Waarom katalogiseer ik mijn bibliotheek r Omdat zelfs de kleinste boekverzameling eerst dan ten volle aan haar bestemming beantwoordt, wanneer zij doelmatig geklassificeerd en gekatalogiseerd is, zoodat met één oogopslag te zeggen valt wat zij over een willekeurig onderwerp bezit, en, in de tweede plaats, elk gewenscht boek onmiddellijk te vinden is. Voor ieder boekverzamelaar, beheerder eener kleine boekerij, en verder elkeen, die de literatuur van zijn studievak wenscht bij te houden, is het onontbeerlijk een kataiogus aan te leggen van de literatuur, welke moet worden overzien. • rl-, . Op welke wijze geschiedt dit het eenvoudigst, gerieflijkst en zekerst? Ziedaar vragen, waarop hier het antwoord wordt gegeven. * * * Vóóraf twee opmerkingen. Wanneer gij een bibliotheek van omvang en beteekems wenscht te katalogiseeren en klassificeeren, en gij geen routine hebt van dit werk: laat dan den eersten opzet van den katalogus over aan een bibhothekans van beroep. Laat hem in groote lijnen het werk beginnen oefen U eenige dagen onder zijn leiding. Wat gij op deze wijze uitgeeft, bespaart gij ruimschoots aan tijd, probeeren en U 'in'ck^tweede plaats: houdt U aan beproefde voorschriften der praktijk. Voor een dilettant in bibliotheektaken, is het altijd aanlokkelijk een eigen systeem en eigen regels te volgen. Maar onvermijdelijk zal ieder bedrogen uitkomen, die meent dat bij katalogiseeren en klassificeeren zonder duchtige vóóroefening en kennis der vaste voorschriften te werk kan worden gegaan. * * * KLASSIFICEEREN. Bedenk vooral geen eigen systematische indeeling Uwer boeken of literatuur. Volg de hoofdlijnen van een der onderstaande systemen van indeeling. Wilt gij in de verdere onderafdeelingen afdalen, schaf U dan voor Uw speciale behoeften, de gedrukte, uitgewerkte handleidingen aan. De beide systemen, welke de meeste aanbeveling verdienen zijn die, opgesteld en tot in de kleinste onderdeelen uitgewerkt door DEWEY en door CUTTER. Decimaal systeem van Dewey. Het Decimaal-systeem verdeelt het geheele veld van menschelijke wetenschap in tien hoofdgroepen. Ter onderlinge afscheiding dezer hoofdgroepen, ontvangt elke hoofdgroep een eigen nummer. Deze zijn: Hoofdgroepen: ooo Algemeene werken. 100 Wijsbegeerte. 200 Godsdienst. 300 Rechts- en Staatswetenschap. 400 Taalkunde. 500 Natuurwetenschap. 600 Toegepaste Wetenschap. 700 Schoone Kunsten. 800 Letterkunde. 900 Geschiedenis- en Aardrijkskunde. Ieder dezer tien hoofdgroepen is onderverdeeld in tien groepen; te weten: 000 Algemeene Werken. oio Bibliographie. 020 Bibliotheconomie. 030 Algemeene encyclopaedieën. 040 Algemeene verzamelwerken. 050 Algemeene tijdschriften. 060 Werken van geleerde genootschappen. 070 Dagbladen. 080 Bij elkaar gebonden werken. 090 Curiosa, preciosa. 100 Wijsbegeerte. 110 Metaphysica. 120 (desgewenscht:) bijzondere onderwerpen der Metaphysica. 130 Geest en Stof. 140 Philosophische systemen. 150 Psychologie. 160 Logica; Dialectiek. 170 Zedekunde. 180 Oude philosophie. 190 Nieuwere philosophie. 200 Godsdienst. 210 Natuurgodsdiensten. 220 De Bijbel. 230 Dogmatiek. 240 Kerk-, gezangboeken. 250 Homiletiek en Pastoraal. 260 Eeredienst. 270 Godsdienst-geschiedenis. 280 Christelijke kerken en secten. 290 Niet-christelijke godsdiensten en secten. 300 Hechts- en Staatswetenschappen. 310 Statistiek. 320 Politiek. 330 Staathuishoudkunde. 340 Rechtswetenschap. 350 Administratie en Administratief recht. 360 Vereenigingen, instellingen van algemeen nut. 370 Opvoeding en onderwijs. 380 Handel en verkeer. 390 Zeden en gewoonten. 400 Taalwetenschappen. 410 Vergelijkende taalwetenschap. 420 Engelsche taalwetenschap. 430 Duitsche ,, 440 Fransche ,, 450 Italiaansche ,, 460 Spaansche 470 Latijnsche 480 Grieksche ,, 490 De talen van geringer verbreiding. 493 Nederlandsche Taalwetensch.) 500 Natuurwetenschappen. 510 Mathematica. 520 Astronomie. 530 Physica. 540 Chemie. 550 Geologie. 560 Paleontologie. 570 Biologie. 580 Plantkunde. 590 Dierkunde. (500 Toegepaste wetenschappen. 610 Genees- en heelkunde. 620 Ingenieurswetenschap. 630 Landbouw. 640 Huishoudkunde. 650 Handels- en verkeerstechniek. 660 Chemische industrieën. 670 Industrie. 680 Toegepaste mechanica. 690 Bouwkunde. 700 Schoone Kunsten. 710 Tuinarchitectuur. 720 Architectuur. 730 Beeldhouwkunst. 740 Teekenkunst; Versieringskunst. 750 Schilderkunst. 760 Graveerkunst. 770 Fotografie. 780 Muziek. 790 Onderhoudende kunsten; sport, enz. 800 Letterkunde. 810 Vergelijkende letterkunde. 820 Engelsche „ 830 Duitsche ,, 840 Fransche „ 850 Italiaansche „ 860 Spaansche ,, 870 Latijnsche „ 880 Grieksche „ 890 Letterkunde van geringer verbreiding (893 Nederlandsche Letterkunde.) 000 Geschiedenis en Aardrijkskunde. 910 Aardrijkskunde, Reisbeschrijvingen. 920 Levensbeschrijvingen. 