Br. -■ •' ~ | 4783 ' "*"•—
I STUIVERS PREEKEN, ?
0
TOT BEVOKDERINÖ
VAN |
CHRISTELIJKE KENNIS EN CHRISTELIJK LEVEN,
DOOR
CHR. AFG. GEREF. PREDIKANTEN. I
OMDER REDACTIE VAN
Ds. L. J. IÏÜL8T.
N°. 6.
LEEBESDB
OVER
Rom, III: 2i,
DOOR
A' S. enting H,
Preiliknnt te Helder.
AMSTERDAM ,
^ L. J. E. VAN DEN BOR.
Afzonderlijke Preeken zijn * 10 Cents verkrijgbar.
" . \ /'B'BUOrHEët^N
BIBLIOTHEEK THU-KAMPEN THEOL. UNfvERsrrEiT )
Illilllllllllllllllllllllllllllllllffl \^OUOeStRAAT 6, KAMPEWy^
0133 9455







DE REGTVAABDIGING EENS ZONDAARS UIT GENADE.
LEERRejjj,
OVER
Romeinen III ; 24.
DOOR
a. s. entikgh,
Predikant ie ffelder.
ziediT'twe" polï SZ dan 'even « *4
den, die l,et »ta twee toert,,,,:
immer denkbeelden kunnen reiiriiran TvT"' ,w?"ran "8 in reine en ongestoorde heerlijkheid én hi J?'" Zwh
ren loutere en besten rliw ,'!ü .1 '1 ')iedt zijnen bewonesedert den grooten val van haren i maai' de aarde dronk
van ongeregtigheid en ellende en «eft tri!6' nr°1Ie teugen en verdriet bij eene bestendige onbestendiM H iDg' Jammer aangenaam en liefeliik • <Wv> ri„ i , Het leven is zoet,
vrucht der zonde,onophoudelijk aanïl ,d°ods> die> als eene zoete, aangenameui? t 'I heeft iiet
straks te vernielen eninziine —1" ^genomen, om het De dood keerscht allerwegen is zee^n T ,sIoten te h°uden. kunne, rang noch ouderdom" Wie he ~ ^esehaamd eu ontziet
geweld ?... Wie viel Set ondeSem ? alkT bem 6n ^ er eene uitzondering is on h#+ „w* Gelukkig evenwel dat
genoemd; want de dood keerscht nieuf de 7° eveudoorons God voor die gemeenscha» wijkt en v lf v,.?em£en8chaP mei nog leven, dat zoet, aanwalm en ïJf^ !j" Z°° is crda» het zich buiten de heerschannii rfü j ljk }s> nJ- ™ zoo verre is beminnelijk, opwekkend S? ™'t m uitbreidt. Het licht nis baart maar d« duister-
voor de hand, Toe l ! dlende-, bewijzen liggen dood, oordeel en tuwSeidhS ^ïfeBnft * wiens hart spraken, waardoor hij od zekeren d . "nne verschrikkingen mijne zonde! m8nel„l»?™D^n'^P: mSne zendel
het gevoelen en kennen 6



zijner zonde, lag hij eens in moedeloosheid neêrgezonken, toen een bejaarde monnik zijne cel binnentrad en eenige woorden van troost tot hem rigtte, zeggende: „Ik geloof de vergeving der zonden." Deze eenvoudige woorden, welke de vrome broeder in dit beslissend oogenblik met de diepste overtuiging voor zijn eigen hart uitsprak, waren voor hem vol troost. „Ik geloof de vergeving der zonden!" sprak hij nu ook in zich zeiven, terwijl hij op zijn ziekbed lag uitgestrekt. „Maar," zoo sprak de monnik wederom, „gij moet niet slechts gelooven de vergeving der zonden van David of van Petrus, want dat gelooven de duivelen ook. Het is Gods wil, dat wij gelooven, dat onze eigene zonden ons vergeven zijn." Deze woorden waren hem tot groote blijdschap en verheuging. Van dit oogenblik af giug een nieuw licht op in het hart van den jongen monnik van Erfurt. Het woord der genade was voor hem uitgesproken, en hij had daarin geloofd. Hij zeide nu alle verdiensten ter zaliging vaarwel en gaf zich met vertrouwen over aan de genade Gods in Christus Jezus. Van nu aan was het zijne levensleus: „De regtvaardige zal uit liet geloof leven.' Die jongeling, Gel.Toeh., was Maarten Luther, de groote kerk-hervormer in Duitschland, die over de regtvaardigïng eens zondaars door God eveneens dacht, als Saul van Tarsen na zijne bekeering. En terwijl ik mij heden ten taak gesteld heb, over die regtvaardiging te spreken, verzoek ik u, vooraf met mij het aangezigt des Heeren te zoeken, om van Hem wijsheid, licht en genade af te smeeken in het
GEBED.
i'en tekst, waarnaar ik in deze ure tot u wensch te spreken, vindt ge Rom. III: 23, 24, en luidt aldus:
Want zij hebben allen gezondigd, en derven de heerlijkheid Gods; en worden om niet geregtvaardigd, uit Zijne genade, door de verlossing, die in Christus Jezus is.
De brief, Toeh., waaruit onze tekst voor deze ure gekozen is, is u te zeer bekend, dan dat ik u met zijnen inhoud in 't breede behoef bezig te houden. De herinneringen, die gij vastknoopt aan den persoon des schrijvers, maken het evenzeer overbodig', u iets meer te noemen dan den naam van den grooten en eenigen Paulus. Voorzeker met klimmende bewondering volgen wij den held des geloofs, den Apostel der Heidenen op de verschillende togten van zijn wisselvallig leven; met hooger klimmenden eerbied nemen wij de bladen ter hand, die



