F
90
'21 ('>.">



F
90
ft
GANZEN-LIZE
]^iugf'*''''i! '



LIZE
•24(>r>
F
90



F
90
GANZEN LIZE
24r>
GANZEN-LIZE
I Hl
• i(^j7 J j-aïcuil - - ~j '















GANZEN-UZE







GANZEN-LIZE
NAAR HET DUITSCH
VAN
NATALY VON ESCMSTRUTH
3e DRUK
GEÏLLUSTREERD
ROTTERDAM D. BOLLE



SÏUOMUKOKKKRIJ KOOI 81 KNUTTBL ÜOI DA



EERSTE HOOFDSTUK
Wie kent het niet, dat eigenaardige landschap van het Noorden, zoo arm aan bonte, bekoorlijke afwisseling, toch vol betooverende, weemoedige poëzie, waar uitgestrekte, golvende korenvelden en roodbruine heiden, begrensd en doorsneden door eindelooze pijnbosschen, overspannen worden door een hemel, die nu eens in somber, eentonig grauw, dan weder in wolkenloos, lachend blauw samensmelt met den zich in de verte verliezenden horizont? Geen schilderachtige bergtoppen of rotspunten verheffen zich naar den hemel, mijlen ver weidt de blik over de vlakte, die zich eenzaam en rustig als een sluimerend gelaat uitstrekt,'doch ginds bij den zoom van het bosch blinkt en schittert het ons tegen van uit de zilveren, wiegende golfjes van het meer, dat, diep verscholen tusschen heide en woud, daar zijn droomerig lied van verlangen en weemoed ruischt.
Het is Juni. De rozen staan in vollen bloei. Fijn en klaar als zij is, schijnt de lucht zachtkens te trillen, en wanneer de wind beproeft zijn loome vleugelen te bewegen, voert hij slechts zoele dampen met zich mee, welker bedwelmende geuren hemzelf dreigen te bevangen; daarom legt hij zich
Giinzen-ljize. 1
I



mat neder in de lindebloesems en verheft zich niet meer.
Langs de kleine beek, midden door de klaver- en aardappelvelden gaat een jong meisje. Een grof gevlochten tuinhoed, welke tot eenig siersel een verkleurden strik draagt, werpt een schaduw over voorhoofd en oogen en dekt het kleine hoofd, waarvan goudblonde krullen, die zich slecht voegen in den dwang van twee vlechten, tot over den rug neerhangen. Een eenvoudige gesteven katoenen kleedje ruischt om de sierlijke gestalte en hangt af tot op twee zware leêren schoenen, die in het zand de diepe afdrukken der spijkers achterlaten. De gebruinde hand brengt een dikke boferham naar den mond, langzaam en afwisselend met de groote, roode kersen, die in een koolblad op den gebogen arm een welbeschutte rustplaats gevonden hebben. Tusschenbeide blijft het meisje staan, tuurt nadenkend op de klaver, en stoot, langen tijd tevergeefs, met de punt van haar plompe schoenen de groene blaren uit elkander. Eindelijk buigt zij zich haastig voorover, zoo snel, dat de kersen over haar hand heen in het zand rollen, en zoo verdiept in hetgeen zij ziet, dat ze de vluchtingen in het geheel niet bemerkt. „Een klaverblad van vieren! Eindelijk!" klinkt het juichend van de lippen. „Nu, Friedel, nu zul je groote oogen opzetten. Ben ik nu nog een ongeluksvogel ? Hier heb ik immers het geluk! — En als ik het je heb laten zien, eet ik het op, want Grete zegt, dat men dat doen moet; anders komt het niet uit!"
Terwijl ze haar boterham tusschen de tanden houdt, tast de spreekster voorzichtig in den uitpuilenden zak van haar japon, werpt een vluchtigen blik achter zich op den wegen haalt dan een klein ouderwetsch gebonden boekje te voorschijn. Een oogenblik houdt ze het peinzend tusschen haar vingers.
„Hm, nu zal ik eens kijken, wat voor geluk het klaverblad mij brengt," overlegt ze met een allerliefsten, ernstigen trek om den kleinen mond, slaat langzaam het boek open en kijkt met ingehouden adem op het gedrukte onder haar duim. „Sah ein Knab ein Röslein stehn, Rrtslein auf der Haide,'' leest ze



plechtig, met een stem en op een toon, die den geest in Hamlet alle eer zou hebben gedaan, leest 't tot aan het eind en zucht dan: „Half ihr doch kein Weh und Ach." —„Dank je wel voor zoo'n geluk — dat is onzin! Van wien is het eigenlijk ? Aha, van Goethe, dan is het toch mooi; zeker begrijp ik het niet goed!" klinkt het tusschen tanden en boterham door en voorzichtig legt het meisje den kleinen geluksprofeet tusschen de bladen van „Goethes Gedichten" en laat het boekske verdwijnen in de onpeilbare diepte van haar grooten zak.
Met versnelde schreden stapt ze voort, breekt een langen wilgentak af langs den oever van de beek en slaat moedwillig tegen de witte kervel, welke hoog opschiet tusschen het groen; de roode lippen plooien zich, vergeefs beproevende het „Gaudeamus igitur" te fluiten, daar haar gedachten toeven bij Friedel van den dominee en dat heer student onafscheidelijk is van genoemd lied.
De weg voert nu naar een weide, geurende van het heerlijke, in hoopen opgestapelde hooi, en doorsneden door den zandigen rijweg, die aan den eenen kant reeds door hoogstammige pijnboomen begrensd wordt.
Op den vlakken grasrand van dien weg zat Barbel, de kleine ganzenhoedster. De zon wierp haar gouden stralen op het kastanjebruine haar, dat in een knoop boven op het hoofd opgebonden was, — op den door de zon gebruinden hals en de door arbeid ruwe handen, waarin ze haar gezichtje verborg. Dichte, bittere tranen druppelden langs haar vingers.
„Ei, Barbel, waarom huil je zoo?" klonk het plotseling naast haar, en een lichte tik op het gebogen hoofd deed haar verschrikt opzien. „Heeft iemand je iets gedaan?"
Barbel wierp een verlegen blik uit de rood geweende oogen op de spreekster, zuchtte diep en schudde weemoedig het hoofd: — „Och neen, freule, niemand heeft mij wat gedaan, maar huilen moet ik toch!"
„Domme meid, hoe kun je nu om niemendal huilen?" was de welgemeende troost. „Wil je onzen lieven Heer den



regen uitsparen? Gauw, vertel eens: wat is er gebeurd?"
Barbel veegde zenuwachtig met den rug van haar hand langs het betraande gezichtje. „Ach, freule, m'n arme moeder."
„Wat heeft ze dan?"
„Ze is al sinds een paar dagen ziek, ze ligt in bed en heeft de koorts, zegt de dokter; en de kleine broertjes en zusjes zijn nu heelemaal zonder toezicht en er is niemand, die moeder oppassen kan!" klonk het door snikken heen. „Och, ik zou zoo graag even naar huis!"
„Waarom ga je dan niet, domoor, en blijf je hier zitten?" was het ondubbelzinnige en haastige antwoord. „Gauw, een, twee, drie, naar huis toe!"
„Ach ja, ik wou zoo graag, — maar de ganzen!!" en Barbel zag met een vertwijfelenden blik naar haar snaterende onderdanen. „Ik moet immers wel bij die lummels blijven, freule Josephientje!"
Freule Josephientje zette een bedrukt gezicht. „Dat is waar," zeide zij; „is er niet iemand, die ze voor je oppassen kan?'-
Barbel schudde troosteloos het hoofd. „Geen ziel!" en weer kwamen de waterlanders voor den dag. „Ach, als ik maar een minuutje naar huis kon!"
Josephine richtte zich vastberaden in de hoogte, sloeg Barbel met den wilgentak op den rug om haar aandoening te verbergen en zei kortaf: „Gauw naar huis; ik heb twee uren tijd en zal bij je ganzen blijven!"'
„Och, freule Josephientje!" juichte de kleine hoedster door haar tranen heen! „Wat ben je toch lief! Wil jij bij m'n ganzen blijven?" en vlug sprong ze op, reikte Josephine het teeken van haar macht, een grooten hazeltak, en schudde de hooihaimen van haar versteld rokje. „Ik zal loopen wat ik kan en me vreeselijk reppen! Maar, freule pas toch goed op, dat de ganzen niet in het koren of in de aardappelen loopen; anders krijg ik van den baas!" En vóór de nieuwe plaatsvervangster antwoorden kon, vloog Barbel overgelukkig en vlug als een hinde over weide en veld naar het nabijliggende dorpje
Josephine bleef in verlegenheid achter. Om haar heen snater-



den en waggelden de vogels van het Kapitool en begroetten met luide welkomstkreten hun nieuwe meesteres, die het zich tot eersten plicht rekende den hazeltak te laten neerkomen op het veeren kleed van een revolutionnairen gent, tot ook deze, de eenige rebel, overtuigd van het krachtig optreden der troonopvolgster, zich zacht blazende terugtrok tusschen de brandnetels van een greppel.
Opmerkzaam beschouwde het meisje de aan haar zorg toevertrouwde dieren, iedere beweging werd streng bewaakt om te zien of een begeerte naar koren of aardappelen ook bij hen ontwaakte, maar alle eer aan Barbels opvoeding; de ganzen dachten er niet aan het hun afgestane terrein te overtreden. De zon scheen fel, en Josephine begon zich te vervelen. Met krachtigen arm bracht ze het hooi in de schaduw van een esscheboom, die in gezelschap van vele andere dichtgebladerde collega's aan den anderen kant van den weg stond, maakte een wel niet majestueusen, doch heerlijk geurenden koningstroon en trok met een zucht van verlichting den grooten leelijken hoed van het hoofd, om hem met vorstelijke ondankbaarheid in de diepste diepte van den greppel te slingeren Het volle licht viel op het allerliefste gezichtje: van onder lange zwarte wimpers straalden schalkschheid en moedwil uit de donkerblauwe kinderoogen, die vol naïve zich verwonderende nieuwsgierigheid de wereld tegenlachten en door een uitdrukking van vriendelijke zachtheid getemperd werden. Zij richtten zich peinzend op het helder gewassen kleedje, het schrikbeeld van tante Renate, dat nu eenmaal, het kostte wat het wilde, de volle acht dagen gedragen moest worden.
„Ik zal het heelemaal kreukelen," bedacht de kleine ganzenkoningin, „en er grasvlekken in maken; het is zoo stijf als een plank! Er is hier geen sterveling, en komt er iemand den weg langs, dan is het toch niemand dan een boer uit Grosz-Stauffen of Hanne met de melk, want wie anders zou zich hier in de eenzaamheid wagen!" En volstrekt niet aan een ontmoeting met de beschaafde wereld denkend, trok Jo-



sepliine snel den blauwen rok uit, droeg hem eenigszins zijwaarts achter het esschenboschje, waar hij aan een lagen tak als een kogelronde luchtballon over den grond zweefde. Daarna wierp ze zich vol welbehagen in het hooi.
Verscheidene minuten bleef ze in een zalig dolce-far-niente met de armen onder het hoofd liggen en sloeg met schitterende oogen Barbels snuivende en snaterende onderdanen gade; toen kwam de verveling weer en ze sprong op, haalde Goethe's Gedichte uit haar japon en liet de ganzen, in het onwrikbaar vertrouwen op hare welopgevoedheid, aan haar lot over. Lang uitgestrekt met de ellebogen op het hooi, steunde ze het hoofdje in de handen en verdiepte zich, zonder meer naar links of rechts op te zien, geheel in de heerlijke poëzie van Duitschlands grootsten dichter. In den aanvang vond ze nog tijd in gedachten te bijten op de saprijke grashalmen; toen echter bladzijde na bladzijde omgeslagen werd en de gedichten niet naar de qualiteit maar naar de quantiteit werden verslonden, staakten ook de kleine tandjes den arbeid, en hun eigenares vond geestelijk voedsel in zoo ruime mate, dat vegetarische genietingen geheel overbodig werden. De zon stond nog hoog aan den hemel en speelde met haar stralen op het lokkige meisjeshoofd. Josephine had Barbels grijzen aardappelzak, haar beschutting tegen storm en regen, behoedzaam over den witten onderrok geslagen, en alleen de schoenen kwamen, zacht de maat trappelend, uit de grove plooien te voorschijn. Zoo hoedde de toekomstige erfgename van vele duizenden, freule Josephine Vetter van Stauffenberg,
Barbed ganzen aan den rijweg naar Grosz-Stauffen 
Daar waar de eentonige rijweg uren gaans door het bosch voert, steeds langs geurende dennen, die zoo dicht zijn en zoo nauw op elkander staan, dat zij als het ware, hooge, groene muuren vormen, reden in korten draf twee ruite'rs. Het gesprek stokte op het oogenblik; de laatste onweersbui had een groot deel van het losse zand naar het midden van den weg gespoeld. Zij waren dus genoodzaakt hun paarden achter elkaar te laten gaan.



„De duivel liale deze wildernis hier," knorde de jongste der beide heeren, terwijl hij zijn schoonen, prachtig gebouwden vos pareerde, om achter zijn metgezel te blijven. „Zou men kunnen gelooven, dat zoo iets in onze negentiende eeuw nog bestaanbaar is! Het is om je hals te breken! — Stop, Golden Dream, stop!"
De spreker was een in het oogvallend schoon man; groot
en slank als hij was, zat hij met die losse, bevallige zekerheid in den zadel, die bij den eersten blik den sportsman verraadt of den cavalerie-officier kenmerkt; zijne geheele verschijning teekende zorgelooze, bijna onbezonnen vroolijkheid. Donkere schitterende oogen spraken overmoedig, onder het devies .ik kwam, — men zag mij, — ik overwon'' — van ontelbare triomfen, waarbij de spottende, ietwat uitdagende trek om de lippen, het eeuwenoude en toch zoo jonge lied van gebroken harten
voegde, dat tot refrein het gewetenloos „pour passer le temps'' draagt. Een donkere, sierlijke knevel stemde overeen met het golvende haar, dat het voorhoofd als een zwarte lijst omhulde; zijn kleeding was niet die van een dandy, maar toonde met smaak en zorg gekozen te zijn.
Anders, geheel anders was het uiterlijk van zijn begeleider. Daar deze een vierkante, plompe houding, ietwat linksche bewegingen en een breed, rood gelaat had, waaruit heldere, trouwhartige, lichtblauwe oogen u aanzagen, en dat omlijst werd door een goudblonden baard en even zulk haar, was er misschien geen grooter contrast denkbaar dan tusschen hem en zijn metgezel. „Nu ziet men, hoe verwend je bent,



Giither, en met hoe weinig hindernissen jij, behalve in den Steeple-chase, ooit te kampen hebt gehad!"
„Daarvoor heeft de oude wel gezorgd, toen hij mijn wieg plaatste in het ellendigste, vervelendste, onvruchtbaarste gat van heel Duitscnland," was het morrende anlwoord, „en de prettigste weken van mijn verlof vergalde door mij hier den modernen Robinson Crusoë te laten spelen! Mille diables! ik ben in het geheel niet nieuwsgierig naar het slot van mijn voorvaderen en zou waarachtig niet van verlangen er naar gestorven zijn; maar de ouwe wou het niet anders; ik moest en zou met alle geweld in het trotsch gevoel van een grondeigenaar me hier doodkniezen!'
.Ben je hier dan waarlijk voor de eerste maal, vriend Fortunatus? Onmogelijk! ik vind je geboortegrond charmant! Een idylle van rust en vrede. Het doet mij hier goed, als een dronk frisch, helder water na een lang verblijf in de dompige, stoffige verstikkende residentie; het is mij, als schudde ik al de stof van de stadslucht van mij"
„Ja, dat is echt iets voor jou, m'n beste Hattenheim! Niet waar, bronwater, roggebrood en een hutje, waar ruimte is voor een minnend paar, meer verlang jij niet?" spotte Günther vroolijk. „Als ik ook niet geweten had, welk een bescheiden kerel er onder je vlaspruik schuilt, had ik het nooit gewaagd je mee te troonen naar Lehrbach. Goddank, oude jongen, dat je er bent; zonder jou was Prins Fortunatus al lang de vervelendste hypochondrist geworden, die er op de wijde wereld rondloopt. Maar het is bepaald waar, dat ik voor de eerste maal, ten minste voor zoover ik mij herinneren kan,'t kasteel Lehrbach met mijn tegenwoordigheid vereer. Zie je, Hattenheim, dat zit 'm zoo! Tot mijn zevende jaar bewoonden mijn ouders iederen zomer het landgoed hier: eerst na de plotselinge promotie van mijn vader trokken wij voor goed naar de residentie. Mama werd lijdende en was genoodzaakt in plaats van naar Lehrbach, naar een badplaats te gaan. Het goed werd verpacht, mania stierf en mijn vader steeg zoo hoog in positie en vorstengunst, dat hij noch tijd, noch ge-



dachten over had voor zijn bezittingen. Als je eenmaal minister bent, beste Reimar, zul je het begrijpen. Ik had natuurlijk ook wel wat anders te doen, dan hier de motten te verjagen, en zoo is het gekomen, dat zelfs mijn herinneringen aan het vroeger „thuis" insliepen en verdwenen.
,En nu zijn Zijn Excellentie de minister en mijnheer zijn zoon vrijwillig opgesloten in de „oubliettes" van Lehrbach ?" Over Hattenheinis frisch gelaat vloog het eigenaardig spottend lachje, dat hij bij een onschuldige grap nooit onderdrukken kon.
„Dat „oubliettes" is goed !" lachte Günther, „maar vrijwillig is wat kras, dikke; mijn vrijwiliigheid is bij lange na de ware niet En mijn vader? Wat zal ik je zeggen, jaarlijksche inkomsten zijn afgrijselijke tyrannen, die zelfs een Excellentie wel uit haar apathe brengen! Het pachtcontract was afgeloopen en om een nieuw te sluiten was een grondige bekendheid met de toestanden hier noodzakelijk. Ergo heette het:de paarden voor!! De oude graaf en heer van Lehrbach zag wel wat op tegen de eenzaamheid en verveling en stelde daarom zijn zoon, Job Günther, in zijn persoonlijken dienst, en daar deze opkomenden storm en onweer voorzag, zorgde hij tijdig voor een bliksemafleider, die nu deftig en welgedaan voor hem uit galoppeert: — dat noodzakelijk kwaad ben jij, Reimar!"
Daar de weg nu weder breed en vrij voor hen lag, gaf Günther zijn vos „Golden Dream," bij de laatste woorden de sporen en was met een paar sprongen ter zijde van zijn vriend.
Met een bijna teederen blik zag Reimar von Hattenheini in het schoone gelaat van zijn kameraad, wiens vroolijke lach, al klonk die zelfs ten koste van zijn eigen persoon, de zonneschijn van zijn eenzaam leven geworden was.
Beide jonge mannen stonden bij hetzelfde regiment huzaren, dat in de residentie in garnizoen lag, woonden tegenover elkaar en waren zelfs door Adam en een aangetrouwde nicht eenigszins aan elkaar verwant. Hattenheim, die reeds als kind zijn ouders verloren had en daardoor geheel op zich-



zelf had moeten staan, die door menige treurige ervaring in zichzelf gekeerd en ontoegankelijk was voor vrienden, was langzaam, zeer langzaam, maar des te zekerder Lehrbach's vriend geworden. Evenzeer als hun beiders karakters verschilden, deed dit het motief van de vriendschap, die eerst verscheidene stadiën had moeten doorloopen, vóór zij zich had ontwikkeld tot dien oprechten, van beide zijden zoo eerlijk gemeenden band van volkomen vertrouwen. De oppervlakkige Lehrbach, het verwende troetelkind van het geluk, was egoïstisch, waar het zijn persoonlijkheid en de daaraan' verbonden overheersching over harten in danszalen gold. Zonder zich te bedenken zou hij have en goed gedeeld hebben met Hattenheim of menig anderen kameraad, maar de gunst der dames, de in heeten strijd veroverde plaats als held van den dag en enfant chéri der residentie deelde hij met niemand, zelfs met Hattenheim niet. Ik duld geen andere goden naast mij, fonkelden zijn donkere oogen, en zijn ijverzuchtige ijdelheid was de eerste egoïstische oorzaak geweest van zijn toenadering tot Reimar. In den eenvoudigen Hattenheim had hij geen concurrent te vreezen.
Graaf Giinther von Lehrbach had op menigeen veel voor; hij was een voortreffelijk ruiter, een innemend, aangenaam prater, een schoon man; moeder natuur had hem bovendien nog begiftigd met een werkelijk bewonderenswaardig talent voor teekenen, dat hij op Reimars wensch door ernstige studie tot eene zekere volmaaktheid gebracht had. Wel maakte hij niet altijd een even goed gebruik van dat talent, en schetste typen van, en parodieën op het hofleven, waarmee hij de geheele wereld amuseerde, en was hij daardoor op den besten weg een goed humorist, maar slecht kunstenaar te worden. Doch waarom zich daaraan gestoord ? De roem, de eerste en meest gezochte cavalier van het hof te zijn,' gold hem meer dan genoemd te worden in de rij der waarlijk groote kunstenaars. Immers zijn caricaturen, die hij zoo geestig op de balboekjes wist te schetsen, hadden hem de eerste cotillonsorde van prinses Silvia bezorgd, en zulk eene onder-



scheiding overtrof al de eer, die ware kunst hem ooit zou hebben kunnen bieden. Zwijgend reden beide heeren naast elkaar voort. De hoefslag der paarden, die slechts een enkele keer de manen schudden, werd gesmoord in het diepe mulle zand; alles was stil, doodstil, geen blad roerde zich, geen levend wezen stoorde de eenzaamheid; het was een eentonige, vervelende weg, die 't kasteel Lehrbach van GroszStauffen scheidde. Aan de eene zijde hield het bosch op, om plaats te maken voor golvende korenvelden, hoewel de door esscheboomen begrensde rijweg zich hier scherp boog en zich langzamerhand verloor in de vlakte, waarachter zich de roode daken en de grijze, vierkante slottoren van Stauffen verhieven.
Hattenheim had, in gedachten verzonken, het hoofd gebogen en staarde werktuigelijk op den glanzigen nek van zijn bruin paard, toen hij zich plotseling bij den arm voelde grijpen en Günthers stem hem haastig in het oor fluisterde: „Halt, Reimar!"
De aangesprokene schrikte op en zag zijn metgezel verwonderd aan; vóór hij echter de lippen tot een vraag kon openen, voer Günther fluisterend voort: „Pst, dikke, dat treffen we, dat's charmant, — een ware idylle: kijk eens!"
Hattenheim hield de teugels in en volgde met zijn blik den vinger van zijn vriend, die naar den rijweg dicht in hun nabijheid wees. Daar in het vriendelijk schijnend zonnelicht tusschen klaver en veldbloemen graasden een menigte ganzen in vredige eendracht, terwijl eenigszins zijwaarts, op een stapel hooi uitgestrekt, hare hoedster het goudblonde kopje in de hand steunde en zoo geboeid scheen door den inhoud van een klein boek, dat ze het nabijkomen der vrienden niet bemerkt had. Het allerliefste profiel was naar de ruiters gekeerd en teekende zich in teedere zuivere lijnen af tegen den donkeren achtergrond. „Ze is om te stelen," fluisterde Lehrbach zonder den blik van het blonde kind te wenden, „een landelijke studie, zooals men er zelden een vinden zal! Ik heb prinses Sylvia beloofd talrijke bewijzen van mijn vlijt



mede te brengen; de kleine hoogheid stelt er bijzonder veel belang in! Donnerwetter, wat een lief gezichtje, Hattenheim! Ganzen-Lize zal de rij openen! Heb je ooit zoo'n bekoorlijk model gezien ?"
Lehrbach haalde snel zijn schetsboek uit zijn borstzak en wierp een onderzoekenden blik op 't potlood: „Houd jij zoo lang den vos even vast, — wil je? — dan waag ik mij wat dichter bij, vóór de landelijke schoone aan het eind is van haar catechisatiewerk: ze leert zeker de tien geboden voor „meneer de domenee" — en de jonge officier sprong zoo zacht mogelijk uit den zadel, wierp Hattenheim de teugels toe, sloop voorzichtig door het mulle zand, tot hij zich nederzette op een hoop steenen en, het boek op de knieën houdende, met ijver begon te teekenen.
Zijn niets kwaads vermoedend model hield zich meesterlijk stil, het omslaan van de bladzijden ging snel, en zonder dat ze van houding veranderde, en hoewel zich de kleine hand nu en dan bewoog, om de naar voren vallende krullen van het voorhoofd te strijken, belette dit den jongen kunstenaar geenszins een allerliefst gelijkend, hoewel wat geparodieerd portret te schetsen, want de vaak gestopte en gelapte zak die haar voor de helft bedekte, en de plompe schoenen traden met humoristische getrouwheid op den voorgrond; terwijl verscheidene gevederde onderdanen in potsierlijke standen om hun jonge gebiedster gegroepeerd waren.
Reeds spoedig zag Giinther met een triomfantelijk lachje neder op de voltooide teekening; schreef er met krachtige hand den datum en het woord „Ganzen-Lize" onder en vergeleek daarna nogmaals origineel en kopie met onderzoekenden blik. „Hoe jammer, dat ze de oogen neerslaat," dacht hij bij zichzelf; „daardoor gaat veel schoons verloren! Schoons? Natuurlijk, want in zoo'n lief gezichtje hooren een paar groote, vriendelijke, lachende kijkers, natuurlijk blauw, te oordeelen naar de blonde krullen! Verduiveld jammer, dat die kleine de lange wimpers niet eens opslaat!" Maar „Ganzen-Lize" blikte niet op, en de jonge officier verwijderde zich even onhoor-



baar als hij gekomen was, trad op zijn vriend toe en reikte hem de schets over.
„Die hebben we!" lachte hij zacht, „'tis een zoo geheime schaking, dat de hoofdpersoon zelfs niet het minste vermoeden heeft! — Nu je critiek ! Ik wacht op je onverbeterlijk oordeel, beste jongen." Met een blik waarin overmoed en voldaanheid over zichzelf om den voorrang streden, zag hij naar zijn vriend en bleef, liet antwoord afwachtend, met de teugels in de hand tegen zijn paard leunen.
Lang en buitengewoon ernstig beschoifwde Hattenheim de kleine schets. Een vergei'jJtende blik vloog naar de lezeres in het hooi, om zich dan weer te richten op de teekening; een vriendelijke, zachte glimlach verhelderde zijn trekken.
„Mirabile visu!" mompelde hij en knikte een paar malen nadenkend. „Een mooi gezichtje en een uitmuntende teekening; ik voor mij geloof, dat je in lang niet iets zoo goed gelukt is; het lijkt sprekend, en toch zijn het maar een paar lijnen en neergeslagen oogen ! — Pak aan, Günther, je bent een kraan!" — en nogmaals wierp hij een blik op het papier en gaf Lehrbach het schetsboek terug. Deze sloeg het dicht en bergde het weer in zijn borstzak.
„Ja, helaas, neergeslagen oogen !" zeide hij, zich vlug in den zadel werpend. „Maaralleen maar op het papier, in werkelijkheid zal ze straks wel den blauwen hemel van haar ziel voor ons ontsluieren ! Dat's mooi gezegd, hé? Het is ook niet van mijzelf! En nu voorwaarts! Avan^ons!" en een licht klappen van de tong deed den vos vooruitspringen.
Hattenheim volgde werktuigelijk, doch bleef Günther eenige schreden ten achter, die met versnelden draf de kleine ganzenkoningin te gemoet reed.
Nog steeds klonken de hoefslagen gedempt in 't zand; Lehrbach trok de korenbloem uit zijn knoopsgat en wierp die op het boek der lezeres, die op 't zelfde oogenblik reeds opschrikte en met twee groote, diep blauwe oogen, ontsteld naar de ruiters staarde.



-Wel kleine heideroos, zoo verdiept ?" lachte graaf Günther en pareerde zijn vos. „Wat voor interessant boek heb je daar?" Een donker rood overtoog Josephine's gelaat, verschrikt sloeg ze het boek dicht en sprong haastig op ; — een oogenblik slechts zag ze hem in de oogen, dan herhaalde ze plotseling: „Heideroos?" en vóór Lehrbach tijd had zich rekenschap te geven van haar zonderling gedrag, bladerden haar vinger met zenuwachtige haast door het boek.
Günther zag Hattenheim lachend aan „Zoo naïef, dat ze zelfs het botanische compliment niet begrijpt," zeidè hij en zich weder tot Josephine wendend, ging hij voort: „Pardon, kindlief, één oogenblikje mag ik je in je lectuur nog wel storen, is 't niet ? Ik wilde je iets vragen !"
Maar Ganzen-Lize scheen zijn woorden niet te hooren, ze staarde nog steeds in 't boek. „Ja, het staat er," klonk 'het, als sprak ze hardop in zichzelf: „Röslein auf derHaidePen' ze liet het boek zinken, zag met schitterende oogen naar hem op en dacht in haar hart: „Dus die is het, dat is je geluk!"
Lehrbachs scherpe blik viel op het boek en zag de gedrukte verzen en het frisch geplukte klaverblad, dat tusschen de bladzijden lag.
„Aha ! verzen," riep hij, terwijl hij de hand naar het boekje uitstrekte. „Zou ik wel eens mogen zien, welk gelukkig meester hier met huid en haar verslonden wordt ? Goethe! — Grace a Dieu," de slanke figuur boog zich naar Hattenheim, „dikke, ik doe amende honorable aan de streek hier; meer' beschaving, dan onze klassieken op de ganzenwei te vinden kan men waarachtig niet verlangen!" En zich dan weder tot Josephine wendende, vervolgde hij, terwijl hij haar strak in de oogen zag: „Een klaverblad van vieren, pas geplukt! Weet je wel, dat dat je geluk beteekent ?"
Freule Vetter von Staffenberg knikte snel. „Het is al uitgekomen ' lachte ze met vroolijke naïveteit.
„Zoo? Hoe dan?"
„Nu — u kwam immers den weg af en noemde me heideroos!" was het trouwhartige antwoord.



„En is dat een geluk?" Lehrbachs spottende blik deed het jonge meisje eensklaps verward de oogen neerslaan, ze zocht stamelend naar een antwoord, doch de ruiter voer, weder een blik in het boek werpend, zachter voort: „Sah ein Knab' ein Röslein stehn. Röslein auf der Haide! — Als het gedicht eens waarheid bevatte en de knaap - die ben ik — eens werkelijk met duizend en duizend vreugden de schoone heideroos zag ?"
„Wie bent u dan, en wat komt u bij ons doen?" vroegen de roode lippen, zonder verder acht te geven op zijne vraag.
„Mijn moed toonen, dat ik niet bang ben voor de doornen der roos!" lachte hij, juist van plan nog iets dichterbij te komen. Op hetzelfde oogenblik klonk het echter luid en juichend over de wei: „Freule Josephientje, daar ben ik al weer!'' en toen hij verwonderd opzag, bemerkte hij een klein, armoedig gekleed boerenmeisje, dat snel dwars door het aardappelveld kwam aanloopen en in een paar tellen naast Josephine stond.
„Freule, je moet direct thuis komen," riep Barbel, geheel buiten adem, vatte snel de hand der kleine barones en kuste die met innige dankbaarheid. „Ik dank je wel, dat je zoo goed op de ganzen hebt gepast, en moeder dankt je ook wel; ze is al veel beter, en de kleine broertjes waren heel zoet geweest."
Lehrbach en Hattenheim zagen elkaar stom van verbazing aan. „Freule?" herhaalde Günther en nam zijn hoed af. „Ik maak u duizendmaal mijn excuses; ik vermoedde waarlijk niet "
„Dat de adellijke dames hier ganzen hoedden ?" lachte Josephine weemoedig. „Het is ook grappig, niet waar?" En met onverholen genoegen in de handen klappend, ging ze vroolijk voort. „Ik merkte het direct, dat u mij voor Barbel hield; u had ,niet het minste respect voor me! Haha! wat zet u een komiek gezicht. Ik kan het heusch niet helpen, maar ik moet er vreeselijk om lachen!"
„Ik ben werkelijk meer dan verbaasd," antwoordde Lelir-



bach, zich snel voegend in zijn eigenaardigen toestand en dien van den humoristischen kant beschouwend: „op zulke allerliefste grillen was ik niet voorbereid, en ofschoon ik mij nu onbarmhartig door u moet laten uitlachen, betreur ik toch geen oogenblik deze kleine mystificatie, die ons het genoegen verschaft eerder kennis met u te maken, dan we verwacht hadden! Veroorloof mij, dat ik u mijn vriend den luitenant Von Hattenheim voorstel;" en met een nog diepere buiging voegde hij er langzaam bij: Ik heb het voorrecht uw buurman, graaf Lehrbach, te zijn!"
Josephine had zich opgericht en stond tegenover de beide jonge mannen. <Jj hield Barbels zak nog steeds verbergend over den rok geslagen, het blonde haar, waar de hooihalmen in waren blijven steken, hing in half losse vlechten golvend over haar rug en de wilgentak in haar hand volmaakte den orgineelen indruk van haar verschijning, die nu al het verzuimde door een diep buigen weder trachtte goed te maken Voor den eerste maal trof haar oog Hattenheim, die snel en linksch boog; ze wierp echter slechts een vluchtigen, onverschilligen blik op hem; — weer lachte ze vriendelijk,'en zich tot Lehrbach wendend, klonk het half juichend: „Bent u onze buurman? Woont u nu op Lehrbach? Dat is heerlijk! Het was dikwijls zoo stil en eenzaam bij ons, — al de goederen in den omtrek waren verpacht, - het kwam mij vaak erg vervelend voor, ofschoon ik het niet anders gewend ben! Maar nu zal het wel beter worden U komt dikwijls bij ons, niet waar?" Onbevangen stak ze hem haar hand toe, die Günther in de zijne sloot; zijn blik viel op de bruine slecht gesoigneerde kleine vingers, die dubbel afstaken tegen het parelgrijs van zijn handschoen. Een spottend lachje plooide zijn lippen.
„Zoo gauw en zoo dikwijls u het ons toestaat," was het galante antwoord. „En zult ge niet vergeten, dat gij de heideroos, en door mij, den „wilden knaap," aan den weg gevonden zijt!"
„Ik wist wel, dat mijn klaverblad geluk zou brengen," riep



ze met vleiende openhartigheid; „ik zal Friedel nu ook nooit meer uitlachen, als..."
Barbel trok ongeduldig aan den zak; „Freule je moet naar huis; tante Renate heeft gezegd, dat je de kruisbessen moest komen plukken!"
Weer gleed er een lachje over Lehrbachs gelaat. „Wij houden u op, freule, en onttrekken u aan uw huiselijke plichten ! Permitteert u ons, dat we morgen de toestemming van uw ouders komen halen, om Grosz-Stauffen dikwijls te mogen bezoeken?"
Josephine knikte toestemmend: „Ja, kom morgen, maar dan heel vroeg en lang blijven, hoor! Ik zal het oom en tante dadelijk vertellen," en ze viel zichzelf in de rede en legde haar vinger op den mond: „Wacht! ik zal u meteen een goeden raad geven !" zei ze geheimzinnig. „Als u hebben wilt, dat oom in zijn humeur is, moet u maar veel over den keizer praten; misschien vertelt hij u dan nog uit zijn soldatenleven; — en als u tante Renate's kippen en eenden niet in den tuin jaagt, zal die ook zoo kwaad niet zijn."
Nu kon Lehrbach zijn lachen niet meer weerhouden. „Wees onbezorgd, freule, de kippen en tante Renate zullen zich niet teleurgesteld zien in de vredelievendheid van twee huzaren! Ik dank u hartelijk voor uw goeden raad! — Tot weerzien dus. Hier is het boek met al het geluk, dat het in zijn bladen bergt," en haar diep in de oogen ziende, boog hij zich voorover, legde het boek in Ganzen-Lize s hand, en zwaaide groetend met den hoed een „au revoir." Het paard sprong steigerend in de hoogte, keerde en droeg zijn berijder in vollen galop met zich. Ook Hattenheim had gegroet, maar Josephine was slechts in het bezit van twee oogen, welker blik onafgewend Giinther volgde, die trotsch en ridderlijk, als SintGeorge, de heilige kampvechter, voortdraafde. Zoo liet hij dus, zonder dank of groet te ontvangen, met een lichten melancholieken trek om de volle lippen zijn paard zwenken en volgde zijn vriend.
Ganzen-Lire.
2



TWEEDE HOOFDSTUK.
itf0; ïerP h3ar Stralen °P het s'ot Stauffen. Het
èf dach er niP; h het zoo> ho°'de het zox> noemen
en dacht er niet verder over na, in hoeverre de trotsche titel
paste bij den eenvoudigen drager. Wanneer men echter van
welker wv f 7^ ^ ^ ^ "1Uren beschouwde, gevel als door ouderdom voorover neeg, scheen het
onw,nekeung als°f het „slot" Stauffen in rechtmaZ be
cheidenheid diep beschaamd het rimpelig gelaat boog bij de
scho°nklinkende loftuitingen van j s* uit d
oor een hoog gewelfde steenen portiek kwam men op den vierkanten geplaveide" voorhof, waarop het front van het
vale pelaat ? ÏTJarC" "eerzag met hetzelfde stuursche mai' wien Hep" met bolle' ingeZOnken oogen, evenals een oud sTaaLuts de v7kante:.korte- massief plompe toren als een
smaH ™ rad naar h°P *" °°r hi"g' S,0eg men echter malle pad naar den moestuin in, voorbij de steenen trao
voTsUiXnÏer afgebrokkelde wapen van de fami''e Vetter kasteel van <r g Pr'J ' en bekeek "ien den bouw van het astcel van die zijde, dan kreeg het plotseling een geheel
ion" aanz,en; De oude grijsaard veranderde zich in een J ngL dame uit den tijd van Lodewijk XVI, die het ver voor-
nSee,dak mH dC Vr°0lijk k"ikkende kamP^foelieen
dfnière» onhpl"Ve" da,ar,JUSSchen a,s ee" «chapeau a la jaraimere op het gepoederde hoofd droeg.
tm 0t ergei"n's van de naburige pachters, die niet veel ver-
ritm^ster ^onHvV6 landbouwkund'g<-' kennis van den ouden tmeester Von Vetter, was alles op Stauffen practisch, wel



wat te practisch ingericht. Toen baron Bobo Vetter von
had pi" "g d°0r de" Va' Va" Z'jn paard den d00d gevonden had, en z.jn vierjang dochtertje josephine, als eigenares van
aS" 'ande,iien he' S'°°« si»" als weèïï achterliet, - ZIJn vrouw was een half jaar vóór heni ter
ruste gelegd in het kille familiegraf, - was er daags voor de begrafenis een ouderwetsche glazen koets de slotpoort deftoë rib'"nen;ijden' waaruit een tachtig militair en eene
hun intrpi°'^ 3lS dC "ieUWe gebieders op Stauffen intrek te nemen. Deze militair was de jongere broeder
van den overledene, Carl Bernd von Stauffenberg, de aan-
ÏZ:Z2°ft der.kleine Josephine, die door hem met hartelijke liefde tot zich genomen werd.
Door de plotselinge verandering der omstandigheden zag
den' Z 'T Z,Ch gen00dzaakt' den degen, waarmee hij langen tijd zijn vorst trouw gediend had, af te leggen • als
a.S,e . ee " van hertogelijke genegenheid ontving hij'het recht de hertogelijke huisorde in het knoopsgat te mogen
vaanve'l h'J ^ W°elige 'even in de residentie
vaarwel en begroef zich voor goed in de eenzaamheid van
jn goederen. Met de bonte soldatenmuts op de slapen gedrukt doorwande,de h, zijn „ieuw grondgebied 'had begrip of toereikende kennis, beschouwde den geheelen „ rommelschen boel" op militaire wijze, maakte zich erg oos over het renteloos liggen van zijn eigen arbeidskracht droeg lang het idee met zich om in het slot eens réveille en' rc raite te laten blazen en gaf op alle voorslagen van den intendant steeds goedig inwilligend ten antwoord: „Zeker nel v wel losloopen; ga jij je gang maar." Koeien en schapen verstonden de kunst slecht zijn gunst te verwerven hij noemde ze met de grootste verachting „mest-remonten" en t-schouwde ze als overbodig: des te meer had hij evenwel op met paarden en honden, slaagde er in met veel moeite en zorg een kle.ne stoeterij bij elkaar te krijgen en verdeelde u zijn t'jd tusschen zijn gunstelingen en het bosch, welk aatste hij als hartstochtelijk jager steeds doorkruiste.



Het was dus geen wonder, dat èn intendant èn de buren een bedenkelijk gezicht trokken en met profetischen blik Grosz-Stauffen reeds den kreeftengang zagen gaan. Doch hierin vergisten zij zich! Toen in de eerste dagen de baron menig besluit te nemen, menig verzoek in te willigen kreeg en de boeren en arbeiders de bevelen van hun nieuwen heer kwamen halen, gebeurde het geregeld, dat de ritmeester de zaak lang, met een krijgshaftig, ernstig gezicht overdacht, zich peinzend aan den baard trok, om den vragende ten slotte met een flinken slag op den schouder den goeden raad te geven: „Weet je wat, beste jongen, ga jij maar naar mijn vrouw; die is op de hoogte en buiten opgevoed!" — en de heer Wetter blies een paar eerbied inboezemende wolken uit de groote Duitsche pijp en maakte zich haastig uit de voeten. Kwamen ze dan bij de barones en zagen ze de groote, krachtige gestalte, de resolute, korte bewegingen, de verstandige grijze oogen en den energieken strakken mond, dan wisten ze wel, wie de toekomstige heer en gebieder op Stauffen zou zijn. Zoo had vrouwe Renate von Wetter, geboren gravin Malwitz met hare aristocratische kleine handen de teugels van het beheer opgenomen, om die met ijzeren volharding, verstandig, practisch en spaarzaam, als een vrouwelijke veldheer in huis en hof, op akker en veld te voeren
In volslagen eenzaamheid gingen vele jaren voorbij, wischten meer en meer de sporen van het vroeger hofleven uit, streken langzamerhand de glacé-handschoenen van de vingers van het ouder wordende echtpaar en strooide over slot en bewoners de fijne aschregen van het nuchterste proza, dat meedoogenloos de teedere bloesems van weelde en smaak verstikte en den geest des tijds met den grootsten tegenstand den toegang versperde. Alles geschiedde zoo practisch, zoo spaarzaam mogelijk, om Josephines kapitaal tegen interest te kunnen zetten en haar met trotsche voldoening te kunnen zeggen: „We zijn goede beheerders geweest en hebben je vermogen vermenigvuldigd."
Zoo ging dag aan dag gelijkvormig voorbij, vlocht onge-



merkt zilveren draden over tante Renate's donker haar, en kuste Josephines voorhoofd, als de lente, die de bloesems uit den winterslaap wekt. Liefelijk als de bloemen op de heide om haar heen, groeide het jonge meisje op; de brave dorpsdominee en de oude gouvernante, wier hart meer schatten in zich verborgen hield, dan haar hoofd dit deed, leidden haar onderricht, dat vaak afgebroken werd door oom Bern's „Phine, kom eens gauw mee; de houtvester heeft ginder bij den „Teufelskessel" een vossenhol ontdekt, daar moeten we
het onze van hebben — of
- „Phine.de veulens zijn los; help ze eens mee naar binnen jagen!" Mademoiselle schoof dan ook wel vol ontzetting haar bril van haar neus, zette mond en oogen wijd open en riep zenuwachtig: „Mais, non!" — maarnieniand hoorde meer en Phine's kleine voetjes vlogen de trappen af.
Zoo was freule Von Wetter zeventien jaren geworden en in hart en ziel een kind gebleven, een kind inhaarwenschen
en droomen, een kind in ervaring en bekendheid met de wereld, waarvan zij zoo ver verwijderd leefde.
De Zondagszon op Stauffen! — ze stond hoog aan den azuren hemel, wierp haar stralen over de dichtgebladerde kastanjeboomen op het voorplein en lachte om het nieuwsgierige kleine juffertje, dat telkens en telkens de hooge trap opklouterde om door de esschenlaan te turen, en zich dan met een ongeduldig gezichtje naar een der vensters van het sousterrain te spoeden en te roepen:
„Nog niet de koffie opschenken, Hanne! Zij komen nogal niet!" — „Zij!" Wist Hanne, de welgedane, bedrijvige keukenmeid dan, wie daarmee bedoeld werden?Zeker, heel Stauffen



wist liet, want behalve op nieuwsjaarsdag kwam er reeds sedert jaren geen vreemde meer op het kasteel.
„Ik zal er wel oppassen," schudde Hanne plechtig; tante zet haar vandaag zelf, ze heeft een nieuwe filter genomen anders bederft de oude smaak nog maar de nieuwe soort; — we krijgen vandaag van de Ibeste, u weet wel, jongejuffer rhientje, die lekkere van nieuwjaar, die van 80 pfenninsr het half pond." 8
Phine knikte heel tevreden. „Natuurlijk, we krijgen immers visite. En wat voor visite; tante heeft de mooie kopjes ook voor den dag gehaald!"
„En een tulband gebakken!" ging Hanne voort en wees met haar duim over haar schouder heen naar de provisiekamer met krenten en sukade net als voor zeven jaar, toen de manoeuvres hier waren. Och, lieve Heer, toen ging het hier toch ook zoo kostelijk toe! Verbeeld je eens: bij het ontbijt kwam de wijn al op tafel, laat staan bij het middageten, terwijl ze bij een en hetzelfde maal visch en kip kregen'"'
Josephine zuchtte met begeerlijken blik: „Och, Hanne, mocht da nu (ook maar eens gebeuren! Wat, denk je, zou tante willen ?" en het kopje nieuwsgierig door het raam stekend, fluisterde ze: „Toe, laat me den tulband eens zien Is hii groot?" 1
„Lieve Heer, hoe kan ik dat?" zei Hanna. „Tante heeft immers den sleutel in haar zak!"
„Ach ja! Nu, er zal wel genoeg zijn. Hoeveel eieren "
„Phine, ondeugd, waar zit je nu weer!" klonk het uit een der vensters van de eerste verdieping en tante Renate's grijs hoofd, waarop de statieuse zondagmuts met de paarsche linten pronkte, kwam te voorschijn en gluurde met arendsblikken naar beneden.
„Hier! Ik ben bij Hanne! Wat is er dan?" antwoordde de geroepene en danste met jeugdigen overmoed in den zonneschijn heen en weer, en boog daarbij zoo laag, dat de stijve witte japon krakend tegen het plaveisel stootte.
„Bengel! stoot toch niet telkens met je schoone jurk tegen



• ^'en stoffigen grond ! — Draai je eens om! — Daar heeft me die wildzang weer boven op den muur gezeten en alles gekreukeld; je ceintuur zit vol hooi! - Nu, het kan mij niet schelen hoe jij er uitziet, als die vreemde menschen komen; maar hun haar zal te berge rijzen, als ze zien hoe een jong meisje haar beste plunje toemaakt!"
Josephine schudde zich als een poedel. „Maar een paar halmen, die zijn blijven hangen!" riep ze vroolijk en wees minachtend op de verdroogde verraders. „Het heeft geen vlekken gegeven, tantetje!"
„Wat is er?"
„Gooi den sleutel van de provisiekamer eens naar beneden!" vleiden de roode lippen.
„Papperlapap, dat zou wel de wolf in de schaapskooi lijken ! Kom eens gauw boven, juffertje, en help mij de hoezen van de meubels nemen!''
„De hoezen .J Waar? vraagde freule Von Wetter met groote oogen.
„Wel, domoor, van de mooie kamer; daar moet ik de gasten toch ontvangen!" — en tante Renate s hoofd trok zich terug en liet de vrije baan aan het witte neteldoeksche gordijn, dat zich hoog opwapperend verheugde over zijn vrijheid.
Met gloeiende wangen stormde Josephine de trap op; de breede gang knarste van het fijn gestrooide witte zand, de deuren, die er op uitkwamen en die Josephine slechts geheimzinnig gesloten kende, stonden wagenwijd open en tante Renate verscheen juist in de voorste deur; ze had een grooten linnen boezelaar over het grijs zijden kleed gebonden, welks oeils de paon weemoedig terugblikten op een schooner, lang verdwenen mode; onder den arni hield ze een plumeau, in de eene hand een fraai porseleinen beeldje.
„Men kan zich geen voorstelling maken, wat dat voor stofnesten zijn ! klonk het brommend het jonge meisje in de ooren. „Jaar in, jaar uit houdt men de vensters dicht en toch ziet alles grijs van het stof. Goddank, dat de meubelen gedekt zijn geweest, anders konden we de motten ook nog



smakelijk eten wenschen !'" En zij keerde naar de kamer terug en zei kortaf: „Help eens gauw de hoezen aftrekken!"
Met groote oogen keek Josephine om zich heen en volgde tante Renate op de teenen; een scherpe, sterke reuk drong haar te gemoet; en deed haar benauwd hoesten en niezen.
„Ruikt het hier nog altijd naar kamfer en peper ?" vroeg mevrouw Von Wetter verwonderd. „Hoe is het mogelijk; de ramen staan den heelen dag al open, ik merk er niets meer van. Of zou ik er al aan gewend zijn ?" voegde zij er in zichzelf sprekend bij, trad naar een groote canapé en begon ettelijke banden los te knoopen.
Josephine zag sprakeloos om zich heen; zij dacht aan den tijd van de manoeuvres, toen de groote koele kamers met de vreemde meubelen en de groote schilderijen, waaruit deernstige gezichten met de witte pruiken en staande kragen haar zoo spookachtig aanzagen, toen al die kostbaarheden haar als in een droom waren verschenen Daarna had tante Renate de zware eikenhouten deuren weer gesloten en op de eerste verdieping van 't slot was het weer doodstil geworden; geen sterveling dacht er aan de kamers te betreden, die door niemand gemist werden, wier bestaan niemand vermoedde. Vandaag echter scheen de zon vol naar binnen door de geopende vensters; de zware groene, damasten gordijnen met de verkleurde zijden franje ritselden verontwaardigd door de ongewone trekking van de lucht, en de dikke Chineezen op het groene vuurscherm keken zoo dom en slaperig, als waren ze verblind door dat plotselinge licht.
„Kom, Phine, rep je wat," herinnerde tante Renate; „ze kunnen elk oogenblik hier zijn."
Freule Von Wetter keerde zich haastig om en zag bijna verschrikt naar de handen der spreekster, die het blauwgebloemde katoen van de canapé trokken. Hemel, wat een pracht! De mooiste groene zijde kwam te voorschijn ! Met zenuwachtige haast hielp ze nu ook de antieke stoelen ontdoen van hun mantels, blikte vol bewondering op de zeldzame pracht, trippelde van den eenen kant naar den anderen,







vleide, „het allerliefste tantetje" om toch ook dien leelijken, neteldoekschen zak van den lichtkroon te nemen, en sloeg eindelijk juichend de armen om den hals der oude dame.
„Eén ding moet ge me beloven, tantetje: de kinderen van den dominee moet u het ook laten zien!" Mevrouw Von Wetter mompelde iets van kinderachtigheid, maar glimlachte toch, wierp een vluchtigen blik om zich heen en duwde haar pleegdochtertje de deur uit, met de woorden: „En nu, een, twee, drie, marsch ! anders maak je me nog maar vuile voeten op den parketvloer."
Op de trap kwam oom Bernd haar met de pijp in den mond te gemoet.
„Heb ik van mijn leven," riep zijne vrouw, „wil je wel eens met je schoorsteen uit de mooie kamers blijven, oudje! De groene zij zou gauw de bleekzucht krijgen ! Rechtsomkeert, mannetje ! Als je vandaag wilt dampen, moet je maar in den tuin gaan!"
„Maar, Renaatje, wat duivel, is er nu aan de hand? Sapristi! dat is hier vandaag mottevreugd!"
„Phine, ga jij eens naar de eetkamer en zet de suiker alvast op tafel; hier is de sleutel!" Tante Renate wachtte tot het witte japonnetje om de wending van de trap verdwenen was, dan boog ze zich dicht bij het oor van haar man, die twee treden lager stond en fluisterde ernstig: „Ik doe het ter wille van het kind, Bernd! Graaf Lehrbach heeft een huwbaren zoon, en onze Phine wordt den elfden October achttien. Begrepen ?"
Oom Bernd schoof zijn soldatenmuts met een gerekt „hm, hm ! van zijn rechter naar zijn linker oor en zei weemoedig: „Is het waar, oudje ? Begint ons nestvogeltje de vleugels uit te slaan ? Wat gaat de tijd toch gauw voorbij; ik heb er niets van gemerkt, dat de kleine wildzang me over het hoofd gegroeid is. In Gods naam! Renaatje, het zal erg leeg en stil bij ons worden!" en oom Bernd zuchtte diep, sloeg zijn vrouw droevig op den schouder en strompelde de trap weer af
„Oudje," klonk het nog eens van boven.



„Wat is er moedertje!"
„Trek schoone manchetten aan, vóór de visite komt- ik heb ze al klaargelegd.
„Natuurlijk, dat zal wel losloopen," knikte de ritmeester verstrooid, klopte met zijn vinger in den houten pijpekop en mompelde: „Dat kleine ding! het heeft me heelemaal van de wijs gebracht, - van den schrik smaakt mij mijn pijp niet meer!"
Langs den rijweg rolde vlug en licht een elegant rijtuig. Het geschilderde wapen op het portier, de lichtgrijze, zijden voering, en de gegalonneerde lakeien op den hoogen bok brachten het hunne bij tot het aristocratisch voorkomen der grafelijke equipage, welke Zijne Excellentie uit gemakzucht steeds mee op reis nam. Ver achteruit geleund in de zachte kussens, beschouwde hij met nadenkenden blik bosch en veld Zijn gelaat was smal en bleek, daarbij gladgeschoren en scherp geteekend; een vermoeide trek zetelde om de lippen en teekende twee plooien in de wangen; voornaam en trotsch vielen de oogleden van onder donkere wenkbrauwen, tot bijna over de helft der oogappels en gaven daardoor aan het gelaat iets mats.
Tegenover den minister zaten Job Günther en Hattenheim, beiden in politiek. De jonge graaf droeg een heideroos in' net knoopsgat.
„Voila het terrein van ons avontuur," riep hij en boog zich ver voorover. „Daar, op dien stapel hooi troonde „Ganzen L'ze" en regeerde met behulp van meneer Goethe haar kapitoolsche onderdanen."
De minister lachte en volgde met zijn blik de richting, welke Günthers hand aanwees.
„Het is een toeval," zeide hij met zachte, ietwat gedempte stem, „waaraan je een van je beste schetsen te danken hebt. Ik verheug er mij op het origineel te leeren kennen. Ongekunsteldheid, natuur doet goed."
„Net als een slok water, — wanneer hij maar op het rechte



oogenblik, als men dorst heeft, aangeboden wordt; op den langen duur kan een scheut pittige cognac geen kwaad !"
„Een verwijtende blik van Hattenheim trof den spreker: „Wat ben je ondankbaar, Günther, — net als de wilde knaap, die de roos plukte, er korten tijd de hoed mede tooide en haar dan uit verveling wegwierp. Mij dunkt, wien „Haideföslein" zoo vriendelijk en trouwhartig in de oogen gekeken heeft als jou, die kan den moed niet hebben, uit ijdelheid den zonnigen bloemknop te knakken!'
„Reimar heeft gelijk," knikte Zijne Excellentie, doch Günther lachte vroolijk, sloeg zijn vriend op den schouder en riep luchthartig:
„Parbleu, dikke, ik geloof, dat je mij er van verdenkt de kleine Ganzen-Lize het hof te willen maken. Mort de ma vie! ik ben het ook van plan, — maar niet ernstig; ik zal haar niet eens de hand kussen, want daarmee heeft ze met terugzetting van alle ijdelheid al te veel kruisbessen geplukt. En haar hart? Stelen doe ik het niet. Maar als ze het mij ongevraagd schenkt ?" Lehrbach haalde zijn schouders op en schudde overmoedig het gekrulde hoofd: „Gun de kleine het beetje poëzie van een ongelukkige liefde! Wat zou ze anders aan haar dagboek te vertellen hebben! Wij doen slechts een ruil. Zij hielp mij aan een goede schets en ik geef haar daarvoor de quintessence van elk vrouwenleven, een gebroken hart!"
Hattenheims gelaat scheen iets bleeker dan gewoonlijk. „Spot niet zoo wreed, Günther; je bederft mij daarmee het genoegen!" antwoordde hij ernstig.
De jonge graaf boog zich met humoristische deftigheid naar zijn vader, wees met den duim naar Hattenheim en fluisterde: „Neen, maar, papa, doe mij het plezier en zie dien jongen eens aan; ik geloof waarachtig, dat hij verliefd is!" En zich weder tot Hattenheim wendend, lachte hij: „Dwingeland! als je van plan bent mij in de wielen te rijden, jaag ik mij op zijn allerminst een kogel door den kop!"
„Günther, pas op, we zijn er!" klonk de stem van zijne



Excellentie, en Günther drukte snel Hattenheims hand en zei zacht: „Soyons amis, Emma! Je zult tevreden over mij zijn '
Van de trap af ruischten en ritselden witte neteldoeksche en baptisten rokken; vóór de bediende van den bok kon springen, hadden reeds twee kleine meisjeshanden de kruk van het portier gegrepen en trachtten dit te openen, terwijl de blauwe, van geluk stralende oogen naar Günther opzagen en Josephine uitriep: „Eindelijk! Ik heb al twee uren op den muur gezeten, om te zien of je nog niet kwaamt! Kom er gauw uit! Gauw, gauw, gauw!'
De lakei bleef verwonderd naast de levendige jonge dame staan; doch Günther vatte snel de handjes, drukte ze heel even, stiet tegelijkertijd het portier open en stond met een vluggen sprong naast freule Von Wetter.
„U ziet, freule, dat de „wilde knaap" woord gehouden heeft," riep hij zichtbaar vergenoegd en opgeruimd, doch hield plotseling stil en boog diep voor den ouden ritmeester, die in dat oogenblik, zoo snel hij kon, de trap af kwam, om zijn gasten, vooral Zijne Excellentie op het kasteel Stauffen welkom te heeten.
Beleefde woorden, vroolijke welkomstgroeten, bevel aan den koetsier, om uit te spannen, klonken verward dooreen; daarop trad de minister naar voren, reikte Josephine vriendelijk lachende de hand en vroeg: „Is dat nu „Haideröslein'' in eigen persoon? Kleine ondeugd, twee deftige luitenants zoo te durven beetnemen ! Freule, ik maak je mijn compliment, je mystificatie heeft me tranen doen lachen !'
Josephine maakte een diepe, plechtige neiging. Het goudblonde haar krulde om het blanke voorhoofd frisch en teer als een pas ontplooid rozeblad zag het allerliefste gezichtje naar hem op, en met twee kuiltjes in de blozende wangen, lachte ze schalks: „Ja, graaf Lehrbach, ik heb ze alle twee geducht beetgehad ! Ze zagen mij aan voor Barbel en dachten, dat alleen boerenmeisjes maar de kunst verstonden ganzen te hoeden ! U had hun gezicht eens moeten zien, toen zij hun



dwaling bemerkten!"' — en haar heldere vroolijke lach klonk den ouden graaf als een zilveren klokje in de ooren.
„Freule, Von Hattenheim wacht nog altijd op een woordje van u!" viel Günther haar in de rede, en trok zijn verschrikten vriend achter oom Bernd vandaan.
„Ah, is u er ook! Neem mij niet kwalijk, — ik had u heelemaal vergeten," zei Josephine naïf, stak hem ongegeneerd haar hand toe en neeg nog eens.
Hattenheim werd vuurrood, boog en bleef zwijgen Nu verscheen tante Renate in de deur, gaf oom Bernd, achter den rug van Zijne Excellentie om, een stillen, ongeduldigen wenk om de heeren naar boven te laten komen, waarop de ritmeester verschrikt den arm van den minister in den zijnen legde, en hem behoorlijk uitnoodigde mee naar binnen te gaan.
Günther volgde met Josephine. „Hebt ge er u werkelijk in verheugd, dat we kwamen, en naar ons uitgekeken ?" fluisterde hij.
De kleine knikte toestemmend. „Ja, ik heb er mij vreeselijk in verheugd !" verzekerde ze.
„Ook dat Von Hattenheim kwam ?"
De kinderoogen zagen hem verwonderd aan en snel schudde ze het hoofdje. „Wel neen ! Die is zoo heel anders dan u."
„Hij is een braaf, goed mensch!"
„Verbeeld je, dat hij bij zijn leelijkheid nog slecht was ook!" Josephine verstomde plotseling op het luide lachen van Günther.
„Arme jongen !" klonk het zacht van zijn lippen.
„Daar is tante Renate!" Freule von Wetter liet den arm van den officier los en voegde zich snel aan de zijde van de deftige matrone, welke Zijne Excellentie met een statige buiging begroette en hem met veel voornaamheid toestond haar hand te kussen.
„Dat's hier landelijk genoegen, hoor!" fluisterde Günther zijn vriend in het oor. „Kijk eens naar de oude tante; het is alsof ze regelrecht uit een museum van antiquiteiten komt," en hij keerde zich naar de genoemde en boog eerbiedig en diep.



„Beste Renate, zou je Zijne Excellentie niet verzoeken mee naar boven te gaan," polste oom Bernd ietwat schuchter de plannen van zijn vrouw. „Me dunkt, daar is het het koelste!"
„Wel neen," klonk het vaste antwoord, „de koffie staat al lang klaar, en als men bij zoo'n hitte als vandaag twee uren geprofiteerd heeft van den stoffigen rijweg, krijgt men dorst. Mag ik u verzoeken mee naar de eetkamer te komen, graaf ?"
Weder voelde Hattenheim zich zacht aan den arm stooten en zag met een halven blik het verraderlijk trillen van Günthers lippen ; doch Josephine stond reeds naast de beide heeren en fluisterde met nauwelijks ingehouden ongeduld: „Kom toch gauw; er is een verrassing!"
„Een verrassing!' riep Günther. „Dan gaan we met den stormpas ?"
Aan de ronde tafel, waarop een heirschaar vliegen zich neergezet had, werd de koffie gediend door Hanne, in zondagsgewaad. Lehrbachs oogen vlogen rusteloos door de kamer, en zich na een korte pauze naar zijn jeugdige buurvrouw buigend, zei hij met gedempte stem: „U stelt mijn nieuwsgierigheid op een zware proef, de verrassing verontrust mij en bederft mij het genot van mijn kop koffie! Komaan, eerhjk opgebiecht! wat voert ge in het schild ?"
Josephine lachte met een allerliefst air van gewicht.
„Hebt u het dan nog niet gemerkt? Daar staat ze, de verrassing! We hebben ter eere van u een tulband gebakken!"
Op dit oogenblik kreeg Günther een hevige hoestbui, daarna sloeg hij verbaasd de handen in elkaar en riep met goed nagemaakt naïf genoegen uit: „Ja, waarlijk daar staat hij! Wat ziet hij er heerlijk uit! Zeker eene proeve van uw kunst? Ik reflecteer op een heel groot stuk, freule, want zulk een traktatie moet geapprecieerd worden!"
Met een stralend gezichtje, trok Josephine het bord naar zich en wees op een reusachtig stuk: „Dat hier, dat is het grootste!"
„Ik bewonder het, dat u alles hier zelf maakt!" zei nu ook Zijne Excellentie met een beleefd lachje. „En nog wel een



meesterstuk van „Haideröslein? Dat zou mij werkelijk in de verleiding brengen het ook eens te proeven!
„Phine tulband bakken? — Neen, graaf, dan zouden mijn amandelen en rozijnen vreemde dingen vertellen en zeker nooit kennis maken met meel en melk! Mijn oudje heeft het kind geheel verkeerd opgevoed; in plaats van in de keuken, op de drijfjacht; in plaats aan het naaien, op een ongezadeld paard. Het juffertje weet op haar duimpje, hoeveel veulens er op stal, hoeveel reeën er in het bosch zijn, — maar voor de keuken zorgen?! Lieve hemel, ze is ook pas zeventien jaar, ze mag nog wel een tijdje genieten van haar vrijheid.
„Dat dunkt mij ook, Renaatje," kuchte oom Bernd verlegen; doch Zijne Excellentie wist met den tact van een diplomaat
man en vrouw gelijk te geven.
Langzamerhand maakte de koffie oom Bernd s tong los, vele herinneringen uit de residentie werden herdacht, ve e gemeenschappelijke bekenden en vrienden besproken, vele ongeloofelijke veranderingen der stad bewonderd.
Men was naar boven, naar de zaal gegaan, had zich daar slechts korten tijd al hoestende en kuchende op ehouden en daarna den dringenden wensch van Zijne Excellentie gevo g toch naar den tuin te gaan en te profiteeren van het heerlijke zomerweer. Tante Renate was dit geheel met den minister eens.
God bewaar me, ik stikte boven bijna!" sprak Günther weer fluisterend tot zijn vriend. „Ik wed, dat het daar nooit nelucht wordt dan bij feestelijke gelegenheden; het rook er drommels naar peper en kamfer en ik heb mijn heele leven nog nooit zoo dikwijls geniesd als vandaag in die kooi met dat afgrijselijke rozenbehangsel, dat barones Ganzen-Lize het meest van ons allen bewonderde. Het is om kippenvel van te krijgen! Hoe is het mogelijk, dat een christenmensch zulk gras aan zijn wanden kan dulden !" En de jonge «raaf hoestte bij de herinnering nogmaals en voegde er luid bij: U hebt hier een allerliefsten tuin, ritmeester!" .
Zijne Excellentie vertelde van de altijd groene laurierbosschen



in Italië, zei vriendelijk: „lk mag mijn excuus wel maken over mijn botanische afdwalingen; de jonge lui verlangen zeker naar een wandeling in het park" — en zette zich daarop ietwat vermoeid in een rieten stoel, dien oom Bernd hem al tien minuten lang aanbood.
„Het park ?'' lachte Josephine vroolijk. „Dat hebben we hier bij ons niet meer; daar plukken we al een paar jaar frambozen en aardbeien, rapen en boerenkool: het was zonde van den grond!"
„En van de boschjes hebben we een stoeterij gemaakt," viel de ritmeester haar in de rede; „daar zal ik de heeren eens heen brengen ; ik heb er magnifieke volbloed veulens.'
De officieren keken belangstellend op en traden een schrede nader, doch Josephine riep smeekend: „Och neen, nu nog niet; we moeten eerst de kinderen van den domenee gaan halen, dan kunnen ze de mooie kamers eens zien!"
Oom Bernd schraapte zich verlegen de keel, doch Günther boog beleefd: „Zooals u wilt, freule; uw wil is mij een wet!"
„O, dat's heerlijk; kom dan maar gauw!" en Josephine sprong vooruit naar het tuinhek. „Waarom wacht u nog?" „Pardon, uw hoed en handschoenen....''
„Handschoenen? Een hoed? Hier in het dorp?" Josephine schaterde van lachen en wierp de bonte vlechten naar achteren. „Ik heb nog nooit handschoenen aangehad, behalve toen ik aangenomen werd! Komaan nu naar den dominee !" En weer liet ze van louter genoegen de kleine tandjes zien en sloeg het hek open. „Gauw nu maar; u hebt ook geen hoed noodig!'
Met een paar schreden was Günther haar ter zijde; Hattenheim volgde langzamer.
„Maar freule Josephine bent u dan niet bang voor uw teint ?" „Teint?" Josephine zag Lehrbach vragend aan, als moest ze zich bedenken over de beteekenis van dat woord; dan voegde ze er snel bij: „O, u meent, of ik bang ben voor zomersproeten? — Neen, in het geheel niet; maar ik vind het toch niet mooi. Gretchen van den dominee heeft er een heelen boel, midden op haar neus.
Gatizeii-Lize. 3



„Hoe jammer! En hoe oud is die jonge dame!"
„Verleden week Woens¬
dag is ze achttien geworden,' vertelde freule Von Wetter gehaast, „maarFriedel, die in de stad studeert, is de oudste, en die wordt twintig." En met groote, plechtige oogen naar den jongen officia blikkend, voer ze voort: „Tegen dien zal u wel net zoo erg opzien als wij: hij is een poëtaster, zegt de dominee.'
„Wat is hij?' — Lehrbach boog zich naar haar toe. — „Een poëtaster? Wat is dat voor een beest ?"
Josephine zag hem verwijtend aan. „Wel, natuurlijk iemand, die verzen maakt!'
„Ah zoo, een dichter!"
„Neen, dat is hij nog niet, omdat er nog niets van hem gedrukt is!" verklaarde Josephine gewichtig. „En zoolang hij nog niet beroemd is, is hij geen dichter maar een poëtaster!"
„Heb je het gehoord, Hattenheim? Men is nooit
te oud om te leeren'" en Günthers lippen trilden weer van ingehouden lachen.



Reeds van verre klonk een luid gejuich uit de pastorie den naderenden te gemoet, hetgeen ondubbelzinnig te kennen gaf, hoe welkom het bezoek was; een half dozijn blonde krullekopjes verdrongen zich aan de deur en wuifden hen welkom met kolossale boterhammen, dik bestreken met appelgelei, waarvan de sporen, als een Indiaansche tatoueering, de blozende gezichtjes bedekten
„Ma is ziek, ma is ziek!'' klonk het uit zes kelen, en verrukt over het interessante nieuws drongen ze zich om Josephine heen, en beijverden zich het in kleuren en geuren te vertellen.
„Is ma ziek?" vroeg freule Von Wetter verwonderd; zij liet zich vertellen, hoe de predikantsvrouw zich met rijstebrei koken den arm had verbrand, stond geduldig toe dat de kleine handen haar betastten om „de prachtige jurk te bewonderen" en verkondigde eindelijk het doel van haar komst.
„Mogen we de mooie kamers zien? Hoera! we mogen mee naar 't kasteel. Phine komt ons halen!" Als een wervelwind vlogen ze de steenen trap op, waar de oudste, de roode, ingezonde, stevige Gretchen verscheen, om met een verlegen nijging het bezoek te ontvangen.
„Hier vond ik schetsen, dikke, zooals zelfs de kleine Hoogheid zich niet voorstellen kan!" fluisterde Günther zijn stilzwijgenden vriend in het oor; die domineesfamilie verdient den hemel aan mij, als typen voor mijn schetsen Die kleine vlaskoppen in ongewasschen natuurstaat en de honderdvijftig pond zware Gretchen als de beste aanbeveling voor de gezonde buitenlucht! Nu nog de studeerende Friedel, dan is het volmaakt.'
Hattenheim lachte goedmoedig en zuchtte: „De menschen zijn hier gelukkig, en hoeveel reden we ook hebben ons over hen vroolijk te maken, geloof me, niemand van hen zou met ons willen ruilen!"
Lehrbach brak een jasmijntak van boven van het tuinhek af en snoof met volle teugen den heerlijken geur op: „Gode



zij dank, dat de smaken verschillend zijn; alleen de gedachte, hier een jaar van mijn leven te moeten verkniezen, doet mij rillen; — bovendien ben ik overtuigd, dat je je vergist. Die kleine Josephine is hier gelukkig, omdat zij niet anders kent; één winter in de residentie met haar gas- en danszalen, en en Grosz-Stauffen zal haar een graf schijnen. Hoe gaarne zou ik het schepseltje uit dezen vervelenden schijndood zien ontwaken tot de vroolijke zonnige werkelijkheid!
De jonge graaf verstomde, want uit de huisdeur kwam joelend de wilde bende „vlaskoppen" gesprongen, die, schoon gewasschen en gekamd, — „Danaïdenwerk!" mompelde Günther — juichend de vreemde heeren omringden en, gevolgd door Gretchen en Josephine, den weg naar het kasteel insloegen.
„Geen roos zonder doornen! zeide Günther en snelde als een pijl uit den boog voort om onder luid gelach een der kleine bengels te krijgen.



DERDE HOOFDSTUK.
De spitse rotspunten van het hooggebergte waren gehuld in blauwachtige nevelen, die, gespleten door de bergkammen, zich als lichte, wazige rookwolken verspreidden aan den hemel, welke zich in vlekkeloos blauw welfde over Berchtesgaden.
In de koninklijke villa, de dépendance van het hotel „De vier jaargetijden" werden de witte kanten gordijnen voor de geopende vensters zacht door den wind bewogen, de bontgestreepte marquise klepperde over 't balkon, waar twee lakeien bezig waren de overblijfselen van een stevige lunch weg te ruimen. De zonnestralen flikkerden op het rijke zilver en braken zich in de kristallen glazen, waarin de tintelende Tokayer nog fonkelde. Menig voorbijganger en badgast kon de verzoeking niet weerstaan zijn tred te vertragen en met nieuwsgierigen blik het bedrijvig heen en weer gaan der gegalonneerde bedienden te bespieden.
Sedert de regeerende hertogin met haar dochter en jongsten zoon haar intrek genomen had in het zomerverblijf te Berchtesgaden, ontbrak het niet aan heimelijke, onbescheiden blikken, die de aristocratische villa beproefden binnen te dringen, om zich een begrip te vormen van dat leven, waarom èn etiquette èn verschil van stand voor allen, wien het noodlot geen kroontje boven het monogram teekende, een Chineeschen muur bouwden.
De hertogin zag men slechts zelden; volgens het zeggen, gevoelde de adellijke vrouw zich lijdend en had behoefte aan rust na den vermoeienden winter in de woelige residen-



tie. Prinses Sylvia, prins Detlef en de heeren en dames van het gevolg deden echter des te meer van zich spreken, negeerden volkomen de aanwezigheid van geheel Berchtesgaden en genoten van hun vrijheid, zonder zich in het minst te storen aan hun omgeving. Zoo beschouwde men ten minste het gedrag der prinses en dacht bij den aanblik van haar jongensachtige, ongeneerde manieren: „Men kan het haar aanzien, met hoeveel genot ze de conventioneele vermomming van het ceremonieele hofleven van zich afwerpt! hoe ze zich verheugt over haar vrijheid! Lieve hemel, zulke arme prinsessen zijn toch ook menschen, die zich niet eeuwig als marionetten kunnen bewegen:'
Zoo redeneerden ook de voorbijgangers, die op dezen vroegen morgen langs de vorstelijke villa wandelden en door de open vensters de luide, ietwat schelle stem der prinses hoorden.
Hare Hoogheid slond midden in het salon en bond de kanten brides van een groote, met wit gegarneerde „tuit" onder haar kin vast, zonder ook maar een enkelen blik te werpen in den spiegel, die haar groote, magere, ongracieuse gestalte weerkaatste.
„Reuenstein, heb je een schuit besteld?"
Het hoogblonde hoofd van den ordonnance-officier kwam gedienstig door de damasten portière kijken, cm zich diep en onderdanig te buigen
„Zeker, Uwe Hoogheid, — ten minste als de boschpartij doorgaat!"
„Natuurlijk! Verbeeld je je soms, dat ik in Berchtesgaden ben om den godsganschelijken dag stof te slikken?'
Prins Detlef stond geeuwende op uit den schommelstoel en stak zijn handen diep in de zakken van het korten wollen buis, dat hij bij voorkeur te Berchtesgaden droeg.
„Je lijkt wel dwaas met die roeimanie, Sylvia' Het zal me niets verwonderen, als jij den een of anderen dag je tenten opslaat aan de romantische oevers van de rivier, om, met gevaar van een zonnesteek op te loopen, kikvorschen te



vangen! ik roei ook graag, maar als je ons vóór dagen dauw uit bed trommelt, kun je ons niet kwalijk nemen, dat de animo niet zoo heel groot is."
„Weet je wat, laat jij je in watten wikkelen en je stramme leden zoo makkelijk mogelijk naar het Koningsmeer transporteeren; — ik ga roeien, en daarmee basta! —Reuenstein, sluit jij dat monster van een hond eens op in de kamer hiernaast; als hij ziet, dat ik mijn hoed opzet, is er geen huis met hem te houden. Allo, marsch, Titiaan Er uit, zeg ik! Wel, donnerwetter " en prinses Sylvia greep den Deenschen dog, die volstrekt geen notitie nam van het zachte roepen en fluiten van den ordonnace-officier, met krachtige hand bij den nek en sleepte hem de kamer uit, om de deur met een driftigen, harden slag dicht te werpen.
„En nu vooruit, kinderen! Waar zijn Ilse en Susanne?'
„De dames zijn klaar."
„Best. Voorwaarts, marsch!"
Sylvia knoopte haar lange handschoenen aan de kwasten van haar roode parasol en trad door de deur. Prins Detlef zette zijn hoed achter op het hoofd, hing zijn veldflesch om en greep zijn alpenstok. „Dan maar zwemmen!" zeide hij berustend.
De beide hofdames, gravin Susanne Aosta en freule Ilse von Dienheim, stonden reeds in de vestibule. De eerste streek nog voorzichtig haar handschoenen over de blanke handjes en coquetteerde tegen Detlef, met haar „bespijkerde" bergschoenen, die ze lachend van onder haar ritselenden, zeer korten zijden rok stak en in vertrouwen van hun buitengewone bevalligheid bewonderen liet. Zij smaakte ook de voldoening, dat Zijne Hoogheid eenige schreden achteruit trad om het voetje te zoeken.
Ilse von Dienheim beet ondertuschen zonder den minsten zweem van coquetterie in een abrikoos en trok daarbij een gezicht tegen jonker Von Reuenstein.
„Richt u, marsch!" commandeerde Sylvia, sprong in een paar sprongen de trap af en liep haastig door den brandenden zonneschijn zonder haar parasol op te steken.



Freule Ilse volgde haar trouw na, niettegenstaande ze reeds zeer verbrand was, terwijl prinses Sylvia niet bijzonder teer van teint scheen te zijn. Gravin Aosta maakte evenwel gebruik van haar reusachtigen en-tout-cas en huppelde gracieus en coquet naast Detlef, met wiens „allercharmantst" Tyrolercostuum ze „bepaald dweepte".
Jonker Von Reuenstein haastte zich vooruit en sprong aan boord, om de bank, waarop Sylvia waarschijnlijk plaats zou nemen met zijn zakdoek af te stoffen, daarna wipte hij zenuwachtig van gedienstigheid over de middelste bank naar de punt van het schuitje, om Hare Hoogheid bij het instappen behulpzaam te zijn.
Sylvia bleef echter op het bruggetje staan en zette hare hand in haar zijde, in plaats van haar te steunen op die van den jonker. Een fijn, spotachtig lachje speelde om hare lippen. „Reuenstein valt weer over zijn eigen beenen van beleefdheid! Ga toch weg. ik kan wel alleen. Mon Dieu! Ik ben toch geen kat, die bang is voor water."
De ordonnance-officier trok zich gehoorzaam terug en Sylvia sprong, een van haar overmoedige grillen volgend, plotseling met beide voeten te gelijk in het schuitje, zoodat het kleine vaartuig gevaarlijk heen en weer wiegelde en in al zijne voegen kraakte.
Reuenstein tuimelde op de bank neer, en de riemen sloegen met zooveel kracht in het water, dat een regen van schuim en droppels Hare Hoogheid bedekte.
Ilse schaterde van lachen om die kostelijke grap. Sylvia stond midden in het bootje en amuseerde zich bovenmate om het dwaze onthutste gelaat van den armen jonker.
„Maar Reuenstein wat heb jij toch voor zenuwen. Wees maar niet bang, je zult niet verdrinken!" en Sylvia wischte zich de tranen uit de oogen. „Jelui bent helden, dat moet ik zeggen! Günther von Lehrbach stond als een boom en vertrok geen spier, toen ik verleden zomer hetzelfde deed."
„Omdat die steeds op zijn hoede is voor jou kuren," sprak Detlef met half ergerlijken, half vrooHjken blik. „Jou grappen zouden iemand duur te staan kunnen komen!"



„Als het schuitje eens omgeslagen was, Uwe Hoogheid!"
beweerde gravin Aosta metangstigegroote oogen, die haar allerliefst stonden.
„Dan had ik me gered door zwemmen, en jelui allemaal waart verdronken als katten," verzekerde Hare Hoogheid op de haar eigen ruwe manier en schudde de waterdruppels van zich af. „Ik ben overtuigd, dat Reuenstein graag voor en door mij zou willen sterven!"
Het roodblonde hoofd klapte naar beneden. „Hoogheid," fluisterde hij met een veelbeteekenenden blik.
Ondertusschen was Ilse ingestapt en had ongegeneerd naast de Prinses plaats genomen. Detlef hielp de kleine gravin, die de kunst verstond, zich alleraardigst bang te maken om over het kleine
bruggetje heen in het schuitje te stappen, en die hem tot dank voor zijn ridderdiensten met een vurigen blik uit de mooie
donkere oogen het meest
betooverende „Merci mille fois, mon prince!" schonk. Sylvia en Ilse amuseerden zich, door elkaar onder luid gelach



met water te gooien, waarvan de ordonnance-officier echter met opofferende vriendelijkheid het meest profiteerde. De Prinses had bevolen, dat men geheel sans gêne met elkaar zou omgaan en Reuenstein gedreigd: „Als je nog eenmaal je hoed zoo zenuwachtig van je hoofd rukt, als ik je het eenvoudigste ding van de wereld vraag, gooi ik hem midden in het Koningsmeer. Waarvoor zijn we anders buiten ? Bewaar je verlakte schoenen en buigingen tot we weer in de residentie zijn, kinderen — en dat zal gauwer zijn dan ons lief is!" en Hare Hoogheid rekte zich uit en zuchtte.
„Sedert wanneer is uwe opinie zoo veranderd ?" informeerde Ilse vertrouwelijk. „Tot nu toe telden we altijd de dagen.'"
„Daar heb je gelijk in, juffrouw Wijsheid! Maar wat helpt 't of we teruggaan: tot October is het toch doodsaai in de residentie!"
„Aha! dan hebben zekere menschen nog verlof?"
„Verlof?" persifleerde de prinses en trok daarbij een leelijk gezicht. „Fortinatus gaat elk jaar na de manoeuvres met zijn oudsten broer op de jacht. En dan, zonder Günther von Lehrbach is het bij ons niet om uit te houden, dat weet jelui zelf ook zoo goed, als twee maal twee, vier is! Ja, Fortunatus! ik wou dat wij heni hier hadden; dan waren we allen geholpen: mama verveelde zich maar voor de helft, ik amuseerde me dubbel, en jelui hadt niet te lijden van of te klagen over mijn kuren en dwaasheden; die bewaarde ik dan enkel en alleen voor graaf Günther, — hij waardeert ze beter dan jelui allemaal samen."
Reuenstein zag Hare Hoogheid verwijtend aan.
Ilse haalde een bonbonnière uit haar zak, plaatste dietusschen Sylvia en zichzelf en antwoordde, terwijl ze een praline fijnknabbelde: „Die arme Lehrbach zal ook wel naar ons verlangen! Ik vind het meer dan wreed van den minister om dien verwenden jongen in zoo'n woestenij te begraven! Hij wordt bepaald melancholiek."
„Of verliefd op de een of andere landelijke schoone en leert uit wanhoop Platduitsch,'' lachte Sylvia.



„lk zou wel eens willen weten hoe het hem gaat."
„Ik ook!"
„Reuenstein correspondeert misschien met hem!"
„Zeker, — als Uwe Hoogheid beveelt . . .
„lk beveel, dat je je mond houdt. — Ilse, stop hem met een bonbon!"
Detlef en gravin Susanne vertelden elkaar ondertusschen het sprookje van de schoone Almnix, die hier in de golven haar verblijf houdt.
De prins boog zich over den rand van het schuitje en blikte in den schitterenden, glinsterenden stroom.
„Ik zie haar!'
Susanne boog met bevallige coquetterie het hoofdje, dat ze ontdaan had van haar kanten hoedje, over zijn schouder.
„Laat eens gauw kijken; hoe ziet ze er uit?'
Detlef wees lachend op haar eigen beeld in het water „Daar is ze, zie, met kastanjebruine krullen en donkere, schalksche oogen, die den armen koningszoon zijn hart deden verliezen!
„Méchant!" en gravin Aosta trok de roos uit haar ceintuur en gaf hem daarmee een licht tikje op den schouder.
Van het Koningsmeer voert een gemakkelijke rijweg naar den Gotzenalp. De zon stond nu hoog aan den hemel en wierp haar stralen, door het loof der boomen heen, op den met mos bedekten bodem, waar de alpenkruiden hun bonte kelken tusschen het groene welige mos opstaken en de lucht vervulden met hun zoetbitteren, eigenaardig sterken geur. De hoekige steenen kraakten onder de hoeven der muildieren, welke hun berijders op hun gespierde ruggen naar boven droegen ; goudkleurige vliegen dwarrelden en krioelden in de heete, heldere lucht, bontvleugelige vlinders fladderden om gentiaan, aurikel en koekoeksbloem, terwijl de hagedis geheimzinnig ritselend heen en weer sprong en de adder zich, in elkaar gerold, koesterde op de door de zon beschenen rotsblokken.



De vogels zongen hun lied in de stille omgeving, het korte blaten der schapen, klonk uit de Sennhut en hier en daar verhief zich een frisch koeltje, dat zacht fluisterend door de lange, harsachtige dennennaalden streek. Prinses Sylvia had reeds lang het teeken gegeven om af te stijgen
De gids steeg langzaam naar boven en hield de teugels der onbereden muildieren in zijn gespierde vuist, terwijl de dames en heeren hem al springend en klouterend over de puntige steenen en uitstekende wortels volgden. Freule von Dienheim had een meer praktisch dan sierlijk zakmes voor den dag gehaald en drong met moeite door het kreupelhout om een stok voor zich te snijden. Sylvia had met behulp van Reuenstein aardbeziën gezocht, maar daar zij er geen enkele vond, zich getroost met alpenroos en gentiaan, om daarmee als tropee van dezen bergtocht haar hoed te sieren Gravin Aosta plukte eveneens bijzonder schoone exemplaren der Alpenflora en onderwees daarbij Detlef in de spraak der bloemen. Hij was een oplettend leerling, en de bloesems welke hij zijn bevallige leermeesteres met opzet aanbood, deed de kleine gravin vaak op de lippen bijten of met de „bespijkerde" schoenen niet al te ernstig op den grond stampen. Nu eens wierp ze hem een piquant antwoord toe, dan weer wist ze een kever te vangen, die gymnastische oefeningen op haar hand moest uitvoeren, en daarbij hield ze dan het hoofdje zoo bevallig ter zijde gebogen, en het handje zoo gracieus in de hoogte, dat Detlef den gymnast geheel vergat en met bewonderende blikken zijn kleine tochtgenoote gadesloeg.
Bij de Sennhut werd halt gemaakt. Sylvia wierp zich in de schaduw van een boom languit in het mos en bestelde alle delicatessen, die een hut op de Alpen aanbieden kan; daarna stootte ze met een beker schuimende melk met freule Von Dienheim aan, wisselde een blik van verstandhouding met haar en fluisterde: „Vive lamour!"
„Fortunatus! knikte de vertrouwde. ,.Wij gedenken zijner!"
„Ilse," — Sylvia greep den arm der hofdame, — „ik heb een idee!"