930 Oude geschiedenis. 94° Nieuwe geschiedenis van Europa. 95° „ „ „ Azië. 9^° >• ,i „ Afrika. 97° ;> ., „ N.-Amerika. 9^o „ „ ,, Z.-Amerika. 99° » „ „ Australië. Elke boekerij van een 4000 a 5000 boeken zal aan deze indeeling voldoende hebben. Breidt de boekerij zich uit, of legt iemand zich op een bepaald vak toe, of is het te doen om een bibliographischen katalogus van vak-literatuur te bezitten : zoo raadplege men de uitgebreider onderverdeeling in: M. Dewey, Decimal classification; 6th ed. 1899. Institut de Bibliographie International. Brussel. (Verschillende „fascicules" verkrijgbaar. C. Junker. Die Decimal-Classification. 1897. Alle deze geven uitgebreide uitwerkingen van het systeem benevens een alphabetischen klapper op alle onderwerpen met verwijzing naar het systeem-nummer. Cutter''s Expansive classification. Een tweede aanbevolen indeeling is die van C. A. C u tt e r. In plaats van de cijfers gebruikt dit systeem de letters van het alphabet van A—Z voor de indeeling en aanwijzing der verschillende rubrieken. Vooral voor kleinere bibliotheken, welke echter langzaam maar geregeld aangroeien, verdient dit systeem aanbeveling. De maker heeft namelijk zijn indeeling zóó gemaakt en de rubrieken zóó genummerd, dat hij zeven verschillende, maar elkaar in uitgebreidheid opvolgende systemen heeft kunnen opstellen. De eerste indeeling omvat slechts 10 hoofdrubrieken, zonder onderverdeelingen. De tweede, derde, enz. geven telkens méér onderverdeelingen; totdat de 7e een zéér gedetailleerde uiteenzetting wordt van het gansche veld van menschelijk weten. Onderwijl blijven echter de eens gegeven letters door alle zeven systemen doorgevoerd. Het niet geringe voor deel hiervan is, dat een kleine, maar groeiende boekerij, bij haar uitbreiding nooit de eens gegeven signaturen op hare boeken behoeft te veranderen, alleen zoover noodig aan te vullen. Op deze wijze is het mogelijk voor elke boekerij het systeem toe te passen, zonder dat gevreesd behoeft te worden, dat zij uit haar systematische indeeling groeien zal. Onderstaand schema is voldoende voor een boekerij van 5000 —10.000 boeken. Breidt zich de boekerij in één of meer richtingen uit, dan kan natuurlijk elke rubriek naar de behoeften worden uitgelegd en onderverdeeld. Het schema is als volgt: A Qeneralia. A Algetneene 'Merken. Ae » encyclopaedieen. Ap » tijdschriften. Ao Werken van geleerde genootschappen. B- D Beschouwende Wetenschappen. B Wijsbegeerte. Ba—Bf I'hilosophische systemen. Bg Metaphysica. Bh Logica. Bi Psychologie. Bm Zedekunde. Br Godsdienst. Bt Verschillende Godsdiensten. Bu Folklore. Ca Jodendom. Cb Bijbel. Cc Christenheid. Cp Kerkritueel. Cx l'astoraal. Cz Preeken. D Godsdienstgeschiedenis. Dk Bijzondere kerkgenootschappen en sekten. E—Q Geschiedkundige Wetenschappen. E Levensbeschrijving en portretten. F—Fz Geschiedenis. F Wereldgeschiedenis. F02 Oude Geschiedenis. F03 Nieuwe » F04 Middeleeuwsche Geschiedenis. Fll—F99 Geschiedenis van verschillende landen. Fa—F\v Verwante wetenschappen, als: Chronologie, Kuituurgeschiedenis, Antiquiteiten, Numismatiek, Heraldiek. G Aardrijkskunde, Reisbeschrijvingen. Gil—G99 Van verschillende landen. Ga Aardrijkskunde der oudheid. Gf Landmeetkunde, Kartografie. Gz Atlassen, Kaarten. i—K Sociale Wetenschappen. Hb Statistiek. Hc Staathuishoudkunde. He Productie. Hf Arbeid. Hi Slavernij, Hj Verkeer. Hk Handel. Hm Geldwezen. Hn Bankwezen. Ht Helasting en openbare financiën. Hu Invoerrechten. Hw Eigendom, Kapitaal. Hz Verbruik. I Sociologie. Ic Misdaad. Ie Weldadigheid. O o Ih Voorzorg. Ik Opvoeding en onderwijs. y Regeering; Politiek. Ja Grondwetten. K Rechtswetenschappen. L—Q Natuurwetenschappen. L Algemeene werken. Lb Mathematica. Ui Physica. Lo Chemie. Lr Astronomie. M Natuurlijke Historie. Mo Geologie, Mineralogie, Paleontologie. My Biologie. V Plantkunde. O Dierkunde. Invertebrata. P Vertebrata. Pg Zoogdieren. Pw Antropologie, Ethnologie Q Genees- en Heelkunde. R Z Toegepaste en Sclioone Kunsten. A' Algemeene werken. Rd Mijnbouw. Re Metallurgie. Rf Landbouw. Rh Tuinbouw. Ri Boschboinv. Rj Veeteelt. Rg Chemische industrie. Rt Electriciteit. Ry Huishoudkunde. Rz Voedsel/eer en kookkunst. S Bouwkunde, Ingenieurswetenschap. Sg Bouwkunde. Sj Openbare gezondheidstechniek. SI Waterbouwkunde. St Transport- en Verkeersmiddelen. T Industrie, Machinerieën, Handwerk. (' Openbare beschermingsdienst: Leger, Brandweer, enz. V At/ethiek, Sport, Spelen. Vs Gymastiek. Vt Tooneel. Vv Muziek. IV Schoone Kunsten. We Tuinarchitectuur. Wf Architectuur. Wj Heeldhouwkunst. Wk Ceramiek. Wm Teekenkunst. Wp Schilderkunst. Wg Graveerkunst. Wr Fotografie. Ws Versieringskunst, Kostuum. X Taalkunde. 