Schoolflora voor Java
door
C. A. BACKER,
Assistent aan het Herbarium te Buitenzorg.
(Ranunculaceae — Myrtaceae).
Weltevreden. N. V. BOEKH. VISSER & Co. 1911.







VOORBERICHT.
Ut desüit vires tarnen est laudanda voluntas.
Elk, die in Indië wel eens les heeft gegeven in botanie, weet hoe weinig wilde planten de leerlingen kennen. En ook bij volwassenen van overigens zeer goede ontwikkeling is de kennis der flora in den regel uiterst gering. Hoe vaak heb ik pisang en Cy cas niet onder de palmen hooren rekenen, de Lantana hooren verslijten voor een schermbloem, ja, zelfs voor de eenige schermbioem van Indië, de Pothos aurea voor sirih zien houden, een Araucaria voor een damar, een Ni pa voor een jongen klapperboom, een Avicennia voor eenRhizophora Zoo worden planten, welke slechts een flauwen zweem van gelijkenis met elkaar vertoonen, verward door menschen, welke de door hen gegeten rijst in plaats van bij pikols bij kojangs kunnen tellen.
Voor een groot deel wordt die onkunde zeker veroorzaakt door het ontbreken van een beknopt handboek, waarmede een eenigszins botanisch onderlegd persoon den naam eener plant kan vinden. Hollandsche boekjes zijn hier natuurlijk onbruikbaar; slechts een enkele maal is het gebeurd, dat een volijverig man met zijn Suringar gewapend het veld introk om eens gauw wat planten te leeren kennen. Over het resultaat van dien tocht bewaart Clio een liefdevol, misschien ook wel een minachtend stilzwijgen. - Plantkundige woordenboeken, zooals dat van Filet en het veel betere van De Clercq kunnen lang niet altijd het gewenschte licht ontsteken, de oudere en min of meer verouderde, vaak zeer kostbare floristische werken zijn in het Latijn geschreven, hun inhoud is dus voor de meesten ontoegankelijk; de Flora van Boerlage geeft alleen de geslachten en dat bevredigt den zoekende niet, ook is zij voor een beginner te moeilijk, de verdienstelijke Bijdragen van Koorders en Valeton bevatten alleen de boomsoorten en een deel der heesters. Van de kruidachtige planten zijn slechts de Orchidaceae van Java en de varens van den geheelen Archipel bewerkt. Maar een flora voor schoolgebruik bestond tot dusverre nog niet.



Dergelijke flora's hebben in Europa onloochenbaar een gunstigen invloed gehad op de verbreiding van de kennis der Natuurlijke Historie. Daarom kwam het mij wenschelijk voor ook voor Java zoo'n boekje samentestellen. Laat ons zwijgen over de moeilijkheden, die zich daarbij voordeden. Wie wel eens met Miquel's Flora en met ons bijna geen authentieken bevattend Herbarium Generale heeft moeten werken, zal ze zich levendig kunnen voorstellen en de gelukkige sterveling, wien die bezoeking bespaard is gebleven, herinnere zich de regels van Bunyan:
The trials 
Are manifold 
And come, and come, and come again afresh:
That now, or sometimes else, we by them may Be taken, overcome, and cast away.
Dat dit boekje dan ook ver achterstaat bij Hollandsche werkjes van dezelfde strekking, behoeft niemand te verwonderen. Doch laat men voorloopig tevreden zijn met iets bruikbaars, dan kan over een paar decenniën — mits velen medewerken — iets goeds tot stand komen.
In aansluiting bij de Flora van Boerlage is, doch aarzelend, het stelsel van Bentham en Hooker gevolgd, een stelsel waartegen terecht groote bezwaren zijn ingebracht. De determinatietabel tot de familiën vereischt een niet al te geringe kennis van morphologie. De meeste der gebruikte kunsttermen zal men verklaard vinden in een toegevoegde alphabetische lijst. Langdradig is die determinatietabel ongetwijfeld, deels komt dit door den vormenrijkdom der Javaansche Flora, voor een ander deel, doordat rekening is gehouden met een aantal fouten, welke vaak door ongeoefenden gemaakt worden, verder nog door allerlei andere oorzaken. Met eenige oefening komt iemand, die kijk op de zaak heeft, echter al spoedig zoover, dat hij de meeste planten op het eerste gezicht in hare familie plaatsen kan en dus den algemeenen sleutel kan ontberen. Geoefenden kunnen ook het systematisch overzicht raadplegen.
Dit boekje bevat ongeveer het vierde deel der op Java voorkomende gewassen. Blijkt het raadzaam, dan kunnen later de andere familiën er geleidelijk een plaats vinden.
Op verzoek zijn ook de inlandsche namen opgenomen, tengevolge waarvan het register onrustbarend is uitgedijd. Voor een groot deel zijn die namen ontleend aan het zeer uitgebreid herbarium indertijd door Dr. S. H. Koorders op Java bijeengebracht, voor een ander deel aan het woordenboek van De Clercq, voor de rest aan aanteekeningen van allerlei andere personen. Te veel gewicht hechte men aan die



namen niet, een groot gedeelte zal in de praktijk zelfs geheel waardeloos blijken.
In de verklaring der kunsttermen bevinden zich enkele illustraties. Gaarne had ik van vele planten een afbeelding gegeven, doch dit bleek vooralsnog onmogelijk.
Wie bij het gebruik van dit boekje op moeilijkheden stuit, wie aanvullingen noodig acht, wie fouten vindt (de reeds ontdekte zijn in een verbeterblad opgenomen) wordt verzocht zich tot den schrijver te wenden, die meer dan iemand van het gebrekkige zijner pogingen is overtuigd. Van ganscher harte kan hij dan ook de klassieke klacht herhalen: „Het goed dat ik wil, en doe ik niet, maar het kwaed dat ik niet en wil, dat doe ik." — Doch als nu maar velen gaan doen, wat tot dusverre het werk van slechts enkelen is geweest, de bosschen, de velden, de moerassen ingaan, om daar de planten op haar natuurlijke standplaats optezoeken en te verzamelen, dan kunnen binnen afzienbaren tijd zooveel gegevens bijeengebracht worden, dat een goede schoolflora niet meer een utopie blijft.
Hiermede is het noodigste gezegd. Een aangename plicht rest mij nog, nl. een woord van dankbare hulde te richten tot den heer P. de Monchy, den vroegeren Conservator Herbarii, van wien ik in de 5 jaren van ons samenwerken steeds den meest bereidwilligen steun heb ontvangen. Moge zijn otium cum dignitate lang zijn!
B.







TOELICHTING BIJ HET GEBRUIK VAN DE DETER= MINATIETABEL DER FAMILIËN.
Begin met de te determineeren plant goed te bekijken. Steeds is daarbij het gebruik van een goede loupe ') wenschelijk, voor kleine bloemen is dit noodzakelijk. Let op plaats en soort der bloeiwijze, op den bouw en de kleur van kelk en kroon, op de schijf, op de meeldraden (aantal, inplanting), op het al of niet aanwezig zijn van staminodiën, op den stamper (1 of meer, onder- of bovenstandig, aantal stijlen of stempels). Zie of er steunbladen of hun litteekens aanwezig zijn, let op den bladstand (het is voor het determineeren niet noodig den verspreiden bladstand door een breuk uittedrukken), voorts op de bladeren zelve (enkelvoudig of samengesteld, vorm, rand, nervatuur, beharing). Voor het waarnemen van meeldraden en staminodiën gebruike men liefst bijna geopende knoppen of pas geopende bloemen, voor het waarnemen der schijf een oudere bloem. Meent men het noodige te hebben waargenomen, dan beginne men bij No. 1 van de tabel:
1. Bladeren verspreid of afwisselend, volkomen dubbelgevind, enz 
Bladeren dubbel 2-tallig, enz.
Planten nog anders 3.
Determineert men nu bv. een gewone Kembang telang, dan heeft men reeds opgemerkt, dat deze onevengevinde bladeren bezit en men kiest dus het kenmerk: Planten nog anders ... 3. Nu slaat men No. 3 der tabel op. Daar Kembang telang geen ranken heeft, wordt men naar 24 verwezen, vandaar achtereenvolgens naar 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 55, 56 en 58, waar men vindt: Legu= minosae 289. De plant behoort dus tot de familie der Leguminosae, te vinden op pag. 289. Daar aangekomen determineert men volgens den sleutel der geslachten achtereenvolgens langs 1, 23, 39, 51, 98, 100 en 101, waar men vindt: Clitoria 355. Men slaat pag. 355 op en vindt daar onder Clitoria:
1. Stengels windend. Bladeren — althans de meeste — met 5 of meer blaadjes. Bloemstelen alleenstaand of zelden in paren, 1-bloemig. Vrije schijfrand omlaag gericht. Peul plat samen-
') Zeer aanbevelingswaardig is de 10 X vergrootende aplanatische loupe No. 12, van Carl Zeiss, Jena. Men kan haar aan de fabriek bestellen, ze kost 21 mark, de onkosten van verpakking en verzending zijn gering.



gedrukt zonder uitspringende langsribben over het midden der kleppen. Zaden samengedrukt, niet kleverig. ... 2.
Onze plant voldoet aan al deze kenmerken, men zoekt dus No. 2 op, op de volgende pagina te vinden en komt dan van zelf tot Cl. ternatea. — 1.00—5.00 geeft de hoogte der plantin meters aan, Jan — Dec. haar bloeitijd, j, m, md. en s. zijn afkortingen voor Javaansch, Maleisch, Madoereesch en Soendaneesch. De letters achter den Latijnschen naam der plant duiden den persoon aan, welke haar zoo gedoopt heeft.
Uit het niet kloppen van inlandsche namen volgt nog niet dat de determinatie onjuist is, en omgekeerd. Men late zich niet ontmoedigen, indien het determineeren aanvankelijk wat moeilijk valt. Met wat oefening brengt men het al spoedig zoover, dat men een paar honderd planten kent en dan volgt de rest van zelf.
Verklaring der teekens en afkortingen.
in onbepaald aantal (doorgaans meer dan 12) aanwezig. $ , tweeslachtig.
c? , mannelijk.
$ , vrouwelijk.
var. = variëteit.



DETERMINATIETABEL DER FAMILIËN.
1. Bladeren verspreid of afwisselend, volkomen dubbelgevind, d. w. z.
de algemeene bladspil draagt uitsluitend enkelgevinde onderdeden en eindigt niet in een blaadje, doch in een spitsje of in 2—3 met de spil door een geleding verbonden vinnen, terwijl de vinnen zelve wederom in een spitsje of in 2 blaadjes eindigen.
Bloeiwijzen zonder ranken 2.
Bladeren dubbel 2-tallig. Bloemen in hoofdjes, deze hoofdjes wederom tot pluimen vereenigd. Boomen. . Leguminosae 289. Planten nog anders 3.
2. Vinnen 2—9, afwisselend. Blaadjes 70—180 mM lang. Steun¬
bladen ontbrekend. Bloemen in pluimen, wit. Kroonbladen aan den voet met 2 oortjes. Meeldraden 10, zelden 11, behaard. Stijl kort, dik Sapindaceae 256.
Niet aldus Leguminosae 289.
3. Rankendragende heesters of kruiden, doorgaans klimmend. 4. Ranken ontbrekend 24.
4. Ranken met talrijke scherpe stekels bezet. Hoogklimmende hees¬
ters met vindeelige, schijnbaar gevinde bladeren. . Palmae. Ranken ongestekeld 5.
5. Ranken uit de bladeren (bladsteel, bladtop, top der algemeene
bladspil) ontspruitend 6.
Ranken niet uit de bladeren ontspruitend 11.
6. Bloemen met een 6-bladig of 6-slippig bloemdek. Bladeren en¬
kelvoudig 7.
Bloemen of bladeren anders 8.
7. Bloemen in veelbloemige, eindelingsche pluimen, geelwit, klein,
zittend. Ranken uit den bladtop ontspruitend. Bladeren afwisselend Flagellariaceae.
Bloemen okselstandig, nu eens alleenstaand, dan weer in schermen; ranken in het eerste geval uit den bladtop, in het laatste uit den bladsteel ontspruitend Liliaceae.
8. Bladeren samengesteld, niet tegenoverstaand 9.
Bladeren öf enkelvoudig öf tegenoverstaand en dan uit 1—3
blaadjes bestaand. Bloemen actinomorf 10.
9. Bloemen alleenstaand in de bladoksels. Bloemkroon vergroeid-
bladig, zygomorf, groot. Meeldraden 5, vrij. Stijl aan den top kort 3-armig Polemoniaceae.



Bloemen al of niet alleenstaand. Bloemkroon losbladig. Meeldraden 10, vrij of vergroeid. Stijl onvertakt.
Leguminosae 289.
10. Bladeren tegenoverstaand, alle of meerendeels samengesteld.
Bloemen § met vroeg afvallenden kelk, + 12 staminodiën en talrijke meeldraden en stampers, zeer welriekend.
Ranunculaceae 5.
Bladeren verspreid, enkelvoudig. Ranken vaak met een bekervormig orgaan op den top. Bloemen 1-slachtig, met 4-bladig bloemdek Nepenthaceae.
11. Meeldraden of staminodiën meer dan 10. Stijlen 3 of meer. 12.
Meeldraden 10. Blaadjes 1 —3. Heesters 13.
Meeldraden of staminodiën 7—9 15.
Meeldraden of staminodiën 6 of minder 16.
12. Steunbladen ontbrekend. Kroonbladen 6. Vruchtbeginsels talrijk,
vrij. Ranken haakvormig Anonaceae 17.
Steunbladen aanwezig. Kroonbladen 5 of minder. Vruchtbeginsel 1, met 3 of 4 stijlen. Oudere ranken als een kurketrekker gewonden Passifloraceae.
13. Stijlen 3—5. Bloemen geel Linaceae 163.
Stijl 1 14.
14. Steunbladen ontbrekend. Bladeren öf handvormig 2—3-tallig
öf uit 1 ongelobd blaadje bestaand. Blaadjes doorschijnend gestippeld. Bloemen actinomorf. Meeldraden hypogynisch. Vrucht een bes. Ranken haakvormig. . . . Rutaceae 174. Steunbladen of hun litteekens aanwezig. Bladeren uit 2 blaadjes bestaand of regelmatig 2-lobbig. Vrucht een peul.
Leguminosae 289.
15. Bladeren samengesteld. Ranken in paren aan de bloeiwijze, op
dezelfde wijze als een horlogeveer opgerold, zelf geen bloemen dragend. Bloemen met kelk en kroon, wit met geel, zygomorf. Meeldraden of staminodiën 8, behaard. Vliezige, opgeblazen
doosvrucht Sapindaceae 256.
Bladeren enkelvoudig. Ranken bloemdragend. Bloemen rood of wit, met diep 5-deelig bloemdek. Meeldraden kaal. Vrucht hard, niet opgeblazen Polygonaceae.
16. Bloemen actinomorf. Meeldraden 3, helmdraden kort, met
verbreeden voet. Staminodiën ontbrekend. Kroonbladen 5, grooter dan de kelk, kaal, hoogstens 5 mM lang. Schijf kaal, vruchtbeginsel met den voet in de schijf weggedoken, stijl zeer kort. Bladeren tegenoverstaand of bijna tegenoverstaand, gaaf-



randig of oppervlakkig gezaagd, niet regelmatig 2-lobbig.
Celastraceae 232.
Niet aldus 17.
17. Bladeren tegenoverstaand. Bloemen 5-tallig, & vergroeidbladig
met goed ontwikkelde buis. Ranken okselstandig, nooit onmiddellijk onder een bloeiwijze geplaatst 18.
Bladeren of bloemen anders 19.
18. Bloemen in okselstandige, alleenstaande hoofdjes. Steunbladen
krachtig ontwikkeld, vaak 2-lobbig of 2-deelig. Vruchtbeginsel
onderstandig Rubiaceae.
Bloeiwijzen anders. Steunbladen ontbrekend. Vruchtbeginsel bovenstandig Apocynaceae.
19. Steunbladen !) althans aan de toppen der twijgen aanwezig, bij
het afvallen een meer of minder duidelijk litteeken achterlatend 20.
Steunbladen en dus ook hun litieekens geheel ontbrekend. Ranken nooit bloemdragend 23.
20. Meeldraden 3. Vruchtbeginsel gesteeld, stijl 1. Vrucht een peul.
Bloemen in trossen of pluimen. Bladeren meer of minder diep 2-lobbig, overigens gaafrandig. . . . Leguminosae 289. Meeldraden 4—6 21.
21. Ranken okselstandig, onverdeeld, soms bloemdragend. Andro-
gynophoor meestal aanwezig; zoo hij ontbreekt, zijn de kroonbladen binnen een vergroeidbladigen kelk verborgen. Stijlen in de § en $ bloemen 3 of meer. . . . Passifloraceae. Ranken naast of tegenover de bladeren geplaatst. Meeldraden tegenover de kroonbladen gezeten 22.
22. Kelk duidelijk 5-slippig. Kroonbladen niet grooter dan de kelk¬
slippen, geheel vrij van elkaar. Vruchtbeginsel op dwarse doorsnede 3-hokkig. Stijlen of stijlarmen 3.
Rhamnaceae 239.
Niet aldus Ampelidaceae 244.
23. Ranken okselstandig. Bladeren enkelvoudig, ongelobd, steeds
gaafrandig, al of niet tegenoverstaand. Bloemen § of éénslachtig, kroonbladen vrij of aan den voet kort vergroeid. Meeldraden evenveel als kroonbladen, met vrije helmdraden. Helmhokjes nooit S-vormig gebogen. Stijl 1, gaaf.
Olacaceae 220.
Ranken niet okselstandig. Bladeren vaak samengesteld, gelobd
!) Steunbladen moeten paarsgewijs aan den voet van den bladsteel staan.



oi met ingesneden rand, nooit tegenoverstaand. Bloemen 1slachtig, gewoonlijk 5-tallig. Meeldraden vaak 1-broederig of ten getale van 3 aanwezig, helmhokjes dikwijls S-vormig gebogen. Stijl(en) vaak gelobd Cucurbitaceae.
24. Losdrijvende waterplanten •
Geen losdrijvende waterplanten 
25. Bladeren of cladodiën hoogstens 1 cM lang, vaak veel kleiner,
cirkelrond of breed ovaal, nu eens uit elkaar ontspruitend, dan weer in 2 rijen langs een al of niet vertakten, minder dan 10 cM langen stengel, in het laatste geval soms op een samengesteld blad gelijkend *
Bladeren anders 
26 Bladeren (cladodiën) uit elkaar ontspruitend, van boven groen, hoogstens 2 mM middellijn. Planten met ware, doch bijna
nooit te vinden bloemen Lemnaceae.
Bladeren in 2 rijen langs een al of niet vertakten stengel gezeten. Sporeplanten Salviniaceae.
27. Bladeren alle smal lijn- of draadvormig of in draadvormige
slippen verdeeld, de lagere niet in vorm van de hoogere verschillend ' ! ' .'
Bladeren — althans de hoogere — niet lijn- of draadvormig, de
lagere vaak in vorm van de hoogere verschillend. . .
28. Bladeren van talrijke luchthoudende blaasjes voorzien. Bloemen
geel in boven het water uitstekende, armbloemige trossen,
2-lippig. Meeldraden 2 Lentibulariaceae.
Bladeren zonder luchtblaasjes. Bloemen niet 2-lippig. • •
29. Bladeren in 6-meertallige kransen. Bloemen alleenstaand in de
bladoksels qi
Bladeren niet in kransen. Bloemen in aren of pluimen. .
30 Bladeren herhaaldelijk vorksgewijs vertakt. Bloemen onderge¬
doken, met 10—12-slippig bloemdek. Mannelijke bloemen nooit on het water ronddrijvend. Vrucht doorgaans met 2 of 3 lange
stekels bezet Ceratophyllaceae.
Bladeren niet vorksgewijs vertakt. Bloemdekbladen 6 'n 2.k""' sen Mannelijke bloemen loslatend, op het water ronddrijvend. Vrucht ongestekeld Hydrocharidaceae.
31 Bloemen boven het water uitstekend in eindelingsche aren of
pluimen, d of & de laatste met 1 stamper. Bladeren met
stengelomvattende bladscheeden Natedaceae!
Niet aldus 
32. Drijvende bladeren zittend, tot rozetten opeengedrongen, onver-



deeld, met breeden top, van binnen sponsachtig. Bloemen in kleine kolven. Meeldraad 1, helmknop 4-hokkig. . Araceae. Niet aldus 33.
33. Bloemen alleenstaand in de bladoksels. Meeldraden 4, 5 of 10.
Stijl 1 34.
Bloemen in meerbloemige bloeiwijzen 35.
34. Vruchtbeginsel onderstandig. Bloemkroon losbladig. Meeldra¬
den 4 of 10 Onagraceae.
Vruchtbeginsel bovenstandig. Bloemkroon vergroeidbladig. Meeldraden 4 of 5 318.
35. Bladeren enkelvoudig, de lagere verspreid of in een wortelrozet,
doch nooit tegenoverstaand. Bloemen niet in hoofdjes. . 36. Bladeren samengesteld of tegenoverstaand 38.
36. Afzonderlijke bloemen zittend, tot aren vereenigd, klein. Meel¬
draden en stampers 4 Najadaceae.
Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld 37.
37. Bloemen in veelbloemige trossen, zygomorf, Bladsteel aan
den voet vaak buikig aangezwollen. . . Pontederiaceae. Bloemen in armbloemige bloeiwijzen, wit, actinomorf, éénslachtig. Bladsteel aan den voet niet buikig aangezwollen.
Hydrocharidaceae.
38. Bladeren gevind, verspreid. Bloemen in trossen. Kelk en kroon
duidelijk gescheiden, beide 4-bladig. . . . Cruciferae 54. Bladeren enkelvoudig, tegenoverstaand. Bloemen in hoofdjes. Bloemdek 5-deelig, droogvliezig, wit. . . Amarantaceae.
39. Moerasplanten met kruipende stengels en opgerichte, handvor¬
mig samengestelde, 4-tallige bladeren. Jonge bladeren opgerold. Sporeplanten Marsiliaceae.
Niet aldus 40.
40. Planten met ware bloemen 41.
Sporeplanten 719.
41. Bloembekleedselen 6 in 2 rijen van 3, die der binnenste rij veel
grooter dan de tot een nap vergroeide buitenste. Boomen of heesters, opgericht of hoog klimmend doch niet windend, de klimmende steeds dicht gestekeld. Stengel alleen nabij den top bebladerd, zeer vaak onvertakt. Bladeren verspreid, met groote, stengelomvattende bladscheeden, diep vin- of handspletig of schijnbaar gevind of dubbel gevind, nooit gaaf. Bloemen in veelbloemige, vertakte kolven, vaak 1-slachtig. Meeldraden in de J bloem nu eens 3 of 6, dan weer c=>. Vruchtbeginsels) bovenstandig Palmae.



. 42.
Niet aldus " * * ", " 
42. Bloemen in door een omwindsel omgeven hoofdjes. Bloemkroon vergroeidbladig, die der randbloemen vaak van die der schijfbloemen verschillend. Kelkzoom gewoonlijk onduidelijk of door haren of schubben vervangen. Meeldraden 5, met onderling vrije helmdraden en tot een buis vergroeide helmknoppen, zeer zelden met nagenoeg vrije helmknoppen; in het laatste geval is de plant een kruid met tegenoverstaande bladeren en gele bloemen. Vruchtbeginsel onderstandig, stijl doorgaans met 2-spletigen top, zelden gaaf. Dopvruchtjes gewoonlijk droog, zelden vleezig of sappig Compositae.
Bloemen anders 
43. Kelk bloemkroonachtig gekleurd, vlak uitgespreid, zeer veel grooter
dan de kroon. Bloemen in veelbloemige, eindelingsche tuilen, wit, rood of blauw. Opgerichte, ongewapende heesters met tegenoverstaande, enkelvoudige, gezaagde bladeren zonder steunbladen Saxifragaceae 466.
Niet aldus ' ' ' ' '
44. Kelk en kroon door grootte of kleur duidelijk van elkandeMe
onderscheiden ' ' , ' '
Kelk en kroon niet duidelijk van elkander te onderscheiden of
beide of een van beide ontbrekend •
45 Helmdraden alle tot een rondom gesloten buis vergroeid, welke aan de binnenzee nabij den top 5-10 zittende vrije helmknoppen draagt. Bloemen actinomorf. Boomen of opgerichte heesters. Bladeren doorgaans gevind, zeldzamer onvolkornen dubbelgevind, zeer zelden enkelvoudig. . . Mehaceae 199.
Meeldraden anders of ontbrekend 
46. Kroonbladen 2 of meer, vrij van elkaar of slechts enkele kroon-
bladen onderling vergroeid 
Alle kroonbladen onderling vergroeid of er is slechts een kroojv-
47. Melksaphoudende, ongewapende, niet-windende kruiden met enkel¬
voudige, niet of zeer ondiep ingesneden bladeren Bloemen in okselstandige bloeiwijzen. Vruchtbeginsel der oudere bloemen op een omlaag gekromd steeltje uit de bloem hangend, driehokkig, niet zijdelings samengedrukt. Kroonbladen 3 5, wit of rood, vaak aan één zijde der bloem geplaatst, hoogstens 2 mM lang, aan den voet met een klier. Meeldraden talrijk, vrij van elkaar, zich achtereenvolgens verlengend, met gelede helmdraden en vrij breede helmknoppen. Stijlen 3, aan den



top 2-spletig, aan den voet vaak vergroeid. Euphorbiaceae. Niet aldus 48.
48. Bloemen door grootte, stand of kleur der kroonbladen of der
meeldraden duidelijk zygomorf of onregelmatig '). . . 49. Bloemen actinomorf of nagenoeg actinomorf 79.
49. Bloemen § met onderstandig of halfonderstandig vruchtbegin¬
sel 245.
Vruchtbeginsel(s) bovenstandig of ontbrekend 50.
50. Kroonbladen in alle of bijna alle bloemen 4, vrij. Bloemen onge-
spoord, ook niet met een in slippen verdeeld aanhangsel.
Vruchtbeginsel soms gelobd 51.
Bloemen anders 55.
51. Ongewapende boomen of heesters met gevinde of handvormig
2—3-tallige bladeren. Bloemen in trossen, pluimen of hoofdjes. Kroonbladen wit. Meeldraden of staminodiën hoogstens 10. 52. Niet aldus. . . 53.
52. Bladeren 2-tallig of evengevind met tegenoverstaande blaadjes.
Bloemen in trossen of in hoofdjes, doch niet in pluimen. Kelk vergroeidbladig. Helmdraden kaal. Vrucht een peul.
Leguminosae 289.
Niet aldus Sapindaceae 256.
53. Ongewapende boomen met enkelvoudige, gaafrandige bladeren
en tot pluimen vereenigde bloemen. Vruchtbare meeldraad 1. Vruchtbeginsel zittend of ontbrekend. . Anacardiaceae 275. Niet aldus 54.
54. Kroonbladen naar de 4 zijden der bloem gekeerd, nu eens alle
gelijk, dan weer 2 ervan grooter dan de beide andere. Vruchtbeginsel zittend. Stijl 1. Meeldraden 6 of minder. Ongewapende kruiden. Bladeren enkelvoudig, drietallig of onevengevind. Vrucht door een tusschenschot in 2 vakjes verdeeld.
Cruciferae 54.
Bloemen anders. Stengels vaak gestekeld, gedoomd of houtachtig. Vrucht niet door één tusschenschot in 2 vakjes verdeeld.
Capparidaceae 58.
55. Bloemen in pluimen. Kroonbladen schijnbaar 3, in werkelijkheid
') Vaak gebeurt het, dat sommige kroonbladen of meeldraden eener bloem toevallig wat kleiner zijn dan de andere, zonder dat de overeenkomstige kroonbladen van andere bloemen derzelfde soort deze afwijking vertoonen. In zoo'n geval wordt de bloem toch als actinomorf beschouwd. Bij zygomorfe of onregelmatige bloemen vertoonen de overeenkomstige kroonbladen van alle bloemen dezelfde afwijking.



^'en over de Telde Xine^trlnbbdeTgep^tst. Boomen of hooge, opgerichte heesters, bladeren eHkeWou^g^onevenge-
vind . 56.
56 Bladerèn^ónvolkomendiibbel-driévoudig gevind of dnbbel-drle-
voudig vindeelig en dan met smalle slippe . . . •
Bladeren enkelgevind of handvormig samengesteld. . • • 58-
5, SZÏ&gFsi —
58. Ongew^pend^boomen me. -nge^^b.ade.n, d. w. , £
ï*« % ïj&
me„ in pluimen, niet vlinderbloem. h"g. KlellkbosWad g
Niet aldus hinpmen Meeldraden en
59. Boomen of opgericMe hees ers • Mee|_
?T>0 ris kfe d n'SS en 5 kleine staminodiën draden 10 of 15 We ^ bijkelk Bladeren af_
verSp,r, —w-sr:
rcrr %£
vorm en grootte ^
aren of pluimen, nooit in hoofdjes. . . 60.
Niet aldus. . • • • • • ■ ' t bloemen 6 of meer. 60. Kelkbladen of -slippen in alle ^ ^ vr,j Van Kroonbladen evenveel. Meeldraden me . . 61. elkaar, onbehaard ... 63.
6i- ^£ïï'z> ifx;; — — HSS
Meeldraden 18—22 62
over het midden der bloem is gebogen. . Myrtaceae 4



Bloemen anders Lythraceae.
63. Bloemen aan de achterzijde met een vrije, onvertakte holle spoor.
Meeldraden 5 of 8, vaak vergroeid, dikwijls voor het einde
van den bloei afvallend 64.
Bloemen zonder dusdanige spoor 65.
64. Kelkbladen 5, groen. Onderst kroonblad gespoord, deze spoor
minder dan 10 mM lang. Meeldraden 5, saamhelmig, helmknoppen op den top met een vliezig aanhangsel. Stijl 1 met 1 stempel. Duidelijke, niet kliervormige steunbladen aanwezig.
Violaceae 64.
Bloemen anders Geraniaceae 167.
65. Bladeren alle of bijna alle tegenoverstaand, nooit tot rozetten
opeengedrongen. Stijlen of stijltakken 1—3. Volkomen meeldraden 8—12, vaak zeer ongelijk. Staminodiën ontbrekend. 66. Niet aldus 67.
66. Kelk hoog vergroeidbladig, van buiten zonder klieren. Helm-
bindsel bij een deel der meeldraden ver onder de hokjes verlengd. Vruchtbeginsel binnen de kelkbuis besloten. Stengels opgericht. Bladeren gaafrandig, niet 2-Iobbig. Melastomaceae. Kelk losbladig of bijna losbladig, van buiten vaak met 1 of meer klieren. Helmbindsel niet onder de hokjes verlengd, meeldraden wel soms in grootte verschillend. Stengels opgericht of windend.
Malpighiaceae 164.
67. Bladeren goed ontwikkeld, zittend of nagenoeg zittend, met sten-
gelomvattende bladscheeden, evenwijdig- of kromnervig. Kroonbladen 3. Meeldraden hoogste'ns 6, geheel vrij van elkaar.
Kruiden Commelinaceae.
Niet aldus 68.
68. Stijl 1 of ontbrekend, gaaf of onduidelijk gelobd. ... 69.
Stijlen 2 
Stijlen of stijltakken 3, onverdeeld. Vruchtbeginsel 1. Opgerichte
of neerliggende kruiden Caryophyllaceae 80.
Planten nog anders 77.
69. Steunbladen of hun litteekens althans aan den top der stengels
of twijgen aanwezig, bij het afvallen een meer of minder duidelijk litteeken achterlatend 70.
Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. . 73.
70. Meeldraden 7—40, vrij van elkaar, aan één zijde der bloem op
den vergroeidbladigen kelk ingeplant. Boomen met gaafrandige
bladeren Rosaceae 443.
Niet aldus 
2



71. Meeldraden 10 of minder, vaak onderling vergroeid. Vrucht een
peul Leguminosae 289.
Meeldraden meer dan 10. Bloemen in pluimen 72.
72. Kelk onregelmatig 2—3-slippig Tiliaceae 147.
Kelk diep 5-deelig. Helmdraden behaard. . Euphorbiaceae.
73. Kelk uit 3—5 vrije bladen bestaand. Een der kroonbladen vaak
met een in slippen verdeeld aanhangsel. Vruchtbeginsel 1 of
ontbrekend 74.
Kelk duidelijk vergroeidbladig. Bladeren niet schildvormig. 75. Kelk uit 1 enkel, aan één zijde der bloem geplaatst blad bestaand. Slingerplant tmet 1-slachtige bloemen en meerendeels schildvormige bladeren Menispermaceae 38.
74. Kroonbladen gelijk van vorm en grootte. Meeldraad 1 of één
der meeldraden veel grooter dan de andere. Boomen met tot
pluimen vereenigde bloemen Anacardiaceae 275.
Niet aldus Polygalaceae 75.
75. Kelk afgeknot. Meeldraden 3. Staminodiën 5, diep 2-spletig.
Heesters met witte bloemen Olacaceae 220.
Niet aldus Leguminosae 289.
76. Kruiden met tot pluimen vereenigde bloemen. Twee der kroon¬
bladen aanmerkelijk grooter dan de 3 andere. Bladeren in
rozetten Saxifragaceae 466,
Boomen of heesters met tot hoofdjes vereenigde bloemen, elke bloem met 2—3 roode kroonbladen. Hamamelidaceae 474.
77. Bloemen in gesteelde schermen. Kelk geheel of nagenoeg los¬
bladig, zonder bijkelk. Volkomen meeldraden 7, staminodiën
3. Stijlen of stijltakken 5 Qeraniaceae 167.
Bloemen niet in schermen 78.
78. Stijlen 3, aan den top gevorkt. Bloemen in pluimen. Bladsteel
met klieren op den top. Boom Euphorbiaceae.
Niet aldus 79.
79. Water- of moeraskruiden. Bladeren alle in een wortelrozet of
uit een onderaardschen wortelstok ontspruitend, enkelvoudig, vaak met hart- of pijlvormigen voet, dikwijls drijvend, nooit met gesteelde klieren bezet. Meeldraden in de d en ? bloemen 6 of meer. Stijlen of stempels in de $ en § bloemen 6 of meer, vaak tot een trechtervormig lichaam vergroeid. . . . 515. Niet aldus ^0.
80. Bloemen £ 81.
Bloemen 1-slachtig 409-
81. Vruchtbeginsel(s) bovenstandig (d. w. z. de zijwanden ervan zijn



geheel vrij van den kelk of van den bloembodem). . . 82. Vruchtbeginsel onderstandig of halfonderstandig (d. w. z. de zijwanden ervan zijn geheel of gedeeltelijk met de kelkbuis of den uitgeholden bloembodem vergroeid) 245.
82. Staminodiën ') in de § bloemen aanwezig 83.
Staminodiën in de $ bloemen ontbrekend 95.
83. Bladeren enkelvoudig 84.
Bladeren samengesteld. 104.
84. Vruchtbare meeldraden ') minder dan 20. Bijkelk ontbrekend. 85. Meeldraden minstens 20 of anders de kelk aan den voet met een
bij kelk 94.
85. Steunbladen of steunbladlitteekens althans aan de toppen der
stengels aanwezig. Bladeren «/^tegenoverstaand. Kroonbladen
4—5 86.
Niet aldus 88.
86. Steunbladen lang blijvend, langs den rand in lange, smalle slip¬
pen verdeeld. Staminodiën talrijk, de buitenste draadvormig. Lage kruiden, op moerassige plaatsen groeiend. Violaceae 64. Steunbladen anders 87.
87. Staminodiën zeer talrijk, draadvormig, met verdikten, gelen top.
Bloemen groot, roodpaars, gewoonlijk 4-tallig. Doosvrucht met behaarde borstels bezet. Bladeren breed, de lagere duidelijk gelobd. Sierplant Tiliaceae 147.
Niet aldus Sterculiaceae 133.
88. Staminodiën 4 of minder 89.
Staminodiën 5, soms met 2—4-spletigen top 91.
Staminodiën 6—8. Vruchtbare meeldraden 1—2. Boomen met
gaafrandige bladeren Anacardiaceae 275.
Staminodiën meer dan 10, voor de kroonbladen geplaatst. Meeldraden 5. Bloemen vrij groot, in schermvormige bloeiwijzen.
Saxifragaceae 466.
89. Boomen of heesters. Bladeren niet tegenoverstaand. . . 90. Kruiden met tegenoverstaande bladeren. Caryophyllaceae 80.
90. Kroonbladen 6, de 3 binnenste aan den top samenhangend.
Meeldraden 3 Anonaceae 17.
Kroonbladen in alle of de meeste bloemen 4—5, met vrijen top. Meeldraad 1, zelden 2 Anacardiaceae 275.
91. Stijl 1. Boomen of heesters. 92.
Stijlen 5. Kruiden Linaceae 163.
!) Men onderzoeke dit liefst aan groote knoppen. Bij geopende bloemen vallen de helmknoppen dikwijls spoedig af.



92. Staminodiën aan den top in 3—4 draadvormige slippen verdeeld.
Bloemen in gesteelde schermen. . . . Saxifragaceae 466.
Niet aldus 93.
93. Boom. Bloemen in kleine pluimen in de oksels der afgevallen bladeren. Meeldraden 5, met evenveel gave staminodiën afwisselend Connaraceae 285.
Niet aldus Olacaceae 220.
94. Kroonbladen 3. Bloemen in lang gesteelde schermen, geel.
Vruchtbeginsels zeer talrijk. Moeraskruiden. . Alismaceae. Kroonbladen 5, met sterkgewelfden-kapvormigen voet. Meeldraden aan den voet vergroeid, groepsgewijs met staminodiën afwisselend. Steunbladen of steunbladlitteekens althans aan de toppen der twijgen aanwezig. . . . Sterculiaceae 133. Bloemen nog anders 206.
95. Kelkbladen 2, vrij of met vergroeide onderhelft. Kruiden of
slingerplanten, ongedoomd, zonder melksap. Bladeren enkelvoudig, min of meer vleezig, ongelobd, gaafrandig, onbehaard. Bloemen nooit in aren. Kroonbladen 4—6, wit, geel of rood. Stijlarmen of stempels 3—5. Meeldraden 5 of meer. Vrucht
klein, droog 96.
Niet aldus 97.
96. Stengels windend. Bladeren met hartvormigen voet. Bloemen
in trossen, wit. Meeldraden 5 Chenopodiaceae.
Stengels niet windend. Bladeren niet met hartvormigen voet. Bloemen wit, rood of geel, alleenstaand of in kluwens of pluimen. Meeldraden meer dan 5. . . . Portulacaceae 84.
97. Helmknoppen zittend, alle tot één bolvormig hoofdje vereenigd.
Bloemen in eindelingsche tuilen, kelk onregelmatig 4—5-tandig, kroonbladen wit met geel, vruchtbeginsel op een korten steel gezeten, behaard, 5-lobbig. Boom met gaafrandige bladeren.
Sterculiaceae 133.
Bloemen anders 98.
98. Meeldraden 1—5 99.
Meeldraden 6 — 12 146.
Meeldraden 13 of meer 206.
99. Bladeren samengesteld 100-
Bladeren enkelvoudig 114-
100. Vruchtbeginsels 4—5 of een duidelijk 4 5-lobbig vruchtbe¬
ginsel 101-
Vruchtbeginsel 1, gaaf of 2—3-lobbig 104.
101. Ongewapende, meestal klimmende heesters met verspreide, hand-



vormig drietallige bladeren. Blaadjes gaafrandig, van onder op de nerven duidelijk behaard. Pluimen okselstandig, klein. Meeldraden öf veel korter öf veel langer dan de stampers. Vruchtbeginsels dicht behaard. Stijlen 4—5. Connaraceae 285. Niet aldus 102.
102. Ongewapende heesters of boomen met verspreide, oneven-enkel-
gevinde, niet doorschijnend gestippelde bladeren. Blaadjes aan de meeste bladeren meer dan 3. Stempel(s) nooit schild-
vormig 103.
Niet aldus Rutaceae 174.
103. Bloemen roodpaars, in kleine pluimen. Kroonbladen 6—8 mM
lang, met breed afgeronde plaat. Vijf nietige staminodiën aan den voet der meeldraden aanwezig. Stijlen 4—5. Blaadjes toegespitst, gaafrandig, van onder blauwgroen. Steunbladen
ontbrekend Qeraniaceae 167.
Niet aldus Simarubaceae 189.
104. Bladeren verspreid, oneven-enkelgevind 105.
Bladeren tegenoverstaand of evengevind 108.
Bladeren hand- of voetvormig samengesteld, niet tegenoverstaand 110.
105. Stijlen 4—5, vrij of alleen aan den voet kort vergroeid. Meel¬
draden aan den voet iets vergroeid. Kroonbladen paarsrood.
Qeraniaceae 167.
Niet aldus. . 106.
106. Klein kruid met tot trossen vereenigde, witte, 4-tallige bloemen.
Cruciferae 54.
Boomen of heesters 107.
107. Klimmende heesters. Blaadjes tegenoverstaand of bijna tegen¬
overstaand, soms rood gestippeld. Kroonbladen lijnvormig, wit of bleekrood, ongenageld, 2—3 maal zoo lang als de kelk. Helmdraden veel langer dan de helmknoppen. Stijl 1, onverdeeld. Eenzadige kokervruchten. . . . Connaraceae 285. Niet aldus Anacardiaceae 275.
108. Duidelijke steunbladen althans aan de toppen der twijgen aan¬
wezig. Bladeren afwisselend of verspreid, met gaafrandige blaadjes. Bloemen in bundels of trossen. Kelk vergroeidbladig, soms echter zeer diep gedeeld. Helmdraden kaal. Vrucht
een peul Leguminosae 289.
Niet aldus 109.
109. Bloembodem ') tot een zuil verlengd, welke aan den top 5 on') Een bloem met een scherp mes van onder naar boven overlangs halveeren.



behaarde meeldraden draagt. Vruchtbeginsel gaaf. Stempel schildvormig. Kroonbladen wit of roodachtig, met den zuilvormigen bloembodem verbonden door middel eener vertikale plaat. Bloemen in groote, hangende pluimen, naar uien stinkend. Doosvrucht 5-kleppig, zaden gevleugeld. Bladeren verspreid. Algemeene bladspil ongevleugeld, blaadjes 10 of meer.
Meliaceae 199.
Meeldraden 2. Kroonbladen 4, kaal. Bloemen in pluimen.
Oleaceae.
Nog andere planten Sapindaceae 256.
110. Meeldraden vrij, niet op een androgynophoor gezeten. Helm¬
knoppen niet gekronkeld. Klimplanten of gedoomde heesters. 111. Meeldraden öf aan den voet vergroeid öf op een androgynophoor gezeten. Boomen of niet klimmende kruiden 112.
111. Meeldraden evenveel als kroonbladen, voor deze geplaatst. Steun¬
bladen aanwezig Ampelidaceae 244.
Niet aldus Rutaceae 174.
112. Boomen. Bladeren 5—9-tallig. Kroonbladen wit, 30—40 mM
lang. Stijl 1 Malvaceae 111.
Kruiden "3.
113. Bloemen geel. Androgynophoor ontbrekend. Meeldraden aan
den voet kort vergroeid. Stijlen 4—5. . Qeraniaceae 167. Bloemen wit of rood. Duidelijke androgynophoor aanwezig. Stijl 1, kort Capparidaceae 58.
114. Kruiden, nooit windend of klimmend. Bladeren tegenoverstaand
of in kransen geplaatst, niet met gesteelde klieren bezet. 115. Boomen of heesters, zeldzamer kruiden en dan met niet tegenoverstaande bladeren 
115. Kelkbladen tot een duidelijke buis vergroeid. Meeldraden op de
kelkbuis gezeten. Stijl 1, gaaf of ondiep 2-lobbig. Lythraceae. Kelkbladen vrij of zoo goed als vrij. Meeldraden op den bloembodem gezeten. Stijl diep 3-spletig of anders 2 5 vrije
stijlen 
Planten nog anders 116-
116. Aantal meeldraden geringer dan het aantal kroonbladen. . 117. Aantal meeldraden even groot als het aantal kroonbladen. 120.
117. Kroonbladen 4, in paren vergroeid, wit. Meeldraden 2.
Oleaceae.
Kroonbladen 6, de 3 binnenste met hun toppen samenhangend.
Meeldraden 3 Anonaceae 17.
Kroonbladen nog anders 118.



118. Bladeren handnervig, de meeste ervan of alle meer of minder diep
2-lobbig. Vruchtbeginsel kort gesteeld. Behaarde schijf aanwezig. Vrucht een peul. Bloemen in pluimen. Legurninosae 289. Bladeren vinnervig, niet gelobd 119.
119. Boomen met gaafrandige, verspreide bladeren. Helmdraad 1 of
2—4 zeer ongelijke helmdraden. Vruchtbeginsel 1-hokkig.
Steenvrucht Anacardiaceae 275.
Niet aldus Celastraceae 232.
120. Meeldraden duidelijk voor de kroonbladen staand, vaak door deze
omvat of ermede vergroeid. Bloemsteel nooit met den bladsteel vergroeid 121.
Meeldraden met de kroonbladen afwisselend 127.
121. Meeldraden aan den voet onderling vergroeid. Stijlen 5 of 1.
in het laatste geval met penseelvormigen top. Opgerichte kruiden, heesters of boomen met gezaagde bladeren. Toppen der stengels of twijgen met duidelijke steunbladen.
Sterculiaceae 133.
Niet aldus 122.
122. Helmknoppen tegen den stijl gedrukt, eivormig, spits, vaak onder¬
ling samenhangend, onbehaard, langer dan hun helmdraden. Vruchtbeginsel niet door een schijf omsloten of gedragen. Kroonbladen meer dan 3 mM lang, vleezig, helder gekleurd, grooter dan de kelkslippen, aan den voet meestal zeer kort vergroeid, nooit met kapvormigen top. Stijl 1 met 1 stempel. Ongewapende, opgerichte heesters of boomen met verspreide
bladeren Myrsinaceae.
Niet aldus 123.
123. Ongedoornde planten met gaafrandige bladeren. Steunbladen
en dus ook hun litteekens ontbrekend. Stijl 1 of 2 geheel
samenklevende stijlen 124.
Niet aldus 126.
124. Klimmende heester. Bloemen in smalle, fijn behaarde pluimen.
Kelk diep 4—5-deelig. Kroonbladen ^ 3 mM lang, voor de kelkbladen geplaatst, vrij van de meeldraden. Vruchtbeginsels 2, samenklevend, niet in de schijf weggedoken. Stijlen 2, samenklevend. Bladeren verspreid, bladvoet niet schildvormig.
Sabiaceae 272.
Niet aldus 125.
125. Klimmende heesters. Bloemen óf in okselstandige trossen öf in
eindelingsche pluimen met trosvormige takken. Steeltjes der afzonderlijke bloemen minder dan 5 mM lang. Bladeren met



doorschijnende witte, gele of roode stippels, nooit schildvormig.
Myrsinaceae.
Niet aldus Olacaceae 220.
126. Kelk zeer ondiep getand. Kroonbladen veel grooter dan de kelktanden. Stijl 1 met 1 stempel. Stengels ongewapend.
Ampelidaceae 244.
Vleezige slingerplant met tot aren vereenigde, roodpaarse, sappige bloemen. Bladeren vleezig, gaafrandig, zonder steunbladen, geheel kaal. Stijlen 3 Chenopodiaceae.
Nog andere planten 259-
127 Stijlen 3—6, vrij of nagenoeg vrij, soms echter met samenklevende
1 oo
toppen • ■ 'postillen 2 of minder, gaaf of kort getand, of er is een zittende
1 ^
stempel 
128. Bladeren zittend, lijn-, lancet- of priemvormig, gaafrandig, onbe¬
haard, zonder klieren. Bloemen meestal blauwpaars of rood, zelden wit. Meeldraden öf aan den voet vergroeid öf op een duidelijke schijf ingeplant. Stijlen 3 of 5, met gaven top.
Stengels opgericht 129-
Bladeren anders. Bloemen meestal wit of geel, zelden rood. Stijlen vaak met ingesneden top 130.
129. Boomen of heesters. Bladeren zeer klein, met aangedrukte onder¬
en schuin afstaande bovenhelft. Bloemen in pluimen met trosvormige takken. Kroonbladen opgericht, l'/2—:2 mM lang, lichtrood, zeldzamer wit. Duidelijke schijf aanwezig. Stijlen 3.
Tamariscineae 532.
Kruiden. Bladeren niet zeer klein, niet met aangedrukte onderhelft. Bloemen bij oudere exemplaren in bebladerde, tuilvormige bloeiwijzen. Kroonbladen uitgespreid, meer dan 10 mM lang, blauwpaars, zeldzamer rood of wit. Meeldraden aan den voet vergroeid. Stijlen 5 Linaceae 163.
130. Boomen of hooge heesters. Bloemen in pluimen. Kroonbladen
minder dan 10 mM lang. Stijlen of stempels 3, niet in fijne
slippen verdeeld 13'-
Niet aldus ^2.
131. Kroonbladen 3, ± l'/s mM lang- Stampers 3 of 1 drielobbige
stamper. Bladeren doorschijnend gestippeld. . Rutaceae 174. Kroonbladen 4—6. Stamper 1. Bladeren niet doorschijnend gestippeld Anacardiaceae 275.
132. Bladeren met vele gesteelde, roode klieren bezet. Tengere moe¬
raskruiden met kleine, witte of zelden roode bloemen in tros-



vormige bloeiwijzen (schichten). . . . Droseraceae 473. Bladeren met 2 zittende of geheel zonder klieren. Opgerichte kruiden van droge standplaats. Bloemen geel, vaak met een purper hart, nu eens tot trossen vereenigd, dan weer alleenstaand in de bladoksels, in welk laatste geval bloem- en bladsteel onderling vergroeid zijn Turneraceae.
133. Boomen of opgerichte heesters met tegenoverstaande blade¬
ren 134.
Niet aldus 136.
134. Vruchtbeginsel 1, niet of nauwelijks gelobd 135.
Vruchtbeginsels 4 of 1 diep 4-lobbig vruchtbeginsel.
Rutaceae 174.
135. Bloemen geel, in gedrongen, veelbloemige pluimen, de £ vermengd
met talrijke d- Kroonbladen 2—2'/3 mM lang, van binnen niet met een schub aan den voet. Steunbladen ontbrekend. Bladeren gaafrandig Anacardiaceae 275.
Niet aldus 255.
136. Helmbindsel op den top boven de helmhokjes met een vliezig,
plat aanhangsel. Toppen der twijgen met duidelijke steunbladen. Bloemen 5-tallig. Boomen of opgerichte heesters met ondiep gezaagde bladeren en okselstandige, niet-aarvormige
bloeiwijzen Violaceae 64.
Niet aldus 137.
137. Voor elk der kroonbladen vindt men een schub of 3—4 draadvormige
schijfaanhangsels. Steunbladen ontbrekend. Bloemen in schermen of in hangende trossen 138.
Voor de kroonbladen vindt men noch een schub, noch draadvormige aanhangsels 139.
138. Kroonbladen met een langharige schub. Bloemen in hangende
trossen. Kelk onregelmatig openscheurend. . Bixaceae 68. Voor elk der kroonbladen vindt men 3—4 draadvormige schijfaanhangsels. Bloemen in gesteelde schermen. Kelk diep 5-deelig.
Saxifragaceae 466.
139. Tusschen of binnen de meeldraden vindt men een duidelijke, al
of niet in lobben verdeelde schijf. Steunbladen vaak goed
ontwikkeld 140.
Schijf ontbrekend. Steunbladen zeer klein of geheel ontbrekend 145.
140. Bloemen in okselstandige, onvertakte trossen, 5-tallig. Kelk spits
getand. Kroonbladen teruggeslagen, vrij spits, 2—3 mM lang, wit of wit met rood. Schijf ringvormig, ongelobd. Stijl en



bovenhelft van het (gedeeltelijk onderstandige) vruchtbeginsel schijnbaar overlangs gevoord, in werkelijkheid echter zijn er 2 samenklevende stijlen en is het vruchtbeginsel diep gelobd. Bladeren gaafrandig of oppervlakkig gekarteld, vinnervig met vele evenwijdige dwarsaderen. Ongewapende, opgerichte heester
of boom Saxifragaceae 466.
Niet aldus 141-
141. Ongedoornde boomen of heesters met verspreide, gaafrandige
bladeren. Stijl 1 142.
Niet aldus 143.
142. Klimmende heesters met duidelijke steunbladen aan de toppen
der twijgen. Bloemen in gesteelde, okselstandige tuilen. Kroonbladen ongeveer even lang als de kelk. Vruchtbeginsel langharig. Bladeren van onder behaard. Dichapetalaceae 219. Niet aldus 145.
143. Kleine kruiden met neerliggende of opstijgende stengels en groote
steunbladen. Bladeren handlobbig. Bloemen 4-tallig, klein.
Rosaceae 443.
Boomen of heesters 144
144. Bladeren tegenoverstaand, gaafrandig, van onder behaard. Bloe¬
men in hangende pluimen, geel, de afzonderlijke bloemen zeer
kort gesteeld Olacaceae 220.
Niet aldus Celastraceae 232.
145. Bloemen in gedrongen trossen of pluimen, welke alle of meeren-
deels in de oksels der afgevallen bladeren zijn geplaatst. Kroonbladen eirond-langwerpig, met stompen niet binnenwaarts omgebogen top, bleek geelgroen, van buiten behaard. Meeldraden 5, aan den voet dicht behaard, met 5 nietige staminodiën afwisselend, aan den voet tot een korten ring vergroeid. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl kort. Bladeren van onder behaard. Boom Connaraceae 285.
Niet aldus 380.
146. Meeldraden en kroonbladen op den duidelijk vergroeidbladigen
kelk ') ingeplant, hun voet gewoonlijk hooger dan de voet van
het vruchtbeginsel 147.
Meeldraden en kroonbladen op den (niet hollen) bloembodem of op de bloemkroon ingeplant 158.
*) Een bloem overlangs doorsnijden. Voor het gemak van den gebruiker is hier de oude opvatting gehuldigd. Men doet echter beter het deel van den kelk onder de inplanting der meeldraden als een hollen, buis-, trechter- ot komvormigen bloembodem (hypanthium) op te vatten.



147. Boomen of opgerichte heesters met enkelvoudige, tegenoverstaande,
gaafrandige of ondiep gezaagde, kale bladeren. Twijgen met duidelijke steunbladlitteekens, ongewapend. Bloeiwijzen in de oksels van nog aanwezige of reeds afgevallen bladeren geplaatst, nooit eindelingsch. Kroonbladen niet grooter dan de kelkslippen, vaak dubbelgevouwen of behaard, wit of bruin.
Rhizophoraceae 478. Niet aldus 148.
148. Stijl 1, onverdeeld. Bladeren of blaadjes gaafrandig. . . 149. Stijlen of stijltakken 2 of meer of anders de blaadjes gezaagd,
gekarteld of getand 155.
149. Bladeren samengesteld 150.
Bladeren enkelvoudig, duidelijk en regelmatig 2-lobbig, hand-
nervig. Middennerf in een spitsje verlengd. Bloemen gewoonlijk in trossen Leguminosae 289.
Bladeren nog anders 151.
150. Bloemen actinomorf, tot pluimen vereenigd, wit of bleekrood.
Meeldraden aan den voet kort vergroeid, 5 ervan veel langer dan de 5 andere. Steunbladen ontbrekend. Heesters met onevengevinde of drietallige bladeren. . Connaraceae 285. Boomen met enkelvoudige, van onder dicht behaarde bladeren, zonder steunbladen. Bloemen in behaarde pluimen. Kelk nagenoeg afgeknot. Kroonbladen wit, van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig. Meeldraden 8—10, met platte, min of meer vergroeide helmdraden en aangegroeide helmknoppen.
Styracaceae.
Nog andere planten Leguminosae 289.
151. Stengels of twijgen zonder steunbladen of steunbladlitteekens.
Meeldraden vrij van elkaar en van de kroon. Bloemen niet
in aren 152.
Niet aldus 154.
152. Meeldraden evenveel als kroonbladen (5—7), voor deze geplaatst.
Helmknoppen behaard. Kroonbladen van binnen gekield, klein.
Kelk afgeknot Olacaceae 220.
Niet aldus 153.
153. Bladeren tegenoverstaand. Kroonbladen 4—5, rood of zelden
wit, niet sterk geplooid. Ongewapende heesters of kruiden, stengels in het laatste geval scherp vierkant-viervleugelig. Helmknoppen lijn- of kegelvormig. Helmbindsel van alle of van een deel der meeldraden onder de hokjes ver verlengd.
Melastomaceae.



Niet aldus Lythraceae.
154. Steunbladen lang blijvend, min oi meer teruggekromd. Bloemen
in pluimen. Meeldraden alle aan één zijde der bloem ingeplant. Rosaceae 443.
Niet aldus 
155. Bladeren tegenoverstaand 272-
Bladeren niet tegenoverstaand 156.
156. Boomen met gevinde bladeren, blaadjes meer dan 10. Bloemen
geel, in eindelingsche pluimen. Kroonbladen behaard, met spitsen, naar binnen omgebogen top, in den knop ') met de binnenwaarts omgebogen randen klepsgewijs aaneensluitend.
Helmdraden behaard. Stijl 1 Burseraceae 195.
Klimmende, ongewapende heesters met gevinde of handvormig 3-tallige bladeren. Blaadjes gaafrandig. Kroonbladen lijnvormig, wit of rood. Meeldraden afwisselend korter en langer, sterk in grootte verschillend. Stijlen 4—5. . Connaraceae 285. Nog andere planten 1^7.
157. Boomen. Bladeren enkelvoudig, van onder nooit geheel kaal.
Bloemen in behaarde pluimen. Kelk afgeknot of kort getand. Kroonbladen wit, van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig, niet met groote, gele klieren afwisselend. Meeldraden 8—10, met vrij platte, al of niet vergroeide helmdraden en aangegroeide helmknoppen. Vruchtbeginsel met breeden
voet zittend. Stijl 1 Styracaceae.
Niet aldus ^5-
158. Meeldraden in alle of bijna alle bloemen 6 159.
Meeldraden in alle of de meeste bloemen 7—12. . . . 169.
159. Kroonbladen 3 
Kroonbladen 4—5 162.
Kroonbladen 6 of schijnbaar meer, vaak kleiner dan de kelkbladen 165"
160. Bladeren enkelvoudig 161-
Bladeren handvormig drietallig. Gedoomde heester.
Rutaceae 174.
Bladeren gevind. Ongedoornde boomen. . Burseraceae 195.
161. Forsche, opgerichte heester. Bladeren vrij lang gesteeld, niet met
buisvormige bladscheeden. Vruchtbeginsel 1, zijdelings samengedrukt. Stijlen 2 Simarubaceae 189.
Bladeren zittend of kort gesteeld met buisvormige bladscheeden. Kroonbladen niet groen, steeds teer. Bloemen spoedig ver-
') Een knop dwars doorsnijden.



welkend. Stijl 1, gaaf of zeer kort getand. Stengels nooit
windend Commelinaceae.
Nog andere planten. Stengels windend. Menispermaceae 38.
162. Kruiden. Stengels niet windend. Bladeren niet tegenover¬
staand 163.
Slingerplanten. Bladeren enkelvoudig, gaafrandig, niet tegenoverstaand Menispermaceae 38.
Boomen. Bladeren gevind of tegenoverstaand. Sapindaceae 256.
163. Bladeren dubbei-vierdubbelgevind. Bloemen wit, in pluimen.
Vruchtbeginsel diep 4-lobbig Rutaceae 174.
Bladeren anders 164.
164. Vruchtbeginsel zittend. Ongewapende kruiden. Bladeren enkel¬
voudig, 3-tallig of onevengevind Cruciferae 54.
Niet aldus Capparidaceae 58.
165. Bladeren of blaadjes stekelig gezaagd. Twijgen dikwijls gedoomd.
Bloemen geel. Vruchtbeginsel 1. . . . Berberidaceae 47. Bladeren of blaadjes gaafrandig 166.
166. Bladeren 3-tallig. Stampers 4—6. Bloemen in kleine pluimen.
Connaraceae 285.
Bladeren enkelvoudig 167.
167. Boomen of opgerichte heesters met vinnervige bladeren. Kroon-
bladen niet korter dan de kelkbladen 494.
Niet aldus 168.
168. Bloemen in aren, welke bundelsgewijs op het oude hout zijn
gezeten, stinkend. Bladeren vinnervig, leerachtig. Kroonbladen
veel grooter dan de kelkbladen Olacaceae 220.
Niet aldus Menispermaceae 38.
169. Bladeren enkelvoudig of uit 1 blaadje bestaand. . . . 170. Bladeren even-enkelgevind met 2 of meer blaadjes. Ongewapende
boomen of heesters. Vruchtbeginsel gaaf of 2—3-lobbig. Stijlen of stijltakken 1—3 of er is een zittende stempel. . . 194. Planten nog anders 195.
170. Bladeren alle of meerendeels tegenoverstaand of kransstandig. 171. Bladeren noch tegenoverstaand, noch kransstandig. . . 179.
171. Niet-windende kruiden 172.
Boomen of heesters, deze laatste vaak windend. . . . 176.
172. Bladeren gesteeld, handlobbig of handdeelig. Steunbladen goed
ontwikkeld, niet uit haren bestaand. Bloemstelen okselstandig, 1—2-bloemig, bloemen paarsrood, met 10 meeldraden en 5 stijlen. Vrucht lang gesnaveld. Planten der hoogere bergstreken.
Geraniaceae 167.



1 T\
Bladeren anders. . . . *• "J-
173. Stengels met vierkante bovenhelft. Bladeren 5—15 mM lang,
vliezig, duidelijk doorschijnend gestippeld '). Bloemen minder dan 10 mM middellijn, geel. Meeldraden 10—15. Stijlen 3, kort. Driekleppige doosvrucht. . . . Hypericaceae 86.
Niet aldus '
174. Bloemen geel, zittend, eindelingsch, spoedig verwelkend, omgeven
door een uit 4 stengelbladen bestaand, op een kelk gelijkend omwindsel. Stijlarmen 3—5. Bladeren vleezig, gaafrandig, minder dan 1 cM lang. Knoopen met vrij lange borstelharen. Kruipend kruid, bij voorkeur op steenachtige, zonnige plaatsen
groeiend Portulacaceae 84.
1 75
Niet aldus ' ...
175. Bladeren tegenoverstaand (niet schijnbaar kransstandig), variëe-
rend van ovaal tot lancetvormig, hun rand öf duidelijk gezaagd öf met zittende klieren '). Bloemen hoogstens 2 mM lang, okselstandig, alleenstaand of in bundels of kluwens, doch niet in gevorkte bijschermen. Kelkbladen doorschijnend gerand of geheel doorschijnend, vrij of zoo goed als vrij. Planten van
moerassige standplaatsen Elatinaceae 85.
Niet aldus." Caryophyllaceae 80.
176. Boomen of opgerichte heesters. Kelk van buiten zonder klieren.
Kroonbladen wit of groenwit, soms bruin verkleurend. Stijlen
1—2, niet zeer spoedig afvallend 177-
Niet aldus Malpighiaceae 164.
177. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend 27°-
Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. 178.
178. Stijl 1 ^utaceae
Stijlen 2. Bladeren van onder wit of grijs. Sapindaceae 2öo.
179. Vruchtbeginsels 3—5 of een diep 3—5-lobbig vruchtbeginsel. 180. Vruchtbeginsel 1, gaaf of bijna gaaf 183-
180. Bloemen in veelbloemige pluimen 181 • Bloemen niet in pluimen. Bladeren gaafrandig. . . . 182.
181. Bladeren gezaagd. Bloemen geel. Kelk na den bloei ver¬
groot, tot aan de vruchtrijpheid blijvend. . Ochnaceae 194. Bladeren gaafrandig. Bloemen wit. Een der vruchtbeginsels grooter dan de andere. Kelk na den bloei afvallend.
Anacardiaceae 275.
') tegen het licht houden en liefst door een loupe bezien.



182. Kroonbladen 6, de 3 binnenste vaak met samenhangenden top.
Anonaceae 17.
Kroonbladen 4—5, vrij Simarubaceae 189.
183. Stijl 1, gaaf of zeer kort getand 184.
Stijlen 3—5 of 1 in duidelijke armen verdeelde stijl. . . 192.
184. Gedoomde strandheester. Helmdraden nabij den top S-vormig
gekromd. Kroonbladen gewoonlijk 4, zelden 5, van binnen
langharig Olacaceae 220.
Niet aldus 185.
185. Bloemen in aren, wit of bleekgeel. Kelk 2-Iobbig. Meeldraden
aan den voet met de kroon vergroeid. Helmbindsel niet in
een lange spits verlengd Leguminosae 289.
Bloemen niet in dergelijke aren 186.
186. Twijgen althans aan den top met steunbladen of steunbladlittee-
kens. Helmbindsel soms in een lange spits verlengd. Kelk
duidelijk gelobd of losbladig 187.
Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. Helmbindsel niet in een lange spits verlengd 189.
187. Bladeren duidelijk gezaagd of getand, vaak bovendien gelobd.
Kruiden, heesters of boomen Tiliaceae 147.
Bladeren gaafrandig. Boomen met tot pluimen vereenigde bloemen 
188. Vruchtbeginsel op een betrekkelijk groote schijf gezeten. Helm¬
bindsel niet in een lange spits verlengd. Bloemen geel, klein. Steunbladlitteekens ringvormig. . . Simarubaceae 189. Schijf ontbrekend. Helmbindsel in een lange spits verlengd.
Dipterocarpaceae 105.
189. Bloemen in onbehaarde trossen. Kroonbladen met duidelijk getan-
den top, boven het midden het breedst. Bladeren getand of gezaagd, niet met vele doorschijnende stippels. Tiliaceae 147. Niet aldus 190.
190. Bloemen in behaarde pluimen. Kelk afgeknot of kort getand.
Kroonbladen van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig, wit. Meeldraden 8 of 10, met vrij platte, al of niet vergroeide helmdraden en aangegroeide helmknoppen. Vruchtbeginsel met breeden voet Bladeren niet doorschijnend gestippeld, nooit
geheel kaal Styracaceae.
Bloemen anders 191.
191. Bloemen in pluimen, deze pluimen meerendeels meer dan 100
mM lang, eindelingsch of tot een eindelingsche bloeiwijze samenkomend. Kroonbladen opgericht met teruggekromden



top. Één der meeldraden veel grooter dan de andere of er is één vruchtbare stamper, welke van 4 kleinere, onvruchtbare wordt vergezeld. Bladeren niet doorschijnend gestippeld.
Anacardiaceae 275.
Bloemen al of niet in pluimen, deze pluimen minder dan 100 mM lang, gewoonlijk okselstandig. Meeldraden afwisselend langer en korter. Helmdraden gewoonlijk plat. Bladeren doorschijnend gestippeld Rutaceae 174.
192. Kruiden. Bloemen geel, spoedig verwelkend. Bladeren vleezig,
ovaal-omgekeerd eirond Portulacaceae 84.
1 cn
Boomen of heesters 
193. Bloemen in pluimen. Kroonbladen zonder schub aan den voet.
Meeldraden vrij van elkaar, om een duidelijke, gekartelde schijf
ingeplant Anacardiaceae 275.
Niet aldus Linaceae 163.
194. Meeldraden 10, afwisselend langer en korter, met onbehaarde
helmdraden. Bloemen in fijn behaarde pluimen. Blaadjes 20—40, meestal afwisselend, 16—32 mM lang, doorschijnend
gestippeld. Gekweekte boomen Meliaceae 199.
Niet aldus • Sapindaceae 256.
195. Stijlen 3—6, soms met gemeenschappelijken stempel. . . 196. Stiilen 2 Saxifragaceae 466.
Stijl 1. • • • 198-
196. Vruchtbeginsels 4—6, geheel vrij van elkaar, gelijk van grootte,
elk met een stijl, deze stijlen niet samenklevend. Kroonbladen lijnvormig. Schijf smal of ontbrekend. Klimmende heesters. Bladeren 3-tallig of gevind. Kokervruchten. Connaraceae 285.
Niet aldus 
197. Meeldraden om een duidelijke en breede schijf ingeplant, weinig
in grootte verschillend. Boomen of klimmende heesters met
tot pluimen vereenigde, meestal groene, witte of geelachtige,
zeldzamer roodachtige bloemen, deze pluimen niet op den stam
geplaatst. Bladeren alle of meerendeels onevengevind.
Anacardiaceae 275.
Schijf ontbrekend. Meeldraden aanmerkelijk in grootte verschillend. Bes of doosvrucht Geraniaceae 167.
198. Vruchtbeginsel ') 1, niet of nauwelijks gelobd. Helmdraden nut
met een schub (wel soms met haren) aan den voet. . . 199. Vruchtbeginsels 4 of meer of er is een duidelijk gelobd vruchtbeginsel of de helmdraden hebben aan den voet een duidelijke schub. 204.
!) dwars doorsnijden.



199. Bladeren handvormig samengesteld, 5—9-taIlig. Meeldraden 1-
broederig, buis diep 5-spletig. Kroonbladen wit, 30—40 mM lang. Boom met horizontaal uitstaande takken en vaak ge-
stekelden stam Malvaceae 111.
Bladeren anders 200.
200. Klimmende heesters zonder doornen of haken. Bladeren gevind,
blaadjes 3—7, gaafrandig, met roode of zonder stippels '), algemeene bladspil ongevleugeld. Kroonbladen lijnvormig. Meeldraden zeer sterk in grootte verschillend. Kokervruchten.
Connaraceae 285.
Niet aldus 201.
201. Bladeren enkelgevind, blaadjes meer dan 10, niet of ijl doorschij¬
nend gestippeld '), het onderst paar onder aan den bladsteelvoet geplaatst, steunbladachtig, teruggeslagen. Bloemen in groote, eindelingsche, dicht kortharige pluimen, wit of bleekrood. On-
gedoornde heesters Sapindaceae 256.
Bladeren anders 202.
202. Meeldraden 10, gelijk van grootte, met platte, aan den voet kort
éénbroederige helmdraden, welke elkaar over de geheele lengte met de randen aanraken. Kroonbladen 5, wit of groenwit, 3—4 mM lang. Stijl kort, met breeden stempel. Bladeren gevind, blaadjes aan de meeste bladeren meer dan 3, tegenoverstaand, niet doorschijnend gestippeld. . Meliaceae 199. Meeldraden anders 203.
203. Kroonbladen groen of geel, minder dan 5 mM lang, met spitsen,
binnenwaarts omgebogen top, in den knop 2) met de naar binnen omgebogen randen klepsgewijs aaneensluitend. Helmdraden kaal. Duidelijke, ringvormige, gekartelde schijf aanwezig. Bloemen in pluimen. Bladeren gevind, blaadjes 5—9, tegenoverstaand, bij kneuzing sterk naar terpentijn stinkend. Boom.
Burseraceae 195.
Niet aldus Rutaceae 174.
204. Kruiden. Bladeren dubbel—viervoudiggevind, doorschijnend ge¬
stippeld. Helmdraden niet met een schub aan den voet.
Rutaceae 174.
Boomen of heesters 205.
205. Bloemen in groote pluimen, groen, stinkend. Kelkbladen 5, nage¬
noeg vrij, opgericht. Kroonbladen opgericht met teruggekromden top, 7—10 mM lang. Helmdraden dun, kaal, om een breede,
') tegen het licht houden en door een loupe bezien.
2) een knop dwars doorsnijden.



platte, fijn behaarde schijf ingeplant, niet met een schub aan den voet. Stampers 5, in het midden uiteenwijkend. Stijlen 5, samenklevend met gemeenschappelijken stempel. Blaadjes 7—17, met meestal scheeven voet en spitsen top. Qroote boom.
Anacardiaceae 275.
Niet aldus Simarubaceae 189.
206. Meeldraden en kroonbladen op den duidelijk vergroeidbladigen
kelk ') ingeplant, hun voet gewoonlijk hooger dan de voet
van het vruchtbeginsel 207.
Meeldraden en kroonbladen op andere wijze ingeplant. . 216.
207. Bladeren, blaadjes of phyllodiën alle gaafrandig. Stijl meestal 1.
Stengels ongedoornd 208.
Bladeren of blaadjes gezaagd of getand 214.
208. Bladeren samengesteld, niet tegenoverstaand. Leguminosae 289. Bladeren enkelvoudig of tot phyllodiën verminderd. . . 209.
209. Bloemen klein, geel, zittend, tot aren of pluimen met aarvormige
zijtakken vereenigd. Meeldraden 4 mM lang, ver buiten de kroon stekend. Geen echte bladeren aanwezig, doch afwisselende of verspreide, kromnervige phyllodiën. Vrucht een
peul. Boom Leguminosae 289.
Niet aldus 210.
210. Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. Stam¬
per en stijl 1. Bladeren meestal tegenoverstaand; zoo dit niet het geval is, zijn de bloemen rood of paars en de kroonbladen
sterk geplooid 211.
Steunbladen of hun litteekens doorgaans aan den top der twijgen aanwezig; zoo zij een zeer enkele maal ontbreken, zijn er 5 of meer stijlen 212.
211. Bloemen in gesteelde, okselstandige bloeiwijzen, 4—5-tallig.
Kroonbladen wit, vrij breed, aan de rugzijde min of meer behaard, niet geplooid. Bladeren tegenoverstaand.
Myrtaceae 494.
Niet aldus Lythraceae.
212. Meeldraden aan den voet min of meer met de kroonbladen vergroeid
of samenhangend. Helmbindsel met een duidelijke spits op den top. Stijl 1. Kelkslippen na den bloei aanmerkelijk vergroot Dipterocarpaceae 105.
i) Een bloem overlangs doorsnijden. Duidelijkheidshalve is hier de oude opvatting gehuldigd. Beter doet men echter, als men het deel van den kelk onder de inplanting der meeldraden als een kom-, trechter- of buisvormigen bloembodem opvat.



232. Bladeren handvormig samengesteld, blaadjes onverdeeld. Bloemen
4-tallig Capparidaceae 58.
Bladeren anders 233.
233. Kelk uit 2 aan den top vergroeide bladen bestaand, bij het begin
van den bloei afvallend. Kroonbladen 4, geel of oranje. Stijl 1, aan den top met 4—6 stempeldragende armen.
Papaveraceae 51.
Kelk anders. Kroonbladen 5 of meer, wit of blauw. Stijlen 3 of meer, geheel vrij van elkander. . . Ranunculaceae 5.
234. Kelkbladen of -slippen 3. Kroonbladen 3 of 6 en dan in 2 rijen
van 3, niet met een schub aan den voet. Meeldraden wigvormig, met zeer korte of zonder helmdraden en weinig uitspringende helmhokjes, welke van boven door een breed helmbindsel zijn overdekt. Bladeren afwisselend, gaafrandig, zonder steunbladen. Boomen of opgerichte heesters, ongedoornd.
Anonaceae 17.
Niet aldus ^35.
235. Bladeren vinnervig. Ongedoornde boomen of heesters. Kroon¬
bladen niet met een groote schub aan den voet. Geen schijf of schijfklieren tusschen de meeldraden aanwezig, deze ook niet op een verhoogden bloembodem ingeplant. . . . 236. Niet aldus ^39.
236. Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. Kelk¬
bladen 4—5, vrij, duidelijk dakpansgewijs dekkend. Kroonbladen bijna altijd wit, zeldzamer rood. Stempel nooit zittend. Bladeren nooit met schildvormige schubben bezet ~). . 237. Steunbladen of hun litteekens gewoonlijk aan de toppen der twijgen aanwezig; zoo dit niet het geval is, vindt men een duidelijk vergroeidbladigen kelk. Kroonbladen al of niet wit ^38.
237. Klimmende of kruipende heester. Bloemen aan de toppen der
twijgen in veelbloemige pluimen. Kelk teruggeslagen. Helmhokjes naar onder uiteenwijkend. Stijl 1. Bladeren van boven
. .... Dilleniaceae 8. ruw 
Niet aldus Ternstroemiaceae 95.
238. Boomen. Kelkbladen 5, nog tijdens den bloei dakpansgewijs
dekkend, veel korter dan de langwerpige of lijn-lancetvormige
1) Soms is de bladsteel gevleugeld en dan schijnen er 2 blaadjes boven elkaar
^0 stclclTl
2) Dit moet met een goede loupe waargenomen worden. — Fraaie schubben vindt men op de onderzijde der bladeren van Durio.



stijl gekroond. Bladeren enkelvoudig, van onder bleek blauwgroen. Opgerichte heester of kleine boom.
Hamamelidaceae 474.
Niet aldus 
266. Kelkslippen 3. Meeldraden 5—7 • • 294-
Kelkslippen of -tanden meer of minder dan 3 of er is een onregelmatig openscheurende kelk 267.
267. Kelkslippen en kroonbladen in onbepaald aantal, beide meer dan
5. Stijl a^n den top in 5 of meer korte takken gespleten. Stengels doorgaans vleezig en bladerloos, zelden bebladerd en dan steeds met lange stekels gewapend. . . . Cactaceae.
Niet aldus 
268. Aantal meeldraden niet meer dan 3 maal zoo groot als het aantal
kroonbladen 269.
Aantal meeldraden meer dan 3 maal zoo groot als het aantal kroonbladen ^81.
269. Bladeren tegenoverstaand, kransstandig of in rozetten. . 270. Bladeren verspreid of afwisselend, niet in rozetten. . . 276.
270. Twijgen met ringvormige steunbladlitteekens. Boomen of forsche,
opgerichte heesters met leerachtige, onbehaarde bladeren. Bloemen in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren geplaatst, nooit in eindelingsche bloeiwijzen. Kroonbladen kleiner dan de kelkslippen, wit, spoedig bruin verkleurend, in den knop dikwijls de meeldraden omvattend.
Stiil 1, vaak 2—4-tandig Rhizophoraceae 478.
971
Niet aldus 
971 stiilpn 2—<=^=. vrii of alleen aan den voet kort vergroeid. 272.
. - . a • 1 TI -l
Ci::i 1 ^ m innpr rlnn ha tWPP" inPeSneUCH. . • •
Olljl 1, ^ * '• O O
272. Bloemen in okselstandige bundels. Kleine, kruipende kruiden.
Bladeren minder dan '20 mM lang. . Halorhagidaceae 476. Bloemen in trossen, tuilen of pluimen. . Saxifragaceae 466.
273. Bloemen in okselstandige bundels of bijschermen, zeer klein.
Kelk met 4 zeer kleine, stompe tanden. Kroonbladen bij het ontluiken der bloem afvallend. Bladeren vinnervig, doorschijnend gestippeld Myrtaceae 494.
Bloemen anders J'
274. Bloemen 4-tallig. Kelkbuis ver boven het vruchtbeginsel verlengd,
slippen langwerpig of lancetvormig, wijd afstaand of teruggeslagen, gekleurd. Kroonbladen opgericht, stijl draadvormig met dik knopvormigen stempel. Besvrucht. Bladeren oppervlakkig gezaagd. Geen langharige schijf aanwezig, ünagraceae.



Niet aldus 
315. Heesters. Bloemen in tuilen of pluimen, met in schijnkransen Bloemkroon meestal niet duidelijk 2-lippig, zoo ït we ie
geval is, is de kelk schotelvormig uitgespreid. Verbenaceae. & ... Labiatae. Niet aldus . .... „
316 Bladeren dikvleezig. Meeldraden 8. Vruchtbeginsels en st.jlen 4.
Kruiden Crassulaceae 472.
317 Bloemkroon zygomorf, tot nabij den voet gedeeld, wit geelachtig
of paars. Kroonslippen 3, één daarvan vaak aan de rugzijde met een in slippen verdeeld aanhangsel. Meeldraden 5 of 8, éénbroederig. Stijl 1, onvertakt. Vrucht samengedrukt, 2hokkig, hokjes éénzadig. Bloemen in trossen of aren, bladeren enkelvoudig of ontbrekend, gaafrandig, de hoogere steeds verspreid Polygalaceae 75.
Niet aldus ' ' ' ,
318 Vruchtbare meeldraad 1, van eenige staminod.en vergezeld.
_ . . Anacardiaceae 27a. Boomen ^jg
Vruchtbare meeldraden 2 ooo
Vruchtbare meeldraden 3. Kroonbladen 1 of 3, wit of geel. 329.
Vruchtbare meeldraden 4 '
Vruchtbare meeldraden 5—12 '
Vruchtbare meeldraden 13 of meer • • • •
319. Stempels uit 1 of 2 duidelijke, platte en vrij breede plaatjes gevormd. Bloemkroon min of meer zygomor . . •
Stempel niet uit dusdanige plaatjes gevormd. . .. • ÓM.
320 Kelk 2-deelig. Kleine kruiden met in rozetten geplaatste blade ivt. & Lentibulanaceae.
ren. • 321
Kelk anders '
321 Bladeren langgesteeld, hoekig, ongeveer even lang als breed.
Bloemen in trossen, vrij groot, roodachtig. Staminod.en 3, klein, binnen de bloem verborgen. Binnenvruchtwand zeer har , met 2 scherpe haken gewapend. Kleverig behaard kruid, gewoonlijk op zonnige, ruige plaatsen groeiend. . Pedaliaceae.
Niet aldus 
322. Bladeren onevengevind. Bloemen in pluimen. Boomen. .
Bladeren enkelvoudig '
323. Algemeene bladspil gevleugeld. Bloemen zygomovrferbenaceae>
Algemeenebladspil ongevleugeld. Bloemen actinomorf. Oleaceae.
324. Boomen of heesters met actinomorfe bloemen. Zoom der bloem-



kroon wit of roodachtig. Meeldraden niet buiten de kroon stekend, staminodiën ontbrekend. Kelk nooit tot nabij den voet ingesneden. Bladeren tegenoverstaand, niet aan den stengelvoet
opeengedrongen Oleaceae.
Niet aldus 
325. Bloemen zittend, paars, wit of rood, langs de spil van lange aren
alleenstaand. Schutbladen niet zeer groot. Knoppen en vruchten in holten der aarspil weggedoken. Kroonbuis knievormig naar voren gebogen, zoom niet 2-lippig. Stempel knopvormig.
Verbenaceae.
Bloemen anders 326.
326. Bloemen in hoofdjes of schermen, actinomorf, wit of rood, min¬
der dan 5 mM middellijn. Geen eigenlijke kelk aanwezig, doch slechts eenige schutblaadjes aan den voet van het kroonachtig bloemdek. Vrucht een anthocarpium. Nyctaginaceae. Niet aldus 327.
327. Vruchtbeginsel ») volkomen 2-hokkig, eitjes in elk hokje in 1
rij boven elkaar geplaatst. Doosvrucht 2-hokkig, zaden in elk hokje 1-rijig. Zaadstrengen stevig, haakvormig gekromd, blijvend Acanthaceae.
Vruchtbeginsel en doosvrucht anders 328.
O Met een scherp mes een vruchtbeginsel dwars doorsnijden en daarna een overlangsche doorsnede loodrecht op het tusschenschot maken. Een goede loupe gebruiken. Indien het onderzoek van het vruchtbeginsel te moeilijk valt, kan men van de onderstaande tabel gebruik maken:
a. Helmknoppen onderling samenhangend. (Men onderzoeke dit liefst aan groote
knoppen of aan jonge bloemen) b.
Helmknoppen geheel vrij van elkaar 
b. Bladeren tegenoverstaand, die van elk paar nagenoeg gelijk van grootte.
Stempel uit 2 duidelijke, platte plaatjes gevormd. Bloemen alleenstaand in de bladoksels of in eindelingsche trossen. Kleine, niet epiphytische
kruiden Scrophulariaceae.
Niet aldus Qesneriaceae.
c. Bladeren alle tegenoverstaand, minder dan 10 mM lang. Bloemen alleen¬
staand in de bladoksels of tot een eindelingschen tros vereenigd, de afzonderlijke bloemen niet met schutblaadjes onder den kelk.
Scrophulariaceae.
Bladeren of bloeiwijzen anders tf.
d. Bloemkroon radvormig, met uiterst korte buis, 4-deelig, nagenoeg actinomorf
Kelk 4-deelig. Bloemen tot trossen vereenigd, langs de as van den tros
alleenstaand Scrophulariaceae.
Bloemen anders 
e. Kelk niet tot aan den voet van het vruchtbeginsel gedeeld, slippen niet of
weinig in grootte verschillend. Bloemen in okselstandige, meerbloemige



328 Vruchtbeginsel volkomen 2-hokkig, . • - Scrophulariaceaè* ' Vruchtbeginsel onvolkomen 2-hokkig Gewenac^.
329. Boomen. Bloemen in trossen, tuilen of pluimen, wit of bleekroo .
Bladeren gevind Legum.nosae 289.
Kruiden met enkelvoudige bladeren ' * * . '
330. Bladeren tegenoverstaand, breed. . • • • • yc a5^|deae.
Bladeren wortelstandig en verspreid, grasachtig. . y '
331. Bladeren ontbrekend of tot niet groene schubben verminderd.
Saprophyten of parasieten ■ ;
Blad aan de geheele plant slechts 1, aan den top van den stengel
geplaatst, hatt-ei.ormig. Bloemen in 1-zijdige trosvormtge
bloeiwijzen. Kelk diep 5-spletig 0e'f
Bladeren alle in een wortelrozet. Bloemen in aren Bloemkroon
droogvliezig. Meeldraden ver bu.ten de kro™1^inaceM.
334.
Planten nog anders 
... ... Convolvulaceae. 332. Stengels windend 333
Stengels niet windend '
333 Bloemen klein, met zeer korte buis, actinomorf, bleekpaars of
wit. Stengelschubben tegenoverstaand. Kleine
334. Stijlen 2 of er is 1 aan den top minstens halfweg 2 4-spletg
StiU^'i aan den top minder dan halfweg ingesneden of er zijn 2 aan den top verbonden stijlen of er is een zittende stem-
335 Bladeren tegenoverstaand. Stijlen of stijltakken 2. . • 336.
' Bladeren verspreid. Stijltakken 4. Twijgen
, . . Salvadoraceae.
336. Gedoomde heesters Qentianaceae.
Ongedoornde kruiden 
bloei wijzen, helmknoppen 2-hokkig, stijl (aan groote knoppen^"derzoeken)
nooit met haakvormig omgebogen top, ook met
den top. Bladeren van e.k paar vaak aanmerkelijk
KzKMaan den voeten het vruchtbeginsel'of 'nog dieper gedeeld, slippen vaak aanmerkelijk in grootte verschillend. Bloeiwijzen versch.Uend, va (niet steeds) eindelingsch. Helmknoppen dikwijls 1-hokkig. btiji g": te knoppen onderzoeken) dikwij,s met haakvormig omgebogen, of platten top o, met een kleinen t,n<t ve, onde, den top. Bladej» ™. elk paar nagenoeg gelijk 



337. Bladeren afle of meerendeels samengesteld. Boomen of forsche
heesters. Bloemstelen niet tusschen 2 duidelijke, gele klieren
ingeplant 338.
Bladeren of bloemen anders 340.
338. Bloemen oranje, in veelbloemige tuilen, 4-tallig, met vlakken
zoom. Meeldraden in de keel der bloem op den bovenrand
der schijf ingeplant, ver buiten de bloem stekend. Vrucht een
peul. Bladeren evengevind. Boomen of opgerichte heesters.
Leguminosae 289. Niet aldus 
339. Stempel uit 2 plaatjes gevormd. Bladeren gevind, dubbelgevind
of drietallig Bignoniaceae.
Stempel niet uit plaatjes gevormd. Bladeren handvormig 3—meertallig. Bloemen in pluimen of tuilen. . . . Verbenaceae.
340. Bladeren alle tegenoverstaand of in kransen, die van elk paar
of van eiken krans onderling nagenoeg gelijk, of, zoo zij ongelijk zijn, het grootste blad hoogstens drie maal zoo lang
als het kleinste 341,
Bladeren alle of voor een groot deel afwisselend of verspreid, of, zoo zij tegenoverstaand zijn, zeer sterk in grootte verschillend, het grootste minstens 5 maal zoo lang als het kleinste. 350.
341. Kelk duidelijk 4-lobbig of 4-spletig, zonder klieren aan de bui¬
tenzijde. Zoom der bloemkroon nagenoeg gelijkmatig 4-lobbig. Meeldraden niet ver buiten de kroon stekend. Helmknoppen
vrij van elkaar. Stengels ongedoornd 342.
Bloemen anders 
342. Keel der bloemkroon langharig. Bladeren in kransen van 3,
gezaagd-getand. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, bleek-
Paars Scrophulariaceae.
Keel der bloemkroon niet langharig 343.
343. Vrij kleine kruiden. Bloemen niet in schermen of trossen. Bladeren
gaafrandig, niet aan den stengelvoet opeengedrongen. Meeldraden op verschillende hoogte ingeplant. Stijl 1 met 2-lob-
bigen stempel Gentianaceae.
Niet aldus Loganiaceae.
344. Bloemen wit, in dichte, okselstandige schijnkransen, 2-lippig.
Kelk met 10 krachtige ribben. Vruchtbeginsel 4-lobbig, op den top dicht langharig en daardoor schijnbaar ongelobd. Bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen voet en top, ondiep getand,
van onder dicht witharig Labiatae.
Niet aldus 345.



345. 1). Eitjes talrijk, zoowel naast als boven elkaar gezeten. Helm-
knoppen vaak onderling samenhangend 34b.
Eitjes in elk hokje van het vruchtbeginsel 1 of, zoo er meer zijn,
naast, niet boven elkaar • • • • • • ■ *
Eitjes in elk hokje 2 of meer, boven, niet naast elkaar. Helmknoppen bijna altijd vrij van elkaar. Doosvrucht haakvormige zaadstrengen gezeten Acantnaceae.
n Men ziet dit gemakkelijk, als men een dwarse en ett OYHlaii gsche
ónderzoeke Uit bij voorkeu, aan jonge bloemen of groot, knoppen). Ongewapende planten ^
b Ni'^Jphyïschfp^ntYn1 Bloemen öf alleenstaand in de Jlad°ks^8
eindeHngsche trossen of aren. Schijf nu eens ontbrekend of onedeljk dan weer ring- of kussenvormig, doch nooit alleen aan een zijde van het
vruchtbeginsel ontwikkeld . Qesneriaceae!
, Bloemenkin aren, de afzonderlijke'bloemen met' schutbladen aan den voet. Helmknoppen van 2 of van alle meeldraden 1-hokkig, helmhokjes behaard. Stij, met 2 korte tanden, welke «irftot plaatjes zijn -rbree^Acanthaceae.
d Hdmdraden 'aan 'den iroet twee 'aan twee of alle vier verbonden door een vlies, dat men goed van de bloemkroonbuis kan ondersche^n^tenge^
niet klimmend g
Helmdraden vrij van elkander 
e. Klimmende heesters of kruiden, ongestekeld ^
Opgerichte of neerliggende planten ' ' 'hoi,„rrf ioik
f. Stempel uit 2 ongelijke plaatjes gevormd. Helmknoppen behaag Kelk
afgeknot of 10—~=-tandig . . g.
g. Kruldêr Bladeren minde; dan 10 cM lang, dun, niet '"^"eme^alleen-
staand in de bladoksels Verbenaceae.
h. KdksHppen of -tanden 5 of minder, duidelijk korter dan de buis. . . . i-
i Bloemen" 20—30 mM 'lang,' in okselstandige pluimen of trossen violet, van buiten melig behaard. Meeldraden ver buiten de kroon stekend deren eirond met afgeronden voet en spitsen top, 100- 150 mM lang. Ongewapende boomen of heesters, bladerloos bloeiend. Scrophulariaceae. Zachtharige kruiden. Bloemen in dichte, eindelingsche, eenzijdige trossen. Kelk met 4 priem-draadvormige tanden, welke iets korter zijn an e ui. Bloemkroon violet, 30-40 mM lang, zoom met 5 weinig in groo te e schillende lobben, helmhokjes »,a, onder "«„kend^t.jt ™tko« tandigen top 



346. Vruchtbeginsel *) volkomen 2-hokkig. . . Scrophulariaceae.
Vruchtbeginsel onvolkomen 2-hokkig Gesneriaceae.
347. Stempel uit 2 breede plaatjes gevormd. Kelk afgeknot of 10—15-
tandig Acanthaceae.
Niet aldus 348.
348. Kelk tot nabij den voet 5-deelig. Afzonderlijke bloemen met 2
schutblaadjes en 1 schutblad. Meeldraden 2-machtig. Kleverig behaarde plant Acanthaceae.
Niet aldus 349.
349. Kruiden. Bloemen wit of bleekgeel, minder dan 15 mM lang,
in 2 rijen geplaatst langs de uiterste vertakkingen van een eindelingsche, pluimvormige bloeiwijze met wijd afstaande vertakkingen. Kelk urnvormig met 5 spitse lobben. Bladeren dicht zachtharig Labiatae.
Nog andere planten Zie No. 349 hierboven.
j. Kelk tot aan den voet van het vruchtbeginsel of nog dieper 4—5-deelig, de beide binnenste slippen zeer veel smaller dan de andere. Meeldraden niet zeer ver buiten de kroonbuis stekend k.
Kelk anders n.
k. Bladeren gaafrandig of zoo goed als gaafrandig I.
Bladeren duidelijk getand of gezaagd. m.
I. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, minder dan 2 cM lang, wit of geel. Kleine, ongewapende moeraskruiden Scrophulariaceae.
Bloemen anders Acanthaceae.
m. Bladtanden doornachtig, dus stekend. Stengels niet scherp vierkant.
Acanthaceae.
Bladtanden niet doornachtig Scrophulariaceae.
n. Bloemen in langgesteelde, okselstandige hoofdjes. Bloemstelen kantig, met verdikten top. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond, aan den top gezaagdgetand. Beide zijdelingsche kelkslippen grooter dan de andere. Verbenaceae.
Niet aldus o.
o. Helmknoppen 2-hokkig (aan knoppen onderzoeken 1), de hokjes öf in eikaars verlengde liggend of op dezelfde hoogte ingeplant en dan alleen met hun bovenhelft aan het helmbindsel bevestigd, de onderhelften bij de oudere bloemen geheel gescheiden, vaak zelfs ver uiteenstaand. Kruiden. Bloemen in eindelingsche trossen of alleenstaand in de bladoksels. Scrophulariaceae.
Niet aldus ' p.
p. Meeldraden ver buiten de bloemkroon stekend Verbenaceae.
Meeldraden niet zeer ver buiten de bloemkroon stekend q.
q. Bloemen actinomorf, in aren of hoofdjes, geel. Strandboom met vele ademwortels Verbenaceae.
Bloemen anders r.
r. Schijf éénzijdig. Stengels kruipend. Bladeren langharig. Bloemkroon met vlakken zoom Qesneriaceae.
Niet aldus Acanthaceae.
*) Liefst een dun dwarsschijfje bekijken.



achtigen rand, wit, ± 3 mM lang. Bloemen in pluimen met trosvormige vertakkingen. Kleine steunbladen althans aan den top der twijgen aanwezig. . . . Dipterocarpaceae 105. Bloemen anders 368.
368. Helmknoppen met een duidelijke, eindelingsche porie opensprin¬
gend. Bloemkroon urn- of klokvormig, 5-lobbig. Stijl 1, stempel vaak ondiep gelobd. Zaden zeer klein. Vrucht een doosvrucht, welke soms door den vleezigen kelk omsloten wordt
en dan op een bes gelijkt Ericaceae.
Helmknoppen of bloemkroon anders Zaden vrij groot. . 369.
369. Melksaphoudende boomen met gaafrandige bladeren. Kelk diep
gedeeld. Meeldraden op de bloemkroon ingeplant. Stijl 1. Bloemen alleenstaand of tot bundels vereenigd in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren. Kroonbladachtige staminodiën en steunbladen dikwijls aanwezig.
Sapotaceae.
Melksap en steunbladen ontbrekend 370.
370. Bloemen in behaarde pluimen, 4—5-tallig, wit. Kelk afgeknot
of kort getand. Kroonbladen van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig, wit. Meeldraden 8—10, met vrij platte, al of niet vergroeide helmdraden en aangegroeide helmknoppen. Vruchtbeginsel met breeden voet. Bladeren van onder
nooit geheel kaal Styracaceae.
Planten anders Ebenaceae.
371. Windend, melksaphoudend kruid met verspreide, enkelvoudige,
gelobde, onbehaarde bladeren. Bloemen zeer klein, groenachtig, in vorksgewijs vertakte schichten. Stempels 2, zich achtereenvolgens ontwikkelend, de eerste klein, knopvormig, door een korten stijl gedragen, de andere lijn-lancetvormig, zittend.
Vrucht met 2 langsvleugels Olacaceae 220.
Niet aldus 372.
372. Stijl 1, gaaf of onduidelijk getand of kort 2-spletig of er is een
zittende stempel 373.
Stijlen 2 of 1 over meer dan '/* der lengte 2-spletige stijl. 397. Stijlen 3 of één duidelijk 3-armige stijl 401.
373. Meeldraden tegenover de slippen der duidelijk ingesneden kroon ')
ingeplant, niet onder schubben verborgen. Stengels meestal
i) Het gemakkelijkst neemt men dit waar aan niet te oude knoppen. Soms vindt men nog kroonbladachtige staminodiën in de bloem, zoodat de kroonslippen in 2 of meer rijen schijnen te staan. De buitenste kroonslippen zijn de echte.



niet windend of klimmend; zoo dit wel het geval is zijn de bloemen klein en tot trossen of pluimen vereenigd. Stengels bij de op Java voorkomende planten niet kleverig behaard. 374. Meeldraden met de kroonslippen afwisselend of de kroon is niet of onduidelijk ingesneden 377
374. Helmdraden 5, op de buitenzijde van een gelobde schijf ingeplant,
tusschen de lobben van deze binnenwaarts omlaag gebogen, zoodat de tot een trechter vergroeide helmknoppen zich binnen de schijf bevinden. Bloemen in tuilvormige bloeiwijzen. Bladeren doorgaans samengesteld, bladsteel aan den voet tot een
scheede verbreed Ampelidaceae 244.
Helmdraden anders. Bladeren steeds enkelvoudig. . . . 375.
375. Kruiden. Eenhokkige doosvrucht ') Primulaceae.
Klimmende heesters. Bloemen in trossen of in pluimen met
trosvormige takken. Bladeren met doorschijnende, witte, gele
of roode stippels Myrsinaceae.
Boomen of opgerichte heesters. Vrucht vleezig of sappig, niet openspringend 37g
376. Vruchtbeginsel !) 1-hokkig. Heesters of boomen zonder melksap.
Bloemen 5-tallig, meestal zonder staminodiën. Helmknoppen of helmdraden vaak onderling samenhangend of vergroeid.
Bladeren al of niet gaafrandig Myrsinaceae.
.Vruchtbeginsel ') 5—10-hokkig. Melksaphoudende boomen. Bloemen 5 8-tallig, vaak met staminodiën. Helmknoppen en meeldraden vrij. Bladeren gaafrandig. . . . Sapotaceae.
377. Bladeren alle tegenoverstaand of in kransen, niet wortelstandig,
ook niet aan den stengelvoet opeengedrongen. . . . 389. Bladeren anders geplaatst of geheel ontbrekend. . . . 378.
378. Boomen of hooge, opgerichte of klimmende heesters, zonder melk¬
sap, ongewapend, met ongelobde, hand- of vinnervige bladeren, welke alle of meerendeels meer dan 15 mM lang zijn. Kroonb'aden slechts weinig vergroeid, vaak alleen door middel der
meeldraden samenhangend 379.
Niet aldus 3g2
379. Meeldraden opgericht, zoodat de helmknoppen den stijl aanraken
of bijna aanraken. Helmdraden kaal. Helmknoppen langwerpiglancetvormig, toegespitst, langer dan de helmdraden. Bloemen in schichten, tuilen of bijschermen, de afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Bloemkroon radvormig, van buiten behaard,
') Liefst een dun dwarsschijfje bekijken.



Niet aldus.
431.
431. Bloemen niet in androgynische trossen. Meeldraden méér of
minder dan 11, op een verhoogden, behaarden bloembodem ingeplant, helmdraden kaal. Kroonbladen 4—5, wit, groenwit of geel, niet of nauwelijks langer dan de vrije, spitse kelkbladen, soms zelfs veel korter dan deze. Bladeren steeds gezaagd of getand, vaak ook gelobd, beiderzijds of alleen van onder behaard. Bladsteel nooit met 2 klieren op den top. Stengels nooit klimmend. Boomen, heesters of kruiden zonder melksap Tiliaceae 147.
Niet aldus 
431a. Kruiden met zeer ongelijkzijdige of diep ingesneden bladeren. Kelk gekleurd, 2—4-bladig, minstens even groot als de kroon. Helmdraden vrij of aan den voet zeer kort vergroeid. Bloemen doorgaans 1-huizig, de ? met een onderstandig vruchtbeginsel.
Begoniaceae.
Niet aldus Euphorbiaceae.
432. Meeldraden 10 of minder 433.
Meeldraden meer dan 10 434.
433. Bloemen in pluimen, 4—6-tallig. Kroonbladen gaaf, grooter dan
de kelk. Een der vruchtbare meeldraden veel grooter dan de andere. Bladeren ongelobd, gaafrandig. Boomen.
Anacardiaceae 275.
Bloemen in trossen, 4-tallig. Kroonbladen met in slippen verdeelden top. Boomen met ondiep gezaagde bladeren.
Tiliaceae 147.
Bloemen in androgynische tuilen, 5-tallig, rood. Kroonbladen gaaf. Meeldraden 8. Bladeren handlobbig. Heester. Euphorbiaceae.
434. Kroonbladen 6. Kelkbladen of -slippen 3. Bladeren afwisselend,
bij kneuzing niet naar djeroek riekend. . . Anonaceae 17. Kroonbladen 2—5 435.
435. Kelk napvormig, ondiep ingesneden. Kroonbladen 3—5, vrij dik,
wit of paars. Meeldraden vrij of min of meer vergroeid, doch dan gemakkelijk loslatend, om een dikke schijf ingeplant. Bladeren doorschijnend gestippeld, bij kneuzing naar djeroek riekend. Bladsteel meestal gevleugeld. Boomen of heesters,
vaak gedoomd Rutaceae 174.
Kelk anders 436.
436. Boomen of heesters met 5-tallige bloemen. Kelkbladen vrij, dak¬
pansgewijs dekkend, niet grooter dan de kroonbladen. Kroonbladen gaaf. Schijf ontbrekend. . Ternstroemiaceae 95.



446 Boomen of opgerichte heesters met doorschijnend gestippelde bladeren. Kroonbladen 3., Bloemen zeer klein, in fijn beschubde pluimen Rutaceae H4.
Niet aldus Q
447. Boomen of opgerichte heesters. Kroonbladen 6 in 2 rijen van 3,
grooter dan de kelk. Vruchtbeginsels 6 of meer. Anonaceae 17. Niet aldus Menispermaceae 38.
448. Boomen met tegenoverstaande, gaafrandige, leerachtige bladeren.
Kroonbladen zonder schub aan den voet. Bloemen niet in
. . Guttiferae 88.
pluimen 
Bladeren duidelijk schildvormig, verspreid, ongelobd. Bloemen zeer klein, in veelbloemige bloeiwijzen. Links windende planten.
Menispermaceae 38.
449.
Planten nog anders , ' ' ' ,
449 Staminodiën 4-5, om een duidelijke schijf ingeplant. Bladeren , , , r i —Qfoiinhi^Hpn althans aan de toppen
gekarteld ot gezaagu-^cumu. . -
der twijgen aanwezig, soms zeer klein. Stengels min of meer
klimmend ^
Niet aldus ' '. '. .,
450. Staminodiën 4, voor de kroonbladen geplaatst. Bloemen in tuilen.
Ampelidaceae 244.
Staminodiën 5, met 6e kroonbladen aiwisselend Bloemen in pluimen. Steunbladen zeer klein. . . Celastraceae 232. 451 Kroonbladen 3, minder dan 2 mM lang. Staminodiën 3. Bloemen in fiin besehubde pluimen. Bladeren doorschijnend gestippeld.
Rutaceae 174.
452.
Bloemen anders ' ' * V-i- „ 1 ai
452. Bladeren gezaagd-getand. Staminodiën 8 of meer. I il.aceae 14^.
Niet aldus 
453 Vruchtbeginsels 3 of meer, elk met een stempel.
40J. viulii s Menispermaceae 38.
Vruchtbeginsel 1 met 3 stempels. Boomen met tot kortharige pluimen vereenigde bloemen. Kroonbladen wit of groenachtig, vaak zwart verkleurend 275.
Planten nog anders * ' " '
454 Bladeren handnervig, duidelijk 2-lobbig, met breed afgeronde
lobben. Kroonbladen 5, langwerpig of lancetvormig, wit. Vrucht beginsel gesteeld, stijl draadvormig. Boom. Leguminosae 289.
Planten anders ' ' '
455. Staminodiën zeer talrijk. Boomen met te8enoïe^aya^aed^;



465.
Niet aldus , . .
465. Helmdraden met een schub aan den voet. oemen in , klierachtig behaarde pluimen. Opgerichte heesters. Blaadjes 2l 45 Simarubaceae 189.
Helmdraden niet met een schub aan den voet. Anacardiaceae 275. 466 Bladeren tegenoverstaand. Bloemen klein, wit, in smalle trossen, welke vaak tot pluimen zijn vereenigd. Kroonbladen minder dan 2 mM lang. Top der jonge twijgen met groote steunbladen Saxifragaceae 466.
Bladeren niet tegenoverstaand ,
467. Helmdraden met dicht langharigen voet. Algemeene bladspil gevleu¬
geld. Blaadjes bij kneuzing naar anijs riekend. Rutaceae
Niet aldus ' ' ' ' ' ,
468. Blaadjes 5-9, tegenoverstaand, doormijnend gestippeld, kaal,
hoogstens 120 mM lang, bij kneuzing met sterken terpentij reuk Kelk ondiep gelobd. Kroonbladen geel of groen, 2 mM lang, spits, in den knop met de naar binnen gevouwen randen klepsgewijs aaneensluitend. Meeldraden 10, met ka e helmdraden. Vrouwelijke bloemen met een bolvormig vruchtbeginsel en 1 stijl. Stamperrudiment in de <S bloemen ongeveer even lang als de meeldraden. Boom. . Burseraceae 195.
Blaadjes en bloemen anders. • • *
*df\ aiip nf mpprpndeels evensevind. Helmdraden behaard.
umuuu. .... ~ ~ Sapindaceae 256.
Bladeren alle ot meerendeels onevengevind. . . • • ■ 470470 Bloemen stinkend, tot pluimen vereenigd, welke nabij de toppen der twijgen in de oksels van jonge bladeren geplaatst zijn. Bloemsteeltjes 3-15 mM lang. Kelktanden ondu.de qk öf kort en spits. Bloemkroon groengeel. Mannelijke bloemen met 8—10 meeldraden en 4—5 zeer kleine, onderling ge i] e stamperrudimenten, helmdraden hoogstens 5 mM lang, de ¥ bloem met 6—10 min of meer behaarde staminodien, 3 5 dicht bijeengeplaatste, onderling gelijke stampers en 1 stijl. Blaadjes gaafrandig, sikkelvormig gekromd, zonder binnenranc -
X D . Simarubaceae 189. nerf. Boomen Q
Niet aldus 275.
471. Twiigen gedoomd. Helmdraden 16-25. Kr00nb'a|J®" ^ „4
15 mM lang ' A- „
Niet aldus Anacardiaceae Z75.
472. Bladeren alle tegenoverstaand, enkelvoudig of gevind met gaven
rand. Zoom der bloemkroon in den knop niet geplooid. 473.



in hoofdjes of aren. Kelk minder dan halfweg ingesneden, langer dan de kroonbuis. Kroonbladen duidelijk (hoewel kort) vergroeid (niet alleen samenhangend), wit of oranje, hun toppen niet binnenwaarts omgebogen. Meeldraden 5 of meer, met de kroonslippen afwisselend, aan den voet behaard. Helmknoppen met pijlvormigen voet. Stamperrudiment ontbrekend of uiterst klein, kaal. Boomen of heesters, opgericht of klimmend, doch nooit windend. Steunbladen ontbrekend. . Boraginaceae. Bloemen anders 492.
483. Bladeren met zeer groote, stengelomvattende bladscheeden, vin-
nervig. Bladschijf minstens 0.5 M lang. . . Scitamineae. Bladeren anders 484.
484. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig. . 485. Steunbladen ontbrekend 486.
485. Bladeren hartvormig, ongelobd, fijn behaard. Bloemen in smalle
pluimen, wit, de lagere §. Malvaceae 111.
Niet aldus Euphorbiaceae.
486. Niet of weinig vertakte boom met langgesteelde, handnervige,
vaak diep gelobde bladeren. Bloemen in groote, hangende pluimen, geel, trompetvormig Passifloraceae.
Niet aldus 
487. Vruchtbeginsel onderstandig Scitamineae.
Vruchtbeginsel bovenstandig 488.
488. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig. Stijlen
3, vaak met ingesneden top Euphorbiaceae.
Niet aldus 489.
489. Staminodiën ontbrekend of meer dan 6 490.
Bloemen met 4—6 staminodiën • • 492.
490. Stengels klimmend. Bladeren gaafrandig, al of niet gelobd.
Olacaceae 220.
4Q1
Niet aldus 
491. Bladeren gezaagd. Kroonbladen slechts weinig vergroeid.
Ternstroemiaceae 95.
Bladeren gaafrandig Ebenaceae.
492. Klimmende heesters. Bloemen klein, in trossen of in pluimen
met trosvormige takken. Steeltjes der afzonderlijke bloemen minder dan 5 mM lang. Meeldraden of staminodiën 4—5, voor de kroonbladen of kroonslippen geplaatst, met deze min of meer samenhangend of vergroeid. Bladeren met doorschijnende witte, gele of roode stippels '). gaafrandig, nooit tegen-
i) bij doorvallend licht met een goede loupe bekijken.



zittend op een vleezige, al of niet vertakte spil, die aan haar voet en aan den voet der vertakkingen 1 of meer groote, blijvende of afvallende, groene of gekleurde schutbladen draagt. Vruchtbeginsel bovenstandig. Bladsteel met scheedevormigen voet, bladeren nooit tegenoverstaand, nooit met steunbladen. 498. Bloemen niet in dusdanige bloeiwijzen 501 •
498. Bladeren lijnvormig, aan een bovenaardschen stengel schroef¬
vormig gerangschikt, vaak stekelig gezaagd, meer dan 3 dM lang. Bloemen 2-huizig, zonder bloembekleedselen, de ó kolven gewoonlijk vertakt. Boomen of heesters, dikwijls op stelwortels rustend Pandanaceae.
Niet aldus 
499. Ongestekelde moeraskruiden met grasachtige bladeren. Bloem¬
bekleedselen op haren gelijkend. Schutbladen onder de kolven vroeg afvallend. Bloemen 1-huizig, de d boven de ? op
dezelfde as geplaatst Typhaceae.
Niet aldus. Bladeren niet grasachtig 500-
500 Schutbladen aan den voet der bloeiwijze 2 of meer, voor het einde van den bloei afvallend. Op palmen gelijkende, opgerichte heesters met tweespletige of handvormig ingesneden,
in den knop geplooide bladeren Cyclanthaceae.
Schutblad aan den voet der bloeiwijze 1. Bladeren of bladsteel aan den voet tot een scheede verbreed, de bladschijf in den knop niet geplooid. Kruiden of met behulp van hechtwortels klimmende heesters Aroideae.
iO 1
Planten nog anders 
501. Grasachtige planten met evenwijdignervige of kromnervige bla¬
deren. Bloemdek ontbrekend of zeer klein, de afzonderlijke bloemen doorgaans elk in den oksel van een tot de vruchtrijpheid blijvend kafje geplaatst, tot aartjes of hoofdjes vereenigd. Vruchtbeginsel 1, gaaf of 2—3-lobbig 502.
Niet aldus 
502. Bloemen 1-slachtig, in kleine, androgynische, gesteelde, alleen¬
staande hoofdjes met kleine omwindselbladen. Bladeren alle in een wortelrozet, niet scherpkantig. Stengel niet driekant. Bloemdek uit 6 zeer kleine schubjes bestaand. Vruchtbeginsel 2—3-lobbig. Kleine kruiden Eriocaulonaceae.
Niet aldus 
503. Elke bloem door 2 kafjes ingesloten. Stengels rolrond, knoopig,
vaak hol. Bladscheeden doorgaans gespleten, vaak van een tongetje voorzien Gramineae.



. . Coniferae.
geplaatst 509
Niet aldus ' ' ' ' " n
509. Waterplanten met lijnvormige bladeren. Bloemen uit 2 meel
draden en 4 eerst zittende, later langgesteelde stampers bestaan .
Najadaceae.
, , , 510.
Landplanten 
510. Bladeren bij kneuzing met duidelijken terpent,jngeur. Top van den
bladsteel met 2 zittende of gesteelde klieren. Bloemen in eenslachtige hoofdjes, deze hoofdjes tot androgynische trossen vereenigd. Helmdraden zeer kort, stijlen in de ? hoofdjes 20-40, paarsgewijs tot elkaar genaderd. . Hamamehdaceae 474.
Bladeren en bloemen anders 
511. Bladeren tegenoverstaand. Boomen of forsche heesters^ oemen
in tot aren vereenigde kransen ünetaceae.
a|^us ^
512. Katjes pïu'imvormig vertakt' Top der twijgen klierachtig behaard.
Meeldraden 3-6, hoogstens 2 mM lang. Stijl 2 deehg- 0 men of heesters. Bladeren niet schildvormig. Myncaceae.
513.
513 BloemenUSl-slachtig, tot katjes vereenigd. Schubben der katjes
van binnen met 1-2 meer of minder duidelijke honingklieren. Meeldraden en stijlen niet zeer kort. Bladeren meestal fijn gezaagd. Twijgen bij de knoopen niet verdikt. Boomen^
opgerichte heesters 
Bloemen meestal 2-slachtig, zeldzamer 1-slacht.g, zeer klein, tot dichte aren vereenigd. Schubben der aren zonder honingklieren Meeldraden uiterst kort. Bladeren gaafrandig. Stengels vaak met verdikte knoopen. Kruiden, heesters of zelden boomen, de heesters zeer vaak klimmend ïperaceae.
514 Water- of moeraskruiden. Bladeren alle in een wortelrozet of
uit een onderaardschen wortelstok ontspruitend, enkelvoudig, dikwijls drijvend of schildvormig. Meeldraden meer dan 5. 5 . Waterplanten met bebladerde stengels, landplanten of epi-
515 Bloemen alleenstaand, langgesteeld. Kelkbladen nu eens 2 en
lang voor den bloei afvallend, dan weer 4-6 en van binnen of beiderzijds bloemkroonachtig gekleurd. Kroonbladen 10 of meer, vaak kleiner dan de kelkbladen. Meeldraden meer dan 12 vrij van elkaar. Bladeren öf schild- of hartvormig, vaak
zoowel het een als het ander Nymphaeaceae ^48.
Niet aldus 
/



516. Bloemen in schermen of kransen, deze kransen vaak weer tot
trossen vereenigd. Kelkbladen 3. Kroonbladen 3. Vruchtbeginsels ontbrekend of talrijk Alismaccac.
Niet aldus 
517. Bladeren, althans de hoogere, met een binnen den bladsteel
geplaatst, stengelomvattend kokertje, enkelvoudig, nooit tegenoverstaand. Bloemen vrij klein, actinomorf, 4—5-deelig, § .of eenslachtig. Meeldraden 6 -8. Vruchtbeginsel 1. Kruiden, zeldzamer heesters of boomen, soms klimmend of gestekeld.
Polygonaceae.
Bladeren niet met een dusdanig kokertje 518.
518. Bloemen $ 519
Bloemen éénslachtig 630.
519. Vruchtbeginsel(s) bovenstandig '), soms nauw door het bloemdek
omsloten en dan schijnbaar onderstandig 520.
Vruchtbeginsel onderstandig of halfonderstandig. . . . 605.
520. Vruchtbeginsel 2) 1, hoogstens halfweg 2-3-lobbig. . . 521. Vruchtbeginsels 2 of meer, vrij of in een gemeenschappelijke as
samenhangend 
521. Bladeren samengesteld, tijdens den bloei aanwezig. . . 522. Bladeren geheel ontbrekend of tot kleine schubben gereduceerd.
Bloemen zittend of bijna zittend 529.
Planten nog anders 530.
522. Bloemdekbladen 6, wit, kaal. Meeldraden 6, kaal. Blaadjes
smal draadvormig Liliaceae.
Niet aldus 523
523. Bladeren 2- 4 maal gevind of 2—4-voudig drietallig. . 524. Bladeren enkelgevind, soms uit slechts 2 blaadjes bestaand. 527. Bladeren hand- of voetvormig samengesteld, 3—9-tallig. . 528.
524. Bloemen gespoord. Meeldraden 6, tweebroederig. Laag kruid,
met tot trossen vereenigde, roode bloemen. Papaveraceae 51.
Bloemen ongespoord 525
525 Meeldraden 5 met 5 staminodiën afwisselend. Kleine boom.
Bloemen in pluimen, wit Moringaceae 284.
Meeldraden 8—10. Staminodiën ontbrekend. Forsch kruid. Bloemen in pluimen, groen, welriekend. Saxifragaceae 466.
Meeldraden meer dan 12 526.
526. Stijlen 3 of meer, vrij van elkaar, draadvormig. Bloemen blauw, ') Een bloem overlangs doorsnijden.
~) Dwars doorsnijden. Bij een gelobd vruchtbeginsel zijn de wanden der hokjes ten deele onderling vergroeid.



wit of rood, vaak door een omwindsel van groene bladeren Wil ui luuu, Ranunculaceae 5.
omgeven Papaveraceae 51.
527 Blaton'aan' de toppen der twijgen dicht opeengedrongen, onefengevtad. Blaadjes 5-25, grof doornachtig gezaagd, sh,f ,eerachtig. Bloemen geel, in opgenchte 47
646.
528. Klimplanten. Meeldraden 4-5, vrij van
mr .01,5, tot een hootdje n Mee,HanHdr0gr03 BÏoem en geheel in den stengel weggedoken.
5 sCels gè,7ed internodiën aan den top scheedevorntig verwijd.
Opgerichte planten van Meeldraden 5, éénbroeder,g. B oemen «P t
of trossen vereenigd, geelwit of paars. V»^Jaceac „
Meektraden^ö, vHj.' Stengels opge^tofk— 566. Meeldraden 8. Stengels naar hoven zeer sterk
M=^' Srr«S,nten metro,ron.sS,
530. Bloèmdek droogvliezlg of ^^ibTaad^'noo"!
kante buis. Meeldraden 3—5, aan aen
„iet ver buiten de bloem stekend. Stijlen of stempels 2-3.
Bladeren gaafrandig. Kruiden of heesters. Amarantacea^
531. Bloemdek zygomorf, gekleurd, 1''fn''spo^r" ol"cerfTn
« r«
sneden. Meeldraden 5 of 8, min of meer samenhangend^ vergroeid. Kruiden of heesters. • • •
532. Xir met Br:rïïp;Sd:rTl. Meeldraden
8, met vrije helmknoppen. Bladeren



Meeldraden 7—12 '
Meeldraden 13 of meer 
541. Bladeren tot scheeden verminderd, welke aan den top der ïnter-
nodiën den stengel omgeven. Stengels duidelijk geleed. Bloemen zeer klein, in groeven van den stengel geplaatst. Nabij
de zee groeiende planten van moerassige standplaats.
Chenopodiaceae.
Bladeren zittend, evenwijdignervig of kromnervig. Bloemdek-
bladen meer of minder dan 5 
Bladeren duidelijk gesteeld, hand- of vinnervig. Steunbladen
aanwezig ' ' " '
542. Bloemen geel, in dichte, op hoofdjes gelijkende, langges ee de
aren, elke bloem in den oksel van een schutblad geplaatst.
Bladeren smal lijnvormig 
, ... zet.
Bloemen anders . ,
542a Bloemdek gekleurd, niet droogvliezig of droogvliezig gerand.
Commelinaceae.
Bloemdek kelkachtig of droogvliezig of droogvliezig gerand.
Juncaceae.
543 Bloemdekbladen onder de inplanting verlengd. Meeldraden 2,
min of meer bladachtig. Lage kruiden. . . V,°^cea)e J4' Bloemdekbladen niet verlengd onder de inplanting. Meeldra en
3—5, niet bladachtig • ' "
543a Meeldraden evenveel als bloemdekslippen, voor deze geplaatst.
Schijf ontbrekend 
Niet aldus Euphorbiaceae.
544 Bladeren 'in 'een wortelrozet. Bloemen in aren Bloemkroon
aanwezig, doch weinig in 't oog vallend. Meeldraden ver buiten de bloem stekend Plantag.naceae.
Niet aldus 
545 Steunbladen althans aan den top der stengels of twijgen aanwezig,
bij het afvallen een litteeken achterlatend. . . . • • Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. ^ . 550.
546 Schijf ontbrekend. Bloemdek diep 4-5-slippig. Meeldraden
voor de bloemdekslippen geplaatst. Stijlen of stempels 2.
. , , . . . . Urticaceae. Opgerichte heesters 
547 Opgerichte of neerliggende, kleine kruiden met handlobbige,
van onder dicht behaarde bladeren. Bloemdek 8-sllPP'|-
Rosaceae 44Ó.
. . . 548.
Niet aldus 



vrij van het bloemdek Bixaceae 68.
Schijf ontbrekend. Twijgen ongedoornd. Bladeren vinnervig. Buitenste meeldraden vaak met het bloemdek samenhangend.
Ternstroemiaceae 95.
594. Bloemdek aan den voet vergroeidbladig, 4—6-lobbig of shppig,
van buiten of langs den rand der slippen behaard. Boomen ot opgerichte heesters. Bladeren enkelvoudig of handvormig samengesteld nooit tegenoverstaand of gevind. Kortere of langere stamperdrager aanwezig. Stampers 4 of meer. Sterculiaceae 133.
Niet aldus ' ' ' i, j ' ,,
595. Bloemen in gesteelde, okselstandige hoofdjes. Kroonbladen alleen
aan den rand van het hoofdje ontwikkeld, lancet-spatelvormig, rood, 15-21 mM lang. Stijlen 8-14, paarsgewijs tot elkaar genaderd, 10—20 mM lang. Boomen of opgerichte heesters met enkelvoudige, van onder bleek blauwgroene bladeren
Hamamelidaceae 474.
^ .... 596. Bloemen anders 
596. Meeldraden 2—10 '
Meeldraden 11 of meer *
597. Bladeren samengesteld "
Bladeren enkelvoudig ' '
598. Meeldraden en stampers 4—5. Stijl 1. Bladeren enkelgevin ,
zeer bitter Simarubaceae 189.
Meeldraden 5—10. Stampers of stamperlobben 1—3. . 599.
599 Kruiden. Stijlen 2. Bloemen in groote pluimen.
Saxifragaceae 466.
Boomen of heesters Sapindaceae 256.
600. Kleine saprophyten met tot schubben verminderde bladeren.
Meeldraden 2—6, helmknoppen zittend. Bloemen in trossen.
T riuridaceae.
Planten met groene bladeren 
601 Meeldraden 4. Stampers 1, 2 of 4. Kruiden. ....
Meeldraden 6. Stampers 3 of 6-12, vrij van elkaar. Stengels
meestal windend Menisp'r"Iace"eJ!8
Meeldraden 6-8. Vruchtbeginsel diep 2-lobbig. Stijlen 2. Bla deren tegenoverstaand, van onder wit. . Sapindaceae 256.
602. Landplanten. Stampers 1—2 Rosaceae 443.
Waterplanten. Stampers 4 • • Najadaceae.
603 Stampers op een duidelijk zuilvormigen, zittenden of gesteelden stamperdrager gezeten ')■ Bloemdekbladen 6 of meer. Bladeren
!) Een bloem overlangs doorsnijden.



gaafrandig, niet tegenoverstaand. Twijgen vaak met ringvormige steunbladlitteekens. Boomen of opgerichte heesters.
Magnoliaceae 12.
Stampers niet op een zuilvormigen stamperdrager gezeten. 604.
604. Bloemdekbladen tot aan de vruchtrijpheid blijvend, meestal groen.
Bladeren enkelvoudig, nooit diep gedeeld, nooit tegenoverstaand. Boomen of heesters Dilleniaceae 8.
Bloemdekbladen afvallend, meestal gekleurd. Bladeren öf samengesteld öf diep gedeeld öf tegenoverstaand, vaak zoowel het een als het ander. Kruiden of (met behulp der bladeren) klimmende heesters Ranunculaceae 5.
605. Woekerende, epiphytische heesters met in de voedsterplant drin¬
gende zuigorganen. Bladeren nu eens ontbrekend, dan weer tegenoverstaand of paarsgewijs tot elkaar genaderd, in de beide laatste gevallen steeds duidelijk gesteeld, vinnervig. Meeldraden
4 of meer 606.
Niet aldus 6q7
606. Stengels bladerloos, rolrond, windend. Bloemen in aren, wit.
Lauraceae.
Stengels bebladerd of afgeplat, niet windend. Loranthaceae.
607. Kruiden met tegenoverstaande enkelvoudige bladeren. . 608. Niet aldus gQ9'
608. Meeldraden 10 20. Bloemdek boven den onderstandigen eier¬
stok niet sterk ingesnoerd Aizoaceae.
Meeldraden 6 of minder. Bloemdek sterk ingesnoerd boven den bovenstandigen eierstok, zoodat deze onderstandig schijnt.
Nyctaginaceae.
609. Meeldraden 1 3, vaak met den stijl vergroeid of met dezen
samenhangend glO
Meeldraden 4—5 513
Meeldraden 6—12 gjg
Meeldraden 13 of meer 52g
610. Meeldraad 1 of zelden 2—3, met den stijl tot een zuil vergroeid.
Stuifmeel tot klompjes verbonden. Staminodiën ontbrekend of klein, nooit kroonbladachtig. Kruiden, vaak epiphytisch. Bladeren evenwijdignervig, kromnervig of ontbrekend. Orchidaceae. Meeldraden niet met den stijl vergroeid, wel daar vaak mede samenhangend gjj
611. Bloemen zygomorf of onregelmatig. Meeldraad 1, nu eens blad¬
achtig met zijdelingschen helmknop, dan weer met den stijl samenhangend. Staminodiën kroonbladachtig. Bladeren vaak



. . Scitamineae.
Bloemen actinomorf of zygomorf. Meeldraden 3. Staminodiën
612. Bloemdek'met lange buis en korten zoom, paars of wit. He'm-
bindsel breed, helmhokjes dientengevolge vn] ver uiteenslaan . Stijl binnen het bloemdek besloten. Biadere^leu,^
. . Iridaceae.
Bloemen anders 
613. Kruiden 616.
614. Bloenfen "alleenstaand of paarsgewijs in de f1 °f
meer zygomorf. Bloemdek 4-sl.ppig. Stljlen 3 °f ^oaceae.
. . 615.
Bloemen anders n^hpiufprae
6,5. Meeldraden 5. Bloemen in hoofdjes ol schermen, R^f™;
616 Bladeren tegenoverstaand, 'gaafrandig. Schijflobben 4, opgericht me, de bloemdekslippen afwisselend. Stql aan den top^ korte armen verdeeld gjy
fin Biader'ednSgaafrandig,'van onder dicht beschnbd. Bloemen 4tallig, bovenhelft der btoemdekbuis 4-hoekig. Elaeagnaceae.
Rladeren of bloemen anders ' '
6,8. Bloemen klein, geel, in okselstandige beschermen de »£o»d«h,l« bloemen op dnnne, vrij lange steeltjes Kelk zee' kort getana Kroonbladen eirond, spits, vroeg afvallend, 1 U 2 mM g. Bladeren gaafrandig met smal schildvormigen 22(|
Rhamnaceae 239.
619. Ondergedoken waterplant met laaggestelde, witte, drijvende bloemen. Meeldraden 6 of meer. Shjlen 6- -9 2-spletig. Vruchtbeginsel ingesloten door onderling vergroeide, van g kroesde vleugels voorziene schutbladen. Hydrochandaceae.
619a BhJmdek^actinomorf, 6-8-slippig. Bladeren öf uit een onder6 aarisch orgaan ontspruitend óf lijn-, lancet-of >,ntvorm,g O,
tot schubben verminderd, nooit tegenoverstaand. . . •
Bloemdek en bladeren anders '
620 Stijl 1. Bladeren al of niet tegenoverstaand. . . • • • • Stiilen of stempels 2 of meer. Bladeren niet tegenoverstaand, b .
621. Bloemen in okselstandige bundels of kleine bijschermen. Bladeren



tegenoverstaand, doorschijnend gestippeld. Bladsteel zonder
klieren Myrtaceae 494.
Bloemen in trossen of aren Combretaceae 487.
622. Bladeren samengesteld. Stijlen 2. . . . Saxifragaceae 466. Bladeren enkelvoudig 523.
623. Bloemen alleenstaand of ten getale van 2—3 in de bladoksels,
klein, groen of geelachtig. Één der bloemdekslippen breeder dan de andere. Opgericht of opstijgend kruid met vleezige
bladeren Aizoaceae.
Niet aldus 624.
624. Bloemdek losbladig, rood. Bloemen in gesteelde, okselstandige
hoofdjes, elke bloem met 2 lange stijlen. Hamamelidaceae 474. Bloemdek vergroeidbladig Aristolochiaceae.
625. Kleine, vleezige saprophyt. Bladeren tot kleine schubben ver¬
minderd. Bloemdekbladen 6, drie ervan of alle 6 lang en smal. Meeldraden 6, helmhokjes onder de breede, vergroeide of samenneigende helmbindsels verborgen. Burmanniaceae.
Bladeren gering in aantal, smal lijnvormig. Bloemdekslippen veel korter dan de buis. Stempel 3-lobbig, binnen het bloemdek besloten en daarmede samenhangend. Meeldraden schijnbaar 6, in werkelijkheid 3 met ver uiteen geplaatste helmhokjes.
Kruiden Burmanniaceae.
Nog andere planten 626.
626. Helmdraden met kapvormigen top. Stempels 3, breed uitgerand.
Bladeren vaak diep ingesneden Tacceae.
Meeldraden niet met kapvormigen top 627.
627. Bloemen in trossen, niet geel. Bloemdekbuis kort of ontbrekend.
Helmknoppen basifix, helmdraden zeer kort, soms tot een ring
vergroeid Haemodoraceae.
Niet aldus Amaryllidaceae.
628. Stijlen <=^=, paarsgewijs tot elkander genaderd, vrij van elkaar.
Kroonbladen rood, lancet-spatelvormig, 15—21 mM lang. Bladeren van onder blauwgroen. . . Hamamelidaceae 474. Stijl 1, aan den top in 5 of meer korte takken verdeeld. Stengels meestal vleezig en bladerloos, soms bebladerd en dan met
lange stekels gewapend Cactaceae.
Stijl 1, onverdeeld. Ongewapende, bebladerde boomen. 629.
629. Bloemdekslippen 6 of meer, goed ontwikkeld, spits. Vruchtbe¬
ginsel op dwarse doorsnede 6 — «=*=> -hokkig. Bladeren niet
doorschijnend gestippeld Lythraceae.
Niet aldus Myrtaceae 494.



Nog andere planten 700.
700. Klimmende heesters of kruiden met hand- of kromnervige bla-
deren 7011
Andere planten 703.
701. Bladeren met hartvormigen voet, handnervig (niet kromnervig),
nooit schildvormig, vaak gelobd. Stengels soms met scherpe wratten bezet, doch nooit gestekeld. Afzonderlijke bloemen zittend. Bloemdek nooit uit 6 vrije bladen bestaand. Stijlen
of stempels 1—2 Olacaceae 220.
Niet aldus 702
702. Bladeren alle of meerendeels schildvormig. Stengels windend,
ongestekeld. Bloemdekbladen öf vergroeid öf meer dan 6.
Staminodiën ontbrekend Menispermaceae 38.
Bladeren niet schildvormig. Stengels gestekeld. Bladsteel vaak met overblijfsels van ranken. Bloemdekbladen 6. Liliaceae. Planten nog anders 703
703. Bladeren gaafrandig. Bloemen zonder schijf '). Stijlen of stem¬
pels 1—2 
Niet aldus 
704. Stijl en stempel 1 
Stijlen of stempels 2 Buxaceae.
705. Stempel zittend. Bloemdek diep 5-deelig. Bloemen in trossen.
Olacaceae 220.
Niet aldus Lauraceae.
706. Bladeren afwisselend, vinnervig, duidelijk gezaagd. Steunbladen
minder dan >/2 mM lang of geheel ontbrekend. Bloemen in korte, okselstandige, éénslachtige trossen. Bloemdekbladen 3—6, stomp, hoogstens 3 mM lang. Schijf bij de c? bloemen in 2—12 kliervormige lobben verdeeld, bij de ? ringvormig en vaak door den stamper verborgen. Geen behaarde schubben tusschen de meeldraden aanwezig. Stijl of stijlen hoogstens
3 mM lang. Steenvrucht Bixaceae 68.
Niet aldus 707
707. Bladeren scherp gezaagd, duidelijk meer lang dan breed, niet
schildvormig. Steunbladen geheel ontbrekend. Bladsteel niet met klieren op den top. Bloemen in okselstandige bundels, trossen of bijschermen. Bloemdekbladen 5—12, de buitenste vrij van elkaar, de binnenste vaak kort vergroeid, alle dakpansgewijs dekkend. Schijf ontbrekend. Stijlen in de $ bloemen
]) Een bloem overlangs doorsnijden.
7



vaak aan den voet vergroeid. Ternstroemiaceae 95.
708 zonder melksap. Bladeren groepsgewijs geplaatst, vele er-
708' Z Tang gesteeldf alle langwerpig O. keerd
eirond met toegespitsten top, grof gezaagd, 85-200 mM lang, kaal Steunbladen uiterst klein of geheel ontbrekend B.oen in 50-2OO mM lange pluimen, meerendeels 3-ta g. Helmdraden en staminodien langharig, schijf in klieren opgelost vruchtbeginsel kaal, stijlen 3, onverdeeld. . ^
Niet aldus 7j0,
709 Windende of epiphytische heesters ^
„0 Ê^.^ewoekerplanten. 'Bladeren 6. geheel ontbrekend M
,„TnSXTe;f„da;,ds,ingerpla„ten. ' Bladeren verspreid. Stengels vaak gestekeld o, gevleugeld. Vmcbtbegmsdj^
7,1. St^-g»TS»ze woekerplanten me, groote,
S^grt^rrtoer'k-ein. : : : : Loranthaceae. 712. Kruiden 714.
713 Mo°emen allee'nstond o, in ges.ee,de, arm- o, veejbl^ige bloeiwijzen. Vruchtbeginsel driekantig, vaak ongelijkzij ig g
ih Rloemdek gekleurd. Vleezige of sappige kruide , Se of m een bofenaardsehen stengel, in he, laatste geval me, lidebjke steunbladen. Bladeren 6, me, zee, seheevenvoe, öf schildvormig aangehecht of diep ingesne
tegenoverstaand • • Halorhagidaceae 476.
Niet aldus Juglandaceae.
714. Bladeren gevind 715
Bloemen éénhuizig, de cf in aren of katjes. . . • • ^ Steunbladen geheel ontbrekend. . . • • • • ■ • djcht 716 Stijlen 2. Bloemen in armbloem.ge ar 474.
S«K«SS



717. Stijlen 4. Bloemen tweehuizig Datiscaceae.
1 718.
718. Bloemen in tuilen. Eindvertakkingen der bloeiwijze met een
omwindsel, dat 1 zittende $ en 2 gesteelde d bloemen bevat.
Hernandiaceae.
Bloemen in aren of trossen Combretaceae 487.
719. Bladeren schub-, lancet- of priemvormig, hoogstens 20 mM lang.
Sporangiën nu eens vereenigd tot 1 of meer eindelingsche aren, dan weer alleenstaand in de oksels der stengelbladen. 720. Niet aldus 
720. Bladeren zeer klein, kransstandig, tot een scheede vergroeid, met
vrijen, kleinen, driehoekigen top. Sporangiën geplaatst aan de onderzijde van schildvormige, tot een eindelingsche aar samenkomende schubben Equisetaceae.
Bladeren anders 72]
721. Bladeren tot kleine, ver uiteengeplaatste schubben verminderd.
Stengels plat samengedrukt of driekant, herhaaldelijk vorksgewijs vertakt. Sporangiën ver uiteengeplaatst, vrij groot, driehokkig. Schutbladen aan den voet van elk sporangium 2,
korter dan het sporangium Psilotaceae.
Niet aldus 
722. Onvruchtbare bladeren alle plat, 4-rijig, die van 2 tegenover¬
staande rijen grooter, met hun smallen kant naar den stengel gekeerd, die der beide andere rijen veel kleiner, naast elkander aan de lichtzijde van den stengel geplaatst, met hun platte zijde naar dezen gekeerd. Qrootere bladeren slechts met een gedeelte van hun afgeronden of hartvormigen voet aan den stengel vastgehecht, hun onderhoeken soms oorvormig uitgetrokken. Landplanten, soms klimmend, doch nooit epiphytisch. Sporen tweeërlei, deels klein, deels groot, de beide soorten in afzonderlijke sporangiën. . . Selaginellaceae. Bladeren anders gevormd of anders geplaatst. Landplanten of epiphyten. Sporen gelijk van grootte. . . Lycopodiaceae.
723. Bladeren uit een scherp gescheiden vruchtbaar en onvruchtbaar
deel bestaand, het vruchtbare deel aar- of pluimvormig, uit den top, het midden of den voet van het onvruchtbare deel ontspruitend. Sporangiën dicht opeengedrongen, tot rijen vereenigd. Landplanten of epiphyten, nooit klimmend.
Ophioglosseae. Niet aldus 
724. Sporangiën groot, blijvend. Stengels of bladeren niet herhaal-



bloeiwijze deels dichasium, deels monochasium (Dombeya acutangula, Mitreola oldenlandioides).
Pleiochasiën zijn zeldzaam. Zeer eigenaardige voorbeelden ervan vindt men bij de geslachten Euphorbia en Pedilanthus. Zie cyathium.
berijpt, met een dunne, doorgaans witte waslaag overtogen, zooals de zaden van Pithecolobium ellipticum, de vruchten van Cocculus sarmentosus en Prunus domestica, de bladstelen van Bruguiera gymnorhiza, de bladeren van Nelumbo, de stengels van Crotalaria laburnifolia^ Ricinus communis enVitis repen s.
bes, meer of minder sappige, doorgaans meer dan één zaad bevattende, niet openspringende, met een betrekkelijk zachte huid bekleede vrucht, welker binnen- en middenwand niet verhard zijn [druiven, pisang (vaak zonder zaden) doekoe]. Bevat een bes slechts weinig of bijna geen sap, zooals bij Uvaria en Capsicum, dan noemt men haar vleezig of droog. Een mangistan is een bes met tamelijk harden wand. De vruchten van den koffie- enden boeniboom zijn geen bessen, doch steenvruchten.
besachtig, op een bes gelijkend, zooals de vruchten van Gaultheria.
beschubd, bedekt met schubben (zie aldaar).
bestuiving is het overbrengen van het stuifmeel op de stempels. Gewoonlijk geschiedt dit op stempels van bloemen derzelfde soort. Wordt het op stempels van bloemen eener andere soort overgebracht, dan spreekt men van kruising (zie aldaar).
Overbrenging van stuifmeel eener bloem op den stempel derzelfde bloem heet zelf bestuiving {autogamie). Bij Javaansche planten komt zij veelvuldig voor. Overbrenging van het stuifmeel eener plant op den stempel eener andere bloem van hetzelfde individu heet nabuurbestuiving (geitonogamie), overbrenging van het stuifmeel eener bloem op den stempel eener bloem van een ander individu derzelfde soort heet kruisbestuiving (xenogamie). Zie ook herkogarnie.
Kruisbestuiving geschiedt meestal door den wind of door insecten. Ieder Hollander, die Java bezoekt, valt het op, dat de bloemen hier zoo veel minder door insecten worden bezocht dan in Holland, zooals het ook opvalt, dat, waar men in Holland langs de wegen en op de weiden een overvloed van aardige veldbloemen aantreft, men in de laagvlakte van Java op dezelfde terreinen niets ziet dan enkele onooglijke stiefkinderen van Flora. Wie op Java mooie planten wil zien moet de bergen, de ravijnen, de moerassen in of het zeestrand langs.
Bij waterplanten wordt het stuifmeel niet zelden door het water vervoerd (Ceratophyllum). Men zie voorts anemophiel, chiropterophiel, entomophiel, heterogamie, hydrophiel, illegitieme en legitieme bestuiving, malacophiel. besvrucht, zie bes.
bevruchting komt tot stand tengevolge van bestuiving, wanneer de stuifmeelbuizen de eitjes binnendringen en de inhoud dier buizen samensmelt met de eikern. bijkelk, op een kelk gelijkend orgaan, dat zich aan den voet van den kelk of op den top der kelkbuis bevindt.
Bij Alchemilla, Fragaria en Potentilla staan de bijkelkbladen op den top der kelkbuis en is hun aantal gelijk aan het aantal kelkslippen (4—5); bij Passiflora vindt men onder den kelk 3 vrije of onderling vergroeide bijkelkbladen; bij de Malvaceae is het aantal bijkelkbladen nu eens constant (Malvastrum, Urena, Gossypium), dan weer veranderlijk (Hibiscus).



)
bijkroon, min of meer bloemkroonachtig aanhangsel van het inwendige der
b'Passif 1 ora bestaat de bijkroon uit zeer talrijke draadvormige slippen; bij vek Amaryllidaceae (Eucharis, Pancratium , Nare, ss u s) ,s z,j buis- oi trechtervormig en draagt zij op haar bovenrand de meeldraden; b. de Asclepiadaceae is zij een aanhangsel der meeldradenbuis en doet
bi-I e'^^kldnef 1 ob6'we 1 ke 'zld" tusschen 2 grootere bevindt en doorgaans door ' de e min of n^er op zij gedrongen wordt. Duidelijke bijlobben treft men aan bij de bladeren van Gossypium arboreum (kapas merah) _ ' m henailde bloeiwijze, bij welke onder de topbloem telkens 2 of meer ' S?»it.n <lie op dezelfde wijze afgesloten zijn (Clematis pa-
niculata en talrijke andere planten). Doordat de zijassen van een bijscherm zich vaak krachtiger ontwikkelen dan de hoofdas, komen de jongere bloemen dikwijls even hoog als of hooger dan de oudere te staan.
bliwortels zijn wortels, welke niet ontspruiten uit een anderen wortel of uit een tvi doch uit stengels (vele Monocotyledonen, Rhizophoraceae klimplanten en epiphyten), voorts uit wortelstokken, bollen, knollen, uitloopers, stekken tjangkokans of uit bladeren (bladstekken, vele varens, KaUnchoe pinnata) Zij dienen om den stengel te steunen of om de gewone wortels
te vLrv.iiH, welke op korten afstand van den bladrand nagenoeg even-
de"nZZ Spcdi». duleis, vele Eugenia-soorten). H- nünrandribbe uitspringende ribbe, welke op korten afstand van den rand van ee" or"aan 'nagenoeg evenwijdig aan dien „nd ,e„oop. <dop„neb,,es van
RanU"»,l"„Sd T-TnJZpluX ^bCenste de, 3 a, of niet duidefljk geh'ThXTe", ll, f de ."uc'htwand bestaat. De steen der ntangga is de binnenvtucMwand, de daarin besloten pit is bet zaad. Bij een as,n,-pen 1 .s de taaie binnenvruchtwand scherp van den moesacht.gen m.ddenvruchtwand
gescheiden. ^ vrucht gekeerde zijde. Met
''"Tbi^nz^e van Jachtige organen bedoelt men de zijde, welke gekeerd
i« mar het deel der as boven het inplantingspunt.
bUadje elke afzonderlijke schijf van een samengesteld blad. De meerdere of mindere grootte heeft niets met het blaadje of blad zijn te maken.
blaasvrucht ^wan^^ opo' d i'u m).
worden 3 deelen onderscheiden.
^L?kW~U»Coiea»dere''btadïmin'of me""»/»'! De baanden de,
in het tweede geval open of gespleten.
2. de (blad)steel, het smalle, min of meer steelachtige deel tusschen blad-
scheede en bladschijf. p
3. de (blad)sch ijf, het bovenste, doorgaans vlak u,tgespre.de deel. Een



dlchogamie, het dichogaam (zie aldaar) zijn.
dichotoom, herhaaldelijk in 2 takken gesplitst = gaffelvormig vertakt. Zit plaat
III Vaak is die vertakking slechts schijnbaar.
dicht "(van bloeiwijzen, beharing, enz.), met dicht bijeengeplaatste bloemen of
haren. Vgl. ijl en los.
didynamisch, zie tweemachtig.
dikvleezig, dik, zacht en eenigszins sappig, zooals de binnen- en middenvrucht-
wand van pisang.
dikwandig, met dikken wand (vruchtbeginsel, vrucht).
dimorf noemt men organen, als zij bij dezelfde plantensoort twee zeer verschillende meestal niet door tusschenvormen geleidelijk verbonden gedaanten kunnen hebben. Dimorfe bloemen treft men veelvuldig aan, nu eens verschillen zij alleen in de betrekkelijke lengte van stijl en meeldraden (vgl. heterostylie), dan weer in grootte, bouw en kleur (vele Compositae, eenige Mimoseae, — vgl. voorts chasmogaam en cleistogaam). Dimorfe meeldraden vindt men bij vele Melastomaceae, dimorfe staminodiën bij Sauvagesia, dimorfe bladeren bij vele planten (vgl. heterophyllie), dimorfe wortels bij Avicennia, Jussiaea hirta, Sonneratia en andere planten.
dioecisch = tweehuizig.
discus, zie schijf.
distyl, zie heterostyl. , , , .. „„„
doorboord, van een gaatje voorzien. De nerfoksels van vele bladeren zijn aa
de onderzijde doorboord. (Vgl. acarodomatièn).
doorgroeid noemt men een blad, welks voet als één geheel den stengel omgeeft, zoodat het den schijn heeft, dat de stengel door het blad heen is gegroeid.
doorn, hard, scherp uitwas, dat uit een stengel of tak zijn oorsprong neemt en steeds
met minstens 1 vaatbundel doortrokken is. Doornen worden vaak verward met stekels (zie aldaar). De twijgen van Zizyphus Jujuba (Bidara) en Flacourtia Rukam (Roekem) zijn gedoomd, die der rozen zijn gestekeld. Zie voorts bladdoorn, steunbladdoorn en takdoorn.
doorschijnend gerand, met ongekleurde, doorschijnende randen, zooals de kelkbladen van Bergia.
doorschijnend gestippeld zijn de bladeren bij de meeste Rutaceae en Myrtaceae, voorts bij vele Terminalia-, Polygonum- en Crotalaria-soorten. • De stippels zijn dikwijls olieklieren.
doosvrucht, doorgaans droge, meestal uit meer dan 1 vruchtblad gevormde, gewoonlijk openspringende, in den regel meer dan 1 zaad bevattende vrucht (zie hokverbrekend, schotverbrekend, schotverdeelend). Sommige doosvruchten springen in het geheel niet open (Raphanus), bij andere brokkelt de buitenwand geleidelijk in kleine stukjes af (Jussiaea), weer andere zijnvleezig (Momordica).
dopvrucht, droge, eenzadige, uit 1 vruchtblad gevormde, niet openspringende vrucht waarin de vruchtwand met de zaadhuid samenhangt, terwijl deze laatste' vrij is van de zaadkern. Nu eens komt uit een bloem slechts 1 dopvrucht voort (Compositae,-Agrimonia,- Alchemilla), dan weer een
grooter aantal (Clematis, - Fragaria, - Nelumbium, - Ranunculus,-
Rosa, — Rubus, — Thalictrum).
dorsifix, aan de rugzijde ingeplant, dorsifixe helmknoppen. Vgl. basifix en medifix.
dorsiventraal, zie zygomorf.



draadvormig, lang en zeer dun, derhalve op een draad gelijkend. Helmdraden en de bladeren of bladslippen van waterplanten zijn dikwijls draadvormig. Draadvormige cladodiën vindt men bij soorten van Asparagus, draagbladeren, zie florale bladeren.
driebladig gevind is een uit 3 blaadjes bestaand, onevengevind blad. Men kan het terstond van een handvormig 3-tallig blad onderscheiden, door de boven de beide onderste blaadjes verlengde algemeene bladspil (zie plaat VI). driedubbel drietallig, zie drievoudig drietallig.
driedubbelgevind, zie drievoudig gevind.
driedubbelvinspletig, vinspletig, terwijl de slippen dubbelvinspletig zijn. driehelmig, zie -heimig.
driehoekig 1. den vorm van een driehoek hebbend met een hoekpunt aan den top.
2. op dwarse doorsnede den vorm van een driehoek hebbend=driekantig. driehokkig, zie -hokkig.
driekantig, zie driehoekig, 2.
driekleppig, zie -kleppig.
drienervig, zie -nervig.
drietallig, zie -tallig.
drietandig, zie -tandig.
drievoudig drietallig noemt men een blad, dat uit 3 handvormig gerangschikte
dubbeldrietallige onderdeelen bestaat.
drievoudig gevind noemt een samengesteld blad, als de hoofdspil dubbelgevinde onderdeelen draagt. Alle mij bekende drievoudig gevinde bladeren zijn onvolkomen drievoudig gevind, d.w.z. alleen de onderhelft der hoofdspil draagt dubbelgevinde onderdeelen (Melia, vaak ook Leea).
drift(zone) heet de smalle strook langs het strand, waar men allerlei aangespoelde zaden vindt. Deze zaden noemt men wel driftzaden.
drijfwortels, zie zwemwortels.
drijven, ook = voortbrengen, uitloopers drijven, wortels drijven.
droogvliezig, uit een droog, dun, doorgaans hard vlies bestaand, zooals de omwindselbladen van vele stroobloemen.
droppelspits noemt men den lang toegespitsten top der bladeren van meerdere plantensoorten. Sterk ontwikkeld is de droppelspits o. a. bij Ficus religiosa en urophylla, Eugenia cuprea en acuminatissima, sommige Araceae. Zoo'n droppelspits zou een aanpassing zijn aan een regenrijk klimaat, tegen welke bewering nog wel wat valt intebrengen.
dubbele bloemen hebben meer kroonbladen dan gewoonlijk, zonder dat de kelk of de voortplantingsorganen in kroonbladen veranderd zijn. Vaak worden zij met gevulde (zie aldaar) 'bloemen verward. Echte dubbele bloemen vindt men vaak bij Datura fastuosa en bij Impatiens Balsamina. dubbeldrietallig noemt men een samengesteld blad, welks steel op den top 3 handvormig gerangschikte, drietallige onderdeelen draagt. (Cardiosperm u m).
dubbelgevind noemt men een samengesteld blad als de algemeene bladspil aan weerszijden gevinde onderdeelen draagt. Draagt de bladspil uitsluitend enkelgevinde onderdeelen, dan noemt men het blad volkomen dubbelgevind (vele Mimoseae), draagt zij alleen in de onderhelft gevinde onderdeelen, dan heet het blad onvolkomen dubbelgevind (vele Leea's). Zie plaat IV.
De bladspil van een volkomen dubbelgevind blad eindigt gewoonlijk in



tengevolge dicht op elkaar staande bladeren heeft en tevens een geringe grootte bereikt. Men vindt gedrongen planten veelvuldig in de hooge, droge bergstreken.
gegleufd, duidelijk gevoord.
geitonogaam, bestoven wordend met stuifmeel uit een andere bloem van hetzelfde individu. Zie bestuiving.
geitonogamie, het geitonogaam zijn. Zie bestuiving.
gekarteld, met ondiepe, spitse insnijdingen, terwijl de uitspringende deelen afgerond zijn.
gekield, van een kiel (zie aldaar sub 1) voorzien.
gekleurd noemt men bloemdeelen, als zij noch groen, noch doorschijnend zijn. geknikt, zie knievormig gebogen.
geknobbeld, met knobbels bezet, zooals de vrucht van Nephelium mutabile. gekroesd, met zeer sterk golvenden of geplooiden rand, zooals de bladeren van boerenkool (Brassica oleracea acephala), de kroonbladen van boengoersoorten (Lagerstroemia).
gekromd, zie gebogen.
gekroond, op den top een of ander orgaan dragend.
Vruchten worden vaak door den stijl of, zoo zij onderstandig zijn, door den kelkzoom gekroond; bladeren worden dikwijls door een nerfspitsje gekroond, gekuifd, van een kuif (zie aldaar) voorzien.
Gekuifd zijn de zaden van vele Asclepiadaceae en Apocynaceae. geleding, min of meer duidelijke, al of niet ingesnoerde grens tusschen 2 verschillende organen. Men verwarre geleding niet met lid of internodium. geleed, door meer of minder duidelijke knoopen of insnoeringen in leden verdeeld. Geleed zijn de stengels der meeste planten, de peulen van vele Leguminosae, de aarspil van Rottboellia. De bladsteel van sommige Ficussoorten is met de bladschijf geleed, d. w. z. daarmede door een geleding verbonden, gelijkzijdig. Bladeren zijn gelijkzijdig, als de beide helften, waarin het blad door de middennerf wordt verdeeld, ongeveer eikaars spiegelbeeld zijn.
Een schijf (discus) is gelijkzijdig als zij (hij) naar alle zijden gelijkmatig ontwikkeld is, zooals bij Citrus, Elaeocarpus, Spondias. Een ongelijkzijdige schijf vindt men bij eenige Sapindaceae en vele Gesneriaceae, voorts bij Reseda odorata en Saxifraga sarmentosa.
gelobd, met vrij diepe insnijdingen, welke echter het midden der lengte of der halve breedte niet bereiken.
gemaskerd noemt men een 2-lippige bloemkroon, als de toegang tot het inwendige der bloem afgesloten wordt door een tegen de bovenlip gedrukte welving der onderlip (Antirrhinum, Utricularia). Vgl. grijnzend. gemengdslachtig, deels éénslachtig, deels tweeslachtig. Draagt hetzelfde individu één- en tweeslachtige bloemen, dan noemt men deze of de plant zelve gemengdslachtig-eenhuizig (Mangifera, Anacardium), in het tegenovergestelde geval spreekt men van gemengdslachtig-tweehuizig (Mammea). Brucea sumatrana is gemengdslachtig-driehuizig, sommige individuen dragen uitsluitend andere uitsluitend cf, weer andere uitsluitend $ bloemen. Vergelijk voorts andro-monoecisch, andro-dioecisch, gyno-monoecisch en gynodioecisch.
genaaid, een naald (zie aldaar) dragend, zooals de deelvruchtjes van meerdere Malvaceae, de helmknoppen van vele Dipterocarpaceae.



genageld, van een duidelijken nagel (zie aldaar) voorzien, zooals de kroonbladen van Dianthus, van vele Papilionaceae en tal van andere bloemen, generatie-wisseling vindt men bij vele Cryptogamen, inzonderheid bi] varens en mossen. Uit de sporen der ongeslachtelijke generatie (sporophyt) ontstaat de geslachtelijke generatie (gametophyt), welke de antheridien en archegomen voortbrengt. Uit de bevruchte eicel der archegoniën ontstaat weer de sporophyt. De voorkiem der varens is de geslachtelijke generatie, de eigenlijke varenplant de ongeslachtelijke. - Omgekeerd is de eigenlijke rnosp ant de geslachtelijke generatie, de zoogenaamde mosvrucht de ongeslachtelijke.
zenerfd, met duidelijke nerven. . . ,
geoord, van een ot twee oortjes (zie aldaar) voorzien. Geoord is de vlag van
vele Leguminosae, de bladvoet van Emilia.
geotropisch'6—^positief geotropisch, naar omlaag groeiend, zooals de wortels
der meeste planten. • .
Negatief geotropisch, van de aarde afgroeiend, zooals de stengels van vele
planten, de ademwortels van Avicennia en Sonneratia.
geplooid, met als door samenvouwing ontstane, scherp- of stomphoekige voren of samengedrukte verhoogingen. Kroonbladen zijn vaak in den knop geplooid
gerand" "door een anders gekleurden of gevormden rand omgeven = omrand geribd, voorzien van ribben, d. w. z. van uitspringende langsstrepen, zooals de stenge
van vele planten, de vruchten van Barringtonia spicata en van Brexia. gerimpeld, voorzien van onregelmatige, doorgaans dicht bijeengeplaatste, meer of minder uitspringende, stompe, langwerpige of ronde verhoogingen, zooa s de jonge bladeren van Victoria regia, de bladeren van Mang.fera oet.da. geringd, voorzien van een dwarsen of scheeven ring of een ringvormig litteeken, zooals de bloemstelen van Michelia, Talauma en andere Magnoliaceae, de twijgen van Hibiscus tiliaceus en Rhizophora, de stengels van vele
palmen. , .
gerokt noemt men een bol, als hij van rokken (zie aldaar) is ™orzierV .. gescheiden (van helmhokjes), elkaar niet aanrakend. Gescheiden helmhokjes vindt men bij veleRanunculaceae en Anonaceae, voorts bij Hydrolea
geschubd°noemt men een bol, als hij van schubben (zie aldaar) is voorzien, geslachtsorganen, organen der bloem, welke voor de geslachtelijke vermenigvuldiging onontbeerlijk zijn. De <? geslachtsorganen heeten meeldraden, de 2
t„ZZ!™ een snavel (zie aldaar) voorzien. De helnrknoppen van s„ige C as si a-soorten, de peulen van vele Leguminosae en tal van andere
JÏÏL. de, lengte de, „a,ve „reed.e loope.de insn.i-
gespoord," van'ee^oTmeer sporen voorzien- Oewoon,, er s.eeh.s .spoor™ wezig (Impatiens, Tropaeolum, Utricular.a, vele Orchidaceae), soms meer (Aquilegia, eenige Delphini um-soorten).
gesteeld, door een steel gedragen. Vgl. zittend.
Bladeren zijn gesteeld, als er een duidelijke bladsteel aanwezig is; klieren zijn gesteeld, als haar onderhelft cylindrisch of prismatisch is en duidelij



een openspringend orgaan splitst. Zijn de kleppen klein en min of meer driehoekig, dan noemt men ze gemeenlijk tanden.
-kleppig (twee, drie, enz.), met twee, drie, enz. kleppen openspringend, klepsgewijs aaneensluitend, met de randen tegen elkaar liggend. Vg\. dakpansgewijs dekkend.
klier. 1. een aan de oppervlakte der plant gelegen deel, dat althans gedurende eenigen tijd een of andere vloeistof (vaak een kleverige of een suikerhoudende, ook wel olie) afscheidt.
2. een op zulk een klier gelijkend orgaan.
Men vindt klieren op de meest uiteenloopende plantendeelen, zooals in de vruchtschil van Citrus-soorten, op de helmknoppen van Mallotus moluccanus en sommige Bauhinia's, op de kroonbladen van Grewia, op den kelk van Plumbago, Gmelina, Oxalis Martiana en van vele Malpighiaceae, op het omwindsel der cyathiën van Euphorbia, op de assen der bloeiwijze van Cassia glauca en He li cteres-soorten, op den bladsteel van Ricinus en vele Passiflora's, op de algemeene bladspil van vele Cassia-soorten en van talrijke Mimoseae, aan den bladrand van Aleurites trisperma, op de bladvlakte van Pelargonium Radula, var. roseum, op de stengels van Abutilon hirtum.
klierachtig behaard, met klierharen bezet.
klierachtig getand, met op klieren gelijkende tanden.
klierharen, haren met gezwollen, gewoonlijk een kleverig vocht afscheidenden top. kliervormig, op een klier gelijkend.
klimhaken, haakvormig omgebogen takjes, waarmede sommige lianen ('Ancistrocladus, —Artabotrys, —Uncaria) zich aan haar steunsel vasthouden (Plaat
VII).
klimharen, stijve, benedenwaarts gerichte haren, waarmede de jonge loten van sommige klimplanten bezet zijn. Deze haren belemmeren, naar men beweert, het terugglijden der loten.
klimmend (van stengels), zich met behulp van steunsels omhoogwerkend. Klimmende stengels zijn nu eens windend (zie aldaar), dan weer niet (Cl e mat is, Salacia).
Klimmende eitjes verheffen zich van hun aanhechtingsplaats schuin opwaarts, klimmende heester, zie liaan.
klimplanten, planten met klimmende stengels.
klimtakken, takken, waarmede klimmende, niet-windende stengels zich aan hun steunsel vasthechten. Vaak winden deze klimtakken zich 1—2 maal om hun steunsel en groeien daarna weder gewoon uit, terwijl het gewonden deel sterk in dikte toeneemt. Fraaie klimtakken vindt men bij sommige Salacia's en bij Dalbergia tamarindifolia en torta.
klokvormig, in vorm op een kerkklok gelijkend, zooals de bloemkroon van Co-
donopsis, Platycodon en Physostelma.
kluisjes, elk der deelen waarin een kluis- of splitvrucht zich splitst. Nu eens
blijven de afzonderlijke kluisjes gesloten, dan weer springen zij open. -kluizig (twee, drie, enz.), uit twee, drie, enz. kluisjes bestaand.
kluwen, groep van zittende of bijna zittende, dicht opeengedrongen bloemen, knievormig gebogen, plotseling zoodanig omgebogen, dat de ingesloten hoek
90—135° bedraagt = geknikt.
knikkend noemt men bloemen, bloeiwijzen of vruchten, welker steel aan den top naar de aafde gekromd is.



knobbel, stomp uitwas, zooals op de vruchten van kapoelasan (Nephelium mutabile).
knol, vleezig, verdikt, gewoonlijk onderaardsch stengeldeel, dat dient om een
volgende generatie te voeden. Vgl. schijnknol, stengelknol, wortelknol. knolvormig, op een knol gelijkend.
Radijs, lobak en cassave hebben knolvormige wortels; deze bevatten reservevoedsel, waarmede de plant haar zaden tot rijpheid brengt. Knolvormige wortels dragen noch bladeren, noch knoppen en zijn niet geschikt om de plant te vermenigvuldigen.
knoop, plaats, waar aan den stengel een of meer bladeren bevestigd zijn.
knop 1. een nog niet geopende bloem = bloemknop.
2. de nog niet ontwikkelde bladeren dragende top van een hoofd- of zijas (bladknop).
knopschubben, schubben, welke de bladknoppen insluiten en tegen nadeelige invloeden van buiten beschermen. In de tropen zijn zulke knopschubben zeldzamer dan in koudere streken. Vgl. naakt.
knopvormig (van klieren, stempels enz.), min of meer bolvormig.
knotsvormig, van onder naar boven verdikt.
kokertje, in den bladoksel geplaatst, buisvormig orgaan, dat vaak met den bladsteel vergroeid is en zoowel den stengel als den okselknop omsluit. Men vindt het bij de meeste Polygonaceae (Coccóloba, Poly'gonum, Rumex). kokervrucht, uit 1 vruchtblad bestaande, droge, 1-of meerzadige, alleen lanp den buiknaad openspringende vrucht. Men vindt kokervruchten bij Tetracera, bij eenige Sterculiaceae, bij vele Asclepiadaceae en Connaraceae. Bijzonder merkwaardig zijn ze bij Sterculia colorata, waar haar bladachtige natuur duidelijk aan het licht komt.
kolf, al of niet vertakte bloeiwijze met dikvleezige spil, waarop de ongesteelde bloemen doorgaans dicht bijeenzitten, terwijl de geheele bloeiwijze aanvankelijk binnen een of meer groote schutbladen (kolfscheede) besloten is. Men vindt kolven alleen bij éénzaadlobbige planten (Palmae, Aroideae, Typhaceae, Pandanaceae, Cyclanthaceae). Eigenaardige kolven vindt men o.a. bij Pistia Stratiotes, Amorphophallus campanulatus, Cryptocoryne ciliata.
kolfscheede, schutblad aan den voet van een kolf of een kolfvertakking. komvormig, hol en halfbolvormig, terwijl de holle zijde naar boven is gekeerd, koordvormig, rolrond en vrij dik, zooals de wortels van vele waterplanten, korfje, bloeiwijze der Compositae. Op den doorgaans verbreeden, nu eens vlakken, dan weer gewelfden of kegelvormigen top van den algemeenen bloemsteel zitten een grooter of kleiner aantal dicht opeengedrongen bloemen, welke door een gemeenschappelijk omwindsel omgeven zijn. Vaak verschillen de buitenste bloemen (randbloemen) van het korfje aanmerkelijk van de
binnenste (schijfbloemen).
korstachtig, dun en bros, zooals de buitenste laag der zaadhuid van vele Ster-
culia's.
kortstijlig noemt men bij heterostyle bloemen den vorm, waarvan de stijlen
korter zijn dan de meeldraden.
kraakbeenachtig, hard en elastisch.
krans, groep van 3 of meer in een cirkel geplaatste organen.
kransstandig, ten getale van 3 of meer in een cirkel geplaatst.



kroesvormig, van boven vernauwd, van onder buikig verwijd, zooals de bloemen
van Vaccinium en Lepistémon.
kromnervig, met uit den bladvoet ontspringende, eerst uiteenwijkende, daarna
weer tot elkaar naderende hoofdnerven.
kroon, zie bloembekleedselen.
kroonblad, elk der bladen, waaruit een al of niet vergroeide bloemkroon bestaat, kroonbladachtig noemt men bloemdeelen, als zij gekleurd zijn en op een kroonblad gelijken, zooals de kelkbladen van Nuphar en vele Clematis- enGrewiasoorten, een der kelkslippen van Mussaenda, de meeldraden van sommige Nymphaea's, de staminodiën van vele Scitamineae.
kroonbuis, het vergroeid, al of niet buisvormig gedeelte van een vergroeidbladige
kroon.
kroonkafjes, zie kafjes.
kroonslippen, het vrije gedeelte van gedeeltelijk vergroeide kroonbladen.
kruid, plant met niet-houtigen stengel.
kruipend, neerliggend en wortelslaand, zooals de stengels van Hydrocotyle asiatica, Triumfettaprocumbens en vele andere planten. Vgl. uitloopers. kruisbestuiving, zie bestuiving.
kruisbevruchting is de bevruchting, welke het gevolg is van kruisbestuiving, kruising is het overbrengen van stuifmeel eener plantensoort op de stempels eener andere soort. Hoe nauwer die beide soorten verwant zijn, des te meer kans is er, dat de kruising gelukt. De planten, welke opkomen uit door kruising verkregen zaden, heeten hybriden of bastaarden. Vaak zijn zij onvruchtbaar. Indien zij vruchtbaar zijn, zijn ze öf geheel zaadvast öf haar nakomelingen vertoonen ten deele terugslag naar een der stamouders. Zit bastaardsplitsing. kruiswijs noemt men tegenoverstaande bladeren, als elk paar rechthoekig staat
op het voorafgaand en volgend paar, zooals o.a. bij de Labiatae.
kuif, bundel lange haren, welke men aan één of aan beide einden van vele zaden
vindt (Asclepiadaceae, Apocynaceae, Gesneriaceae).
kuipje, schutbladen der 2 bloemen van sommige boomsoorten (vooral fraai bij eiken, Quercus), welke tot aan de vruchtrijpheid blijven en de vrucht geheel of gedeeltelijk insluiten.
kurk, laag van elastische cellen, welke rijk zijn aan kurkstof (kurkstof is een vet, daardoor is kurk moeilijk voor water doordringbaar). De buitenlaag van vele stengels bestaat uit kurk, het kurk van den handel komt voornamelijk van den stam eener Europeesche boomsoort, den kurkeik, Quercus Suber. Het fijne, bruine stof, waarmede de poriën van het kurk gevuld zijn, bestaat uit tot poeder uiteengevallen weefsel van lenticellen.
kurkachtig, op kurk gelijkend of daaruit bestaand.
kussenvormig, meer breed dan hoog, van onder vlak, van boven vlak of bol, op
een kussen gelijkend.
kustbosschen, zie vloedbosschen.
laddervormig geribd, met duidelijke langsribben, welke door evenwijdige dwars-
aderen verbonden zijn. Vgl. tralievormig geaderd.
lancetvormig, minstens driemaal zoo lang als breed, terwijl de grootste breedte
ongeveer in het midden ligt.
landplant, het land bewonende plant.
langharig, met lange haren bezet.
langsribbe, overlangs loopende, uitspringende lijn.



langstijlig, bij heterostyle bloemen de vorm, waarvan de stijlen langer zijn
dan de meeldraden. , , . ... . .
langwerpig, 2-3-maal zoo lang als breed, terwijl de grootste breedte m het
midden ligt
latex, melksap
lederachtig! vrij dik, doch buigzaam (van bladeren, vruchtwand, zaadhuid), legitieme bestuiving, bij heterostyle bloemen is het overbrengen van stu. meel ^ _ j rio rpanltatpn van legitieme
van meeldraden op stijlen van uezeuuc — - -
bestuiving zijn gemiddeld beter dan die van illegitieme. (Zie aldaar .
lengteas, denkbeeldige lijn, welke van den voet van een orgaan naar z.jn top loopt.
lensvormig, met een dubbele, uitspringende welving, in vorm op een lens gelij . lenticellen, ') kurkachtige, aan den top van een kleinere of grootere opening voorziene wratjes, welke zich op de schors der jonge twijgen van vele Dicotyledonen bevinden en voor de ademhaling dienen. Zij zijn veel grooter
en minder talrijk dan de huidmondjes.
liaan forsche houtige klimplant. In de Javaansche bosschen treft men vele lianen a'an men6' heeft "ze gevo'nden ter lengte van 240 M. In den Burtenzorgsc en plantentuin bevond zich voor weinige jaren nog een liaan (Eftada) va minstens 150 M lengte. Tot de interessantste hanen behooren Bauh n.a anguina (stengels), Vitis quadricornuta (wortelvorming) en papillosa (wortelvorming en wratten) en rottansoorten.
"tvoX™nïp'™«2. M. zoodanig vinspletig, vindeelig, dat de eindslip veel
groöte, is da» d, xijsüppen. aooals de bladeren ,a„ Bluniea ba.sarmfera. lisrsrend od den grond liggend, doch niet wortelend (Voandzeia).
lijnvormig door twee nagenoeg evenwijdige lijnen begrensd en dus over tun eroote 'uitgestrektheid gelijk van breedte, zooals de bladeren van ve e grassen. Indien een lijnvormig orgaan tamelijk breed is, noemt men het vaak Un1mrnu& is het bovendien vrij dik, dan heet het riemvormtg (bladeren van Aerides, Vanda en vele andere Orchidaceae).
links dekkend, zie dekkend.
— een k.rfle d.kwü.s geheel ». gedeel-
llntvormlg.e^nvormig e„ vrt] breed, dus op een lint gelijkend, aooal, de bladeren van sommige grassen en van meerdere Amaryllidaceae.
il'ltteTkff'«ardoo, de p.aa.s van een afgevallen orgaan word. aange-
wezen. Vooral blad- en steunbladlitteekens komen veelvuld g
lob, segment van een gelobd orgaan. , f H hajve
-Ubig (twee, drie, enz.), doorniet tot op het midden der lengte of der halve
hreedte reikende insnijdingen in 2, 3, enz. deelen verdeeld. , ,,
lokblad, opvallend gekleurd blad, dat zich aan c,1ponder ee"^e^zelbevin en misschien soms dient om insecten te lokken. Bij Mussaenda sommige bloemen een der kelkslippen zeer groot en wit gekleurd en va reeds van verre in het oog; de bovenste stengelbladen en de schutbladen van sommige Euphorbia's (o.a. Eu. heterophylla en pulcherrima) zijn zeer fraai rood gekleurd, evenzoo de met de bloem vergroeide schutbladen
het woord lenticel heeft niets met cel te maken, doch is een verkleinwoord van lens.



van Bougainvillaea en de schutbladen onder de hoofdjes van Congéa. De kolfscheeden der Aroideae zijn tijdens den bloei vaak helder gekleurd en doen dan dienst als lokbladen, terwijl ze na den bloei doorgaans verschrompelen of groen worden.
loof. 1. Gewone, dus niet naald- of schubvormige bladeren. Vgl. naald.
2. thallus (zie aldaar).
Ioofboomen. Boomen, welke loof (zie aldaar sub 1) dragen. Vgl. naaldboomen. loofplanten = thallophyten zijn planten, aan welke stengels en bladeren niet gescheiden zijn. Het zijn uitsluitend lagere Cryptogamen, zooals wieren en zwammen.
Sommige hoogere planten hebben geen bladeren (Opüntia, Ceréüs) en soms zelfs geen wortels (Lemna arhiza). Toch worden ze niet tot de loofplanten gerekend, omdat ze in den bouw harer bloemen met de hoogere planten overeenkomen.
loofverliezend noemt men boomen, als zij hun bladeren snel na elkaar verliezen, zoodat zij een tijd lang kaal staan alvorens opnieuw uittebotten. Vgl. altijd groen. loos, niet bevattend, wat het behoort te bevatten. Looze helmknoppen bevatten geen stuifmeel, looze vruchten geen zaad, looze schutbladen dragen geen bloem in hun oksel.
los, zie ijl.
losbladig, uit onderling vrije bladeren bestaand. Vgl. vergroeidbladig. luchtblaasjes, met lucht gevulde blaasjes, welke zich aan de ondergedompelde bladeren van sommige waterplanten (Utricularia) bevinden en zoowel dienen om de plant drijvende te houden als om kleine waterdieren te vangen. Het zijn gewijzigde bladslippen (zie ascidiën).
luchtwortels, boven den grond ontspruitende wortels. Men vindt ze bij allerlei planten, o.a. bij Ficus en Pandanussoorten, bij Rhizophora (zie plaat VIII), bij Vitis quadricornuta en papillosa, vaak bij mais en bij vele andere Gramineae.
macrosporen. Sommige Cryptogamen (Azolla, Marsilia, Salvinia, Selaginella) brengen tweeërlei sporen voort, nl. groote (macrosporen), waaruit een 2 voorkiem ontstaat en kleine (microsporen), waaruit zich een $ voorkiem ontwikkelt. Zie voorts heterospoor en homospoor.
malacophiel noemt men planten, welke door slakken worden bevrucht. Javaansche voorbeelden daarvan zijn mij onbekend, in Holland heeft men de bekende Calla palustris.
malpighe, een (schijnbaar) tusschen de beide uiteinden bevestigd haar of liever een van af den voet in 2 spreidende armen verdeeld haar. Men vindt ze bij vele Malpighiaceae, voorts zeer fraai bij Indigofera.
mangrove, zie vloedbosschen.
mannelijk, alleen bloemen of $ geslachtsorganen (meeldraden, antheridiën)
dragend of voortbrengend.
medifix, (schijnbaar) in het midden bevestigd, zooals de haren van vele In d i gof era's, meelachtig behaard, met fijne, witte, op meel gelijkende papillen bezet, meeldraad. Het <$ geslachtsorgaan der bloem. Het aantal meeldraden in een bloem varieert van 0 tot ongeveer 1000. Een volkomen meeldraad bestaat uit:
1. een draad- of lintvormig deel, helmdraad genoemd. De helmdraad is zeer veranderlijk van lengte, nu eens ontbreekt hij bijna geheel (Anonaceae), dan weer is hij zeer lang (Clerodendron).



mierenplanten zijn planten, welke tengevolge van haar bouw regelmatig door mieren bewoond worden. Acacia spadicigera heeft holle doornen, welke (in het vaderland der plant) door mieren worden bewoond (zie noot 1, pag. 432). Bij Humboldtia laurifolia is de bovenhelft der internodiën holen gewoonlijk van een met de buitenlucht correspondeerende opening voorzien; vaak vindt men in die internodiën talrijke mieren. Bijzonder interessant zijn Myrmecódia en Hydnóphytum, in zonnige bergbosschen voorkomende epiphytische Rubiaceae, welker tot een groote knol uitgezette stengelvoet door talrijke door mieren bewoonde gangen wordt doorkruist. Deze gangen worden niet door mieren uitgeknaagd, als soms geloofd wordt, doch ontstaan vanzelf. Het is nog volstrekt niet bewezen, dat dit samenwonen met mieren nuttig is voor de planten- De knol van een door mij gevonden Hydnóphytum werd, behalve door tallooze mieren, bewoond door een schorpioen, eenige kevers en een slangenpaar.
mislukt, zeer gebrekkig of in het geheel niet ontwikkeld. De helmknoppen van staminodiën zijn in den regel mislukt, zoo ook de stampers bij rf bloemen, moerasplant, bij voorkeur op moerassigen bodem groeiende plant, zooals Rhynchospora aurea, — Acanthus ilicifolius, — Hydrocera triflora en tal van andere.
moesachtig, week en sappig.
monochasium, zie bepaald.
monoecisch, éénhuizig.
monopodiaal opgebouwd noemt men een as, als zij aan haar top blijft doorgroeien, terwijl er zijassen onder den top ontspruiten.
monopodium, monopodiaal opgebouwde as.
mucro, zie nerfspitsje.
mucronaat, door een nerfspitsje gekroond.
mutant, door mutatie ontstane, zaadvaste, nieuwe vorm.
mutatie, het plotseling ontstaan van een zaadvasten, nieuwen vorm.
muteeren, plotseling en voor goed een of meer kenmerken aannemen of een of meer kenmerken verliezen, zoodat de nieuwe vorm (mutant) scherp van den ouden gescheiden is. Zie veranderlijkheid.
myrmecophiel noemt een plant, welke er op ingericht is door mieren bezocht of
bewoond te worden. Zie mierenkelk en mierenplanten.
myrobalanen zijn de looistofhoudende vruchten van sommige boomen (o.a. soorten van Terminalia en Spondias). Vroeger werden deze vruchten in de geneeskunde aangewend, thans gebruikt men ze als looimiddel en als verfstof, naad, plaats, waar de randen van een orgaan (vooral van vruchtbladen) onderling
of met die van een ander gelijksoortig orgaan zijn vergroeid.
naakt, onbedekt, bv. van een stengel zonder bladeren, van een bloem zonder bloembekleedselen, van een algemeenen bloembodem zonder kafschubben, van eitjes, welke niet in een vruchtbeginsel zijn opgesloten, van een bladknop zonder knopschubben.
naald. 1. stijf, priem- of draadvormig, spits toeloopend deel, dat op den voet, den top of de rugzijde van een orgaan is ingeplant, bv. op de vruchtjes van vele Sida-soorten, op de vruchten van Ceratophyllum demersum, op de helmknoppen van vele Dipterocarpaceae.
2. min of meer op een naald gelijkend blad, zooals de bladeren van Araucaria's, denuen en sparren (niet die van tjemara's).



naaldboom, boom met naaldvormige bladeren, zooals Araucaria en Cupressus, voorts de Hollandsche dennen, sparren en lorken. Tjemaras zijn geen naal'dboomen, zij hebben geen naaldvormige bladeren.
nabuurbestuiving = £e/7o/i0gW7n'e. Zie bestuiving.
nagel, duidelijk versmald, dikwijls steelvormig, onderst deel van een kroonblad. Een duidelijken nagel hebben o.a. de kroonbladen van Dianthus en van vele Malpighiaceae, Papilionaceae en Caesalpinieae. Vgl. plaat, genageld, zittend.
nap, schotelvormig orgaan.
napje = kuipje. Zie aldaar. «
napvormig, op een nap of schotel gelijkend. ^
navel, plaats, waar de navelstreng aan het eitje of aan het zaad verbonden is of was. navelstreng, al of niet draadvormig orgaan, dat het eitje of het zaad met de
zaadlijst verbindt. ,
nectarium, honing afscheidende klier. Meestal bevinden nectanen zich in de
bloem, vaak ook daarbuiten.
neergebogen, benedenwaarts omgebogen.
neergedrukt, als het ware omlaaggedrukt.
neerliggend = liggend.
nerf. een der groote aderen van een blad.
nerfoksel, de hoek, welken 2 nerven met elkander maken. Primaire nerfoksels zijn
de hoeken, welke de hoofdnerven onderling of welke de primaire zijnerven
(zie aldaar) met de hoofdnerf maken.
nerfpuntje, zie nerfspitsje. „prfsnitsie
nerfspitsje, top van een buiten den bladrand verlengde nerf. Een nerfspitsje
vindt men vooral aan den top van bladeren of blaadjes.
nervatuur, het verloop der nerven.
-nervig (drie, vier, enz.), met drie, vier, enz. uit den top van den bladsteel ontspruitende hoofdnerven. (Vgl. dubbelnervig).
nestbladeren treft men bij meerdere epiphyten (Platy,cenum,--
soorten) aan. Zij dienen om humus te verzamelen en wijken in vorm dikwijls
aanmerkelijk van de andere bladeren der plant af. 
netvormig geaderd, geribd enz. met een netvormige figuur vormende, gewoonlijk min of meer uitspringende aderen of ribben. Vooral de onderzijde van bladeren is vaak netvormig geaderd.
ntervormig,0 in" vorm met de lengtedoorsnede van een nier overeenkomend dus meer breed dan lang, met breed afgeronden top en zwak hartvormigen
n<M>tf'droge, 'harde, eenzadige, uit meer dan een vruchtblad ontstane vrucht, nootje, elk der deelvruchtjes der Labiatae en Boraginaceae.
okselstandig, in de (blad)oksels geplaatst.
omgekeerd eirond, zie eirond.
omgekeerd eivormig, zie eivormig.
omgekeerd hartvormig, zie hartvormig. r ;
omrand, door een anders gekleurden rand omgeven. De blaadjes van Cassia
occidentalis zijn purper omrand.
omwindsel, krans van vrije of vergroeide, bladachtige organen, welke soms een stempel, meestal echter een bloem of een bloeiwijze omgeven.



schijntros, op een tros gelijkende bloeiwijze.
schijnvrucht, op een vrucht gelijkend, niet uit een stamper gevormd orgaan, zooals de verdikte vruchtsteel der djamboe mönjèt (Anacardium occidentale), schildvormig, tusschen de randen ingeplant, zooals de bladeren van Colocasia, Cyclea, Nymphaea, Ricinus, Tropaeolum, Victoria, Stephaniaen vele andere planten.
schors, buitenste, uit celweefsel bestaande laag, welke het houtige deel van den stam, de takken en den wortel omgeeft. De schors bestaat uit 3 lagen, waarvan de buitenste gewoonlijk uit kurk is gevormd. De binnenste laag wordt öas/genoemd. schotelvormig, met nagenoeg vlakken bodem en geleidelijk opgebogen rand, daarbij veel meer breed dan hoog zooals de bladeren van Nelumbium, de kelkbuis van Rubus rosaefolius.
schotverbrekend noemt men een 2—=>=>-hokkige doosvrucht, welke aan of nabij den buitenhoek der hokjes zoodanig openspringt, dat de tusschenschotten in hun geheel of gedeeltelijk in het midden der vrucht blijven staan, terwijl de kleppen geheel vrij raken van de tusschenschotten of aan den rand een deel ervan dragen. Schotverbrekend zijn o.a. de vruchten van Brunfelsiaen sommige Scrophulariaceae. Eenige vruchten (o.a. die van kapok) zijn tegelijk hokverbrekend en schotverbrekend.
schotverdeelend noemt men een 2-~=-hokkige doosvrucht, als bij het openspringen de tusschenschotten in 2 lagen worden gespleten, waarvan er 1 aan elk der aangrenzende kleppen bevestigd blijft. Schotverdeelend zijn o.a. de vruchten van Gloriosa superba en Aristolochia elegans.
schroef, bepaalde bloeiwijze, waarbij de zijassen öf alle aan de rechter-, öf alle aan de linkerzijde van haar hoofdas ontspruiten en tevens loodrecht op deze staan, zooals de uiterste pluimvertakkingen van Canarium commune. Zie bepaald. schroefvormig gerangschikt, zoodanig gerangschikt, dat de lijn die de opeenvolgende inplantingspunten vereenigt een schroefvormig verloop heeft, zooals de bladeren van tallooze planten. Bij Pén dan us is dit bijzonder duidelijk
te zien. Zie plaat X.
schub orgaan, dat in vorm min of meer met de schubben van een visch overeenkomt. Nu eens zijn schubben vleezig, bladachtig of gekleurd, dan weer droogvliezig.
schuitvormig, in vorm op een schuitje gelijkend, zooals de rijpe vruchtbladen
van Sterculia campanulata.
schutblaadje, een op het bloemsteeltje of schijnbaar op den kelk ingeplant, meer
of minder duidelijk bladachtig orgaan = steelblaadje.
schutblad, een op de assen der bloeiwijze ingeplant, meer of minder duidelijk bladachtig orgaan. Schutbladen gaan vaak geleidelijk in gewone bladeren over. schutbladdoornen, in doornen veranderde schutbladen. Men vindt ze o.a. bij
Barleria Prionitis.
segment, elk deel van een diep ingesneden orgaan.
selectie, het uitkiezen der vormen, die aan een of ander vereischte het les voldoen = teeltkeus. Door lang en stelselmatig voortgezette selectie kan men zeer sterk afwijkende vormen verkrijgen.
sikkelvormig, vlak, met eenerzijds bollen, anderzijds hollen rand, .n vorm dus aan een sikkel herinnerend, zooals de blaadjes van Azadirachta indica, e bladeren van sommige Eucalyptus-soorten, de steunbladen van Cass.a javanica, de phyllodiën van Acacia auriculaeformis.



slangvormig, lang en dun, bovendien min of meer gekronkeld.
slapende knoppen worden op de gewone plaats (bladoksels) aangelegd, doch komen voorloopig niet tot ontwikkeling, ze worden door het in dikte toenemen van den stam verborgen. Alleen door een bijzonderen prikkel loopen zij uit. Vgl. adventiefknoppen.
slingerplant, plant, welker stengel zich om steunsels windt. Dit winden geschiedt bij dezelfde soort in dezelfde richting (Zie windend). De slingerplanten vormen een groep der klimplanten.
slip, segment van een gedeeld of gespleten orgaan.
sluitcellen, de beide cellen, waardoor een huidmondje wordt ingesloten.
snavel, puntig toeloopend lichaam op den top van een orgaan, vooral op den top van vruchten (Brassica, — Brexia, — Trigonella Foenum graecum), ook wel op stempels (vele Apocynaceae, — Viola).
spadix = kolf.
spatelvormig, vele malen meer lang dan breed, met toegespitsten voet en afge-
ronden top, terwijl de grootste breedte ver boven het midden ligt.
spatha = kolfscheede.
spermatophyten, zie zaadplanten.
spiesvormig, in omtrek driehoekig, terwijl de basishoeken in een nagenoeg horizontaal afstaande, meer of minder lange spits uitloopen.
spiets, dichte, eivormige pluim, zooals die van Vitis arachnoidea.
spil, de hoofdas eener bloeiwijze; de gemeenschappelijke steel, waaraan de blaadjes
van een gevind blad zijn vastgehecht; soms ook de as eener vrucht, spinnewebachtig behaard, bekleed met lange, dunne, aanliggende, op spinrag gelijkende, dooreengewarde haren, zooals de bladonderzijde van Vitis arachnoidea. =spletig (2- of meer-), met één of meer insnijdingen, welke tot op het midden
der lengte of der halve breedte loopen.
splitvrucht, droge, 2—=«-hokkige vrucht, welke uiteenvalt in 1-zadige, meestal
tot na het uiteenvallen gesloten blijvende deelen (Acer, Sida).
spoelvormig, op dwarse doorsnede overal nagenoeg cirkelvormig, doch in het midden het dikst en van daar naar de uiteinden regelmatig en langzaam versmald, sponsachtig, uit zeer los weefsel met vele openingen bestaand, dus in bouw op een spons gelijkend, zooals de bloembodem van Nelumbium, het verdikte bladsteeldeel van Eichhornia crassipes.
spoor, doorgaans hol, cylindrisch, kegelvormig of zakvormig, niet zelden honig afscheidend orgaan, dat zich aan bloemdeelen bevindt, b.v. aan het onderst kroonblad van Viola en van Pelargonium (bij dit laatste geslacht is de spoor met het bloemsteeltje vergroeid en ontbreekt bij dubbele bloemen), aan het bovenst kroonblad van Fumaria, aan het achterst kelkblad van Impatiens en Hydrócera, aan de kelkbuis van Tropaeolum, de kielblaadjes van Indigófera, de rugzijde der vlag van Centroséma, een der kielblaadjes van vele geelbloemige Phaseolus-soorten, het helmbindsel van Dissochaeta, de lip van vele Orchidaceae.
sporangium, soort van doosje, dat bij sporeplanten de sporen bevat.
sporekapsel, zie sporangium.
sporen, ééncellige, op fijne zaden gelijkende, niet door bloemen voortgebracht wordende korrels, waarmede de sporeplanten zich vermenigvuldigen. Zeer eigenaardige sporen vindt men bij Equisetum. Zie voorts macrosporen &n microsporen.



een tuinplant na eenige generaties vaak weer de wilde of een daar zeer nabijstaande vorm te voorschijn. Men vergelijke de in Indië gekweekte Canna's met de verwilderde.
tetraden, zie onder stuifmeel.
tetradynamisch = viermachtig.
thallus, plantenlichaam, waaraan men geen stengels en bladeren kan onderscheiden,
zooals dat der wieren, schimmels en paddestoelen. Vgl. loofplanten. toegespitst. 1, van een vlak orgaan: begrensd door 2 samenkomende, gebogen lijnen, welker holle zijde naar buiten is gekeerd. Komen deze lijnen onder een scherpen hoek samen, dan noemt men het orgaan spits toegespitst, gaan zij door middel eener gebogen lijn in elkaar over, dan noemt men het orgaan stomp toegespitst.
2. van een niet vlak orgaan: zoodanig gevormd, dat de lengtedoorsnede toegespitst (zie sub 1) is.
toevallige knoppen, zie adventief'knoppen.
tolvormig, omgekeerd kegelvormig. De zijden mogen bij een tolvormig orgaan
zeer zwak gewelfd zijn.
tongetje, 1. bij vele Gramineae, een op de grens van bladschijf en scheede staand, dunvliezig aanhangsel.
2. bij sommige C a r y o p h y 11 a c e a e (o. a. bij S a p o n a r i a), een schubvormig aanhangsel op de grens van nagel en plaat der kroonbladen.
tongvormig, vlak en langwerpig, op een tong gelijkend.
topblaadje = eindblaadje.
tralievormig geaderd, met duidelijk langsaderen, welke door evenwijdige dwars-
aderen worden verbonden, ongeveer — laddervormig geribd.
trechtervormig, met dunne, lange of korte buis en omgekeerd kegelvormigen zoom. trompetvormig, met lange buis en nagenoeg vlak uitgespreiden zoom.
tros, onbepaalde bloeiwijze, bestaande uit een onvertakte hoofdas, die meer of minder talrijke bloemen draagt, welker stelen onderling niet zeer sterk in lengte verschillen. Een druiventros is geen tros, doch een pluim.
trosvormig, op een tros gelijkend.
tuil, onbepaalde bloeiwijze, bestaande uit een al of niet vertakte hoofdas, welke op verschillende hoogte bloemstelen draagt van ongelijke lengte, zoodanig dat alle bloemen ongeveer in één plat of gewelfd vlak komen te liggen (Leea). tuilvormig, op een tuil gelijkend.
tuitje, zie kokertje.
tusschenschot, wand, welke 2 hokjes van een vrucht of vruchtbeginsel scheidt en gevormd wordt door de randen der vruchtbladen. Alle tusschenschotten, welke niet door vruchtbladranden gevormd worden, noemt men valsch (Vgl. hauw en houwtje). Worden de hokjes volkomen gescheiden door de tusschenschotten, dan noemt men deze laatste volkomen, in het tegenovergestelde geval onvolkomen.
tweebroederig, zie -broederig.
tweede gewassen (palawidja, polowidjo), alle gewassen, welke afwisselend met
padi verbouwd worden.
tweedeelig, zie -deelig.
tweehuizig noemt men planten, waarvan het eene individu insluitend J*, het andere
uitsluitend 2 bloemen draagt.
tweejarig noenit men planten, welke voor haar geheelen levensloop meer dan 1



veelstengelig noemt men een plant, als uit den voet van den wortel vele stengels
hun oorsprong nemen.
veeltelig = gemengdslachtig.
vegetatie, plantengroei.
veredelen, het doen aannemen van gewenschte eigenschappen. Nu eens geschiedt
het veredelen door selectie, dan weer door enten of oculeeren. vergroeidbladig, uit onderling vergroeide bladen bestaand.
vergroening (antholyse) noemt men het verschijnsel, dat de onderdeelen eener bloem soms weer een bladachtige gedaante en tevens een groene kleur aannemen. Ook zoo'n bloem zelve noemt men wel vergroening.
verhoogd noemt men een bloembodem, als hij boven de inplanting der kelk- of
kroonbladen verlengd is zonder steelvormig te zijn.
verkleuren doen vele bloemen tijdens den bloei. De kroonbladen van Q u i s q u a 1 i s i n d i c a, — H i b i s c u s v e n u s t u s en m u t a b i 1 i s zijn eerst wit, daarna rood, de bloemkroon van Hibiscus tiliaceusende helmdraden van Tristellateia zijn eerst geel, daarna oranjerood; de bloemen van Qynandropsis speciosa gewoonlijk eerst helderrood, daarna bleekrood; die van sommige Boraginaceae eerst geel, daarna rood, eindelijk blauw; die van Crataeva eerst wit, daarna geel. Sommige Capparis-soorten hebben op 2 der kroonbladen een eerst gele, later roode vlek, de kelk van Nuphar japonicum is tijdens den bloei geel en wordt daarna groen, de kolfscheede van Spathiphyllum is eerst helder wit, na den bloei groen.
verloopen. Vele cultuurplanten wijken in haar eigenschappen aanmerkelijk van haar wilden stamvorm af. Wordt echter geen zorgvuldige selectie toegepast, dan vertoont haar nakomelingschap de neiging steeds meer tot den wilden stamvorm terugtekeeren. Dit noemt men verloopen. Vgl. veredelen. versmald, geleidelijk smaller wordend en dus door rechte of bijna rechte lijnen
begrensd. Vgl. toegespitst.
verspreid. 1. van bladeren, aan de knoopen alleenstaand, terwijl de opeenvolgende bladeren afwisselend naar 3 of meer zijden gekeerd zijn.
2. van andere organen, vrij ver uiteenstaand.
verwelkend. Aan de bloem verwelkend, noemt men organen, als zij tot lang na het
verwelken aan de bloem bevestigd blijven (kroonbladen van Dombeya). verwijderd getand, gezaagd enz., met ver uiteenstaande tanden.
vetplanten zijn planten met zeer dikke, saprijke bladeren. Men vindt ze vooral in de familie der Crassulaceae, op Java alleen door het geslacht Kalanchoë vertegenwoordigd. Ook de Aizoaceae en Portulacaceae tellen vele vetplanten. vezelig, uit vezels bestaand, zooals de buitenvruchtwand van Cocos nucifera. vierdubbel drietallig, zie viervoudig drietallig.
viermachtig, met 4 grootere en 2 kleinere meeldraden, zooals de meeste Cruciferae. viernervig, zie -nervig.
viertallig, zie -tallig.
viervoudig drietallig noemt men een blad, als het uit 3 handvormig gerangschikte,
drievoudig drietallige onderdeelen bestaat.
vijflobbig, zie -lobbig.
vijfnervig, zie -nervig.
vijfspletig, zie -spletig.
vijftallig, zie -tallig.
vijg noemt men de bloeiwijze van het + 600 soorten tellende, op Java door 80 a



vleugels. 1. Vliezige of lederachtige, min of meer bladachtige aanhangsels. Men
vindt ze aan stengels (Crotalaria alata, — Passiflora quadrangularis, 
Sphaeranthus, Verbesina alata, — Vitis quadrangularis), aan bladstelen en bladspillen (Citrus,—Desmodium triquetrum,—Harrisonia paucijuga, Otophora alata, — Quassia alata, — bladeren van jonge loten van Vitex-soorten), aan vruchten (vruchtkelk van Dipterocarpaceae en van Gyrocarpus, —vrucht van Acer, — Aspidopterys, — Cassia alata,— Combretum,—Derris-soorten,—Dodonaea,—Hiptage,—Mezoneurum,— Psophocarpus, Pterocarpus, — Pterolobium, — Ryssopterys, — Securidaca, — Spatholobus, — Tarrietia, enz., binnenvruchtwand vanSchizo 1 obi um) en zaden (Oroxylum, Spathodea, Tecoma en vele andere Bignoniaceae, Casuarina, — Cinchona, — Melochia, — Moringa, — Pterospermu m, — Zan o n i a). Zie voorts zaadkuif.
2. bij vele Polygalaceae, de beide binnenste en grootste, dikwijls op kroonbladen gelijkende kelkbladen.
3. bij vlinderbloemen: de beide zijdelingsche kroonbladen.
vliezig, dun en buigzaam, zooals de bladeren der meeste kruiden en van vele
boomen. Vgl. droogvliezig, leerachtig, vleezig.
vlinderbloem, symmetrische bloem met 5 kroonbladen, zooals bij de meeste Pap i 1 i o n a c e a e. Het bovenst, tevens buitenst kroonblad, de vlag, is gewoonlijk naar achter of naar boven gekeerd, de beide zijdelingsche heeten de vleugels, de beide onderste heeten samen de kiel.
vloedbosschen, zie Strandformaties.
vlokkig behaard, bezet met haren of haargroepen, welke eenigszins op vlokken
wol gelijken, zooals de bladeren van Uvaria lamponga.
voedsterplant, plant, waaruit een woekerplant haar voedsel zuigt..
voet, deel van een orgaan, dat onmiddellijk boven zijn inplantingspunt is gelegen.
De voet van den wortel grenst aan den voet van den stengel.
voetlobben, de naar onder of naar achter gekeerde lobben aan den voet van
vele bladeren of andere organen.
voetnervig, in hoofdzaak als handnervig, doch de buitenste hoofdnerven niet uit den top van den bladsteel, doch nabij den voet uit de meer naar binnen gelegen hoofdnerven ontspringend.
voetstandig, aan den voet van een orgaan geplaatst, zooals de stijl van Parinarium, het stijllitteeken op de vrucht van Cocculus en Pericampylus. voetvormig.
Voetvormig generfd, zie voetnervig.
Voetvormig ingesneden, in hoofdzaak als handvormig ingesneden, doch de uiterste segmenten hun oorsprong nemend uit de meer naar het midden gelegene.
Voetvormig samengesteld, in hoofdzaak hetzelfde als handvormig samengesteld, doch de steeltjes der buitenste blaadjes niet uit de algemeene bladspil, doch uit de steeltjes der meer naar binnen gelegene ontspruitend (Vitis lanceolaria en vele andere soorten van Vi tis, vele Araceae). Zie plaat VI. voor, meer of minder diepe gleuf.
voorkiem of prothallium, een zich uit de sporen van vele hoogere Cryptogamen ontwikkelend, meestal blad- of knolachtig orgaan, dat öf $ en $ öf alleen 'S' öf alleen Q geslachtsorganen draagt. Vgl. antheridiën en archegoniën.
vore, zie voor.
vorksgewijs vertakt, zie dichotoom.
11



vrij, niet vergroeid. . „ ,
rus ï"v—' =,sr ^—
vrucht, het tot rijpheid Eekomen vn.cj.tbe8;,nsel. da»
éénzelfde bloem da» „oem, me„ »e,£,Tuch,be-
Quassia); ontstaat zij uit 7omen bii rijpheid schijnbaar
ireh^v^ri «"'meh de« „aiste ««,eW <»a»gka.
moerbei). mppl(1raden welke stuifmeel voortbrengen, stampers en
""t=.:r:,=e^r^e., b,adere„ bladdeeien (,»n ,»re»s>,
waarop sporangiën gevormd worden.
vruchtbeginsel, zie stampei.
in3C°holte eener éénhokkige vrucht.
vruchtje! onderdeel eener meervoudige of samengestelde vrucht.
vruchtmoes, sappig vruchtvleesch.
::;:rv^h^ Niette verwarren met
peu> de, asan, kan me» de 3 la8en ge„akke„ik „JeTvöSrre-derd of vert.ht, z.oda»* 8eade,d of vertak., da. het g.heef
w,„r„r at'r hir»:rrMe:: «.
t^^SSS^fS. waterkelk word, a »nEe„o«fen b.j Sp^
...ir^r»^
Raff lesiana.
;~^'%.1tal!tSrm,ge »„e,s„e„ge». ...» de zaden ... vele
Acanthaceae bevestigd zijn.
wigvormig, naar onder regelmatig versmald.
wimpers op den rand van een orgaan ingeplante haren.
anemophiel.
windend, zich om steunsels slingerend.