„Voor den dag er mee!"
„We schrijven aan Lehrbach, en ik zend hem een bloem, die ik, aan hem denkend, op den Gotzenalp plukte."
„Uitstekend! Hier direct schrijven!"
„Reuenstein, heb je een portefeuille bij je?"
„Het is mij een groot genoegen u er mee te kunnen helpen!"
De ordonnance-officier haalde een sierlijke portefeuille uit zijn zak en zag de Prinses, een verder bevel wachtend, vragend aan.
„Geef hier dat ding!'
„Uwe Hoogheid . .
„Wat! staan er geheimen in? Dan hoef je niet bang te zijn: bij mij vergeleken is liet graf een ekster! Als je gedichten op mij gemaakt hebt, schenk ik je vergiffenis, en heb je maanbrieven, dan betaal ik vast vijftig pfenning voor je! — Zoo, dank je! Mag ik er een blad uitscheuren?'
I.lse nam potlood en papier. „Likt u soms aan het potlood?" vroeg ze droog, vóór zij zelve dat manutaal verrichtte.
Reuenstein was nooit beleedigd; hij ontkende lachend en trok zich bescheiden terug, om nog wat brood te bestellen: — de Senneiin, die de hut bewoonde, was een frissche, knappe deerne.
„Ik dicteer," sprak Sylvia.
„Spreek, gebiedster; uw slavin hoort!"
Sylvia wierp de bloemen van haar bouquet uit elkaar en monsterde ze nauwkeurig; eindelijk koos ze een prachtige, donkerblauwe gentiaan. „Die zal de mooie Günther hebben! Vooruit dus, Ilse!' en zij dicteerde: „Geschreven den . . . op den Gotzenalp bij Berchtesgaden. Het heeft ons, Sylvia, Prinses von H. behaagd, uit louter verveling, voor onzen getrouwen cavalier cotillondanser, Job Günther, graaf von Lehrbach, zijne trouwe diensten en toewijding indachtig, ingesloten gentiaan eigenhandig als „groet uit Berchtesgaden," te plukken, en wij gelasten hierbij onze hofdame Ilse freule von Dienheim deze bloem aan haar adres te doen toekomen.



— Ziezoo, nu schrijf je er onder — wat kleiner - hier — nog lager:
„Diezen Enzian pflück' ich hier
In der weiten Ferne
Lieber Günther, dir, ach dir . .
„Hahaha! als hij dat leest" viel Ilse de Prinses in derede, „is zijn hoofd heelemaal op hol, Uwe Hoogheid!'
„Denk je? Dan krab je den laatsten regel met dat „lieber Günther'' maar uit! Dat ergert hem dan! De deugniet coquetteert genoeg met ons; dus revanche pour Pavie: — Laat nu eens kijken; ik zou zijn gezicht wel eens willen zien! Halt, wacht even! we zullen hem noodzaken te antwoorden; — zet als post scriptum:
— „Hare Hoogheid laat vragen, hoe het metdeLehrbauchsche
schetsen gaat? Dat flink onderstrepen! — Zoo is het
goed! Als we thuis komen, zenden we het af!"
„Prosit, Ilse! die grap is een bergtocht waard!"
Prinses Sylvia schonk baldadig een teug cognac uit Detlefs veldflesch in haar glas melk en hief het in de hoogte.
„Nog eens, vive 1'amour!"
Gravin Aosta had ondertusschen Detlefs hoed getooid met een bouquet 'alpenbloemen en Reuensteun kwam terug met het interessante nieuws, dat de „Sennerin Burgei charmant kon joedelen."
Aantreden," commandeerde Detlef, en Burgei kwam en volgde het bevel van den jongen Prins.
Eindelijk verhieven allen zich, Sylvia gaf het sein tot den aftocht, de muildieren draafden vooruit; de geknakte bloesems lagen verwelkt en treurig in het platgetreden mos.



VIERDE HOOFDSTUK.
Het was nog vroeg in den morgen op Grosz-Stauffen. Josephine lag in het ouderwetsche, groote ledikant, waarvan de donkerblauwe zijden gordijnen ver teruggeslagen waren; behagelijk sloeg ze de ronde, volle armen boven haar hoofd en zag glimlachend op naar de breede plooien der blauwe stof: hoe heerlijk was het toch met open oogen te droomen en nog eens te denken over alles, wat de laatste dagen in bonte afwisseling met zich gebracht hadden. Duidelijk stond haar het beeld van den jongen man voor den geest; ze zag de donkere oogen, die zoo lang, zoo zonderling op haar gerust hadden, hoorde al de gevaarlijke, vriendelijke woorden, die haar jong onervaren hart in den waan eener eerste liefde als met gouden ketenen gevangenhielden, hoe goed, hoe schoon was Günther toch! Noemde hij haar niet „Haideröslein" en droeg hij niet ter eere van haar die bloem op zijn borst? Had hij niet gezegd, dat ze mooi, veel mooier was dan de meisjes in de residentie? En had hij tante Renate niet gebeden en gesmeekt den volgenden winter naar de residentie te komen ? Hij zou Josephine dan aan de hertogelijke familie voorstellen en met haar den eersten wals dansen. En toen Josephine angstig verzekerde, dat ze in het geheel niet dansen kon, had hij toen niet aangeboden haar, zoolang hij op Lehrbach was, les te mogen geven ? Hattenheim had toen de oude piano geopend en dapper eenige akkoorden aangeslagen, waarop Josephine vroolijk lachend aangemerkt had: „Dat het klonk, alsof al de snaren het afgelegd hadden! Niemand kon dat ontkennen, maar tante Renate zei lakoniek: „Om er op te



leeren, is zij nog best, en al liet ik haar ook stemmen, dan sloeg Phine haar in acht dagen toch kort en klein, en dan was het weer het zelfde
liedje.'
„Speelt u piano?" had Günther verwonderd gevraagd en Josephine had zelfbewust gekucht: „Mademoiselle geeft mij les!'' en daarop had ze zich zonder de minste preutschheid aan de piano gezet en uit haar hoofd zeer accuraat en volkomen in de maat „Aan Alemis"gespeeld. Wat was hij dicht bij haar komen staan, en had in de handen geklapt en uitgeroepen: „Uitmuntend, freule, we hadden er den vlugsten galop op kunnen dansen!" Daarop had hij zich tot mademoiselle gewend en gevraagd „of zij misschien een dans zou kunnen spelen." Mademoiselle had verlegen en bescheiden gezegd: „Je tacherai, monsieur," waarop Günther in het Fransch een paar vriendelijke woorden tot haar had gericht. Daarna had ze werkelijkeen stukgespeeld, - de jonge officier noemde
het een polka en had tot tante Renate gezegd: „Nu zijn alle hinderpalen uit den weg



geruimd, en moet u ons dus maar toestaan, dat we vlijtig stu deeren; en als freule Josephine dan maar dikwijls naar Lehrbach komen mag, zult u eens zien, hoe mooi ik uw nichtje dansen zal leeren!" - „Maar Gretchen moet er ook bij zijn," had Josephine geroepen, en Lehrbach had „dat spreekt van zelf" geantwoord. En toen was de dag vastgesteld, waarop men met de lessen een aanvang zou maken.
Aan dat alles dacht Josephine in het zonnige stille morgenuur en haar gedachten vlogen verder terug naar den vorigen dag, toen een ruiter het voorplein was komen oprijden en haar verraste, juist terwijl ze aan het kersenplukken was.
„Neem mij niet kwalijk, dat ik u stoor," had hij haar lachend toegeroepen; „ik reed toevallig het kasteel langs en kon werkelijk niet voorbijgaan zonder u even „goeden dag" te zeggen. U vergeet toch niet, dat u morgen tegen het diner op Lehrbach verwacht wordt?"
Verbeeld u: Josephine dat vergeten! Ze had den heelen dag aan niets anders gedacht. Dat vertelde ze hem natuurlijk ook, sprong fluks naar beneden, zette de mand met kersen weg en riep: „Wacht even, dan ga ik een eind met u mee!" En snel liep ze naar den tuin en liet daar den stalknecht een paar flinke stralen water pompen over haar kleverige handen; dan kwam ze van geluk stralend terug, schreed naast het paard voort en bekeek met een kennersblik het edele dier. En Günther verwonderde zich over zooveel verstand en zei haar weer veel, heel veel vleiends.
Daarna had ze een korenbloem voor hem moeten plukken, die hij met een veelbeteekenenden blik in zijn knoopsgat stak, terwijl hij zelfs beloofde, ze in zijn portefeuille mee naar de residentie te zullen nemen om ze haar den volgenden winter te laten zien. Hoezeer had haar hart geklopt van vreugd, toen hij van de stad en hun wederzien had gesproken, en wat scheen het haar makkelijk, door hem geleid, dansen te leeren, en wat was het leven op eens schoon; hoe lief had ze de donkere, iachende oogen, die zeker niemand zoo vriendelijk en trouwhartig aanzagen als haar. Neen zeker
Ganien>Lize. 4



niet, als hij haar niet zoo genegen was, zou hij even stil en vervelend wezen als Hattenheim, die niet anders kon dan een kleur krijgen als ze met hem sprak, en wien ze stellig even onverschillig was als hij haar! Günther had altijd iets te zeggen, ze geloofde hem woord voor woord en zou haar leven gegeven hebben, dat hij alles oprecht meende! Wat wist zij van de huichelachtige, valsche wereld! Wat van al de eenmaal aangenomen leugens, die menschen „beleefde vormen" noemen! Wie zou de onschuld van haar hart kunnen vergiftigen? Hoe zou die bleeke, droeve gestalte, die „ervaring" heet, den weg hebben kunnen vinden tot die vreedzame eenzaamheid? De zon scheen vroolijk en vriendelijk aan den hemel en in haar hart; lachend vertrouwen blikte uit de groote kinderoogen.
Hooger en hooger steeg de zon en deed haar lichtstralen dansen in de kamer der kleine droomster, die de dagvorstinne vriendelijk toelachte en dacht: „nu nog maar zeven uren en dan gaan we naar Lehrbach, en dan zie ik hem den heelen middag!"
Daar werd de deur geopend, tante Renate trad binnen en schoof de zijden gordijnen ter zijde.
„Komaan langslapertje! De zon schijnt al lang naar binnen, en jij nog in de veêren ? Gauw opstaan en een, twee, drie aan 'twerk! Jij zorgt ook goed voor de kippen! Het is al zes uur en nog hebben ze niets gehad; de arme stumpers zullen sterven van den honger."
En tante Renate gaf een tikje op ieder der mollige armen, boog zich voorover en drukte een kus op het voorhoofd van haar „wildzang."
De equipage der Von Wetters, een hooge, zware ouderwetsche glazenkoets, die met opzet gemaakt scheen, om de talrijkste familie, in haar breed gewelfd binnenste gemakkelijk en gastvrij te kunnen herbergen, volgde den zandigen weg naar Lehrbach. Donkerblauwe gordijntjes plooiden zich statig en deftig achter de ietwat doffe ruiten, en ofschoon



het rijtuig somtijds van ouderdom in al zijn voegen treurig steunde en kermde, was het toch pas voor vijf jaren met liet meest schitterende helle citroengeel opgelakt, hetwelk reeds uit de verte een ieder van de komst der bewoners van Grosz Stauffen op de hoogte stelde. Op den breeden bok zat Kiliaan, met een, naar boven breed uitloopenden, hoogen hoed, om welks ruig geworden vilt een zwart aangeslagen, zilveren band bevestigd was. Een lange blauwe koetsiersmantel met gouden wapenknoopen, een rood vest en [witte handschoenen maakten de liverei uit, waarvan de ontbrekende stukken uitmuntend aangevuld werden door Kiliaans zondagsplunje.
Oom en tante hadden deftig naast elkaar plaats genomen en reden vooruit, terwijl Phines wijd en stijf roze katoenen kleedje de groote bank tegenover hen besloeg.
Ofschoon ze onder de strenge, waakzame blikken van tante Renate bewegingloos bleef zitten, voor zoover het heen en weer zeilen van het voertuig dit toestond, vlogen haar oogen onrustig van het eene raampje naar het andere, om ongeduldig te zien, hoeveel men reeds afgelegd had van den langen weg; daarbij stond het mondje geen oogenblik stil, verdiepte zich in allerlei verwachtingen en gissingen en scheen over het thema „Lehrbach'- niet uitgepraat.
„Hij trekt zelfs ter mijner eer zijn uniform aan," vertelde ze geheimzinnig, „expres opdat we zullen weten, hoe hij er uitziet, als we in de residentie komen! Hij is bang, dat ik hem niet meer herkennen zal. Verbeeld u tantetje, ik hem niet meer herkennen!" En zonder een antwoord af te wachten, draaide ze snel het hoofdje om en juichte: „Daar zie ik de ruïne al, die in het Lehrbachsche park staat; nu zijn wij er gauw!"
„Dan kun je je handschoenen wel aantrekken, Phine!" besliste tante Renate, opende haar reticule en overhandigde de jonge dame de zijden mitaines. Zijzelve trok de witte geborduurde, crépe-de-Chine sjaal strakker om haar schouders, monsterde oom Bernd met onderzoekenden blik, schikte zijn



das wat recht en zei: „Nu, in Gods naam dan! Phine, denk aan wat ik je gezegd heb over het eten met vork en mes!"
Freule von Wetter knikte zelfbewust, streek haar japon glad en bleef in gespannen verwachting zitten.
Het rijtuig reed door het hooge sierlijke hek de breede Iindenlaan op, welke regelrecht naar het kasteel voerde. Josephine kende het wel Het was een breed gebouw van ééne verdieping, met ronde zijvleugels; voor elk dezer strekte zich een terras uit, welke terrassen door een aristocratischen zuilengang, langs het middenfront heen, verbonden waren.
Op het grasperk, tegenover het front, troonde een reusachtige in brons gegoten leeuwengroep, die van artistieke uitvoering getuigde. De overleden gravin had altijd glimlachend gezegd, als de hooge gasten, die ter jacht op Lehrbach kwamen, het meesterwerk bewonderden: .Mijn man heeft het uit piëteit voor ons wapen hier neer laten zetten!"
In de schaduw van den zuilengang lag, met den gelen kop op de uitgestrekte voorpooten gebogen, een groote Ulmer dog. De gedempte hoefslagen der paarden en het rollen der wielen klonken op den kiezelweg, en graaf Giinthers lieveling spitste de ooren, hief den breeden neus in de hoogte en beschouwde met waardige kalmte, doch zichtbare bevreemding het citroengele gedrocht, dat in den Iindenlaan kwam aanwaggelen. Gelijktijdig werden achter hem de vleugeldeuren geopend en de jager van Zijn Excellentie schreed haastig de veranda over, de trap af, om met ontbloot hoofd, doch -liet zonder een licht trillen der lippen, het Stauffensche familierijtuig op te wachten.
Langzaam steeg de corpulente gestalte van oom Bernd er uit, zenuwachtig en haastig gevolgd door een roze katoenen massa, waaruit een bevallige meisjesfiguur en een reusachtige jaja-hoed kwamen kijken; daarna kwam tante Renate met deftige waardigheid, schudde zich een oogenblik als een poedel, die tegen zijn zin een bad genomen heeft, streek de volants van haar zwartsatijnen japon naar alie zijden glad en vroeg den jager met neerbuigende vriendelijkheid We komen toch niet te vroeg?"



„Volstrekt niet, barones," betuigde de aangesprokene en wees met een uitnoodigende beweging naar het kasteel; „mag ik u verzoeken naar binnen te gaan?"
En hij vloog de trap op en opende de breede vleugeldeuren, waar twee rijk gegalonneerde bedienden verschenen, en mevrouw Von Wetter verzochten hen te volgen naar het boudoir der gravin, om zich daar van haar goed te ontdoen. „Lieve hemel, tantetje, wat moet ik uittrekken ?" fluisterde Josephine met angstige oogen, over het vingerdikke tapijt der beide weelderige kamers tredend, welke oom Bernd op de teenen, tante Renate met een scherpen onderzoekenden blik doorging.
„Houd je mond," antwoordde mevrouw Von Wetter kortaf: „men laat den bedienden niet merken, dat men zoo iets niet
gewoon is," en zij trad het boudoir binnen, aan welks deur de lakei zich buigend terugtrok.
Tante Renate had de met blauw satijn en crème kant behangen kamer met snellen blik gemonsterd. „Prtilleboel, die duizenden kost en
niets geen nut heett,
mompelde zij: „alleen de motten hebben er pleizier van." En ze goot het water uit de porseleinen, met vergeet-mij nieten beschilderde kan en beval Josephine: „Kom hier en wasch je handen " — „Maar, tante, dat heb ik pas gedaan." „Papperlepap, gauw maar; het hoort zoo!"
En de geheele familie waschte zich deftig de handen. „O wat heerlijk," fluisterde Josephine, „ruik eens tante, reukzeep!"
„Nu, wat zou dat dan," sprak tante Renate; „die had ik vroeger ook altijd. Trek nu je handschoenen maar weer aan,



dan gaan we naar boven." En nogmaals de blonde haren van het jonge meisje gladstrijkend, trad ze voor de glanzige portières. De kamerdienaar van Zijn Excellentie voerde hen door de met hertenkoppen en wapenrustingen getooiden corridor de trap op naar de eerste étage. De deuren werden geopend en in het halve schemerlicht traden de drie heeren hun gasten te gemoet, om hen hartelijk welkom te heeten op Lehrbach.
Het was Josephine, als droomde ze. Nauwelijks durfde ze een schuchteren blik werpen op al den rijkdom en de luxe om haar heen; toen echter de stemmen door elkaar klonken en ze Günthers vroolijk „welkom" hoorde, sloeg ze de oogen op, en verrast en opgetogen door de pracht van zijn huzarenuniform, klapte ze in de handen en riep met naïeve bewondering uit: „O, wat prachtig!" En daarmee was alle verlegenheid verdwenen, scherts en vroolijkheid handhaafden hun oud recht en het luide, geanimeerde lachen van Günther getuigde, hoe goed hij zich vermaakte.
Zelfs Hattenheim vond heden genade in Phines oogen, ze verzekerde hem met veel openhartigheid, dat de uniform hem veel beter stond dan politiek, — „lang zoo dik niet en ook niet zoo rood in zijn gezicht," — en ze vervolgde ijverig: „Als we dansles nemen, moet u ook die mooie jas aantrekken; dan ziet Greta van den dominee ze ook eens."
Oom Bernd begroette met opgetogenheid de uniform van zijn oud regiment. Het was hem plotseling als trok iemand een sluier weg voor geest en oog, als verdwenen al die lange jaren tusschen „vroeger en thans," als was hij weer de krachtige, kranige ritmeester, wien een zestienjarige afzondering bijna tot onherkenbaarheid toe veranderd had.
Hij vergat zijn tabakspijp en zijn vereelte handen, de oude tijd kwam terug en voerde hem weer te midden van het hofleven. Ook tante Renate blikte niet vochtige oogen op de uniform, welker bonte pracht haar sprak van zoo vele lieve herinneringen uit een lang vervlogen, gelukkige jeugd
Hoeveel had Josephine hier niet te bewonderen! Van alle



kanten, uit alle hoeken straalde haar een ongekende weelde tegen; nog was zij bezig een étagère beladen met antiquiteiten, vazen en statuetten te bewonderen, toen de lakei melden kwam, dat het diner in de eetzaal gereedstond.
„Beste Reimar, als gast heb jij het voorrecht freule Von Wetter je arm te mogen presenteeren," zei Günther en trad terug. Josephine zette wel een verwonderd gezicht, doch legde zwijgend haar arm in dien van den jongen Hattenheim. De minister was de vriendelijkheid in persoon, geestig en gedistingueerd in elk woord, in elke beweging, wist hij als ervaren diplomaat en staatsman de onderwerpen van het gesprek zoo te kiezen, dat ook het laatste overblijfsel van oom Bernd's gedwongenheid geheel verdween en tante Renate zich lustiger dan ooit verdiepte in de oude herinneringen.
Zijn Excellentie haalde zelf het prachtige milieu, een kunstig bewerkten zilveren boom, aan welks takken allerlei vruchten en figuren van chocolade en fondant hingen, naar zich toe, en vertelde op Phines verwonderd vragen, dat het een geschenk was van een Russisch grootvorst, dien hij eens op zijn reis naar Parijs begeleid had. Ondertusschen ontdeed hij den boom van al de overgebleven bonbons, legde ze op een zilveren schaaltje en schoof dit naar het jonge meisje. „Voor Haideröslein en haar vriendjes van de pastorie," zei hij schertsend; „hun moet je toch een groet uit Lehrbach meebrengen!"
Josephine bedankte hem opgetogen, vroeg Günther om een courant en zei: „Nietwaar, u gaat wel even met mij mee, den zak in het rijtuig brengen? Ik mocht hem anders eens vergeten."
Lachend voldeden de beide jongelui aan haar verzoek, en daarna werd besloten een wandeling door het park te maken. Vroolijk pratend traden de drie jongelieden, gevolgd door den grooten dog, door de schaduwrijke, fraai aangelegde lanen. Een donkerroode roos pronkte tusschen de ceintuur van „Haideröslein; Lehrbach hield een gelijke in de hand en vroeg Josephine verlof hem in haar blonde krullen te mogen steken.



Onbevangen zag ze naar hem op, knikte bevallig, „zeker, als u het kunt!" en boog het kopje ter zijde naar de gesoigneerde, blanke mannenhand, die zich met behagelijke traagheid verdienstelijk maakte den blonden haardos te tooien.
Door het bladerige loof der accacia's viel een zonnestraal recht op de twee jongenlieden, ontlokte gouden lichtvonken aan de golvende, springende lokken en deed de fluweelachtige bloem, die zich zacht tusschen de krullen vlijde en er ten deele onder schuil ging, gloeien als purper. Schel fonkelden de brillanten aan Giinthers vinger
Hattenheim was met over elkaar geslagen armen eenigszins ter zijde gebleven; somber fronste hij de wenkbrauwen, telkenmale scheen hij de vastgesloten lippen te willen openen: een verwijtende blik trof Giinthers lachende oogen. Snel wendde hij zich af en schreed langzaam vooruit. De roos zat vast, en Giinther en Josephine volgden de hooge gestalte van den jongen officier.
„Weet u wel, wat een roos beteekent?" vroeg Lehrbach langzaam en blikte het jonge meisje diep in de oogen, welke verwonderd eene verklaring vroegen.
„De roos is het symbool der liefde," ging de jonge man met gedempte stem voort: „argeloos verbreekt ze de boeien van den Jesloten knop en ontplooit, tot genot van zichzelf en de geheele menschheid, haar van purper gloeienden kelk."
„Maar ze draagt doornen en verwelkt zoo spoedig," sprak Josephine en schudde ontkennend het blonde hoofd. „Dat komt toch niet overeen met de liefde?"
„Ook dat is het lot van Cupido's pijlen, soms zijn ze scherp als doornen, soms gevaarlijk als een in gif gedoopt zwaard. Kent gij de zinrijke spreuk, die eens een meesterhand op den Wartburg nederschreef ? „Wem nie durch Liebe Leid geschah, geschah durch Lieb' auch Liebe nie!' Deze woorden bevatten waarheid, freule Josephine, geloof ine, groote waarheid; want evenmin als de roos leven kan zonder den morgendauw, en haar kelk zonder zijn zegenende paarlen nooit ontwikkelt tot zijn volste pracht, evenmin kan liefde zijn zonder tranen,



welke uit liet diepste van het hart haar grootste innigheid en kracht tot leven wekken."
„Wem nie durch Liebe Leid geschah herhaalde
freule Von Wetter zacht met gebogen hoofd; het was haar als viel er plotseling een schaduw op het verblindende zonnelicht. „Ik zie liever de zon zonder wolken bedekt,' zuchtte zij „Daar valt al een blaadje uit de roos," zeide Günther. Josephine stemde weder in met zijn vroolijk wordenden toon. „O wee, als dat het symbool der liefde is!" riep ze, en ze volgde met haar blik het kleine blad, dat als een vlinder fladderend en zwevend voor Giinthers voeten viel Zij bleef staan.
De jonge officier lachte zijn onbezonnen lachje. „Mijn hemel, waarom verlangt ge dat rozen en liefde eeuwig zouden bestaan? Het zou maar vervelend worden, zooals ten slotte alles, zelfs het schoonste op deze wereld! Beter, dat een bloem kort, dan in het geheel niet bloeit: beter een vluchtige, voorbijgaande droom van geluk, dan in het geheel geen! „Wenscht ge dat uzelf toe?"
„Neen ons beiden niet!" en hij zag glimlachend op haar neer, zoodat een licht rood haar slapen kleurde, dan liep hij verder en vertrad achteloos het kleine bloemblad in het stof. „Wat moet het in de wereld toch vreemd toegaan. Ik
verlang haar te leeren kennen!"
„En ik stel er mij veel van voor u bekend te maken met die bonte, schoone, vroolijke wereld! Het zal u voorkomen, als ontwaakt ge, na die jarenlange eenzaamheid, uit een droom, om evenals de vlinder de vleugelen te baden in licht en leven en geluk! O, het is zoo schoon te leven! Het is zoo heerlijk, een troetelkind van het geluk te zijn!" en de jonge graaf liet zijn blikken naar den wolkeloozen hemel dwalen: lachende levenslust, de zorgelooze vroolijkheid van een hart, dat nooit leed gekend heeft, straalden er u uit tegen.
Voor hen steeg de weg nu snel en steil naar den rotsachtigen heuvel, op welks kroon de met klimop begroeide muren der ruïne troonden. Lehrbach trad vlug vooruit, keerde zich



na eenige oogenblikken om en bood freule Von Wetter beleefd de hand. „Pas op, hier zijn barricaden, freule."
Josephine lachte vroolijk: „Denkt u, dat ik niet klimmen kan?" en terwijl zij hem een overmoedig tikje op de toegestoken hand gaf, sprong ze niettegenstaande haar „massieve chaussure" zooals Lehrbach gezegd had, licht en vlug als een hinde over den steenachtigen bodem.
„Hoe wreed, freule, mij zoo de doornen van de roos te doen gevoelen."
In het volle zonlicht stond ze in al haar frissche, overmoedige jonkheid voor hem, schalks boog ze het hoofdje ter zijde en reciteerde met pathos: „Wem nie durch Liebe Leid geschach, geschach durch Liebe Liebe nie!" - Beiden lachten. doch Günther trad nader, greep snel haar hand en drukte die aan zijn lippen. „Door lief?" herhaalde hij met zonderlingen vragenden blik.
„Het is hier boven een prachtig uitzicht!" klonk in dit oogenblik Hattenheims stem voor het begroeide spitsboogvenster der ruïne. „Kom toch gauw, freule Von Wetter, en bewonder uw schoonen geboortegrond!"
„Ja, daar ben ik al," riep Josephine en snelde vlug en behendig door de bouwvallen over den met gras begroeiden hof. Spoedig stond ze aan Hattenheims zijde. Met de handen geleund op de vensternis en de oogen gevestigd op het betooverend schoone landschap aan hare voeten stond ze sprakeloos en zonder zich te bewegen, als een kind voor wiens oog zich het geheimzinnig gelooven van een caleidoscoop ontrolt.
"Niet waar, het is hier heerlijk," verbrak Hattenheim de stilte en zijn blik vloog weemoedig over het landschap; „het herinnert mij aan mijn „thuis" waar het ook zoo vrij! zoo eenzaam is, waar geen bergen het oog begrenzen, en hemel en aarde in elkaar smelten.'*
„Waar zijt ge dan vandaan .•*' vroeg Josephine en zag voor de eerste maal Reimar von Hattenheim met belangstelling aan.



„Ver uit het noorden van Oost-Pruisen, waar men Poolsch moet spreken, om zijn buren en onderhoorigen geen barbaar te schijnen. Mijn familie stamt uit dat Europeesch Siberië, en ons stamslot, een trotsch gebouw, even hard en vierkant als de schedel van zijn bezitters, is boven op een rots gebouwd, van waar het ver over de klippige wilde zee ziet. — Kom eens hier bij dit raam! Hier is het onvergelijkelijk schoon, ten minste voor iemand, die zijn gedachten even ver laat gaan als zijn blik."
En Hattenheim trad over de met mos bedekte steenen naar den tegenovergestelden kant der ruïne, boog de braamstruiken en de woekerende slingerplanten ter zijde en liet Josephine aan de bouwvallige borstwering treden.
„Ginds alles cultuur, hier niets dan wildernis, heide en bosch! Ziet ge in de verte die zilveren streep schitteren? Het is het Wantskameer, waar de waternimfen nog verblijf houden.-'
Josephine wilde antwoorden, doch graaf Lehrbach viel haar in de rede, hij kwam eerst nu met een hoogrood gelaat en bijna buiten adem op de ruïne en zwaaide een brief in de handen. „Drommels, Reimar, een groet uit Berchtesgaden!" riep hij opgewonden, „met een gentiaan er bij, door Sylvia zelf geplukt! De kleine Dienheim schrijft er een alleraardigst briefje bij, natuurlijk gedicteerd door Hare Hoogheid! Luister eens, die is goed: ze schrijven „uit louter verveling!' Ha, ha, ha! geloof jij, dat Sylvia en Ilse uit wanhoop al haar dansers bloemen zenden ? Ik niet! Zij willen schetsen hebben, zoo gauw mogelijk! Zou het alleen uit belangstelling voor de kunst zijn en de schoone jonge man haalde met een lachje, waaruit grenzelooze ijdelheid en ironie sprak, even de schouders op.
„Je gelooft dat de prinses zich interesseert voor jou Robinsonade, en ze wenscht bericht van je, via Dienheim?"
„Gij zegt het, mijn veldheer! De gentiaan is het middel tot het doel! Graaf Günther nam de gedroogde bloem uit de enveloppe en hield haar voorzichtig tusschen zijn beide vingertoppen Phine toe. „Attentie, freule'" lachte hij, „zulke



bloemen zijn een zeldzaamheid. Stel u de een of andere scène uit Gaier Wally voor: temidden van het hooggebergte, waar de bergtoppen den hemel raken en de rotswanden gehuld zijn in wazige wolken, daar stond die kleine, onschuldige bloem, welke niets van de wereld kende, dan de sneeuwtoppen en rotsspleten, en haar voorname zusters in het dal benijdde, die door duizend menschenoogen bewonderd, haar leven genoten, terwijl zij in verborgenheid en eenzaamheid verwelkte. Doch zie, een kleine voet beklimt de rots, een licht gewaad ruischt over mos en alpenkruid, blonde, golvende lokken spelen met den wind, een lachend gelaat buigt zich over de eenzame bloem en de hand van een koningskind breekt den blauwen kelk. Is dat geen zeldzame bestiering van het noodlot, freule, en een nieuw bewijs, dat niets op de wereld zoo verborgen is, of de zon van het geluk weet het te bereiken ?"
„Is de prinses al oud," vroeg Josephine zonder verder te antwoorden.
„Oud?!" Lehrbach barstte uit in lachen. „Freule, een prinses is nooit oud, al was Methusalem zelf haar speelgenoot geweest! En dan, „oud" is een woord, dat aan het hof nooit gebruikt wordt, de menschen in de residentie blijven eeuwig jong, en als zij sterven, is het altijd in de kracht van hun leven."
rDat is niet mogelijk!" antwoordde Phine naïef.
„Bij onzen lieven Heer en den uitvinder van „eau de lys de Lohse" en „rouge" zijn alle dingen mogelijk! Maar badir.age a part! U vroeg of prinses Sylvia oud is? Een kiesche vraag, die ik alleen kan beantwoorden, door u te verzekeren, dat de meest levenslustige van alle Hoogheden hartstochtelijk graag den . . . cotillon danst.
„Met u?" Josephine zag hem glimlachend aan en niet zonder een geheimen trots, dat de cavalier van een vorstin haar en Gretchen spoedig in de eetkamer van Stauffen in zou wijden in de schoone kunst van Terpsichore.
„Natuurlijk!" knikte Günther ietwat geblaseerd, sloeg zijn



sporen tegen elkaar, en zijn hand op den schouder van Reimar leggend, voer hij opgewekt voort: „De brief is natuurlijk per expresse gekomen; je excuseert me dus wel voor een paar minuten, niet waar? Ik wilde den brenger gaarne een telegram naar Berchtesgaden meegeven. Tot straks. Nogmaals mille fois pardon!"
Graaf Lehrbach salueerde, zag Josephine nog eens vol beteekenis aan en verdween tusschen het groen.
De teruggeblevenen hielden zich nog korten tijd op in de ruïne, en het was verwonderlijk, hoe spraakzaam en levendig Hattenheim werd, zoodra alleen op hem de taak rustte, het jonge meisje te onderhouden.
Met stralende oogen luisterde freule Von Wetter naar Reimar, toen hij met welsprekende woorden zijn vriend prees, zijn schoonheid en minzaamheid erkende en bijna met vaderlijken trots beschreef, hoe afgodisch de kameraden en vrienden hem vereerden, hoe zeer hij Penfant gaté der dames was, noe hij de ziel was van elk feest in de residentie, hoe een bal, waar Lehrbach niet voordanste, chic noch amusant heette en hoe hij door de positie van zijn vader zelfs aan het hof een onmisbaar vriend was geworden.'
„Wat moet hij gelukkig zijn!" en Phines gedachten vlogen vooruit naar den volgenden winter, wanneer zij al die triomfen, welke zij stellig aan zijne zijde zou deelen, met eigen
oogen zou zien.
„Bijna te gelukkig," knikte Hattenheim ernstig.
Op den breeden rijweg, welke door het park naar het veld voert, lag een korenaar; Hattenheim zag die, trok zijn voet terug' en schoof haar ter zijde. Josephine was eenige schreden vooruit geloopen, toch zag ze zijne beweging en keerde zich om. „Wat doet u daar?" vroeg ze verwonderd.
„Ik vertrap niet graag korenaren!' was het bijna verontschuldigende antwoord
„Waarom niet?'
Hij boog het hoofd en lachte op de hem eigen melancholieke manier. „Het is een gewoonte van mij uit mijne kinder-



jaren en een herinnering aan den tijd, toen ik nog door de velden van mijn geboortegrond dwaalde; vaak lagen er dan korenaren op den weg, doch nooit kon ik het van mij verkrijgen datgene te vertreden, wat God tot ons heil groeien aat, en dat den honger van menigen arme stilt. Die gewoonte is mij bijgebleven, ofschoon ik haar in de residentie zelden in werkelijkheid of in het figuurlijke in toepassing kan brengen. Ik moet bekennen, dat het wel wat overdreven is en waarschijnlijk zult gij, evenals Günther, er mij hartelijk om uitlachen !"
Josephine lachte echter niet, doch zag peinzend voor zich: terwijl hij sprak was het haar geweest als zag zij weer het teere bloemblad onder Günthers voet sterven in het stof. Ze sloeg haar oogen op, zag Reimar recht in het gelaat en ze. trouwhartig: „Ik geloof, dat gij een braaf mensch zijt."
De zonnestralen beschenen door de boomen heen het blonde haar en het verlegen, blozende gelaat. Josephine ging voort: „üe zijt zeker niet in enkel geluk en zonneschijn opgegroeid • ge kent zeker het leed, dat, zooals graaf Günther zegt dé harten der menschen verteedert." En half vragend, half weifelend, de ernst van haar woorden verzachtend door haar zonmgen kinderlijken lach, daarmede zelfs bewijzend, hoe ver van haar het rechte begrip van dien ernst was, boog ze het hoofd ter zijde en zag hem uitvorschend aan.
„Het geluk is een slechte moeder, die haar lievelingen en haar stiefkinderen heeft, en hij die tot de laatsten behoort blijft geheel zijn leven treurig!" Hattenheim zei dit volkomen kalm, dan boog hij snel de bloeiende takken der heesters die den smallen weg bijna versperden, uit elkaar, en sprak opgeruimd, het gesprek een andere wending gevende: Hier zijn wij bij de vijvers, freule; maar als u met Ieege handen bij Hans en Grete komt, stelt u de arme dieren erg teleur. Hier is brood; ik neem het altijd in reserve mee. als wü iw
pen* ingaan. *
Josephine dankte hem vriendelijk lachend. „Chacun son gout, mijnheer Von Hattenheim, graaf Günther had gelijk!



U verschilt van elkaar als dag en nacht... Ha! daar komt hij aan; zie eens hoe hij zich gehaast heeft."
Hans en Grete, de zwanen, kwamen aanzwemmen en ontvingen, behagelijk met de vleugels in het water plassend, de gave uit Phines hand; graaf Günther stond naast haar, klopte zijn vriend op den breeden rug en lachte met een mengeling van ironie en erkenning: je bent toch een dwaze vent, maar een weldoener voor alles wat kruipt en vliegt, zonder jou stierf Lehrbach zelf een wissen dood!"



VIJFDE HOOFDSTUK.
Veertien dagen waren voorbijgegaan, en geen enkele had zich ten einde gespoed zonder het verkeer tusschen Lehrbach en Grosz-Stauffen te verlevendigen; óf de uitnoodigingen wisselden elkaar af, öf de beide jonge officieren kwamen ongenood om oom Bernd en Josephine af te halen voor een rijtoer. Want sedert zij de ervaring hadden, dat freule Von Wettcr een even moedig als bekwaam ruiter was en er bovendien te paard in het oud-frankische rijkleed harer moeder verrassend schoon uitzag, werd Günther niet moede aan haar zijde door bosch en veld te draven terwijl hij soms in baldadigen overmoed met „zijn kameraad Josephine'' een „rallyepaper" improviseerde of allerlei hindernissen zocht om de bekwaamheid van zijn tegenstandster op de proef te stellen. Josephine kwam alle steeds glansrijk te boven; zij toch had als kind spelende geleerd, wat de huzaren-officier „edel sport" noemde; ze was er immers aan gewoon, over sloten en barrières te springen, het meest oneffene terrein licht en vlug over te rennen, wanneer het gold de losgebroken veulens te



achterhalen of oom Bernd op de jacht op te zoeken om hem een gewichtige tijding van huis te brengen; en rijden deed ze, hoe wilder hoe liever, geen rit was volmaakt, wanneer ze niet met loshangende haren naar huis keerde. In den beginne had Hattenheim met angstige bezorgdheid het wilde, dolle hardrijden tegengegaan en Günther overladen met verwijten, wanneer hij het jonge meisje overhaalde tot nieuwe halsbrekende toeren. Nadat oom Bernd echter verzekerd had:
„Dat kan onze Phine geen kwaad, ze hangt op haar paard als een kat," en hij zichzelf had overtuigd van de zekerheid en routine der kleine Areade, galoppeerde hij met stralende blikken, slechts oog en oor van de kinderlijke Amazone, aan haar zijde. Onvergetelijk was voor hem de middag, toen de telegraafbode onverwachts het Stauffensche voorplein opkwam en tante Renate, met de woorden: „Voor meneer — och, baron; — antwoord betaald," een geheimzinnig gesloten papier overhandigde.
Tante Renate, die met de jongelui in het prieel koffie zat te drinken, haalde den grooten bril met ronde glazen te voorschijn, waarvan de stalen beugel over den neus voorzichtigheidshalve met roode wol omwikkeld was, en bekeek met plechtige kalmte het adres. „Voor mijn man... Hm, ik zal je direkt het antwoord meegeven," en ze opende het telegram en las opmerkzaam, als zich bewust van haar recht daartoe den inhoud.
„Ik dacht het wel, het is over die houtveiling," knikte ze nadenkend - „er natuurlijk weer drie dromni..ze hield snel op en keerde zich naar haar nichtje.
„Phine, jij kunt oom wel even gaan opzoeken en hem het telegram brengen; hij is ergens in de aanplantingen, hoor! Zeg hem maar, dat ik dien meneer meteen afgetelegrapheerd heb! — Zoo een..., en onze oude Stauffensche eiken, die hooren niet bij elkaar, — al wou hij er ons ook goud voor betalen! Ik liet er nog liever zoethout van maken! —Begrepen, juffertje? Gauw dan maar!" en zich tot de beide lieden wendend, voegde zij er bij: „Als jelui mee wilt rijden, laat dan
Gauzen-Lite.



onze vossen maar zadelen, anders worden jelui paarden te moe... Je kunt ook hier bij mij blijven, net wat je wilt, het is mij hetzelfde." En tante Renate wierp de paarsche mutsebanden terug en liep naar het kasteel. „Ga maar zoo lang in de keuken, Reinschke!" riep ze den postbode toe; „de meiden zullen je wel een kop koffie geven; ik zal ondertusschen het antwoord schrijven!"
Josephine sprong van louter genoegen in het rond en juichte: „We gaan natuurlijk samen, door het bosch en langs het meer! Het is een prachtige weg, u kent hem in het geheel nog niet! Drinkt gauw leeg! Ik zal mee helpen zadelen. Dus de vossen, niet waar? U zult eens zien wat een „temperament" ze hebben; het zijn kranige, vurige dieren? Dus de vossen? Kom gauw mee naar den stal!" en zonder eenig antwoord af te wachten, trippelden de zware bespijkerde schoenen over het kiezel en verdween de gebloemde mousseline jurk achter de bloeiende heesters.
„Donnerwetter," lachte Günther, „dat noem ik kranig van die oude! Die weet, wat ze wil!" En zijn hand op den schouder van zijn vriend leggende, voegde hij er met een schertsend dreigend gebaar bij: „Als je nog eenmaal het hart hebt, dikke, mij zooals gisterenavond veertig mark al' te winnen, wensch ik jou „Commandant Renate" tot schoonmoeder!"
Hattenheim zag met eigenaardigen glimlach neer op het zilveren lepeltje, dat hij op zijn vingers balanceerde. „Ga je gang, ik neem de partij aan."
„Welke bedoel je? Mijn écarté of tantes pantoffel?"
„Het hasard," antwoordde Reimar, snel opziende; „daaronder zijn ze alle twee begrepen!"
Spoedig waren de paarden gezadeld en reden de drie jongelieden de poort van het kasteel uit, door het braak liggende land langs de uitgebreide watervlakten, die de kleine, zich rimpelende golfjes naar den oever dreven en de waterleliën terugspiegelden, die zich vol verlangen naar den vloed negen. Vaak moesten ze voorzichtig in bochten rijden door



de moerassige weide, waar het riet en de biezen: evenzoo ruischten en fluisterden, alsof ze den niets vermoedenden zwerver of ruiter waarschuwen wilden.
„Hier spookt het 's nachts," vertelde Josephine geheimzinnig; „de gekke Margriet zit hier in het riet en wascht haar bruidskleed. Men kan haar duidelijk hooren plassen en het linnen uitkloppen. Soms zingt ze en lacht spookachtig. Hu, het moet vreeselijk zijn."
„Wie is die zindelijke jonge dame?" vroegGtintherschertsend. „Is het der moeite waard, om kennis met haar te maken, evenals met Lorelei en Venus?"
„Wie Margriet is? Wel, de spinster, die haar bruigom ontrouw werd; de arme man zocht toen zijn dood in dit moeras: als boete zit ze nu al honderd jaar in het riet, en moet daar altijd en altijd blijven!"
„Die ontrouwe Margriet!" zuchtte Gtinther met eendiepen blik op Josephine. „Dat komt ervan, als mooie meisjes zoo lichtzinnig spelen met mannenharten! Hoe staat het er tegenwoordig mee in Stauffen? Houdt men nu de trouw beter in waarde dan voor honderd jaar?'
Het zonlicht verhelderde haar rein onschuldig gezichtje, haar geheele ziel lag in den blik, met welken ze aarzelend, maar toch zoo oprecht den jongen man aanzag.
„Ja, tegenwoordig is men trouw op Stauffen, en blijft het
ook." . .
Giinther sprong hierbij uit tden zadel, waagde zich niettegenstaande alle waarschuwingen in het riet en brak een gele lelie af. Josephine stak ze aan haar boezem. Het geel der bloem stak schel af tegen het donkere rijkleed; dat deed Hattenheims eerlijke oogen pijn en zwijgend wendde hij zijn blik ter zijde.
Verder voerde de weg door het woud, waar ernstige, eeuwenoude eiken hun droomerige schaduwen wierpen en zich met de breede bladrijke takken welfden over de lanen en paden. Door de stilte heen klonken bijlslagen.
„Hier wordt gehakt!" zei freule Von Wetter. „De hout-



vester zei, dat het hier wel een wildernis leek en dat het hout aan den wortel rot werd! Toen heeft oom maar besloten enkele stammen om te laten hakken om aan de andere wat lucht te geven."'
Günther zag met den blik van een kenner naar de reusachtige boomen. „Natuurlijk," riep hij belangstellend uit, „als ik in ooms plaats was, liet ik den heelen boel uitroeien; er steekt een kapitaal in dit boscli en het brengt geen penning rente op. Mille diantres! ik wou, dat wij er het tiende van hadden op Lehrbach; wij hebben niets anders dan nieuwe aanplantingen, en die hebben eeuwig veel van slierasperges! — Ha, daar is oom Bernd! Hem zelf zie ik nog wel niet, maar zijn rookwolken stijgen boven den houtstapel uit."
Aan den zoom van het bosch werd halt gehouden en daar bleven de brengers van het telegram, oom Bernd en de houtvester wat praten. „Heeft mijn vrouw hem afgetelegrapheerd? zuchtte oom Bernd en krabde zich met eendiepen zucht achter het oor. „Dat's jammer; de kerel betaalt goed. Enfin, als mijn „Lycurgus" niet wil, dan valt er niet aan te tornen! „Ce que femme veut, Dieu le veut! zeggen de Franschen, — en ter wille van den lieven vrede zal ik haar haar zin maar laten doen." En zich tot den houtvester wendend, zei oom Bernd, terwijl hij zijn snorren krijgshaftig opstreek en de wenkbrauwen fronste: „Daar telegrapheert mij die Berlijnsche sinjeur weer over de veiling der boomen, — maar met dat heer doe ik geen zaken, daar laat ik mij niet mee in; dat is eenmaal mijn wil, en daar laat ik mij niet van afbrengen. Begrepen? Hij kan naar den drommel loopen, ik zal hem meteen een weigerend antwoord zenden!"
„Best, baron," zeide de oude getrouwe ernstig, en de ritmeester keerde zich naar zijn nichtje en de officieren en meesmuilde vergenoegd: „Komt nu maar mee, kinderen: ik heb hier nog wat brood en worst, en een paar flesschen Beiersch!" en vertrouwelijk naderbij komend, ging hij zachter voort: „Maar mondje dicht, hoor; mijn vrouw vindt zoo iets overbodig. Begrepen? Van het brood zou je nog kunnen spreken, maar



van het bier...!" en oom Bernd legde vol beteekenis den vinger op den mond.
Phine plukte bonte woudbloemen en heidekruid en vlocht daarvan een krans; Günther boog de eikentakken voor haar naar beneden, en liet haar voor haar knielend zijn hoed tooien. Het jonge meisje wenkte Hattenheim ook de knie voor haar te buigen; ietwat onhandig en links liet hij zich neer in het zachte mos, zijn gelaat scheen rooder dan ooit, en in plaats van zulke beleefde, galante dingen te zeggen als Günther, trilden zijn lippen slechts. Josephine wees lachend op den krans, waaruit een korenaar, — wel wat ongratieus — kwam steken. „Die heb ik expres voor u en u alleen uit het veld gehaald," lachte zij vroolijk. „U verdient wel die nuttige plant als sieraad te dragen!" en daarmede legde ze de Irissche, donkere bladen om Reimars hoed.
„Donnerwetter, Reimar, je ziet er uit als de heilige Apes, waar de Egyptenaren omheen dansten!" barstte Günther in lachen uit. „En de korenaar als een voelhoorn vlak vooruit... pardon, freule, u is wel wat ondeugend?''
losephine zag hem verschrikt aan: „Ondeugend? Ik heb het toch heel goed gemeend! Als mijnheer Von Hattenheim niet tevreden is met den krans, mag hij hem direct wegwerpen!"
Hattenheim boog zich snel en kuste de hand van het jonge meisje. „Al lachte de geheele wereld mij ook uit, ik zou dien krans toch met trots dragen en wachten tot de versmade korenaar haar vruchten brengt; dan lach ik misschien ook, — en wie het laatst lacht, lacht het best'" „Bravo!" applaudisseerde Günther, „sprekend Cicero!"
lntusschen was te Grosz-Stauffen de equipage van den minister voorgereden, die de „beide deserteurs" kwam afhalen; hij vond tante Renate en „het kleine goedje uit de pastorie" in het prieel; de laatsten ontvingen hem met luid gejuich.
„Ben je daar weer?" vroeg de kleine Lize, terwijl ze met uitgebreide armen naar den ouden lieer kwam toestormen en



zich aan zijn knie liet hangen. Blijf je nu een beetje lang hier, en mogen we dan weer in de mooie kamers? kom je ook om te dansen?" en daarbij drukte zij zich nog dichter tegen hem aan, en stak hem het kleine mondje toe tot een kus.
„Heb je niet gehoord, wat ik gezegd heb," kraaide Liesje brandend van ongeduld, een nieuw bewijs leverend, dat een „ordeteeken" niet altijd het noodige respect afdwingt en rang en titel in Grosz-Stauffen aan ijdele willekeur waren prijsgegeven. Op hetzelfde oogenblik voelde zij zich door Gretchens krachtige hand bij den arm grijpen en naar zich toe trekken.
„Maar, Liesje, wil je wel eens niet zoo lastig zijn en beleefd „u" zeggen!" fluisterde het oudste meisje doodelijk verlegen ; en de eene krullebol na de andere verdween in het aangrenzend boschje om daar onder luid getier hun spel voort te zetten.
Zijn Excellentie herademde en trad lachend naar tante Renate, die de jongste der woelwaters op den schoot hield en zich er eerst nu van bevrijden kon.
„Ik mag wel mijn excuus maken over zooveel rumoer," knikte ze en gaf graaf Lehrbach de hand, „maar u weet, hoe moeielijk ze stil te houden zijn; en sedert ze het dansen in het hoofd hebben, is er geen land met hen te bezeilen!"
De zon was reeds achter de donkere toppen der pijnboomen verdwenen, toen de kleine cavalcade weer het voorplein kwam oprijden. Vooraan gingen Günther en Josephine.
„He, stop! riep de jonge Lehrbach plotseling, en greep de teugels van zijn buurvrouw; „het begint donker te worden, pas op, daar ligt een kruiwagen!"
Josephine wierp haar hoofdje in den nek, zag Günther een oogenblik sprakeloos en met groote oogen aan, daarop begon ze luid te lachen en ontrukte hem met krachtige hand de teugels.
„Op zulk een afstand en dan bang!" spotte ze. Dat zou wel de eerste maal zijn, dat ik uit den wegging! ' Een licht



klappen met de tong, en bijna onzichtbare beweging van de karwats: „en avant, hop"' en de hoeven sloegen vonken uit de steenen, het donkere rijkleed waaide op en vlug en licht sprongen ros en amazone over de hindernis.
„Kranig, op mijn woord, heel kranig!" de huzaar zette de tanden op elkaar, gaf zijn paard de sporen en volgde het jonge meisje; „maar roekeloos, freule, werkelijk meer dan roekeloos," ging hij voort.
„Ik zou het nooit gewaagd hebben een jonge dame tot zoo iets aan te zetten, of ze moest den naam Renz dragen! Ge weet, dat ik voor mij zeiven nooit beangst ben, — voor u, is wat anders!" — Nu lag er een wolk op zijn voorhoofd, hij hield den vos in en liet de stijgbeugels vallen.
Josephine keerde het hoofd om, haar lachende blik veranderde en verschrikt zag ze Günther aan: „Wat kijkt ge boos, en dat uit angst voor mij?" Hij haalde de schouders op en zei scherp: „Ook uit angst voor u, maar in het algemeen wordt een cavalerist niet gaarne door eene dame gehouden voor een bangelijk ruiter!" En hij sprong op den grond en wierp den knecht de teugels toe.
Josephine verstomde en keek peinzend naar haar hand, waarop de teugels vuurroode strepen hadden achtergelaten; daarna boog ze zich naar Von Hattenheim, die zwijgend gereedstond haar van het paard te tillen.
Hij zag zeer bleek, doch glimlachte. „Het was een lust u te zien!" zei hij.
„En was u niet bang voor mij?"
„Neen, ik was te zeker van u." De plompe leeren schoen van het jonge meisje rustte in zijn hand. Zonder te antwoorden, liet Josephine zich langs zijn krachtige gestalte glijden, knikte hem vriendelijk toe en verdween in het huis, om het ongemakkelijke lange rijkleed uit te trekken. Nog hoorde ze, hoe de kleine bezoekers door den tuin kwamen aanstormen, als gewoonlijk joelend en kraaiend, als gold het een wedijver met de bazuinen van Jericho.
Nog buiten adem trad ze haar kanier binnen en drukte de



handen tegen haar jagend hart. „Wat is het toch vreemd," dacht ze met brandende wangen, „en hoe verschillend zijn de beide vrienden! Die vervelende Hattenheim, dien men het kan aanzien, hoe onverschillig ik hem ben, en hij, Giinther, die mij zoo liefheeft!" En met een gelukkig gevoel boog „Haideröslein" zich naar het venster en keek naar den tuin, van waar het rumoer van stemmen haar tegenklonk.
Hattenheim stond bij den minister en tante Renate en streek verlegen over de krullende haren van een der kleinen, die hem met geweld bewijzen van haar vriendschap wilde geven. Giinther stond tegen het prieel geleund, omringd door andere kwelgeesten, die onder oorverdoovende betuigingen van hun vreugd hun twijfelachtig gekleurde handen en handjes dichter bij het toilet van den jongen man brachten dan wel wenschelijk was voor de lichte kleur.
Daarmee maakt Günther echter „korte metten," pakte den brutaalste als een dashond op, en hop! hop! daar zaten ze de een na de ander, zelfs in bonte rij, op het dak van het prieel. De kinderen beschouwden het als een grap en kraaiden van pleizier, doch Giinther hief nog eenmaal dreigend den vinger op, vatte Hattenheims arm en zei: „Ziezoo, van die plaag hebben we wat rust!" en volgde kalm zijn vader, die met tante Renate en mademoiselle naar het kasteel gegaan was.
Een ge&chreeuw als van moord en brand verhief zich boven van het prieel.
.,Maar, Günther, ben je van plan die kleuters daar te laten zitten?" vroeg Hattenheim.
„Natuurlijk, dan zijn we ten minste die schreeuwlelijken kwijt; ze maken mij waarachtig zenuwachtig," en de jonge graaf steeg de trap op.
Hattenheim volgde, doch na eenige minuten keerde hij terug, liep snel naar het prieel en bevrijdde de onvrijwillige luchtschippers.
Op algemeen verlangen zou na het avondeten, dat uit dikke melk, zwart brood, boter en ham bestond, het eerste gedeelte van de „lanciers' worden ingestudeerd. Mademoiselle



zat reeds „slagklaar" voor de oude piano en intoneerde voor de zesde maal. „En wat zeg je van mijn kippen", - doch graaf Günther had de rijen zijner getrouwen nog niet in orde gesteld: hij danste met Phine, Hattenheim met Gretchen, doch het derde paar ontbrak nog.
„Oom, u moet meedansen," riep Phine met smeekende oogen, „en tante, tantetje, u ook. U kent het alle twee bepaald nog wel van vroeger! En zij hing zich aan den arm van den ouden ritmeester en trachtte hem met zich voort te trekken.
Günther maakte ondertusschen het hof aan tante Renate. „U het dansen verleerd hebben, barones!" riep hij met een ongeloovig gezicht uit. „Dat kan ik niet aannemen! Ik weet immers maar al te goed, wie een van de meeste gevierde danseuses in uw tijd was. Niet waar, cher père, u vertelde het mij dikwijls, — en tegenover u kan de barones niet loochenen." Günther liet bijna eiken zin vergezeld gaan van een diepe buiging, terwijl een der kleine plaaggeesten hem uit wraak permanent in zijn been kneep en schreeuwde: „Hoor eens, onze Frieda kan veel mooier piano spelen.'
Günther gaf het kind een tik, zijne Excellentie boog zich beleefd glimlachend voor mevrouw Wetter en zei: „Met de jeugd moet men jong zijn, barones, en het voor mij een voorrecht zijn een van onze bevalligste danseuses nog eens te mogen bewonderen. Helaas verbiedt mij mijn asthma uw cavalier te zijn, maar ik hoop als dankbaar toeschouwer geducht te applaudisseeren."
Tante Renate voelde zich zeer gevleid. ,.ln "s hemels naam dan," zuchtte ze hoofdschuddend, „om de kinderen pleizier te doen, niet uit coquetterie. Slecht mensch, een vrouw op mijn leeftijd nog complimenten maken!" en dreigend hief ze den vinger op, en legde krachtig haar hand op oom Bernds schouder. „Allons, vooruit, oudje, en goed de ooren open, hoor, dat we geen dwaas figuur maken!'
„Maar, Renaatjelief, met die bestoven laarzen!" weerstreefde de ritmeester met plotselinge ijdelheid.
„Daar zullen we niet op letten," zei zijne Excellentie, en



Günther en Josephine voerden het waardige paar in triomf naar hunne plaats.
Dl jongste spruiten zaten als orgelpijpen op de stoelen aan den wand, schommelden met hun beenen en kraaiden nu en dan eens van de pret. Zijne Excellentie leunde achteruit in den gemakkelijken stoel en veegde zijn pinze-nez schoon.
„Clompliment a vos places!" commandeerde Günther.
„Wat zeg je?" trompetterde een der vlashoofden aan den muur; mademoiselle zette „En wat zeg je van mijn kippen" met een valsch akkoord in en het onderricht nam een aanvang.
„Het is, of een sylphide mij voorbijzweeft!" fluisterde Günther zijn kameraad in 't oor, wanneer Josephine en Grete hen op de zware schoenen voorbij kwamen dansen, dan weer kneep hij hem ongemerkt in den arm en mompelde tusschen de tanden: „Kijk die twee oudjes toch eens, het is om te stikken!"
Hattenheim vertrok geen gezicht en keek met een soort van aandoening naar tante Renate, die gracieus haar kleed aan beide zijden ver van zich af hield en zoo sierlijk en behoorlijk wipte en huppelde, dat met één tooverslag een geheele balzaal vol wijde crinolines, korte lijven en „kurkentrekkers" voor zijn geestesoog verrees.
Het was alsof oom Bernd ook jong was, ridderlijk drukte hij de hand zijner danseuse aan zijn hart, wiegelde en sprong zoo, dat het geleek, als hadden de jongelui, bij hem vergeleken, een laadstok ingeslikt.
Mademoiselle hield vermoeid op, Günther kuste dankzeggend tante Renate's hand en kon geen woorden genoeg vinden voor zijn bewondering; de muurdecoratie kwam aantrippelen en dankte den hemel, dat ze zich weer mochten bewegen.
„Toe, Phine, doe jij nu eens dien dans met je beenen in de lucht!' commandeerde er een, op wie de polka-mazurka een diepen indruk gemaakt had; een tweede ging naar tante Renate en herinnerde vleiend aan „iets lekkers, iets om te eten."



Daarna werd er nog een half uurtje toegestaan voor de
andere dansen en de minister vroeg verlof een cigarette te mogen aansteken.
Oom Bernd trok een gezicht, als wilde hij zeggen: „O heilige onwetendheid,'' keek angstig naar zijn vrouw en schraapte zich verlegen den keel.
Mevrouw Von Wetter scheen een hoofd te groeien, lachte zoo vriendelijk mogelijk en knikte: „Met genoegen, Excellentie; een cigarette heeft zelfs voor ons dames altijd een aangenamen odeur; mijn man heeft alles bij de hand;" en met een veelbeteekenenden blik tot haar echtgenoot voegde ze dezen toe: „Och, beste man, haal jij je rookgerei eens boven.'
De ritmeester antwoordde stralend: „Direct, Renaatjelief, direct!" en zich met het zelfbewuste gelaat van een heer des huizes, tot den minister wendend, riep hij met veel dapperheid uit: „Ja, ja, wij zijn nog zoo dom niet, niet waar. Excellentie; we laten de
jongelui dansen en rooken liever samen gezellig onze pijp; de koekoek weet, hoeveel het mij gekost heeft haar zoo



lang te moeten missen!" En hij wreef zich in de handen en strompelde, zorgvuldig het tapijt vermijdende, de deur uit.
Heel in de verte rolde de donder, matte, flauwe bliksemstralen flikkerden in de lucht, door de geopende vensters drong een frissche, verkwikkende luchtstroom. Josephine boog zich ver uit het venster en genoot met volle teugen van het heerlijke koeltje, dat haar de krullende lokken van de verhitte slapen deed afwaaien.
Günther stond aan haar zijde, geleund tegen het kozijn en zag neer op het bekoorlijke profiel der kleine Ganzen-Lize. „Zijt ge bang voor onweer," vroeg hij haar met zachte stem, en de blik, waarmee hij haar in de oogen zag, was niet toornig meer.
Zij schudde het hoofdje: „neen, vandaag niet."
„En waarom juist vandaag niet?" Hij boog zich naar haar toe, trok de bloeiende twijgen van den rozelaar naar binnen en plukte werktuigelijk de jonge blaadjes uit elkaar.
„Omdat gij bij mij zijt." Ze zei het zoo eenvoudig, zoo oprecht; zij geleek den rozeknop, dien hij in de hand hield, ze was nog een kind. maar toch gereed zich te ontwikkelen tot volle, bloeiende pracht. De rozeknop werd als speelgoed door den jongen man ontbladerd.
„Ge hebt dus graag, dat ik bij u ben? Ge weet ook, is het niet, dat ik mijn bloed, mijn leven geven zou om u te beschermen?''
Droomerig zag ze hem aan en glimlachte: „Kon het maar altijd zoo blijven!" Haar blik hing als betooverd aan de purperen bloemen in zijn hand, die bijwijlen flonkerden in het schelle blauwachtige licht.
„Wensch dat niet," zei hij op gedempten, doch hartstochtelijken toon; „het heden is voor u nog een raadsel, dat de wereld en de toekomst voor u oplossen zal, in duizend gelukkige uren! Deze bloemen hier zijn als de toekomst, die het bonte woelige leven in de residentie u brengen zal."
Plotseling vielen zware regendroppen uit de lucht en trilden gelijk tranen op de donkere bloemkelken. Graaf Günther trad



snel in de kamer terug, sloeg den arm om het middel van het jonge meisje, en op zachte melodie van de wals zweefde hij met haar voort.
Ondertusschen zaten de minister en oom Bernd bij elkaar te rooken. Zijn Excellentie, zittende in een hoogen fauteuil, had een paar bijna onmerkbare trekjes aan zijn fijne cigarette gedaan en ze daarna weggelegd om de vermoeide oogleden dieper en dieper te laten zinken. Oom Bernd zat behagelijk en breed in den hoek van de canapé; hij hield zijn korten meerschuimen pijp tusschen de tanden, en blies zulke rookwolken dat zijn vriendelijk gelaat, als een roode volle maan door den blauwen nevel kwam kijken; daarbij redeneerde en gesticuleerde hij met den grootsten ijver, en verhaalde zijn drie onvergetelijke ontmoetingen met zijn „keizer" met zooveel vuur en opgewondenheid, dat eindelijk allen zich om hem heen schaarden en bleven luisteren, totdat het rijtuig der familie weer voor kwam rijden, en allen afscheid deed nemen.
Snel als een droom gingen de weken voorbij. Josephine schenen de dagen half zoo lang als anders, en de uren, die Günther op Stauffen, of zij op Lehrbach doorbracht, zie, het was haar als droegen ze bonte vleugels, waarop ze voortvlogen, even snel en trouweloos als de schitterende vlinder, die reeds verdwenen is, voor men de raadselachtige pracht van zijn schoonheid volkomen aanschouwd en in zich opgenomen heeit.
Weer ontplooide de zomerhemel zijn diep blauw, met gouden stralen doorweven kleed; vriendelijk en vroolijk lachend scheen de zon, en toch was het een dag, die „Haideröslein" zoo droevig, zoo somber scheen, al was het geheele firmament een zee van tranen, die nedervielen op bloem en blad, in hart en ziel, ja ze voelde ze langs haar wangen glijden: vandaag was immers de dag voor het afscheid. De grafelijke equipage reed het slotplein op; nog een paar korte vluchtige uren gingen vroolijk als altijd voorbij. Günther had ge-



stikt van lachen, toen de kleinen van de pastorie, luid weeklagend, met groote schoone zakdoeken in optocht den tuin binnenkwamen; daarom schaamde zich Phine voor hare tranen, drong ze terug en wischte snel de mooie oogen af. Waarom zou ze ook treurig zijn? Dezen winter zagen ze elkaar immers weer in het tooverland van al haar gulden droomen, Günther zei het immers zelf en schertste met de kinderen en Grete.
Hattenheim zeide weemoedig: „Onze gelukkige vredige zomer is voorbij, nu komen de najaarsstormen; de herinnering aan de schoone eenzaamheid hier zal gelijken aan de rots, waarop zich de bruisende stroom breekt." Phine zag hem aan zonder hem te begrijpen en zei troostend: „Ik kom van den winter op de bals aan het hof." Donkere wolken trokken over zijn gelaat en hij zuchtte: „Van den winter! Ge zult er veel ijs en koude vinden; maar overal, ook onder de sneeuw zijn er bloesems, die op uw komst wachten, — de witte passiebloem, die een kruis draagt en het symbool der hoop is." En hij drukte het jonge meisje zenuwachtig de hand en wendde zich snel af, om afscheid te nemen van oom Bernd.
Op dit oogenblik kwam Günther aanloopen, geheel buiten adem en achtervolgd door de kleine schaar, van welke hij met practisch gebruik der schoone zakdoeken, de handen aan elkaar gebonden had, om zoodoende alle mogelijke afscheidshanden en aandoenlijke duwen en stooten te ontloopen. Die „afgrijselijke kleine pootjes" waren steeds de ruïne van zijn lichte handschoenen en daarom was luitenant Lehrbach zoo vindingrijk geworden.
Hij stak Josephine beide handen toe, zag haar lang en diep in de treurige oogen en sprak: „Leef gelukkig, Haideróslein! Het was een idyllische tijd, vergeet hem en mij nooit en kom vooral van den winter bij ons; een geheele wereld vol vreugde en geluk, vol glans en weelde, wacht je daar. Dus tot weerziens, is het niet?" en voor de laatste maal rustte zijn blik op haar en drukte hij haar de hand; het was alles als een droom, voor hem een vluchtig voorbijgaande, voorjose-



phine echter die eenige en eerste, welke het menschenhart sneller doet kloppen van geluk, waaruit het ontwaken door bittere tranen besproeid wordt, en welks verdwijnen witte doodsbloemen om de slapen vlecht.
Daarna werd het weer eenzaam en stil op Grosz-Stauffen als te voren. Josephine telde de dagen van het weerzien en was treurig te moede, als de vogel in de kooi, wiens jubelende makker hem van uit den blauwen aether een betooverend lied van geluk, liefde en vrijheid voorzong.



ZESDE HOOFDSTUK.
De za en van het Casino der officieren te H. waren beroemd wegens hun weelderige, smaakvolle inrichting. Het plafond der in oud-duitschen stijl gebouwde eetzaal werd gestut door slanke gebronsde zuilen; door breede, gebeeldhouwde lijsten en gelijke velden ingedeeld, terwijl de vrije strepen behangen waren met gobelins, droegen de wanden als sieraad de buitengewoon fraaie fresco's van een bekenden meester, die langen tijd geleden bij het regiment huzaren gestaan had en uit gehechtheid daaraan het gebouw had laten zetten. Symbolische figuren, krijgstafereelen voorstellende, praalden op den gouden achtergrond, omgeven door ornamentale schilderingen in lichte en blauwgroen geschakeerde kleuren. Onder deze schilderijen liepen bronzen lauwerkransen, bijeengehouden door baroque gevormde schilden, waarom zich kransen van de zonderlingste en fijnste wapenen vlochten. De noordkant der zaal werd ingenomen door het meesterlijk bewerkt buffet, waarop kannen en schalen schitterden, welke, voorzien met toepasselijke wapens en namen, meest afscheidsgeschenken van vertrokken kameraden waren.
De rijke versiering van het buffet kwam overeen met de verdere inrichting, de hooge fraai gesneden stoelen, het antieke uurwerk, de Siberische wolfsvellen. Aan beide zijden van de eetzaal sloten zich de rook-en speelsalons aan, welke met hun behagelijke élégance, hun slepende portières, hun gemakkelijke schommelstoelen, hun knetterende haardvuren, het eigen „thuis'' der jonge officieren vervingen. In deze zalen werden de groote feesten gegeven, waarop het rijke regiment



de aristocraten van de stad en het land, ja zelfs de hertogelijke familie ontving, om met onovertroffen luxe en overdaad den gastheer te spelen.
De novemberstorm deed de kale boomtoppen buigen en dreef de eerste sneeuwvlokken tegen de spiegelruiten van Casino; een fijne ijskorst kraakte onder de voeten en zacht ruischend vielen de stijfbevroren kastanjebladen op het plaveisel; de winter had zijn intrede gedaan.
Op de breede marmeren trap van het Casino kletterden een paar sporen en sloeg een sabel onder de haastige schreden van zijn drager tegen de steenen. Met den kraag van de jas tot aan de kin opgeslagen en beide handen diep in de zakken, trad een eerste luitenant snel door den corridor en ging, zonder zonder zijn jas af te leggen de kleine buffetkamer binnen.
Ofschoon het nog vroeg op den middag was, brandde de gaskroon toch reeds in de halfdonkere vertrekken en wierp haar gedempt licht op het door de koude hooggekleurde gelaat van den binnentredende, wiens scherp geteekende trekken werden omlijst door een korten, gesoigneerden baard en verhelderd door levendige, verstandige diepliggende oogen.
„Aha, daar is Clodwig! Je komt net bijtijds om onzen vierden man te zijn!" klonk het luid door elkaar van een klein tafeltje, waar twee huzaren en een jongmensch in civiele kleeding zaten whist te spelen. „Gauw je jas uit en meegespeeld!"
„Vandaag niet jongens, ik heb waarachtig geen tijd!" antwoordde de regimentsadjudant en schudde met een zoekenden blik het gefriseerde hoofd „lk zoek Lehrbach al een half uur lang, eerst in de manége, waar hij eigenlijk nog zijn moest, toen op zijn kamers, waar hij nooit te vinden is, en eindelijk hier. Dejeuneert hij hier misschien ? Ik moet hem gauw hebben. Er is een nieuwtje, jongens!"
„Een nieuwtje! Donnerwetter! Lehrbach! Fortunatus!" Als geëlectriseerd sprong het klaverblad op om met ettelijke andere heeren een kring te vormen om den nieuw aangekomene.
Gnnz^n-Lise.



„Natuurlijk is hij hier; hij heeft een gast over, een van de ulanen uit D ...; ze zijn in de eetzaal. Ha, daar is zijn tweede ik! Heidaar, Hattenheim, waar schuilt je vriend?" Door de donkergroene portières trad de krachtige gestalte van Hattenheim binnen; hij lachte goedmoedig, hield een cigarette tusschen de tanden en wees, met een Iakoniek „fazant met zuurkool" over zijn schouder heen naar de eetzaal.
„Hij heeft iemand over, niet waar?" vroeg de adjudanten trok zijn jas uit. „Enfin, dat komt er niet op aan, daaraan zullen we ons niet storen. En avant, messieurs! Allemaal moet jelui er bij zijn!" En met stormpas gingen ze lachend en nieuwsgierig pratend door de beide aangrenzende vertrekken en traden de eetzaal binnen.
Graaf Lehrbach zat aan het eind der zaal aan een tafel, waarop voor zijn gast en hem een keurig déjeuner gereedstond. Evenals de najaarsstorm, die de vensters deed schudden, kwam de vroolijke schaar der jonge lieden door baron Clodwig aangevoerd, de beide etenden storen. Luide gezegden, antwoorden klonken heen en weer, Lehrbach was opgestaan en steunde de hand, waarin hij nog het fijne damasten servet hield, op de hooge leuning van zijn stoel.
„Een telegram, Clodwig?" riep hij eenigszins verwonderd uit. „Toch geen ongeluk op de jacht?"
„Wel neen, wie zou dan vergeten, dat zelfmoord doodelijk is ?" lachte de adjudant en een jong advocaat ging nieuwsgierig op de teenen staan en trachtte over den schouder van den sprekende heen het adres van het telegram te lezen. Clodwig hield er echter snel een courant voor. „Eerst het een en dan het ander! Lehrbach, onsterfelijke kerel, je dolle streken zullen je nog beroemd maken, evenals den grooten sport-held, Miinchhausen zaliger; het eerste artikel staat al kranig en wel gedrukt. Zie maar eens hier; hoeden af, vrienden!" En met grappige plechtigheid toonde hij den kamaraden de courant met het rood aangestreepte artikel.
„Laat zien, laat zien!" klonk het dooreen en verscheiden anden grepen gretig naar het blad „Voorlezen. Hoort, hoort!"



Hattenheim had liet echter haastig gegrepen, wierp er een snellen blik in en reikte het dan met een gelukkig lachje aan zijn vriend. „Het is over de weddenschap, Günther!"
Terwijl de jonge graaf het artikel doorvloog, spraken allen weer vroolijk en luid door elkaar, het blad trilde tusschen zijn slanke vingers, een licht rood verfde zijn slapen, en diep ademhalend openden zich zijn lippen.
„Van welke weddenschap is er sprake," vroeg de ulaan aan Clodwig, die beleefd lachte en tegenover den vrager plaats nam.
„Heeft Lehrbach u daar niets van verteld? Dat noemjik bescheiden als het viooltje, dat in het donker bloeit! Het is al een week lang het praatje van de geheele residentie. Hebt u misschien wel eens hooren spreken van het jachtslot „La Solitude" hier in den omtrek, zoo wat vijf kwartier van de stad gelegen ? Eenige weken geleden ging Lehrbach met Von Dahnwitz, een jong grondbezitter uit de buurt een weddenschap aan om dien weg af te leggen, in den ongeloofelijk korten tijd van tien minuten, wel te verstaan tien minuten, waarde kameraad. Von Dahnwitz neemt haar aan en onze waaghals stijgt te paard. Tusschen de stad en het dorp Keutlin kruisen echter de rails den grooten weg. Lehrbach geeft zijn paard de sporen, ziet beide slagboomen gesloten en den trein, die op een kleinen honderd meter afstands komt aanstoomen. Indien hij den eindeloozen goederentrein afwacht, is zijn weddingschap reddeloos verloren. Het paard dus aangezet, de vonken spatten hoog uit de steenen; in één sprong is hij over den eersten slagboom, .daarna over de tweede barrière, en voort vliegt hij, den ontstelden baanwachter voorbij, als de wilde jager op zijn vurig ros, om werkelijk in tien minuten zijn doel te bereiken. — Wat zegt u van zoo'n rit? Ik blijf er bij, onze Lehrbach moet een verbazenden honger gehad hebben, want denk eens: hij heeft om niets anders gewed dan om een goed déjeuner!"
„A la bonne heure," knikte de ulaan en klopte Günther trotsch op den schouder, „dat heb je kranig gedaan m'n jon-



gen; maar een roekelooze waaghals ben je en blijf je, en als ik je oude heer was, zou ik eens een ernstig woordje met je gesproken hebben."
„En nu verder, heeren! Het mooiste van de heele historie komt nog!" riep Clodwig luid uit. „Dus een oogenblik stilte voor het telegram."
„Aha, juist, het telegram! Voor den dag er mee; wij branden van verlangen.''
„Hier, Lehrbach, lees zelf." De adjudant overhandigde den jongen officier het couvert en wendde zich naar de omstaande heeren.
„Het telegram was aan mij geadresseerd, heeren, en heeft me alweer het bewijs geleverd, wat een geluksvogel we toch in ons regiment hebben! Een der leden van de renclub te Berlijn vraagt mij, ingevolge het artikel in de sportbladen, informaties omtrent ros en ruiter, den naam en eventueele verkoopplannen van den laatste, en natuurlijk den prijs van den braven renner. — Nu, Günthertje, wat zeg je daarvan?"
Lehrbachs oogen schitterden, zijn bovenlip trilde zenuwachtig, doch zijn stem klonk even kalm als gewoonlijk en de lichte beweging van zijn hand, waarmee hij de heeren uitnoodigde plaats te nemen, was bijna onverschillig.
„Wat ik er van zeg? - Dat weet ik zelf nog niet, ik reken echter op jelui goeden raad en verzoek je allen met mij te klinken op het debuut van Mercurius!" En Lehrbach stak het telegram in zijn borstzak en gaf den kellner halfluid zijne bevelen.
„Het spijt me, maar ik heb geen tijd," riep Clodwig. die achter zijn stoel was blijven staan. „Je weet de koninklijke dienst en een gezellig déjeunertje op de societeit, dat zijn er twee! Maar ik zou dien kooplustigen sinjeur graag per ommegaande antwoord zenden. Vertel me dus eens: wat ben je van plan? Als ik je een raad mag geven, verkocht ik op alle manier; want entre nous sois dit, messieurs, Mercurius loopt goed en ziet er ook niet kwaad uit, maar dat's ook alles: een dienstpaard wordt hij zijn leven lang niet!"



„Ik vind hem een kwade rekel!" schreeuwde een dikke, bleeke, opgeblazen tweede luitenant. „Ik herinner mij nog levendig, dat, in den tijd van de manoeuvres, het vervloekte beest mij bijna mijn nek had laten breken; als hij maar een kuil of een heg in de gaten kreeg, was ik zoo goed niet of ik moest er met hem overheen!
„Dat heb ik je vooruit gezegd, Hassel! temperament zit er in. Prosit! Je geredde hals zal leven!''
„Je bent toch niet van plan hem op stal te laten rentenieren?" vroeg Hattenheim meesmuilend. „Nonsens! je hebt immers „Fancy Fair" en „Golden Dreanr," die zijn driemaal meer waard dan Mercurius!"
„Daarin heb je gelijk; ten tweede is de bruine wel wat zwaar," zei Günther en schudde het hoofd; en dan, ik vertrouw hem niet, of ik moet hem zelf onder hebben, en dat is op den langen duur ook drommels lastig!"
„Talm dus niet en bijt toe!"
„En een aristocratische prijs, hoor!" beijverde zich Hassel te zeggen. ,,Je hebt het nu zelf in je hand, en met zoo'n Berlijnschen bluf hans hoef je geen consideratie te gebruiken."
„Laten we dan vierduizend mark zeggen, en dan adieu Madrid ?"
„Wat vierduizend? Zooveel heeft hij je zelf gekost,' lachte Hattenheim slim. Altijd gentlemanlike. Een paard, dat uit het huzarenregiment van H. komt, kost zijn vijfduizend mark, al was het ook kreupel aan alle vier zijn pooten."
„Bravo! bravo! de dikke heeft gelijk! Tefegrapheer vijfduizend !''
„O je kunt altijd gemakkelijker iets laten vallen dan opslaan!" knikte Clodwig.
Lehrbach kreeg lachend zijn portefuille. „Bij mij is 't altijd prix fixe : als mijn onbekende vereerder vijfduizend mark voor het beest geven wil, kan hij het krijgen. Ergo, een antwoord opstellen, Clodwig. Maar eerst op aller welzijn!"
„Vivat! op ros en ruiter! Dat zij leven !" klonk het juichend uit alle monden.
J



Daarna opende Lehrbach zijn brieventasch en scheurde haastig een blad uit zijn notitieboek. Ettelijke losse bladen, potloodschetsen door den jongen graaf ontworpen, vielen op de tafel neder.
„Ah, pardon, maestro, mogen onze profane oogen bewonderen?" vroeg Clodwig en nam een der papieren op. „GanzenLize? Chapeau bas, dat's een mooi kopje! En in Juni in Grosz-Stauffen ontworpen ! Hoor eens, chevalier sans peur et sans reproche," — Clodwig kneep één oog dicht en zag den schoonen jongen man meesmuilend aan, — „zeker weer een van je kleinen amours, pour passer le temps?"
Lehrbach lachte vroolijk. „Ganzen-Lize ? Waarachtig, daar heeft hij mijn Ganzen-Lize in de hand! Kijk haar maar eens goed aan ! De jonge dame behoort niet tot mijn kleine, integendeel tot een van mijn grootste veroveringen. Wie denk je wel, dat die ganzenhoedende landelijke schoone is ?"
„Günther!" Hattenheim richtte zich op in zijn volle lengte, een ernstige, bijna driftige blik trof zijn vriend en bleef verwijtend op het lachende gelaat van den jongen man gevestigd.
„Brr! niet bijten, dikke !" en Lehrbach streek overmoedig de donkere krullen van het voorhoofd, „wij zijn hier entre nous, en de vrienden mogen zich toch met hetzelfde recht over iets buitengewoons amuseeren als wij."
„Dat zal waar zijn! Opbiechten, beste jongen! Je maakt ons nieuwsgierig."
„Günther, ik smeek je !"
De jonge Lehrbach maakte een beweging als een eigenzinnig kind en trok ironisch zijn lippen bij elkaar. „Je hoeft geen gewetenswroegingen te hebben, we hebben den tulband en de glazen karnemelk ruimschoots vergoed inet kostelooze le?ons de danse, en niets legt ons de verplichting op, onze zomeravonturen aan een goedlachsch publiek te onthouden"'Günther wierp zich, met een blik op het van toorn gloeiende gelaat van Hattenheim, achterover in zijn stoel. „Groote goön, pas op, anders springt er een aar, je moet niet boos zijn dat



dat ik om je lach, maar parbleu, als je je zoo woedend maakt, is een kalkoensche[ haan een kwajongen bij je.'
Hattenheim beet zich op de lippen. „Ik weet, dat men met jou geen rekenschap kan houden, zooals met andere menschen, die ook zonder gegeven woord en hand discretie weten te bewaren ^ in ieder geval wil ik niet zoo min zijn mij schuldig te maken aan zooveel onbezonnenheid, om een zacht woord te gebruiken."
Günther haalde met een driftig, ongeduldig gebaar de schouders op. Je bent een pedante kerel, Hattenheim, en gaat de bescheidenheid ook wel eens wat te buiten; n importe, de wereld heeft eenmaal verschillende kostgangers, en als wij niet zulke contrasten waren, zouden we nooit zulke goede vrienden zijn ; je weet, les extrèmes se touchent, en die zullen leven !" Hij ledigde zijn glas tot op den bodem en voer vroolijk voort: „En nu over Ganzen-Lize; maar eerst mijn schets terue, die moet haar diensten nog doen voor de kleine Hoogheid !"
„Hier, — maar alleen tegen een volledig verhaal van je avonturen!" Clodwig hield de teekening, welke van hand tot hand gegaan was, schertsend op den rug.
„Flink zoo! men moet het ijzer smeden als het heet is! Bewaar Ganzen-Lize als pand !" lachten verscheidene stemmen door elkaar.
Günther was opgerezen uit zijn stoel en stak langzaam zijn cigarette aan een blauwen spiritusvlam aan. „En als ik nu eens onegoïstisch genoeg was geweest dat „landjuweel" voor het aanstaande balseizoen hierheen uit te noodigen?'
Een luid hoera verhief zich en overstemde het korte „onverdragelijk," dat Hattenheim tusschen de tanden mompelde. De hoofden werden dichter en nieuwsgieriger bij elkaar \ gestoken, de jonge graaf blies een paar kolossale rookwolken uit en verhaalde zijn eerste ontmoeting met jonkvrouw Josephine Wetter von Stauffenberg. En hoe vertelde hij!Met zooveel grappige waarheid, tegelijkertijd zoo geestig en natuurlijk, zoo meedoogenloos gedetailleerd en daarbij, niet-



tegenstaande den spottenden toon, met zooveel weiwillenden humor en dartele vroolijkheid, dat het luide lachen van zijn toehoorders door de zaal weerklonk en zelfs Hattenheim moeite had niet mee in te stemmen.
Meer en meer schilderde Günther het leven te Grosz-Stauffen voor zijn belangstellend publiek, bladerde verder in zijn portefeuille en liet bij zijn verhaal de illustraties volgen.
De „kwelgeesten" uit de pastorie, tante Renate, oom Bernd, het citroengele galarijtuig, ettelijke typen van het dienstpersoneel en eindelijk Ganzen-Lize zelf in de stijve katoenen japon, met den reusachtigen strooien hoed en de bespijkerde dansschoenen, dit alles werden met luid gejuich begroet, tot de groote klok waarschuwend zijn doffe melodische slagen deed hooren en het tweede middaguur aankondigde, waarop Clodwig met een eerlijk gemeend „Potzblitz!" opsprong, snel zijn sabel greep en, met gebalde vuist, Lehrbach toeriep: „Het gaat met jou vertellen als met de sprookjes van de koningin van Navarre, die met onzichtbare ketenen wisten te binden en tijd en dienst deden vergeten! — Gauw het telegram! Of weet je wat, bezorg het zelf; je moet toch aan den trein zijn, en ik sta hier op heete kolen! Au revoir, heeren! Aan tafel hoop ik te kunnen aanstooten op de vijfduizend mark. Bonne chance, Lehrbach!" en met een haastig afscheid stormde de eerste luitenant, met kletterende sporen over tapijt en drempel en verdween in de koude winterlucht.
Den volgenden dag wandelde graaf Lehrbach langs de promenade tegenover het ministerie, als altijd met het hoofd in den nek en een voldaan lachje om de lippen, dat echter onder het voorttreden verdween om plaats te maken voor een eenigszins ernstigen trek; Günther dacht aan een gesprek, dat hij zoo even met Hattenheim gevoerd had. Hij had „den dikke" geplaagd, dat hij nog nooit in zijn leven „zoo'n kouden, onverschilligen, stokvischachtigen kerel" ontmoet had en gevraagd of hij zonder hart op de wereld gekomen was.
Hattenheim had met snellen oogopslag en levendiger dan gewoonlijk geantwoord, „dat dat alles maar zoo scheen, en







dat hij er misschien zoo onverschillig uitzag, omdat hij zijn vriend niet in de wielen wilde rijden." Lehrbach had daarop Reimars hand gegrepen en die schertsend geschud: „Als je ooit gelooft, de rechte gevonden te hebben, Reimar, dan "
„Dan zal ik tot jou komen," zoo was hem de Oostpruis in de rede gevallen, „en je verlof vragen, haar te mogen liefhebben."
Hoe kwam het toch, dat hem dit niet onverschillig gebleven was, — dat hij het niet weer kon vergeten?
Op het plaveisel van den rijweg kwam licht en vlug een kleine Engelsche gig aanrollen, waarop een jonge dame zat, die de teugels voerde; achter haar was een lakei gezeten, die de hertogelijke cocarde op den hoed droeg. Lehrbach maakte front en salueerde lachend met die bevallige nonchalance, welke alleen 1'enfant gaté geoorloofd was. Prinses Sylvia zag hem, trok met een snelle beweging de paarden terug, zoodat ze wild steigerden, hield met krachtige hand de teugels in en knikte den jongen officier vriendschappelijk toe.
„Wel, graaf Lehrbach, heb je het beest verkocht?" riep ze op den haar eigenaardigen, ietwat ruwen toon. „En je slaat er een goeden slag mee, niet waar? Wie is de kooper?"
„Een zekere Von Witzenderft, Uwe Hoogheid, een bescheiden, hoogst aangenaam jongmensch, wien gij veel minder toewensrht, dat hij zijn hals breekt, dan't ge mij doet. De prinses sloeg haar zweep zwiepend door de lucht en lachte met haar schelle stem luidkeels en ongegeneerd: „En wie zegt je, dat je hals mij interesseert? — Ik wil hem ook niet breken, maar hem buigen."
„Dieper dan voor het mooiste voetje kan men het hoofd toch niet buigen. En toch is mijn nek te stijf?"
„Je zegt weer veel meer dan je verantwoorden kunt. — Hoeveel heb je gekregen voor je Mercurius?"
Lehrbach kon zich veel meer veroorloven dan eenig ander. „Raad eens, Uwe Hoogheid!" hij legde zijn hand op het gevest van zijn sabel en sloeg met den punt tegen zijn hooge verlakte laarzen.



