0 /5ƒ L*t 8 BIBLOTHEEKUNVE S TEIT VAN AMSTERDAM uil mini in 01 2619 1071 1 I ü 1321 (XXXXXXXXXXXXXXXX x XXXXXXXXXXXXX X—X ( x I - x €nae1$c)>e en ïlcderlandscbe 4 - lïïarkten - « * X ~~ x XX x XxXx 1)OOR Xx XX x XX xxxx C. 11. CLAASSEN XX x XX x x x Rijkstuinbouwieeraar voor Zuid-Holland x XX v XX x XX x XX TE x XX x x x x X X BOSKOOP. X XX v XX x xx x x x MET EEN VOORWOORD x XX v XX X XX x X X VAN v XX x XX X x XxXx H S. J. MAAS X XX x X X Consul-generaal der Nederlanden A XX XX TE LONDEN. X XX x X x x x v * v x y " X X X X x x x x 190a xxxx xxxx BRUSS & TACONIS, XXXX xxxx Boskoop—Leiden. x x X * XXX X ly x—*— X X X ENGELSCHE EN HEDERLAHDSCHE MARKTEN. Engelsche en Nederlandsche Markten door C. H. CLAASSEN, Rijkstuinbouwleeraar voor Zui d-H o 11 a n d , te BOSKOOP. MET EEN VOORWOORD van H. S. J. MAAS, Consul-generaal der Nederlanden TE LONDEN. 1900. BRUSS & TACONIS, Boskoop—Leiden. V^ieliii-r, binnen twee jaren na de verschijning van het eerste, een tweede boekje van den Heer Claassen, vol waarschuwingen cn raadgevingen op het gebied van onzen handel in groenten en vruchten op Engeland. De Heer Ci.aassen ziet zeer terecht in, dat het noodig is op het aanbeeld te blijven voorthameren om iets goeds tot stand te brengen. Klachten over de geringe opbrengst der producten zijn schering en inslag in de brieven en gesprekken van onze kweekers en tuinders, cn gewoonlijk worden de tusschenpersonen voor de slechte resultaten verantwoordelijk gesteld. Doch ik zou willen vragen of die klachten wel billijk zijn? De tusschenpersonen rekenen misschien te veel voor zichzelf, ik wil het niet ontkennen, maar wie maakt hen noodig r Hoe komt het dat er zooveel zijn ? Hoevele tuinders en kweekers in Nederland hebben eenig denkbeeld van wat er met hunne, goederen geschiedt eer zij den consument bereiken? Zij oogsten de resultaten^, die zij verdienen te krijgen door hun vasthouden aan verouderde g'öwognten. Indien zij hunne producten eens konden volgen, dan zouden zij voortaan slechts de beste waar verzenden, goede en doelmatige verpakkingen gebruiken, zich op de hoogte stellen hoe, wanneer en waarheen zij moeten verzenden, zich aaneensluiten om vele nog bestaande misbruiken te weren, fouten te herstellen, unitoimiteit te bereiken, de beste tarieven voor de verzending te verkrijgen, en als ze dat alles deden, zouden ze van zelf een groot deel der nog noodige tusschenpersonen overbodig maken, het veld van hun afzet uitbreiden en meer voor hunnen arbeid verkrijgen dan thans. En toch doen zij het niet, althans niet genoeg, omdat ze geen geld en geen tijd hebben om te reizen en daarenboven zonder goede voorlichting weinig voordeelen van hunne tochten zouden plukken. De Heei Claassen heeft derhalve een nuttig werk verricht door zijne.vacantie ten tweedenmale te gebruiken voor eene studiereis in Engeland, waar hij ditmaal zijn onderzoek uitstrekte tot andere plaatsen dan hij vroeger bezocht. Reeds een oppervlakkig doorbladeren van zijn boekje zal de overtuiging vestigen met hoeveel meer factoren thans rekening moet worden gehouden en hoeveel meer concurrentie onze belanghebbenden thans ontmoeten dan vroeger. Maar de voornaamste indruk, die de lezing achterlaat is, dat wij niet alle voordeelen plukken, die wij konden behalen, niet omdat het ons ontbreekt aan goed land, of aan uitstekende producten, of aan snelle gemeenschapsmiddelen, maar wèl omdat het ons ontbreekt aan eene goede organisatie van den handel. Zulk eene organisatie tot stand te brengen is wel is waar niet het werk van iedereen en allerminst misschien van den kweeker, die geheel in zijn dagelijkschen arbeid opgaat, maar hij begrijpt zijn eigen belangen slecht als hij niet alles doet om er toe mede te werken. Immers bescherming hangt in de lucht en ook Engeland blijft niet buiten den invloed van de algemeene strooming. Bovendien bestaat er een streven tot inniger aaneensluiting tusschen de verschillende deelen van het Britsche Rijk, die onder elkander tot zeer groote hoogte wel in de behoeften van het Britsche volk kunnen voorzien en krachtige pogingen aanwenden om het ook te doen. Australië, Zuid-Afrika, Canada en WestIndië zenden tuinbouwproducten, die in menig opzicht met de onze wedijveren en vroeg of laat ze wel voor een deel moeten verdringen. Wel is waar hebben wij in de nabijheid van het groote consumtieland een natuurlijk voordeel, dat geen dier koloniën ons kan ontnemen, maar wij trekken er tot nog toe niet de meeste partij van en we spiegelen ons niet aan het voorbeeld van anderen. Voor onzen groenten- en vruchtenhandel moet geschieden, wat in Denemarken met zooveel succes voor den handel in boter, spek en eieren werd gedaan, wat Jersey en Guernsey voor den groentenhandel en de Scilly-eilanden voor den bloemenhandel doen. Alle belangstellenden over het gcheele land behooren mede te werken tot de oprichting van één centraal lichaam, waarin alle bestaande plaatselijke vereenigingen opgaan, ten einde verdere versnippering van werkelijk goede werkkrachten te voorkomen. Van zulk een centraal lichaam konden de practische voorschriften en wenken uitgaan, die voor een voordeeligen handel zoozeer noodig zijn. Alleen de voordeelen van eene uniforme en doelmatige verpakking zouden reeds enorm zijn. Heett men er in Nederland wel genoegzaam aan gedacht hoe sterk de kosten konden verminderd worden als hierop goed werd gelet? Men leze wat de Heer Claassen schrijft over de groote verscheidenheid van dikwijls zeer onhandige verpakkingen voor dezelfde producten. Ligt het niet voor de hand, dat de spoorweg- en stoomvaartmaatschappijen hare tarieven konden verminderen voor artikelen, die in groote hoeveelheden tegelijk in doelmatige en gemakkelijk te verplaatsen kisten vaten of manden komen? Dat de kosten voor lossen en laden daardoor minder worden? De groote Britsche spoorwegmaatschappijen hebben dat zeer goed ingezien en staan dan ook vrachtvermindering toe voor goederen, die in door haar tegen den lagen kostprijs geleverde kisten verzonden worden. Ze maken minder behandeling en minder ruimte noodig, dan de slechte verpakkingen, die bovendien nog meer kosten. Deze en dergelijke quaesties worden in het boekje van den Heet Claassen zeer goed uiteen gezet. Het is daarom, dat ik eiken belanghebbende en belangstellende niet alleen aanbeveel, maar dringend uitnoodig zijn jongste pennevrucht te lezen en ter harte te nemen. H. S. J. MAAS, Consul-Generaal der Nederlanden. Londen, 9 Mei 1899. INLEIDING. Nederland was vroeger een der voornaamste landen op het gebied van den tuinbouw. Vreemde vorsten lieten Hollandsche tuinlieden overkomen om het beheer hunner tuinen te voeren. De Keizer van Duitschland riep -pH jt Uilkens op blz. 17 in zijn Geschiedenis van den Tuinbouw 1855 den bekwamen tuinbouwkundige Schuurman Stekhoven in 1762 naar Weenen, om daar den tuinbouw op betere grondslagen te vestigen. De kennis van den tuinbouw verspreidde zich van uit Holland naar de andere landen. In het werk: „The Wallons and their church at Norwich 1565-1832, by W. I. C. Moens, Lvmington, Printed for the Huiguenot society of London, 1888", kan men op blz. 84 het volgende lezen : ,Aan de Nederlandsche uitgewekenen danken wij het tuinieren, het kweeken van planten met eetbare wortels en eene verbeterde bloemencultuur, al hetwelk eene rijke bron van inkomsten was voor hen, die zich daarmede bezig hielden. Tuinders, landbouwers en veehouders kwamen naar Norwich met de eerste volksplanters. Uit de lijsten van leeken-bijdragen over 1624 blijkt, dat Milliard Widoote, uit Carrowe, landman en tuinier, het hoogst aangeslagen was van al de vreemdelingen, die toen in de stad waren en dat destijds veel afstammelingen van de eerste kolonisten zeer rijk geworden waren. In 1575 werd aan een Holl. tuinier betaald 3 sh. 4 d. voor zijne reis van Norwich naar Hengrave voor het nazien van de boomgaarden, tuinen en wandelwegen. Ook werd veertig shillings aan dien Hollander betaald voor snoeien, veranderen van lanen, het in orde brengen van grond, enz. Norwich was bekend om zijne bloemen en tuinen, en bloemenfeesten werden reeds in 1637 gehouden. Van Norwich uit verspreidde zich de smaak voor bloemen naar de andere fabrieksplaatsen en de wevers van Spitalfields, Manchester, Bolton en elders hielden en houden nog steeds zeer veel van bloemen." Op bladz. 135 van: Overzicht van de beschavingsgeschiedenis van het Nederlandsche Volk, door C. F. van Duyl. lezen we het volgende: ,Tot op het einde der regeering van Hendrik VIII in het midden der 16e eeuw kwamen de weinige groenten, die men in Engeland gebruikte, uit Holland, en de eerste gemalin van dien vorst Katharina van Arragon, was genoodzaakt, zoo dikwijls zij salade begeerde te eten, die door een bijzonderen bode uit Holland te doen overkomen." Verder in hetzelfde werk nog dit: ,Het eiland Amager bij Kopenhagen werd door Nederlandsche warmoeziers in de 14e eeuw tot den moestuin der Deensche hofstad gemaakt. De omstreken van Gouda vooral waren vermaard wegens den aldaar bloeienden ooft- en tuinbouw. Volgens den oudheidkundige George Méltivier waren de eerste kolonisten op Guernsey afkomstig uit de Betuwe. De hoogleeraar J. A. Schulte liet zich in 1815 in zijn werk : Anl.zum Studium Botanik, 1 i; 325, als volgt uit: „De Batavieren zijn in den tuinbouw alle overige volken van het vasteland eene halve eeuw vooruit." Ik zal echter niet lang over onze glorie uitweiden, daar nu de toestand geheel anders is geworden, want zelfs teelten, die vroeger uitsluitend in Nederland gedreven werden, gaan tegenwoordig in andere landen eveneens een goede toekomst tegemoet. Ik heb hierbij vooral het oog op onze tulpenteelt. Ja, wij hebben nog wel den naam, maar reeds wordt over de waarde der tulpen, rondom Berlijn gegroeid, zeer waardeerend gesproken en mij zijn Engelsche bloemisten bekend, die geen andere dan de Berlijnsche voor den trek willen gebruiken. Nu is het reeds zoover gekomen, dat jongelieden in een vreemd land moeten gewerkt hebben, om in Nederland plaatsing te kunnen vinden. Men zou kunnen vragen ol in Nederland wel voldoende rekening wordt gehouden met de veranderde omstandigheden, of er genoeg gestudeerd wordt op dit terrein van den handel, dat werkelijk gezette en langdurige studie vereischt en waar de praktijk alleen niet meer een voldoende leidster is. De Engelschen bezochten de voornaamste druivenstreken van Frankrijk, Belgie en ons Westland, vóór zij met de cultuur begonnen en hebben het beste van elke kweekwijze bijeengevoegd, en met het oog op hun lokale toestanden in toepassing gebracht, 't Gevolg er van is, dat nu de druiventeelt bij hen op een hoogen trap van ontwikkeling staat. Evenzoo is het gegaan met de teelt van het kleine fruit. In het buitenland — met name Engeland, Amerika en Duitschland — is de samenwerking tusschen theoretici en praktici grooter dan in Nederland en op het gebied der bemes- ting, bestrijding van plantenziekten en het tegengaan van insectenschade zijn de resultaten reeds te zien. De algemeene ontwikkeling onzer tuinbouwers is niet minder dan van die in het buitenland. Op handelsgebied moeten onze tuinbouwers voor vele vreemdelingen de vlag strijken, en dit is juist het gebied, waarop we vroeger de baas waren, toen de Hollander tot in zijn nieren koopman was en zijn vlag op alle zeeën gezien werd. Wenden wij daarom onze blikken naar Engeland, waar de tuinbouwer zich meer op den handel toelegt. In de laatste 50 jaren heeft de handel in Engeland een groote verandering ondergaan. Vóór dien tijd moest Engeland in zijn eigen productie voorzien en was er steeds gebrek behalve in de maanden Juli, Augustus en September. Dan konden de gewone lieden in dien tijd eenige vruchten koopen, doch fruit was toen een weelde-artikel. Alleen zeer vermogende personen konden het geheele jaar door vruchten bekomen. Terwijl tegenwoordig millioenen kisten met sinaasappelen op de markten worden geworpen, kwamen vóór 50 jaren slechts enkele zeilschepen uit Lissabon en St. Michaels aan. Bekend is het nog, dat de eerste \ alencia s door de firma Robert Mc. Anderew & Co. werden ontvangen en nu is de hoeveelheid Valencia's 3'/i millioen kisten per jaar. Druiven uit de warme kassen behoorden alleen aan vorstelijke personen en voor voorname diners werden zij per pond met 20 50 Sh. betaald. In den zomer konden alleen Almeria—druiven door het volk gekocht worden en tegenwoordig koopt menigeen druiven, als hij er zin in heeft. Fransche vruchten waren vóór 50 jaren een ongekende weelde en tegenwoordig worden zij in Engeland bijna even goedkoop verkocht als in de Fransche steden. Door de betere gemeenschapsmiddelen zijn de prijzen enorm gedaald. Het best is dit te merken in die steden, welke van het buitenland uit geproviandeerd worden. In steden, in de nabijheid van tuinbouwcentra gelegen, worden betrekkelijk de hoogste prijzen behaald. Vroeger betaalde men voor een dozijn komkommers in Engeland 12 Sh. tegenwoordig zijn de prijzen in April 2/6-5/-. Voorbeelden zijn bekend, dat druiven voor 16/- per pond verkocht zijn in denzelfden tijd van het jaar waarin nu nauwelijks 6/- te krijgen is. Van de Scilly-eilanden werd 1 Eng. pond tomaten met 2/6 in Jan. betaald en hoe hoog zijn nu de prijzen? Hoe is het met de groenten, b.v. de uien? Gaven zij voorheen een winstgevende cultuur, thans komen zij uit alle landen*) en de prijzen zijn dermate gedrukt, dat de teelt in Engeland zelf niet veel meer beteekent. ( 1895 5.700.000 bushels. *) Invoer uien in Engeland bedroeg in: . 1896 5-735-000 " \ 1897 6.108.000 » In 1895 was de verdeeling over de verschillende landen: Frankrijk 576.000 bushels. Holland 1.400.000 » Duitschland 361.000 » België 326.000 » Portugal 343.000 » Egypte 1.089.000 » Britsche koloniën 42.000 » Toch blijft Engeland „het land ' voor den handel wegens de enorme hoeveelheden, welke het verbruikt en de gemiddeld hooge prijzen, welke besteed worden. En daarom is het zoo gewenscht. dat de belanghebbenden op het vaste land een degelijke studie maken van de handels- en markttoestanden in Engeland; eerst dan zullen zij met voordeel voor zichzelf een gedeelte van dien belangrijken handel in handen krijgen. Mijne overtuiging, dat ook de Nederlandsche tuinbouw groot belang heeft bij deze studie deed mij besluiten tweemalen een studie-reis in Engeland te maken. Bij het door mij ingestelde onderzoek ondervond ik van den Nederlandschen C onsul-Generaal, den Heer H. S. J. Maas allen steun, waarvoor ik, bij het mededeelen der resultaten van mijn onderzoek, het mijn plicht acht, ZEd. hier openlijk mijn oprechten dank te betuigen. Door zijn bijzondere vriendelijkheid, zijn krachtigen steun, zijn uitgebreide relatiën was ik in staat alles zelf na te gaan, met de handelaren te spieken en mij op de hoogte te stellen van de literatuur over deze en aanverwante aangelegenheden. Ik wil gaarne bekennen, dat er zonder zijne medewerking van mijne studiereis hoegenaamd niets was terechtgekomen. Verder mag ik niet ingebreke blijven dank te zeggen voor de krachtige hulp, die ik van de Nederlandsche Consulaire ambtenaren de Heeren: Ricli E. hatten. Charles G. Young, Louis J. M. Bonke, A. R. Mees en vooral A. J. S. Bles, 1 espectievelijk te St. Martin op Guernsey, New-Castle on Tyne, L iverpool, Glasgow en Manchester, mocht ontvangen. Bovenstaande artikelen werden uit Nederland in het Vereenigde Koninkrijk ingevoerd. II Waarde in ponden sterling. 1892 | 1893 1894 1895 1896 j 1897 j 1892 j 1893 | 1894 | 1895 j 1896 j 1897 I j j Appelen Bushels. 54.108 587.663 504.740 242.961 52.005! 386.677 15.457 117.912 116.677 71.782 13.966 101.811 Kersen „ 48.204 120.181 66.498 52.955 65.374 40.403 22.599 45.733 26.376 19.748 23.715 14.479 Peren „ 49.755 54.288 102.545 43.278 47.717 134.468[ 15.899 15.498 26.927 12.975 14.166 42.333 Pruimen „ 102.449 122.073 137.317 53.089 76.554j 149.503 33.346 37.757 39 556 16.168 20.632 42.836 Niet afzonderlijk genoemd Ooft . . „ | 92.824 149.191 278.962 151.279 131.1591 148.059 37.447 54.649 89.402: 52.591 47.481 50.213 I j Uien „ 1.007.852 867.588 1.088.610 1.399.873 1.581.386|l.741.027| 146.450 132.255 137.799 136.267 146.571 169.599 Yersehe groenten. onbekend. onbekend. 94.880 123.099 99.596 117.437 121.269 142.754 Pickles Gallons. 1.024.338 1.002.260 1.172.990 997.210 1.202.582 1.170.973 43.006 41.127 41.719 40.307 50.018 47.957 .Aardappelen... cwts. I 217.377 153.929. 271.141 238.432 48.358! 562.070] 32.634 24.063 71.560 51.919 11.745 105.606 INVOER VAN TUINBOUWPRODUCTEN IN ENGELAND. A. DE HANDEL. |. In welke tuinbouwproducten wordt een belangrijke handel gedreven? Uit mededeelingen van den Nederlandschen Consul-Generaal te Londen, den Heer H. S. J. Maas blijkt, dat er telken jare een niet onbelangnjke hoeveelheid groenten en vruchten naar Engeland wordt" ^zonde"g Hiernevens vindt men een opgave van 't geen in de jaren 1892 aan de markt werd gebracht. Ons land bezit een oppervlakte van 600 vierkante geographische mijlen De grond is vruchtbaar, uitmuntend geschikt voor groenten- en vruchtenteelt; de afstand tot Engeland is betrekkelijk genng; de kennis van den Nederlandschen tuinier staat vooral met lager dan die zijne, concurrenten en toch is de uitvoer niet groot. Ongeveer negentig gemeenten nemen aan den uitvoer deel en de kweekers zijn er van overtuigd, dat hij belangrijk grooter zou worden, als zij met minder moeite hun waren in Engeland op productieve wijze aan den man konden brengen. Is de hoeveelheid, in Engeland benoodigd, dan zoo gering, dat hierdoor die moeielijkheid ontstaat ? Neen en nog eens neen! Engeland kan, niettegenstaande reeds op meer dan 100.000 H.A. grond tuinbouwgewassen verbouwd worden, lang niet m de behoeften van zijne bewoners voorzien. Londen met 5'/, millioen, 3 steden met mee dan '/ millioen, 3 met meer dan 300.000, 7 met meer dan 200.000 en 11 s eden met meer dan 100.000 inwoners, tot een gezamenlijk bedrag van 11 millioen, verbruiken zulke hoeveelheden, dat de arbeidersbevolking nog we,mg anders dan oude en weinig waarde hebbende groenten en vruchten kan bekomen. Vandaar, dat nog voor 20 millioen gulden tuinbouwproducten uit Frankrijk, België en Holland wordt betrokken, dat Australië en Amerika ongelooflijke hoeveelheden aanvoeren, dat ver afgelegen landen nog deelnemen aan den invoer van versche groenten, ja, dat zelfs geheele eilanden den landbouw hebben laten verloopen, om op tuinbouwgebied mede te doen in de ontzaglijke concurrentie. De eilanden Jersey en Guernsey geven hiervan een treffend voorbeeld. In de geringe behoefte kan dus de oorzaak van onzen kleinen handel niet gelegen zijn, maar zij moet gezocht worden in de luttele kennis van de factoren, welke invloed op dien handel hebben, 't Gevolg daarvan is, dat óf de cultuur in een verkeerde richting wordt geleid, öf dat men voordeel verwacht van teelten, die onder de bestaande omstandigheden nooit winstgevend kunnen worden. Een en ander is een uitvloeisel van de weinige studie, die omtrent deze zaken gemaakt is. De personen, die handel in tuinbouwproducten drijven, bekommeren zich betrekkelijk weinig om de wijze, waarop die producten verkregen worden en doordat slechts weinigen met het Engelsche publiek in aanraking komen, weet men niet genoeg van de eischen, die door dat publiek worden gesteld. De kweekers hebben dikwerf weinig handels-kennis, en zijn niet op de hoogte van hetgeen door hunne concurrenten geleverd wordt. Tot oriënteering geven wij hiernevens het volgende staatje over den invoer van tuinbouwproducten in Engeland: II. Hoe wordt die handel gedreven? a. ALGEMEENE OMSCHRIJVING. Wij moeten helaas beginnen met er op te wijzen dat de voordeelen van dezen handel voor 't meerendeel terecht komen in handen van een groot aantal personen die niet kweeken, maar alleen eenige hulp bij het verzenden, correspondeeren, enz. verleenen. 't Is treurig, maar waar. In t algemeen kan men ze aanduiden met den naam van „tusschenpersonen." Hoewel ik van oordeel ben, dat hun hulp onder de tegenwoordige omstandigheden onmisbaar is, — omdat de kweekers niet in staat zijn voor alles zelf zorg te dragen, - meen ik toch, dat men alles in 't werk moet stellen, om hun aantal zooveel mogelijk te beperken. Doch hierover later! Invoer van tuinbouw-producten in Engeland. HOEVEELHEDEN. WAARDE. | . - j j j | i i j j ~ I 1893. 1894. 1895. 1896. 1897. Halfjaar 1898 1893. 1894. 1895. 1896. 1897. Ha^nj*ar j | lo9o. Appels Sinaasappels . . . Citroenen .... Kersen Pruimen Peren Druiven Niet afzonderlijk genoemd ooft . . Groenten en Uien. Aardappelen . . . Niet afzonderlijk genoemd .... cwts. Bushels. 3.459.984 5.674.747 346.148 777.142 915.212 978 505 1.079.794 4.671.809 2.828.125 cwts. Bushels. 4.968.669 6 594.101 1.288.893 311.215 777.411 1.310.074 832.893 1.300.518 5.288.512 2.703.803 cwts. Bushels. 3.292.262 7.708.719 1.165.490 195.632 401.080 407.146 865.287 1.249.563 5.734.768 3.758.156 cwts. Bushels. 6.176.956 7.230.471 1.660.416 312.364 1.033.819 1.051.694 9.956.413 1.725.526 6.108.928 3.922.319 cwts. Bushels. 4.199.971 8.797.203 1.548.918 312.364 1.033.819 1.051.04 925.413 1.725.26 6.108.98 3.922.39 cwts. Bushels. ££££££ 914.828 843.532 1.389.421 960.273 1.582.495 1.187.303 341.471 176.397 1.703.761 1.828.912 2.111.190 1.925.405 2.266.920 128.281 13.950 377.305 365.320 444.230 410.150 21.576 885.567 194.584 166.899 96.047 105.811 178.131 209.691 — 331.622 302.105 166.045 241.782 497.783 194.442 4.140.834 347.189 411.316 166 696 206.674 377.808 1 208.723 10.850 530.448 470.428 486.981 442.828 495.642 5 626 10.503 447.979 363.859 513.261 590.766 695.404 10.816 2.432.849 783.405 765.040 696.428 681.949 760.630 373.395 5.683.953 906.952 1.130.091 1.169.922 907.975 1.200.390 1.664.349 1.076.749 1.090.370 1 277.266 1.284.753 1.454.720 752.316 II: i ! ! Er zijn voornamelijk vijf manieren waarop de waren verkocht worden. 1®. De producten verkoopt men aan ,opkoopers," die voor Nederlandsche huizen handelen. Zij krijgen procenten van den inkoop — meestal 30' _ en leveren veelal de verpakkingsmaterialen tegen een vooruit overeengekomen prijs. Op eiken dag van inkoop worden de prijzen bekend gemaakt. Zij ontvangen de waar, betalen dadelijk bij levering en dragen voor het transport, tot de haven van verscheping, zorg. Hier worden de vaten of manden overgeladen, van adressen voorzien en naar Engeland verzonden. De huizen leveren meestal volgens contracten, gesloten met fabrikanten, maar het is eveneens niet zeldzaam, dat personen in Engeland zich met het veilen der producten voor hen bezighouden. Soms staan ze in verbinding met makelaars of commissionnairs. 2". De kweeker zendt zijn producten dadelijk aan een expediteur in de havenplaats, die voor hem in consignatie verzendt. In Engeland worden ze in ontvangst genomen door een makelaar. 3e. De kweekers zenden hun goederen dadelijk aan de personen, die de waar verkoopen. 4e. De kweekers sluiten in het voorjaar contracten met opkoopers, zooals dit met den handel in komkommers uit het Westland en rondom Leiden plaats heeft. De prijs, welke besteed wordt, staat voor een groot deel in verband met de prijzen, die het vorige jaar gemaakt zijn. 5e. In den winter worden door kooplieden voorschotten op den komenden oogst gegeven, terwijl de kweeker de verplichting op zich neemt de tuinbouwproducten aan hen te verkoopen. In sommige streken worden de producten reeds gekocht, wanneer ze nog op het veld staan of zich aan den boom bevinden. Het spreekt van zelf, dat dit voor een groot deel speculatie is en dat de waar dikwijls minder goed behandeld wordt wanneer de prijzen lager zijn dan vermoed werd. b BIJZONDERE OMSCHRIJVING. 1. De commissionnairs. Er zijn tal van personen op de markten, die er hun werk van maken voor anderen te verkoopen. Zij bezitten dikwijls zelt een kleine handelszaak en een vaste standplaats op de markt. Somtijds leveren zij de verpakkingsmaterialen en rekenen hiervoor 2'/, procent van de verkoopsom. Wanneer de goederen per boot of trein aankomen, nemen zij die in ontvangst en transporteeren ze naar de markt. '2 Indien de verpakkingsmaterialen door den afzender geleverd zijn, de goederen dus niet behoeven overgepakt te worden in kisten, doozen of manden, welke men op de markten wenscht, dan is het commissieloon 5°/0. Controle kan evenwel niet worden uitgeoefend, zoodat men tevreden moet zijn met den prijs, welken de commissionnairs zeggen ontvangen te hebben. Nu kan men dit wel eenigszins vergelijken met de marktopgaven, maar deze worden pas enkele dagen na afloop der markt gepubliceerd. Bestaat bij personen, die voor firma's verkoopen, nog eenige controle, dooi het afgeven van tickets, bij de commissionnairs bestaat van dien aaid niets! Ik heb bij een drukken verkoop gezien, dat niet alleen verschillende prijzen bedongen werden, doch dat het geld van verschillende kweekers bijeen werd gevoegd, en dat men later, toen de drukte een weinig geëindigd was, niet wist, hoeveel voor dezen of genen bedongen was. Na een weinig over en weer gepraat te hebben scheen men het wèl te weten, daar het geld gedeeld werd! Dan alleen kan men gelegenheid vinden met deze lieden te spreken, als men zich voor een kweeker uitgeeft, die vruchten en groenten wenscht te zenden. Zij willen gaarne voor vreemdelingen verkoopen en maken geen enkel bezwaar omtrent: de kwaliteit, de manier van verpakking, de hoeveelheid, den tijd waarop de waar arriveert enz. \\ anneer men drie a viermaal hun handelwijzen nagaat, ziet men, dat zij niet het vertrouwen verdienen, dat men allicht geneigd is hun te schenken, wanneer men slechts éénmaal met hen in aanraking geweest is en alleen afgaat op hun reclame-middelen. Hun standplaats is van een groot, fraai geschilderd naambord voorzien en hun brieven zijn in denzelfden geest ingericht. Een laat ik hier volgen, zonder den naam te noemen : S. S. Spitalfields-market Salesman and ut Boroiiyli-market. Lonijon, E. C. 189 Telegraphic-address: „London". „Alle viuchten en aan bederf onderhevige goederen die van Rotterdam naar Harwich gaan, moeten gezonden worden naar Bishopsgate-Station Great Easter Railway en aardappelen en uien naar „Goodman's Yard". Aardappelen moeten verpakt worden in kisten van 56 li!. Aalbessen, boonen, kersen in halve sieves van 24 fi:, komkommers in kisten van 30 en 36 of 48, terwijl de inhoud moet vermeld zijn op het deksel of op de kist. Commissieloon bedraagt 5 °/(), als de afzenders eigen emballage hebben." Er zijn echter ook andere en betere voorbeelden, hoewel zij gering in getal zijn. Zoo zag ik commissionnairs, die dadelijk bij aankomst de kisten en manden openden en waar de hoedanigheid der artikelen te wenschen overliet, deze vlug verpakten in andere, gelijkvormige verpakkingsmaterialen, onderwijl de doode en gele bladeren verwijderende en de gebroken deelen gelijk snijdende. Toen ik naar personen vroeg waar inlichtingen omtrent hen te bekomen waren, toonden zij mij hun chequeboek, zoodat ik de namen der zenders kon noteeren. Het schijnt mij toe, dat het werk der commissionnairs voor onzen handel niet het beste is. Zij toch bekommeren zich er zeer weinig om of de bekomen prijs den productieprijs niet belangrijk overtreft. Zij hebben toch hun procenten ! Daarbij komt nog, dat zij geheel afhankelijk zijn van den toestand van het oogenblik en van de prijzen op de groote veilingen ontvangen. Alleen die commissionnairs, welke zeer veel relaties bezitten en de goederen meer naar kleine plaatsen verzenden, als het vooruitzicht bestaat, dat in lnin plaats de markt traag zal zijn, kunnen nuttig in den handel werkzaam zijn. Over het algemeen genomen is het spreekwoord waar: „Consigniren ist Geld verlieren". Wanneer de waren uit het buitenland zijn afgezonden, dan wordt uit de Engelsche haven den geadresseerden bericht, dat voor den commissionnair op dien dag de volgende goederen verwacht worden. Zulk een bericht is als volgt ingericht: 2000 — 11/9/97 — B. K. & H. MEMORANDUM. from JAMES RANKINE & SON, 130 West Nile street, G i. a s g o w. 7"' May 1898. We liave Telegraphic advice from Rotterdam that the S S. „Glasgow" expected to arrivé at Grangemouth, Monday Morning lias on board, consigned to vou the undernoted Goods. 5 Hampers Carrots E. & O. E. To M. S. DONOHOE Esq'. b it ma s, die zich met het houden eau veilingen belasten. a. Dicht bij de Borough market te Londen vindt men gebouwen, de zoogenaamde „Monument Buildings", waarin op bepaalde dagen een buitengewone drukte heerscht, doordien veel volk zich al dringende voortbeweegt langs rijen balen en kisten, waarin groenten of vruchten zijn tentoongesteld. Een persoon houdt toezicht en verstrekt inlichtingen. Elke zak of kist is van een duidelijk aangebracht nummer en merk voorzien. In een ander lokaal heeft de veiling plaats. Wanneer men voor het eerst zulk een veiling bijwoont, verstaat men hoogstwaarschijnlijk niets. De prijzen, bij opbod gemaakt, worden zoo snel en zoo onduidelijk uitgesproken, dat alleen geregelde bezoekers den loop der verkooping kunnen volgen. De verkooper zit op een verhevenheid en wordt geassisteerd door twee schrijvers. Wanneer zijn hamer neerdaalt is de koop gesloten. Een der schrijvers geeft den kooper een bewijs, vermeldende het aantal gekochte balen, kisten enz. De andere teekent den prijs en naam van den kooper op. De lokalen zijn gunstig gelegen; door de nabijheid der rivier, kunnen alle goederen na verkoop uit de schepen worden ontvangen. Ik woonde de gedeeltelijke lossing van eenige schepen bij; een was bevracht met aardappelen, sinaasappelen en bloemkool. Het ontladen geschiedt door firma's, die hun werkvolk, vóór ze op het schip komen, een koperen penning geven, welke zij weêr moeten afstaan, als zij met een vracht het schip verlaten. In alle groote steden van Engeland wonen firma's, die zich met het houden van veilingen belasten. Men treft onder hen personen aan, die met weinig of niets zijn begonnen en nu hoogst belangrijke zaken doen. Ook zijn er natuurlijk anderen, die van den eenen inden anderen dag leven. Een zaak onder eerstgenoemde klasse trof bijzonder mijn aandacht, daalde inrichting dei gebouwen sterk afweek bij die van collega's. De ruimte was niet alleen overweldigend, doch ook de hoogst praktische inrichting trok sterk de aandacht. Het grootste veilings- en bergingsgebouw ligt dicht bij het station, zoodat de waggons bij aankomst slechts een geringe verplaatsing behoeven op de rails der firma, die in communicatie staan met die der spoorwegmaatschappijen, om tot in het gebouw te worden gebracht. Een lift, met stoom in beweging gebracht, kan dienen om de geladen waggons naar een andere verdieping van het gebouw te brengen. De stoommachine levert voldoende stoom om eenige zalen te verwarmen, waar bananen en andere zuid-vruchten kunnen narijpen. Eenige andere zalen worden kunstmatig koel yehouden om te voorkomen, dat bederf spoedig optreedt of het verlies van vocht te groot wordt. Wanneer men de magazijnen vol ziet met buitenlandsche goederen, in het groot opgedaan, dan krijgt men eenigermate een denkbeeld van de belangrijkheid van den groenten- en vruchtenhandel. In een ander deel vinden de karren gelegenheid van de stadzijde in het gebouw te rijden, om daar ontladen of volgeladen te worden. De kleinere kooplui kunnen aan de los- of laadplaats hun goederen ontvangen, die ze op de veiling der firma gekocht hebben. Het veilingslokaal (ook in hetzelfde gebouw) bestaat uit twee deelen, waar bij opbod en afslag geveild wordt. In het een worden alleen fijne vruchten en in het andere buitenlandsche producten geveild. De veiling heeft plaats zooals we dat elders beschreven. Ik laat hier de conditiën van verkoop en de inrichting der billetten, welke uitgereikt worden, volgen. Daar elke firma ze anders inricht, heb ik billetten van drie verschillende gecombineerd. VERKOOPS VOORWAARDEN. 1°. Wie te zijner tijd het hoogste biedt, is de kooper en moet desgevorderd naar goedvinden van den afslager een „statiegeld van ot 50 °/„ geven, op de waarde van iederen koop om dien bindend te maken, geschiedt dit niet, dan wordt weer geveild. 2°. Gegadigden worden verzocht, goed den inhoud te ondeizoeken, daar de goederen uit de pakhuizen zullen afgeleverd worden met al de fouten en gebreken en geen korting zal gegeven worden voor fouten in de omschrijving of voor gebreken in hoedanigheid, hoeveelheid ot toestand. Indien enkele goederen bedorven, beschadigd of in eenig opzicht schadelijk zijn, zoodat zij niet geschikt zijn voor menschelijk voedsel, worden zulke goederen niet aangenomen door de makelaars of door opkoopers en de koopers moeten zulke goederen van de massa scheiden en niet gebruiken of verkoopen als bruikbaar voedsel. 3". Indien een der koopers verzuimt of weigert het nog resteerende bedrag van den koopsom, hetzij in klinkende munt of in banknoten, op ot vóór de aflevering der goederen te betalen of in gebreke blijft om zijne respectieve koopen binnen 7 dagen, na den verkoop van vroeger, indien dat bepaald is in den catalogus, af te halen, zal het statiegeld verbeurd zijn en de makelaars zijn dan niet gehouden schadevergoeding te geven, noch volgens de wet, noch volgens usantie; zulke partijen zullen opnieuw in het publiek of onder de hand verkocht worden en de makelaars zijn niet gehouden om van zulk een wederverkoop vooraf kennis te geven, maar dc eerste koopers zijn aansprakelijk voor alle schade, welke uit zulk een wederverkoop voortvloeit. 4". Pakhuisgeld naar een vasten prijs per week of gedeelte van een week moet betaald worden voor alle goederen, welke in de pakhuizen gedurende meer dan 14 dagen na den verkoop verblijven. 5°. Indien er verschil ontstaat bij het bieden of indien er meer personen verklaren een partij gekocht te hebben, wordt opnieuw geveild. 60. Betaling op één maand, tenzij anders in den catalogus is bepaald. Krediet, zooals men overeengekomen is of betaling bij aflevering, wanneer de makelaars die eischen. 7°. Alle goederen in de eigen pakhuizen van de makelaars zijn verzekerd tegen verlies of schade door brand en goederen in de dokken en werven zijn daar voor risico van de verkoopers tot den betaaldag, tenzij cr van te voren door de koopers voor betaald is of hun afleveringsorders overhandigd zijn. 8°. De makelaars behouden zich het recht voor om een bod van één ot meer personen, die nalatig geweest zijn in het betalen, aan te nemen of te weigeren. 9". Alle koopen en hoeveelheden worden beschouwd als meer of minder verkocht onder beding, dat zij werkelijk gelost worden, indien zij per scheepsgelegenheid aankomen, of aan de pakhuizen der makelaars worden afgeleverd of indien zij per spoor of wagen aankomen. 10». De afslager behoudt zich het recht voor aan een der koopers de keuze te laten om een koop in zijn geheel of een gedeelte er van te nemen. Geen korting hoegenaamd wordt gegeven. firm A. H. J. firm A. B. C. For public sale MONUMENT BUILDINGS. t h i s d a y at elev-en o' clock precisely. The following Goods, viz. Ex: 840 Bags Egyptian onions Indian. 40 Box Lisbon do London. 3OOV2 „ Lisbon New-Potatoes .... 450 „ Teneriffe „ , .... „ 86 bags Spanish Chestnuts Chats worth. 50 barrels do nuts Cavalier. 71 Cases Naples Walnuts Redstart. 300 bags Egyptian onions Indian Prince. 98 barrels Nova Scotia Apples . . . St. John City. firm G. H. S. 3370 bags Egyptians onions import rnatk or ^ Nova Scottia Nonpareil apples . . . brand. 259 1 on shew CU X X X I. O. XXX 263 1 on shew lot Egyptian onions n m at per cwt. gross f 1 DS. 64 - • KB. 364 Lisbon New Potatoes X PB. 14 QF. 21 Teneriffe New Potatoes | . • . | 36 Magn Borum 37 Spanish nuts 271 Tomatoes. A W. 27 27 E.X: Indian Prince. barrels. 8 13 20 30 16 half boxes. '23 15 Box. 17 90 barrels, sacks, at 5 20 5 ^ fA i r*A rfpKnilu; b. De Floral Hall, een van glas, steen en ijzer vervaardigd gebouw, met veel uitgangen, is uitsluitend voor den verkoop van vruchten, groenten en bloemen in het groot bestemd. Langs den kant van de langwerpige ruimte bevinden zich kantoortjes en daarnaast bergplaatsen voor de aangevoerde waren. Voor zoover men ze daar niet kan plaatsen, bergt men ze in de open ruimte, maar laat de paden vrij. Vóór het kantoortje bevindt zich een overdekte zetel, waarop de klerken, de afroepers en de verkooper plaats nemen. Een aantal banken, de zitplaatsen der koopers, staan in de nabijheid. Er zijn veel firma's gevestigd, die zich met den verkoop voor anderen bezig houden. Hun verkoopconditiën hangen naast hun kantoortje en op een zwart bord wordt dagelijks vermeld, dat met den trein van ( ) de volgende groenten of vruchten van ( ) zullen aankomen, die om ( ) uur in veiling gebracht worden. Ik laat hier de conditiën volgen: BIJZONDERE KENNISGEVING AAN KOOPERS. Origineele verpakkingen van vruchten of groenten, die voor een deel bedorven zijn, hetzij door vertraging in het vervoer of door een andere oorzaak, worden verkocht onder de uitdrukkelijke voorwaarde, dat de koopers genoemde goederen sorteeren en hetgeen bedorven is vernietigen, alvorens zij ze het publiek aanbieden. VERKOOPVOORWAARDEN. 10' TOrde'd tHd hf h°0gSte biGdt iS de k'°0per cn moet dcsgc" ordeid naar goedv.nden van den afslager voor eiken koop 2 pound , deel van 2 Pound betalen om dien bindend te maken; geschiedt dit niet, dan wordt opnieuw geveild *■ kor,f„°,!dCren ?fgde,erd m" * « gebreken zonder kwaliteit T T e" oraschr'jvi"6 "« "«k=n, kwantiteit, kwal,telt of condrt.e en gegadigden worden verzoeht de goederen goed na te zien. gueueren 3". Indien een der koopers verzuimt of weigert het nog resteerende be- od of H rPS°m' hCtZij m klinkendc munt of ™ banknoten, P \oor de aflevering der goederen te betalen of in gebreke blijft om zijn respect,eve koopen af te halen, binnen den tijd daarvoor vastgesteld, dan worden de goederen opnieuw verkocht en is de eerste kooper aansprakelijk voor alle schade, die uit dien wederverkoop voortvloeit. 