14%
1)
27















i_*i unui^iw^ uv iu
/ ^ Nederlanda Societo Esperantista
14«>') ) |pLa Esjtonto Estas Ma"i -i
v iiet Esperanto op School
BEKNOPT LEERBOEK
met tal van schriftelijke en mondelinge oefeningen. Voor zelfstudie en Schoolgebruik.
DOOR
H. J. BULTHUIS.
ESPERANTO-BOEKHANDEL C. W. HOENCAMP.
'S-GRAVENHAGE. — 1909.
D 27







HET ESPERANTO OP SCHOOL.
BEKNOPT LEERBOEK
met tal van schriftelijke en mondelinge oefeningen. Voor zelfstudie en Schoolgebruik.
DOOR
H. J. BULTHUIS.
•* OMBt.il ijIiq de la
Nederlanda Societo Esperantista „La Estonto Estas Nia"
ESPERANT O-BOEKHANDEL C. W. HOENCAMP. 'S-GRAVENHAGE. — 1909.







Oefeningen voor de uitspraak.
balo ba' lo cento tseen' to
patro pa' tro sento seen' to
nubo noe' bo sceno stseen' o
celo tsee' lo scio stsie' o
citrono tsie tro' no colo tsool' o
' tweeklinkers klanken
Uitspraak.
a klinkt als onze a in vader,
e „ „ e „ beren,
i „ „ i „ liter (nooit als in dit),
o „ . o » koren,
u „ „ oe. boeren (dus als onze oe).
^ au „ „ „ auw in gauw.
jeu» „ . eeuw „ leeuw.
Spreek de klinkers en de tweeklanken niet zeer kort uit, zooals in de Nederlandsche woorden lat, bek, krom; evenmin al te lang. zooals in het Nederlandsch woord maar.
Twee klinkers naast elkaar spreekt men ook naast elkander uit, want stomme letters heeft men niet in het Esperanto.
De medeklinkers worden uitgesproken als in het Nederlandsch, uitgezonderd de volgende :
medeklinkers
c klinkt altijd als onze ts in statsion. / g „ „ zachte k in het Duitsche woord gut. I v . „ w in waar.
ie, „ „ tsj (dus als ch in het Engelsche woord ) child).
\ g „ „ „ dzj (dus als in gentleman.
I h „ „ ch in lachen.
J j „ „ „ zj (dus als in het Fransche woord jour)
(zjoer).
s „ „ sj (dus als sjees).
De klemtoon valt steeds op de voorlaatste lettergreep.



kolo kool' o de dee
oficiro ofitsie' ro sen seen
facila fatsiel' a gento ,feen' to (g zacht)
laca lats'a pago pa' go (g zacht)
paculo pats oei' o pago pa' dzjo
car tsjar gusta dzjoes' ta
cemizo tsjeem ie' zo pachoro pats ho' ro
êikano tsjïe kaan' o horo ho'ro
cielo tsjie eel' o horo cho' ro (ch scherp)
cu tsjoe koro ko' ro
cia tsjie' a trovi tro' wie
cia tsie' a min mien
ec eetsj foiro fo ie' ro
ec eets iel ie' eel
ludo loe' do malplej mal' pleej
dento deen' to jus joes
plendi pleen' die jus zjoes
el eel makulo ma koe' lo
en een adiaü a die' auw
EERSTE LES.
tio, dat ankau, ook
tio-ci, dit antaiï, voor (bep. van tijd en
kaj, en plaats)
kun, met post, achter, na
sur' °P en, in
la, de, het estas, is
Het zelfstandig naamw. eindigt steeds op ,,o".
La tablo. La sego. Tio estas tablo. Tio estas sego. La tablo estas meblo. La sego estas ankaü meblo. Tio estas liniilo, kaj tio estas krajono. La liniilo estas objekto, kaj la krajono estas ankaü objekto. Tio estas plumo, kaj tio estas plumingo. La plumo estas objekto, kaj la plumingo estas ankaü objekto. Tio estas inkujo kun inko, kaj tio-ci estas papero. La inkujo estas vazo. La inko estas materio, kaj la papero estas ankaü materio. Tio estas kreto. La kreto estas stono, kaj la stono estas materio.
De oefeningen in dit werkje voorkomende zijn bewerkt naar het Fransche leerboek van Becker en Grosjean-Maupin (uitgave van Hachette te Parijs).



ne, neen, niet kj°' wat
cu, is het dat? ') kie' waai" ,
jes> ja tablo, tafel, een tafel *)
Cu tio estas plumingo? Jes, sinjoro, tio estas^ plumingo. Cu tio estas inkujo ? Jes, sinjoro, tio estas inkujo. Cu tio estas la sego? Ne, sinjoro, tio ne estas la sego, tio estas la tablo. Cu la liniilo estas meblo ? Ne, sinjoro, la liniilo ne estas meblo, la liniilo estas objekto. Kio estas tio ci ? Tio estas papero. Kio estas tio ci? Tio estas kreto. Kio estas tio ? Tio estas a inkujo. Kio estas la tablo? La tablo estas meblo. Kio estas la inko ? La inko estas materio. Kio estas la krajono ? La krajono estas objekto. Kie estas la inkujo ? La inkujo estas sur la tablo. Kie estas la inko ? La inko estas en la inkujo. Kie estas la sego ? La sego estas antaü la tablo. Kio estas post la sego ? La tablo estas post la sego. Kie estas la krajono ka]i la plumingo ? La krajono kaj la plumingo estas sur la tablo. Cu la inkujo estas en la tablo ? Ne, la inkujo ne estas en la tabl.o, la inkujo estas sur la t&blo. inko, inkt papero, papier
inkujo, inktpot plumo, pen
krajono, potlood plumingo, penhouder
kreto, krijt sego, stoel
liniilo, liniaal stono, steen
materio, 'n stof tablo, tafel
meblo, meubel tio-ci estas; dit is, zie h.er
objekto, voorwerp vazo, vaas
TWEEDE LES.
tiu, die (aanw. en betr. voorn.w.) | sed, maar
au, of (tegenstellend voegw.) | gi, het, hij, zij (pers. voornw.
voor dingen en dieren.)
Tiu tablo estas longa; gi estas ankaü larga. Tiu tablo ne estas ronda, gi estas kvadrata. La tablo estas ankaü alta. La sego ne estas alta, gi estas malalta. Tiu sego estas nova, sed tiu tablo ne estas nova, gi estas malnova. Tiu malnova tablo ne estas bela; gi estas malbela sed utila.
1) Vragende zinnen, niet aanvangende met een vragend woord, krijgen steeds cu voor zich.
2) Een als onbep. lidwoord wordt niet vertaald.



Die liniaal is lang en recht; ze is niet rond maar vierkant. Dat potlood is niet lang, maar kort; het is niet vierkant maar rond. Het potlood is zwart, blauw 0f rood. Dat potlood is niet rood, het is blauw. Dat is een blauw potlood.
Tiu plumo estas nova. Tiu nova plumo estas bona. La plumingo ne estas nova, gi estas malnova, sed gi estas bona. Tiu inkujo ne estas granda; gi estas malgranda. Tio estas malgranda inkujo. La inko estas nigra sed la papero ne estas nigra, gi estas blanka. Estas ') ankaü blua, ruga, verda, flava au violkolora papero.
Kiel_ estas la tablo ? La tablo estas longa, larga, plata kaj alta. Cu la tablo estas ronda ? Ne, la tablo ne estas ronda, gi estas kvadrata. Kiel estas la sego ? La sego estas nova. Cu la nova sego estas utila ? Jes, sinjoro, la nova sego estas utila, sed la malnova tablo estas longa, rekta kaj kvadrata.
Hoe is het potlood ? Het potlood is kort, rond en blauw Is de pen oud ? Neen, mijnheer, de pen is niet oud, ze is nieuw en goed. Is dat een groote inktpot? Neen, mijnheer, dat is geen groote inktpot, dat is een kleine inktpot. Hoe is het pap:er en hoe is de inkt? Het papier is wit, en de inkt is zwart.
Met bijvoegt, naamw. eindigt steeds op ,.a", het staat gewoonlijk voor het zeifst. naamw.
Het voorvoegsel mal heeft het omgekeerde te kennen.
bona, goed ; malbona, slecht, firma, stevig ; malfirma, zwak. larga, breed ; mallarga, smal. longa, lang; mallonga, kort.
Vorm het omgekeerde van : rekta — utila — dika — mola — seka — amiko — dekstre — supre — bela — peza — alta.
alta, hoog dika, dik
amiko, vriend dekstre, links
bela, mooi flava, geel
blanka, wit, granda, groot
blua, blauw kvadrata, vierkant
kiel, hoe
') Estas = Er is (er wordt niet vertaald.)



mola, zacht I ruga, rood nigra, zwart seka, droog nova, nieuw supre, boven
peza, zwaar i tro, te plata, plat utila, nuttig rekta, recht verda, groen ronda, rond violkolora, paars
DERDE LES. »)
unu, een jen, ziedaar, daar is
du, twee supre, boven
oni, men ciam, altijd
apud, (dicht) bij tie, daar
tra, door (richting) tre, zeer
Belaj libroj = mooie boeken.
Zelfst. naamw. en de daarbij behoorende bijvoeg!. naamwoorden krijgen in het meervoud ,,j achter zich.
La lernocambro estas granda kaj bela; gi estas tre alta kaj tre hela. Tio estas bela cambro. Supre estas la plafono, kaj malsupre la planko. Tie-ci estas muro kaj tie estas fenestro. En la muroj estas unu pordo kaj du fenestroj. La plafono estas blanka, kaj la muroj estas grizaj. La planko devas ciam esti pura.
Ziedaar de deur; ze is hoog, breed en stevig. Dit is het slot met den sleutel. Het slot en de sleutel zijn ook stevig. De vensters zijn groot. Dit is het raam, en dit is het glas. Men ziet door het glas. De glazen zijn doorzichtig.
Tio ci estas la niga tabulo. Estas du nigraj tabuloj en tiu cambro. La kreto kaj la spongo estas en la skatolo apud la nigra tabulo. La spongo estas mola kaj flava. La kreto estas malmola kaj blanka.
je,3) om, in, aan, enz. tri, drie
ili, zij (meervoud) iom, 'n weinig
nur, slechts muite da, veel
') Beantwoord na deze en de volgende lessen de daarbij behoorende vragen. Zie na les 33.
-) Voorzetsel met verschillende beteekenissen.



Tie estas lankarto, kaj tie ci estas bela bildo. Estas muite da landkartoj kaj bildoj en tiu cambro. Tiuj landkartoj kaj tiuj bildoj estas krocitaj je la muro. Tio ci estas lampo kun lumsirmilo. Estas tri lampoj en la cambro. Ili ne estas gasaj lampoj (gaslampoj), ili estas elektraj lampoj. La elektraj lampoj lumigas (verlichten) tre bone.
Dit is een bank, en dit is een tafel. De banken en de tafels zijn op den vloer. De leerlingen zitten op de banken. De tafels zijn een weinig schuin. Inktpotten zijn in de tafels bevestigd (fiksitaj). Drie inktpotten zijn bevestigd in die groote tafel, en slechts een inktpot is bevestigd (fiksita) in die kleine tafel.
Kie vi estas? = waar zijt gij ?
Kiu legas? = wie leest?
Kiom da libroj vi havas? = hoeveel boeken hebt gij? Kia libro estas sur la tablo? = welk (wat voor 'n) boek is op
de tafel?
Het voorzetsel heeft in het Esperanto een beslist bepaalde beteekenis. Wanneer het moeilijk valt 'n goede keus te doen tusschen de voorzetsels, dan gebruikt men je.
In de straat = En la strato, of je la strato.
Uit een glas drinkt men = Je glaso oni trinkas.
Dat huis = tiu domo ; die huizen = tiuj domoj.
Die zwarte borden zijn aan den muur gehaakt = Tiuj nigraj tabuloj estas krocitaj je la muro.
Het voornaamwoord, het bijvoeg!, naamwoord en het deelwoord komen in getal overeen met het zelfstandig naamwoord.
Zet de volgende zinnen in het meervoud:
La nova inkujo estas *) bela. Sur la ronda tablo estas ruga kaj blua krajono. Tiu nova sego ne estas tre bela, Malnova plumo ne estas^ ciam malutila objekto. Tiu malgrantsja cambro estas tre hela. Cu la plafono de tiu cambro ne estas tre alta ? Kie estas la slosilo de tiu pordo ? La skatolo estas plena je kreto. Tiu granda inkujo estas peza. Tiu gasa lampo estas malnova. Tiu benko ne estas alta, gi estas tre malalta. La landkarto estas nova kaj bela. Cu tiu fenestro estas granda aü malgranda ?
') Verandert niet in 't meervoud.



cambro, kamer devas, moet diafana, doorzichtig travidebla, id. fenestro, venster griza, grijs hela, helder kadro, raam muro, muur plafono, plafond
benko, bank bildo, plaat bont-, goed (bijwoord) dekliva, schuin elektra, elektrisch fiksita, bevestigd gasa, van gas
planko, vloer pordo, deur pura, zuiver | seruro, slot skatolo, doos slosilo, sleutel spongo, spons I tabulo, bord
tie-ci, hier ! vitrajo, glas
krocita, gehaakt lampo, lamp landkarto, landkaart lernanto, leerling lernejo, school lumsirmilo, lichtscherm parto, gedeelte
VIERDE LES.
ciu, elk, ieder | ke, dat (voegwoord)
mi, ik | nun, nu, heden
Het voorwerp van een volzin neemt „n" aan.
Ik heb een mooi boek = Mi havas bela« libro//.
Ik heb mooie boeken = Mi havas bolajw libroj».
De tegenw. tijd der aant. wijs van alle werkwoorden eindigt op „as".
Ik schrijf, mi skribtfj.
Zij schrijven, ili skribrtj.
De gebiedende wijs eindigt steeds op „u".
schrijf, skrib?*. lees, legu.
LA L1BRO.
Tio estas nova libro. Mi montras la novan libron. Tiu nova libro estas sur la katedro. Mi prenas tiun novan libron. Tio



estas la dorso de la libro, kaj tio ci estas la trancajo. Tiu libro havas dorson kaj trancajon. Tio estas esperanta libro. Mi fermas tiun esperantan libron, kaj nun mi malfermas gin, Tio estas unu folio. Mi folias la libron. Tio estas unu pago. La folio havas du pagojn. Supre de la pago estas numero. Mi vidas la numeron. „Libro" estas vorto. .Tio" estas ankaü vorto. Sur la pago estas multaj vortoj. Mi silabas la vorton „libro" (lo, i, bo, ro, o). „Li" estas silabo. La vorto „libro" havas du silabojn. Mi akcentas aü plilaütigas la silabon „li". En Esperanto oni ciam akcentas la antaülastan silabon. „L (lo)" estas litero; gi estas konsonanto. „I" estas ankaü litero, sed ne estas konsonanto, gi estas vokalo. La vorto „libro" havas du vokalojn kaj tri konsonantojn ; gi havas kvin literojn. Tio estas linio. Mi montras unu linion. Estas muite da linioj (au: multaj linioj) sur tiu pago. Multaj linioj formas unu paragrafon. Mi legas unu paragrafon. Henriko, legu ankaü tiun paragrafon; elparolu bone ciujn literojn, kaj ne forgesu, ke la akcento estas ciam sur la antaülasta silabo de la vorto.
De leerlingen groeten den onderwijzer. De onderwijzer onderwijst de leerlingen. Karei vergeet de les te leeren. Geef die pennen en die potlooden aan de goede leerlingen. Zet den stoel voor of achter de tafel. Die leerlingen spreken de letters, den klemtoon en de woorden goed uit. Begrijpt gij alle woorden van die zinnen ? Neem de spons en het krijt. Leer nu de lessen en maak daarna de taak (het huiswerk). Neem alle boeken. Open de boeken. Leer de lessen. Maak nu het huiswerk. Schrijf de volgende zinnen (op). Sluit de deur en de vensters. Begrijpt gij dat woord ? De meester geeft papier, pennen en inkt aan de leerlingen. Ik leer Esperanto. De leerlingen spreken nog geen Esperanto. Wij hebben een goed onderwijzer. Hij (li) spreekt altijd Esperanto. Hij begrijpt de woorden niet. De lampen verlichten de zaal. In 't Esperanto legt men den klemtoon steeds op de voorlaatste lettergreep. Wijs het bord aan. Haak deze plaat aan den muur. Wij hebben mooie aardrijkskundige kaarten in de school. Hoeveel boeken hebt gij ? Wat voor (kiaj) boeken hebt gij ? Welke (kiuj) boeken hebt gij ? Wie (kiuj) zijn de leerlingen die Esperanto leeren ?
akcenti, den klemtoon leggen, du, twee
accentueeren doni, geven
ankoraü, nog dorso, rug
antaülasta, voorlaatste elparoli, uitspreken



fari; maken, doen fermi, sluiten folii, doorbladeren folio, blad forgesi, vergeten formi, vormen frazo, volzin havi, hebben,
Henriko, Hendrik instrui, onderwijzen instruisto, onderwijzer profesoro, leeraar Karolo, Karei
katedro; lessenaar, katheder kompreni, begrijpen konsonanto, medeklinker
3, tri
4, kvar
5, kvin leciono, les legi, lezen lerni, leeren
libro, boek linio ; regel, lijn litero, letter meti, zetten montri, aanwijzen multaj, vele numero, nommer pago, bladzijde paragrafo, paragraaf poste, daarna preni, nemen saluti, groeten silabi, spellen silabo, lettergreep tasko ; taak, huiswerk trancajo, snede tuta, geheel unua, eerste vidi, zien vokalo, klinker vorto.
VIJFDE LES.
al, naar alia, ander
li, hij krom behalve
plie, verder, daarenboven sen, zonder
por, om te...; voor (ten behoeve dum, gedurende
van) tio(n), kio(n), dat, wat
cio, alles
Mi bezonas librojn por legi kaj lerni.
Ik heb noodig boeken om te lezen en te leeren.
tiu libro estos por vi = dat boek is voor u
De onbepaalde wijs van alle werkwoorden eindigt op „i'\
La lernanto bezonas librojn por legi kaj por lerni la lecionojn. Li bezonas kajerojn, plumon kaj inkon por skribi la taskojn; liniilon, ortilon kaj krajonon por desegni. Li bezonas ankaü gumon por forskrapi, kaj trancileton por tranci la krajonon. Sen krajono aü sen plumo kaj inko oni ne povas skribi. Li bezonas krom tio sakon aü paperujon por porti la librojn, la kajerojn



kaj ciujn aliajn lernajn objektojn (lernilojn). Sed tio ne estas cio. Li bezonas ankoraü, kaj precipe, du bonajn orelojn por aüdi kaj por aüskulti la klarigojn de la profesoro, plie du bonajn okulojn por vidi tion, kion la profesoro skribas sur la nigran tabulon, ') unu langon por paroli, por diri la lecionojn kaj respondi al la demandojn de la profesoro, sed ne por babili kun najbaroj dum la kurso. Sen okuloj oni ne povasvidi. Sen atento oni ne povas progresi.
La inko estas en la inkujo; la papero estas en la paperujo kaj la sukero estas en la sukerujo. Jen plumo kaj plumingo, kandelo kaj kandelingo.
Het achtervoegsel -ujo duidt de zaak (doosje, kistje, enz.) aan die iets bevat. Het wordt ook gebruikt om namen van boomen en landen te vormen.
la pomo, de appel; la pomujo, de appelboom.
Francujo, Frankrijk ; Anglujo, Engeland ;
Germanujo, Duitschland, enz.
Het achtervoegsel ingo duidt een zaak aan waarin één ander voorwerp past of bewaard wordt.
plumingo, penhouder (vergel. plumujo, pennendoos) kandelingo, kandelaar; kandelo, kaars fingringo, vingerhoed : glavingo, zwaardschede ; glavo, zwaard.
Maak van de volgende woorden afleidingen, door achtervoeging van ujo en ingo en gebruik ze in zinnetjes.
sukero — cigaro — supo — piro — mono — fingro — kandelo — bombono — cigaredo — pipro — pruno — persiko — italo — Aüstro — Ruso — Hispano.
Wat is er in dezen zak ? Wat draagt gij in die doos ? Hebt gij alles wat gij noodig hebt om te schrijven ? Ja, mijnheer, en ik heb ook alles wat noodig is om te teekenen. Zeg mij wat gij ziet. Hoort gij wat ik zeg ? Ik zie niet wat gij doet. Neem die boeken om te lezen. Hebt gij geen vlakgom om die lijnen weg te vegen ? Neem een pennemes om uw potlood te slijpen. Hoeveel leeraren hebt gij ? Wat moeten de leerlingen
') Hier wordt de n achter nigra en tabulo gevorderd, omdat er van een beweging sprake is; hierover later meer.



niet doen gedurende de les ? ') (leertijd, leeruur = kurso) Kunt gij lezen wat de leeraar op het bord schrijft ? De leerlingen antwoorden op de vragen van den onderwijzer. Er is geen suiker meer in den suikerpot. Hoeveel geld hebt gij in uw geldbeurs ? Er zijn veel pruimen aan den pruimeboom. Hebt gij Engeland gezien ? Neen, maar ik heb Italië gezien. Mijn buurman is een Zwitser, maar hij woont niet in Zwitserland.
aüdi, hooren aüskulti, luisteren Aüstro, Oostenrijker babili, babbelen bezoni; noodig hebben, behoeven bombono, suikergoed cigaredo, sigaret cigaro, sigaar demandi, vragen desegni, teekenen diri, zeggen fingro, vinger forskrapi, wegvegen gumo, vlakgom Hispano, Spanjaard Italo, Italiaan kajero, schrijfboek kandelo, kaars klarigo, verklaring kurso, les (lesuur) lango, tong
leciono, les (om te leeren)
mono, geld najbaro, buurman okulo, oog orelo, oor ortilo, winkelhaak paperujo, schrijfmap paroli, spreken persiko, perzik piro, peer pipro, peper porti, dragen povi, kunnen precipe, vooral progresi, vorderen pruno, pruim respondi, antwoorden Ruso, Rus sako, zak 2) skribi, schrijven sukero, suiker supo, soep tranci, snijden
trancileto, mesje, (pennemes)
ZESDE LES.
ce, bij | el, uit
de, van | per, door middel van
La knabo skribis = de knaap schreef, of heeft geschreven.
De verleden tijd der werkwoorden wordt gevormd door achter den stam „is" te plaatsen.
Les (om te leeren) = leciono.
2) poso = zak in de kleeren.



