1790 VERSLAG van de bevindingen en handelingen der GEZONDHEIDS-COMMISSIE OP CURAgAO IN 1918. CEDRUKT TER DRUKKEltl.r VAN DE ,,DE (IRACAOSCHE COURAiNT". CUKArAO. Uil 9. van de bevindingen en handelingen der GEZONDHEIDS-COMMISSIE OP CURAQAO in 1918. VERSLAG Aan den HoogEdelGestrengen Heer Gouverneur van Curagao. De Gezondheids-Commissie op Curagao heeft de eer UHoog EdelGestrenge, ingevolge art. 30 d. der Gezondheids-verordening haar verslag aan te bieden over het jaar 1918. Bij Gouvernements-besehikking van 27 December 1917, 3ST? 1003 werd, ingevolge art. 3 van de Gezondheids-verordening, de Gezondheids-commissie in het leven geroepen teneinde het Bestuur voor te lichten in zaken betreffende de volksgezondheid, en den openbaren gezondheidsdienst bij te staan. Tot leden van deze commissie werden voor den tijd van vijf jaren benoemd de heeren Dr. H. A. de Casseres, Dr. J. H. M. Ellis, Dr. H. Ferguson, C. S. Gorsira J.P.Ez., Ed. S. Lansberg, H. Statius Muller, P. Vierhout, en H. van der Waerden, terwijl Dr. N. Waterman, Directeur van den Openbaren Gezondheidsdienst, als Voorzitter der Commissie optrad. Tot Secretaris werd voor den tijd van één jaar benoemd de heer R. F. W. Boskaljon. Wegens vertrek van het eiland verzocht de heer H. van der Waerden ontslag als lid der commissie, hetwelk hem bij G. B. dd. 11 Juli 1918 N? 552 eervol werd verleend, onder dankbetuiging voor de door hem als zoodanig bewezen diensten. In diens plaats werd bij G. B. dd. 6 Augustus 1918, N? 638 de heer Dr. J. D. Camper Titsingh benoemd.. De heer B. F. W. Boskaljon, die op 31 December had moeten aftreden, werd bij G. B. dd. 9 December 1918, N"? 1089 voor den tijd van nog één jaar gehandhaafd in zijn betrekking van Secretaris der Commissie. Huishoudelijke zaken. De gewone vergaderingen hadden plaats op 10 Januari, 28 Februari, 28 Maart, 25 April, 13 Mei, 27 Juni, 31 Juli, 29 Augustus, 26 September, 17 October en 21 November, terwijl er op 25 Oetober een buitengewone vergadering werd belegd in verband met de uitgebroken influenza-epidemie. De gewone vergadering van December werd wegens ziekte van den Voorzitter uitgesteld. 10 28 28 25 13 27 31 29 26 17 25 21 NAMEN. Jan_ Feb Mrt- April Mei Juni Juli Aug. Sept. Oct. Oct. Nov. _ Dr. N. Waterman.. 111111111111 Dr. H. A.deCasseres 1 1 — 1 1 1 — 1 Dr. J. H. M. Ellis.. 11111 — 111— — 1 Dr. H. Fergusou... — 1 — 1 — — 1 1 — 1 ^ C. S. Gorsira 1 1 1 — 1 1 1 1 — 1 1 * E. S. Lansberg 1 1 1 1 1 — 1 1 1 1 H. S. Muller 1111 — 11111 — 1 P. Vierhout. 11111111 — 111 H. v. d. Waerden.. 1 1 1 1 1 1 ; Dr. J. D. Camper Titsingh — 1 cT ® H 0 5- 5' o §■§- ® Gezondheidstoestand der bevolking. Bij de inwerkingtreding der Gezondheids-verordening (P. B. 1917 N?44) op 1 Januari 1918 zijn de werkzaamheden van den vroegeren Geneeskundigen Raad overgegaan op de Gezondheids-Commissie. Tot deze werkzaamheden behoorde o. a. het maandelijks indienen aan het Bestuur van een overzicht over den gezondheidstoestand der bevolking in de kolonie. De gegevens voor dit overzicht werden geput uit de door de gouvernements-geneeskundigen ingediende gezondheidsrapporten van de bevolking binnen hun arbeidskring. Voor zoover uit deze rapporten was op te maken, is de gezondheidstoestand van de bevolking in de geheele kolonie gedurende het grootste deel van het jaar niet onbevredigend geweest. Epidemieën kwamen er bijna niet voor. Alleen heerschte er gedurende de maanden October en November een hevige inflnenza-epidemie op de benedenwicdsche eilanden, die echter een nogal goedaardig karakter droeg; slechts bij slechte verzorging, ondervoeding en andere omstandigheden kwam het vaak tot complicaties (voorn, pneumonie) en dood. Over het algemeen kwamen er bij de arme bevolking op al de