1242
Si aap<sTFF
* A 3LA &. JEL M M J M é
DOOR
MAXIM GORKI.
ROTTERDAM — W. L. BRUSSF..



FIRMA J. F. HOCK AMSTERDAM (C.)
Boekbinderij







FIRMA J. F. HOCK AMSTERDAM (C.) Boekbinderij











Ter beoordeel ing
/ 2. l/ £ £ 5.7
SLAAPSTÊE
(Uit de onderste lagen der samenleving.)



Coöperatieve Drukkerij - Rotterdam.



SLAAPSTEE
(Uit de onderste lagen der samenleving.)
Tooneelspel in vier bedrijven
DOOR
MAXIM GORK1.
Naar de Duitsche vertaling bewerkt
DOOR
Henri Hartog.
ROTTERDAM — W. L. BRUSSE. 1903.







Aan
KONSTANTIJN PETROWITSJ PJATNIZKI, door den auteur in vriendschap opgedragen.



PERSONEN.
Kostylef, Michaïl Iwanowitsj, herbergier, 40 jaar oud.
Wasilisa, zijn' vrouw, 26 jaar oud.
Natasja, haar' zuster, 20 jaar oud.
Medwedef, de oom der twee vrouwen, 50 jaar oud,
politiedienaar.
Waska Pepel, 28 jaar oud.
Klesjtsj, Andrej Mitritsj, slotenmaker, 40 jaar oud.
Anna, zijn' vrouw, 30 jaar oud.
Nastja, een meisje, 24 jaar oud.
Kwasjnja, een' koopvrouw, ongeveer 40 jaar oud.
Boebnof, mutsenmaker, 45 jaar oud.
Zatin, ongeveer 40 jaar oud.
Een tooneelspeler, 40 jaar oud.
Een baron, 32 jaar oud.
Loeka, een landlooper, 60 jaar oud.
ALJOSJKA, een schoenmaker, 20 jaar oud.
schiefkopf, 1 . , . .a . .
1 sjouwerlui, ongeveer 40 jaar oud. Een Tartaar, J
Een paar bedelaars.



EERSTE BEDRIJF.
Een spelonkachtige kelder. Het massief-zware plafondgewelf zwart van rook, de kalkbepleistering is afgebrokkeld. Het licht valt van den kant der toeschouwers op het tooneel, door een vierkant boven-venster, rechts. De rechterhoek wordt ingenomen door Pepels kamer, die door een tusschenschot van de overige ruimte afgescheiden is. Naast de deur, die toegang geeft tot deze kamer staat Boebnof's brits. In den linkerhoek een groote russische oven, in den linkerwand een deur die toegang geeft tot de keuken, waar Kwasjnja, de Baron en Nastja wonen. Tusschen den oven en de deur aan den wand een breed bed, verborgen achter een vuil-katoenen gordijn. Overal langs de wanden banken. Op den voorgrond, aan den wand, links, een houtblok met een bankschroef en een klein aambeeld, beide vastgemaakt aan het blok. Klesjtsj zit op een klein houtblok voor het aambeeld. Hij heeft een paar sloten onderhanden, waar hij sleutels in past. Aan zijn' voeten liggen twee groote bossen sleutels van verschillende grootte, die in rijen aan metaaldraden ringen hangen, een gedeukte blikken samowar, een hamer, vijlen. In het midden der ruimte een groote tafel, twee banken, een tabouret, alles verveloos en smerig. Aan de tafel Kwasjnja, die de samowar hanteert en voor waardin speelt; verder de Baron, die een stuk roggebrood eet en Nastja, die op de tabouret zit en met de ellebogen op de tafel geleund, in een boek leest dat uit elkaar ligt. Op het bed, achter het gordijn, ligt Anna, die



men herhaaldelijk hoort hoesten. Boebnof, op zijn brits, past op een houten mutsenbol, die hij tusschen de knieën houdt, een paar oude, opengesneden broekspijpen en overlegt hoe hij ze tot mutsen kan verknippen. Naast hem gehavende hoedendoozen, waar hij kleppen uit snijdt; stukken wasdoek, afval. Zatin, die juist wakker geworden is, ligt op de brits en brult. Op den oven, voor de toeschouwers onzichtbaar, de tooneelspeler. Men hoort hem hoesten en heen en weer woelen.
Het is morgen, in 't begin van de lente.
De Baron. Nou, verder.
Kwasjnja. Nee, beste vrind, kom me daar niet mee an boord .... Daar weet ik van mee te praten .... Met geen tien paarden krijgen ze mijn voor de tweede maal naar de de kerk om te trouwen.
Boebnof (tegen Zatin.) Waarom ga jij zoo te keer? (Zatin brult.)
Kwasjnja. Ik m'n vrijheid an een man verkoopen? Ik me an een vent verslingeren — zoo als ik nou ben en geen sterveling wat over me te zeggen heeft? Ik denk er niet over. Al was 't een prins uit Amerika — 'k mot er niks van hebben.
Klesjtsj. Je kletst.
Kwasjnja. Wat?
Klesjtsj. Dat je kletst. Abramka trouwt met je.
De Baron (neemt Nastja haar boek af, leest den titel) „Noodlottige liefde." (Lacht.)



Nastja (grijpt naar het boek). Geef hier.... Geef je over! Toe, schei uit met je grappen.
(De baron kijkt haar aan en bewuift zich met het boek.)
Kwasjnja. Je kletst, je rooie sik. Hoe durf je zoo brutaal tegen me praten?
De Baron (geeft Nastja met het boek een tik op het hoofd.) Wat ben-je toch een gans, Nastja.
Nastja (neemt hem het boek af.) Geef op!...
Klesjtsj (tegen Kwasjnja.) Wat 'n madam. Toch trouwt Abramka met je al zwets je nog zoo.
Kwasjnja. Natuurlijk. Dat ontbreekt'r nog maar aan ... Wat nog meer ? En jij ? — Je hebt je wijf half dood geslagen.
Klesjtsj. Hou je bek, ouwe tang. Gaat 't jou an?
Kwasjnja. Haha... De waarheid kan die niet hooren.
De Baron. Nou begint 't. Nastja, waar zit je.
Nastja (zonder het hoofd op te lichten.) Wel?.... Laat me met rust.
Anna (steekt het hoofd buiten het bedgordijn.) 't Is alweer dag— Om Gods wil, schreeuw toch niet. — Maken jullie toch geen ruzie.
Klesjtsj. Heb je nog pijn?
Anna. lederen dag, die God geeft, maken jullie ruzie ... Laat me tenminste met rust sterven.
Boebnof. Het lawaai belet je toch niet om te sterven?
Kwasjnja (gaat naar Anna haar bed.) Hoe is 't mogelijk, dat je 't met zoo'n schoft hebt uitgehouë, moedertje.



Anna. Laat me met vrede.... laat 
Kwasjnja. Nou, nou, arme tobberd, gaat 't nog altijd niks beter met je borst?
De Baron, 't Is tijd, dat we naar de markt gaan, Kwasjnja.
Kwasjnja. We gaan dadelijk. (Tegen Anna.) Wil je een paar warme pasteitjes.
Anna. Ik heb er geen behoefte an dankje. Waarom
zal ik nog eten?
Kwasjnja. Eet maar. Warm eten doet altijd goed, dat lost op. 'k Zal ze voor je in een schoteltje doen en wegleggen eet ze dan op, as je honger krijgt. (Tegen
den baron.) Willen we gaan, mijnheer de baron? (Tegen Klesjtsj.) Satan (Af naar de keuken.)
Anna (kucht) O, God.
De Baron (tikt Nastja zachtjes in haar hals.) Gooi toch dat ouwe boek weg. Mal nest.
Nastja (mompelt) Ga nou ik loop jou toch niet
in den weg.
(De baron fluit zachtjes; af achter Kwasjnja)
Zatin (richt zich op van zijn brits). Wie heeft me eigenlijk gisteren zoo afgerost?
Boebnof. Is je dat niet hetzelfde?
Zatin. Dat wel maar wat hadden ze voor reden ?
Boebnof. Hebbe jullie kaart gespeeld ?
Zatin. Ja zeker.
Boebnof. Daarbij zal 't wel gebeurd zijn.
Zatin. Zulke schurken.



De Tooneelspeler (op den oven, zijn hoofd vooruitstekend.) Jou zullen ze nog eenmaal doodslaan.
Zatin. Wat je zegt, grappenmaker.
De Tooneelspeler. Grappenmaker, wat wil je daarmee?
Zatin. Wel, twee maal kunnen ze me toch niet doodslaan.
De Tooneelspeler (na 'n korte poos gezwegen te hebben.) Dat begrijp ik niet, waarom kan dat niet?
Klesjtsj. Kom even van den oven af en ruim de zaak op. Je verpietert je veel te veel.
De Tooneelspeler. Dat gaat jou niks an.
Klesjtsj. Wacht maar, als Wasilisa komt, zal die 't wel vóór je doen.
De Tooneelspeler. De duivel zal d'r halen. Vandaag moet de baron opruimen; 't is zijn. Hei, baron!
De Baron (komt uit de keuken.) 'k Heb geen tijd 
'k moet met Kwasjnja naar de markt.
De Tooneelspeler. Mijn 'n zorg. Loop voor mijn part naar de galg, jij mot de kamer anvegen, 't is jouw beurt.... Het komt niet in me op .... 'k zal voor een ander me te sappel maken.
De Baron. Nou, dan zal de duivel je halen. Nastja zal
wel vegen hè, jij „noodlottige liefde." Kom 's bij.
(Neemt Nastja d'r boek weg)
Nastja (staat op.) Wat wil je van me? Geef hier, brutale kerel. Dat wil een nette meneer zijn.
De Baron (Geeft het boek terug.) Toe, Nastja, jij veegt wel voor me... hè?



NASTJA SG?at naar de keuken-) Dat ontbrak er maar aan .... Wat nog meer?
Kwasjnja (uit de keuken terug, door de deur tegen den baron) Kom toch eindelijk 's. Zij zullen wei opruimen, ook buiten jou... Als t jou gevraagd wordt, dan mot jij het doen, tooneelspeler. Je zal d'r je ribbetjes niet bij breken.
't j^tT00NEELSPELER- AItiJ'd ik hm, 'k begrijp
De Baron {draagt aan een juk twee manden uit de keuken waarin dikbuikige potten, die met lappen toegemaakt zijn.) Wat is t zwaar vandaag.
Zatin. t Is bepaald de moeite waard geweest, dat jij als baron geboren bent.
Kwasjnja (tegen den tooneelspeler) Pas op, dat je anveegt! (af naar de voorkamer, waar zij den baron het eerst laat binnen gaan)
De Tooneelspeler (kruipt van den oven af.) Ik mag geen stof inademen, dat is nadeelig voor me. (Zelfbewust) Mijn orgamsmus is vergiftigd door de alkohol. (Kijkt peinzend naar de brits)
Zatin. Organon .... organismus.
Anna (tegen Klesjtsj) Andrej Mitritsj.
Klesjtsj. Wat is 't nou weer?
Anna. Kwasjnja... heeft pasteitjes voor me achtergelaten — eet jij die op.
Klesjtsj (komt dicht bij haar bed) Wil jij niet eten ?
Anna. Ik kan niet... Waarom zal ik eten ? lij we^kt Jij moet eten. J'



Klesjtsj. Ben je bang ? Wees niet bang. Het zal misschien weer terechtkomen.
Anna. Kom, ga maar, eet jij ze maar op. Het is me zoo wee om 't hart... 't Loopt gauw af.
Klesjtsj (verwijdert zich van 't bed). Wel nee .... misschien ... kan je weer opstaan ... 't is meer gebeurd! (Af naar de keuken).
De Tooneelspeler (luid, alsof hij plotseling uit een droom opwaakt.) Gisteren, in het ziekenhuis, zei de dokter tegen me: Je organisme is door en door van alcohol vergiftigd.
Zatin (glimlachend.) Organon....
De Tooneelspeler (met nadruk.) Niet organon, maar or-ga-nis-me ....
Zatin. Sigambrer....
De Tooneelspeler (met afwerend handgebaar) Onzin! Ik spreek in ernst... Ja ... mijn organisme is vergiftigd ... daarom is het nadeelig voor me, als ik de kamer veeg ... en het stof inadem.
Zatin. Makrobiothiek .... ha!
Boebnof. Wat brom jij daar?
Zatin. Woorden.... Er bestaat nog een woord: transscendentaal?
Boebnof. Wat beteekent dat?
Zatin. Dat weet ik niet, dat ben ik vergeten.
Boebnof. Waarom zeg je het dan?
Zatin. Och, zoo .... Van de gewone woorden ben ik zat. Die heb ik iederen dag wel duizendmaal gehoord.
De Tooneelspeler. „Woorden, slechts woorden," staat



er in Hamlet. De Hamlet is een grootsch stuk. Ik heb er den rol van den doodgraver in gespeeld.
Klesjtsj (komt uit de keuken). Zal je nou gauw met den bezem gaan spelen?
De Tooneelspeler. Dat gaat je geen snars an. (Slaat zich met den vuist voor de borst.) Ophelia. Bidt voor al mijne zonden!
{Achter het tooneel hoort men in de verte gedempt alarm, geschreeuw en het gefluit van een politiedienaar. Klesjtsj vangt aan te werken, men hoort het geluid van zijn vijl.)
Zatin. Ik hou van zeldzame, onbegrijpelijke woorden. Als jongmensch ... ik was destijds bij de telegrafie .... heb ik veel gelezen.
Boebnof. Ben je ook al telegrafist geweest?
Zatin. Zeker, {glimlacht). D'r zijn heel mooie boeken ... en veel interessante woorden. — Ik was een welopgevoed man, begrijp je?
Boebnof. Dat heb ik meer van je gehoord .... wel honderdmaal. Wat je vroeger was, daar heeft de wereld maling an. Ik bijvoorbeeld was bontwerker.... had mijn eigen zaak. Mijn' armen waren heelemaal geel — van de verf, weet je, als ik het bont verfde; heelemaal geel tot aan de ellebogen toe. Ik dacht: ik krijg ze mijn leven lang niet schoon — met die gele handen ga ik de kist in. Nou, en nou! ze zijn vuil, gewoon vuil.
Zatin. En wat verder?
Boebnof. Verder niks.
Zatin. Wat wil je daarmee zeggen?
Boebnof. Ik wil maar zeggen — bijvoorbeeld — wat 'r an de buitenkant angesmeerd wordt, dat wordt 'r allemaal weer afgewreven.
Satin. Mijn gewrichten doen me zeer.



De Tooneelspeler (zit met z'n armen om zijn knieën geslagen) Beschaving is onzin, talent is hoofdzaak. Ik heb een tooneelspeler gekend, die spelde zijn rollen uit, maar hij creëerde zijn helden, dat de schouwburg in zijn voegen kraakte door de geestdrift van het publiek.
Zatin. Boebnof, geef me vijf kopeken.
Boebnof. Ik heb 'r zelf maar twee.
De Tooneelspeler. Talent moet een speler hebben, dat beweer ik. Talent dat is het geloof in zichzelf, in eigen kracht.
Zatin. Geef me een vijf-kopeken-stuk en ik wil g'looven, dat je een talent, een held, een krokodil bent. Klesjtsj, heb jij een vijf-kopeken-stuk voor me?
Klesjtsj. Loop naar den duivel. Iedereen kan wel komme.
Zatin. Raas toch niet dadelijk, ik weet wel, dat je zelf niks hebt.
Anna. Andrej Mitritsj... het is hier om te stikken ... ik kan geen lucht krijgen.
Klesjtsj. Wat kan ik 'r an doen ?
Boebnof. Maak de deur van 't voorhuis open.
Klesjtsj. Jij hebt mooi praten. Jij zit op de brits, ik op den grond. Laten we ruilen, dan zal 'k 'in open maken, 'k Ben toch al zoo verkouen.
Boebnof (op rustigen toon.) Voor mijn kan je 't wel laten. Je vrouw vraagt 't.
Klesjtsj. Dan kan iedereen wel komme.
Zatin. 'k Heb 'n gloeiend hoofd. — Och, waarom willen de lui mekaar toch altijd op hun kop geven?



Boebnof. Ze willen mekaar niet alleen op hun kop geven, maar ook op nog andere lichaamsdeelen. (staat op.) 'k Mot garen hebben. De kastelein en zijn vrouw zijn nergens te vinden. God weet zijn ze niet verrekt. (Af. Anna hoest. Zatin, met de handen onder den nek, ligt onbeweeglijk.)
De Tooneelspeler (kijkt zwaarmoedig om zich heen, gaat naar Anna toe.) Hoe gaat 't? Slecht?
Anna. 't Is hier om te stikken.
De Tooneelspeler. Wil ik je in 't voorhuis brengen? Sta op. (Hij helpt de zieke, die uit het bed komt, slaat haar een ouwe doek om de schouders, en ondersteunt haar, terwijl zij wankelend naar het voorhuis gaat.) Nou, nou, de
moed er maar in houen. 'k Ben ook ziek 'k Ben
vergiftigd door de alkohol. (Kostylef komt binnen.)
Kostylef (in de deur). Een wandelingetje? Wat een net paartje! De bok en de geit. —
De Tooneelspeler. Ga op zij. ... zie je niet, dat 'r zieken aankommen ?
Kostylef. Asjeblieft, gaat er maar langs. (Zachtjes de melodie van een kerkgezang neuriënd, kijkt hij wantrouwend rond in den kelder, nijgt het hoofd naar links, als wil hij iets in Pepels kamer afluisteren. Klesjtsj rammelt woedend met de sleutels en vijlt heftig, terwijl hij met donkere blikken naar den waard kijkt) Werk je druk?
Klesjtsj. Wat ?
Kostylef. Of je veel werk hebt, vraag ik. (Pauze.) Hm — ja, wat wou ik vragen? (Snel, met zachte stem) Is mijn' Vrouw niet hier geweest?
Klesjtsj. 'k Heb 'r niet gezien.
Kostylef. (nadert behoedzaam de deur van Pepels kamer.) Zooveel ruimte als jij in gebruik hebt voor je
twee roebels in de maand. Dat bed daar — jij zelf
eeuwig hier. Voor minstens vijf roebel ruimte, zoowaar as God leeft. Ik zal je een halve roebel moeten opslaan.



Klesjtsj. Doe me dan gelijk een strop om me nek... en worg me! Krepeert haast en denkt an niks as geld geld.
Kostylef. Waarom zal ik je worgen. Wie zou daar nut van hebben. Leef in Gods naam en wees vergenoegd. Ik sla je een halven roebel op, koop olie voor de heilige lamp — en mijn offer zal branden voor het Heiligenbeeld, om vergeving voor mijn' zonden... en voor de jouwe
ook jij zelf denkt toch niet an je zonden... Ach,
Andrjusjka, wat een slechte kerel ben je toch... Je vrouw heeft verval van krachten gekregen, zoo heb je df'r
toegetakeld. Niemand houdt van je niemand heeft
achting voor je. Je werk maakt zoo'n rumoer, hinderlijk voor iedereen —
Klesjtsj (schreeuwt.) Ben je gekomme om me te peste? (Zatin brult luid)
Kostylef (schrikt op.) Och, wat is 'r met jou an de hand —
De Tooneelspeler (komt binnen.) Ik heb 'r in 't voorhuis gebracht arme vrouw ik heb ze d'r goed
ingestopt.
Kostylef. Wat een goed mensch ben jij. 't Zal je allemaal vergolden worden.
De Tooneelspeler. Wanneer?
Kostylef. Hiernamaals, broertje. Daar wordt van alles, van ieder van onze handelingen boek gehouën.
De Tooneelspeler. Ik wou dat je alvast maar begon me hier voor mijn goeie hart te beloonen?
Kostylef. Hoe zou ik dat kenne?
De Tooneelspeler. Schrap de helft van mijn'schuld.
Kostylef. He he. Die wil altijd grappen maken, spotvogel, altijd plagen. Kan men goedhartigheid met geld
gorki 2.



betalen. Een goed hart is meer dan alle schatten van de wereld. Je schuld is je schuld. Die moet je betalen. Voor je goeie hart moet je mij niet laten betalen. Ik ben een ouwe man.
De Tooneelspeler. Ouwe man... Filou! (Af naar de keuken.)
(Klesjtsj staat op en gaat naar 't voorhuis.)
Kostylef (tegen Zatin.) Wie ging daar weg. De slotenmaker? Hij mag me niet lijën... och, och.
Zatin. Wie mag jou wel lijën? De duivel mag je lijën.
Kostylef (glimlacht spottend.) Je moet niet dadelijk schelden. Ik mag jelui toch zoo graag lijën, broertje, jullie galgenstroppen en deugnieten. (Plotseling snel.) Zeg 's. Is Waska thuis?
Zatin. Kijk zelf.
Kostylef (gaat naar de deur van Waska's kamer, klopt) Waska.
(De tooneelspeler vertoont zich in de deur, die toegang toi de keuken geeft. Kauwend.)
Pepel. Wie is daar?
Kostylef. Ik ben 't... ik Waska.
Pepel. Wat wou je?
Kostylef (terugtredend.) Maak's open.
Zatin. Hij zou wel openmaken, maar... zij is binnen. (De tooneelspeler rochelt.)
Kostylef (onrustig, zacht.) He? — Wie is binnen? Wat zei je daar.
Zatin. Hm. Heb-ie 't tegen mijn?
Kostylef. Wat? Wat zeg je?



