HOLLANDSCH ENGELSCHE
RAMMEN EN PARALLELLEN.
1.
ENGELSCHE PARALLELLEN
BIJ
Nederlanische Spreekwoordea, SpreekwijzEa, enz.
DOOK
Dr. F. I». H. PRÏCK VAN WELY,
Leeruur aan het „Gyrnnmiunï Willem 111", te Bataviu.
Tweede herziene en zéér vermeerderde uitgave.
I
/s 1.00.
P. NOORDHOFF. - 1ÏH)7. - GRONINGEN.



BLIKKEN IN BRITTANNIË
Opstellen ter vertaling in het Engelsch
door
J. DE JOSSELIN DE JONG,
Derde, gewijzigde druk.
Prijs f O.ï.j.
UIT DE BEOORDEELINGEN.
„Deze vertaaloefeningen doen tegelijk met Jiet aanleeren der Engelsclie taal een blik slaan op het Engelsche volk, zoo snijdt het mes van twee kanten. In dezen derden druk zijn eenige wijzigingen en bijvoegingen aangebracht, om liet boekje „up to date" te laten blijven." | Het Vaderland.)
Outlanders
Foreign words used in Dutch and their English equivalents
by
P. FIJN VAN DRAAT and J. DE JOSSELIN DE JONG.
I'rioo ri.OO. gob. ri.so.
DUTCH AND ENGLISH COMPARED,
hoor
3?. ROORDA.
I'art I. (Graiiiinatical.) With au Appendix rontainiiig the Knies of' English (jramniar tteéoud editiou / 1,00.
Part II. (Free Translations.) Third editiou . . - 1,00.
Part I is in de eerste plaats eene voortzetting en aanvulling van het 2de deel der „Engelsche Spraakkunst voor schoolgebruik."
BEOORDEELINGEN:
..Dit werk verdient in liooge mate de aandacht van iederen beoefenaar der Engelsche taal, omdat het is: 1" de vrucht, van zelfstandig onderzoek: 2" het resultaat van methodisch geregelde lectuur.
Een rijkdom van diktie, idiotismen en schrandere opmerkingen vinden wij in de ongeveer 2(10 pagina's, waarvoor ieder respect zal hebben. Eene woordenlijst van ruim ö pagina's, (in twee kolommen) geeft liulp, waar die noodig mocht blijken.
Dit zijn enkele van mijne opmerkingen omtrent een boek. dat door ieder, die eene ernstige studie van de Engelsche taal wil maken, ter hand genomen moet worden: het zal ten zeerste het inzicht in den bouw van de Engelsche taal bevorderen."
(Mitseiinii. K. ten Bri/ggencate.
Uitgaven van de N.-V. P. NOORDHOFF te Groningen.



1101 < I i A M >St' 11 - ENGE LSC' 11E
RAAKPUNTEN EN PARALLELLEN.
1.
ENGELSCHE PARALLELLEN
lil l
Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, enz.
POOK
l)r. F. I'. II. IMtK'K VAN WF.LV.
Lccntdi' ikiii lirl ..(1 i/iiiiin-^iiiiii Withui III . h' Hatiicin
Tweede, herziene en zeer vermeerderde uitgave.
I'. NOOIilHIOFF, 1!»"7. (j It«> N' l N K N.



BLIKKEN IN BRITTANNIË
Opstellen ter vertaling in het Engelseh
DOOB
J. DE JOSSELIN DE JONG,
Derde, gewijzigde druk.
Prys f 0.75.
UIT DE BEOORDEELINGEN.
„Deze vertaaloefeningen doen tegelijk met Jiet aanleeren der Engelsche taal een blik slaan op het Engelsche volk, zoo snijdt het mes van twee kanten. In dezen derden druk zyn eenige wijzigingen en bijvoegingen aangebracht, om het boekje ,up to date" te laten blijven." (Het Vaderland.)
Outlanders
Foreign words used in Dutch and their English equivalents
BY
P. FIJN VAN DRAAT and i. DE JOSSELIN DE JONG.
Prlce f l.OO, (eb. f 1.50.
DUTCH AND ENGLISH COMPARED,
DOOR
DP. ROORDA.
Part I. (Grammatica!.) With an Appendix containing the Rüles of English ürammar Neéoiid edition f 1,90.
Part II. (Free Translations.) Third edition . . - 1,00.
Part I is in de eerste plaats eene voortzetting en aanvulling van het 2de deel der „Engelsche Spraakkunst voor schoolgebruik."
BEOORDEELINGEN:
„Dit werk verdient in hooge mate de aandacht van iederen beoefenaar der Engelsche taal, omdat het is: 1" de vrucht van zelfstandig onderzoek; 2° liet resultaat van methodisch geregelde lectuur.
Een rijkdom van diktie, idiotismen en schrandere opmerkingen vinden wij in de ongeveer 200 pagina's, waarvoor ieder respect zal hebben. Eene woordenlijst van ruim 6 pagina's, (in twee kolommen) geeft hulp, waar die noodig mocht blijken.
Dit zijn enkele van mijne opmerkingen omtrent een boek. dat door ieder, die eene ernstige studie van de Engelsche taal wil maken, ter hand genomen moet worden; het zal ten zeerste het inzicht in den bouw van de Engelsche taal bevorderen." /
(Museum). ' K. ten Bruggencate.
Uitgaven van de N.-V. P. NOORDHOFF te Groningen.



HOLLANDSCH-ENGELSCHE
RUIMTEN EN PARALLELLEN.
1.
ENGELSCHE PARALLELLEN
BIJ
MerlanMe Spreekwoorden, Spreekwijzen, enz.
DOOR
Dr. F. P. H. PRICK VAN WELY,
Leeraar aan het „Gymnasium Willem III", te Batavia.
Tweede, herziene en zeer vermeerderde uitgave.
T. N O O R D H O F F. — 1907. — GRONINGEN.







Voorbericht bij de tweede uitgave.
Ditmaal verschijnt dit werkje niet zoozeer als een aanvulling hij Dr. Stoett's hekend boek Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, enz. (St.) — daarvoor heeft het zijn dienst voldoende gedaan —, als wel als een supplement op alle Hollandseh-Engelsche woordenboeken en phraseologieën, die nog altijd aan het oude euvel mank gaan: in plaats van het ééne noodige, d.i. de letterlijke vertaling, geven zij ongewone overzettingen of omslachtige omschrijvingen, waaraan noch de Nederlander, noch de Engelschman iets heeft.
De nummering van Dn. Stoett heb ik behouden, maar de nog niet door hem behandelde zegswijzen zijn van Romeinsche cijfers voorzien.
Verder lette men op de volgende afkortingen:
A. = Annandale, Conc. Dict.
B. = Barentz, W'dbk. der Eng. Spreektaal. Ch. = Chambers, Ticent iet h Century Dict.
F. = Flügel, Eng .-Deidsches Wörterb.
F. &. H. = Farmer & Henley, Dict. of Slang and coll. English.
M. = Mi rray—Bradley, Oxford Dict.
M. S. = Mueet—Sanders, Ene. Wörterb. der Eng. Sprachc.
R. — Roget, Thesaurus.
T. B. z= Ten Bruggencate, Holl.-Eng. Wdbk.
Voor zaakkundige op- en aanmerkingen houd ik mij aanbevolen. Reeds nu kan ik met dankbaarheid vermelden, dat mijne bijdrage in méér dan één opzicht gewonnen heeft door die van Prof. Logeman te Gent van wien ik ook eenige parallellen heb die mij ondanks het ijverigste nasporen nog steeds ontsnapt waren. Moge zijn voorbeeld anderen tot navolging opwekken.
Brussel. April 1907.
De Schrijver.







1. tieen(e) A voor een(e) B kennen. Eng. he knoics » A from a li; he knoics not a li front a buli's f'oot (St.). Is de eerste uitdrukking te briegen/ Bohn's A Handbook of J'rorerbs (1893), Mubray en Flü<;ei, vermelden enkel not to knoic a li front a buli's foot en not to know u li front a battle-dore — to be entirely illiterate. Hieruit blijkt, dat li>> does not know a luuck from a haudsaw (T. B.), wat ruimer van beteekenis is dan onze uitdrukking en meer overeenkomt met not to know chalk from cheese en to know turtles from jays o.a. in Hamlet II. 2, :597. In de nieuwste uitgave van T. B.'s Eng.—Holl. Woordenboek staat dan ook lie knows a luuck from a handsavo — hij heeft zijn weetje. Zeer terecht vindt men deze laatste uitdrukking bij Rcxjet in zijn Thesaurus onder discriminatio».
2. Van a tot z. Het Eng. heeft ook front A to Z, maar minder frequent, en through the alphabet = eompletely, tirst to last (Fahmek iV: Henley).
Wie A zegt, moet ook B zeggen. Hiervoor geeft Stoett j/ou cannot sa// A without satjinrj li. Uit Plügel citeer ik: if you say A in this matter, you 're got to say Ji )Mrs. Beegher—Stowe, Itred II, 0). Verder wordt in The Open üourt, Jan. 1900 p. 25 in een vertaalde novelle aangetroffen: A oir one tJiing more: you hare said A, sat/ li too.
4. Nieuwsgierige Aagje. De nieuwsgierige man heet in het Engelsch Paul Pry, evenals ons nieuwsgierige Aagje van de planken onder de menschen gekomen. Men vindt hem als titelrol-held in een blijspel van John Poole uit het jaar 1825 !). Verder kent men in het Engelsch Peeping Tont uit de geschiedenis van Lady Godiva. Ook zijn voor
1) Onder kijk-iii-fleii-pot geeft T. B. I'aul Pry, wat natuurlijk niet hetzelfde is, evenmin als zijn Miss Xancy — nuffig; heertje.
Prick van Wely. 1



liet Engelsch hiermee te vergelijken « gay l.othario uit Rowe's Fair Penitent, Simon Pure uit Mrs. CENTI.l YifE's Jiold ütroke f'or a II7/1», enz.
5. Hy is een zoo glad als een aal. Hiervoor heeft het Engelsch, evenals veel andere talen, liet letterlijk overgezette equivalent as slippery as au eel. \gl. BoHN en Muret—Sanders i. v. Aal.
(j en 7. Ken aal bij den staart hebben. Hierbij citeert St. : there's as inuch hold of his word ax of a tv et eel by the tuil. Murray geeft reeds uit 1">24 een zin van den Hertog van Norfolk: II'hoxoerer hare hiui best, is no more sure of hym, than he that hath au ele h// the tayle. \ order uit 1791: He may pnnsibly fake an eel hy the tuil in marrying a tcife (Newte, Tour through Eng. <t'- Scotl.u Wat T. B. geeft is een zeer onbeholpen beteekenisvortaling.
8. Altijd op hetzelfde aambeeld slaan. In het Eng.: to harp alicays on the sa/ne string. \\ el is hetzelfde beeld in aanleg aanwezig, zooals blijkt uit 8pensk.|{ s Sonnet .>2:
The plavnts and pravers witli which 1
Doe beat on th' anduyle of her stubberne wit.
maar een staande figuur is het niet geworden.
9. Het leeuwendeel. Eng. the lion's share.
10. Kort aangebonden. Te vergelijken is het door Flüuei, als spreekwoordelijk opgegeven: he hax had too much shoitening put info hint = er ist kurz angebunden, leicht gereizt. Ook heeft men short-spoken.
11. Aangeschoten. Hiermee is nog te vergelijken de Amerikaansehe uitdrukking: Shot in the neck ' drunk (J. Allan Mair, Sayingx and Phraxex p. 114) en (orer)shot of cup-shot en grape-shot (F. & Hl.
12. Goed (slecht) aangeschreven staan. Eng.: to hein a persons good (had) books, de gewone uitdrukking ook voor .in een goed (slecht) blaadje staan (208).



lil. Uit iemands aangezicht gesneden zijn. Zeer dicht hij het Friesche: llja is hir mem ut 'e mAle xtapt komt het Engelsche: /'in xure he ix the verg moral of you, as like <is if he had been spit nut of your own mouth, as the saying is (smollett, The Adr. of Per. 1'ickle, Ch. XIII). Zie verder de mooie Relege bij Flü<;el i.v. spit. Hij noemt het .«■ine alte. trotz ihrer Unsanberkeit haufige Redensart" en vgl. het Fransehe: (c'est lui) tout cvaché.
14. De aanhouder wint. Geen equivalent bij Stoett, terwijl F. B. vertaalt: J'ersererance icill ensure xuccexx. Spreekwoordelijker echter is: 1 'ersererance kil lx the game Ray, l'rarerbx).
15. Aankalken. Eng.: to ehalk down (St.), maar niet in de tig. beteekenis van .iets in zijn geheugen prenten om het een ander betaald te zetten". Voor deze beteekenis is beter te vergelijken to ehalk up. bijv.: would you dare to lift up vour head again if your Superior Officer (— Godi were to show you all your mistakes and follies chalked up against you, and say, "That's your score.... Pay up (H. A. Jones, Carnac Sahih, p. 83). Overigens is to ehalk — ons .kalken" voor schrijven in het Eng. verouderd, terwijl het Holl. kalken bijv. bij Indische jongens — evenals „overkalken" voor overschrijven — zeer in trek is.
21. Steen des aanstoots. Hierbij hoort behalve stumb/ingxtone, xtotie of xtumbling, ook xtumbling-block.
25. Aanzien doet gedenken. Hetzelfde idee ligt ten grondslag aan out of xight out of mind — uit het oog uit het hart.
2(5. Zonder aanzien des persoons. Dit is nog altijd zooals Se wel reeds heeft: without rexpect of personx. Vgl. de bijbelsche uitdrukkingen to respect persom (Deut. I, 17), thou xfuüt not rexpect the person of the poor (Lev. XIX, 15) en the re ix no rexpect of persons with (lod, o.a. Eph. VI. 9.



Muket— Sandeks heeft without diMinvt'utn of persons <'ii T. B. irrespeetire of persons.
27. Aap. Evenals bij ons wordt ape ook in het Eng. figuurlijk gebruikt naast monkey, dat meer als scheldwoord voorkomt. Dat men in het Engelsch zei to niake any ne his ape CSt.) is nu juist, daar deze uitdrukking verouderd is. Vgl. Mi kray i. v. ape 4.
31. Al draagt een aap een gouden ring, liet is en blijft
een leelgk ding. Een dicht bij het Nederduitsch komende parallel is het Eng.:
An A|)«' vvilbe au ape, bv Kinde as thev say.
Though that ve clad liim aii in purpie array,
bij Putten h am, Eng. I'oesie (1589) p. 211. waar deze doubt er vermeld wordt als een common I'rorerbe. < lok Bohn hoett dit gezegde op rijm:
An Ape's an ape: a varlet's a variet;
Though thev be elad in si Ik or searlet.
33. Uit den aard slaan. Het Eng. to groir out of kind is met sicarre out of kind geheel verouderd.
35. In goede aarde vallen. Vgl. liet Eng. thi■ seed feit on (jood ground in de l'unch 1903, p. 2G9«.
38. Iets kennen als het ABC. Vergelijk voor het A B C als „allereerste beginselen eener wetenschap of kunst": It would really seem as if many of our newspapers were written by infants who had not yet learned their political A B C (Ötead, lier. of Her.. Mei 1900). Op deze wijze is het reeds figuurlijk gebruikt in 1590 in Smith SermoM 252: Tliis is the Aha', and Primmer and Grammar. the first lesson and last lesson of a Christian. Men hoeft dit dus niet met T. B. te vertalen als: the elements (rudiment#) of a science. Een tweede plaats vindt men in van Dam en Stoffel's tihakespeare's l'rosody oud Tenet, p. 407. Zie ook Rouet. Thesaurus.



.'»U. Het is abracadabra. Dit wordt door Rooet vermeld ouder xpelt, maar Mukkay geeft ook op de beteekeuis Jargon, gibberivh. Beide beteekenissen worden door T. B. behoorlijk vermeld in Deel I. terwijl liet woord in Deel II Holl.—Eng. ontbreekt. Baiwiann heeft bovendien in zijn Londinismen nog ttp to «brac .gewitzt, durehtrieben".
41). In Abrahanrs schoot. Hier is door T. B. niet vernield in Abraham''* bosom — men zie MlJKHAY of Ml'het.
42. Zoo de abt, zoo de monniken. Hiervoor behalve likt' abbot, likt' ntonk ook like ntaxter, likt' man; like priemt, likt' pt'oplt', enz. Vgl. Bohn, Handbook of' J'ror. p. 111. Verder vindt men in Motley Ifutch liepubtk I. 270: Wlien the Abbot has dice in his pocket, the convent will play.
4."». Achilleshiel. Dit hoeft niet vertaald te worden ti fttk Me, zooals T. B. heeft, maar is letterlijk the heet of Afhillex (RoGET i. Vgl. ook cobham BKEWER. The ]leader'* Handbook: „Sonietimes Ireland is called the Achillex' heel of England".
44. Acliitophel. Deze muim is in het Eng. beroemd geworden door Dryden's Absalom and Acliitophel. Onder dien naam beschrijft Dkyden den Graaf van Shaftesbury als volgt:
Ot' these [rebels] tlie false Achitophel was first:
A name to all succeeding ages eurst:
For close designs and crooked counsels tit:
Sagaeious, bold. and turbulent of wit;
Kestless, unfixed in principles and place:
In power unpleased, iiupatient in disgrace.
47. Een achterdeiir(tje) openhouden. In het Eng. is backdoor in fig. zin niet ongewoon en men kan dus zeer goed zeggen to keep (oneself) a backdoor open. T. B. durft dit nog niet aan en vermeldt in Deel I backdoor in fig. zin alleen als bijv. mnw. = „heimelijk". Dit moet echter zijn, zooals Mi kkay geeft, unicorthih/ xecret, clandexthie.



De bijbeteekenis van .oneerlijk" moet inede worden uitgedrukt. Eigenaardig is in het Eng. to keep the backdoor open — voor een goeden stoelgang zorgen.
49. Den ouden Adam afleggen. In het Eng. to put off
the old man, wat evenals bij ons een biblicisme is, terwijl bovendien Adam in het Hebreeuwsch mensch, man beteekent. Vgl. verder het citaat van Mukray: An impatience to shake oft' the old soeial and politieal Adam (Gifori:. Hintory of' (freece II. (3, 105). Aardig is Adam's ale = ganzcnwijn (Vgl. T. B.!) en in one's bbihday-suit voor: in Adams-kostuum, waarvoor men ook vindt Adam's snif. (M. S.) en Adam's coat (M.i Verder is Adamsappel ook in het Eng. Adam's apple.
i">0. Een adder aan zijn borst koesteren. Het Eng. equivalent is: to notirish a riper in one's bosom. Vgl. Chaucer I p. 441 en Gosson, The Schoole of Abuxe < 1 .">791 pag. 47: Fencing is grown to sueh abuse, that I may wel compare the Seholers of tliis Schoole to them that prouide Staties for their own shoulders; that foster snakes in their owne bosoms. Thackekay, Pendennis XII heeft de uitdrukking als volgt: Costigan .... expressed his fury that.... he should have nonrixhed sueh a riper in his own personal bosom.
I. In één adem. Eng. In the same breath. Men zie o.a. Kipling, The Lufhf that failed, p. ;57: Torpenhow dragged him to the light and spoke of twenty different things in the same breath — zonder tusschenpoozen, zooals vax Dale de uitdrukking omschrijft. Ook Macaulay en Steai> gebruiken zoo in the same breath. maar de Hollandsche lexicographie kent alléén at one breath (T. B.j.
51. Er schuilt een adder in het gras. Ook zoo in het
Eng.: the re is a snake in the grass iRoGETi. Verouderd is het synonieme a pad in the straw (M.).
52. Adonis. Eng.: an Adonis — a beau or a dandy (Ch.). Vgl. het verouderende ww. to adon'ute.



.->0. Korte afrekening maakt lange vriendschap. In het
Eng.: short reckonimfs mak»' Ion;/ friemt* (St.). Ook even reckoninj/x wake tastint/ friendx, muur niet short accounts (T. B.). Hkywood had reeds (1546): Eren reckonim/ waketh lont/ f'rendes.
;>s. Iemand afschepen. Hiervoor T. 1$. o.a. to ship off', maar zoo figuurlijk als bij ons is die uitdrukking niet. Men zou ten hoogste kunnen zeggen: the;/ sliipped kim off' to thf West-huiles to </et rul of hint. Zoo vindt men bijv. bij Dickens in (H. '1'ici.st, Ch. IV: The board .... took counsel together 011 the expediency ef shipphu/ off' Oliver Twist, in some small trading-vessel bound to a good unhealthy port.
til. Den aftocht blazen. In het Eng. in do eigenlijke zoowel als in de tig. beteekenis to heat a retreat.
0:i. Schitteren door zijn afwezigheid. Het Fransehe bril/er par sou absence' is in het Eng. vertaald: to he conspicuons In/ one's absence. Dit ontbreekt bij T. R
00. Zich airs geven. Hij Vaxhkugh reeds yii-e yourself airs. De fantastische taalnianiak John Bellenden Kei: geeft ])laatsen uit Addison en Swikt en verklaart deze zegswijze uit toe tjere, icaene self' eer's, wat Hollandsch moet verbeelden, beteekenende "the addle-headed one dreains he is grace itself."
08. Keulen en Aken zyn niet op één dag gebouwd.
Bekend is: Rome was not built in a day, reeds in het begin der 17*'eeuw i lOlö), zie Flügel.
71. Alarm. Eng.: alarm (i.v. indication of'dam/er l»ij Il<iET) en to t/ire the tdarm. eveneens figuurlijk. In het Eng. is echter to blow alarine geheel verouderd (M.), eveneens to ring the bells a/a rum = de alarmklok luiden. Men raerke op dat alar(u)ui-clock in het hedendaagsche Eng. niet „alarmklok" maar ,wekker" beteekent.



7.-5. Een valsch alarm. Eng.: a falxe alarm, bijv.: It proved to be a fahe alarm CM.'».
74. Een alias. Ook in hot Eng. voor "second name", reeds bij Camden (1551—162:1). Bij Shakespeahe dikwijls, maar nergens als persoonsbeschrijving = schalk, guit.
7;). Een alibi. Eng. t prore au alibi.
77. De Alpha en de Omega. Ook Eng., bijv. the ulpha and omega of xcience voor: het begin en liet eind. T. B.'s the firxt and the last is dus niet noodig.
xl. Twaalf ambachten, dertien ongelukken. Ongeveer to be Jack-o f-all-tradex l»it maxter in none ot' a rol/int/ xtone gatlierx no mos*.
II. Anakskind. Eng. xon of Anak. Zoo heeft Savaue. In the üicim I p. 150: There were also tête-a-tête dinners, too. with the old Judge and that young xon of Anak. Noel Endicott.
83. Iemand aan zijn angel kragen. Vgl. Eng.: to hook one, to keep one on tlie hook(x) en to keep one on a xtring. Dit laatste vindt men figuurlijk bij Mrs. Evekakd C'otes. Thoxe deliyhtful Americanx (p. 120 Tauchnitzi: She lias 110 business to keep Lord \Y. on a xtring the wav she does.
84. Anker. Vgl. fig. anehor in het Eng.
85. Zyn anker ergens laten vallen, t Eng. heeft ook in fig. zin to bring to an anehor maar bovendien to drop one's anehor = to sit (settlei down (Fakmer & Henley).
89. Apenkooi. Parallel hiermee is vegetables = groente in de volgende passage uit Fekui's W. Hl'me, The Mixtenj of a Hanxom Cab p. 128 Cl). XVIII:
But why didn't the people who ïmrsed her teil her she was wanted? Tliey must have seen the papers.
"Not they", retorted the detective. "Thev knew ïiothin^'".
Veffetables! innttered Calton. coiitemptuouslv. How eau people be so ignorant?



94. Op zijn apostels-paarden. In hot Eng. to ride xhankx'(») mare (nay, pony) en hiervan to xhank it — to go on foot or by the Marylebone stage (F. &. H.j. Verder hooft men to ride bayard of ten toen. to tra rel by Mr. Foot'x hor.se. üit alles komt nader bij hot Eng. dan to bent the hoof (T. II.).
9ö«. Een rotte appel in «le mand maakt al het fruit tot scliand. Roods in 1/540 in do Ayenb'ite reg. 205: A roted appel attutny the holen, iiiaketh rotte the yzounde (M.).
100. Gouden appelen op zilveren schalen. Ook in het
Eng. is dit biblicisme in gebruik als: oppies of yold in picturex of sUrer.
101. Iemand liefhebben als den appel zijner oogen.
Hierbij liet Eng. equivalent = the uppie of the eye voor 'that whicli is cherished with the groatest regard", roods zoo in het Ags. van Koning Alfijed. Vgl. Mukkay en Stokxi, Eng. I'hil. II p. 004.
10.'!. Een appeltje met iemand te schillen hebben. Vgl. to hare a botte to piek. a croir to p/uck irith u p. Ook to hare a croir to piek (pull). Voor „mot iemand een nootje to kraken hebben", is to vermelden hot zoor bekende to hare a nut to crack irith . . .
100. Argusoogen. Het Eng. kent Aryitx als soortnaam 011 Arytts-eyed.
107. Arm. \ gl. as poor as a church-itajii.se, as .Job (St.).
109. Iemand met open armen ontvangen. Letterlijk to receire one irith open arms. STEAD heeft in zijn America nlsat ion (pag. 271: Air. 0'Bmen thought that if such a pilgrimage took place, the Irish representatives would be received irith open arms.
110. Lange armen. Vgl. de mooie parallel: Knowest thou not Euphues, that kinges liane lony annex/ Zie John Lyly, Euphues p. 70. Ook spreekt men van the lonyreachiny arm of the lair.



11 :i. In zak en asch. Ook in hot Eng. bijv. t re/tent in Nitckc/ofh attrl ashes (Ca w/vlei.
115. Asschepoester. Het Eng. Cinderelln heeft in do liuitste jaren een nieuwe beteekenis er bij gekregen, nl.: partij die tot 12 uur duurt.
110. Augiasstal. Eng. Aut/ean stabiels) voor "aecumulnted nuisano.es, abuses, etc." (A.).
117. Avery. Eng. to suffer are ratje alleen in de gewone beteekenis.
111. Do avond des levens. Eng. the erening of' (one's) life (M.i.
121. l)o baan is schoon. Vgl. met liet 18"' eeuwsehe -di' baan is klaar het Engelscho the roost is clecir.
122. Van do baan knikkeren. Vgl. liet Eng. to botrl one out in tig. beteekenis.
120. Dabei. Vgl. Eng. a Kabel = ua confused mixture of sounds; eonfusion; disorder" i Axxaxdalki en Jiabylonitm.
128. Iemand van bakboord naar stuurboord zenden.
Vgl. met .van puntje naar paaltje" het Eng. to send one from pillar to post.
i:>2. Iemand iets bakken. Vgl. Mckkay: to bttke a person's bread — to do tbr him. Verder voor de parallellen to bretr ittischief en to latj a thintj in a person's dish = iemand iets in zijn sehotol schaffen.
1 *55. Dakzeilhalen. Zooals Stoett vermeldt, is dit ontleend aan het Eng.: to back tt saü, maar er is niet bijgevoegd, dat to bark the sails ook in liet Eng. tig. gebruikt wordt = teruggaan, rechtsomkeert maken.
1;!8. Die kaatst, moet den bal verwachten. Eng.: h<that l>l(i/js at hotels nutst be prepared for rubbers.



14i». Een halletje van iets opgooien. Vgl. het Eng. to set the hall rolling = een gesprek aan den gang brengen. Zoo heeft men verder 1°. to keep the buil rolling ■= to keep the conversation or an undertaking from ttagging: 2°. to fake up the hall = to take one's turn in conversation, etc.: .'i°. the hall Li vsith gon = it is vour turn (M.). lil Cunningham Chroniclen of Dnstgpore vindt men op pag. 120: The result was that the one man cjnitc eclipsed the other and toxxed the hall of talk ahotit with an ease and dexterity not always quite respecttul to his less agile senior.
140. Achter de bank werpen. Vgl. liet Eng. biblicisme to rast xomething hehind the liaek.
148. Zoo vast als de bank. Vgl. het Eng. <ix gomt as the bank.
150. Bankroet gaan. Eng. to hecome a bankrupt. Vroeger had men in de 10e eeuw to wake bankeroute en tot in de 17® eeuw to plag the bankrupt, ons nog altijd gangbaar: bankroet spelen.
152. Volgens Hartjes. Eng.: according to Vorker iSt.i.
153. Basta! Voor .genoeg"! .houd op"! heeft ook Siiakespeare reeds basta!
156. Een bedsermoen. Hierbij is vernield ciirtaiii-lectnre. Nader bij het Hollandsch is het verouderde, 17*' eeuwsche curtain-xernion, waarvan Mi'küay bewijsplaatsen geeft.
157. Het zijn sterke beenen, die de weelde dragen. Vgl. Eng.: much icealth naikex wit irarer.
158. Met het verkeerde been uit bed stappen. Vermeld is de Eng. uitdrukking to gei out bed of the icrong foot foremoxt, maar THACKERAY heeft in The Adr. of Thilip: The tall gentleman must have got out of bed the wrong leg foremoxt, pag. 200 en 201 Tauchnitz cd. < )ok T. R. heeft foot in plaats van leg en foot.



159. («een heen in iets vinden. Volgens Miiway is to
wake hoi/es of (about) = -to inake objections or scruples about. find difticulty in. have hesitation in or about". dus precies dezelfde bet. als de bevestigende vonn van onze uitdrukking. Vroeger was in het Eng. ook gebruikelijk de letterlijk te vertalen parallel: to find (no) bones in — *referring to the oceurrence of bones in soup". zegt Mukkay. Zijn eerste bewijsplaats is van 14;")'.».
100. Zijn beste beentje voorzetten. Het equivalent is reeds door Kinoton Ommant in The Xetc EngUsh aangewezen in Alkman's Life of (hitman He Al fa niche in 1023 door .Maiibk in bet Eng. vertaald. Daar luidt de uitdrukking: set the best foot before. FLiWiEL geeft verder to put one's best foot foncard (foremost) in twee beteekenissen. ai zoo hard mogelijk loopen en bi zich van de beste zijde laten zien. Een variant van de eerste bet. hebben wc in SlIakesi'eauks the better foot before = „luit grÖSZtmöglicher Eilo" en deze bet. heeft put the (one's) best let/ before (foremost) ook in Bakham's hiffoldsbi/ /.et/ends ji. 10.'!:
Odille thouj>'lit so too. mi slic set «ff a»(l run.
I'nt her best let/ before, Starting at si-ore. . .
Uj) deze bet. is inen niet voorbereid door T. B.'s vertaling in Deel 1. terwijl best foot = .rechtervoet" in hetzelfde deel i.v. best raadselachtig is.
I\'. Op eigen heenen staan. In het Eng. ook to stand ou one's otvn ler/s — to dopend on oneselt' (Fakmek & Henley».
102. Een ongelikte beer. Eng.: an itnlicked cttb (ÖT.i. \ gl. verder to lick one into shape.
104. Beest. Eng.: to he beast. Hot is waarschijnlijk, dat hiermee samenhangt to best one. oorspronkelijk: iemand , heest" maken, later bedriegen, etc.
100. I>e beest spelen. Ook in het Eng. aan te wijzen



fo plan the heust in een boek Tarltou'x -lests, van omstreeks 1000. zie klnuton Oi.iphaNT, The Xeic Kni/I. ii. .">2. Ook had men to plat/ (Mijrray).
107. Iemand beetnemen. Van liet in bet. hiermee overeenkomende ien In/ V fnetsje krije bestaat de Eng. paralleluitdrukking: to pull a persons lei/. Kli'ljn<; heeft ze in Stalky & C°. twéémaal: "I was only pul/in' j/otn- fat lef/", I'erowne returned hastily. "You're so easy to draw. Plint" 'pag. 184. Tauelm.j en "It don't bar our ptdlitu/ stalkjfx Ier/ in the study, does it?" pag. 21 i).
lï.'i. Keklouken zyn. Vgl. to clinch au argument. .De zaak is beklonken" (N". ;VÏ7> kan letterlijk = the matter ' hargain) is clinched. Dit klopt geheel met Vondels f/ecloncken. < )pvallend is dat to clinch ook in het Eng. aan te treffen is in toepassing op een verloving. Zoo eiteert Mitkray uit Vanhritoh en C'iliüER, The 1'roroked Unshand:
. . . How stands jour atï'air witli Miss 'i
(', Jiasx. It drives likt" a Xail, wc want notliinjr now luit
a Parson t«> clinch it.
178. Belhamel. Hierbij is niet vermeld, dat heil u-ether in het Eng. ook ingunstigen zin voorkomt. Mijret—Sanders geeft dan ook .zuverliissig" ei' bij. Mtrray zegt: -mostly eontemptuous".
179. Belofte ïnuakt schuld. Reeds bij Chacckk : Hyhexte is dette in The Man f Laices 1'roloi/e. Moderner is proiuise is debt bij GrEORUE (JrASCOiGNE in zijn Certayne notes of' Inxtriiction (Arber's Reprints p. i>l) van 1575 en verder Lyly in Euphnes, p. .">0: "Yet knowing promise to he debt, I will paye it with performance".
181. Benjamin. In het Eng. was a Hen ja min een jas!
18.'i«. De berg heeft een muis gebaard. In het Eng. the mountain hos hroiu/ht forth a motise.