eilanden vele gevallen van enteritis en andere stoornissen van de spijsverteringsorganen voor, welke toe te schrijven zijn aan het gebruik van slecht voedsel en drinkwater. Op Aruba kwamen er in de droge maanden van het jaar, toen er geen groenten en vruchten te krijgen waren, vele gevallen van scorbut voor, die echter, zoodra de regentijd inviel, en door het gebruik van uit Saba betrokken limoensap, geleidelijk weder afnamen. Wat een bijzondere vermelding verdient, is wel het vele voorkomen van oogziekten als trachoma en conjunctivitis. O. a. werden door den dokter op Bonaire alleen in Juli 109 gevallen van conjunctivitis trachomatosa behandeld, meest bij schoolkinderan. Van de voorgekomen besmettelijke ziekten worden hier vermeld febris tydhoidea, die hot heele jaar door op al de eilanden (het meest echter op St. Martin en St. Eustatius) nu eens in meerdere dan weder in mindere mate voorkwam, twee gevallen van diphterie in April op Curagao, en tuberculose, die, vooral op Saba, waar het klimaat vochtiger is dan op de andere eilanden, nogal inheemsch schijnt te zijn. Ter bestrijding van de typhoidgevallen werd er sterk bij de bevolking aangedrongen om haar water en melk te koken. De gelegenheid werd ook gegeven om zich kosteloos tegen typhus te laten inenten. Yoor uitvoeriger gegevens omtrent den gezondheidstoestand zij verwezen naar het jaarverslag van den Directeur van den Openbaren Gezondheidsdienst. Quarantaine. Bij G. B. dd. 30 Augustus 1918, N? 713 werd tegen Rio-Hacha en Cartagena wegens het heerschen van pokken aldaar, quarantaine bepaald, welke bepaling bij G. B. dd. 4 September d. a. v. N? 730 ook uitgestrekt werd tot Santa Martha. Deze quarantaine werd bij G. B. dd. 18 October 1918, N? 902 en die van 29 November 1918, N? 1055 opgeheven. Werkzaamheden. Voor wat de handelingen van de Gezondheids-Commissie betreft, zij het volgende vermeld. Volkshuisvesting. Reeds in de eerste vergadering der Commissie kwam het vraagstuk betreffende den woningtoestand alhier ter sprake, waarbij men besloot om van de vele werk-, zaamheden, die aan den Openbaren Gezondheidsdienst zijn opgedragen, als het meest urgent de middelen ter verkrijging van een betere volkshuisvesting ter hand te nemen. Door dit deel der werkzaamheden op haar program te zetten, zou men vanzelf komen tot de niet minder noodzakelijke quaestie betreffende den afvoer van faecaliën. Hiertoe vormden eenige leden zich tot een sub—commissie, die een onderzoek heeft ingesteld naar den toestand der huizen in eenige der slechtste wijken van Willemstad. Van de woningen, die in zoo'n toestand verkeerden, dat zij, naar het oordeel dezer heeren, voor onbewoonbaarverklaring in aanmerking kwamen, werden toen twee lijsten opgemaakt en door den Directeur van den Openbaren Gezondheidsdienst aan den Procureur-generaal gezonden, met verzoek om die huisjes, op grond van de verordening in P. B. van 1909 N'? 17, houdende bepalingen omtrent de verplichte herstelling en de mogelijkheid tot het doen afbreken van gebouwen, muren en trankeeren, die bouwvallig zijn en omtrent het onbewoonbaar verklaren van woningen — als onbewoonbaar te verklaren. Daar het uit de daarover tusschen den Procureur-generaal en den Directeur van den Openbaren Gezondheidsdienst gevoerde correspondentie gebleken is, dat de bovenaangehaalde verordening niet voldoende in de behoefte voorzag, terwijl er in enkele wijken van het stadsdistrict woningen zijn, die uit een hygiënisch oogpunt onbewoonbaar moeten heeten, kwam het der Commissie voor, ook in verband met maatregelen tot het voorkomen of het tegengaan der verspreiding van onverhoopt zich voordoende gevallen van besmettelijke ziekten, dat het wenschelijk was de desbetreffende bepalingen te