85 F 21
r n n*
000Co
HERINNERING
aan de
TWEE LAATSTE ZONDAGS-LEERREDENEN,
OVER
MATTH. XVIII : 1—6 en LUCAS XII : 54-59.
Juuulkm) 14* *m) 5.1 i<ui\) miuSLyi) aAjc/yO \^'A(S txm. SCmjJ <*- -I- GOBIUS Dl SART,
Predikant te Arnemuiden.
GEHOORD EN OPGESCHREVEN DOOR J. BALL, TE MIDDELBURG, WET EENIGE DICHTREGELEN OP DEN ONTSLAPENE DOOR ANTJE BALL.
(C.tAtuU YOOT ïeAimwij vcvw StVmyttV;)
" MIDDELBURG,
P. J. MI LBO RN, 1 8 6 5.
PRIJS J —,25, BUITEN INTEEKENING J —,30.







II E IU N N E 1\ 1 N G
AAN DE
TWEE LAATSTE ZONDAGS-LEERREDENEN,
OVER
MATTH. XVIII : 1—6 en LUCAS XII : 54-59.
ei Xou^JuciJ \ */u) 5/i civ-o) Acuga) AC/IJLM) Juem) ^?*fS)jcA/Wi.
Gr. J. GOBIUS 1>XJ SART,
Predikant te Arnemuiden.
GEHOORD EN OPGESCHREVEN DOOR J. BALL, TE MIDDELBURG, WIET EENIGE DICHTREGELEN OP DEN ONTSLAPENE DOOR ANTJE BALL.
<0>cin\U, yooï \'ditwvw\ vau (kw Sdvvvywf.)
MIDDELBURG,
P. .L M1LB0RN, 1 86 5.



fJeene exemplaren worden voor echt erkend dan die door den Schrijver geteekend zijn.



Hier geef ik u, mijne mede-reizigers naar de eeuwigheid, weder wat ik mijnen en zoovelen uwer onvergeteljken, nu zaligen vriend en Leeraar der Gereformeerde Gemeente te Arnemuiden, zelf aldaar heb hoor en prediken op de Zondagvoormiddagen van 14 en 21 Mei 11.
Het oorspronkelijke doel, dat ik had bij het te huis opschrijven dezer leerredenen was tot nut en stichting voor mij, mijne betrekkingen en vrienden.
Bereids had ik die van 14 Mei aan eenen vriend ter lezing gegeven ; en ziet! hoe wonderlijk de Heere God in zijne wegen ook in dezen is! die vriend was Zondag 21 Mei ten huize van den geliefden Leeraar, met een gezelschap van p. m. 20 personen bijeen; waar mijn vriend de geschrevene leerrede voorlas. De Dominé en de leden van den kerkeraad, gaven hunne verwondering te kennen over het geschrevene, en erkenden allen volmondig, dat het de predikatie was door den Leeraar zeiven, den 14 Mei gehouden.
Voor mij is dit getuigenis nu op zichzelven van weinig waarde, dan dat ik mijnen God moet danken en erkennen voor het geheugen mij geschonken; maar meer verheug ik mij over dit getuigenis der waarheid voor vriend en vijand, opdat niemand met grond zou kunnen zeggen, het een verdichtsel van mij ware.
Onze vriend slaapt, en is ingegaan in die rust, die er overblijft voor het volk Gods. —
Zeventien maal was hij van deze plaats tiaar andere Gemeenten geroepen als Evangeliedienaar, en nu ten laatste nam hij de roeping aan naar Oud-Beijerland in Zuid-Holland.
Doch ziet! nog vóór ZijnEw. van deze Gemeente losgemaakt wordt, roept zijn groote Zender hem tot zich, aan Zijne regterhand, boven het gewoel der wereld, verheven boven alle benijden en venijnige lastertongen.



Nog geen drie en dertig jaren oud zijnde, was ZijnEw. eene heldere star aan den Hemel, een licht onder een krom en verdraaid geslacht, een ijverig en nederig, getrouw dienaar van den grooten God en Zaligmaker Jezus Christus, eengetuigein de Hervormde Kerk tegenover de leugenleer dezer dagen, die zich niet schaamde om er opentlijk voor uit te komen, om Jacob zijne zonde en Israël zijne overtreding bekend te malcen in 'sHeerenNaam en dien eenigen Naam, Jezus Christus den Gekruiste, als dat lieve Lam, dat de zonde der wereld wegdroeg, luide te verkondigen.
Hij was en als dienaar en uitdeeler der verborgenheden Christi in alle opzigten achtenswaardig en beminnelijk.
Wat er door de Gemeente, die grooiendeels aan Zijn Eerw. ziels verbonden was, en door zijne hem dierbare gade en kroost verloren wordt, is niet te beschrijven.
Hij ging heen steunende op het bloed van het lieve Lam, ivaarin hij geloofde rein gewasschen te zijn. Even voor ZijnEw. ontslapen, zeide hij: Heere God! ik heb niets dan »Uiu naakte Woord, ontferm U over mijne ziel om Jezus wil." Zalig, die niet zullen gezien en nogtans zullen geloofd hebben! .. .
Zacht en zalig ivas zijn overgang in de gewesten van licht en vrede.
Gelijk hij predikte, is hij ingeslapen 29 Mei 1865. — Hemelvaartsdag heeft hij voor het laatst gepredikt over de woorden: j) En toen Hij dit gezegd had, werd hij opgenomen daar zij het zagen en eene wolk nam Hem weg van hunne oogen" enz.
Tot deze uitgave had ik nog niet besloten, doch werd dooide aanhoudende aanvragen gedrongen om deze laatste leerredenen van Ds. Gobius du Sart, verkrijgbaar te stellen. Ik besloot derhalve in 's Heeren kracht, tot heil van Sion, tot een onvergetelijk aandenken voor zijne dierbaarste betrekkingen en onvergetelijke Gemeeente Arnemuiden, deze waardige leerredenen niet voor mij alleen te behouden, maar ze door den druk algemeen te maken.
De Heere stelle haar ten rijken zegen voor velen, opdat die geliefde Leeraar nog spreke nadat hij gestorven is, — dit is de wensch van
den Schrijver.



OP HET
ZALIG AFSTEKVEN VAN DEN WELEERW. HEER
Gr. J. GrOBITJS DU SAET, "^in leven Predikant te Arnemuiden.
DOOR
ANTJE BALL.
Ontvang, o Neêrlands kerk, ontvang deez' dierbre blaan, Gesproken door Gods knecht niet lang voor zijn verscheiden, Dien trouwen Godsgezant, die reeds voor Hem mag staan Om in zijn grooten Borg zich eeuwig te verblijden.
Helaas! de kille dood ontscheurd' hem aan Gods kerk, Naar 'sHeeren hoog bevel. Wie kan Zijn raad doorgronden?
Zijn doen is Majesteit! niets zet Hem paal of perk. Hij nam Zijn dienstknecht weg eens door Hem zelf gezonden.
Wie schetst de zielesmart, den rouw van 't gansche land! Dat zulk een heerlijk licht zoo vroeg terneêr moest dalen •'
Hij, die een sieraad was voor kerk en leeraarsstand; Wie kan zijn gaven regt — wie zijn talenten malen!
De Heere God — zijn God, vertrouwd' Hem op deez'aard Wel tien talenten toe, om Zijne kerk te stichten,
Tot troost voor 'tarme volk, dat in zichzelf onwaard, Slechts roemen mag in 'tLam dat alles wou verrigten.
Dat Lam, dat lieve Lam was ook zijn een'ge scliat,
Zijn Borg, Geregtigheid, zijn Uitzigt, Troost en Leven,



