.





ADRESSEN VAN DE AFDEELING AMSTERDAM DER VEREENIGING TOT BESTRIJDING VAN HET NIEUW-MALTH USIAN ISME
AAN DEN GEMEENTERAAD EN DE GEZONDHEIDSCOMMISSIE VAN AMSTERDAM BETREFFENDE HET OPENLIJK AANKONDIGEN OF AANPRIJZEN VAN DIENSTEN, HULPMIDDELEN OF RAADGEVINGEN TER VOORKOMING VAN GEBOORTE VAN KINDEREN EN HET UITSTALLEN VAN DERGELIJKE HULPMIDDELEN IN WINKELKASTEN EN IN VOOR HET PUBLIEK TOEGANKELIJKE PLAATSEN
JUNI 1907
SECRETARIAAT : WETERINGPLANTSOEN 22
. . IM, , ^ . ja
jffipp: :êm





ADRESSEN VAN DE AFDEELINO AMSTERDAM DER VEREENIGING TOT BESTRIJDING VAN HET NIEUW-MALTHUSIANISME
AAN DEN GEMEENTERAAD EN DE GEZONDHEIDSCOMMISSIE VAN AMSTERDAM BETREFFENDE HET OPENLIJK AANKONDIGEN OF AANPRIJZEN VAN DIENSTEN, HULPMIDDELEN OF RAADGEVINGEN TER VOORKOMING VAN GEBOORTE VAN KINDEREN EN HET UITSTALLEN VAN DERGELIJKE HULPMIDDELEN IN WINKELKASTEN EN IN VOOR HET PUBLIEK TOEGANKELIJKE PLAATSEN
JUNI 1907
SECRETARIAAT : WETERINGPLANTSOEN 22


Gedrukt in de Electrische Drukkerij „'t Kasteel van Aemstel", N. Z. Voorburgwal, Amsterdam.


Adres aan den Gemeenteraad van Amsterdam.
Het zij der Afdeeling Amsterdam van de „Vereeniging tot Bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme", goedgekeurd bij Kon. Besluit van 1 December 1899, No. 66, vergund zich tot Uwen Raad te richten met het volgende verzoek.
Onder dagteekening van 12 September 1901 veroorloofde adressante zich tot Uwen Raad het verzoek te richten, dat in de Alg. Politieverordening zouden worden opgenomen bepalingen:
a. tegen het openlijk aankondigen of aanprijzen van diensten, hulpmiddelen of raadgevingen ter voorkoming van geboorte van kinderen;
b. tegen het uitstallen van dergelijke hulpmiddelen in winkelkasten en in voor het publiek toegankelijke plaatsen.
Op advies van de Commissie voor de Strafverorderingen achtte Uw Raad de voldoening aan onzen wensch ontijdig, aangezien:
1°. voor zoover de door adressante aangeduide feiten vallen onder het begrip van „openbare schennis der eerbaarheid" en onder bereik van de art. 239, 240, en 451 Wetboek van Strafrecht, de Rijkswetgever daarop straf stelt;
2°. de toenmalige Regeering het voornemen, om een nadere regeling van het behandelde onderwerp te treffen, had te kennen gegeven.
Tegenover laatstgenoemden grond van afwijzing veroorlooft adressante zich op te merken, dat, waar de door de vorige Regeering voorgestelde wettelijke bepalingen inmiddels zijn ingetrokken, en van de tegenwoordige Regeering vooreerst geen voorstel tot aanvulling der Strafwet te dezen opzichte is te wachten, de ernst van de bedoelde feiten en toestanden en de moreele en physieke schade, die de bevolking dezer gemeente door het aangeduide, onbeteugelde kwaad lijdt, zóó groot zijn, dat zij ten volle wettigen, dat de Gemeente-wetgever het initiatief neme voor repressieve maatregelen.
Ook op eenigszins aanverwant gebied, inzake het verbod der


huizen van ontucht, — een materie, waarin volgens velen door den Rijkswetgever behoorde te worden voorzien, — gaf de Gemeenteraad van Amsterdam het voorbeeld en handhaaft de gemeentepolitie dit verbod met kracht en kennelijk succes.
De feiten en toestanden, waarvoor adressante in de toelichting op dit adres Uwe aandacht vraagt, zijn van zoo ernstigen aard, dat adressante onthouding der overheid in deze noodlottig acht. Want wel meent de Commissie voor de Strafverordeningen, dat de door ons aangeduide feiten gedeeltelijk vallen onder het begrip „openbare schennis van de eerbaarheid," en alzoo onder bereik der art. 239, 240 en 451 Wb. v. Str., maar tot heden is nog geen enkele veroordeeling van personen, die zich aan bedoelde feiten schuldig maakten, op grond van een der genoemde artt. te onzer kennis gekomen.
Redenen, waarom adressante Uwen Raad dringend verzoekt terug te komen op Uw besluit van 26 Sept. 1902, en alsnog tot de door adressante verzochte aanvulling der Alg. Politieverordening over te gaan, waardoor, bij krachtige toepassing en steun door het uitvoerend gezag, naar de meening van adressante, veel zal kunnen worden bijgedragen tot beteugeling van de door ons in de toelichting op dit adres nader aangewezen, zeer verderfelijke toestanden.
AMSTERDAM, 24 Juni 1907.
HET BESTUUR DER AFDEELING:
Dr. J. Lammerts van Bueren, Voorzitter.
B. Th. de Wolf.
A. Polak Jzn.
Dr. H. Pinkhof.
A. P. W. J. van Stipriaan Luiscius.
G. Velthuijsen Jr.
F. J. A. M. WlERDELS.