La vitrajo, la trancilo, Ia instruisto.
Het achtervoegsel ajo duidt de zaken aan die de eigenschap van het grondwoord vertoonen.
nova = nieuw, novajo = nieuwigheid, vitro = glas (stof), vitrajo = een ruit.
Het achtervoegsel ilo duidt een werktuig aan.
tranci = snijden, tranêilo = mes. haki = hakken, hakilo = bijl.
Het achtervoegsel isto duidt een beroep aan.
instrui = onderwijzen, instruisto = onderwijzer, servi = dienen, servigto = knecht.
La tablo kaj la sego estas el ligno. La lignajisto faris la tabion kaj la segon. La krajono enhavas bastoneton el grafito kaj selon et ligno. La plumingo estas el ligno, el eburo aü el metaio. La trancilo estas el stalo, kaj la tenilo estas el korno, el ligno aü el perlamoto. La trancil-faristo faris la trancilon kaj la trancileton.
De deur is van ') hout; het slot, de sleutel en de hengsels zijn van ijzer. De schrijnwerker maakte het slot, den sleutel en de hengsels. De inktpot en de ruiten zijn van glas. De glazenmaker heeft de glazen ingezet.
La folioj de la libro astas el blanka papero. La dorso de la Übro estas el ledo aü el tolo; la platoj estas el kartono. La aütoro verkis la libron, la eldonisto eldonis gin, la presisto presis gin, la bindisto brosuris aü bindis gin, la libristo vendis gin, kaj mi acetis gin ce la libristo.
io, ion, iets nek, noch
Io kusas sur la tablo. Mi vidas ion. Mi ne vidas la libron nek la krajonon. La instruisto instruis la lernantojn; la instruistino instruis la lernantinojn. En la magazenoj mi vidis vendistojn kaj vendistinojn. Ce la modistino mi vidis nur vendistinojn. En la domoj estis servantoj kaj servantinoj. La lignajisto faris la tabion kaj la pordon ; por fari la tabion, la lignajisto segis la lignon per la segilo, kaj rabotis la lignon per la rabotilo. La lignajisto faris ankaü muite da aliaj lignajoj.
') Vertaal „el" (uit).



aceti, koopen
almeti, inzetten
aütoro, schrijver
bastoneto, houtje
bindi, binden
brosuri, innaaien
domo, huis
enhavi, inhouden
eburo, ivoor
ekzemple, bijvoorbeeld
eldoni, uitgeven
farita ; gemaakt (geworden)
fero, ijzer
grafito, looderts
instruistino, onderwijzeres
kartono, bordpapier
klingo, lemmet
korno, hoorn
ledo, leer
ligno, hout.
magazeno, magazijn
metaio, metaal
modestino, modemaakster
perlamoto, paarlemoer plato, 'n plat (van 'n kartonnen
band) pordhoko, hengsel presi, drukken raboti, schaven segi, zagen
selo; omhulsel, bast, schil
servantino, dienares
servistino, dienstbode
servisto, knecht
servanto, dienaar
slosi, sluiten (met 'n sleutel)
stalo, staal
teni, houden
tolo, linnen
trancilfaristo, messenmaker vendi, verkoopen vendistino, verkoopster verki, schrijver, (van boeken) verkita, geschreven (geworden) vitro, glas
ZEVENDE LES. tial, daarom car, want
mi, ik
v'> 9'j- u ni, wij
c'> ) i'i ili, zij (meervoud) si, zij
li, hij
Alleen als voorwerp in den volzin krijgen de persoonl. voornaamw. ,,n".
Ik zie hem Mi vidas lin
Hij ziet mij Li vidas min
Zij ziet ons Si vidas nin
Wij zien haar Ni vidas sin
Gij ziet ons Vi vidas nin
Wij zien u Ni vidas vin
') Zeer zelden gebruikt.



Dat hoPk " d°naS aI mi ]ibron
Dat boek is van mij Tiu libro estas de mi
g (hij, zij, het) wordt gebruikt voor dieren en dingen.
kennen en^dtent^m h""1 660 ne'9ing' 'n gewoonte te
Kennen en dient om bijvoegl. naamw. te vormen.
zorgo = zorg, zorgema = zorgzaam
= leeren, lernema == leerzaam
staSVteï'S?5? "" 9ee" "dikheid te kennen, het enkel achter den stam van 'n werkwoord
leg1 = lezen, legebla = leesbaar
arigi verklaren, klarigebla verklaarbaar
Mi estas la instruisto. Karlo, bestas lemanto bestas iuna
S m Wt f kai
lemanto TJ nt \ l W n,gardas min' L°doviko estas ankaü
kaj senord^. Dem"duTL, iSTSJS
respondas al „ .• mMi ne scias". Mi ne estas Lntenta ie i
estas^'êianf'atent, 'k • h*! PU"aS °fte' Ludovikino kontraüe gratLs S/ ka mi3JJ 9enta: " -eStaS tre ,ern™«- Tial mi Ni hlL 1 m' rekompencas "*• V> estas en la lerneio
, lU,nan Profesoron- U instruas al ni Esperanton Li laüHac kla".9as al ni la lecionojn. Li kuragigas uin kaj Lidi asTJte al T^°C^nin keIkaf°ie. *ed punas L malofte
Mi estas kon ten ta Ïp" b°naj Iernant°j- Vi laboras bone.
KlaiiHn p t f 1 Vn (re)kompencas vin. Paülo kai
Klaudo estas forestantaj. Ui estas kred,^ malsanai Ni iras
por vid. üln kaj alporti al ,// la taskojn por morgaü
Vervang de streepjes door persoonl. voornaamwoorden.
djris" ^abfornP?Ü1° kaj /Pedr°' iriS kune al la lernej°- paülo .
tedoni al U • JH) leSolibron êu — volas prun-
tedon. al — la vian {het uwe) ? Petro respondis • — nrunte
T- ."i3 kuZ0, Robe"°' M - <* redonis — ankoraö ' £ e mia Latino Jozefino la sian ; sed — bezonas —
T i ■ • J, P°V1S Pruntedoni — al — . Nu — volas senkulpigi al la instruisto kaj — ne Dunos ' f •
La instruisto diris : - pardonas al Z ~ ' ~ nS tl0n" ke — np ni.. f,™ paraonas al — , se — promesas al — ,
plu faros tion. - promesis kaj tenis la promeson. Waar is het boek van Paulus ? Ik heb het niet gezien. Zie-



daar een zeer interessant boek; hebt gij het gelezen? Wilt gij de oefeningen zien ? Ik heb ze meegebracht. Laat mij de lessen zien; ik zal ze verklaren. Ik heb het pennemes niet, de leeraar had het noodig en ik heb het hem geleend. De leerlingen begrepen de les niet; de onderwijzer heeft ze verklaard. Die platen zijn amusant, bekijk ze. Indien uwe zusters niet gekomen zijn, wacht ze (dan). De onderwijzer heeft den vlijtigen leerling aangemoedigd en hem beloond. Toen (kiam) de onderwijzer u ondervraagd heeft, wat hebt ge hem toen (tiavi) geantwoord ? De schrijnwerker is gekomen ; wist ge het ? Spreekt gij over (pri) hem of over mij ? Ik spreek over u en over ons. Schrijft gij hen dikwijls? Ja, zeer dikwijls, maar zij antwoorden niet altijd. Ik heb hun slechts twee woorden te zeggen. Indien uwe zuster daar niet is, gaan wij zonder haar; zeg het hem. Hebt gij het hem zelf gezegd? Hebt gij het hem zeiven gezegd? Dit boek is leesbaar. Uw werk (tasko) is niet leesbaar. Ik houd van (bemin) vlijtige leerlingen.
alporti, meebrengen
ami; beminnen, houden van
atenta, oplettend
diligenta, vlijtig
forestanta, afwezig
foresti, afwezig zijn
fratino, zuster
gratuli, feliciteeren
iri, gaan
juna, jong
kelkafoje, soms
klarigi, verklaren
Klaüdo; Klaudius, Klaas
knabo, jongen
kontenta, tevreden
kontraüe, daarentegen
kredeble ; te gelooven, wellicht
kune, samen
kuragigi, aanmoedigen
kuzo, neef (ooms kind)
labori, werken
laüdi, prijzen
lernema, leerzaam
Ludoviko, Lodewijk Ludovikino, Louise malsana, ziek mem, zelf morgaü, morgen nun; nu, heden | nu, welnu ofte, dikwijls pardoni, vergeven peti, verzoeken promesi, beloven pruntedoni, uitleenen ' puni, straffen rekompensi of kompensi; be-
loonen riproci, berispen I rigardi; aankijken, bekijken
scii, weten i senkulpigi, verontschuldigen | senordema, slordig j senzorgema, zorgeloos | voli, willen
2



ACHTSTE LES.
ïro' te , P1' granda ol, grooter dan
car, want, daar, omdat
Van de persoonl. voornaamwoorden maakt men bezittelijke voornaamwoorden door achtervoeging van ,,a".
De bezittel, voornaamw. worden beschouwd als bijvoeql naamwoorden; in het meervoud krijgen ze dus j en als voorwerp van 'n volzin n achter zich.
Mia libro = mijn boek. Miaj libroj = mijne boeken. Li havas mian libron kaj miajn krajonojn.
Tio estas mia libro ; kie estas la via ?
La lernanto bezonas librojn por lerni siajn lecionojn. Alfredo perdis sian trancileton. Mario perdis sian libron. Alfredo kaj hrnesto perdis siajn plumojn.
Zijn, haar. hun, worden niet steeds vertaald door: gia lia sia, ilia. Wanneer ze voor een voorwerp staan van een volzin een Persoon of zaak aanduidt, in het bezit zijnde van het onderwerp van dien volzin, dan moet men ze steeds vertalen door sia, siaj. — Sia, siaj staan dus nooit voor het onderwerp van een volzin.
Maria estas felica; sia patrino donacis al si pupon.
Vergelijk de volgende volzinnen:
Li parolas pri lia onklo (onklo de li)
Li parolas pri sia onklo (onklo de si)
Si parolas pri lia onklo (onklo de li)
Si parolas pri sia onklo (onklo de si)
Si parolas pri sia onklo (onklo de si)
Karolo diras : mi havis krajonon. Kie povas esti mia krajono ? Amiko mia, cu vi ne vidis mian krajonon ? Tiu Él estas nova, la mia estas malnova. Kiu povas havi la mian r Tio ne estas mtaj kajeroj. Mi ne vidas miajn kajerojn. Tio estas la kajeroj de Ludoviko. Kie estas la miaj? Kiu havas la miajn r La lernantoj diras: ni havas taskon por fari. Cu tio estas nia s o t Ne, tio ne estas la nia. Ni ne trovas la nian. Ni lernas niajn lecionojn. Jen niaj lecionoj. Cu la niajn ni lernas? Jes, ni lernas la niajn. Paülo, cu vi ne havas lecionon ? Cu tio ne estas via leciono ? Mi kredas, ke tio estas via leciono. Ne vere? tio estas la via. Tio ci estas viaj libroj. Pre nu viajn



librojn, kaj ne la librojn de Karlo. Mi diras al vi : prenu la viajn. Emilo havas novan libron. Lia libro estas tre bela. Mi vidas lian libron, kaj mi legis gin. La mia ne estas tre bela, sed gi estas interesa. La lia ne estas tre interesa, kaj mi preferas la tnian pli ol la lian. Li havas ankaü novajn plumojn. Liaj plumoj estas oritaj, sed mi ne povas skribi per liaj plumoj. Mi preferas la viajn pli ol la liajn, car a la liaj estas tro pintaj.
La malgranda Mario estas tre felica. Sia patrino donacis al si belan^ pupon. Sia pupo kusas sur la kanapo kun siaj aliaj ludiloj. Si admiras sian pupon, kaj si preferas gin pli ol ciujn siajn aliajn ludilojn. Alfredo kaj Ernesto havis tranciletojn. Tio ne estas iliaj tranciletoj. La iliaj estis sur la tablo. Cu ili perdis siajn tranciletojn? Se ili perdis la siajn, pruntedonu al ili la vian. Cu tio ne estas iliaj paperujoj ? Ne, tio ne estas la iliaj. Mi kredas, ke ili lasis la siajn sur la korto.
Ik heb mijn schrijfboeken gevonden. Hebt gij de uwe gevonden ? Heeft Lodewijk het zijne gevonden ? Karei en Ernst hebben de hunne verloren. Heeft Louise haar werk gemaakt ? De leerlingen moeten hun werk voor morgen maken. Heeft Karei zijn potlood en zijn pennen genomen ? Daar is Lodewijk ; hij heeft zijn boek vergeten. Louise is alleen, haar zuster wandelt in den tuin en begiet haar tuintje. Ik heb mijn boek aan Emile geleend en hij heeft mij het zijne geleend; hij heeft het mijne gelezen en ik heb het zijne gelezen ; ik heb het mijne liever dan het zijne. Ik heb mijn mes niet; geef mij het uwe. Zijn mes is zeer mooi. Uwe potlooden zijn zeer mooi en zeer goed, waar hebt gij ze gekocht? Ik heb ze bij den papierhandelaar van mijn buurman gekocht.
admiri, bewonderen akvumi, begieten brodajo, borduurwerk daürigi, voortzetten desegnajo, teekening donaci, schenken dume, intusschen felica, gelukkig fini, eindigen gardeneto, tuintje gardeno, tuin Johanino, Jantje jurnalo, courant
kanapo, canapé knabo, jongen kredi, gelooven kulturi, bebouwen kusi, liggen lasi, laten ludi, spelen orita, verguld patrino, moeder perdi, verliezen pinta, spits
pli ol; meer dan
promeni, wandelen



preferi, liever hebben pupo, pop trovi, vinden
vera, waar
ne vera ? niet waar ?
NEGENDE LES.
gis, tot aan
pri, over, betreffende
tiam, toen kiam, wanneer se, indien
Morgaü mi iros al la lernejo = Morgen zal ik naar de school
gaan.
De toekomende tijd wordt gevormd door achter den stam van het werkwoord „os" te voegen.
Morgaü frue mi iros al la lernejo. Mi diros „gis revido" al miaj gepatroj kaj mi foriros. Mi ne haltos dum la vojo, mi marsos rapide, kaj mi ne zorgos pri tio, kio okazos en la strato. Mi renkontos personojn konatajn kaj mi salutos ilin. Mi levos mian capeion kaj mi diros : „bonan tagon, sinjoro ; bonan tagon, sinjorino ; bonon tagon, fraülino. Miaj gepatroj diris al mi, ke oni devas ciam esti gentila. Multaj el miaj kamaradoj estos jam antaü la pordo de la lernejo. Mi salutos ilin amike. Mi diros al ili: „bonan tagon, kiel vi fartas ?" lli respondos : „Tre bone, kaj vi ?" Ni parolos tiam pri niaj taskoj, kaj ni atendos gis la pordisto malfermos la pordon. Tiam ni eniros kaj ni restos ankoraü en la korto. Kiam la sonorilo sonoros, ni metos nin en vicojn kaj ni eniros kun la instruisto en la lernejan cambron. Post ciu kurso ni havos paüzon.
Ik zal esperanto-boeken koopen. Wij zullen naar de lessen luisteren en wij zullen oplettend zijn. De boekdrukker drukt boeken. De schrijnwerker zal een tafel maken. Morgen is het Zondag (vert.: zal het Zondag zijn). Om te schrijven zullen wij een pen en inkt gebruiken. Om onze handen te wasschen zullen wij water noodig hebben. Om uit te vlakken zullen wij vlakgom noodig hebben. Om te reizen zal ik een spoorweg gebruiken. Overmorgen zal ik tot u zeggen: „Adieu (gegroet) waarde vriend", want ik zal weggaan ') om een reis te doen,
') ln dergelijke zinnen gebruikt 'n Nederlander den tegenwoordigen tijd (Ik ga weg, enz.). In het Esperanto moet men den toekomenden tijd bezigen omdat de handeling in de toekomst ligt.



en ik zal gedurende een week afwezig zijn. Wanneer de meid
de lamp zal brengen, zult gij uw huiswerk maken. Wanneer gij dorst zult hebben, zult gij drinken. Als het weer beter zal zijn, zal ik wandelen gaan. Wanneer ik zal wenschen te drinken, zal
ik water en wijn op de tafel vinden. Indien de knapen uit zullen
gaan, zullen zij hun hoeden opzetten.
Adiaü; adieu, gegroet multaj el, velen v«n
akvo, water okazi, gebeuren
amike, vriendelijk paüzo, pauze
atendi, wachten persono, persoon
capelo, hoed pl'i meer
deziri, wenschen postmorgaü, overmorgen
dimanco, Zondag pordisto, portier
eliri, uitgaan rapide, vlug
eniri, binnengaan renkonti, ontmoeten
farti; zich bevinden, varen resti, blijven
fervojo, spoorweg semajno, n week
foriri, weggaan sinjorino, mevrouw
fraülino, juffrouw soifi, dorst hebben
frue, vroeg sonori, luiden
gentila, beleefd j strato, straat
gepatroj, ouders surmeti, opzetten
gis revido, tot ziens tago, dag
halti, ophouden trinki, drinken
jam, reeds uz'> gebruiken
kara, waard veni, komen
kamarado, kameraad vetero, weer(sgesteldheid)
konata, bekend vico; rij, beurt
korto, plein vino,^ wijn
lavi, wasschen vojagi, reizen
levi, oplichten vojo, weg
mano, hand zorgi, zorgen
marsi, loopen
TIENDE LES. tial ke, omdat jam, reeds
Het achtervoegsel -ig beteekent maken, doen.
bela = mooi, beligi = mooi maken, versieren trinki = drinken ; trinkigi, doen drinken, drenken pura = zuiver, rein ; purigi, reinigen.



Hieraü la servistino vekis min kaj levigis min je la sepa (horo). Si ne bezonis eklumigi la lampon, tial ke la suno jam brilis; sed si ekbruligis la fajron por pretigi mian cokoladon. Je la oka mi iris en la lernejon, kie mi pasigis grandan parton de la mateno. Mi estis tre atenta, tial ke la atento muite progresigas la lernantojn. La kurso finigis je la dekunua, kaj mi iris hejmen kun mia kamarado Maürico. Dum la reveno, Maürico sciigis min (of: al mi), ke li iris por casi kun sia patro kaj volis kredigi al mi, ke li mortigis mem du leporojn. Li certigis tion al mi, sed mi ne volis kredi, tial ke li ofte fanfaronas. Tio kolerigis lin, kaj li minacis al mi (of min), por min timigi, ke li batos min. Li ne batis min, sed dum ia bruo atentigis min kaj igis min deturni la kapon, li pusis min kaj faligis min. Mi falis, kaj la piedo doloras min. Tiu malbona konduto de mia kamarado Maürico tre cagrenis min. Mi reeniris en mian domon, mi pendigis mian mantelon en la vestsranko, mi purigis miajn manojn, kaj mi banis kaj vindis mian piedon. La gimnastiko fortigas la lernantojn of : igas fortaj la lernantojn.
De meid borstelt en maakt de kleeren schoon. Om de schoenen te doen glimmen, smeert men ze in en borstelt men ze. Wanneer men de potlooden slijpt (spits maakt), maakt men ze korter. lederen morgen maakt mijn moeder melk en chocolade warm en kookt ze voor mijn ontbijt. De onderwijzer doet de inktpotten vullen met inkt. Linieer uw papier met een liniaal. Wanneer hij in de kamer komt (zal komen), halen de leerlingen hunne boeken en schrijfboeken uit de tasch. De wind ontwortelde drie boomen. Ik zal uw portret in een lijst laten zetten. Ik bracht den dag van gisteren op het veld door, maar de regen dwong mij vroeg naar huis terug te keeren. Druk uw gedachte juist uit, indien ge wilt, dat ik u begrijpen zal. Hebt gij den onderwijzer tevreden gesteld ? De keukenmeid kookt het water. Het water kookt. De hen verzamelde (deed samenkomen) haar kuikens onder haar vleugels.
alveni, aankomen
atento, aandacht
atentigi; oplettend maken, de
aandacht trekken arbo, boom bandagi, verbinden bani, baden bati, slaan
boligi, doen koken brilanta, schitterend brili, schitteren briligi, doen blinken brosi, borstelen bruo, geraas
casi, jagen (op jacht zijn) cagreni, verdrieten



certigi, verzekeren ciri, insmeeren cokolado, chocolade deturni, afwenden devigi, dwingen dolori, smarten ekbruligi, aansteken (vuur) eklumigi, aansteken (lamp) eligi, uitsteken elradikigi, ontwortelen enkadrigi, in 'n lijst doen fajro, vuur fali, vallen
fanfaroni; snoeven, pochen
finigi, 'n eind nemen
flugilo, vleugel
hieraü, gisteren
hejmo, het te huis
hejmen, huiswaarts
ia; een of ander, 'n zeker
je la dekunua, om 11 uur
je la sepa, om 7 uur
je la oka, om 8 uur
kamparo, veld
kampo, akker
kapo, hoofd
kokino, hen
kolerigi, boos maken
kontentigi, tevreden stellen
konduto, gedrag
kunvenigi, samen doen komen
lakto, melk
leporo, haas
liniigi, linieeren
mantelo, mantel
mango, maaltijd
mateno, morgen(stond)
matenmango, ontbijt
Maürico, Maurits
minaci, bedreigen
mortigi; dooden, dood maken
pasigi, doorbrengen
patro, vader
pendigi, ophangen (doen
hangen) penso, gedachte piedo, voet pintigi, punten plenigi, vullen plimallongigi, verkorten pluvo, regen
precizigi, juist uitdrukken pretigi, klaar maken portreto, portret pusi, stooten reveno, terugkomst sub, onder suno, zon suo, schoen timigi, bang maken veki, wekken vento, wind vesto, kleed vestsranko, kleerkast vindi, verbinden
ELFDE LES. iom, een weinig tiam, toen
Voorzetsels die naast een rust een beweging kunnen aanduiden, regeeren óf den eersten öf den vierden naamval. Wanneer er een beweging wordt bedoeld, regeeren ze den vierden naamval, in welk geval het zelfst. naam-



woord dat er volgt ,,n" aanneemt. Ook bijwoorden, die 'n beweging te kennen geven naast 'n beweging, nemen ,,n" aan.
Het voorzetsel al geeft steeds 'n richting te kennen, en regeert daarom steeds den eersten naamval.
Ik loop in de kamer (aldaar) = Mi iras en la cambro.
Ik loop de kamer in = Mi iras en la cambron.
Geef het verschil op tusschen : La knabo saltas sur la muro en La knabo saltas sur la muron.
Het voorvoegsel re- geeft een herhaling of een terugkeer te kennen.
lezen = legi; relegi = herlezen, komen = veni; reveni = terugkomen, zenden = sendi; resendi = terugzenden.
Mi (en)iras en la korton de la lernejo. Mi atendas la horon kaj iom ludas en la korto. Poste mi (en)iras en la lernejocambron. Mi iras al mia sego. Mi metas mian paperujon sur la tabion, kaj mi sidigas min. Mi krucigas miajn brakojn, kaj mi direktas miajn okulojn al la instruisto.
La instruisto vokas mian nomon. Li diras al mi: Roberto, iru al la tabulo. Mi levas min; mi forlasas mian segon, kaj mi iras al la tabulo. Mi prenas la kreton. La instruisto diktas, kaj mi skribas. Mi tiam metas la kreton en la skatolon. Mi prenas la spongon, kaj mi forvisas la literojn de la tabulo. Mi remetas la spongon apud la kreton, mi turnas min, mi reiras al mia sego, mi metas min antaü mian tabion, kaj mi sidigas min sur mian segon. Nun mi sidas sur mia sego antaü mia tablo. Kien iras la lernantoj ? Ili iras en la lernejon. Mia amiko iros en la gardenon de sia onklo. Mi ankaü iros tien, kaj ni ludos en la gardeno kun liaj kuzoj. Mi skribos leteron kaj mi sendos gin Parizon ') al mia onklo. Kiu forvisis tion, kion la instruisto skribis sur la nigran tabulon ? Kiam vi iros al via onklo ? Paülo ne estis hodiaü en la lernejo ; mi iros morgaü al li por viziti lin. La lignajisto forgesis sian segilon en la korto. Ni iris en la magazenon de la trancilfaristo.
Pieter heeft zijn potlood in den zak gestoken. Hebt ge het
') In plaats van : al Parizo, al la lernejon kan men ook zeggen Parizon, la lernejon.



krijt weer in de doos gedaan ? De leerlingen komen de plaats binnen. De leerlingen spelen op de plaats. Wie verwacht gij ? Leg uwe boeken op de tafel. Ik heb mijn potlood op de tafel vergeten. Ga op uw bank zitten. Kom voor mijn tafel. Ga naar uw stoel terug. De meester leest in een boek op de plaats bij een boom. Wat ziet ge op het bord ? Morgen gaan we niet naar de school. Wilt ge niet met mij in dat magazijn gaan ? Gaat uw vriend naar Engeland ? Neen, hij gaat naar Italië. De kleine jongen keek uit het venster en viel op straat. Emile heeft zijn hoed op zijn stoel vergeten. Doe uw mantel in de kleerkast. Breng die boeken in mijn kamer en al de andere naar den binder. Lodewijk werkt in den tuin van zijn buurman. Ga in den tuin en breng mij pruimen. Doe die steenen in uw mand.
brako, arm dikti, dicteeren direkti, richten forlasi, verlaten forvisi, uitvegen hodiaü, van daag horo, uur kelkaj, eenige krucigi, kruisen letero, brief movo, beweging nomo, naam
Parizo, Parijs onklo, oom Paülo, Paulus Roberto, Robert sendi, zenden sidi, zitten sidigi, doen zitten sidigi sin, gaan zitten turni, wenden viziti, bezoeken voki, roepen
TWAALFDE LES.
Antau ne longe = onlangs, niet lang geleden. Een van mijne vrienden = Unu el miaj amikoj. Een stuk brood = Peco da pano.
Een Meter laken — Metro da drapo Een K.Gr. boter = Kilogramo da butero.
Na een maat, gewicht, gebruikt men da, gevolgd door den eersten naamval.
Het achtervoegsel -in geeft het vrouwelijke te kennen.
Koko = haan; kokino = hen Bovo = os ; bovino = koe



viro = man ; virino = vrouw rego = koning ; regino = koningin
Het achtervoegsel -id geeft 'n afstammeling te kennen, kokido = kuiken ; bovido = kalf, regido == prins virido = kind (liever zegt men infano)
Het voorvoegsel ge- vertegenwoordigt beide geslachten, geregoj = het koningspaar gepatroj = ouders
gesinjoroj A = mijnheer en mevrouw A.
Het voorvoegsel bo- geeft bloedverwantschap te kennen, voortspruitende uit het huwelijk.
bopatro = schoonvader; bofilo = schoonzoon
Het voorvoegsel pra komt overeen met onze : over. praavo = overgrootvader praavino = overgrootmoeder
Vorm door middel van de achtervoegsels -in en -id afleidingen van de volgende woorden en gebruik ze in zinnetjes :
1° -in. La kuzo — La avo — La patro — La nepo — La onklo — La nevo — La bovo — La koko — La hundo
— La kato — La kapro — La cevalo.
1° -id. La birdo — La bovo — La koko — La kapro — La cevalo — La azeno — La muso.
Vervang de streepjes in de volgende zinnetjes door zelfst. naamwoorden :
1°. ge- La frato kaj la fratino estas — . La nepo kaj la nepino estas — . La patro kaj la patrino estas —. La babtopatro kaj la baptopatrino estas — . La onklo kaj la onklino estas — . La kuzo kaj la kuzino estas — . La avo kaj la avino estas — .
2° bo- La edzo de mia fratino estas mia — . La edzino de mia frato estas mia —. La patro de via edzino estas via
— . La patrino de via edzo aü de via edzino estas via — .
3° pra- La patro de mia avo estas mia — . La patrino de mia avino estas mia — . Mi estas la — de miaj prageavoj. La filo de mia praonklo estas mia —. La filino de mia praonklino estas mia — .