180. De bestekamer. In het Eng. heeft the best room nog altijd de gewone beteekenis van .de mooie kamer".
189. Zich beslapen op iets. Vgl.: to «leep over, soms to sleep 011 in dezelfde beteekenis, alsmede to take counsel of one's pilloir.
190. Betaald zetten, Vgl. Eng.: to pan mie hack (off), make oiie patj f'or, pa;/ home.
191. Beter benijd dan beklaagd. Ook in het Eng. better to bei enried than (to be) pitied, volgens M. >S.
197. De beurs snijden. Vgl. het Eng.: a cut-purse, een beurzensnijder.
199. Nieuwe bezems vegen schoon. Men heeft reeds vroeg: a ueir broome xiceepeth cleane bij Lyly Euphues p. 89. In het vrij dilettanterige boek I'rorerb Lore van F. Edwaki» Hu.mf, <1902i vindt men op p. ."8: -iiewe broom swepth eleene". De moderne vorm is. zooals T. 15. geeft: Xeir brooms streep clean.
200. Bezeten zijn. Vgl. Eng.: to be /xtssessed icitb = liet Mul. beseten siju met.
202. Zyn biezen pakken. Vgl. to cut one's stick = er van door gaan. Voor „zyn spillen pakken" is te vergelijken to pack one's traps.
203. Binnen zyn. Kan hiermee niet vergeleken worden liet Eng.: his ship lias come home!
204. Er met de grove bijl in hakken. Vgl. to throir ' fling, ding) the hatchet = to make exaggerated statements, i Murray).
20;>. Het bijltje er bij neerleggen. In de beteekenis van „sterven" heeft het Eng. hiervoor: to lag down the knife and fork. In het oudere Eng. komt voor to hang



uj> one's hatchet = to eease trom one's labours; to take a rost. bijv.: Haiu/e up thin ha chef & take tlii reste. een citaat van Mpkhay uit ± 14.">0.
207. Het blaadje oinkeeren. Vgl. liet Eng. to turn over a netc haf met de beteekenis: to adopt a different (now always a betten lino of' conduct. zegt MritKAY. Uit zijn citaten 1". uit Heahd. 'Theatre of Uod's Judgement (1597i: Hut as soone as lie was exalted to honor. be turned over <i new hafe, and began.... furiously to alllict.... the t'aithfull servants of Christ; 2°. uit Homnshed, Chronich il.r)77 —87,): He must tnrne the hafe. and take out a new lesson. by ehanging liis tonner trade of living into better:
uit een geschrift van 1601: Let us all turn over the haf, and take anotlier coiirse, blijkt dat de veranderingen konden zijn behalve good ook bad en indifferent. De naaste parallellen: to turn (over) the (ne.rtj leaf zijn nu geheel verouderd.
208. In een goed (slecht) blaadje staan. Vgl. het Eng. to be in the t/ood (bad. black ) books of a j>.
211. Een blauwe boon. Zoowel blue pluni als blue beans in het Eng. Men zie Coismam Bkevvek, Dict. of 1'hrane and Fable pp. 108 en 150: 'blue beau* are bul Iets or shot".
212. Een blauwe Maandag. Vgl. MruiiAY: blue Mondai/ = the Monday before Leut. Vgl. ook: Maandag houden = to keep »Sf. Monday.
213. Blauwkous. Dit is een vertaling van het Eng.: blue stoeking CSt. ).
210. Zoo blind als een mol. Het Eng. heeft as blind as a beeth in The Legend of St. Edith + 1420. Bohn'8 Jtandbook of I'ror. geeft as blind as a beeth or a baf. Ook komt voor as blind as a moh. In Darid Copperfield van Dickexs vindt men as blind as a brickbat (Hoppe, Ueber Vergl. in der engl. Sprache, p. 16).



217. In liet land der blinden is éénoog koning, liet
eerst bij ons, volgens Stoett, in de 10(,fi eeuw. In het Eng. ook reeds in het begin van die eeuw < 1522) in John Skei-TON's 11 'h/j ciitui' /je nat to courtef
But liaue ye nat berde tliis,
How an one-eye'd man is Wt'll — svghted when He is tunoiige blvnde men? ')
21*. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Stoett vermeldde de Eng. zegswijze blood is flikker than trater, eii nu ook de oudere en nadere parallel: kind icill creep ichere it nut// not </o uit een tihepherd's l'httj. Vgl. de Heek & .1. lkvln(i, The LU. lteader I. p. 172.
219. Kwaad bloed zetten. Eng. ook t stir up (breed) luid 'ill) blond.
220. Bloeden voor iets. Vlg. Eng.: t bi eed for, of to hare tn blevd for en tn make a per-ion b/eed for.
221. De bloemetjes buiten zetten. Te vergelijken is to hang out the bemin — het Friesehe „den bezem uithangen" iSt.). De Eng. uitdrukking beteekent: pret maken bij afwezigheid van moeder de vrouw.
225. Zich een bochel lachen. Een mooie parallel voor „zich slap lachen" is te vinden in Kipijnu, Stidk// and Co., p. 03 Tauchn.:
There they began to laugh — laugh as only boys eau ... laug'hed at lengt li, curled over the backs of chairs or elinging to a bookshelf; laiu/hed the uw tres limp.
227. Boe noch ba. Hierbij hoort het verouderde Eng.: tn sa// neither bnff nor Imff = het dial. Duitsche bnff noch baff. Mukhay citeert uit Caxton H481 j: "He wyste not what to saye bnff ne baff'. Mede verouderd is to sa// neither ba nor bum.
') Skeat, tijtecimens 1394—1579, p. 145.



229. Iets over een anderen boeg wenden. Geen parallel maar toch kan dit weergegeven worden met een uitdruk king aan het zeewezen ontleend, nl. to yo on an othcr tack T. B. geeft de beteekenisvertaling. Zie Makkyat, OIIo l'odrido: Then she went njton tin othcr tack.
2:51. Spreken als een boek. Kng.: to xpe.uk (talk) likt a book van personen gezegd (St.i, maai' = to speak witli authority. Het Eng. heeft bovendien to knoir xomethbu/ like (i book.
232. Een gesloten boek. (lok het Eng. heeft in dezen zin o xealed book.
235. Buiten zijn boekje gaan. Vgl. to xpeak icithoid book. Volgens Mwrbay is liet gebruik van het bez. vnimv. hier verouderd. Is to yo bet/ond the book in Deel I, van T. B. 'laatste uitgaaf) wel te „belegen"? Een andere beteekenis heett liet verouderde to bc out of one's book. Vgl. Latimeh. tiermon II. ]>. 68: Take bede of these ilaubacks, these venemouse people that wvll eonie to you, that wyII tollowe lyke gnatoes and parasites. if you folowe theym, Hou are oute of you re boke.
239. De baud in eigen boezem steken. Vlg. to dire into one's oini boxoin (Mitret—Sandehsi. Zie ook n°. 681 bij Stoett.
248. Bombast. Ontleend aan liet Eng.: bombast (St.i. Dit komt tig. reeds eerder voor dan het jaar van Murray's citaat, nl. 1604. bij Na she (1589): „the swelling bumbast ot a bragging blank verse". 1i Vgl. ook budye en fust ion.
251. Den bons geven. Eng.: to boance iSt.j. Dit is waarschijnlijk een New-Vorkisme van Hollandseheii oorsprong. Behalve to bounce bonzen, den bons geven
') Vgl. (tKkknoi'üh & Kittkkuok, Wm-ds iind t/wir Wayx in Knyl. S/teech p. t>7.
Prick van Wkly. •)



lioet't men nog nader t get the boitnce, soms the (/rand h,,iina' = to bc dismissed, specially in reference to government appointments. Verder is te vergelijken to get <girei the push, soms to gire the order of the push = to be disrharged, to be sent about one's business (F. & H.i.
25f). Bont en blauw. Vgl. Eng.: to heat one black and lilite (ST). In liet Eng. vindt men reeds blac and bla in l.'JOO iMl'hkay) en bent ove blok and bloo in 1400.
2i>0. Ken groote boodschap doen. Parallel met lipt 1 i liddeleeu wsehe bloemen lenen, later bloemen i= ca< «u a is de Eng. uidrukking to pluck a rose = wateren. \ gl.'• "I" oui return bac k Madame De Ramüoullet desired ine to pull the cord I asked lier if she wanted anything — Uien qm pisser. said Madame De Ramikui.i-kt.
Grieve not, gentle travelier, to let Madame De HamnoiiLLET p—ss ou. — And. ye fair mystic nymphs go each one pluck your ro.se. and seatter them in your path. — for Madame De Ramiku'IjEET did 110 more" fSteune, Sent. .lourney. The Rose). Hierbij kan ook nog gewezen worden op t piek a daisfi = to evaeuate in the open (F. & H.i.
■Jji). I)e boog kan niet altijd gespannen zijn. Eng.: a hou- long bent at last icaxeth iceak (St.). Vgl. lucas Malet, .1 Counsel of 1'erfeet ion, p. 10: There is a verv old proverb about the danger of keeping the bow always strung.
200. Verschillende pijlen op ztfn boog hebben. Eng.: to hare neeeral strings to one's bow (St.j. roget hoeft tico in plaats van several, eveneens FlügEE. T. H. heeft t. r. koker: he has mang means af his disposal!
202. Aan de vruchten kent men den boom. Reeds bij john Lyly in zijn Euphues p. 59: the tree i* knoicn by his fruit.
26;!. Men moet geen oude booineu verzetten. Eng.. I'emore an old tree and it irill icither to death 'St. i.



204. Hooge boomeii vangen veel wind. Reeds in het Ags.: „Thaet treow, thonne, the wiexth 011 thaem wudubearwe, that liit hlifath up eofer eall tha othru treowu and braet hit, thonne senninga storm gestent, and se stranga wind, thonne bitli hit swithlicor gewaeged and geswenged thonne se other wudu". (Wilfstan, Homilie* N°. 49).
265. Door de boomen liet bosch niet zien. Vgl.: not to sec the wood for the trees, zooals Stoktt heeft.
200. In de boonen zijn. Vgl. Heans are in poteer, and this will account for your being so sillv. ^Cohiiam Brewer, Dief. of 1'hrase oud Fobie).
20!). Ik ben een boon als . . . Niet vleiend voor ons is voor deze zegswijze en voor: ik ben een kuiken, en liet Eng. /'in (i Dutcluiian if. . . .
JIJ. Aan boord klampen. Vgl. liet Eng. to juli aboard of a p. = attaqneeren, te lijf gaan.
270. Een liooge borst opzetten. Te vergelijken met het hoofd in den nek werpen en Maeklant's de kin te mi waerf dragen is het Eng.: to fhrtisf the chin info the neck.
278. Tegen de borst stuiten. Eng.: it goes agaimf niy stomach (St.).
282. Boter bij de visch. Vgl. liet Eng.: to buffer the fish = winnen bij het kaartspel.
289. Be overhand krijgen. In liet Eng.: to get the upper hand.
290. Bovenkamer. Het Eng. slang heeft hiervoor aftic, gan-et en upper storey (passim) of upper icorks. Vgl. nog unfurnished in the upper storey == ignorant en somefhing wrong (rats) in the upper storey = crazy, demented (Farmer & Henley). Ook zegt men to be queer in the upper storey.
292. Braak liggen. Ook in het Eng. is to He fallow
2*



in fig. zin in gebruik. Reeds in de 17u eeuw vindt men: I suppose you do not intend to lay fallotc nll Children thixt will not bring forth fruit of themselves (M.). Zeer mooi is Mukkay's citaat uit Hake (1827): Fields of thought seem to need Iging fallotc. Vgl. ook Kin<;si,ey's : My heart lat) fallotc for every seed tliat teil.
295. Zoo helder als de brand. Vgl. Kng.: bran(d)netc.
296. Brandbrief. Vgl. incendiarg letter in eig. zin.
297. Brandmerken. Vgl. t brand.
•500. Bet is zoo breed als het lang is. Zeer bekend is de Eng. parallel: as brood as it is long bij Kington Oliphant II, p. 168. Ook as long as it is brood (Dickens. Mart. Cfittz.). Verder citeert Rington Oliphant nog in Deel I, ]). 457: as long as large.
•103. Met iemand breken. Eng.: to break irith mme »ne (St.) Ook nog bijv. to break irith the past = met liet verleden breken.
:>04. 1» de bres springen. Te vergelijken zijn de uitdrukkingen to stand in the breach en te mount the breach. Het is niet juist deze uitdrukkingen van de Hg. taal uit te sluiten, zooals T. B. doet.
;S07. Iemand de broek opbinden. Vgl. ook het Kng. to dress down a p. = to treat -properly", especially 'in ironieal usei with deserved severity ; hence, to give a thrashing or beating to, to chastise; to reprimand severely, scold (Mukhay). Nog wat nader is de parallel in het volgende citaat uit de Span is h lïiral# (1785): He would dress mg jacket an 1 were to teil him on't. Voor het ironisch»' .opknappen" is leerzaam Blackie, Aeschglus II, p. .'102: So we say allegorically to trim one handsomely, to dress him, when we mean to pnnish.
.'>12. Iemand iets op zijn brood ijeven. Vgl. to lag a thing in a person's dish.



.">14. De broodkruimels steken hem. Do naaste parallel is het Amerikaansche to feel one'x outx en het door Bailey vermelde he ix prorender-prick'd, door Fiahjel aangehaald <•11 vertaald: ,der Hater sticht ihn".
:nö. Over de brug komen. Vgl. het Eng. to co me doicn.
.'>19. Een buitenbeentje. Misschien is eenigszins hiermee te. vergelijken G. Eliöt's a xide-xlip in Middlemarch.
.'121. Eens burgemeester, altijd burgemeester. Zeer bekend is de parallel-zegswijze' once a captain, alvcayx a captain. In Dickens zijn lileak Home, €h. XXI leest men: -You advertised tliat Mr. Hawdon, (Captain Hawdon, it' vou hold to the saying, once a captain alvcayx a captain) was to hear of something to his advantage". Wat T. H. in Deel 1 geeft once a freemaxon alvcayx a freemaxon zal hiervan wel een voor de gelegenheid gefabriceerde variant zijn. evenals once an adrixer, alvcayx an adriser (Cotes, Thoxe del. American*. ]j. 241 Tauchn. ed.). Vgl. n°. ;Ï45.
()P lieeter daad. Hier is eerder te vergelijken red-handed dan in the rery act. CST.).
:\21. Dag. Dit znniw. komt ook in het Eng. heel dikwijls in allerlei verbindingen voor zooals the laxt day = de jongste dag. one of' thexe dayx = een dezer dagen, to hare xeen heffer dayx betere dagen gekend hebben, to be the order of the day = aan de orde van den dag zijn, day and night — dag en nacht, ax plain ax day - zoo klaar als de dag en zelfs in het Sehotsch thix day eight dayx — vandaag acht dagen, maar het onder 329 in de eerste editie gegeven equivalent van T. B. before the dew ix ojj' the fiovcer* — voor dag en dauw, is geen standing phraxe, maar eigen maaksel. Het Eng. heeft het hier niet verder gebracht dan tot before day = before daybreak.
Tan de daken prediken. Ook in het Eng. to proclaim from (upon) the hotixetopx.



339. Dertien in een dozijn. Dit is wat de Eng. noemen a bakers dozen en misschien de oorsprong van de zegswijze to talk thirteen to the dozen of nineteen to the dozen. wat gebruikelijker is. Ook heet de bakker fouiieen-to-thedozen. Een enkele maal is het sixteen to the dozen (T. B. Deel II). Eigenaardig is ook to run four and nine (thirteen to the dozen = sehr viel und schnell sprechen (FlüGED.
340. De deur openzetten voor. Hier heeft het Eng. t open the door to (abusett). T. B. heeft to open the (jute for. Men vindt ook to open u gate to (M.).
344. Voor de deur staan (zijn). Geen Eng. equivalent gegeven. Reeds letterlijk in dezelfde beteekenis bestaat dit beeld in het Ags. Poema Mo ral e 1. 127:
Theniie (leath is tiet Iris dure, wel late ln* biddetli are.
345. Die eens steelt, is altijd een dief. Vgl. Once a knure, ever a knure (klngton oliphant II p. KT i en Once a knure never an honest man = die eens steelt, is altijd een dief (Sewel).
:ï4G. De gelegenheid maakt den «liet'. Eng.: opportunity makes the thief (Flüuel).
349. Te diep in 't glaasje kijken. Behalve to drink deep = mnl. diepe drinken (St.) is ook nog te vergelijken to look through a glas* (Cf. Baumann, Londinixmen).
354. Dikke vrienden. Voor zeer ,intiem" is thick in het Eng. heel gewoon (vgl. St.i. Men heeft evenals bij ons thick friends en verder de uitdrukkingen to be as thick as mud (thieves) icith. . . In Dickens zijn Nic. Xickleby p. 138 komt thick in bovenvermelde beteekenis voor. maar soms heeft het een minder gunstige beteekenis. waar het geldt de intimiteit tusschen personen van verschillend geslacht.
355. Door dik en dun. Zeer gewoon is het Eng. through thick and thin, dat in het Schotsch ook nog in de eigen-



lijkt* bet. voorkomt (Of. .Iamieson, >Scott.ish Dief. i. v. ihibxkelper). In eigenlijken zin vindt men ook bij Cn.ux'Ki! in The lieer es Tule:
Forth with -wi-he" thurg/i thikke mul eek thurgh thenne. Verder flg. reeds in Butuck's lludibra* 1 2:
Tliro' thick and tliin slio t'ollow'd liim,
In everv iidventurt' h'uiwli'rtook And liever him or it forsook.
,-JöT. Ditje en «latje. Ook het Kng. heeft deze collocatie, bijv. -an artless conversation about this or that" (Thackekay, Virg. 0021 en bij G. Mehedith: <hi the ride that day, he began prattling nbout this oud that = over koetjes en kalfjes.
:>öï)a. I)oii Juan. Ook in het Kng. a Don .hm».
;i(3S. Zoo dood als een pier. Vgl. as dead as a herring, as matton, as a smelt en as a doornail (Kt.). Reeds in LANGLAND's Visum concerniiig l'iers the 1'loicman vindt men i 1;>77: as ded as a do re-tree. Otway (1G80i heeti ook nog as dead as stock-/ish en het Eng. slang bovendien as dead as .1 alias Caesar of as the pretfy young horsehreaker.
:570. Ik mag dood vallen. Ook zoo in het Eng'.: -Diil 1 ever aecuse the poor dear? If I did. may / drop down dead at this moment on this hearth-rug! i Thackekay, The Virginians, ('h. 1.XXXVIi. Vgl. ook sink tne = ik mag verzinken!
•571. |)o dood in den pot. Hier had vermeld moeten worden, dat in het Eng.: the re is death in the pot heel wat anders beteekent dan bij ons: R<h;et geeft de uitdrukking onder iinhealthy en hulden danger!
.'57la. Den een zijn dood is den ander zijn brood. Vgl. One mans death is an other mans Itreath iRoilN, I'rorerbs>.
V. Meer dood dan levend. Ook in het Eng. more demi than alire.
•574. Doodverven. Het Eng. kent dead-colour alleen in eig. zin.



.'!7r>. Zoo (loof als een kwartel. Behalve as deaf a* an adder (St.) heeft het Eng. ook nog as deaf as a post, as a heette, as a trimhui aker (Rot jet), terwijl Murkay als verouderd of dialectisch opgeeft as deaf' as a door, door-post, door-nail, etc.
.581. Iii iets doorkneed zijn. Vgl. met .een geconfijte schurk" het Eng.: to he seasoned in = doorkneed zijn in, wat men in de woordenboeken nog niet vindt. Alleen Fi.iHiEi. vermeldt: to l>e seasoned — „die gehorige Reife erhalten haben."
•">82 en :>8ii. Doorn in het oog (rleesch). Het Eng. heeft an ei/e-sore, maar gebruikelijker is a thorn in one's side of in the fies/i (Cf. PUlGEL).
•584. In de doos zitten. Vgl. hiermee in the jng, ongeveer ons „in de pot". Ook in the stone-jui/, in the eoop, enz.
•588. Den draad kwijt. zijn. Het Eng. heeft ook the thread of a disconrse (narrative), beter dan clue CSt. i.
.'590. Tegen den draad. Behalve against the grain <St.) ook against the hair (Kinijton Oliphant 1 pag. 4(511.
■59.'!. Alle dagen een draadje is een hemdsmouw in het jaar. Te vergelijken was: a pin a dag is a groot a gear.
•59;!. Zijn leven hau^t aan een zijden draadje. Vgl. Eng.: to hang hg a thread.
•595. Aan den draai zijn (gaan). Hiermee is misschien te vergelijken to go on a hend (KlPUNG, Stalkg <('• Co. p. 174). Harent/ en T. 15. hebben on the hend.
•'597. Zijn draai hebben. Hieronder wordt aangehaald ter vergelijking het Eng. swing: dit kan misschien eer in verband gebracht worden met .'59;'). zooals bijv. blijkt uit to take one's sicing.
404. Een driedekker. De tig. beteekenis van three-decker in het Eng. is niet vermeld bij Flügel. T. B. geeft



- driedekker; ouderwetsche kansel met drie verdiepingen", Muket—Sanders ook ,roman in drie deelen", zoo als men liet bij Zangwill (The Bachelor'* Club) vinden kan. Hier kan nog bij vermeld worden dat het ook beteekent: a three-act play; a coat ha ving three capes round the shoul«lers (Farmeb & Henley). Overigens zijn namen van schepen overdrachtelijk op vrouwen of meisjes toegepast in het Eng. niet zeldzaam. Zoo heeft bij Shakespeakk bijv. pinnace de bet. van koppelaarster, terwijl a xiceet era ft gezegd wordt voor een aardig meisje.
40t>. Drinken als een Tempelier. De Eng. vergelijking is to drink like a fixh CMriiRAYi of like a fiddler. Soms likc a Dam'.
411«. Droomen zijn bedrog. Reeds Cii.u cer heeft min of meer spreekwoordelijk in den Hom. of the ltoxe 2:
Many men seyn tliat in Sweveninjïes Tliere nis but tables and lesinges.
VI. Een druppel in de zee. In het Eng. a drop in the ocean.
41.'5. De druiven zyn zuur. Niet vermeld in T. B.. dat dit
gezegde ook in liet Eng. gebruikt wordt, bijv. sour grapen, the grapes are xour (Marton Crawfuri), Tale of a lonely l'arish). Zoo ook Trollope, Harchexter Toicerx p. ;592: "Mr. Su>ppe xmüed ahominablij, and said, as plainly as a look eould speak. that the grapex irere xouru.
417. Onder den duim hebben. Niet vermeld to hare a perxon tinder one'x (the) thiunb. Vgl. T. B., die verschil maakt tusschen onder den duim „hebben" en „houden", wat voor de figuurlijke taal niet noodig is.
41H. Op zijn duim fluiten. Het onmogelijke fiuitinstrument is in het Eng. the btick'x hom. Chaucer heeft to blow the buck'x hom. Het moderne Eng. heeft to (go) ichistle for. Vgl. verder 471 (iemand laten fluiten).



41!). Oj» zijn duimpje liebbeu. Vgl. het Eng. to have u thing at one's /itujers' ends.
420. Iets uit zijn duim zuigen. In het Eng. is deze uitdrukking bekend geweest als: to stick anythint/ out of one's oicn finyers' ends — zie no. 1998.
423. Iemand de duimschroeven aanzetten. Vgl. het Eng. to put on (tuider) the scretc en to turn the scretc = to coerce into paying. or saving money, or making a promise, yielding one's opinion, vote, person, etc. (Farmer «fc Hexley.i
424. Egyptische duisternis. (>ok het Eng. heeft Kgyptian darkness, bijv.: the prevalent Egyptian darkness of ignoranee (]\eekly 'linies). Vgl. ook to look as black as Eyypt (Clakk Russell, Hom. of ti Midxhipman, ]). 91).
425. Een duit in liet zakje doen. Het Eng. beeld is to throic one's stone on to the pile, te vinden op p. 2 van Hü(!Hes, Tom Broten, maar de gebruikelijke uitdrukking is to contribute one's mite T. B. vermeldt ze niet.
420. Op een duit gelijken. Ook liet Eng. heeft verbindingen als omentoni, bijv.: "He is out and out the most popular writer."
428. Den duivel iu hebben. Vgl. het Eng. to hare u dog in one's belly = brommerig zijn, landerig zijn, de smoor in hebben.
430. Ais men van den duivel spreekt, dan is hij nabij.
Te vermelden de letterlijk vertaalde parallel: talk of the deril and his bnp appears. Vgl. ook Mrs. Huxgerforj». -I modem Circe, p. 18: "Thalk of the — of an angel; here he comes".
431. Onder iemands duiven schieten. Merkwaardig genoeg is, dat in het Schotsch to shoot among the doics beteekent "to relate stories without the slightest foundation, to fabricate."



432. De gebraden duiven zullen u niet in den mond vliegen. Vgl. het bij Bohn vermelde The larks fall the re vendu roaxted.
435. Iemand dwarsboonien. Vgl. liet Eng. to thirart a />.
437. Echec, lijden. Vgl. to be checkmated bij R<m;kt onder ftülure.
440. Beter een half ei dan een leege dop. De gangbare parallel hiervoor is heffer half a loaf than no bread {at all), wat T. 1?. ook heeft. Vgl. Stof.tt.
441. Het ei wil wijzer zyn dan de hen. Ook het Eng. heeft hier een uitdrukking met «eieren", nl. to teach one's grand ma (grannie) to snck eggs.
44:>. Eieren kiezen voor zijn geld. Het Eng.: to fake eggs for one's moneg (St.) beteekent eigenlijk: wat minder waard is nemen voor wat meer waard is, een slechten ruil doen. Shakespeake heeft: "will you fake eggs for money?' in zijn Winters Tale I, 2, 161.
448. Eind goed, al goed. Eng.: all is irell fhat ends aell (St.). Verder the erening croicns the dag = ,1a fin eouronnr 1'oeuvre."
449. Aan het langste (kortste) eind trekken. Vgl. to have the better (tcorse) end of the sta ff' in het Eng.
452. Eldorado. Ook in het Eng.: El Dorado (eig. en fig.
453. lil zijn element zijn. Eng.: to be in one's element (St. i.
454. Ter elfder ure. Ook in het Eng. is zeer gebruikelijk at the elerenth hottr — vgl. Dr. C. stoffel, Studies in Eng!., p. 155.
457a. Eva's dochteren. Vgl. het Eng. a daiighter of Ere.



458. Zijn woord is (geen) evangelie. Vgl. gospel (fig.i en (it is) not all goxpel-truth. In het Eng. is et-angel in deze beteekenis geheel verouderd.
460. Een ezelsbrug. Te vernielden is, dat Roget pons a si norit m en asses' bridge geeft onder diffictilti/ in gezelschap van high Ihtfc/t, O reek, enz.
465. Fiasco maken. Ook het Eng. heeft fiasco, voor -an ignoniinious tailnre generallv" (A.;, maar verbonden met „maken" is liet to wake a fiasco (M i.
VII. Een (slecht) goed figuur maken. In liet Eng. to wake (ent) tt (had) good figttre.
466. De fiolen van zyn toorn uitgieten. Eng. to pottr out ttpon one the ria/s of one's tcrath in Mrs. Hl'ngerford, .1 mental Sfrttggle, p. 187.
469. Op de flescli. Vgl. voor .op den pot" liet Eng.: to go to pot gezegd van bankroetmakers. gestorven menschen, enz.
471. Iemand laten fluiten. Vgl. het Eng. you mat/ ichistle for it. Verouderd is go and blow tjonr flitte CM.).
476. In folio. 111 het Eng. beteekende in folio vroeger: in overvloed. Verouderd is ook in folio = in a full and loose dress (M.i.
479. Frank en vrij. Deze in t Nederlandsch naast -vrij en vrank" voorkomende verbinding heeft het Engelsch ook, en vrij dikwijls, reeds vanaf Latimek, die in zijn Sermon V zeide: any frende he had, had lvberty to answere for hym. franke and fre Bi tlek heeft in Hudibras I, 1:
But as lie got it freely, so he s|K>nt it frank and freety too.