„Dat zet ik je in drieën! Wie staat in voor den geldzak van een Berlijnsch sportman en voor het gezond verstand van iemand, die op een sensatiebericht in een cavaleristencourant een kat in den zak koopt. Ik verzeker je, ik had geen tweeduizend mark voor den knol gegeven! Dadelijk, toen je hem den eersten keer reedt, heb ik je gezegd, dat hij met zijn voorpooten de gekste bokkensprongen maakt," antwoordde
de prinses. .
,En naar de sterren staart . . . Dat is zoo, maar daarom alleen heb ik hem gekocht: want gelijken trekken elkaar aan, en, ge weet, Uwe Hoogheid, ik zie ook gaarne daarheen, waar sterren schitteren, of een zon straalt," en Günther zag
prinses Sylvia lachend aan.
„Nonsens! waaraan geen bakvischje geloof zou slaan, veel minder dus een jonge dame, die al twee winters met je gedanst heeft!" Je bent een onverbeterlijke zondaar, en tot mijn spijt zie ik, dat je verbanning naar je strafkolonie, het eenzame Lehrbach, niet den minsten goeden invloed heeft uitgeoefend! Nu, ik zal je dezen winter eens duchtig onder handen nemen, in plaats van mijn waaier!" Dreigend hief ze haar zweep in de hoogte, gaf daarna een ruk aan de teugels en boog even: „Au revoir! Ik moet de paarden nog wat afrijden, ze zijn door het lange staan wat wild geworden. en pijlsnel vloog het lichte rijtuigje langs de berijpte boomen.
Lehrbach keek haar na, glimlachte nadenkend en schreed
langzaam verder.
Mooi was Hare Hoogheid niet, maar origineel zeker: haar
gelaatskleur was frisch en blozend, wel wat al te blozend; hare fletse blauwgrijze oogen hadden een flauwe ietwat onverschillige uitdrukking, die niet verhoogd werd door de lichtblonde wimpers en wenkbrauwen; een klein stomp neusje keek impertinent boven den tamelijk grooten mond de luc in en het kort afgesneden gladde haar bedekte het voorhoofd tot over de helft. Overeenkomstig haar uiterlijk was het geheele wezen der prinses; haar bewegingen en manieren waren ongratieus, hier en daar zelfs ruw en jongensachtig: in haar



doen en handelen, ja in haar spreken volgde ze gaarne de heeren der schepping na en wist daarmee, door coquetterie gedreven, haar voordeel te doen. Toch waren er oogenblikken, waarin al haar excentriciteit plaats maakte voor die onvergelijkelijke bevalligheid, die men zoo gaarne in een vrouw bewondert; wanneer ze aan het klavier trad en met glasheldere weeke sopraanstem haar lievelingsliederen zong, dan veranderde en idealiseerde zich haar geheele wezen zonder dat ze het zich zelf bewust was. Doch Hare Hoogheid zong zelden voor vreemden en de kring der bevoorrechten was zoo klein, dat de faam geen steun in hem vond, om den lof van een vrouw te verkondigen aan de wereld, die zelve haar niet anders dan gespoord en in den zadel kende.
Aan het eind der promenade ontmoette de hofkoerier den jongen graaf en lichtte met een diepe, onderdanige buiging den glanzigen cylinderhoed.
„Excuseer mij, graaf, indien ik u ophoud!" sprak hij met een beleefd lachje. „Ik kom juist van uw huis, waar ik een uitnoodiging van Hunne Hoogheden voor van avond halftien achtergelaten heb. Prins Alexander wou gaarne een partij spelen, en daar de kamerheer Von Sensfeld zich weer heeft laten excuseeren . .
„Moet die goede Lehrbach maar weer uit den nood helpen en inspringen!" viel de officier hem lachend in de rede. „Nu, in Gods naam, oudje, ik zal komen. Waar worden we van avond verwacht?"
„Hunne Hoogheden drinken thee in de appartementen van de hertogin-moeder, daar deze eenigszins verkouden is en de oranjerie niet passeeren mag. Ik geloof, graaf," — een fijn lachje speelde op de lippen van den ouden man, — „dat ge een goed werk zoudt doen, als ge de beroemde portefeuille meebracht. Hare Hoogheid is de laatste dagen niet best gestemd. Een paar van uw humoristische, kleine schetsen zou voor ons allen een zonnestraal aan een donkeren hemel zijn; men lacht graag in de torenkamers!"
Lehrbach knikte. „Ik dank je voor het compliment, ik heb



Hare Hoogheid al eenige nieuwe proeven beloofd, die ik dezen zomer gemaakt heb. Het gezelschap, dat ik introduceer, is wel niet geschikt om aan het hof te verschijnen, maar daarom des te origineeler. Tot weerziens dus: om halftien niet waar? Daarop nam Günther afscheid en zette zijn weg voort.



ZEVENDE HOOFDSTUK.
De regeerende vorst, hertog Frans Eginhard, telde eerst acht en twintig jaren en was tot nog toe niet gehuwd, ofschoon reeds menig onrustopzienbarend bericht in de dagbladen opgenomen was en er sprake was geweest van verscheidene plannen, die evenwel nog niet verwezenlijkt waren. Een reis door het Oosten, welke bijna twee jaren geduurd had, werd door den plotselingen dood van zijn vader eensklaps afgebroken en riep den jongen vorst onverwachts terug om de teugels van het bewind met krachtige hand over te nemen. De hertogin-weduwe, zijn moeder, bleef met hare beide jonge kinderen, prinses Sylvia en prins Detlef, die in dien tijd aan de universiteit in de residentie studeerde, het geheel nieuw verbouwde paleis bewonen.
Het paviljoen, een klein slot gebouwd in renaissance stijl en eigenlijk bestemd tot weduwgoed der hertoginnen, was verder in het park gelegen en in bezit gebleven van prins Alexander en hertogin Maria Christina, den broeder en de zuster van den overleden vorst.
Te midden van donkere groepen roode beuken, platanen en taxusboschjes lag het sierlijke koepelvormige gebouw en stak, evenals het geheimzinnig slot der schoone slaapster, zijn kleine spitsjes, die als goud in de zonnestralen schitterden, nieuwsgierig uit boven de volle bladrijke boomtoppen. Glad en effen hingen de lichte jaloezieën voor de vensters; slechts zelden weerkaatste een der spiegelruiten het zonnelicht, of sloeg de wind de kanten vitrages tegen de zware zijden gordijnen; slechts zelden schreden lakeien door de vestibule of rolden



equipages over den keurig onderhouden grindweg om met snuivende paarden stil te houden voor het portiek ; dat waren alleen de officiëele bezoeken, die prins Alexander of op bijzondere feestdagen de hertogin Maria Christina golden. De getrouwe bezoekers van het paviljoen kwamen meest te voet en waren groote, donkere vrouwengestalten, met den rozenkrans en het gebedenboek in de hand, het witte hoofdtooisel der diaconessen op het hoofd en geschriften over hospitalen en armenhuizen onder den arm.
Hertogin Maria Christina was de weduwe van Prins Friedrich Max, een broeder van den overleden Vorst en van Prins Alexander.
Voor dertig jaren was zij haar echtgenoot uit haar zuidelijke geboortestad gevolgd naar de residentie in het noorden; zij was de eenige katholieke aan het hof, de eenige strenggeloovige te midden van den ijdelen, levenslustigen hofkring, de eenige vreemde in de nauwverwante familiebetrekkingen.
In den aanvang had men geloofd, dat tijd en gewoonte de scherpe kanten van hare andere manier van leven en geaardheid als vanzelf zouden afslijten en tot die onontbeerlijke harmonie voeren, welker gemis zich in de eerste jaren van Maria Christina's aanwezigheid pijnlijk had doen gevoelen. Men had evenwel misgerekend. Niet in staat zelfs, haar tegenzin voor haar omgeving achter het huichelachtige masker der etiquette te verbergen, volgde Maria Christina den eenmaal ingeslagen weg, welke geheel in strijd was met het woelige, wufte hofleven. In plaats van tot elkaar te komen, werd de kloof tusschen de vreemde en het hertogelijke huis steeds dieper en dieper; we! trachtte men in den beginne het van beide zijden zooveel mogelijk te maskeeren of te ontkennen, doch langzamerhand werd het meer en meer merkbaar, totdat ook de laatste band verbroken werd, die steeds bemiddelend en verzoenend de goede verhouding tusschen het paleis en het paviljoen had trachten in stand te houden, en Prins Friedrich Max, de echtgenoot der „katho-



lieke" aan een langdurige ziekte bezweek, als zijn laatsten wensch, aan Maria Christina de bede latend, hun eenig kind in zijn land te laten opvoeden. Nieuwe banden ketenden nu de nauwgezette vrouw aan den onbeminden grond; haar rouw rechtvaardigde, dat ze zich stil terugtrok in het kleine kasteel en alleen leefde voor de opvoeding van haar kind en ontelbare liefdadige instellingen. Het noodlotstreek echter weder zijn donkere vleugelen, kruiste onverbiddelijk en vreeselijk den weg der beproefde vrouw en trof den eenigen bloesem aan den boom haars levens: de kleine prinses stierf! Voorbij was al haar hopen en droomen; de vreemde stond alleen, eenzaam en van een elk verlaten tusschen de twee graven van de eenige wezens, die ze in het koude noorden had liefgehad!
Door dwarrelende sneeuwvlokken, als over een zacht, schitterend wit kleed rolde de equipage van den Minister langs den weg, die naar het paleis voert; de boomen en heesters dansten voorbij als donkere vermomde reuzengestalten; hier en daar klonk een hoefslag of kletterde de met zilver bewerkte toom, als de paarden snuivend de manen terugwierpen; de jonge huzaren-officier strekte zich behagelijk uit in de zachte kussens en boog het hoofd om door het raampje te turen Door de kale boomtoppen heen zag hij den heiverlichten voorgevel van het paleis: de hooge spiegelruiten waren noch door jaloezieën, noch door rouleaux bedekt, een donkerrood licht straalde er uit en viel op de dicht besneeuwde pijnboomen, die zich op het terras, in de onmiddellijke nabijheid van het balkon der muziekkamers verhieven. Na een korte wending om den ver vooruitspringenden zijvleugel reed het rijtuig het slotplein op. Onder den overdekten péristyle stond reeds de rijk gegalonneerde portier met zijn hoogen staf, opende de beide deuren der vestibule en trachtte door diep buigen en beleefd lachen te kennen te geven, hoe vaak en hoe gaarne hij dezen gast reeds ontvangen had.
Snel trad Lehrbach binnen, wierp den toesnellenden lakei zijn jas en pet toe en sprong vlug als een oude bekende,



zonder een enkel woord te vragen, de wit marmeren trap op, aan welks eind mythologische vrouwengestalten met strakke oogen op hem neerzagen.
Achteloos schreed hij door de antichambre der hertoginmoeder over het purperen tapijt, langs de te midden van bloemen klaterende fontein, naar het aangrenzend salon.
Onder het kroonlicht, beschenen door de verschillende lichtvlammen, stond een kleine groep heeren en dames levendig met elkaar te praten. De heeren droegen de uniform der dienstdoende kamerheeren, de dames waren gehuld in lichte zijden kleeden, welke den a coeur ontblooten hals met kanten en bloemen omlijstten. De kleinste der beide sprekenden stond met den rug gekeerd naar Lehrbach; haar donker krullekopje wiegde zich gratieus op den slanken hals en volgde, rusteloos als een perpetuum mobile, de voortdurende, wel wat al te buigzame bewegingen van zijn eigenares, gravin Susanna Aosta, de Italiaansche met de donkere betooverende oogen, die bij zichzelf besloten had de juist vacante plaats van hofdame in te nemen, toen haar vader, gezant in de Italiaansche ambassade, door een beroerte getroffen en ontrukt werd aan zijn glansrijke positie.
Tegenover haar, weinig ladylike met over elkaar geslagen voeten tronende op de leuning van een stoel, zat freule Ilse von Dienheim, de gezelschapsdame van prinses Sylvia, met de handen om haar knieën gevouwen en geeuwend opziende naar de spreekster. Het licht brak zich in den glans van haar aschblonde haren, zoodat zij een matte, vale tint kregen; uit het bleeke, grove gelaat zagen van onder zware in elkaar gegroeide wenkbrauwen twee donker-blauwe oogen rond en trotsch de wereld in. Haar lippen waren dun en vertrokken zich dikwerf op een belachelijke manier, haar gestalte was groot en beenig, hare bewegingen waren hoekig, somtijds onnatuurlijk; zoowel in uiterlijk als in manieren was Ilse von Dienheim een getrouw evenbeeld der prinses.
Onhoorbaar was Lehrbach genaderd. — „En coüte que
coüte, ik rust niet eer, voor je het allen weet; ik beet mij
7
Ganren-Lize. 1



liever mijn vinger af, dan dat ik zoon nieuwtje verzweeg!" hoorde hij juist gravin Suzanne eenigszins scherp zeggen, daarop schrikte een der gefriseerde hoofden uit zijn luisterende houding op en lachte fijn tegen den komende. „Ah, voila, onze onmisbare! — Touchez-la mon ami, het is me hoogst aangenaam!" en hij reikte hem de onberispelijk geganteerde rechterhand. Gelijktijdig keerden zich de hoofden om. „Mijn hemel, wat maakt u mij aan het schrikken! zeiden de ltaliaansche oogen allerliefst verwijtend. Lehrbach sloeg, met een kleine buiging voor allen, de sporen tegen elkaar, vatte het handje der kleine gravin en bekeek het lachend.
„Weet u wel, comtesse, dat er van die miniatuur-uitgaat weinig zou overblijven, als u nog een van die lilliputsvingertjes wilde afbijten," zei hij galant; „het zou een groote diefstal zijn aan het geluk van den benijdenswaardige, wien dat handje eens toebehooren zal!"
„Ai, ik val om!" riep Ilse, met een beweging en een gezicht, dat alle ijdelheid uitsloot. Gravin Susanna was gevleid en liet lachend de witte tandjes zien en balanceerde gratieus
op de spitse hakken.
„U is een slecht mensch, graaf Lehrbach!" coquetteerde ze en legde haar beide handen op den rug; „en als ik nu juist niet zoo trotsch was op mijn handschoennummer, zou ik gelooven, dat u spotte !"
„En mij groot onrecht doen !"
Ilse kuchte eens en sloeg met den waaier tegen de leuning van den stoel. „Wat ben je toch een praatjesmaker!" knikte ze Günther zonder eenige preutschheid toe, en de kamerheer naast haar lachte zoo hartelijk als zijn hooge boord het hem toeliet.
„Laat mij ten minste eerst dien nieuwen titel verdienen, freule," riep Lehrbach vroolijk uit, „en slaat u ook voor mij het hoofdstuk van de chromque op, dat Condessa Aosta zoo boos deed worden op haar vingers; ik beloof u, dat ik mijn best zal doen'"



„Ho! niet doorgaan, beau chevalier!" bracht het gravinnetje met een tik op Günthers arm in herinnering.
In dit oogenblik keerden zich alle hoofden naar de vleugeldeuren, welke zacht geopend werden. De ordonnance-officier van prins Alexander schreed onhoorbaar door het salon, zijn blik vloog rusteloos en angstig over de pratende groep, tot in de verste hoeken der kamers, dan trad hij snel met zijn stereotiep lachje en ettelijke buigingen nader.
„Hunne Hoogheden kunnen oogenblikkelijk hier zijn!" fluisterde hij met een gedempte stem en een angstig gezicht.
Günther mat de magere gestalte van den binnentredende, zijn baardeloos, ziekelijk gelaat, op welks voorhoofd het roodblonde haar a 1'anglais gescheiden en naar beneden gekamd was, met een blik, waarmee een ander een knikkend Chineesch porceleinen popje op den schoorsteen zou bekijken.
„Zoo?' vroeg hij op een toon, die joviaal had kunnen zijn, wanneer er niet een al te spotachtig lachen doorheen geklonken had. „Heb je je heer en gebieder netjes overschoenen aangetrokken? Het heeft buiten gesneeuwd!"
Over alle gezichten vloog een lach en de knijperige oogen van den aangesprokene troffen voor een oogenblik kwaadaardig |en scherp als dolkpunten Lehrbachs overmoedig gelaat; daarna scheen het als werden de trekken weer met geweld in de beleefd en gemaakt lachende plooien en plooitjes gelegd en jonkheer Von Reuenstein dreigde schertsend met zijn vinger.
„Dat 's alles maar jaloezie, graaf; je gunt mij mijn nieuwe waardigheid niet!" lachte hij gedwongen.
„Integendeel, mijn waarde, ik heb mij juist het meest van allen verheugd met je benoeming, ik wist het beste, hoe moeilijk je je het gemaakt zult hebben om al die kleine eigenaardigheden van] Zijne Hoogheid te bestudeeren ; niemand kan die moeilijke betrekking met meer ijver en opoffering vervullen dan jij!'
„Ik hoop mijn vrienden te bewijzen, dat ik volkomen opgewassen ben tegen het gewicht er aan verbonden!" antwoordde



Reuenstein, zijn lippen minachend samentrekkend; daarna keerde hij zich snel af, maakte front naar de middendeur en boog zijn zorgvuldig gefriseerd hoofd bijna tot op den grond voor Hunne Hoogheden, welke gevolgd door de grootmeesteres, juist binnentraden.
De hertogin-moeder droeg een bordeauxfluweelen kleed en een crème kanten kapselhierendaargehechtmetfonkelende robijnen.
Haar gestalte was groot, slank en statig, haar houding trotsch en vol natuurlijke waardigheid; de scherp geteekende trekken van het nog jeugdige gelaat veranderden weinig, ofschoon Hare Hoogheid veel en zeer geanimeerd sprak; slechts uit de groote, verstandige, vaak ernstige en onbarmhartig koele oogen, die een magnetischen invloed uitoefenden op allen, die haar omringden, sprak geest en tintelde leven.
De regeerende hertog had die oogen geërfd, evenals den scherpen dunnen mond, welks lage hoeken licht een te harde onverbiddelijke uitdrukking aan het geheele gelaat gaven. Hij liep aan de zijde zijner moeder: de hand der hertogin rustte vast en zwaar op zijn arm.
„Ah, voila, onze goede Lehrbach!" knikte ze bij het binnentreden den jongen officier met vleiende vriendelijkheid toe. „Weer terug van de jacht? Dat is goed, wij kunnen ons onze lieve residentie niet voorstellen zonder zonneschijn!" En ze reikte hem de hand, welke Günther meer ridderlijk dan onderdanig aan zijn lippen bracht.
Ook de hertog begroette hem familiaar en prinses Sylvia keerde zich naar freule Von Dienheim, en zei niet al te zacht, met een blik op Lehrbach: „Het is bespottelijk, hij wordt met den dag mooier!"
In het kleine „Richtersalon," hetwelk zijn naam te danken had aan de vele schoone schilderijen van dien meester, die hier verzameld waren, bescheen een lamp met drie lichten de beide theetafels. Evenals in de apartementen der hertoginmoeder dempten kappen van rozerood papier het licht en wierpen een tooverachtig, zeer voordeelig schijnsel op de gezichten der aanwezigen.



Voor de canapé stond een kleine tafel, waarop slechts zes couverts geplaatst waren en waaraan Hunne Hoogheden plaats namen; eenigszins ter zijde, midden in het salon, stond een grootere tafel voor de heeren en dames van het hof; doch dit was slechts bij uitzondering: werd de thee niet bij de hertogin maar in de officieele salons gebruikt, dan nam de naaste omgeving der hertogelijke familie met haar aan dezelfde tafel plaats.
Graaf Lehrbach was met freule Von Dienheim naar de tweede tafel gegaan; de hertogin keerde zich echter om en riep: Ik wensch de interessante portefeuille met alle nieuwe schetsen en den vervaardiger in mijn buurt te zien!" en met een vriendelijk lachje wees ze met haar waaier naar den stoel aan haar zijde, welken Lehrbach innam met een diepe buiging en een: „Uwe Hoogheid maakt mijn onbeduidend gekrabbel tot mijn grootsten rijkdom!" Aan de andere zijde der hertogin zat vorst Frans Eginhard, daar naast de grootmeesteres en tegenover hen Sylvia en prins Detlef, een hoog opgeschoten jongmensch met een tamelijk onbeduidend, arrogant gelaat. Zijn kleeding was geheel naar de Engelsche mode, zijn bewegingen herinnerden aan de nonchalante manieren van zijn zuster.
Nog sneller dan anders stond heden de hertogin van tafel op, legde haar hand op den arm van haar zoon en liet zich in de muziekkamer naar een gemakkelijken fauteuil brengen, om ook daar graaf Lehrbach met een paar vleiende woorden aan haar zijde te roepen.
„Nu komt het dessert, beste graaf; ik heb al wonderen gehoord van je Robinsonade naar Lehrbach en verlang naar een „geillustreerd" verhaal er van."
Prinses Sylvia schoof onhoorbaar een tabouret naar Lehrbach, nam Ilse met zich mee en boog zich nieuwsgierig over de portefeuille, welke Gtinther met eenige beleefde woorden uit zijn borstzak kreeg.
„Oom Alexander is zoo even gekomen!" zei ze met een beweging van haar hand naar het boudoir. „De speeltafel



staat al klaar; laten we maar gauw beginnen, anders wordt je weer weggehaald, graaf!'' Haar blik trof snel Günthers oogen en richtte zich dan pruilend naar de deur, waardoor de gebogen gestalte van den ouden prins binnentrad.
Na een korte, stijve begroeting, riep Frans Eginhard vroolijk uit: „Nu, oom, kom maar mee, voor een uurtje moet je met mij tevreden zijn. Lehrbach is hier weer onmisbaar; geluk bij het spel heeft hij toch niet, — anders des te meer!"
Prinses Sylvia stootte Ilse aan en beiden giegelden achter hare waaiers. Günther boog, haalde lachend de schouders op en zei met een guitig gelaat van beleedigde onschuld : „Ik zal maar zwijgen, Uwe Hoogheid!"
Nadat de heeren in het boudoir gegaan waren, richtte zich de hertogin-moeder tot haar hofdame: „Beste Aosta, ik verlang erg naar een gouden potpourri van Wagner. Wilt ge ons het genoegen doen ons er op te vergasten?" De gravin boog zwijgend, beet zich op de lippen en trad naar den vleugel om met een misnoegd gelaat het instrument te openen. In hetzelfde oogenblik trad prins Detlef naar haar toe en nam haar ijverig de muziek uit de handen. „U wilt toch wel spelen voor een van uw grootste bewonderaars, gravin ?" fluisterde hij en boog zich dicht naar haar toe. Als met een tooverslag lag stralende zonneschijn op de beweeglijke trekken der Italiaansche en haar donkere blik hief zich als een ongesproken antwoord tot hem op.
Zacht sloeg ze eenige akkoorden aan; van de tafel klonken evenwel door de betooverende [tonen van het „Liebeslied" uit de Walkure, de onmelodische lachsalvo's van Sylvia en Ilse, die steeds dichter-bij schoven naar het amusante schetsboek en juichend en schaterend de hoofden bij elkaar staken.
De hertogin veegde met haar zakdoek over het geéchauffeerde gelaat en wenkte den jongen officier buiten adem toe: „Houd toch op, spotvogel, anders heeft Grosz-Stauffen heel wat op zijn geweten!" daarbij hield ze de schets, waarop de kleinen van de pastorie boven op het priëel zaten, voor zich en lachte tot haar de tranen over de wangen rolden.



Die Ganzen-Lize wil ik zien, al moest ik ook te voet naar Grosz-Stauffen!" riep Sylvia met een bekrachtigende.! slag op de tafel. „Het is meer dan grappig! Als ik nnj de dansles voorstel, u als Maitre Rocco en dien goeden Hattenheim, die een gratieus „balancez" maakt... Ha! ha! ha.... Daar heb ik het juist! Bravo! uitmuntend. O! en die dikke ton, is dat tante Renate? . . . Graaf, je bent een wandelend vagevuur! Maar ze zijn alleraardigst; en hier, de hemel beurom mii! — mnma. bekiik die domineesche eens!" en Sylvia
vv ClI IIIII i J . •
schoof het papier over de tafel, wierp zichjichterover in
haar stoel en gaf zoo luide toe aan haar vroolijkheid, dat gravin Susanne met een valsch accoord ophield en, evenals prins Detlef, met een paar schreden bij de tafel was.
Tegelijkertijd verscheen de hertog in de deur, en achter hem de nieuwsgierige gezichten det kamerheeren.
„Dearest, bekijk die din on ppn«r'ripii Svlvia haar
broeder toe. Allen drongen dichter bij, bekeken de schetsen,
lachten en luisterden naar de verhalen van Lcnriwui, Grosz-Stauffen en zijn bewoners op onmeedoogende, maar hoogst amusante wijze met woord en potlood ontleedde en masacreerde.
„Grosz-Stauffen . . .? Baron von Wetter . . .? de hertog zag plotseling nadenkend voor zich. „Ik heb dien naam dezer dagen hooren noemen, — maar waar? Wetter . . , Wetter von Stauffenberg . . . oude landadel ... Ik geloof, dat de hofmaarschalk over hen gesproken heeft."
„Och, je zult al van de avonturen van Fortunatus hebben hooren spreken; ze interesseeren de heele stad meer dan de



nieuwe roman van Ebers!" lachte Sylvia. Frans Eginhard schudde steeds peinzend het hoofd, doch jonkheer Von Reuenstein trad gedienstig nader, boog meermalen onderdanig en fluisterde: „Als Uwe Hoogheid mij permitteert, dat ik met mijne bescheiden inlichtingen ter hulpe kom . . .? Bij toeval heb ik van Zijne Excellentie den hofmaarschalk gehoord, dat een familie Wetter von Stauffenberg uit Grosz-Stauffen zich aangemeld heeft voor de aanstaande hoffeesten, en wel, zooals de brief zelf zegt, — op vriendelijke uitnoodiging van graaf Lehrbach!" Een bijna boosaardige trek gleed bij de laatste woorden om de dunne lippen van den spreker, met zekere spanning wachtte hij de uitwerking van zijn „malice'' en keek verrast en verschrikt tevens op, toen zich een algemeen luid gelach verhief, waarmee Günther hartelijk instemde.
„Dat heb je prachtig bedacht, graaf," riep Sylvia opgetogen uit, „daarvoor zul je bij de eerste sledevaart „en dépit de tout le monde" mijn cavalier zijn, en al gooi je mij ook om, mijn goede opinie omtrent je zal er niet door veranderen."
Günther kruiste zijn armen over de borst: „Ganzen-Lize wordt de geluksster van mijn leven en betaalt al mijn steken en spot met enkel rozen."
De hertog riep echter vroolijk: „Juist, dat is het! zoodoende heeft men mij den naam genoemd. Ik vind het te betreuren, dat een der oudste, aanzienlijkste families van ons land zich zoo lang teruggetrokken heeft, om daar tusschen haar paarden en kooien te ontaarden. Jij Reuenstein, jij, als wandelende kroniek, kunt mij misschien wel vertellen, wanneer die familie hier denkt te komen?"
Prinses Sylvia liet haar waaier vallen, gedienstig schoot de ordonnance toe, raapte hem op en overhandigde hem met een krommen rug, daarna keerde hij zich weer tot den hertog: „Gelukkig kan ik u daarop ook antwoorden, Uwe Hoogheid; met het oog op uw geboortefeest, wenschte baron Von Wetter met zijn echtgenoote en de freule zijn nicht in de helft



van de volgende maand hier gepresenteerd te worden."
„Al de volgende maand!" klonk het vroolijk in den kring. Contesse Aosta wees op de karikatuurachtige teekening van tante Renate, hield haar kanten zakdoekje lachend tegen haar lippen en riep: „Ik hoop toch niet in dat toilet!' en Ilse voegde er droog bij: „Dat verhoede de hemel, ze zou zelfs de lakeien aan het schrikken maken."
„Ik sta voor niets in," verzekerde Günther overmoedig; „het zou goed zijn voor de algemeene vroolijkheid en een zeer origineel carnaval uit den goeden ouden tijd opleveren!"
Daar riep prins Alexander zijn partners ongeduldig terug tot het afgebroken spel. Reuenstein vloog gedienstig toe en streek het tapijt glad voor den hertog; prins Deilef's oogen brachten gravin Aosta terug naar het slot van het „Liebesduëtt".
Günther bleef behagelijk en vergenoegd tusschen Sylvia en haar moeder zitten en kende niemand op Gods wijde wereld, die gelukkiger en tevredener met zichzelf kon zijn, dan hij.



ACHTSTE HOOFDSTUK.
Lang en eenzaam waren de maanden op Grosz-Stauffen voorbijgegaan. Wel had de herfstzon met huichelachtige, wolkenlooze pracht aan den hemel geschitterd, zoodat een paar late rozeknoppen vertrouwend de teedere kelken geopend hadden en de asters en dahlia's geloofden, dat hun nog tijd gegeven was tot bloeien en leven; doch 's nachts had de koude rijp met verstijvende lippen op de rozen een kus gedrukt, die haar tot diep in de ziel deed sidderen en droevig deed verbleeken en verwelken, totdat de dunne kopjes zich voor goed nederbogen tot den langen droom van rusten en vergeten.
Daarna had zich het blauw van den hemel verborgen achter donkere schaduwen, en over de uitgestrekte vlakte huilde een scherpe gure wind, die de halmen langs het meer knakte en de golven hoog opjoeg. „Hu!" zeiden de menschen, „hoort eens, hoe <ie ontrouwe Margriet met het linnen slaat en haar wilde booze liederen zingt!"
Eindelijk vielen de laatste bladeren neer in het stof, en in plaats van buiten door de velden en bosschen te dwalen, zocht |osephine het gezellige hoekje bij den haard op, om met lachende lippen en half gesloten oogen te droomen van den heerlijken gelukkigen zomertijd.
Tante Renate was bedrijviger dan ooit, liep met een zorgelijk gezicht door het slot, zuchtte vaak diep cn schudde het hoofd; — niemand wist ook hoeveel er te bezorgen en te beredderen viel, vóór zij huis en hof maanden lang aan vreemden kon overlaten.



Ook oom Bernd stond peinzend en mijmerend voor zijn stallen, zag met een weinig vertrouwenden blik naar zijn geliefde paarden en dacht bij zichzelf: „Hoe zal ik de arme drommels terugvinden? Ze zullen het wel merken dat de oude er niet is'en zijn oog niet waakt over'de haverkist; maar in Gods naam! het is ter wille van het kind: onze Phine moet dansen en gelukkig zijn. Er is dus niets'aan te doen!"
Eindelijk was de koude Novemberdag gekomen, waarop het groote, gele gevaarte voor de hooge trap had staan wachten, en de kleinen uit de pastorie met rood geweende oogen heen en weer draafden om ontelbare doosjes, kistjes en koffertjes op te stapelen in het alles opslikkende binnenste van het „monster;" daarna kwam tante Renate met den paarsfluweelen hoed en den naar kamfer riekenden pelsmantel. Ze omhelsde de snikkende domineesche en zei: „Nu, ik verlaat me op jou; jij houdt een oogje op alles en schrijft mij nu en dan eens hoe het er mee staat! Ik had zelf gedacht, dat ik gemakkelijker een ramenas met wortel en al uit den grond zou trekken, dan dat mijn oude beenen mij zoo ver van Stauffen zouden dragen; maar het is ter wille van onze Phine: het kind moet er eens uit, moet er absoluut eens uit! — lk heb al de blikken met groenten en gedroogde vruchten klaargezet; die moet je maar allemaal meenemen en lekker opeten !" De kinderen sprongen, niettegenstaande hun verdriet over de scheiding, van vreugde in het rond en drongen zich wild onstuimig tegen den dikken pelsmantel aan: „Wat ben je toch lief, tante Renate! Mogen wij dat alles hebben?"
Alleen Gretchen bleef treurig gestemd en bracht nog allerlei groeten aan haar broer, die een afscheidsvers voor Phine gezongen had.
Josephine bedankte verlegen voor zooveel vriendelijkheid en noodigde den toekomstigen geleerde uit haar dadelijk te komen opzoeken, als hij aan de universiteit in de residentie kwam. Door zijn ziekte had hij zich den heelen zomer rustig moeten houden, maar met nieuwjaar kwam hij misschien al in de heerlijke, groote stad!



Met veel omslachtigheid werd eerst tante, daarna de diepgeroerde oom Bernd en eindelijk Phine en mademoiselle in het rijtuig geladen, terwijl de geheele pastorie met betraande gezichten de meest hartverscheurende jammerkreten aanhieven en met hun zakdoeken zwaaiden: alleen de kleinste was nog onder den indruk van de gedroogde vruchten en riep: „Phine, nu moet jij thuis komen, als de varkens geslacht worden; dan krijg jij wat van mijn worst, hoor."
En Phine boog het hoofdje ver naar voren en knikte en lachte en wuifde een laatst vaarwel. Met brandende wangen, van geluk stralende oogen en een kloppend hart scheidde freule Von Wetter van haar thuis; nooit waren haar de tranen verder geweest dan in dit oogenblik, dat ze met verlangen verbeid had, — dat zulk een groot keerpunt in haar leven vormde en als een vriendelijk morgenrood den vurigen zonneglans van haar geluk voortzweefde.
Tante Renate vond het zeer koud en wikkelde zich zonder veel spreken in den pelsmantel, oom Bernd hield de zwarte leeren tasch met proviand stevig in zijn armen en schopte met zijn voeten onderzoekend op den bodem van het rijtuig om „een stuk voetzak op te duiken."
Ondertusschen dacht hij enkel en alleen aan zijn arme paarden, aan de herten, vossen en hazen, die dezen winter bepaald onbeschaamd zouden worden, omdat hij niet thuis was, en hij zuchtte diep en voegde er in gedachten bij: „Mijn mooie stekken zullen ook wel naar de maan zijn; ze zullen op de pastorie wel vergeten, ze trouw te begieten! Enfin het is ter wille van het kind! We moeten maar door den zuren appel heen bijten."
Ook mademoiselle was stil en eenigszins ontroerd door het buitengewone van hun tocht; als een kaars zat ze tegenover tante Renate en onderdrukte met wonderlijke gezichten haar lust tot geeuwen en omklemde wanhopig met haar magere armen al de doozen en pakken, wanneer de hobbelige oneffen rijweg den inhoud van het rijtuig als een caleidoscoop door elkaar schudde.



Dat verveelde Josephine; ze leunde ver terug in een hoekje, ontvouwde Friedels gedicht, en las aandachtig en bijzonder gevleid de onsterfelijke rijmen, die „naar een groot voorbeeld" met treffende gelijkenis op Heinrich Heine „het afscheid van Josephine" verheerlijkten.
Freule Von Wetter zuchtte onwillekeurig bij het doorlezen der dichtregelen en drukte des jongelings hoogdravend sonnet dankbaar aan het hart. Oom Bernd scheen bepaald op een dergelijke kennisgeving geloerd te hebben; oogenblikkelijk schoof hij naar voren en zag het jonge meisje met een blik van verstandhouding aan: „Je hebt honger, hé Phine?"
De aangesprokene schudde met een dweependen blik het hoofdje en zeide: „Och neen, oompje!"
„En je houdt je maag vast!" hield de ritmeester vol. „Ik wed, dat hij scheef hangt door dat drommelsche heen en weer schudden. Daar . . . daar ... heb je een broodje met ham, ik houd je gezelschap."
„Maar, Bernd!" verwonderde zich tante Renate slaperig en schudde den paarsfluweelen hoed, zoodat de verbleekte bouquet violen verschrikt naar voren tuimelde, „begin je nu al? je laat me ten minste den wijn nog met rust, hoor!'
„We gaan immers met den trein en zijn er in anderhalf uur, moedertje!" glimlachte oom Bernd en gaf eengeduchten beet in het versche broodje. „Je hebt evenveel ingepakt als voor vijftien jaar, toen we twee dagen en twee nachten in die rammelkast moesten zitten. Wil je ook een broodje? Hier ... een met rookworst," en gedienstig drukte hij het genoemde in de werktuiglijk uitgestoken hand van zijn vrouw, die door den kolossalen, met bont gevoerden handschoen een bijna angstwekkenden omvang verkregen had.
„Hier, mademoiselle, daar heb je er ook een! Ziezoo, het zal jelui wel smaken!"
En het gele gevaarte zeilde langzaam voort door de sneeuw, terwijl in zijn binnenste een behagelijke rust heerschte; oom Bernd had een praktische manier om voor bezigheid te zorgen.



Met een gevoel van beklemdheid had Josephine plaats genomen in den trein, die haar met duizelingwekkende snelheid voerde door een haar onbekende streek. Oom Bernd had tegenover haar plaats genomen, vanwege de groote hitte zijn jas uitgetrokken en een makkelijk kalotje op het grijze hoofd gezet, ja zelfs zijn onafscheidelijk pijpje aangestoken; vergenoegd monsterde hij met Phine de voorbijsnellende dorpen, akkers en velden en herinnerde zich ten slotte het schoone lied uit zijn jeugd: „Welk genot schenkt ons het reizen!" dat hij zacht voor zich heen neuriede.
Ook tante Renate vond genoegen in het snelle voortgaan langs een haar weinig bekenden weg, doch moest weldra al haar aandacht aan mademoiselle wijden, wie het reizen minder genot schonk dan oom Bernd, en die de overtuiging kreeg, dat de groote Goethe zijn „Des Daseins ganzer Jammer faszt mich an," enkel en alleen in een dergelijken toestand had kunnen voelen en neerschrijven.
Sneller dan de familie Von Wetter ooit had kunnen droomen, verrezen de torens en daken der residentie boven de besneeuwde vlakte. Een onuitsprekelijk gevoel beklemde Haideröslein's hart. „Weer in zijn nabijheid! Misschien al binnen een paar minuten aan zijn zijde!" zuchtte ze bij zichzelf. „O, dat lange, smartelijke wachten en verlangen eindelijk ten einde!" en ze drukte het gloeiende gezichtje tegen het portierraampje en tuurde naar het perron, waar hij haar misschien zou staan wachten.
Wet een schel gefluit stoof de trein het met glas overdekte station binnen; een oorverdoovend geraas en rumoer van schreeuwen, rollen, lachen en luiden drong tot haar door, tot de conducteur de deur van den coupé opentrok. „Tien minuten oponthoud! Voor Braubach, Zeuten en Drömnitz van trein verwisselen!" klonk een luide stem, en oom Bernd,die reeds lang belast en beladen gereed stond, riep angstig: „Gauw, gauw er uit!" en duwde losephine voor zich uit in de golvende, vreemde menschenmassa.
Daar vielen de eerste bittere droppels in den beker van hun



vreugd. Tante Renate stapte moedig en resoluut met een weinig onderdanig dienstman naast haar, naar de wachtzaal: oom Bernd volgde schimpend en morrend, want de lieden waren tamelijk lomp en stoorden zich niet het minst aan zijn beladen en bepakte armen.
Bovendien wilde hij niet met den omnibus van het hotel,
maar met een vigilante rijden, hetgeen de portier hardnekkig weigerde. „Stap er dan voor den duivel maar in!" gromde de ritmeester, rood van ergernis.
Met angstige oogen overzag Phine de menigte menschen; verheugd opschrikkend als ze een huzaren uniform bemerkte, maar dubbel teleurgesteld, wanneer de drager er van een vreemde voor haar bleek te zijn. „Hij zal niet weten, dat we komen," troostte ze zich, „en dan is de verrassing dubbel groot!" En ze volgde tante Renate en verwonderde zich, dat alle menschen hen nazagen en lachten.
„Kijk eens, wat een kiep!" hoorde ze juist een kleinen jongen roepen en ze zag, hoe hij met een hand rood
van de kou naar den paar-
sen hoed wees. „Die komt van de maskerade, kijk eens, jongens, die is mooi!"
„Verwonderd staarde Phine naar de brutale bengels, die



allerlei scheeve gezichten trokken en om tante Renate heensprongen. „Aha, ze weten niet wie we zijn!" dacht ze. „We zijn hier heelemaal vreemd en de mooie hoed steekt hun de oogen uit!" en met een overtuigd lachje klom ze in den grooten omnibus, welke haar eindelijk aan het doel van haar reis zou brengen.
De sneeuw viel dichter en dichter: het was reeds zoo donker, dat de voorbijgangers niet meer te herkennen waren ; hier en daar schitterden reeds gasvlammen in de winkels, en er was zulk een geraas van voertuigen en stemmen, dat Phine vermoeid de oogen sloot.
„Het kind is ook dood op!" knikte tante Renate. „Is me dat een reis, ik ben geradbraakt! We zullen op onze kamer gauw soupeeren en dan een, twee, drie naar bed; ze moet er overmorgen op het bal frisch uitzien!" En tante pakte de doozen bij elkaar en stond op met een zuchtend: „Goddank, daar zijn we er!"
Voor den grooten spiegel zat Josephine en werd eigenhandig door tante Renate voor het bal gekapt.
„Netjes glad en ordentelijk, dat je haar niet bij den eersten den besten dans om je hoofd vliegt!" zei mevrouw Von Wetter en draaide de schoone weelderige blonde haren zoo stijf en vast boven op de kruin bij elkaar, dat ze als een glanzende ver uitstekende punt een wonderlijk model aan het slanke hoofd gaven. Pomade werd niet gespaard, ieder krulletje werd stijf op het voorhoofd geplakt, zoo glad, dat men zich in de naar achter getrokken haren kon spiegelen. Rondom de vlechten legde tante Renate een grooten krans van witte en roode camelia's welke ze persoonlijk bij den hofbloemist besteld had; want Phine moest levende bloemen dragen, net als zijzelve, toen ze nog als gravin Malwitz aan het hof gedanst had.
Met groote, stralende oogen lachte het jonge meisje haar beeld in den spiegel toe; ze vond wel, dat ze er heel anders uitzag dan gewoonlijk, maar wel erg gekleed en plechtig.



Tante zei ook, haar naar alle kanten draaiende: „Ziezoo, dat s klaar: je ziet er netjes uit! De krans zit zoo stevig als een muur, dien kun je dus niet verliezen. Maar kindlief, nu verzoek ik je vriendelijk: wees niet te wild, hoor!"
Phine sloeg de mooie, ronde armen met stormachtige teederheid om den hals der oude vrouw, en drukte een kus op haar wangen. Haar kleine hartje was te vol om woorden te kunnen vinden, die alles weergaven, wat zij gevoelde.
„En nu de japon!" commandeerde tante. „Heb ie de vier witte rokken al aan?"
Josephine knikte snel, en zag neer op de wijde stijve rokken, welke in hun tijd de grootste crinoline omspannen hadden; de slanke gestalte verdween er in als in een opgeblazen of vormelooze wolk, doch de oude dame zei rustig: „Kom er niet met je handen aan, in het rijtuig gaan ze plat genoeg!" en ze opende de groote sluitmand en tilde er voorzichtig een prachtig geborduurd kleed van witte tulle uit, dat ze met ware teederheid bekeek.
„Ja, ja, Phientje, daarin heb ik eens groote triomfen gevierd," knikte ze met een bijzondere weekheid in haar stem, „bij voorbeeld op den avond, toen ik je oom voor het eerst zag. Hij trapte mij op den voet, toen hij met freule Von Brandau een galop danste; toen spraken we voor het eerst met elkaar en dansten direct samen een extra toertje. Ja, ja, kleine oorzaken hebben groote gevolgen! — Zoo, kind houd nu je hoofd recht, dan zal ik er den rok overheen gooien. Hier is het lijf; niet aankomen met je handen!"
Met een verhit gelaat voltooide ze het toilet van het jonge meisje, bond haar de bonte, geruite ceintuur, die voor vijf en twintig jaren zeker zeer modern geweest was. met een reusachtigen strik om het middel en stak een bouquet camelia s op haar schouder.
„Het is alsof ik mijzelf weer zie, toen ik jong was!" sprak ze met een melancholiek lachje. „Het is maar goed, dat ik al die mooie dingen bewaard heb! Ziezoo, nu bent je klaar' Kindlief, ga daar nu bij de tafel staan. Maar niet gaan zitten,
Gnnzen-Lixe. ^



hoor; dan zou je japon er mooi uitzien, en was al het gestrijk voor niets geweest."
Josephine trok met veel moeite en onhandigheid de witte handschoenen aan, keek zoo dikwijls mogelijk in den spiegel en dacht met gloeiende wangen : „Als ze mij nu eens op de pastorie konden zien!" Ofschoon ze van den vroegen morgen aan het raam van hare kamer gestaan en met een van verlangen kloppend hart getuurd had naar de markt, waar de parade gehouden werd, had ze Günther nog niet gezien; ook
Maar wat kon haar dat schelen; ze dacht maar aan hem alleen. Om hem alleen was ze hier, ging ze naar het bal ^ voor hem zou ze haar leven geven. Ze had hem immers zoo lief, zoo zielslief!
Daar trad oom Bernd binnen, gerokt en wit gedast met een hooge, gekrulde kuif, en zijn orden in het knoopsgat.
Hij was den geheelen morgen uit zijn humeur geweest, omdat tante Renate de uitnoodiging voor het diner, dat het
onder de officieren, die den ganschen dag in groot tenue het paleis bestormd hadden, had ze hem niet kunnen ontdekken. Maar nu! Nu was al dat lange wachten en verlangen spoedig voorbij; ze zou de zaal binnentreden en zijn vroolijk en verrast gelaat zien, ze zou lachen van geluk en vreugde, — lachen, dat ze al haar leed daardoor vergat! Misschien was Hattenheini er ook wel!



bal voorafging, afgeslagen had. „Het was te veel op eens, en dubbele kleeren had ze niet in orde!" had ze gezegd; maar de ritmeester had veel meer zin aan het diner dan aan het vervelende bal gehad.
„Nu, het is om Phine!" had hij eindelijk met onderwerping gezucht en was nog eens snel de hoofdstraat ingegaan om een witte das te koopen.
„Ziezoo, daar ben ik oudje," zei hij en zette een bord met broodjes en eieren op tafel en voegde er snel bij: „Vóórwe gaan, eerst een broodje eten, anders worden we maar wee! Gauw naar binnen gewerkt, Phine. Daar heb je een paar harde eieren en een broodje; ze ziet anders van nacht maar scheel van den honger!"
Josephine verzette zich met alle kracht. „Ik kan werkelijk niet, oompje?" verzekerde ze plechtig.
Tante Renate sprak echter een paar strenge woorden, en met een wanhopig gezichtje, de gehandschoende handjes ver van zich afhoudende, liet freule Von Wetter zich door oom Bernd voeren, evenals voor lange jaren, toen ze als baby op zijn knie gezeten was, en hij, het ontbijt der kleine in stukjes snijdende, die als een eskadron soldaten voor haar
deed marcheeren.
Daarna rolde het rijtuig voor het hotel, en met een bevend hart ging Josephine de haar vreemde, bonte wereld te gemoet. Dreunend viel de deur achter haar in het slot, even alsof het noodlot een muur achter het verledene wilde schuiven, alsof de gouden poort van een gelukkige jeugd zich voor eeuwig sloot achter het dartele vroolijke kind.



NEGENDE HOOFDSTUK.
Aan beide zijden van de oprijlaan van liet hertogelijk paleis wierpen walmende fakkels hun rood schijnsel op het witte sneeuwkleed en de wapperende vaandels en vlaggen, die als vurige, gretige tongen de slanke zuilen lekten en de sneeuwvlokken als een glinsterende regen van de koppen der bronzen leeuwen veegden. Voortdurend rolden rijtuigen over het asphalt, lakeien in roode livrei en met gepoederde pruiken vlogen toe om het portier te openen; dan ruischte zijde, satijn en kant, kletterden sporen en sabels of kraakten verlakte laarzen over den zwaren, bont gekleurden looper, die naar de vestibule voerde.
Deze laatste was geheel herschapen in een tuin; tusschen de vergulde stijlen van de balustrade slingerden zich bloeiende vliertakken en fuchsia's en keken de rozeroode bloesems der oleanders, terwijl zich de sierlijke varens wiegden onder de onafgebroken schreden, die op de marmeren treden weerklonken. De vleugeldeuren waren wijd geopend en gaven een vrijen blik in de ontvangzalen, welker verblindende lichtzee zich honderdvoudig weerkaatste in de groote spiegels, die de wanden bedekten; geheimzinnig ruischten en ritselden daar de lange, golvende slepen, bewogen zich in bonten chaos de weelderige rijke toiletten, waaruit de blanke, aristocratische schouders staken, die bezaaid waren met de meest schitterende en llonkerende edelgesteenten.
Bijna betooverd door dat ongekende gewoel, had Josephine zich angstig verborgen achter tante Renate: haar hart scheen stil te staan bij den aanblik dier vreemde, lachende,



luid pratende mensclienmassa, liet duizelde liaar voor de oogen en onstuimig steeg liaar liet bloed naar wangen en slapen..
Onnoemlijk veel hoofden hadden zich plotseling naar de zaaldeur gewend, toen baron Von Wetter met zijn vrouw en nicht binnengetreden was; een enkel oogenblik ging er een dof gemompel door de zaal, men fluisterde en giegelde luider en luider, de bonte waaiers bewogen zich snel op en neer, en een enkel voor de binnentredenden onverstaanbaar woord vloog als een elektrieke vonk van mond tot mond: — „Ganzen-Lize." Josephine zag de blikken niet, die op liaar rustten, ze had de donkere wimpers naar beneden geslagen en waagde het nauwelijks adem te halen. Werktuigelijk volgde ze tante Renate, die met hoog opgeheven hoofd eenige schreden vooruittrad en onderzoekend om zich heen blikte.
Niets, niets dan vreemde, onbekende gezichten!
Daar trad de hooge gestalte van een militair uit een groep heeren, wendde zich met vriendelijke beleefdheid naar oom Bernd en stelde zich voor als „opperhofmaarschalk, graaf Von Lattorf."
De ritmeester drukte hem vriendelijk de hand en introduceerde zijn dames; als lood viel het Phine van het hart, toen hij haar zoo vriendelijk uit naam van hunne Hoogheden welkom heette.
Daarna verzocht hij tante Renate en Josephine hem te volgen; hij wilde liaar in kennis brengen met zijn vrouw. Eenige passen verder stond een kleine bleeke dame, die haar, met een innemend lachje, eenige vriendelijke woorden toesprak.
„Mijn dochter Ange," voegde ze bij haar groet, en een slanke blondine neeg diep voor tante Renate en vestigde haar zachte, donkere oogen op Josephine.
„Hebt ge al een balboekje, freule Von Wetter?" vroeg ze, en zei dan, zonder zich lang te bedenken heel veel liefs. Ze verzekerde, dat ze direct den ceremoniemeester zou waarschuwen. „Zoo even is graaf Lehrbach nog hier geweest,



maar nu fladdert hij weer als een vlinder om de schoonste bloemen," voegde ze er bij.
Bij het noemen van dien naam had Phine gelukkig de oogen opgeslagen. „Ah ja, graaf Lehrbach, ik wou dat hij maar kwam!" zei ze met een zucht van verlichting.
„U kent hem reeds!" knikte gravin Ange met een trek om den fijn besneden mond, die medelijdend mocht heeten. „Hij zal u wel spoedig komen begroeten, als hij ten minste tijd heeft. Prins Fortunatus wordt altijd direct in beslaggenomen. Ik zal u ondertusschen aan de hofdames en de jonge meisjes voorstellen; mama praat toch nog met uw tante. Kom!" en de beschilderde waaier wenkte haar te voigen.
Daar stond ze nu te midden van een grooten kring jongedames, wier namen haar alle in de ooren klonken, zonder dat een enkele naar haar toekwam of haar de hand reikte; allen stonden als marmeren beelden, bogen ternauwernood het hoofd en keerden zich met in het oog vallende kortheid af, om met elkaar te fluisteren of te lachen.
Slechts freule Ilse von Dienheim ging dicht voor haar staan, zag haar brutaal in het gelaat en vroeg haar met een wonderlijk gezicht: „Waarom heeft u uw vriendjes van de pastorie niet meegebracht?"
Allen barsten in lachen uit; Josephine wilde vol vertrouwen vertellen, dat ze nog te klein waren en niet weg konden van Grosz-Stauffen, doch Ange stootte haar met gefronste wenkbrauwen aan: „Mevrouw uw tante wordt aan de oudere dames voorgesteld: wil ik u er heen brengen, freule von Wetter!" en ze nam het jonge meisje met zich mee."
„Van de pastorie moet u ons later alles vertellen!" riep freule Von Dienheim haar luid na, en weer verhief zich een luid gelach onder al de omstanders. Het was vrij vervelend achter tante Renate te gaan en voor al de oude dames een diepe neiging te maken. Geen van allen sprak een woord, doch zoodra ze eenige schreden verder waren, werden de lorgnetten onderzoekend voor de oogen gebracht en stak men de hoofden bij elkaar. Slechts een paar malen, wanneer tante



-
Renate eene bekende of enkele bloedverwanten terug zag, werd er wat gesproken; mevrouw Von Wetter bleef dan ook lang staan en had veel te vertellen. Josephine stond echter geheel alleen tegen den muur en voelde zich erg verlaten en
droevig te moede.
„Waar zou hij toch zijn ?" dacht ze en ging op haar teenen staan om goed rond te kunnen zien. Ja, daar stond hij bij een deur en lachte met freule Von Dienheim en gravin Aosta; nu keek hij naar den kant heen, waar zij stond, slechts heel even! Of hij haar herkend had?
Weer lachte hij, nog hartelijker en vroolijker dan daar straks, en dan... Neen, hij kwam niet, maar ging door de deur terug!
Josephine zette de kleine tandjes in de volle roode onderlip en had kunnen schreien van ongeduld. Daar klonk haar een bekende stem in de ooren; naast tante Renate stond Hattenheim, de goede, trouwe Hattenheim, die hem nu wel dadelijk zou gaan zeggen, dat zij er is!
De groote blonde officier treedt reeds naar haar toe en reikt haar hartelijk de hand: „Wat ben ik blij, dat we elkaar weerzien!"
Onwillekeurig klemt Phine zich vast aan de haar toegestoken hand en voelt zich niet zoo verlaten meer als eenige oogenblikken te voren; veel hebben ze elkaar te vertellen, en Hattenheim overhandigt haar het kleine balboekje met het gouden vorstenkroontje er op en vraagt haar om den eersten dans. Josephine knikt zeer vergenoegd, en Hattenheim wenkt een piepjong luitenantje en zet een gezicht, alsof hij hem bijten wil.
„Je hebt toch zeker nog een dans, Brocksdorff ?" vraagt hij
op bevelenden toon.
De aangesprokene aarzelt een oogenblik in pijnlijke verlegenheid. .Als de luitenant beveelt," klinkt het brommend tusschen de tanden, en met een buiging voor Josephine: „Mag ik het genoegen hebben, freule, u te engageeren voor de polka vóór den cotillon?" Josephine geeft werktuigelijk het boekje,
/



ze heeft volstrekt geen begrip van het gewicht van zulk een verzoek. Jonkheer Von Brocksdorff krast zijn naam er haastig in, werpt een woedenden blik op Hattenheim en gaat zwijgend verder.
„Houd je maar uit het gedrang, amice, anders raak je ook nog in den leeuwenkuil," roept hij zeer luid tot den regimentsadjudant, die juist naar Hattenheim toe wil gaan.
„Och beste meneer Von Hattenheim, doe mij het genoegen en roep toch eindelijk graaf Giinther eens," smeekt Josephine met vochtige oogen. De jonge man naait diep adem, perst de lippen op elkaar, als iemand, die hevige smart lijdt, en ziet treurig neer op het blonde kopje.
„Ik zal hem gaan zoeken, freule, maar of ik hem vinden zal? Deze schitterende zaal gelijkt een diepe zee: menige herinnering, menig geluk verzinkt er in!" en met een gebogen hoofd gaat hij van haar.
Weer staat Josephine alleen. Daar ziet ze aan den overkant bij de deur den minister, die met oom Bernd praat.
Haar hart klopt van vreugde, ze denkt niet na, moedig treedt ze door de menschen en spoedt zich naar den minister.
„Dag, Excellentie!" fluistert ze zacht.
Het goedige gelaat met de matte oogen wendt zich snel om.
„Ah, ons Haideröslein," zegt hij vriendelijk lachend, en neemt de rechterhand van het meisje tusschen zijn beide handen, „en nu niet te midden van haar heidebloemen, maar in de pronkvazen van het vorstelijk slot tusschen de trotsche planten der residentie! Hartelijk welkom bij ons en veel geluk bij je eerste début!" Zijn blik glijdt over haar gestalte en een melancholiek lachje zweeft om zijn lippen. „Waarom worden de mooie blonde krullen met zooveel geweld gevangen gehouden?" vraagt hij zacht en tracht de glad gestreken lokken over haar voorhoofd te halen. „Dans ze maar weer gauw om je wangen, anders zou ik heusch de kleine Phine uit Stauffen niet herkennen!" En dan vraagt hij haar, of ze Giinther al gesproken heeft.
Josephine schudt treurig het hoofd, en een wolk vliegt over het voorhoofd van den ouden man.



„Ik zal dien slechten jongen direct hierheen sturen," zegt hij haar hartelijk de hand drukkend, „zoo gauw ik tante begroet heb, hoor!" En nogmaals knikt hij vriendelijk en wenkt dan oom Bernd hem naar mevrouw Von Wetter te brengen; doch plotseling houdt hij even stil, legt, als herinnert hij zich iets, zijn hand aan zijn voorhoofd en neemt Josephine het balboekje uit de handen, om daarop een vluchtigen blik te werpen. Hij ziet langs den muur, waar tal van heeren staan, wenkt een jongmensch in politiek en keert zich dan weder tot freule Von Wetter: „Baron d'Ouchz," stelt hij voor, „een jong attaché, welke op 't oogenblik in mijn kabinet werkzaam is, — mijn rechterhand," voegt hij er schertsend bij, „die het zich tot een eer zal rekenen, in plaats van mijn naam den zijnen achter een der dansen te mogen schrijven!"
D'Ouchz buigt zwijgend. Hij is groot en slank, zijn bleek gelaat vormt een sterk contrast met het gitzwart haar; en zijn donkere, sombere oogen, waaruit hartstocht en trots spreken, vestigen zich lang op de kinderlijke gestalte vóór hem. Josephine ziet hem vriendelijk aan, ze weet zelf niet waarom, doch ze lacht tegen hem en zegt vertrouwelijk: „Zeker, mijnheer d'Ouchz, ik zou zelfs het liefst met u een wals dansen: die ken ik het best."
„Geef mij dan de wals, vóór men aan tafel ga, dan heb ik het voorrecht ook gedurende het souper uw cavalier te zijn!"
Ze knikt slechts en ziet hem met stralende oogen dankbaar aan; d'Ouchz schrijft zijn naam en gaat daarna weer naar zijn plaats terug.
Het is Josephine, alsof zijn blik op haar gevestigd blijft; maar neen, de zijne niet alleen, alle oogen zijn op haar gericht en de gezichten, die zich naar haar toe keeren, zien er zoo spottend uit, en ze steken de hoofden bij elkaar en lachen, lachen zeker om haar.
Wat is er dan toch zoo belachelijk aan haar? Met angstige oogen wendt ze het hoofd om en ziet zich voor de eerste maal in den grooten spiegel. Is zij die vormelooze witte kolossus met dien grooten bonten ceintuur en die wijd uit-



staande volants? Ja, nu bemerkt zij, hoe geheel anders zij er uitziet dan de andere jonge meisjes, die zich gemakkelijk bewegen in de elegante, fraai gedrapeerde zijden en satijnen toiletten.
Het bloed stijgt haar naar de wangen, ze haalt verlicht adem, nu zich eenige nieuw aangekomenen voor haar plaatsen, en vaster en vaster drukt ze zich tegen de purperfluweelen portières aan. Ach, kon ze toch maar hun zware plooien over de witte jurk halen! Verlegen en angstig blijft ze staan leunen tegen den post van de deur en denkt met kloppend hart: „Als hij maar kwam en mij mooi vond, dan was alles weer goed!"
Daar klinkt haar een stem in de ooren: als een electrieke vonk doortintelt het haar en haar hart staat bijna stil van vreugde.
Dicht bij haar, slechts gescheiden door de portière, hoort ze duidelijk graaf Günther spreken. Hij staat in een der bijzalen en heeft niet het minste vermoeden, dat hij in de onmiddellijke nabijheid van zijn kleine vriendin uit Stauffen is.
„Ah, pardon, Brocksdorff, een enkel woord!" hoort ze hem roepen even vroolijk en opgewekt als in Stauffen, toen hij haar sprak van het woelige, betooverende leven der groote wereld, waarin ze zich nu zoo angstig en eenzaam voelt, terwijl ze vol verlangen hem wacht, die haar er heen lokte.
„Zeg eens Brocksdorff, ik zag je daareven het offer worden van Ganzen-Lizes balboekje. Doe me het plezier en vertel me eens voor welken dans je dien ongelukigen kleinen MontBlanc hebt moeten vragen."
„Lach maar," antwoordt een andere stem half geërgerd half vroolijk, „jij bent de schuld van alles. Hier achter de polka vóór den cotillon kun je het lezen ? Daar staat als eeuwige schandvlek op mijn boekje: „Ganzen-Lize!" — Ben je tevreden, Fortunatus."
„Ik dank je duizend maal'" lachte Lehrbach. „Ik steven er direct op af en vraag haar voor dien dans: cela n'engage a rien! en dan heb ik tenminste voldaan aan den vorm!'



„Dans jij dan in het geheel niet met haar?"
„Maar, beste jongen, ik als ceremoniemeester kan mij toch niet bespottelijk maken! De kleine Hoogheid zou omvallen van lachen, als ik met zulk een ridicule danseuse voor den dag kwam; — ik zie mij al met haar door de zaal zweven, — neen daartoe ben ik te edel. Nogmaals mijn dank. Moed! het duurt nog lang vóór de polka begint; wie weet, misschien
werpt Leukothea je nog wel een reddenden sluier toe!" Weer lacht hij, schuift de portière ter zijde en treedt dan haastig de zaal binnen. Zoekend dwaalt zijn blik rond, doch Josephine ontwaart hij niet. Een beklemd, pijnlijk gevoel bekruipt het hart van het jonge meisje: Wie zou die arme Ganzen-Lize zijn, over wie hij zoo wreed en spottend gesproken heeft, en die hij voor de polka vragen wil? Arm, arm kind! misschien heeft ze den schoonen man lief,
m.AM linf oio
CVCII nti aio • • .
Haar stralende blik, waarin al haar verlangen en wachten door haar tranen heen schijnt te schemeren, rust op zijn gelaat, en even alsof hij dien blik gevoeld heeft, wendt hij het hoofd om; snel treedt hij op haar toe en reikt haar de hand.
„Goeden avond, freule Josephine! Welk een verrassing u hier te zien!" Werkelijk Spreekt de grootste verwondering uit zijn gelaat. „Hattenheim heeft mij zoo even verteld, dat hij de eerste was, die het voorrecht had u te begroeten. ' Zijn donkere oogen zoeken de hare, verwijtend gaat hij voort:



„Ik ben altijd ongelukkig, en kom steeds te laat," en hij neemt haar het boekje uit de hand.
Een diepe gloed verft haar allerliefst, door het leelijke kapsel en den reusachtigen krans bijna onherkenbaar gezichtje; vol blijdschap slaat ze de kinderlijke oogen op, al haar wachten, al haar leed, al haar teleurstellingen zijn vergeten.
„O neen, te laat komt u niet, graaf Lehrbach!" lacht ze. Ik heb al voortdurend naar u uitgekeken, ik kon haast het oogenblik niet afwachten, dat ik u terug zou zien. O, wat ben ik toch gelukkig, dat ik hier kan zijn!''
Günther slaat de oogen neer. „En hoe gaat het thuis? Hoe maken ze het op de pastorie?'
„O, daarvan heb ik een heelen boel te vertellen. U moet heel veel groeten van hen allen hebben. Ik heb ook wat voor u meegebracht: Liesje en Renaatje — u weet wel, de tweelingen — hebben een prachtigen boekenlegger voor u gemaakt; ik had hem eigenlijk mee willen brengen, maar was bang, dat ik hem in mijn zak zou kreukelen. Niet waar, nu blijft u bij mij? Kom gauw mee naar oom en tante!" Vragend, bijna stneekend ziet ze naar hem op en wijst met haar kleine, slecht geganteerde hand ongegeneerd naar bovengenoemden; Günther bijt zich op de lippen en beweegt eenigszins ongeduldig zijn voeten
„Freule Josephine,'' zegt hij, zich met den rug naar de zaal keerende en haar dan vriendelijk toelachend, „ge weet toch, dat ik ceremoniemeester ben en onnoemelijk veel te doen heb? Ge moet niet boos op mij zijn, als ik mij van avond niet zooveel met u bemoeien kan, als ik wel zou willen; maar de dienst... vous comprenez ... Zoo gauw ik tijd heb, hoop ik u in het hotel te komen opzoeken. Een dans wil ik evenwel graag hebben, we kunnen dan nog eens over alles praten. Het is te hopen, dat onze boekjes overeenstemmen; als ik geweten had, dat u gekomen was. had ik den cotillon voor u gereserveerd. Het is nu werkelijk een gelukkig toeval, dat ik de polka voor den cotillon open heb. Wilt u die met mij dansen?"



„De polka voor den cotillon?" ontsnapte haar lippen. „O wee, reeds bezet!" roept Lelirbach; „liet noodlot is mij niet gunstig, het spijt mij meer dan ik zeggen kan. — Maar, mijn God. wat scheelt u?"
Josephine klemt zich vast aan een stoel, die naast haar aan den muur staat, haar gezichtje ziet vaalbleek, ontsteld en wijd geopend staren hem de groote oogen aan, haar lippen trillen en de hand, welke zij tegen haar hart houdt, knakt
de witte camelia's.
„Voelt ge u ziek? Wil ik u naar een andere zaal brengen?" vraagt Lelirbach snel; zijn blik richt zich naar de zaaldeur, voor welke de hofmaarschalk met den langen staf verschijnt, waarmee hij driemaal luid op het paiquet slaat.
„Hunne Hoogheden komen! Om Gods wil, freule, wat scheelt u toch?' herhaalt de jonge man meer ongeduldig dan angstig.
Josephine schudt haar hoofd: het is alsof in éénoogenblik haar gelaat veranderd is, haar stem klinkt heesch en onnatuurlijk.
„Het is voorbij, Graaf Lelirbach," zegt ze; „ik dank u voor uw hulp, verzuim toch den dienst niet!" zonder een antwoord af te wachten, schrijdt ze met opgeheven hoofd door de zaal naar tante Renate, die alleen op een der sofa's zit. Lelirbach heeft haar woorden nauwelijks gehoord; al zijn belangstelling geldt Hunne Hoogheden, die zoo juist zijn binnengetreden, en welke hij snel te gemoet ijlt, om vooraan in de lange rij van lieeren, diep en glimlachend te buigen.
Werktuigelijk als een marionet, bleek als de witte, welkende bloemen in haar krans, heeft Josephine gebogen, toen ze door gravin Aosta aan Hunne Hoogheden voorgesteld werd. Met strakke oogen ziet ze op naar de van brillanten schitterende hertogin-moeder; eenige vriendelijke woorden, welke ze hoort zonder ze te begrijpen, suizen haar in de ooren. „Ge zult nu zeker langen tijd bij ons blijven?" eindigt de hertogin en Josephine neigt weer en zegt met een heesche stem: -Dat hangt van God af."



Een verwonderde blik treft haar, en zonder verder iets te zeggen, treedt de vorstin voort; naar Josephine richt zich echter de groote, slanke gestalte van hertogin Maria Christina, met het eenvoudig gescheiden donker haar en een lang slepend zwartfluweelen kleed; zij buigt haar zacht, treurig gelaat naar freule Von Wetter, ziet haar met ernstige oogen aan en zegt: „Dan hoop ik, lief kind, dat ge een getrouwe bezoekster van het paviljoen zult worden en mij veel zult vertellen van het stille, eenzame Stauffen."
Het is Josephine, als moet zij de armen om den hals dier vrouw slaan en tot haar zeggen: „Ja, ik zal u lief hebben!" Ze ziet echter zwijgend op, knikt haastig en voelt, dat haar de tranen in de oogen schieten. Maria Christiana volgt hare schoonzuster en treedt zwijgend langs de rij buigende dames.
„Freule Von Wetter, kom eens mee naar de zijzaal," klinkt plotseling freule Von Dienheim's stem luid en scherp; „prinses Sylvia wenscht kennis met u te maken."
Josephine schrikt op, werpt een vluchtigen, angstigen blik op Hattenheim, die haar toeknikt, dan drukt ze de lippen op elkaar en volgt freule Von Dienheim met opgeheven hoofd.
Door tal van jongelieden omringd, staat prinses Sylvia in een der kleinere zalen, juist grist ze Lehrbach haar kostbaren waaier uit de hand en zegt op ruwen toon: „Hier daarmee, dien heb ik zelf wel noodig bij die afschuwelijke hitte!" en ze brengt de fijne ivoren staven zoo wild in beweging, dat de kanten van haar corsage opwaaien.
Met onverholen nieuwsgierigheid richt ze haar blik op freule Von Wetter, neemt haar van het hoofd tot de voeten open steekt haar dan luid lachend de hand toe.
„Het doet mij genoegen u te zien, freule Von Wetter I" zegt ze, met blijkbaren spot. „Graaf Günther, uw vereerder van dezen zomer, heeft ons veel van u verteld en wachtte uw komst met ongeduld, — niet waar?" Prinses Sylvia werpt daarbij het hoofd naar achteren en ziet Lehrbach overmoedig aan.



„You are right!" persiffleert deze en waait zich met zijn balboekje.
Josephine blijft bewegingloos staan; ze ziet graaf Lehrbach niet aan, haar oogen, die in haar hoofd branden vestigen zich vast op het gelaat der kleine Hoogheid.
„Nu ik hoop, dat het u bij ons bevalt," gaat deze vroolijk voort; „ge moet u maar spoedig wennen aan de nieuwe omgeving. Het is zeker voor het eerst, dat u Grosz-Stauffen verlaten hebt?"
„Voor het eerst en voor het laatst, Uwe Hoogheid," antwoordt Josephine koel.
„Aha, u is van plan voor goed hier te blijven ?" knikt Sylvia. „Daarin hebt ge gelijk! Het moet daarbuiten zijn om zich dood te kniezen. Ik heb ook niets op met dat zoogenaamde idyllische landleven! Ik kan het mij best begrijpen! — Allons, nu aan het dansen! Detlef, ga toch eens kijken of ze daar binnen nog niet klaar zijn met al dat gebuig. En geen wals, een galop hoor, graaf! Ik heb van avond een wilde bui!" Prins Detlef laat de monocle, waarmee hij Josephine opgenomen heeft, vallen, springt met een .plaats voor den landvoogd" over llse's sleep en roept haar zeer verstaanbaar toe: „Pracht van oogen! lang zoo kwaad niet, als men bij den eersten aanblik wel denken zou; maar aan dien krans kunnen drie koeien haar genoegen eten!"
Freule Ilse en de naastbijstaanden lachten luidkeels; Josephine blijft echter staan zonder zich te bewegen; ze heeft de woorden niet op zichzelf toegepast.
De dienstdoende kamerheer der hertogin-moeder treedt met duizende pardons door den levenden muur, die zich in een oogwenk om Silvia en Josephine gevormd heeft, en buigt diep voor de prinses.
„Uwe Hoogheid, Hare Hoogheid uw moeder laat verzoeken ..fluisterde hij met een gewichtig gezicht.
.Goddank, dan gaat het er van langs!" roept Sylvia. „Graaf Lehrbach, ik open het bal met u, blijf aan mijn zijde."
En alle étiquette trotseerend. legt ze haar hand op den arm



van den jongen man en laat zich naar de danszaal brengen.
De staatsdame der hertogin treedt op haar toe.
„Pardon, Uwe Hoogheid, wanneer ik uw bevelen dérangeeren moet," zegt ze, duidelijk genoeg om door een elk verstaan te worden. „Het is de wensch van uwe doorluchtige moeder, dat u met den Belgischen gezant het bal opent."
„Met den ouden Holte van Orede, — Sylvia barst in lachen uit, — „die met zijn rechterbeen slingert, alsof hij aan het koren maaien is? Neen, lieve gravin, geen haar van mijn hoofd denkt daaraan! Vraag maar, of tante Maria Christina het in mijn plaats wil doen!" en onder stormachtige bijvalsbetuigingen leunt Sylvia nog vaster op Lehrbac.is arm en gaat voort: Allons, graaf, laten wij maar beginnen, vóór zich Van Orede iets in het hoofd haalt?"
„Uwe Hoogheid, in uwe handen ben ik als was, maar.. Lehrbach haalt weifelend de schouders op.
Sylvia stampt toornig op den grond en werpt het hoofd in den nek. „Ik dans met niemand anders, dan met u!" roept ze eigenzinnig. „Dat zal ik mama wel aan het verstand brengen."
Lehrbach schijnt een hoofd grooter te worden; zijn blik vliegt uitdagend en triomfeerend over de luisterenden. Op hetzelfde oogenblik klinken de eerste tonen der muziek.
„Vooruit!" commandeert de prinses, en in het volgende oogenblik zweeft ze met Günther door de schitterend verlichte zaal.
Prins Detlef heeft met gravin Aosta in gespannen verwachting naast den fauteuil der hertogin gestaan. „Hahaha! ziet u mama, ze doet toch, wat ze wil!" roept hij met voldoening. De hertogin is evenwel niet toornig. „Een bijzonder gedecideerd karakter," zegt ze met een welgevallig knikje tot Maria Christina, die naast haar plaats genomen heeft. „Het is bij haar buigen of breken. Maar ik mag het wel bij jongelui, vooral bij Sylvia, die van haar vroegste jeugd af altijd haar eigen weg is gegaan, zonder een ander te raadplegen. Zij heeft merkwaardig veel wilskracht, en dat verzoent mij voor



een groot deel met haar kuren en grillen, die au fond slechts bewijzen zijn van haar sterken geest!" En haar blik volgt het jonge paar, dat haar wild voorbijvliegt om later vlak voor
haar plaats stil te houden.
Schertsend dreigt ze met haar waaier. Lehrbach buigt diep, zegt enkele woorden en kust de slanke vingers. Hoe ze zich gespitst hadden, de nieuwsgierig uitgerekte halzen zagen niets bijzonders gebeuren; de gunsteling Lehrbach stond achter den fauteuil der hertogin en praatte en schertste als iemand, die zich op den gladden, verraderlijken parketvloer van het hof even zeker voelt als op een meest vasten bodem.
Sylvia had zich op een sofa laten vallen en bekeek met een spotachtig gezicht een katholieke diacones, welke tante Maria Christina gewenkt had, bij haar te komen.
•Gnuzen-Lizf.
9



TIENDE HOOFDSTUK.
Josephine was alleen blijven staan, toen Sylvia aan den arm van haar cavalier gehoor had gegeven aan de lokkende tonen der wals en de stoet heeren en dames het paar gevolgd had. Met doffen blik staarde ze op het in elkaar loopende patroon van het Perzische tapijt en op de witte bloembladen, die uit haar ceintuur gevallen waren en stierven onder de meedoogenlooze schreden der voorbijgaanden, evenals eenmaal de roos in het park van Lehrbach vertreden werd door Günther, toen hij tot haar zeide: „Wem nie durch Liebe Leid geschah...!" Ja, zij leed nu, zij leed nameloos! Het was haar nog een treurige onheilspellende droom, ze was nog niet in staat zich den geheelen omvang van haar smart duidelijk voor te stellen; het vreemde leven om haar heen drukte haar als een centenaarslast op de schouders, ze had in luide klachten lucht willen geven aan haar verdriet, doch ze drukte haar lippen stijf op elkaar en had een gevoel, alsof haar keel dichtgesnoerd was. Ach, kon ik slechts weenen, was ze maar alleen! AI dat licht hindert haar, die wilde vroolijke muziek breekt haar hart. Daar treft een stem haar oor. „Freule Josephine," klinkt het vriendelijk, „wat hebt u het mij moeilijk gemaakt u te vinden; kom gauw mee, onze dans is al lang begonnen!"
Zij slaat haar blauwe, onnatuurlijk schitterende oogen naar den spreker op en zegt met zachte, bevende stem: „Wilt u met mij dansen, mijnheer Von Hattenheim?"
Verschrikt buigt hij zich naar haar toe: „Zeker, wil ik dat; ik heb er mij zelfs op verheugd, want sedert lange jaren is



het van avond weer de eerste maal, dat ik aan het hof dans. Een dankbare blik treft hem uit de in tranen badende oogen. „Wat zijt ge goed!" fluistert ze. „Maar, niet waar, gij die geen korenaar in het stof vertreedt, gij zoudt ook niet een menschenhart doen ineenkrimpen van smart, dat begrijp ik
eerst nu!" .
„Freule, wat scheelt u? Mijn God, welk een verandering!
stottert h!j, terwijl het bloed hem naar de slapen vliegt. „Zijt ge ziek? Ge ziet zoo bleek!"
Met een pijnlijk lachje schudt ze het hoofd.
„Er zijn ziekten, waarvoor geen kruid gewassen is, -
maar die ziet niemand!"
„Wilt ge niet dansen?" hij vat haar hand en legt die op
zijn arm.
„Neen, met u dansen wil ik niet!' klinkt liet snel cn opgewonden. „Dat zou een slechte belooning wezen voor al de vriendschap en goedheid, die ge mij van avond bewijst. Zou ik u, den eenigen, die zich van avond over mij erbarmt, prijsgeven aan de spotternijen van die menschen? Zou ik u
er aan blootstellen uw balboekje met „de eeuwige schandvlek: Ganzen-Lize" te bezoedelen? Ik, „de ridicule danseuse," zou met u door die volle zaal gaan? Neen, mijnheer Von Hattenheim, daarvoor ben ik u veel te genegen en te dankbaar, en — daarvoor ben ik ook veel te trotsch!"
Zooals ze daar voor hem staat is zij niet meer het naieve, gelukkige kind uit Stauffen, maar een ernstige vrouw, van wier oogen de sluier gevallen is, waarachter zich de bedriegelijke wereld en het leven daarin verborg.
Hattenheim blijft onbeweegelijk staan, verontwaardiging spreekt uit zijn bleek gelaat. „Wie heeft het gewaagd u zoo te kwetsen? Wie is slecht genoeg geweest mijn vriend bij u
aan te klagen?"
„Onderzoek dat niet," valt ze hem kortaf in de rede, „en wees overtuigd, dat ik nooit afgegaan ben op laster; ik heb nooit grooter geluk gekend dan mijn vertrouwen op waarheid en oprechtheid." Haar stem klinkt nu weer vriendelijk, doch



onuitsprekelijk treurig. „Wat achter mij ligt, is een schoone, wolkenlooze zomer, waarover de winter nu zijn doodskleed heeft gespreid. Laat hem de rust en wek hem niet met luide woorden: misschien kan hij slapen en droomen, als elke winter, die hoopt op een nieuwe lente. Ik verzoek u vriendelijk graaf Lehrbach nooit over dit uur te spreken en heni in de veronderstelling te laten, dat ik nog dezelfde meening over hem heb als in Stauffen."
„Die moet ge ook werkelijk behouden!" roept Hattenheim uit. „Oordeel niet te hard, niet te streng over Günther; hij is niet zoo slecht, als hij u schijnt. Hij is een troetelkind van liet geluk, een verwend, ijdel mensch, onbezonnen en lichtzinnig, omdat hij nog nooit zorg of verdriet heeft gekend; maar zijn hart is goed en eerlijk, dat verzeker ik u! Wees niet toornig op hem: alles keert nog ten goede!"
Een bitter lachje speelt om den mond van het jonge meisje. „Gij zult de vriendschap niet schenden," zegt ze zacht; „ik hoop, dat uw trouw eenmaal beloond wordt! En breng mij nu naar de danszaal; ik zou gaarne prinses Sylvia zien dansen."
Hij ziet haar treurig aan. „Misschien brengt u het gewoel daar op andere gedachten! Ik vermoedde wel, dat het zoo komen moest. Ach, hoe gaarne had ik het afgewend!" mompelt hij als in zichzelf.
Gravin Ange treedt hun te gemoet. „Ik zocht u juist, freule Von Wetter," zegt ze op den haar eigen zachten, vriendelijken toon; „ge moet maar toestaan, dat ik vandaag moedertje over u speel, niet waar? Advokaat Von Landeck wenschte aan u voorgesteld te worden, en verzoekt u om den volgenden dans. — Beste Reimar, wil jij zoo goed zijn en Von Landeck even hier brengen?"
Von Hattenheim buigt, ziet den verwonderden blik van Josephine en glimlacht.
„Ange is mijn nicht," zegt hij met een vriendelijken blik op het kleine gravinnetje. „Daarom verheugt het mij dubbel, dat gij het samen goed vinden kunt."