de immer werkzame herder als zoovele leeringen, bevelen en
vertroostingen tot zijne teedere schapen heeft gerigt. Indien
iemand, dan wist hij uit eigene ervaring, door het hooger
onderwijs des Heiligen Geestes, dat uit de werken der wet
geen vleesch zal of kan geregtvaardigd worden voor God en hii
zegt daarom met veel vrijmoedigheid: „Wij weten nu:'datal
wat de wet zegt zij dat spreekt tot degenen, die onder de
wet zijn; opdat alle mond gestopt worde, en de geheele wereld
vooi God verdoemelijk zij. ' De geheele wereld is derhalve
naar zijne welgevestigde overtuiging, voor God verdoemelijk!
wie uit haar zal behouden worden, die moet door God
geregtvaardigd worden. Van deze regtvaardiging spreekt hij
in den u voorgelezen tekst. Die regtvaardiging wijst ons ■
M ' ?P fle .zoudaren, die geregtvaardigd worden, zooals zij v an nature buiten God staan;
2. op de bron, waaruit hunne regtvaardiging voortvloeit°P het dat die regtvaardiging hun schenkt.
O, God! verleen ons genadiglijk in deze ure uwen onmisbaren zegen en de voorlichting des Heiligen Geestes, opdat wij
Uwen Zoo7ïmernen * " ^ ^ in °hriStUS'
I.
De mensch, het pronkstuk van Gods heilige vingeren on deze aarde, was eens in heerlijkheid. Versierd met het beeld Gods had hij heerschappij over de visschen der zee, over het gevoge te des hemels en over al het gedierte, dat op de aarde £ s. Zonder zonde, zonder smart genoot hij het, reinste genot in de ongestoorde gemeenschap Zijns Gods, Die hem een liefderijk en verzorgend Vader was. Zijnen God te dienen was ^ijn element, Hem te genieten zijn bestendig deel — en Hem te verheerlijken zijne zaligheid. De gansche aarde stond voor , ' open' iiare edelste voortbrengselen waren voor hem ten boste en niemand betwistte ze hem. Slechts éénen boom staande in het midden van den schoonen lusthof Eden, behield
deJrr T' Zi?' ,Cn Verb00d deu mensch> daarvan tellen, tnt ï T i ' °m der kennis> des g°eds en des kwaads een teeken en voorwaarde des verbonds, dat God met den
«h opgerigt had, verstrekte. Het „iet éter, Tan de vrnc™, ens booms bevestigde des menschen onvergankelijk leven aarvan de boom des levens de verzegeling was. Aan den
d^^h ? Z° - hCt WCl 6ten van dien boom de verbreking des verbonds zijn, waardoor de mensch in Gods ongenade
ti va len en eene prooi des doods worden zou. Zoo stelde de
6*



Heere het eeuwig onverderfelijk leven in de hand des menschcn, waarvan hij door .stipte gehoorzaamheid de heerlijke gevolgen genieten zou. Hoogst gelukkig bragt de mensch zijne dagen ten einde, want onspoed en ellende kende hij niet. Zijn geluk werd steeds verhoogd, dewijl de Heere Adam eene evensgezellin schonk, die als zijn ander ik met hem zou deelen in alles In reine onschuld wandelende, genoten zij bijna het toppunt huns geluks; doch, helaas! hun geluk werd verstoord. In den hemel had een opstand plaats, dewijl sommige engelen hun beginsel niet bewaarden, maar hunne eigene ^woonstede verlieten, en door God, die Zijne heerschappij met straffeloos kan laten krenken, tot het oordeel des giooten dags met eeuwige banden onder de duisternis bewaard worden. De aanvoerder dier afvalligen, Beëlzebul geheeten, vergnmd op des menschen zalig lot, waagde eene poging om hem uit zijne gelukkige positie te rukken en aan zich gelijk te maken, welke poging hem, helaas! gelukte. Door zijne listige en bednegelijke handelwijs wist hij Adams levensgezellin te overreden en te
verleiden, waardoor zij van de vrucht des verboden booms at en ook zij op hare beurt de verleidster van haren man werd. Adam etende van die vrucht, verbrak het verbond, stortte zich zeiven en al zijne nakomelingen m de ongenade van God, en werd de oorzaak van alle tijdelijke en eeuwige ellenden, ook voor het gansche menschelijk geslacht. Ja dooide zonde viel de mensch van God al en den duivel toe, veilooi daardoor het beeld Gods, Zijne gunst en zalige gemeenschap en is nu in zijnen ellendevollen toestand naast den duivel het ongelukkigste van alle schepselen. Uit dit een en ander wordt het u, dunkt ons, reeds duidelijk, Toeh., dat de zondaai van nature buiten God staat, waardoor zijn toestand rampzalig,
gevaarvol — en hij verdoemelijk is.
De heerlijke vrede, dien de mensch eens genoot, is verstoord zijn genot is vergald, zijne zoete rust is verbroken. Vol angst en siddering ontdekte het eerste menschenpaar dat het naakt was en zich het heilig ongenoegen des regtvaardigen Gods had waardig gemaakt, waardoor het van 's Heeren aangezigt vlood, en zich trachtte te verbergen. Hun geweten klaagde hen aan, dat ze zeer snood gezondigd hadden, tegen hunnen weldadigen Schepper en God, die nu ter handhaving van den luister Zijner Goddelijke Majesteit met hen geene gemeenschap kon oefenen, maar zulk eene rebellie noodzakelijk moest straffen, waardoor eene kille huivering hen door ziel en ligchaam vloo|, en het geweten hen hevig begon te kloppen. Die kille hui-