Zatin. O niks, — ik zei zoo maar wat in mijn eige.
Kostylef. Pas op je tellen, vriend. Hou je grappen maar voor je. (Klopt hard op de deur) Wassili f 
Pepel (Maakt de deur open) Nou waarom kom
je me lastig vallen?
Kostylef (loert rond in Pepel z'n kamer) Ik wou je... begrijp je me niet?
Pepel. Breng je me geld mee?
Kostylef. Ik moet je ergens over spreken.
Pepel. Breng je me geld mee?
Kostylef. Wat voor geld ? Mag ik 's eve...
Pepel. Mijn zeven roebel voor 't horloge — nou?
Kostylef. Welk horloge? Waska ... Jij...
Pepel. Wees voorzichtig. Geen uitvluchten, 'k Heb je gisteren onder getuigen 't horloge voor tien roebel verkocht, 'k Heb 'r drie gekregen, 'k Wil nou de andere. Voor den dag d'r mee. Je sluipt hier maar rond, je loopt een ieder in den weg — en waar je om denken mot, dat vergeet je.
Kostylef. Stil nou. Wor nou niet dadelijk kwaad, Waska. Het horloge was toch 
Zatin. Gestolen.
Kostylef (Streng) Ik koop nooit gestolen waar 
Wat weet jij?
Pepel (pakt 'm bij zijn schouder) Zeg's, waarom kom je me hier lastig vallen. Wat mot je van me 
Kostylef. Ik niks.... man, ik ga al.... as je
zoo begint...
Pepel. Snij uit haal 't geld.
Kostylef (onder 't weggaan) Wat een onbehouwen volk. Och, och.



De Tooneelspeler. Een ware comedie.
Zatin. Heel goed. 'k Mag 't zoo wel.
Pepel. Wat kwam-die eigenlijk doen?
Zatin (lachend) Heb-je dat niet in 't snotje. Hij zoekt
zijn' vrouw Zeg's Wassili, waarom stuur je den vent
niet naar de eeuwigheid?
Pepel. 'k Zal voor zoo'n schoft mijn' leven bederven.
Zatin. Ja, je mot 't natuurlijk slim anleggen. Je neemt Wassilisa en je wordt onze kostbaas.
Pepel. Dan ben ik goed af. Ze zou mijn heele boeltje verzuipe en mijn d'r bij. 'k Ben veel te goed voor d'r. (Gaat op zijn brits zitten) Ouwe Satan. Haalt me uit mijn eerste slaap. Ik had net zoo'n mooien droom: ik droomde, dat ik zat te hengelen, en opeens zit 'r zoo'n bliek an.
Een bliek — zoo'n baas van een bliek dat overkomt
je alleen als je droomt. Ik haal mijn' hengel op, ik denk, laat ik oppasse, dat me snoer niet breekt, 'k zal 'm nog met een handnetje opscheppen — op eenmaal...
Zatin was 't geen bliek, was 't Wassilisa.
De Tooneelspeler. Die zit al lang in zijn net.
Pepel (geërgerd) Loop naar den duivel, met je Wassilisa.
Klesjtsj (komt uit het voorhuis) Wat een kou.
De Tooneelspeler. Waarom heb je Anna niet mee gebracht ? Ze bevriest daar buiten.
Klesjtsj. Natasja heeft 'r in de keuken genomen.
De Tooneelspeler. Die ouwe zal ze d'r uitgooien.
Klesjtsj (begint aan zijn werk) Natasja zal d'r wel hier brengen.
Zatin. Wassili, geef 's vijf kopeken weg.



De Tooneelspeler. Och, vijf, geef er ons samen twintig.
Pepel. 'k Mag me wel haasten, straks doen ze 't niet minder dan een roebel. {Geeft den tooneelspeler een geldstuk)
Zatin. Giblartarr! d'r zijn toch maar geen betere menschen op de wereld as dieven...
Klesjtsj. Die kommen makkelijk an de kost. Werken, daar doen ze niet an.
Zatin. D'r zijn er veel, die op een' gemakkelijke manier an geld komme, maar d'r zijn 'r niet veel, die d'r van af kenne. Werken — als je 't werk zoo maakt, dat 't me plezier geeft, dan zal ik misschien ook werken. Als het werk een genot is, dan is 't leven mooi. Als 't werk dwang is, dan wordt 't leven ellendige slavernij. (Tegen den tooneelspeler.) Kom, Sardanapalus, willen we gaan?
De Tooneelspeler. Kom, Nebukadnezar, we gaan 's lustig hijschen. (Beiden af.)
Pepel (geeuwt). Nou, hoe is 't met je vrouw?
Klesjtsj. Dat schijnt af te loopen. (Pauze)
Pepel. Als ik je zoo zie hameren en vijlen, begrijp ik niet waar je 't voor doet?
Klesjtsj. Wat mot ik anders doen?
Pepel. Niks!
Klesjtsj. 'k Mot toch ergens van leven.
Pepel. Kijk hun dan 's, die maken zich niet moeilijk,.. toch eten ze.
Klesjtsj. Die?! Bedoel je dat tuig hier, — die gauwdieven, die dagdieven — Mooi soort, 't Is schande, om an te zien. — Ik ben iemand, die werkt, 'k Heb altijd



gewerkt, van dat ik zóó groot was af.. O, denk je, dat ik niet weg kom uit dat gat hier. Al haal 'k mijn huid open, d'r uit zal ik. Laat eerst mijn' vrouw maar 's dood zijn. 't Is een half jaar, dat ik hier ben, 't is of t'r zes zijn.
Pepel. Praat geen onzin. — Je ben niet beter dan de andere. —
Klesjtsj. Niet beter. Geen een, die d'r eer of een geweten op na houdt.
Pepel (op onverschilligen toon) Wat doe ik met eer of geweten. Daar koop-ie ook geen paar schoenen voor as 't vriest. Die wat heeft op de wereld, die heeft eer en geweten noodig.
Boebnof (komt binnen) Br! 'k ben bevroren.
Pepel. Zeg 's Boebnof, heb jij een geweten?
Boebnof. Wa...t? Een geweten?
Pepel (bevestigend) Hm.
Boebnof. Waar heb ik het geweten voor noodig. Ik ben geen man van geld.
Pepel. Dat zeg ik ook: eer, geweten ... rijke lui, die hebben eer en geweten noodig. Klesjtsj zegt, dat wij geen van allen een geweten hebben. —
Boebnof. Wil d-ie soms van ons een beetje leenen?
Pepel. Hij heeft zelf genoeg van dat goed.
Boebnof. Dus je wil het verkoopen. Nou, d'r is hier niemand, die 't hebben wil. Ja, as 't beschadigde papieren doozen waren, die zou ik koopen,... as je ze op de pof wou geven. —
Pepel (op onderrichtende toon tegen Klesjtsj) Je ben een domme vent, Andrejusjka. Je mot 's hooren, wat Zatin over 't geweten zegt... of de baron.



Klesjtsj. Ik verlang 't niet te weten.
Pepel. Ze zijn 'r beter an toe dan jij, zulke zuiplappen as 't zijn.
Boebnof. Een verstandige kerel, die drinkt, telt voor twee.
Pepel. Zatin zegt: ieder mensch wil, dat zijn buurman een geweten heeft, maar zelf vindt-ie 't gemakkelijker 't 'r zonder te doen. En 't komt uit ook. (Natasja komt binnen. Achter haar Loeka, met een stok in de hand, een ransel op den rug, een kleine ketel en een theekannetje aan den gordel.)
Loeka. Goeien dag, nette jongens.
Pepel (zijn snor opstrijkend.) Ah, Natasja.
Boebnof. Nette lui zijn we wel 's geweest, maar sedert 't voorjaar 
Natasja. Hier is een nieuwe huurder.
Loeka (tegen Boebnof). Hij heeft niks in te brengen. — Ik heb niks tegen spitsboeven — ik zeg, de eene vloo is net zooveel waard as de andere, allemaal zijn ze bruin, en allemaal springen ze — is 't zoo niet? Waar mot ik me inkwartieren, liefje.
Natasja (wijst naar de keukendeur.) Ga daar binnen, Grootvadertje.
Loeka. Dankje, mijn dochter, 't is me recht... Een warm hoekje... dat is voor een arm man 't voornaamste.. daar voelt-ie zich thuis.
Pepel. Wat een uiïge grijskop heb je ons daar gebracht, Natasja.
Natasja. Uiïger dan jij... (tegen Klesjtsj) Andrej, je vrouw is bij ons in de keuken, haal d'r straks.
Klesjtsj. Goed... ik zal d'r halen.
• Natasja. Maar wees goed tegen d'r... 't duurt niet lang meer.
Klesjtsj. 'k Weet het wel.



Natasja. Ja, je weet het, da's niet genoeg. Denk 'r 's over; wat het beteekent: ...sterven, 't is verschrikkelijk.
Pepel. Ik ben niet bang te sterven.
Natasja. Zeker,... as je ook zoo'n held ben 
Boebnof — (fluit) Dat garen deugt niet.
Pepel. Ik ben werachtig niet bang. 'k Wil op slag sterven. Neem een mes en steek me door het hart, 'kzal geen kik geven. Het zal me een pleizier zijn door zoo'n reine hand te sterven. —
Natasja (terwijl ze weggaat) Maak dat anderen wijs.
Boebnof. Dat garen is niet te gebruiken.
Natasja (voor de deur, die naar het voorhuis leidt) Vergeet je vrouw niet, Andrej!
Klesjtsj. Heel goed.
Pepel. Een lieve meid!
Boebnof. D'r is niks op 'r aan te merken.
Pepel. Waarom doet ze zoo raar tegen me. Hier gaat ze d'r onder door.
Boebnof. Daar zal jij wel voor zorgen!
Pepel. Ik? Waarom ik? Ze doet me verdriet.
Boebnof. Als het lam den wolf.
Pepel. Klets niet. Ik heb met 'r te doen. Ze heeft 't hier niet goed. 'k Zie 't wel.
Klesjtsj. Als Wassilisa jullie samen ziet, dan zal 't je slecht vergaan.



Boebnof. Nou, mot je net bij Wassilisa komme. Die Iaat zich de kaas niet van d'r brood eten...
Pepel (strekt zich op de brits uit.) De duivel zal jelui halen, jullie valsche profeten!
Klesjtsj. Wacht maar, je zal 't 's zien.
Loeka (in de keuken, zet een lied in)
Midden in den duisteren nacht Is er pad noch weg te vinden.
Klesjtsj (gaat naar 't voorhuis.) Nou begint die te blerren...
Pepel. Ik verveel me. Hoe komt dat ? Men leeft, leeft, alles gaat goed, en opeens is het, of de vorst je in je lede zit, je wordt suf.
Boebnof. Zoo, verveel je je ?
Pepel. Ja.
Loeka (zingt in de keuken.) Is er pad noch weg te vinden...
Pepel. Hei daar. Ouwe.
Loeka (kijkt door de deur naar binnen) Bedoel je mij ?
Pepel. Ja, jou. Laat dat zingen.
Loeka (komt dichterbij.) Hoor je niet graag zingen? —
Pepel. Ja, graag... as-t'r goed gezongen wordt.
Loeka. Zing ik dan niet goed ?
Pepel. 't Heeft niet veel te beteekenen.
Loeka. Kijk nou. En ik dacht, dat ik zoo mooi zong. Zoo gaat 't altijd. Een mensch denkt bij zichzelf, dat heb-ie goed gedaan en een ander bevalt 't niet.
Pepel (lachend) Dat kan.



Boebnof. Nou, je lacht. En je zegt, dat je je verveelt.
Pepel. Wat wil je. Ouwe raaf.
Loeka. Wie verveelt zich.
Pepel. Ik .... (De baron komt binnen.)
Loeka. Kijk nou 's. En daar in de keuken zit een meisje, ze leest in een boek en ze huilt. Werachtig. Tranen met tuiten. Ik zeg tegen d'r: wat scheelt er an, liefje? En ze zegt: 'k Heb zoo met ze te doen. Met wie, vraag ik. Met die in 't boek, zegt ze. Daar brengt een mensch zijn tijd mee door ? Ook uit verveling, schijnt 't.
De Baron. Die is gek...
Pepel. Heb je al thee gedronken, baron?
De Baron. Ja, wat nog meer?
Pepel. Zal ik een rondje geven?
De Baron. Natuurlijk, wat nog meer?
Pepel. Kruip dan op handen en voeten en blaf als een hond.
De Baron. Stommerik, ben je dronken?
Pepel. Nou, blaf. 't Zal me vermaken. Je ben een heer, hè. Vroeger hield je ons niet voor menschen.
De Baron. Zoo, en wat nog meer?
Pepel. Wat nog meer? En nou zal je voor mij blaffen as een hond. Je zal toch blaffen, hè?
De Baron. Voor mijn part. As ik jou daar zoo'n pleizier mee doe. 'k Weet ommers zelf wel, dat ik misschien nog erger d'r an toe ben dan jij. Vroeger, toen ik nog niet jouw gelijke was, toen had je 't motte probeeren me te laten kruipen op handen en voeten...



Boebnof. Hij heeft gelijk!
Loeka. Ik vind ook, dat-i gelijk heeft...
Boebnof. Wat geweest is, is voorbij. D'r is niet veel van overgebleven — we kennen hier geen heeren — D'r zijn niets dan naakte menschen over...
Loeka. Allemaal zijn ze gelijk. Jij ben dus een baron geweest, vriend ?
De Baron. Wat is dat voor een vent! Wie ben jij, ouwe kwast?
Loeka (lacht.) 'k Heb eens een graaf gezien, en ook een vorst, maar da's voor 't eerst, da'k ook 's een baron zie, en nog wel een verloopen baron...
Pepel (lacht) Ha, ha, ha, baron, je heb me verlegen gemaakt.
De Baron. Wees verstandig, Wassili.
Loeka. Ei, ei, vrienden. As 'k 't zoo 's an zie ... 't Is 't leventje wel... hm...
Boebnof. Leven? 't Is om te huilen, huilen kan je d'r om van den vroegen morgen af...
De Baron. We hebben 't beter gehad. Ik bijvoorbeeld, als ik vroeg wakker werd, dronk ik mijn koffie in bed... Koffie met room... ja.
Loeka. En toch was je een mensch net as een ander. Hoe je ook opspeelt: als mensch ben je geboren en als
mensch zal je sterven De lui worden altijd door wijzer,
altijd vroolijker ze leven slechter en toch willen ze 't
beter hebben — De dwarskoppen.
De Baron. Zeg 's ouwe. Wie ben je eigenlijk. Waar kom je vandaan? —
Loeka. Wie? Ik?



De Baron. Ben je misschien een pelgrim?
Loeka. Pelgrims zijn we hier op aarde allemaal. Men zegt zelfs, heb ik hooren beweren, dat onze aarde slechts een pelgrim is in de ruimte ...
De Baron (streng.) Dat kan, maar zeg 's, heb je een paspoort ?
Loeka (aarzelend.) Wie ben jij? Een stille agent? —
Pepel (levendig.) Goed geantwoord, ouwe! Nou, baronnetje, die slag was raak!
Boebnof. Je hebt je portie, hè, meneer de baron?
De Baron (verlegen) Wat is er? 't Is maar gekheid, 'k Heb zelf geen papieren, vriend.
Boebnof. Lieg toch niet.
De Baron. Dat wil zeggen... 'k heb ze wel, maar ze zijn nergens goed voor.
Loeka. Zoo is 't met alle papieren, ze deugen geen van alle!
Pepel. Kom, baron, willen we d'r eentje voor de dorst gaan nemen ?
De Baron, 'k Ga mee. Tot ziens, ouwe; je ben een schelm.
Loeka. 't Kan wel zijn, vriend...
Pepel (aan de deur van 't voorhuis.) Nou, kom je al... (Af. De Baron volgt hem.)
Loeka. Is-t-ie baron geweest?
Boebnof. Wie zal 't zeggen? Van adel is-t-ie, da's



zeker. Hij wil nog wel 's den grooten meneer uithangen. Dat schijnt-ie nog niet afgewend te zijn...
Loeka. 't Is met die adel net als met de pokken. Een mensch komt 'r wel van af, maar de lidteekens blijven!
Boebnof. 't Is anders een goeie kerel...
Aljosjka (komt dronken binnen, met zijn harmonica onder zijn arm.) Heidaar, slaapkop!
Boebnof. Wat brul je... ?
Aljosjka. Neem me niet kwalijk. Ik ben een gezellige jongen...
Boebnof. Weer op den loop gegaan ?
Aljosjka. En goed ook. 'k Ben net door wachtmeester Medwedef van de wacht gejaagd. Laat je niet op straat zien, zeit-ie, anders ... Ben ik geen man van karakter?
De baas geeft me een uitbrander, natuurlijk. Afijn, wat maal ik om die vent. De zuiplap kan naar me zoeken! Ik ben iemand zonder wenschen. Ik verlang niks, uit! Ik ben te koop, voor één roebel twintig kan je mij krijgen. Ik wil heelemaal niks. (Nastja komt uit de keuken.) Geef me een millioen, ik steek 'r mijn hand niet na uit. Dat zoo'n zuiplap, die niks meer is dan ik, mijn commandeert, ik wil 't niet, 'k verdraag 't niet! (Nastja is aan de deur blijven staan en kijkt hoofdschuddend naar Aljosjka.)
Loeka. Jongen, wat zwets jij voor onzin...
Boebnof. Domme menschen zijn er toch ...
Aljosjka (gaat op den vloer liggen.) Daar, vreet me op. Ik verlang niets meer. Ik ben toch door het dolle heen. Leg me 'r 's uit: ben ik slechter dan een ander. Medwedef zegt: Vertoon je niet op straat, of je krijgt op ie bakkes. Maar 'k ga tóch. Ik ga zoo voor zijn' oogen dwars over







Boebnof (rustig.) 'k Heb 't nog niet opgeteld.
Wassilisa. 't Is gewoon niet te berekenen!
Aljosjka (maakt de deur open, schreeuwt.) Wassilisa
Karpowna. Ik ben niks bang voor j'e niks bang!
(verschuilt zich) (Loeka lacht)
Wassilisa. Wie ben jij?
Loeka. Een reiziger, 'k Ga van de eene plaats naar de andere.
Wassilisa. Geef je pas.
Loeka. Die kan je krijgen.
Wassilisa. Geef hier.
Loeka. Ik geef 'm al. Wil ik 'm je thuis brengen?
Wassilisa. Een reiziger. Je ziet er wel na uit. Zeg liever een landlooper. Dat zou d'r meer op lijken.
Loeka (zuchtend.) Je bent niet erg vriendelijk, moedertje. (Wassilisa gaat naar de deur, die in de kamer van Pepel opengaat.)
Aljosjka (kijkt uit de keuken naar binnen, fluistert) Hm. Is ze weg ?
Wassilisa (Keert zich naar hem toe) Ben je d'r nog? (Aljosjka verschuilt zich, fluit. Nastja en Loeka lachen)
Boebnof (tegen Wassilisa) Hij is t'r niet.
Wassilisa. Wie?
Boebnof. Wel, Waska.
Wassilisa. Heb ik je na 'm gevraagd?
Boebnof. Net of 'k niet zie, hoe je in alle hoeken kijkt...
Wassilisa. Of de boel in orde is, kijk ik, begrepen. Waarom heb je nog niet angeveegd ? Hoe dikwijls heb ik je al gezegd, dat je de zaak schoon moet houêr. ?



Boebnof. 't Is vandaag de comediant zijn beurt.
Wassilisa. Dat is mijn hetzelfde, wie zijn beurt het is. Als ze van de gezondheidscommissie komme, en ze lappe me d'r bij, dan jaag ik jullie allemaal naar den duivel...
Boebnof (bedaard.) En waar zal je dan van leven?
Wassilisa. Geen stofje blijft 'r leggen, versta je! (Gaat naar de keuken. Tegen Nastja.) En jij, wat sta jij daar zoo — Hoe komt je gezicht zoo opgeblazen — Je staat net te kijken of je geen tien kan tellen — Veeg de boel an — Heb je Natalije gezien. Is ze hier geweest?
Nastja. Ik weet 't niet... 'k Heb 'r niet gezien...
Wassilisa. Boebnof! Was mijn zuster daar straks hier?
Boebnof. Zij heeft dien ouwen man hier gebracht?
Wassilisa. Was hij thuis?
Boebnof. Wassili ? Jawel... Natalija heeft met Klesjtsj staan praten.
Wassilisa. Ik vraag je niet, met wie ze stond te praten. Overal ligt vuil... Een vinger dik... Zwijnen! Zorg, dat het in orde komt... Hoor je t'? (Snel af.)
Boebnof. Die heeft een portie gal bij zich!
Loeka. Wat een kwaadaardig wijf.
Nastja. Met zoo'n leven mot je wel woest worden. Met zoo'n vent opgescheept te zitten... wie zou dat uithouden. —
Boebnof. Nou, zoo erg gebonden voelt ze zich nou juist niet.
Loeka. Is ze altijd zoo op d'r mondje gevallen?



Boebnof. Altijd! Ze wou hier d'r lief opzoeken, begrijp je, en nou is-ie d'r niet.
Loeka. Zoo, is dat 'r boosheid? Och ja, wat is 't toch voor volk, dat op aarde de baas speelt? Op allerlei manieren zoeken de menschen het mekaar benauwd te maken. En toch brengen ze geen orde in 't leven, geen reinheid.
Boebnof. Ze willen wel orde, maar ze hebben geen verstand genoeg. Wij motte vegen. D'r zal wel niks anders opzitten. Nastja, wil jij 't doen?
Nastja. Dat mot 'r nog bij komme. Ik ben jouw kamermeisje niet. (Zwijgt een poo.«). 'k Ga me vandaag 's bedrinken .... Secuur zat I
Boebnof. Dat is verstandig.
Loeka. Waarom, mijn dochter, wil je je bedrinken? Eerst heb je gehuild en nou zeg je, je wil je dronken drinken.
Nastja (uitdagend.) En als 'k me een stuk in mijn kraag gedronken heb, zal ik weer huilen! Nou, nou weet je 't.
Boebnof. HeeJ duidelijk is 't niet.
Loeka. Heb-je daar reden voor.... Alles heeft toch zijn reden, zelfs het kleinste pukkeltje in je gezicht. (Nastja zwijgt, schudt het hoofd)
Loeka. Wel, wel. Zijn jullie menschen? Wat mot 'r van jullie terecht komme. Komaan, ik zal 's vegen. Waar heb je een bezem ?
Boebnof. In 't voorhuis, achter de deur. (Loeka af, naar 't voorhuis)
Boebnof. Hoor 's, Nastenjka.
Nastja. Hè?
Boebnof. Waarom is Wassilisa zoo uitgevallen tegen Aljosjka.
Gorki 3.