5' Letterkunde. Yf Nederlandsche Letterkunde. Z Bibliographie en Bibliotheconomie. Za Auteurschap. Zd Schrift. Zh Drukkunst. Zk Bindkunst. Z1 Uitgevers en Boekverkoopers. Zp Bibliotheken. Zt Bibliographie. Voor uitvoerige onderverdeeling zie men: C. A. Cutter. Expansive Classification; first slx classes, with index. —. Seventh Classification (elke rubriek afzonderlijk verkrijgbaar). Hoewel in beide systemen plaats is voor „Letterkunde", „Romans", „Belletrie", en voor „Levensbeschrijvingen", zoo doet een Openbaar Leesmuseum steeds beter, de daarvoor bestemde afdeelingsmerken (820 enz., of Yf) niet te gebruiken, doch als volgt te werk te gaan: Plaats „Letterkunde" afzonderlijk in de boekenkasten; en plaats de boeken in alphabetische volgorde naar de namen der schrijvers. Doe hetzelfde met „Levensbeschrijvingen", plaats ook daar de boeken alphabetisch, maar niet naar de namen der schrijvers, doch naar die der beschreven personen. Nummer deze vervolgens naar de hieronder gegeven regels voor het nummeren. NUMMEREN. Men geve aan de boeken elk afzonderlijk een eigen boek merk, om gemakkelijk elk gewenscht boek terug te kunnen vinden. Men plaatse daarvoor eerst alle boeken die tot één afdesüng of onderafdeeling behooren in alphabetische volgorde naar de namen der schrijvers. Men geve dan: i°. aan elk boek het vastgestelde afdeelingsmerk, b.v. 530, of I*t. 2". Daarachter aan elk boek een individueel s c h r ij v e r sm e r k, bestaande uit den beginletter van den schrijversnaam. b.v. van Bakker, B. Zoodat het boekmerk van het boek dan is: 530B of I't.B. 3°. Heeft één rubriek méér boeken van denzelfden schrijver, zoo onderscheide men elk boek van dezen bovendien nog door de toevoeging van den beginletter van den titel, b.v. 530 Bt en 530 B\v. Een grootere boekerij zal bovendien verstandig doen voor de nummering op deze wijze, te volgen de Cutter j figtire decitnal alphabetic order tables. Op een zeer vernuftige en tevens eenvoudige wijze kan men hiermede de boekmerken samenstellen en eens voor a 11 ij d vaststellen. Hier toch zijn de meest-voorkomende namen vast genummerd; de schrijver Bakker b.v. zal overal, in elke rubriek, achter het rubriekcijfer aangeduid worden met 1517; de schrijver Bussemaker: B9, enz. Men make vooral voor de afdeeling „Letterkunde", „Romans" enz. van deze „order-tables" gebruik. Men laat daarbij, zooals gezegd, het afdeelingsmerk eenvoudig weg, en geve boekmerken, alleen bestaande uit het „schrijversmerk". Voor de afdeeling „Levensbeschrijving" ga men evenzoo te werk, doch voege vóór het boekmerk een vast teeken, b.v. een kleine b = biografie); dus b.v. bBl~- Eveneens doe men dit voor de afdeeling „Kinderlectuur", door vóórvoeging van een kleine k; dus b.v. kB17. DE KATALOGUS. Waarvoor dient een katalogus? Om te voorkomen, dat bezitter, bezoeker of bibHothekaris eener boekerij telkenmale naar de boekenkasten zal moeten gaan, om daar op tijdroovende wijze te onderzoeken, wat de boekerij van een gegeven schrijver bezit, waar een gewenscht boek staat, over welke zaken de boekerij literatuur kan verschaffen, enz. Hetzelfde laat zich zeggen van de literatuur, die niet juist in iemands boekerij zelf aanwezig is, maar hijvoorbeeld in tijdschriften, enz. verspreid, aangetroffen wordt. Niemand kan bijvoorbeeld op de hoogte blijven van de literatuur van zijn vak, zonder geregeld de vaktijdschriften na te gaan, en een katalogus aan te leggen van deze tijdschriftartikelen. Ieder die zich met wetenschappelijken of administratieven arbeid bezig houdt, zal op den duur het grootste gemak ondervinden van een geregeld bijgehouden katalogus. Op welke wijze men den katalogus aanlegt is niet geheel onverschillig. Sommige boekerijen houden een katalogus aan in een schrijfboek, andere op blaadjes papier, andere op kaarten; en bijna overal is groot onderscheid in het gebruikte materiaal, in de afmetingen en kwaliteit daarvan, in de wijze van berging, enz. Het meest zal een katalogus voldoen, die aan het volgende beantwoordt: 1°. Kies materiaal, dat jarenlang dienst kan doen, zoowel wat het papier of karton betreft, als wat de berging (laden, duozen enz.) aangaat. 2°. Bepaal de afmetingen en de kwaliteit van het materiaal zóó, dat niet ruimte en kosten worden besteed, méér dan strikt noodzakelijk is. 3°. Zijn eenmaal de afmetingen vastgesteld, draag er dan zorg voor, dat deze nauwkeurig blijven in acht genomen bij nabestelling, enz.; gebeurt dit niet, zoo slijt het materiaal onnoodig snel op de ongelijk uitstekende punten. 4°. Kies materiaal, dat in staat stelt naar believen en zonder bezwaar, nieuwe aanwinsten in den katalogus in te voegen, oude titels te verschikken of te verwijderen. 5°. Geef acht, dat de wijze van berging praktisch en net zij, en weinig ruimte inneemt. 