TOELICHTING.
I.
Openlijke aankondiging of aanprijzing van diensten, hulpmiddelen of raadgevingen ter voorkoming van geboorten.
ADVERTENTIE N.
Van de door den Nieuw-Malthusiaanschen Bond aangestelde deskundigen adverteert er slechts eene (Mevrouw Van der Kar— Samson in Het Volk.)
Overigens adverteeren in hier verschijnende of veel gelezen bladen (met name in het Nieuwsblad voor Nederland, de Nieuwe Rotterdammer Courant, Het Volksdagblad, De Courant) niet minder dan 24 zoogenaamde Nieuw-Malthusiaansche deskundigen, met vermelding van haar (hun) spreekuur. Alle vierentwintig staan, zonder uitzondering, bekend als zich desverlangd ook leenende tot het opwekken van abortus.
Het Alg. Handelsblad en de organen der anti-revolutionnaire, roomsch-katholieke, israëlietische en christelijk-historische pers stellen voor deze categorie van personen hunne advertentiekolommen niet open, en ook De Nieuwe Courant, Het Nieuws van den Dag,') De Telegraaf,') De Echo en enkele andere bladen doen dit niet meer, sinds vooral van medische zijde is gewezen op de onberekenbare physieke en moreele ellende, ziekte, dood en zedenbederf, door deze advertenties veroorzaakt.
i) Sporadisch komen in den laatsten tijd deze advertenties weder in Het Nieuws van den Dag en De Telegraaf voor.


huizen van ontucht, — een materie, waarin volgens velen door den Rijkswetgever behoorde te worden voorzien, — gaf de Gemeenteraad van Amsterdam het voorbeeld en handhaaft de gemeentepolitie dit verbod met kracht en kennelijk succes.
De feiten en toestanden, waarvoor adressante in de toelichting op dit adres Uwe aandacht vraagt, zijn van zoo ernstigen aard, dat adressante onthouding der overheid in deze noodlottig acht. Want wel meent de Commissie voor de Strafverordeningen, dat de door ons aangeduide feiten gedeeltelijk vallen onder het begrip „openbare schennis van de eerbaarheid," en alzoo onder bereik der art. 239, 240 en 451 Wb. v. Str., maar tot heden is nog geen enkele veroordeeling van personen, die zich aan bedoelde feiten schuldig maakten, op grond van een der genoemde artt. te onzer kennis gekomen.
Redenen, waarom adressante Uwen Raad dringend verzoekt terug te komen op Uw besluit van 26 Sept. 1902, en alsnog tot de door adressante verzochte aanvulling der Alg. Politieverordening over te gaan, waardoor, bij krachtige toepassing en steun door het uitvoerend gezag, naar de meening van adressante, veel zal kunnen worden bijgedragen tot beteugeling van de door ons in de toelichting op dit adres nader aangewezen, zeer verderfelijke toestanden.
AMSTERDAM, 24 Juni 1907.
HET BESTUUR DER AFDEELING:
Dr. J. Lammerts van Bueren, Voorzitter.
B. Th. de Wolf.
A. Polak Jzn.
Dr. H. Pinkhof.
A. P. W. J. van Stipriaan Luiscius.
G. Velthuijsen Jr.
F. J. A. M. Wierdels.


TOELICHTING.
I.
Openlijke aankondiging of aanprijzing van diensten, hulpmiddelen of raadgevingen ter voorkoming van geboorten.
ADVERTENT1ËN.
Van de door den Nieuw-Malthusiaanschen Bond aangestelde deskundigen adverteert er slechts eene (Mevrouw Van der Kar— Samson in Het Volk.)
Overigens adverteeren in hier verschijnende of veel gelezen bladen (met name in het Nieuwsblad voor Nederland, de Nieuwe Rotterdammer Courant, Het Volksdagblad, De Courant) niet minder dan 24 zoogenaamde Nieuw-Malthusiaansche deskundigen, met vermelding van haar (hun) spreekuur. Alle vierentwintig staan, zonder uitzondering, bekend als zich desverlangd ook leenende tot het opwekken van abortus.
Het Alg. Handelsblad en de organen der anti-revolutionnaire, roomsch-katholieke, israëlietische en christelijk-historische pers stellen voor deze categorie van personen hunne advertentiekolommen niet open, en ook De Nieuwe Courant, Het Nieuws van den Dag,') De Telegraaf,') De Echo en enkele andere bladen doen dit niet meer, sinds vooral van medische zijde is gewezen op de onberekenbare physieke en moreele ellende, ziekte, dood en zedenbederf, door deze advertenties veroorzaakt.
') Sporadisch komen in den laatsten tijd deze advertenties weder in Het Nieuws van den Dag en De Telegraaf voor.