In de Ingotdshg Lef/ends vindt men zo verscheiden malen o.a.:
Oh, better to warnier frank and free,
Through the fair of jyood Saint Bartlemy,
Than to list to sueli awt'ul minstrelsie.
(The Witcties' Frolic).
Tliey would walk in the park, tliat spruee young' Clerk,
With that t'rolicsomc Lady so frank and free . . .
(A ].</;/ of St. Ue.ngutphux .
Ook Thackekay heeft frank' and free tweemaal in The Virginians: "Mr. Jack, who was of frank and free nature" (Ch. XXVI) en in Ch. XXVIII: "I will be free with you. Mr. Wakhington" saifl the Colonel gravely, "and teil you with frankness that I don't like some of your friends". DlCKENS heeft frank free in Illeak Home. In omgekeerde orde vindt men freely and franklg in A. Hope, I nxtnisions of l'eggg I, p. 31.
481. Front maken. In het Eng. to front en to present a front. Carlyle heeft to make front to. »
480. Gal. Dit is in liet Eng. haast in alle bet. even gebruikelijk als bij ons. Men vergelijke to xpntter one's gall = „zijn gal uitspuwen", to dip the pen in gall - zijn pen in gal doopen en as bitter as gall = zoo bitter als gal.
487. Van de galg druipen. Niet vernield is het Eng.: hang-dog look en liang-dog face ■— ook niet in T. B., wel hanging-face en galloic-faced.
490. In het gareel. Behalve to be in collar (St.) ook nog to icear the collar — ondergeschikt zijn <T. B.).
492a. Ongenoode gasten zet men buiten de deur. Vgl. het Schotsch conté nnca(lle)d sits unserred.
495. Hij is voor één gat niet te vangen. Ook in liet Eng. is dit bekend geweest. In Palmer's Moral Essays <,n some of the most Cnrious and Significant English. Scotch, and



hnreitjn Prorerbs (1710; vindt men een opstel over: -A Mouse that lias hut One Hole is soon Catch'd", naar wat Hitlme beschrijft in Proverb Lore, p. (30. Vgl. ook it is a />oor moutte that lias hut one hole to creep out at, in het Sehotseh: it is a mean moutte that lias hut one hole (Bonts, ltandb. of J'ror.).
49li. Iemand liet gat van de deur wijzen. Het Eng. is blijven staan bij to show one the door.
498. Een gat stoppen. Ook in liet Eng. is to stop a tjap = -eine Schuld (mit erborgtem Gelde) bezahlen"
FiaUjeli. Verder heeft men in dezen zin to tinker a fence = to stop a gap here and there 'Farmer & Henley).
499. Gat. Eng. hole = anus. Vgl. met -gatlikker" liet Eng. bumsueker.
505. Onder «Ie geboden staan. In het Eng. to be under
the bamis.
•>00. De tien geboden. Dit komt overeen met the ten coiumaiidments, zooals dat ook voorkomt in Shakespeare. II Henrtj I 1, I •>: 1 could set my ten commandements in 'jour face. De uitdrukking is echter literair aan te wijzen vóór Shakespeare, daar Udall ze gebruikt in zijn vertaling van de Apophthegms of Erasmus (1542). Op p. 27 wordt daarin Socrates de raad gegeven uto use his tenue commaundementes in a brawl" (Kington Oliphant).
•>07. Geboren en getogen. Voor deze alliteratie heeft liet Eng.: bom and bred.
,)09. Te geef. In het Ags. to gife = als gift, om niet. 'Vgl. St.;. Het door St. vermelde at a gift komt voor in de uitdrukking: I would not have it at a gift = at the price of nothing; even as a gift (M.).
510. De geest is gewillig maar het vleesch is zwak.
In het Eng. the spirit is icilling but the /lesh is iceak.
512. Hoe grooter geest, hoe grooter beest. Dezelfde



gedachte werd min of meer spreekwoordelijk geuit in het vroegere Eng., zooals blijkt uit Latimëk's zevende Herwon. ]). 200: Men the more thei knowe, the worsse they be. it is truely sayed.
518. Iemand voor den gek houden. Vgl. to use a persou for oHe'* fooi, zooals Stoett aanhaalt uit het Xdl. Wdbk. nu verouderd bij Shakespeake kwam het dikwijls voor. Men zegt nu to wake a fooi of om (St.i.
519. De gekken krijgen (le kaart. Het Eng. heeft behalve the more knare the better luck ook Fortune favours fooi es as old men say. zooals blijkt uit een citaat uit 1 563 bij Muukay. Verder kan vergeleken worden: Luck for the fools (nut chanre for the tigly,
520. Voor gek spelen. Eng.: to plat/ the fooi. Volgens Murkay wordt reeds in 1532 to plee the fole vertaald = bagueimuder.
523. Iemaiul den gek aansteken. Vgl. to put the fooi oii oue. dat in het Eng. verouderd is.
VIII. Hoe ouder hoe gekker. Het Eng. The re is no foole to the olde foole vindt men reeds in Heywoop's 1'roverbs (1564.).
527. Gelaarsd en gespoord. Ook in het Eng. booted and spurred (Rogeti. De bewijsplaatsen bij Mukkay dagteekenen van 1678. Daaruit blijkt, dat de uitdrukking ook tig. wordt gebruikt in het Eng., bijv.: "Punch came in booted avd spurred (GoLDSMlTH, Xash 39 i. Vgl. bij ons: een hoentje gelaarsd en gespoord = kant en klaar.
531. Geld als water. Het Eng. heeft hiervoor (to hare) money like dirt. maar men kan zeggen to spend money like water, zooals blijkt uit Oppenheim, ^ l millionaire ofyesterday, p. 81: He spent money like water, but he spent from a bottomless purse.
533. Geld in 't water smijten. Vgl. to make ducks and



ilrake* of one's money, wat op hetzelfde neerkomt, daar bij hot maken van chicks and draken steentjes over 't water gekeild worden.
o35. Goed geld naar kwaad geld gooien. Ook in het
Eng. to fhrow good money after had. Soms to send in plaats van to throic (Flügel). Wat T. 1?. geeft, lijkt er niet naar.
536. Geen geld, geen Zwitsers. Eng.: no penny, uo paternoster (St.).
537. Tijd is geld. Een vertaling van het Eng.: time is money (St. ).
538. De gelegenheid by de haren grijpen. Eng.: to fake time >occasion) by the forelock (St.).
539. Er is meer gelijk dan eigen. Vgl. eren) like is nat the san/e.
543. Een geluksvogel. Vgl. a Incky dog. '
.>44. Het op iemand gemunt hebben. Naast iiet Duitsche niünzen kan ook nog vermeld worden het Eng.: to mint. In liet Noord-Eng. en Schotseh komt dit vrij dikwijls voor met at en daar zonder. Vgl. W.Scott The Monastery: "They tliat mint at a goten of gold, will always get a sleeve of it."
IX. In iemands oogen genade vinden. Eng. to find farour in a person's shjht.
.">46. Den genadeslag geven. Een enkele maal heeft het Eng. the stroke of grace, meestal echter death-bloic.
548. Velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.
Dit biblicisme is ook in 't Eng. gebruikelijk: many are called, luit fetc (are) chosen.
551. Veel geschreeuw en weinig wol. Eng.: great cry and litt/e trool (St.). In het Eng. van de 16e eeuw reeds aan te treffen in Uosson's School of Abtise van 1579. Een



variant is more squeak than wool en soms i Punch, 21 Dec. 1808) vindt men het aangehaald als volgt: lt 'x like xhaving a pi;/, tnttch cry and little wool.
555. Een gespekte beurs. Vgl. Eng.: a lem, purxe. het tegengestelde van a we/l-lined purse.
558. Onder een gelukkig gesternte geboren. Eng.: to hè l>oni ander a lucht/ (unlucky) star. Stoett heeft voor litcktj ook nog propifiotts.
568. Weten te geven en te nemen. In liet Eng. is veelvuldig in gebruik give and fake in tig. zin. Tkollope (Doctor Thorn) heeft: "Tf he ean give and take and be not thin-skinned or sore-bored". Ook spreekt men van een gire-and-take policy en zoo heeft Punch (27 Febr. 1901. )). 1596): "the gire-and-take of unpremeditated debate".
X. Iets op zijn geweten hebben. Ook het Eng. kent t<' hare something on one's conscience, bijv.: She said she «•ould not have a hunian life upon her conseience i The < Ir and Mag. 1905 p. 7 30). Het gebruik van deze uitdrukking is in liet Eng. echter beperkter dan bij ons: in 't Holl. is het beeld versteend, in het Eng. leeft het nog.
574. Gewogen maar te licht bevonden. Ook in het Eng. gebruikelijk: tceighed and found wanting. Vgl. Daniël V, 27: Thou art treighed in the balances, and art found wanting.
575. Zoo gewonnen, zoo geronnen. In 't Eng. xo got x:i gone i'Bohn). Niet vermeld: lightg come, lighty go. noch hghtlt) got, lightly spent (M.).
576. De gewoonte wordt een tweede natuur. Eng.: habit becomex a xecond nature. In Celibatex van G. Mooke vindt men op pag. 103 (Tauchn.):
"I'm so used to foeing alone,"
" - IJ si' is it xecond nature, I wilt not intermpt vour solitude.""
579. Zoo gezond als een viscli. Eng.: as sound as a roach. lil het midden der 16'' eeuw nog in het Noord-Eng.
pRirK VAN Wkly.



dialecten en trliole as a fisli. dat volgens Kinuton tImi'HANT <iy> j>. (}7;> van Foxe's liook of Martgrs voorkomt.
,r>8tf. Niet van gisteren zijn. Hierbij komt: / ntix u»t horii geste rdag. wat (H>k in liet Engelsch nog al eens voorkomt naar Jon VIII. it: Kor we are bilt ot' yesterday and know nothing.
.">84. Keil glaasje op «Ie valreep. De Kngelschen hebben xtirriij)-eup.
Gestolen goed gedijt niet. Te vermelden is illgotteu ijain nerer prospers — bij LamN in Last Exsagx of Elia : Ul-gotten goods se!dom tlirire.
">!)ï. Goedkoop (is) duurkoop. Hei Eng. equivalent is: ii good bargaiu is a pickpurse CSt. i. Wat T. 15. geeft (i.v. duur), nl. the cheapest ix irorxt is geheel waardeloos. Stoktt zijn eerste equivalent good cheap ix deur is verouderd. Mukhay haalt aan uit Cato Major (Yiïü): "That is ijood\ clwp mag beo de re. And deore good chep also . Dezelfde gedachte als onze zegswijze bevat vinden we in een citaat van Gekiiieu i lGO.'b: "Nor is that which is l>est cheap. alwayes the best profit". Vgl. ook het verouderde: the bexf ix best cheap (Ray .
.">99. Zijn gooi gaan. Eng.: </ gour 1/0/ Dit vindt men in Van Neck's. Klank-eii-rerir. Woorden. ]). 88. Vgl. eerder liet Schotsche go gour gang-
002. Geen goud zonder schuim. Eng.: So gold irithoiit
droxx (ST.).
60;!. Het is al «een goud wat er blinkt. Van Chaiiek af zeei' in trek! Deze heeft (Deel II p. • ed. Skeati:
.1/ thhuj u'/lich that xchinetti as the gold,.
Is uoiij/ht gold, as that I havo heitl told.
Verder vindt men uil fluit glitters is not gold bij Lyih;ate. IJ DA I.L, Sl'ENSEK. SHAKESFEAKE. DHVDEN eil HeKUKKT, de heele literatuur door tot Thackekay en de hedendaagsche schrijvers toe.



XI. Zijn eisjen graf graven. Ook liet Eng. heeft to dig one's turn (/rare. In de Her. of l!er. 11)02 pag. 4.j4« vindt men: In these Colonies and in Canada the Colonial office lias achieved the ultimate end of all Governments with exetnplary suceess that is to say. ik lias dm/ lts 0101 {/rare.
XII. Er loopt iemand over mijn graf. Het Eng. heeft: sttme ni/r is stepping across mg grove (FekgUS hume, Mt/sterg of tt Hansom Valt, p. 176). Volgens Mukkay vindt men reeds bij Swikt (17:>6>: Miss (shnddering): Lord! There is somebody walking over my Grave.
612. Ergens geen gras over laten groeien. Vgl. not suffer the (/rass to grote ander one's feet (Roueti. Ook to let no grass grotr ander one's feet (Mt'lMïAYi. Vroeger: "beneath one's heels''. Vgl. ook Uijalu 1,'ogster Dot/ster III, .">: Therc li.ath groten no t/rass n mg heele since I wente hence.
61;$. Iemand het gras voor de voeten wegmaaien. Eng.: to ent the </rass front ander one's feet (St.) Ook vindt men soms t/ronnd voor t/rass. Zie Mitrkay's citaat uit 1508.
617. Grimassen maken. Eng.: to malie grimaces.
6U». Tegen de verdrukking in groeien. In het Eng. is dii een literair citaat gebleven. Vgl. Euphues p. 41: "It is proper tbr the Palme tree to mount. the heavier you loade it, the higher it sprowteth."
62;'». Groot zijn met iemand. In 't Eng. is to he great trith. zooals FiAIkel vertaalt: "viel gcltend: einttuszreich; sehr vertraut." In het Eng. komt de uitdrukking al vroeg voor; uit The Life of Katherine ± 14:50 citeert Murray: He was so gret irgth the Emperour. liet komt ook bij Bacon voor en is thans misschien iets ongewoner en dus deftiger dan onze zegswijze. Vgl.: an cider sou of Herod, and great trith Caesar (dlxon. Holt/ Land I. p. 186 en passim \.
628. Naar de haaien gaan. Eng.: to go to the dogs. Het is eigenaardig hoe verschillend liet gebruik van dier-
3*



namen in Hg. zin in do twee zoo verwante talen uitgevallen is. Zoo is tig-, chick i= duitje, schatje) heel wat anders dan ons , kuiken," evenzoo duck = snoes en ons "eend", enz. De Engelsehen spreken van a black xwan of a white elephant, wij van „een witte raaf": zij van <( houxe-dore (verouderd), wij van een .huismuseh"; zij van an ndd fixh, wij van „een rare sijs", en zoo vergelijke men scape-goat en .zondebok": a cockxtride en .een kattesprong": xea-dog en .zeerob"; yooxeflexh en .kippevel": dog'x eartt in een boek en .ezelsooren"; horxe i uit. de gymnastiekzaal ) en .bok": het leap frog iSehotsch foup the bullockx) en „haasje over": t sleep like a pig en ons „slapen als een os ". Vgl. ook n°. 713 en XXI en n°. 86.r>.
631. Haken en oogen. Het Eng.: hookx and eyex komt voor in eig. zin. In fig. zin wordt liook-and-eye volgens Murray gebruikt voor eendrachtige samenwerking!
633. Stappen als een haan van een stooter. Hier heeft het Eng. enkel to xtrut like a mek.
637. Den rooden haan. Vgl. the red cock will enne in hix hnuxe = „lus house will be set 011 fire" (Cobham Brewer. Piet. Phr. and Fable). In overeenstemming hiermee vindt men dan ook in ftuy Mannering van Scott (Ch. III):
.Weel, there's ane abune a' — hut we'll sec if the red cock craw not.
in his bonnie harnyard ac raorning before day-dawniiifr."
.. Husli! Meg, liush! That's not safe talk."
„What does she mean? said Mannering to Sampson in an uiidertono.
„Fire-raising," answered the laconic. Dominie.
638. Haantje de voorste. Eng.: the cock of the wulk iSt.i.
639. Rood als een kalkoensche liaan. In het Eng. ax red nx u Turken cock. < )ok heeft men to xicell like a Turkey cock.
640. Wilde haren. Hierin heeft het Eng. wild oatx, bijv. to xow one'x wild oatx en to hare xotcn one'x wild ootx



1142. Op een haar. Eng. niet vernield to a hair. Vgl. ook icithin ii luiir'x breadth.
64K Met de haren er bysleepeu. Vgl. in het Eng. to dray in (by the i head end xhonlders en Ut luij in by head and rans. In het oudere Eng. had men een nadere parallel. zooals blijkt uit een citaat van Murkay uit lï)84: Hee wil 1 ... in the next Seetion luyye it in bi/ the hmre < Fknner, bef. Mmixters >.
tm Hen liaarkloover. Voor liet Eng. is te vermelden to split huirs, hair-spliffer en hair-splittiny.
657. Van den hak op den tak. Wat T. H. hier geeft als equivalent, is tweemaal mis. In de eerste plaats is h is bird-icitted veel te zeldzaam en in de tweede is icith hini it is nettle in. doelout zeker verouderd. I)e laatste uitdrukking komt voor in Hoyster boyster p. 04 'Arbekj.
(308. Iemand op de hakken zitten. Eng.: to be at (ujjon) oiw's heels iSt. i. ïiiaai' niet inzonderheid met betrekking tot vijanden, enz.
6F>U. I>e hakken laten zien. Eng. to show mies heels ' St. . (lok nog: to shoir <set itpi a (fair. clean* pair of heels.
66(ta. Daar gehakt wordt vallen spaanders. In het
Eng.: from ehippiny co me chips 1M. S. i.
(>62. Half en half. Vgl. liet Eng. a lud f-and-hal f man en hal f-and-hal f = een mengdrank van half ale en half port er. In Ned. is half en ladf gemengd uit curacao en Wvnand Foekink.
664. Halfbakken. Eng. ook soms half-baked = "incomplete. half-witted" (Ch.i.
f>66. Hals over kop. Eng.: head over heels (Sr.), wat een verbastering is van heels over head. dat reeds in de 14e eeuw voorkomt. Murkay citeert uit de Early Enyl. Allit. 1'oems: Av liele over hed howrlande «boute.



Vgl. met do varianten het Eng.: arse orer head 'Maumann, Jjnidiiiixmen i.
067. Zich iets op den hals halen. Vgl. met iemand iets op den hals schuiven het verouderde Eng. to lat) xoiuethim/ in <i perxoHs neck. Mukuay citeert uit Moohe's Utopia: The wickedness and t'ollye of others shal be imputed to hym, and layde in hix nekke.
670. Onder den hamer komen. Eng.: to </o rome, to the hammer iSt.i. i )ok geett R(mtet to hrimj 'rome.) nnder the ha mm er.
671. Zijn handen jeuken hein. Vgl. L'i>.\ix, l'oyxter Doi/xter [II, j). 5:
And vet at hym already uiy hamkat <h>r tickle.
I sliall uneth holde tliein 
67:1. Twee handen op één huik. Voor .twee hoofden onder éénen kaproen", dat een andere beteekenis heeft dan die van „één lijn trekken", is te vergelijken het Eng. tiro fueex under one fiood = a Doublé Dealer < li. E., IHrt. of Cant <t' Vretct of tico heden in one hooit, zoon Is MruiiAY heeft in een citaat uit 140S.
674. Veel handen maken licht werk. Letterlijk reeds omstreeks 1400: Ma nu handyx make lü/ht werke ivlg. Kin<;ton Oliphaxt I p. 190). Verder komt het o.a. voor in Moke's Utopia ij». 74. AunElti. enz. Modern: Many handx make light ivork.
67.'). Met hand en tand. Het Eng.: tooth and unit iSt.i heeft een ruimere beteekenis. want men kan ook zeggen: to go info ii hnxinexx tooth and nail Athenaeuin p. .'542«i.
676. Van de hand in den tand. Eng.: to lire f'rom hand to month iSt. i. Vgl. ook n hand to month lit'e.
677. Als de eene hand «Ie andere waseht, worden ze heide schoon. Vgl. Eyi.y, Evphiie.x p. 221: Om' hand iraxheth an other. in eig. zin.



679. Hand op den mond. Vgl. het Kng. finyer » the Ups i Ro<;et i.
682. Van goeder hand. Volgens Mukuay is bami source of information verouderd. Zijn laatste citaat uit 1811 is: 1 hear f'rom a (jood hand that tlie King is doing much better.
68;!. I)e doode hand. Kng.: morhnain iÖti.
6S4. Geen hand voor iets verdraaien. Hier heeft het Kng. een uitdrukking met finyer, zooals blijkt uit H. Minlek. Mi/ Schools Si Schooliiiasters <18;>4i: I would nut stir a jiiajer iu assertion of alleged rights. Dit is echter meer: geen vinger uitsteken, geen vin verroeren.
XIII. Met de hand op het hart. Vgl.: It is an inspiratiou of genius. I make my bow to it with my houd v /«// beurt ('L. Ma let, 'Vlw CariHxinta, ('li. I, p. 6).
XIV. Van hand tot hand. Eng. f'rom hand to hand. bijv. transmitted f'rom bond to bond — van hand tot hand overgeleverd. Het Latijn heeft de ma nu in mannin.
68"). Zijn handen van iets afwasschen. Het Kng. Iieett to wasb one's bands of a tb int/ en to wasb one's bands in innocevce ' 687).
688. De liaml leggen op iets. Vgl. Kng.: to la;/ bamis on.
689. De laatste hand leggen aan iets. Kng.: to /mt the
finish in// ' lastj band <touch) to te vermelden.
691. Een handje van iets hebben. Vgl. to be a (jood (eieren band at = knap. bedreven zijn in. iets goeds kunnen.
69:5. Hooger hand. In het Kng. van Chauoek is to bare the bit/her band = superiority in contest: masterv 'M.i.
694. Aan de hand. Vgl. at band in zijn verschillende beteekenissen.



XV. Aan de betere hand. Niet = at the bette,- hand. dat beteekent: met voordeel (of goedkoopi in het oudere Eng., maar ow the mending hand. Vroeger h;id men ook on the yroiciny hand. wat nog gevonden wordt in Caklyles F red. The (iveat II. p. 160: Friedricli Wilhelm's illhumour . . . has long been upon the growing hand.
0!)7. By de liaud. Vgl. In/ the hond expeditiously. readily. straightway ! Dit is verouderd.
70.». Onder de hand. Eng.: nnderhond iSt. i. meestal ongunstig. Ook mu/er/ianded. Pi.ü<;ki. heeft o.a. dit citaat: "they naderhand dealt witli the principal man of the country". liet Kng. voor .onder handen hebben"'702) is t hare in hand en komt dus meer overeen met het Latijnsehe hahere in mani/nis tdiquu/.
707. Hand over hand. Eng.: hand orer hand (St.i in eig. zin, zooals bij ons bijv.: Up went Martin, hand orer hand (Hi'ohes. lom llroirn's Schooldi en ook in tig. zin voortdurend, in aller ijl. Nog tiguurlijker dan Murrav vermeldt (icith rontivnons adrances: said of a ressel. etc. approachhiy or i/irimj cha.sc to another/, vinden we de uitdrukking in .Malkts The Carixsima ('h. II. p. 12: we struck a vein ot luck at our mining place: and the money was rolling in hand orer hond. In eig. zin heeft het Eng. ook hand maler hand. T. B. heeft in Deel 1 alléén de eig. beteekenis: .Ile went up the ladder hand orer hand". < tok vindt men in eig. zin hand orer /ist — hand in hand.
XVI. De handen vol hebben. Eng. to hare ones hands fidl = ho have enough to do or as ïnuch as one can do, to be fullv occupied (Mi rrav*.
XVII. Handen en voeten. Deze I»ij ons vaste verbinding komt voor in: handen en voeten zijn hem gebonden, waarvoor het Eng. heeft he is hound hand and foot. Vroeger was de orde in hef Eng. ook foot and hand en in het meervoud hands and feet en feet and hands. Onbekend is bij



ons de verbinding van hand and foot met t wait upon. Als modern citeert Miikkay: They cxpcct to be waited on hand and foot = assiduously.
TH». Den handschoen toewerpen. Het Eng. heeft to throir (down) the gauntlet (glore) en to take up the glore. Verouderd is to cast the glore. Dit komt reeds voor in Caxton's vertaling van h'egnard (14811.
7IJl. liane poot en. Het Schotselic hens-taes = .had writing. scravvls". (.Iamiksoni.
717. Hansje in den kelder. Ook in liet Eng. bekend als Hans-infenI-kelder (FlaiOEL) naast Jack in the low cellur. In Lort' in a Wood (V (ii. van YVychekley vindt men: Tlien I am. as it were. a grand-father to yonr new wife's llans cv kelder.
XVI11. Als haringen in een ton. In het Eng. like herrings (pilchards) in a liarrel. Vgl. T. B.!
721. Ken hark van een vent. Vgl. Dickens SkUebg. I. p. 101: a stick of au actor, a poker of a nobleman < THACKEHAY, Vi.rginiaus > en a tall. rehement-looking /lui/ of a man Cahlylei. Het Engelsch is even rijk aan dergelijke *genitivi identitatis" en vergelijkende genitieven als liet Hollandscli. Vele daarvan laten zich letterlijk dekken. Zoo vindt men al vast in beide talen parallellen van Latijnsclie uitdrukkingen als monstrum mtdieri!* = een monster van een vrouw, Etlg.: a monster of a tcoman. a monster of a man en zelfs a melodiotts monster of a bee (DlCKENS, The ('himes i: als scelus riri = een beest van een kerel, Eng.: a beast of a cook (TllACKEKAY. I'endennis) that animal of a liréid (H. \V ai;d. Daritl (briere\ en zelfs beast of a dag en a brute of a watch; als delicuie pueri = een schat van een kind. Eng.: lor es of child ren en a love of a Itook. Het is noodig er eens op te wijzen, al is 't strikt genomen een hors d'oeurre. daar T. B. bijv. onder .juweel" geeft .een juweel van een vrouw" = she is an angelic u-oman, a jetcel, terwijl men o. a. bij Dickens in lileak House p. 122



vindt: Mi/ jetcel of u deur cunxin en in advertenties zelfs a jetcel of' a pen. Koulil >A heeft in zijn Ihitch and Erujlixk rompared / reeds gewezen op a rascal of' <t nierclwnt, <t tyrant of <t .school nutster, a sl o tv coach of' tt hot/, a hypocrite
of a tt riper of tt tt rot/u e of tt tt stunt n-
drel of tt ti jw/stf/e of tut office. Mütznkiï heeft, in zijn
grammatica tt riddle of'tt lady. tt rot/ut- of' tt dranken hutier. a jen el of tt uittil, o derll of tt spirit, the /irettiest. ot/desf, fantaxtical thhu/ of' a dreunt. Verder heb ik uit mijn lectuur aangeteekend: u fooi of ti ■/. /'. landlord Kii'UN*;. 'ludslu/s tut idiot of' tt ftiflter, u tltirlitig of' tt dunce > dlckens. Cricket ou the llearthi, tt chattrrlio.r of u tcoiittni 'Tilackküav, Yirt/initiiisi, ti tea-kettli' of tt heil Dickkns. Sicklehi/!. tt peur! and parttt/on of u man iThackekay. i 'irt/iniaus), u hulk of tt felhuc, tt scrttb of u t/irl, ti chit of o icotutin iTllACKEltAV. Virt/initiiis\. u ./ttim of tt tcoumn > THAt'kki.'AV. Men s Wires i, u th int/ of ti muit, tt co. rco ml) of tt continu ndint/ officer (DlCKENS, llletik House i. ti tcont/er of' tt b ruitje ' Moitltis. Xeics front Stuc herttt veritable little étce-lamb of u beril (Ij. .mal b/1', l'he ('ar'issimu, Cu. ii, ]). ih, u nut wel of' tt place, u Iturn nf a house < rilACKEHAY, i irt/iuittusa tirtu/on of a mother, tut tnit/el of tt iconutu, tt rip of'u liorse (DlCKENS. llletik House), a little niite of u Ituby Id.i. his skittlelitill of' tl hettd ' Id.i. ii t/revtidier of tt icontuu (TllACKEUAY. I In flest/nes, enz. en zelfs u duck of u room HlOHENs, Felir II. p. 22) of ti poor der'U of a cracked piano (Cl- dl' Maukiek. Tril bi/1. Foutief is in T. 1$. het i.v. tci-sp gegevene: a tcinp of u t/irl = een klare kranige) meid. Bedoeld is heel iets anders, nl. .een mager, tenger meisje, die je kan omblazen". Evenzoo spreekt men van u icis/t of a man en a icisp of u hut/. Ten slotte moet nog gewezen worden op liet verschil tusschen „hondje" en puppy in dergelijke verbindingen. Mij ons is dat een liet'koozingsuitdrukking <vgl. St. p. 791 j, in het Engelsch een uitdrukking van minachting: u puppy of a chtip, u puppy of' tl Cockney lecturer ' BhAC'HKORI), Merrie Ent/land. p. I;t4). Hier is puppy — co.rconili.



72.'Wf. Zyn hart opeten. Vgl. het Eng. to mt ones heart — sicli vor Gram vcrzehren, iauch: vor Langeweile. etc.) vergehen (F.»
724. Het hart zinkt, hem in «le schoenen. Het Eng. heeft liet niet ongewone letterlijke equivalent: his heart xank into hix hoofs 1 xhoex\. Vgl. ook to hare one'x heart in one x hoofs en zelfs to hare onr's heart at one'x heets, Ileeds in 14.-50 vindt men volgens Mukiuy déze variant: Myn hevtr /il (Iohu tinto iny too. Ken andere variant is: .1/// heart is at the hotfom of niy hose hij SnAKESl'EAKE i Tinton. I, 5). een mooie parallel voor het Duitsche: das Herz ist ihm in die Hos en t/efallen. In Harrtj Fhidyer of Canthridtje vindt men op pag. 85: My heart went info my hoofs. Het is dus niet noodig hier niet T. B. te vertalen: hi* lieart failed hint.
XIX. Het hart hebben. In het Eng. to hare the heart. Vgl. DlCKENS, liarnaby Kiultje, Cu. XLVIII: Hare non the heart to say this of your own son. unnatural mother'. Ontkennend gebruikt Tennyson het in zijn I'rowise of May:
I had n't tlit' lu'art or tact' to do it.
XX. Het doet je hart goed. Ook in liet Eng. it does ijour lieart yood. Reeds in ShakespeaUE, Mids. Dream I. 2. 7;5: I will roar that it will do anv man's heart good to hear me.
720. Het hart op de tong hebben. Vgl. f n "ar ones Itearf upon one'x xleere. Verouderd zijn de nadere parallellen: to treur ones heart in one x inouth. to hare one x heart at one'x tongue x end. Mitukay's laatste citaat. A hare brain'd little dwarfe .... that luis his hart at his tonijue's end" is van 1532. Misschien is ook nog te vergelijken stanza XLV van Hyron's lieppo:
Heart on her li/ix and soul within hor cycs Soft as her clime. and sunny as her skit's.



727. Waar het hart van vol is, vloeit de mond van over.
Gewoonlijk: trhof the heart thinketh. the ntotifh xpeaketh. Het Schotse li heeft ook nog: nearext the heart, nearext the mini en O the almndancr o' the heart the niotr xpeaketh. Dit laatste ook in het Engelse!) trouwens.
731. Met hart en ziel. Het Eng. kent eveneens: iwith) heart and .soul. Conan Doyi.k in Sherlock Holmes heeft p. 22: "She loves me irith her a-hole heart and xoul". Ook vindt men deze samen koppeling in verbinding met to thnac. bijv.: "11e threw himself heart and soul into the work of Social Christianity"' < Her. of Her., 15 Aug. 1901).
7.i;!. Have en goed. Het Eng. heeft de staande verbinding i/oodx and chattelx, een van de uitdrukkingen door Heelenden Kek op de Hollandsche pijnbank gebracht Deel I. p. 931.
7:>7. (Mn een haverklap (haverstrooj. Hiermee laat zich vergelijken voor de beteekenis .0111 een nietigheid, een beuzeling het oudere Eng. for xtirrim/ of a xtraic hij <iossoN, The Stfivo/e of Abuxe ji. 40: "tliey (Logicians) thinke theniselues no Scholers. if tliey bee not able to tinde «uit a knotte in every rushe: these (Feneersj 110 men, it for xtirr'nKj of a xtraic. tliey prooue not tlieir valne uppon some bodyes fleshe".
XXI. Hazensiaup. Eng. 1 verouderd 1 hare-xleep (MrwiiAY'i. Nu zegt men dog-sleep.
74d. Hebben is hebben. Ook in liet Eng.: hare lx hare bij SllAKE.SPEAliE 1 Aha/ John I. 1. i'. 173i. I11 zijn tijd was <lit spreekwoordelijk — ef. A. Schmidt. Shakexp. Le.ru-on.
XXII. Heer der Schepping. Ook in het Eng. vaak (aj lord 0/ creation als eerenaam voor den man van zijn standpunt.
743. Zoo lieer, zoo knecht. Het overeenkomstige like



master likt' man is reeds zeer vroeg (1 <540) in het Eng. min te wijzen in dezen vorm to zuiche Ihorde za'wh ma'me d 't. KlNGTON' OlipHANT I. p. '2b).
744. Nieuwe heeren, nieuwe wetten. Eng.: AV/r lords, ni'u■ laicn Rayj, liet Fransche nouveau roi, nouvelle loi. Onder many 2c vindt men bij Mukkay dit citiuit uit 16:51: But we see many men many minds. and stil 1 neir h>rds. neir laices.
745. Strenge heeren regeeren niet lang. Is in het Eng. despots se!dom ruls lom/ een staande uitdrukking t
740. Niemand kan twee heeren dienen. In het Eng. no man can serre two masters.
749. Heet op iets zijn. Het Eng. kent mede to be hot iipon a tlihiff (F.).
750. Heet van de naald. Bohn's Handb. of J'ror. geeft to work (put somethhaj tor/ether) irith o hot needie and humt threud.
752. Heg noch steg weten. Bij mnl. over stock ende over steens, zooals dat o.a. in de St. Brandaen-legende voorkomt ut. 25(> en *.)80 ed. Bonehakkeh) is vermeld over stock and stone (Rington Oui'HANT I p. 488). Men zegt echter ook: "to have no more gallantry than a stock or a stone' .
752/a Men moet geen hei roepen voor men over de brug
is. In het Eng. is te vergelijken to holloa hefore one i* out of the irood, niet to ichistle zooals ST. heeft.
753. Aan de heidenen overgeleverd. Eng.: to be in huckster's hands, 4vat echter veel minder gebruikelijk is dan onze uitdrukking. T. B. geeft niets.
757. Het hek sluiten. Voor heksluiter geeft T. B. lastcomer. hindmost. Idiomatisch echter lijkt mij closer. In Dickens Xich. Nickl. vindt men 'Cli. XLVIII) de volgende bewijsplaats: -I thought such a child as the Phenomenon must



have been a closer; luit it seeins we are to have another." Vorder noemt men zoo'n kind ook xtoji-i/ap of pin-bnsket 'F. <t H.i.
701. Over den hekel halen. Met het Friesche eidsje komt geheel overeen het Eng.: to edge = „erbittern" (F.). \ gl. ook to heckle en to co me o'r the heckle-jiins, gewoonlijk to hou] over the coah.
701«. De heler is zoo goed als de steler. In hot Shrop shire dialect-woordenboek staat: A proverbial saving heard 'ii the neighbourhood of Stodderdon — Tlu- heler 'x tui huil 'in the hearer. In Wost-Somorset heeft men hiervoor: The hein■ 's so bad os the stealer ( M.i. In het gewone Eng. the reeeirer is as IhiiI tls the thief.
702. Met den lielni geboren. Vgl. liet Sehotsche: -He will be lucky, being bom irith the helie-hoir 011 liis head" <'ii liet Eng.: to be bom irith n cmil (St.), superstitiously regarded as of good omen, and supposed to be a preservative against di'owning i.Mi kkayi.
702*/. Zoo waarlijk helpe mij God almachtig. In liet Eng. no help me (God,. Reeds in de 12e eeuw sicu me helpe drUiten (M.i. Hot eedsfonnulior van trouw is (1808): I . . . do swear tluvt I will be faithful and bear true allesïianoe to Her Majesty Queen Victoria, her heirs and suceessors. aeeordillg to law. So help me God.
70ü. Iemand het hemd van 't lichaam vragen. In het
Eng. to n.ik tlie shirt ojf a mini's back.
704. Het hemd is nader dan de rok. In liet Eng. close sits mi/ shirt bnt closer m/j skin. (tok neiir is mi/ shirt but nearer mij skin. in de 10e eeuw volgens M.: The Englyshe proverbe sayethe thus. vere is mij cote. but nerer is my shirt T.WEliNEK. Krasm. J'rorerbs lói.
705. Hemel en aarde bewegen. Het equivalent to more hen ren mul earth is in het Eng. zeer gewoon en gelijk: to leare no stone uvtiimed. STOETT's re more is een slip of the pen.



