IlllillÏfflL|OTHEEK THU KAMPEN 0034 3 Wat wil de Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding? (Een woord tot allen, die de Gereformeerde belijdenis liefhebben.) Waarde Lezer of Lezeres! Niet onwaarschijnlijk is het, dat door U wel eens eenig bericht werd gelezen of op andere wijze eenige mededeeling werd vernomen over bovengenoemde Vereeniging, die reeds sinds een negental jaren niet ongezegend arbeidt en dat door U de vraag gedaan werd: wat wil toch deze Vereeniging? Wij nemen daarom de vrijheid voor de hiervolgende mededeelingen en beschouwingen ernstig uwe aandacht te vragen. De Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding is opgericht den 8en Maart 1900, toen een 20-tal broeders te zamen kwamen om de vraag te overwegen, hoe wij als Gereformeerde Christenen ons hebben te stellen tegen het alcoholisme van onzen tijd. Eenigen hunner waren hiertoe gekomen door de aanschouwing van de verderfelijke macht, die de drinkgewoonten ook binnen den kring der Gereformeerde belijders verkregen hebbenanderen meer omdat zij beseften, dat zij, als gereformeerden, den verwoestenden invloed van het drankgebruik op ons volksleven niet lijdelijk mochten aanzien Allen waren er van overtuigd, dat het de plicht is van iederen belijder des Heeren, in 't bijzonder van den gereformeerden, tegen de zonde in eiken vorm en tegen al, wat haren loop kan bevorderen, te allen tijde te getuigen, en dat het alcoholisme van onzen tijd, als bevorderlijk niet slechts aan eene enkele zonde, maar aan de zonde in het algemeen (1 Petri 5: 8) een vereenigd en krachtig optreden noodzakelijk maakt. Het was om meer dan eene reden te verwachten dat het eenigen tijd zou duren eer doel en streven der ,re-^ni,?.i.ng al£emeen werd begrepen. Langzaam maar geleidelijk mocht zij echter aan sympathie en invloed winnen. Haar ledental klom voortdurend, zoodat thans reeds op 45 plaatsen in ons land eene afdeeling gevestigd is, en zij bovendien nog honderden verspreide leden telt op plaatsen, waar nog geene afdeeling werd opgericht. Voor haar doel: te getuigen, te redden en te voorkomen, vraagt zij thans in 't bijzonder Uwe aandacht. Dit getuigen allereerst is van de grootste beteekenis; het mag en moet van iederen gereformeerde verwacht worden. Dat het nog door zoo velen aan anderen wordt overgelaten is, wellicht onder meer oorzaken, zeker ook toe te schrijven aan gebrek aan kennis van het alcoholisme. Daarom willen wij er hier in de eerste plaats op wijzen, dat wij bij dit woord nog aan heel wat anders te denken hebben dan aan dronkenschap alleen. Het alcoholisme van onzen tijd is een maatschappelijk verschijnsel : het is de samenvatting van al den jammer en ellende, van al de zonde en schuld, die uit de heerschappij van den alcohol, zooals die thans allerwegen gevonden wordt, voortkomen. Het alcoholisme van onzen tijd is een algemeen kwaad, eene volkszonde bij uitnemendheid. Dit is het niet altijd geweest. In vroegere eeuwen, toen het gedistilleerd nog zijnen triumphtocht niet was begonnen, kwam wel dronkenschap, soms zelfs verdierlijking voor, maar bij den enkeling, of bij meerderen slechts bij bepaalde gelegenheden; maar niet die doorgaande verderfelijke invloed van den alcohol, die zoowel samenhangt met het algemeen erkende misbruik als met het doorgaand gebruik. Het alcoholisme is van individueel (persoonlijk), collectief (gemeenschappelijk) geworden. t)\\ kon eerst geschieden, nadat de gedistilleerde dranken uit hunne natuurlijke verblijfplaats, de kast van den apotheker, overgebracht waren naar de middelpunten van het gezellig verkeer. De historie van het alcoholisme leert, dat deze heerschappij van den alcohol is voorbereid in de 17e eeuw, is opgekomen in de 18e eeuw, en voortgezet in de 19e eeuw, toen de vorderingen van techniek en nijverheid de fabricatie van den alcohol uit allerlei grondstoffen en de verbreiding er van zoozeer begunstigden. Een enkel voorbeeld: in 1845 bedroeg het gebruik van alcohol (wijn en bier inbegrepen) in Frankrijk nog geen 2 liter van 50% Per Jaar en Per hoofd; in 1900 was dit 28 L. van 50%. In ons land was echter het verbruik in het midden der 19e eeuw (de oudste statistieken klimmen in ons land slechts tot 1866 op) aanzienlijk hooger dan in Frankrijk. In de laatste tientallen jaren is er langzaam-aan eenige verbetering gekomen, maar toch wordt er naar de meest sobere berekening elk jaar nog 73 millioen gulden door ons volk aan sterken drank besteed, welk bedrag tot 130 millioen klimt, als er wijn en bier bij gerekend worden. Over geheel het land gerekend bedraagt het gebruik per jaar enkel van gedistilleerd in de laatste jaren circa 7l/s' L. per hoofd (vrouwen en kinderen medegerekend); in de meeste steden evenwel 10—15 L.; in een 1 O-tal steden zelfs 15—20 L. en meer. Deze schrikkelijke aanwas zal geen verwondering wekken bij hem, die den alcohol in zijne verlammende en bedriegelijke werking — ook bij zoogenaamd matig gebruik — kent. Het misbruik moest, na het algemeen in gebruik nemen van gedistilleerd, uit het gebruik volgen, niet juist bij ieder individu, maar bij het volk als volk; dit ligt in den aard van het alcoholvergif. Ons volk moest veralcoholiseerd worden. Het alcoholisme, dat — om met de woorden van Dr. A. Kuyper Sr. te spreken — „de volkeren vermoordt, de nationale levenskracht ontreddert" moest geboren worden. En er is geen beterschap, geen vrijwording van onder dit slavenjuk te wachten, voordat ons volk weder in massa tegen den alcohol in verzet komt. Daarom heeft de Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding zich opgemaakt om tegen het kwaad te getuigen. Dit getuigen eischt kennis van al, wat met het alcoholisme in verband staat: van het dreigend gevaar om onder de macht der zonde te geraken; van den invloed van den alcohol op lichaam en geest; van de velerlei rampen, die het drankgebruik vaak na zich sleept, waarvan wij alleen maar de stompzinnigheid en het idiotisme van de kinderen der misbruikers, het zenuwlijden en de wilsverzwakking bij de nakomelingen van vele geregelde gebruikers hier noemen; van de ontaarding van het nageslacht in het algemeen; van de wederkeerige betrekking tusschen volkswelvaart, armoede, achteruitgang van zeden, misdaad enz. aan de eene en het alcoholisme aan de andere zijde. Overal deze dingen moet licht worden verspreid en de Vereeniging wil hiertoe medewerken door hare geschriften, inzonderheid door haar Orgaan, dat 6 maal 'sjaarsin brochurevorm verschijnt. Dit getuigen eischt ook, dat men een open oog hebbe voor de sociale beteekenis van het meedoen aan de drinkgewoonten ; dat men zich persoonlijk verantwoordelijk kenne voor de instandhouding of voortwoekering van het kwaad ; dat men in de schuld, die hierdoor op ons volk ligt, zich solidair sevoele met geheel het volk. Dit getuigen heeft pas waarde als het niet slechts met het woord maar ook met de daad geschiedt. Het laatste nu eischt, dat men zich onthoude van alles, wat aan de instandhouding van het alcoholisme rechtstreeks of zijdelings, met of tegen onzen wil, bevorderlijk kan zijn en dat men daartegen een krachtigen strijd aanbinde. Dit is de grondgedachte, waaruit de actie der Vereeniging opkomt en waarmede uwe christelijke conscientie zeker wel zal moeten instemmen. Dit steunen en bevorderen nu van het alcoholisme geschiedt door de heerschende drinkgewoonten. Behoeven wij nog te zeggen, wat wij hieronder te verstaan hebben? Het is niet alleen het dagelijks gebruiken van alcoholische dranken, inzonderheid gedistilleerd, ook niet alleen het gebruik maken daarvan in allerlei omstandigheden, maar ook het aanbieden ervan bij allerlei gelegenheden in het huiselijk en familieleven, bij vriendschappelijke samenkomsten enz. meestal met opzettelijken voorbijgang van andere, nief-alcoholische dranken. Deze drinkgewoonten leggen zeker niet het getuigenis af, dat de ernst van° het alcoholvraagstuk en de nood der tijden voldoende worden beseft. Zij zijn oorzaak, dat duizenden in gedurige verzoeking worden gebracht en hoe langer hoe minder weerstand kunnen bieden. De verleiding, die onwillekeurig van deze drinkgewoonten uitgaat, is oorzaak, dat bij zoo menigeen, bij wien het drankgebruik in zekere mate tot gewoonte werd, de stem der conscientie zooveel gemakkelijker gesmoord en het woord der vermaning krachteloos gemaakt wordt. Het mededoen aan deze drinkgewoonten is oorzaak, dat velen wier levensbeschouwing niet opkomt uit den wortel van het geloof, maar die evenwel een open oog hebben voor de gevaren vaii onze samenleving, twijfelen aan den ernst onzer Christelijke liefde en aan de heiligende macht van het geloof — en alzoo wordt den naam des Heeren om onzentwille smaadheid aangedaan. En ook binnen den kring der belijders zijn zij vaak oorzaak, dat zoov eel Christelijk leven onderdrukt, zooveel lagere genieting opgewekt wordt. Nimmer zijn zij zonder gevaar voor de omgeving. Ook daar, waar zij in besloten kring plaats hebben en schijnbaar niemand tot ergernis (d.i. tot het vallen in de zonde) geweest zijn, moeten zij geacht worden het alcoholisme te steunen! Immersvoor de duizenden zwakken in onze maatschappij ligt juist in de algemeenheid der drinkgewoonten en in de wetenschap, dat de belijders van den naam des Heeren zich er niet tegen verzetten, de sterkste verleiding, de gedachte daaraan maakte velen reeds machte'oos in hunnen moeielijken strijd en deed ze zoo een gemakkelijke prooi van den vijand worden. Uit de drinkgewoonten moet het alcoholisme telkens weder opbloeien-, zij vormen de kurk, waarop het drijft. Daarom nu moet met deze drinkgewoonten gebroken worden Wij mogen verwachten, dat ieder ernstig Christen en in het bijzonder de gereformeerde, voor wien de eere Gods het einddoel van al zijn doen en laten is zal erkennen, dat op dezen grond en in dezen zin onthouding een eisch des tijds is. Daar echter voor de beteekenis onzer daden alles afhangt van de motjeven, die daaraan ten grondslag liggen, heeft de Geref. Ver. v. Drankb. het noodig geacht goed te doen uitkomen, dat de onthouding, door haar voorgestaan niets te maken heeft noch met de ascetische richting van de eerste eeuwen der Christelijke jaartelling, noch met de Boeddhistische opvattingen, die in onzen tijd door sommigen worden gepropageerd, noch methetmethodistisch streven, dat in vele kringen buiten de Geref kerken gevonden wordt. Zij heeft daarom in art. 1 der btatuten haren grondslag aldus omschreven : „De Geref. Vereeniging voor Drankbestrijding stelt zich op den grondslag van Gods Woord naar de opvatting van de „Drie formulieren van Eenigheid" en gaat dienovereenkomstig uit van de volgende beginselen■ le. dat de zonde nimmer in eenige stof zelve gelegen is, dus ook niet in de alcoholische dranken als zoodanigze. dat onder bepaalde omstandigheden, óf in het persoonlijk Jeven, óf in het leven van anderen, óf in algemeene tijdsomstandigheden, het niet gebruiken van deze dranken tot de eere van God en tot welzijn van den naaste strekken kan; 3e. dat de tegenwoordige tijdsomstandigheden het