Hij wandelde met God op 'tenge levenspad En wist. In s Heilands bloed is al mijn schuld vergeven.
Zijn leven was zijn leer, zijn leer was naar Gods Woord ; En 'sHeeren heiige wet, was in zijn hart geschreven.
Zoo werd in 'sHeeren kracht, des Satans rijk verstoord, En eigen doen en werk 't moest al den doodsnik geven.
Hoe werd 'tellendig volk door hem geleerd— geleid! Hoe droogd' hij meen'gen traan van armen en beproefden,
Het weldoen was zijn lust, zijn aardsche zaligheid. Hij sprak ter regter tijd een woord met zielsbedroefden.
O, mogt Gods Heil'ge Geest voor menige arme ziel, Dat zaad door hem gestrooid, genadig vruchtbaar maken;
Het groeije welig op, waar 't reeds in 't harte viel, Alleen om Christus' wil, die nooit Zijn werk zal staken.
Och, dat deez' dierbre blaan aan de vergetelheid Door 't Godsbestuur ontrukt, ook dienstbaar mogten wezen, Tot heil van Neêrlands volk, als loon op 's leeraars strijd, l ot roem van Godes Naam, die eeuwig zij geprezen!
Dan vindt nog meen'ge ziel hem bij zijn Goël weêr, En knielt met hem vereend, voor 't lieve Lam daar Boven;
En werpt dan daar haar kroon met hem voor Jezus neêr Om hem eeuw in eeuw uit t'aanbidden en te loven!
Ook smeek ik, dat de Heer Zijn dierbre gade en kroost Wil sterken door Zijn hand vol teederlijk erbarmen;
En zijn bedroefde gaê door't lieflijk, heilwoord troost : Dat Hij haar zoet en zacht zal dragen in zijn armen.
Nog slechts een korte tijd, dan wischt die trouwe Heer Ook alle tranen af van hare wèenende oogen!
Dan ziet ze voor Gods troon haar dierbren echtvriend weêr. Om 'sHeeren liefde en trouw voor eeuwig te verhoogen.



DE GEMEENTE GODS ALHIER VERGADERD!
Genade, barmhartigheid en vrede! zij u van God den Vadeii, en Jezus Christus onzen Heere door den Heiligen Geest. Amen..
Ps. XXXV : 1, 2,
1. Twist met mijn twisters, Hemelheer! t Ga mijn' bestrijdren toch te keer; Wil spies, rondas en schild gebruiken, Om hun gevreesd geweld te fnuiken;
Belet hun d'optogt; treed vooruit, Zoo worden z' in hunn' loop gestuit; Vertroost mijn ziel in haar geween, En zeg haar: 'kben uw heil alleen.
2. Beschaam z'in hunnen trotschen waan, Die mij zoo wreed naar 't leven staan:
Zoo worden z' achterwaarts gedreven En rood van schaamte; doe hen beven, Die kwaad verzinnen tegen mij;
Dat al hun list verijdeld zij;
Verstrooi hen, als de wind het kaf: Gods Engel drijv' hen van mij af.



DE WOORDEN VAN DEN TEKST LEEST MEN IN :
MATTH. XYIII : 1—6.
1. Te dier selver ure quamen de discipelen tot Jesum, seggende: Wie is dochdemeeste in't Koninckrijck der hemelen?
2. Ende Jc sus een kindeken tot hem geroepen hebbende, stelde dat in 't midden van haer,
3. Ende seide: Voorwaer segge ick u : indien gij u niet en verandert, ende wort gelijck de kinderkens, so en zult gij in liet Koninckrijck der hemelen geensins ingaen.
4. So wie dan hemselven sal vernederen, gelijck dit kindeken, dese is de meeste in 't Koninckrijck der hemelen.
5. Ende so wie soodanigh één kindeken ontvangt in mijnen name, die ontfangt mij.
6. Maer so wie één van dese kleine, die in mij gelooven, ergert, het ware hem nutter dat een raeulensteen aen sijnen hals gehangen, ende dat hij versoncken ware in de diepte der zee.
Ijet boojgaanbe ïjcaftiftiift/ Jtt. <6. hiaten be bifcipeïen ban ben *|ccrc Cïjriftu^ berraft — ja/ aï<» opgetogen gciuo:ben boa? een groot taonbertaerft ban ten ï^eilanb; nanieïp: toen be ïjeere ben toï bèta* ïcn moeft/ en ï)ij Sijne öifctpeïcn befteub gentaaftt ïjab/ bat be jonen bjrj jgn/ tuaé ïjet bioojb beg ïfeeren
tot ^CtJIt^: Ga heen naar de zee! werp den angel uit, en den eersten visch, die opkomt, neem, en deszelfs mond geopend hebbende, zult gij eenen stater vinden.". ... <£n get gefrijiebbe aïsoo! <&/ nu taaren be bifcipeten lueï 50a beriuotibejö/ aï Jjabben 31J bjoe* gei* nog biftmaaï^ gebaeljt; jou ï}ij ïjet biel toejen/ bic Messias ? nu ïceb Ïjet 3eïter bij gen geen' tbirjfel meer/ naar ljunnc aarbfdje bebatting ban ïjet tu^rijf! — en fyocbtg bacljten 5c/ sou ïjet aarbfeïje .Jfècffias-rijft in at sijnen ïuijter en ïjccrlpïjcib boo? b:ienb en bijanb geopenbaarb tucuben!



€n 3ict/ mijne geliefbcn! 35» ontftonb ljieruit ecu nicutu benft&eeïb fiijïien — ccne bjaag lag rccb£ lang djj ten üobcm Ijunnct sicï/ //taaarop tjet antluoojb nog niet ijcïbcr cn buibclijft boa? ïjen toa*« — (ombat be l^ccrc Cij2i|"tuö onber Zijne liebeïingcu ren allen t'ijbc drie liefjten feïjeen te ïjefttten: ^ctju£/ 3ïacoüu£ ti 1 3otjamic<0/ cn Incï bcsc b?aag/ taaarop jij ört anttaoojb be# .ïtëccftcrtf toeïj ccn£ gaarne ïjcfcöeu tailben — geïtjft 0115e teftjt/ ber^i melbt: //Ter zelfder ure kwamen de discipelen tot Jezus, zeggende: wie is toch de meeste in bet Koningrijk der hemelen?"
<Doo? fjet ïionmgriji! ber femelen berftaan 39/ een aarbfclj/ .il^efftannfri) rijft! Jfêaar ,ïB. 43. bcsc bjaag ban nieutaégierigfjeib cn eigcnüelang taaj. cenc f)ccf onboojbacljte cn onberjtanbige — baar 5tj toclj be Holte — be toet sullen gcicjcn of gcï>oo:b
ïjeüücn/ bat bit ,/inecftc" 51311/ in <J5ob^ ïtoningrijft nergenö geleerb taojbt.
l^ese b?aag/ taic M tneefte" ban Ijcn soube sijn/ ïtjagten 3ij regtft?eeft£ tot ben ïjeere Cïj?iftu£; bod) bic gaat ljen in ccne baojüsj/ en neemt ban adjter ïjen 0111/ ccn ïiinbeften/ cn ftcït dat in Qet inibben/ 300 bat elft Ijct ;icn fton; gelijft taij les en bers 2:
z/Ende Jezus een kindeken tot hem geroepen hebbende, stelde dat in 't midden van liaer."
<£)aar ftaat nu bat ïitnbeften/ tuffetjen cn onber stufte ijcct grootc tnanncn/ bic bieten tailben: IDij sijn groote Jllanncn —Uifcipelenbanbcn i)ecrc Cijjiftus! üjicrop laat bc ^cilanb bcr£ 3 balgen: //Voor-
waer segge ick u, Indien gij u niet en verandert, ende wort gelijck de kinderkens, so en sult gij in het Koninckrijck der hemelen geensins ingaen.
Ccti taonbcrïijft taoojb! <6.! be ï^ccrc scgt niet: <6ij moet beranberb taojben! neen! gij moet u brranberen ! berljalbe tuil be föecrc Cï|:iftur; IjcMicn