4" Indien er versehil ontstaat bij het bieden of indien meer personen verklaren een partij gekocht te hebben, dan wordt opnieuw geveild verlangt.ee" ' ^ de afslager dit Geen korting wordt toegestaan. De afslager behoudt zich het recht voor om het bod van een of meer twijfelachtige betalers aan te nemen of te weigeren. ' te\tt r behOUdt ZiCh h6t rCCht V°°r °m het geven van crediet te staken aan personen, die het vroeger hadden. Hij doet hiervan bchooilijke mededeeling. «°. Alle koopen en hoeveelheden worden beschouwd verkocht te zijn onder beding dat zij werkelijk gelost worden - indien zij pC scheepsgelegenheid, per spoor of wagen aankomen - of aan de pakhuizen der makelaars afgeleverd worden. uitgereikt. **<*<* billetten PLBLIC SALE OF THE FOLLOWING GOODS, V1Z: 162 Bundles of Canary tomatoes. 1700 Bags Egyptian onions 828 Cases French new potatoes, French Salads, Italian and opanish asparagus. 1123 Cases Tasmanian apples. T ASMANIAN APPLE S. „ex S.S. Cuzco". Brand. < Sub Mark. ! Numher. Description. ; Remarks. U F B O selected 2 Blenheim Oranges C N select 2 Crows Nest S P select 4 Stone Pippins S T P select 15 Sturmers S P M select 17 Scarlet Pearmains „ selec 73 „ „ selec C O P selec 1 Cox Orange Pippins select K M S C O 1» 17 „ N IJ P 27 New Yorks A P M 39 Adam's Pearmains F C 3(5 French Crabs STP I 37 Sturmers S P M 50 Scarlets E C selec 3 French Crabs B 23 V I V V STP selec 6 Sturmers selec 25 * S N extra 21 Scarlet non pareil, extra S N selec 24 „ nvt selec SN 39 „ S 1' J selec 24 Scarlet Pearmain S P M 38 C O 1' selec 24 Cox Orange Pipp. 28 „ S C N 1 Crows Nest S N selec 25 Scarlet N. 1'. selected SN 87 „ FC 62 French Crabs S 1' M selec 44 Scarlet Pearmains selected 70 C O P selec 31 Cox Orange Pipp. selected 32 I 28 | » » " II 1 M | N l.r P 10 New York Pips FC 13 French Crabs B O 15 Blenheim Oranges. li P 25 Ribsto-.is R L G 10 „ B 1' M 1 Hlue Pearm. N T P 5 New Towns CTB 1 „ S P M 21 Scarlet Pearm. S N 42 Scarlet Non 1'nr. R B 12 Kussets O O 13 Alfristons Verklaring der merken, welke op de auctie gebruikt worden. Appels worden in 3 soorten gesorteerd: tights, slacks en wet. Merken, op auctie's in gebruik: C =: onbeschadigd, lste kwaliteit. C C = geringe hoeveelheid, beschadigd. X = geringe hoeveelheid bedorven, neemt echter toe. X X = slechte conditie (i/4 bedorven). X X X = zeer slechte conditie (1/3 bedorven). Daar de goederen in de nabijheid staan, is het gemakkelijk, tijdens den verkoop, ze te laten bezichtigen. Twee knechten brengen de kisten of manden, openen ze, ontdoen een deel der waar van de emballage en houden ze in de hoogte. De afroeper schreeuwt op eene vreeselijke wijze en herhaalt, zeer vlug en dikwijls veel malen achtereen, den laatst geboden prijs. Indien hij geen hooger bod verwacht, valt zijn hamer en wordt den kooper gevraagd, hoeveel hij verlangt. Is het bedrag nog al hoog; dan kan elk, tegen denzelfden prijs inkoopen; is het niet hoog genoeg en denkt hij meer te kunnen krijgen, dan wordt opnieuw geveild. De waren zijn onderwijl op de oude plaats teruggebracht De kooper ontvangt een bewijs van den klerk, dat hij moet afgeven, indien hij zijn goederen in ontvangst wil nemen. Sommige firma s nemen van onbekenden een kleine som gelds, als waarborg, dat de waar werkelijk zal worden afgehaald. De wagens der groote winkeliers, hotel- en eetzaalhouders staan gereed en vertrekken zoodra het gekochte is geladen. Dat de prijzen, welke bedongen worden op denzelfden dag, van dezelfde waar, in hetzelfde gebouw, nog zoo wisselen kunnen, staat in verband met veel bijkomende omstandigheden, als : 1®. de hoeveelheden, die tegelijk geveild worden; 2®. de duur van het krediet, dat de firma geeft; 3®. de toestand, waarin de waar arriveert; 4®. de connectiën der firma; 5®. de standplaats in de Floral Hall. De ondervinding, die men in 't algemeen omtrent deze firma's heeft opgedaan, is, dat wanneer groote hoeveelheden kunnen gezonden worden volgens een vooraf bepaald contract, de verkoop op deze manier dikwijls loonend is, maar lang niet altijd; verder dat, waar kleine zendingen aankomen, het overgemaakte bedrag doorgaans beneden het middelmatige blijft. Niet alleen is dit het geval met de opbrengst der producten uit Nederland, maar eveneens uit andere landen, zooals uit het volgende blijkt: In September van het vorige jaar zond een Fransche tuinier 40 mandjes pruimen naar de Covent-Garden-markt, die voor 30 gld. werden verkocht. Vracht, marktrechten en commissieloon beliepen tot ƒ 28.50, zoodat de afzender ƒ 1.50 ontving. (Fruitgrowers Yearbuok 1805). Het houden van veilingen is in Engeland en Schotland vrij algemeen Niet alleen in Londen, maar ook in Southampton, Manchester, Liverpool, Huil, Newcastle, Edinburgh en Glasgow heeft deze wijze van verkoop plaats. Meestal behoort het veilingsgebouw aan de stad, maar somtijds ook aan eenige bepaalde firma's, zooals te Huil. De wijzen, waarop geveild wordt, komen in hoofdzaak met elkander overeen. Overal worden eenige uren vooruit billetten verspreid, waarop het aantal der vaten, manden, zakken, kisten vermeld staat. De conditiën van verkoop zijn op de eene plaats iets strenger dan op de andere. Zoo b.v. in Huil moet elke kooper onmiddellijk na het sluiten van den koop'/4 der koopsom storten. Ook verschillen de bepalingen voor personen, die in gebreke blijven het gekochte te ontvangen. In sommige conditiën wordt aangegeven, dat dergelijke, onafgehaalde producten opnieuw geveild worden en hetgeen minder opgebracht wordt, door den kooper verschuldigd blijft; in andere vindt men de strafmiddelen genoemd, waarmede de politie hem dreigt. Heel veel komt het echter niet voor, dat het gekochte niet wordt ontvangen, warit meestal zijn het dezelfde personen, die op de veiling verschijnen. In de aan het water liggende steden veilt men ook wel aan den wal in de open lucht, zooals te Liverpool, Huil en Glasgow. Het is niet gemakkelijk uit te maken, welke de oorzaken zijn, die de enorme prijsverschillen tusschen de verschillende steden teweegbrengen, verschillen die, al zijn de goederen op denzelfden dag geveild, toch aanwezig zijn. Krediet wordt nooit langer dan één week gegeven. Dikwijls worden de goederen na aankomst in de havenplaats niet eens gelost, maar na de veiling direct naar de kleine steden doorgezonden. Het geregeld zenden naar de veiling is een belangrijke zaak. Voor eiken auctioner is het ontmoedigend niet op bepaalde kwantiteiten te kunnen rekenen en meestal ontvangt hij dan veel als de markt traag is. Eveneens blijft het een fout, naar de veilingen waar van 3de kwaliteit te zenden. De handel is en blijft bovendien al moeielijk genoeg, wanneer men genoodzaakt is zijne belangen aan derden toe te vertrouwen, zoodat ook van de zijde der afzenders de belangen der auctioners behooren behartigd te worden. Er zijn eerlijke firma's, die niet gaarne met iedereen in connectie treden; maar er zijn ook voorbeelden van anderen, die rijk zijn geworden, door de onwetendheid onzer kweekers, waarvan zij hebben gebruik gemaakt. Ik laat hiernevens de inrichting hunner boeken volgen : 3. Expediteurs. Er zijn een betrekkelijk groot aantal personen in de Nederlandsche handelssteden, die als expediteur in den groenten- en vruchtenhandel werkzaam zijn, zonder de voldoende kennis te bezitten om met recht op dien naam aanspraak te maken. Ik zou de plaats in Rotterdam kunnen noemen, welke een eigenaardigen naam draagt, waar veel personen het bovengenoemde bedrijf uitoefenen, terwijl zij niet in staat zijn een brief te lezen in een der drie moderne talen geschreven. I och helpen zij de kweekers om hun goederen naar het buitenland te verplaatsen! Ontvangen zij een brief, dan loopen zij er heel gauw mede naar de een ot andere kennis met de vraag: och, vertaal hem even! Door jaren lang op deze manier werkzaam geweest te zijn, hebben zij zich enkele buitenlandsche uitdrukkingen eigen gemaakt, doch wordt iets ontvangen, dat maar eventjes anders is, dan zij gewend zijn, dan maken zij fouten. Zoo is mij een geval bekend, dat uit Engeland getelegrapheerd werd: „don t ship en dit werd gelezen voor „schepen". Het gevolg was, dat wel de kweeker schade leed, maar niet de kundige expediteur! Moeten expediteuren op de !>oven aangegeven manier werkzaam zijn, dan mogen deze personen een ramp voor onzen vruchten- en groentenhandel genoemd worden en hetzelfde geldt voor heele jonge, luidjes, die dat baantje zoo maar aanpakken, zonder kennis van den handel te bezitten. Zij doen dan alles op goed geluk en zijn blij als zij over een paar adressen kunnen beschikken. Geheel anders is het, als men met personen te doen heeft, die eerst jaren lang op expeditie-kantoren gewerkt hebben en zoodoende een overzicht hebben van den handel en van de beste wegen in het buitenland. Zij kunnen werkelijk den handel steunen, daar het van groot belang is verzekerd te zijn, dat de producten snel en degelijk vervoerd en toegezonden worden aan der zake kundige lui, die vertrouwd zijn. Door hun kennis van de taal, kunnen zij in voortdurende correspondentie staan met de kooplieden en auctioners der havenplaatsen en met de kooplieden uit de kleine meer landwaarts liggende steden. In der auctioners behooren behartigd gaarne met iedereen in connectie van anderen, die rijk zijn geworden, j waarvan zij hebben gebruik gemaakt. (inner boeken volgen: miteurs. antul personen in de Nederlandsche den groenten- en vruchtenhandel muis te bezitten om met rerht- nn nen noemen, welke een eigenaardigen Ibovengenoemde bedrijf uitoefenen, te lezen in een der drie moderne in goederen naar het buitenland te Hdan loopen zij er heel gauw mede 1de vraag: och, vertaal hem even! /.: 1 r 7im O J XVL/UV.U t-ll I O ö - 7 «VV1VJL 1V.IO J • : 1 J "'J ^^ zijlij \_iciii inai\LU I f-lljfp ntlll (fPhMPfffinhAA«*/H trntrl • ö ^ r „schepen". Het gevolg was, dat ■ _ 1 !• . • t1 k nr Kf(» fvi m w it. .i it- ' Ö ..^«4 . ./ " l < IIMUU/l If UH vruchten- en groentenhandel genoemd luidjes, die dat baantje zoo maar 94^ . V | i Jf |uc*iutu. Sjtj «oen aan alles op - «- V 1 1 V- V. II, CLiai hebben en zoodoende ppn nupr. r U'iMfen tn Hof hm<-.>n J • .-■> UUIVVI1IU11V1, i 7 — wi wuiau^ snel en degelijk vervoerd en lui, die vertrouwd zijn. V ■ vv. luuivnuv VUl IV/O- au^uuiu.i.', uci navenpiaarsen en waarts liggende steden. Inrichting van een koopmansboek. IDATE AND Nl'MBER ANI) DESCRIPTION I J (1R0SS AMOUNT J NETT AMOl NT B °F | cuLxtnvK WIIEN PAID. SHÏP. PORT 9HIPPER 9 NAME. 51ARKS. Qf, pACKA(JES. CHARGES. i,UE. || PAII). nA'" OF LOADINO. ;i ! | CORK STEAM-SHIP COMPANY. (Limited). Rotterdam and Liverpool Steamers. AGENTSi ROTTERDAM. P. A. VAN ES & Co. PHs. VAN OMMEREN. LIVERPOOL. WILSON, SON & Co. Consignee is bound to pay doublé freight 011 all weight found over «and abovc the one entered in Bills ot Lading consignee has to pay the labourage and expenses or weighing the goods entered in this Bill ot Lading if any excess should be found and ship not responsible for whatever weight shipper states in this Bill of Lading. in good order and oondition, by in and upon the Steaui-Ship called the whereof in Master for this present Voyage. or whosoever else may go as Master in the said Ship, and now lying in the Port ot Rotterdam, and hound for Liverpool, with liberty either hefore or after proceeping toward that port to proeeed to, and stay at, any port or places whatsoever (although in a contrary direction to, or out of, or byond, the route to the said port of discharge), once or oftener, in any order backwards or torvvards, for loading or discharging cargo or passengere, or for any purpose whatsoever, and all such ports, places and sailings shall be deemed whithin the intended voyage heilig marked and uuinbered as iu the margin; and are to be delivered, in the like good order and condition, at the Port of Liverpool or as near thereto as she can safely get, (The Act of God, the Queen s Enemies, Pirates, Thieves, Vermin, Barratry of Master or Mariners, Restraints of Princes, Rulers, or People, Loss or Demage resultiug from Sweating, Leakage, Breakage, Rust, Decay, Rain, Spray, Loss or Damage from Stovvage or Contact with, or Smell or Evaporation from any other Goods, Inaccuracies, Obliterations, or Absence of Marks, N'unibers, Addresses or Descriptions of Goods Shipped. In jury to Wrappers, however caused, or from any of the following Perils iwhether arising from the negligence, detault, or error of judgment in the Pilot, Master, Mariners, Engineers, or other Persons in the service of the Ship, "or otherwise, howsoever) excepted, namely, Risk of ('raft or Hulk or Transhipment, Explosion, Heat, Fire or Flood at Sea, in Craft or Hulk, or on Shore, Boilers, Steain, or Macliinery, or from the eonsequences of any damage or injury thereto, ('ollisions, Stranding, Straiuing, or other Perils ot' the Seas, Rivers, Navigation, or Sea or Land Transit, of whatsoever nature or kind. and howsoever such Damage, Injury, C'ollission, Stranding, Straining, or other Perils may be caused, with liberty to call at any Port or Ports, in any order, iu or out of the custoinary route, to receive and discharge Cargo, or for any other purpose whatsoever. And with liberty, in the event of the Steamer putting back to Rotterdam, or into any Port, or otherwise being prevented from any cause from proceeding in the ordinary course of her Voyage, to tranship the Goods by any other Steamer. All Fines, Expenses, Losses, or Damage which the Ship or Cargo may iucur or suffer, on account of incorrect or insufficiënt marking of the Packages, or descriptions of their Contents, shall be paid by the Shipper ar Consignee (as may be required), and the Shipowner sliall have a lien upon the Goods for the payment thereof, and with liberty to sail with or without Pilots, and to tow and assist Vessels in all situations), unto or to his or their Assigns; he or tliey paying Freight for the said Goods before delivery, Ship lost or not lost, as per tariff with 15 °/0 Priinage, Lighterage, and Average accustomed; and Disbursements as in the margin. General average, if any, according Vork and Antwerp-Rules 1890. In WITNESS whereof, the Master or Agent of the Said Ship hath affirmed to Bills of Lading, all of this tenor and date, one of which Bills being accomplished, the others to stand void. Weight, Contents, Measure, Quality and Value unknown. The Goods to be taken from alongside by the Consignees as soon as the Vessel is ready to discharge, or otherwise they may be landed, putinto Lighters, or Stored by the Steamer's Agent, or at "the Agent's option may be taken possession ot by the Corporation appointed by the Agent, in either case at the expense of the Consignee of the Goods, and at his riks of I ire, Loss, or Injury. In the event ot the Steamer being prevented by Ice, Blockade, or the Hostile Act of any Power from reaching her destined Port, the Master may either land her ('argo at the nearest Neutral Port he can reach with safety, or bring her ('argo back to Port of Shipment and Warehouse it there, in either case at Consignee's risk and expense, bnt charging Ontward Freight only, Freight and Charges being paid before re-delivery. The Shipowner is not accountable for Gold, Silver, Coin, Jewellery, Documents, Sliks, Furs, Embroideries, Passengere Luggage. Works of art, or of value whatsoever, unless Shipped under a Bill of Lading, and the value thereof be thereiu expressed and extra Freight be paid, as agreed. In case of 1 tamage, Loss, or Non-delivery, the Shipowner is not to be liable for more than the Invoice value of the Goods. Shippers will be held accouutable for all Damage caused by Goods of an IiiHammable, Explosive, or otherwise dangerous character shipped without permission or without tuil disclosnre of tlieir nature, whether such Shippers shall be aware thereof or not, and whether such Shippers shall be Principals or Agents only. It' shipped om deck at Shippers risk. Quantity and Diwensions of Hoops unknown. Ship nol responsible for strikes afioat or ashore. at home or abroad, or any eonsequences arising there from. The result of quarantine and of any porl sanytary regulations afterting these goods to be for account and risk of their owners. In accepting this Bill of Lading the Shipper or other Agent of the Owner of the Property carried expressly adopts and agrees to all its stipulatious, exccptions and conditions, whether written or printed. Dated in ROTTERDAM, this day of 18 . To be forwarded to At Ship's expense but Shipper s risk. Disbursements £ Stg. „Ship not to be responsible for any loss, damage. or delay, directly or indirectly, caused by or arising from Strikes, Lockouts, Labourdisturbances, Trade Disputes, or any thing done in contemplation or furtherance thereoft' whether the Owners be parties, thereto or not, and should such exist. Ship to have the option ot discharging at any other neighbouring port, as the Captain deerns advisable forwarding the cargo to Liverpool at ship's expence, bnt shipper's risk." Indien kweekers met expediteurs in relatie zijn getreden, dan moeten zij zich ook honden aan hun adviezen en niet op Inm eigen houtje maar m het wilde toe- en wegzenden! De gewone belooning van den Expediteur bedraagt 5 cent per colli, waaronder dan ook het sleeploon is gerekend, evenals de kosten deicognossementen. De cargadoors-kosten — (charges) — gewoonlijk 5°/0 van de zeevracht, zijn hierin niet begrepen. Ik laat hiernevens zulk een cognossement volgen. Al de gemaakte kosten worden op zoon cognossement ingevuld en zij worden bij aankomst door den ontvanger der goederen betaald. Zijn de producten verkocht, dan wordt de verkoopsom verminderd met het voorgeschoten bedrag. Ik neem hier de gelegenheid waar er op te wijzen, dat dan pas een expediteur volmaakt geschikt voor zijn werkkring kan zijn als hij een voldoende kennis van den tuinbouw bezit. Het komt mij daarom voor, dat jongelui, die den cursus aan de Rijkstuinbouwschool of een der Rijkswintertuinbouwscholen hebben doorloopen, wanneer ze een paar jaren in de expeditie hebben gewerkt, en zich vestigen in een havenstad in Engeland als Expediteur en handelsagent, uitmuntende diensten aan onzen handel kunnen verleenen en zich een goed bestaan kunnen scheppen. 4. Bedienden vau Nederlandsche huizen. De Nederlandsche handelshuizen bevinden zich in de groote steden. Amsterdam, Rotterdam. Zij hebben in alle tuinbouwcentra een of meer personen, die tegen een vaste belooning per colli de groenten en vruchten koopen. Zij krijgen telegraphisch bericht hoeveel en tegen welken prijs zij kunnen koopen. De rol, die deze personen spelen en gespeeld hebben, is wel de moeite waard om van nabij te beschouwen. Over het algemeen mag gerust gezegd worden, dat deze lui er tuk op zijn om voor een belangrijk bedrag beneden het hun opgegevene te koopen, als zij hun kans daartoe schoon zien. ït pleit voor hun activiteit. Zij zijn hiertoe dikwijls in staat, doordien hun familie-relatiën hun een voorsprong op andere bedienden verzekert. Daarbij komt nog, dat zij alle kweekers kennen en natuurlijk ook diegenen, die nu juist niet altijd op de hoogte zijn van de markttoestanden, die ver van het dorp verwijderd wonen en die niet veel collega s spreken. Wanneer de markt heel graag is, weten zij de personen uitnemend te vinden, die het zoo nauw niet nemen met de levering van minder ge- sorteerde waar, of van geringer gewicht, dan bepaald is. Ja, voorbeelden zijn mij bekend, dat zij juist, om maar van den verkoop verzekerd te zijn, de aanleiding zijn geweest tot het leveren van inferieur goed en in te kleine manden, dus van te gering gewicht. Waar veilingen zijn georganiseerd, daar kan men hen vinden om de tuinbouwers, die juist al geen bijzondere vrienden zijn van keuring en controle, over te halen om tegen den veilingsprijs te verkoopen en samen de kosten der veiling te innen. En veel kweekers begrijpen nog niet, dat zij door toe te slaan, zich zelf en de personen, die veilen, dubbel benadeelen. Dit jaar kwam het nog vrij algemeen voor, dat in het Westland de aalbessen werden opgekocht tegen den veilingsprijs min de 2°/0 die voor het veilen moet betaald worden. Het komt ook voor, dat deze personen reeds langen tijd vóór de eigenlijke prijzen bekend zijn, allerlei geruchten verspreiden omtrent ruime oogsten in het buitenland, terwijl later blijkt, dat juist het tegenovergestelde het geval is. Hierdoor worden veel kweekertjes bevreesd en gaan op een gering bod in. Het is geen zeldzaamheid, dat zij in eens alle producten van zulke tuinbouwers koopen, die tevreden zijn met een bedrag, dat zeer dicht bij den productieprijs ligt. De gevolgen van zulke handelwijzen zijn eenvoudig treurig. De weinige activiteit van die kweekers gaat geheel verloren en hun afhankelijkheid van den koopmansbediende neemt meer en meer toe. Zooals uit het bovenstaande blijkt, kan van deze personen niet heel veel verwacht worden om den handel in een beter spoor te leiden. 5. Onsoliede handelaren. Nederland is rijk aan handelaren, wier handelingen niet altijd met den naam van solide kunnen betiteld worden. De groenten- en vruchtenhandel met zijn eigenaardigheden, met zijn schommelende prijzen, met zijn groote risico, verlokt een aantal personen hun geluk te beproeven. Van dezulke heeft men nu en dan te verwachten dat zij hun afspraken niet gestand kunnen doen, dat zij niet kunnen leveren op den bepaalden tijd, dat zij in gebreke blijven zich aan gewoonten te houden ! Het aantal voorbeelden, om het bovenstaande te bewijzen, is legio ; enkele wil ik er slechts vermelden. a. Iemand op een der Zuid-Hollandsche eilanden, die zeer veel doet om den tuinbouw vooruit te brengen, verkocht zijn enormen voorraad kruisbessen dit jaar voor ƒ 3.00 per 50 K.G. Den 5e" Juli stonden 3000 K.G. geplukt, om te worden verzonden, doch een telegram van den l ooper even vóór het afzenden meldt, dat hij slechts ƒ 2.25 per 50 K.G. kan geven, doordien de prijzen zijn achteruitgegaan. Waarvoor nu het contract? Wat te doen met zooveel geplukte bessen. b. In 1897 is, zooals altijd, in het Westland gecontracteerd voor de levering van komkommers. De prijzen liepen in het buitenland erg terug, doch de waar werd ontvangen. Op het einde van het seizoen werd den tumbouwers 30, 40 en 50°/0 uitbetaald van het bij het mondeling contract bepaalde. Wat er aan te doen? Er was (jeen schriftelijk contract opgemaakt. Maar in jaren, dat het buitenland gaarne kocht en winsten werden gemaakt, ontvingen de tuinbouwers niets meer, dan waarvoor gecontracteerd werd. Is er een krachtiger betoog noodig voor de noodzakelijkheid van een schriftelijk contract ? c. Het is een bekend feit in de Betuwe, dat een kweeker zijn kersen verkocht aan zekeren koopman, dat geconditionneerd werd tegen zekeren prijs en toen de partij kersen geleverd werd, de verkooper moest hooren: de kersen moet je tien cent per mandje minder geven, anders kunt ge ze weer medenemen. En wat moest de verkooper doen? Natuurlijk geven, omdat zij reeds geplukt en vervoerd waren; voor minderen prijs had hij ze eveneens moeten afstaan! d. Maar ook in Engeland komen onsoliede lui voor. In den kruisbessentijd werd door een handelaar in consignatie 166 sieves kruisbessen van 10 K.G. inhoud op de veilingen in het Westland gekocht en naar Engeland gezonden. Bericht op die zending bleef langer dan gewoonlijk uit en toen eindelijk de afrekening gezonden werd, werd 350 K.G. wegens ,onderwicht" gekort. Gelukkig kon met zekerheid worden nagegaan, dat werkelijk het gewicht gezonden was, doordien het gecontroleerde waar betrof. Maar wat zou het gevolg geweest zijn, indien dit niet bewezen had kunnen worden ? e. Voor eenige jaren komt in een Westlandsch dorp een Engelsch koopman, die connectie met. een Westlander wil aanknoopen. Deze wil dat wel doen, als er 1000 £ borg gestort wordt. Dit accoord wordt aangegaan, doch na informatie van beide partijen stelt de Engelsche koopman den Westlander als borg een belangrijk bedrag ter hand. De handel begint en gaat 4 jaren goed. Van het vernieuwen der borgstelling wordt niet gerept, en het 5de jaar loopt de Westlander voor een groot bedrag er in! /'. In de Engelsche steden bevinden zich personen, die onder de een of andere firma handel drijven, goederen uit Nederland ontvangen, maar niet betalen. Als men onderzoekt, wat voor lui het zijn, dan bemerkt men, dat zij geen huis bewonen, maar dikwijls hier of daar inwonen. Dat er niets van hen te halen is, spreekt van zelf. Heeft men gelukkig een goede kennis in de buurt, aan wie men informatiën vraagt, dan luidt meestal het telegraphisch bericht: „Don 't send goods-writing." Hieruit blijkt de waarde van degelijke informatie, maar daarover later. Uit het bovenstaande valt af te leiden, dat, wil de handel in een beter spoor geleid worden, heel wat moet gebeuren, om zulke toestanden te doen ophouden. g. Den 21ste" Juni van het jaar 1897 werd te Rotterdam ƒ3.50 voor 1 kinnetje aardappelen bedongen en aan de afzenders slechts ƒ 2.25 uitbetaald. h. Ten slotte is mij een geval bekend, dat 3 jaren lang aan een schipper 70 Gld. werd uitbetaald door een commissionnair te Rotterdam, voor een dienst hem bewezen. En waarin bestond die dienst? In het bezorgen van een tuinbouwer, die zijn goederen in commissie liet verkoopen. 6. liet verkoopen op contracten. De Nederlandsche huizen hebben een vertegenwoordiger in Engeland, die in korten tijd de handelsvrienden bezoekt, nieuwe connecties aanknoopt of oude bevestigt. Deze vertegenwoordigers trachten heel dikwijls met groote firma's of fabrikanten van geconserveerde waren contracten te sluiten om tegen een bepaalde som zulk een gewicht van het een of ander product te leveren. Ik laat hier zulk een contract volgen in onze taal: Ondergeteekenden nemen op zich 15 ton aardbeziën te ontvangen en te leveren in drie weken (van het begin van den oogst gerekend). 2 ton op Dinsdag, 4 „ „ Vrijdag, 2 „ „ Dinsdag, 5 „ s Vrijdag, 2 „ „ Dinsdag, voor . . £ per ton, betaling eens per maand. F. o. b. — Rotterdam. handteekeningen a b In het contract kunnen ook nog vermeld worden: de haven van bestemming b.v. Grangemouth, de grootte en aard der verpakkingsmaterialen, terwijl het contract ook bepaalt, dat assurrantie en vracht inbegrepen zijn, hetgeen aangeduid wordt met de letters C. i. f. (Cost, insuriince, frefcht). De letters F. o. b. beteekenen „vrij aan boord". Het kan echter ook gebeuren, dat men op een afrekeningsbrief uit Engeland dezelfde letters vindt, doch deze hebben een geheele andere beteekenis, n.1. de vrucht en onkosten inbegrepen. In de Nederlandsche contracten vindt men ook wel bepalingen omtrent de grootte der schadevergoeding, indien het gecontracteerde niet. geleverd wordt. Zoo b.v. voor frambozen of aardbeziën. Op niet-levering wordt een bedrag vastgesteld en eveneens op niet levering bij force-majeure. Het verkoopen bij contract, zooals dit tegenwoordig geschiedt, kan niet anders dan de insoliditeit in den groenten- en vruchtenhandel verhoogen. Immers de sluiters van het contract contracteeren wederkeerig voor den geringsten prijs zonder een voldoende basis te bezitten om een prijs vast te stellen. Het weêr, de grootste factor, die een voldoenden ot onvoldoenden oogst beheerscht, kan elke berekening doen falen. De kooper baseert zijn prijzen op den gemiddelden koopprijs van jaren, de hoeveelheid die van het vorige jaar nog aanwezig is en op de handelswegen, die nog geopend kunnen worden; de verkooper echter op de gemiddelde prijzen der laatste jaren plus zooveel winst, zooveel aan vracht en werkloon en zooveel slijtage. Toch moet hierbij al dikwijls de hand gelicht worden, doordien concurrenten ook prijs-offerten maken. De ondervinding bij den verkoop op contracten opgedaan is deze: als de waren in Engeland veel lager in prijs zijn dan de som, waarvoor het contract is afgesloten, dan worden dikwijls de goederen geweigerd of wordt er aanmerking gemaakt op de kwaliteit, waardoor eene herziening in den een of anderen vorm van het contract noodzakelijk wordt. In zulke gevallen is immer sprake van „onderwicht". Is het onderwicht steeds voor de gewone gevallen en voor zachte vruchten op 5"/'o te schatten, in het geval als boven is aangegeven bedraagt het aanzienlijk meer. Zijn de goederen in Engeland hooger in prijs, dan wordt de Nederlander genoodzaakt te leveren, en is het verschil in prijs hoog, dan komt de kwaliteit slechts in de tweede plaats in aanmerking, doch het gewicht is dan nummer een. Indien in een tuinbouwstreek 2 a 3 personen zich bezighouden met het sluiten van contracten met buitenlandsche afnemers, dan laten zich de gevolgen in beide bovenstaande gevallen voor de tuinbouwers gemakkelijk oveizien. Welke van de genoemde wijzen van verkoop de beste is, kan moeielijk uitgemaakt worden, doch de ondervinding leert, dat een verandeiing gebiedend noodzakelijk is. In elk der gevallen is men overgeleverd aan den goeden wil dezer personen; men kan niet de minste controle uitoefenen. In Nederland zijn de kweekers ook niet geheel op de hoogte van de manier, waarop de handel gedreven moet worden. Het goed wordt bij den oogst dikwijls zoo slecht behandeld en zoo ondoelmatig verpakt, dat het den makelaar of commissionnair onmogelijk wordt gemaakt den gewonen prijs te bedingen. Verkocht moet er worden en is de markt traag, dan geeft een groote hoeveelheid zulk een geringe som, dat verkoopers en afzenders met een gering bedrag moeten tevreden zijn. In de meeste gevallen trekken de kweekers aan het kortste eind, zooals uit het volgende blijkt: Zooals bekend is, wordt voor den verkoop van de komkommers in het Westland gecontracteerd. Voor dit artikel wordt bij het begin van het seizoen de prijs, diende afnemer denkt te besteden, voor iedere maand bij mondeling contract bepaald. Men stelt n.1. den prijs vast voor de eerste helft van April en tegelijkertijd ook voor de 2de helft van die maand; voor de 1ste en 2de helft van Mei en eveneens voor Juni en Juli. Langer loopen de contracten gewoonlijk niet. Bij die contracten wordt steeds de voorwaarde vastgesteld, dat de vruchten een bepaald aantal malen per week moeten gesneden worden, terwijl tevens de dag, waarop het snijden plaats hebben zal, wordt aangegeven. De koop wordt gesloten door een commissionnair eener firma, die gewoonlijk te Rotterdam gevestigd is en met een buitenlandsch handelshuis in connectie staat. De tuinder levert de komkommers, in daartoe bestemde en met deksels gesloten manden verpakt, op de plaats, welke door den commissionnair bepaald is. Te Rotterdam sorteert men de komkommers zoodanig, dat de vruchten, die de volledige ontwikkeling niet hebben bereikt onder den naam „halfjes" afgezonderd en ook tegen den „halven" prijs berekend worden. Bij ondervinding welen de koopers reeds, hoeveel „halfjes" er ongeveer gemiddeld onder de 1000 geleverde vruchten voorkomen. Hij de aankomst van elke partij wordt dan ook reeds 't getal volledige vruchten en 't getal „hal f jes" bepaald, vóórdat de sorteering heeft plaats gehad. 't Heeft dus voor den tuinbouwer volstrekt geen voordeel, om bij de aflevering met wat meer nauwgezetheid de minder goed ontwikkelde vruchten af te zonderen. Voor den verkoop van andere groenten maakt men gebruik van personen, die in Amst. of Rott. verkoopen en daarvoor 10 °/0 provisie ontvangen. Men meent evenwel, dat soms meer dan 10 "/0 in den zak dezer verkoopers overgaat. Een feit is het, dat een groot aantal mandjes bij deze wijze van verkoop verloren gaat, niettegenstaande de Amsterdamsche winkeliers beweren, dat zij ,,statiegeld' moeten betalen voor elke mand met groenten, die door hen wordt medegevoerd. Dit statiegeld wordt nooit aan den tuinbouwer overgedragen, al is de betreffende mand ook verloren. Dat het in Engeland niet anders is, bewijst het volgende: „ I usschenpersonen moeten zich tevreden stellen voor minder geld te wei ken, of de voortbrengers en verbruikers moeten samenwerken om Londen en alle groote steden niet alleen te voorzien van groote hoeveelheden gioenten, maar van alle voortbrengselen, die nu eenvoudig buiten bereik van het grootste deel van het volk vallen.'1 (Charles Whitehead in zijn: „Report upon the murket-garden farms"). III. Hoe zijn de markttoestanden in Engeland? Wil men zijn waren naar Engeland verzenden, dan is het noodzakelijk, dat men eenige kennis heeft van de plaatsen, waar zij moeten verkocht worden. De keuze der markt moet afhangen van den aard en de hoeveelheid der tuinbouwproducten en den tijd, waarop gezonden moet worden. Nooit zal men succes hebben met het zenden van fijne vruchten, als druiven, perziken enz. naar een andere dan de Covent-Gardenmarkt in Londen. Komkommers geven eveneens den hoogst en prijs op die markt, wanneer de hoeveelheden groot zijn; kleine partijtjes brengen meer op in de Farringdon-markt. De aardappelen brachten in Maart 1896 het meeste op in de Borough-markt, nl. 38 Gld., terwijl Farringdon volgde met 36 en de Spitalfields-markt met 32 Gld. per ton. Dit stond in verband met de soorten, die op de eene markt meer gewild zijn dan op de andere. Terwijl in Maart gemiddeld 0.80 Gld. per 12 bloemkoolen op de CoventGarden kon bedongen worden, bedroeg dit op de Spitalfields-markt 0.95 Gld. Later in 't jaar is laatstgenoemde markt de aangewezen plaats voor de komkommers, omdat, wanneer de prijs geringer is, de bevolking uit haar omtrek een groote hoeveelheid verbruikt. Ik laat hier de beschrijving der markten volgen: 1. LONDEN. 1. De Spitalfields-markt. Dit is een der drie groote markten, waarmede wij rekening hebben te houden. Zij ligt in een deel van Londen, waar veel werklieden en joden wonen, 't Gevolg daarvan is, dat hier alleen producten worden verhandeld, die door het volk kunnen gekocht worden; fijne artikelen ontbreken dus. Van de groenten worden vooral de bladergewassen aangevoerd; verder appels, peren en sinaasappelen. Inrichting. De markt beslaat een groote, vierkante ruimte met een glazen dak, hetwelk op ijzeren pijlers rust. Zij is ingesloten door magazijnen en winkels, die in gebruik zijn genomen door firma's, welke eiken dag verkoopen. De voornaamste marktdagen zijn: Dinsdag, Donderdag en Zaterdag. In den zomer gebeurt het menigmaal, wanneer de aanvoer groot is, dat des namiddags te 5 uur opnieuw markt gehouden wordt. Dan alleen is de ruimte geheel ingenomen. Hebben de winkeliers te weinig ingekocht, dan koopen zij de andere dagen in genoemde winkels en magazijnen. Deze hebben een ingang naar de straat en een naar de markt, zijn voorzien van een kantoortje en bieden een flinke ruimte aan voor uitstalling en berging. De markt is voorzien van vier groote ingangen, waardoor de zwaar beladen wagens binnenkomen en tal van kleinere, waardoor men met handkarren kan binnen rijden, de waren kan laden en transporteeren naar de buiten gereed staande wagens der winkeliers. De inwendige ruimte is in hooidafdeelingen verdeeld, waar öf groenten öf vruchten worden uitgestald. Scherp gescheiden zijn ze niet, daar enkele fruitkweekers nog aanzienlijke massa's groenten ter markt brengen. Iedere kweeker of handelaar heeft zijn vaste standplaats, waarop zich een lessenaartje bevindt en een houten stellage; van de laatste wordt gebruik gemaakt tot berging van leege manden, enz. De verkoop. De verkoopers zijn meestal met hun tweeën. De een levert het gekochte af; de ander veilt, geeft kaartjes aan de koopers, die hiermede naar de karren gaan en ontvangt de koopsom. De opkoopers maken gebruik van de hulp, die door een groot aantal dragers wordt aangeboden. Deze laatsten zijn voorzien van eigenaardige hoofdkussens, waarop de collis gedragen worden en ontvangen een bedrag afwisselend van 5 tot lOcenten per mand volgens de grootte en den afstand. Zij wachten bij den wagen tot het hun beurt is, geholpen te worden, geven hun ticket en gaan na het laden dadelijk weg. Het vervoer. De meeste wagens behooren aan de verkoopers, maar een groot aantal behoort aan de spoorwegmaatschappijen, die zich met het vervoer hebben belast. De personen, in dienst dier maatschappijen, zoowel de voerman als de lader, helpen bij het afladen. Dit heeft vooral plaats bij de groenten en vruchten komende uit Essex en Kent. De Essexsche en Kentsche kweekers verkeeren hierdoor in een gunstige positie, daar op initiatief der „Great-Eastern Railway Comp." zeer gunstige voorwaarden voor het vervoer zijn toegestaan, mits de kweekers zenden op de manier door de maatschappij voorgeschreven. Zij schrijft enkele soorten van kisten voor en levert deze zelf tegen geringen prijs. En het gevolg? In 1896 bedroeg het vervoer 60034 kisten, in 1897, 112104 en in 1898 135.860 kisten volgens Gardeners Chronicle van 10 Juni 1899. Hierdoor is zij in staat veel goederen in een beperkte ruimte te bergen, hetgeen niet ging bij de vroeger gebezigde verpakkingen; klachten over beschadiging kunnen niet ontstaan. Door veel moeite van de zijde van den Consul-Generaal den heer Maas, heb ik toegang tot een der losplaatsen dier maatschappij gekregen, waar ik de aankomst van twee treinen beladen met goederen van Essex en Kent afwachtte en de lossing gadesloeg. Ik laat hier haar conditiën voor de land- en tuinbouwproducten volgen: Landbouwvoortbrengselen. Land- en tuinbouw-voortbrengselen worden nu vervoerd naar de verbruikers met den passagierstrein van: Alle stations van de Great Eastern (uitgezonderd ) naar Londen en naar de stations behoorende tot de Great Eastern lijn volgens een verminderd tarief van 20 cents per 20 ffi en vijf centen voor iedere 5 ffi of gedeelte er van tot 60 ffi met inbegrip van levering volgens de gewone bepalingen. Deze tarieven zijn alleen geldig op de volgende voorwaarden: le. dat de goederen verpakt zijn in kisten, zooals aan de verschillende stations verkocht worden, of die gelijk zijn. 2e. dat kisten met spijkers zijn dichtgemaakt en niet met touw. 3e. dat de goederen vervoerd worden voor risico van den eigenaai en de vracht vooruit betaald wordt; de betaling heeft plaats met pakketzegels, die aan de stations verkrijgbaar zijn. 4e. dat geen kist boven de 60 & weegt. Te koop zijnde kisten. Om het publiek de retour-kosten van emballage te besparen, worden nu alleen lichte en goedkoope kisten verkocht aan alle Great Eastern Stations, naar de volgende aanwijzingen. No. 1 (Lengte) (Breedte) (Diepte) (prijs) 1 Inch = ± 2,5 cM. (Length) (Breadth) (Depth) Each. N°. 