Bijna alle slingerplanten zijn links windend, d.w.z. de stengel windt zich van links onder naar rechts boven (van buiten gezien). Lonicera (kamperfoelie) Dioscorea daemona (gadoeng), en de (op Java niet voorkomende) hop (Humulus Lupulus) zijn rechts windend, d.w.z. de stengels winden zich van rechts onder naar links boven.
windstuifmeel, stuifmeel van windbloemen.
wisse'kleurig^tijctens den bloei achtereenvolgens verschillende kleuren aannemend.
WOemendnd;nZii? Vp°edSel' a,thans te" deel^ aan andere levende planten ontne-
cum en ÏÏn CaSSytha' ~ Cuscuta> ~ Loranthus,- Raff 1 esia, - Viscum en tallooze zwammen.
woekerplanten, woekerende planten. Zie woekerend wolharen, lange, zachte, min of meer gekronkelde haren wolharig, met wolharen bekleed.
wollig, dicht bekleed met wolharen.
WOrmutsÏXaennd°ndergr0ndSCh' meeSta' benedenw33rts groeiend, op den top een mutsje dragend orgaan, waarmede de meeste planten in den grond bevestigd
zijn en daaraan een deel van haar voedsel onttrekken. Vaak hebben de wortels
. f ere functles te vervullen. Zie ademwortels, hechtwortels, luchtwortels steltwortels, zuigwortels, zwemwortels
TO"^,X:ab,i de" WOrW »« "»n ont-
wortel, zooals men bij Myrmecodla op den gezwollen
teWoornen aan^000 M °°k >»'«»»"»»=« -
wortelharen, haarvormig uitgestulpte zuigcellen van veranderlijke lengte welke
om wat^0metJdeadleen nab'].het groeiPunt van wortels bevinden en'dienen
wortelnol l , °Pgel°Ste ZOuten aan de Plant toetevoeren.
wortelknollen, knolvormig aangezwollen wortels, welke reservevoedsel bevatten
voor een volgende generatie (Habenaria).
wortelknolletjes, zie stikstof knolletjes.
W01Ze"?duideLVh!,e aT6" Cr min 0f meer plankachtiR uitwa* van den voet. Zeer duidelijk bi] Antiaris toxicaria.-Canarium commune en sommige Ficus-soorten (zie plaat XI). en sommige
wortelmutsje, uit afgestooten cellen bestaand, kapvormig orgaan, dat den top van
woftelf01r S beschermt Zeer duidelijke wortelmutsjes vindt men bij de luchtwortels van Pandanus en Rhizóphora.
^mann?' g™ep .V3" dicht opeengedrongen wortelbladeren (Drosera Burmanni, — Plan ta go-soorten).
wortelslaand, wortels voortbrengend.
wortelstok"'^' T- ?a,bij de" W°rtel Uit de" stenSel on^Pruitend.
opstaande « T krU'Pe"de' dikwiiIs horizontale, zeldzamer schuine of recht-
of rondom HpLh °h" °f r°nd°m W°rte'S driive"de> aa" de bovenzijde
Een wn tPi t i, h»' onderaardsche of bij epiphyten bovenaardsche stengel. Eer worte stok vindt men o.a. bij Cyperus rotundus, - Gloriosa L
Z n' ;rlmPte,rata'-Nipa'-PanicUm rePens, — Viola odorata,giber en tal van andere planten. (Zie plaat XII).
van °v!r U'twas. der °PPer'nlid- Zeer fraaie wratten vindt men op de twijgen PaP'"osa en lanceolaria en van sommige Tinospora-soorten.



Hoofdgroep II. PHANEROGAMAE ( Zaadplanten). Planten met ware
T^jes0^ - ■ S- -t jaarringen.
Zaadlobben 2 of meer. Naaktzadigen. öymnospermae.
B. Eltjes^n een vruchtbeginsel opgesloten. BeMmé&n.
1 Rloemen gewoonlijk 3-tallig. Kiem met 1 zaadlob. Hoofdwortel ge
woonlijk ontwikkeld. Vaatbundels verspreid. Bladeren gewoonlijk parallel j Eenzaadlobbigen. Monocotyledones.
2 Bloemen gewoonlijk 4- of 5-tallig. Kiem met 2 zaadlobben. Hoofd-
wortel doorgaans ontwikkeld. Vaatbundels in kransen gerangschikt. Bladeren gewoonlijk hand- of vinnervig.
Klasse 11. Tweezaadlobbigen. Dicotyledones ).
Dicotyledones. Tweezaadlobbigen.
Ke,k r
2. Bloemkroon 1» <len regel «ergroeldblrf 0>mopeta„e. „. Planten gewoonlijk „et een bloenrdek 3. Ko„ocMW«.
Verdeeling der Dialypetalae.
. . hnntren of steelvormigen bloembodem ingeplant.
orw '—j j—
LSbïïT.rf l' inïn bloembodem weggedoken. Klemwlt meestal overvloedig, vleezig. Zie pag CLXJÜV. Meeldraden =« of in bepaald
ïtir^olrr rTor^SSte, ge'keerd. Kiemwit
Oroerfv.' 'TZSZÏfö E
woonlijk in bepaald aantal. ruc 5, nndPrijne vergroeid. Poortje der
0r?:k™



dekkend). Kelkbladen in den knop dakpansgewijs dekkend. Meeldraden doorgaans Vruchtbeginsel 2— «^-hokkig, zaadlijsten in den binnen-
hoek der hokjes bevestigd. Kiemwit ontbrekend of vleezig. Zie pag. CLXXV.
Groep VI. Malvales (Meeldraden kelkslippen of -bladen in den knop klepsgewijs aaneensluitend). Kelkslippen of -bladen in den knop klepsgewijs aaneensluitend. Meeldraden doorgaans <=✓= of 1-broederig. Eierstok 3— =^-hokkig, zaadlijsten in den binnenhoek der hokjes bevestigd. Kiemwit ontbrekend of vleezig. Bast gewoonlijk taai. Zie pag. CLXXVI.
II. DISC1FLORAE. Vruchtbeginsel gewoonlijk bovenstandig. Kroonbladen 1-rijig.
Meeldraden meestal in bepaald aantal, binnen, op of om den doorgaans tot een schijf verbreeden bloembodem ingeplant.
Groep VII. Qeraniales (Eitjes hangend, zaadnerf buikstandig). Schijf meestal binnen de meeldraden geplaatst en ringvormig of met de meeldradenbuis vergroeid of tot met de kroonbladen afwisselende klieren verminderd, zeldzamer ontbrekend. Eierstok gaaf, gelobd of uit vrije vruchtbladen bestaand. Eitjes in elk hokje 1 2, zelden <="=, hangend met buikstandige zaadnerf. Zie pag. CLXXVI.
Groep VIII. Olacales (Eitjes hangend, zaadnerf rugstandig). Schijf nap- of ringvormig, vrij of op den top de meeldraden en kroonbladen dragend of in klieren verdeeld of ontbrekend. Eierstok gaaf. Eitjes in den éénhokkigen eierstok 1—3, —in elk hokje van den meerhokkigen 1—2, hangend met rugstandige zaadnerf. Bladeren enkelvoudig. Zie pag. CLXXVII.
Groep IX. Celastrales (Eitjes opgericht, zaadnerf buikstandig). Schijf kussenvormig of met den kelk vergroeid of den voet daarvan bekleedend. Meeldraden om de schijf of op den rand ervan ingeplant. Eierstok meestal gaaf. Eitjes in elk hokje doorgaans 2, opgericht met buikstandige zaadnerf. Bladeren meestal enkelvoudig. Zie pag. CLXXVII.
Groep X. Sapindales (Eitjes klimmend met buikstandige zaadnerf of hangend met rugstandige zaadnerf). Schijf verschillend. Meeldraden binnen, op of om de schijf ingeplant. Eierstok gaaf, gelobd of uit vrije vruchtbladen bestaand. Eitjes in elk hokje meestal 1—2, klimmend met buikstandige zaadnerf of hangend met rugstandige zaadnerf of er is 1 van een klimmende zaadstreng neerhangend eitje, zeer zelden zijn er =•« horizontale eitjes. Bladeren meestal samengesteld. Zie pag. CLXXVIII.
III. CALYCIFLORAE. Kelkbuis (hypanthium) den eierstok omsluitend of er
mede vergroeid. Kroonbladen in 1 rij, op de kelkbuis (hypanthium) ingeplant. Meeldraden of in bepaald aantal op de kelkbuis (hypanthium) of op de schijf ingeplant.
Groep XI. Rosales (Vruchtbladen gewoonlijk geheel of gedeeltelijk vrij). Bloemen actinomorf of zygomorf, meestal Vruchtbladen 1—=/o, meestal vrij of aan den voet vergroeid. Stijlen vrij, zeer zelden tot een zuil vergroeid, vooral aan den voet gemakkelijk van elkaar loslatend. Bladeren samengesteld of enkelvoudig. Zie pag. CLXXVIII.
Groep XII. Myrtales (Zaadlijsten aan den top, den binnenhoek of den voet der hokjes bevestigd, zelden wandstandig). Bloemen actinomorf of bijna actinomorf, meestal Vruchtbladen met elkaar vergroeid, vruchtbeginsel onderstandig of door de kelkbuis (hypanthium) omsloten, met of zonder tusschenschotten, stijl onverdeeld. Bladeren enkelvoudig, meestal gaafrandig Zie pag. CLXXIX.



Overzicht der familiën.
Groep I. RANALES.
i Geen waterplanten of waterplanten met samengestelde of diep gelobde
bladeren en 1-rijige bloembekleedselen.
§ Kelkbladen 5, zelden minder. Kroonbladen doorgaans 1-rijig. steunbladen gewoonlijk ontbrekend.
1. Ranunculaceae. Kelkbladen afvallend, doorgaans gekleurd. Meeldraden <=«. Zaden zonder zaadrok. Kruiden met verspreide of heesters met tegenoverstaande bladeren.
2. Dilleniaceae. Kelkbladen blijvend, doorgaans groen. Meeldraden Zaden met een zaadrok of anders in slijmerig
vruchtvleesch liggend.
§§ Kelkbladen of kroonbladen in 2—=" rijen, bloembekleedselen dus in
minstens 3 rijen.
3. Magnollaceae. Kroonbladen en meeldraden meestal =«. Bloembodem kort of lang, aan de buitenzijde de vruchtbladen dragend. Kiemwit overvloedig. Kiem klein. Bladeren verspreid, steunbladen vaak aanwezig.
4 Anonaceae. Bloemen meestal 3-tallig, kelkbladen in 1 rij. Kroonbladen 2-rijig, meestal leerachtig of vleezig. Meeldraden gewoonlijk dicht opeengedrongen, zelden in bepaald aantal. Bloembodem kort. Vruchtbladen gewoonlijk <=~. Kiem klein, kiemwit overvloedig, duidelijk ingesneden of uitgevreten. Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren zonder steunbladen.
5 Menispermaceae. Bloemen éénslachtig, doorgaans tweehmz.g, klein gewoonlijk 3-tallig. Kroonbladen meestal 3 of 6, vaak korter dan de kelkbladen, zelden ontbrekend. Bloembodem klein of gezwollen. Meeldraden doorgaans 6, tegenover de kelk- en kroonbladen geplaatst. Vruchtbladen meestal 3, elk met 1 eitje. Stengel meestal windend, bladeren afwisselend of verspreid, zonder steunbladen.
6. Berberidaceae. Kroonbladen meestal 4 of 6. Meeldraden evenveel tegenover de kelk- en kroonbladen geplaatst. Stamper 1. Kiem verschillend, meestal klein. Heesters, vaak met samengestelde bladeren. Steunbladen ontbrekend.
++ Waterplanten met enkelvoudige, gave bladeren en kr00"bla?.en .
7 Nymphaeaceae. Kelkbladen 2-5. Kroonbladen 10- Meeldraden e~.
' Bloembodem klein of vleezig en gezwollen en dan op versch. lende wijzen
de vruchtbladen omsluitend. Waterplanten met een wortelstok en gewoonlijk schildvormige bladeren.
Groep II. PAR1ETALES.
+ Kiem klein, nabij den voet van het vleezige kiemwit.
8 Papaveraceae. Kelkbladen 2-3. Kroonbladen dubbel zooveel, zelden ontbrekend. Meeldraden <=~ of in bepaald aantal en dan 2-broederig. Kruiden of heesters, bladeren vaak gelobd of dieper ingesneden of samengesteld, steunbladen ontbrekend.
++ Kiemwit ontbrekend. Kiem gekromd.
9. Cruciferae. Kelk en kroonbladen 4. Meeldraden meestal 6 en viermachtig,



zelden minder. Stamper zittend, uit 2 vruchtbladen bestaand. Vrucht vaak door een valsch tusschenschot in 2 hokjes verdeeld. Kruiden met verspreide bladeren, zonder steunbladen.
10. Capparidaceae. Kelk en kroonbladen 4. Meeldraden c«, of, zoo zij in bepaald aantal aanwezig zijn, niet 2-machtig. Stamper zittend of gesteeld, uit 2-6 vruchtbladen bestaand. Bladeren afwisselend of verspreid, vaak samengesteld. Stengels dikwijls gestekeld.
11. Resedaceae. Kelk 4-8-deelig. Meeldraden meestal =~, in den knop niet volkomen door de kleine kroonbladen bedekt. Stamper uit 2—6 vruchtbladen bestaand. Kruiden met vaak ingesneden bladeren.
ttt Vrij groote kiem in vleezig kiemwit.
12. Violaceae. Bloemen 5-tallig. Volkomen meeldraden evenveel als kelkbladen. Helmknoppen gewoonlijk bijna zittend, om den stamper dikwijls tot een ring of buis samenkomend of vergroeid, naar binnen openspringend, helmbindsel gewoonlijk met een aanhangsel op den top. Zaadlijsten meestal 3. Kruiden of heesters met meestal onverdeelde bladeren. Steunbladen bijna altijd aanwezig.
13. Bixaceae. Kelkbladen 2—6. Kroonbladen al of niet aanwezig. Meeldraden o~. Bloembodem vaak een schijf dragend. Zaadlijsten 2-e~, zeldzamer 1. Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren. Steunbladen zeer klein of ontbrekend.
Groep 111. POLYQALINAE.
14. Pittosporaceae. Bloemen actinomorf. Kelk- en kroonbladen 5, de nagels der kroonbladen vaak onderling samenhangend. Kiem klein, in hard kiemwit.
15. Polygalaceae. Bloemen zygomorf. Kelkbladen 5. Kroonbladen 3 of 5 Meeldraden meestal 8, zeldzamer 5, vaak 1-broederig. Kiem recht kiemwit vleezig, zelden ontbrekend.
Groep IV. CARYOPHYLL1NAE.
16. Caryophyllaceae. Kelk los- of vergroeidbladig. Kroonbladen evenveel als kelkbladen, zelden ontbrekend. Aantal meeldraden even groot of dubbel zoo groot als het aantal kroonbladen of door mislukking kleiner. Kruiden met tegenoverstaande, gave bladeren.
17. Portulacaceae. Aantal kelkbladen geringer dan het aantal kroonbladen, doorgaans 2. Kroonbladen 4—5, zelden c=>. Meeldraden of weinig, hun aantal van het aantal kroonbladen verschillend. Kruiden met verspreide of tegenoverstaande bladeren. Steunbladen droogvliezig of in haren veranderd of ontbrekend.
55. Tamariscineae ')• Kelkbladen 5, zeldzamer 4, vrij of aan den voet vergroeid. Kroonbladen evenveel, vrij of tot een buisvormige kroon vergroeid. Meeldraden 5-8. Heesters, halfheesters of harde kruiden met kleine, onverdeelde bladeren zonder steunbladen.
Groep V. QUTTIFERALES.
18. Klatinaceae. Bloemen Meeldraden evenveel of dubbel zooveel als kroonbladen. Kruiden of halfheesters, met tegenoverstaande of kransstandige, kleine, onverdeelde bladeren met steunbladen.
O Deze familie is in het boekje bij vergissing overgeslagen en daarom geheel achteraan opgenomen. Haar plaats is tusschen 17 en 18.







Dichotoom vertakte stengel van Psilotum.
III







IV
Links: volkomen dubbelgevind blad. Rechts: onvolkomen dubbelgevind blad.







V
Onevengevind blad met 14 blaadjes. Evengevind blad met 5 blaadjes.
Let op den top der algemeene bladspil.







>
-Ó
c >
<D
bJO
.S3 -5
.Si *o
C/3
s
O
<u CÉ
.S3
"c5 1u
"T3 bJO
E
V*
O >
*a c
a3 .C
C <L>
*a
•o §
2 O) C/2 QJ bX)
c
<D
E
a3
C/3 bfl E
Ui
O >
"qj
O >
C/3 £6 c







VII
Klimhaken van een Ancistrócladus.



X
Pandanus.
(Steltwortels, bladstand).







XI
Wortellijsten van een Ficus.







I. RANUNCULACEAE. Boterbloemachtigen.
1. Bladeren tegenoverstaand. Stengels doorgaans klimmend. Kelk
meestal gekleurd. Bloemkroon ontbrekend. . Cl é mat is 5. Bladeren niet tegenoverstaand. Stengels niet klimmend . . 2.
2. Bloemkroon ontbrekend. Bladeren dubbel-vierdubbel drietallig.
Thalfctrum 7. Bloemkroon aanwezig. Bladeren enkelvoudig of drietallig.
Ranünculus 7.
1. Clématis L. x)
1. Bladeren geen van alle in een rank eindigend. Kelkbladen niet met
samenhangende toppen, tot het einde van den bloei blijvend. 2. Hoogere bladeren in een vertakte rank eindigend, daaronder 2 blaadjes dragend. Kelkbladen aan den top verbonden blijvend, bij het begin van den bloei afvallend, groen of roodachtig. Meeldraden meestal door een krans van ± 12 lijn- of knotsvormige staminodiën omgeven. Vruchtjes doorgaans spiraalvormig gewrongen. Bloemen zeer welriekend. Klimmende heester. 1.00 4.00. Juni—Dec. In kreupelhout en bosschen, vooral in de bergstreken, langs de rivieren tot in de laagvlakte afdalend. Zeer vormenrijke plant Cl. zeylanica Poir.
2. Kelkbladen tijdens den bloei geheel uitgespreid, niet samen¬
hangend. Helmdraden kaal 3.
Kelkbladen tijdens den bloei opgericht met teruggekromden top, met de randen eenigszins samenhangend, geel. Helmdraden langharig. Stampers talrijk, stijlen tot nabij den top behaard. Vruchtjes spoelvormig, behaard, door de zeer lange, gevederde stijlen gekroond. Stengels kantig, grof behaard. Blaadjes 3, eirond-langwerpig, met spitsen top, vaak grof behaard. Klimmende heester. 5.00—10.00. Jan.—Dec. In de bergstreken. Areuj ki-koeja, s. — Djédjéhan, j. — Kapalan, j. — Tjlerem, j.
Cl. Leschenaultiana D. C.
3. Stijlen tot nabij den top behaard. Kelkbladen in den knop 2)
met vlakke of omgebogen, doch niet met opgerolde randen,
hoogstens 30 mM lang 4.
Stijlen alleen aan den voet behaard. Kelkbladen in den knop '■') met binnenwaarts opgerolde randen, 35 —55 mM bij 25—40 mM donkerpaars of wit.
Bloeiwijzen 1—3-bloemig. Stampers 35—50. Stengels kantig. Bladeren
:) Let op den klemtoon.
2) Een knop dwars doorsnijden.



meerendeels gevind, blaadjes 3 of 5, aan enkele bladeren ook wel 1. Klimmende heester. 1.00—4.00. Jan.—Dec. Om de fraaie bloemen soms als sierheester aangeplant (Cl. flórida X Viticélla).
•J- Cl. Jackmdni Jackm.
4. Helmbindsel boven de hokjes *) niet of nauwelijks verlengd.
Bloemen wit. Stengels kantig. Bladeren meerendeels samengesteld, bladsteel aan den voet niet tot een omwindsel verbreed. 5.
Helmbindsel boven de hokjes ver verlengd. Stampers zeer talrijk 6.
5. Helmdraden der binnenste meeldraden bij oude bloemen aan¬
merkelijk langer dan haar helmknoppen. Kelkbladen hoogstens 15 mM lang. Stengel doorgaans duidelijk behaard, bladeren gevind of dubbelgevind of ten deele enkelvoudig, blaadjes met spitsen top, vaak gezaagd. Klimmende heester. 2.00—4.00. Mei—Nov. In de bergstreken. Zeer veranderlijke plant. Galing, md. — Sepo Sepo, md. — Slerem, j. — Tjlerem, j. Cl. Vitalba L.
Helmdraden der binnenste meeldraden zelfs bij oude bloemen niet of nauwelijks langer dan haar helmknoppen. Kelkbladen 13—30 mM lang. Stampers 3—10. Stengels hol, met uitzondering der bladoksels weldra kaal. Bladeren gevind, blaadjes meestal 5, eirond met doorgaans stompen, door een klein spitsje gekroonden top, gaafrandig, kaal. Klimmende heester. 1.00—6.00. Jan.—Dec. In tuinen zeer vaak als sierheester aangeplant, inheemsch in Japan. Kembang kalimatis, m. — Kembang klemat, m.
f Cl. paniculdta Thunb.
6. Bladeren alle enkelvoudig, glanzend, donkergroen, leerachtig, vaak
eeltachtig getand, 100—280 mM lang. Bladstelen aan den voet niet tot een bladachtig omwindsel verbreed. Bloemen in pluimen, van binnen donkerpurper, van buiten bruin. Stengel rolrond, massief, spoedig kaal wordend. Klimmende heester. 2.00—6.00. Jan.—Aug. In de bergstreken in het wild, in de lagere gewesten soms als sierheester aangeplant, daarvoor echter weinig aanbevelingswaardig. Sanghoer, j.
Cl. smilacifólia Wall.
Bladeren — althans de hoogere — drietallig of gevind, blaadjes eirond-langwerpig, 50—80 mM lang. Bladstelen aan den voet tot een groot, gelobd omwindsel verbreed. Bloemen alleenstaand, zeer lang gesteeld. Klimmende heester. Alleen op den Gedeh gevonden, volgens sommigen een vorm der voorgaande soort.
Cl. coriacea Korth.
!) De helmhokjes zijn zijdelings geplaatst. Indien het helmbindsel niet verlengd is, reiken de hokjes ongeveer tot aan den top van den meeldraad, — is het helmbindsel wel verlengd, dan ligt de top der hokjes ver onder den top van den meeldraad.



2. Thalfctrum L. Ruit.
1. Stengels gestreept, glad, kaal, aan den voet bedekt met de scheeden van verdwenen bladeren. Bladeren met stengelomvattende scheeden, langgesteeld, drie-vierdubbel drietallig, blaadjes dungesteeld, 5—15 mM lang en breed, grof gekarteld en vaak gelobd, kaal, van onder blauwgroen. Bloemen in ijle pluimen. Kelk vroeg afvallend, ± 4 mM lang, van binnen wit, van buiten bruinachtig. Helmdraden talrijk, tijdens den bloei dóórgroeiend, geelachtig wit, ten slotte knotsvormig. Stampers 10—12, kaal, geribd, met gekromde stijlen. Dopvruchtjes zittend, sterk geribd, met haakvormig omgebogen snavel, niet samengedrukt. Opgericht kruid. 0.50—1.00. Jan., April, Sept., Oct. In de hoogere bergstreken, vooral in Oost-Java. Toembaran alas, j.
Th. javanicum BI.
3. Ranünculus L. Boterbloem.
1. Wortelbladen en lagere stengelbladen drietallig of driedeelig.
Bloemkroon 10—15 mM middellijn. Bloembodem in den vruchttijd behaard. Vruchtjes 3—4 mM lang, meestal met haakvormig omgebogen top en een duidelijke binnenrandribbe. . . 2.
Bladeren alle ongedeeld, de lagere eirond-hartvormig, gekarteld, de hoogste langwerpig-lancetvormig, grof getand of gaafrandig, alle kaal of fijn aanliggend behaard. Scheeden der stengelbladen Ys— 2/s maal zoo lang als de geheele steel. Bloemen bleekgeel. Bloembodem kaal. Vruchtjes ± 2 mM lang, meestal met rechten top, zonder binnenrandribbe, met uiterst fijne indruksels op de zijden. Kruid. Jan.—Dec. Hier en daar in de bergstreken gevonden R. javanicus Reinw.
2. Kelk los tegen de bloemkroon aanliggend. Bloemen niet tot
pluimen vereenigd. Oude stengels grootendeels of geheel neerliggend, meestal met afstaande of teruggeslagen haren bezet, soms nagenoeg kaal (var. glabréscens Hall. f.), de bladeren beiderzijds aanliggend behaard, steel van het middelste segment korter dan het segment zelve. Kruid. 0.30—0.80. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken. Gödong nga, j. — Masmasan, j. — Nga, j. R. diffüsus D. C.
Kelk teruggeslagen. Bloemen min of meer tot pluimen vereenigd. Stengel grootendeels of geheel opgericht, ruig behaard, de bladeren beiderzijds aanliggend behaard, de steel van het mid-



III. MAGNOLIACEAE.
1. Bloemen Boomen of opgerichte heesters 2.
Bloemen 1-slachtig. Klimmende heesters 5.
2. Stamperdrager ') tusschen de inplanting der bovenste meeldraden
en die der onderste stampers over een vrij grooten afstand naakt, het naakte deel duidelijk langer dan het meeldraaddragend deel. Kelk- 2) en kroonbladen geleidelijk in elkander overgaand, de buitenste niet groen. Stampers gemakkelijk van den stamperdrager scheidbaar, niet houtig. Vruchtjes aan de rugzijde tweekleppig openspringend. . . Michélia 14. Niet aldus 3.
3. Hooge boomen. Bloembekleedselen 9. Vruchtjes aan de rugzijde
openspringend 4.
Heesters of zelden boomen, bloembekleedselen in 't laatste geval 28—36. Vruchtjes aan de buikzijde loslatend van den stamperdrager Talauma 12.
4. Twijgen aan den top langharig. Bloemstelen 50—75 mM lang.
Vruchtjes 1—2-zadig Magnolia 13.
Twijgen kaal. Bloemstelen 25—40 mM lang. Vruchtjes meerendeels 3- of meerzadig Mangliétia 14.
5. Rijpe vruchtjes in aren. Binnenste of alle meeldraden geheel
vergroeid tot een vleezig lichaam, waarin de helmknoppen
zijn weggedoken Schizandra 16.
Rijpe vruchtjes in hoofdjes. Helmdraden kort, dik, vrij, op een zuilvormigen stamperdrager gezeten. . . . Kadsüra 16.
1. Talauma Juss.
1. Kelkbladen 3, even lang als of wat korter dan de kroonbladen. Kroonbladen 6 of zelden 9, in kransen van 3, opgericht. Helmbindsel weinig verlengd3). Stamperdrager zittend. . 2. Kelkbladen 4. Kroonbladen 24—32, in kransen van 4, uitgespreid, helderwit, de binnenste smaller en dikker dan de buitenste. Meeldraden 60—70, helmbindsel in een lange punt verlengd 4). Stamperdrager kort gesteeld, stampers stevig tot ') d. i. het zuilvormig deel van den bloembodem, dat de meeldraden en stampers
draagt. .. .
2) Men verwarre den gekleurden kelk niet met de groene schutbladen, die de
jonge bloemen insluiten.
3) De helmhokjes reiken dus bijna tot aan den top van den meeldraad.
4) De top der helmhokjes is derhalve ver van den top van den meeldraad verwijderd.



een spitse punt verlengd, stampers 20 25, kaal. Stijlen dun, afvallend. Vruchtjes tot dichte, 40-50 mM lange aren vereenigd, 2-kleppig openspringend, doorgaans met 1 goed ontwikkeld zaad. Twijgtoppen lang-geelharig, oudere twijgen kaal, dun, geringd. Bladsteel 3—10 mM lang, zonder steunbladlitteeken. Bladeren lancetvormig-omgekeerd eirond, spits toegespitst, dun leerachtig, beiderzijds netvormig geaderd, aanvankelijk behaard, later nagenoeg kaal, 140—220 mM lang. Boom. 20.00. Juni, Aug. West-Java tusschen 1200 en 1500 M zeehoogte, zeldzaam. Manglit, s. — Tjempaka goenoeng, s.
M. javanica K. et V.
3. Mangliétia BI.
Bloemstelen kaal, ongeringd, 25—40 mM lang. Kelkbladen 3, groen, kroonbladen 6 in 2 rijen van 3, geelachtig, vleezig. Meeldraden talrijk, helmbindsel priemvormig. Stampers talrijk, tot een ovalen kegel opeengehoopt, stijlen kort, afvallend. Vrucht kegelvormig, 60—80 mM lang, vruchtjes aan de rugzijde openspringend, zaden 2 of meer, rood. Twijgen kaal, met opeengedrongen, ringvormige litteekens, bladsteel lang, met een klein steunbladlitteeken, bladeren variëerend van breed elliptisch tot omgekeerd eirond-lancetvormig, kaal, van onder blauwgroen, 130—250 mM lang. Boom. 20.00—30.00. Jan.— Dec. Vooral in West- en Midden-Java in bosschen tusschen 1000 en 1600 M zeehoogte. Baros, j.s. — Manglit, s.— Tjempaka boeloes, j. — Tjempaka djai, j. ... M. glauca BI.
4. Michélia L.
Bloembekleedselen meer dan 6, aan den voet niet paars gevlekt.
Bladeren meerendeels meer dan 100 mM lang. Boomen. 2. Bloembekleedselen 6, vuilwit, aan den voet paars gevlekt, 16—30 mM lang. Helmdraden 30-40, paars. Stampers 25-40. Vrucht onbekend. Twijgen dun met groote, knobbelvormige litteekens der afgevallen bladeren, aan den top dicht roestkleurig behaard. Bladsteel 3 5 mM lang, steunbladlitteeken tot nabij den top reikend. Bladeren elliptisch-langwerpig, leerachtig glanzend, de meeste minder dan 100 mM lang. Opgerichte, sterk vertakte heester. 1.00-2.00. Jan.-Dec. Niet zelden in tuinen
aangeplant, vooral in die der Chineezen f M. fuscata BI.
Bloemen wit, niet oranje verkleurend. Bloembekleedselen 8—12. Meeldraden meestal minder dan 30. Stampers minder dan 15.



Steunbladlitteeken ') ontbrekend of korter dan de halve bladsteel 
Bloemen oranje of oranje verkleurend. Bloembekleedselen 12— 20. Meeldraden 30 of meer. Stampers meer dan 20. Steunbladlitteeken ') bij de meeste bladeren meer dan half zoo lang als de bladsteel. Vruchtjes met witte wratten 4.
3. Stampers 1—5, doorgaans 2—3. Vruchtjes nu eens alleenstaand en groot, 60—65 mM lang, dan weer in trossen en kleiner, 30—35 mM lang, steeds met witte wratten. Bloembekleedselen 30 40 mM lang. Meeldraden 11—24. Steunbladen (en dus ook de eindknop) gewoonlijk alleen aan den top behaard, vrij van den bladsteel, de laatste derhalve zonder litteeken. Bladeren Iangwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, kaal, 140—350 mM lang. Bloemknoppen bij kneuzing sterk naar gember riekend. Boom. 20.00—30.00. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 400 en 1650 M zeehoogte. Boenglai kajoe, m. — Kadjoe kembhang, md. — Kadjoe kempheung, md. —Kajoe djaé, j. —Kajoe trawas, j.— Kembhang, md. — Kempheung, md. — Kembhang (Kempheung) marsiki, md. — Kembhang (Kempheung) tjempaka, md. — Kembhang (Kempheung) moendhoeng, md. — Ki djahè, s. — Mangli, ƒ. — Manglit, s. — Manglit bödas, s. — Resiki, j. — Tjempaka djaé, j. —Trawas, j M. montana BI.
Stampers 10—13. Vruchten onbekend. Bloembekleedselen 35—55 mMlang. Meeldraden 20—32. Steunbladen (en dus ook de eindknop) van buiten geheel bekleed met fijne, aanliggende haren, met den bladsteel vergroeid, het litteeken 5—10 mM lang. Bladeren eirond-lancetvormig met spitsen voet en doorgaans toegespitsten top, leerachtig, ten slotte nagenoeg kaal, 135—300 mM lang. Bloemknoppen bij kneuzing aromatisch, doch niet naar gember riekend. Boom. 10.00—30.00. Jan.—Dec. Om de welriekende bloemen niet zelden aangeplant. Petjari poetih, j. — Tjempaka ghading pötè, md. — Tjempaka bödas, s. — Tjempaka petak, j. — Tjempaka poetih, j. m -j- M. longifólia BI.
4. Bladeren meerendeels in of boven het midden het breedst, langwerpig, de meeste met afgeronden of zeer stompen voet, van onder op de nerven min of meer behaard, 130—300 mM lang. Toppen der twijgen fijn afstaand behaard. Steunbladen 2—4 mM breed, 35—50 mM lang. Bloemen aanvankelijk bleekgeel, daarna donkergeel verkleurend. Vruchttrossen kort of lang. Boom. 25.00—50.00. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 800 en 1400 M zeehoogte. Baros, s. — Kadjeng sekar,j. — Kadjoe
^ Men vindt het steunbladlitteeken aan de voorzijde van den bladsteel. Het reikt van af den voet van dezen tot onder of boven het midden.



kempheung, md. — Kajoe kembang, j. — Kembang, j. — Kembang manglèh, md. — Manglèh, md. — Manglit, s. — Remboejoet, j. — Tjempaka boeloe, M. velutma BI.
Bladeren nabij den voet het breedst, eirond-lancetvormig, met spitsen voet, van onder kaal of dun behaard, 100—200 mM lang. Toppen der twijgen aanliggend behaard. Steunbladen 5-6 mM breed, 45-65 mM lang. Bloemen oranje. Vruchttrossen 100—200 mM lang. Boom. 15.00—25.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Britsch Indië, op Java beneden 1200 M zeehoogte veelvuldig aangeplant om de welriekende bloemen. KentilJ. — Kembhang (Kempheung) könèng, md. — Lötjari, j. — Petjari, j. —Petjari koeningj. — Tjempaka ghading, md.—Tjempaka koening, m. — Tjempaka köneng, s. — Tjempaka merah, m. - Tjempaka warna, m. - Tjepaka, j. - Tjompaka, md. - Tjompaka ghading, md. - Tjompaka mèra, md. . f M. Champaca L.
5. Schizandra Mich.
Bloemstelen niet of nauwelijks langer dan de bladstelen. Bloemen 1-huizig. Alle meeldraden onderling vergroeid tot een vleezig lichaam, waarin de helmknoppen zijn weggedoken • 2-
Bloemstelen 2-3-maal zoo lang als de bladstelen, aan den voet met 2, in het midden met 1 afvallend schutblad. Bloemen tweehuizig. Bloembekleedselen 9—10, geel of roodachtig. Binnenste meeldraden tot een vleezig lichaam vergroeid, de buitenste vrij. Vruchtbeginsels talrijk, op een bolvormigen stamperdrager zittend. Vruchtjes gesteeld, tot een 40-75 mM langen tros vereenigd, geelrood. Twijgen rolrond, aan den voet met schubben bezet. Bladsteel 25-40 mM lang. Bladeren eirond met sterk toegespitsten top en afgeronden, plotseling in den steel overgaanden voet, zeer oppervlakkig gezaagd, 75-125 mM lang. Klimmende heester. Vroeger op den Boerangrang gevonden. . . . Sch. elongata H. f. et 1 h.
Bloemstelen veel korter dan de bladsteel, geheel bezet met dakpansgewijs dekkende schubben. Bloembekleedselen ± 12, vuilrood. Helmknoppen ± 15 Stampers talrijk. Vruchttrossen kort. Jonge twijgen met schubben aan den voet. Bladsteel 10-20 mM lang. Bladeren lancetvormig met spitsen voet en lang toegespitsten, vaak sikkelvormig gekromden top, gaafrandig of zeer oppervlakkig gezaagd, 75—125 mM lang. Klimmende
heester Oct Vroeger op den Tjerimai gevonden. Sch. axillaris H. f. et Th.
Bloemstelen ongeveer even lang als de bladsteel, alleen aan den voet en in het midden met schubben. Bloembekleedselen ± 9. Bladsteel 10—15 mM lang. Bladeren eirond-lancetvormig met doorgaans stompen of afgeronden voet en lang toegespitsten top, gaafrandig of bijna gaafrandig 50—75 mM lang. Klimmende heester. Vroeger bij Tjiandjoer
gevonden Sch* "yrifó,ia L K"
6. Kadsüra Juss.
Bloemen alle of bijna alle okselstandig, haar steel hoogstens 15 mM lang, steeds korter dan de bladsteel. Bloembekleedselen 9—12, geel of roodachtig. Helmdraden talrijk, kort, dik. Vrucht bolvormig, 50-75 mM middellijn. Vruchtjes met duidelijk haakvormig omgebogen top. Bladsteel



10—25 mM lang, bladeren eirond-langwerpig met stompen voet en lang toegespitsten, vaak gekromden top, gaafrandig, 75-125 mM lang. Klimmende heester. 10.00—15.00. Dec. Vroeger op den Qedeh en den Pangerango gevonden. Akar damak-damak, m. — Akar tjalok, s. — Areuj boeoet, s. — Areuj hoemboet, s K. scandens BI.
Mannelijke bloemen okselstandig, de 9 okselstandig of ten deele op het oude hout gezeten. Bloemsteeltjes minstens 20 mM lang, langer dan de bladsteel. Bloembekleedselen 10—12, de binnenste geel- of roodachtig. Helmdraden talrijk, kort, dik, rood. Vrucht bolrond-breed eivormig, op die van Sri ka ja (Anona squamosa L.) gelijkend, 60—80 mM middellijn. Vruchtjes niet met haakvormig omgebogen top. Bladsteel 15—25 mM lang, bladeren eirond-langwerpig met afgeronden of ondiep hartvormigen voet en lang toegespitsten top, 100—175 mM lang. Klimmende heester. 10.00—15.00. Jan.—Dec. Bergstreken van West-Java boven 800 M zeehoogte. Areuj hoenjoer boeoet, s K. cauliflóra BI.
IV. ANONACEAE. Zuurzakcichtigeti.
1. Alle kroonbladen vrij of alleen aan den voet kort vergroeid. 2. Drie binnenste of alle kroonbladen gedurende langen tijd met
hun toppen of bijna geheel stevig samenhangend. . . 22.
2. Bloemen 1-slachtig 3_
Bloemen § 
3. Bloemen in bundels op den stam en de takken en twijgen gezeten.
Kroonbladen alle bleekgeel, ovaal-langwerpig, de binnenste in den knop dakpansgewijs dekkend. Boom. Vrucht uit groote
besvruchtjes bestaand Stelechocarpus 20.
Bloemen alleenstaand of in 2-rijige trossen. Buitenste kroonbladen groen, de binnenste omgekeerd eirond, duidelijk genageld, in den knop klepsgewijs aanéénsluitend. Heester. Kleine, knotsvormige doosvrucht Anaxagórea 27.
4. Vruchtbeginsel ]) 1 of verscheidene tot 1 vergroeid. ... 5. Vruchtbeginsels 2 of meer, vrij, vaak eenigszins samenklevend,
doch dan door wringing gemakkelijk scheidbaar .... 8.
5. Stijl 1, soms met breeden gelobden stempel 6.
Stijlen talrijk 7,
') Na verwijdering van kroonbladen en meeldraden den stamper of de stamoers
d dwars doorsnijden. Meestal kan men ook aan de vrucht zien of er 1 of meer
vruchtbeginsels geweest zijn.
2



45—130 raM lang. Bladrand aan den voet met 2 onduidelijke
klieren. Heester Unóna 23.
Niet aldus ^
15. Boomen of opgerichte heesters. Kroonbladen in den knop klepsgewijs aanéénsluitend, vrij, nooit geheel purper. Vruchtjes
^ 2~zadig Polyalthia 24.
Heesters, meestal klimmend. Kroonbladen van elke rij in den knop dakpansgewijs dekkend, soms aan den voet kort vergroeid, gewoonlijk geheel purper, zeldzamer geel of wit. Vruchtjes alle of meerendeels met meer dan 2 zaden.
U var ia 21.
ïo. Binnenste kroonbladen duidelijk kleiner dan de buitenste. . 17. Binnenste kroonbladen even groot als of grooter dan de buitenste 20
17. Klimmende heesters. Bladeren van onder duidelijk behaard.
Top der kroonbladen op dwarse doorsnede platbol of driehoekig. Stampers talrijk. Besvrucht. . Melódorum 32. Niet aldus jg'
18. Stijlen meer dan 20. Buitenste kroonbladen uitgespreid. Bla¬
deren van onder kaal, zijnerven bijna niet uitspringend.
Polyalthia 24. Stijlen hoogstens 15 
19. Kroonbladen dikvleezig, de 3 binnenste met versmalden, niet
uitgeholden voet. Binnenste meeldraden soms onvolkomen.
Gesteelde doosvrucht Anaxagórea 27.
Kroonbladen niet dikvleezig, de 3 binnenste met breeden, uitgeholden voet. Meeldraden alle volkomen. Besvrucht. Bladeren met sterk uitspringende, evenwijdige zijnerven.
Meiógyne 29.
20. Binnenste kroonbladen met plotseling haakvormig omgebogen,
smallen top, veel grooter dan de buitenste. Bloemen klein,' geel, 4 5 mM lang. Stampers 6. . . . Popówia 36. Binnenste kroonbladen niet met plotseling haakvormig omgebogen top 
21. Binnenste kroonbladen opgericht, aan den voet de meeldraden
overdekkend en van 2 klieren voorzien, in den knop dakpansgewijs dekkend. Toppen der twijgen dicht behaard. Min of meer klimmende heesters. Bladvoet hartvormig of breed afgerond. Vruchtjes alle of meerendeels met meer dan 2 zaden.
Anomianthus 23.
Binnenste kroonbladen boogvormig samenneigend, aan den voet



gen of spitsen voet. Opgerichte of min of meer klimmende,
nagenoeg onbehaarde heesters 2.
Niet aldus 3
2. Bloemen alleenstaand, doorgaans eindelingsch, haar steeltjes
18—25 mM lang. Buitenste kroonbladen aanmerkelijk grooter dan de binnenste. Stijlen rood. Vruchtjes zeer talrijk, 1—2-zadig, bij rijpheid zwart, haar steeltjes 10—20 mM lang. Bladeren 80 150 mM bij 30—55 mM, dun leerachtig, van onder blauwgroen. Min of meer klimmende heester. 2.00—4.00. Febr., Sept. Hier en daar gevonden. . P. afffnis T. et B. Bloemen ten getale van 1—3 op knobbels geplaatst, doorgaans niet eindelingsch, haar steeltjes minder dan 5 mM lang. Buitenste kroonbladen aanmerkelijk kleiner dan de binnenste. Stijlen groen. Vruchtjes 1-8, steeds 1-zadig, bij rijpheid glanzend rood, haar steeltjes 3-6 mM lang. Bladeren 60—160 mM bij 20—45 mM, stijf leerachtig, van onder geelgroen. Opgericht heestertje. 0.50—1.25. Jan.—Dec. In struikgewas en bosschen, nog niet boven 50 M zeehoogte gevonden.
P. littoralis Boerl.
3. Heesters of kleine boomen. Bloemen wit of geelwit, ten, getale
van 1 2 bijeenstaand. Vruchtjes 1—2-zadig. Bladvoet hartvormig of breed afgerond. Bladsteel hoogstens 5 mM lang 
Groote boomen. Bloemen groengeel of rood, in de oksels der afgevallen bladeren tot veelbloemige bundels vereenigd. Vruchtjes steeds 1-zadig 
4. Bloemstelen meer dan 10 mM lang 5.
Bloemstelen minder dan 10 mM lang. Bloemen alleenstaand,
vaak 4-tallig. Kroonbladen dikvleezig, geelwit, van binnen aan den voet ten slotte purper, 5—12'/2 mM lang. Stijlen roestkleurig behaard. Vruchtjes 1—9, kort gesteeld of nagenoeg zittend. Bladeren langwerpig met nagenoeg regelmatig versmalden top en min of meer scheeven, meestal ondiep hartvormigen voet, 50—110 mM lang. Opgerichte heester. 1.00—2.50. April, Mei, Aug.—Oct. In bosschen en kreupelhout, nog niet boven 200 M zeehoogte gevonden. Djanglot, j.
P. micrantha Boerl.
5. Bloemsteeltjes 12—25 mM lang. Bladeren bijna zittend. . 6. Bloemsteeltjes 35—55 mM lang. Kroonbladen langwerpig, stomp.
Steeltjes der afzonderlijke vruchtjes 10—20 mM lang. Bladeren langwerpig met hartvormigen voet en vrij lang toegespitsten



top, 100—220 mM lang, van onder op de middennerf behaard. Heester oi kleine boom. 10.00. Jan.—Dec. Midden- en West-Java tusschen 500 en 1400 M zeehoogte. Kalak, j.
P. lóngipes K. et V.
Vruchtbeginsels 10—20. Vruchtjes 3—5, bijna zittend. Bloemen eerst wit, daarna geelachtig, zeer welriekend. Bladeren langwerpig of lancetvórmig met hartvormigen voet en vrij lang toegespitsten top, 100—250 mM lang. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Mei, Juni, Sept., Dec. Zeer zeldzaam.
P. elHptica BI.
Vruchtbeginsels meer dan 25. Vruchtjes talrijk, op een 6 20 mM lang steeltje gezeten. Bloemen zwak welriekend. Bladeren langwerpig met hartvormigen voet en toegespitsten top, 100—250 mM lang. Opgerichte heester of kleine boom. 3.00—7.00. Juni, Dec. In Midden- en West-Java beneden 1500 M zeehoogte. Kalak, j. — Kalak prit, j. — Ki ladja, s. — Ki landjang, s. — Ki tjantoeng, s. . P. subcordata BI.
Kroonbladen 7—15 mM lang. Stampers hoogstens 30. . 8.
Kroonbladen 30-70 mM lang, geelachtig met purperen voet, vaak ook met purper aangeloopen bovenhelft. Stampers veel meer dan 30. Kelkbladen zeer stomp. Vruchtjes talrijk, 25 35 mM lang, helderrood, haar steeltjes 15—40 mM lang. Bladeren langwerpig of lancetvórmig met spitsen, stompen of breed afgeronden voet en toegespitsten top, leerachtig, glanzend, 150—350 mM lang. Boom. 10.00—30.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte. Kalak, j, md, s. Kalak babal, j. — Kalak blabah, j. — Kalak djedjer, j. — Kalak lenga, j. — Kalak oetjet, j. — Ki tjantoeng, s. — Sakalak, j.
P. lateriflóra King.
Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Kroonbladen 7—12 mM lang, 2-3 mM breed, blauwgroen. Bladeren langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, met niet of nauwelijks golvenden rand, leerachtig, van onder dof-blauwgroen. Boom. 18.00. April. Alleen in West-Java beneden 300 M zeehoogte gevonden P- g!auca Boerl.
Bloemsteeltjes 20—50 mM lang. Kroonbladen 12—15 mM lang, 3—4 mM breed, geelgroen. Bladeren lancetvórmig met wigvormigen of afgeronden voet en regelmatig versmalden, spitsen top, bij levende exemplaren niet grof golvenden, bij gedroogde met fijn geplooiden rand, dun leerachtig, beiderzijds glanzend, van onder niet blauwgroen. Boom. 10.00-25.00. April—Juni, Nov.—Dec. Inheemsch in Britsch Indië, op Java hier en daar als sierboom aangeplant t p- longiiolia Hiwait.



7. Anaxagórea St. Mil.
1. Bladeren van onder kaal. Bloemen alleenstaand of in gedrongen,
tweerijige trossen, welke tegenover de bladeren zijn geplaatst. 2.
Bladeren van onder dicht viltig behaard. Heester. Oct. Overigens onbekend. Vroeger in Bantam gevonden A. Meyeriana Zoll.
2. Binnenste meeldraden langer dan de andere, tot staminodiën
verminderd, over de buitenste omlaag gebogen. Stampers 8 15. Kroonbladen dikvleezig, de 3 binnenste aanmerkelijk kleiner dan de 3 buitenste. Vruchtjes met inbegrip van den langen steel tot 30 mM lang. Zaden ± 12 mM lang, platbolomgekeerd eivormig. Bladeren langwerpig met meestal zeer stompen of afgeronden voet en spits toegespitsten top, 100—200 mM lang, van boven glanzend groen, van onder bleekgroen. Boomheester. 5.00. April, Aug., Sept., Nov. Vroeger hier en daar op Java gevonden A. javanica BI.
Binnenste meeldraden niet of nauwelijks van de andere verschillend. Stampers 1—5, zelden geheel ontbrekend. Kroonbladen weinig in grootte verschillend. Bladeren met spitsen voet. Opgerichte heester. 2.00. Mei. Een enkele maal bij Soebah gevonden op 500 M zeehoogte.
A. luzoniénsis A. Gray.
8. Alphonséa H. f. et Th.
1. Bladeren langwerpig of eirond-Iangwerpig met afgeronden of spitsen voet, toegespitsten top en golvenden rand, dun leerachtig, sterk glanzend, onbehaard, 110—200 mM lang. Bloemen in kleine bijschermen, slechts 1 van elk bijscherm tegelijk geopend. Kelkbladen doorgaans afvallend. Buitenste kroonbladen ^ 15 mM lang, door een dwarsplooi zakvormig, de binnenste opgericht, weinig kleiner dan de buitenste. Vruchtbeginsels 4—7, dicht behaard. Vruchtjes 1 — 4, 40—60 mM lang, met 12 of minder zaden. Boom. 10.00—20.00. Oct. Midden-Java in bosschen, zeldzaam. A. javanica Scheff.
9. Cyathócalyx Champ.
1. Bloemen alleenstaand of in armbloemige bloei wijzen, zijdelings of tegenover de bladeren geplaatst. Kelk duidelijk drielobbig. Kroonbladen smal lijnvormig, met verbreeden, zakvormigen voet, viltig behaard, meer dan 25 mM lang. Vruchtbeginsel!.



Vrucht langwerpig rond, 100—125 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met stompen of spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, kaal, van boven sterk glanzend. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10 15, door talrijke evenwijdige aderen verbonden. Boom. 20.00 30.00. Op Noesa Kembangan gevonden. Kalak, j. — Kalak koenir, j. — Kalak koenjit, j. — Kalak lawé, j. . C. sumatranus Scheff.
10. Artabotrys R. Br.
1. Bovenhelft der buitenste kroonbladen smal lijn- of knotsvormig.
Bloeiwijzen veelbloemig . ' '
Bovenhelft der buitenste kroonbladen variëerend van eirond tot
lancetvormig 
2. Buitenste kroonbladen 25—50 mM lang met lijnvormige boven¬
helft, vuilgeel. Vruchtjes onbekend. Bladeren langwerpig met spitsen voet en kort toegespitsten top, leerachtig, 100—200 mM lang. Klimmende heester. Nov. Alleen bij Depok gevonden A- speciósus Kurz.
Buitenste kroonbladen 10—15 mM lang met rolronde-knotsvormige bovenhelft. Vruchtjes langwerpig rond met stompen top, ten slotte geel, 20-25 mM lang, 1—2-zadig. Bladeren langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, 75—180 mM lang. Klimmende heester. Vroeger op Java „aan den voet der hoogere bergen gevonden. Akar sekarang, m. — Areuj ki-ladja, s. - Areuj ki-ladja lelaki, s. — Doeri kerbhoej, md. - Tali kerbaoe, m. . A. suavéolens BI.
3. Kroonbladen bruingeel, de buitenste hoogstens 25 mM lang, ongeveer
2—2'/a maal zoo breed als de binnenste. Vruchtbeginsels minder
dan 15 ƒ'
Kroonbladen aanvankelijk groen, daarna groengeel, ten slo e heldergeel, de buitenste bij volwassen bloemen 40—45 mM lang, veel minder dan dubbel zoo breed als de binnenste. Vruchtbeginsels meer dan 20, kaal. Rijpe vruchtjes omgekeerd eivormig, op den top met een spitsje, geel, zeer geurig, 35—50 mM lang. Haken 1—2-bloemig. Bladeren langwerpiglancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, 50—250 mM lang. Oude twijgen stomp gedoomd. Klimmende heester.
3 00 8.00. Jan.—Dec. Op Java in het wild en soms als
sierheester aangeplant. Areuj kananga, s. — Djaoe j. — Ka-
nanga areuj, s.
A. odoratissimus R. Br. var. intermedius Boerl. 4. Bladeren met regelmatig versmalden, spitsen voet en plotseling toegespitsten, spitsen top, 100—250 mM lang. Haken dicht behaard. Meeldraden geel.



Vruchtbeginsels 8—11. Vruchtjes lang gesnaveld. Klimmende heester. Vroeger in de bosschen der lagere streken gevonden. Ki tjantoeng, s.
A. Blümei H. f. et Th.
Bladeren beiderzijds toegespitst, 90—160 mM lang. Meeldraden rood. Vruchtbeginsels 3—8. Vruchtjes gesnaveld. Klimmende heester, misschien niet van de voorgaande verschillend. Jan.—April. Vroeger op Java „aan den voet der hoogere bergen" gevonden. . A hamatus BI.
II. Ararocarpus Scheff.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels. Kelkbladen 3, hartvormig-eirond, spits. Kroonbladen 6, nagenoeg gelijk, ^ 25 mM lang, vlak, de binnenste met hollen voet. Bloembodem langharig. Vruchtbeginsels 8—12, onderling vergroeid. Vrucht onregelmatig geknobbeld, dicht kortharig, ± 50 mM middellijn. Bladeren langwerpig met stompen of vrij spitsen voet en toegespitsten top, 100—200 mM lang, van boven kaal, van onder op de nerven behaard. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 6—10, opstijgend. Kleine boom. 2.00. Alleen in de Preanger gevonden. Bisoel boeroeng, s.
A. velutfnus Scheff.
12. Meiógyne Miq.
1. Bloemen in okselstandige, bijna zittende, 2—3-bloemige bundels. Kroonbladen lang toegespitst, de buitenste tot 20 mM lang, lancetvormig, zijdeachtig behaard, de binnenste veel kleiner, met zakvormigen voet. Stampers 4—6, behaard. Vruchtjes 1 5, zittend of bijna zittend, zeer kort behaard, langwerpigeivormig, stomp, 50—75 mM lang. Bladeren variëerend van elliptisch tot lancetvormig, toegespitst, dun leerachtig, 45—160 mM bij 15—70 mM. Heester of boom. 10.00—18.00. Sept.— Nov. Geheel Java in bosschen beneden 1200 M zeehoogte.
M. virgata Miq.
Bloemen alleenstaand, bijna zittend. Kroonbladen niet zeer spits, de buitenste tot 10 mM lang, eirond-langwerpig, dicht behaard, de binnenste veel korter. Vruchtjes 2—3, door een ± 4 mM lang steeltje gedragen, met vrij lange haren bekleed, langwerpig rond, 60—70 mM lang. Bladeren langwerpig-elliptisch, kort toegespitst, vliezig, 120—180 mM lang. Boom. 10.00—15.00. Alleen in de Preanger en bij Buitenzorg gevonden. (Meiógyne stipitata K. et V.—Stelechocarpus montanus Miq. Uvaria montana BI.). . . M. montana Backer.



Buitenste kroonbladen minder dan anderhalf maal zoo lang als breed van binnen kortharig, 35— 40 mM lang. Vruchtjes eenerzijds 'met een uitspringende, overlangsche lijn. Twijgen aan den Sp behaard, weldra kaal wordend. Bladeren e»rond-langwe pig, tnepesnitst leerachtig, van boven glanzend, 90—230 mM lang. Boom 15.00—20.00. Febr.—Juni, Oct.—Dec. Op drogen grond in Oost-Java beneden 600 M zeehoogte, elders soms aangeplant (M. m a c r a n t h a Hassk.). Dhangghedhangan, nut Djanglot,^ j
— Gedansan, j. — Kalak, j. — Kalak sapi, j. — Ki ladja, s. PisanZni. ... ■ polypyéna M.q.
4. Bladeren eirond-langwerpig, met stompen of
vrii spitsen voet en doorgaans stompen of stomp toegespitsten tol leerachtig, glanzend, 25-125 mM bij 15—45 mM. Buitenste kroonbladen breed eirond, van buiten behaard, van binnen kaal, de binnenste spatelvormig met lijnvormigen nagel, van binnen aan den top langharig. Vruchtbeginsels 15—20. Vruc!htsteeltjes 1!5 45 mM lang. Vruchtjes 3-15, kortharig. Boom 0-00^-2<3.00. juni- Sept. West-Java in bosschen tusschen 700 en 1200 M zee
hoogte, zeldzaam. Ki pajoeng bödas, s. — Kipa]0e'^q'
— Ki parangi, s. — Ki saoeheun hideung, s. . M. obtusa Miq. Bladeren smal langwerpig, duidelijk toegespitst. Overigens als de voorgaan e
en waarschijnlijk een jeugdvorm daarvan. Heester. .
5 Twijgtoppen en bloemsteeltjes vrij dicht behaard. der' "
nenst'e kroonbladen ongeveer even lang als.of lange'dan dl'^ Afzonderlijke vruchtjes vrij lang gesteeld, steeltjes 5 10 ^
Twijgtoppen en bloemsteeltjes kaal' of bijna kaal.' Bloemen ±10 mM middellijn bleekgeel. Nagel der binnenste kroonbladen veel SteTdafde plaat Bloembodem in de d bloemen kegelvormig dicht behaard. Meeldraden talrijk. Stampers in de $ bloemen 3 —6 Vruchtjes nagenoeg zittend. Bladeren kortgesteeld, langwerpig-lancetvormig! met afgeronden of wigvomngeni dikw.] s scheeven voet en lang toegespitsten top, dun leerachtig. Hees te, of kleine boom. 10.00. Nov. Alleen WjTgmpj.f ™d™er|
6 Plaat der binnenste kroonbladen aan den voet van binnen duidelijk kl erachtig aangezwollen. Bloemen meestal in veelbloemige bundels steeltjes 15-30 mM lang. Kelkbladen breed eirond, 2-2^ mMlang, buitenste kroonbladen 3-4 mM lang, de binnenst^c
10 mM ' Vruchtsteeltjes 7—10 mM, vruchtjes bolvormig, kort behaard srlad 15—20 mMlang. Bladeren lancetvormig, lancetvormig-^'mgek'eerd e,ro„d of „Sgwerpig-on,gekeerd eirond, met w,g-
vormigen of afgeronden voet en regelmatig versmalden of toege
spitsten, vrij spitsen top, dun leerachtig, 125-350.t.Mbq 30-115 mM van onder min of meer behaard. Boom. 5.00-25.00. Mrt Oct In vochtige streken tusschen 100 en 1500 M zeehoogte. Diönplot i - Kalak, j. — Kalak kambing, j. — Ki pedes, s. Wanitan ƒ. • • • M. reticulata Hook. f. et Thoms.
Plaat der binnenste kroonbladen niet klierachtig aa"^™ollem Bloemen meest in veelbloemige bundels, steeltjes



lang. Kelkbladen breed eirond, ± 1 '/2 mM lang, buitenste kroonj den 2 -21/, mM, de binnenste 7- 8 niM lang. Meeldraden in de d1 bloemen zeer talrijk, stampers in de $ bloemen 10-15.
ïuchlsteeltjes 5 10 mM lang, vruchtjes bolvormig, kort behaard zeer wiattig, 10—15 mM middellijn. Bladeren langwerpig-lancetvormig of eenigszins omgekeerd eirond, met wigvormigen of stompen voet en min of meer toegespitsten top, 90—225 mM bij
a • ' aIleen °P de nerven behaard. Boom. 10.00- 35 00
April-Juni. Alleen in Midden-Java beneden 100 M zeehoogte
Kalak' J rugósa Boerl.
19. Oróphea BI,
1. Meeldraden 3, met 3 staminodiën afwisselend. Bloemen geel of loodachtig, doorgaans in gesteelde, 2-rijige trossen, slechts 1 van eiken ros tegelijk geopend. Kelkbladen ± 1 «/„ mM lang Buitenste kroonbladen breed eirond, ± 3 mM lang, de binnenste kort oegespitst, 8 10 mM lang, plaat boven den voet met een dwarse vaak rood omrande klier. Stampers 3. Vruchtjes cylindrisch! helderrood, 15 36 mM lang, 1— 3-zadig, op 1 o m b o k (de vrucht van Lapsicum annuum L.) gelijkend. Bladeren eirond-elliptisch eirond-langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig, meestal met a geronden of eenigszins hartvormigen voet en toegespitsten top kaal of min of meer behaard, 40 -225 mM bij 20 80 mM Heester of kleine boom. 2.00 14.00. Jan.- Dec. Geheel Java tusschen 50 en 1500 M zeehoogte. Djanglot, j, md. — Kalak j. — Kalak lombok, j. — Ki saoeheun, s. — Ki tegoeh, s. — Noemi
/u \ 'a ~a n watocj> j- Saoeheun, s. . . .' O. hexandra BL Meeldraden 9, in 3 rijen, die der buitenste rij het kleinst. Bloemen in zeer kort gesteelde, 1— 3-bloemige bloeiwijzen, geelachtig. Kelkbladen eirond, V/2—2 mM lang. Buitenste kroonbladen ovaaleirond, toegespitst, 7—8 mM lang, de binnenste lang toegespitst, tot 1b mM lang, plaat boven den voet met 2 donkerder gekleurde aanzwellingen. Stampers 3. Vruchtjes cylindrisch met toegesnitsten top helderrood, tot 50 mM lang, 1-3-zadig, op lombok (de vrucht van Capsicum annuum L.) gelijkend. Bladeren langwerpig, langwerpig-omgekeerd eirond of elliptisch-omgekeerd eirond, met afgeronden of hartvormigen voet en toegespitsten top J!!' uitzondering der nerven nagenoeg kaal, 60 210 mM bij 20— 100 Opgerichte heester. 0.25 - 4.00. April, Oct., Nov. Tot op ^U0 M zeehoogte hier en daar in struikgewas gevonden. Dempo , Kalak, j. — Kalak prit, j. — Klédoeng lombok, j. — Lombokan, j enneandra BI.
20. Platy'mitra Boerl.
1 • Bloemen iu gedrongen, al of niet vertakte, trosvormige bloeiwijzen, aan bladerlooze twijggedeelten gezeten, geelachtig,' ^ 5 mM middellijn. Bloemsteeltjes 5 15 mM lang. Kelk ondiep 3-lobbig. Buitenste kroonbladen uitgespreid, de binnenste weinig kleiner samenhangend. Meeldraden c^o . Stampers 3. Vruchtjes 60 mM middellijn, veelzadig. Bladeren kort gesteeld, langwerpig-



lancetvormig, 80—180 mM bij 20—60 mM, dun leerachtig. Boom, vaak zeer rijk bloeiend. 20.00-35.00. Mei-Nov. In West-Java tusschen 10 en 300 M zeehoogte. Kalak, s. — Ki ladja, s. — Kt sigeung, s. — Sigeung, s PI. macrocarpa Boerl.
21. Trival varia IVliq.
1 Bloemen kort gesteeld, alleenstaand of in armbloemige bundels, dicht behaard. Kelkbladen breed eirond, spits. Binnenste kroonbladen tot een breed afgeronde-afgeknotte kap vergroeid, ongeveer dubbel zoo lang als de buitenste. Vruchtjes met afgeronden top, 15—20 mM lang, door een nietige stijlrest gekroond. Bladeren variëerend van elliptisch of elliptisch-omgekeerd eirond tot lancetvormig, met spitsen of afgeronden voet en meestal korttoegespitsten top, hard leerachtig, beiderzijds kaal of van onder ijl behaard, 120-260 mM bij 60—120 mM. Boomheester of kleine boom. 3.00—6.00. Juni—Dec. West- en Midden-Java, zeldzaam. Brasan, j. — Kajoe lawé, j. — Kalak prit, j. — Ki saoeheun,s.
Tr. macrophy 11a Miq.
22. Popówia Endl.
1 Bloemen alleenstaand of in armbloemige bundels. Bloemsteeltjes 5__7 mM lang. Kelk klein, groen, buitenste kroonbladen weinig grooter dan de kelk, stomp, geel, de binnenste veel grooter, tot 4 mM lang, schuinopstaand, ovaal, met smallen, haakvormig naar binnen omgebogen top, geel. Meeldraden 15 of meer, stampers 6, vruchtjes nagenoeg zittend, bolvormig. Bladeren kort gesteeld, eirond of elliptisch-langwerpig, met afgeronden voet en vrij spits
toegespitsten top, bleekgroen, 65—140 mM bij 30—60 mM. Heester of kleine boom. 3.00—7.00. Jan.—Dec. In bosschen tusschen 50 en 150 M zeehoogte. Ki saoeheun, s. P. pisocarpa bndl.
23. Marsypopétalum Scheff.
1. Bloemen buitenokselstandig, zeer lang in den knoptoestand blijvend. Kelkbladen zeer klein, eirond, spits. Buitenste kroonbladen nauwelijks grooter dan de kelkbladen, op deze gelijkend. Binnenste kroonbladen veel grooter, dikvleezig, met hollen, opgerichten voet en rolronden, spitsen, teruggekromden top, tot 35 mM lang. Vruchtjes duidelijk gesteeld, langwerpig, stomp, oranjerood, \ó— 15 mM lang, 1-zadig. Bladeren langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, van onder bleekgroen, 80-200 mM bii 30—70 mM, met benedenwaarts omgekrulden rand. Opgerichte heester. 0.50—2.50. Juli. Hier en daar gevonden (G u attéria pallida BI. — Marsypopétalum ceratosanthes M. palhdum Backer.
24. Saccopétalum Benn.
1 Bloemen alleenstaand of bij paren in de oksels der afgevallen bladeren Buitenste kroonbladen op de kelkbladen gelijkend, de binnenste 25-45 mM lang, 10—22 mM breed, aan den voet eerst neergebogen, daarna opgericht, groengeel, van binnen met rooden voet en middenstreep. Vruchtjes talrijk, gesteeld, bolvormig o langwerpig rond, 25—35 mM lang. Bladeren kort gesteeld, lang-



™tte". , Bast geelbruin, gemakkelijk loslatend. Bladsteel 30— , mM lang, bladeren eirond met hart- of spiesvormi^en voet en toegespitsten top, 50—135 mM bij 30—100 mM, kaal. Links windende, zeer bittere heester. 2.00-5.00. Jan.-Dec. In bosschen en kreupelhout beneden 300M zeehoogte (T. uliginósa Miers) Akar pahxt, tn. — Andawa/i, j. — AntrawaliJ, s. — Blènjèh j — Bratawah j - Brotowali, j. - Lele wedit,j. — Oelan oelancinj O lor oloran, md. — Pantjasono, s. — Pontjosono, j. — Ta-
joengan, j T. crispa Diels (non Miers) ')•
9- Limacia Lour.
'• B1diïe biiscSpngrHpen'falle^ns.t.a,anc!,"f in armbloemige, bovenokselstan, i,™ ^ ri ■ u- ' afzonderlijke bloemen kort gesteeld, van buiten behaard. Dne binnenste kelkbladen 2>/2-3 mM lang, veel grooter dan de
neSekeïkWadïn Z ' oni"gesn.e,den> behaard, veel kleiner dan de bin-
0 kelkbladen Mannelijke bloemen met 6 onbehaarde meeldraden en
1 t n^rrUdJme';ten- Vro"welijke bloemen met 6 duidelijk™ steminodiën farJ RHrfi » S "P5rf' Steenvruchtjes onbekend. Bladsteel 15-80 mM lang. Bladeren eirond-langwerpig met wigvormigen, afgeknotten of hart-
met üftzonder nl" tf,°pegesPit,sten toP- 8°-320 mM bij 30-200 mM, van boven iTnks wendend2 00% m°4 -i m -ve1 aal' va" ünder fijn behaard. Liaan,
ApnL Mlssch,en vroeger opJava geRrde" <&.6r
Blumei Diels.
10. Pericampylus Miers.
1. Bloemen in okselstandige, gesteelde, herhaaldelijk vertakte, veelb oemige bijschermen, geelgroen. Schutblaadjes 2, nietig, kelkfa aden 6, langwerpig-omgekeerd eirond, ± P/4 mM iang, kroonbladen 6 met binnenwaarts omgebogen randen, ± '/2 mM lang. Mannelijke bloemen met 6 meeldraden en zonder stamperrude vrouwelijke met 6 nietige, door de kroonbladen mvatte stanunodien en 3 onbehaarde stampers. Stijlen met 2 L'TXT'f,6 Steenvruchtjes nagenoeg bolvormig, rood,
^ ' i 8 middel ijn. Stengels rolrond, gestreept, aan den top zachtharig. Bladsteel 25—55 mM lang. Bladeren breed eirond, iet schild vorm ïg, met ondiep hartvormigen of afgeknotten voet ^ st°mpen, door een nerfspitsje gekroonden top, 40— 120 mM lang, van onder dicht zachtharig. Links windende slingerplant met vergiftigen bast. 2.00-5.00. Jan.-Dec. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op TOOO M zeehoogte.
ar'. SlJsinS gasing, m. Akar gegasing, m. — Arcuj geureung, s.
Ujodjo, j. — Djoedjoe, j. - Gasing gasing, m. — Gegasing m. — Geureung, s.—Katjopeng, md. -Loeroe, j. Oendjo oendjo ƒ.— Ondjo ondjo, j. — Seroeroe, m.—Sloeroe, m. Soengdjoe, m.— jaoenan, j. Tjiloeman, j. Tjloeroe,j. . P. incanus Miers.
11. Diploch'sia Miers.
1. Pluimen afzonderlijk of ten getale van 2—5 bundelsgewijs op het
niirtP hr*1lf rYO-rA+nn 1 r < . P _ J 1
k' U a W1JU aisiaana or nangend, 200—ö50 mM lang,
onbehaard, met dunne, aan den top soms bebladerde hoofdas en Jtorte zijassen. Kelkbladen 6, opgericht, bleekgeel, ^ 2'/2 mM
tersii Diels'SPa ^ gCheel a"dere P'ant' Zij heet tegenwoordig T. Mas-



lang. Kroonbladen 6, hooggeel, ± l1/, mM lang, met binnenwaarts omeeslagen randen en uitgeranden top. Aderen der bloem ^ddeedsTlen bfj gedroogde exemplaren ml, bij levende niet eekleurd. Meeldraden in de mannelijke bloem 6, door de kroon bladen omvat. Stamperrudiment zeer klein. Vro"wellJke men met 6 staminodiën en 3 onbehaarde stampers. Stempels breed Vrucht uit 1-3 oranjekleurige, 15-25 mM lange steenvruchtjes hestaand. Bladeren langgesteeld, eirond of eirond-cirkelvormig, soms schildvormig aan den bladsteel gehecht, met breed afgeronden afgeknotten of zwak hartvormigen voet en meestal st°mp^ top,' gaafrandig, dun leerachtig, kaal, van onder^uwgroen,00 190 mM bnp1 de ionee purper. Forsche liaan. 5 00 25. • P 1 oS, D«lató°S in de bergstreken tusschen300 en 1200 M zeehoogte gevonden (Cócculus glaucescens . P cHsia microcdrpa Miers.) Armj geureang, s -Geurewg, s. - SberoeroetJ.-TjloeroetanJ, . D. glaucescens D,els.
12. Cócculus D.C.
1. Stengels links windend. Bladsteel 3—17/njV!nu eens niet spit-
n,Li nf pirond-langwerpig, soms zwak 3-lobbig. nu eens mei &p
sen dan weer .Stompen, zeldzamer met afgeknotten of ondiep hartvormigen voet en spitsen, stompen of uitgeranden, door een
lij^^ch^behaa^^l^e^m^ï^tM^^ring^dernerv1^ geleidelijk
^^seSSS'^^^^X^Kaden
' ift e bloemen met 6 door de kroonbladen omvatte meeldraden Sd^rJTStampers ?=|lang,
K,SdT(»-3.0Ó Jan.—Dec. In kreupelhout en heggen »an af het zeestrand tot op 250 M zeehoogte, vooral in droge streken ( .
ovalifólius D.C.). Daoen VmV""h^sarml!otósus piel».
. u RioHctppl ^—10 mM lang. Bladeren elliptischbnewemig-ïancetvormig of eirond-lancetvormig met doorgaans
soitsen 3-nervigen of driedubbelnervigen voet en spits toegespi spitsen, j nervigc Bloemen geel, in 10-80



i V4 mM lange staminodiën en 3 onbehaarde stampers. Stijlen gaaf. Vrucht uit 1—3 bolvormige steenvruchtjes bestaand. Heester met vergiftigen bast. 2.00—6.00. Jan.—Dec. Hier en daar in bosschen van af de laagvlakte tot op 1500 M zeehoogte. Ki patjar, s• Tedjan,j. — Tjenggek,j C. laurifólius D.C.
13. Pachy/gone Miers.
1. Bloemen in okselstandige of bovenokselstandige, behaarde, 30—100 mM lange trossen. Bloemsteeltjes 2—3 mM lang. Kelkbladen 6 in 2 rijen, die der buitenste rij het kleinst, gewimperd, die der binnenste rij + 2 mM lang. Kroonbladen 6, veel kleiner dan de kelkbladen, de meeldraden of de staminodiën omvattend. Mannel ij ke bloemen met 6 meeldraden en 3 stamperrudimenten. Vrouwelijke bloemen met 6 staminodiën en3stampers. Stijlen dik. Steen vruchtjes onbekend. Bladeren eirond, met breed wigvormigen, afgeknotten of zwak uitgeranden voet en stompen, door een nerfspitsje gekroonden top, beiderzijds zachtharig, 40—110 mM bij 30—90 mM. Liaan. Vroeger (1845) bij Banjoewangi aan het strand gevonden. Geureung ikanj.
P. hebephy'lla Miers.
14. Stephania Lour.
1. Bloeiwijzen schermvormig, d.w.z haar 4—12 hoofdtakken ont¬
spruiten alle op ongeveer hetzelfde punt uit den top van den algemeenen bloemsteel. Hoofdtakken der bloeiwijze minstens 8 mM lang, nooit 1-bloemig, aan den top nooit tot een vleezige schijf verbreed. Bloeiwijzen doorgaans in de oksels van gewone bladeren, zeldzamer op het oude hout geplaatst, doch nooit opeengedrongen aan korte, met zeer kleine bladeren of schubben bezette
zijtakjes 
Bloeiwijzen anders 4
2. Geheele plant met rood sap gevuld. Bladsteel 60—250 mM lang. Bla¬
deren breed eirond, met afgeronden, afgeknotten, of iets uitgeranden voet en stompen of spitsen top, de grootere vaak zwak gelobd of met hoekigen-uitgeschulpten rand,60—220 mM bij 90—180mM, kaal, van onder blauwgroen, metroode nerven en aderen. Manne1 ij ke schermen hangend, door een 40—120 mM langen steel gedragen, de hoofdtakken 10—65 mM lang. Kelkbladen 6, l1/.,—2 mM lang, de 3 buitenste aanmerkelijk smaller dan de 3 binnenste. Kroonbladen 3, breed omgekeerd eirond, met naar binnen gebogen randen, l'/2—2 mM lang, oranje met roode aderen. Helmknoppenring niet zwart wordend. Vrouwelijke bloemen onbekend. Steenvruchtjes omgekeerd eirond, sterk samengedrukt. Links windende liaan met knolvormige wortels. 5.00—10.00. Jan. Dec. Hier en daar, vooral tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte gevonden (Cly'pea venósa BI.). Areuj geureung beureum, s. — Areuj oewit bagong, s. — Geureung beureum, s. — Hoeït goeling, s. —
Oeït goeling, s St. venósa Diels.
Plant niet met rood sap gevuld. Bladsteel 20—100 mM lang. Bladeren 40—150 mM bij 30—125 mM, met gaven of nagenoeg gaven rand. Hoofdtakken der bloeiwijze 8—20 mM lang. Bloemen in den regel 4-tallig 3.
3. Bladeren van onder behaard, breed eirond, met afgeronden of afge¬
knotten voet en spitsen of stompen, door een nerfspitsje gekroonden top. Mannelijke bloemen: Kelkbladen doorgaans 8, om-



roestkleurig behaard, geleidelijk kaal wordend. Boom 10.00^ 20.00. lan.-Dec. West- en Midden-Java tusschen 0 en 1700 M zeehoogte. Hoeroe hondjè, s. — Hondje hondjean, j. Katjombrangan, j. — Ki hondjè, s. — Medang pasir, m j brangan,j. — Woeroe tjombrangan, j. . P. ferrugineum Ai
2. Bloemen alle nabij de toppen der twijgen «««*».«»*
of in de oksels van nog aanwezige bladeren. ^
Btoemen'Tlfe of meerendeels'in'de' oksels der afgevallen bladeren tot veelbloemige tuilen vereenigd, welker uiterste vertak ïnge schermvormig zijn. Kelk ± 2mM Hoog, !net,afgerxrnde lobben.
Kroonbladen helderwit, zijdelings samenhangend doch gemak kelijk loslatend, 8-10 mM lang. Vruchtbeginsel kort ges ee d, dicht behaard. Stijl kaal. Vrucht langwerpig rond, oranje
15 18 mM lang, met vele zwarte zaden. Bladeren versprei
en in schijnkransen, vrij lang gesteeld, langwerpig-iancetvormig met spitsen voet en spits toegespitsten top, kaal of bijnaika ,
plaatsen gevonden'. Tjombrangan, j. -
3 Kem'buisvormig met zeer korte lobben, 31/,—5 mM lang,'/> maal zoo lang als de kroon. Bloemen alleenstaand of m " hermvormige bloeiwijzen, waarvan de bovenste soms tot een LÜ samenkomen. Vruchtbeginsel dicht bebaard Vrucht vaak
alleenstaand, langwerpig, met d.kv eezige UePP«"'
lanP Bladeren verspreid en in schijnkransen, vrij lang gesteeld, langwefp g of eenigszins omgekeerd eirond, min of meer gekarteld stevig leerachtig, 80-190 mM bij 25-85 mM. Boon, 8 00-10.00.'juni, Nov. Alleen in Oost-java tusschen 1000
en 1400 M zeehoogte gevonden. Khmleuag manggeA .mi
P. Zollingerianum ') Binnena.
Kelk kort klokvormig, 1 »/«—2 mM lan§ h00g' vde male"
L d kroon Misschien slechts een vorm van de voorgaande
soort. Alleen in Oost-Java gevonden•
basin, 
i) P. montlcolum Miq. behoort waarschijnlijk tot deze soort.



meer dan 7 mM lang. Trossen enkelvoudig, 3—12-bloemig. Bloemen 7 10 mM middellijn. Kroonbladen ontbrekend. Vrucht minder dan 20 mM middellijn 2.
Niet aldus 3.
2. Trossen 3- 5-bloemig, 'de hoofdsteel der bloeiwijze 5—12 mM
lang. Twijgen kaal of alleen aan den uitersten top behaard. Bladeren der bloeiende twijgen vaak ten deele omgekeerd eirond met zeer stompen of bijna afgeronden top, de andere langwerpig-lancetvormig met regelmatig versmalden, doorgaans stompen top. Bloemsteeltjes 10—18 mM lang. Bloemen ongeveer 8 mM middellijn. Meeldraden niet zeer talrijk, helmdraden wit. Vrucht langwerpig rond, op den top met een spitsje. Boom. 12.00 28.00. Geheel Java beneden 1400 M zeehoogte, in oerwouden, zeldzaam. Bintangoer laboe, m. — Ki djengkot, s. — Mentangoer laboe, m C. Teysmanni Z. M.
Trossen 5—12-bloemig, de hoofdsteel der bloeiwijze 15—50 mM lang. Twijgen tot vrij ver onder den top behaard. Bladsteel 8—15 mM lang. Bladeren alle langwerpig-lancetvormig met meestal duidelijk stomp-toegespitsten top, 70— 130 mM lang, met talrijke dunne zijnerven, donkergroen, glanzend. Vruchtbeginsel bolvormig, stijl langer dan de eierstok. Vrucht bolvormig, al of niet met een spitsje op den top, ^ 18 mM middellijn, zwartviolet. Boom. 20.00. Vroeger in het Duizendgebergte, in den jongeren tijd alleen aan de Wijnkoopsbaai op 100 M zeehoogte gevonden. Ki poetri, s. — Salatri, s. — Soelastri, j. — Soelatri, s.
C. Hasskarlii T. et B.
3. Trossen enkelvoudig, 1—13-bloemig, niet in een veelbloemig
scherm eindigend. Toppen der twijgen (met uitzondering der «//erjongste gedeelten) en onderzijde van de middennerf der bladeren kaal 4,
Trossen meestal waaiervormig vertakt, <=*= -bloemig, steeds in een veelbloemig scherm eindigend. Assen der bloeiwijze kaal. Geopende bloemen 12—20 mM middellijn, zeer welriekend. Helmdraden vrij, wit. Vruchtbeginsel bolvormig, 2—2l/2 mM middellijn, stijl ^ 4 mM lang, wit met bleekgelen stempel, spoedig afvallend. Vrucht ei-bolvormig met een spitsje op den top, 10—13 mM lang, paars, berijpt. Zaadhuid dun. Bladsteel 12—20 mM lang. Bladeren eirond-lancetvormig, al of niet toegespitst, 150—300 mM lang, met uiterst talrijke zijnerven, glanzend donkergroen, aanvankelijk van onder roestkleurig



behaard, kaal wordend. Boom. 6.00—28.00. Juni, Aug. Dec. Hier en daar in djatibosschen en op koraalkalk, niet boven 300 M zeehoogte, vaak ook aangeplant. Bintangoer, j. m.— Bintangoer boenoet, m. — Bitangoer, j. — Malang malang, m. — Mentangoer, m. — Mentangoer boenoet, m.— Slatri, j. — Sletri,j.
C. spectabile Willd.
4. Trossen alle of meerendeels 7—13-bloemig. Bloemsteeltjes 15—35 mM lang. Bloemen 20—25 mM middellijn, zeer welriekend, uit 4 kelk- en 4 kroonbladen bestaand. Meeldraden nagenoeg vrij, helmdraden geel. Vruchtbeginsel bolvormig, kort gesteeld, ± 2% mM middellijn, stijl met gekromden top, wit) -j- 5 mM lang. Vrucht bolvormig, 25—30 mM middellijn, zaa'dhuid zeer dik. Bladsteel 15—20 mM lang. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond of langwerpig met spitsen of afgeronden voet en stompen, afgeronden of uitgeranden top, leerachtig, glanzend, 100—215 mM lang. Dikke, harsafscheidende ') boom. 20.00. Jan.—Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. In het wild alleen aan niet-moerassig strand, landwaarts in vaak op erven en langs wegen aangeplant. Benaga, m. — Bintangoer laoet, m. — Bintangoer penaga, m.— Kapoerantja, j, s. — Mentangoer laoet, m. — Mentangoer penaga, m. — Njamploeng, j, s, m. — Njamplong, j, s, m. — Penaga, m. — Tjamplong, md C. Inophy Hum L.
Trossen 1—3-bloemig. Bloemsteeltjes minder dan 15 mM lang. Bloemen ^ 15 mM middellijn. Kelkbladen 4, kroonbladen ontbrekend? Meeldraden aan den voet 1-broederig. Vrucht 15 mM lang, met toegespitsten top, wit. Bladsteel 3—7 mM lang. Bladeren lancetvormig met wigvormigen, bij den bladsteel hartvormigen of afgeknotten voet en stomp toegespitsten voet, dun leerachtig, 110—170 mM lang. Boom. 14.00. West- en Midden-Java in bosschen tusschen 200 en 1000 M zeehoogte, zeldzaam (C. venulósum Z. M.). Ki sapilan, s.
C. javanicum Miq.
4. Mésua L.
1. Bloemen eindelingsch en in de hoogste bladoksels, alleenstaand, 50—60 mM middellijn. Kelkbladen 4, groen, de beide binnenste wit gerand. Kroonbladen omgekeerd eirond-cirkelvormig, helderwit. Meeldraden zeer talrijk, helmdraden aan den voet vergroeid, wit, geel verkleurend. Vrucht-
>) Soms wordt betwijfeld, dat de boom hars oplevert. Ik zelf heb bij Tandjong Priok herhaaldelijk kleine stukjes hars in wonden van de schors gevonden.



beginsel eivormig, stijl dik, met kegelvormigen voet, 10—12 mM lang. Vrucht met vleezigen buitenwand, overigens houtig, 2-kleppig openspringend, ^ 35 mM lang. Bladsteel 4—8 mM lang. Bladeren langwerpig-lancetvormig, gaafrandig, leerachtig, 45—80 mM lang, van onder blauwgroen, berijpt, met zeer onduidelijke zijnerven. Boom. 12.00. Febr., Juni, Juli, Oct. Op Java hier en daar aangeplant, inheemsch in Britsch Indië. Nagakoesoema, j. — Nagapoespa, j. — Nagapoespita, j. — Nagasantoen, j. — Nagasari, j, m, s. — Naghasarè, md. — Penaga koenjit, m. — Pen aga lilin, m. — Penaga poetih, m f M. férrea Chois.
5. Mamméa L.
1. Bloemen andro-dioecisch, alleenstaand of min of meer tot bundels opeengedrongen. Bloemsteeltjes dik, 10—15 mM lang. Kelk vleezig, meestal 2-kleppig, 12—16 mM lang. Kroonbladen ovaal of cirkelvormig, gewelfd, wit, 15—20 mM lang. Meeldraden zeer talrijk, 10—12 mM lang, helmdraden aan den voet kort vergroeid, wit. Vruchtbeginsel in de ^ bloem groot, bolvormig, stijl kort, dik, stempels 2, halfcirkelvormig, horizontaal, vrucht bolvormig, 100—150 mM middellijn, 1-zadig. Twijgen dik, na 1—5 bladparen telkens talrijke dicht opeengedrongen schubben voortbrengend, welke bij het afvallen duidelijke litteekens achterlaten. Bladeren kort gesteeld, ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en afgeronden top, dik leerachtig, 90—150 mM bij 40—80 mM, zijnerven aan de bovenzijde weinig in dikte verschillend, door talrijke dwarsaderen verbonden. Boom. 5.00—10.00. Mrt., April, Juni, Dec. Op Java soms gekweekt, inheemsch in tropisch Amerika.
f M. americana L.
XXI. TERNSTROEMIACEAE.
1. Bloemstelen aan de twijgen gezeten, alle 1-bloemig, alleenstaand
of ten getale van 2—in bundels. Top der twijgen niet be-
schubd 2.
Niet aldus 9.
2. Bloemen Helmknoppen dorsifix. Buitenste meeldraden soms
hoog 1-broederig 3.
Bloemen 1-slachtig of 2-slachtig. Helmknoppen basifix. Meeldraden nooit hoog 1-broederig 7.
3. Stijl aan den top in 3—5 vrij lange, soms samenklevende armen
verdeeld. Buitenste meeldraden soms hoog vergroeid. . 4. Stijl aan den top niet in armen verdeeld doch met één gaven of ondiep gelobden stempel of met 5 zeer korte stempels. Buitenste meeldraden niet hoog vergroeid 5.
4. Stijlarmen 3, soms samenklevend. Kelkbladen sterk in grootte
verschillend. Bladeren gezaagd-getand. . Caméllia 104.



Stijlarmen 5, spreidend. Kelkbladen weinig in grootte verschillend. Bladeren gaairandig Haemócharis 104.
5. Kelkbladen nagenoeg gelijk. Bladeren met zeer spitsen top.
Vrucht openspringend Schima
Kelkbladen zeer ongelijk •
6. Stijl ongeveer even lang als de eierstok. Vrucht openspringen.
Bloemen meer dan 25 mM middellijn. . . Gordónia 103. Stijl veel langer dan de eierstok. Vrucht niet openspringend. Bloemen minder dan 25 mM middellijn. . P y r e n a r ï a 102.
7 Bloemen klein, minder dan 10 mM middellijn, in okselstandige
bundels, tweehuizig. Stijlen 3-5, vrij of aan den voet vergroeid dun. Bladeren klein, meestal minder dan 100 mM lang. & ' Eurya 97.
. . 8.
Niet aldus 
8 Meeldraden geheel kaal. Vrucht 1-4-zadig, zaadhuid vleezig,
ood . Ternstróemia 96.
Meeldraden'min of'meer' behaard. Vrucht veelzadig zaadhuid
bros, zwart Ad, n and ra 97.
9. Top der twijgen beschubd of dicht en lang behaard. Bloemen
& stijlen 3-5, vrij of vergroeid Saurauja .
Top der twijgen kaal of fijn behaard. Bloemen 1-slachtig. Stijlen co, vrij, knotsvormig Actinidia
►
1. Ternstróemia L.
1. Helmdraden niet of weinig langer dan de helmknoppen. Steel der meeste bloemen meer dan 15 mM lang. . • • ■• •■ • Helmdraden 2-3-maal zoo lang als de helmknoppen. Steel der bloemen hoogstens 12 mM lang. Bloemen ten getale van 7-11 bijeenstaand, kroonbladen langwerpig met afgeronden top, ± mM lang. Vrucht en zaad onbekend. Bladeren aan de toppen der twijgen min of meer tot kransen vereenigd, elliptischlangwerpig met spitsen voet en toegespitsten top,.stevig leerachtig, gaafrandig, 75-130 mM bij 40-50 mM. Boorn^ 10.00.
Alleen op den Gedeh en op Noesa Kembangan gevonden
T. gedehénsis T. et B.
2 Bladeren 100-150 mM bij 30-55 mM, langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig me. in den Madsteel afl«openden voet en toegespitsten top, gaafrandig. Bloemm.ddellijn ± 30 mM Kelkbladen breed afgerond. Helmbindsel afgeknot. Vrucht langwerpig rond, ± 40 mM lang, op die van pinang (Areca



21.
Catechu L.) gelijkend. Boom. 25.00—30.00. Nov. Hier en daar in de bergstreken tusschen 1000 en 1600 M zeehoogte gevonden. Nang-penangctn, md T. macrocarpa Scheff.
Bladeren 50—80 mM bij 20—26 mM, elliptisch-langwerpig met in den bladsteel afloopenden voet en toegespitsten top, gaafrandig of fijn gekarteld-getand. Buitenste kelkslippen vrij spits. Helmbindsel duidelijk boven de hokjes verlengd. Vrucht langwerpig rond, ± 15 mM lang. Boom. 20.00. Alleen in de . Preanger op 1100 en 1400 M zeehoogte gevonden.
T. japónica Thunb. var. javanica K. et V.
2. Éurya Thunb.
1. Twijgen kaal of meer of minder dicht behaard. Bladeren kort of zeer kort gesteeld, lancetvormig, langwerpig, elliptisch of omgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, scherp gezaagd, kaal of behaard, 20—130 mM bij 5—40 mM. Bloemen éénslachtig-éénhuizig of -tweehuizig, ten getale van 1—6 in de bladoksels geplaatst. Schutblaadjes op gelijke of ongelijke hoogte onder den kelk ingeplant. Kelkbladen eirond, ongelijk, 2—6 mM lang. Kroonbladen wit, 4—6 mM lang. Meeldraden 15—20, vruchtbeginsel kaal, stijlen 3—5, vrij of gedeeltelijk vergroeid. Bes bolvormig, 6—7 mM middellijn, blauwzwart. Heester of kleine boom. 3.00—15.00. Jan.—Dec. In de bergstreken boven 700 M zeehoogte. Uiterst vormenrijke plant, onder vele verschillende namen beschreven. Djirak, m. — Ki krèsèt, s. — Ki sapoe, s. — Ki waies, s. — Sadan, j.
E. japónica Thunb.
3. Adinandra Jack.
1. Kelkbladen kaal. Kroonbladen van buiten kaal of dun behaard 2.
Kelkbladen van buiten aanliggend behaard, 8—9 mM lang. Kroonbladen eirond, spits, van buiten dicht aanliggend behaard. Bloemstelen 15—20 mM lang, knikkend. Helmbindsel langharig, met lang toegespitsten, kalen top. Vruchtbeginsel en stijl langharig. Rijpe vrucht onbekend. Bladeren elliptischlancetvormig met toegespitsten of spitsen voet en toegespitsten, meestal in een haarbosje eindigenden top, ondiep gezaagd,
7



70—140 mM bij 35—50 mM. Kleine boom. 10.00—12.00. Juni. Alleen in Besoeki gevonden. . . A. javanica Chois. 2. Helmbindsel op den top met een haarbosje. Schutblaadjes niet tegen den kelk gedrukt. Kroonbladen wit, 15 20 mM lang. Vruchtbeginsel vaak behaard. Bladsteel 2—4 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met langs den bladsteel afloopenden voet en door een kort spitsje gekroonden top, boven den voet ondiep gezaagd, 90-180 mM bij 40-70 mM. Bloemen welriekend. Boom. 25.00-35.00. Juni, Juli. Alleen in West-Java
gevonden. Ki kananga, s A. Lampónga Miq.
Helmbindsel met kalen top. Schutblaadjes tegen den kelk gedrukt. Vruchtbeginsel kaal. Bladsteel 6-9 mM lang. Bladeren langwerpig-ell.ptisch met spitsen of stompen, niet langs den bladsteel afloopenden voet en meestal uitgeranden top, gaafrandig, 90—130 mM bij 40—55 mM. Bo°m10.00—15.00. Misschien op Java gevonden A. dumosa Miq.
4. Saurauja Willd. Ki lèho, s. 1)-Oembel-oembelan,j. ').
1. Vruchtbeginsel kaal. Zijnerven der bladeren door vele evenwij¬
dige dwarsaderen verbonden 2-
Vruchtbeginsel meer of minder dicht behaard 5.
2. Kelk van buiten vrij dicht met borstels bezet. Bloemen vrij
groot, wit, in okselstandige bijschermen 3-
Kelk van buiten kaal • • f'
3 Bladsteel 12—20 mM lang. Kelkborstels 1—2 mM lang. Bijschermen 1—4-bloemig, ten getale van 1—3 bijeengeplaatst, hun steel 1— 4-maal zoo lang als die van hun draagblad. Kelkbladen bleekgroen. Kroonbladen 15—20 mM lang, bijna vrij, wit. Meeldraden 20-25, zeer kort vergroeid. Stijlen vrij' of nagenoeg vrij. Bladeren langwerpig of lancetvormig met spits toegespitsten top, van onder nu eens bijna kaal, dan weer vrij dicht of soms zeer dicht behaard. Boomheester of kleine boom. 3.00-12.00. Jan.-Dec. West- en MiddenJava tusschen 100 en 1500 M zeehoogte. Ki-lèho badak, s. -
Ki-lèho beunjeur, s. — Ki-lèho boeloe, s. _
S. Reinwardtiana BI.
Bladsteel 20—50 mM lang. Kelkborstels tot 5 mM lang. Bijschermen 1— 6-bloemig, hun steel 1— 2-maal zoo lang als die van hun draagblad. Kroonbladen ± 25 mM lang. Meeldraden 25—35, aan den voet vergroeid. Stijlen aan den voet over 4
i) Zoo genoemd naar den slijmerigen inhoud der vruchten.



der lengte vergroeid. Bladeren elliptisch-lancetvormig, stomp toegespitst, van onder met zemelig vilt en met lange haren bekleed. Boomheester of kleine boom. 5.00—10.00. Mei—Nov. Alleen in Madioen gevonden. Tjoewoet, j. . S. trichócalyx K. et V.
4. Bloemen hoofdzakelijk onder aan den stam, ten deele ook hooger
en aan de dikkere takken opeengedrongen, 20—28 mM middellijn. Kelkbladen wit of rood, bloemkroon wit, meeldraden 20 of minder, stijlen 3, aan den voet vergroeid. Bladeren elliptisch, . langwerpig of lancetvormig met spits toegespitsten top, van boven kaal, van onder langharig en met dicht en fijn roestkleurig vilt bedekt, 140—300 mM bij 60—110 mM. Heester of kleine boom. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Alleen in West-Java tusschen 250 en 1000 M zeehoogte gevonden. Ki-lèho beu-
reum, s S. cauliflóra D. C.
Bloemen aan de dunne twijgen in de oksels van nog aanwezige of meestal in die van reeds afgevallen bladeren geplaatst. Bloemkroon wit of roodachtig. Meeldraden 18—25, aan den voet vergroeid, stijlen 3—5, vrij of kort vergroeid. Bladeren langwerpig met spitsen top, van boven kaal, van onder op de nerven grof beschubd, 100—200 mM bij 30—65 mM. Heester. 4.00—6.00. Jan.—Dec. Geheel Java boven 1500 M zeehoogte. Tjoewoet, j Blumiana Benn.
5. Bloemen alle aan de twijgen gezeten. Bloemstelen nu eens alle
onvertakt dan weer vertakt, de hoofdsteel der bloeiwijze in het laatste geval aanmerkelijk langer dan de steel der volwassen bladeren 
Bloemen öf aan den stam öf aan de twijgen gezeten, bloemstelen in het laatste geval grootendeels vertakt, de hoofdsteel der bloeiwijze niet of nauwelijks langer dan de steel der volwassen bladeren. Bloemen dikwijls vrij klein n.
6. Bloemstelen alle onvertakt, alle of meerendeels in de oksels der
afgevallen bladeren gezeten. Kelk geheel kaal. Bloemkroon vrij groot, wit of bleekrood, 20—25 mM middellijn. Stijlen 4—5, aan den voet vergroeid. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond of langwerpig-omgekeerd eirond, met wigvormigen of afgeronden voet en meestal toegespitsten top, de jonge van boven met verspreide schubben bezet en daardoor eenigszins ruw, de oude kaal, 80—450 mM bij 60—250 mM. Kleine boom. 8.00—12.00. Jan—Dec. In bosschen tusschen 50 en 1500 M zeehoogte. Boeloe, md. — Ki-lèho badak, s. — Ki-lèho beureum, s. — Ki-lèho bodas, s. — Oembel-oembelan kebo, j. . S. nudiflóra D. C.



Niet aldus 
7. Bladeren van onder groen, kaal of beschubd doch niet met dicht
vilt bekleed .*"■?'
Bladeren van onder zeer dicht bekleed met fijn grijs of bruin vilt, dat met grovere haren of schubben is vermengd, elliptischomgekeerd eirond met min of meer hartvormigen voet en kort toegespitsten top, 180—360 mM bij 80 185 mM. Bijschermen dicht behaard en beschubd, top van den hoofdsteel der bloeiwijze met 2 groote, bladachtige schutbladen. Kelk van buiten dicht behaard en beschubd. Kroonbladen wit, aan den voet vrij ver vergroeid. Stijlen 5, aan den voet vergroeid. Lage boom. 3.00—15.00. Jan—Dec. Geheel Java tusschen 600 en 1500 M zeehoogte. Bel-belan, j. — Boeloe, md. — Djoewoet, j. — Tjoewoet, j s- bracteósa D. C.
8. Bijschermen alle of meerendeels uit 5 of meer bloemen bestaand.
Stijlen 5, aan den voet vergroeid. Kelk meestal duidelijk
beschubd 
Bijschermen alle of meerendeels uit 1—3 bloemen bestaand.
Kelk al of niet beschubd 10-
9. Bijschermen met goed ontwikkelde vertakkingen, niet op een en¬
kelvoudig scherm gelijkend. Bladeren langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig, met spitsen, stompen of afgeronden, zeldzamer hartvormigen voet en toegespitsten top, 150—400 mM lang, van onder op de nerven met talrijke borstels bezet ). Schutbladen vaak bladachtig, echter op hetzelfde exemplaar aanmerkelijk in grootte en vorm verschillend. Kelk duidelijk beschubd. Kroonbladen aan den voet vrij ver vergroeid. Boomheester. 7.00. Mrt—Nov. Vooral in Midden- en Oost-Java tusschen 700 en 1800 M zeehoogte. (S. J u n g h ü h n i i Chois.).
Boeloe, md s- distasósa Korth.
Bijschermen met uiterst korte vertakkingen, daardoor op een enkelvoudig scherm gelijkend. Overigens niet noemenswaard van de vorige verschillend en waarschijnlijk slechts een vorm daarvan. Sommige exemplaren hebben ten deèle 3-bloemige bijschermen en zijn dan bezwaarlijk van S. péndula BI. te onderscheiden. Boomheester. 10.00—12.00. April, Nov. Alleen in Besoeki tusschen 1000 en 1800 M zeehoogte gevonden. Boeloe, md S. umbellata K. et V.
0 Zijn de bladeren van onder nagenoeg kaal, de schutbladen klein en is de kelk niet of weinig beschubd, dan heeft men met een vrij zeldzamen vorm van S. péndula te doen.



10. Stijlen 5, aan den voet vergroeid. Top der twijgen al of
niet dicht beschubd. Bladeren meestal omgekeerd eirondlangwerpig, zelden lancetvormig, met doorgaans spits toegespitsten top, 80—340 mM lang, van onder kaal of bijna kaal. Bloemstelen 1 -3-bloemig of soms ten deele 5-bloemig, okselstandig of aan ontbladerde twijggedeelten. Kelk wit of rood. Kroonbladen vrij ver vergroeid, veranderlijk van grootte. Meeldraden 25—45. Kleine boom. 4.00—13.00. Jan.—Dec. Midden- en West-Java tusschen 700 en 1500 M zeehoogte.
Ki-lèho bodas, s S. péndula BI.
Stijlen 3—5, geheel vrij. Top der twijgen dicht beschubd. Overigens als de voorgaande en daarvan waarschijnlijk slechts een vorm. Kleine boom. 7.00. Mrt. Alleen bij Tjibodas gevonden. Ki-lèho tjantjing, s. . . S. squamulósa K. et V.
11. Bladeren van boven kaal, glad 12.
Bladeren beiderzijds met vele grove schubben, daardoor ruw.
Bloemen in 1—5-bIoemige, al of niet tot bundels vereenigde, korte bijschermen, welke in de oksels van reeds afgevallen of nog aanwezige bladeren gezeten zijn. Bladsteel 15—60 mM lang. Bladeren elliptisch, langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen top, 100—250 mM lang, 30—90 mM breed. Bloemen klein, ^ 10 mM middellijn. Kroonbladen aan den voet vrij ver vergroeid. Meeldraden ^ 20, nagenoeg vrij. Stijlen 3—5, vrij of aan den voet vergroeid. Boomheester of kleine boom. 10.00. Mrt.—Juni. Alleen in de Preanger (Gedeh, Kendeng) gevonden, in oerwouden tusschen 1400 en 2000 M zeehoogte. Ki-lèho beureum, s. . S. micrantha BI.
12. Bijschermen 300—1500 mM lang, stamstandig, vaak op den grond liggend,
sterk en wijd vertakt, uit meerdere honderdtallen bloemen bestaand. Kelk groen, van buiten min of meer beschubd. Kroonbladen wit, aan den voet zeer kort vergroeid, 12—13 mM lang. Meeldraden 25—40, stijlen 5, aan den voet kort tot 1 of 2 bundels vergroeid. Twijgen met dun beschubden top, bladsteel 10—25 mM lang, bladeren langwerpig-lancetvormig of eenigszins omgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, vliezig, grof en oppervlakkig gekarteld-gezaagd, van boven glanzend, kaal, van onder dofgroen, bijna kaal. Kleine boom. 4.00—8.00. Jan.—Dec.
Misschien op Java gevonden ') S. oligólepis Miq.
Bijschermen minder dan 100 mM lang. Top der twijgen dicht en grof beschubd ' 13.
') Een exemplaar in 's Lands Plantentuin, XI, B, xiv, 113, is volgens de registers door Dr. S. H. Koorders op Java gevonden. Waarschijnlijk is dit een vergissing, daar de plant overigens alleen in de Minahassa verzameld is.



3. Middenlob der bladeren ongeveer in het midden het breedst, met duidelijk
toegespitsten top, slechts weinig meer lang dan breed. Bloemen geel met een purper hart. Bijkelkbladen diep ingesneden, van buiten niet met een klier aan den voet. Vrucht 4—5-hokkig. Zie Q. herbéceum hieronder. Niet aldus 4.
4. Middenlob der bladeren niet of weinig meer lang dan breed. Bloemen
meestal met een purper hart 5.
Middenlob der bladeren veel meer lang dan breed. Bloemen meestal niet met een purper hart 10
5. Stengels met slechts enkele lange haren bezet. Bloemkroon nauwelijks
langer dan de bijkelk Zie G. mexicanum, pag. 130.
Stengels dicht langharig 6.
6. Doosvrucht meestal 3-hokkig. Zaden met grijs of bruin dons bedekt.
Bladeren van boven kort-, van onder langharig, 30—75 niM middellijn, doorgaans 3-lobbig, 3—5-nervig, de middennerf met een klier. Bladsteel aan den top dicht sterharig. Kelk aan den voet met 3 duidelijke klieren.
Opgerichte heester f O. punctatum Sch. et Thou.
Doosvrucht meestal 4-hokkig. Zaden met groen of met bruin dons bedekt. Waarschijnlijk een cultuurvorm der voorgaande. . . f Q. hirtum L. De beide hoofdvariëteiten dezer soort zijn:
a. ty'picum. Stengels stevig, opgericht. Dons groen. Nieuw-Orleans katoen. — Kapas inggris, m.
b. religiósum. Stengels slap, kruipend of klimmend. Dons bruin. Fernambuckatoen.
7. Bladeren veel meer dan halfweg ingesneden, slippen 3—7, vaak met bijlobjes
afwisselend, alleen de middennerf van onder met een klier. Stengels al of niet langharig, bijkelkbladen niet of ondiep ingesneden, bloemen geheel of alleen aan den voet purper. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Febr.—Aug. Zoowel als sierplant (de vorm met donkerroode bloemen, Kapas beureum, s. — Kapas merah, m.) als voor de katoen gekweekt, f G. arbóreum L. Niet aldus 8.
8. Bladeren meestal minder dan halfweg ingesneden, de middenlob boven den
voet het breedst. Alleen de middennerf der bladeren aan de achterzijde
met een klier. Bloemen geel met een rood hart 9.
Bladeren meestal halfweg of iets dieper ingesneden, de middenlob aan den voet het breedst. Twee of drie der middelste bladnerven aan de achterzijde met een klier. Bloemen geel met een rood hart of geheel rood. Vrucht 3—4-hokkig t G> Ningking Meyer.
9. Bijkelkbladen aan den voet slechts zeer kort vergroeid, aan den top diep
ingesneden. Bladlobben meerendeels duidelijk kort toegespitst, ongeveer even breed als lang. Bladeren 5—7-lobbig, van boven bijna kaal, van onder langharig. Kroonbladen nauwelijks dubbel zoo lang als de bijkelk. Vrucht meestal 4-hokkig. Opgericht kruid. 0.30—0.60. f G. herbéceum L. Bijkelkbladen vrij ver vergroeid, aan den top al of niet diep ingesneden. Bladlobben vaak niet of onduidelijk toegespitst, steeds aanmerkelijk meer lang dan breed. Bladeren 3—5-lobbig, van boven althans op de nerven sterharig. Vrucht 3—4-hokkig. Heester. . f G. obtusifólium Roxb.
Exemplaren met diep ingesneden, kleine bijkelkbladen brengt men tot de variëteit Wightidnum.
9



10. Bloemkroon klein, nauwelijks langer dan de bijkelk. Middenlob der bladeren niet of weinig meer lang dan breed, aan den voet het breedst. . 11.
Bloemkroon veel langer dan de bijkelk • • ■ • ;
11 Zaden alleen om den navel met een krans van dons. Kelk meestal kort
getand. Bloemkroon al of niet purper gevlekt. Bladeren doorgaans
3-lobbig, de florale vaak gaaf. Vrucht 3-4-hokkig. Heester 1 50-2.50.
Anril luli Hier en daar aangeplant en soms schijnbaar wild (ü. la va"
nicum BI.). Bourbon-katoen t O purpuréscens Po.r
Zaden grootendeels met dons bedekt. Vrucht 4-5-hokkig. Overigens n.et
noemenswaard van de voorgaande verschillend. Mexico-katoen.
f Q. mexicónum 1 od.
12 Zaden stevig samenhangend. Bloemen groot, geel, meestal niet met een
purper hart. Bladeren diep gelobd, lobben spits toegespitst. • •
Zaden vrij van elkander. Bloemkroon geel met een purper hart . . 14.
,3. Zaden alleen onder aan den spitsen voet met wat bruin dons. Vrucht vee
meer lang dan breed, lang toegespitst, 3-hokkig. Bloemkroon bleekgee ,
met donkerder gelen, zeldzamer rooden voet. Forsche, opgerichte heester.
1.00—3.00. Mrt—Nov. Op Java vaak aangeplant, meestal echter in kleine
hoeveelheid (Ü. brasiliénse Macf.). Sea-Island katoen.
•j- G. acummatum Roxb.
Zaden voor I, met dons bedekt. Vrucht weinig meer lang dan breed. Bloemkroon bleekgeel t macrocarpum Tod.
14. Dons alleen den voet (navel) van het zaad bedekkend of geheel ontbre-
Dons^et' zaad voor een groot' gedeelte of geheel bedekkend. Bladeren diep gelobd, van onder meestal dicht behaard. Bijkelkbladen ondfarden voet met een klier, kelk met 3 klieren aan den voet. Vrucht 3-hokktg. Heester. Peru-katoen + °- Peruvianum Cav.
15. Bladeren van onder vrij dicht behaard, meerendeels 3-lobbig. Bloemkroon
ongeveer 3 maal zoo lang als de bijkelk. Vrucht 3—5-hokkig.
f G. vitifólium Lamk.
Bladeren van onder nagenoeg kaal. Bloemkroon ongeveer dubbel zoo lang als de bijkelk. Vrucht 3-4-hokkig. Ant,lies-katoen.^ ^ L
ii. Adansónia L.
Bloemen langgesteeld, hangend. Kelk 5-spletig, dicht behaard. Kroonbladen
S omgekeerd eiro.d, wit, .25-150 mM lang Meeldraden »» Wriik stijl 7—10-armig. Vrucht langwerpig-knotsvormig, 200 350 mM lang. Bladeren langgesteeld, meestal Malllg, blaadjes bi.na zittend langwerpig met spitsen voet en spits toegespitsten top, kaal of M ™ ^ Zeer dikke (tot 10 M) boom. 10.00-20.00. Dec. Soms aangeplant (een Ïer fraai exemplaar op het erf van een cementtegelfabriek ,n Gang Chaulan te Batavia), afkomstig uit tropisch Amerika^ «^racMvteejch is eetbaar. Apenbroodboom. - Baobab. - Kajoe boenting, 



12. Bómbax L.
1. Binnenste meeldraden niet van de buitenste verschillend. Kelk
2—4-lobbig. Vruchtbeginsel kaal 2.
De 5 binnenste meeldraden duidelijk langer en dikker dan de andere, met dubbele, sterk gekronkelde helmhokjes. Kelk 4-6lobbig. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, helderrood, ^ 75 mM lang. Vruchtbeginsel behaard. Stijl met 5 duidelijke armen. Vrucht langwerpig, 5-hoekig, zwart, kaal, tot 180 mM lang, tot 60 mM breed. Bladeren 5—7-tallig, blaadjes elliptisch-omgekeerd eirond, spits toegespitst, kaal. Boom. 20.00—45.00. Juli- Sept. Geheel Java op periodiek waterarme gronden beneden -900 M zeehoogte (Salmalia malabarica Sch. et Endl.) Dangdeur, s. — Dangdeur gedè, s. — Dangdeur leuweung, s. — Nanggher, md. — Nanggher kapö, md. — Randoe agoeng, j. — Randoe alas, j. — Randoe gedè, s. — Randoe leuweung, s. — Randoe leuweung beureum, s. — Randoe wana, j B. malabaricum D. C.
2. Bloemen van buiten geel, van binnen oranje. Helmdraden met
purperen voet. Kroonbladen 90—100 mM lang. Stempel ver boven de helmknoppen uitstekend. Bladeren 5—7-tallig, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, spits toegespitst, kaal. Boom. 35.00—45.00. Juni. Slechts éénmaal gevonden (op een kerkhof tusschen Soebah en Pekalongan). Randoe alas, j.
B. insigne Wall.
Bloemen groenwit. Helmdraden wit. Kroonbladen 100—115 mM lang. Meeldradenbundels elk uit + 100 helmdraden bestaand. Stempel vrij ver boven de helmknoppen uitstekend. Bladeren 5—8-tailig, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, spits toegespitst, kaal. Boom. 20.00—35.00. Juni—Sept. Zeer zeldzaam. Misschien een vorm der voorgaande soort. Dangdeur, s. ■— Dangdeur leuweung, s. —Kapok oetan, m.
B. Valetónii Hochr.
13. Eriodéndron D. C. v).
1. Bloemen in 2—8-bloemige bundels nabij de toppen der twijgen. Kelk kort 5-lobbig, lang blijvend. Kroonbladen bij de Javaansche exemplaren wit, 30—40 mM lang. Vruchtbeginsel kaal. Stijl boven den voet plotseling verdikt. Doosvrucht langwerpig, 75—140 mM lang, van onder naar boven openspringend, zaden in lange wol gehuld. Takken in kransen
') Ook wel Eriodendrum gespeld.



van 3 om den stam geplaatst, horizontaal. Bladeren 5-9-taUig, blaadjes
lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, kaal, 70—160 mM
bi; 19—45 mM. Boom met gestekelden stam. 8.00—30.00. Juli—Sept.
Algemeen aangeplant (E. anfractuósum D. C.). Kapokboom. -
Bhoengkana kapb, md.-Kadjoe kapö, md. - Kadjeng randoe, j.-Kapo,
md. - Pohon kapok, m. - Randoe, j, m, s. - Wit randoe, j. ' f E. pentandrum Kurz.
14. Dürio L.
1 Bloemen in zijdelingsche, hangende, 6—12-bloemige bijschermen, wit naar zure melk stinkend, des namiddags opengaand, den daarop volgenden dag afvallend. Kelk klokvormig, 5-lobbig, 22—30 mM hoog, van buiten dicht beschubd. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, 40—50 mM lang, wit. Meeldraden 5-broederig. Stijl kortharig. Vrucht langwerpig rond 180—300 mM lang, krachtig gestekeld, stinkend. Zaden me sappigen, eetbaren, witten of bleekgelen zaadrok. Steunbladen zeer spoedig afvallend. Bladeren langwerpig-lancetvormig met afgeronden voet en toegespitsten top, van.onder dicht beschubd, 130—220 mM bij 45—85 mM. Boom. 20.00 30.00. Mei—Dec Vaak als vruchtboom aangeplant en in sommige streken in groote hoeveelheid verwilderd. Doerian. - Dhoerin, md. ■— Doerèn, j, m, s.- Doerèn boengkik,j- Doeren seketan, m. — Doerèn siteroeboek, m. — Kadoe, s. Kadoe gang-
gaèng, 's. — Kadoe genggaèng, s. — Kadoe kalahang, s. s 6 D. zibethinus L.
15. Lahia Hassk.
Bloemen in zijdelingse!*, hangende, l-i-bloemige
Bloemsteeltjes dik, 20-30 mM lang. Bijkelk groot aanvankeiij geheel vergroeid en den knop insluitend, later tweekleppig 0 onregelmatig vaneenscheurend. Kelk 30-50 mM hoog, «n».nkti.|k geheel gesloten, later gaaf of onregelmatig gelobd, van buiten dicht schubd van binnen kaal. Kroonbladen lancetvormig-omgekeerd eirond 60-110 mM lang, helderrood. Meeldraden talrijk, zoo goed als vn, elk Tp den "op met een «uwen van he,n,knoppen. Vruchtbeginsel bovormig, stijl dik, dicht kortharig. Vrucht langwerpig rond Jroot 1ach g gestekeld op een doerian (de vrucht van Durio zibethinus L.) g J kend Zaden met eetbaren, gelen zaadrok. Steunbladen l.jn-lancetvormig 40-50 mM lang. Bladeren afwisselend, langwerpig met afgeronden voet en toegespitsten top, van boven glanzend groen, van onder Acht beschubd, 200-3C0 mM bij 80-120 mM. Boom. 10.00-20.00. Dec. Inheemsch in Borneo, op Java soms aangeplant ^



kiemwit. Bladoksels met op stekels gelijkende knoppen. Bladeren enkelvoudig, leerachtig, kaal, met spitsen voet en top. . . Cóla 139. Bloemdek veranderlijk van vorm en grootte. Helmknoppen in de c? bloem tot een hoofdje opeengedrongen. Zaden met kiemwit. Knoppen niet op stekels gelijkend. Bladeren zeer veranderlijk van vorm en grootte. . . . Stercülia 135.
6. Eierstok en meeldraden op een gemeenschappelijken androgyno-
phoor gezeten, aan welks voet de kroonbladen zijn geplaatst. 7. Eierstok zittend, soms met de meeldraden en kroonbladen op een eenigszins verhoogden bloembodem gezeten. . . • 10.
7. Bloemen actinomorf. Houtige doos- of splitvrucht. Zaden ge¬
vleugeld 
Bloemen zygomorf of onregelmatig. Kokervrucht of vliezige
doosvrucht. Zaden ongevleugeld 9-
8. Staminodiën lang, lintvormig. Helmknoppen langgesteeld. Doos¬
vrucht meer dan 50 mM lang. . Pterospérmum 142. Staminodiën zeer kort, tandvormig, door de zittende helmknoppen verborgen. Splitvrucht minder dan 30 mM lang. Reevésia 140. 9 Kelkbladen vrij. Bloemen in groote pluimen. Vliezige, peervormige doosvrucht Kleinhóvia 140.
Kelkbladen hoog vergroeid. Bloemen doorgaans in okselstandige schermen of aren. Rechte of gewonden kokervruchten.
Helictéres 141.
10. Staminodiën ontbrekend 
Staminodiën aanwezig • •
11 Stijlen 5. Vrucht 5-kleppig of uit 5 kluisjes bestaand. Bloemen
niet geel Melóchia 143
Stijl 1 Vrucht 2-kleppig. Bloemen geel. Geheele plant dicht zachtharig Walt hér ia 144.
12. Kroonbladen veel kleiner dan de kelkbladen. Staminodiën
10—20. Bladeren gaafrandig. . . . Leptony'chia 14. Kroonbladen niet kleiner dan de kelkbladen. Staminodiën 5. 13.
13. Kroonbladen vlak of bijna vlak, rood, niet met de staminodiën
vergroeid. Bladeren niet gaafrandig '4-
Kroonbladen althans aan of boven den voet sterk gewelfd. . 15.
14 Kruid. Bloemen alleenstaand of paarsgewijs in de bladoksels.
Bloemkroon afvallend. Stijl onvertakt. Pentapetes 142. Heester. Bloemen in bijschermen of hoofdjes. Kroonbladen aan verwelkend. Stijl 5-armig ■ • ' T.?/I
15 Tusschen elk paar staminodiën bevinden zich 2 4 helmkn p-
pen J) (dus 4—8 hokjes). Boomen of opgerichte heesters, lb.
') Men onderzoeke dit liefst aan groote knoppen.



mM lang. Bladsteel 10—40 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig of eenigszins omgekeerd eirond met wigvormigen of min of meer afgeronden voet en toegespitsten top, 100—200 mM lang. Kleine boom. Misschien in de Preanger op 25 M zeehoogte gevonden. Hantap lemboet, s.
St. coccinea Roxb.
8. Bloemdekslippen opgericht of met samenneigende, vaak zelfs
samenhangende toppen. Pluimen gedrongen, steeltjes der afzonderlijke bloemen 1—3 mM lang. Schutbladen breed eirond, spits, voor den bloei dakpansgewijs dekkend. Kokervruchtjes langwerpig, helderrood, 2—4-zadig. Bladeren breed langwerpig met meestal breed afgeronden, duidelijk 5-nervigen voet en doorgaans kort toegespitsten top, 100—300 mM bij 50—140 mM. Hooge boom met krachtig ontwikkelde wortellijsten. 20.00—45.00. Aug. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte. Djeboek, md. — Keloempang boeroeng, m. — Keloempang hoetan, m. — Kelompang boeroeng, m. — Kelompang hoetan, m. — Tales, j- — Talesan, s. — Toengloer, j. . . . St. urceolata Smith.
Bloemdekslippen schuinopstaand of wijd uitgespreid. Pluimen weinig vertakt, met lancetvormige schutbladen. Kokervruchtjes langwerpig, helderrood, 4—8-zadig. Bladeren langwerpig met stompen of wigvormigen, zeldzamer afgeronden voet en stomp toegespitsten top, 110—290 mM bij 40—90 mM. Boomheester of kleine boom. Alleen in Banjoemas beneden 1000 M zeehoogte gevonden St. longifólia Vent.
9. Pluimen 150—300 mM lang, met vele 25—50 mM lange zijtakken, de bloem-
steeltjes en de buitenzijde der kelkbuis bij geopende bloemen kaal. Bloemdekslippen 2—2^2 maal zoo lang als de buis, langharig. Vruchtjes groot, rood, meestal 4-zadig. Bladeren eirond-langwerpig met afgeronden voet en doorgaans toegespitsten top, 120—200 mM bij 60—90 mM. Boom. 5.00—6.00. Mrt., Nov. Misschien op Java gevonden. St. Tréubii Hochr.
Pluimen 50—160 mM lang, haar zijtakken hoogstens 35 mM lang. Bloemsteeltjes, assen der bloeiwijze en buitenzijde der kelkbuis dun sterharig. Bloemdekslippen 2—4-maal zoo lang als de buis. Bladeren langwerpig of min of meer omgekeerd eirond met afgeronden of spitsen voet en toegespitsten top, 100—220 mM bij 35—85 mM. Boom. 5.00—10.00. April, Juli, Aug., Sept. Hier en daar gevonden. . . St. laévis Wall. 10. Bloemdekslippen ') veel langer dan de buis. Bladeren van onder niet viltig behaard. Kokervruchtjes tot 80 mM lang. . 11.
Bloemdekslippen niet of nauwelijks langer dan de buis. Bladeren van onder dicht viltig behaard 12.
J) De bloemdekslippen hangen soms aan den breeden voet eenigszins samen en schijnen dan korter dan ze zijn.



11. Bladeren omgekeerd eirond-elliptisch met breed afgeronden, iets hartvormigen, schijnbaar schildvormigen voet en lang-smalstaartvormig toegespitsten top, 150—550 mM bij 80—270 mM, van onder met fijne, witte sterharen bekleed. Bloeiwijzen bij alle waargenomen exemplaren op het oude hout gezeten, fijn behaard, bloemen wit met een rood hart, van buiten niet rood behaard. Heester. 1.50—2.00. Aug. Nov. Hier en daar gevonden • St. subpeltata BI.
Bladeren omgekeerd eirond-langwerpig met versmalden, vrij spitsen afgeronden of iets hartvormigen voet en spits of stomp toegespitsten top, 120-220 mM bij 35-110 mM, van onder op de nerven dicht-, daartusschen minder dicht roestkleurig sterharig. Bloeiwijzen aan den top der twijgen of in de oksels der afgevallen bladeren gezeten, hangend, bloemen van buiten evenals de assen der bloeiwijze rood behaard, toppen der twijgen dicht roestkleurig viltig. Kokervruchtjes 3_6-zadig. Boomheester of kleine boom. 3.00—14.00. Mrt.,
Dec. Hier en daar in bergbosschen gevonden.
St. rubiginósa Vent.
12. Bladeren omgekeerd eirond-elliptisch met ondiep hartvormigen voet en duidelijk toegespitsten top, van boven glanzend, kaa , vinnervig, de onderste zijnerven niet tot de halve hoogte van het blad doorloopend. Pluimen 80—160 mM lang. Bloemdek klokvormig, bij de Ó bloemen 4—5 mM, bij de $ of ? 6— mM lang, van buiten viltig behaard. Kokervruchtjes 2-3 bijeen, ten slotte horizontaal uitstaand, 70-100 mM lang,
4 8-zadig 1). Boom. 10.00—20.00. April—Dec. Geheel Java
beneden 1100 M zeehoogte. Binöng, s. — Hanlap badak s. — Hantap beureum, s. — Hantap dapoeng, s. — Hantap gede, s. — Kalöng, j. — Kalongan, j. — Kebek, j. - Kepoh ket^k- —
Moenoeng, javamca R. Br.
Bladeren breed ovaal-cirkelvormig met vrij diep hartvormigen voet en vaak stompen top, van boven dof, sterharig, handnervig, de beide zijdelingsche hoofdnerven vaak tot de halve hoogte van het blad doorloopend. Bladeren van jonge boomen diep handlobbig. Pluimen 100-200 mM lang, bloemdek klokvormig, viltig, 5-6 mM lang. Kokervruchtjes 4-5 bijeen, nagenoeg bolvormig, rood, 1—2-zadig '). Boom. 15.
~7) Decaden worden vaak verward met pranadjiwa, doch zijn daarvan door
den zoeten smaak gemakkelijk te onderscheiden. De echte prana jiw
van Euchrésta Horsfiéldii Benn.



Mei. Geheel Java beneden 1100 M zeehoogte. Dok,j.— Hantap heulang, s. — KalöngJ. — Kalongan,j. — Klowang, md.
St. macrophy'Ila Vent.
2. Tarriétia BI.
1. Bladeren 3—5-tallig, blaadjes kaal, elliptisch-lancetvormig met afgeronden of vrij stompen voet en toegespitsten, spitsen top, 95—140 mM lang. Bloempluimen nabij den top der twijgen geplaatst, 150-200 mM lang. Bloemen 2—3 mM lang. Vrucht met een langen vleugel. Boom. 30.00—40.00. Mrt.—Mei. In West-Ja va op 200 en 400 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Galoempit, s. — Ki manoek, s. — Ki matjan, s. — Ki mèjong, s.
T. javanica BI.
Bladeren 9 —11 -tallig. Blaadjes van onder min of meer sterharig, langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top. Bloemen en vruchten onbekend. Boom. 35.00. Alleen in Banten op 200 M zeehoogte gevonden. Ki mèjong, s. — Ki pölèng, s T. sumatrana Miq.
3. Cóla Schott.
1. Bloemen ëénslachtig-éénhuizig, in kleine, okselstandige, sterharige trossen of pluimen, stinkend. Kelk wijd klokvormig, 20—35 mM middellijn, tot over het midden 5-spletig, geelwit, aan den voet doorgaans purper gestreept. Androgynophoor in de d bloemen kort, met breed schildvormigen top, aan den buitenrand de helmknoppen, in het midden de rudimentaire vruchtbeginsels dragend. Androgynophoor der $ bloem uiterst kort, aan den rand met 10 staminodiën, in het midden met 5 dikke, door middel der haarbekleeding samenhangende vruchtbeginsels. Stijlen 5, vrij, elk over zijn eigen vruchtbeginsel buitenwaarts omlaaggeslagen. Kokervruchtjes 100-125 mM lang, geknobbeld, kaal, 8-12-zadig, zaden door wederzijdsche drukking afgeplat, zonder kiemwit, zaadlobben donkerrood. Bladeren langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, glanzend, 150—300 mM lang, kaal. Bladoksels met op stekels gelijkende knoppen. Boom. 4.00—6.00. Mrt.—Nov. Soms aangeplant, meestal onder den onjuisten naam van Cóla acuminata. Kola.
f C. véra K. Schum.
4. Heritiéra Ait.
1. Bloemen in veelbloemige, okselstandige, 60—180 mM lange pluimen, van binnen vuilpurper, van buiten geelachtig, 4—6 mM lang. Androgynophoor aan den voet schijfvormig verbreed. Kokervruchtjes houtachtig, niet openspringend, glad,



duidelijk gekield. Bladsteel 10-16 mM lang. Bladeren
elliptisch met stompen, afgeronden of ondiep hartvormigen voet
en meestal spitsen top, vinnervig, leerachtig, 95—240 mM bij
45—105 mM, van onder dicht beschubd. Jonge bladeren rood.
Boom. 10.00—20.00. Jan.—Dec. Geheel Java, vooral in de
vloedbosschen, zelden meer in het binnenland. Atoen laoet,
m. — Bajoer laoet, m. — Balang pasir, j. - Doengoen, j, m.-
Kajoe lawang, j. — Lawang, j. — Tjerlang laoet, s.
J H. littoralis Dryand.
5. Tetradia R. Br.
1. Bladeren ongelobd, vinnervig, met hartvormigen;voet- ™
bladoksels alleenstaand of in korte trossen, bijna zittend. Bloe^dek diep 3-4-spletig. Helmknoppen 4. Vrucht onbekend. B^Zeer^ J geleden op Java gevonden 
6. Reevésia Lindl.
1. Bloemen in eindelingsche tuilen, zeer welriekend. Kelk onregelmatig 4—5-tandig. Kroonbladen spatelvormig, aan weerszijden geoord, wit, in het midden lichtgeel, ± 8 mM lang. Spli vrucht vijfkluizig, kluisjes overlangs splijtend, houtachtig Bladeren langwerpig of eirond-lancetvormig met afgeronden of hartvormigen voet en toegespitsten top, kaal, 75 2 m i]
35 H5 mM. Boom. 18.00. Juni. Alleen in de Preanger op
1000 M zeehoogte gevonden R- Wallichu . r.
7. Kleinhóvia L.
1. Bloemen rood, in groote pluimen. Achterst kroonblad met naar binnen gevouwen, onderling vergroeide randen. Andr°jpn°l^0°r + 4 mM lang. Vrucht opgeblazen, peervormig, 18 22 mM lang, zaden wrattig. Bladeren breed eirond met hartvormigen voet en toegespitsten top, gaafrandig of ondiep Set^^zaa^ ' 100-270 mM lang. Bast zeer taai. Boom. 10.00 20.00. ian _Dec. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte, soms oo aangeplant. Kajoe taoen, j. — Katimaha, m. — Ketimaha, j. — Ketimanga, j. - Mangar, md. - Tangkèle, s. - Tangkolo, s. Timaha, j. - Timanga, j. Het gevlekte hout heet pètit s
J KI. hospita L.



3-hokkig, van buiten behaard. Zaden zwart, een krans van lange haren dragend. Steunbladen met scheef hartvormigen voet. Bladeren eirond-langwerpig met hartvormigen voet en kort toegespitsten top, gezaagd, aan den voet met 2 klierachtige verdikkingen, kaal of bijna kaal, 150—230 mM lang. Boom. 10.00 -15.00. Mei, Sept. Alleen in West-Java en op Noesa Kembangan tusschen
0 en 100 M zeehoogte gevonden. Dölög,s. Tr. javanicum BI.
7. Triumfétta L.
1. Stengels opgericht. Vruchtstekels niet hard 2.
Stengels kruipend. Bladeren hoogstens 25 mM lang, de lagere
diep 3-lobbig, de hoogere niet of ondiep gelobd. Bijschermen
1 3-bloemig, tegenover de bladeren geplaatst, kelkbladen lijnvormig, sterharig, ± 10 mM lang. Kroonbladen geel, smal langwerpig-omgekeerd eirond, bloembodem met behaarden top, meeldraden 25—30, vruchtbeginsel met borsteldragende knobbels bezet, stijl lang, kaal, stempel 3 -4-tandig, vrucht bolvormig, houtig, 6—8-hokkig, met krachtige, aan den voet min of meer onderling vergroeide stekels bezet, met inbegrip van deze tot 15 mM middellijn, stekels bij de Javaansche exemplaren kaal, niet haakvormig omgebogen. Kruipend kruid. Hier en daar aan het strand gevonden (Pórpa répens BI.- Triumfétta humifusa Hassk.) Tr. procümbens Forst.
2. Stekels der rijpe vrucht 1—2 mM lang, veel korter dan de mid¬
dellijn der eigenlijke vrucht 3.
Stekels der rijpe vrucht 5—10 mM lang, ongeveer even lang als of langer dan de middellijn der eigenlijke vrucht. Vrucht openspringend 
3. Vruchtstekels kaal. Vruchten met inbegrip der stekels 3—4 mM
middellijn, niet openspringend. Meeldraden 10—15. Kelkbladen 4 5 mM lang. Bloemen des namiddags opengaand. Hoogere bladeren langwerpig-lancetvormig 4.
Vruchtstekels tot nabij den top behaard. Vruchten met inbegrip der stekels 7 10 mM middellijn. Bladeren breed omgekeerd eirond, niet gelobd, met 3-nervigen voet, ondiep getand, van onder dicht bekleed met fijne, witte sterharen, van boven ijl sterharig. Bijschermen tot eindelingsche, onbebladerde, afgebroken aarvormige bloeiwijzen vereenigd. Opgerichte halfheester. Nog niet op Java verzameld doch daar misschien wel te vinden (komt o. a. op Timor en in Engelsch Indië voor).
Tr. rotundifólia Lam.
4. Bladeren alle ongelobd of alleen de allergrootste zeer ondiep
gelobd, van boven bijna kaal, van onder ijl sterharig. Bij-



Spoor 3—5 mM lang. Bloemen in trosvormige, kortharige bloeiwijzen, wit of misschien ook wel bleekrood, de spoor van binnen steeds rood geaderd. Kroonbladen tijdens den bloei opgericht, de beide onderste minder dan 15 mM lang. Doosvrucht tot 10 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en top, 40—90 mM bij 20—50 mM, donkergroen, beiderzijds met verspreide borstels bezet. Opgericht of opstijgend kruid. 0.20—0.40. Jan.—Dec. In de bergstreken van West- en Midden-Java tusschen 400 en 1700 M zeehoogte. Bloemen volgens sommigen welriekend. Patjar leuweung, s.
I. chonéceras Hassk.
4. Bovenst kroonblad ongeveer in het midden het breedst. Bloemen purper.
Bladeren doorgaans langwerpig-lancetvormig met niet sterk toegespitsten voet, zeldzamer eirond met vrij sterk toegespitsten voet. Opgericht kruid. 0.30 —0.50. Jan.—Dec. Soms als sierplant gekweekt, inheemsch in tropisch Afrika f I. Sultani Hook.
Bovenst kroonblad nabij den top het breedst. Bloemen steenrood. Bladeren eirond met sterk toegespitsten top. Overigens als de voorgaande en daarmede gemakkelijk bastaarden vormend. Opgericht kruid. 0.30—0.50. Jan.—Dec. Soms als sierplant gekweekt, inheemsch in tropisch Afrika.
f I. Hólstii Engl. et Warb.
5. Bloemen vrij groot, spoor minstens 20 mM lang 6.
Bloemen klein, spoor 10 mM lang, recht. Bloemstelen ongeveer half
zoo lang als de bladeren. Bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen top en in den bladsteel afloopenden voet, 50—75 mM bij 20—30 mM. Vroeger op den Gedeh gevonden I. micrantlia Miq.
6. Bladeren alle (ook de bovenste) tegenoverstaand (nooit krans-
standig), 2—2'/3 maal zoo lang als breed, alle of de meeste
minder dan 60 mM lang, gewoonlijk behaard 7.
Hoogere bladeren in kransen of schijnkransen 8.
7. Stengels kruipend, vaak sterk vertakt, met opgerichte takken,
aan den top meestal afstaand kortharig. Bloemen zeer bleek rood, de beide onderste kroonbladen ^ 15 mM lang, 2—2]j2 maal zoo lang als breed, aan den voet donkerrood gevlekt. Bladeren meestal 20—50 mM, soms tot 70 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 4—5. Jan.—Dec. In de
hoogere bergstreken I. javénsis Steud. ').
Stengel weinig vertakt, dicht afstaand bruinharig. Onderste kroonbladen tot 20 mM lang. Bladeren vaak grooter dan bij de vorige soort, zijnerven aan weerszijden van de middennerf
') I. javénsis, platypétala en cyclócoma zijn onderling door tusschenvormen verbonden. Misschien zijn zij als vormen van éénzelfde en dan zeer veranderlijke soort op te vatten.



-4- 8 Overigens als de voorgaande en wellicht slechts een
vorm daarvan L hirsüta Steudn
8. Hoogere bladeren in schijnkransen van 5—10 geplaatst, 15 60
mM lang, kaal of ijl behaard. Bloemen bleekrood of wit, het bovenst kroonblad vaak rood gestippeld. Spoor recht of gekromd, 25—45 mM lang. Opgericht of opstijgend kruid. 0.30—0.60. Jan —Dec. In de hoogere bergstreken van West-Java gevonden ï- cyclócoma Miq. ')•
Hoogere bladeren in kransen van 3—4 9-
9. Stengels opgericht, recht, kortharig, bijna van ai den voet vertakt, takken
met hun toppen alle ongeveer even hoog. Bloemen lila. Spoor zeer dun + 20 mM lang. Bladeren 25—50 mM bij 7—25 mM. Vroeger op
den' berg Seboe gevonden «• nematóceras M.q.
Stengels opgericht of opstijgend, meestal kaal, zeldzamer kortharig, doorgaans spaarzaam vertakt, toppen der takken niet alle even hoog. Bloemen rood of zelden wit, spoor 30-40 mM lang. Onderste kroonbladen tot 20 mM lang, tot 13 mM breed. Bladeren 50-120 mM bij 20-40 mM. Algemeen op vochtige, beschaduwde plaatsen boven 300 M zeehoogte, vooral in de lagere bergstreken (I. Blümei Z.M.—1. latifólia Miq. — 1. radicans Z.M.). Patjar leuweung, s. . I. platypétala Lindl. ')•
8. Hydrócera BI.
1 Stengel kantig, hol, kaal. Bladeren verspreid, lijn-lancetvormig met spitsen voet en top, 100-200 mM bij 5-40 mM, donkergroen met roode middennerf, gezaagd, tanden klierachtig gezwollen. Bloemen meestal ten getale van 2 in de bladoksels. Kelkbladen 5, spoor 12-15 mM lang. Bloemkroon purper, wit gevlekt. Steenvrucht met 5 kernen. Moeraskruid. 0.40—0.80. Jan., Mei, Juni, Oct., Dec. In slooten en poelen, op moerassig bouw- en grasland (H. angustifólia BI.). Patjar tjina, » *riflóra W" et A"
XXIX. RUTACEAE.
1. Meeldraden meer dan 12. Vrucht veelzadig. Boomen of opgerichte heesters, zeer vaak gedoomd. 
Meeldraden 12 of minder 
1 iavénsis, platypétala en cyclócoma zijn onderling door tusschenvormen verbonden. Misschien zijn zij als vormen van éenzelfde en dan zeer veranderlijke soort op te vatten.



10. Triphasia Lour.
1. Bloemen ten getale van 1—4 in de bladoksels staand. Kelk halfweg 3-spletig, van buiten dicht kortharig. Kroonbladen 3, langwerpig, wit, 9—14 mM lang, spoedig afvallend. Meeldraden meestal 6, zeldzamer 5, helmdraden priemvormig. Vruchtbeginsel kaal. Stijl 3—4 mM lang. Bes langwerpig rond met stompen voet en top, 12—16 mM lang, rood, met zeer kleverig sap gevuld '). Twijgen dun, aan den top heen en weer gebogen. Doornen in okselstandige paren. Bladeren handvormig drietallig, blaadjes eirond of ovaal-eirond met uitgeranden top, 15—45 mM bij 10—30 mM, meestal duidelijk gekarteld, dicht doorschijnend gestippeld. Opgerichte heester. 1.50—2.50. Febr.—Nov. Waarschijnlijk lang geleden uit China ingevoerd, vaak bij inlandsche en Chineesche woningen als pagger aangeplant, in de omstreken van Batavia in groote hoeveelheid verwilderd (Tr. Aurantiola Lour.). Avondbloeier. Djeroek kingkip, j. — Djeroek kingkit, j, m. — Djeroek lingkit, j. — Djheroek kantjèng, md. — Djheroek rantè, md. — Kciliagè, s. — Kingkip, j. — Kingkit, j, m. . Tr. trifoliata D. C.
11. Limónia L.
1. Bladeren onevengevind, aan de jonge twijgen verspreid, aan de oude tot
bundels opeengedrongen in de oksels der afgevallen bladeren, algemeene bladspil breed gevleugeld, blaadjes 5—13, elliptisch-omgekeerd eirond, gekarteld, dof, dicht doorschijnend gestippeld, 30—70 mM bij 15—30 mM. Bloeiwijzen in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, kelk fijn behaard, kroonbladen 4—5, elliptisch-langwerpig, wit, 6—8 mM lang. Helmdraden priemvormig, vruchtbeginsel kaal, bes blauwzwart, 10—12 mM middellijn, 1—2-zadig. Twijgen met okselstandige, rechte doornen gewapend. Kleine, kromme boom. 3.00—8.00. Soms aangeplant.
+ L. acidissima L.
Bladeren enkelvoudig of handvormig 2—3-tallig, verspreid, niet in bundels. Helmdraden priemvormig 2.
2. Vruchtbeginsel kaal. Kroonbladen 5, langwerpig, wit. Bijschermen
klein, in de oksels van nog aanwezige of reeds afgevallen bladeren gezeten. Kelk fijn behaard. Vrucht bolvormig, 20—35 mM middellijn. Bladeren enkelvoudig of handvormig 2-3tallig, bladsteel nu eens ongevleugeld, dan weer smal gevleugeld, blaadjes ovaal-langwerpig met spitsen voet en stomp
!) Dit sap wordt door inlanders als brievenlijm gebezigd.



toegespitsten, uitgeranden top, gaafrandig of oppervlakkig gekarteld, glanzend, dicht doorschijnend gestippeld, 45—150 mM bij 20—65 mM. Twijgen al of niet gedoomd. Boom. 2.00— 5.00. Hier en daar gevonden (Param f g n y a Blümei Hassk.).
L. dübia BI.
Vruchtbeginsel behaard. Kroonbladen 4—5, lijn-lancetvormig, wit. Trossen kort, aan de toppen der twijgen zittend, bloemsteeltjes zeer kort en dik, kelk stomp 4—5-lobbig, helmdraden zeer kort. Vrucht afgeplat bolvormig, bij rijpheid oranje, sterk riekend, 20—25 mM middellijn. Bladeren enkelvoudig, kort gesteeld, variëerend van eirond tot langwerpig, met vrij spitsen voet en uitgeranden of stompen top, oppervlakkig gekarteld, glanzend, doorschijnend gestippeld, 25—40 mM bij 20—25 mM. Twijgen met stevige, + 25 mM lange doornen gewapend. Heester. 3.00. Lang geleden aan het strand bij Rembang gevonden (Paramignya littoralis Miq.) L. littoralis Backer.
12. Murraya L.
1. Bloeiwijzen 1—8-bloemig. Kroonbladen 20—27 mM lang, tijdens den bloei doorgroeiend, aanvankelijk groenachtig, later helderwit. Helmdraden lijnvormig. Rijpe bes rood, 1 — 2-zadig, zaadhuid langharig. Bladeren onevengevind, blaadjes 2—8, doorgaans 4—6, langwerpig-elliptisch-omgekeerd eirond met spitsen, vaak scheeven voet en kort-stomp-toegespitsten top, glanzend, 35—105 mM bij 15—50 mM, bij kneuzing niet stinkend. Opgerichte heester. 3.00—7.00. Jan.—Dec. Vaak in tuinen aangeplant, in Midden- en Oost-Java tusschen 0 en 400 M zeehoogte in het wild. Djenar, j. — Kamoening, s. — Kamönèng, md. — Kemoening, j, m. — Tajoeman, j. M. exótica L.
Bloemen in dichte, veelbloemige tuilen. Kroonbladen 6—8 mM lang, van buiten groenwit, van binnen wit. Helmdraden priemvormig. Rijpe bes zwart, 8 10 mM middellijn, 1—2-zadig. Zaadhuid kaal. Bladeren onevengevind, blaadjes 13—21, eirondlangwerpig, vaak sikkelvormig gekromd, met spitsen, scheeven voet en stompen of uitgeranden top, dof, 15-65 mM bij 8—30 mM, bij kneuzing stinkend. Opgerichte heester, zelden boomachtig. 1.00—4.00. April—Nov. In kreupelhout om Batavia op vele plaatsen zeer talrijk, ook bij Semarang gevonden (M. foet i d ï s s i m a T. et B.). Daoen tikoesan, m. M. Koenigii Spr.
13. Clauséna Burm.
1. Bloemen 4-tallig, in eindelingsche, 100—300 mM lange, kortharige pluimen. Kroonbladen ovaal, geelwit, ^ 4 mM lang.



Helmdraden gewelfd, naar onder snel verbreed. Vruchtbeginsel ijl behaard. Stijl zeer kort, na den bloei blijvend. Bes breed ovaal, rood, 12—15 mM lang, 1—2-zadig. Twijgen met kortharigen top. Bladeren onevengevind, blaadjes 15—30, afwisselend, langwerpig of sikkelvormig met vaak zeer scheeven voet en stompen of vrij spitsen top, gaafrandig of zeer ondiep gekarteld, bij kneuzing stinkend, 40—90 mM bij 15—40 mM. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan., Febr., Aug.—Oct. Westen Midden-Java beneden 1300 M zeehoogte. Badjetah, s. Bagal tikoes, j. — Ki badjetah, s. — Tikoesan, m. — Tjèrèk hitam, m Cl. excavata Burm.
Bloemen 5-tallig, in eindelingsche, 80 -120 mM lange, kortharige pluimen. Kroonbladen ovaal, geelwit, vrij stomp, + 4 mM lang. Helmdraden naar onder verbreed. Vruchtbeginsel kaal, bij gedroogde exemplaren met zwak 5-lobbigen top. Stijl zeer kort, na den bloei nog eenigen tijd blijvend, ten slotte afvallend. Bladeren onevengevind, blaadjes 4—7, ovaal of langwerpig, met meerendeels bijna gelijkzijdigen, stompen of vrij spitsen voet en vrij stompen, vaak uitgeranden top, nagenoeg gaafrandig, meer of minder dicht behaard, 40 120 mM bij 25— 60 mM. Opgerichte heester. Juni, Oct., Dec. Alleen in Middenen Oost-Java gevonden. Rosrosan, j. Cl. Olivéri Krdrs. ').
14. Luvünga Ham.
1. Stamloten gewapend met rechte doornen en bezet met ééntallige, lijn- of lancetvormige bladeren. Klimmende twijgen bezet met haakvormige doornen (welke aan de bloeiende twijgen vaak ontbreken) en drietallige bladeren, blaadjes kort gesteeld, langwerpig met spitsen, stompen of afgeronden voet en kort toegespitsten top, 70—200 mM bij 20—80 mM, gaafrandig, dicht en fijn doorschijnend gestippeld. Algemeene bladspil nooit gevleugeld. Bloemen in gedrongen, okselstandige pluimen, wit, zeer welriekend (als hyacinthen). Kelk ondiep 5-lobbig. Kroonbladen langwerpig, 10- 12 mM bij 4 5 mM. Helmdraden vrij van elkaar. Schijf smal, vruchtbeginsel ovaal, stijl lang, met knopvormigen stempel. Vrucht bolvormig, door den stijlvoet gekroond. Klimmende heester. 5.00—25.00. Febr., Mrt., Mei, Sept. Geheel Java op 50—1700 M zeehoogte. Ketjepot, j. — Tembesi, j L- eleutherandra Dalz.
') Deze soort gelijkt op sommige vormen van Glycósmis pentaphy'lla Corr. (Zie pag. 183).



15. Citrus L. i).
1. Bladsteel duidelijk gevleugeld, blaadjes meestal eirond met afgeronden of
zeer stompen voet en stompen top, 35—150 mM lang, duidelijk gekarteld. Bloemen 4—5-tallig, klein, kroonbladen wit of roodachtig, 7—8 mM lang, stijl kort, dik. Vrucht bol- of eivormig, bij rijpheid geel, wrattig. Booni of heester met gedoomde, onbehaarde twijgen.
f C. Hy'strix D. C.
Hiervan onderscheidt men 2 hoofdvormen:
a. Papeda (Citrus Papéda Miq.). Bladsteel met de vleugels bijna even groot als het blaadje. Vrucht bitter, oneetbaar. Djeroek poeroet, j, s. — Djeroek trengganoe, j. — Djheroek lènglang, md. - Djheroek pörot, md.
b. acida (Citrus acida Roxb.). Bladsteel met de vleugels veel kleiner dan het blaadje. Djeroek kapas, rn. — Djeroek lèmö, s. — Djeroek limö, s. — Djeroek limö gedè, s. — Djeroek mipis, s. — Djeroek nipis, j, s. — Djeroek petjel, j• — Djeroek tipis, m. — Djheroek dhoerga, md. — Djheroek labaj, md. — Djheroek petjel, md.
Niet aldus 2.
2. Rijpe vrucht bolvormig of afgeplat bolvormig, niet in een knobbel eindi¬
gend. Bloemen wit 3.
Rijpe vrucht bolvormig of langwerpig rond, in een knobbel eindigend, bij rijpheid geelachtig, gewoonlijk zuur. Bloemen wit of paars, vaak ten deele d. Twijgen kaal, vaak roodachtig f C. médica L.
De voornaamste vormen zijn :
a. genuina Engler. Bladsteel doorgaans ongevleugeld. Vrucht dikwandig, geel. Citroen. — Djeroek asem, m. — Djeroek bödong, j.
b. Limónum Hook. Bladsteel gerand of iets gevleugeld. Vrucht dunwandig. In meerdere variëteiten gekweekt.
3. Vrucht afgeplat bolvormig, glanzend, donker oranje, 40—60 mM middellijn.
Vruchtvleesch donkerrood. Bloemen in bundels. Meeldraden slechts weinig vergroeid. Bladsteel bijna niet gevleugeld. Blaadje lancetvorniig, oppervlakkig gekarteld. Misschien gekweekt. Mandarijn, f C. nóbilic Lour. Vrucht bolvormig of afgeplat bolvormig, bij rijpheid meestal oranje, zeer veranderlijk van grootte. Bloemen meestal Bladsteel gewoonlijk
duidelijk gevleugeld f C. Aurantium L.
Ondersoort 1. amara L. Bloemen klein. Vruchtvleesch zeer zuur. Schil bitter.
Bladeren bij kneuzing zeer sterk riekend.
Ondersoort 2. sinénsis Gall. Bloemen grooter, soms tot 40 mM middellijn. Vruchtvleesch zoet of zwak zuur. Bladeren bij kneuzing minder sterk riekend. Deze ondersoort telt 2 hoofdvariëteiten, nl.:
1. ty'pica. Vrucht minder dan 15 cM middellijn. Blaasjes van het vruchtvleesch onderling vergroeid. Djeroek manis, m.
2. decumana 2). (C. decumana L.). Vrucht meer dan 15 cM middellijn. Blaasjes van het vruchtvleesch vrij van elkaar. Pompelmoes ').
Bewerkt naar de waarschijnlijk niet zeer juiste gegevens voorkomende in Engler und Prantl, Die Natürlichen Pflanzenfamilien, III, 4, 195. Een uitvoerige studie der Javaansche Ci'trus-soorten is zeer gewenscht, doch met het te Buitenzorg aanwezige, zeer onvolledige materiaal geheel onmogelijk. Voor inzending van bloeiend en vruchtdragend materiaal, vergezeld van een betrouwbaren inlandschen naam, zal de schrijver dezer Flora zeer erkentelijk zijn.
a) Waarschijnlijk wordt C. decumana L. ten onrechte als een vorm van C. Aurantium opgevat en is zij wel degelijk een zelfstandige soort. 3) Vruchtvleesch rood.



van buiten groen, van binnen witachtig. Meeldraden 40—50. Vruchtbeginsel kaal, stijl en stempel dik. Vruchten bolvormig of langwerpig rond, 50—125 mM middellijn, de jonge met zeer kleverig sap gevuld '). Zaden langharig. Twijgen gedoomd. Bladeren aan jonge twijgen verspreid, aan de oudere tot bundels opeengedrongen, handvormig 3-tallig, blaadjes variëerend van eirond tot lancetvormig, stomp toegespitst, ondiep gekarteld-gezaagd, 40—135 mM bij 18—75 mM. Boom. 10.00 15.00. April, Oct., Nov. In droge bosschen in Middenen Oost-Java tusschen 0 en 300 M zeehoogte, in de laagvlakten van geheel Java vaak als vruchtboom aangeplant. Slijmappelboom. — Bila, md. — Bila ghedhang, md. — Bila paèk, md. — Bilak, md. — Madja, m, s. — Madja batoe, m. — Madja galepoeng, j. — Madja gedang, j. — Madja ingoes, m. — Madja loemoet, j. — Madja pait, j. — Maos, j. . Ae. Marmelos Corr.
XXX. SIMARUBACEAE.
1. Bladeren enkelvoudig. Bloemen Meeldraden dubbel zooveel als kroon-
bladen 2.
Bladeren samengesteld 5.
2. Vruchtbeginsels 4—5, schijnbaar één diep gelobd vruchtbeginsel vormend.
Bloemen vrij groot 3.
Vruchtbeginsel 1, niet of ondiep gelobd. Bloemen klein, in pluimen of trossen 4.
3. Bloemen in langgesteelde, hangende schermen. Kelk veel kleiner dan de
kroon. Bladeren meer dan 100 mM lang, bitter. . Samadéra 191. Bloemen alleenstaand of in armbloemige trossen. Kelk ongeveer even lang als de kroon. Bladeren minder dan 50 mM lang, niet bitter. Suriana 193.
4. Bloemen in trossen. Kroonbladen 3. Vruchtbeginsel met uitgeranden top.
Stijlen 2. Bladeren zeer bitter Soulaméa 193.
Bloemen in pluimen. Kroonbladen 4—5. Vruchtbeginsel gaaf. Stijl 1. Bladeren niet bitter Ir ving ia 193.
5. Aantal meeldraden of staminodiën even groot als het aantal kroon¬
bladen 6.
Aantal meeldraden of staminodiën grooter dan het aantal kroonbladen, gewoonlijk dubbel zoo groot 8.
6. Helmdraden aan den voet zonder schub. Duidelijke schijf in de
bloem aanwezig 7.
Helmdraden aan den voet met een schub. Schijf ontbrekend. Bladeren aan de twijgtoppen opeengedrongen, blaadjes zeer talrijk, gaafrandig. Eury'coma 192.
Dit sap wordt wel als brievenlijm gebezigd.



