DE SALESIANEN
MODERNE JEUGDAPOSTELEN







DE SALESIANEN
MODERNE JEUGDAPOSTELEN







Cum permissu Superiorum
Parisiis, 22 Aprilis 1928 H. CRESPEL
Evulgetur Hagae Comitis, 30 Septembris 1928 S. BRAAKMAN Lib. Cens. ad hoe dep.



De Salesianen vormen een religieuze Congregatie, gesticht in 1859, te Turijn (Italië) door den Eerbiedwaardigen Don Bosco 1).
Hun Stichter gaf aan de leden zijner Congregatie den naam van Salesianen om klaar en duidelijk aan te toonen den geest, welke hun steeds moet bezielen en het hooge voorbeeld, welk zij steeds voor oogen moeten houden.
Evenals in de XVIe eeuw de Heilige Franciscus van Sales, door zijne onbegrensde opoffering, door de macht zijner liefde en door de overweldigende kracht zijner onuitputtelijke zachtmoedigheid, duizende arme schapen, door de protestantsche dwaalleer van den rechten weg afgeleid, wederom tot den waren schaapstal terugbracht — zoo ook wilde de Eerbiedwaardige Don Eosco zijne zonen en zijne priesters wapenen met dezelfde heldhaftige deugden om hunne apostolische zending te kunven vervullen.
Vertrouwen, echte en beproefde toewijding, heilige vrijheid, vertrouwelijke omgang in den besten zin van 't woord, onverstoorbare zachtmoedigheid, vreugde, bestendig doch liefdevol toezicht — heel de opvoedkunde
i) Niet te verwarren met de Oblaten van den H. Franciscus van Sales, die ook wel eens — ofschoon niet in officiëele stukken Salesianen genoemd werden. Deze laatsten hebben een huis bij Tilburg; de Salesianen van Don Bosco te Lauradorp-Waubach in Limburg.



der liefdewet, zooals wij ze lezen in het Evangelie van den goeden Herder of in het Loflied der Liefde van den H. Paulus: dat waren de eenige wapens welke de groote opvoeder zijne volgelingen in handen gaf!
En juist opdat zij deze wapens steeds zouden gebruiken gaf Don Bosco zijne volgelingen den naam van Salesianen.



OORSPRONG
Het ontstaan en de eerste schreden der Congregatie waren onbeduidend klein.
Het zien van de duizende gevaren, welke in de jeugdige jaren onschuld en deugd bedreigen, wekten in het hart van den Eerbiedwaardigen Don Bosco het vurig verlangen op, de ziel van het kind te redden, te verdedigen en te wapenen.
Te dien tijde breidde Turijn, de woonplaats van Don Bosco, zich uit tot eene hoofdstad en dit ging natuurlijk gepaard met de moreele inzinking en de vele zedelijke kwalen, welke al onze moderne grootsteden gemeen hebben.
Vanaf de eerste dagen dat de jonge priester zijne priesterlijke taak met heiligen ijver aanvaardde, ontdekte hij ellenden zonder tal waarvan hij vroeger het bestaan niet eens vermoedde!
In de hospitalen en ziekenhuizen zag hij de walgeliikste ziekten hun sloopingswerk voltrekken aan nog niet eens volgroeide lichaampjes; in de gevangenissen leefden toevallige jonge misdadigers, eerder zwakkelingen, samen met doortrapte booswichten, zoodat zij door deze laatsten geheel bedorven werden; op zolderkamers huisden overtalrijke huisgezinnen met de rampzaligste gevolgen der overbevolking, vooral voor de jeugd; op eiken hoek van de straat zag hij jonge mannen, aange-



lokt door de nieuwe nijverheidsondèrxletningen, in de onmogelijkheid verkeeren om een naar ziel en lichaam gezond onderdak te vinden!
De jeugd, zij vooral was het slachtoffer in deze slecht ingerichte maatschappij en in deze wereld van passie en geld!
Toen werd Don Bosco bezield met eene onuitsprekelijke liefde tot de jeugd en hare redding zou voortaan het doel van zijn leven zijn. En daar de ware liefde zich toont door daden, sloeg hij onmiddellijk de hand aan den ploeg.
Zijn scherp doorzicht had al dadelijk deze op zich zelf aangewezen jeugd, in drie groepen ingedeeld.
Er waren kinderen die nooit hunne ouders gekend hadden; anderen zouden beter af geweest zijn, wanneer zij nooit in den huiselijken kring hadden geleefd; nog anderen hadden wel een huiselijken haard, maar, door verschillende omstandigheden, konden zij er den zegenrijken invloed niet van genieten.
Immers de eersten hadden hunne ouders door dood of door ziekte, vroegtijdig verloren; de tweeden bleven verstoken van alle liefderijke zorg en toegenegenheid,
omdat de ouders hunne plichten vergaten ofwel hunne kinderen te schande werden; de derden waren het slachtoffer van een onduldbaren maatschappelijken toestand daar de ouders verplicht werden lange uren te arbeiden op fabriek of werkplaats, zoodat zij hunne kinderen slechts enkele oogenblikken konden zien en verzorgen.
De eesten werden lichamelijk onverzorgd;
De tweeden zedelijk;
De derden werden het noodzakelijker wijze.