6". Kies zoo eenigszins mogelijk courant materiaal om steeds zoo goedkoop mogelijk te kunnen nabestellen. Aan deze gezamenlijke eischen voldoet volkomen het kaartsysteem, vastgesteld door de Amerikaansche Vereeni ging van Bibliothekarissen, in Amerika, Engeland algemeen en ook in enkele moderne bibliotheken op het vasteland van Europa in gebruik genomen en door de Library & Office Supply Co. in Holland geïntroduceerd. Voor bibliotheekdoeleinden wordt aanbevolen te nemen: een kaart van vrij dun maar taai karton; afmetingen 12V2 X^ X c.M., gelinieerd voor kaarten in handschrift, ongelinieerd voor machineschrift; geponsd met een rond oog, waar doorheen de stang wordt gestoken om de kaarten bijeen te houden. L T 9) P>G priM (DtoenêcLi£. jCzzóTnusiea. cm \foCks„ &i6Ciót&&£/rv f (Xrnsite\dMrfn 1906 (9. I | © KAT Al.( XiUS-KAART. \VK< IWIJZKR. Om de kaarten onderling gescheiden te houden, hetzij naar de beginletters der namen in een alphabetischen, hetzij naar de onderwerpen in een systematischen katalogus, worden verder wegwijzers gebruikt. Dit zijn kaarten van dezelfde afmetingen als de gewone kaarten, doch voorzien van uitstekende tongen of kammen, op verschillende plaatsen aangebracht, zoodat de tongen of kammen onderling kunnen verspringen, en derhalve het overzicht vereenvoudigen. Op de uitstekende gedeelten worden de letters of andere aanduidingen ter onderscheiding geschreven. Een blok kaarten met verschillende wijzers zal er ongeveer aldus uitzien: De berging geschiedt het eenvoudigst en gerieflijkst in kaartenladen en kasten, die gelegenheid bieden tot het vastleggen der afzonderlijks kaarten, en op de meest economische wijze een groot aantal daarvan kunnen huisvesten. (zie pag. 34 e.v.) Op deze wijze is inderdaad het probleem van den kaart katalogus op het voordeeligst opgelost. KATALOGUSREGELS. Het is met katalogusregels als met spelregels: ieder zondigt wel eens tegen de aangenomen schrijfwijze, maar toch streeft men steeds naar uniformiteit en consequentie in de toepassing. Alnaarmate de boekerij grooter en belangrijker en voor het publiek opengesteld is, blijkt de noodzakelijkheid eener zaakkundige katalogiseering duidelijker. Maar ook kleine of private boekerijen, eigen bibliografieën van vakliteratuur en recensies voor modelkatalogi kunnen er niet anders dan bij winnen, zoo de katalogus goed, d. i. uniform en consequent, is opgebouwd. Van de meer of mindere nauwgezetheid en nauwkeurigheid hangt tuiniers de meer of mindeie mate van vertrouwen af, waarmede men den katalogus raadpleegt. Daarom vooral is het wenschelijk. ook voor den particulier, den student, den dilettant-bibliothekaris, enz. een stel van de meest gebruikelijke regels, zooals hier wordt aangeboden, te bezitten. Natuurl jk is hier van vol edigheid noch van détails sprake. A. De Schrijversnaam 1". Stel den eigennaam van den schrijver vóórop, zoo deze op het titelblad vermeld staat, of op andere wijze uit te vinden is. (Zie 14".) Geef den naam in onverbogen vorm en in de moedertaal van den schrijver, zoo noodig met verwijzing van den gebruikten, b.v. gelatini?eerden, naam. Vb.: Groot, Hugo de; niet: Ürotius, Hugo. Bij eigennamen, beginnend niet een voorvoegsel (D', De, Du, Le, La, Ten, Ter, Van, Von, Van der, enz.) komt dit voorvoegsel niet in aanmerking, behalve: a. bij Engelsche eigennamen; b. bij Fransche eigennamen beginnend met La, Le, Les, Des en Du; c. wanneer de schrijver voorvoegsel en eigennaam aaneen pleegt te schrijven. \'b.: De Quincey, niet: Quincey, De. La Fontaine, niet: Fontaine, La. Vanderhaeghen, niet: Haeghen, Vander. 2°. Voornamen. Plaats den voornaam achter den eigennaam, gescheiden door een komma, niet met haakjes. J'b.: Looy, J. van. niet Looy (J. van.) Geef den voornaam of de voornamen voluit ingeval verwarring tusschen twee gelijknamige schrijvers mogelijk zou zijn. 3°. Titels. Laat titels steeds weg, behalve adelijke en praedicaten van vorsten. Vb.: Levy, J. A. niet: Levy, Mr. J. A. Lobman, Jhr. A. F. de Savornin. Willem 111, Koning der Nederlanden. 4°. Dubbele namen. Schrijf in onder den eersten naam, en verwijs zoo noodig van den tweede, tenzij: a. met zekerheid te zeggen is, dat de eerste naam de familienaam niet is; b. de tweede naam in het gebruik den voorkeur geniet. Vb.: Borgesius, Qoeman, niet: Goeman Borgesius. Fénelon, niet: Salignac de Lamotte-Fénelon. Volg steeds een betrouwbare nationale biografie. 