7. Bloemen in smalle pluimen, zeer klein, 1- of 2-slachtig. Stijlen
in de § of $ bloem 4. Blaadjes grof gezaagd. Brucéa 192.
Bloemen in langgesteelde tuilen, 1-slachtig. Stijl 1. Blaadjes gaafrandig Picrasma 191.
8. Stengels gestekeld. Bloemen & vruchtbeginsel 1, niet of ondiep
gelobd Harrisónia 194.
Stengels ongestekeld 9.
9. Algemeene bladspil breed gevleugeld. Bloemen rood, met opgerichte kroon-
bladen, Vruchtjes ongevleugeld Quassia 190.
Algemeene bladspil ongevleugeld. Bloemen groengeel, met spreidende of teruggekromde kroonbladen, 1-slachtig. Vruchtjes gevleugeld .. Ailantus 190.
i. Quassia L.
1. Bloemen & >n eindelingsche, vaak vertakte, 100-250 mM lange trossen, 5-tallig. Kelk horizontaal uitgespreid, helderrood, 7—8 mM middellijn. Kroonbladen opgericht, van buiten helderrood, van binnen witachtig, 27—32 mM lang. Meeldraden 10, langer dan de kroon, aan den voet met een schub. Vruchtbeginsels 5, op den sterk verhoogden bloembodem gezeten, stijl 1. Steenvruchtjes zwartpurper, 12—13 mM lang. Bladeren onevengevind, algemeene bladspil breed gevleugeld, blaadjes meestal 5, nagenoeg zittend, tegenoverstaand, langwerpig-omgekeerd eirond, gaafrandig, donkergroen, glanzend. Opgerichte heester. 2.00—3.00. Jan.—Dec. Vaak als sierheester in tuinen aangeplant en soms verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika. Bladeren, vruchten en hout (kwassiehout) zeer bitter t Q- a™™ L.
2. Ailantus 1) Desf.
1. Blaadjes 15—21 of bij jonge boomen meer, de kleinere eirondlangwerpig, de grootere eirond-lancetvormig, met scheeven voet en kort stomp toegespitsten top, gaafrandig, 55—260 mM bij 25—50 mM, van onder ijl of vrij dicht kortharig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12—18. Bloemen in okselstandige, roestkleurig behaarde pluimen, 4—5-tallig, éénslachtig-éénhuizig of éénslachtig-tweehuizig. Kelk klein, spits getand. Kroonbladen langwerpig, spits, 3—4 mM lang, geelgroen. d bloemen met 8 of 10 meeldraden, de $ met 8—10 spoedig afvallende, behaarde staminodiën. Vruchtbeginsels 3—4, stijl 1 met schildvormigen stempel. Vrucht uit 1—3 rondom gevleugelde, tot 60 mM lange vruchtjes bestaand. Twijgen dik,
i) Vaak verkeerdelijk Ailantftus gespeld. De naam is afgeleid van Ay-lanto en beteekent hemelboom.



met roestkleurig behaarden top. Boom. 35.00—45.00. Mei, Juni, Oct. Midden- en Oost-Java tusschen 0 en 600 M zeehoogte, zeldzaam. Kajoe radên, j. — Selangke, j. - Tawa, j.
Ai. malabarica D. C. var. mollis K. et V.
Blaadjes 5—13, eirond of eirond-langwerpig met zeer scheeven voet en onduidelijk toegespitsten top, gaafrandig, 60—120 mM bij 40—60 mM, van onder kaal, aan den voet zonder klieren. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 5—11. Mannelijke bloemen in okselstandige, ijl behaarde pluimen, de $ onbekend. Boom. 54.00. Mei, Oct. Alleen in Midden- en OostJava gevonden, zeer zeldzaam. Tawa, j.
Ai. moluccana D. C. var. javanica K. et V. ').
3. Samadéra Gaertn.
1. Bloemen in eindelingsche, langgesteelde, hangende schermen, alle of de meeste 4-tallig. Kelk klein, met stompe lobben. Kroonbladen uitgespreid, lancetvormig-omgekeerd eirond, bleekgeel, 20—25 mM lang, van buiten kortharig. Meeldraden dubbel zooveel als kroonbladen, aan den voet met een schub. Vruchtbeginsels 4, vrij, steenvruchtjes zijdelings samengedrukt, nabij den top aan de binnenzijde het stijllitteeken dragend, bruin, vezelig, aan de rugzijde met een dikken vleugel, 50—60 mM bij 30—36 mM- Bladeren langwerpig-lancetvormig met meestal afgeronden voeten kort toegespitsten, stompen top, gaafrandig, 120 - 300 mM bij 45—100 mM. Boom. 5.00—12.00. April, Nov. Soms aangeplant. Geheele plant zeer bitter. Galèp pahit, m f S. ïndica Gaertn.
4. Picrasma BI.
1. Bloemen in okselstandige, langgesteelde tuilen, viertallig, meestal éénslachtig-tweehuizig. Kroonbladen 4, geelwit, eirond-lang-
') '"dien deze onvolledig bekende plant inderdaad een vorm is van Ai. moluccana D. C. moeten de bloemen en vruchten met onderstaande beschrijving voldoende overeenstemmen (Vgl. Icones Bogorienses LXXX1I).
Bloemen in okselstandige, fijn behaarde pluimen, 5-tallig, éénslachtig-éénhuizig, stinkend (naar pandan wangi, Pandanus laevis Lour.). Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Kelk onduidelijk 5-tandig, vaak onregelmatig inscheurend. Kroonbladen teruggekromd, langwerpig, spits, geelgroen, 9—12 mM lang. rf: Meeldraden 10, helmdraden behaard, 4—5 mM lang, langer dan de helmknoppen. Schijf dik, kussenvormig met gevoorden top. Stamperrudimenten 5, zeer klein, op den top der schijf in voren liggend, met hun zwarte toppen in het midden tot elkaar genaderd. Staminodiën + 3 mM lang, met looze helmknoppen, behaard. Stampers 5, tegen elkaar gedrukt, met teruggekromde stempels. Vleugelvrucht tot 150 mM lang, 30—40 mM breed.
Mochten de bloemen en vruchten veel kleiner zijn dan hier is opgegeven, dan is de plant wellicht een vorm van Ai. calycina Pierre.



werpig, spits, blijvend, aanvankelijk 3—4, daarna 8—10 mM lang. Mannelijke bloemen: Meeldraden 4, langer dan de kroonbladen, helmdraden behaard, zonder schub aan den voet. Stamperrudiment ontbrekend. Vrouwelijke bloemen: Staminodiën korter dan de kroonbladen. Vruchtbeginsels 4. Stijl 1. Steenvruchtjes 4 of minder. Steunbladen breed omgekeerd eirond-cirkelvormig met spitsen voet, groot, afvallend, bladeren verspreid, onevengevind, blaadjes 3—9, elliptisch-langwerpig met stompen of spitsen voet en toegespitsten top, kaal, zeer bitter, 40—170 mM bij 15—70 mM. Boom. 10.00—20.00. Febr., Juni Oct. Geheel Java tusschen 150 en 1400 M zeehoogte in vochtige bosschen. Ki pahit, s. — Ki tjanting, s. — Pati laler, j p- javanica BI.
5. Brucéa Mill.
1. Bloemen nu eens & dan weer 1-slachtig '), klein, doorgaans 4tallig, in smalle, 20—300 mM lange pluimen. Kelkbladen zeer klein. Kroonbladen ovaal-langwerpig, dubbel zoo lang als de kelk, eerst groen, later purper, ^ l3/* mM lang. Helmdraden evenveel als kroonbladen, zeer kort, aan den voet zonder schub. Helmknoppen in de $ bloemen ontbrekend, in de ? en de d dik, purper. Stamperrudiment in de d bloem 4-lobbig, zonder stijlen, stampers in de § en de $ bloemen 4, stijlen evenveel, vrij, teruggekromd. Steenvruchtjes (Makassaarsche pitjes2).— Bidji Makassar, m.) langwerpig rond, 8—9 mM lang. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—13, grootendeels tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig met stompen of spitsen voet en toegespitsten top, grof gezaagd, kortharig, 55 —175 mM bij 20—75 mM. Opgerichte, zeer bittere heester. 1.00—2.50. Jan.—Dec. In kreupelhout en heggen, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Ambar mritja, j. — Belilik, m. — Kewalot, s. ■ Ki padessa, s. — Koealot, s. — Tambara maritja, j. — Taoen, j. — Tjèrèk djantan, m. — Walot, s. . . . Br. sumatrana Roxb.
6. Eury'coma Jack.
1. Bloemen in lange, eindelingsche, roestkleurig-klierachtig behaarde pluimen, 5-tallig, gemengdslachtig. Kroonbladen eirond-langwerpig, 4—5 mM lang,
') Bij Batavia schijnt uitsluitend de ^ vorm voor te komen. Van Dr. D o cte rs
van Leeuwen te Semarang ontving ik echter daar ter plaatse gevonden d en $
exemplaren.
J) Beroemd geneesmiddel tegen dysenterie.



beiderzijds behaard. Meeldraden evenveel, aan den voet met een schub. Vruchtbeginsels 5. Steenvruchtjes eirond, ± 10 mM lang. Bladeren aan de toppen der twijgen dicht bijeenstaand, groot, onevengevind, blaadjes 21 45, meerendeels niet tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig met rechten of scheeven, spitsen voet en al of niet toegespitsten, vrij spitsen top, gaafrandig, leerachtig, 45-120 mM bij 18-25 mM, bitter. Kleine boom met bitter hout (bitterhout, slangenhout). Waarschijnlijk niet op Java gevonden '). Bidara laoet, m. - Bidara pahit, m. - Bidara poetih, m. - Widara poetih, j. Eu. iongifólia Jack.
7. Suriana L.
1. Bloemen nabij de toppen der twijgen alleenstaand of in 2—3-bloemige trossen, welke vaak tot bebladerde tuilen samenkomen. Kelkbladen eirondlangwerpig, behaard, spits, 8-10 mM lang. Kroonbladen ongeveer even lang als de kelk, kortgenageld, ovaal-omgekeerd eirond, met breed afgeronden top, heldergeel. Helmdraden 10, behaard. Vruchtbeginsels 5, behaard. Vrucht uit 5 of minder door den vergrooten kelk omsloten vruchtjes bestaand. Twijgen dicht behaard. Bladeren dicht opeengedrongen, zittend, lijn-spatelvormig, gaafrandig, min of meer vleezig, 12 35 mM lang, beiderzijds dicht kortharig, niet bitter. Opgerichte, sterk vertakte heester. Misschien aan het strand hier of daar te vinden!
S. maritima L.
8. Soulaméa Lam.
1. Bloemen in okselstandige, opgerichte, 30—120 mM lange trossen. Kelkbladen 3, zeer klein. Kroonbladen 3, lijn-schuitvormig, 2—3 mM lang, ten slotte wijd afstaand. Meeldraden 6, helmdraden kort, zonder schub. Vruchtbeginsel betrekkelijk groot, zijdelings samengedrukt, met uitgeranden top, behaard, stijlen 2, teruggekromd, op zittende stempels gelijkend. Steenvrucht breed omgekeerd eirond met vrij diep ingesneden top, rondom gevleugeld, 25—30 mM lang. Bladeren vrij lang gesteeld, langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en stompen top, 200—300 mM lang, van onder kortharig, uitermate bitter. Boom. Juni. Misschien op Java gevonden. Boewah hati, m S. amara Lam.
9. Irvingia Hook. fil.
1. Bloemen Q, klein, in okselstandige en eindelingsche pluimen, geel. Kelk tot even over het midden gespleten, lobben stomp. Kroonbladen ten slotte wijd uitgespreid of teruggeslagen. Meeldraden 10, zonder schub aan den voet. Schijf 5) betrekkelijk groot. Vruchtbeginsel 1, gaaf, stijl 1. Twijgen kaal, bij de knoopen met ringvormige litteekens der spoedig
') De plant wordt soms voor Java opgegeven, waarschijnlijk doordat men op den inlandschen naam is afgegaan. Er is nl. nog een Bidara laoet, t. w. Ximénia americana L. Deze laatste wordt op Java hier en daar aan het strand aangetroffen.
2) Een bloem overlangs doorsnijden. Men vindt de schijf binnen de meeldraden.
13



kend. Bladsteeltjes ^ 10 mM lang. Blaadjes 7—11, de lagere eirond-langwerpig, de hoogere langwerpig-lancetvormig, met vrij spitsen voet en toegespitsten top, 90—130 mM bij 30—40 mM, van onder op de nerven behaard. Boom. Een paar maal gevonden. Ki pèlah, s. ... C. Kipélla Miq.
3. Steunbladen aan de toppen der twijgen aanwezig, zeer duidelijk
en scherp getand of nog dieper ingesneden 4.
Steunbladen gaafrandig of ontbrekend 6.
4. Steunbladen diep gelobd of gedeeld. Bladsteeltjes 5—15 mM
lang 5.
Steunbladen scherp getand-gezaagd, 15—35 mM lang. Bladsteeltjes 15—25 mM lang. Blaadjes 7—11, langwerpig met wigvormigen, stompen, afgeronden, afgeknotten of iets hartvormigen voet en toegespitsten top, met golvenden rand, 90—200 mM bij 35—80 mM. Pluim dicht kortharig, bloemen geurig, Kelk stomp gelobd, kroonbladen 12—15 mM lang, van buiten dicht aanliggend behaard. Helmdraden afwisselend langer en korter, in gleuven van den stamper gedrukt. Stamper kaal, stijl dik. Vrucht langwerpig-elliptisch, onduidelijk 3-kantig, + 70 niM lang, meestal 1-zadig, zaden eetbaar. Boom. 20.00—40.00. Febr., Juni, Sept., Oct. Bij Buitenzorg en misschien ook elders aangeplant, inheemsch in de Molukken. Kanari ambon, m, s f C. moluccdnum BI.
5. Blaadjes 7—13 geheel kaal, langwerpig of eirond-langwerpig met
scheeven of afgeronden voet en vrij lang toegespitsten, vaak eenigszins getanden top, 130—240 mM bij 55—85 mM. Pluimen vrij groot, roestkleurig behaard, bloemen welriekend, kelk stomp 3-lobbig, kroonbladen 5—7 mM lang. Vrucht langwerpig, met afgeknotten voet, 20 -30 mM lang. Boom. 20.00—30.00. Juni, Nov. West- en Midden-Java tusschen 0 en 1000 M zeehoogte, in vochtige bosschen. Kanarèn, j. — Kanari, j.—Kanari alas, j. — Kanari wana, j. — Kenarèn, j. — Kenari alas,j. — Kenari wana, j. — Raoe woelan, j. — Sadjeng, j.
C. denticulatum BI.
Blaadjes ± 11, van onder fijn behaard, 90—180 mM lang. Schutbladen ten deele handvormig ingesneden. Overigens als de voorgaande en wellicht daarvan slechts een vorm C. fuscum Engler.
6. Blaadjes kaal. Kroonbladen 5—6 mM lang 7.
Blaadjes van onder duidelijk behaard. Kroonbladen 8—12 mM
lang 8.
7. Blaadjes 5—11, met spitsen of afgeronden voet, eirond-langwerpig, met
toegespitsten top, 60—200 mM bij 25—90 mM. Vrucht met afgeronden voet, 35—50 mM lang, meestal 1—2-zadig, zaden eetbaar. Bloemen éénslachtig-tweehuizig. — <$-. Kelk klokvormig, 3—4 mM hoog, halfweg 3-lobbig. Kroonbladen eirond. Meeldraden + 4 mM lang. — Kelk urnvormig, 5—6 mM lang, kort 3-tandig. Kroonbladen als bij



Biadsteeltjes 15 mM lang. Blaadjes 13—17, langwerpig-lancetvormig met scheeven voet, kaal of zoo goed als kaal, + 150 mM bij 50—60 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12—15. Bloemen en vruchten onbekend. Boom. Zeer lang geleden op Java in bergwouden gevonden C. Kiténgo Miq.
XXXIII. MELIACEAE.
1. Bladeren enkelvoudig. Meeldraden 1-broederig. . . Turraea 200. Bladeren samengesteld .2.
2. Bladeren onvolkomen dubbel-drievoudig gevind. Meeldraden 1-broederig.
Mélia 201.
Bladeren niet dubbelgevind 3.
3. Meeldraden vrij of alleen aan den voet zeer kort vergroeid. . 4. Meeldraden geheel of grootendeels vergroeid 8.
4. Helmknoppen 5. Kroonbladen door middel eener vertikale plaat
met den verhoogden bloembodem verbonden ').
Cédrela 218.
Helmknoppen 10 5.
5. Blaadjes 5—13, de meeste meer dan 40 mM lang. Zaden onge¬
vleugeld 6.
Blaadjes 20—40, minder dan 40 mM lang. Zaden gevleugeld.
Chloróxylon 219.
6. Blaadjes ondiep gezaagd. Kroonbladen samenneigend, bloemen
daardoor bolvormig Cipadéssa 202.
Blaadjes gaafrandig 7.
7. Blaadjes van onder bleekgroen, niet netvormig geaderd. Doosvrucht. Sier-
boom Heynéa 216.
Blaadjes van onder niet bleek blauwgroen, duidelijk netvormig geaderd. Besvrucht. In het wild groeiende plant.
Walsüra 216.
8. Schijf 2) buis- of napvormig, den geheelen eierstok en vaak nog
den stijlvoet omsluitend 9.
Schijf kort of ontbrekend, nooit den eierstok omsluitend. . 11.
9. Bladeren handvormig samengesteld, 3-tallig. Bloemen geelachtig.
Besachtige steenvrucht Sandóricum 209.
Bladeren gevind 10.
10. Zeer kleine, hoogstens 30 cM hooge heester. Kelkslippen vrij
!) Dit ziet men het gemakkelijkst, als men een kroonblad rugwaarts omlaag trekt. 3) Een bloem overlangs doorsnijden. Men vindt de schijf binnen de meeldradenbuis om het vruchtbeginsel.



groot, lancetvormig-omgekeerd eirond. Kroonbladen tot een lange, dunne buis vergroeid, wit. . . . Munrónia 201. Niet aldus Dysóxylum 203.
11. Kroonbladen opgericht of bolvormig samenneigend. ... 12. Kroonbladen althans aan den top uitgespreid 14.
12. Kroonbladen in alle bloemen 3 Amoóra 215.
Kroonbladen in alle of de meeste bloemen 4—5. ... 13.
13. Bloemen in aren of trossen, wit, geel of groenachtig. Helm¬
knoppen 10. Blaadjes afwisselend. Boomen. Bladeren nooit
met schubben of sterharen La n si urn 215.
Bloemen in pluimen, geel. Helmknoppen 4—10. Boomen of heesters. Bladeren vaak met schubben of sterharen.
Aglaia 210.
14. Blaadjes grof gezaagd. Bloemen wit. Steenvrucht.
Azadirachta 202.
Blaadjes gaafrandig. Doosvrucht 15.
15. Bladeren aan den top gedurende langen tijd dóórgroeiend, de
bovenste blaadjes klein, op een bladknop gelijkend. Kelk niet of zeer ondiep ingesneden. Helmknoppen soms minder dan 8.
Chisochéton 208. Bladeren niet doorgroeiend. Helmknoppen 8 of 10. . . . 16.
16. Bloemen alle of meerendeels 4-tallig. Blaadjes 4—7, met ge-
lijkzijdigen of bijna gelijkzijdigen voet. Vrucht bolvormig.
Zaden ongevleugeld Ca ra pa 217.
Bloemen alle of meerendeels 5-tallig, Blaadjes 8—14, met scheeven voet. Vrucht eivormig, 75—175 mM lang, schotverdeelend openspringend. Zaden gevleugeld Swieténia 218.
1. Turraea L. i).
1. Bladeren gaafrandig. Bloemsteeltjes lang. Kelk spits 5-tandig. ... 2. Bladeren golvend getand, eirond-lancetvormig of elliptisch-lancetvormig, met
gelijken, spits-wigvormigen voet en spitsen of stompen top, beiderzijds behaard, tot 80 mM lang. Bloemen alleenstaand of in kortgesteelde, 2—3-bloemige, dicht kortharige trossen, vrij lang gesteeld, kelkslippen lijnvormig, spits. Kroonbladen langgenageld, kaal, meeldradenbuis met spitse tanden. Kleine halfheester. 0.07—0.15. Zeer lang geleden op Java gevonden T. pümila Benn.
2. Bladeren van onder dicht zachtharig. Bloemsteeltjes dicht kortharig. Meel¬
dradenbuis rolrond of naar boven verwijd 3.
Bladeren van onder alleen op de nerven behaard, zeer kort gesteeld, ellip-
') Mocht iemand dit geslacht op Java aantreffen, dan zal hij den schrijver dezer Flora met toezending van een exemplaar zeer verplichten. Geen enkel specimen bevindt zich in het Buitenzorgsch Herbarium.



tisch-lancetvormig, met spitsen voet en top, tot 45 niM lang, tot 23 mM breed. Bloemtrossen nagenoeg zittend, schermvormig, armbloemig. Kelk klokvormig, kroonbladen vrij, ± 30 mM lang, meeldradenbuis kaal. Misschien zeer lang geleden op Java gevonden. . T. Billardiéri Benn.
3. Bladeren met afgeronden voet, eirond met kort toegespitsten top, tot 55 mM lang, 25 —40 mM breed. Bladsteel + 7 mM lang. Trossen kort gesteeld, dicht behaard, schermvormig, 5—6-bloemig, kelk tolvormig, kroonbladen kaal, 35—40 mM lang, meeldradenbuis en vruchtbeginsel kaal. Zeer lang geleden op Java gevonden. . . T. concinna Benn.
Bladeren met spitsen voet, elliptisch-lancetvormig, tot 65 mM lang, tot 27 mM breed. Bladstelen zeer kort. Bloemtrossen zittend, 1— 2-bloemig, kelk napvormig, kroonbladen kortharig, ± 25 mM lang, vruchtbeginsel dicht behaard. Lang geleden op Java gevonden.
T. ZolliDgéri C. D. C.
2. Munrónia Wight.
1. Bloemen in okselstandige, 3—13-bloemige trossen. Kelk diep gedeeld, slippen lancetvormig-omgekeerd eirond, blijvend, + 5 mM lang, bloemkroon vergroeidbladig, kroonbuis 12 -15 mM lang, slippen langwerpig, ^ 10 mM bij ^ 5 mM, helderwit. Meeldradenbuis 6—7 mM lang, wit, 10-tandig, vruchtbeginsel door de buisvormige schijf omsloten, zeer fijn behaard, stijl dun, met knopvormigen stempel. Vrucht kaal, 1—5-hokkig. Bladeren aan den stengeltop opeengedrongen, onevengevind, blaadjes 5—7, meestal tegenoverstaand, eirondlangwerpig met spitsen voet en top, nu eens gaafrandig, dan weer grof getand-gezaagd, 20—90 mM bij 10—35 mM. Nietig, opgericht heestertje. 0.10—0.30. Febr. Oct. In vochtige bosschen der laagvlakte. Godong lemah, j. — Singadepa laoet, j.
M. javanica Benn.
3. Mélia L.
1. Bloemen paars. Kroonbladen 8—10 mM lang, van binnen bijna kaal. Meeldradenbuis donkerpaars. Steenvrucht 12—15 mM lang.
Bloemen wit. Kroonbladen 10—12 mM lang, van binnen behaard. Meeldradenbuis lichtgeel met donkerder gelen top, ten slotte vuilpurper, van buiten kaal, van binnen behaard. Steenvrucht 25—30 mM lang. Bladeren onvolkomen dubbel-drievoudig gevind, zijspillen + 4 paar, blaadjes aan elke zijspil 2—11, eirond met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, gaafrandig of meer of minder diep gekarteld-gezaagd, 35—75 mM bij 25—40 mM, aanvankelijk beschubd, later kaal. Boom. 20.00—30.00. April, Aug., Dec. Vaak als schaduwboom of voor het hout aangeplant (M. bogoriénsis K. et V. — M. c o m pó s ita Willd.). Mindi gedè, s f M. dübia Cav.



2. Volwassen bladeren 200—600 mM lang, 4—8-jukkig -|- eindblaadje. Eindblaadje 3—5-maal zoo lang als breed. Lagere jukken met 5—9 gezaagde, niet vinlobbige of vinspletige, 30—90 mM lange blaadjes. Pluimen 100 200 mM lang, dicht vlokkig sterharig. Bloemen welriekend. Boom. 2.00—30.00. Jan.—Dec. Vaak aangeplant en soms verwilderd. Gringging, j. — Mindi, s. Soms ook Tjakra tjikri genoemd. . . f M. Azédarach L.
Volwassen bladeren 50—200 mM lang, 2—4-jukkig -(- eindblaadje. Eindblaadje 2—3 maal zoo lang als breed. Lagere jukken uit 1—5 diep vinlobbige of vinspletige, 15-50 mM lange blaadjes bestaand. Pluimen 50—110 mM lang, dicht vlokkig sterharig. Bloemen welriekend. Heester of zeer kleine boom. 1.00-5.00, soms reeds bij een hoogte van 5-10 cM bloeiend. Jan.—Dec. Vaak aangeplant en soms verwilderd. Misschien een vorm der voorgaande soort. Kembang kikir kakar, in. Kikir kakar, m. - Kokrok kikrik, j. - Tjakra tjikri, j, m. f M. sempérvirens Roxb.
4. Azadirachta Juss.
1. Bloemen in 50—300 mM lange, kale of kortharige pluimen. Kroonbladen spatelvormig, 5—7 mM lang, wit. Meeldradenbuis met gelen, 10-tandigen top, van binnen behaard. Steenvrucht langwerpig rond, 15—20 mM lang. Bladeren aan de toppen der twijgen opeengedrongen, meerendeels onevengevind, blaadjes 9—13, langwerpig-sikkelvormig, grof gezaagd, kaal of bijna kaal, 40—110 mM bij 12 35 mM. Stam gom ') afscheidend. Boom. 9.00—20.00. April—Nov. Vooral nabij de zee, in Oost-Java talrijker dan in West-Java. Misschien soms ook aangeplant. Imba, j. — Mèmbha, md. Mcmpheuh, md. Mimba, j, m. — Mindi, m ïndica Juss.
5. Cipadéssa BI.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige pluimen. Kelk kort 5-tandig. Kroonbladen langwerpig, spits, van buiten fijn behaard, van binnen kaal, ± 4 mM lang, wit. Meeldraden 10, aan den voet kort met elkaar en met de schijf vergroeid, vruchtbeginsel afgeplat bolvormig, kaal, ondiep gevoord, stijl kort. Vrucht met dunvleezigen wand en ondiep gelobde kern. Bladeren onevengevind, blaadjes 7—13, tegenoverstaand, langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, oppervlakkig gezaagd, van onder op de nerven behaard, 40—100 mM bij 15 30 mM. Opgerichte heester. 1.50—8.00. Jan., Aug., Dec. In bosschen
i) Deze gom is van uitmuntende hoedanigheid.



roestkleurige haren bekleed, daarna kaal, vaak met scherpe wratten bezet. Bladeren afwisselend, die van jonge loten vaak cirkelvormig met vrij diep hartvormigen voet, 3—5-lobbig, de andere eirond-langwerpig met minder diep hartvormigen voet en zeer stompen, vaak door een nietig spitsje gekroonden top, ongelobd, gaafrandig, leerachtig, van onder kortharig, 140—300 mM bij 90—120 mM. Hoogklimmende heester. 5.00—25.00. Jan.— Dec. Hier en daar gevonden. Areuj pitjoeng tjèleng, s. — Hondje boeoet areuj, s. — Oendjè woet, s. Ph. macrocarpa BI.
17. Sarcostfgma W. et A.
1. Bloemen éénslachtig-tweehuizig, in aren, welke meestal bundelsgewijs op het oude hout zijn gezeten. Kelk napvormig, onduidelijk getand. Kroonbladen 4 -5, aan den voet kort vergroeid, lijnvormig, spits, ± 4 mM lang. Mannelijke aren 150—250 mM lang. Meeldraden evenveel als kroonbladen, met deze afwisselend, stamperrudiment behaard. Vrouwelijke aren ten slotte tot 400 mM lang. Staminodiën evenveel als kroonbladen. Vruchtbeginsel bovenstandig, stempel zittend, steenvrucht langwerpig rond. Bladeren kort gesteeld, langwerpig met spitsen of vrij stompen voet en stompen of kort toegespitsten top, gaafrandig, dik leerachtig, 90—200 mM bij 40—90 mM. Klimmende heester, soms bladerloos bloeiend. Hier en daar tusschen 400 en 900 M zeehoogte gevonden. . S. Horsfiéldii R. Br.
18. Iódes BI.
1. Bloemen éénslachtig-tweehuizig. Kelk zeer klein, 5-tandig. Kroonbladen 5, aan den voet kort vergroeid, bleekgeel, langwerpig, van buiten dicht geelharig, ± 2'/2 mM lang. Mannelijke bloemen in okselstandige, hangende, wijd vertakte, dicht geelharige pluimen, de afzonderlijke bloemen zeer kort gesteeld. Meeldraden 5, om het stamperrudiment gezeten, helmdraden zeer kort. Vrouwe 1 ij ke bloemen zonder staminodiën, stempel zittend. Steenvrucht langwerpig rond. Bladoksels vaak met ranken, dikwijls met een bloeiwijze en een daaronder geplaatste rank. Bladeren tegenoverstaand, elliptisch-langwerpig met afgeronden, meestal scheeven voet en doorgaans kort toegespitsten top, gaafrandig, van onder nu eens fijn aanliggend, dan weer afstaand (var. tomentélla = I. tomentélla Miq.) behaard, 60—170 mM bij 35—100 mM. Hoogklimmende heester. 5.00—



4. Bloembundels ') duidelijk, hoewel kort gesteeld 5.
Bloembundels zittend, uit 1--6 bloemen bestaand. Bloemsteeltjes
3_7 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond, bleekgeel, 2'/3—3 mM lang. Schijf met gootvormigen bovenrand. Helmdraden driehoekig. Bes bolvormig, 40—80 mM middellijn, op een djeroek gelijkend, glad of geknobbeld, 3—meerzadig. Bladeren kort gesteeld, langwerpig-lancetvormig, met spitsen, stompen of afgeronden voet en kort toegespitsten top, leerachtig, zeer oppervlakkig gezaagd of schijnbaar gaafrandig, 75—250 mM bij 25—120 mM. Klimmende heester. 2.00—6.00. April, Sept. Zeer veranderlijke plant, onder vele verschillende namen beschreven (S. macrocarpa Korth.). Areuj ketjipot, s.— Katjipot, m. — Ketjipoet, m. — Ketjipot, s. S. macrophy 'Ua BI.
5. Bladvoet spits of vrij stomp, doch niet afgerond. Bijschermen
kaal. Bladeren langwerpig-lancetvormig met toegespitsten top, oppervlakkig gezaagd-getand, 60—170 mM bij 25—60 mM. Bijschermen kort gesteeld, meestal 2—3-armig. Bloemsteeltjes 2—4 mM lang. Kelk ± 2 mM hoog, met stompe lobben. Kroonbladen groengeel, ovaal-omgekeerd eirond, i 2 mM lang. Schijfrand bijna vlak. Vrucht zeer groot, bol-peervormig, tot 125 mM lang, tot 70 mM breed, veelzadig. Klimmende heester. 2.00—4.00. Febr., Juni, Sept. In de bergstreken van WestJava gevonden (S. melitocarpa BI.). S. oblongifólia BI.
Bladvoet afgerond. Bijschermen kortharig. Overigens als de voorgaande en misschien slechts een vorm daarvan. Lang geleden in Bantam gevonden S. javanénsis BI.
9. Siphónodon Griff.
1. Bloemen in okselstandige, armbloemige, schermvormige bloeiwijzen, geel. Kelk 5-deelig, slippen breed afgerond. Kroonbladen opgericht met teruggekromden top. Meeldraden 5, kort, op den bovenrand der schijf gezeten. Schijf dun, napvormig, den voet van den eierstok omgevend. Vruchtbeginsel met stomp kegelvormigen top, stempel zittend. Vrucht langwerpig rond, oranjegeel, 25—40 mM lang, eetbaar. Bladeren afwisselend, elliptisch met versmalden voet en meestal vrij spits toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld, 70—130 mM bij 25—60 mM. Boom. 20.00—30.00. Oct. Midden- en Oost-Java beneden 1450 M zeehoogte S. celastrineum Griff.
*) De bloemen worden dus door een duidelijken, gemeenschappelijken steel
gedragen.



XXXVIII. RHAMNACEAE.
1. Stijlen of stijltakken 2 '). Ranken ontbrekend. Schijf zonder
uitsteeksels tegenover de kelkslippen 2.
Stijlen of stijltakken 3 of in de d bloemen ontbrekend. . 5.
2. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Ongedoornde, klim¬
mende heesters. Kroonbladen zwak 2-lobbig. Doosvrucht.
Bladeren met vele fijne dwarsaderen 3.
Niet aldus. Steenvrucht 4.
3. Vrucht aan den top met een vleugel, welke veel langer is dan
het zaadhoudend deel en daarvan scherp is gescheiden. Bloemen in pluimen Ventilago 239.
Vrucht aan den top samengedrukt en ledig doch zonder eigenlijken vleugel, het ledig gedeelte niet langer dan het zaadhoudend deel en daarvan niet scherp gescheiden. Smythéa 240.
4. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Bladeren 3—5-nervig.
Takdoornen ontbrekend, steunbladdoornen meestal aanwezig.
Zi'zyphus 240.
Afzonderlijke bloemen zittend, tot aren of pluimen samenkomend. Bladeren vinnervig. Takdoornen vaak aanwezig, steunbladdoornen ontbrekend Berchémia 242.
5. Schijf tegenover de kelkslippen met ovale of priemvormige uit¬
steeksels. Twijgen vaak met ranken. Gevleugelde, door den
kelk gekroonde doosvrucht Gouania 243.
Schijf zonder uitsteeksels. Twijgen niet met ranken. Vrucht ongevleugeld, niet door den kelk gekroond 6.
6. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld 7.
Afzonderlijke bloemen zittend. Twijgen vaak met takdoornen
gewapend. Bladeren glanzend, de jongere dicht witharig.
Sagerétia 243.
7. Schijf dun, de kelkbuis bekleedend doch niet vullend. Berg¬
punt Rhamnus 242.
Schijf de kelkbuis vullend. Strandheester. Colubrina 243.
1. Ventilago Gaertn.
1. Bladeren vliezig, vrij grof gezaagd, zeer kort gesteeld, met afgeronden, scheef aangezetten voet en vrij lang toegespitsten top, van onder in de nerf oksels gebaard, overigens kaal, 70—130
') Bij het waarnemen hiervan zal men wijs doen een loupe te gebruiken.



mM bij 30—45 mM. Bloemen onbekend. Kelkbuis kegelvormig. Vruchtvleugel ') lijn-lancetvormig, ongeveer 5 maal zoo lang als breed. Liaan. 30.00 (?). Juni. Alleen in Oost-Java op 600—700 M zeehoogte en op den Tjerimai gevonden.
V. oblongifólia BI.
Bladeren leerachtig, gaafrandig of aan den top onduidelijk gekarteld-gezaagd, kort gesteeld, met rechten of scheeven, doorgaans afgeronden voet en stompen, vaak kort toegespitsten top, de volwassene van onder kaal of alleen op de grootere nerven behaard, met ongebaarde nerf oksels, 60—125 mM bij 30—70 mM. Bloemen in kortharige pluimen, ^ 4 mM middellijn, stinkend, kroonbladen 2-lobbig, i Wï mM lang, van binnen aan den voet behaard, stijlen 2, vrucht ver onder het midden door den kelkzoom omgord, vleugel 40—50 mM bij 7—10 mM. Liaan, dikwijls met haakvormig omgebogen takken. Oct. 5.00—15.00. Hier en daar in de laagvlakte gevonden.
V. maderaspatana Gaertn.
2. Smythéa Seem.
1. Bloemen 4—5 mM middellijn, de lagere in nagenoeg okselstandige bundels, de hoogere soms tot een wijdvertakte pluim samenkomend. Kroonbladen groengeel, stijlen 2. Vrucht 35—40 mM lang, eirond, samengedrukt, met spitsen, ledigen top, het ledig gedeelte niet grooter dan het zaadhoudend deel en daarvan niet scherp gescheiden. Bladeren afwisselend, kort gesteeld, eirond-langwerpig met doorgaans scheef afgeronden voet en stomp toegespitsten top, oppervlakkig gezaagd, door vele fijne aderen dwars gestreept, de volwassene van onder kaal of bijna kaal, 60—135 mM bij 25—55 mM. Liaan. Juni, Juli, Dec. Op de Duizend-Eilanden gevonden Sm. pacifica Seem.
3. Zfzyphus Juss.
1. Volwassen bladeren van onder tusschen de hoofdnerven kaal.
Steunbladdoornen doorgaans alleenstaand. Vrucht dicht roestkleurig behaard 2.
Volwassen bladeren van onder tusschen de hoofdnerven dicht of vrij dicht behaard. Vrucht kaal 3.
2. Bladeren 70—200 mM bij 40—110 mM, ovaal met breed afge¬
ronden, afgeknotten of ondiep hartvormigen voet en stomp toegespitsten top, gekarteld-gezaagd, met 5-nervigen voet, de beide uiterste nerven vrij krachtig. Steel der bijschermen 8—15 mM lang. Kelk van buiten vrij dicht behaard. Klim-
i) Alleen bij half rijpe vruchten waargenomen, de rijpe vrucht is onbekend.



mende heester. Jan.—Dec. Hier en daar gevonden, vooral in heuvelachtige streken. Ki lintang, s. . . Z. javanénsis BI.
Bladeren 25—100 mM bij 14—45 mM, ovaal of min of meer eirond met meestal scheeven, stompen, afgeknotten of iets hartvormigen voet en kort toegespitsten top, zeer oppervlakkig gekarteld-gezaagd, met 3-nervigen of onduidelijk 5-nervigen voet. Steel der bijschermen 5- -8 mM lang. Bloemen ^ 4 mM middellijn, kelk van buiten fijn behaard, kroonbladen wit, steenvrucht bolvormig-omgekeerd eirond, + 10 mM lang. Florale bladeren aan de toppen der twijgen soms klein of ontbrekend, bijschermen dan tot een pluimvormige bloeiwijze samenkomend. Klimmende heester. 3.00—10.00. Jan—Dec. Op vele plaatsen tusschen 0 en 1700 M zeehoogte gevonden (Z. Napéca Bi.). Garoei, s. Ki heulang, s. — Koekoe heulang, s. — Rabet kèngkèng, md. — Tjanta besi, s.
Z. Horsfiéldii Miq.
3. Klimmende heesters. Bijschermen zittend of nagenoeg zittend.
Bloemen 2V2—4 mM middellijn. Kroonbladen groen. Steenvrucht 6—8 mM middellijn. Bladeren niet met breed afgeronden top 4.
Boom met meestal hangende twijgen. Steel der bijschermen 2—10 mM lang. Bloemen 4—6 mM middellijn. Kroonbladen wit. Steenvrucht langwerpig rond, 15—20 mM lang, bij rijpheid geelachtig, eetbaar. Steunbladdoornen doorgaans alleenstaand, bladsteel 5—16 mM lang, bladeren ovaal-eirond, met meestal breed afgeronden of afgeknotten, vaak uitgeschulptgetanden top, 40 80 mM bij 20—70 mM, van onder zeer dicht bekleed met witte of bruine haren. 5.00—15.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte, misschien soms ook als vruchtboom aangeplant. Bidara, m, s. — Bidara tjina, m. — Boekol, md. — Dara, j. — WidaraJ, m, s. . Z. Jüjuba Lam.
4. Middennerf der bladeren met horizontale of bijna horizontale
zijaderen. Bladeren van onder op nerven en aderen afstaand roestkleurig behaard, eirond-langwerpig, met scheeven voet en meestal duidelijk toegespitsten top, 50—90 mM bij 20—42 mM. Liaan. 2.00—10.00. Jan.—Dec* Hier en daar gevonden (Z. Xylópyrus BI.). Misschien een vorm der volgende soort. Koekoe heulang, s Z. rüfula Miq.
Middennerf der bladeren met zeer schuine, opstijgende zijaderen. Bladeren van onder vrij dicht en meestal aanliggend behaard, eirond-langwerpig, met scheeven voet en doorgaans regelmatig
16



versmalden top, 15—60 mM bij 10—32 mM, zeer fijn gezaagd. Bijschermen tot 30-bloemig. Kroonbladen iets korter dan de kelkbladen, stijlen tot nabij den top vergroeid. Rijpe steenvrucht glanzend zwart. Liaan. 3.00—10.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 100 M zeehoogte. Areuj koekoe heulang, s.— Bandil, j. — Bandilan, s. — Bidara leutik, s. — Dara bandil, s. — Dara gerit, j. — Dara kroewoet, j. — Djhariboek, md. — Doeri tjantil, m. — Koekoe heulang, s. — Ri bandil, j.
Z. Oenoplia Mill.
4. Berchémia Neck.
1. Bloemen ± 2 mM lang, zittend, doorgaans een groote, eindelingsche pluim vormend. Kelk diep 5-spletig, met toegespitste slippen. Kroonbladen 5, kleiner dan de kelkbladen, de meeldraden omvattend. Vruchtbeginsel vrij, stijlen 2, aan den voet vergroeid. Rijpe vrucht onbekend. Bladsteel 8—15 mM lang. Bladeren afwisselend of ten deele tegenoverstaand, eirondlangwerpig, met afgeronden of ondiep hartvormigen voet en spits toegespitsten top, zeer fijn gezaagd, lederachtig, beiderzijds kaal, 70—150 mM bij 17—60 mM, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—12, opstijgend, aan de onderzijde uitspringend, door vele evenwijdige aderen verbonden. Twijgen vaak met takdoornen gewapend. Klimmende heester. 6.00 30.00. Oct., Nov. Hier en daar in de bergstreken gevonden (Rhamnus affinis BI. — Sagerétia costata Miq.).
B. affinis Hassk.
Bloemen onbekend. Bladeren eirond met spitsen of min of meer toegespitsten top, gaafrandig, van onder aschkleurig (behaard?), de grootere 50—65 mM lang. Bloemen in tot trossen vereenigde bundels. Overigens onbekend. Lang geleden op den Gedeh gevonden (Rhamnus ciner&scens BI.) B- cineréscens BI.
5. Rhamnus L.
1. Bloemen in bundels of kortgesteelde bijschermen, door het klein blijven of ontbreken der florale bladeren vaak tot een trosvormige bloeiwijze samenkomend. Kelk bleekgroen met roode slippen. Kroonbladen spatelvormig, gaaf, ± 1 mM lang. Meeldraden even lang als de kroonbladen. Stijlen 3, aan den voet kort vergroeid. Steenvrucht met 1—3 kernen. Bladsteel 10—15 mM lang, bladeren eirond of eirond-elliptisch met



doorgaans afgeronden, zeldzamer spitsen voet en toegespitsten top, fijn gezaagd, 40—110 mM bij 25—52 mM, van onder in de nerfoksels behaard, overigens nagenoeg of geheel kaal. Boomheester. 6.00. Juli—Jan. In de bergstreken boven 1500 M zeehoogte, o. a. op den Tengger en den Galoenggoeng. Maniran, j. — Meniran, j Rh. javanica Miq.
6. Sagerétia Brongn.
1. Bloemen in 5—10-bloemige kluwens, welke meestal tot afgebroken aren samenkomen. Kelk met 5 spitse lobben. Kroonbladen wit + 3U mM lang, de meeldraden omvattend. Vruchtbeginsel door de schijf omsloten, stempels 3, steenvrucht bolvormig, ^ 6 mM middellijn, zwart, met 3 kernen. Oude twijgen vaak met takdoornen gewapend. Bladeren afwisselend of ten deele tegenoverstaand, eirond-langwerpig of eirond-Iancetvormig met afgeronden, afgeknotten of ondiep hartvormigen voet en kort toegespitsten top, ondiep gezaagd, aanvankelijk dicht witharig, geleidelijk kaal wordend, glanzend, 10—75 mM bij 8—30 mM. Opgerichte of min of meer klimmende heester. 1.00— 4.00. Mei—Dec. In kreupelhout, vooral nabij de zee.
S. oppositifólia Brongn.
7. Colubn'na L. C. Rich.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige, 6—10-bloemige bijschermen, 4—5 mM middellijn. Kelk met 5 spitse lobben. Kroonbladen kapvormig, de meeldraden omvattend, groen, kaal, + 1 mM lang. Vruchtbeginsel met'de dikke schijf vergroeid. Stijlen 3. Steenvrucht bolvormig-driekant, 8—9 mM middellijn, buitenlaag der vrucht spoedig verdwijnend, kern 3-lobbig, lang aan de plant bevestigd blijvend. Bladeren afwisselend, eirond-ovaal, met ondiep hartvormigen, afgeknotten of stompen voet en toegespitsten top, gekarteld-gezaagd, glanzend, 40—110 mM bij 20—65 mM. Heester. 1.00—4.00. Jan.—Dec. Alleen aan het strand. Paré laoet, j C. asiatica Brongn.
8. Gouania L.
1. Bladeren van onder geheel kaal, 40—70 mM bij 20—40 mM, eirond of eirond-langwerpig met hartvormigen of afgeknotten voet en toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd.



38. Rhamnaceae. 39. Ampelidaceae.
Schutbladen tot 4 mM lang, kaal, gaaf. Bloemen kort gesteeld, welriekend, wit. Kelk *) van buiten kaal of ijl behaard, schijfuitsteeksels tegenover de kelkslippen '/s—'/s maal 200 'ang als deze, ovaal met afgeknotten of uitgeranden top. Stijl in de cf bloemen ontbrekend, in de $ 3-spletig. Vrucht kaal, drievleugelig, 6—8 mM lang. Liaan, aan vele twijgen ranken dragend. 5.00—20.00. Mrt., April, misschien Jan.—Dec. Hier en daar beneden 200 M zeehoogte gevonden. Areuj sererep, s.— Garangan, j. — Sahagi, s. — Sererep, j. G. leptostachya D. C.
Bladeren van onder meer of minder dicht roestkleurig behaard, soms bijna kaal, 40—100 mM bij 30—80 mM, eirond met afgeronden, afgeknotten of stompen voet en kort toegespitsten top, de grootere grof gezaagd-getand, de kleine nooit geheel gaafrandig. Schutbladen tot 6 mM lang, dicht roestkleurig behaard, vaak vinspletig. Bloemen bijna zittend, wit, schijfuitsteeksels tegenover de kelkslippen slechts weinig korter dan deze, priemvormig. Stijl 3-spletig. Vrucht 3-vleugelig, bij rijpheid 8—10 mM lang. Liaan, aan vele twijgen ranken dragend. 5.00— 20.00. Juni—Oct. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte. Bantji poetih, j. — Kepet, j. — Loedotoja, j. — Moesing, md. — Sererep, j. — Srimpet, j G. javanica Miq.
XXXIX. AMPELIDACEAE. Wijnstokachtigen.
1. Klimmende, vaak rankendragende heesters of kruiden. Kroonbladen vrij of aan den top vergroeid. Meeldraden of staminodiën 4—5, nooit op een schijf ingeplant, helmknoppen vrij. Eierstok 2-hokkig Vitis 244.
Opgerichte heesters of boomen, nooit ranken dragend. Kroonbladen aan den voet vergroeid. Meeldraden op een urn- of buisvormige, gelobde schijf ingeplant, helmdraden bij de Javaansche soorten tusschen de lobben der schijf naar binnen gebogen, zoodat de tot een trechter vergroeide helmknoppen zich binnen de schijf bevinden. Eierstok 6-hokkig Léea 254.
1. Vi'tis L.
1. Bloemen 5-tallig, andro-dioecisch. Kroonbladen groen, aan den top kapvormig verbonden blijvend, bij het begin van den bloei
i) Bij vruchtdragende exemplaren vindt men den kelk op den top der vrucht.



afvallend, zoodat men aan geopende bloemen geen kroonbladen meer vindt. Bloeiwijze pluimvormig, aan den voet niet zelden met ranken. Bladeren enkelvoudig, de volwassene van
onder kaal of ijl behaard 
Niet aldus 3
2. Bladeren ondiep getand-gezaagd, eirond met hartvormigen voet en kort toegespitsten top, niet gelobd, 60—100 mM lang. Pluimen 50 150 mM lang, fijn behaard. Meeldraden in de cf bloem ^ 2 mM lang. Bes donkerblauw, zoo groot als een erwt. Klimmende heester. 2.00-10.00. Sept., Oct. Hier en daar in de bergstreken gevonden (V. sylvéstris BI.—V. trunca-
ta ' V. flexuósa Thunb.
Bladeren grof getand, in omtrek nagenoeg cirkelvormig, met hartvormigen voet, de meeste duidelijk 3-5-lobbig, 100-130 mM lang. Bes (druif ') veranderlijk van vorm en grootte, bolvormig, eirond of langwerpig, sappig of vleezig, zoet of zuur, geelgroen of donkerblauw, zaden nu eens ontbrekend of klein, dan weer goed ontwikkeld, omgekeerd eivormig of langwerpig-peervormig, aan den voet gesnaveld, aan de buikzijde met 2 ondiepe groefjes. Klimmende heester. 2.00 - 8.00. Soms aangeplant, vooral in Probolinggo en bij Qrisee. Druivenboom. — Wijnstok. — Winserd' ~ Bhoengkana anggoer, md. — Boewah anggoer, m. — Kajoe anggoer,
"hrWit anggoer' J-~ Woh anggoer, j. f V. vinifera L
ó. Bloeiwijzen uit de ranken ontspruitend 4.
Bloeiwijzen niet uit de ranken ontspruitend 7.
4. Assen der bloeiwijze verbreed tot grooie, bladachtige, gelobde schijven, welke langs den rand langgesteelde d bloemen, op de beide zijvlakken talrijke zittende g bloemen dragen. Kroonbladen 4, in de d bloem min of meer opgericht, in de y uitgespreid. Bes omgekeerd eivormig, 1—2-zadig. Biaderen handvormig 3-tallig, misschien soms ook voetvormig 4—5-tallig, blaadjes langwerpig met spits toegespitsten top, uitgeschulpt-getand, 80—170 mM bij 30—80 mM, van onder aanvankelijk spinnewebachtig behaard, later kaal wordend. Klimmende heester. April—Juni. Vroeger in vochtige bosschen bij Buitenzorg gevonden (Pterisanthes cis si oi'des BI. Vitis Pterisantha Miq.). Ki koepoe-koepoe, s.
V. cissioides Backer.
Assen der bloeiwijze niet bladachtig verbreed 5.
5. Bloemen zittend, 4-tallig, in langgesteelde, hangende pluimen met aarvormige zijtakken. Kroonbladen ± l1/, mM lang. Schijf ontbrekend. Steunbladen 6—10 mM lang. . . . 6.
Bloemen gesteeld, meerendeels 5-tallig, in kortgesteelde, eivormige, opgerichte, 50 120 mM lange, dichte pluimen. Kroonbladen purper, ^ 2 mM lang. Schijf buisvormig, den eierstok insluitend. Stijl kort, dik, geribd. Bes bolvormig, sappig, zoet,
') Gedroogde druiven komen als rozijnen en krenten in den handel.



eetbaar J), 20-30 mM middellijn. Wortels knolvormig. Jonge stengels aan den top met talrijke roode, vezelige aanhangsels. Steunbladen ovaal-langwerpig, stomp, 2—3 mM lang. Bladeren langgesteeld, in omtrek nagenoeg cirkelrond met diep hartvormigen voet, 3-5-hoekig of meer of minder diep 3-5-lobbig, grof getand, van onder dicht spinnewebachtig behaard, 100—235 mM bij 90—205 mM. Klimmende of kruipende heester. 2.00—10.00. April, Oct., Dec. (Ampelocissus arachnoidea Planch— Cissus arachnoidea Hassk.). Geheel Java tot op 400 M zeehoogte. Areuj beunbeuroetan, s. — Batengan, j. — Beunbeuroetan, s. — Gang, j. Lingmalingan, md. — Ojod ajer, s. — Ojod kali, s. V. arachnoidea Backer.
6. Bladeren handvormig samengesteld, 3—5-tallig. Blaadjes vrij lang gesteeld, elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen top, getand, 70—210 mM bij 35—125 mM, de jonge beiderzijds prachtig rood behaard, de oude van boven glanzend groen en met uitzondering der nerven nagenoeg kaal, van onder dicht bekleed met grijs, geel of bruin vilt. Pluimen 200—400 mM lang, met 20—80 mM lange zijtakken. Kroonbladen purper of groenachtig, meeldraden iets langer dan de kroonbladen, vruchtbeginsel bolvormig, onduidelijk gelobd, stijl bijna onwaarneembaar, bes breed langwerpig rond, bij rijpheid rood,
2—4-zadig. Klimmende heester. 5.00—10.00. Jan.—Dec. Alleen op den Salak gevonden. Areuj kedjo, s. Kasambangan leutik, s.-Ki sioeh, s.-Landoek, s. . V. thyrsiflóra Miq.
Bladeren enkelvoudig, in omtrek nagenoeg cirkelvormig, hoekig of stomp
3-lobbig, voetnervig, kort getand, 200-320 mM middellijn, van boven vrij dicht kortharig, van onder op nerven en aderen dicht bruinharig. Pluimen 250—400 mM lang, met 20—30 mM lange zijtakken. Kroonbladen purper, meeldraden ongeveer even lang als de kroonbladen, rood, vruchtbeginsel met groene onder- en roode bovenhelft stijl kort. Bes nagenoeg bolvormig. Klimmende heester. 3.00—10.00. Jan. Dec. Nog niet met zekerheid op Java gevonden -V. imperialis ïq.
7. Bloemen alle of meerendeels 4-tallig. Duidelijke schijf vaa^
aanwezig 
Bloemen alle of meerendeels 5-tallig. Schijf bi] de door mij onderzochte exemplaren nagenoeg ontbrekend, volgens sommige schrijvers aanwezig en diep 5-lobbig. Kroonbladen uitgespreid, ± 4 mM lang, geelgroen. Vruchtbeginsel met 5 overlangsche voren, kaal. Stijl kort. Bes 2-4-zadig, bij rijpheid zwartrood. Bladeren langgesteeld, drietallig of de florale bladeren
') Maar smakelijk is anders.



1—2-talIig, blaadjes kort gesteeld, de zijdelingsche scheef eirondlangwerpig, het middelste elliptisch-langwerpig, alle met vrij lang toegespitsten top, grof gekarteld-gezaagd, kaal of van onder op de middennerf behaard, 60—180 mM bij 30—105 mM. Klimmende heester. 10.00—20.00. Jan.—Febr., Mei. Hier en daar in de bergstreken gevonden. Areuj landoek, s. — Gang poetih, j. — Landoek, s. — Ojod sowo, j. . V. Landuk Miq.
8. Bloemen £ ]), vruchtbeginsel met een duidelijken, draadvormigen
stijl 2), stempel 1, niet breed, ook niet gelobd 9.
Bloemen 1-slachtig, stempel in de $ bloem breed en vaak gelobd, vruchtbeginsel in de cf bloem slecht ontwikkeld. . . . 21.
9. Bladeren alle enkelvoudig 10.
Bladeren samengesteld 18.
10. Stengels — vooral de oudere — duidelijk scherp vierkant-viervleuge-
lig. Bladsteel vierkant. Bladeren van boven groen, niet wit gevlekt, van onder groen of eenigszins rood aangeloopen, nooit donkerrood. Geheele plant kaal. Steunbladen ovaal, stomp. Kroonbladen 2—3 mM lang 11.
Stengels rond of kantig doch niet scherp vierkant. ... 12.
11. Oudere stengels wit berijpt, hun vleugels met rechte of bijna
rechte randen. Bladeren langwerpig-driehoekig, met ondiep hartvormigen voet en regelmatig versmalden, spitsen top, 90— 150 mM bij 45—75 mM, van onder vaak rood aangeloopen. Steunbladen wijd afstaand, rood, lang blijvend. Steel der bijschermen 20—35 mM lang. Stijl ± 1 mM lang. KJimmend kruid. 2.00—5.00. Juni, Dec. Alleen bij Buitenzorg en bij Salatiga gevonden V. hastata Miq.
Oudere stengels niet berijpt, de vleugels met sterk golvende randen. Bladeren eirond met hartvormigen of afgeknotten voet en stompen top, soms gelobd, 25—55 mM lang en breed, van onder groen. Steel der bijschermen 15-25 mM lang. Stijl bij het opengaan der bloem kort, tijdens den bloei doorgroeiend, ten slotte 2 -2V2 mM lang. Bes 6—9 mM middellijn, bij rijpheid zwartrood, meestal 1-zadig. Klimmend kruid. 1.00—2.00. Oct. Hier en daar (o.a. bij Semarang 3) gevonden, vroeger ook in paggers aangeplant V. quadrangularis Wall.
12. Bladeren alle of meerendeels van boven met een dubbele rij bleek-
l) Het best onderzoekt men dit aan groote knoppen.
•*) Dit neemt men het best waar aan bloemen, welke juist de kroonbladen verloren hebben.
3) Deze opgave dank ik aan Dr. Docters van Leeuwen aldaar.



met iets hartvormigen voet, alle eirond-langwerpig met vrij lang toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, 60— 180 mM bij 25—70 mM. Bijschermen 2—3-armig. Bes op een kers gelijkend, bij rijpheid donkerrood, zuur, 20—25 mM middellijn. Klimmende heester. 5 00—10.00. Mrt.— Juni. Geheel Java tusschen 200 en 500 M zeehoogte (V. cerasifórm i s T. et B.). Galing idjoe, j. — Ki barèra lalaki, s. — Paliran, j V. nodósa Miq.
16. Bijschermen met 2—3 meestal roode hoofdtakken, geheel kaal.
Stengels wit berijpt, met purperen top, bros, kruipend of klimmend, doch nooit een groote hoogte bereikend en nooit luchtwortels voortbrengend. Lagere bladeren eirond met breede onderhelft en hartvormigen voet, vaak ondiep 3—5-lobbig, de hoogere meer langwerpig met dikwijls wigvormigen voet, alle lang toegespitst, scherp van smaak, 25—200 mM bij 10-110 mM. Wortels vaak knolvormig gezwollen of rozenkransvormig. Kruid, klimmend of kruipend en dan uit de knoopen vaak wortels drijvend. 1.00 -2.00. Jan.—Dec. In kreupelhout, aan hellingen en rivieroevers van af de laagvlakte tot op 250 M zeehoogte. Kembang anggoer oetan, m V. répens W. et A.
Bijschermen, althans ten deele, met 4—5 steeds groene hoofdtakken, nu eens geheel kaal, dan weer meer of minder dicht behaard. Kroonbladen geel. Schijf ± P/4 mM middellijn. Rijpe bes glanzend zwart, gewoonlijk 1-zadig. Stengels niet berijpt, hoog klimmend, vaak afbrekend en dan lange, roode, koordvormige luchtwortels ') neerzendend, die, wanneer zij in het water neerhangen, zich daarin kwastvormig vertakken. Bladeren eirond of eirond-langwerpig, met hartvormigen of afgeknotten voet, nooit gelobd, 75—125 mM bij 50—75 mM. Klimmend kruid. ^•00—15.00. Jan.—Juli, Sept., Nov. In de omgeving van Buitenzorg niet zeldzaam, bijna steeds aan waterkanten. Hariang,s.
V. quadricornüta Miq.
17. Lagere bladeren breed eirond, de hoogere ovaal-eirond, alle met
hartvormigen voet en toegespitsten top, van onder nu eens dicht kortharig, dan weer minder dicht behaard of (bij zeer oude bladeren) met uitzondering van den voet der hoofdnerven kaal, 65—145 mM bij 35—120 mM. Steel der bijschermen 15 50 mM lang. Rijpe bes bolvormig-omgekeerd eirond, 6—7 mM middellijn, doorgaans 1-zadig. Top der stengels dicht behaard. Klimmende heester. 5.00—10.00. Sept.—Mrt. Arenj
') Deze luchtwortels kunnen tot 10 M lang worden.



beunbeuroetan, s. — Bantèngan, j. —Beunbeuroetan, s. Galing kebo, j. — Loendo banjoe, j. — Ojod sioeh, s. — Sambongan, m. —
Taing, j V. adnata Wall.
Bladeren alle eirond-langwerpig, met wigvormigen, afgeronden of afgeknotten voet en toegespitsten top, van onder in de primaire nerfoksels, vaak bovendien op de grootere nerven en niet zelden ook daartusschen roestkleurig behaard, 60—95 mM bij 25—40 mM. Steel der bijschermen 10—15 mM lang. Oude stengels min of meer samengedrukt. Hoogklimmende heester, misschien een vorm der voorgaande soort. Juni. In de bergstreken (Cissus compréssa BI.).
V. compréssa Backer.
18 Bladeren handvormig samengesteld, 3-tallig. Kroonbladen
19
groen 13-
Bladeren voetvormig samengesteld, 5—7-tallig. Bes bolvor-
20
19. Stelen der bloeiwijzen deels tegenover de bladeren geplaatst, deels schijnbaar okselstandig ') en dan steeds geleed, de gelede stelen meestal knievortnig gebogen, hangend met opwaarts gekromden top. Het stengellid volgend op het draagblad eener bloeiwijze is nooit zeer kort, dientengevolge vindt men ook nooit aan den voet eener bloeiwijze twee bijna tegenoverstaande bladeren. Kroonbladen van buiten altijd kaal. Bessen bleekrood, 15—20 mM middellijn. Stelen der zijblaadjes 5—30 mM lang, blaadjes bijna altijd spits toegespitst, kaal of min of meer behaard, niet zelden dicht kortharig, 50—170 mM bij 25—100 mM. Klimmende heester. 2.00—10.00. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 100 en 1500 M zeehoogte. Areuj soesoean, s. — Ki
barèra, V. geniculata Miq.
Stelen der bloeiwijze okselstandig of op den top van okselstandige, bebladerde, vrij lange, zijtakjes geplaatst, niet geleed, nooit hangend of knievormig gebogen. Het stengellid volgend op het draagblad eener bloeiwijze is gewoonlijk zeer kort, dientengevolge vindt men aan den voet eener bloeiwijze zeer vaak twee bijna tegenoverstaande bladeren. Kroonbladen van buiten doorgaans duidelijk behaard. Bessen glanzend zwart, wrang, 12—15 mM middellijn. Ranken aan den top vaak schijfvormig verbreed. Stelen der zijblaadjes
*) In werkelijkheid zijn zij dan op den top geplaatst van korte, hoogstens 50 mM lange, uit 1—2 geledingen bestaande, okselstandige zijtakjes, welke dikwijls een bladknop dragen, die zich nooit tot een blad ontwikkelt.



14. Nephélium L.
Kroonbladen ontbrekend. Vruchtnootjes zonder de knobbels of stekels meer dan 25 mM lang. Blaadjes vaak meer dan 40 mM breed 2.
Kroonbladen aanwezig, lijn-spatelvormig, stomp, ongeveer even lang als de kelk. Bloempluimen 125-200 mM lang. Meeldraden 8, behaard. Vruchtnootjes ongeveer 25 mM lang, met korte, stompe, zijdelings samengedrukte knobbels bezet. Blaadjes 8—12, langwerpig-lancetvormig, 100—175 mM bij 25—40 mM, van onder blauwgroen en met verspreide, zeer fijne, aanliggende haren bezet. Boom. 10.00—15.00. Zeer lang geleden in West-Java gevonden N- laurinum BI.
2. Blaadjes aan de meeste bladeren 6—16, van onder duidelijk blauwgroen, tusschen de nerven fijn behaard. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf vaak meer dan 10. Vrucht met rechte, korte, stompe knobbels bezet 3.
Blaadjes 4—6, zelden en slechts bij enkele bladeren 8, elliptisch-langwerpig, met zeer kort toegespitsten, doorgaans verdrogenden en afvallenden top, de meeste meer dan 50 mM breed en 120 mM lang, van onder niet of nauwelijks blauwgroen, tusschen de nerven kaal of bijna kaal. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 6—10. Primaire nerfoksels gebaard en vaak diep ingezonken. Pluimen roestkleurig behaard, 150—200 mM lang, kelk met 4—6 stompe lobben, meeldraden 5—8, behaard, vruchtbeginsel diep 2-lobbig. Vruchten rood of geel, met gekromde, vaak lange, zachte stekels bezet, zonder deze 30-50 mM lang. Zaadrok wit, eetbaar. Boom. 1500—25.00. Jan., Mei, Sept„ Dec. Vaak als vruchtboom aangeplant en soms verwilderd. Boenglon, md. — Ramboetan, j, m, md, s. — Ramboetan atjeh, s. — Ramboetan goendil, s. — Ramboetan kabongan, s. — Ramboetan ramanten, s. ]) — Tjörögol, s. — Toendoen tjbrogol, s.
f N. lappdceum L.
3. Blaadjes 4—8, duidelijk toegespitst, de meeste minder dan 50 mM breed. Helmdraden steeds duidelijk behaard. Vrucht meestal donkerrood, zelden geel, zonder de knobbels 50-60 mM lang, knobbels kegelvormig met stompen top. Boom. 10.00-15.00. Juli-Oct. Vaak aangeplant, vooral in West-Java. Kapoelasan, m, s. — Kapoelasan bodas, s. — Kapoelasan hideung, s. — Kapoelasan ramanten, s. l) — Poelasan, m, s. — Poelasan bodas, s. — Poelasan hideung, t N- mutabile BI.
Blaadjes 6—16, niet of nauwelijks toegespitst, zeer vaak meer dan 50 mM breed. Helmdraden kaal of behaard. Vrucht zonder de knobbels 30—40 mM lang, de knobbels meerendeels breed afgerond. Boom. 15.00—30.00. Oct. In de bergstreken van West-Java. Lengsar, s. — Lengsir, s. — Leungsir, s.
N. juglandifólium BI.
') De vorm met gele vruchten.



15. Pométia Forst.
1. Kelk ongeveer halfweg ingesneden, slippen eirond. Kroonbladen langer dan de kelk, omgekeerd eirond, bleekgeel, ^ F/a mM lang. Blaadjes 14—22, die van het onderst paar klein, met hartvormigen voet, op steunbladen gelijkend, oorvormig de twijg omvattend, niet in een borstel uitloopend, de hoogere langwerpig, krachtig generfd, van onder op de nerven kortharig, de jonge roodbruin. Pluimen groot, roestkleurig behaard, aan den voet der onderste vertakkingen doorgaans met groote, steunbladachtige schutbladen. Bloemen stinkend. Vrucht langwerpig rond, bijna droog, i 25 mM lang. Boom. 20.00—40.00. Aug., Dec. West- en Midden-Java in vochtige bosschen beneden 1200 M zeehoogte. Kajoe sapi, j. — Lengsar, s. — Lengsir, s. — Leungsir, s. — Sapi, j.
P. pinnata Forst. var. javanica K. et V.
Kelk tot nabij den voet gedeeld, slippen langwerpig-lancetvormig. Kroonbladen veel korter dan de kelk, omgekeerd eirond. Blaadjes 4—18, meestal 8—12, het onderst paar steunbladachtig en in een afvallenden, behaarden borstel uitloopend of tot zoo'n borstel verminderd, hoogere blaadjes langwerpig, spits of toegespitst, wijd gezaagd, van onder op de nerven langharig. Boom. 8.00—50.00. Aug.—Jan. Geheel Java tusschen 100 en 1400 M zeehoogte, in bosschen, vooral in streken met duidelijken oostmoesson. Djagir, md. — Kajoe djagir, md. — Kajoe sapi, j. — Ketjapi, j. — Ki leungsir, s. — Lengsar, j. — Lengsir, s. — Leungsir, s. — Sapeh, md. Sapèn, j. — Sapi, j, md. — Tjapi, j P. tomentósa T. et B.
16. Aléctryon Gaertn.
1. Trossen ten getale van 1—3 aan de twijgtoppen bijeenstaand, 20—50 mM lang, geel behaard. Kelk kort 5-tandig. Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 7—8, met korte, behaarde helmdraden. Vruchtbeginsel 2-lobbig. Vrucht omgekeerd hartvormig, met dikken, bijna houtigen wand. Zaadrok den voet van het zaad omgevend en daarmede vergroeid. Blaadjes 4—10, elliptisch-lancetvormig, van onder op de middennerf zachtharig, 35—110 mM lang, de grootere grof gezaagd. Boom. 10.00—20.00. Febr. Alleen bij Poeger en op Noesa Baron gevonden A. serratum Radlk.



17. Cubüia BI.
1. Bloemen in eindelingsche of bijna eindelingsche, dicht bruinharige pluimen. Kelk kort 5-tandig, dicht en fijn behaard. Kroonbladen 5, klein, langharig. Meeldraden doorgaans 5, soms 6, helmdraden lintvormig, behaard (soms ook kaal?). Vruchtbeginsel 2-lobbig, dicht behaard, stijl 2-spletig. Vruchten gestekeld, 2-kleppig openspringend. Zaad bruin, eetbaar, voor de helft omsloten door een witten, oneetbaren zaadrok. Bladeren evengevind, blaadjes 4—12, meestal 8—12, langwerpig-lancetvormig, met vaak scheeven voet en toegespitsten top, glanzend, kaal, 70—200 mM bij 20— 50 mM. Boom. 20.00—40.00. Febr., Juli. Op Java hier en daar (Parakansalak, Tjisalak, Tjiomas) aangeplant, inheemsch in Celebes. Tamme kastanje '). — Saninten sabrang, s t C. Rümphii BI.
18. Guióa Cav.
1. Bloemkroon actinomorf. Kroonbladen kleiner dan de kelkbladen, gewimperd, boven den nagel met een dubbele schub. Schijf ringvormig. Meeldraden langer dan de kroonbladen, helmdraden aan den voet behaard. Vruchtbeginsel kaal. Trossen meestal tot okselstandige, ijle pluimen vereenigd. Kelk met 5 ongelijke, behaarde slippen. Vrucht diep gelobd, zaden geheel door een zakvormigen zaadrok omgeven. Blaadjes 4—14, meestal 4—8, langwerpig-lancetvormig, stomp toegespitst, gaafrandig of gezaagd, leerachtig, kaal of zoo goed als kaal. Heester of kleine boom. 10.00. Nov. West- en Midden-Java in vochtige bosschen beneden 1800 M zeehoogte. Ki-hoè oet, s. — Ki howè, s. — Pendjalinan, j. — Walik elar, j.
G. diplopétala Radlk.
Bloemkroon zygomorf. Kroonbladen even groot als de binnenste kelkbladen, langs de randen dicht wollig behaard, boven den nagel met een dubbele schub. Schijf halvemaanvormig. Meeldraden even lang als de kroonbladen, helmdraden aan den voet behaard. Vruchtbeginsel geelharig. Trossen okselstandig. Kelkslippen 5, de buitenste het kleinst. Vrucht gelobd. Blaadjes 4—10, eirond, langwerpig of lancetvormig, toegespitst, van onder althans op de middennerf fijn behaard. Heester of kleine boom. Vroeger in de Preanger gevonden.
G. pubéscens Radlk.
Dezen naam draagt de plant geheel ten onrechte. De tamme kastanje is de vrucht van Castanea sativa Mill., een boom met enkelvoudige, gezaagde bladeren en tot katjes vereenigde bloemen.



19. Elattóstachys Radlk.
1. Trossen okselstandig, 20—60 mM lang, onvertakt of met 2 3
takken. Kelk napvormig, slippen spits, viltig. Kroonbladen korter dan de kelk, van binnen met een 2-lobbige schub, meeldraden ver buiten de kroon stekend, kaal. Vruchtbeginsel pyramidaal, grijsharig. Vrucht driekantig-bolvormig, ^ 12 mM middellijn, kleppen 3, houtachtig, van binnen dicht aanliggend behaard. Zaad aan den voet met een 2-lobbigen zaadrok. Blaadjes 6—8, eirond-Iangwerpig-Iancetvormig met stomp toegespitsten top en meestal spitsen voet, doorgaans gezaagd, ten slotte kaal. Boom. 15.00—20.00. Mrt., Mei, Sept. Vooral in OostJava, in bosschen. Kajoe sapi radja, s. — Kesamphih radje, md. — Sampirodjo, j. — Sapeh radjha, md. E. verrucósa L.
20. Arytéra BI.
1. Bloemen in dicht kortharige pluimen. Kelk met 5 spitse lobben. Kroonbladen 5, wit, veranderlijk van grootte, aan den voet met een schub. Meeldraden 8, behaard. Vruchtbeginsel tijdens den bloei ongelobd, stijl 2-tandig. Doosvrucht 2-lobbig, met 2 kleppen openspringend. Zaden glanzend bruin, door een onvolkomen, rooden zaadrok omgeven. Bladeren evengevind, blaadjes 4—6 of zeldzamer 8, eirond-langwerpig-lancetvormig, meestal toegespitst, van onder behaard. Boom of boomheester. 2.00-18.00. Jan.-Dec. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte, vooral nabij de zee. Gölèng,j. Kesamphih radje, md. — Kilajoe hitam, m. — Ki-lalajoe, s. — Ki-lalajoe hideung, s. — Krikil, j. — Pendjalinan, j. — Sampirodjo, j.
A. littoralis BI.
21. Mischocarpus BI.
1. Helmdraden kaal. Kroonbladen ontbrekend. Schijf kaal of bijna kaal. Vruchtsteeltjes 6—8 mM lang, ten slotte even lang als of iets langer dan de rijpe vrucht, stomp driekant of bijna rolrond. Zaden door een onvolkomen, blauwachtigen zaadrok omgeven. Blaadjes 4 6, eirond-langwerpig-lancetvormig, dik leerachtig, gaafrandig, 45—220 mM lang, van boven sterk glanzend,. van onder onduidelijk netvormig geaderd. Heester of kleine boom. 2.00-10.00. Nov.-Juni. Geheel Java beneden 1300 M zeehoogte. Bangkongan, j. — Golèng, j. — Ki hoè, s.



Ki howè, s. — Pendjalinan, j. — Regil, j. — Walik elar,j.
Waliklar, j. - Wegil, j «undaicus BI
Helmdraden behaard. Kroonbladen meestal aanwezig, veranderlijk
van grootte. Schijf duidelijk behaard. Vruchtsteel iets korter
dan de rijpe vrucht, scherp driekant. Blaadjes 4—6, eirond,
langwerpig ot lancetvormig, leerachtig, 80—300 mM lang, bij
gedroogde exemplaren van boven dof, van onder duidelijk
netvormig geaderd. Boom. 15.00-30.00. In vochtige bosschen
tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte. Ki hoe, s. — Kihowè,s.
— Ki tandoek, s. — Ki tangkir, s. — Pendjalinan, j.
M. fuscéscens BI.
22. Dodonaea L.
1. Bloemen in armbloemige, vaak tot een kleine pluim samenkomende bijschermen, groen. Kelk meestal 4-deelig, slippen stomp, 2' ,—3 mM lang. Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 5— 12, doorgaans 5—8, met zeer korte helmdraden en zwak gekromde helmknoppen. Stijl met gevoorden top. Vrucht 2—3-vleugelig. Bladeren enkelvoudig, kort gesteeld, lancetvormig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en spitsen of stompen top, 50 140 mM bij 10—40 mM, van onder vaak kleverig. Opgerichte heester of kleine boom. 2.00—5.00. Jan.—Dec. Aan het strand
(een onbehaarde vorm) en in de hOOgere bergstreken (een behaarde
vorm). Kajoe wesèn, j. - Kèsè, j. - Ki tjontjorang, s. - Kissig,
i — Krèsèk, j. - Krisik, j. - Tèngsèk, j. - Tjantigi, s.
D. viscósa Jacq.
23. Ganophy'llum BI.
1 Bloemen in okselstandige, aanvankelijk fijn behaarde, later kale pluimen. Kelkslippen eirond, stomp. Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 5, in de ó bloem ver buiten de kroon stekend, kaal Vruchtbeginsel behaard. Steenvrucht 15—18 mM lang, 1-zadig. Twijgen met beschubden top. Bladeren evengevind, blaadjes 8—20, afwisselend, scheef eirond-langwerpig, kort toegespitst, kaal. Schors saponine bevattend. Boom. 15.0040.00. Juni-Nov. Geheel Java beneden 800 M zeehoogte.
Ki angir, s. — Mangèr, md. — Mangir, j. — TJ^lenf"n' J-
G. falcatum BI.
24. Filicium Thwait.
1 Bloemen in okselstandige, onbehaarde, smalle, 100-350 mM lange pluimen éénslachtig-éénhuizig. Kelkslippen 5, niet zelden ten deele onderling
I



samenhangend. Kroonbladen klein, wit, ijl behaard. Meeldraden 5, in de $ bloemen tot staminodiën verminderd, helmdraden kaal. Vruchtbeginsel in de <3 bloem tot een zeer klein rudiment verminderd, in de $ nagenoeg bolvormig. Stijl 1, met gekromden top. Steenvrucht langwerpig rond, 12—15 mM lang, 1—2-zadig. Twijgen dik, hoekig. Bladeren evengevind, algemeene bladspil duidelijk gevleugeld, blaadjes 10-24, zittend, lijn-lancetvormig met uitgeranden top, van boven glanzend, met talrijke zeer kleine harsstippels bezaaid. Boom. 10.00—25.00. Juni—Sept. Zeer jonge planten op varens gelijkend. Soms als sierboom aangeplant, inheemsch in Ceylon f F. decipiens Thw.
25. Harpüllia Roxb.
1. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 15—25 mM lang. Kelk afvallend. Kroonbladen 11—14 mM lang, langgenageld, dun, lichtgroen, dicht behaard. Helmdraden kaal, bij de d bloemen' in den knop opgevouwen. Vrucht met breed uitgeranden top, 40—50 mM breed, ruim half zoo hoog, purperrood, aanvankelijk dicht roestkleurig behaard, ten slotte bijna kaal. Zaden zwart, met zeer kleinen, oranjekleurigen zaadrok. Bladeren evengevind, blaadjes 6—10, elliptisch of lancetvormig, met scheeven voet en spits toegespitsten top, van onder althans op de nerven behaard. Pluimen okselstandig of zijdelingsch, 25—75 mM lang. Boom met diep gesleufden stam. 10.00— 15.00. Jan.—Dec. In bosschen tusschen 150 en 1100 M zeehoogte, zeldzaam. Peloes, j. — Pelos, md. H. imbricata Thw.
Steeltjes der afzonderlijke bloemen 2—10 mM lang. Kelk opgericht, blijvend. Kroonbladen minder dan 10 mM lang, niet of nauwelijks genageld, lancetvormig-omgekeerd eirond, wit, v'eezig, kaal. Helmdraden kaal, vaak ongelijk, in den knop recht. Vrucht met stompen top, + 20 mM breed, ongeveer even hoog, bruinrood, dicht roestkleurig behaard. Zaadrok het zaad geheel omvattend. Bladeren evengevind met vaak onvolkomen ontwikkelden top, blaadjes 4—10, langwerpigelliptisch met vaak scheeven voet en stomp toegespitsten, vaak beschadigden top, nagenoeg kaal, 60—350 mM bij 40—100 mM. Pluimen okselstandig of bovenokselstandig, 50—350 mM lang, fijn behaard. Boom. 10.00—20.00. Mei—Aug. In bosschen beneden 600 M zeehoogte (H. rupéstris BI.). Pendjalinan, j j-j, cupanioides Roxb.
26. Turpfnia Vent.
1. Pluimen kort behaard, tot 250 mM lang. Bloemen ruim 3 mM



middellijn, geelgroen. Kroonbladen iets langer dan de kelkbladen. Vrucht 12—25 mM middellijn, dikwandig. Bladeren onevengevind, blaadjes 2—11, meestal 7—9, doorgaans met afgeronden of stompen voet en meer dan 100 mM lang, eirond, elliptisch of langwerpig, met toegespitsten top. Boom. 10.00— 20.00. Jan.—Dec. In bosschen tusschen 200 en 1750 M zeehoogte. Bangkong, j. — Bcingkorigan, j. — Bantjèt, j, s. — Endög-endögan, j. - Gringging, j. - Ki bangkong, s. - Ki bantjèt, s. — Pendjatinan, j ' • pomifera D. C.
Pluimen kaal, tot 180 mM lang. Bloemen 2—2V« mM middellijn, groenwit. Vrucht 7—8 mM middellijn, dunwandig. Bladeren onevengevind, blaadjes 3—7, doorgaans 5, meestal met spitsen voet en minder dan 100 mM lang, eirond, elliptisch of lancetvormig met lang toegespitsten top. Boom. 10.00. Jan., Juni, Oct.—Dec. Geheel Java in bosschen tusschen 900 en 1400 M zeehoogte. Ki bantjèt, s. — Ki-bantjèt leutik, s. Ki endög, s.
T. parva K. et V.
27. A 'eer L.
1 Twijgen en bladeren onbehaard. Bladeren eirond, elliptisch of langwerpig, met toegespitsten top, gaafrandig, van onder wit of grijs, 100-230 mM bij 40-70 mM. Bloemen <5 en $, in gesteelde, okselstandige tuilen. Kelk- en kroonbladen langwerpig, wit. Meeldraden 6-8. Vruchtbeginsel langharig. Vruchtvleugels opgericht of schuin opstaand, naar onder versmald 35—70 mM lang. Boom, bijna bladerloos bloeiend. 5 00—'50.00. Juni—Nov. Geheel Java tusschen 700 en 2700 M zeehoogte, in vochtige oerwouden. Bajawi, s. Depang,j.— Hoeroe kapas, s. — Hoeroe manoek, s. - Hoeroe peutjang, s — Ki badak, s. — Ki regas, s. - Ki palangi, s. - Poetih doedoe, s.-Tjalik angin, s.-Waiik elar, j.- Walikiar, j.- Woeroe ; _ Woeroe dapoeng, j. — Woeroe kembang, j. — Woeroe poetih, j. - sana, j A. niveum BI.
XLI. SABIACEAE.
1. Vijf gelijke kroonbladen. Vijf nagenoeg gelijke, vruchtbare meeldraden. Klimmende heesters '
Drie groote en 2 zeer kleine kroonbladen. Twee vruchtbare meeldraden, de 3 andere tot schubjes verminderd Opgerichte
heesters of boomen Mel.ósma 273.



1. Sabia Colebr.
1. Pluimen smal, fijn behaard, in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren geplaatst. Bloemsteeltjes kort, kelk diep gedeeld, kroonbladen meestal 5, eirond-langwerpig, ± 3 mM lang, geaderd, meeldraden vóór de kroonbladen geplaatst, helmdraden kort, breed, vruchtbeginsels 2, samenklevend, kaal, elk met een korten stijl, stijlen samenklevend, daardoor schijnbaar 1. Vrucht uit 1—2 scheef omgekeerd eironde, kleine steenvruchtjes bestaand. Stijllitteeken nagenoeg voetstandig. Bladeren verspreid, gesteeld, langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, gaafrandig, vinnervig met duidelijke randnerf, kaal, 80—150 mM bij 30—55 mM. Klimmende heester. 1.00—3.00. Jan., Febr. In de bergstreken van West- en MiddenJava gevonden (Meniscósta javanica BI.). Areuj katjapi, s- Areuj ketjapi, s S. Meniscósta BI.
2. Meliósma BI.
1. Bladeren enkelvoudig. Kroonbladen en vruchtbeginsel kaal. 2.
Bladeren onevengevind 
2. Bloemen zittend. Pluimen dicht behaard. Zijnerven aan weers¬
zijden van de middennerf 10—20 3.
Bloemen duidelijk gesteeld, haar steeltjes 1—2 mM lang. Pluimen bijna kaal, 100—200 mM lang. Kelkbladen vrij groot, rond, gewimperd. Beide binnenste kroonbladen halfweg gespleten, aan den voet met de van onder sterk aangezwollen helmdraden vergroeid, even lang als deze. Bladsteel 15—40 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen voet en lang toegespitsten top, leerachtig, kaal, zwak glanzend, 65— 140 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—10. Opgerichte heester. 3.00. Jan. Alleen in de Preanger gevonden M. pedicellata K. et V.
3. Pluimen meestal meer dan 200 mM lang. Bloemen stinkend,
2—3 mM middellijn. Binnenste kelkbladen elliptisch. Binnenste kroonbladen langer dan de meeldraden, van onder bijna halfweg met deze vergroeid, de bovenhelft tot den voet 2-deelig, met lancetvormige slippen. Bladeren variëerend van omgekeerd eirond tot langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, gaafrandig of getand, van onder op de hoofd- en zijnerven bruinharig, 200—250 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van
18



de middennerf 14—20. Boom. 7.00. Oct., Nov. West- en MiddenJava, zeer zeldzaam. KemirangJ. — Ki tiwoe, s. M. angulata BI.
Pluimen 150—200 mM lang. Binnenste kelkbladen nagenoeg cirkelvormig. Binnenste kroonbladen ongeveer even lang als de meeldraden, aan den voet met deze vergroeid, halfweg ingesneden. Bladeren langwerpiglancetvormig met wigvormigen of toegespitsten voet en toegespitsten top, gaafrandig, van onder ijl behaard, 100-320 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 16 of minder. Heester. Vroeger in West-Java gevonden M. fruticósa BI.
4. Vruchtbeginsel geheel kaal 5-
Vruchtbeginsel duidelijk behaard 6.
5. Bloemen kort gesteeld, wit, zeer welriekend. Pluimen vaak langer
dan de bladeren, 150—400 mM lang. Binnenste kroonbladen omgekeerd driehoekig, bijna vrij, even lang als of iets korter dan de helmdraden. Vruchtbeginsel en vrucht rood. Blaadjes 6—11, meestal 9—10, tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig met toegespitsten top, gaafrandig, leerachtig, glanzend, kaal, 75—200 mM lang. Bladsteeltjes 3—5 mM lang, met gezwollen voet. Boom. 15.00-20.00. Jan.—Dec. Midden- en West-Java tusschen 50 en 1700 M zeehoogte. Benges, s. — Kajoe reboeng, m. — Ki paraj, s. — Ki tiwoe, s. — Ki tiwoe landak, s. — Reboeng, nitida BI.
Bloemen zittend, rood. Pluimen meestal korter dan de bladeren, 120—200 mM lang. Binnenste kroonbladen lijnvormig, met de helmdraden vergroeid, veel korter dan deze. Rijpe vrucht onbekend. Blaadjes 11—15, langwerpig-elliptisch, vaak gekromd, met lang toegespitsten top, gaafrandig, hard leerachtig, glanzend, kaal, 50—100 mM lang. Boom. 25.00. Mei, Aug. Alleen op den Gedeh gevonden. Tjermè badak, s. — Tjermè beureum, M. nervosa K. et V.
6. Blaadjes 7—33, aan de meeste bladeren meer dan 15, tegenoverstaand of afwisselend, variëerend van smal eirond tot lancetvormig, met spitsen of stompen voet en toegespitsten top, gaafrandig of gezaagd, leerachtig, kaal of behaard, 75—205 mM lang. Pluimen eindelingsch, hangend, zeer groot, soms meer dan 1500 mM lang, met lange zijtakken, zachtharig. Bloemen zittend, kelk gewimperd, kroonbladen kaal, de buitenste breed eirond, de binnenste veel korter dan de helmdraden, eenigszins gewimperd. Steenvrucht bolvormig, ^ 10 mM' middellijn. Boom. 4.00—12.00. Mei, Juli, Oct. In WestJava beneden 800 M zeehoogte. Soms als sierboom aangeplant. Ki tiwoe, lanceolata BI.



Blaadjes aan de meeste bladeren minder dan 15. Pluimen hoogstens 400 mM lang 7.
7. Kelkbladen van buiten ijl behaard. Kroonbladen kaal of bijna
kaal 
Kelkbladen van buiten vrij dicht behaard. Kroonbladen van buiten duidelijk behaard. Bloemen wit, in rijkbloemige, tot 330 mM lange, roestkleurig behaarde pluimen, zittend. Binnenste kroonbladen duidelijk gewimperd. Blaadjes 5—15, vrij lang gesteeld, eirond-elliptisch met afgeronden of spitsen voet en niet of kort toegespitsten, spitsen top, gaafrandig of bij jonge exemplaren doornachtig gezaagd-getand, leerachtig, van onder op de nerven roestkleurig behaard, 140—300 mM lang. Boom. 20.00 42.00. Jan.—Dec. Geheel Java in vochtige bosschen beneden 1500 M zeehoogte. Bigboel, s. — Gaboes, md. — GemP°ng, j- — Gijoeboek, j. — Gompong, j. — Kadjoe djeren, md. — Ki tiwoe, s. — Ki tiwoe bener, s. —Tjermè badak, s.
M. ferruginea BI.
8. Blaadjes nagenoeg gaafrandig, van boven kaal, van onder blauw¬
groen en fijn behaard, 30—160 mM lang, duidelijk toegespitst. Overigens als de voorgaande en daarvan waarschijnlijk slechts een vorm. Boom. Sept., Nov. Alleen op den Malabar gevonden. Ki soerèn, s M. glauca BI.
Blaadjes doornachtig gezaagd, van boven ruw behaard. Voet der lagere blaadjes afgerond. Boom. Waarschijnlijk slechts een vorm van M. ferruginea BI. Alleen in de Preanger gevonden. . . M. floribunda BI.
XUI. ANACARDIACEAE.
1. Bladeren enkelvoudig 2.
Bladeren samengesteld 7.
2. Meeldraden 1—2, gewoonlijk vergezeld van 2—8 veel kleinere
staminodiën 
Meeldraden of staminodiën 3—5, nagenoeg gelijk van grootte. 4. Meeldraden 8—12, nagenoeg gelijk van grootte. Bloemen wit, in pluimen. Stampers 5, waarvan 1 vruchtbaar. Steenvrucht klein Buchanania 276.
3. Staminodiën 4 of minder. Top van den vruchtsteel veel dunner
dan de eigenlijke vrucht. Bladeren meer dan dubbel zoo lang
als breed Mangifera 277.
Staminodiën 6- 8. Top van den vruchtsteel veel dikker dan de eigenlijke vrucht. Bladeren minder dan dubbel zoo lang als breed. Anac&rdium 279.



draad ongeveer even lang als de kroonbladen. Staminodiën zeer klein. Stijl IV2—2 mM lang. Vrucht zeer veranderlijk van vorm en grootte, met geel of oranje vruchtvleesch, steenkern met vrij dikken wand. Bladsteel 20—55 mM lang, bladeren langwerpig-lancetvormig met meestal toegespitsten, zeldzamer regelmatig versmalden, gewoonlijk spitsen top, 95—320 mM bij 20—45 mM, de jonge fraai purper. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12—25. Boom. 8.00—30.00. Juni-Sept. In talrijke variëteiten overal aangeplant (M. laurt'na BI.). Manggaboom.— Empelam, m. — Mangga, s, m. — Mempelam, m. — Pao, md. — Pelem, j. — Tangkal boewah, s. — Wit pelem, j. f M. indica L.
3. Anacardium Rottb.
1. Bloemen in breede, vaak tuilvormige pluimen, andro-monoecisch. Kroonbladen lijn-lancetvormig, spits, 10—12 mM lang, beiderzijds kortharig, aanvankelijk wit, spoedig rood verkleurend, d' Bloemen met één vruchtbaren, 10—11 mM langen meeldraad en 6—8 veel kortere, aan den voet daarmede tot een buis vergroeide staminodiën. Rudimentaire eierstok klein, binnen de meeldradenbuis gezeten. ^ bloem met 1 vruchtbaren, 6—7 mM langen meeldraad. Staminodiën 2—4 mM lang. Stijl eindelingsch, + 9 mM lang. Vruchtsteel sterk verdikt, het aangezwollen deel peer-omgekeerd hartvormig, 40—75 mM lang, geel, rood gevlekt, veel grooter dan de niervormige, 25—30 mM lange vrucht '). Bladeren omgekeerd eirond, meestal met spitsen voet en uitgeranden top, leerachtig, kaai, 80—225 mM bij 50—125 mM. Boom. 8.00—12.00. Mrt.—Nov. Tot op 1200 M zeehoogte vaak als vruchtboom aangeplant, voor ruim 300 jaar uit tropisch Zuid-Amerika ingevoerd. Apenotert. — Atjehnoten. — Olifantsluizen. — Djamboe bol mété, j. — Djamboe gadjoes, m. — Djamboe mèdè,s.—Djamboe mété, j. — Djamboe mönjèt, m, s. — Djamboe sempal, m. — Djamboe séran, m. — Djamboe siki, s. — Djhambhoe mönjèt, md. — Djhambhoe mönjèt mèra, md. — Djhambhoe mönjètpötè, md. — Gadjoes, m. f A. occidentale L.
4. Qlüta L.
1. Bloemen in 100—200 mM lange pluimen, alle Kelk onregelmatig 2—3-spletig. Kroonbladen 5, wit, 9—12 mM lang, aan den voet met de verlengde bloemas vergroeid. Meeldraden 5, vruchtbeginsel scheef ovaal, stijl excentrisch, vrucht min of meer bolvormig, sterk gerimpeld-geplooid, 40- 60mM middellijn. Bladsteel 2—8 mM lang, bladeren langwerpig-lancetvormig, vaak ook min of meer omgekeerd eirond, donkergroen, kaal, 70—270 mM bij 25—85 mM. Boom, scherp sap bevattend, schors koperkleurig. 5.00—32.00. Mrt.—Oct. West- en Midden-Java beneden 300 M zeehoogte, op vochtige plaatsen, vooral aan riviermonden. Engas, md. — Ingas, j. — Ingas tembaga, j. —
') De vruchtwand bevat een zeer scherp sap, de vruchtsteel en de geroosterde zaadlobben_wordenj?egeten.



Kerbaoe djalang, m. — Rengas, j, m. — Rengas tembaga, j. — Reungas, s. — Reungas tembaga, s. . . . Gl. Rénghas L.
5. Bouéa Meissn.
1. Bladsteel 10—20 mM lang. Bladeren 115—360 mM lang, langwerpig-lancetvormig, glanzend donkergroen, kaal, zijnerven aan de onderzijde vrij sterk uitspringend. Bloempluimen gedrongen, 50—100 mM lang, grootendeels uit kort gesteelde d, voor een klein deel uit zittende $ bloemen bestaand. Kroonbladen 3—5, meestal 4, geel, 2—2'/2 mM lang. Meeldraden evenveel, klein. Vruchtbeginsel zeer klein, stijl centraal. Vrucht langwerpig rond, 40—50 mM bij 30—40 mM, geel, op een pruim gelijkend. Vruchtvleesch sappig, zuur, eetbaar. Zaad groot, van binnen violet. Boom. 10.00—20.00. Oct.—Dec. Alleen in West-Java beneden 500 M zeehoogte in het wild, in West- en MiddenJava tot op 800 M zeehoogte als vruchtboom aangeplant (B. G a n d a r ï a BI.). Djatakè, s. — Gandaria, m, s. — Gondaria, j. Koendangan, m B. macrophy'lla Griff.
Bladsteel 4—10 mM lang. Bladeren 30—110 mM lang, langwerpig-lancetvormig, zijnerven van onder niet of nauwelijks uitspringend. Bloempluimen 15—40 mM lang, steenvrucht kleiner dan bij de voorgaande soort. Boom. Nog niet met zekerheid op Java gevonden (B. myrsinofdes BI.). Ramboenia, m. — Ramoenia, m.
B. burmanica Griff. var. microphy'lla Engler.
6. Spondfas L.
1. Uiterste vertakkingen der bloeiwijze kaal of nagenoeg kaal. Kelk
ongeveer halfweg ingesneden. Kroonbladen met dunne nerven. Vrucht langwerpig rond. Blaadjes niet met halfhartvormigen voet. Stamschors niet met scherpe, lijstvormige uitsteeksels. 2.
Uiterste vertakkingen der bloeiwijze dicht kortharig. Bloemen andro-monoecisch, kelktanden veel korter dan de buis, kroonbladen ± 3 mM lang, wit, met 3 dikke, overlangsche nerven. Meeldraden 10, helmdraden +2 mM lang. Vrucht omgekeerd eivormig, 30—50 mM lang, oranje, zuur. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—21, met zeer scheeven, vaak half hartvormigen voet, kort en stomp toegespitst, nagenoeg gaafrandig, 30—200 mM bij 12—70 mM. Stamschors met scherpe, lijstvormige uitsteeksels bezet. Boom. 10.00—25.00. Aug.—Dec. Op Java als schaduwboom aangeplant en hier en daar verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika. Kadoengdoeng arèn, md. — Kadongdong sabrang, s. — Kadongdong tjoetjoék, Sp. lütea L.
2. Bloemen nagenoeg zittend, haar steeltjes hoogstens ,/s mM lang.
Kroonbladen geelwit, + 2T/2 mM lang. Meeldraden minder



dan half zoo lang als de kroonbladen. Vrucht langwerpig rond, oranjegeel, 35—50 mM lang, bitter. Blaadjes 5—13, geheel of nagenoeg tegenoverstaand, langwerpig met gelijken of eenigszins ongelijken voet en spits toegespitsten top, nagenoeg gaafrandig, 80—200 mM bij 25-80 mM, binnenrandnerf 1—2 mM van den rand verwijderd. Boom. 10.00—40.00. Juni— Sept. Geheel Java beneden 600 M zeehoogte. Kadoengdoeng, md. — Kadongdong, s. — Kadongdong haseum, s. — Kadongdong leuweung, s. Kalontjeng, md. — Kedondong, m. — Kedongd°ng, j- Klontjing, j Sp. mangifera Willd.
Bloemen § (altijd?), duidelijk gesteeld, steeltjes 2—4 mMlang. Kroonbladen 2'/2—3 mM lang. Meeldraden meer dan half zoo lang als de kroonbladen. Vrucht langwerpig rond, bij rijpheid oranjegeel, 70—100 mM lang, eetbaar. Blaadjes 9—25, tegenoverstaand of afwisselend, met gelijken of ongelijken voet en spits toegespitsten top, wijd en ondiep gekarteld, 55—130 mM bij 16—50 mM. Binnenrandnerf minder dan 1 mM van den rand verwijderd. Boom. 10.00-25.00. Jan., Mei, Aug.-Nov. Vaak aangeplant. Kadoengdoeng, md. — Kadongdong, s. — Kedondong, m. — Kedongdonë> j- Sp. dülcis Forst.
7. Dracontomélum BI.
1. Pluimen aan den top der twijgen dicht bijeenstaand, 150—400 mM lang, sterk vertakt, fijn behaard. Bloemen stinkend. Kelkbladen opgericht, eirond-langwerpig, vrij stomp. Kroonbladen opgericht met teruggekromden top, lancetvormig, bleekgroen, kaal, 8 10 mM lang. Meeldraden 10, met dunne helmdraden. Schijf plat, van binnen dicht en fijn behaard. Vruchtbeginsels 5, in het midden uiteenwijkend. Stijlen schijnbaar 1, inderdaad 5, samenklevend, even lang als de vruchtbeginsels, met gemeenschappelijken stempel. Vrucht bolvormig, + 30 mM middellijn, vruchtvleesch eetbaar. Bladeren onevengevind, blaadjes 7—17, kort gesteeld, elliptisch-langwerpig met meestal scheef afgeronden voet en spitsen top, kaal of fijn behaard, zonder binnenrandnerf, 80 250 mM bij 40—95 mM. Stam vaak met groote wortellijsten. Boom. 10.00—40.00. Jan., April—Juni,
Sept. Geheel Java beneden 900 M zeehoogte. Dahoe, s. 
Dhao, md. Raoe, j. Theuoh, md. Dr. mangfferum Blume.
8. Odina Roxb.
1. Bloemen éénslachtig, bij de Javaansche exemplaren tweehuizig, in pluimen, welke doorgaans aan de toppen van bladerlooze twijgen opeengedrongen



Blaadjes 7—13, langwerpig-lancetvormig, met scheeven, spitsen voet en lang toegespitsten top, van onder blauwgroen, met talrijke wijd afstaande dunne zijnerven, 40-70 mM bij 15-25 mM. Pluimen okselstandig en eindelingsch, 60 125 mM lang. Kelk 5-lobbig. Kroonbladen langwerpig, 4—5 mM lang, helmdraden veel langer dan de helmknoppen. Vrucht zijdelings samengedrukt. Opgerichte heester, nu eens geheel kaal (de typische vorm), dan weer met behaarde bladeren en pluimen (var. discolor Hassk. = R h. pübiger BI.). Vroeger uit Japan ingevoerd, misschien nog hier of daar aangeplant f Rh. succedanea L. !)•
3. Blaadjes gaafrandig. Algemeene bladspil ongevleugeld 4.
Blaadjes 9—13, nagenoeg zittend, eirond-langwerpig, met breed afgeronden-
hartvormigen voet en spits toegespitsten top, duidelijk gekarteld-gezaagd, van onder viltig behaard. Algemeene bladspil vaak smal gevleugeld. Kroonbladen langwerpig, gewimperd. Helmdraden in de c? bloem veel langer dan de helmknoppen. Vrucht samengedrukt, dicht behaard. Boom. Vroeger uit Japan en China ingevoerd, misschien nog hier of daar gebekt (Rh. javdnica L.) f Rh. semialata Murr.
4. Blaadjes 7—9, kaal, ovaal, vrij lang en stomp toegespitst, 50—100 mM bij
25-40 mM. Pluimen okselstandig en eindelingsch, ijl kortharig, kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, + 3 mM lang. Helmdraden in de d bloem niet langer dan de helmknoppen. Steenvrucht klein. Klimmende heester. Lang geleden op den Salak gevonden. Kadongdone
ri Un ly'' S Rh. nodósa BI.
Blaadjes 11—15, van onder behaard, ovaal, met vrij Hiang toegespitsten, spitsen top, 50—120 mM bij 35—60 mM. Pluimen okselstandig, vrij dicht kortharig, kroonbladen langwerpig, ±3 mM lang. Helmdraden dubbel zoo lang als de helmknoppen. Steenvrucht langwerpig rond. Heester of kleine boom '). Uit Japan ingevoerd, misschien hier of daar geplant.
f Rh. vernicifera D. C.
11. Melanóchyla Hook. fil.
1. Bloemen in roestkleurig behaarde pluimen. Kelktanden driehoekig. Kroonbladen langwerpig, leerachtig, van binnen langharig. Meeldraden behaard. Vruchtbeginsel dicht kortharig, stijl zeer kort, stempels 3. Vruchtsteel aan den top ringvormig verdikt, vrucht bolvormig of langwerpig rond. Bladeren langwerpiglancetvormig, met afgeronden of stompen voet en toegespitsten top, dun leerachtig, aanvankelijk ijl behaard, later kaal, 150— 310 mM bij 40—80 mM. Zijnerven talrijk, wijd afstaand, van onder sterk uitspringend. Boom. 15.00. Juli—Oct. Alleen in West-Java tusschen 0 en 1200 M zeehoogte gevonden. Reungas, s. — Reungas manoek s.
M. tomentósa Hook. fil. var. glabréscens K. et V.
J) Het uit stam en takken gewonnen sap geeft bij droging de bekende, gitzwarte Japansche lak.



12. Semecarpus L. fil.
1. Bladsteel 10—25 mM lang. Bladeren elliptisch-lancetvormig of vaak eenigszins omgekeerd eirond, met stompen of wigvormigen voet en dikwijls kort toegespitsten, stompen top, van boven glanzend lichtgroen, van onder met uitzondering der nerven en aderen blauwgroen, nerven en aderen veel grover dan bij de volgende soort, bladeren daardoor minder sterk blauwgroen. Bloemen éénslachtig-tweehuizig. Pluimen 150—300 mM lang, dicht kortharig. Mannelijke bloemen zittend, 4 5 mM middellijn, reukeloos, kelktanden driehoekig, kroonbladen stomp, witachtig groen, zwart verkleurend, schijf dicht behaard, meeldraden iets langer dan de kroonbladen. Vrouwelijke bloemen op 1—2 mM lange steeltjes, 8—9 mM middellijn, staminodiën bijna even lang als de kroonbladen, vruchtbeginsel bolvormig, stijlen 3. Vrucht scheef eivormig, zijdelings afgeplat, 15—20 mM lang. Boom met zeer scherp, zwart opdrogend sap, dat, op de huid gebracht, dikwijls heftige ontsteking veroorzaakt. 15.00—25.00. Juli—Oct. Geheel Java op 0—900 M zeehoogte. Ingas, j. — Ingas kapoer, j. — Ingas kebo,
Ingas telik, j. — Ingas tjelik, j. — Reungas, s. — Reungas woeloeng, s. — Telik, j S. heterophy'lla BI.
Bladsteel bij de grootere bladeren 30—60 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met wigvormigen voet en afgeronden of zeer stompen, niet zelden kort, stomp toegespitsten top, van boven donkergroen, van onder met uitzondering der nerven blauwgroen, 150—600 mM bij 60—180 mM. Mannelijke bloemen zeer kort gesteeld, 4—5 mM middellijn, kroonbladen witachtig groen, zwart verkleurend, de $ bloemen op 4-8 mM lange steeltjes, ± 8 mM middellijn, staminodiën half zoo lang als de kroonbladen. Vrucht scheef eirond-langwerpig, grooter dan bij de vorige soort. Boom. 15.00—20.00. Aug— Dec. West- en Midden-Java tusschen 200 en 1200 M zeehoogte. Rengas, j. — Reungas, s. — Reungas goenoeng, s.
S. albéscens Kurz.
XLIII. MORINGACEAE.
1. Bladeren onvolkomen dubbel-drievoudig gevind. Bloemen in pluimen. Driekleppige doosvrucht met gevleugelde zaden Morin ga 285.



i. Moringa Burm.
1. Bloemen in 100 250 mM lange, okselstandige pluimen, zygomorf, wit, welriekend. Kroonbladen 12—16 mM lang. Volkomen meeldraden 5, voor de kroonbladen geplaatst, aan den voet behaard, met 5 staminodiën afwisselend. Vruchtbeginsel gesteeld, doosvrucht hangend, lijnvormig, met toegespitsten top, driehoekig, geribd, 200-450 mM lang, driekleppig openspringend. Zaden bolvormig, gevleugeld 1). Bladeren aan de toppen der twijgen dicht bijeenstaand, onvolkomen driedubbelgevind, bladspillen met klieren tusschen de zijspillen en blaadjes, blaadjes eirond, ovaal of omgekeerd eirond, gaafrandig, 9—18 mM bij 5—12 mM. Boom. 5.00— 10.00. Jan.— Dec. Vaak als vruchtboom aangeplant (M. pterygospérma Gartn.). Behenboom. — Kèlor, j, m, s. — Marongghi, md. — Marongghi boengö, md. — Marongghi bdang, md. — Marongghi tarom, md.
f M. oleifera Lam. 2).
XUV. CONNARACEAE.
1. Stampers 4—5, tijdens den bloei nagenoeg gelijk van lengte (met
inbegrip der stijlen). Bloeiwijzen okselstandig. ... 2. Stamper 1 of, zoo er meer zijn, 1 ervan zeer veel langer dan de andere 4
2. Blaadjes aan alle bladeren 3. Bloemen wit. Kelk den voet der
vruchten niet omgevend. Vruchten vaak geknobbeld of gerimpeld, dikwijls uit meer dan 1 vruchtje bestaand. Agelaea 286. Blaadjes 3—. Kelk den voet der vruchten omgevend. Vruchten glad, uit 1 vruchtje bestaand 3.
3. Kelkslippen minder dan dubbel zoo lang als breed, in den vrucht-
tijd tegen de vrucht aanliggend en dan nog steeds dakpansgewijs dekkend. Zaden met een zaadrok. Blaadjes niet in
een uitgerande spits uitloopend Rouréa 286.
Kelkslippen minstens dubbel zoo lang als breed, in den vruchttijd van de vrucht afstaand en dan niet meer dakpansgewijs dekkend. Zaden zonder zaadrok. Blaadjes in een uitgerande spits uitloopend Roureópsis 287.
4. Blaadje 1. Kelkslippen in den knop klepsgewijs aaneensluitend.
Ellipanthus 289.
Blaadjes 3 of meer. Kelkslippen in den knop dakpansgewijs dekkend Cónnarus 288.
De zaden worden dikwijls door insecten beschadigd. In de omstreken van Batavia wordt de boom steeds door stekken voortgeplant.
) Heeft iemand deze plant wel eens in het wild of verwilderd gevonden?



Mei. Hier en daar gevonden (Erythrostigma diversifó1 i a Hassk.). Ki ladja, s. . . C. diversifólius Scheffer ').
Blaadjes van onder op of langs de middennerf kortliarig, 40—120 mM bij 20—60 mM, langwerpig met afgeronden of wigvormigen voet en meer of minder lang toegespitsten top. Kroonbladen 2—2i/a maal zoo lang als de kelkbladen. Kokervruchten halfcirkelvormig, door een nietig spitsje gekroond, 20—25 mM bij 12—15 mM. Klimmende heester. Vroeger op Java gevonden C. semidecandrus Jack. a).
5. Ellipanthus Hook. fil.
1. Bloemen meerendeels in kleine, gedrongen pluimen aan de ontbladerde twijggedeelten, dun gesteeld, welriekend. Kelk klokvormig, 5-spletig, van buiten behaard. Kroonbladen eirond met afgeronden top, van buiten behaard, bleek geelgroen. Meeldraden 5, met evenveel staminodiën afwisselend. Vruchtbeginsel dicht behaard. Vrucht gesteeld, gekromd-eivormig, dicht behaard. Bladeren eirond-langwerpig, met afgeronden of kort wigvormigen voet en spitsen of toegespitsten top, 80—140 mM bij 30 -50 mM, van onder behaard. Boom. 14.00—26.00. April— juni. Alleen in West- en Midden-Java tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte E. Kingii Boerl. et Koorders.
XLV. LEGUMINÓSAE. Peulgewassen.
1. Bladeren alle enkelvoudig of uit 1—2 blaadjes bestaand, bladspil
nooit in een rank eindigend 2.
Bladeren alle of ten deele handvormig samengesteld 3), 3—<=<=>-
tallig 
Bladeren, althans ten deele, enkelgevind, met 3 of meer blaadjes (soms alle uit slechts 2 blaadjes bestaand, doch dan eindigt
de algemeene bladspil in een rank) 23.
Bladeren dubbelgevind 117.
2. Bloemkroon duidelijk vlinderbloemachtig. Volkomen meeldraden
10 . 3.
Bloemkroon niet vlinderbloemachtig. Volkomen meeldraden vaak meer of minder dan 10 11.
') Deze plant wordt vaak met Cónnarus grandis Jack verward. Bij deze laatste soort is de bladvoet breed afgerond en vindt men aan weerszijden der middennerf 9—12 zijnerven. Cónnarus elh'pticus King verschilt waarschijnlijk niet van C. diversifólius Scheffer.
2) C. m u tab i 1 is BI. is hiervan waarschijnlijk een vorm.
3) Men verwarre vooral niet handvormig 3-tallig met driebladig gevind.
4) Bij voorkeur aan groote knoppen onderzoeken.
19



24. Bladeren onevengevind, alle of althans de meeste met 5 of meer
blaadjes, deze blaadjes meer dan 10 mM lang. Boomen of
heesters 25.
Bladeren óf evengevind óf uit minder dan 5 blaadjes bestaand. 30.
25. Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 2, met zeer korte helm-
draden Dialium 413.
Kroonbladen aanwezig. Meeldraden 10 26.
26. Heester(tje)s. Blaadjes van onder behaard, niet met toegespitsten
top, alle of meerendeels minder dan 75 mM lang, tusschen de aderen niet met doorschijnende strepen. Bloemkroon duidelijk vlinderbloemachtig. Plaat der vlag 7—25 mM lang, geel
of paars 27.
Boomen. Blaadjes öf meerendeels meer dan 75 mM lang öf tusschen de aderen met vele, bij vergrooting doorschijnende strepen, gewoonlijk met toegespitsten top 28.
27. Plaat der vlag geel, 7—12 mM lang. Peul plat, langs den buiknaad ge¬
vleugeld, tusschen de zaden niet ingesnoerd. Blaadjes 15—40 mM lang,
beiderzijds ijl behaard Calpürnia 393.
Plaat der vlag nu eens geel en dan 20—25 mM lang, dan weer paars. Peul gezwollen, bij de Javaansche soorten ongevleugeld, tusschen de zaden duidelijk ingesnoerd. . Sóphora 393.
28. Kelk 15—20 mM hoog. Blaadjes 11—19, kaal, niet doorschijnend gestippeld,
75—160 mM lang. Bloemen eerst geelachtig, daarna rood, vlag ^ 30 mM lang. Peul groot, gezwollen, 3—5-zadig, zaden op kastanjes gelijkend Castanospérmum 393.
Kelk minder dan 10 mM hoog. Blaadjes 5—11. Peul 1—3-zadig. . 29.
29. Blaadjes kaal, tusschen de aderen met vele, bij vergrooting doorschijnende
stippels en strepen. Bloemen wit, vlag genageld, peul met platte, ledige
onderhelft en 1-zadigen top Myróxylon 394.
Blaadjes van onder duidelijk behaard, tusschen de aderen niet met doorschijnende stippels en strepen. Bloemen vuilpaars, vlag kort genageld, peul niet met platte onderhelft, 1—3-zadig Ormósia 394.
30. Kroonbladen ontbrekend of alle kleiner dan de gekleurde kelk¬
slippen. Boomen of heesters 31.
Kroonblad(en) minstens even groot als de kelkslippen, vaak veel grooter 33.
31. Bloemen oranje, in sterk vertakte tuilen. Kroonbladen geheel ont¬
brekend. Meeldraden 4—8, zelden alle tot staminodiën verminderd. Blaadjes 4 of meer, tegenoverstaand. . Saraca 421. Bloemen wit, spoedig bruin verkleurend. Meeldraden 8 of meer 32.
32. Meeldraden 8—10. Bloemen niet in hoofdjesachtige trossen.
Kroonbladen lancetvormig, hoogstens 6 mM lang. Knopschubben klein Cynómetra 423.



Meeldraden 40 of meer. Bloemen in hoofdjesachtige trossen. Kroonbladen 10—30 mM lang. Knopschubben groot Maniltóa 423.
33. Kroonblad 1 43.
Kroonbladen (schijnbaar) 4, vergroeid '), oranje. Volkomen
meeldraden 4—8 Saraca 421.
Kroonbladen 5, vrij. Volkomen meeldraden 5—10. ... 34.
34. Kelkslippen 4. Kroonbladen wit of zwak rood getint. Meeldraden 5. Steun¬
bladen onder elk blad schijnbaar 4, lang blijvend. H u m b ó 1 d t i a 419. Kelkslippen 5. Kroonbladen geel of rood. Meeldraden 5 —10. Steunbladen onder elk blad 2 of minder 35.
35. Meeldraden 10, alle volkomen, helm draden aan den voet duide¬
lijk behaard. Twijgen min of meer gedoomd. Blaadjes hoogstens 40 mM lang, vaak veel kleiner 36.
Niet aldus. Twijgen nooit gedoomd Cassia 404
36. Bloemen nagenoeg actinomorf. Kelkslippen voor den bloei met de randen
vrij ver over elkaar liggend. Bloemsteeltjes 4—5 mM lang, kroonbladen 5—7 mM lang, peul plat, in 2 schuitvormige helften vaneenscheurend, 1-zadig.
Blaadjes 10—35 mM lang Haematóxylon 401.
Bloemen duidelijk zygomorf. Kelkslippen voor den bloei met de randen slechts zeer weinig of in 't geheel niet over elkaar liggend. Bloemsteeltjes 10—20 mM lang, kroonbladen 10—12 mM lang. Peul gezwollen, 1—6-zadig, tusschen de zaden ingesnoerd. Blaadjes 2—6 mM lang. . Parkinsónia 403.
37. Rijpe peul binnen den kelk besloten, uit opeengevouwen leedjes
bestaand. Ongewapende, lage kruiden met evengevinde bladeren. Blaadjes 6—16, tegenoverstaand. . Smi'thia 334. Rijpe peul ver buiten den kelk stekend. Blaadjes vaak afwisselend 38.
38. Ongewapende, opgerichte heesters met o/?evengevinde bladeren.
Blaadjes 20 of minder. Steunbladen aan den voet ingeplant. Peulleedjes meer dan dubbel zoo lang als breed, overlangs gestreept, glad. Bloemkroon bleekgeel, meestal violet geaderd.
Ormocarpum 331. Kruiden of heesters, soms gestekeld. Bladeren gewoonlijk evengevind, soms echter onevengevind, vaak uit meer dan 20 blaadjes bestaand. Steunbladen bij de meeste Javaansche soorten boven den voet ingeplant. Peulleedjes minder dan dubbel zoo lang als breed, vaak ruw Aeschynómene 332.
39. Bladeren meerendeels of alle evengevind, d.w.z. de algemeene
bladspil eindigt niet in 1 blaadje 40.
i) In werkelijkheid ontbreekt de kroon, de kelk is vergroeidbladig en heeft onder den voet 2 schutblaadjes.



Bladeren meerendeels of alle onevengevind, d.w.z. de algemeene bladspil eindigt in 1 of in 3 blaadjes 51.
40. Kelkslippen 4, gekleurd, slippen minstens even lang als de
buis. Bloemkroon niet vlinderbloemachtig. Boomen of groote
heesters 41.
Kelk anders. Vlinderbloemige planten 44.
41. Volkomen kroonbladen 5, helderrood, weinig in grootte verschillend. Bloe¬
men in hoofdjesachtige trossen Meeldraden 10—14, éénbroederig.
Brownéa 418.
Volkomen kroonbladen (schijnbaar) 4, vergroeid '), oranje.
Sa ra ca 421.
Volkomen kroonbladen 3, de beide andere zeer veel kleiner, borstel- of
lijnvormig 42.
Volkomen kroonblad 1 43.
Kroonbladen geheel ontbrekend. Kelk met vlakken zoom, oranje, 4-slippig. Meeldraden 4 -8 Saraca 421.
42. Bloemen geel. niet groot. Volkomen meeldraden 3. Blaadjes minder dan
30 mM lang. Peul gezwollen Tamari'ndus 420.
Bloemen rood, groot, in hangende trossen. Volkomen meeldraden 9—10. Blaadjes meer dan 100 mM lang. Peul plat. . . . Amhérstia 418.
43. Meeldraden 3. Helmdraden rood, nagenoeg of geheel vrij. Kroon¬
blad wit. Strandboom Afzélia 420.
Meeldraden7,hoogéénbroederig. Peulongestekeld. Pahüdia 419. Meeldraden 10, 9 daarvan aan den voet kort vergroeid. Peul gestekeld Sindóra 422.
44. Algemeene bladspil in een rank eindigend. Blaadjes hoogstens 6, niet smal
lijnvormig. Bloemen in langgesteelde, 1—3-bloemige bloeiwijzen. Kelkslippen breed. Meeldradenbuis met recht afgesneden top, d. w. z. aan de bovenzijde even lang als aan de onderzijde. Stijl overlangs gebaard. 45. Niet aldus 46.
45. Stengels ongevleugeld. Steunbladen bijna even groot als de blaadjes.
Blaadjes vaak meer dan 2. Stijl overlangs dubbelgevouwen, met naar
achter omgeslagen randen Pisum 353.
Stengels gevleugeld. Steunbladen half pijlvormig, veel kleiner dan de blaadjes. Blaadjes 2. Stijl niet dubbelgevouwen. . . . Lathyrus 353.
46. Stengels windend. Bladeren zonder ranken. Bloemen op dikke
knobbels gezeten, tot gesteelde, veelbloemige trossen vereenigd, de bovenste d". Kelktanden kort. Meeldraden 9, éénbroederig.
A'brus 353.
Niet aldus 47.
47. Vlag minder dan 30 mM lang, van binnen niet geel. Stengels
dikwijls klimmend, nooit boomachtig. Bladspil vaak in een rank eindigend 48.
') In werkelijkheid ontbreekt de kroon, de kelk is bloenikroonachtig gekleurd, het bloemsteeltje draagt meestal 2 schutblaadjes.



Niet aldus 74
74. Rugzijde der vlag dicht behaard. Kiel aan weerszijden met een
spoor '), waarop de beide horizontaal geplaatste vleugels rusten. Peul ongeleed, zaden met kiemwit. Indigófera 319. Rugzijde der vlag kaal 75.
75. Peul uit op elkaar gevouwen leedjes bestaand 76.
Peul niet uit op elkaar gevouwen leedjes bestaand. ... 77.
76. Kelktanden driehoekig, weinig in grootte verschillend. Kelk na
den bloei aanmerkelijk vergroot en de vrucht omsluitend. Eindblaadje meer breed dan lang Kruiden. . Louréa 348. Niet aldus Uraria 347.
77. Peul opgeblazen, ongeleed, op die van een Crotalaria gelijkend,
doch de zaden zonder kiemwit. Kelkslippen langer dan de buis. Bloemkroon rood. Blaadjes meerendeels langwerpig-
omgekeerd eirond Pycnóspora 346.
Peul plat, aanmerkelijk meer breed dan dik, vaak duidelijk geleed 78.
78. Peul ongeleed, 14 20 mM bij 5—7 mM. Bloemen helderrood,
haar steeltjes 4—7 mM lang. Plaat der vlag 4—5 mM middellijn Pseudarthria 346.
Niet aldus Desmódium 336.
71). Meeldraden éénbroederig 2), de vlagmeeldraad soms gemakkelijk
loslatend. Vlag van binnen nooit geel 80.
Meeldraden 2-broederig. Peulen nooit door groote schutbladen omsloten 84.
80. Steunbladen goed ontwikkeld, ver boven den voet ingeplant.
Beide bovenste kelkslippen geheel of nagenoeg geheel vergroeid. Plaat der vlag meer dan 10 mM middellijn. Peul met
breede of gevleugelde naden 81.
Steunbladen anders 82.
81. Bladeren kaal. Bloemen blauwpaars of wit. Stempel groot, bolvormig,
langharig. Peul 4-vleugelig Psophocarpus 375.
Bladeren van onder duidelijk behaard. Bloemen paars met wit. Stempel niet zeer groot. Peul met breeden bovennaad, niet gevleugeld. Zaden met grooten navel. . . Diocléa 366.
82. Vlag minder dan 10 mM lang. Kiel duidelijk korter dan de
vleugels. Trossen bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst. Schutbladen bladachtig, na den bloei sterk vergroot en de peul
0 De vleugels voorzichtig oplichten.
2) Het gemakkelijkst neemt men dit waar aan bloemen, welker kroonbladen juist zijn afgevallen.



Bovenhelft van den stijl kaal. Kelk duidelijk getand. Peulen plat. Boomen of heesters "•
Niet aldus 
99. Boomen met helder- of bleekgele bloemen. Plaat der vlag dui¬
delijk geplooid, 9—11 mM middellijn. Vleugels vaak veel langer dan de kiel. Peulen rondom gevleugeld. Blaadjes
minstens 45 mM lang Pterocarpus 387.
Boomen of heesters met witte bloemen. Plaat der vlag niet geplooid. Peulen ongevleugeld Dalbérgia 385.
100. Stengels klimmend of windend •) 1Q1.
Stengels opgericht of neerliggend 106-
101. Bloemen alleenstaand of paarsgewijs in de bladoksels. Vlag 20-
50 mM lang, meestal blauw, zeldzamer wit of violet. Vlag-
meeldraad vrij. Stijl gebaard Cl itória 355.
Bloemen in meerbloemige bloeiwijzen u>2.
102. Vlagmeeldraad vrij 
Vlagmeeldraad met de andere vergroeid. ll».
103. Bloemen in pluimen. Steeltjes der afzonderlijke bloemen hoog¬
stens 5 mM lang. Kelktanden alle zeer kort. Vleugels en kiel wit, vlag wit of groen. Peul gevleugeld Dérris 388.
Bloemen anders. Peul ongevleugeld 104.
104. Bloemen blauwpaars, alleenstaand langs de spil van hangende trossen, reu¬
keloos. Kelktanden goed ontwikkeld. Plaat der vlag 20—25 mM middellijn Peul lang en smal. Blaadjes 7-13, met lang toegespitsten top. Gekweekte sierheester 
Niet aldus M.llettia 326.
105. Bloemen in dicht behaarde pluimen. Plaat der vlag 8 10 mM
lang. Blaadjes 5—9, van onder zilvergrijs, kaal. Peul gezwollen, ongevleugeld Milléttia 326.
Niet aldus D/rr'S
106. Bovenhelft van den stijl duidelijk overlangs behaard. Plaat der
vlag minstens 15 mM middellijn. Stengels opgericht. . 107. Bovenhelft van den stijl kaal of alleen vlak om den stempel
penseelvormig behaard • J09.
107 Bloemen hooggeel, bruin gevlekt. Vleugels veel korter aan de kiel. Kelk¬
tanden spits, veel korter dan de buis. Peul opgeblazen. Blaadjes meestal met uitgeranden top Colutéa 330.
Bloemen wit of rood • " " '. ' ' .. .../
108 Bloemen in hangende trossen, welriekend, wit. Vruchtbeginsel du.dehjk
«, Robinia 32o.
gesteeld 
i) Natuurlijk alleen als daartoe gelegenheid bestaat. Indien men den stand
van den stengel niet kent, zoeke men zoowel onder 101 als onder 106. Een van
deze beide nommers leidt dan spoedig op een dwaalspoor. Men bemerkt dit
gemakkelijk en kieze dan het andere nommer.



Bloemen niet in hangende trossen. Vruchtbeginsel nagenoeg zittend. Blaadjes met vele evenwijdige zijnerven. . Tephrósia 323.
109. Bloemen wit, in gesteelde, veelbloemige, meestal eindelingsche
trossen. Kelk met zakvormigen voet, ^ 8 mM lang, kort getand. Vlag ^ 15 mM lang, plaat slechts weinig breeder dan de lange nagel. Blaadjes 3 of 5, van onder behaard. Bergheester.
Euchrésta 392.
Niet aldus 110.
110. Kelk afgeknot of met zeer kórte tanden. Kiel niet ') gespoord.
Boomen of forsche heesters. Peulen plat 111.
Kelktanden goed ontwikkeld of anders de kiel aan weerszijden met een schuin zijwaarts gerichte spoor ') 114.
111. Plaat der vlag aan de rugzijde behaard. Peul ongevleugeld. 112. Plaat der vlag aan de rugzijde kaal. Peul gevleugeld. Meeldraden meestal 1-broederig, soms 2-broederig, bloemen in 't laatste geval in pluimen en vleugels en kiel wit. Dérris 388.
112. Strandboom. Bloemsteeitjes 5—10 mM lang. Bloemen paars.
Plaat der vlag aan den voet met 2 groote oortjes. Meeldraden 1-broederig. Peul 50—70 mM lang, plat, niet openspringend, 1-zadig. Blaadjes doorgaans 5 of 7. . . Pongamia 391. Niet aldus 
113. Rand der blaadjes aan den voet onderwaarts omgekruld. Plaat der vlag
meer dan 10 mM lang. Vlagmeeldraad vrij. Vruchtbeginsel aan den
voet met een kleine, ingezonken klier Gliricidia 328.
Niet aldus Milléttia 326.
114. Steunbladen lang blijvend, grof getand-gelobd. Bloemen alleenstaand in
de bladoksels op vrij lange stelen. Opgericht, klierachtig behaard, ongewapend, klein kruid Cicer 351.
Steunbladen gaaf, vaak vroeg afvallend 115.
115. Bloemen blauwviolet, in zeer dichte trossen. Kelkslippen alle
priemvormig. Bloemsteeitjes in paren, ten slotte stijf en haakvormig naar boven omgebogen. Rugzijde der vlag kaal. Blaadjes aan de meeste bladeren 5 of 7. Peul uit op elkaar gevouwen leedjes bestaand. Stengels ongewapend. . . Uraria 347. Bloemen anders. Peul ongeleed 116.
116. Kiel aan weerszijden met een schuin zijwaarts gerichte spoor ').
Bloemen in okselstandige trossen, vleugels rood. Peulen ongeveer even dik als breed. Zaden met kiemwit 2). Ongewapende kruiden of heesters Indigófera 319.
') De vleugels zorgvuldig oplichten. Men ziet dan de spoor boven den voet van de plaat der kielbladen.
-) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen in het midden van het zaad tegen elkaar en worden door het kiemwit omsloten.



Kiel ongespoord. Peul veel meer breed dan dik. Zaden zonder kiemwit '). Bladeren met schuine, evenwijdige zijnerven.
Tephrósia 323.
117. Meeldraden 2) minder dan 15, vrij of nagenoeg vrij. . . 118.
Meeldraden 15 of meer, vaak vrij hoog vergroeid. . . • 129. 118 Bloem kroon actinomorf. Helmdraden 4—14, geheel kaal. Bloemen meestal in hoofdjes, zeldzamer in aren, trossen of pluimen. Kelk vaak ontbrekend of haarpluisachtig; zoo hij goed ontwikkeld is, meestal met gelijke slippen. . . 119. Bloem kroon duidelijk zygomorf of anders de helmdraden aan den voet duidelijk behaard, vaak zoo wel het een als het ander. Meeldraden 10, vrij. Bloemen nooit in hoofdjes. Kelk steeds
aanwezig, slippen zeer vaak ongelijk •
119. Bloemen in aren, trossen of pluimen •
Bloemen in hoofdjes '
120 Afzonderlijke bloemen zittend • • •
Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Bloemkroon niet groen. Meeldraden alle volkomen. Peulen minder dan 300 mM lang.
Ongewapende boomen • * " '
121. Klimmende, ongewapende heesters. Algemeene bladspil bi] vele
jonge bladeren in een rank eindigend. Bloemkroon groen.
Peulen minstens 300 mM lang. . . • • • E"tada 4 ' Opgerichte heesters of boomen. Oudere twijgen gedoomd. gemeene bladspil niet in een rank eindigend. Peulen mmder
dan 300 mM lang A
122. Lagere bloemen onzijdig, met ver buiten de kroon stekende,
paarse staminodiën. Vinnen 3—10 paar.
v Dichróstachys 427.
Meeldraden in alle bloemen volkomen, geel. Vinnen 1-^paar.^^ 42?
193 Kroonbladen rood. Meeldraden 5. Peul gevleugeld. Algemeene Wadspn in 3 vinnen eindigend. Blaadjes 60-120 mM lang.
Acrocarpus 431.
Kroonbladen geel of geelwit. Meeldraden 10. Peul ongevleugeld, zaden fraai rood gekleurd. Algemeene bladspil in 2 vinnen of in een spitsje eindigend. Blaadjes minder dan 60 -mM lang Adenanthera 426.
1) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen in liet midden van het zaad tegen elkaar en worden door het kiemwit omsloten.
2) Wel te verstaan in elke bloem.



124. Stengels of twijgen met scherpe stekels bezet. Bloemen paars¬
rood. Heesters of kruiden 125.
Stengels of twijgen ongewapend 126.
125. Peul ongeveer even dik als breed, lang gesnaveld, scherp gestekeld, bij
rijpheid 4-kleppig, niet in leedjes uiteenvallend. Hoofdjes alleenstaand of bij paren in de bladoksels, hun steel 5-10 mM lang. Vinnen 2—4
Paar " Schrónkia 430.
Peul plat, bij rijpheid in leedjes uiteenvallend. Mimosa 429.
126. Hoofdjes op minstens 15 cM lange stelen, hangend, knotsvormig,
minstens 50 mM lang. Bloemen geelwit, trimorf, de lagere onzijdig met 10 staminodiën, de middelste d, de bovenste Peul meer dan 25 mM breed. Vinnen 8—30 paar. Boomen. Park ia 424. Niet aldus 127.
127. Meeldraden in alle bloemen volkomen, helderwit. Hoofdjes bol¬
vormig, niet knikkend. Peul meer dan 10 mM breed. Vinnen 4—8 paar. Vrij forsche heester of kleine boom.
Leucaena 430.
Lagere bloemen onzijdig, met ver buiten de kroon stekende staminodiën, deze met gebrekkig ontwikkelde of zonder helmknoppen. Hoofdjes knikkend. Peul minder dan 10 mM breed. Vinnen hoogstens 5 paar. Kruiden of lage heestertjes. . 128.
128. Staminodiën heldergeel. Peul hoogstens 5 maal zoo lang als
breed. Kruiden Neptünia 428.
Staminodiën wit. Peul meer dan 10 maal zoo lang als breed. Kleine heester Desmanthus 429.
129. Helmdraden aan den voet vergroeid tot een (holle) buis, welke den
eierstok of diens steel geheel of gedeeltelijk omgeeft. . 130. Helmdraden nooit tot een buis vergroeid, wel vaak met een deel van den eierstoksteel tot een vleezig, massief lichaam versmolten.
Acacia 431.
130. Bloemen niet in hoofdjes, doch tot tuilen vereenigd. Kroonbladen geelwit,
35—45 mM lang, van buiten dicht behaard. Strandboom.
Serianthes 443.
Niet aldus 131.
131. Opgerichte, hoogstens 4 M hooge, ongewapende heesters. Bloemen in
hoofdjes, rood of wit. Peul aan den top het breedst, bij rijpheid 2-kleppig openspringend, de kleppen van boven naar onder elastisch uiteenwijkend.
Calliandra 435.
Peulkleppen niet elastisch uiteenwijkend 132.
132. Peulen plat, dun, met rechte naden, nooit gekronkeld of opgerold. Okselstandige doornen of steunbladdoornen nooit aanwezig ').
Albfzzia 435.
J) Wel vindt men soms onder elk blad één gekromden stekel.
20



Boom. 10.00—12.00. Alleen in Madioen op 500 M zeehoogte gevonden (Pongamia dehiscens K. et V.). Lempir, j.
M. dehiscens Prain ')•
12. Wistaria Nutt.
1. Bloemen blauwpaars, alleenstaand langs de spil van hangende, dicht behaarde trossen, welke den top van korte zijtakjes afsluiten, reukeloos. Schutbladen groot, vroeg afvallend. Plaat der vlag 20—25 mM middellijn, aan den voet met 2 knobbels, kiel stomp. Vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel gesteeld, behaard, stijl kaal, met kleinen, eindelingschen stempel. Peul lang, op de zaden gezwollen, zaden niervormig, zonder kiempropje. Steunbladen klein. Bladeren onevengevind, steunblaadjes aan de bladspil priemvormig, blaadjes 7—13, tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig met lang toegespitsten top, gaafrandig, 50—75 mM lang. Links windende heester. 5.00—7.00. Inheemsch in China en Japan, op Java misschien 1 soms als sierheester aangeplant (Glycine chinénsis Sims.). Blauwe regen. — Glycine t W. chinénsis D. C.
13. Robïnia L.
1. Bloemen in kortgesteelde, hangende trossen, wit of roodachtig, zeer welriekend. Kelk van buiten fijn aanliggend behaard, de beide bovenste slippen hoog vergroeid. Vlag 20—25 mM lang, zonder oortjes of knobbels, vleugels ongeveer even lang als de kiel, vlagmeeldraad aan den voet of geheel vrij, vruchtbeginsel gesteeld, bijna kaal, stijl nabij den top gebaard, peul 50—75 mM bij ± 12 mM, kaal, 4—6-zadig. Steunbladen meestal doornachtig. Bladeren onevengevind, algemeene bladspil met duidelijke steunblaadjes, blaadjes 9—17, eirond-langwerpig, met spitsen of stompen voet en afgeronden, afgeknotten of iets uitgeranden top, 25—50 mM bij 15—25 mM, beiderzijds fijn behaard. Boom met veel wortelloten. 5.00—25.00. Inheemsch in Amerika, op Java misschien soms aangeplant. Acacia 2) f R. Pseud-Acacia L.
14. Gliricfdia H. B. K.
1. Trossen doorgaans in de oksels van reeds afgevallen, zeldzamer in die van nog aanwezige bladeren geplaatst, alleenstaand of in paren, 50—100 mM lang. Bloemsteeltjes alleenstaand, nabij den top geleed. Kelk wijd klokvormig, nagenoeg afgeknot, 4—5 mM hoog. Bloemkroon lila, plaat der vlag + 15 mM lang, van buiten fijn behaard, vleugels vrij van de kiel, ongeveer even lang als deze, vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel gesteeld, lijnvormig, kaal, aan den voet der bovenzijde met een sleufvormige klier, stijl kört, peul plat samengedrukt. Steunbladen nietig, langharig, bladeren onevengevind, blaadjes 11 — 15, de lagere vaak afwisselend, de hoogere tegenoverstaand, eirond-langwerpig met afgeron-
1) Misschien niet verschillend van M. xylocarpa Miq.
2) Onder dezen naam is de plant in Nederland algemeen bekend. Zij is geheel verschillend van de echte Acacia's.



den voet en stomp toegespitsten top, 40-85 mM bij 20-50 mM de volwassene nagenoeg kaal, onderzijde blauwgroen, bij gedroogde blaadjes Va^t S uF g ' rand nabij den voe* onderwaarts omgekruld Opgerichte heester 3.00-6.00. jan.-Mrt., Juli-Nov. Verwelkende blaadfes welriekend. Inheemsch in Guatemala, op Java soms aangeplant, o. a. in paggers bij Buitenzorg (G1. sépium Jacq.). f Qi. maculata H. B. K.
15. Sesbania Pers.
1. Bloemen geel, vaak donkerbruin gevlekt. Bloemknoppen niet boogvormig gekromd. Kelk duidelijk getand, tanden driehoekig. Plaat der vlag hoogstens 30 mM lang, van binnen aan den voet met 2 kleine knobbels of kammen. Peul hoogstens 300 mM lang 
Bloemen wit of rood, in 2-4-bloemige trossen. Bloemknoppen boog-
m g? °md" Kelk nagenoeg afgeknot of onduidelijk 2-lippig, 2025 mM hoog. Plaat der vlag 50-75 mM lang, 30-45 mM breed aan den voet zonder knobbels. Kiel iets langer dan de vleugels Peul
« b«;/e 5? mM biin,M'"»'• sL.bJS
met breeden, scheeven voet en spitsen top, 6-10 mM lang. Blaadjes
20 50, langwerpig-lijnvormig met stompen voet en breed afgeronden,
delstf™5 4nS U1)!ferhandon t0P' beiderzijds aanliggend behaard, de midelste 30 40 mM bij 9-14 mM, de bovenste en onderste vaak veel
vruchten vaak' 5-00^0'00' APril^Dec. Om de eetbare bloemen en ZÏ i ,r/ HangeP n °e b'aderen Zij° een "Muntend veevoeder, n l 3 " d 1 f 10 r a Desv-)- Toeri, j, m, s. - Toroj, md.
7oeühTm V°™ WOrl" -verscheiden door de bijvoeging bcdas, s.-pelak.j.poetih, j, m.-pote, md, de roodbloemige door de bijvoeging abrit, j - bang i -beureum, s. — mera, md.- merah, m. 8'
9 vi„„„di<, , t S. grandiflóra Pers.
2. Vleugels ongeveer even lang als de kiel, aan den voet van den
bovenrand der plaat met een zeer duidelijk, achterwaarts gericht spits oortje. Knobbels aan den voet van de plaat der vlag vrij stomp. Blaadjes aan de grootere bladeren 16—80 van onder vaak behaard. Twijgen en bladspillen soms fijn gestekeld J 6
V1D"aga?nS/tf'? kie'' de" V°et Van den bovenrand dl
p aat niet of kort en zeer stomp geoord. Knobbels aan den voet van de
plaat der vlag min of meer toegespitst, spits, de plaat der vlag zelve 10-13
mM lang, geel of min of meer bruin gevlekt. Peul 120-200 mM lang vaa gewrongen, 20—30-zadig. Twijgen ongestekeld. Steunbladen lijnlancetvormig, spits, 3-6 mM lang, blaadjes 14-36, lijnvormig met scheeven voet en stompen top, aanvankelijk behaard, de volwassene kaal
3 00 6 M w ka\6-25 mM bij 2V.-6 mM. Boom of boomheester. fnlander?',P^ Tf geneeskrachtige eigenschappen vaak door
koffietuinen J | S°mS °°k door Europeanen als schaduwboom in koffietuinen aangeplant. Djajanti, s. - Djantt, j. - Kèlor wana, j.
t S. aegyptïaca Pers.



tanden alle veel korter dan de buis. Vlag hooggeel, aan den voet bruin gevlekt, + 20 mM lang. Vleugels smal, veel korter dan de kiel. Vlagmeeldraad vrij, stijl overlangs gebaard, peul opgeblazen, veelzadig, 50 60 mM lang. Bladeren onevengevind, blaadjes 9-13, vaak 11, ovaalomgekeerd eirond, meestal met uitgeranden top, dof, van onder fijn aanliggend behaard, 10—25 mM bij 6—15 mM. Opgerichte heester 1.00-5.00. Sierplant uit Zuid-Duitschland, misschien op Java hier of daar in de bergstreken gekweekt t c. arboréscens L.
17. Ormocarpum Beauv. ').
1. Twijgen en bladspillen kaal. Vleugels bijna even lang als de
kiel. Peulen glad, kaal 2
Twijgen en bladspillen kleverig behaard. Blaadjes 9-15, ovaal-omgekeerd eirond, met wigvormigen of afgeronden voet en breed afgeronden vaak uitgeranden top, kaal, 5-15 mM bij 3-9 mM. Trossen armbloemig, assen der bloeiwijze klierharig. Geheele kelk 7-8 mM hoog, ongeveer halfweg of iets dieper ingesneden, vleugels veel korter dan de kiel, peul gesteeld, uit 1—4 half-langwerpige, zachtstekelige leedjes bestaand. Opgerichte heester. Misschien op Java gevonden (O. in ter médium
9 o, ,? ' O. sennoides D. C.
/. Blaadjes 12—20, meerendeels of alle 30—50 mM lang, 10—20 mM breed, de meeste met stompen, breed afgeronden of zwak uitgeranden, vaak door een lang nerfspitsje gekroonden top. Plaat der vlag bleekgeel, paars geaderd, 15—20 mM middellijn, kiel niet paars geaderd, peul gesteeld, 50—150 mM lang, uit 6 9 leedjes bestaand, waarvan er 1—6 een zaad bevatten, de looze leedjes veel kleiner dan de zaadhoudende. Opgerichte heester. 2.00—7.00. Febr., Mei, Aug., Nov.—Dec. Op Java hier en daar verwilderd, inheemsch in Ceram. Rorako, j.
D1 .. . O* glabrum T. et B.
Blaadjes 9—21, hoogstens 35 mM lang, de meeste veel kleiner, vaak met vrij spitsen top. . 
3. Blaadjes 9-15, de meeste meer dan 10 mM lang. Plaat der vlag zeer dicht paars geaderd, aan de rugzijde bovendien paars aangeloopen, ± 15 mM middellijn. Kiel sterk geaderd, peulen veel zeldzamer dan bij de vorige soort (bij het eenig door mij gezien exemplaar uit 3 leedjes bestaand
TmT™ ^en ^ middelste een zaad bevatte). Opgerichte heester. 4.00-10,00. Dec. Inheemsch in Celebes, op Java soms als schaduwboom »)
> B.0h?,1Ve de 4 h'er beschreven soorten wordt nog een 5de, O. ochroléucum Z. M. voor Java vermeld. Uit de beschrijving dezer soort blijkt echter niet at zij van O. glabrum of O. acutifólium verschilt. Zij is bij Tjiringin aan' het strand gevonden. Misschien zijn alle soorten als vormen van O. sennoides op te vatten.
3) Men zie hierover Teysmannia XVI, 66.



aangeplant. Waarschijnlijk slechts een vorm der voorgaande soort (O. g 1 &b r u m, var. minahass&na T. et B.). Rorako, j. f O. acutifólium Burck. Blaadjes 15—21, de meeste minder dan 10 mM lang. Bloemstelen zeer kort,
2-bloemig. Bloemen witachtig, purper geaderd. Peul uit 1—3 leedjes bestaand. Opgericht boompje met kurkachtige schors. 3.00. Alleen in Besoeki gevonden. Wellicht een vorm van O. glabrum 1. et B.
O. suberósum T. et B.
18. Aeschynómene L.
1. Steunbladen boven den voet ingeplant. Algemeene bladspil
meestal in een spitsje eindigend, dus niet met een blaadje op
den top 
Steunbladen aan den voet ingeplant, lancetvormig. Algemeene bladspil in een blaadje eindigend, blaadjes 8-18, afwisselend, langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met afgeronden voet en top, door een nerfspitsje gekroond, duidelijk vinnervig, beiderzijds behaard, 6-9 mM bij
3—4 mM. Bloeiwijzen armbloemig, ijl, okselstandig doch vaak van de bladeren afgekeerd, langharig. Bloemsteeltjes 4—6 mM lang, op den top met 2 schutblaadjes, kelk ongeveer halfweg 5-slippig, vlag geel met roode vlekken, 7—8 mM lang, aan de rugzijde behaard, vleugels ongeveer even lang als de smalle kiel, vruchtbeginsel dicht behaard, peul boven de kelkinplanting door een 6-9 mM langen steel gedragen, meestal gekromd, met diep ingesneden rugnaad, fijn behaard, 4—8-ledig. Stengels opstijgend, afstaand langharig, gewoonlijk eenigszins kleverig. Kruid. 0.30-
1.50. Jan. Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java een enkele maal
als groene bemesting gekweekt (onder den onjuisten naam van Ae. brasilUna D.C.) f Ae. falcata D. C.
2. Blaadjes 8—30 paar, met gekromden, scheeven, zeer spitsen top,
aan de onderzijde met 2—4 nagenoeg even sterke hoofdnerven. Peul met een hoogstens 2 mM langen steel, langs den ondernaad duidelijk ingesneden. Vleugels ongeveer even lang als
de kiel 
Blaadjes met gelijkzijdigen, afgeronden, door een nietig nerfspitsje gekroonden top, aan de onderzijde met 1 hoofdnerf, uit welker voet soms nog 2—3 veel dunnere nerven ontspringen. Steel
der peul minstens 5 mM lang 4-
3. Stengels neerliggend, de jongere vrij dicht afstaand behaard.
Algemeene bladspil behaard. Kelk weinig korter dan de vlag, bloemen paarsrood, vlag 2—2Vs mM breed, vleugels minder dan 1 mM breed. Peul vrij lang behaard. Laag, sterk vertakt kruid. 0.20—0.50. Jan—Dec. Alleen in Midden- en Oost-Java op grazige plaatsen gevonden Ae. javanica Miq.
Stengels opgericht, ijl behaard of bijna kaal. Algemeene bladspil kaal Kelk
veel korter dan de vlag, bloemen bijna geheel geel, vlag ± 4 mM breed,



vleugels meer dan 1 mM breed. Peul zeer kort behaard. Vertakt kruid. 0.50-1.00. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, in 's Lands Plantentuin gekweekt en dientengevolge in de omgeving van Buitenzorg af en toe opslaand. ... ,
A D] , , . Ae. americana L.
4. Plaat der vlag 5—6 mM middellijn, aan de rugzijde kaal. Vruchtbeginsel fijn behaard. Steel der peul 5-10 mM lang, peul 4—5 mM breed, langs de naden niet geknobbeld. Blaadjes
minder dan 10 mM lang, middennerf aan den voet zonder zijnerven ^
Plaat der vlag 13—19 mM middellijn, aan de rugzijde langharig Bloemen in 2-6-bloemige trossen, g of door mislukking va^n het vruchtbeginsel ten deele rf. Kelk vrij dicht langharig, met 3-spletige onderlip, kiel veel langer dan de vleugels, behaard vruchtbeginsel kaal. Steel der peul 15—20 mM lang, peul' 30—90 mM bij 7—8 mM, bij volkomen rijpheid langs de naden duidelijk geknobbeld, peulleedjes ongeveer l1/, maal zoo lang als breed, in het midden der zijvlakken met een groep duidelijk gescheiden, nagenoeg cylindrische, dunne knobbels '). Zaden 4-5 mM bij 6-8 mM. Blaadjes aan weerszijden der spil 30-55, lijnvormig, 3-21 mM lang, middennerf aan den voet met 1-2 veel dunnere, opstijgende zijnerven. Opgericht, niet zeer sterk vertakt kruid. 1.50—2.50. Jan.—Dec Op drassige gronden, tot dusverre alleen bij Batavia en in
, R|0osHava gevonden Ae. aspera L.
5. Bloemen alle alleenstaand in de bladoksels, haar steeltjes onbebladerd tijdens den bloei 5-10 mM lang. Kiel veel langer dan de vleugels' Peulleedjes 4-6. Algemeene bladspil 25 -50 mM lang, blaadjes aan weerszijden 15—25. Opgericht kruid. Lang geleden in Midden- en Oostava gevonden. Ae trachy'Ioba Miq.
Bloemen meerendeels in bebladerde, 2-4-bloemige trossen, haar steeltjes l'/2—6 mM lang. Kelk kaal, met ondiep 3-tandige onderlip. Kiel nauwelijks langer dan de vleugels, kaal Peulleedjes 6-9, nagenoeg vierkant, in het midden der zijvlakken met opeengedrongen, kort-lijstvormige, aan den voet min of meer samenvloeiende knobbels. Zaden ± 2 mM bij + 3 mM Algemeene bladspil 50-120 mM lang, blaadjes aan weerszijden der spil 15—40. Sterk vertakt, opgericht kruid. 0.50—1.50. Jan.—Dec. Op vochtige of drassige gronden van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. Dinding, j. — Goedéjan i — Katisan, j. - Pepetéjan, s Ae. fndica L.
>) Deze knobbels ontwikkelen zich pas, als de peul haar rijpheid begint te naderen en ontbreken dus vaak hij herbariumexemplaren.



gelbladen, de hoogere opeengedrongen tot dichte, hoofdjesachtige aren. Schutbladen betrekkelijk groot, kelkbuis steelvormig, zoom ± 2 mM lang, 2-lippig, bovenlip gaaf, onderlip 3-spIetig. Bloemkroon bleekgeel, vlag met een bruine vlek, aan den voet zonder oortjes, ^ 4 mM middellijn, meeldraden 1-broederig, vruchtbeginsel op den bodem der kelkbuis nagenoeg zittend, peul uit 2 zeer ongelijke leedjes bestaand, onderst leedje zeer klein, loos, bovenst leedje 1-zadig, door den haakvormig omgebogen, + 5 mM langen stijl gekroond. Steunbladen met den bladsteel vergroeid, bladeren 3-bladig gevind, zonder steunblaadjes, blaadjes lancetvormig met spitsen voet en top, van onder behaard, 5—20 mM bij 1—5 mM. Veelstengelig kruid! 0.10—0.30. Mrt. —Juli, Oct. Op droge grasvlakten nabij de zee (St. mucronata Auct. non Willd).- . St. sundaica Taub.
2i. A'rachis L.
1. Bloemen schijnbaar gesteeld, in werkelijkheid zittend, tot zittende, okselstandige, gedrongen, armbloemige aren vereenigd. Kelkbuis draadvormig, op een bloemsteeltje gelijkend. Kroonbladen heldergeel, vlag vaak purper gestreept, 9-14 mM middellijn, kiel aanmerkelijk korter dan de vleugels. Meeldraden 1-broederig, vruchtbeginsel in den voet der kelkbuis zittend, bloembodem na de bevruchting uitgroeiend tot een 30—70 mM langen steel, welke de vrucht in de aarde dringt. Peul onder den grond rijp wordend, 10—70 mM lang, netvormig gerimpeld, 1—4-zadig. Steunbladen groot, met den bladsteel vergroeid, bladeren evengevind, blaadjes 4, ovaallangwerpig-omgekeerd eirond, 40—80 mM bij 25 -40 mM. Kruid met opstijgende, korte of lange en aan den voet wortelslaande takken. 0.15— 0.70. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java vaak verbouwd, soms een enkel exemplaar verwilderd. Aardnoot. — Cura;aosche nootjes. — Grondnoot. — Pienders. Sausjes. — Katjang Amerika, s. — Katjang Holle, s. — Katjang pendem, j. — Katjang soeoek, s. — Katjang tanah, m. — Katjang taneuh. — Katjang tjina, j, m. — Katjang tolo, j. — Soeoek, s.
f A. hypogaea L.
22. Zórnia Qmel.
1. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, ijle, 2—10-bloemige aren. Schutbladen boven den voet ingeplant, den kelk grootendeels verbergend. Kelk ^ 3 mM lang, plaat der vlag cirkelvormig, geel, vaak rood geaderd, 5—6 mM middellijn. Kiel ongeveer even lang als de vleugels, meeldraden éénbroederig, vruchtbeginsel zittend, peul tot 12 mM lang, uit 6 of minder zachtstekelige leedjes bestaand, zaden zonder kiemwit. Steunbladen boven den voet ingeplant, bladeren 2-tallig, blaadjes



eirond-ovaal, omgekeerd eirond-ovaal of de hoogere min of meer langwerpig, al of niet doorschijnend gestippeld, 5 25 mM bij 2—15 mM. Opstijgend, zeer veranderlijk kruid. 0.05— 0.45. Jan.—Dec. Vochtige, open terreinen, vooral nabij de Z. diphy'lla Pers.
23. Desmódium Desv.
1. Bladeren alle uit 1 blaadje bestaand ')■ Peul biï njPheid in
leedjes uiteenvallend 2-
Bladeren, althans voor een deel, uit 3 blaadjes bestaand. . 7.
2. Bladsteel duidelijk gevleugeld. Blaadje eirond-langwerpig of
langwerpig-lancetvormig, met breed afgeronden, of zwak hartvormigen voet en spitsen top, 50—200 mM bij 12 50 mM. Trossen eindelingsch en in de hoogste bladoksels, 150 300 mM lang. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2—3 mM lang, op den top met 2 schutblaadjes. Bloemen paarsrood, plaat der vlag ± 5 mM middellijn, vleugels iets langer dan de kiel, stijl niet korter dan de eierstok, peul zeer kort gesteeld, lijnvormig met stompen, door den stijlvoet gekroonden top, 25—35 mM bij 4—6 mM, langharig, uit 8 of minder leedjes bestaand. Zaden met kiemwit. Top der twijgen vrij scherp driekant. Opgericht kruid, vaak met houtachtigen voet. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen, in laag kreupelhout, van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte, soms ook aangeplant (Pteroloma tri'quetrum Bth.). Daoen doedoek, m. — Doedoek, j, m. Gerdji, j. Goeloe walang, j. - Kembang doedoek, m. — Ki tjangtjorang, s. - Potong koedjang, s. — Tjentjen, s. . . ■ D. tri'quetrum D. C.
Bladsteel niet gevleugeld. Bloemsteeltjes niet met 2 schutblaadjes op den top. Stijl veel korter dan de eierstok. Peul hoogstens 3 mM breed. Zaden zonder kiemwit. Toppen der twijgen
Q
niet scherp driekant 
3. Blaadje dwars ovaal-niervormig, 8—25 mM bij 15—35 mM, kaal of bijna kaal. Bloemen deels in okselstandige bundels, deels in ijle trossen, wit. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2 3 mM lang. Plaat der vlag 4—5 mM lang. Peulen wijd afstaand, kaal, met oningesneden buiknaad en ondiep ingesneden rugnaad, 8—32 mM bij ± 2'/a mM, uit 1—6 leedjes bestaand, leedjes ongeveer 11/2 maal zoo lang als breed. Kruipend kruid. 0.20—
i) Soms is de bladsteel gevleugeld en dan schijnen er 2 blaadjes in eikaars
verlengde te staan.



0.60. Mei—Aug. Hier en daar op grasvelden en onder heggen, van af de laagvlakte tot op 250 M zeehoogte, in de omstreken
van Batavia vrij algemeen D. renifórme D. C.
Blaadje ovaal, eirond of langwerpig-lancetvormig. doorgaans meer dan 40 mM lang. Bloemen in eindelingsche en okselstandige, vaak vrij dichte trossen, wit of rood. Peulen dicht bekleed met zeer korte, haakvormige haren, uit 8 of minder leedjes bestaand. Stengels vrij stijf, opgericht of opstijgend, nooit kruipend 
4. Bloemsteeltjes tijdens den bloei minder dan 5 mM lang. Onder¬
naad der peul aanmerkelijk dieper ingesneden dan de rechte of bijna rechte bovennaad. Peulleedjes minder dan P/2 maal zoo lang als breed. Blaadjes meerendeels minder dan dubbel zoo lang als breed 5
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 5—6 mM lang. Bloemen bleek roodpaars, in vrij ijle trossen. Peul langs beide naden ondiep ingesneden, uit 3—7 leedjes bestaand, leedjes 4—5 maal zoo lang als breed. Blaadjes doorgaans meer dan dubbel zoo lang als breed, eirond-langwerpig, met stompen of breed afgeronden voet en spits toegespitsten top, 65—180 mM bij 32—80 mM, van boven kaal, van onder fijn aanliggend behaard. Opgericht kruid. 0.50—0.80. Mrt., Juli. Op beschaduwden grasgrond, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Otok lemboe, j.
D. ormocarpofdes D. C.
5. Peulen minder dan halfweg ingesneden, voet der insnijdingen
stomp. Trossen vaak pluimvormig vertakt. Lagere bloembundels niet ver uiteenstaand. Bloemsteeltjes tijdens den bloei ' lang. Bloemen rood. Steunblaadjes (aan de
bladspil) 11/2—3 mM lang. Bladvoet soms wigvormig. . 6.
Peulen meer dan halfweg ingesneden, tot 20 mM lang, + 21 /„ mM breed, uit 8 of minder leedjes bestaand, voet der Insnijdingen zeer spits. Trossen eindelingsch en alleenstaand in de bladoksels, gewoonlijk onvertakt. Lagere bloembundels ver uiteenstaand. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 3—4 mM lang, bloemen meestal wit, zeldzamer rood (var. rubrum D. C.), plaat der vlag 4 5 mM middellijn. Steunblaadjes (aan de bladspil) 2—5 mM lang. Blaadje eirond-ovaal of eirond-langwerpig, met breed afgeronden, afgeknotten of zwak uitgeranden voet en regelmatig versmalden of iets toegespitsten, spitsen top, dunvliezig, gaafrandig, van boven bijna kaal, van onder dicht en fijn aanliggend behaard, 15—155 mM bij 8—90 mM,
22



meestal meer dan 40 mM lang. Opgericht of opstijgend kruid.
0 30 o.75. Jan.—Dec. Geheel Java van af de laagvlakte tot op
800 M zeehoogte, vooral op licht beschaduwde gronden in droge streken. Daoen boeloe ajcim, m. Daoen pitjah, j. Gagarètan, m. — Kalkal otek, md. — Katjang goenoeng, m. — Kedji beling, j. — Oepan oepan, j. — Oto wali ketoepo, j. Otok otok, j. — Poeloetan, j. — Potong koedjang, s. Rendetan, j. — Tjang satjangan, md. . D. gangéticum D. C.
6. Blaadjes dikvliezig, met zeer stompen, breed afgeronden of iets hartvormigen voet en meerendeels stompen of afgeronden top, van onder dicht zachtharig, van boven min of meer ruw. Trossen vaak bundelgewijs in de bladoksels geplaatst. Peulen dicht kortharig. Heester of kruid, stengel opgericht. 0.75— 3.00. lan— Dec. Op grasgrond in droge streken.
D. latifólium D. C.
Blaadjes dunvliezig, met stompen of wigvormigen voet en spitsen top, van onder behaard, van boven al of niet ruw. Trossen niet bundelsgewijs in de bladoksels. Overigens als de voorgaande en daarvan vaak moeilijk te onderscheiden, in habitus en bladvorm echter meer overeenkomend met D. gangéticum D. C. Op grazige plaatsen in droge streken, vooral in Midden-Java. Kataan, j D. virgatum Z. M.
7. Schutbladen ') uit 2 (zeer zelden uit 3) door een getneenschappelijken steel gedragen, minstens 4 mM breede blaadjes bestaand, tot lang na den bloei blijvend, elk een uit 2 of meer witte bloemen bestaand, schermvormig trosje insluitend, welke trosjes weer vereenigd zijn tot lange, vaak pluimvormig vertakte trossen. Kelk aan den voet met 2 schutblaadjes. Plaat der vlag 5—6 mM middellijn. Peul 1—3-zadig, zittend. . 8.
Schutbladen zittend, enkelvoudig, vaak spoedig afvallend. . 9.
8 Blaadjes der schutbladen hoogstens 16 mM en doorgaans meer dan 8 mM lang, een 2—7-bloemig trosje insluitend. Bloemsteeltjes 2-3 mM lang. Peulen 4-7 mM lang, ± 3 mM breed, doorgaans 1—2-ledig, zeer zelden een enkele 3-ledig. Steunbladen 4-6 mM lang. Bladsteel onder de parige blaadjes 5—12 mM lang. Eindblaadje ovaal-langwerpig, l3/4—4 maal zoo lang als breed, met afgeronden of zwak uitgeranden voet en regelmatig versmalden, stompen of vrij spitsen top, dikvliezig, beiderzijds meer of minder dicht behaard, 35—170
!) Men vindt de schutbladen op de hoofdas(sen) der bloeiwijze.



mM bij 14—70 mM, de zijblaadjes veel kleiner. Opgerichte heester. 0.80 1.80. Nov.—Juni. Op droge grasvelden, in djatibosschen, van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte (Phyllódium pulchéllum Desv.). Apo apo sapi, j. — Opo opo, j. — Otok otok, j. — Pitjisan, j.
D. pulchéllum Bth.
Een vorm met kleine, slechts 4—6 mM lange schutbladen wordt wel eens als forma parvi-bracteatum onderscheiden.
Blaadjes der schutbladen 18-43 mM lang, een 10— 17-bloemig trosje insluitend. Bloemsteeltjes 3V2-6 mM lang. Peulen tot 12 mM lang, 3—4 mM breed, voor een groot deel 3-ledig. Steunbladen 2 3 mM lang. Bladsteel (onder de parige blaadjes) 10 30 mM lang. Eindblaadje breed eirond, hoogstens l1/» maal zoo lang als breed, met zeer stompen, breed afgeronden of zwak uitgeranden voet en zeer stompen top, dikvliezig, van onder zeer dicht zachtharig, 35—80 mM bij 30—70 mM, de zijblaadjes aanmerkelijk kleiner. Opgericht heestertje met vaak overhangende twijgen. 0.30—0.60. Nov.—Juli. Op droge grasgronden. (Phyllódium élegans Desv.). D. élegans Bth.
9. Bloemen in veelbloemige, op schermen of hoofdjes gelijkende, okselstandige trossen, wit. Beide bovenste kelktanden bijna geheel vergroeid. Meeldraden 1-broederig. Stijl tijdens den bloei 3 5-maal zoo lang als de eierstok. Steunbladen samen den stengel omvattend, vroeg afvallend en dan een ringvormig Iitteeken achterlatend. Opgerichte heesters 10.
Niet aldus U
10. Kiel iets korter dan de vleugels, zeer stomp. Plaat der vlag 5—7 mM lang. Peul (bij de Javaansche exemplaren) minder dan 20 mM lang, 3 4 mM breed, 1—4-ledig, leedjes 4—6 mM lang. Grootste afmeting der zaden ± 3 mM. Zaadlobben door 2 zeer dunne kiemwitplaten ingesloten. Twijgen met driekantigen, dicht aanliggend behaarden top. Steunbladen niet onderling vergroeid. Steunblaadjes aan de bladspil 3- 7 mM lang. Eindblaadje ovaal-langwerpig, met wigvormigen voet en regelmatig versmalden of iets toegespitsten, spitsen top, 70—105 mM bij 35—60 mM. Opgerichte heester. 0.75— 1.50. Jan. Dec. Op vochtige gronden, aan waterkanten. (Dendrolóbium Cephalótes Bth.). Apo apo kebo, j.— Opo opo prit, j [)# Cephalótes Wall.
Kiel duidelijk langer dan de vleugels, vrij spits. Plaat der vlag
± 10 mM lang. Peul doorgaans meer dan 20 mM lang, 4'/2 —6



mM breed, uit 1—6, zelden uit meer leedjes bestaand, leedjes
7 9 mM lang. Grootste afmeting der zaden 4—6 mM. Kiem-
wit ontbrekend. Twijgen met 4—5-kantigen, aanliggend- of
afstaand behaarden top. Steunbladen aan den voet meer of
minder ver vergroeid. Steunblaadjes aan de bladspil hoogstens
2 mM lang. Eindblaadje eirond, ovaal, elliptisch of langwerpig,
met breed wigvormigen, stompen of afgeronden voet en spitsen
of stompen top, 55-165 mM bij 25-85 mM. Opgerichte
heester. 2.00-6.00. Jan.-Dec. Alleen aan niet-moerassige
stranden. (Dendrolóbium umbel 1 atum W. et A). Blanak,
; _ Blanakan, j. — Dredjeg, j. — Goedéan, j. — Kanjere laoet,
o Kedelan i. — Ki blanak, j. — Petai laoet, m. Tjapean,j.
s. neaeiuri, j. d umbel,,tum D c
11 Kruipende kruiden. Grootste blaadjes minder dan 35 mM lang.
Bloemen óf in zeer ijle trossen óf in tegenover de bladeren geplaatste, armbloemige bundels. Stijl tijdens den bloei duidelijk langer dan het vruchtbeginsel. Peul 2—4 mM breed, duidelijk geleed '
Niet aldus " ' ' ',
12 Peul 3 4 mM breed. Grootere blaadjes meer dan 10 mM lang,
vaak veel langer • ' ' ' ' \3'
Peul 2—2 7ï mM breed. Blaadjes alle of bijna alle minder dan 12 mM lang, vaak veel korter, zeer zelden enkele tot 15 mM lang. 14.
13. Bloemen in bundels of in armbloemige trossen, wit of rood. As der bloeiwijze hoogstens 60 mM lang, vaak korter dan 30 mM. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10—25 mM lang. Kelkbuis klokvormig met stompen of breed afgeronden voet. Vlag met inbegrip van den korten nagel 6—7 mM lang. Peul 5~21 mM lang, 3—33/4 mM breed, uit 1—6 leedjes bestaand. Eindblaadje ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig, met stompen of afgeronden voet en doorgaans breed afgeronden of uitgeranden top, tot 30 mM lang, tot 18 mM breed, zijblaadjes vaak bij sommige bladeren ontbrekend. Sterk vertakt, kruipend kruid.
Q30 1.30. Jan.—Dec. Op vochtige of beschaduwde plaatsen,
van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. Delèan, j.—
Djoekoet djarem, j D. heterophyïlum D. C.
Bloemen in lange, veelbloemige trossen, rood. As der bloeiwijze meer dan 30 mM lang, nagenoeg kaal. Bloemsteeltjes tijdens den bloei minder dan 10 mM lang. Eindblaadje langwerpig-omgekeerd eirond met afgeronden of uitgeranden top, tot 25 mM lang, tot 10 mM breed. Kruipend kruid.
0 30. Mrt. Zeer lang geleden bij Poeger gevonden. . D. filiforme Zoll.
14 Bloemen in tegenover de bladeren geplaatste bundels, meest-



al paarsrood, zeldzamer wit. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 3—8 mM lang, aanliggend- of afstaand langharig. Kelkbuis tolvormig. Vlag met inbegrip van den 2—2'/3 mM langen nagel 4 -5 mM lang. Bladsteel onder de onderste blaadjes 2—12 mM lang. Eindblaadje omgekeerd eirond, 3—10 mM lang, van onder of beiderzijds ijl behaard. Sterk vertakt kruid. 0.10—0.50. Jan.—Dec. Algemeen op harden grond tusschen het gras, van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte. Djarem, j. — Djoekoet djarem, j. — Djoekoet moeles, s. — Doekoet djarem, s. — Semanggèn, j. — Sep nana, md. — Sisik betok, m. — Sisit betok, m. — Soeket djarem, j. — Soeket garem, j. — Tjlintjing ojod, m. — Tronasi, j. . . . D. triflórum D. C.
Bloemen in eindelingsche, zeer ijle trossen, rood. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 6—15 mM lang, fijn behaard. Bladsteel onder de onderste blaadjes 1—2 mM lang, eindblaadje ovaallangwerpig, bij de meeste bladeren 3—10 mM lang, van onder fijn behaard. Sterk vertakt kruid. 0.20—0.50. Jan.—Dec. In de bergstreken van Midden- en Oost-Java gevonden, in de omgeving van Tosari talrijk (D. microphy'llum Miq.).
D. parviflórum D. C.
15. Trossen dicht, soms zeer dicht')■ Schutbladen eirond-langwerpig,
spits toegespitst, voor den bloei elkander dakpansgewijs bedekkend 2), minstens 4 mM lang, de meeste meer dan 1 V2 mM breed, elk 2 of zelden 3 bloemen insluitend. Bloemsteeltjes minder dan 10 mM lang, niet met schutblaadjes op den top. Stijl tijdens den bloei ongeveer even lang als het vruchtbeginsel. Peul zittend of bijna zittend, met oningesneden buiknaad en ondiep ingesneden rugnaad, niet spiraalvormig gewrongen, de leedjes ongeveer even lang als breed. Steunbladen niet met geoorden voet 16.
Niet aldus 20
16. Plaat der vlag 7—10 mM lang. Peulen afstaand of schuin om-
laag gericht, 4—6 mM breed, bij rijpheid langs den buiknaad openspringend, haar leedjes niet van elkander loslatend. Schutbladen plotseling-kort-toegespitst 17.
Plaat der vlag 4 6 mM lang. Peul 2—3 mM breed, haar leedjes bij rijpheid van elkander loslatend, dikwijls lang aan den buiknaad der peul bevestigd blijvend 18.
17. Bloemen lila of roodpaars, niet oranje verkleurend. Bloemsteel-
') Ook de geopende bloemen staan dicht opeen.
0 Men neme dit waar aan den top van niet te oude trossen.



Volwassen blaadjes van onder blauwgrijs en langs de middennerf behaard, eindblaadje 50-130 mM bij 65-140 mM. Boom met gestekelde twijgen, tijdens den bloei nagenoeg bladerloos.
10 00 20 00 Oct., Nov. Wild in Oost- en Midden-Java langs
het strand en den binnenzoom der vloedbosschen, in geheel Oost- en Midden-Java ook in paggers aangeplant. Dadap bons, j. — Dhadhak bong, md.— Theutheuk pesè, md.
E. microcarpa K. et V.
9 Vlagmeeldraad geheel vrij. Vleugels niet met zwartachtigen bovenrand, duidelijk korter dan de kiel. Peul steeds gebrekkig ontwikkeld.
Zie E. crassifolia, pag. obU.
Vlagmeeldraad aan den voet met de andere vergroeid. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2—3 mM, daarna tot 6 mM lang. Vleugels ongeveer even lang als de kiel, met den zwartachtigen bovenrand elkaar overdekkend. Peul met plat samengedrukten, ledigen voet en gezwollen top, 100-130 mM lang zaden
1—5, door tusschenschotten van elkander gescheiden. Blaadjes
van ónder heldergroen, de volwassene geheel kaal, eindblaadje 100—135 mM bij 65-130 mM. Boom, nu eens nagenoeg ongewapend, dan weer meer of minder dicht, soms zelfs zeer dicht gestekeld. 10.00-22.00. Jan.-Mrt., Mei-Oct. Zuiver wild alleen in Oost-java tusschen 1100 en 1500 M zeehoogte, elders vaak aangeplant en niet zelden verwilderd (Erythrina Hypaphorus Boerl. - Hypaphorus subümbrans Hassk.). Dadap doeri, m.- Dadap lenga, y. - Dadap lesang, s. - Dadap lisah, j. — Dadap minjak, m, s. — Dadap rangrang, s. Dadap ri, j. - Dadap serep, j. - Dadap srep j. - Dadap tjoejtioek m. — Dhadhak mènjak, md. — Dhadhak oleng, md. Dhadhak pesè, md. - Theutheuk olèng, md. - Theutheuk tjangu ■ md E. hthosperma Miq.
10 Bloemen bloedrood.' Kelk hoogstens 10 mM lang. Vlag van bui*e" kaal'
,0' " - lang. 10—12 mM breed. Vlegels .„kt«Me» den « etTend Peul hangend, tusschen de zaden ingesnoerd, 50-100 mM lang_ Blaadjes van onde, ichtgroen, geheel kaal, het eindblaadje meer breed dan lang. drielobbig, «ïf» mM bij 50-65 mM.
100—2 00. Jan.-Dec. Sierplant uit Noord-Amerika. . t Bloemen steenrood. Kelk 15-20 mM lang. Vlag van buiten behaard, 55 70 mM lang 15-20 mM breed, vleugels binnen den kelk beboter. B^aad^es grijsgroen, van onder min of meer behaard, het eindbtaadp mee ^ lan ƒ dan breed, ongelobd, 100-210 mM bij 80-170 mM. Opgerichte heester. 1.50-3.00. Mei-Nov. l.