Het Nieuwsblad van Nederland slaat in onbeschaamdheid op dit punt het record en gaat, niet achtend op de ernstigste waarschuwingen, met de Nieuwe Rotterdammer Courant voort, zich medeplichtig te maken aan de bevordering van het misdrijf van afdrijving, den bedekten kindermoord, in onze dagen op zoo groote schaal gedreven.
Uit den aard der zaak is het aantal personen, dat zich aan misdadige provocatie van abortus schuldig maakt, veel grooter dan het aantal adverteerders '). Maar wijl deze categorie van personen hunne diensten niet openlijk aanbiedt en de competentie van den gemeentewetgever zich tot de zorg voor de openbare gezondheid en zedelijkheid beperkt, zijn wij te dezen opzichte genoodzaakt te wachten tot de Regeering de zeer noodige herziening der Strafwet op dit punt ter hand neemt.
Mogelijk zouden ook zonder wijziging der Strafwet kunnen getroffen worden kaartlegsters en dergelijke vrouwen, die aankondigen „raad te geven in alle geheime zaken", wanneer blijkt, dat zij — wat niet zelden het geval is — tot die „geheime zaken" ook het opwekken van een miskraam rekenen; of ook wanneer zij, of andere personen door verspreiding van strooibiljetten of adreskaarten aan het bevolkingsbureau of op andere openbare plaatsen als handlangsters van z. g. „deskundigen" optreden.
Het dunkt ons niet ongepast in dit verband op te merken, dat het adverteeren der zoogenaamde „deskundigen" dateert van de opkomst en erkenning van den Nieuw-Malthusiaanschen Bond.
Mevrouw Swart—geb. Huisma — een vrouw uit de heffe des volks, thans een der meest beruchte aborteuses van Amsterdam, die, onder meer bedekte termen, ook in Duitsche, ja zelfs in Deensche bladen adverteert en van daar haar clientèle trekt, was een der eerste „deskundigen" van den Bond. Het was tijdens hare aanstelling een bekend feit, dat zij buiten echt samenwoonde met den instrumentmakersbediende Van der Werff. Al spoedig legde zij zich echter op het veel winstgevender afdrijven toe, een practijk, die bij het falen der middelen voor de hand ligt. De
') De heer Boissevain schreef in een .Van Dag tot Dag" dienaangaande, 23 Nov. 1904: .Men weet nu, dat kindermoord in het groot gepleegd wordtin ons vaderland.... dat voor honderden vrouwen de schande er af is.... Ik heb
brieven gekregen in de laatste dagen onderteekende Drieven waarin
vrouwen er zich op beroemen, dat zij en haar vriendinnen gewoon zijn, zonder eerbied voor het reeds ontstane leven, dit te laten dooden "


band met den Bond werd verbroken, doch zij bleef zich „gediplomeerd Nieuw-Malthusiaansch deskundige" noemen.
De Bond, die alle bevoegdheid mist, om „deskundigen" aan te stellen, moest het aanzien, dat anderen, ook zonder diploma van den Bond, zich denzelfden titel aanmatigden. Een titel, die op het onontwikkeld publiek den indruk maakt, dat het met zeer knappe menschen te doen heeft, aan wie men veilig zijn vertrouwen kan schenken, veel knapper dan een eenvoudige vroedvrouw.
Ja, deze „deskundigen", vernomen hebbende dat „verloskundige" een titel is, die de wet niet kent, drijven de onbeschaamdheid zóó ver, dat vrouwen zonder de minste opleiding zich in deze advertenties voor „verloskundigen" uitgeven, waardoor het gevaar voor misleiding en de schromelijkste gevolgen nóg grooter wordt.
De Nieuw-Malthusiaansche Bond protesteert tegen het feit, dat deze misdadige vrouwen, zich uitgevende voor „gediplomeerde Nieuw-Malthusiaansche deskundigen, of verloskundigen," varen onder de vlag van den Bond, maar men vergeet, dat de Bond zich zonder eenig recht heeft aangematigd diploma's uit te reiken aan personen, die somtijds niet veel beter zijn, en in elk geval alle bevoegdheid missen.
Volledigheidshalve merken wij nog op, dat vele der adverteerende deskundigen, om eventueele strafvervolging te bemoeilijken of ook om andere redenen, onder een anderen dan hun eigen naam adverteeren, gelijk ze soms ook hunne patienten, tijdens een operatie, waaraan gevaar voor vervolging verbonden is, blinddoeken of achter een scherm hun eigen gelaat verbergen, om later niet te kunnen worden herkend.
Op het oude adres Prins Hendrikkade 37, waar vroeger de oud-deskundige van den Bond Wiepke H. (zich noemende Van der Werff) woonde, werkt thans onder laatstgenoemde, bekende firma een consortium van vrouwen, onder wie een vrouw, die reeds wegens een dergelijk feit tot een gevangenisstraf van vijf jaar werd veroordeeld. Het is geen zeldzaamheid aan dat adres binnen het uur een tiental vrouwen te zien binnen gaan om te worden „geholpen". Tal van gehuwde vrouwen zijn er „geabonneerd" en worden, op verlangen, hetzij preventief of abortief geholpen; tarief naar omstandigheden.
Ongehuwde meisjes, die er veel belang bij hebben, dat haar misstap verborgen blijft, zijn een zeer welkome prooi, vooral