Dat zullen we wel, niet waar?" glimlachte Josephine. „Het is mij nu al, alsof ik u lang ken!- Maar waarom danst
geAngf drukt haar hartelijk de hand. .Ik dans vooreerst nog in het geheel niet," zegt ze; „ik heb dezen herfst longontsteking gehad en moet mij dus in acht nemen. Ik kan nu des te beter met u praten en u het een en ander van de omgeving hier vertellen. En Ange zet zich neer op een der sofa s ei noodigt Josephine uit naast haar te komen zitten.
Ondertusschen had graaf Günther zich begeven na*r kleine galerij en zich behagelijk geworpen in een grooten fauteuil- twee geleegde en een nog gevuld glas champagne stonden naast hem op den schoorsteenmantel, die door twee negers van majolica gestut werd. Vermoeid bewoog hij den waaier van freule Ilse, dien hij nog in de hand hield.
Hattenheim trad de deur binnen, wierp een snellen, bespiedenden blik door de korte gang en naderde daarna Uunther Wel dikke, kun je het verlangen niet weerstaan eens met mij te 'komen praten?" knikte hem Lehrbach toe en rekte zich met een zucht uit. „Het is van avond ^er aangenomen werk ik voel mijn beenen haast niet meer! Ga toch zitten, iongen, je beneemt mij net het gezicht op die interessante ■rroep 'daar. Zie eens, de katholieke overhoort onzen protestantschen biechtvader den catechismus."
Hattenheim bewoog zich met. Zijn scherpe too t rustte op Günthers gelaat, als wilde hij hem tot diep in dt ziel zien; hij zag, dat zijn vriend dien blik te mijden scheen
en zijn vroolijkheid slechts gemaakt was.
Ie hebt gelijk, Günther, het bal is van avond geanimeerd, zoo opwekkend en vroolijk zelfs, dat ik ook van plan ben
tp dcinscn»1'
Verwonderd zag Günther hem aan, de woorden en de stem
van Reimar pasten zoo slecht bij elkaar. 4 .
Aha! jij weer dansen? Goed zoo, dikke! Je verdient den hemel en je levert alweer het bewijs, dat je een kerel ui duizend bent. Ik kan mij wel denken, voor wie je je aan een



kranigen cotillon wagen wilt; ik heb ook op jou gerekend, Reimar, want waarachtig ik als ceremoniemeester, het ging niet!"
„Neen, natuurlijk, als ceremoniemeester kan men niet met een Ganzen-Lize dansen, men zou zich te bespottelijk maken en dat is niet voordeelig voor den protégé van prinses Sylvia!" knikte Hattenheim met een bitter lachje. „Ik had het helaas ook nooit van jou verwacht, Günther!"
„Ik weet, dat ik je verwijt verdien, maar kies liever een anderen tijd en een meer neutrale plaats voor dit tête-atête." Lehrbach hield het hoofd naar den grond gebogen, haalde diep adem en stak Hattenheim de hand toe. „Als ze maar een ander toilet had gehad, Reimar! Maar die potsierlijke kleeren uit de oude doos! Geloof me, ik eet liever veertien dagen lang zwart brood, dan dat ik van avond voor den dag kom met die kleine ongeluksvogel!" Günther verviel weer in zijn overmotdigen toon, drukte de hand van zijn vriend en zei met zijn onweerstaanbaar lachje: „lkamuseer me van avond uitstekend; doe me dus het genoegen en zet niet langer dat afgrijselijke begrafenisgezicht. Kom liever morgen bij mij ontbijten en overtuig me dan maar, dat ik een onverbeterlijke zondaar ben! Und wie ein Lammchen will ich leiden!" neuriede hij zacht.
„Ik kwam niet hier om je iets te verwijten," sprak Hattenheim zeer ernstig; „daartoe heb ik het recht niet. Een andere reden brengt me hier; je zult er misschien om lachen, maar het zal je bewijzen, dat ik nauwgezet van geweten ben.'
„Voor den dag er mee." Graaf Lehrbach zag zijn vriend belangstellend aan.
„Herinner je je nog den rijtoer, dien we een van de eerste dagen na onze terugkomst hier maakten," begon Reimar en streek met zijn hand over voorhoofd en oogen, „toen we over onze plannen voor de toekomst spraken?"
„Zeker!" knikte Günther ietwat verwonderd; hij wenkte een lakei, nam een glas champagne en bood er tevens Hattenheim een aan. Deze bedankte met een korte beweging, en



voer zachter voort, terwijl hij plaats nam in een fauteuil naast Lehrbach en dezen vlak en strak in het gelaat zag: „We beloofden elkaar toen schertsend, elkander nooit in de wielen te zullen rijden, waar het 't ineesterschot van Amors gouden pijl zou gelden; ik gaf je zelfs mijn woord jou allerhoogste toestemming te komen halen, als ik ooit het plan mocht hebben — verliefd te worden. Ik hield toen alles voor onmogelijk en dacht niet, dat ik je ooit over iets dergelijks zou spreken. Ik heb mij daarin vergist, en wat mij in dit oogenblik hierheen doet komen, is de vervulling van mijn belofte.''
„Reimar, dikke kerel!" riep Lehrbach uit, sprong op en legde met een hoogrood gelaat beide handen op Reimars schouders. Hattenheim maakte zich met een ongeduldige beweging los, schudde bijna trotsch het hoofd en zei scherp:
„lk sta je dus niet in den weg, als ik naar de hand ding van freule Von Wetter, van Ganzen-Lize?"
Lehrbach zag hem aan, alsof hij niet recht wist, of hij met scherts of ernst te doen had; dan liet hij zich weer, luidkeels lachende, in zijn stoel vallen en riep: „Niet in het minst! Ik zou bijna kunnen zingen: „Nimm sie hin, sie sei Dein; meinen Segen obendrein!"
„lk dank je!" Hattenheims stem klonk ironisch.
Lehrbach werd ernstiger. „Ik hoop, dat het je toch geen ernst is: je wilt een loopje met mij nemen?"
„Volstrekt niet!" Reimar stond op en bleef voor zijn vriend staan. „Ik ben blij, dat onze smaak zoo verschillend is, en hoop dat het zoo zal biijven. Je woord, dat je me zoo even gaf" _ zijn stem had iets dreigends, iets tartends — „zal de grond van ons wederzijdsch geluk zijn, want het is het woord van een man van eer!" Gebiedend stak hij zijn hand toe; Günther legde de zijne er zonder eenig aarzelen in, met een' gezicht, alsof hij wilde zeggen: „Tant de bruit pour si peu de besogne!" Daarna greep hij zijn glas, hief het omhoog en ledigde het snel. Met een schellen klank sloeg het zilveren kettinkje van Use's waaier, dien hij nog steeds in de



hand hield, tegen het fijne glas; dwars door den geslepen and liep een breede barst. Geen der beide heeren scheen het bemerkt te hebben.
„Tot weerziens!" zei Hattenheim en wilde zich naar de danszaal wenden, waar juist een quadrille geannonceerd werd. Lehrbach hield zijn hand echter nog vast, kwam dicht naar hem toe en sprak oprecht: „Je woorden van zoo even hebben mij verrast, Reimar; ga je als vriend van mij?'
Hattenheims trouwe blauwe oogen, waaruit al de genegenheid voor den onbezonnen jongen man sprak, bleven lang op hem gevestigd, Hattenheim haalde diep adem en zei met veel nadruk: „lk kwam en ga als je vriend. Hoe trouw ik het echter als vriend meen, en hoe hoog bij mij die vriendschap geldt, zal je eerst de toekomst bewijzen.'' Haastig, bijna onstuimig keerde hij zich af en trad met hoog opgeheven hoofd door de galerij.
Lehrbach blikte hem na. „Een vreemd, wonderlijk mensch," zei hij bij zichzelf, „maar een hart van goud; de wereld heeft gelijk, dat ze mij Fortunatus noemt.
Hattenheim had zijn schreden gericht naar de grootmeesteres. „Lieve tante, kan ik u een paar minuten spreken! 'sprak hij zacht.
Gravin Lattdorf knikte vriendelijk, stond op en begaf zich aan zijn arm naar een der meest verwijderde en stille hoekjes van de zaal. Hattenheim sprak lang, aanhoudend en ernstig; de gravin luisterde aandachtig, zonder hem een enkele maal in de rede te vallen. Daarna legde ze de smalle hand op zijn arm en sprak met veel hartelijkheid: „Je bent een nobele jongen, Reimar; ik zal je behulpzaam zijn, zooveel als in mijn vermogen is Ik heb zooeven barones Von Wetter gesproken : ze is ten zeerste verbitterd over de koele, onvriendelijke ontvangst hier; zelfs haar oude vrienden hebben den tijd niet kunnen vinden haar welkom te heeten; en dan schijnt ze beleedigd, dat Josephine zoo weinig opgang maakt
Ze heeft mij vast besloten gezegd, dat het 't eerste en het



laatste bal is, dat ze in de residentie bezoekt; ze wil a tout prix terug naar Stauffen. Ik zal echter gelegenheid trachten te vinden de hertogin-moeder mijne opinie te zeggen omtrent een dergelijke behandeling van een oud-adellijk geslacht; a.s de hertogelijke familie zich hunner wat meer wilde aantrekken zou de positie der Von Wetters hier geheel veranderen."
Hattenheim drukte dankbaar de hand der gravin. Deze vervolgde op plagenden, schertsenden toon: „En als tante Renate absoluut niet te bewegen is, hier te blijven, welke decoratie han» je mij dan wel om den hals, als ik je klein Stauffensch vriendinnetje verzoek als mijn gast den winter hier
door te brengen?
„Voor zooveel goedheid en vriendelijkheid is nog geen orde gevonden: die zijn eenig!' riep de jonge man, terwijl een donkere blos zijn gelaat overtoog, en hij kuste de fraaie hand, die nog op zijn arm rustte „lk kan u niet eens mijn hart in allen deemoed aanbieden: daarover beveelt ge a langen tijd als oppermachtig gebiedster!"
„Je dank neem ik aan als een belooning, die mij van rechtswege toekomt," sprak de grootmeesteres glimlachend, „maar ie hart geef ik je terug, want ik geloof, dat je het op het oogenblik zelf te veel noodig hebt, — als het je nog toebehoort' Barones Von Wetter zit aan den overkant met Josephine en Ange. Allons-y, het is een gunstig oogenblik om
mijn zending te beginnen!"
Ze zag het treurig weemoedig lachje niet, dat zich gedurende haar schertsende opmerking plooide om Hattenheims lippen. Ze trad, steunende op zijn arm, achter het gewoel der dansende paren om naar tante Renate, om door deze vriendschappelijk begroet te worden.
De laatste pauze voor het souper had een aanvang genomen- de jonge meisjes stonden met elkaar in kleine groepen, de moeders begonnen reeds achter hun waaiers te geeuwen, of brandden van verlangen om door den hoogen gastheer te worden aangesproken, te meer daar de slanke gestalte der hertogin-moeder zich dezen avond bijna niet van haar zit-



plaats verhief om het woord te richten tot de oudere dames. Zij was nog steeds verkouden, en haar kleed van maïs-geel satijn met den tablier van donkerder brocaat, deed de bleeke, doorschijnende tint van haar smal gelaat nog sterker uitkomen. De ordonnance-officier had niet treffende volharding, met den pelsmantel achter Hare Hoogheid staan wachten, tot eindelijk een vriendelijke wenk hem veroorloofde, hem om de schouders der vorstin te leggen. Daarmee achtte hij zich rijk beloond voor zijn geduld.
Maria Christina had slechts gedurende den eersten dans aan de zijde der hertogin-moeder gezeten, daarna had ze langen tijd gepraat met Franz Eginhard en als vanzelf een afgelegen plaats gekozen, waarheen zich in den loop van den avond verscheidene vrienden van het paviljoen hadden begeven, zoodat men eindelijk in dien hoek der zaal vele geestelijke gewaden kon vinden. Eenmaal had Maria Christina zich naar barones Von Wetter en haar nicht begeven om zich allervriendelijkst en lang met haar te onderhouden.
Gravin Aosta zag het en keerde zich met een spotachtig schouderophalen naar een der hofdames. „Zij maakt proselieten!" lachte ze, luid genoeg om door prins Detlef verstaan te worden. Deze wisselde een snellen blik met haar, kwam naar haar toe en verzocht een extra-dans te geven.
Sylvia stond in een der bijzalen, nam het balboekje uit haar ceintuur en wierp er een vluchtigen blik op. Lehrbach bevond zich aan haar zijde.
„De lanciers!" las de prinses en trok minachtend de neus op. „Alweer zoo'n vervelend gebuig! Ik begrijp niet, Fortunatus, waarom je zooveel van die afgrijselijke dansen op het programma hebt laten zetten!''
„Als ik alle galops met u kon dansen, Uwe Hoogheid, zoudt ge er niets anders dan die lezen," antwoordde de jonge officier langzaam en zag haar veelbeteekenend, wel wat te vrij, in de oosjen; „nu ben ik echter egoïstisch genoeg om uwe andere cavaliers die dansen toe te denken, die door hun eentonigheid tegelijkertijd in uw oogen de dansers vervelend doen



worden! Anders had ik den geheelen avond rust noch duur!'
Sylvia sloeg de oogen een oogenblik neer en kuchte even, dan wierp ze het hoofd in den nek, en met de haar eigen hoekige beweging zei ze luid ongeduldig: Het is hier afgrijselijk warm, het heeft veel van een smeltoven! Ik snak naar frissche lucht. De „lanciers" zal zonder mij ook wel goed van stapel loopen, en doet ze het niet, dan kan het mij nog geen cent schelen. Je arm, Lehrbach! Ik wensch naar den wintertuin te gaan." En zonder een antwoord af te wachten,legde ze haar hand vast op Günthers arm en keerde zich naar de galerij. In het begin van deze stonden verscheidene kleine speeltafels, waaraan de andere heeren zich naar hun beste krachten trachtten te amuseeren, en door verbazend hooge inzetten het bewijs gaven, in welken gouden bodem de meeste stamboomen van den landadel wortel schoten.
Ook Franz Eginhard, die niet bijzonder veel ophad met dansen, speelde met een der ambassadeurs, den minister Lehrbach en prins Alexander een partij whist.
Tegen den schoorsteen, met de oogen onafgebroken gericht op de vorstelijke heeren, leunde de ordonnance-officier, jonkheer Von Reuenstein, steeds bereid om gedienstig toe te vliegen, wanneer de hertog of prins een kaart mocht laten vallen. Men kon ook niet weten, of de hertog misschien wenschte een cigarette aan te steken, en daarvoor lucifers noodig had... Het was dus beter, dat hij bleef.
Sylvia en Lehrbach traden hem gearmd voorbij; de prinses wierp schertsend een van haar bloemen op de kaarten, die haar broeder in de hand hield, knikte vriendelijk tegen den minister en monsterde Von Reuenstein, wiens hoofd zich bijna tot op den grond boog, met een spotachtig gezicht.
Een nijdige blik van den laatste volgde het jonge paar. dat zich door de galerij naar den wintertuin begaf. Hoe gaarne was hij niet gevolgd om hen te bespionneeren en interessante nieuwtjes op te doen, doch hij kende het gevaarlijke van zulke onbescheidenheid. En zich de vingers branden ? Neen, daarvoor is hij niet met zooveel moeite geklommen tot op de



eerste sport van de ladder, welker spits uitloopt in een veldheersstaf. Misschien kan hij andere ooren vinden, die voor hem hooren, andere oogen, die voor hem zien; zoovele der andere dames gaan zoo gaarne naar den wintertuin. Opgepast dus, daar komen al twee, drie personen! Hoe jammer!
Het is Hattenheim, Lehrbachs beste vriend, zijn nicht Ange von Lattdorf en het kleine, witte suikerbrood uit Stauffen. „Die freule Von Wetter is zoo kwaad niet, als men op het eerste gezicht wel zou denken; ze heeft prachtige oogen, is lelieblank en heeft een mondje om te stelen... Arme kleine, het is hard, dat zich niemand over je balboekje ontfermde. Ik had graag met je gedanst, ik, jonkheer VonReuenstein.de ordonnance-officier van zijne Hoogheid, want niettegenstaande je potsierlijk toilet bevalt je allerliefst gezichtje mij bijzonder! Maar hoe kon ik! ik de ordonnance-officier? De heele wereld drijft den spot met je! Men noemt je Ganzen-Lize, en het ergste is, dat Lehrbach je omgeving als meer dan arm geschilderd heeft. Je bent dus niet eens een goede partij! En alleen om je mooie oogen zou ik zoo dwaas zijn tegen den stroom op te zwemmen? Het spijt me, allerliefst kind, maar daartoe ben ik te zeer een hoveling, — en die huilt met de wolven, waarmee hij in het bosch is!"
Zoo luidden ongeveer de woorden, die de jonge officier bij den (schoorsteen tot zichzelf sprak, terwijl hij in gedachten zijn blik liet gaan over de voorbijgaanden.
Sylvia en haar begeleider hadden een plaats gevonden op een bank in den wintertuin, waar fonteinen hoog opsprongen te midden van oranjeboomen, en andere tropische planten. De kleine Hoogheid leunde ver achteruit tegen de donkere takken van een camelia en zag op naar Lehrbach, die schuins achter haar tegen de bronzen leuning steunde en zich dicht naar haar toe boog.
„En wat hebt ge mij te zeggen, Uwe Hoogheid?" vroeg hij zacht.
Sylvia haalde snel adem. „Ik moet je de les eens lezen, slecht mensch!" riep ze met een blik, waarin coquetterie en



afkeuring om den voorrang streden. Denk.je som» tot je lasterlijke praatjes mij niet ter oore komen ? En biecht nu eens op: is het waar, dat de naam „Ganzen-Lize door
heele residentie de ronde doet?"
Günther kruiste de armen over de borst en biech . ^ D1 hemel beware een ieder voor je tong, ^ . j impertinent scherp zijn. ( Maar toch zou het eeuwig jammer
W Een' oogenblik heerschte een diep zwijgen. Heb je mij verder niets te vertellen?" een vragende blik uit de grijze oogen
trof den iongen man aan haar zijde.
Te vertellen?" Günther zuchtte even en boog zich nog dieper voorover: „Te zeggen zou ik veel hebben doch daar ik dat niet mag, moet het bij vertellen blijven! Ik ken een treurig sprookje, dat mij vandaag steeds in de gedachte huist, een geschiedenis, die zio oud schijnt en toch altijd meuw is, die men misschien als een profetisch lied bij mijn wieg; g zongen heelt en welks inhoud de Nomen in m„n levensboek schreven, juist dat hoofdstuk dat bij andere gelukkiger stervelingen dan ik omgeven is van bloeiende mirten.
„En dat sprookje heet?" De bloemen op haar borst trilden onder de zware ademhaling.
Zonder geluk, zonder zonne!" fluisterde graaf Lehrbach. Hebt ge nooit gehoord van het blonde, schoone koningsk" d van den armen verliefden page en de vertreden btauwe bloemen onder haar venster, die des knapen bloed dronken Svlvia sloeg de oogen op en blikte hem verwonderd aam Neen zei ze kortaf en ik wil er ook niets van hoorerr.tk ben zelf een koningskind, dat..." Plotseling verstomdea.
Dat ?" en Lehrbach's hand greep onstuimig in de ak ken van een in bloei staand kersenboompje; als sneeuwvlokken vielen de witte bloesems op hoofd, hals en «houden der prinses; ongeduldig vragend rustten zijn oogen op
gCl Dat nooit zou dulden, dat blauwe bloemen onder haar venster werden vertreden." Haar stem klonk hard en scherp,



haar tanden drukten zich in de volle onderlip en toch zag ze glimlachend tot hem op en boog haar hoofd naar zijn schouder.
„Und ob ich dich liebe, was geht's dich an!" reciteerde Günther. „Zoudt ge een hart verbieden uit liefde voor u te breken?"
„Dan zou ik eerst moeten weten, waar zoo'n hart te vinden is!"
Zijn antwoord lag in zijn blik.
„Geen geluk — geen zonne," ging Sylvia droomerig voort, „en het oude refrein „Zij moesten beiden sterven, ze hadden elkaar veel te lief...!" Wat is toch de tijd der sproken en minnedichten sentimenteel en vervelend!" Ze lachte plotseling luidkeels, wierp haar hoofd achterover en zag Lehrbach half spottend, half hartstochtelijk aan. „Dan loof ik onzen modernen tijd, bij welks heerlijke luchthartigheid een Offenbach zijn muziek schreef! Vroeger was het water, dat het koningskind van haar geliefde scheidde, veel te diep en liet hen niet tot elkaar komen; nu echter bouwt de gril een boot, zeilt behendig de klip om, die de „lanciers" heet, en doet het blonde koningskind en den trouwe page landen in een schemerachtigen, van bloemen geurenden tuin, onder welks palmen men ook nu nog niet ongestraft wandelt. Kom, Fortunatus, laat aan mijne zijde het sprookje leven, welks inhoud van schooner bloesem dan van vertreden blauwe bloemen spreekt." En ze sprong op, schudde lachend de kersebloesems van zich af en legde haar hand op zijn arm.
„Prinses . . . van welke bloemen moet dat sprookje der toekomst spreken ?" Lehrbach bleef bewegingloos staan, zijn stem beefde.
Sylvia's blik vloog over de bloemenpracht in den wintertuin, snel plukte zij een lauriertakje en gaf hem dit. „Van dit hier!" zei ze vluchtig, „van de plant der onsterfelijkheid, die zich vlecht om de slapen van de uitverkorenen der goden, en die alleen waardig is zich te voegen bij den gouden krans om het vorstenhoofd. „Lauweren," graaf Lehrbach, zijn een



tooverbrug, die zelfs de wijdst gapende kloof overspant Laten wij dus hopen op krijg en roem, die u die kroon medebrengt 1"
Een spottend lachje plooide zich om de lippen der spreekster, en de woorden „die kroon:' klonken als het giegelen van den kleinen hoogmoedsduivel.
Met gefronste wenkbrauwen had Lehrbach gestaard op den lauriertak, doch snel werd hij zichzelf meester, lachte met zijn innemendst lachje en bracht de hand met het groene takje aan zijn lippen.
„Gelukkig voor mij, dat deze hand den eersten tak geplukt heeft van een krans, die het groote doel van mijn leven zal worden !"
Op hetzelfde oogenblik klonken de doffe schreden op het met zand bestrooide voetpad; verschrikt trad Josephine Von Wetter terug en staarde doodsbleek op Günthers schoon gelaat, dat zich nog steeds boog over de hand der prinses.
Lehrbach richtte zich op, wierp met een glimlach, en een snellen blik op Josephine, Ange en Hattenheim, het hoofd in den nek en trad hen met een ietwat gedwongen zelfbewust
gezicht voorbij.
Sylvia lachte eens tegen Ange, klopte Josephine en passant op den schouder en sprak:
„Ge hebt uw mooien vriend van den zomer een uitmuntende opvoeding gegeven, little country-girl! Die paar weken in landelijke eenzaamheid hebben hem tot den meest bescheiden mensch gemaakt, dien men zich denken kan, en die zelfs de hand kust, welke hem het bittere laurierblad reikt!"
Josephine bleef staan en zag het paar na, totdat Sylvia's luide stem wegstierf en haar kanten kleed verdween achter de pilaren van de zaal; daarna streek zij werktuigelijk met haar hand over het voorhoofd, richtte de groote, glanslooze oogen op Hattenheim, en vroeg als iemand, die plotseling uit een langen droom ontwaakt:
„Kan een prinses dan een man trouwen, die geen vorstenkroon draagt?"



Hattenheim keek voor zich heen, doch Ange lachte zonderling en antwoordde: „Ze kan het wel, maar... ze doet het niet. Ik moet altijd denken aan de geschiedenis van de nachtuil, die hoog den berg op en om het licht vloog, en wist, dat hij moest verbranden . . .
Hattenheim sprak ernstig: „De nachtuil was een domme kwant! zegt het slot van het sprookje.''
„Er was een huzaren-officier, die hoog, heel hoog den berg op wilde!" zei Ange en schudde ironisch het hoofdje . . . en zich de vleugels brandde... dat zal wel het slot van het sprookje en van de werkelijkheid zijn!"
Het is hier zoo warm, ik kan geen roode rozen zien!" sprak Josephine met bevende stem. „Laten we hier vandaan gaan!''
Tante Renate zat nog alleen, toen de drie jongelieden tot haar terugkeerden. Haar scherpe blik zag het bleeke, ontdane gelaat van Josephine.
„Ben je ziek, Phine?' vroeg ze kortaf.
Als door tranen heen zag het jonge meisje haar aan.
„Ik heb hoofdpijn, tante!" stemde ze toe, doch drukte daarbij haar hand op haar hart.
Barones Von Wetter stond snel op „Laten we dan naar huis gaan."
„Ja, naar huis!" klonk het als een kreet van verlichting
„Nu al, vóór het souper, barones?'' riep Ange met oprecht gemeend leedwezen. „Hoe jammer voor onze plannen: we hadden zoo gezellig aan een tafeltje bij elkander kunnen zitten!"
Tante Renate drukte haar de hand. „Ge meent het goed, maar ik geloof, dat Phine en ik niet meer verlangen naar verder genot; ons eenvoudige menschen van het land ligt zoo'n feest toch al zwaar in de maag! Groet uw lieve moeder van mij; ik wil haar niet storen, want ze praat met de hertogin, en verzoek haar ons heengeen bij de hertogelijke familie te excuseeren door de ongesteldheid van Phine!"
Het was Josephine, als hing er een nevel voor haar oogen,



zwaar leunde ze op den arm, die tante haar met bezorgden, angstigen blik geboden had. „Kom, mijn kind, je bent nog niet crewend aan de drukte van de groote werelden zich naar Hattenheim wendend, ging ze vriendelijk voort: „Mijnheer Von Hattenheim, wilt gij mijn man zeggen, dat wij vooruit gereden zijn; ik zal hem maar met rust laten, hij amuseert zich zoo goed; en nogmaals mijn besten dank voor uw vriendelijkheid voor onze Phine!"
Hattenheim boog zwijgend, en zijn stem klonk stootend, toen hij na een korte pauze sprak: „Permitteert u mij, u naar
uw rijtuig te brengen?"
Ange drukte Josephine de hand. „Wij nemen geen afscheid,
wij zien elkaar nog weer, niet waar?"
Een pijnlijk, treurig lachje antwoordde haar; daarna traden ze door de bijzalen, naar de vestibule en de marmeren trap af aan welke zijden de witte azalia s en sneeuwklokjes de kelken bevrozen naar beneden lieten hangen. Hoe verheugd hadden ze de teedere blaadjes opgeheven naar de vlammende lichten toen Josephine de treden opsteeg; even gelukkig en vertrouwend, even hoopvol en argeloos als het jeugdige me.sieshart! En nu keerde ze na een paar korte uren terug: de vorst was gekomen en had beide geknakt, de witte bloemen
en het jonge hart. .
losephine voelde de koude winterlucht in haar gezicht waaien, doch trad blootshoofd naar het rijtuig. Hattenheim sloot zijn hand in de hare en zei „tot weerziens," - die goede, trouwe Hattenheim, de eenige, die zich harer niet geschaamd had!
Snel reed het rijtuig voort, de glans der lichten verdoofde, nog eenmaal, klonken schelle juichende tonen, dan klonk het doffer en meer verwijderd en eindelijk was alles donker en stil.
losephine had haar hoofd luid snikkend op haar tantes schouder gelegd; een bevende hand streek over haar haren, koude lippen drukten een kus op haar voorhoofd en een teedere, weemoedige stem fluisterde zacht: „Arme, arme lieveling.
(jftnidi-Lize.
10



ELFDE HOOFDSTUK.
„Villa Carolina," een der smaakvolste huizen der geheele residentie, een hoog, wit gebouw, omgeven door linden en hoogstammige populieren, wordt bewoond door den hofmaarschalk, graaf Von Lattdorf.
In een klein boudoir op de eerste verdieping, dat toegang verleent tot het balkon aan de linkerzijde van het huis, zit een jong meisje, gebogen over een boek, waarin ze niettegenstaande het vallen der schemering bezig is met aandacht te lezen. Een donker smaakvol kleed valt in diepe plooien over haar heupen, sluit zich nauw om de slanke, uiterst bevallige taille en eindigt hoog aan den hals in een fluweelen, met goud geborduurden kraag; het laatste schijnsel van het roode avondlicht valt op het blonde, modern gekapte hoofd.
De sneeuw begint dichter en dichter te vallen, dorre wingerdranken worden door den wind geheven over de balustrade van het balkon, de schaduwen in het kleine salon worken scherper en grooter.
Het jonge meisje laat het boek zinken, strijkt langzaam met de hand over het voorhoofd, keert het gelaat naar het venster en tuurt peinzend naar het wilde jagen der sneeuwvlokken. Het is Josephine Von Wetter, — doch ternauwernood te herkennen, zoo geheel is zij veranderd. Wel is het nog het blonde vriendelijke gezichtje, dat graaf Lehrbach eens te midden van het hooi in de Stauffensche velden uitteekende en den naam van „Ganzen-Lize" gaf, doch al het kinderlijke is uit de trekken verdwenen. Over het geheele gelaat ligt een waas van ernst, die vooral spreekt uit de pijnlijke lijnen om



den mond; het voorhoofd schijnt hoekig geworden te zijn en een kleine rimpel plooit zich scherp tusschen de donkere wenkbrauwen; zij heeft het karakteristieke kenmerk der familie gekregen, waarnaar men de vrijheeren Von Wetterzoo dikwijls „de stijfhoofden" noemde. Ook haar blik is veranderd; wel is hem de zonnige glans nog eigen, doch deze toont zich niet zoo vaak meer als vroeger; hij schijnt zielvoller, denkender, en meer in zichzelf gekeerd; dikwijls zelfs teekent hij fierheid en onbuigzame trots. De kunstige hand der modiste heeft elke gelijkenis met het „Haideröslein" uit Grosz-Stauffen doen verdwijnen; wanneer Josephine haar oogen vestigt in den grooten spiegel op het beeld, met het sierlijke, lokkige hoofd, het elegante kleed en de fraaie hooggehakte schoentjes, en dan terugdenkt aan de stijve katoenen jurken en de bespijkerde laarzen van vroeger, dan drukt ze onwillikeurig de kleine hand tegen de kloppende slapen, en alles is haar als een droom.
Ver achterover geleund ligt ze in den grooten stoel en staart droomerig naar de dwarrelende vlokken daarbuiten; zoo had ook de snerpende wind de stuivende sneeuw in dolle vaart voortgezweept op den avond, die het keerpunt in haar leven zou worden.
Als schaduwbeelden trekken de uren, de gestalten van dat bal haar voorbij; haar hart krimpt ineen bij de gedachte aan al het bittere leed, dat haar jonge vertrouwende ziel zoo meedoogenloos werd aangedaan; de wond, die valschheid en spot haar sloegen, bloedt nog voort, ofschoon ze uiterlijk kalm geworden is, evenals de waterspiegel, waaronder veel bloeiende levens begraven liggen, die storm en vloed naar de diepte sleurde.
De herinnering aan het eerste bal vervloeit in een stroom van tranen. Ternauwernood weet Josephine zich te herinneren, hoe het gekomen is, dat zij hier op Villa Carolina een tweede thuis heeft gevonden. Ze weet nog, dat oom Bernd den volgenden morgen met een opgetogen gelaat heel veel te vertellen had gehad van het uitmuntende souper en van



de ontelbare oude en nieuwe vrienden, die hem aanhoudend omringd hadden, om zich zijn „ontmoetingen" met den Keizer te laten verhalen.
„Het was spot, bittere hoon, een nietswaardig spel, dat ze met u speelden,'' had ze willen uitroepen, doch ze drukte de lippen vast op elkaar en zweeg; daarna waren ze begonnen hun koffers te pakken
Ze herinnert zich nog, hoe een lakei een brief bracht van de hofdame, gravin Aosta, welke de verrassende mededeeling bevatte, dat Hare Hoogheid, de hertogin-moeder, barones Von Wetter ter audiëntie uitnoodigde. Tante Renate zette met veel voldoening den paarsfluweelen hoed op en trok zulk een vastberaden gezicht, als gold het, met het zwaard in de hand voor haar goed recht te gaan strijden. Zij was weggereden, langen tijd uitgebleven en eindelijk teruggekeerd meteenscheeve coiffure en een hoogrood gelaat. Haar oogen fonkelden en aan haar energieken tred en haar bewegingen zag men, dat ze innerlijk bevredigd was.
Oom Bernd brandde van nieuwsgierigheid en had duizend vragen voor een; zijn gestrenge vrouw zei echter lakoniek: „Ziezoo! ... nu heb ik mijn hart eens lucht gegeven en de hertogin even verteld, hoe ik over haar residentie en die hooggeroemde bewoners denk! —Zij was echter heel vriendelijk; het speet haar, dat onze Phine zich gisterenavond zoo slecht geamuseerd had; het kwam zeker omdat zij nog vreemd was. Maar dat zou wel anders worden !" Ze ging vlak voor het jonge meisje staan, legde beide handen op haar schouders en vroeg kortaf:
„Zeg Phine, zou je hier wel willen blijven ?"
Het bleeke gezichtje zag op, en voor het eerst sprak de karaktertrek der Von Wetter's uit de ontdane trekken. Ja, tante, ik zie op tegen de eenzaamheid thuis!" zei ze. „De oogen der oude vrouw zagen haar doordringend aan. „Ook alleen — zonder oom en mij —als logee bij de Lattdorfs?" voer ze voort met ietwat bevende stem. „Want mij krijgen ze met geen stok meer naar zoo'n bal."



Wanneer mevrouw Von Wetter een heftigen tegenstand tegen zulk een scheiding had verwacht, zoo vergiste ze zich; Josephine zag haar kalm aan en antwoordde vastbesloten: .Ook alleen, als het niet anders kan, en liefst bij de Latt-
dorf's want ik mag Ange heel graag."
In den beginne scheen tante Renate bijna beleedigd door die snelle toestemming, doch spoedig bedacht zij zich, knikte tevreden en streelde het blonde kopje. „Goed zoo, mijn kind. je moet beginnen zelfstandig te worden en alleen je weg te vinden. Het zal ons wel stil zijn zonder jou, maar met de lente komt ons vogeltje terug, niet waar ?" het is beter voor jou en voor ons dat wij naar huis gaan; het heeft mij al zwaar genoeg op het hart gelegen, hoe het daarginder gaan zou zonder mij!
Oom Bernd streed als een held tegen zijn ontroering. In den namiddag was men naar „Villa Carolina" gereden; met veel liefde en hartelijkheid had men Josephine opgenomen in den familiekring; geen oogenblik voelde ze zich vreemd te
midden dier menschen.
Tante Renate onderhield zich langen tijd met de gravin, die haar na de thee verzocht haar naar haar boudoir te volgen, „pour causer chiffons," — zooals ze schertsend zei.
„ik weet, gravin, dat mijn nicht een geheel nieuw uitzet noodig heeft," viel tante Renate met de deur in huis; „die ouderwetsche prullen staan niet meer, dat heb ik gisteren gezien. Och, u moet mij geen verwijt maken, dat ik dat niet eerder begrepen heb, maar twintig jaren buiten doen een mensch versuffen. Het mag Josephine aan niets ontbreken, want ze vertegenwoordigt onzen naam ; indien u dus zoo goed wilde zijn en mij een lijst van de toiletten en hoeden geven, die noodig zijn, zou ik u zeer verplicht wezen. Ik schrijf van avond nog aan Gerson en laat alles te gelijk komen.
„Aan Gerson ?" Gravin Lattdorf haalde de schouders op en zei zeer vertrouwelijk: „Dat zou ik u niet raden ; u maakt daardoor onnoodige kosten, want Gerson is wel goed, maar bijzonder duur. Ik weet een beter adres, waar vandaan Ange en ik al jaren lang onze toiletten hebben! Het is een zaak hier,



een van onze eerste, meest soliede huizen. Ze werken er met veel smaak en chic, zonder in het oogvallend te zijn; daarbij is hun coupe uitmuntend en zijn ze niet te hoog in prijs; de voornaamste lieden hier behooren tot hun clientèle."
Tante Renate was het geheel en al met de spreekster eens en daarna reden de ritmeester en zijn vrouw naar het hotel terug. Josephine bleef en nam haar intrek in de gezellige, vriendelijke logeerkamer, die voor haar in gereedheid was gebracht.
Eindelijk tkwam het afscheid van de pleegouders; de Lattdorfs en Hattenheim gingen mede naar het station.
Phine had niet geweend, maar later, 's avonds, was ze in den schemer stil naar hare kamer geslopen, had het gelaat in de geborduurde] kussens gedrukt en bitter gesnikt.
Ange volgde haar, sloeg haar armen om het bedroefde, eenzame kind, en sprak haar met haar vriendelijke stem zachte woorden van troost toe. In dat oogenblik had zich de eerste band van haar vriendschap gelegd... De volgende dagen brachten veel drukte met zich, eiken middag reed gravin Lattdorf met Josephine van winkel tot winkel en kocht al die duizende modezaken en kleinigheden, die een vrouw van stand noodig heeft om de critiek van haar spiegel te kunnen doorstaan.
De kamenier kapte haar de haren evenals die van Ange, en de kleine gravin draaide „the beautiful country girl" naar alle zijden en werd niet moede haar te bewonderen.
Na acht dagen kwamen de eerste toiletten thuis. Wel voelde Josephine zich vreemd in de nieuwe kleeren, die haar zoo geheel anders zaten dan de Stauffensche blouses en rokken, die tante Renate steeds met behulp van de naaister uit het dorp zelf gefabriceerd had, doch de kamenier der gravin, die haar bij het passen hielp, riep ieder oogenblik opgewonden uit;
„Mais, c'est charmant! Vous ne savez, comment tout ?a change votre taille; vraiment, c'est admirable!" En Ange en de gravin knikten zeer tevreden en verzekerden, „dat ze niet



te herkennen was!-' Daarop trad Josephine voor den spiegel en zag sprakeloos naar de slanke, bevallige gestalte, die het glas terugkaatste. Was zij dat werkelijk? Het was als een schoone vlinder, die plotseling uit de grijze onoogelijke larve te voorschijn komt. Ze begreep zich niet, hoe ze ooit die smakelooze kleederen had kunnen dragen; bij de gedachte aan haar eerste baltoilet steeg het bloed haar naar de wangen.
Het was merkwaardig, hoezeer zij nu op Ange geleek; alleen bewoog deze zich veel gemakkelijker en wist met zooveel verstand en ondervinding te praten, dat Phine haar verzocht haar leerling te mogen zijn. Al de uiterlijke vormen kon zij wel van haar afzien, doch de gebreken in haar opvoeding, vooral wat haar belezenheid en kennis van de wereld betrof, deze gevoelde ze maar al te zeer.
Ange lachte en zeide: „Je bent knap genoeg, en je naïveteit zal de menschen beter bevallen, dan al die opgepropte geleerdheid, waar de blauwkousen tegenwoordig mee pronken! De lectuur van goede boeken zal je spoedig die ontwikkeling geven, die jij geleerdheid noemt!" En ze had haar boekenkast geopend en haar de boeken getoond. „Maak je elk vrij oogenblik ten nutte en lees!"
Ja lezen! Met welk een hartstocht deed Josephine het! Wel begreep ze alles niet altijd volkomen, doch dan vroeg ze Ange, die haar steeds gaarne ter hulpe was. Meer en meer sloten de beide meisjes zich aan elkaar aan, en spoedig was het beiden, als kenden zij elkaar reeds jaren lang.
De ernstige, verstandige, practische, gezonde geest der jonge gravin had gevonden, hetgeen zij noodig had, een vriendin, voor wie ze iets kon zijn, wie ze onmisbaar was en die profiteeren kon van haar rijk begaafde natuur en aanleg. Zij leidde, onderrichtte en vormde Josephine, die ze oprecht lief had ter wille van haar eenvoud en ongekunsteldheid.
Hattenheim kwam veel bij de Lattdorf's; daar hij het voorrecht had een bloedverwant te zijn, zag nien hem vaak ongenood in de ruime, gezellige kamers der Villa Pornelia, somtijds



alleen, somtijds in gezelschap van een zijner vrienden, die gaarne met Ange musiceerde.
Reimar had met groote oogen freule Von Wetter aangestaard, toen ze hem voor het 'eerst in haar nieuwe kleeding te gemoet trad; hij was getroffen door zooveel lieftalligheid en schoonheid, die zoo lang haar licht verborgen hadden onder de korenmaat.
Josephine reikte hem de hand en vroeg met haar kinderlijk lachje, hoe „Ganzen-Lize" hem als stadsdame beviel, en of hij haar ook zoo veranderd vond? Ze hoopte het, want het was wel noodig geweest!
Daarop steeg hem het bloed naar de slapen en mompelde hij eenige onverstaanbare woorden. Tot gravin Lattdorf zei hij echter: „Ik dank u, tante; nu zal zij anders ontvangen worden in de balzaalDoch zijn woorden gingen vergezeld van een diepen zucht, en bij zichzelf dacht hij: „Hoe lief was ze in die leelijke jurk en met die wilde krullende haren; dat is weg, voor altijd weg, ze zal nooit meer zoo lachen als vroeger; een wilde storm is over haar hoofd gegaan en heeft die plooien gegrift om haar lippen; dat alles heeft Günther op zijn geweten." Doch terwijl hij aan Günther dacht, fonkelde zijn oog, zijn blik rustte weder op Phine's bevallige verschijning en een trotsch gevoel van voldoening deed zijn borst zwellen.
Na het eerste bal had fieule Von Wetter nog geen groot feest bezocht; ze wilde tot Nieuwjaar wachten, om dan samen met Ange het seizoen te beginnen.
Slechts eenmaal had ze Lehrbach vluchtig weergezien, toen ze Ange, die een visite was gaan maken, door het park te gemoet ging. Drie zeer luid sprekende wandelaars had ze toen ontmoet: prinses Sylvia in een kort jacquet, met de beide handen in de zakken en een kleine karwats onder den arm, freule Von Dienheim en graaf Lehrbach Alle drie waren plotseling verstomd en hadden haar strak aangezien; Sylvia bediende zich zelfs ongegeneerd van haar lorgnet. Josephine had gegroet en al haar oplettendheid aan de prinses geschonken,



terwijl ze Günthers blik ontweek. Ze had evenwel bemerkt, dat hij zich snel naar haar toe keerde, en hoorde nog, hoe Svlvia zeide: „Donnerwetter, Fortunatus, dat was jou vriendinnetje uit Stauffen!" Die tocht door het park had nog een naspel. Toen Josephine bij het Paviljoen kwam, was ze een oogenblik blijven staan om den fraaien bouw van het kle.ne kasteel te bewonderen; toen ze echter het front wilde omgaan en den weg overliep, week ze onwillekeurig achter een der kleine boschjes terug. Aan een der geopende vensters stond hertogin Maria Christina; een donkere pelsmantel hing om haar schouders, terwijl een zwarte, kanten doek het hoofd omhulde en het smalle, doorschijnend bleeke gelaat scherp deed uitkomen. Met de blanke handen strooide ze broodkruimels en graankorrels neder op den besneeuwden grond, en zag met haar vriendelijk, geduldig lachje naar het gevederde volkje fasanten, pauwen, duiven en overwinterende vogels, die tjilpend, piepend en kirrend kwamen aanvliegen om hun
deel te halen. .
Nauwelijks had ze den tijd gehad de gestalte boven aan
het raam gade te slaan, of ze schrikte plotseling op en spoedde zich met een luiden kreet naar Maria Christinas gevederde aasten. Haar kreet vond boven aan het venster een echo.
Prins Alexander's patrijshond kwam met wilde sprongen de balkontrap af, was in een oogwenk te midden der schaar en greep een kleinen fazant, welken hij in een spel op leven en
dood tusschen de pooten hield.
Angstig krijschend vloog het bonte volkje uit elkaar, doch tegelijkertijd trof een groote sneeuwbal uit Phines hand den hond, welke ter zijde sprong en zijn slachtoffer vrij het.
Freule Von Wetter schoot toe, en nam het dier op, dat klagelijk piepend met de vleugels sloeg.
„Dank u zeer, freule," riep Maria Christina, „gij komt als een redder in den nood! Kom toch boven met den armen, kleinen patiënt, dan kunnen wij zien of hij veel geleden heeft !"
Zeer verlegen, eerst nu haar positie begrijpend, groette Josephine eerbiedig. De hertogin knikte en wenkte nogmaals



trad van het venster terug, en het jonge meisje hoorde een helder schellen weerklinken.
Zonder aarzelen steeg ze de trap naar den zuilengang op; het gelaat van den portier verscheen voor de glazen deur, beschouwde de vreemde een oogenblik scherp en opende dan zwijgend met een onderdanige buiging.
„De Hertogin?" vroeg freule Von Wetter en keek besluiteloos de groote vestibule rond.
„Deze trap, als ik u verzoeken mag... De kamerdienaar is boven, doch Hare Hoogheid ontvangt niemand op dit uur," voegde hij er bij: „Wanneer u je echter wilt laten aandienen bij de hofdame, freule Von Sacken ..."
Op hetzelfde oogenblik kwam echter de kamerdienaar aanloopen en boog zich met een uitnoodigende beweging: „Hare Hoogheid verwacht de freule!'
Phine volgde hem door een lange, met schilderijen behangen gang en trad een tamelijk groot, gezellig vertrek binnen, dat meer eenvoudig dan smaakvol was ingericht. Wollen portières bedekten de deuren en dempten het licht, dat door de vensters viel; een groote canapé, hooge stoelen, een kast met Chineesch en Japansch porselein, en een tafel, waarop vele, blijkbaar vaak gebruikte boeken lagen, vormden het meubilair. Met snelle schreden trad Maria Christina het jonge meisje te gemoet en reikte haar hartelijk de hand. Zij had den mantel afgelegd; de kanten sjaal omgaf nog haar hoofd.
„Dat niet, lief kind," weerde ze met welluidende stem af, toen Phine zich buigen wilde om haar hand te kussen. „Je komt als ziekenverpleegster en niet op ceremonieel bezoek! Hoe vriendelijk van je, een eind te maken aan het wreede spel van Diana. Arme, kleine vogel, de wilde hond heeft je mooi toegetakeld " Voorzichtig nam ze het dier uit Josephine's armen en zette zich in den stoel bij het venster.
De vogel heeft een van zijn pootjes gebroken," zei Josephine en knielde zonder eenige verlegenheid naast de adellijke vrouw, „en hier bij den hals zijn de veeren uitgetrokken; alles ziet bebloed."



„O wee, ge hebt gelijk," knikte Maria Christina, „het been is "gekneusd ... Het arme dier zal veel te lijden hebben!" Moeilijk bewoog ze haar hoofd in de kanten sjaal.
„Maak nu de maat van uw goedheid vol, freule Von Wetter, en"doe mii die sjaal eens af," ging ze voort; „zij is mij wat
lastig en ik kan onzen patiënt niet loslaten, anders maakt hij zich uit de voeten."
Josephine ontdeed de hertogin van den doek met zooveel onbevangenheid als was ze een jarenlange gast op het Paviljoen; en toen de hooge vrouw eigenhandig het verband wilde leggen, haalde Josephine de medicijnkist uit de onderste lade der kast, kreeg den bril van de tafel en hielp ijverig mee. Daarna ontdeed ze zich van haar mantel, vertelde met veel vertrouwen alles van Stauffen, waar ze zoo vaak tante's eenden en kippen had moeten verplegen, en verwonderde zich, dat de hertogin zulk een bekwaam dokter was.
Deze lachte eens, zag haar diep in de heldere oogen en vertelde van de hospitalen en armenhuizen, waar ze dat alles door praktijk had geleerd;
men had er slechts geduld en een geloovig nan vuur noodig!
Daarna hielp ze een leger maken voor den vogel en ried daarvoor de naaimand aan, welke ze vulde met pluksel en linnen.



Maria Christina verzocht haar een kop bouillon te blijven drinken; het was immers tijd tot déjeuneeren.
Het was zonderling, doch Josephine had volstrekt het gevoel niet, alsof ze aan het hof was; alles bij de hertogin sprak van zooveel ongedwongenheid en eenvoud, dat het was, als ware men in het vriendelijk thuis van een lieve vriendin.
Juist toen Josephine afscheid nam, trad freule Von Sacken binnen. Zij scheen niet verrast, want zij had reeds gehoord van de vreemde gast op het Paviljoen; ze glimlachte en reikte het jonge meisje de hand. Ze was niet jong meer en met grooten eenvoud gekleed, doch ze had een allerliefste uitdrukking in haar gelaat en scheen zeer opgewekt te zijn.
De hertogin nam afscheid van Josephine met de meest vriendelijke woorden. „Als getrouwe verpleegster dient ge van tijd tot tijd naar uw patiënt te komen zien," zei ze schertsend; „ge zult steeds een welkome gast zijn. Gij vertelt mij dan, hoe ge u vermaakt in het bonte woelige leven daarbuiten, en brengt wat vroolijkheid en afleiding in mijn eenzaamheid hier. Tot weerziens dus, mijn kind; mijne groeten aan de gravin en Ange!"
Zoo was freule Von Wetter heengegaan en had na een paar dagen haar bezoek met Ange herhaald. De kleine vogel herstelde spoedig, doch de bezoeken hielden daarom niet op, en dikwijls werd er lang en vertrouwelijk gepraat in de gezellige kamers der „Katholieke."
Ook woonden de beide meisjes een voordracht van een jongen zendeling bij.
Zoo waren vier weken voorbijgegaan; het was nu het midden van December en Kerstmis stond voor de deur.
Nog altijd sneeuwde het buiten, nog altijd lag Josephine onbeweeglijk in den grooten, hoogen stoel en staarde mijmerend door de besneeuwde ruiten. Daarginds, waar de koepelkerk zich als een zwarte massa afteekende tegen den donke-



ren hemel, daar lag Stauffen, - stil, eenzaam en vredig, een opengeslagen boek vol heerlijke herinneringen Ach, dat ze daarginds ware! Een niet te onderdrukken heimwee greep haar ziel aan, ze sloeg de handen voor het gelaat en steunde zacht: „Neen, niet terug, niet daarheen, waar ik zoo gelukkig was- ik zou het niet kunnen dragen! Alles spreekt daar van hem en de rust daar klinkt mij vreeselijker in de ooren dan zijn spottend lachen hier!" Weer breidde ze verlangend de armen uit en snikte: „Tante Renate!" Daarna blee ze stil liegen in de fluweelen kussens en vouwde de koude bevende handen. Waarom bleef ze dan ?" Dat wist zij zelf niet, doch ze kon niet weg. Het was haar, als had ze al haar geluk begraven in een groote zwarte lijkkist, en ontbloot van alle hoop en troost het deksel dichtgeslagen. Doch scheen het niet, als had ze den langen rouwsluier tegelijkertijd vastgenageld' En die hield haar nu terug en liet haar met losva,n de sombere baar. En dan weder plooide zich de kenmerkende trek der Von Wetters tusschen haar wenkbrauwen, trotsch drukte ze de lippen op elkaar en door hare tanden heen klonk het: „lk ga niet... Zoo niet... niet alsof ik hem ontvlucht, niet alsof zijn valschheid mij het hart brak: „GanzenLize zal eerst tegenover hem staan en hem toonen, dat hij niet met alle harten spelen kan. lk blijf!"
Dus had ze aan tante Renate geschreven, dat ze met Kerstmis niet naar Stauffen kwam; het zou slechts een nieuw afscheid, ternauwernood een wederzien, zijn.
En mevrouw Von Wetter had verwonderd het hoofd geschud en bij zichzelf gedacht: „Het is verwonderlijk, welk een invloed zoon beetje harteleed op dat karakter heeft. Die eene nacht op het bal heeft het kind tot een vrouw gemaakt en haar een echte Von Wetter doen worden; haar
vader was evenzoo!"
Het was nu geheel duister in het kleine boudoir geworden, nauwelijks kon men de verschillende voorwerpen onderscheiden, slechts het knappende en knetterende vuur in den open haard wierp een hellen schijn op het tapijt. Een



zachte tred klonk op den corridor, de portières werden opengeslagen en Ange trad binnen.
„Natuurlijk, hier nog diepe duisternis! Daarop is onze Phine verzot. — Zeg eens, ben je hier?"
Tastend schreed het jonge meisje voort en naderde den fauteuil, waarin Josephine lag uitgestrekt.
„Zeg het kloppen van je hart je niet, wat nieuws ik breng?"
Josephine schrikte op. „Nieuws ?" vroeg ze snel.
„Raad eens, wie beneden bij mama is?"
„Hattenheim!"
„Wat kun jij toch goed raden! Juist Hattenheim, met baron d'Ouchy. En waarom, denk je?"
„Toe, zeg het gauw'" smeekte freule Von Wetter.
„Om ons uit te noodigen voor de veel besproken sledevaart, die overmorgen zal plaats hebben. Dat Reiinar uw cavalier is, spreekt vanzelf." — Anges stem werd zachter. — „En d'Ouchy heeft mij gevraagd, omdat hij de eenige heer is, dien gij begenadigt met je vriendelijkheid; en er is bepaald sympathie toe noodig om samen in een slede te rijden, want in zulk een geval is vervelend gezelschap meer dan ondragelijk."
Daar Josephine bleef zwijgen, voer Ange levendig voort: „Het is heerlijk, dat in onze slede plaats is voor vier, want mama vindt het niet passend, dat twee jongelieden uren lang met elkaar alleen zijn, ofschoon het hier algemeen gebruik is. Heb je wel eens zoo'n partij meegemaakt?"
Josephine schudde ontkennend liet hoofd. „Met wie rijdt graaf Lehrbach?" vroeg ze plotseling.
Ange glimlachte even. „Men kan wel zien, dat jij hier nog vreemd bent. Graaf Lehrbach! Denk je soms dat hij, l'enfant gaté van het hof, plaats zal nemen in de laatste slede? Of prinses Sylvia zondigt ter wille van hem tegen alle étiquette en kiest hem tot haar cavalier, óf hij stelt zich tevreden met Ilse Von Dienheim en rijdt evenals verleden jaar in plaats van achter naast de slede van Hare Hoogheid. Deze noemt het dan een „genialen zet" en roept bravo. — Maar kom-



aan, daar brengt Hendrik licht; ik moet nog wat muziek uitzoeken en dan gaan we naar beneden; d'Ouchy schijnt van verlangen te branden je te zien!"
De bediende had de brandende lamp op tafel gezet en was weder onhoorbaar verdwenen door de deur. Ange knielde voor een boekenkast en zocht verscheiden muziekstukken bij elkaar.
„Wie is eigenlijk die baron d'Ouchy? Zijn naam klinkt zoo vreemd!" vroeg Josephine in gedachten.
Ange richtte zich op uit haar knielende houding.
„Hij is een Fransch uitgewekene en behoort tot den oudsten adel, maar is doodarm. Hij interesseert mij, ofschoon ik behalve zijn vioolspel, weinig innemends in hem vind. Ik houd hem voor een van die stille wateren, in welks diepte een onheilspellende vloed bruist en kookt; — let maar eens op zijn oogen, hoe zich daarin de vurigste gloed en een koude als van ijs afwisselen."
„Hij kwam mij juist zoo bedaard en koud voor.''
Een zonderlinge glimlach speelde om de lippen der kleine gravin. „Hij heeft een berekenend karakter en toont niet licht, wat er in hem omgaat; hij is er ook de man niet naar, spoedig verliefd te worden. Maar als hij het doet, zal zijn liefde hartstochtelijk zijn, een liefde, die niets ducht of schroomt, die alles voorbijziet, oni tot zijn doel te geraken! Ik zou bang zijn voor zoo'n aanbidder!'' Ange was opgestaan, zij begaf zich naar Josephine, liet haar blanke handen op de schouders van haar vriendin rusten; een blik van waarschuwing sprak uit haar oogen, ze boog het hoofd voorover en legde haar wang tegen die van Phine. „Si je t'aime, prends garde a toi!" neuriede zij'en voegde er ernstig bij: „Zijn liefde zal die gelijken, waarvan Carmen zingt: „11 est enfant de Bohème, il n'a jamais, connu de loi!", en zulk eene liefde brengt geen geluk!"
Josephine zag haar vriendin verwonderd aan.
„Ben je bang, dat ik van hem zal gaan houden?" lachte ze.
Ange schudde langzaam het hoofd. „Neen," zei ze kortaf,



sloeg haar arm om de slanke leest van het jonge meisje en ging met haar door de gang de trap af.
Het roode licht viel op d'Ouchy's bleek gelaat; hij stond naar de deur toegekeerd en doorbladerde eenige tijdschriften. Zijn blik trof Josephine toen ze binnentrad, bewondering sprak uit al zijn trekken en zacht mompelde hij voor zich heen: „charmant!"
Het gesprek was zeer levendig; Josephine had naast Hattenheim plaats genomen en praatte over de sledevaart; d'Ouchy zag de stukken in, die Ange meegebracht had en disputeerde met haar over Italiaansche en Duitsche muziek. Daarna zette zij zich op zijn wensch voor den vleugel en speelde een gedeelte uit de Parcival-ouverture, waarover hij afkeurend gesproken had. Zooals het scheen, stond hij op het instrument geleund, aandachtig te luisteren, doch telkens als Josephine opzag, ontmoette zijn blik den haren. Toen Ange ophield, greep hij verstrooid naar zijn viool en speelde eenige Hongaarsche liederen. Het was niet gemakkelijk hem te begeleiden, want zijn spel was grillig; het stoorde zich weinig aan maat, doch was artistiek en maakte een overweldigenden indruk. Soms scheen het alsof Ange luisterend de handen op het klavier liet rusten, doch dan weder volgde ze hem, medegesleept door zijn vuur, in zijn wilde vaart, machtig en indrukwekkend klonken de zonderlinge melodiën door de ruime vertrekken. D'Ouchy's sombere trekken verhelderden zich gedurende zijn spel, zijn slanke gestalte scheen zich nog hooger te richten, een donkere gloed lag op zijn voorhoofd en zijn oogen glinsterden. Zijn spel was wild, teugelloos en steeds afwisselend; somtijds de hoogste uiting van uitgelaten vreugd, dan weder de klagende tonen der diepste smart. Toen hij zijn viool uit de hand legde, was hij weer koel, hoffelijk en bescheiden als te voren.
De grootmeesteres was opgetogen en maakte hem menig vleiend, oprecht gemeend compliment; hij schreef echter alle verdiensten toe aan de uitmuntende begeleiding van Ange.
Daarop keerde hij zich naar Josephine, die met groote, stra-



lende oogen tot hem opzag. Nog nooit in haar leven had ze zulk spelen gehoord; gaarne had ze hem het een en ander gezegd, doch het complimenten maken ging haar nog zoo slecht af. Ze reikte hem dus met allerliefste naïveteit de hand en zei openhartig: „lk zou wel altijd naar u willen luisteren.
D'Ouchy boog zwijgend en drukte een kus op hare vingers; zijn lippen gloeiden zoozeer, dat Phine haar hand snel terugtrok.
Gedurende de thee zat ze tusschen Hattenheim en graaf Lattdorf, met welken laatste zij bijzonder gaarne praatte. Met d'Ouchy wisselde ze ternauwernood een enkel woord; en onwillekeurig maakte zij een vergelijking tusschen hem en Reimar. Het geheele wezen van den jongen diplomaat kwam haar vreemd voor en gaf haar een beklemd gevoel; naar Hattenheim zag ze met kinderlijk vertrouwen op en bouwde op hem als op een rots; ze voelde zich zoo zeker, zoo vertrouwd aan de zijde van den ernstigen blonden man.
De nacht was koud en stormachtig, een snerpende wind floot langs de vensters en deed de kale boomtoppen buigen, de hagelsteenen sloegen kletterend tegen de ruiten.
Dikwijls werd Josephine daardoor uit haar slaap gewekt. Het was haar dan steeds als hoorde ze d'Ouchy s viool door den storm heen; ze drukte het gelaat in de kussens en hield de ooren dicht, maar toch klonk het voort, wild en onstuimig en veranderde eindelijk in Anges stem, die zong: „Si je t aime, prends garde a toi!" eerst zacht, doch daarna luider en luider, totdat het haar eindelijk donderend in de ooren schalde . . • Doch neen, hoor! het is slechts de storm — anders is alles doodstil ... En ze vouwt de handen en denkt aan thuis en tante Renate; zachtkens sluimert ze weer in en liefelijke beelden kussen het blanke voorhoofd en wekken een glimlach om den kalmen, lieven mond.
(■ftuzeu-Lize
11



TWAALFDE HOOFDSTUK.
De volgende middag bracht Josephine een onverwachte groote vreugd; de bediende overhandigde haar een visitekaartje: „Zijn Excellentie, graaf Von Lehrbach," voegde hij er bij, en hij keek verbluft op, toen het jonge meisje onwillekeurig een kreet van vreugde liet hooren.
Weinige minuten daarna stond de oude heer voor „Haideröslein," stak haar hartelijk beide handen toe en zag haar vriendelijk aan; het scheen als verdween de matte uitdrukking van zijn gelaat, als glimlachten de lippen minder verstrooid dan anders.
„Ik was zeer verrast, mijn kleine vriendin, te hooren dat je nog hier waart," sprak hij met een stevigen handdruk. „Twee dagen na het bal was ik aan je hotel, om je pleegouders en jou een bezoek te brengen, en uit te noodigen bij mij te komen; doch ik vond de vogels gevlogen, de kooi leeg en kreeg tot antwoord, dat de Stauffensche gasten weer vertrokken waren. Eerst korten tijd geleden hoorde ik van Günther, dat gij hier gebleven waart. Zeker zou ik je eerder bezocht hebben, als ik in de laatste dagen niet overstelpt was geweest met zaken en zorgen. Ik had ternauwernood den tijd even in de lucht te gaan en was van den morgen tot den avond aan den arbeid, — ik voel het nu ook wel; het is maar goed, dat ik nog iemand er bij heb om mij behulpzaam te zijn.
Hij zuchtte even en streek met de smalle hand over het gerimpelde voorhoofd Josephine zag hem bezorgd aan; het was haar plotseling, als was hij vele jaren ouder, zijn oogen



zagen dof en vermoeid en zijn haar viel nog witter en dunner
om de slapen dan vroeger.
Langen tijd spraken zij met elkaar; de anders zoo stipte minister verzuimde bijna de audiëntie van den hertog, zoo geheel gaf hij zich over aan het genot van te luisteren naar de vriendelijke kinderstem, die hem zooveel te zeggen had en niet moede werd hem te vertellen van haar vriendin, haar boeken en hare nieuwe omgeving.
„En is dat Josephine Von Wetter, dezelfde, die op dien on'gelukkigen avond voor mij stond?" vroeg hij zichzelf af en schudde het hoofd. Eindelijk stond hij op en nam afscheid.
„Ik zie u morgen toch zeker ook bij de sledevaart, Excellentie?" vroeg het jonge meisje en begeleidde hem tot aan de deur.
Graaf Von Lehrbach glimlachte melancholiek: „Neen, die tijd ligt achter mij. Toen ik jong was, heb ik er veel aan gedaan, doch nu drukt mij een zwaardere last op de schouders. Ik zend mijn Günther als plaatsvervanger en ik denk, dat ge meer tevreden met hem zult zijn, dan met zoo'n grijs-
(icird sis ik ben !*'
En ridderlijk lichtte hij den hoed voor Haideröslein, knikte haar onder het afgaan der trap nog eens vriendelijk toe, en steeg in het rijtuig, dat hem stond te wachten
Hoort! hoe de paarden snuiven, hoe de bellen rinkelen,de zweepen klappen! Ziet, hoe de sleden pijlsnel over de glinsterende sneeuw vliegen! De zon staat aan den hemel en schijnt, zonder veel warmte te geven; de lucht is helder en kouden lange ijskegels hangen aan daken en vensters.
Josephine leunt behagelijk in haar slede, haar geheele gezichtje lacht en ze babbelt zoo veel en zoo druk, als anders in acht dagen. Ze ziet er allerliefst uit; hare wangen zijn door den wind gekleurd, haar oogen schitteren, haar roode lippen zijn half (geopend; ze draagt een donkergroen fluweelen jacquet met bever omzoomd. Ook Hattenheim is vroolijker dan gewoonlijk, hij schijnt Ange zelfs opgewonden toe. Toen zij de



plaats der bijeenkomst bereikten, hadden zijn oogen Lehrbach gezocht; deze liet ook niet lang op zich wachten en kwam in de met vier vossen bespannen hofslede aan de zijde van Sylvia aanrennen. Vóór de stoet zich in orde schaarde, had de „gouden hertogsleeuw" toevallig stilgehouden naast de slede der Lattdorfs. Lehrbach had buigend gegroet en Hattenheim vriendschappelijk toegeknikt; daarna bleef zijn blik rusten op Josephine, die zich levendiger dan te voren onderhield
met baron d'Ouchy.
Reiniar sloeg hem opmerkzaam gade en glimlachte even,
terwijl hij Sylvia met „Ganzen-Lize" vergeleek.
Hare Hoogheid zag er niet op haar voordeeligst uit; de koude had hare wangen blauwrood doen worden, de lange veeren van den amazonehoed waaiden onbevallig om haar hoofd heen en om haar lippen lag een trek van ontevredenheid.
Het scheen, als had Günther de gedachten van zijn vriend geraden; ook zijn blik dwaalde van Josephine terug. Daarna wendde hij snel het hoofd af en begroette prins Detlef, die zich met twee zijner vrienden te paard aan den stoet kwam aansluiten.
Het is amusanter,'" had hij gezegd; „op die manier kan men eens een praatje maken bij de verschillende sleden; anders is men gedurende den geheelen tocht aan een en dezelfde schoone geklonken."
Gravin Aosta had met een kwaad gezicht even gekucht. Detlef klemde den monoloog in het rechteroog, reed naar alle kanten groetend door de rijen sleden en wierp de schoone Aosta tot verzoening een bouquet sneeuwklokjes in den schoot, dien ze zwijgend opnam en tusschen de tressen van haar
Hongaarsch jacquet stak.
De prins zag haar een oogenblik vol verwachting aan, dan boog hij zich naar haar toe en zong met zachte stem en overmoedigen blik:
„Mein Susanneken — keine Antwort?
Ei, lasz dein Gesicht doch sehn!"



Half schalksch, half boos, zagen hem de donkere oogen aan, en de kleine hofdame antwoordde bits: „Wist Cherubin soms niet, dat Susanne reden had om te zwijgen?"
Detlef lachte luidkeels, liet zijn paard zwenken en reed verder. Plotseling scherpte hij zijn blik; met half geopenden mond staarde hij naar de slede der Latldorfs. „Bless me! — dat 's Ganzen-Lize!" mompelde hij, hief zijn karwats op en groette galant. „Ik heb het dadelijk wel gezegd . . . prachtige oogen!... Het was toen alleen dat afgrijselijke toilet!... Zijn beide vrienden, een Engclsche lord en een vrijheer uit Pommeren vroegen naar den naam der schoone vreemdelinge. De prins noemde dien haastig, scheen verstrooid en sprak bij zichzelf: „lk moet haar eens van dichtbij zien; van avond waag ik mij aan een dans met haar.
Schetterend klonken de fanfares over het slotplein, in vliegende galop vloog het hertogelijk vierspan aan den spits van den stoet vooruit, de andere sleden volgden, de enkele ruiters en gegalonneerde voorrijders gaven hunne paarden de sporen en draafden voort aan beide zijden der sleden; hoog sloeg de sneeuw onder de hoeven op, de bonte vederen op de brieschende paardenkoppen waaiden en wapperden, de rijk geborduurde schabrakken schitterden in het zonlicht.
„Ja, graaf Lehrbach, er is iets heerlijks, iets betooverends in het bonte leven der groote wereld! Josephine gevoelt het nu, ze kan zich nu een begrip vormen hoe bedwelmend zulke genietingen moeten zijn, die ze nu nog met een gelukkig vroolijk hart smaakt!... Gelukkig?. . Och dat ze toch eens onbemerkt een blik mocht slaan in die ééne slede. Het blonde vorstenkind ligt achter in de fluweelen kussens en ziet haar begeleider glimlachend in de donkere oogen; misschien krult ze wel spottend de lippen, als hij haar van Stauffen en GanzenLize vertelt, en lacht met hem om de katoenen jurken en de
plompe laarzen.
D'Ouchy schijnt haar met aandacht beschouwd te hebben.
„Waarom zijt gij op eens zoo stil?" vraagt hij.
Ze ziet hem aan en lacht: „Het is de rust voor den storm!



„Zijt gij van plan hem te bezweren, of hem te laten woeden over geest en hart?'' Het luide rinkelen der belletjes aan de halsters der paarden is de oorzaak, dat hij zich zoo dicht
naar haar toe buigt.
Weer lacht ze, ditmaal eenigszins bitter. „Het zou beide overmoedig zijn: de storm is een wilde gezel, die reeds veel schoons in het stof sleurde; ik ben bang voor hem."
D'Ouchy ziet haar veelbeteekenend aan en antwoordt: „Mit meinem Mantel vor dem Sturm beschürz' ich dich! — U kent toch het duët van Mendelsohn?" laat hij er vragend op volgen. — In dit oogenblik ziet Hattenheim een roofvogel de lucht doorklieven en roept dat Josephine toe.
Volgens den wensch der hertogin-moeder was er besloten, dat men na de sledevaart in het casino bij elkaar zou komen om den dag te eindigen met een geïmproviseerd bal. De dames verschenen in donkere of lichte zijden toiletten, zonder sleep of bloemen; alleen prinses Sylvia had zich door de haar wachtende kamenier een bouquet bloeiende sneeuwballen als toepasselijk tooisel in het haar en aan den boezem laten steken.
„Brr! Ik ben als bevroren!" riep ze uit; ze wreef zich de handen, keerde zich naar den lakei, die thee ronddiende, en greep een karaf, die met cognac gevuld was.
„Is er geen glas?" vroeg ze kortaf.
„Ik vlieg, uwe Hoogheid," lachte Günther, ijlde naar het buffet en keerde terug met een klein maderaglas. „Ik zou in staat zijn het glas te benijden," zeide hij galant en overhandigde het haar buigend.
Zonder eenige preutschheid vulde Sylvia het glas tot bijna aan den rand, wendde zich naar de officieren, die om haar heen stonden en haar voorbeeld volgden en riep: „Allons, we zullen eens zien, wie het 't beste kan! Op onzen welgeslaagden tocht!"
„Op onzen tocht! Op onze aanvoerster! Dat zij leve " klonk het juichend door den kring, terwijl de glazen tot op den bodem geledigd werden



„Nu kunnen jelui, wat mij betreft, met de thee beginnen," voer Sylvia, licht kuchend voort; „ik voel nu weer, dat ik
bloed in mijn aderen heb!"
Prins Detleff was zich gaan verkleeden en kwam daardoor wat later; toen hij in de antichambre trad, hoorde hij reeds de muziek.
„Hé, Brocksdorff, zijn ze al aan den arbeid?" vroeg hij, en" wees met zijn duim over zijn schouder heen naar
cJe 2clcll
„Ja, Uwe Hoogheid, er wordt reeds gedanst!' lachte deze. ^Voorwaarts dan!" Detleff rekte zich eens geblaseerd uit, trad daarop de zaal binnen en liet Susanna Aosta nog eenige oogenblikken in angstige spanning, daar hij met aandacht freule Von Wetter lorgneerde. Daarop zag hij, hoe het mooie gravinnetje toornig de verwelkte sneeuwklokjes naast zich op de sofa wierp; even glimlachte hij en trad daarop naar haar toe, om haar om een dans te verzoeken. Josephine stond naast Ange; ze had met Hattenheim en d'Ouchy gedanst, en wilde nu even uitrusten. Reimar week niet van haar zijde en danste met geen andere dame; hij volgde met zijn blik Günther, die volgens zijn „verplichtingen", eerst Sylvia en daarna de naaste omgeving der prinses ten dans
leidde. . . t *
Prins Detleff trad dwars door de zaal op Ange Lattdorf toe en groette haar, oogenschijnlijk zonder de minste notitie van
Josephine te nemen.
„Het is goed," sprak hij tot de gravin, „dat de bloemen op uw kleed geborduurd zijn, anders liepen ze gevaar op uw
hart te bevriezen!"
Beter, dan dat ze zouden verschroeien, Uwe Hoogheid. Ange richtte zich hoog op, haar ernstige, koele blik rustte
kalm en trots op Detleffs gelaat.
„Les goüts différent!" lachte deze en draaide zijn knevel op. „Ik zou u wel eens in vuur en vlam willen zien, het zou u uitmuntend staan: ik doe een beroep op uw ijdelheid. Uw ongenaakbare blik jaagt mij werkelijk op de vlucht,



sauve qui peut!" en hij draaide zich op zijn hakken om en boog voor freule Von Wetter: „Zou ik dezen galop van u mogen hebben, freule?'
Een oogenblik zagen Ganzen-Lize's blauwe oogen hem verschrikt aan, haar wangen verfden zich met een licht rood en haar frissche lippen plooiden zich tot een glimlach; daarop legde ze haar hand op zijn arm. Alle oogen waren op hen gericht, de lorgnetten der converseerende moeders werden opgeheven; een zacht fluisteren, knikken en schouderophalen volgde.
Hattenheim wierp het hoofd in den nek en zag er triomfantelijk uit; hij had bemerkt, hoe Günther de wenkbrauwen gefronst en het voorbijdansende paar opgenomen had, als ware het 't achtste wonder.
„Dat is uitmuntend!" fluisterde Reimar zijn nicht in het oor! „Nu zult gij eens zien, hoe gauw de wind van een anderen kant zal waaien."
Detleff onderhield zich nog een oogenblik met Josephine, vertelde haar, dat ze nooit meer camelia's moest dragen en haar smaak moest ontwikkelen door meer naar de opera te gaan; hij had haar nog geen enkele maal in den schouwburg gezien.
„Ik zie tegenwoordig zooveel comedie spelen!" had ze lachend geantwoord. „Doch ik zal uwen goeden raad volgen, orn waarheid en verdichting van elkaar te leeren onderscheiden !"'
„Ge schijnt aanleg te hebben voor sarcasme, freule!''
„Geen aanleg, Uwe Hoogheid, maar reden. In Grosz-Stauffen nam ik alles, wat ik zag, voor goede munt op, doch hier werd mij als eerste levensles geleerd, veel te hooren en niets te gelooven!" Onwillekeurig dwaalde haar blik naar Günthers schoon gelaat.
Detleff lachte vroolijk. „Dat noem ik pessimisme in den hoogsten graad !" riep hij levendiger, dan anders zijn gewoonte was. „Ge schijnt een slechte meening over de groote wereld te hebben, en geheel onrechtvaardig is ze niet; doch mij zal



het een aangename plicht zijn uw opinie omtrent waarheid en
verdichting te helpen verbeteren!"
Hij boog voor josephine, bracht haar naar Hattenhe.m en Anne terug en trad met een in het oog vallend opgewekt gelaat naar Sylvia, die weer erg coquetteerde met Lehrbach.
Hoor eens, graaf!" riep hij Günther toe en klopte hem vertrouwelijk op «len schouder, „je kleine Ganzen-Lize is allerliefst. Nogmaals mijn dank, dat je haar verzocht h.er te komen Ze zal de beauté van dezen winter, de koningin van alle bals, en de „crève-coeur" der dames worden, ha, ha, ha!
Denk ie ook niet. Sylvia?"
Bedoel je de kleine Von Wetter?" vroeg Hare Hoogheid en' trok met een vluchtigen blik op Günthers gelaat, haar lip eenigszins spottend op. Het is opmerkelijk, hoe die nieuwe kleeren haar flatteeren; het heeft wel iets van de geschiedenis van het leelijke, jonge eendje, dat opgroeide tot een
schoonen, bevalligen zwaan. , , , . 0,,
Verheug je je niet over die metamorphose Lehrbrach .
vroeg Detleff ietwat spottend.
Zeker, Uwe Hoogheid, te meer, daar ze zoo volkomenr zoo gunstig is!' De jonge officier zeide het bijna werktuigelijk zijn blik volgde Josephines slanke gestalte, die aan den arm van haar cavalier voorbijging om een plaats te zoeken
voor de quadrille. „ . c .
„Ik wensch met je Engelschen vriend te dansen, zei Sylvia kortaf tot haar broeder; „zend hem hier. „Al ngh , knikte Detleff. De prinses keerde zich, zonder Günther met een enkel woord te verwaardigen, snel om, spoedde zich naar Ilse Von Dienheim, die met haar voeten ver vooruit op een sofa lag. Sylvia wierp zich naast haar neer, hield den reusachtigen waaier voor haar gelaat en had haar veel gewichtigs
te vertellen. ,. ,
Lehrbach had zijn schreden gericht naar Josephine en le
achter haar staan.
„Goeden avond, freule."
Zij wendde het hoofdje om en boog zwijgend. Een vnen-



delijke, bijzonder kalme uitdrukking lag op haar trekken; haar blik was koel.
„Eenigen tijd geleden trachtte ik u aan uw hotel een bezoek te brengen."
„Het doet mij leed, dat het een vergeefsche reis voor u was!"
Een korte pauze; hij boog zich iets dichter naar haar toe.
„Kunt ge nog een quadrille dansen?"
„Ik hoop het."
„En denkt ge nog wel aan den tijd, dat ge dien dans leerdet?" Evenals vroeger zagen zijn donkere oogen haar aan.
Zij lachte even. „Natuurlijk! zoo iets dwaas en vermakelijks vergeet men niet licht!"
Een oogenblik zag hij haar bijna verlegen aan; hij wist niet, of dit scherts of dan wel een steek moest zijn. Doch uit geheel haar wezen sprak niets beleedigends of geërgerds, het teekende slechts groote onverschilligheid.
„Ontmoet ge Hattenheim dikwijls?" vroeg hij verder.
Haar oogen straalden. „Niet zoo dikwijls, als ik wel \v«»nschte; men mist goede trouwe vrienden steeds,'' zei ze met den ouden hartelijken, gevoelvollen klank in haar stem.
Günther beet zich op de lippen. „Het verheugt mij, dat ge hem nu juist beoordeelt en zijn goede eigenschappen erkent!"
„Ik hoop, dat het nog niet te laat is!" Ze scheen zeer vroolijk en knikte Hattenheim, die zijn plaats in het carré kwam innemen vertrouwelijk toe.
De eerste tonen van de quadrille klonken door de zaal.
„Tot het genoegen, freule; ik hoop u van avond nog te zien!"
Haastig boog Josephine nog even het hoofd, en Günther trad door de dansende paren heen om aan den muur geleund toe te zien.
Hattenheim had het onderhoud der beiden nauwkeurig gadegeslagen; stil glimlachte hij voor zich heen en bracht zijn dame na de quadrille snel naar haar plaats terug, haalde en passant een glas punch a la Romaine van het buffet en bood het freule Von Wetter aan; het was een voorwendsel om ge-



durende de korte pauze in hare nabijheid te kunnen* Op de quadrille volgde een wals. Retmar zag hoe Lehrbachs blik over de menigte dwaalde en rusten bleef op Ph.nes blonde krullen, toen hij zich daarop een weg baande door de dansende paren en regelrecht op Ganzen-L.ze toestapte. Toen hij nog slechts eenige schreden verwijderd was, boog Hattenheim voor Josephine, sloeg zijn arm om haar heen
danste met haar weg. .
Günther zag hem na met een bijna toormgen bl.k, kruiste
zün armen over de borst en bleef wachten; doch zijn vriend kwam niet op dezelfde plaats terug, maar bleef aan de tegenovergestelde zijde der zaal staan. Hoe kostelijk onderhielden die beiden zich met elkaar, hoe vroolijk lachten ze; voor niemand hadden ze een blik, niemand schonken ze een
W Günther danste met gravin Aosta en beproefde zijn geluk voor de tweede maal bij Ganzen-Lize, - maar.. diant e ... het is alsof Hattenheim het met opzet doet: weer da™ J'l haar voor zijn neus weg en dit maal vlak naas prinsL. y . Hare Hoogheid heeft zelfs de caprice de kleine aan te
SP'Hebt gij niet kort geleden op het Paviljoen den barmhartigen Samaritaan gespeeld?" vraagt ze onder an ere. losephine verhaalt hare ontmoeting met de hertogin.
Zijt ge ook katholiek?" vraagt Sylvia, en daar f'eule V°" Wetter verwonderd ontkent, vervolgt ze spottend: „Ge schijnt echter op den besten weg het te worden! Kent ge met de geschiedenis van den armen jongen, die sneeuwwit in den grooten inktkoker tuimelde en er koolzwart 'l
schijn kwam? Het Paviljoen is een groote inktpot maa ze houden zich achterbaks, de Latinisten noemen dat „ultra
01 Jonker Von Reuenstein lachte luidkeels en mompelde een „die is goed!" Josephine begreep de prinses echter volstrekt
Daarna liep het gesprek over paarden en werd ook van de



zijde van freule Von Wetter zeer geanimeerd, die veel vertelde van de stoeterij van Oom Bernd.
„Rijdt ge paard?—Ja ?... Dat moet ik eens zien! Ge kunt een van mijn beesten krijgen en eens een lesje geven' Het zou uitmuntend zijn, als we een gecostumeerde quadrille met acht paren bij elkaar konden krijgen!"
Josephines gezichtje straalde van genot. „Ik rijd liever in het open veld," lachte ze; „ik heb ruimte noodig om goed te rijden."
„Ik waag mij aan een rit met u. Ilse en ik zijn van plan spoedig weer op een van onze ontdekkingstochten uit te gaan, zooals wij het noemen. Wilt ge dan met ons mee gaan ?"
„Heel graag!" knikte Ganzen-Lize verheugd.
„Nu, ge zult nog verwonderd staan te kijken; want reken er op, het gaat door dik en dun!" — Sylvia legde haar hand zwaar op den schouder der jonge dame. „Als ge die vuurproef doorstaat, zal ik voor u een getuigschift als sportman laten opstellen, want behalve Ilse heb ik nog niemand gevonden, die het tegen mij uithoudt."
Een onbeschrijfelijk spottende trek lag op het hoogroode gelaat der spreekster, ze monsterde Josephine van het hoofd tot de voeten, knikte haar vluchtig toe en verwijderde zich. Detleff stond in de nabijheid en vroeg freule Von Wetter ten tweede male om een dans.
Dit was het teeken voor den ordonnance-officier, die nu, zonder eenig gevaar te loopen, voor zijn goede meening omtrent Ganzen-Lize en hare mooie oogen kon uitkomen.
Direct na den prins stormde hij op haar toe en verzocht haar een extra toer, — hij, de ordonnance-officier, jonker Von Reuenstein! Natuurlijk volgden de anderen zijn voorbeeld! Zelfs Von Brocksdorff begaf zich vrijwillig in den leeuwenkuil, zonder te denken aan de smet, die hij daardoor eens op zijn balboekje gemaakt had; want de onfeilbare hand van den prins had aan koningin „mode'' een banier geschonken en op die banier prijkte de naam „Ganzen-Lize."



Günther stond naast Sylvia, hij was slecht geluimd en had
moeite zich te bedwingen.
, Waar zijn uw sneeuwballen, Uwe Hoogheid . vroeg hij, op" het verwelkte groen blikkend, waaruit de witte bloesems
op den grond gevallen waren.
Op mijn hart gesmolten!" antwoordde ze bits en voegde er "ironisch bij: „Het is goed, dat gij er geen schuld aan hebt!" Daar hij bleef zwijgen, vertelde ze hem, dat den volgenden dag haar neef, de erfprins Karl Theodoor voor langen
tijd in de residentie zou komen.
Wel flikkerden zijn oogen even, doch met een vroolijk gelaat antwoordde hij eenige beleefde woorden.
„Hebt ge al met uw mooie vriendin gedanst?' vroeg ze
eensklaps.
„Neen ?"
„En waarom niet?"
Hij glimlachte zonderling en antwoordde uiterst bedaard: „Om dat genot nog in het vooruitzicht te hebben, Uwe
Hoogheid!"
Toch danste hij niet meer met haar en verontschuldigde zich bij Josephine met de woorden: dat Hattenheim in zoo ruime mate gebruik had gemaakt van zijn voorrecht als een van haar beste vrienden, dat anderen er door te kort waren gekomen!
En wat had zij er op geantwoord ? Een paar beleefde, niets beduidende woorden, zoo vroolijk en opgewekt, als had ze
niet het minste leedwezen gevoeld.
Daarna had Lehrbach zijn arm door dien van Hattenheim gestoken. „Je danst van avond als een dolleman, dikke!" zei
hij eenigszins bitter.
Reimars blauwe oogen zagen hem lachend en van gelu stralend aan. „Daar komt men vanzelf toe, als men de Cavalier is van zoo'n allerliefste dame. Je weet niet, Günther, tot welk een betooverende roos zich de kleine onbeduidende knop ontplooid heeft; de onweerstaanbare naïveteit en frischheid van het kind uit Stauffen, veredeld door den meest degelijken ernst,



volmaakt door bevalligheid en gratie. Ach, beste jongen, je kunt je geen denkbeeld vormen, hoe het iemand te moede wordt, als die lieve oogen zoo oprecht, zoo vertrouwelijk ... zoo ... zoo ..
„Zoo verliefd — kom er maar voor uit — zoo verliefd iemand „aankijken!" sprak Günther geërgerd, lachte gedwongen en klopte zijn vriend op den schouder. „Ik feliciteer je, oude jongen! Je bent een gelukskind; ik gun het je van harte!"
En daarop had Lehrbach zijn vriend verlaten en was naar de andere zaal gegaan.
Hattenheim zag hem na, en haalde diep adem, terwijl zijn lippen verraderlijk trilden.
„Gelukskind!'' mompelde hij. „Neen, dat ben ik niet, dat weet ik maar al te goed !" Hij had immers gezien, hoe „Haiderósleins" blik heimelijk dwaalde naar het schoone gelaat van zijn vriend; hij had immers gevoeld, hoe haar hand op zijn arm beefde, toen Günther haar aansprak. Neen, het gelukskind was hij niet!"
Tot slot van het feest, dat op bevel der hertogin-moeder vóór twaaf uren geëindigd moest zijn, werd er een rozengalop gedanst, en als afscheidsgroet werden aan de dames geen bouquetten, doch enkel losse rozen geschonken.
Josephine was overladen met dergelijke huldebetuigingen. Zij danste juist met Jonker Von Reuenstein, die haar een sterk geurende jasmijn had aangeboden, echter niet dan nadat hij zich eerst nog eens op de hoogte had gesteld van des prinsen opinie omtrent het jonge meisje. Deze scheen bijzonder gunstig te zijn. Hij heeft altijd iets voor, in smaak overeen te komen met de voornaamsten en meest machtigen, en daarom keurde hij freule Von Wetter zijn hulde waardig, — hij, de ordonnance-officier jonker Von Reuenstein, die anders slechts de invloedrijkste, oude staats- en hofdames door een bloem te kennen gaf, dat hij haar onderdanige dienaar was. Aan het einde van den dans boog Von Reuenstein dan ook met een gezicht, waarop duidelijk de vraag te lezen stond: „Ge weet toch wel, Ganzen-Lize, welke eer u te beurt is gevallen ?



Ge zult de jasmijn toch als een aandenken bewaren!" Daarop schreed hij met een air van gewicht door de zaal om in de nabijheid te zijn, als prinses Sylvia haar sortie mocht vragen.
Een oogenblik stond Josephine alleen: enkele paren dansten nog, doch de meesten stonden in kleine groepjes met elkaar te praten. Spoedig trad d'Ouchy op haar toe; hij had een Italiaansche camille in de hand, welke hij al spelend tusschen zijne vingers heen en weer draaide en eindelijk Josephine
aanbood.
„Ha, een gele Gretchen-bloem.
„U geeft hem den juisten naam, freule. Hecht u er ook dezelfde beteekenis aan ?" Met een beweging van de hand noodigde hij Josephine te gaan zitten en nam naast haar plaats.
Vragend zagen de gioote blauwe oogen hem aan.
„Hebt ge den Faust
nognietgelezen ?" vroeg hij verder met zijn diepe klankvolle stem.
Josephine schudde het hoofd: „Wordt daarin gesproken over deze bloem? Vertel mij dat eens."
„De heldin in den Faust heet Gretchen en haar dankt de bloem den naam, dien gij zooeven noemdet. Gretchen heeft Faust lief en is met hem alleen in haar van bloem jn aiMirpnden hof: ze bukt
zich, breekt een grooie
witte bloem van den stengel, wendt zich half van den geliefde af en begint de enkele blaadjes uit te trekken. Zoo wil het oude, naïeve bijgeloof het."