MIA PARENCARO.
Mi havas patron kaj patrinon ; ili estas miaj gepatroj, kaj mi estas ilia ido. Mi estas knabo, mi estas la filo de miaj gepatroj. Miaj gepatroj havas ankoraü aliajn idojn, du filojn kaj du filinojn. Ili estas miaj fratoj kaj fratinoj. Ni estas kvin gefratoj.
La gepatroj de mia patro vivas ankoraü; ili estas miaj patraj geavoj; miaj patrinaj geavoj estas ambaü mortintaj antaü ne longe, kaj ni funebras ankoraü. Miaj fratoj kaj mi estas la nepoj de niaj geavoj, kaj miaj fratinoj estas iliaj nepinoj.
Mia patro havas fratinon kaj fraton. Lia fratino estas mia onklino, kaj lia frato estas mia onklo. Mi estas ilia nevo, kaj miaj fratinoj estas iliaj nevinoj. Mia onklo estas mia baptopatro, kaj mia onklino estas mia baptopatrino. Mia onklino estas edzigita kun sinjoro Smit; si estas la edzino de sinjoro Smit, kaj sinjoro Smit estas sia edzo. Sinjoro Smit estas ankaü mia onklo. La infanoj de miaj geonkloj estas miaj gekuzoj.
Unu el miaj fratoj kaj unu el miaj fratinoj estas pli maljunaj ol mi, kaj estas jam edzigitaj. Mi ceestis ce ilia edzigofesto. La edzino de mia frato estas mia bofratino. Mia bofrato mortis la lastan jaron ; si estas vidvino, kaj mia onklo Smit estas la zorganto de siaj infanoj. La kompatindaj idoj estos baldaü orfoj, car ilia patrino estas tre malsana kaj povas tuj morti. La kuracisto ne havas plu esperon. Miaj onkloj, onklinoj kuzoj, kuzinoj, prakuzoj kaj prakuzinoj estas miaj geparencoj ; ni estas parencaj.
ano, lid
ambaü, beide
avo, grootvader
azeno, ezel
baldaü, spoedig
baptopatro, peetvader
birdo, vogel
bovo, os
ceesti, bijwonen
cevalo, paard
edzo, echtgenoot
edzigita, gehuwd
edzigofesto, huwelijksfeest
espero, hoop
familio, huisgezin
I
i
filo, zoon frato, broeder funebri, rouwen hundo, hond ! infano, kind jaro, jaar kato, kat | kapro, bok j koko, haan
kompatinda, beklagenswaardig 1 kuracisto, geneesheer
lasta, laatste I longe, lang (bijwoord) morti, sterven mortinta, gestorven



muso, muis nepo, kleinzoon nevo, neef (oomzegger) orfo, wees parenca, verwant parencaro, familie patra, vaderlijk
ne plu, niet meer prakuzo, achterneef tuj, dadelijk vidvo, weduwnaar vivi, leven zorganto, voogd
DERTIENDE LES.
1 unu 6 ses
2 du 7 sep
3 tri 8 ok
4 kvar 9 nau
5 kvin 10 dek
De hoofdtelwoorden zijn onveranderlijk.
De rangtelwoorden eindigen op ,,a", ze worden beschouwd als bijvoeglijke naamwoorden, en kunnen ,,j", „n" en ,,jn" aannemen.
La unua lernanto lernas bone La du unuaj lernantoj lernas bone Mi laüdas la unuan lernanton Mi laüdas la unuajn lernantojn
De breukgetallen gaan op ono uit; ze worden beschouwd als zelfstandige naamwoorden en kunnen dus ,,j", „n" en ,,jn" aannemen.
1 unu 7 sep
4 kvarono 8 okonoj
Mi havas sep okonojn da pomo.
Telwoorden, zelfstandig gebruikt, eindigen op ,,o".
eenheid = unuo ; drietal = trio Mi havas trion da pomoj.
Vermenigvuldiggetallen eindigen op obl'.
3 X 4 = 12 trioble kvar estas dekdu.
Het viervoud = la kvaroblo.
Een hondervoudige vrucht = centobla frukto.



Het Nederlandsche : per stuk, è, wordt vertaald door po.
Tiui libroj kostos po unu guldeno.
Ili marsis po kvar = zij liepen vier aan vier Met hun vieren wordt vertaald door kvarope; met hun vijven, door kvinope enz.
Mi havas unu buson. Vi havas du okulojn. Du kaj unu estas tri. La tablo havas kvar piedojn. La homo havas kv'"*en*0]r Ni laboras dum ses tagoj. La semajno havas sep tagojn. Kvar kai kvar aü duoble kvar estas ok. Tri kaj tri kaj ankorau aü triofile tri estas naü. Mi havas dek fingrojn.
Dek objektoj estas deko, dekoble dek estas cent aü cento, centoble dek estas mil aü milo kaj miloble mil estas miliono. Por fari la nomojn de la dekoj, centoj, kaj milo, on> a|donasJa vortoin dek cent, mil, al la nomoj de la unuoj.. Tiel, dudek, tridek . . . kvarcent, kvincent . . . sesmil, sepmil kaj tie p u p). Por formi la aliajn nombrojn on. aldonas la nomojn de la unuoj al la nomoj de la dekoj, centoj kaj miloj. T>el, dek-unu dek-du... dudck-tri, tridek-kvar, kvarcent-kvindek ses, sesmil-naü, okmil-tricent-naudek-nau. N. estas en la jaro mil naücent-naü aü deknaü cent naü.
La alfabete esperanta havas dudek literojn. A estas la iinua B (bo) la dua, E la kvina, U la dudeka, Z (zo) es as dudekdua aü la lasta kaj V (vo) la antaülasta.
Unu estas la duono de du; tri estas la triouo de naü ; kvar estas la kvarono de dek ses1); ok estas la sepono dekvmdek-ses^ La tri kvaronoj de dudek faras dek-kvin, kaj la tr. seP°™j' de dudek-ok kun la kvar nauonoj de tridek-ses faras dudek-ok.
Mijn kameraad heeft dozijn potlooden 9e\°f^Een met pennen (pennedoos) bevat 12 dozijn of 144 pennen He was in het jaar 1492 dat Columbus de nieuwe wereld ontdek heeft (ontdekte). Lodewijk XIV heeft geregeerd van 1643 tot 1715 Ik ontving uw brief van den 29 Juli. Open uw boek en zoek bladzijde ?05 oP (de 105de blz.). Wij hebben het eerste , nelezen Hij heeft 6 Meter laken gekocht tegen 8
gulden de Meter. Hoeveel heel. hij betaald ? Hij heelt 48 gulden betaald. Ik heb 438 perziken, aldoni, bijvoegen I ^uso, mond
alfabeto, alfabet I C10, alles
') In plaats van dek ses schrijft men ook wel: dek-ses of dekses.



cendo, cent deko, tiental duoble, tweevoudig duono, helft homo, mensch kalkuli, rekenen kiom, hoeveel
nombro, getal
kaj tiel plu, en zoo voort
sento, zintuig
tiel, zoo
unue, ten eerste unuo, eenheid
VEERTIENDE LES.
Namen die een datum, een duur, een gewicht, een maat, een prijs aanduiden, welke niet het onderwerp van een volzin uitmaken, of niet worden voorafgegaan van een voorzetsel, staan in den vierden naamval.
Mi foriros la duan de Septembro, Mi restos kvar tagojn en Parizo. Tiu peco da viando pezas tri kilogramojn. Kiom da oleo vi acetis ? Kvar literojn. Tiu tablo estas du metrojn longa. Unu litero da tiu oleo kostas guldenon.
Hodiaü estas mardo; hieraü estis lundo kaj morgaü estos merkredo. Mardo, lundo kaj merkredo estas tagoj de la semajno. La semajno havas sep tagojn ; ili estas nomataj: lundo, mardo, merkredo, jdüdo, vendredo, sabato kaj dimanco. Se ni diras, ke lundo estas la unua tago de la semajno, mardo estas la dua, merkredo la tria, vendredo la kvina, dimanco la sepa aü la lasta kaj sabato la antaülasta. Kvar semajnoj faras unu monaton. La jaro havas dek-du monatojn aü kvindek-du semajnojn aü tricent sesdek kvin tagojn. La nomoj de la monatoj estas : januaro, februaro, marto, aprilo, majo, junio, julio, augusto, septembro, oktobro, novembro kaj decembro.
Kelkaj monatoj havas tridek tagojn, kelkaj havas tridek-unu, kaj unu sola, la monato februaro, havas nur dudek-ok aü dudeknaü tagojn. Kiam la monato februaro havas dudek-naü tagojn, la jaro estas superjaro. Tio okazas ciukvarjare. Ni vidas la daton en la kalendaro. Se ni ne havas kalendaron, ni demandas : Kioman daton ni havas hodiaü .- Oni respondos al ni: Hodiaü estas la dek-sesa de julio, aü: hodiaü ni havas la dek-sesan de julio.
Tri monatoj formas ankaü kvaronjaron, ses monatoj duon-
LA DIVIDO DE LA TEMPO.



jaron, kaj cent jaroj estas nomataj centjaro aü jarcento. Ni vivas en la dudeka jarcento.
Den derden Augustus gaat mijn broeder (vert. zal mijn broeder gaan) naar London. Hij blijft daar zes maanden om de Engelsche taal te leeren. Mijn grootvader werd geboren den tweeden April 1829; hij zal den ouderdom bereiken van 77 jaren den tweeden van de aanstaande maand April. Hoe oud zijt gij (vertaal: welken leeftijd hebt gij) ? Ik ben twaalf jaren (vertaal : Ik heb 12 jaren); ik ben klein naar mijn leeftijd. In welke maand zijn wij ? Hoeveel dagen heeft de maand Juli ? Indien gij dat niet weet, neem (dan) uw kalender, ze zal 't u zeggen. Een schrikkeljaar heeft 366 dagen. Onze meid kocht gisteren twee K.G. koffie k 2 gulden en drie pond suiker a 30 cent (cendo). Hoeveel betaalde zij voor alles ?
ago, leeftijd angla, Engelsch centjaro, eeuw
ciu kvarjare, ieder vierendeeljaars
duonjaro, half jaar dato, datum divido, verdeeling funto, pond jarcento, eeuw kafo, koffie kalendaro, kalender kiam, wanneer kilogramo, kilogram komenci, beginnen
kvaronjaro, 1/Jt jaar laü; naar, volgens lingvo, taal monato, maand naskigi, geboren worden nomigi, genoemd worden j nomata, genaamd | proksima; naastbijzijnd, eerstkomende | se, indien j sezono, jaargetijde sola, alleen
superjaro, schrikkeljaar j tempo, tijd venturi, rijden (met 'n rijtuig)
VIJFTIENDE LES.
poshorlogo = zakuurwerk; murhorlogo = muuruurwerk of hangklok ; kanenhorlogo = schoorsteenmantelklok ; sonorilhorlogo = torenklok.
In het Esperanto vormt men de samengestelde woorden als in het Nederlandsch, n.1. door de verschillende benoodigde deelen naast en aan elkander te plaatsen.



Voorbeelden : festotago of festtago = feestdag. labortago = werkdag; nastnko = neusdoek (zakdoek). tablotnko = tafelkleed; bustuko = monddoek (servet). fenestrovitro = vensterglas ; vapormasino = stoommachine. leterpapero = briefpapier, enz.
De uitgang van het eerste lid mag worden weggelaten, wanneer de welluidendheid daardoor wint.
Vertaal de volgende samengestelde selfst. naamwoorden : tualet(f)tuko, okulvitro, tualetmeblo, kamentubo, skribpapero, postmarko, gaslampo, oleolampo, petrol(f)lampo, ventosirmilo, fulmsirmilo, pomarbo, fruktovendisto, arbokulturisto, promengardeno, florgardeno, fruktogardeno, legomgardeno, matenmango, vespermango, lernolibro.
LA HORLOGO.
La horlogo mezuras la tempon ; gi diras al ni kioma horo estas. Estas diversaj specoj de horlogoj. Tiu, kiun ni povas meti en la poson estas poshorlogo. Jen poshorlogo kun gia ceno. La poshorlogo havas ciferplaton kun dek-du ciferoj kaj du montriloj. La montriloj iras de maldekstre al dekstre, kaj montras la horojn kaj la minutojn. Unu horo havas sesdek minutojn ; la minuto enhavas sesdek sekundojn, kaj la sekundo konsistas el momentoj. La granda montrilo montras la minutojn, kaj la malgranda la horojn. Kiam la granda montrilo estas sur dek-du kaj la malgranda sur dek, (gi) estas guste la deka horo. Kiam la malgranda estas inter naü kaj dek, kaj la granda sur ses, estas la nana kaj dnono. Kiam la granda montrilo estas sur tri, kaj la malgranda sur unu, estas la unua kaj kvarono. Kiam la malgranda estas inter dek kaj dek-unu, kaj Ia granda sur naü, estas la deka kaj tri kvaronoj: aü la kvarono antau. la dek-unua. Kioma horo estas, kiam la malgranda montrilo kusas sur tri, kaj la granda sur du ?
La horlogo, kiu estas sur la kameno estas kamenhorlogo ; tiu, kiu estas alkrocita je la muro estas murhorlogo, kaj tiu! kiu estas en turo aü sonorilejo estas sonorilej-horlogo. Ni havas horlogon el bronzo, Mia poshorlogo estas el argento, sed la via estas el oro. La horlogisto faras la horlogojn. Via poshorlogo haltis ; strecu gin. La mia ne funkcias bone ; jen gi trorapidas jen gi malrapidas. Mi devas reguligi gin ofte.
Een seconde, zegt ge, is weinig. Maar weet ge (wel), dat



men van seconden minuten, van minuten uren en van uren dagen maakt ? Ik heb dikwijls hooren zeggen : waarom zal ik nog beginnen te arbeiden? Binnen een kwartier zullen we dineeren. Maar indien gij eiken dag gedurende een kwartier leest, dan wordt dat (zal dat zijn) zeven kwartier in een week, dertig kwartier of zeven en een half uur in een jaar en negen honderd uur in tien jaar. Oordeel wat men lezen kan in negen honderd uur!
Alkrocita, vastgehaakt
argento, zilver
bronzo, brons
ceno, ketting
cifero, cijfers
ciferplato, wijzerplaat
diversa, verschillend
donaco, geschenk
floro, bloem
frukto, vrucht
fulmo, bliksem
funkcii, gaan (van 'n klok)
guste, juist
horlogo, uurwerk
inter, tusschen
kameno, haard
konsisti, bestaan (uit)
legomo, groente
malrapidi, langzaam gaan
marko, merk
masino, machine
mezuri, meten
minuto, minuut
momento, oogenblik
j montrilo, wijzer nazo, neus oleo, olie oro, goud porno, appel i poso, zak
posto, post I reguligi; regelen (bijzetten) sekundo, seconde sonorilejo, klokkekamer speco, soort i streci, opwinden I telero, bord | tiu kiu = hij die | trorapidi, vooruitloopen i tualeto, toilet tubo, buis tuko, doek turo, toren vaporo, stoom visi, wisschen vespero, avond
ZESTIENDE LES.
Het bijwoord eindigt steeds op ,,e".
Li estas saga = Hij is wijs.
Li parolas sage = Hij spreekt wijs.
La vespero estas bela = De avond is schoon. Vespere li venis = 's Avonds kwam hij.
3



ordinare = gewoonlijk; dume = intusschen. trie, kvare == ten derde, ten vierde.
Het achtervoegsel -ig' beteekent worden, in een toestand komen.
fortigi = sterk worden ; fiancigi = bruidegom worden (zich
verlooven ; verloofd worden), duobligi = verdubbeld worden, zich verdubbelen, sidigi = zich zetten, zitten gaan. rugigi = rood worden, blozen, maljunigi = oud worden, verouderen.
Het achtervoegsel -ad' geeft den duur eener werking te kennen, pafi = schieten ; pafado = salvo paroli = spreken ; paroladi = redeneeren labori = werken ; laboradi = aanhoudend werken
Vorm van de volgende woorden afleidingen door achtervoeging van -ig' en gebruik se in zinnetjes:
Kun — edzino — pura — dika — maldika — juna — maljuna — levi — fari — kontenta — granda — malforta — nomi trovi — rica — stari — sidi — scii — fini — seka
laca — verda — movi — fleksi — rompi — renversi — kovri.
LA PARTOJ DE LA TAGO KAJ LA FESTOJ DE LA JARO.
La suno levigas kaj subiras. Dum la suno estas sur la cielo, estas lume, kaj ni diras : estas tago. Kiam la suno malaperis el la cielo, kiam gi subiris, tiam farigas mallume kaj estas nokto. Dum la nokto, ni ne povas vidi la sunon, sed ni vidas la lunon kaj ofte muite da steloj.
Kiam la suno levigas, estas sunlevigo kaj la mateno komencigas ; kiam gi plej alte estas kaj plej varme farigas, tiam estas tagmezo ; kiam la suno subiras, estas sunsubiro, kaj la vespero alvenas. La mezo de la nokto nomigas noktomezo. Morgaü frue mi vekigos. Dum la mateno mi laboros. Je la dek-dua horo, aü je la tagmezo, mi tagmangos; post la tagmezo aü posttagmeze mi promenados ; vespere mi legos kaj nokte mi dormos. Neniam mi enlltigas pli malfrue ol noktomeze.
Dum la jaro ni havas kelkajn grandajn festajn tagojn (kelke da grandaj festotagoj). Kristnasko, en la dudek-kvina tago de decembro, estas la plej bela festo por la infanoj : ili ricevas ciuspecajn ludilojn, kaj oni faras por ili kristnaskan arbon. Post ok tagoj,



gi estos la nova jaro. Tio estas la tago de la bondeziroj kaj
de la vizitoj. „Ciujn miajn dezirojn por la bona jaro ! 
„Bonan kaj felican jaron!" estas frazoj, kiujn oni aüdas la tutan tagon. Tio estas ankaü la tago de la novjaraj donacoj. En la monato marto aü aprilo okazas Pasko. Kvindek tagojn post Pasko okazas Pentekosto; tio estas la festo de la printempo.
De zon gaat 's morgens op en gaat des avonds onder. Des nachts kunnen wij de zon niet zien ; maar zien wij soms de maan en de sterren. Morgen zullen we vroeg opstaan om de zonsopgang te zien. Kunt gij mij zeggen hoe laat (om welk uur) de zon van daag ondergaat ? Wanneer de zon het hoogst ') is, en wanneer hare stralen het warmst zijn '-) is het middag. Over dag werken wij en wandelen wij soms, des avonds lezen wij en des nachts slapen wij. Den laatsten nacht heb ik geen uur kunnen slapen. Heden avond ga ik terstond na het avondeten naar bed. Met Paschen hebben de leerlingen en de onderwijzers twee weken vacantie. Van alle feesten is Pinksteren het mooiste. Mijn broeder springt zeer hoog, maar hij kan niet hard loopen. Dit kind springt den geheelen dag. Hij sprong over een hoogen muur; hij heeft hoog gesprongen. Het lied dat ge gezongen hebt is heel mooi. Gij hebt mooi gezongen. De zang is een aangename bezigheid. Men leert veel door het lezen. Het lezen is nuttig.
aperi, verschijnen ! laca, vermoeid
bondeziro, gelukwensch lume; helder, licht
cielo, hemel luno, maan
ciuspeca, van elke soort j mangi, eten
ekheligi, licht worden mezo, midden
ektagigi, dag worden (dagen); movi, bewegen
( geeft 't begin eener ivcr- neniam, nooit e ( king te kennen nokto, nacht
enhavanta, inhoudende noktigi, nacht worden
enlitigi, naar bed gaan noktomezo, middernacht
festo, feest 1 nomi, noemen
fino, einde novjaro, nieuwjaar
fleksi, buigen pasigi, voorbijgaan
komenco, begin Pasko, Paschen
kovri, bedekken Pentekosto, Pinksteren
Kristnasko, Kerstfeest posttagmeze, 's namiddags
') plej alte. 2) la plej varmaj.



printempo, lente renversi, omwerpen rica, rijk
ricevi, ontvangen rompi, breken stari, staan stelo, ster subiri, ondergaan tagigi, dag worden
tagmangi, 't middageten gebruiken tagmezo, middag tute, geheel
vekigi; wakker worden, ontwaken
vespermangi, het avondeten
gebruiken vizito, bezoek
ZEVENTIENDE LES.
De trappen van vergelijking.
a. tiel ... kiel = stellende trap
b. pli... ol = vergrootende trap
c. la plej... el = overtreffende trap
tre = zeer
a. Stellende trap : Li estas tiel granda kiel mi = Hij is zoo
groot als ik.
b. vergrootende trap: Li estas pli rica ol mi = Hij is
rijker dan ik.
Li estas malpli rica ol mi == Hij is minder rijk dan ik. Li kuras pli rapide ') ol mi = Hij loopt sneller dan ik.
c. overtreffende trap : Li estas la plej rica ej ciuj = Hij
is de rijkste van allen (uit allen).
El tiuj du knaboj Ernesto estas Ia pli diligenta = Van
die twee jongens is Ernst de vlijtigste.
(Wanneer twee personen of dingen vergeleken worden
gebruikt men pli en niet plej.)
Li studadis plej bone, kiam li estis juna = Hij studeerde het best toen hij jong was.
(In dergelijke zinnen heeft er geen vergelijking plaats tusschen meer personen ; men laat daarom het lidwoord ,,la" weg).
De uitdrukking zoo .... mogelijk wordt vertaald door: kiel eble plej .... (woordelijk: zoo mogelijk meest).
Kiel eble plej baldaü = zoo spoedig mogelijk Kiel eble plej frue = zoo vroeg mogelijk, enz.
x) Bijwoord.