gebruik der gedistilleerde, en het geregeld gebruik der gegiste dranken, als genotmiddel — als een steunen der drinkgewoonten — veroordeelen. Bij eene nauwkeurige lezing van' de 3e alinea zal het voor iedereen duidelijk kunnen worden, dat de Vereeniging hare deuren zoo wijd mogelijk heeft opengezet en dat zij in het uitspreken van haar oordeel met verder is gegaan, dan hetgeen door ieder, die iets van de ontwikkeling van het alcoholisme weet kan worden toegestemd. Het individueel alcoholisme heeft altijd en in alle landen bestaan, waar slechts gegiste dranken als genotmiddel in gebruik waren. Ook daar kan menigmaal onthouding eisch van het Christelijk leven zijn; maar zij blijft dan plaatselijk en geldt slechts voor hen, die in hunne omgeving bijzondere reden hebben om zwakken te steunen. Het alcoholisme als maatschappelijk verschijnsel echter heeft zich steeds ontwikkeld uit het in gebruik nemen van het gedistilleerd. Dit leert de historie van alle tijden en alle landen. Het opzettelijk zoeken van den alcohol-prikkel, hetwelk toch in de meeste gevallen het eigenlijk karakter van het gebruik van gedistilleerd is, heeft er altijd toe geleid ook in de gegiste dranken bepaaldelijk dezen prikkel te zoeken en zoo is te allen tijde ook het wijn- en bier-alcoholisme toegenomen, tengevolge van het gebruik van gedistilleerd. Wie nu deze dingen weet, komt er niet toe zich nog te oefenen in een zoodanig gebruik, dat voor hem zeiven onschadelijk is — waarbij zelfbedrog dan nog schier altijd een groote rol speelt — maar ontzegt zich dit gebruik om de sociale beteekenis, die het heeft. Ten aanzien der gegiste dranken staat de zaak echter een weinig anders. Het geregeld gebruik daarvan is altijd door de Calvinisten van onzen tijd veroordeeld ; op dit punt is ook nog nooit door iemand critiek geleverd. Voor het niet-geregeld (inzonderheid het feestelijk) gebruik heeft men dan toch nog behalve den eisch der strengste matigheid (en ook bij het bepalen daarvan komt veel zelfbedrog voor) rekening te houden met den boven aangegeven regel: „alles na te laten, wat rechtstreeks of zijdelings, met- of tegen onzen wil, aan de instandhouding van het alcoholisme bevorderlijk kan zijn." Welnu, ieder die naar dezen regel wenscht te handelen, is ons als medestrijder welkom. Dien hebben wij noodig zelfs. Die levensregel is er ons waarborg voor, dat hij(zij) van de zaak ernst maakt; dat hij(zij) elke gelegenheid zal aangrijpen, welke over het alcoholvraagstuk meer licht kan verschaffen ; dat de strijd tegen het alcoholisme hem(haar) eene gewetenszaak is geworden. Welk een krachtig getuigenis zou er uitgaan en wat een zegen zou er van mogen verwacht worden, als eens alle gereformeerden zich welbewust op dit standpunt plaatsten. Door velen — wij zijn er zeker van — wordt het reeds instinctief ingenomen. Tot hen allen komt hier onze uitnoodiging om zich beslist uit te spreken en met ons op te trekken. Nu is het echter duidelijk, dat er bij zoo moeielijk vraagstuk als de invloed van ons doen en laten voor het leven der gemeenschap eenig verschil van inzicht niet kan uitblijven. Het is daarom begrijpelijk, dat velen aan hun persoonlijk leven hooger eisch stellen dan hier besproken werd. Zij zijn van oordeel, dat in onze hedendaagsche drinkgewoonten de gegiste en de gedistilleerde dranken zoo nauw verbonden zijn en zoo voortdurend elkanders invloed ondergaan, dat ook het niet geregeld gebruik der gegiste dranken altijd als een steunen van het alcoholisme moet worden aangemerkt. Zeker zal dit zoo zijn daar, waar bij de broeders en zusters in het geloof het protest tegen de drinkgewoonten, ook tegen het gedistilleerd, nog zoo goed als gemist wordt, ja waar vaak alles in bescherming wordt genomen. Maar ook daar, waar de toestand onder de broederen gunstiger is, blijft onze verantwoordelijkheid voor de wereld. Wij gaan immers niet uit de wereld, maar hebben er als een zout in te verkeeren. Men kan dan zulk een blik hebben gekregen in de diepte en op den omvang van het alcoholisme, dat de verwachting anderen te zullen ergeren (d. i. ten val worden) als op alle gelegenheden toepasselijk moet worden beschouwd — en dan komt men persoonlijk tot de geheelonthouding. Slechts door geheel-onthouding komt voor anderen vaak eerst de diepe ernst van ons bedoelen uit. En daar geheelonthouding, uit dit beginsel voortspruitende, geheel in overeenstemming is met den hoogsten eisch der Christelijke liefde, heeft de Vereeniging de roeping haar tegen alle aanvallen te verdedigen en als krachtig strijdmiddel te propageeren. Daarom heeft zij ook aan afdeelingen, die dit noodig oordeelen met het oog op de omgeving, het recht toegekend de geheel-onthouding als eisch voor het lidmaatschap der afdeeling (niet der Vereeniging) te stellen en in art. 1 van het huishoudelijk reglement de formule op te nemen: „ter bereiking van dit doel aanvaardt zij als middel de geheelonthouding." Behoeft nu nog uiteengezet te worden, dat deze onthouding de Christelijke vrijheid onaangetast laat? De Vereeniging toch begeert van niemand, dat hij ze als een last aanvaarde; noch minder wordt ze ooit iemand opgelegd. „Een iegelijk zij in zijn gemoed ten volle overtuigd". Maar wie dan ook in zijn gemoed de volle overtuiging gekregen heeft, dat hij in dezen weg het meest zijn leven bevorderlijk kan doen zijn aan de eere Gods en het heil van ons volk, kan eerst dan leven en ademen in zijne Christelijke vrijheid, als hij aan de stem zijner conscientie heeft gehoorgegeven. In stede van