1. 10^/4 X I1!-' X 3 IV2 d. „ 2. 13 X 9 X 41 ^ 2 d. „ 3. 15V4 X 103/4 x 5 21/2 d. v 4. 16% X 11V-2 X 5!/a 3 d. „ 5. I8lli X 13 X 6 4 d. „ 6. 213/4 X 14 X 7 5 d. Zij geeft 600 adressen van personen, die van deze wijze van verzending gebruik maken. Voor kleine kweekers is zij dan ook hoogst belangrijk. De kistjes kunnen met alle treinen verzonden worden en worden dus niet als gewoon vrachtgoed beschouwd. De Great Eastern Railway is voorgegaan en weldra gevolgd door South-Eastern Railway met 25°/0 verlaging op de oude vrachtprijzen, terwijl ze b. v. voor afstanden van 20 mijlen den mest per ton vervoert voor 4 S. De organisatie der markt laat niets te wenschen over. De Londensche straatpolitie wordt gerespecteerd door alle klassen der bevolking. Zij vat post bij de uitgangen en regelt den aan-en afvoer. 2. De Boroughmarkt. Deze is gelegen bij de „London Bridge in een welvarend deel van Londen. Zij is niet zoo groot als de Spitalfieldsmarkt, hoewel het niet zoo gemakkelijk is een overzicht omtrent haar grootte te krijgen, daar haar bouw zeer onregelmatig is. Zij is gedeeltelijk gebouwd onder een spoorwegviaduct; voor een ander deel in de open lucht en over de rest is een glazen bekapping aangebracht. Uit de inrichting volgt reeds, dat zwaar beladen wagens niet overal zoo gemakkelijk kunnen komen. Zij blijven dan ook op den hoofdweg en in de open ruimte staan. Van hier moeten de goederen naar de afdeeüngen gedragen worden. De paden, die de afdeelingen scheiden, zijn smal, zoodat ze slechts één persoon gelegenheid geven te passeeren, ais nij roederen belast is. Regelmatige afdeelingen treft men niet aan ; de aan- "• . 11 1 1 11. ~ ezige ruimte laat dit niet toe. Er heerscht op enkele cieeien zuik ecu we stern.s, dat het branden van gas overdag noodzakelijk is. Dit, de inge- den^ naastb" ' 7 °' minder gU"Stige s^ndplaats in verband „iet den naastbijzynden m- en uitgang, beheerscht de duurte der standplaats vanT rr; p50"60 *rjaar beta,en'maar aantal w 7°^ " ge™geld k°men> betalen voI«e"s het leeren X " h ' S' ?. betaIen aan tW£e beambten> d- elkaar controleeren, doordien de u.treiking van het eene billet, dat van den anderen persoon noodzakelijk maakt. Zij mogen geen geld in ontvangst nemen dan tegen uitreiking van een billet. Ik laat hier eenige der billetten volgen BOROUGH-MARKET TRUST. Received for CART TOLL. 4d" No Receipt valid unless initialed thus: lt is requested that no Payinents be made without a Printed Receipt being f/iven. BOROUGH-MARKET TRUST. Received for PLACING WAGGON. No. Receipt valid unless initialed thus: lt is requested that no Payments be made without a Printed Receipt being yiven. De nadeden van de gebrekkige inrichting worden eenigszins vergoed door de nabijheid van eenige groote stations en van de Theems, waardoor het mogelijk is, goedkooper vervoer te bedingen. Men denkt er ernstig over haar te verbouwen zooals dit £ 8 iaren geleden met de Spitalfields-markt is geschied. De goederen, hier atngevoerd aanbiedt Fiin" TÏf ^ WC,ke men °P de eerst beschreven markt nen n -, meloenen, peren, ananassen, aardbeziën, bana¬ nen perz.ken ziet men slechts in gering getal. In 't vroege voorjaar ontbreken Sn da!T nerrf°PH dagC" Verk°cht wordt- zyn de voornaamste marktdagen: Dinsdag, Donderdag en Zaterdag. In de omgeving vindt men eveneens fruit- en groentewinkels, die alle dagen nieuwen aanvoer ontvangen. Kelders kist maT rVO°r treden zoldcrs in de Plaats om de leege balen m -;;tmar te be:gen' °mniddellijk ™ afloop der markt wordt dc marktplaats schoongemaakt. nnrl t v.™ f"""''0""'" "«*• Di' is vruchten- en groente »U van Londen. Z,j „ gelegen in een welvarend deel der 5„d, kan . ] ™ l>ur ,rcin ontvangen en beslaat een „pper- yroote lef " k 'egelma,iS inK<="c'« draagt verschillende ^ïootc, goed vellichte gebouwen. PLATTEGROND DER MARKT. North Row Shops Shops Shops Shops Stands Stands ^ Shops Shops Shops Shops ^ Middle Row. ^ Shops Shops Shops Shops ^ Stands Stands 4- •^1 Shops Shops Shops Shops li 43.3' '8' 111' 8' 89' 8' 40.8' The covered Markets 3'/2 Acres and the uncovered ~ 4 Acres. De voornaamste afdeelingen zijn : a. de Floral-Hull, waar de verkoop bij veiling in 't groot plaats heeft en b. de eigenlijke markt met haar hoofdafdeelingen, voor planten, bloemen, vruchten en groenten. De groentemarkt wordt buiten in een open ruimte gehouden. Zwaar beladen wagens, welke gemakkelijk door den breeden toegang ter plaatse kunnen komen, staan dicht naast elkaar met het achtereinde naar de wegen gekeerd, omdat van dat einde het afladen begint. Zoodra ze aangekomen zijn worden de meeste gedeeltelijk ontladen en van elke groente eenige zakken en manden geopend en uitgestald. Direct begint de handel met de winkeliers, wier leege wagens buiten de markt gereed staan om de gekochte waar te ontvangen. De kooper betaalt dadelijk en zorgt óf zelf voor het vervoer of laat daarvoor den verkooper zorgen. In 't laatste geval is het draagloon bij de koopsom gevoegd. Terwijl op de Spitalfields-markt de wagens der spoorwegmaatschappijen dienst doen, ziet men hier de wagens der kweekers. Veeier van komen uit het graafschap Kent. Wel wordt er door spoorwegmaatschappijen vervoerd, maar de wagens keeren meestal na lossing terug. Om vier uur komen de eerste wagens en te zes uur zijn zij alle aan. Om ongeveer zeven uur begint de kleinhandel. Het krioelt dan van „barrows": de kleine wagentjes der venters. De winkeliers en fruitkoopers hebben op dat uur de grootste mkoopen gedaan en de overblijvende waren moeten van de hand gezet worden tegen genngeren prijs, of zij moeten weer mee terug naar de plaats van afzending, waartoe men niet lichtelijk overgaat. Groote firma's hebben een persoon uitsluitend met den verkoop belast, die des namiddags op de kweekenjen de waar laat inpakken en de hoeveelheid van alle producten regelt. De kle.ne kweekers brengen een knecht mede, die aflaadt en somtijds de waren wegbrengt. Verder zijn er twee hoofdafdelingen, waar vruchten worden verkocht ml Z T StT afzonderlijk in een 0Pen ruimte en is alleen door een afdak beschut. Hier ziet men het vreemde fruit. Het andere deel bestaat u.t een aaneengesloten rij van huizen, een vierkante ruimte insluitende Daar worden winkels gehouden, waarvan de kelders en de zolders voor berging der vruchten worden gebruikt. De druiven van België en de Kaan m groote hoeveelheden, de kasdruiven uit den omtrek van Londen de mandjes met hetzelfde product van de Kanaal-eilanden en met tomaten TvUL H 1 tCü Vei kOOP aan«cboden' Er zijn eenige groote firma's gevestigd, die weinig anders verhandelen dan de producten van jersey en Ciuernsey. Zij staan door agenten met de kweekers in betrekking en leveren op hun beurt aan hotels, enz. De prachtige waren, vroeg in 't jaar van de uitstekendste kwaliteit, komen hier het eerst in de handen van het pu hek. De producten, den vorigen dag in de Floral Hall geveild, yaan uer voor een groot deel over in de handen van de gegoede klasse/ De andelaars kunnen een aantal nummers tegelijk opdoen, hetgeen niet altijd net de kleine winkeliers en venters het geval is. De prijzen hier gemaakt zijn betrekkelijk reeds veel hooger dan waarvoor zij den vorigen dag gekocht ZWa tl f7 ? hCt bCZit Zij" Van den verbru'ker, is dat bedrag reeds" verdubbeld. De verkoop op de Covent-Gardenmarkt heeft plaats op de wijze, zooals bij de vorige markten is beschreven. 2. LIVERPOOL. Liverpoo! ligt in het graafschap Lancaster op den rechteroever der bevaarbare Mersey, welke rivier zich in de Iersche zee stort. Langen tijd is Liverpool niets anders dan een visschersdorp yeweest maar door de gunstige ligging en het verkrijgen van veel rechten, waardoor kleine plaatsen spoedig in bloei konden toenemen, ontwikkelde het Kleine dorp zich tot een machtige stad. Voor den invoer van het vaste land heeft Liverpool een groote beteekenis, evenals voor dien uit Amerika. Zoo werden ingevoerd in de beide voorgaande jaren uit: 1895/96 1896/97 Brazilië 3950 ton, 1917 ton noten. Almeria 236710 kisten, 162508 kisten druiven. Malaga en Denia 31755 „ 51023 „ „ Lissabon en Huelva 2724 „ 4881 „ , Amerika en Canada 430072 „ 1606301 „ appelen. Lissabon en Oporto 43426 „ 76898 „ „ Valencia 80564 „ 86083 „ „ Malta 16287 „ 9422 „ aardappelen. Lissabon 2447 „ 10624 „ „ Oporto 97574 „ 65166 „ uien. Lissabon 18781 „ 2875 „ „ Egypte 349454 „ 340520 „ „ Rodosto (Frankrijk), Malta 80935 „ 73768 „ „ Spanje 284740 „ 295146 „ „ Alleen tusschen 19 Dec. — 26 Dec. '97 werden uit Valencia aangevoerd 11752 kisten uien. Hoewel die hoeveelheden niet alle op de markt worden aangebracht, doordien heel veel dadelijk wordt doorgevoerd naar Manchester, Leeds, etc., kan toch wel uit de bovenstaande cijfers worden afgeleid, dat de handel in tuinbouwproducten te Liverpool heel wat beteekent. De grootte der markt is echter niet in overeenstemming met die hoeveelheden, doordien een zeer groot deel op de kaden verhandeld wordt. De markt bestaat uit een oud en uit een nieuw gedeelte. Het oude gedeelte bestaat uit 4 groote overdekte ruimten, terwijl het nieuwe gedeelte uit 6 overkappingen bestaat. Het grondvlak vertoont hierdoor dezen vorm: et oude deel is door dikke muren met boogvormige openingen omgeven; het nieuwe is daarentegen sierlijker gebouwd, rust op ijzeren pijlers en biedt daardoor meer ruimte. In het laatste deel kunnen dan ook de karren met groenten binnen komen. Op den bodem staan stellingen die dezen vorm bezitten: ' De groenten of vruchten worden los of in de verpakkingsmaterialen op a uitgestald. De ruimte b dient voor berging der goederen en voor kantoor. Het looppad d is breed C genoeg voor eenige personen en de muren of pilaren c bevinden zich zoo dicht bij de stellage, dat ze alleen ruimte overlaten voor het marktpersoneel. De bekapping, uit ijzer en glas bestaande, laat genoeg licht door dag plaat, ^ ^ ^ ^ September heeft de verk°op iederen Des morgens om 4 uur wordt de markt geopend, terwijl de handel om 10 uur geëindigd moet zijn. Op Maandag en Donderdag begint zij om eindigen" morgen' 0111 °P denzelfden tijd als die der andere dagen te Van den 1» October tot den 30™ April is het eveneens iederen dag markt van 6 uur 's morgens tot 10 uur 's morgens, maar 's Woensdags en s Zaterdags van 5 tot 10 uur. , °P, ge®" andere Hiden mag de verkoop in het groot plaats hebben; de kleinhandel wordt echter den ganschen dag gedreven. Het is zeer netjes op de markt, maar iedereen is ook verplicht zijn standplaats rein te houden. Tusschen den 1™ en 5-=" dag van iedere maand moet alles schoongemaakt zijn ten genoege van den marktmeester. Hoewel niet scherp gescheiden, is er toch een afzonderlijke vruchtenmarkt met veel winkels in den omtrek. Elke winkel bezit een overkapping waai onder de waar wordt uitgestald. Gewichten en maten kunnen van de stad in bruikleen gegeven worden en twijfelt soms iemand aan het gewicht of aan de maat zijner gekochte waien, an kan hij ze tegen een bepaald bedrag doen wegen of meten. Voor elk gewicht onder 1 cwt. betaalt hij 2.5 cent. M , " ' . 1 " » » 5 „ , elke /, cwt. gewicht boven 1 cwt. , 95 » r maat onder 1 bushel o r; » •) ZO „ " " * » 2 " B 5 Elke gewogen of gemeten hoeveelheid ontvangt een kaartje, waarop het gewicht of de maat is aangegeven. Verder is nog het eigenaardige van deze markt, dat voorgeschreven is, dat niet minder ten verkoop mag worden aangeboden dan: 10 bossen groene uien. waterkers van 24 bossen. 20 ft' droge uien. paddestoelen „ 6 ft'. 12 bossen radijsjes. i aspergie „ 100 stuks, roode kool 6 stuks. kruisbessen „ 6 quarts. bloemkool 12 „ pruimen „ 6 „ sla 12 „ abrikozen , 12 stuks, wortelen 20 ft'. perziken , 12 „ „ 12 bossen. ! appels «100 „ kroten van 12 wortels. | peren „ 100 „ seldery „ 12 stuks. tomaten „ 6 (tt'. doperwten „ 1 bushel. artisjokken „ 12 stuks, komkommers „ 6 stuks. nieuwe aardapp. „ 21 ft', groene rabarber „ 12 bossen. druiven „ 6 ft', geforceerde „ „ 6 „ De verkoop op de markt heeft op dezelfde wijze plaats als op de Londensche markten. Wat mij hier bijzonder opviel, was de manier, waarop de soepgroenten in bosjes werden verkocht. Elk bosje bevatte 4 a 5 verschillende soorten, zoodat zij onmiddellijk ten gebruike gereed waren. De verkoop op deze markt gaat niet zoo gemakkelijk als op de reeds beschrevene, doordien men hier, door de eigenaardige inrichting, steeds met zijn tweeën moet wezen. De plaatsen op de markt worden bij inschrijving verhuurd. Is een plaats open, dan wordt door den marktmeester het volgende per billet bekend gemaakt: TO BE LET by tender. „Sealed applications, marked „Tender" to be sent in, writing adressed to the Chairman of the Markt-Sub-Committee and to be left at the Manager's Office, St. Martin's Market at or before ten o'clock a. m. on Saturday next". De inkomsten van de markt bedroegen in 1897 778 £ 12' en de uitgaven 546 £ 0/ en 11 d. De kosten der markten en bijbehoorende inrichtingen hebben 370,000 £ bedragen. Overtreffen de inkomsten de uitgaven, dan wordt dat bedrag bij het Borough Fund gevoegd. Aan de haven wordt voor verschillende werkzaamheden als wegen, sorteeren, stuwage, etc. havengeld geeischt, dat voor onderscheiden tuinbouwproducten zeer verschillend is. Bovendien vindt men in Liverpoo] ook een „Auetion hall", waar pu- VclLs.' f °P """""" l>laatS l,Cbben' Deze •lldl" wordt in de Victoria-Street m een ruim gebouw gehouden. 3. MANCHESTER. Manchester is een groote, belangrijke fabrieksstad, welke in de uitges rt kte vlakte aan het Bndgewaterkanaal en op den linkeroever der bevaarbare Irwell hgt. De stad is een vereenigingspunt voor spoorwegen in Engeland. Manchester ,s de tweede stad in het vereenigde koninkrijk Haar bevolk.ng bestaat uit (Januari 1897) 749.616 zielen, waarvan 536 4^6 m de stad zelf wonen en 213.190 te Salford, een voorstad van Manchester vondom deze massa menschen bevinden zich binnen een betrekkelijk korten afstand een aantal steden, die te zamen 8 millioen inwoners tellen cn d.e hun groenten en vruchten gedeeltelijk uit Manchester moeten betrekken. Groote hoeveelheden bereiken door het kanaal de stad en worden ge ost in de Manchester of Pomona-Docks, of komen binnen door het ridgewaterkanaal, zooals onderstaande teekening duidelijk maakt. In verband met Hp aiincfi fta ll'ft/vin» k... 'j. 1 ^ iviancnester een groote markt genaamd mithfield Market", gelegen op de Shude-Hill, waar zij in 1864 werd gebouwd. Zij besloeg toen een veel geringer oppervlakte dan tegen woordig, doch herhaalde uitbreiding werd noodzakelijk. Vóór 1846 had de Lord Mayor het recht markten te doen houden, waar hem dat goed leek; hij kon ze zelfs van tijd tot tijd verplaatsen cn publieke, drukke straten afstaan, waardoor aan de bewoners dier straten veel ongerief veroorzaakt werd. In 1853 werd de markt overdekt en tegenwoordig beslaat ze, buiten de fruitwinkels in de nabijheid, een oppervlakte van 4'/, acre (acre = 40 Aren). Hoe uitgebreid ook, toch is zij nog te klein, vandaar dat somtijds de nabijzijnde straten zoo vol zijn met karren van allerhande slag. dat de gemeenschap wel eens wordt belemmerd. Hoewel het heel moeilijk is een overzicht te geven van het juiste bedrag van groenten en vruchten op de markt gebracht, kan men toch wel eenigszins een denkbeeld krijgen, als ik hier mededeel, dat een van de vier Spoorwegmaatschappijen in 1883 aanbracht 33.000 ton. In Manchester werd in 1896 door het kanaal ingevoerd: 5539 ton aardappelen en 31.816 ton groenten en vruchten. In 1896 werden alleen aan buitenlandsche groenten en vruchten door het kanaal ingevoerd en bij auctie verkocht: Nova scotia appels 7.300 vaten. Tomaten uit Valencia 3.430 kisten. Meloenen „ „ 1.960 „ Uien „ „ 91.000 „ n Egypte 25.500 Via Liverpool werd in ingevoerd: Amerikaansche en Canada appels 7.800 vaten. Uien (Egyptische) 7.345 „ Via Londen: Tasmania appels 5.000 vaten. Druiven en Tomaten 10.000 kisten. Valencia uien 100.000 „ Egyptische uien 22.723 „ Maar ook uit den omtrek wordt heel veel per voertuig aangevoerd. De markt is dag en nacht open, hoewel de beste dagen Dinsdag en Vrijdag zijn. Wanneer nu door de een of andere omstandigheid de prijzen in Londen te laag zijn, en de markt (Covent-Garden) te 9 uur gesloten wordt, dan worden heel dikwijls de goederen snel vervoerd en per trein naar de markt in Manchester gezonden. Die goederen arrivceren dan des namiddags. Het stelsel van verkoopen voor eigen rekening, in commissie en bij publieke verkooping komt ook hier voor; de kosten zijn ongeveer even hoog en de ondervinding is ook al dezelfde. De vaste standplaatsen op de markt kosten 6d. — 1/per n M en nPr week; m andere gevallen betaalt men voor: Pe" aardappelen in zakken niet boven 9 stones d. » 18 „ i wortels, rapen en droge uien niet boven 1 cwt '/ " li r " »»»»„„ 2 1 groenten per bushel " " selderie en rabarber per 5 bossen of 1 dozijn 1 " vruchten per 56 ft ,, " vruchten per 84 ® * " „ 112 te " 71 ? - c * » n / /2 cwt ot meer tot 4 , n: • genoteerd vinden. De markt is doorsneden van twee hoe f lw "°S nernevens geeft een overzicht van het in- en uitwendige. " Het grondvlak van de markt ziet er uit als volgt: Plattegrond Markt Manchester. t Markt te Manchester. 4. HULL De stad Huil was reeds in 1205 een belangrijke handelsplaats, doordien veel wol naar het buitenland werd verscheept. In het jaar 1278 gat Edward I vergunning aan den Abbot van Meaux en zijn opvolgers om marktdagen vast te stellen. Van af 1316, toen er door een geregelden vaartuigdienst tusschen de stad en de naburige provincie Lincolnshire handel werd gedreven, nam haar bloei sterk toe. Reeds in 1814 werd er een boot in de vaart gebracht tusschen Huil en Silby en vier jaren daarna tusschen Huil en Londen. De eerste spoortrein reed in 1840 tusschen Huil en Silby, terwijl tegenwoordig niet minder dan vijf spoorwegmaatschappijen het recht bezitten het Paragonstation te gebruiken. Huil is de derde handelsplaats van het Vereenigde Koninkrijk, hoewel zij slechts eene bevolking van 210.000 zielen bezit. De dokken, die zich door de stad een weg banen, staan in verbinding met de rivier Huil, van welke rivier men weinig ziet wegens de vele pakhuizen, die aan haar boorden zijn opgetrokken. De namen der dokken zijn: Humber-, Prince-Railway, Victoria, Albert, William-, Wright-St. Andrew's, Moutdok No. 1 en 2, Extension en Alexandra dok. Het behoeft geene verwondering te wekken, dat Huil ruim voorzien wordt van vruchten en groenten uit alle oorden der wereld. Om slechts een klein denkbeeld van dien aanvoer te geven, kan ik mededeelen, dat volgens de gepubliceerde scheepsberichten werden aangebracht in 1898: 28 Juli van Boulogne per stoomschip Corea 9120 kisten en zakken vruchten en 4042 manden of zakken groenten. 29 „ Hamburg „ „ Derwent 8243 kisten en zakken vruchten. 29 „ „ Rotterdam „ „ Sicift 3972 kisten en zakken vruchten en 1443 manden of zakken groenten. 29 „ „ Valencia „ „ Sprite 1438 kisten uien, 300 kisten tomaten, 3080 kisten met meloenen, 5120 manden met druiven. 29 „ „ Bombay . „ Horatio 2181 kisten en manden met vruchten. 30 „ „ Amsterdam „ „ Zaanstroom 21 manden bessen. 1 Aug. „ Alexandrië ,, n Clio, 116 zakken uien. 1 „ „ Marseille „ „ Calypso, 554 kisten fruit. 734 kisten meloenen, 750 kisten tomaten, 4143 vaten druiven, 2612 kisten uien. 1 Aug. van Rotterdam „ „ Sea Gull, 114 zakken uien, 1070 manden groenten en 2984 manden met vruchten. 1 „ „ Amsterdam „ „ European, 2348 manden met bessen. „ , Harlingen „ » Sea llorse, 161 zakken aardappelen, 949 manden fruit. 1 „ , Antwerpen „ „ Fairy, 75 kisten peren. 1 r „ Hamburg „ „ Bruno, 4650 manden en kisten met vruchten. 1 „ „ Chnstiania „ „ Montebello, 5 kisten appelen. 1 » „ Gent „ , Dynamo, 5318 manden fruit. ^ Rouaan n n 2882 manden fruit. ct jaai 1897 kenmerkte zich door den enormen aanvoer van 3 356 608 partijtjes; de voorgaande jaren waren belangrijk minder; alleen in 1894 werden aangevoerd 3.336.758 partijen. In 1897 kwamen uit: Duitschland 414.284 zakken, kisten of manden vruchten. Frankrijk 412.346 79 79 * 7) Holland 244.788 België 225.265 „ Denemarken 809 M " " " " " JN oorwegen Zweden 367 _ n v n *> Rusland Egypte 200.116 zakken, kisten of manden uien. Spanje 115.906 „ „ „ r Holland 106.385 „ . " België 74.198 "ft v n f* Duitschland 31.425 r. " " " » » Portugal 10.841 17 1 » » 7> » Frankrijk 10.410 ATI n ^ r ff Malta 5.870 " » Ti v „ Aardappelen komen eveneens in groote hoeveelheden te Huil aan de markt of gaan direct naar Goole. Frankrijk | Belgie j 225-471 Partijen. Holland 101.152 V Door de eigenaardige ligging van Huil in de nabijheid der scheepso ken met zijn kolossale „wares" beteekent de eigenlijke markt niet veel Van een flink ingerichte, wel onderhouden, onder goed toezicht Verkooplocaal in Huil. Veilingslocaal iri Huil. staande markt bemerkt men niet veel. Zij bepaalt zich te Huil tot de Humber Dockstraat, waar groote firma's hun verkooplokalen bezitten, welke veel overeenkomst vertoonen met die hunner collega s in den omtrek der groote, hier boven beschreven markten. Ik laat hiernevens een afbeelding volgen, waaruit dat kan blijken. Hoewel de verkoop zoowel in het groot als in het klein plaats heeft, worden toch ook heel veel tuinbouw-producten direct aan de kaden verhandeld en daarna naar de omliggende plaatsen verzonden. Buitenlandsche vruchten komen veelal hier ter markt, omdat de firma s met de kweekers of vereenigingen van kweekers contracten sluiten langen tijd voor de levering kan plaats hebben. Zelfs gaan enkelen zoover, na het afsluiten van den koop, een voorschot te geven, waardoor de kweekers gebonden zijn. Dit heeft b.v. plaats met de sinaasappelen. Door drie of vier kooplieden wordt een eigen veilingslokaal geëxploiteerd, waarin ook andere firma's tegen betaling eener vaste som mogen veilen. Elk der eigenaars heeft het recht een veiling van 40 minuten te houden. De goederen worden bij opbod verkocht en telkens wordt met 3 d. tegelijk geboden. Billetten worden ook voor den verkoop uitgereikt, die, wat inrichting betreft, ongeveer overeenkomen met de reeds gemelde en elke verkooping wordt te voren op een aanplakbord bekend gemaakt. Het gebouw bevat drie verdiepingen; de afbeelding naar een photographie eener verdieping tijdens een veiling vindt men hiernevens. De conditiën van de betaling luiden bijna gelijk aan die, welke wij op blz. 10 opgaven, maar op enkele punten wijken zij er van af. Zoo vindt men onder artikel 2 deze bepaling opgenomen: „Het zal den verkooper vrij staan direct van eiken kooper een som te vorderen, die gelijk staat aan 25°/,, van de koopsom en wanneer de kooper in gebreke blijft deze som te betalen, zal de verkooper het recht hebben de waar opnieuw te veilen." Te Huil worden veel aardappelen, grove groenten en voornamelijk appels aan de markt gebracht. Er zijn stoombootmaatschappijen, die de manden kosteloos naar het vaste land terug brengen, als zij verzekerd zijn, dat deze later weer met een bezending tuinbouwproducten naar Engeland met hun booten worden verzonden. De markt wordt door kooplieden bezocht uit: Doncaster, Middlesborough, York, Manchester, terwijl op de veilingen veel gekocht wordt door handelaars uit Bradford, Leeds, Beverley, Stockton, Newark, Sheffield, Grimsby en Goole. De belangrijkste veilingen worden op Maandag en Donderdag gehouden. In het algemeen kan gezegd worden, dat Huil een goede marktplaats is voor spoedig aan bederf onderhevig zijnde goederen, zooals b.v. de aardbeziën. 4 5. NEW-CASTLE UPON TYNE. New-Castle is de hoofdstad van het Engelsche graafschap Northumberland en ligt aan de rivier de Tyne, ongeveer 12 mijlen van de Noordzee verwijderd. Daar de stad op de helling van een berg gebouwd is; en de beide helften door een steenen brug, alsook door een grootsche spoorwegbrug met elkander verbonden zijn, is zij een der fraaiste steden van Engeland. Door de nabijheid der zee en door de ligging aan de bevaarbare Tyne is New Castle een der belangrijkste handelsteden ten opzichte van het buitenland. De steenkool- en ijzerhandel bloeien er. Maar ook de handel in groenten en vruchten is er van groote beteekenis. Door de nabijheid van 50 steenkolenmijnen en dicht bevolkte plaatsen, moeten niet alleen de 900.000 inwoners geproviandeerd worden, maar nog een veel grooter aantal. De enorme massa's groenten en vruchten bereiken niet alleen over water de markt, maar zeer veel wordt aangevoerd per trein uit Manchester, Huil en Liverpool, vandaar, dat ik gemeend heb wel te doen met de vrachten tusschen de steden te vermelden. De markt is zeer mooi ingericht; zij beslaat een niet geringe oppervlakte. De oprichtingskosten hebben 14.800 £ bedragen. In 1866—1867 werd een open markt gehouden, waarvan de oprichtingskosten 3.000 £ bedroegen. In 1881 werd het eerste kleine gedeelte onder dak gebracht en dit voldeed zoo goed, dat, al bedroegen de kosten ook 3.000 £, in 1882 werd overgegaan tot het bouwen van winkels in den omtrek en tot de gedeeltelijke voortzetting der kapbedekking, waarvan de kosten opnieuw 3500 ê bedroegen. In 1885 en 1886 werd de markt met al haar standplaatsen voltooid en het laatste gedeelte van het dak vervaardigd voor een bedrag van 4700 £. Platte grond der markt. a. Ingang voor groote voertuigen. b. Winkels, die toegang verleenen tot de markt en waarvan de winkelruiten zich in de publieke straten bevinden. c. Standplaatsen met kantoor voor de handelaars. De voornaamste marktdagen zijn Maandag en Donderdag, hoewel de laatste het verreweg van den eersten in belangrijkheid wint. De standplaatsen in deze markt zijn nog al duur. Zij variëeren van 4/7 tot 34/3 per week en voor de winkels van 10/ tot 30/ per week, in verband met de standplaats en de grootte. Terwijl de stad alle onkosten betaalt, welke aan het houden van een markt verbonden zijn, moeten de huurders van winkels nog iets extra betalen voor de armen der stad. Personen, die geen vaste standplaats bezitten, betalen : Voor iederen wagen in de markt of naastbijzijnd^ straten staande 1/6 „ iedere handkar 9 d. „ ieder vat (okshoofd) 2 d. „ iedere mand, kist, tafel enz '|j d. „ houten tafel 1/per week. „ hampers, crates en kisten 4 d. Aan de markt worden veel aardappelen en kool aangevoerd. De eerste komen aan in het Trafalgar station, waar de verkoop reeds begint. Dit laatste geschiedt ook aan de kade en al hetgeen hier niet verkocht wordt, wordt naar de markt getransporteerd. Benevens de genoemde artikelen bestaat te New-castle altijd veel vraag voor bruine uien, peren (dubbele Philippe en Heereperen), terwijl Dirkjesperen daar wêer niet verkoopbaar zijn. In het voorjaar bestaat veel handel in vervroegde aardbeziën, welke uit Yarmouth worden aangevoerd. Het Trafalgarstation is een groot gebouw, waarin zich de stapelplaats bevindt voor grove groenten en aardappelen. De kooplieden in dit laatste artikel bezitten hier een klein kantoortje. Gewone veilingen zijn het niet, die hier gehouden worden, maar deze plaats draagt meer het karakter van een beurs. 6. GLASGOW. Glasgow is de hoofdstad van het graafschap Lanark of Clydesdale in een vruchtbaar dal aan de Clyde gelegen, met een bevolking van ± 1 millioen zielen. Zij ligt ongemeen gunstig voor den handel door de nabijheid van de rijke steenkolen- en ijzermijnen van Lanarkshire en Renfrerwshire en haar verbinding door de Clyde met den Atlantischen Oceaan en met de Noordzee door het Clydekanaal. Verder is zij door spoorwegen verbonden met Edinburgh, Lanark, Paisly, Greenock, Perth, Dunfernline en Dundee. Voorts staat de stad door regelmatige stoomscheepvaart in verbinding met Belfast, Cork, Dublin Liverpool, Bristol, Plymouth, Lissabon, Tunis, Venetië, New-York, Rotterdam, West-Indië, Malaga, Cadix en Amsterdam. Buiten den gewonen handel heelt Glasgow nog een grooten transitohandel. De groenten- en vruchtenmarkt draagt bijna hetzelfde karakter als die der beschreven steden. Die markt beslaat een oppervlakte van 7000 M2 en draagt verschillende gebouwen, die als winkels dienst doen. Gewoonlijk wordt zij met den naam van „Bazaar" aangeduid. De markt staat onder de directe leiding van een hoofdopzichter-superintendant, die de uitgaven en de inkomsten controleert. Vóór ongeveer tien jaren werd er een nieuw gedeelte bijgebouwd, dat hoogst doelmatig is ingericht. Alle verbeteringen van den laatsten tijd zijn daar aangebracht, zooals electrische verlichting, goede verdeeling, ventilatie enz, hetgeen wel eenigszins kan afgeleid worden uit het feit, dat de markt aan de stad 60.000 £ heeft gekost. Toch wordt telken jare veel terug ontvangen ; in 1897 bedroeg dit 2.300 £. Hoewel de markt zelf veel op de andere markten gelijkt, is de ombouwing geheel anders en maakt zij één geheel uit met de omliggende straten, waarin huis aan huis fruitwinkels gehouden worden. De onderstaande teekening maakt dat duidelijk. Verklaring: «. Nieuw gedeelte met ronde kap, sterk verlicht. b. Oud en donker gedeelte. c. Nieuw gedeelte met kantoren der firma's. d. Straten. e. Winkels. Het nieuwe gedeelte, aangeduid met er, draagt een boogvormige kap, rustende op ijzeren pijlers, welke 8 M van elkander staan. De kap is van glas en ijzer vervaardigd en heeft den onderstaanden vorm : A qtaa 3 jxm- C muur O. yxertn pyl'r [ qaltru r. trajf Markt te Glasgow. *. g, B ✓ 'la» fc. muur O. yxertnpyl'r C. qaltru F. traS Markt te Qlasgow. De ruimte tusschen den muur en de ijzeren pijlers wordt ingenomen door standplaatsen en kantoren van de groote firma's. Daar worden de goederen uitgestald en zoo noodig verpakt. De totale hoogte bedraagt + 6 a 7 Meter, zoodat g nog voldoende ruimte aanbiedt voor kantoor en h voor plaatsing der goedere». De winkels rondom de markt hebben een uitgang op de straat en een op de markt. Er zijn een voldoend aantal breede toegangswegen. Slechts 3 minuten van de markt bevindt zich het Colleges station, waar de Hollandsche producten via Leith en Grangemouth arriveeren. Uit Hamburg wordt meestal alles over Leith vervoerd. Naar Glasgow gaan vooral Westlandsche Bellefleurs en uien uit het Westland en aardbeziën uit Zwijndrecht. Verder ontvangt de markt zeer veel goed uit den omtrek, daar 4 uur rondom Glasgow tuinbouw gedreven wordt Op de markt wordt zeer veel in auctie verkocht; de Woensdag is daarvoor bestemd. Zelfs veel planten uit Nederland ingevoerd, worden daar publiek geveild. Bovendien houdt men geregeld iederen Vrijdag en Zaterdag in The Horticultural Sale-Room publieke verkoopingen. Zooals ik boven opmerkte, brengt de markt elk jaar een behoorlijke som aan de stad op. Bijzondere rechten en tollen worden door de stad niet geheven, maar men betaalt voor de standplaats op de markt en dit bedrag wordt door den superintendant bepaald. Wanneer deze ambtenaar dat bedrag vaststelt, houdt hij rekening met: u. De stellage. Hieronder verstaat men het recht om van een bepaalde plaats op de markt gebruik te maken. b. De Picage. D. w. z. voor het maken van gaten in den grond, waarin posten en palen komen. c. De aangevoerde goederen volgens maat of gewicht. d. De ruimte op dc markt ingenomen. e. Het recht om gebruik te maken van de straten, welke naar de markten leiden, zooals bij de wet van 1865 geregeld is. 7. EDINBURGH. Kdinburgh, de hoofdstad van Schotland, is door een onafgebroken reeks van huizen met de havenstad Leith verbonden. Zij is op drie evenwijdige, door diepe kloven gescheiden, bergruggen gebouwd. Die kloven vormden vroeger moerassen tusschen de scherp gescheiden deelen der stad. Nu zijn zij in tuinen herschapen ; in een daarvan bevindt zich de prachtigste markt van Engeland, 't Gevolg van deze plaatsing in een dal is, dat het dak van de markt gelijk komt met de straat. De glasruimten op dit dak zijn afgezet, maar de rest wordt door een plantsoen ingenomen. In tegenstelling met andere markten vindt men hier geen winkels in de nabijheid. De goederen kunnen per trein tot zeer dicht bij de markt aangevoerd worden, daar de onmiddellijke omgeving aan de North British Railway Comp. behoort. Den 15den Maart van het jaar 1603 werd de eerste markt door James I opgericht. Nu en dan onderging zij verbeteringen, maar tot 1855 was de ruimte beperkt en de beschutting onvoldoende. Vóór ± 30 jaren werd de nieuwe markt gebouwd, waarvan de totale kosten 35432 4 bedroegen. Aan de toegangs- en staangelden, benevens huur van corporatiën, brengt de markt nog zooveel op, dat de stad een matige rente trekt. De uitgaven, met inbegrip van interest van het stichtingskapitaal, bedragen 3328 £. Hoewel de markt een oppervlakte beslaat van 6636 M2. is in den zomer de ruimte onvoldoende, waardoor veel bevrachte karren buiten moeten blijven. De verkoop buiten de markt heeft plaats van 1 Mei tot 30 September van 's morgens 5—7 uur en van 1 October tot 30 April van 5—8 uur. Op de markt begint de handel in den zomertijd om 7 uur en eindigt om 10 uur en in den wintertijd om 8 uur en houdt op om 10 uur. r t g g b P E P d w C d 1 k h rr ti d. b Vi C H ) Bij den ingang voor personen staat een beambte om de gelden in ontvangst te nemen, welke voor de toelating verschuldigd zijn. Vooriederen persoon is het vastgesteld voor 's morgens op 5 cent en 's middags op 2.5 cent. Bovendien moet voor elke tweewielige kar ƒ 0.60 en voor elke vierwielige kar ƒ 1.20 betaald worden. De indruk, welke deze markt teweeg brengt, is grootsch. Het dak wordt door drie rijen pilaren ondersteund, welke rijen ± 40 meter van elkander staan. In het dak zijn reusachtige, ronde reflectors aangebracht, waardoor een niet te sterk, maar aangenaam en voldoend licht in de markt komt. Drie rijen booglicht zorgen voor de verlichting in den vroegen morgen. Daar de wijzen van verkoop ongeveer overeenkomen met die op de andere markten, laat ik hiernevens eenige afbeeldingen naar photographieën volgen, waaruit men een gemakkelijk overzicht van de markt kan krijgen. 8. DE VERPAKKING EN HET TRANSPORT. Van de verpakking wordt in Nederland helaas tot nu toe weinig of geen werk gemaakt. Men zendt in verpakkingsmaterialen, welke door de Engelschen niet gewenscht worden en onzen handel benadeelen. De hoeveelheden zijn meestal niet goed gekozen, zoodat de Engelschen niet dadelijk een vergelijking kunnen maken met de hoeveelheden, waarmede zij gewoon zijn te rekenen. In 't algemeen zijn zij te groot, zoodat de behandeling bij het transport bemoeielijkt wordt. De meeste Engelschen verlangen een verpakking, welke stevig is; in sommige gevallen wordt wel eens gevraagd of ze later ook nog waarde heeft voor andere doeleinden, maar hoofdzaak is, dat één persoon een colli kan behandelen. Eveneens wenschen de Engelschen onnoodige splitsing te voorkomen; een persoon moet de hoeveelheid gemakkelijk kunnen koopen. Hoe men hierin in Nederland geslaagd is, zal uit de achterstaande tabellen blijken. Op de volgende zaken, welke nooit mogen verwaarloosd worden, geeft men in Nederland niet genoeg acht. a. Het nemen van voorzorgen bij alle weeke tuinbouwproducten, om het kneuzen te voorkomen. Alle zachte verpakkingsmaterialen, welke gedurende de reis in denzelfden toestand blijven, kunnen hiervoor dienen, als : hooi, stroo, papier, houtwol (geen mos asbest). Langs den kant moeten ze aangebracht en de vruchten in lagen geplaatst worden. b. Het in overeenstemming brengen der hoeveelheden met de geaardheid der vruchten, hetgeen bij besooft noodig is. De onderste lagen mogen niet aan een Ie groote drukking blootgesteld zijn. Inwendige der m^r^t ******* TE * Edinburg^. * * Inwendig^ der m^rkt ******* TE * Edinburg^. * * De verpakking van de waren in Nederland voor ze worden verzonden. • * « Manden -- I ® I w Plaats. [ Naam. 2 j Tonnen. § | °° MET Gewicht. j Hoeveelheid. X, s deksel. VRUCHTEN. Eijsden. Appelen. balen 90 K.G. Venhuizen. „ mand Vï H.L. Utrecht „ tonnen _ P/2 HL. Wjjk-bij-Duurstede. „ fusten 150 K.G. Hoeksche Waard. , „ 1 H.L. Hoorn. „ „ 1 a l'/2 H.L. Ophemert. „ mand */» H.L. De Streek. „ Utrecht. Peren. „ 5 K.G. en meer. Tielerwaard. „ „ 1 H.L. Oud Beierland. „ „ Kuilenburg. „ 1 H.L. Ophemert. » v 1l2 H.L. De Streek. i » * » */2 H.L. Gorinchem. „ soms 1 H.L. Eijsden. Pruimen. soms 1/ö H.L. Westland. „ mand 50 K.G. '/a en */4 H.L. Ophemert. „ mand Vlijmen. , r West-Souburg. Aalbessen „ 10 K.G. Enkhuizen. „ 50 K.G. West-Blokker en Zwaag. „ 5 — 7 K.G. 7-9 K.G. '"VVV Vlijmen. . tonnen „ verschillend. Wheer. Kersen. i „ 5 K.G. Eijsden. „ 4 ?i t> K.G. Ophemert. „ „6 K.G. De verpakking van (le waren in Nederland voor ze worden verzonden. g i m i Manden Plaats. Naam. \ Tonnen. gil met Gewicht. Hoeveelheid. ^ i deksel. , VRUCHTEN. Eijsden. Noten. balen 40 80 K.G. 1 HI vit™"1 Kruisbessen. ! ,.,»,hill«d. 1 HL Blokker. » » Fin P West-Blokker en Zwaag. „ » ,9t j'.'sn Kfi Vlijmen. Frambozen. tonnen fusten 1215 al!a0 K.G. Westland.