Het achtervoegsel -ar' geeft een verzameling te kennen van
dezelfde voorwerpen.
arbo = boom ; arbaro = bosch
vorto = woord ; vortaro = woordenboek
stupo = trede ; stuparo = trap, ladder
LA SEZONOJ.
En unu jaro estas kvar sezonoj ; ili estas la printempo, la somero, la autuno kaj la vintro. La printempo komencigas ) en marto, la somero en junio, la aütuno en septembro kaj la
vintro en decembro.
En la komenco de la printempo la tago estas tiel longa kiel la nokto. Poste la tagoj farigas iom post iom pli longaj kaj la noktoj pli mallongaj, tial ke la suno levigas pli frue kaj subiras pli malfrue ; giaj radioj varmigas la teron kaj vekas la naturon. Baldaü la arboj kovrigas per folioj novaj kaj floroj, kaj la herbejoj kaj kampoj reverdigas. La birdoj konstruas siajn nestojn
kaj aüdigas siajn gajajn kantojn.
La dudek-unua de junio estas la tago plej longa kaj la nokto plej mallonga (la plej mallonga nokto). Tiam komencigas la somero. Nun la tagoj farigas iom post iom pli mallongaj kaj la noktoj pli longaj. La suno restas longe sur la cielo kaj giaj radioj maturigas la fruktojn de la gardeno kaj de la kampoj. Oni sekigas la fojnon kaj oni rikoltas la grenon. La urbanoj iras por serci iom da malvarmeto en la montaron au ce la marbordon, aü simple sur la kamparon, precipe apud la arbaroj.
Den een en twintigsten September is de dag weer even lang als de nacht. Dan begint de herft. De zon gaat al vroeger onder (pli kaj pli jruc) en komt al later op. De dagen worden weer korter en de nachten langer. In den herfst oogst de landman (rikoltisto) de laatste vruchten en jaagt de jager. De bladeren der boomen worden geel en vallen spoedig op den grond {teren). Den een en twintigsten December hebben wij eindelijk den langsten nacht en den kortsten dag. Dat is de winter. De lucht wordt steeds kouder. De akkers en de weiden zijn ledig en verlaten (zonder menschen = senhomaj); het bosch is kaa en stil; de geheele natuur rust onder sneeuw en onder een mantel van ijzel. De winter is 'n droevig en onaangenaam seizoen; het biedt echter eenige genoegens aan : men kan
>7 Eigenlijk : begint zich. Vergelijk den volgenden zin: Ml komencas mian laboron.



schaatsenrijden, sleetjevaren, maken, en dat is zeer prettig.
aero, lucht amuza, prettig arbaro, bosch aütuno, herfst bulo, bal daüri, duren varmigi, verwarmen farigi, worden fine, eindelijk fojno, hooi gaja, vroolijk glacio, ijs
glitkuri, schaatsenrijden
glitveturi, sleetjevaren
greno, koren
herbejo, weide
hometo, mannetje
iom post iom, langzamerhand
kampo, akker
kanti, zingen
komencigi, aanvangen
konstrui, bouwen
malfacila, moeilijk
ballen of mannetjes van sneeuw
1 malplena, leeg | malvarmeto, koelte marbordo; zeekant, kust maturigi; rijpen, rijp maken montaro; bergketen, gebergte j naturo, natuur nego, sneeuw nesto, nest nuda ; naakt, kaal plezuro, genoegen prezenti, aanbieden radio, straal
ree; wederom, opnieuw
reverdigi, weer groen worden
rikolti, oogsten
ripozi, rusten
senhoma, verlaten
silenta, stil
simple, eenvoudig
tarnen, echter
tero, aarde
terew, op de aarde (beweging) urbano, stedeling.
ACHTTIENDE LES
De onpersoonlijke werkwoorden drukken een handeling uit, welke niet door een persoon of zaak wordt teweeggebracht, ze worden in het Esperanto daarom vervoegd zonder 'n persoonlijk voornaamwoord.
het waait = blovas ; het sneeuwt = negas ; het regent = pluvas ; het is noodig — estas neces^.
Het achtervoegsel -eg' geeft een vergrooting te kennen.
pluvo = regen ; pluvego = stortregen ; bastono = stok ; bastonego = knuppel; buso = mond ; busego = muil ; pafilo = geweer; pafilego — kanon ; granda = groot; grandega = reusachtig.



Het achtervoegsel -et' geeft een verkleining te kennen, pluvo = regen ; pluveto = stofregen ; ridi = lachen ; rideti = glimlachen ; dormi = slapen ; dormeti = dutten.
LA VETERO.
La vetero ne estas ciam sama ; gi sangigas laü la sezono. En la mezeüropaj landoj la vetero estas milda kaj varmeta dum la printempo. La cielo estas serena, la suno brilas sur la cielo, kaj giaj radioj varmigas la teron. Ofte ankaü estas vento kaj pluvas. Tiam oni diras, ke la vetero estas pluvema. La prujnon oni devas ankoraü timi.
En la somero estas varma, kelkafoje tre varma kaj ec varmega; pluvas malofte kaj la tero estas seka. Kelkafoje la aero estas peza, la suno vualigas, kaj la cielo kovrigas per dikaj nuboj. Fulmoj trairas la nubojn, kaj ni aüdas la tondron ; estas fulmotondro. Baldaü la pluvo falas torente, ofte akompanata de hajlo. Se tiam la vento ekblovas ventege, tio estas ekventego.
En aütuno, la vetero farigas malvarmeta, la aero estas malseka kaj nebula. Dikaj- nebuloj kovras la teron. La vento estas malagrabla kaj malmilda. Cirkaü la fino de la aütuno, oni vidas la arbojn kovritajn de prujno.
Vintre la cielo estas griza kaj oni vidas malofte la sunon. La nego falas per dikaj flokoj kaj vestas la teron per blanka mantelo. La glacio kovras la lagetojn, la riveretojn kaj la riverojn. Se la tero frostigas, kaj se poste pluvas, la pluva akvo glaciigas kaj kovras la teron per pluvglacio. Tiam estas glitvetero.
La vetero estas malkonstanta kaj sangema, gi estas bela aü malbela, seka aü malseka, varma aü malvarma, varmeta aü malvarmeta, varmega aü malvarmega. La barometro montras la sangojn de la vetero, kaj la termometro la sangojn de la temperaturo; gi montras ankaü la varmgradon kaj la malvarmgradon.
Ik heb Esperanto geleerd. De boomen beginnen te groenen. Wij zagen onze vrienden. Wij bemerkten onze vrienden. De sneeuw begon met vlokjes te vallen. De soldaten sliepen in, maar het gebulder der kanonnen wekte hen. Het stofregent. Het stortregent. Paulus begon te huilen en Petrus te schaterlachen. Wij zagen prachtige paleizen in het stadje. Wij hielden een feestmaaltje op de rots bij een struik. De hemel werd rood. De moeder begon te glimlachen. De stengels van het gras zijn



reeds droog. Het kindje heeft voetjes en handjes, de leeuw heeft een muil, pooten en klauwen. Beken vloeien naar rivieren.
akompanata, vergezeld barometro, barometer belega, prachtig bruego, rumoer ec, zelfs
ekblovi, opsteken (van wind) ekdormi, inslapen ekploregi, beginnen te huilen ekridegi, beg. te schaterlachen
ekrideti, beg. te glimlachen ekventego, rukwind ekveki, wakker maken ekvidi, bemerken festeneto, feestmaaltje floko, vlok flui, vloeien frostigi, bevriezen fulmotondro, onweer glaciigi, ijs worden glitvetero, ijzel hajli, hagelen hajlo, hagel herbo, gras kanono, kanon klimato, klimaat kovrigi. bedekt worden lageto, plas lando, land leono, leeuw
malagrabla, onaangenaam mezeüropa, middeleuropeesch milda, zacht nebula, mistig
nebulo, mist negi, sneeuwen nubo, wolk pafilego, kanon palaco, paleis pluvegi, stortregenen pluvo, regen pluvglacio, ijzel prujno ; rijm, rijp rivereto, beek rivero, rivier sama, gelijk sangema, veranderlijk I sangigi, (zich) veranderen sango, verandering serena; kalm, zacht soldato, soldaat stonego, rots
temperaturo, temperatuur termometro, thermometer timata, gevreesd timi, vreezen tondro, donder torente, met stroomen trairi, doorgaan ! trunketo, stengel ungego, klauw urbeto ; stadje, vlek varma, warm varmgrado, warmtegraad i ventege, stormachtig vesti, kleeden
vualigi; omsluieren (bedekken)
NEGENTIENDE LES.
Per = door middel van | Pro = wegens Por = voor, ten behoeve van j Pri = betreffende



In het Nederlandsch hebben de voorzetsels geen strikt bepaalde beteekenis. Zoo zegt men :
Dit is voor u (voor = ten behoeve van)
Voor het huis staat een boom (voor duidt 'n plaats aan)
Ik wandel met u (met = in gezelschap van)
Ik sla met een stok (met = door middel van)
In het Esperanto hebben de voorzetsels wel een strikt bepaalde beteekenis.
Ik sla met 'n stok = Mi batas per bastono (door middel van 'n stok) en niet: kim bastono.
Ik wandel met u = Mi promenas kun vi.
Dit is voor u — Tio estas por vi.
Ik zal voor u vragen = Mi petos por vi.
Ik dank u voor dat boek = Mi dankas vin pro tiu libro.
Het achtervoegsel -ec' duidt de abstracte eigenschap aan, b.v.: juna = jong ; juneco = jeugd amiko = vriend ; amikeco = vriendschap granda = groot; grandeco = grootheid infano = kind ; infaneco = jeugd
Vertaal de volgende woorden :
maljuneco — varmeco — malvarmeco — kareco — blankeco — longeco — largeco — alteco — boneco — utileco — neceseco — gentileco — justeco — oportuneco — sageco — trankvileco — saneco — pureco — firmeco — gajeco — kontenteco — proksimeco — libereco.
LA SUNO KAJ LA VENTO.
La aütuno estas alveninta, kaj la malvarmo komencigas. La suno kuj la vento, kiuj konkuris pri la supereco, ekvidis rajdanton preterirantan, kovritan per granda kaj dika mantelo. „Tiu homo, diris la vento, kredas, ke li havas nenion por timi de mi ; li forgesas ke en momento mi povas forsiri lian mantelon de liaj sultroj."
„Tio estus amuza vidajo por mi, respondis la suno, provu , sed mi vetas, ke vi ne sukcesos, kaj ke mi devigos la vojaganton demeti sian mantelon. Faru vi tion, kion vi povas, dum mi restos kasita post la nuboj." Tuj la vento blovas, blovegas, elradikigas la arbojn, forsiras la tegmentojn de la domoj, dronigas la sipojn: cio tio pro mantelo. Sed gi perdas vane sian tempon , la rajdanto envolvigas sin tiel forte en sia varma vesto, ke li kontraüstaras al la furioza vento.



Tiam la suno reaperas, gi dispelas la nubojn kaj aljetas siajn radiojn sur la teron. La vojaganto malfermas unue la mantelon, poste, car la varmo pligrandigas, li lasas gin gliti de siaj sultroj, kaj fine bukligas gin sur la cevalon.
Ofte oni ricevas pli per mildeco ol per violenco.
Men kan schrijven met een potlood of met inkt en een pen. Ik zal lijnen trekken (maken) met rooden inkt. De schrijnwerker zaagt het hout met een zaag. De naaister naait met een naald en draad. Mijn kamer wordt verlicht met een electrische lamp. Haar zuster was gekleed met een zwart kleed. Ik heb dat met mijn eigen oogen gezien. Ik heb een boek gekocht voor mijn broeder. Daar is thee voor u. Ze staat voor (antau) u. Daar is de sleutel voor het nieuwe slot. Geef mij hetgeen men noodig heeft om te {por) schrijven. Om te vorderen, moeten de leerlingen oplettend zijn.
Mijn vriend is niet gekomen wegens den regen. De hond vlucht uit vrees. Wij hebben niets kunnen zien door (wegens) de duisternis. Paulus is gestraft geworden wegens zijn babbelen. Ik bedank u voor uw mooi geschenk. Mijn oom heeft mij over mijn ouders gesproken en over zijn reis. Spreek in het huis van een gehangene niet over de strop. De meester heeft mij ondervraagd over de vervoeging. Mijn oom onderwijst zich zelf het Esperanto. Hij onderwijst het ook aan zijne kinderen. Mijn neef heeft mij onderricht over de aankomst van onze grootouders. De zeep is van zich zelf niet wit en maakt toch wit De kleine geschenken onderhouden de vriendschap. De ledigheid (sen-laboreco) is de moeder aller ondeugden. Indien de jeugd zich vermaakt, heeft de ouderdom honger, zegt een spreekwoord. Ik ken de diepte niet van de rivier.
aljeti, toewerpen alveninta, aangekomen blovi, blazen
bukligi; vasthaken, gespen demeti; afnemen, uittrekken dispeli, verjagen dronigi; doen zinken, doen
verdrinken envolvigi, inwikkelen forsiri, afrukken furioza, woedend gliti, glijden
kasita, verborgen konkuri, wedijver kontraüstari, wederstaan mildeco, zachtheid nenio, niets pendiga snuro, strop pligrandigi, vergrooten preteriranta, voorbijgaande provi, probeeren radio, straal rajdanto, ruiter sipo, schip



sukcesi, slagen sultro, schouder supereco; bovenhand, meerderheid tegmento, dak
vane, vruchteloos veti, wedden
vidajo ; gezicht, schouwspel violenco, geweld vojaganto, reiziger
TWINTIGSTE LES.
Het achtervoegsel -ej' duidt de plaats aan waar men iets doet; het komt overeen met het Nederl. erij.
baki = bakken ; bakejo = bakkerij forgi = smeden ; forgejo = smederij libro = boek; librejo = boekerij Iernejo = school; vendejo = markt
Mi iras al la teatro = Ik ga naar den schouwburg.
Mi iras en la teatron = Ik ga den schouwburg in.
Mi iras en la teatro = Ik ga in den schouwburg (n.1. aldaar.)
Mi havas nenion por mangi = Ik heb niets te eten.
Mi foriros je la oka = Ik vertrek om acht uur.
LA DOMO.
Unue la homoj logis en kavernoj; poste ili konstruis kajutojn ; nun ili logas en domoj, kasteloj aü palacoj.
Mia onklo jus konstruis modernan domon Gi havas teretagon kun mansardoj kaj subtegmenta loko. Jen gi estas. Se vi deziras, ni tuj vizitos gin. La enirejo estas larga kaj bela; dekstre kaj maldekstre estas magazenoj kun grandaj montraj fenestroj. Ili ne estas ankoraü luitaj. Tie ci estas la pordo de la kelo, kie oni konservas la vinon, la karbon kaj aliajn provizojn. Kontraüe, vi vidas la logion de la pordisto, kaj la lifton, per kiu oni povas supreniri gis la sesa etago. Tie estas la stuparo kun gia balustrado el forgita fero. Cu gi ne estas bela stuparo ? Ni supreniru al la unua etago. Jen ni alvenas sur la placeto. Vi vidas du pordojn, unu dekstre kaj unu maldekstre, tial ke estas du logejoj. Ciuj logejoj estas luitaj. Mia patro luis tiun-ci, car ni devas translogi. Ni eklogos la dekkvinan de julio. Mia patro pagos luprezon da dumil okcent frankoj.
Eniru ni tien. La antaücambro ne estas tre granda, sed gi



estas tre bela, kaj oni tion ne trovas cie. La aliaj cambroj estas vastaj kaj altaj. Ili estas sep : salono, mangocambro, du dormocambroj, skribejo por mia patro, banejo kaj kuirejo. Estas akvo kaj gaso en la kuirejo kaj elektro en ciuj cambroj, kiujn la vaporo hejtas.
Cu vi vin demandis, kiom da diversaj laboristoj oni bezonas por konstrui domon ? Ne, cu ne vere ? Nu, mi tuj diros gin al vi, car mi sekvis la konstruadon dum la tuta daüro kun muite da atento.
Lerta arhitekturisto desegnis la planon de la domo. La masonisto konstruis la murojn per stonoj, brikoj kaj mortero, kiun li faris mem el kalko, sablo kaj akvo. La muroj estas vertikalaj kaj kusas sur fundamentoj firmaj kaj profundaj. La carpentisto starigis unue trabajon ; poste li lokis la trabojn de la plafonoj kaj la carpenton de la tegmento, kiun la tegmentisto tegis per ardezaj tegoloj. La defluilo kaj la akvotuboj kaj la gastuboj estis metitaj de la plumbisto. La lignajisto faris la pordojn, la fenestrojn, la fenestrajn kovrilojn, la plankojn kaj la stuparon. La seruristo almetis la serurojn, la riglilojn, kaj la balustradon de la stuparo, kaj la vitrajisto algluigis la vitrajon de la fenestroj. La pentristo pentris la plafonojn kaj la kuirejon, la pordojn kaj la fenestrojn, kaj la tapetisto tapetis la murojn per kolorigita papero. Fine la elektristo arangis la elektron; gi estas tre oportuna ; oni bezonas nur turni la butonon por havi lumon. Ankaü la elektristo arangis la telefonon.
Het huis waarin (en kiu) men leert, is 'n school. De woning is de plaats, waar men woont. De ingang is de plaats, waardoor men het huis ingaat. In de bierbrouwerij maakt men bier; in een bierhuis verkoopt men bier. Men verpleegt de zieken in een ziekenhuis. Mijn moeder heeft veel kippen in haar kippenhok. Wees zoo goed mij uw huis (eens) te laten zien. Men bewaart de kleeren in de kleerkast en de rijtuigen in een wagenhuis. Een wandelplaats is iets zeer prettigs, in een broeikas teelt men zuidelijke gewassen. Een magazijn waarin men sigaren verkoopt, of een vertrek (kamer) waar men sigaren houdt noemt men „cigarejo".
afero, zaak akvotubo, waterbuis alguigi, vastzetten antaücambro, voorkamer arangi, gereedmaken
ardeza, van lei arhitekturisto, bouwkundige balustrado; balustrade, leuning banejo, badkamer bonvolu, wees zoo goed



briko, baksteen luigita, verhuurd (geworden)
butono; knop, knoop luita, gehuurd (geworden)
carpento, timmerhout luprezo, huurprijs
cigarejo, sigarenmagazijn ) malsanulo, zieke
cu ne vere ? niet waar ? i mansardo, zolderkamertje
defluilo, dakgoot metita, geplaatst
devigata, genoodzaakt (ge- j moderna, modern
worden) I montrafenestro, uitstalvenster
dormocambro, slaapkamer I palmo, palm
elektro, electriciteit pentri, schilderen
etago, verdieping plumbisto, toodgieter
fenestrokovrilo, vensterluik , promenado, wandeling
forgita, gesmeed (geworden) promenejo, wandelplaats
fundamento, fondament ! riglilo, grendel
gaso, gas sablo, zand
iam, eens salono, salon
jus; daar net, juist sekvi, volgen
kalko, kalk starigi, oprichten
kajuto, hut stuparo, trap
karbo, kool (brandstof) j subtegmenta, hetgeen onder
kastelo, kasteel het dak is
kaverno, hol subtegmenta loko, vliering
kelo, kelder suda, zuidelijk
kolorigita, gekleurd supreniri, naar boven gaan
konservi, bewaren tapetisto, stoffeerder
konstruado, het bouwen J tegi, bedekken
kreskajo, gewas tegolo, dakpan
kuirejo, keuken teretago, benedenverdieping
lerta, knap trabajo, balkwerk
lifto, lift translogi, verhuizen
logi, wonen turni, draaien
logio; loge, vertrekje varmejo, broeikas
loki, plaatsen vasta, uitgestrekt
lui, huren 1 vertikala; verticaal, loodrecht luigi, doen huren of verhuren veturilo, rijtuig
EEN EN TWINTIGSTE LES. Herhaling van het voorzetsel.
De voornaamste voorzetsels zijn : al = naar (geeft 'n richting aan)



apud = dicht bij.
antaïï = voor (tijd- en plaatsbepalend), anstataü = in de plaats van. ce = ten huize van, bij. cirkaïï rondom.
da = van (na 'n woord dat hoeveelheid, maa*, gewicht uitdrukt).
dum =. gedurende.
ekster == buiten (plaatsbepalend).
el = uit (gebruikt na overtreffenden trap), en gebruikt in uitdrukkingen als : van hout, van ijzer, enz., el ligno, el fero. en = in (geeft rust en beweging aan, na 'n beweging volgt
de vierde naamval), gis = tot aan
kontrau = tegen, tegenover.
krom == behalve.
kun = met (in gezelschap van).
lau = volgens.
malgraiï = ondanks.
per = met (door middel van).
por = voor (ten behoeve van); om te .. .
post = na, achter (bepaling van tijd en plaats).
preter = voorbij.
pri = betreffende, nopens.
pro = voor (wegens).
po = a ; po du = twee aan twee, bij tweeën, sen = zonder.
sub = onder (beweging of rust aanduidend; na 'n.beweging
volgt de vierde naamval), super = boven, sur = op. tra = doorheen, trans = over, overheen.
je = voorzetsel voor noodhulp; het wordt gebruikt wanneer de keus tusschen de andere voorzetsels moeilijk te doen is, b.v. : Ik woon in die straat = Mi logas en, ce, sur, je tiu strato. Ik dronk uit dat glas = Mi trinkis de, el, je tiu glaso. Ook wordt 't gebezigd om een tijd aan te duiden : Ik kom om 8 uur = Mi venos je la oka (horo).
MIA CAMBRO.
Mia cambro ne estas tre granda, sed gi estas tre beleta kaj agrabla. Gi havas kvar metrojn da longeco kaj tiom da alteco.