bat jij bat sclf beben/ anbcr£ 3auben 51J geenszins fn< gaan! niet ingaan/ bat i£ bu£ tuat anber# ban be //meeste" 3ijn!
ï^et +be vers luibt ooïi 500 tnonberlijïf: So wie dan hemselven zal vernederen gelijk dit kindeken, dese is de meeste in 't Koninckrijck der hemelen.
jBcn moet 31 cl) selbcn bu£ berneberen/ bcrlageti/ ban bic grootc Ijaogtc maet men af Bomen; biantbe loop ber natuur cn ber gcnabc ftaat rcgt tegen elftanbet ober. 3fn be natuur gaat men ban binb tot jongeling en ban jongeling tot man/ baber en grij£aarb ober — maar in bc gcnabc ban grij£aarb£ tot ftinbciicn£!
«ïlfèaat men leeft toeïj ban eiftcn booinen ber gercgtigljcib/ 0 ja/ JB. 6./ bit i£ balgen# 45ob# regt* baarbigen eifclj/ en ban moeftcn taij allen in on3e natuur tuel recb# mannen en baber# 3tjn! ïtëant be bjct<0ob^ luibt altijb eben fterft/ cn ïjet gebob tnojöt nog boa? alle blecfclj obcrt^cbcn: c/ïen dage als gij daarvan eet zult gij den dood sterven."
•2oo tc ÜJojbcn alé een fiinbeftcn !" maar ï|oe i# 30a een ftinbeïten dan todj tuel 5!
30cl 300 een tiinbje 3115. 45. ié een lief/ onfrtjulbig/ rein iuc3cntje/ bat on# aanlacht in onfcïjulb cn een* boub/ bat noeïj gocb noclj fttnaab Sent — cn 3iet Jü. 43. — 30a rein moeten tuij bué allen tuojben/ 30a onnoo3el!5
3Seen/ 0 neen! JiS. 43.: bat i£ immer# regclrcgt tegen 43ob£ itëoojb aan/ bat oti# leert: bat elft ftinb ban SCbam »in sonben ontbangen cn geboden i#/" en //be gansche wereld" booj 43ob bcrbocmclijït cn alle monb geftopt i£!" ïlM bomt bat bij cenbinbje in alle# nog niet 30a openbaar aï£ bij grootc Mannen, ombat Ijct nog geen berftanb Ijccft om ïjet btuaab in 3ijn gcljeel ten uitboet tc lengen. Soa een fileine



bolgt nog 30a marginaal: ü. b. gij 3egt tegen uta ftinbje al# cc iemanb 111 gui# ftomt/ — Pgij moet scggen goa;!" ////bag man/"" bat gaat fom# bjij gocb — cn get 3cgt bat/ boeg geeft fjet er geen 3111 in of i# get bang ban 30a een' grooten ^Ban/ ban segt ïjet niet# of Sruipt tacg/ en al# ijet ban niet boet taat men scgt/ ban plagt incn gemeenlgft te 3cggen: »<&/ get i# nog maar een ftinb!" 3|a ljct bolgt 3tjn' eigen' 5111/ en taaar ijet al# op een# 3in in ftrijgt bat boet get ongebein#b.
<€>/ 3B., ©./ 300 een ftinbeftcn biect 3jjn' regternit 3tjn ïitifterganb nog Hiet tc onberfetjeiben. — €n 3ict ljct baar een# ftaan onber bic groote ^Bannen/ bie al iets taaren/ ja 3df#/ 30a bccl met Ijunne graat* ïjcib op gabbcn/ bat 31J niet een# berbragen ftonbeti bat er mocbcr# aanfttaamen met gare kindertjes otn ban ben l|cere Cgjiftu# gcscgenb cn gelcerb tc taojben!
JGBaar biat 30U bie berncbering ban tacg tuel 3ön/ «ïlB. 03.! taaar be ïjcilanb 300 fivjsonbcr op aanbringt ? bie vernedering ftati bic ftïcinen i# ccne eigenfrtjap ban gen/ ban <£>ab/ bij ijunne gclioojte uit <öob/ inge* ftgapen/ cben al# bc ngbergeib ccne eigenfegap ban ben ïanbmau i#/ bie ploegt/ egt/ 3aait/ maait/ op sgn' tijb — gclijft cr ccn tijd i# om geboden tc taojben/ een tjjb i# 0111 te fterben/ 0111 te eten/om tebaftcn/ om tc fïapen/ 0111 tc taaften.
£00 i# get nu ooft met bc vernedering gelegen/ alle# op 3gn tijb! 2g i# ooft ectic besiggcib — cetic ber* rigting/ een taerft/ boclj geen tuerft ban get bjotnc blccfcg/ ban eigentatllige <öob#bienft en in get ligrtjaam niet tc fparen/ tuelftc bingen allen ber* berben / taclfte berncbering be# blcefcgc# gccnc innerïijfte taaarbc geeft — maar bc taarc bernebe* ring — ftïetngeib — i# ccn taerft o3ob#! bc#
tigen 43ccftc#. <0/ bie 6ob bc <i3eeft/ geeft bat boa; 300 ccn ftinbeften bc taoa:bcn ber tet gccnc



letter^/ bojinen cn taoojben blijben; maai' 6:anbcubc lettert IJl 3ijll binneilftc lUQlbCtl! Gij en sult geen'andere goden voor mijn aengesichte hebben. Gy en sult niet dootslaen. Gedenckt des Sabbatdaeghs, dat gy dien heyliget. Gy en sult niet echtbreken. Gy en sult niet stelen. Gy en sult niet begeeren enz. .
O/ ban ftomt <6.! 300 ccn Sinöeften in o3obé ijciïig rcgt/ cn bc ï|. <i3ccft opcut sijnc oogcn boo? bc eifrïjEii bei* biet!
3!a/ ban — ban eerst moet ijij Ïjet boo? 45ob en tnenfcïjen uitroepen/ uitfrfj?ceuüien: 0/ i^ecre 03ob! ift beug boa: 11 niets/ ift ben bertaerpeïijft; ja bctboemeïijft boo? Ilta aangc3igt! ift ften nnjnc ïinfter- uit mijne regter ïjanb nog niet ecn£! ift ben een rot en tarot fcjjepécl — een onnut bij IX! — 3®aar be trotfrijljcib be£ Ijarteu/ cn eigengeregtigen eigentaaau cn eigenliefbe belet bic gcoote mannen tot bie beften^ tcni£ cn betncbcting te ftomen/ ïjet bjome bïeefcïj tuiï baar nooit aan; boctj ooft bit gcfïacïjt/ scgt bc ï^ecrc Cijjiftu^/ haart nergeng booj uit ban booj bib= ben cn bafteu.
<0/ bat i£ gccti eigen gemaaftt of cigcntailïig bibben cn baftcn/ 115. <0. 0 neen/ maar in beu noob ber jteï bia:bt bat bibben gebojen/ taaaruit ïjet baftcn ban 3cïbcn baojtfpjuit/ taant bic 300 moet ïcercn bibben/ ijij bcrgect ban tucï sijttc gelnonc fptj*?/ ïjtj ftan ban taaarïtjft niet eten — cn bat $ ccrft //baftcn."
€n bcsc i£ //be meefte" — niet bie wordt ,/bc meefte" — ban ccrft — maar bic i£ ïjet aï! bu£ 50a een ftmbeften i§ aï in ïjet ftoningnjft ber ijemeïen — bc bifcipefcii 500 aï£ 3ij nu jlonben/ nog niet! bat lna= ren nog Mannen cn //inbicn" 3cgt beïjciïaub — met een ernftig cn pïcgtig: ©oorbiaar! inbicn 51J jtcïj niet beranberben en bcrncberbcn als bit ftinbeften/ joubeti 31'j 5C!fï? gecn&iirê ingaan!