veringen en dat hevig kloppen waren de voorboden van de
dïen^ltT, n t efe'Jew[jl 5 SP°edi^ door den r^vaarom te S achterhaald, uit het Paradijs werden verdreven,
ziTnde 2ÏZ °P, eCfe aarf,e' die' om de zonde vervloek
ogenblik «ft eU ell6nde baren zou' Ja> ^ dien
hef ooi teïiirf geprangde hart menigen zucht, stortte
aan dewH? C i ^ vertwÜfelmg hen "iet zelden
Ser S Jt' TSCld al« een onmeêdoogend
straks t tuchtigde. Verpletterd door weedom stonden zij
Abel < L Tüy °Pi ll6t Z1fll00S van den geliefden
mnr ,vl 7 j and Z1JUS boozen broeders wreedelijk ver-
vemï/^r Dfaat vai! Kaïn hea vele verdrietelijkheden veroorzaakte en vele gruwelen deed aanschouwen. Gelijk de
toestand van Adam en Eva toen was, alzoo is hij ook nu nog
een ïampzalige voor al zijne nakomelingen, staande van
nature buiten God, dewijl door ééne misdaad, n. 1. die van
Adam, de schuld gekomen is over alle menschen tot verdoe-
7iif1Sali ' r • Ült te willen bewÜzen; zou hetzelfde
zijn, als wanneer iemand wilde bewijzen, dat het dag is wanneer de zon in het Zuideraspunt staat. '
Immers, onze eeuw is rijk aan onrust, opstand, oorlog, ver,-^ ïf' ^verzaking, ellende en jammeren. En vanwaar
ÏÏiihrfS 9 ai a geen bewiJs van 's menschen rampzaligheid ... En, wanneer wij onze eigene ervaring raadplegen,
moeten wij dan met noodzakelijk tot het besluit komen, dat
des menscnen toestand van nature rampzalig is ?
Is 's menschen toestand van nature rampzalig, Toeh., dan is
£ T ? • - ?■' f vaaryo1» gevaarvol, omdat hij den dood draagt in zijn ligchaam, dewijl hij van den eersten oogenblik zijns levens ai reeds begint te sterven. De tijd toch, dien hem gegund wordt, is slechts eene opvolging van oogenolikken. En die* oogenblikken, hoe spoedig vervliegen zij? Daarbij weet memand met zekerheid, tot welk een tal van oogenblikken zijn levenstijd hier zal opgevoerd worden, dewijl d<i d00d «ogenblik wenken kan, om hem te volgen.
De dood, dat was het, wat God bedreigde op de zonde zeggende tot den mensch: Ten dage, als gij daarvan, n. l'. van den boom der kennis, des goeds en des kwaads, eet, zult gij den dood sterven (Gen. II : 176.). Zoo is dan de dood een gevolg tier zonde en geenszins een gevolg der natuur, wesalve Paulus, Rom. V: 12, zegt: „Daarom, gelijk door éénen
u i i Z°nt e m ,de wereld gekomen is, en door de zonde de dood; en alzoo de dood tot alle menschen doorgegaan is, n welken allen gezondigd hebben". Is de dood niet een gevolg U1' maar der zonde, dan kan het ook wel niemand



rerwonderen, dat hij vreeselijk is en verschrikkelijk voor elk menseh. Niemand van Adams nakroost kan hem ontvlugten, niemand hem overwinnen, niemand hem verbidden. In onze kerheid bewandelen wij derhalve ons somber levenspad. Hier dartelt het onnoozele wicht des ochtends vrolijk aan den schoot der moeder of aan de hand des vaders, om des avonds te wor den geveld; daar wuft de onbezonnen jongeling op zijn rozenpad zonder zorgen en nadenken, om den dood in de kaken te snellen en voor altijd zijne oogen te sluiten in het somber graf; ginds wapent zich de fiere krijgsman en snelt, dorstende naar roem en eer, den vijand te gemoet, om straks van zich te doen hooren, dat de aarde met zijn bloed roodgeverwd is door het moordend lood of het zwaard des vijands; elders maken vaders en moeders hunne berekeningen op de toekomst voor hunne verwachtingvolle kinderen, om na ettelijke dagen dooide zeise des doods te worden afgesneden uit het leven, en hunne kinderen als treurende weezen achter te laten.
Is 's menschen toestand van nature rampzalig en gevaarvol, dan is hij eindelijk ook verdoemelijk. Verdoemelijk ! ? welk een ontzettend en hard woord, zegt gij welligt. En wel te regt, ontzettend en hard, Toeh.; doch tevens ook waarachtig en regtvaardig. Immers de gevaarvolle toestand des menschen wordt ten top gevoerd, waar hij zich paait met valsche overleggingen en zijn oor onttrekt aan de onfeilbare uitspraken des Eegtvaardigen Kegters, Die gezegd heeft: „ De goddeloozen zullen gaan in de eeuwige pijn" (Matth. XXV: 46.). Aan deze uitspraak verwant, zeide Paulus : „De Heere zal met vlammend vuur wrake doen over degenen, die Hem niet kennen, en over degenen, die het Evangelie van onzen Heere Jezus Christus niet gehoorzaam zijn" (2 Tliess. I: 8.), Wordt derhalve de menseh in zijnen rampzaligen toestand geveld door den dood, dan wordt hij door hem uit den geestelijkén in den eeuwigen dood overgeplaatst; want zoo ais de dood hem vindt, brengt hij hem voor den regtvaardigen God, Die te rein van oogen -is, om het kwade te aanschouwen, en tevens een verterend vuur en een eeuwige gloed, bij Wien de zondaar niet wonen kan. En er is geen aanzien des persoons by God, Toeh. De koning is in het Goddelijk gerigt gelijk aan den onderdaan, de rijke aan den arme, de geleerde aan den ongeleerde, dejonge aan den oude. En wilt ge van dit een en ander het zekerste, het meest afdoende bewijs, volgt mij dan met uwe welwillende aandacht, wanneer ik U eene der onovertrefbare gelijkenissen des Heilands zal voorstellen, welke luidt, als volgt: „Er was een :',eker rijk menseh, en was gekleed met purper en zeer fijn lijnwaad, levende allen dag vrolijk en prachtig. En er was