Het verderf beloerde de eersten — de ondeugd de tweeden — de straat de anderen — maar allen zonder uitzondering en alhoewel in verschillende verhoudingen, leerden het leven kennen bij drie slechte leermeesters.
Het werd dus dringend noodig deze ongelukkigen te redden en zooveel mogelijk te beschermen.
De ouders dood of ziek en gebrekkig — onwaardige ouders — ouders die hunne heiligste plichten vergaten of niet opgewassen waren voor hunne taak — ouders door den drang der omstandigheden niet bij machte hunne hooge zending te vervullen: kost wat kost, hierin moest voorzien worden!
Maar hoe?



VEELZIJDIG ARBEIDSVELD.
De Eerbiedwaardige Don Bosco wilde eerst de ongelukkigsten helpen: hij dacht er over deze kinderen en jonge lieden een tehuis te bezorgen, waar zij zouden vinden deels dezelfde liefderijke toewijding als in den familiekring, deels dezelfde tucht als op school of werkplaats en deels dezelfde vrijheid als op straat, maar waar tevens hunne jonge zielen zouden omstraald worden door het licht des Geloofs en hun wil gestaald voor den strijd tegen het kwaad. Zoo ontstond het Oratorium.
Heel natuurlijk moest het Oratorium ook in de avonduren open blijven.
Maar het was voor Don Bosco onmogelijk onverschillig te blijven voor deze jeugd, verstoken van alle onderwijs en dus totaal ontwapend tegenover den harden levensstrijd en daardoor eene al te gemakkelijke prooi voor allerhande drogredenen. Aan het werk dus om de jonge harten dezer kinderen te veredelen, om hun wil te stalen en om hun geest en verstand te verrijken. Daarom werd Don Bosco opvoeder en leeraar.
Het Oratorium, zelfs tot in de late uren voortgezet, was geen voldoende behoedmiddel voor vele dezer ongelukkige kinderen. Alle jonge booswichten, schrijft H. joly, zijn kinderen óf van plichtvergeten en zwakke ouders óf van huisgezinnen, waarin armoede en ziekte



hooatij vieren — zooals wij hierboven reeds omschreven
hebben. .
Daarom is het niet genoeg het kind alleen in zijne vrije uren te beschermen, maar. in 't belang zijner ziel, moet dag en nacht over het kind gewaakt worden.
Na deze opgedane ervaring, bouwde Don Bosco ziine Salesiaansche Huizen waarin de verlaten kinderen liefderijk worden opgenomen. In deze huizen worden de kinderen, na oedurende vier jaren de vakschool doorloopen te hebben, gevormd tot bekwame vaklui: zoo zij van buiten afkomstig zijn of eene voorliefde gevoelen voor den landbouw, worden de kinderen voor het landen tuinbouwvak opaeleid of zoo zij begaafd zijn en liefde gevoelen voor de studie en er zich bovenop willen werken of vooral, zoo zij roeping gevoelen voor het priesterschap, dan worden de kinderen in <fe gelegenheid aesteld hunne middelbare studies aan te vangen. •
Wanneer echter deze kinderen de Salesiaansche Huizen als flinke vaklieden verlaten en de wereld inaaan, dan staan zij wederom alleen en onbeschermd. Doch Don Bosco zal dan ook voor hen zorgen: Hij sticht zijne Tehuizen. Niet alleen vinden zij daar, tegen zeer matige prijzen, een gezellig onderdak, maar de band tusschen Don Bosco en zijne jonge vrienden wordt niet verbroken en tevens vinden deze jonge werklieden daar voldoende zedelijke bescherming en wijze raadgevingen van toegenegen opvoeders.
De lezer zal reeds opgemerkt hebben dat elke nieuwe stichting een noodzakelijk gevolg is van de vorige en dat allen elkaar op harmonische wijze aanvullen: 't zijn als zoovele schakels van een wondermooie ketting!
Don Bosco neemt eerst het jonge kind in bescherming:



daarna den jongeling, juist in een tijd, dat deze aan de meeste gevaren is blootgesteld en hij leidt hem langs verschillende paden tot daar waar hij wezen moet: op den drempel van het priesterschap of van het huwelijk. Het eens verlaten kind, nu tot een flinken man opgegroeid, is haast gered!
De onvermoeibare ijver en ondernemingsgeest van Don Bosco lieten hem echter nog niet met rust: immers, er waren nog duizenden jongelieden, die de Waarheid niet kenden of niet wilden kennen. Deze groep wilde hij bereiken door de Pers: Don Bosco verspreidde, bij millioenen, vlug- en tijdschriften, bladen, goede romans, vak- en studieboeken, enz.
Nog was de heilige ijver van Don Bosco niet verzadigd! Immers in de veraf gelegen landen leven nog millioenen groote kinderen, verstoken van de eeuwige Waarheid: ook zij moeten kinderen worden van den éénen Vader. Eens dat het ware Licht zou gebracht worden aan de onbeschaafden en ongeloovigen, dan zou Don Bosco kunnen gaan rusten want dit zou de kroon zijn op zijn werk!
Wat een program! De volkskinderen opvoeden — roepingen tot het H. Priesterschap opwekken en bevorderen — de fakkel der Waarheid dragen tot in het uiterste hoekje der wereld — de pen hanteeren: om dit werk te verrichten had hij een gansch leger van apostolische arbeiders noodig. Don Bosco zocht en vond ze en bezielde hen met zijn geweldigen geest. Na dertig jaren van noesten arbeid beschikte hij over een jong, vurig, werklustig, ondernemend en verknocht keurkorps* de Salesianen!
De Salesianen vormen dus eene Congregatie, welke