707. lu den zevenden hemel. De parallel to I><• in the xerenth hearen is niet ongewoon in liet moderne Engelsch. Men zie HlCHENs: The Green Carnation. p. 4;>. Ml'KHAY geeft ook nog to be in the third hearen.
7HH. Ten hemel schreien. In 't Eng. to erg to /lemen.
77:;. Ilc hielen lichten. Vgl. t set up a pair of heets < K. i, ook to turn ove'x heels.
77»;. Hinken op twee gedachten. Vgl. liet Engto halt betireeii tiro opinionx.
77ii, Het hoekje om gaan. Het Eng.: to turn the corner be teekent gewoonlijk heel wat anders, nl. to turn over a neir haf lH'><ieti en: to pass a eritieal point or stage (M.). Zeer eigenaardig is Miküay's citaat uit Pegge fl790r. That expression which 1 heard in the country . . . Ile hax turnd the corner, i. e. gone away. so as no more to be seen he is dejul|. Meer van dergelijke woordelijk elkaar dekkende maar seinasiologiscli verschillende uitdrukkingen zijn: ter harte nemen — to fake to heart i= zich iets aantrekken : aan liet hoofd staan van to be (xtand) at the head of (= de eerste, primus inter paros zij in: de kogel krijgen to (jet the hullet < = ontslag krijgen,: in een slecht vel steken to be in a bad xkin ( = slecht gemutst); geposeerd zijn — to be poxé poseeren;; heer en meester lord and nutster (= echtgenoot iir bijbelsch en humoristisch taalgebruiki. Vgl. verder de nummers 400. 027. 1057, 1.»0:?. 1779. 1940. 19Ö0. 2147. 2140 en 214K.
779rt. Het hoekje te hoven zijn. Vgl. het Eng. to be rouiid the corner.
7HO. Hoeksteen. Ook in het Eng. tig. curner-xtone.
7hl. Iemand het hof maken. Het Eng.: to wake one's conrt to (St.i is oudcrwetsch: de moderne zegswijze is to pai/ one's conrt to. zooals aan t slot gegeven is.



782. Open li of houden. Eiitï. : to keep open tab Ie of to keep open houxe.
XXIII. In 't holle van <len nacht. Vgl. Schotsch how (= fiolh ' the nicht = midnight (Murray i. v. holl). Dialektisch zegt men in het Noord-Eng. ook: V liole o winter. Uit een glossarium van Whitby citeert Murkay nog The holI of winter = the deptli of winter.
787. Als twee honden vechten om een heen. sjaat er de derde inee heen. Ray, I'rorerbs heeft: Two dogs strire for a bone, and the third runs awa// with it ip. 139).
789. Blaffende honden bijten niet. Vgl. his hork is ,ror.se than bis bite en barking rtogs se/dom bite.
790. I)e hond in den pot. Vgl. het kng.: „ dog in the pot hij Murkay in voce pot.
791. Keil hondje. Het Eng. woord voor „hond je", puppy is een minachtend scheldwoord zie no. 721.
795. Men moet geen slapende honden wakker maken.
Eng.: let sleeping dogs He, let a sleeping dog He. Reeds (haucei; heeft it is evill waking of a sleeping dog ge. dus lang vóór den door Stoett opgegeven tijd. Verder to wake a sleeping dog: soine person or influence which is for the present quiet, but if aroused will create disturbance ^Murkay). Wat T. B. geeft: when ill luck is axbep. let nobody wake her is te speciaal.
797. Twee kwade honden buten elkaar niet. Vgl. dogs do not eat (logs. Ook dog does nol eat dog. Vgl. ook fehakespeare, TroUns and Cressida V. 7: One bear wil! not bite another.
800. Wie een hond wil slaan, vindt licht een stok.
Reeds bij Shakespeake vindt men: a staff' is quickly found to beat a dog. Ook staat soms stick in plaats van stuff. Bij Morris vindt men in Xews from Xowhere in de mooie



passage over de opening n/i van nieuwe landen (p. lOöi:
aiii/ .stick, in short, tchich icoiild beat the dog at all. Voor de varianten vergelijke men: t/ire <i dog a bad name and hang him = als men den Hout hangen wil soo heeft hy leer gegeten i Van Campem.
80;{. Honger maakt rauwe hooneii zoet. Vgl. .Mi'Huay's citaat van 1502: I langer maketh hard beau ex xiceete. En voor het moderne Eng.: hanger i.s the bent .sauce. Vgl. T. 15. en FiAi(iEL sub voee French. Waarom T. B. (en dan nog wel in de eerste plaats) geeft: the first dlsh pleaxes a// is wat al te raadselachtig.
804. Honig om den inond smeren. Vgl. to buffer one 1 iip) en to honen ' )it zijn nadere parallellen dan T. B. geeft. nl. fairn npon. coa.c. Soms vindt men ook: to (jive (i per-sou buffer — to einpty the butterboat, d. w. z. to lavisli praise. to hutter i F. & H i.
805. Koven liet hoofd hangen. Vgl. het Eng.: to hang orer one'-s head hij BrxYAN : They might also see my t'ears. in my eountenance, in my tears, and also in my trembling under the apprehension of the judgment tliat did hang orer our heads ij». 811. Modern is to Unpend.
800. Over het hoofd groeien. Hiermee en niet het zinverwante „ontgroeien" is in de tig. taal te vergelijken to ontgroic. Vgl. ook look orer en orerlook voor: over het hoofd gezien <807).
80*.). Het hoofd bieden. Vgl. het Eng. to bear head again-sf to resist suceossfully, to hold one's owu against (Mukkayi. In het oudere Eng. vinden we nog dichter bij onze uitdrukking: to offer head. Zoo citeert Murkay uit Daniël, C'iril IIVn-.s- 11597 c lt' any hardier tlnin the rest . . . offer head. Ook wordt gebruikt: to keep head against en to niake head again-sf.
810. Zich liet hoofd breken. Behalve to cndgel one's brains (S'f.) bestaat ook de oudere maar nadere, bij Palsukave
pric'k van wely.
4



voorkomende parallel: to break one's bruins (McrraYi. Modern i.s to bent one's head altout . . .
813. Het hoofd stooten. Niet vermeld to knock one's head against in lig. zin-vgl. 110. 815.
814. Het hoofd loopt me om. Voor „zijn hoofd verliezen" is het Eng. equivalent to lose one's head.
815. Met liet hoofd tegen den muur loopen. Hiermee zijn te vergelijken de uitdrukkingen to run (knock, dash one's head atjainst a stone trall (R<k;eti. Zelden beat i'St. i.
817. Zooveel hoofden, zooveel zinnen. Behalve man'/ men. man;/ minds ook so 'as: man// men, so (as: man// minds. Chaicer heeft:
as 111:111 y hedos, as manv wittcs (beonV
818. Hoog en droog. De verbinding hiyh and dry, die niet hij T. B. te vinden is. komt in liet Eng. = stranded. abandoned, irrecorerab/e (F. & H.) vrij veelvuldig voor. Behalve de door Storm in zijn Em/1. 1'hil., p. 004. vernielde plaats, vindt men deze verbinding o.a. tweemaal in de Inqoldsby Leyends (pp. 152 en 210). Soms schertsenderwijze = in de gevangenis.
822. I)e hoogte hebben. Vgl. liet Eng. to be in one's <dtitudes reeds bij Grose = drunk, behalve = in lofty mood, in high spirits, hoitytoity. Ook elerated en e.ralted.
823. Hoogmoed komt voor den val. Vgl. Storm, Ent/1. Phil. pp. 000 en 005 en l'unch, 27 Febr., 1901. p. 104": Ah. pride, pride, crue! pride, yoti conté before a f'all.
825. Te hooi en te gras. Het Eng. kent beticeen hay and yrass = te vroeg voor het eene en te laat voor het andere.
827. De horens opsteken. Het Eng. heeft to shoic the bullhorns (St.i, maar in de eerste plaats komt to lift np (mine) the hom = to offer resistanee, to show tight, volgens Murray van bijbelschen oorsprong.



828. Horendrager. Vgl. behalve he irears lutrns; to hom, harnify, heston- a pair oflutrns npon one's hnsband; to cornnte; connifo en cormitor (Sï.) ook nog het schertsend gebruikte: to icear the hu/I's fent her.
8H2. Hou en trouw. Vgl. hiermee de vaste verbinding trne and faithfiil in het Engelseh.
8:54. Het houden niet. Niet vermeld to hold icith voor „liet met iemand eens zijn", „iemands partij kiezen." Dit vindt men reeds bij Nicholas de OllutFOUi) (The Oicl and the Xir/htiia/alei r. 1079- 1(38:5:
The seolt'e coc, tliat wel eau fifi'tc,
He mot mul me hoUle luid ri»'te,
For botlie we habbeth stevene brigte,
And sitteth under weolcne bi uijfte.
s;>ö. Alle hout is geen timmerhout. In liet Eng. is minder gebruikelijk Eren/ reed irill not wake a pipe en erery block irill wit make a Mercun/.
8:57. Op zijn eigen houtje. Het Eng. heeft hier off oiie's oini bot naast on one h men hook.
s;58r/. Als men zoo handelt niet het groene hout, wat zal dan met het dorre geschieden? Vgl. W. Norkis, Adriun Vidnl, Ch. XIV: It' this was done in the green tree, wliat would be done in the dry V
*40. Met huid en haar. Vgl. bij Shakekpeaue: fiesh «nd feil. Wat T. B. geeft. nl. to sicalloir skin and bon ex, lijkt eigen fabrikaat, al geeft Mi muy skin and bone. I)e nadere parallel hair and lilde = entirely, wholly <M.) is geheel verouderd.
841. Iemand op zijn huid geven. Het Eng. heeft hier to tan a persons hide aan te wijzen.
841a. De liuid van den beer verknopen voordat hij gevangen is. Vgl. het letterlijk overeenstemmende don't sell the bear's skin before i/ou hare vaurjht hint.
4»



843. De lmik naar den wind hangen. Vgl. to trim one's suil* to the. iriud (M.—S.i, dat in elk geval heter is dan T.B.'s to .snit olieself to the timen.
844: Huilen met de wolven. Dok in het Eng.: to en/ (hotel) icith the icolres.
84i>. In zijn liimi zijn. Afkortingen als hum van humeur zijn er in het Eng. hij hoopen. Met het Eng. gemeen heeft het Hollandseh de volgende: tram van tramicai</, prof van professor, sik (Kng.: sec, seccyi van secretaris, typo van typograaf, photo van photograaf, sief i Eng. siph) van siphylix. co van compagnie, tjim (Eng.: gym = gymnastiekzaal!i van gymnasium, bits van omnibus, en natuurlijk pa, ma, piano en dergelijke.
848. Het ijs breken. Eng.: to break the ice • S'i'.i.
8;")."). Het ijzer smeden als liet heet is. Het overeenkomstige strike the iron ichile it is hot is in het Eng. minstens zoo oud als in het Hollandseh 'Cf. Kinuton Olipiiaxt The Aetc English, I. p. ;>K0.i. Vgl. ook make hay ichile tlie sun skines.
8;>7. Een ijzervreter. Vgl. .1 fire-eater en spitjire. plat piss/ire, shite/ire i P. & H.). T. 1$. geeft built/, knight of the Itlade.
800. «Ia en amen. In het Eng. to say ges to ererything. Vroeger precies iils in het Nederlandsch to say ges and amen to erergthing (GkosH).
801. Jaar en dag. Niet vermeld in a year and a day, zooals o. a. l'unch 127 Febr. 1901 p. 171<il heeft: "Jn a year and a day, she said dramatically. 1 will answer vou".
802. Magere en vette jaren. Ook in het Eng. gebruikelijk. Zoo heett KlPLlN'c, in The Light that Failed Ch. IV: The lean gears have passed, and I approve of these fat ones.
805. Een jakhals. Evenals „hondje" en Eng.: puppy in tig. zin van elkaar afwijken, is dat het geval met



-jakhals" en jackal. In het Eng. heeft jttckal o. a. in to play the jackal de beteekenis van "a tooi. a parasite" (Ch.), bij HtwiKT te vinden onder prorision en au.viliary. Ook het werkw. to jackal beteekent heel wat anders dan het door Halma en Weii-and vernielde jackal zen = .te paard rijden" of het Oosttïiesche id. = „sterk naar iets verlangen." Men vergelijke: "the hospital train jackalled behind the anny" (Kipungi.
*71. Jan Hen. In het Eng. is hen in tig. zin ook: a hen-hearted person of either sex (II.).
XXIV. Jan Kompan ie. In het Eng. John Cnmpany. Zie K. M. Edge, Ahana, pag. 11S: ... he feil tighting for John L'oinpainj.
*74. Oomc Jan. In liet Eng.: nu/ itncle (öt.). Ook nog iiiicle three-halls en schertsenderwijze aruncular relation relatirei. Verder is aruncular-Ufe — pawnbroking.
*TS. Jeremiade. Eng.: a Jeremiad (St.).
S7i). Job. Vgl. het Eng.: as poor as Joh en patience of Joh.
ski. 't Is liier een Jodenkerk. Hij Jodenkerk geeft T. li. niets dan synagogue. Voor de tig. beteekenis heeft het Eng.: a hnhhle-huhhle shoic en a 1'olish dief, soms a heari/arden.
ss2. John Buil. Dit is door ons aan het Eng. ontleend. Het eerst is deze naam gebruikt door John Akiutthnot 1075—17.%) in zijn politieke satire van 1712: Hiatory of John Jltdl.
ss,"). De ware Jozef (Jncob). Eng.: the real Sinion pure St. i. dat echter een heel andere dan bijbelsche oorsprong heeft. (>ok the right Jienedick.
ssO. Een Judas. Eng.: a Judas = -a deceiver, aknave." < tok liet Eng. heeft Judas-kiss.



887. Juk. Met yoke in lis;', zin heeft het Eng. to bring tinder the yoke ■ - onder het juk brengen, to .shake off the yoke = liet juk afschudden en to rivet the yoke. door Ro<;kt gegeven als synoniem van t be se re re.
888. Met St. Juttemis. In het Eng.: when tiro Fridays rome tot/ether. Vgl. liet verliaal van Poe: Th ree Sundai/s in a week. Ook when the deril is dead.
881). Aan de kaak stellen. .Modern Eng.: to put int» the pillory. Vgl. Macai i.ay, Hint. of Eng!., I p. 45.
890. Hoe kaalder, hoe ro.vaalder. Vgl. greut boast SIIUl/l roast. T. 15. maakt er van: shabby people like to be genteel!
894. In iemands kaart spelen. In liet Eng.: to plu;/ info the hands of.
902. Als kaf' voor den wind. (tok in het Eng.: like chaff before the wind (Thackeuay, liurlexques p. 170 New. Cent. Ed.) Minder goed is T. B. s as chaff is by the wind. Voor .het kat' van het koren scheiden" heeft men in liet Eng. to si/t (separate, winnow) the chaff from the wheat. Ook to separate the tyrains oft wheat from the chaff.
904. Kalf. Vgl. in het Eng. van 1558: -Ye are sueli a calfe" (MuhkaY). Bij Shakespeake wordt calf ook gebruikt als liefkoozingswoord. Men kan .een kalt' van een jongen" letterlijk vertalen. T. B. maakt er innocent van.
905. Als liet kalf verdronken is, dempt men den put.
In het Eng. reeds zeer vroeg: when the steed is stolen, the stable-door is locked, het Mnl.: alst peert verloren es slut men den stal, bij Goedthals nog: t' is te late den stal sluyten, als liet peerdt verloren is.
906. Een kalf maken. Eng.: to cat of to shoot, jerk, whip the cat (St.i, maar ook nog to calre 'F.), to flay a fo.r (Barentz) en to flay the fo.r (F.) = Fransch écorcher Ie renard, renarder.



907. Het gouden kalf'. Eng.: the golden (■<(//'. sonietimes proverbially with reference to the worship of wealth iMukkaY). Een voorbeeld hiervan is: We icorship the golden ctdf, but instead of feeding it. we try to ent little pieces oft' it i Benson, »sca riet <!'■ Hgssop, p. 10i> T.). Het is dus niet voldoende om hier, zooals T. B. doet, enkel te geven: to adore the ahnightg dollar.
<)0H. Het genieste kalf slachten. Het Eng. heeft hier ook to kill the f'atted calf, zie . a. THACKEKAY, 1'endennis ]». 2;57, New Cent. Ed.
<M)9. Met andermans kalf ploegen, liet nog niet in T. 15. ') vermelde to plottgh icith an other man s hei/'er is reeds in een der Tauchnitz Pocket Piet. te vinden.
910. Het kalfsvel volgen. Hier heeft liet Eng. eenvoudig to f'olloic the drum — vgl. T. Ii.!
911. Over één kam scheren. Vgl. liet i weinig gebruikte i Eng. to ireare all pieces oti the same loom = op dezelfde leest schoeien.
912. Kamers te huur hebben. Eng.: to hare apartments to let (St.). Dit wordt in het Eng. echter ook schertsenderwijze gezegd van prostituees.
920. Van kant maken. Vgl. het Eng. to make airag icith.
92.">. Een stem in liet. kapittel hebben. In liet Eng. wordt ook tig. gebruikt to hare a roice in the chapter.
929. Kapriolen maken. In liet Eng.: to ent ca pers.
;-Jl. De kastanjes uit het vuur halen. Eng.: to pul! the chestnuts out of the /ire (St. ). Ook nog op dezelfde fabel betrekking hebbende: to make one a cat's pair.
De kat uit den boom kijken. Vgl. Eng.: to nee
i) T. B : to father the tcork of another.



(wutchi ir/iirh wai/ the cat jmupx door Stoett uit mrmtav aangehaald. Reeds spreekt nu»n van the cult of the jumping cat = the practice of waiting to see the eourse of events bet'ore acting 'Fak.mki; & Henlkyi. Niet zoo idiomatisch is r. 15. s we tcill look on and ivoif.
Een kat in den zak koopen. Eng.: to h»y u pig
in a poke St.i. (>k a cat 'm a poke in Schotland!
De kat de bel aanbinden. Reeds in 1:577 to Ml the cat 1 St.i. Is 1362 niet beter? T. 15. geeft noodeloos nog. ever ij man irill xhoot at the enewy, hut few iri/l go to fetch the shaft.
Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken.
Niet vermeld de hierbij hoorende Eng. spreekwijze: Touch not a cat hut a glort' (Cohham Brewei.' Dief. of' 1'hraxe <t' Fahlei. Bovendien is een zeer mooie parallel uit lf>77 to vinden bij Mirhay: "The Englishmen in those daies wero cat* not to he caught without witten* (IIoi.lNKHED, Chron. II. 7.511. (tok Kifun<; heeft er een toespeling op in Stalki/ ip. 180). "It was not a Sixtli forui to he handled without glores. \ erder is to handle without glorex een staande uitdrukking voor: to treat severely or without mercy (M.i. \ oor .met tluweelen handschoenen aanpakken-' heeft het hng. to handle with k'uiglorex iM.i. Wat T. 15. geeft is beneden kritiek van lamenexx.
1)40. Bij nacht zijn alle katten grauw. Reeds in 154(5: II hen idl candelx hee out, all catx hee (/rei/ bij Heywood. \ an all catx are grey in the dark of in the dark all catx are grey geeft CoitHAM Bhewek deze verklaring: "all persons are undistinguished till they have made a name." Zeer bekend is ook: Joun ix ax good ax iny lady in the dark.
941. Het muist al wat van katten komt. In het Eng. hiervoor (the/ cat irill a/ter kind.
94f». Ken kater hebben. Voor deze zegswijze en voor



.katterig" is te vergelijken to fee/ as though a cat had kittened in one's moiith — to have a mouth at'ter drunkenness iFakmkw & HENLEYi.
'■•41). Ken keel opzetten. Nog bij Smoixett komt voor to net tip one's throat.
De keerzijde der medaille. Vul. liet Eng. the ut her tdark) side /' the picture.
Di")2. Geeft den keizer wat des keizers is. < »ok in het
Eng'.: I'ender igirei tinto Caesar the t/iings tchirh are Caesar's.
Waar niets is, verliest de keizer zijn recht. In
liet Eng'.: Where nought is to be had the king must lose his right 'Dr. (\ Stoffel. Ifandl. Eng. I ]>. 401. M.-S. heeft:
Wlit'ri1 uoug'ht is to hc jjot Killes lose their si'ot.
Een kemphaan. Te vergelijken is het Eng.: bantam rock voor de tig. beteekenis. < Kik /ightingcuck. T. B. heeft daarvoor (Jiiarrelsome person, fighting man.'
'JöG. Kennis is macht. Dit is de Holl. vertaling van knoicledge is jtoirer van Bacon s (nam et ipsa/ scientia pot est as est, zooals Stoett uit Büciixiann aanhaalt.
90(>. Op een kier. Met mul. aker re is te vergelijken ajar van a char, ou char uit Ags. un cierrc = "on the turn' (SKKATi.
(.)(>7. Kiet zijn. Ygl. het Eng. to be i/uits tcifh a person.
5)0'.). Buiten kyt'. In het Eng. bet/ond dispute.
'J72. Kind noch kraai. Ygl. voor de allitteratie het Eng.: neither kith nor kin en voor het oudere „kind noch kuiken" (Bkeekoo, Spaansehe lirab., r. ITOTi het nog gebruikelijke neither chick nor child.
ilTt». Kinderen en dronken ineiisclien zeggen de waar-



lieid. Vgl. het oudere Eng. uit 15:J9 door Mukkay aangehaalde ( hildnn, drttnkers and foolex citn not li/e en het moderne ( hildren and foois altcai/s sjjeak the frttfh iM. Twaln, The Stolen White Elephant p. 206 Tauehn. ed.i. Vgl. ook /AN(i\\ IM.'s Bachelor»' Club p. 241 : Otit of the mouth of foois oud suckHngs cometh forth Wisdom.
979. Van kindsbeen at'. Vgl. met het Mnl. run kinde het Eng.: from a child = liet Lat. a puero.
980. Een kink in den kabel. Vgl. het Eng. there is u hitcJi in the business.
981. Kippenvel krijgen. Vgl. het Sehotsehe: Mt/ skins 'i hen's flvsh ot' t/oose-fesh i.JaxuesoN i. FaI{.ME1( & HENLEY geven ook t/oose-skin voor: a peculiar tingling ot' the skin produced by eold or fear, ete.
990a. Het klappen van de zweep kennen, liet Eng. heelt hiel atw ijkend to knotr the ropes 011 to hare been tliroui/h the mill.
.(91. Hy is >au Kleef. Vgl. behalve he ha» been ut JltnumersmUh voor dit soort van zegswijzen ook nog to come home In/ Spilhbury, to <jo to l'eckhttm, to f/o to the land of Xod, to Ite on the hu/hroad to X eed ham. ete. Zie 10.">1.
992. De kleeren maken den man. Het Eng. is fair feathers make fair foicls IRayi en moderner fine feathers make fine birds. \ gl. ook if is not the (ja)/ coat maken the gentleman.
990. Die liet kleine niet eert, is 't groote niet weerd.
\ gl. het Eng. icho tcill not keep a penny, shall nerer hare mant) i Sï.)
1000. Teel kleintjes maken een groot. In het Eng. mant/ a little makes a tnickle waarvoor een bewijsplaats uit 1022 door Miirkay gegeven is en het oudere mant/ small make a great (Kinoton Oliphant The New Ent/. Ij). 1 •!;)!. Reeds ( HAl CEI{ heett: nmni/e stnale maken a t/reef.



I
1001. lil de klem. Vgl. in a fi.r ot' in a cleft stick. < tok to hi' in a tight place, in <t straight, in a squeeze.
1002. Kleur bekennen. In eig. zin to follotc snit, dat in tig. zin beteekent: doen wat een ander eerst doet. maar niet: zijn nieening te kennen geven.
1001). Aanhangen als een klis. In liet Eng. to -stick like a hur. Ray heeft to hang together lïke hars en in I'eele s (>ld II'ife's 'Vale vindt men: "Slio it is that attliets me with her eontinual elamours, and hangx on me like a hur.
1012. Dat gaat er in als klokspijs. Engit goex dotctt like chopped hay 1 Ray. ). T. 15. geeft t/ott xeetti to like the food!
1019. Daar zit 'm de kneep. In het Eng. het uit Sn AKEsi'EAWE welbekende the re is the ruit. < tok thafx ichere the drag lies. Ten onrechte geeft Stoett hier fluit's juxt the kink of it. Dit hoort onder kneep = kunstgreep, enz., zooals Ml'UiiAY kink omschrijft = an odd hut clever metliod of doing something; a dodge, a wrinkle. Vgl. ook 102;).
1020. Den knoop doorhakken. Eng.: to ent the Ulordiam knot i'St.j en het zninw. knotcutter.
1024. In zijn knollentuin zijn. Vgl. ook to lie as happy as a puj in a tiirnip field.
1031. De koe bij de horens grijpen. Eng.: to take the huil by the liorns ' St.)
10:52. .Hen kan niet weten hoe een koe een haas vangt.
Vgl. het Eng. bij Ray voorkomende a cotc ntay catch a hare (p. 284,) en set a cotc to catch a hare (p. ITT). Een zinspeling hierop hebben we ook nog in Tli. 15hiix;es geparodieerde Homerusvertaling I, p. •>":
I'll catch harets sooner with u cotc Tlian tind such clever t'ellows uow
en bij Sl'l'KfiEON in zijn 1'loughnutti's Talk:.... so that lie is 110 more use at work tliau « <d catching hares.
L



1CK55. Koek cü ei. Voor zij zijn kaaren als de duim en voorste vinger vergelijk theg are like jinger and thumb. De gewone uitdrukking is nu to be hand and glove of hond in glore.
104:!. Het zijn niet alle koks, die lange messen dragen.
Vgl. het Eng.: (dl are nof hunterx tliat blote the horn - Ten sijn niet al iaghers die horen blasen (1'ror. C'oinm. 0491.
1044. Yeel koks bederven de hl-ij. In liet Eng. (tooi maiiy cooks spoil the broth.
1047. I)e kolf naar den bal werpen. Eng.: t throir the lie/re after the hatchet iS'r. i Ook omgekeerd to throir the hatchet after the lielre.
1048. Ken kolfje naar zijn liand. Vgl. liet Eng.: that x ju fit 011 r racket. — da's juist ons plan!
104M<f. Komkommertijd. Dit is ook reeds in het Eng. bekend, zooals blijkt uit de omschrijving bij Farmek & Hexley van cucirniber-time = the dull season . . . it is of Gennan origin, and originated among London tailors of German nationality.
1051. Naar kooi gaan. Voor .kooi" zijn te vergelijken bank, rage en Feathers hm — liet Duitsche Federredoute. enz. Met , naar Bethlehein gaan" liet Eng. to go to the land of Xod, to Sheet lane of to I led fords/lire.
1052. Van de kook. Syntaktiseh is hier te vergelijken 'in eig. zim n the boil — aan de kook — zie Dr. Stoffel, Studies in Engl.
1050. Op heete kolen. Eng. behalve to be ou pins and needies ook to be on thorns = op heete kolen staan en to lie (siti ou brambles: Mr. Hl ltitl de saton brambles i Anstey. Vice Versa, p. 111.
1057. Vurige kolen op iemand hoofd stapelen. Ook in
liet Eng. gangbaar. Vgl. You are heaping coals of fire



on m)i head (Black, J'rincess of 'linde ( li. XXi en ook bij Thackehay, Xeiccome* Ch. XXXX1X: He heaped coah of fire on mg head by saving my money tbr me. Ook cast of gather. Aardig gebruikt is dit citaat door Besant in AII Sorts and Condition* of men, Ch. XLI\ : though Bunker thought t lira/) coalx of fire npon his eiieniy s head. be only succeeded in tbrowing them under bis t'eet. which made him kiek.
1Ü.")8. Het is allemaal kool. Zie apekool en vgl. it is all gaiiinion and spinach (stoffel, <stud. in Ent/., ]). 280i.
1060. Kop nocli staart. Eng.: head or 'and) tail (St.i. Vroeger ook neither head nor foot (Mi hllay i. v. head 401.
1061. Over den kop gaan. Vgl. het Eng. to conté a erop/ter in dezen zin uit 0. Doyle, Sherlock llohnex: 1 hey were let in early in the spring through the Venezuela loan. and cttme a naxty cropper.
1062. Zijn koren groen eten. Vgl. liet Eng. to eat the calf in the aar s Mig.
100.'!. Koren op zijn molen. Vgl. t Eng.: that brintjs grist to his niill (St.i. dat echter beteekent: to bring protitable business, to be a souree ot protit.
1000. Kort en bondig. In liet Eng. short and pithg, soms short and streef (F.).
1007. Iemand kort houden, 't Eng. heeft ook t<t keep one short.
1009. Te kort komen. Vgl. to conté short en to fall short (St.i Een ander, beeld hebben we in to keep one on short com titttns.
1077. Met de kous op den kop. Vgl. bij Chauceii
' I'rol. of the Chaiionnes Yeotnan):
Thor I was wout to be right fivsli mul gay
Ot' rlothing. and of otlier good array.
Xotr tutu/ I fi'fff un /lost' tt/totl myn Iteetl.



Hier kan bijgevoegd worden, dat omstreeks het midden der löe eeuw de koux op de» kop in het Eng', gebruikt wordt voor liet averechts verkeerde, zooals blijkt uit Ascham (To.rophilns ]>. 154i: "And thys peruerse iudgenient
of ye worlde briugeth muche mysorder and greate
unsemelynesse to the hole body of the common wealth. as yf a manne should were hix hoost' ujjon his head. or a «oman go wytli a sworde and buckeler
1071). Dat is niet kouscher. Behalve in het Deensch. Duitsch en de dialekten ook in liet Eng. te vermelden als cosher of kotiher.
1081. Een bonte kraai maakt nog geen winter. Van liet gebruikelijker: .Een zwaluw maakt de lente niet" is de Eng', parallel: one snaltotc does not make a xummer, zooals reeds in de /land/eiding I van Dr. ( '. Stoffel staat en de Schotsche: ae sna/loic disna wake a sinnner. (loss* in heeft in zijn School of Almxe (p. de variant: One stca/oice bringes not sonnner.
1 <)8tj. Krakende wagens loopen het langst. Vgl. .1 creaking door hangx long on itx hingen, waarvan T. B. een variant geeft. Ook creakg doorn hang longest.
108!). Twee kramers kennen elkaar wel. Vgl. liet niet vermelde a thlef knoirs a thlef.
109.-». Een kribbebyter. Ook het Eng. kent crib-biter zoowel in eig. als in tig. zin. ofschoon noch door MiketSandeiïs. noch door Fja'ujel vermeld.
1094. In liet krijt staan. Het Eng. heeft hier to l,e in a person's books en to get info a person's books — vgl. T. B.!
1097. In liet krijt treden. Vgl. het Eng.: to enter the lists — „entrer dans la lice".
1100. Krododillentranen. Ook in het Eng.: crocodi/etearx (St.i. beter dan crocodile'x tears (T. B.i.