een zeker bedelaar, met name Lazarus, welke lag voor zijne pooit, vol zweren, en begeerde verzadigd te worden van de kruimkens, die van de tafel des rijken vielen ; maar ook de bonden kwamen en lekten zijne zweren. En bet geschiedde, dat de bedelaar stierf en van de engelen gedragen werd in den schoot van Abraham. En de rijke stierf ook en werd begraven. En als hij in de hel zijne oogeii ophief,zijnde inde pijn, zag hij Abraham van verre, en Lazarus in zijnen schoot.
h;j riep en zeide: „Vader Abraham! ontferm U mijner, eu zend Lazarus, dat hij het uiterste van zijnen vinger in het water doope en verkoele mijne tong : want ik lijde smarten in deze vlam. (Luk. XVI : 19—24.)
II.
Uit deze voorgestelde gelijkenis blijkt het duidelijk, Toeh., dat het lot van aile menschen na dit leven niet gelijk zal zijn: dewijl, na haren inhoud, Lazarus in den Hemel, en de rijke man in de hel geplaatst wordt. Doch welligt verrijst nu in uw hart de vraag: „Hoe is het mogelijk, met het oog op de verklaring van de zondaren, zoo als zij van nature buiten God staan, dat sommigen in den Hemel kunnen worden toegelaten, daar toch allen gezondigd hebben, en de heerlijkheid Gods derven ? Deze mogelijkheid bestaat alleen aan de zijde Gods, joch., Die hen, die ten hemel gaan, regtvaardigt. Niemand denke echter, dat die regtvaardiging eene daad is van redeloze willekeur in God; maar veel meer bedenke een ieder, dat zij eene daad is van zuivere regtvaardigheid, dewijl hij' die den goddelooze regtvaardigt, en den regtvaardige verdoemt' een gruwel is in Gods oogen (Spreuk. XVII : 15.). En zou dan de Regter der gansche aarde geen regt doen? Het kan hier nu niet overbodig geacht worden, wanneer wij u eene korte verklaring leveren van de regtvaardigmaking eens zondaars rtoo-- God. Die regtvaardigmaking is een genadig werk van God, als regtvaardig Regter, Die aan de uitverkorenen de volkomene genoegdoening, geregtigheid en heiligheid van Christus schenkt en toerekent, welke de volwassenen door het geloof aannemen, waardoor zij van schuld en strafvrijgesproken worden en hun het regt teil leven wordt geschonken. Bij eene oppervlakkige beschouwing van deze omschrijving der regtvaardigmaking, schijnt genadig en regtvaardig met elkander in strijd te zijn, gelijk sommigen ook aldus geredeneerd en gevraagd hebben : Indien de regtvaardigmaking eene daad is van God als regtvaardig Regter, gelijk ze ook moet zijn, omdat de Heere Christus als schuldovernemend en plaatsbekleedend Borg



volkomenlijk aan al de eischen der Goddelijke geregtiglieid door Zijne lijdelijke en dadelijke gehoorzaamheid heeft genoeg gedaan, voor al de uitverkorenen in Hem, hoe kan er dan nog sprake zijn, dat zij is een genadig werk van Gcd, als regtvaardig Regter? Of zou het ook kunnen mogelijk zijn, dat de regtvaardige God, Die volkomene voldoening ontving door Zijnen Zoon, onverzoend bleef met hen, voor wie Hijfvoldeed, straffende de zonde alzoo eerst in den Borg en daarna ook nog in hen ? Op deze vragen antwoorden wij, dat de daad der regtvaardiging eene zuivere daad der regtvaardigheid is aan de zijde Gods, dewijl zij haren grond heeft in de volkomene en algenoegzame Borggeregtigheid van den Middelaar Gods en der mensehen, gelijk de Apostel zegt: „en worden om niet geregtvaardigd, uit Zijne genade, door de verlossing, die in Christus Jezus is." Doch tevens zeggen wij ook, dat de regtvaardigmaking een genadig werk Gods is, en dat wel ten opzigte van de zondaren, die geregtvaardigd worden. Het is immers enkele genade, dat God hen, in onderscheiding van anderen, die niet slechter waren dan zij, in Christus Zijnen Zoon heeft uitverkoren; dat Hij voor hen eenen Borg en Heiland heeft willen verordineren en toelaten; dat Hij zelf dien Borg en Heiland heeft bekend gemaakt en in de wereld gezonden ; dat Hij hen in den tijd der minne roept, wederbaart, leert en tot Christus leidt; dat Hij hun het geloof schenkt, waardoor zij Christus aannemen en aan Zijn verworven heil deel verkrijgen. Hieruit blijkt het nu, Toeh., dat de regtvaardiging des zondaars een werk der Goddelijke genade is in haar begin,
in haren voortgang en in haar einde.
Van nature toch, Gel., zijn, gelijk ons reeds is gebleken, alle menschen van God en den weg der zaligheid vervreemd. Daarbij zijn zij ook tevens vijandig, om uit vrije genade gezaligd te worden, dewijl velen vermeenen, door hunne eigene geregtigheid en goede werken den Hemel te kunnen verdienen; of zij verlaten zich zorgeloos op de liefde en barmhartigheid Gods, wars zijnde, om ook maar slechts iets van Zijne strenge regtvaardigheid te hooren. Doch verre weg de meesten deivan God vervreemde zondaren zijn zoozeer in de zonde verward en in de zorgeloosheid verzonken, dat ze zich over een leven na dit leven en over de zaligheid hunner zielen het minst bekommeren. Zorgeloos en dartel voortlevende op het pad, dat naar de helle voert, zeggen zij met sprekende daden tot God: „Wijk van ons, want aan de kennis Uwer wegen hebben wij geen lust. In zulk eenen toestand bevinden zich