Nastja, Hij heeft rondverteld dat Waska genoeg van d'r heeft — dat-ie een oogje op Natasja heeft. Ik ga hier vandaan, ik zoek een ander huis.
Boebnof. Waarom ?
Nastja. Ik mot hier niet meer wezen... ik ben hier teveel!
Boebnof (berustend) Waar zou je niet te veel zijn? Bij slot van rekening zijn wij hier allemaal te veel op aarde. (Nastja schudt het hoofd. Ze staat op en gaat stil naar 't voorhuis. Medwedef komt binnen, achter hem Loeka met den bezem.)
Medwedef (tegen Loeka) Zeg 's, wie ben jij? Ik ken jou niet.
Loeka. Ken jij anders alle menschen?
Medwedef. In mijn distrikt mot 'k iedereen kennen, en jou ken 'k niet.
Loeka. Dat zal wel daarvandaan komen, oompje, dat jou distrikt niet de gansche aarde omvat, d'r is daar nog een stukje buiten gebleven. —
Medwedef (gaat naar Boebnof toe) Dat komt uit... mijn distrikt is niet groot, en de dienst is zwaarder dan in menig groot. Daar net, toen ik afgelost werd, heb ik den schoenmaker Aljosjka ingerekend. Daar legt zich de kerel, hoor je, dwars over de straat, speelt-ie op z'n harmonica en brult-ie: niks wil ik hebben, niks verlang ik. En van allebei de kanten kommen wagens... een opstootje... hoe gauw wordt een mensch niet overgereje. Onbesuisde kerel... 'k Heb 'm natuurlijk dadelijk weggebracht ... hij maakt het te bont. —
Boebnof. Kom je van avond een partijtje dammen ?
Medwedef. Ik kom — Hm ja, en wat doet Wasjka?
Boebnof. Wat mot-ie doen? — Wat-ie altijd doet?
Medwedef. Hij neemt het 'r van.



Boebnof. Waarom niet. As-t-ie 't doen kan.
Medwedef (twijfelend.) Zoo... gaat 't zoo makkelijk ? (Loeka gaat naar 't voorhuis, met een emmer in de hand.) Hm, ja, het gerucht loopt... van Wasjka... heb je d'r niks van gehoord?
Boebnof. 'k Heb zooveel gehoord. —
Medwedef. Met Wassilisa, dat-ie... Heb je niks gemerkt ?
Boebnof. Wat?
Medwedef. Zoo ... in 't algemeen... Je weet 't wel, je wil 't niet zeggen, 't Is toch al bekend... (Streng.) Hou je nou maar niet groot, vriend.
Boebnof. Waarom zal ik me groot houën?
Medwedef. Ik dacht ook ... De honden! Ze zeggen, dat Wasjka met Wassilisa... Afijn, wat gaat 't me an. Ik ben d'r vader niet, ik ben d'r oom, nou ja. Ik trek me d'r niks van an, as ze d'r om lachen. — (Kwasjnja komt binnen.) Schaamteloos gespuis. — Ah. Ben jij daar!
Kwasjnja. Lieve soldaat. Wat denk je! Boebnof? Hij heeft me daar net op de markt weer gevraagd.
Boebnof. Waarom talm je dan? Hij heeft geld, 't is nog een nette vent.
Medwedef. Ik? En wat!
Kwasjnja. Och, jij ouwe grijskop Nee, ze motte
me daar niet mee an komme, zoo'n domheid doe je maar eens in je leven. Trouwen, dat beteekent voor een' vrouw zooveel als op een winterdag in 't water springen. Die dat éénmaal gedaan heeft, die heugt 't 'r leven lang.
Medwedef. De mannen zijn toch niet allemaal eender



Kwasjnja. Maar ik blijf altijd eender! Toen mijn lieve man — de duivel zal 'm halen — verrekte, ben ik van pleizier den heelen dag de deur niet uitgeweest, heel in mijn eentje zat ik daar en kon an zoo veel geluk maar niet g'looven.
Medwedef. Waarom heb-je 't toegelaten, dat je man je sloeg? Je hadt je toch op de politie kunnen beroepen.
KwASjNjA. Op God! heb ik me verlaten, acht lange jaren, 't hielp me wat! ?
Medwedef. 't Is tegenwoordig verboden, vrouwen te mishandelen. Tegenwoordig gaat alles streng naar wet en voorschrift. Niemand mag een ander zoo maar slaan. Alleen als de orde het eischt, wordt er gestraft.
Loeka (brengt Anna binnen.) Kijk, zie je — daar zijn wij. Och, arm schepsel. Hoe kan je zoo alleen rondloopen, in zoo'n toestand. Waar mot je wezen ?
Anna (wijst naar haar bed) Dankje, grootvadertje.
Kwasjnja. Daar heb je nou een' getrouwde vrouw. Kijk 'r 's an.
Loeka. Arm, zwak schepsel. Ze kruipt door 't voorhuis, steunt tegen den wand en doet niks as kreunen. Waarom laten jullie haar alleen weggaan.
Kwasjnja. Neem 't ons niet kwalijk, grootvadertje; we hebben 't niet gemerkt. D'r kamermeisje is waarschijnlijk gaan wandelen.
Loeka. Daar lach, je nu om. — Mag men een mensch zoo onverschillig behandelen? — Wie het ook is, een mensch blijft een mensch.
Medwedef. Toezicht is noodig! Als ze 's plotseling sterft Dan komt 'r maar last door. Let op 'r.
Loeka. Volkomen juist, heer wachtmeester.



Medwedef. Hm, ja, dat is te zeggen wachtmeester ben ik nog niet.
Loeka. Hoe is 't mogelijk.... je ziet er anders uit, of je je mannetje nog al staat.
(Uit het voorhuis klinkt rumoer, stampen van voeten en gedempt geschrei)
Medwedef. Ruzie?
Boebnof. Het lijkt wel zoo.
Kwasjnja. Je moest maar 's gaan kijken.
Medwedef. Dadelijk.... 'k mot toch weg.— Och, ja, die dienst. Waarom de lui te scheiden, als zij elkander
slaan. Ze houen op 't laatst toch van zelf op ze
worden moe van 't slaan.... Ze moesten elkaar maar afrossen, net zoo lang as ze d'r lust in hebben. Ze zouën op den duur wel minder gaan vechten, als de slagen beter ankwamme...
Boebnof (staat van zijn bank op.) Daar moest je 's met je superieuren over spreken !
Kostylef (rukt de deur open, schreeuwt.) Abram! Kom gauw! Wassilisa slaat Natasja dood! Kom dan 
(Kwasjnja, Medwedef, Boebnof ijlen naar het voorhuis. Loeka ziet hen hoofdschuddend na.)
Anna. o, God, die arme Natasja.
Loeka. Wie slaan mekaar?
Anna. Onze waardinnen 't zijn zusters!
Loeka (gaat naar Anna) Waar gaat 't om?



Anna. Om niks ze zijn allebei zat.. <. en gezond.
Loeka. Hoe heet je?
Anna. Anna heet ik Als ik je zoo aankijk,... dan
ben je net mijn' vader mijn vadertje evenzoo hartelijk en week.
Loeka. Omdat ze me danig geklopt hebben, daarom ben ik week. (Grinnikt zacht)
Het scherm valt.



TWEEDE BEDRIJF.
Mise-en-scène als in het eerste bedrijf. Avond. Op de brits naast den oven zitten Zatin, de Baron, Schiefkopf en de Tartaar aan het kaartspel. Klesjtsj en de tooneelspeler zijn toeschouwers. Boebnof en Medwedef, op de brits van de eerste, dammen. Loeka zit op een taboeret naast het bed van Anna. Het vertrek is door twee lampen verlicht, een aan de wand naast de kaartspelers, de andere naast de brits van Boebnof.
De Tartaar. Nog één spelletje... dan schei ik er uit.
Boebnof. Schiefkopf, zing mee (zet een lied in): Wel gaat de zonne op en onder —
Schiefkopf (valt\in)
Maar nimmer dringt zij door tot mij.
De Tartaar (tegen Zatin) Schud de kaarten. Maar doe het goed. We weten wel, wat voor vleesch we in de kuip hebbe 
Boebnof en Schiefkopf (zingen tegelijk)
Cp den dag loeren de wachten en des nachts Voor 't venster van mijn kerker.



Anna. Slagen en beleedigingen heb ik ondergaan 
Dat is mijn lot geweest... zoo lang ik leef...
Loeka. Arm wijfje. Maak je niet erger overstuur.
Medwedef. Waar schuif-je heen. Let op!
Boebnof. Ha, ha. Eerst zoo, en dan zoo, en dan... zoo.
De Tartaar (dreigt Zatin met zijn vuist.) Waarom stop je die kaart weg? Ik zag 't. Ja, jij.
Schiefkopf. Laat ze begaan, Hassan. Ze verneuken
ons toch, of ze nou zoo doen of zoo Zing 's door,
Boebnof!
Anna. Ik kan me niet meer herinneren, wanneer ik genoeg te eten kreeg. — Geen stuk brood, dat ik in mijn
mond stak of t'r kleefde verdriet an Bang was ik,
'k beefde, als ik dacht, dat ik 'r iets te veel voor mezelf afnam. Mijn leven lang heb ik niks dan vodden an mijn lijf gehad... mijn heele, ellendige leven ... Waarom... waarom ?
Loeka. Arm kind. Je bent moe. Wees nou 's stil 
De Tooneelspeler. Je mot den Boer uitspelen, wat donder!...
De Baron. En wij hebben den Heer.
Klesjtsj. Jullie kunnen telkens overtroeven.
Zatin. Dat is zoo onze gewoonte.
Medwedef. Ik heb een dam.
Boebnof. En 'k heb er ook een.
Anna. Ik sterf 
Klesjtsj. Da — kijk nou, kijk Gooi die kaarten
neer, Vorst. Gooi neer, wat ik je zeg.



De Tooneelspeler. O, denk jij, dat-ie niet weet, wat-ie doen mot?
De Baron. Pas op, Andrusjka, dat ik je niet de deur uitgooi.
De Tartaar. Geef nog maar 's. De kruik gaat net zoo lang te water, tot-ie breekt. Zoo gaat 't mijn ook.
(Klesjtsj schudt het hoofd en gaat naar Boebnof.)
Anna. En altijd denk ik: Mijn God, zal ik daar
ook.... in de andere wereld zooveel ellende moeten
lijden ?
Loeka. Nee... niets zal je meer lijden ... Lig nu goed stil... en wees niet bang... Rust zal je 'r vinden ... Nog een poosje lijden, lieve... we moeten allemaal lijden... Ieder lijdt in het leven op zijn manier. (Hij staat op en gaat met vlugge stappen naar de keuken.)
Boebnof (zingt.)
Loer thans, zoo veel gij wilt Hoe machtig 
Schiefkopf.
Ook de drang naar vrijheid is.
Beide (te zamen.)
Ik kan de ketenen niet verbreken Ik kan deez' muren niet ontvliên.
De Tartaar. Ho. In z'n mouw heeft-ie een kaart verstopt!
De Baron (verlegen) Wel... wil ik 'm misschien an je neus hangen? ...
De Tooneelspeler (met overtuiging.) Je hebt je vergist, Vorst. Niemand, die 'r an denkt.



De Tartaar, 'k Heb 't gezien. Zoo'n gauwdief! Ik speel niet meer.
Zatin (de kaarten op elkaar leggend.) Ga dan je eigen weg, Hassan. — Dat we gauwdieven zijn, da's toch geen nieuws voor je. — Waarom speel je dan met ons?
De Baron. Veertig kopeken heeft-ie verloren en hij maakt een' drukte, of-t-ie drie roebel heeft laten zitten. Die wil een vorst wezen!
De Tartaar (heftig) Men behoort eerlijk te spelen.
Zatin. Waarom ?
De Tartaar. Wat bedoel je met „waarom?"
Zatin. Wel — waarom?
De Tartaar. En dat weet jij niet?
Zatin. Ik weet 't niet. Weet jij 't? (De Tartaar spuwt boos. Allen lachen)
Schiefkopf (goedaardig) Wat een vermakelijke snaak ben je toch, Hassan. Denk 'r 's over na. As je probeert eerlijk te zijn, zie je in drie dagen scheel van de honger.
De Tartaar. Dat gaat me niet an. Men moet eerlijk zijn in 't leven.
Schiefkopf. Hij kletst altijd net eender. Willen we liever thee drinken, Boebnof?
Boebnof.
Ach, deze zware ijzeren ketenen.
En deze zwaar gewapende bewakers!
Schiefkopf. Kom, Hassan. (Zingend af.)
Hoe zal ik immer ze verbreken ...



(De Tartaar dreigt den Baron met den vuist, volgt daarna zijn' kameraden.)
Zatin (tegen den Baron, lachend.) Nou, jij, Hoogwelgeborene, daar hebben wij ons weer schitterend geblameerd. Die wil een man van opvoeding zijn... en kan niet eens valsch spelen.
De Baron (de schouders ophalend.) De duivel mag weten, hoe die kaart...
De Tooneelspeler. Geen talent Geen zelfvertrouwen zonder dat bereikt men niets.
Medwedef. Ik heb één dam en jij twee...
Boebnof. Een kan 't 'm doen, as je maar goed speelt.. • Jij bent aan slag.
Klesjtsj. Die partij heb-je verloren, Abram Iwanijtsj!
Medwedef. Dat gaat jou niks an, verstaan? Hou je bek dicht...
Zatin. Drie en twintig kopeken gewonnen...
De Tooneelspeler. De drie zijn voor mij. Overigens wat doe ik met drie kopeken ?
Loeka (komt uit de keuken.) Wel, hebben jullie den Tartaar d'r tusschen genomen? Nou gaan jullie een borrel pakken, he?
De Baron. Ga mee met ons!
Zatin. Ik wil wel 's zien, hoe je ben als je een brom in hebt...
Loeka. Zeker niet beter, als wanneer ik nuchter ben...
De Tooneelspeler. Kom, ouwe, ik zal 's een paar aardige coupletten voor je declameeren ...



Loeka. Coupletten ? Wat zijn dat ?
De Tooneelspeler. Gedichten, begrijp-je.
Loeka. Gedichten? Wat doe ik daarmee?
De Tooneelspeler. Die zijn heel vroolijk... of dikwijls ook treurig ...
Zatin. Kom je, coupletzanger? (Af met den baron.)
De Tooneelspeler. Dadelijk kom ik. (Tegen Loeka.) Dit is bijvoorbeeld een gedicht... d'r komt een ouwe man in voor... hoe is het begin ook ? ... Ik ben 't waarachtig vergeten. (Wrijft zich over 't voorhoofd.)
• Boebnof. Je ben je dam kwijt... Schuif op.
Medwedef. Duivels, waarom heb ik niet dien kant op geschoven ?
De Tooneelspeler. Vroeger, toen mijn organisme nog niet door de alkohol vergiftigd was, had ik een fameus geheugen... ja. Tegenwoordig is 't gedaan met me... Ik heb dat gedicht altijd met veel succes voorgedragen ... onder waanzinnig applaus. Je weet misschien niet, wat dat is: applaus? Applaus, dat is ... als brandewijn, broeder. Als ik optrad, zoo, in deze houding (hij zet zich in postuur) en dan ... (zwijgt.) Niets weet ik meer... Niet één woord ... heb ik onthouden ... En dat was mijn lievelingsgedicht... is 't niet ellendig, oude man.
Loeka. Zeker is het erg... te vergeten, wat je 't liefste is... In dat, wat men liefheeft, legt men zijn' ziel!
De Tooneelspeler. Mijn ziel heb ik verdrönken, oude man. Ik ben een verloren man. En waarom ben ik verloren. Omdat het geloof aan mezelf me ontbrak... Op ben ik!
Loeka. Waarom? Laat je genezen. Ik heb gehoord, dat men tegenwoordig de dronkaards geneest. Gratis worden ze genezen! Men heeft een gesticht voor ze ingericht.



Daar worden zij kosteloos behandeld. Men heeft ingezien, dat een dronkaard ook een mensch is, en men is zelfs blij, als er een komt, die zich wil laten genezen. Haast je dus, ga 'r naar toe...
De Tooneelspeler (nadenkend.) Waarheen ? Waar is't.
Loeka. 't Is ergens in een stad... Hoe heet die ook? 't Is een bekende naam ... Nou, ik zal je 'm nog wel zeggen. Begin alvast met je voor te bereiden... Wees matig. Span je d'r voor in, houdt het vol, en als je genezen bent, begin dan een nieuw leven... Zou je 't niet mooi vinden? broeder! een nieuw leven?Nou, neem een besluit... een, tv/ee, drie!
De Tooneelspeler (glimlacht.) Een nieuw leven — heelemaal van voren af aan beginnen — ja, dat zou schoon zijn !... Meen je het waarlijk ? ... Een nieuw leven !... (Lacht.) Ja! Zal ik het beproeven ?... Ja, ik zal 't probeeren !...
Loeka. Waarom niet? Een mensch |kan alles, als hij maar wil...
De Tooneelspeler (eensklaps, als ontwaakt uit een droom.) Je bent een vroolijke snaak. Leef inmiddels wel! (Hij fluit) Ouwe heer, hou je maar goed! (Af.)
Anna. Grootvadertje!
Loeka. Wat is er, moedertje?
Anna. Spreek 's een paar woorden tegen me?...
Loeka (naar haar toegaand.) Komaan, we zullen wat met elkaar babbelen ...
(Klesjtsj kijkt om, gaat zwijgend naar het bed van zijn' vrouw, maakt een gebaar met de handen, alsof hij wat wil zeggen.)
Loeka. Wat is er, broeder ?



Klesjtsj (zachtjes) Niks... (langzaam gaat hij naar de deur in 't voorhuis, blijft daar een paar seconden en gaat dan de deur uit)
Lof.ka (volgt hem met zijn blikken) Je man schijnt het zich erg aan te trekken...
Anna. Ik heb niets meer met 'm ... te maken ...
Loeka. Heeft hij je geslagen?
Anna. En wat! — Hij heeft me... zoo ver gebracht...
Boebnof. Mijn vrouw had 's een minnaar, diè speelde dam, fameus, de bengel...
Medwedef. Zoo ...
Anna. Grootvadertje! Praat een beetje met me. Ik ben zoo angstig ...
Loeka. 't Is niets. Dat gaat altijd zoo as een mensch sterft, duifje, 't Beduidt niets, liefje. Heb maar vertrouwen. Je zult nu sterven,zie je en dan krijg je rust. Dan hoef
S: nergens meer angst voor te hebben. Nergens voor!
et zal zoo stil zijn, zoo vredig. En zoo heel rustig zul je daar liggen. De dood kalmeert alles... Hij meent het goed met ons. Eerst iu zijn doodkist rust de mensch, zegt men, en 't is waar, lieve. Waar zou je anders rust vinden?
(Pepel komt binnen, een beetje aangeschoten, haveloos en knorrig; hij zet zich neer op de bank naast de deur en zit zwijgend, onbeweeglijk)
Anna. En daar... is daar ook zooveel ellende?
Loeka. Niets! Geloof me, niets! Vrede — Voor den Heer zullen ze je leiden en ze zullen zeggen: Ziehier, o Heer, Uw' dienstmaagd is gekomen ...



Medwedef (streng.) Hoe kan jij weten, wat ze daar zeggen zullen? Zeg 's, jij...
(Pepel, op 't hooren van Medwedef's stem, licht het hoofd op en luistert.)
Loeka. Ik weet het, wachtmeester...
Medwedef (zachter) Hm — ja. Dat is ten slotte jouw zaak. Dat is te zeggen: wachtmeester ben ik niet...
Boebnof. Ik sla d'r twee...
Medwedef. Wat jij... voor den donder...
Loeka. En de Heer zal je zacht en vriendelijk aanzien en zeggen: Ik ken Anna! Hij zal zeggen, breng haar weg, naar 't paradijs. Dat ze daar vrede vinde... ik weet — hoe zwaar haar leven was... ze is heel moe... laat Anna uitrusten...
Anna. Grootvadertje... lief grootvadertje... als 't toch eens waar was... als ik daar vrede vond ... en heelemaal niets meer voelde...
Loeka Je zult niets voelen. Niets... Geloof me. Je kunt in vreugde sterven, zonder angst. Ik zeg je, de dood is voor ons als een' moeder voor hare kleine kindertjes...
Anna. Maar... misschien... word ik nog beter ?
Loeka (glimlachend.) Waartoe ? Om nieuwe ellende te verduren ?
Anna. Ik wou toch nog graag... een poosje leven... een heel klein poosje... als daar ginds geen ellende is... kan ik hier nog wel wat verdragen...
Loeka. Daar zal niets zijn... in 't geheel niet...



Pepel (staat op.) 't Kan waar zijn... 't Kan ook niet waar zijn...
Anna (verschrikt) O God ...
Loeka. Ach, beste jongen ...
Medwedef. Wie brult daar ?
Pepel. Ik. Wat zou dat!
Medwedef. Wees niet zoo luidruchtig, versta je? Je moet je kalm houden...
Pepel. Ach... stommerik. De oom ook al... Ho, ho!
Loeka (tegen Pepel, zacht) Hoor eens, jij, schreeuw niet. — Hier sterft een vrouw — haar lippen zijn al vaal... hinder haar niet.
Pepel. Omdat jij 't zegt, grootvader, zal 'k 't doen... Jij ben een piekfijne vent, ouwe. Je spreekt als een boek... je vertelt mooie geschiedenissen. Praat maar door... d'r is niet veel, dat aangenaam is, op de wereld.
Boebnof. Sterft zij werkelijk ?
Loeka. Denk je, dat ze zoo voor de grap doet?
Boebnof. Dan zal eindelijk dat hoesten 's ophouën. 't Werd ook al te erg, dat eeuwige kuchen... Ik neem 'r twee! —
Medwedef. Ach... loop naar den bliksem! —
Pepel. Abram ...
Medwedef. Ik ben voor jou geen Abram...
Pepel. Zeg 's, Abrasjka, is Natasja nog ziek?
Medwedef. Wat kan 't jou schelen ?