zijne vrijheid aan banden te leggen komt hij eerst nu tot de ontplooiing zijner volle kracht' omdat hij zich meer vrij voelt staan tegenover het ontzettend kwaad, dat hij bestrijdt. Daarom gevoelt hij zich ook in staat om vrijmoedig te bestraffen, en bevrijdend de hand ter redding uit te steken. Volgens art. 2 der statuten is het doel der Vereeniging het bewustzijn van de waarheid van deze beginselen (n.m. die van art. 1) te wekken en levendig te houden en de toepassing ervan zooveel mogelijk te bevorderen. Hieruit blijkt ten duidelijkste, dat het tot hiertoe besproken „getuigen" de gewichtigste taak der Vereeniging is. En dit ïs noodig. Immers het alcoholisme zou niet ontstaan zijn, als de Christelijke conscientie zich van meet af tegen het gebruik van gedistilleerd veizet had. Nu moeten dwaalbegrippen, die reeds eenige eeuwen in ons volksleven zijn ingeworteld, worden uitgeroeid en de volksopinie worden omgezet Een reuzenarbeid. Evenwel er is meer te doen. Naast hef getuigen staat het radden. En er is zooveel te redden. ' Wij denken daarbij allereerst aan de breedere kringen van ons volk* maar vergeten toch ook niet, dat de drinkgewoonten ook onder de belijders, ook onder de gereformeerden leeds zoovele slachtoffers maakten. En Qode zij dank' dat de Vereeniging ook in dit opzicht reeds velen ten zegen mocht zijn. Voor vele zwakken toch is geheelonthouding een dringende eisch. Ook als zij hun kracht in den strijd tegen de zonde eenig in Christus zoeken, is het hun dure roeping op deze wijze zich terug te trekken van het terrein, waar Satan zijne aanvallen voortdurend op hen richt. — En ten slotte wenscht de Vereeniging ook mede te werken om het kwaad te voorkomen. Veel en velerlei werk wordt hiertoe door haar verricht, naar de locale omstandigheden vaak zeer verschillend, om tijdelijk te voorkomen en ook om zoo mogelijk mede den weg te helpen banen tot eene drankvrije samenleving in de toekomst. Uit dit alles zal het nu wel iedereen duidelijk kunnen zijn, dat de Vereeniging staat voor een groot maatschappelijk werk en niet slechts beoogt het bestrijden van eene bepaalde zonde, die der dronkenschap. Wat haar bezielt is het zoeken van de eere Gods; en zeker gaat dit samen met het bestrijden van de zonde; dit kan niet uitblijven omdat wij als Christenen aller zonden vijand zijn. Maar b. Inwendige zending (achterbuurtswerk.) Afd. 3. Drankzucht. "■ Hare genezing (Chr. verpleging van drankzuchtigen.) b. Hare gevolgen in het nageslacht (degeneratie.) Afd. 4. Leger en vloot. a. De alcohol in de eantine. b. Do alcohol op onze vloot. AVONDVERGADERING. Inleiding : de Christelijk Sociale beweging en het alcoholisme. Levendige actie. In no. 35 van ons Orgaan plaatsten wij reeds eene mededeeling onder dit opschrift. En wij kunnen het thans herhalen. V an alle zijden komen berichten over de activiteit onzer afdeelingen. Wij zullen de meeste mededeelingen voor het jaarverslag bewaren, maar wijzen nog eens opnieuw op het volhardend werken van onze broederen in Friesland. De afdeeling Kollum ondernam een reuzenwerk, door alles te doen, wat in haar vermogen was — en wij weten, dat het zeer veel was — om in Rollumerland o.a. sluiting der drankhuizen te verkrijgen des Zondags na 7 uur des avonds. Wel werd zij gesteund door Patrimonium, de Kerkeraden der Geref. Kerken enz., maar alle arbeid kwam voor rekening van haar en haren leider. En wij felioiteereii haar .'net. bet succes op haren onverdroten ijver. Vier nieuwe afdeelingen kwamen weer in Friesland tot stand, dooide ijverige propaganda van den heer J. Strating, hoofd der Chr. School te Twijzel. Het zijn de afdeelingen Twijzel, Augustinusga, Bozum en Beetgumermolen. In de eerste 2 plaatsen staat de afd. onder leiding van het hoofd der Chr. school te Boxum traden de pred. der Ger. Kerk, Ds. K. Doornbos en'het hooi tl der Chr. school beiden toe. Voorts ontvingen wij nog belicht van het oprichten eener afd. Emmer-Compasciium in Drente, waartoe de stoot gegeven werd door den pred der Ger. Kerk, Ds. C. Veltenaar. Ook in de stad Groningen kwam leven. Het Hoofdbestuur nam hier het initiatief en werd gesteund door eenige in Groningen gevestigde leden. Wij hopen spoedig eene afd. Groningen te mogen welkom heeten'. Even voor het afdrukken werd ons bericht, dat de afd. opgericht is met 22 leden, en onder leiding staat van den heer J. A. Delhaas hoofd eener gereformeerde school. In Amersfoort trad •" Donner met oen tiental personen als lid toe. Moge ook daar spoedig eene afdeeling gesticht worden. Meuwe circulaire. Het hoofdartikel van dit nummer is voortaan bij den secretaris als propaganda-circulaire verkrijgbaar (8 blz.) tegen i cent per stuk. Wij vertrouwen, dat onze ardeehngen ze getrouw zullen verspreiden en wekken ook onze verspreide leden op er gebruik van te maken. Leiddraad voor het houden van Volksstemmingen. Overweging. Wanneer een afdeeling het plan beraamt een volkststemming te houden dient zij vooraf te overwegen of op goede gronden een gunstige uitslag verwacht kan worden. Natuurlijk is dit niet met zekerheid vooruit te bepalen, maar men heeft toch in die gemeenten, die goed bewerkt zijn en waar zicli een goode organisatie bevindt, meer kans van slagen dan daar waar men pas begonnen is of waar slechts van één drankbestriidersvereeniging een afdeeling met slechts weinig leden gevonden wordt. 