1107. Het steekt mij in den krop. Eng. it stiH* in his l/izzard (St.i. Wat T. li. geeft is louter een lamme beteekenisvertaliug. Vgl. ook to fret one's gizzard.
1108. I)e kruik gaat zoo lang te water tot ze breekt.
Eng. niet vermeld: »So long rjoex the pot to the water that iit length it conté* home hroken, zooals te lezen is in Caxton s l'eynaeii. De moderne vorm is: the pitcher goes so often to the icell that 'tilh it conté* home hroken at Ia*t.
1111. Kruis ot' munt. Vgl. liet Eng. cross or pile i St. i. nieuwer heat/* or tails.
111;!. Zijn kruit verschoten hebben. Vgl. liet Eng. to shoot one's holt = to exhaust one's credit or resources, to eome to an end of tliings iFakmek «N: Henleyi.
1120. Op bet kussen zitten. Vgl. uit liet provinciaal Eng. cushiott-man = president en ook irool-sack.
1121. Te kust en te keur. In 't Eng. to hare picking choice of'. Vgl. T. 1?.
1122. Tan twee kwaden moet men bet minste kiezen.
Hiervoor de reeds bij Chaicek voorkomende zegswijze: Of harmes tico, the Ie** is for to cheese in Trot/I. and Cressida II 470. Lyly heeft of'tico ntischiefe* the least i* to be chosen in zijn Euphue* ip. :>;!8 Akhek;, terwijl Hazeitt geeft of tiro Hl* choo*e the least en T. 15. of'tico erils choo*e the lesser.
112;!. Iets kwalijk nemen. Vgl. to tuke xomething HL
U2Ö. Kwartier geven. Vgl. to girc (grant. shoict (no, (ptarter, wat Cobham Bkeweh aanleiding geeft om Dr. Ti'seek aan te halen, die zegt: "It originated from an agreement anciently made between the Duteh and the Spaniards, that the ransom of a soldier sliould be the quarter of liis pay." Zie voor betere inlichting Mekkay.



1127. I)e volle laag. Vgl. voor het Eng. a rollet/ t>f ootlix, it rollet/ of word* en in fnll rol let/s = in ganzen Ladungen, in Strönien iF.).
112S. Iemand laaren leggen. Vgl. to hit/ satires for.
11.11. Weten lioe laat. liet, is. Eng. to knotr tchat it is o'clock (St. i, ir/mt is tr/mf. Ook to lie ttp to the time of dat).
1132. De laatsten zullen «Ie eersten zijn. In liet Eng. the last .shall he fitst.
1133. Wie liet laatst lacht, lacht liet best. M. S.
zegt ..et wa" he lattghv best tr/to laitt/hs last, maar zoo vindt men dit gezegde woordelijk bij Mark Twain in The stolen White K/ephaitt. ]>. 30 Tauehn. ed.
113"). Aan lager wal. Vgl. Eng. at har ebli, niet treil ttU/h sftnte-broke • T. li.i. Verder to he in Intr water, oh the shaHotrs. (ijsosE heeft reeds (178;")»: lotr tide or lotr trater. when there is no monev in a man's pocket.
1137. Van hetzelfde laken een pak. Ken Eng. variant hiervan is: ƒ made hint of the sa me irood a cross (ChaiX'ER, W'ifc of I lat hc 321).
1139. Naar de lamp rieken. Ook in het Eng overgegaan als to smell of the latttj).
1140. Tegen de lamp loopen. Vgl. ook het Eng. to be httrned - to he int'eeted with venereal disease (F. & H.) voor zich branden en tegen de lamp loopen.
1141. Het land van belofte. In het Eng. the land of l'romi-se, soms the land floteint/ with m'dk and honetj. Het land der levenden heet the land of the Urine/ (M.).
XXV. De lendenen omgorden. Eng. to tjird one's loins ' reins).
1147. Een lans breken. Vgl. het Eng. to break a la nee with.



] 1 f)4. Weer op de lappen zijn. Vgl. to be mi one's le//s ttt/ttiii, maar to be on one'.i lef/s beteekent gewoonlijk: het woord hebben ot' voeren in een vergadering.
1107. Leergeld betalen. In tig. zin heeft het F.ng. mede to p<<!/ for one's schoolint/ (M. S. i.
11Ü9. 0|» dezelfde leest schoeien. Vgl. niet op één ronn t/iefen het Eng. to cast in the satne iiioithl.
1172. Aan den leiband loopen. Vgl. to be tied to tt persons aprtm-ntrint/x — te be under petticoat-rule. henpecked iFarmer & Hkm.F.Yi.
117U. Het moet uit de lengte ot' uit de breedte. Vgl. in het Eng. it nutst be found in the brood or the /out/ = in olie way or another iF. H.i.
1178. Iemand de les lezen. Voor het Eng. ook behalve to I eet are, to retul ttne ti /ectttre iKocjkT). (lok to rettd one /lis (a) lessoti of to t/ire one tt /esson iFHifiELi. MlJRKAY citeert verder uit Boi,I)REW<h>|)'k /tobberij under Arms: We made up our minds to lettru hint u lesson.
118;"). Ken leven als een oordeel. Het dichtstbij komt tl noise /it to rttise the dettd. Wat T. B. geeft met tiiniit/tnous en ttproftriotts noise is hier niets waard.
1190. Heete lever. Vgl. 't verouderde hot-lirered = opvliegend en ook voor hot lirer als toeken van grooten dorst het tooneeltje in Henry IV. 2. 4:
lÏAlil>. Mylowl, dn you see these meteors? <lo you
heliold these e.xhalations:'
1'risck. I <lo.
Raki». Wliat tliink you tliey )»orten<l y L'kixce. Hot livers and eiihl purses.
1192. Licht, en dicht. Kigenaardig is de bij Dickens in XicJi. Xicklebtj ('h. IX voorkomende rijmverbinding Hyht and tk/ht, die ook in beteekenis eenigszins overeenkomt
Prick van Wkly. ®



mot onze zegswijze. De -Yorkshiroman" zegt daar: „do you loight an' toight young whipster look «harp out tor a brokeu lioad next time he cums undor my hond."
119:5. Iemand het licht betimmeren. Onder „iemand in liet licht staan" is niet vermeld to stand in one's oirn iight, dat ook in het Eng. in tig. zin voorkomt.
1194. Een licht gaat mij op. Niet the Iight (St.i. maar (i Iig/it down* iipon me, naast |)ijv. a tuur Iight had lunst • flux lied i iipon me.
1195. Zijn licht niet onder de korenmaat zetten. In
liet Eng. (not) hide one's Iight under a bushel.
1196. Lichtekooi. Ygl. hot Eng. icag-tail (St.j. maar bij Shakospeare is dit: oen onbeschaamde kerel.
1197. In lichtelaaie. Zeer mooi wordt dit geïllustreerd door het volgende citaat uit Ch. X van Scott's Ong Mannering: She (the luggen was, as one of thom expressed himself. in a light lotc (briglit tiamo) etc.
1201. Het oude liedje. Behalve it is the same song ook nog the old song, (St. i wat T. 1?. niet heeft.
XXV. De liefde is hlind. Reeds in Shakospeare: /ore is blind.
120.5. Hij liegt, dat hij zwart ziet (wordt). Ygl. voor de hieronder vermelde uitdrukkingen het Eng. to sirear till one getn (is) black in the face en ook to speak etc. In Those deJightful Ainericans van Mrs. Eyküaki» Cotes leest men p. 259 (Tauchn.): I spoke about hini till l iras black in the face. Geheel overeenstemmend met onze spreekwijze is. wat in Thackeuay's The Xetrcomes (p. 655 New Cent. od.i to vinden is: he lied till he iras black in the face.
1204. I)e lier aan de wilgen hangen. Hiervan gaf Stoett geen equivalent en T. B. oen beteekenisvertaling



to gin' uj) tcritiiH/ poetry. Toch is dit biblicisme ook in het Eng. te vinden, hoewel sehaarscher dan bij ons. To hang one's harp on the tcilloicx komt bijv. voor in TröLLOI'E's Harchexfer Toners, p. :>89. Gewoonlijk zegt men to hang u)> the i one'* > fiddle — to abandon an nndertaking (F. & H.)
1200. Lievemoederen. Hier is géén voorbeeld gegeven voor het Eng. Bij Richardson vindt men: "thiiik what it must be to he hou■ d'ye doed and to he siste red by such bodies": bij Massinger rirgin me ito rirgins; bij Dryden Midas me vo Midas en Madam me no Madam en bij Scott vlerk me no clerks — zooals Baktlett vermeldt in zijn Fa in, Quotations, p. Vgl. ook Prof. Logeman, Elcker-
li/ck Comiiientary. p. l.r>;>.
120t)<f. Den lijdensbeker ledigen. Vgl. in het Eng. to <l"aff' the hitter cup, to drain the cup of misenj to the dregs en the cup of humUiation.
1212. Eén lijn trekken. Tc vermelden to draic in one 'in line = pull together iHeywood, 1 f>4(ii. nog steeds gebruikt voor to he unanimoux (M.i
1214. Iemand aan het Ujntje houden. Vgl. het Eng. to keep one on a string. Dit beteekent echter meer misleiden, bedotten in het algemeen, waarvoor ook to get one on a string. Een andere beteekenis heeft de uitdrukking to hare on the string, zooals blijkt uit savage, In the Sicivi I, p. 7."> T: Jimmy Potter drinks occasionally. He lias rliat pretty devil, Dicky Douhleday (een snolletje), on the string, and he plays high. T. li. geeft to keep a person on the hooks wat een veel ruimere beteekenis heeft.
1217. Laat de linkerhand niet weten wat de rechter doet. Ook in het Eng. zoo: let not the right hand knoic ichat the left is doing (Roget).
1221. De lip laten hangen. Vgl. het verouderde to hang the lip = to look vexed CM.)
r.»



1222. Zich op de lippen bijten, (jok hut Eng. heeft in overdrachtelijken zin to bite one's lip/s, in het oudere Engelseh to bite upou one's Ups — zie mukkay, die bewijsplaatsen geeft uit de 14'' eeuw. Verder loopt parallel met het lij*' eeuwsche op uitten breidel bijten liet in liet Eng. der 16'' eeuw voorkomende to bite upon the bridle (Mukkay), terwijl voor .vertoornd worden", in de middeleeuwen sine tanden te (/ader biten het Eng. nifg in de Ui1' eeuw heeft to bite one's teeth. Zoo citeert Mukkay uifCovehdale, 1 ai ment. ii. 10:
Tliiue eiu'inics . . . In/1 in;/ their tet/i savende: let lis clcvourc.
122;». Iemand de loef afsteken. Vgl. het Eng. to <jet to trindtntrd of one.
1220. Lont ruiken. Vgl. Eng. to smelt a rat en liet plattere to stnell gar/ick.
1228. Lood om oud üzer. Vgl. niet liet Vlaainsehe zeren om zeren het Eng. si.r of the one mal half a dozen of the other.
122'.). Met looden schoenen. Voor het verouderde rmet looden voeten gaan", is te vergelijken to hare letalen feet — to move very slowly M.i
12;»;!. Loop naar de pomp. .Met de gegeven uitdrukkingen zijn te vergelijken to tcish one ta-er the ntoon (loop naar de maan. etc.) <jo and hantj i/otirself i loop naar de galg. ete.u ijo to Itell (loop naar de liel), go to the de ril iloop naar den duivel), tjo to Jericho < = Mul. ic trilde Iti zate in Jerirltot en verder go to llath, go to (ruinea, go to Corentrg, enz.
12:54. Een loopje met iemand nemen. Voor het synonieme 17e eeuwseh .bij 't linkerbeen krijgen" — zie n". 107. Van liet Groningsehe iemand .op de kar nemen" is een mooie parallel to put in the cart {basket, chair) = to gaminon (q. v. in Farmer & Hem.kyi.



12;s;>. Te loor «aan. Vgl. liet véél voorkomende Ags. tn /ore tceorthan perish, be lost 'SWEKT, Stad. IHet. of At/s.).
1240. De lucht van iets krijgen. Vgl. liet Eng. to hare 11 thint/ in the trind.
1242. l'it de lucht vallen. Vgl. het Eng. to drop front the c/otlds.
124.'i. Een luchtje scheppen. In liet Eng. to take the air, iSt.i liet Fransche prendre Vair.
124."). Luclitkasteelen bouwen. In het Eng. to /mild castles in the air of, zooals bij Chaitcek, castles in Spain. Zelfs bestaat er in dezen zin een werkwoord to castte /mild.
12,")0. Lukraak. Vgl. het Eng. hit r miss.
12.");!. Die eerst komt, eerst maalt. In liet Eng. first conté first serred en de letterlijk overeenstemmende zegswijze bij t'haucer ( I Vtjfe of I la the i :
Wlioso first i-oinetli to the inylle. tirst Tvnt.
12.")X. Mager als hrood. Het Eng. as tliin as a lat/i stemt geheel overeen met zoo maffer als een lat. Vgl. verder as lean as a rake.
12(50. Maken en breken. Deze samenkoppeling kent ook het Eng. naast to make and mar, maar to make and break vindt men hoofdzakelijk in de technische taal der elektriciteit = i automatisch) den stroom openen en sluiten. Een geval meer overeenkomende met de Hollandsohe betekenis, is Sa vage. In the Sicim I. p. 131 T.: Though he was often an official listener to secrets in the marble capitol which might make or break the future of the Sugar Trust, he was also a raffiné man of the modern world.
12ü:>. In de maling nemen. De verklaring dat „maling" = het ronddraaien bij het „bochten" of door middel van een touw, dat om iemand geslingerd is enz., vindt eenigen steun in het Eng. to strinff ove en to <jet one on a striiuj — in 't ootje nemen.



1205. Den Mammon dienen. Niet vernield mammonirorship, niammonism en ntamrnonist.
1207. Een man een man, een woord een woord. Vgl. 't Eng. an honest mans word is ax (jood as liis hond ook mans irord, mans honour.
1208. Man en muis. Te vermelden in T. 15.. dat liet Eng. deze allitereerende verbinding ook heeft, bijv.: to resolvo to be man or motise i= alles of niets, er op of er onder bij Udall. Ook Bain geeft ze op in zijn lihetorics II. p. :ï0r> als voorkomende "in current sayings and proveibs.''
1272. Mans genoeg zijn. Merkwaardig is dat met het Mnl. man genoech zijn het moderne Eng. to be man enough. zooals dat o. a. in The Xewcomes van Thackekay voorkomt (p. 821), zich volkomen dekt. Palsgkave (1530) had / a man (jood enough to, waar Kixgton Oliphaxt bijvoegt: "liere we now drop the adjective."
1274. Mank gaan. Vgl. het tig. gebruik van to halt in 't Eng., bijv. Bakclay's: all coniparisons half in some part.
1277. Iemand <len mantel uitvegen. Behalve to dust a person's jacket ook to hmsh a person's coat met dezelfde beteekenis.
1278«. De mantel (zyns meesters) is op hein gevallen.
Dit biblicisme is ook in het Eng. zeer bekend, zooals o.a. blijkt uit de Ree. of' Her., 15 Juli 1901, p. 17: It is to be lioped that his [Besant's] mantle will fall upon some one not unworthy to succeed him in his labour of love.
Een andere nadere toespeling is 8avage, Iii the titcini I, p. 147: The gay Eastern Elijah was overjoyed to set' hls rosv mantle descend upon the Occidental Elisha.
1279. Van alle markten thuis zyu. Het Eng. heeft to be for alI waters (St.). Ile is a sharp f'elloic 'T. B. is niets waard.



128;!. Veel in zijn inars hebben. Vgl. het Eng. to hace som ft hint/ in one'x wallet. In tic 1'ttnch van 16 Oct. 1001 vindt men: Mr. Tom Gallon hax in hix wallet a bonndless store of clevic.cs, expedients and surprises.
1284. Martha. Vgl. a buxy Martini en Martha-like occupationx.
12S.">. Het masker afwerpen. Te vermelden in T. B. fa throir off the ma-ik, in het Eng. zeer gewoon naast minui xk.
12%. Ken melkkoetje. Soms wordt tig. gebruikt inilkcoir of milch-cow = one who is easily tricked out of his property, a term used by gaolers, for prisoners who have monev and blecnl frcely > <« k< >sh, < 'lassir. Dict. of the 1 nlg. Tonguei. l'it liet moderne Engelsch: .Milord nsed to call himself the milch cow (G. Mooke, Drama in Mnxlin, p. 1;>7).
12!)7. Menistenbruiloft. Zeer eigenaardig is. naast de afdoende verklaring van bruiloft in dezen zin. het gebruik van wedding in het Eng. = "emptying a necessary house in and about Lontion" (Gkosei. Vgl. ook Irixh wedding = the emptying of a cess-pool (Fakmek & Hexley .
13U1. Door merg en been. Vgl. het Eng. fa the marrow of one'x honen = door en door.
1Het mes op de keel zetten. Eng. to put the knife to a )>erxon's throat (St. ), naast elap enz.
1306. Zijn nies snijdt aan twee kanten. Ook het Eng. kent: a knife. that cutx both wayx. Vgl. verder a doubleedged xword. T. B. maakt er van to pro/it both way*.
1308. Zoo oud als Methusalein. In liet Eng. a* old ax Methuxcdah.
1316. I)e moed zinkt hem iu de schoenen. Te vergelijken is: with uiy heart xomewhere down in nu/ xhoex (Tauehn. ed., Elizabeth and her (ierm. Harden]). 17 . Vgl. n°. 724.



1317. Zyn moed koelen. Vgl. to rooi one'x cox rage (aiigeru
1319. Het. «Ie moedermelk inzuigen. Vgl. de volgende passage bij Lily in Euphue* p. 130: "Wheretbre the eom111011 bye word ot the common people seemeth to be grounded upon .nood experienee, which is: This fellow liatli sitcked mixchiefe eren froiu the teate of hix nurse:'
1320. Moedernaakt. In liet Eng. is mother-naked niet onbekend zie de Eng. (iranmiafika van .Mütznki; I. p. 535. Vgl. verder ax naked os hom.
1320. Met molentjes loopen. Vgl. (Ii« >sk, die irindmiJ/x in the head omschrijft als "t'oolisli projects." In deze beteekenis komt het reeds voor in de Anntonuj of Mehinehoh/ van Hi'KTON (1ü21i: -Jie should have seen icindiuiUs in one niaji s head. and hornots nests in another" fp. 361. In liet 19e eeuwseh Engelseh is de nitdrukking te vinden bij Spi:i«;eon (Hope): uPoor soul. like a good inany others he luis iciiidinil/s in bis head."
1328. Iemand den mond stoppen. Vgl. t Eng. to stop one s moiith. Ook to xhiit a person s month vgl. 11. A. .Iones. Varnav Sahib. p. H)4: Give him as mueli nioney as will sluit his month.
1329. Zijn mond houden. Vgl. liet Eng. to hold one'x tongue niet keep (St. i.
1333. Met twee monden spreken. Vgl. voor .twee tonghen dragen" liet Eng. biblicisme douhle-tongned.
1341. Die mooi wil zyn. moet pijn lijden. Is hiermee niet te vergelijken het Eng. beauty puinx/ In een Engelseh romannetje The Maiden's 1'rogrexs van Violet Hi nt staat een Fransehe aanhaling: II font souffrirponr être anarchiste, blijkbaar een zinspeling op een Fransehe zegswijze, die hetzelfde beteekent als bovenstaande Hollandsehe.



1 Moord en brand schreeuwen. Het Eng. heeft voor deze verbinding enkel mitrder, zooals blijkt uit: "and would xcream mitrder it' ever they came near the bed" (sketchley. Mis. Itroitn 011 the Urand Tour Ch. i. ]>. 7). Soms to erij blue mitrder. T. B. geeft in dezen niets dan beteekenisvertalingen en fire and mitrder bij St. is niet idiomatisch.
K!4(i. Iemand mores leeren. Ygl. het Eng. to tearh om wanner*.
K548. I)e morgenstond heeft «oud in den mond. Eng., maar niet idiomatisch: The mor ui tvj huur hax f/old in itx mouth (Every body's Hooi; of' 1'rorerbx i.
i:»49. Dat is den Moriaan gewasschei). In het Eng.: to iraxlt a blackaiiioor irhite. Dichter bij liet oorspronkelijke staat to iraxh tlie (an) Aethiop irhite.
1 In Morpheus'armeii. Ook het Eng. heeft in the
armx of' Morpheux (Ro<;eti. Dit laatste wordt reeds in Je volkstaal verbasterd tot Miirp/n/.
1;K>2. Mosterd na den maaltijd. Behalve muxtard after dinner (St.i vindt men dit ook nog aangehaald in dezen vorm: af'ter meid niitxfard. af'ter death the doctor.
1 ;5f>7. De handen uit de mouw steken. Vgl. het Eng. to put one'x shotdder to the trheel en fake off' one'x eoat.
Ki.Y.i. Ze in de mouw hebben. Cf. Eng. to hare a thimj in (up) one'x xleere — iets in petto, verborgen, in gereedheid hebben. Ook bestaat het spreekwoord: ereri/man hax u fooi in h'ix xleere — er steekt in iedereen wel iets van een dwaas.
i:M>l. Iemand iets op de mouw spelden. Is hier ook niet te vergelijken to xtick pinx upon a perxon'x xleerex <— krieehend schmeicheln. blinden Beifall geben (M. S.)V



1363. Mozes en de profeten hebben. Als voorbeeld van metonymy geeft Bain in zijn Hhetoric I, p. 190: They hare Motte* and the prophet*. Hierbij kan vermeld worden, dat dit ook in Hg. zin gebruikt wordt en wel geheel afwijkend van het Nederlandsch. They hare Mo* en and the prophet* wordt in het dagelijksch leven gebruikt voor: ze hebben mijn \ermaning niet van noode; ze zijn genoeg op de dwalingen lnins wegs gewezen: wat zou het helpen, of ik hen nog eens waarschuwde.
130f>. Van een mug een olifant maken. Het Eng. heeft to wake a niountain of a molehill of mountain* of nio/ehiH*.
1300. Een muggezifter. Te vermelden was het Eng. ynat-xtrainer (fig.). Vgl. Dickexs, Letters II, p. 82: Where ot comes all marnier of caniel-swallowing and of gnatxtraininrj.
1307. Muilpeer. Voor de i. v. dit woord gegeven varianten zijn te vergelijken: rotting-olie = strap-oif, oil of bazel (M.); ongesouten ael = «alt eel, bijv. to hare m/t-eel for * upper = to be thrashed; lange haver = lony-oat*. d. w. z. a broom or fork-handle to belabour a horse (Fakmek & Hknlf.V), waarmee verder te vergelijken is a feed of oats = 1. a wliip. '2. a beating; een botering = a Hckintj.
1308. Zoo stil als een muis. Nader dan as mum as
mice l St. i is as quiet as a monxe bij Thackehay en as si/ent as a moHse iStevexson, Treasure Jsland, p. 14). Ook vindt men as stil/ as a mouse volgens St.
1371. Muizenesten (muizenissen). Behalve inayyot*, cobtceb* (in ones brain) door Stoett vernield, ook nog hees in ones head in het vroegere Engelscli; bijv. in /.!oy*ter Doyster ip. 29 Akker). T. B. geeft niets figuurlijks.
1373. Munt uit iets slaan. Vgl. het Eng. to mak,' capita! out of a thiny.



1375. Met gelijke munt betalen. Eng. to pag one in his
oicn coin en to pon one (another) in the name coin. Ook: to give one as (jood is the brings, to r/ire a lioland fov au < Uirer.
1377. De muren hebben ooren. Eng. icalls hare earx (St.), soms voorafgegaan door hedges have egen. T. B. geeft hiervan niets. Mukkay citeert reeds uit 1(320: They say Wal Is hare Ears (SKEl/rox, Qnirotte.)
1378. Zich verblijden met een doode inusch. Vgl. het Eng. to find a ware'* nest. wat volstrekt niet -ongerijmdheid" beteekent. zooals T. I?. verklaart, maar: asupposed discovery, hoax delusion — zie mijn Addenda <t- Corrigenda.
1380. Met <le muts naar iets gooien. Het beeld schijnt ook in het Eng. in gebruik geweest te zijn in dc beteekenis van ,te kennen geven dat men de zaak als verloren beschouwt". Zoo heeft Shakespeake in Tinton of Athens III, 4, 102: oitr masters mag throic their cap* at their moneg. Thans is de uitdrukking verouderd. Mukhay geeft: to cast ones cap at (veroud.) = "to show indifference to. to give up for lost". Het citaat van Mukkay in deze beteekenis is van 1719: He cast hi* cap at the court and her care* (D'Ukfey, J'ills). Levend echter is het tegenovergestelde in she sets her cap at — ze hengelt naar.
1381. Naar den mutsaard rieken. Hier is Skwei. met zijn he deserres to be humt niet voldoende. T. li. is naderbij met to smell of herestj, maar waarom niet to smelt of' the faygot (St.)/
1382. Iemand te na komen. Vgl. het Eng. to rome near one = einem zu nahe kommen (F.j.
1383. Zijn naad naaien. Vgl. hetEng.fo*/»»agoodtheread.
1386. Een nabob. Uit het Eng: a nabob iSt.i.
1388. Nachtmerrie. Ook in het Eng. nightmare, waar Ags. had inare = nightmare, bijv. gif mon ware r'ule.



l.'Wl. Een nagel aan iemands doodkist. Niet vernield
f" f» one'x ai ffi ii i Ro(iET). wèl a nai/ in one'x
enfin. welke gezegden een ruimere beteekenis hebben dan (lc Holliindsehe uitdrukking: in liet algemeen duiden zij iets onaangenaams aan en zelfs een . . . borrel! iGwoski.
De natuur gaat boven de leer. Ygl. het Sehotsehe iiafiiri' passes mirfim- iRaYi.
1 •'•'. Iemand den nek toekeeren. Ygl. het Eng. to turn one s back njiamivi'. ook — iemand met den nek aanzien i KJtlT).
1401. Nestor. Ook het Eng. heeft Xextor = veteraan.
1402. Achter het net risschen. Hij Ray vindt men ]). 9.11: is i/l fishin/j bef ore the net. One wou ld rather tliink nftrr the net". Vgl. T. I?.!
140."). Iemand hij den neus leiden. Ook 't Eng. heeft t" had mie by the uose CSt.i Van het verouderde .iemand den neus snuiten is de parallel to ic'tpe a person'x none
to rozen, in liet Eng. nog steeds zeer levend.
1400. Niet verder zien dan zijn neus lang is. Te vernielden is not see beyond one'x uose. behalve he seex nu f'nrther thaii his uose. Vgl. T. B.!
1407. Iemands iets onder den neus wryven. Ygl. met -iemand een snuifje geven" liet Eng. to </ice one xnuff (abont). 13e gewone uitdrukking voor .iemand iets door de tanden
w 1 ij \ < *11 is to cast soiiiethini/ in a persou s teeth. In het slamj is thans voor .iemand voortdurend iets onder den neus wrijven zeer in trek to rub i//i in. terwijl to cast xomethimj in a person'x uose gebruikelijk is voor: to tvvit. to ridicule 'Fakmek Henxeyi.
1408. Op zijn neus kijkeu. In het Engelseh to look down one'x „oxe (Anstey. I lee Versa. p. 115) — niet vermeld door T. B.



1-4-10. Den neus optrekken voor. Ook liet Eng. hooft to turn uj> the ionen/ uose at.
1412. Zijn neus overal insteken. Vgl. in hot Eng.: t poke > thritst) one'x noxe info eceri/thiiu/ 'other people'x a/fairs .
1414. Een wassen neus. Eigenaardig is hot Eng. a noxe of a-(u\ van personen gezegd, dio nion draait als inon wil. Vgl. : . . . as tho Judgo is niado by frionds. bribed, or otherwiso affooted as a uose of icn.r 1 Bi:kton. Au. of Mei., p. ;52). Prooios zoo vindt nion hot ook bij Scott, (Inij Mannerimj. ('li. v.
141"). Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.
To volgelijken is de Eng. uitdrukking to ent off one'x uose to re.v < spi te > ones face, tot in hot Maioiseh toe terug te vindon als: potoixj hidoemj. roesak moeka < < '• i:\si nis. Leercursus. ]). 271.
1417. Niets nieuws onder de zon. ok in hot Eng. notliiiif/ uetc muf er the suu.
141H((. Nimrod. < >ok in het Eng. is Ximrod = any groat hunter.
1411). Op het nippertje. Vgl. mot do betookonisvertalingou in T. B.. het Eng. at the ren/ uick of in the ren/ nick of time.
1421. Nood breekt wet. Eng. necessiti/ luis no laic S-r. .
142."). Als de nood het hoogst is. is de hulp nabij.
Behalve irheu bale is he.vt, hout is ue.rt 1 S'i'. i, hooft men do gedachte ook in dozen vorm: irheu thiiu/s are at the worst, thefj must mend (RlCHAHDsoX, ('larisse llarloirei. Ygl. ook den bitteren noodkreet in /.ore is enoiujh van \Y. Moiiiiis:
Art tliou (ïod. tlien, tliat lielp.s not initil the lust sciison V
Vertier valt to vermelden, dat Mirkay hot üslandsche thegar hl er ha est er luit miest vertaalt door ic/ieu luile is



highext boot is »U/hes f en reeds een bewijsplaats geeft uit 1250 ui.:
Hwon the hale is al re heest Thonne is tho bote alre noest.
Een andere parallel is te vinden aan het slot van Horis and Wauneheflour:
Nu fïi' haven iherd tlmne ende Of Floris and his lemman hende,
Hu after bale eometh bote.
1424. Van de nood een deugd maken. Eng. to make a rirtue of' necessiti/ (St.j — reeds (verscheidene malen) bij Chaucek: maken rertu of' necexsite (W. haeckel, Das Sprichw. bei Chaucer).
1424^. In den nood leert men zijn vrienden kennen.
^ gl. liet Eng. u friend in need ix a f'rieud in deed.
1420. liet de noorderzon vertrekken. Vgl. voor liet Eng. to shoot the moon.
1427. Een harde noot. Eng. a hard nut to crack ("St.).
14:>0. Een nul. In de tig. taal heeft ook het Eng. cipher = o = anything of little value, whether persons or things.
14.52. Van nul en geener waarde. Vgl. met .voor nul en onwaarde verklaren" het Eng. to declare mdl and roid.
14."4. Olie in het vuur. Het Eng. heeft allittereerend <to add/ fuel to the fire (flame). T. R. fluit irritates people'x m huls!
1435. Geen olie in de lamp. Vlg. het Eng. to hare one'x light put out = ergens geen krediet meer hebben.
14.-J7. In de dagen van Olim. Het Eng. heeft in the days of yore (old).