*) Aardbeziën. mand „ 30 '' 40 K ' . 7 mand I door samenvoeging van: BeveTwHk. I , * verschillend. -nd ™ s Zwijndrecht. * __ „" | KiTi"klosje! ! ! \ p.t Breda. „ 0U Vast . ... 35 pd. Betuwe. Morellen. „ - 1 Lossc klos ■ • " 5 pd" Bangert. Hazelnoten. „ » West-Blokker en/waag. „ „ " ^ WeTtLd. Druiven. » verschillend. Hoeksche Waard. „ ')er 2 ' jj ^ Deventer. Appels en Peren S00!n- « . ,l. "l " 25-50 K.G. Houten en Schalkwijk. „ Boven-Langstraat. „ HL* Maastricht. v Land v. Altona. * j "jj ^ Lielerwaard. » v *) Half rijpe vruchten, afgeplukt, welke pas beginnen te kleuren, in mandjes en dezen in kisten; kist met 48 R'. 'Ö'JIOS " " pui![aaZ 'O'XOe " I "3ÏX1 -5ia0.iqa400jy soq gi *d " -ugia^jOjvv iqoaapuliAjr sjfiijs j;i x *d p[oo5(mao[{j qfjpuoSiiK'j •{TM OS " " i 'U3!H pu^H^AV ssjn^s 9-d j " uspsnajj " f X 9?, * •ïqoajpuliMZ " tOl * |ads.iu 5)^00 jj s*|njs foi ! 'l'u1,Hs8AV 'H3S:|i!K[d s^soOl'd '{/JTOS'd " a |oo>(ujooi}{ apuamq.isja^ " •ooiaüuajj sj[n;soOI'd | *U0S4«H[d loojf apua[|}q.)sjaA " * a | * 'uazmq5(ug " * " " * -uaABqaa^aojy S5[n}S 0001 'd u u [3dsj«>[UaA0H *80[ ua «oq 'd " # " muoojj s°q OOI uö OS " " -puii^gaAV so<| 001 ua s°q'd " " 'ua|a4J0 \y -iiaiulji^ •rIH *h iia */i "d ' (•uauiuioq) " •u33Aspuajii|o[30}[ " q " ' I 1 '°ll|9A J34[[ g jad " ] *uaj(.iti#ny ja^suiaag s5|THS00I'd f * uapsnajj " t X 9?, u u iqoajpaftM'/ sfnj» 001 'd u 'Pu,!IJsaA\ " >( " saaiuuio>iiuoj£ ■üjaqs.iaü,)|[|]j pua[[iqosjaA -pueni uaoiaj^ •puupsa^ sjfn^s oooi 'd " u 'uszinqjjug sjjn'48 0001'd " ua40j\[ -uoAtiq.isjjaojy sjjnjs 0001 'd " "usdBJiajï " soq 81 u 4qr>3jpuliM/ sjjn^soOOI'd 'so[ 11340.1 JJ -j3d8Ji!5|U3Aog 'NaiKaoHo , | . . j (HMHiaMAaojj 'XHOi.wa-0 'xoX *MVZ 's°rI 'xsi^f "CMYpf -kvv^ mvvij 'UOpUOZJOA UOp.IOAV 0Z JOOA puiqjopd^ UI UOJBAi Op OVA SlII^ttcLlOA Off ® o r m |>e verpakking van de waren ïn voor ze wron Pl VATS Naam. Mand. Kist. ' Los. Zak. Ton. Gkw.ct. Hokvmlhkh.. "" ! GKOKXTKN: H.L. Medemblik. Uien. " 50K.Gr. per 'ƒ2 H.L. Ellemeet. » " j p. en I H.L. Enkhuizen. v 1 per H.L. Hoogkarspel. * 50 K.G. Voovne en Putten. „ 50 K G. Hoogezand. Aardappelen. » 351/0 K.G. en p. ^ of 1 H.L. Grootebroek. * 70 K G. "Vlijmen. „ » ' en p. >/, of 1 H.L. 25-30 K.G. Westland. v . " 35 K.G. Delft. t> spint = 5 L. Betuwe. » 25 K.G. ongeljjk. Andijk. v » per 5 L. Heusden. v r „ „ Steenbergen. * ; 1 H.L. Vlijmen. Doperwten. „ Breda. * » ! 25—50 K.G. Hoogezand. Boonen. » " | j , p. 100 st. en p. H.L. Vlijmen. * j ! 1 p. bos en verschilt. Westland. Aspergie. „ " | J p. 20 bos. Heusden. * 16—17 K.G. 's Gravenzande. Boonen. mandje p ^000 stuks. Loosduinen. v | p. 1000 stuks. Amsterdam Tuinboonen. p 1000 stuks. b Snijboonen. j verschillend. Beemster. Augurken. » " p. 5 Liter. Venloo. » " i) ^on Pel' H-L. Friesland. Rapen. ^ ^ Westland. v ' per 5 stuks. „ Knolselderie. 26 X 4 bos. Zwijndrecht. Radijs. , ! 104 t>. en Pb. i3emast. Rabarber. I 1 V c. Geen gelegenheid te geven tot gisting, en afsluiting met schoon doek. Noodig vooral bij frambozen. d. Het plaatsen in frissche ruimten, waardoor de kleur behouden blijft, hetgeen vooral noodig is bij kersen, morellen en veel groenten. e. Het plukken der vruchten korten tijd vóór de rijpwording (niet te noodrijr en de kleur door broeiing niet kunstmatig verhoogen, zooals hier en daar met peren, appelen en besooft geschiedt. /. Het verzenden van hoeveelheden, welke door één persoon kunnen verplaatst worden. g. Het plukken en oogsten bij droog weêr en wanneer de vruchten gezond zijn. Geen gescheurde vruchten, zooals wel eens bij pruimen voorkomt. De tuinbouwproducten worden meestal per trein, soms over water naar de plaats, van waar de verscheping naar Engeland geschiedt, verzonden. Wanneer de reeks van werkzaamheden zonder eenige stoornis verloopt, dan gaan er in den regel nog twee tot vier dagen overheen, eer de fabrikant, handelaar of makelaar ze ontvangt. Stellen wij een halven dag voor het oogsten en een dag voor den verkoop in Engeland, dan kan men eenigszins begrijpen, hoe zij er moeten uitzien, als de verbruiker ze ontvangt. En kon dit niet anders, men zou er zich zij 't ook noode bij moeten neerleggen, maar landen, op grooteren afstand dan Nederland 'liggend, brengen hun producten in veel korteren tijd ter markt. De wijze, waarop de verzending plaats heeft, eischt dringend verbetering, evenals de wijze, waarop de goederen in treinen of booten geplaatst en behandeld ivorden. In het verslag van de Nederlandsche Kamer van Koophandel 1891 — 1892 is daarop uitvoerig gewezen. Ik behoef er niet langer over uit te weiden, daar het verslag aan nauwkeurigheid niets te wenschen overlaat. Ik zou dus maar in herhalingen moeten treden. Maar wat stellig groote bevreemding moet opwekken is: dat men, hoewel de middelen tot verbetering daarvan door belanglooze personen zijn aangegeven, tot heden weinig heeft gedaan om die verbetering tot stand te brengen. 9. DE BETALING. Gewoonlijk wordt door de opkoopers dadelijk betaald, nadat de goederen op hun schalen gewogen zijn. In enkele plaatsen heeft de betaling na acht dagen of later plaats. Om verzekerd te zijn producten te ontvangen en eenigen dwang op de kweekers te kunnen uitoefenen, stellen sommigen de gelegenheid open om voorschotten op te nemen. Door kleine kweekers, nu en dan in geld-verlegenheid zijnde, wordt zulk een aanbod wel eens gretig aangenomen, hoewel later uit die handelwijze van de zijde der geldschieters dikwijls moeielijkheden ontstaan. Zij dingen lichter iets af op de kwaliteit en den tijd van levering. In geval men met makelaars handelt, duurt de afrekening doorgaans langer, omdat de omweg, welken het geld moet maken, mooter is Bij den rechtstreekschen handel geschiedt de betaling per cheque of somtijds per wissel. De verrekening volgt op den dag na denverkoop; is het bedrag gering, dan wordt wel eens een week gewacht. De cheque op de een of andere Engelsche bank arriveert in Holland en moet bij een kassier worden ingewisseld. Auctioneers zenden somtijds de afrekening om dC ^fde betaling betreft, verkeert de handel in groenten en vruchten in betere conditiën dan die in planten en bollen, daar hierbij veelal een half tot één jaar crediet verlangd wordt. Wil men eerder ontvangen, dan kan dit geschieden door een groot percentage te laten vallen, mij zij gevallen bekend van 10 a 15»/0. Het gevolg hiervan ligt voor de hand n.1. een groot bedrijfskapitaal. Ook in den handel van boomkweekersartikelen moet lang crediet gegeven worden en dikwijls, als slechts iets op het ge evei e is aan te merken, wordt door den debiteur een belangrijke percentage gekort. Op de Engelsche markten wordt dadelijk met gereed geld betaald. Een enkelen keer geeft men aan een goeden klant eenige dagen crediet maar dikwijls gebeurt het niet. Winkeliers rekenen wel eens bij de week af. B. HOE ZIJN DE MARKTTOESTANDEN IN ONS LAND? Nu wij de markttoestanden in Engeland en Schotland hebben nagegaan, verdienen onze markten eveneens meer van nabij bekeken te worden. Om een juist overzicht dezer verkoopplaatsen te krijgen, zouden vee markten bestudeerd moeten worden, daar zij onderling zeer veel verschillen. Wij hebben gemeend hier te kunnen volstaan met de beschrijving te geven van de markt in een der groote steden, van een in de hoofdstad eene. provincie en van die eener kleinere plaats. 1. DE MARKT TE AMSTERDAM Gaarne had ik van de markt te Rotterdam een studie gemaakt, maar daar ik van bevoegde zijde verneem, dat, nu de uitbreiding der stad voor de deur staat, alle aandacht zal geschonken worden aan de inrichting eener betere markt meen ,k wel te doen door een beschrijving te geven van de od r groenten- en vruchtenmarkt. Zooals bekend is, werd vroeger anH PnnsenSracht' de Noordermarkt, de Prins Hendrikkade en nog &op andere plaatsen markt gehouden. Tegenwoordig is daarvoor uitsluitend hot perced aangewezen tusschen de Marnixstraat en de Nassaukade. Betuwe" telk h""1' uit Al,diJk /2 „ Waterpot = 80 „ Pondkersen = 12'/2 „ Barendneef = 75 „ Heitje = 25 „ Gaay = 90 „ Pietje = 32'/, „ Man met \ Advocaat = 180 cent. den stok I l0" Kroon = 200 „ Soof' = 100 „ Knaak — 250 „ Twee Zwaantjes =110 „ Groot stuk = 250 „ Halve Zeeuw = 130 „ Zeeuw = 260 „ Lik me h. =140 „ Halve rijer = 700 „ Lammetje = 150 „ Heele rijer = 1400 „ 2. DE MARKT TE UTRECHT. Wanneer Utrecht als voorbeeld gekozen wordt voor een provinciestad, dan mag gerust worden aangenomen, dat deze keuze gunstig is, want Utrecht staat als marktstad hooger dan de andere hoofdsteden der provinciën. Op de markt te Utrecht trekt de fraaie fruithal in hooge mate de aandacht. Zij staat naast een gelijksoortig gebouw, eveneens voor handelsdoeleinden opgetrokken, op een zeer ruim plein. Het gebouw is hoog maar smal, zoodat het, in verhouding tot de kosten aan den bouw besteed, weinig ruimte aanbiedt. Door de royale hoogte heeft men zich voorgesteld ruimte te krijgen voor een breede gallerij, waar het fijne uit het fijne zou verkocht worden. Den toegang tot die gallerij geeft een wenteltrap, welks inrichting niet praktisch is. Het gevolg hiervan is, dat van de gallerij geen gebruik gemaakt wordt. De totale ruimte bedraagt hierdoor belangrijk veel minder, dan waarop eerst gerekend werd. Dit, en de hooge temperatuur in het gebouw, wanneer de zon een weinig schijnt, doordien zeer veel glas is aangebracht, zonder de zoo noodzakelijke ventilatie-inrichtingen, zijn er de oorzaak van, dat veel kooplieden liever een plaats buiten de fruithal zonder eenige beschutting innemen, dan hun waar aan een te hooge temperatuur bloot te stellen. De fruithal werd in 1892 gesticht, tegelijk met de handelsbeurs. De grootte van het gebouw is 880 M2. Het gebouw werd in 1894 voltooid. De oprichtingskosten bedroegen 113.527,98 gulden. Onder de fruithal zijn 14 kelders gebouwd, welke voor 30 gld. per jaar bij opbod verhuurd worden. Bovendien heeft iedereen het recht 10 H.L. van het een of andere gewas, wanneer het niet kan verkocht worden, op te slaan. De verkoop begint in den zomer 's morgens om 4 uur en in den winter slechts één uur later, hij duurt tot 's middags 2 uur. De vruchten uit den omtrek worden per kar of schuit aangevoerd. Van elke colli moet op de markt betaald worden. De marktgelden bedroegen in : 1892. 1893. 1894. 1895. 1896. 1897. Groentenmarkt f 787.36 f 777.68 f 1062.56 f 1307.07 f 1273.22 f 1200.77 Aardappelen „ „ 294.295 „ 251.945 „ 272.91 „ 349.87 „ 361.74 „ 382.98 Fruit „ „ 441.42 „ 731.995 v 1459.03 „ 1340.80 „ 1219.- B 1238.60 Bloemen , , 73.80 „ 71.20 „ 75.15 „ 71.70 „ 68.045 „ 64.25 Boomen „ „ 13.90 , 12.50 „ 12.50 „ 12.50 „ 12.50 „ 11.20 Totalen: f 1610.775 f 1845.32 ƒ 2882.95 f 3081.94 f 2935.915 f 2897.72 De gelden worden verkregen, doordat van eiken zak aardappelen 1 cent, voor een boerenwagen met dezelfde vrucht 10 cent, voor een zak of een mand met appelen, peren, noten of kastanjes 3 cent, voor een ben met kersen, morellen, pruimen, kruisbessen, witte-, roode-, of zwarte bessen 1 cent, voor een kar met bessen 50 cent, voor druiven, perziken voor meer dan 20 potjes 2 en anders 1 cent, voor meloenen per stuk 1 cent en voor andere producten 15 cent per M2. ingenomen ruimte wordt geheven. De groentenmarkt wordt op het Jacobskerkliof gehouden of op het Ledig Erf. Men betaalt daar volgens de ingenomen ruimte. Op de boomenmarkt bedraagt het marktgeld per jaar voor een standplaats bij loting aangewezen ƒ2.50, voor één marktdag ƒ 0.20. De marktmeester met zijn assistenten zorgt voor het ophalen der gelden en voor de goede orde op de markten. De assistent bezit een couponboek, waarin billetten, uit drie gemakkelijk te scheiden gedeelten bestaande, aanwezig zijn. Twee gedeelten reikt hij aan den persoon op de markt uit tegen de verschuldigde betaling. De handelaar bewaart dit billet zorgvuldig, opdat de marktmeester in staat zij daarvan de helft af te scheuren voor controle. 1 Dit gedeelte blijft in het couponboek zitten. 2 Neemt de marktmeester op de markt in ontvangst. 3 Behoudt de handelaar. 2 en 3 worden beide door den assistent afgegeven. Het schoonhouden der markten, de gewone onderhoudskosten bedroegen in: 1892. 1893. 1894. 1895. 1896. 1897. ƒ 2159.14 ƒ 2084.745 / 2288.93* ƒ 3613.26 f 3508.875 ƒ 2769.15 De kosten van invordering bedroegen in: 1892. 1893. 1894. 1895. 1896. 1897. ƒ 585.775 ƒ 566.625 ƒ 550.375 ƒ 583.025 ƒ 587.15 ƒ 588.025 De bouw der fruithal heeft den markthandel in fruit eenigszins doen toenemen, maar niet in de juiste verhouding tot de opbrengst der marktgelden, omdat den 30sten Juli 1894 een nieuwe verordening op de heffing van marktgelden in werking is getreden. Deze is met ingang van 1 Januari 1898 opnieuw herzien. Hoewel de autoriteiten te Utrecht van oordeel zijn, dat een combinatie der markten bezwaarlijk is, gelooven zij toch ook, dat de handel door deze samenvoeging werkelijk bevoordeeld zou worden. Nu toch is geen kweeker in staat verschillende artikelen tegelijk aan te bieden. Ik heb juist Amsterdam en Utrecht tot voorbeeld genomen om niet genoodzaakt te zijn een hoogst ongunstig beeld van onze markten te geven. Toch moet ik er op wijzen, dat beide steden de beste markten uit Nederland bezitten. Had ik daarentegen een beschrijving gegeven van de markten in Rotterdam, 's Hertogenbosch, Arnhem of Nijmegen, men zou mij allicht van partijdigheid hebben kunnen beschuldigen. Alles wat bij een goed ingerichte markt behoort en voor een groot deel te Amsterdam en Utrecht aanwezig is, ontbreekt op de markten bovengenoemd. Zoowel te Rotterdam als te 's Hertogenbosch en in de Geldersche steden mist men alle gelegenheid tot goedkoop en snel vervoer, ontbreekt verder elke gelegenheid de waar zoo te beschutten, dat stof, vuil enz. enz. geen vrijen toegang hebben. Het toezicht laat te wenschen over ; het marktpersoneel is onvoldoende; controle kan niet worden uitgeoefend en dit is hoogst noodig, vooral wanneer, zooals overal bijna het geval is, urinoirs enz. ontbreken. Slaat men de toestanden met aandacht gade, dan vraagt men zich onwillekeurig af: Is dit het zindelijke Nederland ? Wordt zulk een toestand daar geduld, een toestand in verband met de voeding en de volksgezondheid zoo ongunstig mogelijk ? Regen en zon worden in staat gesteld in den kortst mogelijken tijd het meeste bederf op te wekken en te bevorderen. De orde laat bijna overal te wenschen over. Komt men vroeg genoeg op de R. markt dan kan men getuige zijn van de groote wanorde, die er heerscht als de markters uit omliggende plaatsen, maar vooral uit Zwijndrecht, een geschikte plaats trachten machtig te worden. Hier geldt het ook nog : „die het eerst komt, het eerst maalt". Partijdigheid ziet men in alle kleurschakeeringen en in velerlei opzicht Enkele marktmeesters in de Nederlandsche steden houden er vriendjes op na, die onder alle omstandigheden op de beste plaatsen mogen rekenen. Controle op deze personen ontbreekt in die richting totaal. Op de stadhuizen verwijst men elkeen voor ieder geval naar den marktmeester ! Op het gebied van den handel achten we een organisatie noodig, hier achten we een organisatie onmisbaar. Een afspiegeling van hetgeen hierboven werd opgemerkt, vindt men min of meer gewijzigd terug in de kleine provincie-steden. Betrekkelijk welvarende steden als b. v. Dordrecht en Breda verkeeren in dit opzicht ook nog in zeer ongunstige omstandigheden. Regelmaat ontbreekt ook hier : het recht van den sterkste geldt! Het verkoopen is aan geen regelen gebonden, per gewicht, per mand of handvol, per ,zootje'', zooals de groentevrouwtjes zeggen, geschiedt het. Het ontwikkelde publiek ziet er niets in en werkt het zelfs in de hand, zonder te bedenken, dat het op deze wijze een afkeurenswaardige manier van handel te drijven helpt bevorderen. Ik geef hiernevens nog een afbeelding van de markt in Breda; zij kan tot eigenaardige beschouwingen aanleiding geven. C. WAARIN MOET VERANDERING GEBRACHT WORDEN? I. In de verpakking onzer producten Indien men de verpakkingsmaterialen ziet, waarmede in den laatsten tijd de verbazende hoeveelheid tuinbouwproducten op de Engelsche markten wordt aangevoerd, dan moet het de opmerkzaamheid trekken, dat zij veel overeenkomst met elkander vertoonen en er slechts weinig soorten zijn. Men behoeft op de markten maar naar de manden, kisten of tonnen te zien om te kunnen weten, waar zij vandaan komen, wat en hoeveel zij bevatten. Ik laat hiernaast een lijst volgen, waarin de afmetingen der verpakkingsmaterialen op de Engelsche markten zijn aangegeven. (Alles in Engelsche ponden), (1 Eng. pond =r 0.453 K.G.) ■ E Markt te Breda. Verpakkingsmaterialen. i Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, VRUCHTEN. i • 2-; i - COLLI. GEWICHT. waarop de producten *5 H £ : SF » heid. ix i)e c0l1,i's zijn geplaatst. S.s l-s 3= | ' " f 75 45 45 vat. | 112 a 114 p. De deksels : s < & O o 53 ~ £ S- = = . Verpakkings- materialen. Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, VRUCHTEN. ®g- « • 1 ® • COLLI. GEWICHT. waarop de producten §,c o "2 'a ' heid. j JN db (:oli,|'s zijn geplaatst. a -5 J.S J -S J j I'ruimen. Verpakt als de vroege perziken. v Vroege Fransche. 7 20 30 kistje. 24 stuks. Manden te zwak, door drukking op de " Holl. geelgroene. 56 48 a 49 mand met deksel 50 K.G. zijwanden, te veel gekneusde waar. Bij l Californië (eier) ' kist. 22 8 warm weer begin van rotting. Bessen Geen bijzonderheden zjjn omtrent de Kruisb. (vroege) mandjes. verschillend, verschillend, verpakking te vermelden. De Engelsche Aalbessen. ' manden worden met een weinig gras en Idem als boven. ! mand. 24 —28 pond. daarna met papier bedekt, dat vastgehoul Vroege Fransche. j » 2— 5 „ den wordt door 2 teenen. Frambozen. ' /eer vroeg brengt men de frambozen, Fransche. 5 12 12 mandje. verschillend, evenals de aardbeziën, in kleine „punnets" 30 3() _ , ter markt, welke in een kist naast elkaar „ Engelsche. 32 4(1 vat- 1 08 l10"'1, zjjn geplaatst. Elke laag is door een houten beschot van latjes gescheiden. Drie lagen bevinden zich in elke kist. De vroege zijn van steeltjes en de kelken voorzien; voor fabriekmatige verwerking zonder steeltjes en kelken. Aardbeziën. ! ! I)e kist is van breede latten vervaardigd. Vroege van de Elke laag van kleine mandjes, welke ieder " Kanaaleilanden. 5 12 12 ma„dje. I pond. één Fngelsch pond bevatten, bestaat uit „VroegeEngelsche.1 ' 18 stuks, gescheiden door een houten be" Fransche. ver- schil- lend. schot, dat op latjes rust. Alles is met varenI Late Engelsche. 24 34 74 kist. 54 pond. bladeren bedekt. De vruchten zijn van kelk en steeltjes voorzien, maar voor de ! fabriekmatige verwerking missen zij die doelen. Abrikozen. als de \ per- ziken. ! Verpakt als de perziken. "3 < Verpakkingsmaterialen. Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, GROENTEN. -2^*-' ^ I COLLI. ! GEWICHT. waarop de producten o o i « '-> heid. ® 2 ~ : § e. in de colli s zijn geplaatst. ^ ~~s ( ! 1 AVoitilen. mand Winterwortelen worden per 100 stuks „ Fransche vroege. 81 46 73 kistje. ± 40 bos. of per 1016 K.(i. verkocht. Soms ook per „ Engelsche „ ' 'os- onbepaald. I,0S' "et 's voor een groot deel afge- ( manden. storven, waarom de bossen door middel van Winterwortelen. ' zak, mand onbepaald | stroo vervaardigd worden. Kenige sehoon- ( of los. ot 1016 K.G. j gemaakte liggen op den hoop en dienen per bos. j ; 15-40 stuks, tot monster. De Fransche bezitten al het loot'. De kistjes zijn van latjes vervaardigd. Elke bos, zoowel Engelsebe als Fransche, j bevat ± 50 stuks. ^ '* M'v | . . j j _ j In den herfst bedraagt het gewicht " ufria", ti ii ^'s^' ! ' lli cwk ! altijd 50 K.(i maar wanneer de uien * r ' "V -° : XH^' 1 —®0 K.G. lichter worden, vermindert dit, terwijl de ; „ Bordeausehe,spitse baal toch gevuld is. De .Malta-uien komen „ . , I ! n J 114 pond. i het minst beschadigd aan. , Egyptische gele. , 114 pond. „ Malta gele. 80 | 40 40 rieten mand. 114 pond. „ Jonge. per ,iozjj|, Komkommers. ' tn i ■ . • , . K'iiri'ileil | Alleen rechte worden in zulke kisten. " En"e"sche ! N 21 40 50 kist- 136-48 stuks. 7" , ^andvatBels voorzien, aangeboden; ü 1 l ~M ' ('e kromme worden los verkocht. De " nge scne. pads. 24,30,36 st. vruchten zijn door hooi of' gras in lagen I „ Hollandsche. ' mollies. 5-8 dozijn. gescheiden en met blauw papier bedekt. | kisten. 3-4 „ Geen-enkele komt met den wand der kist in aanraking. Verpakkingsmaterialen. | Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, GROENTEN. ~ - - h — COLLI. GEWICHT. waarop de producten ~i *5 xf c i iieid. ix de colli's zijn geplaatst. O C t - J = . | | Met de steeltjes naar boven geplaatst. " ""Kanaaleilanden. hengeln.and. <5 15 stuks. Op den bodera bevindt zich stroo of hout- , ((intrek Londen. - 4 * * wo1-, A"e tusschenru,raten zijn gevuld v ij li „Ac iw doziin. mot houtwol of papier. liet geheel is met „ Hollandsche. - ; •) hM ^gebonden is met dun touw. Hollandsche zijn niet rij]), maar groen. T i Van de kleine kistjes zijn 10 stuks door I - .,4 40 kistje. 9 12 pond. 4 latten tot een kist vereenigd. De vroege „ Kanaaleilanden . 19 20 3034,47. mand. 28—32 stuks zjjn zeer zorgzaam verpakt, doordien houtTeneriffe I 23 " 43 54 ..." , 32 pond. wol omgeven door bruin papier tusschen kanarische eiland. 20 28 45 kwt 24 „ eike 4 .,-uchten is aangebracht Het geheel Omtrek Londen "'and. 24, 9-12 pond. is met vloeipapier bedekt. De latere wor" Madeira kist. ! 12—50 pond. | den eenvoudig door blauw pakpapier omge" ' ' travs. 5—9 „ von. Vroeger werden veel Fransche vruchten gezonden in manden met 11°. 9, 10 of 11 gemerkt, die ook 9, 10 of 11 ponden inhielden. „ De peulen worden eenigszins in de mand Kanaaleilanden mand. 10 pond. vastgedrukt, daarna met wat gras of papier " Omtrek Londen. 22 48 48 „ 26-28 pond. bedekt, dat bevestigd wordt door twee " maat. dwars over elkander gebonden teenen. " " " . | De gedojtte worden bij de maat verkocht en in eenige soorten gesorteerd. &P,"o!nirek Londen. 22 48 22 mand. Met twee teenen vastgebonden. T Aardappelen. t> i , , , , l/'.iKl,| . Bedekt niet linnen, dat aan de wanden K,?'?: hengelmandje 9-12 pond is vastgenaaid. " S(:'-:UX- •>! ? i 56 pond Alle kisten zijn van stevig hout ver- l CanariwheeilandJ 19 I 35 70 " | ™ ^ ' i vaardigd, van den'naam der markt afzender , j 21 | _ * » | en adressant voorzien. Sommige kisten heb- „ Teneriffe. J j ~ 0 _ v | ben tusschen schotten. De vaten bezitten I ' | j ™ - I j een van teen gevlochten deksel, waar- „ Jersey. ƒ j j ' ^ j ' _ I vat j 42 pond j ! onder zich een weinig hooi of' houtwol Aarrlannolon e wijzen, COLLI. GLA\ 1CHT. waarop dk producten n*'"'- in i>e colli's zijn geplaatst. i Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, COLLI. GEWICHT. 1 ! waarop de producten "ei,)- | in i)e colli's zijn geplaatst. Verpakkingsmaterialen. 'K° 11! ojiiuo'i u! o^poojij «! o^i>oojj GROENTEN. Paddestoelen. 5 12 12 mandje De paddestoelen komen niet met het 10 15 20 j kistje mandje in aanraking, doordat zjj met Potlle papier omgeven zijn. Het geheel wordt ingepakt in 3 vellen blauw pakpapier. Doordat het mandje goed gevuld is, ziet hot geheel er conisch uit. Waterkers. 60 50 50 mandje, kistje verschillend De bosjes zijn met de afgesneden einden naar binnen gelegd en langs den kant van de mand opgestapeld, zoodat in het midden een groote opening is open gebleven. Doordat zij vochtig zijn, vóórdat zjj worden ingepakt, wordt alles na eenigen tijd één vast geheel. Rad iis ! . i (50 „ ' j ± 250 bosjes Goed schoon gewasschen, stevig samen^ 4-' | -jo ^ ,nan per dozijn gebonden met teen. I i 20 i 20 10 | punnet 6—12 bosjes Selderie. i ! bos 12 stuks Ln twee rijen en een weinig waaier- roll 8—10 stuks vormig door middel van twee teentjes ' ! ; bundie 6—20 stuks samengebonden. ' Aspergie. ' | i k'st 's van latjes gemaakt. De omFransche. ' 24 32 65 kist 18 bos trek der bossen is pl.m. 50 cM. Zjj zjjn Omtrek van Londen. allerlei materialen. door vochtig gras omgeven. De Engelsche bos 100-125 eveneens in gras gepakt, maar de ver- steelen pakking is minder zorgzaam. Bloemkool en 78 53 78 mand m - i : Broccolie. 67 ' 68 i 98 Hst »! manden zijn zeer hol gevlochten; bundie <• L " " ,le bodem 011 het toj.gedeelte zijn - „ stevig gemaakt. De kisten zjjn van I dM. breede latten vervaardigd. Het geheel is niet een weinig stroo bedekt. Boontjes. „ Kanaaleil. ( 10 15 25 hen»elmand . ,sn , , be hengelmandjes zijn met grof linnen * O. v. Londen. ( 15 20 25 " ' -oO stuks. dichtgemaakt; de boontjes netjes er in „ Fransche. 24 32 65 k;" f , neergelegd. De Franschen maken 16 pakjes, ,0 k,st- 16 pond. ieder van I pond, omgeven door couranten- papier. Het deksel der kist is eveneens van latjes gemaakt. Fransche Salade 24 32 65 kist qo i jen Andijvie.. 1 stuks. De salade bezit de wortels; de bladeren Kngelsche salade. ver schil lende materialen o dozijn. zjjn door raffia bjjeengebonden. De andjjvie is van de wortels ontdaan en de bladeren worden niet vastgebonden. Zeekool. II 5 20 20 hos ,,w t , M('t l)lf!uw PaP>fr omgeven, goed om' * lo stuks wonden; de ondereinden in de nunnet punnet. 10 stuks. 1 GR( )ENTEN. Hoogte in cM. | Breedte I in cM. I Lengte in cM. I Verpakkingsmaterialen. Hoeveel- Opmerkingen omtrent de wijzen, COLLI. GEWICHT w11- waarop de producten ii kid. , ix de colli s zijn geplaatst. Bovendien geef ik nog in het volgende lijstje een overzicht van marktmaten, op enkele Engelsche markten in gebruik. LIVERPOOL. Kersen half bushel van 24 8. half pot van 32 ®. pot van 63 ft'. Pad van 14/16 ft'. Sieves van 14/16 ft netto. Duitsche mandjes 15/18 ft' netto. Pruimen, kwetsen half bushel van 28 ft. half pot van 36 ft. pot van 72 ft. Pad van 14/18 ft. Dozen van 9/12 ft'. Sieves van 14/18 ft'. Duitsche mandjes van 17/18 ft. lange mandjes van 36/40 fir. Roode en zwarte bessen half bushel van 24 ffi. half pot van 32 ffi. pot van 63 ft. handmandjes van 7/9 ®. Appels en Peren pot van 64/72 ft. Fransche peren in kistjes 15, 30, 36, 40, 60, 70, 96, 108 en 120 stuks per kist. Kruisbessen half bushel van 28 ft. Aardbeziën Gallon Baskets van 6 ft. Piek Baskets van 12 Sieves van 12/15 ft'. Broccolie Crate van 4'6 dozijn. Bieten, Komkommers, Wortelen en Salade Flats van 3 — 31 /2 dozijn. Cabbages per dozijn. NOTTINGHAM. Appels per crot of strike van 64 ft'. Peren „ „ „ „ 72 «. Pruimen en Kwetsen pot van 72 ft. Aardbeziën per peck van 12 ft. Roode en zwarte bessen „ stone van 14 ft'. Kruisbessen per peck van 16 ff. Aardappelen „ ton of cwt. Wortelen n n f) n Boonen , bushel van 32 ff. Brusselsche Spruit , bundie van 12 en stone van 14 ff. GLASGOW. Erwten per peck van 7 ff. Brusselsche Spiuit „ gallon van 7 a'. APPels , sleck van 40 ff. Peren , » , 50 ff. Pruimen n , 60 ff. De meeste groente en vruchten worden in deze stad niet bij de maat, maar wel bij het gewicht verkocht. Soms gebruikt men de „Sleck" of Schotsche bushel, welke bij appels een gewicht heeft van 40 ff. peren 50 ff en pruimen 60 ft. MANCHESTER. Appels en Peren (Engelsche) half sieve van 28 tï. (Fransche) kisten van 40—60 ff. Kersen (Engelsche) half sieve van 24 ft. „ half pot van 32 ff. (Fransche) pads van 14—18 ft. „ sieves van 14 ft. Bessen (Engelsche) als de kersen. (Fransche) mandjes van 8 ft". Pruimen (Engelsche) half sieve van 28 ft'. , half pot van 36 ft. „ pot van 72 ff. (Fransche) pads van 14—18 ft'. Kruisbessen zeer verschillende verpakkingen. Druiven (Engelsche) mandjes van 7 — 12 ft. (Belgische) handmandjes van 10—14 ff. Aardbeziën per peck van 12 ö'. Tomaten in mandjes per ff. Cabbage in Crates van 5—6 dozijn. Broccoli » v T) r> Wortels en Uien per cwt. in zakken. Komkommers in flats van 21/,, 3 en 3'/, dozijn. Salade B , 3—4 dozijn. Spruiten per stone van 14 ff. BIRMINGHAM. Kersen Groene en Bessen gewone pruimen _ * i ,63 Eng. K. p ö 72 «. Appels ® reren Kruisbessen Groene walnoten Peterselie Aardappelen | Spinazie 20 ft. Artichokken J go (g. Koolrapen Kroten | Wortels 1 Erwten l Rapen j 56 Boonen J 40 ff. Pastinaak Spruiten j Rijpe vruchten per peck of sieves van 12 ff. SHEFFIELD. Appels en peren per barrel en square-had. „ „ „ „ cwt. van 112 ®. „ , „ in verschillende materialen. Frambozen per quarter of cwt. Aardbeziën „ peck of per ff. Koolsoorten „ dozijn. Andere artikelen dikwijls per stone van 14 ff. Buitenlandsche producten. LIVERPOOL. Fransche kersen per pads van 14—16 ff. Duitsche „ „ basket „ 15—18 ff. Fransche pruimen „ pads „ 14—18 ff. n n kistje „ 9—12 ff. Duitsche „ „ mandje „ 17—18 ff. » 14—36 ff. Fransche appels „ kist „ 40 ff. Belgische peren „ „ „ 36 ff. w r, r, mollies „ 16 ff. Duitsche „ „ „ „ 32—36 ff. SHEFFIELD. Fransche r, •. , per kist, zak en ton. Duitsche vruchten . , . _ Engelsche » stone van 14 ® De vergelijking van deze lijst met die bij blz 41 leert ten duidelijkste, dat onze verpakkingswijzen onvoldoende zijn. Hiervan is men trouwens in ons land wel overtuigd. Het is treurig te moeten hooren, zooals ik het moest van een der grootste handelaren der Covent-Gardenmarkt: „de Hollanders zijn te ouderwetseh, zij pakken alles noy op dezelfde manier in als ~>0 jaar geleden. Is het niet de plicht van de Vereenigingen zorg te dragen, dat meerdere kennis hieromtrent verspreid wordt ? Er moet voor elk voornaam product één soort van verpakking gekozen worden en de gewichts-hoeveelheden moeten in overeenstemming zijn met hetgeen men in Engeland wenscht. Ik geloof zelfs, dat het voordeel niet zal uitblijven, als men zich voorloopig aanwent met Engelsche gewichten te rekenen. Zoolang de Engelschen nog geen gebruik maken van het metrieke stelsel ') kunnen wij, als leveranciers, het hun niet opdringen, of wij benadeelen ons zeiven. De weinige Vereenigingen in Nederland, welke gedeeltelijk op den goeden weg zijn, hebben, mijns inziens, met het kiezen der gewichts-hoeveelheden gedwaald. Laat men eerst gezamenlijk uitmaken, rekening houdende met alle bij-omstandigheden, bij welke hoeveelheid en maat verzonden moet worden en dan de handen aan het werk slaan, opdat wij na korten tijd onze waren op de markten brengen, verpakt op een wijze, welke door de Engelschen gewenscht wordt. Om dit ook weer met bewijzen te staven haal ik aan hetgeen in het jaar 1895 daaromtrent in de Westl. Courant geschreven is. De Heer Botiema, die zich voor de Westlandsche belangen interesseert, vroeg inlichtingen aan eenige van de meest bekende Engelsche handelaars omtient de verpakking enz. van den oogst hun in 1894 toegezonden. Peter Dowie & Co. uit Leith, Lewis Levy uit Londen, Caleb Rhodes uit Huil, W. N. White & Co. te Londen, Purvis, Londen, Lawson te New-Castle On I yne berichtten allen, dat de verpakking, de sorteering onvoldoende waren en steeds getracht werd de waar moedwillig in waarde te verminderen door groene exemplaren enz. enz. Enkele der bovengenoemde kooplui gebruikten veel strengere uitdrukkingen als rommel etc., maar wij geven alleen het bovenstaande, omdat dit voldoende den toestand karakteriseert. Menig kweeker zal, wanneer hij deze regelen leest, zijn schouders ophalen en zeggen : wat moeten wij dan met onze oude manden en kisten 11 Ten bewijze hiervan het onderstaande : The Board ot' Trade lias received inforination tliat a large contract for railway-work in Norway has heen placed in Antwerp owing to the umvillingness of' our makers to adopt the simple metrical systein in place of the cowplicated cuinhrons, and inconsequent system fullovved in the British Isles. Gard Chr. 31 Dec. 1898. doen en vanwaar moet het geld komen, benoodigd voor die verandering. Kosten gaan er natuurlijk mede gepaard, maar die zijn niet zoo bezwaarlijk, dat men ze daarom moet nalaten. En zal een grootere opbrengst dit bedrijfskapitaal niet gaandeweg delgen ? Moet er niet elk jaar een deel van het verpakkingsmateriaal nieuw worden aangeschaft en is het geld niet op coöperatieve wijze goedkoop te krijgen : ') En maakt men het mandwerk stevig, zoodat het nog voor andere doeleinden in Engeland kan dienen, dan kost het niets en men kan er nog mede verdienen! Een feit is het, dat veel nieuw mandwerk uit Nederland en Frankrijk wordt betrokken. Het wekt in hooge mate de bevreemding op, dat in een land, waaide uitvoer niet onbelangrijk mag heeten, zoo weinig aandacht aan de verpakking geschonken wordt. Mij zijn bijna geen onderwijs-inrichtingen bekend, waar dit belangrijke onderdeel van den tuinbouw uitvoerig onderwezen wordt. Hoe geheel anders is dit in het buitenland! Als voorbeeld haal ik het volgende aan: De landbouwcommissie van Worcester County Council heeft een kundig man aangesteld om praktisch onderwijs te geven in het oogsten, ver pak'hen, sorteeren en aan de markt brengen van de vruchten. Vruchtenkweekers kunnen kosteloos van de diensten van dien ambtenaar gebruik maken, terwijl hij daarenboven nog theoretisch onderwijs in die zaken geeft. II. In het voorkomen van misbruiken. Het is te betreuren, dat de meeste Nederlandsche vruchten- en groentenkweekers meenen, dat de Engelschen alles willen gebruiken — goed en slecht — zonder bij de betaling rekening te houden met de kwaliteit. Door den speculatiegeest van velen, verkregen wellicht door het voorbeeld van anderen, die hun fortuin in den zoo wisselvalligen handel beproefden, zijn zij er toe gekomen zoo te denken. Veel personen, zonder eenige kennis van den groenten- en vruchtenhandel, hebben, met het oog op de belangrijke prijsschommelingen, welke telken jare kunnen geconstateerd worden, getracht, in korten tijd groote winsten te behalen. Aan enkelen is het gelukt, aan velen niet; maar die weinigen zijn genoeg om telken jare eenigen aan te sporen hun geluk te beproeven. Daar de prijsschomme- li Iu verband hiermede is belangrijk artikel 10 van het Reglement voor de Vereeniging „Vooruitgang" tot afzet van vroege aardappelen en andere land- en tuinbouwproducten en boomvruchten te Wijdenes, waarin het volgende voorkomt: „Het bestuur is gemachtigd, voor het aanschaffen van manden, zakken of anderszins gelden op te nemen opdat het voor vele leden bezwarende van betalingen iu het voorjaar, worde weggenomen. Tevens zullen die gelden renteloos worden voorgeschoten." lingen altijd het gevolg zijn van omstandigheden buiten den handel liggende zooals: de aard van het wêer, de hoeveelheid welke aangevoerd wordt dè omstandigheid, dat verkocht moet worden en het tijdstip waarop onze vruchten en groenten in Engeland komen, lijdt de kwaliteit der producten altijd zoowel bij een koopgrage als bij een trage markt. In het eerste geval moet vug geoogst worden en doordien men groote hoeveelheden verlangt ontbreekt veelal het noodzakelijke toezicht. In 't laatste geval kan weinig geld overblijven voor het oogsten, de verpakking en het transport. De misbruiken welke in dezen handel zijn ingeslopen, zijn talrijk. Men kan ze onder twee hoofdrubrieken brengen, n.1. « die, welke voortspruiten uit slechte cultuurzorgen en b uit de begeerte om zich ten koste van anderen te verrijken. besooft^BlaÏ CerSte kan,men rekenen: het onverschillig plukken van besooft. Bladeren en steeltjes, rijpe en onrijpe vruchten, alles wordt te zamen gevoegd om maar het gewicht te krijgen; het plukken van gebarsten rC gebarSten vruchten, welke daardoor bij warm weêr onmiddellijk tot rott.ng overgaan. Het bijeenvoegen van te rijpe en niet m gezonden staat verkeerende aardbeien, zooals dit jaar nog tot onaangenaamheden aanleiding gaf, zoodat ze in Engeland werden vernietigd Al worden zij tot marmelade verwerkt, toch zijn de eerste sporen van bederf aanwezig, waardoor de fabriekswaarde sterk daalt. Het onverschillig en echt plukken van hop; het slecht zwavelen der bellen; het schudden en slaan der groote vruchten, zooals appelen en peren, het ongesorteerd verzenden , het te vroeg plukken, dat oogenblikkelijk eenig voordeel geeft maar waarop het nadeel spoedig moet volgen; het kunstmatig verhoogen' er kleur van vruchten; het slechte snoeien der vruchtboomen en vruchtstruiken, waardoor veel verschil in de kwaliteit der vruchten ontstaat enz Zijn de eerste reeds van ernstigen aard, de nu volgende pleiten zeker niet voor de „Oud-Hollandsche trouw en eerlijkheid". Het is algemeen bekend, hoe men in het Westland met de aardappelen geknoeid heeft, door loof in de mandjes te stoppen. Maar iets dergelijks kan ,k mededeelen op fruit betrekking hebbende. De frambozen 220 Kr" Va" 300 * Verzonden" Aan frambozen bevatten ze maar K.G.; de rest is water; alzoo 25 °/0. Denkt men nu, dat de Engelschen dat niet even met den areometer o derzoeken en daarmede rekening houden? Men moet den handel der ngelschen eenigsz.ns kennen om hierop onmiddellijk een antwoord te * geven. Met zulk een vervalsching wordt natuurlijk rekening gehouden daar de fabriekmatige bereiding bemoeielijkt wordt en de Engelschen geen' verzendingskosten voor water betalen. Verder wordt dikwijls de vulling der vaten zoo uitgevoerd, dat op den bodem en tegen het deksel de mooie vruchten liggen, terwijl in het midden het minder goede fruit is aangebracht. Nog worden somtijds verschillende soorten gemengd, waar één gevraagd wordt, om het gewicht grooter te maken. Dit schijnt een punt te zijn, waarmede in het buitenland ook dikwijls de hand wordt gelicht, hetgeen vooral in de laatste jaren met de Amerikaansche appelen wordt ondervonden en waarvan het hier volgend stukje getuigenis aflegt. „Here 's an order from a customer u'lio wants a bushel of Winesaps, a bushel of Nothernspies and a bushel of Willowhoigs", all right; open that barrel of Ben-Davis and