6 Samenwerking. Meent een afdeeling, dat zulk een stemming kans van slagen heeft, zoo wende zij zich tot af deelingen van andere drankbestnjdersvereemgingen in de plaats harer inwoning en trachte daarmee samenwerking té verkrijgen. Is deze verkregen, zoo wenden zij zich te samen tot de Centrale Rege lingscommissie voor Volksstemmingen (C. 11. V.) om deze Commissie hare plannen voor te leggen. Verdere samenwerking. Kan de C. I?. V. zich hiermee vereenigen; zoo tracht het nu ontstane plaatselijk Comité zich de hulp steun 11 medewerking van andere sympathiek zijnde vereenigingen overkliedenvereenigingen, kiesverenigingen onderwijzers vereenigingen, jongelingsvereenigingen, kerkelijke organisaties enz. enz.) te verzekeren. Begrooting. Door het Plaatselijk Comité wordt nu een program van actie opgemaakt en een begrooting ontworpen. .Men trachte in de eerste plaats zich zelf te helpen. Lukt dit niet, zoo kunnen cle plaatselijke afdeelingen door hare respectievelijke Hoofdbesturen geholpen worden. Daar dit echter geschiedt op advies der >■ .1!. \ zoo zenüe men bij deze Commissie de begrooting in 1 oorbereiding Natuurlijk dienen voorbereidende maatregelen nw l^lg1fn' ? n beë!nne vooraf de pers te bewerken. Door plaatselijke berichten en ingezonden stukken worde de aandacht op de zaak gevestigd en zoo duidelijk mogelijk alles toegelicht Indien de kosten hiervoor niet te groot worden — in dit geval verwaai liefst don V~ k1"1""1 °°k gouden worden, aar lielst dooi sprekers van verschillende richting, de stemming esproken en uitgelegd wordt. Misschien is wenscheiijk tegen deS vellh 'l TnUng e!" 6nkele advel'tentie te plaatsen. Men stelle gereikt en wfdn ' de stembiljetten zullen worden uit¬ gereikt en weder opgehaald, met het oog waarop tevens dag en TT -:?01 f °PenïnS der stembus worden bepaald. te verr/ "l lrJ' ^ ^a' practisch zijn de gemeente in wijken MusetteM" W-mss »*• Sgèhgf s S*bV"" Stembiljetten. Eveneens is bii rlp ri 7? v i 1 7 biljetten verkrijgbaar. Men neme vnnV ril. i model der stemvrouwen blauwe biljetten. mannen witte, voor de van huis tot huis en vergewissen zich of'aanS"vezen. f'J.Saan huisgenooten overeenstemt met 1 f t i aaI1tal meerderjarige worde de lijst veranderen "aW ,f 1 +°P Ï7 ^ ^ verschil gereikt, datnoodig is! Men zorg,e er d.ïlf ?' stemblIJet^n „itaantal dezer biljetten bij zich te steken V°°r voIdoend zelfden, die Stuudoor de- inlichtingen ïnogi-n^oven^ J^ukt 1T^°gen «'.toefenen doch alfa mug n gte. Men fende hem liefsf h' oKicieel 1 loces-Verbaal, opdat dit in het archief bewaard bliive Is nei jezwaartegen zoo zende men een gewaarmerkt afschrift p N ' Waar het natuurlijk van belang is, dat de Centrale Sirr™ VT Volksstemmingen zoo volledig mogelijk 1 e hoogte zij van de gehouden stemmingen, zoo zende men haar na afloop allerlei bescheiden (circulaires, stemkaarten, courantenberichten enz.) die op de stemming betrekking hadden De Centrale Regelingscommissie voor Volksstemmingen J. HENRI LEDEBOER, Secr.-Penn! Breedevoort. De stemming te Smallingerland. Lvenals in de gemeenten Dinxperloo. Steenwijk, St Pancras, Olaiierburg en Hengeloo werd ook in Smallingerland een volks! zSat'omg?°l '"li 626 ge'neeunte omvat verschillende dorpen, zoodat om de bevolking op de hoogte te brengen, een courant verspreid werd en op verschillende plaatsen (Houtigehage Drachtster-Compagnie, Rottevalle, de 1 Wilgen, Boornbergum hnC' 1 w y!ga fj1 ?pe,ndo) 0Penbare vergaderingen werden t',Y ^ afdeeli?Se» Drachten, Oudega en Boornbergum der Ned. Ver t. A v. A. D„ de afdeeling Drachten der Geref Ontl Bon 1 6 T DJae,1]tsterGomP agnie van den Alg. Ned. Geh'. V irl «faling Drachten der Nat. Chr. Geh. Onth. Vei. met elkander zich hiertoe vereenigd hadden, traden in deze vergaderingen sprekers van verschillende richting op De uitslag nu was, dat uitgebracht werden 6035 stemmen Hier van waren 419 stemmen blanco en van onwaarde, zoodat het aantal gildige stemmen 5616 bedroeg. Van deze verklaarden zich lil laten Xrf? ' 80t wMen den toestand zoo a s deze was, 1059 stemden voor vermindering van drinkse- le^nheden, terw.,1 36 4* deze geheel wilden laten verdwijnen. - ;t dezen uitslag kunnen de drankbestrijders tevreden zijn J. HENRI LEDEBOER, breedevoort, 21 Nov. 1908. °' R' V' Secretaris- Laatste vergadering der C. R. Y. In deze vegadering werd uitgebracht het financieel verslag, waaruit bleek dat de uitgaven f 69.9-1 bedroegen, de inkomsten f 36, zoodat er een tekort was van f 32.94. Daar evenwel voor f 41.90 aan stembussen was uitgegeven (een uitgave die niet meer zou voorkomen, toch integendeel rente zou afwerpen) bleek de toestand zeer gunstig. De bijdragen der vereenigingen werden voor 1909 respectievelijk vastgestel dop negen, zes en drie gulden. Dc huur voor de stembussen werd bepaald als volgt: voor het serste zestal (of gedeelte daarvan) f 1.50, voor elk volgend zestal /' 1 terwijl de vracht en risico bovendien voor den huurder zijn. De commissie heeft thans 34 bussen in voorraad. Na bij de vereenigingen inlichtingen te hebben bekomen, werd een sprekerslijst vastgesteld, welke op aanvrage door den secretaris wordt toegezonden. IC veneens zal bij den secretaris een model-stemlijst te bekomen zijn. In deze vergadering werd tevens bepaald aan welke bladen persberichten gezonden zullen worden. Dat geschiedt thans reeds aan 88 couranten. Daarna werden breedvoerige besprekingen gehouden over tal van gemeenten, waarin plannen werden beraamd tot liet houden van volksstemmingen. Deze besprekingen zijn niet voor publicatie geschikt, maar wel kan bericht worden, dat ernstige plannen in voorbereiding zijn eens een stemming in een geheel kiesdistrict te doen houden. J. HENRI