„De blaadjes uittrekken ? Uit bijgeloof ? Waarom ? ' Vol aandacht en bewondering ziet ze hem aan.
„Die bloemen bezitten de krachtom te kunnen waarzeggen,
zegt hij op fluisterenden toon, .en de jonge meisjes te verraden, of zij bemind worden. Wilt gij het orakel niet eens probeeren en mag ik u daarbij behulpzaam zijn ?
Even bloost ze, doch glimlacht dan: „Zeker voor de grap, ik hecht zoo weinig aan bijgeloof!" Met aarzelende vingers trekt ze het eene blaadje na het andere uit, en de zonderlinge leermeester aan hare zijde fluistert zacht de woorden„Hij bemint mij — bemint mij niet - bemint mij — bemint mij niet" .. • daar grijpt ze het laatste blad — „hij bemint mij. Een onderdrukte kreet van vreugd trilt van hare lippen, haar gloeiend gezichtje is naar hem toegekeerd, gelukkig zien de
mooie oogen hem aan.
Ja, hij heeft u lief!" Zijn oogen ontmoeten de hare, hij grijpt haar hand en springt snel op. „Willen wij dezen dans nog dansen ?
En voort vliegt ze als in een droom; zijn armen slaat hij zoo vast om haar heen en hij is zoo groot, dat haar hoofdje bijna op zijn schouders rust. „Günther," is het eenige, waaraan ze denken kan: ze verbeeldt zich, dat ze in de groote zaal te Stauffen danst, dat alles wat tusschen „toen en nu' ligt een bange droom is geweest en dat de hand, die zoo vast de hare omsloten houdt, die van haar schoonen vriend is... Hij bemint mij!" had de gele bloem gezegd.
" Als de muziek eensklaps verstomd, schrikt ze op: ze is verward ze gelooft, dat die vreemde man haar geheimste gedachten in hare oogen moet lezen; ze slaat de wimpers neer, antwoord verlegen en haast zich terug naar Ange. Ze ziet niet hoe zijn donkere oogen haar als verslinden, welke uitdrukking er uit zijn gelaat spreekt; haar gedachten toeven ver van hier. Ze ziet nu, hoe Günther Sylvia zijn arm aanbiedt om haar naar haar rijtuig te begeleiden; als hij haar voorbij gaat, voelt ze, dat zijn oogen op haar rusten; sylvia knikt haar half vriendelijk, half spottend toe en roept: „Denk aan onzen rijtoer!"



Spoedig daarop vertrekken ook de Lattdorfs. Hattenheim heeft de grootmeesteres zijn arm geboden, d'Ouchy heeft Ange uit een der bijzalen gehaald en volgt de gravin, |osephine gaat alleen.
Daar verschijnt graaf Lehrbach weder in de deur; hij buigt diep voor de gravin en haar dochter, bemerkt danjosephine en treedt haastig naar haar toe.
„Mag ik u naar uw rijtuig brengen, freule?' vraagt hij.
Werktuigelijk legt ze haar hand op zijn arm, in haar hart klinkt de echo „hij heeft mij lief!" en verraderlijk weerspiegelt zich dat voor een oogenblik in haar oogen.
Günther heeft den blik opgevangen; hij buigt zich dicht naar haar toe. „Wilt ge voor het aanstaande bal een dans voor mij bewaren?"
Daar voelt ze weer het smartelijk ineenkrimpen van haar hart; trots richt ze zich op en dwingt zich tot een onverschilligen, ietwat spottenden toon: „Misschien de polka vóór den cotillon?"
Hij bijt zich op de lippen; de gasvlammen flikkeren door de tocht, daardoor ziet hij gewis zoo bleek.
„Zijt ge boos op mij?" vraagt hij kortaf.
„O neen! Waarom zou ik boos zijn? Omdat ge mij uitteekendet als Ganzen-Lize en mij dien orgineelen naam bezorgdet?" Ze lacht even, doch dat lachen klinkt in zijn ooren, als voegde ze er bij: „Cela ne vaut pas la chandelle!
„Men heeft mij bij u belasterd, en een schuldelooze scherts
boosaardig uitgelegd!"
„Ge vergist u, graaf Lehrbach: als ik boos of beleedigd ware, zou ik uw arm niet aangenomen hebben!" Zonder er zich bewust van te zijn, antwoord ze als een volleerde coquette.
Evenals vroeger ziet hij haar aan. „Freule Josephine," fluistert hij snel, „ge moet mij toestaan, dat ik op dit thema terugkom: ik zal biechten, en gij zult mij vergiffenis schenken. Ja, dat zult ge!" houdt hij bijna toornig vol, als ze hem met verwonderden, koelen blik aanziet. „En nietwaar, voegt hij
Ganzeu-Lise.



er met een lichte aandoening in zijn stem bij, „nietwaar, evenmin als ik verdragen kan een gevoel van schuld tegenover u op mijn hart te hebben, evenmin zult gij in het vervolg dien kouden, koelen toon aanslaan. Ge behandelt mij als ware ik een vreemde! — Goeden nacht, tot weerziens!"
Ange en Hattenheim zijn met den mantel van Josepnine uit de kleedkamer teruggekeerd en roepen freule Von Wetter; Günther neemt afscheid met een beleefden groet, doch reikt Hattenheim voor de eerste maal in zijn leven niet de hand; deze glimlacht echter stil voor zich heen, en vergeeft zijn vriend de booze luim.



DERTIENDE HOOFDSTUK.
Met het groote nieuwjaarsbal had het seizoen de nj z.jner schitterende feesten geopend. Prins Carneval begon zijn troon uit goud, bloemen, paarlen en wiegende walstenen te bouwen liet met vroolijke dartelheid zijn banier wapperen waarop h. met schuimend druivensap zijn devies, he juichendeHaf narro"' geschreven had. Wie vraagt naar de toekomst, als het stralend heden ons toeroept: „Leeft en geniet! als jong en oud dë narrenkap over de ooren trekt en zing!t en juicht en zich overgeeft aan de godin vroolijkheid, die zich het bonte gewaad om de leden slaat en naar masker en waaierr pijpt Onstuimig vliegt ze voort in wilden dans over rozen en doornen dagen en nachten lang, totdat zij op het eind hal bedwélmd de gouden schoenen van de voeten werpt en het hoofd bestrooit met asch. Dan legt prins Carneval deemoedig zijn rinkelende kroon neer, en de macl;t,^/e7on^eekt de tijd, teekent hem een kruis op het voorhoofd e" °"^teekt vuren op de altaren, welker vlammen masker en zotskap verslinden. Niets blijft over van al die vluchtige heer■ ijkheicJ, ternauwernood de herinnering; het regent asch die alles dekt, totdat de maanden haar keten gesmeed hebben en opnieuw
de juichtonen lokkend en verleidelijk weerJ 'nken_
Het was josephine als leefde ze in een droom. Elke avond bracht haar midden in het gewoel van alle v^gdengeno verwonderlijk snel had zij zich gewend aan het ,evtnJ" J haar vroeger zoo vreemde wereld; zij zelve begreep niet. dat zij zich jaren lang in een geheel andere omgeving
wogen had.



De groote goedheid, met welke de hertogin-moeder haar begunstigde; de openlijke hulde, die prins Detleff haar bracht, was van invloed op geheel het hof. Men zwom met den grooten stroom mede en haastte zich den weg in te slaan, die zoo duidelijk door Hunne Hoogheden aangewezen werd. Men dacht er niet meer aan, dat men eens aan den naam „Ganzen-Lize" iets spottends gehecht had, integendeel men beschouwde het als den bijnaam die de triomf aanduidde, welke de schoonheid van freule Von Wetter op graaf Lehrbach behaald had; hij had zijn schets slechts gemaakt om een mooi gezichtje voor de vergetelheid te bewaren.
Waar het leven bij andere jonge meisjes somtijds jaren toe noodig heeft, dit had het noodlot in een paar korte weken bij Josephine doen rijpen, de menschenkennis namelijk en de onverschillige minachting, welke meestal met haar hand aan hand gaat. Zij had de nienschen dier ijdele wereld doorzien, had het gif gevoeld, dat zij spuwen en dat als kille rijm gevallen was op haar jong hart, welks wonden niet door vleiende huichelarij geheeld konden worden.
Ze was ook niet 0111 de menschen, doch ter wille van haar trots gebleven, die zou haar ten minste haar hoofd doen oprichten hoog boven haar hart, dat eenmaal zoo meedoogenloos in het stof getreden was. Daarbij kwam het plotselinge bewustzijn, dat zij een rol in de wereld speelde; haar vlugge geest overzag snel den toestand der zaken: zij zag zich omringd, gevierd en uitverkoren boven anderen, ze gevoelde, dat men haar schoon vond, en ze deed haar best beminnelijk te zijn en in den smaak te vallen. Ja, de mengeling harer oorspronkelijke naïveteit met den vroolijken humor, die haar eigen was, gepaard aan haar weinigje aangeleerde kennis en haar natuurlijken aanleg voor een geestige en makkelijke conversatie vormden een zoo eigenaardig geheel, dat het haar niet moeilijk viel steeds opnieuw te betooveren en elk voor
zich in te nemen.
Meer dan iemand ondervond graaf Lehrbach de betoovering van haar origineele persoonlijkheid. Zonder dat Josephine het



vermoedde of het zich bewust was, ja, zonder dat ze het zich ten doel stelde, oefende zij een onweerst;*anba'en |"vloe on hem uit. Zij deed haar best zijn trouweloosheid door verschilligheid en koelheid te bestraffen, zonder evenwel ha vurifhart in die mate te beheerschen dat niet somtijds eene Tw uit haar oogen het verraadde. Dit weifelen tusschen koude gelatenheid en plotseling opflikkerenden hartstocht, die tr id tussch haat en liefde versmolten onbewust tot een spel de" voüeerdste co,uet.ene. welke al het be.ooverende
van natuurlijkheid tot schild had. u0h
Hetgeen Günther eerst vrijwillig van zich geworpen had, werd hem nu een voorwerp van onweerstaanbaar verlangen, waaraan hij met de taaie eigenzinnigheid van alle verwen ;Sn -di Hij was gewend yiine wereld speelde, aan zijn voeten te hebben hij ™cmQ zi n roem in overal de bevoorrechte te zijn en beschouwde het als een privilege van zijn schoonheid overal open harten Tvhden e„P „u sLte hl] voor de eerste maal ,nz„n leven
^TvoCen ongerechtvaardigde toorn tegen Ha.«nheim maakte zich van hem meester. Hij was gewoon, dat zijn vnen tot nu toe elke zijner grillen gevolgd had, dat hij op de meest zelfverloochenende wijze teruggetreden was, wanneer hij Tag dat de verwende lieveling roekeloos de hand uitstrekte naar iets wat ook hem begeerlijk toescheen. Ditmaal echter scheen hij doof en blind voor Günthers wenschen te zijn en die inschikkelijkheid, welke de jonge graaf tot nu toe zoo eigenmachtig gekneed en gevormd had, was stijf en hoekig geworden en plantte zich als een reusachtige hinderpaal op
GiSenhrim8 beminde''josephln^ dit had hij sedert lang reeds gedurende hun verblijf in Stauffen bemerkt, en daar had h j ook niets tegen gehad, - zelfs op het eerste hofbal nog niet, want hij dacht niet aan de kleine muurbloem, die in haar eenzaamheid voor hem ontloken was; doch nu was a es ander geworden! Nu bewonderde hij ook de blonde krullen en de



blauwe oogen en vond het niet meer dan natuurlijk, dat Reimar evenals vroeger ook ditmaal bescheiden zou terugtreden om zijn vriend het veld te ruimen.
Doch dit deed hij niet, integendeel, hij week geen voet breed, en liet hem zelfs de tanden zien! En die afschuwelijke belofte, die hij hem eerst zoo listig ontfutseld had! die bond den jongen Helios de stralende vleugelen en liet niet toe dat hij met het trotsche bewustzijn van te zullen overwinnen den strijd opnam en zijn tegenstander uit den zadel lichtte. Waar Josephine zich vertoonde, was Hattenheim in haar nabijheid en matigde zich overal zooveel recht op haar toe, dat het geen wonder was, dat men fluisterend begon te spreken over een aanstaande verloving. Waarom duldde Josephine dat?
Bij die gedachte beet Günther zich toornig op de lippen en lachte spottend: „Wel, omdat ze zijn liefde beantwoordt! Omdat gij haar zelf op dien avond van het bal in zijne armen voerdet en haar de keuze steldet: hem of mij, zijne trouwe vereering of mijn ontrouwen spot! En toen koos ze natuurlijk hem en zijn trouw! — Maar vroeger had ze mij lief, of ik moest de vrouwen niet kennen! . . . Haar ziel was als een opengeslagen boek! Maar mij was het niet belangwekkend genoeg, ik bladerde er even in en wierp het ter zijde, als verveelde het mij; doch Reimar hield vol, hij las tot het hoofdstuk, dat een zoet loon belooft! — Maar is Hattenheim er de man naar mij te doen vergeten? Neen, ik nam haar hart en gaf het haar nog niet terug. Haar koelheid is geveinsd, ze geeft mij mijn verdiend loon en betaalt mij met gelijke munt. Maar niet voor altijd; ze zal weer onder de oude betoovering vallen, en dan . . . ?"
Aan dat „dan" dacht Günther niet verder, hem interesseerde slechts het heden, hij wilde slechts Reimar den palm ontnemen, en Sylvia ergeren! Ja, dat was eigenlijk de hoofdzaak! Het gedrag der prinses verdroot hem, zij was sedert eenigen tijd grillig, zelfs hoogmoedig. Zij coquetteerde met hem pour passer le temps! Beminde hij haar? Dat niet! Hij, de gourmand van vrouwelijke schoonheid vond aan haar niets be-



geerlijks dan de kroon en den nimbus die haar omzweefde; in zijn hart woonden slechts hoogvliegende stoute plannen, geen zoete droomen! De hand eener prinses! Dat was de hoogste prijs, die het leven aan zijne ijdelheid kon schenken en daarnaar streefde hij: - al het andere kreeg hij immers van zelf. Maar de hand dier prinses sloeg hem in den laatsten tijd schertsend in het gelaat en gaf hem lauweren in plaats van rozen! „Ze is verwend, ik moet haar wat korter houden! Ze kent de jaloezie nog niet; voyons, die is soms een bitter, maar een uitmuntend geneesmiddel tegen overmoed. Haar neef komt: de kleine Hoogheid zou het niet kwaad vinden den trouwsluier om den kroon van een erfprins te kunnen weven. Doch geduld, daarvoor spint graaf Lehrbach een fijn net, welks draden Ganzen-Lize in de hand houdt en welks mazen bestemd zijn, de vleugels van den trotschen vogel gevangen te houden!"
Zoo dacht Lehrbach in de eerste dagen na de sledevaart, polste met een bewolkt gelaat, wanneer men de overkomst van prins Karl Theodoor verwachtte, en sloeg Sylvia gade, als hij Ganzen-Lize het hof maakte. Langzamerhand zag hij echter minder naar de prinses, omdat het hem veel belangwekkender scheen Phines trekken gade te slaan, en de komst van den vorstelijken mededinger werd hem spoedig volkomen onverschillig. Alleen dit ergerde hem, dat Sylvia spotachtig lachend het hoofd in den nek wierp over freule Von Wetter's koele houding, alsof zij zijn nederlaag, zijn vergeefsche pogingen om met Hattenheim mede te dingen, bemerkte. Dat
zou en mocht niet zijn.
Zijn stemming werd steeds meer prikkelbaar, zijn toorn
tegen Reimar steeds duidelijker.
In den schouwburg trad graaf Lehrbach de loge der Lattdorfs binnen om Josephine gedurende de entreacte te begroeten en haar een bouquet viooltjes te brengen; hij wist, dat uit een loge aan den tegenovergestelden kant, Sylvia elk zijner bewegingen gadesloeg. Hattenheim had hem vriendelijk ge-



groet, zonder evenwel de plaats in te ruimen, die hij naast freule Von Wetter innam; hij scheen het als vanzelf sprekend te beschouwen, dat hij daar zat, en bleef zitten.
„Zeg eens, Reimar, ben je erg moe?" vroeg Günther schertsend en schudde met een veelbeteekenenden wenk de leuning van den stoel.
Reimar zag hem aan. „O, neen," antwoordde hij droog.
,Nu, sta dan op en gun mij het pleizier je gelegenheid te geven op mij neer te zien!"
„Dat zou pijnlijk voor mij zijn"' Hattenheim schudde met een spotachtig lachje even het hoofd.
„Allons, dikke, erger mij niet!" klonk het nog lachend van Lehrbachs lippen, doch het bloed steeg hem naar de wangen.
Reimar nam hem van het hoofd tot de voeten op. „Nu, als je zoo onzeker in je schoenen staat, beste jongen, ga dan maar wat zitten; ik waag het er op je voor eenige minuten mijn plaats af te staan!" Daarna stond hij op, doch leunde met een afgewend gezicht zoodanig tegen de balustrade, dat Günthers bloemen, die Phine vóór zich had neergelegd, door een stoot van zijn elleboog in het parterre tuimelden.
„O, wee!" zei hij, „daar liggen ze nu!"
„Dat zie ik!" antwoordde Lehrbach scherp. Daarna nam hij plaats op den stoel, terwijl Hattenheim zich naar de deur keerde.
„Waar ga je heen?" riep freule Von Wetter hem bijna verschrikt achterna.
„Ik ga zien, of de viooltjes niet te redden zijn!"
„Haast je dan, dat ge met de volgende acte terug zijt!"
Beiden knikten elkaar toe, als menschen, die het goed met elkander meenen. Lehrbach voelde zijn slapen kloppen. „Is dat tegelijkertijd een afscheid voor mij?" vroeg hij met een mislukte poging om vroolijk te schijnen.
Op hetzelfde oogenblik kwam baron d'Ouchy binnen om Ange te vragen, of hij moigen, na het diner bij den Russischen gezant, de nieuwe nocturnes met haar zou mogen spelen.



De waaier beefde licht in de hand der jonge gravin, ze knikte hem met een vriendelijk lachje toe en bracht het gesprek op muziek en de opera welke opgevoerd werd, Zampa.
.Ik hoor dat werk gaarne," sprak de jonge diplomaat, zich tegelijkertijd tot Josephine wendend.
„Hoe is het mogelijk," verwonderde Ange zich, „die triviale melodieën en die dwaze tekst!"
„Maar met zoo veel hartstocht geschreven, dat het door merg en been gaat."
„Hartstochten, die niet der navolging waard zijn, zijn altijd leelijk, en daarom laten ze mij koud," antwoordde Ange met een van die blikken, die prins Detleff „ongenaakbaar" zou genoemd hebben. „Sympathiseert ge soms met dien duivel in menschengedaante, wien niets meer heilig is?"
.Ja, — ik zou zoo kunnen beminnen als hij!"
Ange trilde licht, doch Josephine lachte argeloos. „Dan mag men voor u wel bang zijn!"
„Meent ge dat, freule!" Er lag iets deemoedigs in de bleeke trekken van den spreker. „Voor mij heeft de gedachte, hartstochtelijk bemind te worden, iets bedwelmends! De man, die voor een hinderpaal, al is zijn leven er mee gemoeid, terugschrikt, in plaats van zijn hand stoutmoedig uit te strekken naar de koningin van zijn hart, heeft naar mijne opinie niet lief, hij maakt het zich maar wijs."
„Zoudt ge dus, evenals die man op het tooneel, rooven en ontvoeren?" Josephines blauwe oogen zagen hem bijna overmoedig aan.
„Zeker," lachte d'Ouchy. „Ten koste van alles zou ik haar, die ik liefhad, aan het noodlot ontrukken."
Lehrbach leunde misnoegd achter in zijn stoel. „Alleen aan het noodlot?" vroeg hij. „Wat bedoel je daarmee, d'Ouchy?"
„Alles wat haar of mij in den weg zou staan.''
„Bij ons in de kazerne zouden we misschien zeggen: „Ik schiet mijn mededinger voor den kop!" Jij bent voorzichtiger en bestrijdt je geluk alleen aan het noodlot!'



„Daarvoor ben ik diplomaat!"
Bij Günthers woorden had Josephines blik zich doordringend op hem gevestigd, zij richtte het hoofd hoog op, haar lippen openden zich tot een antwoord oogenschijnlijk even scherp, als de lijn, die zich teekende tusschen haar wenkbrauwen, — doch ze haalde slechts diep adem en keerde zich zwijgend naar de deur, waardoor Hattenheim weder binnentrad.
Hij hield een klein bouquetje violen in de hand en overhandigde dit het jonge meisje. „De gevallene zijn het helaas niet," zeide hij met een vergenoegd lachje; „die waren reeds door de barones Von Tessin als een welkome „zegen van boven" geannexeerd. Zij heeft mij opgedragen graaf Lehrbach haren dank over te brengen!"
Günther sprong rood van ergernis op. Hattenheim haalde even de schouders op en boog zich naar Josephine. „Gelukkig is het mij gelukt mijn onhandigheid goed te kunnen maken; de bloemen zijn wel slechts van mij, doch ze bloeien en geuren even gaarne voor u als de andere, zonder daarbij te ileserteeren zooals die deden "
Lehrbach beet zich op de lippen, het kostte hem moeite zich te bedwingen. Josephine reikte Hattenheim echter dankzeggend de hand en stak de bloemen tusschen de kanten van haar japon. „Nu zijn ze beter bewaard," sprak ze glimlachend.
De muziek weerklonk weder, het scherm ging omhoog. Günther stond op en stootte den stoel terug, zonder zijn vriend een blik te gunnen. Daarop bleef hij zwijgend, met over elkander geslagen armen, tegen den muur leunen; slechts het kloppen van zijn hak tegen den wand, verried den storm, die in zijn binnenste woedde.
Na de opera wijdde hij zijn opmerkzaamheid aan de grootmeesteres, doch sprak weinig.
Op den terugweg sloot Hattenheim zich bij hem aan. Hij scheen niet te bemerken, hoe zeer zijn vriend veranderd was, hoe stijf en koel, hoe spottend zijn antwoorden klonken, hoe



bitter hij lachte, terwijl hij vol vertrouwen zijn hart voor hem uitstortte; den geheelen weg over deed hij niets anders en sprak over niets anders dan over de schoonheid en lieftalligheid van freule Von Wetter.
Nadat Günther zich door hoofdpijn verontschuldigd had met hem te gaan soupeeren en na een stijven groet zijn woning opzocht, ging Reimar langzaam verder over de door de maan beschenen sneeuw ln gedachten verdiept liet hij het hoofd op de borst zinken en zuchtte als iemand, wiens hart breken zal; al het lachende en vroolijke was van zijn gelaat verdwenen, het gerimpelde voorhoofd sprak nu van ernst de saamgetrokken mond van zorg en leed. Een oogenblik bleef hij staan, streek het blonde haar terug en zag op naar den helderen hemel. „Het zal gelukken,- mompelde hij ; „zoo of nooit! God zal mij helpen, ik meen het zoo goed! tn de oude vredige kalmte kwam terug, rustig schreed hij naar zijne woning en bleef lezen tot laat in den nacht.
Oogenblikkelijk na het onderhoud met Sylvia had Josephine een rijkleed besteld; het was thans gereed en zeer modern en smaakvol gemaakt. Weinige dagen daarna bracht een lakei een briefje van freule Von Dienheim, welke haar met lange, dunne, slordige groote letters meedeelde, dat Hare Hoogheid freule Von Wetter uitnoodigde den volgenden dag om elf uur deel te nemen aan een rijtoer. De bruine volbloedhengst Sorma, het gewone rijpaard der prinses, stond haar ten dienste. „Breng echter lijm mee om in den zadel te blijven, luidde een eigenmachtig postcriptum der schrijfster.
Het was een milde winterdag, de zon had de sneeuw op de straten doen smelten, glinsterend vielen de druppels van de daken en schitterden op het donkere groen der dennen, ln het slotpark ging een kleine cavalcade in draf voort; vooraan reed prinses Sylvia, gezeten op een vurigen goudvos en gehuld in een donkerblauw, eng sluitend rijkleed. Zij hield e karwats met gouden knop in de hand en droeg op de vast in elkaar gevlochten haren een slappen vilten hoed, dien ze met een marine blauwen sluier stijf op het hoofd gebonden



had, — een teeken dat Hare Hoogheid weder iets wilds in den zin had. Aan hare zijde reed prins Detleff, dan de zoon van den opperstalmeester en eindelijk graaf Lehrbach. Zij werden gevolgd door Ilse von Dienheim, wier figuur bijzonder hoekig scheen, en wier bewegingen te paard nog veel ruwer geleken dan anders het geval was. Naast haar reden Hattenheim, baron d'Ouchy en freule Von Wetter.
Hare Hoogheid had met een onderzoekenden blik GanzenLize gemonsterd en half spottend, half boosaardig gelachen, toen deze de teugels greep. Toen zij echter, met de woorden: „Het beest heeft waarachtig nog sporen van het Lavetheimer kreupelhout aan den linkerpoot," een onvoorzienen, heftigen zweepslag tegen de voorpooten van Sorma gaf, zoodat het dier verschrikt ter zijde sprong, imponeerde haar toch de koelbloedigheid van „the little countrygirl," die geen oogenblik haar houding verloor.
„Rijdt freule Von Wetter Sorma?" vroeg baron d'Ouchy verwonderd. „Is het niet wat gewaagd, Uwe Hoogheid, een jonge dame dit wilde paard toe te vertrouwen ? Onze beste cavallerie-officieren hebben er moeite mee gehad. Sorma is een halsbreker en sedert tien dagen niet van stal geweest.''
„Als freule Von Wetter bang is voor een ietwat vurig temperament, kan ze over een ander beschikken," antwoordde Sylvia vol bijtende ironie; we hebben helaas nog exemplaren op stal, welke een oude vrouw nog wel zonder zadel berijden kan."
Josephine glimlachte. „Ik verzoek Uwe Hoogheid Sorma zonder gemoedsbezwaren aan mij over te laten; we zullen wel aan elkander wennen.''
Daarna was men weggereden, door den slottuin in gematigden draf, en daarna door het bosch, dat door een niet al te hooge haag afgesloten was. De oude houtvester kwam schielijk toeloopen om de hekken voor het gezelschap te openen. Sylvia riep hem echter een onbehouwen: „Ben je dol, oude; laat dat!" toe, gaf haar vos een geduchte striem op den nek en sprong voor allen over het hek; met een forschen ruk



pareerde zij haar paard, liet het zwenken en beschouwde dt haar volgenden met trillende neusvleugels.
Detleff en Lehrbach sprongen het eerst, daarna volgde freule Von Dienheim met een luid „hop, hop," dicht achter haar Hattenheim. D'Ouchy aarzelde. „Ik ben bang voor u!" fluisterde hij Josephine toe. „Spring gij eerst."
Zij glimlachte en knikte. Een klappen met de tong, een nauw merkbare aanraking met de rijzweep, en Sorma strekte zich tot den sprong en vloog licht en vlug als een gems over de barrièrre; als één met het dier, hield Josephines slanke figuur zich rustig, bijna bewegingloos in den zadel.
„Bravo!" juichte d'Ouchy. „Uitmuntend," riepen Detleff en Lehrbach te gelijk. Sylvia keerde echter snel het hoofd af: „voorwaarts," klonk het tusschen haar tanden, en met ijzeren hand greep zij de teugels en joeg in wilden galop voort. Daar waar de weg splitst, sloeg zij van den grooten straatweg af en reed, onstuimig over hekken en kuilen springend, dwars de exercitieplaats over. Hare houding had al het rustige, al het voorname verloren.
Eindelijk matigde zij het tempo, richtte zich in de oude trotsche houding op en wierp een uitvorschenden, bijna stekenden blik op Josephine.
Deze was haar getrouw ter zijde gebleven, terwijl zij d'Ouchy, Hattenheim en freule Von Dienheim ver achter zich gelaten had; slechts waren Josephines wangen levendiger gekleurd, hare oogen tintelden van genot; haar houding was volkomen dezelfde gebleven.
Sylvia wist, wat het bij Sorma zeggen wilde, plotseling op te houden ! Zij loerde op dat oogenblik en zag reeds ros en berijdster doelloos over het veld jagen; doch ze had zich vergist. Wel trachtte het paard snuivend en schuimbekkend te weerstreven, doch de kleine handen dwongen hem als ijzeren klemmen ; en toen het zich toch stijgerend in de hoogte hief, siste de karwats door de lucht en trof hals en pooten; daarna echter klopte en streelde de zachte meisjeshand het gehoorzame dier.



Dit geheele tooneel was slechts het werk van een oogenblik geweest, doch het had het gelaat der prinses merkbaar doen veranderen. Met groote, verbaasde oogen staarde ze Ganzen-Lize aan, die vroolijk lachend naast haar voortging.
„O, Uwe Hoogheid, wat ben ik u dankbaar voor dezen rit!" riep ze met veel oprechtheid uit. „Het is mij voor de eerste maal, alsof ik weer thuis was!"
Sylvia knikte haar toe; uit haar glimlach sprak een zekere waardeering: „Gij verstaat de kunst van rijden goed, kleintje; ik had niet gedacht, dat ge zoo vast in den zadel zat!"
Ilse kwam nader met hooggekleurd gelaat, ze zag er zeer verwaaid uit, de stijle blonde haren hingen haar om gezicht en hals; men kon haar aanzien, dat ze zich moe gevoelde.
„Waarheen nu ?" vroeg ze en snoot met veel omslag haar neus, Sylvia monsterde de heeren met een snellen blik.
„Nu zullen we eens zien, of Lehrbach gelijk heeft met zijn bewering, dat de houtvesterswoning Marieënhütte hier vandaan een half uur ver is, als men de chaussée rijdt, en drie kwartier, als men den omweg door het bosch maakt!"
„Eh bien, Uwe Hoogheid, ik blijf er bij! Laten we er dus maar de proef van nemen," sprak Günther en haalde achteloos
de schouders op.
„De proef van nemen ?" lachte Sylvia spottend. „Neen, we zuiien wedden en ons in twee partijen verdeelen ! Aan den eenen kant de bokken, aan den anderen kant de schapen,— sans exception !.. De heeren rijden de chaussée, en wij, dames, gaan de weddenschap aan om er door het bosch nog eerder te zijn dan zij! Het komt er dus op een kwartier op aan !"
„Nonsens, Sylvia!" zei Detleff hoofdschuddend, „hoe kunnen wij nu jelui alleen door het bosch laten gaan ! Als er eens
iets gebeurde!"
Het schamper lachen van zijn zuster bracht hem tot zwijgen. „Als er wat gebeurt zijn wij drieën nog mans genoeg om zelf te helpen: het zwakke geslacht heeft ook zijn „sterke uitzonderingen, beste jongen ; en het is de duivel om het even of er zes cavaliers bij zijn, of niet, als hij het er toch op ge-



zet heeft een schoone amazone zich den hals te laten breken. Je
doet, alsof ik nog nooit alleen uitgereden ben! Voorwaarts dus!
De heeren de chaussée, en wij den weg door het bosch, — en wie het eerst is, heeft gewonnen!"
„En waarom wedden we, Uwe Hoogheid? vroeg Lehrbach lachend. „Ik stel voor, dat wij dat vooruit bepalen, want anders trekken wij, tot eeuwige galanterie geboren, toch aan het kortste eind. Wat zegt men er van, als we de dames eens veroordeelen tot het borduren van een tafelkleed of een vuurscherm ?"
Sylvia trok een scheef gezicht en Ilse tikte met een vragenden blik met haar vinger tegen haar voorhoofd; daarna riep de prinses uit: „Gij schijnt mijn zwak te kennen, Fortunatus, en wilt de borduurnaald als wapen tegen mij opheffen! Maar dat gaat niet op ... Ik vind, dat de overwonnen partij een déjeuner moet geven bij Boppart in Bellevue; en jij, graaf, jij brengt den toast uit op de overwinnende dames, — dat is mijn particuliere wraak voor je voorstel van dat tafelkleed!
„Bravo een déjeuner — oesters met champagne! klonk het juichend uit den kring der heeren. Daarna werden de paarden naar de verschillende richtingen gekeerd, Sylvia commandeerde: „Een, twee — hoera, hop, hop '... en voort vlogen allen, de hoeven sloegen kletterend op den steenachtigen bodem, tot de besneeuwde dennentakken van het woud zich sloten boven de hoofden der drie rijdsters.
„Luister," riep Sylvia op haren ruwen toon: „wij nemen hen beet! Ik heb de kaart bestudeerd; als we dwars door het veld langs de steenbakkerij rijden, winnen we immers twintig minuten! We volgen dan steeds de zoom van het bosch. Daar ligt het gehucht reeds!"
„Dat is een uitmuntende grap," antwoordde Ilse; wij moeten
er het eerst zijn!"
Wild jagend vlogen de paarden voort, spoedig lag het bosch achter haar, voor hare blikken strekte zich een open veld uit, op den achtergrond afgebroken door een groep boomen en enkele roode daken



„Daar ligt de steenbakkerij, — dien kant moeten we uit.— Pas op, een greppel, kinderen! —Hop! nu rechts af," riep Sylvia, „de lindelaan door en de wei over. Die hooge boom daar ginds is de houtvestereik; als we daar zijn, is het nog maar vijf minuten?"
„We zijn hen een goed eind voor, Uwe Hoogheid'.'juichte Josephine.
We zijn er minstens vijftien minuten eerder dan de heeren der schepping!" voegde Ilse er bij.
Nauwelijks hoorbaar renden de paarden over den zachten bodem van de weide, doch Sylvia, die bijna drie paardenlengte voor was, gilde plotseling: „Halt! — terug — we staan voor een moeras!"
Hoog sprong het water om de hoeven van haar paard, als gebroken zakten de beide voorpooten dieper en dieper in den drassigen grond; met bovenmenschelijke kracht trok Sylvia het dier terug. „Ellendig beest!" riep ze zoo bleek als een doode. „Hé, Caesar! in de hoogte! Terug — vlug —zoo — zoo - braaf —in de hoogte — he — springen!" en nogmaals hielp ze, zooveel haar krachten het haar toelieten. Het paard werkte zich met de achterpooten steeds verder op den vassten grond, eindelijk verhief het zich briesend en snuivend en sloeg op het droge land terug. Op hetzelfde oogenhlik echter tuimelde Sylvia door den stoot achterover in het zand.
„Mijn God, prinses!" riep Josephine en greep met veel tegenwoordigheid van geest Caesar bij den teugel, zoodat het dier trillend en badende in het zweet staan bleef.
Sylvia hield zich op, bevrijdde haar voet uit den beugel en hield een oogenblik als bedwelmd haar beide handen tegen de slapen: geen druppel bloed was meer zichtbaar in het anders blozende gelaat.
„Wat is er gebeurd?" vroeg Ilse en maakte aanstalten om uit den zadel te springen. „Hebt ge u bezeerd?"
Nu kwam er weder leven in Sylvia.
„Blijft zitten, — rijdt door! Om die huizen daar ginds heen ;



het is nog tijd!" En onstuimig met den voet stampend, voer ze met van toorn gloeiende wangen voort: De zadelnem is geknapt! Het drommelsche beest heeft dien met al dat wurmen doen springen! - Wat nu te doen? - te voet gaan . _ lk zou kunnen schreien van ergernis!" en Sylvia greep den zadel en slingerde hem woedend tegen den ërondr
losephine had zich van haar paard laten glijden. „Gauw, Uwe Hoogheid, kom hier bij dien steen! Stijg op - gauw neem Sorma!" drong ze met koortsachtige haast.
S/laar. - Ik kom wel! ' en Phine greep, allen eerbied
en etiquette vergetend, de prinses bij den arm en duwde haar
naar Sorma. „ . . 
Met behulp van freule Von Wetter steeg Sylvia p.
Vooruit, Ilse!" krijschte ze, om de weide heen opdenei toe! We komen je straks halen, Josephine!" en haar karwats op den hals van het paard latende vallen, stormde zij vo
gelijk een Walkyre.
Eensklaps hoorde ze een hoefslag achter zich. „ ,
juichte de stem van Ganzen-Lize, die zich op het ongezadelde paard geworpen had. „Als een kat hangt ze aan it beest zou oom Bernd zeggen, die haar zoo vaak in die houding gezien had. Met de teugels om de handen geslagen z.ch vastklemmende aan de dichte lange manen, zweefde ze .n half liggende houding op den rug van het dier.
losephine!" kreten de beide anderen geheel ontst^ld*'Vooruit! lk volg wat langzamer!" luidde het antwoord. „Rijd
*° Voor°°haar verhief zich de eik, schemerde het roode dak der houtvesterswoning; - nog twee, drie minuten, daar had
Sylvia het doel bereikt.
Hoera!" juichte ze. „Gewonnen!"
Van de chaussée kwamen de heeren aanrennen vooraan Detleff. Slechts eenige paardenlengten was Hare Hooghei haar tegenpartij vóór geweest, Ilse kwam tegerl.jkert.jd met
de heeren aan. 13
Gauten-Liir.



„Me voila!" schreeuwde ze met een gloeiend gelaat, haar dampend ros voor de houtvesterswoning pareerende. „De nauwe weg liet niet toe, dat ik naast Hare Hoogheid reed, anders was ik er te gelijk met haar geweest!"
„Praatjes!" lachte Lehrbach. — Uw zwarte is veel te welopgevoed om de prinses den triomf te ontnemen en heeft veel te weinig „race" om het tegen Caesar vol te houden."
„Waar is de kleine Von Wetter?" riepen Detlef en d'Ouchy te gelijk. Hattenheim was reeds de kromming van den weg omgereden en wuifde haar met zijn zakdoek toe.
„Zoo ver achter?" vroeg Günther verwonderd. „Is er wat met het paard gebeurd ? Is het kreupel ?"
„Hoera!" klonk het plotseling; d'Ouchy deinsde achteruit.
„Ongeloofelijk! — Mijn God, freule Von Wetter rijdt zonder zadel!"
Hij was van het paard gesprongen had de teugels aan een der toeschietende knechts toegeworpen en liep het jonge meisje tegemoet, dat vroolijk lachend in gestrekten draf uit het bosch kwam aandraven.
„Mijn God, freule! hebt ge bij Renz ter school gegaan?" riep Detleff verwonderd.
„Dat niet Uwe Hoogheid, — maar ik ben in vrijheid gedresseerd, zooals oom Bernd zou zeggen!" antwoordde ze van haar eigenaardige zitplaats. „En dan, nood leert bidden en wagen!"
D'Ouchy stond aan haar zijde; zijn gelaat straalde, met fonkelende oogen zag hij tot haar op en hief zijn arm op om haar behulpzaam ie zijn bij het afstijgen. Met haar hand op zijn schouder steunende liet ze zich langzaam van het paard glijden.
„Zijt ge nu nog ongerust?" vroeg ze hem schalks.
Intusschen had de houtvester de prinses van het paard geholpen. Nieuwsgierig gluurden meisjes en kinderen voor de vensters. De heeren omringden Josephine. „Hebt ge een ongeluk gehad? Waar is het zadel?" vroeg Hattenheim met



een gelaat, waarop schrik en trotsche vreugd om den voorrang streden.
„Gij verstaat de kunst van rijden: zulk een rit en dan zonder zadel?" riep Detleff opgewonden. „Ik kus de kleine meesterhand!" en hij boog zich galant en liet de daad op het woord volgen.
Slechts Lehrbach bleef zwijgend naast haar staan, somber vestigde zijn blik zich op haar gelaat; het was hem als zag hij dat blanke voorhoofd bedekt met bloed, die slanke leden gekneusd en gebroken . . . Een siddering overviel hem; voor de eerste maal beefde hij voor het leven van een ander.
„Mijn hemel, heldert ons toch alles op!" riep Detleff ongeduldig. Heeft freule Von Wetter je een bewijs van haar moed willen geven, Sylvia?"
De prinses trad nader. „Niet van haar moed, maar van haar vriendschap!" sprak ze, trok Ganzen-Lize naar zich toe en drukte haar een kus op het voorhoofd. „Ik heb respect voor je, Josephine, — en ik houd van menschen die mij ontzag inboezemen. We moeten elkaar van nu af aan veel zien; wij beiden zullen dezen morgen niet vergeten."
Daarna keerde zij zich naar den houtvester. „Nu, oudje, ontsluit nu de pronkkamer maar en gun ons een oogenblikje rust. Ik moet eerst een glas warm bier van je hebben en dan zal ik de heeren ons avontuur vertellen. Avanti!" En ze nam Lehrbachs arm en steeg de steenen trap op, die naar de houtvesterswoning voerde.



VEERTIENDE HOOFDSTUK.
In de ruime pronkkamer der houtvesterin vonden de hooge gasten een welkome rustplaats. Groote geweien en hertenkoppen, gekruiste buksen en geweren en oude staalgravures sierden die met schel blauw papier behangen wanden, glad gewreven notenhouten meubels stonden stijf gerangschikt naast of tegenover elkaar en in de vensterbank bloeiden eenige crocussen en hyacinthen naast de breedtakkige asclepia.
„Grootje" de moeder der houtvesterin zat daar juist in den makkelijken rieten stoel voor de naaitafel en breide met den grooten bril op den neus een rood kinderpakje, dat bestemd was als eerste verjaarsgeschenk voor het schreiende kleinkind, daar ginder in den mandenwagen, toen zij het, als ware het „LUtzows wilde Jagd" plotseling op de steenen had hooren stampen en trippelen, en prinses Sylvia in eigen persoon onder den ouden eik stilhield.
Achter haar en van de andere zijde kwam lachend haar gevolg; ternauwernood had de houtvester den tijd zijn groene



uniformjas aan te schieten. Men was aan dergelijke plotselinge bezoeken in de houtvesterswoning reeds gewend en daarom had de houtvesterin steeds het wit geborduurde schort en de roodbruine zondagsche japon achter de kamerdeur gereedhangen.
Grootje wierp snel een kleed over haar werk, wreef nog eens met haar mouw over de spiegelgladde, glimmende tafel en trok den oudsten kleinzoon, die op 't erf aan het spelen was, met zich mee in de keuken.
„Sta daar nu niet te lanterfanten," sprak ze op strengen toon, „help liever het vuur oppoken, opdat de prinses niet zoo lang behoeft te wachten" — en vlug trippelde ze naar de provisiekamer, om de ingrediënten voor het zoo geliefde en reeds bestelde warme bier bij elkaar te halen.
Ondertusschen had Sylvia zich reeds op de groenripsen canapé laten vallen en leunde gemakkelijk en ietwat vermoeid achterover. Aan haar rechterzijde had Detleff plaats genomen en trok zijn handschoenen uit. Lehrbach zat aan den anderen kant behagelijk in een armstoel en wreef zich de verkleumde handen.
Hattenheim en d'Ouchy trokken den grooten leuningstoel voor Josephine uit den hoek en schoven die dichter bij, en freule Von Dienheim stond nog midden in de kamer, maakte levendige bewegingen met haar armen, geeuwde en rekte zich ongegeneerd uit, — „evenals een kraai, die met zijn vleugels slaat," critiseerde Günther tot algemeene vroolijkheid. Daarop verhaalde Sylvia het ongeval in het moeras, schimpte echt vrouwelijk op den onschuldigen Caesar, noemde freule Von Wetter met groote waardeering „een kraan, die beter rijdt dan wij allen met elkaar!" en twistte met haar broer, die de weddenschap onder deze omstandigheden voor ongeldig verklaarde, daar de hand der gerechtigheid en voorzienigheid de list der dames aan het licht gebracht had.
„Het was uitgemaakt, dat je den weg door het bosch zoudt nemen, en je bent door de wei gegaan. In plaats van het te hebben gewonnen, moest je eigenlijk bestraft worden!



besloot hij zijn rede met een duchtigen slag van zijn karwats op de zorgvuldig onderhouden notenhouten tafel der houtvesterin.
„O, blinde, dwaze mannen, opent de oogen en ziet hoe ge door de vrouwen arglistig bedrogen wordt!" zuchtte Günther, hief zijn smalle hand in de hoogte en maakte daarmee een ontkennende beweging. „Neen, neen, Hoogheid, van het déjeuner komt ditmaal niets; we zullen voorloopig met het brouwsel der houtvesterin op de beterschap der dames drinken."
„Goed! als eerlijk en rechtschapen mensch geef ik me verloren," lachte Sylvia, „en ik zal betalen, al is het dan ook niet met geborduurde vuurschermen of een oesterdéjeuner. Raadt eens, Fortunatus, waarop ik je denk te onthalen !"
Günther hief het hoofd meer beleefd dan belangstellend op ; hij beschouwde juist Ganzen-Lize's hand, die blank en gesoigneerd, door niets meer herinnerend aan de kleine vuist van vroeger, op de breede leuning van den stoel rustte. Hij was verstrooid en trachtte dit door een interessant, nadenkend gelaat te verbergen.
„Ik durf niet mijn onbescheiden wenschen uitspreken," glimlachte hij, „maar ik vertrouw blindelings op uw uitmuntenden smaak en juich reeds bij voorbaat elk uwer origineele invallen toe!"
„Dat's mooi gezegd," merkte Ilse aan. Sylvia leunde met haar hoofd op haar hand en keek den jongen graaf strak in de oogen.
rIk zal je op een goeden dag wat voorzingen," zei ze kortaf.
,Nu, zusje, dat's een practisch idee van je: in het ergste geval vermoei je je keel wat, inaar je beurs blijft dicht, lachte Detleff. „Ik maak je mijn compliment! Maar we mogen toch wel voorwaarden stellen en ten minste zelf het programma uitzoeken; overigens zijn we volkomen overtuigd van de groote onderscheiding, die je ons schenken wilt!"
Sylvia gaf hem met haar handschoen een tikje op den



■schouder en voer op denzelfden toon voort: „En vragen je vriendelijk om een flink souper, om die muzikale eer te kunnen waardeeren . . . Niet waar, jongetje, dat bedoel je! Nu, op gevaar af van voor een roekelooze huishoudster gehouden te worden, noodig ik je allen uit op een souper na het muzikaal genot. Voor het menu zorg ik zelf."
Baron d'Ouchy keerde zich snel naar de prinses. „En om nu de maat van uw goedheid vol te maken, laat u ons werkelijk de keuze van het programma over, niet waar?"
„Mij is het goed: ieder mag dan zijn lievelingslied opgeven, en als ik het eenigszins kan, zal ik het zingen. Alleen tegen een requiem kom ik op: dat is me te zware kost!"
Op hetzelfde oogenblik ging de deur open en verscheen de houtvesterin in haar zondagsche kleeren en diep neigend op den drempel. Zij hield een blad met dampende glazen in de handen en boog verlegen het met blonde vlechten rijkgetooide hoofd bij het luide, juichende „hoera, daar is het bier!" waarmee ze ontvangen werd.
Sylvia toonde zich zeer minzaam, prees het brouwsel dat de jonge vrouw gemaakt had, vroeg naar huis en hof en reikte haar zelfs even de hand. Daarna nam ze het groote glas met den sterk gekruiden drank en hief het omhoog met de woorden: „Op de beste amazone van
de geheele residentie!"
De glazen klonken tegen elkaar, daarna liep het gesprek eenige oogenblikken dooreen, tot Detleff zijn stem verhief en meende, dat freule Von Wetter onmogelijk op een ongezadeld paard terug mocht keeren en dus als gevangene wachten moest, tot men uit de residentie een rijtuig zond om haar te halen.
„Natuurlijk!" knikte Sylvia. „Je bent het slachtoffer van je



edelmoedigheid geworden, Josephine; drie uren op brood en warm bier klinkt wreed, maar naar onze beste krachten zullen we je leed lenigen! Wie van de heeren wil als ridderlijke beschermer bij onze aristocratische paardrijdster achterblijven
en haar gevangenschap deelen?"
Om het hardst verklaarden al de heeren zich bereid, ofschoon Phine lachend verzekerde, dat ze geen gezelschap of
bescherming noodig had.
Detleff haalde de schouders op. „Een strijd om Josephine . sprak hij lachend. „Ge begrijpt, zusje, dat hier van vrijwillig terug treden geen sprake kan zijn!"
„Nu, gooi er dan om," antwoordde Sylvia droog. „Uitmuntend, dat is een idee!" stemde d'Ouchy toe. „Er zijn hier in huis zeker wel dobbelsteenen of kaarten ?
Werkelijk had de oude grootvader, de opperhoutvester, kaarten in zijn bezit, die spoedig aan Sylvia gebracht werden. Daarop vouwde deze de niet zeer nieuwe kaarten als een
waaier en trad naar de heeren toe.
Wie de hoogste kaart trekt, zal de eer hebben bij freule Von Wetter te blijven," sprak ze plechtig en liet Detleff
trekken.
„Hoera, - klaverenheer!"
Graaf Lehrbach lachte zenuwachtig: „Bravo, Uwe Hoogheid, — die trek was een koningszoon waardig!
D'Ouchy trok schoppenboer en zeide: „Brr!"
„Daar leg je het mee af!" meesmuilde Hattenheim, en trad nader. Rustig nam hij een kaart en trok klaverenaas!
„Bravo, de dikke heeft het groote lot getrokken ?" riep Günther luid, doch zijne lippen beefden en hij werd even wit als de zakdoek, waarmee hij zenuwachtig speelde. „Dat is infaam!" mompelde Detleff.
„Wilt ge ook trekken of gunt ge Hattenheim den palm der overwinning?" vroeg Sylvia, inet een zonderlingen blik op Lehrbach. Ze scheen zijn ontkennend antwoord zeker te verwachten ; zij had ten minste de hand, waarin ze de kaarten hield, reeds laten zinken.



Neen Uwe Hoogheid, zoo mag ik mijn vriend niet verwennen!" Günthers blik vloog naar Hattenheim. „En vrijwillig het veld ruimen zou geen edelmoedigheid, doch gebrek aan vertrouwen in mijn geluk zijn! Voyons donc, of ik werkelijk de béte noire van Fortuna geworden ben.
En met den eigenaardigen trek om den mond, greep un ther een kaart uit het spel, wierp er afgewend een vluchtigen blik op en hief haar toen zwijgend in de hoogte; zijn
oogen schitterden van triomf.
„Parbleu, hartenaas!' riep Detleff uit. „jij bent toch een
geluksvogel, Lehrbach! Daarop drink ik met je.
, Pardon, heeren," viel Hattenheim kalm in de rede, „voorloopig hangt de overwinning nog tusschen twee azen,
kaarten hebben dezelfde waarde; Günther en ik moeten dus nog eens ons geluk beproeven. — Mag ik zoo vrij zijn Uwe Hoogheid, ik hoop, dat ook ditmaal uw schoone hand mij
geluk brengt!" . _
Hattenheim trok een kaart, - klaveren tien. „O wee, Günther je hebt veel kans het te winnen.'
Günthers slanke vingers gleden besluiteloos over de kaarten, het stijve papier kraakte licht onder zijn aanraking; eindelijk decideerde hij zich: twee roode vlekken brandden op zijne
wangen.
„Hartenheer, — hoera!"
Er lag een eigenaardige klank in de stem van den jongen officier, een onverholen voldoening in den lach, waarmee hij Reimar de kaarten overhandigde; ook had hij een klem op het woord „hartenheer" gelegd, die meer uitdrukte dan enkel
de naam der kaart.
Niemand dan Hattenheim bemerkte het.
Ik ruim het veld." antwoordde deze schouderophalend, „en zie in, dat je in het spel geluk hebt. Maar jaloersch ben ik er niet om, beste vriend, want het spreekwoord heeft een troost voor degenen, die ongelukkig in het spel zijn!
Hattenheim zeide het schertsend, zonder de minste bitsheid in zijn stem, doch Günther drukte de tanden in de onderlip



en Sylvia glimlachte even. „Ge zult ons toch niet wijs willen maken, Von Hattenheim, dat Fortunatus ongelukkig is in de liefde?"
„Dikke, lach niet zoo geheimzinnig, dat compromitteert mij!" trachtte Lehrbach te spotten.
Hattenheim schudde het hoofd, wierp een zijdelingschen, meesmuilenden blik op zijn vriend en zei: „In het algemeen niet, Uwe Hoogheid!"
„En in het bijzonder?' vroeg de prinses langzaam, met een onbeschrijfelijken blik op Günthers oogen.
Vóór Hattenheim tijd had te antwoorden, had Lehrbach zich voorovergebogen en fluisterde op gedempten toon: „Alleen in bijzondere gevallen ben ik ongelukkig — en krijg, in plaats van rozen, lauwertakken!"
Sylvia lachte zeer tevreden gesteld; Ilse geeuwde, als verveelde zij zich, en nam een grooten slok bier.
Josephine had met Dettleff en d'Ouchy ter zijde gestaan; ze scheen van het geheele gesprek niets gehoord te hebben, en had niet de minste belangstelling getoond voor het trekken der kaarten. Slechts een oogenblik hadden haar oogen die van Günther ontmoet, toen hij zoo triomfeerend „Hartenheer!" uitgeroepen had; daarop had ze zich snel naar d'Ouchy gekeerd en voor de eerste maal betreurt, dat de zadelriem gesprongen was.
„Ik heb altijd ongeluk!' morde de jonge diplomaat. „Een dwaas, die tegenwoordig nog wacht, tot het geluk ongeroepen komt."
Sylvia herinnerde er nu aan, dat het tijd werd terug te keeren, dronk haar glas leeg en stond op. Lehrbach boog en gaf haar den langen sleep van haar rijkleed over den arm. Zijn blik viel op den voet der doorluchtige amazone; hij was groot en zwaar, niettegenstaande de elegante bekleeding, bijna grooter dan die van Ganzen-Lize in de bespijkerde schoenen in het hooi te Grosz-Stauffen.
Sylvia nam zijn ann en trad de deur uit om op het erf nog de groeten aan te nemen van de houtvestersfamilie, die



plechtig neigend en buigend daar de hooge gasten opwachtte. Detleft voelde zich gedrongen eenige schertsende woorden te wisselen met het bedrijvige grootje en haar kleine trawanten. Ondertusschen waren de paarden voorgebracht en Sorma wachtte bij de steenen trap om zijn hooge meesteres in den zadel te ontvangen. Josephine en Lehrbach bleven bij de huisdeur terug en wuifden de kleine cavalcade na. Nog lang zwaaiden de heeren met hunne hoeden, en Sylvia knikte, totdat een kromming van den weg hen onttrok aan den blik der teruggeblevenen.
Voor de eerste maal keerde Josephine zich naar haar geleider: „Ik denk, dat we het den houtvester vrij lastig zullen maken met ons gedwongen bezoek," sprak ze zacht; „willen we een eind opwandelen? Het weer is zoo heerlijk, en het was daar binnen zoo warm, dat men wel merken kan, dat zij daar vrijen brand hebben!"
Günther glimlachte. „Ge hebt slechts over mij te bevelen, freule.''
Daarna keerde hij zich tot den houtvester, gaf eenige bevelen, terwijl Josephine een kleinen, blondlokkigen knaap bij de hand vatte en zei: „Jij gaat met ons mee, niet waar, kleine, en je wijst ons de mooie plekjes waar je altijd speelt, anders verdwalen we in het bosch. Je wilt toch wel? Den volgenden keer breng ik een grooten zak lekkers voor je mee."
Fritsje knikte verlegen, keek de vreemde dame vriendelijk aan, hief den kleinen molligen arm omhoog en wees naar den eik. „Daar hebben we een schommel gemaakt," sprak hij vertrouwelijk.
Zwijgend traden ze in het zonnige woud. De sneeuw was gesmolten, bruin, grijs en groenachtig mos dekte den bodem, door de kale boomtakken lachte de blauwe hemel. Nergens was eenig geluid hoorbaar, — slechts in de verte in den top van een hoogen pijnboom twistten een paar kraaien.
Günther zag in gedachten op het jonge meisje neer. „Het toeval heeft mij heden aan uw zijde gevoerd, freule, en heeft mij daarmee een dienst bewezen en een van mijn vurigste



wenschen vervuld: ik ben egoïstisch genoeg geweest zonder vragen van mijn voorrecht gebruik te maken. Het was echter mijn plicht geweest, mij eerst te overtuigen of het noodlot ook u een genoegen deed, door mij tot uw cavalier te bestemmen!"
„Een genoegen?" Josephine glimlachte ongedwongen, „ik u moet eerlijk bekennen, dat ik er nog niet over nagedacht heb. Van den eenen heer zoowel als van den anderen vond ik het beleefd, zich twee uren voor mij op te offeren "
Lehrbachs trekken verduisterden zich. „Het hoort, dat ik hierop een compliment zeg, doch tegenover u ben ik die banale vleitaal afgewend."
Een scherpe blik trof hem uit de blauwe oogen.
„En waarom?" vroeg zij bijna bitter. „Ik ben nu gewend aan de manier van handelen en spreken der groote wereld, en loop geen gevaar meer om onwaarheid voor waarheid op te nemen. Het zou mij werkelijk vreemd schijnen, door u met een droog gezegde afgescheept te worden: uw galanterie heeft mij verwend!"
Günther lachte gedwongen. „Zijt ge van plan in het vervolg altijd op dien toon tot mij te spreken?" vroeg hij lomp.
„Ik antwoord slechts op uw vragen. Dat dit misschien op een andere manier geschiedt dan vroeger, is de schuld van het bonte, woelige, wonderlijke leven in de residentie, waarheen gij mij met uw verleidelijke beschrijvingen en schilderingen gelokt hebt, en die nu haar wapenen gebruikt om al de overvloedige kleine kanten en hoeken van GanzenLize — men noemt ze lichtgelovigheid en vertrouwen — geheel en al af te slijpen! Verwondert u dat? Gij kendet de groote wereld, gij wist hoeveel mij ontbrak en hoeveel ik nog noodig had om te passen in die schitterende lijst. En nu, nu die wereld mijn wezen in een anderen vorm gegoten heeft, verwondert ge u over uw eigen werk."
Zijn lippen trilden. „Ge dwaait, freule, zulk een kunststuk vermag de residentie niet! Ze heeft u wel een nieuw en vreemd omhulsel gegeven, doch uw hart en ziel heeft ze niet



aangetast. Ik ken u beter; ik weet dat gij alleen tegenover mij een masker draagt, dat ik veroordeeld ben voor dien eenen nacht van het bal te boeten! Dat is onrechtvaardig van u! Heeft de residentie niet haar aanvankelijke blindheid goed gemaakt? Heeft ze u niet gevierd, bevoorrecht, onderscheiden zooals geen andere?"
„Door uw toedoen ?" Josephine glimlachte weemoedig. „Waartoe deze verklaringen, graaf? Wanneer ge meent, dat dit willekeurige ijdele spel van mode en wispelturigheid mij datgeen teruggeeft, wat ik als duren prijs er voor betaalde, dan vergist ge u. Kon ik ruilen met „toen en nu , ik deed het, dankte God er voor en was dan weer wat ik vroeger was, _ de eenvoudige Ganzen-Lize zonder handschoenen of hoed in het Stauffensche hooi, - maar met den vrede, het vertrouwen, het geloof aan de menschen in het hart. Ach, dat het zoo anders geworden is!" Met een hartstochtelijken snik bleef ze zwijgen; ze had zich door haar opgewondenheid mee laten sleepen en meer gesproken dan zij wilde.
Daar voelde ze haar hand vastgrijpen en zag Günthers zonderling veranderd gelaat dicht bij het hare. „Waarom kwelt ge mij zoo?" sprak hij somber. „Ja, wee mij, dat ik Haideröslein uit haar geboortegrond rukte! Wee mij en u!"
Josephine bedwong zich, maakte haar hand los en schudde het hoofd. „We zijn op weg sentimenteel te worden, graaf Lehrbach!" zei ze luchthartig, „en dat past slecht in den carnavalstijd, bestemd tot schertsen en lachen! Weg is weg, en dood is dood; ik verzeker u, dat ik op den besten weg ben om mij te troosten over de verloren idylle van mijn buitenleven ! Ik geloof veel te zeker aan predestinatie, om in de verandering van mijn positie geen geluk te zien: niemand blijft de leerschool van het leven bespaard en mij heeft het noodlot goede vrienden ter zijde gesteld."
„Ge bedoelt Hattenheim?"
„Zeker, hem allereerst," bevestigde zij vroolijk. „Hij is van den eersten dag af aan mijn anker geweest in de storniach-



tige menschenmassa; en dan — hij is zoo veranderd, volstrekt niet meer de stille verlegen Hattenheim van vroeger: ik plaag hem nu dikwijls, dat zijn vroolijkheid gevaar loopt te ontaarden in luidruchtigheid!" En Josephine lachte opgeruimd en hartelijk ; reeds alleen bij de gedachte aan Reimar scheen zich haar gelaat te verhelderen.
„Alweer een bewijs, dat het geluk overmoedig maakt: in Reimar prijst de wereld het, in mij schijnt het haar beter het af te keuren."
Josephine hoorde zijn verwijt niet; — ze was heel veranderd, sprak met veel opgewondenheid van den vriend, wiens onvergelijkelijk karakter zij dagelijks meer op prijs leerde stellen, van zijn genegenheid voor Lehrbach en de onbaatzuchtige wenschen, welke hij koesterde voor de toekomst van zijn vriend. „Ziet ge, ter wille van Hattenheim, mag ik niet boos op u zijn, want dat zou een dissonant zijn in onze sympathie, en het is mijn vurig verlangen die te behouden."
Ze zei het schertsend, bijna plagend en legde haar hand op het hoofdje van den kleinen Frits, die met toenemende vertrouwelijkheid zijn armpjes om haar heensloeg.
Lehrbach zwaaide zijn rijzweep door de lucht.
„Gelooft ge, freule, dat ik bang ben voor uw toorn? Ik zou veel liever willen, dat gij mij haatte, dan dat ik u onverschillig was!"
In zijn stem klonk weer de oude baldadigheid; daar hij geen antwoord ontving en het jonge meisje met het kind speelde, voer hij lachend voort:
„Het is mij plotseling, als waren we weer in Grosz-Stauffen en als was die kleine daar een der ondeugden uit de pastorie, — als was alles nog zoo zonnig en heerlijk als toen in het Lehrbachsche park! — Freule Josephine!" — hij ging voor haar staan, zoodat ze hem moest aanzien; evenals toen zagen de donkere oogen op haar neer, — „wilt gij mij werkelijk doen gelooven, dat ge dien zomer reeds geheel vergeten zijt?"
Zij streed een zwaren strijd met haar onstuimig kloppend hart; zij wist, dat al zijn woorden en blikken valsch waren,



kaf, dat de wind met zich nam, zoodra hij haar den rug toe^ keerde, en toch lag er zulk een betoovering in die stralende oogen, zulk een macht in die vriendelijke vragende stem.
Josephine bracht zich het oogenblik voor den geest, waarop' diezelfde stem haar verzocht had om de polka vóór den cotillon. Een vlijmende smart deed haar hart ineenkrimpen en den trek der Von Wetter's tusschen de wenkbrauwen scherper uitkomen; zij vermeed hem aan te zien en met lichte ironie krulde zij de lippen.
„En zoudt gij mij ijdel willen maken met de gedachte, dat gij u dien zomer goed herinnert?"
„IJdel maken? Ge bewijst mij door dit woord, dat u mijn doen en laten niet onverschillig is en gij nog eenigszins hecht aan mijn gedachten."
Zij zag hem aan, een nauw merkbaar lachje speelde om haar mond. „Natuurlijk ter wille van Hattenheim!"
Günthers sporen rinkelden, zoo hard zette hij zijn voet op den grond.
„Hoe dankbaar moet ik Reimar toch zijn!" lachte hij, sloeg met zijn karwats de groene toppen der dennetakken af en bleef zwijgen.
Fritsje werd spraakzaam, hield Josephine in zijn plaats bezig, vatte haar hand en trok haar met veel haast mee naar een kleinen heuvel; op een soort van plateau stond de kolossale eik, welke door het volk in den omtrek „de dikke houtvester" genoemd werd, omringd van zijn steenen rustbanken en gestut door palen, welke de zwaarste onderste takken bewaarden voor doorbreken. Zoover het oog ging, strekte zich het vlakke land uit, slingerde de rijweg zich als een lichtkleurig lint tusschen bosch en veld en brachten de torens en koepels der residentie hun groet aan de hooge, slanke dennen van het woud.
«Kijk eens: daar kan ik de prinses nog zien!" juichte de kleine Frits en wees met zijn vinger naar het dal, waar Sylvia's cavalcade juist uit het bosch kwam aanrennen, dat hen eenigen tijd verborgen had voor het oog der achterblijvenden.



Waarlijk! ze zijn de steenbakkerij al voorbij!" riep Günther uit" hield zijn hand beschuttend boven zijn oogen en volgde de'ruiters met zijn blik. „Wat rent ze weer," mompelde hij; das ewig-weibliche" loopt gevaar in den stijgbeugel te blijven hangen en in het stof te worden gesleurd! Allen weer vóór. Een goede illustratie voor het titelblad van het groote leerboek der emancipatie!"
Günther keerde zich snel af en zag Phine aan; hooge ernst
was op zijn gelaat te lezen. ..... .
„Freule Von Wetter," sprak hij met veel oprechtheid in stem en "blik wees met zijn rijzweep naar de ruiters en trad eenige schreden nader, „bevalt u dat, - keurt gij het goed, zooals
Penthesilea rijdt?"
Verwonderd zag het jonge meisje tot hem op. „Hoe zou ik
daar een oordeel over durven vellen?'
„Wantrouwt ge mij? Ik vraag het u als vriend; ge moogt toch wel een eigen opinie hebben!"
Ik zou u niet gaarne kwetsen!"
"iWij kwetsen - door uw meening te zeggen omtrent prinses
Sylvia?" Hij lachte luid en schudde dan ernstig het hoofd. „Gij kwetst mij niet. Zeg mij openhartig: vindt ge zulk rijden
mooi of waardig?"
Ze 73g hem eerlijk aan. „Noch het een, noch het ander. Ik
vind paardrijden een heerlijke uitspanning, wel is waar meer geëigend voor een man dan voor een vrouw, maar tot nu toe wist ik niet dat het zoo ontaarden kon, dat het coquetterie zulk een ruim veld bood en zoo leelijk overdreven kon worden! Ik weet, graaf Lehrbach, dat ik met dit oordeel mijzelf in het aangezicht sla, want ik rijd zelf, en, zooals ik zoo even pas bewezen heb," - Josephine bloosde bij deze worden, - .nog geëmancipeerder dan de prinses. Ik doe het gaarne, ik heb van mijn jeugd af omgegaan met paarden en had in mijn eenzaamheid geen gelegenheid mij door de blikken van vreemden een maatstaf op te leggen voor mijn rijden.
— Waarom hebt gij mij nooit een woord van af keuring gezegd, toen wij samen in Stauffen reden ? Waarom haaldet gij



mij over tot de meest gewaagde sprongen ? En waarom veroordeelt ge nu, wat ge toen goedkeurdet?"
Droomerig rustte Günthers blik op haar opgewonden gezichtje. „Toen?" herhaalde hij en schudde het hoofd: „Er is zooveel veranderd sedert toen. Bovendien dwaalt ge, wanneer ge gelooft, dat ik het rijden der dames in het algemeen afkeur. Het mishaagt mij in prinses Sylvia, omdat het mijn schoonheidsgevoel kwetst; als broddelaar op het gebied der schilderkunsl heb ik eenigszins oog voor bevalligheid en gratie, en daarom doet het mij onaangenaam aan zulk „parforcerijden te zien, waarbij de kleine Hoogheid en freule Von Dienheim alles wat naar aesthetica zweemt in het aangezicht slaan."
„Ge zijt een te streng criticus!"
„Een waardeerend oordeel over uw gratieus rijden zoudt ge misschien opvatten als een van die „galante onwaarheden," waaraan ge toch geen geloof hecht; er blijft mij dus geen middel om u het tegendeel van mijn strengheid te bewijzen!"
Günther had zijn pet afgenomen en streek met zijn hand het donkere haar van het voorhoofd; de ernstige uitdrukking in zijn trekken was iets zeer ongewoons en deed hem er anders uitzien.
„Ge hebt er dus niet tegen, dat ik in het vervolg rijd?" schertste zij. „Ik ben bepaald van plan mijn best te doen met niet te zondigen tegen de aesthetica.''
Hij hief het gebogen hoofd op en zag haar vast aan.
„Ik heb het recht niet, een verzoek tot u te richten," zei hij met een ongewone weekheid in zijn stem, en ben overtuigd van vermetelheid, maar toch zou ik mijzelf nooit kunnen vergeven, indien ik zweeg uit vrees voor een scherp antwoord. Mag ik spreken?"
Met haar kleine hand steunde ze op de leuning van de bank, zij knikte bijna werktuigelijk, onafgewend hield ze haar blik op hem gevestigd.
„Rijd voortaan niet meer met prinses Sylvia." Hij zei het langzaam en duidelijk, er lag iets in zijn wezen, dat niets
GantKn-Lite. ^



gemeen had met den overmoedigen zorgeloozen Fortunatus van anders.
„En waarom niet? Zijt ge bang, dat een slecht voorbeeld de goede zeden bederft?" Bijna spottend klonk deze vraag.
Hij schudde het hoofd. „Daartoe heb ik tegenover u geen reden _ uw gezond verstand zal u beter beschermen dan welke waarschuwing ook - en toch maak ik mij ongerust: ik ken prinses Sylvia. Ze heeft nog wilder paarden dan Sorma en er zijn nog gevaarlijker ritten te maken dan die van vandaag. Gij kent de wereld, de ijdelheid en eerzucht der vrouwen nog niet: men zal u tot allerlei kunsten brengen, die eindigen zullen met te ontaarden in roekeloosheid en waaghalzerij, en het is mijn plicht u te waarschuwen voor zulk een gevaar. Er is hier op het oogenblik geen sprake van de voorkeur, die ik en anderen met mij geven aan zachtheid en eenvoud boven onbesuisdheid en overmoed, aan een Gretchen boven een heldin van Domy-Remy; alleen mijn bezorgdheid voor uw leven, uw gezonde ledematen, doet mij zoo spreken. Omdat ik u niet bloot wil stellen aan een gevaar, dat ik ken, verzoek ik u af te zien van dat hardrijden 'met Sylvia, wat niet begonnen is, behoeft niet afgebroken te worden; beloof mij daarom elke uitnoodiging onder het een of ander voorwendsel af te slaan!"
De jonge officier had met klimmende opgewondenheid gesproken, een bijna trotsche, strenge uitdrukking lag op het schoone gelaat, en toch had Josephine nooit te voren dien klank van oprechtheid en hartelijkheid in zijn stem gehoord: zij sloeg de oogen neer en schoof met de punt van haar voet de kiezelsteenen naar elkaar toe.
„En zijt ge dan niet bevreesd, dat aan de prinses zelve een ongeluk overkomen zal?" vroeg ze in steê van een antwoord.
Günther haalde de schouders op, om zijn lippen speelde een glimlachje. „Neen," antwoordde hij, „die gedachte is nooit bij mij opgekomen. Hare Hoogheid heeft zoo weinig vrouwelijks en vertelt bij elke gelegenheid, dat er ook uit-



zonderingen zijn op het zwakke geslacht, dat zij den raad en den steun van het sterkere niet noodig schijnt te hebben. Maar waartoe die vraag? Antwoord mij op mijn verzoek. Of ben ik weder zoo ongelukkig, verkeerd door u begrepen te worden?" Het oude ongeduld, de oude bitterheid klonk reeds weder in zijn woorden.
Josephine hief het hoofd op, een vriendelijke lach verhelderde als zonneschijn het blozende gezichtje, snel stak ze hem haar hand toe, en het scheen graaf Lehrbach, als beefden de slanke vingers, die hij onivat hield. „Neen, graaf Lehrbach," zeide ze, „verkeerd begrijpen doe ik u niet, maar beschouw u meer dan ooit als mijn vriend! Ik dank u voor het belang, dat gij in mij stelt, en beloof u uw woorden indachtig te zullen zijn, al ben ik overtuigd dat uw antipathie tegen het wilde rijden der prinses u alles te donker doet inzien! Ik zal alles doen wat mij mogelijk is om aan uw verzoek te voldoen. Mochten omstandigheden het mij onmogelijk maken mij te onttrekken aan toekomstige uitnoodigingen, beschouw dit dan niet als eigenzinnigheid van mij, maar als een gril van het noodlot, — dat mij misschien een ongelukkigen dood toegedacht heeft!"
Lehrbach kuste haar hand. „Dat verhoede God!" zei hij.
De wind verhief zich en streek koel door de bladerlooze takken van den eikenboom.
„Het wordt tijd, dat wij terugkeeren!" zei Phine na een korte pauze.
„Ja, we zullen gaan," sprak hij. „Zie, de zon verbergt zich alweer achter de wolken, opdat dwaze menschen zich niet verbeelden, dat het weer zomer geworden is!"
Juichend vervolgde het kind uit de houtvesterswoning de dorre bladeren, die de wind dwarrelend deed opwaaien, Josephine en Günther volgden korten tijd zwijgend, totdat de jonge graaf plotseling plannen voor de toekomst begon te maken. Hij wilde aanstaanden zomer zijn geheelen verloftijd op Lehrbach doorbrengen, om een oog te houden op het bouwen van de nieuwe volière. Vroeger had hij het buitenleven niet



veel „charme" toegekend, maar hij was van meening veranderd; hij hield nu zelfs zoo veel van Lehrbach, dat hij er over dacht prins Detleffs verzoek, hem naar Parijs te begeleiden, af te slaan, — zelfs al zouden de hertogin-moeder en Sylvia zich aansluiten, om de tentoonstelling met een bezoek te vereeren... En Günther lachte en schertste, en voelde zich gelukkiger dan hij in weken geweest was.



VIJFTIENDE HOOFDSTU K.
Villa Carolina was weer bedekt met een witten sluier, glinsterende ijskegels hingen aan dakrand en varande; een roodachtig licht scheen door de vensterruiten van het kleine boudoir, dat Ange en Josephine gekozen hadden tot haar geliefkoosd praathoekje.
Ange had hier haar piano staan, die door de komst van een nieuwen vleugel uit het muzieksalon verdrongen was, en zij kon Phine geen grooter genoegen doen, dan wanneer ze zich voor het instrument zette en in de behagelijke stilte haar heur lievelingsmelodieën voorspeelde. Ook ditmaal zat Josephine voor het knetterend haardvuur in den grooten schommelstoel en luisterde met achterovergeleund hoofd en half



gesloten oogen naar het spel van haar vriendin. Een lichtblauwzijden kleed viel in glanzige plooien om haar ranke gestalte en eindigde in een kanten sleep, versierd met bouquetten sneeuwklokjes, die eveneens het blonde haartooiden.
De jonge meisjes waren zooeven van een diner teruggekeerd, dat de commandant der huzaren gegeven had en dat ook door het hof met zijne tegenwoordigheid was vereerd. Sylvia en Detleff waren levenslustig, amuseerden zich gaarne en vertoonden zich op de meeste particuliere feesten, welke de verschillende autoriteiten 's winters gaven.
De grootmeesteres had zich eenigszins vermoeid gevoeld en zich naar hare kamers teruggetrokken; Agne en Phine zochten echter haar lievelingsplekje op, schoven haar stoelen vertrouwelijk bijeen en deden elkander het verhaal van haar wederwaardigheden.
Josephine was door baron Clodwig naar tafel geleid, die zich gedurende het geheele diner moe gepeinsd had, of de brillanten van de vrouw van den Russischen gezant echt waren, — of de forellen nog levend waren geweest vóór zij klaargemaakt werden — uit voorzichtigheid bedankte hij liever — en of Sylvia ooit zou overgaan tot een mésaillance. Hij was in de hoogste mate gespannen, en daarbij had hij geen blik van Hare Hoogheid afgewend, die zich levendiger en vertrouwelijker dan ooit met graaf Lehrbach onderhield, — men had den jongen officier natuurlijk^ een plaats naast haar gegeven.
Josephine wist op geen der vragen het rechte antwoord te geven en wisselde met Ange, die door Reuenstein naar tafel geleid was, en dicht in haar nabijheid zat, eenige blikken, die van stille berusting getuigden.
Gelukkig zat d'Ouchy tegenover de beide meisjes, als cavalier der jongste dochter van den commandant, een stille, verlegene blondine, die meer gewicht scheen te hechten aan een goed dessert dan aan een pikant discours; — zoodoende kon de jonge diplomaat ongegeneerd deelnemen aan het gesprek van zijn vis-a-vis. Voornamelijk sprak hij met Ange,



keek echter des te meer naar Josephine: hij scheen geheel in beslag genomen door zijn onderhoud met de eerste en verloor toch geen woord van hetgeen er tusschen Clodwig en freule Von Wetter gesproken werd. Slechts eenmaal, toen Prins Detleff zijn glas omhoog geheven had met een dronk op Phine, wendde hij zich direct tot het jonge meisje, sprak eenige beleefde woorden en 'nam uit de voor hem staande vaas een „Gretchen-bloem", die hij met een veelbeteekenen-
den blik in zijn knoopsgat stak. „En souvenir de !"
voegde hij er zachter bij.
Josephine wist in het eerste oogenblik volstrekt niet, wat hij daarmede wilde zeggen; daarop herinnerde ze zich de uitspraak van de bloem, en verlegen sloeg ze de oogen neer en bloosde bij de gedachte aan Günther.
Ange had zich bijzonder geamuseerd met Reuenstein, die met zenuwachtigen ijver het voorbeeld van Detleff gevolgd en zijn glas op het welzijn van Ganzen-Lize tot op den bodem geledigd had — daarna echter als bijzondere ovatie nog eens tegen den prins boog als om Hoogstdenzelven te overtuigen, dat hij het eerlijk had gemeend.
Verder vertelde Ange weinig, liet zich niet uit of ze zich geamuseerd had of niet en plaatste zich ongenood voor het klavier; wild en onstuimig klonken de Hongaarsche melodieën, die ze aan de toetsen ontlokte. Josephine luisterde bewegingloos, onafgewend hield zij haar blik op het gelaat van de „koude schoone," dat onder het spelen zoowel zichtbaar veranderde als van inspanning te trillen scheen; zij zag slechts het profiel, doch de lippen beefden en de kanten van haar japon bewogen zich onder de snelle ademhaling op en neer.
Reeds meermalen was er gescheld, doch daar Josephine geen rijtuig had hooren rollen, had zij er geen acht op geslagen. Nu echter weer klonken er schreden in den corridor, de bediende verscheen in de deur, overhandigde freule Von Wetter een kaartje en vroeg haar: „of de jongeheer hier maar boven moest komen?" Nauwelijks had Josephine een



verwonderden blik geworpen op den geschreven naam, of ze riep vroolijk uit:
„Daar is Friedel, — Friedel van de pastorie! — Gauw, Hendrik, vraag, of mijnheer boven wil komen! — O, je moet hier blijven, Ange en hem zien! Denk eens, daar is de dichter, waarop Lehrbachs schetsboek als pendant voor Ganzen-Lize pocht, in levende lijve! Wat zal hij mij vreemd voorkomen! Maar je moet niet lachen, Ange, — het is een goede, brave jongen!"
De gravin knikte glimlachend en trok zich eenigszins terug in de schaduw van een groote bloementafel.
Reeds werden de portières opengeslagen; daar verscheen Friedels magere, lange gestalte in zijn zondagsche, zwartlakensche jas op den drempel en bleef daar verlegen staan.
„Dag, Friedel, welkom hier!" klonk een welbekende stem hem te gemoet, twee blanke handen werden hem toegestoken en vatten de zijne; blauwe zijde, kanten en bloemen dwarrelden voor zijn blik; als een kind staarde hij met groote angstige oogen op het vriendelijke gezichtje, dat hem uit dien verblindenden chaos tegenlachte, en mompelde: „Ben jij het heusch, Phine ?" En nadat zij hem dichter bij het licht trok en lachte; „Zeker ben ik het, — de oude Phine uit Grosz-Stauffen," scheen hij zich langzamerhand te overtuigen, schudde echter zeer verwonderd het hoofd en sprak: „Wat ben je veranderd; ik zou je niet herkend hebben! Nu, de kleintjes zullen groote oogen opzetten, als ze zien, dat je zoo'n stadsdame geworden bent! Daarop richtte hij, zich plotseling zijn waardigheid en zijn aanstaand met lauweren behangen standbeeld herinnerend, zijn magere gestalte in haar volle lengte op, stak zijn hand a la Humboldt tusschen zijn jas en verviel in zijn gewoon pathos.
„En nu, Josephine, vertel me nu eens hoe het je gaat. en verhaal me al het geen je beleefde, sedert onze scheiding!" Bij de rhythmische knikkende beweging van zijn hoofd verloren de blonde steile haren telkens hel evenwicht en vielen als een borstel naar voren. Van achter de bloementafel klonk



een moeilijk onderdrukt lachje. Friedel bemerkte het niet, haalde diep adem om verder te preeken. doch Josephine trad snel op Ange toe en trok haar met zich naar het midden van het boudoir.
„Vóór alles moet ik je voorstellen aan mijn vriendin gravin Von Lattdorf, beste Friedel," sprak ze en voegde er met een beweging naar den dichter in spé bij: „Dat is Friedel Ficht— ner, Ange!"
De toekomstige classicus had het hoofd in den nek geworpen, en zijn wimpers interessant over zijn oogen geslagen. „Mijnheer Friedel Fichtner!" verbeterde hij met veel nadruk en beschreef diep buigende een rechten hoek. Eerst toen hij zich weer ophief, verwaardigde hij Ange met een blik, — en deze had een wonderbare uitwerking; als versteend bleef de studiosus staan en staarde de jonge gravin aan; de slanke gestalte voor hem in het maïsgele kleed, met de donkerroode bloemen in het haar en op de borst, met de vriendelijke,'maar koude lichtbruine oogen, die hem de aristocratische hand toestak en hem welkom heette, scheen hem geheel te betooveren. Het arrogante zelfbewustzijn van den dichter werd tot in zijn grondvesten geschokt, een donkere blos overdekte zijn bleek gelaat, en de hand, die den hoogen zwarten hoed hield, beefde als een blad; verlegen ging hij op de punt van zijn stoel zitten, draaide zijn hoed tusschen zijn vingers en gaf slechts verwarde antwoorden op de vragen, waarmee Phine hem bestormde. Hij vertelde al de kleine gebeurtenissen, die op Stauffen en op de pastorie hadden plaats gevonden, bracht brieven en de groeten van oom en tante; doch ondertusschen dwaalden zijne blikken lerug naar Ange, die hij aanstaarde met de bewondering en den eerbied, welke men voor een heilige koestert.
Langzamerhand werd hij zichzelf weder meester en keerde de pathetische waardigheid cn deftigheid terug, die onwillekeurig iets comisch aan zijne verschijning gaven. Toen Phine vroeg naar de familie Fichtner, lachte Friedel vergenoegd en sprak: „Er wacht je een verrassing, Phine; ze zijn hier alle-



maal en konien morgen bij je. Het was van avond te laat geworden en moeder zag wat op tegen de koude!"
Josephine sloeg van verwondering de handen ineen en liet zich de reden vertellen van dat ongeloofelijk nieuws, welke eenvoudig de uitnoodiging was van een ouderen broeder der domineesche, die voor korten tijd in de residentie beroepen was en morgen zijn geboortefeest zou vieren. Op de verzekering van tante Renate, dat het van het station maar „een kippentredje" naar de stad was, hadden de Fichtners niettegenstaande het slechte jaargetij besloten, gezamenlijk Friedel te begeleiden en drie dagen in de residentie te blijven. De vreugd van de kleintjes was niet te beschrijven en het zou moeite kosten ze binnen de perken te houden. Gelukkig had tante Renate de twee kleinsten bij zich op Stauffen gehouden; anders was de reis onmogelijk geweest.
En morgen zouden ze komen; ze spraken van niets anders dan van Josephine en van de verrassing, die zij haar bereid hadden. En werkelijk verheugde freule Von Wetter zich als een kind op hun komst.
Eindelijk, toen de knecht kwam melden, dat de thee gereed was, stond Friedel op. Het heengaan was steeds zijn zwakke zijde, hij kwam zoo veel makkelijker de deur in dan uit en bleef altijd kleven als pik.
Josephine stond verschrikt op. „Mijn hemel, wij hebben ons nog niet verkleed!" riep ze met een snellen blik op de pendule. „Friedel heeft ons zoo interessant onderhouden.dat we eten en drinken vergeten hebben."
De studeerende dichter boog diep, Ange reikte hem de hand en zei vriendelijk: ,.Ge moet Josephine maar dikwijls bij ons komen opzoeken en dan ook eens komen op den avond, dat mama ontvangt, dan zal ik u aan mijn ouders voorstellen. Tot weerziens dus, niet waar?"
Mijnhier Friedrich Fichtner werd zoo rood als een kreeft, doch verloor ditmaal zijn contenance niet, maakte een zalvende beweging met zijn hand en sprak: „Ik zal zien, of ik het doen kan!"