sort 'em into three kinds he wants . Dit zal wel eenigszins overdreven zijn, doch bewijst, dat voortdurende zorg noodig blijft. (Journal of Greengrocery 1898). Voorbeelden zijn ons bekend dat een kweeker met 4 boomen van de soort Goud-Reinet al zijn andere vruchten onder dien soortnaam verzond, doordien hij in elke colli een dun laagje bovenop plaatste, verder dat afgewaaide vruchten van late soorten, als keien zoo hard, gemengd werden tusschen vroege, dat zaadappels, de bessen van aardappelen, tusschen pruimen, soort Reine Claude, in betrekkelijk groote hoeveelheid voorkwamen; dat aardbeziënmandjes voor meer dan de helft met bladeren waren gevuld en het loof van aardappelen dienen moest als vulmateriaal en steenen tusschen bessen gevonden werden om het gewicht grooter te maken. Spreekt men dan ook jamsfabrikanten in Engeland, dan kan men meer dergelijke klachten vernemen, waaronder ook nog deze : ,Het schijnt, dat men in Holland de aardbeziën in het zand teelt in plaats van er bovenop". „Het veroorzaakt ons veel schade, dat de vruchten zoo vuil geplukt zijn." De Consul-Generaal, de Heer H. S. J. Maas, zegt in zijn verslag van 1895, bladzijde 610, omtrent de misbruiken. Vroeger geschiedde de verscheping der aardappelen per Engelsche kin van 30 K. G., maar de manden werden kleiner en de hoeveelheid kromp tot 28 K. G. of minder. De afzender dacht, dat de Engelschen toch voor de volle 30 K. G. betaalden, maar bij onderzoek bleek, dat zij den bedrieger vóór waren geweest en, daar het gewicht zelden overeenstemde, de Hollandsche manden op 25 K.G. gesteld hadden en die hoeveelheid verrekenden. Toen werd geraden de aardappelen te verpakken in manden van 26 K.G. waardoor de ontvanger na het gewone gewichtsverlies op reis toch 25 K. G. zou ontvangen, een hoeveelheid, welke ook gemakkelijk is, omdat zij juist overeenstemt met '/a cwt. Maar nu vergeet men de lessen weêr en begint weêr minder in de mandjes te pakken". Het gevolg van dat alles kan niet uitblijven. Wanneer dezelfde waien uit andere streken, waar men zijn belang beter begrijpt, kunnen ontvangen worden, dan is het aan iedereen duidelijk, dat zij niet bij den „Dutchman komen. Voor ik van deze minder aangename opmerking afstap, moet ik nog even wijzen op de knoeierijen, welke vooral in de laatste jaren op het gebied van den bollenhandel zijn gepleegd; en waarvan het gevolg nu reeds is, dat men, zonder een vertrouwde introductie, niet meer op Guernsey en Jersey met kweekers in relatie kan treden. Niet alleen dat andere dan de gevraagde var.ete.ten geleverd werden, maar tevens werd op vroegere betaling aangedrongen en wel op een wijze, welke niet in een eerlijken handel geduld wordt. Een ander geval is aan eenige mijner kennissen bekend. Een kweeker verkocht een partij „Hollandsche bollen" maar leverde een hoeveelheid, welke hij op de Kanaaleilanden gekocht had De gevolgen van zulke handelwijzen zijn nu reeds te bemerken en blijft men eze volgen, dan kan het niet lang duren of onze goede naam, in dien tak van tuinbouw, zal verloren gaan! Daar in Nederland het aantal der producten klein is, moet een goede wil voorzitten, een verandering in deze misbruiken te brengen. De leveranciers moeten genoodzaakt worden zich aaneen te sluiten, om gezamenlijk te verkoopen en gelijkvormige waar aan de markt te brengen De vereeninging „Westland" is in dit opzicht reeds op den goeden weg daa. zij belangrijke veilingen organiseert van waren, waarover controle wordt uitgeoefend. Dit voorbeeld moet algemeen navolging vinden, want dit middel werkt goed. Ik vroeg aan verschillende personen op de CoventGarden en andere Engelsche markten, wat zij dachten omtrent het merk at als bewijs voor de controle dient en eenstemmig luidde het antwoord' „Wij hebben nu veel meer vertrouwen in de goederen, dan enkele jaren geleden" Een merk van zulk een vereeniging is een reclame voor de waar en daarom moet het duidelijk zichtbaar aangebracht zijn; in elke colli moet het eveneens aanwezig wezen om als merk te dienen, wanneer het andere is zoek geraakt. Komen nog minder gunstige toestanden voor, dan kunnen veel beter maatregelen getroffen „orden om die ui, den weg te ruimen, zooals dit ,aar met de onder contróle van „Westland" verkochte pruimen geschied is. P Guernsey maakt men ook van een merk gebruik, hetgeen ik hier laat volgen. De resultaten zijn eveneens gunstig. III. In de gebrekkige voorbereiding. Onder de bestaande omstandigheden is de tusschenhandel onmisbaar. De kweekers, zelfs de groote vruchten- en groentenkweekers, weten te weinig van al de toestanden, waarmede wel degelijk rekening moet gehouden worden, wil men niet genoodzaakt zijn de hulp van een groot getal „tusschenpersonen" te moeten inroepen. Daarom is het noodig, dat men kennis heett van a de belemmerende bepalingen en wetten; b. de gewichten; c. de eischen, welke het publiek- aan de producten stelt; d. de soorten, welke de Engelschen wenschen; e. den tijd waarop de vruchten en groenten m Engeland arrweeren op de markten en de plaatsen, u-aar zij vandaan komen; ƒ. naa, u.lhe markten in Engeland de vaderlandsche producten het best tezendenzyn, g de afstanden tot de Engelsche markten; h. uit welke havens naar de Engesci steden ivordt uitgevoerd. a. DE BELEMMERENDE BEPALINGEN EN WETTEN. Hieronder kan men rekenen het merken der colli's en het concentreeren der markten. .. , Wil men persoonlijke merken bezigen, dan moeten zij steeds gevog worden door de woorden „grown in Holland" met dezelfde letters. Beter is het in 't geheel geen persoonlijke merken aan te brengen, aa dan alle moeielijkheden, voortspruitende uit de „Merchand.se Marks Act ontwijkt. Iets anders is het natuurlijk met de door mij op de vonge bladzijde bedoelde handelsmerken. Het zal den lezers reeds zijn opgevallen, dat 3 markten in een stad van 51 millioen inwoners en in de andere groote steden slechts een markt een gering aantal is en wanneer men leest van de kolossale sommen, we ke zij jaarlijks opbrengen, zal de vraag allicht rijzen : waarom met ^er ma.ktcn gevestigd ? t Is waar, door de concentratie der markten woidt dc eigen aardige" toestand geboren, waardoor een legioen van „tusschenpersonen noodig is, éér de verbruiker zijne waren ontvangt. Het oprichten van nieuwe markten is onder de tegenwoor ige 'n»e wetgeving niet best mogelijk, daar op grond van oude maar nog ge ïge wetten bestaande markten zich kunnen verzetten tegen de oprichting van nieuwe, welke men zou wenschen te vestigen op een plaats op minder afstand dan een vastgesteld aantal mijlen. Zoo bezat een gilde in de City reeds in 1312 het recht, dat geen andere markt mocht gevestig wor en binnen een afstand van 3'/2 mijl. . . Van 1700-1846 werden in Engeland slechts 24 nieuwe markten opgericht en van 1846-1892 slechts 11. Hieruit blijkt al reeds hoe moeiehj het is Hoe komt dit? Omdat de markten het eigendom zijn van particulieren of corporatiën, die het recht hebben het oprichten van andere markten binnen zekeren afstand te beletten. Den 22sten ivioï j i ITT do°rdKarel" markt gat, over de laren 1883 ioo< , ® &<-VCI1- h„. ' , Jaren 1886 een netto opbrengst van 15187 f hetgeen verkregen wordt door: 1. tolgelden - 9 h.i»r f ' gelden; 3. staangeld buiten de marl t *-,1 ■ ' 7 e" markt" ir^rraïfiss! srttó enz. besteed de som van 150.000 f." " " "" s"ch,en ™ gebouwen Juli mo'T' Tl de Spi,f'eldsm«k' 'e houden, dateert van den 09.» ™ «Uien Sr^n &Z!d '68S' Z» bt'h°°" "" « »*£ KTs«zrdoor Edu"dVl - — - * *JZ£z frweri< «■*** ■nissioners. 1891, % T°"S- 1'"lal "l">" tbeCora- in den Romeinschen tijd werd [.„„den door Tacitus beschreven ,1 £71 .TT celebre Tusschen yJt en 1008 werden rechten geheven van ^11- „ u- . usscnen markt bracht. Zie verder bladz. 33, 40, enz.*) g0ederen aan de Dat deze concentratie van invloed is nn u j . • , •* zzz sr"m™' 1z&r"- zoek, tot de volgenTe0 con^'lusies^01111 meer' ^ IanBdurig ond^- markten, nu mVnd» " -** * koopen «n den prij, bij * - ri ™~ nauwkeurige r^TeTn tasue welke moeten worden goedgekeurd door „the Local Government Boaid. b. DE GEWICHTEN EN MATEN. Aan de kennis der Engelsche gewichten ontbreekt dikwijls veel, daarom is het noodig, wil men handel op Engeland drijven, zich hiermede vertrouwd te maken. Eindelijk zullen de Engelschen er toe moeten overgaan van het metrieke stelsel gebruik te maken, maar onze handel zal veel schade lijden, wanneer wij het hun willen opdringen, door op dezelfde wijze voort te gaan, als wij nu doen. Enkele opgaven wil ik hier geven, hoewel er kleine boekjes zijn, waaruit men dezelfde gegevens kan putten. E. ft 1 pound= 0.473 K.G. 1 stone = 6.250 K.G. 1 quarter = 12.70 K.G. 1 gallon = 4.543 Liter. 1 peck = 9.0S6 Liter. 1 cwt — Hundred Weight = 50.8 K.G. 1 ton = 1016 K.G. of 20 Hundred Weights. 1 bushel = 36.34 Liter. 8 bushels = 1 quarter = 2.90 H.L. 1 gill = 0.614 Liter. 1 pint = 0.567 „ Men rekent zoowel bij den verkoop als bij de verzending meestal met 56 Engelsche ponden of deelen er van b. v. 28, 14, 7, 4, 2 en 1. In den fruit- en groentenhandel bezigt men evenwel namen, welke in geen gewoon boek te vinden zijn. De volgende kon ik te weten komen maar er zijn er meer. Appelen, sieve = 46 ft'. Kersen, halfsieve = 24 ft. Zwarte bessen half sieve = 24 Eng ft'. Pruimen en| , ... . oo t? » [ half sieve = 28 Eng Kruisbessen) Aardbeziën, peck = 12 Eng 8. Lettuce, score = 20 ft' of 20 stuks. Bloemkool, tally = 60 stuks. „ crate = 60 stuks. Noten, cwt — 100 Eng ft'. Aardappelen, Cabbot=14 hng ft. Kersen en | pot =r 64 Eng. H>'. netto Aardbeziën ) of 63 ft. «. Algemeene maten : Punnet '/t en 1 ft. Gallon Basket 6 ft. Peck „ voor aardbeziën 12 8. Pruimen en» _0 .. c, 4 ! P°t = '2 Eng. 6. Kwetsen J Appelen, strike = 64 Eng. ft. Appelen en Peren, pot = 64 — 72 ft. Boonen en ï . _ .. hampers = 40 ft. netto. Erwten ) Brusselsche Spruit 1 , _ ^ ] peck = / «•. Erwten I Erwten, bag = 80 ft. Bladeren „ =56 H>'. Cabbot voor aardappelen 14 ft. Peck Basket voor tomaten 12 8. Strike bevat dozijnen. I b. Bijzondere maten van Guersney. 2 gallons - 1 peck. 4 quarts _ j ga],on t 1 bushel- 5 ^uints=1 denerei- 8 bushels = 1 quarter. 3 denerel = l cabot. 5 quarters _ 40 bushels = 1 load 16 drams = 1 ounce. of wey. 16 ounces = 1 pound. : Weys 0r '0ads=1 Iast- 28 pounds = 1 quarter. 4 quatres of 100 «= 1 hundred. 4 quatres = 1 hundredweight pint. = quart. Qf ^ ^ e. DE EISCHEN DIE HET PUBLIEK AAN DE PRODUCTEN STELT. Ik zal in de volgende lijst trachten een overzicht te geven van de eischen, welke het Engelsche publiek aan de producten stelt. a. GROENTEN. Spruitkool. Terwijl men in Nederland en België kleine, vaste spruitjes verlangt, wenscht men in Engeland groote en losgevormde. Hoe langer en meer kegelvormig zij zijn, hoe liever men ze heeft. Men slaat er in het bijzonder acht op, dat de bladeren der spruitjes fijn gekroesd zijn, langzaam overgaan in den steel en dat deze steel dun is. Broccolie. Groote hoeveelheden van dit gewas worden op de Londensche markten aangeboden in een tijd, dat er weinig andere groenten zijn De knop wordt van den stronk ontdaan, de bladeren veelal gehalveerd en men let niet bijzonder op de witheid der bloemknoppen. Bloemkool. Is het vroeg in 't jaar, dan worden de bloemkolen zeer klein aangeboden, zoodat het nog niet noodig is geworden de bloemknoppen met bladeren tegen het groenworden te beschermen. Men halveert de bladeren en verwijdert den stam. Later in 't jaar is de bedekking met laderen noodzakelijk ; maar men laat ze over het algemeen niet zoo groot worden als m Nederland. De knop moet gesloten, knobbelvormig, sterk meengegroeid en hard zijn. , Me" vcrlanS' spil* knoppen, welke stevig in elkander zttten De bladeren moeten lepelvormig en een weinig gekroesd zijn, terwijl d bladstelen na het koken blank moeten zijn en geen houtveJs mogen bevatten. De stammen worden afgesneden. Coleworts. Deze worden al heel vroeg in het jaar aangeboden Zij worden met wortels en al ter markt gebracht en in bossen stevig bijeen gebonden. De bladeren moeten groot en het hart goed zichtbaar zijn Hoe dunner de stammen zijn, hoe liever men het heeft. Boerenkool. Moet fijn gekroesd en van dunne bladstelen voorzien zijn. Vooral de spruitjes van den stam hebben veel waarde. Zeekool. Elke spruit moet van een klein stukje wortel voorzien zijn een lengte hebben van ± 20 cM., dicht gevormd en blank zijn. De ^opeinden mogen een blauwe kleur hebben aangenomen. De bossen zijn in het begin van 't seizoen klein, maar worden al spoedig grooter. Uien. Vóór zij ter markt gebracht worden, ontdoet men ze van de losse vellen. Men verlangt vastgevormde en een heldere kleur bezittende uien. Zij moeten spits van vorm zijn. Hierop moet ik in 't bijzonder de aandacht vestigen. Onze concurrenten weten het zeer goed, dat platgevormde uien minder waarde bezitten. Verder moeten de uien een scherpen smaak hebben, waardoor zij geschikt zijn bij vleesch gebruikt te worden. Andere dan geel, wit of oranje gekleurde wenscht men niet. De Nederlandsche worden het slechtst schoongemaakt aangeboden. Voorjaarsoien. Groote hoeveelheden jonge uien biedt men vroeg in het jaar aan, in bossen gebonden. Men verlangt, dat het gedeelte boven de worteltjes dik en blank van kleur is. De bladeren moeten met te lang en zoo weinig mogelijk gekwetst zijn. Inmaakuitjes. Men verlangt in tegenstelling met de Hollandsche keukens niet te kleine uitjes. Deze laatste worden alleen door de fijnste winkels in geringe hoeveelheden verkocht. De grootte moet ongeveer overeenkomen met die van een grooten knikker. De kleur moet helder wit en glanzend en de vorm die van een peer zijn. Wortelen. Winterwortelen biedt men aan in bossen, bevattende 15 a 20 stuks, of bij het gewicht, maar dan los. De bossen zijn waaiervormig uitgebonden. Het loof ontbreekt meestal laat in den tijd, zoodat het opbossen met behulp van stroo of slecht hooi geschieden moet. De losse wortelen zijn niet schoongemaakt. Enkele gewasschen exemplaren dienen als monster.'Het loof van deze laatste is geheel verwijderd. Men verlangt vleezige, van een roode pit voorziene wortels, welke na koking den zoeten smaak niet verloren hebben. Zomerwortelen worden in bossen met het loof en van het loof ontdaan verkocht. De gewone lange altijd opgebost; de korte vroege, ronde Parijsche bakwortels los in kleine mandjes. Men verlangt roode, spitse, van' dun loof voorziene wortels. Hoe zoeter ze zijn, hoe liever men ze heeft. Kroten of Bieten. De soorten, welke men veel gebruikt, brengen een wortel voort van een langen, stompen vorm. De kleur moet bloedrood zijn en niet afwisselen met lichter gekleurde ringen. Men let zoo bijzonder op de kleur, omdat een groot deel der joodsche bevolking van deze groente soep kookt. Het is hun alleen om het roode sap te doen, daar na het uitkoken de wortel wordt weggeworpen. Zij zijn van het loof ontdaan en worden los per ton, bushel of per sieve verkocht. Zij komen goed schoongemaakt ter markt. Radijs. Evenals bij ons wordt de radijs in Engeland in bosjes vei pakt, welke in het vroege voorjaar zeer klein zijn, maar, naarmate het seizoen vordert, in grootte toenemen. De bossen zijn samengesteld uit rood- en witgekleurde exemplaren. Men biedt 3 hoofdsoorten aan, n.1. : ln. 15 cM. lange, peervormige; 2°. gewone ronde; 3°. zeer kleine raapvormige, met witte puntjes; r°t 'aat in den zomer ziet men ze verkoopen. De smaak moet scherp de vorm glad, de constitutie hard zijn. De grootte doet er weineg toe' als zij maar niet hol zijn. ' maakf apn " K°°Irapen- Van deze twee gewassen wordt veel werk gemaakt. De vroege rapen worden uit Frankrijk overgezonden en in bossen smV^H °X'Jn V^rk°Cht '^Ien verlangt peervormige, witte, harde, scherp smakende exemplaren. Het loof is voor de helft verwijderd De koo, rapen biedt men alleen m den winter aan. Men vraagt geheel in den grond gegroeide, welke geen houtvezels bevatten. g Selderie. Prachtige exemplaren worden ter markt gebracht Zij zijn bossen van 1. stuks gebonden, welke door middel van teenen eenigs zins waaiervormig zijn uitgebonden. Men verlangt ze met een gering stuk" van den wortel, lang en blank, of rosé gekleurd. De knolsetderie wordt veel minder aangeboden wordt 7ii wm-rlt I i i Vroeu in .. ialr , J dt los' van loot ontdaan, verkocht hosiet , Wmter Streng «eweest is' worden voor kleine bosjes van jonge planten goede prijzen gemaakt. en ufltt ,«,r°°!e h°e;eelïde" Fransche, I.aliaansche, Spaansche g ■ lettuce worden bij auctie verkocht. Men verlangt spitse kron °ntstaan de aaneensluiting van rechte bladeren. De bladstelen vül men klein en w,t. Met stam en wortels worden zij verkocht. Blijven de . kje ,atha. Hoe geler zij van binnen zijn en hoe malscher de bladeren zijn hoe liever men ze heeft. Onze gewone sla-soorten worden in Engeland niet veel gebruikt. Men duidt ze aan met den naam van Cabbage-sla rCn ' se^as stelt me" daar dezelfde eischen als bij ons. Wortel en stammetjes worden, vóór zij ter markt komen, verwijderd. Andijvie. Geen andere dan fijn gekroesde zag ik verkoopen Men erlangt ze zonder wortels en den stam zeer kort afgesneden. De bladeren moeten fijn gekroesd zijn, zoodat zij zich voor het fijn snijden goed leenen. t ui moet goudgeel zijn. De soort: mos-andijvie, welke in Nederland gekweekt wordt, zou in Engeland gewild zijn ' Nederland Spinazie. Gedurende een groot deel van het jaar kan men dit gewas P de markt vinden. Alleen de jeugdige topeinden der planten of volwassen ï :wo 7epr:d Stengeis ver,a^ ™ vuldig verwijderd worden. Dit is wel opmerkelijk, daar bij andere gewassen k0°' Cn S3lade' Ste"^>s gebruikt worden. Gele bladeren of verdorde randen van bladeren verminderen de waarde. De kleur moet grasgroen zijn. Cichorei. Wordt los verkocht. De kropjes moeten zoo wit mogelijk, vast en lang zijn. De bladeren moeten recht en niet van ingesneden randen voorzien zijn. Aan het kropje moet zich een gering deel van den wortel bevinden, zoodat, zonder het gewicht te veel te vergrooten, de krop toch bijeengehouden wordt. Rabarber. Gewone en geforceerde bladstelen brengt men ter markt. Geforceerde zijn ± 70 cM. lang, hebben bijna geen blad, zijn geel en roze rood van kleur 2 a 3 stuks vormen een bos. De geelroode kleur is gewenscht. De gewone bladstelen bezitten maar halve bladeren en zijn tot flinke bossen té zamen gebonden. Zij moeten ± 40 cM. lang, grasgroen en naar het benedeneinde rood zijn. Zij moeten verder bros en saprijk zijn. De planten moeten veel dikke bladstelen voortbrengen en mogen geen bloemknoppen voortbrengen. Aspergie. De wijze, waarop deze groente wordt aangeboden, verschilt heel veel van die in Nederland. De aspergies kunnen zoo groen zien als gras en toch vinden zij tegen een goeden prijs koopers. Dunne gaan eveneens goed van de hand. De vroege, zeer mooie, Fransche aspergie brengt buitengewoon hooge prijzen op. Deze cultuur staat in Engeland op een lagen trap van ontwikkeling. De aspergies zijn niet gelijk gesneden en alleen door een weinig vochtig gras omgeven. Bladeren. Een belangrijke handel wordt in bladeren van bloemkool, broccolie, cabbages en andere koolsoorten gedreven. Elke zak bevat 56 E. 8. Zij dienen voor veevoeder; maar de arme menschen eten ze eveneens. Erwten. De vroegste erwten worden in de mandjes van Guernsey of m kisten aangeboden. In de eerste bevindt zich ± 10 8; zij zijn er los in neergelegd; terwijl in de laatste zich doorgaans 9—12 pakjes; ieder een E. tï erwten bevattende, bevinden. Er mogen geen steeltjes aan de peulen voorkomen; de kleur moet grasgroen en de zaden mogen niet te klein zijn. Te dik zijn zij niet gauw. Half Mei heeft de verkoop heel anders plaats, doordien de prijzen zoo gedaald zijn, dat in de gewone eetzalen erwten kunnen gegeven worden. Dan worden zij niet anders dan per half of heel sieve op de markt verkocht. Men verlangt, zooals reeds opgemerkt is, dikke zaden, welke een zoeten smaak moeten bezitten. Veel wordt bij de maat verkocht. De kooplieden op de markten weten de hoeveelheden ongeveer, welke zij dagelijks kunnen afleveren en nemen een aantal vrouwen voor het doppen aan. Een vrouw deelt de peulen uit en reikt de zaden aan den eigenaar over, die ze meet en voor elke quarter een aantal penningen geeft, welke na afloop van het werk door hem voor geld worden ingeruild. Boonen. De buitenlandsche boontjes worden in kistjes overgezonden, waarin zich 16 pakjes bevinden, elk een E. ® bevattende. Zij moeten gevormd. ' ' doch °°k heel mooi ma,ktt°faÏ°°r°cM ^ Jf pas fli"ke hoeveelheden op de s rSvf ~ vruchtmoes moet lichtgroen van kleur en saprijk zijn kocht T^Tr 7 de reChtC exemplaren worden per dozijn ver- gebVL 7 — j scnn moet dun en de ^eur heerliilr viin ir\ • """ ZruLZ' fCm|,'"Cn die"en om in «Ik» geconserveerd te wórde"n' wordfn DeTollf«" ^rwortelen, a f? : , " : Uc Wortels moSen n'et veel houtvezels bevatten niet t" er dan 5 cM Ve'Pal" Verk°rht' De s"*»i=» ™»g<=" dicht aaneengesloten haT' VrUchten "weten grasgroen, de schubben de vorT , S be,c; ;a hi:,T' "* H" 5P«»' * P ' . [; Na het koken moeten ze gemakkelijk hun sap afyeven rechKn steel Cn' • "t""8' «"•» '•» «n „ie, te lang r chten steel voorz.en Z1J„. De hoed moe, dik en een weinig rond aan den ton smal m^a" De^l ^**»•«** Het vleesch moet vast draderig, maar n,e" " geWGnScht- vormi. "efd PPnCn' DCVr°ege aardaPPelen kenmerken zich doorgroote gelijk- dan de andere- <*»*«* de dubbele hoeveelheid als van deTroote^tl l""" denzelfdcn Pri>. zonder te bloemen, vast „ en let men veel. De oude aardappelen zijn veel grooter van stuk, maar eveneens gelijkvormig. Enkele gekookte dienen om de kwaliteit te toonen, maar aan deze handelswijze hecht men niet veel waarde, omdat het vaak voorgekomen is, dat door een koopman eerst een partijtje goede aangeschaft werd, om zijn slechte des te beter te kunnen opruimen. Geen andere vorm wordt verlangt dan de muisjes — en kraalvorm. De zoogenaamde Kidney's moeten lang zijn, aan een einde spits toeloopen, met een oog op den top en aan het andere einde in den kraalvorm overgaan. Aan dat einde mogen bijna geen oogen voorkomen. De kraalvorm moet zoo rond mogelijk en de oogen niet diep geplaatst zijn. Na het koken mogen zij geen goudgele kleur hebben, maar een zeer licht gele kleur met veel wit. Te veel bloem, zoodat zij at koken, hetgeen meestal met aardappelen, op lichten grond gegroeid, plaats heeft, wordt niet verlangd. Waterkers. Men stelt er hoogen prijs op, dat de stengels gedrongen zijn gegroeid, zoodat de bladeren op geringen afstand van elkander voorkomen. De stengel moet saprijk zijn en evenals de bladeren een hoog groene kleur bezitten. De smaak moet scherp zijn. Mentha. Geheele velden worden met dit gewas beteeld, wijl het algemeen bij de bereiding van vleeschspijzen dient. Men verlangt lange stelen van kleine, sterk gekroesde bladeren voorzien. Zij mogen niet te welig gegroeid zijn, omdat dan de smaak niet pittig is. Tomaten. Door de Engelschen wordt veel verschil gemaakt tusschen ingevoerde en op Engelschen grond gekweekte tomaten. Zij zeggen, dat de vreemde meer zaden bevatten, dikker van schil en niet zoo saprijk zijn. Ik heb beide gegete'n, maar kon die verschillen niet constateeren. De schil moet dun zijn, maar niet te dun, daar anders het bederf te spoedig intreedt. De zaden moeten dicht bij elkander geplaatst en omgeven zijn door veel saprijk vruchtvleesch, dat een hoogroode kleur bezit. Over 't algemeen geeft men de voorkeur aan de gladde boven de geribde. Het \leesch moet jamachtig zijn, zonder eenige taaiheid te toonen. b. VRUCHTEN. Appels. Aan vruchten met vast, zoet vleesch, dat van binnen zeer wit is en van buiten, aan de zonzijde, een hoogroode en aan de schaduwzijde een hooggele kleur heeft aangenomen, geeft men de voorkeur boven geheel groene of groengele vruchten. De uitverkoop van de dessertappels heeft geregeld bij eenige plaats, welke uit de hand op straat gegeten worden. Die kookappels, welke gewoonlijk uitgehold worden, moeten na het koken nog denzelfden vorm bezitten, van buiten lichtbruin en van binnen wit zijn. Veel worden in pasteien en puddingen gebruikt en zij moeten bij het koken in fijnen strooperigen toestand geraken. Het klokhuis moet klein zijn en dezelfde kleur als het er zich om heen bevindende vleesch bezitten ' Peren. De kookperen moeten niet te groot van stuk, het vleesch moet zoet zijn en na het koken een hoogroode kleur hebben. De dessertperen moeten geel zijn, geen korrelig, draderig vleesch en geen groot klokhuis hebben, dun van schil zijn, een stevigen schil bezitten en langwerpig van vorm wezen. Druiven. Men verlangt druiven, welke zonder te veel te lijden vervoerd kunnen worden. De schil moet dientengevolge dik zijn. Het vleesch moet helder van kleur, zoet zijn en kleine zaden bevatten. De bessen moeten met gemakkelijk van den steel loslaten. Over 't algemeen geeft men de voorkeur aan donkergekleurde of gele. Witte druiven zijn niet gewild of zij moeten uitmunten door bijzonder groote trossen b.v Forster's White Seedl.ng. Druiven, tijdens het rijpen aangeraakt, zoodat de doffe washuid beschadigd is, hebben niet die waarde als andere niet beschadigde De late druiven moeten welgevormd, niet rimpelig of gebroken zijn. & Perziken. Evenals de druiven ziet men vroeg in 't jaar geringe hoezee heden van deze vruchten in de voornaamste winkels der City's aanboden. De druiven zijn meestal overwinterd, maar de perziken van boomen welke vervroegd zijn. In deze plaatsen rijpen zij doorgaans nog een weinig a Zij moeten hoog gekleurd en vooral niet te veel beschadigd zijn door het aanraken met de vingers. Het vleesch moet vast zijn, gemakkelijk van den steen loslaten en hooggeel of wit van kleur en gelijk getint zijn. De schil moet niet dun en niet stevig met het vleesch verbonden zijn.' Abrikozen. Vruchten van middelmatige grootte ziet men het liefst De vruchtnaad moet duidelijk zichtbaar zijn, daar dit een der kenmerken is van fijnheid; het vleesch moet wit, de steen hooggeel of bruin langwerpig en met vast met het vleesch verbonden zijn. De schil moet dun cn taai zijn, zoodat zij gemakkelijk verwijderd kan worden, wat dikwijls bij het confijten geschiedt. J Kersen. Aan deze vruchten stelt men ongeveer dezelfde eischen als m Nederland. De steen moet klein zijn en gemakkelijk van het vleesch loslaten. Het vleesch moet saprijk, knappend, zoet en hoogrood gekleurd zijn Pruimen. Men verlangt groote, hooggekleurde vruchten van zacht' zoet vleesch voorzien, dat gemakkelijk van den niet te grooten steen loslaat. De schil behoeft niet heel dun te zijn, zoodat de verzending zonder te groot gevaar voor beschadiging kan geschieden. Zij moet gemakkelijk van het vleesch loslaten. De pruimen voor fabriekmatige verwerking gebruikt moeten stevig, met te zoet vleesch bezitten, zoodat toevoeging van suiker noodzakelijk is. Groote vruchten zijn hiervoor gewenscht. Noten. De hazelnoten verlangt men langwerpig van stuk met niet te harde schaal. Het vleesch moet niet te hard en wit ziju. De walnoten moeten «toot van stuk zijn met fijne schaal. Het vleesch moet van buiten hooggeel van kleur zijn, gemakkelijk loslaten en van binnen wit zijn. Kruisbessen. De groene worden voor puddings, enz. gebruikt. Zij moeten hard, niet te dik van schil en goed zuur zijn. De gekleurde moeten groot van stuk en hoog gekleurd, zoet en saprijk wezen en niet te groote zaden bezitten. De harige soorten moeten voorzien zijn van een dunne schil, welke gemakkelijk kan verbroken worden, saprijk vleesch hebben en niet te groot van stuk zijn. Aalbessen. De roode en witte aalbessen moeten groot van stuk en aan lange trossen bevestigd zijn. Men verlangt doorschijnend, zoet vleesch met kleine zaden. De bessen moeten gemakkelijk van de steeltjes loslaten, glanzend en gelijkkleurig zijn. Voor de jamt'abrikatie wenscht men saprijke, niet te zoete bessen. Zwarte bessen. Groote, zoete, saprijke, van een doffen schil voorziene vruchten, welke gemakkelijk van de stelen loslaten, zijn gewenscht. Zij mogen niet veel aanhangselen der bloemen bezitten en moeten van een dunnen, gemakkelijk van het vleesch loslatenden, schil voorzien zijn. De kleurstof moet gemakkelijk door den vruchtwand diffundeeren, zoodat zij voor kleuring in de likeurstokerijen dienst kunnen doen. Frambozen. Men verlangt groote, roode, van veel vruchtvleesch en van kleine zaden voorziene vruchten. De kleurstof moet de vrucht gemakkelijk verlaten, zonder dat zij te veel kleur verliezen. Voor den verkoop en voor het dessert verlangt men ze van vast vleesch, met kelk en steeltjes; maar voor de fabriekmatige verwerking integendeel zacht. Aardbeziën. Langwerpige, aan den kelk breed gevormde, hooggekleurde, van weinig zaden voorziene vruchten worden gewenscht. De kelk moet vast aan het vruchtvleesch zitten. De vruchten worden steeds met den kelk en een klein steeltje verkocht. Opmerkelijk is het, dat de Franschen deze vrucht zoo verschillend en onverschillig verpakt overzenden, terwijl zij met hun andere artikelen zoo zorgzaam te werk gaan. Gele aardbeziën worden slechts door enkelen gekocht. d. DE SOORTEN, WELKE DE ENGELSCHEN WENSCHEN. Ik laat hier een lijstje volgen van de soorten, welke tegenwoordig veel door onze concurrenten geteeld worden. Aardappelen. Tomaten. Snowdrop. Guernsey Red. Magnums. Carter's perfection. Bruce. Sutton's abundance. Main Crop. Chemin rouge. Cornet. Guensey conqueror. Conference. Abundance. Champions. Imperators. Royal Fluke, Carter's perfection. Komkommers. Rollinson's Telegraph. Rochford's Telegraph. Spuies. Rochford's favourite. Meloen. Geurnsey A'. President. International. Lettucc. Brighton's Goas. Paris Cos. Hammersmith. Silician. Bloemkool. Early London. Brimston. Veitch's autumn. Giant. Walcheren. Cabbage. Enfield-Market. Early Rainham. Early Offenham. Sugarloaf. Boonen. Scarlet Runners. Selderie. Henderson's White Plume. Covent-Garden Red. Komkommers (voor buiten). Sutton's perfection. Rably prolific. Stourbridge. Gem. Salade. Dutch. Asiatic. Hammersmith. Imperial Ice. Brocollie. Ilardy's Early White. Adam's „ Snow's Winter White. Leamington. Erwten. Sangster's William I. I ill Basket. Veitch's perfection. William Huist. Wonder van Amerika. Sharp's Triomph. Webb's Wordsley Pea. Day's Sunrise. Wortelen. Early Horn English. James's Intermediate. Long Surrey. Peterselie. Hollow Crown. Rapen. White Dutch. Early Stone. Prei. Ayton Castle Giant. Uien. Two bladed. Lisbon. Giant Roco. Spruitkool. Mette's King. Appelen. Warner King. Wellington. Stone. Cox Orange Pippin. Julian. Juneating. Cox's Pomona. Ecklingvell Seedling. Yellow lnjestre. Golden Noble. Astrakaners. Irish peach. Worcester Pearmain. Grosvenor. Domino. Bramling's Seedling. King of the Pippins. Blenheim Orange. Le Mesurier. Lord Suffield. Keswick Codlin. Mr. Gladstone. Court pendu. Cellini. Scarlet Nonpareil. Gold pippeling. Ribston pippin. Peren. Bon Chrétien William. Louise Bonne d'Avranches. „ , de Jersey. Doyenné du Comice. Chaumontel de Jersey. Passé Colmar. Bésy de Chaumontel. Hazelpeer ^ ' oud Engelsche soorten Wilhampeer f Perziken. Waterloo. Early Rivers. Amsden. Hazelnoot. Prolific Filbert. Kruisbessen. Crown Bob. Whitesmith. Lancashire Lad. Warrington. Whinham's Industry. Berry's early Kent. Frambozen. Surpasse Falstaff. Koning Oskar. Carter's prolific. Norwich Wonder. Roode bessen. Victoria Grape. Dutchman. Zwarte bessen. Carter's Champion. Balwin's. Balwin's prolific. Lee's „ Pruimen. Reine Victoria. River's Early prolific. Czar. Belle de Septembre. Autumn Compote. New Orleans. Brush plume. Kersen. Kentish Bigarreau. Black Heart. Adam's Crown Heart. Early River's. Napoleon. Waterloo. Aardbeziën. Royal Sovereign. Laxton's Noble. , Joseph Paxton. e. DE TIJD, WAAROP DE GROENTEN OP DE MARKTEN GEBRACHT WORDEN EN DE PLAATSEN, WAAR ZIJ VANDAAN KOMEN. Aardappelen komen het geheele jaar in Engeland. De eerste komen tegen de kerstdagen van de Canarischeeilanden, Frankrijk, Cornwall Jersev en Guernsey. 3 De meeste zijn dan onder glas gekweekt, evenals dit met de eerste uit het Westland het geval is. Begin April komen de aardappelen van buiten. Deze zijn aan de zonzijde der heuvels op Jersey en Guernsy \ erbouwd. Ook de Scilly-eilanden zenden later in den tijd vrij veel. In Juni komen reeds aanmerkelijke hoeveelheden uit Schotland en e or shire. In Juli uit Holland, Frankrijk, Worcester en Lincolnshire. Later werpt Duitschland, bij ruimen oogst, scheepsladingen op de markten. Brusselsche spruiten worden in den omtrek van Manchester in "roote hoeveelheden gekweekt evenals ,n Midland en Evesham. België, Holland en Noord- Frankrijk zenden jaarlijks naar Engeland. Asperge. Voor de asperge van den kouden grond in Engeland te oogsten is, komen enorme hoeveelheden uit Frankrijk, Spanje en Italië. L itgezonderd kleine partijen uit het Zuiden van Engeland," komen ze u.t Worcestershire, waar 5000-6000 acres met asperges voorkomen. Ook iNorthamptonshire levert betrekkelijk veel asperge. De eerste asperges komen uit Italië reeds in Januari, weldra door de vroegste Fransche in het laatst van Januari gevolgd. Wortelen, Jonge wortels komen in begin April uit Frankrijk. Tot alt Mei zijn dit zoowat de eenige wortels op de Engelsche markten Dan komen de Hollandsche en zijn deze een 10 a 14 dagen tegen goede prijzen verkocht, dan komen de worteltjes uit Bedfordshire. Later, begin Augustus komen groote hoeveelheden uit Lincolnshire en Huntingdonshire. Grootc' wortels komen van af October tot Maart uit Holland, Belgie, Spanje en Engeland zelf. J Rapen. De vroege rapen komen in April-Mei uit den omtrek van arijs en uit Belgie naar de Engelsche markten. Later in den tijd arriveeren zij uit den omtrek van Manchester. Broccolie en Bloemkool. Gedurende Januari, Februari en Maart komen elangrijke partijen broccolie uit Cornwall en wel voornamelijk uit West-Cornwall. De verzending bedraagt weieens meer dan 200.000 K G. per dag. Dan zendt „Midlands" ook belangrijke partijen. In Maart—April brengt Guernsey veel naar de zuidelijk havens en naar Londen. Bloemkool wordt'door geheel Engeland verbouwd. Geforceerde wordt in geringe kwaliteiten uit Belgie, Frankrijk en Nederland ingevoerd. In den nazomer zendt Nederland ook bloemkool. Doperwten. Geforceerde doperwten komen in April van de Kanaal- eilanden en uit Frankrijk en Belgie. Verder zenden Algiers en Spanje belangrijke partijen. De grootste hoeveelheid zenden de Engelsche tuinbouwstreken : Evesham, Nottinghamshire, Yorkshire, Sussex en Kent. Boontjes. Van dit gewas komen de geforceerde exemplaren van de Kanaaleilanden en uit Frankrijk. Verder worden boonen door geheel Engeland verbouwd. Selderie. Het zijn slechts weinige districten in Engeland, waar zeer groote hoeveelheden selderie van daan komen n.1. Aston — under — Lyne, Barton, Irlam, Timperley, Nottinghamshire en Lincolnshire. De markten worden voorzien van Juli tot April. Slechts weinig van deze groente komt van het Continent. Kool en Cabbages. De eerste cabbages komen uit Evesham, gevolgd door die uit den omtrek van Londen, terwijl later de massa's komen uit Cheshire, Lincolnshire en Norfolk. Uit het buitenland komt, hoewel niet heel veel, roode en witte kool. Holland, Duitschland en Belgie hebben ieder een deel van dien invoer. Uien. De eerste uien (jarige planten) komen van verschillende plaatsen uit Engeland ter markt. Het meest echter zendt Bedfordshire. In het midden-seizoen zenden Valencia, Portugal, Malta en Egypte. Later zenden Spanje, Frankrijk, Holland, Duitschland, Rodosto en Belgie. Komkommers. Het geheele jaar door wordt deze groente geleverd uit verschillende plaatsen rondom Londen en andere groote steden. Al heel vroeg komen flinke partijen van de Kanaaleilanden. Van den vollen grond ontvangt men groote hoeveelheden uit Irlam en andere plaatsen in de nabijheid van Manchester en uit het zuiden van Engeland. In den zomer (Mei—Juni) wordt nog gezonden uit Belgie, Frankrijk en Nederland. Salade. De vroege salade komt uit Belgie en Frankrijk, welke daar onder glas wordt gekweekt. Verder in den tijd komen ontzaglijke hoeveelheden uit Irlam, Shesford, Kent. Sussex, Evesham, Londen-district, Timperley, Northemden enz. Na het einde van Mei is de salade in Engeland niet meer verkoopbaar. Waterkers. Deze groente wordt in enorme hoeveelheden verbruikt. Ze wordt verbouwd in den omtrek van Manchester, in Oxfordshire, Buckinghamshire, Wales, Ierland en Schotland. Rabarber. Reeds heel vroeg in het jaar worden uit den omtrek van Londen belangrijke hoeveelheden geforceerde rabarber naar alle groote steden van Engeland verzonden. Ook Leeds—district produceert veel. Later in den tijd nemen veel streken deel aan het voorzien in de behoefte der steden. Appels. Worcestershire, Kent en het zuiden van Engeland voorzien de belangrijkste Engelsche steden van fruit. In den winter komen veel vruchten uit Frankrijk, België, Italië, Nederland, doch de groote massa's komen uit Amerika, Canada en Nova-Scotia. Peren. De eerste vruchten komen van de Kanaaleilanden en het midden van frankrijk. Dan volgt België en daarna de komen Engelsche peren uit Kent en Zuidelijk-Engeland. Grove vruchten arriveeren uit België, Holland en Duitschland. I egenwoordig komen winterzendingen uit de Kaap, Canada en Australië, zoodat men in Maart over betrekkelijk versche vruchten kan beschikken. Zoo kwam het stoomschip Moor binnen met 742 kisten peren en 792 kisten druiven. Pruimen. De eerste pruimen komen in geringe hoeveelheden uit den omtreK van Londen. Weldra worden deze gevolgd door enkele vroege soorten uit België en Frankrijk. De groote massa buitenlandsche, halfrijpe waar komt uit Holland, Duitschland, België en Frankrijk. Kent produceert verder zeer veel pruimen, alsook Worcester, Shropshire, Cheshire, Lancashire, Derbyshire en Wales. Kersen. De eerste kersen komen reeds in April uit Frankrijk; dan volden die uit Duitschland en Holland. Daarna komt Kent en ten slotte Worcestershire en Cornwall. Aardbeziën. Ook met deze vrucht is Frankrijk een der eerste. De Kanaaleilanden zorgen voor in kassen gekweekte vruchten. Na deze volgt niet belangrijke hoeveelheid Cornwall, daarna Southampton, vervolgen Kent (swanley District) en eindelijk W'.sbeck, Worcestershire, Herefordshire en Cheshire. Voor de conserve-fabrieken zenden België, Nederland en Schotland massa's. Kruisbessen. De eerste kruisbessen komen uit België en ZuidelijkEngeland ; de groote massa uit Nederland, België, Duitschland, Kent, Penzance, Lancashire en vele andere streken uit Engeland en Schotland. Aalbessen. Nederland, Boulogne (Frankrijk) en België concurreeren met Kent, Cambridgeshire, Worcestershire en Yarmouth. Druiven. Gedurende den geheelen winter komen zeer veel druiven uit den omtrek van Londen, Zuidelijk-Engeland en de Kanaaleilanden. In het vroege voorjaar zenden Guernsey en België; met Mei beginnen Spanje en Italië en later Frankrijk, Portugal, Denemarken en Californië. V roeger zond Holland ook veel, maar tegenwoordig loont deze handel niet meer. Tomaten. De eerste tomaten arriveeren al in Maart van de Kanaaleilanden en het Londen-district. Guernsey en Jersey voeren enorme hoeveelheden uit. Dan volgen de tomaten van de Canarische-eilanden, verder die uit het Zuiden van Spanje en Valencia, Frankrijk en Portugal en eindelijkuit verschillende plaatsen van Engeland. Ook België en Nederland beginnen langzamerhand tomaten te zenden. Meloenen. De vroegste meloenen komen uit de warme kassen van Guernsey. Eenigen tijd daarna komen zij uit Valencia en Portugal, daarna uit verschillende streken van Engeland. Perziken. De eerste perziken komen uit het Londen-district, weldra door de Fransche gevolgd. Ook België neemt, doch later in den tijd, aan den invoer deel. Reeds in April zijn de eerste te koop. f. NAAR WELKE MARKTEN IN ENGELAND DE NED. PRODUCTEN HET BEST TE ZENDEN ZIJN. Stelt men zicli voor op Engeland te handelen, dan is het noodzakelijk kennis te bezitten van de artikelen, welke op de eene plaats gewild, en op de andere haast niet te verkoopen zijn. Het onderstaande geeft slechts een zeer onvolledig overzicht, daar een veel langer verblijf noodig is, om hier omtrent voldoende kennis op te doen. Pondsperen alleen naar de Covent-Garden markt. Bloemkool naar alle markten. Komkommers naar Londen, Huil, Manchester, Leeds en Newcastle. Boschbessen naar Manchester en Dudley. Salade naar alle markten, doch in kleine hoeveelheden. Appels, doch fijne soorten naar Londen b.v. Cox's Orange Pippin; VVijker Pippeling naar Birmingham. Peren, kattekoppen naai' Wales, Calebassen naar Edinburgh, naai New-castle Dubbele Phillippe en Heerenperen, Dirkjesperen niet. Aardbeziën naar Newcastle en Huil. Kruisbessen naar alle markten. Frambozen naar Newcastle. Kersen naar alle markten. Witte bessen j Meloenen ' geen invoer van beteekenis van het continent. Morellen < Radijs naar Londen, Huil en Newcastle. Doperwten naar Leith, Huil en Newcastle. Kleine uitjes naar Londen, Manchester en Birmingham-district. Peen naar Newcastle, Huil en Leith. Vroege aardappelen begint met Londen, dan Huil en Newcastle. g. UIT WELKE HAVENS NAAR DE ENGELSCHE STEDEN WORDT UITGEVOERD. naar Huil. Burriana. New-York. uit : Rotterdam. Colon. Hamburg Hamburg. Lissabon. Boulogne. Bordeaux. St. John. Natal. Castellon. Rangoon. St. John. Boulogne. Castellon. Valencia. Bremen. Baltimore. Bremen. Marseille. Bordeaux. St. Brieux. Genua. Bremen. Charente. Amsterdam. Botterdam. Sidney. Gent. Stettin. Oporto. New-York. Rouen. Halifax Drontheim. Montreal. Barcelona. Christiania. Antwerpen. Baltimore. Copenhage. Calcutta. Brussel. Rouen. Cadix. Ostende. Harüngen. Philadelphia. Philadelphia. St. Michaels. Boston. Boston. Oporto. Cartagena. Antwerpen. Duinkerken. Gibraltar. Candia. naar Manchester. Bordeaux Triest. uit : Stettin. Genua. Ouebec. Rotterdam. Tarragona. Constantinopel. New-York. Hongkong. naar Goole. Gent' Tanger. , •. . , . . Amsterdam. Libau. uit . Amsterdam. v , . n T t , Valencia. Cjuernsey. Hamburg. T J Qen^. Montreal. Jersey. Boulogne. naar Folkestone. RotUrdam. „i,: Bou,ogne. Calcutta.' Antwerpen. . Larthagena. naar Dover. naar Londen. Charente. uit: Calais. U'1: Newport. Gibraltar. Ostende. Wissingen. Triest. Yokohama. 