1440. Onbekend maakt onbemind. De oudere vorm van unknoicn, unloved is — bij Gowek en Chaucek — ttttknoicn nnkyst, ook nu nog: unknoicn unkhvted (St.i.
1447. Ken ongeluk komt nooit alleen. Wel vermeld: uihtfortunes liever conté single (singly), maar niet one mischief comes on the iieck of' another.
1449. Onkruid vergaat niet. Volgens Hulme's J'roverb Lore is dit in het Eng. aan te wijzen iets vroeger dan de I'rorerbia Communia (1495) in dezen vorm: ery! treed ijs sone ygrowe (14901. Heywoop (1540i heeft: ill iceedegroicth /'ast, modern ill tceeds groic apace. Dichter bij de Hollandsere zegswijze staat cril tceeds nerer tcifher (julia IyAVANAOH, Heren Years).
1450. Oog om oog en tand om tand. Eng. eye for eye
of vaker an eye for au eye. Vgl. Max Pemiseuton, 1'ro J'cifriit. p. 232 Tauchn. ed.: " What says the proverbV .lw eye for on eye, even if it 's a glass one."
1451. De splinter in een andermans oog. Ook in het
Eng. the mote in one's brother's eye (Vgl. 35).
1453. Zijn oogen zijn grooter dan zijn maag. Eng. his eyes are too big for his belly (St.) naar T. B. — ook his eyes are bigger than his belly (Stokm, Eng. 1'hi.l., p. 600).
1454. Het oog van den meester maakt het paard vet.
Reeds bij Lily Eitp/utes p. 104) is te vinden: it is the eye of the master that fatteth the hor se k, 111 l)e drie Talen van 1901 N°. 1 vindt men: the master's eye makes the horsc fat. Andere varianten zijn: the eye of the master tcill do more than both his hands en the eye of the master makes the cattle thrire.
1455. Oogendienaar. Ook in het Eng. eye-xerranf en zoo is „oogendionst" ook eye-service.
1459. Uit het oog, uit het hart. Eng. out of sight.



out of mimi. Hkndim; <1272—1:)07) heeft: Fer from eye, fer from herte, .Mowins and Skeat, tipecimen* II. ]i. 41, wat reeds l)ij Heywood veranderd is in out of sight, out of minde. Vgl. ook Seldoin seen, soon fort/ofte».
Wat liet oog niet /iet, liet hart niet deert. In
liet Eng. iehat the eye does m>t see. the heart does not grieve for (Anstky. The Pariahi. In Pineko. The Magistrale, ^ \ indl men 11g! II haf ai» t missed, aint mourned.
1400. Keil kwaad oog. Eng', an eeil eye > St.). In Eng. Indiê heeft men dit gezegde: eri dekho "look at your heel .• om de gevolgen van het booze oog te voorkomen. \ gl. (i. Tk.MI'I.K, .1 (Hossary of lndian Term-si. Torloops vermeld ik nog liet Skr. ghorucuksus = -huving an evil eye 1 LanmaN). Men bedenke, dat het Eng. end eye in to look- with an eril eye lot' to beur, to cast an evil eyei vpon soms ook overeenkomt met ons: met leede oogen.
1402. Oogappel. Te vermelden is in T. B. het Hg. gebruik van the uppie of the eye in het Eng.
1407. De ooren laten hangen. In liet Eng. is to hang one's ears in de overdrachtelijke beteekenis volgens M. verouderd als: to be eowed. diseouraged.
'470. Zyn ooren zullen tuiten. Vgl. in liet Eng. hls ears tingle tcith it en to wake the ears tingle. Naast het gloeien van de wangen in Friesland staat liet gloeien van de ooren in Engeland: her eares might icell glotc, for a/1 the toicne talked of her i HkïWooDi.
XXVI. Tot over de ooren. In liet Eng. behalve n/> to the ears ook over ears en orer head and ears = deeply ininiersed in iM. i
XXVII. De ooren .spitsen. In het Eng. to prick (up) ones ears, tig. van personen = to assunie an attitude ot expeetant attention i.M.i.



XXVIII. Het oor hebben van iemand. <Jok in het Eng. is to have a person's ear = to have his favourable attentioii. Zoo heeft Steele reeds in de Tattler: Mr. Kidney . .. ha* the ear of the greatest politicians.
1475. Oost west, thuis best. Eng. (be in) mixt (on ive.it, home in best (St.).
1488. Opsnijden. Eng. to vut it fat iSt.i - ook too fat. Anders to draw the lom/ boiv.
1489. Opspelen. Te vernielden is dat in het Eng. to play up beteekent: zijn best doen niet alleen, maar ook: to be troublesome (Farmer & Henley).
1492. Zoo oud :il$ de weg van Home. Vgl. het Eng.
as old as the hdls.
149.-». Zooals de ouden zongen, piepen de jongen. Reeds in löOi» bij Barclay: The yonge Cocke learneth to crowe bye of the olde. Dit is dus ouder dan Servilius. Dichter bij is de parallel bij IYttenha.m, Eny. I'oesie p. 199(Arher): As the old cock crows, so does the chick.
1494. Tegen een oven gapen. In het Eng. is deze zegswijze reeds in de 1 :->«* eeuw aan te treffen in The Oivl and Xiyhtinijide 1250:
That me ne i-hide witli the j>'i(lic Xe witli thaii ofnc ne }>-eonie.
Mürray's laatste citaat is van Harrow uit 1077: To gape against an oven. to blow against the wind, to kick against the pricks.
1498. I)e overhand hebben. Harboir i l.'i75) heeft reeds to (jet the • overhand. Tegenwoordig zegt men to have (hold. !/et) the upper hand voor: to have (get, hold) at one's cojnmand, in one's power, lead, or under control: to have the day as one's own (Farmer & Henley).
1502. Keil overvlieger. Te vermelden is, dat het Eng.
1'KICK VAN WELT. (J



high-flyer niet hetzelfde beteekent als ons hoogvlieger, maar: 1. anything or anybody ont.of the eommon — in opinion. pretension, attire and s forth; 2. a dandy, male or female of the tirst water: 55. a boggar with a eertain style (Farmer ^ henley).
1505». Met iemand niet overweg kunnen. In het Eng. hetzelfde beeld — vgl.: I can't get on with hint.
1506. Het beste paard struikelt wel eens. In het Eng. it 's 11 good hor.se tliat nerer stumbles waarop men soms Iaat rijmen, and a good icife that nerer grnmhles. Murkay geeft een bewijsplaats uit 1611. T. B. zegt: the most excellent people icill fad occasionally.'
1507. Een gegeven paard niet iu den bek zien. In
't Eng. not look a gift horse in the mouth (fc>T.) dat reeds in 1625 voorkomt (M.j, maar naderbij het Lat. equi donati dentes inspicere staat de in de 16e eeuw nog gebruikelijke variant: a gyren hors may not be loked in the tethe (F. E. Hri.MK. Prorerb Lore, p. 5521.
1508. I>e paarden, die de haver verdienen, krijgen ze niet. Vgl. A horse that til/s the land fed tcith chaff, an idle jade hare prorender in abundance. Hierom zou, zooals Bukton zegt. üemockiti s gelachen hebben. De gedachte is vertaald uit het Latijn (van Epictetus ?), mogelijk de bron van ons spreekwoord: "Qui torram colunt equi paleis paseuntur, qui otiantur caballi avena saginantur. discalceatus dificurrit qui ealeos aliis facit."
1510. I)e paarden achter den wagen spannen. Eng. to put the cart bef ore the horse (St. i. in het Eng. roods aan te wijzen in 1589. volgens Hl'lme. Prorerb Lore, p. 163.
1515. I'aarleii voor de zwijnen werpen. In 't Eng. to cast pearls before stcine (St.)
1516. Op zijn Paaschbest. Hiervoor hooft hot Eng. in one's Sunday-best (RogeT'.



1517. Met pak en zak. Vermeld in T. B. isbagandbaggage, de gebruikelijke zegswijze, waarnaast ook soms voorkomt icith luit/ and sack en in omgekeerde volgorde sack and pack.
1 Pal staan. Vgl. voor de hieronder gegeven uitdrukkingen : staan als een paal enz., het Eng. to stand like (i /»>xf (R« KiET i.
1519. De palm wegdragen. In liet Eng. to bear ftcin) the pal in St.i.
1 522. Een panische schrik. Tc vermelden Eng. a pan'u•, afkorting van a panic fright (fear).
152;!. Onder de pantoffel. Eng. ander the cat's fout < S'I'. . Voor onder de rokken vgl. het Eng. petticoat-governrnent.
1528. Part noch deel. Voor part en deel (Plantlin) vergelijk part and percel, nog altijd veel gebruikt in het moderne Engelsch naast art and part, dat echter met be zoowel als niet hare verbonden voorkomt en eigenlijk een formule is uit de rechtstaal (vgl. Stokm, Eng!. J'hil., p. 500); Voor part noch deel het Eng. neither part nor lot. dat wel een biblicisme zal zijn. In de Handelingen (VIII. 211 althans vindt men: Thou host neither part nor lot in this matter. Bisschop Pecock (1449j heeft nog to hare part and lott in — zie klngton oliphant, The Xew Engl. 1 p. 277. Het dichtst bij het Hollandsch komt no part ar share, als volgt gebruikt in AU Sorts and Conditiom of Men van W. Besant (Ch. I): "They are Londoners, it is ti'iie, bilt they have- no part or share of London".
1529. Iemand parten spelen. De verklaring van deze uitdrukking zou gesteund worden door liet Eng. to plag oues jjranks upon a p., daar prank hetzelfde is als het oude perte, parte, pratte bij klliaen.
15:14. Hoe (lichter bij Home, hoe slechter Christen.
Eng. The nearer the church, the farther front (lod, maar,
«•



zegt Ray, "tliis is a French proverb." De fantastische John Bellenden Kek echter verklaart in zijn Archaeology of' our pop. phrases I. p. 2: "Construed in any way, a purely absurd text. a senseless, but generally knoicn dictum ... I take it to be the re-echo of the Dutcli or Saxon words: die nie hye, ry'er, dit' shie heerfiche de roer neer roor om gebod''!
15Ü8. Wie met pek omgaat, wordt er mee besmet.
Eng. they that touch pitch wil/ be defiJed. Het is dus niet noodig met T. B. hiervoor te nemen: he that handles thoms shall prick his fingers. zooals men dat vindt in voce pek. Onder pik geeft hij zelf: a-hoer er touches pitch shall he defiled.
lf)41. Een welversneden pen. Het Eng. heeft hier to carry a good quill.
XXVIII. De pen is machtiger dan het zwaard. In bet
Eng. The pen is mightier than the stcord i Lytton. Ilichelieu II. p. :K)8i.
XXIX. Het penningske der weduwe. In 't Eng. is the icidoic's mite zeer bekend.
1544. Peperduur. Wat gepeperd is noemen de Eng. xalt = het Zuid-Nederlandsche zout d. i. duur.
1546. In petto. Vgl. het Eng. in petto iSt. i, maar dit wordt in het Engelsch in veel ruimeren zin, meer in overeenstemming met de oorspronkelijke beteekenis, genomen dan onze uitdrukking, daar het ook beteekent: (in het) geheim. annandale bijv. omschrijft het: in secrecy; in reserre. Bovendien wordt to hare (keep) in petto maar hoogst zelden meer gebruikt.
1559. Een leelijke pijp ronken. Vgl. het Eng. put that in your pipe and smoke it (St.).
15t>0. Naar iemands pjjpen dansen. Vgl. ook liet Eng. to dance to erery man's pipe (ichistle).



1561. De pik op iemand hebben. Vgl. ook to hare a piqué af.
1562. Pikbroek. Te vermelden, dat Willem IV van Engeland door den dichter Burns Prince Tarn/ Breelcs genoemd wordt. Ook zegt men tarhreech voor Jack 'Var volgens Fakmkk & Henley.
156J5. Een bittere pil slikken. Hier is to nat a bitter pill belachelijk, daar men alleen zegt to sicallow a bitter pi/l. Vgl. T. 15. Verder heeft nog het Eng. choke pear = het Fransche poire d' angoixxe. Wat Stoett verder geeft to eat (boiled) croic had als gemeenzaam Amerikaansch vermeld moeten worden.
1564. De pil vergulden. In liet Eng. to gild the pill <Roget), soms ook to xugar a (bitter) pill, bijv.: Gkeen's philosophy very pleasantly *ugarx the somewhat bitter jti/l of the author's fiction (Oscar Wilde. Intentionx, p. 13).
1567. Een Pjrrhus-overwiiining. Ook in het Eng. a J'f/rrhic rictorg (St.), hetzelfde als a Cadmean rictori/ ' een te duur gekochte overwinning.
XXX. Hij heeft méér verstand in zijn pink dan gij
in uw geheele lichaam. Ook in het Eng. is een dergelijke zegswijze bekend. In Street. Comedy of Maak*, p. 162. vindt men: "O. has more real genius in his little finger than Dick has in his whole body". Zie ook M. onder little A.
1569. Onder de plak. In het Eng. heeft men behalve in toic ook under the laxh. Ook to hare (hold) in (the) leaxh.
1570. Hlgven plakken. Vgl. het in de 18'' eeuw voorkomende sticker — a lingering guest (Farmer & Henleyj.
1574. Plechtanker. In het Eng. is dit sheet-anchor, dat ook in tig. zin gebruikt wordt voor: laatste toevlucht zie Flügel en H. A. Jones, The Liars, p. 86: "I'm



afraid you nmst, Mrs. Coke. You are our sheet-a ncho r". Vroeger shoot-anchor, zooals blijkt uit Holster Ibister :
But trulv of all ine» hc is my chiet' banker
Botli for mi'at and moiiey and my chipt' shoot-anchor.
1576. Een pluimpje. Vgl. liet Eng. a featlier in one's cap (St. i — een onderscheiding, een eerbewijs.
1577. Pluimstrijken. Voor norlepel, oorkrauicer < = pluimstrijker) vgl. het Eng. ear-irif/, thans verouderd, en voor (le poort klouicen het Eng. clan-back, en t date one's hack, beide eveneens verouderd. Beter dan to fintter T. B.) is to f'atcn on.
1581. Voor de poes zijn. Vgl. het Eng. to go to tin- dogs = to go to ruin.
1584. Iemand een poets spelen. Vgl. niet het 17" eeuwsehe een toer spelen het Eng. to plag a trick upon otte.
1586. Den pols voelen. De letterlijke vertaling to fee! a mans pulse is ook in het Eng. figuurlijk = polsen-vgl. T. B.
1;)87. In pontificaal. In het Eng. heeft men hiervoor in canonicals = het meer gebruikelijkv in full featlier i fig.), al geeft mrwtay het niet op. In eigenlijken zin ook in pontifieals. T. B. geeft liet woord niet.
1588. Van Pontius naar Pilatus. Eng. to send one from pillar to post, ook met de ^-alliteratie.
1589. Poolshoogte nemen. Vgl. het Eng. to sec hou■ the land lies.
1592. Op zijn achterste pooten gaan staan. Voor .opvliegen. in drift geraken komt ook in het Eng. een enkele maal voor: to stand on one's hind legs iRogetj. Mi hkay geeft nog onder hindlegs: to get on one's hind let/s: litterally of a horse, hence jocularly of a person, to go into a rage. -Maar on one's hind legs beteekent ook: 1. well enough to



go about; 2. in a prosperous condition, established. V gl. ook to Mand upon one's pantablem <M. S.).
150:j. Oj» zij 11 pooten terecht komen. Eng. to fall on one's f'eef CSt.), meer algemeen to light als werkwoord, soms to tumble. Ook heeft men to fall on one's lef/s - to be lueky or suceessful (M.).
1599. De pot verwijt den ketel, (lat hij zwart is. In
liet Eng. the pot cal/s the kettle black iSt.i.
1601. Kleine potjes hebben ook «oren. Vlg. little pitchers hare lont/ ears 'St.j, in het Eng. al zéér vroeg als: small pitchers hare icyde ears (IIeywood, 1546i. Verder vindt men vaker great dan long als bijv. naaniw. vóór ears, terwijl het Eng. small pitchers hare great ears niet alléén van kinderen, maar ook van luisteraars in het algemeen gezegd wordt, ook in dezen vorm pitchers hare ears, zooals men reeds bij Shakespeake vindt in l'ichard IJl, 2. 4. 37.
1607. Praatjes vullen geen gaatjes. Vgl. liet Eng. Fair icords butter no parsnips. Ray heeft nog the belly i* not filled icith fair icords — liet door Stoett aangehaalde: praatjes vullen den buik niet. Verder is bij Baikey te vinden: mant/ icords icill not fill a bushel (FlAlGEL i.
1614. Procriistusbed. In liet Eng. ook to stretch one on the bed of l'rocrustres (R(m»ETi naast l'rocrimtean bed.
1615. Iemand op de proef stellen. Vgl. liet Eng. to put aperson to the test (St.), maar in liet oudere Eng. nogproof TYNDALE bijv. heeft put hint to his proof*.
1618. Geen profeet is in zijn eigen land geëerd. \gl.: - .1 prophet lias no honour in his oicn country, said DlCk ruefully, dusting his knees" iKipi-ini;, The Light that hailed, Ch. VIII, p. 1421. Waarom zou fainiluirify breeds conté nipt (T. B.» in de eerste plaats moeten komen?
1627. De puntjes op de i zetten. Te vermelden is to



dot ones is and cro-sx one's t'x — ok zonder de laatste ij voeging in fig. zin soms gebruikt. Vgl.: "How Ouida put the dot on the i'g — two or three dots in tact" (Quiltek What's What 1902. p. 975).
162!). ü|» het punt zgn. In t Eng.; to be on thepoint<Sï\).
1630. Over de puthaak getrouwd zijn. Het Eng. heeft to nmrry over the broomstick, to jump the besom (St.), ook to ■/nnip th( bi oonistick, to marry icith a ctuiain-ring (thackeray) en to marry with a rush. Verder is te vergelijken marr °* fhe c«rpet and the banns up the chimney.
'6:!:!. Op zijn vive ztfn. In het Eng. to be on the qui-wre.
16:54. Keu witte raaf. Behalve „ black swan (St.j, ook zeer vroeg en volgens Mubbay nóg: „ white croic = a ram at is. Jlcii vindt beide naast elkaar bij Gosson (School of u*e, p. . . . tbr any chaste liver to haunt theni
i— such place» i was a black swan, and a white cro/re."
16;!' ■ Het vijfde rad aau den wagen. Eng. the fifth
Wheel fo the coach, niet on (St.In bijzondere gevallen
ook the tlürd Wheel. Mürkay geeft: the fifth icheel of a
coach, waggon, etc., en in zijn bewijsplaats the fifth wheel in the coach.
16.»*. Radbraken. Hiervoor heeft liet Eng. to murder i" to murder the Queen's (King's) English.
1640. Een oude rat. Vgl. het Eng. (to bej au old dog at...
1641. In de rats zitten. Te vergelijken is to be in the suds in a stew of to be in mi atcful stew (Merrick, Conlad, }». 202 Tauclin.). Hij „in den stinkerd zitten" geeft St. nu funk = stank, verlegenheid. Dit laatste is veel te zwak hier. Gewoonlijk vindt men to be in a mortal (atcful, bloody, blue) funk volgens F. & H. Voor: in moeilijkheden



zitten, heeft men verder ook to be in the xoup, to be, in a piekte en voor in de pekel zitten het Eng. to be in a sad piekte.
1044. Na regen komt zonneschijn. Eng. after a storm (comeM) (i cuhn ot' ook aft er ruin co mes snnshine. (fair weather). Reeds 111 Caxton, Fables of Aesop II, 8 leest men : After the ratjne cometh the fair weder. De beste. nl. de éérste vertaling, geeft T. B. in de laatste plaats.
104;"). Van den rejfen in den drup. Eng. front the frying pan info the fire (St.), maar niet vermeld is het Eng. equivalent van tendere de ftuno ad ftammarn, dat in Shakespeare's tijd spreekwoordelijk gebruikt werd, ld. from the snioke info the s mot her en voorkomt in A* /jon tike it I. 2, 21)!). Vgl. ook from the bed on the strair.
1047. Den reinen is alles rein. Ook zoo in het Eng. van af bijv. M11 .ton (AreopagUica p. 48) tot in den modernen roman (bijv. Saiïah OJkani), The tcoman tcho dist) toe: to the pure idl thi.ngn are pure.
10f)0. In kwaden reuk. .Met Sewel of T. B. l) komt men hier niet terecht. Het Eng. heeft even goed in bad odoiir en in the odottr of' sanctitij (vgl. Barham, Ingoldsby Let/., p. 177).
1052. Het is goed riemen siiyden uit andermans leer.
Te vergelijken is het bij Ray vermelde to ent large shwex of another man's loaf en to ent large thongs of another man s leather. .This", zegt Ray, „should seem to be also a Dutch proverb." Het is reeds spreekwoordelijk in de 15® eeuw. Murray citeert uit de /'aston Letters 11460): Men ent large thongs here of other men s lethei". I11 1588 wordt het door Golding vermeld als een common prore rl»'. Wat T. B. geeft, is niet spreekwoordelijk.
1653. Roeien niet de riemen die men heeft. Vgl. liet Eng. a man must plough icith such o.ven as he hath (St.j.
') 't'o stamt in (jood (bat!) ie/mte; tic passes for ren/ pions.



1658. Iemand door een ringetje kunnen halen. In het
Eng. in eigenlijken zin nog steeds in gebruik. In The Newcome* (Ch. LI) bijv. heeft Thackeray: "As tbr the white one C= shawl), the priceless. the gossamer. the fairy web, whieh might pasx through a ring, that . . . was already appropriated to cover the cradle." In II'au Lee van Mark Twain leest men': "silks so light that I hesitate to record the incredible uumber of square yards that you might pass through the ring 011 your little flnger." Zooals Stoett vermeldt is ons vroeger er uitzien alsof men uit een koffertje kwam — het Eng. to look as if one had juxt rome out of a bandbox.
1059. Op mijn risico. Vgl. het Eng. at your oir» rixk and peril.
1002. Aan liet roer zitten. Ook het Eng. heeft figuurlijk to sit at the helm of zooals Shakespeare schrijft at the stern of 'FlAiC.ELi.
1004. Een roes hebben. Ons roes,1) in de 17' eeuw roux komt als rouxe ook in het Engelsch in méér dan een beteekenis voor izie Mi:ret-Sanders). In de Hollandsche beteekenis trof ik het aan in een boekje van 1042 nl. Instructionx for Forreine Traveil p. 05 van James Howeu, :.. . they will say .... that in Germany every one hath a rouse in his pate, once a day .... Zelfs Tennyson heeft liet woord nog in den zin van drinkgelag.
1605. Zijn rokje oinkeeren. Vlg. het Eng. to turn one'x coat (St.), ook to turn coat en het subst. a turn-eoat. Volgens M. is de eerste Eng. uitdrukking reeds verouderd.
1670. Met een roode letter aan^eteekend staan. Vgl. het Eng. a red !etter-day CSt.).
1671. Geen rozen zonder doornen. Ook 't Eng. heeft no rotte tcifhout a thorn (St.i.
') T. B. geeft drunken fit. drunkenncx, tot. mttss.'



1072. Op rozen gaan. Vgl. het Eng. ijok are not </uite nituated upon o bed of roxes ijourxelf en altogether, their path is not </nit<' straat icith roses. beide aangehaald in Brynildsen, Eng. /)ansk-Xorsk Ordbog.
1074. Onder (le roos. In het Eng. ander the roxe of sid> rom.
lGïf). Rouwkoop. Ook in het Eng. is rue-bargain niet onbekend (Fj.ügel). T. B. heeft liet woord niet. Er is zelfs een roman verschenen niet die samenstelling tot titel.
lOïü. Een breeden rug hebben. Hiermee komt ttvereen het Eng. to hare brood xhottlders, zooals blijkt uit de volgende aanhaling uit The Uittory of'the Mystery van Steak: "Bismahk was for 'dood and iron, and I am tbr gold and peace, and vet they abuse me as if 1 were a pickpocket. zegt Ckcil Rhodes.
"It is not doing yon nuieli liann". antwoordt Dr. .Iim.
"Oh, 1 hare brood shoulders, laat CECII. er op volgen. Vroeger: mi/ back i* brood enough Hayi.
Iü78. Rust roest. In The .bieren Hiicle i± 1 -10• vinden we reeds spreekwoordelijk aangehaald: /ren thet fith stille gedereth sone ritst.1) In het moderne Engelseh: rent maken rust// = rust inaect roest 1 (. AT8).
XXXI. Een barmhartige Samaritaan. Eng. to !»■ o (jood Samaritan to ... .
1084. Op groote schaal. In het Eng. on a lorge scale.
1G8G. Er kunnen veel makke schapen in een hok. Hiervoor geeft St. als parallel: manij o tome land> enters the sa me fold. Als spreekwoord is dit niet te vinden en duidelijk van beteekenis is het evenmin, wat er verdacht uitziet.
1(j87. Het verloren schaap. Ook het Eng. keilt the/at lost sheep in dezen zin. In Thackekay, Men's Wives p.
') Morris aiul Skkat, ,s'/mimen* I. i>. tl7-



140 leest men: We reeeived, then, the three lost sheep back info our innocent fold again with the most joyous .shouting and cheering.
1090. Iemand in de schaduw stellen. Niet vermeld to throw into the shadoic Ishade), wél to put (cast) a p. into the shade.
109.:>. De schellen vallen liem van de oogen. In het
Eng.: the scales fall front one's eyes.
1094. Een schel viscli uit werpen om een kabeljauw te rangen. Eng. to throa- a sprat to catch a ichale, to bait icith a sprat to catch a uniekere/ fST.). Ook heeft men to rent ure a smal/ fish to catch a great one.
1095. Oude schepen blijven aan land. Vgl. het Schotse he: a dear shij> stands lang i' the haren (Ray).
109;)«. De schepen achter zich verbranden. Ook in
het Eng. to bitrn one's boats behind one = to cut off all chance of retreat (Farmek Henleyi.
1097. Schering en inslag. In eig. zin uarp and ice/'t (tcoof), ook is zeer gewoon the icarp and treft of life. Daarnaast web and iroof.
1099. Schibholeth. Vgl. het Eng. shibboleth.
1709. Schoelje. Vgl. het Eng. scu/lion (St.i.
1710. Ieder weet het best, waar hem de schoen wringt.
\ oor t Eng. gat St. none knoirs ichere the shoe icrings so treil, as he that trears it,. wat eerder Schotsch dan Engelsch 's het laatste heeft zooals St. nu vermeldt the shoe pinches en de uitdrukking is ook in het Eng. al oud en vroeger aan te wijzen dan Goedthals. Zoo heeft C-hai:<'Ek: lint J irot best tchen irryngeth me mg sho.
1711. Wien de schoen past, trekke hem aan. Vgl. liet Eng. if the cap fits, wear it (St. ).



1712. In iemands schoenen staan. Te vermelden was behalve to step into auother perxon'x shoex 'St.): to stand in the shoes of. .. . en to be in the xhoes of, niet into. zooals St. nu geeft.
1713. Niet recht in zijn schoenen gaan. Vgl. het Eng. to tread one's shoes aicrg = to play the wanton, maar vooral to tread the < one's) shoes straight — einen rechtschaftenen Lebenswandel führen iF.i, dus: recht in zijn schoenen gaan.
1714. Vast iu zijn schoenen staan. Zeer mooi hiervoor is de volgende passage uit English Traits VI van K. W. Kmekson : ~I tind the Englishman to be hini of all men who stands fit-mest in his shoes." T. B. geeft weeleen botookenisvortaling.
1717. Over de liooge schoenen. Vgl. het Eng. orer shoeg orer boots = in tbr a sheep, in tbr a lamb, maar in de eerste plaats SHAKEHPEAKS'b more than orer shoes in lore.
1719. Schoenmaker blijf by je leest. Te vermelden is to stick to one's last naast let the cobbler stick to his last en het bijv. nmw. n/tra-crepidarian van Ha/LITT. Waarom bij T. B. ererybodg as his business lies in de eerste plaats komt, is alweer raadselachtig, terwijl let not the fiddler plag the fife. nor fifer plag the fiddle best gemist had kunnen worden.
1720. Niet waard zyn iemands schoenriemen te ontbinden. In het Eng. not icorth(g) to tic a perxon'x shoestrings (shoelatchets), niet to wipe his shoes (St.).
1721. Uit de school klappen. Te vergelijken:/« fa// tal es (out of school), bij CrOSSON (1519) to tel tales out of the schoole.
1724. Iemand den schop geven. Vgl. to hare <gef) the kick = „den Laufpasz bekommen" IH. BAl'MANN Londinis■tneri). Ook: theg gare hint the kick (M. S.l. Verder to get



the (dirtjj) kick out — to be summarily dismissed, discharged, kicked out (Farmer & Henley) en to get the push. T. I}. geeft de kleurlooze beteekenisvertaling: he was dlsminxed.
ftclirohbeering. In liet Eng. te vergelijken 1. t rub doicn — to scold: '1. to give a toiceUiny, to rub don-u irith (i toicel = to scold. to thrash (Farmer & Henleyj.
11:J1. Op losse schroeven staan. Vgl. liet Eng. he ha* a xcretc looxe — vgl. Sï. — voor Sevels: zijn hoofd staat op losse schroeven. Verder is the re ix a xcreir looxe xoiueichere = er is ergens iets niet in orde.
In iemands schuitje komen. Vgl. voor in een (of dezelfde) xchuit zitten het Eng. to be (mil) in the mme bout irith. . . . T. B. geeft niets dan beteekenis vertalingen, waar bovendien to be in the same xwini en in the santé oren = "in the same plight" nog ten dienste stond. Voor het Amerikaansch is te vergelijken Bexson. Mammon &. Co. I, ]>. 7;>: "Trust us for not letting it eome out. / am in your galley about the mines, you see".
1 T-ïT. Scylla en ( harybdis. Het Eng. heeft bettceen 'Scylla and Charybdix.
174.-5. Het loopt met een sisser af. Vgl. het Eng. it endx in u fizzle voor iets dat geen succes heeft.
1744. Een Sis.vpliusarbeiri. Eng. a taxk of Üixyp/ntx, a ^wt/jihean taxk.
1747. Sjeezen. Eigenaardig is dat het Eng. to coach juist beteekent: voor de hoogeschool, etc. klaarmaken — a coach dus te vergelijken met ons kruiwagen = hulp.
174$. Krsreus naar slaan. Vgl. in het Eng. hare (ntakei a shot at voor: ergens een slag naar slaan.
17.")2. Zonder slag of' stoot. Het Eng. heeft hier enkel icithout a blote.



17GU. Op sleeptouw nemen. Niet vermeld, dat to take in ton- in het Eng. eveneens fig. gebruikt wordt. Ook T. 15. zegt dit niet.
1701. Slip vangen. Verg. to get the slip — slip krijgen <'ii to give one the slip = slip geven, beide Hollandsche uitdrukkingen uit de 17° eeuw. T. B. geeft de zegswijze nog steeds onder slib.
17til'. Slot noch zin. Vgl. het Eng. neither rhyme nor reaxon - in navolging van het Fransch. T. B. vermeldt: zonder slot of val. Ook onder zin geeft hij de uitdrukking niet.
1704. I)at is geen smaldoek. Vgl. no small peaches of (au artixt) en to tlünk no small heer of' oneself.
XXXII. Iemand de handen smeren. Eng. to grea.se of anoint a person'x hand (palm). Vroeger to greaxe a perxon in the hands (palm). Ook to give a p. palm-oil.
1705. Iemand smeer geven. In het Eng. palm-acid, soms pahn-oil, meestal strap-oil of oil of hazel = rotting-olie.
1770. Iets soldaat maken. Vgl. 't Eng. an o/d soldier — an eniptv bottle!
1770rt. Soort zoekt soort. Behalve like loves like (St.) ook nog like irill to like (F.), meestal birdx of a feather floek together.
1777. Het sop is de kool niet waard. Het Eng. heeft naar het Fransch: the game ix not icorth the candle.
177$. Met hetzelfde sop overgoten zijn. Te vergelijken was: to be farred irith the same hrusli.
1779. Iemand in zijn eigen vet gaar laten koken. In
het Eng. is to let a perxon steic in his otcn greaxe stellig vroeger aan te wijzen dan de overeenkomstige uitdrukking in het Nederlandsch. Rington Oliphant wijst reeds op f'n/e inne onre oicne gres in het Eng. van omstreeks 1370.
.