ook in meerdere of mindere mate de uitverkorenen vóór hunne bekeering ; doch Gods oog slaat hen staag in liefde gade, dewijl Hij hen heeft lief gehad met eene eeuwige liefde, waardoor Hij van hen zegt: „Leeft; ja in uw bloed: Leeft! — Gedekt door Zijne almagtige hand worden zij bewaard tegen den dood; omdat hunne namen zijn geschreven in het boek des levens des Lams; omdat op Golgotha, hoewel zij daarvan dan nog onkundig zijn, voor hen het groote woord der verlossingdoor hunnen Borgen Heiland is uitgesproken: „Het is volbrayl!" Eindelijk evenwel breekt voor hen de ure der minne aan, waarin God, door Zijne alvermogende genade, hen stuit in hunnen zondigen en tot het verderf voerenden weg, terwijl de Heilige Geest hen overtuigt van zonde, geregtigheid en oordeel, waardoor zij met zich zeiven bekend gemaakt worden, en met Efraïm op de heupen kloppen en schaamrood staan, omdat zij na inzien, dat zij tegen den heiligen, goedertieren en regtvaardigen God zoo snood en gruwelijk gezondigd hebben. Nu treedt het zwarte register hunner onnoemelijke zonden, de wet met hare donderende vloeken en de hel met al hare verschrikkingen en tormenten hen voor den geest, en zij leeren er in meerdere of mindere mate iets van kennen, wat een gewijden dichter gevoelde, als hy zeide: „Banden des doods hebben mij omvangen, en de angsten, der hel hebben mij getroffen; ik vind benaauwdheid en droefenis." (Ps. CXVI: 3.) Niets rest hen dan in zulke oogenblikken, dan den Heere met belijdenis van, boete en berouw over de bedrevene zonden aan te roepen; ja zij zeggen dan: „Wij zullen onzen Regter om genade smeeken." Hiertoe vinden zij, bij eenig ernstig nadenken, vrijmoedigheid, omdat zij redenerende, aldus spreken: „O God! wat zijt Gij groot, van ontferming, taai van geduld en oneindig in goedertierenheid ; want Gij hebt ons, niettegenstaande onze onnoememelijke schuid en zonden, nog niet vergolden naar Uwe geregtigheid, dewijl wij dan zekerlijk reeds afgesneden en eene prooi der helle zouden geweest zijn.'' Met David bidden zij nu: „ Wees ons genadig, o God! naar Uwe goedertierenheid; delg onze overtredingen uit, naar de grootheid Uwer barmhartigheden." (Ps. LI : 3.) Of met den tollenaar heet het: „O God! wees ons zondaren genadig." (Luk. XVIII: 13b.) Geen woord ter wereld is hen nu beminnelijker dan het woord: „genade Genade en geen regt is daarom ook voortaan hunne levensleus. Voor de prediking des zaligen Evangelies zijn hunne ooren geopend en hunne harten ontsloten. Zij breken met de zonde, met de wereld en hare ijdele gezelschappen en grijpen elke gelegenheid, die hen met den weg der verlossing bekend maakt, met een heilbegeerig hart gretig aan. I .'ie bekendmaking doet,



onder de zaligmakende bewerking des Heiligen Geestes, de hope rijzen, de liefde tot den dierbaren en algenoegzamen Heiland vurig worden en de begeerte naar de vergeving deizonden vermeerderen. Doch verrassend, zalig en verblijdend is het hen, wanneer God, de Vader van alle genade en barmhartigheid, door den Heiligen Geest de beloften des Evangelies aan hunne harten toepast, heiligt en verzegelt, zeggende: „Ik, Ik ben het, die uwe overtredingen uitdelg, om Mijnentwil, en Ik gedenk uwer zonden niet. Ik zal op u niet meer toornen, noch u schelden ; want bergen zullen wijken, en heuvelen wankelen; maar Mijne goedertierenheid zal van n niet wijken, en het verbond Mijns vredes zal niet wankelen. Alle instrument, dat tegen u bereid wordt, zal niet gelukken, en alle tong, die in het gerigt tegen u opstaat, zult gij verdoemen ; dit is de erve der knechten des Heeren, en hnnne geregtigheid is uit Mij, spreekt de Heere" (Jes. XLIII: 25; LIV: 9b, 10, 17.). Bij zulk eene ervaring getuigt de Heilige Geest met hunnen geest, dat zij kinderen Gods zijn, en Zijne kinderen zijnde, ook erfgenamen zijn, erfgenamen Gods, en medeërfgenamen van Christus, dien zij ook reeds nu met al Zijne verworvene heilweldaden, als hunnen schuldovernemenden en schulduitdelgenden Borg aannemen, zich voor tijd en eeuwigheid, naar ziel en ligchaam beiden,, aan Hem, hunneu getrouwen God en Zaligmaker, overgevende, , toevertrouwende en kwijtwordende. Geen wonder derhalve, Gel., dat men de geregtvaardigde geloovigen hoort zeggen: „Wij zijn regtvaardig voor God, en dat wel zóó, dat al is het, dat ons geweten ons aanklaagt, dat wij tegen al de geboden Gods zwaarlijk gezondigd, en daarvan geene gehouden hebben, en ook nog steeds tot alle boosheid genegen zijn, omdat God, zonder eenige onzer verdiensten, uit loutere genade, ons de volkomene genoegdoening, geregtigheid en heiligheid van Christus geschonken en toegerekend heeft, even alsof wij nooit zonde gedaan of gehad hadden, ja alsof wij ook al de gehoorzaamheid volbragt hadden, welke Christus voor ons volbragt heeft, naardien wij zulk eene weldaad met een geloovig hart hebben aangenomen.
Het kan ons dan ook nu zeker niet meer verwonderen, Toeh., wanneer wij Apostel Paulus hooren zeggen: „Zoo dan, indien iemand in Christus is, die is een nieuw schepsel; het oude is voorbijgegaan, ziet, het is alles nieuw geworden." (2 Kor. V; 17.). De banden zijn gebroken, de angsten gebannen, de beschuldigingen gestild, de vijanden beschaamd, de begeerten vernieuwd, de verwachtingen versterkt en de genietingen vermenigvuldigd. Met eene heilige resolutie nemen zij zich voor, om nu voortaan al de dagen van hun leven de zonde te haten,