„En breng dan je verzen mee!" riep Josephine.
„Als ik mij gestemd voel om ze voor te dragen, — anders niet!" Weder een buiging, die eindigde in een struikelen over den [drempel, en de dichter was achter de portières verdwenen.
„Wat een grappig, origineel mensch!" lachte Ange goedig. Ik ben bepaald nieuwsgierig iets van zijn rijmelarijen te leeren kennen!"
Nauwelijks was de familie Lattdorf den volgenden morgen van de ontbijttafel opgestaan en had de grootmeesteres zich naar haar kamers begeven om toilet te maken, of de schel der villa Carolina werd stormachtig in beweging gebracht.
Verontwaardigd begaf zich Hendrik naar de deur en opende deze, doch deinsde terug, toen zich een bende vroolijk juichende kinderen onstuimig tegen hem aandrong. „Het had wel iets ,van den zwerm sprinkhanen zaliger gedachtenis in Egypte," had Hendrik later gemompeld. Een jong meisje met zeer roode wangen en een eigenaardig toilet trachtte de bijdehandsten der kleinen bij een arm terug te houden.
„We willen naar Phine!" schreeuwde een der „landplagen" zooals graaf Lehrbach zou zeggen, den verbluften Hendrik toe, en Gretchen voegde er verlegen bij: „Is freule Von Wetter te spreken?"
„Wie heb ik de eer aan te kunnen dienen," vroeg de knecht en staarde verwonderd op de dominees-familie, waarvan een enkele zich door en om zijn beenen heen in de vestibule
gedrongen had.
„Hè, weet je niet wie we zijn?" joelden zij. „Wat een domoor!" En de kleinen lachten en juichten en begonnen alles in de vestibule nauwkeurig op te nemen.'
Hendrik begon boos te worden; zijn verwende, verfijnde smaak zag met verontwaardiging neer op het minder aangename voorkomen van de talrijke bezoekers, op de jurkjes, hesjes en manteltjes, welker snit den practischen geest van de domineesche niet kon verloochenen, op de uitstaande,



stijf gevlochten vlechtjes, aan welker omgebogen punten een elegant sigarenlintje een schitterend effect maakte ; op de van koude blauwe handjes, die zelfs in den droom geen handschoenen gezien hadden. Doch het weinig indrukwekkende résumé zijner beschouwingen werd aan het wankelen gebracht door het zelfbewuste optreden der ondeugden, die zich zoo ongegeneerd gedroegen, als hij slechts aangetroffen had bij de meest arrogante, geblaseerde aristocraten. Hij waagde het dus niet een gezicht „tweede klasse" te zetten, maar kon zich toch niet onthouden een der bengels, die trachtte op te klauteren langs de bronzen trapleuning, in den kraag te pakken en op den grond neer te zetten met het bepaalde verbod: „Hier doen ze niet aan klimmen, mannetje."
De kleinen na¬
men dit op als een alleraardigste grap en bestormden den nieuwen vriend met bewijzen van hun teederheid.
Renaatje hing zich als een slinger aan de lange rokspanden van den bijna wanhopigen bediende, Liesje en Guttheld bewonderden de
ft r-wnrt + 1
11 Ll w v, v, i11 pamu-
Ion, het roode vest en de glimmende knoopen.
„Hij is net zoo aangekleed als het kleine aapje op den hond in het apenspel! Heb je ook een hoed met pluimen?" vroeg een vierde vleiend en herinnerde zich de kermis van het vorige jaar. Weer een ander porde hem ongeduldig in de zijde en vroeg met een doordringende stem: „Zeg eens, ben je ook een graaf?" Nu was het gedaan met Hendriks



geduld; haastig schudde hij de kwelgeesten van zich af, keek echter tegelijkertijd verlegen naar boven, waar gravin Ange en Josephine verschenen waren en luidkeels lachten.
„Phine! — Hoera, daar is Phine!" klonk het in koor. Wild en joelend klouterden zij de trap op, hingen zich aan Phines hals en armen en waren niet moede haar de bewijzen te geven van hun genegenheid. Zelfs Ange kreeg haar deel van de lief koozingen.
Gretchen wischte zich het zweet van het voorhoofd en herademde bij het zien van haar vriendin, als was ze nu bevrijd van een centenaarslast. Eindelijk waren ze binnen, — en men bemerkte het geducht; er was zooveel te bewonderen, te bezien, te vertellen en te lachen, dat de jonge meisjes het hoofd omliep. Hendrik stond zeer slecht geluimd in de vestibule en borstelde zich af. „Ondeugende rekels!" bromde hij. „Als een aap zag ik er uit, zei dat kleine monster!" en verontwaardigd bezag hij zichzelf in den spiegel.
Ondertusschen hadden de kleinen Gretchen een groote doos uit de handen genomen. „Kijk eens, Phine, — een tulband!" riep Renaatje, brandend van verlangen of hij dadelijk „verorberd" zou zijn? Proef eens!" en onderzoekend streken de vingertjes over de suiker. — Hoe lief van Phine: ze deelde den tulband heusch zoo maar dadelijk uit!
Liesje schenen reeds duchtig van ooms verjaardag geproefd te hebben. „Neen, ik wil geen tulband meer; maar ik peuter er de rozijnen uit," besloot zij en Gottheld dacht zelfs aan „meneer Lehrbach-' en „den dikke met zijn roode gezicht'; die moesten toch ook wat hebben! — Om één uur moesten ze weer naar huis, doch Ange noodigde allen s avonds bij zich, opdat ook Hattenheim het genot zou smaken hen weer te zien. Ze schreef hem een briefje en maande hem toch vooral te komen, want „ze had zich uitmuntend geamuseerd met haar kleine gasten.'
Hattenheim kwam zeer vroeg, — doch niet alleen. Graaf Lehrbach, die toevallig bij hem geweest was, toen de uitnoodiging kwam, vergezelde hem, „natuurlijk met het risico



om als een ongenoode gast onder de tafel te komen!'
Villa Carolina was als geheel veranderd; tot op straat hoorde men het gejoel en getier der kleine gasten. Günther was de beminnelijkheid zelve, hij scheen verrukt over het bezoek der „landplagen"' en deed alles om zijn vriendschap voor de Stauffensche gasten te toonen.
Daar de sneeuw nog hoog lag, noodigde hij alle aanwezigen uit om den volgenden dag een sledevaart door de stad te maken, ten einde de, kinderen de merkwaardigheden te laten zien. 's Avonds zou hij een loge nemen in den schouwburg.
Hij scheen er niet aan te denken, dat de wereld hare schouders over hem zou ophalen en dat het wel wat gewaagd was zich in het publiek met die wildzangen te vertoonen; hij was gewoon, dat men zijn grillen steeds comme-il-faut vond en ze toejuichte. En al ware dit zoo niet geweest, ditmaal zou hij toch zijn wil doorgedreven hebben. Wonderlijk! Het oordeel der inenschen was Günther eensklaps onverschillig geworden ; het was alsof hij een gelegenheid gezocht had zijn onrecht aan Grosz-Stauffen weder goed te maken en om Ganzen-Lize zijn schuld op de", meest in het oog vallende wijze te betalen.
Josephine was getroffen over zijn gedrag. Zij bedankte hem voor zijn goedheid uit naam van haar beschermelingen. „Hij gaf zich zooveel moeite voor de kleinen," had zij gezegd, daarop had hij haar lang in de oogen gezien en gezegd:,Als gij tevreden zijt is het goed!"
Ofschoon Hattenheim zich druk bezighield met de kinderen, had hij het gehoord en glimlachte voor zich heen.
Daarop trad Hendrik binnen en bracht een groote roomtaart, die met stormachtige vreugde begroet werd, hetgeen de verontwaardigde bediende minachtend deed lachen.
Nu wist hij toch, dat die blonde levenmakers absoluut van geen „familie" waren, want dan waren ze aan dergelijke tractaties wel gewend. Hij nam dus de kinderen, die hem met een aap vergeleken hadden, met een verachtelijken blik op; — met een aap! —dat vergat hij van zijn leven niet.
Weinig het slechte oordeel vermoedend, dat Hendrik over



hem en zijn broers en zusjes velde, zwaaide Gottheld, nadat allen zich bediend hadden van de taart, uitnoodigend met den zilveren lepel en riep den bediende met een hoog stemmetje na: „Maar, Hendrik, waarom blijf jij niet hier? Kom hier; ook wat van de taart hebben!" en het mollige handje wees op de ledige plaats naast Günther. Gravin Lattdorf, die juist binnengekomen was, benevens Lehrbach, Hattenheim en de beide jonge meisjes konden zich niet weerhouden luidkeels te lachen. Hendrik trok zich echter met een beleedigd gelaat terug. „Of de bengel heeft mij bespottelijk willen maken, öf hij weetin het geheel niet hoe het hoort!" mompelde hij met een nijdigen blik en verliet de kamer.
Den volgenden middag kwam Günther werkelijk met twee prachtige sleden en nam zijn protégés als luid juichende ballast mee „aan boord." In de eerste slede reed hij zelf met Josephine en vier der krullebollen, in de volgende zaten Ange, Gretchen, Hattenheim, de dichter in spé en nog een der kleinen, die een plaatsje had gevonden tusschen Friedel en de oudste zuster.
„Günther vermaakte zich buitengewoon. Hoe luidruchtiger de „kwelgeesten" zich in hun uitbundige vroolijkheid gedroegen, hoe verbaasder de menschen hem aanstaarden en dan de hoofden bij elkander staken, des te meer spoorde hij door een grap of een zak bonbons de uitgelatenheid zijner opgetogen gasten aan.
Tweemaal reed hij langs den linkervleugel van het hertogelijk slot en groette lachend prinses Sylvia, welke hij om dezen tijd reeds meer voor het venster getroffen had. — Hare Hoogheid sloeg de handen in elkaar en het bleeke gelaat van Ilse von Dienheim gluurde over den schouder van hare meesteres, om toch vooral niets te verliezen.
Voor het diner was Günther weder aan het hof genoodigd. Men bestormde hem met vragen over zijn origineele sledevaart. Prinses Sylvia lachte, tot haar de tranen in de oogen kwamen, toen zij hoorde, dat de „kwelgeesten uit Stauffen"



de residentie met een bezoek vereerden, en riep vroolijk uit: „Wat hebt gij ons van den winter al doen lachen. Fortunatus, — gij, ware esprit de vin in het suikerwater van onze verveling! — toen ik je schimmels zag aankomen, dacht ik dadelijk aan de dominees-familie. Wat zien die kleuters er verbazend grappig uit! Ha! ha! het was een bespottelijke vertooning!"
Zelfs de hertogin-moeder nam het besluit 's avonds naar den schouwburg te rijden, om de modellen van Lehrbachs schetsen in natura op te nemen, en Sylvia voegde er bij: „We zullen ons nu ten minste met „Joseph in Egypte''amuseeren. Het is eigenlijk geen bijzonder geschikte voorstelling voor kinderen, vindt ge wel? Maar een geluk voor onzen komiek: die had toch niet kunnenconcurreeren met die Stauffensche exemplaren en had het er bij afgelegd..."
Nog nooit was de opmerkzaamheid in de schouwburgzaal zoo verdeeld geweest als op dezen avond. Aller blikken richtten zich naar de loge van graaf Lehrbach, die omringd door zijn uitgelaten kleine vrienden reeds vijf minuten voor het begin der voorstelling verschenen was en er bijzonder vroolijk uitzag.
Gretchen had zich verlegen teruggetrokken bij Josephine en de Lattdorfs, die een loge genomen hadden naast die van Lehrbach. De kleinen waren opgetogen van blijdschap en zagen er met hun frisch gewasschen gezichtjes en glad gekamde haren netjes uit, — zoolang het duurde.
Toch scheen de ongekende pracht van het operagebouw, de menschen, het licht en eindelijk de muziek een verlammenden invloed te hebben op hun jeugdige zieltjes. Günther was bijna teleurgesteld over den plechtigen ernst, waarmee zijn trawanten in den aanvang rondkeken en de handen vouwden, en eerst toen hij hun iets in 't oor fluisterde van groote zakken pralines, scheen er weer iets van de oude electriciteit in de verschillende armpjes en beentjes te komen.
Renaatje, de brutaalste van allen, gewende zich het spoedigst aan haar nieuwe omgeving en voelde zich weldra



geheel op haar gemak in den grooten fluweelen stoel
Tot groot vermaak van Günther begon ze de bewoners der residentie te critiseeren, wees met den kleinen, dikken wijsvinger naar de personen, die het ongeluk hadden niet in haar smaak te vallen en maakte dan luide haar opmerkingen; ook kon ze de verzoeking niet weerstaan de menschen in de parterre toe te knikken of hun een praline toe te werpen, natuurlijk tot algemeene vroolijkheid.
Ook prinses Sylvia moest ondervinden, dat Renaatje zelfs een doorluchtig personage niets schuldig bleef.
Toen Hare Hoogheid namelijk haar binocle naar de loge van Lehrbach richtte, en Renaatje door het groeten en lachen van Günther daarop opmerkzaam werd, hield het kleine ding oogenblikkelijk haar handjes op dezelfde manier als de prinses voor de oogen, trok een scheef gezicht en deed alsof ze Hare Hoogheid fixeerde. Ditmaal gaf graaf Lehrbach haar echter een bestraffende tik op de vingers, waarover Sylvia en Ilse hartelijk begonnen te lachen.
Gedurende de ouverture hielden zij zich tamelijk rustig;slechts eenmaal schrikte de kapelmeester door een doordringend, doch snel gesmoord geschrei, en wel toen Renaatje op tyrannieke manier de kleine Lise den neus liet snuiten. Anders liep de avond boven verwachting af, tot op het oogenblik, dat de Oosterlingen in hun lange witte gewaden op het tooneel verschenen en Renaatje verontwaardigd uitriep: „O, kijk, allemaal in hun hemd!" De geheele zaal stikte van lachen en keek meer naar de loge dan naar het tooneel. In de pauze liet prinses Sylvia een grooten zak bonbons naar „die kleine plaag aan de linkerhand van graaf Lehrbach'' brengen, waarop Renaatje levendige kushanden naar de hertogelijke loge wierp en die vergezeld liet gaan van een duidelijk verstaanbaar: „Dank je vriendelijk!"
Men had zich nog nooit zoo goed geamuseerd met „Joseph in Egypte" als op dezen avond, ofschoon ettelijke door Renaatje mishandelde personen vertoornd de schouders ophaalden en vonden, dat graaf Lehrbach van baldadigheid niet meer
Gansen-Lise. ^



wist, wat hij deed. Nu, „de kruik gaat zoolang te water totdat zij breekt" en „vorstengunst en vogelgezang klinkt heel mooi, maar duurt niet lang!" zeggen oude spreekwoorden. Wij zullen eens zien hoe lang hij nog zoo impertinent den schepter zwaaien zal!



ZESTIENDE HOOFDSTUK.
Prinses Sylvia hield woord. Er werd een „Soirée Musicale" gearrangeerd, welke grooter en prachtiger beloofde te worden dan ooit te voren. De uitnoodigingen waren ten minste in grooten getale rondgezonden en hadden het bevel „gala-toilet" met zich gebracht. Men verbond het geven van dit feest met de komst van den erfprins Karl Theodoor, welke daags te voren dan ook werkelijk zijn intrek had genomen in het hertogelijk paleis. Zooals men hoorde, zou de regeling van den avond zeer eigenaardig zijn en had Sylvia zich er in eigen persoon mee belast; zij had slechts dilettanten uit de hoogste aristocratie verzocht mede te werken, om door hun muzikale uitvoeringen aan haar eigen voordrachten het noodige relie te geven; de tusschenpauzen zouden worden aangevuld door de hofkapel, die het bevel had in den aangrenzenden wintertuin eenige potpourries ten beste te geven, een soort van muziek, die bijzonder in Sylvia's smaak viel.
In de kleine zaal naast den wintertuin was een tribune gemaakt, waarop Hare Hoogheid voor het eerst voor een meer uitgebreiden. doch zeer exclusieven kring zou optreden. De glazen wand, die de concertzaal van den wintertuin scheidde, was teruggeschoven en verleende een vrijen blik in het weelderige groen der palmen en andere tropische planten, die in schilderachtige groepen bij elkaar geplaatst waren.
Ilse von Dienheim had geschreven aan hen, die deelgenomen hadden aan den rit naar de „Marieënhütte," en hun uit naam van haar doorluchtige gebiedster om opgave gevraagd van de respectieve lievelingsliederen.



Hattenheim schreef zeer humoristisch terug, dat hij hare Hoogheid toch onmogelijk verzoeken kon zijn eenig lievelingslied — hij was in dit opzicht eenzijdig evenals de oude Dessauer — „Ich liatt' einen Kamerade" voor te dragen, en dat hij daarom afzag van het voorrecht eener eigene keuze. Verder voegde hij er de verzekering bij, dat elk lied, gezongen door de prinses, voor hem even schoon en onvergetelijk zou zijn!"
„Ik mag dien dikken Hattenheim wel," had Sylvia gezegd, toen Ilse den brief had voorgelezen.
Algemeene stilte heerschte in de rijk verlichte, met gasten gevulde zaal; slechts het kraken van den satijnen waaier, die zacht door de hertogin-moeder bewogen werd, was hoorbaar; voor den concertvleugel had gravin Ange von Lattdorf plaats genomen en accompagneerde Léon d'Ouchy, baron de la Bruyère, die de rij der muzikale voordrachten opende met een wilden, onstuimigen czardas. Vlak voor de tribune waren de vorstelijke personen geplaatst; hertog Franz Eginhard zat naast zijn moeder; dan volgde de erfprins Karl Theodoor, een ernstig man met een vollen donkeren baard en doordringende oogen, in de uniform van het garde-regiment huzaren; links van hem had Sylvia plaats genomen; na haar kwamen prins Detleff en de grootmeesteres en eindelijk de verschillende hofdames, die zich hadden aangesloten, naar gelang haar rang en de étiquette het vorderde.
De jonge meisjes zaten op de laatste rijen achter de echtgenooten der ministers, gezanten en hooge autoriteiten, terwijl geheel op den achtergrond tot ver in den wintertuin, de oude en jonge heeren door elkaar stonden. Naast de tribune, op een canapé tegen den muur zaten de medewerkenden. Ilse, Josephine, Hattenheim en Lehrbach hadden mede daar een plaats bij elkander gevonden.
D'Ouchy overtrof zichzelf, en Ange begeleidde hem meesterlijk; het was als een tooverregen vol gloed en vonken, die de viool van den jongen diplomaat neer deed storten over de hoofden van zijn toehoorders.



„Hij ziet er van avond interessant uit," fluisterde gravin Aosta haar buurman in het oor; „de baron is een geboren kunstenaar, hij doet mij steeds denken aan Paganini!"
De hertogin-moeder gaf het teeken tot een levendig applaus. d'Ouchy's ridderlijke buiging wist Ange op den voorgrond te stellen, als wilde hij bewijzen, dat hij het grootste deel van zijn succes aan haar dankte. Prins Detleff monsterde haar met half toegeknepen oogen: de „koude schoone ' zag blozend als een roos, haar hand scheen te beven op den arm van den jongen Franschman; hij bemerkte den blik, waarmee zij tot hem opzag, toen hij haar naar haar plaats bracht, haalde de schouders op en mompelde: „Nu komt er toch wat leven in de koude, onverschillige trekken."
Daarop trad gravin Aosta aan den arm van Lehrbach aan den vleugel en brilleerde met Chopin. Een aardbei-kleurig zijden kleed met goud geborduurd viel in een langen sleep over de tribune ; een kleine, uit brillanten vervaardigde kolibri voegde zich fonkelend en glinsterend in de donkere lokken van het hooge kapsel. Ook zij oogstte veel bijval, prins Detleff riep zelfs zeer luid: „Bravo! bravissimo!"
Na haar maakte jonkheer Von Brocksdorff zijn compliment en zong met een van angst kloppend hart: „Schau ich mich um in diesem edlen Kreise" en een nieuw lied van Alfred Sormann, „Rosen" genaamd, dat met veel bijval ontvangen werd.
„Laat mij de muziek eens zien," riep Sylvia hem toe; „uit angst heb je dien eenen overgang valsch gezongen, maar anders heb je Sormann alle eer aangedaan!" en zij doorbladerde gedurende het volgend nummer — een trio voor viool, cello en piano — het muziekstuk met veel belangstelling.
Daarna stond de prinses op, nam den arm van haar broeder en betrad, aan de andere zijde geleid door Lehrbach, de tribune; zij voelde zich volstrekt niet verlegen, gedroeg zich even vrij en ongedwongen als anders en praatte en lachte nog luid met eenigen van haar toehoorders.



De kapelmeester overhandigde haar, diep buigend, een muziekboek en plaatste zich daarop voor het instrument, om zoodra zij het teeken gaf, gereed te zijn haar te begeleiden.
Sylvia keerde zich naar den zijmuur en wenkte d'Ouchy toe: „Ik betaal het eerst mijn schuld aan u, omdat gij den besten smaak hebt van den geheelen troep!"
De attaché boog gevleid; daarop gaf Hare Hoogheid een teeken en ving aan „Meine Ruh' ist hin, mein Herz ist schwer,' het spinlied van Gretchen, te zingen, dat d'Ouchy uitgekozen had.
De prinses zong het lied wegsleepend schoon. Men had het niet mogelijk geacht, dat die harde, scherpe stem zoo teeder, zoo weemoedig, zoo jzacht kon klinken, — dat een zoo diep, door hartstocht ontwaakt gevoel, haar zoo bezielen kon. Graaf Lehrbach had Sylvia meermalen hooren zingen, maar nooit was hij zoo getroffen geworden door den gunstigen invloed, welke de toovenares Muziek op haar uitoefende, nog nooit was hem de wilde amazone zoo beminnelijk, zoo lieftallig voorgekomen. Hij zag haar nadenkend aan; wel bewonderde hij haar, maar toch was de blik, dien hij op de schitterende, in wit fluweel gehulde gestalte vestigde, buitengewoon koel.
„Zij is slim," dacht hij: „tegenover haar zit de erfprins en wenkt met een kroontje; dat merkt men." Daarop wierp hij een blik op Josephine, die aan zijne andere zijde naast Hattenheim zat; zijn oog viel op den blanken arm en het lieve jeugdige gezichtje van Ganzen-Lize, die vol verrukking luisterde naar de betooverende muziek. Ook prins Detleff zag vaak naar haar kant, en Hattenheim zat zoo trots naast haar en zag de menschen zoo uitdagend aan, als wilde hij zeggen: „Zij is mijn! Graaf Günther von Lehrbach was een dwaas, dat hij zich haar ontnemen liet!"
Deze wierp het hoofd trotsch in den nek. „Je bent er nog niet!" dacht hij eri sloeg er geen acht op, dat prinses Sylvia haar lied ten einde had gezongen, dat er een plechtige, eer-



biedice stilte heerschte en slechts prins Karl Theodoor opstond, naar de tribune trad en de doorluchtige chanteuse de hand kuste. Hij schrikte eerst op uit zijn gedachten, toen Sylvia
luid ziin naam riep: . .
Lehrbachl nu komt het nummer dat gij zoo bescheiden
uitgekozen hebt! We zullen je in het vervolg den modernen
graaf met den ouderwetschen smaak noemen. En by
wisselde een snellen blik met Ilse en sloeg het muziekboek
°PGünther was opgestaan en had zwijgend gebogen, daarop keerde hij zich snel naar Josephine en zeide: „Al is het He ook ouderwetsch, mij is het lief en ik weet, dat het het noodlot van twee menschen geworden is. ... o1Mo Vragend sloeg ze haar oogen tot hem op. In hetzelfde oogenblik klonk het schalksch en eenvoudig: „SaheenKnab ein Röslein stehn, Röslein auf der Haide!" Onwillekeurig schrikte Phine, het bloed week uitj haar gelaat, bewegingloos,
als in een droom, staarde ze in de donkere oogen, die vragend
op haar gevestigd bleven. „Sah ein Knab'ein Röslein stehn :
la daar lag weer de zonnige weide voor haar; ze rustte weder
in' het welriekende hooi en zag het klaverblad tusschen de geel geworden bladen van haar boek, ze hoorde den zachten hoefslag in het mulle zand ... ja, toen was de w.ldc: knaap gekomen en met hem dagen van zonneschijn en geluk door geen wolken of schaduwen verduisterd, uren van ongekende vreugde en genot, droomen van liefde en zaligheid. En toen. Toen brak de wilde knaap de heidebloem en vertrad haar onder den voet! In nevel en duisternis verzinkt de lachende zomertijd; een verblindende balzaal dringt zich voor haar oog zij hoort weer de schelle tonen der violen en voelt haar hart ineenkrimpen van smart en gekrenkte trots. „Half ihm doch kein Weh und Ach, müszt es eben leiden." Ja, dat was het eind van het lied, dat was het lot van de arme bloem, wreed uit elkaar gerukt en ter zijde geworpen, stervende onder den voet van den wilden knaap, die zorgeloos en onbezonnen voortstormt door het voor hem zoo zonnige leven,



voortstormt, een duizelingwekkend hoog doel te gemoet.
Josephine zag niet op, haar handen rustten bewegingloos in haar schoot, het schijnsel van het licht viel over haar heen op de paarlen, waarmee haar wazig, kanten kleed bezaaid was, en deed die gelijken op een regen van tranen, die neergestort was op de schoone, treurige heidebloem.
Günther werd haastig door Ilse in beslag genomen. Hattenheim zag echter met een uitvorschenden, bijna doordringenden blik neer op het bleeke gezichtje van Ganzen-Lize.
„Dat was een toon uit den ouden tijd!" zei hij zacht. „Waart gij hem vergeten ?"
Zij zag hem aan; een treurig, weemoedig lachje speelde om haar lippen. „Vergeten? — en zij schudde het hoofd,als wilde zij zeggen: hoe slecht kent gij het hart eener vrouw! Daarop zuchtte ze even. „Er ligt zooveel tusschen den tijd der rozen en het heden — een stormachtige herfst, een winter van koude en ijs — en toch herinnert men zich zoo gaarne het verledene, en men heeft die herinnering dubbel lief, omdat zij het eenigste is wat ons overbleef."
Hattenheim knikte zwijgend voor zich heen; daarop zag hij het jonge meisje plotseling aan en sprak haastig: „Ik zou gaarne eens openhartig met u spreken, freule. Veroorlooft gij mij dat?"
josephine boog bevestigend het hoofd.
De kapel in den wintertuin vulde de eerste groote pauze aan met de Tannhaüser-ouverture en een Fantasie uit „Czar und Zimmermann". Nog nooit hadden de hooge palmen neergezien op een betooverender beeld dan dat van het weelderige, rijkgetooide gezelschap hetwelk zich dezen avond in bonte afwisseling aan hunne voeten bewoog.
Aan den arm der officieren wandelden de jonge meisjes, luid schertsend en vroolijk lachend. Hier stond eene kleine groep diplomaten in druk gesprek; de ordeteekenen pronkten op hun borst, hun hoofden bogen zich naar elkaar toe en werden op die in het oog vallend afgemetene, men zou bijna zeggen, voorzichtige wijze bewogen, waardoor hier en daar



aan de woorden van den spreker de noodige kracht werd bijgezet. Eenigszins ter zijde coquetteerde een jonge kapiteinsvrouw, van wie graaf Lehrbach beweerde, dat men zes kop thee op haar onderlip kon presenteeren, met den superieur van haar man, een zeer ijdelen majoor, wiens grootste gebrek was, dat hij elke vleierij uit den mond van de eene of andere schoone op de meest welwillende manier omzette in een waardeerende gedraglijst van den respectieven echtgenoot. Aan den anderen kant vertelden twee oude generaaisweduwen elkaar het laatste nieuwtje. „Schande, schande," glinsterden de kleine oogjes in de gerimpelde gezichten, en niemand zag het de handen, die zoo onschuldig den waaier heen en weer bewogen, aan, dat zij meedoogenloos den staf braken over een hunner naasten.
Prins Detleff stond reeds langen tijd te praten met een jonge dame. „Ge neemt alles weder met zulk eenen doordringenden blik op, dat het er veel van heeft, als waart ge weer op maraude voor een nieuwen roman. Raad ik goed ? De blondine knikte lachend: „Er vallen vele offers, Uwe
Hoogheid!"
„Is het waarlijk?" Kom ik er ook in?'
„Dat zou ik niet durven wagen!"
„En waarom niet? Waag het maar gerust, schilder mij net zooals ik ben; ik verzeker u, dat gij met zoo n aardigen kerel, als ik ben, furore zult maken!"
„Tu 1'as voulu, George Dandin!"
Op twee stoelen, welke tegenover de plassende fontein, tegen bloeiende oranje- en amandelboomen teruggeschoven waren, zaten Josephine en Hattenheim verdiept in een ernstig gesprek; het jonge meisje hield het hoofd naar beneden gebogen, bewoog werktuigelijk den waaier tusschen haar vingers en haalde moeielijk adem; de officier naast haar, met de goedige, vriendelijke oogen en het roode eerlijke gelaat, sprak snel en ep gedempten toon.
„Gij weet, dat Lehrbach mij zijn vriend noemt, en dat ik hem met recht op dien naam, tegelijkertijd de heilige belofte



gegeven heb, in elke omstandigheid van zijn leven een waar vriend voor hem te zullen zijn. Ik stel echte vriendschap hoog, ik houd haar in eere en heb haar een groote plaats in mijn hart ingeruimd. Waaraan zou ik mij anders hechten? Liefde behandelde mij steeds als een stiefkind!" Met een weemoedigen lach schudde hij het hoofd, toen Josephine met een snelle beweging het gelaat ophief om hem haastig in de rede te vallen. Dan vervolgde hij met eenige verheffing van stem:
„Wat ik eenmaal ben, ben ik met geheel mijn ziel, en niemand die mij ooit zijn vertrouwen schonk, zal zich in mij bedrogen zien; daarvoor is Reimar von Hattenheim veel te nauwgezet! Ge ziet dus wel in, freule, dat het mijn heilige plicht is over Günthers geluk te waken, en wanneer ik u verzoek mij daarbij behulpzaam te zijn, zult ge het mij niet weigeren, is het wel?"
„Waarom moet gij het geluk van uw vriend beschermen? Loopt het dan gevaar?"
Hattenheim staarde nadenkend naar den grond.
„Herinnert ge u ons gesprek in het Lehrbachsche park? Het „gelukskind" Lehrbach was er het onderwerp van. Ik sprak toen reeds de vrees uit, dat de voortdurende, al te felle zonneschijn het hart van mijn vriend zou doen uitdrogen tot een woestijn van oppervlakkigheid, geblaseerdheid en verveling. Giinther is te midden van geluk opgegroeid; hij is een goed mensch, met vele kleine gebreken, die dreigen hem over het hoofd te groeien; hij heeft een edel hart, maar het is wat zwak van karakter.
„Te veel zon, te veel geluk is niet goed. Eerst als het gelukskind het harte bloedt, bemerkt hij, dat dat hart in zijn boezem klopt; eerst als hij geleerd heeft te weenen, ziet hij met helderen, klaren blik de wereld in. Er zijn bittere, zure druppels toe noodig om den menschen het rooskleurige waas uit de oogen te wasschen, dat hen zoo kortzichtig maakt! En vergeef mij, wanneer ik een vraag tot u richt, die misschien onbescheiden klinkt; uw vriendelijkheid en de duizende



bewijzen van het vertrouwen, dat ge in mij stelt, geven er mij eenigszins het recht toe, ik beschouw mij als uw vriend!" Reimar streek het blonde haar over zijn voorhoofd;blijkbaar kostte het hem veel moeite te spreken: hij toch was gewoonlijk niet rad met de tong en nu waagde hij zich plotseling
aan diplomatische kunststukken.
Josephine zag hem ernstig aan; haar stem beefde van ontroering. „Ja, gij zijt een goed vriend voor mij geweest, Von Hattenheim! Wie heeft meer aanspraak op dien naam dan gij? Spreek openhartig. Ik zal u, welke vraag gij mij
ook stelt, antwoorden."
Hattenheim wachtte even en boog het hoofd dieper, „uünther heeft u in Grosz-Stauffen veel oplettendheid bewezen: —
was hij u onverschillig?"
„Neen," klonk het kalm en rustig van hare lippen.
„En is hij u nu nog niet onverschillig?"
Phines gelaat zag even kleurloos als de witten kanten van haar kleed, doch zij antwoordde: „Neen, ook nu nog niet; mijn hart is een wonderlijk ding: het kan zelfs in den winter niet vergeten, dat het zomer geweest is."
„De tijd gaat snel voorbij: spoedig draagt de aarde weder bloemen en begroet een nieuwen zomer; ook gij gaat door sneeuw en ijs de komende lente te gemoet. Günthers ijdelheid krenkte uw trots bij het eerste wederzien. Zijt ge nog altijd boos op hem om dat oogenblik van zwakheid? Het was wel is waar zeer leelijk, maar toch zeer menschelijk
Zij schudde glimlachend het hoofd. „Boos? Neen! Slechts onverstandige kinderen klagen, als zij zich steken aan den doorn der roos. Ik ben hier bijzonder oud en verstandig geworden, en daar ik aan de strenge meesteres, ervaring in de school van het leven, mijn leergeld betaald heb, gaf zij mij als troost de berusting, die ons leert ons lot geduldig en zonder
morren te dragen."
Hattenheim hield een oogenblik de hand voor de oogen en ging na een korte pauze voort: „Mijn vriend doet alles om zijn onrecht tegenover u goed te maken. Hij tracht u veel te



ontmoeten: zijn het weer de oude, schoone woorden uit Stauffen, die hij tot u richt?"
Een lichte blos teekende zich op Phines gezichtje, doch zij ontweek zijn blik niet.
„Ja — doch niet zoo openlijk als vroeger."
„En gij?"
„Ik ? Ik hecht geen geloof meer aan die woorden."
„Dan doet ge Günther onrecht!" Hattenheim richtte zich op en zag haar met een overtuigenden blik aan.
„Onrecht? Verlangt ge, dat ik na de ervaring, die ik opdeed, zulke holle klanken nog gelooven zal? Die tijd is voorbij, Von Hattenheim!"
„De tijd en de menschen veranderen! En nu kom ik weder terug op hetgeen ik daar straks zeide. Günther heeft alle goede eigenschappen in zich om een uitstekend mensch te worden; zij sluimeren echter, — het geluk gunde hem den tijd niet om tot ontwikkeling te komen ; — daarom moeten zij eerst gelouterd worden door verdriet en smart — en dat verdriet heeft reeds heimelijk de hand op zijn schouder gedrukt. — Günther heeft u lief, en ditmaal niet alleen met woorden "
Een gelukkig lachje vloog over Phines gelaat.
„Lang heeft hij gestreden," ging Reimar haastig voort en zag neer op het goudkleurige, glinsterende zand; „eerst was het zijne ijdelheid, zijne trots die triumf wilde vieren overu; daarbij kwam zijn ijverzucht op mij, die het waagde hem in den weg te staan; doch nu is het hartstochtelijke liefde geworden, die nog wel tegen zichzelf strijdt, doch die de eenige is, die ooit de overwinning behaalde op zijn hart. Het vuur, waarmee hij speelde, heeft hem aangetast, en het is mijn plicht de vlam, die in zijn hart woedt te bewaken en aan te wakkeren, opdat ze geluk en vrede zal brengen. Want loutert deze liefde Günthers hart niet. dan wordt hij nooit een ander mensch. Nog heeft hij u niet lief, zooals hij u beminnen moet. Zoo gij dus die liefde beantwoordt, verberg het hem dan nog, -gij hebt zijn geluk in uw hand; — wat ook zijn blikken of woorden u mogen zeggen, blijf zooals



ge waart; bedenk, dat uw onverschilligheid het scherpste wapen is, dat ge bezit. Günther is jaloersch op mij; doe alles om hem in dien waan te versterken, dat ge voor hem verloren zijt, en wees overtuigd, dat dit de eenige weg is om hem te doen worden, gelijk wij beiden wenschen. Hul u nog slechts korten tijd in sneeuw en ijs; ge verdient er een zomer vol
geluk en vrede mee."
Josephine had nauwelijks den inhoud zijner woorden begrepen _ het ruischte en gonsde haar door het hoofd, als waren de lenteboden op zilveren vleugelen door woud en veld gekomen, als schudden zij de sneeuw van de kale takken en de ontluikende knoppen, om de wijde wereld met luide juichtonen te verkondigen dat de Mei gekomen, de winter voorbij was!
Over het zand klonk het zachte ruischen van een sleep; Ange en baron d'Ouchy traden nader en deden Phine opschrikken. „Ik dank u voor uw bewijs van vriendschap, mijnheer Von Hattenheim," zei ze snel en opgewonden; „ik zal mij uw woorden herinneren en trachten ze na te komen.
Daarop keerde zij zich naar Ange, die naar haar toe getreden was en haar vragend aanzag. „We zochten u," glimlachte Ange, „het concert begint weer — en zoo schitterend, dat ge niets verzuimen moet: Von Reuenstein speelt cither!"
„Juist — en barones Von Tessin joedelt erbij, klonkLehrbachs stem achter haar. Hij ging met Sylvia in stormpas naar de zaal terug, wendde nog eenmaal het hoofd om en knikte Phine vroolijk toe.



ZEVENTIENDE HOOFDSTUK.
Zooals Ange gezegd had, liep de pauze ten einde; men maakte in de zaal aanstalten het concert weder een aanvang te doen nemen, de gasten verlieten den wintertuin en zochten hun plaatsen weder op.
D'Ouchy was aan Phines zijde getreden en ging eenige oogenblikken zwijgend naast haar voort. „Zou ik het genoegen mogen hebben u naar tafel te geleiden?" vroeg hij kortaf.
„Zeker, als de plaatsen ten minste niet vooruit bepaald zijn."
Hij zag haar bijna verwonderd aan; nauwelijks had hij op een toestemming durven hopen.
„Alleen de oudere gasten soupeeren met Hunne Hoogheden; voor de jongelui zijn kleine tafeltjes in de galerij gedekt, en hen laat men van avond vrij in hun keuze. Wenscht ge in de nabijheid van Hattenheim te zitten?"
Josephine zag met een verbaasden blik d'Ouchy aan. „Ik zie graag vrienden om mij heen, maar bepaald noodzakelijk is het niet."
„Ik dacht er u een genoegen mee te doen!"



„Het is heel vriendelijk van u; misschien maak ik andermaal gebruik van uwe goede bedoeling."
Daarop traden zij de concertzaal binnen. Von Reuenstein zat reeds aan een klein tafeltje voor zijn cither, waaraan hij zeer zenuwachtig en opgewonden „Hoch voni Dachstein" onttokkelde; angst deed hem er tusschenbeide naast slaan, doch de buiging, waarmee hij zijn geëerd auditorium dankte voor de toejuichingen, was langer en treffender dan het geheele muziekstuk.
De hertogin-moeder knikte hem genadig toe en prinses Sylvia bewees hem de gunst met te vragen, hoeveel snaren er gedurende zijn voordracht gesprongen waren. Natuurlijk kwam dit van Lehrbach, die aanmatigender was dan ooit. Doch beter was het, deze kleine spotternijen te verdragen, dan geheel genegeerd te worden; de menschen achter in de zaal zagen slechts dat de prinses met hem sprak en hij gevleid glimlachte. Ergo: hoeveel éloges hem toegezwaaid werden, kon men daaruit niet opmaken; daarmede troostte zich de ordonnance officier, — doch wierp terwijl hij diep voor Sylvia boog, een nijdigen blik op Günther.
Weder was een pauze ingetreden; met een verlicht zuchtje waren allen opgestaan en hadden zich naar den koelen wintertuin begeven. Sylvia had zich weer een nieuwen gril in het hoofd gehaald — men zag haar langen tijd tusschen de bloeiende heesters en boomen heen en weer wandelen, vertrouwelijk leunende op Ganzen-Lizes arm. Zij toonde aan de kleine Von Wetter haar gunst op een in het oog loopende wijze, en Ilse vertelde met een boosaardig gezicht, dat Hare Hoogheid kort geleden Günther beknord had over zijn schetsen, die veel te overdreven waren, en hem gezegd had, dat zijn gedrag tegenover de familie Von Wetter volstrekt niet gentlemanlike geweest was — dit laatste plaatste Lehrbach ook tegelijk in een slecht licht: — hij was toch zoo vriendelijk op Grosz-Stauffen ontvangen, en als dank daarvoor had hij de arme menschen door zijn bespottelijke teekeningen belasterd en tot de risée gemaakt van de geheele resi-



dentie. Josephine was waarlijk allerliefst — vooral haar moedig rijden had het hart gestolen der prinses; — maar nu moest zij, wilde zij dat Hare Hoogheid geloof zou hechten aan haar genegenheid, breken met de katholieke. Zij was een te getrouwe gast van Maria Christina; èn het paleis èn het paviljoen beiden tot vriend te hebben, — dat ging niet 
Dit alles was een bijzonder interessant onderwerp voor de groote menigte; men rekte de halzen uit, men luisterde met ingehouden adem, doch men had als antwoord steeds zijn grieven tegen den protégé Lehrbach, want menigeen jeukten de vingers om den verwenden prins Fortunatus eindelijk den zegepalm uit de hand te kunnen rukken. De tijd om openlijk zijn meening te zeggen en partij te kiezen was echter nog niet daar; ijverzucht en nijd waren reeds lang in het duister aan het werk geweest en hadden de mijn gelegd, die slechts op een vonk wachtte om te ontploffen onder de voeten van het gelukskind; hij had zich te veel vijanden gemaakt en het den menschen te zeer doen gevoelen, dat hij de bevoorrechte was; nu echter bogen allen nog den rug voor den minister, de rechterhand van den Hertog en diens zoon, ofschoon zij de tanden knarsten. Slechts gravin Aosta koos partij tegen Ganzen-Lize en werkte Josephine tegen, waar ze maar kon; doch haar gif vond geen dankbaren bodem, integendeel, men lachte ietwat spottend en men knikte elkander veelbeteekenend toe. Het luidst weerklonk de lach van prins Detleff, die zijn nieuwen harddraver „Ganzen-Lize" doopte, een hulde, die veel tongen in beweging bracht.
Toen Sylvia een eind maakte aan haar wandeling met freule Von Wetter, om den erfprins al de détails van de verloren weddingschap te vertellen, stak Ilse haar hand door Phines arm en sprak eveneens zeer vertrouwelijk met haar. Eigenlijk was het haar te doen, om te weten te komen waarover Hare Hoogheid gesproken had, en verder wilde zij den menschen het geloof ontnemen, dat ze jaloersch was, daarvoor was ze te geblaseerd en te slim, — ofschoon zij niets verzuimde om het heft in handen te houden.



Eindelijk bracht zij Ganzen-Lize naar een half ronde bank, waar verscheidene jonge dames en officieren plaats genomen hadden en onder het gebruik van ananas-ijs een levendig
gesprek voerden.
Ilse liet zich neervallen naast Clodwig, hield haar armen op haar rug en leunde met het hoofd achterover op de bank. „Zoo, kinderen, alweer aan het ijs? Ik begrijp niet, wat jelui aan dat koude, zoete goed vindt. — He, James, breng mij eens wat hartigs!" De lakei wilde heengaan om het bevel ten uitvoer te brengen; Clodwig en zijn vrienden verdedigden ten hoogste vermaakt hun ananas-ijs.
Josephine had een plaats gevonden op den hoek van de bank, hetgeen haar gelukkigerwijze eenigszins buiten het algemeene discours sloot; daarbij werden de menschen om haar heen zoozeer in aanspraak genomen door hun eigen genoegen, dat ze geen tijd of belangstelling voor anderen hadden.
Het orkest speelde een phantasie uit verschillende opera s; soms weerklonken de tonen zoo luide, dat zij het gelach der om haar heen zittenden overstemden.
„Waar denkt ge aan?" klonk het plotseling zacht vragend
aan haar oor.
Verschrikt zag Josephine op: achter haar, geleund op de bank en omgeven door de van bloesems zware takken, stond d'Ouchy. Hij boog zich voorover en lachte om haar schrik. „Gij geloofdet zeker op dit ongenaakbare plaatsje verborgen te zijn voor elks blikken en waart van plan alleen aan uw eigen gedachten audiëntie te geven ? Hoe slecht kent ge nog de diplomaten, wier plicht het is, het onmogelijke mogelijk te maken!"
„Zoolang de hinderpalen slechts uit bloemen bestaan, is die verdienste zoo heel groot niet!"
„Hoe wreed kunt ge toch iemands illusies verstoren! Onze tijd is helaas te beschaafd om ons op den weg tot het geluk met draken en reuzen te doen strijden. De moderne ridders voeren geheel andere wapenen dan de voorvaderen uit Andromeda's tijd." 1C
Ganzen-Lise.



Josephine zag hem plagend aan. „En waarmee hebben dan onze ridders zonder vrees of blaam te strijden?
„Met hun geweten," was het zonderlinge antwoord. „De heiden uit vroegere tijden waren tegenover een vijand van vleesch en bloed gesteld, dien zij met een scherp zwaard met één slag terneer konden vellen; het gold dan een strijd op leven of dood. Dat is het eenige goede wat ons uit den goeden ouden tijd overgebleven is. Tegenwoordig is het geen afzichtelijk monster, dat zich tusschen twee menschen dringt, maar een glinsterend spooksel met een lachend gelaat, een demonische mom, die eiken stoot op haar metalen pantser doet afstuiten: het is het goud, dat onze eeuw beheerscht."
„En kan men zich het goud niet verwerven?" vroeg het jonge meisje, met een bijna angstigen blik op haar gelaat. „Waartoe is de arbeid er, als hij niet het zinnebeeldig zwaard is, dat de monsters goud en zilver in het stof doet buigen ? Léon d'Ouchy lachte bitter.
„Weet gij, wat het zeggen wil, zijn brood met eigen hand te moeten verdienen? Het zwaard „arbeid is stomp en zwaar als lood; het behaalt de overwinning niet met één slag, doch verlangt tot loon voor zijn dienst een geheel menschenleven, de jeugd en de beste krachten van den man! Wat baat mij echter een overwinning, wanneer mijn haren grijs geworden zijn; 's levens Mei is dan voorbij, het hart is dor en koud - en . . plotseling hield d'Ouchy op, streek zich met de hand over het voorhoofd, en staarde dan op het ietwat bleeke, jeugdige gezichtje, dat hem aanzag als scheen zij zijn zonderlinge woorden niet te begrijpen.
„Waarom zaagt ge mij daar straks, toen ik speelde, zoo aanhoudend aan? Ik voelde, dat uw blik op mij gevestigd
was." „
„Gij hebt nog nooit zoo schoon gespeeld als van avond,
was het onbevangen, openhartige antwoord, „en men ziet iemand, die de kunst verstaat hart en ziel als te betooveren en gevangen te houden door zulke heerlijke tonen, gaarne in het gelaat: het is mij steeds als zal ik er het teeken vinden,



dat God zijn uitverkorenen op liet voorhoofd drukte.
„Ik ben geen uitverkorene, freule: ik ben zonder eenig talent geboren; wat ik kan, is het resultaat van stalen vlijt, — en dan, van avond inspireerde mij uw blik; ik speelde slechts voor u, zag niemand dan u!"
Daar weerklonk de muziek weder door de hoog gewelfde ruimte van den wintertuin; Josephine schrikte onwillekeurig, het was dezelfde melodie, die haar eenmaal zoo vervolgd had in haar droom.
„Hoort ge?" vroeg d'Ouchy, „Carmen — L'amour est enfant de Bohème. Hoort ge dat lied even gaarne als ik? Voor mij heeft het een bijzondere aantrekkelijkheid, — zeker omdat er ook Zigeunerbloed door mijn aderen stroomt!"
„Zigeunerbloed ?"
„Niet waar, dat klinkt vreemd, en toch is het waarheid. Mijn voedster was een Zigeunerin, een donkere, wilde vrouw, met fonkelende oogen en een hartstochtelijke voorliefde voor goud; steeds droeg ze glimmende, schitterende ketenen en ringen om hals en armen; dat was het eerste wat ik van de wereld aanschouwde. Wij woonden toen op ons kasteel in Bretagne; geen enkele jonge vrouw woonde er in onze omgeving. In den nacht, dat ik geboren werd, flikkerden echter
Zigeunervuren buiten den slottuin en onder de vensters van het kasteel dansten en speelden de donkere kinderen van het vrije volk. Mijn moeder stierf en veel goud bewoog Almaciata de trappen te bestijgen en de plaats te vervangen der ontslapen vrouw. Zoo werden mijn wiegliederen zangen vol hartstocht, mijn eerste speelgoed de rinkelende munten op Almaciata's boezem; zoo was het eerste woord wat ik stamelde, een vreemde, geheimzinnige taal. Daarop, toen de



leege geldkist van mijn vader niet meer in staat was mijn verpleegster met gouden ketenen te binden, vluchtte zij —, en ik groeide op tot een wilden, onstuimigen knaap."
„Hoe kwaamt ge naar Duitschland ?" vroeg Josephine in
gedachten verdiept.
„Laat mij u dit een ander maal vertellen," fluisterde hij; „ik had nog een vraag aan u, en de tijd is kort." Zijn blik vloog over de om hem heen zittenden; allen waren zt(.r vroolijk en geheel met zichzelf bezig.
„Een vraag aan mij?" herhaalde Josephine opziende.
Zijn oogen ontmoetten de haren. „Zijt ge verloofd met
Hattenheim?" vroeg hij.
„Met Hattenheim?" Onwillekeurig zag freule Von Wetter hem lachend in het gelaat, daarop boog ze blozende het hoofd; op een kleinen afstand zag ze Lehrbaclt met Angt staan praten, en voelde dat zijn blik op haar rustte.
D'Ouchy bemerkte het niet; een gelukkige glimlach vloog over zijn gelaat, hij boog zich nog dieper voorover en sprak haastig: „Ik dacht, — ik wist het! Het mocht, het kon niet zijn! Uw hart behoort een ander, die slechts ééne gedachte heeft, slechts één geluk kent: u! Waarom schrikt ge? Laat mij uw geheim raden, dat toch ieder uwer blikken, ieder uwer woorden verraadt; uw ziel is een open boek. Blijf getrouw, geloof me, wees nog slechts eenige dagen sterk: het geluk heeft met ons zijn laatste woord nog niet gesproken; liefde overwint altijd. Nog slechts één woord, Josephine: vertrouw mij en beloof mij te doen, wat ik u zoo even vroeg. Zijn gelaat was hoogrood gekleurd; met fonkelende oogen en bevende lippen wachtte hij een antwoord. „Mais si je t aime, prends garde a toi!" klonk het waarschuwend van het orkest.
Als in een droom zag Josephine hem onthutst en verward aan. Hoe wist die man, dat ze Günther liefhad? Hoe had hij kunnen raden, wat zij verborgen hield in het diepst van haar hart, wat buiten Hattenheim geen sterveling wist! Was hij Lehr'bachs vriend? Sedert wanneer? Nooit te voren had zij



dit bemerkt of er iets van gehoord, en nu op eenmaal viel haar een sluier van de oogen en onthulde haar zoo iets ongeloofelijks! Ook toen met die bloem had hij in Günthers belang besproken, en nu nam hij weer zijn partij op. Hoe vele onverwachte dingen bestormden haar vandaag? Angst en geluk snoerden haar keel toe, zij kon niet spreken. Üe muziek was ondertusschen verstomd. Ilse von Dienheim stond op en riep luide haar naam.
„Josephine, uw antwoord!" klonk het gejaagd van d'Ouchy's lippen. Zij zag hem gelukkig, vol vertrouwen aan, knikte hem zwijgend toe en legde haar hand op llses arm. Zij zag niet de uitwerking van haar antwoord; met vlugge schreden trad ze naar de concertzaal, waar Sylvia tot slot nog twee liederen ten beste zou geven. Weldra trad Günther aan haar zijde om haar te vertellen, dat gravin Lattdorf hem verlof had gegeven als nietwerkend lid op de muziekavonden te komen ; hij zou nu dikwijls een gast zijn op Villa Carolina.
Sylvia was haar lied begonnen, doch op het voorhoofd van Karl Theodoor lag een schaduw, die men er te voren niet bemerkt had; hij scheen eenigszins ontstemd van af het oogenblik, dat Sylvia hem het verhaal had gedaan van den wedren. Misschien ook was het hem te warm in de zaal.
Met ingehouden adem luisterden allen. In den wintertuin echter zat Léon d'Ouchy onder de wuivende varens en de bloeiende gardenia's; hij hield het hoofd op beide handen geleund en staarde peinzend voor zich uit: door zijn ziel klonken de oude, wilde Zigeunerliederen, voor zijn oogen schitterde het als eenmaal het roode goud op Almaciata's boezem.



ACHTTIENDE HOOFDSTUK.
Josephine had gevolg gegeven aan een uitnoodiging van Maria Christina en was in het paviljoen thee gaan drinken, om met Hare Hoogheid te spreken over een verloting, welke deze gearrangeerd had ten bate van het stedelijk armenhuis.
Freule Von Wetter verheugde zich in hooge mate over de genegenheid welke de Katholieke haar toedroeg, tot groote verwondering der tegenpartij, die dadelijk gezien had, dat het jonge meisje niet overvroom was of neiging toonde diakones te worden. Integendeel, Ganzen-Lize was bijzonder levenslustig, bezocht de kerk volstrekt niet geregeld en verheelde het voor niemand, dat zij er absoluut geen genoegen in vond, behulpzaam te zijn in de breischolen of hospitalen. Men zag haar nooit in de liefdadigsheidsgestichten der hertogin.
„Hoe is dat mogelijk? Hoe kunnen die beiden harmoniseren?" vroeg men zich af.
Freule Von Wetter gaf daarvan een zeer eenvoudige uitlegging. „Hare Hoogheid oordeelt het een onrecht iemand in zijn godsdienst niet vrij te laten, en wanneer men uit zichzelf de behoefte niet gevoelt zich nuttig te maken in den dienst der kerk, dwingt zij er niemand toe; gedwongen weldaden brengen geen zegen. Ook meent zij, dat ik nog te jong ben om mij te wijden aan het verplegen van zieken en het bezoeken van armen. Het is nu nog de tijd om te dansen en vroolijk te zijn; het leven doet spoedig genoeg zijn ernst gevoelen. Een geloovig hart en een opgewekte geest zijn Gode even welgevallig als zuchtende gebeden en boetedoeningen.
Men haalde dan de schouders op, alsof men Josephines



woorden niet geheel begreep; men had zeker verwacht, dat freule Von Wetter op een goeden dag als „Zuster" uit het paviljoen zcu zijn te voorschijn gekomen, want Maria Christina was immers een fanatieke heilige, die zelfs haar eigen kind op het altaar der barmhartigheid geofferd had. ledereen wist immers, dat de kleine prinses de doodelijke ziekte, die haar ten grave sleepte, opdeed in een gasthuis, waarheen Maria Christina haar mee genomen had. Men beschouwde dus die vriendschap met de grootste belangstelling.
Het beraadslagen der dames had langer geduurd, dan men gedacht had; de zon die op den korten Februaridag even door de wolken gebroken was, had reeds lang afscheid genomen en enkele sterren schitterden reeds aan den donkeren, bewolkten hemel.
Josephine was de laatste, welke vertrok. Hare Hoogheid had haar met enkele vragen betreffende haarzelf eenige minuten langer bij zich gehouden.
De lakei der Lattdorfs stond met een lantaarn in de vestibule te wachten; de hofmaarschalk was aan het hof ontboden en dus met het rijtuig uitgereden. Josephine vond er een genot in door het donkere, stille park te gaan, wanneer de wind door de takken blies en de hooge dennen deed ruischen; het klonk als een stem uit Stauffen en herinnerde haar het lieve, oude „tehuis".
Dicht gehuld in haar bonten mantel spoedde het jonge meisje zich voort over den eenzamen weg. Hendriks lantaarn wierp een roodachtig schijnsel op de slanke gestalte en op de beuke- en pijnboomen, die aan beide kanten de laan begrensden. — Nadat Josephine eenige oogenblikken was voortgegaan, wierp zich de schaduw van een man tusschen de boomen, en trad een gestalte met de woorden: „goeden avond, freule Josephine,'' dicht aan haar zijde.
Het was Lehrbachs stem; verschrikt zag het jonge meisje op.
„Gij hier? Op dezen tijd? Met dit weer?"
„Zooals gij ziet! But my little self .... Staat ge mij toe, dat ik u begeleid ? Het is laat geworden, men heeft van avond



een lange vergadering gehouden „in den heiligen Hallen
„Hoe wist ge, dat wij bij elkaar waren?" Josephine zag hem verlegen aan; het schijnsel der lantaarn viel op zijn lachend gelaat, de wind deed zijn jas hoog opwaaien.
„Ik weet alles."
„Voert uw weg ook naar Bellevue?"
„Ik begeleid u, waarheen ge mij beveelt."
„Ik zou u niet gaarne ophouden."
„Laat ons dan gaan.''
Er klonk een zonderlinge toon in zijn anders vroolijke stem. Josephine schreed zwijgend naast hem voort; de dorre bladeren aan haar voeten werden dwarrelend door den wind opgestuwd.
„Op de laatste soiree hebt gij mij geheel genegeerd!'" zeide hij plotseling kortaf.
„Waarlijk? Dat was mijn bedoeling niet '
„Gij wordt zooveel in beslag genomen, dat er voor oude vrienden geen tijd overblijft," klonk het bitter.
„Dat is onrechtvaardig van u, graaf; Von Hattenheini heeft mij dit nooit verweten."
Zij zeide dit heel koel, drukte haar handen tegen haar hart en speelde haar rol voortreffelijk.
„Hattenheim! — Hahaha — natuurlijk Hattenheim! De dikke heeft zich niet te beklagen over een stiefmoederlijke behandeling van u! Bij elke gelegenheid, die zich voordoet, staat ge hem toe aan uw zijde te zijn. Waarom hebt gij mij, dien ge even lang en, zooals ik dacht, beter kendet dan Reimar, nooit, ook geen enkele maal dat voorrecht gegund?'
„Men moet voorzichtig zijn, graaf; er zijn menschen, wier smaak zoo verfijnd is, dat een eenvoudige veldbloem hen in pijnlijke verlegenheid zou brengen! Gij, die gewoon zijt, uw diensten te wijden aan de koningin van alle bloemen, de roos, gij kunt onmogelijk de onaanzienlijke, eenvoudige heidebloem uit Stauffen gemist hebben."
Glinther lachte ietwat geërgerd. „Een zeldzame bloem die zoo vele scherpe doornen draagt!" Daarop gingen zij weer



een tijdlang zwijgend voort door het duistere stille park,
„Welken dans zijt ge van plan morgen op liet bal van den Engelschen gezant voor mij open te houden?"
De maan brak door de wolken en bescheen haar spotachtig lachend gelaat.
„De polka voor den cotillon!"
Kletterend sloeg zijn sabel tegen den grond; de hand, die het gevest hield, balde zich tot een vuist.
„En waarom juist dien?"
„Omdat het noodlot helaas niet wilde, dat wij dien op mijn eerste bal samen dansten, en omdat gij dat toen zoo zeer betreurdet."
Niet de minste bitterheid klonk in hare woorden.
Lehrbach antwoordde niets, doch liep eensklaps zoo verbazend snel, als wilde hij den stormenden, loeienden wind met beide armen omvatten.
Daar Jo;ephine rustig bleef voortgaan, matigde hij spoedig zijn schreden.
„Geef mij den cotillon," smeekte hij teeder.
Phine boog het hoofd dieper. „Het doet mij leed, maar die dans behoort voor de nog komende bals aan Hattenheim."
Wederom lachte hij gedwongen, trad dicht naast haar en boog zich naar haar toe.
„Sedert het concert van eergisteren, toen men Reiinar zoo lang in den wintertuin met u zag fluisteren, wordt er verteld dat het een fait accompli is, dat gij beiden verloofd zijt! Om dit uit uw eigen mond te vernemen, heb ik twee uren voor het paviljoen staan wachten, en ik zou daar gebleven zijn tot den volgenden morgen, indien de hertogin u den geheelen nacht bij zich gehouden had! Freule . . . hij greep haar hand en omsloot die zóó vast, dat de vingers haar pijn deden, „zeg mij: is het waarheid, — heeft Reimar dat gewaagd ? Hebt ge hem uw jawoord gegeven ? Is het mogelijk, Josephine, dat ge de verloofde van dien man zijt?"
Driftig en trotsch trok zij haar hand terug.
„Wie heeft u het recht gegeven, mij die vraag te doen ?



Wie gaf u het recht u te mengen in mijn aangelegenheden ?"
Met opgeheven hoofd, ongenaakbaar als een koningin stond ze voor hem; het zilveren maanlicht viel op het bleeke ontroerde gelaat, waaruit de donkerblauwe oogen hem verontwaardigd aanzagen.
„Welk recht?" Hij beet zich op de lippen. „Ik dacht, dat een vriend zich dat recht wel aanmatigen kon."
„Wat gij denkt, is voor mij volstrekt geen maatstaf, — ik geloof over mij zeiven te kunnen beschikken, zonder u daarvoor rekenschap schuldig te zijn. Het begrip van vriendschap gaat in uw oogen zeer ver; toch is er niet altijd het voorrecht van de vertrouwde raadgever te zijn aan verbonden. Beschouwde ik u als zoodanig, zeker had ik u er mededeeling van gedaan, ook zonder dat gij die van mij eischtet; daar ze evenwel achterwege bleef, ziet gij duidelijk welke plaats gij in mijn oogen tegenover mij inneemt."
Als vastgenageld bleef Günther staan.
„Dit antwoord is duidelijk," sprak hij zacht en treurig, „en wat het pijnlijkste is, ik heb het verdiend! — Vaarwel, freule, vergeef mij de onbetamelijke woorden, die ik sprak, — als ge mij ten minste nog rekent onder de menschen, wien men een plaats inruimt in zijn herinneringen."
Daarop groette hij kort, boog het bleeke gelaat en verdween in de donkere lanen van het park.
Boven in haar eenzame kamer lag Josephine geknield voor haar bed; heete tranen vielen op haar gevouwen handen.
Met het hoofd in de hand geleund en de korte Duitsche pijp tusschen de tanden zat Hattenheim in zijn kamer te lezen. De hooge groote kachel verspreidde een behagelijke warmte, het licht van de lamp werd gedempt door een groene kap, op een kleine gebeeldhouwde tafel zong de theeketel haar liedje.
Volgens de meening zijner kameraden was Hattenheim een echte „huismusch."



Slechts wanneer hij niet anders kon, bracht hij zijn avonden in het Casino door; steeds waren hem de feesten en het galante leven aan het hof een gruwel geweest, waarvan hij zich, indien het eenigszins mogelijk was, afmaakte. Eerst dezen winter beleefde de residentie, dat Lehrbachs stille vriend zich uit eigen beweging wierp in het bonte gewoel van den „high life" — en men zeide, dat hij zeker wel reden had om zoo „veranderd" te zijn.
Toch kende hij geen grooter genot dan de vredige kalmte binnen zijn vier muren. Vroeger had hij weinig smaak voor lectuur: slechts wetenschappelijke boeken, waaruit hij studeerde voor het examen der militaire academie, het dienstreglement, het nieuwe testament en de liederen van Heine vormden zijn bibliotheek. Toen evenwel zijn studiën een eind hadden genomen, vulde zich zijn boekenkast verwonderlijk snel, totdat deze met zijn afwisselenden inhoud eindelijk zulk een plaats in zijn hart innam, dat hij geen grooter genot kende, dan zijn bibliotheek op alle mogelijk gebied aan te vullen en compleet te maken. Nu eerst leerde hij de waarde van een goed boek kennen, en had hij geen menschen om zich heen noodig; nooit voelde hij zich alleen, daar de koene kloeke gestalten zijner helden en heldinnen steeds zijn stil vertrek vulden.
Reimar was een spaarzaam mensch, — alleen op he.t punt van boeken verkwistte hij veel geld, — en zijn kameraden, die niet begrepen, dat men in andere gedrukte zaken dan in spijskaarten of wijnétiquetten belang kon stellen, gaven hem spoedig den bijnaam van „boekenwurm."
Ook dezen avond zat Hattenheim aandachtig gebogen over een nieuwen „Schmöker," welken hij en passant uit een boekwinkel had medegebracht. De critici werden niet moede er op te schelden en te schimpen; het moest dus wel iets goeds zijn,—reeds uit oppositie trok hij steeds partij voor mishan delde dichters.
Op een paardendek naast de sofa sliepen de beide dashonden, die met Reimars oppasser het huishouden uitmaakten.



De wind streek langs de vensters en huilde door den schoorsteen; op straat was het stil geworden, slechts een enkele, haastige tred weerklonk op het trottoir. Daar werd de huisdeur opengestooten en met een smak in het slot geworpen, en in hetzelfde oogenblik weerklonken schreden op den corridor tot vóór Reimars deur.
Verwonderd richtte Hattenheim het hoofd op.
„Ah, jij daar, Günther?"
Hij schoof zijn stoel terug, ging zijn vriend te gemoet en reikte hein de hand
Zwijgend en bleek stond de jonge officier tegenover hem, somber en strak bleven zijn oogen op hem gevestigd
„Goeden avond,'' sprak hij koel. „Ik kom wat laat; toch hoop ik, dat je een oogenblik tijd voor mij hebt."
Hij wierp zijn jas van zijn schouder, trad voorbij Hattenheim en liet zich in een stoel vallen; weder richtte hij een doordringenden blik op zijn kameraad.
„Je weet, dat ik altijd tijd voor je heb, en je steeds bij mij ontvang, op welk uur je ook komt," antwoordde Reimar rustig en vriendelijk. „Waarmee kan ik je nu van dienst zijn ? Wat voert je tot mij?''
Günther lachte wonderlijk. „Ik kom je feliciteeren, oude jongen, je gelukwenschen, geluksvogel!... Hahaha... wij hebben onze rollen geruild!"
Opgewonden sloeg hij met de hand op tafel.
„Feliciteeren ?... Zoo!..." Reimar zette zich weer kalm in zijn stoel, sloeg htt boek dicht en zag zijn vriend strak in het gelaat. De lippen van den jongen graaf trilden zenuwachtig.
„Je neemt dus mijn gelukwensch aan?"
„Zeker, maar eerst dan, als ik je er officieel het recht toe geef; — voorloopig is mij geen geluk bekend, waarvan ik je een mededeeling heb gedaan!"
Reimars stem klonk zeer rustig; hij leunde achterover in zijn stoel en sloeg de armen over elkaai.
„Dat klopt!" lachte Günther bitter. „Je verstaat meesterlijk de kunst je geheim te bewaren, en je schaamt je niet het ook



voor mij verborgen te houden. Je hebt er wellicht reden toe: je denkt misschien aan Tristan, die het vertrouwen van zijn vriend met valschheid beloonde' Tegenwoordig komt alles toch aan het licht. Waarom dus die bespottelijke geheimzinnigheid ?" vroeg Lehrbach driftig en geërgerd en trommelde zenuwachtig met zijn vingers op tafel.
Geen zenuw vertrok zich in Reimars opgewekt gelaat; met de grootste kalmte opende hij een sigarenkistje, schoof het Günther over de tafel toe en zei: „Steek eerst de vredespijp aan, beste jongen, en vertel mij dan eens duidelijk, wat je
eigenlijk wilt?"
Toornig stootte Lehrbach het kistje terug, zijn lippen krulden zich spottend. -Nog duidelijker? — Zoo even heb ik freule Von Wetter naar huis gebracht - en bij haar beter gehoor gevonden voor mijn gelukwensch, dien jij weigert aan te nemen!
.Drommels ... heeft Josephine . klonk het verschrikt van Reimars lippen en een donkere blos vloog over zijn gelaat, daarop hield hij snel op en ging bedaard voort: „Ja, ze mag mij gaarne en noemt het steeds een geluk, dat wij beiden elkaar ontmoetten. Ik ben ook vast van plan haar te trouwen. Jou toestemming heb ik al gekregen!"
„En wanneer, als ik vragen mag?" Met fonkelende oogen richtte Günther zich op; zijn stem klonk luid en dreigend, al het heftige van zijn karakter was op zijn gelaat te lezen.
„Wel, op dien avond, toen je je schaamdet met freule Von Wetter te dansen; toen je je niet wilde laten bespotten met dien kleinen Montblanc" en met een glas champagne in de galerij begon te zingen: „Nimm sie hin, sie ist Dein!" Mij dunkt, een duidelijker toestemming kan men niet verlangen!"
„In de galerij? Heb je dien scherts opgenomen als ernst? Het kwam overeen met je plannen, niet waar? Het is een fijne zet, die je diplomatischen geest alle eer aandoet. Toen in de galerij — toen had ik er niets tegen, dat je haar het hof maakte; van ernstige plannen, van een huwelijk was echter met geen enkel woord sprake.'-
Ook Hattenheini had zich opgericht en stond in zijn volle



lengte tegenover Günther. „Ben ik je rekenschap schuldig voor datgene wat ik doen en laten wil?" vroeg hij trotsch. „Wanneer jij je niet verbonden gevoelt, door je ernstige belofte op dien avond, toen je ijdelheid en je hoogmoed je tot hun speelbal maakten, zie ik ook niet in, dat ik om een kinderachtigheid verplicht ben, jou om verlof te vragen omtrent mijn keuze."
„Je hebt in troebel water gevischt; je wist, dat Josephine mij liefhad en toch ..
„Je liefhad?... Beminde zij je werkelijk op den avond, nadat jij haar den polka voor den cotillon gevraagd hadt? Ook het bloeien van een heidebloem vergaat, wanneer zij laf en wreed in het stof getreden wordt."
„Ha! de polka voor den cotillon!" — riep Günther spottend. „Dus van jou vernam Josephine de ongelukkige geschiedenis van dien dans ? En durf jij beweren, dat je een eerlijken strijd gestreden hebt? Je hebt gelijk: liefde moet wel vergaan, wanneer er goede vrienden zijn, die die liefde bekladden en haar ideaal zwart maken! Geloof en vertrouwen moeten verwelken en sterven, wanneer valschheid haar gif er over doet vloeien! En dat van jou — van jou Reimar, voor wiens eerlijk hart ik met mijn leven zou hebben ingestaan!"
Toomlooze drift deed de stem van den jongen man beven, die met vlammenden blik en gebalde vuist tegenover Hattenheim stond.
Reimars gelaat was vaalbleek geworden, zijn breede borst ging op en neer onder de zware ademhaling, doch zijn stem klonk kalm en bedaard, ofschoon een dreigende houding zijn gestalte scheen te doen groeien.
„Je bent opgewonden, Günther! Je bent mijn vriend, en daarom zal ik je antwoorden zooals ik nu doe. Ware dit niet het geval, c'an ... Dat je mij tot valschheid en huichelarij in staat acht, kan ik je helaas niet verbieden; dat je mij er echter van beschuldigt, kan en mag ik je verbieden, en ik doe het met al het gevoel van eigenwaarde van een man van eer."
„Den kameraad zou ik hierop slechts een antwoord geven, geschreven met bloed. Tegenover den vriend mag ik dat



niet, hem bestrijd ik met woorden. Niet om mij te verontschuldigen, maar als antwoord op jou beleediging verzeker ik je, dat ik niets wist van je gesprek met Brocksdorff en van de weinig ridderlijke comedie, die je betreffende die polka speeldet, vóór ik dit uit den mond van freule Von Wetter hoorde. Jij, het gelukskind, hadt voor de eerste maal in je leven ongeluk, toen je dat onderhoud voerdet juist naast de portière, waarachter Josephine zich verlegen teruggetrokken had. Wat zij met eigen oogen hoorde, liet zich, helaas! ook met den besten wil niet loochenen of ongedaan maken "
Günther deinsde achteruit en greep de leuning van zijn stoel; bleek als een doode staarde hij zijn vriend aan. „Zij zelf — achter de portière — mijn God, welk een toeval! Reimar — wees barmhartig! — Niet waar, — je zegt het alleen om je op mij te wreken."
Hattenheim schudde somber het hoofd. „God gave, dat ik dat zeggen kon, — dat ik jou je wroeging, en haar die uren van smart en wreede ontgoocheling kon bespaard hebben! Dien avond scheurde de ruwe werkelijkheid den sluier van haar idealisme in flarden, — de droom, dien de dichters eerste liefde noemen, was voorbij!"
Günther viel neer in den stoel en bedekte zijn gelaat met beide handen.
„Zwijg, Reimar — laat het verleden rusten; — je hebt gelijk, het is voorbij — alles voorbij — en dat bewustzijn is voor mij genoeg!"
„Josephine is niet meer boos op je," sprak Hattenheim zacht.
„Neen, — zelfs daarvoor ben ik haar te onverschillig — zelfs de herinnering aan mij is tot den laatsten vezel toe uit haar hart gerukt! Waar eens de naam Günther in roode rozen bloeide, zijn nu niet eens doornen meer: alles is weg — alles! O, Reimar, als ze mij maar wilde haten. Haat en toorn laten zich door liefde dwingen, maar die onverschilligheid kan ik niet verdragen!"
„Dank God er voor — je hebt eenmaal met vuur gespeeld



en daardoor veel onheil gesticht — dank God, dat Josephine een liefde uit haar hart rukte, die jij niet beantwoordde en
nooit beantwoorden kon!"
„Nooit beantwoorden kon!" Er lag een onuitsprekelijke uitdrukking in de woorden, die Günther zacht fluisterend herhaalde. „Kunt gij in mijn hart lezen? Weet gij, wat ik gevoel? Het noodlot gaat zonderlinge wegen, doch vindt toch eindelijk zijn doel. Ik moet er in berusten. Wat vraag jij te midden van het geluk naar het leed van anderen. Jij hebt het ijzer tot aan den ring gesmeed, terwijl het heet was; - mijn hamer was de overmoed, die het aanbeeld met 'een enkelen slag in den grond deed verdwijnen. — Verloren is verloren! Geniet van je geluk, Reimar, vergeef mij de woorden, die ik in mijn drift sprak. Ik hield nog vast aan de hoop slechts bij Josephine belasterd te zijn en geloofde nog alles goed te kunnen maken. Nu is mij de blinddoek van de oogen gevallen, ik voel nu den grond onder mij wegzinken, - juist nu ik mijn leven zou willen geven om het gebeurde ongedaan te maken. Jij hebt den tijd van storm achter je, jou gelukszon komt laat, maar des te stralender' Dat God haar onbewolkt voor je moge doen blijven! — Vaarwel, Reimar, — spreekt nooit weder over dezen avond: hij zou schaduw werpen op onze vriendschap, en die moet blijven, wat ze eenmaal was."
Het schoone gelaat van Lehrbach sprak van berusting; toch was er een klank in zijn met moeite bedwongen stem, die Reimar tot in het diepst van zijn hart trof. Langzaam trad hij naar Lehrbach toe, legde zijn hand op zijn schouder en zag hem ernstig en vast in de oogen.
„Günther," sprak hij teeder, „je drift heeft mij tot een indriscretie gedwongen, die Josephine mij niet licht zou vergeven, indien zij het wist. Zij wenscht dat je nooit zult weten, hoezeer je ondoordachte woorden haar het hart deden bloeden. Ik verzoek je dus met haar te blijven omgaan als vóór ons gesprek. Ook gebiedt mijn plicht mij je te zeggen, dat nog geen verbindend woord tusschen Josephine en



mij gewisseld is. Van anderen duld ik jou het liefst als mededinger naast mij, — en geloof mij: ik zal je je geluk niet benijden, wanneer je er in slagen mocht het Haideröslein tot een nieuwen bloei op te richten op den geknakten stengel!"
Bijna driftig schudde Lehrbach het hoofd en drukte krampachtig de toegestoken hand van zijn vriend. „Stapel geen kolen op mijn hoofd, geef mij niet opnieuw het bewijs hoe onwaardig ik je vriendschap ben. Josephine moet gelukkig worden en daarom verdient ze jou. Hare liefde behoort jou. Wat ik lichtzinnig van mij geworpen heb, krijg ik nooit weder terug; een wond, door trouweloosheid geslagen, geneest niet weer."
„Je hebt een gelukkig karakter, Günther; je zult GanzenLize vergeten en andere bloemen vinden, die haar plaats zullen innemen!" Bijna angstig vragend richtten zich Hattenheims blauwe oogen op Günthers gelaat.
„Geloof je dat? De toekomst zal het leeren. Het zou vreemd zijn, wanneer al mijn luchthartigheid en lichtzinnigheid mij ontrouw waren geworden. Er zijn nog vele andere vrouwen, zelfs enkelen die een vorstenkroon dragen. — Goeden nacht, Reimar; slechts dwazen laten zich door een teleurstelling uit het veld slaan, en een dwaas ben ik niet! — Goeden nacht!"
De deur knarste in haar hengsels en sloeg weder dicht.
Reimar stond met de lamp in den corridor en opende de huisdeur; de wind blies koud naar binnen en deed de vlam hoog opflikkeren. Nog een handdruk, nog een „goeden nacht" en Günther daalde de steenen trappen af. Toen hij eenige uren te voren gekomen was, was hij haastig en vlug, twee treden te gelijk nemend, de trap opgesprongen. Nu was zijn tred zwaar en langzaam als van een oud man.
Hattenheim trad zijn kamer weder binnen, liet zich met een diepen zucht in zijn stoel vallen en bleef peinzend voor
Ganzen*Li*e.



zich uit staren; zorg en kommer waren op zijn gelaat te lezen. Nog nooit had hij zooveel gevoeld voor Günther als op dezen avond, nu hij hem voor het eerst in zijn leven verdriet moest aandoen; hij leed er misschien meer onder dan het jonge heethoofd, die tot nu toe alle leed van zich afgeschud had, evenals de in bloei staande boom het de regendroppels doet.
„Zal hij ook dit uur zoo snel vergeten, het uur, waarin hij Joseptiine Von Wetter voor immer verloren heeft? — Slechts dat niet, — mijn God, dan ware immers alle strijd voor niet geweest, — dat niet, ter wille van haar, die verdient gelukkig te worden?"
Langen tijd staarde hij voor zich uit, zonder zich te bewegen. Hij meende het zoo goed: waarom zou het noodlot zoo tegen hem zijn? De rust en het levensgeluk van drie menschen stonden op het spel. Wat zou er van hem, wat van zijn vriend en van Josephine worden, wanneer lichtzinnigheid sterker en grooter was dan liefde? Toch stelde hij een vast vertrouwen in Günther; hij kende hem beter dan iemand ter wereld. De anderen beoordeelden hem slechts naar zijn lachend, vroolijk gelaat, naar de dolle streken, die zoo vaak van hem deden spreken; doch hij kende het hart van zijn vriend. Günther beminde; hij zou, kon en mocht die liefde niet ontrouw worden. Günther had een driftig, trotsch karakter: een hinderpaal zou hem hoogstens ergeren, nooit ontmoedigen. Hij had immers de uitwerking van zijn woorden gezien?
Reimar had hem midden in het hart getroffen; hij zag, hoe zijn woorden hem deden lijden, hoe de lachende, jonge ziel van zijn vriend streed tegen de smart.
Hoe wreed was hij geweest, — hij, de zachtaardige Hattenheim, die geen dier kwaad kon doen. En hier gold het zijn besten vriend!
God wist, waarom hij het deed, en hoe zwaar het hem viel.
„Bittere dranken helen het snelst en het best," zeiden de



oude vrouwen uit zijn dorp in het Noorden, „en dat troost degeen, die ze een dierbaar wezen moet toedienen." Zoo dacht ook Reimar, en met die gedachte keerden rust en vrede terug in zijn geschokte ziel.