Verder geeft Murray: to chafe, fret, rnelt, xweat in one'x men greane. Vgl. ook to utew in one'n oirn grarij = to he bathed in sweat (M.).
1 <80. Een spaak in het wiel steken. Eng. to put a x/wke in the wheel (St.), in liet Engelsch van de 1 Ge eeuw reeds to .sset a spoke in one'x cart (Ray).
1784. Met spek schieten. Hier Jieeft liet Eng. to draw the long bow.
178f>. Voor spek en boonen. De verbinding (won* and bacon komt ook in het Eng. voor en wel spreekwoordelijk (MURRAY). Opmerkenswaardig zijn verder een aantal tweeledige coördinaties, waarin het Engelsch de omgekeerde volgorde heeft van het Nederlandsch. Zoo hebbt ;n we met or in het Eng. more or lexs — min of meer. no jot or tittle of without a jot or tittle ') = geen titel of jota. for lore or money ~ voor geld of goeie woorden en datible or qvitx = kiet of dubbel.
Met and is in het Eng. upon bread and water ivgl. Ital. mettere a pane ed acqua) = op water en brood: ->
band and goicn = toga en bef:
wind and weather - weer en wind —soms: wind en weer: from bed and board :,i = van tafel en bed (vgl. Lat. a mensa et toro) ;
far and near = heinde en ver (vgl. X". 2124 en rarre ofte naer in van Vloten, Ned. Kluchtsp. I. p. 104.:
hearth and home = huis en haard:
welt and good = goed en wel:
welt and fine (verouderd) = thoroughly. zooals blijkt uit
') Max Pembehton, 1'ro l'atria, p. Kil Tauchn.: 1 told tliem the whole story without a jot or tittle ot' ornament or addition.
-) Ook hij Heywoou to fust bread anti water, waarmee to vergelijken is Bakboürs Bruce \J, 383: Thai t'astit lired and rattir ilkonc. Het oudste citaat hij Murray onder faet heeft echter (uit 1305): t faxte to watere a to brede.
") Vgl. bij Shakespeare: board and bed.



Chaucer's : The husbonde knew the estris wel and fijn ia de Legend of dood Women, 1715;
in holes and corners = in hoeken en gaten;
tcoijs and means = middelen en wegen;
wek/hts and measures = maten en gewichten;
body and soul = ziel en lichaam;
bone and marroic, bijv. in H. A. JONES, Philistines, p. 10:.... that stubborn Puritanism you'11 never cliange, till you've changed . . . the very bone and marrouc of our English race;
right and left = links en rechts, bijv. to borrow money right and left;
flow and ebb = eb en vloed;
hair and hide = huid en haar (zie n°. 840;;
odd or (and) even = even en oneven;
fast and loose in to play fast and«loo.se — to be inconstant, variable, enz. = los en vast;
bag and baggage, sack and pack (maar bag and sack) = pak en zak;
icith bon- and arrow = met pijl en boog;
peace and quiet (Dickens, Nickleby II, p. 212), peace and t/itietnesx (V. lltint, The Maiden's 1'rogress. p. 133) - rust en vrede;
all and u-hole = geheel en al;
between wind and water = tusschen water en wind (van Dalei;
ladies and gentlemen (in de Chester Mysteries ook evenals bij ons Lordes and Ladyes) = heeren en dames, thans meer: dames en heeren, misschien uit naaperij van het Engelsch;
milk and water (ook in het Eng. figuurlijk) = water en melk;
bread and cheese (in de Noordelijke dialekten cheese and bread, maar litterarisch weer bread and cheese) — kaas en brood (volk);
red and white, pink and white — wit en rood (vgl. den eigennaam: Wittenrood);
FRICK VAN WELY. 7



bread and butter = boter en brood (vgl. den eigennaam Boterenbrood);
tooth and nail = met hand en tand.
Verder hebben we de omgekeerde orde in do samenstelling: foot-and-mouth disease = mond- en klauwzeer.
In de beide talen zijn niet vast night and day: nacht en dag; forget and forgive: vergeven en vergeten: land and sea: land en zee.
Voor ons: vraag en aanbod vindt men demand and sappig, maar ook soms: supply and demand, en zoo is „hemel en aarde bewegen bijna altijd: to move heaven and earth, maar toch ook een enkele maal met earth and heaven (G. Rhys, Man/ Dominvc, p. 95 Tauehn.).
1787. Ken speldje by iets steken. Vgl. het Eng. stick a pin there = merke dir das (M. S.) en to lag a straic --innehalten und eine Notiz machen (M. S.)
1788. Die zich aan eeu ander spiegelt, spiegelt zich zacht. Hiervoor heeft het Eng.: One man's faalt is an other man's les sou. Wat T. B. geeft: happy Li the man who takes warning of an other's example is eigen fabrikaat.
1792. Den spijker op den kop slaan. Eng. to hit the
nail on the head in het Engelsch mede zeer vroeg.
— Zie Hulme, Prov. Ijore, p. 32.
1794. Spijkers op laag water zoeken. Voor .knorven in de biezen zoeken" is te vergelijken het Eng. to look for knots in a bul rush en voor „een speld in een hooitas zoeken look for a needie in a bottle of hay of in a haystack = to engage in a hopeless searcli (F. & H.).
1796. Spiksplinternieuw. Vermeld is het Eng. spiek and span neic — spïkspaandernieuic bij SCHUEKMANS, niet echter span-fire-new, bran-span-neic, brand-spander-new, enz.
1797. Nydig als eeu spin. Het Eng. heeft as angry as a tvasp — het Zuidn. zoo kwaad als een horzel.



1799». Door de spitsroeden loopen. Ook in het Eng. is to run the gauntlet in tig. zin in gebruik.
1800. Haastige spoed is zelden goed. Eng. (the) more haute (the) less (iconsei speed. Ook: Haute Li icaste. heywood (1546) heeft reeds, behalve Hast maketh waste ook the more haste the les se speede, waarvan we een nog vroegere parallel hebben in het Troy-Book van Bakbouk (1375): Of fule ha'ist cumm'is no speid.
1801. Zijn sporen verdienen. Vgl. to win one's spurs, in het Eng. reeds bij Ascham, den leermeester van koningin Elisabeth.
1803. Hij springt niet verder dan zijn stok lang is.
Vgl. het Eng. beeld in Latimer's Second Sermon: Put thy hand no further then thy sleve will reaehe.
1804. Op sprong zijn. Vgl. het Amerikaansche on the jump, maar = in volle werkzaamheid vlug. behalve _aut dein Sprunge" (M. S.)
1810. Te stade komen. Vgl. Eng. to stand in (jood stead met het Nederlandsche: Opdat hi ons wilt stean in stade in de Ned. Volksb. I. p. 25.
1811. Den staf breken over. Ook in het Eng. komt een enkele maal voor break the stuff over a person, zooals blijkt uit Bkynildsen, Eng. Dansk-Norsk Ordbog, waar wij uit Married in llaste van Miss Braddon aangehaald vinden: "you must not break the stuif over lier, kind reader".
1814. Stank voor dank. Het Eng. heeft hier reproiiches instead of thanks.
1815. Van stapel loopen. Vgl. liet tig. gebruik van to launch en voor: iets op stapel zetten het Eng. to get (have) something on the stocks.
1816. Stapelzot. Daar stapel = krekel, is te vergelijken het Eng. as mad as a March hare, waarnaast mad ns a hatter.
7*



1819. Geen steek. Een zeer toevallige parallel is te vinden in Venus and Cupid, no. 3153 der Tauchn. ed. l>ag. 97:
No luggage? exclaimcd I, with horror.
'•Xot a stitch, except the smocks wc stand in", said Diana.
Voor oudere bewijsplaatsen, zie men Dr. Hein, in Atiglia XV.
1820. In den steek laten. Vgl. to leare in the lurch, waarin lurch de naam van een oud spel is. Lijdend: to be (get) Ie ft, oorspronkelijk Amerikaansch (M.) en zéér gemeenzaam to leare in the basket (F. en H.).
1821. Steek houden. Met een ander beeld zeggen de Engelsehen to hold water, zoodat het niet noodig is te ver talen that cannot pass nutster. etc. (T. B.).
1829. Op stelten. Ook in het Eng. wordt on stilts en stilted gebruikt voor hoogdravendheid, opgeschroefdheid of pocherij.
1832. Zijn stempel op iets drukken. Voor de beteekenis .zijn zegel aan iets hechten" vgl. affir (put, set) om's seal to, voor de andere to leare ones mark on. Vgl. T. B.
1833. Stentor stem. In 't Eng. a Stentorian roice.
XXXIII. De stem eens roependen in de woestijn. Vgl. lier. of Her., 15 Oct. 1900: Sir Henry is as a roice crying in the ivilderness.
1834a. Voor stoelen en banken spelen. In het Eng. zegt men to plag to the gas = to play to small audiences (Farmer & Henley).
1836. Zijn eigen stoep schoonvegen. Te vergelijken is to sweep before one's oven door = het Duitsche kelt re vor deiner eigenen Thür.
1839. Met de kippen op stok gaan. Voor: van zijn stokje vallen, is te vergelijken het Schotsche to fa' front



the sticks, zooals F. omschrijft: vom Stangel itodt hinfallen, wie ein Vogel ini Kafig i; coll. sterben. Ook to drop (fall) off the perch — sterven — to tip over the perch (M.).
1841. Ergens een stokje voor steken. Vgl. het Eng. to put in the pin = to stop, arrest, pull up: as a habit or indulgence (Farmer & Henley) — zie ook no. 1787.
1842. Op zijn stokpaardje zitten. Eng. to ride ones hobby (- home) en hobby iSt.).
1843. Een storm in een glas water. Eng. a .storm in a teacup. Bij Collier (Short View of' the English Stage, 1698) komt voor, dat een sophist "makes a tide and tlood, though it be but in a basin of water", volgens Kington Oliphant, de voorvader van de spreekwijze a storm in a teacup. Ook zegt men a big splutter in a little pot.
1845. Van streek zijn. In het Eng. is to have lost one's hearings = de tramontane kwijt zijn, zich niet kunnen orienteeren, ook in gebruik.
1846. Een streep door de rekening krijgen. Vgl. liet Eng. to be out in one's reckoning.
1849. Stroo. Vgl. (1) a man of straw, dat voorkomt met de Hollandsche beteekenis van „strooman" plus die van ,lafaard" en „armoedzaaier;" (2) not a straw in verscheidene verbindingen sedert het midden der 14<le eeuw, bijv. in Havelok: "Therof ne gaf be nouth a stra; (3) to stumble at a straw x) = ons „over een strootje vallen" of .zich aan een stroo stooten;" (4) het verouderde not a stra we brede (Guy of Warwick) = ons „geen stroobreed."
1850. Zich aan een stroohalm vasthouden. Vgl. 't Eng. a drowning man wil! catch at a straw of zooals St. opgeeft to catch at a straw.
') Zie Bi'rton, Anat. of Melancholy, p. 35 en in het M. E. stombile at a straw, geciteerd door Dr. Hein in zijn uitvoerig artikel over de tig. ontkenning in Anytia XV.



1851. Tegen den stroom oproeien. In het Eng. ook in lig. zin to row (sicitn) against the stream. Vroeger against the fiood. Reeds in de Digby Mysteries (1485) vindt men: I wyll no more roice cigeyn the ftode CM.).
18,>4. Strop. \ gl. met „hangbast het Eng. hang-dog.
XXXIV. Struisvogelpolitiek. Volgens Prof. Logeman is dit ook in liet Eng. ostrich-policy, zooals men vinden kan in Murray, waar verder gegeven is het éénmaal voorkomende ostrichism = the policy of hiding the head likt; an ostrich.
1857. Een stuk in hebben. Daar „stuk" hier beteekent: een groote hoeveelheid, is te vergelijken het Amerikaansche to have a jag (lading, hoeveelheid, enz.) on.
1862. Taal noch teeken. Vgl. voor het Eng. het citaat uit E. Marshall, Cautie Meadow, p. 246 Tauchn. : it is hard never to get a word or a sign trom him.
1864. \an de taart krijgen. Vgl. met: van de noten krijgen, enz. het Eng. to get beans = een standje krijgen en to give beans — to chastise, give a good drubbing (Farmer & Henley).
1866. Ergens zijn tenten opslaan. Ook in het Eng. to pitch one's tent somewhere en set up one's tent.
1869. De tanden laten zien. Niet vermeld in T. B. to show one's teeth. Vgl. T. B., die er van maakt: he looked threatening upon me!
1870. Tot de tanden gewapend. Eng. armed up to the teeth (St.) — ook komt voor in iron to the teeth.
1875. Iemand tantalizeeren. Het Eng. heeft ook: to tantalize evengoed als het Franseh.
1876. lante Meyer. Vgl. het Eng. to go and see one's aunt (St.) — ook hiervoor, naast tiir Harry, Mrs. Jones.



Voor de synonieme uitdrukkingen zijn te vergelijken to go and look at the erop*, go ichere the queen (king) ahcays goes on f'oot CF. & H.).
1877. Op liet tapijt brengen. Nader dan to be (bring) on the carpet is to put on the tapix.
1878. Hij is op de teenen getrapt. In het Eng. to tread on a person'tt toes (co nis ). Vgl. T. B. met zijn: he feit offended!
1879. l)e teerling is geworpen. In het Eng. the die i.s cast. Ook the lot is cast CM.).
1881. Tekst en uitleg geven. In liet Eng. to give one chapter and verste, niet verse and chapter CT. B.).
1883. Drinken als een tempelier. Het Eng. heeft to drink like a fiddler (fish, funnel). Vgl. T. B. met zijn: they hare drunk like lords (verg immoderately)!
1884. De tering naar de nering zetten. Gewoonlijk cut one's coat according to one's cloth, maar bij Latimer bijv. in zijn ïiermon II: Cut thy cloth after the mesure, waarop als synoniem onmiddellijk volgt: Kepe thy house after the spendynge. Heeft Latimer zich versproken met dit «pending /
1886. Den teugel vieren. Te vergelijken is to give the reins to en give reins to the imagination. Ook to let loose the rein(s). T. B. geeft: to give the loose to — beter is to give a loose to.
1887. Dat is andere thee! Het Eng. heeft hier behalve de opgegeven vertaling van c'est une autre paire de manches ook nog that's another cheexe. Ten onrechte heeft men dit cheese aangezien voor een verbastering van cho.se. (Jok vindt men: that's a horse of another colour bij murray.
1888. Een ongeloovige Thomas. Ook in het Eng. be



kend genoeg: \some who were among the doubting Tho-
mases are now the most enthusiastically convinced
advocates" (Stead, Rev. of Rev., Dec. 1901, p. 688).
1894. (*een tittel of' jota. Het Eng. heeft nat a jot. ever ij jot of it en to a tittle; bovendien iota in fig. beteekenis en ook (in) no jot or tittle (Stead, Rer. of Ree., 15 Oct. 1900). Zie verder No. 1785.
1896. Den toets doorstaan. In 't Eng. to .stand the test (St.).
1899. Den toon aangeven. Vgl. Eng. to gire the tone bijv. to -society. Murkay citeert (gire X 37): Burke gare the tone to the mass of English opinion, maar liier is de beteekenis anders dan in onze uitdrukking. Het Eng. to strike the key-note (T. B.) is een veel hoogere litterarische parallel met een andere beteekenis dan ons eenvoudig: 'hij geeft den toon aan. Ook to set the tone (Flügel).
1900. Een anderen toon aanslaan. Niet meer to sing to another tune ( St.j, maar to sing another tune (song). Een lagei toon aanslaan is to sing small. Verder is to pipe another dance - to change one's means, or one's course of action or attack. Nog komen in aanmerking to loiver one s tone 1 note), to take a man down a peg or tvco en to inake one sing small — in het oudere Eng. singe an other icise uMorkik & SKEAT, /Specimens I, p. 173).
1902. In touw zijn. Parallel met het Zaansche in t heam igareel) zijn is het Eng. to be in harness.
1903. Op touw zetten. De Eng. uitdrukking hiervoor is aan het scheepswezen ontleend, nl. to hare (place i something on the stocks. Men hoeft dus niet zijn toevlucht te nemen tot: he lias begun it, set about it (T. B.).
1908. Iemand eeu trek spelen. In het Eng. to play a trick upon one.



1910. Zijn iaatsten troef uitspelen moeten. Vgl. in het Eng. to be put to one's trumps en play out one's trumps.
1915. Twistappel. Het Eng. heeft apple of discord (St.), maar ook dikwijls a bone of contention.
1917. Elk meent zijn uil een valk te zijn. Eng., zooals Sevvel reeds geeft: erery one thinks hls oicn gee.se strans (St.). Vgl. ook cotgrave (1611): Ever ie Ape thinkes her puppie the fairest en liet reeds bij Burton voorkomende The croic thinks its men bird fairest (murkay).
1919. Een uitbrander geven. Vgl. voor de verschillende uitdrukkingen nog to rub one down, to leather one, to tan one's hide, to dust one's jacket en to gire it one hot.
1922. Hoe vaart ge? De bet. van .zich bevinden, gesteld zijn" is ook eigen aan het Eng. to fare, dat verder die van ,leven, eten en drinken" ontwikkeld heeft. Vgl. hoic fare youl (Flügel); to fare ill; to go farther and fare worse.
1920. Tot zij li vaderen gaan. In 't Eng. to be yathered to one's fathers -- to join the majority.
1928. In de val loopen. Vgl. Eng. to fall info a trap en to fall into the snare.
1930. Veel varkens maken de spoeling dun. In de
Eng. vertaling van Melati van Java's, De dochter van den Resident staat hiervoor: ichere the hogs ave many the icash is poor.
1936. Holle vaten klinken het meest. Eng. empty ressels sound most (St.), maar ook empty vessels make the greatest noise of the most sound of toom barrels mak malst din (Schotsch).
1943. Pronken niet een andermans veeren. Eng. to
strut in borrovced feathers en a jackdaic in peacock's feathers (fig.).



1945. Het vel over de ooren halen. Vgl. to fleece, to strip, to shear, alle drie ook met de beteekenis van to skin (St.).
1940. Uit zijn vel springen. Hierbij geeft Stoett zonder meer to jump out of one's skin, maar jump (leap, out of one's skin doet men bijna altijd van vreugde in het Engelsch. Zoo leest men in Barham's The Tragedy :
St. MEGRIN, had almost jumper/ out of his skin For joy that day when the post eame in.
In Xich. Xick/ehy van Dickens vindt men het op dezelfde wijze gebruikt in Ch. XXXVIII.
Het Schotsch heeft eveneens to be like to loup out o one's skin, a phrase used to express a transport of joy. zegt Jamieson. Verder kan vermeld worden, dat de uitdrukking in het Engelsch al een honderd jaar vroeger voorkomt dan bij ons, ui. in de (Jhester Plays van omtrent 1450 (Kington Oliphant). Vgl. Murkay!
1947. Het veld behouden. Ook nog to hold the field naast to keep the field. Vgl. A. Birrel, Obiter Jticta: This last edition will long hold the field (Murray).
1948. Het veld ruimen. In het Eng. to leare the field (fig.), bijv.: If you have won, I leare the field iH. A. Jones, Carnac Sahib, p. 56). In het Am. to yield the field CE. . bellamy, Looking backw.). Ook soms to void the field (F.).
1949. Veld winnen. Naast het minder gebruikelijke grond winnen staat het in het Eng. zeer gewone to gain ground.
1950. Uit het veld geslagen. Eigenaardig is de afwijking van to beat out of the field, dat in het Eng. alleen in den zin van verslaan, het winnen van voorkomt. Zoo vindt men bijv. bij Helen Mathern in Cinders, p. 7 T.:
And that he had not placed her before duty, and that fierce love of adventure which in nine cases out of ten beats love out of the field in a real man's heart, made her furious." In The new Lady Teazle, p. 228 T. schrijft zij :



For ono conspicuously bright man, you will probably meet a hundred bright, intelligent women, but set the ninetynine dull men real work to do, and they will beat out of the field the brilliant women.
1961. Verhuizen kost bedstroo. In 't Eng. tliree re-mores are as bad as a fire (St.i.
196;!. Verlakken. Naast het Duitsche leimen staat het Amerikaansche to gum.
19(34. Verlangen naar de vleeschpotten van Egypte.
In 't Eng. to be sick for the fiesh-pots of Egypt (St.) — in Amerika to be sick for the beanpots of Boston.
1967. Ken goed verstaander heeft maar een half woord noodig. In 't Eng. a word to the icise is enough ' St.) ; dit komt in het Eng. reeds iets vroeger voor dan bij Spieghel, nl. in de verzameling van Heywood (1546): Few words to the icise suffice to be spoken.
1969. I)e verzenen tegen de prikkels slaan. De vertaling to kick against the pricks, in het Eng. even gangbaar als dit biblicisme bij ons is.
1974. Het vette der aarde. Te vermelden is behalve: to lire on the fat of the land, to eat the fat of the land. Tkollope, Three Clerks Ch. XIV heeft: For thirteen years he lias lired on the fat of the land. T. H. geeft: to Ure in clover.
1975. Het vet is van den ketel. Voor het synonieme: de room is er af vgl. het Eng. the creani = het fijnste, beste, to cream = afroomen (lig.).
1979. Iemand zijn vet geven. Vgl. het Eng. to (jive a
*) Hici' heeft St. twee drukfouten to take the cream of (lees off) something en to skin (lees skim) the cream. Dit laatste komt alleen in eij;. zin voor.



man his gruel = to oastigate, beat, kill; to cook one's goo.se = to settle, worst, ruin, kill a man.
1985. Geen vin verroeren. Hot Eng. fin komt ook voor in do beteokonis van lid evenals bij ons, maar de gelijkwaardige uitdrukkingen zijn : not stir (more) a finger (foot). D< nkt ge dat hij een \in verroeren zou? = l)o you think he wotdd more hand or foot?
1986. I)e vingers jeuken mij. In het Eng. my finger» itch to ... (St.). Dit komt bij Shakespeare driemaal voor o.a. in Merry Wives of W., II, 3, 48: If I see a sword out, my finger itches to make one. Vgl. N°. 671.
1987. Den vinger op den mond leggen. Vgl. finger on the Ups bij Roget onder aphony en tacitnrnity te vinden. Ook komt voor to put (lay) one's finger to one's Ups (M. S.). Reeds Shakespeare had (vóór Paffenrode, 1670): lay thj finger on thy Ups = zwijg, zeg niets (Troilu* and Cr., I, 240). Zie ook Hamlet I, 5, 187:
. . . Let us go in together:
And still your fingers on your lips, I prav.
1988. Den vinger op de wond leggen. Vgl. to put (lay) one's finger ttpon . . . (St.). Ook to touch the sore, to put one's finger on the real blot (S. Grand, The Woman icho did, p. 16, Tauchn.). \gl. nog: Sir Redvers Bulier at once la hl hts finger upon the vital malady of the whole situation ' Her. of Her. 190;!, p. .:503).
1989. Zijn vingers branden. Eng. to hum one's fingers (St.), soms met de bijvoeging in meddling icïth . . . Shakespeare heeft hierop in de M. Wives of W., 1,4, 91 de variant: I U never put my finger in the fire = mijn vingers branden.
1991. Geeft men hem den vinger, dan neemt hij de geheele hand. \ gl. het Eng. (lire him an inch, and he'll fake an el! (St.i.



1992. Lange vingers hebben. Vgl. to be (of the) longfingered (gentry) en light-fingered (St.). Ook to be long in tlie fingers (baumann, Ijondinismen).
1993. Door (le vingers zien. Hiervoor gaf St. to look through the (one's) fingers, maar hier moet bij at of upon . .. en dan beteekent het: geen acht slaan op iets, doen alsof men iets niet ziet en soms: onduidelijk zien. Ook in het Engelsch is de uitdrukking al vroeg aan te wijzen. Men vindt ze bij Latimek, 4th Serinon (Armer, p. 105):
If the kynge and hys councel should suffer eviljudges of his realme to take bribes . . . and shoulde ioke through his fingers and wynke at it, should not the kinge be partaker of theyr naughtynes?
Verder vindt men bij Coverdale, Spiritual 1'erle, XX, 193: As thoughe God must Ioke thoroice the fingers upon the wicked worlde.
Als opzettelijk gebruikt archaïsme is de uitdrukking aan te treffen in de Engelsche vertaling van Sienkiwicz Quo Vadis, p. 21:
Petronius . . . being an indulgent man and one not fond of criticising, looked upon the revels through his fingers.
Ook in het Schotseh is de uitdrukking zeer in trek geweest in de State Papers van omstreeks 1570 <Kington OlipHANT, The Xeic Engl., I. 436).
1994 en 1995. Met een natten vinger. Hierbij geeft Stoett ter vergelijking: to fetch a person icith a wet finger. Het Eng. icith a wet finger is eerder aan te wijzen dan de 17e eeuAV en wel in 1542 (Murray) of 1598:
I can flnd
one icith a wet finger that is stark blind.
(Trial of Love and Fortune).
Cojiham Brewer haalt verder aan:
Flor ex: Canst thou bring me thitber?
Peasanf: With a tref finger.
(Wisdom of Dr. Dodypoll, 1(500).



< u zegt. the allusion is to the old custoni of spinning, in which the spinner constantly wetted the foreflnger witli the mouth". In de 18eeeuw vinden we de uitdrukking bij Richakdson in zijn Clarissa Harlowe ook in de beteekenis van „gemakkelijk" i Flügel).
1996. Iemand met den vinger nawijzen. Ygl. Eng. to po int the finger l of'. . . .) at.
1997. Iemand om den vinger kunnen winden. Eng. to tuist (turn) a person round one's (liftte) finger (St.J, maar \gl. ook: to wind him about their fingers (,~f. CoLLIEK, Short ,View, 1698).
1998. Iemand op de vingers tikken. Eng. to rap a person's knuckles (St.), ook over the lcnuckles. Nog is nu v ei meld het verouderde to get upon the finger-end* - to incur a sharp reprimand (Mukkay). Met finger*'ends hebben we verder een mooie parallel voor: iets uit zijn duim zuigen (420) in liet mede verouderde: to suck (anything) out of one's finger*' ends.
XXXV. I)e vinger Gods. Ook in Eng. the finger of God.
XXXVI. Door de vingers glippen. Vgl. het Eng. to let a person (a thing) slip through one's finger*.
1999. De eerste viool spelen. Eng. to plag first fiddle (^t.) vgl. to plag second fiddle in 1749 in Smollett's vertaling van Gil Was.
2001. Viscli nog vleescli zijn. Eng. he is neUher fish nor flesh; — fish, flesh nor foicl (St.) In het Eng. even oud als Servilius. In Ascham's Toxophilu* ») p. 40 lezen wij: «walking alone into the felde, hath no token of courage in it. a pastyme lyke a simple man which is
) De oudste bewijsplaats bij M ik ka y is uit 1528.



neither flesh nor fishe." Tyndale, de bijbelvertaler, had reeds (1525): "we know not whether they be good or bad, or whether they be fish or flesh", waar Heywood spoedig bij zou voegen (n)or good red herring.
2002. Viscli moet zwemmen. Vgl. het Eng. fish must swim thrice (St.).
2005. Een klein vischje, een zoet vischje. Vgl. het Eng. Still he fishes that catches one (St.).
2008. I)e vhig dekt de lading (niet). Niet vermeld dat in het Eng. alleen in eigenlijken zin gebruikt wordt: the flag covers the cargo of free flag makes free bottom. Voor de eig. beteekenis geeft T. B. niets en voor de figuurlijke iets zeer bijzonders: the author's name is a sufficiënt warrant for the work. Picard en Sekvaas de Bruin bewaren wijselijk het stilzwijgen, terwijl Campagne geeft: appearances flatter.'
200'.). De vlag strijken. Eng. to strike (lower) one's flag (St.), wat ook beteekent: to relinquish in de zeemanstaal. Vgl. ook haul down the flag en to lower the (one's) colours = zic h overwonnen verklaren.
2012. Met vlag en wimpel. Vgl. het Eng. with flging colours.
2013. Vlammen op iets. Vgl. met heet op iets zijn het Eng. to be hot on.
XXXVII. Den weg van alle vleescli gaan. Eng. to go the wat) of all flesh.
XXXVIII. Goed in zyn vleescli zitten. Eng. to be in flesh. Vandaar: afvallen = to lose flesh.
XXXIX. Een vleescli zijn. Dit biblicisme heeft het Eng. ook als: to be one flesh (Gen. 2,24).
XL. Iemands eigen vleesch en bloed. De verbin-



. din& fle8h and blood komt in het Eng. in veel méér gevallen voor dan in het Ned. Men hoeft dus niet met T. B.: vleesch en bloed komt er tegen op, te vertalen met humon nature. MuBRAY zet achter flesh and blood: human nature with its emotions and infirmities. Zoo is °°k biJ: z'.in eigen vleesch en bloed weerstond hem, het in de eerste plaats door T. B. gegevene hls own children overtollig. Te vermelden is, dat flesh and blood in het slang de beteekenis heeft van: brandy and port in equal quantities ( Mürray).
2017. Ergens niet zijn om vliegen te vangen. Vgl. het Eng. to catch flies = ,mit offenem Munde dastehen" (Flüuel).
2018. Twee vliegen in een klap. Eng. to kil/ two birds icith one stone iSt.J — vroeger ('Ray) met shaft in plaats van stone en dus gelijk: twee vogelen schieten met een bout bij Sartorius. Verder geeft Ray to Ml two flies with one flap en to stop two gaps with one bush. waarvan twee gaten met eenen bus (f) stoppen bij Schuermans mogelijk een vertaling is. l) Als Engelsche parallel van met eender dochter twee behoude sonen krijgen stelt Ray voorop: to stop two mouths with one morse/.
%
XL. Een vloo in liet oor hebben. In het Eng. is a flea in one's ear in gebruik voor: a stinging or mortifying reproot, rebuff, or repulse, which sends one awav discomfited. Bij ons wordt er ,ongerustheid" door uitgedrukt.
2020. Den voet in den stijgbeuirel hebben. Vgl. hier tegenover het Eng. with a foot in the stirrup = op het punt van vertrekken.
20&9. Iemand den voet lichten. Vgl. voor het hcdendaagsche Engelsch: to trip one up. Verouderd hiervoor is to gire a person a foot.
) Vergel. Mi rray bush lc, waar een bewijsplaats uit 1600 "-esre ven wordt. °



2031. Iemand de voeten spoelen. Sewel's to throw a dead body into the sea is niet tip to date, evenmin T. B.'s to drown a person. De hier bedoelde straf heet in het Eng. to walk the plank.
2032. Iemand iets voor de voeten werpen. Vgl. to cast 1 flitit71 something in a person's teeth.
2033. Iemand voeten maken. Vgl. het Eng. to rnake one find his legs.
2034. Met voeten treden. Eng. to tread (trample) under foot (St.), verouderd feet — in het Eng. reeds omstreeks 1200 in The Ormulum:
Witt shulenn tredenn minden• fot the dom off al] thatt lathe floci-
2038. Op grooten voet. Vgl. on the old (mme) footing, on a friendly {(jood) footing (St.) ook nog upon a grand, solid footing.
XLI. Voetje voor voetje. In het Eng. is foot for (by) foot verouderd: men zegt step by step.
2042«. Iemands voetstappen drukken. Behalve to tread (icalk) in a person's (foot)steps (St.) ook to follow a person's steps.
2045. Beter een vogel in de hand dan tien in de lucht.
I11 het Eng.: a bird in the hand is icorth tico in the bush — reeds in een Schotsche verzameling van 1586.
XLII. I)e vogel is gevlogen. Ook in het Eng.: the bird is fioicn. Men hoeft dus hier niet met T. B. te vertalen: the prisoner has escaped.
XLIII. Een slimme vogel. Ook in het Eng. zegt men: a wily bird, voor wat men ook noemt a sly dog.
2050. Goed voorgedaan is half' verkocht. Vgl. het Schot-
PRICK VAN WELY. ö



sche: Liked geur in haf bought. Modern: plea.se the eue and piek the purse of pleasing ware i# half nold.
2052. Iemand op zijn voorman zetten. In het Eng.: to net one doicn - to take to tank, to give one a net-down. Ook to bring one to hin bearingn.
2056. Als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen. Eng. when the fo.re preacketh, then beware our qeene (St.) — bij T. li. in modernere» vorm. De oudste plaats bij Stoett is uit Cats. In het Eng. komt het reeds voor bij Lyly (Eüphues) p. 75: When the Fo.re preacheth, the (Jeese perinh. Vgl. ook to net the fox to keep the geene.
2057. Vossen met rossen vangen. Te vergelijken: net a thief to catch a thief.
2059. De vrouw heeft de broek aan. Eng. to wear the breedten (fc»t.) — reeds omstreeks 1520 bere the breche (Rington Ouphant, The New Eng/. I, 396). Een zoo diepzinnige verklaring als St. geeft, zal een Engelschman wel niet in zijn hoofd krijgen.
2060. Aan de vruchten kent men den boom. Behalve het in N°. 262 vermelde, vindt men in het Eng. de volgende varianten: Wem tre, wer frouit it berin (1300) en O ft en tgmi/n proryth the frught affore The ntok that hyt cometh ojf (1530). Beide te vinden in Mukbay: fruit l6.
2060«. De verboden vrucht, in het Eng. the forbidden fruit. Vgl. met: gestolen vruchten zijn de zoetste ntolen waters are nweet.
2061. In zijn vuistje lachen. Vgl. het Eng. to laugh in one's sleeve.
2063. Vuur en vlam. Het Eng. heeft deze alliteratie ook: saijingn of fire and flame vindt men bij Mrs. Humphüey YV ard. Rob. Elsmere, I, 203.