zich bij uitstek bezig houdt met: le het opvoeden der volkskinderen; 2e het opwekken en bevorderen van priesterlijke roepingen; 3e het uitzenden van missionarissen; 4e het verspreiden van goede lectuur.
Dit viervoudig program is het doel der Salesianen. Rome heeft er zijne goedkeuring aan gehecht, want sedert 1869 is de Congregatie der Salesianen door den H. Stoel erkend en door dit feit deelachtig aan al de privilegiën en voordeelen aan de door den Paus erkende Congregaties verleend.



LEVENSREGEL.
Aan het hoofd der Congregatie staat een Overste, gekozen voor twaalf jaren, bijgestaan door een Raad van zes leden, gekozen voor zes jaren. De verkiezingen hiertoe hebben om de zes jaren plaats, tijdens het algemeen Kapittel. Hiervan maken deel uit al de oversten der Salesiaansche provincies met een afgevaardigde van elk dezer provincies door zijn confraters hiertoe aangewezen.
De Congregatie is ingedeeld in 31 geestelijke provincies (14 in Europa, 12 in Amerika 4 in Azië en één in Afrika). Aan het hoofd van elk dezer provincies staat een overste — Inspecteur genaamd — gekozen door den Centralen Raad. De Inspecteur wordt bijgestaan door eene commissie van vier personen, leden zijner provincie.
De Salesianen zijn in twee groepen ingedeeld: de priesters of zij die voor priester studeeren — en de leeken, genoemd coadjuteurs (medehelpers).
Deze medehelpers zijn de gelijken der priesters en genieten dezelfde achting, dezelfde rechten en privilegiën; zij zijn niet gelijk te stellen met de leekebroeders der andere geestelijke orden, belast met het mindere werk, klooster- en huisraad onderhouden, koken enz., neen, de Salesiaansche leeken zijn de medehelpers der priesters. Zij werken samen met de priesters, wel is



waar op verschillend terrein, maar in denzelfden geest en met dezelfde rechten, aan de opvoeding van het volk, het geven van godsdienstonderricht, het bevorderen van priesterlijke roepingen, het verspreiden der goede pers, enz. Zij worden belast met het besturen der werkplaatsen en scholen, met de vakopleiding der jeugd, met het beheeren van de eigendommen der Congregatie, kortom met al de werkzaamheden, welke aan een leek dikwijls beter kunnen worden toevertrouwd dan aan een priester. Ook, als 't pas geeft, nemen zij de pen ter hand of hanteeren den passer van den teekenaar of het potlood van den ingenieur en den bouwkundige. De medehelpers zijn in al de instellingen der Congregatie te vinden: èn in de vakscholen, èn in den boekhandel, èn in de Oratoria èn in de missiën. Velen zijn flink onderlegde sprekers en behandelen de meest uiteenloopende onderwerpen over godsdienst, sociale vraagstukken, techniek, enz.
Deze medehelpers worden gezocht en gevonden in de meest verscheiden klassen der maatschappij. Onder hen zijn mannen van beproefde deugd, die, wegens een al te gebrekkig onderwijs of wegens ongeschiktheid tot hoogere studies, den priesterlijken staat niet konden bereiken; ook fijne, beschaafde geesten, die niet tot het H. Altaar durfden opgaan, 't zij wegens een eerbiedigen schroom, een vrees voor verantwoordelijkheid, eene zwakke gezondheid of wegens een te geringe genegenheid voor den priesterlijken staat; onder hen zijn ook werklieden te elfder ure opgeroepen, die hun leven in luiheid en vadsigheid doorbrachten, maar nu al hunne krachten geven aan apostolischen arbeid; ook personen uit hoogere kringen, die een afkeer hebben gekregen



van de wereldsche vermaken ofwel zwaar beproefd werden door het afsterven van een geliefd wezen en nu overgelukkig zijn een middel gevonden te hebben om zich voor anderen verdienstelijk te maken. Zij wisten vroeger niet hoe of waar hunne begaafdheden ten nutte maken: nu danken zij den hemel al hunne krachten te kunnen gebruiken om vreugde en geluk rondom hen uit te strooien en zielen te winnen voor den hemel — en dit in eene groote geestelijke Congregatie door Rome goedgekeurd.
Wat eene eigenaardige nieuw-modische orde! Zeker was de stichting van zulk een Congregatie een stout en gewaagd stuk, doch men moet toegeven dat de Stichter, beter dan wie ook, de nooden van zijn tijd begrepen heeft!
Hij die tot de Congregatie wenscht toe te treden moet drie proeftijden doormaken om het leven en het werk der Salesianen te doorgronden en zich hierop aan te passen.
Eerst wordt <3e candidaat opgenomen in een der vele Salesiaansche instellingen en maakt daar gedurende enkele maanden zijn postulaat door. Gedurende deze maanden kan de overste van het huis oordeelen of de Postulant in 't algemeen wel geschikt is voor zijne roeping. Na het postulaat begint het noviciaat.
Het noviciaat duurt een jaar en wordt doorgebracht in een speciaal daarvoor bestemd huis heelemaal afgezonderd van de wereld. Ervaren priesters geven hier aan hunne toekomstige confraters een klaar beeld van de beteekenis en den geest van het Salesiaansche leven en trachten hun wilskracht te plooien naar de vele moeilijkheden, welke zij in hun toekomstig leven zullen