Bela papero helroz-kolora kovras la murojn, kaj la fenestro rigardas la gardenon de la najbaro.
Maldekstre de la pordo, en la angulo, trovigas la lito, en kiu mi dormas, ciam bone. Antaü la lito trovigas sur la planko, kiel piedtapiso, bela sakalfelo. Flanke de la lito trovigas la noktotablo, sur kiun mi metas mian lampon kaj mian vekhorlogon, kaj la tualet-tablo, antaü kiu mi faras mian tualeton. Super la tualet-tablo estas krocita malgranda spegulo. Kontraüe de la lito estas la fenestro, tra kiu la suno alkrias al mi matene frue : „tempo estas por levigil"
Flanke de la fenestro trovigas maldekstre sranko, en kiun mi pendigas la vestojn, kaj dekstre tablo, sur kiu mi pendigas la vestojn, kaj dekstre tablo, sur kiu mi laboras vespere kaj matene. Super la tablo estas krocita librobreto, sur kiu staras miaj libroj. Ne estas kameno en mia cambro, sed en angulo estas malgranda forno el fajenco, kiu hejtas mian logejon en vintro. Ce la muroj estas krocitaj la portretoj de miaj gepatroj kaj karto de Nederlando, kiun mia baptopatro donacis al mi por la lasta datreveno de mia naskotago.
De leerlingen zijn van daag niet naar school gegaan, zij zijn naar het veld gegaan met hun onderwijzer, maar zonder boeken en schrijfboeken. In plaats van boeken was (er) eten in hunne tasschen. Zij hebben den geheelen dag gewandeld en gespeeld van zeven uur 's morgens tot 8 uur 's avonds. Allen waren er bij, behalve Paulus, die niet komen kon wegens ziekte zijner moeder. Behalve de leerlingen en de onderwijzer was er ook een knecht om te helpen als 't noodig was. De knecht liep voor de leerlingen en de onderwijzer achter hen. Zij gingen eerst door een weide en kwamen bij een oude brug, waarover zij gingen tot het bosch. Zij liepen niet in rijen maar naar believen. Zij hielden halt om bij een bron het middagmaal te gebruiken; die bron kwam uit de aarde onder een dicht gebladerte. Ondanks de, warmte was het daar koel en aangenaam. Zij zett'en zich rondom de bron, haalden de provisie uit de tasschen voor den dag (elmetis) en aten met veel smaak. Boven de bron is een groote rots, van waar men genieten kan van een mooi gezicht. De leerlingen klauterden op de rots om van het gezicht te genieten. Tegen vier uur ging men terug. Toen men buiten het bosch kwam, kocht men bij een dorpsbewoner tien liter melk tegen twaalf cent. De dag ging voorbij zonder regen en zonder eenig ongeval en allen kwamen bij hunne ouders terug om acht uur 's avonds.



agrabla, aangenaam malfeliceto, ongeval
alkrii, toeroepen malsano, ziekte
angulo, hoek mangajo; voedsel, eten
apetito ; eetlust, smaak metro, Meter
bezoni, noodig hebben najbaro, buurman
datreveno, terugkeer der datum naskotago, geboortedag
densa, dicht okazo, voorval
dormi, slapen placo, 't believen
fajenco, aardewerk • laü placo, naar believen
flanke de, naast ponto, brug
foliaro, gebladerte portreto, portret
fonto, bron provizo, voorraad
forno, fornuis sakalfelo, vel van 'n jakhals
gui, genieten spegulo, spiegel
hejti, aanmaken sranko, kast
helroz-kolora, iicht rood tiom, zooveel
karto, kaart ' tualet-tablo, toilet-tafel
kuri, rennen varmo, warmte
librobreto, boekenhanger | vekhorlogo, wekker
lito, bed vilagano; dorpsbewoner, dorper
litro, liter volo, wil
TWEE EN TWINTIGSTE LES.
La pordo estas fermata = De deur wordt gesloten. La pordo estas fermita = De deur is gesloten.
Het Esperanto heeft slechts een hulpwerkwoord, n.1. esti. De lijdende vorm der deelwoorden wordt gevormd door ata en ita. Deze vormen worden het best weergegeven door:
-ata = wordende ge—.
■ita = zijnde ge—.
Na een lijdend werkwoord vertaalt men ons door door de en niet door per; ons met wordt vertaald door per.
Hij werd geacht door zijne vrienden = Li estis estimata de siaj amikoj.
Het dak werd bedekt met pannen = La tegmento estis kovrata per tegoloj.



LA HOMO KAJ LA HOMA KORPO.
La instruisto estas viro, la lernanto estas knabo ; la instruistino estas virino, la lernantino estas knabino. La viro, la knabo, la virino kaj la knabino, la fraülo kaj la fraülino estas homoj.
La korpo de la homo estas kovrita per haüto. Sub la haüto est la karno, la muskoloj, la nervoj kaj Ia ostoj. La korpo konsistas el tri partoj: la kapo, la trunko kaj la membroj.
La kapo enhavas la kranion kaj la vizagon. La kranio, tio estas la posta kaj la supra parto de la kapo, estas osta kesto, kiu enhavas kaj sirmas la cerbon ; gi estas kovrita per haroj brunaj, blondaj, nigraj, kastankoloraj, flavrugaj aü blankaj. La vizago enhavas la frunton, la okulojn, la nazon, la orelojn, la vangojn, la buson kaj la mentonon. La nazo estas super la buso; gi estas rekta, pinta aü kurba; gi havas du naztruojn, kaj la buso havas du lipojn, unu supran lipon, kaj unu malsupran lipon. La viroj havas barbon je la mentono kaj lipharojn sub la nazo. Super la okulo estas la brovoj, kiuj protektas gin. La okulo estas ankaü protektata de la okulharoj. La okulo havas la formon ovalan, tio estas formo de ovo. Gi prezentas parton blankan, la okulan blankajon, kaj rondon brunan, grizan, verdan aü bluan ; tio estas la iriso. En la mezo estas nigra punkto : la pupilo. En la buso trovigas la dentoj, la palato kaj la lango.
Mi estas amata ') = Ik ben wordende bemind = Ik word bemind. Mi estis amata = Ik was wordende bemind = Ik werd bemind. Mi estos amata = Ik zal zijn wordende bemind = Ik zal
worden bemind.
Mi estus amata = Ik zou zijn wordende bemind = Ik zou
worden bemind. Mi estas amita ') = Ik ben bemind (geworden).
Mi estis amita = Ik was bemind (geworden).
Mi estos amita = Ik zal zijn bemind (geworden).
Mi estus amita = Ik zou zijn bemind (geworden).
Multaj maljunaj arboj estis rompitaj de la ventego. Tiu domo estas konstruata de mia onklo. En Germanujo la domoj estas ofte konstruitaj per (of: el) brikoj. Abelo estis mortigita de sia frato Kajeno. Romo estis fondita de Romulo. Dario estis venkita de Aleksandro. Mia cambro estas ornamita per pentrajoj. La korbo estis plenigita de la gardenisto per fruktoj, La tero, dum la vintro, estas kovrita de nego. La suno subiris kaj la cielo
') In het meervoud op j, b.v.: Ili estas amataj — amitaj.
4



estis superversita per fandita oro. Tiu sinjoro estas konata de neniu el ni. La lago estas cirkaüita de kanoj. La gardeno estis cirkaüita de la posedanto per alta muro. Nia korpo estas protektata kontraü la malvarmo per niaj vestoj. La tero estas varmigita de la suno. Morgaü estos festata la nacia festo kaj la stratoj estos ornamitaj per flagoj.
Mi estas amota ') = Ik ben wordende bemind. I
— —is — — Ik was — — f
— —os — = Ik zal zijn — • —
— —us — = Ik zou zijn — — 1
of: op het punt te worden bemind.
De les wordt verklaard door den onderwijzer en geleerd door den leerling. Het huiswerk wordt gemaakt door den leerling en verbeterd door den onderwijzer. Dit huis is gebouwd door mijn oom. Het wordt bedekt met pannen en verlicht door elektriciteit. Mijn geheele familie zal mogen vereenigd zijn ; we zullen den geboortedag van mijn grootvader vieren. Drie nieuwe leerlingen zijn ingeschreven door den onderwijzer. Bemin anderen en gij zult door hen bemind worden. Zijn wij niet uitgenoodigd door onzen buurman ? Indien het huiswerk van Pieter niet af is en indien zijn les niet gekend wordt, wordt hij gestraft door zijn onderwijzer en door zijn ouders. (Vert. : zal . ..). Het onweer is door den barometer aangekondigd. In den winter is de aarde bedekt met een sneeuwlaag {of: met een mantel van sneeuw). Al deze boeken zijn mij gegeven door mijn oom. Amerika werd door Christoffel Columbus ontdekt.
Abelo, Abel fandi, smelten
Aleksandro, Alexander festi, vieren
barbo, baard flago, vlag
blankajo, 't wit flavruga, geelrood
blonda, blond fondi; stichten, oprichten
brovo, wenkbrauw formo, vorm
bruna, bruin fraülo, vrijgezel
cerbo; brein, hersenen fronto, gevel
cirkaüi, omringen gorgo, keel
Dario, Darius haro, haar
dento, tand haüto, huid
diferenco, verschil homa, menschelijk
(Deze vormen komen niet dikwijls voor).
') In het meervoud op j: amotaj.



iriso, iris ')
Kajeno, Kaïn
kano, riet
karno, vleesch
kastankolora, kastanjekleurig
kesto; kastje, kist
koloro, kleur
koni, kennen
korbo, mand
korpo, lichaam
kranio, schedel
kurba, krom
lago, meer
lipharoj, snor
lipo, lip
membro, lid
mentono, kin
muskolo, spier
naztruo, neusgat
nervo, zenuw
okulharoj, wimpers
ornami, versieren
osta, beenachtig
osto, been (van 't geraamte) ovala, ovaal | ovo, ei
! palato, verhemelte pentrajo, schilderij posedanto; bezitter, eigenaar protekti, beschermen pupilo; pupil, oogappel Romo, Rome Romulo, Romulus sirmi, beschermen spirito, geest superversi, overstroomen supra, boven
temo; thema, punt van behandeling trunko, stam utili, nuttig zijn | vango, wang venkita, overwonnen viro, man vizago, gelaat
DRIE EN TWINTIGSTE LES.
tuj = dadelijk ; jus = daar net, juist cu .... cu = öf. ... öf; hetzij.... hetzij jen .... jen = nu eens .... dan weer nek .... nek = nóch .... noch
LA TRUNKO KAJ LA MEMBROJ.
La trunko de mia korpo estas kunigita kun la kapo per la kolo. La antaüajo de la kolo nomigas la gorgo, kaj la postajo la nuko.
La trunko enhavas antaüe la sultrojn, la bruston, la ventron kaj la subventron. Ce la du flankoj trovigas la ripoj kaj la koksoj. Super la koksoj estas la zono aü talio. Post la trunko estas la skapoloj kaj la dorso.
En la brusto estas la pulmoj kaj la koro, kaj en la ventro
') iris = ringvormig vlies of vliezig tusschenschot, dat in 't midden een ronde opening (den oogappel of pupil) heeft.



estas la hepato, la stomako kaj la intestoj. La koro batas kaj sendas la sangon en ciujn partojn de la korpo. La sango rondiras en la arterioj kaj en la vejnoj.
La membroj estas kvar; tio estas: du brakoj kaj du kruroj. La brakoj estas kunigitaj kun la trunko per la sultroj. Meze de la brakoj estas la kubutoj. Ni povas fleksi la brakojn. Fine de la brakoj estas la manoj. Ciu mano havas kvin fingrojn, kiuj estas sirmitaj per ungoj. Ni uzas la brakojn, la manojn kaj la fingrojn por labori.
La kruroj estas kunigitaj kun la trunko per la koksoj. La supro de la kruro nomigas femuro ; super la genuo kaj malantaüe estas la suroj aü tibikarnoj. Ni povas fleksi la krurojn kaj surgenuigi. Malsupre de la kruro estas la piedo ; gi enhavas la kalkanon kaj la pied-fingrojn.
La kruroj kaj la piedoj ebligas nin stari, pasi, kuri, danci kaj salti. La homo, kiu ne povas uzi la krurojn, estas paralizito.
Ni tuj lernos esperanton. Miaj amikoj jus eliris. Miaj haroj estis jus tonditaj de la frizisto (au : kombisto) de mia frato. Cu vi kredas, ke via patrino tuj reeniros? La parolado estis jus finita, kiam mia kuzo alvenis. La cielo estas jen blua jen griza. La vetero estas jen varma jen malvarma. La vetero povas esti cu bela cu malbela, mia patro promenas ciutage. La instruisto estas cirkaüita de la lernantoj. La maljunulo estis vestita per cifonoj. La generalo estis mortigita per kuglo pafita de vilagano. La supo estis preparita de la kuiristino. Mi jus legis tiun libron kaj mi tuj pruntedonos gin al mia kamarado. Tiu libro estis donacita al mi de mia onklino. Tiu pentrajo estis pentrita de mia kuzo. La gardeno estis jus purigita de la gardenisto. Mi tuj klarigos gin al vi.
De teenen (de vingers der voeten) evenals de vingers van de handen worden beschermd door nagels. De arme man is juist in het been gebeten door den hond van onzen buurman. Wanneer de oogen gesloten zijn, kunnen wij niet zien. Het brein (de hersenen) wordt door den schedel beschermd. Hij bewoog nu eens de armen, dan weer de beenen. Wij ademen door de longen. De kin van den grijsaard was bedekt met een mooien witten baard. Ik heb noch broeders, noch zusters; ik ben een eenige zoon. Die kinderen hebben dikke frissche wangen. Wij zullen öf morgen öf overmorgen vertrekken. Open den mond en laat mij uw tong zien. Ik ben gelukkig u te zien; ik wilde u juist schrijven. Het bloed circuleert in de



slagaderen en in de aderen. Die man is heel (zeer) leelijk: hij heeft een groot hoofd, kleine oogen, een langen neus, een grooten mond met dikke lippen en kleine ooren.
antaüajo, voorste gedeelte nuko, nek
antaüe, van voren pasi, gaan
arterio, slagader pafi, schieten
brusto, borst parolado, redevoering
cifono, vod paralizito, 'n lamme
danci, dansen piedfingro, teen
ebligi, mogelijk maken postajo, achterste (gedeelte)
femuro, dij prepari, klaar maken
flanko, zijde pulmo, long
fleksi, buigen ripo, rip
frizisto; haarkruller, coiffeur rondiri, circuleeren
generalo, generaal salti, springen
genuo, knie sango, bloed
hepato, lever sendi, zenden
intestoj, ingewanden skapolo, schouderblad
kalkano, hiel stomako, maag
kokso, heup subventro, onderbuik
kolo, hals surgenuigi, knielen
kombisto ; kammer, coiffeur suro, kuit
koro, hart talio, taille
kruro, been tibikarno, kuit
kubuto, elboog tondi, scheren
kuglo, kogel trunko, romp
kunigi, verbinden ungo, nagel
maljunulo, oude man uzi, gebruiken
nomigi; genoemd worden, vejno, ader
heeten zono; gordel, middel
VIER EN TWINTIGSTE LES.
mem = zelf ec = zelfs sama = zelfde
eble - mogelijk tarnen — echter
Het achtervoegsel -ind' staat gelijk met het Nederl. «waardig (waard om te . ...).
aminda = beminnenswaardig kompatinda = betreurenswaardig vidinda = bezienswaardig Tio estas kisinda = Dat is om te zoenen (waard om te worden gezoend).



PORTRETO DE AMIKO.
Mia amiko estas dek-trijara, kiel mi. Li estas pli malgranda ol granda laü sia ago. Li estas nek dika, nek maldika, sed li estas sufice forta. Li havas largan frunton, nigrajn okulojn, brunajn harojn, rektan kaj pintan nazon, fresajn vangojn, mezgrandan buson, iom longajn orelojn kaj rondan mentonon. Lia kolo estas longa, liaj sultroj kaj lia brusto estas iom largaj, kaj liaj brakoj estas fortikaj. Li ne estas mallerta per fingroj kaj manoj. Li estas facümova per la kruroj kaj piedoj; li grimpas kiel kato, kaj li saltas kaj kuras kiel kapreolo. Tiel li estas ciam la unua pri la gimnastiko.
Li amas la laboron, sed li ne forgesas ankaü la iudon. En la lernejo, li estas diligenta kaj atenta, sed li ne povas ciam sin deteni de babilado, kaj li estas kelkafoje riprocata kaj ec punata.
Li estas aminda, kompleza kaj servema al siaj kamaradoj kaj amikoj, kaj obeema al siaj gepatroj, sed tiuj ci ne estas ciam kontentaj je li, car li estas kelkafoje negentila kaj li ne estas ciam afabla al siaj fratinoj. Tarnen li amas ilin muite.
Vi vidas, ke mia amiko havas muite da bonaj ecoj ; li havas eble kelkajn malgrandajn malbonajojn, sed li havas nenian malvirton.
Mi ne havas la saman agon kiel mia amiko. Ciuj homoj ne havas la samajn ecojn. Tiu sinjoro ne estas tre estiminda. La mallaboremaj lernantoj estas riprocindaj kaj ec punindaj. Ciuj ceestis, ec miaj geavoj. Mia patrino mem invitas vin. La rego mem eldiris tiujn memorindajn parolojn, kiuj estis cititaj de ciuj gazetistoj. Zamenhoff estas honorinda de la tuta homaro. Vi estas mallaüdinda, car vi faras ciam la samajn erarojn. Mi jus ricevis la saman libron, kiel mia kamarado.. Mia frato acetis saman capeion, kiel lia amiko. Cu vi tradukis mem tiun taskon ? Mi ne povis ec du vortojn kompreni. Li alportis mem sian vizitkarton. La horo de Amsterdamo ne estas la sama, kiel tiu de Romo. Li ne volis atendi ec unu momenton.
Ik had een vriend. Wij werden geboren in hetzelfde jaar, dezelfde maand en denzelfden dag. Wij gingen naar dezelfde school, we zaten in dezelfde klas en wij hadden dezelfde kameraden. Ga hem zelf zeggen dat hij komen moet. Die man is niet te vertrouwen, men kan niet gelooven wat hij zegt, zelfs als hij de waarheid zegt. Wees altijd beminnenswaardig tegen-



over anderen en zij zullen het tegenover u zijn. De vrouwen, de grijsaards en de kinderen zelfs werden niet gespaard. Mijn moeder is in hetzelfde jaar mijner geboorte gestorven. Het gevaar was zoo groot dat zelfs de dappersten een oogenblik wijfelden. De brand heeft zich zoo vlug verbreid, dat men zelfs de meubelen niet heeft kunnen redden. Indien ge wilt dat men u prijzen zal, wees dan prijzenswaardig. De brief, dien deze jonge man geschreven heeft aan zijn vader, is niet waard te worden gelezen (lezenswaardig), hij is zelfs onleesbaar. Dit meubelstuk is bewonderenswaardig.
afabla, minzaam atento, aandacht babilado, gebabbel citi; aanhalen, citeeren dektrijara, 13 jaar oud deteni, onthouden eco, hoedanigheid eldiri, uiten eraro, fout
estiminda, achtenswaardig facilmova, vlug forta, sterk fortika, stevig
gazetisto, courantenschrijver gimnastiko, gymnastiek grimpi, klauteren hcmaro, menschheid honorinda, eerbaar
inviti, uitnoodigen kapreolo, geit ' kompleza, gedienstig konduti, gedragen laboro, werk malbonajo, gebrek mallaüdinda, afkeurenswaardig malvirto, ondeugd negentila, onbeleefd nenia, geen enkel obeema, gehoorzaam puninda, straffenswaardig rego, koning
riprocinda, berispenswaardig sufice ; voldoende, genoeg traduki, vertalen vizitkarto ; vizitekaart, naamkaart
VIJF EN TWINTIGSTE LES. Het bedrijvend werkwoord. (Vervolg.}
Ik ben \ .
Ik was I sprekende
> of
Ik zal zijn l , . .
I „ \ aan het spreken.
I Ik zou zijn ] r
Mi estas parolanta ')
Mi estis parolanta
Mi estos parolanta
Mi estus parolanta
') In het meervoud op j b.v.: Ili estas parolantaj, enz.



Mi estas parolinta ') Ik ben hebbende gesproken! Ik heb
Mi estis parolinta i Ik was — — Ik had !
Mi estos parolinta Ik zal zijn — — Ik zal hebben I
Mi estus parolinta Ik zou zijn — — lik zou hebben
gesproken
Het bedrijvend werwoord wordt (zeer natuurlijk) evenals het lijdend met esti vervoegd. Men vermijdt, waar het mogelijk is de samengestelde tijden. In plaats van Mi estas skribinta kan men bijna altijd zeggen: Mi skribis. In het Nederlandsch immers zegt men even dikwijls : Ik ontving uw brief, als : Ik heb uw brief ontvangen.
Bijwoordelijke vormen.
Skribante (dum mi skribas ; dum mi estas skribanta) mi ciam
fumas = Als ik aan het schrijven ben, rook ik steeds. Skribinte (kiam mi estis skribinta) mi eliris = Toen ik geschreven had, of: geschreven hebbende, ging ik uit.
Deze bijwoordelijke vormen (op c) worden door buitenlandsche Esperantisten nog al eens gebruikt; men kan echter volstaan met de langere vormen.
Het Esperanto heeft eindelijk nog een samengestelden tijd, dien de Nederlanders missen en waarmee men de toekomst kan uitdrukken :
Mi estas parolonta ') Ik ben zullende spreken \ , q ^
Mi estis parolonta Ik was — — I "■ °'3 e m«. * i * n i •• i Punt van te
Mi estos parolonta Ik zal zijn — — i ,
Mi estus parolonta Ik zou zijn — — / "
Ook deze vormen kan men vermijden en desnoods vervangen door de volgende :
Mi tuj parolas \
Mi tuj —is f Mi tuj —os f Mi tuj —us 1
tuj is dadelijk, terstond, op het punt van.
Parolonte, li falis de la sego sur kiu li staris = Zullende spreken (hij wilde juist gaan spreken ; hij was op het punt van te spreken) viel hij van den stoel waarop hij stond. = Hij wilde juist beginnen te spreken, toen hij van den stoel viel waarop hij stond.
') In het meervoud op j b.v. : Ili estas parolintaj, parolontaj.



De vormen op anta, inta, onto ; ata, ita, ota kunnen ook op zich zelf voorkomen als bijvoeglijke naamwoorden.
Bedrijvend.
La parolanta knabo = De sprekende knaap.
La parolinta knabo = De gesproken hebbende knaap. La parolonta knabo = De knaap, die terstond spreken zal.
Lijdend.
La parolata lingvo = De gesproken wordende taal.
La parolita lingvo = De gesproken zijnde taal.
La parolota lingvo = De te spreken taal.
La franco lingvo estas parolata lingvo.
La sanskrita lingvo estas parolita lingvo.
Esperanto estas parolota lingvo de la homaro.
Van de vormen op anta, inta, onta; ata, ita, ota worden zelfstandige naamwoorden gevormd door de slotletter a te veranderen in o.
Bedrijvend
La parolanto = De spreker (van thans).
La parolinto = De spreker (van gisteren).
La parolonto = De spreker (van morgen).
Lijdend.
La batato = Hij die geslagen wordt.
La batito = De geslagene (van gisteren).
La batoto = De te slagene (die geslagen zal worden).
LA KVIN SENTOJ.
Mi havas du okulojn, okulon dekstran kaj okulon maldekstran. Mi povas fermi kaj malfermi la okulojn. Mi vidas la libron sur la tablo, la inkujo« enhavantaw la inkon kaj la plumingon entenantaw la plumojn. Mi vidas ciujn objektojn, kiuj estas cirkaü mi. La okuloj, per kiuj mi povas vidi, estas la organoj aü la iloj delavidado. Mi ploras ankaü per la okuloj. Ferminte la okulojn, mi povis vidi nenion.
Mi havas du orelojn. Per la oreloj mi povas aüdi. Mi aüdas la sonoron de la sonorilo, la vocon de miaj amikoj, la muzikon kaj la kanton de la birdoj. La oreloj, per kiuj mi povas aüdi,



estas la organoj aü la iloj de la aüdado. Kion vi vidas ? Kion vi aüdas ?
Per la nazo ni flaras la odoron de la floroj kaj la odoron de la gaso. La rozo odoras bone, gi havas bonan kaj agrablan odoron. La nazo estas la ilo de la flarado. Mi spiras ankaü kaj mi ternas per la nazo.
Per la lango kaj la palato mi gustumas tion, kion mi mangas. Mi gustumas, ke la sukero estas dolca kaj la biero maldolca. La lango kaj la palato estas la iloj de la gustumado.
Per la fingroj mi povas tusi kaj palpi la objektojn. Mi sentas, ke la ligno estas malmola kaj ke la karno estas mola ; mi sentas, ke la fajro estas varma kaj la glacio malvarma. La fingroj estas la iloj de la palpado.
Homo, kiu povas vidi nur per unu okulo, estas unuokula ; tiu, kiu tute ne vidas, estas blinda. Tiu, kiu ne pronuncas bone, balbutas ; tiu, kiu ne povas paroli, estas muta, kaj tiu, kiu ne aüdas, estas surda. Estas homoj, kiuj estas surdamutaj. La miopuloj kaj la malmiopuloj bezonas okulvitrojn por bone vidi.
Montrante la domon, li eksilentis. Vidinte la pluvon, ili prenis siajn mantelojn. Salutinte la gesinjorojn, ili foriris. Aüskultinte, li aüdis la vocon de sia frato. La progresintaj lernantoj estos rekompencitaj. *) Preferante labori, mi ne promenas. La promenantoj preferas la sunon pli ol la pluvon. Oni ne vidas hodiaü muite da acetantoj en la magazenoj. Levante la brakon si prenis la libron de la sranko. Kiaj estas la literoj formantaj tiun vorton ? Renkontinte niajn amikojn, ni promenis kun ili. Rekompencante la laboremajn lernantojn, la instruisto kuragigas ilin. Oni lernas plej bone per sencesanta ripetado. La infanoj ne amas silentadi, nek sidadi, nek atendadi; ili kuradas kaj saltadas volonte la tutan tagon. Via babilado estos punata. Mia frato okupas sin pri pentrado. La pafado daüris keikan tempon. Sen oreloj la aüdado estas neebla, sen okuloj la vidado estas neebla. Ridetante si salutis nin.
De taal Esperanto is een levende taal en geen doode taal. Ze wordt gesproken, geschreven en gelezen door veel personen in de vijf werelddeelen. Door zijn broeder geslagen zijnde, ging de kleine jongen zich beklagen bij zijn moeder. Het venster willende sluiten, wondde het jonge meisje zich aan de hand. De deur gesloten hebbende, keerde de knecht naar de keuken terug.
') Men gebruikt in plaats van rekompenci ook kompenci.