S)c //ïticefte" — maar ^otjamies tic T>ooyer li?ar. tod) ccn boojnaam/ ccn üxjsonber pcrfoon/ ccn profeet/ bc tacgbcrciber/ cn bic ban b?outacn gebojeti In as/ taa£ niemanb meerber ban ïjij — ja/ maar bc ffmin* fte" in Ïjet ïïoningnjft ber tjemeïen taas meer ban gij — 30U 300 ccn ftinbjen ban 1105 bc meefte 3ijn/ tegen ober suïft ccn' OPob^^an ? ï|oo?t/ «ïïll. 03. taat bc J^ccre Cïjjiftu^ ban ïjeni getuigt: i^ij i£ aï£ ccn riet bat ban ben tainb ginb£ cn ïjertaaart^ gebre* ben taojbt.
jl&aar jBosc^ tacï! bic taas toeïj groot — cn gctrouta in geïjeeï 31311 tjtué — ja — tot een tceften en frtjabuta ban ïjem bic Komen 5011 — aï bic JtBan* ncn tuaren boo: 05ob baargefteïb al£ taonbertccftencn/ geïijK aï bc pjofeten/ taant bic aïïcn fpjaftcti uit ben «ïifêonb <£>ob£!
Sn ïjet ïioiitngrtjft ber ïjcineïen scggc toeïj nie* manb: gij 3ijt meer ban ift/ — ift ben beter ban gij. Biemanb ftcïlc ^icïj tegenober ccn anber aan aïé: ift ben broomcr cn ïjciïiger! 31fêaar aïïcn! ïjoojt gij JlS. <6. ban ben ccrftcn tot ben ïaatften menfclj/ 31311 flcdjt en cïïenbig cn beugen boor <i3ab niet£!!
<Cn bat 15 niet 30a als men 3egt/ boa.: be befteering/ 0 neen/ ooft na bc befteering en 300 boojtgaanbe ai meer cn meer/ aï flerfjtcr cn onreiner/ cn aï binbt 3Uïft ccn öcftccrbc ïjet taitïen — ljct boïEueugen binbt ïjij ban cbcntacï toet] nooit! en aï beet ïjij gocb — o/ ïjij taeet cn 3ict ïjet 3CÏf niet eens cn geeft lijijc genabc alleen bc ccr! taant ïjij erftent sidj ïjoc ïati ger ïjoc meer — ccn deugniet tc 3i]n!
*0 ja/ 300 i£ bat ftïeinc ftinb/ bat arme bolftjc/ cn aï3 bic 500 ccus bij cïftanbcr ftomen/ ban bjagen 3ij aï gaauta aan cïftanbcr: tacï! ïjoc gaat ïjet/ ïjoc ftaat ïjet met u ï en ban i£ Ö«n anttaoojb gaauta gerceb — fïcrtjt/ 3ccr ftcdjt seggen 3ij — 111 ons frijiet



niet£ meer ober taat bcugt — cn met tranen in bc oagcu geben jij cïftanbcr be regterganb als 6:oebcr£ cn snfter?/ bic bicn cenigcn Man oTtjïiftiis erftennen atö bc ©nïmaaftte — in taicn <£>ab aïïecn 3ijn taeïöe* gagen geeft!
Pfaim
3^1 ber£ 5 le^en taij: Ende so wie sodanigh één kindeken ontfangt in mijnen name, die ontfangt mij.
©aar in toont bc ïjeere dfj?i^tus 2ijnc aïïeé ober» ftïimmenbc gcnabc cn ontferming ober 300 ccn ban elft grootc man berlaten/ berfmaab en bertaorpen ftinbeften/ baarin/ bat ï)tj ccnc openbare Mafte ten gunnen boo,:bceïe cn onberfteuning boa? gen boet/ bat icbcr bic 50a een ftinbeften/ bic 3gnercgter uit stjn ïinfterganb niet tacct/ ccn 30a cïïenbig baajtaerp ont* bangt in fijnen JSaam/ in Zijn $er£aon/ bic ontbangt ben ï)ccre Cg:i?tu£ Scïf.
<0/ .iia. (0. Incïft ccn traaft boa: bat cïlcnbige gaopje/ batap '£ï|ccrcn Baam gaapt! ©aaratn omhangen bie cïftanbcr in liefbe/ bic gegeeï onnut 3ijn in gun sclben cn bij bic grootc bannen om 3|c5us taiï/ in ben j®aam Cgji^ti. Sin bcr£ 6 binben tag
aaugctecftcnb : Maer so wie een van deze kleijne, die in mij, geiooven, ergert het ware hem nutter dat een meulensteen aen sijnen hals gehangen, ende dat hij versoncken ware in de diepte der zee.
ï0at i£ tacg bat ergeren/ Ji®. <0. taaar be J|eerc Cg?iftu£ ban fpjceftt in bit teftftbecg? 0/ bat ig: ïafteren/ plagen/ fttaelïen/ onberbruftften/ (iegctibc aïïc fttaaab ban gen fpjeften om Sijn£ 3&aam<« taiï!
35a/ bat i£ 300/ taant bic ftïeinc 0/ 500 gulp* öegoebcnb/ taccrïoo^! goe taeïget onberftcunb taojbt ban onber aïmagtigc/ ccutaigc armen!
Cben aï«? 300 ccn ftlcin ftinb ban bc grooterc ge*



acuut/ geplaagd cn mi|ietb toojbt/ 300 i<i ïjet ooft met öie ftïeinc in ïjet ïïoningnjft bet gemeten/ taant 3tj öie meenen en 3icïjbertaanen op ljunne bebinbingen af/ al mannen/hatre?^ en bifcipeïen te 3tjn/ bie bmftftcn/ plagen/ mifïeibcn/ tactfen cn taegen 300 een Kleine en cïlenbtge/ cn ban taeet ïjet 3icïj niet te herbergen. ClIeniJig sou ïjet ban sijn 500cc gcene eentaige armen/ en feïjabuta onber be bïcugcïen Cljjifti taaren!
Berber binben tag nog ccne taanberïrjfte/ opmerfte* ïgfte uitbruftfting in bit ber£/ (n* !•) «ftïeinen bic in mij geïooben J" ©ertjaïbe./ ïjet moeten ccrft ftleinen 3ijn — baai 31J geïooben! ^ctjapcn ban o3ob<« tacibc/ uitberftojen boo? bc gronblcgging ber tacreïb!
taat i£ ïjicr //ïjet geïooben?" — geïooben i? bnrï/ bat taij 30a ïjuïpbeïjoebcnb 3ijn/ bat te tailïcu toeten boo? <6ob cn menfeïjen/ bat toij aï on£ ber* ftanb en fiebinbingen in een fiunbeïtje te samen paft» ftcn/ met aï on3C taaantaijéljcib cn crootïjeib cn on£ bcrnebcrcn cn berïaocQenen cn ccn ftinbeften taaiben/ bat i£ ,/ïjct geïooben!"
©at i<» geïooben in bicn 3lêan/ bic bc tact bcrbulb/ geïjanbïjaafb ïjeeft; taaarban in ïjet boojgaanbe capitteï ftaat: »©C5C t<» .ïïSrjn geïiefbe Staan/ in ben tacïftcn 3ift Jlfêijn taeïbeïjagen fjcö! ï)oo_:t ïf cm!" 3?a J1S. l|em aïïccn!
»6anfclj ïjuïpeïaaé tot t^em gcbïoben/ 331 fr)ij ten ïxebber 3ijn!"
©aarotn bic nog meer bati mensch i£ — ban een tnenschen-ftinb — bat i^ ccn onnut/ bcrbocmeïijft/ on<rein boojtaerp in eigen feïjatting boo? o?ab cn menschen, bic nog nietj» bij 05ob! —
jfiöct menscheii-ftinbercn ïjab Cïiriftu*? ccn bermaaft/ in menschen ïjab cn ïjeeft <6ob ccn taeïbeïjagen; baar $ob gobbeïooscn regtbaarbigt; baar Cïj?iftu£ boo? gobbcloosen geftojben të U