45. Mucüna Adans.
1. Helmknoppen, althans de korte, duidelijk behaard. Peul niet S-vormig gekromd, langs beide naden met een dubbelen vleugel. Navel der zaden langer dan de halve omtrek van het zaad. 2.
Helmknoppen alle onbehaard. Schutblaadjes onder den kelk minder dan 10 mM lang. Peul S-vormig gekromd, langs de naden ongevleugeld. Navel der zaden veel korter dan de halve omtrek van het zaad. Blaadjes eirond of eirond-ruitvormig met stompen, breed afgeronden of afgeknotten voet en stompen, afgeknotten of iets uitgeranden top, 50—135 mM bij 30—100 mM. Links windende heester. 2.00—6.00. Febr., Mei—Juli, Dec. (M. prurita Hook.). . M. prüriens D. C.
De voornaamste vormen, door sommigen als soorten beschouwd, zijn:
1. ty'pica. Trossen 30—300 mM lang. Kelk met scherpe jeukharen bezet. Bloemkroon donkerpaars. Peul 50—100 mM bij 12—15 mM, zeer dicht met aanliggende, scherpe jeukharen bekleed. Bladeren fijn aanliggend behaard. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot in de lagere bergstreken. Jeukboon. — Bija, md. — Kara kara gatel, m. — Kara rawèjah, s. — Katjang babi, m. — Katjang kara kara gatel, m. — Katjang mèjong, s.—Kramé, m.— Rarawèjah, s. — Rawé, j, md. — Rawé djawi, j.
2. hirsüta (M. hirsüta W. et A.). Trossen 50—200 mM lang. Kelk ongewapend. Bloemkroon donkerpaars. Peul 80—100 mM lang, zeer dicht met afstaande jeukharen bezet. Bladeren met schuin afstaande haren bezet. Alleen in Oost-Java gevonden.
3. capitata (M. capita ta W. et A.). Trossen armbloemig, minder dan 50 mM lang. Bloemsteeltjes 3—5 mM lang. Bloemkroon donkerpaars. Peul 125—150 mM lang, fijn grijsharig, zonder jeukharen. Misschien soms gekweekt. Bengoek, j.
4. ütilis (M. ütilis Wall. — M. veluti'na Hassk.). Trossen veelbloemig, tot 200 mM lang. Bloemsteeltjes 8—10 mM lang. Bloemkroon donkerpaars. Peul 100—130 mM lang, fijn grijsharig, 5—7zadig. Vaak aangeplant. Bengoek, j. — Bhengok, md. — Kara bengoek, j. — Katjang bengoek, j. — Katjang köwas, s. — Köwas, s.
5. ni'vea(M. nivea D.C. — M. L y ó n i Merr.). Trossen veelbloemig, 100 150 mM lang. Bloemkroon helderwit. Peul zonder jeukharen. Misschien soms aangeplant.
2. Bloemen helderwit, bij kneuzing spoedig zwart verkleurend, in kort gesteelde, hangende, dicht roestkleurig behaarde trossen of pluimen. Schutbladen groot, gewelfd, 30—40 mM lang, bloemsteeltjes 5—15 mM lang, schutblaadjes onder den kelk 20 25 mM lang, kelk dicht met scherpe, roestkleurige haren bezet, onderslip ± 15 mM lang, plaat der vlag 30—35 mM lang, kiel + 60 mM lang. Peul kort gesteeld, langwerpig-



zijde met een T-vormig aanhangsel. Vlagmeeldraad met de andere vergroeid doch gemakkelijk loslatend. Vruchtbeginsel kort gesteeld, bijna kaal, stempel groot, dicht penseelvormig behaard. Peul 150—310 mM lang, met *4 overlangsche, gezaagd-getande vleugels, met inbegrip van deze 25—35 mM breed. Zaden 8—17, veranderlijk van grootte, wit, bruin of zwart, zonder kiemwit. Steunbladen boven den voet ingeplant. Blaadjes eirond-ruitvormig met stompen of afgeknotten voet en vrij spitsen top, van onder blauwgroen, 80-130 mM bij 40-110 mM, kaal. Links windend kruid met knolvormigen wortel. Mrt.—Dec. Niet zelden aangeplant, vaderland onbekend. Botor, m. — Djaat, m, s.— Katjang botor, m. —Katjang katjipir, j. - Katjèpèr, m. - Katjipir, s. - Kelongkang,m. - Ketjeper, md. — Ketjipir, j. — Ktongkang, m. — Tègok, j. — Tjetètèt, j. — Tjipir, j. — Wit katjipir, j. - Wit tjipir, j t Ps. tetragonólobus D C.
Trossen veelbloemig. Bloemsteeltjes minder dan 5 mM lang. Schutblaadjes onder den kelk minstens even lang als deze. Kelkbuis 6—7 mM lang, de beide boventanden zeer kort, de ondertand het langst, 3—4 mM. Plaat der vlag 16-20 mM lang, van binnen blauwpaars. Nagel der vleugels zonder T-vormig aanhangsel. Vlagmeeldraad met de andere vergroeid, gemakkelijk loslatend. Vruchtbeginsel schijnbaar lang gesteeld, in werkelijkheid zittend (de eitjes bevinden zich in het steelvormig gedeelte). Stijl met verdikte onderhelft. Stempel groot, dicht penseelvormig behaard. Peul 40—80 mM lang, met 4 overlangsche vleugels, 4—8-zadig. Steunbladen boven den voet ingeplant. Blaadjes breed eirond met zeer stompen voet en doorgaans kort toegespitsten top, van onder minder sterk blauwgroen dan bij de vorige soort, 50—90 mM bij 45—85 mM, kaal. Links windend kruid met knolvormigen wortel. Mrt.—Dec. Inheemsch in tropisch Afrika, op Java misschien soms aangeplant x). (Ps. longepeduncul&tus Hassk.). Djaat mönjèt, t Ps- palustris Desv.
58. Dólichos L.
1. Stijl om den stempel penseelvormig behaard doch niet overlangs gebaard. Kiel gekromd doch niet rechthoekig opgebogen.
Peul hoogstens 12 mM breed • 2-
Stijl onder den stempel overlangs gebaard. Bloemen paars of wit, in langgesteelde, veelbloemige trossen, knobbels van den tros verscheidene bloemen dragend. Bloemsteeltjes 2—5 mM lang. Kelk aan den voet met 2 voor of tijdens den bloei afvallende, 4-6 mM lange schutblaadjes. Beide bovenste kelktanden geheel vergroeid, de zijtanden ± 3 mM, de ondertand 3—4 mM lang. Plaat der vlag 12—14 mM lang, 16—21 mM breed met 2 kammen de vleugels omvattend 2), met den nagel den vlagmeeldraad stevig omsluitend. Kiel smal, nagenoeg rechthoekig opgebogen. Peul nagenoeg zittend, op de naden geknobbeld, 3—6-zadig, bij rijpheid kaal.
1) Buiten 'sLands Plantentuin is deze soort nooit door mij in cultuur gezien.
2) Later wijken de vleugels uiteen.



Bloemsteeltjes 4-6 mM lang. Kelkbuis ± 4 mM lang, de beide bovenslippen ongeveer even lang als de buis, hoog vergroeid, de onderslip wat langer. Plaat der vlag ovaal-omgekeerd eirond, aan den voet duidelijk geoord, 10—12 mM lang, waarschijnlijk geel met roode aderen. Vleugels veel korter dan de kiel. Peul ± 20 mM lang, dicht bekleed met korte, gele haren, bovendien ijl langharig, 1—2-zadig, zaadhuid sterk glanzend. Blaadjes eirond met breed afgeronden voet en lang toegespitsten spitsen top, beiderzijds fijn zachtharig, 75—125 mM bij 50—80 mM. Links windende heester. 3.00—5.00. Mei. Hier en daar beneden 500 M zeehoogte gevonden. (Rh. calospérma Warb.).
Rh. acuminatissima Miq.
5. As der bloeiwijze (zonder den steel) 20-35 mM lang, onvertakt. Kelk klierachtig behaard. Bloemkroon geel, plaat der vlag 7—8 mM lang. Peul 20—25 mM bij 8—9 mM, kleverig behaard, op den top met een 1-2 mM langen snavel. Stengels kleverig behaard, blaadjes eirond-ruitvormig, meestal met spits toegespitsten top, 15-50 mM bij 12-50 mM. Links windend kruid, vaak dichte, verwarde bossen vormend, waarboven zich de gele bloemtrossen eenigszins verheffen. 1.00—2.00. Jan-_7 Dec Op zonnige grasvlakten, in laag kreupelhout, o.a. bij
Batavia Rh. viscosa D. C
As der bloeiwijze (zonder den steel) 50-100 mM lang, vaak vertakt. Kelk niet kleverig behaard. Bloemkroon geelwit. Peul tot 20 mM lang, 7—8 mM breed, op den top met een 4-6 mM langen snavel. Stengels dicht zachtharig, niet kleverig, eindblaadje dwars ovaal, de andere breed eirond alle met zeer stompen voet en kort toegespitsten top, 50-75 mM bii 45—65 mM. Links windende heester. 3.00—5.00. Febr. Alleen bij Poeger gevonden Rh. mollissima Z. M.
63. Erioséma D. C.
1. Bloemen alleenstaand of paarsgewijs in de
steeld Kelk dicht langharig, bloemkroon oranjegeel, rood gestreep , vlag van buiten behaard. Vlagmeeldraad vrij. Peul langwerpig rond gezwollen, langharig, 8-10 mM lang, 1 -2-zadig, zaden zond» Steunbladen priemvormig, bladeren enkelvoudig,
mM bij 3-6 mM, van onder dicht behaard en onduidelijk gestippeld. Opgericht kruid met bolvormigen wortelstok. 0.10-0.40. Jan. Nog ni
n Daardoor kan men de plant in vrucfttdragenden toestand gemakkelijk van een C r o t a 1 a r i a onderscheiden. Dit geslacht toch heeft k.emwithoudende zaden.



de levende min of meer zilverachtig glanzend. Opgericht heestertje, vaak met neerliggende takken. 0.50-1.00. Jan.—Dec. Vooral in droge streken, op grasvelden en in ijle bosschen van ai de laagvlakte tot op 2000 M zeehoogte. Gabok oetan m. - Hahapaan, s.-Lapa lapa, m. - Opo opo, j. - Otok otok
... . Fl. lineata Roxb. kebo, , .,
3. Bloemen in trossen. Kelk 8-13 mM lang. Vlag van buiten kaal, groenachtig met roode vlekken of aderen. Peul 1-15 mM lang. Steunblaadjes ontbrekend oi uiterst nietig. Blaadjes
meerendeels meer dan 100 mM lang 
Bloemen in eindelingsche en okselstandige hoofdjes, welke omgeven zijn door een omwindsel van lancetvormige, langharige schutbladen. Kelk dicht langharig, 15-20 mM lang^ Vlag van buiten behaard, meer dan 10 mM lang. Steunblaadj goed ontwikkeld, draadvormig. Blaadjes langwerpig-lance vormig met spitsen top, beiderzijds fijn behaard, 40 90 mM lang. Opgericht heestertje. 0.50-1.00. Droge grasvelden '"Middenen Oost-Java. (Fl. capitata Zoll). F1" invol7a'anBRe"t?.
4. Schutbladen-zelfs de onderste van den tros-minder■dan 8mM lang. Bloemsteeltjes lVr-2 ^M lang. Plaat der vlag 6-7 mM lang aan den voet met zeer onduidelijke oortjes. Twijgen nu eens'met aanliggende, dan weer met afstaande (var. tomentósa Miq.)haren beWeed. Steunbladen 10-25 mM lang. Blaadjes langwerpig of eirond-langwerpig, met wigvormigen of afgeronden voet en meestal toegespitsten, spitsen top beiderzijds; op de nerven en aderen meer of minder diclM behaard ^ 260 ™ bij 4o_90 mM. Opgerichte heester. 0.60-2 00. Jan. Uec. Beschaduwde plaatsen, waterkanten, in geheel Java van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. Apaapa, j. Gatak j _ Hahapaan, s. - Hahapaan badak, s. - Opo opoj. Opo
opo Kebo, Roxb.
kei, m. — Tokekan, r1, s x ti.
Schutbladen, althans de lagere, 10-20 mM lang. Bloems ee jes hoogstens 1 mM lang. Plaat der vlag 8-11 mM lang, a den voet duidelijk geoord. Twijgen aanliggend behaard. Steunbladen 25-40 mM lang. Blaadjes ovaal-eirond of ovaallangwerpig, met zeer stompen of breed afgeronden, vaak min of meer hartvormigen voet en kort toegespitsten top van onder
op de nerven en aderen behaard, 100-260 mM bij 70 mM Opgerichte heester. 1.00-3.00. Jan-Decjn Midden- en Oost-Java hier en daar tusschen 500 en 1500 M zeehoog



30—80 mM. Klimmende heester. 5.00—15.00. April—Sept., soms nog in Dec. In bosschen, aan rivieroevers, van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. (Pongamia Ho rsf i é 1 d i i Miq.— Pongamia volübilis Z.M.). Areuj kidang, s. — Besto, }• — Djeloen, j. — Djenoe, j. — Djhenö, md. — Kajoe toeba, m. — Momboel, md. — Ojod toengkoel, s. — Tobha, md. — Toeba, j, m. — Toeba djenoe, s. — Toengkoel, j. — Toewa, s. — Toewa leteng, s D. elliptica Bth.
2. Blaadjes 9—41, meerendeels langwerpig of Iancetvormig, hoogstens
30 mM breed, de volwassene van onder fijn behaard. Vruchtbeginsel en peul gesteeld. Peulen lancet-lijnvormig, hoogstens 15 mM breed, langs den bovennaad gevleugeld. ... 3.
Blaadjes 3—12; zoo er meer dan 8 zijn, steeds meer dan 30 mM breed, van onder meestal kaal, zeldzamer fijn aanliggend behaard. Peulen meer dan 15 mM breed 5.
3. Bloemen wit of bleekrood. Steeltjes der afzonderlijke bloemen
3 10 mM lang. Plaat der vlag niet of weinig meer lang dan breed. Vleugel der peul 1—2 mM breed. Blaadjes 9—31, met duidelijk versmalden top, vaak meer dan 35 mM lang. . 4.
Bloemen helderrood in opgerichte, 70—120 mM lange trossen. Steeltjes der afzonderlijke bloemen minder dan 2 mM lang. Kelk dicht bruinharig. Plaat der vlag 8—9 mM bij 6—7 mM, dus duidelijk meer lang dan breed. Vleugels iets langer dan de kiel. Peul Iancetvormig met spitsen voet en top, 40 65 mM lang, 13—15 mM breed (met inbegrip van den 3—4 mM breeden vleugel), doorgaans 1-zadig, zeldzamer 2-zadig. Steunblaadjes aan de bladspil nagenoeg ontbrekend, blaadjes 21—41, langwerpig met afgeronden voet en breed afgeronden, uitgeranden top, 18—32 mM bij 9—12 mM, van onder dicht aanliggend behaard. Boom. 5.00— 20.00. Aug.—Jan. Niet zelden als schaduwboom in koffietuinen aangeplant, inheemsch in Sumatra en Malakka. (Brachy'pterum microphy'llum Miq. — Deguélia microphy'lla Valet. — Dérris dalbergioides Baker) •(• D. microphy'lla Val.
4. Steunblaadjes (aan de algemeene bladspil) goed ontwikkeld, draad-
priem vormig, ±2mM lang. Blaadjes 11—31, meestal meer dan 15, eirond-Iangwerpig of langwerpig-lancetvormig, met spitsen top. Trossen 70 -120 mM lang, niet hangend. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 3—5 mM lang. Bloemkroon kaal. Peul 50—100 mM bij 10—12 mM, 2—5-zadig. Boom. 10.00— 20.00. Sept., Oct. Alleen in Midden-Java op 50—300 M zeehoogte. (Brachy'pterum polyphy'llum Miq.). Bekel,j.
Kedoesan, j. — Wedoesan, j. . . D. polyphy'lla K. et V.
Steunblaadjes (aan de algemeene bladspil) zeer klein of ontbrekend. Blaadjes 9—19, meestal 9—13, eirond-langwerpig, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met stompen of stomp



toegespitsten, vaak iets uitgeranden top. Trossen 150—400 mM lang, hangend. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 5—10 mM lang. Kielblaadjes aan den top behaard. Peul 35—85 mM bij 9—13 mM, 1—3-zadig. Links windende heester. 3.00—20.00. Nov—April. Geheel Java in kreupelhout, vooral op droge terreinen nabij de zee. (Brachy'pterum scandens W. et a. — Brachy'pterum timorénse Bth.). Bendan, j.— Goboel, j. — Sobi, md D. scandens Bth.
5. Bloemen in trossen, waarvan de lagere knoopen vaak tot hoogstens 5 mM lange, op den top 2—4 (meestal 3) bloemen dragende steeltjes, maar niet •) tot echte zijtakken uitgroeien. Trossen veelbloemig, in de oksels van reeds afgevallen of van nog aanwezige bladeren geplaatst, 40—300 mM lang. hun steel vaak bebladerd. Kelk bleekgroen, 3—4 mM hoog, bloemkroon wit, gewoonlijk eenigszins rood getint, vlag 8—10 mM middellijn, aan den voet groen gevlekt, vleugels en kiel kaal, meeldraden 1-broederig. Peulen breed ovaal, met stompen, scheef afgeronden of iets hartvormigen voet, 30—65 mM bij 25—32 mM, bijna steeds 1-zadig, zeer zelden 2-zadig. Blaadjes 3 of 5, zeldzamer 7, eirond-langwerpig, met breed afgeronden voet en toegespitsten top, 50—140 mM bij 18—62 mM. Links windende heester. 2.00—10.00. Jan.—Dec. Algemeen op moerassige plaatsen nabij de zee, landwaarts in zeer zeldzaam. Areuj ki tongèrèt, s. — Toewa areuj, s. — Toewa awèwè, s. — Toweran, j.
D. uliginósa Bth.
Bloemen in pluimen met meerdere, minstens 10 mM lange zijtakken. Bloemkroon wit, roodachtig of wit met groen. Peul öf langs beide naden gevleugeld óf met spitsen voet. Blaadjes
5—11 6-
6. Plaat der vlag 5—10 mM middellijn, wit of roodachtig. Peul
langs beide naden gevleugeld 7-
Plaat der vlag 15—20 mM middellijn, groen, de overige kroonbladen wit. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2—4 mM lang. Vlagmeeldraad vrij. Peul langwerpig-lijnvormig, met spitsen voet, alleen langs den buiknaad gevleugeld, 60—220 mM bij 25—35 mM, 1—5-zadig, tusschen de zaden meer of minder diep golvend ingesneden, zaden langwerpig, gewoonlijk gekromd. Blaadjes 5—7, eirond-ovaal met stompen of afgeronden voet en stompen of stomp toegespitsten, vaak uitgeranden top, beiderzijds glanzend, kaal, 90—200 mM bij 45—130 mM. Klimmende ') Een zeer enkele maal draagt de tros aan den voet een enkel klein zijtakje.



heester. 5.00. Oct.—Jan. Alleen bij Kediri en op Noesa Kembangan gevonden D. sinuata Thw.
7. Bloemsteeltjes tijdens den bloei minder dan 1 '/2 mM lang. Kelk van buiten vrij dicht aanliggend behaard. Bloemkroon geheel wit, plaat der vlag 7—9 mM middellijn. Vlagmeeldraad vrij. Peul 50—100 mM bij 25—30 mM, 1—4zadig. Blaadjes 5—12, doorgaans 7—9, eirond-elliptisch met breed afgeronden of hartvormigen voet en nu eens stomp toegespitsten, dan weer afgeronden of zwak uitgeranden top, 50—150 mM bij 35—75 mM, kaal. Opgerichte of klimmende heester. 3.00—10.00. April, Juli, Oct.— Dec. In bosschen en kreupelhout, van af de laagvlakte tot op 200 M zeehoogte (Aganópe floribünda Miq. — Milléttia thyrsiflóra Bth.). D. thyrsiflóra Bth.
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 3-7 mM lang. Kelk rood, langs den bovenrand gewimperd, overigens van buiten kaal of ijl aanliggend behaard. Plaat der vlag 5—7 mM middellijn. Vlagmeeldraad met de andere vergroeid. Peul kortgesteeld, elliptisch, langwerpig of langwerpig-lijnvormig, met versmalden, vrij stompen of afgeronden voet, 1— 3-zadig. Blaadjes doorgaans 5—7, zeldzamer 3, elliptisch-langwerpig of min of meer eirond of omgekeerd eirond, met stompen of afgeronden voet en stomp toegespitsten top, 35—120 mM bij 20—55 mM, van onder nu eens kaal (bij aiie javaansche exemplaren) dan weer fijn aanliggend kortharig (exemplaren van Timor). Hoog klimmende heester. 5.00—10.00. Hier en daar in de laagvlakte gevonden, vooral nabij de zee. (Brachy'pterum floribundum Miq. — Dérris bantaménsis Hassk. — Dérris floribünda Prain.). Areuj kidang, s. — Gadel, j. — Gadel areuj, s.
D. multiflóra Bth.
68. Pongamia Vent.
1. Bloemen in gesteelde, opgerichte, 60—200 mM lange trossen.
. Bloemsteeltjes 5—10 mM lang. Kelk kort en stomp getand, ± 4mM hoog. Plaat der vlag 11—13 mM lang, wit of bleekpaars, aan den voet met 2 groote oortjes, aan de rugzijde fijn behaard. Vleugels met paarsen top, kiel stomp, bijna even lang als de vleugels. Meeldraden 1-broederig, vruchtbeginsel gesteeld, behaard, peul kort gesteeld, langwerpig, 50—70 mM bij 22—30 mM, plat, met dik lederachtige wanden, niet openspringend, 1-zadig, zaad zonder kiemwit. Bladeren afwisselend, onevengevind, blaadjes meestal 5, zeldzamer 7, tegenoverstaand,



ovaal of ovaal-eirond, met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en doorgaans kort toegespitsten top, kaal, 50—210 mM bij 40—125 mM. Boom. 5.00—25.00. Jan—Dec. Geheel Java aan niet-moerassige stranden. Aroe, j. — Ki pahang, s. Ki pahang laoet, s. — Krandji, j P- glabra Vent.
69. Euchrésta Benn.
1. Bloemen wit, in gesteelde, eindelingsche, 40—120 mM lange, fijn behaarde trossen. Bloemsteeltjes 3—6 mM lang. Kelk ± 8 mM hoog, met zakvormigen voet, kort getand, van buiten dicht aanliggend roestkleurig behaard. Vlag + 15 mM lang, de plaat slechts weinig breeder dan de lange nagel, smal eirond, uitgerand, zonder oortjes aan den voet, kaal. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Meeldraden gemakkelijk van elkander loslatend, vruchtbeginsel lang gesteeld, stijl kaal, peul langwerpig rond, niet openspringend, 1-zadig. Steunbladen zeer klein of ontbrekend, bladeren onevengevind, steunblaadjes aan de bladspil ontbrekend, blaadjes meestal 5, zeldzamer 3, kort gesteeld, elliptisch-langwerpig met spitsen voet en spits toegespitsten top, van onder fijn aanliggend behaard, 80 150 mM bij 35—80 mM. Opgerichte heester. 1.00. Mrt., Oct., Nov. In de hoogere bergstreken. Koetjila,j. — Pernadjiwa, j, Pranadjiwa, j. — Tjatjabèan, s Eu. Horsfiéldii Br.
70. Inocarpus Forst.
1. Aren okselstandig, enkelvoudig of van af den voet in 2 5 takken gesplitst, 10—170 mM lang. As der bloeiwijze fijn roestkleurig behaard, duidelijk geknobbeld. Kelk dunvliezig, stomp 2-lobbig, 4—6 mM lang. Kroonbladen 4-6, meestal 5, opgericht met teruggebogen top, wit of geelachtig, gelijk van grootte, 11—16 mM lang, aan den voet met de meeldradenbuis vergroeid. Meeldraden dubbel zooveel als kroonbladen, afwisselend langer en korter. Vruchtbeginsel kort gesteeld, stijl zeer kort, peul kort gesteeld, ovaal—scheef omgekeerd eirond, 55—100 mM bij 50 70 mM, niet openspringend, 1-zadig. Steunbladen nietig, bladsteel 5—15 mM lang, bladeren afwisselend, langwerpig-lancetvormig met stompen of meer of minder diep hartvormigen, vaak scheeven voet en spitsen, stompen, afgeronden of uitgeranden top, leerachtig, glanzend, kaal, 120—520 mM bij 45—180 mM. Boom met diep en onregelmatig gesleufden stam. 10.00—20.00. Jan.—Juni, Sept. Als vruchtboom aangeplant van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte. Gajam, j, m, s. — Gasep, m. — Gatep, m. — Gatet, s. - Ghadjam, md t '• édulis Forst.



behaard of geheel kaal, bloemsteeltjes 15—30 mM lang, kelk kaal of zoo goed als kaal. Peul tot 60 mM lang, tot 20 mM breed, 1—4-zadig. Klimmende heester. 5.00. Alleen bij Soerabaja en in Besoeki gevonden. Got,j. . C. gracilis Miq. T).
9. Blaadjes meerendeels omgekeerd eirond met meer of minder scheeven, wigvormigen voet en breed afgeronden, doorgaans uitgeranden top, dik vliezig, dof, 12—25 mM bij 8—18 mM. Vinspillen ongestekeld. Bloemen in zeer lange, niet tot pluimen vereenigde trossen, welriekend, onderste kelkslip meer of minder duidelijk, vaak zelfs zeer onduidelijk franjeachtig getand. Peul met versmalden voet zittend, lijnvormig, 80—150 mM bij ± 15 mM, op de zaden sterk gezwollen doch niet heen en weer gebogen. Zaden 4—8, dik, met veel kiemwit. Twijgen nu eens geheel ongewapend, dan weer met krachtige, gekromde stekels bezet, welke meerendeels paarsgewijs onder de bladeren zijn geplaatst. Opgerichte heester. 3.00— 6.00. April—Nov. Soms als sierheester aangeplant, inheemsch in tropisch Amerika. (Coultéria tinctória H. B. K.). •}* C. tinctória Domb.
Blaadjes langwerpig of eirond-langwerpig, met rechten of eenigszins scheeven, wigvormigen of stompen voet en stompen of vrij spitsen, zeldzamer afgeronden top, leerachtig, glanzend, 25—100 mM bij 12—50 mM. Vinspillen vaak met enkele stekels. Bloemen in trossen, welke vaak tot een eindelingsche pluim samenkomen. Onderste kelkslip niet met franjeachtigen rand. Peul duidelijk gesteeld, elliptisch, 45—65 mM bij 30— 35 mM, plat. Zaad 1, zeer zelden 2, sterk samengedrukt, zonder kiemwit. Klimmende, sterk gestekelde heester. 5.00—15.00. Jan.—Dec. Alleen in de vloedbosschen. Kemroenggi, j. — Matahiang, s. — Rembètè, j C. Nüga Ait.
79. Haematóxylon L.
1. Bloemen in veelbloemige, 50—120 mM lange trossen, geel, welriekend. Bloemsteeltjes dun, 4—5 mM lang, kaal. Kelk diep gedeeld, kaal, min of meer purper aangeloopen, kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, 5—7 mM lang, meeldraden 10, vrij, aan den voet behaard, vruchtbeginsel kort gesteeld, stijl draadvormig, kaal. Peul lancetvormig, plat samengedrukt, vliezig, 40—60 mM lang, 8—12 mM breed, overlangs over het midden der zijvlakken (dus niet langs de naden) in 2 schuitvormige helften vaneenscheurend, 1-zadig, zelden 2-zadig, kiemwit ontbrekend. Bladeren aan de jonge twijgen verspreid, aan de oude tot bundels vereenigd in de oksels der afgevallen bladeren, evengevind of onvolkomen dubbelgevind, blaadjes bijna zittend, omgekeerd eirond met spitsen voet en uitgeranden top, kaal, dicht en schuin geaderd, 10—35 mM bij 6—25 mM. Opgerichte, vaak
') Volgens sommigen een vorm van C. digyna Roth. Deze laatste heeft echter alleenstaande bloemtrossen en iets grootere blaadjes. De peulen van C. digyna zijn een hooggeschat looimiddel.
26



84. Cassia L.
1. Meeldraden 10 ')> de helmdraden der 3 onderste sterk S-vormig
gekromd en veel langer dan de andere. Helmknoppen wel sterk in grootte verschillend doch alle volkomen, dus geen er van plat gedrukt en massief. Peul hangend, groot, rolrond of bijna rolrond, met dwarse tusschenschotten, ongevleugeld, niet openspringend. Algemeene bladspil en bladsteel zonder
klieren, blaadjes 6 of meer. Boomen 2.
Niet aldus. Bloemen geel, soms min of meer rood gevlekt. . 6.
2. Bloemen geel, welriekend, in ijle, hangende trossen, welke alle
of meerendeels aan ontbladerde twijggedeelten zijn geplaatst. Bloemsteeltjes 35—60 mM lang. Kelkslippen met breed afgeronden of stompen top, teruggeslagen. Kroonbladen 20—35 mM lang, na het afvallen der meeldraden nog lang blijvend. Helmdraden der 3 onderste meeldraden in 't midden wel verdikt, doch niet knoopig aangezwollen. Peul 200—450 mM bij 15 -17 mM, rolrond, 50—100-zadig 2). Vruchtvleesch strooperig. Steunbladen priemvormig, klein. Blaadjes 3—8 paar, doorgaans 3—6 paar, eirond-langwerpig, met spitsen voet en stompen top, fijn behaard, 60—200 mM bij 35—90 mM. Boom. 10.00— 20.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte, vooral in djatibosschen; niet zelden ook als sierboom in tuinen aangeplant. Trommelstokboom. — Biraksa, m. Boeboendelan, s. — Boengboendelan, s. — Boengboenelan, s — Kalöboer, md. Klöbör, md. — Klöhoer, j. — KlöhorJ. — Tanggoeli, j. — Tanggöli, s. — Tanggölo, s. — Tenggoeli, j. — Trenggoeli, j.
C. Fistula L.
Bloemen rood. Blaadjes 5—20 paar, minder dan 100 mM lang. 3.
3. Bloemsteeltjes minder dan 20 mM lang. Kroonbladen hoogstens 15 mM
lang. Trossen dicht kortharig. Schutbladen eirond-langwerpig. Kelk dicht kortharig. Blaadjes 20-40, met stompen, afgeronden of uitgeranden
top, van onder vrij dicht kortharig 4.
Bloemsteeltjes 20—50 mM lang. Volwassen kroonbladen meer
dan 15 mM lang 5-
4. Trossen alle of bijna alle in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst,
100—250 mM lang. Schutbladen voor den bloei afvallend. Bloemsteeltjes 10—18 mM lang. Kelk ten slotte teruggeslagen. Kroonbladen tijdens den bloei doorgroeiend, ten slotte ± 15 mM lang, aanvankelijk helder
') Aan groote knoppen onderzoeken.
•/) De zaden zijn een bekend, sterk werkend purgeermiddel. De vruchten zijn in Europa bekend als oude-mannetjesdrop, — pijpcassia, — trommelstokken.



rozerood, later bleekrood, ten slotte min of meer oranje getint, het bovenste kroonblad geel gevlekt. Helmknoppen dicht behaard, helmdraden der beide bovenste meeldraden kort, teruggebogen, zoodat de (stuifmeelhoudende en openspringende) helmknoppen achter het bovenst kroonblad komen te staan, helmdraden der 3 onderste meeldraden het langst en boven
de bocht duidelijk (doch niet knoopig) verdikt. Vruchtbeginsel lang gesteeld, zeer dicht behaard. Peul 300-600 mM lang, 35-40 mM breed, eenigszins samengedrukt, met ruwen buitenwand, op den buiknaad ') met 2, op den rugnaad met 1 dikke ribbe. Zaden talrijk, 15-20 mM lang, kiemwit zeer sterk ontwikkeld. Steunbladen nietig, spits. Blaadjes langwerpig of lint-lancetvormig, met afgeronden of stompen voet en stompen of afgeronden top, 30—55 mM bij 10—17 mM, beiderzijds—doch vooral van onder—zachtharig. Boom. 10.00—25.00. Sept., Oct. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java soms aangeplant en daarvoor wegens de schoone bloemen zeer aan te bevelen. (C. brasiliénsis Lmk.). C. grandis L.
Trossen meerendeels in de oksels van nog aanwezige bladeren geplaatst, '30 75 mM lang. Schutbladen onder de geopende bloemen nog aanwezig. Bloemsteeltjes (bij het eenig door mij gezien exemplaar) + 10 mM lang. Kroonbladen minder dan 15 mM lang. Peul 200—300 mM lang, + 20 mM dik, zaden samengedrukt, ± 8 mM lang. Blaadjes ovaal-langwerpig, met stompen, vaak scheeven voet en breed afgeronden of uitgeranden top, 15—35 mM bij 10—18 mM. Boom. Misschien hier of daar in tuinen of parken aangeplant f C. marginata Roxb.
5. Kelkslippen groen, hoogstens 5 mM lang. Bloemsteeltjes 20—35 mM lang, kroonbladen 18—25 mM lang, peul 375-500 mM lang, 60—90-zadig.' Blaadjes 10—24, langwerpig of eirond-langwerpig, alle of meerendeels met vrij spitsen top, 40—80 mM bij 18—32 mM, van boven glanzend, van onder uiterst kort behaard. Boom. 10.00—25.00. Juli, Oct.—Dec. Een enkele maal bij Tjampea gevonden, wellicht aangeplant, inheemsch in Engelsch Indië en Sumatra. Boesoek boesoek, m.—Seboesoek, m. — Siboesoek, m t c. nodósa Ham.
Kelkslippen rood, 8—10 mM lang. Bloemsteeltjes 30—50 mM lang, kroonbladen 25-35 mM lang, peul 200—600 mM bij 18—20 mM, zaden omgekeerd eirond, eenigszins samengedrukt, 9—10 mM lang. Blaadjes 10-40, ovaal, ovaal-eirond of langwerpig, met zeer stompen, breed afgeronden of uitgeranden top, 25 55 mM bij 15—25 mM, van onder fijn behaard. Boom. 3.00—35.00. Oct.—Jan. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java, in bosschen en op grasvlakten, niet zelden ook als sierboom aangeplant. Boeboendelan, s. — Boeboenelan, s. — Boengboendelan, s. — Boetigboenelan, s. — Kajoe doelang, m. — TanggoeliJ. — Tanggöli, s. — Tenggoeli, j. — Tenggoeli wawang, j. — Trenggoeli, j. — Trenggoeli wawang, j C. javanica L.
6. Kelkslippen alle langwerpig of lancetvormig, spits. Bloemsteeltjes
0 d. i. de naad, waaraan de zaden bevestigd zijn.



met 2 kleine schutblaadjes. Blaadjes in 8—90 paren, hoogstens 25 mM lang bij 5 mM breed. Bloemen in 1— 4-bloemige, bovenokselstandige bloeiwijzen. Peulen plat, minder dan 80 mM lang. Bladsteel met 1 of 2 boven den voet geplaatste klieren. Kruiden of lage heestertjes 7.
Niet aldus 
7. Middelste blaadjes 8—25 mM lang, blaadjes in 8—30 paren. Meeldraden gedeeltelijk rood. Peul 20—40 mM bij + 4 mM,
8—15-zadig, behaard 8-
Middelste blaadjes 2—8 mM lang, blaadjes gewoonlijk in 30—80 paren, soms echter in 15—25 paren, met spitsen top, gewimperd, van onder kaal of bijna kaal. Bloemsteeltjes 5 18 mM lang, kroonbladen geel, 7—11 mM lang. Volkomen meeldraden 9—10, al of niet rood gevlekt, peulen 35—70 mM bij 4—5 mM, 12—25-zadig, zaden ongeveer dubbel zoo lang als breed. Opgericht of liggend, meer of minder dicht behaard, veranderlijk kruid. 0.25—1.50. Jan.—Dec. Langs wegen en dijken, op grasvelden, van af de laagvlakte tot op 2000 M zeehoogte. Dingding, j. — Djewer, j. — Kedingding, j. — Toetoer~ian C. mimosoides L.
Typische exemplaren zijn gemakkelijk van de verwante soorten te onderscheiden door de kleine blaadjes, welke zich bij afgeplukte planten spoedig tegen elkaar leggen. Soms echter is de plant moeilijk van C. Leschenaultiinate onderscheiden. Op Java schijnt uitsluitend de opgerichte vorm met zeer talrijke paren 2—6 mM lange blaadjes voor te komen (forma myriophy'lla).
8. Voet der bladsteelklier steelvormig, lang en dun, cylindrisch.
Blaadjes 12—25 paar, lijnvormig, vaak eenigszins gekromd, met vrij scheeven, niet zeer spitsen, door een nerfspitsje gekroonden top, van onder kaal, de middelste 8—12 mM lang, vinnervig, zijnerven aan de eene zijde van de middennerf onduidelijk en gering in aantal. Bloemen geel, volkomen meeldraden 5, peulen 20—45 mM lang. Opgericht of neerliggend kruid. 0.25—0.50. April, Juni. Midden- en Oost-Java van af de laagvlakte tot op 2000 M zeehoogte. Èntjèng èntjèng, j. — 'Pis-
koetjingan, j. — Tjonden, j C« pumila Lam.
Voet der bladsteelklier niet dun steelvormig. Volkomen meeldraden 7—10. Rijpe zaden niet veel meer lang dan breed, met vele ronde indruksels 9-
9. Bladsteelklier steeds alleenstaand, tolvormig, zeer duidelijk uit¬
springend '), donkerpurper, gewoonlijk duidelijk van het onderst
paar blaadjes verwijderd. Bladspil, nerven en rand der blaadjes
x) Van ter zijde bezien.



langste meeldraden. Vruchtbeginsel fijn behaard, niet zijdelings samengedrukt. Rijpe peul bruin, met vrij dikke kleppen en aanmerkelijk verdikte naden, 150-300 mM bij 12-16 mM, 20-30-zadig, zaden ongeveer 11/2 maal zoo lang als breed, niet of nauwelijks gesnaveld. Steunbladen alleen aan zeer jonge twijgen aanwezig, klein, vroeg afvallend. Boom, reeds op jeugdigen leeftijd bloeiend. 2.00—20.00. Jan. Dec. Zeer snelle groeier, vaak als schaduwboom aangeplant en soms verwilderd, inheemsch in Engelsch Indië en Indo-China. (C. flórida Vahl.). Djoehar, md. Djoewar, j, m, md, s. — Djohar, m t C. siamea Lam.
Blaadjes 10—40 paar, dun, dof. Helmknoppen der bovenste staminodiën hoogstens 1 mM lang. Geheele stamper ') veel langer dan de langste meeldraden. Vruchtbeginsel kaal of bijna kaal, zijdelings samengedrukt. Peul niet met sterk verdikte naden, zaden meerendeels meer dan 11/2 maal zoo lang als breed 23.
23. Algemeene bladspil geheel zonder klieren. Blaadjes 13—20 paar, langwerpig, 15—50 mM bij 8—15 mM. Kelkbladen nagenoeg geheel teruggeslagen. Kroonbladen ten slotte 15—20 mM lang, niet sikkelvormig. Drie langste meeldraden niet met een gekromden snavel. Rijpe peul bruin of zwart, met dunne kleppen, 60—150 mM bij 14—16 mM, 10—20-zadig. Zaden ongeveer dubbel zoo lang als breed, duidelijk gesnaveld. Steunbladen (alleen aan zeer jonge twijgen aanwezig) sikkelvormig, zeer spits. Boom, nu eens kortharig, dan weer met vrij lange, geelachtige haren bekleed (var. xanthócoma Miq.). 4.00 12.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 1100 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java, bij voorkeur op periodiek waterarme gronden. Ehing, j. — Haringin, s. Hing, j. Ihing, j. — Nginging, j. — Ringin, s. —Toeren, j. — Weringinan, j C. timoriénsis D. C.
Algemeene bladspil met een kleine, vaak afvallende klier tusschen de blaadjes van het onderst juk. Blaadjes 18-40 paar, langwerpig, 13-40 mM bij 4—10 mM. Kelk aanvankelijk los aanliggend, bij zeer oude bloemen teruggeslagen. Kroonbladen lang doorgroeiend, ten slotte 20—30 mM lang, één der onderste sikkelvormig. Drie langste meeldraden door een vrij langen, gekromden snavel gekroond. Peul 40—200 mM bij 15—22 mM, zaden 15 of meer, langwerpig, de meeste 3—4 maal zoo lang als breed, onduidelijk gesnaveld. Steunbladen (alleen aan zeer jonge twijgen te vinden) priemvormig. Boom. 6.00—10.00. Febr.—April. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java om de fraaie bloemen soms als sierboom
aangeplant en daarvoor zeer geschikt (C. calliantha Mey.).
f C. multijuga Rich.
1) Den stamper strekken alvorens hem met de meeldraden te vergelijken.



85. Dialium L.
1. Bloemen wit, in pluimen. Bloemsteeltjes 3—5 mM lang. Kelk dicht behaard, tot nabij den voet 5-deelig, slippen langwerpig, 5—6 mM lang. Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 2, helmdraden zeer kort. Vruchtbeginsel bijna zittend. Peul'ovaal zijdelings samengedrukt, 20-26 mM lang, zwart, zeer fijn' behaard, met zuurachtig, eetbaar vruchtvleesch, 1 — 2-zadig. Zaden met krachtig ontwikkeld kiemwit. Bladeren onevengevind, blaadjes 5-7, min of meer afwisselend, elliptisch-lancetvormig,' met spitsen voet en lang toegespitsten top, 75—160 mM bij 25-65 mM, kaal. Boom. 20.00—30.00. Nov. Hier en daar boven 150 M zeehoogte in het wild, elders soms aangeplant. Asam kerandji, m. — Asam tjina, j. — Karandjhi, md. — Kerandji, m. — Ki randji, s. — Koerandji, j. — Krandji, j. — Parandji, s. — Parangi, s. — Prandji, j. — Randji, s.
D. indum L.
86. Bauhi'nia L.
1. Bladeren uit 1 meer of minder diep gelobd blaadje bestaand. 2.
Bladeren uit 2 vrije blaadjes bestaand, blaadjes zeer kort gesteeld, met rechten binnenrand en breed afgeronden buitenrand, met zeer stompen of breed afgeronden top, beiderzijds kaal, 15— 45 mM bij 10—27 mM. Bloemen in eindelingsche, veelbloemige, vaak op den top van korte zijtakjes geplaatste trossen, bloemsteeltjes 10—16 mM lang, kelkbuis 7-8 mM, zoom bijna tot den voet 5-deelig, ongeveer even lang als de buis, kroonbladen gelijk, wit, 16—20 mM lang, smal langwerpig-omgekeerd eirond, volkomen meeldraden 10, vruchtbeginsel lang gesteeld, kaal, peul 100—160 mM bij 25—35 mM, met kurkachtige wanden, niet openspringend, 6—13-zadig, zaden met kiemwit '). Klimmende of opgerichte heester, aan vele twijgen ranken dragend. 3.00—5.00. Jan., Mrt., Mei, Aug.—Oct. Alleen aan het strand, zeldzaam. (Phanera complicata Miq.).
„ , , , B. Blancoi Baker.
2. Kroonbladen meer dan 5 mM lang. Peul meer dan 40 mM lang,
meestal met meer dan 2 zaden 3'
Kroonbladen ± 3 mM lang, wit. Bloemen vereenigd tot eindelingsche pluimen met trosvormige takken. K>lk ctnmn
<_» - yj IU11U1 t:.
Vruchtbare meeldraden 3, helmdraden 4—5 mM lang, stami-
') Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlnhhpn litrtron 1 n.: i
sluit Hp »-S"'<=.*aa,,„CLKlcraWlI
<-"«uiuuuv.il 111.



nodiën 2, priemvormig. Schijf dik, klierachtig, 2-lobbig, van boven behaard. Vruchtbeginsel kort gesteeld, peul langwerpig rond, 25—35 mM bij 17—19 mM, 1 —2-zadig, zaden met kiemwit ')• Oude stengels in het midden dikwijls slangachtig heen en weer gebogen 3), bij zeer oude exemplaren tot 15 cM breed. Jonge twijgen met 2 vaak schijnbaar tegenoverstaande ranken. Bladeren met hartvormigen voet, nu eens eirond met ondiep ingesneden (soms zelfs bijna gaven) top, dan weer (vooral bij jonge exemplaren) diep 2-lobbig met spreidende lobben, ^ 7-nervig, kaal of min of meer behaard, 60-100 mM bij 50—80 mM. Hoogklimmende heester. 3.00—25.00. In bosschen, kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op 800 M zeehoogte (Lasiobéma Horsfiéldii Miq. — Phanera débilis Miq.). Areuj koekoepoe, s. — Areuj koepoe koepoe, s. — Ping keping, md.
Tilil areuj, s. . . B. anguina Roxb. var. Horsfiéldii Watt.
3. Klimmende, rankendragende heesters. Bladeren over minstens
1/l der lengte ingesneden. Kelkbuis minder dan 12 mM lang, kelkzoom hoogstens 12 mM lang, tot aan den voet 2—5-slippig. Bloemkroon wit, bleekgeel verkleurend. Volkomen meeldraden 3. Peul plat samengedrukt, 35—60 mM breed 4.
Boomen of heesters zonder ranken. Peul hoogstens 30 mM
breed '
4. Kelkzoom veel langer dan de buis. Kroonbladen van buiten in
het midden zeer dicht aanliggend behaard. Vruchtbeginsel zeer dicht roestkleurig behaard. Peul gedurende langen tijd dicht behaard, 4—6-zadig. Bloemsteeltjes met 2 schutblaadjes. . 5.
Kelkzoom' aanmerkelijk korter dan de buis. Kroonbladen zeer lang genageld, met golvende randen, van buiten ijl behaard,
15 20 mM lang. Vruchtbeginsel alleen op de naden behaard,
peul kaal of nagenoeg kaal, 150—200 mM bij 35—60 mM, 10—20-zadig, zaden plat samengedrukt, 10—15 mM lang, met kiemwit '). Bladeren meer breed dan lang, met zeer ondiep hartvormigen voet, tot op of over het midden 2-spletig, met stompe, door een smalle tusschenruimte gescheiden lobben, van onder 'op de nerven ijl behaard, overigens kaal, 35—75 mM
1) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen tegen elkaar, het kiemwit sluit de zaadlobben in.
2) Dit zijn de zoogenaamde apenladders, welke door haar eigenaardigen bouw
steeds weer de belangstelling trekken van, wie ze in de bosschen aantreft. Ik heb nooit apen geduld genoeg zien betoonen om dit hun door de natuur geboden hulpmiddel met eenige waardigheid te beklimmen.



lang. Klimmende heester. 25.00. In de bergstreken van Middenen Oost-Java. (Phanera g I a u c a Bth.). Kepean, j. — Kepet, j.
B. glauca Wall.
.5. Bloemsteeltjes 15—35 mM lang. Trossen veelbloemig, dicht, aan de toppen der twijgen pluimvormig bijeenstaand. Kelk van buiten dicht kortharig, buis 3-4 mM lang, zoom 10-12 mM Kroonbladen lang genageld, 15-20 mM lang. Stempel knopvormig. Peul tot 200 mM lang, tot 50 mM breed, aanvankelijk zeer dicht roestkleurig behaard, geleidelijk kaal wordend, zaden minstens 25 mM lang. Steunbladen sikkelvormig. Bladeren
meer breed dan lang, met diep hartvormigen voet en over ]/4 1 /3
der lengte ingesneden top, met afgeronde, stompe of stomp toegespitste lobben, van onder nu eens dicht roestkleurig kortharig, dan weer bijna kaal (forma glabrior Miq.), 60—150 mM
lang. Klimmende heester. 5.00-10.00. Nov.-Jan. In de bergstreken der Preanger en op Noesa Kembangan beneden 1000 M zeehoogte gevonden. (Phanera fulva Korth.). Koepoe koe-
af06' J fülva Blume.
inmS!ftiM112""15o,mM lang' Ke'kbuiS ± 5 mM,a"g- Kroonbladen 13 mM lang. Bladlobben stomp toegespitst. Overigens als de voorgaande en daarvan hoogst waarschijnlijk slechts een vorm. Langgeleden op Java gevonden. (Phanera Junghuhniana Korth.).
K , , , B- Junghuhniana I. K.
■ Volkomen meeldraden 2—5. Zaden zonder kiemwit '). Kroonbladen rood of paars, 45—65 mM lang. Peulen plat. . . 7.
Volkomen meeldraden minder dan 2 of meer dan 5. Zaden met kiemwit g
7 B'hte7tersVan °nder zeer fijn aanliggend griishariS- Boomen of opgerichte
Bladeren van onder op de nerven en aderen afstaand bruinharig, ongeveer even breed als lang, met niet zeer diep hartvormigen voet, over ± >/3 der lengte ingesneden, met stompe lobben, 100—150 mM lang. Trossen eindelingsch of tegenover de bladeren, dicht bruinharig, bloemsteeltjes kort, kelkbuis zeer lang en smal, zoom al of niet scheedevormig, kroonbladen smal lancetvormig-omgekeerd eirond, 40—60 mM lang, geel gevlekt. Vruchtbeginsel lang gesteeld, dicht roestkleurig viltig, peul tot 100 mM lang, tot 25 mM breed, waarschijnlijk 1—2-zadig. Klimmende of min of meer opgerichte heester. 8.00—20.00.
J 8I«H° df :i2bb„drnii<len-De zaad,obben ,isgen ,egen eikaa'-



3. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 4—6 paar, 100—300 mM bij 30—90 mM. Tuilen 75—100 mM middellijn. Kelkzoom 16—20 mM middellijn. Meeldraden 7-8, peul 100-275 mM bij 40-55 mM, 4-8-zadig. Boom. 6.00—10.00. Oct., Dec. Soms als sierplant in tuinen. . . + S. ïndica L.
Blaadjes aan de meeste bladeren 3 paar, aan enkele bladeren ook wel 2 of 4 paar, 80—210 mM bij 35—75 mM. Tuilen 50—150 mM middellijn. Meeldraden doorgaans 8, peul 100—180 mM bij 40—50 mM, 1—8-zadig. Boom. 6.00—18.00. Mrt.—Dec. In Midden-Java beneden 300 M zeehoogte in het wild, elders vaak als sierboom aangeplant, waarschijnlijk een vorm der voorgaande soort. . S. minor Miq.
95. Crüdia Schreb.
1. Trossen bundelsgewijs in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren geplaatst, hangend, 100—400 mM lang, fijn behaard, dichtbloemig. Bloemsteeltjes i 2 mM lanëKelkslippen 4, groenwit, stomp, ± 4 mM lang, kroonbladen ontbrekend, meeldraden 10, vrij, afvallend, vruchtbeginsel kort gesteeld, dicht kortharig, stijl lang, nagenoeg kaal. Peul breed eirond met afgeronden of stompen voet en plotseling toegespitsten top, 40—60 mM lang, van buiten dicht kortharig. Zaden 1—2, zonder zaadrok. Bladeren schijnbaar onevengevind, in werkelijkheid evengevind met meestal 2 op ongelijke hoogte ingeplante blaadjes, zelden met slechts 1 blaadje. Top der algemeene bladspil voorbij de inplanting van het bovenst blaadje in een klein, vaak verdrogend en afvallend spitsje verlengd, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen of vrij stompen voet en afgeronden of stomp toegespitsten top, van onder fijn behaard, 120-250 mM bij 45—80 mM. Boom. 10.00—20.00. Juli—Dec. Alleen in West-Java beneden 300 M zeehoogte. Dègèl, s Cr. bantaménsis B. et H.
96. Sindóra Miq.
1. Bloemen in pluimen. Kelkslippen 4, veel grooter dan de buis. Kroonblad 1, zittend, dubbelgevouwen. Meeldraden 10, de 9 onderste kort 1-broederig, de 10ae vrij. Peul kortgesteeld, scheef eirond—cirkelvormig, 30—45 mM middellijn, op de kleppen gestekeld. Zaad 1, bolvormig. Steunbladen aan jonge loten sikkel-half hartvormig, zeer spits. Bladeren evengevind, blaadjes 3—6-jukkig, elliptisch-langwerpig, met afgeronden of stompen voet en stompen top, leerachtig, zeer fijn behaard, 35 130 mM



2. Peulen zonder den steel 200-270 mM lang, 40-50 mM breed, op de zaden met vrij sterke aanzwellingen, welker rand 10—15 mM verwijderd is van den buiknaad l) der peul. Zaden ovaal, 20—25 mM lang, 12—15 mM breed, zaadhuid V5—'i/2 mM dik. Stelen der hoofdjes 300—370 mM lang. Algemeene bladspil met 1—2 uitspringende klieren. Vinnen 8—22 paar, blaadjes 18—56 paar, lijnvormig, met min of meer ongelijkhelftigen top. Boom. 10.00—20.00. Juni—Aug. Soms aangeplant.
f P. intermédia Hassk.
Van deze soort kan men 2 vormen onderscheiden:
ty'pica. Stijl in de hoogste Q bloemen 11/2—2 mM lang. Vruchtbeginsel in de bovenste Q bloemen hoogstens 11/2 mM lang. Middellijn van de kelkbuis der (middelste) bloemen ^ U/a mM. Peulen weinig of niet gewrongen. Blaadjes tot 5 maal zoo lang als breed, vrij spits. Misschien een hybride tusschen P. Roxbürghii en P. speciósa. n [Petir, g.J.
p. pseud 0- speciósa. Stijl in de hoogste ^ bloemen 4—5 mM lang.
Vruchtbeginsel in de hoogste ^ bloemen ± 2 mM lang. Middellijn van de kelkbuis der (middelste) bloemen 3J3 2 mM. Peulen meerendeels duidelijk gewrongen. Blaadjes hoogstens 4 maal zoo lang als breed, vrij stomp. Misschien een hybride tusschen P. intermédia en P. speciósa [Ooendjaé, s.].
Peulen zonder den steel 350—400 mM lang, 30—50 inM breed, meestal sterk gewrongen, op de zaden met zeer sterke, cirkelvormige aanzwellingen, welker randen minder dan 10 mM van den buiknaad der peul verwijderd zijn. Zaden breed ovaal, 22—25 mM lang, 14—19 mM breed, met zeer dunne zaadhuid. Stelen der hoofdjes 210—450 mM lang. Algemeene bladspil met 1 nagenoeg ingezonken klier, vinnen 15—20 paar, blaadjes 15—46 paar, recht, met nagenoeg gelijkhelftigen, afgeronden, door een nietig spitsje gekroonden top, 4—10 mM bij P/2—3 mM. Schors van den stam meestal roodbruin. Boom. 5.00—15.00. Jan.—Dec. Door inlanders algemeen voor de stinkende zaden aangeplant. Peté, j. — Peteh, m- Petèh, md. Peuteuj, s •[■ p. speciósa Hassk.
100. Entada Adans.
1. Bloemen andro-monoecisch, in gesteelde, 150—270 mM lange, behaarde aren, welke nu eens ten getale van 1—2 in of even boven de bladoksels zijn geplaatst, dan weer in de oksels der afgevallen bladeren tot een pluimvormige bloeiwijze samenkomen. Kelk ruim 1 mM lang, kort 5-tandig. Kroonbladen nagenoeg vrij, bij de door mij onderzochte bloemen groen, i 3 mM lang. Meeldraden 10, ver buiten de kroon stekend, helmdraden 6—7 mM lang, eerst wit, daarna geel. Vrucht-
') d. i. de rand, waaraan de zaden bevestigd zijn.



104. Neptünia Lour.
1. Algemeene bladspil niet met een klier tusschen het onderst paar
vinnen. Vinnen 1—3 paar. Helmknoppen zonder klier ') op den top 2.
Algemeene bladspil tusschen het onderst paar vinnen met een duidelijke klier. Vinnen 2—5 paar, blaadjes 14—30 paar, lijnvormig, 4—8 mM lang. Hoofdjes langgesteeld, lagere bloemen 2) onzijdig met 10 lange, gele staminodiën, de hoogere d, de bovenste Helmknoppen met een gesteelde, bolvormige klier ') op den top. Peul vrij lang gesteeld, lijnvormig, + 35 mM lang, + 8 mM breed, 15—20-zadig. Kruid, nu eens los drijvend en dan met lange, wijd vertakte, door een dik luchtweefsel omgeven stengels, dan weer op droge plaatsen groeiend en dan kleiner en zonder luchtweefsel. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Misschien hier of daar voorkomend. 3) N. pléna Bth.
2. Losdrijvende waterplant. Stengels tusschen de knoopen omgeven
door een dik, wit, luchthoudend weefsel, uit de knoopen bundels sterk vertakte wortels omlang zendend. Vinnen 2—3 paar, 25—35 mM lang, blaadjes 8—16 paar, lijnvormig met scheeven voet en stompen, vaak door een klein spitsje gekroonden top, purper gerand, de hoogere 6—11 mM bij 2—3 mM, de onderste soms zeer klein. Bloemstelen 100— 250 mM lang, lagere bloemen 2) onzijdig met 10 lange, heldergele staminodiën, de hoogere d, de bovenste Peul gesteeld, scheef langwerpig, 15—30 mM lang, 6—10-zadig. 1.00—2.00. Mei—Aug. In poelen. In de omstreken van Batavia niet zeldzaam, doch daar, naar het schijnt, nooit vruchtdragend. Water-kruidje-roer-mij-niet N. oleracea Lour.
Landplant. Stengels niet door luchtkussen omgeven, uit de knoopen geen wortels drijvend. Vinnen 1 —3 paar, 10—15 mM lang, blaadjes 6 12 paar, lijnvormig met scheeven voet en stompen top, 2—5 mM lang. Bloemstelen korter dan bij N. oleracea Lour. Neerliggend kruid, misschien een landvorin der vorige soort4). Alleen in Midden-Java gevonden. Daoen liti, j. . N. javanica Miq.
1) Dit onderzoeke men aan groote knoppen, daar de klier bij geopende bloemen gemakkelijk afvalt.
2) Het hoofdje is echter zoodanig neergebogen, dat de zeer in 't oog vallende staminodiën er een kuif boven op schijnen te vormen.
3) Het is eigenaardig, dat deze soort in den Buitenzorgschen plantentuin uitnemend groeit, terwijl de zeer na verwante N. oleracea Lour. er slechts met moeite een kwijnend bestaan kan voortsleepen.
4) Van N. pléna Bth. bestaat niet alleen een water-, maar ook een landvorm, welke laatste, oppervlakkig beschouwd, aanmerkelijk van den watervorm verschilt, doch er in alle essentiëele punten volkomen mee overeenstemt.



105. Desmanthus Bth.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige, armbloemige hoofdjes, de afzonderlijke
bloemen zittend. Kelk 1-2 mM lang, kroonbladen 2-3V, mM lang, even
als de kelk groenachtig. Lagere bloemen met 10 lange, witte staminódiën de hoogere met 10 meeldraden en een meer of minder goed ontwikkeld' zittend, onbehaard vruchtbeginsel. Peul zittend, smal lijnvormig, recht of zwak gekromd, 70-95 mM bij ± 3 mM, 25 -35-zadig, zaden met kiemwit. steunbladen met verbreeden, verdikten voet en draadvormigen top. Bladeren dubbelgevind, bladspil met een groote klier onder het onderst
vaak afvallend of slecht ontwikkeld paar vinnen, vinnen 2—5 paar, blaadjes'
12—20 paar, langwerpig-lijnvormig, met zeer scheef afgeronden-afgeknotten voet en vrij spitsen top, 5-10 mM bij 1-2 mM, van onder blauwgroen, kaal of bijna kaal. Opgerichte heester. 1.00—3.00. Jan.—Dec. Inheemsch' in tropisch Amerika; in Engelsch Indië en misschien ook op Java hier en daar verwilderd D. virgatus Willd.
106. Mimosa L.
1. Bladeren met 3 14 paar vinnen, algemeene bladspil gestekeld. Stengels krachtig gestekeld, met opwaarts gerichte of zonder borstels. Bloemkroon 3- 4 mM lang. Meeldraden 8. Vruchtbeginsel behaard. Peulen 40-80 mM lang, ± 12 mM breed,
4 25-zadig. Opgerichte heesters 2
Bladeren bijna altijd met 2 paar zeer nabij elkaar ingeplante vinnen, zelden met 1 of met 3 paar. Algemeene bladspil ongewapend, blaadjes 5—26 paar, lijnvormig, vaak purper gerand, 6 16 mM bij l'/2—3 rnM. Stengel met schuin omlaag gerichte borstels en met haakvormig gekromde stekels bezet. Hoofdjes ten getale van 2—4 bijeenstaand, hun stelen 20—35 mM lang, kelk nagenoeg ontbrekend, bloemkroon hoogstens 2 mM lang, meeldraden 4, vruchtbeginsel kaal. Peul 10—17 mM lang, ± 4 mM breed, tusschen de zaden ingesnoerd, alleen op de naden borstels dragend, 2—4-zadig, zaden cirkelvormig. Neerliggend of min of meer klimmend heestertje. 0.30—1.50. Jan.—Dec. Langs dijken en wegen, op grasland, inheemsch in tropisch Amerika doch reeds sedert lange jaren op Java verwilderd en daar tot op 300 M zeehoogte op vele plaatsen overvloedig en tot een lastig onkruid geworden. Kruidje-roer-mij-niet. — Boentoe silit, j. — Daoen koetjing, m. — Daoen rebah bangoen, m. — Daoen tidor tidor, m. — Djoekoet börang, s. — Gehgeran, s. — Gödong koetjing, j. — Koetjingan, j. — Pis koetjing, j. — Poetri ma/oe, m. — Rebah bangoen, m. — Rebha does-todoeseun, md. — Rebha lö-malöwan, md. — Roempoet kemaloean, m. Sema/oe, m. M. pudi'ca L.'



Bloemen in hoofdjes, deze hoofdjes vaak weer tot pluimen vereenigd 4.
3. Doornen ') onderling en met den bladsteel vergroeid, rond, de grootere
sterk gekromd, op runderhoornen gelijkend, hol, tot 75 mM lang. Vinnen 2—8 paar, blaadjes 10—20 paar, langwerpig, 3—15 mM lang, kaal, aanvankelijk op den top met een langwerpig rond, bruin, ruim 1 mM lang aanhangsel, dat later afvalt. Steel der aren zeer dik, nabij den voet met een omwindsel, aarspil 30—40 mM lang, ten slotte hol. Bloemen uiterst talrijk, zeer dicht opeengedrongen, kelk + 1 '/3 mM hoog, kroonbladen en meeldraden slechts weinig buiten den kelk stekend, geel, peulen met steelvormig versmalden voet en zeer lang gesnavelden top, nagenoeg rolrond, in 't geheel 70—120 mM lang, veelzadig. Kleine, kromme boom. 2.00—5.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Midden-Amerika en Mexico, op Java soms curiositeitshalve gekweekt. (A. cornigera Willd.).
f A. spadicigera Cham et Schl.
Stekels 2) vrij van elkaar en van den bladsteel, sterk zijdelings samengedrukt, massief, minder dan 10 mM lang. Steunbladen nietig, priemvormig, boven de stekels ingeplant. Vinnen 10—30 paar, blaadjes 30—50 paar, langwerpig, 2—6 mM lang, behaard. Aren 50—100 mM lang, kelk 1—1 '/a mM hoog, bloemkroon 2—3 maal zoo lang als de kelk, meeldraden ver buiten de kroon stekend, bleekgeel. Peulen met steelvormig versmalden voet en kort gesnavelden top, plat samengedrukt, 50—75 mM bij 10—15 mM, 3—10-zadig. Boom. 5.00—15.00. Inheemsch in Engelsch-Indië, op Java soms aangeplant t A. Catechu Willd. 3).
4. Twijgen gestekeld of gedoomd 5.
Twijgen geheel ongewapend. Vinnen 5—15 paar, blaadjes 30—50 paar,
smal lijnvormig, 3—12 mM lang, kaal of behaard. Bloemen in kleine hoofdjes, welke weer tot trossen of pluimen vereenigd zijn. Peul 70—100 mM lang, 6—8 mM breed, tusschen de zaden min of meer ingesnoerd. Boom met dikwijls scherphoekige twijgen. Misschien lang geleden in Rembang gevonden, echter inheemsch in Australië. A. decürrens Willd.
5. Doornen alleen aan den voet van nog aanwezige of van reeds
afgevallen bladeren aanwezig, in paren geplaatst, recht of bijna recht, twijgen overigens ongewapend. Boomen of opgerichte heesters. Algemeene bladspil ongestekeld 6.
Twijgen tusschen de bladeren met een grooter of kleiner aantal min of meer gekromde stekels bezet, niet met steunbladdoornen gewapend. Heesters, doorgaans klimmend. Algemeene bladspil vaak gestekeld. Helmdraden wit 9.
1) In Amerika (Vgl. Kerner von Marilaiin, Pflanzenleben 2e Aufl. 1,437) worden de doornen door mieren bewoond, die zich daarin toegang verschaffen door er een gat in te bijten nabij den top. Deze mieren voeden zich met de topaanhangsels der blaadjes (de zg. mierenbroodjes) en beschermen in ruil daarvoor de bladeren der haar voedende plant tegen vraatzuchtige, bladetende mieren. Een merkwaardig geval van symbiose, als het waar is.
2) Het zijn geen gewijzigde steunbladen, bladeren of takken en dus geen doornen.
3) Uit het hout wordt catechu gewonnen, de schors is rijk aan looistof.



Bloemen heldergeel. Peulen vrij dik, recht of zwak gekromd, 75—130 mM bij 11—15 mM, 4—13-zadig, de meeste tusschen de zaden duidelijk ingesnoerd. Toppen der twijgen fijn grijsharig. Steunbladdoornen 5—50 mM lang. Vinnen 2—8 paar, blaadjes 12—21 paar, lijnvormig, 2—5 mM bij ± 3U mM. Boom met schermvormige kroon. 5.00—10.00. Dec.—Juni. Alleen bij Batavia in het wild gevonden, misschien elders soms aangeplant A. arabica Willd.
9. Vinnen 4—14 paar. Blaadjes 6—20 mM lang 10.
Vinnen 15—30 paar. Blaadjes 2—6 mM lang. Steunbladen smal lancetvormig. Bloemen in pluimen. Peul dun, droog,
glad 
10. Steunbladen breed eirond met scheef hartvormigen voet. Vinnen
4—8 paar. Blaadjes 12—30 paar, lijnvormig, 6—20 mM bij 11/8—41 /8 mM. Hoofdjes in okselstandige bundels en in ijle pluimen, 13—15 mM middellijn, kelk vaak rood aangeloopen, kroonbladen groenwit. Rijpe peul dik, sappig, in drogen toestand gerimpeld, 30—125 mM bij 20—25 mM, 1 10-zadig, vruchtwand saponine bevattend. Heester, doorgaans klimmend. 2.00—5.00. Febr., Juni—Sept. Hier en daar gevonden in kreupelhout en heggen concinna D. C.
Steunbladen smal lancetvormig. Vinnen 8—14 paar. Blaadjes 30-45 paar, dicht opeenstaand, lijnvormig. Hoofdjes tot pluimen vereenigd. Rijpe peul onbekend. Klimmende heester. 4.00-6.00. Misschien op Java gevonden A- Pseudo-I'ntsia Miq.
11. Algemeene bladspil met een groote, ovale klier in of onder het
midden van den steel en ovale, niet zeer sterk uitspringende klieren tusschen de vinnen der 2—5 bovenste paren. Toppen der twijgen behaard of kaal. Blaadjes 40 80 paar, 3—6 mM lang, gewimperd of geheel kaal. Peul 80 175 mM bij 20 28 mM, geheel kaal. Klimmende heester. 5.00—10.00. Febr.— April. Moerassige bosschen, waterkanten. Areuj garoet, s. — Got, j. — Rembètè, j. — Ri got, j. . . • A. pennata Willd.
Algemeene bladspil met een kleine, sterk uitspringende, ronde, hoogstens Va mM middellijn metende klier omstreeks in het midden van den steel en dergelijke klieren tusschen de vinnen der 10 bovenste of van alle of bijna alle paren. Toppen der twijgen dicht kortharig. Blaadjes 25 60 paar, 2 5 mM lang, aan den top behaard. Peul 50-100 mM bij 13-18 mM, tusschen de zaden ingedrukt, in de indruksels vrij dicht bekleed met uiterst korte, bruine haren. Klimmende heester. 5.00— 10.00. Febr.—April. Moerassige bosschen, waterkanten. Vaak



met de vorige verward, doch daarvan gemakkelijk te onderscheiden. Garoet areuj, s. - Got, j. A. pluricapitata Steud.
m. Calliandra Bth.
1. Vinnen 1 paar. Afzonderlijke bloemen zittend. Peul kaal 2
o f~10 Paar' A1Semeene bladspil dicht afstaand kortharig. . 3
• Meeldradenbuis ver buiten de kroon stekend, aan den top zonder helmdraden wit het vrije gedeelte der helmdraden geheel bloedrood. Stelen der hoofdjes 13-35 mM lang, fijn behaard. Peul 60-110 mM bij 8-13 mM donkerbruin, glanzend, met 6 of minder zaden. Blaadjes 6-10 paar' naar den top der spil in grootte toenemend, nagenoeg zittend, langwerpig met zeer scheeven voet en stompen top, 9-45 mM lang, glanzend, e volwassene kaal. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Niet zelden als sierheester in tuinen aangeplant, tot op 1200 M zeehoogte nog
wpg|' /™ei.end' Vaderland onbekend. . f C. haematocéphala Hassk Meeldradenbuis binnen de bloemkroon besloten, het vrije gedeelte der helmdraden met witte onder- en roode bovenhelft. Stelen der hoofdjes 3-10 mMJang Peul 30-50 mM bij ± 7 mM, met 3 of minder zaden.
laadjes 20 40 paar, weinig in grootte verschillend, zittend, lijnvormig, - 4 mM lang, dof, kaal. Opgerichte heester. 1.00—3.00. Jan—Dec Tot AmeriS M Zeeh°°gte 3'S sierheeste' in tuinen, inheemsch in tropisch
3. Stelen der hoofdjes 55-80 mM lang, uit de bladoksels^ntspr^teild Afzonderlijke bloemen zittend. Bloemkroon bijna kaal, witachtig met groene slippen. Helmdraden geheel wit. Peulen 50-100 mM bij 5-10 mM aa 0 ij na kaal, 7—8-zadig. Steunbladen nu eens wijd afstaand dan weer opgericht, stijf vliezig, 3-5 mM lang. Vinnen 5-8 paar, de beide bovenste aan den voet vaak met een kleinere vin. Blaadjes 25-40 paar ijnvorm.g, stomp of vrij spits, 8-12 mM bij 17,-27, mM, beiderzijds
fijn behaard. Opgerichte heester. 2.00-4.00. Jan.-Dec. Uit tropisch
Amerika _? ^ .
cfp|pn . , , TC. portoricensis Bth.
Stelen der hoofdjes m.nder dan 35 mM lang, vaak uit een groep okselstandige schubben (steunb'aden van niet ontwikkelde bladeren) ontspruitend. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Bloemkroon van buiten vrij roestkleurig behaard. Helmdraden met witte onder- en roode bovenhelft. Pe„,e„ 60-90 ,„M lang, tot 11 „,M breea, dicht wlttaMg Steunbladen opgericht, stijfvliezig, tot 16 mM lang. Vinnen 5-10 paar op er a gemeene spil vaak door een vin afgesloten. Blaadjes 25—60 paar, smal lijnvormig, spits, 4-10 mM bij i/,_i mM, langs den rand met afvallende haren, overigens kaal. Opgerichte heester. 2.00-4 00 Jan.-Dec. Uit Zuid-Amerika f C. Sancti Pauli Hassk.
112. Albi'zzia Durazz.
1. Twijgen niet met stekels onder de bladeren. Boomen. . . 2. Twijgen onder alle of de meeste bladeren met een stevigen, zwak gekromden of zeldzamer rechten, ± 5 mM langen stekel (geen



steunbladdoorn). Hoofdjes tot pluimen vereenigd, afzonderlijke bloemen zittend, van buiten behaard, kelk ± 2 mM lang, helmdraden wit. Peul nagenoeg zittend, lintvormig, met spitsen voet en top, 100-200 mM bij 32—40 mM, 5—8-zadig. Jonge twijgen dicht roestkleurig kortharig. Algemeene bladspil met een klier zeer nabij den voet. Vinnen 4—6 paar, met klieren tusschen de hoogere blaadjes. Blaadjes 8—12 paar, langwerpig of de bovenste min of meer omgekeerd eirond, alle met scheeven voet en vrij stompen top, 12—20 mM bij 6—12 mM, van onder kaal of ijl aanliggend behaard. Klimmende heester '). 30.00. April. Tot dusverre alleen in West-Java gevonden. Areuj. kidang, s. — Ki kidang, s. — Tarisi, s. — Tarisi areuj, s.
A. rüfa Bth.
2. Blaadjes hoogstens 20 mM lang, de meeste kleiner. ... 3. Grootste blaadjes meer dan 20 mM lang, vaak veel langer. . 6.
3. Bloemen in al of niet vertakte aren. Peulen óf lang gesteeld
(steel meer dan 5 mM lang) öf langs den buiknaad gevleugeld 4.
Bloemen in tot pluimen vereenigde hoofdjes. Peulen zittend of kort gesteeld (steel hoogstens 3 mM lang), ongevleugeld. Helmdraden wit 5.
4. Aren onvertakt, meestal bij paren in de bladoksels gezeten,
roestkleurig behaard. Bloemen vrij dicht opeengeplaatst. Bloemkroon bleekgroen, 8—9 mM lang, meeldraden lichtgeel. Vruchtbeginsel en peulen vrij lang gesteeld, de laatste lintvormig, ongevleugeld, 60—110 mM bij 17—20 mM, 6—10-zadig. Algemeene bladspil met een klier ver onder de onderste vinnen, vinnen 6—12 paar, blaadjes 25—35 paar, met spitsen, stompen of breed afgeronden top, 6—10 mM lang. Boom. 10.00—15.00. Jan.—Dec. In de bergstreken boven 1100 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java. Haroeman, s. — Kemlandingan, j. Kemlandingan goenoeng, j. — Ki haroeman, s. — Kolontara, j. Poeloengan, j. — Sèlong, j. — Solontara, j. — Wangkal, j.
A. montana Bth.
Aren—althans de meeste—pluimvormig vertakt, fijn behaard. Bloemen vrij ver uiteengezeten. Bloemkroon wit, bleekgeel verkleurend, 5'A—7 mM lang, helmdraden wit, bleekgeel verkleurend. Vruchtbeginsel zeer kort gesteeld. Peulen met steelvormig samengetrokken voet, langs den buiknaad smal gevleugeld, 65—130 mM bij 18—23 mM, met 16 of minder
i) Dr. S. H. Koorders noemt een door hem gevonden exemplaar: „kolossale liaan." Voor toezending van goed materiaal houdt de schrijver dezer flora zich aanbevolen.



recht of zwak gekromd, tusschen de zaden niet ingesnoerd, dik met dikke naden, niet openspringend, 150—200 mM bij 15—22 mM, 15—20-zadig. Algemeene bladspil met klieren tusschen de vinnen van alle of de meeste paren, vinnen 3—9 paar, blaadjes 2—10 paar, ovaal-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met scheeven voet en meestal stompen top. 15 60 mM bij 10—35 mM, van onder vrij dicht behaard. Snel groeiende boom. 10.00—25.00. Aug— April. Inheemsch in tropisch Amerika, in 1878 op Java ingevoerd en daar thans veelvuldig als schaduwboom aangeplant. Regenboom ")• — Djeundjing, s. — Ki gaboes, s. . . . f P. Saman Bth. Bloemen wit of geelachtig. Peulen öf sterk gekromd öf tusschen de zaden sterk ingesnoerd, vaak zoowel het een als het ander. 3.
3. Volwassen blaadjes van onder kaal of alleen op de groote nerven
behaard. Vinnen 1—4 paar 4.
Volwassen blaadjes van onder vrij dicht aanliggend behaard. Bloemen in eindelingsche pluimen. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Peulen met golvend ingesneden buiknaad, tweekleppig, 2—10-zadig. Zaden zwart. Twijgen scherpkantig. 9.
4. Bladeren uit 4 blaadjes bestaand, deze blaadjes elliptisch-scheef omgekeerd
eirond, met zeer stompen of afgeronden top, 16—50 mM bij 7—25 mM. Steunbladen doornvormig, 2—6 mM lang. Bloemhoofdjes aan den top van hangende twijgen tot pluimen vereenigd, stelen der hoofdjes 15—25 mM lang, bloemen in elk hoofdje 15—25, zittend, helmdraden 8—10 mM lang, vruchtbeginsel in de lagere bloemen vaak slecht ontwikkeld, in de hoogere gesteeld, ± l1/, mM lang, behaard, stijl rood. Peul bijna rolrond, tusschen de zaden ingesnoerd, 60—120 mM bij 9—12 mM, 2kleppig openspringend, kleppen van binnen rood. Zaden 1—10, zwart met grooten, witten, eetbaren zaadrok. Boom. 5.00—15.00. Mrt.—Nov. Hier en daar (vooral in de laagvlakte) aangeplant en niet zelden (o. a. om Batavia) verwilderd. Asam kemrandji, j. — Asam koerandji, j. — Asam krandji, j. — Asam landi, j. — Asam lando, j. — Asam londa, j.
P. dülce Bth.
Bladeren uit meer dan 4 blaadjes bestaand. Steunbladen niet doornvormig 5.
5. Afzonderlijke bloemen vrij lang gesteeld, van buiten behaard,
helmdraden wit, 15—20 mM lang, vruchtbeginsel zittend, kaal, peul sikkelvormig gekromd, zijdelings samengedrukt, 100—200 mM bij 23—30 mM, langs beide naden meer of minder diep ingesnoerd, niet openspringend doch ten slotte in leedjes uiteenvallend, 5—13-zadig. Hoofdjes meestal bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst, soms min of meer tot pluimen vereenigd. Okselstandige doornen vaak aanwezig, vooral bij de
') Dezen naam heeft de boom te danken aan de onjuiste meening, dat hij waterdroppels zou uitzweeten of den waterdamp om zich heen tot droppels zou verdichten en wel in zoo'n groote hoeveelheid, dat ze als een regen op den grond zouden vallen.



15. Bloemen in wollig behaarde pluimen, wit. Bladeren lancetvormig, met spitsen
voet en top, 150 250 mM lang Eriobótrya 465.
Bloemen alleenstaand of in schermvormige bloeiwijzen. . . Pfrus 464.
1. Parinarium Juss.
1. Volwassen bladeren van onder gewoon groen, kaal of bijna kaal. Bladsteel nooit met klieren in het midden. Kelkslippen stomp. Meeldraden 14—o<=>. Vruchtbeginsel dicht behaard. . . 2. Volwassen bladeren van onder grijsgroen, vrij dicht aanliggend behaard, langwerpig, met' wigvormigen of stompen voet en meestal iets toegespitsten top, 65—300 mM bij 25—85 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—20. Bladsteel 5—10 mM lang, ongeveer in het midden met 2 onduidelijke klieren, evenals de twijgen roestkleurig viltig. Steunbladen lancetvormig, spits, min of meer teruggekromd, lang blijvend. Pluimen okselstandig, veel korter dan de bladeren, këlkslippen spits, kroonbladen even lang als de kelkslippen, meeldraden ±7. Vruchtbeginsel langharig. Steenvrucht langwerpig rond, met zeer talrijke schubben bezet, 2-hokkig, hokjes van binnen langharig. Wand der kern gemarmerd. Twijgen hangend. Boom. 20.00—30.00. Juni. West- en Midden-Java, zeldzaam tusschen 0 en 200 M zeehoogte. (P. sumatranum Bth.). Ipil, j- costatum BI.
2. Bloemen in trossen of in smalle pluimen. Kelk 15—20 mM hoog, beiderzijds dicht aanliggend behaard. Kroonbladen 10—15 mM lang. Meeldraden 15—20, helmdraden 12—18 mM lang.
Steenvrucht ei-bolvormig, van buiten eenigszins wrattig, 65 
90 mM lang, 1—2-hokkig, hokjes van binnen dicht behaard. Wand van de kern (op dwarse doorsnede) uit tallooze dwarse vezels opgebouwd, niet gemarmerd. Klieren aan de achterzijde van de middennerf der bladeren nabij den voet daarvan geplaatst, vaak één van beide of beide ontbrekend. Bladeren variëerend van eirond tot lancetvormig, met afgeronden of iets hartvormigen, zeldzamer spitsen voet en regelmatig versmalden of kort toegespitsten top, 90-300 mM bij 25-100 mM, bij gedroogde exemplaren van onder of beiderzijds eenigszins ruw. Boom. April. Alleen bij Palaboean Ratoe en op Noesa Kembangan gevonden. Ki damar, s.— Ki söka, s. P. scabrum Hassk.
Bloemen in tuilen of in breede pluimen. Kelk 8—10 mM hoog, van buiten kaal of meer of minder dicht behaard, van binnen behaard. Kroonbladen 7—8 mM lang, groenachtig wit. Meel-



bare bloemen veel korter gesteeld dan de onvruchtbare, kelk geelachtig, buis klokvormig, ± l1/* mM hoog, tanden 5, driehoekig, kroonbladen 5, eirond-elliptisch, spits, ± 2>/* mM lang, eenigszins vleezig, rood met gelen voet, niet zelden min of meer verbonden blijvend. Meeldraden 10, vruchtbeginsel geheel onderstandig, stijlen doorgaans 3, soms ook 4. Vrucht klokvormig, geribd, + 4 mM hoog, aan den top openbarstend, zaden ovaal, overlangs geribd, zaadhuid aan weerszijden in een staartje verlengd. Opgerichte heester. 2.00-4.00. Jan.—Dec. In de bergstreken van geheel Java boven 1400 M zeehoogte, op open, zonnige plaatsen of in ijle bosschen. Katoempang bodas, s. — Kembang lintangan, j. — Ketoempang bodas, s. Ki katoempang bodas, s. — Lintangan, j. — Semboeng, s. — Semboeng ajam, j. - Semboeng djago, j. - Semboeng koernek poetih. — Semboeng sawoeng, j. . . H. oblongifoha BI ).
Bladeren van onder geheel kaal, breed elliptisch, met stompen, afgeronden of afgeknotten voet en vrij spitsen, stompen of afgeronden top, vrij grot gezaagd, leerachtig, glanzend, 80-180 mM bij 50-110 mM. Bloemen in veelbloemige, vaak bolvormige tuilen, bij den op Java gekweekt wordenden vorm alle onvruchtbaar. Schutbladen al of niet aanwezig. Bloemsteeltjes 6-20 mM lang, fijn behaard, nabij den top vaak met een gekleur
schutblaadje. Kelkzoom tijdens den bloei doorgroeiend ten slotte 20 30
mM middellijn, uit 4-7 breed ovale of omgekeerd eironde, stompe, afgeknotte of zwak uitgerande, gaafrandige, kroonbladachtige, blauwpaarse, bleekroode of witte segmenten bestaand. Kroonbladen 5 6, opgench , klein. Meeldraden 3-7, niet buiten de kroon stekend, helmhokjes stui meel bevattend, ten slotte openspringend. Stijlen doorgaans 3, zeldzamer 2 Opgericht heestertje. 0.30-0.60. Aug., Nov. Niet zelden als sierheester gekweekt, inheemsch in China en Japan. (Horténsia speciosa 1 ere. Hydrangea opuloi'des Lam.). Hortensia. . . f H. Hortensia Sieb.
4. Dfchroa Lour.
1. Bloemen in eindelingsche, 40-150 mM lange, meer of minder dicht aanliggend behaarde pluimen. . Bloemsteeltjes 3 mM lang, kelkbuis klokvormig, kaal of ijl behaard, 2 3 4 mM lang, tanden 5—7, kort driehoekig, spits. Kroonb aden evenveel als de kelkslippen, langwerpig, stomp, bleekblauw, 6-10 mM lang, kaal, vleezig. Meeldraden dubbel zoo veel als kroonbladen, stijlen 3—5, opgericht of spreidend, draad-knotsvormig, met inbegrip van den hoefijzervormigen stempel 5—7 mM lang. Bes prachtig blauw gekleurd, veelzadig. Twijgen rond, kaal of ijl behaard. Bladeren tegen-
') Uiterst na verwant aan de Engelschindische H. aspera Don.



overstaand, op 15 60 mM lange, vaak blauw aangeloopen stelen, langwerpig of langwerpig-lancetvormig, met spitsen voet en lang toegespitsten, spitsen top, boven den voet gezaagdgetand, vliezig, vinnervig, met aan de onderzijde sterk uitspringende zijnerven, van boven ijl behaard, van onder met uitzondering der nerven nagenoeg kaal, 75—300 mM bij 25— 125 mM. Opgerichte heester. 1.50—2.50. Jan.,—Dec. In de bergstreken van West- en Midden-Java boven 1200 M zeehoogte. In bloei en vrucht een van de sierlijkste heesters der Javaansche bergbosschen. (D. Cyanitis Miq.—D. Iatifólia Miq.—Cyanitis sylvatica Reinw.). Gigil, s.~ Tataroeman, j d febrïfuga Lour.
5. Bréxia Thouars.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige, onbehaarde schermen. Algemeene bloemsteel sterk zijdelings samengedrukt, 25—40 mM lang. Bloemsteeltjes 5-15 mM lang, met verdikten top. Kelk met 5 stompe vlak uitgespreide lobben, 8-10 mM middellijn, na den bloei blijvend. Kroonbladen schuinopstaand, dakpansgewijs dekkend, eirond met breeden voet en stompen top, 13—15 mM bij 9—10 mM, groenwit of bruinachtig. Schijf gelobd, lobben tegenover de kroonbladen geplaatst, elk met 3—4 draadvormige aanhangsels. Meeldraden 5, opgericht, met stevige helmdraden. Vruchtbeginsel bovenstandig, 5-hoekig, stijl kegelvormig, steenvrucht elliptisch met krachtig gesnavelden top, 5-ribbig, 40-60 mM lang, 5-hokkig, hokjes veelzadig. Twijgen kantig, kaal. Bladeren verspreid! leerachtig, kaal, 75—300 mM bij 30—60 mM, met stompen of afgeronden voet en top, bij jonge planten en bij stamloten lijn-lancetvormig met doornachtig gezaagden rand, bij de andere twijgen langwerpig-omgekeerd eirond met gaven of zeer oppervlakkig ingesneden rand. Boom. 3.00—6.00. Jan. Dec. Inheemsch in Madagaskar, in de omgeving van Buitenzorg een enkele maal als sierboom door inlanders aangeplant, daarvoor echter niet aantebevelen f Br. madagascariénsis Thouars.
6. I'tea L.
1. Bloemen in onvertakte, okselstandige, 30—175 mM lange trossen, 5-tallig. Bloemsteeltjes P/3—3 mM lang, kelkbuis tolvormig! 1 Va—2 mM hoog, slippen opgericht, spits, half zoo lang als de buis. Kroonbladen wijd spreidend of geheel teruggeslagen, langwerpig, spits, 2 3 mM lang, van buiten wit met rood, van binnen wit. Meeldraden 5, om de ringvormige schijf ingeplant, opgericht. Vruchtbeginsel halfonderstandig, het bovenstandig gedeelte tot den voet 2-deelig, stijlen 2, vrij stevig samenklevend en daardoor schijnbaar slechts één, 1—1 «/g mM lang. Doosvrucht



i 4 mM lang, veelzadig; de beide bovenhelften ten slotte uiteenwijkend, waarbij de stempels vaak verbonden blijven. Bladeren verspreid, eirond of elliptisch, met afgeronden, stompen of spitsen voet en toegespitsten top, zeer oppervlakkig gezaagdgekarteld of nagenoeg gaafrandig, vinnervig met vele evenwijdige dwarsaderen, onbehaard, 90—200 mM bij 35—115mM. Opgerichte heester of kleine boom. 2.00—12.00. Jan. Dec. Geheel Java in de bergstreken tusschen 900 en 1800 M zeehoogte, doch overal zeldzaam. Hampet, j. Kanjèrè badak, s. — Lampet, j. — Oeliran, j. — Woeroe mangkok, j. . I. macrophy'lla Wall.
Bloemen in eindelingsche, zachtharige tuilen. Doosvrucht bolvormig. Bladeren langwerpig-lancetvormig, met toegespitsten top, gaafrandig, kaal. Boom. 10.00—13.00. Lang geleden op „kalkgebergten" gevonden. Ki hondjè, s. >) '• javanica BI.
7. Polyósma BI.
1. Bloemen wit of bleekgeel. Helmdraden minder dan dubbel zoo
lang als de helmknoppen 2.
Bloemen paars, in 40—140 mM lange trossen. Bloemsteeltjes 2—4 mM lang. Kelkbuis klokvormig, aanliggend behaard, 2—2>/+ mM lang, slippen driehoekig, afstaand, ± 1 mM lang. Kroonbladen lijnvormig, 12—20 mM lang, van buiten behaard. Helmdraden 2—3 maal zoo lang als de helmknoppen. Stijl naar boven eenigszins verbreed, kaal. Steenvrucht nagenoeg bolvormig, 8—10 mM middellijn, door een spitsje gekroond, kern glad. Bladsteel 15—30 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en doorgaans kort toegespitsten top, in de bovenhelft ondiep en scherp gezaagd-getand, 60 -150 mM bij 20—50 mM, van boven kaal, van onder op de nerven fijn behaard. Kleine boom. 8.00— 16.00. Mei—Nov. Bergstreken van West- en Midden-Java boven 1400 M zeehoogte. Ki apoe, s. — Ki koekoeran, s. Ki ijabè, s. — Krenjes, j P- ilicifólia BI.
2. Bloemsteeltjes 15—22 mM lang, fijn behaard. Kelkbuis ± 5 mM
lang, zoom schotelvormig. Kroonbladen ^ 25 mM lang, van buiten fijn behaard, van binnen nagenoeg kaal. Helmdraden 10—12 mM, helmknoppen 8—10 mM lang. Vrucht onbekend.
i) Dit is in West-Java de naam voor Pittósporum ferrugfneum Ait. (Zie
pag. 74). De zeer korte en onvolledige diagnose van Blume past vrij wel op deze plant, zoodat de mogelijkheid geenszins is buiten gesloten, dat Blume's determinatie onjuist geweest is.



Bloemtrossen met inbegrip van den steel tot 250 mM lang. Bladsteel 15 -30 mM. Bladeren langwerpig of langwerpigomgekeerd eirond, met spitsen voet en kort toegespitsten top, 120 250 mM bij 50—90 mM, kaal of van onder op de nerven zeer kort behaard, langs den rand met kleine, harde, ver uiteengeplaatste tandjes. Boom. Juli. Alleen in de Preanger op 1400 M zeehoogte gevonden. . . P. lóngipes K. et V.
Bloemsteeltjes l'/3—3 mM lang, fijn behaard. Kelkbuis P/4— l'/s niM lang, tanden driehoekig, klein. Kroonbladen 8—11 mM lang, beiderzijds behaard, soms aan den voet duidelijk verbreed, soms niet. Helmdraden 4—5 mM, helmknoppen 3—4 mM lang. Vrucht variëerend van breed ovaal tot langwerpig, 10 16 mM bij 7—8 mM, bij den typischen vorm met versmalden, vaak bultigen voet en ronde of bijna ronde steenkern. Bladeren variëerend van elliptisch tot lancetvormig, vaak ook eenigszins omgekeerd eirond, met spitsen voet en al of niet toegespitsten top, gaafrandig of bijna gaafrandig, vinnervig, met van boven ingezonken, van onder uitspringende nerven, 100 200 mM bij 30—80 mM, van onder ijl behaard of met uitzondering der nerven kaal. Boom. 6.00—20.00. Mrt — Oct. Geheel Java in oerwouden tusschen 200 en 1700 M zeehoogte. Bloemen welriekend. Ki podolandak, s. — Ki tjabè, s.
P. integrifólia BI.
Exemplaren met aan den voet duidelijk geribde steenkern worden wel als P. mutabilis BI. onderscheiden. Zijn de bladeren bovendien van onder dicht behaard, dan noemt ze P. velutfna BI. Mijns inziens zijn dit alle vormen van éénzelfde soort.
8. Weinmannia L.
Blaadjes 7—23, aan de meeste bladeren echter 9—13, zittend, varië.erend van elliptisch tot lancetvormig, ondiep en vrij grof gezaagd, van onder op de middennerf vrij dicht behaard, overigens kaal of bijna kaal, 40—120 mM bij 12—30 mM. Steunbladen groot, dwars ovaal. Trossen ten getale van 1—4 op korte takjes gezeten, welke in de hoogere bladoksels ten getale van 1—3 boven elkaar zijn geplaatst, 60—160 mM lang, behaard. Bloemen éénslachtig-tweehuizig, in bundels langs de spil van "den tros, bloemsteeltjes 2—-3 mM lang, kelk diep 4-lobbig, kroonbladen wit, l1/,— P/2 mM lang, lang blijvend, meeldraden in de cf bloem ver buiten de kroon stekend, ±



daarboven plotseling samengetrokken, daarboven weer verwijd. Slippen teruggekromd, langwerpig-lancetvormig, staartvormig toegespitst, 13—17 mM lang. Meeldraden aan den top van het bolvormig deel der buis ingeplant. Schijfschubben rechthoekig, kaal, met de vruchtbeginsels samenhangend, vruchtbeginsels aan den voet vergroeid, veel korter dan de kale stijlen. Vrucht binnen den kelk besloten. Bloemen hangend, tot ijle opgerichte, 200—300 mM lange pluimen vereenigd. Bloeiende stengels opgericht, rolrond, bij de knoopen verdikt. Bladeren tegenoverstaand, de bovenste en onderste enkelvoudig de middelste doorgaans handvormig 3-taliig, blaadjes ovaa'l of angwerpig, met stompen top, gekarteld of dubbelgekarteld ■), groen met purperen rand, dikvleezig, 50—160 mM bij 30—110 mM. Kruid. 0.30—1.20. Juni—Sept. Waarschijnlijk lang geleden mgevoerd, thans in alle tropische gewesten verwilderd, op Java op vele plaatsen gevonden, in de omgeving van Batavia talrijk Soms ook in tuinen gekweekt. (Bryophy'llum calycinum Salisb.). Wonderblad '). — Boentiris, s. — Daoen ghamèt, md. — Daoen sedjoek, m. — Djhampé, md. — Djoekoet kawasa, s. — Sedingin, m.— Sösor bèbèk, j.— Tjcikar bèbèk, m.— Tjakar
itik, m. Tjotjor bèbèk, m. -Tjötjor bhibhik, md.— Tjötior
etek, md. ... v ■ 7.
Kp,. . on , pinnata Pers.
h f, ° mM Iang' minstens halfweg, vaak zelfs tot nabij den voet gedeeld. Bloemkroon 12-25 mM lang, trompetvormig, kaal of behaard, ^idergee|. meeldraden in de bovenhelft der kroonbuis ingeplant sch.jfschubben l.jnvormig, stomp, vruchtbeginsels vrij, samenneigend eel langer dan de stijlen. Bloemen in smalle, 150-300 mM lange pluimen Bloeiende stengels opgericht, bladeren tegenoverstaand, dikvleezig, de agere enkelvoudig, gaaf, de hoogere meer of minder diep ingesneden
gLvin . ruid. 0.30—0.50. Aug.—Jan. Soms aangeplant, vooral bij Chineesche woningen f 'K.P,acini,ta D_ CJ
XLIX. DROSERACEAE. Zonnedauwachtigen.
Meeldraden 2) evenveel als de kroonbladen, met deze afwisselend. Landplanten. Bladschijf niet met den bladsteel geleed, gewoonlijk met gesteelde klieren bezet Drósera 474.
Uit de insnijdingen van afgeplukte bladeren ontwikkelen zich spoedig nieuwe Bij de Javaansche soort(en) zijn de bloemen 5-tallig.



1. Drósera L.
Vliegenvangertje. — Zonnedauw.
1. Bladeren alle in een wortelrozet, hun schijf wigvormig-omgekeerd eirond,
8—10 mM bij 5-6 mM, de klierborstels langs den rand veel langer dan de overige. Steunbladen vliezig, meestal 3-spletig, de segmenten wederom verdeeld in lancetvormige, zeer spitse slippen. Bloemstelen 1—3, het naakte deel 40—125 mM, het bloemdragend deel 20—50 mM lang, 3—10 bloemen dragend, bloemsteeltjes opgericht, 2—4 mM lang, kelkbladen aan den voet vergroeid, langwerpig, stomp, 2y2—3 mM lang, kroonbladen omgekeerd eirond, wit, 4 mM lang, stijlen 5, aan den top in zeer korte takken verdeeld. Doosvrucht + IV2 mM lang. Moeraskruid. Misschien lang geleden op Java gevonden Dr. Burmanni Vahl.
Bladeren aan een duidelijken stengel uiteengeplaatst. Steunbladen ontbrekend. Stijlen 3, soms tot aan den voet 2-deelig en dan schijnbaar 2.
2. Bladeren smal lijnvormig, hun schijf alleen door de aanwezigheid van klieren
van den 8—12 mM langen steel te onderscheiden, 20—100 mM bij 0.4—3 mM, bladtop lang doorgroeiend, bij jonge bladeren ineengerold. Bloemstelen meestal zijdelings geplaatst, hei naakte deel 5 55 mM lang, het bloemdragende 30—150 mM, meer of minder dicht klierharig, bloemen 3—20, bloemsteeltjes tijdens den bloei 6—8 mM, in den vruchttijd zelfs tot 20 mM lang, kelkbladen langwerpig-lancetvormig, fijn behaard, 3—5 mM lang, kroonbladen omgekeerd eirond, wit of rood, 6—8 mM lang, stijlen tot aan den voet 2-deelig, vrucht breed ovaal-bolvormig. Moeraskruid. Nog niet op Java gevonden Dr- »ndica L-
Bladeren halvemaanvormig met lang uitgetrokken hoeken, schildvormig aangehecht, de schijf scherp van den wijd afstaanden steel gescheiden, 2—5 mM lang. Klierborstels langs den rand veel langer dan die der bladvlakte. Bloemstelen zijdelings geplaatst, 2—10-bloemig, bloemsteeltjes schuin afstaand, kelkbladen eirond, spits, langs den rand in slippen verdeeld, 2 3 mM lang, kroonbladen spatelvormig-omgekeerd eirond, 5—6 mM lang, wit, stijlen in de bovenhelft vorksgewijs vertakt. Zaden eivormig. Kruid. 0.15—0.30. April, Juni. Op grazige plaatsen, op Java alleen op het Idjen-plateau gevonden. (Dr. lunata Ham.) Dr. peltata Smith.
L. HAMAMELIDACEAE.
1. Bloemen in armbloemige aren, 1-slachtig, de cf met 2—6 meeldraden, de $ met 1 vruchtbeginsel en 2 stijlen. Hokjes der vrucht 1-zadig. Kroonbladen ontbrekend. Uiterste twijgen dicht



Volwassen bladeren van onder kaal of bijna kaal. Kelkslippen van binnen vaak behaard. Vruchten öf stomp 4—5-kantig óf tweevleugelig, 30—45 mM lang 6.
6. Bloemen 6-7 mM middellijn, in 70—125 mM lange aren of trossen, geelwit, zuur stinkend, de aan den top der bloeiwijze geplaatste (of soms alle) d. Stijl in de <3 bloemen zeer kort, in de § bloemen ± 5 mM lang. Steenvrucht bolvormig-vijfhoekig, met in zeer kort steeltje samengetrokken voet, dicht en zeer fijn behaard, niet wrattig, bij rijpheid 30—35 mM lang, kern 5—8-ribbig. Bladsteel 20—50 mM lang, zonder klieren. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond, met spitsen voet en kort toegespitsten, stompen top, dun leerachtig, kaal, van boven fijn doorschijnend gestippeld, 100—200 mM bij 50 100 mM. Zijnerven aan weerszijden der middennerf 6—10, opstijgend. Boom. 25.00—50.00. Oct., Nov. Geheel Java in bosschen beneden 1500 M zeehoogte, soms ook aangeplant. Djaha, j. — Djaha
kebo, j. — Djaha 'sapi, j.
T. belérica Roxb. var. laurinoides Clarke.
Bloemen ± 5 mM middellijn, in 100—200 mM lange aren, zoetachtig welriekend. Steenvrucht langwerpig, 30—45 mM lang, met 2 groote, lederachtige, horizontaal gestreepte, 30—45 mM breede vleugels, kortharig. Bladsteel 10—50 mM lang, meestal langer dan 25 mM, zonder klieren. Bladen langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en vrij spits toegespitsten top, dun leerachtig, kaal of bijna kaal, niet doorschijnend gestippeld, 100—160 mM bij 35—70 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—10, opstijgend. Boom. 25.00 50.00. Sept. Geheel Java tusschen 200 en 1400 M zeehoogte, overal zeldzaam. Djaha, j, s. — Djeuheu, md. — Kloempit, j. T. bialata Kurz.
2. Lumnitzéra Willd. Doedoek, j.
1. Trossen eindelingsch aan. de twijgen en aan den top van bebladerde zijtakjes, dichtbloemig. Bloemsteeltjes 5—10 mM lang, kelkbuis 8—11 mM lang, weinig samengedrukt, tanden kort en stomp, onduidelijk gewimperd, kroonbladen rood, ovaallangwerpig, vrij stomp, 5—6 mM lang. Meeldraden 5 10, helmdraden rood, vaak ongelijk, de langste 8 9 mM lang en dus duidelijk langer dan de kroonbladen. Stijl min of meer excentrisch, 6—7 mM lang. Steenvrucht 15—20 mM lang. Bladeren verspreid, langwerpig-omgekeerd eirond, met in den korten steel afloopenden, spitsen voet en breed afgeronden of



zwak uitgeranden top, 40—90 mM bij 15— 30 mM, in den rand met kleine acarodomatiën '), daardoor schijnbaar gekarteld. Boom of opgerichte heester, met knievormige ademwortels. 3-00 15.00. Jan.—Dec. Hier en daar in de vloedbosschen gevonden. (L. coccinea W. et A. — Pyrranthus littóreus Jack.). Doedoek agoeng, j. — Doedoek gedè, s. — Doedoek rajap, j. — Taroentoeng, s. ...... L. littórea Voigt.
Trossen okselstandig. Bloemsteeltjes kort, kelkbuis 7—9 mM lang, duidelijk samengedrukt, tanden kort en stomp, fijn gewimperd. Kroonbladen wit, ovaal-langwerpig, 2'/.,—5 mM lang, meeldraden 10, helmdraden wit, niet of weinig langer dan de kroonbladen. Stijl 5—7 mM, steenvrucht 12—15 mM lang. Bladeren verspreid, langwerpig-omgekeerd eirond, met in den korten steel afloopenden, spitsen voet en afgeronden of uitgeranden top, 30—80 mM bij 10-25 mM, in den rand met kleine acarodomatiën, daardoor schijnbaar ') gekarteld. Heester of kleine boom. 2.00—8.00. Jan.—Dec. In de vloedbosschen, naar het schijnt zeldzamer dan de vorige, in de omstreken van Batavia echter op vele plaatsen talrijk. Adoe adoe, md.— Api api, m. — Doedoek rajap, j. — Kajoe pasir, m. — Teroentoen, j, m L, racemósa Willd.
3. Combrétum L.
Bloemen alle of meerendeels 5-tallig. Kelkbuis voorbij den eierstok niet of weinig verlengd, zoom nap- of klokvormig, schijf dicht langharig, helmdraden kaal, ver buiten de bloem stekend. Vruchten alle of meerendeels 5-hoekig of 5-vleugelig. Bladeren langwerpig of lancetvormig, van onder in de nerfoksels gebaard, overigens kaal 2.
Bloemen alle of meerendeels 4-tallig. Bladeren tegenoverstaand. 3.
Kelkzoom nap—klokvormig, met inbegrip der tanden 2—2'/3 mM hoog, van buiten dicht behaard. Kroonbladen kort genageld, wit, spits, van buiten langharig, ± V/3 mM lang. Stijl dun, 4 7 mM lang. Bloemen protogynisch 2), schijnbaar gesteeld, in werkelijkheid zittend, tot aren vereenigd, waarvan de lagere in de hoogste bladoksels zijn geplaatst en de hoogere tot een
Bij gedroogde exemplaren zinken de acarodomatiën in den bladrand, zoodat ■ dan inderdaad gekarteld is.
Met de meeste soorten van Combrétum schijnt dit het geval te zijn.



pluim samenkomen. Vruchten zittend, langwerpig, 25—35 inM lang, met 5 (zeldzamer en slechts bij enkele vruchten 4 of 6) dikke vleugels. Bladsteel 4—7 mM lang, bladeren gewoonlijk in kransen van 3, zeldzamer tegenoverstaand of'in kransen van 4, langwerpig-lancetvormig, met vrij spitsen voet en spitsen, vaak beschadigden top, leerachtig, 80—160 mM bij 30—50 mM. Heester, klimmend of nagenoeg opgericht. 2.00—5.00. Mei, Aug., Sept., Nov., Dec. Kreupelhout, vochtige bosschen in de laagvlakte. (C. lücidum BI.—Embryogónia lücida BI.). Akar nangkei, m. — Akar songsong haroes, m. — Areuj ki tjaloeng, C. trifóliatum Vent.
Kelkzoom klokvormig, met inbegrip der korte, driehoekige tanden 5 6 mM hoog, van buiten ijl behaard, van binnen langharig. Kroonbladen ovaal, met breed afgeronden top, 4—5 mM lang, fraai rood. Stijl bij het door mij onderzocht exemplaar ±3mM lang. Bloemen kort gesteeld, alle naar één zijde gekeerd, tot vrij groote, eindelingsche pluimen vereenigd. Vrucht met 5 dunne vleugels. Bladsteel 6—15 mM lang, bladeren tegenoverstaand, langwerpig, met spitsen of afgeronden, vaak scheeven voet en spitsen top, leerachtig, 100—150 mM bij 35—60 mM. Klimmende heester. 2.00-5.00. Inheemsch op Madagaskar, op Java misschien soms als sierheester aangeplant. (C. purpüreum Vahl.—Poivréa cocci'nea D. C.) t C. coccineum Lam.
3. Bladsteel zeer kort. Twijgen met verdikte knoopen. Vrucht scherp vier¬
kant, met holle zijden, niet 4-vleugelig, 35—40 mM lang. Bladeren elliptisch of omgekeerd eirond-langwerpig, met afgeronden of stompen voet en door een kort spitsje gekroonden top, perkamentachtig, aanvankelijk van onder uiterst fijn beschubd, op de middennerf even als de bladsteel en de jonge twijgen fijn behaard, kaal wordend, 110—200 mM bij 75 115 mM, zijnerven aan weerszijden van de middennerf + 8, vrij krachtig, opstijgend. Bloemen in korte, okselstandige aren, overigens onbekend. Klimmende heester. Onvolkomen bekende soort, lang geleden bij Tjitjiringin (en ook
op Borneo) gevonden C. neurophy'llum Miq. J).
Bladsteel bij de grootere bladeren minstens 5 mM lang, vaak veel langer. Vrucht met 4 dunne, droogvliezige vleugels. . 4.
4. Bloemen van buiten dicht beschubd, nagenoeg zittend. Kelk
boven het vruchtbeginsel hoogstens 5 mM ver verlengd met inbegrip der opgerichte tanden. Kroonbladen omgekeerd eirond, zeer klein, nauwelijks 3/4 mM lang. Stijl hoogstens 4 mM
lang 
Bloemen van buiten behaard, niet beschubd, kort gesteeld. Kelk
boven het vruchtbeginsel over een lengte van 5 7 mM verlengd, ongerekend de 2—3 mM lange, teruggeslagen tanden.
i) De beschrijving past in de hoofdzaak op C. tetralophum Clarke, welke op Borneo gevonden is. Van C. neurophy'llum heb ik geen exemplaar gezien, ik vermoed echter, dat deze soort met C. tetrélophum identiek zal blijken.



Akar gambir gambir, m. — Akar gegambir, m. — Gambir gambir, m. — Gegambir, m C. sundaicum Miq.
4. Quisqualis L.
1. Bloemen in dichte, okselstandige en eindelingsche, 25—210 mM lange, kortharige aren of trossen, 5-tallig. Schutbladen nu eens 'voor den bloei afvallend, dan weer tot lang na den bloei blijvend, spits toegespitst, 7—22 mM bij 4—10 mM. Kelkbuis
40 70 mM lang, ver verlengd voorbij het vruchtbeginsel,
naar boven geleidelijk verbreed, dicht kortharig, slippen teruggeslagen, driehoekig, spits toegespitst, 3-4 mM lang. Kroonbladen langwerpig met stompen voet en top, behaard, aanvankelijk wit en 6-7 mM bij 2-3 mM, geleidelijk doorgroeiend en donkerrood verkleurend, ten slotte 10—12 mM
bij 4 6 mM. Meeldraden 10 in 2 rijen, stijl grootendeels met
de kelkbuis vergroeid, aan den top vrij. Vrucht scherp 5hoekig—5-vleugelig, 25—40 mM lang. Oude twijgen met stevige bladsteeldoornen ') gewapend, bladsteel 6—20 mM lang, bladeren aan de bloeiende takken gewoonlijk nagenoeg of geheel tegenoverstaand, aan de andere vaak verspreid of min of meer kransstandig, eirond-langwerpig, met ondiep hartvormigen, afgeronden of stompen, zelden wigvormigen voet en spits toegespitsten top, van onder vrij dicht behaard, 50—185 mM bij 25—90 mM, de aan den voet der bloeiwijze geplaatste dikwijls kleiner. Klimmende heester. 1.00—5.00. Jan.—Dec. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op 50 M zeehoogte. Soms ook als sierheester aangeplant. Akar poentjianak, m. — Akar soeloh, m. — Dani, m. — Katekloek, j. — Katjekloek,
j. — Oedani, m. — Tjegoek, j. — Tjekloek, j. — Woedani, m. J Q. fndica L.
L1V. MYRTACEAE. — Mirteachtigen.
1. Bladeren der bloeiende twijgen tegenoverstaand of in kransen van 3. Bloemen actinomorf, meeldraden vrij van elkaar. . 2. Bladeren der bloeiende twijgen verspreid of tot schijnkransen opeengedrongen. Meeldraden vaak met elkander vergroeid. 11.
i) Men lette op den overgang van bladsteel in doorn. Vooral loten zijn voor deze waarneming geschikt.



2. Vruchtbeginsel slechts voor een klein deel onderstandig, vrucht
openspringend, nagenoeg geheel bovenstandig. Bloemen 4-talbg, in gesteelde, okselstandige tuilen of schermen, steel der bloeiwijze sterk afgeplat, bloemsteeltjes 6—12 mM lang. Kroonbladen van buiten zeer fijn behaard. . Nania 523. Vruchtbeginsel geheel onderstandig '), vrucht niet openspringend' geheel of bijna geheel onderstandig 3
3. Bladeren van onder behaard, 3-nervig of driedubbelnervig, de beide
zijdelingsche hoofdnerven den top van het blad bereikend of
bijna bereikend. Kelkslippen en kroonbladen van buiten behaard. ...
t # 4
Bladeren of bloemen anders 5
4' Bl?lüfn 5"tallig' alleenstaand- Kroonbladen meer dan 10 mM lang 'eerst helderrood, daarna verbleekend. Lage heester. . Rhodomy'rtus' 499.
Bloemen 4-tallig, meerendeels in bundels. Kroonbladen minder
dan 10 mM lang, groenwit. Boom. . Rhodamnia 497.
Ke'kzoom onregelmatig openscheurend in 2—4 groote, breede
slippen. Bloemen okselstandig, alleenstaand of in 2—3-bloe-
mige bijschermen. Bladeren van onder dicht grijsharig.
M. , , Psidium 497. Niet aldus g
6. Meeldraden 8, zeer klein. Kroonbladen bij het ontluiken der
bloem afvallend, minder dan 1 mM middellijn.
.. .. . " Aphanomy'rtus 522. Meeldraden meer dan 12 7
7. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, 5-tailig.' Bloemst'eelijes' 10-15 mM
ang, 0p den top met 2 afvallende schutblaadjes. Kelkbuis ongeribd Bladeren minder dan 50 mM lang, lancetvormig, bij kneuzing weide-
Ni*" aldus'. \" "/ ' My'rtus 49g7'
8. Bloemen 5-tallig, kelkbuis (hypanthium) van buiten dicht be-
aard Kroonbladen wit, 31/,—5 mM lang. Vruchtbeginsel of gebrekkig ontwikkeld öf op dwarse doorsnede 5—13-hokkig Bladeren 50-100 mM lang. . . . Decaspérmum «s! Vruchtbeginsel op dwarse doorsnede 1—3-hokkig 9
9. Twijgen scherp vierkant-samengedrukt. Bloemen in gesteelde, okselstandige
of eindelingsche tuilen. Bloemen gesteeld, haar steeltjes op den top met
riekend J0S' m6t SpitSen voet' biï k"euzing vrij sterk Piménta 500.
') Bij Rhodomy'rtus macrocérpa Bth. (zie pag. 500) gelijkt het onders and.ge vruchtbeginsel op een bloemsteeltje, de gezwollen schijf op een boven-
bouw terstond Ee" °Verlangsche do^snede der bloem openbaart haar



Niet aldus " 10'
10. Bloemen 5-tallig, 25-35 mM middellijn, in 1-7-bloemige, okselstand,ge bloeiwijzen. Kelkbuis steelvormig, dicht aanliggend behaard. Schijf met behaarden top, op een bovenstandig vruchtbeginsel gelijkend. Stempel breed schildvormig. Bladeren vinnervig met krachtige zijnerven, zonder binnenrandnerf, niet doorschijnend gestippeld. Top der twijgen dicht en fijn behaard Rhodomy'rtus 499.
Niet aldus Eugenia 501.
11 Bloemen 6-tallig, duidelijk zygomorf, rood, in stamstandige bloeiwijzen^
Couroupita 532.
12.
Bloemen anders 
12. Meeldraden duidelijk 5-broederig • • '
Meeldraden duidelijk 1-broederig, de binnenste meestal tot sta-
minodiën verminderd ^
Meeldraden vrij, alle volkomen • \ " ' " ' D1 .a'
13 Bloemen in aren, welker top tot een bladdragende twijg uitgroeit. Blade¬
ren verspreid, kort gesteeld, langwerpig of lancetvormig, vaak eemgszins gekromd, min of meer op phyllodiën gelijkend, bij kneuzing naar ka-
joepoetih-olie riekend Melaléuca 527.
Bloemen in gesteelde bijschermen. Bladeren grootendeels in schijnkransen, hun steel 15-25 mM lang ristin ia 523.
14 Kelkbuis fijn behaard, plotseling in den napvormigen zoom over¬
gaand, deze laatste met 4 korte, stompe lobben. Kroonbladen groen, 20—25 mM lang, helmdraden geel. Trossen alle of - meerendeels vertakt. Vruchtbeginsel 2-hokkig '), elk hokje met 2 eitjes, welke op den bodem van het hokje naast elkaar
staan en dit geheel vullen Chydenanthus 530.
Kelk of kroon anders. Bloeiwijzen alle of meerendeels onvertakt. Vruchtbeginsel 2-4-hokkig »)- elk hokje met 2 of meer eitjes, welke in de bovenhelft van het hokje naast of boven
elkaar zijn gezeten, terwijl het onderst gedeelte van het hokje
, .. . 15.
ledig is 
15. Kelk aan den voet met 2 groote, tot na het afvallen der kroon
blijvende schutblaadjes. Kelkzoom 4-deelig, de slippen aan den voet dakpansgewijs dekkend. Kroonbladen groen, meeldraden met roode onderhelft. Kelkbuis (hypanthium) boven het vruchtbeginsel verlengd. Bloeiwijzen met vrij stijve assen,
nooit slap neerhangend Planchonia 531.
Bloemen anders Bloeiwijzen vaak (niet steeds) slap neerhangend Barringtónia 527.
16. Kelkzoom mutsvormig, bij het ontluiken der bloem afvallend. Kroonbla-
.) Snijd*eerst een bloem overlangs door, maak daarna bij een andere bloem een dwarse doorsnede op de hoogte der hokjes. De eitjes zijn met het bloo oog gemakkelijk zichtbaar.



den met den' mütsvorinigen kelkzoom samengesmolten en dus tegelijk met dezen afvallend. Bladeren meestal meer dan 50 mM lang.
Eucaly'ptus 524.
Kelkzoom 5-lobbig. Kroonbladen vrij, wit, 5—7 mM lang. Bladeren minder dan 50 mM lang. . Leptospérmum 526.
1. Rhodamnia Jack.
1. Bloemen 4-tallig, ten getale van 1—7 bundelsgewijs geplaatst in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren, op 3—10 mM lange, behaarde stelen, welke aan of nabij den top 2 kleine, afvallende schutblaadjes dragen. Kelkbuis klokvormig, ± 2 mM lang, niet boven het vruchtbeginsel verlengd, fijn behaard, kelkslippen stomp. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, 3 -4 mM lang, groenwit, van buiten aanliggend behaard. Meeldraden talrijk, stijl 4—6 mM lang, met gekromden top. Bes bolvormig, ijl aanliggend behaard, 5—9 mM middellijn, 4 -6-zadig. Bladsteel 6—10 mM lang, bladeren tegenoverstaand, langwerpig met spitsen, zeldzamer stompen of afgeronden voet en kort of lang toegespitsten top, stijfvliezig, 50—135 mM bij 20—60 mM, doorschijnend gestippeld, 3-nervig of driedubbelnervig; zijdelingsche hoofdnerven den bladtop bijna bereikend, door talrijke schuine aderen met de middennerf verbonden, bladonderzijde gewoonlijk zilvergrijs, fijn aanliggend behaard. Boom met hard, zwaar hout. 10.00—30.00. Febr.— Mei. West- en Midden-Java tusschen 25 en 1350 M zeehoogte. (Rh. Nagéli Miq. — Rh. spectabilis BI.). Ijzerhout.— Andong, j. — Ki beusi, s. — Merpojan, m. — Merpojan batoe, m.
Renjoeng, s. Ringis, s Rh. cinérea Jack.
2. My'rtus L.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, 5-tallig. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang, op den top met 2 smalle, afvallende schutblaadjes. Kelkbuis 2—3 mM hoog, slippen eirond, stomp of vrij spits, kroonbladen uitgespreid, breed ovaal, 5—7 mM lang, meeldraden talrijk, in meerdere rijen, stijl draadvormig, bes nagenoeg bolvormig, bij rijpheid zwart, 2—3-zadig. Bladeren tegenoverstaand, kort gesteeld, lancetvormig met spitsen, zeldzamer met stompen top, 15—35 mM bij 5-10 mM, glanzend donkergroen, bij kneuzing welriekend. Opgerichte, sterk vertakte heester. Inheemsch in Oost-Europa en West-Azië, op Java misschien soms als sierheester in tuinen. Mirte — Djamboe keling, tri. — Moerad, m. — Patjar belanda, m.
f M. communis L.
3. Psidiurn L.
1. Internodiën 15—40 mM lang, de hoogere scherp vierkant-viervleugelig, fijn behaard. Bladsteel aan de bovenzijde van het
32



blad bij de grootere bladeren 4—6 mM lang, bladeren ovaallangwerpig, met ondiep hartvormigen of breed afgeronden, zeldzamer vrij spitsen voet en spitsen top, 60—140 mM bij 30—65 mM, van onder fijn aanliggend grijsharig, met talrijke nagenoeg evenwijdige zijnerven. Bloemen gewoonlijk alleenstaand in de bladoksels ') op 20—40 mM lange stelen, kelkbuis 6—7 mM hoog, niet boven het vruchtbeginsel verlengd, zoom veel langer dan de buis, in ongelijke stukken vaneenscheurend, kroonbladen omgekeerd eirond, wit, 15—20 mM lang, helmdraden 10—12 mM lang, stijl + 12 mM lang, vrucht bolvormig of bolvormig-omgekeerd eirond, 50 85 mM lang, bij rijpheid geel, eetbaar, met zeer talrijke kleine zaden. Opgerichte heester of kleine boom, met bruine, zeer gladde, in dunne stukken afschilferende schors. 3.00—10.00. Jan. Dec. Tusschen 0 en 1200 M zeehoogte vaak aangeplant en in de laagvlakte dikwijls verwilderd; inheemsch in tropisch Amerika. Bijawas, m. — Djamboe bidji, m. — Djamboe bijawas, m. Djamboe kloetoek, j, s. — Djamboe kroetoek, j. — Djhambhoe bhender, md. — Djhambhoe bighi, md. — Kloetoek, j. — Petokal, j. — Tokal, j Ps. Guajava L.
Internodiën 5—10 mM lang, de hoogere scherp vierkant, dicht aanliggend grijsharig. Bladsteel aan de bovenzijde van het blad minder dan 3 mM lang, bladeren langwerpig-lancetvormig, met stompen, afgeronden of zwak hartvormigen voet en spitsen top, 12—50 mM bij 5—15 mM, doorschijnend gestippeld, van onder dicht aanliggend grijsharig, met talrijke uitspringende, nagenoeg evenwijdige zijnerven. Bloemen alleenstaand in de bladoksels op 3—10 mM lange stelen, kelkbuis 3—5 tnM hoog, niet boven het vruchtbeginsel verlengd, zoom veel grooter dan de buis, in ongelijke stukken vaneenscheurend, kroonbladen wit, ovaal of langwerpig-omgekeerd eirond, 10—18 mM lang, schijf fijn behaard, helmdraden 8—12 mM lang, stijl 11—14 mM lang, vrucht bolvormig, door den kelkzoom gekroond, bij rijpheid 20—30 mM middellijn, eetbaar. Opgerichte heester of kleine, kromme boom. 1.00—4.00. Jan.—Dec. Soms als vruchtboom aangeplant. Waarschijnlijk een variëteit der vorige soort. Djamboe bidji ketjil, m. — Djamboe kloetoek ketjil, m. — Djamboe kloetoek lemboet, s. — Djamboe tjina, m t Ps. pumilum Vahl.
4. Decaspérmum Forst.
1. Helmdraden wit. Buitenste kelkslippen eirond, spits, de binnenste afgerond, alle ^ 1 mM lang. Steelblaadjes hoogstens 1 mM
1) Bij sommige exemplaren staan de bloemen in 2—3-bloemige bijschermen.
De oudste bloem van elk bijscherm is dan zittend op den top van den bloem¬
steel, de zijdelingsche zijn gesteeld.



van den kelkvoet verwijderd. Kroonbladen wit, + 4 mM lang. Bloemen gemengdslachtig, in kleine, okselstandige bloeiwijzen, welke tot een bebladerde, eindelingsche pluim samenkomen, vruchtbeginsel in de § bloemen 5—8-hokkig '), met goed ontwikkelden stijl, in de d gebrekkig ontwikkeld. Bes bolvormig, 5—6 mM middellijn, behaard, door den kelkzoom gekroond. Jonge twijgen zachtharig, bladsteel 3—7 mM lang, bladeren variëerend van elliptisch tot lancetvormig, met spitsen voet en spits toegespitsten top, dicht en fijn doorschijnend gestippeld, vinnervig, met meestal nagenoeg onwaarneembare zijnerven, van boven glanzend groen, kaal, van onder op de middennerf behaard, 50—100 mM bij 20—35 mM. Heester of boom. 5.00— 15.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java beneden 1300 M zeehoogte, in struikwildernissen om kampongs, in secundaire bosschen. (Nelftris lücida, myrsinoi'des, parviflóra en polymórpha Miq.). Ipis koelit, s. — Kelat paja, m.-Kemoenting batoe, m. — Ki sireum, s. — Merpojan padang, m. — Tembagan, j. — Tip is koelit, s.
D. paniculatum Kurz. var. polymórphum K. et V.
Helmdraden roodpaars. Kelkslippen weinig in vorm verschillend, de buitenste echter spitser dan de binnenste. Steelblaadjes lVa—3 mM van den kelkvoet verwijderd. Kroonbladen wit, + 5 mM lang. Bloemen bij de door mij waargenomen exemplaren alle vruchtbeginsel 9—13hokkig !). Bes bolvormig, + 4 mM middellijn, fijn behaard, door den kelkzoom gekroond. Jonge twijgen zachtharig, bladsteel 3—6 mM lang, bladeren langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, dicht en fijn doorschijnend gestippeld, vinnervig met duidelijke, hoewel dunne zijnerven, van boven glanzend groen, kaal, van onder ijl behaard of bijna kaal, 45—100 mM bij 20—45 mM. Heester of boom. 2.00—10.00. Mrt., Juni, Juli, Dec. Inheemsch in de Molukken, op Java waarschijnlijk soms aangeplant f D. rubrum Ndz.
5. Rhodomy'rtus D. C.
Bloemen alle of meerendeels alleenstaand in de bladoksels nabij de toppen der twijgen en aan korte zijtakjes; tot een bebladerde, dicht kortharige pluim samenkomend. Bloemsteeltjes 8—30 mM lang, op den top met 2 tot lang na den bloei blijvende schutblaadjes. Kelkbuis (hypanthium) klokvormig, 6—7 mM lang, slippen breed, 4—5 mM lang. Kroonbladen elliptisch-omgekeerd eirond, eerst helderrood, daarna verbleekend, van buiten dicht kortharig, 15—20 mM bij 9—12 mM. Meeldraaddragende schijf nagenoeg vlak, helmdraden rood, vruchtbeginsel op dwarse doorsnede 3-hokkig, stijl 12—16 mM lang, met verdikten stempel. Vrucht nagenoeg bolvormig, donkerpurper, eetbaar. Twijgen met samengedrukten, behaar-
Een goede loupe gebruiken.



bolvormig, door den kelkzoom gekroond, + 25 mM middellijn, bij rijpheid geelachtig, naar rozen riekend, eetbaar, 1—2-zadig, zaden niet zelden met meer dan 1 kiem. Boom. 5.00—15.00. Mrt.—Sept., Dec. Op Java niet in het wild, doch beneden 1200 M zeehoogte niet zelden als vruchtboom aangeplant, vooral in West- en Midden-Java. Vaderland onbekend. (Jambósa vulgdris D.C. — Myrrtus Jambos BI.). Rozenappel. — Djamboe ajer mawar, j, m, s. — Djamboe dersana, j. — Djamboe klampok aroem, j. — Djamboe kraton, j. — Djamboe mawar, j, m. — Djamboe tjaj mawar, s. — Klampok aèng mawar, md. — Klampok aroem, j. . f Eu. Jambos L.
Bladeren alle of meerendeels minder dan 3 maal zoo lang als breed 57.
57. Bloemen eindelingsch, alleenstaand of in kleinen getale bijeen, kort gesteeld.
Kelk 20—25 mM lang, aan den voet niet of nauwelijks steelvormig samengetrokken, slippen 4, ongelijk. Twijgen stomp vierhoekig. Bladsteel 4—8 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, 100—150 mM bij 40—65 mM, doorschijnend gestippeld, aan weerszijden van de middennerf met ± 10 wijd afstaande zijnerven, welke samenkomen tot een duidelijke binnenrandnerf, aan welker buitenzijde zich nog een dunnere binnenrandnerf bevindt. Onvolledig bekende soort, blijkbaar zeer na verwant aan Eu. umbilicéta K et V. Lang geleden bij Soerakarta gevonden. (Jambósa Horsfiéldii Miq.).
Eu. Horsfiéldii K. et V.
Niet aldus 58.
58. Zijnerven aan de onderzijde tot een zeer duidelijk uitspringende,
goed zichtbare binnenrandnerf verbonden. Bladsteel 10—15 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met wigvormigen voet en gewoonlijk toegespitsten top, 70—180 mM bij 40—70 mM, grof en niet zeer dicht doorschijnend gestippeld. Bloemen in kleinen getale aan de toppen der twijgen opeengedrongen, soms ook okselstandig, kelkbuis tolvormig, ^ 1 CM hoog, nagenoeg niet steelvormig versmald, slippen groot, ongelijk, kroonbladen ovaal-omgekeerd eirond, 15—20 mM lang, meeldraden 25—35 mM lang, stijl 35—50 mM lang, vrucht nagenoeg zittend, bolvormig, door den kelkzoom en den schijfrand gekroond, 30—40 mM middellijn. Lage boom. 3.00—5.00. Mrt. Vochtige bosschen in West- en Midden-Java tusschen 200 en 900 M zeehoogte, zeldzaam. (Jambósa tetragona BI.). Köpö lalaj, s Eu. umbilicéta K. et V.
Zijnerven van onder met niet of nauwelijks uitspringenden, weinig in 't oog vallenden top, binnenrandnerf dientengevolge ontbrekend of onduidelijk. Bladsteel 5—10 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en gewoonlijk toegespitsten top, 95—165 mM bij 35—65 mM, niet zeer dicht doorschijnend gestippeld. Bloemen in armbloemige, eindelingsche tuilen,



soms ook alleenstaand in de bladoksels, kelkbuis klokvormig, 8—10 mM hoog, aan den voet in een kort steeltje versmald, slippen groot, ongelijk. Kroonbladen onbekend, stijl lang, vrucht onbekend. Boom. 20.00. Oct. Alleen in Madioen gevonden op 1300—1500 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Zeer na verwant aan de vorige soort Eu. discóphora K. et V.
59. Bloemen öf alleenstaand in de bladoksels öf aan de toppen der
twijgen ten getale van 3—5 bijeen öf in 3—5-bloemige bijschermen op dunne, 15—60 mM lange stelen, wit, welriekend. Kelk smal omgekeerd kegelvormig, zonder de slippen 10—22 mM lang, aan den top ^ 8 mM wijd, aan den voet kort steelvormig versmald, slippen 4, kort, breed, afvallend. Kroonbladen wit, 7- 8 mM lang, meeldraden 15—20 mM lang, op een breeden schijfrand gezeten, stijl ^ 15 mM lang. Vrucht bolvormig of langwerpig rond, met versmalden top, 12—20 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, 55—140 mM bij 20—50 mM, zijnerven zeer dicht opeengedrongen, dun. Boom. 25.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java tusschen 600 en 1600 M zeehoogte. (Jambósa glabrataD.C.—Jambósa virens Miq.—Clavimy'rtus glabrata BI.—Clavimy'rtus virens BI. Eu. virens K. et V.). Ki petag, s.—Ki sireum, s. — Nagasari, j. — Petag, s. . Eu. Clavimy'rtus K. et V.
Niet aldus 60.
60. Kelk zonder de slippen hoogstens 12 mM lang 61.
Kelk zonder de slippen minstens 15 mM lang, vaak veel langer. 62.
61. Bloemen wit. Bladsteel 6—12 mM lang. Bladeren tegenover¬
staand, elliptisch, elliptisch-omgekeerd eirond of elliptischlangwerpig, niet of kort toegespitst, 90—200 mM bij 45—105 mM, van boven vrij dicht doorschijnend gestippeld, met talrijke dunne, 3—10 mM van elkaar verwijderde zijnerven. Bloeiwijzen eindelingsch, vrij dicht, hoogstens 50 mM breed. Kelkbuis tolvormig, geribd, aan den voet niet steelvormig versmald, 8—10 mM lang, slippen 4, eirond, nagenoeg gelijk, 2—3 mM lang. Kroonbladen vroeg afvallend, helmdraden 7- 12 mM lang, schijf komvormig. Stijl 12—16 mM lang. Vrucht eibolvormig, gestreept, met ingesnoerden, door den kelkzoom gekroonden top. Boom. 10.00—20.00. Mei, Juli. Alleen in Westen Midden-Java beneden 1200 M zeehoogte gevonden. Klampok, j. — Köpö, s. — Köpö lalaj, s. . Eu. Suringariana K. et V.
Bloemen rood. Bladsteel 4—7 mM lang. Bladeren tegenoverstaand of in kransen van 3, langwerpig-lancetvormig, met spitsen of vrij stompen voet



en toegespitsten top, 125—210 mM bij 25—65 mM, vliezig, onduidelijk doorschijnend gestippeld. Twijgen rond of stompkantig. Bloeiwijzen eindelingsch of okselstandig, alleenstaand of ten getale van 1—3 bijeen, kelkbuis tolvormig, aan den voet met 3 zeer kleine schutbladen, slippen + 8, ongelijk, de buitenste het kleinst. Lang geleden in de bergstreken van West-Java gevonden. (Jambósa aemula BI.). . Eu. aemula K. et V.
62. Bladeren in kransen van 3, op 2—4 mM lange stelen, smal lancetvorniig,
110—165 mM bij 18 -25 mM, duidelijk gestippeld, met talrijke zijnerven. Twijgen rolrond, grijs. Bloemen bundelsgewijs in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, op 10—15 mM lange steeltjes. Kelkbuis + 18 mM lang, half bol-klokvormig met samengetrokken voet, slippen breed, ongelijk. Lang geleden in het Zuiden der Preanger gevonden. (J a mbósa Vrieseana Miq.). . . . f . . . Eu. Vrieseana K. et V.
Bladeren tegenoverstaand 63.
63. Bloemen eindelingsch, kortgesteeld. Kelk aan den voet niet of
bijna niet steelvormig samengetrokken.
Zie Eu. Horsfiéldii, pag. 520.
Kelk met duidelijk steelvormig samengetrokken voet. . . 64.
64. Bloemen in bijna zittende, okselstandige bundels, zeer kort gesteeld. Kelk¬
buis 25—30 mM lang, met ongelijke slippen. Bladsteel 4—6 mM lang. Bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met vrij spitsen voet en kort toegespitsten top, 200— 300 mM bij 100—140 mM, ijl doorschijnend gestippeld, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8— 15, alle ongeveer even ver van elkaar verwijderd. Randnerf dubbel. Lang geleden op Java gevonden. (Jambósa polynéura Miq.).
Eu. polynéura K. et V.
Niet aldus Zie Eu. subglauca K. et V., pag. 516.
8. Aphanomy'rtus Miq.
1. Bloemen in okselstandige, zittende, vaak op bundels gelijkende bijschermen. Bioemsteeltjes 6 8 mM lang, op den top met 2 nietige schutblaadjes. Kelk ^ 4 inM lang, buisvormig, met kort klokvormigen, nauwelijks 2 mM wijden, onduidelijk 4tandigen zoom, groen. Kroonbladen omgekeerd eirond-cirkelvormig, wit, '/2—3/4 mM middellijn, bij het ontluiken der bloem afvallend. Meeldraden 8, paarsgewijs met de kelktanden afwisselend, helmdraden + '/s mM lang, helmknoppen '/< mM lang. Stijl nauwelijks buiten den kelkzoom stekend. Bes langwerpig of peervormig, zelden bolvormig, 8—12 mM lang, bij rijpheid rood, 1-zadig. Uiterste twijgen scherp vierhoekig. Bladeren tegenoverstaand, kort gesteeld, langwerpig of lancetvormig, met spitsen voet en vrij lang toegespitsten, stompen top, gaafrandig, doorschijnend gestippeld, met talrijke dunne zijnerven, 40—100 mM bij 12—40 mM. Boom. 10.00—15.00.



Jan. Dec. West- en Midden-Java tusschen 700 en 1700 M zeehoogte.^ (Jambósa tetraquetra Miq. — Aphanomy'rtus oc tan dra K. et V.). Ki handeuleum, s. — Ki handjc™, s tetraquetra Val.
9- Nania Miq.
Meeldraden in 1-2 rijen geplaatst, helmdraden 12—18 mM lang, hun voet duidelijk hooger dan de voet van den stijl. Bloemen in gesteelde okselstandige, 5-20-bloemige, ijl behaarde of kale tuilen, hoofdsteel der bloei wijze sterk afgeplat, bloemsteeltjes 6-10 mM, in den vruchttijd tot 12 mM lang, kelkbuis tolvormig, 3-5 mM lang, slippen 2-3 mM lang, orter dan de buis. Kroonbladen met breeden voet zittend, breed eirond, 4—5 mM lang, van buiten behaard, groenwit. Vruchtbeginsel halfonderstandig, stijl draadvormig, 15-22 mM lang. Doosvrucht grooteneels bovenstandig, afgeplat bolvormig, met ingedrukten top, 8—10 mM breed, hokverbrekend 4-kleppig, soms ook 3-kleppig, met centralen, 4-3-armigen zaaddrager, zaden in elk hokje in 2 boven elkaar geplaatste rijen, zijdelings samengedrukt, met kort gevleugelden top. Twijgen bruin, bladsteel 5—12 mM lang, bladeren tegenoverstaand, langwerpig met spitsen, stompen of afgeronden, spits in den bladsteel afloopenden voet en min of meer toegespitsten, spitsen top, 90—230 mM bij 35—90 mM, vinnervig, met talrijke wijd afstaande zijnerven, doorschijnend gestippeld de jonge fraai rood. Boom. 10.00-20.00. Oct., Nov. Inheemsch in Ambon,' wordt soms ook voor Java opgegeven doch waarschijnlijk ten onrechte.
.. , . , . N. véra Miq.
Meeldraden in meerdere rijen geplaatst, helmdraden 10—14 mM lang, hun
voet even hoog als of iets lager dan de voet van den stijl. Bloemen in gesteelde, okselstandige, 3—5-bloemige, tijdens den bloei dicht en fijn korthange schermen of tuilen, hoofdsteel der bloeiwijze sterk afgeplat, bloemsteeltjes 10—12 mM lang, kelkbuis breed tolvormig, 3—4 tnM lang, s ïppen spits, minstens even lang als de buis, gewoonlijk wat langer.
roonbladen met breeden voet zittend, breed eirond of cirkelvormig, 6—8 mM lang, van buiten fijn behaard. Vruchtbeginsel halfonderstandig! stijl draadvormig, 15—20 mM lang. Doosvrucht grootendeels bovenstandig, afgeplat bolvormig met ingedrukten top, 11—13 mM breed, hokverbrekend 4-kleppig, met centralen, 4-armigen zaaddrager, zaden in elk
okje in 2 boven elkaar geplaatste rijen, zijdelings samengedrukt. Twijgen
ruin, bladsteel 8—20 mM lang, bladeren tegenoverstaand, elliptischangwerpig, met spitsen, in den bladsteel afloopenden voet en spitsen of vrij stompen top, 50-180 mM bij 20-75 mM, vinnervig, met talrijke wijd a staande zijnerven, onduidelijk doorschijnend gestippeld. Boom. 10.00— 20.00. Oct., Nov. Misschien in de Preanger gevonden. Kajoe nani, m.
N. petiolata Val.
io. Tristania R. Br.
Bloemen 5-tallig, in gesteelde, 3—7-bloemige, behaarde bijschermen, welke in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren zijn geplaatst. Steel der bloeiwijze samengedrukt, 5—30 mM lang. Kelkbuis



klok-tolvormig, 4—6 mM hoog, vrije zoomrand kort, slippen met breeden voet en spits toegespitsten top, zoom aan het eind van den bloei rondom afscheurend en met de slippen afvallend. Kroonbladen 7—10 mM lang, genageld, met breed ovale-eironde plaat, met golvende randen, helderwit, van buiten fijn behaard. Meeldraden 5-broederig, helmbundels smal lijnvormig, vrij gedeelte der helmdraden vrij lang, afstaand. Vruchtbeginsel onderstandig, 3-hokkig, stijl draadvormig, 4—5 mM lang. Vrucht klokvormig, op die van een Eucalyptus gelijkend, 8—10 mM middellijn. Zaden ongevleugeld. Jonge twijgen behaard. Bladsteel 15—25 mM lang, bladeren meerendeels tot schijnkransen opeengedrongen, elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en gewoonlijk spitsen top, leerachtig, 90—160 mM bij 35—60 mM. Groote boom. Mei. Inheemsch in Australië, op Java hier en daar voor herbossching aangeplant, f Tr. conférta R. Br.
ii. Eucaly'ptus L'Herit. ').
1. Ongeopende helmknoppen 2) duidelijk meer lang dan breed, hokjes nagenoeg
evenwijdig aan elkaar, nooit in eikaars verlengde liggend 2.
Ongeopende helmknoppen niet meer lang dan breed, vaak zelfs meer breed dan lang. Helmhokjes dikwijls naar onder sterk uiteenwijkend, soms zelfs in eikaars verlengde liggend 6.
2. Bloemen zeer kort gesteeld, meerendeels alleenstaand in de bladoksels, zeld¬
zamer 2 of 3 tot een bundel vereenigd, doch nooit in gesteelde schermen. Kelkbuis tolvormig, vierhoekig, vol olieklieren, poederig blauwgroen, 12—18 mM wijd. Kelkdeksel 3) dubbel, het buitenste vroeg afvallend, halfbolvormig, glad, het binnenste veel langer blijvend, wrattig, in het midden met een verhevenheid. Meeldraden + 15 mM lang, helmknoppen eivormig, vrucht tolvormig, 20—25 mM middellijn, met sterk uitspringenden schijfrand. Twijgen vierkant, blauwgroen, bladeren van jonge boomen tegenoverstaand, zittend, ovaal-langwerpig met hartvormigen voet, poederig blauwgroen, die van oude boomen verspreid, lancet-sikkelvormig, 125—300 mM lang. Boom. 3.00—75.00. Inheemsch in Australië, op Java vroeger voor herbossching aangeplant, doch daarvoor, naar het schijnt, ongeschikt. Koortsboom 4). . . + Eu. Glóbulus Labill.
Bloemen in gesteelde schermen. Kelkbuis rond, kelkdeksel 3) enkelvoudig, glad 3.
3. Kelkbuis 7—10 mM hoog, aan den top wijdst, duidelijk meer lang dan
') Het is een onbegonnen werk Eucaly ptus soorten te determineeren, als men niet beschikken kan over groote bloemknoppen en rijpe vruchten. Bladvorm en bladstand variëeren bij planten eenerzelfde soort in hooge mate, zij zijn niet alleen afhankelijk van de standplaats, doch ook van den leeftijd van den boom.
2) Men onderzoeke dit bij voorkeur met behulp eener goede loupe aan groote knoppen. Deze knoppen worden door oppervlakkige waarnemers niet zelden voor vruchten aangezien.
3) Hiermede bedoelt men de tot een afvallend kapje vergroeide kelk- en kroonbladen.
4) In sommige moerassige streken van Europa heeft men met goed gevolg dezen boom (Blue Gum-tree) in het groot aangeplant om de malaria te verdrijven. De gunstige werking is waarschijnlijk een secundair verschijnsel.



breed. Bloemsteeltjes dik, kantig, volwassen kelkdeksel stomp toegespitst, 10—15 mM lang, meestal langer dan de buis. Schermen 4-12bloemig, vrucht klokvormig, meer lang dan breed, 12-15 mM lang. Twijgen vierkant. Bladeren dik leerachtig, eirond-langwerpig of eirondlancetvormig, met spitsen voet, door talrijke schuinafstaande aderen dwars gestreept, 75-185 mM bij 30-75 mM. Boom. 30.00. Inheemsch in N. Z. Wales, op Java waarschijnlijk vroeger voor herbossching aangeplant.
Bloemen anders. Bladeren dun leerachtig ^ EU' robusta S™'
4. Kelkdeksel meer dan dubbel zoo lang als de buis, smal. Schermen 4—8-
bloemig, de bovenste soms tot een pluim samenkomend. Helmdraden
'0 '5 n'M lang, vrucht bolvormig of bolvormig-omgekeerd eirond, 7 10
mM middellijn, vruchtkleppen duidelijk boven den schijfrand uitstekend. Bladeren variëerend van langwerpig tot smal lancetvormig, met spitsen voet en top, vaak sikkelvormig, 50-160 mM lang, met talrijke dunne zijnerven. Boom. Inheemsch in Australië, op Java vroeger voor herbos-
sching aangeplant t Eu. tereticórnis Sm.
Kelkdeksel ongeveer even lang als de buis. Vrucht met vrij breeden bovenrand g
5. Bloemsteeltjes 5—12 mM lang, kelkbuis 5-7 mM hoog. Meeldraden 4-12
mM lang, vrucht klokvormig, ± 8 mM middellijn. Bladeren eirondlangwerpig of eirond-lancetvormig, met regelmatig versmalden of toegespitsten, meestal zeer spitsen top, en toegespitsten, afloopenden voet, 100— 200 mM bij 30—90 mM, bij kneuzing naar kajoepoetih-olie riekend. Bloemen stinkend. Bast bij jonge boomen bleek geelbruin, glad, bij oude boomen bruingrijs, onregelmatig afschilferend. Boom. 10.00-25.00. Mrt-, Mei, Aug., Nov., Dec. Inheemsch in Timor, op Java hier en daar
(o. a. bij Tandjong Priok) aangeplant f Eu. alba Reinw.
Bloemsteeltjes 1—5 mM lang, kelkbuis 3-4 mM hoog. Meeldraden 7-8 mM lang, vrucht klokvormig, 5-7 mM middellijn. Bladeren lijn-lancetvormig, vaak sikkelvormig gekromd, zeer spits, 100—200 mM bij 7—20 mM, met talrijk dunne, schuine zijnerven. Boom. Inheemsch in Australië, op Java vroeger voor herbossching aangeplant. . f Eu. viminalis Labill'
6. Helmknoppen bolvormig, zeer klein, hoogstens '/a mM middellijn, de hokjes
naar onder niet of weinig uiteenwijkend. Bloemschermen 3—6-bloemig, vaak tot trosvormige pluimen vereenigd. Bloemsteeltjes 2—3 mM lang' kelkbuis ± 2'A mM hoog, 2'/a-3 mM wijd, kelkdeksel >) ongeveer even'
lang als de kelkbuis. Meeldraden 3—5 mM lang, stijl 2l/a 3 mM lang.
Vrucht klokvormig, met tolvormigen voet, 5—6 mM hoog, + 3 mM wijd. Bladeren lijn- of lancetvormig, recht of sikkelvormig gekromd, met talrijke onduidelijke zijnerven, 60-180 mM bij 6-16 mM. Boom. Vroeger op Java voor herbossching aangeplant. ... f Eu. crébra F. v. Muell Niet aldus ^
7. Kelkdeksel ') niet of weinig korter dan de kelkbuis, niet zelden aanmer¬
kelijk langer. . t g
Kelkdeksel i) veel korter dan de kelkbuis, half bolvormig, met zeer korten ongeheel zonder snavel, hoogstens 1 Va mM hoog. Schermen 4-40-
i) Hiermede bedoelt men de tot een afvallend kapje vergroeide kelk- en kroonbladen.



bloemig, bloemsteeltjes 2—5 mM lang, kelkbuis tolvormig, 3—4 mM wijd, ongeveer even lang, meeldraden 3—4 mM lang, top van het vruchtbeginsel vlak. Vrucht bol-klokvormig, + 5 mM middellijn, met afgeknotten top en vrij breeden bovenrand, 3—4-kleppig. Bladeren van oudere exemplaren verspreid, variëerend van breed lancetvormig tot smal lijnlancetvormig, dikwijls sikkelvormig gekromd, met zeer schuine, niet of nagenoeg niet uitspringende zijnerven, 60—200 mM bij 3—50 mM, bij kneuzing sterk naar pepermunt riekend. Boom. 10.00—155.00. Inheemsch in Australië en Tasmanië, op Java vroeger voor herbossching aangeplant, naar het schijnt met weinig resultaat. Een der stamplanten van de Eucalyptusolie f Eu. amygdalina Labill.
Men kan een tweetal geleidelijk in elkaar overgaande vormen onderscheiden: x. typica. Schermen 4—10-bloemig. Bloemsteeltjes 2—4 mM lang. Bladeren van jonge exemplaren tegenoverstaand of in kransen van 3, zittend, breed lancetvormig. Bast blijvend.
/?. radiata Bth. Schermen 10—40-bloemig. Bloemsteeltjes 3—5mMlang. Bladeren van jonge exemplaren smal lijn-lancetvormig. Bast in lange, dunne repen afschilferend.
8. Rijpe vrucht 5—8 mM lang, aan den top veel smaller dan in het midden, de topopening minder dan 4 mM middellijn, de rand om die opening minder dan Va mM breed. Bladeren bij kneuzing sterk naar pepermunt riekend, die van jonge boomen zittend met hartvormigen, stengelomvattenden voet, die van oude boomen lancet-sikkelvormig, met zeer spitsen, dikwijls haakvormigen top, 60—150 mM lang. Boom. Inheemsch in Nieuw-ZuidWales, op Java vroeger voor herbossching aangeplant, daarvoor echter ongeschikt gebleken v f Eu. piperita Sm.
Rijpe vrucht 10—15 inM lang, aan den top niet veel smaller dan in het midden, de topopening meer dan 5 mM middellijn, de rand om die opening gewoonlijk meer dan 1 mM breed. Bladeren bij kneuzing niet naar pepermunt riekend, die van jonge boomen zittend met versmalden voet, die van oude boomen lancet-sikkelvormig. Boom. 20.00—100.00. Oct. Inheemsch in Oost-Australië, op Java vroeger voor herbossching aangeplant f Eu. pilularis Sm.
12. Leptospérmum Forst.
" 1. Bloemen ten getale van 1—4 aan de toppen der twijgen en aan die van korte, okselstandige zijtakjes geplaatst, zittend, alle of meerendeels 5-tallig, 15—20 mM middellijn. Kelkbuis tolvormig, van buiten dicht aanliggend behaard, slippen eirond, stomp, 3J2 2 mM lang, afvallend. Kroonbladen breed omgekeerd eirond, wit, 5—7 mM lang. Meeldraden talrijk, in 1 rij geplaatst, ^ 2V2 mM lang, kaal, vruchtbeginsel onderstandig, van boven door de schijf bekleed, schijf lichtgroen, in het midden 5-lobbig, stijl l1/*—4 mM lang, stempel knopvormig. Vrucht halfonderstandig, 5 -7 mM middellijn, het bovenstandig deel met spleten openspringend, zaden talrijk, smal. Uiterste twijgen hoekig-gevleugeld, bladeren verspreid, vrij dicht bijeenstaand, zittend, langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvor-



mig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en spitsen, stompen of afgeronden top, doorschijnend gestippeld, bij kneuzing aromatisch, aanvankelijk langs rand en middennerf witharig, geleidelijk kaal wordend, 12—35 mM bij 4 7 mM. Boom' met schermvormige kroon. 5.00-17.00. Mrt., Mei, Oct. Alleen op den Gedeh tusschen 1800 en 3000 M zeehoogte gevonden. (L. floribündum Jungh.). Kajoe poetih lemboet, m.
L. javanicum BI. ').
13. Melaléuca L.
1. Bloemen bij de Javaansche exemplaren in behaarde aren, welke tijdens den bloei den top der twijgen afsluiten, doch, doordat de aarspil boven de bloemen eerst een reeks afvallende schubben en daarboven weer bladeren voortbrengt, na den bloei onder de bladeren geplaatst zijn. Kelkbuis 1 Va—2 mM hoog, slippen 5, kort, halfcirkelvormig, doorschijnend gerand. Kroonbladen ovaal, 2-3 mM lang, wit, met gele oliestrepen. Meeldraden 5roederig, helmdraden 5—10 mM lang, stijl draadvormig, 7—10 mM lang Vrucht zittend, klokvormig, 2</-,-3 mM hoog, 3-4 mM breed, van boven met 3 spleten openspringend. Zaden klein, smal wigvormig. Top der twijgen behaard, bladeren verspreid, kort gesteeld, op phyllodiën gelijkend langwerpig of lancetvormig, met spitsen voet en top, vaak eenigszins gekromd, 5—7-nervig, dicht en fijn doorschijnend gestippeld, bij kneuzing naar kajoepoetih-olie riekend, zeer veranderlijk van grootte, 45-160
mM bij 8-40 mM. Boom met onregelmatig afschilferende schors. 10 00-
20 00. Me., Nov. Dec. Inheemsch in de oostelijke helft van den Oostindischen Archipel, op Java niet zelden aangeplant en, naar het schijnt soms verwilderd. (M. Cajepüti Roxb.-M. minor Smith.). Zeer veranderlijke plant. Gelam, j, m, s. — Ghelam, md. —Kajoe poetih, m.
t M. Leucadéndron L. 2).
14. Barringtónia Forst.
. Kelkslippen 4, nagenoeg gelijk, reeds voor den bioei vrij, met
stompen of afgeronden top. Vrucht duidelijk meer lang dan breed 9
Kelk voor den bloei geheel gesloten, daarna vaneenscheurend in 2—4 gelijke of ongelijke, nooit dakpansgewijs dekkende slippen. 5.
. Geheele kelk 3) tijdens den bloei 10-20 mM lang, volkomen kaal of alleen langs den rand der slippen gewimperd. Bloemsteeltjes 8--20 mM lang. Vruchtbeginsel 4-hokkig. Vrucht vaak meer dan 30 mM lang 2
Geheele kelk tijdens den bloei 4-6 mM lang, de buis van bui-
Waarschijnlijk identisch met de Australische L. flavéscens Sm
Uit de bladeren wordt kajoepoetih-olie bereid.
dus met inbegrip van het vruchtbeginsel of het hypanthium.



ten vrij dicht kortharig. Bladeren langwerpig of langwerpigomgekeerd eirond met spitsen voet en stompen of afgeronden top, minder dan 250 mM lang 4.
3. Kelk 10—15 mM lang, de slippen aan den voet dakpansgewijs dekkend. Kroonbladen elliptisch-langwerpig, 18—30 mM bij 12—15 mM, bleek geelrood. Meeldraden alle volkomen, helmdraden rood, aan den voet kort vergroeid, die der binnenste meeldraden niet veel korter dan die der buitenste. Vruchtbeginsel 4-hokkig. Vrucht scherp vierkant. Trossen hangend, 400 900 mM lang, kaal, de afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld, steeltjes 8—20 mM lang. Bladsteel breed, 3—10 mM lang, bladeren lancetvormig-omgekeerd eirond, met zeer lang versmalden voet en vrij spits toegespitsten top, 300—600 mM bij 75—130 mM, oppervlakkig gezaagd, zijnerven aan weerszijden der middennerf 15—30, opstijgend. Boom. 3.00 6.00. Apr.—Sept., Nov. Geheel Java beneden 600 M zeehoogte in schaduwrijke oerwouden, doch niet aan het strand, ook niet in de vloedbosschen. Songgom, j, S. Soms abusievelijk penggoeng genoemd, welke naam aan Barringtónia racemósa (zie pag. 530) toekomt.
B. insignis Miq. ')•
Kelk 15—20 mM lang, de slippen niet dakpansgewijs dekkend doch in den knop met de naar binnen gebogen randen klepsgewijs aaneensluitend, iets langer dan de buis. Kroonbladen elliptisch, 20—25 mM lang. Binnenste meeldraden zonder helmknoppen, de buitenste tot 35 mM lang. Vrucht rolrond—stomp-vierhoekig, ± 125 mM lang, 25—30 mM breed. Trossen tot 600 mM lang. Bloemsteeltjes ± 12 mM lang. Bladeren kortgesteeld, elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, 160 —300 mM bij 50—100 mM, misschien soms 500 mM bij 150 mM, oppervlakkig gezaagd. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 15—20, opstijgend. Boom. In Borneo en misschien ook op Java (Patjitan) gevonden, vaak met B. racemósa verward, doch daarvan door den kelk en de vrucht zeer sterk verschillend. Songgom, s. B. macrocarpa Hassk.
4. Bladeren dof of zwak glanzend, 60—240 mM bij 20—80 mM, gekarteld-gezaagd. Top van alle of bijna alle zaagtanden met een nietig, verdrogend en afvallend nerfspitsje. Bladsteel 6—15 mM lang. Aren of trossen hangend, tijdens den bloei 200—500 mM lang, dicht kortharig, de bloemen groepsgewijs geplaatst, zittend of zeer kort gesteeld. Kroonbladen 8—10 mM lang, helderrood. Meeldraden kort vergroeid, de binnenste zonder helmknoppen en korter dan de andere, helmdraden rood. Vruchtbeginsel 2-hokkig. Vrucht langwerpig rond, 25—30 mM lang, 15—25 mM breed, bij rijpheid stomp 8-ribbig, ribben golvend,
i) De plant is een bekend vischvergift.



54. Myrtaceae.
SOO^Z'ÜnT' f tkelks"PP™ afwisselend. Boom. 3.00,' ' l 1 doch met tusschenpoozen bloeiend. Geheel
Java beneden 400 M zeehoogte, vooral op periodiek droBe„
Poetai ] s" Wa'erkan,en ')• <a Horsfiéldii Miq.).
eTnTorm Ta'arvm '' z™"""""' ""T'""""'' h»«8»S~Snli)k SeXs vonden 'a"S Bde<len in Banlam ™ »« Soeraba,', ge-
5' T™tteend0fraaedehangen(i' v(eelWoemi«' B'oeme" 'Jrlgreteèld of • Bladeren min of meer gezaagd «
d°enenokselgeriChtl14~20_blOemig' de ,agere bloemen vaak in n Se' V " kle,lne stengelbladen geplaatst. Bloemsteeltjes mM lang, kelkbuis stomp vierkant, zoom 35—50 mM ang, tweekleppig opensplijtend, kroonbladen breed ovaal, stomp
Ir ÏÏ r mM bij 35^55 mM' meeldraden z"er
de buitenste nagenoeg vrij, 80—100 mM lang, de binnenste tot een duidelijke buis vergroeid en zondir helmknoppen, helmdraden langer dan de kroonbladen, met witte onder- en roode bovenhelft. Stijl 130-150 mM lang. Vrucht *) breed pyramidaal stomp vierhoekig, vaak door de kelklobben en den stijl gekroond, 100-110 mM lang en breed dikwandig, bruin. Bladeren 3) zittend; omgekeerd eirond'
langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormig-omgekeerd eirond, naar onder regelmatig versmald, met vaak eenigszins a geronden of bijna afgeknotten voet en stompen of breed
randen^6"' e'"lgszins toegespitsten, meestal zwak uitgeanden tops gaaf rand. g, leerachtig, sterk glanzend, kaal, 200-
600 mM bij 100-240 mM, de grootere vaak met kleinere
afwisse end Boom. 5.00-17.00. Jan.-Dec. In het wild a,leen
aan zandig Strand (in de naar dezen boom genoemde B a r r i n g 16 n i a-formatie)
andwaarts in soms als sierboom aangeplant. Boetoen, j, m
.S. KPhon i CV- i ».« . _ ' J' '
, J. ouuggum laiaKi, s. . B. speciósa Forst. *).
gekleurd lof"', ™k rood
zeer rijk bloeiende soort. gevallen en °P het water drijvende bloemen dezer
0 DeenbradnedrendevVprrhten ^ aanSesPoeld °P het strand.
(Ter m ina 1 ia Ca tón n aM ° ° ju ^ °PfrvDlakki^ gelijkenis met die van Ketapang kennen aan hit PP M?" kan de ^"^«fc-bladeren echter terstond her-
ïss,dea; ,h„eP 2en- reei s,e"™
van acarodomadën vorfrzS ™ Va" "ieren ™ de "»»'
) De plant is een bekend vischvergift.
34



6. Aren met zeer dikke (15—20 mM), groene spil, eindelingsch, 600—900 mM lang. Kelk tijdens den bloei 20—25 mM lang, groen, zoom in den knop met een ronde opening aan den top, meestal in 4 nagenoeg gelijke slippen vaneenscheurend. Kroonbladen langwerpig, groenwit, 30—40 mM lang. Binnenste meeldraden tot een duidelijke buis vergroeid, korter dan de andere, zonder helmknoppen, helmdraden wit, die der buitenste meeldraden 35—40 mM lang. Stijl 50—60 mM lang. Rijpe vrucht onbekend. Bladeren zittend of nagenoeg zittend, langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormig-omgekeerd eirond, met lang versmalde onderhelft en kort toegespitsten top, zeer oppervlakkig gezaagd, 400—750 mM bij 150—210 mM. Boom. 5.00—15.00. Mrt., Sept., Nov. Geheel Java in oerwouden beneden 1100 M zeehoogte. Songgom, j.
B. gigantostachya K. et V.
Aren of trossen met hoogstens 5 mM dikke, meestal purperroode spil, eindelingsch of uit de oksels der afgevallen bladeren, 300— 800 mM lang. Bloemsteeltjes nu eens zeer kort of geheel ontbrekend, dan weer goed ontwikkeld, 0—7 mM lang. Kelk tijdens den bloei 15—18 mM lang, sterk purper aangeloopen, zoom meestal in 2 gelijke, zeldzamer in 3 en dan ongelijke slippen vaneenscheurend. Kroonbladen langwerpig, bleekrood, 18—27 mM bij 8—12 mM, met de meeldraden samenhangend. Meeldraden kort vergroeid, helmdraden rood met witten top, de binnenste korter en zonder helmknoppen. Stijl 40—45 mM lang. Vrucht eirond-langwerpig, stomp 4-hoekig, 50—60 mM lang, 30—40 mM breed. Bladeren kortgesteeld, langwerpigomgekeerd eirond (bij loten ook wel lancetvormig-omgekeerd eirond), met spitsen of afgeronden voet en kort toegespitsten top, oppervlakkig gezaagd, 175—430 mM bij 70 160 mM. Boom. 5.00—15.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 200 M zeehoogte doch vooral in de vloedbosschen. Penggoeng, j, s. — Poetat, m. — Poetat padi, m. . . B. racemósa BI. ')•
15. Chydenanthus Miers.
1. Bloemen in veelbloemige trossen, welke aan de toppen der twijgen min of meer pluimvormig bijeenstaan. Bloemsteeltjes 5—10 mM lang, geleed, bij de geleding met 2 kleine, lang voor den bloei afvallende schutblaadjes, onderhelft van het bloemsteeltje na het afvallen der bloemen blijvend. Kelk van
i) Barringtónia péllida Miers schijnt hiervan een vorm te zijn.



buiten dicht kortharig, zoom schotelvormig, ^ 5 mM hoog, stomp 4-lobbig, kroonbladen 4, vrij, langwerpig-omgekeerd eirond, eenigszins vleezig, bleekgroen, 20—25 mM bij 10—12 mM. Meeldraden kort 1-broederig, de binnenste tot staminodiën verminderd, helmdraden geel, de buitenste 30—35 mM lang. Stijl lang, vrucht langwerpig, stomp vierhoekig, bruin of bruin-
_ grijs, wrattig, 100-120 mM lang, met zeer harden wand. Bladsteel 10—20 mM lang, bladeren verspreid, langwerpigIancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, zeer oppervlakkig gezaagd, dun leerachtig, glanzend, kaal, niet doorschijnend gestippeld, 90-300 mM bij 30-120 mM. Boom met vergiftigen bast. 10.00-30.00. Jan.-Dec. Midden- en Oost-Ja va beneden 400 M zeehoogte, vooral op periodiek drogen grond, door de vele afgevallen bloemen gemakkelijk te vinden. Naar het schijnt soms als sier- of schaduwboom aangeplant en
daarvoor zeer aan te bevelen. (Barringtónia excélsaBl. 
B. V r i é s e i T. et B.). Besolé, j. — Bloendeng, j. — Brösol, j. — Emprak, j. — Leprak, j. — Songgom andjing, s.
„ Ch. excélsus Miers.
16. Planchónia BI.
Bloemen in eindelingsche, zittende of bijna zittende, 30—75 mM lange, dichte trossen. Bloemsteeltjes kort, dik, op den top met 2 vrij groote, lang blijvende schutblaadjes, kelkbuis tolvormig, 10—12 mM hoog, uiterst fijn behaard, slippen eirond, 6—8 mM lang, zeer stomp, aan den voet dakpansgewijs dekkend, kroonbladen aan den voet met de meeldradenbuis samenhangend, langwerpig, 28—40 mM bij 12—15 mM, bleekgroen, helmdraden met roode onder- en witte bovenhelft, aan den voet tot een 7—11 mM lange buis vergroeid, buitenste meeldraden 35 45 mM lang, de binnenste korter en zonder helmknoppen, vruchtbeginsel 3—4-hokkig, hokjes in de bovenhelft met talrijke eitjes, bes langwerpig rond, door den kelkzoom gekroond, ^ 50 mM lang, 2—8-zadig. Jonge twijgen kantig, bladeren elliptisch-omgekeerd eirond of langwerpigomgekeerd eirond, met spitsen, bijna tot aan de twijgen afloopenden voet en spits toegespitsten top, oppervlakkig gekarteldgezaagd, 100 300 mM bij 45—100 mM, beiderzijds glanzend, geheel kaal. Boom met hoog zuilvormigen stam. 15.00—50.00. Aug.—Nov. Geheel Java beneden 1000 M zeehoogte, vooral in vochtige bosschen. (PI. littoralis BI. —PI. sundaica P'• timoriénsis BI.). Boetat, md. — Penggoeng, j. —



Poetat, j, s. — Poetat goenoeng, m, s. — Poetat kebo,j. — Poeiat maésa, j. — Poetat maisa,j. — Poetat rèsèk,j. . PI. valida BI.
17. Couroupïta Aubl.
1. Bloemen geurig, 6-tallig, trosvormig gerangschikt aan houtige, 300—1500 mM lange, uit den stam ontspruitende, al of niet vertakte bloemstengels, welke aan den voet afvallende schubben dragen. Bloemsteeltjes 25—35 mM lang, aan den top met 2 schutblaadjes. Kelkbuis tolvormig, 10—15 mM hoog, lobben stomp, 3—4 mM lang. Kroonbladen ongelijk, omgekeerd eirond met breed afgeronden top, van binnen rood, van buiten geel met rood, 45—70 mM bij 35—55 mM. Schijf zeer sterk ontwikkeld, eenerzijds verlengd in een breede, vleezige lob, die over den stamper is gekromd, geheel dicht met meeldraden bezet, de op de lob geplaatste helmdraden 6—12 mM lang, die op het overig deel der schijf veel korter, helmknoppen alle volkomen, vruchtbeginsel voor een klein deel onderstandig, stijl kort. Vrucht bolvormig, 150—200 mM middellijn, wrattig, ongeveer halverhoogte de 6 ver uiteengeplaatste kelklobben dragend, vruchtwand hard, vruchtmoes stinkend, spoedig blauw verkleurend, kiem sterk gekromd. Bladsteel 10—20 mM lang, behaard, bladeren verspreid, aan de twijgtoppen dicht opeengedrongen, langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en niet of kort toegespitsten, spitsen of stompen top, vinnervig met talrijke evenwijdige zijnerven, 100—250 mM bij 40—100 mM, van onder op de middennerf behaard, bij kneuzing stinkend. Boom. 10.00—30.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Fransch Guyana, op Java een enkele maal gekweekt en daarvoor zeer aan te bevelen. Kanonskogelboom t C. guyanénsis Aubl.
LV. TAMARISCINEAE '). Tamariskachtigen.
1. Bloemen in aren, trossen of pluimen. Kroonbladen vrij of bijna vrij. Meeldraden vrij of aan den voet kort vergroeid. Doosvrucht 3-kleppig. Zaden met een haarkuif op den top Tamarix 532.
1. Tamarix L. Tamarisk.
1. Bloemen aan de toppen der twijgen vereenigd tot fijn bebladerde pluimen met smal trosvormige zijtakken. Bloemsteeltjes zeer kort, kelk 5-bladig, kroonbladen 5, opgericht, vrij, langwerpig-omgekeerd eirond, stomp, lVa—2 mM lang, lichtrood. Schijf goed ontwikkeld, gelobd, meeldraden 5, vrij van elkaar, op den schijfrand tusschen de lobben gezeten, met de kroonbladen afwisselend en deze bij oude bloemen in lengte overtreffend, vruchtbeginsel fleschvormig, stijlen 3, met verdikte stempels. Doosvrucht driehoekig, veelzadig. Twijgen dun, vaak dicht bebladerd, bladeren verspreid, zonder steunbladen, priemvormig, met min of meer stengelom vattende onderhelft en schuinafstaande bovenhelft, W2—4 mM lang, groen. Opgerichte heester of kleine boom. 2.00—3.00. April. Nogal veranderlijke plant, inheemsch in continentaal Azië en Europa, op Java soms als sierplant in tuinen gekweekt. (T. chinénsis Lour.).
f T. gallica L.
i) Deze familie behoort ingelascht te worden op pag. 85 tusschen de Portulacéceae en de Elatinéceae.



VERKLARING DER SOORTNAMEN.
Met een hoofdletter worden geschreven de soortnamen, die direct van persoonsnamen zijn afgeleid en de als soortnamen gebruikte zelfstandige naamwoorden in den 1 sten naamval. Vele van deze laatste zijn verouderde geslachtsnamen.
.cuc.a KmiKen ais in ner iNeaeriandsch, met uitzondering der volgende:
ae klinkt als de Hollandsche ee.
oe als de Hollandsche eu.
eu als de Hollandsche ui, doch in de uitgangen eus en eum worden e en u afzonderlijk uitge¬
sproken.
c moest eigenlijk overal als k klinken, doch men spreekt haar voor e, i,y, ae en oe gewoonlijk als s uit.
a moest eigenlijk als oe klinken, doch zij behoudt gewoonlijk den Holland-
schen klank.
Indien de soortnaam een verbuigbaar bijvoeglijk naamwoord is, is het onveranderlijk gedeelte met gewone letter gedrukt, de uitgangen voor het mannelijk vrouwelijk en onzijdig geslacht cursief, de klinker, waarop de klemtoon valt is' vet gedrukt. '
abbreviatas, a, um — verkort, met
verkorte bloeiwijzen. Abelmoschus—voormalig plantengeslacht uit de familie der Malvaceae, thans = Hibiscus. De naam is afgeleid van het Arabische abu-l-misk, d. i. vader van muskus en zinspeelt op de bij kneuzing soms naar muskus riekende zaden.
Absus —zou afgeleid zijn van den
naam van een rivier in Palestina, accedens — nabijkomend, acephalas, a, um — zonder hoofd,
zonder kop.
acer, ris, re —scherp.
acerifolias, a, um — met bladeren als die van Acer, plantengeslacht uit de familie der Sapindaceae. Zie pag. 272. aciculari's, is, e—naaldvormig. acidissimas, a, um — zeer zuur. acidas, a, um — zuur.
Acronodia — voormalig plantengeslacht uit de familie der Tiliaceae, thans = Elaeocarpus. De naam zinspeelt op de spitse bladtanden. aculeatas, a, um—gestekeld. acuminatissimas, a, um — zeer
sterk toegespitst.
acuminatas, a, um—-toegespitst, acutangulas, a, um — scherphoekig, acutifolias, a, um — met spitse bladeren of blaadjes.
acutas, a, um — spits.
adenanthas, a, um — met klierdragende bloemen of met klieren tusschen de bloemen.
adenopodas, a, um — met gesteelde
klieren bezet.
adnat«s, a, um — aangegroeid, vastgegroeid.
aegyptiacus, a, um — Egyptisch, aemulus, a, um — naijverig, aequatus, a, um — gelijk, gelijk gemaakt.
affin/s, is, e —verwant.
alatus, a, um — gevleugeld, albescens — tamelijk wit.
albidus, a, um — nagenoeg wit. albiflorws, a, um — witbloemig. al bas, a, um — wit.
alceaefolias, a, um — met bladeren als van Alcea, voormalig plantengeslacht uit de familie der Malvaceae. alliacews, a, um — naar uien (Allium
Cepa L.) stinkend.
al pestris, is, e — op hooge bergen groeiend.
al pi nas, a, um — op de Alpen groeiend. Altingia ï genoemd naar
Altingianas, a, um I W. A. Alting, van 1780 tot 1797 G. G. van Nederlandsch Indië.
altissimas, a, um — zeer hoog. amaras, a, um — bitter.



Amazonum — 2e naamval van het meervoudig zelfstandig naamwoord Amazones, waarmede een krijgshaftig vrouwenvolk werd aangeduid, amboinens/'s, is, e — Ambon(ee)sch. amentaceus, a, um — met katjesach-
tige bloeiwijzen.
americanus, a, um — Amerikaansch. ammannioides—op Ammannia, plantengeslacht uit de familie der Lythraceae, gelijkend.
Ammonilla — latinizeering van den
Cinghaleeschen naam Halmillila. amoenus, a,um — liefelijk, bekoorlijk, amooroides — op Amoora (plantengeslacht uit de familie der Meliaceae, zie pag. 215) gelijkend, ampliflorus, a, um — met breede
bloeiwijzen.
amygdalinus, a, um—op een Amyg-
dalus (amandelboom) gelijkend. Amygdalus — amandelboom, anfractuosus, a, um — heen en weer gebogen.
anguinas, a, um — op een slang gelijkend.
angulatus, a, um — hoekig, angulosus, a, um — hoekig, angustifoliolatus, a, um—metsmal-
le blaadjes.
angustifolius, a, um — smalbladig. A n i 1 — uit Indigofera bereide verfstof=
nila=nil. Vgl. aniline. Aphanamixis — naam van een voormalig plantengeslacht uit de familie der Meliaceae, thans = Amoora. De naam zinspeelt op de vrij kleine, éénslachtige bloemen.
aphyllus, a, um — bladerloos, aqueus, a, um — waterachtig, arabicus, a, um — Arabisch, arachnoideus, a, um — spinneweb-
achtig behaard.
arborescens — boomachtig, tot een
boom opgroeiend.
arboreus, a, um — boomachtig. Archeri — genoemd naar Archer, arcuatus, a, um— boogvormig gekromd.
ardjunens/s, is, e — op den Ardjoeno
gevonden.
argenteus, a, um — zilveren, zilverkleurig.
argutatus, a, um — scherp, spits, arietinus, a, um— op een ram gelijkend.
Arjuna — Hindostaansche naam, onveranderd in Latijn overgenomen. Armeniaca — abrikoos. Het woord is eigenlijk een verkorting van poma Armeniaca, Armenische appelen. Arnottianus, a, um — genoemd naar Georg Arnold Walker Arnott (f 1868), schrijver van botanische werken, aromaticus, a, um — geurig, arrectus, a, um—loodrecht opgericht. Arriensii — genoemd naar Arriens, omstreeks 1858 resident van Madoera. arvens/s, is, e — op akkers groeiend, asiaticus, a, um — Aziatisch.
asper, a, um — ruw.
asperatus, a, um — ruw.
Assa — waarschijnlijk een inlandsche plantennaam. Vgl Asahan in het naamregister.
assamicus, a, um — afkomstig van Assam.
atropurpureas, a, um — zwartpurper.
attenuatus, a, um — versmald, verdund.
augustus, a, um — verheven, hoog. aurantiacus, a, um — oranjekleurig. Aurantiola — kleine oranjeappel,
kleine djeroek. Aurantium—oranjeappel, djeroek, au reus, a, um — gouden, goudgeel, auriculaeform/s, is, e — oorvormig. auriculatus, a, um — geoord, auritus, a, um — geoord, van oortjes voorzien.
Australasiae — inheemsch in ZuidAzië.
austral/s, is, e —zuidelijk. Avellanus, a, um — Avellaansch. De hazelnoot groeide zeer veel bij Avella (het tegenwoordige Avella vecchia). Daaraan dankte zij haar naam



van Avellana nux, terwijl de heester thans Córylus Avellana heet. axillari's, is, e — met okselstandige
bloeiwijzen.
Azedarach — ontleend aan het Perzische azaddirakht, d. i. edele boom. baccifer, -a, um— bessen dragend, bacillar/s, is, e — op een stokje of
staafje gelijkend.
balicus, a, um— Balineesch. balsamiferus, a, um — hars opleverend.
Balsamina — geurige plant, bambusetorum — in bamboebosch-
jes groeiend.
bancanas, a, um — Bankaansch. ban ken sis, is, e — Bankaansch. Banksiae— genoemd naar een dame
met den achternaam Banks. bantamens/'s, is, e — Bantamsch. barbadens/s, is, e — inheemsch op Barbados of daar het eerst gevonden.
barbatulus, a, um — fijn gebaard, barbatus, a, um — gebaard, bellericus, a, um — verbasterd uit het Arabische balilaj, den naam van een myrobalansoort.
bialatus, a, um — tweevleugelig. biarti culatus, a, um — uit 2 leedjes bestaand.
bicapsular/s, is, e — met paarsgewijs bijeengeplaatste vruchten, bicolor — tweekleurig.
biflor«s, a, um — tweebloemig. bigeminus, a, um — uit 2paar blaadjes bestaand.
biglandulosus, a, um — twee klieren dragend.
bijugus, a, um — met tweejukkige bladeren.
Bilimbi — latinizeering van het Ma-
leische woord belimbing.
Billardieri —genoemd naardenbotanicus J. J. H. de La Billardière (f 1834). B1 a n co i — genoemd naar Manoel Blanco (f 1845), een Augustijnermonnik, die een Flora der Filippijnen schreef. Blumeanus, a, um — genoemd naar
C. L. Blume (f 1862), eerst directeur van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg (1822—1826), daarna directeur van 's Rijks Herbarium te Leiden. Nadere gegevens omtrent hem vindt men o. a. in Junghuhn's Java en in het Gedenkboek van 's Lands Plantentuin (1892).
Blumei —als Blumeanus. Blumianus, a, um — als Blumeanus. bogoriens/s, is, e —afkomstig van
Buitenzorg (Bogor).
Bonduc — ontleend aan het Arabische bunduq, d. i. een soort van noot. Als soortnaam gebruikt om gelijkenis aan te duiden.
Bonducella — kleine Bonduc. borbonicus, a, um — Bourbonsch,
inheemsch op Bourbon, borneens/s, is, e —van Borneo afkomstig.
botrytis —op een druiventros gelijkend.
brachystachyMs, a, um — met korte aren.
bracteatus, a, um — met groote
schutbladen.
bracteosus, a, um—met groote schutbladen.
brasilianus, a, um — Braziliaansch. brasiliens/s, is, e — Braziliaansch. brevipes —met kortgesteelde bloemen of bloeiwijzen.
browneoides — op een Brownea gelijkend.
Brownii — genoemd naar R. Brown (f 1858), bibliothecaris vanhetBritish Museum.
Buceras— voormalig plantengeslacht uit de familie der Combretaceae, thans=Terminalia. Het woord Buceras beteekent runderhoorn. Budrunga — latinizeering van Budrung, inlandsche naam van den boom in Silhet.
bupleurifolitts, a, um — met bladeren, welke op die vanBupleurum (plantengeslacht uit de familie der Umbelliferae) gelijken.



coloratas, a, um— gekleurd, columnaris, is, e— zuilvormig, communis, is, e—algemeen,gemeen, gewoon.
compositas, a, um — samengesteld, compressus, a, um — samengedrukt, concavas, a, um — hol.
concinnas, a, um — sierlijk, condensatas, a, um — dicht opeengedrongen.
confertif loras, a, um—met dicht
opeengedrongen bloemen, confertas, a, um — opeengedrongen, confin/s, is, e — naverwant, confusas, a, um — (met andere soorten) verward.
congestas, a, um —opeengedrongen, conjugatas, a, um — gepaard, conspersas, a, um — besprenkeld,
gestippeld.
contractas, a, um — samengetrokken.
Corallodendron — koraalboom. corchorifolius, a, um — met bladeren als die van Corchorus, plantengeslacht uit de familie der Tiliaceae (Zie pag. 155).
cordatas, a, um — hartvormig, cordifolias, a, um — met hartvormige bladeren.
cordulatus, a, um — ondiep hartvormig.
coriaceus, a, um — met leerachtige bladeren.
coriariüs, a, um — voor leerbereiding gebruikt.
corniculatus, a, um — gehoornd,
hoornen dragend.
corniger, a, um — gehoornd, hoornen dragend.
coromandelianus, a, um — inheemsch in Coromandel of daar het eerst gevonden.
coronarius, a, um — voor kransen geschikt.
corymbifer(us), a, um — met tuil-
vormige bloeiwijzen.
corymbosus, a, um — met tuilvormige bloeiwijzen.
costatus, a, um — geribd, met sterke ribben.
costulatus, a, um — met vrij sterke ribben.
crassifoliizs, a, um — dikbladig. crassus, a, um — dik.
creber, ra, ram —talrijk, veelvuldig, crinitüs, a, um — langharig.
crispus, a, um — gekruld, gekroesd. Crista Galli — hanekam. cucullatus, a, um — kapvormig. cultratus, a, um — mesvormig. cuneatus, a, um — wigvormig, cuneiform/s, is, e —wigvormig, cupanioides — op Cupania, plantengeslacht uit de familie der Sapindaceae, gelijkend.
cupreus, a, um — koperen, koperkleurig.
Cyanitis — voormalig plantengeslacht uit de familie der Saxifragaceae, thans = Dichroa, zoo genoemd naar de blauwe bloemen en vruchten, cyanocarpas, a, um — met blauwe vruchten.
cyclocomas, a, um — met in een krans geplaatste, een kuif vormende bladeren.
cylindricas, a, um — rolrond, cymosus, a,um — met tot bijschermen
vereenigde bloemen.
cymulosas, a, um — met tot kleine
bijschermen vereenigde bloemen, cytisioides —op een Cytisus (plantengeslacht uit de familie derLeguminosae, zie pag. 316) gelijkend, dalbergioides —op eenDalbergia (plantengeslacht uit de familie der Leguminosae, zie pag. 385) gelijkend, damascenas, a, um — van Damascus
afkomstig.
dasycarpas.a, um—met dikke of ruige vruchten.
dasymaschalas, a, um — met dikke oksels. De naam zinspeelt waarschijnlijk op het feit, dat de voet der okselstandige bloemstelen eenigszins verdikt is.
dasyphyllas, a, um — ruigbladig.