Toen ke kinderen van school terugkwamen, ontmoetten zij hunne ouders. Toen wij bij huis kwamen zagen wij dat de deur gesloten was. Ik heb de deur gesloten. Zij zal de deur gesloten hebben. Zij had de deur gesloten. De stervende ademde heel zwak. De overledene werd begraven. Dit gebeurde twee dagen nadat hij gestorven was. Hij zou niet gestorven zijn, indien hij sterker was geweest. Bij het bestudeeren onzer lessen (al studeerende onze lessen) vielen wij in slaap. Bij het wandelen in den tuin zag ik mijn zuster aankomen. Nadat ik een pen genomen had (een pen genomen hebbende) schreef ik een langen brief.
acetanto, kooper atendadi, lang wachten aüdado, gehoor aüskulti, luisteren balbuti, stotteren blinda, blind eksilenti, stilzwijgen fajro; vuur, brand flarado, reuk (het ruiken) flari, ruiken formi, vormen gaso, gas
gustumado, smaak gustumi, proeven kuradi, rennen kuragigi, aanmoedigen kvalito, hoedanigheid mal-miopulo, iemand die verziende is malproksimvida, verziende miopulo, 'n bijziende (kippige) muta, stom muziko, muziek neebla, onmogelijk okupi, bezig zijn odoro, geur odori, rieken okulvitroj, bril
organo, orgaan pafado, salvo
palpado; 't voelen, het gevoel
palpi, voelen
pentrado, 't schilderen
plori, schreien
progresado, vooruitgang
promenanto, wandelaar
pronunci (elparoli), uitspreken
ripetado, herhaling
rideti, glimlachen
rozo, roos
senti, gevoelen
senêesa, onophoudelijk
sidadi, blijven zitten
silentadi, 't stilzwijgen bewaren
sonoro, geluid
spiri, ademen
surda, doof
taügi, deugen
terni, niezen
tiktako, getiktak
tusi, aanraken
tute ne, geheel niet
unuokula, eenoogig
vidado, gezicht (het zien)
voco, stem



ZES EN TWINTIGSTE LES.
Sommige Nederlandsche woorden hebben verschillende beteekenissen; naar gelang der beteekenis moeten ze dus worden vertaald in het Esperanto, want in het Esperanto heeft men voor elk begrip 'n afzonderlijk woord.
Voorbeelden : dat, die, het, daar, zijn, zij, hebben.
Dat paard is mooi = tiu cevalo estas bela.
Het paard dat ik zie, is het uwe = la cevalo, kiun mi vidas, estas la via.
Hebt ge gewandeld ? dat is goed = cu vi promenis ? tio estas bona.
Ik weet dat ge vlijtig zijt = mi scias, ke vi estas diligenta.
Die man is mijn oom = tiu viro estas mia onklo.
De man die daar gaat is rijk = la viro, kiu iras tie, estas rica.
Die huizen zijn hoog = tiuj domoj estas altaj.
Met boek is nuttig = la libro estas utila.
Ik geef het daarom aan u = mi donas gin tial al vi.
Het regent = pluvas.
Daar gaat mijn vriend = tie iras mia amiko.
Daar hij rijk is heeft hij vrienden = tial ke of car li estas rica, li havas amikojn.
Het werkwoord zijn = la verbo esti.
Zijn moeder is ziek = lia patrino estas malsana.
Wij zijn gezond = ni estas sanaj.
Zij hebben veel boeken = ili havas muite da libroj.
Zij is een mooi meisje = si estas bela knabino.
Dat zij zoo = tio estu tiel.
Op zij, heeren = flanken, sinjoroj.
Hij droeg een degen op zij = li portis glavon al sia flanko.
Zij hebben veel boeken = ili havas muite da libroj.
Zij hebben goed gestudeerd = ili estas studintaj bone {vooral
niet: ili havas studintaj).
Ik heb het werkwoord hebben geleerd = mi lernis la verbon havi.
De aanvoegende wijs der werkwoorden wordt gevormd door u achter den stam te voegen. De aanvoegende wijs wordt gebezigd na een wil, een bevel, een wensch.
Ik wil dat hij kome = Mi volas, ke li venu.



Zeg hem dat hij niet babbele = Diru lin (al li), ke li ne babilu. Ik wensch dat ge antwoordt = Mi deziras, ke vi respondu.
Na uitdrukkingen als : het is noodig, 't is wenschelijk, gebruikt men ook de aanvoegende wijs :
Het is noodig dat hij kome = Estas necese, ke li venu. Het is wenschelijk dat hij kome = Estas dezirinde, ke li venu.
LA MANGOJ KAJ LA MANGAJOJ.
Estas necese, ke la homo mangu kaj trinku por vivi, alie li mortus pro soifo kaj malsato. Ni mangas kiam ni malsatas, kaj ni trinkas, kiam ni soifas, sed ni ne devas mangi nek trinki pli ol estas bezone. La higieno ordonas, ke ni estu sobraj. Ni mangas laükutime trifoje ciutage. Ni havas tri mangojn: la matenmangon cirkaü la oka matene, la tagmangon aü tagmezomangon cirkaü la dekdua, kaj la vespermangon je la sepa vespere. Je la mangotempo ni iras en la mangocambron, kie la servistino preparis la mangilaron. Si surmetis unue la tablotukon, poste la telerojn. Sur la telerojn si metis la telertukojn kaj apude la kulerojn, la forketojn kaj la glasojn. Si zorgis ankaü meti sur la tabion la mustardujon kun la mustardo kaj la salujon kun la salo kaj la pipro.
Tio, kion ni mangas nomigas mangajoj aü nutrajoj. La pano, la viando, Ia legomoj kaj la fruktoj estas miaj cefaj mangajoj. Ni mangas diversajn specojn de viando: bovajon, bovidajon, safajon kaj porkajon, kuiritan aü rostitan. Ni mangas ankaü' kortbirdojn, fisojn kaj casajon. La bovino donas al ni lakton per kiu oni faras la buteron kaj la fromagon; kaj la kortbirdoj, tio estas la kokinoj, la anasoj, la anseroj kaj la meleagroj, liveras al ni la ovojn, per kiuj oni faras ovajojn.
Ciu sezono alportas al ni aliajn legomojn kaj fruktojn. En la printempo, ni havas asparagojn, pizojn, fazeolojn, fragojn, cerizojn kaj abrikotojn. En la somero ni mangas napojn, karotojn, spinacon kaj melonojn, ribojn, grosojn kaj frambojn, prunojn kaj persikojn. Dum la aütuno kaj la vintro ni havas brasikojn, terpomojn kaj ciujn specojn de konservajoj, nome: pirojn, vinberojn, pomojn, nuksojn, avelojn kaj migdalojn.
Ni mangas la salatan krudan : oni spicas gin per oleo, vinagro, salo kaj pipro. La aliaj legomoj estas kuiritaj. Ni mangas fine la fruktojn krudajn aü kuiritajn, kiel konfitajon.
Via patro deziras, ke vi venu. La kuracisto petas, ke oni



fermu la pordon kaj malfermu la fenestron. Elparolu zorge tiujn literojn, por ke oni komprenu vin facile. Parolu pli laüte, por ke via avino povu aüdi vin. Mia amiko petas, ke mi respondu al li hodiaü. Mia patrino ne permesis, ke mi venu. Preninte mian vortaron, mi sercis la vortojn, kiujn mi ne konis. Kiom da sipoj estas en la siparo ? Nia kuracisto havas muite da klientoj (grandan klientaron). La vagonaro estas formita per (of\ el) dek-du vagonoj. La stuparo de nia domo havas nur dudek-du stupojn. En la aütuno la brutaroj revenas el la montaro. Kion respondis la servisto ? Kiel vi estas babilemaj! Kiom da tempo mi perdis 1 Diru al la servantino, ke si ekbruligu la fajron kaj pretigu la mangon. Estas bezone (bezonas), ke ni iru ce la libriston. Estas necese (necesas), ke vi faru pli da progresoj.
Mijn vader wil niet dat ik vandaag uitga. Ik moet naar de markt om vruchten te koopen. Zijn vriend wenscht dat gij op zijn brief antwoordt. Zeg aan uw neef (oom's kind) dat hij met u gaat. De onderwijzer beveelt aan de leerlingen dat zij de school verlaten. Weet gij, dat uw vriend daar is ? Ik geloof niet dat hij van daag komt (komen zal). Het boek, dat ik gisteren gekocht heb is belangwekkender dan dat 't welk gij mij geleend hebt. Gij hebt meer boeken dan schrijfboeken. Wat heeft die man u geantwoord ? Wat 'n bloemen in die weide ! Wilt gij dat ik om twee uur kom ? Wat is uw zuster gelukkig ! Hebt gij de kindermeid gezegd de tafel te dekken ? Het vleesch dat de slager van morgen gebracht heeft is niet zoo mooi als dat,
wat ik gisteren gekocht heb.
abrikoto, abrikoos alie, anders anaso, eend ansero, gans
antaü ol iri, alvorens te gaan apude, naast arangi, klaar maken asparago, asperge avelo, hazelnoot bovidajo, kalfsvleesch bovajo, rundvleesch bovinejo, koestal brasiko, kool ('n gewas) brutaro, kudde
butero, boter
casajo, wild (hazen, enz.) cefa, voornaamste 1 cerizo, kers j fabeto, boontje fazeolo, snijboon figo, vijg fiso, visch i florbasiko, bloemkool forketo, vork frago, aardbei frambo, framboos j fromago, kaas frukto, vrucht



groso, kruisbes
karoto, wortel
kliento, klant
klientaro, klienteele
konfitajo, konfijt
konservajo, conserf
kortbirdo; tamme vogel, kip, enz.
kruda, rauw
kuirita, gekookt
kulero, lepel
laükutime; volgens gewoonte,
gewoonlijk lakto, melk laüte, luid lento, lenze liveri, leveren malsata, hongerig malsati, honger hebben mangilaro, eetgerei meleagro, kalkoen melono, meloen migdalo, amandel mustardo, mosterd napo, koolraap nome, namelijk
nusko, noot nutrajo, voedsel okazi, gebeuren ovajo, eierkoek pano, brood pizo, erwt
pretigi, gereed maken rakonti, verhalen ribo, aalbes rosti, braden safajo, schapenvleesch sinko, ham siparo, vloot sobra, nuchter soifo, dorst spico, specerij spici, kruiden spinaco, spinazie stupo, trede tablotuko, tafelkleed terpomo, aardappel viando, vleesch vinagro, azijn vinbero, rozijn
ZEVEN EN TWINTIGSTE LES.
Kio ajn = wat ook ; kiu ajn = wie ook ;
Kie ajn = waar ook ; kiam ajn = wanneer ook. De voorwaardelijke wijs wordt gevormd door achter den stam van het werkwoord =us te plaatsen.
Se mi estus rica, mi havus belan domon = Indien ik rijk ware of zou zijn, zou ik een mooi huis hebben.
Deze voorivaardelijke ivijs mag in het Esperanto niet verwaarloosd worden zooals in 't Nederlandsch; men mag dus niet vertalen alsof er stond : Als ik rijk was zou ik 'n mooi huis hebben, want „als ik rijk zvas" staat in den verleden tijd, en men spreekt niet over iets dat reeds gebeurd is.
Onderscheidt goed de beteekenis tusschen : se = indien (als), voorwaardelijk, kiam = toen, wanneer (als), tijdsbepalend.



au = of (tegenstellend voegwoord).
cu = of (voegwoord), zie ook blz. 5, noot 1.
Voorbeelden :
Se mi estus rego mi .... = Indien ik koning was ....
Kiam mi estos rego = Wanneer (als) ik koning zijn zal. ..
Mi aü li faros tion = Ik of hij zal dat doen.
Mi ne scias cu tio estas vera = Ik weet niet of dat waar is.
SE MI ESTUS RICA.
Se mi estus rica, mi havus sur la deklivo de ombrita monteto malgrandan blankan vilagan domon, kun verdaj fenestro-kovriloj. Kvankam pajla tegmento estas en ciu ajn sezono la plej bona, mi preferus la tegolan tial, ke gi havas mienon pli puran kaj pli gajan, ke oni ne kovras alimaniere la domojn en mia lando, kaj ke tio memorigus al mi la tempon de mia juneco. Se mi estus rica, mi havus anstataü kortego, birdkorton kaj anstataü cevalejo, bovinejon por ke mi havu lakton, kiun mi amas muite. Mi havus legomo-gardenon anstataü florgardeno kaj anstataü parko, beletan frukto-gardenon.
Se mi estus rica, mi kunvenigus tien kelkajn bonajn amikojn, kiuj satus la kamparajn plezurojn. Tie ciuj niaj mangoj estus festenoj. La mangocambro estus tie ; oni havus la herbetaron por tablo kaj por segoj ; la randoj de la fonto utilus (servus) por telermeblo. Kaj la deserto pendus de la arboj. Por ke ni estu niaj mastroj, ni ne havus servistojn, kiuj kalkulus la pecojn de niaj mangajoj kaj lasus nin atendi, por amuzi sin. Ciu mem servus al si.
Se okazus ia vilaga festo, mi tie ceestus inter la unue-alvenantoj. Se ia edzigo farigus en mia najbarajo, oni scius, ke mi amas la gojon, kaj mi estus invitita. Mi alportus al tiuj bonaj homoj ian donacon simplan, kiel ili, kaj mi trovus intersange la malkasemon kaj la veran plezuron. Mi vespermangus ce ilia tablo, mi kantus kun ili, kaj mi dancus en ilia garbejo pli volonte ol en la opera balo.
Als ik gezond zou zijn, ') zou ik gelukkig zijn. Ik zou het doen, als mijn vader het zou toestaan. Hij zou mij slaan, als hij niet bang zou zijn. Ik zou hem bezoeken, als hij dat wenschen zou. Als de zon zou schijnen, zou het weer warmer zijn.
') In deze zinnen wordt hier voortdurend de voorwaardelijke wijs gebruikt in het Nederlandsch en dus afgeweken van de gewone spreektaal.



Als het gaat regenen, gaan we niet wandelen.1) Als ge Pieter ziet, zeg hem dan dat hij dat boek koopt. Als de leerlingen niet werkten, zouden ze niet vorderen. Als ik hem ontmoette zou ik hem niet herkennen. Als ik kon zou ik alle werken van Zamenhoff koopen. Als ge oplettend luisterdet, zoudt ge begrijpen, hetgeen ik zeg. Als ge 't vergeet, zult ge gestraft worden. Ik weet niet, of uw vader thuis is. Vraag hem of hij eenige minuten kan wachten. Ik zou zeer tevreden zijn als ge Esperanto zoudt kunnen verstaan. Als ik Esperanto kon, behoefde ik geen andere talen te leeren. Vraag uw vriend of hij Esperanto wil leeren. Zoudt ge mij herkennen, als ge mij zaagt zonder mijn baard ?
.. ajn, . . het ook zij (zie Les 27) alimaniere, anders amuzi, vermaken anstataü, in plaats van balo, bal (danspartij) barbo, baard birdkorto, kippenhof bovstalo, koestal cie, overal deklivo, helling festeno, feestmaal florgardeno, bloemtuin fruktogardeno, boomgaard frapi, treffen garbejo, schuur gojo, vreugde herbetaro, grasveld intersangi, ruilen kortego, hof (eens konings) kvankam, ofschoon
legomgardeno, groentetuin
malkasemo, openhartigheid
mastro, meester
memorigi, herinneren
mieno, aanblik
monteto, heuvel
najbarajo, buurt
ombrita, beschaduwd
opero, opera
pajlo, stroo
parko, park
peco, stuk
pendi, hangen
plivolonte, liever
sati, waardeeren
simpla, eenvoudig
la unue alvenanto, de eerste
de beste vilago, dorp
ACHT EN TWINTIGSTE LES.
Muite, veel (bijwoord). — Li mangas muite.
Multaj libroj ) , , .
Muite da libroj ) veeI boeken-
Mi havas muite da libroj, of multajn librojn.
') Gebruik in deze zinnen öf den toek. tijd. óf de voorw. wijs naar gelang van omstandigheid.
5



Malmulte, weinig (bijwoord)
Malmultaj libroj )
Malmulte da libroj ) weini9 boeken
Kiel vi mangas muite! = Wat eet gij veel! lom een weinig, een beetje. — Mi komprenas iom. lom post iom = langzamerhand, lom da vianda = een beetje vleesch.
Het achtervoegsel er' geeft het kleinste gedeelte aan :
mono = geld ; monero = geldstuk, munt nego — sneeuw; negero = sneeuwvlok fajro == vuur; fajrero = vonk greno = koren ; grenero = graankorrel
LA MALKARA VESPERMANGO.
I. Antaü la mango.
Gasto. — Sinjoro gastigisto, cu mi povas vespermangi ce vi por mia mono ? 3
(iastigisto. — Certe, sinjoro. Kion vi deziras mangi ? Unue supon ? a
Gasto. — Jes. Mi mangos kun plezuro bonan supon.
Gastigisto. — poste pecon da bovajo kun legomoj. Kian rostajon vi preferas? Ni havas bovid-rostajon kaj safrostajon.
uasto — Mi preferas la safrostajon, kaj se vi volos doni al mi poste iom da fromago kaj fruktojn por la deserto, mi mangos k el pnnco. Cu mi povas havi ankaü botelon da vino kaj tason da kafo por mia mono?
Gastigisto, — Sendube, sinjoro, kaj mi havas bonegan vinon Cu vi deziras rugan aü blankon vinon ?
Gasto. — En somero, mi preferas la blankan vinon.
Gastigisto. — Bonvolu sidigi ce tiu ci tablo, sinjoro- la keinero servos vin tuj.
II. Post la mango.
Gastigisto. Cu vi bone vespermangis, sinjoro ?
Gasto. — Tre bone, sinjoro gastigisto, kaj jen estas mia mono.
Gastigisto. — Kiel! Dudek-du cendoj ? Vi suldas al mi du guldenojn, sinjoro. Jen la kalkulo.
Gasto. — Du guldenoj! Pardonu, sinjoro, mi ne petis manqon p^dagi Sed P°r m'a m0n°' ^en CStaS' m' ne havas



Gastigisto. — Mi vidas, ke vi estas serculo, kaj vi meritus konatigi kun la polica komisaro. Sed mi donacas al vi vian vespermangon, kaj me ec aldonas du guldenojn. Vi nur ne parolos ec unu vorton pri la afero, kaj iros alian fojon ce mian najbaron, la gastigiston de la „Blanka Urso".
Gasto. — Via najbaro de la „Blanka Urso!" sed mi tagmangis ce li por mia mono, kaj gi estas li, kiu sendis min al vi.
Dit boek bevalt mij zeer. Ik heb veel boeken gelezen, maar ik heb slechts weinig leerzame gevonden. Geef nog wat van dat vleesch. Dit jaar is er veel volk aan het strand. Wij eten veel groenten en wij drinken heel weinig. Weinig menschen weten dat. Verstaat ge het Esperanto al een beetje? In den herfst worden de dagen langzamerhand korter. Hebt ge veel geldstukken als dit. Ik verzoek u geen woord van die zaak te spreken. De waard begreep dat die klant een grappenmaker was (vertaal : estas). ') Waarde vriend, ik heb maar weinig geld, ik kan geen twee gulden voor een middagmaal betalen. Na mijn middagmaal drink ik steeds een kop koffie. Welken wijn hebt ge 't liefst (preferi). Hebt ge liever kalfsgebraad dan schapebout? Ik houd van allebei, maar ik heb liever gebraden ossevleesch.
botelo, flesch certe, zeker(lijk) danki, danken fleksebla, buigbaar fojo; keer, maal guldeno, gulden gastigisto; waard, herbergier gasto; gast, bezoeker grandigi, vergrooten hotelisto, herbergier kalkulo, rekening keinero, bediende kliento; klant, bezoeker komisaro, commissaris
konatigi; kennis maken meriti, verdienen polica, van politie princo, prins regulo, regel safrostajo, schapebout sendube, ongetwijfeld serco, grap
serculo, grappenmaker suldi, schuldig zijn urso, beer
vilageto; dorpje, gehucht vivanta, levend
In een zin als deze verplaatst men zich met de gedachten naar het verleden en in dit verleden is de handeling niet afgeloopen.