NEGENTIENDE HOOFDSTUK.
Sedert het concert ten hove waren er veertien dagen verloopen; in de residentie was men steeds op nieuwe amusementen bedacht, zoodat het eene feest op het andere volgde. Vooral aan het hof werd men niet moede uitnoodigingen voor bals en diners rond te zenden, daar het er op aankwam den erfprins Karl Theodoor naar beste krachten te amuseeren.
Baron Clodwig had op de meesten dezer feesten als hoofdceremoniemeester gefungeerd, daar graaf Günther von Lehrbach door een zware verkoudheid genoodzaakt was zijn kamer te houden. Behalve Hattenheim was niemand bij hem toegelaten. In den aanvang scheen prinses Sylvia den jongen officier volstrekt niet te missen; toen hij echter na twaalf dagen weer op een galadiner verscheen, werd zij niet moede hem door allerlei kleine attenties te onderscheiden, vooral wanneer prins Karl Theodoor in hare nabijheid was. Deze beschouwde echter het coquetteeren Harer Hoogheid met
stoïcijnsche bedaardheid.
Nog eenmaal maakte hij een rijtoer in gezelschap der prinses en reisde daarna plotseling af. Men zeide, dat een dépêche betreffende zaken van veel gewicht hem naar huis geroepen had. Sylvia was vroolijker en uitgelatener dan ooit en liet Günther door een briefje van freule Von Dienheim aan het beloofde portret herinneren, waarbij de mededeeling gevoegd was, dat een smaakvolle lijst op de schrijftafel Harer Hoogheid het reeds langen tijd wachtte.
Voor wiens beeltenis de lijst met de gouden vorstenkroon



eigenlijk bestemd was geweest, vermoedde alleen Ilse, die tegenwoordig was, toen het cabinetportret van Karl Theodoor er in gepast werd.
In de hofkringen had men stellig de verloving verwacht, te meer daar verscheidene berichten omtrent huwelijksplannen van den erfprins in verschillende couranten gestaan hadden. Men was dus zeer teleurgesteld en verdiepte zich in allerlei gissingen.
Jammer ook, dat de kleine Hoogheid zoo wild kon zijn! Dit toch had Karl Theodoor zeker van gedachten doen veranderen; en in plaats van het zich aan te trekken, scheen ze nu eerst recht haar excentrieke luimen bot te vieren; de laatste jacht had zij vereerd met hare tegenwoordigheid, — echter in zulk een extra-practisch kostuum, dat een page het ook had kunnen dragen. Ook had zij drie wilde zwijnen gedood en zelfs haar jachtmes gebruikt. Blijkbaar had dit alles den hertog niet bevallen; met een ongeduldig gebaar had hij het voorhoofd gefronst, alsof hij zeggen wilde: „Kwam er toch een Petruchio, om de weerspannige te temmen!"
Villa Cornelia was in feestdos gehuld; graaf Lattdorf sloot met een bal de schitterende rij van diners en soupers, welke hij alle jaren te zijnen Huize gaf.
Ange was een allerliefste gastvrouw, die met verwonderlijken tact en voorname bevalligheid aan de zijde van hare moeder de honneurs waarnam. Zij verscheen overal ter rechter tijd, zorgde voor de balboekjes der jonge meisjes, onderhield zich met de andere dames, dirigeerde met een enkelen blik de verschillende lakeien, die bedienden, wist zeer behendig de vijandige elementen te scheiden en de ietwat schuchtere toenadering der jongelui ter hulpe te komen: kortom, zij had den naam eene volmaakte gastvrouw te zijn. Slechts heden was zij zeer verstrooid, over hare geheele verschijning lag een waas van melancholie en alles wat zij deed geschiedde werktuigelijk of uit gewoonte. Slechts eenmaal, toen prins



Detleff haar over baron d'Ouchy gesproken had, hadden zich hare wangen hooger gekleurd.
Sedert acht dagen was] d'Ouchy op reis naar Bretagne; een telegram had hem verwittigd van den dood van zijn oom. Met een vroolijk gelaat was hij in den coupé gesprongen en had er op gezinspeeld, dat hem een aanzienlijke erfenis wachtte. Nu, Detleff gunde het hem gaarne, want, niet waar, niets ontbrak hem dan geld en een vrouw! Nu! het een zou wel het ander met zich brengen! En met deze woorden zette Detleff zijn monocle op en zag de „koude schoone" spottend aan. Ongelukkig werd juist de thee gepresenteerd en Ange boog zich diep over haar kopje. Toen zij het hoofd weer oprichtte en met enkele woorden zeide, hoe ze zich verheugde over het geluk van den jongen diplomaat, waren hare trekken strak en onveranderd als altijd.
„Hoe vervelend," dacht Detleff, keerde zich naar links en ging tegenover gravin Aosta zitten om Ganzen-Lize het hof te maken. Ondertusschen sprak hij zeer luid over „Spaansche vendetta" en vroeg Susanna of zij een Philippine met hem wilde doen. Hij wilde haar zoo gaarne een dolk schenken. Daarop had de jonge hofdame het hoofd in den nek geworpen en spottend gevraagd:
„Om u met uw eigen wapenen te kunnen slaan?' Vervolgens was zij opgestaan en had zich naar de andere zaal begeven.
„Wee den sterveling, op wiens hoofd de meteoorsteenen van haar toorn zullen neervallen!" lachte Detleff, terwijl hij zich omkeerde en haar nakeek, zoolang hij kon.
Na eenige oogenblikken was hij haar echter gevolgd en had haar den waaier uit de hand genomen, om zich daarmede te waaien.
„Hebt ge u werkelijk kunnen losrukken?" vroeg Susanna bits. „Ik dacht, dat ge voor van avond voorgoed wortel geschoten had in den Grosz-Stauftenschen bodem!" en meteen blik vol coquetterie richtte zij haar oogen op prins Detleff, die den waaier tegen zijn hart drukte en op dweependen toon



zeide: „Mijn hart zou breken, als het zich voorgoed moest scheiden van mijn geboortegrond!"
„Is dat de residentie hier?"
Detleff schudde het hoofd, boog zich naar haar toe en fluisterde: „Ver in het zuiden ligt mijn Spanje, Spanje is mijn vaderland!"
En daarmee was de vrede weder voor korten tijd gesloten.
Hattenheim was heden avond ook stiller dan gewoonlijk. Vrijwillig had hij zich teruggetrokken naast een groot chineesch vuurscherm, dat zijne hooge gestalte bijna tot op de helft bedekte, en liet den blik varen over de beide zalen, die hij van uit zijn hoekje gemakkelijk geheel overzien kon.
Günther en Josephine hield hij steeds in het oog, en toen de laatste in gesprek met Zijne Excellentie de lange rij kamers doorwandelde, voelde ook hij plotseling de grootste belangstelling voor de schilderijen der Lattdorfs, schreed met een peinzend gelaat van het eene naar het andere om het korter of langer te beschouwen, al naar gelang het vóór hem uit tredende paar dit deed. Hij had het onbestemde gevoel, als moest er heden avond iets beslissends gebeuren. Günther en Josephine hadden geen woord gewisseld. De begroeting had „in het algemeen" plaats gevonden, slechts door een zwijgend buigen, een omstandigheid, die niet in het oog liep, daar de jonge graaf sedert zijn korte ongesteldheid bijzonder teruggetrokken was en weinig sprak; ternauwernood kwam hij de verplichte beleefdheidsvormen na. Hij scheen verstrooid, ontstemd, en zag daarbij zeer bleek, van de vroegere opgewektheid en geestigheid, van de anecdotes en bon-mots, die vaak het geheele gezelschap deden lachen, was geen sprake. Men vond dit natuurlijk. De arme jonge man was nog geheel en al invalide: stellig was hij weder veel te vroeg uitgegaan. Wat had hem eigenlijk gescheeld? Men zeide: een soort van zenuwkoorts, veroorzaakt door zware gevatte koude; de manége was ook zoo tochtig en koud; reeds verscheidene



officieren hadden zich daar een ziekte op den hals gehaald. Men kon het den graaf aanzien, dat hij nog niet geheel hersteld was: zijn donkere gelaatskleur scheen geweken, zijn oogen lagen diep en schitterden meer dan anders. Men was het er over eens: Günther von Lehrbach zag er slecht uit, — maar het stond hem uitmuntend en maakte hem interessanter, dan het onbezonnen lachje en de uitdagende blik het deden.
Prinses Sylvia nam hem geheel in beslag; ze was zelfs zoo attent, dat zij met den „armen Lazarus" slechts eenmaal de rondte van de zaal wilde dansen. Doch Lehrbach verzekerde, dat zulk een stiefmoederlijke behandeling hem meer zou schaden, dan de wildste galop; hij was volkomen hersteld: als er iets ziek was, was het zijn hart en daarvoor was dansen het beste geneesmiddel.
Hij had het tamelijk zacht gezegd, en zijn blik, welke door de zaal dwaalde, had zich verduisterd, toen hij viel op GanzenLize's lachend gezichtje.
Sylvia haalde diep adem en zeide: „Nu, vooruit dan!" Daarna danste zij tweemaal met hem de zaal rond en fluisterde: „Laat ons nu even rusten; ik maak me ongerust over je!"
GHnther boog zwijgend; hij dacht er over, hoe gelukkig hem die blik en die woorden voor weinige weken gemaakt zouden hebben. Toen echter had zij hem spottend het lauriertakje gegeven, en nu luisterde hij bijna niet meer naar de beteekenisvolle woorden.
Gedurende den geheelen eersten dans en de daarop volgende pauze bleef Sylvia aan zijn zijde; men kende haar eigenaardige manieren, die zich volstrekt niet stoorden aan étiquette; men respecteerde haar grillen en nam haar die niet kwalijk. Wat zij misdeed, zochten de hertogin-moeder en Franz Eginhard steeds op alle mogelijke wijzen goed te maken. Detleff daarentegen schaarde zich steeds aan de zijde van Sylvia. Meer dan eens had hij er zich tegen verzet, om volgens verplichtingen een oude ministersvrouw aan een diner



tot cavalier te dienen; meer dan eens had hij tot verontwaardiging van den hofmaarschalk of den betreffenden gastheer de geheele schikking van een tafel in de war gebracht, door in plaats van een der andere dames een jonge schoone zijn arm aan te bieden. „Wel!" lachte hij, „de duivel moge prins zijn, als men alleen daarom zulk oud perkament aan den arm krijgt! Waarvoor zijn anders al die kaalkoppen? Ieder het zijne!"
Wat liet zich daartegen zeggen? De hertogin-moeder, de verstandige, heerschzuchtige vrouw, was ongeloofelijk zwak voor haar eigen kinderen, en de hertog hoorde slechts zelden dergelijke gebeurtenissen, of vergat ze te snel door de vele bezigheden, die zijn tijd volkomen in beslag namen.
Hattenheim danste zeer weinig.
Niettegenstaande de geopende vensters heerschte er een drukkende hitte in de danszaal, welke hem bij de opgewonden stemming, waarin hij zich bevond, weldra ondragelijk werd. Daarbij zag hij, dat Günther geheel door de kleine Hoogheid in beslag genomen werd, en dat Josephine zoo zeer omringd was door verschillende heeren en dames, dat een ontmoeting tusschen beiden niet te vreezen was.
Zoo schreed hij in gedachten door de verschillende zalen, waar de speeltafeltjes geplaatst waren en de andere dames in kleine groepjes den tijd zochten te dooden door elkaar de laatste nieuwtjes der chronique scandaleuse der residentie te vertellen.
Aan het eind der lange rij kamers lag het kleine, vriendelijke boudoir van Ange.
Een waas van poëzie sprak uit de boeken, de statuetten de rose-zijden meubelen en de schrijftafel, waarop een lamp brandde, waaruit een mat licht viel in het geheele vertrek.
Een handwerk lag op den fijn beschilderden guéridon. Hattenheim nam het op en beschouwde met groote oogen het fijne kantwerk, waardoor de bonte zijden draden gebor-



duurd waren. Zijn blik viel van de fijne steken en steekjes op zijn groote, breede handen. „Een vrouw en alles wat er bij behoort is toch kraakporselein," dacht hij, „en past niet bij een elk, allerminst bij zoo'n ruwen, reusachtigen man als ik ben," — en zijn oog viel in den spiegel; hij lachte weemoedig en legde het borduurwerk met een zucht neder. „Wie zou mij ook liefhebben?"
Daarop trad hij naar de schrijftafel; van uit de bladen van een boek kwam een met rozen bewerkt leesteeken kijken. In gedachten nam Reimar het op, sloeg het open en las:
„Ik acht dien man tot alles in staat: hij heeft geen God, geen geweten, — hij kent slechts een teugelloozen hartstocht, en die beheerscht hem geheel. En toch oefent hij op velen een demonische macht uit, — helaas ook op mij! Als wanhopend strijd ik tegen mijzelf, ik zie den afgrond voor mij en vrees toch, dat een duizeling mij naar beneden zal rukken .. . O, dat ik hem nooit meer hoorde spelen — die muziek is mijn ongeluk! Wanneer Reimar in de nabijheid is, voel ik mij beschermd, uit zijn oogen spreekt rust en vertrouwen ; geen man is voor mij zoozeer het iedaal van rechtschapenheid en loyaliteit als hij . .
Bijna ontsteld liet Hattenheim het boek zinken en zag verschrikt om zich heen, als iemand die betrapt wordt op verboden grond.
Het was het dagboek van Ange! Er was geen twijfel: het was haar schrift, haar verguld monogram op den omslag. Mijn God, hoe had hij zoo grenzenloos onbescheiden kunnen zijn!
Toch bleef hij als op de plek gekluisterd staan en staarde op het boek, dat weder op de oude plaats lag.
Een onbeschrijfelijk gelukkig gevoel maakte zich van hem meester. — Wat deed het goed, zulke woorden over zichzelf te lezen, — zoo beoordeeld te worden! „Rechtschapen!" ja, dat was het, wat hij steeds had willen zijn, waarnaar hij gestreefd had van af het oogenblik, dat hij volkomen begrip



had gehad van het woord. — „Rechtschapen!" ben ik het werkelijk? — Ange zegt het, het zal dus wel waar zijn!"en met schuchtere teederheid legde hij zijn groote hand op het gesloten boek.
Daarop kwam de gedachte bij hem op, wie die andere zou zijn.
Hij had te vluchtig gelezen. Maar het nog eens opslaan? Neen, dat voor geen geld!
Had hij dadelijk geweten, dat het een dagboek was, — hij had het niet geen vinger aangeraakt.
Neen. hij èzou trachten op te letten, wien zij er mede bedoelde. Hoe hij zich ook bedacht, hij wist niemand in de geheele stad, die zoo slecht was, als Ange hem beschreef! Hij bekommerde zich ook weinig om anderen! — Was het hier zoo warm ? Zijn hoofd gloeide als vuur.
De jonquilles en maandrozen werden licht heen en weer bewogen, een koele lucht streek plotseling langs zijn hoofd, snel keerde Reimar zich om.
Ja, de balkondeuren waren geopend, doch de zachte voorjaarswind was niet in staat de zijden gordijnen te doen opwaaien, die zwaar naar beneden hingen. Snel schoof Reimar de gordijnen weg !en trad met een verlicht ademhalen naar buiten in den donkeren nacht. Slechts enkele sterren schitterden door de dikke regenwolken, eentonig vielen de droppels van het dak op het zink, waarmede het balkon bekleed was. Hattenheim trad dus niet ver naar buiten, doch leunde tegen de deuren van het balkon, ten einde niet nat te worden.
Na eenige oogenblikken hoorde hij in de kamer snelle schreden, het ruischen van een sleep en Sylvia's stem, die uitriep: „Goddank! eindelijk eens een rustig plekje; het is daarbinnen om duizelig te worden Wat een gewoel! Wat een leven! Laat ons hier samen wat praten, Fortunates; het is lang genoeg geleden, dat we ongestoord eenige woorden hebben kunnen wisselen!"
Hattenheim voelde zijn hart kloppen, een onuitsprekelijke



angst maakte zich van hem meester! Daarbinnen zweefde het zwaard van Damocles boven het geluk van Ganzen-Lize, boven de rust en den vrede van zijn eigen ziel.
Was het eerlijk? Was het loyaal, dat hij staan bleef? In den zin van een luistervink, neen! In den zin van een vriend, die tot alles besloten is, ja! En Reimar kruischte met vastberadenheid de armen over de borst en wachtte zonder zich te bewegen en met ingehouden adem.
Elk woord kon hij verstaan; door de smalle opening der gordijnen zag hij Sylvia, die achterover in een sofa leunde en den blik opsloeg naar Lehrbach, die tegenover haar stond.
„Uwe Hoogheid was den laatsten tijd al te zeer in beslag genomen door doorluchtig bezoek," antwoordde hij met gedempte stem, „en in het gewoel van een residentie wordt de behoefte aan vertrouwelijk praten tot zwijgen gebracht door het profane marktgeschreeuw der openbare meening!"
De prinses schudde ontkennend het hoofd. „Dat is nonsens; ik heb juist de ervaring opgedaan, dat de stem van het hart nooit luider spreekt dan te midden van het gewoel der groote wereld, welke zich als een scheidsmuur tusschen twee zielen dringt. Zelfs de gedachten komen daartegen in opstand en doen het smartelijk gevoelen, dat men in die bonte menigte eenzamer en verlatener is, dan in het stille thuis! Werd dus de begeerte, die tot vertrouwelijk praten ' dringt, bij u tot zwijgen gebracht, dan is dat uw eigen schuld; het oude lied zegt zeer juist: „Wenn zwei sich nur gut sind, dann find't sich der Weg!"
„Pardon, Uwe Hoogheid, dat „oude lied" is niet voor ons gedicht," antwoordde Günther, terwijl hij zich oprichtte; een zonderlinge uitdrukking lag op het schoone, bleeke gelaat: geen kloof te wijd, geen muur te hoog, — heeft helaas slechts betrekking op hinderpalen, dfe in waarheid door een brug of een ladder overwonnen kunnen worden! Ik ken echter een kloof, die zich niet laat overschrijden, al is de wil nog zoo vast, de liefde nog zoo vurig, het verlangen nog zoo



diep! Wat helpt dan vertrouwelijkheid? Het toont juist dubbel, hoe ver men van elkander gescheiden is!"
Er lag een harde, koude klank in Günthers stem, zijn blik ontmoette koel en vast de oogen der prinses, die hem vriendelijker en teederder dan ooit te voren tegenlachten.
„Ge vergist u, graaf!" zei ze, en boog het hoofd nog verder achterover. „Voor hen, die moed bezitten, is er geen kloof ter wereld te diep! En een man, die den bijnaam Fortunatus draagt kan en mag vertrouwen op zijn geluk! Hij streeft omhoog, en zij daalt tot hem neer: dat is de machtige ladder, waarmede de liefde zelfs de meest duizelingwekkende hoogten beklimt!"
„En toch zou het vermetel zijn, haar te bestijgen!" antwoordde Lehrbach bijna lomp.
Sylvia haalde sneller adem, een stijgerend ongeduld klonk door haar woorden heen. „Karl Theodoor is vertrokken, — anders dan hij gedacht had!" fluisterde zij met betooverenden blik, en boog zich naar hem toe. „Een bewijs, dat een hart van meer invloed is, tlan een vorstenkroon. Ge hebt daarover nog geen woord gezegd, Lehrbach. Is het je dan zoo onverschillig, hoe mijn lot zal zijn ?"
„Ik wensch u een geluk, zoo volkomen als ge het u slechts denken kunt, prinses!" klonk het stijf en gedwongen, „en ik hoop, dat het leven zoo vele rozen op uw pad zal strooien, als ik lauweren hoop te verwerven ! Mogen u aan die bloemen de doornen bespaard blijven, die een trouw hart zoo menige wond slaan; moge uw toekomst zoo gelukkig zijn, dat ge het verledene nimmer zult betreuren!"
Een oogenblik fronste Sylvia de wenkbrauwen, daarna glimlachte zij, zag hem bijna schalks aan en legde haar hand vertrouwelijk op zijn arm.
„Zijt ge nu nog altijd boos?"
„Hoe zou ik zoo vermetel durven zijn, Uwe Hoogheid?" Nu klonk Günthers stem ongeduldig.
„Ge durft het niet, en toch doet gij het," fluisterde zij; „gij mannen wordt tyrannen, zoodra gij bewust zijt van uw



macht! lederen bloemtak, dien men u reikt, maakt ge tot een geesel, en onze gunstbewijzen wantrouwend ontbladert gij de roos zoolang, totdat slechts de doornen blijven staan!"
Snel hief ze haar hand in de hoogte, plukte een halfontloken mandroos van de bloementafel, die naast haar stond en reikte die den jongen officier. De uitdrukking van haar gelaat, haar glimlach, haar woorden lieten geen twijfel meer, welk recht zij hem te gelijk met die bloem schonk.
„En wat zegt ge nu, slecht, haatdragend mensch ?"
Hattenheims hart stond stil.
Günther nam de bloem aan en kuste de hand der doorluchtige geefster.
Een trotsche, spotachtige trek krulde zijn lippen.
„Ik zeg, Uwe Hoogheid, dat ik het betreur die bloemen niet te zien in een waardiger hand."
Sylvia zag hem bij die woorden verwonderd aan. „En wanneer ze mij waardig genoeg voorkomt ?"
Günther glimlachte. „Die roos geeft dengene, die haar ontving, het recht zich voor de gelukkigste van alle stervelingen te houden," zeide hij, terwijl zijn neusvleugels licht trilden ; „hem immers staat de wereld open en aan haar gouden poorten staat met lachenden mond de liefde, die hem het welkom toeroept. Hoe gelukkig moet het een man maken, die met geheel zijn hart, geheel zijn ziel die poorten kan binnentreden! Wanneer ik echter mijn hart wilde tooien met die bloem, zou ik ze op een graf leggen, waarin alle hoop, alle levenslust voorgoed begraven is!" Günthers stem klonk vast, zijn gelaat was zeer bleek en ernstig geworden.
„Wie, zooals ik, afgedaan heeft met de liefde, Uwe Hoogheid, voelt zich niet meer gedrongen zich met rozen te tooien. Die tijd ligt achter hem als een droom. De lauwertak, dien gij mij eenmaal in den wintertuin reiktet, is mij tot een ernstig symbool geworden; tusschen dat bittere kruid, tusschen die donkere bladen passen geen vroolijke kleuren: de teedere rozenbladen zouden er tusschen verwelken. Vroeger heb ik



gelachen, wanneer men van kluizenaars sprak; nu echter sla ik uit mijzelf den eenzamen weg in, die mij als kluizenaar langs de zonderlinge paden van het leven voeren zal, — wel zonder pij of rozenkrans, Uwe Hoogheid, maar ook zonder een tweede hart!"
„Lehrbach!" riep Sylvia verschrikt uit en greep opgewonden zijn arm. „Ge ijlt? Kom tot je zelf!"
„Ja, Uwe Hoogheid, wees toegevend voor een zieke!" en hij glimlachte sarcastisch. „Ge weet, dat de luimen van een graaf Lehrbach onberekenbaar zijn1"
Sylvia barstte uit in een zenuwachtig lachen. „Bij den hemel, gij hebt gelijk, ge verstaat de kunst de menschen te verrassen! Waarom zoekt ge niet een plaats aan een theater? Ik voorspel u een schitterend succes: zulk comediespelenals gij kunt, heeft men nog niet gezien!'
Onstuimig en wild rukte ze hem de roos uit de hand, en vertrapte ze onder haar voet; haar gelaat zag doodsbleek, haar lippen trilden.
„Een ridder, die zijn orde geen eer aandoet, verdient ze niet te dragen!" siste ze met van toorn fonkelende oogen. „En menschen, die een roos niet naar waarde weten te schatten, moeten zich niet verwonderen, wanneer men ze in het vervolg slechts doornen zal laten gevoelen!" Nog eenmaal nam ze hem van het hoofd tot de voeten op, daarna keerde ze hem den rug toe en verdween snel door de deur...
Eerst was Hattenheim sprakeloos van vreugde blijven staan, daarna echter overviel hem een duizeling, het was hem, als moest hij Günther te gemoet, den vermetele herinneren aan de gevolgen van zijn woorden. Snel sloeg hij de gordijnen terug, trad naar zijn vriend toe en legde de hand op diens schouder.
„Günther ongelukkige, wat nu ?" vroeg hij met bevende stem.
De jong man zag hem aan, lachte luid en sloeg zijn arm om den hals van Reimar.
„Wat nu, oude jongen? Je hebt het gehoord: ik zal de doornen voelen !" riep hij opgewonden uit en wierp het hoofd



uitdagend in den nek. „De schoone dagen van Aranjuez zijn voorbij, nu gaat de boot van het gelukskind in volle zee: ik hoor den storm huilen door de zeilen! Dat is voor mij een vreemde klank, Reimar! Nu zal ik eerst zien, hoe sterk mijn arm is!"



TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Toen men 's morgens aan het ontbijt gravin Lattdorf het pakket aangekomen brieven overhandigde, hield ze een lang, smal couvert, met zeer groote, statige letters beschreven, in de hoogte en wenkte daarmede Josephine.
„Van tante Renate, aan mij geadresseerd, kindlief!" sprak zij en opende de enveloppe. Het was voor tante Renate s doen een buitengewoon lange brief. Gravin Lattdorf las hem met groote aandacht, glimlachte aan het slot en gaf hem aan Josephine, terwijl zij zeide:
„Er staan belangrijke zaken in, lees hem maar oplettend ... maar als ik je een raad mag geven, spreek dan niet over den „gulden inhoud," want in een residentie vangt men de goudvischjes met den hengel en met netten.'
Ange zette een verbaasd gezicht, en Ganzen-Lize zag de gravin met groote oogen aan.
„Wat kan het vreemden aangaan, wat tante schrijft! — Als gij het mij veroorlooft, gravin, wilde ik gaarne den brief boven op mijn kamer lezen; ik kan daar ongestoord schreien, als een gevoel van heimwee mij mocht overvallen!' Zij zeide dit laatste met een glimlach, doch stond snel op en stormde de trap op, om de gewichtige tijdingen uit Grosz-Stauffen te lezen. Boven in het kleine boudoir, behagelijk geleund in een schommelstoel, vouwde /.ij den brief open en las den verrassenden inhoud
„Lieve gravin," schreef tante Renate, „ik acht het mijn plicht uw brief te beantwoorden en u op de hoogte te brengen van de vooruitzichten van onze Phine. Het zou mogelijk
QftMfD'LiM.



kunnen zijn, dat een arme slokker verliefde op het kind en zij die genegenheid beantwoordde. Wenschelijk is het nu wel niet, en het zal ook wel niet gebeuren, maar men weet nooit hoe een stuivertje rollen kan en tegen de liefde is geen kruid gewassen, evenmin als tegen den dood. Mocht Phine dus — ze is nog maar een jong, dom ding zonder ervaring, dat slechts luistert naar de stem van haar hart en niet naar die van haar verstand — ik zeg, mocht ze dus verlieven op een armen luitenant of referendaris, laat dat alles dan maar rustig zijn gang gaan; en is hij solied en van voorname, oude familie, dan kunt ge hem wel een wenk geven, dat hij Phine krijgen kan.
„Ik weet, dat men in de residentie ons en ook Phine voor tamelijk onbemiddeld houdt — en daar heb ik niets tegen, want de hemel weet, dat ik niet gaarne zou willen, dat zij haar ter wille van haar geld namen, en daarvoor zou ik ook een stokje steken! Voor een windbuil, die de zakken vol schulden heeft, hebben mijn oudje en ik niet gespaard. Zij kunnen dus gerust in den waan blijven, dat wij arm zijn. Slechts als het er op aan komt, kunt gij het den betreffende zeggen, want Phine moet de keus van haar hart volgen, of an-



ders liever blijven, die zij is. Gij moet dan weten, lieve gravin, dat het kind heel wat te wachten heeft. Degenen, die zich verbeelden, dat Grosz-Stauffen als erfgoed slechts overgaat op de mannelijke linie van ons geslacht, vergissen zich. Mijn schoonvader heeft dit reeds bij zijn huwelijk veranderd. Niemand heeft dit ooit geweten, want gevraagd heeft men het ons niet en verteld hebben wij het ook niet. Behalve dit heeft Phine nog het vermogen van haar ouders, dat door een aanzienlijke erfenis van de douairière Groppen Von Erffenstein, een nicht harer moeder, zeer vermeerderd is. Daar wij dit kapitaal gedurende vijftien jaren interest op interest hebben laten staan, is het aangegroeid tot een aanmerkelijk hooge som. Daarbij komt nog in aanmerking, dat mijn nichtje eenmaal de nalatenschap van mijn man en mij erft, en verkwist hebben wij ons geld niet; alleen met de helft van mijn vermogen hebben wij de laatste hypotheek van Stauffen afgelost.
Het gerucht, dat mijn man niet op de hoogte is der landbouwkunde en Phines en zijn eigen vermogen daardoor zouden geleden hebben, is een logen. Omdat wij niet geleefd hebben als een groot-mogol, het kasteel niet lieten verbouwen en niets uitgaven voor uiterlijke pronk en praal, heeft men verteld, dat het goed achteruitging. Laten de menschen echter zooveel praten als ze willen, eens zullen hun wel de oogen opengaan. Die het laatst lacht, lacht het best, en Phine zal eenmaal wel niet over een geheel millioen te beschikken hebben maar veel zal het toch niet schelen "
„Ziezoo nu heb ik u de zaak geheel uit elkander gezet. Maak van deze mededeelingen gebruik, wanneer gij het noodig oordeelt voor Phines geluk, — anders laat je ons kleintje maar in den waan, dat zij een arm meisje is. Als de officieren in de residentie het woord geld hooren, komen ze er op toe als vliegen op een kersentaart, — dat weet ik van ouds, — en dan zou het kind misschien bij een verkeerde terecht komen.
Daar herinner ik mij, dat mijn nichtje, naar alles wat gij



mij omtrent haar schreeft, bijzonder veranderd moet zijn: mij dunkt, zij is een echte Von Wetter geworden. Misschien zou het dus geen kwaad kunnen, als gij haar dezen brief toch maar liet lezen. Zij is oud en wijs genoeg, en dan weet zij, waaraan zij zich te houden heeft. Mijn man verzoekt mij u zijn groeten over te brengen, hij is juist op de jacht gegaan en hoopt dezer dagen een mooi stuk wild te kunnen zenden. Op de pastorie maken allen het best; morgen wordt het derde varken geslacht, ik heb beloofd met raad en daad te komen bijstaan; allen laten hartelijk groeten. Voor Phine hierbij duizend kussen. De ondeugd moet mij eens schrijven; wie haar eigenlijk het hof maakt; al die menus en toiletten kunnen mij niet schelen. Het doet mij genoegen, dat zij rijtoeren maakt met de prinses; alles schijnt zich dus goed geschikt te hebben. Dat heb ik u te danken, lieve gravin.
„Met de verzekering van mijne erkentelijkheid en mijne vriendelijke groeten,
Uwe u toegenegene
Renate Wetter Von Stauffenberq,
geb. baronesse Von Weiblingen.
„P. S. Als Phine nog wit goed noodig heeft, moet ze het maar niet koopen, maar er om schrijven; ik heb nog een groot stuk fijn linnen liggen.
„Bij den koetsier Kiliaan heeft de ooievaar no. 4 gebracht.
„Oom heeft de twee veulens Nora en Bella verkocht, voor de manége te Berlijn. — Anders is er geen nieuws."
Josephine had aandachtig gelezen en keek peinzend voor zich heen, — echter niet verrast of verheugd: zij begreep niet, waarom tante Renate zooveel ophef van dat geld maakte, alsof dat de hoofdzaak bij een huwelijk was.
Daarvoor was immers slechts liefde noodig, anders niet.
Op het punt van geld was Josephine over het algemeen



ongelooflijk naïef; ze had zich nooit afgevraagd, of ze rijk of arm was: nu echter dacht ze er over na.
Ja, geld moest toch wel een groote rol spelen. Vroeger had ze zich altijd verwonderd, dat de armen bij de felste koude de sneeuw wegruimden, of met halfbevroren handen lucifers te koop aanboden: men had haar dan echter gezegd: „Ja dat moeten ze wel, om aan wat geld te komen!"
En toen een infanterie-officier over de gevaren van den dienst klaagde en Josephine daarop lachend antwoordde: „Nu, neem dan uw ontslag!" had hij de schouders opgehaald en met een zucht gezegd: „U gelooft zeker, dat men van oude couranten bankbiljetten kan maken?"
Alweer geld!
En toen ze tot Ange gezegd had: „Als je echte paarlen zoo mooi vindt, waarom koop je ze dan niet?" kreeg ze ten antwoord: „Omdat ik er geen geld voor heb, kindlief!"
En toen ze Sylvia laatst had hooren zeggen: „Drommels, wat had prins H. bij de laatste wedrennen een mooi dier op de baan! Als ik geld had, wou ik het op stal hebben!" toen had Ganzen-Lize begrepen, dat het woordje „geld" tot zelfs in de hoogste kringen zijn macht deed gevoelen.
Josephine strekte de armen uit.
Nu had ze geld! Had ze het ooit gemist? Neen! Had ze er ooit naar verlangd? Neen! Ze was gelukkig en treurig geweest: aan beide had het geld geen schuld gehad.
Misschien zou zij het later nog wel op prijs leeren stellen! Waarom, dat wist ze zelve nog niet. Günther had haar lief, en die toch geloofde dat zij arm was. Dat was meer waard dan millioenen!
Langzaam vouwde ze den brief dicht en bracht hem terug aan gravin Lattdorf.
„Nu, nu zal ons vriendinnetje het hoofd wel hoog dragen, niet waar?" vroeg deze plagend.
Ganzen-Lize lachte vroolijk en antwoordde: „Volstrekt niet, gravin. Rijkdom is zulk een onzeker geluk. Ik ver-



lang echt goud, en daarom zoek ik zulk goud, waarvan het lied zegt:
„Fort rollen Dukaten, papiergeld verweth; Ein treuliches Herz doch ist Gold, das besteht!
Het uur, waarop men op Villa Carolina het middagmaal gebruikte, was reeds lang verstreken en nog steeds wachtte de familie den hofmaarschalk, die waarschijnlijk door een onverwachte gebeurtenis zoo lang moest zijn opgehouden.
Om den tijd te verdrijven verdiepte men zich in allerlei vermoedens, meest allen van vroolijken aard, want de gravin zoowel als Ange waren te zeer gewend aan dergelijke ongeregeldheden in den dienst van den hofmaarschalk, dan dat
zij zich ongerust maakten.
Toen de graaf echter eindelijk binnentrad, was één blik op zijn ernstig gelaat voldoende om haar te overtuigen, dat ditmaal het oponthoud niet veroorzaakt was door regelingen voor het een of ander feest ten hove.
„Is je iets onaangenaams gebeurd, beste George?" vroeg
de gravin deelnemend.
De hofmaarschalk glimlachte en schudde geruststellend
het hoofd.
„Mij persoonlijk gelukkig niet, lieve, — maar wel een ander. Doch spreken wij daar later over."
Zwijgend werd het middagmaal genuttigd. Als een centenaarslast lag het allen op het hart: de onzekerheid was misschien nog pijnlijker, nog angstiger, dan het bericht zelf.
Gewoonlijk gebruikte men de koffie in de aangrenzende zitkamer van den graaf en ook ditmaal begaf men zich daarheen Bescheiden wilden Ange en Josephine zich naar haar boudoir terugtrekken, doch de hofmaarschalk wenkte beiden
hem te volgen.
„Waarschijnlijk zal het de meisjes ook wel interesseeren,"



zeide hij; „de geheele stad heeft er den mond vol van, dus indiscreet ben ik niet, wanneer ik het vertel."
En de graaf deelde mede, dat het geheele ministerie door een vervalsching in geschriften in de grootste opschudding verkeerde.
De ongelukkige zaak compromitteerde voornamelijk den minister Von Lehrbach, daar men van zijne handteekening misbruik had gemaakt. Het betrof een aanzienlijke som gelds, die verdwenen was. De zaak zou waarschijnlijk spoedig publiek worden en veel gemoederen in beweging brengen.
Tot opheldering der geheele zaak deelde graaf Lattdorf het volgende mee:
„Langen tijd geleden was de hertogelijke familie door een erfenis in het bezit gekomen van aanzienlijke domeinen, gelegen in het Hannoversche grondgebied.
Daar zij echter zoo ver verwijderd lagen van het eigen gebied, brachten zij meer last dan voordeel met zich, zoodat de vorige hertog gaarne het voorstel van den koning van Hannover aangenomen had om hem die domeinen te verkoopen. De koopsom beliep millioenen, en een bankiershuis te Berlijn had de opdracht genoemde gelden in termijnen aan den hertog uit te betalen. Het innen van het geld en het quitteeren geschiedde door den minister Von Lehrbach.
De plotselinge dood van den hertog en de opvolging van zijn zoon Franz Eginhard brachten geen verandering, noch in de particuliere, noch in de staatszaken. Integendeel, de buitengewone genegenheid van den jongen vorst, welke in zijn minister niet alleen een vertrouwden staatsdienaar, doch tevens een trouwen vriend zag, deed hem Lehrbach in alle zaken onbegrensde volmacht geven.
Gedurende het begin van den winter was het kabinet door verschillende omstandigheden zoozeer overladen met werk, dat graaf Von Lehrbach zijn krachten had moeten verdubbelen en slechts de dringendste en belangrijkste zaken afge-



daan konden worden. In dien tijd had men den kundigen, vertrouwbaren attaché baron d'Ouchy aan het kabinet van den minister toegevoegd, totdat Zijne Excellentie hem nu, voor drie weken, na afloop der verschillende zaken, zijn ontslag had kunnen geven.
Nu de dringendste aangelegenheden afgehandeld waren en de arbeid van het ministerie weder zijn gewonen loop had, wijdde graaf Lehrbach zich aan de nog aanhangige, indertijd op zijde geschoven zaken en wenschte vóór alles de nog uitstaande gelden in Berlijn te regelen: het betrof de laatste rest van de koopsom, ongeveer tweemaal honderdduizend thaler.
De minister liet aan het bankiershuis schrijven met verzoek om uitbetaling en afrekening. Het omgaande antwoord bracht hem het bericht, dat genoemde som reeds in den loop van Januari afgezonden en ook door Zijne Excellentie gequitteerd was; waarschijnlijk berustte de aanvraag dus op een vergissing.
De ontsteltenis van den minister was groot, en te meer, daar geen enkel bewijs omtrent de ontvangst der gelden te vinden was. Ontelbare telegrammen werden heen en weer verzonden.



Dezen morgen waren eindelijk de beide chefs van het bankiershuis in de residentie gekomen om de quitantie te presenteeren. Bleek en ontdaan had graaf Lehrbach op vertoon der quitantie zijn handteekening aanschouwd, welke zoo bedriegelijk gelijkend, zoo duidelijk was, — en toch valsch moest zijn.
Hij zelf had zich onmiddellijk begeven naar den hertog, en onderzoek en ontslag uit zijn ambt aangevraagd.
Franz Eginhard was buiten zichzelf geweest van ontsteltenis en had het voorstel gedaan de zaak te laten rusten, doch Lehrbach was blijven volharden bij zijn aanvraag om gerechtelijk onderzoek.
Algemeen geloofde men aan een ongelooflijk brutalen diefstal, en toch bemerkte graaf Lehrbach, hoe koel en stijf de hovelingen waren, die nog voor weinige dagen met gebogen rug hadden gesidderd voor het fronsen van zijn wenkbrauwen.
Oogenblikkelijk waren alle stukken verzegeld en had men een aanvang gemaakt met de verschillende verhooren.
Men verwachtte nu de beslissing omtrent de handteekening en twijfelde niet aan de uitspraak: daarmede tenminste was de naam Lehrbach ontheven van den schijn van schuld.
In de residentie heerschte algemeene opschudding. Men fluisterde en stak de hoofden bij elkaar; met een spotachtig lachje haalde men de schouders op en beklaagde den armen minister. Hij had zich zoo verdienstelijk gemaakt voor het land en de residentie! Zijn feesten overtroffen alle andere, juist dezen winter waren zij zoo weelderig, bijna vorstelijk geweest! En zijn zoon, de officier, was nogal zoo ongelukkig geweest bij het spel en had bij de wedrennen een van zijn beste paarden verloren, en toch had hij zeer ruim geleefd! Wat moest dat alles wel gekost hebben?
Hertog Franz Eginhard had zich in persoon begeven naar zijn gunsteling om te hooren of de onderzoekingen reeds tot eenig resultaat geleid hadden. De verhooren van den secre-



taris en de klerken waren zonder eenig gevolg gebleven. Men was nu begonnen met het onderzoek aan de posterijen. De minister had zich op zijn kantoor teruggetrokken; niemand, behalve de beide eerste ambtenaren, werd bij hem toegelaten, zelfs zijn zoon was de toegang tot hem geweigerd. De laatste was met Hattenheim tweemaal aan het ministerie geweest, buitengewoon kalm en met het trotsch vertrouwen, „dat de zaak spoedig tot een opheldering zou komen".
Dit was alles wat de hofmaarschalk van de noodlottige gebeurtenis wist mede te deelen.
Doodsbleek had Josephine geluisterd; hare lippen beefden, zenuwachtig verkreukelden haar kleine handen den fijnen baptisten zakdoek, die op haar schoot lag.
„Wie is tot zulk een schandelijke daad in staat geweest?" klonk het bijna als een snik. „Die arme oude man, hoezeer zal hij lijden onder die verdenking!"
Ook gravin Lattdorf was getroffen door het ongeluk, dat de fiere Lehrbachs getroffen had. „Dat overleeft Lehrbach nooit!" zuchtte zij.
Alleen Ange bleef bewegingloos zitten en staarde peinzend voor zich uit. Eindelijk schrikte zij op.
„Is d'Ouchy al terug?" vroeg ze.
„Men heeft hem getelegrapheerd en heeft alle hoop op zijn goed geheugen. In dien tijd werkte hij met Lehrbach en zal dus waarschijnlijk op kunnen geven, welke der ambtenaren op het bureau werkzaam was en dus de onderteekening van den minister in handen bekomen heeft. Een der klerken, hoewel aan een andere afdeeling, moet voor eenige dagen plotseling zijn ontslag verzocht hebben en dit heeft algemeen het vermoeden opgewekt, dat hij iets van de zaak weet; volgens het zeggen zit hij reeds achter slot en grendel.
Een onbeschrijfelijke uitdrukking van angst lag op het gelaat der jonge gravin: na eenige oogenblikken stond zij op, bracht haar vader een tweeden kop koffie en verliet de kamer, onder voorwendsel haar borduurwerk te gaan halen.



Weldra volgde Josephine haar: verraderlijk drongen zich de tranen naar haar oogen, zij ijlde naar haar kamer, waar zij, door niemand bespied, lucht kon geven aan haar angst.
Na eenigen tijd trad Ange binnen. „Ik heb aan Reimar geschreven en hem verzocht ons onmiddellijk bericht te zenden, wanneer zich iets mocht ophelderen."
Josephine sloeg de armen om haar hals. „Dat het toch spoedig moge zijn!" snikte zij. „Anders doodt de opwinding den armen man! Nog kort geleden klaagde hij, dat hij zich ziek gevoelde!"
„Moge God ons allen genadig zijn!"
Er lag meer in Anges stem, dan enkel zorg betreffende het ongeluk der Lehrbachs.
Het was een sombere, grauwe winterdag. In de antichambre van het hertogelijk paleis klonk een geheimzinnig fluisteren; de vleugel-adjudant, twee kamerheeien, de plaatsvervangende minister en de officier van justitie stonden in de vensternissen, staken de hoofden bij elkaar en gesticuleerden en praatten op levendige wijze. Heden zou het beslist worden. Het ministerie schudde op zijn grondvesten: een crisis was ingetreden, welke den bodem onder de voeten van den eens zoo machtigen gunsteling angstwekkend deed wankelen.
Zoo spoedig in het kabinet van den hertog een verstaanbaar woord weerklonk, verstomde het ijverig gefluister in de antichambre en allen luisterden met ingehouden adem. Vooral de officier van justitie beefde van opgewondenheid; een donkere gloed bedekte zijn voorhoofd en wangen, zijn kleine, scherpe oogen fonkelden en de sterk geparfumeerde zakdoek in zijn hand werd zenuwachtig heen en weer bewogen. Graaf Lehrbach was nooit zijn vriend geweest; sedert jaren had hij gesmacht naar het oogenblik om den trotschen despotischen man te kunnen vernederen, doch nooit had hij het geringste kunnen vinden om hem van zijn voetstuk te doen neder-



storten. En nu? Nu bood liet noodlot hem voldoening op de meest schitterende wijze.
Bevend van spanning bleef de officier luisteren; de kamerheeren schreden onhoorbaar naar de deur van het kabinet, waar de hooge gestalte van den gezantschapsraad verscheen, die fluisterend een gesprek begon met den adjudant. Deze haalde de schouders op, glimlachte half deelnemend, half spottend, liet zich daarbij helpen door de geheimzinnige gezichten der kamerheeren en trad weer in de vensternis terug.
Hoe langer het wachten aanhield, des te teleurgestelder en langer werden de gezichten van de oprechte (!) vrienden van Zijne Excellentie: men had zich gespitst op een schandaal en het zou dus waarlijk jammer zijn, wanneer achter die deur de zaak Lehrbach weder tot een goeden afloop kwam.
Ondertusschen gleed de laatste korrel door den zandlooper, die steeds het geluk der Lehrbachs verkondigd had.
Met de hand op een stoel geleund, zoo hoog en statig opgericht als de gebroken gestalte van den ouden man het toeliet, stond Zijne Excellentie, minister graaf Von Lehrbach tegenover zijn vorst. •
Beangstigende, diep donkere schaduwen teekenden zich om zijn oogen en groefden scherpe lijnen in zijn wangen en voorhoofd; over de ingezonken slapen hing het zilverwitte haar naar beneden.
Toch lag er een trotsche, fiere overtuiging en kalme vastberadenheid op het bleeke gelaat; vol en vast ontmoette zijn blik het oog van den hertog, rustig en zeker klonk zijn stem.
Franz Eginhard had de armen over elkaar gekruist, staakte zijn zenuwachtig heen en weer loopen en bleef dicht voor den minister staan, met welken hij nog eenmaal zoowel al de détails der geheele gebeurtenis als de verschillende resultaten der onderzoekingen besproken had. Twee roode vlekken brandden op zijn wangen, dreigend fonkelden zijn grijze oogen.



„Ge blijft er dus bij, dat ge geen kennis draagt van liet teekenen der quitantie, graaf?"
Lehrbachs lippen trilden. „Wanneer een herhaling van mijn verzekering noodig is, Uwe Hoogheid, dan ben ik bereid die onder eede af te leggen!"
„Ge bestrijdt dus nog altijd de echtheid der onderteekening?"
„Dat doe ik, Uwe Hoogheid, en wacht de bevestiging mijner woorden door de commissie van onderzoek."
Franz Eginhard trad eenige schreden nader en legde zijn hand op den schouder van zijn ouden vriend.
„Lehrbach," sprak hij hartelijk, „wij zijn hier alleen, slechts God is getuige van je woorden. Je weet, hoe na je mij aan het hart ligt; je hebt mij jaren lang bewezen, dat je mij niet alleen een trouw staatsdienaar, maar ook een vaderlijk vriend waart, dien ik ten allen tijde, ook wat mijn privaat leven betrof, mijn vertrouwen schonk. Nooit maakte je daarvan misbruik. Laat mij nu in dit oogenblik dat zijn, wat ge steeds voor mij waart: niet je vorst, — maar je vriend, je vertrouwde. Elk woord, dat hier tusschen ons gewisseld wordt, zal in mijn boezem begraven blijven, en ik verzeker het je, Lehrbach, ook vergeten zijnl Vertrouw mij en geef mij het bewijs, dat je tenminste tegenover mij geen valsch spel spelen wilt!"
Een rilling schokte de gestalte van den minister; hij boog zich en kuste de hand van den hertog.
„Moge God u zegenen voor deze vriendelijke woorden," sprak hij zacht en diep ontroerd, „doch u te vertrouwen heb ik niets. Dat ik u niet geheel mijn hart, met geheel mijn ziel toegedaan ben, behoef ik u niet te verzekeren: ik gaf u daarvan de bewijzen. Dat ik echter nooit in mijn leven een daad begaan heb die ik voor Uw Hoogheid verbergen moet, schijn ik helaas telkens en telkens te moeten herhalen! De oorzaak van dit wantrouwen ken ik niet; en alleen in het bewustzijn van mijn rein geweten en met de overtuiging in dit oogenblik even eerlijk en onbesmet voor u te staan als ik het gedurende den langen tijd deed, dat ik u diende, kan ik de gedachte



verdragen dat mijn vorst mij ooit van een laagheid zou kunnen verdenken."
Een donkere wolk vloog over Franz Eginhard's gelaat; toch bedwong de blik uit die matte, treurige oogen zijn opkomende drift.
„Wij allen zijn menschen, Lehrbach, en blootgesteld aan vele verzoekingen. Je zoon heeft een groote toelagê noodig en verkwist, zooals mij gezegd heeft, ongelooflijk veel geld. Het is te begrijpen, dat het moeilijk moet vallen zijn lieveling iets te weigeren en men, om dit te voorkomen, meer uitgeeft dan men mag of kan!"
Hier hield de hertog op en wierp een vragenden blik op Lehrbach. Deze greep met een vaalbleek gelaat, als duizelde het hem een oogenblik. de leuning van den stoel, doch fier wierp hij het hoofd in den nek en antwoordde:
„Ik ken de verteringen van mijn zoon, Uwe Hoogheid, en heb ze meest zelf betaald. Schulden heeft Günther niet, en bij den balans, dien ik opmaakte, vond ik geen déficit; de boeken betreffende mijn private uitgaven staan u ter inzage ten dienste."
De stem van den minister klonk koud en scherp.
„Ge ziet dus de uitspraak en de beslissing der commissie omtrent de onderteekening gerust te gemoet? Ge erkent die dus als afdoende?"
„Ik heb zulk een hoogen dunk omtrent den scherpen blik der commissie, dat ik met ongeduld de uitspraak wacht, die mij aan dezen pijnlijken toestand zal ontrukken en mij rechtvaardigen zal in het oog der wereld. Zij moet mij mijn eer teruggeven!"
„En als zij dit niet doet!"
Met vlammenden blik hief Lehrbach het hoofd omhoog.
„Dan, Uwe Hoogheid, betreur ik elk uur dat ik sleet, in den dienst van een land, waar waarheid en rechtvaardigheid met voeten getreden worden!"
Al het bloed week uit de wangen van den hertog; als wilde hij met zijn blik den ouden man vernietigen, richtte



hij zijn donker grijzen oogen verachtend op den spreker en stiet den stoel van zich af, waarop Lehrbach geleund stond.
„Comediant!" klonk het beleedigend tusschen zijn tanden. Haastig greep hij een toegevouwen papier van zijn bureau en wierp het Lehrbach toe. „Lees het oordeel der vier autoriteiten en durf mij dan nog eens in de oogen zien !" barstte hij uit.
Werktuigelijk boog de graaf zich; het papier trilde in zijn hand. Verpletterd staarde hij op het geschrevene; een gorgelend geluid drong van zijn lippen, zijn bleek gelaat vertrok zich, als leed hij ondragelijke pijn.
„Niet valsch, — erkennen de echtheid der onderteekening" .. Zijn lippen bewogen zich, krampachtig omsloten zijn vingers het papier.
„Loochent ge nu nog?"
„Wat vier autoriteiten zeggen, moet wel waar zijn... Het is dus mijn handteekening ... Ik geloof het nu zelf... Maar hoe zij op dit papier komt, weet God alleen!...'"
„Of uw geldzak, graaf!" sprak Franz Eginhard hoonend. „Slechts om een schandaal te vermijden en mijn ministerie niet te brandmerken, zal ik . .
Een doffe kreet deed hem plotseling zwijgen; met beide handen voor zich uit tastend, sloeg de minister met een zwaren slag neder aan de voeten van den jongen vorst.
Franz Eginhard rukte de deur open.
„Zijne Excellentie graaf Lehrbach is in onmacht gevallen,'' riep hij met schorre stem; zorgt dat de zieke met alle mogelijke voorzichtigheid naar zijn woning vervoerd wordt!"
Nog denzelfden voormiddag gaf de hertog bevel, dat alle verdere verhooren en onderzoekingen gestaakt zouden worden.
Als een loopend vuur ging het door de residentie; slechts ééne oplossing was nu maar mogelijk, en deze ontnam den naam Lehrbach zijn goeden klank.



Van allen verlaten lag de minister eenzaam in een donkere kamer op het ziekbed uitgestrekt, een aanval van beroerte had hem geheel verlamd; aan zijn zijde knielde in wanhoop zijn zoon, die reeds zijn verzoek om ontslag bij zijn regiment ingediend had. Voorgoed was de trots van het gelukskind geknakt



EEN EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Het bericht van de ziekte van Zijne Excellentie en de geruchten omtrent het bevel van Zijne Hoogheid om alle verder onderzoek te staken, gingen als een loopend vuur door stad en land en rukten het huichelachtig masker van het gelaat der meeste hovelingen.
Afgunst en nijd sloegen hun scherpe klauwen onbarmhartig in het weerlooze slachtoffer, om hem den goeden klank van zijn naam, van zijn eer te ontrukken, het trotsche wapenschild naar beneden te sleuren en het in het stof te vertreden! Waar waren de vrienden, die nog voor weinig dagen den rug gebogen hadden voor de macht van den minister en de luimen en grillen van het gelukskind hadden toegejuicht?
Geen enkele was hem trouw gebleven.
Het zou immers onverstandig geweest zijn openlijk partij te kiezen voor een man, die klaarblijkelijk in ongenade gevallen was, en wiens naam een ieder door het slijk sleurde.
leder is zich zelf het naast. Wie van de glimlachende, gedecoreerde, hooge heeren staat vast op den gladden parquetvloer van het hof? Zelfs de zekerste struikelt daar en loopt gevaar uit te glijden; een ieder heeft daar genoeg te doen om zijn eigen plaats en positie in evenwicht te houden.
Ook tot Villa Carolina vonden de verontrustende geruchten hun weg en brachten Josephine tot wanhoop. Haar geloof aan de rechtschapenheid van den zwaar beproefden man stond echter vast; geen uitspraak van wien ook was bij machte dit aan het wankelen te brengen, en met van verontwaardiging
Gauzen-Liie. 19



fonkelende oogen bestreed zij den laster, die tot haar doordrong.
Die oude, eerbiedwaardige man zou een dief zijn? Dat edele gelaat met de vriendelijke oogen en den melancholieken glimlach om den mond zou in staat zijn tot leugen en bedrog? Het was onwaarheid! Nooit, neen nooit zou zij het gelooven! En nu hadden allen hem verlaten en lag hij alleen, geheel alleen op het ziekbed uitgestrekt.
Wie is bij hem? Men weet het niet; men vermoedt zijn ouden kamerdienaar, misschien zijn zoon! Maar zijn die beiden dan in staat zulk een zwaren zieke te verplegen?
De graaf is aan de rechterzijde geheel verlamd, zelfs van de spraak beroofd. Biedt dan geene der dames, die zich nog voor korten tijd op de feesten Zijner Excellentie zoo kostelijk vermaakten, haar hulp aan, om hem met zachte teedere hand te verplegen? Geene van allen. De drempel van dit huis wordt geschuwd, men wendt het hoofd af, wanneer men voorbijrijdt, — en zich dan opwerpen als trouwe vriendin en verpleegster worden bij den in ongenade gevallen gunsteling? Zulk een geringschatting van de vorstelijke gunst zou immers nooit vergeven zijn geworden. Nadat al die gedachten Phine den geheelen nacht hadden wakker gehouden, begaf zij zich den volgenden morgen naar de kamer der grootmeesteres, verklaarde haar, dat zij vast besloten was den minister te gaan verplegen en verzocht haar, haar naar de zieke te brengen.
Een ietwat verlegen uitdrukking overtoog het gelaat van gravin Lattdorf. Zij bracht Josephine aan het verstand, dat zij rekening moest houden met de positie van haar man en de algemeene opinie niet mocht trotseeren. Zij twijfelde niet aan de onschuld van graaf Lehrbach en was dezen ook vriendschappelijk genegen, doch dit op zulk een in het oog loopende wijze te toonen, verbood haar de achting en toewijding, welke zij den hertog als grootmeesteres en echtgenoote van den hofmaarschalk was verschuldigd. Het was immers niet bewezen, dat graaf Lehrbach onschuldig was aan den diefstal, —



integendeel alles getuigde tegen hem, en dit maakte het der wereld onmogelijk partij voor hem te kiezen.
Josephine hoorde de gravin rustig aan en gaf haar zuchtend gelijk; zij kende de wereld en moest toestemmen, dat de woorden der gravin waarheid bevatten.
„Zou het u en uw echtgenoot ook in moeilijkheden brengen, als ik het huis van graaf Lehrbach bezocht?" vroeg zij met gebogen hoofd.
De grootmeesteres zag haar verwonderd aan.
.Zonder geleide, kindlief? Dat is immers onmogelijk!"
„En als ik een begeleidster vond?"
Dat zou de zaak veranderen; je bent je eigen meesteres en noch door je betrekkingen, noch door je positie verplicht rekening te houden met het hof. Ik zeg je echter vooruit, dat je er onder te lijden zult hebben en dat er veel van je gezegd zal worden tot je nadeel; de kwade tongen sparen zelfs de medelijdenden en barmhartigen niet. Wanneer je echter den moed hebt, de publieke opinie het hoofd te bieden, ga dan je gang; aanraden doe ik het je echter niet."
„Ik erken slechts één rechter over mijn doen en laten," antwoordde Josephine fier en hief het blonde hoofd trotsch omhoog; „dat is mijn geweten! Ik zal echter de achting, die ik uw huis verschuldigd ben, geen oogenblik uit het oog verliezen en zooveel mogelijk trachten aan kwade tongen het zwijgen op te leggen: ik ga naar hertogin Maria Christina en roep haar hulp in."
Met een ontmoedigend glimlachje schudde gravin Lattdorf het hoofd: „lk vrees, dat dit een vergeefsche reis zal zijn. De oude Lehrbach behoorde tot de vijanden van het paviljoen, en graaf Günther heeft zich meermalen veroorloofd de hertogin en hare omgeving door zijn teekeningen bespottelijk te maken. Aan een van die caricaturen heeft zelfs freule Von Sacken den bijnaam van de „vrome Helena" te danken. Maria Christina is van dat alles op de hoogte, en je zult dus zelf wel inzien, dat men op het paviljoen weinig sympathie heeft voor de familie Lehrbach."



Josephine was nog bleeker geworden; toch hernam zij vol overtuiging:
„Ik ken de hertogin en heb reeds grooter deugden in haar leeren bewonderen dan „vergiffenis schenken"; ik zal dus den tocht naar het paviljoen wagen!"
„Mijn beste wenschen met je, mijn kind!"
Josephine kuste de hand der gravin, spoedde zich naar haar kamer, sloeg snel haar mantel 0111 en begaf zich vol moed naar het paviljoen.
Josephine was steeds een welkome gast in de woning van Maria Christina; freule Von Sacken diende haar aan bij de hertogin en bracht het bevel het jonge meisje naar de slaapkamer der doorluchtige vrouw te leiden, daar deze reeds verscheidene dagen door een zwaren hoest verplicht was haar bed te houden. Toch wilde zij Josephine zien, daar freule Von Sacken haar medegedeeld had, dat de kleine een dringend verzoek aan Hare Hoogheid had.
Het onderhoud was veel korter dan Josephine gedacht had; het eenvoudige verhaal der gebeurtenis was voldoende om zoowel de hertogin als freule Von Sacken met het diepste medelijden en de oprechtste deelneming te vervullen; de beide dames hadden wel van de zaak gehoord, doch waren verder niet op hoogte der verschillende kleinigheden: er kwamen immers zoo weinig menschen in de stille, vredige woning.
Maria Christina vond het niet anders dan natuurlijk dat er voor goede verpleging gezorgd moest worden, en freule Von Sacken verklaarde zich bereid met Josephine naar het huis van den minister te rijden, om zich op de hoogte te stellen van den toestand.
In ieder geval zou zij voor den nacht twee verpleegsters bestellen; gedurende den dag konden zij en Josephine de verpleging op zich nemen.
„Zal ik naar het klooster rijden, Uwe Hoogheid?" vroeg freule Von Sacken.
Hare Hoogheid dacht een oogenblik na en zei dan met haar



zachte, vriendelijke stem: „De Lehrbachs zijn niet katholiek; misschien zou men dus die keuze ongeschikt of van mijn kant aanmatigend vinden, — de wereld is zoo spoedig geneigd een verkeerde uitlegging te geven ook aan de beste bedoelingen — onder de protestantsche diaconessen zijn eveneens uitstekende verpleegsters. Op mijn verzoek zal de overste zuster Magda gaarne afstaan; haar kunnen wij de verpleging van den minister gerust overlaten."
Dankbaar knielde Josephine naast het bed, boog het blonde hoofdje over de blanke hand der hertogin, kuste tot afscheid de smalle, tengere vingers en begaf zich met freule Von Sacken op weg.
Ten huize van den minister schenen allen hun tegenwoorheid van geest verloren te hebben en verkeerde alles in rep en roer.
De lijfarts van den hertog had zich laten verontschuldigen en zijn jongen assistent naar graaf Lehrbach gezonden, die bleek en roerloos, gelijk een doode, op zijn leger uitgestrekt lag. De ontsteltenis der bedienden was zoo groot geweest, dat zij het niet gewaagd hadden den graaf te ontkleeden; deze droeg dus nog de uniform, waarin hij naar het paleis gereden was, eerst na twee uren had men graaf Günther in de stad gevonden: hij dejeuneerde met eenige zijner kameraden. Bij het droevige bericht was hij doodsbleek geworden, was, zonder een enkel woord te zeggen, opgestaan, had Hattenheim gewenkt en op diens arm geleund de restauratie verlaten.
Den geheelen dag en nacht waakten de beide officieren in gezelschap van den dokter aan het ziekbed van den minister.
Slechts eenmaal had de oude kamerdienaar uit de kamer van den jongen graaf een zonderling lachen gehoord, dat overging in een steunend klagen, waardoor Hattenheims ernstige, geruststellende stem klonk.
Daarna was alles stil geworden; en toen hij later de lamp in de kamer bracht, zat graaf Günther voor de tafel en liet het hoofd op zijn armen rusten; waarschijnlijk was hij inge-



slapen ... Von Hattentieim had tegenover hem plaats genomen en was bezig te schrijven.
Den volgenden dag droeg de zoon van den minister de burgerkleeding, en de oude dienaar staarde vol aandoening op het kleurlooze gelaat, dat in dien enkelen nacht zoo veranderd was. Alle zonneschijn en vroolijkheid was er uit verdwenen, donkere schaduwen lagen om Günthers oogen, een ernstige, weemoedige trek plooide zich om zijn mond ... Voor de eerste maal in zijn leven maakte Günther den indruk van een ernstig, beproefd man-
Diepe stilte heerschte in de ziekenkamer, slechts bij korte tusschenpoozen klonk een lichte tred over het zachte tapijt en boog een blozend meisjesgelaat zich met zorgelijken blik over den slapende, om de ijscompressen om zijn hoofd te vernieuwen; de zieke haalde dan diep adem, bewoog even den linkerarm en verviel dan weder in dezelfde bewusteloosheid, waarin hij sedert het eerste oogenblik gelegen had.
De dokter verklaarde, dat de rechterzijde volkomen verlamd was, en haalde bedenkelijk de schouders op; met dankbaarheid had hij de komst van freule Von Sacken en Josephine begroet, daar hij vrouwelijke hulp en verpleging had gemist.
Josephine nam oogenblikkelijk haar plaats aan het bed in, terwijl freule Von Sacken volgens den wensch van Maria Christina naar het gesticht der diaconessen reed.
De schrik en ontsteltenis hadden merkbaar hunne sporen in de kamer achtergelaten: alles lag bont dooreen. Onhoorbaar schreed Josephine op en neder en trachtte de orde eenigszins te herstellen.
Ondertusschen weerklonken schreden in de aangrenzende kamer, haastig werden de de portières opengeslagen en trad Günther op den drempel. Een onbeschrijfelijke uitdrukking lag op zijn gelaat; hij blikte het jonge meisje aan als een wonder, dat men niet begrijpen kan, en bevend stak hij haar de hand toe.
„Dus is het waarheid, — zijt gij hier ?" kwam met moeite van zijn lippen: hij wilde meer spreken, doch het was hem



als was zijn keel toegesnoerd, als dreigde het kloppen van zijn hart hem te doen stikken. Met angstigen blik op den zieke legde Josephine haar vinger op den mond en wenkte den jongen man te zwijgen; daarna trad ze onhoorbaar naar hem toe en legde haar rechterhand in de zijne.
„Ja, ik ben hier, en zal graaf Lehrbach niet verlaten vóór hij weer gezond is," fluisterde ze en sloeg haar oogen naar hem op. „Dat recht moet ge mij toestaan; want niet waar, goede buren helpen elkander steeds, en niets ligt Lehrbach nader dan Grosz-Stauffen."
Zij voelde, hoe zijn klamme, koude hand de hare krampachtig omsloot; zij zag, hoe zijn lippen trilden.
„Ga nu, - ik smeek het u," sprak ze zacht. Daarop boog hij zich en drukte een kus op haar hand.
„O, Josephine," fluisterde hij, „moge God je zegenen voor hetgeen je deedt! je hebt mij het geloof aan de menschen teruggegeven!"
Toen hij zich oprichtte en het jonge meisje zijn blik ontmoette, zag zij hoe de tranen hem in de oogen gesprongen en aan de donkere wimpers waren blijven hangen; ze waren de eerste dauwdruppels, die op het zwaarbeproefde hart van het gelukskind nedervielen. Daarna keerde hij zich haastig om en verdween achter de portières.
Langzaam kropen de uren voorbij. De dokter kwam en beschouwde den zieke en schudde zonder een woord te zeggen bedenkelijk het hoofd.
„We moeten zooveel mogelijk de koorts trachten tegen te gaan," zeide hij bij het heengaan tot freule Von Sacken, welke juist het bericht gebracht had, dat een der diaconessen tegen den avond komen zou. In den loop van den nacht zal hij wel tot bewustzijn komen."
Daarna gaf hij nog verschillende bevelen en beloofde binnen een naar uren terug te zullen komen.
Ondertusschen loste freule Von Sacken Josephine af. Günther groette haar met gebogen hoofd; een gloeiende blos



brandde op zijn gelaat en de weinige woorden, welke hij sprak, klonken gedrukt en schor.
Tegen het schemeruur kwam Von Hattenheim. Zijn ontroerd gelaat getuigde van diepe smart en deelneming in het ongeluk van zijn vriend. Hij stak Josephine beide handen toe en verzocht haar zacht hem te volgen naar de naastbijgelegen kamer, daar hij haar veel had mede te deelen.
Josephine volgde hem naar de kamer der overleden gravin, zette zich in een kleinen stoel aan het venster en zag den blonden man treurig aan. Hattenheim vertelde haar, dat Günther zijn ontslag had ingediend en hijzelf van plan was het voorbeeld van zijn vriend te volgen; het leven in de residentie scheen hem ondragelijk, en daarom had hij vast besloten met alles wat hem aan de stad bond te breken! Wij hebben de toekomst al besproken en onze plannen vastgesteld. Günther wacht een beslissing af in de ziekte van zijn vader en vertrekt dan van hier naar München of Düsseldorf, om zich te bekwamen als schilder. Er blijft hem niets anders over dan dit vak te kiezen, als hij ten minste een zekere toekomst te gemoet wil gaan; want het gelukskind, de overmoedige graaf Lehrbach, die gewoon was het geld met volle handen te verkwisten, is doodarm."
„Hoe bedoelt ge dat?" vroeg Josephine ongerust.
Hattenheim streek zich met de hand over het voorhoofd en ging op gedempten toon voort: „Gij weet, dat men den minister beschuldigt een belangrijke som gelds verduisterd te hebben, en gij begrijpt, dat Günther alles in het werk stellen zal om de eer van zijn vader zooveel mogelijk te redden. Wij zijn helaas geheel in het onzekere, of de graaf in waarheid in een oogenblik van zwakheid gespeculeerd heeft met hem niet toebehoorende gelden en de quitantie teekende zonder het geld te boeken, of dat een ander van zijne naamteekening misbruik maakte. Kortom de vreeselijke twijfel, of hij schuldig is of niet, is de grootste marteling en kwelling voor Günther, welke hem, niettegenstaande zijn geloof aan de eerlijkheid van zijn vader, als lood op de ziel drukt. De







toestand van den graaf maakt elk onderzoek om zekerheid te bekomen onmogelijk. Günther verklaarde oogenblikkelijk, dat hij slechts in den geest van zijn vader handelde, wanneer hij de ontbrekende som dekte met zijn vermogen, en heeft hiervan schriftelijk mededeeling gedaan aan het Ministerie. Daar echter zijn baar vermogen niet toereikend is, ziet hij zich genoodzaakt zijn stamgoed Lehrbach te verkoopen.
Een zachte kreet klonk van Phines lippen. „Lehrbach verkoopen! Mijn God! dat mag, dat kan niet!
Hattenheim boog het hoofd nog dieper.
„En toch blijft ons niet anders over; ik ben helaas te zeer gebonden door het majoraat en niet bij machte het geld te storten: anders zou ik natuurlijk het oude stamslot der Lehrbachs niet laten overgaan in handen van vreemden. Wij zijn dus van plan uit te zien naar een kooper, die zich verbinden wil het goed aan de familie terug te geven, wanneer de toestanden zich mochten veranderen en Günther in staat mocht
zijn het weder terug te koopen."
„Hebt gij die zaak in handen genomen, Von Hattenheim . vroeg Josephine, terwijl een donkere blos haar wangen
kleurde. , ..
Reimar knikte bevestigend. Daar Günther zoo spoedig
mopelijk de residentie verlaten wil, heb ik hem aangeboden
zijn zaken te regelen; dat zal in elk geval beter zijn, want
Günther is op het punt van zaken zop onpractisch mogehj .
Gaarne zou ik zoo veel van zijn vermogen redden, dat hij
daarmee zijn studiën bestrijden kon. Ge weet, goede lessen
zijn zeer duur!"
„Krijgt zijn vader dan geen pensioen?"
„Neen; Günther heeft dit in naam van Zijne Excellentie geweigerd. Wij zijn overeengekomen, dat, mocht het noodig zijn, de graaf zijn intrek zal nemen op mijn kasteel.
„Is Lehrbach zeer duur, kost het meer dan een millioen .
vroeg Phine plotseling.
Onwillekeurig moest Hattenheim glimlachen. „O, neen, zoo veeleischend zijn wij niet. De juiste som zou ik u niet uit



mijn hoofd kunnen noemen, en de landerijen staan op het oogenblik zoo laag, dat wij er met moeite een goeden prijs voor zullen kunnen maken."
Een oogenblik zagen Ganzen-Lizes donkerblauwe oogen hem onverschillig aan. „Ik zal Lehrbach koopen, Von Hattenheim !" zei ze kort.
„Gij?" Niettegenstaande zijn verdriet moest Reimar lachen. „Wilt ge Grosz-Stauffen onder den hamer brengen om een gedeelte van Lehrbach in uw bezit te krijgen? Wat zijt ge toch goed! Uw aanbod zal voor Günther van meer waarde zijn, dan al het goud, dat een ander kooper hem ooit voor het bezit van Lehrbach zal aanbieden!"
„Ge houdt mij voor arm?" Ook over het gezicht van het jonge meisje vloog een schalksch lachje.
Reimar voelde zich door die vraag zeer in verlegenheid gebracht. „Ik houd u ten minste niet voor rijk genoeg om een goed als Lehrbach te kunnen koopen!" zeide hij, als wilde hij zich verontschuldigen.
Josephine haalde een brief uit haar zak en zeide: „Lees!"
Een oogenblik zag Hattenheim haar verwonderd en besluiteloos aan, dan vouwde hij het schrijven van tante Renate open, boog zich dichter naar het venster en doorlas den inhoud. Aan het slot gekomen liet hij zijn hand en den brief zinken en staarde het jonge meisje stom van verbazing aan.
„Nu," riep Josephine bijna vroolijk uit, „heeft Ganzen-Lize niet even veel geld als hooi? En is het niet een geluk voor Grosz-Stauffen, dat zijn eigenares een armen luitenant kan trouwen ?"
„Dat is zeker een verrassing, waarvan ik niet gedroomd had!" Reimar zag er eerder verbluft dan verheugd uit. „En het zou voor Günther een buitengewoon geluk zijn, indien uw oom wou overgaan tot den koop van het goed. Kennen nog anderen behalve gij zelve den inhoud van den brief?"
„Behalve de familie Lattdorf, niemand; eerst voor weinige dagen ontving ik dit schrijven. Maar waarom vraagt ge dat?"



De jonge officier haalde verlicht adem. „De eenvoudigste oplossing zou wel wezen, dat ge Günther trouwdet; dat zou aan alles een eind maken! Uw liefde zou daarin geen offer zien, want ook nu heeft ze u niet doen aarzelen ten aanzien van de geheele wereld aan de zijde van den belasterden en verlaten man te treden. Een geluk voor u zou het echter niet zijn, want niets geeft u waarborg, dat Günthers karakter veranderd is; hij deed nog slechts weinige schreden op den doornigen weg, dien het noodlot hem bereidde; wel is hij wakker geschud tot een nieuw leven, doch gelouterd heeft de smart hem nog niet. Kwam het geluk zijn lieveling nu dadelijk te hulp, misschien verzengde dan een enkele zonnestraal den rijken oogst, dien wij met zorg en tranen zaaiden. Daarom smeek ik u ter wille van Günther en u zelve laat hem eerst leeren wat het zeggen wil door eigen kracht op vaste voeten te staan, laat hem een korten tijd in de school des levens vertoeven. Geloof mij, daarmede bewijst ge nog grooter dienst, dan wanneer gij hem nu al het goud en het geluk der wereld aan de voeten legt."
„Dus moet Lehrbach in handen komen van vreemden ?"
vroeg zij zacht.
„Wanneer uw oom toestemt in den aankoop, wordt een van mijn innigste wenschen vervuld,'' antwoordde Reimar; „ik verzoek u echter voor mijn vriend den naam van den kooper verborgen te houden, opdat hij niet vermoedde, in wiens hand zijn stamgoed overgaat. Daar hij mij onbegrensde volmacht gegeven heeft, zal het mij niet moeilijk vallen hem daaromtrent in onwetendheid te laten, te meer, daar hij mij verzocht heeft hem zoo min mogelijk met zaken lastig te vallen. Om met ijver een aanvang te kunnen maken met zijn studiën, heeft hij allereerst rust noodig; ik zal hem dus zoo weinig mogelijk storen."
Josephine reikte hem hartelijk de hand.
„Ik voeg mij geheel naar uw wil, Von Hattenheim, en ben overtuigd, dat niemand zoo goed als gij Günthers geluk beoogen zult. Tot nu toe hebt ge als een beschermengel ge-



waakt over mijn leven, en ik kreeg reeds het bewijs hoe goed ik deed mijn wel en wee aan uw zorgen toe te vertrouwen ! Ik zal dadelijk aan oom en tante schrijven, hen op de hoogte brengen der zaken en hun verzoeken hierheen te konien om het verdere met u te bespreken."



TWEE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Sedert de ziekte van den minister waren er drie weken verloopen en nog was er geen verandering in zijn toestand merkbaar; bleek en zwijgend lag hij met wijdgeopende, wezenlooze oogen op het ziekbed, zonder zijne verplegers te kennen, zonder door een enkele beweging te kennen te geven, dat hij'deelnam aan hetgeen om hem heen gebeurde.
Zeer zelden maakte hij een werktuigelijke poging tot spreken, doch onverstaanbare klanken kwamen dan van zijn lippen; zelfs Günther was niet bij machte hem te wekken uit die
bewusteloosheid. .
De dokter verklaarde, dat de toestand van den zieke nog jarenlang zoo zou kunnen duren, doch dat ook een nieuwe aanval het zwakke levenslicht voorgoed zou kunnen uitdooven. Hij gaf daarbij den jongen graaf de verzekering, dat zijn tegenwoordigheid volstrekt niet noodzakelijk was en dat het wachten op een beslissing wel zeer, zeer lang zou kunnen duren. Graaf Günther besloot dus de residentie te verlaten.
Van den stadstoren kondigden zes doffe slagen het avonduur aan; de lamp verspreidde reeds haar mat licht in de ziekenkamer, waar Hattenheim met gebogen hoofd in een grooten stoel zat. Hij had aangeboden tot de komst van zuster Magda, die dezen nacht waken zou, de plaats aan het ziekbed in te nemen, daar zoowel freule Von Sacken alsjosephine door den bazaar van Maria Christina verhinderd waren dezen middag de vei pleging op zich te nemen. Aangenaam deed Hattenheim de rust om hem heen aan, en veel, zeer veel ging hem door het hoofd.



Den vorigen avond had hij een onderhoud gehad met Ange Lattdorf, die plotseling een afgrond voor zijn oogen geopend had, welks diepte hem deed duizelen. Welk eene vreeselijke verdenking had wortel geschoten in dat meisjeshart? Hem had zij haar argwaan toevertrouwd; haar bleek gezichtje had hem getoond, hoezeer zij leed onder haar eigen woorden, hoe onbarmhartig zij haar hart martelde.
Baron d'Ouchy! dien algemeen geachten, geprezen man verdacht zij? Geen sterveling in de geheele residentie zou ooit op die gedachte komen, — en toch lag er veel waarschijnlijkheid in de manier, waarop Ange haar vermoeden rechtvaardigde.
Ook Josephine had zij tot haar vertrouwde gemaakt en haar daardoor in de grootste opgewondenheid gebracht. Hartstochtelijk zocht zij een nieuwen leiddraad, die eenige opheldering zou kunnen brengen; plotseling herinnerde zij zich verschillende gezegden van den jongen man, die de verdenking op hem zouden kunnen werpen; en toch berustte alles slechts op een los vermoeden.
Waarom kon d'Ouchy niet in werkelijkheid geërfd hebben?
Waarom zouden de dood van zijn oom, zijn plotselinge reis, de toespelingen op de verbetering van zijn financiëelen toestand slechts gefingeerd zijn? Daarvoor ontbraken toch de bewijzen!
Hoe belachelijk Hattenheim de verdenking ook toescheen, toch beloofde hij in het geheim een onderzoek te laten doen.
Het trof gelukkig, dat de Fransche gouvernante van zijne eenige zuster uit Bretagne geboortig was en deze zich na het huwelijk der laatste weder naar haar land begeven had. Hattenheim beloofde direct zijn zuster te schrijven om het adres van die dame; men kon niet weten, van welk nut dit nog zou kunnen zijn.
Al deze gedachten gingen hem door het hoofd en daarbij voegde zich het verdriet wegens het op morgen vastgestelde vertrek van zijn vriend. Doffe schreden wekten hem uit zijn



gepeins: Güntlier stond achter hem en legde zijn arm om Reimars hals.
„Mijn goede Reimar," sprak hij zacht, „hoe zal ik ooit mijn schuld aan je kunnen voldoen!"
Het oude verlegen lachje speelde om Hattenheims mond. „Dat's nonsens, beste jongen," zei hij hoofdknikkend; „ik ben hier om wat uit te rusten, maar ik heb tot nu toe zitten lezen! Heb je al gepakt? Waar was je toch? Tevergeefs heb ik bij je aangeklopt!" Er lag een onuitsprekelijke teederheid in den blik en de stem van Hattenheim; hij had zich vast voorgenomen zich niet in de laatste uren te laten meeslepen, en nu streelde hij de donkere krullen van zijn jongen vriend zooals een moeder haar kind liefkoost.
„Günther richtte zich op. „Ga met mij in de andere kamer," fluisterde hij met een blik op den slapende.
Hattenheim volgde hem op de teenen naar het naaste vertrek, waar Günther een briefje uit zijn zak nam en dit aan Reimar overhandigde, met de woorden: „Zie eens, welke vurige kolen men op mijn hoofd stapelt!"
Reimar las; het was een schrijven van de hertogin Maria Christina, waarin zij den jongen graaf verzocht haar een bezoek te komen brengen.
„Ben je er geweest?"
Günther knikte. „Ik kom juist bij haar vandaan."
„En wat was het doel van die audiëntie ?"
Günther had zich op de sopha laten vallen en streek met zijn blanke hand door zijn haar.
„Het was een gang door het Vagevuur!" zeide hij met bevende stem. „Het was de verschrikkelijkste vergelding, die ik voor al mijn dwaasheden ontvangen heb! O, Reimar, waarom worden den mensch meest te laat de oogen geopend? Waarom duldt de goddelijke gerechtigheid, dat men onbezonnen en roekeloos door het leven holt en lichtzinnig den spot drijft met het beste en het edelste? Hoe dikwijls heb ik de ernstige, bleeke vrouw bespot! Hoe vaak heb ik haar, en allen die haar aanhingen, door mijn teekeningen belachelijk



gemaakt, en trotsch het hoofd in den nek geworpen, wanneer de wereld die dwaasheden toejuichte? O, Reimar, waarom was er toen niemand, die mij het potlood uit de hand rukte ? Waarom moest deze dag komen om mij mijn nietigheid tegenover die vrouw te doen gevoelen, en mij de tranen van schaamte en berouw uit de oogen te persen? Waarheen ik blik, overal zie ik mij verootmoedigd. Waarom betaalt men mij niet met gelijke munt? Waarom foltert men mij meteen edelmoedigheid, waartegen ik mij niet verweren kan; en die mij nog pijnlijker is dan de nijd en de haat der groote menigte, die ik met trots het hoofd kan bieden?
„De laster van mijn vijanden staalt mijn moed om de wereld zonder vrees tegemoet te treden, maar het edelmoedige vergeven en vergeten van hen, aan wie ik het niet verdiend heb, drukt mij als een centenaarslast!"
Hattenheim trad naar hem toe en legde troostend zijn hand op zijn schouder. „En wat wil de hertogin van je?" vroeg hij eindelijk, toen Günther zich oprichtte en het donkere haar van zijn voorhoofd streek.
„Zij gaf mij een aanbeveling voor den beroemden schilder P. te Miinchen, wiens leerling te zijn van evenveel waarde is als dat men een patent van het meesterschap in de schilderkunst in den zak draagt. Ik zal met één slag bereiken, waartoe anderen jaren noodig hebben. Wanneer hij inij aanneemt, geschiedt dit alleen ter wille van de hertogin. Ja, haar goedheid gaat zoo ver, dat zij zelfs de lessen voor mij betaalt, ofschoon zij mij wil doen gelooven, dat professor P. talentvolle onbemiddelde jongelieden kosteloos onderricht geeft. Zij is echter kiesch genoeg om de volle grootte van haar weldaad voor mij geheim te houden. Toch zal het voor mij een schuld blijven, waarvan ik mij nooit zal kunnen kwijten. Dat de hertogin door Josephine geheel op de hoogte gesteld is, spreekt vanzelf."
„Zie je wel, Günther, dat het geluk nog niet zijn laatste woord met je gesproken heeft. Het heeft reeds berouw, dat het zijn lieveling zoo slecht behandelde."
Ganzen-Liie. 20



Günther zag somber op. „De wispelturigheid van het geluk heb ik leeren kennen, en ik vertrouw het niet meer. Ik wil voortaan op mijn eigen beenen staan. Hoe moeilijker de weg, hoe grooter de triomf, warneer ik het doel bereikt zal hebben. Denk je, dat de praatjes, die omtrent mij loopen, mij niet ter oore zijn gekomen? Men verwondert zich wat er worden zal van den onbeduidenden, oppervlakkigen Lehrbach, die met moeite het officiersexamen deed. Kunstrijder misschien in een cirque — spot men — want in het rijden was hij steeds een meester
„Vind je niet, Reimar, dat dat een waardig eind is voor de schitterende loopbaan van het gelukskind? — Ik zal hun bewijzen, dat men nog andere lauweren verwerven kan, dan die, welke de manége aanbiedt? En al zou er ook een wonder gebeuren, dat mij terugvoerde in het verloren paradijs van mijn vroeger leven en mij mijn goeden naam weer teruggaf, ik zou het niet prijzen als een geluk en er bezit van nemen. Fier zou ik den eenmaal ingeslagen weg vervolgen, om de menschen te toonen, dat de onbeduidende graaf Lehrbach zich door eigen kracht een plaats in de wereld veroveren kan!"
„Dat het je gelukken moge — en God je kracht en geduld schenke tot een leven van arbeid, ontbering en verootmoediging! Ik vrees, dat de tegenstelling te scherp zal zijn: je kent den vloek van den arbeid nog niet, je weet niet wat het zeggen wil zich te moeten vernederen. Ik heb er over gedacht, of het nu niet een zegen voor je geweest zou zijn, indien je de verloofde van een prinses Sylvia waart. Hoe anders zou alles dan afgeloopen zijn!"
De onderzoekende blik van Reimar scheen tot in het diepst der ziel van den jongen officier te willen lezen; angstig wachtte hij een antwoord.
Günthers oogen fonkelden. „Geloof je het waarlijk? Opdat het eene ongeluk bij het andere gekomen zou zijn, wensch je mij een vrouw toe, die ik nauwelijks achten, en ik niet liefhebben kan? Je hebt een zonderling begrip van geluk.







Het moet waar zijn, dat ik, zooals de menschen zeggen, sedert eenigen tijd opmerkelijk veranderd ben. Vroeger liet ik mij verblinden door een kroon en hechtte daaraan meer waarde dan aan het hoofd, dat die kroon droeg: toen zou ik mijn hart geofferd hebben op het altaar der ijdelheid. Toen was ik het gelukskind, waarover Fortuna haar hoorn van overvloed had uitgestort, en ik strekte de handen uit naar een nog schitterender lot en streefde zelfs naar een vorstenkroon. Nu ben ik een bedelaar: eer, geluk, geld, alles heb ik verloren, en toch, geloof mij, Reimar, toch zou ik Sylvia geen ander antwoord geven, dan ik haar onlangs gaf. Want het eenige wat ik uit de groote schipbreuk redde, is mijn hart, en dat verkoop ik niet voor een kroon!"
Hoog opgericht, trotscher dan ooit in de dagen van zijn geluk, stond Günther tegenover zijn vriend. Ja, de menschen hadden gelijk: hij was een andere geworden.
Hattenheim zag hem gelukkig aan en knikte zwijgend. „Dat is jou werk," dacht hij bij zich zelf; „het is gelukt. Wel was het geneesmiddel bitter, doch het heeft je vriend naar lichaam en ziel gehard doen worden!'
Günther trad nu naar het ziekbed, boog zich over het grijze hoofd van zijn vader en staarde treurig in de wijd geopende, wezenlooze oogen. Roerloos lag de minister daar, geen blik, geen beweging verraadde, dat hij zijn eenig kind herkende. En zoo, zoo van hem te moeten scheiden!
Een namelooze smart maakte zich meester van den jongen man, brandend heete tranen in zijn oogen; hij knielde naast het bed neder en drukte het gelaat in het koele linnen.
Werktuigelijk streek de hand van den ouden man over de vouwen van de zijden deken en bleef rusten op het gelokte hoofd van zijn zoon. Het was als wilde hij hem zegenen.
Een rilling voer Günther door de leden; het was hem als ware dit een afscheid voor eeuwig.
Onhoorbaar was zuster Magda binnengetreden. Zwijgend



wenkte Hattenheim haar: daarop trad zij terug en liet de portière vallen. „Laat ons dit afscheid niet storen," fluisterde Reimar zacht; „zijn ernstige wijding is de talisman, dien mijn armen vriend medeneemt in het nieuwe leven!" En het bleef stil, doodstil in het donkere vertrek.



DRIE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Boomen en heesters stonden in vollen bloei, de vogels jubelden hun lied in de blauwe, heldere lucht, de menschen openden venster en hart om de vriendelijke zonnestralen binnen te laten, die een gouden brug tusschen hemel en aarde bouwden en der wijde wereld toeriepen: „De Mei is gekomen! De winter is voorbij!"
Ook door de groote, openslaande ramen van de ministerswoning drong de frissche, verkwikkende lentelucht. Groote kisten en koffers stonden in de vestibule opeengestapeld, verschillende bedienden liepen bedrijvig heen en weer door de reeds meest ontruimde kamers en volgden de bevelen van freule Von Sacken en Josephine. Het huis was door hertogin Maria Christina gekocht om tot winterverblijf voor haar verbouwd te worden, daar het paviljoen voor haar steeds toenemend rheumatisch lijden volgens de geneeskundigen 's winters te koud en te vochtig was. Morgen zou de zieke graaf Lehrbach het huis verlaten, daar hij in den laatsten tijd zeer in beterschap was toegenomen en ook het bewustzijn en de spraak langzaam terugkeerden.
Veel werd er in de residentie over gesproken. Iets zekers wist niemand, doch het gerucht ging, dat Hattenheim het slot Lehrbach onderhands, en zonder dat iemand het vermoed had, had verkocht aan een zeer rijke vreemdelinge, doch daarbij de voorwaarde had gesteld, dat Zijne Excellentie levenslang den linkervleugel zou mogen biijven bewonen. Klaarblijkelijk was daarin toegestemd, want binnen eenige dagen zou de overtocht naar Lehrbach plaats vinden.



Men haalde de schouders op over „Ganzen-Lize" die volmaakt handelde, alsof ze tot de familie Lehrbach behoorde en zelfs besloten had ter wille van den minister de residentie te verlaten. Men nam zich ook voor aan „dat kleine waanwijze freuletje" duidelijk te kennen geven, dat zij te veel geworden was. Prinses Sylvia moest zelfs gezegd hebben: „De vriendin van zoo'n zwendelaar hoort niet in ons midden, kinderen, die krijgt haar congé!" —en daardoor was het teeken gegeven tot een algemeene demonstratie tegen freule Von Wetter. Slechts prins Detleff toonde zich koppig en koos partij voor het jonge meisje, reed een paar malen daags langs haar venster en verklaarde, dat hij en zijn vrienden wel zorgen zouden dat de blauwoogige schoone de koningin van al de volgende bals zou zijn. Daarover ontstonden heftige debatten. Ongelukkig werd echter aan geen der partijen gelegenheid gegeven freule Von Wetter haar meening tetoonen want Ganzen-Lize had zich sedert de ziekte van den minister geheel teruggetrokken en geen der feesten meer bezocht.
Slechts bij gelegenheid der fancy-fair, waarop Josephine met freule Von Sacken kant en borduursel verkocht, was het opmerkelijk geweest, hoe de meeste familiën, die aan het hof verkeerden, het goede meisje met afgewend hoofd waren voorbijgegaan, zonder van haar noch van haar uitgestalde waren notitie te nemen, — totdat eindelijk prins Detleff kwam en als met een tooverslag alles veranderde.
De eenige inkoop, dien hij deed, bestond uit Josephines kanten! „Wat stelt hij zich bespottelijk aan," knorde Sylvia, toen zij zag, hoe haar broeder zich bezighield met GanzenLize Nadat Detleff het teeken gegeven had, haasten zich zijne vrienden zijn voorbeeld te volgen en weldra wemelde het van koopers om Josephine; ongehoorde prijzen werden betaald en binnen een paar minuten was alles uitverkocht, tot groote ergernis der meeste aanwezigen, en niet het minst van gravin Aosta, wie het wekenlang hoofdpijn bezorgde.
Von Reuenstein bevond zich in een uiterst moeilijke positie en wist met den besten wil niet hoe er tusschendoor te zeilen.



Toen hij met prinses Sylvia, Josephine voorbijging, negeerde hij liaar natuurlijk; en toen hij zag, dat prins Detleff bij haar kocht, liep hij haastig haar tafeltje voorbij en riep haar toe: „Freule Von Wetter, zoudt gij zoo goed willen zijn voor mij een stukje kant van 50 mark te reserveeren?" Hij richtte dit echter zoo in, dat alleen de prins de bestelling hoorde en hem toeknikte; de vijandelijke partij bemerkte echter niets en hem eveneens vriendschappelijk genegen.
Baron d'Ouchy had van den beginne af aan post gevat aan de tafel van freule Von Wetter; het was de eerste maal, dat Josephine hem na zijn terugkomst zag, en onwillekeurig ontstelde ze bij zijn aanblik. Zij vond hem veranderd; hij zag er slecht en vermoeid uit, ook zijn blik was nog onrustiger dan ooit te voren.
Hij vroeg naar den toestand van den minister en scheen oprecht deel te nemen in het ongeluk van den ouden man. „Wie had dat ooit kunnen denken?" zei hij terwijl hij medelijdend het hoofd schudde. Daarna bracht hij een bouquet violen, welken hij bij Ange gekocht had, en overhandigde dien aan Josephine met een veelbeteekenenden blik.
„Komt gij dan nergens meer?" vroeg hij zacht. „Tevergeefs hoopte ik u op ieder feest te ontmoeten; ik heb u zooveel te zeggen!"
Josephine zag hem ernstig aan. „Ik verkeer tegenwoordig slechts met die menschen, die den moed bezitten, de woning van den minister binnen te treden!"
„Zoudt gij mij daar willen ontvangen? Ik verzeker u, dat ik nog geheel andere bewijzen van moed zou geven en de moeilijkste hinderpalen uit den weg zou ruimen, indien die mij den toegang tot u versperden. Men verzekerde mij echter, dat niemand ontvangen werd en mijn tocht te vergeefs zou zijn."
Josephine boog het hoofd. „Voorloopig is ons de grootste rust aanbevolen."
„Zoo even vroeg ik gravin Ange, of wij niet weder eens muziek zouden maken. Zij verontschuldigde zich echter op grond van de zware hoofdpijn, waaraan zij in den laatsten



tijd lijdt. Ik heb dus niet het vooruitzicht u spoedig weer te zien ?"
„Waarschijnlijk niet!"
„Hoe zwaar valt het geduld te moeten oefenen, wanneer men zich zoo dicht bij zijn doel waant!'' fluisterde hij somber. „Vergeet niet, freule, dat ik met ongeduld het bericht wacht, dat mij veroorlooven zal een bezoek te brengen in het huis van den minister!"
„Ik zal u schrijven!" Josephine zag hem dankbaar aan; zij geloofde niet anders, dan dat hij haar spreken wilde over de laatste gebeurtenissen. Sedert dien dag vond zij op Villa Carolina vaak de schoonste bloemen, vergezeld van een korten groet van d'Ouchy. Zij beschouwde dit als een kiesch bewijs van deelneming.
Ange had er in de laatste weken bleek en ernstig uitgezien; langzamerhand waren echter de rust en kalmte teruggekeerd, dikwijls kon zij na lang peinzen met een zucht van verlichting opstaan en uren lang voor het venster op de komst van Reimar wachten.
Toen deze haar mededeelde, dat hij te gelijk met Günther zijn ontslag had ingediend, was het hem, als had haar hand licht gebeefd en als had ze gemompeld: „Hoe eenzaam zal het zijn, als allen van hier gaan!" Daarop herinnerde hij haar, dat zij voor de zomermaanden op Grosz-Stauffen en Lehrbach genoodigd was. Dat zou een heerlijke tijd zijn, het verblijf op het land zou haar evenzeer behagen als hem; hij was nieuwsgierig zijn nichtje eens zonder de glacéhandschoenen en den stijven dwang der residentie te leeren kennen!
„Komt gij dan ook op Lehrbach ?" vroeg Ange, met een lichten blos op haar wangen.
„Ik heb Josephine beloofd in Juli veertien dagen of drie weken te komen om het verbouwen, waarmee de oude graaf Lehrbach reeds een aanvang gemaakt had, wat na te gaan."
„En zijt ge van plan in het vervolg op uw eigen kasteel te gaan wonen?"