Men is het er niet over eens, met welke van deze plantensoorten de Lotophagi (vgl. Odyss. IX, 82; XXIII, 311) zich voedden. Volgens de meesten moet het de Zizyphus geweest zijn, uit sommige opmerkingen van oude schrijvers schijnt men echter te moeten afleiden, dat Lotus edulis de bewuste plant was.
lucianus, a, um — inheemsch op het eiland Santa Lucia of daar het eerst gevonden.
lucidulus, a, um—zwak glanzend, lucidüs, a, um— glanzend.
ludens — spelend, misleidend, afwijkend.
Iunarifolius, a, um — met bladeren als die van Lu nar ia (Judaspenning). lunatus, a, um — halvemaanvormig, luteus, a, um — geel.
luzoniens/s, is, e — afkomstig van het eiland Luzon of daar het eerst gevonden.
Lyon i — genoemd naar W. S. Lyon
te Manilla.
macrocarpws, a, um — met groote vruchten.
Macromyrtus — voormalig plantengeslacht uit de familie der Myrtaceae, thans Eugenia. De naam beteekent groote mirte.
macrophy 11 us, a, um—met groote
bladeren, grootbladig.
macropterws, a, urn — met een
grooten vleugel.
maculatws, a, um — gevlekt. Madablota — verbastering van Madhubuluta, den Bengaalschen naam der plant.
madagascariens/s, is, e — Malgaskisch, Madegassisch, van Madagascar afkomstig.
maderaspa tanus, a, um — inheemsch in de omgeving van Madras of daar het eerst gevonden.
madurens/s, is, e — van Madoera afkomstig of daar het eerst gevonden.
magnoliaefolitts, a, um— met bladeren als die van Magnolia. Mahagoni — overgenomen inlandsche naam van den mahonieboom in zijn vaderland.
major, or, us — vrij groot, grooter
dan de andere soort(en). malabaricws, a, um — inheemsch in Malabar (Voor-Indië) of daar het eerst gevonden.
malaccens/s, is, e — inheemsch in Malakka of daar het eerst gevonden, malayanus, a, um — Maleisch. Malus — appelboom.
mal vace us, a, um — gelijkend op een Malva (plantengeslacht uit de familie der Malvaceae).
mangiferüs, a, um — met vruchten,
welke op mangga's gelijken. Mangostana — latinizeering van den
Maleischen naam Mangistan. Manihot — Braziliaansche naam der Cassave (Manihot utilissima). Als soortnaam gebruikt om een gelijkenis aan te duiden.
Maranti — overgenomen Maleische naam.
marginatus, a, um — gerand, maritimas, a, um — nabij de zee groeiend.
Marmelos — verbastering van het Grieksche nielimêlon, d. i. honingappel.
marmoratus, a, um — gemarmerd. Marsupium — buidel, geldbeurs. Martianus, a, um — genoemd naar K. F. P. von Martius (+ 1868), hoogleeraar te Miinchen, schrijver van een Flora van Brazilië.
maximus, a, um — zeer groot, de grootste.
medicaginews, a, um — op Medi-
cago (rupsklaver) gelijkend, medicus, a, um ■— heilzaam, geneeskrachtig.
mediüs, a, um — middelste, het midden houdend.
megaphylh/s, a, um — met groote bladeren.
35



melanosperni«s,a, um—met zwarte zaden.
melan ostictus, a, um — zwart gestippeld.
melitocarpas, a, um — met honigzoete vruchten.
membranace«s, a, um — vliezig. Meniscosta — voormalig plantengeslacht uit de familie der Sabiaceae, thans = Sabia. menoeides-halvemaanvormig, sikkelvormig.
mexicanas, a, um — Mexicaansch. Meyerianas, a, um — genoemd naar A. J. Meyer, een der vroegere bezitters van het land Tjikoja. Michelii — genoemd naar Pietro Micheli, Italiaansch botanicus, + 1737. micracanthus, a, um — met kleine stekels.
micranthas, a, um — met kleine
bloemen.
mierocalyx — met kleinen kelk. microcarpus, a, um — met kleine vruchten.
Microcos — voormalig plantengeslacht uit de familie der Tiliaceae, thans = Grewia.
microcymus, a, um — met kleine
bijschermen.
microphyllinüs, a, um — met kleine blaadjes.
microphyllzzs, a, um — met kleine
bladeren of blaadjes, microspermas, a, um — met kleine zaden.
mimosoldes — op Mimosa gelijkend, minimus, a, um — zeer klein, de kleinste.
minor, or, us — kleiner (dan een andere
soort), vrij klein.
moll/s, is, e — zachtharig. molHssimus, a, um — zeer zacht behaard.
moluccaniis, a, um — inheemsch in de Molukken of daar het eerst gevonden.
monandras, a, «m — met één meeldraad.
monosper mus, a, um — éé nzadig. montanas, a, um — op de bergen groeiend.
monticolas, a, um — de bergen bewonend.
moschatas, a, um — naar' muskus riekend.
mucronatas, a, um — door een nerfspitsje gekroond.
mucronulatas, a, um — door een klein
nerfspitsje gekroond.
multiflorus, a, um — veelbloemig. multijugas, a, um — met veeljukkige bladeren.
Mungo - latinizeering van „mung", een der namen, welke Phaseolus radiatus in Engelsch Indië draagt, muricatas, a, um — zachtstekelig. muscosas, a, jok —met mos bedekt, mutabil/s, is, e — veranderlijk, muticas, a, um — stomp, ongewapend, mysorens/s, is, e — inheemsch in Mysore (Voor-Indië) of daar het eerst gevonden.
myrsinoides — gelijkend op een Myrsine (plantengeslacht uit de familie der Myrsinaceae). Nagelianas, a, wn — genoemd naar
Nagel, den vinder der plant.
Nageli — genoemd naar Nagel, nanas, a, um — dwergachtig. Nanking—genoemd naar de Chinee-
sche stad Nanking.
Napeca — waarschijnlijk de een of
andere oude plantennaam, napiform/s, is, e— den vorm van een
knol of raap hebbend, nelitricarpias, a, um —mei vruchten, welke op die vanNelitris (voormalig plantengeslacht, thans = Rhodamnia) gelijken.
nematoceras — met dunne spoor, nepalens/s, is, e — inheemsch in
Nepal of daar het eerst gevonden, nervosas, a, um — krachtig generfd, neurocarpas, a, um — met geaderde vruchten.
neurophyllus, a, wn — met krachtig generfde bladeren.



nidulans — nestelend, op een nest
gelijkend.
niger, ra, rum —zwart.
nitidus, a, uin — glanzend.
nivez/s, a, um— sneeuwwit.
nobil/'s, is, e — edel.
nodosws, a, um— knoopig verdikt. Noisettianus, a, um — genoemd naar Philippe Noisette, die de eerste Noisette-roos door kruising heeft tot stand gebracht.
Noronhae —genoemd naar Fernando
Noronha (f 1787).
Noronhianws, a, um — als Noronhae. Notonian/zs, a, um — genoemd naar Noton, den eersten vinder der plant, no vo-granatensis, is, e— inheemsch in Nieuw-Granada (Columbia) of daar het eerst gevonden. nucifer(us), a, 11111 — noten dragend, nudicaul/s, is, e — met naakten stengel.
nudiflorws, a, um — naaktbloemig. N u g a — enkelvoud van nugae, beuzelingen, praatjes: „want als deze haakjes" (d.z. de stekels, waarmede de bladeren en twijgen bezet zijn) „in 't minste iemands kleren raken, en men daaraan trekt, zoo haald men den gehelen struyk naar zig en men kan anders niet los raken, dan met stil te staan, of wat achterwaarts te treden, en met gedult de haakjes los te maken, even alsof men aan den struyk een zoet praatje verleenen moeste, dat hij ons weder loslate." (Rumphius).
nummularifoliz/s, a, um — met op
penningen gelijkende bladeren. Nurvala—een der Engelschindische volksnamen van Crataeva Nurvala Ham.
n u tan s — knikkend.
obcordatüs, a, um — omgekeerd
hartvormig.
oblongifolius, a, um — met langwerpige bladeren.
obovatus, a, um—omgekeerd eirond, omgekeerd eivormig.
obtusifoliüs, a, um — met stompe
bladeren of blaadjes.
obtusws, a, um — stomp.
o c c i d e n tal is, is, e — Westindisch. occlusws, a, um — gesloten, ochroleucus, a, um — geelwit, octandros, a, um — met 8 meeldraden, achthelmig.
odoratissimzzs, a, um — zeer welriekend.
odoratus, a, um — welriekend. Oenoplia — voormalig plantengeslacht uit de familie der Rhamnaceae (thans = Berchemia), als soortnaam gebruikt om een gelijkenis aanteduiden.
officinal/s, is, e — nuttig, vooral
geneeskrachtig.
oidocarpus, a, um — met gezwollen vruchten.
oleiferas, a, um — olie opleverend, oleraceus, a, um — als groente gebruikt.
oligolepis — spaarzaam beschubd.
0 1 i t o r i us, a, um—als groente gebruikt.
01 i v e r i — genoemd naar Daniël Oliver, custos van het Botanisch Museum te Kew.
opacas, a, um — dof.
operculatus, a, um — met een dekseltje op den top.
oppositifolias, a, um — met tegenoverstaande bladeren, opuloides — gelijkend op Viburnum Opulus (sneeuwbal), heester, welke tot de familie der Caprifoliaceae behoort.
O r e 11 a n a — genoemd naar Francisco Orellana, den ontdekker der Amazone-rivier. Aan de oevers der Amazone heet Bixa Orellana in het wild voortekomen.
ormocarpoides — gelijkend op Ormocarpum, plantengeslacht uit de familie der Leguminosae, zie pag. 331. otophorus, a, um — ooren dragend, geoord.
ovalifolius, a, um — met ovale bladeren.



o val Is, is, e — met ovale bladeren, ovatas, a, um — eirond, oxypyrenas, a, urn — met spitse kern.
pacificas, a, um — op de eilanden der Stille Zuidzee inheemsch of daar het eerst gevonden.
pallidas, a, um— bleek.
pal men sis, is, e — handvormig, paludosas, a, um — op moerassige
plaatsen groeiend.
palustr/s, is, e — op moerassige
plaatsen groeiend.
pan d u ri f o r m is, is, e — vioolvormig. paniculatas, a, um — met tot pluimen vereenigde bloemen.
Papeda — overgenomen Maleische naam.
papillosas, a, urn — met papillen bedekt.
paradoxas, a, um — wonderbaarlijk, pa ra 11e lus, a, um — evenwijdig. Pareira — een der Braziliaansche
namen van Cissampelos Pareira. parvi-bracteatas, a, um — met
kleine schutbladen.
parvifloras, a, um — met kleine bloemen.
parvifolias, a, um — met kleine
bladeren.
parvulas, a, wm —klein.
par\us, a, um — klein, patellarias, a, urn — op een schotel gelijkend.
patens — wijd afstaand, uitgespreid, paucifloras, a, um — met weinig
bloemen in elke bloeiwijze. paucifoliüs, a, um — met een gering
aantal blaadjes.
paucijugas, a, um — met weinig jukken.
paucipunctatws, a, um — met weinig stippels.
pavoninus, a, um — pauwachtig, peda tas, a, um — voetvormig.
pedi cellatas, a, um — met gesteelde
bloemen.
peltatas, a, um — schildvormig. p e n d u 1 u s, a, um — hangend.
pennatus, a, um — veeren dragend, met op veeren gelijkende bladeren, pentadelphus, a, um — vijfbroederig.
pentagynas, a, um — niet5stampers, pentandras, a, um — met 5 meeldraden, 5-helmig.
p e n t a p h y 11 a s, a, um — met 5 blaadjes aan elk blad.
perennis, is, e — overblijvend, pergamaceas, a, um — perkamentachtig.
periplocifolias, a, um—met bladeren als die van Periploca, plantengeslacht uit de familie der Asclepiadaceae.
Persica — perzik. Het woord is een verkorting van poma Persica, Perzische appelen.
peruiferas, a, um — perubalsem
voortbrengend.
peruvianas, a, um — Peruviaansch. petiolatas, a, um — met gesteelde bladeren.
petiolosas, a, um — met lang gesteelde bladeren.
phoeniceus, a, um — purperrood, phyllanthoides —op eenPhyllanthus (plantengeslacht uit de familie der Euphorbiaceae) gelijkend, pictas, a, um — bont.
Pi e rrei — genoemd naar L. Pierre, directeur van den botanischen tuin te Saigon.
pilosissimas, a, um — zeer dicht
langharig.
pilosas, ö, um — langharig, pilular/s, is, e — pil vormig. pimpinellifolias, a, um—met bladeren als die van Pimpinella, geslacht uit de familie der Umbelliferae. Pi n an ga — latinizeering van het maleische woord pinang.
pin natas, a, um— met gevinde bladeren.
piperltas, a, um — scherp smakend;
vooral naar pepermunt smakend, pisocarpas, a, um — met erwtvormige vruchten.



s i 1 v.... — zie sylv....
simil/s, is, e — gelijkend, simplicifolius, a, um — met enkelvoudige bladeren.
sinensi's, is, e— Chineesch. sinicus, a, um—Chineesch.
si nu at us, a, um — golvend, sissoides — veel gelijkend op de soort, welke met den naam van Sissoo wordt aangeduid,
S i s s o o — gelatinizeerde Hindostaan-
sche naam.
smilacifolius, a, um — met bladeren als die van Smilax.
Smlthii — genoemd naar Dr. J. J. Smith, thans assistent bij de 1ste Afd. van het Dep. van Landb. te Buitenzorg, schrijver van eenige uitmuntende botanische werken en verhandelingen.
Soja — latinizeering van het Chineesche shöyü, een bekende saus, welke van Glycine Soja bereid wordt.
somnifer, a, um — slaapwekkend. Sophera — latinizeering van den Ara-
bischen plantennaam fufair. spadiciger, a, um — met op een
kolf gelijkende bloeiwijzen.
S p a n g 1 e r i—genoemd naar D. Spang-
Ier, den eersten vinder der plant, speciosissimus, a, um — zeer
schoon, de allerschoonste, speciosus, a, um — schoon, fraai, s p e c tab i 1 is, is, e — bezienswaardig, fraai.
sphaericus, a, um — bolvormig, sphaerocarpus, a, um — met bolronde vruchten.
s p i ca tas, a, um — tot aren vereenigd,
aarvormig, aren dragend.
spiciger, a, um — aren dragend, spinosus, a, um — gedoomd, spiral/s, is, e — spiraalvormig, splendens — schitterend, squamosus, a, um — beschubd. squamulosus, a, um — fijn beschubd.
stellar/s, is, e — stervormig.
s teil at us, a, um — stervormig, stipitatus, a, um — gesteeld. Vooral gebruikt voor planten met gesteelde vruchten. Zie de verklaring der kunsttermen.
stipulaceus, a, um — met groote
steunbladen.
stipular/'s, is, e — met groote steunbladen.
stipulat/zs, a, um — met groote
steunbladen.
strangulatus, a, um — geworgd,
ingesnoerd.
striatus, a, um — gestreept, strobiliferus, a, um — met op den-
nekegels gelijkende bloeiwijzen. stylosus, a, um — met langen stijl, suaveolens — welriekend, subacutus, a, um — eenigszins spits, subcordatus, a, um — onduidelijk
hartvormig.
subdecurrens — eenigszins afloopend.
suberosus, a, um — kurkachtig. subglaucws, a, um — eenigszins blauwgroen, min of meer zeegroen, sublobatus, a, um — ondiep of onduidelijk gelobd.
subpeltatus, a, um — onduidelijk
schildvormig.
subsessil/s, is, e — bijna zittend, subterraneus, a, um — onderaardsch. subtruncatus, a, um — eenigszins afgeknot.
subumbrans — overschaduwend,
schaduw gevend.
succedaneus, a, um—plaatsvervangend.
suffruticosus, a, um — halfheesterachtig.
sulfureus, a, um — zwavelgeel. Sulingi — op den Soeling (berg bij
Buitenzorg) gevonden.
Sul tani — genoemd naar Sultan, sumatranus, a, um — Sumatraansch; van Sumatra afkomstig of daar het eerst gevonden.
sundaicus, a, um — Soendaneesch. sundanus, a, um — Soendaneesch.



surattens/s, is, e — inheemsch in de omstreken van Surat (Bombay) of daar het eerst gevonden. Suringarianus, a, um — genoemd naar wijlen Prof. Dr. W.F.R. Suringar te Leiden (f 1898). Swietenia—plantengeslacht uit de familie der Meliaceae (zie pag. 218), genoemd naar Gerard van Swieten (f 1772), directeur van den Oostenrijkschen geneeskundigen dienst. Als soortnaam gebruikt om gelijkenis aanteduiden.
sylvaticus, a, um — in wouden groeiend.
sylvestr/s, is, e — in bosschen groeiend, in het wild groeiend, syriacus, a, um — Syrisch. syzygioides — opSyzygium (voormalig plantengeslacht, thans = Eugenia) gelijkend.
tamarindifolius, a, um— met bladeren, welke op die van de tamarinde gelijken.
tavoyanus, a, um — in de omstreken van Tavoy (Burma, + 14" N. B.) groeiend.
Telfairiae — genoemd naar een dame
met den achternaam Telfair. tenuicusp/s, is, e — met dunne spits, tenuiflor us, a, um—met fijne bloemen, tereti corn/'s, is, e — met rolronde hoornen.
teretiflorus, a, um — met rolronde bloemen.
ternateus, a, um — Ternataansch. tetragonolobus, a, um — met vierhoekige peul.
tetragonus, a, um — vierhoekig, tetralophus, a, um — met vier kammen of kielen.
tetraqueter, ra, rum — vierhoekig. Teysmanni — genoemd naar J. E. Teysmann (f 1882), van 1831 tót 1869 werkzaam aan 's Lands Plantentuin, welke instelling hij met buitengewone geestkracht in weerwil van allerlei tegenwerking in stand heeft weten te houden. Niet alleen
zijn door hem tallooze planten verzameld en vele daarvan beschreven, ook voor de cultures heeft hij zich zeer verdienstelijk gemaakt. Men zie het Gedenkboek van 's Lands Plantentuin, 1892.
thalictroides —opThalictrum, plantengeslacht uit de familie der Ranunculaceae (zie pag. 7) gelijkend. T h ea — thee.
theifer(«s), o, um — thee opleverend. Thunbergii — genoemd naar C. P. Thunberg (f 1822), hoogleeraar te Upsala, schrijver van zeer vele botanische werken en verhandelingen, t h y rsif I orus, a, um — met tot spietsen (dichte, eivormige pluimen) vereenigde bloemen.
tiliaceas, a, urn —op een linde (Ti lia) gelijkend.
t i 1 i a ef ol i us, a, um — met bladeren
als die van een linde (Ti lia). timorens/s, is, e — Timoreesch. timorienszs, is, e — Timoreesch. tinctorii/s, a, um — als verfstof gebruikt.
toluiferus, a, um— tolubalsem opleverend.
tomentellus, a, um — eenigszins
viltig behaard.
to m e ntosus, a, um — viltig behaard. To ra — soort van antilope. Als soortnaam gebruikt en dan zinspelende op de hoornvormige peulen, tortuosus, o, um — gewrongen, verdraaid, bochtig.
tortus, a, um — gewrongen.
tor vus, a, um — grimmig. Het woord wordt vooral gebezigd voor sterk gestekelde of gedoomde planten, trachylobus, a, um— met knobbelige vruchten.
Tre u bi i — genoemd naar Prof. Dr. Melchior Treub, van 1880 tot 1905 Directeur van 's Lands Plantentuin, daarna tot aan zijn aftreden in 1909 Directeur van het Departement van Landbouw (f 3 Oct. 1910) — Hij wist 's Lands Plantentuin tot een weten-



schappelijke instelling van den eersten rang op te heffen, deed vele belangrijke ontdekkingen en bracht het Departement van Landbouw tot stand, trichantherus, a, um — met behaarde helmdraden.
trichocalyx — metlangharigen kelk. tricolor — driekleurig, tricuspidatus, a, um — met drie
puntjes of stekeltjes.
triflorus, a, um — met 3 bloemen (bijeen).
Trifoliastrum — slechte klaver, trifoliatus, a, um — met drie bijeen
geplaatste bladeren of blaadjes. trifoli«s, a, um — driebladig. trijugus, a, um — met driejukkige
bladeren.
trllobus, a, um — drielobbig, trinerv/s, is, e— drienervig. triphyllus, a, um — met 3 aan 3 geplaatste bladeren of blaadjes, triqueter, ra, mm — driekant, tritas, a, um — algemeen voorkomend,
overal bekend.
truncatus, a, um — afgeknot, tuberculatus, a, um — geknobbeld, tuberosus, a, um — knolvormig, knollen dragend.
tumulorum —(2e naamval meervoud van het znw tumulus, grafheuvel) op graven groeiend.
turgidus, a, um — gezwollen, tylophyllws, a, um — met kussen-
vormige bladeren.
typicus, a, um — de typische vorm. uliginosus, a, um — op moerassige
plaatsen groeiend.
ulmifoliKS, a, um — met bladeren als
die van een olm of iep (Ulmus). umbellatizs, a, um—met scherm-
vormige bloeiwijzen.
umbilicatus, a, um — met duidelijk
uitspringenden navel.
uniflorus, a, um — éénbloemig. urceolatHS, a, um — urnvormig. usitatissimus, a, um — zeer vaak
gebruikt.
util/s, is, e —nuttig.
vaginal/s, is, e — met in het oog vallende bladscheeden of bladscheedeachtige steunbladen.
Valetonii — genoemd naar Dr. Th. Valeton, sinds 1903 chef der le Afdeeling van het Departement van Landbouw. Te zamen met Dr. S. H. Koorders schreef hij de bekende Bijdragen tot de kennis der boomsoorten op Java.
validus, a, um — krachtig. Vanderhoeveni — genoemd naar Des Amorie Van der Hoeven, die in 1890 bij het onderzoek der bosschen in de Preanger krachtig hulp verleende, variabil/s, is, e — veranderlijk, variegatus, a, um—bont.
varius, a, um — bont.
velutinus, a, um — fluweelachtig behaard.
venenosas, a, um — vergiftig, venosus, a, um — geaderd, venulosus, a, um — fijn geaderd, venustns, a, («/(—bevallig, bekoorlijk, vernicifer(us), a, um — vernis opleverend.
veronicaefolius, a, um — met bladeren als die van Veronica (Eereprijs).
verrucosu.s, a, um — wrattig, verticillatus, a, um — kransstandig. ver us, a, um — waar, echt.
v esc us, a, um — eetbaar. Vespertilio — vleermuis, vespertilionis — 2e naamval van vespertilio, vleermuis. De naam zinspeelt op den bladvorm.
vestitus, a, um — bekleed.
villosus, a, um — met lange, zachte
haren bekleed.
viminal/s, is, e — met dunne, buigzame twijgen.
vinifer(us), a, um — wijn opleverend, violaceus, a, um — violet.
vlrens — groen.
virgatas, a, um — met lange dunne twijgen; roedevormig; op een sapoe lidi gelijkend.
virosus, a, um — vergiftig.



viscidüs, a, um — kleverig, viscosus, a, um — kleverig.
Vitalba — samentrekking van Vitis al ba, witte wijnstok. De naam zinspeelt op den klimmenden habitus en de witte bloemen.
vitellinHs, a, um— dooiergeel. Viticella — kleine wijnstok, vitifolius, a, um— met bladeren als
van een wijnstok (Vitis).
Vogelii — genoemd naar Theodor
Vogel (f 1841).
volubil/s, is, e — windend. Vrieseanas, a, um — genoemd naar W. H. de Vriese (f 1862), hoogleeraar te Leiden.
Vriesei —als Vrieseanus. vulcanicws, a, um — op vulkanen
groeiend.
vulgar/s, is, e — gewoon.
vulpinus, a, um — vosachtig, voskleurig.
IWallichianus, a, um — genoemd naar Nathaniel Wallich (f 1854), die eenige uitmuntende botanische werken schreef.
Wallichii—als Wallichianus. Wightianws, a, um—genoemd naar Robert Wight, schrijver van botanische werken.
Wightii —als Wightianus.
Wirtgenii — genoemd naar Philipp Wirtgen, leeraar te Coblenz (t 1870).
Wodier —naam van Odina Wodier in het Tamil, een der talen van Engelsch-Indië.
xylocarpas, a, um — met houtachtige vrucht.
xy lopyrus, a, um— met peervormige, houtige vruchten.
zanzibarensf's, is, e — afkomstig van Zanzibar of daar het eerst gevonden.
zeylanicus, a, um — inheemsch in Ceylon of daar het eerst gevonden.
zibethinus, a, um — door civetkatten gegeten.
Zippelianus, a, um — genoemd naar Zippelius (f 1828), adjunct-inspecteur der koffiecultuur.
Zollingeri — genoemd naar Heinrich Zollinger (f 1859), die op Java en andere eilanden vele duizende planten verzamelde.
Zollingerianws, a, um — als Zollingeri.
zonalis, is, e — met een goed begrensde vlek of streep.



VERKLARING DER
AUTEURSNAMEN.
A. Cunn. Allan Cunningham (f 1839).
A. Gray. Asa Gray, hoogleeraar te Cambridge (U. S.). +.
A. Rich. Achille Richard, hoogleeraar te Parijs (f 1852).
Adans. Michel Adanson (f 1806).
Ait. W. Aiton (f 1793).
Andr. Henry C. Andrews (f).
Arn. Georg Arnold Walker Arnott (f 1868).
Aubl. J. B. C. F. Aublet (f 1778).
Auct. verkorting van auctorum, 2e nv ineerv. van auctor, schrijver. Deze toevoeging achter een naam beduidt, dat de plant door verschillende schrijvers ten onrechte met dien naam is aangeduid.
Baill. H. E. Baillon (f), arts te Parijs, schrijver van meerdere botanische werken.
Baker. J. G. Baker, oud-conservator van het herbarium te Kew.
Banks. Joseph Banks (f 1820).
Bartl. F. Th. Bartling (f).
Beauv. A. M. F. J. Palisot de Beauvois (f 1820).
Becc. Odoardo Beccari, hoogleeraar te Florence.
Benn. J. J. Bennet (f), vice-president der Linnean Society te Londen.
Benth. George Bentham (f), president der Linnean Society te Londen.
Berg. Otto Karl Berg, hoogleeraar te Berlijn (f 1866).
Binnend. S. Binnendijk (f 1883), werd in 1850 aan 's Lands Plantentuin verbonden.
BI. C. L. Blume (f 1862), eerst directeur van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg (1822—1826), daarna directeur van 's Rijks Herbarium te Leiden.
Blanco. Manuel Blanco (f 1845), Augustijner monnik, die een Flora der Filippijnen schreef.
Boerl. Dr. J. G. Boerlage, adjunctdirecteur van 's Lands Plantentuin (f 1900).
Boerl. et Koord. Dr. J. G. Boerlage (f 1900) en Dr. S. H. Koorders.
Boiv. L. H. Boivin (f 1852).
Bojer. Wenzel Bojer (f 1856).
Br. Robert Brown, bibliothecaris van het British Museum (f 1858).
Brongn. A. Th. Brongniart (f).
Bth. George Bentham (f), president der Linnean Society te Londen.
Bth. et Hooker. G. Bentham en J. D. Hooker.
Burck. Dr. W. Burck, van 1881 tot 1892 adjunct-directeur van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg, daarna werkzaam te Leiden (f 1910).
Burgdk. L. A. Burgersdijk (f).
Burm. N. L. Burnian (f 1793), Amsterdammer, schrijver van een Flora indica.
C" C' | Dr. Casimir de Can-
Cas. D. C. | do||e te Qen£ve.
Cas. De Cand. '
Casp. R. Caspary, hoogleeraar te Koningsbergen.
Cav. A. J. Cavanilles, hoogleeraar te Madrid (f 1804).
Cham. A. von Chamisso (f 1838).
Cliam. et Schl. A. von Chamisso (f 1838) en D. F. L. von Schlechtendal (f 1866).
Champ. J. G. Champion (f 1854).
Chod. Dr. R. Chodat, hoogleeraar te Genève.
Chois. Jacques Denys Choisy (f 1859), hoogleeraar te Genève.
Christ. Dr. H. Christ, Bazel.
Clarke. C. B. Clarke (f).
Clos. Dominique Clos (f), professor te Toulouse.
Colebr. H. Th. Colebrooke (f 1837).
Comm. Philibert Commerson (f 1773).



Corr. José Francisco Correa de Serra (f 1823).
Coss. Ernest Cosson (f).
Cunn. Allan Cunningham (f 1839).
Curt. William Curtis (f 1799).
Cyr. Cyrillo (f).
D. C. Eenige leden van het geslacht De Candolle, nl.
1. Augustin Pyramus de Candolle (f 1841).
2. Alphonse de Candolle, zoon van den voorgaanden (f).
3. Casimir de Candolle.
D. Don. David Don, hoogleeraar te Londen (f 1841).
Dalz. N. A. Dalzell (f).
Dalz. et Gibs. N. A. Dalzell (f) en Alexander Gibson (f).
Decsne. Joseph Decaisne (f), hoogleeraar aan den Jardin des Plantes te Parijs.
Delile. Delile, professor te Montpellier (f 1850).
Deppe. Dr. Deppe te Xalapa (f).
Desf. R. Desfontaines, hoogleeraar aan den Jardin des Plantes te Parijs (f 1833).
Desv. A. N. Desvaux, professor te Angers (f 1856).
Dicks. Dickson.
Diels. Dr. L. Diels, Marburg.
Dill. J. J. Dillenius, hoogleeraar te Oxford (f 1747).
Domb. J. Dombey (f 1793).
Don. David Don, hoogleeraar te Londen (f 1841).
Dryand. Jonas Dryander (f 1810).
Dun. M. F. Dunal, professor te Montpellier (f 1856).
Duthie. John Firmingar Duthie, Londen.
Ehrh. Friedrich Ehrhart (f 1795).
Ellis. John Ellis (f 1776).
Endl. Stephan Ladislaus Endlicher, hoogleeraar te Weenen (f 1849).
Engl. Dr. Adolf Engler, hoogleeraar te Berlijn.
Engl. et Warb. Dr. Adolf Engler en Otto Warburg.
Engler. Dr. A. Engler.
Ferdinand von Muel-
F. v. M. f 'er re8eeringsbo" * ' ' .. tanicus in Melbourne,
F. v. Muell. I , .. ,
\ schrijver van meerdere
' plantkundige werken.
Flem. J. Fleming (f 1815).
Focke. Dr. Wilhelm Olbers Focke, Bremen.
Forst. Johan Reinhold Forster (f 1798) en Georg Forster (f 1794).
Fr. Elias Magnus Fries, hoogleeraar te Upsala (f 1794).
Fraser. Charles Fraser (f).
Gaertn. J. Gaertner, arts te Calw bij Stuttgart (f 1791).
Garcke. F. A. Garcke (f), custos van het Koninklijk Herbarium te Berlijn.
Gardn. George Gardner (f 1840), superintendent van den botanischen tuin te Peradeniya.
Gartn. J. Gaertner, arts te Calw bij Stuttgart (f 1791).
G. Don. George Don (f 1856), broeder van D. Don.
Gilg. Dr. Ernst Gilg, hoogleeraar te Berlijn.
Gmel. J. F. Gmelin, hoogleeraar te Tübingen en te Göttingen (f 1804).
Grah. R. Grahani, hoogleeraar te Edinburg (f 1845).
Gray. Asa Gray (f), hoogleeraar te Cambridge (U. S.).
Grcke. F. A. Garcke (f), custos van het Koninklijk Herbarium te Berlijn.
Gren. et Godr. Ch. Grenier (f) en D. A. Godron (f).
Griff. William Griffith (f 1845).
Guill. et Perr. A. Guilleniin (f 1842) en Samuel Perrottet (f 1870).
H. B. K. F. A. von Humboldt (f 1859), A. Bonpland (f 1858) en K. S. Kunth (f 1850).
H. f. et Anders. J. D. Hooker en Th. Anderson (f).
H. f. et Th. J. D. Hooker en Thomas Thomson.
Hall. f. H. Hallier, van 1893 tot 1896 werkzaam aan 's Lands Plantentuin te Buitenzorg, thans te Leiden.



Ham. Francis Hamilton (+).
Harnis. Herman Harms, hoogleeraar te Berlijn.
Hassk. J. K. Hasskarl, assistent-hortulanus en later botanicus van 's Lands Plantentuin, schrijver van eenige uitmuntende botanische werken (f 1894).
Hayne. F. G. Hayne, hoogleeraar te Berlijn (f 1832).
Heek. Prof. E. M. Heckel, Marseille.
Heyne. B. Heyne (f 1819).
Hieron. Dr. Georg Hieronymus, Steglitz.
Hochr. Dr. B. P. C. Hochreutiner, van 1903 tot 1905 werkzaam aan 's Lands Plantentuin te Buitenzorg, thans conservator van het Bot. Mus. te Genève.
Hochst. Chr. Fr. Hochstetter (t 1860).
Hook. William Jackson Hooker (f 1865), directeur van den Botanischen Tuin te Kew, schrijver van vele botanische werken.
Hook. fil. Joseph Dalton Hooker, ouddirecteur van den Botanischen Tuin te Kew.
Hort. verkorting van Hortorum, der tuinen. Deze toevoeging achter een naam beduidt, dat een plant ten onrechte onder dien naam in tuinen gekweekt wordt.
Hort. Bog. Horti Bogoriensis, d. i. onder dien naam in den Buitenzorgschen Plantentuin gekweekt.
Hort. Kew. Horti Kewensis, d. i. onder dien naam in de Kew Gardens gekweekt.
Humb. et Bonpl. F. A. von Humboldt (f 1859) en A. Bonpland (t 1858).
I. K. verkorting van Index Kewensis, een zeer lijvige naamlijst van alle bekende Phanerogamen.
J. J. S. Dr. J. J. Smith, sinds 1891 werkzaam aan 's Lands Plantentuin en het Departement van Landbouw, schrijver van meerdere botanische werken. Zie ook Sm. en Smith.
Jack. William Jack (f 1822), jong gestorven Engelsch geleerde, beschreef talrijke Maleische planten.
Jackm. Jackman, Engelsch boomkweeker.
Jacks. George Jackson (f).
Jacq. N. J. Jacquin, hoogleeraar te Weenen (f 1817).
Jungh. F. W.Junghuhn (f 1864teLembang),schreef o. a. een standaardwerk over de geologie en de flora van Java.
Juss. Antoine Laurent de Jussieu (f 1836), hoogleeraar te Parijs.
K. et V. Dr. S. H. Koorders en Dr. Th. Valeton. Van hun hand verschenen de 11 eerste nummers der bekende Bijdragen tot de kennis der boomsoorten op Java.
K. Schum. Karl Schumann.
Kanitz. August Kanitz (f).
Klng. Sir George King, oud-superintendent van den botanischen tuin te Calcutta, thans te Londen.
Klein. J. Th. Klein (f 1759).
Klotsch. J. Fr. Klotsch, custos van het Herbarium te Berlijn (f 1860).
Kntz. Otto Kuntze (f).
Koch. H. E. Karl Koch (f), hoogleeraar te Berlijn.
Krdrs. Dr. S. H. Koorders, houtvester, vroeger chef der tijdelijke Vilde Afdeeling van 's Lands Plantentuin, bracht op Java en in andere streken een zeer uitgebreid herbarium bijeen.
Korth. \ Dr. P. W. Korthals, schrij-
Krth. ! ver van botanische wer-
Krthls. > ken (f 1892).
Kurz. Sulpiz Kurz (f), diende eerst als soldaat in het N. I. leger, was daarna (1859—1863) werkzaam bij 's Lands Plantentuin te Buitenzorg en werd vervolgens conservator van het herbarium te Calcutta.
L. Carolus Linnaeus (f 1778), de grondlegger der wetenschappelijke systematiek.
L. fil. C. Linnaeus filius (f 1783), zoon van den voorgaanden.
Labill. J. J. H. de La Billardière (f 1834).
Lam. 1 J. B. A. P. Monnet La
Lamk. I Marck (f 1829).



Laws. H. A. Lawson (f).
L. C. Rich. L. C. M. Richard (f 1821).
Lem. Charles Lemaire, prof. te Gent(f).
L'Hérit. C. L. L'Héritier, Parijzenaar (f 1800).
Lindl.J. Lindley, prof. te Londen (f1865).
Lmk.J.B.A.P. MonnetLaMarck(f 1829).
Loes. Dr. Theodor Loesener, Steglitz.
Lour. Juan Loureiro, Portugeesche jezuïet (f 1796), schreef een Flora van Cochinchina.
Macf. James Macfadyen (f 1850).
Mart. K. F. P. von Martius, hoogleeraar te München (f 1868).
Mart. et Zucc. K. F. P. von Martius (f 1868) en J. G. Zuccarini (f 1848).
Masters. Maxwell T. Masters (f), professor te Londen.
Max. C. J. Maximowicz (f).
Medik. F. C. Medikus (f 1808).
Meisn. K. Fr. Meisner, hoogleeraar te Bazel (f).
Merr. Elmer D. Merrill, Manilla.
Meyer. ^ G.F. W.Meyer, hoogleeraar
Mey. I te Göttingen (f 1856).
Mich. F. A. Michaux (f 1855).
Miers. John Miers (f).
Mill. Philip Miller, Engelsch tuinman (t 1771).
Millspaugh. C. F. Millspaugh, Chicago.
Miq. F. A. W. Miquel, hoogleeraar te Amsterdam (f 1871).
Mo?. Sess. et Cerv. Mogino, Sessé en Cervantes.
-Moench. Konrad Moench, hoogleeraar te Marburg (f 1805).
Moric. M. E. Moricaud (f 1854).
Murr. J. A. Murray (f 1791).
Ndz. Dr. Frans Niedenzu, Braunsberg.
Neck. N. J. de Necker (f 1793).
Nees. Chr. G. Nees v. Esenbeck (f 1858).
Neeset BI. Chr. G. Nees von Esenbeck (f 1858) en C. L. Blume (f 1862).
Noronh. Fernando Noronha (f 1787).
O. K. j
o! Ktz.Z' I 0tto Kuntze (+)■
O. Ktze. '
Oliv. Daniël Oliver, oud-hoogl., Kew.
Oud. Dr. C. A. J. A. Oudemans (f), hoogleeraar te Amsterdam.
P. Br. Patrick Browne (f 1790).
Paine. John Alsop Paine, Tarrytown, New-York.
Pers. Christiaan Hendrik Persoon (f 1837).
Pierre. L. Pierre (f), directeur van den botanischen tuin te Saigon.
Planch. J. E. Pianchon (f), professor te Montpellier.
Plum. Charles Plumier, Augustijner monnik (f 1704), beschreef vele Amerikaansche planten.
Poir. J. L. M. Poiret (f 1834), schreef eenige botanische werken.
Prain. David Prain, directeur van de R. B. Gardens te Kew.
Presl. K. B. Presl, hoogleeraar te Praag (f 1852).
Prog. August Progel (t).
R. Br. Robert Brown, bibliothecaris van het British Museum (f 1858).
R. et Sch. J. J. Roemer (f 1819) en J. A. Schultes (f 1831).
Radik. Ludwig Radikofer, hoogleeraar te München.
Raf. C. S. Rafinesque-Schmaltz (f).
ReL.é. ( P-J- Redou.éCtlSiO).
i H. G. L. Reichenbach,
„e!c ' I hoogleeraar te Dres-
Reichenb. ƒ
Reinw. K. G. K. Reinwardt (t 1854), hoogleeraar te Leiden, stichter van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg (18 Mei 1817).
Retz. A. S. Retzius, hoogleeraar te Lund (f 1821).
Rich. L. C. M. Richard (f 1821).
Roth. A. W. Roth (f 1834), arts.
Rottb. C. F. Rottboell, hoogleeraar te Kopenhagen (f 1727).
Roxb. William Roxburgh (f 1815), directeur van den botanischen tuin te Calcutta; schreef de eerste bruikbare Flora van Engelsch Indië.
Royle. John Forbes Royle, hoogleeraar te Londen (f 1858).



Sm. Smith.
Ruiz. et Pav. Hipolito Ruiz Lopez (f 1815) en Josef Pavon.
Salisb. R. A. Salisbury (f).
Savl. Gaetano Savi, prof. te Pisa (f 1844).
Sch. et Thon. Karl Schumann (f) en Franz Thonner, Weenen.
Schauer. J. K. Schauer (1848).
Scheff. Dr. R. H. C. C. Scheffer, van 1868 tot aan zijn dood in 1880 directeur van 'sLands Plantentuin.
Schindler. Anton K. Schindler, Halle.
Schott. H. W. Schott (f 1865).
Schrank. Franz von Paula Schrank, hoogleeraar te München (f 1835).
Schreb. J. C. D. van Schreber, hoogleeraar te Erlangen (f 1810).
Schum. Karl Schumann (f).
Seem. Berthold Seeman.
Sieb. Ph. Fr. von Siebold (f 1866).
Sieb. et Zucc. Ph. Fr. von Sieboid (f 1866) en J. Q. Zuccarini (f 1848).
Slms. John Sinis (f 1838).
James Edward Smith (f 1828), president van de Linnean Societv in Londen.
Soland. Daniël Solander(f 1782),onderbibliothecaris van het BritishMuseum.
Sonn. Pierre Sonnerat (f 1814).
Span. Spanoghe.
Spreng. Kurt Sprengel, hoogleeraar te Halle (f 1833).
St. Uil. Saint-Hilaire (f 1853).
Steud. E. O. Steudel (f 1856), arts te Esslingen.
Stokes. Jonathan Stokes (f 1831). Swartz. Olof Swartz, professor te
Stockholm (f 1818).
Sweet. Robert Sweet (f). Szyszylowicz. Dr. Ignaz Ritter von
Szyszylowicz, Lemberg.
T. et B. J. E. Teysmann en S. Binnendijk.
J. E. Teysmann was van 1830 tot 1869 werkzaam aan 's Lands Plantentuin, welke instelling aan zijn energie haar behoud te danken heeft. S. Binnendijk was van 1850 tot 1883 aan 's Lands Plantentuin werkzaam. Teysmann en Binnendijk hebben
een groot aantal uitmuntende plantenbeschrijvingen gegeven.
Taub. P. Taubert (f).
Thouars. L. M. A. Du Petit-Thouars (f 1831), schrijver van eenige botanische werken.
Thuill. Jean Louis Thuillier (f 1822), schreef een Flora van Parijs en omstreken.
Thunb. C. P. Thunberg (f 1822), hoogleeraar te Upsala, schrijver van vele botanische werken.
Thwalt. G. H. K. Thwaites (f), directeur van den botanischen tuin te Peradeniya op Ceylon.
Tod. Agustino Todaro (f), directeur van den botanischen tuin te Palermo.
Tournef. J. P. de Tournefort (f 1708).
Tm. K. B. Trinius (f 1844).
Turcz. Nicolaus Turczaninow (f 1864).
Vahl, M. Vahl, hoogleeraar te Kopenhagen (| 1804).
Dr. Th. Valeton Sr, sinds 1903 chef der le Afd. van het Dept. van Landbouw te Buitenzorg.
Vent. E. P. Ventenat, bibliothecaris van het Pantheon te Parijs (f 1808). Vog. Theodor Vogel (f 1841).
Voigt. J. O. Voigt (f 1843).
W. et A. R. Wight (f) en G. A. Wal-
ker-Arnott (f 1868).
Wall. Prof. Nathaniel Wallich (f 1854). Warb. Otto Warburg, Berliin.
Watson.
Mij onbekend.
Robert Wight (f). K. L. Willdenow hnnolppmnr
te Berlijn (f 1812).
Z. M. H. Zollinger (f 1859) en Alexander Moritzi (f 1850). Moritzi determineerde de planten, welke Zollinger op Java en elders verzameld had.
Zoll. Heinrich Zollinger (f 1859), zamelde vooral op Java een groot aantal planten in.
Zucc. J. G. Zuccarini, hoogleeraar te München (f 1848).
Val. Valet.
Wats. Watt. Wight. Willd.



NAAMREGISTER.
Aardbei. Fragaria chilensis Ehrh. . . .
„ Fragaria elatior Ehrh 
„ Fragaria vesca L 
Aardbezie. Fragaria chilensis Ehrh. . . .
„ Fragaria elatior Ehrh 
„ Fragaria vesca L 
Aardnoot. Arachis hypogaea L 
aardnoot (Mozambique ). Voandzeia
subterranea Thouars. Abal, md.—Evodia speciosa Reich. . . . abang (Rembang—), j. Caesalpiniapulcher-
rima Swartz.
„ (Koetjingan —), j. Helicteres hirsuta
Lour.
„ (Njirih—),j. Carapa obovata BI.
„ (Toendjoeng—), j. Nymphaea rubra
Roxb.
' Abhal, md. — Evodia speciosa Reich. . .
Abrikoos. Prunus Armeniaca L 
Abroma Jacq 
augusta L 
denticulata Miq. = A. augusta L. . . .
fastuosa R. Br 
Abrus L 
precatorius L 
pulchellus Wall 
Abutilon Gartn. . 
atropurpureum Hassk.=A. auritum Sweet.
auritum Sweet 
crispum Sweet 
fruticosum Guill. et Perr 
furfurellum Miq 
graveolens W. et A. == A. hirtum Sic. . hirtum Sw 
458
459 459
458
459 459 335
375 178
398
142 217
50 178 446 144 144 144 144
353
354 354 116 117 117
117
118
117
118 118
Abutilon indicum Sw 118
muticum Sw 118
neurocarpum Miq 116
polyandrum W. et A 117
pseudo-striatum Hochr 118
striatum Dicks 118
sundaicum G. Don 117
tortuosum Guill. et Perr 118
Acacia Willd 431
arabica Willd 434
auriculaeformis Cunn 431
Catechu Willd 432
concinna D. C 434
cornigera Willd. = A. spadicigera Cham.
et Schl. 432
decurrens Willd 432
farnesiana Willd 433
leucophloea Willd 433
pennata Willd 434
pluricapitata Steud 435
Pseudo-Intsia Miq 434
spadicigera Cham. et Schl 432
tomentosaWilld. var. chrysocomaMiq. 433
Acacia. Robinia Pseud-Acacia L. . . . 328
Acer L 272
niveum BI 272
Acrocarpus W. et A 431
fraxinifolia Wight 431
Acronodia punctata BI. = Elaeocarpus
punctata Hassk. 157
Acronychia Forst 182
laurifolia BI 182
trifoliata Zoll 182
In dit register zijn ook nog de namen opgenomen, welke mij na het afdrukken van den tekst der flora bekend raakten. Nogmaals zij men gewaarschuwd tegen het stellen van te veel vertrouwen in de opgegeven inlandsche namen. De gebrekkige bekendheid van vele Europeanen met de op Java gesproken talen en-met den plantengroei, de vaak hoogst gebrekkige plantenkennis der inlanders en hun zucht den informeerenden Europeaan tevreden te 'stellen of zich van hem af te maken hebben samengewerkt om een reeks van waardelooze en onbetrouwbare plantennamen te scheppen, waarmede men boekdeelen zou kunnen vullen.
Een oordeelkundige schifting is. voorloopig nog onmogelijk, hoe gewenscht ook. Later, veel later, zal het misschien doenlijk zijn met veler hulp een betrouwbare lijst samentestellen. Maar wij, ouderen van dagen, zullen dat wel niet beleven, onze kinderen of kindskinderen zullen de taak op zich moeten nemen, die voor onze schouders nog te zwaar is. - —



Actinidia Lindl 102
callosa Lindl 102
Actinophora fragrans Wall. = Schoutenia
ovata Korth. 156
Adansonia L 130
digitata L 130
Adenanthera L 426
falcata L. = Albizzia falcata Backer. . 437
microsperma T. et B 427
pavonina L. 426
Adenilema fallax BI. Neilliathyrsiflora Don. 450
Adinandra Jack 97
dumosa Miq 98
javanica Chois. . : 98
lamponga Miq 98
Adoe adoe, m. Lumnitzera racemosa Willd. 491
Aegle Corr 188
Marmelos Corr 189
Aèng mabar, md. Rosa L 460
„ mawar, md. Rosa L 460
aèng (Kembhang—mabar), md. Rosa L. 460
„ (Kembhang — mawar), md. Rosa L. 460 „ (Kalampok—mawar), md. Eugenia
Jambos L. 520
Aeschynomene L 332
americana L 333
aspera L 333
brasiliensis D. C. Zie Ae. falcata D. C. 332
falcata D. C 332
indica L. . 333
javanica Miq 332
trachyloba Miq 333
Afzelia Sm 420
bijuga A. Gray 420
Aganope floribunda Miq.—Derris thyrsiflora
Bth. 391
Agati grandiflora Desv.- Sesbania grandi-
flora Pers. 329
agei (Katjang — ), j. Dolichos Lablab L. 377
Agelaea Soland 286
Diepenhorstii King 286
vestita Hook. fil 286
Aglaia Lour 210
acida K. et V 213
angustifolia Miq. var. Horsfieldiana
D. C. 211
Aglaia argentea BI 215
aspera T. et B 211
barbatula K. et V 211
Diepenhorstii Miq. = A. odoratissima BI. 212
elaeagnoidea Bth 214
elliptica BI 212
Eusideroxylon K. et-V 212
Ganggo Miq 214
heptandra K. et V 210
latifolia Miq 214
longifolia T. et B 211
mucronulata C. D. C 214
odorata Lour 213
odoratissima BI 212
Roxburghiana Miq 214
speciosa BI 212
Sulingi BI 213
Zollingeri Cas. D. C 212
agoeng (Doedoek —), j. Lumnitzera littorea
Voigt. 491 „ (Randoe—), j. Bombax malabari-
cum D. C. 131
Agrimonia L j ... . 460
javanica Jungh 460
Agrimonie. Agrimonia L 460
Ailantus Desf 190
malabarica D. C. var. mollis K. etV. 191
moluccana D. C. var. javanica K. et V. 191 ajam (Dadap —), j. Erythrina crassifolia
Krdrs. 360
„ ( „ —), j. Erythrina indica L. . 360 „ (Daoen boeloe —), m. Desmodium
gangeticum D. C. 338 „ (Katjang peroet —), m. Vigna Ca-
tjang Wall. 374
„ (Lidah —), m Polygalaglomerata Lour. 78 „ (Semboeng — ), j. Hydrangea oblon-
gifolia BI. 468
ajer (Boenga — mawar), m. Rosa L. . . 460 „ (Djamboe — ), m, s. Eugenia aquea
Burm. 516 „ (Djamboe — mawar), j, m, s. Eugenia Jambos L. 520 „ (Kembang — goelö), m. Rosa L. . 460 „ ( „ — mawar), m. Rosa L~ . 460 „ (Kramé — ), m. MucunaJunghuhnia-
na Backer. 364



ajer (Ojod —), s. VitisarachnoideaBcicker. 246 „ (Patjar —), m. Impatiens Balsamina L. 172 „ (Selada —), m. Nasturtium officinale
R. Br. 55
„ (Sempoer —), m. Dillenia indica L. 11 „ (Simpoh — ), m. Dillenia indica L. . 11 „ (Slada —), m. Nasturtium officinale
R. Br. 55 ajoenan (Areuj tali — ), s. Abrus pulchel-
lus Wall. 354 aka (Oeka —), j, s. Sindora sumatrana
Miq. var. javanica K. et V. 423 Akar belimbing, m. Abrus precatorius L. 354 „ daniak-damak, m. Kadsura scandens
BI. 17
„ darah, m. Unona discolor Vahl. . 24 „ djenoe, m. Derris elliptica Bth. . 389 „ gambir-gambir, m. Combretum sun-
daicum Miq. 494 „ gasing-gasing, m. Pericampylus inca nus Miers. 43 „ gegambir, m. Combretum sundaicum
Miq. 494
„ gegasing, m. Pericampylus incanus
Miers. 43 „ ipoh poetih, m. Roucheria Griffithia-
na Planch. 163 „ kait-kait poetih, m. Roucheria Grif-
fithiana Planch. 163 „ kelitji, m. Caesalpinia Bonducella
Flem. 399 „ kenanga (h)oetan, m. Unona discolor
Vahl. 24
„ kentjing kerbaoe, m. Fibraurea chto-
roleuca Miers. 42 „ koening, m. Coscinium miosepalum
Diels. 41 „ „ m. Fibraurea chloroleuca
Miers. 42
„ larak, m. Unona discolor Vahl. . . 24 „ „ poetih, m. Uvaria hirsutaJack. 23 „ mempelas hari betina, m. Tetracera
hebecarpa Boerl. 8 „ „ poetih, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8 „ „ tikoes, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8 „ mempisang boekoe, m. Unona discolor Vahl. 24
Akar merpisang hitam, m. Oxymitra bi-
glandulosa Scheff. 31
„ merajit, m. Glycosmispentaphylla Corr. 183 „ merpisang boekoe, m. Unona discolor
Vahl. 24
„ „ hitam, m. Oxymitra bi-
glandulosa Scheff. 31 „ nangkei, m. Combretum trifoliatum
Vent. 492
„ pahit, m. Tinospora crispa Diels. . 43 „ peloeroen, m. Entada scandens Bth. 426 „ pisang-pisang boekoe, m. Unona discolor Vahl. 24 „ pisang-pisang djantan, m. Uvaria pur-
purea BI. 23 „ „ „ hitam, m. Anomianthus
auritus Backer. 23 „ „ „ „ , m. Oxymitra bi-
glandulosa Scheff. 31 „ „ „ koening, m. Uvariapur-
purea BI. 23 „ „ „ tandoek, m. Uvariapur-
purea BI. 23
„ poentjianak, m. Quisqualis indica L. 494 „ rarak, m. Unona discolor Vahl. . . 24 „ „ poetih, m. Uvaria hirsuta Jack. 23 „ saga betina, m. Abrus precatorius L. 354 „ sekarang, m. Artabotrys suaveolensBl. 28 „ „ , m. Uvaria purpurea BI. . 23 „ „ batoe, m. Uvaria hirsuta Jack. 23 „ sengkarang, m. Uvaria purpurea BI. 23 „ „ batoe, m. Uvaria hirsuta Jack. 23 , „ soeloh, m. Quisqualis indica L. . . 494 „ songsong haroes, m. Combretum trifoliatum Vent. 492 „ taloer, m. Stephania capitata Spreng. 46 „ tjalak, s. Kadsura scandens BI. . . 17 „ tjirit moerai, m. Glycosmis pentaphylla Corr. 183 „ toeba, m. Millettia sericea W. et A. 327 akar (Toeba — ), m. Derris elliptica Bth. 389 aking (Oepil — ), j. Rourea humilis BI. . 287
Akkererwt. Pisum arvense L 353
Alai, m. Peltophorum dasyrachis Kurz■ . 395
alas (Blimbing —), j. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ ( „ — ), j. Averrhoa Carambo-
la L. 172
„ (Djamboe —), j. Eugenia densiflora
Duthie. 519



alas (Djamboe — ), j. Eugenia magnoliae-
folia K. et V. 504 „ (Kanari — ), j. Canarium denticulatum
BI. 197
„ (Kenari —), j. Canarium denticulatum
BI. 197
„ (Langsep —), j. Dysoxylum caulosta-
chyum Miq. 205 „ ( „ —), j. Dysoxylum ramiflorum
Miq. 205
„ (Lo —), j. Hiptage javanica BI. . . 167 „ (Moendoe — ), j. Garcinia balica Miq. 92 „ ( „ —), j. Garcinia dulcis Kurz. 89 „ (Randoe — ), j. Bombax insigne Wall. 131 „ ( „ —), j. Bombax malabaricum
D. C. 131 „ (Salam —), j. Eugenia corymbifera
K. et V. 507 „ (Tjaremè —), md. Acronychia trifo-
liata Zoll. 182 „ (Tjermé — ), j. Acronychia trifoliata
Zoll. 182
„ (Toembaran — ), j. Thalictrum javani-
cum BI. 7
Albizzia Durazz 435
falcata Backer 437
latifolia Boiv. = A. Lebbeck Bth. . . . 438
Lebbeck Bth 438
lebbeckioides Bth 437
littoralis T. et B 438
lucida Bth 438
moluccana Miq. = A. falcata Backer. . 437
montana Bth 436
procera Bth 439
rufa Bth 436
stipulata Boiv 437
tenerrima Jungh. —A. lebbeckioides Bth. 437
tomentella Miq 439
Alchemilla Tournef 459
villosa Jungh 460
vulcanica Z. M. = A. villosa Jungh. . . 460
Alectryon Gartn 267
serratum Radlk 267
Alfalfa. Medicago sativa L 318
ali (Pajoeng —), m. Biophytum sensitivum
D. C. 171
Allophylus L 260
Cobbe BI 261
aloes (Taroem daoen, j. —). Indigo f era ar-
recta Hochst. 322
Alphonsea H. f. et Th 27
javanica Scheff 27
Alsodeia Thouars 67
cymulosa Miq 67
haplobotrys Hassk. = A. javanica Endl. 68
Horsfieldii Miq 67
javanica Endl 68
paradoxa Oud 68
Althaeaboompje. Hibiscus syriacus L. . 124
Altingia Noronh 476
excelsa Noronh 476
Alysicarpus Neck 349
bupleurifolius D. C 350
bupleurifolius Roxb. = A. ludens Wall. 349
gramineus Z. M. = A. bupleurifolius D. C. 350
ludens Wall 349
rugosus D. C 350
vaginalis D. C 349
Amandel. Prunus Amygdalus Stokes . . 447 amandelboom (Indische — ). Terminalia
Catappa L. 489
Ambalo, md. Dysoxylum densiflorum Miq. 205
Ambar mritja, j. Brucea sumatrana Roxb. 192
Ambherta, md. Anamirta Cocculus W. et A. 41
ambon (Kanari —), m, s. Canarium mo-
luccanum BI. 197 ambre (Daoen — ), m. Pelargonium Ra-
dula L'Hérit, var. roseum Willd. 169 Amerika (Katjang — ), s. Arachis hypo-
gaea L. 335
Amerikaansch zuur. Hibiscus Sabdariffa L. 122 Amerikaansche lupine. Lupinusperennis L. 316 „ sumak. Caesalpinia coriaria
Willd. 398
Amherstia Wall 418
nobilis Wall 419
amis (Balingbing — ), s. Averrhoa Caram-
bola L. 172 „ (Tjalingtjing —), s. Averrhoa Caram-
bola L. 172
Amoora Roxb 215
Aphanamixis R. et Sch 216
cucullata Roxb 216
trichanthera K. et V 216
AMPELIDACEAE 244



Ampelocissus arachnoidea Planch. = Vit is
arachnoidea Backer. 246
Ampet, j. Cratoxylon clandestinum BI. . 88
„ , j. Cratoxylon formosum B. et H. 88 Amygdalus communis L. = Prunus Amyg-
dalus Stokes. 447 „ Persica L. Prunus Persica Sieb.
et Zucc. 446
ANACARDIACEAE 275
Anacardium Rottb 279
occidentale L 279
Anacolosa BI 223
arborea K. et V 224
frutescens BI 224
Anamirta Colebr 40
Cocculus W. et A 41
flavescens Miq. = Anamirta Cocculus W.
et A. 41
Anaxagorea St. Hil 27
javanica BI 27
luzoniensis A. Gray 27
Meyeriana Zoll 27
andap (Wedoesan —), j. Lespedezacytisioi-
des Max. 351
Andawali, j. Tinospora crispa Diels. . . 43 andjèrè (Ki — ), zie Ki handjèrè.
Andjing andjing, m. Cynometra cauliflora L. 423 andjing (Ékor — ), m. Uraria lagopoides
D. C. 347 „ (Salam —), s. Prunus javanica
Miq. 448 ( „ —), s. Pygeum parviflo-
rum T. et R. 448
„ (Songgom —), s. Chydenanthus
excelsus Miers. 531
Andong, j. Rhodamnia cinerea Jack. . . 497
andong (Kara — ), j Cicer arietinum L. . 351 anggoer (Bhoengkana — ), md. Vit is vini-
fera L. 245
„ (Boewah — ), m. Vit is vinifera L. 245
„ (Kajoe —), m. Vit is vinifera L. 245 „ (Kembang — hoetan), m. Vitis re-
pens W. et A. 249
„ (Wit —), j. Vitis vinifera L. . 245
„ (Woh —), j. Vitis vinifera L. . 245
Angin angin, j. Alchemilla villosa Jungh. 460
„ anginan, j. Cardiopteris lobata Wall. 230
angin (Tjalik — ), s. Acer niveum BI. . . 272
„ (Walik —), j. Aglaia argentea BI. 215 anginan (Angin — ), j. Cardiopteris lobata
Wall. 230
angir (Ki —), s. Ganophyllum falcatum BI. 270
i. (» — ), Otophora alata BI 264
,, („ —), s. Otophora amoena BI. . 263 „ („ —), s. Pithecolobium Clypearia
Bth. 443
angka (Kölè — ), s. Sterculia foetida L. . 136 Angola-erwt. Voandzeia subterranea
Thouars. 375
Angsana, j, m, s. Pterocarpus indica Willd. 388 Angsana kelèng, md. Dalbergia latifolia
Roxb. 387 Anjang anjang, s. Elaeocarpus grandi-
flora Smith. 159
Anjelier. Dianthus Caryophyllus L. . . 81
„ Dianthus chinensis L 81
Anjer. Dianthus Caryophyllus L. . . . 81
„ Dianthus chinensis L 81
Anomianthus Zoll 23
argenteus Backer 23
auritus Backer 23
heterocarpus Zoll. = A. auritus Backer. 23
Anona L 30
Cherimolia Mill 31
glabra L. = A. laurifolia Dun 30
laurifolia Dun 30
montana Macf 30
muricata L 30
reticulata L 31
squamosa L 31
ANONACEAE 17
Antaboga, j. Cassia divaricata Nees et BI. 409
Antilles-katoen. Gossypium barbadense L. 130
Antjang antjang, j. Polanisia viscosa D. C. 60 Anto mönjok, md. Flemingia strobilifera
R. Br. 383
Antrawali, j, s. Tinospora crispa Diets. . 43 Apa apa, j. Zie Opo opo.
Apenbroodboom. Adansonia digitata L. . 130
Apenoten. Anacardium occidentale L. . 279
Aphania BI 262
montana BI 262
Aphanomyrtus Miq 522
octandra K. et V. - - A. tetraquetra Val. . 523
tetraquetra Valet 523



Api api, m. Lumnitzera racemosa Willd. 491 Apjoen apjoenan, j. Cassia alata L. . . 411 apjoenan (Apjoen —), j. Cassia alata L. 411 Apo apo kebo, j. Desmodium Cephalotes
Wall. 339
„ „ sapi, j. Desmodium pulchellum Bth. 339
Apodytes E. Mey 226
javanica K. et V 226
apoe (Ki —), s. Polyosma ilicifolia BI. . 470 „ (Oetig —), j. Alchemillavillosajungh. 460
Appel(boom), Pirus Malus L 464
appel (Pracht — ). Pirus spectabilis Ait. . 464 arab (Katjang— ), m. Hibiscusesculentus L. 126
Arachis L 335
hypogaea L 335
Aram aram, j. Pithecolobium umbellatum Bth. 441 arang (Kajoe —), m. Albizzia Lebbeck Bth. 438
Ararocarpus Scheff 29
velutinus Scheff 29
Arcangelisia Becc 40
lemniscata Becc. 40
arèn (Kadoengdoeng —), md. Spondias
lutea L. 280 Areuj aseum, s. Dalbergia tamarindifolia
Roxb. 385
„ beleketèbèk, s. Toddalia asiatica Lam. 182 „ beregedeg, s. Xanthoxylum scandensBl. 181 „ beubeureuman, s. Vitis discolor Dalz. 248 „ beulit gedè, s. Xanthoxylum tor-
vum F. v. M. 180 „ beunbeuroetan, s. Vitis adnata Wall. 250 „ „ , s. Vitis arachnoidea
Backer. 246
„ beurit, s. Hiptage javanica BI. . . 167 „ boeoet, s. Kadsura scandens BI. . 17 „ garoet, s. Acacia pennata Willd. . 434 „ „ , s. Acacia Pseudo-Intsia Miq. 434 „ „ , s. Rubus alceaefolius Poir. 457 „ geureung, s. Diploclisia glaucescens
Diels. 44 „ „ , s. Pericampylus incanus
Miers. 43 „ „ , s. Stephania capitata
Spreng. 46 „ „ , s. Stephania corymbosa
Walp. 46 „ „ , s. Stephania hernandifo-
lia Walp. 46
Areuj geureung beureum, s. Stephania ve-
nosa Diels. 45
„ gojal, s. Roureopsis javanica Planch. 287 „ gongsèng, s. Canavalia ensiformis
D. C. 368 „ gongsèng gedè, s. Mucuna gigantea
D. C. 364 „ hariang beureum, s. Vitis discolor
Dalz. 248 „ haseum, s. Dalbergia tamarindifolia Roxb. 385
„ hoemboet, s. Kadsura scandens BI. 17 „ hoenjoer boeoet, s. Kadsura cau-
liflora BI. 17 „ kananga, s. Artabotrys odoratissi-
mus R. Br. 28
„ katjapi, s. Sabia Meniscosta BI. . 273
„ kawaoe, s. Millettia sericea W.etA. 327
„ kedjo, s. Vitis thyrsiflora Miq. . . 246 „ kenanga. Zie Areuj kananga.
„ ketjapi, s. Sabia- Meniscosta BI. . 273
„ ketjipot, s. Salacia macrophylla BI. 238
„ „ , s. Salacia ovalis Korth. . 237
„ „ , s. Salacia prinoides D. C. 237
„ ki asahan, s. Tetracera Assa D. C. 9 „ ki asahan lalaki, s. Tetracera hebe-
carpa Boerl. 8
„ ki barèra, s. Vitis mutabilis Miq. . 254
„ ki „ , s. Vitis papillosa Backer. 252
„ ki „ , s. Vitis thyrsiflora Miq. 246
„ ki kadal, s. Buettneria angulata Hassk. 146
„ ki kidang, s. Abrus pulchellus Wall. 354 „ ki koeja, s. Clematis Leschenaultiana
D. C. 5 „ ki könèng, s. Fibraurea chloroleuca
Miers. 42 „ „ ,, , s. Tiliacora acuminata
Hook fil et Th. 40 „ ki ladja, s. Agelaea vestita Hook fil. 286 „ „ „ , s. Artabotrys suaveolens BI. 28 „ „ „ , s. Mitrella Kentii Miq. . . 32 „ „ „ , s. Uvaria purpurea BI. . 23 „ ki ladja lalaki, s. Artabotrys suaveolens BI. 28
„ ki lalaki, s. Grewia acuminata Juss. 151
„ ki sioeh, s. Vitis pallida W. et A. 248 „ ki tjaloeng, s. Combretum trifoliatum
Vent. 492
„ ki tjantoeng, s. Melodorum sphaero-
carpum Miq. 32



Areuj ki toaggèrèt, s. Derris uliginosa Bth. 390 „ kidang, s. Albizzia rufa Bth. . . 436 „ „ , s. Derris elliptica Bth. . 389 „ „ , s. Derris multiflora Bth. . 391 „ koekoe heulang, s. Zizyphus Oe-
noplia Mill. 242 „ koekoepoe, s. Bauhinia anguina Roxb.
var. Horsfieldii Watt. 414 „ koepoe koepoe, s. Bauhinia anguina
Roxb. var. Horsfieldii Watt. 414 „ kokotokan, s. Agelaea Diepenhorstii
King. 286
„ landoek, s. Vit is Landuk Miq. . . 247 „ mangèndèr, s. Combretum punctatum
BI. 493
„ „ , s. Hippocratea Glaga
Korth. 236 „ „ , s. Hippocratea indica
Willd. 236 „ matahiang, s. Caesalpinia Bonducella
Flem. 399 „ matahiang goenoeng, s. Caesalpinia
sepiaria Roxb. 399 „ oewit bagong, s. Stephania venosa
Diels. 45 „ pitjoeng tjèlèng, s. Fibraurea chlo-
roleuca Miers. 42 „ „ „ , s. Phytocrene ma-
crocarpa BI. 229 „ ramö heulang, s. Toddalia asiatica
Lam. 182
„ sererep, s. Gouania leptostachya D. C. 244 „ si hajam, s. Abrus pulchellus Wall. 354 „ si kötok, s. Abrus pulchellus Wall. 354 „ soesoean, s. Vit is geniculata Miq. . 250 „ „ , s. Vit is papillosa Backer. 252 „ tali ajoenan, s. Abrus pulchellus Wall. 354 „ tarawoeloe, s. Cyclea barbata Miers. Al „ tataroeman, s. Dalbergia torta Grah. 386 „ teleng, s. PhylaciumbracteosumBenn. 350 „ tjamtjaoeh minjak, s. Stephania ca-
pitata Spreng. 46 „ tjarioe, s. Entada scandens Bth. . 426 „ tjötjörènèan, s. Dalbergia tamarindi-
folia Roxb. 385 areuj (Asahan —), s. Tetracera hebecarpa
Boerl. fi
„ (Darandang —), s. Dichapetalum ti-
mnrense Enel. 216
areuj (Gadel—), j. Derris multiflora Bth. 391 „ (Garoet —), s. Acacia pluricapitata
Steud. 435 „ (Höndjè boeoet —), s. Phytocrene
macrocarpa BI. 229
„ (Kadongdong — ), s. Rhus nodosa BI. 283 „ (Kananga —), s. Artabotrys odora-
tissimus R. Br. 28 „ (Ki endog —), s. Securidaca tavo-
yana Wall. 79 „ (Ki tjantoeng—), s. Oxymitra cu-
neiformis Zoll. 31 „ (Ki tjarang —), s. Connarus Hasseltii
BI. 288
„ (Saga — ), s. Abrus precatorius L. 354
„ (Tarisi —), s. Albizzia rufa Bth. . 436 „ (Tilil —), s. Bauhinia anguina Roxb.
var. Horsfieldii Watt. 414
„ (Toewa —), s. Derris uliginosa Bth. 390
Argemone Tournef 52
mexicana L 52
Argoelo, j. Rosa L 460
aring (Oerang — sawah), m. Melochia cor-
chorifolia L. 143
Armeniaca vulgaris Lam. — Prunus Arme-
niaca L. 446 Arnoldia heterophylla BI. = Weinmannia
sundana Miq. 472
Aroe, j. Pongamia glabra Vent. . . . 392 aroem (Djamboe klampok —), j. Eugenia
Jambos L. 520
(Klampok — ), j. Eugenia Jambos L. 520
Artabotrys R. Br 28
Blumei H, f. et Th 29
hamatus BI 29
odoratissimus R. Br 28
speciosus Kurz 28
suaveolens BI 28
Arytera BI 269
littoralis BI 269
Asahan areuj, s. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8
asahan (Areuj ki —), s. Tetracera Assa
D. C. 9
(Areuj ki — lalaki ), s. Tetracera
hebecarpa Boerl. 8
(Kajoe —), m. Tetracera Assa D. C. 9 ( —), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8



asahan (Ki —), s. Tetracera Assa D. C. 9 » (>»—), s. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8
Asam, m. Tamarindus indica L. . . . 420
„ bawang, m. Mangifera foetida Lour. 278
„ djawa, m. Tamarindus indica L. . 420
„ ke(m)randji, j, m. Dialium indum L. 413 » ,, , j, m. Pithecolobium dul-
ce Bth. 440
„ koerandji, j. Dialium indum L. . 413
v ,, , j- Pithecolobium dulce Bth. 440
„ krandji, j. Dialium indum L. . . 413
» » , j- Pithecolobium dulce Bth. 440
„ landi, j. Pithecolobium dulce Bth. . 440
„ lando, j. Pithecolobium dulce Bth. . 440
„ londa, j. Pithecolobium dulce Bth. . 440
„ sèlong, m. Eugenia Michelii Lam. 514
„ soesoer, m. Hibiscus surattensis L. 123
„ tjina, j. Dialium indum L. . . . 413 asam (Roekem—), m. Flacourtia Ramont-
chi L'Herit. 71
Asana, j. Pterocarpus indica Willd. . . 388
Asem, j, s. Zie Asam 
asem (Belimbing —), m. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ (Blimbing —), m. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ (Daoen —), m. Oxalis L 170
„ (Djeroek — ), m. Citrus medica L.
genuina. 187 „ (Roekem — ), m. Flacourtia Ramont-
chi L'Herit. 71
Aseman, j. Smithia javanica Bth. . . . 334 aseum (Areuj —), s. zie Areuj haseum.
asoe (Kalak —), j. Anomianthus auritus
Backer. 23 „ (Kembang —), j. Uraria lagopoides
D. C. 347 „ (Ketèpoeng —), j. Desmodium gy-
rans D. C. 342
Aspidopterys Juss 167
elliptica Juss 167
tomentosa Juss 167
Assamthee. Camellia Thea Lindl. ... 105
Astilbe Ham 466
jndica Backer 467
speciosa Jungh. = A. indica Backer. . 467 Ati, zie Hati.
atjeh (Ramboetan-), s. Nephelium lap-
paceum L. 266
Atjehnoten. Anacardium occidentale L. . 279 Atjon atjonan, md. Cassia alata L. . . 411 atjonan (Atjon — ), md. Cassia alata L. 411 „ (Daoen atjon — ), md. Cassia alata L. 411
Atoen laoet, m. Heritiera littoralis Dryand. 140
Atylosia W. et A 380
barbata Baker 381
circinalis Bth.—Dunbaria circinalis Bakzr. 379
crassa Prain 380
scarabaeoides Bth 380
Averrhoa L 171
Bilimbi L 172
Carambola L 172
Awal, j. Evodia speciosa Reich 178
Awar awar, j. Agrimonia javanica Jungh. 460 awèwè (Ki beusi —), s. Eugenia Macro-
myrtus K. et V. 518 (Poengpoeroetan—), s. Triumfetta
suffruticosa BI. 154 » ( „ —), s. Urena tomentosa BI. 119 (Toewa —), s. Derris uliginosa Bth. 390
Azadirachta Juss 202
indica Juss 202
babal (Kalak —), j. Polyalthia lateriflora
King. 26
babi (Kanari —), m. Canarium decuma-
num Gartn. 198 „ (Katjang —), m. Mucuna pruriens D. C.
typica. 363
Babönan, j. Tropaeolum majus L. . . . 170 babönan (Kembang — ), j. Tropaeolum
majus L. 170 badak (Hahapaan —), s. Flemingia conges-
ta Roxb. 384 „ (Hantap—•), s. Sterculia javanica
R. Br. 138
„ (Hareueus —), s. Rubus L. . . . 450 „ (Kanjèrè—), s. Itea macrophylla Wall. 470 „ (Katèpèng —), s. Cassia alata L. 411 „ (Katoelampa — ), s. Elaeocarpus macrophylla BI. 162 „ (Kemang —), Mangifera caesiaJack. 278 „ (Ki—), s. Acer niveum BI. . . . 272 »> (»- — ), s. Apodytes javanica K. et V. 226 „ (Ki lèho—), s. Saurauja nudiflora
D. C. 99



badak (Ki lèho—), s. Saurauja Reinward-
tiana BI. 98 ,, (Kèpö —), s. Eugenia densiflora
Duthie. 519 „ (Talampa —), s. Elaeocarpusmacro-
phylla BI. 162 „ (Tjermè —), s. Meliosma ferruginea
BI. 275
„ ( „ —), s. Meliosma nervosa
K. et V. 274
Badjetah, s. Clausena excavata Burm. . 186 badjetah (Ki —), s. Clausena excavata
Burm. 186 „ („ —), s. Micromelum pubes-
cens BI. 183 badjing (Boentoet —), j. Uraria crinita
Desv. 348
Baga, j, s. Flücourtia Ramontchi L'Herit. 71 Bagal tikoes, j. Clausena excavata Burm. 186 bagong (Areuj oewit —), s. Stephania ve-
nosa Diels. 45 Baj, md. Adenanthera microsperma T. et B. 427 baj (Saga — ), md. Adenanthera microsperma T. et B. 427 baja (Kajoe —), j. Leea angulata Krthls. 255 bajawak (Ki —), s. Evodia sambucina
K. et V. 177
Bajawi, s. Acer niveum BI. 272
Bajoer, j, s. Pterospermum javanicum
Jungh. 142 Bajoer djantan, m. Pterospermum aceri-
folium Willd. 142 „ laoet, m. Heritiera littoralis Dryand. 140 Bakaoe bakaoe, m. Rhizophora L. . . 479
„ tingi, m. Ceriops Arn 482
Bako bako, m. Rhizophora L 479
Bakoe bakoe, m. Rhizophora L. . . . 479 Bakol, s. Canavalia ensiformis D. C. . 368 bakol (Kówas —), j. Canavalia ensiformis D. C. 368
Balang, j. Pterospermum acerifolium Willd. 142 Balang djawa, j. Pterospermum acerifolium Willd. 142 „ djawi, j. Pterospermum acerifolium Willd. 142 „ djowo, j. Zie Balang djawa.
„ pasir, j. Heritiera littoralis Dryand. 140 bali (Djeroek — ), j. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187
bali (Katjang — ),]. Cajanus Cajan Millsp. 378 Balik soempa, s. Wissadula periplocifo-
lia Presl. 116
Balimbing, j. Averrhoa L 171
Balimbing tjina, j. Otophora fruticosa BI. 264
Balingbing, s. Averrhoa L 171
Balingbing amis, s. Averrhoa Carambo-
la L. 172
baloeng (Sangkal —), j. Vitis Koordersii Backer. Zie het verbeterblad. „ (Tikel —), j. Vitis Koordersii Backer. Zie het verbeterblad. „ ( „ —), j Vitis quadrangularis
Wall. 247
Balsamina femina Gartn. = Impatiens Bal-
samina L. 172
Balsemien. Impatiens Balsamina L. . . 172
Bandil, j. Mezoneurum pubescens Desf. . 397
„ , j. Zizyphus Oenoplia MUI. . . . 242
bandil (Dara —), s. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
„ (Ri —), j. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
Bandilan, s. Zizyphus Oenoplia Mill. . 242 banèn (Salam —), s. Eugenia operculata
Roxb. 504
Band jé, j. Eugenia occlusa Kurz. . . . 504
Bangkal, md. Albizzia procera Bth. . . 439 Bangkoewang, s. Pachyrhizus angulatus
Rich. 375
Bangkong, j. Pithecolobium ellipticum Hassk. 441
„ , j. Turpinia pomifera D. C. . 272
bangkong (Ki —), s. Turpinia pomifera D.C. 272
Bangkongan, j. Mischocarpus sundaicus BI. 270 „ , j. Pithecolobium ellipticum
Hassk. 441 „ , j. Pithecolobium fagifolium
BI. 442
„ , j. Turpinia pomifera D. C. 272 Bangkowang, md., s. Pachyrrhizus angulatus Rich. 375 bangoen (Daoen rebah —), m. Mimosa
pudica L. 429
„ (Rebah — ), m. Mimosa pudica L. 429
Bangsöl, m. Aglaia argentea BI. .. . 215
banjoe (Loendo —), j. Vitis adnata Wall. 250
„ (Patjar —), j. Impatiens Balsamina L. 172 „ (Patjar — ), j. Impatiens platypetala
Lindl. 174 banten (Katjang — ), s. Voandzeia subter-
ranea Thouars. 375



Banteng, j. Vitis discolor Dalz 248
Bantèngan, j. Vitis adnata Wall. . . . 250
„ , j. Vitis lanceolaria Wall. . . 253
Bantjèt, j, s. Turpinia pomifera D. C. . 272
bantjèt (Ki —), s. Turpinia parva K. et V. 272
„ („ —), s. Turpinia pomifera D.C. 272 „ (Ki — leutik), s. Turpinia parva
K. et V. 272
Bantji poetih, j. Gouania javanica Miq. . 244
Baobab. Adansonia digitata L 130
baranak (Kajoe —), m. Rhodoleia Teys-
manni Miq. 476
Baratawali, s. Anamirta Cocculus W. et A. 41
Barbaraea Br 55
vulgaris R. Br 55
Barbarakruid. Barbaraea vulgaris Br. . 55
Barèra, s. Vitis Hookeri Laws 253
barèra (Areuj ki —), s. Vitis mutabilis Miq. 254 „ ( „ „ —), s. Vitis papillosa Bac-
ker. 252
„ ( „ „ —), s. Vitis thyrsiflora Miq. 246
„ (Ki —), s. Vitis geniculata Miq. . 250
» (» —), s. Vitis glabrata Backer. 253
,, („ —), s. Vitis Hookeri Laws. . 253
,, („ —), s. Vitis lanceolaria Wall. 253
„ (Ki — lalaki), s. Vitis nodosa Miq. 249
Barih, md. — Sterculia campanulata Wall. 136
Baroe, md. Hibiscus similis BI 121
„ , md. Hibiscus tiliaceus L. . . . 121
Baroe bhender, md. Hibiscus tiliaceus L. 121
„ ghadjha, md. Hibiscus similis BI. 121
„ kheutjeuh, md. Hibiscus similis BI. 121 „ löros, md. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
Baroenaj, s. Crataeva Nurvala Ham. . 64
Baroendaj, s. Crataeva Nurvala Ham. . 64 baroes (Kapoer — ), m. Dryobalanops aro-
matica Gartn. 106
Baron, md. Hibiscus Abelmoschus L. . . 126
Baros, j. Garcinia celebica L 91
„ , j. Garcinia dulcis Kiirz 89
„ , j, s. Manglietia glauca BI. . . . 14
„ , s. Michelia velutina BI 16
Baroskamfer. Dryobalanops aromatica
Gartn. 106
Barringtonia Forst 527
excelsa BI. = Chydenanthus excelsus
Miers. 531
gigantostachya K. et V 530
Barringtonia HorsfieldiiMiq.=B. spicata BI. 529
insignis Miq 528
macrocarpa Hassk 528
nitida Miq 529
racemosa BI 530
speciosa Forst 529
spicata BI 529
Vriesei T. et B. = Chydenanthus excelsus
Miers. 531 basin (Randoe —), j. Pittosporum micro-
calyx K. et V. 74 batang (Kenderi —), in. Adenanthera pavo-
nina L. 426
Batengan, j. Vitis arachnoidea Backer. . 246 Batjang, m. Mangifera foetida Lour. . . 278 batjang (Mangga —), m. Mangifera foetida Lour. 278 batö (Djoeok —), md. Eugenia acumina-
tissima Kurz. 505 „ (Doewet —), md. Eugenia acumina-
tissima Kurz. 505 „ (Klampok —), md. Eugenia densiflora
Duthie. 519 ,, ( „ —), md. Eugenia jamboloi-
des K. et V. 512 „ ( „ —), md. Eugenia operculata
Roxb. 504
„ (Nèrèh —), md. Carapa obovata BI. 217 batoe (Akar sekarang —), m. Uvaria hir-
suta Jack. 23 „ (Akar sengkarang —), m. Uvaria hir-
suta Jack. 23 „ (Hoeroe — ), s. Schima Noronhae
Reinw. 103 „ (Kemoenting — ), m. Decaspermumpaniculatum Kurz. var. polymorphum K.
et V. 499
,, (Ki hiang — ), s. Albizzia procera Bth. 439 „ (Ki katjang —), s. Strombosia zeyla-
nica Gardn. 223 „ (Madja — ), m. Aegle Marmelos Corr. 189 „ (Merpojan —), m. Rhodamnia cinerea
Jack. 497 ,, (Sempoer —), s. Zie Soempoer batoe.
Bauhinia L 413
acida Reinw = B. malabarica L. . . . 416
acuminata L 417
anguina Roxb. var. Horsfieldii Watt. 414



Bauhinia Blancoi Baker 413
elongata Korth 416
eximia Miq 418
fulva BI 415
glauca Wall 415
hirsuta Korth 417
Junghuhniana I. K 415
malabarica L 416
monandra Kurz 416
purpurea L 416
tomentosa L 417
variegata L 416
Bawang, j. Mangifera foetida Lour. . . 278 bawang (Asam—), m. Mangifera foetida
Lour. 278 „ (Kajoe —), m. Dysoxylum allia-
ceum BI. 204
„ (Ki —), s. Dysoxylum alliaceum BI. 204 .. (>. — )» s. Dysoxylum excelsum BI. 207 Bawangan, j. Dysoxylum mollissimum BI. 206 bèas (Ki —), s. Lepionurus svlvestris BI. 225
„ (Panawar —), s. Alsodeia javanica
Endl. 68
bèbèk (Sösor —), j. Kalartchoë pinnata Pers. 473 „ (Tjakar —), m. Kalartchoë pinnata
Pers. 473 „ (Tjötjor—), m. Kalanchoë pinnata
Pers. 473
Bebelakan, s. Cassia alata L 411
bedhoeng (Ra kara —), md. Cicer arieti-
num L. 351
Bedoes, md. Canavalia ensiformis D. C. 368
Behenboom. Moringa oleifera Lam. . . 285
Bekel, j. Derris polyphylla K. et V. . . 389
belan (Bel —), j. Saurauja bracteosa D. C. 100 belanda (Djati —), m. Guazuma ulmifolia
Lam. var. tomentosa Schum. 145 „ (Nangka —), m. AnonamuricataL. 3o „ (Patjar —), m. Myrtus communis L. 497
Bel belan, j. Saurauja bracteosa D. C. . 100
Beleketèbèk, s. Sloanea Sigun Szyszylowicz. 157 beleketèbèk (Areuj —), s. Toddalia asia-
tica Lam. 182
Belilik, m. Brucea sumatrana Roxb. . . 192
Belimbing, m. Averrhoa L 171
„ asem, m. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ besi, m. Averrhoa CarambolaL. 172
Belimbing boeloh, m. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ manis, m. Averrhoa Caram-
bola L. 172
belimbing (Akar — ), m. Abrusprecatorius L. 354 beling (Kedji —), j. Desmodium gangeti-
cum L. 338 Beloentas boekit, m. Erythroxylon cunea-
tum Kurz. 164
„ padi, m. Clitoria cajanifolia Bth. 356
beloet (Katjang — ), s. Vigna CatjangWall. 374
Bembem, md. Mangifera odorata Griff. 278
Benaga, m. Calophyllum Inophyllum L. . 94
Bendan, j. Derris scandens Bth. . . . 390 Bendjoer, m. Pterospermum javanicum
Jungh. 142
bèndo (Ojod —), j. Entada scandens Bth. 426 bener (Ketjalingan — ), j. Rubus rosaefo-
lius Smith. 453 ,, (Ki tiwoe —), s. Meliosma ferruginea
BI. 275
Bengaalsche roos. Rosa semperflorens Curt. 464
Bengang, s. Neesia altissima BI. . ) . 133
Bengberètean, s. Rubus rosaefolius Smith. 453
Benges, s. Meliosma nitida BI 274
Bengkoewang, m. Pachyrhizus angulatus
Rich. 375
Bengkowang, j. Pachyrhizus angulatus Rich. 375 Bengoek, j. Mucuna pruriens D. C. var.
capitata. 363
,, , \. MucunapruriensD.C. var. utilis. 363
„ , j. Vicia Faba L 352
bengoek (Kara —), j. Mucuna pruriens D. C.
var. utilis. 363 „ (K&tjang —), j. Mucuna pruriens
D. C. var. utilis. 363
Bèni, md. Mangifera odorata Griff. . . 278
Benikan, j. Urena lobata L 119
Bennettia Miq 71
Horsfieldii Miq. = B. leprosipes Koorders. 71
leprosipes Koorders 71
Bentjoeloek, j. Bauhinia malabarica L. . 416
Berabas, j. Crotalaria semperflorens Vent. 312
Berasan, j. Bennettia leprosipes Krdrs. . 71
„ , j. Dysoxylum arborescens Miq. 207 Zie ook Brasan.
BERBERIDACEAE 47
Berberis L 47
horrida Jungh. = B. Wallichiana D. C. . 48
nepalensis Spreng 48



Berberis Wallichiana D. C 48
xanthoxylon Hassk.=B. Wallichiana D. C. 48
Berberis. Berberis L 47
Berberisachtigen = Berberidaceae. ... 47
Berchemia Neck 242
affinis Hassk 242
cinerascens BI 242
beregedeg (Areuj —), s. Xanthoxytum scan-
dens BI. 181
Berètè, j. Rubus moluccanus L. . . . 457
Bergia L 86
ammannoides Roxb 86
verlicillata Willd 86
Bernang, j. Protium javanicum Burm. . 196 Beroe, md. Albizzia procera Bth. . . . 439 Beroeh, md. Cedrela febrifuga BI. . . . 219 Beroewas, m. Garcinia celebica L. . . . 91
Berrya D. C 148
Ammonilla Roxb 149
quinquelocularis T. et B 149
berteh (Djamboe —), m. Eugenia domes-
tica Baill. 519
Bes. Ribes L 472
besar (Bobontengan —), m. Oxalis sepium
St. Hil. 170 „ (Djeroek — ), m. Citrus Aurantium
L. sinensis decumana. 187 „ (Gelènggang —), m. Cassia alata L. 411 „ (Teratai —), m. Nelumbo nucifera
Gartn. 51 besi (Belimbing —), m. Averrhoa Caram-
bola L. 172 „ (Blimbing —), m. Averrhoa Caram-
bola L. 172
„ (Kait —), m. Toddalia asiatica Lam. 182 „ (Tjanta —), s. Zizyphus Horsfieldii
Miq. 241
Besoesoe, j. Pachyrhizus angulatus Rich. 375
Besolé, j. Chydenanthus excelsus Miers. 531
Besto, j. Derris elliptica Bth 389
Beti beti, m. Eugenia Michelii Lam. . . 514 betina (Akar mempelas hari—), m. Te-
tracera hebecarpa Boerl. 8 „ (Akar saga —), m. Abrus preca-
torius L. 354 (Empelas hari — ), m. Tetracera
hebecarpa Boerl. 8 „ (Mempelas hari—), m. Tetracera
hebecarpa Boerl. 8
betina (Paoeh paoeh—), m. Evodia lati-
folia D. C. 178 » (Saga —), m. Abrus precatorius L. 354 „ (Timah timah —), m. Micromelum
pubescens BI. 183 „ (Titimah —), m. Micromelum pubescens BI. 183 betok (Sisik —), m. Desmodium triflorum
D. C. 341 „ (Sisit —), m. Desmodium triflorum
D. C. 341
Beubeureuman, s. Vit is discolor Dalz. . . 248 beubeureuman (Areuj—), j. Vit is discolor
Dalz. 248
Beuj, md. Adenanthera microsperma T. etB. 427 beulit (Areuj — gedè), s. Xanthoxylum tor-
vum F. v. M. 180 Beunbeuroetan, s. Vitis adnata Wall. . 250 » , s. Vitis arachnoidea Bac-
ker. 246
beunbeuroetan (Areuj —), s. Vitis adnata
Wall. 250 >» ( „ —), s. Vitis arach¬
noidea Backer. 246 beunjeur (Ki lèho —), s. Saurauja Rein-
wardtiana BI. 98 „ (Koepa — ), s. Eugenia polyce-
phala Miq. 503 beureum (Areuj geureung —), s. Stepha-
nia venosa Diels. 45 „ (Areuj hariang —), s. Vitis discolor Dalz. 248 „ (Geureung—), s. Stephania venosa Diels. 45 „ (Ginggiang —), s. Leea rubra BI. 255 „ (Hantap —), s. Sterculiajavanica
R. Br. 138 „ (Kapas —), s. Gossypium arbo-
reum L. 129 » (Katjang —), s. Phaseolus vul-
garis L. 372
„ (Ki —), s. Cedrela febrifuga BI. 219 „ (Ki lèho — ), s. Saurauja cauli-
flora D. C. 99 » (» >i —), s. Saurauja mier antha BI. 101 » („ „ —), s. Saurauja nudi-
flora D. C. 99



beureum (Ki sireum —), s. Eugertia acu-
minatissima Kurz. 505 „ (Poespa — ), s. Schima Noron-
hae Reinw. 103 „ (Randoe leuweung —), s. Bom-
bax malabaricum D. C. 131 „ (Soerèn —), s. Cedrela febrifu-
ga BI. 219 „ (Tjermè), s. Meliosma nervosa
K. et V. 274 „ (Toendjoeng —),s. Nymphaearu-
bra Roxb. 50
Beurih, s. Sterculia campanulata Wall. . 136 beurit (Areuj —), s. Hiptage javanica BI. 167 „ (Köpó — J, s. Eugenia densiflora
Duthie. 519
Beuroeh, md. Cedrela febrifuga BI. . . 219 beusi (Ki —), s. Cassia timoriensis D. C. 412 » (» —), s. Rhodamnia cinerea Jack. 497 „ (Ki —awèwè), s. Eugenia Macro-
myrtus K. et V. 518 bèwok (Ki — peutjang), s. Aglaia odora-
tissima BI. 212 bhadjha (Kadjoe —), md. Leea angulata
Krthls. 255 Bhadjoer, md. Pterospermum javanicum
Jungh. 142
Bhalang, md. Entada scandens Bth. . . 426 Bhalang tambhal, md. Entada scandens
Bth. 426
Bhalingbhing, md. Averrhoa L 171
Bhalingbhing boeloe, md. Averrhoa Bi-
limbi L. 172 „ manès, md. Averrhoa Ca-
rambola L. 172
Bhangsol, md. Aglaia argentea BI. . . 215 Bhangtjar tjèna, md. Aglaia odorata Lour. 213 bhender (Baroe —), md. Hibiscus tilia-
ceus L. 121 ,, (Djhambhoe —), md. Psidium
Guajava L. 498 Bliengok, md. Mucuna prnriens D.C.utilis. 363 bherasan (Ras — ), md. Xanthophyllum
excelsum Miq. 80 Bherta, md. Anamirta Cocculus W. et A. 41 bliibhik (Tjötjor — ), md. Kalanchoë pin-
nata Pers. 473 bhiroe (Kembhang — ), md. Canangium
odoratum Baill. 24
Bhoebhoewan, md. Gynandropsis penta-
phylla D. C. 60 „ , md. Polanisia Chelidonii
D. C. 60
Bhoengkana anggoer, md. Vitis vinifera L. 245 ,, erèng, md. Albizzia lebbe(c)-
kioides Bth. 437 „ kapö, md. Eriodendron pen-
tandrum Kurz. 132 „ lerek, md. Sapindus Rarak
D. C. 261
Biancaea scandens Tod. — Caesalpinia se-
piaria Roxb. 399 Bidara, m, s. Zizyphus Jujuba Lam. . . 241 Bidara laoet, m. Eurycoma longifoliajack. 193 „ „ , m. Ximenia americana L. . 222 „ leutik, s. Zizyphus Oenoplia Mill. 242 „ pahit, m. Eurycoma longifolia Jack. 193 „ poetih, m. Eurycoma longifoliajack. 193 „ tjina, m. Zizyphus Jujuba Lam. . 241 Bidji Makassar, m. Brucea sumatrana Roxb. 192 bidji (Djamboe —), m. Psidium Guajava L. 498 „ (Djamboe — ketjil), m. Psidium pu-
milum Vahl. 498
„ (Oepas —), m. Sophora tomentosa L. 393
„ (Saga — ), m. Abrus precatorius L. 354 „ (Toeba —), m. Anamirta Cocculus
W. et A. 41
Bidjitan, s. Lansium domesticum Jack. . 215 Bidjoe, md. Garuga pinnata Roxb. . . 195 Bigboel, s. Meliosma ferruginea BI. . . 275 bighi (Djhamboe —), md. Psidium Guajava L. 498
Bija, md. Mucuna pruriens D. C. typica. 363 Bijawas, m. Psidium Guajava L. . . . 498 bijawas (Djamboe—), m. Psidium Guajava L. 498
Bila, md. Aegle Marmelos Corr. . . . 189
„ , md. Feronia elephantum Corr. . . 188
Bila ghedang, md. Aegle Marmelos Corr. 189
„ paèk, md. Aegle Marmelos Corr. . 189
Bilak, md. Aegle Marmelos Corr. . . . 189 bilis (Kajoe —), md. Harrisonia Brownii
Juss. 194
Binang, m. Terminalia nitida 1. K. . . 487
Biné, md. Mangifera odorata Griff. . . 278 binèk (Ghak saghakan — ), Adenanthera
pavonina L. 426



Binèng, md. Sterculia campanulata Wall. 136
Binglö, s. Mangifera caesia Jack. ... 278 binglö (Kembang —), s. Mangifera caesia
Jack. 278
bin(g)oeng (Kajoe — ), m. Sterculia javanica
, . R. Br. 138
Binoewa, md. Anona reticulata L. ... 31
Binèng, s. Sterculia javanica R. Br. . . 138
Binowa, md. Anona reticulata L. . . . 31 Bintangoer, j, m. Calophyllum spectabile
Willd. 94 Bintangoer boenoet, m. Calophyllum spectabile Willd. 94 „ laboe, m. Calophyllum Teys-
manni Z. M. 93 ,, laoet, m. Calophyllum Inophyl-
lum L. 94 ,, penaga, m. Calophyllum Ino-
phyllum L. 94
Bintinoe, s. Melochia arborea Blanco. . 143
Biophytum D. C 171
Reinwardtii Klotzsch 171
sensitivum D. C 171
Biraksa, m. Cassia Fistula L 404
Biroe, s. Canarium hispidum BI. . . . 198 biroe (Serodja —), m. Nymphaea stellata
Willd. 49 „ (Taratè —), s. Nymphaea stellata
Willd. 49
Bisnoh, md. Melochia arborea Blanco. . 143 Bisoel boeroeng, s. Ararocarpus velutinus
Scheff. 29
Bitangoer, j. Calophyllum spectabile Willd. 94
Bitok, md. Pachyrhizus angulatus Rich. 375
Bitterhout. Zie Eurycoma longifolia Jack. 193
B'xa L 69
Orellana L 69
BIXACEAE 68
Blabag, j. Eugenia cuprea K. et V. . . 509
„ , j. Eugenia spicata Lam. ... 509
Blabah, j. Terminalia arborea K. et V. . 488 blabah (Kalak —), j. Polyalthia lateriflo-
ra King. 26
Blanak, j. Desmodium umbellatum D. C. 340 blanak (Ki —), s. Desmodium umbellatum
D. C. 340
Blanakan. Desmodium umbellatum D. C. 340
blanda. Zie belanda 
Blauwe lupine. Lupinus angustifolius L. 316 „ regen. Wist aria chinensis D. C. 328 Blendoeng, s. Erythrina indica L. . . . 360 blendoeng (Dadap —), s. Erythrina indica L. 360
Blènjèh, j. Tinospora crispa Diels. . . 43
Blèntjöng, j. Commersonia echinata Forst. 146
Blimbing, j, m. Averrhoa L 171
Blimbing alas, j. Averrhoa Bilimbi L. . 172 ». „ j. Averrhoa Carambola L. 172 „ asem, m. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ besi, m. Averrhoa Carambola L. 172 » blingir, j. Averrhoa Carambola L. 172 „ boeloe, m. Averrhoa Carambola L. 172
» djingga, j. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ kapoek, j. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ keris, j. Averrhoa Carambola
L. 172
„ koenir, j. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ kris, j. Averrhoa Carambola L. 172
„ legi, j. Averrhoa Carambola L. 172
„ Iingir, j. Averrhoa Carambola L. 172 ,, manis, j, m. Averrhoa Caram-.
bola L. 172 „ waloelang, j. Averrhoa Bilimbi L. 172
„ wana, j. Averrhoa Carambola L. 172
woeloet, j. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ wono. Zie Blimbing wana. .
blingir (Blimbing —), j. Averrhoa Carambola L. 172 bloei (Eeuwige — ), Phaseolus multiflo-
rus Willd. 372
Bloemkool. Brassica oleracea L. botrytis. 57
Bloendeng, j. Chydenanthus excelsus Miers. 531
Bo, j. Tetracera hebecarpa Boerl. ... 8 Boboan, j, s. Gynandropsis pentaphyl-
la D. C. 60
,, , j, s. Polanisia viscosa D. C. . 60 Bobotengan besar, m. Oxalis sepium St.
Hil. 170
Bocconia L 52
cordata Willd 53
frutescens L 53
bodas (Kapoelasan — ), s. Nephelium mu-
tabile BI. 266 '



bödas (Katoempang —), s. Hydrangea ob-
longifolia BI. 468 „ (Ketoempang —), s. Hydrangea ob-
longifolia BI. 468 „ (Ki katoempang — ), s. Hydrangea
oblongifolia BI. 468 „ (Ki lèho —), s. Saurauja nudiflo-
ra D. C. 99
„ („ „ —), s. Saurauja pendula BI. 101 „ (Ki pajoeng —), s. Mitrephora ob-
tusa Miq. 34
„ (Manglit —), s. Michelia montana BI. 15 „ (Maranginan —), s. Dysoxylum si-
mile BI. 206 „ '(P°e'asan—), s. Nephelium muta-
bile BI. 266 „ (Poengpoeroetan —), s. Triumfetta
cana BI. 154 „ (Poespa — ), s. Schima Noronhae
Reinw. 103 „ (Pötong koedjang —), s. Desmodium
gyroides D. C. 342 „ (Tjempaka —), s. Michelia longifo-
lia BI. 15 „ (Toendjoeng —), s. Nymphaea Lotus
L. 50
bödong (Djeroek —), j. Citrus medica L. 187 Boeboean, j. Gynandropsis pentaphylla
D. C. 60
„ , j. Polanisia viscosa D. C. . . 60 Boeboendelan, s. Cassia Fistula L. . . 404 „ , s. Cassia javanica L. . . 405 Boéboenelan, s. Cassia javanica L. . . 405 Boedjang kaget, s. Mimosa pudica L. . 429 boehaja (Ki —), s. Leea aculeata BI. . . 254 „ („ —), s. Leea angulata Korth. 255 ,, (»— X s- Leea rubra BI. .. . 255 boehoe (Mata —), j. Millettia dasyphylla
Hook. fil. 327 boekit (Beloentas —), m. Erythroxylon
cuneatum Kurz. 164 boekoe (Akar mempisang —), m. Unona
discolor Vahl. 24 „ (Akar merpisang —), m. Unona
discolor Vahl. 24 „ (Akar pisang pisang— ), m. Unona
discolor Vahl. 24 „ (Mempisang —), m. Unonadiscolor
Vahl. 24
boekoe (Merpisang — ), m. Unonadiscolor
Vahl. 24 „ (Pisang pisang—), m. Unonadiscolor Vahl. 24 Boekol, md. Zizyphus Jujuba Lam. . . 241 boelan (Paria — ), m. Cardiospermum Ha-
licacabum L. 260
Boeloe, md. Saurauja bracteosa D. C. . 100
„ , md. Saurauja distasosa Korth. . 100
„ , md. Saurauja nudiflora D. C. . 99
„ , md. Saurauja umbellata K. et V. 100 Boeloe noenggoel, s. Sloanea Sigun Szys-
zylowicz. 157 boeloe (Bhalingbhing —), md. Averrhoa
Bilimbi L. 172 „ (Blimbing —), m. Averrhoa Caram-
bola L. 172 boeloe (Daoen — ajam), m. Desmodium
gangeticum D. C. 338
„ (Katjang — ), m. Glycine Soja Bth. 358 „ (Ki —), s. Dipterocarpus balsami-
fera BI. 107 „ (Ki lèho —), s. Saurauja Reinward-
tiana BI. 98 „ (Tjempaka — ), s. Michelia veluti-
na BI. 16 boeloes (Tjempaka —), j. Manglietia
glauca BI. 14 boeloh (Belimbing —), m. Averrhoa Bi-
limbi L. 172
Boender, md. Garcinia balica Miq. . . 92
Boenè, md. Corchorus capsularis L. . . 155
Boenga ajer mawar, m. Rosa L. . . . 460
„ kelentit, m. Clitoria ternatea L. 356 „ lawang, m. Eugenia aromatica
O. K. 517 „ merak, m. Caesalpinia pulcherri-
ma Swartz. 398 „ padang, m. Melochia corchorifoliaL. 143 „ raja, m. Hibiscus Rosa sinensis L. 127 „ rèbhangr md. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
„ ros, m. Rosa L 460
„ telang, m. Clitoria ternatea L. . 356 „ tjina, m. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398
Boengboendelan, s. Cassia Fistula L. . 404
„ , s. Cassia javanica L. . 405
„ , s. Cassia Fistula L. . 404



Boengboenelan, s. Cassia javanica L. . 405 boengkik (Doerèn —), j. Durio zibethi-
nus L. 132
Boenglai kajoe, m. Michelia montana BI. 15
Boenglon, m. Nephelium lappaceum L. . 266 boengö (Kembhang — teleng), md. Clito-
ria ternatea L. 356 „ (Kembhang —tjeleng), md. Clito-
ria iernatea L. 356 „ (Marongghi — ), md. Moringa olei-
fera Lam. 285
Boeni, md. Corchorus capsularis L. . . 155 Boenninghausenia Reichenb. . . .177
albiflora Reichenb 177
boenoet (Bintangoer —), m. Calophyltum
spectabile Willd. 94 „ (Mentangoer —), m. Calophyllum
spectabile Willd. 94 boenting (Kajoe —), m. Adansonia digi-
tata L. 130 „ (Pohon —), m. Adansonia digi-
tata L. 130
Boentiris, s. Kalanchoë pinnata Pers. . 473 Boentjis iris, m. Phaseolus vulgaris L. . 372 boentjis (Katjang —), m. Phaseolus vulgaris L. 372
Boentoe silit, j. Mimosa pudica L. . . . 429
Boentoet badjing, m. Uraria crinita Desv. 348
„ koetjing, m. Uraria crinita Desv. 348 ,, „ , m. Uraria lagopoides
D. C. 347
„ „ , m. Uraria picta Desv. 348 „ loetoeng, m. Uraria lagopoides
D. C. 347 „ mèjong sisi, s. Desmodium poly-
carpum D. C. 343
„ rasé, j. Uraria lagopoides D. C. 347
„ tjareuh, s. Uraria crinita Desv. 348
boeoet (Areuj —), s. Kadsura scandens BI. 17 „ (Areuj hoenjoer —), s. Kadsura
cauliflora BI. 17
„ (Gelam —), s. EugeniaspicataLam. 509 „ (Höndjè —areuj), s. Phytocrene ma-
crocarpa BI. 229 Boerahol, s. Stelechocarpus Burahol H. f.
et Th. 21
Boerenkool. Brassica oleracea L. acephala. 57
boeris (Nangka — ), md. Anona muricataL. 30
Boeroe, md. Platea latifolia BI. .. . 227
Boeroendoel, s. Xerospermum Noronhia-
num BI. 265 boeroeng (Bisoel —), s. Ararocarpus velu-
tinus Scheff. 29 „ (Keloempang — ), m. Sterculia
urceolata Smith. 137 „ (Kelompang —), m. Sterculia
urceolata Smith. 137 „ (Tènggèk —), m. Evodia latifolia D. C. 178
Boesoek boesoek, m. Cassia nodosa Ham. 405 Boeta roewa, s. Eugenia confertiflora K.
et V. 510
Boetat, md. Planchonia valida BI. . . 532 Boetoen, j, m, s. Barringtonia speciosa
Forst. 529 boetoen (Haremeng —), s. Cratoxylon clan-
destinum BI. 88 „ ( „ —), s. Cratoxylon for-
mosum B. et H. 88 „ (Ki haremeng — ), s. Cratoxylon
formosum B. et H. 88 „ (Ki remeng —), s. Cratoxylon
formosum B. et H. 88 „ (Remeng — ), s. Cratoxylon formosum B. et H. 88 Boewah anggoer, m. Vit is vinifera L. . 245 „ hati, m. Soulamea amara L. . 193 „ lerek, m. Zie Sapindus Rarak
D. C. 261
„ nöna, m. Anona reticulata L. . 31 „ oepas, m. Sophora tomentosa L. 393 „ prada, m. Bixa Orellana L. . . 69 „ saboen, m. Zie Sapindus Rarak
D. C. 261
„ telor, m. Carapa moluccensis Lam. 217 boewah (Tangkal —), s. Mangif era in-
dica L. 279
Boewas boewas, m. Garcinia celebica L. 91 Bogo. Zie baga.
bogor (Katjang — ), s. Voandzeia subter-
ranea Thouars. 375 Boho, j. Millettia dasyphylla Hook. . . 327 Bokkeboonen. Phaseolus multiflorus Willd. 372 bol (Djamboe —), j, m, s. Eugenia do-
mes tica Baill. 519 „ (Djamboe — mété), j. Anacardium occidentale L. 279



Bombax L 131
insigne Wall 131
malabaricum D. C 131
Valetonii Hochr 131
Bondot, j. Gardiospermum Halicacabum L. 260 bong (Dadap —), j. Erythrina microcarpa
K. et V. 362 „ (Dhadhak —), md. Erythrina microcarpa K. et V. 362 ,Bonte lupine. Lupinus varius L. . . . 316 boöl (Djamboe —), s. Eugenia domestica
Baill. 519
Boon. Phaseolus L 369
boon (Bruine —). Phaseolus vulgaris L. 372
„ (Groote —). Vicia Faba L. . . . 352
„ (Kaapsche —). Vicia Faba L. . . 352 „ (Lommersche —). Phaseolus multi-
florus Willd. 372 „ (Oostindische —). Phaseolus multi-
florus Willd. 372
„ (Roomsche —). Vicia Faba L. . . 352
„ (Turksche—). Phaseolus vulgaris L. 372
„ (Witte — ). Phaseolus vulgaris L. . 372
börang (Djoekoet —), s. Mimosa pudica L. 429
Boschviooltje. Viola odorata L 65
Boterbloem. Ranunculus L 7
Boterbloemachtigen. Ranunculaceae. . . 5
Boterplant. Polygala butyracea Heek. . . 79
Bötor, m. PsophocarpustetragonolobusD.C. 376 bötor (Katjang —), m. Psophocarpus tetra-
gonolobus D. C. 376
Bouea Meisn 280
burmanica Grift. var. microphylla
Engler. 280
Gandaria Bl. = B. macrophylla Griff. . 280
macrophylla Griff 280
myrsinoides BI. = B. burmanica Griff. var.
microphylla Engler. 280
liouquetroos. Rosa Noisettiana Red. . . 463 Bourbon-katoen. Gossypium purpurascens
Poir. 130
Braam. Rubus L 450
Brachypterum floribundum Miq. = Derris
multiflora Bth. 391 „ microphyllum Miq. = Derris
microphylla Val. 389 „ polyphyllum Miq. = Derris
polyphylla K. et V. 389
boöl (Djamboe — ), s. Eugenia domestica
Brachypterum scandens W. et A. = Derris
scandens Bth. 390 „ timorense Bth. = Derris
scandens Bth. 390
brangga (Tandjang —), j. Rhizophora L. 479
Brasan, j. Bennettia leprosipes Krdrs. . . 71
„ , j. Dysoxylum arborescens Miq. . 207
„ , j. Trivalvaria macrophylla Miq. 36
Brassica L 56
juncea Coss. = Br. rugosa Prain. . . 57
oleracea L 57
rugosa Prain 57
Bratawali, j. Anamirta Cocculus IV. et A. 41
„ , j. Tinospora crispa Diels. . . 43
Brenggolo, j. Crotalaria albida Heyne. . 311
Brentjawatoe, j. Crotalaria calycina Schrank. 309 Bretawali, j. Zie Bratawali, j.
Brexia Thouars 469
madagascariensis Thouars 469
Brobos, j. Alysicarpus rugosus D. C. . 350
„ , j. Alysicarpus vaginalis D. C. . 349
Brobos sapi, j. Alysicarpus vaginalis D. C. 349
Brodjo lintang, j. Hypericum japonicum Thb. 86
Brösol, j. Chydenanthus excelsus Miers. . 531
Brotowali, j. Anamirta Cocculus W. et A. 41
„ , j. Tinospora crispa Diels. . . 43
Browneajacq 418
capitellata Jacq 418
grandiceps Hort. = Br. hybrida Hort. Bog. 418
hybrida Hort. Bog 418
Brucea Mill , . 192
sumatrana Roxb 192
Bruguiera Lam 483
caryophylloides BI 485
eriopetala W. et A 485
gymnorhiza Lam 484
parviflora W. et A 485
Bruine boonen. Phaseolus vulgaris L. . 372
Brummel. Rubus fruticosus L 454
Brusselsche spruitjes. Brassica oleracea L.
gemmifera. 57 Bryophyllum calycinum Salisb. = Kalanchoë
pinnata Pers. 473
Buchanania Roxb 276
florida Schauer 277
sessilifolia BI. 277
Bucida Buceras BI. = Terminalia nitida I. K. 487
nitida Hassk.=T'erminalia nitida I.K. 487



Buettneria L 145
angulata Hassk 146
pilosa Roxb 146
BURSERACEAE 195
Butea Roxb 365
frondosa Roxb. = B. monosperma Taub. 365
monosperma Taub 365
Cacaoboom. Theobroma 144
Cacara erosa Ktze. = Pachyrhizus angulatus
Rich. 375
Caesalpinia L 397
arborea Zoll. = Peltophorum ferrugineum
Bth. 395
Bonduc Roxb 398
Bonducella Flem 399
cinclidocarpa Miq 400
coriaria Willd 398
dasyrachis Miq.=Peltophorum dasyrachis
Kurz. 395 digyna Roth. Zie de noot op pag. 401.
gracilis Miq 401
inermis Roxb. = Peltophorum ferrugineum
Bth. 395
Nuga Ait 401
pulcherrima Swartz 398
Sappan L 400
sepiaria Roxb 399
tinctoria Domb 401
Caesalpinieae. . 395
Cajanus D. C 378
Cajan Millspaugh 378
indicus Spreng. —C. Cajan Millspaugh. 378
Calliandra Bth 435
brevipes Bth 435
haematocephala Hassk 435
portoricensis Bth 435
Sancti Pauli Hassk 435
Callistemori R. Br. Zie het verbeterblad, lanceolatus Sweet. Zie het verbeterblad.
Calophyllum L 92
Hasskarlii T. et B 93
Inophyllum L 94
javanicum Miq, 94
spectabile Willd 94
Teysmanni Z. M 93
venulosum Z. M. = C, javanicum Miq. . 94
Calpandria lanceolata BI. = Camellia lan-
ceolata Seem. 104
Calpurnia Miq 393
aurea Baker 303
Calyptranthus aromatica BI. = Eugenia spi-
cata Lam. 5C9 „ caryophyllifolia BI. = Eugenia cymosa Lam. 511 „ corymbosa BI. — Eugenia co-
rymbifera K. et V. 507 „ fastigiata BI. = Eugeniafas-
tigiata Miq. 509 „ laxiflora BI. = Eugenia laxi-
flora K. et V. 513 „ racemosa BI. = Eugenia jam-
boloides K. et V. 512 „ rostrata BI. = Eugenia tenui-
cuspis K. et V. 511
Camellia L 104
japonica L 105
lanceolata Seem 104
Thea Lindl 105
theifera Griff.— Camellia Thea Lindl. . 105
Camellia = Camellia japonica L 105
Campêchehout. Zie Haematoxylon cam-
pechianum L. 402 Campylotropis cytisoides Bth. = Lespedeza
cytisioides Max. 351 „ virgata Miq. = Lespedeza
virgata Miq. 351 Cananga odorata Hook. fil. — Canangium
odoratum Baill. 24
Canangium Baill 24
odoratum Baill 24
Canarium L 196
commune L 198
decumanum Gartn 198
denticulatum BI 197 j
Eupteron Miq. = Santiria oblongifolia BI. 196
fuscum Engler 197
hispidum BI 198
Kipella Miq 197
Kitenga Miq 199
littorale BI 198
moluccanum BI 197
subtruncatum Engler 198 j
Canavalia Adans 367



Canavalia ensiformis D. C 368
gladiata D. C. = C. ensiformis D. C. . 368
lineata D. C 368
obtusifolia D. C 369
turgida Grah. = C. obtusifolia D. C. . 369 virosa W. et A. — C. ensiformis D. C. . 368
Cansjera BI 224
Rheedii Gmel 224
CAPPARIDACEAE 58
Capparis L 61
acuminata Willd 63
callophylla BI 62
dealbata D. C 62
Erycibe Hall. fil 62
erythrodasys Miq. — C. horrida L. . . 63 foetida BI. = C. acuminata Willd. . . 63
horrida L 63
lanceolaris D. C 62
micracantha D. C 63
pumila Champ. Zie noot 2 op pag. 61.
salaccensis BI 61
sepiaria L 61
spinosa L. Zie noot 1 op pag. 61.
subacuta Miq 63
Gapsella Vent 58
Bursa pastoris Moench 58
Capucijners. Pisum arvense L 353
Carallia Roxb 485
confinis BI. var. latifolia Miq. = C. lucida
Roxb. 486
integerrima D. C. — C. lucida Roxb. . . 486
lucida Roxb 486
multiflora Miq. = C. lucida Roxb. . . 486
Carapa Aubl 217
moluccensis Lam 217
obovata BI 217
Cardamine L 55
decurrens Z. et M 56
hirsuta L 56
javanica Miq 56
sylvatica Lmk 56
Cardiopteris Wall 230
lobata Wall 230
Cardiospermum L . . 260
Halicacabum L 260
CARYOPHYLLACEAE 80
Caryophyllus aromaticus L. = Eugenia aro-
matica O. K. 517 Caryospermum serrulatum Miq. = Perrot-
tetia alpestris Loes. 235
Cassia L 404
Absus L 407
alata L 411
bacillaris L 408
bicapsularis L 411
brasiliensis Lmk. = C. grandis L. . . 405
calliantha Mey. = C. multijuga Rich. . 412
divaricata Nees et BI 409
Fistula L. 404
florida Vahl. = C. siamea Lamk. . . 412
glauca Lam 409
grandis L 405
hirsuta L 408
Horsfieldii Miq. = C. glauca Lam. . . 409
indecora H. B. K. C. bicapsularis L. 411
javanica L 405
laevigata Willd 411
Leschenaultiana D. C 407
marginata Roxb 405
mimosoides L 406
multijuga Rich 412
nodosa Ham 405
obtusifolia L 410
occidentalis L 409
patellaria D. C 407
pumila Lam 406
siamea Lamk 412
Sophera L 409
timoriensis D. C 412
Tora L 410
Castanospermum Cunn 393
australe Cunn 394
Catenaria laburnifolia Bth. Desmodium
laburnifolium D. C. 343
Ceder. Cedrela odorata L 218
Cedrela 218
febrifuga BI 219
odorata 218
serrata Royle = C. sinensisjuss. ... 219
serrulata Miq. C. sinensis Juss. . . 219 . . 91Q
sinensisjuss 



CELASTRACEAE 232
Celastrus L 234
alpestris Bi Perrottetia alpestris Loes. 235
paniculata Thunb 234
racemulosa Hassk 234
Centrosema D. C 354
Plumieri Bth 355
pubescens Bth 355
Cerastium L 81
glomeratum Thuill 82
indicum W. et A 82
Ceriops Arn 482
Candolleana Arn 482
Roxburghiana Arn 483
Chineesche roos. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
„ thee. Camellia Thea Lindl. . 105
Chisocheton BI 208
barbatus D. C. Zie Ch. divergens Bi . 209
divergens BI 209
macrophyllus King 208
microcarpus K. et V 209
sandoricocarpus K. et V 209
Vrieseanus D. C. Zie Ch. divergens Bi . 209
Chloroxylon D. C 219
Swietenia D. C 219
Chydenanthus Miers 530
excelsus Miers 531
Cicer L 351
arietinum L 351
Cipadessa BI 202
baccifera Miq 203
fruticosa BI. = C. baccifera Miq. . . . 203
Cissampelos L 46
(; Pareira L 47
Cissus arachnoidea Hassk. = Vitis arach-
noidea Backer. 246 „ compressa BI. = Vitis compressa
Backer. 250
„ dichotoma BI. = Vitis dichotoma Miq. 252
„ glabrata BI. = Vitis glabrata Backer. 253
„ laevigata BI.—Vitis laevigata Backer. 251
„ mutabilis BI. = Vitis mutabilis Miq. 254
„ papillosa Bi—Vitis papiilosa Backer. 252 „ pergamacea Bi = Vitis pergamacea
Miq. 252
,, rotundifolia Bi Vitis pallida W.et A. 248
,, tuberculataBi=VitislanceoiariaWall. 253
Cissus verrucosa Zoil. = Vitis verrucosa
Backer. 253
Citriobatus A. Cunn 75
javanicus Boerl. et Krds 75
Citroen. Citrus medica L. genuina. . . . 187 Citroenboonen. Phaseolus multiflorus
Willd. 372
Citrus L 187
acida Roxb.- C. Hystrix D. C.acida. . 187
Aurantium L 187
decumana L. C. Aurantium L. sinensis
decumana. 187
Hystrix D. C 187
Limonum Risso = C. medica L. Limonum. 187
medica L 187
nobilis Lour 187
Papeda Miq. C. Hystrix D. C. Papeda. 187
Clausena Burm. ... j .... 185
excavata Burm 186
Oliveri Krdrs 186
Clavimyrtus glabrata BI. Eugenia Cla-
vimyrtus K. et V. 521 „ virens Bi Eugenia Clavimyrtus K. et V. 521
Clematis L 5
coriacea Korth 6
Jackmani Jackm 6
Leschenaultiana D. C 5
paniculata Thunb 6
smilacifolia Wall 6
Vitalba L 6
zeylanica Poir . . . 5
Cleome L 59
aculeata L 59
speciosissima Dieppe 59
Clitoria L 355
cajanifolia Bth 356
heterophylla Lam. . . . , . . 356
ternatea L 356
Clypea capitata Bi = Stephania capitata
Spreng. 46 „ corymbosa BI. — Stephania corym-
bosa Walp. 46 „ venosa Diels = Stephania venosa
Diels. 45
Coca. Erythroxylon Coca Lam 164
„ Erythroxylon novogranatense Hieron. 164



coca (Java—). Erythroxylon novograna-
tense Hier. 164
Cocculus D. C 44
Blumei Boerl. = Limacia Blumei Diels. . 43 glaucescens BI. = = Diploclisia glaucescens
Diels. 44
laurifolius D. C 45
lucidus T.et B.=Pycnarrhena lucida Miq. 39 ovalifolius D.C. Cocculus sarmentosus
Diels. 44
rimosus BI. Anamirta Cocculus W.et A. 41
sarmentosus Diels 44
Cochlearia L 57
officinalis L 57
Cola Schott 139
acuminata R. Br. 139
Colubrina Rich 243
asiatica Brongn 243
Columbia Pers 152
javanica Pers 152
Colutea L 330
arborescens L 331
COMBRET ACE AE 487
Combretum L 491
arboreum T. et B. Terminalia arborea
T. et B. 488
coccineuin Lam 492
extensum Roxb 493
Horsfieldii Miq. = C. extensum Roxb. , 493
latifolium BI. = C. extensum Roxb. . . 493
lucidum BI. = C. trifoliatum Vent. . . 492
neurophyllum Miq 492
punctatum BI 493
purpureum Vahl. = C. coccineum Lam . 492
quadrangulare Kurz 493
sundaicum Miq 494
tetralophum Clarke. Zie de noot op pag. 492.
trifoliatum Vent 492
Commersonia Forst 146
echinata Forst 146
CONNARACEAE 285
Connarus L 288
Diepenhorstii Miq.= Agelaea Diepenhor-
stii King. 286
'). In den tekst staat abusievelijk vera K. Schum. Zie de verbeterlijst.
Connarus diversifolius Scheff. . . . 289
falcatus BI 288
Hasseltii BI. 288
semidecandrus Jack 289
Corchorus L 155
acutangulus Lam 156
capsularisL 155
japonicus Thunb. = Kerria japonica D. C. 450
olitorius L 155
Coscinium Colebr 41
fenestratum Colebr 41
miosepalum Diels 41
Coulteria tinctoria H. B. K. = Caesalpinict
tinctoria Domb. 401
Couroupita Aubl 532
guyanensis Aubl 532
Cow-pea. Vigna Catjang Wall. . . . 374
CRASSULACEAE 472
Crataeva L 63
Nurvala Ham 64
tumulorum Miq 64
Cratoxylon BI 87
clandestinum BI 88
formosum B. et H 88
Hornschuchii Bl.=Cr. clandestinum BI. . 88
pentadelphum Turcz 88
racemosum BI 87
Crotalaria L 307
acicularis Ham 308
alata Ham 307
albida Heyne 311
Arnottiana Bth. Cr. semperflorens Vent. 312
barbata Grah 309
biflora Arn 311
bracteata Arn 314
calycina Schrank 309
deflexa Bth. Cr. albida Heyne. ... 311
elliptica Roxb 313
ferruginea Grah 309
fulva Roxb 312
grandiflora Reinw 312
incana L 315
juncea L 312
laburnifolia L 314
linifolia L 310



Crotalaria medicaginea Lamk 313 1
mysorensis Roth 309
nana Burm 310
paniculata Willd 312
prostrata Roxb 308
quinquefolia L 313
retusa L 308
Saltiana Andr 315
semperflorens Vent 312
sericea Retz 307
sessiliflora L 308
striata D. C. Cr. Saltiana Andr. . . 315 tetragona Miq. Cr. triquetra Dalz, var.
tetragona Back er. 311
tetragona Roxb 312
Trifoliastrum Wiild 313
triquetra Dalz. var. tetragöna Backer. 311 tuberosa Ham. Eriosema chinense Vog. 383
verrucosa L 311
Wightiana Grah 307
Zollingeriana Miq. Cr. medicaginea Lmk. 313
CRUCIFERAE 54
Crudia Schreb 422
bantamensis B. et H 422
Cubilia BI 268
Rumphii BI 268
Cunonia indica BI. Astilbe indica Backer. 467 Curagaosche nootjes Arachis hypogaea L. 335 Cyanitis sylvatica Reinw. Dichroa febri-
fuga Lour. 469 Cyanospermum javanicum Miq. Rhyn-
chosia rufescens D. C. 381
Cyathocalyx Champ 27
sumatranus Scheff 28
Cyclea Am 47
barbata Miers 47
peltata Auct C. barbata Miers. ... 47
Cynometra L 423
cauliflora L 423
ramiflora L 423
Cytisus L 316
Laburnum L 317
proliferus L., var. palmensis Christ. 317
Dadap, j, m, s. Erythrina L 359
Dadapajam,j. Erythrina crassifolia Krdrs. 360 „ „ , j. Erythrina indica L. . . . 360
Dadap blendoeng, s. Erythrina indica L. 360
„ bong, j. Erythrina microcarpa K.et V. 362
„ doeri, m. Erythrina lithosperma Miq. 362
„ laoet, j. Erythrina indica L. . . 360
„ lenga, j. Erythrina lithosperma Miq. 362
lèsang, s. Erythrina lithosperma Miq. 362
„ lisah, j. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ minjak, m, s. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ rangrang, s. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ ri, j. Erythrina lithosperma Miq. . 362 „ sabrang, j. Erythrina indica L. var.
picta. 360
sala, j. Erythrina crassifolia Krdrs. 360
serep, j. Erythrina lithosperma Miq. 362
„ solo, j. Erythrina crassifolia Krdrs. 360
„ srep, j. Erythrina lithosperma Miq. 362 tjangkring, s. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ „ , j, m, s. Erythrina ovali-
folia Roxb. 361 „ tjoetjoek, m. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ wangi, j. Erythrina euodiphyllaHassk. 360
dadap (Katjang — ), s. \igna Catjang Wall. 374
Dahoe, s, Dracontomelum mangiferum Blume. 281
Dalbergia L. fil 385
Junghuhnii Bth 386
latifolia Roxb 387
littoralis Hassk. D. phyllanthoides BI. 386
menoeides Prain 386
monosperma 'Dalz. D. torta Grah. . 386
parviflora Roxb 387
phyllanthoides BI 386
pseudo-Sissoo Miq. D. rostrata Grah. 387
rostrata Grah 387
Scortechinii Prain 385
Sissoo Miq. ----- D. rostrata Grah. . . 387
tamarindifolia Roxb 385
torta Grah 386
Zollingeriana Miq. D. parviflora Roxb. 387 dalima (Djeroek — ), j, s. Citrus Auran-
tium L. sinensis decumana. 187
damak damak (Akar ), m. Kadsura
scandens BI. 17
Damar wadja, j. Spergula arvensis L. . 83
damar (Ki —), s. Parinarium scabrum Hassk. 445



Darnaran, j. Weinmannia Blumei Planch. 472 D mascener roos. Rosa damascena Mill. 464 i^nnrrHpiir « Rnmbnr malabaricum D. C. 131
, s. Bombax Valetonii Hochr. . 131 Dangdeur gedèh, s. Bombax malabaricum
D. C. 131 leuweung, s. Bombax malabaricum D. C. 131 „ , s. Bombax Valetonii
Hochr. 131
Dani m. Quisqualis indica L 494
Daoen ambre, m. Pelargonium Radula
L'Hcrit var. roseum Willd. 169
„ asem, m. Oxalis L 170
„ atjon atjonan, md. Cassia alata L. 411 „ bocloe ajam, m. Desmodium gan-
geticum D C. 338 doedoek, m. Desmodium triquetrum
D. C. 336
galing, m. Vitis trifolia L . . . 251
rrhampt md Kalanchoëüinnata Pers. 473
>1 &" '
„ goedé, m. Cajanus Cajan Mill-
spaugh. 378
indja pajoeng, m. Biophytum D. C. 171 kelitji, md. Caesalpinia Bonducelta
Flem. 399
„ koepang, m., Cassia alata L. . 411
koerap, m. Cassia alata L. . . 411
koetjing, m. Mimosa pudica L. . 429 lemahan, j. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180
liti, j. Neptunia javanica Miq. . 428
pitjah, j. DesmodiumgangeticumD. C. 338
poko, j. Capparis dealbata D. C. 62
rebah bangoen, m. Mimosa pudica L. 429
saga, m. Abrus precatorius L. . 354
saga kebo, m. Abrus pulchellus Wall. 354
sambang, j. Abrus pulchellus Wall. 354
sedjoek, m. Kalanchoëpinnata Pers. 473
setjang, s. Caesalpinia Sappan L. 400
tidor tidor. m. Mimosa pudica L. 429
tikoesan, m. Murraya Koenigii Spr. 185 „ tjamtjaoeh, s. ')• Cocculus sarmen-
tosus Diels. 44
daoen (Taroem — aloes ), j. Indigofera ar-
recta Hochst. 322 dapoeng (Hantap — ), s. Sterculia javanica
R. Br. 138
i). Zie ook Tjamtjaoeh.
dapoeng (Woeroe —), j. Acer niveum BI. 272
Dara, j. Vitis discolor Dalz 248
„ , j. Zizyphus Jujuba Lam 241
Dara bandil, s. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
„ gerit, j. Zizyphus Oenoplia Mill. .
„ kroewoet, j. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
dara (Rabet — ), md. Vitis discolor Dalz. 248
darah (Akar — ), m. Unona discolor Vahl. 24 Darandang areuj, s. Dichapetalum timo-
rense Engl. 219
Daröwak, s. Grewia acuminataJuss. . . 151
„ , s. Grewia laevigata Vahl. . . 150
, s. Grewia Microcos L. ... 149
, s. Grewia paniculata Roxb. . 150
, s. Grewia tomentosa Juss. . . 150
Darsana, j. Eugenia domestica Baill. . . 519
Debo, j. Tetracera hebecarpa Boerl. ■ . 8
Decaspermum Forst 498
paniculatum Kurz. var. polymorphum
K. et V. 499
rubrum Ndz 49y
Dedap. Zie Dadap.
Dedekan, j. Indigofera enneaphylla L. . 321
dèdès (Rembang—), s. Saraca L. . . 421
„ (Soka —), j. Saraca L 421
Dègèl, s. Crudia bantamensis B. et H. . 422 Deguelia microphylla Val. Derris micro-
phylla Valet. 389
Dekeman, j. Glycine Soja Bth 358
Delé, j. Glycine Soja Bth 358
Delé rambat, j. Atytosia scarabaeoides Bth. 380
Delèan, j. Desmodium heterophyllum D. C. 340
Delima srikaja, m. Anona squamosa L. 31 delima (Djeroek— ), m. Citrus Aurantium
L. sinensis decumana. 187
Delimas, j. Acrocarpus fraxinifolia Wight. 431
npiinorcrpm m. Bixa Oreltana l 69
J
Deloempang, j. Grewia totnentosa Juss. . 150
, j. Helicteres hirsuta Lour. . 142
, j. Helicteres Isora L. . . 141 deloepang (Kajoe — ), md. Diplophractum
auriculatum Des}. 152
Deloewak, j. Grewia Microcos L. . ■ ■ 149
, j. Grewia paniculata L. . . 150
Dernbo, j. Tetracera hebecarpa Boerl. . 8
Dempo lelet, j. Orophea enneandra BI. . 35 denipo (Kèrèan —), j. Crotalaria ferrugi-
nea Grah. 309
Dendrolobium Cephalotes Bth. = Desmodium Cephalotes Wall. 339



Dendrolobium umbellatum Bth. = Desmodium umbellatum W. et A. 340 Dèngdèk pöik, s. Corchorus acutangulus
Lam. 156
Depang, j. Acer niveum BI. 272
Deremoeng pelandoek, m. Elaeocarpus sti-
pularis BI. 162
Deres, j. Vit is discolor Dalz 248
Derris L 388
bantamensis Hassk.=D. multiflora Bth. 391
dalbergioides Baker.=D. microphylla Val. 389
elliptica Bth 389
floribunda Prain D. multiflora Bth. . 391
microphylla Val 389
multiflora Bth 391
polyphylla K. et V 389
scandens Bth 390
sinuata Thw 391
thyrsiflora Bth 391
uliginosa Bth 390
Dersana, j. Eugenia domestica Baill. . . 519 dersana (Djamboe —), j. Eugenia domestica
Baill. 519
„ ( „ —), j. Eugenia Jambos L. 520
Desmanthus Bth 429
virgatus Willd 429
Desmodium Desv 336
bambusetorum Miq 344
barbatum Bth 342
biarticulatum F.v.M 343
capitatum D. C 343
Cephalotes Wall 339
dasyphyllum Miq. Uraria paniculata
Hassk. 347
elegans Bth 339
filiforme Zoll 340
gangeticum D. C 338
gyrans D. C 342
gyroides D. C 342
heterophyllum D. C 340
laburnifolium D. C 343
latifolium D. C 338
laxiflorum D. C 345
megaphyllum Z. M. = D. timorense D.C. 345
mierophyllum Miq. D. parvifolium D. C. 341
ormocarpoides D. C 337
Desmodium parvifolium D. C. i). . . 341 '
polycarpum D. C 343
pseudo-gyrans Miq. - D. gyroides D. C. 342
pseudo-gyroides Miq. = D. gyroides D. C. 342
pulchellum Bth 339
recurvatum Gr ah. = D. laxiflorum D. C. 345
reniforme D. C 337
Scalpe D. C 344
spirale D. C 345
stipulaceum D. C 344
strangulatum W. et A. D. Scalpe D.C. 344 strangulatum W. et A. var. parvulum
Miq. D. spirale D. C. 345
timorense D. C 345
tortuosum D. C. = D. stipulaceum D. C. 344
triflorum D. C 341
Trifoliastrum Miq. Zie het verbeterblad.
triquetrum D. C 336
umbellatum D. C 340
virgatum Z. M 338
Dhaboeng, md. Parkia Roxburghii Don. 424
Dhadhak, md. Erythrina L 359
Dhadhak bong, md. Erythrina microcarpa
K. et V. 362 „ mènjak, md. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ olèng, md. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ pesè, md. Erythrina lithosperma
Miq. 362
Dhaloebang tali, md. Diplophractum auri-
culatum Desf. 152 Dhang ghedhangan, md. = Mitrephora po-
lypyrena Miq. 34 Dhaó, md. Dracontomelum mangiferum
Blume. 281
Dharsana, md. Eugenia domestica Baill. 519 dharsana (Djhambhoe —), md. Eugenia domestica Baill. 519 dhoerga (Djeroek — ), md. Citrus Hystrix
D. C. acida. 187
Dhoerin, md. Durio zibethinus L. ... 132
Dhoewak, md. Eugenia Jambolana Lam. 502
Dhok, j. Canarium hispidum BI. .. . 198
Dialium L 413
indum L 413
!) in den tekst staat abusievelijk parviflorum.



Dianthus L 80
barbatus L 81
Caryophyllus L 81
chinensis L 81
plumarius L 81
Dicerma biarticulatum D. C. = Desmodium
biarticulatum F. v. M. 343
DICHAPETALACEAE 219
Dichapetalum Thouars 219
timorense Engl 219
Dichroa Lour 468
Cyanitis Miq. D. febrifuga Lour. . . 469
febrifuga Lour 469
latifolia Miq. = D. febrifuga Lour. . . 469
Dichrostachys D. C 427
cinerea W. et A 427
Didjeroekan, s. Lepionurus sylvestris BI. 225
Dillenia L 10
aurea Smith 11
indica L 11
ovata Wall 11
pentagyna Roxb 11
DILLENIACEAE 8
diloewih (Soekma — ), j. Gunnera macro-
phylla BI. 477
Din(g)ding, j. Aeschynomene indica L. . 333
„ , j. Cassia mimosoides L. . . 406
Dioclea H. B. K 366
javanica Bth 367
Diploclisia Miers 43
glaucescens Diels 44
macrocarpa Miers. D. glaucescens Diels. 44
Diplophractum Desf 152
auriculatum Desf 152
DIPTEROCARPACEAE 105
Dipterocarpus Gartn 106
balsamifera BI 107
gracilis BI 108
Hasseltii BI 107
littoralis BI 108
pubescens K. et V 108
retusa BI 107
trinervis BI 107
Vanderhoeveni K. etV 108
Distylium Sieb. et Zucc 475
stellare O. Ktze 475
Dittelasma Rarak Hook. f. Sapindus Ra-
rak D. C. 261
Divi divi. Caesalpinia coriaria Willd. . 398 Djaat, m, s. Psophocarpus tetragonolobus
D. C. 376 Djaat mönjèt, s. Psophocarpus palustris
Desv. 376
Djaé. Zie Djai.
Djagasatroe, j. Zie Djogosatroe.
Djagir, md. Pometia tomentosa T. et B. 267
djagir (Kajoe —), md. Pometia tomentosa
T. et B. 267 djago (Semboeng —), j. Hydrangea oblon-
gifolia BI. 468 Djaha, j. Terminalia belerica Roxb. var.
laurinoides Clarke. 490
„ , j. s. Terminalia bialata Kurz. . 490 „ kebo, j. Terminalia belerica Roxb.
var. laurinoides Clarke. 490
„ keling, j. Terminalia arborea K. et V. 488 „ sapi, j. Terminalia belerica Roxb.
var. laurinoides Clarke. 490 djaha (Ojod —), j. Combretumpunctatum BI. 493 djahè (Ki —), s. Michelia montana BI. . 15 djai (Kajoe — ), j. Michelia montana BI. 15 „ (Tjempaka —), j. Manglietia glauca BI. 14 „ ( „ —), j. Michelia montana BI. 15 Djajanti, s. Sesbania aegyptiaca Pers. . 329 djalak(Sekar —),j.Buteamonosperma Taub. 365 „ (Sigar —), j. Capparis salaccensisBl. 61 Djalakan, j. Desmodium gyroides D. C. . 342 Djalamprang, j. Talauma elegans Miq. . 13 djalang (Kerbaoe —), m. Gluta RenghasL. 280 Djalastrang, s. Talauma elegans Miq. . 13 Djaloepang, s. Columbia javanica BI. . . 152 djambè (Ki —), s. Gynotroches axillaris BI. 486 Djambéjan, j. Canarium hispidum BI. . . 198 Djambelan, m. Eugenia Jambolana Lam. 502 Djamblang, rn, s. Eugenia jambolana Lam. 502 Djamboe ajer, m, s. Eugenia aquea Burm. 516 Djamboe ajer mawar, j, m, s. Eugenia Jambos L. 520
„ alas, j. EugeniadensifloraDuthie. 519 „ „ , j. Eugenia magnoliaefolia
K. et V. 504
„ berteh,m. Eugenia domestica Baill. 519
„ bidji, m. Psidium Guajava L. . 498 „ bidji ketjil, m. Psidium pumilum
Vahl. 498



Djamboe bijawas, m. Psidium Guajava L. 498 „ bol, j, m, s. Eugenia domestica
Baill. 519 „ bol rnété, j. Anacardium occidentale L. 279
„ boöl, s. Eugenia domestica Baill. 519 „ dersana, j. Eugenia Jambos L. . 520 „ „ ,]. Eugenia domestica Baill. 519 „ gadjoes, m. Anacardium occidentale L. 279 „ iroeng, m. Anacardium occidentale L. 279 „ kadjoe, m. Anacardium occidentale L. 279
„ keling, tn. Myrtus communis L. . 497
„ klampak, j. Eugenia densiflora
Duthie. 519
„ „ , j. Eugeniajavanica Lam. 516
„ „ aroem, j. Eugenia Jambos L. 520
„ kloetoek, j, s. Psidium Guajava L. 498 „ kloetoek ketjil, m. Psidium pumi-
lum Vahl. 498 „ „ lemboet, s. Psidium pu-
milum Vahl. 498
„ kraton, j. Eugenia Jambos L. . 520
„ kroetoek, j. Psidium Guajava L. 498
„ mason, j .Anacardium occidentale L. 279
„ mawar, j, m. Eugenia Jambos L. 520
„ mèdè, s. Anacardium occidentale L. 279 „ mendeh, m. Anacardium occiden¬
tale L. 279
„ mété, j. Anacardium occidentale L. 279 „ mónjèt, m, s. Anacardium occidentale L. 279
„ oewèr, j. Eugenia aquea Burm. 516 „ pertokal, s. Eugenia domestica Baill. 519 ,, samarang, j, m, s. Eugenia javanica Lam. 516
„ semarang, j. Eugenia javanica Lam. 516 „ sempal, m. Anacardium occidentale L. 279 „ séran, m. Anacardium occidentale L. 279
„ siki, s. Anacardium occidentale L. 279
„ tersana, j. Eugenia domestica Baill. 519 „ tersana idjoe, j. Eugenia javanica
Lam. 516
„ tjaj, s. Eugenia aquea Burm. . 516
,, tjaj mawar, s. Eugenia Jambos L. 520
Djamboe tjina, m. Psidium pamilum Vahl. 498
„ wana,j. Eugenia densiflora Duthie. 519
„ wèr, j. Eugenia aquea Burm. . 516
Djanibon, j. Eugenia acuminatissima Kurz. 505
„ , j. Eugenia densiflora Duthie. . 519
„ , s. Eugenia fastigiata Miq. . . 509
,, , j. Eugenia operculata Roxb. . 504 djamprah (Èntjèng èntjèng —), j. Indigo-
fera galegoides D. C. 320
Djanggoet keli, m. Carallia lucida Roxb. 486
Djangkang, j. Sterculia foetida L. . . , 136 djangkar (Ki — ), s. Eugenia ampliflora K.
et V. 510
,, („ — ), s. Eugenia fastigiata Miq. 509
Djanglot, j. Mitrephora polypyrena Miq. 34 „ , j. Mitrephora reticulata Hook.
fil. et Thoms. 34
„ , j. Orophea hexandra BI. ... 35
,, , j. Polyalthia micrantha Boerl. . 25
Djanglot, j. Saccopetalum Horsfieldii Benn. 37
Djanitri, s. Elaeocarpus oxypyrena K. et V. 160
„ j, s. Elaeocarpus petiolata Wall. 158
„ , s. Elaeocarpus sphaerica Schum. 162
„ j, s. Elaeotarpus stipularis BI. . 162 djanitri (Hoeroe — ), s. Elaeocarpus Pierrei
K. et V. 159 djantan (Akar pisang pisang — ), m. Uva-
ria purpurea BI. 23 „ (Bajoer —), ni. Pterospermum acerif olium Willd. 142 „ (Kelat —), m. Eugenia polyantha
Wight. 503
„ (Leban — ), m. Evodia latifoliaD.C. 178 „ (Pisang pisang —), m. Uvariapurpurea BI. 23 „ (Saga — ), m. Adenanthera pavo-
nina L. 426 „ (Tjèrèk —), m. Brucea sumatrana
Roxb. 192
Djanten, j. Cassia divaricata Nees et BI. 409
„ , md. Parkinsonia aculeata L. . 403
Djanti, j. Sesbania aegyptiaca Pers. . . 329
Djaoe, j. Artabotrys odoratissimus R. Br. 28
Djaoera, s. Garcinia dulcis Kurz. ... 89
„ , s. Garcinia lateriflora BI. .. . 90
Djarakan, j. Buettneria angulata Hassk. 146 Djaran, s. Odina Wodier Roxb. var. Wirt-
genii Engler 282 djaran (Kajoe — ), j. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engler. 282



djaran (Poeloetan —), j. Triumfetta tomentosa Bojer. 154 „ (Wit —\ j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282
Djarem, j. Desmodium tri/lorum D. C. . 341 djarem (Djoekoet —), j. Desmodium hete-
rophyllum D. C. 340 „ ( „ —), j. Desmodium triflo-
rum D. C. 341 „ (Doekoet —), j. Desmodium triflo-
rum D. C. 341 „ (Soeket —), j. Desmodium triflo-
rum D. C. 341
djaridji (Katjang —) ni. Dolichos Lab lab L. 377
Djaroem, m. Flacourtia Ramontchi L'Herit. 71
Djatakè, s. Bouea macrophylla Griff. . . 280 Djati blanda, m. Guazuma ulmifolia Lam.
var. tomentosa Schum. 145 „ landa, j. Guazuma ulmifolia Lam. var.
tomentosa Schum. 145 ,, londa, j. Guazuma ulmifolia Lam. var.
tomentosa Schum. 145 „ walanda, j. Guazuma ulmifolia Lam.
var. tomentosa Schum. 145 Djatos landi, j. Guazuma ulmifolia var.
tomentosa Schum. 145
djawa (Asam— ), m. Tamarindus indica L. 420 (Balang — ), j. Pterospermum aceri-
folium Willd. 142
„ (Sèngon —), j. Albizzia stipulata Boiv. 437
(Singon —),j. AlbizziastipulataBoiv. 437
„ (Soga —), j. Caesalpinia Sappan L. 400 djawi (Balang —), j. Pterospermum aceri-
folium Willd. 142 „ (Rawé —), j. Mucuna pruriens D. C.
typica. 363 (Sèngon — ), j. Albizzia stipulata
Boiv. 437
Djawoera, s. Garcinia dulcis Kurz. . . 89
„ , s. Garcinia lateriflora BI. . 90
Djeboegan, j. Astilbe indica Backer. . . 467
„ , j. Lepisanthes montana BI. . 263
Djeboek, md. Sterculia urceolata Smith, . 137
Djédjéhan, j. Clematis Leschenaultiana D. C. 5 djedjer (Kalak —), j. Polyalthia lateriflora
King. 26
Djedjeroekan, s. Acronychia laurifolia BI. 182
Djeloen, j. Derris elliptica Bth 389
Djembloek, j. Eugenia subglauca K. et V. 516
Djcmbloek krikil, j. Eugenia jamboloides
K. et V. 512 „ ,, > ]■ Eugenia subglauca K.
et V. 516
djemboet (Girang —), j. Eugenia aequata L. 256 „ (Waroe — ), j. Hibiscus macrophyl-
lus Roxb. 121
Djempina, j. Hopea fagifolia Miq. ... 110
Djenar, j. Murraya exotica L 185
Djèngkol, j, m, s. Pithecolobium lobatum Bth. 442 Djèngkèlan, j. Pithecolobium ellipticum
Hassk. 441
„ , j. Pithecolobium fagifolium BI 442
Djengkot, s. Prunus javanica Miq. . . . 448 djengkot (Ki — ), s. Calophyllum Teysmanni
Z. M. 93
Djengotan, j. Corchorus acutangulus Lam. 156
Djenitri, j. Elaeocarpus sphaerica Schum. 162
Djenoe, j. Derris elliptica Bth. . . . 389
djenoe (Akar —), m. Derris elliptica Bth. 389
„ (Toeba —), s. Derris elliptica Bth. 389
Djepoen, j. Acacia farnesiana Willd. . . 433
djepoen (Katjang —), j. Glycine Soja Bth. 358
djeren (Kadjoe —), md. Meliosma ferru-
ginea BI. 275
Djering, j, m. Pithecolobium lobatum Bth. 442 Djering gólèng, j. Pithecolobium fagifolium BI. 442
Djeringan, j. Pithecolobium fagifolium BI. 442
, j. Pithecolobium lobatum Bth. 442
Djeroek, j, m, s. Citrus L 187
Djeroek asem, m. Citrus medica L. genuina. 187 „ bali, s. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187 besar, m. Citrus Aurantium L. sinensis decumana. 187 „ bödong, j. Citrus medica L. genuina. 187 dalima, j, s. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187 „ delima, m. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187 gedè, s. Citrus Aurantium L. sinensis decumana. 187 kapas, m. CitrusHystrix D.C.acida. 187 „ kingkip, j. Triphasia trifoliataD.C. 184 „ kingkit, j, m. Triphasia trifoliata
D. C. 184
„ lémó, s. Citrus Hystrix D. C. acida. 187
„ limö, s. Citrus Hystrix D. C. acida. 187



Djeroek li mö gedè, s. CitrusHystrix D.C. ctcida 187
„ lingkit, j. Triphasia trifoliata D.C. 184 „ manis, m. Citrus Aurantium L.
sinensis typlca. 187 „ matjan, j. Citrus Aurantium L. sinensis decumana. 187 „ mipis, s. Citrus Hystrix D.C. acida. 187 „ nipis, j, s .Citrus Hystrix D.C. acida. 187 „ pandan, s, Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187
„ petjel, j. Citrus Hystrix D. C. acida. 187 „ poeroet, j, s. Citrus Hystrix D. C.
Papeda. 187 „ rawa, j. Citrus Aurantium L. sinensis decumana. 187 „ tipis, m. Citrus Hystrix D. C. acida. 187 „ trengganoe, j. Citrus Hystrix D. C.
Papeda. 187
djeroek (Ki — ), s. Acronychia laurifolia BI. 182 » (,, —), s. Xanthoxylum ovalifolium
Wight. 180
Djeroekan, j. Capparis salaccensisBI. . . 61
„ , j. Glycosmis pentaphylla Corr. 183
„ , j. Toddalia asiatica Lam. . . 182
„ , j. Xanthophyllum excelsum Miq. 80 „ , j. Xanthoxylum ovalifolium
Wight. 180 djeroekan (Ojod —), j. Toddalia asiatica
Lamk. 182
Djeuheu, md. Terminalia bialata Kurz. . 490
Djeundjing, s. Albizzia falcata Backer. . 437
„ , s. Albizzia lebbeckioides Bth. 437
„ , s. Albizzia stipulata Boiv. . 437
„ , s. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
„ , s. Pithecolobium Saman Bth. 440
Djeundjing laoet, s. Albizzia falcata Backer. 437
„ soenda, s .Albizzia stipulata Boiv. 437
Djewer, j. Cassia mimosoides L. . . . 406 djliai (Kembhang — ), md. Michelia monta-
na BI. 15
Djhamboe bhender, Psidium Guajava L. . 498
„ bighi, md. Psidium Guajava L. 498 ,, dharsana, md. Eugenia domesti-
ca Baill. 519
„ ir, md. Eugenia aquea Burm. . 516 „ mönjèt, md. Anacardium occidentale L. 279 „ mönjèt mèra, md. Anacardium
occidentale L. 279
Djhamboe mönjèt pötè, md. Anacardium oc¬
cidentale L. 279
,, wir, md. Eugenia aquea Burm. 516
Djhampé, md. Kalanchoë pinnata Pers. . 473
Djhangkang, md. Sterculia foetida L. . . 136
Djhariboek, md. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
Djhenö, md. Derris elliptica Bth. . . . 389 djhepon (Kembhang — ), md. Acacia farne-
siana Willd. 433
Djheroek, md. Citrus L 187
Djheroek dhoerga, md. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187 „ kantjèng, md. Triphasia trifoliata
D. C. 184 „ labaj, md. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187 „ lènglang, md. Citrus Hystrix D.C.
Papeda. 187 „ matjan, md. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187 „ petjel, md. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187 „ pörot, md. Citrus Hystrix D. C.
Papeda. 187 „ rantè, md. Triphasia trifoliata
D. C. 184 djheroekan (Roek —), md. Xanthophyllum
vitellinum Nees. 80 Djidjeroekan, s. Acronychia laurifolia BI. 182 „ , s. Lepionurus sylvestris BI. 225 Djindjing koelit, s. Gouania leptostachya
D. C. 244
djingga (Blimbing —), j. AverrhoaBilimbiL. 172 Djingoh, m. Caesalpinia pulcherrimaSwartz. 398 Djinitri, j. Elaeocarpus sphaerica Schum. 162
Djirak, m. Eurya japonica Thunb. ... 97
Djirang, md. Leea aequata L 256
Djiwat, m. Eugenia fambolana Lam. . . 502
Djloempang, j. Atylosia crassa Prain. . 380
Djodjo, j. Pericampylus incanus Miers. . 43
Djoedjoe, j. Cyclea barbata Miers. ... 47
„ , j. Pericampylus incanus Miers. . 43
Djoehar, md. Cassia siamea L 412
Djoekoet börang, s. Mimosa pudica L. . 429
„ djarem, j. Desmodium heterophyl-
lum D. C. 340 „ „ , j. Desmodium triflorum
D. C. 341
„ iboen, s. Drymaria cordata Willd. 83



Djoekoet kakalapaan, s. Biophytum sensiti-
vum D. C. 171 „ kasimoekan, s. Drymaria cordata
Willd. 83
„ kawasa, s. Kalanchoëpinnata Pers. 473
„ malèla, s .PolygalaglomerataLour. 78 „ moeles, s. Desmodium triflorum
D. C. 341
„ pörósot, s. Polanisia viscosa D. C. 60
„ sakti, s. Nasturtium indicum D. C. 55
„ sètan, s. Polanisia viscosa D. C. 60
„ tjalingtjing, s. Oxaliscorniculata L. 170
„ walet,s.LoureaVespertilionisDesv. 348
Djoelang, j. Pahudia javanica Miq. . . 419
Djoelang sepat, j. Afzelia bijuga A. Gray. 420
djoelang (Ki —), s. Pahudia javanica Miq. 419
„ (Sepat — ), Afzelia bijuga A. Gray. 420 Djoendjoe lakèk, md. Stephania hernandifo-
lia Wall. 46
Djoenti, j. Dillenia aurea Smith 11
„ , j. Dillenia pentagyna Roxb. . . 11 Djoeok bató, md. Eugenia acuminaiissima
Kurz. 505
Djoewar, j, m, md, s. Cassia siamea Lam. 412
Djoewet, j. Eugenia Jambolana Lam. . . 502
Djoewet krikil, j. Eugenia Jambolana Lam. 502
Djoewoet, j. Saurauja bracteosa D. C. . 100
djögó (Katjang — ), s. Phaseolus radiatus L. 369
Djogosatroe, j. Cassia divaricata Nees. et BI. 409
Djohar, m. Cassia siamea Lam 412
Djoho. Zie Djaha.
Djolang, j. Pahudia javanica Miq. . . . 419
Djombo, j. Carapa obovata BI 217
djowo. Zie djawa.
Dlimas, j. Acrocarpus fraxinifolia Wight. 431
Dloempang, j. Grewia tomentosa Juss. . 150
„ , j. Helicteres hirsuta L. . . . 142
„ , j. Helicteres Isora L. . . . 141
Dloendoeng, j. Vitis pedata Wall. ... 251 dloepang (Kajoe —), md. Diplophractum au-
riculatum Desf. 152
Dloewak, j. Grewia paniculata Roxb. . . 150
Dloewang, j. Grewia paniculata Roxb. . 150
Dodonaea L 270
viscosa Jacq 270
doedoe (Poetih —), s. Acer niveum BI. . 272
Doedoek, j, m. Desmodium triquetrum D.C. 336
„ , j. Lumnitzera Willd 490
„ agoeng, j. Lumnitzera littorea Voigt. 491
Doedoek gedè, s. Lumnitzera littorea Voigt. 491 „ rajap, j. Lumnitzera littorea Voigt. 491 „ „ , j. Lumnitzera racemosa Willd. 491 doedoek (Daoen —), j, m. Desmodium triquetrum D. C. 336 „ (Rembang —), m. Desmodium triquetrum D. C. 336 Doedoerènan, s. Platea excelsa BI. . . . 227 Doekoe, j, m. Lansium domesticumjack. . 215 Doekoeh, s. Lansium domesticum Jack. . 215 doekoen (Ki —), s. Cassia laevigata Willd. 411 Doekoet djarem, s. Desmodium triflorum
D. C. 341
doelang (Kajoe — ), m. Cassia javanica L. 405
Doengoen, j, m. Heritiera littoralisDryand. 140 doepo (Wali —), j. Desmodium laxiflorum
D. C. 345 „ ( » —)> j- Desmodium timorense
D. C. 345
Doerèn, j, m, s. Durio zibethinus L. . . 132
Doerèn boengkik, j. Durio zibethinus L. . 132
„ seketan, m. Durio zibethinus L. . 132
„ siteroeboek, m. Durio zibethinus L. 132
Doerènan, j. Aglaia argentea BI . . . 215
„ , s. Platea excelsa BI 227
Doeri kèngkèng, j. Toddalia asiatica Lam. 182 „ kerbhoe j, md. Artabotrys suaveolens
BI. 28
„ pökak, md. Capparis sepiaria L. . 61
„ tjantil, m. Zizyphus Oenoplia Mill. . 242 doeri (Dadap —), m. Erythrina lithosperma
Miq. 362
Doerian. Durio zibethinus L 132
does (Rebha —todoeseun), md. Mimosapu-
dica L. 429
Doe wet, j. Eugenia Jambolana Lam. . . 502 Doewet batö, md. Eugenia acuminatissima
Kurz. 505
„ krikil, j. Eugenia Jambolana Lam. 502
Doja, j. Dysoxylum amooroides Miq. . . 203
„ , j. Dysoxylum excelsum BI 207
Dok, j. Sterculia macrophylla Vent. ... 139
Doko, md. Lansium domesticum Jack. . . 215
Dolichos L 376
biflorus L 377
dasycarpus Miq. = Vigna dolichoides
Prain. 373
falcatus Klein 377
Junghuhnianus Bth 378



Dolichos Lablab L 377
ligriosus L. Dolichos Lablab L. (3. lignosa. 377
pilosus Klein. - Vigna pilosa Baker. . 373 rhynchosioides Miq. Dunbaria consper-
sa Bth. 379
Iruncatus Miq. Dunbaria circinalis Baker. 379
uniflorus Lam. Dolichos- biflorus L. . 377
Dölög, s. Trichospermum javanicum BI. . 153
Dombeya Cav 142
acutangula Cav 142
Dompjong, j. Eugenia polycephala Miq. . 503
„ , j. Eugenia sexangulata K. et V. 514 Doona javanica Burck. Hopea fagifolia
Miq. 110
„ micrantha Hassk. Hopea fagifolia Miq. 110
Doorbloeiers. Phaseolus multiflorus Willd. 372
Doornbes. Ribes Grossularia L 472
Doperwten. Pisum sativum L 353
Doro, j. Polygala glomerata Lam. ... 78
doro(Soeket — ),j. Polygala glomerata Lour. 78 Zie voorts Dara.
Dracontomelum BI 281
mangiferum BI 281
Dredjeg, j. Desmodium umbellatum D. C. 340
Drègèl, j. Wormia excelsa Jack 10
Driekleurig viooltje. Viola tricolor L. . . 65
Drosera L 474
Burmanni Vahl 474
indica L 474
lunata Ham. — Dr. peltata Smith. . . 474
peltata Smith . . 474
DROSERACEAE 473
Drowak, s. Grewia acuminata Juss. ... 151
„ , s. Grewia laevigata Vahl. . . . 150
„ , s. Grewia Microcos L 149
„ , m, s. Grewia paniculata Roxb. . 150
„ , s. Grewia tomentosa Juss. . . . 150
Druivenboom. Vit is vinifera L 245
Drymaria Willd 83
cordata Willd 83
Dryobalanops Gartn 106
aromatica Gartn 106
Camphora Colebr.=Dr. aromatica Gartn. 106 Duchesnea chrysantha Miq. = Fragaria indica Andr. 458 „ fragarioides Smith. = Fragaria
indica Andr. 458
Duchesnea sundaica Miq. = Potentilla sun-
daica Backer. 459 Duinroos. Rosa pimpinellifolia L. . . . 462
Duiveboon. Vicia Faba L 352
Duivelskatoen. Abroma Jacq 144
Duivelsnaaigaren. Vicia hirsuta Koch. . . 352 Duivenkervel. Fumaria officinalis L. . . 53 Duizendschoon. Dianthus barbatus L. . . 81
Dumasia D. C 356
villosa D. C 357
Dunbaria W. et A 378
calycina Miq. = Atylosia barbata Baker. 381
circinalis Baker 379
conspersa Bth 379
Horsfieldii Miq. Atylosia crassa Prain. 380
nivea Miq 379
polysperma Miq 379
rubella Span 379
Durio L 132
zibethinus L 132
Dysolobium Prain 372
dolichoides Prain 373
Dysoxylon. Zie Dysoxylum BI.
Dysoxylum BI 203
alliaceum BI 204
amooroides Miq 203
arborescens Miq 207
Blumei Miq 208
caulostachyum Miq 205
densiflorum BI 205
excelsum BI 207
fraternum Miq 204
glabrum C. D. C 204
Hasseltii K. et V 206
Leschenaultianum K. et V 203
macrocarpum BI 207
mollissimum BI 206
Nagelianum D. C 204
nutans Miq 203
ramiflorum Miq 205
simile BI 206
Vrieseanum Cas. D. C 207
ebek (Wertjis —), j. Pisum sativum L. . 353 Echinodiscus echinatus Pers. Pterocarpus
Erinaceus Poir. 388 Eeuwige bloei. Phaseolus multiflorus Willd. 372



Eeuwige klaver. Medicago sativa L. . . 318 ègel (Merak —), md. Caesalpinia pulcher-
rima Swcirtz. 398
Ehing, j. Cassia timoriensis D. C. ... 412
Ékor andjing, m. Uraria lagopoides D. C. 347
koetjing, m. Uraria crinita Desv. . 348
toepai, m. Uraria lagopoides D. C. 347
Elaeocarpus L. '57
Acronodia Masters. — E. punctata Hassk. 157
angustifolia Bl. — E. sphaerica Schum. . 162
dentata Pierre= E. Pierrei K. et V. . . 159
edulis T. et B 160
floribunda BI 161
Ganitrus Roxb. = E. sphaerica Schum. . 162
glabra BI. . . 161
grandiflora Smith 159
Griffithii Masters 158
lanceaefolia Roxb 160
littoralis T. et B 158
longifolia BI. 161
macrophylla BI 162
nitida Jack 162
obtusa BI 159
oxypyrena K. et V 160
petiolata Wall 158
Pierrei K. et V 159
punctata Hassk 157
resinosa BI. = E. petiolata Wall. . ■ ■ 158
sphaerica Schum 162
stipularis BI 162
tomentosa Bl. — E. stipularis BI. . • ■ 162
tuberculata Roxb 159
Eiaeodendron Jacq 235
glaucum Pers. var. macrocarpum K. et V. 236
elar (Walik —), j. Acer niveum BI. . . . 27^
( — ), j. Guioa diplopetala Radlk. 26S( —), i. Mischocarpus sundaicus
" ^ " ' S BI. 27 (
ELAT1NACEAE 8E
Eiatine L 8f
americana Arn 8f
Elattostachys Radlk 26^
verrucosa Radlk 26^
Ellipanthus Hook. fil 28'
Kingii Boerl. et Koord 28<
elongan (Long —), md. Cardiospcrmum Ha-
licacabum L. 26<
Embryogonia arborea T. et B. Termina-
lia arborea K. et V. 488 lucida BI. = Combretum trifo-
liatum Vent. 492 Empelam, m. Mangifera indica L. . . ■ 279 Empelas hari betina, m. Tetracera hebecar-
pa Boerl. 8 poetih, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8 tikoes, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8
Èmprak, j. Chydenanthus excelsus Miers. . 531 emprit (Gendis — ),j. Chisocheton divergens
BI. 209
( „ —), j. Chisocheton sandori-
cocarpus K. et V. 209 „ (Goela —),j. Chisocheton divergens BI. 209 Endog endog, j. Glycosmis pentaphylla Corr. 183 Endog endögan, j. Turpinia pomifera D. C. 272 „ , j. Xanthophyllum excelsum
Miq. 80 , j. Xanthophyllum vitellinum
Nees. 80
endog (Ki—), s. Turpinia parva K. et V. 272 ( b _)( s. Xanthophyllum excelsum
Miq. 80 (n —)( s. Xanthophyllum vitellinum
Nees. 80 (Ki — areuj), s. Securidaca tavoyana
Wall. 79
endögan (Endog —), j. Turpinia pomifera
D. C. 272 ( o —), j. Xanthophyllum excelsum Miq. 80 „ ( „ —), j. Xanthophyllum viteli linum Nees. 80
! Èngas, md. Gluta Renghas L 280
> Èngghoe, md. Ruta chalepensis L. . . . 176 ènglari (Nangka — ), md. Anona muricata L. 30
1 Entada Adans 425
' Pursaetha D.C. — E. scandens Bth. . 426
' scandens Bth 426
1 Èntjèng èntjèng; j. Cassia pumila L. ■ . 406 ' )( „ , j. Cassia Sophera L. . ■ 409
) „ j. CrotalariaSaltiana Andr. 315
) „ , j. Crotalaria semperflorens
) " Vent. 312
„ , j. Gynandropsis pentaphylj " la D. C. 60



Èntjèng èntjèng, j. Polanisia viscosa D. C. 60 Èntjèng èntjèng djamprah, j. Indigofera ga-
legoides D. C. 320
Epèk, j. Vit is lanceolaria Wall 253
epèk (Ojod —), j. Vit is lanceolaria Wall. 253 Epilithes coccinea BI. — Laurembergia coc-
cinea Kanitz. 477
Epirhizanthe BI 75
cylindrica BI 76
elongata BI 76
Epoeng, j. Dichrostachys cinerea W. et A. 427 epoeng (Kajoe —), j. Dichrostachys cinerea
W. et A. 427
Erèng, md. Albizzia lebbeckioides Bth. . . 437 erèng (Bhoengkana — ), md. Albizzia lebbeckioides Bth. 437
Èrgoelö, md. Rosa 460
Eriobotrya D.C 465
japonica L 465
Eriodendron D. C 131
anfractuosum D. C.=E. pentandrum Kurz. 132
pentandrum Kurz 132
Erioglossum BI 261
edule BI 262
Eriosema D. C 382
chinense Vog 383
Ërmawa, md. Rosa 460
Èrmawar, md. Rosa 460
eroes (Kembhang —), md. Rosa L. . . . 460
èrtjis (Katjang —), m. Pisum arvense L. . 353
„ ( „ —), m. Pisum sativum L. . 353
Ervum hirsutum L. — Vicia hirsuta Koch. 352
„ Lens L. Lens esculenta Moench. . 353
Erwt. Pisum sativum L 353
erwt (Angola — ). Voandzeia subterranea
Thouars. 375
Erysimum L 56
repandum L 56
Erythrina L 359
Corallodendron L 362
crassifolia Koorders 360
Crista Galli L. var. Hasskarlii Backer. 361
euodiohvlla Hassk 360
fusca Lour. — E. ovalifolia Roxb. . . 361
herbacea L 362
Hypaphorus Boerl. E. lithosperma Miq. 362
indica L 360
Erythrina lithosperma Miq 362
lithosperma BI. = E. indica L 360
microcarpa K. et V 362
ovalifolia Roxb 361
Vespertilio Bth 360
Erythropalum BI 222
scandens BI 223
Erythrostigma diversifolia Hassk. = Conna-
rus diversifolius Scheff. 289
Erythroxylon L 163
burmannicum Griff. = E. cuneatum Kurz. 164
Coca Lam 164
cuneatum Kurz 164
novogranatense Hieron 164
Eschscholtzia Cham 53
californica Cham 53
Etè, md. Camellia Thea Lindl 105
Etèh, j. Camellia Thea Lindl 105
ètèk (Tjötjor —), md. Kalanchoë pinnata
Pers. 473
Eucalyptus L'Hérit 524
alba Reinw 525
amygdalina Labill 526
crebra F. v. Muell 525
Globulus Labill 524
pilularis Sm 526
piperita Sm 526
robusta Sm 525
tereticornis Sm 525
viminalis Labill 525
Euchresta Benn 392
Horsfieldii Br 392
Eugenia L 501
acuminatissima Kurz 505
aemula K. et V 522
ampliflora K. et V 510
aquea Burm 516
argutata K. et V 512
aromatica O. K 517
attenuata Miq 508
axillaris K.etV. Eu. densiflora Duthie. 519
bankensis Backer 508
bantamensis K. et V. = Eu. aquea Burm.
Zie de noot op pag. 516. buxifolia Hort. Bog.= Eu. bankensis Backer. 508



Eugenia caryophyllata Thunb. — Eu. aro-
matica Ktze.
Clavimyrtus K. et V 
confertiflora K. et V 
corymbifera K. et V 
cuprea K. et V 
cymosa Lam 
decipiens K. et V 
densepunctata K. et V 
derisiflora Duthie 
discophora K. et V 
dolichophylla K. et V 
domestica Baill 
fastigiata Miq 
formosa Wall 
glomerata K. et V 
Horsfieldii K. et V 
hypericifolia K. et V. . . . • . .
intermedia K. et V 
Jambolana Lam 
jamboloides K. et V 
Jambos L 
javanica Lam 
javensis K. et V. = Eu. jamboloides K. et Junghuhniana Miq.=Eu. polyantha Wigh
Klam pok K. et V 
laxiflora K. et V 
lineata Duthie 
lucidula Miq.—Eu. polyantha Wight.
Macromyrtus K. et V 
magnoliaefolia K. et V 
malaccensis Lam. Eu. domestica Baill.
melanosticta K. et V 
Michelii Lam 
microcyma K. et V 
napiformis K. et V 
nervosa Miq. = Eu. corymbifera K. et V.
occlusa Kurz 
opaca K. et V 
operculata Roxb 
paucipunctata K. et V 
pendula D. C 
polyantha Wight 
polycephala Miq 
polyneura K. et V 
517 521 510 507
509
511
502 507 519 521 513
519 509 515
503
520 515
512 502 512 520
516
512 503 514
513 510
503
518
504
519
505
514
505
517 507 504
506 504 506
501 503
502 522
Eugenia ruminata K. etV 513
salaccensis K. et V. Eu. jamboloides K.
et V. 512
sexangulata K. et V 514
spicata Lam 509
striata K. et V 511
subglauca K. et V 516
Suringariana K. et V 521
tenuicuspis K. et V 511
teretiflora K. etV 518
umbilicata K. et V 520
uniflora L. Eu. Michelii Lam. . . . 514
virens K. et V. Eu. Clavimyrtus K. et V. 521
Vrieseana K. etV 522
zeylanica Willd. = Eu. Michelii Lam. . . 514 Zippeliana K. et V. = Eu. jamboloides K.
et V. 512
Zollingeriana K. et V 515
Euodia. Zie Evodia.
Euonymus L. . . 233
japonicus Thunb 234
javanicus BI 233
Euphoria Comm 264
Longana Lam 265
Eurya Thunb 97
japonica Thunb 97
Eurycoma Jack 192
longifolia Jack 193
Evodia Forst 177
accedens BI 178
aromatica BI 179
hortensis Forst 179
latifolia D. C 178
nervosa K. et V 179
Ridleyi Hochr 179
sambucina K. et V 177
speciosa Reich 178
suaveolens Scheff. Zie de noot op pag. 179.
triphylla Hort. Bog 179
Evonymus, zie Euonymus.
Faba vulgaris Moench. = Vicia Faba L. . 352
Fenegriek. Trigonella Foenum graecum L. 318 Fernambuc-katoen. Gossypium hirtum L. var.
religiosum. 129
Feronia Corr 188
elephantum Corr. . 188
3



Feronia lucida Scheff 188
Fibraurea Lour 42
chloroleuca Miers 42
tinctoria Hook fil. et Thoms. -- F. chloroleuca Miers. 42
Filicium Thwait 270
decipiens Thw 271
finger (Lady's — ), Hibiscus esculentus L. . 126 Firmiana colorata R.Br. = Sterculia colorata
Roxb. 135
Flacourtia Comm 70
cataphracta Roxb 71
inermis Roxb 70
Ramontchi L'Hérit 71
Rukam Z. M 71
Flamboyant. Poinciana regia Bojer. . . . 402
Flemingia Roxb 383
capitata Zoll.=Fl. involucrata Bth. . . 384
congesta Roxb 384
involucrata Bth 384
latifolia Bth 385
lineata Roxb 384
strobilifera R. Br 383
Fragaria L 458
chilensis Ehrh 458
collina Ehrh 459
elatior Ehrh 459
indica Andr 458
sundaica BI. = Potentilla sundaica Backer. 459
vesca L 459
Framboos. Rubus idaeus L 454
Fransche klaver. Medicago sativa L. . . 318
„ roos. Rosa gallica L 463
Fumaria Trin 53
officinalis L 53
Ga telik, j. Abrus precatorius L 354
„ toenteng, j. Adenanthera pavonina L. 426
Gaboes, md. Meliosma ferruginea BI. . . 275
„ , j. Sesbania paludosa Prain. . . 330 gaboes (Kajoe — gaboesan), m. Sesbania
paludosa Prain. 330
„ (Ki—), s. PithecolobiumSamanBth. 440 gaboesan (Kajoe gaboes — ), in. Sesbania
paludosa Prain. 330
Gabok (h)oetan, m. Flemingia lineata Roxb. 384
Gadel, j. Derris multiflora Bth 391
„ , j. Entada scandens Bth 426
Gadel, j. Millettia sericea W. et A. . . . 327
Gadel areuj, j. Derris multiflora Bth. . . 391
gadel (Toeba —), ]. Millettia sericea W.etA. 327
Gadelé, j. Glycine Soja Bth 358
gading (Hoeroe —), s. Ryparosa javanica
Kurz. 72
gadjih (Kara —), j. Cicer arietinum L. . . 351 Gadjoes, m. Anacardium occidentale L. . 279 gadjoes (Djamboe —), m. Anacardium occidentale L. 279
Gagakan, j. Cardiopteris lobata Wall. . . 230
Gagametan, s. Dunbaria circinalis Baker. . 379
Gagang goenoeng, j. Viola alata Burgdk. 65
Gagarètan, m. Desmodium gangeticum D.C. 338
Gajam, j, m, s. Inocarpus edulis Forst. . 392
Galactia P. Br 366
tenuiflora W. et A 366
villosa W. et A.— G. tenuiflora W. et A. 366
galepoeng (Madja —), j. Aegle Marmelos Corr. 189
Galing, md. Clematis Vitalba L 6
„ , j. Vit is japonica Thunb 251
„ , j. Vit is trifolia L 251
Galing galing, m. Vitis trifolia L. . . . 251
„ idjoe, j. Vitis nodosa Miq. . . . 249
„ kebo, j. Vitis adnata Wall. . . . 250
„ „ , j. Vitis japonica Thunb. . . 251
„ sapi, j. Vitis japonica Thunb. . . 251
galing (Daoen—), m. Vitis trifolia L. . 251
Galingan kebo, j. Vitis pedata Wall. . . 251
Galinggem, s. Bixa Orellana L 69
Galoega, j, m, s. Bixa Orellana L. . . . 69
Galoempit, s. Tarrietia javanica BI. . . 139
„ , j. Terminalia arborea K. et V. 488
Galoenggang, s. Sida acuta Burm. . . . 114
Galphimia Cav 165
gracilis BartI 165
Gambir gambir, m. Combretum sundaicum
Miq. 494
gambir gambir (Akar —), m. Combretum
sundaicum Miq. 494 gambir (Ojod — ), j. Agelaea Diepenhorstii
King. 286
Gamet, s. Cicer arietinum L 351
gamet (Katjang — ), s. Cicer arietinum L. 351
Ganda, j. Talauma Candollei BI 13
ganda (Tjempaka — ), j. Talauma Candollei
BI. 13
Gandajakan, j. Bauhinia malabarica L. . 416
Gandapoera, m. Hibiscus Abelmoschus L. 126