NEGEN EN TWINTIGSTE LES.
tiom ke = zooveel, dat („dat" is hier voegwoord)
tiom kiom = zooveel als; evenveel als
des pli bone = des te beter
des pli malbone = des te erger
dum =: terwijl
dume = intusschen
tiel longe kiel = dum, zoolang als
tiom da .. . kiom = evenveel... als
Mi ne havas tiom da guldenoj kiom da cendoj.
LA TRINKAjoj.
Ni trinkas por kvietigi nian soifon. Tio, kion ni trinkas, nomigas trinkajo. Ni trinkas ciuspecajn trinkajojn; unuj estas varmaj, la aliaj malvarmaj. En la matenmango ni trinkas teon kun lakto aü sen lakto. kafon kun lakto, kakaon aü cokoladon. En la tagmango ni trinkas vinon kun akvo ordinara aü minerala. En kelkaj landaj oni trinkas pomvinon, kaj en aliaj bieron. Se oni soifas inter la mangoj, oni trinkas bieron aü akvon kun siropo. La akvo pura estas la plej bona kaj la plej sana el ciuj trinkajoj. Gi estas ankaü la sola sen kiu ni ne povas vivi. Oni prenas gin el la fonto, sed oni acetas la vinon kaj la pomvinon ce la vinvendisto, la bieron ce la bieristo aü bierfaristo.
Estas ruga kaj blanka vino, hela, malhela aü bruna biero. La campano estas saümanta vino. La vino, la biero kaj la pomvino estas konservataj en bareloj. Oni alportas la akvon en la karafo, la vinon en botelo kaj la kafon en kruco. Ni trinkas la campanon el kaliko, la vinon el glaso kaj la kafon el taso. Estas ankaü aliaj trinkajoj, ekzemple : brando, konjako, rumo, viskio, cerisbrando. Tio estas alkoholaj trinkojoj kaj ne estas bonaj por la sano. Oni devas esti sobra, la malsobreco estas malvirto kaj kondukas al malsano.
Ik heb evenveel boeken als mijn oom. Is uw broeder ook afwezig ? Is uw broeder nog afwezig ? Paulus heeft ijverig gewerkt ; daarom zal hij beloond worden. Parijs is niet zoo groot als Londen. Ik heb mijn esperanto-woordenboek zoo {tiom) doorgebladerd, dat het heelemaal vuil is. Het weer is zoo (tiel) koud, dat men het vuur moet aanmaken. Uw neef is zoo lui, dat hij nog niet aan zijn schoolwerk begonnen is (dat hij nog niet begon zijn schoolwerk). Dat mes snijdt zoo slecht, dat ik mijn potlood niet slijpen kan. Er zijn evenveel lettergrepen in



het woord „sonorilo', als in het woord „servistino", maar het laatste bevat meer letters. Hebt gij evenveel bloemen in uw tuin als wij ? De buurman heeft niet zooveel appelboomen geplant als pereboomen. Zoo lang als ik leef (leven zal), zal ik u dankbaar zijn. Zoo lang (terwijl) die heer tegenwoordig is (zal zijn), ga ik niet binnen (zal ik niet binnen gaan). Piet is niet zoo oplettend als Paulus. De winter is niet zoo aangenaam als de zomer. Ik heb niet zooveel gereisd als mijn broeder. De meisjes zijn niet zoo sterk als de jongens.
alkoholo, alcohol barelo; ton, vat biervendisto, bierverkooper bierfaristo, bierbrouwer brando; brandewijn, jenever campano, champagne direkti, richten ekzemplo, voorbeeld kakao, cacao kaliko ; kelk, beker karafo, karaf konjako, cognak kruco, kruik
kvietigi; gerust stellen, lesschen minerala- ï
akvo ) mineraalwater ordinara, gewoon pomvino, appelwijn rumo, rum saümi, schuimen siropo, siroop teo, thee trinkajo, drank vinisto, wijnbouwer viskio, whisky
DERTIGSTE LES.
pli granda ol. .. = grooter dan ... (na 'n bijvoeg!, naamw.)
pli grande ol... = grooter dan ... (na 'n werkwoord).
pli muite = meer.
pli muite ol = meer... dan . ..
la plej muite =■= het meest.
pli (muite) da . . . ol = meer. .. dan.
pli muite da ... ol da = meer... dan.
kiel eble plej muite = zoo veel mogelijk.
kiel eble plej multaj ) . . ..
kiel eble plej muite da ) 200 veel mo9eIlJk
ne plu ; jam ne = niet meer; niet langer
nek ankau = nóch (ook niet)
pleje = 't meest.
pli kaj pli = meer en meer.
ju pli... des pli = hoe meer. .. hoe (des te) meer. prefere of pli vole (ol) = liever.



Mi estas pli juna ol vi = Ik ben jonger dan gij.
Mi skribas pli grande ol vi = Ik schrijf grooter dan gij. Li diris ankoraü pli muite = Hij zeide nog meer.
Li amas tiun libron pli muite ol mi = Hij houdt meer van dat boek dan ik.
Li amas tiun knabon pli muite ol min = Hij houdt meer van
dien jongen dan van mij (dan dat hij van mij houdt). Li rakontis la plej muite = Hij vertelde het meest.
Mi havas pli (muite) da libroj ol li = Ik heb meer boeken dan hij. Mi havas pli muite da plumoj ol da krajonoj = Ik heb meer
pennen dan potlooden.
Rakontu kiel eble plej muite — Vertel zooveel mogelijk.
Acetu kiel eble plej multajn librojn (kiel ebleplej muite da
libroj) = Koop zooveel boeken als 't kan.
Li ne jam ploras = Hij weent niet langer.
Li ne plu ploras = Hij weent niet meer.
Mi ne dormas, li nek ankaü = Ik slaap niet, hij ook niet (nóch hij).
Mi pleje klopodos tion plenumi = Ik zal op 't meest mijn
best doen dat te volbrengen.
Li malricigos pli kaj pli = Hij zal meer en meer verarmen. Ju pli li ludas des pli li malgajnas = Hoe meer hij speelt hoe
(des te) meer verliest hij.
Mi volonte ludas sed mi prefere (mi pli vole) iras en la teatron = Ik speel gaarne, maar ik ga liever naar den schouwburg. Mi pli vole iras en la teatron ol mi studadas = Ik ga liever naar den schouwburg dan dat ik studeer.
LA VESTOJ.
Ni surmetas vestojn por kovri nian korpon kaj sirmi gin kontraü malvarmo kaj varmo. En ]) somero ni vestigas malpeze kaj en vintro varme. La somervestoj estas generale el tolo aü el katuno, kaj la vintrovestoj estas el lano. La sinjorinoj uzas ankaü vestajojn el veluro kaj silko.
La pantalono, la vesto, la jaketo, la jako kaj la surtuto estas viraj vestoj. La jupo, la subjupo kaj la robo estas virinaj vestoj. En vintro la viroj surmetas ankaü surtuton aü superveston kaj la sinjorinoj peltan mantelon kaj mufon. La virinaj vestoj estas ornamitaj per brodajoj, rubandoj kaj puntoj.
La tajloro faras la virajn vestojn, kaj la kudristo aü kudristino la virinajn vestojn. La tajloro mezuras, trancas la stofon
*) Voor de namen der jaargetijden mag ook 't lidwoord la worden gebruikt.



per tondiloj kaj kudras la vestojn per kudrilo kaj fadeno. Li faras la butontruojn kaj kudras la butonojn kaj posojn ; antaü ol liveri al ni vestojn, li provas ilin kaj gladas (ilin) per gladilo.
Ni acetas la cemizojn, kolumojn, strumpojn kaj strumpetojn, la selkojn, kravatojn, gantojn kaj strumpligilojn ce la cemizisto, kaj la suojn, la pantoflojn, la botojn ce la suisto.
Sur la kapo ni metas capeion, en somero paljan capeion, kaj en vintro feltan ec silkan capeion. La capelisto faras la virajn capelojn, kaj la capelistino la virinajn capelojn. La knaboj uzas kutime capon. La virinoj uzas ankaü juvelojn el oro aü argento kun perloj, diamantoj kaj aliaj gemoj.
Johan is sterker dan George. Zij rent harder dan gij. Het paard is minder sterk dan de kameel. Mijn broeder bemint zijn zoon meer dan zijn dochter. J) De olifant is het grootste en sterkste aller dieren, George is de minst dappere jongen in de school. Gij zijt minder vlijtig dan hij, gij zijt de minst vlijtige aller leerlingen. Hoe meer ik hem ken, des te meer acht ik hem. Hoe minder ik eet des te meer drink ik. Hoe minder men drinkt, des te minder dorst heeft men. Hoe meer ik hem zie, des te minder bevalt hij mij. Hoe meer de winter nadert, des te kouder is het. Die stof bevat meer katoen dan wol. De dagen worden al en al korter (meer en meer kort). Kom zoo spoedig mogelijk. Hij stond zoo vroeg mogelijk op. Zij staat steeds zoo laat mogelijk op. Parijs heeft minder bewoners dan Londen. Wenscht ge wat meer vleesch ? Ik dank u, ik wensch er niet meer van. Toen hij aankwam, was daar nog niemand. Ik zal geen schrede meer doen. Hij belooft dat hij dat niet meer zal doen {niet meer — ne .. .plu). Ik bemin hem meer en meer. De kinderen spelen gewoonlijk liever dan werken. De zieke zal geen dag meer leven. Als ge terugkomt, leeft hij niet meer. (Vert.: Wanneer gij terug zult komen, zal hij niet meer leven).
argenta, zilveren besto; dier, beest boto, laars braceleto, armband butonumi, toeknoopen capo, pet cemizo, hemd cirkaükolo, halsband diamanto, diamant
elefanto, olifant estimi, achten fadeno, draad felta; vilten (van vilt) ganto, handschoen gemo, edelsteen generale, in 't algemeen gladi, strijken jaketo, jakje
0 Let wel: deze zin heeft in 't Nederlandsch twee beteekenissen.



jako; jak, wambuis jupo, rok juvelo, juweel kamelo, kameel katuno, katoen kolumo, kraag kravato, das kudri, naaien kutime, gewoonlijk lado, blik lano, wol mufo, mof orelringo, oorbel ornamajo, sieraad pantalono, broek paso; pas, schrede pelta, van bont perlo, parel pinglo, speld
placi; bevallen, behagen punto, kantwerk ringo, ring robo, kleed rubando, lint selko, galg (broekband) silko, zijde stofo, stof
strump-ligilo, kouseband strumpo, kous subjupo, onderrok supervesto, bovenkleed surtuto, overjas tajloro, kleermaker tolo, linnen tondilo, schaar veluro, fluweel vesto, vest
EEN EN DERTIGSTE LES.
cio = alles. — Cio estas perdita.
ciu = 'n ieder, elk. —^ Ciu (homo) kredas tion.
ciuj == allen, alle. — Ciuj (homoj) devas_ morti.
cio tio = alles hetgeen, alles wat. — Cio, kio estas utila
estas rekomendinda. cio kio = alles hetgeen. — Jen cio, kio« mi deziras. subite = eensklaps ; tuj = dadelijk
per unu fojo = in een keer, op eens ; ciufoje = telkens.
JOHANO FARAS SIAN TUALETON.
Johano devas levigi je la sepa, sed li domas ankoraü profunde. La servistino purigis jam liajn suojn kaj metas ilin antaü lian pordon. Si frapas al la pordo por veki M lin. Johano vekigas. Li frotas al si la okulojn, oscedas, etendas la membrojn kaj rigardas kioma horo estas ce la vekhorlogo. Estas la horo por
') Vekigi = wakker worden; veki iun = iemand wekken; vekigi iun de alia = iemand doen wekken door een ander.



levigo. Tuj li elsaltas el la lito, surmetas sian kalsonon, siajn strumpojn kaj siajn pantoflojn ; poste li iras al sia tualettablo. Tie, li prenas la akvokrucon kaj versas akvon en la pelveton. Post tio, li trempas la spongon en la akvon kaj purigas sian vizagon, siajn orelojn kaj sian kolon. Kiam Johano sin tiel lavas li visas sin per manvisilo, brosas kaj kombas la harojn per harbroso kaj kombilo. Li neniam forgesas brosi la dentojn per dentbroso kaj pulvoro aü dentakvo, kaj poste gargari la buson per iom da akvo. Fine li devas lavi siajn manojn. Li frotas ilin forte per sapo kaj li brosas zorge siajn ungojn per la ungobroso. Nun li estas tute pura, kaj li tuj vestas sin.
Mijne zusters waren geheel verrast. Ieder leerling heeft zijn schrijfboeken. De bladeren der boomen vallen telken jare af. Noem alle letters van dat woord. Uwe handen zijn heelemaal vuil. Alles wat ge zult doen zal goed beloond worden. Leg al uwe boeken op de tafel of doe ze in de tasch. Alle klokken luiden. Het weer is heelemaal donker (griza, malluma) en regenachtig. Telkens als mijn neef komt, wandelen wij samen. Hebt gij al uwe lessen geleerd ? Hebt ge al uw huiswerk gemaakt ? De weide is al heelemaal dor (droog), Elk jaargetij heeft zijne genoegens. Ik heb alle boeken gelezen die ge mij geleend hebt. De geneesheer had zwarte kleeren. Drink uw glas niet in een teug (in een keer) uit. De donder begon eensklaps te rommelen (ekbrui). Eensklaps werd het stil. Telkens als ik een nieuw Esperantoboek zie, koop ik het.
kalsono, onderbroek | kombi, kammen
banti, knoopen ! levigo, 't opstaan
bonulo, 'n goed mensch : ligi, binden
brosi, borstelen manvisilo; handdoek, servet
broso, borstel \ naztuko, zakdoek
defali, afvallen ' nominativo, voorwerp (van den
demeti, uittrekken (van kleeren) volzin)
dentakvo, tand(mond)water oscedi, gapen
Dio, God pelveto, waschkom
elsalti, uitspringen ! postuli, eischen
eltrinki, uitdrinken prepozicio, voorzetsel
etendi, uitstrekken ; profunde, diep
firmigi; vastmaken (bevestigen) pulvoro, stofje
froti, wrijven purigi, schoonmaken
gargari, gorgalen silento, stilte
kalsono, onderbroek . subite, eensklaps



surprizi, verrassen tremi, beven trempi, doopen ungobroso, nagelborstel
] veki, wekken versi, gieten I vestposo, vestjezak zorge, met zorg
TWEE EN DERTIGSTE LES.
Het achtervoegsel ui duidt een neiging of een eigenschap aan. juna = jong ; junulo = jongeling rica = rijk; riculo = rijkaard tima = bang ; timulo = bangerd avara == gierig ; avarulo = gierigaard, vrek.
Vorm van de volgende woorden afleidingen op -ulo, en geef de beteekenis er van op :
petoli — kredi — kampo — krimo — bona — ftizo — fremda ambicia antaüa — poste — drinkema — malsaga — babili — avara.
Bonan tagon, Karolo. Jam de {sedert) centjaro mi ne vidis vin. Kiel vi fartas ? (hoe vaart gij.-)
Mi dankas, Ernesto, tre bone. Mi estas gaja kaj vigla ; mi havas bonan apetiton, mi dormas bone kaj mi estas kontenta je la ekzistado.
Mi ne povas diri la samon. Mi estas ofte malsaneta; jen mi havas dentdoloron, jen kapdoloron. La lastan semajnon, mi malvarmumis kaj mi havis nazkataron, poste bronkiton, kaj mi tusas ankoraü iom. Vi estas felica, ke vi havas tiel belan sanon. Sed, kiel fartas via fratino Ludovikino ?
Mia fratino estas malsana. Si kusas en lito, palo kaj malvigla, kaj si ne havas apetiton. Oni ne scias ankoraü, kiun malsanon si havas. La kuracisto venis. Li ekzamenis la malsanulinon, li aüskultis sin kaj palpis al si la pulson. Nia patrino estis tre maltrankvila, sed la kuracisto trankviligis sin. „La malsano ne estas dangera, li diris, sed la malsanulino devas resti en lito, si havas febron. Mi tuj ordonos al si trinkajon kaj pilolojn."
Mi portis la recepton en la apotekon, kaj la apotekisto donis al mi la kuracilojn. Ludovikino diras, ke la trinkajo estas maldolca, sed si trinkas gin regule kaj konscience, car gi devas resanigi sin. Nu, jen venas Johano. Kio nova, amiko mia ? Cu oni fartas pli bone ce vi ?
SANO KAJ MALSANO.



Dankon. Mia patrino estas tute resanigita. sed mia malgranda fratino havas la morbilon, mia frato havas la variolon. Mia alia frato havis anginon, kaj nun li havas la skarlatinon Car tiuj malsanoj estas komunikeblaj, mi logas ce miaj geavoj.
alproksimigi, naderen
ambicia, eerzuchtig
angino, keelziekte
antaüa, vorige
apoteko, apotheek
aüskulti, luisteren
avara, gierig
bronkito, bronchitus
cikado, krekel
dangera, gevaarlijk
doloro, pijn
egalulo, 'n gelijke
ekleziulo, geestelijke
ekzameni; onderzoeken, exa-
mineeren ekzistado, bestaan febro, koorts forgi, smeden fremda, vreemd ftizo, tering gemi, zuchten gripo, griep
homamulo, menschenvriend homevitulo, menschenhater influenco, influenza Jakobo, Jacob
jen... jen, nu eens ... dan weer komunikebla, besmettelijk
krimo, misdaad
malsaga, dwaas
malsaneta, ongesteld
malvigla, loom
maniulo, waanzinnige
morbilo, roodvonk
nazkataro, verkoudheid
ordoni, bevelen
penadi, trachten
petoli, dartelen
pilolo, pil
posta, volgende
pulso, pols
rajto, recht
recepto, recept
regi, heerschen
regule, geregeld
resanigi, herstellen
riprezenti, voorstellen
samo, zelfde
sano, gezondheid
skarlatino; scharlaken koorts
strabi, scheel zien
strabulo, 'n scheele
trankviligi, gerust stellen
tusi, hoesten
variolo, pokken
vigla; vlug, flink
DRIE EN DERTIGSTE LES. Het achtervoegsel -an' beteekent lid, aanhanger, bewoner.
klubo = vereeniging ; klubano = lid
Parizo = Parijs ; Parizano = Parijzenaar
Mohameto = Mohamet; Mohametano = Mohamedaan



Het aanhangsel -estr duidt het hoofd of de voornaamste aan.
urbo = stad ; urbestro = stadsburgemeester vilago = dorp ; ^ vilagestro = dorpsburgemeester sipo = schip ; sipestro = scheepskapitein
Wat beteekenen de volgende afgeleide woorden ?
a. vilagano — provincano — Londonano — regnano —
Kristano — grupano — senatano — policano — ideano 
samideano — Romano — kamparano.
b. oficestro — regimentestro — policestro — muzikestro.
LA URBO.
En la urbo, la domoj estas grandaj, altaj kaj belaj. lli havas pli ol unu etago. En la grandaj urboj estas ses- kaj sepetagaj domoj. La homoj, kiuj logas en la urbo, la Iogantoj de la urbo estas urbanoj.
La domoj tusigas kaj faras longajn vicojn, kiuj enkadrigas la stratojn kaj placojn. La stratoj kaj placoj estas pavimitaj. La pavimo estas^ kutime el stono, sed multaj stratoj estas pavimitaj per ligno aü asfalto. Sur Ia placoj oni vidas generale monumenton aü fontanon, aü la statuon de viro fama. Oni akvumas kaj balaas ofte la stratojn kaj placojn por purigi ilin.
La du flankoj de la strato, la trotuaroj, estas rezervitaj al piedirantoj. La mezo aü Ia soseo, estas rezervita al veturiloj. Laülonge de la trotuaroj estas gaslanternoj, kiujn oni ekflamigas vespere por lumigi la stratojn. Multaj urboj estas hodiaü lumigitaj per la elektra lumo.
La urbo estas dividita je kvartaloj. Parizo enhavas 'dudek kvartalegojn, kiuj enhavas po tri aü kvar kvartaloj. Mia onklo logas en Parizo en unu el la plej belaj kvartaloj.
Urbo, kiu havas muite da fabrikoj estas industria urbo. Se, male, estas en urbo muite da komercistoj, kiuj faras grandan komercon, la urbo estas komerca urbo. Fine, urbo, kiu kusas ce la bordo de la maro, estas apudmara urbo, ofte haveno.
La plej granda urbo en lando, aü tiu, en kiu logas la statestro kaj la superaj aütoritatoj de la lando, estas cefurbo.
In groote steden zijn hooge huizen. Er zijn dit jaar veel vruchten. Voor twee weken heb ik den burgemeester gezien. Voor twee jaar waren we slechts zes leden, heden reeds zeventig. Alle onderwijzers zijn geen schoolhoofden. De Engelschen zijn



eilandbewoners, omdat ze op een eiland wonen. Zelfs een dwaasheid kan aanhangers hebben. Ik kan daar niet heen gaan. Ik ben daar, ik blijf daar. Ik kan daar niets aan doen. Ik wist daar niets van. Is de scheepskapitein heden aangekomen ? Over wiens boeken spreekt gij ? Wiens huizen ziet gij daar ? Daar staat een huis welks dak geheel van stro'o gemaakt is. Ik spreek van den jongen wiens vader gisteren gestorven is.
apudmara, aan de zee asfalto, asphalt aütoritato, autoriteit balai, vegen cefurbo, hoofdstad dividi, verdeelen fabrik(ej)o, fabriek flamigi, aansteken flanko, zijde fontano, fontein gaslanterno, gaslantaarn Germano, Duitscher grupo, groep haveno, haven industrio, industrie insulo, eiland komerci, handelen kvartalo, wijk loganto, bewoner lumigi, verlichten
male, daarentegen malsagajo, dwaasheid maro, zee
monumento, monument pavimi, bestraten pavimo, plaveisel partio, partij piediranto, voetganger rezervi; open houden, vrij houden
sepetaga, van 7 verdiepingen soseo, (hoofd)straat statuo, standbeeld strato, straat supera, boven .... trotuaro ; trottoir, verhoogd
voetpad tusigi, elkaar aanraken urbo, stad



BEANTWOORD DE VOLGENDE VRAGEN.
LES 3.
1. Kiel (of: kia) estas tiu cambro ? — 2. Kie estas la plafono.
— 3. Kio estas malsupre ? — 4. Kio estas sur la muroj ? — 4. Kiel (of. kia) devas ciam esti la planko ? — 6. — Cu estas seruro je la pordo ? — 7. Cu la slosilo estas en la seruro ? = 8. Kiuj estas Ia partoj de la fenestro ? — 9. Kiel (of\ kiaj) estas la vitrajoj ? — 10. Kiel (of: kiaj) estas la nigraj tabuloj ?
— 11. Kie estas la kreto kaj la spongo ? — 12. Kio estas ankaü krocita je la muro ? — 13. Kiom da lampoj estas en. tiu cambro? — 14. Cu ili estas elektraj aü gasaj lampoj? — 14. Kie estas la benkoj kaj la tabloj ? — 16. Cu la inkujoj estas sur la tabloj ? — 17. Kiom de inkujoj estas en tiu ci granda tablo ?
LES 4.
1. Kia libro estas tio? — 2. Cu vi komprenas la paragrafon, kiun vi legis ? — 3. Kiom da frazoj havas tiu paragrafo?
— 4. Silabu la vorton esperanto. — 5. Kiom da vokaloj havas tiu vorto ? — 6. Kiuj estas la vokaloj ? — 7. Kiuj estas la konsonantoj ? — 8. Kiun silabon oni devas plilaütigi ? — 9. Kiom da pagoj havas la folio? — 10. Kiom da pagoj havas tiu libro ?
LES 5.
1. Kion bezonas la lernanto per lerni la lecionojn ? — 2. Kion li bezonas por skribi la taskojn ? — 3. Por kio 11 bezonas liniilon, ortilon kaj krajonon ? — 4. Kion li faras per la gumo ? — 5. Por kio li havas trancileton ? — 6. Cu oni povas skribi sen krajono kaj sen plumo ? — 7. Kion portas la lernanto en sako aü en paperujo ? — 8. Por kio li bezonas du bonajn orelojn ? — 9. Por kio li bezonas du bonajn okulojn ?
— 10. Cu li havas langon por babili kun najbaroj ? — 11. Sen kio oni ne povas vidi ? — 12. Sen kio oni ne povas progresi ?