5°. Gehuwde vrouwen. Gebruik den meisjesnaam, tenzij dóórloopend de naam van de gehuwde vrouw door de schrijfster gebruikt is geworden. Vb.: Reynecke van Stuwe, Jeanne; Mevr. Kloos, niet: Kloos-Reynecke van Stuwe, Mevr. Jeanne. Braddon, Mary E. niet: Maxwell, Mrs John. 6°. Meervoudige schrijvers. Stel den naam van den eerstvermelde vóórop en verwijs van de anderen; gebruik steeds voor: en, and, und, et het &-teeken; de voorletters van den tweeden of derden schrijver blijft voorafgaan aan den eigennaam. Vb.: Wolff=Bekker, E. & A. Deken, niet: WolffBekker, E. en Deken, A. Briefwisselingen en debatten worden op den eerstgenoemden schrijver geplaatst; van den ander wordt verwezen. l'b.: Dusseldorp A.Mzn., J van, «Sc D. Bos. Pro en Contra Vrijhandel. Baarn, 1907. Bedraagt het aantal meervoudige schrijvers méér dan drie, zoo beschouwe men het werk als een anoniem verschenen werk. 7°. Uitgevers, vertalers, commentatoren. De namen van uitgevers, vertalers, commentatoren worden als deel van den titel beschouwd en van hun namen wordt verwezen. l b.: Carlyle, T. Helden, heldenvereering en heldengeest; vert. d. MEVR. J. WESSELINK—VAN ROSSUM; inl. v. L. SIMONS. Wesselink-van Rossiim, Mevr. J. zie T. Carlyle Simons, L. zie T. Carlyle. I itgevers of vertalers van bloemlezingen, verzamelingen van volksliederen, als ook geschriften van geen bepaalden auteur enz., worden als auteurs behandeld. Vb.: Verwijs, E. Bloemlezing uit middelnederlandsche dichters. Winkel, J. te. Torec. 8". Pseudoniemen. Is het bekend, welke schrijver zich achter het pseudoniem verschuilde, zoo wordt het boek op den eigennaam gezet, en wordt verwezen van het pseudoniem. Vb.: Dekker, E. Douvves, [Multatuli] Max Havelaar. Multatnli, pseud. van E. Douwes Dekker. Heeft de schrijver alleen onder zijn initialen geschreven, zoo zette men het werk op den laatste» initiaal. Vb.: R., A. Schets der geschiedenis van het mercantiele stelsel in Nederland. Utr. 1834, O. Zoo mogelijk wordt tusschen [ J aangevuld, indien de naam bekend is. I b.: Mjendrichs], F. Vrij hooger onderwijs. Amst. 1904, O. Als anonieme werken worden beschouwd, zulke werken, die geschreven zijn onder pseudoniemen als: Een lid van de balie. Een gelukkig pater familias, enz. Daarentegen als pseudoniemen zulke, welke, hoewel op het gezicht als zoodanig te herkennen, toch den uiterlijken vorm van een eigennaam hebben. Vb.: Thica, E. De geruïneerde middenstand, 's-Grav. 1892, O. 9°. Anoniemen. Ingeval de naam van den schrijver niet bekend is, wordt het werk ingeschreven op liet eerste woord van den titel, mits dit geen lidwoord zij. (Zeergebruikelijk is, ook bijvoeglijke naamwoorden en bijvoeglijk gebruikte woorden uit te sluiten). Vb.: OVER voorschotten op hypotheek in het buitenland. Amst. 1864, 8°. Is de schrijver van een anoniem werk bekend, zoo wordt het werk op diens naam gezet en verwezen van het eerste titelwoord. Vb.: [Thorbecke, J. R.| Over het bestuur van het onderwijs in betrekking tot eene aanstaande wetgeving. Zutph. 1829, O. Van den titel wordt verwezen naar den naam. iou. Katalogi. Als schrijvers worden aangemerkt ds boekhandels- enz. firma's voor de door hen gepubliceerde verkoops- en andere katalogi. Vb.: Muller, F. Katalogus der verkooping enz. Eveneens de eigenaars van private verzamelingen voor de katalogi hunner verzamelingen. Katalogi van openbare verzamelingen zette men op den naam der verzameling, voorafgegaan door de plaats van vestiging. Vb.: Amsterdam; Universiteitsbibliotheek. Catalogus. 11°. Vereenigingen. Vereenigingen zjn te beschouwen als de auteurs van de op liare verantwoording gepubliceerde werken. Vb.: Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Mededeelingen. Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose. Statuten. Verwijs van het woord, dat in den officieelen naam de werking der vereeniging het best weergeeft. Vb.: Nut van 't Algemeen, zie Maatschappij enz. Tuberculose, zie Vereeniging enz. Enkel plaatselijke vereenigingen komen op den naam der plaats van vestiging. Vb.: Nijmegen; Vereeniging tot bevordering van het vreemdelingenverkeer. Statuten. 12°. Regeeringspublicatie's. Door regeeringslichamen of administratieve colleges gepubliceerde werken, komen op den naam van het college of lichaam, dat verantwoordelijk is voor de publicatie. Vb.: Nederland; Ministerie van Buitenlandsche Zaken. Consulaire Voorschriften. Nederland; Tweede Kamer der St.-Gen. Handelingen. Amsterdam; Afdeelittg v. d. Statistiek. Mededeelingen. Geleerde Genootschappen eveneens op den naam der plaats van vestiging, uitgezonderd de „Koninklijke Academie van Wetenschappen". Vb.: Utrecht; Provinciaal Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. Statuten. Maar: Koninklijke Academie van Wetenschappen. Jaarboek. 13°- T ij dsch riften, couranten, enz. Behandel deze als anoniemen. Vb.: Rottcrdamsch Nieuwsblad. Beweging, De. Onze Eeuw. enz. B. Titel en Impressum. 140. Titel. Schrijf den titel nauwkeurig over zooals deze op het titelblad voorkomt; gebruik echter steeds latijnsche letterteekens en laat zooveel weg of voeg toe, als voor goed begrip toegestaan of gewenscht is. Toevoegingen worden steeds aangeduid, geklemd m [ ]■ Weglatingen . worden steeds aangeduid met drie punten ... Gebruik zoo weinig mogelijk hoofdletters. Motto's enz. worden steeds als niet tot den titel be hoerend, weggelaten. 