LEDEBOEE, Secretaris. Breedevoort, 12 Februari 1909. Nationale Commissie tegen het Alcoholisme. Art. 1. Er bestaat een Xationale Commissie tegen het Alcoholisme, welke is ojigericht ten einde de onderlinge samenwerking te bevorderen tusschen de Algemeene Nederlandsche Vereenigingen, die zich ten doel stellen het Alcoholisme middellijk of onmiddellijk te bestrijden. Art. 2. Tot deze commissie kunnen behooren al de in artikel 1 genoemde vereenigingen, waarmede ten deze bonden en federaties worden gelijk gesteld. Art. 3. In deze commissie nemen zitting de daartoe door de deelnemende corporaties aangewezen afgevaardigden. Het aantal door elke dezer corporaties te benoemen afgevaardigden is afhankelijk van het aantal afdeelingen, met dien verstande, dat tien of minder afdeelingen recht geven op één afgevaardigde, meer dan tien doch minder dan vijftig afdeelingen op twee en vijftig of meer afdeelingen op drie afgevaardigden. Een bond of federatie van een groep vereenigingen in zijn (haar) geheel tot de X. C. A. toetredend, heeft desverkiezende, het recht zooveel afgevaardigden te zenden als waartoe de bij hem (haar) aangesloten vereenigingen gerechtigd zouden zijn, behalve van die, welke zich afzonderlijk lieten vertegenwoordigen. Art. 4. De Commissie vergadert den tweeden Woensdag van October en van Januari, den eersten Woensdag na Paschen en verder zoo dikwijls het noodig zal blijken. Bij liet doen van benoemingen en liet nemen van besluiten beeft elke afgevaardigde één stem. Art. 5. Door de ter vergadering aanwezige afgevaardigden wordt benoemd eene Commissie van Administratie, bestaande uit drie leden, één te kiezen uit de afgevaardigden van Enkrateia, één uit die van Sobriëtas en één uit die der overige vereenigingen. De functie van voorzitter, secretaris en penningmeester worden door de Commissie onderling verdeeld. Art. G. De Commissie van Administratie vindt haar taak in bet overbrengen aan de samenwerkende vereenigingen van de door vereenigingen aangebrachte punten van actie. Zij is belast met het oproepen ter vergadering. Art. 7. De secretaris deelt de punten van actie zoo spoedig mogelijk aan de samenwerkende vereenigingen mee, opdat de afgevaardigden ze goed voorbereid in de eerstvolgende gewone vergadering kunnen bespreken. Bij speedeischende zaken wordt een buitengewone vergadering gehouden, wanneer de Commissie van Administratie of vijf der samenwerkende vereenigingen dit noodig achten. Art. 8. Geen vereeniging is verplicht aan eenige actie deel te nemen. De voor een bepaalde actie samenwerkende vereenigingen vormen met elkander een commissie ad hoe, die haar eigen wijze van werken regelt en voor haar eigen financiën zorgt. Art 9. De onkosten voor administratie en zaalhuur zijn voor gemeenschappelijke rekening en worden over de vereenigingen omgeslagen naar verhouding van het recht van afvaardiging. (Zie art. 3.) Reiskosten komen steeds voor rekening der afvaardigende vereenigingen. Art. 10. De Nationale Commissie tegen het Alcoholisme wordt aangeduid door de letters X. C. A. De Regeering over de drankbestrijding. I it het antwoord der Regeering op de vragen en opmerkingen der Kamerleden bij de behandeling dei' begrooting voor 1909 stippen we het volgende aan. Drankwet. De minister is bereid te gelegener tijd te overwogen, op welke punten wijziging van de Drankwet wenschelijk is. A e r b o d absintb. Spoedig zal een wetsontwerp daartoe het departement verlaten. Wij kunnen niet anders, dan onze groote sympathie met deze toezegging uitspreken. Moge de fabricage, invoer en verkoop van den verderfelijken absinthdrank, nog zooveel gevaarlijker dan onze „nationale" jenever, nog vóór we een jaar verder zijn, bij de wet zijn verboden! Er is voor dezen maatregel stellig wel een flinke meerderheid te vinden in de Kamer. Naleving Drankwet. Het is gebleken, dat er, zoowel te Rotterdam als te Dordrecht en te Gorinchem, scheepsbevrachters zijn, die tevens houders zijn van een vergunning of verlof, waarin groot kwaad schuilt. Maatregelen worden overwogen, om dit tegen te gaan. Wettelijke regeling van hot scheepbevrachtersbedrijf zou in aanmerking kunnen komen, om liet kwaad tegen te gaan. Een som van f 2000 wordt beschikbaar gesteld, om het hoofdbestuur van den Volksbond te steunen in de beteugeling van het euvel. Ook dat besluit begroeten we met ingenomenheid. De Volksbond heeft door zijn krachtig aanpakken op dit gebed de extrasubsidie, hem hier verleend, stellig wel wrdiend. Subsidiën ter bestrijding van misbruik van sterken drank. De minister wil de subsidiën niet uitstrekken tot doeleinden, welke slechts zijdelings den strijd tegen het alcoholisme ten goede komen. Loten militie. De Regeering kan zich niet mengen in de zaak der sluiting van koffiehuizen op lotingsdagen; dat gaat de gemeentebesturen aan. Het aantal lotingsplaatsen is wederom uitgebreid. Wij kunnen niet inzien, waarom onze Regeering hier niet zou kunnen ingrijpen, terwijl in andere landen (Vereenigde Staten, Xoorwegen), bij nationale feestdagen of bij verkiezingsdagen de drinkgelegenheden op voorschrift der wet gesloten moeten zijn. Anti-alcoholisch onderwijs kan geen afzonderlijk leervak zijn; wel kunnen kleine middelen tot drankbestrijding worden toegepast. Daar zal de Nederlandsche Onderwijzers Propaganda-Club stellig vollen vrede mee hebben : trouwens ook de onthouders-'w't-algemeen! Wie thans op school over drankbestrijding spreekt, doet het uit vrije verkiezing en in zijn woorden ligt de warmte zijner overtuiging. Maar maak het