do wereld te verlaten en heilig voor God te leven, opdat Hij, de Drieëeoige, volzalige en algenoegzame God verheerlijkt worde. Zoo meenen zij van kracht tot kracht en van deugd tot deugd voort te gaan, totdat zy voor God verscliiinen in Siou, in de plaats der eeuwige volmaaktheid.
Doch hoe vreemd staan zij te zien, wanneer het Woord Gods, tot Zijne kerk ot gemeente in het gemeen gerigt, ook aan en' over hen vervuld wordt: „Ik zal haarlokkeu, en zal haar voeren in de woestijn, en Ik zal naar haar hart spreken. En Ik zal haar geven hare wijngaarden van daar af, en het dal Achor, tot eene deur der hoop; en aldaar zal zij zingen, als in de dagen harer jeugd, en als ten dage, toen zij optoog uit Egypteland (Hoséa II: 13, 14.). Evenwel is het geen wonder, Gel., dat de geloovigen met de hemelsche blijdschap en de verzekering van de vergeving hunner /.onden in hef hart, voor die oogenhlikken althans, vermeenen, dat de zonden nu als met wortel en tak uit hunne harten zijn weggenomen, en zij nu immer in die zalige uitlatingen der liefde Gods zullen deelen; doch later ervaren zij, wat Bunjan zoo eigenaardig beschrijft, zeggende: „toen koning Llsehaddai met zynen glans en zijne heerlijkheid stad menschziel binnentrok, verstaken zich alle diabolisten in de holen, waardoor het scheen, alsof zij allen dood en uitgeroeid waren; maar naauwelijks was Hij slechts geweken, oi de diabolisten staken hunne koppen uit de holen, tot bewijs dat zij nog niet uitgeroeid en dood waren. Dat zij door deze droevige ervaring zeer ontstellen, laat zich begrijpen, dewijl de zonde, die nog zoo ligtelijk omringt, hun de dood geworden is, waardoor zij den gestadigen strijd tegen haar te voeren hebben; doch dit is het nog niet alleen, Toeh., maar de zonde, helaas! maakt zoo menigmaal eene scheiding tusschen den Heer en hen, waardoor ze dan in de verberging van Z n liefelijk aangezigt moeten verkeeren. In zulk eenen toestand wordt niet zelden het gebed vertraagd, de yver verdoofd en de liefde verflaauwd. Waarheid moge het zijn, dat in de regtvaardigmaking de schuld der verdoemenis hun volkomen vergeven is; doch daarop kunnen zij niet gerust voortgaan, dewijl in eenen afgezakten toestand en in donkere tijden het geloot wordt bestreden, waardoor zij vaak, met siddering vervuld, zeggen: „Doorgrondt mij, o God! en ken myn hart; beproef mij, en ken mijne gedachten. En zie, of er'bij mij een schadelijke weg zij; en leid mij op den eeuwigen weg". (Ps. CXXX1X: 23, 24.) Nu worden hunne harten weêr brandende in vurige gebeden en smeekingen tot den troon der genade, waardoor zij leeren verstaan, dat zij eene dagelijksche regtvaardigmaking behoeven, en door voorkomende, byblyveüde en



achtervolgende genade Gods, den Heere alleen welbehagelijk kunnen wandelen, dewijl de Heere heeft achtergelaten een arm en ellendig volk, dat op Zijnen naam vertrouwt. Vurige gebeden worden er gedaan, om van de inwonende zonde en aanklevende verdorvenheid verlost te worden; maar bij herhaling hebben de geloovigen zich te vertroosten met het Woord des Heeren, tot den biddenden Paulus gerigt: „Mijne genade is u genoeg, en Mijne kracht wordt in zwakheid volbragtMet zielsgenoegen en heilige belangstelling overdenken zij de leiding des Heeren met Zijn volk, en wel niet het minst de geschiedenis van den patriarch Jakob. Immers te Beth-el vond, bewaakte en vertroostte de Heere hem, en sprak later te Faddan-Aram tot hem, zeggende: „Ik ben die God van Beth-el". Doch, hoezeer rees daarna zijne benaauwdheid in die nachtelijke worsteling aan het veer de Jabbok, waar evenwel de uitkomst zoo heerlijk was, dat hij den naam dier plaats Pniël heette, want zeide hij:,,, Ik heb God gezien van aangezigt tot aangezigt, en mijne ziel is gered geweest." Zoo redt de Heere menigmaal uit nijpenden nood en zielsbenaauwdheden, vergevende de zonden van den verootmoedigden David en van den berouwhebbenden Petrus. Deze zoowel als gene roemde de goddelijke liefde en genade, niet alleen bij aanvang, maar ook bij voortgang, en bij hen sluiten zich alle ware geloovigen aan, zeggende: „wat ik ben, dat ben ik door Gods genade alleen."
Is de jegtvaardiging der zondaren derhalve een werk der Goddelijke genade in haar begin en in haren voortgang, zij is het ook evenzeer in haar einde. Het kan niet worden tegengesproken, dat al wat licht is, openbaar maakt. Wanneer iemand zich in een donker hol, dat met onreinigheden en afgrijselijke gedrogten vervuld is, begeeft, zal hij zich niet verbazen of ontzetten, dewijl de duisternis hem belet het akelige te aanschouwen, waarvan hij omgeven is; doch wanneer hij een licht ontsteekt, ontwaart hij, voor zoo ver de kring van zijn ontstoken licht zich uitbreidt, waar hij zich bevindt, waardoor eene kille huivering hem aangrijpt. En hoezeer moet dan wel zijne verbazing en ontzetting ten top stijgen, als de zon hare gulden stralen in dat hol verspreidt, waardoor hij met één oogopslag al het onreine en afgrijselijke ondekt? Nu, Gel., zulk een donker hol is des menschen hart, en niet op éênen dag leert men al de gruwelen en boosheden van dat hart kennen. De wet is als een door God ontstoken licht; want door haar is de kennis der zonden; maar het Evangelie, waarvan Jezus Christus, de Zon der geregtigheid, het middenpunt is, is het volkomen licht, dat ons al de gruwelen en boosheden van ons hart doet kennen, waardoor men leert uit-