<0/ toee! toee! booj besulften bic 500 uit bc ijaootc
bic ftlcincn plagen of ïafteren/ toctfcn en toegen met
tjunne toaantag$jetb en broomljeib! ïjet toare nutter
bat 51J bet3onften taaren in bc biepte bet see!
j^aar 3lB. bat té tod) te liefbeionö en te ïjarb/
't toare immerg beter bat sü öan nog blcbcn ïeben/
baar 31J ban nog in ben tijb ber genabe bcrftecrbcn/
en 31 dj ödteeten mag ten ?
3E>oclj bc l^eere Cïjjiftug 5egt öat niet 50a — ff©nn
baob taa£ nuttiger booj ïjen/ segt M/ öau 3UÏft een
leben/ baar 3ij totlj maar lian ïttoaab tot erger soii'
ben boojtbaren en ïjitn oojbceï en berbocmcni£ 50U*
ben berstoaren; taant 0 toee! toee! taee! 43ob£
ftjaffcnbc ïjanb 3a! anbejg ljun ïeben ïang ïjen ber*
berboïgen. ,, , v
illaar boa? bic ftïeinen/ bat elïenbigc/ gcpiaagb
baïïïje/ ligt ïjicr ooft cene ïc£ in/ — tot bccjlerfiing en toaarfdjutoing tegen ober bat grootc baffi/ bic jdfêannen/ bic ?cggen cntoiïïcn toeten; »toij 3Üuïjct boïft/ bc ^eminben/ bc tjdiigen!" opbat 31) tod} niet bcrfdjjiiiïicn soubcn/ als sü geërgerb en gcpiaagb 3011= ben toojben/ baarom 5egt bc ijccrc ïjet boojuit.
ï)ct ïtèoojb bce ïjccrcn C&jiftug toaë ooft ïjicr cene piofctic booj bic kleinen bat 3Ü °°k en jjcï ïjet minft niet aan ïjem/ ben Cïjjiftuj» 3ouben geërgerb toojben: gclijft een ^etjuë! tod) 3011 nimmer» meer geërgerb toojben l cn 3iet/ Jtt. <£>. ftojt baarop openïraarbe ïjij/ bat ïjij 3'CÖ berfdjjiftftcïijft ergerbe aan ben ^eitanb cn $em bcdoocfjenbe: cn tcbcn£ taa^ öEt: ccn troofttaooib boa? ï)cn i opbat 51J tactcn jauben bat ljun ïHiïaub ïjet ook tocï tocct toat Ïjen booj bïeefdj aangebaan sou toojben.
<0/ aïs bat boffije ljun ijart openbaart aan elftan* ber/ïteïgben 31):0/ toij toojben al erger en ergeren ftmmen of toeten nicté meer; en bc anbere 3eggen/



01.1.) bie grootc mannen bic ban bc groote jtuftften toeten! cn bc bui li cl 3cgt ïjet onj? ooft/ toicn toij ïjet ïicfft gcjjoaj geben/ ombat ïjij iti ïjet ïtoningnjft o5ab£ ftccbj? fttoaab saab soeftt tc fttooijen/ bic jeggen tc Samen: o/ 300 ellcnbtg ais bat hall is cn 3irij booj* bact is al te ci*g/ Ïjet is een ongeloobig boïft — ja ongcfcfjifttett te ongclaobig booj 3|csu»f — bocij jfè. <0. bat iy cerft ïjet €bangeltum/ bc öïtjbc öaoüfcïjap — en een tecftcnbat/bic ftlcincn ïjet saligmaftcnb geloof öe3ït* ten/ bat 3ij nergené meer toe beugen boa? «pub/ cn ecu arm ftlctn ftinbeften 3ijn/ bic geburig bragen moeten ♦ ïj)eere £ïjjifhi£! bat <6jj mijn ïjanb/ ift toeetbentocg niet meer; taaarfiij 3c 111 be ciftcntcni^ cn ïjet geloof ftomen/ bat Cïjjifius bic Jtlan i<?/ booj töob bcro:bincerb/ tot ccnc berücrging boa? ben blocb/ booj toicn toij moeten 53% toojben/ — bicn eenigen JBaani onber ben ganfdjen jjcinci gcgcbcit ter saligljeib.
.ïiBaar 0/ ban nog ftlaagt jD. p. bat bolftje: arij totj ïjebben geenc brurtjtcn gclijft 300 beien/ cn bic moeten er toeïj 3ijn. Wei sefter! IDocïj be tocrclb/ bie op gen sict/ sict bie brucïjteu ban ïjen seer gocb.
licfbc tot <öob cn ben naaftc/ booj tocbutocn cn toccscn! bat 5ij licfbc ïjeööen booj be bjocbets cn 3«ftcrs cn innige öïtjbfcljap onber cïftanber; bat 31J ïjclpcn toaar 3ij ftttnnen/ ontoctcnö ban ïjunnc 3jjbe. €en aitbcr siet bat aücé ban ïjen/ toant 31J 51311 aï£ ccn licljt op eenen ftanbclaar/ bocij scïfs 31C11 jij bat licht bat zij berfpjeibcn niet!
O/ 31a. V*. bat té nu 30a ïjunnc leer en ïjttn le= ben/ en ïjicr ftttnnen 51J niet buiten.
€n bcsc ftlcincn toojben 300 meer cn meer al ftïciner cn ftïciner booj <£»ob en menfeïjen/ en //bc meefte" in ïjet ïioningvijft ber ïjciueïcn. 5l!mcn!



ssiL<onr'!z;^]WG'.
Ps. VIII : 1, 2.
1. Heer, onze Heer, grootmagtig Opperwezen! Hoe wordt uw naam op aard alom geprezen !
Gij, die den glans van uwe majesteit Hebt boven lucht en heemlen uitgebreid.
2. Uw mogendheid heeft sterkte willen gronden Uit kindren, ja uit zuigelingen monden;
Zoo breekt uw hand des vijands boos geweld, Daar Gij zijn haat en wraakzucht palen stelt.



DE GEMEENTE GODS ALHIER' VERGADERD!
Genade, barmhartigheid en vrede! zij u van God den Vader, en Jezus Christus onzen Hf.ere, door den Heiligen Geest.! Amen.
Ps. XXXIII : 6, 7.
6. Maar d' altoos wijze raad des Heeren
Houdt eeuwig stand, heeft altoos kracht; Niets kan zijn hoog besluit ooit keeren; 't Blijft van geslachte tot geslacht.
Zalig moet men noemen Die hunn' Maker roemen
Als hunn' Heer en God,
'tVolk, door Hem, te voren Gunstig uitverkoren Tot zijn erv' en lot.
7. De groote Schepper aller dingen
Ziet, uit het ongenaakbaar licht, Het gansch gedrag der stervelingen;
Niets is bedekt voor zijn gezigt.
Uit zijn vaste woning,
Daar Hij heerscht als Koning,
Daar zijn lof, zijn eer,
Klinkt door al de bogen,
Zien zijn godd'lijk' oogen Op al 'tmenschdom neer.



de woorden van den tekst leest men in :
Lucas XII : 54 tot en met 59.
54. Ende hij seyde oock tot de scharen, Wanneer gy :en wolcke siet opgaen van het westen, terstont segt gy ieden, Daer komt regen: ende het geschiet alsoo.
55. Ende wanneer gy den zuyden [siet] waeyen, so segt 'j, Daer sal hitte syn: ende het geschiet.
56. Gy geveynsde, het aenschijn der aerde ende des ïemels weet gy te beproeven: ende hoe en beproeft gy lesen tijt niet?
57. Ende waerom en oordeelt gy oock van uselven niet tgene recht is?
58. Want als gy henen gaet met uwe wederpartye voor le Overheyt, so doet neerstigheyt op den wegh om van iem verlost te worden : op dat hv misschien u niet voor len Rechter en trecke, ende de Bechter u den gerechtslienaer overlevere, ende de gerechtsdienaer u in de geyanckenisse werpe.
59. Ick segge u, Gy en snit van daer geensins uitgaen, lot dat gy ook het laetste penningsken betaek sult hebben.
jllijnc s5eltefben!
<Dc ï)ccre Cïijifhts fpjaft meermalen öoo? gcïijiic^ tuffen/ bocij ooft in ronbe cn ccnlioubigc Muoojbin* gen/ gclijft ons 3onncftlaat fiïgftt ttit bc3e 0115c teftfttuoojbeti.
3|u ïjet iicrïrojgen getuigt ï^ij jelf/ ïjeeft nict£ gefpjoften. ï)ij fpjccftt of Uerftceftt ïjicr Snjnc taoo?# üctt onber gccnc ftoelen of üanften/ noeïj alleen in ccuc ftainer/ maar fp^eeftt in ïjet openöaar/ tegen bc feïjaren bic ï)ein op bc ftjaat Polgben; bocij luaar ï)ij t)CU cibcrö aanfpjeeftt: Niemand kan tot Mij komen, tenzij de Vader die Mij gezonden heeft hem trekke," gilt'



