Bij l)c aansprakelijkheid (les bestuurders .... ..... Des Ambtenaars Grondwettelijke Rechten, Rede Des Ambtenaars Verantwoordelijkheid. Rede u.ou De Amsterdamsehe Kerktuchtzaak naar rechten . Anathema sit! Een protest • .- • Anti-revolutionnair Staatsrecht, le stuk, Gezinshoofden .... 2° „ Adm. Rechtspraak . . , •>•— De beteekenis der Verkiezingen. Rede. De gebruikelijke beleening- of prolongatie-contracten .... i. Bijzondere Universiteiten. Rede • Het Clericale gevaar » ~r De collectieve arbeidsregeling - Het doel, eisch en grens der Vakvereeniging . • .... <-»'• Het algem. Duitsch Handels wetboek ing. ƒ 17 60, geb. . 21.— Eeds- en Staatsgeknutsel « ' Het Engelsche Katheder Socialisme - Des Ileeren Lotsy's .Kant". Een protest - liet historisch materialisme u.oU Het Ideëelc in Recht en Staat# "'"l ' De Jury Kiesrecht krachtens rechtsbekwaamheid i.hw Kinderbescherming. Toespraak - : H? Kinderbescherming en Ouderlijke macht. Verslag ...... De klassieke opleiding - De Kleinhandel. Eene anti-Marxistische Repliek l.*-o Levensverzekering Maskers af! ' ' " * De moderne levensbeschouwing van Kappeyne v. d. Coppello „ l.w> Ongevraagd ontslag gehuwde Onderwijzeres. Rede . • . . . 0.40 Oneerlijke concurrentie. Rede • • • ■ • » O.oO Opzoomer. Burgerlijk Wetboek, voortgezet Deel XII—AVI, 1 . . Persoonlyke dienstvervulling. Toespraak 0.40 Proceshervorming " ,"i -n Het goed Recht der Vrijzinnige Samenwerking " Rechter en Wet, 2 dln » Rechtskarakter der firma . . . • * _ Rechtspraak op het Wetboek van Koophandel, met 12 suppl. . ~ Rechtspraak op de Grondwet 3.25 De Rechtsverhouding tussclien trekker en acceptant. l -_>0 Rekening-Courant » 8.50 Staatkundige betoogen De Staatkundige Vereeniging. Rede 0.<5 Sursuin Corda. Toespraak 0.10 Taal- en Volkskarakter. Rede - 0.50 Mr. J. R. Thorhecke .1.50 Tot geen prijs! Toespraak * 0.10 Een Tweesprong. Adres - Waakt! Rede - O-*™ Dc Warrant Vf ' Wet of Tractaat » Het ongevraagd ontslag der gehuwde Onderwijzeres naar rechten R E D E gehouden in de vereenig ing ter behartiging van de belangen der vrouw, te rotterdam «le 11 ~lsten «tul i 1008 DOOR Mr. J. A. LEV1 Advocaal te Amsleiïlitiiï (M. et vo o r r e <1 e) 's-graveniiage boekh. vh. gebr. belinfante 1908 Het ongevraagd ontslag der gehuwde Onderwijzeres naar rechten REDE GEHOUDEN IN DE VEREENIGING TER BEHARTIGING VAN DE BELANGEN DER VROUW, TE ROTTERDAM (leil Slsten Juli 10O8 DOOR M'. J. A. LEVY Advocaat te Amsterdam (jVT e t oorrede) 's-GRAVENHAGE BOEKH. VH. GEBR. BELINFANTE 1908 Gedrukt bij F. J. BELINFANTE, voorh. A. D. SCHINKEL VOORREDE Kr schijnt een kruistocht geopend te worden tegen de gehuwde \ onderwijzeres. Naar luid van persberichten, beijvert men zich, in I tal van plaatsen, haar uit de school te weren. Hoe langer zoo 1 minder kieskeurig wordt men, dit doel voor oogen, in de middelen. Gerekend wordt op de algeheele ontstentenis of gebrekkige inrichting onzer administratieve rechtspraak. Wilde gemeenteraadsbesluiten vinden allicht, zoo meent men, instemming bij hiërarchische meerderheden van kerkelijke geestverwantschap. De toevlucht tot de hoogste instantie wordt versperd, door overwegingen, niet aan de zaak, maar aan den vorm harer cognitie ontleend. Aan dit bedrijf, oorspronkelijk uitvloeisel van clericale geestdrijvers, worden gaandeweg liberalen medeplichtig. Hun afval bemantelen zij, door zich en anderen een rad voor de oogen te draaien. Het voorwendsel heet: belang van het onderwijs, en de zalvende toevoeging: belang der vrouw. Is de epidemie nog te stuiten? Van het doen eener poging althans mag men niet zich ontslagen rekenen. ^ Het „belang van het onderwijs" is erger dan misleiding: het is een leugen. Hooger belang dan deelneming der vrouw aan het^ onderwijs, kent de school nietj Wie, meer dan zij, is met opvoeding, dat gewichtig deel van alle onderricht, vertrouwd ? Wie, beter dan zij, weet gevoelige snaren in het kinderlijk