meisjes van buiten. Ons zijn gevallen bekend, dat deze ongelukkigen, eenmaal in zulke handen gevallen, successievelijk hare spaarpenningen, haar naaimachine, al wat zij bezaten, uitgaven voot waardelooze pillen, drankjes, totdat zij ten slotte het maar opgaven, of met groot gevaar abortus lieten opwekken.
De aangeduide toestanden rechtvaardigen zeker ten volle de woorden van prof. Treub, wiens gezindheid ten opzichte van het Nieuw-Malthusianisme bekend genoeg is, in de Geneesk. Courant van 5 Dec. 1904, dat er hier „een groote klasse van abortus-opwekkers bestaat, die ieder eerlijk mensch als misdadigers zal brandmerken." En voorts: „In de zeven jaar, die ik in Amsterdam heb doorgebracht, heb ik de ervaring opgedaan, dat de misdadige abortus hier op ongelooflijk groote schaal plaats heeft. Geen woord is daarvoor erg genoeg, het is meer dan beestig in elk opzicht en in elke beteekenis. Ik zeg dat nu nog eens openlijk, omdat tot mijn groot leedwezen de Regeering niet heeft aanvaard de nalatenschap van den vorigen Minister van Justitie, voor zoover die ten doel had tegen dit schandalige misbruik behoorlijke strafmaatregelen mogelijk te maken."
Het zijn vooral de advertenties, die dezen „misdadigers" hunne slachtoffers bezorgen, van uit de stad, van elders, en van uit het buitenland, waar gewoonlijk krachtiger ter beteugeling van dergelijke practijken wordt opgetreden.
Ter kenschetsing van den vorm, waarin deze misdadige advertenties verschijnen, laten wij er hier eenige volgen:
Vrouwen, Stelt Vertrouwen
in de Vrouwendroppels merk „Faalt Nooit", volgens recept van den beroemden Vrouwenarts, Dokter Ladislaus Jasinski te Lemberg. De flacon ƒ 6.50. Verzending naar alle plaatsen. De droppels zijn onschadelijk. Alleen verkrijgbaar in de inrichting .Hygiëa", Firma Jasinski & Co., tevens Scheikundig Laboratorium. Amsterdam, Ceintuurbaan 260 b.d. Ferd. Bolstraat.
Onze Verloskundige en Vrouwelijke Deskundige is dagelijks te spreken van 11—5 en 8—10 's avonds. Buiten Amsterdam ook inlichting per brief.
Nieuwsblad voor Nederland 21, 7. *06.


Van dezelfde firma anders:
Verloofden en Gehuwden.
Raadpleegt de Verloskundige, tevens Deskundige van de Inrichting Hygiëa. gevestigd: Amsterdam, Ceintuurbaan 260 b.d. Ferd. Bolstraat. Speekuur dagelijks van 11—5 en 's avonds van 8—10. Zondags 11—5. Gratis alle inlichtingen, ook per brief, mits zeeel voor antwoord. S3T Minvermogenden Maandag en Vrijdag.
N. v. N. 2, 7 '06.
In latere advertenties volgt de geruststelling:
Vertrouwd Adres.
Aan afkeuringen van knoeisters, storen wij ons niet meer. Dit geschiedt toch uit „broodnijd". Onze naam is in het Binnenzoowel als Buitenland als solide bekend.
Over dit „Scheikundig Laboratorium" handelt het hier volgende hoofdartikel van het Maandblad tegen de Kwakzalverij, Augustus 1905.
Een eigenaardig scheikundig laboratorium, Jasinski & Co.
(Alaar aanleiding van een onderzoek van de afd. Amsterdam.) Wanneer men de Ceintuurbaan te Amsterdam langs wandelt, dan kan men zien dat in een der huizen een scheikundig laboratorium van de firma Jasinski & Co. is gevestigd.
Vreemd zal men het vinden voor de ramen van het laboratorium allerlei artikelen te bemerken, die men déar niet zou zoeken, maar de bevreemding zal verdwijnen, als men de volgende advertentie, in verschillende bladen voorkomende, leest:
„Voor de Dames!
Mevrouw JASINSKI,
te Berlijn en Weenen opgeleid en gediplomeerd, AMSTERDAM, Ceintuurbaan 260, bij de Ferd. Bolstraat, aan de Tramlijn 3 of 4.
Spreekuren dagel., ook Zondags v. 11—5,'s avonds v. 8—10 uur. Dringend Aanbevolen! Ons apparaat „Felicitas."
wett. ged. Prijs ƒ10.25 remb.