1 Montreal. naar Liverpool. Amsterdam. Havre. uit : New-York. Gent. Alexandria. Harlingen. naar Newhaven. uit: Dieppe. St. Nazaire. Caen. naar Southampton. uit: St. Malo. Jersey. Guernsey. Havre. Rotterdam. Cherbourg. St. Malo. Honfleur. Bordeaux. Madeira. Antwerpen. St. Brieux. Teneriffe. naar Grimsbey. uit: Esbjerg. Hamburg. Antwerpen. Rotterdam. Malmö. Dieppe. Antwerpen. naar Harwich. uit: Hamburg. Antwerpen. Botterdam. Esbjerg. h. DE AFSTAND TUSSCHEN DE PLAATSEN VAN AFSCHEPING EN DE ENGELSCHE HAVENS OF DE DUUR DER VAART. van naar Londen. van naar Liverpool. Rotterdam .... 18—20 uur. Lissabon 72 uren. Vlissingen .... 9—10 „ Siërra Lione 12 dagen. Berlin 610 mijlen. Madeira 6 „ Kaapstad . , . . . 6065 „ Kingston 21 , Calcutta 6471 r Trinidad 4260 mijlen. Chicago 3982 „ New-York . . . 3046 mijlen. Toronto 3772 , van naar Iiull. Copenhagen .... 780 „ Bergen 570 mijlen. Hongkong .... 9357 , Amsterdam .... 275 „ Johannesburg . . . 7080 . Rotterdam 18 uren 230 „ Lissabon 1450 „ Hamburg . 30 —34 „ 430 „ Marseille 797 „ Christiania .... 640 , Melbourne .... 11391 , Copenhage .... 680 „ New-Orleans . . . 4552 „ Vlissingen .... 19 uren. New-York .... 3232 . van naar Leith. Parijs 262 „ Rotterdam 36 uren 440 mijlen. Rome 1040 , Vlissingen 45 „ Sandwich-eiland 7912 „ Hamburg 40 „ 100 „ Sidney 11993 „ Aberdeen 615 „ Victoria 6023 „ Christiania .... 995 „ Weenen 910 „ Hamburg 550 „ Zanzibar 8336 , Londen 4^0 « Leith 450 „ van naar Newcastle. Plymouth 360 , Copenhagen .... 678 mijlen. Stettin 848 mijlen. Guernsey naar Weymouth 85 mijlen. Hamburg 480 „ „ Southampton 123 Dieppe naar Newhaven 75 , Plymouth naar Londen 360 Havre naar Southampton 122 , Lissabon naar Southampton 48 uren. Ostende naar Dover . 22 , Bordeaux naar Liverpool 36 „ Glasgow naar New \ ork 3015 „ MonteVideo Southampton 3535 mijlen IV. In de verzending. Nederland ligt, wat de verzending betreft, gunstig, daar tusschen Londen en Rotterdam, Amsterdam, Harlingen en Vlissingen en andere havens verbindingen worden onderhouden door snelvarende stoombooten, meestal zoowel voor personen als voor goederen ingericht. Toch is de tijd. tusschen het oogsten en de aankomst te Londen, te lang; maar dit ligt aan de slechte verbindingen, welke er bestaan tusschen de plaatsen van productie en van verscheping, aan de weinige toegevendheid en het opwerpen dikwerf van bezwaren door de maatschappijen, welke zich met het vervoer door Nederland belasten en voor het grootste gedeelte aan de kweekers zelf. In een land als Nederland, doorsneden door een groot getal spoor- en waterwegen, moest het onmogelijk zijn, gegronde klachten te hooien. Het moest niet kunnen plaats grijpen, dat van vreemde spoorwegmaatschappijen in het naastbijliggende land - België — wordt gebruik gemaakt, om "de goederen goedkooper en vlugger over te zenden. Maar w inig is daar tegen te doen, als de kweekers zich niet willen vereenigen; uitmaken, hoeveel zij te verzenden hebben en dan met de spoorwegmaatschappijen in connectie treden. Wanneer billijke eischen gesteld worden, moet men ten slotte, al wordt er in 't begin aan doovemansdeuren geklopt, toegeven. Kan de Regeering zelf niet een handje helpen, daar zij toch de tarieven, als zij dat werkelijk wil, kan regelen? Of zijn de tarieven door de verschillende bezwarende bepalingen niet te hoog? Wanneer de kweekers zich vereenigen en optreden op een geschikte maar toch ook niet te zachte manier, dan zal er spoedig een einde komen aan den toestand, dat goedkooper over andere lijnen kan gezonden worden en dat er voordeeliger tarieven bestaan voor onze concurrenten in Frankrijk, Belgie, op de Kanaaleilanden en enkele plaatsen in Duitschland. Belangrijk is in dit opzicht wat de kweekers van Guernsey in 1895 gedaan hebben, toen zij het moede werden de hooge vrachtprijzen te betalen, welke geëischt werden door de spoorwegmaatschappijen, die de producten niet behandelden, zooals het behoorde. Enkele personen kwamen bijeen, besloten een kleine brochure te schrijven en deze over het eiland te verspreiden, 't Gevolg hiervan was het beleggen van een vergadering, waarin een bestuur van 24 leden werd i benoemd. Het ontving volmacht te handelen naar goedvinden. Twee personen vaardigde het uit zijn midden af om in onderhandeling te treden met de maatschappijen en indien een weigerend antwoord mocht bekomen worden, in connectie te treden met andere. In den beginne wilden de maatschappijen geen enkele reductie toestaan, maar veranderden geheel van toon, toen men op het punt stond zelf twee stoombooten te huren en alle goederen te doen vervoeren over de lijnen eener andere spoorwegmaatschappij. Ik laat hier de verandering in vrachtprijzen volgen : OLI) RATES. Ordinary Goods Train. Rate. Delivery. Returned Empties. REV1SED RATES Special Goods Train on Trucks with Spring buffers. 1 Rate. Delivery. Returned Empties. p. ton p. ton p. ton ])• ton p. ton p. ton Grapes 150/- 4/2 20/- Grapes per ton, lst Nov. to 14th July 95/- 4/2 20/- „ 150/- 4/2 20/- Dito, 15th Julv to Tomatoes 45/- 4/2 20/- 31st Oct 80/- 4/2 20/- Ripe Fruit, forced Tomatoes 37/6 4/2 20/- Figs, Peaches etc. 60,'- 4/2 20/- Ripe fruit, forced . 55/- 4/2 20/- Ripe fruit, not forced 32/6 4/2 20/- Ripo fruit, not forced 30/- 4/2 20/- Vegetables, forced 45/- 4/2 20/- Vegetables, forced 40/- 4/2 20/- Vegetables, not forced 32/- 4/2 20/- Vegetables, not forced 30/- 4/2 20/- Potrttoes in cross hundle baskets. . i 42/- 4/2 20/- Potatoes in cross handle basket . . 37/6 4/2 20/- Arrangements are being made for a reduction for the provincial towns. Zien wij nu eens den uitvoer: i" 1883 138.508 in 1890 493.308 » 1884 184.500 „ 1891 664.679 " l885 221.000 kj i892 924.958 ... . om Qnn '"öten, vaien, kisten, vaten, ' " «lozen of . 1893 ..0(8.171 ' „ 1887 2 <7.400 „ 1894 909.655 „ 1888 330,200 manden. „ 1895 1.276.192 manden. „ 1889 391.906 1896 1.403.945 „ 1897 1.381.017 Valt de vermeerdering niet eigenaardig samen met de verlaging der tarieven? Eveneens is belangrijk wat enkele actieve Boskoopsche kweekers wisten gedaan te krijgen. De vracht van een waggon van Boskoop tot Arnhem werd van 51 tot 18.75 gld. teruggebracht. Nu is het mogelijk gezamenlijk één waggon af te laden met goederen van verschillende firma's zonder prijsverhooging. Ik geef hier verder een overzicht der belangrijkste vrachttarieven, welker onderlinge vergelijking, ook in verband met de afstanden, de moeite loont. Manchester naar New Cast/e upon Tyne. North Eastern Railway. Groenten en vruchten in klasse c. Wortels, uien, peterselie, oude aardappelen, per ton 15/10 van station tot station per 4 ton tegelijk. Kooliapen, bloemkool, cabbages, selderie, rabarber en doperwten, per ton 17/- van station tot station per 4 ton tegelijk. Appels en peren per ton 17/6 van station tot station ieder gewicht, Hoeveelheden van 3 cwt of minder worden gebracht in de klasse van het klein goederenvervoer. Jersey tot Manchester. Aardappelen 28/4 per ton tot einde Juni | 26/8 , , „ , 's jaars \ Per boot„ 28/4 over Holyhead 124 mijl. Van Chorlton tot Manchester 22/6 per ton 118 mijlen. , Wisbeck „ „ 15/9 „ „ 142 „ Van Cornwall tot Manchester 38/4 , Scilly eilanden „ „ 584 , Hamburg „ , 20/--30/ » HuI1 » „ 12 Vervoer door Engeland. Per Great Eastern Railway goederentrein. Zacht fruit en groenten per ton minstens 10 cwt. Mijlen. s. d. 30 10.10 50 U.2 100 22.6 150 27.6 200 31.8 minstens minstens minstens 1 ton. 2 ton. 3 ton. s. d. s. d. s. d. 10.10 9.7 9.2 13.4 12.11 12.6 21.3 20.0 18.9 25.10 24.2 22.6 30. 28.4 26.8 Idem per personentreinen inclusief bestellen. s. d. 30 50 mijl. 7 14 8 6 100 „ 14-16 „ 7 17 20 „ 8 21 24 „ 9 9 „ 7 12 „ 9 21—24 „ 1.0 minstens minstens minstens minstens 10 cwt. 1 ton. 2 ton. 3 ton Mijlen. s. d. s. d. s. d. s. d. 30 9.2 8.9 8.4 7.11 50 12.6 11.8 11.3 10.10 100 16.8 15.10 15.5 15.0 150 20.10 19.7 18.4 17.1 200 23.9 22.6 21.3 20.0 Per London en N. W. Railway personentreinen. Mjjlen s. d. 30 tot 48 ffi 0.6 31 -50 7 „ 24 „ 0.6 51-100 14 „ 16 „ 0.7 51 100 17 „ 20 „ 0.8 51 100 21 „ 24 „ 0.9 101—200 9 , 0.7 101 — 200 12 „ 0.9 101—200 21 tot 24 „ 1.8 1 mijl = 1.609 KM. Per G. W. R. en S. W. /?g;1^ goederen- en sneltreinen. G O E I) E BENTREIN E N. q, Druiven, Vijgen ; Groenten niet Tomaten zonder Aardappels , Bloemen, groenten en T,ee<*e manden Station van .. . en Meloenen, geforceerd, to- ,, , der glas van (l''l'l,t,en ... v..,„ ,|ml geforceerd, maten met deksel de se . gj ^ ni,'t Kleine pakjes oma t n op < naar Londen. fmit en bloemen. No. 2. N°. 3. tomaten. ! „rceerd. afzender. ton. j cwt. ton. j cwt. | ton. I cwt. j ton. e , cwt. '28 'tt' '28 —óOk' 5(i'c -'8 ;)«,• boven 56 h: por cwt. Aberdeen. 155/ 7/9 68'4 3/5 92/6 4/8 128/4 6 3/2 51 6/ 7/6 4/8 1 d per ffi Birmingham. 85/ 4/3 37/6 1/11 42/6 2/2 57/6 4 1/9 3/ 3/6 4/ 2/11 1^4 d * 2 ® J* Bradford. 100/ 5/ 55/ 2/9 65/ 3/3 80/ 2/ 3/6 4/6 5/ 3/6 3/4 «' - u; 1k Edinburgh. 150/ 7/6 65/ 3/3 88/4 4/5 100/ 3, 4/6 5/6 7/ 4/8 1 d „ ffi Glasgow. 150/ 7/6 65/ 3/3 88/4 4/5 100/ ; , 3/ 4/6 5/6 7/ 4/8 1 d „ H. Huil. 105/ 5/3 56/8 2/10 67/ 3/5 88/4 , ••> 3'6 4/6 5' 3/6 3/4 d „ ffi >/:, Leeds. 100/ 5/ 55/ 2/9 65/ 3/3 80/ , 21 3/6 4/6 5/ 3/6 3/4 d „ te ,5 Liverpool. 100/ 5/ 50/ '2/6 60/ 3/ 75/ 1 2/ 3/ 4/ 5/ 3/6 3/4 d „ ft /4 Manchester. 100/ 5/ 55/ 2/9 65/ 3/3 75/ i 1 2/ 3/6 4,6 5/ 3/6 3/4 d „ ffi 4 Newcastle. 120/ 6/ 60/ 3/ 80/ 4/ 80/ 1 2/6 4/ 5/ 5/6 4/8 1 d „ ft 5 Nottingbam. 90/ 4/6 47/6 2/5 57/6 2/11 75/ i 1 2/ 3/ 4/ 5 3/6 3/4 d „ ffi '3 S N E L T H E I N E N. Vrachten der wproducten van: Huil naar Newcastle-upon■ North Eastern Railway. Groenten en vruchten in klasse B voor: Wortels, uien, peterselie, aardappelen (oude), koolrapen (in zak on g yan station tot station per 4 ton tegelijk. Oude aardappelen jq „ „ „ 2 „ „ Bloemkool, cabbages, selderie, rabarber, doperwten jq.5 _ _ ^ „ 2 v » Groenten (verpakt) 18/4 _ , „ „ onder de 2 ton. Appels, peren (verpakt in zakken of hampers). ^ ^ # per 4 ton tegelijk. » » r n r> v n , 15j „ „ n n Per gewicht. Liverpool naar tlew-castle-upont > Ngrfh Eastgrn Railway. Groenten en vruchten in klasse C. Wortels, uien, peterselie, oude aardappelen tQn 15/1Q van stat,on tot station per 4 ton tegelijk Cabbages, selderie, rabarber en doperwten ,ni4 _ 4 „ » Appels en peren in manden . „ „ „ „ kisten " 18(4 op risico van den eigenaar. Vrachten naar de steden van Engeland. van I ,Pruiven- Niet gefor- Tomaten Aardappelen Aardappelen Guernsey ^nen', "ge- ceerdegroen" zonder van 1 Juli. van den naar forceerd fruit ten tomaten deksel tomaten kouden I en bloemen. 2 de klasse n" 3. nn 4. grond. Aberdeen. 56—105 56-245 56-175 56 -124 56-252 7/6 7/5 7/6 7/6 7/6 Birmingham. 56-105 56 -238 56-210 56-154 56-252 *! 4/ 4/ 4/ 4/ Bradford. 56-112 56-203 56-168 56—140 56—280 5/ 5/ 5/ 5/ Edinburgh. | 56-98 56-238 56-172 56 -154 56 -257 7/ 7/ 7/ 7/ 7/ ^u"' 56 — 112 56 — 196 56 — 161 56 — 126 56 -280 5/ 5' 5/ 5/ 5/ Leeds- 56-112 56-203 56-168 56-140 56 -280 5! 5/' 5/ 5/ 5/ Liverpool. 56—112 56-224 56- 182 56 — 147 56 — 280 5/ 5/ 5/ 5/ 5/ Manchester. 56-112 56 -203 56-168 56-147 56-280 5/' 5/ 5/ 5/ 5/ Newcastle. 56-91 56-203 56-154 56-154 56-245 5/6 5/6 5/6 5/6 5,6 Nottingham. 56 — 119 56—231 56 — 189 56- 147 56—280 5/ 5/ 5/ 5/ 5/ Glasgow. 56-98 53—238 55-172 56-154 56-259 7/ /7/ 7I 7/ 7 Vrachten voor fruit en groenten van Rotterdam naar Huil of Goo/e over 1898. BESCHRIJVING DER GOEDEREN. PER Vrachten. Appels en peren voor de havens: Burlem, Congleton, Etruria, Hanley, ton. 10/Longport, Milton, Newcastle under Lyne, Stoke en Tunstall. (1 s. per ton er bijgevoegd voor het wegen om te . , Auneis ui vilten , , , , t°Tl. 12/I worden belast, wanneer ' het wegen gevraagd wordt „ mand. 3 - sieve. 6 „ „ 10 „ Peren, Pruimen, Groene Pruimen en in baskets or case. 3 „ „ 10 v baskets or cases up to 14 Ibs. „ in sieves, mollies or cases up to 28 lbs. sieve, mollv or case. 4 „ „ 10 „ „ „ netted baskets or cases up to 42 lbs. netted basket or case. 5 „ „ 10 „ ,, „ '/2 mud sieves or cases up to 56 lbs. '/.2 mud sieve or case. 6 „ , 10 „ „ „ mud hampers. mud hamper. 10 „ „ 10 „ „ „ bags or barrels when for Lancashire. ton. 18/- Groene erwten. basket. 8 d. en 10°/o Aardappelen (nieuwe). ton. 10/- (Nieuwe aardappelen om te worden 7/6 verhandeld als oude na 31 Aug. Aardappelen (oude) werkelijk gewicht ton. 18/- Radjjzen in hampers and baskets. „ j 18/- « - bags. „ 8/3 Frambozen. anker keg. 1/- en 10°/q in casks. ton. | 24/- Aard beziën „ „ 24/'- Walnoten (groene). puckle. 6 d. en 10% v n mud. 10, , 10 „ v r mud bag. 10 „ n 10 „ v « hamper. 10 „ „ 10 „ (van schil ontdaan). malter bag. 1/3 „ „ 10 „ * » * '/2 malter bag. 8 „ „ 10 „ „ (groene) wanneer slechts voor mud bag. 6 „ „ 10 „ Birmingham en district alleen. (van schil ontdaan). malter bag. 10 „ „ 10 „ Rottterdam uien per 20 cwt 10/ en aanlappen per 20 cwt 10/ Amsterdam. appelen en peren per 20 cwt 15/ kool per 20 cwt 17/ Antwerpen. uien per 20 cwt 12/6 aardappelen „ 20 „ 10/ appelen „ 20 „ 12/6 peren . 20 „ 20/ aardappelen „ 20 „ 10/ Hamburg. uien „ 20 „ 15/ -f- 10°/0 appelen „ 20 „ 17/6 ingemaakte „ 20 „ 20/ 10% groenten en vruchten. Havre invoer komt niet voor. De kaaigelden te Liverpool bedragen : uien per colli boven 1 cwt '/2 d. „ „ „ „ 28 ffi en niet boven 1 cwt 13/4 d. „ „ „ niet boven 28 ft 13/g d. tomaten per colli boven 28 8' 2 d. „ „ „ onder 28 ffi 11/2 d. appels en peren „ „ boven 56 ft' 2 d. . ti m * v « onder 56 lï 1 d. druiven „ „ li/a d. meloenen „ ,, boven 2 cwt. 3 d. / „ „ „1 cwt. l'/i d. \ , onder 1 cwt. % J. noten per ton 3/^ (|, aardappelen per ton 6 d. Kosten van Ontvangen, Sorteeren, Wegen, Meten, Merken, Stuwage, Afleveren etc. bedragen. a. b. Appels, gedroogd, manden van ft 20 ffi, per 20 cwt ad Qd „ per barrel, doos of kist 3/4d \d „ halve doos ot' mand l/2(/ 3/4oven 1 crot ieder, wanneer afzonderlijk gewogen, p. ton t /4 1/8 „ in colli s bovon 1 crot ieder, wanneer afzonderlijk gewogen, per ton 1/4 l'ruimen in dozen , Ander groen truit, niet gespecificeerd, per colli ],/ Aardappelen, per ton j/ j Tomaten, in colli's van 14 ffi en daaronder, per colli 1/3^ 1/4^ „ in colli's boven 14 ffi en onder 28 ®, per colli 1/2l/2rf „ in colli s van 28 6 en daarboven, per colli \d jd a. \ oor goederen afgeleverd zonder op dc kade gestuwd tc zijn. b. Voor goederen afgeleverd en op de kade gestuwd. Van Hoek van Holland tot London Station. Pruimen 25/- per 1015 kilo's. Appelen in vaten en manden 17/- „ 1015 1>eren » » „ 17/- „ 1015 " Druiven 55/. , 1015 „ Aardbeziën in manden en kisten 35/6 „ 1015 AJuin 12/6 „ 1015 ] Komkommers 20/- „ 1015 De zendingen moeten circa 5 uren 's namiddags te Hoek van Holland worden aangebracht. _ Vervoer door Nederland en Duitsch/and. Prijzen voor het vervoer eener waggonladin" Afstanden in van 10.000 K.G. in Marken. in Kilometers. NEDERLAND. DUIT8CHLAND Klasse C. Klasse B. j Spec. tar II. j Spcc. tarTl[. 50 25 42 24 1<) 10° 33 72 44 34 loo g 102 65 45 -°° 132 82 56 STUKGOED. WAGGONLAD1N G. Neder- 'Duitsch- j 5000 K.G. 10000 K.G. Kilometers. land- land. Nederland. Duitschl. Nederland. I Duitsehl. I' lt 1.1 X E N I' E l{ 100 K. G. I N M A Ij K Ë N. 5(1 °-90 1-38 0.60 0.96 0.50 0 84 100 L4a 2.58 0.94 1.72 0.66 1 44 150 1.92 3.70 1.28 2.42 0.84 2 04 200 2-26 4.80 3.08 3.08 1.00 2 64 aangebracht, Verder bestaan speciaal tarieven: voor het vervoer van aardappelen uit de Streek naar Amsterdam; voor vervoer van vruchten en groenten van den Haag naar Amsterdem; voor vruchten van de Streek naai Amsterdam, voor kersen van Resteren en Tiel naar Amsterdam, voor bloembollen uit de bloembollenstreek naar Amsterdam en Rotterdam alsmede voor het vervoer van vruchten uit het Rijnsch-Westphaalsch-Nederlandsch, het Nederlandsch-Zuidwest-Duitsch en het Nederlandsch-Beiersch verkeer. Van de Maatschappij „Zeeland" ontving ik de volgende mededeeling aangaande de vracht-tarieven : Onze vrachten van af Vlissingen station tot Londen zijn als volgt: Appelen 15/6. Komkommers 20/-. Peren 15/6. Aardbeziën 35/-. Ajuin 15/6. Pruimen 35/-. „ 12/- bij partijen van Druiven 45/-. 2000 K. G. en alles per 1000 K. G. daarenboven aan één adres. ,De vrachten voor de vier laatstgenoemde artikelen zijn voor vervoer als IJlgoed ; de aflevering heeft alsdan plaats aan Station Holborn, De cijfers voor appelen, peren en ajuin zijn voor vervoer als vrachtgoed tot Station Blackfriars te Londen. De wijze van verpakking mits deze goed is, is van geen invloed op bovengenoemd tarief. Voor het artikel pruimen zouden wij bereid zijn, bijaldien groote hoeveelheden als vrachtgoed ten vervoer worden aangeboden, een speciale vracht te stellen. Ten slotte deelen wij nog mede, dat het minimum voor vrachtgoed 3/- en dat voor IJlgoed naar Holborn 2/3 per zending bedraagt." Van het ,Kaiserlich Deutsches General-Kunsulat" te Amsterdam werd mij geschreven : „Voor aardappelen en uien wordt een vracht van circa 7 shillings verlangd van Bremen naar Londen en Huil. De op Liverpool varende stoombooten hebben eveneens voor pruimen etc. geen vaste vrachten; voor aardappelen worden 10 shillings per ton en voor uien 1- sh 6d per ton genoteerd." Hier bevindt zich een uitklapvel Boek: Sign. van het origineel: 1321 Mg Signatuur microvorm: i os"erxc| Moedernegatief opslagnummer: oom lb Uitklapvel: Aantal: 1- Moedernegatief opslagnummer: oom o i Positie in boek: hc*. e/i. 32. In Nederland heeft liet vervoer niet alleen duur plaats, maar de producenten zijn overgeleverd aan de Spoorweg-maatschappijen, die dan alleen voor een voldoend aantal waggons zorgen, wanneer het hun gelegen komt. Ten bewijze hiervan strekke, dat in 1898 tijdens de verzending van planten uit Boskoop aan het station Alphen dagen achtereen geen waggons te bekomen waren, niettegenstaande de hoogste autoriteiten met dezen voor den handel hoogst ongunstigen toestand bekend waren. Hetzelfde kon geconstateerd worden in het Noorden van ons land dd 19 Nov. waar uit Sappemeer geschreven werd : ,er heerscht aan het station te Hoogezand een volslagen gebrek aan waggons: 28 waggons ontbreken, terwijl 13 sedert 12 Nov. met aardappels volgeladen in weer en wind staan. Telegrammen zijn gezonden aan den Minister van H. W. N., benevens den Dir. Gen. der S. S. te Utrecht, waarop nog geen antwoord ontvangen is." „Op den 21sten Maart 1898 heeft de Pruisische Minister van Nijverheid de spoorwegm'j aangeschreven te zorgen, dat in den herfst een voldoend aantal waggons voor het vervoer ter beschikking staan en daarvoor nu reeds de maatregelen te treffen." L. W. Presse, 2 April 1898. Dit zijn toestanden waaraan we helaas al gewoon geworden zijn, maar buitendien geschiedt het vervoer allerminst met de noodige zorg. Men behoeft maar aan de meeste stations tezien, hoe met gewone postpakketten geleefd wordt om daarna een vergelijking te maken met vrachtgoederen, ,die een stootje kunnen hebben". Wanneer men werkelijk wat voor het belang van onzen Nederlandschen tuinbouw gevoelt, dan doet het pijnlijk aan, wanneer men ziet, dat de handel in de producten van dien tak van bodemcultuur, in zoo hooge mate geschaad wordt. De vraag zou kunnen worden gesteld : bestaat de handel voor de Spoorwegmaatschappijen of zijn de Spoorwegmaatschappijen gesteund door het Rijk om den handel te bevorderen? In veel gevallen zou men werkelijk meenen, dat de handel moet dienen om de spoorwegmaatschappijen een goed dividend te bezorgen. Toch moet ook worden erkend, dat deze toestanden niet alleen aan de Spoorwegm'j behooren toegeschreven te worden, want tot heden is door het overgroote aantal kweekers met onverschilligheid toegezien. Ligt het niet aan de kweekers, dat dezelfde maatschappij in Nederland belangrijke hoeveelheden verscheept op een wijze, waarover telkens klachten rijzen en het in Engeland en op de Kanaaleilanden, zoo zorgzaam als maar mogelijk is doet ? Vanwaar toch het verschil, dat dezelfde maatschappij in Engeland alles verricht om het vervoer in handen te krijgen en te houden en in Nederland niets ? Zou dezelfde maatschappij alleen aan de kweekers van Essex, zoowel groote als kleine, tarieven toestaan, niet berekend volgens de ruimte, welke de goederen innemen, maar naar het gewicht en de waarde en niet aan de Nederlandsche ? Terwijl zij haar vele wagens en haar 500 paarden in een der goederenstations, bij de Spitalfieldsmarkt beschikbaar stelt tegen 1 en 1,50 gld. per dag, om de groenten en vruchten te vervoeren, haar beambten laat helpen bij het op- en afladen, de leege verpakkingsmaterialen met alle treinen tegen 2.50 gld. per 1016 K. G. terugzendt, de vrachten zoo laag stelt, dat ruwe tuinbouwproducten nog met voordeel van verwijderde plaatsen kunnen aangebracht worden, zou zulk een maatschappij, vraag ik, niets willen doen om aan de gegronde klachten van Nederlandsche kweekers te gemoet te komen ? De Maatschappijen in Nederland willen wel, hetgeen reeds hieruit blijkt, dat de Hollandsche Spoorweg M« onder gunstige voorwaarden aan de Vereeniging„ West Friesland" tot afslag van groenten, aardappelen en fruit, het stationemplacement heett afgestaan om daarop gebouwen enz. te stichten voor een markt. Verder dat de maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen een overeenkomst heeft aangegaan met de coöperatieve Vereeniging van Landbouwproducenten te Groningen voor het vervoer binnen één jaar (1 Januari tot ultimo Dec.) van ten minste 50 waggonladingen graan tegen een vrachtprijs van 9 gld. per 10.000 K. G. Ten slotte, zijn de Maatschappijen zelfs genegen de spoedig aan bedert onderhevige goederen in koelwagens te vervoeren tegen een bedrag boven het gewone tarief van ƒ 0.20 voor elke 50 K. G. In Kent zijn door de betrokken spoorwegmaatschappijen eveneens belangrijke reducties toegestaan. De nieuwe prijzen laat ik hier volgen : Kruisbessen Kersen \ tQn . 12 20 gld> Bessen Noten ) Kwetsen per ton : 10.45 gld. Pruimen Appels ) ^)er ton . ^ Aardbeziën Peren j Ook de Great Western Railway stelt lage vrachtprijzen voor groote en kleine hoeveelheden. Zie Gard. Chr. 1896, blz. 692. Zij stelt de gelegenheid open, door samenvoeging van de tuinbouwproducten van verschillende kweekers, lagere vrachtprijzen te bedingen. De waggons zijn van een bijzondere constructie, zoodat de waren zonder schokken, in frissche ruimten vervoerd worden. Buitenlandsche Stoomvaartverbinding op LONDEN (mail & vracht.) Afrika. Westkust iederen Vrijdag. „ Zuidkust om de 14 dagen. Australië iederen Vrijdag. Oostenrijk Columbia via New-York België Holland Brazilië „ over Frankrijk Ceylon Canada over Verccnigde Staten Canada Pakket Kaap de Goede hoop Kaapverdische eilanden Chili en Peru China over Brindisi Denemarken Egypte Italiaansche pakket „ Engelsche „ Frankrijk en Algiers Duitschland Gibraltar Indië Japan Madeira Malta Mauritius en Madagascar Mexico via Southampton „ Fransche pakket Monte Video via Southampton „ Fransche pakket Natal Nieuw-Zeeland via San Francisco Newfoundland Rusland Spanje en Portugal Zweden en Noorwegen Turkije Fransch pakket Vereenigde Staten Westkust Zuid-Amerika „ „ Fransch pakket West-Indië tweemaal per dag, uitgezonderd Zondag. Dinsdag, Woensdag en Zaterdag. tweemaal per dag ) . „ j uitgez : Zondag. v v fl ' den 9dcn en 24stcn van elke maand, den 3dcn, 18 r> „ Dinsdag. tweemaal per dag n nn Zondags niet. r in iederen Donderdag. Dinsdag, Donderdag en Zaterdag. den 2den en 17den van elke maand. den 6den van elke maand. den 2den en 17dcn van elke maand. Geregelde stoomvaart van Rotterdam. naar : vertrek : Abcrdeen iedere 10 dagen. Belfast-Dublin Vrijdags. Dundee Zaterdags. Glasgow-Grangemouth Dinsdag en \ rijdag. Grimsby » » Zaterdag. Goole » » " Hull Dinsdag, Woensdag, Donderdag en Zaterdag. Leith, Edingburg, Glasgow Dinsdag en Vrijdag. Liverpool Woensdag en Zaterdag. Londen (Ned. Stoomb. Maat.) dagelijks. Londen Harwich •> Londen (General Steam Navigation Com.) Woensdag en Zaterdag. Londen (London & Rotterd. St. Ship Com.) „ „ » Manchester Cork st. Ship Com. Driemaal in 14 dagen. New-castle on Tyne Vrijdag in den zomer ook Dinsdag. Plymouth en Bristol om de 14 dagen. Southampton Zaterdags. Idem van Amsterdam. naar : vertrek . Goole twee ,Tlaa' s'weeks. Grangemouth-Glasgow wekelijks. j^ull twee maal s'weeks. Leith wekelijks. Liverpool a"e dagen. Londen viermaal s'weeks. V. In de gebrekkige organisatie. Het is algemeen bekend, dat Nederland een niet onbelangrijke hoeveelheid tuinbouwproducten voortbrengt, maar wenscht men nauwkeurige opgaven daaromtrent, dan kan men die met den besten wil niet bekomen. Onze Nederlandsche statistiek, hoe nauwkeurig overigens vermoedelijk in andere opzichten, laat ons in dit opzicht geheel in den steek. Om cijfers aan te bieden, moet men verschillende bronnen raadplegen, welke slechts gegevens bevatten van bepaalde streken in ons land. Zoo werden uit de Streek in Noord-Holland verzonden in: 1895 6.385.761 K. G. 1896 8.035.066 „ aardappelen. 1897 8.438.451 uit de stations Bovenkarspel, Grootebroek, Heer-Hugowaard en Noord-Scharwoude : 1893/94 25.192.352 K. G. 1894 10.982.039 K. G. 1894/95 28.879.729 „ 1895 13.308.991 1895/96 34.875.247 „ 1896 12.430.991 „ groenten. 1896/97 29.214.996 „ 1897 1 2.688.730 „ uit de voornaamste stations in de bollenstreek : 1894 2.980.747 K. G. 1895 3.417.8935 „ 1896 4.082.796 „ bloembollen. 1897 5.077.824 „ uit een elftal stations in de Betuwe : 1894 1.901.930 K. G. 1895 10.827.301 „ vruchten. 1896 1.436.160 „ uit Eisden en omgeving : uit Beek, Bunde | zes millioen K. G. en Maastricht f ooft en groenten. uit het Westland in 1897 : voor 407,399.00 gld aan groenten en vruchten. De meeste der bovenstaande opgaven zijn medegedeeld door het gedelegeerd Lid van den Raad van Administratie R. van Hasselt. Men ziet, dat de productie nog al wat beteekent. Het aandeel, dat iedere kweeker hierin heeft, is slechts gering, 't Gevolg hiervan moet zijn, dat de waar in hooge mate ongelijkvormig is, wanneer de kleine partijtjes bijeen worden gevoegd, vooral ook, omdat de manier waarop de kweekers hun gewassen verbouwen, zoo verschilt. In dit opzicht hebben de Engelschen veel op ons voor. Zie groote of kleine kweekerijen, de wijzen van kweeking vertoonen steeds veel overeenkomst. De tuinbouwers weten het maar al te goed, dat, willen zij succes hebben, het zaak is, groote hoeveelheden van gelijkvormige waar op de markten te brengen. Onze kweekers schijnen maar niet te willen (kunnen?) begrijpen, dat ook zij dien kant uit moeten, dat zij, willen zij zich naast hun concurrenten kunnen handhaven, zich moeten vereenigen, hun waren in eenige kwaliteiten moeten sorteeren en de zelfde kwaliteiten dienen bijeen te voegen. Algemeen is men het er over eens, dat het op de nu gevolgde manier niet langer gaat, waarom dan ook reeds kleine vereenigingen zijn ontstaan, welke getracht hebben verbeteringen aan te brengen. Gelukt is hun dat niet, op een enkele uitzondering na, omdat de tegenwerking van de zijde der opkoopers groot was. Is het niet vreemd, dat de opkoopers onder elkander zoo solidair zijn, dat zij de prijzen onmiddellijk hooger stellen, als de verkoop en de verzending door vereenigingen ondernomen wordt ? Zoo is het voor eenige jaren gegaan, toen de afdeehng Haarsteeg der Noordbrabantsche Maatschappij van Landbouw en het Landbouw-Cas.no te Eysden hun producten rechtstreeks naar Engeland wenschten te verzenden. Zij moesten eindigen èn om eerstgenoemde reden ènom de geringe medewerking van den kant der kleine kweekers. Evenzoo ging het met een vereeniging te 's-Gravezande, toen zij beproefde de aardappelen op coöperatieven grondslag naar Engeland te verzenden. Waarom hoort men niets bijzonders van gelijke vereenigingen te NoordScharwoude, Blokker, Dordrecht, West-Blokker en Zwaag, Avenhorn, Nibbikswoud, Grootebroek, Medenblik, Opperdoes en omstreken, Bovenkarspel, Wijdenes, Andijk, Oosterwoud, Hoorn, Broekerhaven, Eendracht maakt macht te Loosduinen, door Eendracht sterk te Amsterdam, de Tuinbouwvereeniging te Sappemeer. Vereenigingen te: Broek op lagendijk Edam, Bovenkarspel, Beemster, Brielle, Roermond, Venlo, Heilo, Oudenbosch, Berlicum, St.-Pancras? Omdat de organisatie te wenschen overlaat, wijl zij geen deel uitmaken van één vereeniging, welke haar afdeelingen over het geheele land bezit. Om slechts éénige voorbeelden te geven, waaruit moet blijken, hoe verschillende handelswijzen in Nederland tot versnippering leiden, diene het volgende . De Vereeniging West-Blokker en Zwaag „Algemeen Belang" verzond in : 1893. 154 balen kruisbessen. 4500 mandjes bessen. 114 balen hazelnoten. 1894. 137 balen kruisbessen. 3150 mandjes bessen. 325 balen hazelnoten. 1895. 106 balen kruisbessen. 2300 mandjes bessen. 100 balen hazelnoten. Een andere vereeniging in dezelfde plaatsen verzond in : 1895. 5500 mandjes bessen. 250 X */i H. L. vruchten. 250 X '/» H. L. „ 300 mandjes pruimen. 