te overwinnen hebben. Na het doormaken van het noviciaat volgt het afleggen der geloften of professie voor den tijd van drie jaren.
Dadelijk na deze professie wordt de candidaat — zoo hij geene philosophische lessen moet volgen — midden in het volle, werkzame leven der zonen van Don Bosco geplaatst. Nu kan hij, drie jaren lang, zijn aanleg, zijne bekwaamheden en zijn doorzettingsvermogen oefenen en verrijken. Wanneer nu, na deze drie jaren, de candidaat voldoende bewijzen heeft geleverd dat hij voor het Salesiaansche leven geschikt is, legt de de eeuwige geloften van gehoorzaamheid, armoede en zuiverheid af.
Het doel is bereikt: de leerling is tot meester bevorderd: Is hij geestelijke, dan gaat hij zijne theologische studies, noodig tot het ontvangen der H. Priesterwijding, voortzetten — is hij leek, dan gaat hij voort met zich toe te leggen op de werkzaamheden hem door zijne oversten aangewezen of hij gaat zijne algemeene of technische opleiding verder voltooien.
Het gemeenschappelijke leven der Salesianen is zeer eenvoudig.
Voor wat het geestelijk leven betreft, komen alle religieuzen samen voor de H. Mis, de meditatie, de geestelijke lezing, de morgen- en avondgebeden en het bidden van het rozenhoedje; eiken Zondag voor de hoogmis en de vespers eens in de maand voor eene recollectie, genaamd „Oefening van den goeden dood" en eens in 't jaar voor eene gesloten retraite, welke eene week duurt.
Wat het meer zakelijke leven betreft, vinden alle leden elkaar terug in de eetzaal, op de speelplaats, waar zij meedoen aan de spelen en zich mengen in den om-



gang en de gesprekken der leerlingen. Heel den overiqen tijd wordt gevuld met allerhande bezigheden: toezicht in de werkplaatsen, het voorbereiden of geven van lessen, het verbeteren van schoolwerk, het schrijven
van artikels, enz., enz.
De congregatie wil geen openbare verstervingen: zij vergt alleen het vasten op den Vrijdag. Maar de groote versterving voor den Salesiaan en hierin moet ij heelemaal opgaan — is de arbeid. Hij die dit mocht betwijfelen, moet maar een oogenblik indenken, welke geweldige inspanning, welke opoffering, welke waakzaamheid over zich zelf, welk geduld er gevergd worden om, 's morgens tot 's avonds en van s avonds tot 's morgens, te waken over jongens vol levensblijheid ja, maar ook dikwijls luidruchtig, uitgelaten en woelziek.
De Salesiaan is gewoon gekleed: de priesters dragen het kleed der plaatselijke geestelijkheid en de leeken dragen een zwart of donker heerenkostuum. Deze op zich zelf kleine bijzonderheid heeft nochtans een diepe beteekenis. Zij toont ons deze congregatie gehuld in een bij uitstek modern kleed doch inwendig bezield met den qeest der oude monniken, wier diep godsdienstig leven voor 't oog der wereld verborgen is. De voorgevel dezer Congregatie is uit de XXe eeuw, maar binnenshuis herleeft de oude ziel uit den glorietijd van het Katholicisme. . j. , Om dien geest verder door te voeren, wordt de
Congregatie eene Vereeniging genoemd, worden de priesters aangesproken met „Eerwaarde en de leeken eenvoudig met .Mijnheer" en zijn de provinciale oversten eenvoudig „Inspecteurs". Geen enkel Salesiaan doet afstand van zijn familienaam en hij blijft eigenaar over



zijne bezittingen, evenwel, daar hij de gelofte van vrijwillige armoede afgelegd heeft, kan hij hiervan geen gebruik maken zonder toestemming zijner overheid.
De Salesianen leven gescheiden van de wereld, maar zoodra ook maar het eenvoudigste apostolische werk hen opvordert, dan zijn zij op hun post. Zij zijn onderworpen aan de reglementen hunner Congregatie en zijn verbonden aan eene bijzondere grondwet, waaraan zij trouw hebben gezworen, maar deze reglementen evenals de bevelen hunner oversten, beschouwen zij niet als een stel zware en vervelende dwangwetten, maar veeleer als de bevelen en raadgevingen van een liefdevollen familievader. Te meer nog, daar Don Bosco alle reglementen tot een minimum herleid en er zelfs geest en ziel aan gegeven heeft.
Want het was het vurig verlangen van den Stichter, dat elk zijner inrichtingen een gezellige familiekring zijn zou, waarin elk lid zich uit volle overtuiging aan de huiselijke wet onderwerpt, waarin de eenen gehoorzamen zonder nochtans aan de andere onderworpen te zijn en waarin anderen regeeren zonder te moeten bevelen. Ten andere, de wetten der Congregatie zijn zoo breed van opvatting, dat zij zich aan alle noodwendigheden en aan alle onvoorziene gevallen kunnen aanpassen.