Enorm succes! De Pastilles v. Dr. LAD1SLAUS JASINSKI, Vrouwenarts te Lemberg.
De doos ƒ 2.25. — Veroud. gev. ƒ 3.75 en ƒ 5.25 remb.
Vraagt! Tabletten „Marguerite." De doos ƒ1.75 remb.
Met Goud bekroond. Parijs 1900. Brussel 1898.
De onschadelijkheid wordt verzekerd door het Scheikundig Laboratorium JASINSKI & Co."
Het doel van deze kennisgeving is o. i. duidelijk genoeg; wij behoeven het niet nader uiteen te zetten. Nieuwsgierig intusschen naar de „onschadelijke" middelen, die de te Berlijn en Weenen gediplomeerde Dame aan hare lijderessen aanbeveelt, vonden wij een onderzoek van enkele dier middelen, waarvan ons eenige waren toegezonden, niet ongewenscht. De heer J. P. v. d. Marel te Amsterdam was zoo welwillend het onderzoek op zich te nemen en meldde ons het volgend resultaat:
„le. Pillen, in een kartonnen schuifdoosje. Elk uur 5 pillen in te nemen. Ruim 330 m.gr. per stuk, goed bereid. Als bestanddeelen gevonden:
Oleum sabinae (Olie van sevenboom), drop en zoethoutpoeder.
„2e. Koekjes, verpakt in een dun papiertje. Om de 2 uur 1 in te nemen; hielp het niet, dan om het uur.
Een koekje weegt pl.m. 3V2 gram; sommige waren uit elkaar gevallen; slecht gemengd. Als bestanddeelen werden aangetroffen: Citroenzuur, hydrochloras chinini, (zoutzure kinine) suiker en cacao.
„3e. Een fleschje met troebel vocht, 10 gram om het uur in te nemen. Het bevatte: Extractum hydrastis liquidum. (Vloeibaar hydrastis-extract) Tinctura acida aromatica (Zure aromatische tinctuur) en wijn.
„4e. Een doos poeder om uit te spuiten. Het poeder is boorzuur.
Wanneer wij, met bovenstaand rapport in handen, het slot der advertentie nog eens nalezen en daar zien: „De onschadelijkheid wordt verzekerd door het Scheikundig Laboratorium Jasinski & Co", dan durven wij gerust beweren, dat de eigenaars van dat laboratorium voor geen kleintje vervaard zijn. Want schadelijk — erg schadelijk zijn sommige der geneesmiddelen, waarvan het laboratorium de onschadelijkheid verzekert.


Oleum Sabinae mag in de apotheken slechts in gesloten vergiftkasten worden bewaard en van Extractum hydrastis liquidum mag, volgens de Nederl. Pharmacopee, aan een volwassene niet meer dan 4 gram per dag worden ingegeven. En welk een nadeelige werking juist deze geneesmiddelen op het menschelijk lichaam uitoefenen — och, Dames, vraagt het uwen geneesheer en hij zal het u duidelijk maken, dat uw gezondheid, zelfs uw leven ernstig worden bedreigd door de laakbare hulp van de te Berlijn en Weenen gediplomeerde 
Wij zijn in het bezit van een verklaring van een geneeskundige, bij wien een door het laboratorium behandelde dame later hulp zocht, die bewijst, dat wij niet te veel hebben gezegd.
De bestierders van het laboratorium schijnen niet op hun mondje te zijn gevallen. Ten blijke daarvan laten wij hier een brief volgen, door de firma gericht tot een dame, die eerst nader inlichtingen verzocht en die ons is toevertrouwd met vrijheid dien openbaar te maken. De brief luidt aldus:
Mevrouw !
Uwe geëerde letteren hebben wij heden met belangstelling gelezen.
Bij uw bezoek hier aan onze inrichting heeft Mevrouw Jasinski U onze N. M. Spuit aanbevolen.
Daarop heeft U te kennen gegeven, in het bezit te zijn van eene spuit, overeenkomende met onze spuit.
Indien dat de waarheid is, dan kunt U wel het succes verkrijgen, mits U onze wetenschappelijke raadgevingen zult opvolgen.
Deze verstrekken wij echter bij eene doos poeder van ƒ 5 niet kosteloos.
U sprak ook over poeder voor de spuit, afkomstig hier uit Amsterdam. Is U daarvan overtuigd, dat dit doelmatig poeder is? Indien U alzoo uwe spuit, het doelmatige poeder en ons poeder, om in te nemen, aanwend, dan kunt U bepaald een gunstig resultaat behalen.
Het voornaamste echter hierbij is, dat de voorschriften flink worden opgevolgd.
Stelt U in onze inlichtingen en raadgevingen belang, dan laten wij dit aan U over nog eens hier te komen.
De prijs is voor consult, poeder en inlichtingen ƒ 15.


Uwe stoute vraag of wij overtuigd zijn van succes voor ƒ 5, vinden wij eenigzins overdreven en vreemd.
Eene gewone werkmansvrouw, die onze inrichting opzoekt, zegt ons, alvorens zij onze middelen neemt: alle onze voorschriften te willen opvolgen en de zaak flink aan te pakken, opdat succes
dan stellig te verwachten is.
Deze mindere vrouw eischt ook niet van ons met bestellingen van / 2 of ƒ 5 zeker te slagen. Deze vrouw, die hare laatste penningen nog bij elkander scharrelt, begrijpt wel, dat onze wetenschap ook betaald moet worden.
Achtend,
(w.g.) Jasinski & Co.
Zoo iets noemt men .Wetenschap", Schandelijk! Men krijgt respect voor de opleiding te Berlijn en Weenen!
Maar genoeg over dit laboratorium. Wij kunnen niet anders doen dan daartegen met kracht waarschuwen, maar zouden zij. die in ons land er voor hebben te zorgen, dat de wetten worden toegepast, niet iets meer kunnen doen?
Tot zoover het Maandblad tegen de Kwakzalverij.
Een andere advertentie:
Malthusianisme.
Geen bedrog! Dames! Raadpleegt Mevrouw van Zegoeren Pillen, onder welken naam ook verkocht, treffen geen doel. Te spreken eiken Dinsdag van 10—10, Plantageweg No. 11, Rotterdam. Overige dagen: Gerard Schaepstraat No. 10 b.h. Frederik Hendrikplantsoen, Amsterdam.
Schager Courant en Nieuwe Rotterd. Cr., voorheen.
In de „N. Rott. Ct." worden thans de eerste regels dezer
annonce weggelaten, aldus.
MEVROUW VAN ZEGOEREN
voor Nieuw Malthusiaansche hulp te spreken enz.
N. Rott. Ct. 10, '07.
Van deze vrouw zijn o. a. bij de Rechtbank te Alkmaar de bewijzen bekend, dat zij - wat de eerste advertentie trouwens