Pepel. Nee, zeg op, is 't waar, heeft Wassilisa haar werkelijk zoo erg geranseld?
Medwedef. Dat gaat je ook niks an... Dat is een' familiekwestie. — Maar wie ben jij, zeg?
Pepel. Ik mag zijn, wie ik wil, — maar als 't in me kop komt,zie je jeNatasja niet meer!
Medwedef (het spel afbrekend) Wat zegje? Over wie heb jij 't? Mijn nicht zal... Boef!...
Pepel. Ja wel... een boef, maar jij hebt 'm nog niet te pakken ...
Medwedef. Wacht maar. Of ik je inrekenen zal en heel gauw ook.
Pepel. Wel ja ... maar dan zal 't die heele rommelzoo hier slecht vergaan. Denk je, dat ik voor den rechter mijn bek zal houën. Dan zit je d'r tusschen. — Wie heeft je tot de diefstal angezet, zullen ze vragen ? Misja Kostylef en zijn' vrouw. — Wie heeft 't gestolene gekocht. Misja Kostylef en zijn' vrouw!
Medwedef. Dat lieg-je. Geen sterveling zal je g'looven!
Pepel. Ze zullen 't wel g'looven — waarom niet, 'tis de waarheid! En jij, jou lap 'k er ook bij... ja, werachtig. Jullie zullen d'r allemaal an g'looven, duivelskinderen.
Medwedef (van zijn stuk gebracht) Klets toch niet! Praat geen onzin! Wat heb ik jou voor kwaad gedaan ? Razende hond ...
Pepel. En wat voor goeds heb ik wel eens van ie genoten ?
Loeka. Heel juist...
Medwedef. Wat heb jij te janken? Waar bemoei jij je mee? Hou je d'r buiten, 't zijn familiezaken...
Gorki 4.



Boebnof (tegen Loeka.) Laat ze gaan! Ons zullen ze wel van 't lijf blijven ...
Loeka (zacht) Ik zeg ook niks meer. Ik meen alleen, als een mensch een ander geen goed doet, dan doet-ie 'm al kwaad!...
Medwedef (die Loeka's woorden niet verstond.) Kijk nou zoo'n vent! We kennen hier elkander... en jij... wie ben jij? (Snel af. Snuift woedend.)
Loeka. Hij is boos geworden. Haha! 't Schijnt hier een rare boel te zijn, broeder...
Pepel. Nou gaat-ie zich bij Wassilisa beklagen ...
Boebnof. Haal geen stomme streken uit, Wassili! Je wilt hier de dappere spelen... Dapperheid is heel mooi, maar hier richt je d'r niks mee uit. Ze hebben je bij je kladden, eer je d'r op verdacht ben!
Pepel. Dat zullen we 'szien! Wij, Jaroslawer jongens, zijn ook niet van gister... Willen zij vechten, goed, dan vechten!
Loeka. Het zou beter zijn, jongen, als je hier vandaan ging...
Pepel. Als jij maar zegt, waar naar toe...
Loeka. Ga naar Siberië...
Pepel. Ha, ha. Nee, dan wacht ik liever nog maar een beetje, tot ze me d'r op staatskosten naar toe sturen ...
Loeka. Nee, volg mijn raad. Daar kan je fortuin maken. Zulke jongens als jij hebben ze daar juist noodig!
Pepel. Mijn fortuin is al lang gemaakt. Mijn vader heeft zijn heele leven in de bak gezeten, en dat was mijn erfenis... Toen ik nog klein was, scholden de lui me al uit voor dief en boevenjong!



Loeka. Een mooi land — Siberië! Een rijk land. Wie sterk is en z'n hersens bij elkaar heeft, voelt er zich thuis as een vischje in 't water!
Pepel. Vertel me 's, ouwe, waarom lieg je altijd?
Loeka. Wie?
Pepel. Ben je doof ?... Waarom of je liegt, vraag ik...
Loeka. Wanneer heb ik gelogen?
Pepel. Je liegt altijd... As-je jou hoort, is 't daar mooi — en hier mooi... Praatjes! Waarom lieg je dan ?
Loeka. Geloof me gerust. Of ga d'r na toe en kijk zelf... Je zult 'r me dankbaar voor zijn ... Waarom blijf je hier talmen en leuteren ? Welke reden heb jij om zoo erg op de waarheid gebrand te zijn ?... Denk er toch 's over na: de waarheid kan voor jou een strop worden...
Pepel. Dan maar een strop... Voor mij is toch alles net eender...
Loeka. Je ben toch een rare! Waarom zal je je zelf de das omdoen ?...
Boebnof. Waarover kletsen jullie toch eigenlijk ? Ik begrijp niks van jullie... Waar voor heb je de waarheid noodig? Wat moet je 'r mee doen? De waarheid over je zelf ken je, en iedereen kent ze.
Pepel. Hou je bek, schreeuw niet! Eerst zal-je me zeggen... hoor is hier, ouwe — is er een God ?
{Loeka glimlacht en zwijgt.)
Boebnof. De menschen zijn als de spanen, die de stroom meevoert... 't Huis staat er, maar de spanen zijn weggedreven...
Loeka (zacht.) Als je an God g'looft — dan is er een;



g'loof je niet, (!^an is er geen... Waar je an g'looft, dat is er...
(Pepel kijkt zwijgend, in stomme verbazing den ouden man aan.)
Boebnof. Nou ga ik thee drinken; ga je mee naar de kroeg ?
Loeka (tegen Pepel) Waarom kijk je zoo?
Pepel. Dus jij meent...
Boebnof. Nou, dan ga ik alleen... (Af naar de deur, waar hij Wassilisa ontmoet.)
Pepel. Jij denkt dus ...
Wassilisa (tegen Boebnof) Is Natasja thuis?
Boebnof. Nee... (Af)
Pepel. Ah!... ben jij d'r...
Wassilisa (naar Anna's bed gaande.) Leeft zij nog?
Loeka. Hinder haar niet!
Wassilisa. En jij, waarom sluip jij hier rond?
Loeka. Ik kan ook weggaan, as 't moet...
Wassilisa (nadert de deur van Pepets kamer) Wassili, ik moet je spreken ...
(Loeka gaat naar de deur van 't voorhuis, opent die en trekt haar achter zich dicht. Dan klimt hij voorzichtig op de bank en dan op den oven)
Wassilisa (uit Pepets kamer) Waska, kom hier!
Pepel. Ik kom niet... ik heb er geen zin in...



Wassilisa. Wat mankeert er aan? Waarom ben je zoo kwaad ?
Pepel. 't Is allemaal verveling De heele winkel
hier ben ik zat...
Wassilisa. En mijn... ben je mijn ook zat?
Pepel. Jou ook ...
(Wassilisa trekt de doek, die haar schouders bedekt, vast en drukt haar armen tegen de borst. Zij treedt op Anna's bed toe, kijkt omzichtig achter 't gordijn en gaat dan naar Pepel terug.)
Pepel. Nou ... spreek op...
Wassilisa. Wat moet ik zeggen? De liefde laat zich niet dwingen... Ik draag mijn hart te hoog om jouw liefde af te bedelen... Ik dank je voor je oprechtheid...
Pepel. Oprechtheid ?
Wassilisa. Ja... zeker... Jij zegt dat je genoeg van me hebt... of is 't niet waar?
(Pepel kijkt haar zwijgend aan.)
Wassilisa (komt dichter bij.) Wat kijk je. Ken je me nog niet?
Pepel (diep ademhalend.) Je bent mooi, Waska 
(Wassilisa legi den arm om zijn' hals; met een beweging van zijn' schouders schudt hij den arm af.) En toch heb ik niet van je gehouden met mijn hart... Ik heb met je geleefd en zoo voort... maar echt van je houën deed ik niet...
Wassilisa (zacht.) Zoo... Ja... nou ... en ? ...
Pepel. We hebben niks meer tegen mekaar te zeggen. Niks meer... Laat me verder met rust.
Wassilisa. Heb je zin in een ander gekregen?



Pepel. Dat gaat je niet an... Al was 't zoo, 'k zal d'r jou niet op uitsturen, om d'r te vragen?
Wassilisa (kijkt veelbeteekenend.) Wie weet... misschien zou ik een goed woordje voor je kunnen doen...
Pepel (wantrouwig.) Bij wie dan?
Wassilisa. Je weet wel, wie ik meen... Doe maar niet of je niets begrijpt! Ik zeg graag maar net wat ik denk ... (Zachter.) Ik zal 't je maar zeggen ... je hebt me diep gekrenkt... alsof 't niks is, heb je me zoo getroffen, 't is of je me een zweepslag gaf. Altijd heb je gezegd, dat je me liefhad en ... opeens...
Pepel. Op eens?... Heelemaal niet. Al lang heb ik er zoo over gedacht... Je hebt geen ziel, jij!... Een' vrouw moet een ziel hebben. Wij, mannen, zijn dieren, wij weten niet anders ... men moet ons het goede leeren... En jij, wat heb jij me geleerd ? ...
Wassilisa. Het mag geweest zijn zoo 't wil... Ik
weet, een mensch kan zichzelven niet veranderen 
Hou je niet meer van me... goed... Ik heb er vrede
mee 
Pepel. Nou dan! Afgeloopen! We scheiden in vriendschap, zonder ruzie... uitstekend...
Wassilisa. Ho, niet zoo gauw. Al den tijd, dat je met me leefde, wachtte ik aldoor, of je me er uit zou helpen... uit 't moeras hier... of je mij niet van mijn man, van oom ... van heel dit leven hier zoudt bevrijden...
Misschien heb ik niet van je gehouën Wasja...
misschien, als ik van jou hield, was het mijn' eigen hoop, mijn' droom... Begrijp je dat? Ik hoopte, jij zoudt mij er uit trekken ...
Pepel. Jij ben toch geen spijker en ik geen tang... Ik voor mij dacht, jij zou met je slimheid ... want slim ben je... en handig...



Wassilisa (buigt zich dicht over hem). Wasja. We zullen elkander wederkeerig helpen...
Pepel. Hoe dan ?
Wassilisa (zacht, doch met nadruk) Mijn' zuster wil je. Ik weet 't wel.
Pepel. Daarom sla je d'r ook zoo onbarmhartig. Maar dat zeg ik je, Waska, raak ze niet meer an!
Wassilisa. Wacht toch. Wees niet zoo driftig! Het
kan alles rustig in orde komen, vriendschappelijk 
Trouw haar, als je wilt. Ik geef je nog geld toe, drie honderd roebel... Kan ik méér los maken, dan geef ik je meer...
Pepel (schuift op zijn' plaats heen en weer.) Hou 's op... hoe bedoel je dat. Waarvoor?
Wassilisa. Bevrijd me van mijn' man, neem deze last van mij weg ...
Pepel (fluit zacht.) Ei, kijk 's an! Dat heb je slim uitgedacht... De man in 't graf, de minnaar veroordeeld tot dwangarbeid en jij zelf...
Wassilisa. Maar Wasja. Waarvoor dwangarbeid. Je hoeft toch niet zelf... Je kameraden... En al doe jij 't zelf, wie komt 'r achter ? Je zult Natasja... denk 'r over. Geld zul je hebben... je zult weggaan van hier... ergens heen. Mij verlos je voor altijd,... en ook voor mijn' zuster zal 't beter zijn, als ze van me vandaan gaat... Ik kan d'r niet zien zonder razend te worden... om jou haat ik ze... en ik kan me niet meer beheerschen... Ik sla haar,. .. zoo hard, dat ik zelf van meelij met haar moet huilen... En toch sla ik 'r. En 'k zal 't nog meer doen!
Pepel. Beest. Poch je nog op je gemeenheid ?
Wassilisa. Ik poch er niet op... ik spreek de waarheid! Denk 'r aan, Wasja, al twee maal heb je door mijn



man's toedoen gezeten,... door zijn' inhaligheid! Als een weegluis heeft hij zich aan me vastgezogen... vier jaar al zuigt-ie mij uit! Zoo'n man te hebben! En ookNatasja kwelt-ie... bespot 'r, noemt ze een bedelaarster. Puur vergif is-t-ie... voor ons allemaal...
Pepel. Hoe slim heb je dat alles uitgebroed ...
Wassilisa. Uitgebroed? Wat ik zeg, is toch eenvoudig... Alleen een suffert kan niet begrijpen, wat ik wil...
(Kostylef komt omzichtig binnen en sluipt zachtjes nader)
Pepel (tegen Wassilisa.) Ga nou maar weg.
Wassilisa. Denk 'r eens over. (Ziet haar man) Wat is er? Je bent me zeker nageloopen ?
(Pepel springt op, ziet Kostylef woest aan)
Kostylef. Ja wel... ik ben 't... ik ben 't, ja... En jij bent hier zoo heel alleen ?... Ah, zoo... 'n beetje gebabbeld ? (Stampt plotseling met de voet op den grond, schreeuwt hard tegen Wassilisa) Waska... Bedelaarster!.. gemeene loeder .(Verschrikt van zijn eigen geschreeuw, waarop zwijgen volgt) Vergeef mij, Heer... Al weer heb je me tot zonde verleid, Wassilisa... Ik zoch je overal... (Gillend.) 't Is tijd om naar bed te gaan!... Je hebt geen olie in de lamp gedaan... O, jij, bedelaarster, slons... (Steekt zijn' bevende hand naar haar uit)
(Wassilisa gaat langzaam naar de deur van 't voorhuis en kijkt om naar Pepel)
Pepel (tegen Kostylef) Jij? Ga je eigen weg. Ruk uit! —
Kostylef (schreeuwt) Ik ben hier de baas! Maak jij, dat je d'r uitkomt, versta je. Boef! ...
Pepel (dof) Ga weg. Misjka...
Kostylef. Probeer 't niet! anders zal... anders...



(Pepel pakt 'm bij zijn' kraag en schudt 'm door mekaar. Van den oven hoort men gerucht en hoorbaar geeuwen. Pepel laat Kostylef los, deze loopt schreeuwend de deur uit, naar 't voorhuis)
Pepel (springt op den bank) Wie is daar... Wie is er op den oven ?
Loeka (steekt 't hoofd vooruit). Ik ben 't... Ik zelf... Ach, Heere Jezus Christus!
Pepel (sluit de deur naar 't voorhuis, zoekt den grendel, vindt die niet) Duivels... kruip naar beneden, ouwe!
Loeka. Dadelijk ...
Pepel (barsch) Waarom ben je op den oven geklauterd ?
Loeka. Waar mot ik anders heen gaan ?
Pepel. Je bent toch naar 't voorhuis gegaan ?
Loeka. 't Was me daar te koud, broertje, 'k Ben een oud man ...
Pepel. Heb je gehoord?
Loeka. Zeker heb ik gehoord! Waarom zou ik niet? 'k Ben toch niet doof! Och, jongen, je hebt geluk... geluk heb je!
Pepel (wantrouwig.) Waarom geluk?
Loeka. Dat ik op de oven geklauterd ben, dat was jou geluk...
Pepel. Waarom stommelde je zoo?
Loeka. 't Werd me daar te heet... tot jouw geluk, mijn zoon... En toen dacht ik: als de jongen maar geen domheid begaat en dien ouwen kerel wurgt...



Pepel. Ja... a... 'k zou 't klaar gespeeld hebben... 'k Haat den vent...
Loeka. 't Zou een domheid zijn ... Dat gaat gemakkelijk genoeg... Zoo'n domheid gebeurt dikwijls ...
Pepel (glimlachend) Heb je ook wel 's zoo'n domheid begaan ?...
Loeka. Luister, mijn jongen, naar wat ik je raad: houd je dat wijf van 't lijf! Laat ze in geen geval meer in je nabijheid kommen... D'r man zal ze zich zelf wel van d'r hals schuiven... beter, dan jij 't kan, ja! Luister niet na dat satansche wijf! Kijk ik's: heelemaal kaal... Waardoor? Enkel en alleen door de vrouwen... 'k Heb van dat soort vrouwen d'r meer gekend dan ik haren op mijn hoofd had ... En Wassilisa... is erger dan de pest...
Pepel. Ik weet niet... of... ik je bedanken moet... of heb jij ook ...
Loeka. Praat niet! Doe, wat ik je zeg! Als je hier een' meid hebt, die ie bevalt, neem 'r en ga samen weg, weg hier vandaan! Maar weg, zoo ver as je kan.
Pepel (somber) Je weet niet, wat je an de menschen hebt. Wie goed is, wie slecht... Niets is er met zekerheid van te zeggen!...
Loeka. Wat moet je 'r van zeggen? De mensch leeft dan 's zus, dan zoo... al naar-die gestemd is... vandaag is-tie goed, morgen slecht. En als je om 't meisje geeft, maak je dan uit de voeten... uit!... Of ga alleen... Je bent jong, je hebt nog tijd genoeg, om een' vrouw te nemen...
Pepel (pakt 'm bij de schouders) Nee, zeg — waarom zeg je dat?...
Loeka. Wacht! Laat me los 'k Wil naar Anna
kijken... Ze reutelde daar... (Gaat naar Anna's bed, schuift het gordijn weg, kijkt Anna aan, raakt haar aan



met de hand; Pepel beschouwt hem nadenkend, onzeker.) Jezus Christus, Algoede! Neem de ziel van uw gestorven' dienstmaagd Anna in vrede tot U...
Pepel (met zachte stem.) Is ze dood? (Rekt zich en kijkt zonder van zijn plaats te komen naar Anna's bed.)
Loeka (met zachte stem.) Haar lijden is geëindigd! Waar is 'r man?
Pepel. In de kroeg, natuurlijk...
Loeka. Men moet 't hem gaan zeggen.
Pepel (rillend) 'k Hou niet van dooien.
Loeka (gaat naar de deur) Waarom zal men van dooien houden? Van de levenden moet men houden... De levenden...
Pepel. 'k Ga met je mee...
Loeka. Ben je bang?
Pepel. 'k Hou niet van dooien. (Gaat haastig met Loeka weg. Het tooneel blijft een' korte poos leeg. Achter de deur van 't voorhuis verneemt men doffe, verwarde, vreemde geluiden; de tooneelspeler treedt op)
De Tooneelspeler (blijft zonder de deur dicht te doen op den drempel staan en schreeuwt, terwijl hij zich met de handen aan de deurstijlen vasthoudt) Ouwetje! Loeka!... waar zit je? Nou is 't me te binnen geschoten... Hoor maar. (Hij komt waggelend een paar schreden voorwaarts zet zich in postuur en declameert:)
En mocht de zon niet meer met guld'ne zoom Van verre sieren onzer aarde dreven,
O heil den dwaze dan, wiens gouden droom Der menschen toch een flikkering zal geven!
(Natasja verschijnt achter den tooneelspeler in de deuropening.)



De Tooneelspeler (vervolgt.) Hoor je 't! Ouwe!
En zou de wereld eenmaal uit haar baan Op haren weg ter waarheid ook gaan deinen,
Dan zal de dwaas in zijn verlichten waan, Der dwalende de juiste paden wijzen ...
Natasja (lacht) Kijk die vogelverschrikker! Wattrekt-ie weer een mallen bakkes?...
De Tooneelspeler (keert zich om naar haar) Ah, ben jij het? En waar is de ouwe man? Die goeie, ouwe kerel... D'r schijnt hier niemand thuis te zijn. Natasja, vaarwel... Ja, ja...
Natasja (komt dichterbij.) Die heeft me nog geen eens goeien dag gezegd en neemt alweer afscheid...
De Tooneelspeler (gaat naar haar toe.) Ik ga hier vandaan, 'k Ga op reis. Zoodra de lente komt, ga 'k 'r van door.
Natasja. Loop heen... Waar ga je naar toe?
De Tooneelspeler. 'k Ga een stad opzoeken om te genezen ... En jij, gaat ook hier vandaan!... Ophelia!... ga in een klooster... Begrijp 's, er is een geneesinrichting voor organismen ... voor dronkaards namelijk... een' uitstekende inrichting ... alles marmer... marmeren vloeren!.. Licht... reinheid ... voedsel... alles gratis... Marmeren vloeren, ja! Ik zal de stad vinden, ik zal beter worden ... een nieuw leven beginnen... Ik ben op weg naar mijn' wedergeboorte, zooals koning Lear zegt! — Weet je wel, Natasja, hoe mijn tooneelnaam is. Swertsjkow-Sawolsjski heet ik... Niemand hier weet dat!... Hier heb ik geen naam... Voel je wel, hoe grievend dat is: zijn' naam te verliezen. Honden zelfs hebben nog een naam...
(Natasja gaat met lichte voetstappen den tooneelspeler voorbij, blijft bij het bed van Anna staan en kijkt naar de doode.)



De Tooneelspeler. Zonder naam... Uitgewischt uit het boek des levens...
Natasja. Kijk 's ... Arm schepsel... Ze is dood...
De Tooneelspeler (hoofdschuddend.) Hoe is 't mogelijk ...
Natasja (gaat op zij.) Bij God... kijk toch 's ...
Boebnof (aan de deur.) Wat is 'r te zien?
Natasja. Anna... is gestorven!
Boebnof. Zoo is dan eindelijk dat hoesten opgehouën. (Komt bij Anna's bed, bekijkt een oogenblik de doode en gaat dan weer naar zijn' plaats.) Men moet 't Klesjtsj zeggen... 't is zijn' zaak ...
De Tooneelspeler. 'k Ga... ik zal 't 'm gaan zeggen... Ook die is thans naamloos! (Af.)
Natasja (midden in de kamer, prevelend.) Ook ik zal eenmaal, onverwacht, zoo doodgaan ...
Boebnof (spreidt op zijn' brits een verfomfaaide oude deken uit.) Wat is 'r? Wat smoes je daar?
Natasja. Niks... zoo maar wat in mijn' eigen...
Boebnof. Verwacht je misschien Wasjka. Pas maar op... Hij slaat je nog 's de hersens in ...
Natasja. Is 't niet hetzelfde, wie het doet? Laat hij 't dan maar doen ...
Boebnof (gaat liggen) Zooals je 't verkiest... 't Gaat mijn niks an ...
Natasja. Voor haar is 't maar 't beste, dat ze gestorven is... 't Kan je toch an je hart gaan ... Lieve God... Waar leeft een mensch voor?