LES 6.
1. El kio estas faritaj la tablo kaj la sego ? — 2. Kiu faris la tabion ? — 3. De ') kiu estis farita la sego. — 4. Kiuj estas la partoj de krajono ? — 5. Cu tiu êi plumingo estas el ligno aü el metaio ? — 6. Kiu estas la partoj de la trancilo ? — 7. El kio estas farita la klingo de la trancilo ? — 8. Cu la tenilo estas ankaü el stalo ? — 9. Kiu faris la trancileton ? —
10. De kiu estis farita la trancileto ? 11. Cu la seruro estas el ligno aü el fero ? — 12. Kiu faris la seruron ? au: de kiu estas farita la seruro ? — 13. Kion faris ankaü la seruristo ? — 14. Kio estas el vitro ? — 15. El kio estas la folietoj de tiu ci libro ?
— 16. Cu la dorso de la libro estas ankaü el papero ? — 17. Kio estas la kartono ? — 18. Kiu verkis la libron ? au : de kiu estis verkita la libro ?
LES 7.
1. Kiu mi estas? — 2. Cu vi estas juna aü maljuna ? — 3. Kiu demandas vin ? — 4. Al kiu vi respondas ? — 5. Kiun vi rigardas ? — 6. Kiu rigardas vin ? — 7. Cu Ludoviko estas bona aü malbona lernanto ? — 8. Cu mi punas lin ofte? — 9. Kiel estas Ludovikino ? — 10. Cu mi punas sin ankaü ? —
11. K'an profesoron vi havas ? — 12. Kion faras la profesoro ? 13. Cu li kuragigas kaj laüdas vin ? — 14. Cu li ne kelkafoje riprocas vin? — 15. Kion li diras al vi ofte? — 16. Kiu estas forestanta? au: Kiu forestas ? — 17. Kial Paülo kaj Klaüdo forestas ? — 18. Kion vi volas fari ?
LES 8.
1. Cu vi vidis mian plurningon ? — 2. Cu vi volas pruntedoni al mi Ia vian ? — 3. Cu via amiko alportis sian libron ?
— 4. Cu Alfredo kaj Ernesto trovis siajn tranciletojn ? — 5. Kiu forgesis sian libron ? — 6. Cu vi lernis vian lecionon ? 7. Cu ni volas legi nian novan lecionon? — 8. Kiu donacis al Mario sian novan pupon ? — 9. Kion preferas Mario pli ol ciujn siajn aliajn ludilojn ? — 10. Kiel estas la plumoj de Emilo ? — 11. Kial vi ne povas skribi per liaj plumoj. —
12. Kial vi preferas vian libron pli ol la libron de Emilo. —
') Let wel op het verschil tusschen „de" en „el" (door en van .



13. Kie Alfredo kaj Ernesto lasis siajn librojn ? — Kiu perdis sian trancileton ?
LES 9.
1. Kiam vi iros al la lernejo ? — 2. Kion vi diros al viaj gepatroj ? 3. Cu vi haltos dum la vojo ? — 4. Cu vi marsos rapide? — 5. Kion vi faros, se vi renkontos personojn konatajn?
— 6. Kion vi diros por saluti fraülinon ? — 7. Kiu estos antaü la pordo de la lernejo? — 8. Kion vi diros al viaj kamaradoj?
— 9. Kion ili respondos ? — 10. Pri kio vi parolos poste ? 
11. Gis kiam vi atendos? — 12. Kiu malfermas la pordon? — 13. Kiam vi eniros en la lernejan cambron ? — 14. Kun kiu vi eniros? — 15. Kio okazas post ciu kurso ?
LES 10.
1. Kiu vekas vin? — 2. Je kioma horo la servistino vekis yin hieraü ? — 3. Cu si bezonis eklumigi la lampon ? — 4. Kial si ekbruligis la fajron ? — 5. Kiu pretigas vian matenmangon ?
6. Kie vi pasigis la pli grandan parton de la mateno ? — 7. Kial estas necese, ke la lernantoj estu atentaj ? — 8. Je kioma horo finigas la kurso ? — 9. Kien vi iras, kiam la kurso finigis ? — 10. Kion sciigis Maürico al vi dum la reveno ? —
11. Kion li volis kredigi al vi? — 12. Cu vi kredis lin? 
13. Kial vi ne kredis lin? — 14. — Kion li faris, kiam vi ne volis kredi lin ? — 15k Kio igis vin deturni la kapon? — 16. Kiu faligis vin? — 17. Cu io doloras vin? — 18. Kio cagrenas vin? — 19. Kion vi faris, post kiam vi reeniris hejmen? — 20. Kion vi purigis ? — 21. Kion vi bandagis ?
LES 11.
1. Kiu eniras en la korton de ja lernejo? — 2. Kion faras la lernantoj en la korto ? — Gis kiam atendas la lernantoj antaü la pordo ? — 4. Gis kiam ludas la lernantoj en la korto ?
— 5. Sur kion sidigas sin la lernantoj ? — 6. Kion il metas sur la tabion? — 7. Al kiu ili direktas siajn okulojn ? — 8. Por kio utilas la kreto ? — 9. Kiu prenas la spongon ? — 10. Por kio oni bezonas spongon? — 11. Por kio utilas laspongo? —
12. Sur kio sidas la lernanto ? — 13. Kiun vokis la instruisto ? 14. Kial Roberto forlasis sian segon? — 15. Kiam Roberto
forlasis sian segon? — 16. Kion li forvisis per la spongo ? —



17. Kion li faris per Ia kreto ? - 12. En kion li remetis la kreton ?
LES 12.
1. Kiuj estas viaj gepatroj ? _ 2. Kiu vi estas por viaj qepatroj? — 3. Cu vi havas fratojn kaj fratinojn ? — 4 Kiom da infanoj havas viaj gepatroj ? - 5. Kiom da gefratoj vi estas?
6. Kiel vi nomas la gepatrojn de viaj gepatroj ? 7 Cu
vi havas ankoraü viajn patrinajn geavojn ? — 8. Kiu vi estas por viaj geavoj ? — 9. Cu vi havas onklojn kaj onklinojn ? — 10. Kiu estas via baptopatro ? — 11. Kiu estas via baptopatrino ? — 12. Kiel vi nomas la idojn de viaj geonkloj ? —
13. Cu vi ne havas fraton, kiu estas jam edzigita ? 14 Kiel
vi nomas lian edzinon ? — 15. Cu via fratino ne estas vidvino ?
— 16. Kiel vi nomas la infanojn, kiuj ne havas plu nek patron nek patrinon? — 17. Kiel vi nomas per unu sola vorto viajn onklon kaj onklinon ? .. . viajn kuzon kaj kuzinon ?
LES 13.
1. Cu vi havas du busojn? — 2. Kiom da okuloj vi havas ?
— 3. Kiom faras du kaj du ? — 4. Cu la tablo havas du aü tri piedojn ? — 5. Kiom da sentoj havas la homo? — 6. Dum kiom da tagoj ni laboras ? — 7. Kiom estas la duoblo de kvar ? — 8. Kiom estas la trioblo de tri ? ... la dekoblo de
dek? — 9. Kiel oni formas la nomojn de la dekoj ? 10. Kiel
oni formas la nombrojn inter du dekoj? — 11. En kiomajaro ni estas? — 12. Kiom da literoj havas la alfabeto esperanta ? 13. Kiu estas la tria ? ... Ia oka ? ... la dekdua ? — 14. Kiom estas la duono de du ? ... la triono de naü ?
LES 14.
1. Kioman tagon ni havas hodiaü ? — 2. Kioma tago estas hieraü ? ... antaühieraü ? — 3. Kioma tago estos morgaü ? .., postmorgaü ? — 4. Kiom da tagoj havas la semajno? — 5. Kiuj estas la nomoj de la sep tagoj de la semajno? —6. Kiu estas
Ia tria tago ? ... la kvina ? ... la lasta ? ... la antaülasta ? 
7. Kiom da semajnoj estas en unu monato ? — 8. Kiom da monataj enhavas jaro ? - 9. Kiuj estas Ia nomoj de la dek-du monatoj ? — 10. Cu ciuj monatoj havas la saman nombron da tagoj? — 11. Kiom da tagoj havas la monato junio ? 
6



12. Kiel oni nomas la jaron, kiam februaro havas dudek-naü tagojn ? — 13. En kiu monato ni estas ? — 14. Por kio utilas la kalendaro ? — 15. Kioman daton ni havas hodiaü ? — 16. Kio estas kvaronjaro ? . .. duonjaro ? — 17. En kiu jarcento (centjaro) ni vivas ?
LES 15.
1. Per kio oni mezuras la tempon ? — 2. Kio estas poshorlogo? — 3. Kion oni vidas sur la ciferplato de la poshorlogo ?
— 4. Laü kiu direkto iras la montriloj ? — 5. Kion montras la granda montrilo ? .. . kaj la malgranda ? — 6. Kiom da minutoj estas en unu horo ? — 7, Kio estas sekundo ? —
8. Kioma horo estas, kiam la granda montrilo montras ses kaj la malgranda estas inter ses kaj sep ? — 9. Kioma horo estas, kiam la malgranda montrilo estas sur tri kaj la granda sur du? — 10. Kio estas kamenhorlogo ? — 11. Kie estas metita la murhorlogo ? — 12. Cu vi havas poshorlogon el oro aü el argento ? — 13. Kion oni devas fari, kiam poshorlogo haltis ? — 14. Kion oni devas fari, kiam gi trorapidas aü malrapidas? — 15. Cu via poshorlogo funkcias tone ?
LES 16.
1. Pri kio parolas tiu ci leciono ? — 2. Kion ni diris pri la suno ? — 3. Kiam estas lume ? — 4. Kion ni diras por esprimi, ke estas lume ? — 5. Kio okazas, kiam la suno subiris ? — 6. Kion ni vidas dum la nokto ? — 7. Kiam komencas la mateno ? 8. Kiam estas tagmezo ? — 9. Kiel oni nomas la mezon de la nokto? — 11. Kion vi faras matene frue ? —
12. Kion vi faras posttagmeze ? ... vespere ? ... nokte? —
13. Cu vi kusigas pli malfrue ol noktomezo ? — 14. Kiam okazas la Kristnaska festo ?
LES 17.
1. Kiom da sezonoj estas en la jaro ? — 2. Kiuj estas la nomoj de la kvar sezonoj ? — 3. Kiam ili komencigas ? — 4. Kiaj estas la tago kaj la nokto en la komenco^ de la printempo ? — 5. Kiaj farigas poste la tagoj ? — 6. Cu la noktoj ankaü farigas pli longaj ? — 7. Kial Ia tagoj farigas pli longaj ?
— 8. Diru tion, kion vi scias ankoraü pri la printempo. —
9. Kiam ni havas la tagon plej longan kaj la plej mallongan



nokton ? — 10. Kiaj farigas la tagoj en somero ?—ll.Parolu pri la somero. — 12. Kiam la tago estas ree tiel longa, kiel la nokto ? — 13. Kial la tagoj farigas pli kaj pli mallongaj ?
— 14. Diru tion, kion vi scias ankoraü pri la aütuno. — 15. Kiam komencigas la vintro ? — 16. Kiaj estas tiam la kampoj, la herbejoj kaj la arbaroj ? — 17. Cu la vintro estas gaja sezono ? — 13. Kiuj estas tarnen la plezuraj de la vintro ? 19. Kiom da monatoj daüras ciu sezono ?
LES 18.
1. Kia vetero estas hodiaü ? — 2. Cu la vetero estas ciam sama ? — 3. Kia estas la printempo ? — 4. Cu estas varme aü malvarme dum la printempo ? — 5. Cu pluvas ? Cu la vetero estas pluvema ? — 6. Cu ventas ? (au: cu estas vento ?) —
7. Cu estas nuboj sur Ia cielo, aü cu la cielo estas serena ?—
8. Kion oni vidas kaj kion oni aüdas, kiam estas fulmo-tondro ?
— 9. Kiam estas nebuloj ? — 10. Cu la vetero estas varma cirkaü la fino de la aütuno ? — 11. Kio kovras kelkjoje la arbojn ce la fino de la aütuno? — 12. Kia estas la cielo dum vintro? — 13. Kio falas kaj kovras la teron ? — 14. Cu ne estas kelkfoje pluvglacio ? — 15. Por kio utilas la barometro? . .. kaj la termometro ?
LES 19.
1. Pri kio estis temo en tiu ci leciono ? — 2. Kion faris la suno kaj la vento ? — 3. Kion ili ekvidis ? — 4. Por kio estis kovrita la rajdanto ? — 5. Kion diris la vento, vidante tiun viron ? — 6. Kion respondis la suno al la vento ? — 7. Kie la suno restis kasita ? — 8. Kion faris tiam la vento ? — 9. Diru giajn penadojn. — 10. Kial gi faris cion tion? — 11. Cu gi ne perdis sian tempon ? — 12. Kion faris tiam la rajdanto. — 13. Cu li kontraüstaris al la furioza vento? — 14. Kion faris la suno, kiam ai reaperis ? — 15. Kion faris tiam la rajdanto per sia mantelo ? — 16. Kio estas la morala instruo de tiu leciono ?
LES 20.
1. Kie logis unue la homoj ? — 2. Kie ili logis poste ? — 3. Kie ili logas nun ? — 4. Parolu pri la domo, kiun via onklo jus konstruis. — 5. Kia^ estas la enirejo ? — 6. Kio estas dekstre kaj maldekstre ? — 7. Cu tiuj magazenoj estas jam luitaj ? —



8. Kion oni konservas en la kelo ? — 9. Cu estas lifto en la domo? — 10. Kiom da logejoj estas sur ciu etago ?— ll.Kiam vi eklogos ? — 12. Kiuj estas Ia diversaj cambroj de via logejo ?
— 13. Kiuj estas la diversaj laboristoj, kiujn oni bezonas por konstrui domon ? — 14. Kion faras la arhitekturisto ? .. . la masonisto ?... la carpentisto ? — 15. Kiu faras la pordojn kaj la fenestrojn ? — 16. Cu la seruristo faras nur serurojn ? — 17. Kion faras la pentristo kaj la tapetisto ? — 18. Kiu arangas la akvotubojn kaj gastubojn ? — 10. Kion faras la elektristo ?
LES 21.
1. Kia estas via cambro? — 2. Kiom longa gi estas? au: Kion da longeco gi havas ? — 3. Kiom da largeco kaj da alteco gi havas ? — 4. Kia papero kovras la murojn ? — 5. Kien rigardas la fenestro ? — 6. Kio estas en via cambro ? — 7. Kie estas via lito ? — 8. Kio estas antaü via lito ? — 9. Kio trovigas apud via lito? — 10. Kion vi metas sur la noktotablon ? — 11. Kion vi faras antaü via tualettablo ? — 12. Kie trovigas via spegulo ? — Kio estas kontraüe de via lito? — 14. Kio estas dekstre kaj maldekstre de la fenestro? — 15. Kio estas krocita super ta tablo ? — 16. Cu estas kameno aü forno en via cambro? — 17. Por kio utilas (servas) tiu forno? — 18. Kiuj estas la portretoj krocitaj ce la muro ? — 19. Kiu donacis al vi karton de via lando ? — 20. Pro kia okazo oni donacis al vi tiun karton ?
LES 22.
1. Pri kio estas la temo de tiu ci leciono ? — 2. Kio estas homo ? — 3. Kia diferenco estas inter viro kaj knabo ? — 4. De kio la korpo estas kovrita ? — 5. Kio estas sub la haüto ?
— 6. Kie estas lokita la kranio ? — 7. De kia koloro povas esti la haroj ? — 8. Nomu la diversajn partojn de la vizago.
— 9. Por kio utilas aü servas la buso kaj la nazo ?—. 10. Cu vi havas barbon kaj lipharojn ? — 11. Diru kion vi scias pri la okuloj. — 12. Kie trovigas la dentoj kaj la lango ? 13. Kio estas la palato ? — 14. Kio estas en la fundo de la buso? — 15. Kion vi faras per la dentoj ?
LES 23.
1. Per kio la kapo estas kunigita kun la trunko? — 2. Kiuj



estas la diversaj partoj de la trunko ? — 3. Kie trovigas la ripoj kaj la koksoj ? — 4. Cu la dorso trovigas antaüe aü poste? — 5. Kie estas la talio ? — 6. Kio estas en la brusto ? — 7. Diru, kion vi scias pri la koro. — 8. Kiom da membroj vi havas ? — 9. Kio kunigas la brakojn kun la trunko ? —10. Kio estas la kubutoj ? — 11. Kiom da fingroj vi havas al ciu mano? 12. Per kio la fingroj estas sirmitaj ? — 13. Por kio utilas al ni la brakoj, la mano kaj la fingroj? — 14. Cu ni povas fleksi la brakojn kaj la krurojn? — 15. Kiom da fingroj vi havas al ambaü piedoj ? — 16. Kion vi povas fari per la kruroj kaj piedoj ? — 17. Kiel oni nomas homon, kiu ne povas uzi siajn krurojn ?
LES 24.
1. Kioman agon havas via amiko ? — 2. Cu li estas granda aü malgranda laü sia ago ? — 3. Cu li estas dika aü maldika, forta aü malforta ? — 4. Diru kiel estas lia vizago. — 5. Cu li havas longan aü mallongan kolon ? — 6. Cu liaj sultroj kaj lia brusto estas largaj ? — 7. Cu li estas lerta aü mallerta per siaj _ manoj ? — 8. Cu li estas facilmova per siaj kruroj ? — 9. Cu li amas la laboron ? — 10. Kiel li kundutas en la lernejo ? 11. Kiel li estas kontraü la kamaradoj ? — 12. Kial liaj gepatroj ne estas ciam kontentaj je li.
LES 28.
Faru priskribon pri „Ia malkara vespermango."



I N H O U D.
Uitspraak '3
Les 1. tio, tio ci enz. Het zelfst. naamw. -o. . 4
2. tiu, gi, kiel. Het bijyoegel. naamw a. mal- 5, 6
3. ciam, tie. Het meervoud -j. ili, iom,
muite da, je IQ
4. ciu. mi. Het voorwerp -n. De uitgang -as
en -u. — La libro g
5. li, cio, tio(n). — De uitgang -i. -ujo, -ingo 11, 12
6. De uitgang -is. -ajo, -ilo, -isto .... 13, 14
7. tial. De persoonl. voornaamwoorden, -ebl'
"em • 15, 16
8. De bezittelijke voornaamwoorden. pli...ol 18 „ 9. tiam, kiam. De uitgang -os. . 20
» 10- *8 . . .' 21
11. Richtingsuitgang -n. re- 23 24
„ 12 da, -in', -id'; ge-, bo-, pra. — Mia
1 n Pa,renc^0 25, 26, 27
n io. Ue telwoorden a 28
„ 14. De 4e naamval bij 'n datum, duur gewicht, maat en prijs. — La divido
de la tempo 30
» 15. Samengestelde woorden. — La Horloao "1?
. 16. Het bijwoord -e. -ad', ij.', ek-, — La parto)
de Ia tago kaj la festoj de la jaro . . 33, 34, 35 „ 17. De trappen van vergelijking, -ar' — La
1Ö ^ sezon°i 36, 37
„ lö. De onpersoonlijke werkwoorden, -eg', -et'
— La vetero 38 39
„ 19. per, por, pro, pri. -ec'. — La suno kaj
la vento 40, 41
„ 20. -ejo. — La domo '43
„ 21. De voornaamste voorzetsels. — Mia cambro 45, 46
* 22- De uitgangen -ata, -ita. — La homo kaj
la homa korpo 48 49
„ 23. cu...cu. jen . . . jen. — La trunko kaj la
membroj 51



» 24. -ind'. — Portreto de amiko 53t 54
„ 25. Het bedrijvend werkwoord, -anto, -into,
-onto. -ato, -ito, -oto. — La kvin sentoj 55, 57 „ 26. De uitgang -u. — La mangoj kaj la
mangajoj 60, 61
„ 27. De uitgang -us. — Se mi estus rica ... . 63, 64 „ 28. Muite, Muite da, Multaj, lom (da), -er'
— La malkara vespermango . . . 65, 66 „ 29. tiom ke, tiom kiom, des pli bone. dum,
dume. tiel longe kiel, tiom da. 
La trinkajo 68
„ JU. l rappen van vergelijking. — La vestoj , 69, 70
» 31. cio, ciu, ciuj. —Johano faras sian tualeton ' 72
„ 32. -ulo. — Sano kaj malsano -74
„ 33. -ano, -estro. — La urbo 76
Vragen om te beantwoorden . . 78 35
!"h°ud 86, 87
Verbeteringen qj
Veelvuldig voorkomende voornaamwoorden
en bijwoorden 33
VERBETERINGEN.
blz. 3 regel 11 staat Nederlandsch, lees Nederlandscfv
» 6 .24 . /leeft n ^eeft
"2 .26 „ niga „ nigra
. 9 „23 „ bölajn „ bdajn
» 15 „ 23 „ mod^stino „ mod/stino
. 24 „ 37 „al la lernejow . al la lernejo
„30 „ 15 „ literojn „ litrojn
- 30 „ 16 „ litfl-0 „ litro „31 „ 29 „ vewturi m veturi
„ 42 „ 31 „ wedijver „ wedijver^//
- - 7 - genoodzaakt geworden „ genoodz. wordende „ 46 „ 41 „ lon^eco „ lonpeco
«70 „ 13 „ ebleplej . eble plej
„73 „2 v.o. „ gorgelen „ gorgelen
„ 73 „ 31 „ voorwerp „ onderwerp
>• 74 „ 26 „ palo „ pal«
„ 7 „ 12 staat tie : daar; voeg daarbij: tie-ci of ci-tie : hier.



Veelvuldig voorkomende voornaamwoorden en bijwoorden.
Onbepaald. Aanwijzend.
!r0ïdbeErtVan = 'n2eker(e) tia = die soort van = dusdanige ! = ld- P'aats = f9ens tie = die plaats = daar
o = id. ding = iets tio = dat d =
.u = id. persoon of zaak = iemand tiu = die persoon of zaak = die ial = omonbep reden = ergens om tial = om die reden = daarom
ïa.m op. ' " . eens tiam = op dien tijd = toen
iel = op ,d. manier = op de een tiel = op die manJfer = Z<JÓ of andere mamer ties = diens b d
iom== °„ h.Pn bhez,tt,n? = ,emands tiom = die hoeveelheid = zóóveel ïom = onbep. hoeveelheid een j
beetje
Vragend, betrekkelijk en Verdeelend.
uitroepend.
kia = welk soort van = hoedanige ê'a = ^ jsoort van^ = aller"
kie = welke plaats = waar ... hand(e)
kio = welk ding = wat «!e = ,, P'aats == overal
kiu = welke persoon of zaak = wie -!° = „ = a"es
kial = om welke reden ----- waarom C1U = elk{\ Persoon of zaak =
kiam = op welken tijd = wanneer ■ «. , iedereen, ieder, elk(e)
kiel = op welke manier = hoe » ~ °m elke reden = overal om
kies = wiens bezitting = wiens I -a,m e"ien = altijd
kiom = welke hoeveelheid = ?'e = °*\ e'ke manier
hoeveel , ^!es = ieders bezitting = ieders
ciom = elke hoeveelheid = alles, het geheel
Ontkennend.
nenia = geen enkele soort van = heelemaal geen
nenie = geen enkele plaats = nergens nenio = ding = niets
neniu = geen enkele persoon of zaak =
niemand, geen enkele nenial = om geen enkele reden = nergens om neniam = op geen enkelen tijd = nooit neniel = op geen enkele manier = op geenerlei manier nenies = niemands bezitting = niemands neniom == geen enkele hoeveelheid = niets







Van denzelfden bewerker zijn nog verschenen : bij C. W. HOENCAMP, Westeinde 26a, DEN HAAG:
Mia unua legolibro.
Aanvangslectuiir met verklaringen voor Nederlandsche Esperantisten.
r
80 pag., f 0,50. V
(Dit leesboekje kan afzónderlijk en bij alle leerboeken worden gebruikt.)
bij DE UITGEVERSVEREENIG1NG „VREDE" TE BLARICUM :
Eenvoudig ieerboek der Wereldtaai Esperanto
met oefenhi^n en sleutel.
ÖO pag, * 0.50.
(Een en ander volgens LA FUNDAMENTO de
L. L. Zame^HOF.) _
KRESTOMATïO
Eenvoudig leesboek der wereldtaal Esperanto, me, verklad.-en.
192 pag. groot formaat, f 1.25,
(Het laatste werk is een vervolg op het „Eenvoudig.; Leerboek" en kan als zoodanig worden gebruikt zonder eenig woordenboek)
ESPERANTO-DRUKKERlJ „NIEUW LEVEN" — DEN HAAG.