ondubbelzinnig zegt, eene aborteuse is, die langs mechanischen
weg te werk gaat.
DAMES.
Mevrouw Swart, ') Ceintuurbaan 121, Amsterdam, is voor Dames dagelijks te spreken van 11—3 uur tot het verleenen van Nieuw Malthusiaansche hulp.'
N. Rott. Ct. 11, 7, Ob. MEVROUW SWART, ')
Gediplomeerd Deskundige voor Dames, Ceintuurbaan 121, Amst.
Consult dagelijks van 11—3 uur.
Nieuwsbl. van Ned. 7, 7, Ob.
MEVROUW V. D. WERFF, ') Verloskundige,
Prins Hendrikkade 37, Amsterdam. Spreekuur enz Consult
kosteloos. — Ons geïllustreerd boek, waarin alle bestaande hygiënische middelen, ook de nieuwste, worden besproken, gratis. • (Toezending in gesloten couvert 10 cent). Alvorens men geld uitgeeft, vrage men ons gratis boek. Centraal Depót van Dr. Brisac's pillen. ^ ^ ^ ,Q6
* :fc
Verloofden en Gehuwden.
Laat u niet bedriegen, geeft geen geld waardeloos of onzeker uit voor het een of ander zoogenaamd afdoend middel, waaronder pillen, poeders, droppels, pastilles, enz., welke met bijvoeging „succes verzekerd" in verschillende prijzen aan goedgeloovenden worden aanbevolen; niet alleen dat het geen doel treft, maar dit is ook zeer schadelijk voor de gezondheid der vrouw.
Vraagt gratis alle inlichting, ook per brief, mits mei zegel
voor antwoord aan
MEVROUW ROMEIJN,
Raamstraat 10, bij de Prinsengracht, Amsterdam. Consult dagelijks enz. Nieuwsbl. v. Ned. 7, 7, '06.
i) Zie over .Mevrouw Swart" en .Mevrouw v. d. Werff" hierboven.


Van dezelfde anders:
Voor de Vrouwen.
Geen bedrog. Eenig afdoend en onschadelijk middel. Prijs ƒ 7.50. Naar buiten ƒ 7.65.
Mevr. Romeijn, Raamstraat 10, Amsterdam.
N. v. N. 11, 7, '06.
* *
♦
Gehuwden en Verloofden.
Laat u niet bedriegen door kwakzalverij van Mevrouwen, die zich gediplomeerd noemen en geheet niets zijn en onder een vreemden naam gaan, ') neemt raad bij een dokter of verloskundige, dezen hebben de wetenschap en bederven uw lichaam niet. Afdoende middelen ƒ 2.50 en ƒ 5.— ook naar buiten. (Volgt adres) Mevr. Noot, Verloskundige.
Groot Succes. Groot Succes.
*
MEVROUW VAN STEE.
Gediplomeerd deskundige voor Dames. Adres consult en
Nieuwste uitvinding.
De beste en eenvoudigste middelen steeds voorhanden.
* *
*
DAMES!
Het oudste en beste adres H. HECKMAN.
enz., enz., enz.
II.
De deskundigen van den Nieuw-Malthusiaanschen Bond.
Wat de deskundigen van den Nieuw-Malthusiaanschen Bond betreft, zij adverteeren gewoonlijk niet en de bond wil ook niet, dat zij zich met abortuspractijken bezig houden.
J) Wij cursiveeren deze waarheden, dienende ter inleiding van een nieuwe kwakzalverij.


Wel kwam het herhaaldelijk voor, dat zij zich later van den Bond afscheidden, omdat laatstgenoemde practijken, ondanks de groote concurrentie, winstgevender zijn.
Toch is de verantwoordelijkheid van den N. M. Bond in deze groot, omdat de Bond voor deze vrouwen den weg geëffend heeft, en nog steeds voortgaat de vrees voor de natuurlijke ontwikkeling van het gezin sterk te bevorderen. Geregeld zendt de Bond aan ondertrouwde paren en aan pas bevallen vrouwen (wier adressen op het bevolkingsbureau zijn te vernemen) circulaires toe ter aanbeveling zijner zoogenaamde „deskundigen", deze circulaires zijn alle van denzelfden of ongeveer denzelfden inhoud als de volgende:
N1EUW-MALTHUSIAANSCHE BOND.
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 30 Januari 1895.
AFD. AMSTERDAM.
Aan vrouwen en moeders in Amsterdam.
In dezen gelukkigsten tijd van uw leven, komen ondergeteekenden tot U, niet om iets van U te vragen, ook niet om beslag te leggen op uw tijd of uw werkkracht, maar alleen om een gewoon menschelijk woordje tot u te spreken, dat ge gerust moogt verscheuren, als het u niet aanstaat.
Gij verkeert in uw eerste huwelijksdagen. De dagen daaraan voorafgaande, ze vormden een gewichtig keerpunt in uw leven. Hoopvol betreedt ge den weg des levens, lief en leed deelende.
LIEF EN LEED.
Het lief, dat is het geluk, dat ge tezamen in uw onderhoud kunt voorzien.
Het lief, dat is het geluk, dat ge wellicht zult smaken bij de geboorte van een kind.
Zeker — de banden der liefde, ze worden sterker bij de geboorte van een kind, vooral bij het aanschouwen van uw eersteling. Het huwelijksleven uit zich dan eerst in zijn hoogste wezen.
Het hoogste geluk voor den mensch op aarde is immers een gelukkig huisgezin met kinderen. Maar het dunkt ons van veel belang voor het huiselijk geluk, dat man en vrouw beiden van te voren weten, dat ze elkander ook lief kunnen hebben,