Boebnof. Is dat nou een vraag... Je leeft! Je wordt geboren, je leeft een tijdje en dan ga je dood. Ik zal sterven... jij zal ook sterven ... waarom zal je 't je aantrekken ?
(Loeka, de Tartaar, Schief kopf en Klesjtsj komen binnen. Klesjtsj loopt, in bedrukte houding, weifelend achter de anderen.)
Natasja. Ssst!... Anna...
Schiefkopf. We hebben 't al gehoord ... God hebbe haar ziel...
De Tartaar (tegen Klesjtsj.) Ze moet weggebracht worden, naar 't voorhuis. — Hier is voor dooien geen plaats, 't is een slaapplaats voor levenden ...
Klesjtsj (zacht.) We zullen haar dadelijk wegbrengen
(Allen komen bij het bed. Klesjtsj kijkt naar zijn vrouw over de schouders der anderen heen)
Schiefkopf (tegen den Tartaar) Denk je, dat het zal gaan ruiken ? Ze is bij d'r leven al heelemaal uitgedroogd...
Natasja. Och, lieve God. Wees toch niet zoo hard... als iemand 's een woord wou zeggen... Och, jullie zijn werkelijk...
Loeka. Trek het je niet zoo an, mijn kind... 't heeft niets te beteekenen! Waarom zullen we meelij met de dooden hebben? Met de levenden hebben we 't niet... niet eens met ons zeiven, mijn lieve kind... Wat denk je?
Boebnof (geeuwt.) Een goed woord spreken ?... Als ze dood is helpen woorden niet meer... D'r zijn ziekten, waar woorden voor helpen... aan den dood veranderen zij niks!
De Tartaar (op zij gaand) Men moest er de politie kennis van geven...



Schiefkopf. Natuurlijk... dat moet! Klesjtsj, heb je 't al angegeven?
Klesjtsj. Nee ... Nou komt de begrafenis, en ik heb geen veertig kopeken in m'n zak...
Schiefkopf. Borg dan — of anders doen we een collecte... ieder geeft zooveel as-tie missen kan... Maar gauw naar de politie, om 't an te geven. Anders verdenken ze je nog dat je je vrouw doodgeslagen hebt... of wat anders ... (gaat naar de brits waar de Tartaar al ligt en maakt zich gereed naast hem te gaan liggen.)
Natasja (treedt op de brits van Boebnof toe) Nou zal ik van d'r droomen... ik droom altijd van dooien... Ik ben bang om alleen te blijven... 't is in 't voorhuis zoo donker...
Loeka {volgt haar met z'n blikken) Wees bang voor de levenden, zeg ik je!. ..
Natasja. Ga met me mee, grootvadertje...
Loeka. Kom... kom... ik ga met je mee. (Beiden af. Pauze.)
Schiefkopf (geeuwt.) O ... o... he!... (tegen de Tartaar.) Nou wordt het haast lente, Hassan... Dan is 'r weer een beetje zon... De boeren maken hun ploegen en eggen gereed ... al gauw begint het werk op 't land... Hm ... En wij, Hassan ? Hij snorkt al!... Mohamed zal 'm verdommen.
Boebnof. Die Tartaren hebben een' gezonde slaap...
Klesjtsj (staat midden in 't vertrek en staart dof voor zich uit.) Wat zal ik nou beginnen ?
Schiefkopf. Liggen gaan en slapen!... anders niks...
Klesjtsj (zacht.) En... zij? Wat zal d'r met haar gebeuren ?



{Niemand antwoordt. Zatin en de tooneelspeler komen binnen).
De Tooneelspeler (schreeuwt.) Ouwetje — kom hier, mijn trouwe Kent...
Zatin. Miklucha-Maclay komt... hoho!
De Tooneelspeler. De zaak is beslist! Ouwe, waar ligt de stad ... waar zit-ie ?
Zatin. Fata morgana!... Die ouwe heeft je in de lorum gebracht. D'r is zoo'n stad niet. D'r is geen stad, d'r zijn geen menschen, d'r is niks!
De Tooneelspeler. Dat lieg je, kerel...
De Tartaar (springt op) Waar is de baas! Ik ga naar den baas! As je hier niet slapen kan, mot-ie ook geen geld van je vragen ... Dooien ... Zuiplappen ... (Snel af; Satin fluit hem na.)
Boebnof (slaperig) Ga slapen, kinders, maakt geen lawaai... De nacht is er voor om te slapen...
De Tooneelspeler. Juist... we hebben hier een dooie... We hebben een dooie in ons net gevangen, heet 't in een chanson van B-B-Béranger.
Zatin (schreeuwt.) De dooien hooren niet! De dooien
voelen niet! Schreeuw brul zooveel je lust 
Geen dooie die je hoort!...
(Aan de deur verschijnt Loeka.)
Het scherm valt.



DERDE BEDRIJF.
Een verwaarloosd stuk grond tusschen gebouwen ; over het stuk grond ligt allerlei rommel verstrooid en onkruid is er opgeschoten. Op den achtergrond een' van gebakken steen gemetselde hooge blinde muur, die het gezicht op den hemel belet. Naast den muur een boschje van vlierboomen. Rechts een donkere, uit balken samengevoegde wand, van een' schuur, een' boerenwoning of stal. Links de grijze wand, met nog overblijfselen van kalkbepleistering, van het huis waar Kostylef zijn' herberg heeft. Dit staat schuin, zoodat de achterste hoek in het midden van de plaats vooruitspringt. Tusschen deze en den blinden muur een smal gangetje. In den grijzen wand twee vensters, het eene gelijk met den grond, het andere ongeveer anderhalve meter hooger, en dichter naar den blinden muur toe. Naast den grijzen wand ligt met het zijstuk naar boven een slee en een balk, ongeveer drie meter lang. Aan de rechterzijde van den wand stapels oude planken en afgezaagde balken, 't Is avond; de zon gaat onder en werpt een roodachtig licht op den blinden muur. Het is in 't begin van de lente, de sneeuw is nauwelijks gesmolten. Aan het zwarte takkengewei van den vlierboom zijn nog geen knoppen zichtbaar. Op den balk zitten naast elkaar Natasja en Nastja. Op den hout-
Gorki 5.



stapel Loeka en de Baron. Klesjtsj ligt op een houtstapel naast den rechterwand. Uit het onderste venster kijkt Boebnof op de plaats.
Nastja (met gesloten oogen; haar hoofd gaat op en neer bij 't verhaal, dat zij op zingende toon vertelt.) Hij komt dus, 's nachts, in den tuin, in 't prieel, zooals wij afgesproken hebben, en ik wacht al lang en beef van angst en bezorgdheid. Ook hij beeft over zijn heele lijf, en ik krijtwit; in zijn hand echter heeft hij een revolver...
Natasja (knabbelt zonnebloemzaden.) Wat je zegt? Die studenten zijn toch heethoofden ...
Nastja. En met ontzettende stem zegt hij tot mij: Mijn' dierbare geliefde...
Boebnof. Ha, ha. Heeft-ie mijn „dierbare" gezegd?
De Baron. Stil daar. Laat 'r raaskallen, je hoeft niet te luisteren as 't je niet bevalt! Verder maar!
Nastja. Allerliefste, zegt hij, mijn'schat! Mijn'ouders weigeren hun' toestemming, zegt-ie, tot ons huwelijk, en dreigen mij met hun' vloek, als ik je niet laat loopen. En dus moet ik me, zegt hij, het leven benemen ... En zijn revolver was verschrikkelijk groot en met tien kogels geladen Vaarwel, zegt hij, trouwe vriendin van mijn hart! Mijn besluit is onherroepelijk... ik kan zonder U niet leven. Ik echter antwoordde hem, mijn onvergetelijke vriend ... mijn Raoul...
Boebnof (verwonderd) Hoe heet-ie, Roel?
De Baron (lacht) Je vergist je, Nastja! De vorige keer noemde je 'm Gaston!
Nastja (springt op) Zwijg ... ongeluk, ellendige leeg-



loopers! — Weten jullie, wat liefde is... ware liefde, echte liefde! Maar ik... ik heb ze gekend, ware liefde! (Tegen den Baron.) Die jammerlijke kerel... Dat wil een welopgevoed mensch zijn, die zegt, dat-ie zijn koffie in bed dronk ...
Loeka. Wees toch geduldig! Stoor haar niet. Ontzie haar een beetje... Niet op een woord komt 't an, maar daarop, waaröm het gesproken wordt! Vertel maar door, lieve kind, 't beteekent niets, wat ze d'r van zeggen!
Boebnof. Maak 't maar mooi, ga maar door!
De Baron. Verder dus 
Natasja. Let niet op hun... wat zijn 't voor lui... Alleen uit nijd spreken ze zoo... omdat ze zelf niks te vertellen hebben ...
Nastja (gaat weer zitten.) Ik wil niet... Ik vertel niet verder... Als ze 't niet g'looven willen en d'r om lachen ... 0houdt plotseling op, zwijgt een paar seconden, sluit weer de oogen en gaat dan luid en driftig door met vertellen, waarbij zij met het rythme van 't verhaal mee de hand beweegt en als 't ware naar muziek in de verte luistert.) En ik antwoordde hem toen, gij vreugde mijns levens! Gij, mijn'schitterende ster! Ook ik kan zonder U niet leven, daar ik je waanzinnig liefheb en altijd liefhebben zal, zoo lang mijn hart in mijn borst klopt! Maar zeg ik, beroof u niet van uw jonge leven ... want zij, uw dierbare ouders, wier eenige vreugde gij zijt, zij hebben u noodig... Laat ik liever ten gronde gaan, uit verlangen naar u, mijn leven! Ik ben alleen op de wereld ... alleen ... Ja, Iaat ik sterven ... wat is daaraan verloren... ik deug toch tot niets ik bezit niets ... niets ... (Bedekt haar gezicht met de handen en schreit stil voor zich.)
Natasja (wendt zich tot haar, zacht.) Je hoeft 'r niet om te huilen!
(Loeka strijkt Nastja zachtjes over 't haar.)



Boebnof (lachtluid.) Nee, zoo'n duivelsche meid — wat?
De Baron (lacht ook) Zeg, grootvadertje, g'loof jij dan, wat ze vertelt? Ze heeft 't uit een boek, uit „Noodlottige liefde"... allemaal nonsens ... Laat haar loopen!
Natasja. Gaat 't jou wat an? Hou je mond liever dicht. De goeie God heeft je genoeg gestraft...
Nastja (woedend) Leeghoofd. Waar zit jouw ziel?
Loeka (vat Nastja bij de hand) Kom, kindlief. Maak je maar niet boos... 't heeft niets te beteekenen — Ik g'loof je wel. Jij hebt gelijk en hij niet! Als je het zelf gelooft, dan heb je ook zoo'n ... echte liefde ... Zeker, zeker!... En die daar, hij... Wees niet boos. Hij lacht misschien, omdat hij afgunstig is. Nooit in zijn leven heeft hij misschien iets echts genoten... neen, zeker niet! Komaan...
Nastja (drukt haar arm tegen de borst) Grootvadertje! Bij God... 't Is waar, allemaal waar... De student was een Franschman ... Gastoscha heette hij; hij had een zwart baardje en droeg altijd verlakte schoenen... De bliksem zal me op slag treffen, als 't niet waar is! En hoe lief had hij mij... ach, hoe lief had hij mij!
Loeka. Ik weet 't! 't Heeft ook niets te beteekenen! Ik g'loof je wel. Droeg-tie verlakte schoenen, zoo? En je hebt 'm natuurlijk ook lief gehad ? (Beide af, om den hoek.)
De Baron. Wat een dom vrouwmensch! Goedhartig, maar dom, onuitstaanbaar dom!
Boebnof. Hoe is 't mogelijk, dat een mensch zoo altijd door liegen kan! 't Is of ze voor den rechter staat...
Natasja. De leugen moet wel aangenamer zijn dan de waarheid ... Ook ik ...
De Baron. Wat: ook ik?



Natasja. Ook ik wil wel 's denke ... 'k Denk 'r aan en wacht...
De Baron. Waarop?
Natasja (glimlacht verlegen.) Och ... Misschien — denk m dan — komt er morgen iemand ... een bijzonder mensch.. Of... ik verbeel-me, dat er wat gebeuren zal,... wat, dat weet ik zelf niet... iets, dat nog nooit iemand overkomen is... Maar 'k heb 't al zoo lang verwacht... eiken dag denk ik, kan 't komme... En eigenlijk ... als je d'r nuchter over denkt... wat voor bijzonders heeft een mensch dan te verwachten ? (Stilte.)
De Baron (glimlachend.) Niets is er te verwachten Ik ten minste, 'k verwacht niks meer! Voor mij is dat voorbij... Maar wat wou je nog meer zeggen ?
Natasja. Dikwijls stel ik me voor... morgen sterf ik ... onverwachts ... dan maak ik me benauwd ... In den zomer vooral denk ik dikwijls an den dood... als 't onweert... en je loopt gevaar door den bliksem getroffen te worden...
De Baron, 't Gaat je niet goed in 't leven ... Je zuster is een duivel voor je...
Natasja. Wie heeft het wel goed ?... ledereen heeft t slecht... Wat ik 'r ten minste van zie...
Klesjtsj (heeft totnogtoe onbeweeglijk gelegen, zonder aan t gesprek deel te nemen, springt eensklaps op.) Jedereen ... Da's niet waar... Niet iedereen ... As iedereen t slecht had, dan moest je 't voor lief nemen!.. Dan zou er geen reden zijn, om d'r over te klagen!...
Boebnof. Zeg 's, jij... Ben je van de duivel bezeten ! Hoor zoo'n vent 's te keer gaan!...
baard ftSJ ^ op zijn' Plaats> bromt in *Ün'



De Baron, 'k Ga toch 's kijken, hoe Nastenjka 't maakt, 'k Mot zien, dat we 't eens worden ... anders geeft ze geen geld voor een borrel...
Boebnof. 't Liegen kunnen de menschen maar niet laten!... Van Nastja begrijp ik 't. — Die is zoo gewoon d'r wangen te verven... daarom probeert ze 't d'r ziel ook te doen ... Maar de anderen — waar doen die 't voor? Loeka bijvoorbeeld ... wat die al niet an mekaar kletst... Waarom liegt zoo'n man op zijn' jaren?
De Baron (gaat glimlachend op den achtergrond) Alle menschen hebben grauwe zielen ... Allemaal leggen ze 'r graag wat rood op...
Loeka (komt van achter den hoek naar voren.) Zeg 's, baron, waarom plaag jij dat meisje? Laat 'r gaan... Ze huilt graag, voor tijdverdrijf... Als zij d'r pleizier in heeft, 't Doet jou toch geen kwaad?
De Baron. Een zot schepsel! Het gaat je de keel uithangen... Vandaag is 't Raoul... morgen Gaston... eeuwig en altijd hetzelfde... overigens ik zal 't wel weer goed met 'r maken ... (Af.)
Loeka. Ja, ga maar, en wees een beetje vriendelijk voor haar.... 't Zal niemand kwaad doen om een mensch vriendelijk te behandelen 
Natasja. Wat ben je toch goed, grootvadertje 
Hoe komt 't eigenlijk, dat je zoo goed bent?...
Loeka. Vin je me goed?... Nou, 't hoort zoo, zou ik denken... (achter den rooden wand hoort men zacht gezang en harmonica-spel) Zie je, meid, d'r moet toch 's iemand zijn, die goed is ... We moeten ontferming hebben met de menschen... Christus ontfermde zich over alle menschen en Hij heeft ons gelast hem daarin na te volgen... Op den juisten tijd moeten wij ons over de menschen ontfermen, dat komt altijd goed uit. Ik ben 's huisbewaarder geweest van een landhuis, bij een' ingenieur, dicht bij de stad Tomsk in Siberië... 't Lag midden in 't bosch, in een verlaten streek... 't Was winter, en 'k was moeder-



ziel alleen in dat landhuis... 't Was 'r mooi, prachtig. Opeens, hoor ik, dat zij nader komen!
Natasja. Dieven?
Loeka. Ja, ze sluipen rondom 't huis, en ik neem mijn geweer, en ga naar buiten. Ik kijk: 't zijn twee mannen... ik zie ze klimmen in een venster, ze zijn zoo druk bezig, dat ze mij niet zien. Heidaar! roep 'k, maak dat je wegkomt ! En ze willen me te lijf gaan met een bijl... Ik waarschuw ze. — Halt! roep ik, of ik geef vuur! — Ik leg aan. Zij vallen op de knieën; dat beteekende: vergeef ons! Nou, ik was knap woedend geworden,... door die bijl, weet je. Jullie woudduivels, zeg ik, ik heb je willen wegjagen, en je bent niet gegaan!... En nou, zeg ik,zal een van jullie beien in 't kreupelhout aan de overzij roeden halen. Ze doen 't. En nu beveel ik ze; een gaat er liggen, en de andere zal 'm afranselen! En zoo hebben ze, op mijn bevel, elkaar beurtelings afgerost. En toen elk zijn dracht slagen beet had, zeien ze tegen me: Groot vadertje, geeft ons, om Christus' wil, een stuk brood?
We hebben nog niets over onze lippen gehad! 
En dat waren nou dieven, mijn kind (lacht)... die me met een bijl te lijf wilden! Ja... 't waren een paar mooie jongens... Ik zeg tegen ze: had dan dadelijk om brood gevraagd! ze zeiden: we hadden er genoeg van, men vraagt, nog 's en nog 's, en niemand, die wat geeft... Dan raakt je geduld op!... Ze bleven bij me, den ganschen winter. De een — Stephan heette die — nam graag de buks ter hand en ging in 't woud — en de andere, Jakow was zijn naam — was aldoor ziek, hoestte altijd... Met zijn drieën bewaakten wij het landhuis. En toen het lente werd, zeien ze: vaarwel, Grootvadertje! en ze gingen naar Rusland...
Natasja. Het waren zeker gevangenen, die weggeloopen waren?
Loeka. Ja, dat waren ze — vluchtelingen — ze hadden hun verbanningsoord verlaten. — Een paar knappe jongens. .. Had ik geen meelij met ze gehad, wie weet, hoe 't afgeloopen zou zijn? Misschien hadden ze me dood



geslagen... Dan waren ze voor 't gerecht gekomme, in de gevangenis, naar Siberië terug... en waartoe ? In de gevangenis leer-je niks goeds, in Siberië ook niet... een mensch, die kan je wat leeren... van een mensch kan je wat goeds leeren ... heel eenvoudig! (Stilte.)
Boebnof. Ja... En ik... kan maar niet liegen! Waarom zou ik het doen? Altijd voor den dag met de waarheid, dat is mijn' leus, of ze je aanstaat of niet. Waarom je te schamen voor de waarheid?
Klesjtsj. (Springt overeind, alsof 'm iets gestoken heeft, schreeuwt.) Wat voor een waarheid ? Waar is de waarheid ? (Slaat met zijn handen op zijn versleten kleeren.) Dat is de waarheid! Geen werk, geen kracht in je leden, da's de waarheid! Geen hoek, waar je een thuis vindt! Krepeeren moet je... dat is jou waarheid! Bliksem nog toe! Als ik maar 's eenmaal vrij kan adem halen! Wat heb ik misdaan ? Waartoe de waarheid! ? Ik kan niet leven ... niet léven! dat is de waarheid!...
Boebnof. Die heeft 't te pakken ...
Loeka. Heere Jezus... Zeg's beste man, jij...
Klesjtsj (sidderend van opwinding.) Jij zegt altijd waarheid!... Jij, ouwe man, geeft ze allemaal troost, maar ik, ik zeg je, ik haat alles! En ook die waarheid, die verdomde waarheid, vervloekt... heb je 't gehoord ? Vervloekt zal-d-ie zijn. (IJlt den hoek om, terwijl-ie telkens omkijkt.)
Loeka. Wel, wel! Die is buiten zichzelf... waar is-t-ie naar toe?
Natasja. Als een krankzinnige tiert hij ...
Boebnof. Ja, hij steekt aardig van wal! ... Net als in de comedie... Zoo iets komt meer voor. Die is nog niet aan 't leven gewend geraakt...
Pepel (komt langzaam om den hoek.) Goeden avond



samen! Zoo, Loeka, — vertel je weer geschiedenissen?
Loeka. Je had motte hooren, hoe d'r daar een te keer ging!
Pepel. Klesjtsj, meen-je diè? Wat is er met 'm aan de hand ? Hij rent me voorbij, of-t-ie in brand stond...
Loeka. Als jij d'r zoo in zat, zou je ook loopen...
Pepel (gaat zitten.) Ik mag den vent niet lijen... Hij is mijn te kwaadaardig en hij verbeeldt zich te veel. (Doet Klestjtsj na.) „Ik ben een mensch, die werkt"... Net alsof de anderen minder zijn dan hij... Werk, als je d'r plezier in hebt... maar je hoeft 'r niet trotsch op te zijn. Als je de waarde van de menschen moest schatten naar het werk dat ze doen, dan was een paard beter dan ieder mensch... hij trekt een wagen... en houdt zijn bek d'r nog bij! Natasja, zijn de baas en zijn' vrouw thuis?
Natasja. Ze zijn naar den Vredehof, naar de avondmis ...
Pepel. Je hebt dus een uurtje vrij... Dat gebeurt niet veel!...
Loeka (peinzend tegen Boebnof.) Jij zegt — waarheid ... De waarheid is niet altijd goed voor den mensch... niet altijd geneest de ziel door waarheid. Bijvoorbeeld dit geval: Ik heb iemand gekend, die geloofde aan het Land der rechtvaardigen ...
Boebnof. Aan wat?
LOEKA. Aan het land der rechtvaardigen. Er moest, zei-d-ie, op de wereld een rechtvaardig land bestaan,... in dat land woont een bijzonder slag menschen ,... goéde menschen, die elkander liefhebben, elkander helpen waar zij kunnen,... alles bij hen is goed en mooi!... Dat land wou de man gaan zoeken. Hij was arm, het ging 'm slecht,... en toen 't 'm zoo slecht ging, dat 'm niks over schoot, als te gaan liggen, om te sterven, verloor hij nog niet alle hoop; maar hij glimlachte vaak en meende:



't Beduidt niks, ik zal 't wel dragen! Nog een poosje wacht ik, dan verlaat ik dit leven en ga naar het land der rechtvaardigen ... Dat was zijn eenige vreugde... dat land der rechtvaardigen...
Pepel. Zoo, en ... ? Is-ie er naar toe gegaan ?
Boebnof. Waarheen? Ha, ha, ha!
Lof.ka. Nu werd er naar die streek — 't is in Siberië gebeurd — iemand verbannen, een geleerd man, met boeken, kaarten, en veel kundigheden. En de man zei tegen den geleerde: wees zoo goed en zeg me: waar ligt het land der rechtvaardigen, en hoe komt men daar? De geleerde man slaat dadelijk zijn boeken op, legt zijn' kaarten uit, kijkt en kijkt, maar... het land der rechtvaardigen vindt hij nergens! Alles is in orde, alle landen staan er voortreffelijk op,... maar het land der rechtvaardigen niet!
Pepel (zacht.) Ja? Stond 't 'r niet op?
(Boebnof lacht hardop.)
Natasja. Waarom lach jij ? Vertel 's door, grootvadertje!
Loeka. De man wil 'm niet g'looven; het moet er op staan, zegt-ie, zoek dan beter! Anders zijn je boeken en je kaarten geen oortje waard, zegt-ie, als het land der rechtvaardigen er niet op te vinden is... De geleerde man voelt zich beleedigd. Mijn kaarten, zegt-ie, zijn heel juist, maar d'r bestaat nergens een land der rechtvaardigen. Daar wordt de andere woedend. Wat, zegt-ie, heb ik daarvoor geleefd en geleden en geloofd dat er een land van rechtvaardigen is? En volgens jouw kaarten is er geen? Dat is gemeen! En tegen den geleerden man zegt-ie: Jou nietswaardige kerel! Een schoft ben je en geen geleerde! En hij gaf 'm een slag op zijn' schedel en nog een... (zwijgt een poosje.) En toen ging hij naar huis en ... hing zich op ...
(Allen zwijgen. Loeka kijkt sprakeloos naar Pepel en Natasja.)