gen beien ban ïjetn ïjccti en luanbeïben niet incer met ï)cm/ ombat bic reben boa? bïccftïj tc tjacü ié.
33e ïjccrc €t)?ifHté fp^CCÏtt bCté 54 : ,/Wanneer gy een wolcke siet opgaen van het westen, terstont segt gylieden : Daer komt regen : ende het geschiet alsoo.
55. Ende wanneer gy den zuyden wint [siet] waeyen, so segt gy, Daer sal hitte zyn, ende het geschiet.
3ia/ TB. 05. 30a een berftanb/ eene fdjaoue fteniué ïjabbcn 39/ bat 35 met een opmcrff3aam oog bc ge* 3ettc teeltenen nagaanbe/ als boojuit/ lucer cn tuinb ftouben 3cggcn.
€r is; biel becï niiéünitu in bc taereïb/ maar ooit een 3eer gacb baajtreffcïtjft getmuft ban bc gabcn <£>abé.
€>ab — toil bc ï)ccrc Cij:i|tus! seggen/ ïjceft n oogen gegeben om te sicn en een goeb berftanb om op te merften/ cn gij geb<?uiftt bat 5ccr gacb in alle uittaenbige saticn/ ja gij fpcnrt alicp na ban ben menfeïj tot bc mier/ ban ben ceberöaotn tat bc geringftc pïant bic aan ben toanb nfttaaft!
5Cïs er ccnc iuaïfi in ïjet lucftcn boa: u itiaL:bt luaargenamen — cn gij siet bic opftamen/ segt gc: ,/regen"! en ïjet gefeïjiebt aï3oa! cn als gij ben sitiben tninb siet toaatjen 3cgt ge: /s-ïjittc" cn ïjet t£ aïsoo!
Stïïe tnetenfcljap taaartoc bc gaebe <£5ob ïjet berftanb bcrïcent aan ben fterbeïing ié 3eer nuttig cn bienftbaar in bc samenïebing ber menfrtjljcib!
ïtlQ luij alles? apïcttcnb nagaan/ en 3icn bc antbiift* fteïing ber natuur/ ban maetcti In ij berbaaob ftaan ober o3ab£ toerïtcn.
Siet ccn<» «ïlö. <ö.! ïjoe ïicfcn fcïjoau grocijcn 0113c ftinberen op — 0/ tjac ïicf onttaiïtftcïcn 3<j aïsi onber bc ïjanb/ ïjet berftanb-/ bcnïi- en geboeï bermogen ban onsc ïtïcinc ïicbcïmgcn! openbaren 31 dj bagelijft^ meer en meer!
€11 baarcntcgcn lucïft een fiofteïijft berftanb ïjceft



(00b/ be J|ecte ben ouderen gegeben/ otn ïjuntie ftinbe* ren op te brengen!
32at bnj goeb geftleeb gaan — bat big als au ftleeberen ïjebben om 0113e fcïjamelïjei& te beftfien té een gefeïjenft <6ob£ boo: niibbel ban ïjet berftanb ber menfeïjeu-ftinberen berbaarbigb!
Cn ïjoe moeten taij 0115 berfiajen./ bat öc tailbfte bolften/ 3 elf*? 500 biel als ünj/ Ijet ïiebe berftanb tjeüben 0111 ans te bertoonen als ïjeer ober be bieren; a$ boben ïjen gefteïb/ baant bat alïe£ jiJS. i£ y3abS gabe/ niet alleen boa: 3ijnc ftinöeren/ maar boo? ieber één/ ïjaofb boo? ïjaofb!
S&efrïjoutaen big be ftunften en taetenfeïjappen ban broegeren en tateren tijb/ ïjoe fcïjooii en Ijeeriijft en bocltjcffenb 31J11 be nieefte bier saben/ aïïeé boo? mibbel ban Ijet berftanb en bernuft!
JE)ic JiB. 45. ïeerbe @Tubal ïtaïn ïjet fmebeit ? ï^oe ïionben be tojenboubier^ ben tojen 30a Ijoog optjeftften? ï|oc ontftaan buisenbe anbere nuttige uitbinbingen? 3|a M. 43./ bat alles; is boo? en uit 43ob ben ï)eere.
3j?e natuur pjebiftt fjet oné bat 45ob boïgen^ 25ijn BDoojb nog be ottbc troubie 43ob ié/ booj al SMjne fcljepscleti/ al£ big maar letten op be belofte aan JÖoaeïj/ na ben sonbbïoeb gebaan/ bat er fteebS 30= mer/ biinter/ 5aatjing en oogft bicsen sou/ en Ijet ge* feïjiebt aÏ500.
5CI bcsc bingen ïjebben gesette tgben en teellenen/ en Ijet berftanb ber menfcfjen4=unberen/ bent ïjet aails fcïjtjn bes ïjcmel£ en ber aarbc!
Cr i£ ïiiet^ nicubaj?/ biant ïjet oube inojbt aïbieber nieuto/ en ïjet nieutae biojbt totber oub. 43ob be ïfecre ïjeeft ben bogeltjc<« in Qet Ij art gegeben 0111 ljumic n^tjeS te boubien!
*E)e lanbman saait en maait op sijnen tijb! Ïjoe Ijeeriijft 3ijn toeïj al be betoerftiugen ber landerijen



om wig ijet ftofteïijfte b?oob tc berfcfjaffen/ boeket en beft£el boa: menfefj en bier!
Sla/ scgt bc tocrclb! 43ob ïjeeft on£ öat gegeben/ tat berftanb/ bit 5^0^ 50 30 fb?eïien tail/ ja dat allcé in bc natuur! en 3onbcn taij ban Uit aïïcë niet mogen nafpeuren en onbersoeftcn ?
®cn loop ber ftarren/ ber 3011 en ber maanonber* fcïjeiöen 30/ met al tjare neben# bepalingen/ ben af* ftanb ber aarbc ban be jon en atibere bafte ligcïja=* men. "35g name 3df bent men beien en beien bier ïjemcï bollen — ja ooft ben onbcrfrïjcibcncn aarb en öe ligging ber aarblagcn; öe biepte ter aartic en ter 3ce peilen 31J/ en ftunnen tat alles fcljoon be* reftenen — ïjet goub onttooeftert men aan ben feïjoot ber aarbc; sootoel até men bc ftecnftooï-groebcn in* baalt en oti? ban b?anbftoffen boojsict.
berftanb tot bat alleS M. 43. ïjeeft 60b/ en 45ob alleen berlecnt/ om ï)cm baarin tc boen ccrcn en tc bcrftccrlgftcn/ ooft nu nog bij alle nicttüte ontheft* fting boo: mibbcl ban bc tactcnfdjap op ïjet natuur*
ftunbig gebieb.
€n bat bit alle# goeb onberjorijt en gcbjiuftt toojbt iö jeer pjijsenjSlnaarbig ctt biïlgft!
geregeïbe ojbe bic 43ob in bc natuur gcfteib ïjeeft/ tacct men na tc gaan/ ïjoctoei bc bcrcftcning naar gc3cttc menftïjelijfte tatjogecrigc teeftcnen/ nog feilen ftan.
Sn bcrö 56 ban onS tcftjtber# scgt bc ï^ciïanb:
„Gy geveynsde, het aenschijn der aerde ende des liemels weet gy te beproeven : ende hoe en beproeft gij dezen tijt niet?
3E>c ï)ecrc OjjiftuS M. 43. tail jeggen: 43g gc» bcin^bcti! bat aiïc# iucct gij na tc gaan cn tc onber* fdjeiben/ bocfj bejen tijb/ ben tijb ber geuabe en saiigfjeib/ bep?ocft gij niet t