zooals gij nu, zonder vermeerdering van het gezin. Want gij zult het wel met ons eens zijn, dat er later, als ge bijvoorbeeld een van beiden niet heel gezond mocht zijn of als de omstandigheden ongunstig mochten worden, wel een eens tijd kan komen, dat ge er geen kinderen meer bij verlangt, juist terwille van de kinderen, die ge goed wilt verzorgen.
Maar later kennen wij uw adres niet meer en nu nog wel. Daarom zeggen wij u nu reeds, dat de afdeeling Amsterdam van den Nieuw Malthusiaanschen Bond op dit gebied inlichtingen verstrekt, als ge die aanvraagt bij een der onderstaande inlichtings-bureaux.
Mocht dus die tijd eens voor u aanbreken, wendt u dan tot onderstaande inlichtingsbureaux:
Volgen eenige adressen.
Het Middelenboekje, voorzorgen tegen zwangerschap, is
voor niet-leden verkrijgbaar è ƒ 0.25, voor minvermogenden ƒ 0.15 aan dezelfde adressen.
LET WEL.
De N. Malthusiaansche Bond bedoelt uitsluitend 't VOORKOMEN van zwangerschap, doch NIET 't bij de wet strafbaar gestelde onderbreken daarvan, dat bovendien de gezondheid van vrouwen en moeders kan benadeelen.
De Bond erkent Mevr. S. HAVERKAMP-DE BOER, Linnaeusstraat 93 als zijne gediplomeerde medewerkster. Consult van 1 tot 3 en van 6 tot 9 uur, tevens voor minvermogenden.
Namens het Hoofdbestuur:
Mevr. RUTGERS HOITSEMA, Voorz.
Mej. G. KRAMER, Secretaresse.
* *
*
Het komt ondergeteekenden wenschelijk voor, dat ongevraagde toezending van dergelijke lectuur worde verboden.
En niet minder — wat vroeger meer dan tegenwoordig voorkwam — dat zoogenaamde deskundigen, al of niet door den Bond aangesteld — op zeer onbeschaamde wijze te werk gaan bij de
III.
Verspreiding van circulaires en strooibiljetten.
Het is voorgekomen, dat adreskaarten of strooibiljetten met de meest schaamtelooze aankondiging van voorbehoedmidde-


len voor mannen en vrouwen, of van andere raadgevingen ter voorkoming van zwangerschap of geboorte, open of in open couvert in de brievenbussen, of in werkmansbuurten op de trappen geworpen werden, als gewone reclamebiljetten, zoodat ze zelfs aankomende knapen en meisjes in handen kwamen.
Een voorbeeld, lang niet het ergste van wat op die wijze langs de huizen wordt verspreid, levert het strooibiljet van Hygiëa:
„HYG1ËA"
Reguliersgracht 45, Amsterdam, Januari 1905.
AMSTERDAM.
M. M.
Hiermede heb ik de eer U kennis te geven van de opening van mijn magazijn
„HYGIËA"
Artikelen voor Ziekenverpleging, Gummiwaren, Verbandstoffen, Binnen- en Buitenlandsche Specialités, de nieuwste Neo-Malthusiaansche middelen enz.
45 Reguliersgracht bij de Keizersgracht.
Ik veroorloof mij, Mevrouw, speciaal Uwe attentie te vragen voor de groote keuze in de nieuwste en doeltreffende Voorbehoedmiddelen als Noffke's Zekerheids-Pessariën, Tablet Regina, L'Absorbiteur, Neo-Sol Injecteur en vele anderen.
Alleenverkoop voor Nederland der beroemde pillen en droppels van de Doktoren Heilmann en Lebeau, onfeilbare middelen tegen alle stoornissen of wegblijven der periode. De gediplomeerde Deskundige is dagelijks te consulteeren.
Mij beleefd in Uwe welwillende protectie aanbevelend,
Hoogachtend,
.Hygiëa".
Reguliersgracht 45.
Dit etablissement heeft ook doorgaans een plakkaat in de winkelkast hangen, waarop de hierboven gespatieerde woorden tot ergernis van den voorbijganger met groote letters staan vermeld, en waarin openlijk afdrijvende middelen worden aanbevolen.