Gandapoera, j. Hibiscus ficulneus L. . . 125
Gandaria, m. s. Bouea macrophylla Griff. 280
Gandaroekem, j, in. FlacourtiaRukamZ. M. 71 Gandaroesa kebon, m. Hibiscus vitifolius
Willd. 124
Gandateri, m. Elaeocarpus sphaerica Sc hum. 162
Gandja hoetan, m. Corchorus olitorius L. 155
„ ramitjina, m. Corchorus capsularisL. 155
Gandoe, j. Entada scandens Bth. . . . 426
gandoe (Ojod —), j. Entada scandens Bth. 426
Gang, j. Vit is arachnoidea Backer. . . . 246
„ , j. Vit is laevigata Backer 251
Gang poetih, j. Vitis Landuk Miq. . . . 247
ganggaèng (Kadoe —), s. DuriozibethinusL. 132
Ganggang goenoeng, j. Viola alata Burgdk. 65
Ganitri, s. Elaeocarpus sphaerica Schum. . 162
Ganophyllum BI 270
falcatum BI 270
Gantènan, j. Viola serpens Wall. ... 66
gantènan (Soeket —), j. Viola serpens Wall. 66
Ganzerik. Potentilla L 459
Garangan, j. Gouania leptostachya D. C. . 244
Garcinia L 89
balica Miq 92
celebica L 91
dioica BI 90
dulcis Kurz 89
lateriflora BI 90
Mangostana L 91
rostrata T. et B 92
salakensis Pierre 92
garem (Soeket — ), j. Desmodium triflorum
D. C. 341
Garoeng, md. Mezoneurum pubescens Desf. 397
Garoet, s. Harrisonia paucijuga Oliv. . . 194
„ , j. Mezoneurum pubescens Desf. . 397
„ , s. Zizyphus Horsfieldii Miq. ... 241
Garoet areuj, s. Acacia pluricapitata Steud. 435
garoet (Areuj — ), s. Acaciapennata Willd. 434 „ ( „ —), j. Acacia Pseudo-Intsia
Miq. 434
„ ( „ —), s. RubusalceaefoliusPoir. 457 „ (Lóró —), j. Hibiscus surattensis L 123 garoet (Orong órong —), j. Hibiscus surattensis L. 123
,, (Rörö —), j. Hibiscus surattensis L. 123
Garuga Roxb 195
floribunda Decsne 195
Garuga pinnata Roxb 195
Gasèp, j, m, s. Inocarpus edulis Forst. . 392 Gasing gasing, m. Pericampylus incanus
Miers. 43 gasing gasing (Akar —), m. Pericampylus
incanus Miers. 43
Gatak, j. Flemingia congesta Roxb. . . . 384
„ , j. Flemingia latifolia Bth. . . . 385
„ , j. Flemingia strobilifera R. Br. .. 383 gatel (Kara kara —), m. Mucuna pruriens
D. C. typica. 363 „ (Katjang kara kara —), m. Mucuna
pruriens D. C. typica. 363
Gatèp, m. Inocarpus edulis Forst. . . . 392
Gatèp pahit, m, s. Samadera indica Gaertn. 191
Gatèt, s. Inocarpus edulis Forst. .... 392 gedang (Kalak —), md. Anomianthus auri-
tus Backer. 23 „ ( „ SaccopetalumHorsfieldii Benn. 37
„ ( „ —), md. Uvaria purpurea BI. 23
„ (Madja —), j. Aegle Marmelos Corr. 189
Gedangan, j. Capparis acuminata Willd. . 63
„ , j. Corchorus acutangulus Lam. 156
„ , j. Corchorus olitorius L. . . . 155
„ , j. Grewia tomentosa Juss. . . 150
„ , j. Mitrephora polypyrena Miq. . 34 gedè (Areuj beulit —), s. Xanthoxylum tor-
vum F. v M. 180
(Areuj gongsèng —), s. Mucuna gi-
gantea D. C. 364 (Dangdeur — ), s. Bombax malabari-
cum D. C. 131 (Djeroek — ), s. Citrus Aurantium L. si-
nensis decumana. 187 (Djeroek limö —), s. Citrus Hystrix
D. C. acida. 187 (Doedoek —), s. Lumnitzera littorea
Voigt. 491 (Gongsèng — ), s. Mucuna gigantea
D. C. 364 (Hahapaan —), s. Flemingia strobilifera R. Br. 383 (Hantap —), s. Sterculia javanicaR.Br. 138 (Haremeng — ), s. Cratoxylon racemo-
sum BI. 87
(Hariang —), s. Gunnera macrophylla BI. 477 (Ki haremeng —), s. Cratoxylon race-
mosum BI. 87



gedè (Ki\kd]a — ),s.UnonadasymaschaIaBl. 24 „ (Ki remeng —), s. Cratoxylon racemo-
sum BI. 87
„ (Ki soerèn — ), s. Aglaia latifolia Miq. 214
„ (Ki tèrong —), s. Ilex cymosa BI. . 232 „ (Köwas —), s. Canavalia ensiformis
D. C. 368
„ (Mindi —), s. Melia dubia Cav. . . 20) „ (Randoe —), s. Bombax malabaricum
D. C. 131 „ (Remeng —), s. Cratoxylon racemosum
BI. 87
„ (Salam —), s. Eugenia fastigiata Miq. 509 „ (Taratè —), s. Nelumbo nucifera
Gaertn. 51 gedoepah (Wali —), j. Crotalaria semper-
florens Vent. 3T2 gedoepo (Wali —), j. Desmodium Scalpe D.C. 344 Qegambir, m. Combretum sundaicum Miq. 494 gegambir (Akar —), m. Combretum sundaicum Miq. 494
Gegasing, m. Pericampylus incanus Miers. 43 gegasing (Akar — ), Pericampylus incanus
Miers. 43
Gegentelan, s. Chisocheton divergens BI. . 209
Gègèr soré, s. Crotalaria retusa L. . . . 308
„ „ , s. Crotalaria Saltiana Andr. 315
gegoela (Ki —), s. Dysoxylum excelsum BI. 207
Gèhgèran, s. Mimosa pudica L 429
Gelam, s. Eugenia fastigiata Miq. . . . 509
„ , s. Eugenia microcyma K. et V. . 505
„ , s. Eugenia opaca K. et V. . . . 506
„ , s. Eugenia tenuicuspis K. et V. . 511
„ , j, m, s. Melaleuca Leucadendron L. 527
Gelam boeoet, s. Eugenia spicata Lam. . 509
„ tikoes, m. Eugenia Michelii Lam. . 514
Gélang, j, m. Portulaca oleracea L. . . . 84
Gèlang, s. Portulaca oleracea L 84
Gélang pasir, m. Portulaca oleracea L. . 84
Gele lupine. Lupinus luteus L 315
„ roos. Rosa lutea Mill 463
Gelènggang, m. Cassia alata L 411
Gelènggang besar, m. Cassia alata L. . 411
„ ketjil, m. Cassia ToraL. . . 410
„ padang, m. Cassia Tora L. . 410 geli (Waroe —), j. Hibiscus grewiaefolius
Roxb. 121
Gelinggem, m. Bixa Orellana L 69
Gelpkea pendula Bl.=Eugenia pendula D.C. 501
Gempoer watoe, j. Crotalaria albidaHeyne. 311
Gempong, j. Meliosma ferruginea BI. . . 275
Gendis, j. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216
„ , j. Chisocheton macrophyllus King. 208
Gendis eniprit, j. Chisocheton divergens BI. 209 „ „ , j. Chisocheton sandoricocar-
pus K. et V. 209 gendis (Kadjeng —), md. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216 „ ( „ —), j. Chisocheton macrophyllus King. 208 „ ( „ — prit), j. Chisocheton san-
doricocarpus K. et V. 209
Genditeri, m. Elaeocarpus sphaerica Schum. 162 gendjé (Loeng —), j. Cardiospermum Hali-
cacabum L. 260
genggaèng (Kadoe —), s. Durio zibethinusL. 132 geni (Waroe — ), j. Hibiscus grewiaefolius
Roxb. 121
Genitri, j, m. Elaeocarpus sphaerica Schum. 162
„ , j, s. Elaeocarpus stipularis BI. . 162
QERANIACEAE 167
Geranium L 168
ardjunense Zoll 169
nepalense Sweet forma javanica. . 168
Geranium. Pelargonium L'Hérit 169
Gerdji, j. Desmodium triquetrum D. C. . 336 Geribde kers. Eugenia Michelii Lam. . . 514 gerit (Dara —), j. Zizyphus Oenoplia Mill. 242 Gesing, j. Parinarium Griffithianum Bth. 446 Getasan, j. Buchanania florida Schauer. . 277 Geureung, s. Diploclisia glaucescens Diels. 44 „ , s. Pericampylus incanus Miers. 43 „ , s. Stephania capitata Spreng. . 46 „ , s. Stephania hernandifolia Walp. 46 Geureung beureum, s. Stephania venosa Diels. 45 „ ikan, j. PachygonehebephyllaMiers. 45 geureung (Areuj—), s. Diploclisia glaucescens Diels. 44 „ ( „ —), s. Pericampylus incanus Miers. 43 „ ( „ —), s. Stephania capitata
Spreng. 46 „ ( ,, —), s. Stephania corym-
bosa Walp. 46 „ ( „ —), s. Stephania hernandif olia Walp. 46 „ (Areuj—-beureum), s. Stephania
venosa Diels. 45



ghading (Tjempaka — ), md. MicheliaCham-
paca L. 16 „ (Tjempaka — pötè), md. Michelia
longifolia BI. 15 „ (Tjompaka —), md. Michelia Cham-
paca L. 16
Ghadjam, md. Inocarpus edulis Forst. . . 392
ghadjha (Baroe — ), md. Hibiscussimilis BI. 121 Ghak sagh&kan binèk, md. Adenanthera pa-
vonina L. 426 „ „ lakèk, md. Abrus precatori-
us L. 354 „ „ tongteng, md. Adenanthera
pavonina L. 426
Ghaloegha, md. Bixa Orellana L 69
ghamèt (Daoen —), md. Kalanchoë pinnata
Pers. 473
Gharoenggoeng, md. Ruhus niveus Thunb,
ondersoort Horsfietdii Focke. 453
„ , md.RubusrosaefoliusSmith. 453
ghedang (Bila —), md. Aegle MarmelosCorr. 189 ghedhangan (Dhang — ), md. Mitrephora
polypyrena Miq. 34
Ghelam, md. Melaleuca Leucadendron L. . 527
Ghirang, md. Leea sambucina Willd. . . 256 ghoela (Kadjoe —), md. Amoora Aphana-
mixis R. et Sch. 216 ghoenong (Wong —), md. Chisocheton san-
doricocarpus K. et V. 209
Gigil, s. Dichroa febrifuga Lour 469
Gijoeboek, j. Meliosma ferruginea BI. . . 275
Ginggiang, s. Leea aequata L 256
„ , s. Leea sambucina Willd. . . 256
Ginggiang beureum, s. Leea rubra BI. . 255
Girang, j. Leea aequata L 256
„ , j. Leea rubra BI 255
„ , j. Leea sambucina Willd 256
„ , j. Leea sundaica Miq 256
Girang djemboet, j. Leea aequata L. . . 256
„ girangan, m. Leea rubra BI. . . 255
„ koenjit, j. Leea acuminata Wall. . 255 girang (Tandjang —), j. Carallia lucida
Roxb. 486
Girangan, j. Leea aequata L 256
„ , j. Leea sundaica Miq 256
girangan (Girang — ), m. Leea rubra BI. 255 Glam. Zie Gelam.
Gledog pantö, s. Garcinia dulcis Kurz. . 89
gléjor (Kitjang —), j. Phaseolus lunatus L. 372
Gliricidia H. B. K 328
Gliricidia maculata H. B. K 329
sepium Jacq. = Gl. maculata H. B. K. . 329
Gluta L 279
Renghas L 280
Glycine L 357
angustifolia Miq 358
chinensis Sims. — Wistaria chinensis D. C. 328
javanica L 358
Koordersii Backer 358
labialis L. = Teramnus labialis Spr. . 359
mollis W. et A. = Teramnus labialis Spr. 359
Soja Bth 358
Glycine. Wistaria chinensis D. C. . . . 328
Glycosmis Corr 182
cyanocarpa Spreng 183
pentaphylla Corr 183
sapindioides Lindl 182
Göbès, md. Brassica oleracea L 57
Goboel, j. Derris scandens Bth 390
Gödong inggoe, j. Ruta chalepensis L. . 176
„ ireng, j. Perrottetia alpestris Loes. 235
„ koetjing, j. Mimosapudica L. . . 429
„ lemah, j. Munronia javanica Benn. 201
,, minggoe, j. Ruta chalepensis L. . 176 „ poeloetan, j. Desmodium triquetrum
D. C. 336
„ nga, j. Ranunculus diffusus D. C. 7
„ sidagoeri, j. Sida rhombifolia L. 115 „ widadari, j. Agrimonia javanica
Jungh. 460
Goebis, md. Brassica oleracea L 57
Goedé ojod, j. Alysicarpus vaginalis D. C. 349
„ rambat, j. AtylosiascarabaeoidesBth. 380
„ „ , j. Dunbaria circinalis Baker. 379
goedé (Daoen — ), m. Cajanus Cajan Millsp. 378
„ (Katjang — ), j. Cajanus Cajan Millsp. 378
Goedéjan, j. Aeschynomene indica L. . . 333
j. Atyiosia scaraoaeoiaes tstn. . j»u
j. Desmodium gyrans D.C. . . 342
j. Desmodium umbellatum D. C. 340
j. Lespedeza cytisioides Max. . 351
goegoela (Ki —), s. Dysoxylumexcelsum BI. 207
Goela, j. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216
„ , j. Chisocheton macrophyllus King. . 208
Goela emprit, j. Chisocheton divergens BI. 209 goela (Kajoe —), j. Amoora Aphanamixis
R. et Sch. 216 ,, ( „ -), j. Chisocheton macrophyllus King. 208



goela (Kajoe —prit), j. Chisocheton sando-
ricocarpus K. et V. 209 goeling (Hoeit —), s. StephaniavenosaDiels. 45 „ (Oeit —), s. Stephania venosa Diels. 45
Goelö, s. Rosa L 460
goeló (Kembang — ), s. Rosa L 460
„ (Kembang ajer —), m. Rosa L. . . 460 Goeloe walang, j. Desmodium triquetrum
D. C. 336
Goeloen, j. Protium javanicum Burm. . . 196 goendil (Ramboetan —), s. Nephelium lap-
paceum L. 266 Goendjaé, s. Parkia intermedia Hassk. P.
pseudo-speciosa. 425 goendoek (Njirih —), j. Carapa moluccensis
Lam. 217
goendok (Tjampaka —), md. Talauma Can-
dollei BI. 13 ,, (Tjompaka —), md. Talauma Can-
dollei BI. 13
Goengsèng, j, s. Zie Gongsèng.
Goeni, md. Corchorus capsularis L. . . 155
goenoeng (Areuj matahiang —), s. Caesal-
pinia sepiaria Roxb. 399 „ (Gagang —), j. Viola alata
Burgdk. 65 (Ganggang —), j. Viola alata
Burgdk. 65 (Kadongdong —), j. Rhus retusa
Zoll. 282 (Kara pölong —), Dumasia villo-
sa D. C. 357 „ (Katapang —), s. Elaeocarpus ob-
tusa BI. 159 „ (Katilajoe —), j. Aphania monta-
na BI. 262 „ (Katjang — ), m. Desmodium gan-
geticum D. C. 338 (Kemlandingan — ), j. Albizzia
montana Bth. 436 „ (Ki lajoe —), s. Aphania montana BI. 262 (Ki pajoeng —), s. Mitrephora
obtusa Miq. 34 „ (Kilajoe—), ]. Aphania montana BI. 262 ,, (Kèpi —), s. Anacolosa frutescens
BI. 224
„ (Matahiang —), s. Caesalpinia sepiaria Roxb. 399
goenoeng (Paria — ), m. CardiospermumHa-
licacabum L. 260 ,, (Patjar —), j. Aglaia elaeagnoi-
■ dea Bth. 214 „ (Poetat —), m. Planchonia valida
BI. 532
„ (Ragoelö — ),j. Hypericum Lesche-
naultii Chois. 87 „ (Regoeló —), j. Hypericum Lesche-
naultii Chois. 87 „ (Reungas —), s. Semecarpus albes-
cens Kurz. 284 „ (Semanggi —), j. Oxalis cornicu-
lata L. 170 „ (Srengéngé —), j. Hypericum Le-
schenaultii Chois. 87 „ (Tandjang —), j. Carallia lucida
Roxb. 486
„ (Tanglar — ), s. Aglaiaargentea BI. 215 „ (Taratè —), s. Gunnera macrophyl-
la BI. 417 „ (Tjempaka —), s. Magnoliajavani-
ca K. et V. 14 „ (Troes —), s. Chisocheton diver-
gens BI. 209 ( „ —), s. Dysoxylum excelsum
BI. 207
„ (Waroe —), s. Hibiscus macrophyl-
lus Roxb. 121
,, ( „ —), s. Hibiscus similis BI. 121 Goerawelan, s. Mezoneurum Koordersii
Backer. 396
Goetjèn, j. Rubus rosaefolius Smith. . . 453
Göhok, m. Eugenia polycephala Miq. . . 503 gojal (Areuj — ), s. Roureopsis javanica
Planch. 287
Golèng, j. Arytera littoralis BI 269
„ , j. Helicteres Isora L 141
,, , j. Mischocarpus sundaicus BI. . . 270 „ , j. Pithecolobium fagifolium BI. . 442 golèng (Djering —), j. Pithecolobium fagifolium BI. 442 gombong (Waroe —), s. Hibiscus macrophyl-
lus Roxb. 121
„ ( „ —), s. Hibiscus similis BI. 121
„ (Waron —), j. Hibiscus venustus BI. 125
Gomphandra Wall. . . 225
javanica Val 225
Gomphia Schreb 194



Gomphia angustifolia Vahl 195
Gompoer, s. Mangifera macrocarpa BI. . 277
Gompong, j. Meliosma ferruginea BI. . . 275
Gondapoera. Zie Gandapoera.
Gondaria, j. Bouca macrophylla Griff. . . 280
Gondaroekem. Zie Gandaroekem.
Gondo. Zie Ganda.
gondok (Tjempaka —), m, s. TalaumaCan-
dollei BI. 13 „ ( „ —), m. Talauma pumi-
la BI. 13
Gongsèng, j. Canavalia ensiformis D. C. . 368 „ , s. Glycosmis pentaphylla Corr. 183 „ , j. Mucuna acuminata Grah. . 365 „ , s. Mucuna gigantea D. C. . . 364 „ , s. Mucuna Junghuhniana Backer. 364 Gongsèng gedè, s. Mucuna gigantea D. C. 364 gongsèng (Areuj —), s. Canavalia ensiformis D. C. 368 „ (Areu j — gedè), s. Mucuna gigantea D. C. 364
Góni, j, m, s. Corchorus capsularis L. . 155
Goniothalamus BI 33
costulatus Miq. . r 33
macrophyllus H. f. et Th 33
Gonocaryum Miq 226
fuscum Hochr 227
fusiforme Hochr. = G. pyriforme Scheff. 227
obovatum Hochr. = G. pyriforme Scheff. 227
pyriforme Scheff. . . 227
Gordonia Ellis 103
excelsa BI 103
Gossypium L 128
acuminatum Roxb. ....... 130
arboreum L 129
barbadense L 130
brasiliense Macf. = G. acuminatum Roxb. 130
herbaceum L 129
hirtum L 129
javanicum Bl.= G. purpurascens Poir. . 130
macrocarpum Tod 130
mexicanum Tod 130
Nangking Meyer 129
obtusifolium Roxb 129
peruvianum Cav 130
punctatum Sch. et Thonn 129
purpurascens Poir 130
Gossypium vitifolium Lmk 130
Got, j. Acacia pennata Willd 434
„ , j. Acacia pluricapitata Steud. . . . 435
„ , j. Caesalpinia gracilis Miq 401
got (Ri —), j. Acacia pennata Willd. . . 434
(,. —), j- Caesalpinia sepiaria Roxb. . 399
Gouania L 243
javanica Miq 244
leptostachya D.C 244
Gouden regen. Cytisus Laburnum L. . . 317
Göwok, j, s. Eugenia polycephala Miq. . 503 göwok (Koepa —), s. Eugenia polycephala
Miq. 503
Grasanjelier. Dianthusplumarius L. . . . 81
Grasfiletten. Dianthus plumarius /,.... 81
Grewia L 149
acuminata Juss 151
celtidifolia Juss 151
columnaris Sw 151
eriocarpa Juss 151
excelsa Vahl 151
laevigata Vahl 150
Microcos L 149
paniculata Roxb 150
tomentosa Juss 150
Gringging, j. Melia Azedarach L. . . . 202 „ , j. Turpinia pomifera D. C. . 272 „ , j. Weinmannia Blumei Planch. 472 Groenggoeng, j. Rubus niveus Thunb. ondersoort Horsfieldii Focke. 453 „ , j. Rubus rosaefolius Smith. . 453 Groenggoeng kebo, j. Rubus lineatus Reinw. 452 „ lanang.j. RubusmoluccanusL. 457 „ tjilik, j. Rubus niveus Thunb.,
ondersoort Horsfieldii Focke. 453 grond (Koolraap boven den — ). Brassica
oleracea L. gongylodes. 57
Grondnoot. Arachis hypogaea L 335
Groote boon. Vicia Faba L 352
Guatemala-indigo. Indigofera guatimalensis
Mog., Sess. et Cerv. 321 Guatteria pallida BI = Marsypopetalum pal-
lidum Backer. 36
Guazuma Plum 145
ulmifolia Lam. var. tomentosa Schum. 145
Guioa Cav 268
diplopetala Radlk. . • 268
pubescens Radlk 268



Gunnera L 477
macrophylla BI 477
QUTTIFERAE 88
Gymnosporia W. et A 235
montana Bth. var. littoralis Backer. 235
Gynandropsis D. C 60
pentaphylla D. C 60
speciosa D. C 60
Gynotroches BI 486
axillaris BI 486
hadji (Ki —), s. Dysoxylum macrocarpum BI. 207
Haematoxylon L 401
campechianum L 402
Haemocharis Salisb 104
integerrima K. et V 104
serrata K. etV 104
Hahaoean, s. Elaeocarpus floribunda BI. . 161 , s. Elaeocarpus tongifolia BI. . 161 Hahaoean peutjang, s. Elaeocarpus floribunda BI. 161
Hahapaan, s. Crotalaria semperflorens Vent. 312
„ , s. Flemingia congesta Roxb. . 384
„ , s. Flemingia lineata Roxb. . . 384
„ , s. Flemingia strobilifera R. Br. 383
Hahapaan badak, s. Flemingia congesta Roxb. 384
„ gedè, s. Flemingia strobilifera R. Br. 383
hajam (Areuj si —), s. Abruspulchellus Wall. 354 „ (Hati —), s. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398
HALORHAGIDACEAE 476
HAMAMEUDACEAE 474
Hampet, j. Itea macrophylla Wall. . . . 470
Handèöng, s. Commersonia echinata Forst. 146 handèöng (Ki —), s. Commersonia echinata
Forst. 146 handeuleum (Ki —), s. Aphanomyrtus tetra-
quetra Val. 523 handjèrè (Ki —), s. Aphanomyrtus tetraque-
tra Val. 523
.. („ —), s. EugeniaargutataK.etV. 512
Hantaboga, j. Cassia divaricata Neeset BI. 409
Hantap, j, s. Sterculia L 135
Hantap badak, s. Sterculia javanica R. Br. 138
„ beureum, s. Sterculia javanica R.Br. 138
„ dapoeng, s. Sterculia javanica R.Br. 138
„ gedè, s. Sterculia javanica R.Br. . 138 „ heulang, s. Sterculia campanulata
Wall. 136
Hantap heulang, s. Sterculia macrophylla
Vent. 139
„ lemboet, s. Sterculia coccinea Roxb. 137 hantoe (Kapas —), m. Hibiscus Abelmoschus
L. 126
„ (Katjang — ), m. Canavalia ensifor-
mis D. C. 368 Haram haram, j. Pithecolobium umbellatum
Bth. 441
Haremeng, s. Cratoxylon clandestinum BI. 88 Haremeng boetoen, s. Cratoxylon clandestinum BI. 88 „ „ , s. Cratoxylon formosum
B. et H. 88
„ gedè, s. Cratoxylon racemosum BI. 87 haremeng (Ki —), s. Cratoxylon clandestinum BI. 88 » (Ki — boetoen), s .Cratoxylon formosum B. et H. 88 ,, (Ki — gedé), s. Cratoxylon racemosum BI. 87 Harèndong sabrang, s. Rhodomyrtus tomen-
tosa Wight. 500
Harèno, s, Grewia paniculata Roxb. . . 150
Hareueus, s. Rubus L 450
Hareueus bèdak, s. Rubus L 450
hari (Akar mempelas — betina), m. Tetra-
cera hebecarpa Boerl. 8 „ (Empelas —betina), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8 „ (Mempelas — betina), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8 Hariang, s. Vit is quadricornuta Miq. . . 249 Hariang gedè, s. Gunnera macrophylla BI. 477 hariang (Areuj — beureum), s. Vit is discolor
Dalz. 248
Harikoekoen, s. Schoutenia ovata Korth. . 156 Haringin, s. Cassia timoriensis D. C. . . 412 Haroeman, s. Albizzia montana Bth. . . 436 „ , s. Pithecolobium Clypearia Bth. 443 Haroeman tjai,s. Dysoxylum arborescens Miq. 207 haroeman (Ki —), s. Albizzia montana Bth. 436 „ ( „ —), s. Pithecolobium Clypearia Bth. 443 haroes (Akar songsong — ), m. Combretum
trifoliatum Vent. 492
Harpuüia Roxb 271
cupanioides Roxb 271



Harpullia inrbricata Thw 271
rupestris BI. = H. cupanioides Roxb. . 271
Harrisonia Brown 194
Brownii Juss 194
paucijuga Oliv 194
Haseum, s. Tamarindus indica L. . . . 420
haseum (Areuj —), s. Dalbergia tamarindi-
folia Roxb. 385 „ (Kadongdong—), s. Spondiasman¬
gif era Willd. 281 Hati hajam, s. Caesalpinia putcherrima
Swartz. 398
hati (Boewah —), m. Soulamea amdra L. . 193
Hèas, s. Eugenia acuminatissima Kurz. . 505
hèas (Ki —), s. Eugenia tenuicuspis K. et V. 511
Hebecoccus Radlk. 262
ferrugineus Radlk 262
Jjó (Katjang —), s. Phaseolus radiatus L. 369
Heereboonen. Phaseolus vulgaris L. . . 372
Helicteres L 141
( angustifolia L 141
hirsuta Lour 142
Isora L 141
viscida BI 141
Hembatjang, m. Mangifera odorata Griff. 278
hèrang (Katjang — ), s. Phaseolus radiatus L. 369 Herderstaschje. Capsella Bursa pastoris
Moench. 58
Heritiera Ait 139
littoralis Dryand 140
Hertshooi. Hypericum L 86
Hertshooiachtigen. Hypericaceae 86
heulang (Areuj koekoe — ), s. Zizyphus Oe-
noplia Mill. 242 „ (Areuj ramö), s. Toddalia asiatica
Lam. 182 „ (Hantap —), s. Sterculia campanu-
lata Wall. 136 „ ( „ —), s. Sterculia macro-
phylla Vent. 139 „ (Ki —),s. Zizyphus HorsfieldiiMiq. 241 „ (Koekoe —), s. Zizyphus Horsfiel-
dii Miq. 241 „ ( „ —), s. Zizyphus Oenoplia
Mill. 242
„ ( „ — ),s. Zizyphus rufula Miq. 241 „ (Koepoe —), s. Toddalia asiatica
Lam. 182
heulang (Koepoe — ), s. Xanthoxylum scande ns BI. 181 „ (Ramö —), s. Caesalpinia cinclido-
carpa Miq. 400
Heulbol. Papaver somniferum L 52
Heynea Roxb 216
sumatrana Miq 217
trijuga Roxb. Zie de noot op pag. 217.
hiang (Ki—), s. Albizzia procera Bth. . . 439
„ (Ki — batoe), s. Albizzia procera Bth. 439
„ (Ki — kapas), s. Albizzia procera Bth. 439 „ (Mata — ), s. Zie Matahiang.
Hibiscus L 120
Abelmoschus L 126
angulosus Steud 126
Archeri Wats 127
Arnottianus Gray 127
cancellatus Roxb 126
cannabinus L 122
decaspermus K. et V 122
divaricatus Grah. . • 123
diversifolius Jacq 122
esculentus L 126
ficulneus L 125
furcatus Roxb 123
grewiaefolius Hassk 121
heterophyilus Vent 123
hirtus L 124
lavateroides Moric 126
lepidospermus Miq 124
lunarifolius Willd. 124
macrophyllus Roxb 121
Manihot L 126
marmoratus Lem, = H. lavateroides Moric. 126
micranthus L. fil 124
mutabilis L 125
panduriformis Burm 123
petiolosus Miq. H. lunarifolius Willd. . 124
platanifolius Sweet 125
radiatus Cav 123
Rosa sinensis L 127
Sabdariffa L 122
schizopetalus Hook. f 127
similis BI 121
splendens Fraser 123
surattensis L 123



Hibiscus syriacus L 124
Telfairiae Don 127
tiliaceus L 121
venustus BI 125
vitifolius Willd 124
vulpinus Reinw. = H. macrophyllus Roxb. 121 hideung (Kapoelasan —), s. Nepheliummu-
tabile BI. 266 „ (Ki lalajoe —), s. Arytera littora-
lis BI. 269 „ („ saoeheun —), s. Mitrephora
obtusa Miq. 34 „ (Poel&san —), s. Nepheliummuta-
bile BI. 266 hidjaoe (KMiang —), m. Phaseolus radia-
tus L. 369
Zie ook idjoe.
Hing, j. Cassia timoriensis L 412
Hippocratea L 236
Glaga Korth 236
Hasseltiana Miq 236
indica Willd 236
Hiptage Gaertn 167
javanica BI 167
Madablota Gaertn 167
hiris (Katjang —), s. Cajanus Cajan Millsp. 378 hitam (Akar mempisang — ), m. Oxymitra
biglandulosa Scheff. 31 „ ( „ merpisang —), m. Oxymitra
biglandulosa Scheff. 31 „ ( „ pisang pisang —), m. Anomian-
thus auritus Backer. 23 „ ( „ „ „ —), m. Oxymitra
biglandulosa Scheff. 31 „ (Kilajoe —), m. Arytera littoralis BI. 269 „ (Mempisang —), m. Oxymitra biglandulosa Scheff. 31 „ (Merpisang — ), m. Oxymitra biglandulosa Scheff. 31
„ (Pisang pisang — ), m. Anomianthus
auritus Backer. 23 „ ( „ ,, —), m. Oxymitra biglandulosa Scheff. 31 „ (Salam —), m. Eugenia polyantha
Wight. 503 „ (Tjèrèk —), tn. Clausena excavata
Burm. 186
höè (Ki —), s. Guioa diplopetala Radlk. . 268
hoè (Ki —), s.HebecoccusferrugineusRadlk. 262
—)> s- Mischocarpus fuscescensBI. 270
>1 (,, — )i s. Mischocarpus sundaicus BI. 270 i» (;> — )> s- Xerospermum Noronhianum
BI. 265
„ (Ki — oet), s. Guioa diplopetala Radlk. 268 hoedang (Otak —), m. Buchanania florida
Schauer. 277
Hoeit goeling, s. Stephania venosa Diels. . 45
Hoelbah, m. Trigonella Foenum graecum L. 318
hoemboet (Areu']—),s.KadsurascandensBl. 17 hoenjoer (Areuj — boeoet), s. Kadsura cau-
liflora BI. 17
hoerang (Ki —), s. PerrottetiaalpestrisLoes. 235
Hoeroe, s. Platea excelsa BI 227
„ , s. Platea latifolia BI 227
Hoeroe batoe, s. Schima Noronhae Reinw. 103
„ djanitri, s. ElaeocarpusPierreiK.etV. 159
„ gading, s. Ryparosa javanica Kurz. 72 „ hondjè, s. Pittosporum ferrugineum
Ait. 74
kapas, s. Acer niveum BI. . . . 272
„ kemandjel, s. Haemocharis integerri-
ma K. et V. 104 „ mandjel, s. Haemocharis integerrima
K. et V. 104
„ manoek, s. Acer niveum BI. .. . 272 „ mèntèng, s. Pygeum latifolium Miq. 449 „ mentrek, s. Pygeum latifolium Miq. 449 „ peutjang, s. Acer niveum BI. . . 272 hoetan (Akar kenanga —), m. Unona discolor Vahl. 24 „ (Gabok —), m. Flemingia lineata
Roxb. 384
„ (Qandja —), m.CorchorusolitoriusL. 155 „ (Kapas —), m. Hibiscus Abelmoschus
L. 126
„ ( „ —), m. Thespesia Lampas
Dalz. et Gibs. 127 „ (Kapok — ), m. Bombax Valetonii
Hochr. 131 „ (Keloempang — ), m. Sterculiaurceo-
lata Smith. 137 „ (Kelompang —), m. Sterculia urceo-
lata Smith. 137 „ (Kembang anggoer —), m. Vitis re-
pens W. et A. 249 „ (Kenanga — ), m. Unona discolor
Vahl. 24



hoetan (Ketoembar —), m. SidaacutaBurm. 114 „ (Mamam —), Polanisia viscosa D. C. 60 (Mampat —), m. Cratoxylon formo-
sum B. et H. 88 „ (Mangga —), m. Mangif era macro-
carpa BI. 277 „ (Manggis —), m. Garcinia lateriflo-
ra BI. 90 „ (Mempat —), m. Cratoxylon formo-
sum B. et H. 88 „ (Pohon nila —), m. Tephrosia pur-
purea Pers. 324 (Roekam —), m. Flacourtia Ramont-
chi L' Hé rit. 71 „ ( „ —), m. Scolopia Rhinan-
thera Clos. 70 „ (Saga — ), m. Adenanthera pavoni-
na L. 426 „ (Sawo —), m. Parinarium Griffithia-
num Bth. 446 „ (Sesawi —), m. Cardamine javanica
Miq. 56
„ (Taraté —), m. Nymphaea Lotus L. 50 „ ( „ —), m. Nymphaea stellata
Willd. 49 (Taroem —), m. Indigofera galegoi-
des D. C. 320 „ (Tjempaka —), m. Talauma Candol-
lei BI. 13
Holle (K&tjang—), s. Arachis hypogaea L. 335
Honckenya Willd 154
ficifolia Willd 155
Höndjè boeoet areuj, s. Phytocrene macro-
carpa BI. 226 „ höndjèan, j. Pittosporum ferrugi-
neum Ait. 74 höndjè (Hoeroe — ),s. Pittosporum ferrugi-
neum Ait. 14 „ (Ki —), s. Pittosporum ferrugineum
Ait. 7 A
„ („ — )> s- Itea javanica BI. .. ■ 47C höndjèan (Höndjè —), j. Pittosporum ferrugineum Ait. IA
Hoornbloem. Cerastium L 81
Hopea Roxb IK
fagifolia Miq IK
Hortensia speciosaPers. —Hydrangea Hor,i tensia Sieb. 46!
Hortensia. Hydrangea Hortensia Sieb. . . 468 höwè (Ki —), s. Zie höè (Ki —), s.
Humboldtia Vahl 419
laurifolia Vahl 419
Hunnemannia Sweet 53
fumariaefolia Sweet 53
Hydrangea L 467
Hortensia Sieb 468
oblongifolia BI 468
opuloides Lam. = H. Hortensia Sieb. . 468
Hydrocera BI 174
angustifolia Bl. — H. triflora W. et A. . 174
triflora W. et A. - 174
Hymenaea verrucosa Gaertn. = Trachylo-
bium verrucosum Oliv. 421 Hypaphorus subumbrans Hassk. = Erythri-
na lithosperma Miq. 362
HYPERICACEAE 86
Hypericum L 86
chinense L 87
japonicum Thunb 86
Leschenaultii Chois 87
Iberis L 58
amara L 58
iboen (Djoekoet —), s. Drymaria cordata
Willd. 83 idjoe (Djamboe tersana —), j. Eugenia javanica Lam. 516 „ (Galing —), j. Vitis nodosa Miq. . . 249 (Katjang — ),]. Phaseolus radiatus L. 369 „ (Memer —), j. Indigofera nigrescens Kurz. Zie de verbeterlijst. „ (Poeloetan —), j. Agrimonia javanica
Jungh. 460
Ihing, j. Cassia timoriensis D. C. . . . 412 Ijzerhout. Rhodamnia cinereajack. ... 497 ikan (Geureung— ), j. Pachygone hebephyl-
la Miers. 45
Ilex L 230
i cymosa BI 232
densiflora Miq 231
Hookeri King 231
Horsfieldii Miq. = I. triflora BI. .. . 231 • odorata Ham. var. Teysmanni Loes. 231
) triflora BI 231
spicata BI 232
S ILLCINEAE 230



Imba, j. Azadirachta indica Jass. . . . 202 Imer kerbo, j. Cassia divaricata Nees et BI. 409
Impatiens L 172
Balsamina L 172
Blumei Z. M. = I. platypetala Lindl. . 174
choneceras Hassk 173
cyclocoma Miq 174
hirsuta Steud 174
Holstii Engl. et Warb 173
javensis Steud 173
latifolia Miq. = I. platypetala Lindl. . 174
micrantha Miq 173
nematoceras Miq 174
platypetala Lindl 174
radicans Z. M. = I. platypetala Lindl. . 174
Sultani Hook .173
Indigo. Indigofera L 319
„ (Guatemala—). Indigofera guati-
malensis Moq., Sess. et Cerv. 321 „ (Natal—). Indigofera arrecta
, Hochst. 322
ündigofera L 319
Anil L. = I. suffruticosa Mill. .... 322
arrecta Hochst 322
canescens Z. M. = I. trita L. fil. . . . 323
enneaphylla L 321
galegoides D. C 320
guatimalensis Mo?., Sess. et Cerv. . 321
hirsuta L. . . 322
linifolia Retz 320
longeracemosa Boiv 321
nigrescens Kurz. —Zie de verbeterlijst.
paucifolia Delile 323
suffruticosa Mill 322
sumatrana Gaertn 322
tinctoria Auct. = I. sumatrana Gaertn. . 322
trifoliata L 323
trita L. fil 323
viscosa Lam 322
Zollingeriana Miq 320
Indische amandelboom. Terminalia Catap-
pa L. 489
Indja pajoeng, m. Biophytum D. C. . . . 171 indja (Daoen — pajoeng), m. Biophytum D. C. 171 Indralaksana, m. Acacia farnesiana Willd. 433 Ingas, j. Gluta Renghas L 280
In gas, j. Semecarpus heterophylla BI. . . 284
Ingas kapoer, j. Semecarpus heterophylla BI. 284
„ kebo, j. Semecarpus heterophylla BI. 284
„ manoek, j. Buchanania florida Schauer 277
„ telik, j. Semecarpus heterophylla BI. 284
„ tembaga, j. Gluta Renghas L. . . . 280
„ tjelik, j. Semecarpus heterophylla BI. 284 inger (Ojod —), j. Desmodium Trifoliastrum Miq. Zie het verbeterblad.
Inggoe, j, m, s. Ruta chalepensis L. . . 176
inggoe (Gödong — ), j. Ruta chalepensis L. 176
„ (Pohon —), m. Ruta chalepensis L. 176 inggris (Kapas —), m. Gossypium hirtum L.,
typicum. 129
ingoes (Madja —), m. Aegle Marmelos L. 189
Inocarpus Forst 392
edulis Forst 392
Intip intipan, j. Grewia tomentosa Juss. . 150
intipan (Intip — ), j. Grewia tomentosa Juss. 150 Intsia amboinensis Thouars. = Afzelia bijuga
A. Gray. 420
Iodes BI 229
ovalis BI. Zie het verbeterblad, tomentella Miq. Zie het verbeterblad.
Ipil, j. Parinarium costatum BI. t. . . . 445 Ipis koelit, s. Decaspermum paniculatum
Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 ipoh (Akar —poetih), m. Roucheria Griffi-
thiana Planch. 163
ir (Djhambhoe —), md. Eugenia aquea Burm. 516 ireng (Gödong—), j. Perrottetia alpestris
Loes. 235
„ (Kara —), j. Phaseolus vulgaris L. . 372
„ (Katjang —), j. Phaseolus radiatus L. 369 „ (Katjangan —), j. Atylosiascarabaeoi-
des Bth. 380
„ ( „ — ),j ■ DumasiavillosaD.C. 357
„ (Koro —), j. Phaseolus vulgaris L. 372
Irim irim, j. Nymphaea stellata Willd. . 49
Iris irisan, j. Grewia laevigata Vahl. . . 150
iris (Boentjis —), m. Phaseolus vulgaris L. 372 „ (Katjang—), m. Cajanus Cajan Mill-
spaugh. 378
irisan (Iris—), j. Grewia laevigata Vahl. 150 iroeng (Djamboe —), m. Anacardium occidentale L. 279
Irvingia Hook. fil 193
malayana Oliv 194 ,



Isoptera Scheff 108
borneensis Scheff 109
itam, zie hitam.
Itea L 469
javanica BI 470
macrophylla Wall 470
itik (Tjakar —), m. Kalanchoëpinnata Pers. 473 Itil mingip, j. Rourea humilis BI. .. . 287 iwil iwil (Sriwil —). Zie Sterculia campa-
nulata Wall. 136 Jamaica-peper. Pimenta officinalis Lindl. . 501 Jambosa acuminatissima Hassk. = Eugenia
acuminatissima Kurz. 505 „ aemulaBl.—EugeniaaemulaK.etV. 522 „ angustifolia BI.=Eugenia hyperici-
folia K. et V. 515 „ argutata Miq.— Eugenia argutata
K. et V. 512 „ buxifolia Miq. = Eugenia bankensis
Backer. 508 „ cauliflora D. C. = Eugenia polyce-
phala Miq. 503 „ condensata Miq. = Eugenia corym-
bifera K. et V. 507 „ confusa Bl. = Eugenia dolichophyl-
la K. et V. 513 „ corymbosa Miq. = Eugenia corym-
bifera K. et V. 507 „ densiflora D. C. — Eugenia densi-
flora Duthie. 519 „ domestica L. = Eugenia domestica
Baill. 519 „ formosa BI. = Eugenia formosa
Wall. 515 „ glabrata D. C. = Eugenia Clavimyr-
tus K. et V. 521 „ Horsfieldii Miq. — Eugenia Hors-
fieldii K. et V. 520 „ lineata D. C.=Eugenia lineata Duthie. 510
„ malaccensis D. C.=Eugenia domestica Baill. 519 „ melanosticta Miq. = Eugenia mela-
nostieta K. et V. 505 „ polyneura Miq. = Eugenia polyneu-
ra K. et V. 522 „ rubricaulis Miq. =- Eugenia lineata
Duthie. 510
Jambosa saligna Miq. = Eugenia acuminatis¬
sima Kurz. 505 „ sexangulata Miq. = Eugenia sexan-
gulata K. et V. 514 „ splendens Miq. = Eugenia opaca
K. et V. 506 „ syzygioides Miq. = Eugenia cymosa
Lam. 511
„ tenuicuspis Miq. — Eugenia tenuis-
cuspis K. et V. 511 „ tetragona BI. = Eugenia umbilicata
K. et V. 520 „ tetraquetra Miq. = Aphanomyrtus
tetraquetra Val. 523 „ virens Miq. = Eugenia Clavimyrtus
K. et V. 521 „ Vrieseana Miq. = Eugenia Vriesea-
na K. et V. 522
„ vulgaris D. C. Eugenia Jambos L. 520 „ Zollingeriana Miq. - Eugenia Zol-
lingeriana K. et V. 515
Japansche mispel. Eriobotrya japonica Lindl. 465
„ pruim. Prunus triflora Roxb. . 447 Java-coca. Erythroxylon novogranatense
Hieron. 164
Java-jute. Hibiscus cannabinus L. . . . 122
Jeukboon. Mucuna pruriensD. C. typica. . 363
Jodenbloempje. Kerria japonica D. C. . . 450
Jodenboonen. Phaseolus multiflorus Willd. 372 Jonesia confusa Hassk. - Saraca confusa.
Backer. 421
Jonidium Vent 66
frutescens BI. = J. heterophyllum Vent. . 66
heterophyllum Vent 66
Jute. Corchorus capsularis L 155
„ . Corchorus olitorius L 155
jute (Java ). Hibiscus cannabinus L. . 122
Kaapsche boon. Vicia Faba L 352
Kabembem, m. Mangifera odorata Griff. . 278
Kabista, md. Feronia elephantum Corr. . 188 kabongan (Ramboetan —), s. Nephelium lap-
paceum L. 266
Kabuiskool. Brassica oleracea L. capitata. 57 kadal (Areuj ki —), s. Buettneria angulata
Hassk. 148
Kadalan, j. Atylosia scarabaeoides Bth. . 380
„ , j. Glycine Koordersii Backer. . . 358
Kadalé, j. Glycine Soja Bth 358
kadantja (Ki —), s. Platea latifolia BI. . 227



Kadapan, j. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216
Kadawoeng, j. Parkia Roxburghti Don. . 424
Kadelan, j. Glycine Koordersii Backer. . . 358
Kadelèn, j. Desmodium Scalpe D. C. . . 344
Kadelik, md. Rourea humilis BI 287
Kadhaboeng, md. Parkia Roxburghii Don. 424
Kadheli, md. Glycine Soja Bth 358
Kadhoedja, md. DysoxylumamooroidesMiq. 203 Kadjeng gendis, j, md. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216 „ „ , md. Chisocheton macro-
phyllus King. 208 „ gendis prit, j. Chisocheton sandorico-
carpus K. et V. 209 „ kapal, j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282 „ randoe, j. Eriodendron pentandrum
Kurz. 132 „ santen, j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282
„ sekar, j. Michelia velutina BI. ... 16
„ sitij j. Xanthoxylum Budrunga Wall. 180
Kadjoe, m. Anacardium occidentale L. . . 279
Kadjoe bhadjha, md. Leea angulata Krthls. 255
„ djeren, md. Meliosma ferruginea Bi 275 ghoela, md. Amoora Aphanamixis
R. et Sch. 216 „ kapó, md. Eriodendron pentandrum
Kurz. 132
„ kembhang, md. MicheliamontanaBI. 15 „ kempheung, md. Michelia montana
BI. 15
» „ , md. Michelia velutina
BI. 16
„ khoeleuh, md. Amoora Aphanamixis
R. et Sch. 216 „ palèmbhang, md. Odina Wodier
Roxb. var. Wirtgenii Engler. 282 „ pereng, md. Dichrostachys cinerea
W. et A. 427
sètjang, md. Caesalpinia Sappan L. 400 ,, tjeureun, md. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engler. 282 kadjoe (Djamboe —), m. Anacardium occidentale L. 279 kadjoe (Katjang — ), md. Cajanus Cajan
Millsp. 378
Kadoe, s. Durio zibethinus L 132
Kadoe ganggaèng, s. Durio zibethinus L. 132
Kadoe genggaèng, s. Durio zibethinus L. 132
„ kalahang, s. Durio zibethinus L. . 132
Kadoengdoeng, md. Spondias dulcis Forst. 281 ,, , md. Spondias mangifera
Willd. 281
Kadoengdoeng arèti, md. Spondias lutea L. 280 Kadöja, s. Dysoxyliim amooroides Miq. . 203 Kadongdong, s. Odina Wodier var. Wirtgenii Engler. 282 „ , s. Spondias dulcis Forst. . . 281 j „ , s. Spondias lutea L. . . . 280: ,, , s. Spondias mangifera Willd. 281 Kadongdong areuj, s. Rhus nodosa BI. . 282 „ goenoeng, s. Rhus retusa Zoll. 282 „ haseum, s. Spondias mangifera Willd. 281 „ leuweung, s. Spondias mangifera Willd. 281 „ sabrang, s. Spondias lutea L. 280 „ tjoetjoek, s. Spondias lutea L. 280
Kadsura Juss 16
cauliflora BI 17
scandens B! 17
Kaèni, md. Mangifera odorata Grijf. . . 278
kagèt (Boedjang— ), s. Mimosa pudica L. 429
„ (Randa —), s. Mimosa pudica L . 429
Kainè, md. Mangifera odorata Griff. . . 278
Kait besi, m. Toddalia asiatica Lam. . . 182 Kait kait poetih, m. Roucheria Griffithiana
Planch. 163
kait kait (Akar poetih), m. Roucheria
Griffithiana Planch. 163
Kajèn, j. Albizzia lebbeckioides Bth. . . . 437
Kajèn pekik, j. Albizzia lebbeckioides Bth. 437
Kajoe anggoer, m. Vit is vinifera L. . . . 245
„ arang, m. Albizzia Lebbe(c)k Bth. 438
„ asahan, m. Tetracera Assa D. C- . 9 „ ,, , m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8
„ baja, j. Leea angulata Korth. . . 255 „ baranak, m. Rhodoleia Teysmanni
Miq. 476
„ bawang, m. Dysoxylum alliaceum BI. 204
„ bilis, md. Harrisonia Brownii Juss. 194 1» bin(g)oeng, m. Sterculia javanica R.
Br. 138
„ boenting, m. Adansonia digitata L. 130 ,, deloepang, md. Diplophractum auri-
culatum Desf. 152



Zie voorts Deloepang.
Kajoe djaé, j. Michelia montana BI. ... 15
„ djagir, md. Pometia tomentosa T. et B. 267 „ djaran, j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282 „ dloepang, md. Diplophractum auri-
culatum Desf. 152
„ doelang, m. Cassia javanica L. . . 405 „ epoeng, j. Dichrostachys cinerea W.
et A. 427
„ gaboes-gaboesan, m. Sesbania palu-
dosa Prain. 330 „ goela, j. Amoora Aphanamixis R. et
Sch. 216
„ „ , j. Chisocheton macrophyllus
King. 208 „ goela prit, j. Chisocheton sandorico-
carpus K. et V. 209
„ kembang, j. Michelia velutina BI. . 16
„ kidang, j. Photinia Notoniana W. et A. 465 „ kloengkoeng, m. Shorea Maranti
Burck. 110 ,, koeda, m. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282 „ koeda koeda, m. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engler. 282
„ laka, m. Dalbergia parviflora Roxb. 387
„ laroe.m.PeltophorumferrugineumBth. 395
„ lawang, j. Heritiera littoralis Dryand. 140
„ lawé, j. Trivalvaria macrophylla Miq. 36
„ lemahj .XanthoxylumBudrungaWall. 180
„ menjawak,\.EvodiasambucinaK.et V. 177
„ nani, m. Nania petiolata Val. . . 523
„ oelet, j. Helicteres Isora L. . . . 141
„ pasir, m. Lumnitzera racemosa Willd. 491
„ penawar, j. Sophora tomentosa L. . 393
„ poeng, j.DichrostachyscinereaW.etA. 427
„ poetar, m. Helicteres Isora L. . . 141
„ poelih, m. MelaleucaLeucadendron L. 527 „ poetih lemboet, m. Leptospermum ja-
vanicum BI. 527 „ raden, j. Ailantus malabarica D C.
var. mollis K. et V. 191
„ reboeng, m. Meliosma nitida BI. . 274
„ saga, m. Adenanthera pavonina L. . 426
„ sampang, j. Evodia aromatica BI. . 179 „ santen, j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282
„ sapang, m. Caesalpinia Sappan L. . 400
Kajoe s&pi, j. Pometia pinnata Forst, var.
javanica K. et V. 267
„ ,, , j. Pometia tomentosa T. et B. 267 „ sapi radja, j. Elattostachys verrucosa
Radlk. 269
„ semidra, m. Acronychia laurifolia BI. 182
„ semoet, j. Aglaia odoratissima BI. . 212 „ soega, j. Peltophorum ferrugineum
Bth. 395
„ soga, j. Peltophorum ferrugineum Bth. 395
„ taoen, j. Kleinhovia hospita L. . . 140
„ telor, n\.XanthophyllümexcelsumMiq. 80 „ timor, s. Peltophorum ferrugineum
Bth. 395
„ „ , m. Zie Pterospermum acerifo-
lium Willd. 142
„ toeba, m. Derris elliptica Bth. . . 389 „ toedjoeh, m, s. Capparis acuminata
Willd. 63 „ „ , m. Capparis micracantha
D. C. 63
„ toewa, j. Leea sambucina Willd. . 256
„ „ , j. Leea sundaica Miq. . . . 256
„ trawas, j. Michelia montana BI. . . 15
„ wesèn, j. Dodonaea viscosa Jacq. . 270
kajoe (Boenglai —), m. Michelia montana BI. 15
„ (Katjang —), m. CajanusCajan Millsp. 378 „ (Kèrèan —), j. Crotalaria semperflo-
rens Vent. 312 „ (Saga —), m. Adenanthera pavonina L. 426 Kakalapaan, s. Biophytum sensitivum D.C. 171 kakalapaan (Djoekoet —), s. Biophytum sensitivum D. C. 171 Kakap&san, s. Helicteres viscida BI. . . . 141 „ , s. Hibiscus Abelmoschus L. . 126 Vgl. Kapasan.
Kakapasan könèng, s. Hibiscus Abelmoschus L. 126 kakar (Kembang kikir — ), m. Melia semper-
virens Roxb. 202 „ (Kikir—), m. MeliasempervirensRoxb. 202 Kakara mas, j. Phaseolus lunatus L. . . 372 Kakas, j. Hiptage Madablota Gaertn. . . 167 Kakatjangan. Naam door den inlander gegeven aan alle mogelijke hem bij name onbekende, kruidachtige Leguminosae. Kakpökakan, md. Capparis sepiaria L. . 61 Kala koentjet, j. Rubus niveus Thunb., ondersoort Horsfieldii Focke. 453



Kalabhet, md. TrigonellaFoenumgraecumL. 318
kalahang (Kadoe —), s. Durio zibethinus L. 132
Kalajoe, j. Erioglossum edule BI. .. . 262 Kalak. Naam voor vele Anonaceae, o. a.:
„ , m. Anomianthus auritus Backer. . 23
„ , j. Cyathocalyx sumatranus Scheff. 28
„ , j. Mitrephora javanica Backer. . . 33
„ , j. Mitrephora polypyrena Miq. . . 34 „ , j. Mitrephora reticulata Hook. f. et
Thoms. 34
,, , j. Mitrephora rugosa Boerl. ... 35
„ , j. Orophea hexandra BI 35
„ , j. Orophea enneandra BI 35
,, , s. Platymitra macrocarpa Boerl. . 36
„ , j, md, s. Polyalthia lateriflora King. 26
„ , j. Polyalthia longipes K. et V. . . 26
„ , j. Polyalthia subcordata BI. .. . 26
„ , j, s. Saccopetalum Horsfieldii Benn. 37
„ , j. Unona discolor Vahl 24
„ , j. Uvaria javana Dun 22
„ , j, md, s. Uvaria littoralis BI. . . 21
„ , j, m, md, s. Uvaria rufa BI. . . 22
Kalak asoe, j. Anomianthus auritus Backer. 23
„ babal, j. Polyalthia lateriflora King. 26
„ blabah, j. Polyalthia lateriflora King. 26
„ djedjer, j. Polyalthia lateriflora King. 26 „ gedang, md. Anomianthus auritus
Backer. 23 „ „ , j Saccopetalum Horsfieldii
Benn. 37
,, „ , md. Uvaria purpurea BI. . 23 „ kambing, j. Mitrephora reticulata
Hook. f. et Thoms. 34 „ kembang, j. Saccopetalum Horsfieldii
Miq. 37 „ koenir, j. Cyathocalyx sumatranus
Scheff. 28 „ koenjit, j. Cyathocalyx sumatranus
Scheff. 28 „ lawö, j. Cyathocalyx sumatranus
Scheff. 28
„ lenga, j. Polyalthia lateriflora King. 26
„ lombok, j. Orophea hexandra BI. . 35
„ oetjet, j. Polyalthia lateriflora King. 26
„ öjod, j. Unona discolor Vahl. . . 24
„ prit, j. Orophea enneandra BI. . . 35
,, „ , }■ Polyalthia subcordata BI. . 26
„ „ , j. Trivalvaria macrophylla Miq. 36
„ sapi, j. Mitrephora polypyrena Miq. 34
Kalak wana, j. Goniothalamus costulatus k
Miq. 33
„ watoe, j. Unona discolor Vahl. . . 24 K
kalak (Ojod —), j. Unona discolor Vahl. . 24 V,
» ( ,» —)> j- Uvaria littoralis BI. . 21
Kalampok, zie Klampok. K
Kalanchoë Adans 472
laciniata D. C 473
pinnata Pers 473
Kalandingan, md. Leucaena glauca Bth. . 431 Kalapa siong, m. Stemonurus secundiflorus
BI. 226
O
Kalèngkèng, md. Euphoria Longana Lam. 265 Kalenglengan, j. Gynandropsis pentaphylla
D. C. 60 h Kalèsèm, j. Eugenia polycephala Miq. . . 503 Kalètja, md. Caesalpinia Bonducella Flem. 399 kali (Ojod —), s. Vit is arachnoidea Backer. 246 '' Kaliagè, s. Triphasia trifoliata D. C. . . 184 Kalimatis, m. Clematis paniculata Thunb. 6 kalimatis (Kembang — ), m. Clematis paniculata Thunb. 6 Kalitji, m. Caesalpinia Bonduc Roxb. . . 398 ^
„ , m. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399
Kalkal ötek, md. Desmodiumgangeticum D.C. 338 ^
Kalöboer, md. Cassia Fistula L 404 ^
Kaloempang, md. Sterculia foetida L. . . 136 \
Kalompang, md. Sterculia foetida L. . . 136 ^
Kalong, j. Sterculia javanica R. Br. . . 138
„ , j. Sterculia macrophylla Vent. . . 139
Kalongan, j. Sterculia javanica R. Br. . . 138 1
„ , j. Sterculia macrophylla Vent. . 139
Kalontjèng, md. Spondias mangif era Willd. 281 f
Kamandèn, s. Vit is mutabilis Miq. . . . 254 f
Kambalo, md. Dysoxylum densiflorum Miq. 205 kambing (Kalak —), j. Mitrephora reticulata
Hook. fil. et Thoms. 34
Kamesö, md. Elaeocarpus floribunda BI. . 161 1
Kamferblad. Waltheria indica L 144 1
Kamiraso, j. Flemingia strobilifera R. Br. . 383 1
Kamoening, s. Murraya exotica L. . . . 185
Kamönèng, md. Murraya exotica L. . . . 185 Kananga, ') j, m, md, s. Canangiumodora-
tum Baill. 24 Kananga areuj, s. Artabotrys odoratissimus
R. Br. 28 !
kananga (Areuj — ), s. Artabotrys odoratis- 1
simus R. Br. 28 1
1) Zie ook onder Kenanga.



kananga (Ki—), s. Adinandra lamponga
3 Miq. 98
4 Kanarèn, j. Canarium denticulatum BI. . 197
4 Kanari, m, md, s. Canarium commune L. . 198
1 „ , j. Canarium denticulatum BI. . . 197 Kanari alas, j. Canarium denticulatum BI. 197
2 „ ambon, m, s. Canarium moluccanum
3 BI. 197
3 „ babi, m. Canarium decumanumGartn. 198 j „ wana, j. Canarium denticulatum BI. 197
kanari (Ki —), s. Canarium commune L. . 198
5 i, (» —), s. Canarium littorale BI. . 198 k Kanarieboom. Canarium commune L. . . 198
Kandajakan, j. Bauhinia malabarica L. . 416 ^ Kandar loetoeng, s. Taraktogenos Blumei
2 Hassk. 73 g Kandèga, m. Bruguiera gymnorhiza Lamk. 484 5 Kandèka, m. Bruguiera gymnorhiza Lamk. 484
4 Kandèka nasi, m. Bruguiera gymnorhiza
g Lamk. 484
Kandelia W. et A 483
g Rheedii W. et A 483
3 Kandhoedjha, md. Chisocheton macrophyl-
3 lus King. 208 3,Kandis keling, m. Garcinia balica Miq. . 92
4 Kaneelappel. Anonasquamosa L 31
5 Kaneelroos. Rosa cinnamomea L 462
g Kanjèrè badak, s. Itea macrophylla Wall. 470 3 „ laoet, s. Desmodium umbellatum
3 D. C. 340 3 Kanonskogelboom. Couroupita guyanensis
3 Aubl. 532 1 Kanowa, j. Anona reticulata L 31
4 Kanthoedjeuh, md. Chisocheton macrophyl-
5 lus King. 208 „ , md. Chisocheton sandorico-
4 carpus K. et V. 209
[ Kantil, j. Michelia Champaca L 16
4 Kantingan, j. Drymaria cordata Willd. . 83
3 kantjèng (Djheroek —), md. Triphasia tri-
5 ' foliata D. C. 184 5 kapal (Kadjeng —), j. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engl. 282
4 „ (Wit—), j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engl. 282
1 Kapalan, j. Clematis Leschenaultiana D. C. 5
Kapas, j, m, md, s. Gossypium L. ... 128
i Kapas beureum, s. Gossypium arboreum L. 129 „ hantoe, m. Hibiscus Abelmoschus L. 126
Kapas hoetan, m. Hibiscus Abelmoschus L. 126 „ „ , m. Thespesia Lampas Dalz.
et Gibs. 127 „ inggris, m. Gossypium hirtum L. ty-
picum. 129
„ merah, m. Gossypium arboreum L. 129 „ oetan, m. Zie Kapas lioetan.
kapas (Djeroek — ), m. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187
„ (Hoeroe — ), s. Acer niveum BI. . 272
„ (Ki hiang—), s. Albizzia procera Bth. 439
„ (Soerèn —), s. Cedrela febrifuga BI. 219
Kapasan, j. Abroma augusta L 144
„ , j. Abutilon muticum Su>. . . . 118
„ , j. Hibiscus Abelmoschus L. . . 126
„ , j. Hibiscus venustus BI 125
„ , j. Hibiscus vitifolius Willd. . . 124
„ , j. Thespesia Lampas Dalz. et Gibs. 127
Kapèn, j. Flemingia strobilifera R. Br. . 383 Kapinangö, s. Chisocheton macrophyllus
King. 208
„ , s. Dysoxylum excelsum BI. . 207
„ , s. Dysoxylum ramiflorum Miq. 205
Kapö, md. Eriodendron pentandrum Kurz. 132 kapö (Bhoengkana — ), md. Eriodendron
pentandrum Kurz. 132 „ (Kadjoe —), md. Eriodendron pentandrum Kurz. 132 „ (Nanggher —), md. Bombax malaba-
ricum D. C. 131
kapoek (Blimbing — ),j. AverrhoaBilimbiL. 172
Kapoelasan, m, s. Nephelium mutabile BI. 266
Kapoelasan bödas, s. Nephelium mutabile BI. 266
„ hideung, s. Nephelium mutabile BI. 266 „ ramanten, j. Nephelium mutabile
BI. 266
Kapoer baros, m. Dryobalanops aromatica
Gartn. 106 kapoer (Ingas — ),j. Semecarpusheterophyl-
la BI. 284
„ (Sana —), j. Pterocarpus indica Willd. 388 „ (Talok —), j. Grewia excelsa Vahl. 151 Kapoerantja, j, s. Calophyllum Inophyllum L. 94 „ , j. OchrocarpusovalifoliaChois. 92 Kapok. Eriodendron pentandrum Kurz. . 132 Kapok (h)oetan, m. Bombax ValetoniiHochr. 131 kapok (Pohon —), m. Eriodendron pentandrum Kurz. 132 Kapokboom. Eriodendron pentandrum Kurz. 132
4



Kapötrèn, md. Dysoxylum caulostachyum
Miq. 205
kapri (Kara —), j. Cicer arietinum L. . . 351
„ (Katjang — ), j. Cicer arietinum L. . 351
„ ( „ —), j. Pisum sativum L. . 353
Kara, j. Phaseolus vulgaris L 372
Kara andong, j. Cicer arietinum L. . . 351
„ bengoek, j. MucunapruriensD.C.utilis. 363
„ gadjih, j. Cicer arietinum L. . . . 351
„ ireng, j. Phaseolus vulgaris L. . . . 372
„ kapri, j. Cicer arietinum L 351
„ kara, m. Dolichos Lablab L. . . . 377 „ kara gatel, m. Mucuna pruriensD.C.
typica. 363
„ legi, j. Phaseolus lunatus L. . . . 372
„ pedang, j. Cicer arietinum L. . . . 351 „ pölong goenoeng, j. Dumasia villosa
D. C. 357
„ rawèah, s. Mucuna pruriensD. C. typica. 363 „ taoen, j. Phaseolus vulgaris L. . . 372 kara (Ra—), md. Dolichos Lablab L. . . 377 „ (Ra — bedhoeng), md. Cicer arietinum L. 351
„ (Ra — ödang), md. Cicer arietinum L. 351
„ (Ra —pötè), md. Cicer arietinum L. . 351
kara kara (Katjang ), m. Dolichos Lablab L. 377
„ (Katjang gatel), m. Mucuna
pruriens D. C. typica. 363
Karabista, md. Feronia elephantum Corr. . 188 Karamoenting, m. Rhodomyrtus tomentosa
Wight. 500
Karan, j. Dolichos falcatus Klein. . . . 377
Karandjhi, md. Dialium indum L. . . . 413 karang (Roekem —), j. Scolopia Roxburghii
Clos. 70
Karöpö, md. Phaseolus lunatus L. . . . 372
Kasambangan leutik, s. Vitis thyrsiflora Miq. 246
Kasambhi, md. Schleichera trijuga Willd. 264
Kasambi, j. Schleichera trijuga Willd. . . 264 kasembhoegan (Rebha —), md. Drymaria
cordata Willd. 83 kasembhoekan (Rebha), md. Drymaria cordata Willd. 83 kasimoekan (Djoekoet —), s. Drymaria cordata Willd. 83 Kasingkat, j. Cassia occidentalis L. . . . 409 Kasingsat, s. Cassia laevigata Willd. . . 411
Kasoemba, j. Bixa Orellana L 69
Kasoemba keling, j. Bixa Orellana L. . . 69
Kasombha, md. Bixa Orellana L 69 |
Kasombha klèng, md. Bixa Orellana L. . 60 1
kastanje (Tamme — ). Cubilia Rumphii BI. 26É
Kastoeri, j. Hibiscus Abelmoschus L. ... 126
Kastörè, md. Hibiscus Abelmoschus L. . 126
Kataan, j. Desmodium virgatum Z. M. . . 338
Katapang, j, m, md, s. Terminalia Catappa L. 486 Katapang goenoeng, s. Elaeocarpus obtu-
sa BI. 159 Katéja, m. Zie de noot op pag. 478.
Katekloek, j. Quisqualis indica L. . . . 494
Kateleng, j. Clitoria ternatea L 356
Katèng, j, s. Cynometra ramiflora L. . . 423
Katépan, j. Desmodium capitatum D. C. . 343
Katèpeng, j, m, s. Cassia alata L. ... 411
„ , j, m, s. Cassia obtusifolia L. . 410
„ , j, m, s. Cassia Tora L. . . . 410
Katèpeng badak, s. Cassia alata L. . . . 41 lj
„ kebo, j. Cassia alata L. .... 411
„ sapi, Cassia Tora L. ..... 410
„ tjilik, j. Cassia Tora L 410
„ tjina, s. Cassia alata L 411
katèsan (Tès —), md. Gomphandrajavanica
Valeton. 225
Katija, j, zie de noot op pag. 478.
Katilajoe, j. Erioglossum edule BI. . . . 262
„ , j, s. Lepisanthes montana BI. . 263
Katilajoe goenoeng, j. Aphania montana BI. 262
„ watoe, j. Lepisanthes montana BI. 263
Katilampa, j. Elaeocarpus glabra BI. . . 161
„ , j. ElaeocarpusoxypyrenaK.et V. 160
Katimaha, m. Kleinhovia hospita L. ... 140
Katisan, j. Aeschynomene indica L. . . . 333
Katjang agel, j. Dolichos Lablab /..... 377
„ Amerika, s. Arachis hypogaea L. . 335,
„ arab, m. Hibiscus esculentus L. . 126
„ babi,m. Mucuna pruriensD.C. typica. 363
„ bali, j. Cajanus Cajan Millsp. . . 378 „ banten, s, Voandzeia subterranea
Thouars. 375
„ beloet, s. Vigna Catjang Wall. . 374 „ bengoek, j. Mucuna pruriens D. C.
utilis. 363
„ beureum, s. Phaseolus vulgaris L. 372
„ boeloe, m. Glycine Soja Bth. . . 358
„ boentjis, m. Phaseolus vulgaris L. 372 „ bögor, s. Voandzeia subterranea
Thouars. 375 „ bötor, m. Psophocarpus tetragono-
lobus D. C. 37Gj



5S Katjang dadap, s. Vigna Catjang Wall. . 374
)£ „ djaridji, m. Dolichos Lablab L. . 377
!6 „ djepoen, j. Glycine Soja Bth. . . 358
!ê „ djögö, s. Phaseolus radiatus L. . 369
18 „ ertjis, m. Pisum arvense L. . . . 353 S9 „ „ , m. Pisum sativum L. . . . 353
„ gamet, s. Cicer arietinum L. . . 351
19 „ gléjor, j. Phaseolus lunatus L. . 372 „ goedé, j. Cajanus Cajan Millsp. . 378
14 „ goenoeng, m. Desmodium gangeti-
16 cum D. C. 338
13 „ hantoe, m. Canavalia ensiformis
3 D. C. 368
1 „ hèdjö, s. Phaseolus radiatus L. . 369
d „ hèrang, s. Phaseolus radiatus L. . 369
0 „ hidjaoe, m. Phaseolus radiatus L 369
1 „ hiris, s. Cajanus Cajan Millsp. . 378 1 „ Holle, s. Arachis hypogaea L. . 335 0 „ idjoe, j. Phaseolus radiatus L. . 369
0 „ ireng, j. Phaseolus radiatus L. . 369
1 „ iris, m. Cajanus Cajan Millsp. . 378 „ kadjoe, md. Cajanus Cajan Millsp. 378
5 „ kajoe, m. Cajanus Cajan Millsp. . 378
„ kapri, j. Cicer arietinum L. . . . 351
2 „ „ , j. Pisum sativum 353
3 „ kara kara, m. Dolichos Lablab L. 377
2 „ kara kara gatel, m. Mucunapruriens
3 D. C. typica. 363 1 „ katjipir, j. Psophocarpus tetragono-
0 lobus D. C. 376 J „ kedelai, m. Glycine Soja Bth. . . 358 3 „ kedelé, m. Glycine Soja Bth. . . 358 7 „ kekara, m. Dolichos Lablab L. . 377 5 „ koeda, s. Tephrosia Hookeriana
3 IV. et A. var. amoena Prain. 325
3 „ kèwas, s. Mucuna pruriens D. C.
i; utilis. 363
„ kratog, j. Phaseolus lunatus L. . 372
) „ landes, s. Vigna Catjang Wall. . 374
1 „ manila, m. Voandzeia subterranea
Thouars. 375
„ mas, m. Phaseolus lunatus L. . . 372
„ mèjong, s. Mucuna pruriens D. C.
typica. 363
„ merah, m. Vigna Catjang Wall. . 374
„ mönjèt, s. Phaseolus semi-erectus L. 371
„ „ , s. Phaseolus sublobatus
Roxb. 370
„ „ , s. Pueraria javanica Bth. 367
Katjang oetji, s. Phaseolushispidulus Hassk. 371 „ oetji oetjian, j. Phaseolus sublobatus Roxb. 370
„ panas, m. Erythrina indica L■ . . 360
„ pandjang, m. Vigna Catjang Wall. 374 „ parang, m. Canavalia ensiformis
D. C. 368
„ pedah, s. Dolichos Lablab L. . . 377
„ pedit, s. Dolichos Lablab L. , . 377
„ pèndèk, m. Phaseolus vulgaris L. 372
„ pendem, j. Arachis hypogaea L. . 335
„ peroet ajam, m. Vigna Catjang Wall. 374
„ peudjit, s. Vigna Catjang Wall. . 374
„ poejoek, j. Vigna Catjang Wall. . 374
„ poetih, m. Cicer arietinum L. . . 351
„ pölong, m. Pisum sativum L. . . 353 „ prasman, m. Canavalia ensiformis
D. C. 368
„ roedji, s. Vigna Catjang Wall. . 374
„ roewaj, s. Phaseolus lunatus L. . 372
„ saboek, j. Dolichos Lablab L. . . 377
„ serinding, m. Phaseolus lunatus L. 372
„ si garan, j. Dunbaria circinalis Baker. 379
„ soeoek, s. Arachis hypogaea L. . 335
„ tanah, m. Arachis hypogaea L. . . 335
„ taneuh, s. Arachis hypogaea L. . 335
„ tjepel, s. Clitoria cajanifolia Bth. 356
„ tjina, j, m. Arachis hypogaea L. . 335
„ tjindai, m, Phaseolus radiatus L. 369
„ tjindé, j. Phaseolus radiatus L. . 369
„ tjindè, s. Phaseolus radiatus L. . 369
„ toenggak, j, tri. Vigna Catjang Wall. 374
„ toeroes, s. Vigna Catjang Wall. . 374
„ tolo, j. Arachis hypogaea L. . . 335
katjang (Ki — ), s. Strombosia javanica BI. 223 „ (Ki — batoe), s. Strombosia zeyla-
nica Gardn. 223
Katjangan ireng,\.AtylosiascarabaeoidesBth. 380
„ „ , j. Dumasia villosa D. C. . 357
„ kebo, j. Atylosia crassa Prain. . 380 Zie ook Kakatjangan.
Katjapè, md. Sandoricum indicum Cav. . 210
Katjapi, s. Sandoricum indicum Cav. . . 210
„ , s. Sandoricum nervosum BI. . . 210
Katjapi mönjèt, s. Sandoricum indicum Cav. 210
katjapi (Areuj —), s. Sabia Meniscosta BI. 273
Katjekloek, j. Quisqualis indica L. . . . 494 Katjèpèr, m. Psophocarpus tetragonolobus
D. C. 376



Katj i pi r, s. Psophocarpus tetragonolobus D.C. 376 katjipir (Katjang — ),]. Psophocarpus tctragonolobus D. C. 376 „ (Wit — ), j. Psophocarpus tetrago-
nolobus D. C. 376
Katjipot, j. Salacia macrophylla BI. . . . 238
„ , j. Salacia ovalis Korth. . ' . . 237
„ , j. Salacia prinoides D. C. . . . 237 Katjombrangan, j. Pittosporum ferrugineum
Ait. 74
Katjöpèng, md. Pcricampylus incanus Miers. 43
Katoelampa, s. Elaeocarpus glabra BI. . . 161 „ , s. Elaeocarpus oxypyrena K.
et V. 160
Katoelampa badak, s. Elaeocarpus macrophylla BI. 162 Katoempang bodas, s. Hydrangea oblongi-
folia BI. 468
katoempang (Ki —bödas), s. Hydrangea
oblongifolia BI. 468
Katoen. Gossypium L 128
katoen (Antilles- —). Gossypium barbaden-
se L. 130 „ (Bourbon—). Gossypium purpu-
rascens Poir. 130 „ (Fernambuc—). Gossypium hir-
tum L. var. religiosum. 129 „ (Mexico—), Gossypium mexicanum
Tod. 130 „ (Nieuw-Orleans—). Gossypium
hirtum L. typicum. 129 „ (Peru—). Gossypium peruvianum
Cav. 130
„ (Sea-Island—). Gossypium acumi-
natum Roxb. 130 Katoetoengkoel, s. Polygala pulchra Hassk. 77 „ , s. Polygala venenosa Juss. 77
Katos, j. Pr otium javanicum Burm. . . . 196 kawal (Randoe —), j. Hebecoccus ferrugi-
neus Radlk. 262 kawan (Medang —), m. Elaeocarpus obtusa
BI. 159
Kawang, j. Hopea fagifolia Miq 110
Kavvaoe, s. Millettia sericea W. et A. . . 327 kawaoe (Areuj —), s. Millettia sericea W.
et A. 327
kawasa (Djoekoet —), s. Kalanchoëpinnata
Pers. 473
Kawèni, j, s. Mangifera odorata Griff. . 278
kawèni (Tangkal —), s. Mangifera odorata j,
Griff. 278
Kawis, j. Feronia elephantum Corr. . . . 188
Kawis watoe, j. Feronia lucida Scheff. . 188
kawis (Sri — ), j. Anona squamosa L. . . 31
Kawista, j, s. Feronia elephantum Corr. . 188
Kawista krikil, j. Feronia lucida Scheff. . 188
„ watoe, j. Feronia lucida Scheff. . 188
Kawöjang, j. Hopea fagifolia Miq. . . . 110
„ , s. Prunus javanica Miq. . . . 448 j
„ , s. Pygeum latifolium Miq. . . 449
„ , s. Pygeum parviflorum T. et B. 448 ]
Kaworö, s. Abroma augusta L 144 j
„ , s. Hibiscus Abelmoschus L. . . 126 ] Kaworö leutik, s. Hibiscus Abelmoschus L. 126 ] Kazerneklaver. Medicago sativa L. . . . 318 j Kebek, j. Sterculia javanica R. Br. .. . 138 | Kebembem, m. Mangifera odorata Griff. . 278 ] kebembeni (Mangga —), m. Mangifera odorata Griff. 278 Keben, j. Barringtonia speciosa Forst. . . 529 i kebo (Apó apè —), j. Desmodium Cepha-
lotes Wall. 339 „ (Daoen saga —), m. Abrus pulchel-
lus Wall. 354 „ (Djaha— ),j. TerminaliabelericaRoxb.
var. laurinoides Clarke. 490
„ (Qaling —), j- Vit is adnata Wall. . 250
„ „ , j. Vit is japonica Thunb. 251
„ (Qalingan —), j. Vitis pedata Wall. 251 „ (Qroenggoeng —), j. Rubus lineatus
Reinw. 452 „ (Ingas —), j. Semecarpus heterophylla
BI. 284
„ (Katèpeng —), j. Cassia alata L. . 411 „ (Katjangan —), j. Atylosia crassa
Prain. 380
„ (Kenanga —), j. Unona discolor Vahl. 24 „ (Oembel oembelan —), j. Saurauja
nudiflora D. C. 99 „ (Oepan oepan —), j. Desmodium gy-
rans D. C. 342 „ (Opö öpö —), j. Flcmingia congesta
Roxb. 384 „ ( „ „ Flemingia strobilifera
R. Br. 383
„ (Orok brok —),].Crotalaria incana L. 315 „ ( „ „—),]• Crotalaria semper-
florens Vent. 312



kebo (Otok ötok —), j. Flemingia lineata
Roxb. 384 „ ( „ —), j. Flemingia strobili-
fera R. Br. 383 „ (Peron —), j. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40
„ (Poetat —), j. Planchonia valida BI. . 532 „ (Tjamtjaoeh —), s. Cyclea barbata
Miers. 47 kebon (Gandaroesa —), m. Hibiscus vitifo-
lius Willd. 124
Kedahoeng, m. Parkia Roxburghii Don. . 424
Kedalèn, j. Carallia lucida Roxb 486
Kedangsoel, j. Glycine Soja Bth 358
Kedaoeng, m. Parkia Roxburghii Don. . 424
Kedelai, m. Glycine Soja Bth 358
kedelai (Katjang — ), m. Glycine Soja Bth. 358
Kedelan, j. Atylosia scarabaeoides Bth. . 380
„ , j. Desmodium gyroides D. C. . 342
„ , j. Desmodium umbellatum D. C. 340
Kedelé, j, m. Glycine Soja Bth 358
kedelé (Katjang — ), m. Glycine Soja Bth. 358 Kedelèn, zie Kedelan.
Kedinding, j. Albizzia lebbeckioides Bth. . 437
„ , j. Cassia mimosoides L. . . . 406 Kedingding, j. Zie Kedinding.
Kedji beling, j. Desmodiumgangeticum D.C. 338
kèdjo (Areuj —), s. Vitis thyrsiflora Miq. . 246
Kedoesan, j. Derrispolyphylla K.etV. . . 389
Kedoja, j, s. Dysoxylum amooroides Miq. . 203
„ , j. Dysoxylum excelsum BI. .. ■ 207
Kedoja sapi, j. Amoora AphanamixisR. etSch. 216 Kedondong, m. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engler. 282
„ , m. Spondias dulcis Forst. . . 281
„ , m. Spondias mangif era Willd. 281 Zie ook Kadongdong.
Kedongdong, m. Spondias dulcis Forst. . 281
„ , j. Spondias mangifera Willd. 281
Kedongdong tjoetjoek, s. Spondias lutea L. 280
Zie ook Kadongdong.
kègel (Mar — ), md. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 „ (Merak —), md. Caesalpinia pulcherrima Swartz. 398 „ (Parak —), md. Caesalpinia pulcherrima Swartz. 398
Kekara, m. Dolichos Lablab L 377
Kekara parang, m. Canavalia ensiformisD.C. 368
kekara (Katjang — ), m. Dolichos Lablab L. 377
Keker. Cicer arietinum L 351
Kelabet, j, m. Trigonella Foenum graecum L. 318 Kelajoe, j, m. Erioglossum edule BI. . . 262 Kelampis, m. Acacia tomentosa Will., var.
chrysocoma Miq. 433 Kelandingan, j. Albizzia montana Bth. . 436 Kelat djantan, m. Eugenia polyantha Wight. 503 „ nasik nasik. Eugenia Michelii Lam. . 514 „ paja, m. Decaspermum paniculatum
Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 „ penaga, m. Eugenia polyantha Wight. 503 Kelemajoe telor, m. Cyclea barbata Miers. 47 kelèng (Angsana —), md. Dalbergia latifo-
lia Roxb. 387
„ (Sana —), j. Dalbergia latifolia Roxb. 387 Kelentit njamoek, m. Clitoria ternatea L. 356 kelentit (Boenga —), m. Clitoria ternatea L. 356 Kelerek, j. Sapindus Rarak D. C. . . . 261 Kelewik, s. Zie Pangium edule Reinw. . . 72 keli (Djanggoet —), m. Carallia lucida Roxb. 486 keling (Djaha —), j. Terminalia arborea K.
et V. 488
„ (Djamboe —), m. MyrtuscommunisL. 497 „ (Kandis —), m. Garcinia balica Miq. 92 „ (Kasoemba —), j. Bixa Orellana L. 69 „ (Patjar -), j. Bixa Orellana L. . . 69 „ (Sana —), j. Dalbergia latifolia Roxb. 387 „ (Somba —), j. Bixa Orellana L. . . 69 Kelitji, m. Caesalpinia Bonduc Roxb. . . 398 „ , m. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399 kelitji (Akar —), m. Caesalpinia Bonducella
Flem. 399 „ (Daoen —), md. Caesalpinia Bonducella Flem. 399 Keloeloeng, m. Shorea Maranti Burck. . . 110 Keloempang, m. Zie Kelompang.
Kelompang, m. Sterculia foetida L. ... 136 Kelompang boeroeng, m. Sterculia urceolata
Smith. 137 „ (h)oetan, m. Sterculia urceolata
Smith. 137 Kelongkang, m. Psophocarpus tetragonolo-
bus D. C. 376
Kèlor, j, m, s. Moringa oleifera Lam. . . 285 Kèlor wana, j. Sesbania aegyptiaca Pers. . 329 „ „ , j- Thalictrum javanicum BI. . 7 Kèlöran, j. Boenninghausenia albiflora
Reichenb. 177



kemaloean (Roempoet —), m. Mimosa pu-
dica L. 429
Kemandelan, j. Hibiscus surattensis L. . . 123 Kemandèn, j. Scolopia Roxburghii Clos. . 70 kemandèn (Ki —), s. Scolopia Roxburghii
Clos. 70
kemandjel (Hoeroe —), s. Haemocharis integer rima K. et V. 104
Kemang, m, s. Mangif era caesia Jack. . . 278 Kemang badak. s. Mangifera caesia lack. 278
„ binglö, s. Mangifera caesia Jack. 278 kemang (Mangga —), s. Mangifera caesia
Jack. 278
kemantèn (Mas —), md. Parkinsonia acu-
leata L. 403 kemaoe (Teroeng —), m. Cyclea barbata
Miers. 47
Kern bang, j. Michelia velutina BI. . . . 16 Kembang abang, j. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398
„ ajer goelö, m. Rosa L 460
„ ajer mawar, m. Rosa L. . . . 460 „ anggoer (h)oetan, m. Vitis repens
W. et A. 249
„ asoe, j. Uraria lagopoides D.C.■ 347 „ babönan, j. Tropaeolum majus L. 170 „ brèwökan, j. Gynandropsis pen-
taphylla L. 60
„ dèdès, s. Saraca L 421
„ doedoek, m. Desmodium trique-
trum D. C. 336
„ goelö, s. Rosa L 460
„ kalimatis, m. Clematis paniculata
Thunb. 6 „ kertas, m. Dombeya acutangula
Cav. 142 „ kikir kakar, m. Melia sempervirens
Roxb. 202 „ klemat, m. Clematis paniculata
Thunb. 6 „ koweh, m. Canavalia ensiformis
D. C. 368
„ lawang, m.Eugenia aromatica O. K. 517 „ lintangan, j. Hydrangea oblongi-
folia BI. 468 „ merak, m. Caesalpina pulcherrima
Swartz. 398 „ merakan, j. Caesalpinia pulcherrima Swartz. 398
Kembang nagasari, m, s. Acacia farnesiana
Willd. 433 „ oeroes oeroes, j. Astilbe indica
Backer. 467
„ ros, m. Rosa L 460
„ sapatoe, m. Zie Kembang sepatoe, m. „ sepatoe, m. Hibiscus ArcheriWats. 127 „ „ , m. Hibiscus Arnottianus
Gray. 127 „ „ , m. Hibiscus Rosa sinen-
sis L. 127 „ „ , m. Hibiscus schizopeta-
lus Hook. fil. 127 „ „ , m. Hibiscus Telfairiae
Don. 127
„ telang, m. Clitorea ternatea L. . 356 „ teleng, j. Clitorea ternatea L. . 356 „ tjoelan, m. Aglaia odorata Lour. 213 „ wèra, s. Hibiscus Rosa sinensis L. 127 kembang (Kajoe —), j. Michelia velutina BI. 16 „ (Kalak —), j. Saccopetalum Hors-
fieldii Benn. 37 „ (Roekem —), j, s, Scolopia Rhi-
nanthera Clos. 70 „ (Sana — ), j. Pterocarpus indica
Willd. 388 „ (Taroem —), j. Indigofera suffru-
ticosa Mill. 322 „ (Tjempaka —), j. Talauma Can-
dollei BI. 13
„ (Woeroe —), j. Acer niveum BI. 272 Kembhang, md. Michelia montana BI. . . 15 Kembhangaèng mabar, md. Rosa L. i . 460 „ aèng mawar, md. Rosa L. . . 460 „ bhiroe, md. Canangium odora-
tum Baill. 24 „ boengö teleng, md. Clitorea ternatea L. 356 „ boengö tjeleng, md. Clitorea ternatea L. 356
„ djhai, md. Michelia montana BI. 15 „ djhepon, md. Acacia farnesiana
Willd. 433
„ eroes, md Rosa L 460
„ könèng, md. Michelia ChampacaL. 16 „ manglèh, md. Michelia velutina Bi 16 „ marsiki,md .Michelia montana BI. 15 „ moendhoeng, md. Michelia montana BI. 15



Kembhang tjempaka, md. Michelia montana BI.
kembhang (K&djoe —), md. Michelia mon-
tana BI.
Kemboer, j. Vit is pailida W. et A. . . . Kemedjing, j. Garcinia balica Miq. . . .
„ , j. Garcinia dioica BI. .. . Kemedjing kerbo, j. Garcinia lateriflora BI. Kemendjing, j. Garcinia dioica BI. . . . Kemendjing kerbo, j. Garcinia lateriflora
BI.
Kemesoe, j. Elaeocarpus floribunda BI. . Kemirang, j. Meliosma angulata BI. .. . Kemirèn, j. Hibiscus Abelmoschus. . . .
„ , j. Thespesia Lampas Dalz. et Gibs. Kemiri sepet, j. Elaeocarpus longifotia BI.
„ „ , j. Elaeocarpus macrophylla BI. Kemlandingan, j. Albizzia montana Bth. .
„ , j, s. Leucaena glauca Bth. Kemlandingan goenoeng, j. Albizzia montana Bth.
Kemoening, j, m. Murraya exotica L. . . Kemoening tjina, m. Aglaia odorata Lour. Kemoenting, m. Rhodomyrtus tomentosa
Wight.
Kemoenting batoe, m. Decaspermumpaniculatum Kurz. var. polymorphum K. et V. Kemoentingan, m. Rhodomyrtus tomentosa
Wight.
Kemp. Trifolium repens L 
Kempheung, md. Michelia montana BI. . Kempheung kónèng, md. Michelia Cham-
paca L.
„ marsiki, md. Michelia montana BI.
„ moendhoeng, md. Michelia
montana BI.
„ tjempaka, md. Michelia mon¬
tana BI.
kempheung (Kadjoe —), md. Michelia montana BI.
„ ( „ —), md. Michelia velu-
tina BI.
kemrandji (Asam — ), j. Dialium indum L. . „ ( „ —), j. Pithecolobium dulce
Bth.
Kemroenggi, j. Caesalpinia Bonduc Roxb. „ , j. Caesalpinia BonducellaFlem. „ , j. Caesalpinia Nuga Ait. . .
15
15 248 92 90 90 90
90 161 274 126 127 161 162 436 431
436 185 213
500
499
500 319
15
16 15 15 15
15
16 413
440
398
399 401
Kenanga 0, m- Canangium odoratum Baill. 24
Kenanga hoetan, m. Unona discolor Vahl. 24
„ kebo, j. Ur.ona discolor Vahl. . 24
„ oetan, m. Unona discolor Vahl. . 24 kenanga J) (Akar — (h)oetan), m. Unona
discolor Vahl. 24
Kenarèh, md. Canarium commune L. . . 198
Kenarèn, j. Canarium denticulatum BI. . 197
Kenari, j. Canarium commune L 198
Kenari alas, j. Canarium denticulatum BI. 197
„ wana, j. Canarium denticulatum BI. 197
Kendajakan, j. Bauhinia malabarica L. . 416
Kendèka, m. Bruguiera gymnorhiza Lamk. 484
Kenderi, m. Abrus precatorius L. . . . 354
Kenderi batang, m. Adenanthera pavonina L. 426
kenderi (Saga — ), m. Abrus precatorius L. 354 kendi (Soempet —), j. Stephania capitata
Spreng. 46
Kèngkèng, j. Caesalpinia Bonducella Flem. :i99
. Caesalpinia sepiaria Roxb. . 399 . Harrisonia paucijuga Oliv. . 194 . Mezoneurum cucullatum W.
et A. 396
kèngkèng (Doeri —), j. Toddalia asiatica
Lam. 182 „ (Rabet —), md. Zizyphus Horsfiel-
dii Miq. 241 „ (Ri —), j. Mezoneurum cucullatum
W. et A. 396
Kenjar, j. Vit is pailida W. et A 248
kentjing (Akar —kerbaoe), m. Fibraurea
chloroleuca Miers. 42
Kentjoer, j. Capparis subacuta Miq. ... 63
Kentjoeran, j. Capparis micracantha D. C. 63
Kepajang, m. Pangium edule Reimv. . . 72
Kèpèan, j. Bauhinia glauca Wall 415
Kepel, j. Cynometra ramiflora L 423
„ , j. Stelechocarpus BuraholH. f. et Th. 21
Kepet, j. Bauhinia glauca Wall 415
„ , j. Gouania javanica Miq 244
keping (Ping—), md. BauhiniaanguinaRoxb.
var. Horsfieldii Wall. 414
Kepleng, j. Cyclea barbata Miers 47
Kepoeh, j, m, s. Sterculia foetida L. . . . 136
Kepoh, j, s. Sterculia foetida L 136
Kepoh ketèk, j. Sterculia javanica R. Br. . 138 kepèkan (Pok — ), md. Flemingia strobili-
fera R. Br. 383
i) Zie ook onder Kananga.



Kerandji, m. Dialium induni L 413
kerandjifAsam —), j, m. Dialium indum L. 413
( » —),j. Pithecolobium dulceBth. 440
Kerbaoe djalang, m. Gluta Renghas L. . . 280 kerbaoe (Akar kentjing —), m. Fibraurea
chloroleuca Miers. 42 „ (Tali —), m. Artabotrys suaveolens
BI. 28
» < .. —). m. Uvaria purpurea BI. 23 kerbhoej (Doeri —), mi. Artabotrys suaveolens BI. 28 kerbo (Imer —), j, Cassia divaricata Nees
et BI. 409 „ (Kemedjing — ), j. Garcinia lateriflo-
ra BI. 90 (Kemendjing —), j. Garcinia lateri-
flora BI. 90
„ (Sidagori — ), j. Si da thyrsiflora Miq. 115 kerè (Rè — nindoe), md. Drymaria cordata
Willd. 83
Kèrèan, j. Crotalaria semperflorens Vent. . 312 Kèrèan dempo, j. Crotalaria ferruginea
Grah. 309 „ kajoe j. Crotalaria semperflorens
Vent. 312 „ ram bat, j. Crotalaria ferruginea
Grah. 309
keris (Blimbing — ), j. Averrhoa Carambola L. 172
Kerria D. C 450
japonica D. C 
Kers. Prunus Cerasus L 447
kers (Geribde-). Eugenia MicheliiLam. . 514
„ (Oostindische —). TropaeolummajusL. 170 „ (Surinaamsche — ). Eugenia Michelii
Lam. 514
Kerstmisbloem. Cardiospermum Halicaca-
bum L. 260.! kerfas (Rembang—), m. Dombeya acutan-
gula Cav. 142
Kesambi, j, m. Schleichera trijuga Willd. . 264
Kesambi krikil, j. Schleichera trijuga Willd. 264
Kesamphih radje, md. Arytera littoralis BI. 269 » „ , md. Elattostachys verru-
cosa Radlk. 269
Kèsè, j. Dodonaea viscosa Jacq 270
ketani (Lima —), m. Melochia corchorifo- \
lia L. 143
Ketapang, j, m, s. Terminalia Catappa L. . 489 ]
Ketapangan, j. Ryssopterys tiliaefolia fuss. 166 I
ketèk (Kepoh —), j. Sterculia javanica R. Br. 138 Ketèpèng. Zie Katèpèng.
Ketèpoeng asoe, j. Desmodium gyrans D. C. 342 Kethoedjeuh, md. Chisocheton macrophyllus
King. 208 » > Chisocheton sandoricocar-
pus K. et V. 209 , md-DysoxylumamooroidesMiq. 203
Ketimaha, j. Kleinhovia hospita L. . 140
Ketimanga, j. Kleinhovia hospita L. . 140
Ketipes, j. Flemingia strobilifera R. Br. . 383
Ketjalingan bener, j. RubusrosaefoliusSmith. 453 „ lanang, j. Rubus fraxinifolius
Poir. 452
Ketjapi, j. Pometia tomentosa T. et B. . . 267
„ , m, s. Sandoricum indicum Cav. . 210
,, , s. Sandoricum nervosum BI. . . 210
Ketjapi mönjet, s. Sandoricum indicum Cav. 210
ketjapi (Areuj —), s. Sabia Meniscosta BI. 273 (Ki —), s. Elaeocarpus macrophylla
Bt. 162
Ketjatjil, s. Zie Schleichera trijuga Willd. . 264
Ketjemplak, j. Abutilon hirtum Sw. . . . 118 Ketjèpèr, md. Psophocarpus tetragonolobus
D. C. 376
Ketjepot, j. Luvunga eleutherandra Dalz. . 186
Zie ook Ketjipot.
ketjik (Pao —), md. Mangif era longipes Griff. 278
„ (Pelein —),j ■ Mangif era longipes Grijf. 278 ketjil (Djamboe bidji—), m. Psidium pu-
milum Vahl. 498 « ( ,, kloetoek —), m. Psidium
pumilum Vahl. 498 „ (Gelènggang —), m. Cassia Tora L. 410 „ (Ki sireum -), s. Eugenia lineata
Duthie. 510
„ (Pepoeloet —), m Urena lobata L. . 119 „ (Poeloet poeloet —), m. Urena lobataL. 119 „ (Taraté—), ni. Nymphaea Lotus L. . 50 ( „ —), m. Nymphaea stellata
Willd. 49 „ (Teratai —), m. Nymphaea stellata
Willd. 49 „ (Wisnoe — ), m. Melochia arborea
Blanco. 143 <etjindoel, j. Stelechocarpus Burahol H. f.
et Th. 21
<etj i pir, j. Psophocarpus tetragonolobusD. C. 376 Cetjipoet, m. Salacia macrophylla BI. . . 238



Ketjipoet, m. Satacia ovalis Korth. ... 237
„ , m. Salacia prinoides D. C. . . 237
Ketjipot, s. Salacia macrophylla BI. ... 238
„ , s. Salacia ovalis Korth 237
„ , s. Salatia prinoides D. C. . . . 237 Zie ook Ketjepot.
ketjipot (Areuj —), s. Salacia macrophylla BI. 238
» ( » —), s. Salacia ovalis Korth. 237
r ( „ —), s. Salacia prinoides D.C. 237 Ketjombrangan, j. Pittosporum ferrugineum
Ait. 74
Ketoedjeuh. Zie Kethoedjeuh.
Ketoembar (h)oetan, m. Sida acuta Burm. 114
Ketoempang bod as, s. Hydrangea oblongi-
folia BI. 468 ketoepo (Oto wali —), j. Desmodium gange-
ticum D. C. 338 „ (Wali — sapi), j. Desmodium Scalpe
D. C. 344
Ketós, j. Protium javanicum Burm. ... 196
Keudeulè, s. Glycine Soja Bth 358
Kewalot, s. Brucea sumatrana Roxb. . . 192 Kheuleung manggeuh, md. Pittosporum Zol-
lingerianum Binnend. 74
Kheuroeh, md. Dysoxylum densiflorum Miq. 205
kheutjeuh (Baroe—), md.HihiscussimilisBl. 121 khoeleuh (Kadjoe —), md. Amoora Aphana-
mixis R. et Sch. 216 khoenong (Wong —), md. Chisocheton san-
doricocarpus K. et V. 209 Ki andjèrè, s. Zie Ki handjèrè.
„ angir, s. Ganophyllum falcatum BI . 270
„ „ , s. Otophora alata BI 264
„ „ , s. Otophora amoena BI. .. . 263
„ „ , s. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
„ apoe, s. Polyosma ilicifolia BI. .. . 470
„ asahan, s. Tetracera Assa D.C. .. . 9
„ „ , s. Tetracera hebecarpa Boerl. . 8
„ badak, s. Acer niveum BI 272
„ „ , s. Apodytes javanica K. et V. . 226
„ badjetah, s. Clausena excavata Burm. 186
„ „ s. Micrornelum pubescens BI. 183
„ bajawak, s. Evodia sambucina K.etV. . 177
„ bangkong, s. Turpinia pomif era D. C. . 272
„ bantjèt, s. Turpinia parva K. et V. . 272
„ „ , s. Turpinia pomif era D. C. . 272
„ bantjèt leutik, s. Turpinia parva K.et V. 272
,, barèra, s. Vit is geniculata Miq. . . . 250
„ „ , s. Vitis glabrata Backer. . . . 253
Ki barèra, s. Vitis Hookeri Laws. . . . 253
„ „ , s. Vitis lanceolaria Wall. . . . 253
„ barèra lalaki, s. Vitis nodosa Miq. . . 249
„ bawang, s. Dysoxylum alliaceum BI. . 204
„ „ , s. Dysoxylum excelsum BI. . 207
„ bèas, s. Lepionurus sylvestris BI. . . 225
„ beureum, s. Cedrela febrifuga BI. . . 219
„ beusi, s. Cassia timorensis D. C. . . 412
„ „ , s. Rhodamnia cinerea Jack. . . 497 „ beusi awèwè, s. Eugenia Macromyrtus
K. et V. 518 „ bèwok peutjang, s. Aglaia odoratissima
Bi 212
„ blanak, s. Desmodium umbellatum D. C. 340
„ boehaja, s. Leea aculeata BI 254
„ „ , s. Leea angulata Korth. . . 255
„ „ , s. Leea rubra BI 255
„ boeloe, s. Dipterocarpus balsamifera BI. 107
„ damar, s. Parinarium scabrum Hassk. . 445
„ djahè, s. Michelia montana BI 15
„ djambè, s. Gynotroches axillaris BI. . . 486
„ djangkar, s. Eugenia ampliflora K. et V. 510
„ „ , s. Eugenia fastigiata Miq. . . 509
„ djengkot, s. Calophyllum TeysmanniZ.M. 93
„ djeroek, s. Acronychia laurifolia BI. . 182 „ „ , s. Xanthoxylum ovalifolium
Wight. 180
„ djoelang, s. Pahudia javanica Miq. . .419 „ doekoen, s. Cassia laevigata Willd. . .411
„ endog, s. Turpinia parva K. et V. . . 272
„ „ , s. Xanthophyllum excelsum Miq. 80
„ „ , s. Xanthophyllum vitellinumNees. 80
„ endog areuj, s.SecuridacatavoyanaWall. 79
„ gaboes, s. Pithecolobium Saman Bth. . 440
„ gegoela, s. Dysoxylum excelsum BI. . . 207
„ goegoela, s. Dysoxylum excelsum BI. . 207
„ hadji, s. Dysoxylum macrocarpum BI. . 207
„ handèong,s.CommersoniaechinataForst. 146 „ handeuleum,s. Aphanomyrtustetraquetra
Val. 523
„ handjèrè, s. Aphanomyrtus tetraquetra
Val. 523
„ „ , s. Eugenia argutata K. et V. 512
„ baremeng, s. Cratoxylon clandestinumBl. 88 „ haremeng boetoen, s. Cratoxylon formo-
sum B. et H. 88 „ ,, gedè.s. Cratoxylon racemosum
BI. 87
„ haroeman, s. Albizzia montana Bth. . 436



Ki haroeman, s. Pithccolobium ClypeariaBth. 443 „ hèas, s. Eugenia tenuicuspis K. et V. . 511 „ heulang, s. Zizyphus Horsfieldii Miq. . 241
„ hiang, s. Albizzia procera Bth 439
„ hiang batoe, s. Albizza procera Bth. . 439
„ „ kapas, s. Albizzia procera Bth. . 439
„ höè, s. Guioa diplopetala Radlk. . . 268
„ „ , s. Hebecoccus ferrugineus Radlk. 262
„ „ , s. Mischocarpus fuscescens BI. . 272
„ „ , s. Mischocarpus sundaicus BI. . 272
„ „ , s. Xerospermum Noronhianum BI. 265
„ höè oet, s. Guioa diplopetala Radlk. . 268
„ hoerang, s. Perrottetia alpestris Loes. . 235
„ hondjè, s. Pittosporum ferrugineum Ait. 74
1. » , s. Itea javanica BI. ... . 470 „ höwè, s. Zie Ki höè s.
„ kadantja, s. Platea latifolia BI. . . . 227
„ kananga, s. Adinandra lamponga Miq. 98
„ kanari, s. Canarium commune L. . . 198
„ „ , s. Canarium littorale BI. . . . 198
„ katjang, s. Strombosia javanica BI. . 223 » katjang batoe, s. Strombosia zeylanica
Gardn. 223 „ katoempang bödas, s. Hydrangea oblon-
gifolia BI. 468
„ kemandèn, s. Scolopia Roxburghii Clos. 70
„ ketjapi, s. Elaeocarpus macrophylla BI. 162
„ kidang, s. Albizzia rufa Bth 436
„ koeda, s. Odina Wodier Roxb. var. Wirt-
genii Engler. 282
„ koekoeran, s. Carallia lucida Roxb. . 486
» » , s. Polyosma ilicifolia BI. . 470
„ koepoe koepoe, s. Vit is cissioides Backer. 245
„ koetjing, s. Sophora tomentosa L. . . 393
„ kènèng, s. Arcangelisia lemniscata Becc. 40
„ „ , s. Berberis Wallichiana D. C. . 48
.. » , s. Pycnarrhena lucida Miq. . 39 » >, , s. Tinomiscium phytocrenoides
Kurz. 42
„ krèsèt, s. Eurya japonica Thunb. . . 97
„ ladja, s. Artabotrys suaveolens BI. . . 28
„ „ , s. Connarus diversifolius Scheff. 289
„ „ , s. Mitrephora polypyrena Miq. . 34
„ , s. Oxymitra cuneiformis Zoll. . 31
„ „ , s. Platymitra macrocarpa Boerl. 36
, , s. Polyalthia subcordata BI. . . 26
„ „ , s. Unona discolor Vahl. ... 24
„ , s. Uvaria concava T. et B. . . 21
„ „ , s. Uvaria littoralis BI. ... 21
Ki ladja, s. Uvaria purpurea BI 23
„ ladja gedè, s. Unona dasymaschala BI. 24
„ lajoe, j, s. Erioglossum edule BI. . . . 262
„ lajoe goenoeng, j. Aphania montana BI. 262
„ „ hitam, m. Arytera littoralis BI. . 269
„ lalajoe, s. Arytera littoralis BI. .. . 269
„ „ , s. Erioglossum edule BI. .. . 262
„ lalajoe hideung, s. Arytera littoralis BI. 269
„ „ lalaki, s. Lepisanthes Blumeana BI. 263 » » „ , s. Lepisanthes montana K.
et V. 263
„ „ leuweung, s. Lepisanthes montana
BI. 263
„ landjang, s. Polyalthia subcordata BI. . 26
„ lèhö, s. Saurauja Willd 98
„ lèhö badak, s. Saurauja nudiflora D. C. 99 » >, „ , s. Saurauja Reinwardtiana
BI. 98
„ „ beunjeur, s. Saurauja Reinwardtiana BI. 98
„ „ beureum, s. SauraujacaulifloraD.C. 99
» » „ , s. Saurauja micrantha BI. 101 :
» >, „ , s. Saurauja nudiflora D. C. 99
„ „ bödas, s. Saurauja nudiflora D.C. 99
,, „ , s. Saurauja pendula BI. . 101
„ „ boeloe, s. Saurauja Reinwardtiana BI. 98 „ „ tjanting, s. Saurauja squamulosa K.
et V. 101
„ leungsir, s. Pometia tomentosa T. et B. 267
„ lintang, s. Zizyphus javanensis BI. . . 241
.. loengloem, s. Talauma elegans Miq. . 13
„ madja, s. Micromelum pubescens BI. . . 183
,, mala, s. Altingia excelsa Noronh. . . . 476 „ mandjel, s. Haemocharis integerrima K.
et V. 104
„ mangkok, s. Micromelum pubescens BI. 183
„ manilla, s. Cassia alata L 411
„ manoek, s. Tarrietia javanica BI. . . 139
„ matjan, s. Tarrietia javanica BI. . . 139
„ mèjong, s. Cipadessa baccifera Miq. . 203
» „ , s. Pentace polyantha Hassk. . 148
,i „ , s. Tarrietia javanica BI. . . 139
>. , s. Tarrietia sumatrana Miq. . 139
„ merak, s. Weinmannia Blumei Planch. 472
„ mèrang, s. Canarium hispidum BI. . . 198
„ , s. Rubus lineatus Reinw. . . 452
„ moeles, s.Desmodium heterophyllumD.C. 340
„ „ , s. Desmodium triflorum D.C. . 341
„ niri, s. Carapa moluccensis Lam. . . 217



Ki öraj, s. Commersonia echinata Forst. . 146
„ „ , s. Hibiscus grewiaefolius Hassk. . 121
„ „ , s. Schizolobium excelsum Vog. . 403
„ padessa, s. Brucea sumatrana Roxb. . 192
„ „ , s. Cipadessa baccifera Miq. . 203
„ pahang, s. Pongamia glabra Vent. . . 392
,, pahang laoet, s. Pongamia glabra Vent. 392
„ pahit, s. Picrasma javanica BI. .. . 192
„ pajoeng, s. Berberis nepalensis Spr. . 48
„ pajoeng bödas, s.Mitrephora obtusa Miq. 34 „ „ goenoeng, s. Mitrephora obtusa
Miq. 34
„ palangi, s. Acer niveum BI 272
„ pantjar, s. Eugenia napiformis K. et V. 517
„ papatong, s. Weinmannia Blumei Planch. 472
„ paraj, s. Meliosma nitida BI 274
„ parangi, s. Mitrephora obtusa Miq. . . 34
„ pareh, s. Vit is discolor Dalz 248
„ patj ar, s. Cocculus laurifolius D.C. . . 45 „ pedes, s. Mitrephora reticulata Hook.fil.
et Thoms. 34
„ pèlah, s. Canarium Kipella Miq. . . . 197
„ petag, s. Eugenia Clavimyrtus K. et V. 521
„ petjil, s. Anomianthus argenteus Backer. 23
„ podolandak, s. Polyosma integrifolia BI. 471
„ pöèk, s. Pithecolobium ellipticum Hassk. 441 „ „ , s. Pithecolobium Junghuhnianum
Bth. 439
„ „ , s. Pithecolobium rostratum Miq. 442
„ poetri, s. Calophyllum Hasskarlii T. et B. 93 „ pöik, s. Zie Ki poèk.
„ pölèng, s. Tarrietia sumatrana Miq. . 139
„ ponjo, s. Triumfetta suffruticosa BI. . 154
,, rambit, s. Mezoneurum pubescens Desf. 397
„ randji, s. Dialium. indum L 413
„ regas, s. Acer niveum BI 272
„ remeng, s. Cratoxylon clandestinum BI. 88 „ remeng boetoen, s. Cratoxylon formosum
B. et H. 88
„ „ gedè,s. Cratoxylon racemosum BI. 87
„ ringgit, s. Weinmannia Blumei Planch. 472
„ rinjoe, s. Kadsura cauliflora BI. .. . 17
„ salam, s. Eugenia magnoliaefolia K. et V. 504
„ salira, s. Acronychia laurifolia BI. . . 182
„ „ , s. Dodonaea viscosa Jacq. . . 270 „ sambangan, s. Spatholobus ferrugineus
Bth. 366
„ sampang, s. Evodia accedens BI. . . 178
, s. Evodia aromatica BI. . . 179
Ki sampang, s. Evodia latifolia D. C. . . 178
„ „ , s. Evodia nervosa K. et V. . 179
„ saoeheun, s. Mitrephora obtusa Miq. . 34
„ , s. Orophea hexandra BI. . . 35
„ „ , s. Popowia pisocarpa Endl. 36
„ „ , s. Trivalvariamacrophylla Miq. 36 „ saoeheun \\\deung,s. Mitrephora obtusa Miq. 34
„ sapi, s. Eugenia cuprea K. et V. . . . 509
„ sapilan, s. Calophyllum javanicum Miq. 94
„ sapoe, s. Eurya japonica Thunb. . . 97 „ sarèseh, s. Ilex odorata Ham.
var. Teysmanni Loes. 231
„ sègèl, s. Wormia excelsa Jack. ... 10
„ sègoeng, s. Pentace polyantha Hassk. . 148
„ sekel, s. Ilex cymosa BI 232
„ „ , s. Ilex spicata BI 232
„ sempoer, s. Dillenia aurea Smith. ... 11
„ sigeung, s. Pentace polyanthd Hassk. . 148
„ „ , s. PlatymitramacrocarpaBoerl. 36
„ siloewar, s. Aglaia aspera T. et B. . . 211
„ sindoek, s. Pentace polyantha Hassk. . 148
„ sioeh, s. Vit is thyrsiflora Miq 246
„ sireum, s. Decaspermum paniculatum
Kurz. var. polymorphum K. et V. 499
„ „ , s. Eugenia ampliflora K.etV. . 510
„ „ , s. Eugenia Clavimyrtus K. et V. 521
„ „ , s. Eugenia corymbifera K. et V. 507
„ „ , s. Eugenia cymosa Lam. ... 511
„ „ , s. Eugenia jamboloides K. et V. 512
„ „ , s. Eugenia lineata Duthie. . . 510
„ „ , s. Eugenia melanosticta K. et V. 505
„ „ , s. Eugenia spicata Lam. . . . 509 „ sireum beureum, s. Eugenia acuminatis-
sima Kurz. 505
„ „ ketjil, s. Eugenia lineata Duthie. 510
„ soerèn, s. Meliosma glauca BI 275
„ soerèn gedè, s. Aglaia latifolia Miq. . . 214
„ sóka, s. Parinarium scabrum Hassk. . . 445
„ sömang, s. Sloanea Sigun Szyszylowicz. 157
„ tadjam, s. Brucea sumatrana Roxb. . . 192
„ tai, s. Dysoxylum amooroides Miq. . . 203
„ tanah, s. Xanthoxylum Budrunga Wall. 180
„ tandoek, s. Eugenia argutata K. et V. . 512
„ „ , s. Eugenia napiformis K. et V. 517
„ „ , s. Mischocarpus fuscescens BI. 270
„ taneuh, s. Xanthoxylum Budrunga Wall. 180
„ tangkir, s. Mischocarpus fuscescens BI. . 270
„ tariti, s. Afzelia bijuga A. Gray. . . . 420
„ tegoeh, s. Orophea hexandra BI. . . . 35



ki
Ki tembaga, s. Eugenia cuprea K.et V. . . 509
„ , s. Eugenia decipiens K. et V. . 502
» " < s. Eugenia fastigiata Miq. . 509
» . s. Eugenia laxiflora K. et V. 513
» » » s. Eugenia microcyma K. et V. 505
» » . s. Eugenia opaca K. et V. . 506
„ tèrong, s. Alsodeia javanica Endl. . . 68
„ tèrong gedè, s. Ilex cymosa BI. . . . 232
„ tèspong, s. Abroma augusta L. ... 144
„ tiwoe, s. Meliosma angulata BI. . . 274
„ „ , s. Meliosma ferruginea BI. . . 275
„ „ , s. Meliosma lanceolata BI. . . 274
„ „ , s. Meliosma nitida BI. .... 274
„ tiwoe bener, s. Meliosma ferruginea BI. 275
„ „ landak, s. Meliosma nitida BI. . 274
„ tjaang, s■ Pithecolobium ellipticum Hassk. 441
„ „ , s. Pithecolobium fagifolium BI. . 442
„ tjabè, s. Polyosma ilicifolia BI. ... 470
„ „ , s. Polyosma integrifolia BI. . . 471
„ tjanting, s. Picrasma javanica BI. . . 192
„ tjantjörang, s.Desmodium triquetrumD.C. 336
„ tjantoeng, s. ArtabotrysBlumeiH.f. et Th. 29
>s -GoniothalamuscostulatusMiq. 33 » ,, ,s. Goniothalamus macrophyllus
H. f. et Th. 33
» » ,s- Polyalthia lateriflora King. 26
n ,s. roiyaithia subcordata BI. . 26 „ tjantoeng areuj, s. Oxymitra cuneiformis
Zo II. 31
„ tjarang areuj, s. Connarus Hasseltii BI. 288
„ tjareuh, s. Commersonia echinata Forst. 146
„ tjarirang, s. Dysoxylum excelsum BI. . 207
„ tjatjangkir, s. Abroma augusta L. . . 144
„ tjepel, s. Clitoria cajanifolia Bth. . . 356 „ tjerlang, s. Pterospermum acerifolium
Willd. 142
„ tjeuri, s. Garcinia dioica BI. ... 90
„ tjontjörang, s. Dodonaea viscosa Jacq. 270 » toelang, s. Xanthophyllum vitellinum
Nees. 80
„ toewa, s. Leea sambucina Willd. . . . 256
„ toewak, s. Parinarium Griffithianum Bth. 446
„ tokè, s. Albizzia Lebbe(c)k Bth. ... 438
„ „ , s. Albizzia tomentella Miq. . . . 439
„ „ , s. Pithecolobium Clypearia Bth. . 443
„ tokè laoet, s. Adenantherapavonina L. . 426
„ warirang, s. Dysoxylum excelsum BI. . 207
wares, s■ nurya japonica Thunb. ... 97 (Areuj — asahan), s. Tétracera Assa D.C. 9
3 ki (Areuj - asahan lalaki), s. Tetracera he- becarpa Boerl. 8
) „ ( „ — barèra), s. Vit is mutabilis Miq. 254 '' >> ( » — „ ), s. Vit is papillosa Bac' ker. 252
1 " ( » — ,, ), s. Vit is thyrsiflora Miq. 246 ' » ( » —endog), s. Securidaca tavoyana ! Wall. 79
„ ( „ — kadal), s. Buettneria angulata
Hassk. 146 „ ( „ — kidang), s. Abrus pulchellus
Wall. 354
u ( » — koeja), s. Clematis Leschenaul-
tiana D. C. 5 „ ( „ — könèng), s. Fibraurea chloro-
leuca Miers. 42 1» ( >, — „ ),s.Tiliacoraacuminata
Hook. fil. et Thoms. 40 >> ( ,, — Iadja), s. Agelaea vestita Hook.
fil. 286
<: ( », — „ ), s. Artabotrys suaveolens
BI. 28
„ ( „ — „ ),s. Mitrella KentiiMiq. . 32 »( 7, — „ ), s. Uvaria purpurea BI. 23 ,, ( „ —iadja lalaki), s. Artabotrys suaveolens BI. 28 „ ( „ —lalaki), s. Grewia acumihata
Juss. 151
„ ( „ — sioeh), s. Vitis pallida W. et A. 248 •• ( „ — tjaloeng), s. Combretum trifo-
liatum Vent. 492 » ( » — tjantoeng), s.Melodorum sphae-
rocarpum Miq. 32 » ( >> —tonggèrèt), s. Derris uliginosa
Bth. 390
kidang (Areuj — ), s. Albizzia rufa Bth. . 436 ( „ —), s. Derris elliptica Bth. . 389 » ( „ —), s. Derris multiflora Bth. 391 (Areuj ki —), s. Abrus pulchellus
Wall. 354 » (Kajoe —), j. Photinia Notoniana W.
et A. 465
„ (Ki—), s. Albizzia rufa Bth. . . 436 „ (Pantjal —), j. Aglaia elaeagnoidea
Bth. 214
» ( „ —),i ■ Aglaia odoratissima BI. 212 ( .. —), j ■ Eugenia spicata Lam. 509 kidjang (Paoeh —), m. Irvingia malayana
Oliv. 194



Kiesera minor Miq. = Tephrosia vestita Vog. 326 „ sericea Reinw.= Tephrosia candida
D. C. 326
Kievitsboonen. Phaseolus vulgaris L. . . 372 Kikir kakar, m. Melia sempervirens Roxb. 202 kikir kakar (Kembang —), m. Melia sempervirens Roxb. 202 kikrik (Kökrok —), j. Melia sempervirens
Roxb. 202
Kilajoe, j, s. Erioglossum edule BI. .. . 262
Kilajoe goenoeng, j. Aphania montana BI. 262
,, hitam, m. Arytera littoralis BI. . . 269
kilajoe (Pohon—), m. Erioglossum edule BI. 262 Kilalajoe, s. Zie Ki lalajoe, s.
kingking (Rabet — ), md. Toddalia asiatica
Lamk. 182
Kingkip, j. Triphasia trifoliata D. C. . . 184 kingkip (Djeroek — ),]. Triphasia trifoliata
D. C. 184
Kingkit, j, m. Triphasia trifoliata D.C. . 184 kingkit (Djeroek — ), j, m. Triphasia trifoliata D. C. 184 Kintja, j. Feronia elephantum Corr. . . . 188
Kissig, j. Dodonaea viscosa Jacq 270
Klajoe, j. Erioglossum edule BI 262
Klalar, j. Dipterocarpus Gaertn 106
„ , j. Shorea javanica K. et V. . . . 110 Klampès, md. Acacia tomentosa Willd var.
chrysocoma Miq. 433
„ , j. Berrya Ammonilla Roxb. . . 149
Klampet, j. Cratoxylon clandestinum BI. . 88 Klampis, j. Acacia tomentosa Willd. var.
chrysocoma Miq. 433
Klampok, j. Eugenia acuminatissima Kurz. 505
„ , j. Eugenia densiflora Duthie. . 519
„ , j. Eugenia Klampok K. et V. . 514
„ , j. md. EugeniasexangulataK.et V. 514
„ , j. Eugenia subglauca K. et V. . 516
„ , j. Eugenia Suringariana K. et V. 521
„ , j. Eugenia Zoliingeriana K. et V. 515 Klampok aèng mawar, md. Eugenia Jambos
L. 520
„ aroem, j. Eugenia Jambos L. . . 520 „ batö, md. Eugenia densiflora Duthie. 519
„ „ , md. Eugenia jamboloides K.
et V. 512
„ „ , md. Eugenia operculataRoxb. 504
„ watoe, j. Eugenia subglauca K. et V. 516
klampok (Djamboe —), j. Eugenia densiflora Duthie. 519 „ ( „ —), j. Eugenia javanica
Lam. 516 „ (Djamboe — aroem), j. Eugenia
Jambos L. 520
Klapan, j. Elaeocarpus stipularis BI. . . . 162
„ , j. Flemingia congesta Roxb. . . . 384
Klapbes. Ribes Grossularia L 472
Klaproos. Papaver Rhoeas L 52
Klaver. Trifolium L 318
klaver (Eeuwige —). Medicago sativa L. . 318
„ (Fransche —). Medicago sativa L. . 318
„ (Roode —). Trifolium pratense L. . 319
„ (Witte — ). Trifolium repens L. . . 319
Klaverzuring. Oxalis L 170
Klèdhoeng, md. Capparis micracantha D. C. 63
Klédoeng, j. Capparis micracantha D. C. . 63
Klédoeng lombok, j. Orophea enneandra BI. 35
Kleine krok. Vicia hirsuta Koch 352
Kleinhovia L 140
hospita L 140
klemat (Kembang — ), in. Clematis panicu-
lata Thunb. 6
klèng (Kasoembha —), md. Bixa Orellana L. 69
Klerek, j. Sapindus Rarak D. C 261
Klèsèm, j. Eugenia polycephala Miq. . . . 503
Kletjon, j. Bauhinia hirsuta Korth. . . . 417 kling. Zie keling.
Klinoe, j. Grewia paniculata Roxb. . . . 150
Klis, j. Eugenia cuprea K. et V. . . . . 509
Klitji, m. Caesalpinia Bonduc Roxb. . . . 398
„ , m. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399
Klóbèr, md. Cassia Fistula L 404
Kloempang md. Sterculia foetida L. . . 136
Kloempit, j. Terminalia bialata Kurz. . . 490
„ , j. Terminalia javanica Miq. . . 489 kloengkoeng (Kajoe —), m. Shorea Maranti
Burck. 110
Kloeron, j. Agelaea Diepenhorstii King. . 286
Kloetoek, j. Psidium Guajava L 498
kloetoek (Djamboe — ), j, s. Psidium Guajava L. 498 „ (Djamboe — ketjil), m. Psidiumpu-
milum Vahl. 498 „ (Djamboe — lemboet), s. Psidium
pumilum Vahl. 498
Kloewa, j. Anona reticulata L 31
Kloewak, j. Zie Pangium edule Reinw. . 72



Klóhoer, j. Cassia Fistula L 404
Klöhor, j. Cassia Fistula L 404
Klompang, md. Sterculia foetida L. . . 136
Klomprit, j. Terminalia javanica Miq. . . 489 Klongkang, m. Psophocarpus tetragonolobus
D. C. 376
Klontjing, j. Spondias mangifera Willd. . 281
Klowang, md. Sterculia macrophylla Vent. 139
Knipmutsje. Eschscholtzia californicaCham. 53
Koè, s. Canavalia ensiformis D.C. . . . 368
Koealot, s. Brucea sumatrana Roxb. . . 1.92
Koeboonen. Lupinus luteus L 315
koeda (Kajoe —), m. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engl. 282 „ (Katjang — ),s. TephrosiaHookeriana
W. et A. var. amoena Prairt. 325 „ (Ki —), s. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engl. 282 koeda koeda (Kajoe— ),j. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engl. 282 „ „ (Wit —j. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engl. 282 koedjang (Pötong —), s. Desmodium gange-
ticum D. C. 338 » ( „ —), s. Desmodium labur-
nifolium D. C. 343 » ( „ —), s. Desmodium stipu-
laceum D. C. 344 » ( „ —), s. Desmodium trique-
trum D. C. 336 „ (Potong — bödas), s. Desmodium
gyroides D. C. 342 koeja (Areuj ki —), s. Clematis Leschenaul-
tiana D. C. 5 Koekoe heulang,s. ZizyphusHorsfieldiiMiq. 241  „ , s. Zizyphus Oenoplia Mill. 242
» , s. zizypnus rujula Miq. . 241 koekoe (Areuj— heulang), s. Zizyphus Oenoplia Mill. 242 Koekoen, s. Schoutenia ovata Korth. . . 156 Koekoepaan, s. Eugenia glomerata K. et V. 503 „ , s. Eugenia ruminata K. et V. 513 koekoepoe (Areuj —), s. Bauhinia anguina
Roxb. var. Horsfieldii Watt. 414
Koekoeran, j. Carallia lucida Roxb. . . . 486
„ , j. Gynotroches axillaris BI. . 486
koekoeran (Ki —), s. Carallia lucida Roxb. 486
» ( „ —). s. Polyosma ilicifolia BI. 470
Koelabet, s. Trigonella Foenum graecum L. 318
koelit (Djindjing —), s. Gouania leptostachya
D. C. 244 „ (Ipis —), s. Decaspermum panicula-
tum Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 „ (Tipis —), s. Decaspermum panicula-
tum Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 „ (Tipis — ), j. Lansium humile Hassk. 215 Koemboelan, j. Corchorus acutangulus Lam. 156 Koemis koetjing, m. Gynandropsis speciosa
D. C. 60
Koendangan, m. Bouea macrophylla Griff. 280
koening (Akar —). m. Cosciniummiosepalum
Diets. 41 » ( „ —), m. Fibraurea chloroleuca
Miers. 42 „ (Akar pisang pisang — ), m. Uvaria
purpurea BI. 23 „ (Nanahan —), j. Trifolium procum-
bens L. [i minus Koch. 319 „ (Petjari — ), j. MicheliaChampacaL. 16 „ (Pisang pisang —), j. Uvaria purpurea BI. 23 „ (Poeloetan —), j. Triumfetta suffru-
ticosa BI. 154 „ (Poerwa —), j. Hypericum Lesche-
naultii Chois. 87 „ (Randoe —), j. Xanthoxylum Bu-
drunga Wall. 180 „ (Tjempaka—), m. Michelia Champaca L. 16
koenir (Blimbing —), j. Averrhoa Bilimbi L. 172 „ (Kalak —), j. Cyathocalyx sumatranus
zcnejj. 28 Koeniran, j. Tinomiscium phytocrenoides
Kurz. 42
Koenjik, md. Arcangelisa lemniscata Becc. 40 „ , md. Ryssopterys tiliaefolia Juss. . 166 koenjit (Girang — ), j. Leea acuminata Wall. 255 „ (Kalak — ), j. Cyathocalyx sumatranus Scheff. 28 „ (Penaga —), Mesua ferrea Chois. . 95 „ (Sirawan —), j. Arcangelisia lemniscata Becc. 40
koentjèt (Kala —), j. Rubus niveus Thunb.
ondersoort Horsfieldii Focke. 453
Koepa, s. Eugenia polycephala Miq. ... 503
Koepa beunjeur, s. Eugenia polycephala Miq. 503
„ göwok, s. Eugenia polycephala Miq. 503
„ landak, s. Flacourtia Rukam Z. M. . 71
i



Koepa manoek, s. Eugenia polycephala Miq. 503
koepang (Daoen —), m. Cassia alata L. . . 411
Koepang, m. Ormosia sumatrana Prain. . 394
Koepelboonen. Anamirta Cocculus W. et A. 41
Koepelkorrels. Anamirta Cocculus W. et A. 41
Koepoe heulang, s. Toddalia asiatica Lamk. 182 „ „ , s. Xanthoxylum scandens
BI. 181
Koepoe koepoe, m. Bauhinia acuminata L. . 417
„ „ , j. Bauhinia fulva Blume. . 415
„ „ , m. Bauhinia purpurea L. . 416
„ „ , j, m. Bauhinia tomentosa L. 417
„ ' „ , m. Bauhinia variegata L. . 416 „ „ , m, Lourea Vespertilionis
Desv. 348
koepoe koepoe (Areuj —), s. Bauhinia angui-
na Roxb. var. Horsfieldii Watt. 414 „ „ (Ki —), s VitiscissioidesBac-
ker. 245
Koerandji, j. Dialium indum L 413
koerandji (Asam —), j, m. Dialium indum L. 413 „ ( „ — ),\,m.Pithecolobiumdul-
ce Bth. 440
koerap (Daoen —), m. Cassia alata L. . . 411
Koesambi, j, m. Schleichera trijuga Willd. . 264
Koetjila, j. Euchresta Horsfieldii Br. .. . 392 koetjing (Boentoet —), m. Uraria crinita
Desv. 348 „ ( „ —), Uraria lagopoides
D. C. 347
„ ( „ —), m. Uraria picta Desv. 348
„ (Daoen — ), m. Mimosa pudica L. 429
„ (Ékor—), m. Uraria crinita Desv. 348
„ (Gèdong —), j. Mimosa pudica L. 429
„ (Ki —), s. Sophora tomentosa L. 393 „ (Koemis — ), m. Gynandropsisspe-
ciosa D. C. 60
„ (Mata —), s. Sophora tomentosa L. 393 „ (Pis — ), j. Biophytum Reinwardtii
Klotsch. 171
,, ( „ —), j. Mimosa pudica L. . . 429
(„—),]'• Smithia javanica Bth. . 334
Koetjingan,j. Biophytum Reinwardtii Klotsch. 171
„ , j. Mimosa pudica L 429
„ , j. Smithia javanica Bth. . . . 334
Koetjingan abang, j. Helicteres hirsuta Lour. 142
„ poetih, j. Helicteres viscida BI. . 141
Koetoek, j. Caesalpinia Bonduc Roxb. . . 398
„ , j. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399
Koetoek weloet, j. Vitis pallida W.etA. . 248
Koewèni, j. Mangifera odorata Griff. . . 278 koewoek (Semboeng —poetih), j. Hydran-
gea oblongifolia BI. 468
Koewoet,j. Caesalpinia cinclidocarpa Miq. . 400 koewoet (Ri —), j. Caesalpinia sepiaria
Roxb. 3'J9
Koggelboonen. Anamirta Cocculus W. et A. 41 Kokkelkorrels. Anamirta Cocculus W. et A. 41
Kökon, md. Schoutenia ovata Korth. . . . 156
Kökopöan, s. Eugenia Zollingeriana K. et V. 515
Kökösan, s. Lansium domesticum Jack. . . 215 Kökèsan leuweung, s. Dysoxylum caulosta-
chyum Miq. 205
„ mönjèt, s. Dysoxylum excelsum BI. 207 kokotokan (Areuj — ), s. Agelaea Diepenhor-
stii King. 286
Kökrok kikrik, j. Meliasempervirens Roxb. . 202
Kol, m, md, s. Brassica oleracea /,.... 57
Kola. Cola acuminata R. Br 139
Kölampis, s. Acacia tomentosa Willd. var.
chrysocoma Miq. 433
Kolè angka, s. Sterculia foetida L. . . . 136
Kolèk labang, Bennettia leprosipes Krdrs. . 71
„ labeung, j. Bennettia leprosipes Krdrs. 71
Kolontara, j. Albizzia montana Bth. . . . 436 könèng (Areuj ki — ), s. Fibraurea chloroleu-
ca Miers. 42 „ ( „ „ —), s. Tiliacora acuminata Hook. fil. et Thoms. 40 „ (Kakapasan —), s. Hibiscus Abelmo-
schus L. 126
„ (Kembhang —), md. Michelia Cham-
paca L. 16 „ (Kempheung —), md. Michelia
Champaca L. 16 „ (Ki —), s. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40
( » — )> s- Berberis WallichianaD. C. 48 >. (,» —). s- Pycnarrhena lucida Miq. 39 » (»>—)> s- Tinomiscium phytocre-
noides Kurz. 42 „ (Ojod —), s. Tinomiscium phytocre-
noides Kurz. 42 „ (Tjempaka —), s. Michelia Champaca L. 16
Konjik, md. Ryssopterys tiliaefolia Juss. . 166 konta (Sri —), j. Acacia farnesiana Willd, 433 Kool. Brassica oleracea L 57



kool (Roode —). Brassica oleracea L. capi-
tata. 57
„ (Witte — ). Brassica oleraceaL.capitata. 57 Koolraap boven den grond. Brassica oleracea L. gongylodes. 57 Koortsboom. Eucalyptus Globulus Labill. . 524 köpèk (Waroe —), j. Hibiscus similis BI. . 121 Köpèn, j. Corchorus acutangulus Lam. . 156 Köpi goenoeng, s. Anacolosa frutescens BI. 224 köpijan (Pi — ), md. Aglaia odoratissima BI. 212 Kopirosok. Flemingia strobilifera R. Br. . 383
Kópö, s. Eugenia cymosa Lam 511
„ , s. Eugenia densiflora Duthie. . . 519 „ , s. Eugenia laxiflora K.etV. . . . 513 „ , s. Eugenia opaca K.etV. . . . . 506 „ , s. Eugenia polycephala K. et V. . . 503 „ , s. Eugenia subglauca K. et V. . . 516 » > s. Eugenia Suringariana K. et V. . 521 „ , s. Eugenia Zollingeriana K. et V. . 515 Köpö badak, s. Eugenia densiflora Duthie. 519 „ beunt, s. Eugenia densiflora Duthie. 519 „ ialaj, s. Eugenia acuminatissima Kurz. 505 „ „ , s. Eugenia densiflora Duthie. . 519 „ , s. Eugenia hypericifolia K.etV. 515 „ , s. Eugenia jamboloides K.etV. 512 „ , s. Eugenia laxiflora K.etV. . 513 „ „ , j, s. Eugenia Suringariana K.etV. 521 ,, „ , s. Eugenia umbilicata K. et V. 520 „ landak, s. Flacourtia Rukam Z. M. . 71 laoet, s. Eugenia subglauca K. et V. 516
Koraalboom. ErythrinaL 359
Koraalerwt. Abrus precatorius L 354
Koro ireng j. Phaseolus vulgaris L. . . . 372 „ koro, j. Phaseolus lunatus L. . . . 372 Kósambhi, md. Schleichera trijuga Willd. . 264 Kösambi, s. Schleichera trijuga Willd. . . 264 Kosèlan, j. Teramnus labialis Spr. ... 359 Kostörè, md. Hibiscus Abelmoschus L. . . 126 1 Kotjèngal, md. Carallia lucida Roxb. . . 486 l kótok (Areuj si —), s. Abruspulchellus Wall. 354 l Kèwas, s. Mucuna pruriens D. C. utilis. . . 363 !• Kö was bakol, s. Canavalia ensiformis D. C. . 368 h „ gedè, s. Canavalia ensiformis D. C. 368 k leutik, s. Canavalia ensiformis D. C. 368 köwas (Katjang — ), s. Mucuna pruriens D. ^
C. utilis. 363 y koweh (Kembang —), m. Canavalia ensifor-
mis D. C. 368 k Krambilan, j. Biophytum sensitivum D. C. . 171 h
Kramé, m. Mucuna pruriens D. C. typica. . 363 Kramé ajer, m. Mucuna Junghuhniana Bac-
ker. 36'
Kraminan, ]■ Dysoxylum caulostachyumMiq. 20! „ , j. Dysoxylum densiflorum Miq. . 20ï „ , j ■ Dysoxylum Hasseltii K.etV. . 206 „ , j. Dysoxylum macrocarpum BI. . 207 „ , j. Dysoxylum ramiflorum Miq. . 205 Krandang, j, s. Canavalia ensiformis D. C. 368 „ , j. Pachyrhizus angulatus Rich. . 375 „ , j. Pueraria javanica Bth. ... 367 Krandji, j, Dialium indum L. ..... 413 „ , j. Pongamia glabra Vent. . . . 392 krandji (Asam —), j, m. Dialium indum L. 413 » ( >» i,m-Pithecolobium dulce
Bth. 440
Krangéan, j. Abrus pulchellus Wall. ... 354
Kratog, j. Phaseolus lunatus L 372
kratog (Katjang — ), j. Phaseolus lunatus L. 372 Kratokboonen. Phaseolus lunatus L. . . . 372 kraton (Djamboe —), j. Eugenia Jambos L. 520 Kremi, j. Portulaca quadrifida L. . . . 84 Krenjes, j. Polyosma ilicifolia BI. .. . 470 Krèsèk, j. Dodonaea viscosa Jacq. . . . 270 krèset (Ki — ), s. Eurya japonica Thanb. . 97
Krikil, j. Arytera littoralis BI 269
<rikil (Djembloek —), j. Eugenia jamboloides K. et V. 512 » ( j, —), Eugenia subglauca K.
et V. 516 „ (Djoewet —), j. Eugenia Jambolana
Lam. 502 „ (Doewet —), j. Eugenia Jambolana
Lam. 502
» (Kawista —), j. Feronia lucida Scheff. 188 „ (Kesambi—), j. Schleichera trijuga
Willd. 264
Crintjing, j. Carallia lucida Roxb. . . . 486 j ris (Blimbing —), j. Averrhoa CarambolaL. 172
Crisik, j. Dodonaea viscosa Jacq 270
irissen. Ribes Grossularia L 472
roetoek (Djamboe — Psidium GuajavaL. 498 roewoet (Dara —), j. Zizyphus Oenoplia
Mill. 242 I
rok (Kleine — ). Vicia hirsuta Koch. . . 352 I 'rükó, j. Tetracera hebecarpa Boerl. . . 8
.rókot, j. Portulaca oleracea L 84 1
■rèsok, j. Hiptage javanica BI 167"
rötok, j. Cyclea barbata Miers 47



Kruidje-roer-mij-niet. Mimosa pudica L. . 429
Kruidnagelboom. Eugenia aromatica O. K. 517
Kruidorens. Ribes Grossularia L 472
Kruisbes. Ribes Grossularia L 472
Kruisbloem. Polygala L 76
Kruisbloemachtigen. Polygalaceae. ... 75
Kruisbloemigen. Cruciferae 54
Kruisdoorn. Ribes Grossularia L. . . . 472 Kwalot. Zie Koealot.
Kwassiehout. Zie Quassia amara L. . . . 190
Kwèni, j. Matigifera odorata Griff. . . . 278
Kwets. Prunus domestica L 447
labaj (Djheroek —), md. Citrus HystrixD.C.
acida. 187 labang (Kolèk —), j. Bennettia leprosipes
Krdrs. 71 labeung (Kolèk — ), j. Bennettia leprosipes
Krdrs. 71
Lablab cultratus D. C. = Dolichos Lablab L. 377 „ microcarpus D. C. = Canavalia obtu-
sifolia D. C. 369
„ vulgaris Savi = Dolichos Lablab L. 377 laboe (Bintangoer — ), m. Calophyllum Teys-
manni Z. M. 93 „ (Mentangoer—), m. Calophyllum Teys-
manni Z. M. 93
lèdja (Areujki —),s. AgelaeavestitaHookfil. 286
» ( » „ — ),s. Artabotrys suaveolens BI. 28
» ( » » —), s. Mitrella Kentii Miq. . 32
,, ( „ „ s. Uvaria purpurea BI. 23
„ (Areuj ki —lalaki), s. Artabotrys sua-
veolens BI. 28
„ (Ki—), s .ConnarusdiversifoliusScheff. 289
>, (,»—), s. Mitrephora polypyrena Miq. 34
„ („ —), s. Oxymitra cuneiformis Zoll. 31
„ („ —),s.PlatymitramacrocarpaRoerl. 36
» (» —)>s. Polyalthia subcordata BI. . 26
» (» —). s. Unona discolor Vahl. . . 24
„ („ —), s. Uvaria concava T.etB. . 21
„ („. — ), s. Uvaria littoralis BI. . . 21
>, (,. —X s- Uvaria purpurea BI. . . 23
„ („ —areuj), s. Mitrella Kentii Miq. . 32
» („ — gedè),s .Unona dasymaschala BI. 24
Lady's finger. Hibiscus esculentus L. . . 126
Lahia Hassk 132
kutejensis Hassk 132
lajoe (Ki —), s. Erioglossum edule BI. . . 262 „ (Ki — goenoeng), j. Aphania montana
BI. 262
lajoe (Ki — hitam), m. Arytera littoralis BI. 269 laka (Kajoe —), m. Dalbergia parviflora
Roxb. 387 lakèk (Djoendjoe—), md. Stephania hernan-
difolia Watp. 46 „ (Ghak saghakan — ), md. Abrus pre-
catorius L. 354
laki (Mamam — ), m. Polanisia viscosa D. C. 60 „ (Poepoewan —), j. Polanisia viscosa
D. C. 60
„ (Sinipoer —) Dillenia ovata Wall. . . li Laksana, m. Acacia farnesiana Willd. . . 433 lalaj (Köpö —), s. Eugenia acuminatissima
Kurz. 505
» ( „ — ),s. Eugenia densifloraDuthie. 519 „ ( „ —), s. Eugenia hypericifolia K.
et V. 515 „ ( „ —), s. Eugenia jamboloides K.
et V. 512
„ ( „ —), s. Eugenia laxifloraK. et V. 513 » ( » —)» s. Eugenia Suringariana K.
et V. 521
„ ( » —), s. Eugenia umbilicataK. et V. 520 lalajoe (Ki —), s. Arytera littoralis BI. . . 269 „ („ —), s. Erioglossum edule BI. . 262 „ (Ki — hideung), s. Arytera littoralis
BI. 269
„ („ — lalaki), s. Lepisanthes Blumea-
na K. et V. 263 „ („— „ ), s. Lepisanthes montana
BI. 263
„ („ — leuweung), s. Lepisanthes
montana BI. 263 lalaki (Areuj ki —), s. Grewia acuminata
Juss. 151
„ (Areuj ki asahan), s. Tetracera hebe-
carpa Boert. 8 „ (Areuj ki ladja — ),s.Artabotryssua-
veolens BI. 28 „ (Ki barèra —), s. Vit is nodosa Miq. 249 „ (Ki lalajoe — ), s. Lepisanthes Blu-
meana K. et V. 263 „ ( „ „ —), s. Lepisanthes montana BI. 263 „ (Songgom —), s. Barringtonia spe-
ciosa Forst. 529 laler (Pati —), j. Picrasma javanica BI. . 192 laleur (Toewa — ), s. Millettia sericea W.etA. 327 Lamaran, s. Pithecolobium umbellatum Bth. 441



Lambaran, s. Pithecolobium umbellatumBth. Lamoetan, s. Desmodium heterophyllum D. C. Lampes, j. Phylacium bracteosum Benn. . Lampet, j. Cratoxylon clandestinum BI. .
„ , j. Itea macrophylla Wall. . . . Lamtara, j. Leucaena glauca Bth. . . . Lamtörö, j. Leucaena glauca Bth. . . . l&nang (Groenggoeng —), j. Rubus moluc-
canus L.
„ (Ketjalingan —), j. Rubus fraxinifo-
lius Poir.
„ (Sidagóri —), j. Polygala javana D. C. „ (Waroe —), j. Hibiscus macrophyllus
Roxb.
landa (Djati —), j. Guazuma ulmifolia Lam.
var. tomentosa Schum. „ (Nangka —), j. Anona muricata L. . „ (Tjermè —), m. Otophora alata BI. Zie ook londo.
Landak, md. Flacourtia Rukam Z.M. . . landak (Ki tiwoe — ), s. Meliosma nitida BI. „ (Koepa —), s. Flacourtia Rukam Z.M. „ (Köpö —), s. Flacourtia Rukam Z.M. „ (Waroe —), j. Hibiscus mutabilis L. „ ( „ —), j. Hibiscus venustus BI. Landakan, j. Sloanea Sigun Szyszylowicz. Landep, j. Flacourtia Ramontchi L'Hérit. . Landeran, in. Helicteres viscida BI. .. . landes (Katjang — ), s. Vigna Catjang Wall. landi (Asam —), j. Pithecolobium dulce Bth. „ (Djatos —), j. Guazuma ulmifolia Lam.
var. tomentosa Schum. „ (Nangka — ), j. Anona muricata L. . „ (Sèngon —), j. Albizzia falcataBacker. landjang (Ki —), s. Polyalthia subcordataBl. Landji, j. Schoutenia ovata Korth. . . . lando (Asam —), j. Pithecolobium dulce Bth.
Landoek, s. Vit is Landuk Miq 
„ , s. Vit is thyrsiflora Miq. . . . landoek (Areuj —), s. Vitis Landuk Miq. .
Langir, s. Otophora amoena BI 
Langit, j. Ryparosa javanica Kurz. . . . Langsat, j. Lansium domesticum Jack. . . Langsat loetoeng, j. Aglaia Eusideroxylon
K. et V.
„ „ , j. Aglaia heptandra K.
et V.
„ „ , j. Aglaia latifolia Miq.
Langsatan, j. Aglaia acida K. et V. . . .
441 Langsep, j. Lansium domesticum Jack. . 215 340 Langsep alas, j. Dysoxylum caulostachym
350 Miq. 205
88 „ „ , j. Dysoxylum ramiflorum Miq. 205
470 „ re, j. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205
431 „ j. Dysoxylum ramiflorum Miq. 205 431 „ were, j. Dysoxylum caulostachyum
Miq. 205
457 „ „ Dysoxylum ramiflorum Miq. 205
Lansium Jack 215
452 domesticum Jack 215
79 humile Hassk 215
lantjang (Sintok —), s. Stemonurus secundi-
121 florus BI. 226
laoet (Atoen —), m. Heritiera littoralis
145 Dry and. 140 30 n (Bajoer —), m. Heritiera littoralis
264 Dryand. 140
„ (Bidara —), m. Eurycoma longifolia
71 Jack. 193
274 „ ( „ —), m. Ximenia americana L. 222 71 „ (Bintangoer —), m. Calophyllum Ino-
71 phyllum L. 94
125 „ (Dadap —), j. Erythrina indica L. . . 360 125 „ (Djeundjing —), s. Albizzia falcata
157 Backer. 437
71 „ (Kanjèrè —), s. Desmodium umbellatum
141 D. C. 340
374 „ (Ki pahang — ),s. Pongamiaglabra Vent. 392
440 „ (K\tokè — ),s.AdenantherapavoninaL. 426
„ (Köpö —), s. Eugenia subglauca K. et V. 516 145 „ (Mentangoer —), m. Calophyllum Ino-
30 phyllum L. 94
437 „ (Paré — ), j. Colubrina asiatica Brongn. 243 26 ,, (Petai —), m. Desmodium umbellatum
156 D. C. 340
440 „ (Sèngon —), j. Albizzia falcata Backer. 437 247 „ (Singadepa —), j. Munronia javanica
246 Benn. 201
247 „ (Tjerlang —), s, Heritiera littoralis
262 Dry and. 140
72 „ (Waroe —), j, s. Hibiscus tiliaceus L. . 121 215 „ (Widara —), j. Zie laoet (Bidara —).
Lapa lapa, m. Flemingia lineata Roxb. . . 384
212 Lapaan, s. Flemingia strobilifera R. Br. . 383 Larak poetih, m. Uvaria hirsuta Jack. . . 23
210 larak (Akar —), m. Unona discolor Vahl. . 24 214 „ (Akar — poetih), m. Uvaria hirsuta
213 ] Jack. 23



are (Toeroe — ), j. Biophytum sensitivum
D. C. 171
,aroe, m. Peltophorum ferrugineum Bth. . 395 aroe (Kajoe —), m. Peltophorum ferrugineum Bth. 395 'Msiobema Horsfieldii Miq. = Bauhinia an-
guina Roxb. var. Horsfieldii Watt. 414
„ateng, j. Clitoria ternatea L 356
^athyrus L 353
odoratus L 353
„aurembergia Berg 477
coccinea Kanitz 477
javanica Schindl 478
.awang, j. Heritiera littoralis Dryand. . 140 awang (Boenga —), m. Eugenia aromatica
O. K. 517 (Kajoe — ), i. Heritiera littoralis
Dry and. 140 „ (Rembang — ), in. Eugenia aromatica O. K. 517
Lawé, j. Abroma fastuosa R. Br. .. . 144 lawé (Kajoe—), j. Trivalvaria macrophylla
Miq. 36
„ (Kalak —), j. Cyathocalyx sumatranus
Scheff. 28
Leban djantan, m. Evodia latifolia D. C. ■ 178
„ pelandoek, m. Evodia latifolia D.C. 178
^eea L 254
aculeata BI 254
acuminata Wall 255
aequata L 256
angulata Korth 255
aurantiaca Z. M. = L. acuminata Wall. 255
javanica BI 255
robusta BI. — L. sundaica Miq. ... 256
rubra BI 255
sambucina Willd. ....... 256
simplicifolia Z. M "... 254
sundaica Miq 256
-eeuwenklauw. Alchemilla Tournf. . . . 459
egi (Blimbing —), j. Averrhoa CarambolaL. 172
„ (Kara —), j. Phaseolus lunatus L. . . 372 egoendi (Medang —), m. Erythroxylon cu-
neatum Kurz. 164
LEGUMINOSAE 289
èho (Ki —), s. Saurauja Willd 98
„ ' (Ki —badak),s. Saurauja nudifloraD.C. 99
lèho (Ki — badak), s. Saurauja Reinwardtia-
na BI. 98 „ (Ki — beunjeur), s. Saurauja Reinward-
tiana BI. 98 „ (Ki — beureum), s. Saurauja cauliflora
D. C. 99 „ ( „ — „ ), s. Saurauja micrantha
BI. 101
n (_ t> )( s. Saurauja nudiflora
D. C. 99
„ (Ki —bödas), s. Saurauja nudiflora D.C. 99 „ („— » ), s. SauraujapendulaBI. . 101 „ (Ki — boeloe), s. Saurauja Reinwardtia-
na BI. 98 „ (Ki —tjanting), s. Saurauja squamulosa
K. et V. 101
Lekoekoen, j. Schoutenia ovata Korth. . . 156 Lekonta, j. Acacia farnesiana Willd. . . 433 Lele wedit, j. Tinospora crispa Diels. . . 43
Lelet, j. Helicteres hirsuta Lour 142
lelet (Dempo —), j. Orophea enneandra BI. 35 lemah (Gödong —), j. Munronia javanica
Benn. 201 „ (Kajoe —), j. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180
lemahan (Daoen —), j. Xanthoxylum Budrunga Wall. 180 lemboe (Otok —), j. Desmodium laxiflorum
D. C. 345 ,, ( — )> j- Desmodium ormocar-
poides D. C. 337 lemboet (Djamboe kloetoek —), s. Psidium
pumilum Vahl. 498 „ (Hantap —), s. Sterculia coccinea
Roxb. 137 „ (Kajoe poetih —), m. Leptospermum
javanicum BI. 527 „ (Setjang —), s. Caesalpinia sepia-
ria Roxb. 399
„ (Wertjis —), s. Pisum sativum L. . 353 Lemlem, md. Anamirta Cocculus W.etA. . 41 lèmö (Djeroek — ), s. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187
Lempir, j. Millettia dehiscens Prain. . . . 328 lenga (Dadap —), j. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ (Kalak — ), j. Polyalthia lateriflora
King. 26
„ (Waroe —), j. Hibiscus tiliaceus L. . 121



lengis (Waroe —), j. Hibiscus tiliaceus L. . 121
Lèngkèng, j, m. Euphoria Longana Lam. . 265
Lengki, j. Leea aequata L 256
„ , j. Leea angulata Krthls 255
lènglang (Djheroek —), md. Citrus Hystrix
D. C. Papeda. 187
Lenglengan, j. GynandropsispentaphyllaD.C. 60
„ , md. Desmodium Scalpe D. C. 344
Lengsar, j. Aglaia argentea BI 215
„ , s. Nephelium juglandifolium Bi 266 „ , j. Pometia pinnata Forst. var. java-
nica K. et V. 267
„ , j. Pometia tomentosa T. et B. . 267
Lengsir, s. Nephelium juglandifolium BI. . 266 „ , s. Pometia pinnata Forst. var. ja-
vanica K. et V. 267
„ , s. Pometia tomentosa T. et B. . 267
Lens Gren. et Godr 352
esculenta Moench 353
Lèntji, m. Litchi chinensis Sonn 265
leokah (Rebha —), md. Portulaca pilosa L. 85
lèpèk (Ojod —), j. Vit is lanceolaria Wall. 253
Lepelblad. Cochlearia officinalis L. . . . 57
Lepeltjesdief. Capsella Bursa pastoris L. . 58 Lepidamphora volubilis Z.M.=Dioclea java-
nica Bth. 367
Lepionurus BI 224
sylvestris BI 225
Lepisanthes BI 262
Blumeana K. et V 263
montana BI 263
Leprak, j. Chydenanthus excelsus Miers. . 531
Leptonychia Turcz 146
glabra Turcz 146
Leptospermum Forst 526
floribundum Jungh. = L. javanicum BI. . 527
javanicum BI 527
Lerak, j, m. Sapindus Rarak D.C. . . . 261
Lerek, j, md. Sapindus Rarak D. C. . . 261 lerek (Bhoengkana —), md. Sapindus Rarak
D. C. 261 „ (Boewah—), m. Zie Sapindus Rarak
D. C. 261
lèsang (Dadap —), s. Erythrina lithosperma
Miq. 362
Lesnoe, j. Melochia arborea Blanco. . . . 143
Lespedeza Micli 350
cytisioides Max 351
Lespedeza sericeaMiq 3511
virgata Miq 3511
leteng (Toewa —), s. Derris ellipticaBth. . 38!'
Leucaena Bth 431'
glauca Bth 43! J
Leungsir, s. Cedrela febrifuga BI. . . . 21! | „ , s. Nephelium juglandifolium BI. . 261 „ , s. Pometia pinnata Forst, var.ja-
vanica K. et V. 26'' „ , s. Pometia tomentosa T. et B. . 26' leungsir (Ki —), s. Pometia tomentosa T. etB. 26' leutik (Bidara — ), s. Zizyphus Oenoplia Mill. 24; „ (Kasambangan —), s. Vitisthyrsi flora
Miq. 241
„ (Kawörö — ),s. Hibiscus AbelmoschusL. 121 „ (Ki bantjèt —), s. Turpinia parva K.
et V. 27
„ (Kèwas —), s. Canavalia ensiformis I
D. C. 36 I
„ (Saga — ), s. Abrus precatorius L. . 35 1 leuweung (Dangdeur —), s. Bombax mala- 1
baricum D. C. 13 1 „ ( „ —), s. Bombax Valeto-
nii Hochr. 13 l „ (Kadongdong —), s. Spondias
mangif era Willd. 281! I „ (Kilalajoe—), s. Lepisanthesmon- l
tana BI. 26 1 „ (Kökösan — 1, s. Dysoxylum cau-
lostachyum Miq. 20 „ (Manggis — ),s. GarciniacelebicaL. 9l „ (Manggoe —), s. Garcinia celebi- i
ca L. 9
„ ( „ —), s. Garcinia lateri- \
flora BI. 91
„ (Nóna —), s. Talaumaelegans Miq. 1 j „ (Patjar —), s Impatiens chonece- j
ras Hassk. 17 „ ( „ —), s. Impatiens platype- j
tala Lindl. 17 | „ (Randoe —), s. Bombax malabari-
cum D. C. 13 „ (Randoe — beureum), s. Bombax j
malabaricum D. C. 13! „ (Tjempaka —), s. Talauma Can-
dollei BI. 11' „ (Tjermè —), s. Acronychia trifo-
liata Zoll. 18 ^
Leverkruid. Agrimonia L 40 '



I Lidah ajam, m. Polygalaglomerata Lour. . 78
- Lijnzaad. Linum usitatissimum L 163
, Likoekoen, j. Schoutenia ovata Korth. . . 156
j Liktjilikan, md. Rourea humilis BI. . . . 287
lilin (Penaga —), m. Mesua ferrea Chois. . 95
Lima ketam, m. Melochia corchorifolia L. . 143
Limacia Lour 43
' Blumei Diels 43
. limö (Djeroek — ), s. Citrus Hystrix D. C.
« acida. 187 i „ (Djeroek —gedè), s. Citrus Hystrix D.
C. acida. 187
Limoes, s. Mangifera foetida Lour. . . . 278
.Limonia L 184
j acidissima L 184
dubia BI 185
littoralis Backer 185
LINACEAE 163
Lindeachtigen. Tiliaceae 147
Lindor, j. Bruguiera caryophylloides BI. . 485
Ling malingan md. Vitisarachnoidea Backer. 246 lingir (Blimbing —), j. Averrhoa Carambo-
la L. 172
lingkit (Djeroek — ), j. Triphasia trifoliata
D. C. 184
Lingmalingan, md. Vitis arachnoidea Backer. 246
Lintahan, j. Desmodium laxiflorum D. C. . 345 lintang (Brodjo —), j. Hypericum japonicum
Thunb. 86
„ (Ki —), s. Zizyphus javanensis BI. . 241 Lintangan, j. Hydrangea oblongifolia BI. . 468 lintangan (Rembang — ), Hydrangea oblongifolia BI. 468
Linum L 163
usitatissimum L 163
Linze. Lens esculenta Moench 353
Liquidambar Altingia(na) BI. = Altingia ex-
celsa Noronh. 476
Liris, j. Carallia lucida Roxb 486
lisah (Dadap —), j. Erythrina lithosperma
Miq. 362
„ (Waroe —), j. Hibiscus tiliaceus L. . 121
Litchi Sonn 265
chinensis Sonn 265
liti (Daoen —), j. Neptunia javanica Miq. 428
Litji, m. Litchi chinensis Sonn 265
Lo alas, j. Hiptage javanica BI 167
lö (Rebha—malèwan), md. MimosapudicaL. 429
Lobak, j, m, md, s. Raphanus sativus L. . 58
Löbi-löbi, m, s. Flacourtia inermis Roxb. 70
Loebi-loebi, m. Flacourtia inermis Roxb. . 70
Loedotoja, j. Gouania javanica Miq. . . 244
Loegan, j. Vitis thyrsiflora Miq 246
loeket (Salam —), s. Eugenia magnoliaefo-
lia K. et V. 504
loemoet (Madja —), j. AegleMarmelosCorr. 189
Loendo banjoe, j. Vitis adnata Wall. . . 250 Loeng gendjé, j. Cardiospermum Halicaca-
bum L. 260
loengloem (Ki —), s. Talauma elegans Miq. 13 Loengloengan, j. Cardiospermum Halicaca-
bum L. 260
Loeroe, j. Pericampylus incanus Miers. . 43
Loetoeng, j. Taraktogenos Blumei Hassk. 73 loetoeng (Boentoet —), m. Uraria lagopoi-
des D. C. 347 „ (Kandar —), s. Taraktogenos Blumei Hassk. 73 „ (Langsat —), j. Aglaia Eusideroxy-
lon K. et V. 212 ii ( » -), j. Aglaia heptandra
K. et V. 210
„ ( „ —),j- Aglaia latifolia Miq. 214 lojang (Membatoe —), m. Parinarium Grif-
fithianum Bth. 446 „ (Merbatoe —), m. Parinarium Grif-
fithianum Bth. 446 „ (Tembatoe —), m. Parinarium Grif-
fithianum Bth. 446
Lolohan, j. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205
Lom, j. Pithecolobium umbellatum Bth. . 441
lombok (Kalak —), j. Orophea hexandra BL 35 „ (Klédoeng—), j. Orophea ennean-
dra BL 35
Lombokan, j. Orophea enneandra BI. . . 35 Lommersche boonen. Phaseolus multiflorus
Willd. 372
londa (Asam — ), j. Pithecolobium dulce Bth. 440 „ (Djati — ), j- Guazuma ulmifolia Lam.
var. iomentosa Schum. 145
„ (Sèngon — ), j. Albizzia falcata Backer. 437 Long elongan, md. Cardiospermum Halica-
cabum L. 2C0 Longghaj, md. Acacia tomentosa Willd., var
chrysocoma Miq. 433
Lophopetalum Wight 234
javanum Turcz 234



Loquat. Eriobotrya japonica Thunb. . . . 465
Lörö garoet, j. Hibiscus surattensis L. . . 123 löros (Baroe —), md. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
Lorteloran, md. Capparis Erycibe Hall. f. . 62
„ , md. Xanthoxylum excelsum Miq. 80
„ , md. Xanthoxylum vitellinum Nees. 80 lot (Waroe — ), s. Hibiscus decaspermus K.
et V. 122
» ( » —), s. Hibiscus tiliaceus L. . . 121 i. ( » —)»j»s.ThespesiamacrophyllaBl. 128
 ( » — ),s.ThespesiapopulneaSoland. 128
Lótjan, j. Michelia Champaca L 16
Lötong, md. Aglaia Eusideroxylon K. et V. . 212 Lötong pótè, md. Aglaia Eusideroxylon K.
et V. 212
lötong (Sat —), md. Aglaia Eusideroxylon K.
et V. 212 „ (Sat — pótè), md. Aglaia Eusideroxylon K. et V. 212
Lotus. Nelumbo nucifera Gaertn 51
„ . Nymphaea. . . 50
Lourea Neck 348
obcordata Desv 348
vespertilionis Desv 348
Lumnitzera Willd 490
coccinea W. et A. — L. littorea Voigt. . 491
httorea Voigt 491
racemosa Willd 491
Lunasia Blanco 181
£mara Blanco 181
costulata Miq. — L. amara Blanco. . . 181
Lupine. Lupinus L 315
lupine (Amerikaansche —). Lupinus perennis L. 316
„ (Blauwe — ). Lupine angustifolius L. 316
„ (Bonte — ). Lupinus varius L. . . 316
„ (Gele —). Lupinus luteus L. . . . 315
„ (Witte —). Lupinus albus L. . . , 315
Lupinus Tournef 315
albus L 315
angustifolius L 316
luteus L 315
perennis L 316
varius L 316
Luvunga Ham 186
eleuïherandra Dalz 186
Luzerne. Medicago sativa L 318
Maandroos. Rosa indica Lindl 464
Maankop. Papaver somniferum L. . . . 5!
mabar (Aèng —), md. Rosa L 461
„ (Kembhang aèng — ), md. Rosa L. 46
Macartney-roos. Rosa bracteata Wendl. . 46: Macromyrtus javanica Miq. = Eugenia Ma-
cromyrtus K. et V. 511 Macrotropis sumatrana Miq. — Ormosia su-
matrana Prain. 39*
Madja, m, s. Aegle Marmelos Corr. ... 18!
„ , m, Feronia elephantum Corr. . . 181
Madja batoe, m. Aegle Marmelos Corr. . 18::<
„ galepoeng, j. Aegle Marmelos Corr. 18!
„ gedang, j. Aegle Marmelos Corr. . 18!
„ ingoes, m. Aegle Marmelos Corr. . 18!
„ loemoet, j. Aegle Marmelos Corr. . 18!
„ pahit, j. Aegle Marmelos Corr. . . 18
madja (Ki—), s. Micromelum pubescens BI. 18
maésa (Poetat —), j. Planchonia valida BI. 53:
Magnolia L i;
javanica K. et V L
MAGNOLIACEAE lj
Mahoni, j, m. Swietenia Mahagoni Jacq. . 211
Mahonieboom. Swietenia Mahagoni Jacq. . 211
maisa (Poetat — ), j. Planchonia valida BI. 53)
Maja majaan, m. Polygala chinensis L. . . 7J
majaan (Maja — ), Polygala chinensis L. . 7f Makassaarsche pitjes. Brucea sumatrana
Roxb. 10
Makassar (Bidji —), m. Brucea sumatrana
Roxb. 19:
Mala, s. Altingia excelsa Noronh 471
mala (Ki —), s. Altingia excelsa Noronh. . 47i
Malachra L 111
alceaefolia Jacq. = M. capitata L. ... W
capitata L 11!
fasciatajacq 11!
horrida Miq. = M. fasciata Jacq. ... 11
Malandingan, j. Albizzia montana Bth. . . 431
„ , md. Leucaena glauca Bth. . 431 Malang malang, m. Calophyllum spectabile
Willd. 9.
Malèla, s. Polygala glomerata Lour. ... 7! malèla (Djoekoet —), s. Polygala glomerata
Lour. 71
maloe (Poetri —), m. Mimosa pudicaL. . . 42!
Malowa, j. Anona reticulata L 3'
malówan (Rebha lö —), md. Mimosa pudicaL. 42!
183



Malpighia L 165
coccigera L 165
MALPIQH3ACEAE 164
Maltaboonen. Phaseolus multiflorus Willd. 372
MALVACEAE 111
Malvastrum A. Gray 113
coromandelianum Grcke 113
spicatum A. Gray 113
tricuspidatum A. Gray. = M. coromandelianum Grcke. 113
Malvaviscus Dill 119
arboreus Cav 120
Mamam, s. Cleome aculeata L 59
„ , m. Gynandropsispentaphylla D. C. 60
„ , s. Polanisia viscosa D. C. . . . 60
Mamam hoetan, m. Polanisia viscosa D. C. 60
„ laki, m. Polanisia viscosa D. C. . 60
„ oetan, m. Polanisia viscosa D. C. . 60
Mamang, m. Gynandropsis pentaphylla D. C. 60
Mamangkökan, s. Micromelum pubescens BI. 183
Mamrnea L. . . 95
americana L 95
Mampat hoetan, m. Cratoxylon formosum B.
et H. 88
Mandarijn. Citrus nobilis Lour 187
Mandjel, s. Haemocharis integerrima K. et V. 104 mandjel (Hoeroe—), s. Haemocharis integerrima K. et V. 104 „ (Ki —), s. Haemocharis integerrima
K. et V. 104 manès (Bhalingbhing —), md. Averrhoa Ca-
rambola L. 172
Mangar, md. Kleinhovia hospita L. . . . 140
Mangèndèr, s. Combretum pandatum BI. . 493
„ , s. Hippocratea Glaga Korth. . 236
„ , s. Hippocratea indica Willd. . 236 mangèndèr (Areuj —), s. Combretum punc-
tatum BI. 493 „ ( „ —), s. Hippocratea Glaga
Korth. 236 „ ( „ —), s. Hippocratea indica
Willd. 236
Mangèr, md. Ganophyllum falcatum BI. . 270
Mangga, m, s. Mangif era indica L. . . . 279
Mangga batjang, m. Mangif era foetida Lour. 278
„ hoetan, m. Mangif'era macrocarpaBI. 277 „ kebembem, qi. Mangif era odorata
Griff. 278
Mangga kemang, s. Mangifera caesia Jack. 278
„ oetan, in. Mangif era macrocarpa BI. 277
Manggaboom. Mangifera indica L. . . . 279 manggeuh (Kheuleung —), md. Pittosporum
Zollingerianum Binnend. 74
Mangghis, md. Garcinia Mangostana L. . 91
Manggis, j, m. Garcinia Mangostana L. . 91
Manggis hoetan, m. Garcinia lateriflora BI. 90
„ leuweung, s. Garcinia celebica L. 91
„ oetan, m. Garcinia lateriflora BI. 90
Manggistan, m. Garcinia Mangostana L. . 91
Manggoe, s. Garcinia Mangostana L. . . 91
Manggoe leuweung, s. Garcinia celebica BI. 91
„ „ ,s. Garcinia lateriflora BI. 90
Mangifera L 277
caesia Jack 278
foetida Lour 278
indica L 279
laurina BI. = M. indica L 279
longipes Griff 278
macrocarpa BI 277
odorata Griff 278
similis BI 277
Mangir, s. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205
„ , j. Ganophyllum falcatum BI. . . 270
Mangistan. Garcinia Mangostana L. . . 91
mangkok (Ki —), s. Micromelum pubescens BI. 183 „ (Woeroe —), j. Itea macrophylla
Wall. 470
Manglèh, md. Michelia velutina BI. .. . 16 manglèh (Rembang —), md. Michelia velutina BI. 16
Mangli, j. Michelia montana BI 15
Manglietia B! 14
glauca BI 14
Manglit, s. Magnolia javanica K. et V. . 14
„ , s. Manglietia glauca BI 14
„ , s. Michelia montana BI. .... 15
„ , s. Michelia velutina BI 16
Manglit bèdas, s. Michelia montana BI. . 15
Mangostan. Garcinia Mangostana L. . . 91
manilla (Ki —), s. Cassia alata L. ... 411 „ (Katjang — ), m. Voandzeia subter-
ranea Thouars. 375
„ (Nangka—), j. Anona muricata L. 30
Maniltoa Scheff 423
browneoides Harms. = ? M. gemmipara
Scheff. 424



Maniltoa gemmipara Scheff 424
Maniran, j. Zie Meniran.
Manirèh, j. Carapa moluccensis Lam. . , 217
nianis (Belimbing —), m. Averrhoa Caram-
bola L. 172 „ (Blimbing — ),j, m. Averrhoa Caram-
bola L. 172 „ (Djeroek —), m. Citrus Aurantium L.
sinensis typica. 187
„ (Saga —), j. Abrus precatorius L. . 354
Manjoe, j. Vitis lanceolaria Wall. . . . 253
Manjoei, j. Vitis pallida W. et A. . . . 248
manoek (Hoeroe — ), s. Acer niveum BI. . 272 „ (Ingas—), j. Buchanania florida
Schauer. 277
„ (Ki —), s. Tarrietia javanica BI. . 139 „ (Koepa —), s. Eugenia polycephala
Mig. 503
„ (Rengas—), s. Buchanania florida
Schauer. 277 „ (Reungas — ), s. Buchanania florida
Schauer. 211 „ ( „ — ),s .Melanochylatomen-
tosa Hook. fil. var. glabrescens K. et V. 283
Manoewa, j. Anona reticulata L 31
Manowa, j. Anona reticulata L 31
mantéga(Pohon—), m. Polygala butyracea
Heek. 79
Manting, j. Eugenia cymosa Lam. ... 511
„ , j. Eugenia occlusa Kurz. . . . 504
„ , j. Eugenia polyantha Wight. . . 503
Maos, j. Aegle Marmelos Corr 189
Mappia Jacq 226
montana Miq 226
Mar kègel, m. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398
Maranginan, s. Chisocheton divergens BI. . 209
„ , s. Dysoxylum ramiflorum Mig. 205
Maranginan bödas, s. Dysoxylum simile BI. 206
Maranginang, s. Chisocheton divergensBI. . 209
Maranti, m. Shorea Maranti Burck. ... 110
Marèbhang, md. Hibiscus Rosa sinensisL. . 127 maritja (Tambara —), j. Brucea sumatrana
Roxb. 192
Maroeng, m. Cratoxylon formosum B. et H. 88
Marong, j. Cratoxylon formosum B. et H. . 88
Marongghi, md.. Moringa oleifera Lam. . 285 Marongghi boengö, md. Moringa oleifera
Lam. 285
Marongghi ödang, md. Moringa oleifera Lam. 285 „ tarom, md. Moringa oleifera Lam. 285 marsiki (Kembhang — ), md. Michelia montana BI. 15 „ (Kempheung —), md. Michelia montana BI. 15
Marsypopetalum Scheff 36
ceratosanthes Scheff.=M.pallidum Backer. 36
pallidum Backer 36
Mas kemantèn, md. Parkinsonia aculeata L. 403 mas (Kakara — ), j. Phaseolus lunatus L. . 372 „ (Katjang — ), m. Phaseolus lunatus L. 372 „ (Saga — ), j. Adenanthera pavonina L. 426 Masmasan, j. Ranunculus diffusus D. C. . 1 mason (Djamboe —), j. Anacardium occidentale L. 279
Mata boehoe, j. Miltettia dasyphylla Hook. . 327 „ hiang, s. Zie Matahiang.
„ koetjing, s. Sophora tomentosa L. . 393 mata (Areuj — hiang), s. Zie Matahiang.
Matahiang, s. Caesalpinia Bonduc Roxb. . 398
,, , s. Caesalpinia Bonducella Flem. 399
„ , s. Caesalpinia Nuga Ait. . . 401 Matahiang goenoeng, s. Caesalpinia sepiaria
Roxb. 399 matahiang (Areuj — ), s. Caesalpinia Bonducella Flem. 399 „ (Areuj — goenoeng) s. Caesalpinia sepiaria Roxb. 399 matjan (Djeroek — ), j. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187 „ (Djheroek —), md. Citrus Aurantium
L. sinensis decumana. 187
„ (Ki —), s. Tarrietia javanica BI. . 139
mawar (Aèng —), md. Rosa L 460
„ (Boenga ajer —), m. Rosa L. . . . 460 „ (Djamboe —),j,m.EugeniaJambosL. 520 „ (Djamboe ajer — ), j, m, s. Eugenia
Jambos L. 520 „ ( „ tjaj —),s .Eugenia Jambos L. 520 „ (Kembang ajer —), m. Rosa L. . . 460 „ (Kembhang aeng —), md. Rosa L. . 460 „ (Klampok aèng — ), md. Eugenia Jambos L. 520
Mecopus Benn 345
nidulans Benn 346
Medang kawan, m. Elaeocarpus obtusa BI. 159 „ legoendi, m. Erythroxylon cuneatum
Kurz. 164