50 „ hazelnoten. Maar buitendien bestaan er nog een aantal kleinere vereenigingen in dezelfde plaatsen, welke te samen ongeveer evenveel verzenden als de eerstgenoemde alleen, De Vereeniging „Westland" organiseert veilingen om den consignatiehandel zooveel mogelijk te beperken. Nu zijn er toch een aantal kweekers, die, niettegenstaande men van de goede resultaten op deze wijze verkregen overtuigd is, toch een groot deel hunner goederen tegen den prijs, welke des avonds op de veilingen gemaakt zal worden, aan opkoopers des morgens verkoopen. Zij willen niet begrijpen, dat ze zich zeiven en de goede zaak benadeelen, want de prijzen zijn natuurlijk layer, wanneer de hoeveelheden gering zijn, en dus een opkooper geen lading kan bijeen krijgen. Zal er verbetering komen, dan moet eerst een groot lichaam gesticht worden, de afdeelingen toetreden en niet voor elke tuinbouwstreek een vereeniging afzonderlijk werken. „Westland" geeft gedeeltelijk een goed voorbeeld, maar „Westland', moet het groote lichaam steunen. Dan kan naar buiten gewerkt worden, door het meededeelen van marktprijzen, de verwachtingen omtrent den oogst onzer concurrenten, door het uitoefenen van controle en het invoeren eener goede verpakking, door het verkrijgen van vlugger binnenlandsch transport en billijker verzendingskosten, door het afdwingen van een betere behandeling der waren door de maatschappijen. Dan zal het uitnemende denkbeeld van de Nederlandsche Kamer van Koophandel te Londen tot uitvoering kunnen komen en misschien op den steun der Regeering mogen gerekend worden. In het begin zal de tegenwerking van veel zijden groot zijn, maar ten slotte zal men zegevieren en hetzelfde in toepassing kunnen komen voor andere groote steden in Engeland. Nederlandsche jongelieden, in het tuinbouwvak ervaren, met de vreemde talen op de hoogte, zouden na een paar jaar op een expeditie-kantoor gewerkt te hebben als agent in Engeland kunnen optreden en aldus voor dit doel opgeleid, onze belangen behartigen en het geld in Nederlandsche handen doen blijven. Het groote voordeel zou zijn, dat de consument met den producent in nauwere aanraking kwam en dat door geheel buiten de zaak staande Nederlandsche personen controle kon worden uitgeoefend in Londen en in ons land. Wij zijn genoodzaakt zoo te handelen; groote Engelsche firma's behoeven dit niet te doen, omdat zij met den handel vertrouwd zijn en massa's leveren. In Frankrijk, waar de coöperatie zulk een vlucht heeft genomen, begrijpt men beter zijn belang. Niet minder dan 2200 productievereenigingen voor de cultuur van fruit bestaan daar. Ik laat hier verder de Nederlandsche Kamer van Koophandel aan het woord: „Wanneer het geheele land verdeeld werd in een bepaald aantal districten, in elk geval waarvan eene vereeniging naar het model van de Vereeniging „Westland" bestond en alle vereenigingen gezamenlijk een agent te Londen hadden en daarbij elk een vertrouwd agent-expediteur in de haven van verscheping, dan zou er veel gedaan kunnen worden om dezen handel op een beteren grondslag te brengen. De vereenigingen zorgen er voor, dat de producten vóór de afzending gekeurd en dat bedrog en vervalschingen streng gestraft worden, bij herhaling zelfs met verbeurdverklaring van het recht om lid der afdeeling te blijven. De agenten-expediteurs in de afschepingshavens zorgen er voor, dat de producten, in de haven bij aankomst en inlading, behoorlijk behandeld worden. En de agent te Londen zorge er voor, dat de agenten- expediteurs in de afschepingshavens geregeld telegraphisch aanwijzing ontvangen omtrent de verzending der goederen. Hij kan dan, al naar den stand der markt, den agent-expediteur opdragen de producten te verzenden naar Huil, Londen, New-castle en andere havens." Zulk een persoon kan den gezamenlijken Nederlandschen kweekers ook de voordeelen bezorgen der verschillende maatregelen door de maatschappijen voor Engelschen getroffen, als. het gebruik maken der waggons voor een geringe som, als het waarschijnlijk is, dat een niet aan bederf onderhevig artikel den volgenden marktdag meer zal opbrengen; het gebruik maken van de beambten, paarden en karren, voor het vervoer naar de markten; het geladen laten staan der waggons, om, wanneer de verkoop op monster in Londen niet gelukt, direct naar andere groote steden te laten doorzenden, zoodat zij daar nog even vroeg arriveeren, als de artikelen, welke door de Londensche handelaren daarheen worden gezonden, Wachten wij lang, dan zullen de Kanaaleilanden ons weêr voor zijn; want tijdens mijn verblijf aldaar hoorde ik reeds mompelen van het zenden van jongelieden naar de voornaamste steden in Engeland, om in denzelfden geest werkzaam te zijn. Een geschikt persoon hiervoor te vinden, zal zeer moeilijk zijn, want een oppervlakkige studie van 3 a 4 maanden kan niet de kennis verschaffen voor zulk een moeilijke taak; deze vereischt een onafgebroken studie, met veel inspanning, van 2 jaren op zijn minst. Het salaris, dat zulk een persoon moet genieten, dient zoo hoog te zijn, dat hij niet behoeft te bezwijken voor de verleidelijke aanbiedingen, waaraan hij in het begin zal blootstaan. Van andere middelen, zooals die in het Bulletin de la Chambre de Commerce Anglo-Belge van 1895 wordt aangeraden, verwacht ik geen heil. De tijd van tentoonstellingen is bijna voorbij; de tijd van handelen is daar ! Met de organisatie in onzen groenten- en vruchtenhandel is het allertreurigst gesteld. Ik vraag, hoe gaat het, als het tijdstip nadert, waarop het een of ander product rijpt? Zijn alle kweekers of de besturen van de vereenigingen dan bekend met de beste wegen, waarop dat product aan den man te brengen is, met de verwachting van den oogst in het buitenland, met de prijzen, welke alreeds in voorkoop besteed zijn en met den nog aanwezigen voorraad (geconserveerd) van het vorige jaar? Waar kunnen de produceerenden om hulp vragen? Is er een informatie-bureau voor Nederland, dat goed is? Waarom zijn er Kamers van Koophandel voor de leêr- en ijzerindustrie en waarom ontbreken zij voor den tuinbouw ? Waarom moet de bollen- en plantenhandel zooveel beter georganiseerd zijn, dan de handel in de overige tuinbouwproducten? Hebben voor dien handel „aanzeghuizen," „beurzen," „comités," „voorraadaanwijzers" redenen van bestaan en voor den vruchten- en groentenhandel niet ? Waarom worden voor den vischandel dure „afslagmarkten" door de steden onderhouden en waarom doen zij hoegenaamd niets voor ons, tuinbouwers. Waarom doet het buitenland alles om den handel te ondersteunen en waarom wordt in ons land aan deze belangrijke zaak nog zoo weinig aandacht geschonken ? Wat geeft het, of wij het productie-vermogen van onzen bodem hoog opvoeren, zonder te zorgen, dat de voortbrengselen loonend kunnen worden geplaatst ? Er wordt advies gevraagd aan de leiders van de bollenindustrie, als de Regeering den invloed wenscht te kennen van de toepassing der nieuwe tarieven, zooals het Dingley-tarief in 1897 en tot wien zou de Regeering zich moeten wenden, als zij hetzelfde wenschte te weten voor den groenten- en vruchtenhandel ? Organisatie ontbreekt ten eenenmale ! VI. In ons marktwezen. Trachten de stedelijke autoriteiten in Engeland in verband met de gezondheidswet al het mogelijke te doen, om, door het rein houden der markten, door de noodige ventilatie, door het plaatsen van vuilnis-bakken en urinoirs zoover mogelijk van de afdeeling, waar de tuinbouwproducten worden uitgestald, de volksgezondheid in velerlei opzicht te bevorderen; ten opzichte van onze markten wordt door de stedelijke autoriteiten te weinig gedaan. De groenten en vruchten ziet men neerleggen op onreine plaatsen; het stof daalt ongestoord neer; opgeschoten jongens en meiden stoeien tusschen de uitstallingen, de zon heeft vrijen toegang evenals de regen, waardoor bij hooge temperatuur zeer spoedig bederf kan optreden. Wanneer dit bederf niet al te ver is voortgeschreden, dan kan de verkoop daarvan gerust geschieden, want éér de politie koopwaar afkeurt, moeten doorgaans ziektegevallen geconstateerd zijn. De reinheid laat op onze markten veel te wenschen over. Ieder zal mij dit toestemmen, die de handelingen der marktvrouwen in Rotterdam bij heel warm en heel koud weêr heeft gadegeslagen. Een verbetering zou het reeds zijn, indien de markt overdekt ware en hier en daar de noodige localiteiten waren gebouwd. Het moest verboden zijn tusschen de producten spijzen te gebruiken, ook dit veroorzaakt verontreiniging. Wanneer aan den markttijd streng de hand werd gehouden, zou spoedig verbetering in den geregelden gang van zaken te merken zijn. Verder moest gezorgd worden, dat steeds per gewicht of bepaalde maat verkocht werd, waardoor veel gescharrel zou voorkomen worden. Door dezen maatregel streng door te voeten, waren wij al een heelen stap verder gekomen in de richting van een goede marktstatistiek. Al meer heb ik er in mijn geschrift op gewezen, dat wij, wat betreft betrouwbare statistiekcijfers zoo goed als niets bezitten. Het dichten van een marktvereeniging in elke groote stad, acht ik van veel beteekenis. Deze marktvereeniging, wier bestuur door de verkoopers op de markt en door de autoriteiten kan gekozen worden, zal er zeer veel toe kunnen bijdragen om den handel meer reëel te doen worden. Wanneer personen zich herhaaldelijk aan wanbetaling hebben schuldig gemaakt, dan kunnen zij op advies van bovenbedoeld bestuur voor goed van de markt worden verwijderd. Wanneer tusschen de belanghebbenden geschillen ontstaan, kunnen zij door het bestuur worden beslecht. Voorstellen tot uitbreiding, verbetering, verandering van inrichting enz. kunnen door het bestuur daar worden gedaan, waar zij thuisbehooren. Op elke marktplaats der groote steden behoort verder een veilingslokaal aanwezig te zijn. Coöperatie op het gebied van tuinbouw in Nederland, moet het ter markt brengen van groote partijen ten gevolge hebben. Het doel van goed ingerichte markten moet het bijeenbrengen van een groot aantal soliede handelaren zijn, aan wie massa's gelijkvormige waar kunnen gepresenteerd worden en het gemakkelijk approviandeeren der steden. Organisatie in den vruchten- en groentenhandel zal tengevolge hebben, dat zich vereenigingen vormen, aan wier hoofd ijverige mannen komen, die kennis van den handel bezitten. De noodzakelijkheid van een plaats, waar de producent met den consument kan onderhandelen, zal dan spoedig blijken. Daarom zal op elke markt een monsterzaal noodig zijn. Hier worden, vooral van de wintervruchten, monsters door de secretarissen der vereenigingen ingezonden, met aangifte voor welken prijs een bepaalde hoeveelheid te bekomen is. Iedereen moet in de gelegenheid gesteld worden, om zijn waren te kunnen aanbieden, zonder bevreesd te zijn, bijaldien hij iets te laat of niet veel te vroeg aankomt, geen plaats meer te kunnen krijgen. Het marktpersoneel moet actief zijn en rechtvaardig maar gestreng kunnen optreden, indien het noodig is. Menigeen zal, wanneer hij gelezen heeft, wat in Engeland voor de markten gedaan wordt, zeggen : „voor ons land zijn zulke openbare plaatsen 9 van verkoop niet te krijgen; zij kosten te veel en de steden zullen ze niet willen bouwen". Dat de markten in Engeland, niettegenstaande zij veel gekost hebben, toch haar rente opbrengen, blijkt uit het volgende lijstje: Birmingham 9,5°/0 Leeds 7,3% Liverpool 6,6°/0 Manchester 5,2°/0 New-Castle on Tyne . . 7,8°/0 Farringdon (Londen) . . 3,4°/0 En dat de markten in ons land ook nog al wat opbrengen, blijkt uit het onderstaande eveneens. De stad Rotterdam ontving aan waag-, markt en slachthuisgelden: 1890 ƒ 144.004,93 1894 ƒ 178.232.U2 1891 „ 157.043,865 1895 „ 196.834,405 1892 ff 169.034,08 1896 „ 203.517,275 1893 „ 180,073,39 1897 „ 215.528,205 VII. In het stelsel van schadevergoeding bij te late aflevering en in ons stelsel van invoerrechten. Zooals bekend is, kan men de goederen, als zij per spoor verzonden worden „op leveringstijd" verzekeren tegen een bedrag van 5 cent per 10 K. G. Voor fabrieken is deze bepaling van zeer veel waarde, daar alle werkzaamheden naar de ontvangst der producten geregeld worden. Hoe minder tijd er verloopt tusschen het uur van ontvangst en van de verwerking, hoe beter. Bij veel waarde vertegenwoordigende groenten en vruchten kan de tijd van levering bepaald worden, doch bij weinig waarde bezittende producten gaat dit niet best, omdat 5 cent per 10 K. G. een heel bedrag uitmaakt. Komt nu een bestelling per spoor te laat aan, dan kan men haar weigeren en is de Maatschappij tot schadevergoeding verplicht. Doorgaans verkoopt de chef de goederen, na van den afzender „een order tot verkoopen met behoud van reclame te hebben ontvangen. De schadevergoeding bepaalt zich tot den prijs van de goederen, maar de Maatschappij betaalt niets voor het verloopen van den tijd van inkoop aan den fabrikant, evenmin als voor de schade, welke deze bekomt, doordat zijn personeel geen werk kon verrichten. Geen schadevergoeding betaalt de Maatschappij voor te min geleverde of voor beschadigde waar. Het komt niet zelden voor, dat te Breda b.v. het gewicht er was en bij aankomst te Haarlem onderwicht kon geconstateerd worden. In Engeland worden zulke geschillen door de rechtbank beslecht. Zoo werd den 6de" Februari 1897 een eisch tot schadevergoeding aan Elisabeth Complejolin tegen de Manchester-Cheffield en Lincolnshire Railway voor gedeeltelijk verdwenen goederen toegewezen; begin Maart 1897 aan Richard Willand te Eastbourne tegen de London-Brighton en South-Court Railway. op denzelfden datum aan William Haynes te Hallow tegen de Midland Railway en begin April 1897 aan G. E. Darston te Prestley tegen de Great Northern Railway voor te late levering. Zooals bekend is, zijn alle buitenlandsche vruchten aan een invoerrecht van 5°/0 der waarde in ons land onderworpen volgens art. 1 van de wet van 15 Aug. 1862 (Staatsblad 170), krachtens het renvooi op de Wet van 19 Juni 1845 (Staatsblad n°. 28) en van het tarief op den in-, uit-, en doorvoer van 20 April I895 (Staatsblad nu. 54). Het bepalen nu van de waarde der vruchten, inzonderheid van spoedig aan bederf onderhevige vruchten, is zeer moeielijk en mijns inziens de oorzaak ervan, dat de Belgische druiven te laag worden aangegeven. Dat de beambten huiverig zijn zulke goederen te benaderen, blijkt wel hieruit, dat tot heden op den 8e" Augustus van het jaar 1895 slechts een partij druiven, wegende 100 K. G. wegens te lage aangifte (40 gld.) werd aangehouden. Na een vrijwillige verhooging tot 95 gld. werd de partij losgelaten. Hieruit blijkt, dat, ware de partij niet aangehouden, de Rijkskas 1 cent per pond uit dit invoerrecht had genoten. Bij het heften van een invoel recht per K. G. zou de taak der ambtenaren gemakkelijker worden en de wet op het heffen van invoerrechten goed kunnen worden toegepast. De invoer van het artikel druiven beteekent nog al wat. Onze statistiek leert daaromtrent niets, maar de Belgische geeft aan, dat in 1895 uit Belgie naar Nederland nog werden verzonden 28970 K.G. Een invoerrecht per gewicht geheven is in het belang van onzen handel in tuinbouwproducten. VIII. In de opleiding der leerlingen in het tuinbouwvak. Het mag een gelukkig verschijnsel genoemd worden, dat de opleiding in den tuinbouw niet meer afhankelijk is van de enkele firma's, waar leerlingen mogen werken. Het Rijk laat tuinbouwonderwijs geven. Toch komt het mij voor, dat de richting, waarin dat onderwijs zich tot heden beweegt, eenigermate eenzijdig is. I ot in de geringste bijzonderheden dalen de leeraars af bij de behandeling der cultures; bij de omschrijving van de kenmerken der soorten en bij het maken van teekeningen (geen kosten-berekeningen). Hetzelfde geldt voor onze pomologen. Wanneer de een of andere varieteit in de wereld wordt gebracht, dan wordt alles zóó nauwkeurig nagegaan, dat men in weinig tijd weet, wie de winner is, wie de ouders waren, waar zij gewonnen werd, waar zij het eerst droeg, tot welke klasse zij behoort, welk belang zij voor den tuinbouw kan hebben. Maar wie bekommert zich verder om de producten, als zij er zijn? Wie geeft instructies omtrent onzen handel in den uitgebreidsten zin? Wat weten de leerlingen der tuinbouwscholen van de landen van afzet, de afvoerwegen, de markttoestanden, de gemiddelde prijzen enz. enz. Ik mag gerust zeggen: zoo goed als niets; mijn collega's en mij ging het evenzoo! Het komt mij dringend noodig voor, dat aan de tuinbouwscholen onderwijs verstrekt wordt omtrent: 1. De middelen en kosten van vervoer binnen- en buitenlands (zie blz. 82( 2. De afstanden tot de wereldmarkten, de wijze van ver¬ voer in verband met de verpakking en inlading (zie blz. 79) 2a. De inrichting van de tuinbouwbedrijven in verband met den handel. a. rails, plaatsing en inrichtingloodsen, verplaatsbare kassen, hulpbakken, aanvoer van mest (kanalen enz.) afvoer van producten : rivieren, stations, kanalen, slooten, waggons, handkarren, bloemenwagens, koolwagens, pakkisten en manden. b, de inrichting zelf: sortimenten, specimen-exemplaren, groepen, nieuwigheden, uitstallingen, verwerking van planten en bloemen, plaatsing in waggons. 3. De verpakking en de verpakkingsmaterialen. (zie blz. 41—42) 4. De tijd, waarop de groenten en vruchten op de markten arriveeren en de plaatsen waar zij vandaan komen (zie blz. 74) 5. De handelsinrichtingen van practisch belang, zooals aanzeghuizen, beurzen, hamers van koophandel, veilingen, handelsbureaujc en handelscomité's. (zie blz. 102) 6. Het administratief deel van den handel: a. het maken van leveringscontracten, (zie blz. 18) b. het maken van ontvangstbewijzen, c. het invullen van cognossementen, (zie blz. 15) d. het invullen van vrachtbrieven, e. de beteekenis van vreemde uitdrukkingen als fob, «ƒ enz. enz. (zie blz. 18) ƒ. de tarieven hier in Nederland bekend onder speciaal tarief B I, 11 en III, roode en witte vrachtbrieven, uitzonderingstarief, enz. enz. g. het stellen van verkoopsvoonvaarden (zie blz, 7 en 10) h. het inrichten van koopmans- en veilingsboeken (zie blz. 14) 7. Arbitrage, vereffening geschillen buiten de gerechte¬ lijke macht. 8. Invoerrechten in ons land en in het Buitenland: België, Duitschland, Frankrijk, Engeland en Amerika. 9. Coöperatie: industrieele verwerking van ooft in groenten, aan- en verkoop, vereenigingen en haar inrichting, gezamenlijke verkoop. 10. Naar welke markten in het buitenland bepaalde tuin¬ bouwproducten te zenden zijn. (z'e blz. 77) 11. Uit welke havens naar de Engelsche wordt uitgevoerd (zie blz. 78—79) 12. Tijii van rijpheid der tuinbouwproducten in verband met den handel tusschen onze provinciën. 13. Maatregelen noodig ten opzichte van phytopathologische bepalingen in het buitenland. 14. Inrichting van prijscouranten, expeditie, consulaten. 15. YVarenberichten, oogstberichten, betalingstukken. 16. Vervoermiddelen ter zee naar de belangrijkste havens en hun tijd van vertrek. 17. De voornaamste handelswegen, Nu zal menigeen zeggen : „onze tuinbouwscholen kunnen geen handelsscholen worden", maar dit ligt ook allerminst in mijn bedoeling. Ik zou wenschen, dat aan de gewone tuinbouwscholen minstens 1 uur per week aan dit speciale vak gewijd werd en aan de hoogere afdeeling voor tuinbouwonderwijs twee uren per week. In dien tijd zou, wanneer dit onderwijs in goede handen was gelegd, een degelijk overzicht kunnen worden bekomen. Handelsrekenen en handelsaardrijdskunde benevens boekhouden zijn uitnemende leervakken, maar ze kunnen niet tot hun recht komen, als de leerlingen de allereenvoudigste grondslagen van den handel niet machtig zijn. Het in 't bovenstaande ontwikkelde programma maakt t praktisch deel uit van zaken, die in boekhouden, handelsaardrijkskunde en rekenen slechts terloops genoemd worden. Het spreekt, dat de leerlingen met een overzicht van den handel op Engeland en Duitschland, als onze landen van afzet, volstaan kunnen. D. SAMENWERKING DER KWEEKERS. COÖPERATIE. 1. Wat zijn de praktische resultaten van onzen tegenwoordigen groenten- en vruchtenhandel? Wanneer men de streken van ons land bezoekt, waar de tuinbouw intensief wordt gedreven, dan staat men verbaasd, dat, hoewel enorme plantenmassa's den grond worden ontwoekerd, niettegenstaande de verdeeling van den grond tot den hoogsten trap is doorgevoerd, dat in 'die streken niet meer welvaart heerscht. Van den vroegen morgen tot den laten avond wordt met noeste vlijt gearbeid; de levensstandaard der tuinbouwers en kweekers is laag; weinig laten ze aan anderen over, maar verrichten met hun kinderen alles zooveel mogelijk zelf; zij onthouden hun kinderen zelfs het zoo noodzakelijk lager onderwijs, zij exploiteeren hun kinderen en toch hebben de meesten een sober bestaan. Brengt hun grond dan niet genoeg op? Is hij niet vruchtbaar genoeg? Neen, daaraan mag een en ander niet toegeschreven worden, want de opbrengsten zijn hoog, de grond toont een onuitputtelijke vruchtbaarheid aan, wanneer de mestaanvoer jaarlijks niet beneden zekere grenzen daalt. Hebben de cultures veel van ziekte te lijden? Ook dit is doorgaans het geval niet, hoewel in den laatsten tijd meer ziekten worden opgemerkt en men meer naar middelen zoekt om ze te bestrijden. Waarin moet dan de oorzaak liggen van die geringe welvaart? Is de prijs, dien de consumenten (verbruikers) voor de tuinbouwproducten betalen dan zoo gering, dat de tuinbouwer ze daarvoor nauwelijks kweeken kan? Neen, ook dit is het geval niet, want de prijzen in het buitenland en in de steden door de particulieren betaald zijn betrekkelijk hoog. Maar daarmede is nog niet gezegd, dat de tuinbouwer zulke prijzen van zijn goed maakt. Volstrekt niet, want tusschen verkoopprijs en prijs van afzet ligt een groote ruimte; een veel grootere ruimte, dan tusschen prijs van productie en van verkoop. Daarin moet dus de oorzaak gelegen zijn, dat het bestaan van den tuinbouwer zoo weinig winstgevend is. Door vvien wordt dat groote verschil tusschen den verkoop- en den afzetprijs veroorzaakt? Met gerustheid kunnen wij hierop antwoorden: door het groot aantal tusschenpersonen, dat zich bezig houdt met de varen van den kweeker in ontvangst te nemen, te verplaatsen en aan te bieden. Waar zulke „tusschenpersonen" zich persoonlijk met alles bemoeien en in het bezit zijn van handelskennis, daar moet wat verdiend worden, maar, waar de bemoeiing alleen bestaat in het correspondeeren, het ontvangen en weêr afzenden der gelden, daar is dat groote verschil hierboven bedoeld, niet te rechtvaardigen. Het is dan ook geen wonder, dat tal van kweekers in het consigneeren hun heil hebben gezocht, zonder het te vinden. Ook hier zijn de onkosten zoo hoog, is de risico zoo groot, zijn de gemiddelde prijzen zoo laag, dat het Duitsche spreekwoord maar al te waar is, dat: „consigneeren geld verliezen is." Ik geef hiernevens een voorbeeld van het zenden in consignatie naar Londen. 1 ~ : " 1 i s .2 — g .£ Totaal. Netto u/o Datum * Verpakking. Inhoud. Opbrengst. I Vracht. tc | onkosten. ! opbrengt. onkosten. 1896" 3 , i | g : | ^ \ i j Juli 8 82 manden. Kersen. f 73.80 f 26.50 f 0.90 f 3.70 ƒ 3i.10 f 42.<0 41 /, 0/ 17 | is „ , 16.20 „ 10.65 „ 1.00 | , 0.80 „ 12.45 „ 3.75 77 «/„ Aug. 12 29 sieves. Pruimen. „ 26.10 „ 12.25 j „ 0.60 „ 1.20 „ 14.05 „ 12.05 j o4 "/„ 25 ! 81 „ v » 133.65 „ 37.85 „ 0.55 „ 6.70 „ 45.10 „ 88.55 34 Eveneens die van de verdiensten van een commissionnair. - - — ' « . -c ,i ,2 S E C ) ;^CS06E® Datum - %. Inhoud. Opgekocht tegen maakt: Provisie, j Sieves. | | ® J J S2 I 5 / 2 Jv lj- i g -S O- £ I ^ O ^ I ! — 1 — i 1 f" " i I Juli 3. 442 sieves. zwarte bessen. 7824 ll'/2 en 12 cent. f 926.95 f 39.12 | f 63.30 ƒ 12. ƒ1041.36 11 /0 7. ! 547 j „ 10028 12 en 121/* „ „ 1245.89 „ 50.14 „ 82.05 , 10.47 „ 1388.5o^ 10»/2 u/0 _ 10- 386 ^ „ „ 9602 11, 12 en „ 1267.61 L 48.01 , 61.15 , 15.32 , 1392.09 9 »/„ 13»/. , f 137.27 < •-5 cö Q Waarom handelen de kweekers niet zelf? Waarom trachten zij geen betere toestanden op het gebied van hun handel in het leven te roepen ? Omdat zij hebben verleerd zelf te handelen; omdat zij oorspronkelijk op den goeden weg zijn geweest door zich te specialiseeren : zij, door uitsluitend te produceeren en aan anderen over te laten het geproduceerde te verplaatsen. Maar het gedeelte van hun arbeid, hetwelk zij aan anderen hebben overgelaten, wordt niet volgens vaste, degelijke regels uitgevoerd. Misbruiken, minder soliede handelingen zijn ingeslopen. Van den toestand van het oogenblik wordt ten nadeele der kweekers misbruik gemaakt en doordien de kweekers geen relatiën meer bezittende, weinig meer van den handel, in den ruimsten zin genomen, weten, reeds zoover gekomen zijn, dat zij maai niets liever hebben, dan dat hun goederen uit liuti tuin worden gehaald om te worden opgeladen, moeten zij tot een heel andere organisatie willen medewerken, om verandering te brengen in den ongunstigen toestand, die langzamerhand ontstaan is. De ontwikkeling der vruchten- en groentenkweekers is gebrekkig, doordien het lager onderwijs wordt opgeofferd aan een weinig hulp van 10 — 12 jarige kinderen. Een treurig verschijnsel is het voorwaar, dat daar, waar de bodemcultuur hoog staat, handenarbeid vcrc/ood en hoofdarbeid veracht wordt. De kweekers hebben over weinig tijd te beschikken, zij moeten woekeren met hun tijd, zoodat zij zich niet op de hoogte kunnen houden van de laatste verbeteringen in hun vak, al willen zij het en bovendien het lezen valt hun moeilijk. Dat de bedrijven der kweekers klein zijn, speelt ook een belangrijke rol in onzen handel, daardoor zijn de partijtjes klein en natuurlijk ongelijkvormig; op de wereldmarkten gebracht vertegenwoordigen zij een veel geringere waarde dan groote gelijkvormige hoeveelheden. 2. Op welke manier is de gewenschte verandering te verkrijgen? Zal naar verbetering, in den ruimsten zin van het woord, ernstig gestreefd worden, dan kan het niet uitblijven of een volledige studie moet aan de nieuwe organisatie voorafgaan; niet alleen van de combinatie der factoren, welke van invloed zijn, maar eveneens van de resultaten reeds in andere streken verkregen of van de pogingen in andere landen aangewend orn tot verandering en verbetering te geraken. Hoe nauwkeuriger de studie van de bestaande toestanden is, hoe beter, want alleen dan kan een overzicht bekomen worden van de ongunstige, gunstige, vooruit- of achteruitgaande toestanden en het gevolg zal zijn een goed inzicht in de middelen, welke tot verbetering kunnen leiden. Niet alleen de kweekers, maar ook de autoriteiten der stedelijke besturen moeten genegen zijn een beteren toestand te scheppen. De kweekers moeten in staat gesteld worden hun waren aan te bieden, na een betrekkelijk goedkoop vervoer, in daartoe geschikte localiteiten. \oor groote, gelijkvormige partijen moet de gelegenheid bestaan, monsters aan te bieden, zoodat deze handel meer het karakter bekomt van ,beurshandel , waardoor aan het geschacher paal en perk gesteld wordt. Over de inlichting dier localiteiten, benevens over het personeel, willen wij lner niet uitweiden. Toch stellen wij ons voor, dat de inrichting zeer weinig behoeft te verschillen van de monsterzalen, welke b. v. in Frankfort a Main en andere Duitsche steden zulk een enorm succes hebben. Er bestaan gewoonten in liet belang van de handelaren en in het nadeel van de kweekers, welke behooren te worden afgeschaft. Gelukkig is de beweging reeds gaande, om het Joetal niet meer te geven. Zooals bekend is, wordt onder ,toetal" een zeker getal verstaan, dat bij de verkochte partij moet worden gevoegd, zonder er iets voor te mogen rekenen. Zoo zijn er plaatsen, waar voor 100 bloemkolen 104, 102 maar ook waar 108 stuks moeten geleverd worden. Ook het stelsel van „halfjes in het Westland behoort te worden afgeschaft, daar deze „halfjes" en de ^toetallen" achterdeurtjes vormen, waarmede onsoliede handelingen worden binnengeloodst. Die onsoliede handelingen zijn niet gering in getal en daarvan is het noodzakelijk gevolg het voortdurend toezicht uitoefenen op de te leveien waren. Toezicht kan niet worden uitgeoefend, dan door een onpartijdig, betrekkelijk onafhankelijk persoon, die in zijn dikwijls moeilijken „werkkring, door zijn chefs gesteund wordt. Hij moet een behoorlijke bezoldiging genieten, zoodat niet direct door fooien of anderszins invloed op hem kan worden uitgeoefend. Zijn chefs behooren ontwikkelde personen te zijn, die zich de moeite geven op de hoogte te zijn van den werbelijken toestand, die eerst een ernstig onderzoek instellen, voordat M op de min of meer oneerlijke handelingen ingaan, waaraan iemand, die een dergelijke controle uitoefent, in het begin blootstaat. Wanneer ten alle tijde strikte rechtvaardigheid ten opzichte van iedereen betracht wordt, dan wekt dat binnen niet al te langen tijd reeds zooveel vertrouwen, dat de oppositie voor goed gebroken is. Uit het bovenstaande volgt dadelijk, dat een organisatie van werkende personen moet tot stand komen, om de belangen van den handel te behaitigen. Aan de eene zijde de produceerenden solidair onder elkander, met vertrouwen in het door hen gekozen bestuur; aan den anderen kant het bestuur, dat, met werkelijke handelskennis toegerust, zich verzekert door daartoe in staat zijnde personen van den geregelden gang van zaken, waaronder de sorteering, het verkochte gewicht, de maat, de juiste verpakking, de levering op tijd enz. verstaan moeten worden. Zulk een organisatie in het leven te roepen vereischt een reuzenarbeid, een volhouden tot het uiterste, vooral, omdat onder de tegenwoordige omstandigheden het zeer moeielijk is een ter zake kundig bestuur samen te stellen. Kweekers, bijna zonder uitzondering, kunnen hierin niet alleen zitting nemen ; heeren in 't bezit van handelskennis laten zich met dezen handel heel weinig in; fruit- en groentenhandelaars behooren hierin niet thuis, omdat de meesten niet vóór, maar tegenover de vereeniging staan. En toch, de tijd dringt; verandering moet er komen, elk jaar wachten is een niet te berekenen achteruitgang in zake den handel, is een zeker, constant terugtreden uit de rijen der onderling concurreerende natiën en een beslist blijk van onmacht op de wereldmarkten. Onderwijs is ook hier weer de eenige goede weg om verbetering aan te brengen. Handelsonderwijs na lager of meer uitgebreid lager onderwijs is een eisch des tijds geworden. Geen tuinbouwschool kan op een volledig programma wijzen, wanneer niet daarin vakken zijn opgenomen, welke met den handel in verband staan. Kennis van handelsaardrijkskunde, coöperatie, handelsinrichtingen in den uitgebreidsten zin behoort voortaan verkregen te worden. En wordt deze kennis meer het algemeen eigendom van de jongelui, die een positie in den tuinbouw wenschen te krijgen, dan zal na een tiental jaren reeds combinatie van personen met dezelfde belangen veel gemakkelijker te bereiken zijn, die er naar zullen streven te arbeiden aan het ééne groote gebouw: „één verkoopvereeniging voor Nederland" met haar groot getal afdeelingen. Wanneer het eenmaal zoover gekomen is, dan is de krans gevlochten voor de Nederlandsche Kamer van Koophandel te Londen, aan wie de eer van het initiatief toekomt. (Zie blz. 100.) 3. Het Vereenigingsleven in ons land. Het is niet te verwonderen, dat „men" het den personen euvel duidt, die ronduit zeggen: „het vereenigingsleven in ons land staat nog in zijn kinderschoenen" want die „men" maakt geen vergelijking tusschen het vereenigingsleven hier en dat in andere landen. Alleen na een vergelijking met andere landen mag „men" zijn oordeel uitspreken en niet alleen afgaan op hetgeen Nederland te zien geeft. Wij zijn ook de meening toegedaan, dat het vereenigingsleven in ons vaderland nog bloeien moet. Er bestaan Maatschappijen van landbouw in elke provincie met haar afdeelingen, eveneens voor tuinbouw en buitendien nog een belangrijk aantal kleine, plaatselijke vereenigingen. In verband met de beperkte middelen, waarover die vereenigingen kunnen beschikken, wordt vrij veel gedaan om land- en tuinbouw te steunen. Toch komt het mij voor, dat de werkkring der meesten eenigszins eenzijdig is en niet volgens een vast plan is opgesteld. Wel is waar wordt het in den laatsten tijd beter, doordien meer praktische onderwerpen ter hand worden genomen maar wij wijzen slechts alleen op enkele jaren terug, toen de hoofdschotel der werkzaamheid onzer Maatschappijen het houden van tentoonstellingen was. Hechten wij dan geen waarde aan tentoonstellingen ? Zeer zeker, doch niet die waarde, welke andere personen er aan toekennen. Waar tentoonstellingen gehouden worden om den onderlingen wedijver te bevorderen en een overzicht te hebben van de vorderingen op het zoo uitgebreide gebied, verdienen zij gesteund te worden ; maar er behoort meer te geschieden. De handel, de afzet, het openen van atvoerwegen mag met geheel op den achtergrond treden en nooit mag een tentoonstelling er toe bijdragen, om ons beste fokvee aan de vreemdelingen aan te wijzen, evenals onze beste planten-varieteiten, welke dan ten nadeele van ons spoedig naar het buitenland verhuizen. Hetzelfde geldt van onze speciaal-cultures. Het verdient alle toejuiching, dat de Nederlandsche Regeering inzendingen van Nederlandsche tuinbouwproducten op buitenlandsche tentoonstellingen mogelijk maakt, maar die inzendingen voor den vruchten- en groentenhandel bereiken haar doel niet, wanneer de Regeering niet, in verbinding met eenige Maatschappijen, tevens aan een deskundige opdraagt den handel te bestudeeren en tijdens die tentoonstellingen connectiën laat aanknoopen met afnemers. Want, hoe ongaarne wij het hier zeggen, een feit is het, dat op het hierboven bedoelde gebied bijna geen uitbreiding van handelsconnectiën plaats had na inzendingen, met de hoogste onderscheidingen bekroond, te Parijs, Amsterdam, Hamburg, in Amerika enz. * Waar het bloemen, bollen of heesters geldt is het anders. Dan is de aandacht wel getroffen en wanneer eenigen tijd daarna de reiziger van de firma komt, volgt dikwijls een bestelling. Maar, zooals reeds gezegd is, voor onzen groenten- en vruchtenhandel, waaraan slechts kleine producenten arbeiden, die geen reizigers er op na kunnen houden, gaven de buitenlandsche tentoonstellingen tot heden zoo goed als niets, omdat wij den handel niet geven, wat hem toekomt. Tentoonstellingen organiseeren groote vereenigingen. Veel kleine bestaan er, welke de producten bijeenbrengen, veilingen houden of de verzending bevorderen. In 't algemeen kan gezegd worden, dat zij uitsluitend plaatselijk werken en dat is werkelijk een ramp voor onzen tuinbouw. Plaatselijke belangen mogen op den voorgrond treden, mogen zooveel mogelijk bevorderd worden, maar daarom behoeven de algemeene belangen nog niet verwaarloosd te worden. Elke gemeente, waar tuinbouw gedreven wordt, is een deel van ons land; de belangen van die gemeente zijn ook de belangen van ons land. Daarom zal in het volgende hoofdstuk uiteengezet worden, hoe elke gemeente, zonder haar belangen ook maar eenigszins te schaden, de belangen van het geheele land kan bevorderen. Wanneer wij het vereenigingsleven in ons land vergelijken bij dat in Denemarken, dan springt het verschil zoo duidelijk mogelijk in 't oog. Daar zijn streken, waar de boer, de tuinbouwer lid is van 3 a 4 vereenigingen voor het aanschaffen van zaaizaden, van meststoffen, van weiktuigen, van fokvee, van verkoop der producten, enz. enz. En al die vereenigingen, waarvan hij lid is, werken onderling; dus zij zijn op coöperatieven grondslag gevormd. En de Deensche landbouwer en tuinbouwer bevindt zich nu bij zijn manier van handelen oneindig veel beter dan voorheen, toen hij alleen stond en den strijd om het bestaan alleen streed. Coöperatieve vereenigingen op het gebied van den tuinbouw in ons land bestaan er nog weinig ; de volgende zijn mij bekend : Te Tiel : Gelria, Vereeniging tot verkoop op het binnen- en buitenland. „ Zwijndrecht : Zwijndrechtsche Export-Vereeniging. (Werkt bijna niet). „ Haarlem: Bloembollen-Export-Vereeniging „de Hoop". „ Leeuwarden: Verduurzaamde groenten- en vruchtensappen. „ Andijk : Inmaakfabriek. " P°eldijk . „Westland II aankoopvereeniging voor de grondstoffen van het tuindersbedrijf. » Amsterdam: Vereeniging tot verkoop van bloemen en andere tuinbouw- voortbrengselen. „ Andijk: Akkerbouw. „ Prinsenhage: Brabantia. „ Ter Aar: Tuindersbond „God zij met ons'. „ Beemster: Coöp. Augurken-vereeniging. Vereenigingen, welke eenigszins op het gebied van den handel werken zonder op coöperatieoen grondslag gevestigd te zijn, bestaan te : Noord-Scharwoude, Blokker, West-Blokker, Zwaag, Avenhorn, Nibbixwoud, Grootebroek, Medemblik, Opperdoes, Hoorn: de afslagvereeniging „West-Fïiesland , Broekerhaven, Loosduinen: Eendracht maakt macht", Amsterdam : „Door Eendracht sterk", „Bonifacius-Vereeniging" Sappemeer, Leeuwarden: „Eendracht maakt Macht", Hoogcarspel, Westwoud, Venhuizen en Wervershoof: de marktvereeniging: „Eendracht", Boskoop: „1 lantenbeurs , Boskoop: Handelscomité", Aalsmeer: „Groentenafslay", „Westland met de gemeenten: Naaldvvijk, de Lier, Wateringen, Monster en 's Gravezande, Vlijmen, Heer-Hugo-Waard, Waarland, St. Pancras, Broek op Langendijk, Edam, Enkhuizen, Roelofarendsveen, Blerick, Bovenkarspel, Huisen, Nijmegen, Amsterdam, Haarlem, Leiden, Rotterdam, Brielle, Roermond, Niedorp, Heilo, Venlo, Oudenbosch, Berlicum *). .Men ziet uit het bovenstaande, dat het vereenigingsleven slechts gering is, want 11 coöperatieve- en een 45 tal andere vereenigingen is voor een land, waar in 310 gemeenten de tuinbouw op betrekkelijk uitgebreide schaal wordt uitgeoefend, toch al van heel geringe beteekenis ! *) Zie Nederlandschen Tuinbouwalmanak. 4. De nieuwe Organisatie. De nieuwe organisatie, het eenig afdoend middel om de kweekers de voordeelen van hun intensieve cultures te bezorgen, kan door samenwerking = Coöperatie verkregen worden. De beste samenwerking kan plaats hebben tusschen lieden, wier belangen bijna dezelfde zijn. Het verenigingsleven zal daar het krachtigst kunnen wezen, waar een aantal personen dezelfde producten voortbrengen , dezelfde belangen gemeen hebben. In de tuinbouw-centra zullen daaiom de handelsvereenigingen kunnen bloeien beter en eerder, dan in plaatsen, waar ook wel tuinbouw gedreven wordt, maar welke geisoleerd liggen. De nieuwe organisatie moet dan ook ontstaan in de eigenlijke tuinbouwstreken en de meer afzonderlijk liggende plaatsen kunnen zich bij de een of andere streek aansluiten. Dan eerst is het oogenblik gekomen om uitvoering te geven aan het uitnemende idéé van de Kamer van Koophandel te Londen om een verkoopvereeniging te stichten met haar agenten in de voornaamste handelsplaatsen in het buitenland. (Zie blz. 100.) Ziet onze Regeering de noodzakelijkheid in, erkent onze Regeering eenmaal, dat het particulier initiatief moet gesteund worden, dan voorzeker zal zij de nieuwe organisatie krachtig te hulp komen, maar dan is het noodig, dat wij tuinbouwproducenten tot ons zelf komen : de gelegenheid maken en niet wachten op haar komst. „De gelegenheid maken." Is het dan werkelijk zoo noodzakelijk een anderen toestand te scheppen? Deze vraag behoeft haast geen beantwoording, want in geheel het tuinbouwvak hoort men maar één roep: de producten brengen te weinig op\ En dit is het gevolg van ons terugtieden op de wereldmarkten. Daarbij komt nog, dat de uitbreiding van den tuinbouw in ons land geen gelijken tred houdt, maar ook niet kan houden met die in het buitenland. Groote gelijkvormige partijen kunnen uit het buitenland komen, maar niet zonder eenige sorteering uit ons land. Ik behoef slechts te wijzen op de uitbreiding van de fruitteelt in Amerika. In 1897 kwamen daar boomgaarden op 4' , millioen acres voor, waarvan appelboomen 112 millioen, pereboomen 28'/2 millioen, perzikeboomen 112'/2 millioen. De appels brengen gemiddeld per jaar op: 80 millioen gulden, peren 28 millioen gulden, perziken 112 millioen guldin. De uitbreiding van den tuinbouw aan de Kaap de Goede Hoop bemerken wij uit the Agricultural and live stock Returns for 1896 1897. Perziken Abrikozen . . . . Appels Peren geplant zijn: 102.308 32.344 43.970 28.338 reeds staan: 1.638.560 287.197 boomen. 