WELKE WERKEN HEBBEN DE SALESIANEN TOT STAND GEBRACHT?
De feiten hebben de uitmuntende hoedanigheden en het gezonde karakter dezer nieuwe geestelijke Congregatie ten overvloede bewezen; hare verbreiding over heel den aardbol lijkt wonderbaar en de droge opsomming alleen van de achtereenvolgende overwinningen door dit vreedzame leger behaald, is er het welsprekendst bewijs van.
Slechts twee-en-twintig Salesianen legden op H Mei 1862, in de handen van Don Bosco. de eerste geloften af: thans zijn zij meer dan acht duizend!
Te dien tijde telde de Congregatie één enkel huis: thans zijn er meer dan vijf honderd, verspreid over heel de wereld en om een geschiedkundig gezegde na te spreken, kan gezegd worden, dat de zon niet meer ondergaat over de stichtingen der Salesianenl
In 1862 vatten de eerste discipelen van Don Bosco de Congregatie op als eene kleine plaatselijke vereeniging onderworpen aan het gezag van den Bisschop en pas zeven jaar later keurde Rome hun levensregel goed en bracht hen onder Zijn onmiddellijk gezag. ^
De achtereenvolgende Pausen hebben niet nagelaten de hulp der verknochte Salesianen in verschil ende omstandigheden in te roepen en hebben hen bekleed met de hoogste geestelijke waardigheden: 2 Kardinalen, 1



Aartsbisschoppen, 10 Bisschoppen leggen de schitterendste getuigenissen af van de hooge waardeering, welke de Pausen den Salesianen toedragen.
Rome deed ook een beroep op hun vurigen ijver voor het missiewerk en wees hun een arbeidsveld aan, dat over de vijf werelddeelen is uitgestrekt.
Thans heeft de H. Stoel aan de Salesianen de volgende missiën toevertrouwd1):
In Amerika:
Noord-, Midden- en Zuid-Patagonië;
De Pampa Central (uitgestrekt gebied ten Noorden
van Patagonië);
Het Apostolisch Vicariaat van Magelhaens (Vuurland) in Chili;
Het Apostolisch Vicariaat van Mendez en Gualaquiza in Ecuador;
De Apostolische Prelatuur van Rio Negro in Brazilië; De Prelatuur van Registro do Araguayo (Matto
Grosso) in Brazilië;
De Prelatuur van Porto Velho in Brazilië;
De Missie van den Grooten Chaco in Paraguay; In Azië:
Het Apostolisch Vicariaat van Shiu-Chow in China; De Missie van Miyazaki in Japan;
De Apostolische Prefectuur van Assam in BritschIndië;
Het Aartsbisdom Madras (Br. Indië);
Het bisdom Krishnager (Br, Indië-;
1) Vooral sedert Kard. van Rossum met de leiding van de Congregatie de Propaganda Fide is belast, heeft deze talrijke en uitgestrekte missiegebieden aan Don Bosco's zonen toegewezen.



De Missiestateis van Calcutta en Bombay;
De Missie van Rajburi in Siam;
Verspreide Missiën in Palestina en Klein-Azië,
In Afrika: . .
De Apostolische Prefectuur van Boven-Luapula in
Belgisch Congo.
Naast het eigenlijke Missiewerk verdient hier nog eene bizondere vermelding het apostolaat onder de me-
laatschen in Columbië.
Eene tijdruimte van nauwelijks zestig jaren vol ottervaardigheid was voldoende om dit hoogtepunt te be-
reiken! _
Doch ook de kroon moest op het werk van Don Bosco gezet worden. Deze jonge, moderne Congregatie schitterde niet alleen door een veelzijdige en uitgebreide werkzaamheid, maar ook door innerlijke degelijkheid. Deze groote boom, welke meer dan twee honderd katholieke landstreken overschaduwt, draagt in den kruin de heerlijkste en geurigste bloemen: vijf processen tot heiligverklaring zijn bij de kerkelijke romeinsche rechtbanken in behandeling: die van hun stichter Don Bosco — die van zijn eersten opvolger Don Rua — van een veertienjarigen leerling, Dominicus Savio en van twee jonge Salesianen, Don Beltrami en Don Czartoryski. Dit zijn zoovele schitterende getuigenissen van de heiligmakende deugdelijkheid dezer nieuwe godsdienstige levenswijze.
Toen Don Bosco, op 14 Mei 1862, de geloften zijner eerste kinderen aanvaardde, sprak hij tot hen deze aandoenlijke doch prophetische woorden: „Mijne kinderen, wij beleven donkere dagen en het lijkt wel eene dwaasheid eene nieuwe Congregatie te stichten