15°. Druk, uitgave, editie. Noem het getal van den druk enz.; geef daarbij aan wanneer deze vermeerderd (verm.), herzien (herz.) is. Gebruik de uitdrukking voorkomend op het titelblad ; dus: édition (= éd.), edition (= ed.), Ausgabe (= Ausg.), druk (= dr.) enz. 16°. Plaats van uitgifte. Noem de plaats van uitgifte zooals deze op het titelblad voorkomt, niet de vertaalde vorm. Vb.: Paris, niet Parijs. Kjöbenhavn, niet Kopenhagen. Kort bovendien den plaatsnaam zoo veel mogelijk, doch doorloopend op dezelfde wijze, af. Vb.: Amst. niet Amsterdam. Lpz. n Leipzig. enz. Zijn meerdere plaatsen van uitgifte vermeld, zoo neme men bij meer dan twee namen, de eerstgenoemde of de voornaamste plaats van uitgifte; bij twee namen verbinde men beide plaatsnamen met een —. Vb.: Lpz.—Amst. Is geen plaats van uitgifte bekend, zoo wordt dit aangegeven met z. pl. ( — zonder plaats.) 17°. Jaar van uitgifte. Geef het jaar van uitgifte steeds in Arabische cijfers ook al is dit b.v. in romeinsche cijfers gedrukt. Is een fictief of foutief jaar of een chronogram opgegeven, zoo is tusschen [ ] het juiste jaar op te geven. Vb.: 2000 [ 1S96] Geef bij meerdeelige werken het eerste en laatste jaar van uitgifte der deelen op. Vb.: 1870—73. Is geen datum bekend, zoo wordt dit aangeduid met z. j. (— zonder jaar). C. Collatie. i8°. Deelen en Banden. Vermeld deelen en banden ingeval meer dan één in getal; en steeds volgens de opgave van het titelblad. Vb.: 2 v. (— 2 volumes) 3 t. (=3 tomes) 6 B. (— 6 Bande) 8 dl. (— 8 deelen) 190. Afmetingen. Gebruik niet de oude aanduidingen 12°, 8°, 4°, f° enz., omdat deze aanduidingen, verband houdend met het aantal malen dat het vel drukpapier gevouwen is, baar oorspronkelijke beteekenis geheel verloren hebben nu de moderne papierfabricage alle denkbare formaten van papier kan produceeren, en wat vroeger 4" zou geheeten hebben, thans 8° zou behooren genoemd te worden. Neem drie afmetingen aan: tot 25 c.M. = O ( = octavo). d 35 c.M. = Q \=z quarto). boven 35 c.M. = F (= folio). In de practijk is dit voldoende aanduiding. Men late verder in den regel de aanduiding O (= octavo) weg. Is het boek breeder dan hoog, dan voege men obl. (= oblong) aan de afmetingsletter toe. Vb.: Q obl. (— quarto oblong). 20". Aantal bladzijden. Geef het aantal bladzijdsn op in Arabische cijfers, en in Romeinsche cijfers al wat de eigenlijk gezegde tekst voorafgaat. Vb.: X -f 294 blz. Dit echter alléén bij ééndeelige boeken. 2i°. Seriewerken. Maakt een boek deel uit van een serie-uitgave, vermeld dit dan. Vb.: Bilderdijk, W. Bloemlezing (Nederlandsche Bibliotheek). 22°. Voor verdere aanduidingen gebruike men gtïll. — geïllustreerd. prt. — portret. krt. = kaart. fac. — facsimile. mm. — muziek. 230. Alphabetische katalogus. Wen-cht men een overzicht te hebben over de schrijvers, in een bibliotheek vertegenwoordigd, zoo rangschikke men de titels in streng alphabetische volgorde. Systematische katalogus. Wenscht men daarentegen een overzicht te hebben over hetgeen een bibliotheek bezit in een bepaald vak van wetenschap of literatuur, zoo verdeele men de titels over de aangenomen rubrieken en onderverdeehngen, en plaatse in elke dier afdeelingen de titels alphabetisch. Encyclopaedische katalogus. Wen-.cht men tegelijkertijd gemakkelijk te overzien, of de bibliotheek bezit i°. van een sc hij ver een gegeven boek 2°. een gegeven boek met een gegeven titel 3h. van een gegeven onderwerp de literatuur: zoo schrijve men van elk boek (in den regel behoudens van wetenschappelijke literatuur): i". een schrijverskaart 2°. een titelkaart 3°. een onderwerpskaart, en rangschikke men deze streng alphabetisch in een doorloopend alphabet. Men verkrijgt alzoo: SCHRIJVERSKAART. Z p Sju & 86 Opevi&a/ie. Ce^órnu^ea en irctb&Urbo.. t&e4ien» Ctnvst-Xp* TYlxo^i £* \KL-n Soccktl, ttr,. 1906. X, aeied. O O TITEL KAAKT. flipt .n banjL -£ctóm ca. .tm_xro £&o &v££u>u. ! 86 tdU-». 1906 §)1X 't, H C. I o _ ; ONDERWEKI'SKAART. ThSi&Cioi èjuJLhUjJJi s»£. is-ni». H.C Opent>a/v£ SuAmu-tta. \rc£&t(n£rlu.. tlt icn , 1905 O J I)e draagbare boekenkast merk „Libraco" is inderdaad een vinding van verbluffenden eenvoud en groot practisch nut. Daar de planken rusten op draagpennetjes, die op 1 cM. afstand versteld kunnen worden. kan met de ruimte gewoekerd worden. Indien de eerste kast vol is. kan een nieuwe afdeeling aangebouwd worden door een zijwand af te nemen, die daarna weer aan de bijgeplaatste afdeeling wordt aangebracht. Op deze wijze kan men zijn kast steeds zijwaarts uitbreiden en toch een goed geheel behouden. Daarom beantwoordt deze kast aan deeischen handig, sierlijk cn goedkoop. Bij verhuizing of verplaatsing kan de geheele kast zonder de hulp van eenig stuk gereedschap uit elkaar genomen en weer opgebouwd worden. Losse achterwand. . . f 8.75 per afdeeling planken..... 