Pepel (zacht) Voor den duivel... Dat is geen vroolijke geschiedenis...
Natasja. Hij kon er niet tegen, zoo ontgoocheld te worden...
Boebnof (op morrende toon) Sprookjes!...
Pepel. Hm ... ja... Het was niet te vinden ...
Natasja. 't Kan iemand verdriet doen ... Arme kerel...
Boebnof. 't Is allemaal verzinsel... Hè, hè, het land der rechtvaardigen. Hoe had hij er naar toe moeten gaan? Ha, ha, ha! (Gaat weg van 't venster)
Loeka (knikt in de richting van Boebnof's venster) Hij lacht... Ach ja! (Pauze) Kinders, houdt je maar goed! Ik verlaat jelui al gauw.
Pepel. Waarheen is de reis?
Loeka. Naar Klein-Rusland... Daar moet een nieuw geloof opgekomen zijn, heb ik gehoord, 'k Wil 's zien, wat het is... Ja... De menschen zoeken en zoeken,
willen altijd wat beters vinden God zal ze geduld
geven!
Pepel. Denk je dat ze 't vinden?
Loeka. Wie? De menschen? Gewis, ze zullen vinden! Wie de wil heeft, die vindt! Die ijverig zoekt, die zal vinden!
Natasja. 't Is te hopen, dat ze 't vinden ... Iets schoons moesten ze vinden ...
Loeka. Dat zullen ze wel! Men moet hen helpen, mijn dochter en men moet hen respecteeren...
Natasja. Hoe zou ik hen kunnen helpen. Ik heb zelf zooveel hulp noodig...



, Pepel (op beslisten toon.) Hoor eens, Natasja, ik wou s met je praten ... in zijn bijzijn ... Hij weet alles. Ga met mij mee?
Natasja. Waarheen? Naar de gevangenis?
Pepel. Ik heb je al gezegd, dat ik het dievenbedrijf wil loslaten! Bij God. Als ik wat gezegd heb, hou ik woord! Lezen en schrijven heb ik geleerd... ik kan mijn kost verdienen. (Met een hoofdbeweging naar Loeka) Hij heeft me geraden naar Siberië te gaan, vrijwillig ... Hoe denk je dr over. Zullen we 'r naar toe? Geloof me, 'k ben mijn leven al lang beu! Och, Natasja! Ik zie wel, hoe de zaken staan... Ik probeer me te troosten met de gedachte dat anderen nog meer stelen dan ik en daarbij nog geëerd worden ... Maar wat helpt 't me? 't Helpt me niks. Berouw heb ik niet, aan een geweten geloof ik niet... Maar ik heb gevoeld: ik moet mijn leven veranderen, 'k Moet beter leven! 'k Moet zoo leven, dat ik achting voor mezelven heb.
Loeka. Heel goed, beste jongen, God zij met je!...
Christus zal je helpen Je zegt 't goed: de mensch moet
zich zeiven achten ...
Pepel. Al van jongs af was ik... de dief. Altijd was het: Waska de dief, Waska, het boevenjong. Omdat ze't wilden ben ik een dief geworden ... Door hun schuld ben ik t geworden ... omdat niemand me ooit anders noemde als de dief... Noem jij me wel anders, Natasja?... Nou?...
Natasja (zwaarmoedig) Ik vertrouw 't niet... woorden zijn woorden... en dan ... ik weet niet... vandaag ben ik zoo onrustig... Mijn hart klopt zoo angstig, alsof ik iets verwacht... Vandaag had je 'r niet mee moeten beginnen, Wassili...
Pepel. Wanneer dan? Ik zeg 't niet voor de eerste maal...
Natasja. Hoe kan ik met je meegaan? Ik hou niet zoo veel van je... Soms sta je me wel an... Maar soms



kan ik je niet zien. In elk geval, lief heb ik je niet... Als je iemand lief hebt, zie je geen gebreken an 'm — en ik zie er nog wel eenige aan jou...
Pepel. Je zult me wel lief krijgen, wees niet bang! Je zult an me wennen, zeg eerst maar: ja! Langer dan een jaar heb ik op je gelet, en ik zie, dat je een braaf meisje bent, een goed, trouwhartig mensch... ik heb je hartelijk Iiefgekregen ...
(Wassilisa, nog in uitgaanskleeren, verschijnt aan het venster, boven, drukt zich tegen de post en luistert)
Natasja. Zoo... heb je mij Iiefgekregen, en mijn zuster...
Pepel (verlegen) Van die trek ik me niks an. Dat is ook veel bijzonders!...
Loeka. 't Beteekent niks, mijn dochter. Hij had niks beters...
Pepel (somber) Heb meelij met me. 't Is geen gemakkelijk leven, dat ik lijd, zoo vreugdeloos... opgejaagd als een wolf... alsof je wegzonk in een moeras, zoo brak alles onder mijn handen, wat ik ook aangreep... Niets geeft me steun... Ik dacht, dat je zuster anders was... Als ze niet zoo hebzuchtig was geweest, had ik om haar alles gewaagd! Als ze 't maar met me eens geweest was, met mijn alleen ... maar daar was 't niet om te doen... het is 'r om 't geld te dóen... en om vrijheid... en naar vrijheid verlangt zij, om liederlijk te kunnen zijn. Zij kon me niet helpen... Maar jij... jij bent als een jonge den, die steekt wel, maar je hebt er houvast an...
Loeka. En ik zeg je, neem 'm, mijn dochter, neem 'm! 't Is een goedhartige jongen! Alleen moet je 'm 'r dikwijls an herinneren, dat-ie 't niet vergeet... Dan zal-die je g'looven, als je 't hem maar altijd zegt: Waska, moet je zeggen, je bent een goed mensch, vergeet dat niet! — Denk toch 's, lieve, wat moet je anders beginnen? Je zuster is



een gemeen dier; van haar man is ook niet veel goeds op te noemen, het is niet te zeggen, hoe slecht de kerel is; — het leven hier, hoe kom je d'r uit?... Waska is een sterke kerel...
Natasja. Een weg vind ik niet... dat weet ik... 'k Heb er zelf wel over gedacht... Ik vertrouw 'er geen een. Ik zie geen uitweg...
Pepel. Er is wel een weg... maar die laat ik je niet gaan... eer sla ik je dood!...
Natasja (glimlachend.) Zie nou 's, ik ben nog niet eens je vrouw, en je wil me al doodslaan!
Pepel (legt zijn arm om haar heen.) Zeg „ja", Natasja, 't zal wel goed gaan...
Natasja (vlijt zich tegen hem aan) Eén ding wil ik je zeggen, Wassili, en God is mijn getuige! zoodra je me slaat of op een andere manier beleedigt, dan kan 't me niet schelen: ik hang me op, of...
Pepel. Mijn handen zullen me afvallen, als ik je aanraak ...
Loeka. Je kunt 'm g'Ioove, liefje. Hij heeft je harder noodig, dan jij hem ...
Wassilisa (uit het raam) Jullie zijn dus verloofd! God geef jullie liefde en eendracht.
Natasja. Ze zijn al terug. O, God! Ze hebben ons gezien... O, Wassili!
Pepel. Waarvoor ben je bang? Niemand zal je meer anraken!
Wassilisa. Wees niet bang, Natasja... Hij zal je zeker niet slaan... Hij kan niet slaan en niet liefhebben. Ik ken 'm!



Loeka (zacht.) Wat 'n wijf. Een echt serpent...
Wassilisa. Hij durft alles — met zijn mond!
Kostylef (komt op,) Natasja! Wat doe jij hier, bedelaarster? Kletsen, zeker. Sta je je te beklagen over je familie? En alles maar op zijn beloop gelaten, de samowar niet in orde gemaakt en de tafel niet afgeruimd, hè?
Natasja (terwijl zij weggaat.) Jullie wouën toch naar de kerk ...
Kostylef. Het gaat je niet an, wat wij wouën! Jij hebt je met je eigen zaken te bemoeien... iDoe wat je gezegd wordt!
Pepel. Koest wat, jij! Ze is jouw dienstmeid niet meer. Natalija, je gaat niet... je steekt geen vinger uit!...
Natasja. Jij hebt hier niet te kommandeeren... dat heeft de tijd nog! (Af.)
Pepel (tegen Kostylef) Dat houdt nou op... Je hebt de arme meid lang genoeg onder den duim gehouën. Nou behoort ze mij!
Kostylef. Jo...uw? Wanneer heb je d'r gekocht. En hoeveel heb je betaald? (Wassilissa lacht hardop.)
Loeka. Ga door, Waska...
Pepel. Maak je d'r maar vroolijk over, jullie. Je zal d'r nog wel's om huilen!
Wassilisa. Wat je zegt! Ik ben erg bang voor je.
Loeka. Ga door, Wassili. Merk je niet, dat ze je wil ophitsen, dat ze je port... begrijp je dat niet?
Pepel. Ah ... zoo (tegen Wassilisa.) Maak je niet druk. Wat jij wil, gebeurt toch niet!



Wassilisa. En wat ik niet wil, gebeurt ook niet, Waska!
Pepel (haar dreigend met zijn vuist.) Dat zullen we 's zien!... (Af.)
Wassilisa (weggaand van het venster.) Jij zal een lollige bruiloft hebben!
Kostylef (gaat naar Loeka toe.) Wel, ouwe, wat ga jij uitvoeren?
Loeka. Ik, niks.
Kostylef. Je gaat weg, heb ik gehoord?
Loeka. 't Is tijd...
Kostylef. Waar ga je naar toe?
Loeka. Waar mijn' beenen me dragen ...
Kostylef. Je schijnt ook nergens rust te hebben... Je hebt geen zit in je gat...
Loeka. Het spreekwoord zegt:' als het ijzer rust, dan roest 't.
Kostylef. Ja wel, ijzer. Maar een mensch. Een mensch moet een plaats uitzoeken, waar d-ie blijft... Het komt niet te pas dat de menschen, net als de kakkerlakken, door elkaar loopen,... dan hier, dan daar... Een mensch moet een plaats hebben, waar hij thuis is... hij mag niet zonder bestemming door de wereld zwalken ...
Loeka. En als iemand overal thuis is?
Kostylef. Dan is-t-ie even goed een landlooper... een niksnutter... Een mensch moet zich nuttig maken ... werken...
Loeka. Wat je zegt!



Kostylef. Jawel. Wat anders?... Jij noemt je een zwerveling, een pelgrim. Waf is een pelgrim? Een pelgrim is iemand, die zijn' eigen weg gaat, hij zondert zich af,... een zonderling... heele maal verschillend van de anderen ... Dat wil zeggen ... als 't werkelijk een pelgrim is. Hij onderzoekt, peinst; eindelijk vindt hij iets ... misschien wel de waarheid! Hij kan zijn' waarheid voor zichzelven houden en — zwijgen! Is hij een echte pelgrim — dan zwijgt hij, of hij spreekt zoo, dat niemand 'm verstaat ... Hij heeft geen wenschen, bemoeit zich nergens mee, hij maakt de lui niet 't hoofd op hol... Hoe een ander leeft, daar bekommert hij zich niet om ... Hij leeft vroom en rechtvaardig, trekt zich terug in het woud, of in de woestijn, op eenzame plaatsen, waar niemand 'm ziet. Niemand zal 'm teveel zijn, niemand zal-d-ie verwenschen,... voor ieder bidt hij,... voor alle zondaars ... voor mijn, voor jou, voor iedereen!... Daarom ontvliedt hij de ijdelheden van het leven ... Zoo is 't... (Pauze) Maar jij,... wat ben jij voor een pelgrim ? Je hebt niet eens een pas... Een ordentelijk mensch moet een pas bij zich hebben!...
Loeka. D'r zijn menschen èn menschen...
Kostylef. Maak geen grappen... Je hoeft me geen raadseltjes op te geven!... Ik ben jouw nar niet... Wat bedoel-je met je menschen en menschen?
Loeka. Is dat zoo'n raadsel? Ik bedoel: erissteenige aarde, die niet geschikt is om er op te zaaien; en er is vruchtbare aarde: wat men daar op zaait, dat groeit en gedijt... Zoo is 't...
Kostylef. Zoo? Wat wil je daarmee zeggen?
Loeka. Jij, bijvoorbeeld... als de goede God zelf tegen je zou zeggen: Michailo, wees een mensch!... 't zou voor niks zijn, 't zou niks uithalen!... Zooals je bent, zoo blijf jij nou eenmaal...
Kostylef. Zoo... en weet je ook, dat mijn vrouw's oom an de politie is. En dat ik ...
Gorki 6.



Wassilisa (komt op de plaats) Michailo Iwanowitsj, kom je thee drinken?...
Kostylef (tegen Loeka.) Maak je uit de voeten. Weg, uit mijn huis!...
Wassilisa. Ja, pak je biezen! Jij hebt een kwaje tong. Wie zal zeggen, of je niet weggeloopen ben uit de gevangenis? —
Kostylef. Dat je nu nog vandaag verdwijnt! Anders... zal je wat zien ...
Loeka. Roep anders je oom! Zeg tegen 'm dat-ie hier d'r een te pakken kan krijgen, die uit de gevangenis is weggeloopen... Dan krijgt je oom een belooning ... drie kopeken —
Boebnof (uit het venster beneden.) Wat heb je daar voor een zaak aan de hand. Drie kopeken, waarvoor?
Loeka. Ze willen me verkoopen...
Wassilisa (tegen d'r man) Kom mee ...
Boebnof. Voor drie kopeken? Kijk maar uit je oogen, voor één kopeke verkoopen ze je ...
Kostylef (tegen Boebnof) Jij staat daar net te kijken as een kobold voor 't gat van een oven. (Hij maakt zich gereed om met Wassilisa mee te gaan)
Wassilisa. Wat een gespuis is 'r toch op de wereld. Wat 'n afzetters!
Loeka. Smakelijk eten, jullie!
Wassilisa (draait zich om) Pas jij maar op, — jij, vergiftige paddestoel! (Af met 'r man, den hoek om)
Loeka. Van nacht trek 'k 'r tusschen uit...
Boebnof. Daar doe je goed an. 't Is altijd maar het beste zich bij tijds uit de voeten te maken...
Loeka. Heel juist...



Boebnof. Ik weet 't wel. Ik ben ook bijtijds d'r tusschen uitgegaan en ben daardoor Siberië vrijgeloopen
Loeka. Wat je zegt!
Boebnof. 't Is waar. De zaak zat zoo : mijn' vrouw lei het an met een van mijn' werklui. Een flinke werkman was het, ik mag niet anders zeggen; van hondevellen maakte-d-ie de mooiste waschbeerpelsen ... Kattenvellen verfde de vent, dat je zou gezegd hebben, 't zijn huiden van Kangoeroe's ... Een knappe jongen. Daar had mijn' vrouw het mee angelegd... En ze waren het zoo eens, dat ik elk oogenblik vreesde, dat ze me zouën vergiftigen of op een andere manier uit de wereld helpen. Dikwijls ranselde ik mijn' vrouw... en dan sloeg de kerel mijn ... Barbaarsch dat-ie d'r op sloeg! Eens heeft-ie mijn baard half uitgetrokken en me een rib gebroken. En natuurlijk, ik was nu ook niet mak, 'k heb haar 's met een ijzeren el op d'r schedel geslagen... Het was altijd oorlog! Maar op 't laatst, dacht ik: wat win 'k 'r mee... ze krijgen me d'r onder! En mijn' plan was al gemaakt: ik zou d'r wis en zeker van kant gemaakt hebben... Maar ik bezon me nog net op tijd — en maakte me uit de voeten...
Loeka. 't Is beter zoo! Laat ze daar d'r gang gaan en van honden waschberen maken!
Boebnof. Beroerd genoeg, de zaak stond op haar naam... De kleeren, die ik an mijn lijf droeg, waren het eenige, dat ik over hield! Ofschoon ik, eerlijk gezegd, op 't laatst toch de heele werkplaats zou verzopen hebben ... Je mot weten, ik ben een gelegenheids-zuiper...
Loeka. Een gelegenheids-zuiper?
Boebnof. Ja, als ik goed op dreef raak, verzuip ik alles, tot de kleeren van mijn lijf... En dan d'r bij, 'k ben lui... niks is erger voor me dan werken!...
(Zatin en de tooneelspeler komen twistend aan)
Zatin. 't Is idioot! Ja, je gaat ergens naar toe...



Allemaal onzin, wat je praat... Zeg 's ouwe, wat heb je dien stumpert wijsgemaakt?
De Tooneelspeler. Praat geen onzin. — Grootvader, zeg 'm, dat-ie onzin praat. Ik ga bepaald... Vandaag heb ik gewerkt, de straat geveegd... en geen jenever gedronken ! Wat zeg je d'r van ? Kijk maar hier... twee stukken van vijftien kopeken, en ik ben nuchter!
Zatin. Hoe zot! Geef op, dan ga ik ze verzuipen of... vergokken ...
De Tooneelspeler. 't Is alvast wat bij 't reisgeld!
Loeka (tot Zatin.) Hoor 's, jij, waarom wil je 'm van zijn voornemen afbrengen?
Zatin. „Zeg mij, toovenaar, lieveling der goden, — wat zal 'r van mij terecht komen." — 'k Ben heelemaal platzak, broeder, alles heb ik verspeeld! Maar de wereld is nog niet verloren, ouwe heer, — en er zijn nög spelers!
Loeka. Je bent een vroolijke Frans, Konstantijn, een aardig mensch!...
Boebnof. Kom hier, tooneelspeler!
(De tooneelspeler gaat naar het venster, hurkt daar neer en spreekt zacht met Boebnof)
Zatin. In mijn jeugd was ik een fideele vent! Ik denk 'r nog met genoegen aan ... Een mensch met een ziel... ik danste uitmuntend, speelde comedie, was op mijn plaats in vroolijk gezelschap ... eenvoudig buitengewoon.
Loeka. Hoe ben je dan zoo afgedwaald?
Zatin. Ben je nieuwsgierig, oud heertje. Alles wil-d-ie weten... waarom ?
Loeka. Ik mag graag hooren, wat de menschen zoo overkomt. Van jou begrijp ik niks, Konstantijn; als ik je



anzie ... Zoo'n aardig mensch ... zoo verstandig ... en toch ...
Zatin. De gevangenis, grootvader! Vier jaar en zeven maanden heb ik er doorgebracht en toen ik 'r uitkwam, als ontslagen gevangene, vond ik mijn weg versperd ...
Loeka. Waarom heb je gezeten?
Zatin. Om een schurk, dien ik in drift doodgeslagen heb ... In de gevangenis heb ik ook mijn kaartenkunstjes geleerd ...
Loeka. Waarom sloeg je 'm dood. Om een' vrouw?
Zatin. Om mijn' eigen zuster... Maar blijf me van 't lijf... ik hou er niet van, uitgehoord te worden... 't Zijn ouwe geschiedenissen ... mijn zuster is dood ... al negen jaar... Een prachtig schepsel was het...
Loeka. Je bent nogal niet zwaartillend. Anderen dragen 't niet zoo gemakkelijk. — Hoe ging de slotenmaker niet te keer...
Zatin. Klesjtsj ?
Loeka. Ja. die. Zonder werk, schreeuwde die, niks, heelemaal niks...
Zatin. Hij zal d'r wel an wennen... Wat mot ik beginnen?
Loeka (zacht.) Kijk. Daar komt-ie...
(Klesjtsj komt langzaam, met gebogen hoofd.)
Zatin. Heidaar, jeugdige weduwnaar! Waarom laatje den kop zoo hangen? Waar tob-je over?
Klesjtsj. Ik breek me den kop, wat ik nou doen moetMijn gereedschap is weg... alles is an de begrafeniskosten weggegaan...