op een oogenblik, dat wereld en hel hun uiterste krachten inspannen om oudere bestaande Congregaties te vernietigen, om alle godsdienstige gevoelens uit te roeien. Doch weest niet bevreesd! Het is geen hersenschim, maar het is mijn diepe overtuiging: God zegent ons streven en Hij wil, dat wij onzen arbeid voortzetten. Wat al pogingen zijn reeds aangewend om ons te dwarsboomen, maar wat heeft het gebaat? Niets! Dit alleen reeds is eene voldoende reden om vertrouwen te stellen in de toekomst. Het voornaamste is, dat wij alleen God s glorie en het heil der zielen zoeken. En wie weet of de Hemel zich niet van onze Congregatie wil bedienen om groote dingen te verwezenlijken in Gods Kerk.
En onmogelijk is het niet, dat deze kleine kern binnen 25 of 30 jaren, met God s zegen, zal uitgegroeid zijn minstens tot een duizendtal leden en over heel de aarde verspreid."
De feiten hebben deze voorzegging meer dan bewaarheid. Zijne Heiligheid Paus Pius X verklaarde aan den opvolger van Don Bosco: „Uwe zonen zijn over heel de wereld verspreid en overal onverdroten aan den arbeid en Z. H. Pius XI, vroeger nuntius te Warschau, verklaarde op Zijne beurt: „Onlangs nog heb ik het werk der Salesianen kunnen bewonderen in Galicië en Polen, van de Karpathen tot aan de Baltische landen en in al deze streken heb ik de zonen van den grooten opvoeder met ijver hunne heilige en weldoende taak zien vervullen".



WAARAAN DEZE SNELLE VERSPREIDING TE DANKEN IS?
Het is vooral tc danken aan de uitmuntende hoedanigheid der toegepaste methoden, aan de onver®°f.!°* werkzaamheid dezer apostelen en aan de aantrekkelijke kracht, welke van deze nieuwe congregatie uitgaat, dat de Salesianen zooveel bijval oogstten en zoo spoedig en diep in eene vaak vijandige omgeving konden door-
l^De1 Salesianen beschikken over een heel bizonder opvoedingssysteem, heel nieuw en toch heel oud. ]a, heel oud is dit systeem, oud als het Evangelie waar men het in beginsel kan terug vinden; alleen hebben de Salesianen het in een nieuw kleed gestoken.
Heel het systeem is, in groote lijnen, tot het volgende teruq te brengen: het kind moet bestendig, dag en nacht, onder toezicht staan. Dit is de basis, de sterke, ofschoon niet de eenige, grondveste van heel het systeem. De Salesiaan moet het kind steeds in t oog houden en voortdurend omringen met zijn liefderijke zorg, zoodat zondigen voor het kind feitelijk onmogelijk wordt. Hij moet heelemaal opgaan in het leven der hem toevertrouwde kinderen: hij moet voor hen zijn noch de studiemeester, noch de surveillant, maar de ware vader, die zijne kinderen nooit zonder toezicht laat zoolang zij van hunne vrijheid nog geen behoorlijk gebruik weten te maken.



I
Maar hoe zal dan de Salesiaan het kind opvoeden, zoo hij het geen oogenblik vrij spel laat? Zijne voortdurende waakzaamheid maakt er een schijnheilige van, iemand die U altijd naar de oogen kijkt en naar den mond praat! Neen! Want dit opvoedingssysteem zorgt er wel degelijk voor, dat het kind zich vrijelijk kan ontplooien, zich kan uitleven, zich kan bloot geven, ja, ook in zich zelf kan keeren en zijne gedachten kan verdiepen. De Salesiaan houdt de tucht onder de jongens voor zoover de gewone en regelmatige gang van het huis zulks vereischen, maar al het overige ziet hij door de vingers. Hij oefent geen drukkend, lastig noch miezerig toezicht uit, maar eerder eene voortdurende, zorgzame waakzaamheid. De Salesiaan is niet de onverbiddelijke voogd, die het vrije opgroeien der plant beknot, maar hij is de verstandige tuinbaas, die er alleen op bedacht is zijne planten en bloemen steeds versche lucht en licht te bezorgen en uit den grond alle schadelijke bestanddeelen weert, welke een flinken opbloei der plant zouden kunnen hinderen.
En daar deze vrije, ongebonden jeugd op de allereerste plaats licht en warmte noodig heeft om tot rijpen wasdom te kunnen gedijen, daarom zorgt de Salesiaan er angstvallig voor dat deze jonge levens opgroeien als gehuld in eene bestendige sfeer van blijheid.
Deze weldoende blijheid doet de zielen ontluiken, weert de verveling, doorzindert het lichaam met trillingen van levensblijheid, bevordert de verstandelijke ontwikkeling, leert het kind, dat er uren zijn voor pret en spel, maar ook uren voor plicht en werk — deze blijheid kweekt in het jonge christenzieltje een geest van onbeperkt vertrouwen.