roepen. „Wee rag, want ik verga! de»vijl ik een man van omeine lippen ben . Dit is de ervaring' der ware geloovigen, Toeh., op den weg des levens; want al naarmate zij door de zon der geregtigheid beschenen worden, leeren zij met de Bruid van ket Hooglied kunne zwartheid kennen. Is bij de zaligmakende ontdekking des Heiligen Geestes ket woord „genade" voor hen dierbaar en onmisbaar, dat woord rijst in hunne schatting hoe langer zoo meer bij het betreden van den weg der geregtigheid, die den verstandige naar Boven leidt. Met vrijmoedigheid durven wij het zeggen, dat de eerste levenskreet; die op den weg der zaligheid geboord wordt, heet: „Gena, o God! gena." En de laatste zal gewis geene andere zijn. Plaatst u slechts, om u daarvan te overtuigen, aan de doodssponde van den waren geloovige, en vraagt den stervende: Wat is de grond uwer hope voor de eeuwigüeid ? — en hij zal u antwoorden: „Alleen Gods genade in Jezus Christus mijnen Heer; want nu geldt het in nadruk voor mij, wat Paulus schreef, Bom. IV : 5, zeggende: „Doch dengene, die met werkt, maar gelooft in Hem, Die den goddelooze regtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot regtvaardigkeid'" Ik ben er van verzekerd, Gel., dat alle ware geloovigen kun zegel nu en in de stervensure aan dit Apostolische woord zullen hechten; want ook zij alleen, die zóó volharden tot het einde toe, zullen zalig worden.
III.
Deze leer, is eene leer vol van zoete vertroosting, aangename verkwikking en liefelyke bemoediging voor aan zich zeiven ontdekte en ontbloote zondaren en zondaressen, die het leven uit hunne eigene hand verloren hebben, bij alles buiten Christus omgekomen zijn en naar genade en de vergeving hunner zonden verlangen, of die reeds in meerdere of mindere mate zijn deelachtig geworden. Deze leer is der kerke van Christus waardig, Toeh.; want door haar wordt God op het hoogst verkeeerhjkt, de zondaar op het diepst vernederd en de vernederde zondaar op het krachtigst vertroost. Immers schenkt de regtvaardiging heil aan hen, die geregtvaardigd zijn; want zij geeit
vrede in 'l leven,
zaligheid in 't sterven — en heerlijkheid in de eeuwigheid.
Vrede. Kent gij een nog aangenamer, liefelijker en beminnelijker woord, dan dit, Toeh.?.... Zeker niet, dewijl alles hier



op aarde vergald wordt door onrust, wroeging en smart; waarom Salomo ook zegt: „ Beter is weinig met de vreeze des Heeren, dan eene groote schat, en onrust daarbij.'' (Spreuk. XV : 16.) Ook de erflating, die Jezus den Zijnen achterliet, was geen goud, eer of grootheid in dit leven, maar vrede, zeggende, tot hen: „Vrede laat Ik u, Mijnen vrede geef Ik u." En toen Hij aan den avond van den dag Zijner opstanding in het midden Zijner discipelen verscheen, was Zijn eerste woord: „Vrede zij ulieden Geen wonder dan ook, Toeh., dat de naaste vrucht der regtvaardiging „vrede" is, gelijk Paulus zegt, Rom. V : 1: „Wij dan geregtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede bij God, door onzen Heere Jezus Christus." Ja in Gods gemeenschap hebben de geregtvaardigden vrede bij, in en met od. En dit is een vrede, Gel., die alle verstand te bovengaat; want zoo God voor hen is, wie zal dan tegen heu zijn ? Wie zal beschuldiging inbrengen tegen de uitverkorenen Gods? God is het, Die regtvaardig maakt. Wie is het die verdoemt? —Christus is het, Die gestorven is; ja wat meer is, Die ook opgewekt is, Die ook ter regterhand (iods is, Die ook voor hen bidt. Zoo hebben zij dan vrede in het leven; vrede met God, met de engelen, iuet de menschen, met den dood, met hun geweten. Alles rondom hen, en in hen, en boven hen jubelt van vrede. Gelijk de kalmte na eeuen hevigen storm aangenaam is, zoo is ook de vrede na eene bange worsteling. Doch, wanneer wij zeggen, dat de geregtvaardigden vrede hebben in het leven, dan zeggen wij daardoor geenszins, dat zij altoos eenen ongestoorden vrede genieten; maar, dat zij reeds hier kennis hebben aan dien zoeten vrede, dien zij in den hemel straks voor eeuwig genieten zullen, en dat nog wel op volmaaktere wijze. — En nu roep ik u heden toe : raadpleegt uwe ervaring, o geloovigen! en gij zult bij al uwe moeite, verdriet en wedervaren moeten getuigen: o, onvergetelijke oogenblikken, waarin ik dien vrede genoot!
Gaat uw leven hier met strijd en moeite vergezeld, houdt echter goeden moed, dewijl éénmaal, en wie weet hoe spoedig, een eincle komt aan uw strijden en lijden; immers is het lijden van dezen tegenwoordigen tijd niet te waarderen tegen de heerlijkheid, die u zal geopenbaard worden. Sidderen de ongeloovigen, wanneer ze aan de stervensure denken, dat behoelt gij niet, dewijl God u leiden zal naar Zijnen raad en u daarna in heerlijkheid zal opnemen. Vreeselijk moge de dood, als de koning der verschrikking, nog menigmaal voor uwe natuur zijn; doch zijn prikkel is hem voor u ontnomen: want de prikkel cles doods is de zonde, maar die is u vergeven; en