<De tffti ban 3^3115 Htjjiftué openbaring in bïecfclj De ï?ecre Cljjiftué fp^eeftt/ M. <6.! ïjier tot bc Sfoabfcïjc natie/ bat bc tccftcncn ber tijben ban ben CMtu£ ooft ftejat/ en ban 6ob3 tacgc gaar taa£ öeftcnb gemaaftt en gcopeii&aarb ban Ijet $?arabg£ af tot ijeben toe/ in bc tact en ijet (JjSctuigcnij?!
U Ijabben Ijet tacï 30a tjeerïijft en bol ïuiftcr niet geftjft tarj/ taant bc ï). «Pceft taaS nog niet uirgeftajt/ geltjft iater op ben pinftftcrbag/ nabat be iFJccrc CïjL:if= tité gaben genomen/ cn onber taeberfioojigen fjab nebergeftojt.
<E>c heilige tact Cob^ cn aSetuigcnté Ijabben 31'] tocij! en inbicn 30 bic niet ijoo?bcn/ Ijet 3011 3911 bat 30 gecnen bageraaö ïjebben 3onben!
"Zq meenben b erft eer beïijft bat be Qeilanb taa£: €ïiaj?/ bc pjofcct/ bic ftoincn 3011; boeïj Clia? boobbc bc 2&aalP?ieftcr£ — cn op 3Ö11 gebcb fttaam er buur ban ben Öemeï cn bcrtccrbe ïjet offer!
3?c ÏJccre Cij?ifïué fttaam — bic bij 3ijnc taaar* acljtige <i3obïjeib — bc taaaracïjtige menfcijïjeib aannam -—• niet om ber menschen 31CI tc bcrboeincu — te berberben/ maar om tc bcljouben,
(Dit aiiCG Ijabben 3ij boo? oogen cn in bc ïïoile bcS Ouben ücrbonbs cn in bc taerften Ctj?ifti 3Cïbe; maar 50 fiepjoefben bc tccftcncn ber tijben ban Cijjiftiré openbaring niet (n.l.) bc bïinben taojben sienbc/ be boobcn tjoo:cn/ be boaben tao:bcn opgetaeftt en ben i\nne taojbt tjet Cbangcïic berftonbigb.
Sij taaren gebeinjiben bic met ijet uittcrlpc alleé op ijabben/ cn om ïjet éene noobigc/ ijet ccutaigc — ïjet taaaracljtigc — 0111 Cijjiftuj» 3icïj niet beftommerben!
ï}et taaö bij ijen/ gclrjft nog bij ijet vrome bleefclj/ alle maar bingen bic berberben/ aïS in eigengemaaftte gob^dienst cn in ncbcrigïjcib — cn ban //raaftt niet en/ //fmaaftt niet!"



braagt bcrs' 57: //toaarotn 513 niet ban sicïj jeïbeii nojbeelben taat regt Inas ?" Dat moeiten 51J baen naar be ï). biet 4?ob£ ober siclj sclben; jtj macjten nojbeelen bat 51J gebeinében iuaren en niet*? beug* ben bao? a5aö/ üie ben £ïj?ifiu^ in Basarctlj synbe ban be ftciïte taiïbcn afüierpen/ en Qcm baarna toeïj ftruifigbcn.
Sij moeften be tijben ban ben ïjccrc Cïjjiftu-i openbaring opmerften/ en feiarcn berpligt balgen^ be teellenen ber ï). J^cljjift op te maften/ bat Zijn SSlocb reinigt ban aïle jonbe! als ban bat liebc lEam!
Dat ï?ij be eenige gronb i<« — be eenige gereg* tigïjeib bic boa? a5ob — een rein en bïeftMaojï ljeiïig IDcscn/ geibt; bat <£5ab be föcerc eene (tipte gehoorzaamheid eneene bolftamene heiligheid bojbert/en ber* Ijalbc met geen wil of streven tot en naar ïjciïigljeib tcbreben i£.
Daarom ;cgt be ïjciïanb: Saïig (sjjn) be Ijotigerigen en bajftigen (naar) be geregtigljeib; taelfie ccnbiigc gcregtigljeib beï^ccrc Clj?iftu£ Ijecft aangebragt — en scïf i£: be ï^ccrc 0115c Gcregtigljeib aljoo luojbt 2$n ^aam genocmb.
Sij/ en Inij alten moeten bclijbcn: ï)ccre/ o5ob! lui] 3ijn ban onj« jeïben gebcin^bcn/ en bcbcnïicn nog maar alleen be tijbclijftc bingen: bragenbe: ïj°c 30b jen lutj ïnoob ftrijgen — ijoc ftljocnen aan be boeten/ Ijoc taoningen/ Ijoc bcsc en bic flag obcrlebcn — ïfoc? — boclj 3fc5ti^ Cljjiftn^/ Die bat alles bcjit gaan toij booröij met bat bromc bleefcïj?
Cn geltjït SCbam boa? ben ïjccrc 60b gcjocljt i£: Jtbam! biaar sijt gij 5 500 roept J^ij nog alle bijtte fetjapen/ bic uitberfiorene ftleinen — taant nicmanb braagt of jeeftt eerst naar ben levenden töob/ en 3(300 3cibc be ü|cerc baarop tot tjoofl boo? ïjen. //Ick sal vvantschap setteu tusscben u ende dese vrouwe." —



<&/ ais Ijct op een öjeften bcr taereïti en öes> bui# beï£ aanftamt/ 5egt bat arme ftinbeftcn/ bat arme cïïenbigc boïftjc: SC c l] Qecrc q3ob! iït fian geen ccnc 3onbc ïrjeften/ ift fian niet fijefien met bc taereib en ben buibEï!!
ffïlDet" 3cgt bc I^cere <!3ab/ al£ bij bernieutaing als» tot gen/ tot bertjoofting booj bic ftïeinc: IK zal vijandschap ZETTEN ! ! tuffeïjen bc taCteïb Cll tl.
<0/ dan fmaaftt bat boïft eerst bat Et anbers» gccne 5aïigljeib i*?/ ban in Sfeu*? «ilïjjiftuj» alleen, eh bat Er maar Één' J®aam \$/ ttr saligïjEib En bat taij aïlE^ om 3fE3u*> taiï ïjEbben! o/ ja/ boo? dien SfEju^/ — niEt booj EEnEii Hesue/ 300 als bc taEteïb cr EEnEn ïjebben taiï naar ïjare eigene bertaarfjting/ tot ccnen ÖEÏpEnbEn S^aïiginafiEt boo? l]Et broms bïeefrij; taant CEnmaal taojbt snift EEn ^aïtgmafter Ijcn ontnoniEn; maar öoo? 30a EEn ^csua/ bic 5ijn boïft 3aïig maaftt ban ïjunne zonden, En bie op aarbe 3ijnbe niEt poeren En toïïenarcu omging/ — IjEt bij bïeefclj beracïjtfte op3oeïjt En ijct ïjeiïigc bromc bïecftïj boojöij ging En ïjet wtace u!" Er obEt uitfpjaft.
33ic EEiiEit anbEtEn 3ïc3u£ ïjebïicn naar ïjunne mec^ ning — goebbunfien En tot itittaEnbigE gob^bicnjt/ noEitiEn bE5E leer gcbaarïijft/ ja gobbeïoo^/ tacïftc bc üEur ojJEnt booi aïïc gobbiiaoéljcib/ ombat 3ij mcencn broom En niEt gobbcïoo<? tE 3ijn — maar bE3E ïeel* 0/ 3®. 43. té eche saligmaïtcnbc ïecr boo? taic J boo? bic eïïenbige ftïeinen/ bic beftennen/ ïjoc bEEl 3ij anbets! ooft broEgcr met bE taEteïb En baarna niEt ïjet bromc bÏEEfcij op ïjabbcn/ En ft,:ccfbcn naar IjEiïigftExtt — maar nu gEÏEEtb tE ïjebben/ uit genabc,/ gcbeing'bcn te 3ijn cn nooit cn nu niet cn nimmer booj 45ob beugben of beugen 3UÏÏE11 eh moEttn erftennen/ uit brije genabe/ Sesué Bloed baoj ïjunne cenige geregtigljcib en ïjeiïigïjcib/ En nu ïccrEn ïetten op bE teeftenen ban bEit