herzien. Tot dit einde heeft de Commissie een verordening ontworpen betreffende de volkshuisvesting in het stadsdistrict van het eiland Cnragao, dat aan UHoogEdelGestrenge is aangeboden, mot verzoek om het, zoo UHoogEdelGestrenge zich daarmede kon vereenigen, bij den Kolonialen Raad aanhangig te maken. De Commissie vertrouwt, dat bij het inwerkingtreden van deze verordening een aanmerkelijke verandering ten goede zal komen in den woningtoestand alhier. In verband met dit ontwerp-woningverordening achtte de Commissie het daarom een gunstige gelegenheid om, naar aanleiding van het op de aanvullings-begrooting voor 1919 aangevraagd crediet voor de verbetering van de afwatering van Monte Berde en uitvoering van daarmede gepaard gaande werken, UHoogEdelGestrenge te verzoeken om bij eventueelen bouw van huisjes van gouvernementswege op den verhoogden grond, deze huisjes te doen beantwoorden aan de eischen, die men stellen mag voor een goede volkshuisvesting, opdat die later zullen kunnen dienen als model-huisjes. Op dit voorstel is door UHoogEdelGestrenge, blijkens Uw depêche van 11 December 1918, N? 4112, tot genoegen vau de Commissie, ingegaan. Als bijlagen worden hierbij gevoegd eenige der over dit onderwerp gevoerde correspondenties. Begraafplaatsen. In de vergadering van 28 Februari kwam de quaestie ter sprake omtrent den ongewenschten toestand, waarin enkele begraafplaatsen hier verkeeren en waarbij eenige leden ook op het feit wezen, dat deze te dicht bij de stad zijn gelegen en waar vlak omheen bebouwd werd. Naar aanleiding van de omstandigheid, dat er bij den Kolonialen Raad een ontwerp-verordening aanhangig was betreffende begraafplaatsen, werd er in deze geen verdere stappen gedaan. Veroorzaken van hinder. Op verzoek vau de Commissie is door UHoogEdelGestrenge aan den Secretaris van de SubCommittee of the Association of W. I. Transatlantic Steam Ship Lines geschreven er bij de vertegenwoordigers van de verschillende stoomvaartmaatschappijen, wier schepen onze haven aandoen, op aan te dringen, dat er gezorgd wordt, dat het bovenmatig en onnoodig fluiten van de schepen worde tegengegaan, opdat het niet nooclig worde dit door wettelijke bepalingen te verbieden. Gebruik van kwakzalversmiddelen. Vanwege de Commissie is iu het alhier verschijnend dagblad ,,Boletin Comereial", dat altijd vele reclame-artikelen aan het publiek aanbood, een advertentie geplaatst vau den volgenden inhoud : ,,De Gezondheids-commissie waarschuwt hierbij het pu,,bliek tegen het gebruik van de met zooveel ophef in de ,,nieuwsbladen aanbevolen geneesmiddelen. Ze zijn nagenoeg „alle waardeloos en, mochten ze al werkzame bestanddeelen „bevatten, dan worden ze beter op voorschrift van een dokter ,,in de apotheek bereid. „Men hechte niet te veel waarde aan die aanbevelingen en „gedenke, dat men veel gauwer en beter geneest door een „bevoegden geneesheer te raadplegen dan door te^ trachten „zichzelf te genezen met dergelijke geneesmiddelen. Ingekomen verzoeken. Door den Kerkeraad van de Isederlandsch-Portugeesch-Israëlietische gemeente alhier is de medewerking van de commissie ingeroepen tot het verkrijgen van een beteren toestand in de woningen, die om de kerk dier gemeente staan, welke woningen in zoo'n staat van verwaarloozing verkeeren, dat. zij uit een hygiënisch oogpunt onbewoonbaar zijn, en verzoek om de stegen om de kerk in een meer gereinigden toestand te doen houden. Voor wat het eerste verzoek betreft, werd de Raad verwezen naar het in voorbereiding zijnde ontwerp-woningverordening, en voor wat aangaat het tweede verzoek werd gemeld, dat de stegen in quaestie niet slechter, eerder heter, zijn dan die in de omgeving, doch dat er zoo goed mogelijk voor het schoonhouden