Medang pasir, m. Pittosporum ferrugineum
Ait. 74
„ tanah, m. Elaeocarpus obtusa BI. . 159 „ wangi,m.Erythroxyloncuneatum Kurz. 164 mèdè (Djamboe — ), s Anacardium occidentale L. 279
Medicago L 318
sativa L 318
Meikers. Prunus Cerasus L 447
Meiogyne Miq 29
montana Backer 29
stipitata K. et V. = M. montana Backer. 29
virgata Miq 29
Mèjong sisit, s. Uraria crinita Desv. . . . 348 mèjong (Boentoet— sisit), s.Desmodium po-
lycarpum D. C. 343 „ (Katjang — ),s. Mucuna pruriensD. C.
typica. 363
„ (Ki —), s. Cipadessa baccifera Miq. . 203
» („ —), s. Pentace polyantha Hassk. 148
„ („ —), s. Tarrietia javantca BI. . 139
,» (»—)> s. Tarrietia sumatrana Miq. 139
Melaleuca L 527
Cajeputi Roxb. = M. Leucadendron L. . 527
Leucadendron L 527
minor Smith — M. Leucadendron L. . . 527
Melandingan, j. Albizzia montana Bth. . . 436
„ , j. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
Melanochyla Hook. fil 283
tomentosa Hook. fil. var. glabrescens
K. et V. 283
Melia L 201
Azedarach L 202
bogoriensis K. et V. = M. dubia Cav. . 201
composita Willd. — M. dubia Cav. . . 201
dubia Cav 201
sempervirens Roxb 202
MELLACEAE 199
Melikan, j. Desmodium capitatum D. C. . 343
Meliosma BI 273
angulata BI 274
ferruginea BI 275
floribunda BI 275
fruticosa BI 274
glauca BI 275
lanceolata BI 274
nervosa K. et V 274
Meliosma nitida BI 274
pedicellata K. et V 273
Melochia H.B.K 143
arborea Blanco 143
borbonica Cav 143
corchorifolia L 143
indica A. Gray. = M. arborea Blanco. . 143
Melodorum H. f. et Th 32
latifolium Dun 32
sphaerocarpum Miq 32
Membatoe lojang, m. Parinarium Griffithia-
num Bth. 446
Mèmbha, md. Azadirachta indica Juss. . 202
Mèmèjongan, s. Uraria crinita Desv. . . 348 Memer idjoe, j. Indigofera nigrescens Kurz.
Zie het verbeterblad. Mempat hoetan, m. Cratoxylon formosum
B. et H. 88
Mempelam, m. Mangif era indica L. . . . 279 Mempelas hari betina, m. Tetracera hebe-
carpa Boerl. 8 „ poetih, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8 „ tikoes, m. Tetracera hebecarpa
Boerl. 8 mempelas (Akar — hari betina), m. Tetracera
hebecarpa Boerl. 8 „ (Akar — poetih), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8 „ (Akar — tikoes), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8 Mempheuh, md. Azadirachta indica Juss. . 202 Mempisang boekoe, m. Unona discolor Vahl. 24 „ hitam, m. Oxymitra biglandulo-
sa Scheff. 31 mempisang (Akar — boekoe), m. Unona discolor Vahl. 24 „ (Akar — hitam), m. Oxymitra bi-
glandulosa Scheff. 31 Mempitis, m. Cratoxylon formosum B. et H. 88 mendeh (Djamboe — ), m. Anacardium occidentale L. 279 Mendjantoeng, m. Amoora AphanamixisR. et
Sch. 216
Meniran, j. Biophytum Reinwardtii Klotsch. 171
„ , j. Rhamnus javanica Miq. . . . 243
MENISPERMACEAE 37
Meniscostajavanica Bl.=Sabia Meniscosta BI. 273



mènjak (Dhadhak —), md. Erythrina lithosperma Miq. 362 Menjawak, j. Evodia sambucina K. et V. . 177 menjawak (Kajoe — ), j. Evodia sambucina K.
et V. 177
Mentanèn, j. Micromelum pubescens BI. . 183 Mentangoer, m. Calophyllum spectabile Willd. 94 Mentangoer boenoet, m. Calophyllum spectabile Willd. 94 „ laboe, m. Calophyllum Teys-
manni Z. M. 93 „ Iaoet, m. Calophyllum Inophyl-
lum L. 94 „ penaga, m. Calophyllum Ino-
phyllum L. 94
Menteleng, j. Clitorea ternatea L 356
mèntèng (Hoeroe — ), s. Pygeum latifolium
Miq. 449
Menting, j. Cassia occidentalis L 409
mentrek (Hoeroe — ), s. Pygeum latifolium
Miq. 449
mèra (Djhambhoe mönjèt—), md. Anacar-
dium occidentale L. 279 „ (Tjompaka — ), md. Michelia Champa-
ca L. 16
Merah, j. Vit is discolor Dalz 248
merah (Kapas — ),m. Gossypium arboreum L. 129
„ (Katjang — ), m. Vigna Catjang Wall. 374
„ (Soerin —), m. Cedrela febrifuga BI. 219 „ (Tjempaka—),m. Michelia Champaca L. 16 „ (Toendjoeng — ), m. Nymphaearubra
Roxb. 50 merajit (Akat—), m. Glycosmis pentaphylla
Corr. 183 Merak ègel, md. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 „ kègel, md. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 „ merakan, j. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 „ ngègel, md. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 „ ngigel, j. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 merak(Boenga—), m. Caesalpinia pulcherrima Swartz. 398 „ (Kembang — ), m. Caesalpinia pulcherrima Swartz. 398 „ (Ki — ), s. Weinmannia Blumei Planch. 472
Merakan, s. Caesalpinia pulcherrima Swartz. merakan (Kembang —), j. Caesalpinia pulcherrima Swartz „ (Merak —), j. Caesalpinia pulcherrima Swartz.
mèrang (Ki —), s. Canarium hispidum BI. . » (» —), s. Rubus lineatus Reinw. . „ (Poespa —),s SchimaNoronhaeReinw. Merantong, j. Sloanea Sigun Szyszylowicz. Merbaoe, m. Afzelia bijuga A. Gray. . . . Merbatoe lojang, m. Parinarium Griffithia-
num Bth.
Merbö, m. Afzelia bijuga A. Gray. . . . Merdjantoeng, m. Amoora Aphanamixis R. et
Sch.
Merpisang boekoe, m. Unona discolor Vaht. „ hitam, m. Oxymitra biglandulosa
Scheff.
merpisang (Akar — boekoe), m. Unona discolor Vahl.
„ ( ,, — hitam), m. Oxymitra biglandulosa Scheff. Merpitis, m. Cratoxylon formosum B. et H. Merpojan, m. Rhodamnia cinerea Jack. . . Merpojan batoe, m. Rhodamnia cinerea Jack. „ padang, m. Decaspermum paniculatum Kurz. var. polymorphum K. et V. Mesoe, j. Elaeocarpus floribunda BI. . . Mespilus japonicus Thunb. — Eriobotrya ja-
ponica Lindl.
Mesua L 
ferrea Chois 
mété (Djamboe —), j. Anacardium occiden¬
tale L.
„ (Djamboe bol —), j. Anacardium occidentale L.
Mexico-katoen. Gossypium mexicanum Tod.
Mezoneurum Desf 
cucullatum W. et A 
enneaphyllum W. et A 
hymenocarpum W. et A 
Koordersii Backer 
macrophyllum BI. = M. cucullatum W. etA.
pubescens Desv 
sulfureum Miq 
Michelia L 
Champaca L 
fuscata BI 
398
398
398 198 452 103 157 420
446 420
216 24
31
24
31 88* 497. 497
499 161
465
94
95
279
279 130 395
396
397 397 396
396
397 397
14
16 14



Michelia longifolia BI 15
montana BI 15
velutina BI 16
Microjambosa bankensis Hassk. = Eugenia
bankensis Backer. 508
Micromelum BI 183
pubescens BI 183
Mi et- Stellaria media Cyr 82
Millettia W. et A 326
argentea Mig. = M. sericea W.etA. . . 327
dasyphylla Hook 327
dehiscens Prain 328
Koordersii Backer 326
sericea W. et A 327
thyrsiflora Bth. = Derris thyrsiflora Bth. 391 Mimba, j, m. Azadirachta indica Juss. . . 202
Mimosa L 429
asperata L 430
hamata Willd 430
pudica L 429
scandens L. = Entada scandens Bth. . . 426
Mimoseae 424
Mindi, m. Azadirachta indica Juss. . . . 202
„ , s, Melia Azedarach L 202
Mindi gedè, s. Melia dubia Cav 201
minggoe (Gödong —), j. Ruta chalepensisL. 176 mingip (Ipil — ), j. Rourea humilis BI. . . 287 minjak (Areuj tjamtjaoeh —), s. Stephania
capitata Spreng. 46 „ (Dadap — ),m,s. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ (Ojod —), s. Stephania hernandifo-
lia Walp. 46 (Palahlar —), s. Dipterocarpus tri-
nervis BI. 107 (Tjamtjaoeh—), s. Stephania capitata Spreng. 46 minjanan (Njan —), md. Dysoxylum macro-
carpum BI. 207 mipis (Djeroek — ), s. Citrus HystrixD.C.
acida. 187
Mirèn, j. Thespesia Lampas Dalz. et Gibs. 127
Mirih, j, s. Carapa obovata BI 217
Mirt(e). Myrtus communis L 497
Mirteachtigen. Myrtaceae 494
Mischocarpus Bl 269
fuscescens Bl 270
sundaicus Bl 270
mispel (Japansche —). Eriobotryajaponica
Lindl. 465
Mitrella Miq 32
Kentii Miq 32
Mitrephora BI 33
glandulifera Boerl 34
humilis Miq 34
javanica Backer 33
tnacrantha Hassk. = M. polypyrena Miq. 34
obtusa Miq 34
polypyrena K. et V. = M. javanica Backer. 33
polypyrena Miq 34
reticulata Hook. fil. et Thoms. ... 34
rugosa Boerl 35
Mlandingan, j. Albizzia montana Bth. . . 436 Modjo. Zie Madja.
Moederplant. Saxifraga sarmentosa L. fil. 467 moela (Tjinta — ), m. Erythroxylon cuneatum
Kurz 164 moeles (Djoekoet —), s. Desmodium triflo-
rum D. C. 341 „ (Ki —), s. Desmodium heterophyllum
D. C. 340
„ („ — ),s. Desmodium triflorum D.C. 341
Moelwa, j. Anona reticulata L 31
Moender, j. Garcinia dulcis Kurz. ... 89 moendhoeng (Kembhang —), md. Michelia
montana Bl. 15 „ (Kempheung — ), md. Michelia
montana Bl. 15 Moendoe, j, m, s. Garcinia dulcis Kurz. var.
pyriformis Boerl. 90 Moendoe alas, j. Garcinia balica Miq. . . 92 „ „ , j. Garcinia dulcis Kurz. . 89 „ wana, j. Garcinia dulcis Kurz. . 89 moendoeng (Ojod —), j. Millettia dasyphylla Hook. fil. 327 Moenoeng, j. Sterculia campanulata Wall. 136 „ , j. Sterculia javanica R. Br. . . 138
Moerad, m. Myrtus communis L 497
moerai (Akar tjirit — ), m. Glycosmispenta-
phylla Corr. 183 „ (Tjirit —), m. Glycosmispentaphylla
Corr. 183
Moeraskers. Nasturtium palustre D. C. . 55
Moesing, md. Gouania javanica Miq. . . 244
Molboon. Phaseolus multiflorus Willd. . . 372
„ . Vicia Faba L 352



Momboel, md. Derris elliptica Bth. . . . 389 Mondhoe, md. Garcinia dulcis Kurz., var.py-
riformis Boerl. 90 mönjèt(Djaat —), s. Psophocarpuspalustris
Desv. 376 „ (Djamboe—), m, s. Anacardium occidentale L. 279 „ (Djhamboe —), md. Anacardium occidentale L. 279 „ (Djhambhoe—mèra), md. Anacardium occidentale L. 279 „ (Djhambhoe — pötè), md. Anacardium occidentale L. 279 „ (Katjang—), s. Phaseolus semi-erec-
tus L. 371 „ ( „ —), s. Phaseolus sublobatus
Roxb. 370
„ ( „ —), s. Puerariajavanica Bth. 367 „ (Katjapi —), s. Sandoricum indicum
Cav. 210
„ (Ketjapi —),s .Sandoricum indicum Cav. 210 „ (Kökósan —), s. Dysoxylum excelsum
BI. 207
„ (Pesitan —), s. Dysoxylum alliaceum
BI. 204
„ (Pisitan—), j. Dysoxylum alliaceum
BI. 204
„ ( „ — ),s. Dysoxylum nutansMiq. 203 „ (Tanglar —), s. Dysoxylum alliaceum
BI. 204
„ (Tjörögol —), s. Xerospermum No-
ronhianum BI. 265 mönjok (Antö —), md. Flemingia strobilifera
R. Br. 383
Morèbhang, md. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
Morel. Prunus Cerasus L 447
Moringa Burm 285
oleifera Lam 285
pterygosperma Gartn. = Af. oleifera Lam. 285
MORING ACEAE 284
möris (Nangka —), md. Anona muricata L. 30
Mosroos. Rosa muscosa L 463
Vgl. ook R. microphylla Lindl 463
mosterd (Sarepta —). Brassica rugosaPrain. 57
Motojoejoe, j. Hypericum japonicum Thunb. 86 Mozambique-aardnoot. Voandzeia subterra-
nea Thouars. 375
Mrantong, j. Sloanea Sigun Szyszylowicz. 157
mritja (Ambar — ),\.BruceasumatranaRoxb, 192
Mucuna Adans 363
acuminata Grah 365
Blumei Burck.=M.]unghuhnianaBacker. 364
capitata W. et A. = M. pruriens D. C. . 363
gigantea D. C 364
hirsuta W. et A. = M. pruriens D. C. . 363
Junghuhniana Backer 364
Lyoni Merr. = M. pruriens D. C. . . . 363
nivea D. C. = M. pruriens D. C. . . . 363
pruriens D. C 363
prurita Hook. = M. pruriens D. C. . . 363
utilis Wall. = M. pruriens D. C. . . . 363
velutina Hassk. = M. pruriens D.C. . . 363
| Munronia Wight 201
javanica Benn 201
Muntingia L 156
Calabura L 156
Murraya L 185
exotica L 185
foetidissima T. et B. = M. Koenigii Spr. 185
Koenigii Spr 185
Muur. Stellaria media Cyr. 82
Muurachtigen. Caryophyllaceae 80
Myroxylon L. fil 394
peruiferum L. fil 394
toluiferum L. fil 395
MYRTACEAE 494
Myrtus L 497
acuminatissima Bl. = Eugenia acuminatis-
sima Kurz. 505 angustifolia BI. = Eugenia hypericifolia
K. et V. 515
cauliflora D. C.=Eugenia polycephala Miq. 503
communis L 497
cymosa BI. = Eugenia polyantha Wight. 503
densiflora BI. = Eugenia densiflora Duthie. 519
Jambos D. C. = Eugenia Jambos L. . . 520 magnoliaefolia BI. = Eugenia magnoliae-
folia K. et V. 504
malaccensis BI. = Eugenia domestica Baill. 519
pendula BI. = Eugenia pendula D. C. . 501
Nachtwikke. Vicia angustifolia Roth. . . 352
„ . Vicia hirsuta Koch 352
Nagakoesoema, j. Mesua ferrea Chois. . . 95
Nagapoespa, j. Mesua ferrea Chois. ... 95
Nagapoespita, j. Mesua ferrea Chois. . . 95
Nagasantoen, j. Mesua ferrea Chois. . . 95



Nagasari, s. Acacia farnesiana Willd. . . 433 „ , j. Eugenia Clavimyrtus K. et V. . 521 . i. Eueenia cuprea K. et V. . . 509
„ , j. Eugenia cymosa Lam. ... 511 „ , j. Eugenia lineata Duthie. . . . 510 „ , j. Eugenia spicata K. et V. . . 509 „ , s. Eurya japonica Thunb. ... 97 „ , j, m, s. Mesua ferrea Chois. . . 95 Nagasari prit, j. Eugenia laxiflora K. et V. 513 „ rangkang, j. Eugenia lineata Duthie. 510 nagasari (Rembang —), m, s. Acacia farnesiana Willd. 433 Nagelbloem. Dianthus Caryophyllus L. . . 81 Naghasarè, md. Mesua ferrea Chois. . . 95 Namnam, j, m, s. Cynometra cauliftora L. . 423 nana (Sep —), md. DesmodiumtriflorumD.C. 341 Nanahan koening, j. TrifoliumprocumbensL.
/?. minus Koch. 319 Nangpenangan, md. Ternstroemiamacrocar-
pa Schejf. 97
Nanggher, md. Bombax malabaricum D. C. 131 Nanggher kapö, md. Bombax malabaricum
D. C. 131
Nangka belanda, m. Anona muricata L. . . 30
„ boeris, md. Anona muricata L. . . 30
„ ènglan, md. Anona muricata L. . 30
„ landa, j. Anona muricata L. . . . 30
,, landi, j. Anona muricata L. . . . 30
„ manilla, j. Anona muricata L. . . 30
„ möris, md. Anona muricata L. . . 30
„ sabrang, j. Anona muricata L. . . 30
„ walanda, m, s. Anona muricata L. 30
„ welanda, j. Anona muricata L. . . 30
„ welandi, j. Anona muricata L. . . 30 nangka (Tjantigi —), s. Photinia Notoniana
W. et A. 465
nangkei (Akar —), m. Combretum trifoliatum
Vent. 492
nani (Kajoe —), m. Nania petiolata Val. . 523
Nania Miq 523
petiolata Val 523
vera Miq 523
Narap, j. Dysoxylum excelsum BI. .. . 207 nasi (Kandèka —), m. Bruguiera gymnorhiza
Lam. 484
Nasik nasik, m. Eugenia Michelii Lam. . 514 nasik nasi k (Kelat —), m Eugenia Michelii Lam. 514
Nasturtium R. Br 54
heterophyllum BI 55
Nasturtium indicum D. C 55
officinale R. Br 55 :
palustre D. C 55
Natal-Indigo. Indigofera arrecta Hochst. . 322
Neesia BI 133
altissima BI 133
Neillia Don 450
thyrsiflora Don 450
Nelitris lucida Miq. = Decaspermum panicu-
latum Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 „ myrsinoides Miq.=Decaspermum pa-
niculatum Kurz var.polymorphum K. et V. 499 Nelitris parviflora Miq. —Decaspermum pa-
niculatum Kurz. var.polymorphum K. et V. 499 Nelitris polymorpha Miq. = Decaspermum
nnniculatum Kurz. var. nolvmorphum K. et V. 499
i J '
Nelumbium speciosum Willd. = Nelumbo nu-
cifera Gartn. 51
Nelumbo Adans 50
nucifera Gaertn 51
Nephelium L 266
juglandifolium BI 266
lappaceum L 266
laurinum BI. . 266
Litchi Cambess. = IJtchi chinensis Sonn. 265 Longanum Wight. = Euphoria Longana
Lam. 265
Long Yan BI. = Euphoria Longana Lam. 265
mutabile BI 266
Neptunia Lour 428
javanica Miq 428
oleracea Lour 428
plena Bth 428
Nèrèh. md. Carapa moluccensis Lam. . . 217
Nèrèh batö, md. Carapa obovata BI. . . 217 Neurocarpus cajanifolius Presl. = Clitoria
cajanifolia Bth. 356 Neustanthus javanicus Bth. = Pueraria java¬
nica Bth. 367 „ sericans Miq. = Pueraria javanica Bth. 367
Nga, j. Ranunculus dijfusus D. C. . . . 7
nga (Gödong — ), j. Ranunculus diffususD. C. 7 ngègel (Merak —), md. Caesalpiniapulcher-
rima Swartz. 398 ngèong (Pis — ), j. Biophytum Reimvardtii
Klotsch. 171



ngigel (Merak —), j. Caesalpinia pulcherri-
ma Swartz. 398
Nginging, j. Cassia timoriensis L. . . . 412 Nieuw-Orleans-katoen. Gossypium hirtum L.
typicum. 129
Ni la, m. Indigof era suffruticosa Mill. . . 322
„ , m. Indigofera sumatrana Gaertn. . . 322 nila (Pohon — hoetan), m Tephrosiapurpu-
rea Pers. 324 nindoe (Rè-kerè —), md. Drymaria corda-
ta Willd. 83 nipis (Djeroek —), j, s. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187
Niri, j, s. Carapa moluccensis Lam. . . . 217
„ , j, s. Carapa obovata BI 217
niri (Ki —), s. Carapa moluccensis Lam. . 217
njamoek (Kelentit — ), m. Clitoria ternatea L. 356 Njamploeng, j, m, s. Calophyllum Inophyl-
lum L. 94
Njamplong, j, m,s.CalophyllumInophyllumL. 94
Njan minjanan, Dysoxylum macrocarpum BI. 207
Njènjèrèan, s. Wissadulaperiplocifolia Presl. 116
Njireh, m. Carapa moluccensis Lam. . . . 217
Njirih, j, s. Carapa moluccensis Lam. . . 217
„ , j. Carapa obovata BI 217
Njirih abang, j. Carapa obovata BI. .. . 217
„ goendoek, j. Carapa moluccensis Lam. 217
Njoeroe, j. Carapa moluccensis Lam. . . 217
Noemi, md. Orophea hexandra BI. .. . 35 noenggoel (Boeloe —), s Sloanea Sigun
Szyszylowicz. 157 noenoet (Rondo — ), j. Desmodium laxiflorum
D. C. 245
Noeribang, j. Hibiscus Rosa sinensis L. . 127
Noisette-roos. Rosa Noisettiana Red. . . 463
Nöna, m, s. Anona reticulata L 31
Nöna leuweung, s. Talauma elegans Miq. 13
nona (Boewah — ), m. Anona reticulata L. 31 nootjes (Curagaosche—). Arachis hypogaea
L. 335
Nèribhang, md. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
Nuphar Sm 48
japonicum D. C 49
Nymphaea L 49
Amazonum Mrt. et Zucc 50
gigantea Hook. fil 49
Lotus L 50
pubescens Willd 50
rubra Roxb •. 50
Nymphaea stellata Willd 49
tuberosa Paine var. flavescens Hort. Kew. 50
zanzibarensis Casp 49
NYMPHAEACEAE 48
OCHNACEAE 194
Ochrocarpus Thouars 92
ovalifolia Chois 92
odang (Marongghi — ), md. Moringa oleife-
ra Lam. 285
„ (Ra-kara—), md. Cicer arietinum L. 351
Odina Roxb 281
Wodier Roxb. var. Wirtgenii Engl. . 282
Oedani, m. Quisqualis indica L 494
oedjang (Pötong —), s. Desmodium labur-
nifolium D. C. 343
Oeit goeling, s. Stephania venosa Diels. . 45 Oekoe aka, j, s. Sindora sumatrana Miq. var.
javanica K. et V. 423
Oelan oelanan, j. Tinospora crispa Diels. . 43
oelanan (Oelan —), j. Tinospora crispa Diels. 43
Oelar oelaran, j. Uraria crinita Desv. . . 348
„ „ , j. Uraria lagopoides D. C. . 347
oelar (Pati —), j. Uraria crinita Desv. . . 348
oelaran (Oelar — ), j. Uraria crinita Desv. 348
„ ( „ — ),j.UrarialagopoidesD.C. 347 Oeler oeleran, j. Zie Oelar oelaran.
oeleran (Oeler — ), j. Zie Oelar oelaran.
Oelet, j. Pithecolobium fagifolium BI. . . 442
Oelet oelet, j. Helicteres Isora L 141
oelet (Kajoe —), j. Helicteres Isora L. . . 141
Oeliran, j. Itea macrophylla Wall. . . . 470
Oeloe toepai, m. Shorea Maranti Burck. . 110
Oembel oembelan, j. Saurauja Willd. . . 98 Oembel oembelan kebo, j. Saurauja nudi-
flora D. C. 99
oembelan (Oembel — ), j. Saurauja Willd. 98 „ (Oembel — kebo), j. Saurauja nu-
diflora D. C. 99
Oendjè woet, s. Phytocrene macrocarpa BI. 229
Oendjo oendjo, j. Pericampylus incanus Miers. 43
Oepan oepan, j. Desmodiumgangeticum D.C. 338
„ „ , j. Desmodium laxiflorum D.C. 345
Oepan oepan kebo, j. DesmodiumgyransD.C. 342
Oepas bidji, m. Sophora tomentosa L. . . 393
oepas (Boewah—), m. Sophora tomentosa L. 393
Oepil aking, j. Rourea humilis BI. . . . 287 Oerang aring sawah, m. Melochia corchori-
folia L. 143



Oerangoerangan, j. Cratoxylonclandestinum
BI. 88
„ „ Cratoxylon racemosumBI. 87 oerangan (Oerang —), j. Cratoxylon clandestinum BI. 88 „ ( „ Cratoxylon racemosum BI. 87
Oerek oerekan, j. Clitoria cajanifolia Bth. 356
oerekan (Oerek —),j. ClitoriacajanifoliaBth. 356
Oeribang, m. Hibiscus Rosa sinensis L. . 127
Oeris oerisan, j. Grewia laevigata Vahl. . 150
oerisan (Oeris —), j. Grewia laevigata Vahl. 150 oeroes oeroes (Kembang — ),j. Astilbe indica
Backer. 467
Oeroes oeroesan, j. Grewia laevigata Vahl. 150 oeroesan (Oeroes—), j. Grewia laevigata
Vahl. 150
Oeser, j. Helicteres Isora L 141
Oesi oesi, j. Hibiscus surattensis L. . . 123
oet (Ki höè —), s. Guioa diplopetala Radlk. 268 oetan. Zie hoetan.
Oetig apoe, j. Alchemilla viliosa Jungh. . 460
Oetjet toenggak, j. Phaseolus vulgaris L. . 372
oetj et (Kalak —), j. Polyalthia lateriflora King. 26 oetji (Katjang — ), s. Phaseolus hispidulus
Hassk. 371 „ (Katjang — oetjian), j. Phaseolus sublo-
batus Roxb. 370
Oewar oewar, j. Commersonia echinata Forst. 146
Oewèr, j. Eugenia aquea Burm 516
oewèr (Djamboe —), j. Eugenia aquea Burm. 516
Oewit goeling, s Stephania venosa Diels. . 45 oewit (Areuj — bagong), s. Stephania venosa
Diels. 45
Ojod ajer, s. Vit is arachnoidea Backer. . . 246
„ bèndo, j. Entada scandens Bth. . . 426
„ djaha, j. Combretum punctatum BI. . 493
„ djeroekan, j. Toddalia asiatica Lamk. 182
„ epèk, j. Vit is lanceolaria Wall. . . 253
„ gambir, j. Agelaea Diepenhorstii King. 286
„ gandoe, j. Entada scandens Bth. . . 426 „ inger, j. Desmodium Trifoliastrum Miq.
Zie het verbeterblad.
„ kalak, j. Unona discolor Vahl. ... 24
„ „ , j. Uvaria littoralis BI. . . . 21
„ kali, s. Vit is arachnoidea Backer. . 246 „ kónèng, s. Tinomiscium phytocrenoi-
des Kurz. 41
„ lèpèk, j. Vit is lanceolaria Wall. . . 252
Ojod minjak, s. Stephania hernandifolia
Walp. 46
,, moendoeng,j. MillettiadasyphyllaHook. 327
„ peron, j. Anamirta Cocculus W. et A. . 41 „ poeloengan, j. Cardiospermum Halica-
cabum L. 260 „ sambang, j. Dalbergia tamarindifolia
Roxb. 385
„ sioeh, s. Vit is adnata Wall 250
„ sirawanan, j. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40
„ sowo, j. Vit is Landuk Miq 247
„ teleng, j. Phylacium bracteosum Benn. 350
„ temas, j. Ryssopterys tiliaefolia Juss. 166 „ tjatjing, s. Tinomisciumphytocrenoides
Kurz. 42
„ toengkoel, s. Derris elliptica Bth. . 389
„ waliran, j. Vit is lanceolaria Wall. . 253 ójod (Goedé —), j. Alysicarpus vaginalis
D. C. 349
„ (Kalak — ), j. Unona discolor Vahl. . 24 „ (Tjlintjing —), m. Desmodium triflo-
rum D. C. 341
OLACACEAE 220
Olax L 222
imbricata Roxb. . 222
scandens Roxb 222
olèng (Dhadhak —), md. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ (Theutheuk —), nul. Erythrina lithosperma Miq. 362 Olifantsappel. Feronia elephantum Corr. . 188 Olifantsluizen. Anacardium occidentale L. 279 Olor oloran, md. Tinospora crispa Diels. . 43 oloran (Olor —), md. Tinospora crispa Diels. 43 Ondjo ondjo, j. Pericampylus incanus Miers. 43 „ „ , md. Stephania hernandifolia
Walp. 46
Ontaboga, j. Cassia divaricata Nees et BI. 409
Ooievaarsbek. Geranium L 168
Ooievaarsbekachtigen. Geraniaceae. . . 167 Oostindische boonen. Phaseolus multiflorus
Willd. 372
Oostindische kers. Tropaeolum majus L. . 170
Opilia Roxb 225
amentacea Roxb 225
javanica Miq. = 0. amentacea Roxb. . . 225
! Opo opo, j. Desmodium pulchellum Bth. . 339
! „ „ , j. Flemingia congesta Roxb. . . 384



Opo opo, j. Flemingia lineata Roxb. . . 384
„ , j. Flemingia strobilifera R. Br. . 383
Opo opo kebo, j. Flemingia congesta Roxb. 384 « » „ , j. Flemingia strobilifera R.
Br. 383
„ prit, j. Desmodium Cephalotes Wall. 339
„ sapi, j. Desmodium laxiflorumD. C. 345
öraj (Ki —), s. Commersonia echinata Forst. 146
.. (,, —), s. HibiscusgrewiaefoliusHassk. 121
» ( » —), s. Schizolobium excelsum Vog. 403
Orleanboom. Bixa Orellana L 69
Ormocarpum Beauv 331
acutifolium Burck 332
glabrum T. et B 331
intermedium T. et B. = O. sennoides D. C. 331 ochroleucum Z.M. Zie de noot op pag. 331.
sennoides D. C 331
suberosum T. et B 332
Ormosia Jacks 394
sumatrana Prain 394
Oroek perampoean, m. Sterculia laevis Wall. 137
Orok örok, j. Crotalaria incana Z.. ... 315
„ „ , j. Crotalaria Saltiana Andr. . 315
„ , j. Crotalaria semperflorensVent. 312
Orok örok kebo, j. Crotalaria incana L. . 315 » » ,, , j- Crotalaria semperflorens
Vent. 312
„ „ sapi, j. Crotalaria Saltiana Andr. 315
„ „ tjina, j. Crotalaria retusa L. . . 308
Orok örokan, j. Crotalaria albida Heyne. . 311 » » , j- Crotalaria semperflorens
Vent. 312
örokan (Orok —), j. Crotalaria albida Heyne. 311 » ( » — )»j- Crotalaria semperflorens
Vent. 312
Orongorong garoet, j. HibiscussurattensisL. 123
Orophea BI 35
enneandra BI 35
Iiexandra BI 35
Otak hoedang, m. Buchanania florida
Schalier. 277 ötek (Kalkal —), md. Desmodiumgangeticum
D. C. 338 ,
Oto lemboe, j. Desmodium laxiflorum D. C. 345 j » » , j. Desmodium ormocarpoides
D. C. 337 , „ wali ketoepo, j. Desmodium gangeticum
D. C. 338
t Otok ötok, j. Desmodium gangeticum D. C. 33 ' » ,, , j. Desmodium pulchellum Bth. 3,'l „ „ , j. Flemingia strobilifera R. Br. 3fe .
„ „ , j. Sida rhombifolia L. . . . U!' ! Otok ötok kebo, j. Flemingia lineata Roxb. 381 .. » ,]■ Flemingia strobilifera R.Br. 38::
Otophora BI 261'
alata BI 26'
amoena BI 26;;
fruticosa BI 26^'
spectabilis BI. = O. amoena BI. . . 26: ötot (Tepoeng —), j. Stellaria saxatilisHam. 8; Oude-mannetjesdrop. Zie de noot op pag. 404. Oudemansia integerrima Miq. = Helicteres
angustifolia L. 14
Oxalis L 
corniculata L i7(
Martiana Zucc ]7]=
sepium St. Hil. var. picta Prog. . . 17P
Oxymitra H. f. et Th 3p
biglandulosa Scheff 3'V
cuneiformis Zoll 3,^
Paapje. Eschscholtzia californica Cham. . 5J;
Paardeboon. Vicia Faba L 353P
Pachygone Miers 4fL
hebephylla Miers 4J
Pachyrhizus Rich 375I
angulatus Rich 37Ï
padang (Boenga —), m. Melochia corchori-
folia L. 143lp (Qelènggang — ), m. Cassia ToraL. 4ldp „ (Merpojan —), m.Decaspermumpaniculatum Kurz. var.polymorphum K. et V. 49# Padbruggea dasyphylla Miq. = Millettia da- 'p
syphylla Hook. 327 ^ padessa (Ki —), s. Brucea sumatrana Roxb. 192
» ( » — ), s. Cipadessa baccifera Miq. 20?b padi (Beloentas —), m. Clitoria cajanifolia
Bth. 356 P „ (Poetat — ), m. Barringtonia racemosa
BI. 530
paèk (Bila —), md. Aegle Marmelos Corr. 189 P pahang (Ki —), s. Pongamia glabra Vent. . 392 p „ („—laoet),s .Pongamia glabra Vent. 392 P pahit (Akar —), m. Tinospora crispa Diels. 43 P „ (Bidara —), m. Eurycoma longifolia P
Jack. 19: F



3'j;ahit (Gatèp —), m. Samadera indica Gartn. 191
oj)<„ (Ki —), s. Picrasma javanicct BI. . . 192
k ; (Madja — ), j. Aegle Marmelos Corr. . 189
j;Jahudia Miq 419
3. javanicaMiq 419
3; )ait. Zie pahit.
>;>aja (Kelat —), m. Decaspermum panicula-
y turn Kurz. var. polymorphum K. et V. 499
j-^ajoeng ali, m. Biophytum sensittvum D. C. 171
/ )ajoeng (Daoen indja —), m. Biophytum D.C. 171
„ (Indja — ), m. Biophytum D. C. . 171
^ „ (Ki —), s. Berberis ncpalensis Spr. 48 „ (Ki — bödas), s. Mitrephora obtusa
Miq. 34
^ „ ( „ — goenoeng), s. Mitrephora obtusa Miq. 34 ' „ (Waroe —), j. Hibiscus macrophyl^ lus Roxb. 121 l-'akem, j, md. Pangium edule Reinw. . . 72 C^alaglar, s. Dipterocarpus Gaertn. . . . 106 Palahlar, s. Dipterocarpus Gaertn. ... 106 'Palahlarminjak, s. Dipterocarpus trinervisBl. 107 npalangi (Ki —), s. Acer niveum BI. . . . 272 •Palasa, m, s. Butea monosperma Taub. . 365 ^palèmbhang (Kadjoe —), md. Odina Wodier j Roxb. var. Wirtgenii Engl. 282
_Paliran, j. Vit is nodosa Miq 249
-'ianas (Katjang — ), m. Erythrina indica L. 360
^Panawar bèas, s. Alsodeia javanica Endl. . 68 Spandan (Djeroek — ), s. Citrus Aurantium L.
isinensis decumana. 187
Pandeling, j. Flacourtia Ramontchi L'Herit. 71 pandjang (Katjang — ), m. Vigna Catjang
Wall. 374
Pangantasan, m. Isoptera borneensis Scheff. 109
Pangi, m. Pangium edule Reinw 72
/Pangium Reinw 71
1 edule Reinw 72
• bangsoer (Roenipoet —), m. Flemingia con-
gesta Roxb. 384
iPantjal kidang, j. Aglaia elaeagnoidea Bth. 214
„ „ , j. Aglaia odoratissima BI. 212
) „ „ , j. Eugenia spicata Lam. . 509
l pantjar (Ki —), s. Eugenia napiformisK et V. 517
; Pantjasono, s. Tinospora crispa Diels. . . 43
pantö (Gledog—), s. Garcinia dulcis Kurz. 89
Pao, md. Mangifera indica L 279
Paö ketjik, md. Mangifera longipes Griff. 278
■(„ kidjang, m. Irvingia malayana Oliv. . 194
Paoeh paoeh betina, m. EvodialatifoliaD. C. 178
„ pipit, m. Buchanania sessilifolia BI. 277
Papaan, md. GynandropsispentaphyllaD.C. 60 papatong (Ki—), s. Weinmannia Blumei
Planch. 472
Papaver L 51
lateritium Koch 52
nudicaule L 52
Rhoeas L 52
somniferum L 52
PAPAVERACEAE 51
Papaverachtigen. Papaveraceae 51
Papilionaceae 307
paraj (Ki —), s. Meliosma nitida BI. . . 274
Parak, m. Amoora Aphanamixis R. et Sch. 216 Parak kègel, md. Caesalpinia pulcherrima
Swartz. 398 Paramignya Blumei Hassk. = Limonia dubia
BI. 185
„ littoralis Miq. = Limonia litto-
ralis Back er. 185
Parandji, s. Dialium indum L 413
parang (Katjang —), m. Canavalia ensifor-
mis D. C. 368 „ (Kekara —), m. Canavalia ensiformis
D. C. 368
Parangi, s. Dialium indum L 413
parangi (Ki —), s. Mitrephora obtusa Miq. 34 Paré laoet, j. Colubrina asiatica Brongn. . 243 pareh (Ki —), s. Vit is discolor Dalz. . . 248 Parènan, j. Cardiospermum Halicacabum L. 260 Pari, s. Mangifera longipes Griff. . . . 278 Paria boelan, m. Cardiospermum Halicacabum L. 260 „ goenoeng, m. Cardiospermum Halicacabum L. 260
Parinarium Juss 445
corymbosum Miq. = P. Griffithianum Bth. 446
costatum BI 445
Griffithianum Bth 446
multiflorum Miq. = P. Griffithianum Bth. 446
scabrum Hassk 445
sumatranum Bth. = P. costatum BI. . . 445
Parkia R. Br 424
intermedia Hassk 425
Roxburghii Don 424
speciosa Hassk 425
Parkinsonia L 403
6



Parkinsonia aculeata L 403
Parochetus Ham 317
communis Ham 317
maculata R. Br. = P. communis Ham. . 317 Paskapasan, j. Thespesia Lampas Dalz. et
Gibs. 127 pasir (Balang —), j. Heritiera littoralis
Dry and. 140
(Gélang —), m. Portulaca oleracea L. 84 „ (Kajoe —), m. Lumnitzera racemosa
Willd. 491 „ (Medang —), m. Pittosporum ferrugi-
neum Ait. 74 Paskapasan, j. Thespesia Lampas Dalz. et
Gibs. 127
Paternosterboontjes. AbrusprecatoriusL. . 354 Pati laler, j. Picrasma javanica BI. . . . 192 „ oelar, j. Uraria crinita Desv. . . . 348
Patjar, j, m, s. Impatiens L 172
Patjar ajer, m. Impatiens Balsamina L. . 172 „ banjoe, j. Impatiens Balsamina L. . 172 » .. , j- Impatiens platypetala Lindl. 174 „ belanda, m. Myrtus communis L. . 497 „ goenoeng, j. Aglaia elaeagnoidea Bth. 214 !
„ keling, j. Bixa Orellana L 69
„ leuweung, s. Impatiens choneceras '
Hassk. 173 » » . s. Impatiens platypetala
Lindl. 174
„ tjèna, md. Aglaia odorata Lour. . . 213 1 „ tjina, m. Aglaia odorata Lour. . . 213 I „ „ , m. Hydrocera triflora W. et A. 174 „ tjoelam, j. Aglaia odorata Lour. . . 213 „ tjoelan, s. Aglaia odorata Lour. . . 213 p patjar (Ki —), s. Cocculus laurifolius D. C. 45 patjaran (Tjar — ), md. Rubus rotundifolius
Reinw. 455 patjat (Ramboetan —), m. Xerospermum No-
ronhianum BI. 265
Patji patji, s. Polygala paniculata L. . 79 p
Patjoeng, s. Pangium edule Reinw. ... 72
Patma, m, s. Nelumbo nucifera Gaertn. . 51 p
Patrakombala, s. Caesalpinia pulcherrima p
Swartz. 398 p
Patramenggala, j. Caesalpinia pulcherrima p
Swartz. 398
pedah (Katjang — ), s. Dolichos Lablab L. . 377
pedang (Kara — ), j. Cicer arietinum L. . . 351 pedes (Ki —), s. Mitrephora reticulata Hook.
fil. et Thoms. 34
pedit (Katjang — ), s. Dolichos Lablab L. . 37
Peer. Pirus communis L 46
pekik (Kajèn — ), j. Albizzia lebbeckioidesBth. 43
Pela, j. Dysoxylum alliaceum BI 20
pèlah (Ki—), s. Canarium Kipella Miq. . 19' pelandoek (Derenioeng), m. Elaeocarpussti-
pularis BI. 16: „ (Leban — ), m. Evodia latifolia D.C. 171 Pèlang, md. Acacia leucophloea Willd. . . 43:
Pelargonium L'Hérit 16Ê
Radula L'Hérit., var. roseum Willd. . 16<
zonale L'Hérit igc
Pelem, j. Mangifera indica L 278
Pelem ketjik, j. Mangif era longipes Griff. . 278 pelem (Wit — ), j. Mangifera indica L. . 279 Peleng peleng, m. Phaseolus semi-erectus L. 37] Pèlèt, s. Zie Kleinhovia hospita L. I4fl
Pèlèt soré, s. Cassia Tora L 410
„ „ , s. Desmodium gyroides D. C. . 342 peloeroen (Akar —), m. EntadascandensBth. 426 Peloes, j. Harpullia imbricata Thw. ... 271 Peloetan. Zie Poeloetan.
3èlong, md. Pittosporum microcalyxK.etV.
3elos, md. Harpullia imbricata Thw. . . 271 3eltophorum Vog 395
arboreum Burck — P. ferrugineum Bth. 395
dasyrachis Kurz 395
ferrugineum Bth 395
3enaga, m. Calophyllum Inophyllum L. . 94 'enaga koenjit, m. Mesua ferrea Chois. . 95 „ lilin, m. Mesua ferrea Chois. ... 95 » poetih, m. Mesua ferrea Chois. . . 95 'enaga (Bintangoer —), m. Calophyllum Inophyllum L. 94 „ (Kelat —), m. Eugenia polyantha
Wight. 503 „ (Mentangoer —.), md. Calophyllum
Inophyllum L. 94 enangan (Nang —), md. Ternstroemia ma-
crocarpa Scheff. 97
enawar (Kajoe —), j. Sophora tomentosa L. 393
èndèk (Katjang — ), m.PhaseolusvulgarisL. 372
endem (Katjang — ),;. ArachishypogaeaL. 335 endjalinan, naam voor vele Sapi ndaceae
o. a.:
„ , j. Arytera littoralis BI. . . . 269
, j. Guioa diplopetala Radlk. . 268
, j. Harpullia cupanioides Roxb. 271
, j. Mischocarpus fuscescens BI. 270



7 Pendjalinan, j. Mischocarpus sundaicus BI. 27o
5| „ , j. Turpinia pomifera D. C. . 272 -jl „ , j. Xerospermum Noronhianum
)l BI. 265
)"Penggoeng, j, s. Barringtonia racemosa BI. 530
„ , j, s. Planchonia validaBl. . . 532
jiPensée. Viola tricolor L 65
'jPentace Hassk 148
polyantha Hassk 148
ÖPentapetes L 142
- phoenicea L 143
SPentjolok, j. Bauhinia malabarica L. . . 416
9 peper (Jamaica —). Pimenta officinalis Lindt. 501
8Pepetéjan, s. Aeschynomene indica L. . . 333
9 „ , s. Cassia mimosoides L. . . . 406
1 Pepoan, s. Buchanania florida Schauer. . 277
0 Pepoeloet, m. Urena lobata L 119
G Pepoeloet ketjil, m. Urena lobata L. . . 119
2 perampoean (Oroek —), m. Sterculia laevis
6 Wall. 137
1 „ (Poeloetan —), m. Triumfetta
tomentosa Bojer. 154 Pereng, ind. Dichrostachys cinerea W. et A. 427 pereng (Kadjoe —), mé. Dichrostachys cinerea W. et A. 427
Pericampylus Miers 43
incanus Miers 43
Pernadjiwa, j. Euchresta Horsfieldii R. Br. . 392 peroet (Katjang — ajam), m. Vigna Catjang
Wall. 374
Peron, j. Anamirta Cocculus W. et A. . . 41
„ , j. Arcangelisia lemniscataBecc. . . 40
„ , j. Fibraurea chloroleuca Miers. . . 42
Peron kebo, j. Arcangelisia lemniscata Becc. 40
„ sapi, j. Arcangelisia lemniscata Becc. 40
peron (Ojod —), j. Anamirta Cocculus W.ctA. 41 „ (Toeba —), j. Anamirta Cocculus W. et A. 41
Perrottetia H. B. K 235
alpestris Loes 235
Persica vulgaris Nlill. = Prunus Persica Sieb.
et Zucc. 446 pertokal (Djamboe —), s. Eugenia domesti-
ca Baill. 519 Peru-balsemboom. Myroxylonperuiferum L.
fil. 394
Peru-katoen. Gossypium peruvianumCav. . 130
Perzik(boom). Prunus Persica Sieb et Zucc. 446
Perzische roos. Rosa damascena L. . . 464
pesè (Dhadhak —), md. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ (Theutheuk —), md. Erythrina micro-
carpa K. et V. 362
Pesitan mönjèt, s. Dysoxylum alliaceum BI. 204
Peta peta, m. Peltophorum dasyrachis Kurz. 395
Petag, s. Eugenia ampliflora K. et V. . . 510
„ , s. Eugenia Clavimyrtus K. et V. . 521
„ , s. Eugenia densiflora Duthie. . . . 519
„ , s. Eugenia jamboloides K. et V. . . 512
„ , s. Eugenia lineata Duthie 510
„ , s. Eugenia tenuicuspis K. et V. . . 511
petag (Ki —), s. Eugenia Clavimyrtus K. et V. 521
Petai laoet, m. Desmodium umbellatum D. C. 340
petak (Tjempaka —), j. Michelia longifolia BI. 15
Peté, j. Parkia speciosa Hassk 425
Peté sèlong, j. Leucaena glauca Bth. . . 431
„ tjina, j. Leucaena glauca Bth. ... 431
Peteh, m. Parkia speciosa Hassk. . . . 425
Petèh, md. Parkia speciosa Hassk. . . . 425
Peteh tjina, m. Leucaena glauca Bth. . . 431
Petéjan, j. Smithia javanica Bth 334
Petir, s. Parkia intermedia Hassk., typica. 425
Petjari, j. Michelia ChampacaL 16
Petjari koening, j. Michelia ChampacaL. . 16
„ poetih, j. Michelia longifolia BI. . 15 petjel (Djeroek —), j. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187 „ (Djheroek —), md. Citrus Hystrix D. C.
acida. 187 petjil (Ki—), s. Anomianthus argenteus
Backer. 23
Petokal, j. Psidium Guajava L 498
peudjit (Katjang—), s. Vigna Catjang Wall. 374
Peueung, s. Dichrostachys cinerea W.etA. 427
Peulen. Pisum sativum L 353
Peulgewassen. Leguminosae 289
Peundeuj, s. Parkia Roxburghii Don. . . 424
Peuteuj, s. Parkia speciosa Hassk. . . . 425
Peuteuj sèlong, s. Leucaena glauca Bth. . 431 peutjang (Hahahoean —), s. Elaeocarpusflo-
ribunda BI. 161
„ (Hoeroe — ), s. Acer niveum BI. . 272 „ (Ki bèwok —), s. Aglaia odoratissi-
ma K. et V. 212 „ (Tanglar —), s. Aglaia aspera T.
et B. 211
Phanera complicata Miq. Bauhinia Blan-
coi Baker. 413



Phanera debilis Miq. = Bauhinia anguina
Roxb. var. Horsfieldii Watt. 41 <5 elongata Korth. Bauhinia elon-
gata Korth. 41 € fulva Korth. Bauhinia fulva BI. 415 „ glaucaBth. Bauhiniaglauca Wall. 415 Junghuhniana Korth. = Bauhinia
Junghuhniana I. K. 415 „ purpurea Bth. ----- Bauhinia purpu-
rea L. 416 „ variegata Bth. = Bauhinia variega-
ta L. 416
Phaseolus L 369
calcaratus Roxb 371
hispidulus Hassk 371
lunatus L 372
multiflorus Willd 372
Mungo L. Zie de noot op pag. 369.
Mungo Roxb. = Ph. radiatus L. . . . 369 pubescens BI. = Ph. sublobatus Roxb. . 370
radiatus L 369
radiatus Roxb. Zie de noot op pag. 369.
scaberulus Miq 370
semi-erectus L 371
sublobatus Roxb 
trilobus Ait 370
vulgaris L 
Photinia Lindl 465
integrifolia BI. Ph. Notoniana W. et A. 465
Notoniana W. et A 465
Phylacium Berin 350
bracteosuni Beun 350
Phyllodium elegans Desv. Desmodium
elegans Bth. 339 n pulchellum Desv.—Desmodium
pulchellum Bth. 339
Phytocrene Wal! 228
macrocarpa BI 229
Pi köpijan, md. Aglaia odoratissima BI. . 212
Picrasma BI ]gj
javanica BI 
Pidjetan, j. Lansium domesticum Jack. . . 215
Pienders. Arachis hypogaea L 335
Piet-Heinboonen Phaseolus multiflorus Willd. 372 Pijpcassia. Zie de noot op pag. 404.
Piköpijan, md. Aglaia odoratissima BI. . 212 P'lang, j. s. Acacia leucophloea Willd. . . 433
Pileostigma acidum Bth. Bauhinia malaba-
rica L. 4l|P
Piment. Pimenta officinalis Lindl. . . . 50P
Pimenta Lindl 50 p
acris Wight 50J
officinalis Lindl 50J
vulgaris Wight. P. officinalis Lindl. . 5(l|P Pinang (1 angkawang — ), j. Shorea Pinanga
Scheff. 10» Ping keping, md. Bauhinia anguina Roxb.
var. Horsfieldii Watt. 411 Pingkoe, s. Dysoxylum densiflorum Miq. . 203 „ , s. Dysoxylum excelsum BI. . . 201 „ , s. Dysoxylum ramiflorum Miq. . 20! pipit(Paoeh —),m.BuchananiasessilifoliaBI. 27'
Pirus L 
communis L. 46^
Malus L 46<
spectabilis Ait 46^
Pis koetjing, j. Biophytum Reinwardtii
Klotzsch. 171 „ , j- Mimosa pudica L. . . . 42'p »» ». , j- Smithia javanica Bth. . . 334 „ ngèong,j. Biophytum Reinwardtii Klotzsch. 17] p Pisang pisang boekoe, m. Unona discolor
Vahl. 24 P
„ ,, djantan, m. U var ia purpurea BI. 23 P „ „ hitam, m. Anomianthus auri- pi
tus Backer. 23 >i ,, „ , m. Oxymitra biglandu-
losa Scheff. 31 „ „ koening, m. Uvaria purpurea BI. 23 p „ „ tan doek, m. Uvaria purpurea BI. 23 P
pisang pisang (Akar boekoe), m. Unona
discolor Vahl. 24 .. » ( „ djantan), m. Uvaria purpurea BI. 23 » 1» ( „ hitam), m. Anomianthus auritus Backer. 23 p » „ ( „ hitam), m. Oxymitra biglandulosa Scheff. 31 p
» >1 ( „ koening), m. Uvaria
purpurea BI. 23
» 1, ( n tandoek), m. Uvaria
purpurea BI. 23 Pisangan, j. Corchorus olitorius L. . . . 155
, j. Mitrephora polypyrena Miq. . 34 P Pisitan, s. Lansium domesticum Jack. . . 215 'J Pisitan mönjèt, j. Dysoxylum alliaceum BI. 204



H Pisitan monjet, s. üysoxylum nutans Miq. >0 Piskoetjingan, j. Cassia pumila Lam. . .
0 Pisum L 
0 arvense L 
0 sativum L 
iO Pithecolobium Mart 
angulatum Miq 
Q Clypearia Bth 
dulce Bth 
ellipticum Hassk 
® fagifolium BI 
Q, fascicutatum Bth. — P. ellipticum Hassk.
j Junghuhnianum Bth 
^ lobatum Bth 
^ moniliferum Bth. = P. umbellalum Bth. . ^ montanum Bth. = P. Clypearia Bth. . .
^ rostratum Miq 
Saman Bth 
ji umbellatum Bth 
?S pitjah (Daoen —), j. Desmodium gangeticum 54 D. C.
n pitjes (Makassaarsche —). Brucea sumatra-
na Roxb.
U Pitjisan, j. Desmodium pulchellum Bth. . . >3 Pitjoeng, s. Pangium edule Reinw. . . .
pitjoeng (Areuj — tjèlèng), s.Fibraureachlo>3 roleuca Miers.
„ ( v — i» )>s.Phytocrenemai] crocarpa BI. !3 P1TTOSPORACEAE 
3 Pittosporum Banks 
ferrugineum Ait 
4 microcalyx K. et V 
monticolum Miq. Zie de noot op pag. 74.
3 ramiflorum Miq 
Zollingerianuni Binnend 
J Pialar, j. Dipterocarpus Gaertn 
„ , j. Shorea javanica K. et V. . . .
' Planchonia BI 
littoralis BI. = PI valida BI 
sundaica Miq. = PI. valida BI 
timoriensis BI. — PI. valida BI. .. . ? valida BI 
1 Plasa, s. Butea monosperma Taub. . . ■
■ Platea BI 
i excelsa BI 
latifolia BI 
203 406 353 353 353
439 443 443
440
441
442
441
439
442
441
443
442
440
441
338
192
339
72
42
229
73
73
74 74
74 74 106 110
531
532 532 532 532 365 227 227 227
Platea parviflora K. et V 228
Platymitra Boerl 35
macrocarpa Boerl 36
Plentangan,j. Cardiospermum HalicacabumL. 260
Plomp. Nuphar 48
Plöso. Zie Plasa.
podolandak (Ki —), s. Polyosma integrifolia
BI. 471
Podostaurus thalictroides Jungh. Boen-
ninghausenia albiflora Reiehenb. 177 pöèk (Ki —), s. Pithecolobium ellipticum Hassk. 441 „ („ —), s. Pithecolobium Junghuhnianum Bth. 439
» ( „ —), s. Pithecolobium rostratum Miq. 442
poejoek (Katjang — ), j. Vigna Catjang Wall. 374
Poelèsan, m, s. Nephelium mutabile BI. . 266
Poelasan bödas, s. Nephelium mutabile BI. 266
„ hideung, s. Nephelium mutabile BI. 266
Poeloengan, j. Abutilon muticum Sh>. . . 118
„ , j. Albizzia montana Bth. . . 436
„ ,j. Cardiospermum HalicacabumL. 260 poeloengan (Ojod —), j. Cardiospermum Ha-
licacabum L. 260
Poeloet, m. Urena lobata L 119
„ , m. Urena tomentosa BI 119
Poeloet poeloet, m. Urena lobata L. . . ■ 119
Poeloet poeloet ketjil, m. Urena lobata L. . 119
Poeloetan, j. Desmodium gangeticum D. C. . 338
„ , s. Triumfetta cana BI 154
„ , j. Triumfetta rhomboideajacq. . 154
„ , j. Triumfetta suffruticosa BI. . 154
„ , j, m. Urena lobata L 119
„ , j, m. Urena tomentosa BI. . . 119 Poeloetan djaran, j. Triumfetta tomentosa
Bojer. 154
„ idjoe, j. Agrimonia javanica Jungh. 460 „ koening.j. Triumfetta suffruticosa BI. 154 „ p(e)rampoean, m. Triumfetta tomentosa Bojer. 154 „ sapi, j. Desmodium laxiflorum D.C. 345
„ „ , j. Urena lobata L 119
poeloetan (Godong —), j. Desmodium trique-
trum D. C. 336
Poeng, j. Dichrostachys cinerea W. et A. . 427 poeng (Kajoe —), j. Dichrostachys cinerea
W. et A. 427
Poengpoeroetan, s. Triumfetta cana BI. . 154 „ , s. Triumfetta rhomboidea
Jacq. 154



Poengpoeroetan,s. TriumfettasuffruticosaBI. 154
„ , s. Urena lobata L. . . . 119 Poengpoeroetan awèwè, s. Triumfetta suf-
fruticosa BI. 154 „ „ , s. Urena tomento-
sa BI. 119
„ bödas, s. Triumfetta cana BI. . 154
poentjianak(Akar — ), m. QuisqualisindicaL. 494
Poepoewan laki, j. Polanisia viscosa D. C. 60 Poeroetseriawan,s. Polygala glomerata Lour. 78 poeroet (Djeroek — ), j, s. Citrus Hystrix D.
C. Papeda. 187 Poerwa koening, j. Hypericum Leschenaultii
Chois. 87
„ sari, j. Hypericum Leschenaultii Chois. 87
Poespa, j, m, s. Schima Noronhae Reinw. . 103
Poespa beureum, s. Schima Noronhae Reinw. 103
„ bódas, s. Schima Noronhae Reinw. 103
„ mèrang, s. Schima Noronhae Reinw. 103 Poespo. Zie Poespa.
Poetar wali, m. Anamirta Cocculus W. et A. 41
poetar (Kajoe —), m. Helicteres Isora L. . 141
Poetat, m. Barringtonia racemosa BI. . . 530
„ , j, s. Barringtonia spicata BI. . . 529
„ , j, s. Planchonia valida BI. . . . 532
Poetat goenoeng, m, s. Planchonia valida BI. 532
„ kebo, j. Planchonia valida BI. . . 532
„ maesa, j. Planchonia valida BI. . . 532
,, maisa, j. Planchonia valida BI. . . 532
padi, m. Barringtonia racemosa BI. 530
„ rèsèk, j. Planchonia valida BI. . . 532
Poeteran tali, m. Helicteres Isora L. . . 141
Poetih doedoe, s. Acer niveum BI. . . . 272 poetih (Akar ipoh —), m. Roucheria Grif-
fithiana Planch. 163 „ ( „ kait kait —), m. Roucheria Grif-
fithiana Planch. 163
„ ( „ larak —), m. UvariahirsutaJack. 23 „ ( „ mempelas —),m. Tetracera he-
becarpa Boerl. 8
„ ( „ rarak —),m .Uvaria hirsuta Jack. 23
„ (Bantji—), j. Gouania javanica Miq. 244 (Bidara —), m. Eurycoma longifolia
Jack. 193 „ (Empelas —), m. Tetracerahebecarpa
Boerl. 8
(Gang — ), j. Vitis Landuk Miq. . 247 „ (Kait kait —), m. Roucheria Griffi-
thiana Planch. 163
poetih (Kajoe — ), m. Melaleuca Leucaden-
dron L. 527 „ (Kajoe — lemboet), m. Leptospermum
javanicum BI. 527 „ (Katjang — ), m. Cicer arietinum L. 351 „ (Koetjingan —), j. Helicteres viscida BI. 141 „ (Larak — ), m. Uvaria hirsuta Jack. 23 (Mempelas — ), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8 „ (Penaga —), m. Mesua ferrea Chois. 95 „ (Petjari —), j. Michelia longifolia BI. 15 „ (Rarak — ), m. Uvaria hirsuta Jack. 23 „ (Salam—), m. Eugenia polyantha
Wight. 503 „ (Semboeng koewoek —), j. Hydran-
gea oblongifolia BI. 468 „ (Soerin —), m. Cedrela febrifuga BI. 219 „ (Tjempaka —), j, m. Michelia longifolia BI. 15 „ (Tjèrèk —), m. Micromelum pubes-
cens BI. 183 „ (Toendjoeng —), m. Nymphaea Lotus L. 50 „ (Widara —), j. Elaeocarpus grandi-
flora Smith. 159 ,, ( „ —), j. Eurycoma longifolia
Jack. 193
„ (Woeroe —), j. Acer niveum BI. . 272
Poetjoeng, j, m. Pangium edule Reinw. . 72
Poetoetan, j. Carallia lucida Roxb. . . . 486
Poetri maloe, m. Mimosa pudica L. . . . 429
„ sari, j. Hypericum Leschenaultii Chois. 87 poetri (Ki —), s. Calophyllum Hasskarlii T.
et B. 93
Poewa, m. Uraria crinita Desv 348
Poh, j. Sterculia foetida L 136
Pohon boenting, m. Adansonia digitata L. 130
„ inggoe, m. Rata chalepensis L. ... 176
„ kapok, m .EriodendronpentandrumKurz. 132
„ kilajoe, m. Erioglossum edule BI. . . 262
„ mantéga, m. Polygala butyracea Heek. 79
„ nilahoetan,m. TephrosiapurpureaPers. 324
„ saga, m. Adenanthera pavonina L. . 426
„ sapi, m. Otophora amoena BI. .. . 263
„ tjoklat, m. Theobroma L 144
„ toewa, s. Leea sambucina Willd. . . 256
pohon (Saga —), m. Adenanthera pavonina L. 426 pöik (Dèngdèk —), s. Corchorus acutangu-
lus Lam. 156



pöik (Ki —), s. Zie pöèk (Ki —), s.
Poinciana L 402
regia Bojer 402
Poivrea coccinea D.C. Combretum cocci-
mum Lam. 492 Pok-kepokan, md. Flemingia strobilifera R.
Br. 383
pökak (Doeri —), md. Capparis sepiaria L. 61
poko (Daoen —), j. Capparis dcalbata D. C. 62
Polanisia Rafin 60
angulata Miq. - P. Chelidonii D.C. . . 60
Chelidonii D. C 60
viscosa D. C. . 60
pölèng (Ki —), s. Tarrietia sumatrana Miq. 139
Pölong, j, s. Cicer arietinum L 351
pölong (Kara — goenoeng), j. Dumasia villosa
D. C. 357
„ (Katjang — ), m. Pisum sativum L. 353
Polyalthia BI 24
affinis T. et B 25
elliptica BI 26
glauca Boerl 26
lateriflora King 26
littoralis Boerl 25
longifolia Thw 26
longipes K. et V 26
micrantha Boerl 25
miniata T. et B. Zie het verbeterblad.
subcordata BI 26
Polygala L 76
butyracea Heek 79
chinensis L. var. brachystachya Benn. 78
glomerata Lour 78
javana D. C 79
longifolia Poir 79
oleifera Hort. Bog. = P. butyracea Heek. 79
paniculata L 79
pulchra Hassk 77
triphylla Ham 77
variabilis Hassk. P. paniculata L. . . 79
venenosa Juss 77
POLYQALACEAE 75
Polyosma BI 470
ilicifolia BI 470
integrifolia BI 471
longipes K. et V 471
Polyosma mutabilis Bl.—P. integrifolia BI. 471
velutina Bl. = P. integrifolia Bi . . . 471
Pometia Forst 267
pinnata Forst, var. javanica K. et V. 267
tomentosa T. et B 267
Pompelmoes. Citrus Aurantium L. sinensis
decumana. 187
Pong, j. Dichrostachys cinerea W. et A. . 427
Pongamia Vent 391
dehiscens K. et V. = Millettia dehiscens
Prain. 328
glabra Vent 392
Horsfieldii Miq. Derris elliptica Bth. . 389
volubilis Z. M. Derris elliptica Bth. \ 389 Pongpoeroetan s. Zie Poengpoeroetan.
ponjo (Ki —), s. Triumfetta suffruticosa BI. 154
Pontjosono, s. Tinospora crispa Diels. . . 43
Popohan, j, s. Buchanania florida Schauer. 277
Popowia Endl 36
pisocarpa Endl 36
pörösot (Djoekoet —), s. Polanisia viscosa
D. C. 60 pörot (Djheroek —), md. CitrusHystrix D. C.
Papeda. 187 Por pa repens BI. Triumfetta procumbens
Forst. 153
Porselein. Portulaca oleracea L 84
Portulaca L 84
grandiflora Lindl 85
oleracea L 84
pilosa L 85
quadrifida L 84
sativa Haw. P. oleracea L 84
tuberosa Roxb 85
PORTULACACEAE 84
Portulak. Portulaca grandiflora Lindl. . . 85
Postelein. Portulaca oleracea L 84
Posteleinachtigen. Portulacaceae 84
pètè (Djhambhoe mènjèt —), md. Anacar-
dium occidentale L. 279
„ (Lötöng —), md. Aglaia Eusideroxylon
K. et V. 212
„ (Ra kara — ), md. Cicer arietinum L. . 351 „ (Sat lötöng —), md. Aglaia Eusideroxylon K. et V. 212 „ (Tjempaka ghading —), md. Michelia
longifolia BI. 15 Potentilla L 459



Potentilla"Kleiniana W. et A. P. sundaica
Backer. 459
sundaica Backer. ....... 45g
Pötong koedjang, s. Desmodium gangeticum
D. C. 338 „ , s. Desmodium laburnifo-
lium D. C. 342 .» » , s. Desmodium stipulaceum
D. C. 344 » , s. Desmodium triquetrum
D. C. 336 Potong koedjang bödas, s. Desmodium gy-
roides D. C. 342 „ oedjang, s. Desmodium laburnifo-
lium D. C. 342
Pótrèn, md. Chisocheton microcarpus K. et V. 209 Potromenggolo, j. Zie Patramenggala. Prachtappel. Pirus spectabilis Ait. . . . 464 prada (Boewah —), m. Bixa Orellana L 69 prampoean. Zie perampoean.
Pranadjiwa, j. Euchresta Horsfieldii Br. . 392
Prandji, j. Dialium indum L 413
prasman (Katjang — ), m. Canavalia ensifor-
mis D. C. 368
Prinsesseboonen. Phaseolus vulgaris L. . 372 j Prit watoe, j. Orophea hexandra BI. . . 35 prit (Kadjeng gendis —), j. Chisocheton san-
doricocarpus K. et V. 209 „ (Kajoe goela —), j. Chisocheton sando-
ricocarpus K. et V. 209 „ (Kalak —), j. Orophea enneandra BI. . 35 » ( » —), j ■ Polyalthia subcordata BI. 26 >. ( » —), j• Trivalvaria macrophylla Miq. 36 „ (Nagasari —), j. EugenialaxifloraK.et V. 513 „ (Opo èpo —), j. Desmodium Cephalotes
Wall. 339
Pronkboonen. Phaseolus multiflorus Willd. 372 Pronkers. Phaseolus multiflorus Willd. . 372
Pronkerwt. Lathyrus odoratus L 353
Pronodjiwo. Zie Pranadjiwa.
Prosopis L 427
spicigera L. 427
Protium Burm 196
javanicum Burm 196
Proven ceroo's. Rosa gallica L 463
Pruim. Prunus domestica L 447
pruim (Japansche — ). Prunus triflora Roxb. 447 Prunus L 446
Prunus adenopoda K. et V 448
Amygdalus Stokes 447
Armeniaca L 446
Cerasus L 447
domestica L 447
javanica Miq 448
Junghuhniana Miq. = Pr. javanica Miq. 448
Persica Sieb. et Zucc 446
triflora Roxb 447
Pseudarthria W. et A 346
viscida W. et A 346
Psidium L 497
Guajava L 498
pumilum Vahl 498
Psophocarpus Neck 375
longepedunculatus Hassk. = Ps. palustris
Desv. 376
palustris Desv 376
tetragonolobus D. C 376
Pterisanthes cissioides BI. = Vitis cissioides
Backer. 245
Pterocarpus L 387
Erinaceus Poir 388
indica Willd 388
Marsupium Roxb 387
saxatilis H. B. = Pt. indica Willd. . . 388 Pterocymbium javanicum R. Br. = Sterculia
campanulata Wall. 136
Pterolobium R. Br 402
lacerans Miq. = Pt. macropterum Kurz. . 402
macropterum Kurz 402
microphyllum Miq 402
Pteroloma triquetrum Bth. = Desmodium triquetrum D. C. 336
Pterospermum Schreb 142
acerifolium Willd 142
diversifolium BI. Pt. acerifolium Willd. 142
javanicum Jungh 142
Pueraria D. C 367
javanica Bth 367
Pycnarrhena Miers 39
cauliflora Diels 40
lucida Miq 39
pleniflora Boerl. P. cauliflora Diels. . 40
Pycnospora R. Br 346
hedysaroides R. Br 347



Pygeum Gaertn 448
latifolium Miq 449
parviflorum T. et B 448
Pyrenaria BI 102
lanceolata T. et B 103
lasiocarpa Korth 102
oidocarpa Korth 103
serrata BI 103
Pyrranthus littoreus Jack Lumnitzera lit-
torea Voigt. 491
Quassia L 190
amara L 190
Quisqualis L 494
indica L 494
Ra kara, md. Dolichos Lablab L 377
Ra kara bedhoeng, md. Cicer arietinum L. 351
„ „ èdang, md. Cicer arietinum L. . . 351
„ „ pötè, md. Cicer arietinum L. . . 351
Rabet dara, md. Vit is discolor Dalz. . 248
„ kèngkèng, md. ZizyphusHorsfieldiiMiq. 241
„ kingking, md. Toddalia asiatica Lam. 182 radèn (Kajoe —), j. Ailantus malabarica D.
C. var. mollis K. et V. 191
Radès, m. Raphanus sativus L 58
Radijs. Raphanus sativus L 58
radja (Kajoe sapi —), j. Elattostachys ver-
rucosa Radlk. 269
Radjawardi, m. Abrus pulchellus Wall. . . 354
Radjawèrdi, j. Abrus pulchellus Wall. . . 354 radje (Kesamphih — ), md. Arytera littora-
lis BI. 269 „ ( „ —), md .Elattostachysver-
rucosa Radlk. 269
radjha (Sapèh —), md. Elattostachys verru-
cosa Radlk. 269
Ragoelö, j. Rosa L 460
Ragoelö gocnoeng, j. Hypericum Leschenaul-
tii Chois. 87 raja (Boenga —), m. Hibiscus Rosa sinen-
sis L. 127
rajap (Doedoek —), j. Lumnitzera littorea
Voigt. 491 „ ( „ —), j. Lumnitzera racemosa
Wil ld. 491
Rakara. Zie Ra kara.
Rakat, m. Abrus precatorius L 354
ramanten (Kapoelasan — ), s. Ncphelium mu-
tabile L. 266
ramanten (Ramboetan — ), s. Ncphelium lap-
paceum L. 266 rambat (Delé —), j. Atylosia scarabaeoides
Bth. 380
„ (Goedé — ), j. Atylosia scarabaeoides
Bth. 380
„ ( „ —), j. Dunbaria circinalis
Baker. 379 „ (Kèrèan —), j. Crotalaria ferruginea
Grah. 309
rambit (Ki — ), s. Mezoneurumpubescens Desf. 397 Ramboenia, m. Bouea burmanica Griff. var.
microphylla Engler. 280 Ramboetan, j, m, ind, s. Nephelium lappa-
ceum L. 266
„ , j. Smithia conferta Sm. . . . 334 Ramboetan atjeh, s. Nephelium lappaceum L. 266 „ goendil, s. Nephelium lappaceum L. 266 „ kabongan, s. Nephelium lappaceum L. 266 „ patjat, m. Xerospermum Noronhia-
num BI. 265
„ ramanten, s. Nephelium lappaceum L. 266
Ramenas. Raphanus sativus L 58
Rami tjina, m. Corchorus capsularis L. . 155 rami (Gandja — tjina), m. Corchorus capsularis L. 155 Ramö heulang, s. Caesalpinia cinclidocarpa
Miq. 400
ramö (Areuj — heulang), s. Toddalia asiatica
Lam. 182
Ramoenia, m. Bouea burmanica Griff. var.
microphylla Engler. 280
Randa kaget, s. Mimosa pudica L. . . . 429
Randang, j. Canavalia ensiformis D. C. . 368
Randji, s. Dialium indum L 413
randji (Ki —), s. Dialium indum L. . . . 413
Randoe, j, m, s. Eriodendronpentandrum Kurz. 132
Randoeagoeng, j. BombaxmalabaricumD. C. 131
„ alas, j. Bombax insigne Wall. . . 131
„ „ , j. Bombax malabaricum D. C. 131 „ basin, j. Pittosporum microcalyx K.
et V. 74
„ gedè, s. Bombax malabaricum D. C. 131
„ ka wal, j. Ilebccoccus ferrugineus Radlk. 262 „ koening, j. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180 „ leuweung, s. Bombax malabaricum
D. C. 131



Randoe leuweung beureum, s. Bombax ma-
labaricum D. C. 131 „ wana, j. Bombax malabaricum D. C. 131 randoe (Kadjeng —), j. Eriodendron pentan-
drum Kurz. 132 „ (Wit—), j. Eriodendronpentandrum
Kurz. 132
rangkang (Nagasari —), j. Eugenia lineata
Duthie. 510
„ (Waroe —), j. Hibiscus similis BI. 121 „ ( „ — Hibiscus tiliaceus L. 121 rangrang (Dadap —), s. Erythrina lithosperma Miq. 362 rantè (Djheroek —), md. Triphasia trifolia-
ta D. C. 184
RANUNCULACEAE 5
Ranunculus L 7
diffusus D. C 7
fibrosus Wall 8
javanicus Reinw 7
Raoe, j. Dracontomelum mangiferum Blume. 281
Raoe woelan, j. Canarium denticulatum BI. 197
Raphanus L 58
sativus L 58
Raphiolepis Lindl 465
indica Lindl 465
Rarak, m. Sapindus Rarak D.C 261
Rarak poetih, m. Uvaria hirsuta Jack. . 23
rarak (Akar —), m. Unona discolor Vahl. 24
„ (Akar — poetih), rn. Uvaria hirsuta Jack. 23
Rarawèjah, s. Canavalia ensiformis D. C. 368
„ , s. Mucuna pruriens D. C. typica. 363 Ras bherasan, md. Xanthophyllum excelsum
Miq. 80
Rasamala, m, s. Altingia excelsa Noronh. 476
rasé (Boentoet —), j. UrarialagopoidesD.C. 347
Ratelbloem. Crotalaria 307
rawa (Djeroek — ), j. Citrus Aurantium L.
sinensis decumana. 187
Rawé, j. Mucuna gigantea D.C 364
„ , j, md. Mucuna pruriens D. C. typica. 363
„ , s. Pueraria javanica Bth 367
Rawé djawi, j. Mucuna pruriens D. C. typica. 363
Rawèan, j. Canavalia ensiformis D. C. . 368
„ , j. Dunbaria rubella Spanogh. . . 379 rawèjah (Kara —), s. Mucuna pruriens D.C.
typica. 363
Rè kerè nindoe, md. Drymaria cordata Willd. 83
Rè sèrèjan, md. Portulaca oleracea L. . . 84 re (Langsep —), j. Dysoxylum caulostachyum
Miq. 205
„ ( „ —), j. Dysoxylum ramiflorum
Miq. 205
Rebah bangoen, m. Mimosa pudica L. . . 429 rebah (Daoen — bangoen), m. Mimosa pudica L. 429
Rèbang, md. Hibiscus Rosa sinensis L. . 127
Rebha does todoeseun, md Mimosa pudica L. 429 „ kasembhoegan, md. Drymaria cordata
Willd. 83 „ kasembhoekan, md. Drymaria cordata
Willd. 83
„ leokah, md. Portulaca pilosa L. . . 85
„ lö-malöwan, md. Mimosa pudica L. . 429 rèbhang (Boenga —), md. Hibiscus Rosa
sinensis L. 127
Reboeng, m. Meliosma nitida BI 274
reboeng (Kajoe —), m. Meliosma nitida BI. 274
Redani, j. Cedrela febrifuga BI 219
Redjang, m. Acronychia laurifolia BI. . . 182
Redjaos, j. Elacocarpus grandiftora Smith. 159
Redjasa, j. Elaeocarpus grandiftora Smith. 159
Reevesia Lindl 140
Wallichii R. Br 140
regas (Ki —), s. Acer niveum BI 272
regen (Blauwe — ). Wistaria chinensis D.C. 328
„ (Gouden —). Cytisus Laburnum L. . 317
Regenboom. Pithecolobium Saman Bth. . 440
Regil, j. Aphania montana BI 262
„ , j. Mischocarpus sundaicus BI. . . 270
Regoelö, j. Rosa L 460
Regoelö goenoeng, j. Hypericum Lesche-
naultii Chois. 87 Regoelonan, j. Mezoneurum Koordersii
Backer. 396
Rè-kerè-nindoe, md. Drymariacordata Willd. 83
Remang, j. Scolopia Roxburghii Cios. . . 70
Rembètè, j. Acacia pennata Willd. . . . 434
„ , j. Caesalpinia Nuga Ait. . . . 401
„ , j. Pterolobium macropterum Kurz. 402
Remboejoet, j. Michelia velutina BI. . . 16
Remeleng, j. Hypericum Leschenaultii Chois. 87
Remeng, s. Cratoxylon racemosum BI. . . 87 Remeng boetoen, s. Cratoxylon formosum
B. et H. 88
„ gedè, s. Cratoxylon racemosum BI. 87
remeng (Ki —), s. Cratoxylon clandestinum BI. 88



remeng (Ki — boetoen), s. Cratoxylonformo-
sum B. et H. 88 „ (Ki — gedè), s. Cratoxylon racemo-
sum BI. 87
Rempèjek, j. Phaseolus trilobus Ait. . . 370
Rempi, j. Oxalis corniculata L 170
Rendètan, j. Desmodium gangeticum D. C. 338
Rèng, md. Albizzia lebbeckioides Bth. . . 437
Rengas, j, m. Gluta Renghas L 280
„ , j. Semecarpus albescens Kurz. . 284 Rengas manoek, s. Buchanania florida
Schauer. 277
„ tembaga, j. Gluta Renghas L. . . 280
Renjoeng, s. Rhodamnia cinerea Jack. . . 497
Rerak, m. Sapindus Rarak D. C 261
Rerek, m. Sapindus Rarak D.C 261
Reseda L 64
odorata L 64
Reseda. Reseda odorata L 64
Reseda-achtigen. Resedaceae 64
RESEDACEAE 64
Rèsèk, md. Eugenia jamboloides K. et V. 512
rèsèk (Poetat —), j. Planchonia valida BI. 532
Resep, j. Eugenia jamboloides K. et V. . 512
Rè-sèrèjan, md. Portulaca oleracea L. . . 84
Resiki, j. Michelia montana BI 15
Reungas, s. Gluta Renghas L 280
„ , s. Melanochyla tomentosa Hook.
fil. var. glabrescens K. et V. 283
„ , s. Semecarpus albescens Kurz. . 284
„ , s. Semecarpus heterophylla BI. . 284
Reungas goenoeng, s. Semecarpus albescens
Kurz. 284
„ manoek, s. Buchanania florida Schauer. 277 „ „ , s. Melanochyla tomentosa
Hook. fil. var. glabrescens K. et V. 283
„ tembaga, s. Gluta Renghas L. . . 280 „ woeloeng, s. Semecarpus heterophylla
BI. 284
RHAMNACEAE 239
Rhamnus L 242
affinis Bl. — Berchemia affinis Hassk. . 242
cinerascens BI .=Berchemia cinerascensBl. 242
javanica Miq 243
Rhaphiolepis, zie Raphiolepis.
Rhizophora L 479
conjugata L 480
mucronata Lam 481
stylosa Griff 482
RHIZOPHORACEAE 478
Rhodamnia Jack 497
cinerea Jack 497
Nageli Miq. = Rh. cinerea Jack. . . . 497
spectabilis Bl. = Rh. cinerea Jack. . . 497
Rhodoleia Hook. fil 475
Championi Hook. Zie de noot op pag. 476.
Teysmanni Miq 476
Rhodomyrtus D. C 499
macrocarpa Bth 500
tomentosa Wight 500
Rhus L 282
javanica L. = Rh. semialata Murr. . . 283
nodosa BI 283
pubiger Bl. = Rh. succedanea L. . . . 283
retusa Zoll : . . . . 282
rufa T. et B. = Rh. retusa Zoll. . . . 282
semialata Murr 283
succedanea L 283
vernicifera D. C 283
Rhynchosia Lour 381
acuminatissima Miq 382
adenantha Miq 381
calosperma Warb. = Rh. acuminatissima
Miq. 382
medicaginea Miq. = Rh. minima D. C. . 381
minima D. C 381
mollissima Z. M 382
rufescens D. C 381
viscosa D. C 382
Ri. Javaansche naam van vele gedoomde of gestekelde heesters. Men vindt o. a.: Ri baja, j. Zie Ribojo.
„ bandil, j. Zizyphus Oenoplia Mill. . . 242 „ bojo, j. Zie Ribojo.
„ got, j. Acacia pennata Willd 434
„ „ , j. Caesalpinia sepiaria Roxb. . . 399 „ kèngkèng, j. Mezoneurum cucullatum W.
et A. 396
„ koewoet, j. Caesalpinia sepiaria Roxb. 399
„ roekem, j. Flacourtia Ramontchi L'Hérit. 71
„ sisir, j. Berberis Wallichiana D. C. . . 48
ri (Dadap — ), j. Erythrina lithosperma Miq. 362
Ribes L 472
Grossularia L 472
Ribojo, j. Leea angulata Korth 255
Rilam, j. Scolopia Roxburghii Clos. ... 70



Ringelwikke. Vicia hirsuta Koch. . . . 352
Ringgit, j. Weinmannia Blumei Planch. . 472
ringgit (Ki —),s. Weinmannia Blumei Planch. 472
Ringin, s. Cassia timoriensis D. C. . . . 412
Ringis, s. Rhodamnia cinerea Jack. . . 497
rinjoe (Ki —), s. Kadsura cauliflora BI. . 17 Rinorea cymulosa O. Ktze. = Alsodeia cymu-
losa Miq. 67 „ Horsfieldii O. Ktze. — Alsodeia Hors-
fieldii Miq. 67 „ javanica O. Ktze. — Alsodeia java-
nica Endl. 68
Riroekem, j. Flacourtia Ramontchi L'Hérit. 71
Risip, j. Eugenia jamboloides K. et V. . . 512
Risisir, j. Berberis Wallichiana D. C. . . 48
Robinia L 328
Pseud-Acacia L 328
roedji (Katjang — ), s. Vigna Catjang Wall. 374 Roek djheroekan, md. Xanthophyllum vitelli-
num Nees. 80
Roekam, m. Zie Roekem.
Roekdjheroekan, md. Xanthophyllum vitelli-
num Nees. 80
Roekem, j. Flacourtia catapliracta Roxb. . 71
„ ,j,m,s. Flacourtia Ramontchi L'Hérit. 71
„ , j, s. Flacourtia Rukam Z. M. . . 71
„ , j, s. Scolopia Roxburghii Clos. . 70 Roekem asam, m. Flacourtia Ramontchi
L'Hérit. 71 „ hoetan, m. Flacourtia Ramontchi
L'Hérit. 71
„ „ , m. Scolopia Rhinanthera Clos. 70
„ karang, j. Scolopia Roxburghii Clos. . 70 „ kembang, j, s. Scolopia Rhinanthera Clos. 70 „ oetan, m. Zie Roekem hoetan. „ roekeman, j- Citriobatus javanicus
Boerl. et Koord. 75
„ sepet, j. Flacourtia Ramontchi L'Hérit. 71 roekem (Ri —), j. Flacourtia Ramontchi
L'Hérit. 71 roekeman (Roekem —), j. Citriobatus javanicus Boerl. et Koord. 75 Roempoet kemaloean, m. Mimosa pudica L. 429 „ patigsoer, m. FlemingiacongestaRoxb. 384 „ seboesoek, ni. ClitoriacajanifoliaBth. 356 „ toeri, m. Clitoria cajanifolia Bth. . 356 Roeroe roeroean, s. Cardiopteris lobata Wall. 230 roeroean (Roeroe — ), s. Cardiopteris lobata
Wall. 230
Roes, md. Rosa L 460
roewa (Boeta —), s. Eugenia confertiflora
K. et V. 510
roewaj (Katjang —), s. Phaseolus lunatus L. 372
Rokem, md. Flacourtia Rukam Z. M. . . 71
Roko, j. Tetracera hebecarpa Boerl. . . 8
Rom taröman, md. Nasturtium indicum D. C. 55
Rondo noenoet, j. Desmodium laxiflorum D.C. 345
Roode klaver. Trifolium pratense L. . . 319
„ kool. Brassica oleracea L. capitata. 57
„ zuring. Hibiscus Sabdariffa L. . . 122
Roomsche boon. Vicia Faba L 352
Roos. Rosa L 460
roos (Bengaalsche —). Rosa semperflorens
Mill. 464
„ (Bouqet- —). Rosa Noisettiana Red. 463 „ (Chineesche —). Hibiscus Rosa sinen-
sis L. 127 „ (Damascener—). Rosa damascena
Mill. 464
„ (Duin—). Rosa pimpinellifolia L. . 462
„ (Fransche —). Rosa gallica L. . 463
„ (Gele — ). Rosa lutea Mill 463
„ (Kaneel—). Rosa cinnamomea L. . 462
„ (Maand—). Rosa indica Lindl. . . 464
„ (Macartney—). Rosa bracteata Wend. 461
„ (Mos—). Rosa muscosa L. . . . 463
Zie ook R. microphylla Lindl. . . 463
„ (Noisette—). Noisettiana Red. . . 463
„ (Perzische — ). Rosa damascena Mill. 464
„ (Provence—). Rosa gallica L. . . 463
„ (Thee—). Rosa fragrans Red. . . 464
„ (Witte — ). Rosa alba L 464
Roosachtigen. Rosaceae 443
Ropoh, j. Garcinia balica Miq 92
Rorako, j. Ormocarpum acutifolium Burck. 332
„ , j. Ormocarpum glabrum T. etB. . 331
Rörö garoet, j. Hibiscus surattensis L. . . 123
Ros, md. Rosa L 460
ros (Boenga —), m. Rosa L 460
„ (Kembang —), m. Rosa L 460
Rosa L 460
alba L 464
alpina L 463
Banksiae R. Br 461
bracteata Wendl 461
centifolia L. = R. gallica L 463
cinnamomea L 462



Rosa damascena L 464
Fortuneana Lindl 462
fragrans Red. = R. indica Lindl. ... 464
gallica L 463
indica Lindl 464
involucrata Roxb 461
lutea Mill 463
microcarpa Lindl 461
microphylla Lindl 463
moschata Mill 461
multiflora Thunb 461
muscosa L. = R. gallica L 463
Noisettiana Red 463
pimpinellifolia L 462
rugosa Thunb 462
semperflorens Curt 464
sempervirens L 461
sinica Ait 462
ROSACEAE 443
rosok (Köpi —), j. Flemingia strobilifera R.
Br. 383
Rosrosan, j. Clausena Olivcri Koord. . . 186
Roucheria Planch 163
Griffithiana Planch 163
Rourea Wall 286
humilis BI 287
lucida Planch. = R. parallela Planch. . 287
parallela Planch 287
pulchella Planch. — R. humilis BI. . . 287
Roureopsis Planch 287
javanica Planch 287
rowaj (Katjang — ), s. Phaseolus lunatus L. 372
Rozenappel. Eugenia Jambos L 520
Rozengeranium .PelargoniumRadulaL'Hêrit.
var. roseum Willd. 169 Rozenhout. Dalbcrgia latifolia Roxb. . . 387
Rubus L 450
acuminatissimus Hassk 452
alceaefolius Poir 457
alpestris BI 451
asper Don 454
chrysophyllus Reinw 457
ellipticus Sm 454
elongatus Sm 456
fraxinifolius Poir 452
fruticosus L 454
Rubus glomeratus BI. R. moluccanus L. 457 Hasskarlii Mig. - R. moluccanus L. . . 457 Horsfieldii Miq. R. niveus Thunb. ondersoort Horsfieldii Focke. 453 1
idaeus L 454
lineatus Reinw 452
Lobbianus Hook. = R. elongatus Sm. . 456
malvaceus Focke = R. moluccanus L. . 457
moluccanus L 457
niveus Thunb., ondersoort Horsfieldii
Focke. 453
nuIrhprrimus Hook. = R. lineatus Reinw. 452
pyrifolius Sm 455
rosaefolius Smith 453
rotundifolius Reinw 455
Schefferi Focke = Neillia thyrsiflora Don. 450
Smithii Backer 456
sumatranus Miq. — R. asper Don. . . 454
sundaicus Auct. = R. Smithii Backer. . 456
Ruit. Thalictrum L 7
Rupsklaver. Medicago sativa L 318
Ruta L 176
chalepensis L 176
RUTACEAE 174
Ryparosa BI 72
caesia BI 72
javanica Kurz 72
Ryssopterys BI 166
chrysantha Hassk. ~R. tiliaefoliajuss. . 166
intermedia Hochr. = R. tiliaefolia Juss. 166
tiliaefolia Juss 166
Sabaroeng, s. Cardiopteris lobata Wall. . 230
Sabia Colebr 273
Meniscosta BI 273
SABIACEAE 272
saboek (Katjang — ), j- Dolichos Lablab L. 377 saboen (Boewah —), m. Zie SapindusRarak
D. C. 261
Sabrang, md. Vit is discolor Dalz. ... 248 sabrang (Dadap —), j. Erythrina indica, L.
var. picta. 360 „ (Harèndong —), s. Rhodomyrtus to-
mentosa Wight. 500
„ (Kadongdong —), s. Spondias lutea L. 280
„ (Nangka —), j. Anona muricata L. 30
„ (Saninten —), s. Cubilia Rumphii BI. 268
„ (Sèngon AlbizziafalcataBacker. 437



sabrang (Soerèn—),j. Cedrelasinensisjuss. 219
Saccopetalum Benn 36
Horsfieldii Benn 37
Sadagori, s. Sida acuta Burm 114
„ , s. Sida rhombifolia L 115
„ , s. Triumfetta procumbens Forst. 153
Sadan, j. Eurya japonica Thunb 97
Sadatoe s. Desmodium gyroides D.C. . . 342
Sadjeng, j. Canarium denticulatum BI. . 197
„ , j. Canarium littorale BI. . . . 198
Saga, j, m. Abrus precatorius L. . . . 354
„ , j, m, s. Adenanthera pavonina L. . 426
Saga areuj, s. Abrus precatorius L. . . 354
„ betina, m. Abrus precatorius L. . . 354
„ bidji, m. Abrus precatorius L. . . 354
„ djantan, m. Adenanthera pavonina L. 426
„ hoetan, m. Adenanthera pavonina L. 426
„ kajoe, m. Adenanthera pavonina L. . 426
„ kenderi, m. Abrus precatorius L. . 354
„ leutik, s. Abrus precatorius L. . . 354
„ marris, j. Abrus precatorius L. . . 354
„ mas, j. Adenanthera pavonina L. . 426
„ oetan, m. Adenanthera pavonina L. 426
„ pohon, m. Adenanthera pavonina L. 426
„ telik, j. Abrus precatorius L. . . . 354
„ toenteng, j. Abrus precatorius L. . . 354
„ „ , j. Adenanthera pavonina L. 426
saga (Akar — betina), m. Abrus precatorius L. 354
„ (Daoen —), m. Abrus precatorius L. . 354 „ (Daoen — kebo), m. Abrus pulchellus
Wall. 354
„ (Kajoe —),m. Adenanthera pavonina L. 426
„ (Pohon —), m. Adenanthera pavonina L. 426
Sageretia Brongn 243
costata Miq. = Berchemia affinis Hassk. 242
oppositifolia Brongn 243
Sagha, md. Adenanthera pavonina L. . . 426 Sagha baj, md. Adenanthera microsperma
T. et B. 427 saghakan (Ghak —binèk), md. Adenanthera
pavonina L. 426 j
„ (Ghak — lakèk), md. Abrus precatorius L. 354 „ (Ghak —tonteng), md. Adenanthera pavonina L. 426 Sahagi, s. Gouania leptostachya D.C. . . 244 Sakalak, j. Polyalthia lateriflora King. . . 26 sakti (Djoekoet —), s. Nasturtium indicum
D. C. 55
sala (Dadap —), j. Erythrina crassifolia
Krdrs. 360
Salacia L 236
javanensis BI 238
Korthalsiana Miq 237
littoralis Backer = S. ovalis Korth. . . 237
macrocarpa Korth. = S. macrophylla BI. 238
macrophylla BI 238
melitocarpa BI. — S. oblongifolia BI. . 238
oblongifolia BI 238
ovalis Korth 237
prinoides D.C 237
Radula Hassk. — S. Korthalsiana Miq. . 237
Saladah tjaj, s. Nasturtium officinale R.Br. 55
Salam, s. Eugenia Macromyrtus K. et V. . 518
„ , s. Eugenia operculata Roxb. . . . 504
„ , j, m,md,s. EugeniapolyanthaWight. 503
Salam alas, j. Eugenia corymbifera K. et V. 507
„ andjing, s. Prunus javanica Miq. . . 448
„ „ , s. Pygeum parviflorum T. etB. 448
„ banèn, s. Eugenia operculata Roxb. . 504
„ gedè, s. Eugenia fastigiata Miq. . . 509
„ hitam, m. Eugenia polyantha Wight. 503
„ loeket,s. EugeniamagnoliaefoliaK.et V. 504
„ poetih, m. Eugenia polyantha Wight. 503
„ wana, j. Eugenia corymbifera K. et V. 507
„ watoe, j. Eugenia jamboloides K.etV. 512
„ „ , j. Eugenia polyantha Wight. . 503 salam (Ki —), s. Eugenia magnoliaefolia
K. et V. 504
Salatri, s. Calophyllum Hasskarlii T. et B. 93
Salira, s. Acronychia laurifolia BI. . . . 182
salira (Ki —), s. Acronychia laurifolia BI. 182
„ („ —), s. Dodonaea viscosa Jacq. 270 Salmalia malabarica Sch. et Endl. = Bombax
malabaricum D. C. 131
Salomonia Lour 76
aphylla Grift. = Epirhizanthe elongata BI. 76
cantoniensis Lour 76
Samadera Gaertn 191
indica Gaertn 191
samarang (Djamboe —), j, m, s. Eugenia
javanica Lam. 516
Sambang, j. Vit is discolor Dalz 248
„ , j. Dalbergia tamarindifolia Roxb. 385 sambang (Daoen —),]. Abrus pulchellus Wall. 354 „ (Ojod —), j. Dalbergia tamarindifolia Roxb. 385



sambangan (Ki — ), s. Spatholobus ferrugi-
neus Bth. 366
Sambi, j, Schleichera trijuga Willd. . . . 264 Sambongan, m. Vit is adnata Wall. . . . 250
Sampang, j. Evodia accedens BI 178
„ , j. Evodia aromatica BI. ■ ■ ■ 179 „ , j. Evodia latifolia D. C. . . . 178 sampang (Kajoe —), j. Evodia aromatica BI. 179 „ (Ki —), s. Evodia accedens BI. . 178 ,, („ — )> s- Evodia aromatica BI. 179 ,, (., —). s- Evodia latifolia D. C. 178 ,, (,, —)» s- Evodia nervosa K. et V. 179 Samparantoe, s. Sindora sumatrana Miq.var.
javanica K. et V. 423 Sampirodjo, j. Arytera littoralis BI. ... 269 „ , j. Elattostachys verrucosa Radlk. 269 Sampöra, s. Columbia javanica BI. .. . 152
Sana, j. Pahudia javanica Miq 419
„ , j. Pterocarpus indica Willd. . . . 388 Sana kapoer, j. Pterocarpus indica Willd. . 388 „ keling, j. Dalbergia latifolia Roxb. . 387 „ kembang, j. Pterocarpus indica Willd. 38S „ kling, j. Dalbergia latifolia Roxb. . . 387 „ soegoe, j. Dalbergia latifolia Roxb. ■ 387 sana (Woeroe —), j. Acer niveum BI. . . 272
Sandoricum Cav 20£
indicum Cav 21C
nervosum BI 21C
Sanèk, md. Capparis acuminata Willd. . 6.'
„ , md. Capparis micracantha D. C. . 6'. Sangga wadja, j. Scolopia Roxburghii Clos. 7( Sanghoer, j. Clematis smilacifolia Wall. . ( Sangkal baloeng, j. Vitis Koordersii Backer.
Zie het verbeterblad.
Sanglir, j. Astilbe indica Backer 46'
Saninten sabrang, s. Cubilia Rumphii BI. . 261 Santen, j. Odina Wodier Roxb. var. Wirtgenii
Engl. 28:
santen (Kadjeng —), j. Odina Wodier Roxb.
var. Wirtgenii Engl. 28: „ (Kajoe —), j. Odina Wodier Roxb. var.
Engl. 28:
Santiria BI .191
oblongifolia BI 191
Santoe m. Rhodoleia Teysmanni Miq. . . 47' Santoel, m. Sandoricum indicum Cav. . . 21 Saoeheun, s. Orophea hexandra BI. .. . 3 „ , s. Popowia pisocarpa Endl. . . 3 saoeheun (Ki —), s. Mitrephora obtusa Miq. 3
j saoeheun (Ki —), s. Orophea hexandra BI. 35 n (i)_);S .Popowia pisocarpa Endl. 36 „ (>. —). s- Trivalvaria macrophylla
Miq. 36 (Ki — hideung), s. Mitrephora obtusa Miq. 34
sapang (Kajoe — ), m. CaesalpiniaSappanL. 400 sapatoe (Kembang — ), m. Zie sapatoe (Kembang—), m.
Sapeh, md. Pometia tomentosa T. et B. . 267 Sapeh radjha, md. Elattostachys verrucosa
Radlk. 269
Sapèn, j. Photinia Notoniana W. et A. . 465 „ , j. Pometia tomentosa T. et B. . . 267 sapèn (Sekar —), j. Photinia Notoniana W.
et A. 465
Sapi, j. Pometiapinnata Forst. var. javanica
K. et V. 267
„ , j. md. Pometia tomentosa T. etB. . 267 sapi (Apo apo —), j. Desmodium pulchellum
Bth. 339
„ (Brobos —),\.Alysicarpus vaginalisD.C. 349 (Djaha —), j. Terminalia belerica Roxb.
var. laurinoides Clarke. 490 : „ (Galing — ), j. Vitisjaponica Thunb. . 251 i „ (Kajoe —),j .Pometia pinnata Forst. var. I javanica K. et V. 267
I „ ( „ —), j. Pometia tomentosa T. etB. 267 ( „ (Kajoe — radja), j. Elattostachys verrucosa Radlk. 269 ) „ (Kalak —),j. Mitrephora polypyrena Miq. 34 ; „ (Katèpeng-), j. Cassia ToraL. . . 410 „ (Kedoja —), j. Amoora Aphanamixis R.
et Sch. 216
i tt (Ki —), s. Eugenia cuprea K. et V. . 509 i „ (Opoöpo —), j. Desmodium laxiflorum
D. C. 345
> „ (Orokörok —), j. Crotalaria Saltiana
Andr. 315
l „ (Peron —), j. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40
l „ (Poeloetan —),j .Desmodium laxiflorum 3 D. C. 345
3 (> ( „ —), j. Urena lobata L. . 119 3 „ (Pohon —), s. Otophora amoenaBl. . 263
3 „ (Soesoen —), j. Tinomiscium phytocre-
5 noides Kurz. 42
5 „ (Wali ketoepo —), s. Desmodium Scal-
4 pe D. C. 344



sapilan (Ki —), s. Calophyllum javanicum
Miq. 94
SAP1NDACEAE 256
Sapindus L 261
Rarak D. C 261
trifoliatus L 261
sapoe (Ki —), s. Eurya japonica Thunb. . 97
Saponaria L 81
officinalis L 81
Saraca L 421
confusa Backer 421
declinata Miq 421
indica L 422
minor Miq 422
Saradan, j, s. Flacourtia. Ramontchi L'Hérit. 71
„ , j, s. Flacourtia Rukam Z. M. . 71 Saragaste. Cytisus proliferus L. var. palmen-
sis Christ. 317
Sarcostigma W. et A 229
Horsfieldii R. Br 229
Sarepta-mosterd. Brassica rugosa Prain. . 57 sarèseh (Ki —), s. Ilex odorata Ham. var.
Teysmanni Loes. 231 sari (Poerwa —), j. Hypericum Lcschenaultii
Chois. 87 „ (Poetri —), j. Hypericum Leschenaultii
Chois. 87
Sariawan, j. Vit is discolor Dalz 248
Sarikaja, s. Anona squamosa L 31
Sarkadja, md. Anona squamosa L. . . . 31
Sasawi, s. Brassica rugosa Prain. ... 57
sasawi (T angkal — ), s. Brassica rugosa Prain. 57
Sat lötèng, md. Aglaia Eusideroxylon K.etV. 212
„ lötong pètè, md. Aglaia Eusideroxylon
K. et V. 212
Satijnhout. Chloroxylon Swietenia D. C. . 219
Satinwood. Chloroxylon Swietenia D. C. . 219 satjangan (Tjang —), md. Desmodium gan-
geticum D. C. 338
Saurauja Willd 98
Blumiana Benn 99
bracteosa D.C 100
cauliflora D.C 99
distasosa Korth 100
Junghuhnii Chois. = S. distasosa Korth. 100
leprosa Korth 102
micrantha BI 101
Saurauja nudiflora D. C 9!
oligolepis Miq 10
pendula BI 10
ramiflora K. et V 10:
Reinwardtiana BI 9)
squamulosa K. et V 10
trichocalyx K et V 9!
unibellata K. et V 10(
Sausjes. Arachis hypogaea L 33!
Sauvagesia L 6f
erecta L 6f
Savooiekool. Brassica oleracea L. sabauda. 5' sawah (Oerang aring —), m. Melochia cor-
chorifolia L. 14;
Sawi, j. Brassica rugosa Prain 51
Sawi sawi, m. Brassica rugosa Prain. . . 5" Sawo hoetan, m. Parinarium Griffithianum
Bth. 441
sawoeng (Semboeng —), j .Hydrangea oblon-
gifolia BI. 46|
Saxifraga L 46',
chinensis Lour. = S. sarmentosa L. . . 46'<
sarmentosa L 46'
SAXIFRAQACEAE 46l
Schapenbloem. Trifolium repens L. . . . 31 Schapenklaver. Oxalis corniculata L. . . 17
Scheefbloem. Iberis amara L 5'
Schima Reinw 10,
Noronhae Reinw 10.:'
Schizandra Mich. Zie verbeterblad. | axillaris H. f. et Th. Zie verbeterblad, j o.' elongata H. f. et Th. Zie verbeterblad. I zt
Schizolobium Vog 40
excelsum Vog 40a
Schleichera Willd 26
trijuga Willd 26a
Schoutenia Korth 15o
Buurmanni K. et V 15)i
ovata Korth 15>
Schrankia Willd 43
leptocarpa D. C 4?
Scolopia Schreb é1'
chinensis Clos 
Rhinanthera Clos 1^.
Roxburghii Clos 7ia
Sea-Island katoen. Gossypium acuminatum
Roxb. 13"



9(
qÏ ' j' Bauhinia elongata Korth. . . . 416 ;'boesoek, m. Cassia nodosa Ham. . . 405 Moesoek (Roempoet-), m. Clitoria caja-
J nifolia Bth. 356 yfECuridaca L 7g
01 scandens Ham. = S. tavoyana Wall. . 79
9fitavoyana Wall 79
OGdatoe, s. Desmodium gyroides D. C. 342
3"dingin, m. Kalanchoë pinnata Pers. . 473
5£djoek (Daoen —), m. Kalanchoë pinnata
, Pers. 473
5"gawé, j. Adenanthera microsperma T. etB. 427
gèl, s. Wormia excelsa Jack 10
4;?èl (Ki —), s. Wormia excelsa Jack. . . 10
5 ' (Sempoer — ), s. Wormia excelsajack. 10
5"goeng, s. Pentace polyantha Hassk. . . 148
'oeng (Ki — ), s. Pentace polyantha Hassk. 148
4'kar djalak, j. •) Butea monosperma Taub. 365
sapèn, j. Photinia Notoniana W.etA. 465
6!, waron, j. Hibiscus venustus BI. . 125
5<ar (Kadjeng—), j. Michelia velutina BI. 16 6<arang (Akar —), m. Artabotrys suaveo-
lens BI. 28
3' " ( » —), m. Uvaria purpurea BI. 23 1 " ( » — batoe), m. Uvaria hirsuta
1 Jack. 23
5:el (Ki —), s. Ilex cymosa BI 232
) (.. —), s. Ilex spicata BI. .... 232
):etan (Doerèn —), m. Durio zibethinus L. 132 >ada ajer, m. Nasturtium officinale R. Br. 55
^adrèn, j. Fragaria indica Andr. ... 458
^amtara, j. Leucaena glauca Bth. 431 s
^amtoro, j. Leucaena glauca Bth. ... 431 5
ying, j. Aglaia argentea BI 215
angke, j. Ailantus malabarica D. C. var. S
mollis K. et V. 191 S
3aton, j. Drymaria cordata Willd. ... 83 si
»ng, j. Albizzia montana Bth 436
»ng (Asam —), m. Eugenia Michelii Lam. 514
j, (Peteh —), j. Leucaena glauca Bth. 431 S
j, (Peuteuj —), s■ Leucaena glauca Bth. 431
fialoe, m. Mimosa pudica L 429 Si
langgén, j. Desmodium triflorum D. C. 341
, j. Parochetus communis Ham. 317 Si
,'anggi, j. Oxalis corniculata L. . . . 170
nanggi goenoeng, j. Oxalis corniculata L. 170 larang (Djamboe —), j. Eugenia javani-
1 ca Lam. 516
Zie ook Sigar djalak.
Semboeng, s. Hydrangea oblongifolia BI. 468 Semboengajam, j. Hydrangea oblongifolia BI. 468 .. djago, j. Hydrangea oblongifolia BI. 468 " koewoek poetih, j. Hydrangea oblongifolia BI. 468 „ sawoeng, j. Hydrangea oblongifo-
c , p Ha BI. 468 Semecarpus L. fil 284
albescens Kurz. 284
heterophylla BI 284
Semeiocardium Arriensii Zoll. = Polygala
triphylla Ham. 77 semidra (Kajoe —), m. Acronychialaurifo-
lia BI. 182
semoet (Kajoe — ), j. Aglaia odoratissima BI. 212 Sempajang, j. Evodia aromatica BI. 179 sempal (Djamboe —), m. Anacardium occidentale L. 279 Sempoe, j. Dillenia indica L 
, j. Dillenia pentagyna Roxb. . . 11 , s. Dillenia aurea Smith. ... n
,, , s. Dillenia indica L 
„ , s. Dillenia pentagyna Roxb. . \ j Sempoer ajer, m. Dillenia indica L. . . . 11 „ batoe, s. Naam van een verkiezelde houtsoort, die veel in de afdeeling Lebak (Bantam) gevonden wordt en volgens de inlanders afkomstig zou zijn van Dillenia aurea.
„ sègèl, s. Wormia excelsa Jack. . . 10
„ tjaj, s. Dillenia indica L u
empoer (Ki —), s. Dillenia aurea Smith. 11 'Cnggawé, j. Adenanthera microsperma T.
et B. 426
engghoeng, md. Albizzia stipulata Boiv. 437 enggoegoe, j, m. Polygala venenosa Juss. 77 -ngkarang (Akar — ), m. Uvaria purpurea BI. 23 » (Akar — batoe), m. Uvaria hirsuta
Jack. 23 -ngkoewang, m. Pachyrhizus angulatus
Rich. 375
-ngon, j. Albizzia stipulata Boiv. ... 437
, j. Pithecolobium Clypearia Bth. . 443
'ngon djawa, j. Albizzia stipulata Boiv. 437
„ djawi, j. Albizzia stipulata Boiv. . 437
„ landi, j. Albizzia falcata Backer. 437
„ laoet, j. Albizzia falcata Backer. 437
„ londa, j. Albizzia falcata Backer. 437
„ sabrang, j. Albizzia falcata Backer. 437



Sèngon wéwé,j.Pithecolobium ClypeariaBth. 443 j
Sèngönan, j. Dalbergia tamarindifoliaRoxb. 385
Senoe, j. Melochia arborea Blanco. . . . 143
Sentanèn, j. Micromelum pubescens BI. . 183
Senting, j. Cassia laevigata Willd. ... 411
„ , j. Cassia occidentalis L 409
Sentoel, j, m, s. Sandoricum indicum Cav. 210
„ , j, s. Sandoricum nervosum BI. . 210
Sentol, md. Sandoricum indicum Cav. . . 210
„ , md- Sandoricum nervosum BI. . . 210
Sentoio, j. Abroma augusta L 144
Sentor, j. Cassia alata L 411
Sep nana, md. Desmodium triflorum D. C. 341
Sepat, j. Carallia lucida Roxb 486
„ , j. Eugenia cymosa Lam 511
Sepat djoelang, j. Afzelia bijuga A. Gray. 420
sepat (Djoelang —), j. Afzelia bijuga A. Gray. 420
Vgl. voorts sepet.
sepatoe (Kembang —), m. Hibiscus Archeri
Wats. 127 „ ( „ — ),m. Hibiscus Arnoitia-
nus Gray. 127 „ ( „ —), m. Hibiscus Rosa si-
nensis L. 127 „ ( „ —), m. Hibiscus schizope-
talus Hook. fil. 127 „ ( „ —), m. Hibiscus Telfai-
riae Don. 127
sepet(Kemiri —), j. Elaeocarpus longifolia BI. 161 „ ( „ —), j. Elaeocarpus macrophyl-
la BI. 162 „ (Roekem —), j. Flacourtia Ramontchi
L'Hérit. 71
Sepo sepo, md. Clematis Vitalba L. . . . 6 séran (Djamboe —), m. Anacardium occidentale L. 279
sèrèjan (Rè — ), md. Portulaca oleracea L. 84
Sèrèkadja, md. Anona squamosa L. . . . 31 serep (Dadap —), j. Erythrina lithosperma
Miq. 362
Sererep, j. Gouania javanica Miq. . . . 244
„ , j. Gouania leptostachya D. C. . 244
„ , j. Vit is laevigata Backer. ... 251 sererep (Areuj —), s. Gouania leptostachya
D. C. 244
Serianthes Bth 443
grandiflora Bth 443
seriawan (Poeroes —), s. Polygala glomera-
ta Lour. 78
serinding (Katjang — ), m. Phaseolus luna- '
tus L. 372|
Sering der Antillen. Melia Azedarach L. . 202
Seringan, m. Flemingia congesta Roxb. . 384
„ , m. Uraria crinita Desv. ... 348
Serkaja, j. Anona squamosa L 31
Serodja, m. Nelumbo nucifera Gaertn. . . 51
Serodja biroe, m. Nymphaea stellata Willd. 4!
Seroeroe, m. Pericampylus incanus Miers. 4: Serpicula Epilithes BI. = Laurembergia coc-
cinea Kanitz. 471 „ javanica Miq. = Laurembergia javanica Schindler. 47? Sesawi, m. Brassica rugosa Prain. ... 51 Sesawi hoetan, m. Cardamine javanica Miq. 56
Sesbania Pers 329
aculeata Pers 330
aegyptiaca Pers 329
cannabina Pers 330
grandiflora Pers 329
grandiflora Miq. = S. paludosa Prain. . 330
javanica Miq. = S. sericea D. C. . . . 33C
paludosa Prain 330
sericea D. C 330
Sèsègan, m. Portulaca oleracea L. . . . 84 Sesira, m. Acronychia laurifolia BI. . . . 182 sètan (Djoekoet—), s. Polanisiaviscosa D.C. 6Q Setjang, s. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399 „ , j, m, s. Caesalpinia Sappan L. . 400 Sètjang, md. Caesalpinia Sappan L. . . 400 Setjang lemboet, s. Caesalpinia sepiariaRoxb. 399 setjang (Daoen —), s. Caesalpinia Sappan L. 400 sètjang (Kadjoe—), md. Caesalpinia Sappan L. 400
Shorea Roxb 109,
javanica K. et V 110
Maranti Burck 110
Pinanga Scheff 109
Shuteria W. et A 357!
rotundifolia Miq. — Sh. vestita W. et A. 357
vestita W. et A 357
Siboesoek, m. Cassia nodosa Ham. . . . 405
Sida L 113
acuta Burm 114
cordifolia L 115
fasciculiflora Miq. = S. glutinosa Cav. . 115
glutinosa Cav 111}
luciana D. C.= Wissadula contracta Fr. 116



Sida paniculata L 114
rhombifolia L 115
spinosa L 114
thyrsiflora Miq 115
veronicaefolia Lam 114
Zollingeriana Miq 115
Sidago(e)ri, j. Sida acuta Burm 114
„ , j. Sida rhombifolia L. . . . 115
sidagoeri (Gödong —), j. Sida rhombifolia L. 115
Sidagöri, s. Sida acuta Burm 114
„ , s. Sida rhombifolia L 115
Sidagori kerbo, j. Sida thyrsiflora Miq. . 115
„ lanang, j. Polygala javana D. C. 79
Sigar djalak '). j- Capparis salaccensis BI. 61
Sigaran, j. Atylosia crassa Prairt. . . . 380
„ , j. Rhynchosia minima D. C. . . 381 sigaran (Katjang — ), j. Dunbaria circinalis
Baker. 379
Sigawé, j. Adenanthera microsperma T. etB. 427
Sigeung, s. Pentace polyantha Hassk. . . 148
„ , s. Platymitra macrocarpa Boerl. . 36
sigeung (Ki —), s. Pentace polyantha Hassk. 148 >> (., —), s- Platymitra macrocarpa
Boerl. 36
Sikatan, j. Glycosmis pentaphylla Corr. . 183 siki (Djamboe —), s. Anacardium occidentale L. 279
Silangkar, s. Leea sambucina Willd. . . . 256
silit (Boentoe —), j. Mimosa pudica L. . 429 Siloewar, s. Aglaia barbatula K. et V. . .211
siloewar (Ki — ), s. Aglaia aspera T.etB. . 211
SIMARUBACEAE 189
Simpoer, m. Dillenia aurea Smith. ... 11
„ , m. Wormia excelsa Jack. ... 10
Simpoer ajer, m. Dillenia indica L. ... 11
„ laki, m. Dillenia ovata Wall. . . 11
Simpoh, m. Dillenia aurea Smith. ... 11
„ , m. Wormia excelsa Jack. ... 10
Simpoh ajer, m. Dillenia indica L. ... 11
Simpol, j, StelechocarpusBuraholH. f. et Th. 21
Sindoek, j. Pentace polyantha Hassk. . . 148
„ , j. Schoutenia Buurmanni K. et V. 157
sindoek (Ki —),s. Pentacepolyantha Hassk. 148
Sindora Miq 423
sumatrana Miq. var. javanica K. et V. 424
Singadepa laoet, j. Munronia javanica Benn. 201
Singaran, j. Tetracera hebecarpa Boerl. . 8
i) Zie ook Sekar djalak.
Singon, j. Albizzia stipulata Boiv. . . . 437
Singon djawa, j. Albizzia stipulata Boiv. 437
Sint-Thomasboonen. Entada scandens Bth. 426 Sintok lantjang, s. Stemonurus secundiflo-
rus BI. 226
sioeh (Areuj ki —), s. Vitispallida W.etA. 248
„ (Ki —), s. Vitis thyrsiflora Miq. . . 246
(Ojod —), s. Vitis adnata Wall. . . 250 siong (Kalapa —), m. Stemonurus secundi-
florus BI. 226
Siphonodon Griff 238
celastrineum Griff 238
Sirawan, j. Arcangelisia lemniscata Becc. . 40 Sirawan koenjit, j. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40 „ soesoe, j. Tinomiscium phytocrenoi-
des Kurz. 42
„ tai, j. Arcangelisia lemniscata Becc. 40 sirawanan (Ojod —), j. Arcangelisia lemniscata Becc. 40 sireum (Ki —), s. Decaspermum panicula-
tum Kurz. var. polymorphum K. et V. 499
„ (Ki —), s. Eugenia ampliflora K. et V. 510
n ( B —), s. Eugenia ClavimyrtusK.etV. 521
» („—)>s ■ Eugenia corymbifera K.etV. 507
„ („ —), s. Eugenia cymosa Lam. . . 511
„ („ —), s. Eugenia jamboloides K.etV. 512
n („ —), s. Eugenia lineata Duthie. . 510
„ (,, —-),s.EugeniamelanostictaK.etV. 505
» ( „ —), s. Eugenia spicata Lam. . . 509 „ (Ki — beureum), s. Eugenia acumina-
tissima Kurz. 505
„ („—ketjil), s. Eugenia lineata Duthie. 510
Sisik betok, m. Desmodium triflorum D. C. 341
Sisir, j. Berberis Wallichiana D.C.... 48
sisir (Ri —), j. Berberis Wallichiana D. C. 48
Sisit betok, m. Desmodium triflorum D. C. 341 sisit (Boentoet mèjong —), s. Desmodium po-
lycarpum D. C. 343
„ (Mèjong—), s. Uraria crinita Desv. . 348 siteroeboek (Doerèn —), m. Durio zibethi-
nus L. 132 siti (Kadjeng —), j. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180
Slaapbol. Papaver somniferum L. . . . 52
Slaboonen. Phaseolus vulgaris L. . . . 372
Slada ajer, m. Nasturtium officinale R. Br. 55 slada (Sloeban —), j. Nasturtium officinale
R. Br. 55



Slangenhout. Eurycoma longifolia Jack. . 193
Slatri, j. Calophyllum spectabile Willd. . 94
Slerem, j. Clematis Vitalba L 6
Sleting, j. Eugenia spicata Lam 509
Sletri, j. Calophyllum spectabile Willd. . 94
Slijmappelboom. Aegle Marmelos Corr. . 189
Sloanea L 157
javanica Szyszylowicz 157
Sigun Szyszylowicz 157
Sloeban slada, j. Nasturtium officinale R. Br. 55
Sloeroe, m. Pericampylus incanus Miers. . 43
„ , j. Stephania hernandifolia Walp. 46
Sloeroeroet, j. Diploclisiaglaucescens Diels. 44
Sloröran, j. Viola serpens Wall 66
Sluitkool. Brassica oleracea L. capitata. . 57
Smithia Ait 334
coerulescens Zoll 334
conferta Sm 334
geminiflora Roth = Sm. conferta Sm. . 334
javanica Bth 334
sensitiva Ait. Zie Sm. javanica Bth. . 334
Smythea Seem 240
pacifica Seem 240
Snijboonen. Phaseolus vulgaris L. . . . 372
Sobi, md. Derris scandens Bth 390
Soega, j. Peltophorum ferrugineum Bth. . 395 soega (Kajoe —), j. Peltophorum ferrugineum Bth. 395
soegoe (Sana — ), j. Dalbergia latifoliaRoxb. 387
Soeket djarem, j. Desmodium triflorum D. C. 341
„ doro, j. Polygala glomerata Lour. . 78
„ gantènan, j. Viola serpens Wall. . 66
„ garem, j. Desmodium triflorum D. C. 341
Soekma diloewih, j. GunneramacrophyllaBI. 477
Soelangkar, s. Leea acuminata Wall. . . 255
„ , s. Leea aequata L 256
„ , s. Leea sambucina Willd. . . 256
Soelastri, j. Calophyllum Hasskarlii T. et B. 93
Soelatri, j. Calophyllum Hasskarlii T. et B. 93
Soeloeh, j. Parinarium Griffithianum Bth. . 44É
soeloh (Akar — ), m. Quisqualis indica L. . 494 soempa (Balik —), s. Wissadula periploci-
folia Presl. 116
Soempet kendi, j. Stephania capitata Spreng. 41 soenda (Djeundjing —), s. Albizzia stipula-
ta Boiv. 43"
Soengdjoe, m. Pericampylus incanus Miers. 4!
Soengsit, j. Acacia farnesiana Willd. . . 43;
Soeoek, s. Arachis hypogaea L 335
soeoek (Katjang —), s. Arachis hypogaeaL. 335
Soerèn, j, m, s. Cedrela febrifuga BI. . . 219
Soerèn beureum, s. Cedrela febrifuga BI. 219
„ kapas, s. Cedrela febrifuga BI. . 219
„ sabrang, j. Cedrela sinensis Juss. . 219
„ tali, s. Cedrela febrifuga BI. . . 219
„ tandoek, s. Cedrela febrifuga BI. . 219
soerèn (Ki —), s. Meliosma glauca BI. . . 275
„ (Ki —gedè), s. Aglaia latifolia Miq. 214
Soerikaja, j. Anona squamosa L 31
Soerikaja welanda, j. Anona muricata L. . 30
Soerin, m. Cedrela febrifuga BI 219
Soerin merah, m. Cedrela febrifuga BI. . 219
„ poetih, m. Cedrela febrifuga BI. . 219 soesoe (Sirawan —), j. Tinomisciumphyto-
crenoides Kurz. 42
Soesoean, s. Vit is laevigata Backer. . . . 251
„ , s. Vit is papillosa Backer. . . . 252
soesoean (Areuj —), s. Vitis geniculata Miq. 250
„ ( „ —),s. Vitispapillosa Backer. 252
Soesoen,j. TinomisciumphytocrenoidesKurz. 42 Soesoen sapi, j. Tinomisciumphytoerenoides
Kurz. 42
soesoer(Asam — ),m. Hibiscus surattensis L. 123
Soga, j, s. Peltophorum ferrugineum Bth. 395
Soga djawa, j. Caesalpinia Sappan L. . . 400
„ tingi, j. Ceriops Arn 482
soga (Kajoe —), j. Peltophorum ferrugineum
Bth. 395
Sögha, md. Peltophorum ferrugineum Bth. 395
Sógha tèngih, md. Ceriops Arn 482
Soja hispida Moench. = Glycine Soja Bth. 358
„ Wightii Grah. = Glycine javanica L. . 358
Sojaboon. Glycine Soja Bth 358
Soka, j. Saraca L 421
Soka dèdès, j. Saraca L 421
soka (Ki —), s. Parinarium scabrum Hassk. 445 Sokeuh tengeh, md. Pithecolobium Clypearia
Bth. 443
Sokeuhan, md. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
Soldatenthee. Waltheria indica L. ... 144
Solo, j. Parinarium Griffithianum Bth. . 446 i solo (Dadap —), j. Erythrina crassifolia
i Krdrs. 360
Solontara, j. Albizzia montana Bth. . . . 436 sömang(Ki — ),s.SloaneaSigunSzyszylowicz. 157
! Somba keling, j. Bixa Orellana L. . . . 69
! Sompor, md. Dillenia aurea Smith. ... 11



Songgo wodjo, j. Scolopia Roxburghii Clos. 70 Songgom, j, s. Barringtonia gigantostachya
K. et V. 530
„ , j, s. Barringtonia insignis Miq. 528
„ , s. Barringtonia macrocarpaHassk. 528 Songgom andjing, Chydenanthus excelsus
Miers. 531
„ lalaki, s. Barringtonia speciosa Forst. 529 songsong (Akar — haroes), m. Combretum
trifoliatum Vent. 492 „ (Waroe —),j .Hibiscusmacrophyl-
lus Roxb. 121
Sono. Zie Sana.
Sophora L 393
tomentosa L 393
violacea Thw . . . 393
Sor srengéngé, j. Cytisus Laburnum L. . 317
soré (Gègèr —), s. Crotalaria retusa L. . 308
„ ( » —). s. Crotalaria Saitiana Andr. 315
„ (Pè'lèt —), s. Desmodium gyroides D.C. 342
„ ( » —)> s- Cassia Tora L. . . . 410
Sörèn, md. Cedrela febrifuga BI 219
Sorindeia Thouars 282
glaberrima Hassk. = S. madagascariensis
Thouars var. paucijuga Engl. 282 madagascariensis Thouars var. paucijuga Engl. 282 Sösor bèbèk. i. Kalanchoë pinnata Pers. . 473
Soulamea Lam 193
amara Lam ~ • . 193
sowo (Ojod — ), j. Vit is Landuk Miq. . . 247
Spartium L 316
junceum L 316
Spatholobus Hassk 365
ferrugineus Bth 366
littoralis Hassk 366
Spergula L 83
arvensis L 83
Spersieboonen. Phaseolus vulgaris L. . . 372 Sphaerostemma axillare BI. = Schizandra \
axillaris H. f. et Th. Zie verbeterblad I & Sphaerostemma elongatum Bi— Schizandra f .
elongata H. f. et Th. Zie verbeterblad f Sphaerostemmapyrifolium Bl.= Schizandra \ 2 axillaris H.f. et Th. Zie verbeterblad /
Spiraea L 449
callosa Thunb. = Sp. japonica L. fil. . 449 cantoniensis Lour 449
Spiraea japonica L. fil 449
Thunbergii Sieb 450
Spiraea. Spiraea L 449
Spondias L 280
dulcis Forst 281
lutea L 280
mangifera Willd 281
Springzaad. Impatiens L 172
Spruitkool. Brassica oleracea L. gemmifera. 57 spruitjes (Brusselsche —). Brassica oleracea L. gemmifera. 57
Spurrie. Spergula arvensis L 83
Srengéngé goenoeng, j. Hypericum Lesche-
naultii Chois. 87 srengéngé (Sor — ), j. Cytisus Laburnum L. 317 srep (Dadap — ), j. Erythrina lithosperma Miq. 362 Sri kawis, j. Anona squamosa L. . . . 31 „ konta, j. Acacia farnesiana Willd. . . 433 Srikaja, j, m, s. Anona squamosa L. . . 31 Srikaja welanda, j. Anona muricata L. . . 30 srikaja (Delima —), m. Anona squamosa L. 31 Srikonta, j. Acacia farnesiana Willd. . . 433 Sri m pet, j. Gouania javanica Miq. . . . 244 Sriwil, j. Sterculia campanulata Wall. . . 136 Sriwil iwil iwil j. Zie Sterculia campanulata
Wall. 136
Srögol, s. Xerospermum Noronhianum BI. . 265
Stamboonen. Phaseolus vulgaris L. var.nanus. 372
Steenbreekachtigen. Saxifragaceae. . . . 466
Steenklaver. Trifolium procumbens L. . . 318
„ . Trifolium repens L 319
Steenraket. Erysimum repandum L. . . . 56
Stekelbes. Ribes Grossularia L 472
Stekelpapaver. Argemone mexicana L. . . 52
Stelechocarpus H. f. et Th 20
Burahol H. f. et Th 21
montanus Miq. = Meiogyne montana
Backer. 29
Stellaria L 82
australis Z. M 83
media Cyr 82
pauciflora Z. M 82
saxatilis Ham 83
tetragona BI 82
Stemonurus BI 226
secundiflorus BI 226
Stephania Lour 45
capitata Spreng 46



Stephania corymbosa Walp 46
discolor Spreng. = St. hernandifolia Walp. 46
Forsteri A. Gray 46
hernandifolia Walp 46
tomentosa Hassk. = Cyclea barbata Miers. Al
venosa Diels 45
Sterculia L 135
campanulata Wall 136
coccinea Roxb 137
colorata Roxb 135
foetida L 136
javanica R. Br 138
laevis Wall 137
longifolia Vent 137
macrophylla Vent 139
rubiginosa Vent 138
Spangleri R. Br 136
subpeltata BI 138
Treubii Hochr 137
urceolata Smith 137
STERCUUACEAE 133
Sterremuur. Stellaria L 82
Stizolobium Junghuhnianum Kuntze = Mu-
cuna Junghuhniana Backer. 364
Strombosia BI 223
javanica BI 223
lucida T. et B. = Str. zeylanica Gardn. 223
membranacea Val. = Str. zeylanica Gardn. 223
zeylanica Gardn 223
St.-Thomasboonen. Entada scandens Bth. 426
Stylosanthes Swartz 334
mucronata Auct. non Willd. = St. sundaica
Taub. 335
sundaica Taub 335
Suikerboonen. Phaseolus vulgaris L. . . 372 sumak (Amerikaansche —). Caesalpinia co-
riaria Willd. 398
Suriana L 193
maritima L. . 193
Surinaamsche kers. Eugenia Michelii Lam. 514
Swietenia Jacq. 218
macrophylla King 218
Mahagoni Jack 218
Swirswak, m. Anona muricata L. . . . 30 Syzygium fraternum Miq. — Eugenia Jam-
bolana L. 502
Syzygium Jambolana D. C. = Eugenia Jam-
bolana L. 502 „ laxiflorum D. C. = Eugenia laxiflora
K. et V. 513 „ magnoliaefolium D. C. = Eugenia
magnoliaefolia K. et V. 504 ,, nelitricarpium T. et B. = Eugenia cy-
mosa Lam. 511 „ nervosum D. C. = Eugenia opercula-
ta Roxb. 504 „ Pseudo-Jambolana Miq. = Eugenia
Jambolana Lam. 502 „ subdecurrens Miq. = Eugenia acumi-
natissima Kurz. 505 „ truncatum Miq. = Eugenia striata K.
et V. 511
tadjam (Ki —), s. Brucea sumatrana Roxb. 192 Tagasaste. Cytisus proliferus L. var. pal-
mensis Christ. 317
Taghoeri, md. Sida acuta Burm 114
„ , md. Sida rhombifolia L. ... 115
tai (Ki —), s. Dysoxylum amooroides Miq. 203 „ (Sirawan —), j. Arcangelisia lemniscata
Becc. 40
Taing, j. Vit is adnata Wall 250
Tajoeman, j. Bauhinia hirsuta Korth. . . 417
„ , j. Cassia laevigata Willd. . . 411
„ , j. Murraya exotica L 185
„ , j. Tinospora crispa Diels. . . 43 Talampa badak, s. Elaeocarpus macrophylla BI. 162
Talangtang, s. Elaeocarpus obtusa BI. . . 159
Talauma Juss 12
Candollei BI 13
elegans Miq 13
mutabilis BI. = T. Candollei BI. .. . 13
pumila BI 13
TaleSj j. Sterculia urceolata Smith. . . . 137
Talesan, s. Sterculia urceolata Smith. . . 137
Tali kerbaoe, m. Artabotrys suaveolens BI. 28
„ „ , m. Uvaria purpurea BI. . . 23 tali (Areuj — ajoenan), s. Abrus pulchellus
Wall. 354
„ (Dhaloebang —), m. Diplophractum au-
riculatum Desf. 152
„ (Poeteran—), m. Helicteres Isora L. . 141
„ (Soerèn—-), s. Cedrela febrifuga BI. . 219 „ (Teloepang—), m. Diplophractum au-
riculatum Desf. 152



tali (Tjabai —), m. Helicteres Isora L. . . 141
Talilampa(h), j, s. Elaeocarpus glabra BI. 161 „ , s. Elaeocarpus oxypyrena K.
et V. 160
Talinum Adans 85
patens Willd , . . 85
Taloeki, j, md. Hibiscus grewiaefoliusHassk. 121 taloer (Akar — ), m. Stephania capitata
Spreng. 46
Talèk, j, s. Grewia celtidifolia Juss. ... 151
„ , j, s. Grewia eriocarpa Juss. ... 151
„ , s. Grewia excelsa Vahl 151
Talök kapoer, j, Grewia excelsa Vahl. . . 151
„ wingka, j. Grewia excelsa Vahl. . 151
Tamarinde. Tamarindus indica L. . . . 420
Tamarindus L 420
indica L 420
T AMARISCINE AE 532
Tamarisk. Tamarix L 532
Tamariskachtigen. Tamariscineae. . . . 532
Tamarix L 532
chinensis Lour. = T. gallica L. . . . 532
gallica L 532
tambaga. Zie tembaga.
Tambara maritja, j. Brucea sumatrana Roxb. 192 tambhal (Bhalang —), md. Entada scandens
Bth. 426
Tamme kastanje. Cubilia Rumphii BI. . . 268
tanah (Katjang — ), m. Arachis hypogaea L. 335 „ (Ki —), s. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180
„ (Medang — ),m. Elaeocarpus obtusa BI. 159
Tandjang, j. Bruguiera Lam 483
„ , j, m. Rhizophora L 479
Tandjang brangga, j. Rhizophora L. . . 479
„ girang, j. Carallia lucida Roxb. 486
„ goenoeng, j. Carallia lucida Roxb. 486 tandoek (Akar pisang pisang— ), m. Uvaria
purpurea BI. 23 „ (Ki —), s. Eugenia argutata K. et V. 512 v (n _)( s. Eugenia napiformis K. et V. 517 » (>,—)> s. Mischocarpus fuscescens BI. 270 „ (Pisang pisang —), m. Uvaria purpurea BI. 23
„ (Soerèn —), s. Cedrela febrifuga BI. 219
taneuh (Katjang —), s. Arachis hypogaea L. 335 „ (Ki —), s. Xanthoxylum Budrunga
Wall. 180
Tangghoeloen, md. ProtiumjavanicumBurm. 196
Tangghoeloeng, md. Protium javanicum
Burm. 196
Tanggoeli, j. Cassia Fistula L 404
„ j, . Cassia javanica L 405
Tanggoeloen, s. Protium javanicum Burm. 196
Tanggóli, s. Cassia Fistula L 404
„ , s. Cassia javanica L 405
Tanggèlo, s. Cassia Fistula L 404
Tangkal boewah, s. Mangij'era indica L. . 279
„ kawèni, s. Mangif era odorataGriff. 278
„ sasawi, s. Brassica rugosa Prain. 57 Tangkawang pinang, m. Shorea Pinanga
Scheff. 109
Tangkèl, md. Flemingia congesta Roxb. . 384
Tangkèlè, s. Kleinhovia hospita L. . . . 140 tangkir (Ki —), s. Mischocarpus fuscescens
BI. 270
Tangkólö, s. Kleinhovia hospita L. ... 140
Tanglar, j, s. Aglaia argentea BI. .. . 215
„ , s. Aglaia elliptica BI 212
„ , j, s. Aglaia latifolia Miq. . . . 214
„ , s. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205
„ , s. Dysoxylum excelsum BI. . . . 207
„ , s. Dysoxylum ramiflorum Miq. . 205
Tanglar goenoeng, s. Aglaia argentea BI. 215
„ mönjèt, s. Dysoxylum alliaceum BI. 204
„ peutjang, s. Aglaia aspera T.etB. 211
„ wèrak, j. Aglaia argentea BI. . . 215
Tanglok, md. Grewia celtidifolia Juss. . 151
Tangoeloe, s. Gordonia excelsa BI. . . ■ 103
Tangtalang, s. Elaeocarpus obtusa BI. . . 159
Tangtangan, j. Potentilla sundaica Backer. 459
Taoegé. Zie Phaseolus radiatus L. . . . 369
Taoen, j. Brucea sumatrana Roxb. . . . 192
taoen (Kajoe —), j. Kleinhovia hospita L. . 140
„ (Kara —), j. Phaseolus vulgaris L. . 372
Taosit, j. Acacia farnesiana Willd. . . . 433
Taraktogenos Hassk 73
Blumei Hassk 73
Taraté, j, m. Nelumbo nucifera Gaertn. . 51
Taratè, md, s. Nelumbo nucifera Gaertn. . 51
Taratè biroe, s. Nymphaea stellata Willd. 49
„ gedè, s. Nelumbo nucifera Gaertn. . 51
„ goenoeng, s. Gunnera macrophyllaBI. 477
Taratè hoetan, m. Nymphaea Lotus L. . . 50
„ „ , m. Nymphaea stellata Willd. 49
„ ketjil, m. Nymphaea Lotus L. . . 50
„ „ , m. Nymphaea stellata Willd. 49 „ oetan, m. Zie Taraté hoetan.



tarawoeloe (Areuj —), s. Cyclea barbata Miers. 47
Tarisi, s. Albizzia lebbeckioides Bth. . . . 437
„ , s. Albizzia rufa Bth 436
„ , s. Albizzia Lebbeck Bth 438
Tarisi areuj, s. Albizzia rufa Bth. ... 436 ' Tariti, s. Afzelia bijuga A. Gray. . . . 420 „ , s. Parinarium Griffithianum Bth. . 446 tariti (Ki —), s. Afzelia bijuga A. Gray. . 420 Taritig, s. Parinarium Griffithianum Bth. 446 Taro toegang, m. Dalbergia parviflora Roxb. 387 Taroem, m, s. Indigofera suffruticosa Mill. 322 „ , m, s Indigofera sumatrana Gaertn. 322 Taroem daoen aloes, j. Indigofera arrecta
Hochst. 322 „ hoetan, m. Indigofera galegoides
D. C. 320 „ kembang, j. Indigofera suffruticosa
Mill. 322
„ oetan. Zie Taroem hoetan. Taroentoeng, s. Lumnitzera littorea Voigt. 491 Tarom, md. Indigofera suffruticosa Mill. . 322 „ , md. Indigofera sumatrana Gaertn. 322 tarom (Marongghi — ), md. Moringa oleifera
Lam. 285
tarèman (Rom —), md. Nasturtium indicum
D. C. 55
Tarrietia BI 139
javanica BI 139
sumatrana Miq 139
Tataroeman, j. Dichroa febrifuga Lour. . 469 „ , j. Smithia javanica Bth. . . 334 tataroeman (Areuj—), s. Dalbergia torta
Grah. 386
Tawa, j. Ailantus malabarica D. C, var. mollis K. et V. 191 „ , j. Ailantus moluccana D. C. var. javanica K. et V. 191 Tebalan, j. Alysicarpus vaginalis D. C. . 349 Tedjan, j. Cocculus laurifolius D. C. . . 45 tegoeh (Ki —), s. Orophea hexandra BI. . 35 Tègok, j. Psophocarpus tetragonolobus D. C. 376 Tèh, j, m, s. Camellia Thea Lindl. . . . 105
Téhan, j. Polygala javana D.C 79
Teki, j. Dysoxylum mollissimum BI. . . 206
Tekik, j. Albizzia Lebbeck Bth 438
„ , j. Albizzia lebbeckioides Bth. . . 437 „ , j. Albizzia tomentella Miq. . . ■ 439 „ , j. Pithecolobium fagifolium BI. . . 442 Telang, m. Clitoria ternatea L 356
telang (Boenga —), m. Clitoria ternatea L. 356
„ (Kembang —).m. Clitoria ternatea L. 356
Telawas, j. Micromelum pubescens BI. . . 183
Telegraaf plant. Desmodium gyrans D. C. 342
Teleng, j, s. Clitoria ternatea L 356
teleng (Areuj —), s. Phylacium bracteosum
Benn. 350
„ (Kembang —),m. Clitoria ternatea L. 356 „ (Kembhang boengo —), md. Clitoria
ternatea L. 356 „ (Ojod —), j. Phylacium bracteosum
Benn. 350
Telik, j. Semecarpus heterophylla BI. . . 284
telik (Ingas —), j. Semecarpus heterophylla BI. 284
n (Ga — ), j. Abrus precatorius L. . . 354
„ (Saga — ), j. Abrus precatorius L. . . 354
Teloeki, j. Hibiscus grewiaefolius Hassk. . 121 Teloepang tali, md. Diplophractum auricu-
latum Desf. 152 telor (Boewah —), m. Carapa moluccensis
Lam. 217
„ (Kajoe —), m. Xanthophyllum excelsum
Miq. 80
„ (Kelemajoe—), m. Cyclea barbata
Miers. 47
Temas, j. Ryssopterys tiliaefoliajuss. . . 166 temas (Ojod — ), j. Ryssopterys tiliaefolia
Juss. 166
tembaga (Ingas —), j. Gluta Renghas L. . 280
„ (Ki —), s. Eugenia cuprea K. et V. 509
„ („—), s. Eugenia decipiensK.et V. 502
(it —)t s. Eugenia fastigiata Miq. 509
„ ( „ —), s. Eugenia laxiflora K. et V. 513 n ( „ —), s. Eugenia microcyma K.
et V. 505
(;i _)) s. Eugenia opaca K. et V. 506 i
(Rengas —), j. Gluta Renghas L. 280
(Reungas —), s. Gluta Renghas L. 280 (Tisoek —), s. Hibiscus macrophyl-
lus Roxb. 121
Tembagan, j. Decaspermum paniculatum
Kurz. var. polymorphum K. et V. 499 Tembajang, j. Weinmannia Blumei Planch. 472 Tembatoe lojang, m. Parinarium Griffithianum Bth. 446
Tembesi, j. Luvunga eleutherandra Dalz. . 186
Tempajang, j. Evodia nervosa K. et V. . 179
Tengar, m. Ceriops Arn 482
Tengeh, md. Pithecolobium Clypearia Bth. 443



tengeh (Sokeuh —), md. Pithecolobium Cly-
pearia Bth. 443 Tengek tjaah, s. Terminatia arborea K. et V. 488 Tènggèk boeroeng, m. Evodia latifolia D. C. 178
Tenggoeli, j. Cassia Fistula L 404
„ , j. Cassia javanica L 405
Tenggoeli wawang, j. Cassia javanica L. 405 Tenggoeloen.j, m. Protium javanicumBurm. 196
Tèngih, md. Ceriops Arn 482
tèngih (Sègha —), md. Ceriops Arn. . . 482 Tengkhoeloen, md. Protium javanicum Burm. 196 Tèngloer, j. Caesalpinia Bonducelia Flem. 399 Tènglor, md. Caesalpinia Bonducelia Flem. 399 Tèngsèk, j. Dodonaea viscosa Jack. . . 270
Tephrosia Pers 323
candida D. C 326
confertiflora Bth. = T. luzoniensis Vog. 325 Hookeriana W. et A. var. amoena Prain. 325
luzoniensis Vog 325
maxima Pers 324
pumila Pers 325
purpurea Pers 324
spinosa Pers 324
timoriensis D. C. — T. pumila Pers. . . 325
vestita Vog 326
villosa Pers 325
Vogelii Hook 326
Tepoeng ötot, j. Stellaria saxatilis Ham. . 83
Teramnus Swartz 358
labialis Spr 359
Teratai, m. Nelumbo nucifera Gaertn. . . 51 Teratai besar, m. Nelumbo nucifera Gaertn. 51 ketjil, m. Nymphaea stellata Willd. 46 Tèratè, md. Nelumbo nucifera Gaertn. . . 51
Teres, j. Vit is discolor Dalz 248
Terkantjoe, j. Bauhinia hirsuta Korth. . . 417
Terminalia L 487
arborea K. et V 488
Arjuna W. et A 488
belerica Roxb. var. laurinoides Clarke. 49(
bialata Kurz. . 49(
Catappa L 48Ï
Chebula Retz. Zie T. arborea K. et V. . 48!
javanica Miq 48!
nitida I. K 48
Teysmanni K. et V.— T. arborea K. et V. 48 Ternstroemia 9'
Ternstroemia gedehensis T. et B. . • 96 j japonica Thunb. var. javanica K. et V. 97
macrocarpa Scheff 07
TERNSTROEMIACEAE 95
Teroeng kemaoe, m. Cyclea barbata Miers. 47 Teroentoen, j, m. Lumnitzera racemosa Willd. 491 j tèrong (Ki —), s. Alsodeia javanica Endl. 68 j (Ki — gedè), s. Ilex cymosa BI. . 232 . tersana (Djamboe —), j. Eugenia domestica
Baill. 519 I (Djamboe — idjoe), j. Eugenia javanica Lam. 516 Tès katèsan, md. Gomphandra javanica Va-
leton. 225
Tèsoek, s. Hibiscus macrophyllus Roxb. . 121 Tespongan, j. Thalictrum javanicum BI ■ 7 tèspong (Ki —), s. Abroma augusta L. . 144
Tètèr, j. Vitis Hookeri Laws 253
Tètèrongan, s. Glycosmis pentaphylla Corr. 183
Tetracera L "
Assa D. C 9
Euryandra Vahl 9
hebecarpa BI 8
laevis Vahl 9
rigida BI 9
Tetradia R. Brown 140
Horsfieldii R. Br 140
Thalictrum L 7
javanicum BI 7
Thea assamica Masters = Camellia Thea
Lindl. 105
„ chinensis L. = Camellia Thea Lindl. 105
Thee. Camellia Thea Lindl 105
thee (Chineesche —). Camellia Thea Lindl. 105 (Wilde — ). Camellia lanceolata Seem. 104
Theeroos = Rosa fragrans Red 464
Theobroma L 144
i bicolor Humb. et Bonpl. ..... 145
> Cacao L 145
• Thespesia Corr • 127
) Lampas Dalz. et Gibs 127
) macrophylla BI 128
i populnea Soland 128
) yheuoh,mA.DracontomelummangiferumBl. 281
f Theutheuk, md. Erythrina L 359
1 Theutheuk olèng, md. Erythrina lithosper5 ma Miq. 362



Theutheuk pesè, md. Erythrina microcarpa
K. et V. 362 „ tjangkring, md. Erythrina lithosperma Miq. 362 „ „ , md. Erythrina ovalifo-
lia Roxb. 361 Thomasboonen (St.—). Entada scandens
Bth. 426
tidor tidor (Daoen —), m. Mimosa pudica L. 429 Tikel baloeng, j. Vit is Koordersii Backer.
Zie het verbeterblad. „ , j. VitisquadrangularisWall. 247 „ toelang, j. Vit is quadrangularis Wall. 247 Tikèn, j. Desmodium gyrans D. C. . . . 342 tikoes (Akar mempelas —), m. Tetracera he-
becarpa Boert. 8 (Bagal — ), j. Clausena excavata Burm. 186 (Empelas —), m. Tetracera hebecarpa
Boert. 8
(Qelam —), m. Eugenia Michelii Lam. 514 (Mempelas —), m. Tetracera hebecarpa Boerl. 8
Tii/npsan m Clausena excavata Burm. . 186
„ , m. Murraya Koenigii Spr. . ■ 185
tikoesan (Daoen —), m. Murraya KoenigiiSpr. 185
Tilajoe, s. Erioglossum edule BI 262
Tilajoe watoe, j. Erioglossum edule BI. . 262
TIHACEAE 147
Tiliacora Colebr 40
acuminata Hook. fil. et Thoms. . . 40 racemosa Colebr. = T. acuminata Hook.
fil. et Th. 40 Tilil areuj, s. Bauhinia anguina Roxb. var.
Horsfieldii Watt. 414
Timah timah, m. Ilex cymosa BI. . . . 232 Timah timah betina, m. Micromelum pubes-
cens BI. 183
Timaha, j. Kleinhovia hospita L 140
Timanga, j. Kleinhovia hospita L. . . . 140 timor (Kajoe —), s. Peltophorum ferrugi-
neum Bth. 395 ( „ —), m. Pterospermum aceri-
folium Willd. 142
Tinggi, j. Prunus adenopoda K. et V. . . 448
Tinggoeloen, j. Protium javanicum Burm. 196
Tingi, j. Ceriops Arn 482
tingi (Bakaoe —), m. Ceriops Arn. ... 482
„ (Soga —), j. Ceriops Arn 482
Tingloer, j. Caesalpinia Bonducella Flem. . 399
Tinomiscium Miers 41
javanicum Miers = T. phytocrenoides Kurz. 42
phytocrenoides Kurz 42
pyrrhobotryum Miq. = T. phytocrenoides
Kurz. 42
Tinospora Miers. . 42
crispa Diels 43
uliginosa Miers = T. crispa Diels. . . 43 Tipis koelit, s. Decaspermum paniculatum
Kurz. var. paniculatum K. et V. 499
„ „ , j. Lansium humile Hassk. . 215 tipis (Djeroek — ), m. Citrus Hystrix D.C.
acida. 187
Tirah, j. Leea sambucina Willd 256
Tisoek, s. Hibiscus macrophyllus Roxb. . 121 Tisoek tembaga, s. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
Titiganan, j. Xanthophyllum excelsum Miq. 80
Titimah, m. Ilex cymosa BI 232
Titimah betina, m. MicromelumpubescensBI. 183
tiwoe (Ki —), s. Meliosma angulata BI. . 214
n („ —), s. Meliosma ferruginea BI. 275
n B —), s. Meliosma lanceolata BI. . 274
b n —), s. Meliosma nitida BI. . . 274 „ („ — bener), s. Meliosma ferruginea BI. 275
„ („ — landak), s. Meliosma nitida BI. 274 tjaah (Tengek —), s. Terminalia arborea
K. et V. 488 tjaang (Ki —), s. Pithecolobium ellipticum
Hassk. 441
b ( n —), s. Pithecolobiumfagifolium BI. 442
Tjabai tali, m. Helicteres Isora L. . . . 141
tjabè (Ki —), s. Polyosma ilicifolia BI. . 470
„ (., —)» s- Polyosma integrifolia BI. 471 tjai. Zie tja].
tjaj (Djamboe —), s. Eugenia aquea Burm. 516 „ (Djamboe — mawar),s.EugeniaJambosL. 520 „ (Haroeman —), s. Dysoxylum arbores-
cens Miq. 207 „ (Saladah —), s. Nasturtium officinale
R. Br. 55
„ (Sempoer —), s. Dillenia indica L. . . 11
Tjajoer, s. Pterospermum javanicum Jungh. 142
Tjakar bèbèk, m. Kalanchoë pinnata Pers. 473
„ itik, m. Kalanchoë pinnata Pers. . 473
Tjakra tjikri, j, m. Melia Azedarach L: . 202
„ „ , j, m. Melia sempervirens Roxb. 202
: tjalak (Akar —), s. Kadsura scandens BI . 17
i Tjalik angin, s. Acer niveum BI 272



Tjalingan, j. Rubus rosaefolius Smith. . ■ 453 i
Tjalingtjing, s. Averrhoa Bilimbi L. 172
, s. Oxalis corniculata L. . . 170 '
Tjalingtjing amis, s. Averrhoa Carambola L. 172
woelet, s. Averrhoa Bilimbi L. 172 1 tjalingtjing (Djoekoet —), s. Oxalis corniculata L. 170
tjaloeng (Areuj ki —), s. Combretum trifo-
liatum Vent. 492 Tjampaka ghading, md. Michelia Champaca L. 16 „ ghading pötè, md. Michelia longifo-
lia BI. 15
„ goendok, md. Talauma Candollei BI. 13 goenoeng, s. Magnolia javanica K.
et V. 14
tjampaka. Zie tjempaka.
Tjampalok, md. Bauhinia malabarica L. . 416 Tjamplong, md. Calophyllum Inophyllum L. 94 Tjamtjaoeh, s. Cocculus sarmentosus Diels. 44 , s. Cyclea barbata Miers. . . 47 , s. Stephania capitata Spreng. 46 Tjamtjaoeh kebo, s. Cyclea barbata Miers. 47 minjak, s .Stephania capitata Spreng. 46 tjamtjaoeh (Areuj — minjak), s. Stephania
capitata Spreng. 46 (Daoen —), s. Cocculus sarmentosus Diels. 44 Tjanar, m. Parinarium Griffithianum Bth. 446 Tjang katjangan, md. Zie Tjangkatjangan.
Tjang satjangan, md. Zie Tjangsatjangan. Tjangkatjangan, md. Dolichosfalcatus Klein. 377 , j. Dolichos Junghuhnianus
Bth. 378
Tjangkok. Schima Noronhae Reinw. . . 103 Tjangkrèng, md. Erythrina ovalifolia Roxb. 361 Tjangkring, j, m, md,s. Erythrina ovalifolia
Roxb. 361
tjangkring (Dadap-), s. Erythrina lithosperma Miq. 362 ( „ -), j. m. s- Erythrina
ovalifolia Roxb. 361 (Theutheuk) md. Erythrina lithosperma Miq. 362 ( „ ), md. Erythrina ovalifolia Roxb. 361
Tjangsatjangan, md. Desmodium gangeticum
D. C. 338
tjangtjorang (Ki —), s. Desmodium trique-
Irum D. C. 33c
fjanta besi, s. Zizyphus Horsfieldii Miq. . 241 rjantigi, s. Dodonaea viscosa Jacq. ... 270 riantigi nangka, s. Photinia Notoniana W.
et A. 465
jantil (Doeri — ), m. Zizyphus Oenoplia Mill. 242 janting (Ki —), s. Picrasma javanica BI. . 192 (Ki lèho —), s. Saurauja squamu-
losa K. 'et V. 101 Tjantingan, j. Glycine Koordersii Backer. . 358 tjantjorang (Ki - ), s. Desmodium triquetrum
D. C. 336
tjantoeng (Areuj ki -), s. Melodorum sphae-
rocarpum Miq. 32 (Ki —), s. Artabotrys Blumei H.f. et
Th. 29 ( b _), s. Goniothalamus costula-
tus Miq. 33 („ _), s. Goniothalamus macro-
phyllus H. f. et Th. 33 ( b _)( s. Polyalthia lateriflora
King. 26
(n —), s. Polyalthia subcordata BI. 26 ( n —areuj), s. Oxymitracuneifor-
mis Zoll. 31
Tjaoelan, m. Aglaia odorata Lour. . . . 213 Tjaoenan, j. Pericampylus incanus Miers. . 43 Tjapaga, j. Dysoxylum densiflorum Miq. . 205 Tjapéan, j. Desmodium umbellatum D. C. 340 Tjapi, j. Pometia tomentosa T. et B. . . 267 Tjar patjaran, md. Rubus rotundifolius Reinw. 455 „ tjèna, md. Aglaia odorata Lour. . . 213 tjarang (Ki — areuj), s. Connarus Hasseltii BI. 288 Tjaremè alas, md. Acronychia trifoliata Zoll. 182 tjareuh (Boentoet —), s. Uraria crinita Desv. 348 (Ki —), s .Commersoniaechinata Forst. 146 tjarioe (Areuj — ), j. Entada scandens Bth. 426 tjarirang (Ki — ), s. Dysoxylum excelsum BI. 207 Tjaroelang, s. Spatholobus ferrugineus Bth. 366 Tjarpatjaran, md. Zie Tjar patjaran.
Tjatjabèan, s. Euchresta Horsfieldii Br. . 392 tjatjangkir (Ki —), s. Abroma augusta L. 144 Tjatjangkiran, s. Abroma augusta L. . . 144 tjatjing (Ojod —), s. Tinomiscium phytocre-
noides Kurz. 42 Tjeboengan, j. Drymaria cordata Willd. . 83
Tjegoek, j. Quisqualis indica L 494
Tjekloek, j. Quisqualis indica L 494
tjèlèng (Areuj pitjoeng — ), s. Fibraurea chlo-
roleuca Miers. 42



tjèlèng (Areuj pitjoeng — ),s Phytocrenema-
crocarpa BI. 229 tjeleng (Kembhang boengö —), md. Clitoria
ternatea L. 356 Tjèlèngan, j. Ganophyllum falcalum BI. . 270 tjelik (Ingas —), j. Semecarpus heterophylla
BI. 284
Tjeloring, j. Lansium domesticum Jack. . 215 Tjematjeman, md. Dalbergia tamarindifolia
Roxb. 385
Tjembawak, j. Rhus retasa Zoll 282
Tjembitjenan, j. Oxalis corniculata L. . . 170 tjemeti (Woeroe —), j. Prunus javanica Miq. 448 Tjempaga, j. Dysoxylum densiflorum Miq. . 205 Tjempagan, s. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205 „ ,s. Dysoxylum ramiflorum Miq. ■ 205 Tjempaka bödas, s. Michelia longifolia BI. 15 „ boeloe, s. Michelia velutina BI. . . 16 „ boeloes, j. Manglietia glauca BI. . 14 „ djaé, j. Zie Tjempaka djai.
„ djai, j. Manglietia glauca BI. ... 14 „ „ , j. Michelia moniana BI. . . 15 „ ganda, j. Talauma Candollei Bi . 13 „ ghading, md. Michelia Champaca L. 16 „ ghading pötè, md. Michelia longifolia BI. 15 „ goenoeng, s. Magnolia javanica K.
et V. 14
„ gondok, m, s. Talauma Candollei BI. 13 „ „ , m. Talauma pumila BI. , 13 „ hoetan, m. Talauma Candollei BI. 13 „ kembang, j. Talauma Candollei BI. 13 „ koening, m. Michelia Champaca L. 16 „ könèng, s. Michelia Champaca L. . 16 „ leuweung, s. Talauma Candollei BI. 13 „ merah, m. Michelia Champaca L. . 16 „ oetan. Zie Tjempaka hoetan.
„ petak, j. Michelia longifolia BI. . 15 „ poetih, j, m. Michelia longifolia BI. 15 „ warna, m. Michelia Champaca L. . 16 tjempaka (Kembhang —), md. Micheliamon-
tana BI. 1 f „ (Kempheung — ),md. Michelia mon-
tana BI. lï
Tjemplak, j. Abutilon crispum Sweet. . . 11' Tjemplok, j. Abutilon crispum Sweet. . . 11' Tjemplonan, j. Drymaria cordata Willd. . 8: tjèna (Bhangtjar —), md. Aglaia odorata
Lour. 21;
tjèna (Patjar —), md. Aglaia odorata Lour.
„ (Tjar —), md. Aglaia odorata Lour. Tjenderai, m. Grewia Microcos L. . . .
Tjengal, s. Hopea fagifolia Miq 
Tjenggek, j. Cocculus laurifolius D. C. . Tjengkè, md. Eugenia aromatica O. Ktze. Tjengkèh, j, m, s. Eugenia aromatica O. Ktze. Tjengkering, md. Erythrina ovalifolia Roxb. Tjengtjeng, s. Polygala paniculata L. . . Tjentjen, s. Desmodium triquetrum D. C. . Tjepaga, j. .Dysoxylum densiflorum Miq. . Tjepagi, j. Dysoxylum densiflorum Miq. . Tjepaka, j. Michelia Champaca L. . . . tjepel (Katjang — ), s. Clitoria cajanifolia
Bth.
„ (Ki —), s. Clitoria cajanifolia Bth. Tjeplok, j. Abutilon muticum Sw. . . . Tjèrèk djantan, m. Brucea sumatrana Roxb. „ hitam, m. Clausena excavata Burm. „ poetih, m. Micromelum pubescens BI. Tjerlang, s. Pterospermum acerifolium Willd. Tjerlang laoet, s. Heritiera littoralis Dryand. tjerlang (Ki —),s. Pterospermum acerif olium
Willd.
Tjermé alas, j. Acronychia trifoliata Zoll. Tjermè badak, s. Meliosma ferruginea BI. „ „ , s. Meliosma nervosa K. et V. „ beureum, s. Meliosma nervosa K. et V. „ landa, m. Otophora alata BI. . . ■ „ leuweung, s. Acronychia trifoliata Zoll. Tjerméjan, j. Acronychia trifoliata Zoll. . Tjetètèt, j. Psophocarpus tetragonolobusD.C. tjeureun (Kadjoe —), md. Odina Wodier Roxb. var. Wirtgenii Engl.
Tjeuri, s. Garcinia dioica BI 
„ , s. Garcinia salakensis Pierre. . . tjeuri (Ki —), s. Garcinia dioica BI. . . tjikri (Tjakra —), j, m. Melia Azedarach L. » ( „ —), j, ni. Melia sempervirens
Roxb.
tjilik (Qroenggoeng —), j. Rubus niveus 1 Thunb. ondersoort Horsfieldii Focke.
„ (Katèpeng —), j. CassiaToraL. . . > Tjiloeman, j. Pericampylus incanus Miers. ' Tjimpoh, m. Dillenia aurea Smith. . . .
„ , m. Wormia excelsa Jack. . . . ! tjina (Asam —), j. Dialium indum L. . .
„ (Balimbing —),j. OtophorafruticosaBI. i „ (Bidara — ), m. Zizyphus Jujuba Lam.
213 213\ 149 110 45 517 517 361 79
336 205 205 16
356 356 118 192 186 183 142 140
142 182 275 274 274 264 182 182 376
282 90 92 90
202
202
453 410 43 11 10 413 264 241



tjina (Boenga —), m. Caesalpinia pulcher-
rima Swartz. 398
„ (Djamboe —), m.Psidiumpumihim Vahl. 498 „ (Gandja rami —), m. Corchorus cap-
sularis L. 155
„ (Katèpeng —), s. Cassia alata L. . . 411
„ (Katjang — ), j, m. Arachis hypogaea L. 335 „ (Kemoening —), m. Aglaia odorata
Lour. 213
„ (Orok örok —), \. Crotalaria retusa L. 308
„ (Patjar —), m. Aglaia odorata Lour. 213
( „ —),m. HydroceratrifoliaW.etA. 174
„ (Peté —), j. Leucaena glauca Bth. . 431
(Peteh —), m. Leucaena glauca Bth. 431
(Rami — ), m. Corchorus capsularis L. 155
tjjndai (Katjang —), m. Phaseolus radiatus L. 369
tjindé (Katjang —), j. Phaseolus radiatus L. 369
tjindè (Katjang —), s. Phaseolus radiatus L. 369
Tjindoel,j.StelechocarpusBuraholH.f.et Th. 21
Tjinjingsat, s. Cassia occidentalis L. . . . 409
Tjinta moela, m. Erythroxylon cuneatum Kurz. 164 Tjintjaoe(h). Zie Tjamtjaoeh.
Tjipir, j. Psophocarpus tetragonolobus D. C. 376 tjipir (Wit — ), j. Psophocarpus tetragonolobus D. C. 376 Tjirit moerai, m. Glycosmispentaphylla Corr. 183 tjirit moerai (Akar —), m. Glycosmis pentaphylla Corr. 183
Tjlengtjeng, s. Polygala paniculata L. . . 70
Tjlerem, j. Clematis Leschenaultiana D. C. 5
„ , j. Clematis Vitalba L E
Tjlètjèr, j. Vit is papillosa Backer. ... 252
„ , j. Vitis verrucosa Backer. ... 253
Tjlintjing öjod, m. Desmodium tri/lorum D. C. 341
Tjloeroe, j. Pericampylus incanus Miers. . 41
, j. Stephania hernandifolia Walp. 4(
Tjloeroetan, j. Diploclisia glaucescens Diels. 4-
Tjlorèng, j. Lansium domesticum Jack. . . 21J
Tjoekilan, j. Allophyllus Cobbe BI. . . . 26:
„ , j. Cipadessa baccifera Miq. . . 20:
Tjoekilang, j. Allophyllus Cobbe BI. . . 26
tjoelam (Patjar — ), j. Aglaia odorata Lour. 21:
Tjoelan, s. Aglaia odorata Lour 21
tjoelan (Kembang —), m. Aglaia odorata
Lour. 21
„ (Patjar —), s. Aglaia odorata Lour. 21
Tjoelang, m, s. Aglaia odorata Lour. . . 21 tjoetjoek (Dadap —), m. Erythrina lithosperma Miq. 36
tjoetjoek (Kadongdong —), s. Spondias lu-
tea L. 280
Tjoewoet, j. Saurauja Blumiana Benn. . 99
„ , j. Saurauja bracteosa D. C. . 100
„ , j. Saurauja trichocalyx K. et A. 99
tjoklat (Pohon —), m. Theobroma L. . . 144
Tjolan, m. Aglaia odorata Lour 213
Tjombrangan, j. Pittosporumferrugineum Ait. 74
„ , j. Pittosporum ramiflorum Miq. 74 tjombrangan (Woeroe —), j. Pittosporum
ferrugineum Ait. 74 ( „ -), j- Pittosporum
ramiflorum Miq. 74
Tjometan, j. Aglaia Diepenhorstii King. . 286
Tjompaka, m, s. Michelia Champaca L. . 16
Tjompaka ghading, md. Michelia Champaca L. 16
„ goendok, md. Talauma Candollei BI. 13
„ mèra, md. Michelia Champaca L. . 16
Tjondèn, j. Cassia pumila Lam 406
tjontjorang (Ki —), s. Dodonaea viscosajacq. 270
Tjörögol, s. Nephelium lappaceum L. . . 266 Tjörögol mönjèt, s. Xerospermum Noron-
hianum BI. 265 tjörögol (Toendoen —), s. Nephelium lappaceum L. 266
Tjötjor bèbèk, m. Kalanchoë pinnata Pers. 473
bhibhik, md. KalanchoëpinnataPers. 473
ètèk, md. Kalanchoë pinnata Pers. . 473 tjötjörènèan (Areuj —), s. Dalbergia tama-
rindifolia Roxb. 385
Tlepok, j. Hibiscus angulosus Steund. . . 126
„ , j. Hibiscus venustus BI 125
i Tlètjèr, j. Vitis laevigata Backer 251
„ , j. Vitis papillosa Backer 252
; „ , j. Vitis pergamacea Miq 252
i Zie ook Tjletjer.
I Tö-tötöwan, md. Indigofera viscosa Lam. 322
j Töbha, md. Derris elliptica Bth 389
Töbi, md. Pachyrhizus angulatus Rich. . 375
j Toddalia Juss 181
1 aculeata Pers.= T. asiatica Lam. . ■ 182
3 asiatica Lam 182
3 todoeseun (Rebha does —), md. Mimosa
pudica L. 429
3 Toeba, j. Derris elliptica Bth 389
3 Toeba akar, m. Derris elliptica Bth. . . 389
3 „ bidji, m. Anamirta Cocculus W. et A. 41 djenoe, s. Derris elliptica Bth. . . 389
2 „ gadel, j. Millettia sericea W- et A. 327



Toeba peron, j. Anamirta Cocculus W.et A. 41 toeba (Akar —), m. Millettia sericea IV. etA. 327 „ (Kajoe —), m. Derris elliptica Bth. . 389 toedjoeh (Kajoe — ), m, s. Capparis acuminata Willd. 63 „ ( „ —), m. Capparis micracan-
tha D. C. 63 toegang (Taro —), m. Dalbergia parviflora
Roxb. 387
Toekoel tokal, j. Grewia acuminata Juss. . 151 toelang (Tikel—), j. Vitis quadrangularis
Wall. 247
Toembaran alas, j. Thalictrum javanicum BI. 7
Toendjoeng, j, in, s. Nymphaea Lotus L. 50
Toendjoeng abang, j. Nymphaea rubra Roxb. 50
„ beureum, s. Nymphaea rubra Roxb. 50
„ bödas, s. Nymphaea Lotus L. . . 50
„ merah, m. Nymphaea rubra Roxb. 50
„ poetih, m. Nymphaea Lotus L. . 50
„ toetoer, s. Nymphaea Lotus L. . 50
Toendoen, j. XerospermumNoronhianum BI. 265 Toendoen tjörögol, s. Nephelium lappa-
ceum L. 266 toenggak (Katjang — ), j, m. Vigna Catjang
Wall. 374
„ (Oetjet —), j. Phaseolus vulgaris L. 372 Toengkoel, j. Derris elliptica Bth. . . . 389 „ , j. Millettifl sericea W. et A. . 327 „ , j. Pithecolobium Clypearia Bth. 443 toengkoel (Ojod —), s. Derris elliptica Bth. 389 Toengloer, j. Sterculia urceolata Smith. . 137 toenteng (Ga —), j. Adenantherapavonina L. 426 „ (Saga — ), j. Abrus precatorius L. 354 „ ( „ —), j. Adenanthera pavonina L. 426
toepai (Ékor —), m. Uraria lagopoidesD.C. 347
„ (Oeloe —), m. Shorea Maranti Burck. 110
Toerèn, j. Cassia timoriensis D.C. . . . 412
Toeri, j, m, s. Sesbania grandiflora Pers. 329 toeri (Roempoet —), m. Clitoria cajanifolia
Bth. 356
Toeroe lare, j. Biophytum sensitivum D.C. 171 toeroes (Katjang —), s. Vigna Catjang Wall. 374 Toetoengkoel, s. Polygala venenosaJuss . 77 toetoer (Toendjoeng — ), s. Nymphaea Lotus L. 50
Toetoerian, s. Cassiamimosoides L. . . . 406
Toewa, s. Derris elliptica Bth 389
„ , j. Leea sundaica Miq 256
Toewa areuj, s. Derris uliginosa Bth. . . 390
„ awèwè, s. Derris uliginosa Bth. . 390
„ laleur, s. Millettia sericea W. et A. 327
„ leteng, s. Derris elliptica Bth. . . 389
toewa (Kajoe—), j. Leea sambucina Willd. 256
„ ( „ —), j. Leea sundaica Miq. . 256
„ (Ki —), s. Leea sambucina Willd. . 256
„ (Pohon —), s. Leea sambucina Willd. 256 toewak (Ki —), s. Parinarium Griffithianum
Bth. 446
Togè, s. Zie Taoegé.
Tokal, j. Psidium Guajava L 498
tókal (Toekal —), j. Grewia acuminata Juss. 151
tökè (Ki—), s. Albizzia Lebbe(c)k Bth. . 438
„ (,. — )> s- Albizzia tomentella Miq. . 439
„ („ —), s. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
„ (K\ — \a.oeï),s. Adenanthera pavonina L. 426
Tokèkan, s. Flemingia congesta Roxb. . . 384
tolo (Katjang —), j. Arachis hypogaea L. . 335
Tolok, j. Sterculia campanulata Wall. . . 136 Tolubalsemboom. Myroxylon toluiferum
Rich. 395
Tom, j. Indigofera suffruticosa Mill. . . 322
„ , j. Indigofera sumatrana Gaertn. . . 322 Tom töman, j. Zie Tomtöman.
„ wanang, j. Indigoferagalegoides D.C. 320 töman (Tom — ). Zie Tomtöman.
Tomtöman, j. Indigofera galegoides D. C. . 320
„ , j. Indigofera hirsuta L. . . . 322 tonggèrèt (Areuj ki —), s. Derris uliginosa
Bth. 390
tongteng (Ghak saghakan —), md. Adenanthera pavonina L. 426 Tongtölok, s. Sterculia campanulata Wall. 136 Töro j, md. Sesbania grandiflora Pers. . 329 toso (Wali —), j. Desmodium Cephalotes
Wall. 339
Tototowan, md. Indigofera viscosa Lam. . 322
totowan (To — ), md. Indigofera viscosa Lam. 322
Toweran, j. Derris uliginosa Bth. . . . 390 Towo. Zie Tawa.
Trachylobium Hayne 420
verrucosum Oliv 421
Tranggoeloen, j. Protium javanicum Burm. 196
Traté, j. Nelumbo nucifera Gaertn. ... 51
Trawas, j. Michelia montana BI 15
trawas (Kajoe — ), j. Michelia montana BI. 15 trengganoe (Djeroek —), j. Citrus Hystrix D.
C. Papeda. 187
390 |



Trenggoeli, j. Cassia Fistula L 404
„ , j. Cassia javanica L 405
Trenggoeli wawang, j. Cassia javanica L. . 405 Trenggoeloen, j. Protium javanicum Burm. 196 Trengkhoeloen, md. Protium javanicum Burm. 196
Trichospermum BI 152
javanicum BI 153
Trifolium L 318
pratense L 319
procumbens L 318
repens L 319
Trigonella L 317
corniculata L 318
Foenum graecum L 318
Triphasia Lour 184
Aurantiola Lour. Tr. trifoliata D. C. 184
trifoliata D. C 184
Tristania R. Br 523
conferta R. Br 524
Tristellateia Thouars 166
Australasiae A. Rich 167
Tristiropsis Radlk 264
canarioides Boerl 264
Triumfetta L 153
cana BI 154
graveolens BI 154
humifusa Hassk. Tr. procumbens Forst. 153
procumbens Forst 153
rhomboidea Jacq 154
rotundifolia Lam 153
suffruticosa BI 154
tomentosa Bojer 154
Trivalvaria Miq 36
macrophylla Miq 36
Triwoelan, j. Parinarium Griffithianum Bth. 446 Troes goenoeng, s. Chisocheton divergens BI. 209 n „ , s. Dysoxylum excelsum BI. 207 Trommelstokboom. Cassia Fistula L. . . 404 Trommelstokken. Zie de noot op pag. 404. Tronasi, j. Desmodium triflorum D.C. . . 341
Tropaeolum L 170
majus L 170
Tuinboon. Vicia Faba L 352
Tuingeranium. Pelargonium zonale L'Hérit. 169 Turksche boonen. Phaseolus vulgaris L. . 372 Turpinia Vent 271
Turpinia parva K. et V 272
pomifera D. C 272
Turraea L 200
Billardieri Benn 201
concinna Benn 201
pumila Benn. 200
Zollingeri D. C 201
Unona L 23
dasymaschala BI 24
discolor Vahl 24
Uraria Desv 347
crinita Desv 348
lagopoides D. C 347
paniculata Hassk 347
picta Desv 348
Urena L 119
lobata L 119
tomentosa L 119
Uvaria L 21
argentea Bl. = Anomianthus argenteus
Backer. 23
aurita BI. = Anomianthus auritus Backer. 23
concava T. et B 21
hirsuta Jack 23
javana Dun 22
lamponga Scheff 22
littoralis BI 21
montana BI. = Meiogyne montana Backer. 29
purpurea BI 23
rufa BI 22
Vatica L 109
bancana Scheff 109
bantamensis Burck 109
Veldkers. Cardamine L 55
Ventilago Gartn 239
maderaspatana Gartn 240
oblongifolia BI 240
Vetplanten. Crassulaceae 472
Vicia L 352
angustifolia Roth 352
Faba L 352
hirsuta Koch 352
Victoria Lindl 50
regia Lindl 50
Vigna Savi 373



Vigna Catjang Wall 374
lutea Gray 374
pilosa Baker 373
rotundifolia Hassk. = V. lutea Gray. . 374
sinensis Endl. = V. Catjang Wall. . . 374
Villaresia R. et Pav 228
suaveolens Valet 228
Viola L 65
alata Burg 65
arcuata BI. V. distans BI. ... . 66
cucullata Ait J) 66
distans Wall 66
inconspicua BI 66
odorata L 65
pilosa BI. V. serpens Wall 66
sarmentosa BI. V. serpens Wall. . . 66
serpens Wall 66
tricolor L 65
VIOLACEAE 64
Vioolachtigen. Violaceae 64
Viool(tje). Viola L 65
viooltje (Driekleurig —). Viola tricolor L. 65
„ (Welriekend—). Viola odorata L. 65 Virgilia aurea Lam. = Calpurnia aurea
Baker. 393
Vitis L 244
adnata Wall 250
arachnoidea Backer 246
cerasiformis T. et B. — V. nodosa Miq. 249
cissioides Backer 245
cojfeocarpa T. et B. = V. pergamacea
Miq. 252
compressa Backer 250
coriacea Miq 254
dichotoma Miq 252
discolor Dalz 248
fiexuosa Thunb 245
geniculata Miq 250
glabrata Backer 253
hastata Miq 247
Hookeri Laws 253
imperialis Miq 246
japonica Thunb 251
Koordersii Backer. Zie het verbeterblad.
!) In den tekst staats abusievelijk confusa Bth. Zie het verbeterblad.
Vitis laevigata Backer 
lanceolaria Wall 
Landuk Miq 
mutabilis Miq 
nodosa Miq 
pallida W. et A 
papillosa Backer 
pedata Wall 
pergamacea Miq 
Pterisantha Miq. = V. cissioides Backer. pubiflora Miq. = V. papillosa Backer. .
quadrangularis Wall 
quadricornuta Miq 
repens W. et A 
sylvestris BI. = V. fiexuosa Thunb. . .
thyrsiflora Miq 
trifolia L 
truncata BI.— V. fiexuosa Thunb. . .
verrucosa Backer 
vinifera L 
Vlas. Linum usitatissimum L 
Vleugeltjesbloem. Polygala L 
Vliegenvangertje. Drosera L 
Vlinderblad. Lourea Vespertilionis Desv. .
Vlinderbloemigen. Papilionaceae 
Voandzeia Thouars 
subterranea Thouars 
Vrouwenmantel. Alchemilla Tournef. . . Waan waanan, j. Capparis dealbata D. C. waanan (Waan — ), j. Capparis dealbata
D. C.
Wadang, j. Pterospermum acerifolium Willd.
„ , j. Pterospermum javanicum Jungh. Waderan, j. Corchorus acutangulus Lam. . wadja (Damar —), j. Spergula arvensis L. „ (Songga — ), j. Scolopia Roxburghii
Clos.
Wadoeng, j. Garcinia dioica BI 
Wajoe, j. Pterospermum javanicum Jungh. . walanda (Djati — ), s. Guazuma ulmifolia Lam. var. tomentosa Schum. „ (Nangka —), j. Anona muricata L. Walang, j, m. Pterospermum acerifolium
Willd.
„ , j. Pterospermum javanicum Jungh. walang (Qoeloe —), j. Desmodium trique-
trum D. C.
251w
253 247v
254 249
248 252
251
252 v 245
252 247
249 \ 249
245
246 251 ^ 245
253 245 163,
76
474 , 348 , 307
374
375 459
62
62 142 142 156 83
70 90 142
145 30
142 142
336



walet (Djoekoet —), s. Lourea Vespertilionis
■ Desv. 348
■Wali doepo, j. Desmodium laxiflorum D. C. 345
„ „ , j. Desmodium timorense D. C. 345 „ gedoepah, j. Crotalaria semperflorens
Vent. 312
' „ gedoepo, j. Desmodium Scalpe D. C. 344
; „ ketoepo sapi, Desmodium ScalpeD.C. 344
„ toso j. Desmodium Cephalotes Wall. . 339 ; wali (Otö — ketoepo), j. Desmodiumgangeti-
> cum D. C. 338 ! (Poetar —), m. Anamirta Cocculus W.
et A. 41
iWalik angin, j. Aglaia argentea BI. ... 215
I „ elar, j. Acer niveum BI 272
n , j. Guioa diplopetala Radlk. . 268
„ , j. Mischocarpus sundaicus Bi . 270
Waliklar, j. Acer niveum BI 272
, j. Mischocarpus sundaicus BI. . 270
! Walikoekoen, j, s. Schoutenia ovata Korth. 156
, i. Schoutenia Buurmanni K.
1 et V. 157
1 Waliran, j. Vit is lanceolaria Wall. ... 253
' » j- Vit is verrucosa Backer. . . . 253
' waliran (Ojod — ), j. Vitis lanceolaria Wall. 253 ! waloelang (Blimbing —), j. Averrhoa Bilim-
bi L. 172
^ Walot, s. Brucea sumatrana Roxb. . . . 192
» „ , s. Cipadessa baccifera Miq. . . . 203
> Walsura Roxb 216
! pinnata Hassk 216
Waltheria L 144
! indica ^
' wana (Blimbing —), ]. Averrhoa CarambolaL. 172 ! „ (Djamboe —), j. Eugenia densiflora i Duthie. 51?
S „ (Kalak —), j. Goniothalamuscostulatus
Miq. 3^
) (Kanari —), j. Canarium denticulatum
) BI. 19'
! „ (Kèlor —), j .SesbaniaaegyptiacaPers. 32!
( v — ),j. Thalictrumjavanicum BI. j (Kenari —), j. Canarium denticulatum
} " BI. 19'
„ (Moendoe —), j. Garcinia dulcis Kurz. 8!
> (Randoe —), j. Bombax malabaricum
\ D. C. 13
„ (Salam —), j. Eugenia corymbifera K.
et V. 50
wanang (Tom—), j. Indigofera galegoides
D. C. 320 wangi (Dadap —), j. Eugenia euodiphylla
Hassk. 360 (Medang —), m. Erythroxyloncunea-
tum Kurz. 164
Wangkal, j. Albizzia montana Bth. ... 436
„ , j. Albizzia procera Bth. . . . 439
Wangsa, j. Canangium odoratum Baill. . 24 Wanitan, j. Mitrephora reticulata Hook.f.et
Thoms. 34
„ , j. Saccopetalum Horsfieldii Benn. 37
War, j. Commersonia echinata Forst. . . 146
wari (Wora —), j. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
Waringinan, j. Cassia timoriensis D. C. . 412
warirang (Ki — ), s. Dysoxylum excelsum BI. 207 warna (Tjempaka —), m. Michelia Cham-
paca L. 16
Waroe, j, m, s. Hibiscus similis BI. ... 121
„ , j, m, s. Hibiscus tiliaceus L. ... 121 Waroe djemboet, j. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
geli, j. Hibiscus grewiaefolius Hassk. 121
„ geni, j. Hibiscus grewiaefolius Hassk. 121 „ goenoeng, j, s. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
„ „ , s. Hibiscus similis BI. . 121 „ gombong, j. Hibiscus macrophyllus
Roxb. 121
M „ , j. Hibiscus similis BI. . . 121
„ köpèk, j. Hibiscus similis BI. .. . 121
„ lanang, j. Hibiscus macrophyllus BI. 121
„ landak, j. Hibiscus mutabilis L. . . 125
n „ , j. Hibiscus venustus BI. . . 125
„ laoet, j, s. Hibiscus tiliaceus L. . . 121
i „ lenga, j. Hibiscus tiliaceus L. ... 121
„ lengis, j. Hibiscus tiliaceus L. . . 121
[ „ lisah, j. Hibiscus tiliaceus L. ... 121
„ lèt, s. Hibiscus decaspermus K.etV. 122
r „ , s. Hibiscus tiliaceus L 121
) , j, s. Thespesia macrophylla BI. 128
, „ „ , s. Thespesia populnea Soland. . 128
pajoeng, j. Hibiscus macrophyllus BI. 121
j „ rangkang, j. Hibiscus similis BI. . . 121
i , i. Hibiscus tiliaceus L. . 121
-) n » > J
songsong, j. Hibiscus macrophyllus BI. 121
1 „ watang, j. Hibiscus macrophyllus Roxb. 121
Waron, j. Abroma augusta L 144
7 „ , j. Hibiscus Abelmoschus L. . . . 126



Waron, j. Hibiscus angulosus Steud. . . 126 „ , j. Thespesia Lampas Dalz. et Gibs. 127 „ , j. Trigonella Foenum graecum L. . 318 Waron gombong, j. Hibiscus venustus L. . 125 waron (Sekar —), j. Hibiscus venustus BI. 125 watang (Waroe —), j. Hibiscus macrophyl-
lus Roxb. 121
Waterkers. Nasturtium officinale R. Br. . 55 Water-kruidjeroermijniet. Neptunia olera-
cea Lour. 428
Waterlelie. Nymphaea 49
Waterleliën. Nymphaeaceae 48
wates (Ki—), s. Eurya japonica Thunb. . 97 watoe (Gempoer —), j. Crotalaria albida
Heyne. 311
„ (Kalak —), j. Unona discolor Vahl. 24 „ (Katilajoe —), j. Lepisanthes montana
BI. 263
„ (Kawis —), j. Feronia lucida Schejf. 188 „ (Kawista —), j. Feronia lucida Schejf. 188 (Klampok —), j. Eugenia subglauca
K. et V. 51e
„ (Prit —), j. Orophea hexandra BI. . 3: „ (Salam —), j. Eugenia jamboloides K.
et V. 512 „ ( „ —), j- Eugenia polyantha
Wight. 50:
„ (Tilajoe —), j. Erioglossum edule BI. 26; wawang (Tenggoeli —), j. Cassiajavanica L. 40!
„ (Trenggoeli — ), j. CassiajavanicaL. 40! Wawar, j. Commersonia echinata Forst. . 141 wedit (Lele —), j. Tinospora crispa Diels. 4: Wedoesan, j. Derris polyphylla K. et V. . 38!
„ , j. Indigofera galegoides D. C. 32' Wedoesan andap, j. Lespedeza cytisioides
Max. 35
Weegboontjes. Abrus precatorius L. . . 35 Weesboontjes. Abrus precatorius L. . . 35
Wegil, j. Aphania montana BI 26
„ , j. Mischocarpus sundaicus BI. . . 27
Weinmannia L 47
Blumei Planch 47
sundana Miq 47
Walahan, j. Dysoxylum caulostachyum Miq. 2C welanda (Nangka —), j. Anona muricata L. 2 „ (Soerikaja —), j. Anona muricata L. 2 „ (Srikaja —), j. Anona muricata L. c welandi (Nangka — ), j. Anona muricata L. c weloet (Koetoek —), j. Vitispallida W.et A. 2l
Welriekend viooltje. Viola odorata L. . . 65
Wèr, j. Eugenia aquea Burm 516
wèr (Djamboe —), j. Eugenia aquea Burm. 516 Wèra, s. Hibiscus Rosa sinensis L. . . . 127 wèra (Kembang —), s. Hibiscus Rosa sinensis L. 127
Werak, j. Sapindus Rarak D.C 261
wèrak (Tanglar —) j. Aglaia argentea BI. 215 Were, j. Dysoxylum caulostachyum Miq. . 205 were (Langsep —), j. Dysoxylum caulostachyum Miq. 205 n ( „ —), j. Dysoxylum ramiflo-
rum Miq. 205
Weringinan, j. Cassia timoriensis D. C. . 412
Weroe, j. Albizzia procera Bth 439
Weron, j. Hibiscus Abelmoschus L. . . . 126 Wertjis ebek, j. Pisum sativum L. . . . 353 „ lemboet, j. Pisum sativum L. . ■ 353 wesèn (Kajoe —), j. Dodonaea viscosajacq. 270 Wesnoe, j Melochia arborea Blanco. . . 143 Wéwé, j. Pithecolobium Clypearia Bth. . 443 wéwé (Sèngon —), j. Pithecolobium Clypearia Bth. 443
Weweloetan, s. Harrisonia paucijuga Oliv. 194 ! widadari (Qèdong —), j. Agrimoniajavanica
Jungh. 460
S Widara, j, m, s. Zizyphus Jujuba Lam. . 241 ! Widara laoet, j. Zie Bidara laoet. ) „ poetih, j. Elaeocarpus grandiflora
> Smith. 159
) )( j. Eurycoma longifoliajack. 193
5 Widjènan, j. Corchorus acutangulus Lam. 156 3 Widodari, j. Zie Widadari.
3 | Widoro. Zie Widara.
Wijnruit. Ruta chalepensis L 176
1 Wijnruitachtigen. Rutaceae 174
4 Wijnstok. Vitis vinifera L 245
4 Wijnstokachtigen. Ampelidaceae 244
2 Wijoe, j. Garuga pinnata Roxb 195
0 Wilde thee. Camellia lanceolata Seem. . . 104
' Windsorboon. Vicia Faba L 352
2 Wineng, j. Sterculia campanulata Wall. . 136
2 Wingerd. Vitis vinifera L 245
i5 wingka (Talök —), j. Grewia excelsa Vahl. 151
0 Wining, j. Sterculia campanulata Wall. . 136
10 Winong, j. Sterculia colorata Roxb. ... 135 10 wir (Djhambhoe —), md. Eugenia aquea
;0 Burm. 516
18 Wisnoe, j, m. Melochia arborea Blanco. . 143



Wisnoe ketjil, m. Melochia arborea Blanco. 143
Wissadula Medik 116
contracta Fr 116
hernandioides Grcke.= W. contracta Fr. 116 Leschenaultiana Masters. = W. contracta Fr. 116
periplocifolia Presl 116
zeylanica Medik. — W. periplocifolia Presl. 116
Wistaria Nutt 328
chinensis D. C 328
Wit anggoer, j. Vit is vinifera L 245
„ djaran, j. Odina WodierRoxb. var. Wirt-
genii Engt. 282 „ kapal, j. Odina WodierRoxb. var. Wirt-
genii Engl. 282 katiipir, i. Psophocarpus tetragonolobus
D. C. 376
„ koeda koeda, j. Odina Wodier Roxb. var.
Wirtgenii Engl. 282 „ pelem, j. Mangifera indica L. . . ■ 279 „ randoe, j. Eriodendron pentandrum Kurz. 132
tjinir, i. Psophocarpus tetragonolobus " J D. C. 376
Witte boonen. Phaseolus vulgaris L. . . 372
klaver. Trifolium repens L. . ■ ■ 319
„ kool. Brassica oleracea L. capitata. 57
„ lupine. Lupinus albus L 315
' „ roos. Rosa alba L 464
wodjo. Zie wadja.
Woedani, m- Quisqualis indica L. . ■ ■ 494 woelan (Raoe —), j. Canarium denticulatum
BI. 19"?
woelet (Tjalingtjing —), s. Averrhoa Bilim-
bi L. 17:
Woeloehan, j. Eugenia acuminatissima Kurz. 50: woeloeng (Reungas —), s. Semecarpus he-
terophylta BI. 28'
woeloet (Blimbing — ), j. Averrhoa BilimbiL. 17:
Woeloh, j. Parinarium Griffithianum Bth. 441
. Woenoeng, j. Sterculia campanulata Wall. 13i
Woenoet, j. Cynometra ramiflora L. . . 42:
Woeroe, j. Acer niveum BI 27
, j. Pittosporum ramiflorum Miq. . 7
„ , j. Platea latifolia BI 22
Woeroe dapoeng, j. Acer niveum BI. ■ • 27
„ kembang, j. Acer niveum BI. . . 27
„ mangkok, j. Itea macrophylla Wall. 47
„ poetih, j- Acer niveum BI. . , . 27
„ sana, j. Acer niveum BI 27
tjemeti, j. Prunus javanica Miq. . 44
Woeroe tjombrangan, j. Pittosporum ferru-
gineum Ait. 74 „ , j. Pittosporum ramiflorum Miq. 74 woet (Oendjè —), s. Phytocrene macrocar-
pa BI. 229
Woh anggoer, j. Vit is vinifera L. . . . 245 Wonderblad. Kalanchoë pinnata Pers. . 473 Wong ghoenoeng, md. Chisocheton sando-
ricocarpus K. et V. 209 khoenong, md. Chisocheton sandori-
cocarpus K. et V. 209
Wongso. Zie Wangsa.
wono. Zie wana.
Wora wari, j. Hibiscus Rosa sinensis L. . 127
Wormia Rottb 9 ■
excelsa Jack 10
pauciflora Gilg 10
subsessilis Miq. = W. suffruticosa Griff. 10
suffruticosa Griff 1°
Wortelboom. Rhizophora L 479
Xanthophylium Roxb 79
excelsum Miq 80
gracile Chod 80
vitellinum Nees 80
Xanthoxylum L 180
Budrunga Wall 180
ovalifolium Wight 180
scandens BI 181
torvum F. v. M 180
Xerospermum BI 265
: Noronhianum BI 265
' Ximenia Plum 221
americana L 222
1 Zakdoekenboom. Maniltoa gemmipara
- Scheff. 424
' Zanthoxylon. Zie Xanthoxylum.
3 Zeepboom. Sapindus L 261
' Zeepkruid. Saponaria officinalis L. . ■ ■ 81
2 Zizyphus Juss 240
^ Horsfieldii Miq 241
2 javanensis BI 241
2 Jujuba Lam 241
0 Napeca BI. = Z. Horsfieldii Miq. ... 241
2 Oenoplia Mill 242
2 rufula Miq 241
8 Xylopyrus Bl. = Z. rufula Miq. ... 241



, 474 zuur (Amerikaansch — ). Hibiscus Sabdarif-
Zonnedauw. Drosera fa L. 122
Zonnedauwachtigen. Droseraceae. . • ■ j Zuurzak >) — Anona muricata L 30
Zonnehout. »£ 1 »
Zornia 335 1} Voor de etymologie van dit woord zie men het V.er-
rlinhvlla Pers taUg. aanvullend Hulpwoordenboek va .
zudng^ (Roode —-). Hibiscus Sabdariffa L. 1221 van We,y, 3e druk, pa, 346.



