de kracht der zonde is de wet, maar die is voor u voldaan; ea daarom j uist luidt de j uichtoon: „ Gode zij dank, Die ons de overwinning- geeft door onzen Heere Jezus Christus" (1 Kor. XV: 56, 57.). Dit te gelooven geeft zaligheid in het sterven. O, hoe verbazend groot is het onderscheid tusschen de geloovigen en de ongeloovigen, wanneer zij te zamen met bewustheid sterven, in de stervensure. Dezen toch moeten stervende alles verlaten, vrienden, maagden, rijkdom, eer en genot, en gaan eene sombere en akelige toekomst, die niets anders dan ellende en rampzaligheid spelt, te gemoet; maar genen verlaten dan ook wel, wat huu lief en dierbaar was op aarde, maar met de blijde verzekering, dat al hun verlies duizendvoudig zal vergoed worden, en zij, verlost van een ligchaam der zonde en des doods, den Heere volmaakt zullen dienen naar de innerlijke keus hunner harten, waarom zij dan ook zeggen: Op uwe zaligheid wacht ik, Heere! Of: Kom Heere Jezus! ja kom haastelijk ! Immers, gij weet het, M. T., hoe blijmoedig vele martelaren den dood te gemoet traden, en op schavotten en brandstapels met den lof des Heeren in den mond de eeuwigheid aandeden.
En zou dan eindelijk de regtvaardiging uit vrije genade, om Christus wil, den geregtvaardigden geen heerlijkheid geven in de eeuwigheid? Gewis, Gel.! Hoort slechts wat de Heere Jezus, Joh. XVII: 24, zegt: „Vader! zoo heet het daar, Ik wil, dat waar Ik ben, ook die bij Mij zijn, die Gij Mij gegeven hebt, opdat zij Mijne heerlijkheid mogen aanschouwen, die Gij Mij gegeven hebt, want Gij hebt Mij liefgehad, vóór de grondlegging der wereld." Ku kunnen, nu mogen de geloovigen elkander toeroepen: „ Geliefden ! nu zijn wij kinderen Gods, en liet is nog niet geopenbaard, wat wij zijn zullen. Maar wij weten, dat als Hij zal geopenbaard zijn, wij Hem zullen gelijk wezen; want wij zullen llem zien, gelijk Hij is. „ Daarom zijn zij voor den troon Gods, en dienen Hem dag en nacht in Zijnen, tempel; en Die op den troon zit, zal hen overschaduwen. Zij zullen niet meer hongeren, en zullen niet meer dorsten, en de zon zal op hen niet vallen, noch eenige hitte; want het Lam, dat in het midden des troons is, zal hen weiden, en zal hun een leidsman zijn tot de levende fonteinen der wateren; en God zal alle tranen van hunne oogen afwisschen (1 Joh. III: 2; Openb. VII: 15—17.). Geen veiliger weg kunnen wij bewandelen in het beschrijven van de heerlijkheid der kinderen Gods, na dit leven, Toch., dan de weg, die ons in Gods Woord beschreven is, dewijl dat Woord onfeilbaar en tevens onbedriegelijk is. Zeker zal die heerlijkheid alle verwachting der kinderen '}ods oneindig overtreffen, omdat stoffelijke termen



niet kunnen uitdrukken, wat de eeuwige, ongestoorde en zalige heerlijkheid wezen zal ; doch het zal boven alle dingen gelukkig zijn, M. V., als wij daarvan ook eens deelgenooten zullen worden.
Doch, hoe vol van zoete vertroosting, aangename verkwikking en liefelijke bemoediging deze leer ook moge zijn voor aan zich zeiven ontdekte en ontbloote zondaren en zondaressen, zij is tevens eene verachte leer bij hen, die gerust, zorgeloos en onverschillig zijn omtrent hunne eeuwige belangen; ja zij is vaak het voorwerp van bespotting geweest van door den Sa,tan verleide menschen, die met de verzoening door het
,, tt! kmise® Ia8'c^ien; zich zeiven diets makende, dat God aller Vader en de liefde zelf is, Die niet verzoend behoeft te worden door voldoening. Doch, wanneer wij zeggen, dat zij 'JC^ V001'werp der bespotting geweest is, dan zeggen wij daaidoor geenszins, dat zij het nu niet meer is, Toeh.! Och! neen; want indien ooit, dan is zij het, helaas! in den tijdj eisen wij Deleven, in eene mate, waarbij wij sidderen en be\(.n. Doch, ook zij verachten deze leer, die hunne eigene geregtigheid zoeken op te rigten, vermeenende, dat zij door hunne eigene daden en vroomheid Gode kunnen behagen, en Zijne gunst verwerven. Och! gave God hun allen geopende oogen des verstands, opdat zij van hunne vijandschap of het ongenoegzame van hunne werken en .vroomheid moeten overtuigd worden en hunnen verloren' toestand leerden inzien, om met het „gena, o God! gena in het bloed des kruises!" tot den tioon Zijner genade te vlugten, dan zou er gewis hope tei hunner redding en eeuwige bevrijding rijzen; want voor verlorenen is er raad en hulp besteld' bij dien Held, — Die leed, maar daaronder niet bezweek, — Die streed, maar daardoor overwon, — Die stierf, maar ook is opgestaan, en nu leelt om \eilorenen te redden, om treurenden te troosten, om rampzaligen te zaligen. Daarom roepen wij u toe: „ De goddelooze verlate zijnen weg, en de ongeregtige man zijne gedachten, en hij bekeere zich tot den Heere, zoo zal Die zich zijner ontfermen, en tot onzen God, want Hij vergeeft menigvuldiglijk. Laat dan los uwe eigene vermeende geregtigheid, en u zal losgelaten worden. Bidt tot God, en Hij'zal n verhooren. Vlugt tot den Heere Jezus, en Hij zal u aannemen. Amen.
GEZONGEN:
Psalm XXV: 2. — XXXII: 3, 6. - LXXXVI: 3 —
CIII: 2.



H. H. Vaste Medewerkers.
! ' i
Ds. J. Bavinck te Almkerk.
„ B. de Beij „ Middelstum.
„ A. S. Enting h „den Helder.
„ B. C. Felix „ Bolsward.
„ F. Hulst. „ Sauwert.
„ L. J. Hulst „ Stads-Kanaal.
„ A. F. Kok „ Doclcum.
„ W. Koopmann Barendrecht.
v J. R. Kreulen „ Hallum.
r H. A. Nieboer Uithuizen.
„ E. J. Seeger „ Marum
„ J. H. v. d. Veen . „ Spijk.
„ P. D. Vlieg „ Oudega.
„ P. H. Woudsma . ... „ Ulrum.



Bij den uitgever dezes zullen worden uitgegeven:
EEN TWAALFTAL BRIEVEN
AAN
ESN BURGERMAN,
O VEE EN TEGEN
DE MODERNE RIGTING
DOOR
BERNARDO.
Prijs bij Inteekening f 1,20
De EERSTE BRIEF is verschenen en bij alle boekhandelaren voorhanden.