anti-alcoholisch onderwijs tot een verplicht afzonderlijk leervak, en de innerlijke aandrang wordt vervangen door sleur, en ook de drinkers van allerlei sehakeering zullen hun ideeën op de kinderen moeten gaan enten! Van zulk een drankbestrijding-door-de-school hopen wij nog lang verschoond te blijven! Oud-llol'and, Schetsen uit het leven onzer vaderen inzake drinkgewoonten en dronkenschap, door J. C. Montijn, (200 bladz.) Uitgegeven door de Xat. Clir. Gcli. Ontli. Vereen. Een hoogst belangrijk studiewerk, dat in de bibliotheek van elke afdeeling moet voorhanden zijn. Het ontbreekt ons aan plaatsruimte, 0111 het te bespreken, maar wij willen er hier dringend de aandacht op vestigen. Men leze de bespreking van dit boek in ..Enkrateia", 2e jaargang (1909) afl. 1 en 2. Men bestelle het bij het Hoofdkantoor der Nationale Chr. Geh. Onth. Ver. te Apeldoorn. De prijs is f 0.75. Bladvulling. w erk door en woeker met uw uren, Spaar gaaf noch kracht; Straks daalt de nacht. - De roest verslijt jneer dan het schuren X. Beets. Orgels. Beslist goedkoopst adres voor le kl. Amerikaansche orgels is bij G. ELSHOVE, LOOSDUINSCHE KADE n, DEN HAAG. Opgericht 1878. Telephoon 4088. IW Bij aankoop van een orgel worden de reiskosten vergoed, en franco zending door 't geheele rijk. Men ontvangt gratis een handleiding om onmiddellijk te kunnen spelen en een loetsenlooper. Ook op termijnbetaling. 5 jaar garantie. Wie last heeft van taalfouten schrijven koope «Practisch Taalondet uys«, een boek van 368 blz., dat op zeer prettige wijze U, zonder onderwijzer de Nederlandsche Taal zuiver leert schrijven en tevens goed stellen, Fr. p. p. tegen postw. a f 1.35, Ook is verschenen Practisch. Rekenonderwijs door H. Werkman, geheel in denzelfden geest als »Pract. Taalond.«. Priis f 1.50. Fr. p. post ƒ 1.00. B. Westera, Uitgever Nijverdal. P.S. Wie er eerst meer van wil weten, vrage het gratis prospectus aan. BOEKENLIEFHEBBERS!! Wilt ge U Christelijke Boekwerken aanschaffen, voor oud of nieuw, vraagt dan Catalogus van Boekwerken aan bij A. J. WUESTMAN, Boek-, Papier- en Kunsthandel te HARDERWIJK. U ontvangt den Catalogus van Boeken met Chr. verhalen, Geschiedenis, Gedichten, Muziek enz., met bijna 900 Nos., alsmede lijst van Bijbels en Kerkboeken. Aanbevelend, A. J. WUESTMAN. Voor ƒ 12,50 IJzeren ledikant, staaldraadmatras, zeegrasmatras en kussens. Voor ƒ 25,— 2 persoons houten ledikant, springveerenmatras, peluw en 2 kussens. Voor ƒ 35,— ons door geheel Nederland zoo gunstig bekend twee persoons veerenbedstel met alle toebehooren, 3 dekens, matrassen en overtrek. Meer dan 13000 geleverd. Kamstra's Beddenfabriek Blarikum, voorheen Sneek. Vraagt Prijscourant. Wie voor 5 cent een borrel drinkt, drinkt voor 5 cent vergif. Wie voor 5 cent een kop Crema-cacao drinkt, drinkt voor 50 cent kracht. Crema-cacao is het smakelijkste genotmiddel, het meest versterkende en goedkoopste voedingsmiddel, dat bestaat. U doet er enkel kokend water bij en krijgt een heerlijk kop melkchocolode. Uwegewonewinkeliermoethetin voorraad hebben y4 Kilo kost 40 cent, Vs kilo kost 80 cent, een kilo kost een daalder. Eischt pertinent het merk „CREMA", Eenige fabrikanten: Maatschappij „CREMA",BREDA Tel. Interc. 195. piOL D S CHME.DI NG| LbilOjlOIIOA4 iP,k 1 1°A0A0A0] iMi A AljwMMIwiftilMTiflil CTOTRKÜEÜ Vruchtensappen, Limona- Bloemweg 2, - AMERSFOORTdesiropen en Jams van Qntwerüen, BetirOOteil, ROK EN ZDDN Opzicht hebben en te Alphen a d Rijn. BfoWin W Gebr.BARENDS raadhuisstraat 53 R e e s s o s MinBraalwatenaDfiBR. hoek Keizersgracht, specialiteit in ZUIVER alcohol- AMSERDAM. Telephoonn. 3557. vrije dranken. Kunstm. Koolzuur» Fabriek en Magazijn van ^^onwIteREN.6" Gouden en Zilveren «eiken, M, h{ekslraa, n. Amhmi. Opgericht Annoiow. -— Wënscht gij het schijngenot van den Alcohol door eene werKelijKheid te zien vervangen ? ? > VRAAGT DAN UITSLUITEND Onze overheerlijke „Frou Frou Uitmuntende in Aroma, Broosheid enz.: gansch éér)ig. Let echter vooral op ons wettig gedeponeerd fabrieksmerk „DE LINDEBOOM", Firma Wed. B. VAN DOESBURG. MIJDRECHT. AMSTERDAM. No 6• 15 MAART 1909. 7 . \ Wat wil de Gereformeerde VereenigingvoorDrankhestrijding? Orgaan van de Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding, 8e Jaargang. INHOUD: 1. WAT WIL DE GEREFORMEERDE VEREENIGING VOOR DRANKBESTRIJDING? 2. MEDEDEELINGEN: a. Uit het leven der Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding. b. Uit den alcoholstrijd in het algemeen. GEBR. GIMBEL, OVERTOOM 354, AMSTERDAM. Prijs bij getalen, ter verspreiding: 3 cent per nummer pl. transportkosten ; te bestellen aan het Secretariaat: 3e Helmersstraat 21. Afzonderlijke nummers: 10 cent, te bestellen aan hetzelfde adres en bij de uitgevers. ~ . fTHEOLÓ"^^^iS.™T 1 OUDSSTHAAT 6, __ 1400 soorten ZADEN van Groenten, Bloemen en Landbouwgewassen. Geïllustreerde Prijscourant gratis en franco op aanvrage. DE SMIDSGEZEL. DE BIJLHOUWER. DE HOPMANSVROUW. De Werken va»"H. J. VAN LUMMEL, die overheerlijke, mooie, Historische Werken, 3 deelen met gekleurde platen, voor een prijsje. No. 1. DE SMIDSGEZEL VAN UTRECHT, 1 deel v. ƒ 1.50 voor si. 50 eènt. In prachtb. s.f 1.90 voor ƒ0.75. No. 2. DE BIJLHOUWER VAN UTRECHT, 1 deel van ƒ 1.50 voor sl. 50 cent. In prachtb. v. ƒ 1.90 voor ƒ 0.75. No. 3. DE HOPMANSVROUW VAN UTRECHT, 1 deel v./1.50 voor slechts 50 cent. In prachtb. van ƒ 1.90 voor ƒ0.75. IS DIT NU NIET het beste voor ongekend lagen prijs ? Te bekomen bij D. BOLLE. Bazar van Goedkoope Boeken, te Rotterdam. Franco na ontvangst van Postwissel, waarop vermeld: VAN LUMMEL i, 2 of3. F. L. VAN DER BOM, Rozengracht 48, — Boekbinderij, AMSTERDAM. Magazijn van Bijbels en Kerkboeken, Vraagt de prijzen van Bijbels en Psalmb. bij getalen voor Vereenigingen en ter verspreiding. Veel eieren het geheele jaar indien U 's morgens uw hoenders J. F. RIEM VIS' Krachtochtendvoeder geeft. Per 25 Kilo f4,00, 50 Kilo f7,25, franco huis, alle plaatsen, zonder overlading. Verder gelegen plaatsen franco naaste station van aankomst. Proefzakjes van 5 Kilo f 1,00, fr. huis, na ontvangst van dit bedrag. Prijscourant gratis. J. F. RIEM VIS, N. Molstr. 