407.074 310.272 Pruimen . . . Vijgen . . . . Oranjeappels. Citroenen . . geplant zijn: 30.766 45.326 29.900 2.850 reeds staan: 176.254 1.010.512 215.016 30.510 boomen. In Hessen bestaat zelfs een wet, waarbij ieder genoodzaakt wordt zooveel boomen te planten. De gevolgen van samenwerking in de goede richting zijn reeds binnen korten tijd waar te nemen, doordien hoogere prijzen gemaakt worden en markten ontstaan voor die artikelen, waarnaar eerst geen vraag bestond. Als bewijs voor liet eerste geven wij het sche courant: volgende stukje uit de Westland- INGEZONDEN. De Lier, 27 Juni 1898. Mijnheer de Eedacteur! Hoewel ik al vroeger van plan geweest ben, om de veilingslijst van De Lier in uw veelgelezen blad te publiceeren, kan ik daar eerst heden aan voldoen om reden ik te 's Gravenzande geprobeerd heb een volledige lijst als tegenhanger te verzamelen, wat de kooplieden daar uit de handt dat is buiten de veiling om, betaald hebben voor de Hoorntjes aardappelen en nu ik de lijst te 's Gravenzande had opgegeven ter invulling, bleef die lijst wat lang weg en met weinig dagen van invulling. Maar enfijn, ik wil toch, al zijn de veilingen in vollen gang, onze veilingslijst aan eiken Westlandschen tuinder laten zien, dan neme ieder zijn boekje van 't jaar 1897 ter hand en make dan zelf maar een berekening of De Lier met de veilingdoorgehaald heeft of niet. De volgende prijzen zijn uitbetaald aan de tuinders : Levering Hoorntjes. De Lier. Hoorntjes, 's Gravenz. Levering Hoorntjes. De Lier. 17 Juni ƒ 1.95 12 Juli ƒ 0.79 21 „ „ 1.80 ƒ 1.50 13 „ „ 0.84 22 „ „ 1.80 14 „ „ 0.84 24 „ „ 1 52% 15 „ „ 0.89 25 „ ff 1.60 „ 1.50 16 „ „ 0.91 28 „ „ 1.67 „ 1.50 19 „ „ 1.04 29 „ „ 1.70 20 „ „ 0.82 30 „ „ 1.50 21 „ „ 0.79 1 Juli „ 1.35 „ 1.40 22 „ „ 0.70 2 * „ 1.22% 23 „ ff 0.72 5 „ „ 0.96V, „ 0.90 26 „ „ 0.73 6 „ „ 0.79 jf 0.70 28 „ „ 0.73 7 » n 0.75 29 „ „ 0.74 8 „ „ 0.71 „ 0.70 9 „ „ 0.66 '/j Hoorntjes, 's Gravenz, ƒ 0.65 „ 0.75 , 0.75 „ 0.75 Mijnheer de Redacteur, de tuinders kunnen nu zien, dat die enkele gegevens van 's Gravenzande nog al verschillen in prijs met de veiling te De Lier, van 11 dagen, welke ingevuld zijn, 10 dat De Lier meer ontvangen heeft. Nu zou ik U beleefd willen verzoeken om dit tweemaal te plaatsen, dan kunnen er misschien 's Gravenzandsche tuinders zijn, die voor den tweeden keer de opengebleven plaatsen bij U invulden. Die belang stelt in publiciteit zal daar zeker aan voldoen. Verschenen jaar, eer de veilingen een aanvang zouden nemen, had 's Gravenzande een vergadering belegd, om er een beslui1: te nemen: zullen wij veilen, ja of neen. Uitgenoodigd door het bestuur, heb ik daar in de vergadering gewezen op het groote belang, dat er voor den tuinder in gelegen is om alles wat voor 't Buitenland was te veilen en dat door saam te werken er een zeei groote derde soort aardappelen te veilen zou wezen. Ook dat s Gravenzande met zijne groote aardappelenteelt groot belang had, dat alles goed gesoiteerd, met een bepaald gewicht en merk, aan de Buitenlandsche maikten kwam. Verder wees ik er op dat het bestuur in de eerste plaats krachtdadig voorop moest gaan, met zelfvertrouwen te stellen in de veilingen en als regel aan te nemen, zooals in andere afdeelingen, indien er voldoende kooplui zijn, het goed nimmer op te houden, den koopman kans gevende wat te verdienen, want met ophouden maakt men den koopman stug. Aangenaam was het mij nu te vernemen, dat 's Gravenzande vooi dit jaar een goed begin gemaakt heeft met saam te werken, zoo zelfs, dat ze verschenen Zaterdagavond al een mooie partij aardappelen aan de veiling hadden en er hooger prijs behaald werd dan andere ^elingen^ Ik wensch er hun geluk mede, om reden er dan meer aardappelen het Westland uit zullen gaan, gekeurd door een keurmeester van „ West and welke voldoen aan de eischen om te kunnen concurreeren met andere st.eken in het Buitenland. Te betreuren is 't dat vele tuinders dat niet -evoclen. Mijnheer de Red., bij voorbaat mijn dank voor de plaatsing, De Voorzitter der Vereeniging „ WestlancV Afdeeling De Lier. In de tweede plaats ziet men overal, dat de eigenlijke handelslui tegen elke vereeniging, welke zich ten doel stelt de belangen der kweekers te bevorderen, ageeren ; niet in 't openbaar en met eerlyke mlddelen'™*r de vereeniging op alle manieren ondermijnen en juist bij die personen h streven verdacht maken, welke het minst met de ontwikkelden in aan- lak'nf)ek"e handelaren staan tegenover, niet naast de vereeniging. Nooit kon dit beter gezien worden dan in den zomer van 1898, toen de kooplieden in Rotterdam een hoeveelheid pruimen ontvingen, wier kwaliteit te wenschen overliet. Onmiddellijk stelden zij de Vereeniging ,Westland" daarvoor aansprakelijk en zorgden voldoende voor de verspreiding van geruchten. Wat bleek nu uit een nader ingesteld onderzoek? Dat de pruimen in het Westland zonder de minste aanmerking waren ontvangen, dat de koopers de leveranciers verplicht hadden de pruimen in zakken, in plaats van manden te leveren en die, welke in manden geleverd werden, in zakken over te storten, dat een deel der pruimen buiten de veiling om gekocht, dus met gekeurd was en ten slotte, dat geen moeite was gedaan om beschadigde vruchten te verwijderen. Ongeveer hetzelfde ondervond men vóór eenige jaren te Braunschweig. Zooals bekend is, worden daar in den omtrek enorme hoeveelheden asperges gekweekt, welke voor een deel verzonden worden naar andere steden, maar eveneens voor een groot deel ter plaatse worden geconserveerd. In de laatste jaren hadden de kooplieden een „ring" gesloten, waardoor ' e PriJzen er£ gedrukt werden. Dit begon den kweekers te vervelen • zij vereenigden zich, boden hun waar direct aan de conserve-fabrieken aan en passeerden dus de kooplieden en de gemiddelde prijzen der drie laatste jaren bedroegen ± 20 u meer dan de gemiddelde prijzen der vijf laatste jaren, toen de kooplieden alleen het heft in handen hadden. I Iet sluiten van „ringen" is in ons land ook geen zeldzaamheid. Ik herinner mij dat enkele jaren geleden zulk een bestond in een onzer streken, waar veel aardbeziën verbouwd werden. Toen een der kooplieden iets meer per ffi besteedde dan de andere, ontstond er op de losplaats bijna een gevecht. De koopheden willen wel de voordeelen van den coöperatieven verkoop genieten, doch niet de lasten, aan dien verkoop verbonden, dragen, waaronder in de eerste plaats mag gerekend worden: het toonen der boeken ten allen tijde. Mij zijn voorbeelden bekend, dat vennootschappen advertenties plaatsen, welke den indruk geven, alsof men alleen met een combinatie van belanghebbenden te doen heeft. En zelfs zijn mij gevallen ekend, waar redacties van bladen een vennootschap roemden, omdat zij 111 de meening gebracht waren met een combinatie van kweekers te doen te hebben. Een andere combinatie in de door ons voorgestane richting heeft een controleering der waar tengevolge. Personen, wier belang het is den handel te beheerschen, spreken over het uitoefenen van controle steeds minachtend. Niettemin bekomt gesorteerde en gecontroleerde waar een beteren naam; zij verhoogt het vertrouwen in de afzenders en doet de vraag toenemen. De resultaten, nu reeds met gecontroleerde waar verkregen, zijn belangrijk genoeg genoemd te worden. De producten van Guernsey en uit het Westland zijn bekend, worden gewaardeerd en kunnen in willekeurige hoeveelheden verplaatst worden. Kooplieden trachten buiten de vereenigingen om het merk machtig te worden, 0111 daarmede ongecontroleerde voortbrengselen in waarde te doen rijzen. De gevolgen eener nieuwe combinatie kunnen velerlei zijn, maar steeds oefenen zij een belangrijken invloed uit op de ontwikkeling in een gunstige richting van onzen handel, welke een herziening zoo zeer behoeft. Is eenmaal het grootste deel van onze producenten doordrongen van deze noodzakelijkheid, steunen zij de pogingen van werkelijke belangstellenden, dan zal het niet lang meer duren of minder goede praktijken zullen zeldzamer worden. De onmiddellijke gevolgen van coöperatie zijn reeds hierboven genoemd, maar er zijn ook middellijke gevolgen aan samenwerking verbonden. Zoo heeft de ervaring geleerd, dat het kweeken van 3'le kwaliteit-producten beperkt wordt, zoodra het verhandelen in eenigszins grootere partijen geschiedt. Dat dit noodig is, weet iedereen, maar niet iedereen wijst er het groote publiek op. j\lr. Munro, de voornaamste koopman van de Covent-Gardenmarkt te Londen, zei op een vergadering van tuinders in 1894 in het Kristallen Paleis: „Houdt uw 3de kwaliteit thuis, als gij voor uw lste kwaliteit betere prijzen wilt bedingen, want wij (kooplieden) moeten de beste waar door uw slechte producten minder in waarde maken." Verder ried hij aan: 1. „Maakt een goede keuze in uw producten. 2. Bebouwt uw grond goed en eisch niet te veel er van. 3. Oogst uw producten met zorg. 4. Verpakt uw producten goed. 5. Geeft het volle gewicht en de volle maat. 6. Verkoopt alleen lste en 2,lt: kwaliteit en houdt de rest voor eigen consumptie". Wordt in den door ons bedoelden zin gehandeld, volgens een vooraf beraamd en wel overlegd plan, dan kan het niet uitblijven ot de gunstige gevolgen zullen weldra zichtbaar zijn. Het is altijd aan te raden met den gemakkelijksten vorm van coöperatie te beginnen. Hoe meer personen invloed kunnen uitoefenen op den gang van zaken, hoe mee. de belangen der leden uiteenloopen, gevoegd bij de geringe kennis van de bestuursleden, hoe moeilijker het zal zijn te slagen. Wederzijdsche steun van leden, van het bestuur, van het personeel is onmisbaar. Bestaat die niet, dan moet elke vorm van coöperatie te gronde gaan. 10 Ë Wat wordt elders gedaan om den handel op Engeland of in het land zelf te bevorderen? Eer ik tot de beschrijving van datgene overga, wat in andere landen verricht wordt om den handel te bevorderen, wensch ik er op te wijzen, dat door mij slechts enkele grepen worden gedaan die aantoonen, hoe men steeds in 't buitenland de hoogste aandacht schenkt aan den handel en alles wat met dezen samenhangt. Geenszins ligt het in mijn bedoeling, het volgende voorop te stellen, om daardoor den schijn te verspreiden: in Nederland wordt niets gedaan; maar het doel met dit, zeer onvolledig overzicht beoogd is om aan te toonen, dat wij, nu in ons land slechts de eerste schreden op den goeden weg zijn gezet, het daarbij niet moeten laten, maar dat de tijd dringt om onzen handel te organiseeren, teneinde gelijken tred met het buitenland te kunnen houden. Uit het volgende zal blijken, dat overal getracht wordt den handel in een reëel spoor te leiden; welnu, dat wij dit voorbeeld volgen! a. Frankrijk. Wij hebben er op gewezen, hoe in Frankrijk een groot aantal productievereenigingen zijn opgericht, voornamelijk met het doel, om groote hoeveelheden van gelijkvormige waar bijeen te brengen. Het marktwezen is in Frankrijk goed georganiseerd, terwijl de centrale markt te Parijs een der steunpilaren van den handel mag heeten. Vóór de revolutie hadden de «seigneurs justiciers" het recht hallen en markten te stichten en betaling voor plaatsen in die inrichtingen te eischen, maar in 1790 werd dat recht opgeheven. De markten behooren nu aan de gemeente en staan onder het toezicht van het stadsbestuur. De Parijsche markthallen bieden een uitnemende gelegenheid aan, alle goederen aan den man te brengen. Zoodra de colli's met producten arriveeren, ontvangen zij van de politie een nummer, waarnaar zij verkocht worden. Commissionnairs moeten dagelijks aangeven, hoeveel goederen zij ontvangen hebben, hoeveel zij daarvan hebben verkocht, hoeveel het verkochte heeft opgebracht, benevens het bedrag, dat zij hebben uitgekeerd. De goederen worden volgens den aard in verschillende klassen gerangschikt. Publieke verkoopingen mogen op de markt alleen gehouden worden door personen, wier namen zijn opgenomen in de handelstribune van Parijs. Zulke personen moeten in Frankrijk geboren of genaturaliseerd zijn, niet jonger wezen dan 25 jaar en een aanbeveling bezitten van den burgemeester hunner gemeente en van 5 handelaren. Zij zijn verder verplicht een waarborg te storten van 10.000 fr. De kamer van koophandel beslist ten slotte, of iemand publieke verkoopingen mag houden; ook de prefect van politie heeit nog een stem in de aanstelling, daar niemand genoemde verkoopingen mag leiden, wanneer hij wegens belangrijke vergrijpen met de politie in aanraking is geweest of onder haar toezicht heeft gestaan. Met ziet, dat te Parijs vanwege de autoriteiten veel wordt gedaan om den handel in een solied spoor te brengen, b. België. In België staat het elementaire tuinhouwonderwijs op een Itooyen trap van ontwikkeling. De regeering zorgt voor de aanwezigheid van flinke verkooplokalen in de havens van verscheping. Zij zendt deskundigen naar Engeland om de speciale markttoestanden en culturen na te gaan en organiseert een permanente tentoonstelling, gevestigd 17 Rue des Augustins te Brussel, om de verpakkingen, welke de Engelschen wenschen, ter bezichtiging te stellen. De regeering doet veel om de inwoners des lands te beschermen. De Nieuwe Rotterdammer van 27 Dec. 1897 deelde mede, dat in 1898 van de 1000 KG. beetwortelen 1 fr. inkomend lecht in België behoort betaald te worden, maar officiëel is tevens bekend gemaakt, dat deze rechten niet zullen geheven worden van bieten op grond van Belgische eigenaars geteeld. Groote exportvereenigingen moeten bestaan te Tirlemont en te Saint-Fond. Die vereenigingen deelen de prijzen der Engelsche markten mede, verstrekken raadgevingen omtrent de verzending en de verpakking en leveren zelfs de verpakkingsmaterialen, indien men dit wenscht. Ook verleenen zij haar hulp bij het verkoopen op monsters. De markten in België behooren aan de gemeenten en worden opgericht, als het gemeentebestuur het noodig acht. Het gemeentebestuur is niet gebonden aan speciaal daarvoor gemaakte wetten. De stad Antwerpen maakt hierop een uitzondering ; de overdekte markt behoort aan een maatschappij. Te Brussel staat het deel der Centraal-halle, dat voor den publieken verkoop bestemd is, onder het beheer van een leider, die verplicht is alle goederen te ontvangen om ze daarna in publieken verkoop aan te bieden. Het maximum der veilingskosten is vastgesteld en hij (de leider) is gehouden zijn boeken te vertoonen aan den controleur der stad. c. Australië. Om in den oofthandel een betere organisatie te brengen, had dit jaar een bijeenkomst van belanghebbenden te Melbourne plaats. Er werd geconstateerd, dat het tegenwoordige transportsysteem ondoelmatig is. Het refriyeratie-sic\sc\ zal worden vervangen door de methode van Gebr. Siemens (verversching van lucht). Verder zal men bij de Maatschappijen, welke het vervoer in handen hebben, aandringen op zeer belangrijke verlaging van vrachtprijzen, daar 3 S. per kist veel te hoog is. De belanghebbenden verbinden zich dan voor een proefzending van 10.000 kisten, terwijl zij op zich nemen één uniforme-verpakking in te voeren. Op het sorteeren van Australisch ooft wordt bijzonder gelet. De groote vereeniging: States Apple Shipper's associations of Australia sorteert hare vruchten als volgt: a grootte, niet kleiner dan 6 c.M. in middellijn, ,T . . . ( Ben Davis, Willow, Tury vaneteit ' . [ Baldwin en Greening. b grootte, niet kleiner dan 5 c.M in middellijn. Variëteit ^ Romanite, Russett, Winesops. 1 Gennetting, Jonathan, Missouri pippin. c. Barrelappels (vaten groot: 43 c.M diameter lengte 71 c.M.) Geen wormstekige en alle met de hand geplukt. d. Hongarije. In 1895 werden door de regeering opnieuw 488.368 stekken en entrijzen gratis aan vereenigingen, gemeenten, scholen, geestelijken en onderwijzers uitgereikt. Het Rijk bezit 8 groote boomkweekerijen, te Budapest, Zilak, Klausenburg, Torda, Tedany, Rudiw, Lussas en Ungraz. In deze kweekerijen waren bovendien nog in 1895 42994 boomen van 3 a 4 jarigen leeftijd aanwezig. De wijnbouwers, wier druiven veel door overstroomingen geleden hadden, ontvingen 294.952 nieuwe wijnstokken gratis. In de laatste jaren steunt de regeering de verwerking van vruchten enz. krachtig, door droogovens beschikbaar te stellen voor het drogen van fruit. In 1895 schonk zij 14 ciderpersen voor de mostbereiding. e. Vereenigde Staten, Canada en Victoria. Bekend is het, dat na de Hamburgsche tentoonstelling in 1897 de aanvoer van Amerikaansche appelen door de Duitsche regeering bemoeilijkt werd. Hoewel de stad Hamburg een gebouw stichtte, waarin het Amerikaansche fruit een quarentaine kon ondergaan, ondervond men in Amerika al heel spoedig de gevolgen, daar ook andere landen Duitschland's voorbeeld volgden. Amerika nam représaille-maatregelen in den vorm van allerhande belemmerende bepalingen. Canada heeft een departement in het leven geroepen om den handel te bevorderen. Koelkamers zijn daarvan het gevolg geweest in de stoomschepen naar Liverpool, Bristol, Londen en Glasgow. De Minister van landbouw, de heer Sidney Fisher, deelde mede, dat Canada twee speciale agenten in Engeland heeft. Aan een is opgedragen na te gaan, hoe de vruchten na haar aankomst er uitzien, verder moet hij een studie maken van de markten; terwijl den anderen is opgedragen een studie van den appelhandel, in den uitgebreid- sten zin, te maken. Deze agenten moeten alle inlichtingen aan de kweekers in Canada kosteloos geven. Verder heeft de regeering een beambte in Canada aangesteld, om de behandeling der tuinbouwproducten tijdens het transport door het land en in de havens van uitvoer na te gaan. Mag ik de mij verstrekte inlichtingen gelooven en ik heb geen enkele reden om er aan te twijfelen, dan moet het feit, dat de appels uit Californië beter in Engeland gekend zijn, dan sommige inlandsche soorten, het gevolg zijn van de werkzaamheid der coöperatie vereenigingen van de fruitkweekers. Het succes van de Zuid-Californie-fruitbeurs en de Campbell fruitvereenigingen van Santa-Clara voor geconserveerd fruit en de menigte kleinere beurzen, door den Staat gesteund, is enorm geworden, nadat een centrale organisatie, bekend als de: „Californie fruitbeurs, gevestigd te San-Francisco", in het leven is geroepen. Elke beurs verhandelt de vruchten van haar leden, welke onmiddellijk na het plukken worden afgezonden. Het verzenden geschiedt volgens het systeem van Perkin. Volgens opgaven van den heer J. W. Bigelow, voorzitter van de fruit- kweekers-vereeniging in Nova-Scotia, werd onder toezicht en controle naar Londen verzonden in: 1890 53.267 barrels appels. 1895 254.410 barrels appels. 1891 89.199 ,, „ 1895 » " 1892 116.725 „ 1896 409.4/3 „ „ 1 Duitschland. In Duitschland bestaan een aantal vereenigingen om den binnenlandschen handel te bevorderen er om den invoer van vreemd fruit zoo gering mogelijk te doen worden. De organisatie in Duitschland staat hooger dan ergens anders De meeste vereenigingen leggen het er op toe het publiek niet de binnenlandsche producten bekend te maken, waardoor de vraag moet toenemen. De „Centralstelle für Obstverwertung in Frankfurt a M." brengt de koopers en verkoopers tot elkander, bevordert het verkoopen op monster en geeft alle gevraagde inlichtingen. Zij ontvangt een Rijkssubsidie. In 1893 verhandelde zij 57000 K.G. ooft. In 1896 was dit reeds tot 6', millioen K.G. gestegen. In 1897 werd aangeboden, wegens het geringe oogstjaai slechts 3170600 K.G. terwijl werd aangevraagd 12705600 K.G. door 1317 personen. De vereeniging organiseert een ooftmarkt, waar in 1897 nog 1852970 K.G. verhandeld werd. De kosten der vereenigingen beliepen in 1897 slechts 2521,96 Mark. Dergelijke vereenigingen zijn, toen de gunstige resultaten zichtbaar werden, opgericht te Stettin, Hanover, Kassei, Göttingen, Oppeln, Berlin, Königsberg en Brostock. Door de Brandenburgsche Landbouwkamer werd in 1897 besloten, om den invoer van vruchten uit andere landen tegen te gaan, door aan kleine lieden : wegwerkers, spoorweg wachters enz. een aantal vruchtboomen te schenken, waarvoor slechts twee soorten genomen werden : de Goudreinette en Schoone van Boskoop. Hiervan werd aan alle grondeigenaars en boomkweekers kennis gegeven. Door de Vereeniging van tuinbouw- en landbouwproducenten in het hertogdom Gotha werd, om zich den afzet hunner ooftproducten te verzekeren, een verkooplokaal voor versch ooft gesticht met kelders en winkels in het midden der stad. Bij het verkoopen op monster wordt 6"0 en bij het verkoopen in den winkel met 20 % boven den inkoopprijs verhoogd. De Vereeniging „Groentenverbouw" te Braunschweig bestaat uit 28 afdeelingen in 37 dorpen; het lidmaatschap bedraagt 1 Mark. Zij verhoogde de asperge-prijs in 1898 Ia 25 stengels per K.G. van 45 op 47 Pf., Ha 40 stengels per K. G. van 35 op 38 Pf. De Regeering werkt nog op een andere manier mede. Zij stond den fruithandelaren op een desbetreffend advies toe des Zondags en op feestdagen na drie uur in Oppeln handel te drijven, omdat anders hun waren aan vermindering van waarde onderhevig zouden zijn. Het marktwezen is in de Duitsche steden goed, niettegenstaande het houden van een markt in Duitschland de toestemming van den „Provincial Rat" vereischt. In de steden van 10000 inwoners en minder mogen twee markten en in grootere steden drie markten gehouden worden. De spoorwegmaatschappijen bevorderen den handel, doordien zij speciale tarieven bezitten, waarop de tuinbouwproducten goedkoop vervoerd kunnen worden. Zij laten voor de tuinbouwproducten naar de groote steden extra treinen loopen, zooals b.v. voor de kwetsen uit Bühlen. Aan een uniforme en billijke verpakking word in Duitschland veel waarde gehecht. Men geeft de voorkeur aan vaten, welke niet meer dan 25 K. G. kunnen bevatten b.v. die van Dr. Stotzen, door de vatenfabriek Gittelder in den Harts geleverd. Zachte vruchten worden in manden verzonden b.v. uit Werder van een l\ centner grootte, met houtwol vast verpakt, toegenaaid en daarna met twee latten tegen beschadiging beschermd. Buitendien helpt het rechtswezen mee om den handel in een reëel spoor te leiden. Het Landsgericht Bromberg veroordeelde in 1898 een handelaar, die pruimen verzond, welke te rijp en zoodoende voor de gezondheid nadeelig waren. Evenzoo handelden de rechters te Magdeburg. h. Oostenrijk. Om den uitvoer van ooft uit Stiermarken naar Duitschland te bevor- deren heeft zich daar een commissie gevormd, welke dat tracht tc bcreiken door: 1. Mededeeling te doen van de beste markten, geschikt voor de ontvangst van het fruit. 2. Een overzicht te geven van de hoeveelheden, welke beschikbaar zijn Door reclame in het buitenland voor het fruit te maken. 4. Door de soorten op naam te brengen. 5. Door het verschaffen van inlichtingen over de soorten, welke gevraagd worden. 6. Door de kweekers over het oogsten, het verpakken en de verzending te onderrichten. 7. Uitkomsten mede te deelen. welke met de ooftteelt bekomen zijn. et I nolei-ooft, bekend door zijn schoonheid en door de hoogst praktische en nette verpakking, heeft zich een beroemden naam verworven. let Calville-gezelschap" te Meran levert de vruchten alleen volgens het gewicht in zes sortimenten en wel: Prima III vruchten van 80 — 140 gram. •> 11 n 140—180 , 1 - 180—250 Kabinet II , „ 250-300 ï OA " 1 » n 300 en meer en verder van dat gewicht af per stuk. De vruchten worden eerst in wit en daarna in gekleurd papier gedraaid en vervolgens in kisten verpakt. ion 83 CM, 31 1,008 en 30 cJ' "reed en bevatten 190-210 vruchten, terwijl de kist dan 34-40 KG. bruto weegt De ruimte tusschen de vruchten wordt met papiersnippers gevuld. In den winter bezigt men ter wering van de koude nog ,buiten kisten". De Zuid- iroler Export-Vereeniging verzond in 1894 3500 '/ kisten tafelappels, 1000 vaten ooft voor fabrie. en en 800 manden peren.' i. Zwitserland. De Zwitsersdie boerenbond heeft zich in 1898 tot het Departement van staatsspoorwegen gericht, om te voortomen, dat er in den oogsttijd gebrek aan waggons zou kunnen ontstaan, daar de ervaring van voorgaande jaren leerde, dat het m den oogsttijd vee! moeite kost om over een voldoend aantal waggons te beschikken. Vooral wijs, rij op het gevaar, nn dit jaar de oogst zeer rijk belooft tc worden en over de laatste 13 jaren gemiddeld -16 waggonladingen afgezonden zijn. Verder wendde zich de vereeniging tot „de Prasidialverwaltunt;" om j. Nieuw-Zeeland. Te Wellington werd in 1896 een vergadering van vruchtenkweekers belegd, om op coöperatieven grondslag een vereeniging te vormen, ten einde het fruit beter te kunnen verkoopen. Alle kweekers uit Nieuw-Zeeland ten noorden van Milton konden zich aansluiten en moesten aandeeltjes nemen. Door een directeur zullen alle werkzaamheden geregeld worden, toezicht zal op de boomgaarden uitgeoefend worden, evenals op de sorteering en verpakking. De leden hebben ten allen tijde het recht inzage der boeken te erlangen. De uitvoer bedroeg in: 1887 123.506 £ 1892 121.368 £ 1888 113.311 £ 1893 146.580 £ 1889 83.317 £ 1894 133.829 £ 1890 108.610 £ 1895 125.250 £ 1891 126.537 £ 1896 145.016 £ k. Ontario. Het 4'le jaarlijksche rapport van de Experiment stations geeft ons een duidelijk beeld, dat zeer veel geschiedt, om de waarde der varieteiten van de vruchtensoorten te leeren kennen. Alle vruchten worden na het plukken op veel manieren bewaard en over lange afstanden op verschillende wijzen verzonden, om te zien hoe het fruit zich houdt. Daarbij wordt er dan rekening mee gehouden hoe de boomen tijdens den zomer behandeld zijn om ziekten te voorkomen. Eveneens wordt de invloed van de verpakking en de gebruikte verpakkingsmaterialen nagegaan. 1. Ottawa. Proeven werden in 1898 genomen met 24 varieteiten van vruchten. Zij werden verschillend verpakt en bewaard in gesloten en geventilleerde pakketten en op verschillende tijden nauwkeurig nagegaan. F. De werkzaamheid van twee vereenigingen in ons land en haar arbeid in de naaste toekomst. a. Het Westland. Op blz. 117 van mijn geschrift: „Onze groenten- en vruchtenhandel op Engeland en onze Engelsche tuinbouwconcurrenten" beschreef ik de veilingen, welke van wege bovengenoemde vereeniging worden gehouden. Ik kan hier volstaan met daarnaar te verwijzen. Alleen mag hier geconstateerd worden, dat de veilingen telken jare in belangrijkheid toenemen. In het jaar 1889 opgericht, ondervond de Vereeniging in den eersten tijd zeer veel tegenwerking en onverschilligheid van den kant der belang- hebbenden. Ook enkele kooplieden lieten zich niet onbetuigd en stelden de Vereeniging, overal waar dit eenigszins mogelijk was, in een verkeerd daglicht. De opkomst van „Westland" is voor het grootste gedeelte te danken aan de krachtsinspanning en belangeloosheid van de afdelingsbesturen. Hun komt hiervoor een woord van lof toe! De statuten der Vereeniging, goedgekeurd bij Koninklijk besluit van den 3"" September 1895, n°. 3, bevatten een artikel, dat den werkkring der Vereeniging duidelijk omschrijft en ons aanleiding geeft tot enkele beschouwingen. Ik laat deze hier volgen: Art. 4. De Vereeniging heeft ten doel de verzending van voortbrengselen van het „Westland" te bevorderen: 1 . Door toezicht te houden op de hoedanigheid, hoeveelheid en verpakking der te verzenden waren; 2". Doui veilingen van die waren te houden; 3°. Door die maatregelen te nemen, welke de afzet van die waren kunnen bevorderen; 4". Door, wanneer het hoofdbestuur of een afdelingsbestuur zulks in het belang acht voor den bloei en den handel in het Westland: a. voortreffelijke waren uit te voeren, om zoodoende de aandacht op de voortbrengselen te vestigen ; b. teelten aan te bevelen en te bevorderen. Hoewel de vereeniging bijna 20 jaren werkt, heeft zij zich tot heden met geen andere zaken bezig gehouden dan met die, welke onder 1° en 2° in artikel 4 worden genoemd. In het begin kon zij zich ook niet met meer dan het veilen en keuren bemoeien, maar nu de grootste tegenstand gefnuikt is, moet zij, dunkt mij, — en hierin sta ik niet alleen — de hand aan den ploeg slaan, om het kleine kringetje, waarin zij zich nu beweegt, te vergrooten. De invloed, welken de Vereeniging , Westland" heeft uitgeoefend door haai veilingen en keuringen is niet onbelangrijk, maar op de wereldmarkten is hij nog maar alleen voor een geoefend oog waar te nemen. En dit kan ons niet verwonderen, daar slechts een beperkt aantal buitenlanders de gecontroleerde waar ontvangt en verplaatst. Toch meent het overgroote deel der leden van de Vereeniging en dat deel wordt door de meeste bestuursleden der afdeelingen in die meening ondersteund, dat Westland reeds genoeg heeft gedaan om den noodlijdenden handel op te beuren. Wanneer deze meening door alle Westlanders gedeeld wordt, dan zal het nog jaren duren, vóór met nu3 der statuten een aanvang te maken is. En geen grootere ramp zou het Westland kunnen treffen, dan het verschuiven van het werk, waarmede reeds begonnen moest zijn. Wij onderschatten den arbeid der Vereeniging „Westland" : keuringen en veilingen niet, maar wat zij tot heden deed, zijn nog maar twee kleine stapjes op den langen, nog af te leggen weg. Het voorname veld : „met kracht naar buiten te werken' ligt nog voor haar braak. Op het oogenblik komt mij minder gewenscht voor uitvoerig te omschrijven hoe „Westland" naar buiten zou moeten werken, daar dit onderwerp alleen veel tijd, onderzoek en voorbereiding eischt. Ik wensch alleen als haar arbeid in de naaste toekomst in overweging te geven : a. haar geldmiddelen ruimer te maken. Zooals bekend is, wordt door elke afdeeling, naast een zeker bedrag als contributie door de leden, een som aan het hoofdbestuur afgedragen in verhouding tot het geveilde bedrag. Hiervan moeten alle uitgaven door het hoofdbestuur geschieden, zoodat, als het einde van het boekjaar daar is, het hoofdbestuur zoo goed als met leege handen blijft zitten. Nuttige werken moeten dan ook telkens op de lange baan geschoven worden; niet uit onwil, maar omdat de financieële krachten ontbreken. Al heeft het hoofdbestuur niet direct al het geld noodig, waarover het kan beschikken, toch zal de aanwezigheid van middelen, van een ruim fonds desnoods, hoogst gunstig werken op de verhouding tusschen de afdeelingen onderling en het hoofdbestuur. De band, welke de afdeelingen met liet bestuur tot één lichaam vereenigt wordt des te hechter, naarmate de vereeniging meer eigendommen bezit. Zonder middelen zal de Vereeniging er nooit toe kunnen overgaan met kracht naar buiten te werlren. Geen inkrimping dus der geldmiddelen, zooals in sommige afdeelingen somtijds is voorgesteld, maar men moet één van zin zijn om het hoofdbestuur over meer gelden de beschikking te geven. b. de keuring strenger toe te passen en maatregelen te nemen tegen personen, die de veilingen ondermijnen. Nu eenmaal het nut der keuring algemeen wordt ingezien, terwijl vroeger zelfs van den kant der belangstellenden tegenwerking in verschillenden vorm werd ondervonden, ligt het op den weg van het hoofdbestuur de controle rechtvaardig maar streng toe te passen. Ik weet wel, dat er telken jare een commissie door het hoofdbestuur wordt benoemd, om het werk van de keurmeesters te controleeren, maar ik acht dit lang niet voldoende. In de eerste plaats kan zij slechts nu en dan eens en dan nog niet in alle afdeelingen tegelijk optreden en in de tweede plaats niet genoeg tijd wijden aan een zeer nauwkeurig onderzoek. Bovendien behoort nu uitvoering gegeven te worden aan het besluit, waarbij elke tuinbouwer, wiens waar het merk ontvangt, een nummer bezit, waaraan zijn afgeleverde producten direct te herkennen zijn. Elke knoeierij komt dan aan 't licht! Verder behoort het hoofdbestuur de personen, die buiten de veiling om vcrkoopen tegen veilingsprijs, ten einde de 2" „ te ontduiken, het recht te ontzeggen langer lid te blijven. Nu kan deze maatregel in toepassing gebracht worden; vóór enkele jaren ging dat niet. Niets werkt toch het doel der veilingen meer tegen dan het verkoopen tegen veilmgsprijs aan opkoopers den morgen vóór de veiling, zooals dit jaar in het laatst van de maand Juli in het Westland te constateeren viel. Duizenden K.G. bessen zijn op de bovenbedoelde manier verkocht. De gevolgen dier handelingen zijn: a. De partijen op de veiling worden kleiner en daardoor geringer in prijs per 100 K.G-,; b. De kooplieden houden zich op de veiling stil, want zij weten, dat zij toch de vruchten krijgen, als zij niet bieden en de prijs wordt immers lager?; c. De weldenkende wordt sterk benadeeld; d. De veilingen hebben moeite zich staande te houden, daar aan deze wijze van verkoop altijd eenige kosten verbonden zijn; e. Enkelen vinden weer een achterdeurtje om te kunnen knoeien, waardoor de herwonnen naam allicht opnieuw en dan voor goed verloren gaat! C. hen degelijke studie te maken van den handel in het buitenland; Hetgeen „Westland" tot heden gedaan heeft verdient alle waardeering, maar het beteekent nog niet veel in verhouding tot hetgeen door haar behoort gedaan te worden. Als eerste plicht moet zij zich nu stellen, die maatregelen uit te voeren, welke den afzet der waren kunnen bevorderen, zooals iet in de 3■ * ■,on«h' &»*». Mr. M. n ' , Klll,Lr» Heteren, D. van Londen, Varik, B. den Ouden X5 L Rhid,dH,e Gameren ,ormdM een lm een V T °°k 'eCdS ^ naamlooze commissie gevormd om een Vereeniging voor Fruithandel op te richten, maar zonder de gewenschte gevolgen) om tot een beteren toestand te geraken. Zij verzocht Heeren Camman en Claassen hun denkbeelden in een brochure te ontwikkelen, ten einde tot een vast doel te komen. Een vlugschrift: „Coöperatie in uil - en groentenhandel' verscheen toen al heel spoedig. Het werd aan alle . anghebbenden kosteloos verstrekt. Korten tijd hierna werd de vereeniging „Gelna opgericht en op haar statuten de Koninklijke goedkeuring verkregen Aldus was de eerste Coöperatieve verkoopvereeniging van fruit en groenen ,n Nederland door samenwerking van theoretici en practici tot stand gebracht Een kort uitst.eksel harer statuten leert ons: De zetel der vereeniging is gevestigd te Tiel De vereeniging wordt voor 27 jaren en 6 maanden aangegaan. laar werkzaamheid zal omvatten: het houden van toezicht op de hoedanigheid hoeveelheid en verpakking der te verzenden waren het l,K|een der waren in oorspronkelijke verpakking; het nemen van alle sarïï- szxssfssf s sswat gedeelte door een handelsagent bijgestaan, die zijn zetel in een der groote havenplaatsen zal hebben. Beide beambten worden door het bestuur en de 5 commissarissen gecontroleerd. De ontvangsten der vereeniging bestaan in hoofdzaak uit den omslag te heffen over de bruto opbrengst van de verhandelde waren. De vereeniging telt nu 493 leden, waarvan slechts de grootste helft heeft geleverd. Afdeelingen zijn opgericht te : Heteren, Herveld, Wadenoyen, Rossum, Geldermalsen, Zoelen, IJzendoorn, Maurik, Eek en Wiel, Dodc- waard, Vleuten, Leeuwen en Wamel. Elk der afdeelingen heeft een eigen bestuur, waarvan de Secret. Penningmeester (die de vergoeding van zijn eigen afdeeling krijgt) de administratie voert, de controle-merken aanhecht, voor de verzending zorgt enz. In elke afdeeling is in den fruittijd een controleur werkzaam. In de voornaamste steden van Nederland zijn verkoopers aangesteld. Lijst van de verzonden waren van 10 Juni tot en met 8 Nov. 1898. Kruisbessen 153542 kilogram. Zwarte bessen 22160 r Roode en witte bessen .... 6745 r Kersen 121249 * Noten 1/59 " Pruimen 72409 , Peren 226^9 Appelen 56976 „ Doperwten 4026 Aardappelen 36909 » Mispels " 498541 Kilogram. Diverse soorten fijn tafelfruit 1016 kistjes. Perziken 3512 stuks. Nemen we nu het slechte fruitjaar in aanmerking, dan kan gerust gezegd worden, dat de omzet reeds het eerste jaar hoogst belangrijk is, trots de enorme tegenwerking van de zijde der groote kooplieden en het wantrouwen van den kant der kweekers, die overwonnen moesten worden. Een volgend jaar zal de omzet waarschijnlijk belangrijk rijzen, wijl alles beter kan georganiseerd zijn en geprofiteerd kan worden van de ervaring in 1897 opgedaan. Van het hoogste belang moet het geacht worden voor tic welvaart der vereeniging, dat de kweekers doordrongen worden van de verplichting die op hen rust, om zoodra het mogelijk is, een opgaaf aan het Bestuur te verstrekken van de hoeveelheid, welke zij door de vereeniging wenschen verhandeld te zien. Niets werkt toch meer belemmerend, dan de onzekerheid omtrent de kwantiteit, waardoor het afsluiten van contracten belet wordt. En juist hierin en in het »»orderen" moet de kracht der vereeniging liggen, niet in het consigneeren, daar dit de treurigste ervaring na zich moet sleepen! Gedurende den verzend-tijd sloeg ik herhaaldelijk den gang van zaken der vereeniging „Gelria" gade en kan hier constateeren, dat alle werk steeds met de grootst mogelijke zorg werd uitgevoerd. Op die manier voortgaande moet het vertrouwen in het Bestuur en Directeur stelli toenemen! Boskoop, 4 Dec. 1899. INjHOUD. Voorwoord van ilen Consul-Gen. H. S. J. Maas Inleiding I A. De Handel. I. In welke tuinbouwproducten wordt een belangrijke handel gedreven ? . 1 II. Hoe wordt die handel gedreven? - «. Algemeene omschrijving .... 2 b. Bijzondere „ 3 1. De Commissionnairs '■> 2. Firma's, die zich met het houden van veilingen belasten ... G 3. Expediteurs • '4 4. Bedienden van Nederlandsche huizen 15 5. Onsoliede handelaren 16 6. Het verkoopen op contracten 18 III. Hoe zijn de markttoestanden in Engeland r 21 1. Londen 21 2. Liverpool 26 3. Manchester 30 4. Huil 33 5. New-Castlo upon Tyne 36 6. Glasgow 37 7. Edingburgh 40 8. De verpakking in het transport 41 9. De betaling 42 B. De markttoestanden in ons land 1. Amsterdam ... 43 2. Utrecht 49 3. Breda (conclusiën) 51 C. Waarin moet verandering gebracht worden? 1. In de verpakking onzer producten ;)2 2. In het voorkomen van misbruiken 5< 3. In de gebrekkige voorbereiding CO u. de belemmerende bepalingen en wetten 60 b. de gewichten en maten «2 c. de eischen die het publiek aan de producten stelt 63 (/. de soorten, die de Engelschen wensehon 71 e. de tijd, waarop do vruchten en groenten in Engeland arriveeren en de plaatsen, waar ze vandaan komen 74 f. naar welke markten in Engeland de Nederlandsche producten het best te zonden zijn 77 y. uit welke havens naar de Engelsehe steden wordt uitgevoerd. 78 h. de afstanden tot de Engelsehe markten 79 4. In de verzending 80 5. In de gebrekkige organisatie 97 6. In ons marktwezen 102 7. In het stelsel van schadevergoeding bij te late levering en in ons stolsel van invoerrechten 104 8. In de opleiding der leerlingen in het tuinbouwvak 105 D. Samenwerking der Kweekers (coöperatie.) 1. Wat zijn de praktische resultaten van onzen tegenwoordigen groenten- en vruchtenhandel ? 107 2. Op welke manier is de gewcnschte verandering te krijgen '. . . 109 3. Het vereenigingsleven in ons land 111 4. De nieuwe organisatie 113 E. Wat wordt elders gedaan om den handel op Engeland of in het land zelf te bevorderen. a. Frankrijk 120 b. België c. Australië ..121 d. Hongarije j2i e. Yereenigde Staten, Canada en Victoria 122 f. Engeland y. Duitschland 124 h. Oostenrijk i. Zwitserland 126 j. Nieu w-Zeeland 126 k. Ontaria 126 l. Ottarva 20 F. De werkzaamheid van twee vereenigingen in ons land en haar arbeid in de naaste toekomst. a. het „Westland" b. „Gelria" "*