0.95 „ stuk Geperforeerd ijzeren staven met bijbehoorende draagpennetjes worden door ons ook afzonderlijk geleverd. Staven van 6 Eng. voet ... ƒ 0.90 per stuk Draagpennetjes 0.35 . dozijn do. 3.50 „ gros Een ijzeren boekenkast heeft verschillende voordeden boven een houten. Zij is niet onderhevig aan invloeden van temperatuur en vochtigheid, geeft minder brandgevaar en is, daar ze op zich zelf staat, steeds zóo te plaatsen, dat van het gunstigste licht geprofiteerd wordt. 1 )oor de kasten loodrecht op de wand te plaatsen kan men bij groote boekenmagazijnen ook veel ruimte sparen. Onze ijzeren boekenkast heeft bovendien nog het groote voordeel, dat de planken op ló af" stand verstelbaar zijn. Om ze hoogertestellen behoeft men de plank slechts op te duwen. Om ze lager te stellen moet men eerst de pal losmaken. I )it alles kan iloor één persoon gemak- IJzeren Hoekenkast. , ^ , kelijk geschieden, zonder dat de plank leeg gemaakt behoeft te worden. Nadere bizonderheden op aanvrage. Deze plank-etiquethouder is vervaardigd van zwart gelakt plaatijzer en wordt op de plank gelegd en dus door het gewicht der boeken vast gehouden. Daar hij overigens los ligt kan hij, zoonoodig, mèt de boeken verschuiven. Bij een systematische rangschikking wordt op deze wijze de rubriek aangegeven, bij magazijn-plaatsing is het gemakkelijk de duizend- en honderdtallen op deze wijze af te bakenen. De étiquette worden door een mica-plaatje tegen vuil en vocht beschermd. breedte 121.,' cM. Prijs per 100 stuks . . . f 18. stuk - 0.20 Pl»nk-êtiquethoader_ Plank-etiquethouder van dun gepolijst koper. Wordt met kleine spijkertjes of schroefjes aan de voorzijde der plank bevestigd. Prijs compleet, met mica dekplaatje: 1 21 ó' cM. breed f 10. per 100 stuks ƒ 0.125 per stuk 7!2 cM. breed 8. . 100 - - 0.10 BOEKSTEUNEN „Marlborough" „Losco" van zwart gelakt ij z e r. Per honderd f 20.— . dozijn - 2.50 " . stuk 0.25 Per honderd . ƒ 27.50 . dozijn . . - 3.60 „ stuk. • • - 0.35 „Library" Per honderd . ƒ 27.50 „ dozijn 3.60 . stuk. .... 0.35 BOEKSTEUNEN (Vervolg) Per honderd f 60.— . dozijn 6.50 . stuk 0.70 ..Vale" De „ Vale '-boeksteun in gebruik, bevestigd op of onder de plank. KAART=DOOZEN EN KAART=KASTEN. Lade met kaarten. Voor catalogi van eenigen omvang zijn onze eikenhouten kaarten-kasten het meest aan te bevelen. De laadjes zijn met een eenvoudige handbeweging uit te trekken, kunnen niet vallen, omdat ze door onze automatische patent-stop worden vastgehouden, die echter door een lichten vingerdruk los te maken is; ze hebben geen zijivanden, wat ze zeer overzichtelijk maakt; ze zijn voorzien van een steunblok, dat gemakkelijk te verschuiven is, echter alleen in horizontale richting kan worden bewogen en desgewenscht stevig vastgeschroefd. Ze zijn van prima massief eikenhout vervaardigd en dus ten volle bestand tegen de belasting met de uiteraard zware kaartregisters. Wij leveren kastjes met ronde stang (round rod) en duplex-stang. I)e laatste bestaat uit twee deelen en maakt het mogelijk de speciale duplexkaarten (zie afbeelding) door een enkele beweging los of vast te maken. (Men zie ook onzen specialen katalogus voor kaartregisters en Vertical-Fi/ing). Prijzen der kaartkastjes : Formaat: 35 (7H X 121/, cM.) 46 (10 XiS^'-l 58(12^ X aocM.j Gravity Duplex Gravity Duplex ! Gravity Duplex round rod rod round rod rod round rod rod n 1 lade . f 9.— f 9 65 f i4-8o f 15 45 f '510 t '5-75 2 laden » 1605 » 17 25 » 20.90 » 22.20 » 25.50 » 26.80 4 » » 27.— » 29 60 » 36.— » 38.60 » 42.50 » 45 — 6 » » 37.25 «41.15 » 45-55 » 49-45 » 6o-33 » 64-25 g » o 55.65 » 61.50 » 71-3° " 77-35 3 87-35 * 93-20 12 » » 67.10 » 84.75 » 100.— »H3-— — — Werking der Duplevrod. Één-la's kastje. fi-la's kastje. 12-la's kastje. 20-la's kast. Liliput kaart-register compleet niet alphabetischen wegwijzer en 200 kaarten, form. 35. ƒ 1.75 met kalendarisch register ƒ 2.75 Hardwood-kaartdoos van gepolijst notenhout. Voor kaarten van 7 >2 X 12 >2 cM. In eikenhout ƒ 7.— „ mahonie of notenhout 7.80 Marlborough°kaartdoos in den vorm van een boek. Compleet met 800 kaarten 12 12 X 7 >2' cM. en alphabet ƒ 7.80 Open kaartbakje van gepolijst eikenhout, voorzien van verplaatsbaar steunblok. Bij uitstek geschikt voor kleine bibliotheken of om te gebruiken bij de studie voor 't classificeeren van het geleidelijk verzamelde materiaal Prijs in gepolijst eikenhout: Form. 35 (12 1 ó X ?X2 cM.) met 400 kaarten en alphabet ƒ5.— Hakje alleen Form. 46 (10 X 15 cM.) met 400 kaarten en alphabet . 7.80 Bakje alleen 4.— Dezelfde bakjes ook met 400 kaarten en maand- en dagwegwijzers voor agenda. Formaat 35 . . • ƒ 5.75 46 . . . 