der stegen zal worden gezorgd, terwijl reeds eiken Zaterdagmorgen vóór het aangaan van de kerk een aparte reiniging plaats vindt. Vastgesteld in de vergadering van den 27sten Februari 1919. De Voorzitter, N. WATERMAN. De Secretaris, R. BOSKALJON. Bijlage I. Willemstad, den 3den Juni 1918. N? 9. Aan den lieer Gouverneur van Curugao. De Gezondheids-Commissie heeft de eer het volgende onder de aandacht van UHoogEdelGestrenge te brengen. Krachtens artikel 2 van de Gezondheids-verordening (P. B. 1917 N? 44) is aan den Openbaren Gezondheidsdienst opgedragen de zorg voor o. m. de „Volkshuisvesting." De Commissie, die in het leven geroepen is om den Openbaren Gezondheidsdienst bij te staan, en die dezen tak van dienst het eerst op haar werkprogram genomen heeft, stuitte bij haar pogen om in deze verbetering te brengen, op verschillende moeilijkheden. Weliswaar bestaat er in P. B. 1909 N? 17 eene verordening houdende bepalingen omtrent de verplichte herstelling en de mogelijkheid tot het doen afbreken van gebouwen, enz., maar deze verordening is zoo beknopt, dat de commissie meent, dat, wil men in deze kunnen optreden. deze verordening geheel moet worden herzien. Gefnakheidshalve heeft de Commissie, met de desbetreffende Nederlandsche wet als leiddraad, een ontwerp-verordening, houdende wettelijke bepalingen betreffende de volkshuisvesting.opgemaakt, hetwelk zij UHoogEdelgestrenge hierbij beleefd aanbiedt, in het vertrouwen, dat UHoogEdelGestrenge, zoo U zich met den inhoud daarvan kan vereenigen, het wel bij den Kolonialen Raad aanhangig zal willen maken. De Commissie heeft gemeend zich te moeten bepalen tot het stadsdistrict van het hoofdeiland, daar de daarin gemaakte bepalingen zich moeilijk kunnen uitstrekken tot de buitendistricteu. Wanneer deze verordening na hare inwerkingtreding in de praktijk blijkt nuttig te werken, zou het wellicht aanbeveling verdienen dergelijke bepalingen in het leven te roepen voor de stadsdistricten van de andere eilanden der kolonie. De Voorzitter, N. WATERMAN. De Secretaris, R. BOSKALJON. Bijlage II. N? 22. Willemstad, den 28u. October 1918. Aan den heer Gouverneur van Curacao. T)e Gezondheids-Commissie heeft de eer de aandacht van TTHooSde Gestrenge beleefd voor het volgende te verzooeken. WeTT^eUwe Memorie van toelichting blijkt, dat het plan beom voor de vrijwel waardelooze huisjes, d,e door de ophooging^van het terrein, onbewoonbaar zullen worden, meu- «»^SrSfg^n^rord.ning ^ srM j-SSSffiaSSS stige gelegenheid gaaui g voorkeur te geven aan het lts" tr °pr.baBr »«*£.!* "oT'ii s UH^gEdelGSre^gê dringend in oyermtfng «•**»£ ss;s£ï?ss=£è nementswege water aan de bewoners kan worden verstrekt tot een bepaalde hoeveelheid en tegen een bepaalden prijs. De Commissie ontveinst zich niet, dat door het maken van deze verbeteringen, het geraamde bedrag wellicht niet onbelangrijk zal worden overschreden, maar, waar het geldt een zaak van zooveel belang, n.1. een begin te maken met de geleidelijke verkrijging van een beteren woningtoestand, vooral van kleine volkswoningen, vertrouwt de Commissie, dat zoowel bij UHoogEdelGestrenge als bij den Kolonialen Raad dit voorstel een goed onthaal moge vinden. De Voorzitter, N. WATERMAN. De Secretaris, R. BOSKALJON. Bijlage III. Willemstad, den llden December 1918. N? 4112. Aan de Gezondheids- Commissie. In antwoord op Uw schrijven, dd. 28 October 1918, NV 22, heb ik de eer U te melden, dat er bij de ophooging van de terreinen op Monte Berde zooveel mogelijk op zal gelet worden, dat, waar er voor de afgebroken huisjes meuwe worden opgebouwd, deze laatste voldoen aan de eischen. die er voor den bouw van arbeiderswoningen redelijkerwijze hier gesteld kunnen worden. De Gouverneur van Curagao, NUYENS.