tijti ban 3}c3«# openbaring in Stjn taoojb: Ifêat bc SCpofteï jcgt: ïjet i£ niet betre ban een iegeïijft onjcr; bij u i£ ïjet/in uta monb/ in uta Dart! —
3tMe 33ob befteert — Ijct ïjatt beranbett/ ftrijgt ban eerft be ïjciïige taet in ïjet getnoeb in burigc 6?an* benbc ïetteren! 0/ dan eerft ïeeren 3Ü 3icï> 0^ÖEEl tn aï fdjuïbig bennen/ 3'rtj bïeefrijclijft/ berftoeïjt onber be 3anbe/ en be tact geefteïgft tcbenö— en befcïjuïbigeu 3icïj openbaar boa? bijanben ban brije genabe/ ja ban bat bïocb ban Cïj?iftu£ öat ban alle zonde reinigt.
<0/ aï bonft ïjun ïjet ïjatt/ cn b:uifcgt bïccfcfj ertegen aan/ toeïj batifien 30 ben ï|eerc <6ob boo? bjuft en eïïenbe/ ftommet cn berbjict/ ïcben cn boob/ ja boo? ben bittersten kelk bC£t ïijben!»; 3Ü danken baar niet boo?/ ombat 31) bat aïïe£ zoo gaarne ïjebben of ombat 51J bcnïtcn: ja/ bat i£ Gods wil, bat mij bat neft! 0/ neen! maar 31J banften omdat 53 niet anders kunnen; taant be K|ecrc <£3ob betaerftt ïjen scïf baartoe cn maaftt ïjen eenétaiïïcn^ in sijn boen!
<0/ bat is geen aïteïige tijb aio een fttnb ban on<» ontnomen taojbt/ bat i£ geen nare aïteïige tijb/ aï£ man of brouta on£ ontnomen taojbt; maar bat i£ een aïteïige/ nare tijb aï£ taij niet nagaan bc teeftenen bc£ tijbg ban bc openbaring ban ben £}ecre Cïj?ijtu£.
Ps. LXXVT : 3, é.
3. Tot liet dom en dwaas geslacht Zeid' ik : »Wees niet zinneloos Tot de snooden : // Vleest niet boos» Dat gij hoornen sterk van kracht' Woedende naar boven steekt, En met stijven lialze spreekt."



4. Geen geval, geen zorg, geen list, Oost noch west, noch zandwoestijn» Doet, ons meer of minder zijn : God is Rigter, die 't beslist; Die, als aller Oppervoogd,
Deez' vernedert, dien verhoogt.
Ucrfr 58 tic ïjcccc: Want als gy henen gaet met uwe wederpartye voor do Overheyt, so doet neerstigheyt op den wegh om van hem verlost te worden: opdat hy misschien u niet voor den Rechter en trecke, ende de Rechter u den gerechtsdienaer overlevere, ende de gerechtsdienaer u in de gevanckenisse werpe.
59. Ick segge u, Gy en sult van daer geensins uytgaen, tot dat gy oock het laetste penningsken bptaelt sult hebben.
<Dc ïjccrc ftapt ïjter 111 een*» ober ban
ïjet intacnbigc op ïjet tuttaentiige cn berbinbt ïjet aan cïftanbcr.
Dij fpjccftt ïjter ban fcmaiiö/ bic ccncn fcïjuïbeifcïjet ïjceft/ en ïjem niet taiï of ftan betalen/ maar baarin tc ïtojt fcljict/ cn geeft gein ben raab om/ gcïijft ï|ij op ccuc anbere pïaat*? jegt: //opregt te zijn als de duive en voorzigtig als de slang," Olll tOCÏj fpocbig BClt
gocb accoojb tc maften/ cn bc fcïjuïb boojaï in ïjet minft niet tc ontftennen/ opbat ïjtj niet baoj bc tac* bcrpattij/ ben iïcgtcr obcrgcïcberb taojbc cnbc ïïcgter ïjem in bc gebangcni£ ïaat toerpeti!
<©ocïj ooft ïjicrin ij. ïjet gccftcïijftc op tc inerften/ gcïijft bc l^ciïailb jegt in Lucas XIX : 44c, «daarom dat gy den tijt uwer bezoekinge niet bekent hebt," •— bat i£
blaten/ boojbijgaan."
32ic bcïjoiibcn taojben cn bfc bctïojcn gaan,/ gaan een cn beseïfben tacg/ ben tacg op bcé öoob»* cn naar si?oba Jïcgtcrftocï 0111 booi ïfem geopenbaatb tetaojöen.



rjct innamen gaan met 300 3ecr oiu be 5Q11DC aia baar lucï om: om bat tafj be teellenen tier ttjben iian 3113 — tien bag anser ficsocliing ïjcïiücii laten boo?= öijgaan!
25cibcn bic beijoubcn taojben cn berlojcn gaan/ ttatften met clftanbet ober bc fcïjitib; — be eeite meent alles fcljulbig te 51)11/ taat bc taeberpartij of fcljuibcifcljer segt; bc anber 0/ 30a tneinfg/ en ljet te kort nog tael tc fiunncn bcltftcn/ boa? boojncincn^/ geloften/ ftreben cn boo? eenen goeben tail naar IjcU ligmalfing.
ö?e taeberpartij/ 15 03ob in gijnc Ijcilige toet — bc buibeï cn ljet getaetcn!
^e laatftc fcljuïbenaar bepleit cn bepleiftert ooit 3ijne fcljulb boo? bic briebonbigc taeberpartij/ cn tuil niet op?egt Mgben 500 bal fcljulb tc 3911/ cn taijft nog op bc bromc bcr?igtingen in 3ijti ïcbcn/ boo? 5ijne eigen geregtige mecning; — bc ccrfte f;an boa,2 3ijne fcljulb niet pleiten/ cn 50a beeï ftan sijnc Iucbcrpartij Ijctu niet bcfcljuïbtgen of Ijij tacct nog meer fcijnïb; Ijij ligt 0/ 300 laag in 3ijnczonde! boclj Clj?ifti*5 blocb cn genabe rcil'it nog lager/ tat ticïffiing 3ijner fcijnïb.
(JEinbeïijfi ïcbcrt be tnebcrpartij ljcn fieibcn aan ben itcgtcr 3i'C3tis <Cfj2iftn£ ober — bc ccrfte pleit nog baar boo: 3ijnc fcljulb cn ftnmt/ aïi? met 3311c ontac* tcnljeib en goebc mccning: iuanneer Ijcbbcn itiij bit of bat? boel) bc lïegtcr tui ent? oagen bunrbïanimcn 3iju/ maafit ljet op een5 uit/ cn betaijft/ boo? cngelen en menfcljen/ bat ijij dat aïïc-ï fcljuïbig istaat be taeberpartij ciécljt/ cn scgt: 6a tacg ban mij/
gij taerUcr! bcr ongeregtigljeib!! 
3Dc anberc berfcljijnt al ücbcnb/ cn tacct mets ban al bc bcugbcti bic bc iScgtcr Ijem töcpaft/ fcijtiïfe^ beïijbenb cn in opjegttjeib nabert Ijij baar boo?



3fe5it£ — 3D" #eüanb en 2&o^o — bic Sfcrn
met 43ob — sijti tocbcrparty/ bcrsocnbe/ bcr toet genoeg bceb/ en ben buibel ben ftay bccmojjelbe. <0/ ïjij binbt in ï|cin 2ijn ïScgtcr — 2rjn 43aü en ï|ecrc; üartnïjattig/ genabtg en gaarne bergebenbe ben opjegten Mtjbct — o/ bc3c taojbt gejegb: arm ge# segenb boïft! gejegenbe «ïlBijn^ ®aber£! ga in bc brcugbe nta^ ï^eeren!!
<$/ gebenedijd! 0/ gezegend, 0/ gebenedijd 1*5 be^C
taal onber bc bnijenbe ban engelen/ mcnfcljen en bui* beien uitgefpjoften/ bic bat allen moeten aanïjaajcn/ en ï)ct annc baïft mag ban breugbe in bc handen klappen om beslis tail! €11 taat men nu liegccrc of soeïte/ een anber teeften sal nieinanb meer gegeben taojben/ ban ïjet teelten ban üïana ben pjafeet l!! SCnicn.
Pa. XXV : 4. 4. 's HSeeren goedheid kent geen palen; God is regt, dus zal Hij door Onderwijzing hen, die dwalen, Brengen in het regte spoor: Hij zal leiden 't zacht gemoed In het effen regt des Heeren:
Wie Hem ueedrig valt te voet Zal van Hem Zus wegen leeren.