Dit onbeperkt vertrouwen is de kern van heel het opvoedingssysteem! „Wij hebben niets bereikt, zegt Don Bosco, zoolang het kind voor ons zijn hart niet heeft bloot gelegd". Alles moet er op gericht zijn het hart van het kind te veroveren en zijn onbeperkt vertrouwen te winnen. De Salesiaan zal dit doel bereiken door zich bij de kinderen bemind te maken.
Daarom legt hij, voor straf, geen lichamelijke noch stootende kastijding op, maar hij zal het kind doen gevoelen dat het misdaan heeft door het elk uiterlijk bewijs van liefde en toegenegenheid te onthouden. Tusschen leeraar en leerling mag geen afstand, 9e^n terughoudendheid bestaan en daarom mengt zich de Salesiaan in de spelen der kinderen, speelt met hen mee, wordt de deelgenoot van al hun wel en wee, van al hun vreugd en leed, wordt hun vertrouwde en beproefde vriend! De Salesiaan bemint zijne jongens en de jongens weten en voelen, dat zij bemind worden en dat zij vrank en vrij met hun meester kunnen omgaan. Zonder liefde geen vertrouwen, zonder vertrouwen geen opvoeding.
Wanneer nu de Salesiaan het hart zijner jongens, door zachtmoedigheid en geduld, heelemaal gewonnen heeft, dan kan hij, door de macht zijner liefde, de zieltjes zachtjes-aan voorbereiden tot het bovennatuurlijke leven. Hij leert hen bidden, leert hun de waarheden van het geloof en vooral leert hij hen een bestendig gebruik te maken van de drie groote genademiddelen: de biecht, de H. Communie en de godsvrucht tot de H. Maagd.
In Gods genade leven — zijne menschelijke zwakheid doen steunen op de goddelijke kracht uit de liefde tot Jezus en zijne heilige Moeder, de kracht putten om het kwaad te schuwen en de nederige dagtaak naar behoo-



ren te vervullen: dat is het einddoel van dit opvoedingssysteem.
Deze heiligmakende genade kan echter bij het kind verzwakken of heelemaal te loor gaan: dan is het H. Sacrament der Biecht altijd daar om de zielen te louteren en de H. Tafel wacht hen iederen morgen om hen te sterken en het altaar der H. Maagd, vlak naast de Communiebank, noodigt hen voortdurend uit de voorspraak der goddelijke Moeder te verzoeken, opdat God hunne zwakke krachten stutte en steune. Voortdurend leven in staat van genade, communiceeren, zeer jong communiceeren, zeer dikwijls communiceeren, iederen dag communiceeren, zonder ophouden de voorspraak van O. L. Vrouw, Hulp der Christenen, inroepen opdat Zij hen helpe Gods wet te onderhouden en hunne zielen te redden: ziedaar het doel van dit systeem, zóó eenvoudig en toch zóó wetenschappelijk, zóó oud en toch zóó nieuw!
2. Deze opvoedkunde werd in de vorige eeuwen eenigszins verwaarloosd en op den achtergrond gedrongen. Doch zoodra Don Bosco haar wederom had opgefrischt en in eere hersteld, werd dit systeem door de gansche jeugd gunstig onthaald. „Nood schept raad" beweert de volksmond; dit gezegde vindt hier zijne volle toepassing. Het werk van Don Bosco kwam ter gepaster ure: de kinderen, niet altijd behandeld met de noodige eerbied, liefde en geduld, hebben het levenswerk van den grooten opvoeder met open armen opgewacht en zijn er heelemaal in opgegaan.
Een ruim arbeidsveld in Gods kerk lag nog braak en was voorbehouden voor de opvoeders, die de geloof sregels zouden hernieuwen en heel hun wetenschap



gingen putten uit het Evangelie en daarom hun opvoedkundig systeem zouden steunen op de „Gelijkenis van den goeden Herder" en op het ,,Loflied der Liefde van den H. Paulus. De Salesianen hebben van dit arbeidsveld bezit genomen.
„Het kind hoort thuis in den familiekring". Deze ook voor de opvoedkunde eenvoudige waarheid hebben de Salesianen volkomen begrepen. God heeft deze natuurlijke omgeving geschapen, opdat het kind èn als mensch èn als Christen tot volle ontwikkeling zou kunnen komen. Waar nu door eene of andere omstandigheid, het kind geen eigen tehuis meer bezit, zoo moet hem een tweede tehuis worden bezorgd, dat zooveel mogelijk het natuurlijke benadert door deugden van goedheid, waakzaamheid, liefderijke zorg, geduld en wederkeerig begrijpen.
3. De Salesianen zijn dit opvoedingssysteem toegedaan uit overtuiging en door overlevering en zij werken met een onbegrensden ijver om hun ideaal te doen zegevieren.
De liefde tot den arbeid is het onderscheidingsteeken der Salesiaansche familie, de liefde tot den arbeid is hun ingeboren. Arbeiden, arbeiden en nog eens arbeiden was het wacht- en ordewoord door den stervenden Vader aan zijne zonen gegeven.
„Het eerste artikel van het Salesiaansche wetboek, zeide de tweede opvolger van Don Bosco, is de arbeid. Wij moeten, evenals onze Stichter, zijn en blijven de onvermoeibare werkers, de stoute en vruchtdragende durvers er op uit, om alles aan te pakken, wat het heil der jeugd kan bevorderen om aldus hoog te houden datgene wat ons kenmerkt: onze gezonde moderniteit."