Zatin. 'k Zal je een goeien raad geven: doe heelemaal niks. Neem d'r je gemak van!
Klesjtsj. Jij hebt goed praten... Ik schaam me nog voor de menschen!
Zatin. Leg die schaamte maar af. Schamen de menschen zich d'r over, dat jij slechter leeft als een hond? Als jij niet werkt en ik werk niet... en nog honderd, duizend anderen werken niet en op 't laatst — begrijp je me — gooien ze allemaal het werk neer, wat denk je, zal 'r dan gebeuren?
Klesjtsj. Dan verhongeren ze allemaal...
Loeka (tot Zatin.) D'r is een sekte... ze noemen zich „Ontvluchten"... die redeneeren net als jij...
Zatin. Ik ken ze... Die zijn nog zoo dom niet, ouwe!
(Uit Kostylef's venster hoort men Natasja schreeuwen; „Wat doe je',? Hou toch op... Wat heb ik dan gedaan?")
Loeka (onrustig.) Wie schreeuwde daar? Was dat Natasja ? O ...
(Uit Kostylef's woning hoort men luid lawaai en 't gekletter van stukgeslagen vaatwerk. Daartusschen door roept Kostylef met krijschende stem: „jouw galgenaas!")
Wassilisa (achter het tooneel.) Halt... Wacht 's... 'k zal ze... daar...
Natasja. Help! Moord!!
Zatin (schreeuwt door 't venster naar binnen.) Heidaar! ' Wat mankeert jullie?
Loeka (loopt bezorgd heen en weer.) Waska mot geroepen worden ... Wassilia... O, God!... Kinderen ...
De Tooneelspeler (loopt hard weg-.) Ik haal 'm... dadelijk...



Boebnof. Die nemen d'r daar te pakken!...
Zatin. Kom, ouwe, wij zullen getuigen zijn ...
Loeka (af achter Zatin) Waarom getuigen? Wat ben ik voor een getuige ? Als Waska maar gauw kwam ...
Natasja (achter het tooneel) Zuster... lieve zuster... Wa-a-a...
Boebnof. Nou stoppen ze d'r een prop in d'r mond ... 'k Mot toch 's gaan kijken...
(Het rumoer in Kostylef's woning wordt zwakker, het verplaatst zich van de woonkamer naar het voorhuis. Men hoort Kostylef roepen: nHou op!" Een deur wordt toegeslagen, waardoor als met een bijl het geluid wordt afgesneden. Op het tooneel is 't stil. Avondschemering)
Klesjtsj (zit zonder deelneming op den houtstapel, wrijft zich heftig de handen. Dan begint hij te mompelen, eerst onverstaanbaar, dan luider.) Ja, wat te doen. Men moet toch leven. (Luider) Ten minste een dak... maar nee, dat niet eens... geen plek, waar men zich neer kan leggen... Niks als een naakt mensch... hulpeloos en verlaten...
(Gaat langzaam, in gebukte houding weg. Een paar seconden drukkende stilte. Dan verheft zich in 't gangetje een verward rumoer, een' chaos van geluiden, steeds luider en dat al nader komt. Men hoort afzonderlijke stemmen.)
Wassilisa (achter het tooneel) Ik ben d'r zuster! Laat me los!
Kostylef (achter het tooneel) Mot jij je d'r mee bemoeien?
W assilisa (achter het tooneel.) Jij, spinhuisboef...
Zatin (achter het tooneel) Haal Waska... Maak voort!... Schiefkopf, sla d'r op! (Een politiefluitje gilt)
De Tartaar (komt op het tooneel, zijn rechterhand is



verbonden) Wat is dat voor doen... iemand op klaarlichten dag te vermoorden?
(Schiefkopf komt gejaagd op. Achter hem Medwedef.)
Schiefkopf. Hij heeft 't van mijn gekregen!
Medwepef. Hoe kom je d'r toe, hem te slaan?
De Tartaar. En jij — weet jij niet, wat jou plicht is?
Medwedef (achter Schiefkopf aanloopend.) Hier, geef mijn fluitje terug ...
Kostylef (komt op het tooneel.) Abram ! Pak 'm ... Hou 'm vast. Hij heeft me geslagen...
(Kwasjnja en Nastja komen den hoek om, zij houden Natasja onder de armen vast; men ziet aan Natasja, dat zij gehavend en mishandeld is. Zatin begeeft zich achter het huis, waar hij op Wassilisa stuit, die met hare armen zwaait en tracht haar zuster te slaan. Om haar heen springt als een' bezetene Aljosjka, schreeuwende en huilende. Nog enkele havelooze figuren, mannen en vrouwen, verschijnen)
Zatin (tot Wassilisa.) Waar mot dat naar toe, verdomde uilen —
Wassilisa. Ga jij weg, tuchthuisboef! Al mot 't mijn t leven kosten ... ik scheur d'r in stukken ...
Kwasjnja (leidt Nastja ter zijde.) Hou toch 's op, Karpowna... Schaam je toch! Hoe is 't mogelijk, zoo'n onmensch te zijn?
Medwedef (pakt Zatin bij den kraag.) Ha, nou heb ik je!
Zatin. Schiefkopf! sla d'r op!... Waska... Waska!
(In den gang, naast den blinden muur, dringen allen het huis binnen. Natasja wordt naar rechts geleid en op een houtstapel gezet)



Pepel (komt van de straat en drijft, zwijgend, met krachtige duwen, allen uit elkaar.) Waar is Natasja? Jij...
Kostylef (iverschuilt zich om den hoek) Abram! Pak Waska... Broeders, help Waska pakken. Die dief... die roover...
Pepel. Wat? Jij... ouwe woesteling! (Slaat Kostylef met krachtige vuistslagen. Deze valt zoo, dat om den hoek slechts zijn bovenlijf te zien blijft. Pepel komt op Natasja toe)
Wassilisa. Houd Waska! Durf je... houd den dief!
Medwedef (tegen Zatin) Jij kan je d'r wel buiten houen. 't Zijn hier... familiekwesties! 't Is familie onder mekaar... Wie ben jij ?
Pepel (tegen Natasja.) Wat heeft ze je gedaan? Heeft ze je gestoken?
Kwasjnja. Kijk toch 's an, wat een beesten! Met kokend water hebben ze d'r beenen verbrand ...
Nasja. Ze hebben de samowar omgestooten ...
De Tartaar. Dat kan wel toevallig gebeurd zijn. Zoo iets moet je niet zeggen, as je 't niet zeker weet...
Natasja (half bewusteloos.) Wassili... maak, dat 'k hier vandaan kom ... verberg me ...
Wassilisa. Kijk 's, lieve menschen! Kijk's hier. Hij is dood... Ze hebben 'm vermoord!
(In den gang dringen allen om Kostylef heen. Boebnof zondert zich af, gaat naar Pepel toe)
Boebnof (zacht). Waska! De ouwe heeft voor goed genoeg!
Pepel (ziet 'm aan of hij hem niet begrijpt.) Ga, haal



een rijtuig... Ze mot naar 't ziekenhuis... met die zal ik afrekenen!
Boebnof. Hoor, wat ik je zeg: ze hebben den ouwe om zeep gestuurd...
(Het rumoer op het tooneel dooft uit als ware het een vuur, waar men water op giet. Men verneemt enkele half luide uitroepen: „Is 't waarachtig waar?" „Daar heb je 't nou!" „Nou!" „Willen we d'r maar van door gaan, broeder!" „Alle duivels." „Hou nou je zinnen bij mekaar." „Snij uit, voor de politie komt!" De menigte wordt kleiner. Boebnof en de Tartaar verwijderen zich. Nastja en Kwasjnja dringen vooruit naar het lijk van Kostylef)
Wassilisa (staat op van den grond, roept luid, op triomphantelijken toon) Vermoord hebben ze 'm ... mijn man! Wie! Die daar! Waska heeft hem doodgeslagen! Ik heb 't gezien! Lieve menschen! 'k Heb 't gezien! Heidaar! Politie!
Pepel (verwijdert zich van Natasja) Laat me los!... Op zij. (Staart op het lijk. Tegen Wassilisa) Nou zal jij wel lol hebben, hè? (Stoot met zijn voet tegen het lijk) De ouwe kreng is gekrepeerd! Heb je nou je zin ?... Wil ik jou ook maar ineens den nek breken. (Wil zich op haar werpen, maar Zatin en Schiefkopf grijpen hem vast. Wassilisa verschuilt zich in de zijstraat.
Zatin. Kom toch tot bezinning!
Schiefkopf. Tut, tut, waar mot dat heen?
Wassilisa (vertoont zich weer op de plaats) Waska, mijn hartlap? Iedereen krijgt zijn portie thuis... Politie! Abram!... fluit dan toch!
Medwedef. Die duivelsche kerels hebben mijn me fluitje afgenomen ...
Aljosjka. Daar is 't. (Hij fluit. Medwedef loopt achter hem aan.)



Zatin (brengt Pepel naar Natasja.) Maak je niet ongerust, Waska! Mishandeling met doodelijken afloop... Daar kom je met een bagatel af...
Wassilisa. Houdt 'm vast! Waska heeft 'm doodgeslagen ... ik heb 't gezien!
Zatin. 'k Heb 'm ook een paar klappen gegeven... Zoo'n ouwe man heeft niet veel noodig! Geef mijn maar als getuige op, Waska...
Pepel. Ik hoef me niet te verdedigen ... Maar Wassilisa, die lap 'k 'r bij! 't Is haar schuld... zij heeft me opgestookt om haar man dood te slaan... ja, zij heeft me opgehitst...
Natasja {plotseling, luid.) Oh, nou begrijp ik 't!... Is 't zoo, Wassili?! Hoor, menschen. 't Is allemaal afgesproken werk. Hij en mijn zuster, ze hebben 't samen bedisseld... ze hebben 't 'r op angelegd! — Zeg 's of't niet waar is, Wassili. Heb-ie daarom daar straks zoo tegen me gesproken; zij most 't hooren! of is 't niet waar!? Goeie menschen, 't is zijn hoer... Jullie weten 't toch wel — iedereen weet het — ze houën 'tmet mekaar! Zij heeft 'm opgestookt om d'r vent te vermoorden ... hij liep ze in den weg... ik ook, ik ben ze ook in den weg... Daarom heeft ze me zoo toegetakeld...
Pepel. Natalija! wat praat je toch ... over wie heb je 't?
Zatin. Allemaal onzin!
Wassilisa. Ze liegt, 't Is alles gelogen ... Ik weet van niks... Waska heeft 'm vermoord... Hij alleen!
Natasja. Ze hebben 't afgesproken! Vervloekt zijn ze... alle twee...
Zatin. Dat wordt een vreemd geval... Nou je zinnen bij mekaar houën, Waska, anders werken ze je d'r onder!
Schiefkopf. Mijn verstand staat 'r voor stil. Wat een geschiedenis.



Pepel. Natasja, meen je wat je daar zei ? G'loof je werachtig dat ik ... met haar... ?
Zatin. Bij God, Natasja, wees toch verstandig!
Wassilisa (op straat.) Ze hebben mijn' man doodgeslagen, edelachtbare... Waska Pepel, de dief, heeft 't gedaan, meneer de commissaris. Ik heb 't gezien... ze hebben 't allemaal gezien ...
Natasja (wentelt zich half radeloos om en om.) Lieve menschen... mijn zuster en Waska hebben 't gedaan! Agent... die daar, da's mijn' zuster, die heeft 'm verleid ... d'r lief... ze heeft 'm opgestookt... daar is t-ie, de verdommeling ... ze hebben 't samen gedaan ... Reken ze in ... stop ze d'r achter... Neem mijn ook maar mee... breng mij ook maar naar de bak! O, lieve Jezus... zet mijn ook maar in de kast!...
Het scherm valt.



VIERDE BEDRIJF.
De mise-en-scène als in het eerste bedrijf. Alleen Pepets kamer is er niet meer; het houten beschot is verwijderd. Ook het aambeeld staat niet meer op de plaats waar Klesjtsj vroeger zat. In den hoek, waar vroeger Pepel's kamer was, ligt de Tartaar; hij wentelt zich heen en weer, steunt af en toe. Aan de tafel is Klesjtsj bezig een harmonica te repareeren, die hij van tijd tot tijd probeert. Aan het andere einde van de tafel zitten Zatin, de baron en Nastja. Voor hen een flesch brandewijn, drie flesschen bier, een groot stuk roggebrood. Op den oven de tooneelspeler. Hij maakt bewegingen van onrust en hoest. Het is nacht. Het tooneel wordt verlicht door een' lamp, die midden op de tafel staat. Buiten huilt de wind.
Klesjtsj (wit.) Ja . .. midden in de herrie is hij d'r van tusschen gegaan ...
De Baron. Hij is voor de politie gevlucht... als de nevel voor de zon ...
Zatin. Zoo vlieden de zondaars voor het aangezicht der rechtvaardigen!



Nastja. Een prachtige ouwe man was 't... en jullie... zijn jullie menschen ... Gespuis ben jullie...
De Baron {drinkt) Op je gezondheid, lady!
Zatin. Een interessante grijsaard... Onze Nastienka is verliefd op 'm ...
Nastja. Ja... zeker... recht lief heb ik 'm gekregen! Voor alles had hij oog... van alles had-ie verstand...
Zatin {lachend.) En voor veel menschen was hij, wat meelpap is voor lui, die geen tanden hebben...
De Baron {lachend.) Of een trekpleister voor een' zweer...
Klesjtsj. Hij had een medelijdend hart... jullie weet van geen meelij...
Zatin. Wat heb jij d'r an, of ik al meelij met je heb?
Klesjtsj. Ik heb je meelij niet noodig... maar beleedigen moet je me ook niet...
De Tartaar (richt zich van zijn' brits op, wiegt zijn' gewonde hand als een klein kind heen en weer) Die ouwe man meende 't goed ... Zijn hart was zijn' wet... Wie in zijn hart zijn wet heeft, die is een goed mensch... Die in zijn binnenste de wet niet heeft, die is verloren!...
De Baron. Wat voor een wet, Vorst?
De Tartaar. Nou... wat doet 't 'r toe... de wet... je begrijp me wel!
De Baron. Praat 's door.
De Tartaar. Kom niemand te na!... daar heb je een wet.



Zatin. Bij ons in Rusland hebben ze „'t wetboek van strafrecht, voor crimineele en correctioneele straffen"...
De Baron. En nog een aanhangsel: „Bepalingenover de straffen, die de vrederechter kan uitspreken"...
De Tartaar. Bij ons heet het de Koran... De Koran is je wet. Men moet zijn Koran in zijn binnenste dragen, dat zeg ik!
Klesjtsj {probeertzijn harmonica.) Hij piept nog altijd... Wat de vorst daar zegt, is waar... men moet leven volgens de Wet, volgens het evangelie...
Zatin. Leef er dan naar...
De Baron. Welja, probeer 't maar 's.
De Tartaar. Mohammed heeft den Koran gegeven. Hij zei: Ziehier de wet. Doe wat er geschreven staat! Daar zal een tijd komen, dat de Koran nier meet toereikend zal zijn ... deze tijd zal zijn eigen wet hebben, een nieuwe wet... Iedere tijd heeft zijn eigen wet...
Zatin. Jawel... onze tijd heeft het „Wetboek van Strafrecht" gegeven. Een stramme wet... die zal niet gauw afgedaan hebben.
Nastja (klopt met haar glas op de tafel.) Ik zou wel 's willen weten, waarom ik hier eigenlijk ben... hier bij jullie? Ik wil hier vandaan... Ergens heen, al is het naar het andere eind van de wereld.
De Baron. Zonder schoenen, lady?
Nastja. Voor mijn part nakend. D'r naar toe kruipen wil ik, op handen en voeten!
De Baron. Dat zal vermakelijk zijn om an te zien, zoo op handen en voeten...
Nastja. Ik doe het... as ik jouw bakkes maar niet



meer hoef te zien!... O, alles staat me zoo tegen... Het heele leven, al de menschen!...
Zatin. As je gaat, neem dan den tooneelspeler mee... Die wil ook gauw weg. Die is t'r achter gekomme, dat er precies op een halve kilometer afstand van het andere eind van de wereld een geneesinrichting voor organons bestaat...
De Tooneelspeler (steekt den kop over den ovenrand.) Voor organismen, schaapskop!
Zatin. Voor organons die vergiftigd zijn van alkohol...
De Tooneelspeler. Ja!... Hij gaat weg! Heel gauw. Jullie zult 't zien!
De Baron. Wie is die „hij," sire?
De Tooneelspeler. Die is „ik."
De Baron. Merci, lieve vriend... Kom hoe heet ze ook? Die Godin van het drama? van de tragedie?... Hoe heet ze ook weer?
De Tooneelspeler. Een muze is het, schaapskop! Geen godin, maar een muze!
Zatin. Lachesis.. .Hera... Aphrodite... Atropos... de duivel mag ze uit mekaar houën .. .Zoo, dus de muzenzoon gaat ons verlaten. Die ouwe heeft 'm zijn hoofd op hol gebracht...
De Baron. De ouwe was een gek ...
De Tooneelspeler. Jullie zijn barbaren... Stomme vlegels. Weet je niet, wie Melpomene is? Onverschillig slag van menschen. Je zult 't zien, hij verlaat jullie... „Bras 'r maar op los, gij treurige gezellen," gelijk het bij Béranger heet... Hij zal het oord wel vinden, waar niets... niets meer...



De Baron. Waar heelemaal niets meer is, Sire?
De Tooneelspeler. Juist, heelemaal niets meer. „Dit hol zal mijn graf worden. Ik sterf, verteerd en krachteloos!" Jullie!... waarvoor leven jullie?... Waarvoor?...
De Baron. Zeg, hoor 's, jij,... Kean of Genie en Hartstocht ... Brul zoo niet!
De Tooneelspeler. Hou je bek! 'k Brul toch!
Nastja (heft 't hoofd van de tafel op, zwaait met de armen in de lucht) Schreeuw maar door! Laat ze 't maar hooren!
De Baron. Wat beteekent dat, Lady?
Zatin. Laat ze maar kletsen, baron. De duivel zal ze allebei halen ... Laat ze schreeuwen, laat ze zich den kop breken... altijd door... Het zal wel ergens goed voor zijn ... Laat de mensche d'r gang gaan, zooals de ouwe zei... Die ouwe heeft ze allemaal rebelsch gemaakt...
Klesjtsj. Hij wou ze allemaal ergens heen sturen... En zelf wist-ie den weg niet...
De Baron. Een kwakzalver was 't...
Nastja. Niet waar! Jij bent een kwakzalver!
De Baron. Hou je koest, Lady!
Klesjtsj. Van de waarheid most-ie niet veel hebbe, die ouwe... Bij slot van rekening had-ie gelijk ... Wat doe ik met de waarheid, as ik niet te eten heb? Daar, kijk de Tartaar 's (wijst naar den Tartaar.) Die heeft zijn hand bezeerd bij zijn werk... nou moet-ie afgezet worden ... Daar heb je nou de waarheid!
Zatin (slaat met den vuist op de tafel.) Stil daar! Jullie zijn dom volk allemaal samen.Zeg niks van den ouwe! (Rustiger.) Jij, baron, jij bent de domste van allen ... Waarom zou die ouwe een kwakzalver zijn ? Wat beteekent dat: waarheid? De Mensch is de waarheid! Dat begreep de ouwe... Maar jullie
OORKI 7.



begrijpen 'r niks van! Jullie zijn zoo stompzinnig als die baksteenen. Ik begrijp die ouwe heel goed. Hij snee wel op, maar hij dee 't uit meelij met jullie ! Verdomd. Er zijn veel zulke lui, die liegen uit meelij met hun naasten. Ik weet het, 'k heb 't gelezen! Ze spreken onwaarheid, maar zoo mooi, zoo geestdriftig, zoo wonderlijk ! Er zijn troostvolle, verzoenende leugens... Door zoo'n leugen wordt het mogelijk, het rechtvaardig te vinden, dat het blok de hand verbrijzelt van den arbeider, en de verhongerden in staat van beschuldiging te stellen... Ik ken die leugen! Wie een onmannelijk hart heeft, of wie zich door vreemde sappen voedt, die heeft de leugen noodig, dien geeft ze moed ... Maar wie zijn eigen meester is, wie onafhankelijk is en niet leeft van het zweet van anderen, waarvoor zou hem de leugen dienen? De leugen is de religie van knechten en heeren: — de waarheid is de Godheid van den vrijen mensch!
De Baron. Bravo! Uitstekend gezegd! 'k Denk 'r net zoo over! Je spreekt... als een fatsoenlijk mensch.
Zatin. Waarom zou een gauwdief niet is spreken als een fatsoenlijk mensch — als toch de verstandige lieden redeneeren als gauwdieven? — Ja, veel ben ik vergeten, maar wat heb ik toch nog onthouên! De ouwe? Dat was een geslepen kop! Op mij heeft-ie gewerkt, als zuur op een ouwe, vuile munt... Prosit, hij leve! Schenk 's in...
(Nastja schenkt een glas bier in en geeft het Zatin.)
Zatin (glimlachend.) Die ouwe... daar ging veel bij 'm om, hij had op alles een eigen kijk. Ik vroeg 'm eens: „Grootvader, waarvoor leven de menschen (hij beproeft in stem en gebaar Loeka na te doen.) „De menschen? Wel, die leven ter wille van de besten! Daar heb je bijvoorbeeld vischkoopers, ellendig volk, en opeens wordt er in hun midden een geboren, zoo een, als de wereld nog nimmer aanschouwd heeft; hij munt boven allen uit, geen andere vischkooper staat met hem gelijk. Hij geeft op het bedrijf een nieuwe kijk, zijn wijze van zien — en met één slag brengt hij 't vak twintig jaar verder. — En zoo leven ook de anderen... de slotenmakers, de schoenmakers en alle andere arbei-



ders, ook de boeren, en zelfs de heeren... allen leven ten behoeve van de besten! Ieder denkt, dat hij voor zijn eigen pleizier op de wereld is, maar dan blijkt het opeens dat hij leeft voor Hem, voor den besten. Honderd jaar of misschien langer leven zij, totdat Hij er is, die boven alles uitmunt."
(Nastja kijkt Zatin strak aan. Klesjtsj houdt op, zijn harmonica te bespelen en luistert eveneens. De baron laat het hoofd zakken, trommelt met de vingers op de tafel. De tooneelspeler steekt het hoofd over den rand van den oven en beproeft voorzichtig op de brits te klimmen)
Zatin (voortgaand.) „Allemaal, lieve vrienden, leven eenig en alleen ter wille van de besten! Daarom moeten wij iederen mensch eerbiedigen ... We weten immers niet wie hij is, waartoe hij geboren werd, en wat hij nog tot stand zal brengen... Wie weet, of hij niet geboren werd voor ons geluk ... om ons tot groot nut te zijn ?... Maar vooral de kinderen moeten wij respecteeren,... de kleine kindertjes!... Zij moeten vrijheid hebben ... Laat zij het leven vol uitleven ... Eerbied voor de kinderen!" (Zucht stil voor zich heen.) (Pauze)
De Baron (peinzend) Voor de besten... Hm. Ja... Dat doet me denken an mijn eigen familie... Een oude familie... Nog uit den tijd van Katharina ... Voorname adel Krijgslieden... We zijn uit Frankrijk geëmigreerd ... in Russische dienst getreden.. klommen altijd hooger Onder Nicolaas I bekleedde mijn' grootvader een voornaam ambt... rijk was-ie ... had honderden lijfeigenen ... paarden ... een kok...
Nastja. Lieg toch niet!... Allemaal kale bluf!
De Baron (springt op) Wat!... nou... verder!
Nastja. Allemaal bluf!
De Baron (schreeuwt) Een huis in Moskou! Een in Petersburg! Koetsen... Het wapen op de portieren!