gemoed te treffen? Waar de grover bewerktuigde hand des mans meent te moeten ingrijpen, werkt haar woord van vermaan, haar afkeurend gebaar, haar strenge blik vaak wonderen. Mogen zij, wien deze kenschets vreemd in de ooren klinkt, die van Schiller in zijn: Macht des Weibes zich herinneren: Machtig seid ihr, ihr seid's durch der Gegenwart ruhigen [Zauber; Was die stille nicht wirkt, wirket die rauschende nie. Kraft erwart' ich vora Mann, des Gesetzes Würde hehaupt'er; Aber durch Anmuth allein herrschet und herrsche das Weib. Vandaar j cfat, bemoeide de vrouw met de leering zich niet, men, door bevoorrechting, haar naar de school lokken moest. Geen beter middel om deze laatste te doen verstijven tot een toestel om kundigheden bij te brengen dan er de vrouw uit te bannen. Pestalozzi's richtsnoer, juist voor het lagere, het ontginningsonderriclit was: in het kind de individualiteit, zijn eigenaardig, zelfstandig leven te aanschouwen en op te sporen (1). Deze gave van intuitie staat van den man verre beneden die der vrouw. Waar hij het peillood des verstands bezigt, derhalve onbeholpen te werk gaat, richt zij zich naar de inspraak van het gevoel, dat in zaken van gevoel, kwalijk taalt. jjHoe is het mogelijk, dat de trouwe helpers van kerkelijke ijveraars, vriendelijke maar kortzichtige liberalen, de gehuwde onderwijzeres uitgeleide doende, niet ontwaren, dat zij, in arren moede, de openbare school ondermijnen, door hare aantrekkelijkheid te verminderen en haar invloed te verkleinen?^Men zou anders meenen, dat tot zelfs de onnoozelheid, van volwassenen voor het minst, hare grenzen heeft. Het schijnt evenwel, dat wij, hoofdzakelijk blind in materie van lager onderwijs, het er op hebben gezet, 111 zoogenaamde generositeit, die sprekenden familietrek met zelfopoffering heeft, te doen. Eerst is, met onze hulp, liet prachtexemplaar eener schoolwetgeving in het leven geroepen, die het kerkelijk onderricht uit de Staatskas (1) Th. Ziegler Geschiclite der Piidagogik (München 1904) blz. 287. bezoldigt, opdat het den neutralen Staat toch vooral niet — aan vijanden ontbreke. Daarna, hebben sommigen onzer mede zich gezet aan het probleem, hoe men scholen met den bijbel hebben, en ze scholen zonder dit boek heeten kon Thans, zijn wij met de uiterste krachtsinspanning bezig, voor de gehuwde onderwijzeres de Openbare School te sluiten, naardien wij over de bijzondere zeggenschap missen. Onnaspeurlijk zijn niet slechts de Raadsbesluiten der Voorzienigheid in den hooge, maar ook die der liberalen op de aarde. Of zou Schiller, ten tweeden male, gelijk hebben, dat tegen domheid tot zelfs de goden te vergeefs kampen? y^Maar: „het belang der vrouw", de behoeften van het gezin, zoo ! meesmuilt men. Op gevaar af, van de idylle ietwat hardhandig • te verstoren, zij den bemoeizieken bezorgers en verzorgers ronduit j toegevoegd: dit belang raakt niet u, doch haar. Wij zijn de landsvaderlijkheid ontwassen, waarmede de overheid zich bekreunde 0111 hetgeen, ook binnen rechtmatige grens, gedaan \pf gelaten moet worden. *)Tegen misbruik van economische zwakheiclj fn onverschillig welke kunne, keere zich de Staatsarm. Niets dan kwaad echter sticht hij, matigt hij zich de richting aan, waarin economische hulpbronnen te ontsluiten zijn. In deze, onze samenleving, wordt de werkkring, dien de vrouw zich verovert, met den dag grooter. Men kan het verschijnsel, des verkiezende, bejammeren, zoo goed als men den Niagara zou kunnen wenschen te zien afdammen. Bij dergelijke jeremiade van gegadigden moet het dan ook blijven. Tracht men de vrouw, door oppervoogdij, te verdringen, men bezigt belachelijk machtsvertoon. Onverantwoordelijk machtsmisbruik daarentegen is het, indien men, heeft de vrouw trouwplannen, broodsgebrek haar in 't vooruitzicht stelt. Dit immers is het weerzinwekkende en verontrustende tevens, in het besproken verschijnsel: men pleegt in