Wanneer wij de heerlijke verscheidenheid onzer geestelijke orden overzien, dan kunnen wij zeggen van den Trappist dat hij is de boeteling bij uitstek — den Benediktijn, de geleerde — den Jezuiet, de kamper — den Dominicaan, de doctor — den Karthuizer, de contemplatief — den Salesiaan, de onvermoeibare arbeider bij uitstek!
Deze karaktertrek was aan de Pausen wel bekend en o.a. Pius X getuigde: „Ik zie uwe zonen over heel de wereld verspreid en overal onverdroten aan den arbeid." 4. De snelle verspreiding dezer jonge Congregatie, door bovenstaand woord van Pius X bevestigd, is ook te verklaren door de innemende persoonlijkheid van den Salesiaan, vooral wanneer hij zijn karakter en aard vrij kan ontplooien.
Hij is een zonderlinge verschijning, schijnbaar vol tegenstelling, echter zonder opvallend te zijn en toch vormt heel zijn optreden een geheimzinnig geheel.
Hij is van onzen tijd, zeer modern in zijn manier van doen en in zijn optreden, maar hij blijft, meer dan wie ook, de man der traditie.
Zoo b.v. kan hij, volgens de orderegels, vrij zijn initiatief ontplooien, wanneer zijn ijver het hem ingeeft, maar eenerzijds zal hij nooit de raadgevingen en het toezicht zijner oversten versmaden en anderzijds blijft hij steeds onderdanig niet enkel aan de bevelen maar zelfs aan de kleinste wenschen en vingerwijzingen zijner oversten.
De oude verstervingsmiddelen als boeten, vasten, lichaamskastijding, legt de regel hem niet op, maar zijn heele leven kent geen oogenblik van verpoozing, elk uur van den dag offert hij op voor 't welzijn der jeugd,



dag en nacht leeft hij te midden van zijn kinderen al biddend, onderwijzend, spelend of wakend. Heel zijn leven is een onafgebroken inwendige versterving.
Hij draagt geen opvallende kleeding. Priester, is hij gekleed als de plaatselijke geestelijkheid — leek, is hij gekleed als de gewone burger. Hij is gewoon als alle andere menschen, maar in zich draagt hij den geest der oude monniken, gansch één met God, gaande door de wereld zonder door deze opgemerkt te worden.
Hij blijft eigenaar over zijn eigendom en het verwijt te ontgaan zijn fortuin aan eene „doode hand vermaakt te hebben, maar hij bezit geen geld, zijne cel is arm, zijn maaltijden zijn sober, zijne kleeding is eenvoudig en zijn hart is niet vatbaar voor wereldsche vermaken.
Wanneer hij verplicht is onder de menschen te komen, is hij eenvoudig en opgeruimd en toch is iedereen getroffen door zijne ingetogenheid en zijn bescheiden voorkomen.
Bij elke uiting op gebied van godsdienst, kunst, sociale vraagstukken, sport, techniek enz. is hij bij, maar hij houdt zich streng buiten alle politiek: dit is hem door de Congregatie streng verboden. De zonen van Don Bosco willen niemand van zich afstooten, niet eens hunne vijanden, want zij hopen, dat er een dag komen zal, dat zij zelfs hun ergste tegenstrevers in God's Kerk zullen kunnen binnenleiden.
De Salesiaan is een harde werker: voor 12 tot 15 uur werken per dag schrikt hij niet terug! Hij verricht zijn werk spelenderwijze. Hij is er echter ook van overtuigd, dat menschelijke kracht dikwijls te kort schiet zoo zij niet steunt op Gods genade en niet gesterkt wordt door de geheimzinnige kracht van het gebed.



Hij is stout en ondernemend en toch, als de omstandigheden het vergen, voorzichtig en terughoudend.
Hij is ieders vriend, maar hij koestert de grootste vereering voor den Paus, wiens onderdanigste zoon hij is, bereid tot elke opoffering.
Hij staat in het midden van zijn tijd, hij, de harde werker, die zich overal door heen weet te slaan met zijn weetgierigen, buigzamen en aanpassenden geest, met zijn vroolijk, minzaam, bescheiden karakter — maar hij is ook van alle tijden: Fénelon, St. Vincentius a Paulo, St. Philippus Nerius, Gerson en al de oude monniken en opvoeders der middeleeuwen zouden in hem en zijn leer hunne schoonste gedachten verpersoonlijkt zien.



PAUSELIJKE UITSPRAKEN.
Het behoeft dus geen verwondering te wekken dat de Pausen — de een al meer dan de ander — de Salesianen zeer genegen zijn geweest.
Als besluit, laten wij hier enkele hunner uitspraken volgen; hieraan behoeft geen woord meer toegevoegd te worden.
„Zegt nu aan uw zonen en herhaalt het hun steeds, zeide Paus Pius IX, dat Gods hand uwe Congregatie bestuurt: hieraan valt niet te twijfelen".
Paus Leo XIII verklaarde plechtig: „Uw vijand is ook Gods vijand. God zelf leidt, steunt, bestuurt uwe Congregatie; de Paus, de Kerk, de gansche wereld bewonderen U".
Paus Benedictus XV vestigde vooral de aandacht op het moderne karakter der jonge Congregatie. „Het is uwe groote verdienste dat U de nooden van onzen tijd begrepen en de geschikte wapenen gekozen heeft om met succes in het strijdperk te treden".
En Paus Pius XI vat alles samen in de volgende vleiende bewoordingen: „Wij zijn een vurige bewonderaar van Don Bosco en Wij zijn gelukkig zijn werk te kennen en hem te kunnen helpen, voor zooveel het Ons mogelijk is."