12, Den Haag. Brood- en Beschuitbakkerij „Ons Bnginsnl" Opgericht ter verkrijging van Zondagsrust en AFSCHAFFING van Nachtarbeid. Cornelis Trnoststmnt 16,18.20, Amsterdam. Specialiteit in PAIN DE LUXE, CASINOBROODEN, ZOUTE EN ZOETE KRAKELINGEN, KERSTBROOD. Verder alle SOORTEN KLE1NBROOD, KEUKEN, HAAGSCHE-, CHOCOLADE-, ANIJS- en TAFEL-BESCHUIT. Prima kwaliteit goed gevuld KRENTENBROOD. Nederl. Vereeniging tot Chr. verzorging van drankzuchtigen. Villa Wilhelmina, herstellingsoord voor mannelijke drankzuchtigen, te Prinsenhage. Voor de opname van patiënten wende men zich tot den Directeur, den heer H. Meyering. Namens het Bestuur, Dr. C. D. CRAMER, te Utrecht, Voort C.W.B.esse VAN VERSCHUER, te Arnh Penningmecsttress H. W.CROMMELIN, te Zeist, Secrctarcss het terrein harer werkzaamheid ligt buiten dat der Kerken. Daarom behoeft er ook tot aansluiting voor niemand bezwaar te bestaan. Immers de grond voor onzen strijd, ook in zooverre deze direct met de zonde te doen heeft, ligt in onze gehoorzaamheid aan God in Christus, en niemand komt tot dien strijd omdat hij lid der Vereeniging is, maar omgekeerd gevoelt hij zich uit kracht van zijn strijd tegen de zonde gedrongen tot aansluiting voor dit maatschappelijk werk. Tot dit alles nu hebben wij elkanders steun in gebed woord, studie, liefde, toewijding en geld noodig. Moge' dan niemand zich onttrekken. Met het oog op de bestrijding der drinkgewoonten, die zoo diep in het gezellig verkeer zijn ingedrongen, verwachten wij veel van den steun der vrouw; voor het optreden naar buiten hebben wij dien van den man noodig. Daarom is het, dat wij ieder, die den leeftijd van 18 jaar bereikt heeft en met onze beginselen instemt, uitnoodigen als lid tot onze Vereeniging toe te treden; de cohtributie hiertoe vereischt, bedraagt minstens ƒ 0.50 per jaar. Wie echter hiertoe nog niet kan besluiten, geve voor het minst aan onze dringende bede gehoor om onzen arbeid finantieel te steunen. De contributie voor donateurs of donatrices bedraagt minstens ƒ1.— per jaar zij ontvangen geregeld het Orgaan der Vereeniging.' oor wie echter dit bedrag te ,reel mocht zijn, bestaat gelegenheid zich te abonneeren op het Orgaan, dat 6 maal 'sjaars in brochurevorm verschijnt; de abonnementsprijs is ƒ 0.50 per jaar (ƒ 0.55 als er per postkwitantie over moet worden beschikt.) Men geve zich als lid, donateur of abonné op aan het adres van den tweeden ondergeteekende. Dat èn de nood der tijden èn de liefde van Christus U daartoe dringe. Namens het hoofdbestuur der Ger. v. Drankb., PS^)yT^^GISPEN JR-' Zwolle, Voorzitter. J. MINDERAA, Secretaris. 3e Helmersstraat 21, Amsterdam. Mededeelingen. CONTRIBUTIëN. Wij herinneren aan de mededeeling hierover gedaan in no. 35. Aan de afd. besturen zullen de kwitantiën voor leden en donateurs nog in Maart worden toegezonden. De storting der 50 pCt., alsmede de schulden voor verplichte organen en andere vrijwillig bestelde lectuur moeten in Mei worden afgedragen. Dringend verzoeken wij de besturen hierop te rekenen, opdat eind Mei alles in orde zij. Ook aan de verspreide leden en donateurs zal in Mei de kwitantie worden aangeboden. Beleefd wordt hun verzocht last te geven deze bij de eerste aanbieding te voldoen. .Jaarvergadering. Deze zal gehouden worden don 2oen Augustus te Utrecht. Op dien dag vergaderen dan te Utrecht alle bij Enkrateia" aangesloten vereenigingen. Op den volgenden dag zal het eerste Protestantse!) Christelijk Congres tegen het ^alcoholisme worden gehouden, voor welke actie „Knkrateia het initiatief nam, 's Avonds van den 25en Aug. zal eene groote wijdingssamenkomst worden gehouden in een der Utrechtsche kerkgebouwen. Laat deze voorloopige mededeeling genoeg zijn om de belangstelling te wekken. Wij hopen, dat de afdeelingen afgevaardigden zenden zullen, die gelegenheid hebben 0111 beide dagen mede te maken en dat vele belangstellenden buiten de afgevaardigden te Utrecht zullen aanwezig zijn. Nadere berichten over de .laarvergadering in een volgend nummer. Hieronder nog een voorloopig bericht over het Congres. Een Christelijk Congres tegen bet Alcoholisme. De Bond van I'rotestantseh-Christelijke Drankbestrijdersvereenigingen ,,Enl;mteia" besloot den 26 Augustus a.s. te Utrecht een Christelijk Congres tegen het Alcoholisme te houden. Op den avond te voren heeft een wijdings- en een begroetingssamenkomst plaats. De voorloopige dagorde van het Congres is aldus vastgesteld : M 0R GE X VER G A D E R ING. Openingsrede door den voorzitter. Inleiding : de Heilige Schrift en de geheelonthouding. Inleiding: welke drankwetgeving is het ideaal der Christendrankbestrijders. MIDDAGVERGADERING. (in vier afdeelingen). Afd. 1. liet kind en het alcoholisme. a. De ervaring van Chr. inrichtingen voor verwaarloosde kinderen. h. Het werk onder de kinderen (,,Hoop der toekomst ) en alcoholcursussen. Afd. 2. Zending en Alcohol. a. Uitwendige zending (een verbodswet voor Indië.)