(Klesjtsj neemt zijn: harmonica, staat op, gaat ter zijde, vanwaar uit hij over het tooneel kijkt.
Nastja. Bluf!
De Baron. Hou je koest! Dozijnen lakeien, zeg ik je!
Nastja (met zichtbaar genoegen.) Allemaal bluf!
De Baron. Ik sla je de hersens in!
Nastja (doet, of zij weg wil loopen.) Rijtuigen? t Is gelogen!
Zatin. Hou op, Nastjenka. Maak 'm niet woedend...
De Baron. Wacht... jij, vod! Mijn grootvader...
Nastja. Jij, je hebt geen grootvader gehad!... (Zatin lacht.)
De Baron (valt, geheel uitgeput van toornige opwinding, op de bank.) Zatin, zeg toch 's tegen d'r . de slons., lach jij ook al!.. G'loof je me ook niet. (Schreeuwt vol vertwijfeling, terwijl hij met de vuist op de tafel slaat.) De duivel zal jullie halen, 't is precies waar wat ik zeg
Nastja (op triomphantelijken toon.) Haha, zie je nou, hoe jij schreeuwt? Nou weet je, hoe pleizierig het voor iemand is, as je hem niet g'looven wil!
Klesjtsj (Gaat naar de tafel terug) Ik dacht al, dat loopt op vechten uit...
De Tartaar. Wat een stom volk! Om zulke flauwe kul!
De Baron. Ik laat me zoo niet beetnemen! Ik heb bewijzen. — Papieren. — Duivels!
Zatin. Gooi ze dan in de kachel. En denk niet meer



aan de rijtuigen van je grootvader. Met een koets, die je eenmaal gehad hebt, rijdt een mensch niet ver...
De Baron. Hoe durft ze 't te wagen...
Nastja. Kijk hem! Hoe ik 't durf te wagen ...
Zatin. Je ziet toch, dat ze 't waagt. Is ze iets erger dan jij? Al heeft d'r familie er geen rijtuigen op na gehouden, al heeft ze geen grootvader, die... misschien kent ze d'r vader of d'r moeder niet eens...
De Baron (rustiger) Alle duivels... Je spreekt over alles zoo koelbloedig, terwijl ik dadelijk . •. 'k Geloof dat ik geen karakter heb ...
Zatin. Schaf 'r een an. 't Is een nuttig ding ... (Pauze) Zeg 's, Naf|sja, ga je nog dikwijls naar 't ziekenhuis?
Nastja. Waarvoor?
Zatin. Naar Natasja.
Nastja. Vraag je dat nou? Die is t'r al lang vandaan en verdwenen. Nergens te vinden ...
Zatin. Spoorloos verdwenen ...
Klesjtsj. 'k Ben nieuwsgierig of Waska d'r Wassilisa, of Wassilisa d'r Waska bijlapt...
Nastja. Wassilisa? Die zal zich d'r wel uitdraaien! Die is slim genoeg. Maar Waska krijgt dwangarbeid ...
Zatin. Voor mishandeling met doodelijken afloop kom je d'r af met gevangenis...
Nastja. Jammer. Dwangarbeid zou beter zijn. Jullie allemaal kwam dwangarbeid toe. Wegruimen moesten ze jullie as een hoop vuil, ergens in de een of andere mijn!
Zatin (verbluft) Wat haal jij in je hoofd ? Ben je gek geworden ?



De Baron. Ik sla je daar tegen de vlakte, onbeschaamd wezen!
Nastja. Probeer 't 's! Raak me 's an?
De Baron. Je zal 's zien, of ik 't probeeren zall
Zatin. Laat 'r met rust. Raak 'r niet an! Beleedig de Mensch in haar niet. — Telkens weer denk ik aan dien oude! (Lacht luid) Beleedig de Mensch in haar met. En als ik genoeg beleedigd ben, zoo dat ik voor mijn heele leven genoeg heb, wat moet ik dan doen. Vergeven... Nooit!
De Baron (tegen Nastja) Denk 'r aan, deern, ik ben je gelijke niet.
Nastja. Och, ongeluk! Je leeft van me, als de worm van den appel...
(De mannen lachen in verstandhouding)
Klesjtsj. Domme gans! Een mooie appel ben je...
De Baron. Mot ik me nog kwaad maken over zoo'n idioot.
Nastja. Lach-je? Doe maar niet of je 't meent. Jullie hebt geen reden om te lachen.
De Tooneelspeler (dof) Geef ze maar wat ze toekomt!
Nastja. O, als 'k kon!... Ik zou ze allemaal (Ze neemt een kopje van de tafel en gooit het op den vloer) Zoo!
De Tartaar. Waarom gooi je dat ding stuk, jij kromme kurketrekker.
De Baron (staat op) Nee, dat gaat niet, ik mot r s mores leeren!
Nastja (loopt weg) Loop na de duivel.



Zatin (roept haar achterna) Hou toch *s eindelijk op! Wat mot dat allemaal? Wie denk je bang te maken?
Nastja. Jullie, wolven! Krepeeren mosten jullie!
De Tooneelspeler (somber) Amen!
De Tartaar. Kwaadaardig volk, die russische vrouwen! Schaamteloos en losbandig! De tartaarsche vrouw is anders. De tartaarsche vrouw houdt zich an de wet...
Klesjstj. Een muilpeer kwam d'r toe...
De Baron. Zoo'n ge-meen schepsel!
Klesjtsj (probeert de harmonica) Ziezoo, klaar! Maar de eigenaar laat zich niet zien... De jongen maakt 't te bont...
Zatin. Drink 's.
Klesjtsj (drinkt) Dank je! 't Is tijd om op één oor te gaan liggen ...
Zatin. Begin je al langzamerhand an ons te wennen?
Klesjtsj (drinkt en gaat in den hoek op zijn' brits) Het went wel... Overal zijn mensche... In den beginne zie je dat zoo niet, maar as je goed uit je oogen kijkt, zijn de menschen overal eender... alles went...
(De tartaar spreidt wat uit op de brits, knielt en bidt)
De Baron (tegen Zatin, wijzend op den tartaar) Kijk's!
Zatin. Laat 'm zijn gang gaan. 't Is een goeie kerel. Hinder 'm niet (lacht hardop) Ik ben vandaag zoo teerhartig. De duivel mag weten, hoe 'k er an kom!
De Baron. Jij ben altijd teerhartig, als je half zat bent... En verstandig ben je dan ook ...
Zatin. Als ik half kachel ben, vind ik alles goed. Hm...



ia... Hij bidt. Heel goed! De mensch mag geloovig zijn of niet, dat is zijn eigen zaak! De mensch is vrij: hij moet zelf overal voor staan: voor zijn geloof, voor zijn ongeloof, voor zijn liefde, voor zijn meening. Het komt allemaal voor zijn eigen rekening, daarom is hij — vrij!... De Mensch — is de Waarheid! Wat beteekent dat: „mensch"? Jij bent 't niet, en ik niet, en zij niet... Nee! Maar jij, ik, zij, de ouwe Loeka, Napoleon, Mohammed, met elkaar zijn zij: de Mensch! (Hij teekent in de lucht den omtrek van een' menschelijke gestalte.) Begrepen? Het is iets grootsch. Het is dat, waar alles begint en alles eindigt... Alles uit den mensch, alles voor den mensch. De mensch alleen bestaat, al het andere is het werk van zijn' handen en zijn' hersens! De Mensch! O, het is grootsch. Hoe verheven klinkt het: Mensch! Men moet voor de menschen eerbied hebben! Geen medelijden met den mensch... Niet door medelijden moet men hem vernederen, heb respect voor hem! Baron, laten we drinken op het welzijn van den Mensch! Hoe schoon is't toch, zich mensch te voelen! Ik... ben een voormalige spinhuisboef, een moordenaar, een valsche speler. — Nou ja! Als ik op straat kom, loopen de menschen een endje om, ze kijken me an, alsof ik de ergste boosdoener op de wereld ben; ze wijzen me na... dikwijls roepen ze: smeerlap, windzak! Waarom werk je niet? — Werken? Waarvoor? Om te eten? (Hij lacht luid.) Ik heb altijd de menschen veracht, die zich zoo druk maakten om d'r boterham. Niet daarop komt het aan, baron! De Mensch is de hoofdzaak. De Mensch is meer dan een volle maag. (Hij staat op.)
De Baron (schudt het hoofd) Jij denkt veel na over zulke dingen, t Is wijs, het doet je hart goed. Mij is 't niet gegeven. (Kijkt omzichtig in 't rond en gaat zachtjes verder) Dikwijls wordt ik angstig. Broeder... begrijp je 't? Ik verlies den moed en ik zeg dan: Wat verder?
Zatin (loopt op en neer) Onzin! Voor wien moet een mensch bang zijn?
De Baron. Zoo lang als ik me 't herinneren kan, zie je» is 't me altijd geweest of er een nevel op mijn hersens lag. Ik wist nooit recht, wat er met me gaande was...



altijd had ik een gevoel of ik mijn leven lang niets anders deed dan het eene pak uit en het andere antrekken... Waarvoor? 'k Begreep het niet. Ik leerde... 'k Droeg de uniform van het adelijk instituut... Wat leerde'k? 'k Begreep 't niet!... 'k Trouwde — trok een rok aan, dan een nachthemd... nam een vrouw, een monster... Waarom? Ik begreep het niet... Ik bracht 'r alles door, droeg een versleten jas en een vale broek... Hoe ik zoo aan lager wal gekommen ben ? 'k Heb er niet het minste idee van... 'k Kreeg een betrekking aan het departement van financiën... een uniform, een muts met een kokarde... ik verduisterde geld... trok het boevenpak an... en toen trok ik dit hier an ... En alles gebeurde als in een droom ... Belachelijk, niet?
Zatin. Niet erg; ik vind het eerder dom...
De Baron. Ja, ook mij lijkt het dom... Maar het zal toch wel een doel gehad hebben dat ik geboren werd... hè?
Zatin (lacht) Best mogelijk... De mensch wordt geboren ter wille van de voortreffelijkste! (Knikt met het hoofd) Dat klopt... Uitstekend, s
De Baron. Die Nastja die loopt maar weg 
'k mot toch 's zien, waar ze uithangt — Het is toch altijd (Af. Pauze.)
De Tooneelspeler. Zeg, Tartaar. (Pauze) Vorst. (De Tartaar wendt het hoofd naar hem om)
De Tooneelbpeler. Bid voor me 
De Tartaar. Wat?
De Tooneelspeler. (Zachter) Bidden ... voor mij!...
De Tartaar (na een kort stilzwijgen.) Bid zelf —
De Tooneelspeler (klimt snel van den oven naar beneden, gaat naar de tafel, schenkt zich met bevende handen een glas brandewijn in, drinkt en gaat haastig naar 't voorhuis.) Nou ga ik!.. .(af)



Zatin. Zeg 's jij, Sigambrer. Waar na toe?(Hijfluit)
(Medwedef in een gewatteerd vrouwenjak en Boebnof komen binnen, beiden een beetje aangeschoten. Boebnof draagt in de eene hand een zak krakelingen, in de andere een paar gerookte visschen, onder den arm een' flesch brandewijn, in de rokzak nog een)
Medwedef. Een kameel hoe zal 'k 't zeggen...
een soort van ezel. Alleen dat hij geen ooren heeft 
Boebnof. Hou toch op! Je bent zelf een soort
van ezel.
Medwedef. Ooren heeft een kameel niet, hij hoort met zijn neusgaten 
Boebnof (tegen Zatin) Mijn' boezemvriend, 'k heb je in alle kroegen en spelonken gezocht. Neem eerst maar 's die flesch an, 'k heb geen hand vrij 
Zatin. Leg die krakelingen op tafel, dan heb je tegelijk een hand vrij 
Boebnof. Je hebt gelijk. Je ben toch Hoorde-je
die, man van ae wet ? .... Dat is een slimmerd 1
Medwedef. Alle gauwdieven zijn slim, dat weet ik al lang! Wat zouen ze zonder slimheid moeten beginnen ? Een ordentelijk mensch kan wel dom zijn, maar een boef mot zijn weetje weten. Maar van een kameel, broeder, ben je niet op de hoogte. Een kameel is een rijdier, hoorns heeft-ie niet en tanden ook niet 
Boebnof. Waar zit het gezelschap? Geen mensch
daar? Heidaar, kommen jullie 'k tracteer vandaag.
Wie zit daar in den hoek?
Zatin. Je zal wel haast platzak zijn, vogelverschrikker?
Boebnof. Natuurlijk, 'k Heb maar een heel klein beetje geld bij mekaar gescharreld... Schiefkopf! Waar is Schiefkopf toch!



Klesjtsj (komt naar den tafel) Hij is er niet...
Boebnof. Buldog! brrr! brrr! nou niet blaffen, niet knorren! Drink, eet, laat je hoofd niet hangen... ik hou jullie allemaal vrij! Dat doe ik al te graag, broeder! Als ik rijk was, dan zette ik een kroeg op, waar je alles voor niks kreeg! Zoowaar as God leeft! Met muziek en een zangkoor... Drink, eet, luister, doet je ziel te goed! Kom er maar in, arme man... in mijn gratis-kneip! — Zatin! Broeder! jouw mag ik lijen... jij krijgt de helft van mijn kapitaal! Daar, pak an!
Zatin. Geef me maar dadelijk alles...
Boebnof. Alles? Mijn heele kapitaal? Je zult 't hebbe, hier... Eén roebel — nog éen — een twintig kopekenstuk — een van vijf, een paar stukken van twee kopeken ... da's alles!
Zatin. Goed... Bij mijn is 't goed bewaard... Ik win d'r mijn geld mee terug ...
Medwedef. Ik ben getuige. — Je hebt 'm het geld in bewaring gegeven. Hoeveel was 't ook ?
Boebnof. Jij ? Jij bent een kameel... Wij hebben geen getuigen noodig ...
Aljosjka (komt met bloote voeten binnen.) Kinderen! Ik heb mijn voetjes nat gemaakt!
Boebnof. Komaan, maak dan ook je keel nat... dan komt het een met het ander overeen. Je bent een geschikte vent... je zingt, je maakt muziek... heel aardig van je! Maar... drinken moet je niet! Drinken is nadeelig, broeder, erg nadeelig!...
Aljosjka. Ja, dat zie ik an jou! Je begint pas te leven as ie wat op hebt!... Klesjtsj, is mijn' harmonica klaar? (Zingt en danst)
Was ik niet zoo'n leuke jongen
Met mijn blauwe oogen,
Heusch, dan zou de petemeu Mij zoo graag niet mogen! —
Ik ben bevroren, kindertjes, wat is dat koud!



Medwedef. Mag ik vragen: wie is je peettante?
Boebnof. Dat mot jij je 's afwennen. Je hebt tegenwoordig niks meer te vragen! Je ben niet meer van de politie... da's gedaan. — Je ben geen politie-agent en ook geen oom meer...
Aljosjka. Je bent eenvoudig de man van tante!
Boebnof. Van je nichten zit de eene in de bak en de andere ligt te sterven ...
Medwedef (opgeblazen) Dat is niet waar! Ze ligt niet op sterven, ze denken alleen maar dat ze dood gaat, ze is eenvoudig nergens te vinden! (Zatin lacht luid.)
Boebnof. Dat komt op hetzelfde neer, broeder! Een mensch zonder nichten noem je geen oom!
Aljosjka. Excellentie! Gepensioneerde tamboer van de keukencompie! (zingt)
Geldje heeft de petemeu,
Ik geen rooie duit —
Daarom smijten ze overal Waar 'k ook kom, me er uit!
Brrr! wat een kou!
(Schiefkopf komt binnen; dan, tot aan het einde van het bedrijf, volgen nog enkele figuren, mannen en vrouwen, die zich uitkleeden, op den brits gaan liggen en stil brommen!)
Schiefkopf. Waarom ben jij weggeloopen, Boebnof?
Boebnof. Kom maar hier, ga zitten! We zullen zingen, broeder! —Mijn lijfdeuntje... goed?
De Tartaar, 't Is nou nacht, 't Is tijd om te slapen! Zing als het dag is!
Zatin. Laat ze begaan, vorst! Kom maar hier!
De Tartaar. Laat ze begaan. — Jawel dan maken ze lawaai. Als er gezongen wordt, krijg-je spectakel.



Boebnof (gaat naar hem toe.) Hoe gaat 't met de hand, vorst? Hebben ze 'm al afgezet?
De Tartaar. Waarom afzetten? Daar willen we nog een beetje mee wachten... Misschien zal 't niet noodig zijn. Een hand is niet van ijzer... Afzetten, dat gaat gauw genoeg...
Schiefkopf. 't Is een nare geschiedenis, Hassanka. Wat ben je, als je je hand kwijt ben. — Aan menschen zooals wij vragen ze het eerst of-je je handen en je rug kan gebruiken. Een mensch zonder handen is geen mensch. Die kan zich wel laten begraven... Kom, drink maar een glaasje mee...
Kwasjnja (komt binnen.) Zoo, brave kostgangers, wat een hondenweer! wat een brij op straat, en koud! Is mijn politieman daar? Heidaar, wachtmeester!
Medwedef. Hier ben ik ...
Kwasjnja. Heb-je mijn jak weer an? Wat overkomt je toch ? Ik g'loof werachtig, dat je een beetje op hebt... Dat ontbrak 'r nog naar an!
Medwedef. Boebnof is jarig ... En 't is zoo koud... zoo'n natte brij!
Kwasjnja. 'k Zal je leeren ... Met jou natte brij. Niet uit den band springen ... Ga slapen...
Medwedef (af naar de keuken.) Slapen gaan ? Dat kan wel... ik zal 't maar doen... 't Is tijd! (Af)
Zatin. Waarom behandel-je 'm zoo streng?
Kwasjnja. D'r zit niks anders op, lieve vriend. Iemand als hij moet kort gehouën worden. Voor de grap heb ik 'm niet genomen. Ik dacht bij mezelven: 't Is een militair... en jullie zijn woeste kerels... dat speel ik als vrouwspersoon alleen niet klaar... Nou begint-ie te drinken, dat komt niet uit, jongen.



Zatin. Je hebt je een slechten helper uitgekozen ...
Kwasjnja. Nee, hij is heel goed... Jij wil me toch niet hebbe! En al zou je willen, in acht dagen was de aardigheid d'r af. Met huid en haar zou je me vergokken!
Zatin (lacht hard op) Akkoord! Ik zou je verspelen...
Kwasjnja. En? Aljosjka!
Aljosjka. Present...
Kwasjnja. Zeg 's — wat heb je van me verteld?
Aljosjka. Ik? Van alles. Al, wat ik vertel, kan ik verantwoorden. Ik zeg: die vrouw, een wonder van een vrouwmensch! Vleesch, vet, beenderen, — meer dan drie centenaars — en hersens, geen half lood.
Kwasjnja. Dat lieg-je, beste jongen. Ik heb heel goeie hersens.. . Nee, waarom vertel-je an de menschen, dat ik mijn'diender sla?
Aljosjka. Ik dacht: je trekt hem aan zijn' haren, dat is net zoo goed als slaan...
Kwasjnja (lacht.) Stomme kerel! Waar dient het voor, dat je de menschen de vuile wasch laat zien. Dat beleedigt 'm. Uit louter ergernis over jouw praatjes is-t-ie an den drank geraakt...
Aljosjka. Kijk nou 's an! 't Is dus waar, wat het spreekwoord zegt: kuikens drinken ook! (Zatin en Klesjtsj lachen.)
Kwasjnja. Wat ben je moppig! Zeg 's, Aljosjka, wat ben jij eigenlijk voor een baksel?
Aljosjka. Ik ben een kerel, die midden in de wereld staat! Eerste klas! Waar mijn' oogen heen kijken, daar trekt mijn hart me heen!



Boebnof (bij de brits van den Tartaar.) Kom, laten we niet slapen. We willen nou zingen, den heelen nacht door. Wat zeg jij, Schiefkopf.
Schiefkopf. Dat kunnen we doen ...
Aljosjka. Ik zal begeleiden ...
Zatin. En wij luisteren!
.De Tartaar (glimlachend.) Nou, Boebnof, ouwe duivel, schenk me 's een glaasje in. „Laat ons zuipen, laat ons brassen, tot de dood ons komt verrassen!"
Boebnof. Schenk 'm in, Zatin! Schiefkopf ga zitten. Ach, broeder. Hoe weinig heeft een mensch toch noodig, om gelukkig te zijn! Ik bijvoorbeeld, ik heb nog maar een paar slokjes gedronken, en ik ben onder een hoedje te vangen! Schiefkopf, zet 's in, mijn lijfdeun... Zingen wil ik ... en huilen!...
Schiefkopf (zet een lied in.)
„Wel gaat de zonne op en onder"
Boebnof (valt in.)
„Maar tot mij dringt zij nimmer door!"
(De deur wordt heftig opengerukt.)
De Baron (op den drempel staande, schreeuwt.) Heidaar, jullie! Kom 's gauw... Kom d'r 's uit. Daar... op de plaats ... heeft de tooneelspeler zich opgehangen!
(Stilte. Allen zien den baron aan. Achter zijn rug verschijnt Nastja, die langzaam, met wijd geopende oogen, op de tafel toetreedt.)
Zatin (zacht.) Die mot ons pleizier vergallen... de gek!
Het scherm valt.
EINDE.