IV.
Uitstallingen.
Van de in winkelkasten uitgestalde oplosbare tabletten, pastilles, etc., vóór den coïtus aan te wenden, en van allerlei andere dure anti-conceptioneele middelen, dikwijls met de gebruiksaanwijzing er bij, zal niemand ontkennen, dat die uitstalling in hooge mate aanstootelijk is voor de openbare eerbaarheid en een bron van ontzaglijk veel kwaad.
De stellige verzekering van de doeltreffendheid en onfeilbaarheid dezer middelen, volgens de bijgevoegde reclame „bevestigd door tal van doctoren" — zijn een machtig hulpmiddel voor de verleiding. De vrouwen of meisjes, die er de dupe van worden, vormen later het materiaal, door de „deskundigen" van allerlei gading geëxploiteerd.
* *
*
Hoe betreurenswaardig de gevolgen van de hierboven aangeduide feiten zijn uit een oogpunt van moraliteit, is niet te beschrijven.
Uit de volgende gegevens en uit het adres aan de Gezondheidscommissie, waarvan hierbij op pag. 19 een afdruk gaat, kan men zich eenigszins voorstellen:
De beteekenis der zoogenaamde Nieuw-Malthuslaansche advertenties voor leven en gezondheid der bevolking.
A. Enkele gegevens uit de kliniek van Prof. Treub:
Van 13 October 1903 tot 19 Januari 1904 werden daar waargenomen:
a. gevallen van abortus, zonder vermelding of die was opgewekt: 27 bij gehuwde, 3 bij ongehuwde vrouwen. Hiervan waren 5 geïnfecteerd, dus verdacht; vele heeten „sterk verdacht";
b. gevallen van erkenden abortus provocatus: 11, waarvan 2 door een arts, 8 door verschillende vrouwspersonen opgewekt.
De namen van al de daders zijn bekend uit de zoogenaamde Nieuw-Malthusiaansche advertenties; 1 geval was teweeg gebracht door pillen. Van deze 11 personen is 1 overleden en 1 lag op den dag van de verzending van het bericht op het uiterste.
B. Op de Alg. Vergadering der Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, gehouden te Breda op 5 Juli 1904, heeft Dr.


Nolen (zie N. Tijdschrift v. Geneesk. 1904, dl. II blz. 366) medegedeeld, dat op een circulaire, aan 150 Rotterdamsche geneeskundigen verzonden, met verzoek om inlichtingen betreffende door hen waargenomen gevallen van abortus criminalis, slechts door 30 is geantwoord. Sommigen van hen ontmoeten jaarlijks 15 tot 20 van deze gevallen. In één jaar zijn door die 30 geneeskundigen 19 goed geconstateerde doodelijke gevallen waargenomen. Naar aanleiding van deze bespreking heeft de genoemde Maatschappij (zie blz. 368 t. a. p.) met algemeene stemmen een motie aangenomen, waarin zij haar voldoening uitspreekt over de toezegging van den toenmaligen Minister van Justitie om tegen den abortus criminalis krachtig op te treden.
C. Uit een enquête gehouden onder de leden der Afd. Amsterdam van den Bond van Vrouwelijke Verloskundigen is o. m. gebleken, dat een der adverteerende „deskundigen" zelfs niet tegen kindermoord opziet.
Adres aan de Gezondheidscommissie.
Het bestuur van de Afdeeling Amsterdam der „Vereeniging tot Bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme" neemt de vrijheid Uwe aandacht te vestigen op de in tallooze advertentiën en in winkelkasten hier ter stede aanbevolen pillen „tot herstel van den normalen toestand" of met verschillende andere benamingen, die op tamelijk doorzichtige wijze aanduiden, dat gezegde pillen moeten dienen als afdrijvend middel.
Het bestuur voornoemd meent U te moeten wijzen op het gevaar, dat die pillen opleveren voor de volksgezondheid. Het heeft enkele exemplaren daarvan doen onderzoeken met het volgend resultaat. De „Damespillen van Dr. Morton" bevatten elk 0.250 gram Oleum petroselini, hiervan moet gedurende 4 è 5 dagen 2 X daags een pil worden genomen.
In Dujardin Beaumetz' Dictionnaire de Thérapeutique, IV pag.. 185, (Paris 1889) staat sub ƒ voce persile:
A la dose de 1 gr. 1'apiol donne lieu è une légère excitation cérébrale, a celle de 2 è 4 gr. il détermine une sorte d'ivresse avec bluette, étourdissements, vertiges, titubation, bourdonnements d'oreille et céphalalgie gravative C'est un énergique emmé-


nagogue è la dose de 30 è 60 centgr. par jour 1'Apiol s'ad-
ministre sous forme de capsules renferinant chacune 25 gr.
Eulenburg's „Reallexicon der ges. Heilkunde" en The New Sydenham's Society's „Lexicon of medecine". (London 1873) zeggen in hoofdzaak hetzelfde.
Werd een onderzoek, als het boven vermelde, uitgestrekt tot alle middelen van dien aard, die dagelijks worden aangekondigd, dan zouden gegevens worden verkregen, waarvan de kennis zeker zou kunnen strekken tot het afweren van invloeden, die voor de volksgezondheid schadelijk zijn.
Het is daarom, dat het bestuur voornoemd tot Uwe commissie het verzoek richt, een onderzoek als het genoemde op breeder schaal te willen doen verrichten en verder de bevoegde autoriteiten te willen uitnoodigen tot al die maatregelen, wier noodzakelijkheid uit de resultaten van het onderzoek zal voortvloeien.
AMSTERDAM, 24 Juni 1907.
HET BESTUUR DER AFDEELING:
Dr. J. Lammerts van Bueren, Voorzitter.
B. Th. de Wolf.
A. Polak Jzn.
Dr. H. Pinkhof.
A. P. W. J. van Stipriaan Luiscius.
G. Velthuijsen Jr.
F. J. A. M. wlerdels.