2065. Iemand liet vuur na aan de schenen leggen. Te
vergelijken is to make it hot for one en to make a place too hot for one. Is plug er $ bij Sewel geen drukfout voor plungest
2006. Voor iemand door liet vuur loopen. Eng. to go through fire and water (St. i. Ook vindt men to go throngh fire. bijv. in Sa vage. In the Swim I. p. 198: "Discretion, silence, and a willingness to go through fire to hide any woman's seerets — voila — the perfect doctor!" Ken beteekenisvertaling: he would lag down his life for you (T. B.j is dus niet liet gewenschte. In het Hollandsch is Stoett's oudste bewijsplaats van 1070 — in het Engelsch bij Shakespeake en verder terug bij Lyly (1579) is te vinden: to venture through fire and water in Euphues pag. 114. Abber.
20(37. Te vuur en te /waard verwoesten (verdelgen).
Zooals stoett opgeeft, heeft Sewel to destrog bg fire and sword, maar ook heeft men to pursue icith fire and sword (macaulay) en to put to fire and sword. Stead heeft in zijn Americanisation, p. 2(5'': "the islands which Weylek had wasted icith sword and flaine".
2068. Tusschen twee vuren. Eng. between two fires (St.). T. B. laat den student hier weer in den steek met zijn bijzonder geval: to doublé upon (the enemy).
2070. Een loopend vuurtje. Vgl. to run like tcdd-fire, naast spread like wild-fire (St.).
XLIV. Met vuur spelen. Ook in het Eng. to plag icith fire.
2072. Vuurvreter. Eng. fire-eater (St.), in eig. en flg. zin, maar in het Engelsch beteekent dit in tig. zin ook: a quick worker (Mubbay) terwijl het vroeger in Amerika beteekende: een bewoner van de zuidelijke staten. Verouderd is: fellow of fire. Zie ook no. 857.
2074. Die niet waagt, die niet wint. De zegswijze
8*



nothing venture, nothing hare (St.) is in het Engelsch al een honderd jaar vroeger dan in het Hollandsch aan te wijzen. Hkyw ooi) (ls)46) geeft nought venter, nought have.
2075. Buiten den waard rekenen. In 't Eng. to reckon without one's host (öt.j. Dit is de moderne vorm, maar gelijktijdig met Goedthals vinden we de ouderwetsche verlenging nog in gebruik, aldus: reckonerx without their host must reckon twice (Heywood) = „die zonder weert rekent, telt tweemaal" (Joos).
207G. Zooals de waard is, vertrouwt liy zyn gasten.
In t Eng. ill doers are UI deeniers, waarnaast to measure other peoples com hg one's oicn bushel.
2077. Wagenwijd. Hier kan mogelijk het Eng. as blind as a barn-door ook eenig licht geven voor de verklaring, (laai dit wel terug zal gaan op as wide as a barn-door. ')
2078. Bij het walletje langs. Hiervoor heeft het Eng. de nautische uitdrukking to sail near (close, to) the wind — 1. to ruil risks; 2. to act witli caution; 3. to live closely to one's income; 4. to verge upon obscenity (Farmek & Henley).
208.i. Hoog in zyn wapen zijn. Hiervoor heeft het Eng. to be high in the instep. Ook: to go high in the instep.
2084. Kr warm inzitten. Vgl. het Eng. to be warm (St.). Ook a warm man = een gefortuneerd man. Reeds zeer \roeg < bij\. bij ( haucehi had men to sit warme, dat nu dood is.
2085. \\ ater in zee dragen. Gebruikelijker dan to cast water into the Thames (St.) 2) is het niet vernielde: to carrg coals to Aewcastle. De eerste uitdrukking dagteekent uit de 16® eeuw.
') Mededeeling- van Prol'. Logeman. 2) Ook = to throw.



2088. Boven water zijn. Sewels to be safe, out of the scrape is niet voldoende hier. Ook het Engelsch heeft above water (St.) hiervoor en ook fig. to (hold) keep one's head above water.
2091. lil het water vallen. Het Eng. heeft to fall to the ground, bij Roget te vinden onder to fail.
2092. In troebel water visschen. Eng. it is good fisliing in troubled waters (St.j — ook enkel to fish in troubled waters.
2094. Stille waters hebben diepe gronden. Eng. stili waters run deep, of zooals shakespeake heeft: sviooth runs the water where the brook is deep.
2094«. In de eene hand water en in de andere vuur dragen. Het Eng. heeft hiervoor to blow hot and cold.
2090. Het water van de zee kan dat niet afwassehen.
Se wel heeft, zooals St. vermeldt: all the water of the sea wil/ not cleanse him of tliat.
2098. Bang zijn zich aan koud water te branden. Het
Eng. a scalded cat fears cold water (St.) dat natuurlijk wat anders beteekent dan onze uitdrukking, is minder gebruikelijk. Het gangbare spreekwoord is the (a) burnt child dreads the fire — een ezel stoot zich enz.
2100. Van liet zuiverste water. Eng. (a diamond) of the first water (St.). Reeds bij shakespeare (Tinton of Athens) leest men van the water van een diamant en in Pericles: the diamonds of a most praised water. W. Ir ving heeft a Har of the first water en in de technische üuil spreekt men ook van of the second water.
210r>. Weerklank vinden. Ygl. het Eng. werkwoord to re-echo.
2100. Wat niet weet, dat niet deert. In het Eng. what the eye sees not, the heart nies not (J. ALLAN MAIR, Prov.



and familiar mottoes) en het verouderde unminded, unmoaned, dat T. B. nog altijd geeft. Ook vindt men: what the et/e does not see, the heart nerer grieven (FlUgel).
2107. Zyn weetje weten. Het Eng. heeft to A-mom- whnt s nhat, maar met aan de weet komen (geraken) is te vergelijken to get wit of a thing. Dit „weetje" wordt ook anders uitgedrukt bijv. to know how man// beam make jive, to know one's wai/ about, to know a thing or two. schertsendtamiliaar: / knows a . . . when / sees one.
2109. De breede weg. Ook in het Eng. the brood way, naast the prinirose path, dat aan Shakespeare ontleend is.
2111. Die aan den weg timmert, heeft veel berechts.
Door Ray wordt aangehaald he that btiilds a house by the highway side, it is either too high or too low. Is Stoetts he who buihieth in the streef, nutny masters hath to meet ergens aan te wijzen?
211(5. Een wet van Meden en Perzen. Te vermelden it is not a law of the Medes and Persians (Hughes, Tont Hrown, p. 108. Tauchn. ed.j.
2117. Iemand de wet stellen. Eng. to lay down the law (St.) — ook to give the law.
2119. Korte wetten maken. Vgl. het Eng. to make short work of.
2120. Ons weten is stukwerk. Voor 't Eng. te vermelden : we know in parts.
2121.- Niet in de wieg gesmoord zijn. Niet vermeld is, dat een dergelijke uitdrukking ook in het Engelsch wel \ oorkomt, maar in wat ruimer zin dan bij ons. Rhoda Broughton schrijft in Dear Faustina, p. 129. Tauchn. ed.: "There is no allusion to the past, except one abortive jocosity strangled in its eradie on the part of the host, whose strong point is not his tact."



XLV. Tusschen «Ie wieg en het graf. Eng. between the era die and the grave. Ook vindt men front the cradle to the gr are = van de wieg tot het graf.
21 22. Op eigen wieken drijven. Hierbij gaf Stoett to he 011 one's oven icing, wat zeker niet gebruikelijk is. On (upori) the icing beteekent: vliegend, in de vlucht; tig. op weg (reis) en on the icing for, op jacht om ... De Engelschen hebben een ander beeld: to paddie one's oicn canoe (uit het Amerikaansch — te vergelijken met het bij ons verouderde: op eigen riemen drijven of roeien). Vgl. T. B., waar deze uitdrukking niet vermeld wordt.
2124. Wijd en zijd. Eng. far and wide (St.), vroeger wide and side in het Ags., zooals St. opgeeft. Maar ook omgekeerd side and tcide, zooals in Cynew'ULFS Kiene (r. 2771 voorkomt. Ook in The Ormulum komt deze verbinding nog voor. Verder valt te vermelden, dat het Nederlandsch een parallel heeft van dit far and tcide in verre ende icijde (zie Ned. Volksb., I, p. 55) en van farandnear in het Mul. verre ende naer (Verwijs, Bloemlezing, I, p. 69).
2125. («oede wijn behoeft geen krans. Eng. good icine needs no biish, in het Engelsch een twee eeuwen vroeger dan in het Hollandsch aangewezen.
Er wordt op dit gezegde gezinspeeld in een gedicht van omstreeks 1400:
A favre «arlond of yve grene
Whyche hangeth at a taverne dore,
Hvt ys a false token, as I wene,
But yf there be wyne g-ode and sewer. ')
2120. Als de wijn is in den man, is de wijsheid in de kan. Eng. ichen icine in in, wit is out (St.), in ouderen vorm (1542): tchen the drynke is in, the wytte is out, s)
') KlNOTON Ol.Il'HANT, I, p. 189.
») Idem I, p. 494. Vgl. tchen the icine is in, the wit
is out (M. S.)



waarnaast het nog gebruikelijke when drink enters, wisdom départs, volkomen overeenstemmend met 3 der Prov. Comm.: »als die dranc comt, so is die reden wt." Dezelfde geachte is zeer teekenachtig door Shakespeakk als volgt in Othello uitgedrukt:
Oh! that men shoulrt put au enemv into tlieir mouths, 1 o steal away fcheir hrains.
2131. De meiisch wikt, maar Ood beschikt. In 'tEng. man proposes, God disposes (St.), wat minstens uit de 16e i euw dateert, maar in het Latijn reeds aangehaald wordt ui Ine Vision of Piers Ploughman.
2135. De wind waait uit een anderen hoek. Te vergelijken to know in ichat quarter does the tcind sit (St.) — lees the wind sits. Ook het oudere he kneic tchich way the unnd blew (Heywood) en het moderne to see how the wind blows of see where the wind lies en which way does the wind He/ Vgl. verder Is the wind in that door = Komt de wind uit dien hoek (fig.)V
2137. Die wind zaait, zal storm oogsten. In 'tEng. irho sows wind must look out for squalls (St. en T'. B. Méér in den toon is de bijbelsche uitdrukking: to sow the wind and reap the whirlwind. Vgl. ook as you sow, you must reap.
2138. Iets in den wind slaan. Te vermelden is to cast (fling, throic) to the winde = overboord gooien, op zij zetten, enz. bijv. to cast care (discretion, one's foUies, modesty, p> u de nee, one s reserve) to the winds.
2139. Met alle winden meewaaien. Eng. to turn with every wind (St.). Waarom eigenlijk: to howl with the wolces (T. B. iZelfs wordt weathercock in de omgangstaal evenzoo tig. gebruikt als weerhaan bij ons en het is dus niet noodig dit aan te lengen met whimsical person iT. B.), wat overigens niet eens hetzelfde is.



4
2140. Voor den wind «aan. Vgl. in het Eng. to xail bef ore the wind.
2142. Tegen windmolens vechten. Eng. to fight windtnillx {St.), (lus kan agaist phantaxma bij T. B. wel wegvallen. Aan den roman van Cervantes El ingenioso hidalgo Don Qiijote de la Mancha zijn verder in het Eng. ontleend a Don Quirote, quiocotic, qu'wotixm of quurotry, a Dulcinea, a Roxinante en the knight of' the rueful cöuntenance.
2144. Wisjewasje. Hierbij zei St., dat wix-icash „flauwe, slappe drank" beteekent en wixhy-icashy, flauw, smakeloos." Dit was niet voldoende. ') Behalve dat wishytcashy in dezelfde beteekenis gebruikt wordt als het noordelijker wixh-waxh, is nu ook vermeld, dat w'ixhy-waxhy in het Schotsch vooral alle beteekenissen heeft van ons icixjevcasje. Het komt dan ook, zooals in het Hollandsch, in het meervoud voor en wel als wishiex-waxhiex (Cp. Flügel).»
2140. I)e wittebroodsweken. Vgl. Eng. the honey-moon. (St.) — soms honey-month. Verder: to honeymoon, honeymooner en honeymoony. Ook treacle-moon (M.S.).
2147. In de wol geverfd. In 't Eng. dyed in (the) grain, dyed in the tcool = door en door, echt, behalve „aarts" .. Aardig is de woordspeling op , molenaar" = a rogue in grain. Vgl. verder double-dyed.
2147/>. Een wolf in scliaapskleereu. Eng. a uolf in xheep'x clothing (Thackeray, Men'x Wirex, p. 32).
2148. In de wolken. Te vermelden was, dat het Engelsche in the cloudx anders gebruikt wordt dan ons in de wolken. Men vindt het bij Roget onder lofty, inattentive en dreaming.
2151. Woord houdeu. In het Eng. to keep (one'x) word.
') Vgl. Harry Fludyer at Cambriilge: Papa did not care for it inucli when I sang; it the tirst time, and said it was icishy-icashy.



reeds door Covekdale (1335) gebruikt. Ook bestaat to give one's word.
21 ;>2. Een goed woord vindt een ?oede plaats. Vgl. Eng. n good word is never out of seatton (St.). Ook a kind word is seldom spoken in min.
2153. Woorden met iemand hebben. Behalve to come to high tcords, dat ik niet thuisbrengen kan, heeft men ook nog het zeer gebruikelijke to get words icith. ~£oo heeft Bakkie in Tommy and (Inzet, I, p. 73, Tauchn. ed.: uShe prayed promptly tbr everyone she saw doing wrong, including Shovel, who occasionally had words with Toinniy 011 the subject." Met T. B. zijn toevlucht te nemen tot to fall out is dus niet noodig. In neutralen zin vindt men to hare words with (= a conference) in Foxe's liook of Martyrs. l)
2155. Het grootste woord hebben. Te vergelijken is het Eng. to talk big.
XLVI. Met wortel en tak. Eng. root and branch, maar dit wordt in het Eng. reeds vrijer gebruikt dan bij ons, zooals blijkt uit de Rev. of lier. 1903, p. 542a, waar men vindt to reject a scherne root and branch. Verder heeft The Grand Mag. 1905, p. 121: To reform the theatre root and branch.
2156a. Eene Xanthippe. Ook in het Eng. a Xantippe (ro(iet).
2161. Een zak (schepel) zout met iemand gegeten hebben. Vgl. Lyly in Euphues, p. 107: "But by that time he hath eaten but one bushel! of salt with Lucilla, he shaU tast tenne quarters of sorrow 'in his lore.
XLVII. Een betere zaak waardig. Ook in het Eng.
') Rington Oliphant, The Netc EngI. 544.



tcorthy of a heffer cati.se (Mrs. HlJNCïERKORD, Molly Haten, p. 82).
2162. Iemand den zak geven. In 't Eng. to get the bug (sack), maar zeer oud is ook to give one the bag (to hold), oorspronkelijk = „bedotten, bedriegen" en zoo ,laten zitten", enz. Verder is to give the bag to = "to leave without warning", modern "to dismiss" zegt Mukray. Ook nog to give the .sack en zelfs to sack. Het Amerikaansche stang heeft to give (get) fhe mvtten.
216:5. In zijn zak steken. In het Eng. is te vergelijken put that in your pipe (and .smoke it) en to pocket an insult (affront). Verder beteekent to put one's pride in one's pocket: to suppress one's pride, dus: voor zich houden.
XLVIII. Iemand in zijn zak hebben. Het Eng. to curry [have) a person in one's pocket beteekent niet: iemand door en door kennen, maar: iemand in zijn macht hebben.
2167. Zand in de oogen strooien. In 't Eng. to thrmr dust into a person's eyes (St.). x) Verder heet zandmannetje ook in het Engelsch sandman of dustman.
2168. In het zand bijten. Eng. to bite the dust, ground, sand, niet zooals Stoett ook vermeldt to lick the dust, wat T. B. óók heeft en wel in de eerste plaats. To lick the dust is een biblicisme (kis enemies shall lick the dust, Psalm LXXII, 9j, dat dus niet op één lijn mag gesteld worden met to bite the dust. In het Engelsch komt to bite the dust (ground, sand) reeds in het begin der 18e eeuw voor:
First Odius falls, and bites the bloody sand
(Pope, lliad, v. 51).
2169. Op zand bouwen. Ook in het Eng. to bnild on sand. Vgl. T. B.
XLIX. Talloos als het zand der zee. Eng. as innu-
') Waarom jreet't T. B. in de eerste plaats mislead en deceivet



merable as the sands on the seashore (Kipling, Lest we f'orget, reg. 111). G. Moore, Drama in Muslin, p. 217, heeft: as the sands on the shore. T. B. geeft dit pas in de laatste plaats.
2178. Iemand op zgn zeer tasten. Vgl. to touch a man upon the raic (raws), to touch a sore spot en to hit one where he lives.
2175. Zijn zejcel hechten aan. Eng. to set one's sealto (St.). Ook to put the seal upon.. .
2178. Alle zeilen bijzetten. Eng. eig. to make all sail (St.).
2180. Met een opgestreken zeil. Vgl. het Eng. to be in one's high ropes volgens St. = woedend zijn. Beter is be on the high ropes = "elated, arrogant" (F. & H.), dus niet = woedend, waarvoor vgl. have one's fur out.
2181. Onder zeil. Het Eng. under sail komt alleen in eigenlijken zin voor. Waar is to go under sail (St.) te vinden?
2184. Zijn ziel in lijdzaamheid bezitten. In het Eng. to possess one's soul in patience.
2188b. Zint eer gy begint. Vgl. het Eng. look before you leap (StJ
2191. In iemands zog varen. Eng. to follow in a person s wake (St.) — ook to sail etc.
2192. De opgaande zon aanbidden. In 't Eng. to worship the rising sun.
219a. Zondebok. Te vergelijken is het Eng. scapegoat = "one made to bear the blame of others."
2196. Iemand in het zonnetje zetten. Met het Zaansche: iemand een stoeltje zetten en het Friesche: immen op 't



stoeltsje sette, is heel mooi te vergelijken to put one in the chair (banket, cart).
2200. Zwaar op de hand. Eng. heavy in (up) on hand (St.). In het Eng. is de oorsprong dezer uitdrukking te vinden in het volgende citaat uit Murray : A horse is said to be heavy in hand, when from want ot spirit he goes sluggishly on, hearing his whole weight upon the bit. In fig. zin is ze gebruikt in Lawrence's (luy Livingstone: Poor Bella! how heavy on hand she will tind him. Hieruit blijkt, dat de beteekenis in het Eng. is: moeilijk te regeeren, niet makkelijk naar de hand te zetten. Soms bij Trollope bijv. — vindt men heavy on one's hands.
2202. Het zwaard van Danioeles. Eng. the xword of Hamodes.
2203. Een zwak hebben. Vgl. 't Eng. to have a foible (St.) — ook spreekt men van iemands iceak side. Voor een zwak voor iets hebben vgl. het Eng. to confess to (have) a weakness for, waarvoor men vaak vindt to have a penchant for. Zie verder dlckens, lileak House, p. 268: You will excuse my having mentioned my daughters, he said. They are my weak point.
2205. Zwanenzang. Voor het Eng. te vermelden sicansong = the fabled song of a swan just before its death: a poet's or musician's last work (Ch.).
2206. In zwang. Eng. in full swing (St.), maar nog steeds in de beteekenis van „aan den gang, in beweging." Voor int Schwange sein heeft men to be in vogue.
2207. Iemand zwart maken. Eng. to blacken a persons reputation.
2208. Zwart op wit. Voor 't Eng. geeft St. to have a thing in black and white (black on white) — vroeger under black and white.



De verbinding black and white is al vroeg in het Eng. aan te wijzen. Palsgkave (1630) heeft draw in black and white, volgens Rington Oliphant „a Prench phrase" (The aew Engl., i, 4f>6). Shakespeare heeft under white and black en Bisschop Hall to hare something under black and white.
2209. Zwart zien van den honger. Het Eng. heeft om hiermee te vergelijken black fasting (St.).
2210. In liet zweet zyns aanscüyns. In het Eng. in the sweat of one's brow (face).
2211. Die zwijgt stemt toe. Eng. silence gire,s consent (is consent). Chaucek heeft het in dezen vorm — hij spreekt van een old proverb — he that is still seemeth as he granted.



NALEZING.
82. Een amerytje. Voor het in den lteynaert voorkomende: „eer- men een paternoster soude lesen wael" is te vergelijken het Eng. in a paternoster ichile (F. & H.) = quickly, in a jiffey [while one could say a paternoster]. Deze uitdrukking komt reeds in 1362 voor.
310. Bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien. Voor deze uitdrukking is te vergelijken if you can't get crumb, you must f'ain ent crust = i Mangel af Tobak man bruger andre, Blade (Bkynildsen, Eng. Dansk-Norsk Ordbog).
324a. Buurmans leed troost. Volgens St. in het Eng.
company in distress makes the trouble tlie lest, maar terecht van een vraagteeken voorzien. In elk geval moet het zijn less. Wat verder het voorkomen van de zegswijze gaudium est miseris socios haltere poenarum betreft en de varianten daarvan zie men vooral H. Logeman, Faustus-Notes, p. 55 sqq., waar men o.a. uit Chaucer geciteerd vindt:
For unto shrewes Ioye it is and esc To have. hir felawes in pevne and disese.
402. Alle goeie dingen in drie. Vgl. nog het Eng. three is the charm, number three is aluays fortunate — alle gode Ting er tre (BrïNILDSEN, Eng. Dansk-Norsk Ordbog).
448. Eind goed al goed. Vgl. nog voor het Eng. de volgende regels uit het Poema Morale:
Ac al his lif sceal beo swich se biith lus endynge;
Ac gif the ende is uvel eal is uvel, and god gif god is thenne.
624. Het grondsop is voor de goddeloozen. Ook in het
Eng. the dregs fall to the wicked.



°P dr,e haartjes. Vgl. voor het Eng. het volgende citaat uit Russel, Master Koek feller'» Voyage, p. 204: with «i straw hat on the back of bis head — on "nine hairs", as sailors say = paa tre H;uir (Brynildsen, Enq. DanskNorsk Ordbog).
797. Twee kwade honden byten elkaar niet. Vgl. ook Khakespeake, Troilus and Crexsida V. 7: One bear will not bite another.
847. Wilde Ier. Vgl. wild Irish (mededeeling van Prof. Logeman) = the less civilized Irish; formerly those not subject to English rule; also called mere Irish (verouderd). Reeds in 1399 komt volgens Murkay voor: Whyle he werrid be west 011 the wilde yrische. In 1724 heeft Swift in de Drapiers letter*: They look upon us as a sort of sarage Irish.



A Grammar of late Modern English
For the use of
■* #
Continental, especially Dutch,Students
BY
H. POUTBMA.
PART I. Tlie Seutence.
Section I, The Elements of the Sentence f 2.75. Sectiönll, The composite Sentence. . . -3.50. Samen iu 1 deel gebonden f 7.35.
„The work novv büfu.e us is educational, and is to be completed on a large scale. Like Prof. Stoffel, lie writes, and no doubt speaks, our language, like a native, better indeed than three-fourths of the nativcs; and his great work, like Stoffers, will be as valuable and instructive for Dutch students."
(The Literary World).
Son ceuvre, méthodiquement con<;ue et bien conduite, est d'un emploi facile, bien que certaines nouveautés dans la terminologie grammaticale puissent désorienter le lecteur au premier abord. Elle a de plus sur nombre de ses devanciéres 1'avantage de n'être pas ennuyeuse et de distinguer soigneusement, dans les exemples, entre les différentes manières de s'ex primer dans le langage littéraire, poétigue, courant et vulgaire.
Son usage est è recommander dans les cours supérieurs des établissements moyens oü le régime flamand est en vigneur et oü les langues étrangères s'enseignent selon la méthode directe."
(Revue bibl. beige). Enw. Coremans.
„Evenals het eerste deel bevat dit tweede een schat van idiomatische uitdrukkingen. Zulk een grammaire in voorbeelden als de heer Poutsma bezig is ons te leveren, is een niet hoog genoeg te waardeeren hulpbron voor allen die de Engelsche taal bestudeeren. Een uitgebreide Engelsche en beknopte Hollandsche Index aan het einde van het boek vergemakkelijken het gebruik van het werk."
(De Sollicitant.)
„Poutsma's boek heeft mijn stoutste verwachtingen overtroffen."
(Eng. Stad. en Kritieken I.) F. P. H Prick van Wely.
«Studeerenden voor de middelbare acte echter vinden in deze spraakkunst een rijk voorziene voorraadschuur, waarin de schrijver de met noeste vlijt verzamelde vruchten van een veeljarige studie neergelegd en met helder oordeel gerangschikt heeft. Allen die dieper in het Engelsche idioom begeeren door te dringen zij daarom de kennismaking met dezen degelijken arbeid warm aanbevolen.''
(Nieuwe Schoolblad.) S.
Uitgaven van de N.-V. P. NOORDHOFF te Groningen.



Ti7. Op drie haartjes. Y^J. voor liet Kn»-. het volgende citaat uit Hi ssel. .Voste,- Hoek feller'* \'o,/(i,/e. p. 204: vvith ;• stniw liat 011 the back of his head m, -„ine h<,irs", iis sfiilois say = ]taa tre Haar < Kkymijmkn. Ei,,,. />„„*/;A (H'xli (h'dhot/1.
71)7. I Ht'f kwade honden hyten elkaar niet. V»l. ook Sii.\ kkm'kakk, '/roi/ns aurl ('rcssidt, V. 7: (hie bear wil 1 not bite anothor.
■s4i. Wilde Ier. \y|. tri/,/ /ris/, > ïnededeeling' van Prof. Lik.kmani = the loss civilized Irish: formerly those not subject to Kiiülish rille; also called „»■,;■ Iris/, 'verouderdi. Reeds in ];!<)<» komt volgens .Miküay voor: Whyle he werrid be west 011 the trilde ,/rise/ie. In 1724 heeft Swift in de /'rapier'* Letters: They look upon ns as a sort of xni;i,/e Irisli.



A Grammar of late Modern English
For the use of
Continental, especially Dutch,Students
BV
H. POUT8MA.
PAKT I. The Sentence.
Section I, The Elements of the Sentence ƒ2.75. Sectio» II, The coinposite Sentence. . . -3.50. Sanu'ii in 1 deel gebonden f <.'25.
„The work now before us is educational, and is to be completed oii a large scale. Like Prof. Stoffel, iic w rites, and no doubt speaks, our language, like a native, better indeed thnn three fourths of tlie natives; and liis great work, like Stoft'el's, vvill be as valuable and instructive for Dutch students."
| The Literary World).
Son ceuvre, méthodiquement congue et bien conduite, est d'un euiploi facile, bien que certaines nouveautés dans la terminologie grammaticale puissent désorienter le lecteur au premier abord. Elle a de plus sur nombre de ses devanciéres 1'avantage de n'être pas ennuyeuse et de distinguer soigneusement, dans les exemples, entre les différentes manières de s'exprimer dans le langage littéraire, poétigue, courant et vulgaire.
Son usage est a recommander dans les cours supérieurs des établissements moyens oü le régime flamand est en vigneur et oii les langues étrangères s'enseignent selon la méthode directe."
(Revue bibl. beige). Edw. Coremans.
„Evenals het eerste deel bevat dit tweede een schat van idiomatische uitdrukkingen. Zulk een grammaire in voorbeelden als de heer Poutsma bezig is ons te leveren, is een niet hoog genoeg te waardeeren hulpbron voor allen die de Engelsche taal bestudeeren. Een uitgebreide Engelsche en beknopte Hollandsclie Index aan liet einde van het boek vergemakkelijken het gebruik van het werk."
(De Sollicitant.)
„Poutsma's boek heeft inijn stoutste verwachtingen overtroffen."
(Eng. Stud. en Kritieken I.) F. P. H Prick van Wely.
«Studeerenden voor de middelbare acte echter vinden in deze spraakkunst een rijk voorziene voorraadschuur, waarin de schrijver de niet noeste vlijt verzamelde vruchten van een veeljarige studie neergelegd en met helder oordeel gerangschikt heeft. Allen die dieper in het Engelsche idioom hegeeren door te dringen zij daarom de kennismaking met dezen degelijken arbeid warm aanbevolen."
(Nieuwe Schoolblad.) S.
Uitgaven van de N.-V. P. NOORDHOFF te Groningen.



Uitgaven van dc N.-V. P. NOORDHOFF te Groningen. Werken van
F. P. H. PRICK VAN WELY,
Addenda en Corrigenda I,
Proeve van kritiek op het Engelsch-Nederlandsch Woordenboek van K. TEN BRUGGEN GATE.
- Prijs f 1.80. -
Ons Onderwijs in de Moderne Talen en hare Letterkunde.
- Prijst f 0.50. -
DE VERINDISCHING VAN ONS NEDERLANDSCH.
- Prijs f 0.35. —
Engelsche Studiën en Kritieken I.
Grepen uit de Engelsche Grammatica.
Bespreking van H. Poutsma's Grammar of late Modern English.
- Prijs f O.OO. -
AANVULLEND HULPWOORDENBOEK.
Supplement op alle in Nederland verschenen Lexica.
- Prijs f 1.50. —
Werken van
A. DE FROE,
AN ENGLISH READER
for
Commercial Schools and Colleges.
Prijs f 1.85, r 1.50.
Engelsche Handelsterminologie.
Leer- en Oefenboek bij
„An English Reader".
Prijs f 1.85, f 1.50.
Kern der Engelsche Spraakkunst.
Met wit doorschoten.
Prijs f 0.50.
England, its Commerce, Colonies & Goyernment.
Prijs f 1.*5, geb. f 1.50.







Uitgaven van de N.-V. P. NOORDHÖFF te Groningen.
' 1 ''"TTO'*?** 'W"_!fj jpy Tl J jBH Werken van
F. P. H. PRICK VAN WELY,
Addenda en Corrigenda I,
Proeve van kritiek op het Engelsch-Nederlandsch Woordenbóek van K. TEN BRUGGEN GATE.
- Prijs f 1 .HO. -
Ons (Merels ii de Moderne Talen ei tare Letterluie.
- PrlJ» f Ö.50. -
DE VERINDJSCH1NG VAN ONS NEDERLANDSCH.
- PH|« f «.85, - \ j
Engelsche Studiën en Kritieken I.
Grepen uit de Engelsche Grammatica."
Bespreking van H. Poutsma's Grammar of late Modern English.
- Prijs ï Ö.GO. —
ilMLLEND BÜLPffOOHBENBOEL ||
Supplement op alle in Nederland verschenen Lexica.
- Pril» r 1.50. -
Werken van
A. DE FROE,
AN ENGLISH READER
for ' '
Commercial Schools and Colleges.
PrtJ» f 1.35, fceb. f 1.50.
Engelsche Handelsterminologie.
SLeer- en Oefenboek bij
„An English Reader".
PriJ» f 1.S5, «el», f 1.50.
Kern der Engelsche Spraakkunst.
Met wit doorschoten.
Prija f 0.50.
England, its Gommerce, Colonies & GoTernment
PriJ. f 1.85, «eb. f 1.50.
•r.,t cv- s
u-WK ■