9.— Libraco-kaartdoos van hout, met rood linnen overtrokken. Compleet met 1000 kaarten (\2}ó X 7)4. cM.) en alphabet ƒ 7.80 Doos alleen f 3.50 DE KAARTEN. Onze kaarten worden stuk voor stuk geponst. Dit is een kostbare bewerking, die echter alleen volkomen gelijkvormigheid en zuiverheid waarborgt en daarom de eenig goede is. Het materiaal is zuiver. Wij hebben 3 standaard-formaten: 35, 46 en 58. Elk formaat leveren wij in 3 kwaliteiten. Elke kwaliteit leveren wij in 3 dikten. Alle kaarten in groote verscheidenheid van kleur. De prijzen zijn voor blanco oiigelnuëerde kaarten per duizend: Formaat 35 (71 ■ X 121 . cM.) Dun Middel Dik Cat.nr. Prijs Cat.nr. Prijs j| Cat.nr. Prijs Prima . 35 B / 5.— j| 35 Y /6.50 35 F ƒ840 Secunda 35 K » 2.90 35 O «4.20 Tertia . 35 RP «2.50 35 SP »3 85 Formaat 46 (10 X 15 cM.) Dun Middel Dik Cat.nr. Prijs Cat.nr. Prijs |[ Cat.nr. Prijs Prima . 46 B f 7.70 46 Y f 10— 46 F f\ 3.5° Secunda 46 K » 5.— 46 O » 6 50 j Tertia . 46 RP >>420 46 SP » 5.— Formaat 58 (1214 X 20 cM.) Dun Middel Dik Cat nr. Prijs Cat.nr Prijs J Cat.nr. Prijs Prima . 58 B ƒ10.95 58 V f 1490 58 F" /'• 9-5° Secunda 58 K » 7.70 58 O » 9 40 Tertia . 58 RP » 7.- 58 SP » 9 — — — Wij hebben ook kaarten in 3 verschillende liniaturen voorradig. Liniatuur 110. 1 heeft, behalve horizontale blauwe lijnen, 1 roode dwarslijn aan het hoofd en twee roode staande lijnen, links vooraan. Liniatuur no. 2 heeft alleen de roode hoofdlijn; 110. 3 bovendien 1 roode staande lijn rechts. De prijzen voor aldus gelinieerde kaarten zijn : No. 35 Dun Middel Dik Cat.nr. Prijs Cat.nr. Prijs ; Cat.nr. Prijs Tertia . 35 R ƒ3.50 35 S ƒ485 Secunda 35 M "3-85 ; 35 Q »5.— ' Prima . 35 D »6.50 35 Z »7.70 35 H / 9.75 a No. 4H Dun Middel Dik Cat.nr. Prijs Cat.nr. Prijs Cat.nr. Prijs Tertia . 46 R ƒ540 46 S f 6.50 Secunda 46 M »6.50 46 Q » 7 7° Prima . 46 D «9.— 46/. » 11.50 46 H / 1 a-— No. ÓS Dun Middel Dik Cat.nr. Prijs ! Cat.nr. Prijs Cat nr Prijs Tertia . 58 K /' 8-4° 58 s /"'°35 Secunda 38 M » 9.— 58 Q » 10.70 Prima . 58 D » 12.25 38 Z » 1625 5S H / 20.54 Wij leveren de kaarten op verlangen bedrukt naar den eisch van de speciale bestemming van het kaart-register. Ontwerpen en kostenberekeningen leveren wij op aanvrage gratis. DE WEGWIJZERS. Gemaakt van steviger karton en voorzien van lipjes, die boven de kaarten uitsteken en gemerkt worden met nummers, letters, plaatsnamen enz., al naar gelang de rangschikking numeriek, alphabetisch of topographisch is, dienen de wegwijzers om het kaartregister in te deelen en aldus overzichtelijk te maken- Form. Form. Form. 35 46 58 Extra kwaliteit per 100 f 1.65 ƒ 2 25 f 2.90 Standard » » 100 » 1 — >>1.65 >.2.25 Alphabet in 25 deelen » 0.65 » 1.— » 105 , » 40 » » i-3° * 1 95 » 290 » » 80 » ...... » 2 25 " 3 55 * 4 ^5 » » 130 » » 3-35 s 4 85 » 6.10 » » 400 » ... . » 9 ^5 * 12.90 » 10.50 » » 774 » * '3-5° » » 800 » - » 26.— »3'. Maand wegwijzers (Jan.—Dec.) . ... » 0 50 » 0.65 » Week » (Zondag-Zaterdag) . » 0.35 » 0.50 » o.b, Dag » (1-3') * '■- * I,65 " 225 Bureau=ministre in eiken- en mahoniehout. Uitgezocht hout, stevige constructie, sierlijke afwerking. Prijzen van ƒ 62.50—ƒ 270.— en hooger. Speciale catalogus op aanvrage. Cylinder=bureau in eiken- en mahoniehout. Prijzen van ƒ 95.— tot ƒ 450.- en hooger. Speciale catalogus op aam rage. STOELEN voor openbare en particuliere bibliotheken, voor leeszalen, commissie-kamers, bureaux, societeiten enz. Vanaf ƒ 2.60 tot ƒ 85.— en hooger. Men raadplege onzen specialen catalogus, die op aanvrage gratis en franco wordt toegezonden. Voor het vlug en accuraat registreeren van de uitgeleende boeken in een openbare bibliotheek zijn noodig: lezer-kaarten ... ƒ 2.50 boekkaarten . . . „2.50 °/(l0 kaartzakjes 3.— '/no boekzakjes . ... r 3.50 °/oo een registreerbak met 31 metalen wegwijzers genummerd \ 31 compleet ƒ12.50 een datum-stempel 0.00 Technische aanwijzingen worden op verlangen gaarne gedaan. De ervaring aan de groote bibliotheken in Engeland en Amerika heeft dit systeem als het zekerste en vlugste doen kennen. i. kaartzakje: 2. lezerkaart; 3. boekkaart. Tijdschriït-rek (staande! Tijdschrift-rek (hangendi De „Auto=Fixe" doos voor de berging van brochures, photo's, brieven en andere losse papieren. Houdt de papieren glad en vast. Octavo ƒ1.90. Ouarto ƒ2.50. Folio ƒ3.—. De „Marlborough" brochure=doos in diverse maten en prijzen vanaf 65 cent per stuk. Registreerbak voor liet registreeren van de uitleeningen in openbare bibliotheken. Compleet met 31 ijzeren datum-wegwijzers ƒ12.50. THE „FOX" V1SIBLE-TYPEWRITER. Cieheel zichtbaar schrift. Niet bizonder duur, niet bizonder goedkoop, maar wel hizonder practisch en bizonder st iliede. Alle machines worden geleverd met Tabulator en tweekleurig lint. Compleet ƒ 270.—