Reimar knikte bevestigend. .De pacht van Hattenheim en Laubsdorf vervalt het volgend jaar. Ik zal dan trachten mijn eigen goederen te beheeren. Geloof mij, Ange, mij zal de eenzaamheid zwaarder drukken dan jou, die zooveel afleiding hebt in het verkeer met de wereld; geheel alleen zal ik het oude, sombere slot bewonen, en de brieven van mijn ver verwijderde vrienden zullen mijn eenig genot, mijn eenige troost zijn. Maar beter zóó, dan te midden van dit bonte gewoel een leven te slijten als van een kluizenaar. Ik ben een zonderling wezen, ik voel mij hier niet gelukkig, ik hoor niet onder die menschen en zal ook door niemand gemist
worden." „
„Toch wel, Reimar! Ik zal eiken dag je gemis voelen. Ange stak hem hartelijk de kleine hand toe, „en eerst als je niet meer bij ons bent, zal ik inzien, welk een trouw vriend
je voor mij waart!" .
„Ja, Ange, — een trouw, een oprecht vriend!" stamelde hij, terwijl een' donkere gloed zijn slapen bedekte, en onwillekeurig vloog zijn blik naar de schrijftafel ... Het dagboek lag er echter niet meer; sedert dien avond van het bal had hij het niet weergezien. Daarop bracht hij het gesprek op d'Ouchy en deelde Ange mede, dat zijn navorschingen nog helaas tot geen resultaat geleid hadden.
Werkelijk was de oom van den jongen diplomaat in Bretagne overleden, ofschoon deze zoo eenvoudig geleefd had, dat men nauwelijks geloof kon hechten aan het nalaten van een groote erfenis: evenwel zou het niet de eerste maal zijn, dat een gierigaard zich veroordeelde tot een bekrompen leven om daardoor zijn rijkdom nog te vermeerderen.
Ange hoorde met neergeslagen oogen deze woorden aan. „Ik moet bekennen, dat mijn geloof omtrent een opheldering in die treurige zaak zeer aan het wankelen is gebracht. Wanneer d'Ouchy er in betrokken is, houd ik hem voor veel te slim om zich niet van alle kanten gedekt te hebben. Ik ben benieuwd, of hij zich spoedig aan Josephine déclareeren zal-, zijn houding tegenover haar laat daaromtrent geen twijfel.



Zoo was de lente gekomen en de dag stond voor de deur, waarop gtaaf Lehrbach zijn huis verlaten zou en voorgoed afscheid zou nemen van een wereld, waarin hij lange jaren zulk een invloedrijke, voorname rol had gespeeld.
Uit de oogen, uit het hart! Spoedig had men zich gewend aan de gesloten vensters der ministerswoning en men vroeg niet meer, of daarachter een bleek gelaat den zwaren doodstrijd streed. Sedert men de slanke, forsche gestalte niet meer zag aan de zijde van Franz Eginhard, sedert het grijze hoofd met de doordringende oogen niet meer waakte over het wel en wee van het land, dacht men niet meer aan den ouden man en doemde hem tot de vergetelheid.
En toch waren slechts twee maanden voorbijgegaan. — In het salon naast de ziekenkamer klonken gedempte stemmen. Josephine trad baron d'Ouchy te gemoet, die zich geheel onverwacht bij haar had laten aandienen.
Hij stond naast een stoel; de hand, waarmee hij steunde op de leuning, beefde kennelijk. De groenzijden gordijnen wierpen een vaal schijnsel op het smalle kleurlooze gelaat van den jongen man; onheilspellender dan ooit blikten de donkere sombere oogen Josephine aan, trotsch drukte hij de sombere lippen op elkaar.
„Gij zijt van plan te vertrekken, freule?" vroeg hij.
Josephine stak hem vriendelijk de hand toe en zag hem onbevangen aan. „Wij moeten het huis hier ontruimen, de volgende week wordt reeds een aanvang gemaakt met het verbouwen!"
„En zoudt ge gegaan zijn zonder te voldoen aan uwe belofte, om mij nog eenmaal in het huis van de Lehrbachs te ontvangen?"
D'Ouchy's lippen beefden.
„Daar ge voor van avond een uitnoodiging ontvangen hadt van gravin Lattdorf, dacht ik mij daarmede gekweten te hebben van hetgeen ik u beloofde."
Vermoeid zette Josephine zich op de canapé en noodigde d'Ouchy plaats te nemen.



„Ge weet, freule, dat het in gezelschap onmogelijk is over particuliere zaken te spreken, — en het hoofddoel van mijn bezoek is u alleen te zien. Ik had u niet voor zoo wreed gehouden mij zoo lang in onzekerheid te laten; want ik mag aannemen, dat na ons onderhoud in den wintertuin u de reden van mijn bezoek niet onbekend is?"
Een plotselinge angst overviel het jonge meisje: waarom kwelde hij haar met de herinnering daaraan ?"
„In den wintertuin spraken wij over draken en het moderne spook, dat men goud noemt," sprak zij met een gedwongen lachje. „Ik herinner mij zeer goed, dat gij den kamp met het noodlot ondernemen wildet .... Volgens u was de weg tot het geluk geplaveid met goud, en indien ik eenigen aanleg bezit om een gevolgtrekking te maken, kan de reden aan uw bezoek geen andere zijn, dan mij den triumf mede te deelen, dien gij behaaldet; want zooals ik gehoord heb, zijt ge als een rijk man teruggekomen uit Bretagne."
„Dat is zoo. Freule, neemt ge er geen deel in, dat mij, zoo plotseling de gouden poorten tot het geluk geopend zijn?"
„Zeker, ik wensch u van harte geluk en verwonder mij slechts, dat ge nog voor korten tijd de toekomst zoo somber inzaagt. Waarom hebt gij steeds het bestaan van dien rijken oom verborgen gehouden. Het bewustzijn eenmaal zijn erfgenaam te zullen worden heeft u toch steeds met hoop moeten vervullen?"
Eensklaps kreeg d'Ouchy's gelaat een strakke, zonderlinge uitdrukking; hij boog zich dichter naar haar toe en dempte zijn stem.
„Veroorlooft ge mij, dat ik u mijn geheele vertrouwen schenk? Wat nooit een sterveling te weten zal komen, wat ik als mijn (diepste geheim beschouw, zal ik u mededeelen als bewijs van mijn genegenheid."
Verschrikt hief Josephine het hoofd op en bleef hem met ingehouden adem aanstaren. D'Ouchy ging fluisterend voort: „Die oom in Bretagne was niet iemand, die mij schatten kon nalaten; ik wist, dat ik slechts een klein, onbeduidend



kapitaal van hem te wachten had. Toch was ik besloten die som over mijn leven te laten beslissen. Met haar wilde ik mijn geluk beproeven en alles wat ik bezat op één enkele kans zetten. Nog voor een jaar zou mij dit voorgekomen zijn als waanzin; ik had toen echter nog geen doel, dat mij tot zulk een hazardspel dreef. Evenals echter geheel het leven van een mensch vaak kan afhangen van een oogenblik, zoo werd mijn lot beslist door een enkelen blik in een paar blauwe oogen, die voor eeuwig bezit namen van mijn hart, van mijn ziel ... Die liefde werd hartstocht; voor haar wilde ik alles wagen. Ik speelde en verloor;geen weg bleef mij meer open mijn doel te bereiken. Ik stond op het punt voor goed een einde te maken aan een leven, dat zonder het bezit van die liefde geen waarde voor mij had, toen het bericht kwam van het overlijden van mijn oom.
Nog eenmaal werd mijn hoop opgewekt, en als een drenkeling klemde ik mij vast aan dien stroohalm. Ik reisdenaar Bretagne en nam de kleine erfenis in ontvangst. Aan haar wilde ik de beslissing van mijn lot overlaten, om öf als een rijk man öf in het geheel niet terug te keeren. Ik begaf mij naar Monte-Carlo, zette mijn geld op en won. Nooit speelde iemand met meer hartstocht, met meer razernij dan ik, die mijn bloed, mijn leven gezet had op de kaart, die vrouwenhart aanduidde."
Een oogenblik hield d'Ouchy diep ademhalend stil; een verterend vuur gloeide in zijn blik, dicht boog hij zich naar Josephine toe en greep hartstochtelijk haar hand. Groote teleurstelling had zich gedurende zijn woorden op het gelaat van het jonge meisje geteekend; met wijd geopende, angstige oogen staarde zij d'Ouchy aan, die opgewonden vervolgde:
„En weet ge ter wille van wie ik dat deed, wie mijn leven toebehoorde, Josephine? Weet ge, ter wille van wie ik reikhalsde naar geld en rijkdom? Eindelijk heb ik het doel bereikt: de overwinning is mij. En nu kom ik den prijs op eischen . . . Die prijs zijt gij, gij en uwe liefde!"



Met een kreet van verontwaardiging was Josephine opgesprongen; trotsch richtte zich hare fiere gestalte in hare
volle lengte op.
„Ge veroorlooft u tegenover mij een taal, baron d'Ouchy, die ik niet begrijp; ik verbied u voort te gaan. Welk recht hebt gij, welke aanleiding heb ik u gegeven, die u tot het waanzinnige geloof bracht, dat ik u liefheb?
Als verpletterd stond de jonge man tegenover haar; zijn gelaat was vaalbleek geworden. Josephine!" kreet hij, als iemand, wien een diepe wond geslagen wordt.
Een oogenblik heerschte er een pijnlijke stilte, daarop trad d'Ouchy wankelend eenige schreden nader. „Waarom speeldet gij zulk een wreed spel met mij ?" vroeg hij met trillende lippen.
Ontsteld zag Josephine hem aan. „Ik, een spel met u? Mijn God, ge spreekt in raadselen, ge verkeert in een pijnlijke dwaling!"
„En hebt ge dien avond in den wintertuin niet verzekerd, dat ge niet verloofd waart met Hattenheim, — dat gij trouw zoudt blijven, tot het geluk ons zijn lachend gelaat zou toonen. Was dat niet meer dan een verzekering, dat mijn liefde
beantwoord werd?''
Josephine sloeg de handen voor het gelaat. „Die vraag deedt gij voor uzelf? Mijn God, hoe kon ik zoo met blindheid geslagen zijn!"
„Voor mijzelf? Voor wien anders zou ik een vraag tot u richten, die over het levensgeluk van twee menschen besliste ?"
Een onderdrukt snikken klonk door de stem van het jonge meisje. „Ik hield u voor zijn vriend, ik had geen andere gedachte dan hem en geloofde, dat gij reeds lang het geheim van mijn hart geraden hadt!"
Als doodelijk getroffen staarde d'Ouchy haar aan; een oogenblik was het, als zocht hij naar woorden; dan barstte hij in een wild lachen uit, liet zich op een sopha vallen en verborg zijn gelaat in de fluweelen kussens: „Een ander!



Dus alles voor een ander! En dat is mijn loon na den strijd! Een ander!"
Toen sprong hij weder plotseling op en omklemde met pijnlijken druk Phines beide handen. „En toch geen ander! Want uw blos, uw schuchter neergeslagen blik, de uitdrukking van uw gelaat, toen ge mij de uitspraak van de bloem vroegt, de duizend kleine bewijzen van genegenheid, waarmee ge mij onderscheiddet, golden geen ander, — die golden mij! En daarom, Josephine, smeek ik u, erbarm u over mijn wanhoop, mijn verloren leven, laat mij het zoet geloof aan uwe liefde, waarbuiten ik niet leven kan. Wat iemand ter wereld zijner liefde offerde, deed ik. Laat mij u niet verliezen! Laat mij — zoo nabij het doel — niet te gronde gaan! Laat mij die liefde, die ik kocht met de rust van mijn geweten!"
Een onuitsprekelijk gevoel van weemoed greep het jonge meisje aan; bevende legde zij haar hand op d'Ouchy's hoofd, die zich aan haar voeten geworpen had.
„Moge God mij het leed vergeven, dat ik u onbewust heb aangedaan, Léon," sprak zij met gebroken stem; moge Hij u de rust en den vrede teruggeven, waarvan ik u beroofde. Mijn grootste oprechtste vriendschap, de deelneming in uw ongeluk wijd ik u gaarne en met geheel mijn hart; meer kan ik u niet geven. De liefde die u mij vraagt, behoort een ander, behoort hem van het eerste oogenblik af dat ik begrip kreeg van liefde — en zal hem blijven behooren tot den laatsten slag van mijn hart!'
D'Ouchy richtte zich op. „Wee u en mij, indien dit waar is!" stootte hij hartstochtelijk uit. „Ge weet niet, kind, wat ik er voor deed! Geef mij mijn ziel terug, die ik verpandde — betaal mij den Judaspenning met uwe kussen, — red mijn .
Plotseling kromp hij van schrik in elkaar, liet de armen slap neervallen en boog het hoofd luisterend naar de deur der aangrenzende kamer.
„Léon d'Ouchy!" riep een zachte, klagende stem.
Een rilling voer hem door de leden; als door een onzichtbare hand voortgetrokken, wankelde hij naar den kant, van



waar de stem gekomen was. „Dat was de minister," mompelde hij, „dat was Lehrbach!" en met onzekere schreden, als zonder bewust te zijn van hetgeen hij deed, begaf hij zich langzaam naar de kamer, waar de oude, grijze man lag uitgestrekt.
Léon d'Ouchy," fluisterde deze met koortsachtige inspanning - „ik hoorde je stem!... Ik heb zoo lang op je gewacht!... O, waarom verliet je mij, jij mijn eenige vriend? W aarom gaf je mij prijs aan den laster der booze wereld. Uitgeput bleef hij zwijgen; dan vertrok zich zijn gelaat zenuwachtig, en sidderend strekte hij zijn uitgeteerde hand naar den jongen man uit. „D'Ouchy!" ging hij met ko°rts" achtigen blik voort, terwijl zijn poging tot spreken het bloe naar zijn wangen deed stroomen, „weet ge, wat zij mij aandeden? mijn eer is geschandvlekt, mijn naam is gebrandmerkt! God in den Hemel weet, dat ik onschuldig ben!.... d'Ouchy .. . ." Groote tranen vloeiden langs de holle wangen van den zieke .... „Niet mij alleen hebben ze in het stof getreden, - ook hem, mijn jongen - mijn Gunther; zijn leven is gebroken ... door mij — door mij, die slechts leefde voor zijn geluk! Waarom nam God mij niet eerder tot zich . Waarom bracht Hij eerst die schande over mijn huis. - en nu, nu laat mijn smart mij niet sterven,-en ik ben zoomoe — zoo levensmoe. Ik weet Léon, je hebt mij lief; ik deed steeds mijn best je een vader te zijn en je geluk te bevorderen. Heb nu medelijden met mijn smart - help mij en mijn kind - zoek - zoek overal — beloof mij den dader te zullen vinden — geef mij mijn naam, mijn onbevlekten naam
weder!" ..
Als een angstkreet klonk het van des grijsaards lippen,
smeekend richtten zich zijn oogen op d'Ouchy, die nog steeds de koude hand van den minister in de zijne hield en zich
nu dicht over hem heen boog. .
Ik zal doen wat in mijn vermogen is, Excellentie, spra hij" zacht en met schorre stem, „ik zal mij opofferen voor den plicht, dien mij toeroept u uw eer en de achting der



wereld terug te geven. Wanneer ik den dader vind," — hij boog zich nog dieper en zijn stem daalde tot een fluisteren — „beloof mij dan, dat gij den ongelukkige vergiffenis zult schenken voor de zware schuld, waarmee hij zijn ziel belaadde .... Misschien boet hij reeds die schuld met een zwaarder straf dan een aardsche macht hem ooit zou kunnen opleggen!"
„God zegene u, d'Ouchy, ik beloof het!" Langzaam vielen de 'eden over de diepliggende oogen, een zucht van verlichting ontsnapte de borst van den zieke. D'Ouchy drukte snel zijn lippen op de vermagerde hand en verliet dan met wankelende schreden het donkere vertrek.
Eenige oogenblikken later liet freule Josephine zich bij freule Von Sacken verontschuldigen: een zware zenuwhoofdpijn noodzaakte haar op Villa Carolina eenige uren rust te zoeken.
Ganzen-Lize.
21



VIER EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
In de residentie behoorde de zaak Lehrbach tot het verledene. Nieuwe gebeurtenissen, nieuwe kleine schandalen hadden haar op den achtergrond gedrongen en niemand geloofde aan de mogelijkheid, dat dit drama nog een vervolg zou hebben, dat opnieuw de treurige gebeurtenis in de herinnering zou terugroepen, totdat een bijna ongeloofelijk gerucht door de stad verspreid werd.
Baron d'Ouchy had zich van het leven beroofd! Gelijk men vermoedde in een aanval van verstandsverbijstering, daar men sedert eenige weken een kennelijke verandering bespeurd had in het wezen van den jongen diplomaat. In den aanvang had men dit toegeschreven aan het verdriet over den val van den minister, wiens lieveling en vertrouwde hij geweest was; want eerst na een bezoek bij graaf Lehrbach, wien hij, volgens den bediende, in de grootste opgewondenheid moest verlaten hebben, had men die verandering bij hem waargenomen.
Vroeg in den avond had hij nog verscheidene brieven geschreven en die door zijn knecht laten bezorgen 
Eenige uren later had een schot in zijn slaapkamer de bewoners in het huis der Duitsche ambassade doen opschrikken. In allerijl had men getracht binnen te dringen; men vond slechts een lijk. De kogel was door de slapen in de hersenen gedrongen en had een onmiddellijken dood tengevolge gehad.
In den haard flikkerde nog een klein vuur, verkoolde papieren, overblijfsels van cotillons-orden en verwelkte bloemen,



evenals een verkleurd blauw lint, duidden aan, dat de doode te voren zijn schrijftafel ingericht had voor den blik van vreemde, profane oogen.
In de eerste oogenblikken bleef de oorzaak van den dood een raadsel, waarvan men de oplossing niet kon vinden. Algemeene deelneming en oprecht leedwezen heerschten in de residentie; want d Ouchy was in de kringen, waarin hij verkeerde, algemeen bemind en geacht, en men had verwacht.
dat hij, na de aanzienlijke erfenis, die hem ten deel was gevallen, een belangrijke rol zou spelen onder de jeunesse dorée.
De opheldering, welke niet lang op zich liet wachten, was echter nog onbegrijpelijker en verschrikkelijker dan de daad zelf.
D'Ouchy had een schrijven aan het ministerie achtergelaten waarin hij zichzelf beschuldigde van den diefstal, dien menden minister graaf Von Lehrbach had ten laste gelegd. Hij gaf een nauwkeurige verklaring der schijnbaar
ongeloofehjke zaak en verzekerde den ongelukkigen stap slechts gedaan te hebben in een toestand van wanhoop en vertwijfeling, zonder te vermoeden, dat deze zulke vreeselijke ge-



volgen voor het huis Lehrbach met zich zou slepen. Hij was in het vast vertrouwen geweest, dat de hertog zijn gunsteling zou sparen en dat de geheele zaak ter wille van den laatste gesust zou worden. Dat Lehrbach zijn positie als minister zou moeten opgeven, had hij voorzien, doch dit niet als een groot ongeluk beschouwd, in vergelijking met zijn eigen wanhopigen toestand. Wat hij misdaan had aan zijn vriend en weldoener, boette hij door een vrijwilligen dood; en door een nauwkeurige uiteenzetting van de toedracht der zaak hoopte hij diens aangetaste eer te herstellen. Daarop volgde een
uitvoerige verklaring. , ,
De handteekening van den minister was inderdaad echt; de omstandigheden waren den attaché bij zijn voornemen meer dan gunstig geweest en hadden hem den stap doen wagen, zonder zich zelf aan gevaar bloot te stellen. Daar graaf Lehrbach gedurende de laatste maanden overladen was met werk, had hij het zich tot een gewoonte gemaakt, de verschillende akten, die hem ter onderteekening voorgelegd werden, terloops even door te lezen, ze dan uit te zoeken en snel en werktuigelijk te onderteekenen. D'Ouchy was hem daarbij dikwijls behulpzaam geweest, reikte hem dan de verschillende akten, rekeningen en quitantiën toe en belastte zich na de onderteekening met de verdere bezorging. Zoodoende was het hem gemakkelijk gevallen de quitantie van het bankiershuis te Berlijn er ongemerkt tusschen te schuiven.
Daar de minister zich slechts bij het lezen der akten van zijn lorgnet bediende, en zijn naam uit gewoonte snel neerschreef zonder zich nog eens van ^den inhoud te vergewissen, had hij daarop bij de quitantie niet gelet en in het geloof verkeerd, dat ook dit stuk reeds door hem was nagegaan.
Zoo was het d'Ouchy mogelijk geweest, zich, zonder eenige verdenking op te wekken, meester te maken van de handteekening van den minister. Het was alsof het geluk hem bij het volbrengen en doen slagen van zijn daad op alle mogelijke wijze gunstig was. Buitengewone omstandigheden hadden hem het .geld in handen doen krijgen en hij had het behou-



den in de overtuiging, dat de gunsteling van den hertog op veel te vasten bodem stond, dan dat hij door die verduistering eer en aanzien zou verliezen, zelfs indien hij nog de ontdekking er van beleven zou.
Met deze drogredenen had d'Ouchy zijn geweten tot zwijgen gebracht, dat in den aanvang in opstand gekomen was tegen het bedrog.
Zoo was er plotseling een helder licht gevallen op de geheimzinnige zaak. De verbazing der residentiebewoners kende geen grenzen; ternauwernood had de val van den minister zulk een opschudding teweeggebracht als de verrassende oplossing van een raadsel, dat zijn vonnis uitgesproken had over de eer en het levensgeluk van een onschuldige.
Franz Eginhard werd gekweld door de grootste gewetenswroeging; de volle, nauwelijks onderdrukte genegenheid voor den trouwen vriend, die hem een vader geweest was en aan wiens ziekte zijn meedoogenlooze, beschuldigende woorden schuld waren geweest, ontwaakte weder in zijn hart. Zonder een oogenblik te verliezen begaf hij zich naar de ministerswoning, om daar met dubbele liefde en onderscheiding de wonden te helen, welke aan de eer van den grijzen man zoo onbarmhartig toegebracht waren.
Te laat! Eenzaam en verlaten lag daar het huis der Lehrbachs; slechts in het gele zand in den tuin waren de sporen zichtbaar van den kleinen ziekenwagen, welke den minister voor altijd naar de plaats van zijn verbanning voerde.
Hij vernam van den dokter, dat de buitengewone inspanning, veroorzaakt door zijn onderhoud met d'Ouchy, den toestand van den zieke aanmerkelijk verergerd had, zoodat voorloopig zijn rust door niets gestoord mocht worden.
De hertog besloot dus Günther Von Lehrbach eigenhandig te schrijven en verzocht hem daarin zijn vader het gelukkig bericht te gaan meedeelen, zoo spoedig diens toestand hem dit veroorloven zou. Hij noodigde den jongen officier uit oogenblikkelijk terug te keeren, om zijn vorst gelegenheid te geven openlijk zijn vreugde te toonen over de gelukkige op-



lossing der pijnlijke zaak; de residentie zou hem met open armen ontvangen.
Giinther beantwoordde dien brief met een dankbaar schrijven; hij wees echter de uitnoodiging om terug te keeren van de hand, daar hij met hart en ziel aan zijn studiën was gehecht en zijn leeraar en meester de beste verwachtingen had van zijn talent. Hij hield het dus voor zijn plicht voort te gaan op den eenmaal ingeslagen weg en te trachten de lauweren te verwerven, welke hij dan hoopte te kunnen nederleggen aan de voeten van zijn vorstelijke Hoogheid.
In denzelfden geest was de brief geschreven, dien Hattenheini ontving.
„Ik wil mij in het vervolg niet verlaten op het geluk, maar op eigen kracht, mijn beste Reimar," — zoo schreef hij „en hoop dan zekerder grond onder mijn voeten te hebben dan vroeger, toen ik mij blindelings liet leiden door het toeval, dat mij bedreigde met een doodelijken val, zoo spoedig de godin Fortuna mij haar hand onttrok. Ik wil ook mijn goeden vrienden (?) in de residentie toonen, dat het cirque nog niet „Lehrbachs laatste toevlucht" behoeft te zijn. Op het oogenblik ben ik bezig met een groote schets, een studie van een schilderij voor de tentoonstelling. Professor P. vond de methode van mijn vroegeren onderwijzer uitstekend en verraste mij dezer dagen met de loffelijke critiek, dat mijn werk reeds ver het middelmatige overschrijdt. In Juli en Augustus begint de vacantie; dan houdt niets mij hier en ik vlieg naar je toe, mijn trouwe goede Reimar, en onthef je van alle lasten en zorgen, waarmee ik je breede schouders belaadde. De hemel zij geprezen, dat d'Ouchy zoo verstandig geweest is het geld niet voor zijn dood te verkwisten! Nu kan ik met een gerust geweten mijn geliefd Lehrbach terugkoopen. Ik had nooit geloofd, dat ik voor dat oude kraaiennest zoo'n zwak zou hebben; maar ik verzeker je, dat de gedachte, Lehrbach te moeten verliezen, mij veel gekost heeft."
Een gelukkig lachje vloog over Reimars eerlijk gelaat, ter-



wijl hij den brief ten einde las. Ja, dat was weer zijn gelukkige, vroolijke Günther, welke die regels geschreven had, — en toch was hij een ander geworden: in het hart, waar eens de giftige plantjes ijdelheid en onbezonnenheid gewoekerd hadden, ontsproten nu de teere blaadjes der hoop op een gelukkige toekomst.
Op denzelfden dag, dat het gerucht van d'Ouchy's zelfmoord de stad in rep en roer bracht, daalde er op Villa Carolina een dreigende, donkere wolk uit den lioogen, die voor eeuwig een eind scheen te zullen maken aan al het geluk der Lattdorfs.
Gravin Ange bevond zich in haar boudoir om een zeer fijn, moeilijk schilderwerk te voltooien.
Een uit ebbenhout vervaardigde vioolkist stond vóórhaar, welks deksel zij met de eigenaardigste arabesken tooide, die zich, uit verschillende attributen der muziek samengesteld, slingerden om den gekroonden naam van baron d'Ouchy. Ange werkte aan een philippine, welke de jonge diplomaat van haar gewonnen had... Diep gebogen zat zij over penseel en palet: het was haar als klonken haar de wilde hartstochtelijke melodieën in de ooren, welke hij steeds aan zijn instrument ontlokte. Onwillekeurig drukte zij haar hand tegen de slapen, sloot de oogen en haalde diep adem; zij voelde zich vermoeid, zij had lang en aanhoudend gewerkt en wilde eenige oogenblikken uitrusten; een wandeling door het park zou haar goed doen. Zij sloeg dus het deksel van haar schilderdoos dicht. Door een onwillekeurige beweging streek haar mouw langs een schoteltje, waarin zij karmijn gemengd had; — het sloeg om. Een bloedroode stroom vloeide over de vioolkist, juist over d'Ouchy's monogram, en droop neer op het tapijt. Verschrikt sprong Ange op en liep naar de schel.
„Breng oogenblikkelijk water en een spons." beval zij de kamenier, die op het driftig schellen haastig was komen toeloopen: „ik heb een ongeluk gehad. Zoo nabij het eind en nu het geheele werk bedorven!"



„Ach, gravin, hebt ge het dan al gehoord?" riep Lotte weeklagend. „Die roode vlek doet mij er aan denken — Foei... ik kan het niet zien!' en vol afgrijzen hield zij haar
hand voor de oogen.
Ange zag haar verwonderd aan. „Wat is er dan gebeurd.
Wat moet ik weten ?"
„Ach, gravin... baron d'Ouchy... Het is afschuwelijk!
Welk een ongeluk!"
„Baron d'Ouchy? - Wat is hem overkomen?' was de
nauw verstaanbare vraag.
„Doodgeschoten heeft hij zich... Zij hebben zijn lijk gevonden in zijn kamer... Niemand weet waarom
Anges gelaat werd bleek gelijk dat van een doode; afwerend hief ze de handen in de hoogte.
„Mijnheer Von Hattenheim is zoo even gekomen om het aan de gravin te vertellen; ik moest u juist roepen.
„Water, water!" klonk het als een angstkreet van Anges
lippen.
„Ja . . . ja . . . direct, ik zal een doek medebrengen om het na te vegen!" En verschrikt over het ruwe bevel harer anders zoo vriendelijke meesteres, ijlde Lotte heen; zij zag niet, hoe Ange de handen op haar borst drukte, hoe ze nog wankelend eenige schreden naar de deur deed en daar bewusteloos nederviel.
Toen Lotte weder terugkeerde, deinsde zij met een kreet van ontzetting achteruit, wierp zich daarna geheel buiten zichzelve naast de verstijfde gestalte van Ange en bracht door haar luid hulpgeschrei het geheele huis in de grootste opschudding.
Reimars sterke armen brachten de bewustelooze naar de aangrenzende kamer om daar de bleeke, teedere last behoedzaam neder te leggen. Na eenige oogenblikken, die allen een ondragelijke, lange eeuwigheid schenen, keerde de blos op haar wangen terug; zij sloeg de donkere wimpers op, en haar eerste blik viel op Reimars angstig gelaat, die naast haar nederknielde en haar koude handen in de zijne hield.



Een kreet van angst drong uit haar borst, onstuimig klemde ze zich aan Hattenheim vast. „Laat hem niet binnenkomen, Reimar: sluit de deur... Hoort ge niet... daar komt hij ... nader en nader . . . Almachtige God . . . ik . . ."
Luid snikkend boog zich de grootmeesteres over haar kind en drukte het van koorts gloeiende gelaat aan haar borst.
Eenige minuten later hield het rijtuig van den dokter stil voor Villa Carolina.
* *
*
Ange Lattdorf was aangetast door een zware zenuwkoorts. Weken lang had de hofmaarschalk in namenloozen angst gewaakt aan het ziekbed van zijn dochter; zij dulde niemand dan hem bij zich en noemde hem steeds Reimar.
Nu echter had de ziekte een keer genomen en nam het jonge meisje in beterschap toe; op bevel van den dokter zou zij reeds in het begin van Juni de reis naar Grosz-Stauffen maken, waar Josephine haar met het grootste ongeduld wachtte. De vriendelijke lentezon scheen in de balkonkamer der Villa Carolina, haar lachende stralen tooverden een gouden glans op de bloeiende planten in de bloementafel, waarnaast een gemakkelijke stoel geschoven was, in welks zachte kussens Ange geleund lag Zij zag nog zeer bleek, doch haar oog had weder den ouden glans, den rustigen, vriendelijken blik, die een ieder steeds zoo weldadig aandeed.
Behalve verscheidene bezoeken der hertogin Maria Christina, die vaak in eigen persoon aan het ziekbed van het jonge meisje getreden was, had Ange nog geen enkele visite ontvangen. Slechts Von Hattenheim liep dagelijks uit en in, en de talrijke bouquetten sneeuwklokjes, violen en primula's welke hun geuren verspreidden in alle hoeken en hoekjes van Anges kamer vertegenwoordigden zijn morgengroet, waarmee hij dagelijks in alle vroegte informeeren liet naar den toestand van zijn nicht. Ange verwachtte hem steeds met ongeduld. In de behagelijke stille, rustige uren van haar her-



stel hadden beiden elkander eerst goed leeren kennen, en veel was ter sprake gekomen, wat anders nooit door hen zou zijn aangeroerd. En wanneer Reimar vertelde van zijn jeugd, zijn tehuis, het eenzame, majestueuze stamslot in het Noorden, waarnaar hij met geheel zijn hart verlangde, dan verdween de herinnering aan het verleden als sneeuw voor de zon en het was Ange te moede, als kreeg zij haar deel van de rust en kalmte, die uit de vriendelijke, ernstige oogen straalde. Heden had freule Von Dienheim haar echter een
briefje gezonden met de vraag, - „of Ange eindelijk weer haar [vriendelijk aanschijn over de gerechten en ongerechten wilde laten schijnen 'en of zij, Ilse, niet rechtsomkeert zou behoeven te maken, wanneer zij een tocht ondernam naar Villa Carolina!"
De lijfarts van den hertog was juist tegenwoordig geweest, toen men de gravin het sterk geparfumeerde briefje overhandigde.
„Freule Von Dienheim!" lachte hij. „Natuurlijk, die kunt ge ontvangen: haar bezoek zal u niet zenuwachtig maken, zoolang haar vuisten er niet bij in het spel komen!"
Toen zich dus eenige uren later een oorverdoovend leven



van hondengeblaf, zweepslagen en gefluit verhief voor de deur der Villa Carolina, zeide Ange onwillekeurig glimlachend : „Daar is Ilse; dat is haar gewone manier van zich aan te kondigen!"
En werkelijk, spoedig waren duidelijke sprongen op den corridor hoorbaar; met een krachtigen stoot werd de deur geopend en Sylvia's grootste Ulmerdog stormde op Ange toe. Ilse volgde luid lachend. „Heb je gezien, hoe die bengel zelf de deur openmaakt? Dat hebben wij hem in het zweet onzes aanschijns geleerd, om Susanna te tergen. Die is als een wezel — en even bang voor zijn kouden neus als voor de pokken; daarom jagen we hem zoo wat twaalf keer per dag bij haar naar binnen! Haar gezicht is dan goud waard! Allo, heer Pirat, gauw, hier bij de vrouw! - Ben je bang voor hem, Ange? Geef hem dan maar een schop!''
En Ilse zette zich op de leuning van de canapé en schommelde met haar voeten heen en weer.
„Heb je daar straks dat lawaai hier voor de deur gehoord ? Die bengels van honden zaten elkaar weer in het haar: ik heb daarom „Madonna' tot straf opgesloten in den stal! Er is bijna geen huis met die twee te houden, maar ik heb ze onder den duim!" en om haar woorden kracht bij te zetten, liet Ilse haar kleinen, zeer eleganten karwats door de lucht zwaaien. Zij zijn ook oorzaak van dat standje met de oude gravin Von Recken. Heb je daar al van gehoord?"
Ange knikte ontkennend.
„Nu, die oude tante heeft zich bij de hertogin beklaagd over Hare Hoogheid en mij; ze heeft ons bestempeld met den naam van „de dolle prinses en haar keukendragonder". Vleiend, vind je niet? Vooral voor mij?" en ongegeneerd hief zij haar voet in de hoogte om de veters vast te knoopen van haar lage, Engelsche schoenen, welken zich meestal verheugden in ongebonden vrijheid.
„Och ja, ik herinner mij er iets van gehoord te hebben, doch het rechte weet ik niet; ik hield het voor praatjes."
„Neen, het is dezen keer waarheid! Dat oude meubel zal



ook ondervinden, hoe slecht Sylvia tegenwoordig geluimd is! Brrr! ze heeft veel van een kruidje-roer-mij-niet. De zaak zit zoo in elkaar: Sylvia en ik hadden reeds plan gemaakt eens een tocht door het park te maken, om nieuwe wandelstokken te snijden. Op bevel van de hertogin-moeder moesten wij de honden als geleide meenemen! Nu, ge kent Fafner ... Ik weet vanouds, dat hij geen cent om ons geeft, en wilde hem direct aan een touw nemen, maar Sylvia wil met alle geweld, dat hij apporteeren leert en zei, dat ze hem wel baas zou worden... Wij gaan dus op marsch in gezelschap van den goddelijken Fafner. Natuurlijk zijn we nauwelijks aan de moestuinen gekomen, of hij begint zijn kuren te vertoonen, als de wind stormt hij de postkoets achterna. Wij natuurlijk aan het schreeuwen en het fluiten, zoodat onze longen bijna
dreigden te barsten maar jawel, monsieur Fafner blaast
ons wat ... en doet of wij niet bestaan. Ik geef er dan ook den brui van, want om je de waarheid te zeggen, heb ik evenzeer het land aan een hond zonder app.il als een dief het heeft aan hangen! Toen we eindelijk na een groot uur op weg naar huis gaan, wie komt er aangesukkeld? Natuurlijk, vriend Fafner.
„Wacht, canaille, nu krijg je er een paar van langs! bromt Sylvia en lokt hem naar zich toe.
Daar we echter geen passende stokken gevonden of gesneden hebben, weten we niet, waarmee we hem er op zullen geven, tot ik op het idee kom een lat uit het staketsel van den moestuin te trekken en hem daarmee de les te lezen. Eerst geef ik hem een paar striemen; daarop nam Sylvia de staf der gerechtigheid en diende hem daarmee het dessert toe.
Het ongeluk wilde, dat ik met de lat een spijker mee uitgetrokken had, zoodat het dier daarmee een paar schrammen kreeg en het bloed hem uit den neus droop. Juist op dit oogenblik brengt de koekoek die oude Von Recken op onzen weg. Zij rijdt verontwaardigd naar de stad terug en dankt onzen lieven Heer, dat zij weer wat te vitten heeft. Dat s de geheele geschiedenis. Wel de moeite waard om zoo n scène



over te maken, vindt gij niet? Nu, wat die oude heks van mij zegt, kan mij geen rooden duit schelen," en Ilse knipte verachtelijk met vinger en duim en zag Ange vragend aan.
Deze bepaalde zich met een schouderophalen en een „onbegrijpelijk!" hetwelk echter evengoed gravin Von Recken als „de dolle prinses en haar keukendragonder" kon gelden.
„Het is tegenwoordig deksels slecht weer bij Hare Hoogheid. Begrijp je niet waarom?" ging Ilse voort. Ange keek haar verwonderd aan en schudde ontkennend het hoofd.
„Nu, dan ben je dommer dan ik dacht... Apropos, vertelt je neef je dikwijls iets van Lehrbach?"
„Neen, slechts zeer zelden; graaf Lehrbach is zoo hard aan het werk, dat hem weinig tijd tot schrijven overblijft!"
„Geloof je, dat er nog wat van hem zal terechtkomen? Wij zijn er erg nieuwsgierig naar!"
Ilse zag Ange uitvorschend aan. Deze bleef echter zeer lakoniek en Ilse had weinig talent de menschen uit tehooren.
„Zeg eens: weet je wat ik geloof? Dat Lehrbach verliefd is op Ganzen-Lize!"
„Geloof je? Dat is iets nieuws voor mij!"
„Och, en je bent haar intiemste vriendin!"
„Naar mijn onwetendheid op dit punt te oordeelen, zeker niet."
„De kleine Von Wetter heeft Lehrbach gekocht, nietwaar?"
„Dat is de eerste maal, dat ik het hoor! Reimar sprak van een wildvreemde dame.
„Sylvia is woedend, dat zij den aankoop haar neus heeft laten voorbijgaan. Geloof je, dat ze nog in onderhandeling zou kunnen treden met de tegenwoordige eigenares?"
Dat zal misschien moeilijk gaan en tot niets leiden!" Ange kon ternauwernood het verachtelijke lachje onderdrukken, dat om haar lippen speelde.
Hare Hoogheid laat je verzoeken ons door tusschenkomst van je neef het adres van die dame te bezorgen. Wil je daarvoor moeite doen?"
„Ik zal het Reimar vragen."



„Best! Hare Hoogheid zal zich niet ondankbaar toonen.— Maar vertel mij eens: hoe gaat het eigenlijk met je? Je ziet er zoo goed uit, dat ik bijna vergeten had er naar te vragen ?"
Ondertusschen had Pirat een gueridon omvergetrokken. Ilse floot hem, gaf hem eenige tikken met haar karwats en nam spoedig daarop afscheid. Toen Ange Von Lattdorf na eenige weken afreisde, verzuimde Von Reuenstein niet aan het station te komen en haar een bouquet rozen te overhandigen voor freule Von Wetter. Hij had daartoe verlof gevraagd aan den hertog en prins Detleff, welke hij op hun morgenwandeling vergezelde; beide heeren lieten hem vriendelijk lachend gaan. 
„Hij is de eenige van allen, die zich steeds gelijk blijtt. zei' Detleff, terwijl hij den zich voortspoedende!! jonker nazag. „Ik heb gemerkt, beste Frans, dat het knoopsgat van den armen kerel er nog verduiveld kaal uitziet."
„Dat kan verholpen worden!" lachte den hertog goed geluimd.



VIJF EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
In het Lehrbachsche park stonden de linden in vollen bloei; geheimzinnig ruischten de met witte bloesems beladen twijgen,' en de groene toppen bogen zich naar elkander toe, als wilden zij elkaar een lieflijk sprookje van liefde en geluk in het oor fluisteren.
Dwarrelend vielen de teere, witte blaadjes neder op de blonde lokken van Josephine, die, het hoofdje diep gebogen over een boek, naast den rolstoel van den minister zat en bezig was hem voor te lezen.
De heerlijke zonneschijn, het verkwikkende zomerweder hadden niet nagelaten hun invloed op den ouden man te doen gelden. Nog droeg het bleeke gelaat de merkbare sporen van een langdurig lijden, doch de matte, wezenlooze uitdrukking was volkomen verdwenen; de grijze oogen stonden nu helder en smolten in liefde en teederheid, wanneer zij zich vestigden op het lieftallige gezichtje zijner jonge verpleegster. De verlamming was nog niet geheel geweken en er bestond zelfs weinig hoop dat zij dit ooit zou doen: de minister toch was reeds te zwak en te oud om de zware ziekte geheel te boven te kunnen komen. Het scheen den geneeskundigen toch reeds een wonder, dat de geschokte geestvermogens zoo spoedig tot rust gekomen waren; sedert de laatste weken voelde zijne Excellentie zich opgewekter dan in langen tijd het geval was geweest en nam weder deel in alles, wat om hem heen gebeurde.
Geduldig had hij geluisterd naar het eenvoudige, weinig inspannende verhaal, dat Josephine hem voorlas; nu echter



hief hij de magere hand op en legde die op den arm van het jonge meisje.
„Laat het nu genoeg zijn, Haideröschen; je vermoeit je te veel!"
Schalks zag ze hem aan: „Is het te vervelend? Ja, maar dat moet het zijn; het is het beste middel om u tot uw siësta te krijgen, anders zijt ge toch maar eigenzinnig... Als ge weer eerst den geheelen nacht goed doorslaapt, dan spaar ik u die interessante lectuur, maar voorloopig doet zij nog veel te goede diensten, dan dat wij haar missen kunnen!
De minister glimlachte. „Ik voel mij vandaag volstrekt niet vermoeid, kindlief," sprak hij vriendelijk, „en heb van nacht heerlijk geslapen. Leg het boek dus maar ter zijde en laat ons samen wat praten, Phine! Ondeugend kind, je hebt mij nog niet eens verteld, wat Günther vanmorgen geschreven heeft, en toch zag ik den bode over het terras komen. Dus voor den dag er mee en spoedig opgebiecht. Mademoiselle 1'Avare. — gun andere menschen ook wat van je nieuws!'
Josephine was neergeknield naast den ziekenstoel en legde beide armen op de leuning; met een schelmschen blik zag ze op tot den ouden man, terwijl een lichte blos haar verraderlijk naar de wangen steeg.
„Misgeraden! Graaf Günther — en brieven schrijven! Het zou er slecht uitzien met het postwezen, wanneer dat leven moest van het port, dat mijnheer uw zoon verschrijft! Alle vier dagen een briefkaart met een korte en bondige vraag: „Hoe maakt papa het? Verzoek dringend antwoord! Brief volgt' en daarmee basta! Dikwijis zelfs neemt hij niet eens de moeite te onderteekenen; en volgt werkelijk de beloofde brief, dan is hij steeds aan u, nooit aan mij gericht!"
„De arme jongen!" een spottend lachje speelde om de lippen van den ouden man. „Hij zal denken: aut Cesar aut nilhill! — öf Josephine alles schrijven, wat mij op het hart ligt, öf in het geheel niet!"
„Verschrikt sloeg Josephine de oogen neer. „De brief was van Hattenheim!" sprak ze snel.



„Zoo? En wat voor nieuws heeft Reimar?"
Half besluiteloos zag het meisje hem aan.
„Eigenlijk was mijn plan geweest, het als dessert te bewaren," glimlachte zij, „totdat ge rustig ingedommeld waart en de goede tijding u niet wakker gehouden zou hebben uit uw middagslaapje. Maar nu ge toch [zoo hardnekkig blijft weigeren aan Morpheus gehoorzaam te zijn, zal ik maar voor den dag komen met mijn verrassing!''
Teeder streelde graaf Lehrbach het blonde haar. „Nu merk ik eens, hoe je met den ouden man omspringt!" schertste hij.
„Hier is de epistel van Hattenheim!" ging Josephine vroolijk voort, terwijl zij een brief uit haar zak haalde, dien plechtig openvouwde om den inhoud voor te lezen: „Waarde freule Von Wetter! Waarschijnlijk hebt ge reeds geloofd den „goeden ouden Hattenheim" voor een tijdje kwijt te zijn ! IJdele waan! Wanneer ge deze regelen ontvangt, hebt ge juist nog gelegenheid de vensters der logeerkamer open te zetten en u vertrouwd te maken met het denkbeeld, dat mijn bezoek u als het zwaard van Damocles boven het hoofd zweeft! Ofschoon ik pas acht dagen geleden afscheid van u nam, heb ik toch het plan te komen overstoomen naar het vriendelijk Lehrbach; de reden daarvan is een brief van Günther, welke mij dezen morgen kwam verrassen. Over eenige dagen begint zijne vacantie en hij verzoekt mij naar Lehrbach te trekken om daar allen voor te bereiden op zijn komst. Ik geloof, dat mijn goede vriend rekent op eerebogen en tropheeën! Zoudt gij zoo goed willen zijn en Zijn Excellentie dit goede nieuws meedeelen? Ik schrijf met opzet aan u, omdat ik sedert acht dagen niets hoorde betreffende den toestand van mijn vaderlijken vriend.
Met minzame groeten en de overtuiging van mijn vriendschap
Uw toegenegene en dienstwillige
Reimar von Hattenheim.
Ganzen-Liie.
22



Met stralende oogen zag Phine den minister aan; reeds gedurende het lezen gloeide haar vroolijk, lief gezichtje, en het was als weerklonk door haar stem een moeilijk onderdrukte juichtoon. Doch zij bedwong zich en ging snel voort: „Nu weet ge het nieuws, dat ik twee uren lang voor u verborgen heb gehouden; het heeft mij moeite genoeg gekost. Hier hebt ge echter den brief, lees hem zelf nog eens over en bereid u vast voor op de vreugde, dat graaf Günther u in levenden lijve zal komen verrassen!"
Dankbaar vestigde de oude man zijn blik op het van geluk stralende gezichtje van Haideröslein, zijn hand beefde licht op den arm van het jonge meisje en met vochtige oogen fluisterde hij: „Mijn Günther, mijn jongen komt!"
Nu stond Josephine op. Een zenuwachtig gejaagd gevoel maakte zich van haar meester, het was haar als verried elk van haar blikken, elk van haar woorden wat er in haar hart omging. „Ik zal de logeerkamers nog eens nazien, Excellentie," zei ze snel, „en meteen alles voor uw zoon in gereedheid brengen; want strak moet ik met tante Renate en Ange naar Grosz-Stauffen terug, en in de eerste dagen zal ik niet weer kunnen komen, — misschien morgen nog even! Daarna houdt graaf Günther u gezelschap en dan zult ge mijn zorgen niet missen l"
Een fijn lachje plooide de dunne lippen van den herstellende. „Zoo, zoo," zeide hij slechts, „dus mijn Haideröschen wordt mij ontrouw en wil naar Stauffen terug! Had ik maar een magneet, om de lieve vluchteling hier bij mij te houden! Maar zie," viel hij zichzelf in de rede en wendde het hoofd eenigszins ter zijde om naar het hek te zien, „daar is het gele rijtuig reeds! Oh! ik hoor het kleine volkje al!"
En juist, daar kwam het lieve, oude Stauffensche gedrocht op zijn hooge wielen aanwaggelen; nu echter was de kap half teruggeslagen en scheen het bevolkt met een aantal blonde kopjes, die met een luid, vroolijk gejuich en gejubel het huis Lehrbach begroetten.
„Ja, daar zijn ze reeds," lachte Josephine gelukkig, „al uw



kleine aanbidders! Ik zal mij opofferen, en de wildzangen nog wat bij mij houden, zij maken het u anders te druk. Of ziet ge er niet tegen op?"
„Volstrekt niet, lieveling; laat de kleuters maar hier komen: zij kunnen het goed met elkaar vinden."
Josephine nam haar eenvoudig, doch uiterst bevallig mouseline kleedje bij elkaar en ijlde vlug en licht door de schaduwrijke laan het rijtuig te gemoet.
Daar werd het volkje reeds uitgeladen. De eene kleine na de andere klouterde uit het hooge, citroengele gevaarte, totdat eindelijk tante Renate en gravin Ange, ieder met een overdekten mand beladen, uitstegen. Frisch en blozend, als beeld van jeugd en gezondheid, lachte Ange haar vriendin toe. Hare wangen waren voller geworden en hadden geheel en al de bleeke, doorzichtige tint verloren, welke haar in de residentie zulk een benijdenswaardig voornaam uiterlijk gegeven hadden; de zon had er zich een genoegen van gemaakt het teere gezichtje te kleuren met een zuidelijke tint, want Ange had alle ijdelheid achtergelaten in de residentie en vergat meestal den grooten hoed op te zetten, die haar beschutten moest tegen de brandend heete zonnestralen; de verandering, welke zij ondergaan had, was bijna ook ongeloofelijk.
„Zie je, Phine, dat noem ik eerst een knappe huishoudster!" had tante Renate vol verwondering uitgeroepen, toen het met wantrouwen in Stauffen ontvangen „stadsdametje" 's morgens in de vroegte in de stallen verscheen, om met opgetogenheid deel te nemen aan het melken, het karnen en broodbakken en met stralende oogen en blozende wangen verzekerde, „dat zij nu eerst pleizier in haar leven kreeg en de bals en de concerten in de residentie geenszins betreurde!"
Hattenheim had vaak verrast het jonge meisje aangestaard, dat nu hare rijke elegante toiletten in de kast liet hangen, om tot vreugde van Josephine de oude katoenen jurken van Ganzen-Lize voor den dag te halen en die af te dragen.



Tap, tap, tap, ging het dan in de dikke schoenen over het voorplein en door den tuin, terwijl haar vlechten los en achteloos over haar rug hingen, en zij met het kleine volkje van den dominee bloemen zocht of verstoppertje speelde.
Dan werd het den goeden Hattenheim angstig om het hart, en verlegen wendde hij het hoofd af, als waren zijne gedachten omtrent Ange op zijn gelaat te lezen. Wat was het dan, dat zijn hart zoo snel, zoo wonderlijk deed kloppen? Juist hetzelfde, wat hij gevoeld had bij den eersten aanblik van Josephine; het eenvoudige, onschuldige, natuurlijke in haar wezen, dat voor hem het ideaal was van een vrouw.
Ange was niet half zoo mooi meer als zij in de residentie -reweest was, geen spoor der vroegere salondame was achtergebleven en warme, donkere rozen bloeiden op de wangen der „blonde schoone"; doch het scheen Reimar, als had een wonder hem de oogen geopend, dat hem Ange lieftalliger, beminnelijker en aanvalliger deed vinden dan ooit te voren. Josephine daarentegen geleek den vlinder, welke de bonte pracht der eenmaal ontplooide vleugels niet weder verbergen kan in een donker omhulsel. Zij kleedde zich modern en met zeer veel smaak en bleef in elk harer bewegingen, in elk toilet steeds de vertegenwoordigster der groote wereld.
„Het is beter zoo!" zei Reimar vaak tot zichzelf. „Voor Günther past het niet anders; hij heeft een te verfijnden, artistieken smaak: in zijn oog zouden de katoenen jurken een gruwel zijn!"
Zoo was het rijtuig het Lehrbachsche park binnengereden en bracht, gelijk meest eiken avond, een deel van de bedrijvigheid op Stauffen voor enkele uren over in de stilte en eenzaamheid.
In den aanvang had men het den wildzangen ernstig op het hart gedrukt om in het bijzijn van den ouden zieken minister niet al te luidruchtig blijken van hun belangstelling en tegenwoordigheid te geven; en gehoorzaam hadden de kleinen dien wenk gevolgd, want het bleeke, strakke gelaat had hun jonge zieltjes met angst en verlegenheid vervuld.



Toen echter de minister langzamerhand in beterschap toenam en zich weer krachtig genoeg gevoelde om zich met hen bezig te houden, smolt het ijs van hun bevangenheid en kwam de oude dartele vrijmoedigheid weer boven, en een wedstrijd begon onder hen om „den lieven, grijzen heer" hun genegenheid te toonen en bezig te houden.
Ook heden zag de minister zich spoedig omringd door zijn getrouwen. Tante Renate en Ange begroetten hem slechts even in het voorbijgaan, daar de barones volgens haar gewoonte eiken avond de huishouding op Lehrbach aan een onderzoek onderwierp om zich te overtuigen, „dat het den armen, ouden stumper aan niets ontbrak."
De huishoudster was wel een voortreffelijke, door de barones zelve aanbevolene vrouw, maar tegenwoordig kon men helaas niemand vertrouwen; en Phine was een lief, goed kind en had veel aanleg om zieken te verplegen, maar een oog
houden over keuken en kelder, neen, daarvan verstond zij de kunst niet." Dat was tante Renate altijd een doorn in het oog geweest.
„Ziet ge, vandaag heb ik wat frambozengelei voor u medegebracht," sprak ze met een vriendelijk knikje tot den herstellende en lichtte het witte servet op, waarmee de mand overdekt was. „Ja, die zal u wel smaken! — Ange, laat de boter eens zien ... Hum... een beetje week geworden; dat komt door die afschuwelijke hitte in dat nauwe rijtuig! We moeten ze maar direct in koud water zetten ... Ziet ze er anders niet prachtig uit, Excellentie ? En
wie, denkt u, dat haar gemaakt heeft? Hier dat juffertje, onze Ange! Zie je Phine, zoo mag ik het hebben!"



Daarop begon tante Renate haar tocht door keuken en kelder, terwijl de beide jonge meisjes zich naar de logeerkamers begaven. Ange bloosde als de donkere roos op haar borst, toen ze vernam dat Reimar terug zou komen. In het voorbijgaan plukte zij eenige bloemen om daarmee zijn kamer te tooien en lachte en zong als een uitgelaten, dartel kind.
Ondertusschen beijverden zich de kleine wildzangen om den minister, zoo goed zij konden, bezig'te houden. Renaatje, voor wie elk begrip van welvaren hand aan hand ging met de zorg voor haar kleine maag, haalde uit een twijfelachtig zindelijk leeren taschje, waarop met blauwe en witte kraaltjes een kat geborduurd was, een aantal zwarte kersen, die de duidelijke sporen droegen van in de klem gekomen te zijn tusschen het rijtuig en de heup der kleine eigenares.
Niet bepaald smakelijk droop het sap langs de kleine vingers, die den minister de platgedrukte vruchten toehielden. „Toe, eet ze nu toch op; ik heb er de pitten al uitgepeuterd!" offreerde Renaatje met veel gulheid. En toen Zijn Excellentie bleef weigeren en met een vriendelijken glimlach sprak: „Die kersen zijn geheel platgedrukt, mijn kind; gooi die maar weg en vraag, of Josephine je anderen wil geven," knikte het juffertje goedkeurend, zeide: „Die eet ik dan straks op; weggooien doe ik ze niet", — en stak een half dozijn der versmade vruchten in den kleinen mond.
Liesje verraste den ouden man met een nieuw kunststuk. „Pas op, nu zal ik eens voor je duikelen!" en daarop deed ze hijgend al het mogelijke om haar klein dik lichaampje om zijn eigen as te laten draaien. Gotthold had ondertusschen wat anders uitgevonden, dat volgens zijn meening den herstellende buitengewoon vermaken moest.
„Kijk erijs, hoe die pad met zijn poot scharmaait, als hij hem met een strooitje onder het lijf kietelt!" juichten zij in koor, terwijl het kleine onmensch een kikvorsch op genoemde wijze tergde. En het kwam allen onbegrijpelijk voor, dat Zijn



Excellentie zoo weinig smaak kon hebben, dat hij hun dit genoegen terstond verbood. „Het was zoo grappig! — Durft u een kikvorsch beet pakken? — Neen? Hé wat bang!... Ik wel, kijk maar!"
„Thuis spelen we altijd „Excellentietje' ; dan moet Gottholdje precies zoo gaan zitten als u en tegen ons zeggen: „Komaan, jongens, gaat maar eens kijken of de juffrouw niets voor jelui te snoepen heeft"; en dan is Liesje de juffrouw en dan bakt ze allemaal taartjes van zand."
De minister begreep deze kiesche toespelling terstond: „Nu, gaat dan maar naar de keuken, daar is de huishoudster, en vraag haar of zij niet een stuk taart en wat fruit voor jelui heeft," lachte hij ten hoogste vermaakt, waarop de kleine bende luid juichend opstoof om de keuken te gaan bestormen. Daarop had de oude man eenige oogenblikken rust; de kinderen hadden Ange gevonden en lieten haar geen rust om met hen het rijtuig, waarmee Reimar zou komen, te gemoet te gaan. Josephine zochten zij tevergeefs; deze had zeker nog teveel te doen in de logeerkamers.
Over den zonnigen rijweg rolde de Lehrbachsche equipage ...
Toen zij in de nabijheid van het park gekomen was, hield zij op bevel stil en twee heeren stegen uit, die het voetpad door de weide insloegen. Het waren Hattenheim en Günther. Toen het akkermaalshout hen onttrokken had aan den blik der lakeien, bleef de jonge graaf staan en legde diep ademhalend zijn hand op den schouder van zijn vriend.
„Thuis, Reimar, eindelijk weer thuis! God zij gedankt, dat ik met zulk een luchtig hart de grond weer betreden kan! Een tijdlang had ik alle hoop opgegeven Lehrbach ooit weer in bezit te zullen krijgen; als ik er nu aan terugdenk, schijnt het mij een bange droom."
Hattenheim blikte op het schoone gelaat van den sprekende. „Zijn sporen heeft hij echter toch achtergelaten," schertste hij; „morgen zal ik een vergrootglas voor den dag halen, om de grijze haren te zoeken, waarvan je mij in je eerste brieven



schreeft. Waar schuilen ze toch? Als ik ze vind, verklaar ik ze den oorlog en trek ze alle uit."
Günther lachte. „Om mij te berooven van mijn moeilijk verdiende ordeteekenen ? Neen, Reimar, mijn grijze haren verdedig ik evenals de wolvin haar jongen! Niet iedereen kan daarop bogen. Zie je, met die grijze haren is de oude Günther begraven en is er een grenslijn getrokken, die het groote keerpunt in zijn leven aanduidt! Zie maar," en Günther trok den hoed van de donkere lokken, „en overtuig je, welk een eerbiedwaardig man tot je terugkeert!"
Lachend boog hij het hoofd, en Hattenheim constateerde met plechtigen ernst, dat er zich werkelijk eenige „zilveren haren" bevonden tusschen de zwarte krullen.
„Ja, ja, beste jongen," sprak hij, „het wordt hoog tijd aan je toekomst te gaan denken; ik zal eerstdaags een huwelijksadvertentie voor je dienen te plaatsen." Günther lachte.
„Heb je zoo weinig hoop en vertrouwen op de onweerstaanbaarheid van je vriend, dat je tot zulk een wanhopig middel je toevlucht wilt nemen?"
Het was nog steeds het zonnige gelaat van het gelukskind, dat zich weder ophief naar de ruïne, welker grijze muren reeds zichtbaar worden tusschen de groene toppen der boomen.
„O neen," antwoordde Reimar met een zucht; „ik ben veeleer bang voor die onweerstaanbaarheid."
„Dus toch nog! Nu, maak je maar niet ongerust! Wie moet ik nu weer uit den weg blijven ?" Niettegenstaande de schertsende woorden vloog er een schaduw over zijn voorhoofd.
„Door een zonderling toeval is voor een paar dagen de tegenwoordige eigenares van Lehrbach hier aangekomen," ging Reimar zeer ernstig voort, „om tenminste eenmaal het landgoed in oogenschouw te nemen, vóór ze het jou weer overdoet. Eigenlijk was haar plan de zaak met mij af te doen maar nu ze van jou komst hoorde, wenschte zij je



liever zelf te spreken. Dat onderhoud baart mij veel onrust, want zij is jong en mooi en onwederstaanbaarder dan jij zelf."
Günther, die eerst in den aanvang aandachtig geluisterd had, haalde ongeduldig de schouders op. „De duivel hale die nonsens; je weet, Reimar, dat ik niet van plan ben te trouwen."
„Nu, wij spreken elkaar weer, als je de eigenares van Lehrbach in de oogen gezien hebt!"
De jonge graaf beet zich op de lippen. „Ken je mij zoo slecht?" vroeg hij bijna angstig. Daarop ging hij rustig en onverschillig voort: „Hoe heet ze eigenlijk? Het is bijna niet te gelooven en toch is het waar, dat gij mij op al mijn vragen nooit antwoorddet, wie eigenlijk ons goed kocht? Ze is geen Duitsche, wel?"
Reimar krabde zich verlegen achter het oor, als viel het hem moeilijk zijn geheim langer te bewaren.
„Ja, beste jongen, ze heeft zoo'n vreemden naam, dat ik hem waarachtig niet kan uitspreken; maar ik zal je haar visitekaartje bezorgen. Van bijzonder goede familie is zij niet. In haar jeugd moet zij ganzen of eenden gehoed hebben. Maar mooi is zij, dat is zeker."
Günther was verstrooid. „Komt . . . komt Josephine veel op Lehrbach?"
„Tusschenbeide wel!"
«Kent zij haar ook?"
„Natuurlijk!"
„Harmonieeren zij goed met elkaar?"
„O, zij zijn de beste vrienden!"
„Zoo spoedig?!"
„Waar de kleine Von Wetter is, is zij ook; wat Josephine wil, wil zij ook; en wat Ganzen-Lize beveelt, bekrachtigt zij; in één woord, zij zijn onafscheidelijk."
Günther keek strak voor zich heen; anders zou Reimars meesmuilende lach hem geërgerd hebben.
„Is zij misschien een weduwe, dat zij zoo alleen de wereld



rondtrekt en zoo zelfstandig beschikken kan over zulke groote sommen ?"
„Neen, dat niet; — ze heeft een ouden oom, die haar zaken beheert. Maar wacht maar tot van avond, dan zul je haar wel te zien krijgen!"
Peinzend keek Günther op. „Is Josephine nu ook bij Papa?" vroeg hij.
„Ik hoop het; maar weten doe ik het niet: ik kom immers te gelijk met je aan."
De jonge graaf bleef plotseling staan, vatte Hattenheims arm en zag hem ernstig aan.
„Reimar," sprak hij zeer aangedaan, „je hebt de toespelingen in mijn brieven steeds genegeerd en mij nooit opheldering gegeven over je verhouding tot Josephine. Nu ik haar weer ontmoeten zal, vraag ik je mij klaren wijn te schenken, opdat ik wete, hoe ik mij tegenover haar te gedragen heb. Heb je haar lief, Reimar?"
„Neen, ik bemin haar niet."
„Ik kan het niet gelooven."
„Luister naar mij." De stem van den jongen man klonk ernstig, bijna plechtig.
„Toen ik Josephine als het ongekunstelde, eenvoudige natuurkind op Grosz-Stauffen leerde kennen, scheen zij mij, die mij nooit aangetrokken voelde tot de jonge meisjes in de residentie, de verwezenlijking van het ideaal, dat ik mij steeds gemaakt had. Toen ik haar echter geheel veranderd terugvond in het huis der Lattdorfs, verdween het droombeeld, dat ik mij bij onze eerste ontmoeting voor de toekomst gedroomd had: het was niet meer de naïve, landelijkeGanzenLize — die was voor goed verdwenen — en met die verandering werd zij voor mij wat de anderen steeds voor mij geweest waren. Wel bewonderde ik haar lieftalligheid, haar schoonheid, wel bleef ik genegenheid voor haar koesteren, maar die genegenheid was die van een vriend, meer niet. Je weet, ik ben een wonderlijk mensch, je moet mij niet meten met den gewonen maatstaf, ik ga mijn eigen wegen, die ik



vaak zelf met doornen beplant. Dat ik je langen tijd in den waan liet, dat ik Phine liefhad, dat deed ik terwille van je zelf; later zal ik je de reden daarvan zeggen. — Ziezoo, nu schonk ik je klaren wijn, en me dunkt, die zal je dubbel goed smaken na de bitteie pil, die ik je zoo vaak te slikken gaf; wijt het mij niet, ik deed het tot je bestwil," en Reimar trok zijn jongen vriend naar zich toe en legde zijn arm om diens schouder.
Giinther zag hem uitvorschend in de oogen.
„Leg de hand op het hart, Reimar: zijn je woorden waarheid of disch je mij een sprookje op, om daarmee mijn harteleed in slaap te wiegen en mij geen verdriet te doen ?"
Hattenheim glimlachte. „Ze zijn de geheele, de volle waarheid. Nu zijn het nog slechts woorden, maar — zoo God wil — hoop ik je door daden te bewijzen, dat ik met geen enkele gedachte meer denk aan het „Haideröslein", dat alleen bloeide en bloeien bleef voor den wilden knaap!"
Sprakeloos van vreugde staarde Giinther zijn vriend aan. „Reimar, — is het mogelijk .. ? Dan zou mijn geluk volkomen zijn en niets zou mij meer Ie wenschen overblijven!"
Een oogenblik heerschte er diepe stilte; dan vroeg Giinther haastig en zacht: „Dus je gelooft, dat ik de hoop mag koesteren Josephine eenmaal de mijne te mogen noemen? De opofferingen, die zij zich voor mijn vader getroostte, gaven mij wel het bewijs, dat zij mij vergiffenis schonk... Maar hoe krijg ik zekerheid, dat zij mij liefheeft? Ik zal nooit den moed hebben . .
„St!" viel Hattenheim hem plotseling in de rede en trok hem snel achteruit; daarna hief hij de hand op en wees op een licht vrouwenkleed, dat door de boomen schemerde Langzaam was de weg gestegen en voerde in een kleine bocht naar de oude ruïne, die omgeven en ingesloten door bloeiende heesters en jasmijnstruiken het betooverende paleis der schoone slaapster geleek, op welks met mos bedekte vensterbank het schoone, blondlokkige koningskind met ver-



langenden blik droomt en dweept van den heldhaftigen jongeling, die haar bevrijden zal.
„Daar zit de eigenares van Lehrbach," fluisterde Hattenheim; „kom spoedig mee."
Onwillig trad Günther terug. „Laat ons liever een omweg maken," weerstreefde hij.
„Dat ontbreekt er nog maar aan! Kom wat dichter bij, dan kun je de goede fee zien, die beschermend haar hand uitstrekte over het slot van je voorvaderen '
En met krachtigen arm duwde hij Günther voort. De roode gloed der avondzon wierp haar laatste volle licht op de slanke meisjesgestalte, welke den beide heeren den rug toekeerde en gezeten was op een met mos bedekten steen. Meer werktuigelijk dan opzettelijk kraste zij een naam of letters in het grauwe zand, het hoofdje was voorovergebogen en als een sluier lag de zonneglans op de waaiende kleine lokjes, welk een zachte luchtstroom haar liefkoozend van het voorhoofd streek. Boven de hoekig afgebrokkelde muren welfde zich de donkerblauwe zomerhemel, de jubelende vogelen vlogen hoog op in de azuren lucht of zongen hun lied in de geurige acacia-takken, waaruit de witte bloesems als een regen nedervielen op het eenzame meisje Günther bleef sprakeloos staan; als gekluisterd aan de plek staarde hij op het liefelijke beeld. „Josephine .." stamelde hij, „Josephine, eigenaies van Lehrbach?" Hij hoorde niet hoe Reimar zich zacht verwijderde; hij had nog slechts één gedachte, één verlangen: het was hem als trok de zoete geur der acacia's hem tot haar. „Josephine!" klonk het luid jubelend door de oude grijze muren.
Verschrikt hief zij het blonde hoofd op, zag met groote angstige oogen den wilden knaap naast het Haideröslein staan, zag, hoe hij de donkere oogen, die eenmaal bezit namen van geheel haar ziel, op haar vestigde, de armen ophief en die naar haar uitstrekte... Het was als duizelde alles om haar heen, als dreigden haar de witte bloesems te verstikken, als wankelden de grijze muren onder haar voet, als sloeg het avond-







rood in hemelhooge vlammen over haar hoofd heen. Zij drukte de handen tegen haar hart, van haar lippen drong een zachte, halfonderdrukte juichtoon, en toen voelde zij, hoe twee krachtige sterke armen haar omsloten, hoe twee bevende lippen zich drukten op haar voorhoofd en oogen.
Een zonnestraal viel op het grauwe zand, waarin de blanke meisjeshand nog een oogenblik te voren geschreven had: „Wem nie durch Liebe Leid geschah, geschah durch Lieb' auch Liebe nie!"



ZES EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Het was vroeg in den morgen. In den tuin van GroszStauffen blonken en geurden vruchten en bloemen in den helderen zonneschijn. De Turksche boonen hadden zich getooid in hun bont prachtgewaad en schitterden als kleine blauwe en roode vlammetjes tusschen de donkere klimopbladeren, welke met hun schaduw het vriendelijke prieel overdekten.
Zwaardlelie en anjelier stonden in de beste eendracht naast elkaar, lachend zagen de roode lijsterbessen neer op de frambozen- en braamstruiken, en over de warme glinsterende kiezels kropen de slakken, gonsden de sierlijke meikevers en dwarrelden en dansten duizenden bontgekleurde vlinders en vliegjes. Ange zat in het prieel en was bezig snijboonen te snijden; over het rose-katoenen kleedje had zij beschuttend een grooten boezelaar gebonden en de mouwen tot op de helft van hare blanke armen opgestroopt; als een laatste overblijfsel van steedsche luxe slingerde zich de gouden band van haar porte-bonheur om de tengere pols.
Zij bevond zich geheel alleen en luisterde naar de vogels, die hoog uit de dichtgebladerde boomen hun lied tot haar lieten neerdalen; zij zongen van den heerlijken, liefelijken zomertijd, van de wereld, die zoo schoon is, van de menschen, die zoo gelukkig zijn. Daartusschen klonk het lachen der landmeisjes, die bezig waren op de weide het hooi te keeren, waarvan de zoete geur somtijds tot haar doordrong.
Welk een heerlijke ochtend! Een oogenblik liet Ange de vlijtige handen rusten en staarde droomerig voor zich uit. Hoe schoon moest het nu aan het strand zijn, waar de witte



golfjes als diamant schitterden in de gouden zonnestralen! Reimar had haar zooveel verteld van zijn slot: — dat lag immers aan het strand en zag neer op de oneindige zee?En zacht neuriede zij: „Ich wollt', ich ware ein Vögelein, dann flog ich wohl über das Meer...!"
„Goeden morgen, nichtje,"' klonk het plotseling naast haar.
Ange schrikte niet, ze zag op en stak Hattenheim de hand toe, als had ze hem reeds lang verwacht.
„Zijt ge te voet gekomen?" vroeg ze hem.
Reimar zette zich naast haar. „Eigenlijk ben ik het bosch ingegaan met het plan om voor den minister een stuk wild te schieten; maar ik ben vanmorgen niet gelukkig geweest, en vóór ik het zelf wist, was ik van het rechte pad en den weg naar Grosz-Stauffen ingeslagen. Ik dacht wel, dat ik je hier zou vinden."
„Dan heb je een groote wandeling achter den rug' Laat mij dus maar gauw voorbij, dan zal ik voor een ontbijt voor je gaan zorgen!''
Reimar hield haar echter tegen. „Blijf hier," smeekte hij met zachte stem; „ik zou gaarne hier eerst uitrusten!"
Zonder te spreken ging Ange weer zitten; een beklemd gevoel deed haar hart gejaagd kloppen. Een oogenblik heerschte een diep stilzwijgen, door niets gestoord dan door het gezang der vogelen en het ruischen der blaren.
„Ik heb iets voor je meegebracht," sprak Reimar eindelijk, opende zijn reistasch en reikte haar een bouquet boschviooltjes over.
„Hoe vriendelijk van je om aan mij te denken," antwoordde zij, zonder zijn blik te ontmoeten, nam de bloemen aan en stak die aan haar boezem.
.Ik denk zoo veel, bijna altijd aan je, Ange," sprak hij zacht.
Welk een heerlijke geur steeg uit de bloemen tot haar op.
Met bevende vingers hervatte Ange haar arbeid. Reimar boog zich dichter naar haar toe en volgde de beweging van haar hand.
„Vroeger, als ik u een hand gaf. vreesde ik steeds die kleine,



teere vingers leed te doen; ik schaamde mij altijd, wanneer ik mijn groote, lompe vuist naast de jouwe zag, en nu is het mij, als pasten geen twee handen ter wereld zoo goed bij elkaar als de onze!"
Verlegen zag het jonge meisje hem aan, een donkere blos bedekte beider gelaat.
„Wat heb je toch altijd dwaze gedachten!" stamelde ze
„Mishagen zij je?" Reimars stem beefde tusschen vrees en hoop. Ach, had hij slechts den moed die kleine hand te vatten!
„Ange, lieve Ange?" O wee, daar gleed het mes uit de bevende hand en trof een der vingers; een kleine roode streep teekende zich op de blanke huid! Haastig greep Reimar Anges arm; alle angst was op eenmaal verdwenen, hij trok haar naar zich toe en kuste den vinger gezond.
„Reimar!" ontsnapte den lippen van het jonge meisje. Toen eerst kreeg hij bewustzijn van zijn koenheid en uit verlegenheid greep hij ook de andere hand en kuste die eveneens.
„Duizend bommen!" sprak eensklaps een stem vlak naast hen, een schaduw viel in het prieel en met een zachten kreet sprong Ange op en maakte haar handen los.
Daar stond oom Bernd, met de dampende pijp in den mond, beide handen in de zijde, en zag haar meesmuilend aan.
„Dus paartje nummer twee, kinderen ? Nu, jelui doet maar wat je niet laten kunt, en daar heb je gelijk aan! Ik heb het al lang zien aankomen en wist wel, dat onze lieve Heer je beiden voor elkaar bestemd had! Hattenheim, kom in mijn armen, en jij, klein gravinnetje, jij ook . En oom Bernd omhelsde beiden en vereenigde de twee van schrik sprakelooze jongelieden aan zijn borst. „God moge je liefde zegenen, kinderen! En nu naar tante Renate! Wat zal ze in haar schik zijn! — En dat ik de eerste moest wezen, die jelui snapte, ha ha!" en daarbij klopte hij Reimar op den schouder en strompelde, zoo snel zijn oude beenen het heni toelieten, terug naar het kasteel. Ange was zwijgend blijven staan en bedekte met beide handen haar gloeiend ge-
Ganzen-Uze 23



laat; Reimar zag echter overgelukkig op haar neer, sloeg stoutmoedig zijn arm om haar heen en trok haar aan zijn borst.
„Ange," sprak hij met al de innigheid, die in zijn goedige stem lag, „ben je boos op oom Bernd, omdat hij beter in onze harten gelezen heeft dan wij zelf?'
Daarop hief zij het hoofdje met een van tranen vochtigen blik op, sloeg haar arm om zijn hals en fluisterde: „Neen, want ik heb je lief, innig lief!"
Toen beiden na korten tijd arm in arm terugkeerden naar het kasteel, hingen Reimars bloemen geknakt en verdrukt op Anges borst, maar toch sloot zij ze zorgvuldig weg en bewaarde ze als een aandenken aan den schoonen zomermorgen, waarop Hattenheim haar het geheim der liefde openbaarde.
* *
*
Toen de herfstwind door de kale boomtoppen streek en de gele bladeren deed opwaaien, toen de zwaluwen afscheid namen van den ouden grijzen Stauffenschen slottoren en hem het oude, en toch altijd nieuwe lied van scheiden en wederzien toezongen, klonk van de dorpskerk een wonderlijk gelui, zoo vol en machtig, zoo jubelend en weemoedig te gelijk, als wilden de klokken ook met haar ijzeren tongen een danklied opzenden ten hemel.
De godin Liefde had de rozen in Lehrbach en Grosz-Stauffen afgebroken en die gestrooid op het pad van een overge lukkig bruidspaar; zacht had zij den krans van myrthen gedrukt op de blonde lokken van Josephine. Met een zonnig lachje zag Haideroslein op naar den wilden knaap, die eenmaal de teere bloem gebroken had, doch die nu, na strijden en lijden, als een ernstig, beproefd man terugkwam om haar met zijn krachtigen arm te steunen en haar voor eeuwig de zekere rustplaats aan zijn hart te bieden.
Zacht ruischte de witte zijde van de hooge steenen trap van hel kasteel. Een kleine kring van vrienden had zich op



het voorplein verzameld om zich te voet naar de nabijliggende kerk te begeven.
Zijne Excellentie de minister wachtte reeds het bruidspaar aan het altaar.
Toen de stoet zich in beweging stelde, weerklonken plotseling snelle hoefslagen op den rijweg en twee equipages kwamen aangevlogen, die voor het slotplein stilhielden. Een jager met wuivenden vederbos en de hertogelijke cocarde op den hoed klom van den bok en opende het portier.
Franz Eginhard en Maria Christina stegen uit het eerste rijtuig; uit het tweede volgden prins Detleff, freule Von Sacken en jonkheer Von Reuenstein.
Nog steeds luidden de klokken van den dorpstoren.
Geleid door hertog Franz Eginhard en prins Detleff overschreed Josephine den drempel der kerk. Günther volgde aan de hand van Maria Christina en baronesse Von Wetter von Stauffenberg.
Bleek en roerloos als een marmeren beeld staarde de minister den stoet aan, dan ging er een rilling door zijn leden, hij strekte zijne hand naar den jongen vorst uit en trachtte zich, bevend van aandoening, te verheffen. „Mijn vorst, hier!" klonk het als een stem van zijn lippen.
Plechtig verhieven zich de zware orgeltonen tot het lied: „Loof den Heer, mijn ziel!" Franz Eginhard legde de hand der bruid in die van den jongen graaf, trad daarop snel naar de plaats, waar de minister zat en sloeg den arm 0111 de schouders van den ouden man. „Loof den Heer, mijn ziel!" fluisterde hij aangedaan, boog zich dan en drukte een kus op de zilverwitte lokken . . .
Graaf Günther Von Lehrbach keerde met zijn jonge vrouw naar München terug om daar zijn studiën te voltooien. Hij arbeidde met rusteloozen ijver en gunde zichzelf slechts een kort verlof om met Josephine de huwelijksplechtigheid van Hattenheim en Ange te gaan bijwonen. Tot spijt van het jonge paar vond deze plaats in de residentie, daar de hof-



maarschalk geen gehoor gegeven had aan den wensch van het bruidspaar om liet huwelijk in alle stilte op Reimars landgoed te vieren. Graaf Von Lattdorf kon er zich nog maar geen begrip van vormen, dat zijn verwend dochtertje behagen vond in het buitenleven!
„Nu, kinderen, als je het niet kunt uithouden in je Siberië, komt dan van den winter maar naar Villa Carolina, wij zullen hier wel voor de noodige amusementen zorgen!" zeide hij troostend en voegde er glimlachend bij: „Maar als je als een boerinnetje terugkomt, Ange, dan verloochen ik je!"
Ange had slechts teeder de hand gedrukt van haar verloofde, en Reimar trok een gezicht, als wilde hij zeggen: „Als wij maar eerst goed en wel hier vandaan zijn! Dat terugkomen zal zoo'n vaart niet loopen!" En dit was ook zoo. Het slot der Hattenheims heeft nooit langen tijd leeggestaan sedert de landheer zijn jonge vrouw binnenvoerde door de grijze sombere poorten. Tegelijk met haar heeft echter de lente haar intrede gedaan in het oude kasteel, liefelijke bloemen van geluk en liefde in huis en hof gespreid, en op de tinne een banier van vrede en rust geplant, die vriendelijk wapperend haar groet zendt aan de golvende, oneindige zee.
Door de brieven en bezoeken der Lehrbachs blijven zij echter op de hoogte van alles wat er in de wereld voorvalt. Oünther Von Lehrbach, wiens naam reeds als een ster schittert aan den kunstenaarshemel, leeft in de hoofdstad van het Duitsche rijk, waar vorstengunst en een voortdurend succes hem lauweren om de slapen vlechten. Doch hoe vol en zwaar die krans ook wezen mag, in het hart van den kunstenaar bloeien de roode rozen der liefde, want graaf Lehrbach heeft zijn mooi vrouwtje afgodisch lief.
In de residentie is veel veranderd.
Sedert de eer van den Minister Lehrbach zoo glansrijk hersteld is, hebben Franz Eginhard en Maria Christina een innig verbond van vriendschap gesloten. De houding der



eenzame vrouw is daardoor gunstig veranderd, hoewel prinses Sylvia in den aanvang niet moede was te intrigeeren en openlijk den spot te drijven met „de Katholieke". Men kon echter geen oorzaak vinden voor dien onverzoenlijken haat.
Prinses Sylvia was grilliger en excentrieker dan ooit geweest totdat zij zich plotseling verloofde met den veel ouderen groothertog van R ... en de residentie voorgoed den rug toekeerde. Tot algemeene verbazing volgde freule VonDienheim haar niet als hofdame, doch bleef nog jaren lang haar doelloos leven slijten in de residentie, totdat zij door een val van het paard de heup brak en geruimen tijd niets van zich deed hooren.
Toen zij eindelijk weer herstelde, verraste zij de wereld door hare verloving met den dokter, die haar genezen had, — en daar deze noch titels noch geld bezat, verdween zij spoorloos van het tooneel der groote wereld
Gravin Aosta coquetteerde nog langen tijd zonder gevolg met prins Detleff, en besloot eindelijk hare kleine hand te schenken aan een attaché der Spaansche ambassade, welken zij spoedig volgde naar het buitenland.
Het best van allen is het baron Reuenstein, den vroeg.ren ordonnance-officier, gegaan Zijn borst is rijk versierd, zijn rug nog steeds elastisch krom. Bij hem heiligt het doel nog steeds de middelen; hij hoopt het zelfs te brengen tot gouverneur van de beide zoons van Franz Eginhard, die spoedig na het vertrek van Sylvia een huwelijk gesloten had met een prinses van den bloede. Men ziet in hem het ideaal van een hoveling. Velen beweren, dat hij valsch is en men hem niet kan vertrouwen, — doch de menschen zijn zoo geneigd tot kwaadspreken.
De kleine bonte kopjes op de pastorie zijn opgegroeid tot flinke jongens en meisjes en zijn de eenige troost van tante Renate en oom Bernd, die zich op het oude Grosz-Stauffen zeer eenzaam en verlaten gevoelde, te meer, daar Zijn Excellentie zijn intrek genomen heeft in de woning van het



jonge paar, waar twee beeldsclioone kleinkinderen de vreugde en zonneschijn van zijn ouderdom zijn.
Tante Renate wordt op haar ouden dag nog ongeduldig, ze kan nauwelijks den tijd afwachten dat het eerste groen zich vertoont aan boomen en planten. Is echter de Mei in het land, dan brengt het gele rijtuig haar eiken dag naar Lehrbach, waar zij naar hartelust schuieren, vegen en wasschen laat; — want eerst als de zon door de geopende vensters naar binnen lacht, keeren de trekvogels terug — en het dierbaarst van allen zijn haar diegenen, die met de lente hun nestje op Lehrbach komen opslaan.
„Ga jij je gang maar moedertje!" knikt oom Bernd dan en wrijft zich vergenoegd de handen. „Maak alles maar netjes in orde, dan blijft onze Phine lang bij ons; zij zijn mij toch al veel te ongedurig; nauwelijks zijn zij een paar maanden tot rust gekomen, of Günther laat alweer het signaal tot opmarcheeren blazen," en de oude ritmeester blaast een paar dikke rookwolken uit de lange pijp en begeeft zich vier weken vooruit reeds eiken dag naar het bosch om wild tc schieten voor het „welkomstmaal."
Voor eenige jaren ging ik in de hoofdstad door de tentoonstellingszalen der Koninklijke Academie voor Kunsten. Onder de vele meesterwerken trok mijn bijzondere aandacht een schilderij, waarvoor zich een dichte schaar bewonderaars verdrong.
Het was een tamelijk groot doek, welks onderwerp even eigenaardig was als de uitvoering. Op een hoop hooi aan den kant van een rijweg ligt een meisjesfiguur en hoedt ganzen, die haar in potsierlijke standen omgeven; een grijze zak omhult haar gestalte en het gouden zonnelicht werpt haar lachende stralen op het blonde kopje en het lieftallige kindergelaat.
„Aha! van graaf Lehrbach!" zegt een stem achter mij „Uitmuntend, meesterlijk! En welk een sprekende gelijkenis! Het blonde kopje is zijn vrouw; men treft haar op de meeste



zijner schilderijen aan. Hij heeft gelijk, dat hij haar kiest tot zijn model! Ze is voor mij het ideaal van vrouwelijke schoonheid! . . . Welken naam draagt de schilderij? Laat eens zien! . . .
Haastig worden een paar bladen van den catalogus omgeslagen.
„Aha, daar staat het! No. 589, graaf Von Lehrbach, Ganzen-Lize!"



^ 7f/Z'
Door D. BOLLÉ te Rotterdam zijn mede verkrijgbaar gesteld:
iiisf, ui. ülcbïïs ma
12 Deelen als volgt:
No. 1. ONDER MOEDERVLEUGELS.
No. 2. OP EIGEN WIEKEN.
No. 3. DE WERELD IN.
No. 4. ROZEKNOP.
No. 5. FUNE HANDSCHOENEN.
No 6. SYLVIA EN HARE LUIMEN.
No. 7. EEN NICHTJE MET ZEVEN NEVEN.
No. 8. ZONNESCHIJN NA REGEN.
No 9 EEN HANDJE HELPEN.
N„. 10. DE KOSTSCHOOL VAN MENEER BEER.
No. 11. LIT TANTE JO'S SNIPPERMAND. No. 12. IN DE KERSTVACANTIE.
Per Deel: . . ! . !S