Meeldraden vrij van de kroon. Helmbindsel niet met een lange spits op den top 213.
213. Stijlen 8—14, paarsgewijs bijeengeplaatst, 10—20 mM lang.
Kroonbladen rood, lancet-spatelvormig, 15—21 mM lang. Bladeren vrij lang gesteeld, van onder bleek blauwgroen. Opgerichte
heester of kleine boom Hamamelidaceae 474.
Bloemen anders 282.
214. Top van het helmbindsel boven de helmknoppen in een duidelijke
spits verlengd. Stamper en stijl 1. Kroonbladen met dakpansgewijs dekkenden, samenklevenden voet, wit, rood, of wit en rood, veel langer dan de meeldraden. Kelk na den bloei zeer sterk vergroot. Ongewapende boomen. Bladeren met krachtige,
evenwijdige zijnerven Dipterocarpaceae 105.
Niet aldus 215.
215. Meeldraden alle voor de kroonbladen, niet daartusschen geplaatst,
de kroonbladen met groote, gele klieren afwisselend. Stijlen 2—5. Vruchtbeginsel met dicht behaarden top. Bladeren enkelvoudig, ongelobd. Boom of opgerichte heester, ongestekeld.
Samydaceae.
Niet aldus 282.
216. Bladeren tegenoverstaand, enkelvoudig, gaafrandig, zonder steunbladen. Kroonbladen aan den top niet in slippen verdeeld. Helmdraden kaal 217.
Bladeren niet tegenoverstaand of, zóó zij tegenoverstaand zijn, zijn de kroonbladen aan den top in talrijke slippen verdeeld. 219.
217. Stijl 1, met schildvormigen, ongelobden stempel. Kelk zeer veel kleiner dan de kroon, van buiten behaard. Bloemen in 1—7bloemige, okselstandige bloeiwijzen, 5-tallig. Vruchtbeginsel schijnbaar bovenstandig met behaarden top, in werkelijkheid is dit de naakte top der meeldraaddragende schijf, het eigenlijk vruchtbeginsel is onderstandig, steelvormig, dicht behaard. Twijgen met samengedrukten, behaarden top. Zijnerven aan weerszijden der middennerf 7—12. Sierboom. Myrtaceae 494.
Niet aldus 218.
218. Stijlen of stijltakken 3—5, dun, vaak kort. Bloemen Kroonbladen 5, gewoonlijk heldergeel of rood, zeldzamer wit en dan met een schub aan den voet. Bladeren niet leerachtig, vaak doorschijnend gestippeld Hypericaceae 86.
Stijl 1 of 12 zittende of bijna zittende, gave of gelobde stempels, doch nooit een in 5 dunne takken gespleten stijl. Bloemen vaak 1-slachtig. Kroonbladen 4 of meer, meestal wit, nooit



met een schub aan den voet, nooit heldergeel. Bladeren dikwijls leerachtig Quttiferae 88.
219. Bloemen klein, geel, zittend, welriekend, tot aren vereenigd, deze
aren vaak weer tot pluimen samenkomend. Helmdraden ^ 4 mM lang, buiten de kroon stekend. Staminodiën ontbrekend. Stijl 1, onvertakt. Geen echte bladeren aanwezig, doch kromnervige phyllodiën. Vrucht een peul. Boom. . Leguminosae 289. Niet aldus 220.
220. Meeldraden duidelijk 1-broederig of 5-broederig (zoo zij 5-broe-
derig zijn, staan de bloemen nooit in veelbloemige pluimen en zijn er geen staminodiën aanwezig). Helmknoppen ') alle of ten deele uit 1 niervormig of uit 2—<=■*= gekronkelde helmhokjes bestaand. Helmbindsel nooit boven de hokjes in een spitsje verlengd, ook niet door een haarbosje gekroond. Steunbladen en drie-meerbladige of onregelmatig openscheurende bijkelk vaak aanwezig; zelden beide ontbrekend. Kelk steeds vergroeidbladig, al of niet regelmatig 5-slippig, de slippen nooit dakpansgewijs dekkend. Doornen steeds ontbrekend, stekels niet zelden aanwezig. Bladeren bij kneuzing nooit naar
djeroek riekend Malvaceae 111.
Niet aldus 221.
221. Vruchtbeginsels 2 of meer of er is 1 diep ingesneden vrucht¬
beginsel 2) 222.
Vruchtbeginsel 1, gaaf of nagenoeg gaaf 228.
222. Ongewapende boomen of heesters met geheel gaafrandige, bij
kneuzing niet naar djeroek riekende bladeren. Kroonbladen
soms 3, meestal 6 of meer, nooit 4 of 5 223.
Niet aldus 226.
223. Kroonbladen aan den voet met een behaarde schub. Vruchtbeginsel
1, diep gelobd. Zittende, gelobde stempel. . Bixaceae 68. Kroonbladen zonder schub aan den voet 224.
224. Stijlen 8—14, paarsgewijs bijeengeplaatst, 10—20 mM lang.
Kroonbladen 8 of meer, rood, lancet-spatelvormig, 15—21 mM lang. Bladeren van onder bleek blauwgroen, vrij lang gesteeld. Opgerichte heester of kleine boom. Hamamelidaceae 474. Niet aldus 225.
J) Het gemakkelijkst neemt men dit waar aan groote knoppen. Bij een 1hokkigen helmknop ziet men slechts 1 overlangsche sleuf (over het midden van den helmknop), bij een 2-hokkigen zijn er 3 (1 tusschen de beide hokjes, 1 over elk hokje).
2) Dwars doorsnijden.



225. Stampers op een smal zuilvormigen, zittenden of gesteelden
stamperdrager gezeten '). Twijgen met ringvormige steunbladlitteekens. Bloemstelen vaak met ringvormige Iitteekens van afgevallen schutbladen. Zaadhuid 2) niet met diep in het kiemwit dringende aanhangsels. Boomen of opgerichte heesters.
Kroonbladen vaak meer dan 6 Magnoliaceae 12.
Geen zuilvormige stamperdrager aanwezig. Twijgen en bloemstelen zonder ringvormige Iitteekens. Zaadhuid 2) met diep in het kiemwit dringende aanhangsels. Kroonbladen gewoonHik 6 Anonaceae 17.
226. Boomen of forsche, opgerichte heesters. Bladeren enkelvoudig,
niet diep ingesneden. Stijl 1, gaaf of ondiep gelobd. Kelkbladen öf zeer duidelijk vergroeid öf veel langer dan de
kroonbladen. Steunbladen dikwijls aanwezig 243.
Niet aldus 227
227. Boomen of heesters. Kelk na den bloei blijvend. Bladeren enkel¬
voudig, vinnervig, niet diep gedeeld. . . . Dilleniaceae 8. Kruiden. Kelk na den bloei afvallend. Bladeren nu eens samengesteld, dan weer diep gedeeld of handnervig.
Ranunculaceae 5.
228. Kruiden met veel wit of geel melksap. Kelkbladen 2—3, vaak
voor den bloei afvallend. Kroonbladen dubbel zooveel. Bladeren steeds meer of minder diep ingesneden of samengesteld.
Papaveraceae 51.
Niet aldus 229
229. Stamper op een langen, dunnen, steelvormigen stamperdrager
gezeten, om welks voet de meeldraden zijn geschaard. Kelken kroonbladen 4. Twijgen vaak met stekeltjes onder de bladeren. Bladeren enkelvoudig of handvormig 3—<=^>-tallig.
Capparidaceae 58.
Stamper niet op een dergelijken stamperdrager gezeten. . 230.
230. Bladeren öf in talrijke smal lijnvormige slippen verdeeld öf samen¬
gesteld en dan alle of meerendeels uit 3 of meer blaadjes
bestaand 231
Bladeren enkelvoudig, niet in smal lijnvormige slippen verdeeld. 234.
231. Boomen met 4—5-tallige bloemen. Twijgen vaak met okselstan-
dige doornen gewapend. Blaadjes doorschijnend gestippeld.
Rutaceae 174.
Kruiden zonder doornen 232
') Een bloem overlangs doorsnijden.
2) Een zaad dwars doorsnijden.



kroonbladen, na den bloei aanmerkelijk vergroot. Schijf ontbrekend. Helmdraden zeer kort, naar onder verbreed, helmbindsel meestal met een spitsje op den top, staminodiën nooit aanwezig. Stempel niet zittend. Bladeren dikwijls gaafrandig,
nooit tegenoverstaand Dipterocarpaceae 105.
Niet aldus. . ' 244.
239. Kroonbladen aan den voet met een behaarde schub; hun top
niet in slippen verdeeld. Kelk öf onregelmatig openscheurend öf uit 3—4 vrije, stompe bladen bestaand. Helmdraden behaard.
Stempel breed, zittend Bixaceae 68.
Niet aldus 240.
240. Bloemen in hangende, hoofdjesachfige schennen, rood. Kelk tot
nabij den voet gedeeld, 5-slippig. Stijl met 5 korte armen, meeldraden hoog 1-broederig. Bladeren hartvormig, ruw behaard Sterculiaceae 133.
Niet aldus 241.
241. Kelk losbladig of nagenoeg losbladig of tijdens den bloei reeds
verdwenen, doch niet onregelmatig openscheurend. . . 242. Kelk duidelijk vergroeidbladig of onregelmatig openscheurend. 243.
242. Kelkbladen ovaal of breed omgekeerd eirond, met zeer stompen
of breed afgeronden top, soms tijdens den bloei reeds verdwenen, niet grooter dan de kroonbladen, vaak zelfs veel kleiner. Kroonbladen gaaf, van binnen niet met een honingklier. Stijl gaaf of zeer kort getand. Steunbladen zeer klein of ontbrekend Bixaceae 68.
Niet aldus Tiliaceae 147.
243. Bladeren bij kneuzing met sterken djeroelrgeur. Bloemen wit of
paars, met vleezige kroonbladen. Duidelijke, ringvormige schijf aanwezig. Stijl 1, onvertakt. Meeldraden dikwijls samenhangend. Bladsteel vaak gevleugeld. Twijgen dikwijls gedoomd.
Rutaceae 174.
Niet aldus 244.
244. Duidelijke bijkelk aanwezig. Boomen met gaafrandige, 200—600
mM lange bladeren. Steunbladen 15—50 mM lang. Bloemen vrij groot, rood, in armbloemige, aan de ontbladerde takge-
deelten geplaatste bloeiwijzen Malvaceae 111.
Niet aldus Tiliaceae 147.
245. Aantal vruchtbare meeldraden niet grooter dan het aantal kroon¬
bladen, hoogstens 7 246.
Aantal meeldraden grooter dan het aantal kroonbladen. . 264.
246. Meeldraad 1. Bloemen onregelmatig Scitamineae.



Meeldraden 3 24^-
Meeldraden 4—7 248.
247. Kroonbladen 3. Kruiden Melastomaceae.
Kroonbladen 5. Heesters, meestal klimmend. Celastraceae 232.
248. Kruiden, niet klimmend 249-
Boomen of heesters .251.
249. Bloemen in hoofdjes of schermen. Meeldraden 5. Umbelliferae. Bloemen niet in hoofdjes of schermen. Meeldraden dikwijls 4. 250.
250. Qroote steunbladen aanwezig. Bladeren handlobbig. Landplanten.
Rosaceae 443.
Steunbladen ontbrekend. Bladeren enkelvoudig, gaafrandig of grof getand ; • • • Onagraceae.
251. Bloemen 4-tallig, in veelbloemige, eindelingsche trossen, wit of
paars. Kroonbladen lijnvormig, fijn behaard, veel langer dan de kelkslippen. Helmknoppen aangegroeid. Stijl naar boven verdikt. Boomen of hooge heesters met vinnervige, leerachtige, al of niet gaafrandige, tegenoverstaande of bijna tegenoverstaande bladeren Saxifragaceae 466.
Niet aldus 252'
252. Bladeren tegenoverstaand, enkelvoudig, gaafrandig. Stijl 1, gaaf
of over hoogstens lU der lengte 3-lobbig 253.
Niet aldus '
253 Helmknoppen gekromd, duidelijk toegespitst. Vruchtbeginsel geheel binnen de kelkbuis besloten. Stijl met gekromden top. Kroonbladen gaaf, niet vleezig. Bladeren 3—5-nervig. Heesters,
doorgaans klimmend Melastomaceae.
Boomen of opgerichte heesters 254-
254. Vruchtbeginsel geheel met de kelkbuis vergroeid. Kroonbladen
leerachtig, met ingesneden top, niet met een schub aan den . ... Cornaceae.
' oee
Vruchtbeginsel en kroonbladen anders ■ Z33-
255. Bloemen 4-tallig, in kleine pluimen. Kelkslippen eirond, van
binnen met een bosje lange haren. Schijflobben groot, opgericht, min of meer op kroonbladen gelijkend; echte kroonbladen
ontbrekend. Vruchtbeginsel alleen aan den voet met de kelkbuis
vergroeid. Stijl met 3-lobbigen top Santalaceae.
Niet aldus Celastraceae 232.
256. Opgerichte, ongedoornde heesters of kleine boomen. Bloemen
rood, in trossen, vele ervan met meer meeldraden dan kroonbladen. Bladen langwerpig-omgekeerd eirond. Kelkbuis 2 schutblaadjes dragend Combretaceae 48 .



Niet aldus 257.
257. Meeldraden vóór de kroonbladen geplaatst 258.
Meeldraden met de kroonbladen afwisselend 260.
258. Stijlen of stempels 2—3. Steunbladen gewoonlijk aanwezig.
Bladeren meerendeels niet gaafrandig 259.
Stijl 1, onvertakt. Steunbladen ontbrekend. Bladeren gaafrandig.
Olacaceae 220.
259. Bladeren van onder dicht viltig behaard,100—250 mM lang, hun
rand klierachtig getand. Bloemen in hangende aren. Meeldraden met dicht behaarde klieren afwisselend. Boomen.
Samydaceae.
Niet aldus Rhamnaceae 239.
260. Bladeren samengesteld of tot over het midden handlobbig, niet
met een 3-deeligen stekel aan den voet. Bloemen in veelbloe-
mige bloeiwijzen 261.
Niet aldus 262.
261. Bloemen in hangende pluimen. Bladeren handvormig 3-tallig.
Stijl 1 met gelobden stempel. Meeldraden vaak met stamino-
diën aan den voet Hernandiaceae.
Bloemen in schermen, welke op verschillende wijzen gegroepeerd zijn. Bladeren meestal niet handvormig 3-tallig. Araliaceae.
262. Vruchtbeginsel in de schijf weggedoken, doch niet met de kelkbuis
vergroeid. Steunbladen vaak aanwezig. Celastraceae 232. Vruchtbeginsel met de kelkbuis vergroeid. Steunbladen ontbrekend 263.
263. Bloemen 5-tallig, alle Bloemen alleenstaand, in paren of in
trossen. Stijlen 2, samenklevend of aan den voet vergroeid. Bladeren vaak gezaagd, gekarteld of gelobd. Saxifragaceae 466. Niet aldus Cornaceae.
264. Kelkslippen 2, gelijk van grootte. Kroonbladen 4—5. Meeldraden
7—&<=. Stijl 1, aan den top 3- e*=> spletig. Vleezige, ongestekelde kruiden met zittende, alleenstaande of tot kluwens vereenigde bloemen. Vrucht met een dekseltje openspringend.
Bladeren gaafrandig, kaal Portulacaceae 84.
Niet aldus 265.
265. Bloemen in gesteelde, knikkende, okselstandige, 4—7-bloemige
hoofdjes, welke op één enkele bloem gelijken. Kroonbladen in elke bloem 2—3, alleen langs den rand van het hoofdje ontwikkeld, lancet-spatelvormig, rood. Meeldraden in elk hoofdje 35—60. Vruchtbeginsels grootendeels bovenstandig, het bovenstandig deel 2-lobbig, elke lob door een 10—20 mM langen



Bloemen anders 275.
275. Boomen of heesters met vinnervige (niet hoog 3 7-nervige of
3—7-dubbelnervige) bladeren. Bloemen in aren of trossen, welke vaak weer tot pluimen vereenigd zijn. Kroonbladen wit of rood, dikwijls behaard, hoogstens 15 mM lang, niet langer dan de kelkbuis. Meeldraden niet sterk in vorm verschillend, helmknoppen nooit met lang toegespitsten top, helmdraden langer dan de helmknoppen, helmbindsel nooit onder de hokjes verlengd, nooit met knobbels of sporen aan de vóór-of achterzijde van den voet. Vruchtbeginsel 1-hokkig, eitjes aan den
top van het hokje hangend Combretaceae 487.
Boomen, heesters of kruiden. Bladeren vaak hoog 3- 7-nervig of 3 -7-dubbelnervig. Bloeiwijzen verschillend, kroonbladen kaal, rood, wit, blauw of paars, vaak langer dan 15 mM of langer dan de kelkbuis. Meeldraden vaak sterk dimorf, helmknoppen niet zelden met lang toegespitsten top of de helmdraden korter dan de helmknoppen, helmbindsel dikwijls met sporen of knobbels aan den voet. Vruchtbeginsel vaak met meer dan 1 hokje, de eitjes niet aan den top van het hokje of van de hokjes hangend Melastomaceae.
276. Stijl 1. Meeldraden niet alle aan één zijde der bloem ingeplant. 277. Stijlen 2— <=*=> of soms 1, doch dan zijn de meeldraden alle aan
één zijde der bloem ingeplant 280.
277. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, geel of wit. Kruiden.
Onagraceae.
Bloemen niet alleenstaand in de bladoksels. Boomen of heesters 278.
278. Vruchtbeginsel grootendeels bovenstandig met breeden voet.
Boomen. Bloemen in behaarde pluimen, kelk afgeknot of kort getand, kroonbladen van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig, wit. Geen langharige schijf aanwezig. Meeldraden 8—10, met vrij platte helmdraden en aangegroeide helmknoppen.
Styracaceae.
Niet aldus 279.
279. Kroonbladen lang, smal lijnvormig, langharig. Stijl niet met de
kelkbuis vergroeid. Klimmende heesters. . . Cornaceae. Niet aldus Combretaceae 487.
280. Meeldraden uitsluitend vóór de 4 -7 kroonbladen, niet daartus-
schen geplaatst, de kroonbladen met groote, gele klieren afwisselend, wit, na den bloei blijvend. Stijlen 2 -5, geheel vrij. Vruchtbeginsel 1, Imlfonderstandig, aan den top dicht behaard.



Opgerichte, ongewapende heesters of boomen, met enkelvoudige gezaagde of getande bladeren en tot trossen of aren
vereenigde bloemen Samydaceae.
Niet aldus Rosaceae 443.
281. Steunbladen althans aan den top der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend, soms met den bladsteel
vergroeid 282-
Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. 283.
282. Bladeren tegenoverstaand, enkelvoudig. Kroonbladen min of meer
gelobd of aan den top in lijnvormige slippen verdeeld. Boomen of opgerichte heesters, ongestekeld. . Rhizophoraceae 478. Bladeren verspreid of afwisselend Rosaceae 443.
283. Stijlen 2-5 Rosaceae 443.
Stijl 1 284"
284. Kroonbladen óf zeer smal lancet-lijnvormig öf sterk geplooid-
gekroesd. Stempel knopvormig. Kelkslippen 5—8, spits, in den knop klepsgewijs aaneensluitend. . . . Lythraceae. Kroonbladen niet zeer smal, niet of weinig geplooid. Kelk vaak met stompe slippen of afgeknot of onregelmatig openscheurend. Bladeren dikwijls doorschijnend gestippeld. Myrtaceae 494.
285. Kroonbladen met hun bovenranden of geheel vergroeid, bloem¬
kroon daardoor mutsvormig, van boven of geheel gesloten. 286. Kroonbladen met vrijen bovenrand of er is slechts 1 kroonblad, bloemkroon dientengevolge van boven niet gesloten, wel soms met 2 tegen elkander gedrukte lippen 290.
286. Bladeren tegenoverstaand 287-
Bladeren niet tegenoverstaand 289-
287. Vruchtbeginsel onderstandig • 288-
Vruchtbeginsel bovenstandig. Bloemen in okselstandige bloei-
wijzen. Acanthaceae.
288. Meeldraden 10. Bladeren gezaagd, van onder dicht behaard.
Saxifragaceae 466.
Meeldraden c®. Bladeren gaafrandig. . . Myrtaceae 494.
289. Klimplanten met gezaagde of gelobde bladeren. Bloemen in plui¬
men of tuilen. Meeldraden in de ó of § bloemen 5. Vruchtbeginsel in de § bloemen 1 Ampelidaceae 244.
Boomen of opgerichte heesters met gaafrandige, ongelobde bladeren. Bloemen alleenstaand of in bundels of trossen. Meeldraden in de d of § bloem meer of minder dan 5. Vruchtbeginsels in de $ of ^ bloem meer dan 1 Anonaceae 17.
290. Bloemen $ 



Bloemen éénslachtig 472.
291. Vruchtbeginsel ') onderstandig of halfonderstandig of met de
bloemkroon vergroeid 292.
Vruchtbeginsel(s) bovenstandig, vrij van de bloemkroon (soms echter nauw door deze omsloten en dan schijnbaar onderstandig) 309.
292. Helmknoppen alle geheel met elkaar vergroeid tot een rondom
gesloten buis, welke den stijl omgeeft. Bloemkroon dikwijls zygomorf. Kruiden. Bladeren verspreid, minder dan 20 cM lang, niet met groote, stengelomvattende bladscheeden.
Campanulaceae.
Helmknop(pen) anders 293.
293. Meeldraad 1, vaak min of meer met den stijl samenhangend,
soms ook wel kroonbladachtig. Staminodiën groot, op kroonbladen gelijkend. Bloemen onregelmatig. Bladeren met groote,
stengelomvattende bladscheeden Scitamineae.
Meeldraden 2. Staminodiën ontbrekend. Heesters met witte bloemen. Vruchtbeginsel bovenstandig, door de kelkbuis nauw omsloten en dientengevolge schijnbaar onderstandig. Oleaceae. Meeldraden 3. Kroonslippen 5. Bladeren tegenoverstaand. Kelkzoom ten slotte in vedervormig gewimperde borstels verdeeld.
Kruiden Valerianaceae.
Meeldraden 4—10 294.
Meeldraden meer dan 10 308.
294. Bladeren minstens '/s M lang, met groote stengelomvattende
bladscheeden, vinnervig, met evenwijdige zijnerven, aanvankelijk gaaf, later meestal inscheurend. Bloemen in veelbloemige bloeiwijzen, onregelmatig. Kelkbladen 3. Meeldraden 5—7.
Scitamineae.
Niet aldus 295.
295. Meeldraden 6. Landplanten of niet-woekerende epiphyten. Bla¬
deren in een wortelrozet of aan den stengelvoet opeengedrongen, niet tegenoverstaand. Bloemen in veelbloemige aren,
trossen of pluimen 296.
Niet aldus. . . .• 297.
296. Bloemen in schennen of hoofdjes, wit. Meeldraden schijnbaar
op den bovenrand der kroon gezeten. . . Amaryllidaceae. Bloemen anders Bromeliaceae.
297. Aantal meeldraden geringer dan het aantal kroonslippen. Oesneriaceae.
') Een bloem met een scherp mes overlangs doorsnijden.



Aantal meeldraden even groot als het aantal kroonslippen. . Aantal meeldraden grootèr dan het aantal kroonslippen. .
298. Helmknoppen onderling samenhangend. Bloemen groot, lang-
gesteeld Lage kruiden met tegenoverstaande bladeren. s Gesneriaceae.
Helmknoppen vrij van elkaar uOPCtpr<;
299. Meeldraden duidelijk voor de kroonslippen geplaatst. Hees^s
oi heestertjes, soms epiphytisch, nooit windend. . . • Meeldraden met de kroonslippen afwisselend. . . • • JU •
300. Epiphytisclie woekerplanten. Bladeren tegenoverstaand'
se wijs tot elkaar genaderd 
Landplanten. Bloemen klein, wit. Bladeren versp^drginaceae_
. . 301.
Nog andere planten 
301. Meeldraden op de bloemkroon ingeplant, zoodat ^U meegaan a s
men de kroon verwijdert. Bloemkroon niet met het vruchtbeginsel vergroeid. Bladeren alle tegenoverstaand of in echte
kransen 304
302. BMer'et'in 4-meertailige kransen. ' Knuden met kleineRoemen,
vaak ruw behaard 
303 Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig, niet op klieren gelijkend. Bladeren enkelvoudig, niet of ondiep ingesneden. Meeldraden 4-7. Kruiden, heesters of boamen
met actinomorfe bloemkroon 11 !^C,. *
Steunbladen ontbrekend of anders de bladeren gevind of d ep ingesneden. Meeldraden 5. Heesters, vaak klimmend. Bloemkroon dikwijls zygomorf Capnfol.aceae
304. Opgerichte of windende planten met witte of
bloemen. Kroonbuis aan de achterzijde tot nabij den vott gespleten. Stijl aan den top ') door een napvormig omwind-
selt^e omgeven. S.eenvrnelr, «*£££
Niet aldus r 3ü6
305. Bladeren tegenoverstaand 3Q7'
306 Boomen" ofTeraters. Steunbladen groot, bij het afvallen een ringvormig litteeken achterlatend. . Rh.zophoraceae 4 . Kruiden. Steunbladen op haren gelijkend. Portulacaceae 8 .
.) Het best neemt men dit waar aan groote knoppen. Den stijltop overlangs doorsnijden.



307. Bloemen in behaarde pluimen. Kelk afgeknot of kort getand.
Kroonbladen van buiten dicht behaard, langwerpig of lijnvormig, wit. Meeldraden 8—10, met vrij platte, al of niet vergroeide helmdraden en aangegroeide helmknoppen. Vruchtbeginsel
grootendeels bovenstandig Styracaceae.
Niet aldus Vacciniaceae.
308. Binnenste meeldraden onvolkomen. Kroonbladen 4.
Myrtaceae 494.
Niet aldus Styracaceae.
309. Vruchtbeginsels 2— o^> 0f een diep 2—-lobbig vruchtbe¬
ginsel 310.
Vruchtbeginsel 1, gaaf of bijna gaaf .' . 317.
310. Meeldraden 2 5. Bladeren enkelvoudig, nooit diep gelobd. 311. Meeldraden 6—14. Bladeren vaak samengesteld of diep gelobd. 316. Meeldraden 15 of meer. Bladeren enkelvoudig 402.
311. Aantal meeldraden even groot als het aantal slippen van den
duidelijk ingesneden kelk 312.
Aantal meeldraden grooter of kleiner dan het aantal kelkslippen of de kelk is niet of onduidelijk ingesneden 315.
312. Niet-windende kruiden zonder melksap. Bladeren verspreid.
Bloemen alleenstaand of in hoofdjes, aren, schichten of trosvormige bloeiwijzen. Meeldraden steeds vrij van den stempel.
Boraginaceae.
Niet aldus 313.
313. Bladeren tegenoverstaand, de beide bovenste paren vlak bijeen.
Bloemen in op trossen gelijkende, éénzijdige schichten '), bloemkroon roodachtig, kort gelobd. Vruchtbeginsel tijdens den bloei ongedeeld, de vrucht echter 2-lobbig, met kleine wratjes bezet. Stempel smal kegelvormig, aan den top behaard. Opgericht
kruid, zonder melksap Loganiaceae.
Planten nog anders 314.
314. Stijlen 2, kort, met gemeenschappelijken, grooten, vijfhoekigen
stempel, welke op eiken hoek een hechtlichaampje draagt. Meeldraden zeer nabij den voet der bloemkroon ingeplant, helmdraden tot een buis vergroeid, helmknoppen onderling en met den stempelvoet vergroeid. Stuifmeelkorrels doorgaans in elk helmhokje tot 1 of 2 klompjes verbonden, welke aan het hechtlichaampje bevestigd zijn, soms vrij en dan vastklevend aan een lepelachtig uitgehold hechtlichaampje. Kokervruchten. Zaden bijna altijd gekuifd Asclepiadaceae.
') Let op de inplanting der schutbladen.



Kruiden met gekleurden 5-kantigen-5-vleugeligen kelk. Bloemkroon behaard, minstens 1 cM lang. Schijf alleen aan een zi]de van het vruchtbeginsel ontwikkeld, tongvormig. Stijl met
duidelijk 2-tandigen top 
Nog andere planten 
350. Boomen of forsche heesters, soms klimmend *>k
Kruiden aL
351. Kelk diep 2-spletig. Bloemkroon groot, scheef klokvormig, de
buis met een dwarse plooi. Stempel uit 2 plaatjes gevormd.
Vrucht zeer groot, langwerpig rond. . . • Bignoniaceae.
... oüZ.
Niet aldus * ; n
352. Bloemen duidelijk 2-lippig, alleenstaand in de bladoksels. On¬
derlip met een behaarde streep. Meeldraden aan den voet
der kroonbuis ingeplant. Steenvrucht. . . Myoponneae.
«3o»3.
Niet aldus " ', ' * '
353. Bloemkroon tot nabij den voet ingesneden, actinomorf, hoogstens
5 mM lang ' 1
™ . . Solanaceae. Bloemkroon anders 
354. Bloemen in eindelingsche trossen of alleenstaand in de bladok¬
sels. Bladeren alle of meerendeels afwisselend of verspreid, de lagere ook wel tegenoverstaand, doch die van elk paar dan
niet sterk in grootte verschillend 355'
Bloemen in meerbloemige, okselstandige bloeiwijzen. Bladeren tegenoverstaand, die van elk paar onderling zeer sterk in grootte
.... , . . Gesneriaceae. verschillend _ , ,
355 Bloemsteel tusschen 2 duidelijke, gele klieren ingeplan . oem kroon ongespoord, meer dan 2 cM lang. Sterk riekend, opgericht kruid, welks lagere bladeren niet zelden gelobd of samengesteld zijn ■ Pedaliaceae.
Niet aldus ST°f h
356. Totaal aantal stijlen of stijltakken in elke bloem 4-5, deze takken
goed ontwikkeld ' '
Stijlen of stijltakken 3 of minder of er is een zittende stempel. 36 .
357. Bladeren enkelvoudig, nooit tegenoverstaand. Stijlen of stijl¬
takken 5 259
Niet aldus ' " , '
358 Bladsteel minstens 2 dM lang, bladschijf hoekig of gelobd. Bloemen in groote, okselstandige, hangende pluimen, welke slechts voor een klein gedeelte uit g, voor de rest uit anders gebouwde d bloemen bestaan. Stijlen geheel vrij, aan den
f , .A . . Passifloraceae. top gelobd 



Bladeren anders. Bloemen alle g. . . . Plumbaginaceae.
359. Bladeren samengesteld. Kruiden Geraniaceae 167.
Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren. Meeldraden op
de bloemkroon ingeplant. Stijl 1, tweemaal 2-spletig.
Boraginaceae.
Kruiden met enkelvoudige bladeren 360.
360. Bladeren vleezig, kaal. Meeldraden niet op de bloemkroon inge¬
plant. Stijl 1, aan den top in 3—5 korte armen verdeeld.
Portulacaceae 84.
Bladeren vliezig, behaard. Meeldraden op de bloemkroon ingeplant. Stijlen 2, tweespletig Convolvulaceae.
361. Boom met handvormig samengestelde, 5—9-tallige, kale bladeren.
Kroonbladen 30—40 mM lang, wit, bijna vrij. Meeldraden tot een diep 5-spletige buis vergroeid, elke slip op den top met 2—3 gekronkelde hokjes. Stijl boven den voet plotseling verbreed. Doosvrucht met in wol gehulde zaden. Stam gewoonlijk gestekeld, takken horizontaal afstaand. . . Malvaceae 111. Niet aldus 362.
362. Aantal meeldraden grooter dan het aantal slippen der duidelijk
ingesneden kroon of er zijn meerdere meeldraden en slechts 1
kroonblad 363.
Aantal meeldraden even groot als of kleiner dan het aantal kroonslippen of de kroon is niet of onduidelijk ingesneden. . 371.
363. Bloemkroonslippen 3. Bladeren enkelvoudig, met stengelom-
vattende bladscheeden. Kruiden of klimplanten.
Commelinaceae.
Niet aldus 364.
364. Bladeren samengesteld Leguminosae 289.
Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren. . . . 365. Kruiden met enkelvoudige, vleezige bladeren en spoedig verwelkende bloemen Portulacaceae 84.
365. Bloemen in aren, wit of geelachtig. Kelk 2-lobbig. Boomen
met gaafrandige bladeren en gewoonlijk diep gesleufden stam.
Leguminosae 289.
Bloemen niet in aren 366.
366. Bladeren tegenoverstaand, gaafrandig. Twijgen met ringvormige
steunbladlitteekens. Bloemen in gedrongen, okselstandige bloeiwijzen. Planten der kustbosschen. . Rhizophoraceae 478. Niet aldus 367.
367. Helmbindsel aan den top in een lange spits verlengd, welke even
lang is als de rest van den helmknop. Kroonbladen met franje-



de middennerf der kroonbladen aan de binnenzijde niet zeer sterk uitspringend Solanaceae.
Bloemen anders 
380. Kelk onregelmatig 2-3-lobbig. Kroonbladen aan den voet met
den verhoogden bloembodem ') vergroeid, wit, 9—13 mM lang, vliezig. Meeldraden op den verhoogden bloembodem ingeplant, kaal. Bloemen in okselstandige pluimen. Vruchtbeginsel gesteeld, stijl draadvormig, excentrisch. Boom met scherp, zwart opdrogend sap Anacardiaceae 275.
Bloemen anders 3
381. Gedoomde heesters. Bladeren wigvormig-omgekeerd eirond,
10—30 mM lang. Bloem- en vruchtstelen beschubd.
Pittosporaceae 73.
Anders gebouwde planten 493-
382. Waterplanten met drijvende, ronde bladeren en tot een scherm
vereenigde, schijnbaar uit den bladsteel ontspruitende bloemen. Bloemkroon radvormig, diep 5-spletig, zeer teer, wit of geel.
Gentianaceae.
... , * * .... 383. Niet aldus 
383. Helmknoppen onder schubben verborgen. Bloemen groot, geel.
Melksaphoudende heesters met glanzende bladeren.
Apocynaceae.
Helmknoppen niet onder schubben verborgen 384.
384 Bladeren dicht opeengedrongen, nagenoeg zittend, langwerpig, spits, hoogstens 20 mM lang, evenwijdignervig. Bloemen alleenstaand in de bladoksels of in aren of trossen. Bloemkroon van binnen langharig, schijf 5-lobbig. Plant der hoogere bergstreken Epacridaceae.
Bladeren anders •
385. Bloemen zittend, tot dichte aren of schichten vereenigd. . .
Bloeiwijzen anders " ' ' ...
386. Bloemen in schichten met opgerolden top, wit of roodachtig.
Vrucht diep 2-lobbig. Plant ruw behaard. . Boragmaceae. Bloemen in aren met rechten top, groenachtig wit. Vrucht ongelobd, met een dekseltje openspringend. Campanulaceae.
387. Niet-windende, ongewapende heesters der bergstreken, met onge¬
lobde, gaafrandige, vaak groepsgewijs geplaatste bladeren. Bloemkroon rood, geel of wit, klok-trechtervormig. Dikke, gelobde schijf aanwezig. Helmknoppen met een eindelingsche
i) Een bloem overlangs doorsnijden.



porie openspringend. Vruchtbeginsel ') 5—10 hokkig, stempel
dik, vaak zwak gelobd Ericaceae.
Niet aldus 387a.
387ö. Stijl met 2 lijn- of knopvormige stempels. Kelkbladen bijna vrij, slippen tijdens den bloei aan den voet dakpansgewijs dekkend. Stengels nooit gestekeld, doorgaans windend, zeldzamer kruipend of drijvend, nog zeldzamer opgericht. Vrucht 1—4-zadig. Bloemkroon niet of ondiep ingesneden. . Convolvulaceae. Stijl niet met 2 lijn- of knopvormige stempels. Kelkbladen duidelijk vergroeid, al of niet dakpansgewijs dekkend. Stengels vaak gestekeld, meestal niet windend. Vrucht vaak met meer dan 4 zaden. Bloemkroon al of niet ingesneden. . . 388.
388. Kelk zeer kort getand. Stengels nagenoeg vierkant, ongestekeld.
Bloemen vrij klein, roodpaars, in veelbloemige bloeiwijzen. Steenvrucht. Bladeren ongelobd, vaak ten deele tegenoverstaand. Opgerichte heester Verbenaceae.
Niet aldus Solanaceae.
389. Bladeren gevind of dubbel gevind. Boomen of heesters.
Bignoniaceae.
Bladeren enkelvoudig 390.
390. Bloemkroon boven het vruchtbeginsel diep ingesnoerd, trompet-
vormig, met geplooiden zoom. Vrucht ongelobd. Bloemen overdag gesloten, des namiddags opengaand. Vrucht een
anthocarpium. Kruiden Nyctaginaceae.
Bloemkroon boven het vruchtbeginsel niet diep ingesnoerd. 391.
391. Kelk minder dan halfweg ingesneden. Boomen of heesters. 392. Kelk halfweg of dieper ingesneden. Bladeren nooit gelobd. 393.
392. Klimplanten. Bloemen bleekgeel, in hangende, dicht behaarde
pluimen, 5-tallig. Kroonbladen ± 2>/2 mM lang.
Olacaceae 220.
Heesters met vleezige of leerachtige bladeren. Bladsteel aan den voet der binnenzijde met een vrij groot, steunbladachtig aanhangsel. Bloemen wit of bleekgeel, meer dan 30 mM lang.
Loganiaceae.
Nog andere planten Verbenaceae.
393. Melksaphoudende, vaak klimmende of gedoomde heesters. Stempel
spoelvormig, vaak kort 2-tandig, nooit uit 2 plaatjes gevormd, onder den top vaak met een afhangenden ring. Bladeren gesteeld. Kelk tot aan den voet gedeeld. . . Apocynaceae. Ongewapende planten zonder melksap 394.
') dwars doorsnijden en met een loupe bekijken.



394. Kruiden, niet klimmend 3 •
Boomen, heesters of klimplanten. \
395. Bloeiwijze of haar vertakkingen op een éénzijdigen tros gelijkend.
Helmdraden zonder schub aan den voet. Bladeren van elk paar aan den voet door een smal vlies verbonden. Stijlen öf 2 en dan met elkaar vergroeid doch later gedeeltelijk loslatend óf 1, en dan met lang kegelvormigen, aan den top behaarden stempel.
Loganiaceae.
Niet aldus Gentianaceae.
396. Stengels windend. Bloemen okselstandig, kelkslippen lijnvormig.
Vruchtbeginsel gesteeld, stempel uit 2 plaatjes gevormd.
Gentianaceae.
Niet aldus Loganiaceae.
397. Bladeren tegenoverstaand • • • •
Bladeren niet tegenoverstaand, soms geheel ontbrekend. • Jyy.
398. Bloemen zittend, tot éénzijdige bloeiwijzen vereenigd. Stijlen 2
met gemeenschappelijken stempel Loganiaceae.
„T- x e .... Gentianaceae. Niet aldus 
399 Windende heesters of kruiden. Bladeren öf ontbrekend of ongelobd en gaafrandig. Vrucht met 4 of minder zaden.
Convolvulaceae.
••• 400.
Niet aldus. ..." ,
400. Bladeren lancetvormig, gaafrandig. Kruiden met gaven eierst .
Stiilen 2 vrij. Veelzadige doosvrucht. Bloemen blauw ot vi(jlet ' Hydrophyllaceae.
Niet aldus.' 
401. Windende, groote kruiden. Bloemen zittend, in okselstand.ge
aren. Bloemkroon blijvend, vleezig wordend. Stijlen ó, aan den voet kort vergroeid. Bladeren enkelvoudig, gaaf, niet
tegenoverstaand Chenopod.aceae
Heesters of kruiden, niet windend. Bloemen niet in aren. b ij 1, aan den top kort 3-arn.ig Polemon.aceae.
402. Bladeren enkelvoudig, gaafrandig, niet tegenoverstaand. Kroon
slippen 6 of meer. Boomen of groote heesters. Meeldraden vrij. Stijlen evenveel als vruchtbeginsels, aan den top nie^
aren verdeeld ^
Niet aldus ' . . '
403. Heesters zonder melksap, gewoonlijk klimmend. St^unbla^
ontbrekend. Kroonbladen slechts zeer kort vergroeid. Stijlen
of stempels meer dan 1 Anonaceae .
Boomen met melksap. Steunbladen of hun litteekens aanwezig.



Kroonbladen duidelijk vergroeid. Stijl 1. . . Sapotaceae.
404. Bladeren tegenoverstaand, enkelvoudig. Kelkbladen vrij. Kroon¬
bladen met in slippen verdeelden top. Meeldraden 15, vrij,
nabij den top S-vormig gekromd Tiliaceae 147.
Niet aldus 405.
405. Kelkbladen vrij, in den knop dakpansgewijs dekkend, zonder
bijkelk, na den bloei niet zeer sterk vergroot. Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. Helmknoppen 2-hokkig, helmbindsel boven de hokjes niet of nauwelijks verlengd.
Ternstroemiaceae 95. Niet aldus 406.
406. Stijlen of stijltakken 4 of minder. Bladeren enkelvoudig, vinner-
vig. Bijkelk ontbrekend. Helmknoppen ') 2-hokkig, hokjes
niet gekronkeld 407.
Niet aldus Malvaceae 111.
407. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend. Bloemen in pluimen of trossen. Kelk na den bloei zeer aanzienlijk in grootte toenemend. Helmbindsel vaak ver verlengd boven de hokjes.
Dipterocarpaceae 105. Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. Helmbindsel boven de hokjes niet ver verlengd 408.
408. Helmknoppen kort. Stijl 1, niet of nauwelijks gelobd.
Styracaceae.
Helmknoppen langwerpig of lancetvormig. Stijlen of stempels vaak meer dan 1 Ebenaceae.
409. Bladeren enkelvoudig 410.
Bladeren hand- of voetvormig samengesteld (de algemeene bladspil
is dus niet boven de inplanting der blaadjes verlengd). . 456. Bladeren alle of meerendeels gevind 458.
410. Bloemen d" 411.
Bloemen $ 437.
411. Bladeren alle of meerendeels tegenoverstaand of in kransen. 412. Bladeren anders 417.
412. Meeldraden 3—5. Bloemen geel, klein, in pluimen. . . 413.
Meeldraden 6—10 414.
Meeldraden 15 of meer 416.
413. Boomen. Bladeren kaal Anacardiaceae 275.
*) Aan groote knoppen waarnemen. Bij een 1-hokkigen helmknop ziet men slechts 1 overlangsche vore, bij een 2-hokkigen ziet men er 3, nl. 1 tusschen de beide hokjes en 1 over het midden van elk hokje.



Klimmende heesters. Bladeren behaard. . . Olacaceae 220.
414. Slingerplant. Bloemen geel, de kroonbladen veel grooter dan de
kelkbladen. Bladsteel met 2 klieren op den top. Bladeren
handnervig Malpighiaceae 164.
Klein liggend of kruipend kruid. Bloemen in okselstandige
bundels Halorhagidaceae 476.
415
Nog andere planten 
415. Meeldraden 6-8, op ot binnen een onbehaarde schijf ingeplant.
Boomen. Bladeren van onder wit. . . Sapindaceae 256.
Meeldraden 8—10, om een behaarde schijf ingeplant. Boomen
of heesters Combretaceae 487
416 Bloemen in bebladerde, pluimvormige bloeiwijzen, 5-tallig. btijl
1, draadvormig. Bladeren doorschijnend gestippeld.
Myrtaceae 494.
Bloemen niet in bebladerde pluimen Guttiferae 88.
417. Vruchtbare meeldraden 1—3 of er zijn 2 of meer gehee ver¬
groeide meeldraden of er zijn 2—<="= zittende of tot een hoofdje opeengedrongen helmknoppen. Ongedoornde planten. Bladeren
bij kneuzing niet naar djeroek riekend 
Vruchtbare meeldraden 4-6, helmdraden althans aan den^°P
vrij van elkaar 
Vruchtbare meeldraden 7 of meer, helmdraden althans aan den
..li .... 4zo. top vrii van elkaar 
418. Bladeren zittend, met stengelomvattende bladscheeden, evenwij ig-
nervig. Opgerichte of kruipende kruiden. Commehnaceae. Bladeren gesteeld, hand- of voetnervig, met meer dan 3 hoofdnerven. Steunbladen ontbrekend. Kruiden of slingerplanten. ^
Planten nog anders ' ' ' ' ' *«'
419 Stengels windend. Bloemen 2-huizig. . Memspermaceae 3 .
Stengels niet windend. Bloemen 1-huizig, in pluimen.
Halorhagidaceae 476.
420. Vruchtbare meeldraden 1—3, geheel vrij van elkaar. Bloemden
in pluimen " '
Meeldraden 3-5, meer ol minder .er met elkaa';er8'oe'd.. ^
421. Meeldraden 1-2, vaak van staminodien vergezeld. Kroonbladen
minstens 3 mM lang. Bladeren met doorschijnend gestippel .
Anacardiaceae z7j.
Meeldraden 3, zonder staminodiën. Kroonbladen ± l'/z mM lang Bladeren doorschijnend gestippeld. . Rutaceae 17 .
422. Meeldraden 3 aan den voet vergroeid.
schub aan den voet 



Meeldraden 4—5, geheel vergroeid. Kroonbladen met een behaarde schub aan den voet Bixaceae 68.
423. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend 424.
Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. . . 426.
424. Kroonbladen 5, niet langer dan de kelkbladen of kelkslippen.
Bloeiwijzen kort, gedrongen, in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren geplaatst. Meeldraden vaak op een zuilvormigen bloembodem ingeplant of aan den voet
vergroeid Euphorbiaceae.
Kroonbladen langer dan de kelkslippen 425.
425. Klimplanten met oppervlakkig gezaagde bladeren. Meeldraden
voor de kroonbladen geplaatst. Schijf aanwezig.
Ampelidaceae 244.
Boomen of opgerichte heesters Ilicineae 230.
426. Meeldraden 6, niet of weinig in grootte verschillend. Bladeren
gaafrandig, hoog 3-nervig of handnervig. Stengels gewoonlijk windend, soms opgericht, kroonbladen in het laatste geval steeds kleiner dan de kelkbladen. . Menispermaceae 38. Niet aldus 427.
427. Boomen met tot kortharige pluimen vereenigde bloemen. Bloe¬
men nagenoeg zittend, 3—5 mM middellijn. Meeldraden 5, kaal, om een breede, behaarde schijf ingeplant, met de kroonbladen afwisselend, niet met deze samenhangend. Bladeren van onder blauwgroen, gaafrandig. Kroonbladen groenwit, zwart verkleurend, vliezig, geheel vrij van elkaar. Anacardiaceae 275. Niet aldus 492.
428. Kroonbladen 5—8, van binnen aan den voet met een groote schub.
Kelkbladen 3—4 of er is een onregelmatig openscheurende kelk. Helmdraden behaard. Bladeren niet grof gezaagd, bladsteel niet met 2 klieren op den top. . . . Bixaceae 68. Bloemen anders 429.
429. Steunbladen althans aan den top der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend 430.
Steunbladen ontbrekend 432.
430. Bladeren ongelobd, gaafrandig, met hartvormigen voet, niet schild-
vormig, niet met klieren aan den voet, bladsteel ook niet met klieren op den top. Bloemen wit, in smalle pluimen. Meeldraden meer dan 10, kort 1-broederig. Kroonbladen 5, met afgeronden, gaven top, grooter dan de kelkbladen. Kruid of hoogstens 2 M hooge heester Malvaceae 111.



Boom met tot trossen vereenigde bloemen. Kroonbladen 4, niet kleiner dan de kelkbladen, aan den top in slippen verdeeld. Duidelijke schijf in de bloem aanwezig. . . Tiliaceae 147.
437. Vruchtbeginsel(s) bovenstandig 438.
Vruchtbeginsel onderstandig 455.
438. Kroonbladen grooter dan de kelkbladen, met een behaarde schub
aan den voet. Vruchtbeginsel 1, soms gelobd. Stempel(s) breed, zittend. Boomen of opgerichte heesters. Bloemen niet
in schermen Bixaceae 68.
Kroonbladen zonder schub aan den voet 439.
439. Stijlen in elke bloem 3 of meer, vrij of hoogstens halfweg ver¬
groeid, vaak met ingesneden top. Bladeren dikwijls gelobd. 440. Stijlen 2, draadvormig. Vruchtbeginsel behaard. Boom met tegenoverstaande, van onder witte bladeren. . Sapindaceae 256. Stijl 1 of er zijn 1—3 zittende of nagenoeg zittende, al of niet gelobde stempels. Bladeren ongelobd 448.
440. Steunbladen althans aan den top der twijgen aanwezig, bij het
afvallen een litteeken achterlatend . 441.
Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. . . 442.
441. Vruchtbeginsels talrijk. Staminodiën , op den kelk ingeplant.
Twijgen gestekeld Rosaceae 443.
Vruchtbeginsel 1, soms min of meer gelobd. Euphorbiaceae.
442. Vruchtbeginsel 1, niet of nauwelijks gelobd 443.
Vruchtbeginsels 3 of meer of er is een diep 3—meerlobbig vruchtbeginsel 446.
443. Stengels windend. Bladeren alle of meerendeels schildvormig.
Menispermaceae 38. Opgerichte heester met schildvormige, handlobbige bladeren.
Bloemen in androgynische tuilen, rood. . Euphorbiaceae. Nog andere planten 444
444. Bladsteel meer dan 2 dM lang. Bladeren ongeveer even lang
als breed, diep gelobd. Kroonbladen meer dan 1 cM lang. Stijlen 5, diep gelobd. Bloemen ten getale van 1—3 in de bladoksels geplaatst. Bes meer dan 1 dM lang. Passifloraceae. Bladsteel minder dan 2 dM lang. Bladeren duidelijk meer lang dan breed. Kroonbladen minder dan 1 cM lang. Stijlen 3 of meer, niet diep gelobd. Vrucht minder dan 1 dM lang. 445.
445. Bladeren gaafrandig, van onder blauwgroen. Bloemen 3—8 mM
middellijn, tot veelbloemige pluimen vereenigd. Stijlen 3.
Anacardiaceae 275.
Bladeren gezaagd Ternstroemiaceae 95.
5



Staminodiën 8—12 Combretaceae 487.
Staminodiën geheel ontbrekend Begoniaceae.
456. Kelkbuis op den top met een bijkelk. Meeldraden of staminodiën
talrijk. Stampers dicht opeengedrongen. Lage kruiden.
Rosaceae 443.
Kelkbuis niet met een bijkelk op den top 457.
457. Steunbladen althans aan de toppen der stengels aanwezig. Meel¬
draden of staminodiën voor de kroonbladen staand. Stengels kruipend of klimmend, ongestekeld. Bladeren hand- of voet-
vormig samengesteld Ampelidaceae 244.
Steunbladen ontbrekend. Meeldraden of staminodiën met de kroonbladen afwisselend of geheel ontbrekend. Stengels vaak opgericht of gestekeld. Bladeren handvormig samengesteld.
Rutaceae 174.
458. Kroonbladen 3 Burseraceae 195.
Kroonbladen 4—6 459,
459. Meeldraden binnen een duidelijke schijf ingeplant, helmdraden
dikwijls behaard. Bladeren meestal evengevind; zoo zij onevengevind zijn, is het onderst paar blaadjes steunbladachtig.
Sapindaceae 256.
Meeldraden niet binnen een duidelijke schijf ingeplant. Bladeren
meestal onevengevind 460.
460. Meeldraden of staminodiën 6 of minder 461.
Meeldraden of staminodiën 8—12 466.
Meeldraden meer dan 12 471.
461. Gestekelde heesters of boomen. Bladeren bij kneuzing sterk riekend.
Rutaceae 174.
Stengels ongewapend 462.
462. Bloemen alle of meerendeels 4-tallig 463.
Bloemen alle of meerendeels 5—6-taIlig 464.
463. Bladeren tegenoverstaand. Blaadjes kaal. Steunbladen ontbre¬
kend 463a.
Bladeren niet tegenoverstaand, zeer bitter. Simarubaceae 189.
463a. Meeldraden in de d bloemen 2. Stijl in de $ bloemen tweespletig.
Oleaceae.
Meeldraden in de cf bloemen 4. Stijl in de $ bloemen met 1
verbreeden stempel Rutaceae 174.
464. Bladeren alle of meerendeels evengevind. Kelkbladen opgericht. Kroonbladen wit. Meeldraden in de c? bloem in het midden der bloem bijeenstaand. Stijl in de $ bloem 1, kort 2-lobbig. Kroonbladen 6—15 mM lang Sapindaceae 256.



Bladeren verspreid of afwisselend, soms ten deele tegenoverstaand, in het laatste geval is de zoom der bloemkroon in den knop geplooid en zijn de bladeren min of meer gelobd. . . 476.
473. Klimmende, gedoomde, stinkende heesters met groengele bloemen.
Vruchtbeginsel in de $ bloem bovenstandig. Meeldraden 4.
Bladeren enkelvoudig Salvadoraceae.
Ongewapende heesters of kruiden 474.
474. Klimmende heester. Bloemen in behaarde pluimen, bleekgeel.
Meeldraden in de <J bloem 5, met zeer korte helmdraden. Vruchtbeginsel in de $ bloem bovenstandig, met zittenden
stempel Olacaceae 220.
Niet aldus 
475. Meeldraden in de cf bloem 2. Vruchtbeginsel in de $ bloem
bovenstandig Oleaceae.
Meeldraden in de cf bloem 4 of meer. Vruchtbeginsel in de $ bloem onderstandig Rubiaceae.
476. Bladeren samengesteld Leguminosae 289.
Bladeren enkelvoudig 477
477. Windende heesters of kruiden met handnervige, meerendeels
schildvormige bladeren. Bloemen klein, geelgroen, 2-huizig. Meeldraden in de c? bloem vergroeid tot een zuil, om welker schildvormigen top de helmhokjes gerangschikt zijn. Stijl in de $ bloem 3—5-tandig of -lobbig. Steenvruchtjes rood.
Menispermaceae 38. Niet aldus 473
478. Bloemen <3 479
Bloemen £ 437
479. Één der meeldraden veel grooter dan de andere. Boomen met
tot pluimen vereenigde bloemen. . . Anacardiaceae 275. Niet aldus 480
480. Bloemen -actinomorf. Meeldraden evenveel als kroonslippen of
de kroon is niet of nauwelijks ingesneden 481.
Aantal meeldraden grooter dan het aantal slippen der duidelijk ingesneden kroon of anders de bloemen zygomorf. . . 483.
481. Helmknoppen veel langer dan de helmdraden, tegen elkaar of
tegen den stijl gedrukt, met toegespitsten top. Bloemkroon in den knop geplooid, doorgaans paars, van buiten behaard, nooit dikvleezig, afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Stengels vaak gestekeld. Bladeren hoekig of gelobd. Solanaceae. Bloemen anders 482.
482. Bloemen zittend of nagenoeg zittend, tot tuilen vereenigd, niet



overstaand, nooit schildvormig Myrsinaceae.
Niet aldus * . 493.
493 Vruchtbeginsel of althans de steel ervan behaard. Kroonbladen wit, 5—15 mM lang, opgericht met buitenwaarts gekromden top, niet met naar binnen uitspringende middennerf, ook niet dikvleezig. Helmdraden vrij van de kroonbladen, veel langer dan de helmknoppen, deze laatste met min of meer 2-lobbigen voet. Stijl draadvormig. Bladeren verspreid, vaak groepsgewijs bijeenstaand, langwerpig of lancetvormig, niet of zeer oppervlakkig ingesneden. Bloemen niet in aren, trossen of hoofdjes, de afzonderlijke bloemen steeds duidelijk gesteeld. Twee— meerkleppige, 1-hokkige doosvrucht met sterk naar hars riekenden inhoud en vele zaden. Boomen of opgerichte heesters.
Pittosporaceae 73.
Bloemen anders 494.
494. Boomen of opgerichte heesters. Kroonbladen dunvliezig, stomp,
wit of groenwit, 2—4 mM lang, niet met uitspringende middennerf, ook niet met naar binnen gebogen top, aan den voet zeer kort onderling vergroeid. Schijf ontbrekend. Meeldraden of staminodiën met de kroonbladen afwisselend, kaal. Stamper(rudiment) kaal. Vruchtbeginsel 4—<=^-hokkig. Bladeren
nooit tegenoverstaand Ilicineae 230.
Niet aldus Olacaceae 220.
495. Bladeren tot kleine, in kransen geplaatste schubjes verminderd.
Bloemen in aren of hoofdjes, éénslachtig-éénhuizig. Mannelijke bloemen met 2 spoedig afvallende bloemdeksegmenten. Vrouwelijke bloemen naakt, met 1 stamper. Stijl kort, diep 2-spletig. Sterk vertakte, op naaldboomen gelijkende, ongewapende boomen, zonder melksap. Uiterste twijgen dun, kantig.
Casuarinaceae.
Niet aldus 496.
496. Bloemen in grooten getale binnen een gemeenschappelijken, vlee-
zigen bloembodem (bloemkoek) besloten. Boomen of heesters, ongedoornd, meestal melksap bevattend. Bladeren enkelvoudig, steunbladen aan de toppen der twijgen aanwezig, vaak zeer
groot Urticaceae.
Bloemen niet binnen een gemeenschappelijken bloembodem besloten 497,
497. Bloemen met uiterst kleine of zonder bloembekleedselen, tot kolven
vereenigd, d. w. z. niet elk in den oksel van een schutblad geplaatst, doch in grooten getale en dicht opeengedrongen



Elke bloem door één kafje ingesloten. Stengels meestal driekant, niet knoopig, niet hol. Bladscheeden gesloten, zonder tongetje.
Cyperaceae.
Bloemen niet door kafjes ingesloten, doch met 6-bladig bloemdek. Bladeren smal of tot scheeden verminderd. . . Juncaceae.
504. Boomen, heesters of kruiden met veel wit melksap, nooit windend.
Bloemen schijnbaar & in werkelijkheid éénslachtig, terwijl 1 $ en 10—25 uit één enkelen meeldraad bestaande d bloemen binnen een klok- of schoenvormig, bloemdekachtig, dikwijls klierdragend omwindsel bijeenstaan. Helmdraden geleed. Eierstok gesteeld, driehokkig, bij de oudere bloemen vaak uit het omwindsel omlaag hangend. Stijlen 3, vaak gedeeltelijk vergroeid, dikwijls met 2-spletigen top. Doosvrucht. Bladeren ontbrekend of enkelvoudig, vliezig of vleezig, nooit diep gelobd of gedeeld, ook niet doornachtig getand, bij de boomen en heesters nooit tegenoverstaand, bij de kruiden al of niet tegenoverstaand Euphorbiaceae.
Niet aldus 
505. Bloemdek ontbrekend of alleen door 1—2 klieren vertegenwoor¬
digd. Bloemen in katjes, hoofdjes of aren. Boomen, heesters of ondergedoken waterplanten. Melksap ontbrekend. . 506. Bloemdek aanwezig, soms vroeg afvallend, doch dan bevat de plant veel geel of wit melksap of staan de bloemen niet in katjes, hoofdjes of aren 514
506. Bladeren gevind 507
Bladeren enkelvoudig 508
507. Op palmen gelijkende, lage boomen met dicht opeengedrongen,
stijve bladeren. Blaadjes zeer talrijk, lijnvormig. Bloemen in eindelingsche, dichte bloeiwijzen, éénslachtig-tweehuizig. Helmknoppen aan de rugzijde van dikke schubben opeengedrongen. Eitjes langs den rand van bladachtige, gezaagde schubben
geplaatst Cycadaceae.
Niet op palmen gelijkende boomen. Blaadjes hoogstens 20. Bloemen in katjes, het bloemdek met het schutblad der bloem vergroeid. Vrucht gevleugeld Juglandaceae.
508. Boomen of opgerichte heesters, met enkelvoudige, dicht bijeen-
staande of tegenoverstaande, niet of kort gesteelde, priem-, naald-, lijn- of lancetvormige, gaafrandige, stijve bladeren. Takken doorgaans in kransen. Meeldraden in den vorm van gesteelde schildjes, welke aan de onderzijde 2—6 stuifmeelzakjes dragen. Eitjes naakt, in de oksel van een schub



533. Kruiden met aan een bovenaardschen stengel geplaatste, tegen¬
overstaande of kransstandige, vlakke, gaafrandige bladeren.
Bloemen niet aren of hoofdjes 534.
Niet aldus 
534. Bladeren zeer smal, draadvormig. Bloemdek losbladig, wit,
meeldraden 6 Liliaceae.
Bladeren anders. Stengels niet windend 535.
Windende planten met breede bladeren 540.
535. Bloemdek boven den eierstok duidelijk ingesnoerd, waardoor deze
schijnbaar onderstandig is. Zoom van het bloemdek duidelijk geplooid. Stijl 1, met knop-of schildvormigen stempel. Meeldraden vrij van het bloemdek Nyctaginaceae.
Bloemdek niet ingesnoerd boven den eierstok, zoom van het bloemdek duidelijk ingesneden. Stijlen vaak meer dan 1. Meeldraden vaak op het bloemdek ingeplant 536.
536. Bloemdek groen, 4-tandig, met evenveel bijtanden. Bloemen in
veelbloemige, okselstandige bijschermen. Stijl 1. Lythraceae. Bloemdek anders, vaak van binnen gekleurd, steeds zonder bijtanden. Stijlen vaak meer dan 1 537.
537. Bloemen in lange trossen. Bloemdekbladen 4—5, vrij. Meel¬
draden 8—10. Lagere bladeren verspreid. Phytolaccaceae. Bloemen anders Aizoaceae.
538. Opgerichte heester of kleine boom. Bloemdek groen, tot zeer
nabij den voet 4-deelig, zelden 3- of 5-deelig. Meeldraden 4—12, met zeer korte helmdraden. Helmbindsel aan den top kort verlengd. Eierstok zijdelings samengedrukt of driekant. Stijl 1, lijnvormig, aan den top duidelijk overlangs gevoord, niet in takken verdeeld. Gevleugelde doosvrucht. Bladeren verspreid, lancetvormig-omgekeerd eirond, met onderwaarts omgekrulden, gaven rand en talrijke wijduitstaande zijnerven, hoogstens 15 cM lang, kaal of behaard, niet beschubd. Bloemen
nooit in hangende trossen Sapindaceae 256.
Niet aldus 539
539. Stamper en meeldraden door een gemeenschappelijken steel ge¬
dragen. Helmknoppen zittend of bijna zittend. Bloemdek vergroeidbladig, 4—6-slippig, van buiten of langs den rand der slippen behaard. Boomen of heesters. Sterculiaceae 133. Niet aldus 540.
540. Meeldraden 1—3, vrij 541
Meeldraden 4—5 544.
Meeldraden 6 563.



548. Bladeren gaafrandig. Bloemen in gesteelde, dicht behaarde tuilen.
Bloemdek diep 10-deelig. Vruchtbeginsel dicht behaard. Stijl 1.
Dichapetalaceae 219. Niet aldus 
549. Bloemdekslippen 8—10, in 2 rijen, de binnenste niet langer dan
de buitenste. Stijlen of stempels 2—3. Rhamnaceae 239. Niet aldus Ampelidaceae 244.
550. Bladeren tegenoverstaand, van onder niet beschubd. Bloemen
in okselstandige en eindelingsche, 10—veelbloemige bloeiwijzen. Meeldraden op het bloemdek ingeplant. Stengels nooit klim-
' mend of windend 55^
Niet aldus 
551. Schijf boven de bloemdekbuis in 4 lobben verlengd, welke met de
bloemdekslippen afwisselen. Meeldraden 4. Bloemdekslippen met een haarbosje achter de meeldraden. Vruchtbeginsel aan den voet kort met de bloemdekbuis vergroeid, stijl aan den top
in 3 korte armen verdeeld Santalaceae.
Schijf niet boven de bloemdekbuis verlengd. Bloemdekslippen zonder haarbosje. Vruchtbeginsel geheel bovenstandig. Stempel knopvormig, 2 lobbig Lythraceae.
552. Meeldraden 4 553
Meeldraden 5 551.
553. Bloemdek duidelijk vergroeidbladig, soms eenerzijds diep ge¬
spleten 
Bloemdek losbladig of bijna losbladig, nooit alleen eenerzijds diep gespleten 
554. Bloemdek eenerzijds diep gespleten of tot nabij den voet 4-deelig.
Helmknoppen zittend of bijna zittend. Boomen of forsche, opgerichte heesters Proteaceae.
Bloemdek anders 555
555. Niet-klimmende kruiden. Bloemen okselstandig, klein, alleen¬
staand of in bijschermen, doch niet in trossen. Bladeren van
onder niet beschubd 556.
Heesters of klimplanten 557.
556. Bladeren smal lijn-iancetvormig. Stiji 1. , . . Lythraceae. Bladeren breeder. Stijlen 3 of meer Aizoaceae.
557. Bloemdekbuis vierkant, boven den eierstok samengetrokken. Bla¬
deren van onder zilvergrijs beschubd. Bloemen geelwit, welriekend Elaeagnaceae.
Bloemen en bladeren anders Olacaceae 220.
558. Windende, onbehaarde kruiden met zeer dicht dwars geaderde,



eironde-hartvormige bladeren. Helmbindsel boven de helm-
hokjes ver verlengd Roxburgh.aceae.
Groote, klimmende heester. Bloemen in hoofdjes, deze hoofdjes weer tot pluimen vereenigd Olacaceae ^
Stengels niet klimmend • ' '
559. Boomen of heesters. Meeldraden tegenover de bloemdek-
slippen ' ' "
Kruiden Meeldraden met de bloemdekslippen afwisselend.
Phytolaccaceae.
560. Bloemen paarsgewijs op een gemeenschappelijk steeltje geplaatst,
tot lange trossen vereenigd. Helmdraden kort. Proteaceae. Bloemen niet paarsgewijs op een gemeenschappelijk steeltje.
Helmdraden lang • • * a iscac®^*
561 Klimplanten. Bloemen in trossen, bijschermen of pluimen, gro , wit of geel. Duidelijke, 5-lobbige schijf meestal aanwezig ),
zoo deze ontbreekt, zijn de bladeren tegenoverstaand.
Olacaceae 22U. 562.
562. Bloemenkien getale van 1-3 in de bladoksels kort gesteeld. Bloemdek 4-slippig, slippen ongelijk. Stijlen 3 of
...... Chenopodiaceae.
Niet aldus • r 564
563' Bloemdekb'aden T^eTn „ieMegelverstaand.' Stengels*
aan 6, in 2 o, „eer rijen.' Boonrenrf
opgerichte heesters 
564. Stijl 1, zeer kort. Bladeren niet vleezig. Bloemer> - ^sen.
Meeldraden 4-machtig 7 van
Stijlen 3 of meer. Bladeren vleezig. Bloemen ten getale va
1—3 in de bladoksels ïzoaceae.
565 Één der vruchtbare meeldraden veel grooter dan de andere.
Bladeren gesteeld, vaak met hart- of Pfllvonn^jjet^
566.
566 BlaLÏeTalle wortelstandig, lijnvormig, dikvleezig, wit gevlekt
Bloemen geelwit, bundelsgewijs langs de spil van lange trossen staand, des avonds opengaand. Bloemdekbuis dun, slippen ' ... Haemodoraceae.
smal, spreidend „rnntp
Opgericht, forsch moeraskruid met kleine, groene, tot groote
l) Bij kleine bloemen een loupe gebruiken.



pluimen vereenigde bloemen. Dikke schijf aanwezig. Bladeren
langwerpig of lancetvormig Flagellariaceae.
Nog andere planten 566o.
566ö\ Bloemdek kroonachtig, niet droogvliezig, ook niet droogvliezig
gerand Liliaceae.
Bloemdek kelkachtig of droogvliezig of met droogvliezige randen.
Juncaceae.
567. Twijgen gedoomd. Bladeren in bundels. Bloemen in bundels,
§ee' Berberidaceae 47.
Twijgen ongewapend. Bladeren tegenoverstaand. Bloemen groen
Sapindaceae 256.
568. Bloemdek vergroeidbladig, met nagenoeg gaafrandigen zoom,
welke gevormd wordt door 4—6 opstaande, dikke tandjes, die door naar binnen gevouwen, dunne vliezen vereenigd zijn. Vrucht een anthocarpium. Meeldraden 7—8. Nyctaginaceae. Bloemdek anders, soms vroeg afvallend en dan schijnbaar ontbrekend 
569. Bloemen in eindelingsche trossen, zygomorf, wit. Kelkbladen 5,
de beide binnenste grooter dan de andere en vaak gekleurd. Kroonbladen 3. Meeldraden 8, éénbroederig. Bladeren ellip-
tisch-langwerpig Polygalaceae 75.
Bloemen anders 570
570. Bloemen in trossen, hoofdjes of tuilen. Bloemdek gekleurd, uit
4-5 bladen bestaand of met 4—5 stompe lobben. Staminodiën ontbrekend. Meeldraden 8 of 10, met duidelijke helmdraden. Stijl 1 met stempel. Planten zonder melksap. 571. Niet aldus 573
571. Bloemdek losbladig of diep gedeeld. Bloemen in kluwens of
trossen Phytolaccaceae.
Bloemdek hoog vergroeidbladig 572.
572. Bloemen wit, in hoofdjes. Zoom der bloemkroon vlak uitgespreid.
Thymelaeaceae.
Bloemen anders Ericaceae.
573. Planten met veel geel melksap. Bloemdekbladen 2, vroeg af¬
vallend. Bloemen in pluimen Papaveraceae 51.
Planten zonder geel melksap 574.
574. Bloemen alleenstaand of in kluwens, minder dan 5 mM lang.
Stijlen of stempels 3 of meer. Kruiden 575.
Niet aldus 
575. Stengels naar boven zeer sterk afgeplat, bij de knoopen met een
dwarse streep. Bloemen in kluwens. Bladeren alleen aan



jonge stengels aanwezig Polygonaceae.
Stengels niet sterk afgeplat, niet met dwarse strepen. Bloemen ten getale van 1-3 in de bladoksels. Bladeren lang blijvend.
Aizoaceae.
576. Meeldraden 8 of 10, in 1 rij, met evenveel wollig behaarde sta-
minodiën afwisselend. Bladeren afwisselend, doorschijnend gestippeld. Bloemen in okselstandige bundels, klein, groen ot 8 , . . Samydaceae.
gee ... 577.
Niet aldus. . '
577. Bloemdekbladen vrij, 30-40 mM lang, vleezig, wit. Alleen som¬
mige bloemen met 1, de meeste met 2—5 stampers. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond Magnoliaceae^l2.
Niet aldus . . . • ■ \ 1 '
578. Bloemdek vergroeidbladig, 20-35 mM middellijn, tot over het
midden 5-spletig, geelwit, gewoonlijk purper gestreept, btij, , Sterculiaceae 13.5. len 5?9
Niet aldus , " . ' '' " . .. '
579 Bladeren tegenoverstaand, van onder wit. Vruchtbeginsel 2-lobb.g, behaard. Stijlen 2 Sapindaceae 256.
, , .... OoU.
Niet aldus ,
580. Bloemen in lange, hangende trossen. Bloemdek 4-slippig. Meel¬
draden 10. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl lang, kaal.
Leguminosae 289.
... , . , „ .... Lauraceae. Niet aldus 5g9
581. Bladeren tegenoverstaand •
Bladeren niet tegenoverstaand a
582 Bloembekleedselen vrij, in den knop dakpansgewijs dekkend.
Meeldraden op den bloembodem ingeplant. Boomen.
Guttiferae 88.
Bloembekleedselen vergroeid tot een klokvormige buis waarop de meeldraden zijn ingeplant. ...... Lythraceae.
583. Ongedoornde boomen met vinnervige, niet rood gestippelde a-
deren. Twijgen met duidelijke steunbladen of steunbladlittee-
kens.' Helmknoppen niet hoefijzervormig gebogen. Stijli 1,
gaaf of in 3—5 korte armen verdeeld 584.
, , ... o87.
Niet aldus 
584. Bloemdek hoog vergroeidbladig, 6—10-tandig. Meeldra n tp
het bloemdek ingeplant. Bloemen in trossen. Bladeren gaafrandig.
Rosaceae 443.
. , ^ ... 585. Bloemdek anders 
585. Bloemdekbladen 8-12, vleezig, wit, 30-40 mM lang. Stamper



630. Bloemdekbiaden 9-12, in 3 of meer rijen, vrij van elkaar, rood of geel, vleezig, de binnenste het grootst. Geheel onbehaarde, klimmende heesters. Bloemen alleenstaand of in bundels (met in trossen, tuilen of pluimen), okselstandig of op het oude hout gezeten. Meeldraden (in de d bloem) talrijk, dicht opeengedrongen, de binnenste of alle soms tot een vleezig lichaam vergroeid, waarin de helmknoppen dan zijn weggedoken. Stampers (in de $ bloem) talrijk. Bladeren enkelvoudig, gaafrandig, niet tegenoverstaand, ook niet schildvormig. Magnoliaceae 12.
Niet aldus ^
631. Boomen met verspreide, enkelvoudige, gezaagde bladeren, welke bij kneuzing naar terpentijn rieken. Bloemen in éénslachtige hoofdjes, deze hoofdjes tot trossen vereenigd, welke aan den voet ? daarboven d zijn. Meeldraden in elk hoofdje zeer talrijk, helmdraden kort. Vrouwelijke hoofdjes 12- of meerbloemig, kelken onderling vergroeid, op den rand rudimentaire helmknoppen dragend, vruchtbeginsel halfonderstandig, het bovenstandig deel dicht behaard, 2-lobbig, elke lob door een teruggekromden stijl gekroond Hamamelidaceae 474.
Bladeren en bloemen anders '
.... bóó.
632. Bloemen d 677
Bloemen $ , ' ' ' ' .1
633 Meeldraden 1-2 öf 2 of meer geheel vergroeide meeldraden of er zijn 2-~= zittende of tot een hoofdje opeengedrongen of
onderling vergroeide helmknoppen. .
Meeldraden 3—12 met althans aan den top vrije helmdraden en
544.
geheel vrije helmknoppen 
Meeldraden 13 of meer, met duidelijke, althans aan den top vrije
helmdraden en geheel vrije helmknoppen 672.
634. Saprophyten of parasieten zonder groene bladeren. . . M5.
Bebladerde stengels aanwezig / '
635 Kleine saprophyten met tot trossen vereenigde, witte bloemen.
Triuridaceae.
Stengellooze woekerplanten. Bloemen groot, alleenstaand, onmiddellijk op de voedsterplant gezeten, vleezig, roodbruin, stinkend.
Cytinaceae.
, , ... 637.
636. Bladeren enkelvoudig 
Bladeren handvormig samengesteld •
637. Steunbladen of hun litteekens althans aan den top der twijgen
voorhanden. Melksap vaak aanwezig •
Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. 641.



646.
646 Meeldraden binnen een duidelijke schijf ingeplant. Helmdraden
behaard of kaal. Bloemdek minder dan 1 cM hoog, nooit oranje. Steunbladen ontbrekend. ... Sapindaceae 256. Meeldraden niet binnen een duidelijke schijf ingeplant. Helmdraden altijd kaal ' '
647 Meeldraden 5, tusschen de lobben van een oranjegele schijf inge¬
plant. Bloemen in okselstandige pluimen, bleekgeel of groengeel. Steunbladen ontbrekend Sapindaceae 256.
Niet aldus \
648. Volkomen meeldraden 6. Klimmende of windende heesters of
kruiden met tweehuizige bloemen * "
Volkomen meeldraden meer of minder dan 6, of, zoo er 6 zijn,
heeft de plant een opgerichten stengel f •
649 Bloembekleedselen geheel vrij van elkaar, doorgaans meer c an . Bladeren enkelvoudig, bladsteel niet met overblijfsels van ranken. Stengels nooit gestekeld of gevleugeld. Bloemen met in enkelvoudige schermen Menispermaceae 38.
Niet aldus , Qi,,/
650. Bloemen in enkelvoudige schermen. Bladeren enkelvoudig. Blad¬
steel met verdroogde overblijfsels van ranken. Stengel onge-
Liliaceae.
Bloemfn niet in enkelvoudige schermen. Bladeren dikwijls samengesteld. Bladsteel zonder verdroogde overblijfsels vai
ranken. Stengels soms gevleugeld, meestal gestekeld.
Dioscoreaceae.
651. Steunbladen althans aan de toppen der stengels of twijgen^aan¬
wezig, bij het afvallen een meer of minder duidebik lllte<^
achterlatend " ' ' ' '
Steunbladen en dus ook hun litteekens ontbrekend. . .. ■
652. Bloemen in armbloemige aren, niet tot kluwens vereen.gcL Kelkbla¬
den 5-6, langwerpig of langwerpig-lancetvormig. Meeldraden 2—6, met korte, vrije helmdraden en groote, stompe he m knoppen. Bladeren kort gesteeld, elliptisch-lancetvormig, gaa randig of in de bovenhelft gezaagd-getand, de jonge ut er sterharie. Steunbladen lijn- of lancetvorm.g, afvallend.
Boom der bergstreken Hamamehdaceae
653 Meeldraden 3-5,' evenveel als bloemdeksegmenten, vóór deze geplaatst, geheel vrij »an eikaar, in den knop doorgaans, bnnenwaarts omlaag geslagen. Helmknoppen aan de rugzij



boven den voet ingeplant, duidelijk korter dan de helmdraden. Schijf ontbrekend, ook niet in gedaante van klieren aanwezig. Planten zonder melksap. Twijgen niet in het oog vallend sympodiaal opgebouwd. Bladeren enkelvoudig, niet schildvormig. Bladsteel nooit met 2 klieren op den top. Vrucht
1-zadig Urticaceae.
Niet aldus 
654. Bloemen éénslachtig-éénhuizig, zittend, de beide geslachten in
afzonderlijke bloeiwijzen, de c? tot aren of katjes vereenigd, de $ in dergelijke bloeiwijzen of ten getale van 1—5 besloten binnen een omwindsel. Bloemdek zeer klein, meeldraden ver buiten het bloemdek stekend. Vruchtbeginsel onderstandig, stijlen 3 6, onverdeeld. Vrucht door een verhard omwindsel geheel of gedeeltelijk omgeven. Boomen der bergstreken, zonder melksap, met vinnervige, nooit tegenoverstaande bladeren. Bladsteel nooit met klieren op den top. Steunbladen vroeg afvallend.
Cupuliferae.
Niet aldus 
655. Klimplanten met in pluimen of tuilen geplaatste, kleine, 4—5-tal-
lige bloemen. Kelk ondiep gelobd. Kroonbladen vroeg afvallend en daardoor schijnbaar ontbrekend. Helmdraden onbehaard, om een breede schijf ingeplant, langer dan de helmknoppen. Bladeren of blaadjes gezaagd. . . . Ampelidaceae 244. Niet aldus Euphorbiaceae.
656. Klimmende heester met verspreide, eirond-langwerpige bladeren met
breed afgeronden of zwak hartvormigen, tevens smal schildvormigen voet. Bloemen in okselstandige bloeiwijzen, klein, bleekgeel, de afzonderlijke bloemen op dunne, vrij lange steeltjes, 5-tallig. Kelk zeer kort getand, kroonbladen ll/2—2mMlang, meeldraden voor de kroonbladen geplaatst. Olacaceae 220. Niet aldus 657
657. Aantal meeldraden gelijk aan het aantal bloemdeksegmenten. 658. Aantal meeldraden grooter of kleiner dan het aantal bloemdeksegmenten 665.
658. Epiphytische, woekerende heestertjes met in de voedsterplant
dringende zuigorganen. Bladeren nu eens ontbrekend, dan weer paarsgewijs tot elkaar genaderd of tegenoverstaand.
Loranthaceae.
Niet woekerende, niet-epiphytische planten 659.
659. Bladeren tegenoverstaand 660.
Bladeren niet tegenoverstaand 661.



660 Klimmende heesters. Kelk en kroon beide aanwezig, doch de
eerste zeer klein Olacaceae 220.
Boom met tot pluimen vereenigde bloemen. Bloemdek vergroeit bladig, buisvormig, met nagenoeg oningesneden zoom, welke gevormd wordt door opstaande tandjes, die door naar binnen gevouwen vliezen vereenigd zijn. Helmdraden zeer kort.
Nyctaginaceae.
Nog andere boomen • • Lythraceae.
661. Meeldraden 4, met de bloemdekslippen afwisselend. Bloemen in
tot pluimen vereenigde hoofdjes. Groote, klimmende heesters.
Olacaceae 220.
Meeldraden tegenover de bloemdekslippen geplaatst. . . 662.
662. Bloemdek droogvliezig of droogvliezig gerand, aan den voet met
1 schutblad en 2 schutblaadjes. Meeldraden meestal 3 of 5,
zeldzamer en slechts in enkele bloemen 4. Bladeren vrij lang
gesteeld, gaafrandig. Kruiden of klimmende heesters.
Amarantaceae.
Bloemdek anders Meeldraden 4 of 6 • • 663-
663. Moeraskruid met groene, tot pluimen vereenigde, 6-tallige bloemen.
Bladeren langwerpig of lancetvormig. . . Flagellanaceae.
Boomen of heesters ' '
664. Bloemen in lange aren, welke vaak tot pluimen vereenigd zijn.
Bladeren met hartvormigen voet, van onder behaard.
Datiscaceae.
Bloem in korte, tot bundels vereenigde trosjes. Bladeren met spitsen voet, geheel kaal ^UXaCfifi6'
665. Meeldraden 6—12 • ■ • / • • *
Meeldraden 3—4, soms met evenveel staminodien afwisselend.
666. Meeldraden 9 of 12, in 2 of meer rijen. Helmknoppen met
kleppen openspringend. Bloemen vaak in hoofdjes, schermen of pluimen. Boomen met gaafrandige bladeren. Lauraceae.
Niet aldus *. '4 'A- ^f
667. Bladeren tegenoverstaand. Bloemen éénhuizig, in okselstandige o
ziidelingsche bloeiwijzen. Bloemdek urn-, bol- of tolvormig,
kort 4-tandig. Meeldraden 5—8, met uiterst korte helmdraden,
niet buiten het bloemdek stekend, de 4 buitenste aan den rand
der schijf tegenover de bloemdektanden geplaatst.
Monimiaceae.
_ r» J . j .... 667fl. Niet aldus 
667a Bloemdek vergroeidbladig, buisvormig, met nagenoeg oninge sneden zoom, welke gevormd wordt door 3-6 opstaande



tandjes, die door naar binnen gevouwen vliezen vereenigd zijn. Meeldraden 8—10. Geen langharige schijf aanwezig. Boomen
of gedoomde heesters Nyctaginaceae.
Bloemen in androgynische tuilen, rood, 5-tallig. Meeldraden 8. Opgerichte heester met schildvormige, handlobbige bladeren en
d.kke twijgen Euphorbiaceae.
Nog andere planten 668
668. Bladeren verspreid, hoog drienervig of driedubbelnervig, kaal
van onder niet wit. Meeldraden 6, door de binnenste, zeer eine bloemdekbladen omvat. . . . Menispermaceae 38. Niet aldus 66g
669. Schijf kaal. Bladeren van onder wit. Meeldraden 6—8.
..... Sapindaceae 256.
bchijf langharig. Bladeren van onder niet wit. Combretaceae 487
670. Ongewapende boomen met enkelvoudige bladeren. Eindvertak-
kingen der bloeiwijze met een omwindsel, dat 1 zittende $ en 2 gesteelde d bloemen bevat. Meeldraden 3 of 4. Bloemdeksegmenten dubbel zooveel in 2 rijen. Bladeren vaak schild-
^ vormier h j-
, 
Klimmende heesters 671
671. Meeldraden 3 met staminodiën afwisselend. Bladeren enkelvoudig
* samengesteld Dioscoreaceae.
«7o Meeldraden 4 Bladeren enkelvoudig. . . . Olacaceae 220.
672. Bladeren gevind. . i , .
D, , ' Juglandaceae.
Bladeren enkelvoudig 
673. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig," bij het
afvallen een meer of minder duidelijk litteeken achterlatend. 674. Steunbladen geheel ontbrekend. Boomen of heesters. Bloemen duidelijk gesteeld. Meeldraden vrij of 4—5-broederig, niet op een verhoogden bloembodem gezeten 676
674. Sappige kruiden, nooit klimmend. Bladeren met zeer scheeven
of met schildvormigen voet, zonder klieren aan bladsteel en rand. Bloemdekbladen gekleurd, wit of rood, vaak ongelijk. Helmdraden onvertakt, aan den voet kort vergroeid. Bloemen meestal 1-huizig, het vruchtbeginsel der ? bloemen onderstandig, scherp driekant of drievleugelig. . . Begoniaceae. Niet aldus 675
675. Bloemen éénslachtig-éénhuizig, de beide geslachten in afzonder¬
lijke bloeiwijzen, de tf zittend, tot aren of katjes vereenigd, de $ in dergelijke bloeiwijzen of ten getale van 1—5 besloten binnen een omwindsel. Bloemdek zeer klein, meeldraden 4-



20' r sm™ 3iro"v"e1wenVrucVhr^eene' vertard omwi'ndsel geheel of gedeeltelijk omgeven. Boomen ^ogere bergstreken, zonder melksap, met vmnerv ge, n,,0 staande bladeren. Steunbladen vroeg afvallend. BMstedno^
met klieren op den top 
676. Blade^en^tegènoverstaand, gaafrandig,
eenieszins scheedevormigen voet. BloemdeKsnppen o
i„ den knop dakpansgewijs dekkend. Sch.jf ^
706.
677 Boomaèn"of heesiers met tegenoverstaande gaafrandige, glanzende
■ S
niet een vruc»
vliezen waarvan het binnenste een s >
omhulsels tredende, op een stijl gelijkende bu,s vormt^
678.
Niet aldus 679.
678. Vruchtbeginsel(s) bovenstandig. ■ • • , d ievleugelig. 709. Vruchtbeginsel onderstandig, vaak driekant ot dnev.eug g ^
679. Stampers 3—, vrij van elkaar. 6g3
Stamper 1, soms min oi meer Selob ■ ' ' ' ' Triuridaceae.
680. Tengere saprophyten zonder groene • .681. Planten met groene bladeren 681a.
681. Bladeren tegenoverstaand. _ 682
Bladeren niet tegenoverstaand. . ■ ■■ ■ • • monimiaceae.
Kruiden Blo'emdek'losbladig of diep gedeeld, ^ntaceae.
682. Bloemdekbladen in 2-4 rijen, vrij. Kruld^e°.^rmaceae 38.
gels meestal windend . . • ^ vergroeid. Boomen of
Bloemdekbladen in 1 nj, aan sterculiaceae 133.
683. Blir^intr'meeste o, aUe me, meer dan 3 blaadjes. Birr^tSig^ = voetvormig samengesteld, soms
684. Bloemdek trompetvormig, oranje. B'cemer,u,IVrucht
een Sapindaceae 256.
Niet aldus 



725.
deliik vorksgewijs vertakt. Bladeren aan den voet metsteun^ ^en Marattiaceae.
Sponingiën ten slotte afvallend. Bladeren niet met steunbladen aan den voet (wel zijn soms de bladeren vorksgewijs vertakt en vindt men steunbladachtige vinnen aan den voet der ver-
Bladeren8 uit een vruchtbaar en een onvruchtbaar deel bestaand, het vruchtbare deel bij de Javaansche soort in het midden
o ritiff ' i
van het gevinde blad gezeten, sporang.e.i
& Osmundaceae.
.... 726.
Soorangiën met een ring 
726 Rand of top der bladeren verdeeld in smal lijnvormige slippen,
aan welker onderzijde de sporangiën in 2-4 dicht tegen elkaar liggende rijen gerangschikt zijn Schizaeaceae.
727 Blade'ren'(schijnbaar 'de stengels) herhaaldelijk vorksgewijs ver-
takt de slippen der uiterste vertakkingen aan de onderzijde de sporangiën dragend. Klimmende
728.
728 Nervendde'r vruchtbare blaadjes buiten den bladrand verlengd tot
een dunne spil, welke rondom met sporangiën bedekt ,s^ Tamehjk kleine varens Hymenophyllaceae.
Nerven niet tot een dusdanige spil verlengd. ..... 729. Boomvarens. Sporangiën kort gesteeld, met een scheeveni ring, „p een sterk uitspringende» drager gezeten, •
Niet aldus 
alleen met behulp van een vergrootglas waargenomen worden.



DETERMINATIETABEL VOOR PLANTEN MET DUBBELE, GEVULDE OF GESLACHTLOOZE BLOEMEN.
1. Bladeren dubbelgevind. Bloemen in hoofdjes of aren, nooit alle
geslachtloos 2.
Bladeren handvormig samengesteld, 3-tallig.
O'xalis Martiana 171. Planten nog anders 5.
2. Kruiden of zwakke, ongewapende heesters. Staminodiën wit of
geel. Hoofdjes eivormig, klein of middelmatig 3.
Boomen of forsche, gedoomde heesters. Staminodiën paars of wit. Bloemen öf in knotsvormige hoofdjes öf in aren. . 4.
3. Bloemen geel Neptünia 428.
Bloemen wit Desmanthus 429.
4. Ongedoornde boomen. Bloemen in knotsvormige hoofdjes. Sta¬
minodiën wit Parkia 424.
Gedoomde heesters. Bloemen in aren. Staminodiën paars.
Dichróstachys 427.
5. Bloemen in veelbloemige, door een omwindsel omgeven hoofdjes.
Kelk ontbrekend of onduidelijk. Bloemkroon vergroeidbladig, met lintvormigen zoom. Bladeren gesteeld, meestal niet gaaf-
randig Compositae.
Niet aldus 6.
6. Bladeren enkelvoudig, niet in smal lijnvormige slippen verdeeld. 7. Bladeren samengesteld of in smal lijnvormige slippen verdeeld. 21.
7. Bladeren alle tegenoverstaand of in kransen 8.
Bladeren, althans de hoogere, niet tegenoverstaand, ook niet in
kransen 13.
8. Kruiden. Bladeren lijnvormig, lancetvormig of langwerpig, kaal,
nooit kransstandig. Kelk vergroeidbladig 9.
Heesters of boomen. Bladeren meestal niet lijn-lancetvormig, zoo dit wel het geval is, zijn zij vaak kransstandig of behaard. 10.
9. Kelk aan den voet zonder bijkelk. Kroonbladen met een tongetje
op de grens van nagel en plaat, paarsrood. Bladeren langwerpig.
Saponaria 81.
Kelk met een bijkelk aan den voet. Kroonbladen zonder tongetje.
Dianthus 80.
10. Bloemen alleenstaand of in armbloemige bloeiwijzen. Planten met melksap of met steunbladen 11.



Bloemen in veelbloemige, eindelingsche tuilen. Noch melksap, noch steunbladen aanwezig • •
11 Heesters met melksap. Vruchtbeginsel bovenstandig.
Apocynaceae.
Geen melksap. Vruchtbeginsel onderstandig. . . Rubiaceae.
12 Kelk ten slotte vlak uitgespreid. Kroon veel kleiner dan de kelk.
Hydrangea 467.
Kelk trechtervormig met spitse slippen. Kroon grooter dan de ke)k Clerodéndron.
13. Bladeren niet gaafrandig, ook niet evenwijdignervig. . . 14.
Bladeren gaafrandig ' " ' " ' ,'
14. Kelk met een bijkelk aan den voet. . . - Hibiscus .
Bijkelk ontbrekend • • * ' '
15. Kelkbladen duidelijk vergroeid. Bloemen actinomorf. . . • Kelkbladen vrij of nagenoeg vrij • " .
16. Bloemkroon vergroeidbladig, buisvormig, dubbel. . üatura.
Bloemkroon losbladig '■ ' . ,en
i . Kerria 45U.
17. Bloemen geel. . Sniraea 449.
Bloemen wit of rood P
18 Bladeren vinnervig. Bloemen alleenstaand.
Caméllia japónica 1U5.
Bladeren handnervig. Bloemen in schermen.
Pelargónium 169.
19 Bladeren vleezig, smal, hoogstens 20 mM lang. Kelkslippen 2.
Bloemen alleenstaand of in armbloemige kluwens.
Portulaca grandiflora 85.
. ... 20.
Niet aldus . ,
20 Bladeren lijn- of lintvormig, evenwijdignervig. Bloemen in hooldjes,
seltermen ol trossen Amaryll.daceae.
...... ... Scitamineae.
Niet aldus • 99
21 Bloemen actinomorf. Stengels niet windend. • * " ' * ' Bloemen zygomorf. Stengels windend. . . ^ U' tóna ■mo.
22. Bloemen blauw, rood of wit, alleenstaand. Ongesteke d kruid. Blaadjes of bladslippen smal lijnvormig, gaafrandig. Nlgel^j' Planten anders •
m in armhlnemiee bloeiwiizen. Kelkbuis zeer kort.
' Laag heestertje. Bladeren van onder met gele klierstippels.
Rübus rosaetolius, var. cuiuwa. .uo. . . .
Niet 



VERKLARING DER VOORNAAMSTE KUNSTTERMEN.
aangedrukt, zie aanliggend.
aangegroeid, met een ander ongelijksoortig orgaan tot één geheel vergroeid. Bij aangegroeide helmknoppen (Clematis, — Anonaceae, — Nymphaeaceae,— Styrax) ligt het helmbindsel in het verlengde van den helmdraad en is daarvan niet scherp gescheiden, terwijl de helmhokjes over hun geheele lengte met het helmbindsel vèreenigd zijn of daarin zijn weggedoken. Aangegroeide helmknoppen zijn dus onbeweeglijk met den helmdraad verbonden en uit den aard der zaak steeds basifix. (Basifixe helmknoppen zijn echter lang niet altijd aangegroeid).
aangeloopen, meer of minder sterk gekleurd op een andere grondkleur. Meestal
is de bijkleur rood of bruin, zeldzamer blauw.
aangezwollen, verdikt.
aangroeiend gevind noemt men een enkelgevind blad, als de blaadjes naar den top der algemeene bladspil in grootte toenemen, zooals bij vele Cassiasoorten. Vgl. afnemend gevind en afgebroken gevind.
aanliggend, over zijn geheele lengte tegen een ander orgaan liggend =aangedrukt. Vgl. afstaand.
Aanliggende haren zijn tegen het hen dragend orgaan gedrukt, aanliggende kelkbladen tegen de kroonbladen.
aanliggend behaard, met aanliggende haren (zie aldaar) bekleed.
aanpassing, neiging van alle levende wezens om hun eigenschappen in overeenstemming te brengen met de eischen hunner omgeving. Zoo hebben planten van zeer dorre standplaats een dikke opperhuid en weinig huidmondjes, maar dikwijls diep in den grond dringende wortels; epiphyten hebben vaak verdikte, als waterreservoir dienende stengels en bladeren; bij in snel slroomend water levende planten zijn de bladeren lang en smal of in lange en smalle slippen verdeeld; de boomen der kustmoerassen hebben vaak adem wortels; planten van stikstofarme standplaatsen zijn vaak voorzien van inrichtingen om kleine dieren te vangen, bij in of aan water levende planten zijn de zaden of vruchten vaak van drijfinrichtingen voorzien. Veel interessants over dit onderwerp vindt men in Kerner von Marilaun's Pflanzenleben. aar, onbepaalde bloeiwijze, bestaande uit een "onvertakte spil, welke zittende bloemen draagt. Vormen der aar zijn katje en kolf. (Zie aldaar). Fraaie aren vindt men o. a. bij de geslachten Sphenoclea en Stachytarpheta, samengestelde aren bij vele grassen. Afgebroken noemt men de aar, als telkens groepen bloemen door ledige tusschenruiinten zijn gescheiden (Barringtonia spicata). Dikwijls is het moeilijk een aar te onderscheiden van een schicht met zittende bloemen. Een aar heeft echter nooit een opgerolden top en, zóó er schutbladen aanwezig zijn, staan zij onder, niet naast of tegenover de bloemen, aarspil, de bloemdragende as der aar.
aartjes noemt men bij de Gramineae en Cyperaceae de aan de assen der
bloeiwijze geplaatste groepen van aarvormig gerangschikte bloemen, aarvormig noemt men een op een aar gelijkende bloeiwijze met zittende of zeer kort gesteelde bloemen.



acarodomatiën zijn kleine inzinkingen in de bladvlakte, welke dikwijls bewoond worden door uiterst kleine acarinen (mijtachtige diertjes). Meestal vindt men acarodomatiën in de nerfoksels (Anona muricata, — Elaeocarpus sphaerica, — Mischocarpus, — Terminalia Catappa), zeldzamer in den bladrand (Lumnitzera). Dikwijls is de mond der acarodomatiën met een haarbosje bedekt.
achaenium, zie dopvrucht.
achterzijde, zie rugzijde. , ,
acropetaal, zich achtereenvolgens van onder naar boven ontwikkelend, zooals de
bloemen van vele onbepaalde bloeiwijzen (aar, tros). Vgl. basipetaal. actinomorf, op verschillende wijzen in 2 gelijke of nagenoeg gelijke helften deelbaar, zooals de bloemen van Clematis, Hibiscus, Nymphaea, Rosa, en tallooze andere plantensoorten. — Vaak wordt voor actinomorf het teeken © gebruikt.
ademwortels of pneumatophoren vindt men bij vele moeras- en wa erp an en (vooral in de mangrove), waar zij dienen om de ademhaling der ondergedompelde deelen mogelijk of gemakkelijk te maken. Soms ontspruiten zij uit een drijvenden stengel en heeten dan drijf- of zwemwortels (Jussiaea repens). Meestal echter groeien zij uit horizontale, onderaardsche wortels loodrecht naar boven. Bij Jussiaea hirta zijn de ademwortels dun en slap en drijven met hun toppen op het water, bij Avicennia en Sonneratia zijn zij dikker en stijf. (Zie plaat 1). Bij Bruguiera vindt men horizontale wortels, welke zich hier en daar met een knievormige bocht boven den bodem verheffen. Wie nabij een moerassig zeestrand woont, verzuime niet ze te gaan zien.
ader, dunne nerf.
adventief is een voorvoegsel, dienende om aan te duiden, dat een orgaan op een andere plaats ontstaat dan gewoonlijk. Gewone knoppen ontstaan in den regel in de bladoksels, adventiefknoppen aan bladeren '), aan wortels, aan oude stammen, — adventiefwortels ontstaan aan oude wortelgedeelten, vaak ook aan stengels en bladeren (stekken, tjangkokken).
aërenchym, luchthoudend, los weefsel, dat de ondergedompelde deelen van vele moeras- en waterplanten omgeeft. Zeer fraai is het bij den drijvenden vorm van Neptunia oleracea en bij vele exemplaren van Sphenoclea ze y lam ca. afgebroken noemt bloeiwijzen (vooral aren en trossen), als groepen bloemen
afwisselen met ledige tusschenruimten.
afgebroken gevind noemt men gevinde bladeren, als op een paar grootere blaadjes telkens eenige aanmerkelijk kleinere volgen. (Solanumtuberosum en Lycopersicum,— Agrimoniajavanica).
afgeknot, aan den top of den voet begrensd door een rechte lijn of door een
plat vlak loodrecht op de lengteas.
afgeplat, als het ware samengedrukt, zooals de stengels van Muehlenbeckia platyclada (Chineesch gras), Psilotum complanatum en Viscum articulatum, de bloemstelen van Nania, de kelkbuis van Eugenia aromatica (kruidnagel), de helmdraden van Nymphaea, de stijlen van Dillenia.
Ruggelings afgeplat, zoodanig afgeplat, dat de voor- en achterzijde het breedst zijn (helmdraden van Nymphaea).
VDe knoppen eehter, die aan afgeplukte bladeren van Kalanchoë pinnata mMumMeten tot de normale gerekend worden, daar zij op bepaalde plaatsen ontstaan en hun aanleg b,j
zeer jonge bladeren te vinden is.



i7dtS»o°e?beves,igd-v«e« 2.—Helmknoppen en „„en .iin.aak basifix. Vgl. dorsifix en medifix.
basilair, zie voetstandig. . aar beneden ontwikkelend, zooals
basipetaal, zich achtereenvo gens c ten weike ten getale van 2 of meer
de bloemen van eenige Gappari - j Dg bQvenste bloem van
in een loodrechte rij boven de bladoksels enz.-Ook de bloei-
elke rij ontluikt het eerst, daania e^ ^ ontw'ikkelen zich basipe-
wijzen van Arenga saccha ■' bloeien is haar einde nabij,
taal. Als deze palm nabij den gron oberonia)) gesc^iedt de ontwikkeling Ook bij sommige Orchidaceae ( . . basipetaai. Vgl. acropetaal.
der oogenschijnlijk tot een tros vereenig binnenlaag der schors of der
bast, uit lange en vaak zeer taaie vezels (o. a. Linum),
opperhuid van vele planten. ïjv ürticaceae (Boehmeria)
rrr jtssta «™ -ar* too' de bere"
ding van touw of van weefsels gebezigd kunnen worden.
bastaard. Zie kruising. voorkomend verschijnsel, dat een gedeelte
bastaardsplitsing noemt men het v en .el gdijk wordt aan een der
der nakomelingen van somI™g < ^ 25% naar de moe¬
stamouders. Gemiddeld aardt dan /o ' t den (o a. Hibiscus
der, 50% behoudt de hybridische natuur. Vele bastaara
Archeri) zijn echter volkomen zaa^'^k dj welke onder den rand van
--ï" ,eo iee'; in bekers veranderd zyn (Np middelpuntvliedend),
bepaald. Een bloeiwijze is bepaald' (cen r^U^ ' t Onder die bloem komen als elk harer assen slechts 1 enkeletpb'°^s^gt Komt er telkens 1 zijas te dan telkens 1, 2 of meer .jze een monochasium, komen er telkens
voorschijn, dan noemt men heet z}. p/e/oc/ias/um.
2, dan noemt men haar dichasmm komen ^ ^ vlak Uggen of niet.
Bij een monochasium kunnen a nntsnruiten ze nu eens afwisselend
Liggen ze alle in hetzelfde p^.^^S^SSe aan dezelfde zijde links en rechts (waaier, bij vele Inda ce J, ^ ^ Jn loodrecht Qp
(sikkel, bi] de Jun"ceae)- ^ ^ aan dezdfde zijde Van
elkaar staande vlakken. Ontspru ,rhroef (uiterste pluimvertakkingen
haar betrekkelijke hoofdas, dan ontstaatde sch roe/ (uitere ^ ^ ^
van Canarium commune), on spr vQrmen pe as der schicht is aan-
ontstaat de schicht, de algemeenste later strekt zij zich dikwijls,
vankelijk öf heen en weer ge ogen tweérijige bloeiwijze samenkomen,
waarbij de bloemen dan tot een eenz ^ , daarvan gewoonlijk gemak-
Dan gelijkt de schicht op een tros of aar, doch is daa^ of tegenoVer,
kelijk te onderscheiden of door haar 1 g utbladen Fraaie schichten vindt
maar nooit onder bij Spigelia.
men bij Drosera, bi] vele Boraginacea ^ ^ Caryophyllaceae
Een dichasium (gevorkt bijscherm) hil elegans). Vaak is een
(o. a. bij Drymaria cordata en Gypsophila eiega



determineeren is het niet noodzakelijk den verspreiden bladstand door een breuk uittedrukken.
bladsteel'doèrn^dê na het afvallen der bladeren in een doorn veranderde onderhelft van den bladsteel. Zeer fraaie bladsteeldoornen vindt men bij Quis-
bladsteelt^e' noe'm^ men de afzonderlijke steeltjes der blaadjes van een samen-
blijvenTnoemfmen een orgaan, dat niet afvalt, voordat het orgaan, waarbij het behoort, tot volkomen ontwikkeling is gekomen.
Blijvende steunbladen vallen niet vóór het door hen gesteunde blad af, de kelk van kubus, de Dilleniaceae en tallooze andere planten, de bloem kronen van Atylosia crassa, Bergia, Drymaria, Scolopia, de stijlen der Cruciferae en sommige Capparidaceae blijven tot aan de rijpheid
der vruchten.
bloeikolf, zie kolf.
b!oe'iwljze,d de "wijze'waarop de bloemen gegroepeerd zijn.de gegroepeerde bloemen zelve Draagt elke as eener bloeiwijze slechts 1 enkele bloem, om daaronder 1 of meer zijassen voorttebrengen, welke zich op dezelfde wijze gedrage , dan noemt men de bloeiwijze bepaald (centrifugaal, cymeus, middelpuntvliedend); draagt elke as een onbepaald aantal bloemen, dan heet de bloeiwijze onbepaald (centripetaal, racemeus, middelpuntvliedend). Vaak is een bloei wijze deels bepaald, deels onbepaald, zooals b. v. de pluim van Ca nar. urn commune, welker uiterste vertakkingen schroeven zijn of zooals de uit bijschermen opgebouwde trossen van vele Leguminosae (Desmodium Tephrosia). Zulke bloeiwijzen noemt men heterotactisch; bloei wijzen, die geheel bepaald of geheel onbepaald zijn, noemt men homotactisch. Wann"r men niet kan uitmaken of een bloeiwijze bepaald of onbepaald is, dan spreke men liefst van trosvormige, tuilvormige, schermvormige, enz. bloeiwijzen bloembekleedselen zijn de min of meer bladachtige organen welJe «chtsorganen der bloem omringen. Vaak vormen zij een dubbel omkleedsel, als er 2 of meer in grootte, vorm of kleur verschillende kransen te onderscheide zijn. De buitenste dier kransen, gewoonlijk groen, heet kelk, de b'™"-nste, meestal grooter dan de kelk en niet groen, heet kroon. Zijn de kransen n of moeilijk te onderscheiden, dan spreekt men van een bloemdek In vele gevallen echter wordt een enkele krans beschouwd als een kelk of kroon van een oorspronkelijk dubbel bloemdek, waarvan de andere krans is weggebleven (Clematis, Croton). Ontbreken de bloembekleedselen geheel, dan noemt
men de bloem naakt.
b'oembldtm'rdfTof'ntt verbreede, de verschillende bloemdeelen dragende top van den bloemsteel. Dikwijls is de bloembodem boven de inplantingvarie kelk of de kroonbladen verhoogd of tot een schijf aangezwollen. Zie voorts androgynophoor, bloemkoek, gynophoor, hypanthium.
Algemeene bloembodem, zie onder algemeen.
bloemdek, zie bloembekleedselen.
bloemdeklobben, zie bloemdeksegmenten. ■jw.ji.hiwm
bloemdeksegmenten zijn de afzonderlijke slippen van een vergroeidbladig bloem-



boSs bedekt „f »p bors.e.s getilkend. BorsMe i.f-
~£? rr^rrtr
Ien70ven«e kelk of kroon is schijnbaar op het (zelf dan onderstand.g) ze onvoorzichtig aanraakt, dringt at p f mjnripr sterke
SSSS^SSi:
. JÏÏ e"pe', die r ~
ontwikkelen ,ieb die knoppen aan de moederplant
choë pinnata, Oloxinia-, Begon,a- en P,eperom,, soorten) Ip , dat het blad van de moederplant is losgemaakt. In het laatste g men meestal van toevallige knoppen.
-i de,
"""zz ziZTrVttizb"NTrpr»if»N^u'K«ni«mS * W- « * — <* a,da*r) b""nd,'de na" "e' mld<,e°
^ZZSZÏSr»* van een vergr.e,db,.disen ke,k o, kroon. V*
zoom en keel.



buisbloemen zijn de buisvormige bloemen der hoofdjes van vele Compositae. Vgl. lintbloemen.
buisvormig, hol en gewoonlijk rolrond, zooals de bloemsteel van Al li um, de kelkof kroonbuis van vele bloemen, de stengels van meerdere grassen, de bladeren van eenige A 11 i u m-soorten.
buitenokselstandig, niet eindelingsch, ook niet in of boven de oksels van nog
aanwezige of reeds afgevallen bladeren geplaatst buitenvruchtwand (= exocarpium), de buitenste der 3 al of niet duidelijk gescheiden lagen, waaruit de vruchtwand bestaat. De schil der mangga is de buitenvruchtwand. Men onderzoeke ook een asampeul.
buitenzijde, de zijde, welke afgekeerd is van het deel der as boven het inplantingspunt. Bij bloemdeelen de naar den omtrek (peripherie) der bloem gekeerde zijde, bulbillen, kleine bollen, welke aan bovenaardsche stengeldeelen (vooral aan de bloeiwijze) veler planten ontstaan en reeds aan de moederplant tot een jong individu kunnen uitwassen. Zeer fraai vindt men ze aan de bloeiwijze van Fourcroya. Vgl. broedknoppen.
bultig, op één plaats met een duidelijk uitspringend gedeelte.
bundel, 1. verzameling van ongeveer op dezelfde plaats ingeplante organen, vooral haren, bloemen en bladeren (zie bladbundel).
2. een groep door middel der helmdraden onderling vergroeide meeldraden. Vgl. -broederig.
bundelsgewijs, tot bundels vereenigd, in bundels geplaatst.
caoutchouc of rubber is even als getah pertja een koolwaterstofverbinding van formule (C5H8)x. Caoutchouc is zeer elastisch en wordt bij verwarming niet kneedbaar, het wordt voor allerlei dingen gebruikt, getah pertja is veel minder elastisch en wordt kneedbaar door verwarming, het wordt voornamelijk gebezigd bij de vervaardiging van onderzeesche telegraafkabels en in de galvanoplastiek. Caoutchouc wordt, om het te harden, vaak gevulkaniseerd, d.w.z. met zwavel vermengd en daarna sterk verhit. Het aldus verkregen produkt heet eboniet.
Het is nog niet gelukt een van beide stoffen kunstmatig te bereiden, men verkrijgt ze door de coagulatie van het melksap van verscheidene plantensoorten. Behalve water en allerlei mechanische verontreinigingen bevat dit melksap gewoonlijk ook hars, die een nadeeligen invloed uitoefent op de hoedanigheid van het produkt. Op Java wordt de caoutchouc voornamelijk verkregen van Hevea brasiliensis (Para-rubber), Ficus elastica, Castilloa elastica en een paar Manih otsoorten (Ceara-rubber). Getah pertja komt voornamelijk van Pa laq u i u m-soorten, men vindt het ook in de bladeren van Tinomiscium.
carpophoor, bij de Umbelliferae de uit twee vaatbundels bestaande vruchtas, welke zich grootendeels van de beide vruchtbladen losmaakt, waarna deze laatste aan den gevorkten top der as blijven hangen.
catchcrop, spoedig vruchtdragend gewas, dat men tusschen een jongen aanplant van niet spoedig produceerende planten verbouwt om binnen korteren tijd financiëel voordeel te hebben. Zoo wordt Robusta-koffie wel tusschen Hevea geplant, caulifloor, de bloemen aan den stam en dikwijls ook aan de zware takken dragend, zooals Averrhoa Bilimbi, — Cynometra cauliflora, —Diospyros cauliflora, — Dysoxylum caulostachyum, — Kadsura cauliflora, Ste 1 echocarpus Burahol, — Saurauja cauliflora en oligolepis,



vele Ficus-soorten, vaak ook Theobroma Cacao en meerdere andere planten.
cauliflorie, het caulifloor (zie aldaar) zijn.
r^ntraal in het midden geplaatst. Vgl. excentrisch.
centrifugaal noemt men een bloeiwijze, als de ontwikkeling der bloemen van het midden der bloeiwijze voortschrijdt naar de randen of van haar top naar haar
ce„tVHpetaaZ.ienoTmtaWmen een bloeiwijze, als de ontwikkeling der bloemen van den rand der bloeiwijze voortschrijdt naar het midden of van haar voet naar
chasmogaam noemt"men bloemen met zich openende, vaak in 't oogRvalle"d|j
bekleedselen. Eenige planten, zooals Viola odorata en Ruelliatu rosa dragen zoowel chasmogame als cleistogame (zie aldaar) bloemen, andere insluitend cleistogame (Unona dasymaschala), de meeste ec
chiroptè roph te 1*'noemt'*men bloemen, die ingericht zijn op bestuiving door vleermuizen, zooals die van Freycinetia.
vlak, al of niet gelobd orgaan, als de lijn die de meest uftspringende punten verbindt, nagenoeg den vorm van een cirkel heeft , /mv cladodiën) noemt men een stengel, die plat en vlak is, geen o
:""7s te ne b atren draag, en daardoor zelve min of mee, op een blad ceUikt lsde gelijkenis me. een blad zee, groot, dan spreek1 men van nhvllocladiën Cladodiën vindt men bij de meeste Cactaceae (Opunt.a, Céreüs, vele andere geslachten), bij Muehlenbéckia platy'clada en bi] A nri'ous fzie plaat II), bij Lemna-soorten, voorts bi] eenige Euphor biaceae Phyllocladiën zijn mij bij Javaansche planten onbekend, zeer fraai vindt men ze bij Europeesche gef wdnig in ,
C,eiooTv^^le^rL'mbekSsden (Viola odorata, Ruellia tuberosa). 11 oog vallend zijn de cleistogame bloemen van U n o n a dasymaschala. Bij cleistogame bloemen heeft natuurlijk nooit kruisbestuiving of ge.tonoga-
mie plaats. geleeen cirkels, als zij een gemeenschappe-
TS1SÏ elk paar dus o.er.l'even ver van elkaa, ver.,,-
condy.us!'inspringend deel der steenkern bij de vruchten van vele Menisper-
maceae. Vprschiinsel dat wijziging van een kenmerk gepaard gaat
correlatie noemt het ^ ^ roodbloemige Celosia's
met wllz'ging stengels, de geelbloemige hebben gele stengels, enz.
M d^le PeConi«rseLb,eek. sleed, de spoor,de „l.e, wi.b.oemlge Bij dubbele Fe g zoetere zaden dan de vorm met zwartgevlekte
ITmen,bjde geeSoemige Phaseolus-soorten zijn de steunbladen boven



meeldraad bestaande cf bloemen. Deze bloemen hebben geene of slechts kleine bloembekleedselen, het geheel is door het (schijnbaar) geleed zijn der helmdraden en het vaak aanwezig zijn van schutbladen aan den voet der cf bloemen van een echte bloem te onderscheiden. (Een beginner onderzoeke liefst de bloemen van Euphorbia pulcherrima of een Pedilanthussoort).
cylindrisch, op dwarse doorsnede cirkelrond en overal even dik = rolrond. cymeus, zie bepaald.
cystolithen, gesteelde, ten deele uit koolzure kalk bestaande lichamen, welke zich in de cellen van vele bladeren of stengels bevinden. Vooral bij gedroogde bladeren zijn zij duidelijk waarneembaar. (Ficus, vele Urticaceae, Elaeocarpus floribunda).
dakpansgewijs dekkend, met randen over elkaar liggend, zooals de pannen op
een dak. (Vgl. dekkend en klepsgewijs aaneensluitend).
deelvruchtjes, elk der deelen, waarin een splitvrucht uiteenvalt. De vruchten van Sida en Abutilon bestaan uit 5—25 deelvruchtjes, die der Umbelliferae uit 2, die van T ro pae o 1 u m ma j u s uit 3, die der Labiat ae meestal uit 4. -deelig (twee- of meer-), (van een vrucht) in 2 of meer deelen uiteenvallend, zooals de vruchten der Umbelliferae en der Labiatae; (van een bloeiwijze) met 2 of meer hoofdtakken, zooals die van Dombeya acutangula; (van een ander orgaan) tot nabij den voet in tweeën, enz. gedeeld. Zie voorts handdeelig en vindeelig.
dekkend, met den rand over den rand van een gelijksoortig orgaan gelegen. Ligt de linkerrand telkens over den rechterrand van het aangrenzend orgaan, dan spreekt men van links dekkend, ligt de rechterrand over den linkerrand van het aangrenzend orgaan, dan spreekt men van rechts dekkend. Zijn de kroon- of kelkbladen eener bloem alle rechts of alle links dekkend, dan noemt men die kroon of dien kelk ineengedraaid (Apocy nac eae), zijn van 2 kroonof kelkbladen beide randen dekkend, van 2 andere beide randen bedekt, terwijl het 5de een dekkenden en een bedekten rand heeft, dan noemt men ze quincunciaal geplaatst (Dillen iaceae).
dekseltje, het rondom loslatend bovendeel sommiger doosvruchten. Soms bevat dit dekseltje 1 of meer zaden (T r i a n th ema), meestal echter niet (Celosia,— Cuscuta,—Petunia, —Portulaca, —Sphenoclea). Vgl. kelkdeksel. dekselvrucht, met een deksel openspringende doosvrucht.
deltavormig, den vorm van een gelijkzijdigen driehoek hebbend.
diagram, schematische plattegrond, waardoor de plaatsing der bloemdeelen wordt voorgesteld. Hoewel van meer belang dan de bloemformule, is de praktische waarde van het diagram niet geëvenredigd aan den tijd benoodigd om het samentestellen en te overzien.
dichasium, zie bepaald.
dichogaam noemt men een ^ bloem als haar <3 geslachtsorganen óf voor óf na de $ tot rijpheid komen. Bij een volkomen dichogame bloem heeft dus nooit zelfbestuiving plaats. Vgl. homogaam.
Zijn de meeldraden het eerst rijp, dan noemt men de bloem protandrisch of proterandrisch (Cardiopteris, —Clematis,— Geranium, — Impatiens,
— Leea, — Nymphaea, —zeer vele Compositae); in het tegenovergestelde geval spreekt men \an protogynisch (Combretum, — Plantago, — Scolopia,
— T y p h a).



hauwtje, hetzelfde als hauw, doch hoogstens dubbel zoo lang als breed. Er zijn
kleine hauwen en groote hauwtjes.
hechtlichaampje. Bij de Asclepiadaceae een op de stempelhoeken geplaatst, doorgaans bruin gekleurd orgaan, waaraan soms stuifmeelkorrels, meestal echter 2 of 4 stuifmeelklompjes bevestigd zijn.
hechtwortels, kleine, uit een klimmenden stengel ontspruitende wortels, waarmede niet-parasitische klimplanten (Agalmyla, Piper, vele Aroideae) zich vasthechten aan haar steunsel. Vgl. haustoriën.
heen en weer gebogen, zigzaggewijs gebogen, zooals de stengel van meerdere
Capparis-soorten, de twijgen van Humboldtia.
heester, plant met zeer korten of zonder hoofdstam en houtige takken.
Klimmende heester = liaan.
heliotropisch, positief heliotropisch, naar het licht toe groeiend, zooals de bladeren der meeste planten.
Negatief heliotropisch, van het licht af groeiend, zooals vele wortels, helmbindsel, zie meeldraad.
helmdraad, zie meeldraad.
helmhokje, zie meeldraad.
-heimig (één, twee, enz.), met één, twee, enz. meeldraden.
helmknop, zie meeldraad.
helmstijlig noemt men een bloem, waarin de meeldraad of meeldraden met den stijl tot één geheel vergroeid zijn, zooals bij de Orchidaceae en Aristolochia. hemiparasiet, plant, welke haar voedsel slechts voor een deel aan andere levende planten onttrekt. Tot de hemiparasieten behooren Cassytha, Loranthus, Viscum en verscheidene Scrophulariaceae, op Java misschien Buchnera en Striga.
hercogaam, zie herkogaam.
hercogamie, zie herkogamie.
herkogaam noemt men ^ bloemen, waarin de (51 en 9 geslachtsorganen zoodanig geplaatst zijn ten opzichte van elkander, dat zelfbestuiving onmogelijk wordt. Zoo zijn bij vele Asclepiadaceae de stuifmeelklompjes op zulk een wijze aan de stempelhoeken bevestigd, dat zij alleen door tusschenkomst van insecten verwijderd en op het stempeloppervlak gebracht kunnen worden. Men onderzoeke (doe dit!) ook de bloemen van Orchidaceae, van Aristolochia, van Iris, de chasmogame bloemen van Viola, de bloemen van Buettneria, Theobroma, Guazuma, UtriculariaenTorenia. herkogamie, het hercogaam zijn.
hermaphrodiet= tweeslachtig. Zie aldaar.
heterodistyl, zie heterostyl.
heterodistylie, het heterodistyl zijn.
heterogaam noemt men de bloemhoofdjes der Co m po si tae, als de randbloemen in geslacht van de schijfbloemen verschillen. De randbloemen zijn dan $ of geslachtloos, de schijfbloemen ^ of zeldzamer rf.
heterophyllie noemt men het verschijnsel, dat eenzelfde plantenindividu zeer verschillend gevormde bladeren kan dragen. De onderste bladeren der loten van Luvunga eleutherandra zijn 1-bladig gevind en smal lijn-lancetvormig, de hoogere worden geleidelijk korter en breeder en bestaan uit 1—2 blaadjes, de bovenste zijn handvormig 3-talIig met ovale blaadjes. Vele Eucalyptussoorten hebben in haar jeugd tegenoverstaande, zittende, vrij breede
9



bladeren, de bladeren van oudere individuen zijn verspreid, gesteeld, smal lijn-, lancet- of sikkelvormig. De lagere bladeren van Reseda zijn gaaf, de hoogere voor een groot deel diep 2—3-lobbig. Zeer fraaie voorbeelden van heterophyllie zijn nog Ficus callosa en heterophylla, Limnophila sessiliflora, Potamogeton javanicum, Salvinia natans, Trapa cochinchinensis, vele Aroideae en vooral Platyceriumen sommige Pol y podiumsoorten (zie zamelbladeren).
heterospoor noemt men Cryptogamen (Azolla, Marsilia, Salvinia, Selaginella), welke tweeërlei sporen vormen, nl. groote (macrosporen) en kleine (microsporen). Zie voorts homospoor en macrosporen.
heterostyl. Men noemt bloemen heterostyl, als de betrekkelijke lengte van meeldraden en stijlen bij verschillende individuen aanmerkelijk verschilt. Indien er 2 groepen van individuen zijn, sommige met korte meeldraden en lange stijlen, andere met lange meeldraden en korte stijlen, dan noemt men de bloemen heterodistyl. Voorbeelden hiervan zijn Agelaea vestita en andere Connaraceae, Averrhoa Carambola, — Cinchona-soorten, — Jasminum gla-
briusculum, — Limnanthemum, — Melochia arborea, — Mussaenda frondosa, — Olax scandens, — Pemphis acidula, — Primula, — Turnera ulmifolia. Men zie voorts kortstijlig en langstijlig.
Zijn er 3 groepen van individuen, nl. sommige met lange stijlen en middelmatige en korte meeldraden, andere met middelmatige stijlen en korte en lange meeldraden, nog andere met korte stijlen en lange en middelmatige meeldraden, dan noemt men de bloemen helerotristyl.
Heterotristyle planten zijn mij van Java niet bekend. Wel wordtEichhornia crassipes als zoodanig opgegeven, doch daarvan komt op Java alleen de vorm met middelmatigen stijl voor. Wellicht is dit een der oorzaken, dat de plant op Java nooit vrucht draagt. Zie voorts legitieme en illegitieme bestuiving.
heterostylie, het heterostyl (zie aldaar) zijn.
heterotactisch, zie bloeiwijze.
heterotristyl, zie heterostyl.
heterotristylie, het heterotristyl (zie heterostyl) zijn.
hoefijzervormig gebogen, omgebogen in den vorm van een hoefijzer, zooals de helmknoppen van Bixa Orellana, de stempels van Dichroa febrifuga,
de zaden van Crataeva.
hoekig, 1. (van een vlak orgaan), den vorm van een veelhoek hebbend.
2. (van een niet vlak orgaan), op dwarse doorsnede den vorm van een
veelhoek hebbend. t
-hokkig (één twee, enz.), één, twee enz. hokjes bevattend, zooals vruchtbeginsels, vruchten,' helmknoppen. Zijn de hokjes volkomen gescheiden, dan noemt men het orgaan volkomen twee-, drie-, enz. hokkig, in 't andere geval spreekt
men van onvolkomen -hokkig.
hokverbrekend openspringend noemt men een 2- of meerhokkige doosvrucht, als de plaatsen, waar zij openspringt, midden tusschen 2 tusschenschotten liggen, terwijl deze tusschenschotten gewoonlijk van hun centrale as loslaten en aan het midden der kleppen bevestigd blijven.
Hokverbrekend openspringende vruchten vindt men o. a. bij Camel ha,
Corchorus, — Cratoxylon, — Gossypium, —Hibiscus, — Kleinhovia, —
Lagerstroemia, - Neesia, - Pentapetes, - Pittosporum, - Pterospermum, — Turnera, —Viola en vele andere planten.



homogaam, 1. (van hoofdjes), uitsluitend uit bloemen van hetzelfde geslacht bestaand. Gewoonlijk zijn dan alle bloemen Vgl. heterogaam.
2. (van bloemen), met tegelijk rijp wordende meeldraden en stempel(s). Vgl. dichogaam.
homospoor noemt men de Cryptogamen, die slechts één soort van sporen voortbrengen, zooals de Polypodiaceae en Lycopodiaceae. Vgl. heterospoor. homotactisch, zie bloeiwijze.
honiggroefje noemt een groefje, dat niet zelden aan den binnenvoet van kroonbladen wordt aangetroffen en honig afscheidt. Nu eens is het door een schub(bet)je bedekt, dan weer naakt.
honigklier, honig afscheidende klier. Zie nectarium.
honigschijf, tot een schijf (zie aldaar) aangezwollen, honig afscheidende bloembodem.
hoofdareool, zie areool.
hoofdas. De hoofdas eener bloeiwijze is die as, welke in het verlengde van den steel der bloeiwijze staat en waaruit de zijassen ontspruiten. Bij een onbepaalde bloeiwijze is de hoofdas het sterkst ontwikkeld, bij een bepaalde bloeiwijze wordt zij vaak in ontwikkeling door de zijassen geëvenaard en dikwijls overtroffen.
hoofdje noemt men een onbepaalde bloeiwijze, met zeer korte, onvertakte, vaak aanmerkelijk verbreede spil en opeengedrongen, zittende of kortgesteelde bloemen. Het hoofdje der Compositae noemt men wel korfje (zie aldaar), hoofdjesachtig, op een hoofdje gelijkend, zooals de trossen van Brownea en Maniltoa.
hoofdjesachtig samengetrokken noemt men een vertakte bloeiwijze, welker assen zoo kort zijn, dat het geheel op een hoofdje gelijkt (Cerastium glomeratum).
houtachtig, op hout gelijkend of daaruit bestaand.
houtig, uit hout bestaand.
huidmondje, een door 2 doorgaans halvemaan- of niervormige cellen (sluitcellen) ingesloten opening der opperhuid. Huidmondjes verleenen toegang tot de intercellulaire gangen, zij dienen voor de ademhaling, de voeding en de transpiratie. Huidmondjes treft men nu eens aan beide zijden der bladeren aan, dan weer alleen eenerzijds, zooals bij drijvende bladeren, waar zij alleen aan de bovenzijde van het blad voorkomen.
humus, grond bestaande uit tot ontbinding overgegane plantendeelen. In bosschen
is de aarde dikwijls met een dikke humuslaag bedekt.
hybride, zie kruising.
hydathoden noemt alle organen der plant, welke water in vloeibaren vorm uitscheiden. Men vindt ze voornamelijk aan de nerfuiteinden van vele bladeren, vooral aan den spitsen bladtop van Aroideae, soms ook aan den binnenkant van kelkbladen. Vgl. waterkelk.
hydrophiel. 1. hydrophiel noemt men planten, bij welke het stuifmeel met behulp van water op de stempels gebracht wordt. BijHydrilla, Vallisneriaen enkele andere waterplanten laten de ondergedoken ($ bloemen in knoptoestand van de plant los, stijgen naar de oppervlakte, openen zich daar en drijven als kleine schuitjes op den waterspiegel. Wanneer de stempels der $ bloemen rijp zijn, komen deze bloemen aan de oppervlakte, om zich na de bestuiving weer onder water terug te trekken. Andere planten (o.a. Ceratophyllum en het zoogenoemde



zeegras) ontlasten haar stuifmeel in het water. Dit stuifmeel wordt dan zonder nadeel te ondervinden — door stroomingen naar de stempels van andere bloemen gevoerd.
2. hydrophiel noemt men ook planten, welke uitsluitend of bij voorkeur op waterrijken bodem groeien.
hydrophyt, zie waterplant.
hypanthium, verbreede, schijfvormige of holle bloembodem, welke een duidelijken rand vormt tusschen den voet der meeldraden en dien van den stamper. Vroeger werd een hypanthium gewoonlijk als kelkbuis opgevat, ook thans geschiedt dit nog wel. Vgl. epigynisch, hypogynisch en perigynisch.
hypocotyl, het onder de zaadlobben gelegen stengelgedeelte der kiem. Aan zijn
voet gaat het in den kiemwortel over.
hypogynisch noemt men een bloem, waarbij de voet der meeldraden zeer nabij den voet van het vruchtbeginsel geplaatst is, zoodat de meeldraden soms onder het vruchtbeginsel schijnen te zijn ingeplant.
Ijl. Een bloeiwijze noemt men ijl, als de bloemen ver uiteenstaan.
IJl behaard, met betrekkelijk ver uiteenstaande haren bekleed.
illegitieme bestuiving bij heterostyle bloemen is het overbrengen van stuifmeel van een kortstijlig op een kortstijlig of van een langstijlig op een langstijlig individu. De resultaten van illegitieme bestuiving zijn in den regel minder goed dan die van legitieme (zie aldaar). Erythroxylon novogranatense echter wordt op Java steeds illegitiem bestoven en levert daarbij zeer groote hoeveelheden goed kiembaar zaad.
ineengedraaid, zie dekkend.
inflorescentie = bloeiwijze.
ingedeukt, zie ingedrukt.
ingedrukt, van een kuiltje voorzien, zooals de top of de voet van vele vruchten, ingeplant, bevestigd.
ingesneden, van inhammen (insnijdingen) voorzien.
ingesnoerd, duidelijk samengetrokken of vernauwd. De bessen van Unona, de peulen van Sophora en van vele andere Legum inosae zijn tusschen de zaden
ingesnoerd.
ingezonken, geheel door een ander orgaan omsloten.
Ingezonken nerven verheffen zich niet boven het bladweefsel, ingezonken helmknoppen steken niet boven of buiten het helmbindsel uit. insectenbloemen of entomophiele bloemen zijn zulke, welke op bestuiving door insecten zijn ingericht, zooals de meeste Asclepiadaceae, Orchidaceae en Umbelliferae. Vaak vertoonen zij een duidelijke herkogamie, vooral in het eerste tijdperk van den bloei, bijna altijd vallen zij op door geur of kleur, insectenetende planten, zie vleeschetende planten.
insnoering, duidelijke vernauwing tusschen 2 aangrenzende deelen. Vgl. ingesnoerd. internodium, deel van den stengel tusschen 2 knoopen.
intine, de binnenste der beide wanden van een stuifmeelkorrel. Vgl. exme. jeugdvorm. Men spreekt van een jeugdvorm bij planten, welke, wanneer zij jong zijn, een geheel ander voorkomen hebben dan in volwassen toestand. Zoo zijn de bladeren van oude nangkaboomen (Artocarpusintegrifolia) gaaf, die van jonge diep gelobd; de bladeren van jonge exemplaren van Ficus callosa zijn gaat en gaafrandig, die van jonge gelobd en aan den voet scherp getand, deze jeugdvorm is zelfs als een afzonderlijke soort beschreven (F. basidentula); de bladeren



van oudere exemplaren van Acacia auriculaeformis zijn tot phyllodiën verminderd, die van zeer jonge zijn dubbelgevind; de bladeren van jonge waterlelies zijn vaak lijn- of lancetvormig; jonge exemplaren van Eucalyptussoorten, van Zanonia macrocarpa en Trichosanthes tricuspidata hebben eveneens geheel andere bladeren dan oude.
jeukharen, scherpe, gemakkelijk afbrekende haren, welke, als zij in de huid gedrongen zijn, hevige jeuking veroorzaken. Men vindt ze op de vruchten van vele Mucuna-soorten, voorts op die van Phytocrene macrocarpa en op den binnenwand der vruchtkleppen van Nee sia altissima. Vgl. brandharen. juk (bij gevinde bladeren), elk paar tegenoverstaande blaadjes of zijspillen. -jukkig (één, twee, enz.), uit één, twee, enz. jukken bestaand.
kaal, onbehaard. Niet te verwarren met glad.
kafjes, schubachtige schutbladen, welke de bloemen der Gramineae en der Cyperaceae insluiten. Bij de Gramineae onderscheidt men kelk- en kroonkafjes. De beide kelkkafjes staan aan den voet van het aartje, de kroonkafjes sluiten de afzonderlijke bloemen in.
kam, vlak of bijna vlak, al of niet ingesneden uitwas, dat meestal ongeveer loodrecht op het dragend deel staat. Men vindt een kam op de kroonbladen van Cardiospermum, vele dwarse kammen op de vruchten van Mucuna Junghuhniana.
kamvormig ingesneden, met evenals de tanden eener kam recht afstaande, lijnvormige slippen, zooals de bladeren van Quamoclit pinnata.
kantig, zie hoekig, 2.
kapvormig, sterk gewelfd, op een monnikskap gelijkend, zooals de binnenste kroonbladen van Anona muricata, de voet der kroonbladen van Theobroma, het helmbindsel van Tacca.
katje, aar- of trosvormige, éénslachtige bloeiwijze, welke in haar geheel afvalt, keel, bij bloemen met vergroeidbladige kroon of kelk, de plaats, waar de buis in den zoom overgaat.
kegel. 1. bloeiwijze bestaande uit houtig wordende, op een gemeenschappelijke spil geplaatste schubben, welke in haar oksel de geslachtsorganen dragen. Men vindt kegels bij Casuarina en bij vele naaldboomen.
2. tot een kegelvormig lichaam samenhangende kroonbladen of helmknoppen, kegelvormig, uit een rond grondvlak geleidelijk spits toeloopend.
Omgekeerd kegelvormig, als kegelvormig, doch bij de punt ingeplant.
kelk, de buitenste, gewoonlijk groene krans van bloembekleedselen (zie aldaar), kelkachtig, op een kelk gelijkend, zooals het bloemdek van vele planten, kelkblad, elk der bladen, waaruit de kelk bestaat. Nu eens zijn de kelkbladen
vrij van elkander, dan weer onderling vergroeid.
kelkbuis, het vergroeid, al of niet buisvormig gedeelte van een vergroeidbladi-
gen kelk. i
kelkdeksel (bij Eucalyptus), de kapvormige, in zijn geheel afvallende kelkzoom. kelkkafjes, zie kafjes.
kelklobben, het vrije gedeelte van meer dan halfweg vergroeide kelkbladen, kelksegmenten, het vrije gedeelte van gedeeltelijk vergroeide kelkbladen, kelkslippen, het vrije gedeelte van hoogstens halfweg vergroeide kelkbladen, kelktanden, het vrije gedeelte van veel meer dan halfweg vergroeide kelkbladen, kelkzoom, het bovenst deel van een vergroeidbladigen kelk.
kiel, 1. vooruitspringende lijst aan de rug- of buikzijde van een orgaan. De



vruchtjes van Heritiera zijn gekield aan de rugzijde, de kelkbladen van vele Rhamnaceae en de kroonbladen van sommige Olacaceae aan de buikzijde.
2. het onderst kroonblad van enkele geslachten der Polygalaceae (Polygala, Securidaca, Salomonia, Epirhizanthe).
3. de beide onderste kroonbladen van een vlinderbloem.
kiem, de binnen het rijpe zaad besloten aanleg tot een nieuwe plant.
De kiem bestaat uit:
1. één of meer zaadlobben, d.w.z. de allereerste bladeren. Nu eens zijn zij krachtig ontwikkeld en dienen om de jonge plant te voeden, dan weer zijn zij zeer klein en dienen alleen ter beschutting.
2. de hypocotyl, d.w.z. het stengeldeel onder de zaadlobben. Aan zijn voet gaat de hypocotyl over in:
3. het kiemworteltje, den toekomstigen wortel. Voorts vindt men nog:
4. het pluimpje, het stengeldeel boven de zaadlobben, dat vaak nog eenige jonge bladeren draagt.
Gewoonlijk bevat een zaad slechts 1 kiem, soms, zooals o.a. vaak bij Citrus en Bombax aquatica 2 of meer. (Zie ook polyembryonie en apogamie). kiemdeksel, op de zaden van Palmae en Commelinaceae een scherp begrensd plekje, dat de plaats aanwijst, waar de jonge plant zich een weg naar buiten banen zal. De 1-zadige steenkern van Cocos nucifera (klapper) heeft 3 kiemdeksels op de steenkern, bij de 3-zadige vrucht van Borassus (lontar, siwalan) draagt elk zaad 1 kiemdeksel.
kieming, het ontkiemen, het zich ontwikkelen van zaad tot jonge plant, waarbij de zaadhuid barst en het worteltje en de jonge stengel naar buiten treden. Nu eens komen daarbij de zaadlobben boven den grond, dan weer niet. Zie ook vivipaar.
kiempropje, verdikt, doorgaans spons- of eeltachtig gedeelte der zaadstreng, dat op den navel van vele zaden voorkomt en steeds anders gekleurd is dan de zaadhuid zelve. Men vindt een kiempropje o.a. bij Polygala en bij vele Papilionaceae.
kiemwit, het buiten de kiem in het zaad opgehoopte reservevoedsel der jonge plant. Het kiemwit is dikwijls niet wit. Men vindt het bij deMonocotyledonen en bij vele Dicotyledonen (Dil leniaceae, Anonaceae, Polygalaceae, Ranunculaceae, Violaceae en verscheidene andere families, ook bij vele Papilionaceae).
kino, rood sap van verscheidene plantensoorten (Pterocarpus, Butea, Spatho-
lobus), dat als looimiddel, verfstof of geneesmiddel wordt gebruikt, kleefschijfje, uit kleefstof bestaand schijfje, dat bij vele Ore h i daceae de polliniën draagt.
kleine soorten noemt de volkomen zaadvaste vormen, waaronder éénzelfde soort kan optreden. Zij behoeven slechts in een enkel kenmerk van elkander te verschillen, mits dit kenmerk constant is. Zij zijn niet door een scherpe grens gescheiden van de soorten in de gewone beteekenis van het woord, kleistogaam, zie cleistogaam.
klemdraai, eigenaardige afwijking van een stengel, tengevolge waarvan deze een
spiraalvormige wringing om zijn lengteas vertoont.
klemlichaampje, zie hechtlichaampje.
kleppen, elk der uiteenwijkende of afvallende deelen, waarin zich de wand van



2. een aan den helmdraad bevestigd, meestal in 2 helften gescheiden knopje, helmknop genoemd. Aan den helmknop onderscheidt men:
a. de helmhokjes, gewoonlijk 2 in getal, welke het stuifmee voor r^e"-
b. het helmbindsel, dat deel van den helmknop, waarop of waaraan de hokjes
iSSkigen'helmkn«ppe„ vindt me. bij de Malvaceae en ee.igeAc.»thaceae, vierhokkige bij Pistia en vele Lauraceae, veelhokkige bij Rhi-
zophora.
Valsche meeldraad, zie staminodium. meeldradenbuis, de (holle) buis, welke gevormd wordt doorr de van
onderling vergroeide meeldraden (Malvaceae, Meliaceae, Albizzia) meeldraden zuil, de (niet holle) zuil, welke gevormd wordt door de helmdraden van onderling vergroeide meeldraden (Stephania).
meervoudige vrucht, zie vrucht. oo^ j x i_:ï
melksap ondoorschijnend, wit, zeldzamer geel, nog zeldzamer rood sap, dat j vete^ planten uit beschadigde deelen vloeit. Vaak bevat he melksap caoutchouc (He v ea), getah pertja (Isonandra) of scherpe bestanddeelen (Iso+ftmo Euohorbia Tirucalli,— Excoecaria).
Wit melksap vindt men bij vele E u p h o r b i a c e a e, A p o c y n a c e a e A s c 1 e p. a-
daceae Convolvulaceae, voorts bij Isotoma, Ficus-soorten en Artoc a r p u s' geel melksap bij eenige P a p a v e r a c e a e, rood bij S t e p h a n i a v e n o s a.
Melksap schijnt wel eens te dienen om wonden der plant aftesluiten oo wef eens om haar tegen herbivore dieren te beschermen, het dient ook tot transport van reservevoedsel.
mesocarpium, zie middenvruchtwand.
microsporen, zie macrosporen.
voet naar boven ontwikkelen.
scheiden is Middenstandige vruchtbeginsels zijn niet scherp van bove"®ta" g geséheidén, in dit boek)e zijn ze daatom tot de bove.stand.ge getekend.
, ™ k,^a5keTble. Mto». mie,en WOrde;
v"ge» sommigen zonden die ™
bloemen verwijderd houden, volgens anderen is dit slechts een fictie.



onbehaard, zonder haren, kaal.
onbepaald noemt een bloeiwijze, welker assen meer dan 1 bloem dragen. Tot de onbepaalde bloeiwijzen behooren o.a. de aar, het hoofdje, het katje, de kolf, de pluim, het scherm, de tros en de tuil.
onderlip, de onderste der beide lippen van een tweelippige kroon of kelk. onderstandig noemt men een vruchtbeginsel, dat zijdelings over zijn geheele lengte met andere bloemdeelen (hypanthium, schijf, kelk, kroon) is vergroeid, zoodat het op zijn top de kelkslippen of andere bloemdeelen schijnt te dragen.
Half onderstandig noemt men het vruchtbeginsel, als het onderste gedeelte ervan onderstandig, de top bovenstandig is. Men vindt allerlei overgangen van geheel onderstandig tot geheel bovenstandig.
oneven dubbelgevind, zie dubbelgevind.
onevengevind noemt men een gevind blad, als de algemeene bladspil door een eindblaadje wordt afgesloten. Het even- of onevengevind zijn heeft niets met het totaal aantal blaadjes te maken. Vgl. evengevind.
ongedeeld, niet of zeer ondiep ingesneden.
ongedoornd, zonder doornen.
ongekleurd, niet groen of anders gekleurd, doch alleen doorschijnend, ongelijkstijlig, zie heterostyl.
ongelijkzijdig noemt men een blad, als de middennerf den bladvoet in 2 duidelijk ongelijke deelen verdeelt, zooals bij vele Begonia's.
Een schijf (discus) is ongelijkzijdig, als zij (hij) aan de eene zijde der bloem sterker ontwikkeld is dan aan de andere zijde of als zij (hij) uitsluitend aan één zijde der bloem voorkomt (Erioglossum, — Réséda, — Saxi'fraga sarmentosa, vele Gesneriaceae).
ongewapend, zonder doornen, stekels, brand- of jeukharen.
onparig blaadje, zie eindblaadje.
onregelmatig noemt men een bloem, welke op geen enkele wijze in gelijke of symmetrische deelen te verdeelen is (Canna).
Een onregelmatig openscheurende kelk is voor den bloei geheel gesloten en scheurt daarna in ongelijke stukken uit elkaar (Psidium Quajava). onvolkomen bloemen zijn zulke, die een of meer der 4 organen (kelk, kroon, meeldraden, stampers) missen. Er zijn onvolkomen bloemen, die uitsluitend uit één meeldraad, andere die uitsluitend uit 1 stamper bestaan.
onvolkomen driedubbelgevind, zie driedubbelgevind.
onvolkomen dubbelgevind, zie dubbelgevind.
onvolkomen stamper, zie stamperrudiment.
onvolkomen zaadrok, zie zaadrok.
onvruchtbaar, van meeldraden: geen stuifmeel voortbrengend; van een stamper: geen goed gevormde eitjes bevattend en dus niet tot een vrucht uitgroeiend; van bloemen: geen vrucht voortbrengend; van twijgen: geen bloemen dragend.
onzijdig of neutraal zijn bloemen, waarin noch de $ noch de Q geslachtsorganen goed ontwikkeld zijn. Onzijdige bloemen vindt men bij Hydrangea, bij Neptunia en Parkia, voorts bij tal van Compositae.
oortje, kort en tamelijk vlak of gewelfd aanhangsel of lobje. Men vindt oortjes aan den voet van sommige bladeren (Sonchus), voorts aan den voet der kroonbladen (vooral aan den voet der vlag) van vele Papilionaceae. oor✓ormlg, op een oortje gelijkend.



OPeebfatrnnS; "t6en'met S gevS, zoodat het omsluitend orgaan door een °Pg betrekkelijk groote tusschenruimte van het ingesloten orgaan Ses£helden ,S' zooals de kelkvan Hibiscus venustus,—Kalanchoë pinnata en Physalis-
soorten de vrucht van K1 e i n h o v i a, van A b u t f 1 o n c r i s p u m en van C a r d i os-
' . Pmtalaria's het vruchtomwindsel van Hernandia.
Zichr2i aa hechlingspliats ia l.odtcchte o. bijna loodrechte °PI,Sg veSeïend, xlls de stengel, van vel, planten, de Woonbladen en
T«11 T"«'.«h "ont.pr.lt, een boek ,an hoogstens 20-maakt, 7ooals de takken van Scoparia dntel», de bloemstelen va» vele planten.
ingesloten. Zie anthocarpium.
^Zrln'owS'ul. cellen gevormd vlte,. waarmede de ,a» de l.cb.
jssr de »„„«,.
huidscellen liggen de huidnwndjes.i d^^ ^ ^ opgerich,en top.
11 er ven -aan dCT voet wijd afstaand, daar boven allengs mee, naar den top ™"«t' blad gericht; „n eitjes; van bnn aanhechtingsplaat* schn.n naa,
o„„i::^S:'mleThS"bes met dikke, aan „Hek,ie,en ,ijke schil en vliezige
— vogels * ingeHch. <Fa-
orth^p noem,''men een eitje me, ,echte kern,. .mijl bet poortje tegen.ve, den „„d",.»; Ï dfna'am, waarmede de sy.tematic.s den stam e, de dikke,, takken ov.r,~aiaalUtg a„ breed, terwijl de gutste breedte ongeveer in
overblijvend tfmTmen krnidachtige planten, welke na het rijpen de, v,neb,en
niet afsterven.
paarsgewijs, in paren geplaatst.
palawidja, zie tweede gewassen.
pappus, zie zaadpluis.
STJairTZ «egenove, elkande, Ingeplante blaadjes van een gevind
j^rer= rss - -
afgeronden top en toegespitsten voet.



pelorie, zie pelorium.
pelorium, actinomorfe en dus afwijkende vorm eener zygomorfe bloem. Men vindt peloriën vooral bij deScrophulariaceae, Gesneriaceaeen Orchidaceae. Een normale Gloxinia heeft een neergebogen, zygomorfe bloem met 5 kroonslippen en 4 meeldraden, de vaak gekweekt wordende pelorie (pelorische vorm) heeft opgerichte, actinomorfe, 5—6-lobbige bloemkronen en 5—6 meeldraden, penseelvormig, in vele eindelingsche, fijne, dichtbijeenstaande slippen verdeeld of op of nabij den top dicht langharig en daardoor min of meer op een penseel gelijkend, zooals de stempels vanWaltheriaindicaen van Turnera. penwortel, dikke, kegelvormige, benedenwaarts gerichte, in het verlengde van den
stengel gelegen hoofdwortel.
perigyniscli zijn bloemen met komvormigen bloembodem, terwijl de meeldraden door een vrij groote tusschenruinite van het vrije, middenstandige vruchtbeginsel zijn gescheiden.
periodiek droge terreinen vindt men vooral in de laagvlakte. Men bedoelt er streken mede, welke in den drogen moesson maanden lang geen druppel water ontvangen, in den natten moesson daarentegen geen gebrek en dikwijls zelfs een teveel aan water hebben.
peripherie, omtrek, buitenzijde.
peripherisch, naar den omtrek gëkeerd.
perkamentachtig, in vastheid op perkament gelijkend.
Pes-Caprae formatie, zie strandformaties.
petalodie, zie gevulde bloemen.
peul, uit één vruchtblad gevormde, 1-hokkige, doorgaans meerzadige, 2-kleppig openspringende vrucht. Peulen vindt men uitsluitend bij de Leguminosae. Bij vele Leguminosae springen de vruchten niet open, doch verdeelen zich in 1-zadige leedjes, bij weer andere blijven ze geheel onverdeeld of springen ze alleen langs den buiknaad open. Toch bestempelt men ze dan, ofschoon geheel ten onrechte, nog met den naam van peul.
phyllocladium, zie onder cladodium.
phyllodium, bladachtig verbreede bladspil.
Zeer fraaie phyllodiën vindt men bij Acacia auriculaeformis en Oxalis bupleurifolia. (Zie plaat IX). Bij Parkinsonia vormen de bladspillen een tusschenvorm tusschen phyllodiën en gewone spillen. De bewering, dat phyllodiën altijd met hun smallen kant naar de zon gekeerd zouden zijn, is haast te onzinnig om haar te weerleggen.
pijlvormig, in omtrek driehoekig met diep ingesneden voet en spitse, schuin benedenwaarts gerichte voetlobben zooals de bladeren van Sagittaria montevidensis.
plaat, bovenst, verbreed deel van een kroonblad. Vgl. nagel.
platbol, eenerzijds vlak of bijna vlak, anderzijds duidelijk gewelfd.
pleiochasium, zie bepaald.
pluim, onbepaalde bloeiwijze met vertakte hoofdas, terwijl de vertakkingen van den voet naar den top der as allengs korter worden, zoodat het geheel een pyramidale gedaante heeft.
pluimpje, zie kiem.
pluimtakken, de takken (zijassen) eener pluim.
pluimvormig, op een pluim gelijkend, dus vertakt en pyramidaal.
pneumatophoren, zie ademwortels.
10



pollinium, zie onder stuifmeel.
polowidjo, zie tweede gewassen.
polyembryonie noemt men het verschijnsel, dat de zaden van sommige plantensoorten meer dan één kiem bevatten (Bombax aquaticum, Litrus). polygaam = gemengdslachtig. Zie aldaar.
porie, kleine opening.
De helmknoppen der Lauraceae, de vruchten van Isotoma en Papaver
openen zich met poriën. ..
priemvormig, klein, smal, naar boven spits uitloopend. Steunbladen zijn vaak
priemvormig, zoo ook de bladeren van Dendrobium subulatum. prikkelbaar noemt men een orgaan, als het bij aanraking een duidelijke, meer of minder snelle beweging uitvoert. De meeldraden van Berberis en van Centaurea americana bewegen zich bij aanraking, evenzoo de stempelplaatjes van Martynia, Torenia en Utricularia, de bladeren van B.óphytum, Mimosa, Neptunia, de ranken van vele klimplanten, de gesteelde
klieren van Drosera-soorten. u , ,
primaire nerfoksels zijn de hoeken, welke bij een hand- of voetnervig blad de hoofdnerven onderling, bij een vinnervig blad de primaire zijnerven me
middennerf maken. .,
primaire zijnerven zijn zulke, welke uit de hoofdnerf of hoofdnerven ontspruiten.
protandrisch, zie dichogaam.
proterandrisch, zie dichogaam.
proterogynisch, zie dichogaam.
prothallium, zie voorkiem.
protogynisch, zie dichogaam.
quincunciaal, zie dekkend.
racemeus, zie onder bloeiwijze.
radvormig, met korte buis en vlakken, doorgaans diep ingesneden zoom, zoo
de bloemkroon van Scoparia dulcis.
randader, ader, welke onmiddellijk langs den rand loopt. „„„lontst
randbloem, een der bloemen, welke aan den buitenrand van een korfje geplaatst zijn. Vaak verschillen ze in vorm en geslacht van de schijf bloemen (zie
randnerf'nerf, welke bij sommige bladeren (o.a. bij Tal au ma en Pericampy-
lus) onmiddellijk langs den rand loopt. „teneels
rank, op verschillende wijzen gekromd of gewrongen orgaan, dat aar, de ster g ^ bladstelen, bladeren of bloeiwijzen veler planten voorkomt. Ranker zijn va vervormde bladeren of vervormde takken, in het eerste geval^noemt meni ze blad ranken, in het tweede geval takranken (zie deze beide woorden). Ranken men o.a. aan de stengels van Vitis, Passiflora,
Cucurbitaceae, aan de bladstelen van Smilax, aan e .. . _
riosa,-Clematis zeylanica, - Cobaea scandens, - Flagellar Entada, - Lathyrus, - Pisum.-vele Vic.a's.-aan de bloeiwijze van Cardiospermum. Ten onrechte spreekt men vaak van peperranki . rankend, zie rankendragend.
rankendragend, van ranken voorzien. .. ■ u bij veie
raphiden, tot bundels vereenigde, naaldvormige kristallen, welke zich bij
planten in de cellen bevinden. ., ,prpn crh.it-
rappig, dicht bezet met naar alle zijden wijd uitstaande bloemen, bladeren,



bladen of schubben, zooals de top der bloeiwijze van Caesalpinia Bonducella, de stengels van vele Lycopodium's.
rechts windend, zie windend.
regelmatig, op 2 of meer wijzen in 2 gelijke of symmetrische helften deelbaar, regelmatig versmald, geleidelijk smaller wordend, derhalve door rechte of nagenoeg rechte lijnen begrensd.
reservevoedsel, voedsel, dat door de plant gedurende geruimen tijd bewaard wordt en pas bij den bloei of door een volgende generatie wordt verbruikt, resupinaat noemt men zygomorfe bloemen, als zij door draaiing van haar steel of haar vruchtbeginsel met haar bovenzijde naar onder zijn gekeerd, zooals die van Clitoria en Clinacanthus, voorts die van talrijke Orchidaceae. rhizophoren. Deze tot het geslacht Rhizóphora behoorende boomen moet men niet verwarren met strand- of vloedbosschen, in welke zij vaak slechts een zeer ondergeschikte rol spelen. Zie strandformaties.
rib(be), uitspringende lijn.
riemvormig, lintvormig en tevens dik, zooals de bladeren van vele Orchidaceae
(Vanda, Aerides).
roestkleurig, de kleur van ijzerroest hebbend, dus bruinrood.
rokken noemt men de vleezige schubben van een bol, wanneer zij breed zijn en den bol geheel of bijna geheel omvatten, zooals bij A11 i u m, Eu c har is, H i ppeastrum, Zephyranthes en vele andere Liliaceaeen Amaryllidaceae. rolrond, zie cylindrisch.
rozenkransvormig, met regelmatig afwisselende verdikkingen en insnoeringen, zooals de peulen van Sophora en Erythrina indica, de bessen van Unona. rozet, groep van dicht opeengedrongen, naar alle zijden uitgespreide, doorgaans aan den stengelvoet (Plantago-soorten, Drosera Burmanni), soms ook aan den stengeltop (Bióphytum) geplaatste bladeren.
rubber, zie caoutchouc.
ruderaalplanten zijn planten, welke bij voorkeur of uitsluitend op ruige plaatsen, zooals vuilnishoopen, mestvaalten, aschbelten, nieuw aangelegde wegen, pas opgehoogde terreinen en dgl. groeien. Tot de Javaansche ruderaalplanten behooren o. a. Qynandropsis pentaphylla en Amarantus-soorten. rudiment, in ontwikkeling teruggebleven orgaan. Mannelijke bloemen hebben
vaak een stamperrudiment.
rudimentair, onvolkomen ontwikkeld. Rudimentaire meeldraden noemt men staminodiën. In de bloemen van L o ra nt h u s zijn de eitjes rudimentair of ontbreken geheel en al. Toch worden die bloemen bevrucht en brengen ze zaden voort, ruggelings, aan de rugzijde, bv. ruggelings ingeplante helmknoppen.
ruggelings dubbelgevouwen, zoodanig dubbelgevouwen, dat de beide helften met
haar rugzijde tegen elkaar liggen, zooals de helmknoppen van Bixa. ruggelings samengedrukt, zie samengedrukt.
rugnaad, de geen eitjes dragende middennerf van een vruchtblad. Vgl. buiknaad. rugstandig, aan de rugzijde van een orgaan bevestigd. Rugstandige helmknoppen bevinden zich aan de rugzijde der meeldraden, men vindt ze o.a. bij vele Anonaceae.
rugzijde, de zijde, welke afgekeerd is van het verlengde der as, welke het orgaan
draagt; bij bloemen de naar de buitenzijde der bloem gekeerde zijde, ruitvormig, begrensd door 4 rechte, nagenoeg gelijke lijnen en bij een der hoekpunten ingeplant.



stijllitteeken, door een afgevallen stijl op een vrucht acHtergelatenlitteeken,
stijl voet, onderst deel van den stijl, dat niet zelden op de vrucht blijft zitten,
nadat de rest van den stijl is afgevallen.
stikstof knolletjes noemt men de door Bacillus radicicola veroorzaakte, stikstofverbindingen bevattende aanzwellingen op de wortels der Leguminosae en van sommige andere planten. Men verwarre ze niet met door aaltjes veroorzaakte verdikkingen. ..... stikstofvormers noemt men planten, welke in staat zijn door middel harer stikstofknolletjes vrije stikstof uit de lucht optenemen. Zij behooren bijna alle tot de Leguminosae en worden veelvuldig voor groene bemesting gebruikt, stippels zijn doorschijnende of gekleurde en dan doorgaans gele, roode, bruine of zwarte puntjes. Men vindt ze vooral bij bladeren (Eugenia en vele
andere Myrtaceae, - zeer vele Rutaceae,-Ardisia,-Bixa -Dunbaria _Embelia, — Flemingia, — Indigofera trifoliata, —Mallotus phi-
lippinensis en tal van andere planten).
stomp, door een gebogen lijn of oppervlak zoodanig begrensd dat de bollezyde naar buiten is gekeerd. Wordt een orgaan stomp genoemd, dan bedoelt men met stompen top.
straal, zie schermstralen en stempelstralen.
straalbloemen, zie randbloemen.
straalbloemig noemt men een hoofdje als de straalbloemen in vorm van de schijf-
bloemen verschillen.
stralend, naar alle zijden uitstaand.
-stralie, (drie-, vier- enz.), met drie, vier enz. stralen.
strandformaties. Evenals in de gematigde gewesten vindt men op Java na ij de zee een geheel anderen plantengroei dan meer landwaarts in. Die pla tengroei is o. a. afhankelijk van den regenval, van de hoogte van het stran en het grooter of geringer zoutgehalte van het water. Vele planten der strandformaties vertoonen eigenaardigheden, zooals steltwortels (Rhizophora Ceriops), ademwortels (Bruguiera, Avicennia, Sonneratia Carapa>' viviparie (Rhizophora, Aegiceras, Bruguiera, Ceriops, CryPto"' r v n e), zaden of vruchten met drijfvermogen (bijna alle aan het strand groeiende planten). Voorts vindt men zeer algemeen dezelfde bescherming egen sne e verdamping als bij de xerophyten (vleezige of leerachtige bladeren, opperhuid, weinig huidmondjes). Zie ook de noot op pag.
Men onderscheidt de volgende niet scherp gescheiden typen van strandformaties.
1 de mangrove, ook wel kustbosschen of vloedbosschen genoemd. Waar de ' bodem zoo laag is, dat hij bij vloed wordt overstroomd of van zout water wordt doortrokken, vindt men - mits de golfslag niet te sterk ,s - een strook bosch welker breedte van eenige M tot vele K. M. kan afwisselen. Die bosch'strook bestaat voornamelijk uit soorten van Aegiceras,-Avicennia
- Bruguiera, - Carapa, - Ceriops, - Cynometra ramlfl°'a' Excoecaria Agallocha, - H er i t i era, - Ixora timorensis.-Lumnit-
zera -Rhizophora,-Scyphiphora,-Sonneratia en eenige andere
boomsoorten, waartusschen men kleinere heesters en kruiden aantreft zooals Acanthus ilicif olius, - Acrosti c h u m aureum, - Caesalp.n.a Nuga,
— Dalbergia menoeidesentorta.-Derris uliginosa,- Fimbristylis soorten,- Finlaysonia.-Gyranema littorale.-Kennozoma.



Van de woekerplanten is vooral Viscum orientale vertegenwoordigd, welke men voornamelijk opExcoecaria aantreft. Niet-woekerende epiphyten zijn in de Javaansche mangrove meestal schaarsch of ontbreken geheel en al.
2. de Nipa-formatie vindt men daar, waar het zoutgehalte van het water geringer is, dus nabij of aan riviermondingen of langs rivieroevers. Zij bestaat voornamelijk uit de stengellooze Nipa fruticans (Plaat XII), waartusschen men zeer vaak Cerbera, —Barringtonia racemosa, —Cryptocoryne ciliata,— Dolichandrone Rheedii, — Sarcolobus Spanoghei aantreft.
3. de Barringtonia-formatie vindt men daar, waar het strand hooger en droger, dus meestal rotsachtig of zandig is. Daar is de boschrand slechts smal. In sommige streken is deze rand vooral uit Barringtonia speciosa samengesteld, elders treft men veelvuldiger Albizzia littoralis,— Calophyllum Inophyllum, — Casuarinaequisetifolia, — Cordiasubcordata, — Erythrina indica, — Excoecaria Agallocha, — Hernandia peltata,— Hibicus tiliaceus, — Pandanus tectorius,— Pongamia glabra,— Terminalia Catappa, — Thespesia macrophylla en populnea aan. Voorts tal van heesters, zooals CaesalpiniaBonducella, — Clerodendron inerme, Climacandra obovata, — Colubrina asiatica, — Derris scandens, — Desmodium umbellatum, — Dodonaea, — Entada,— Guettarda, — Morinda citrifolia, — Mucuna gigantea, — Parkinsonia aculeata, — Pemphis, — Scaevola, — Smythea, — Sophora,— Tournefortia, Tristellateia,— Vitex Negundo,— Ximenia, dikwijls ook eenige windende of klimmende kruiden (Cassy tha, —F lage 11 a r i a, — — Vigna lutea, — Wedelia biflora), bovendien vele kruiden der PesCaprae-formatie.
4. Waar de boomgroei ontbreekt, zooals op vele plaatsen van Java's zuidkust, vindt men de Pes-Caprac-formatie, zoo genoemd naar een der meest voorkomende strandkruiden, Ipomoea Pes-Caprae1). Voorts vindt men in die formatie o.a.
Canavalia lineata, — Crinum asiaticum, — Enicostema 1 i t o r a 1 e, 
Euphorbia Atoto,—Indigofera paucifolia,—Ipomoea denticulata,— Ischaemum muticum, —Lepturus incurvatus, — Portulaca tuberosa,
Remirea maritima, — Sesuvium Portulacastrum, — Spinifex squarrosus, — Stylo santhes sundaica, —Suaeda maritima, —Thuarea sarmentosa, Triumfetta procumbens. Bovendien meerdere ook landwaarts in groeiende xerophyten (Abutilon indicum, — Calotropis gigantea,
Chloris barbata, — Crotalaria retusa en verrucosa, — Opuntia Dillenii, Sida cordifolia, — Tacca pinnatffida, —Zoysia pungens).
Voor nadere bijzonderheden zie men Schimper's, Indo-Malayische Strandflora. strandplanten, bij voorkeur aan het strand groeiende planten. Zie strandformaties. stuifmeel noemt men het uit ééncellige korrels bestaand poeder, dat door de helmknoppen wordt voortgebracht en tot bevruchting der eitjes dient. Soms hangt het stuifmeel stevig tot klompjes (polliniën) samen, zooals bij vele Orchidaceae en Asclepiadaceae, soms ook zijn de korrels tot viertallen (tctraden) vereenigd, zooals bij A n o n a of door draden van kleefstof aan elkaar gehecht (Jussiaea). Fraaie stuifmeelvormen vindt men bij Loranthus, Podocarpus en Stachytarpheta, gestekeld stuifmeel bij vele Malvaceae en Sterculiaceae, bij de Composita e, bij Unona discolor, bij Nipa en bij 11 li gera.
') Eigenlijk behoort deze I. biloba te heeten.



—« r r,
btose met Baciüus radicicola, de wortels van vele boomsoorten met zwammen A zo 11a met stikstofafstaande algen. Sommige planten, o.a. A cia spad'icigera, leven, naar men beweert, in symbiose met m.eren.
zïïïi.vssr -»——— spieee,bee,d
zijn.
s^SEHSSSgs*»
xTrminalla Catappa en eenige andere ^soorte^^e^nocotyledonen. Sympodiale bloe.wijzen zqn o.a. de sch.chten
So 1 anumsoorten en van de Boraginaceae. ,, ,fri ,ant gr
synoniemen, verschillende wetenschappelijke namen voor éenzelfde plant.
zijn planten, welke onder meer dan 50 namen beschreven zijn.
tak ziias van denzelfden aard als de hoofdas. Arta-
„or ïittnralis en Vangueria spinosa.
t.Rokse,' dehi welke een «ak me. de hen, „ragende ,s of me, eed anderen
t.kr^k.'Teen rank veranderde tak. Tak,anken vind, men o.a. bij Vitis en -uml P(,wet','0d",- en,.), noem, men Mné.omtg samengestelde bladeren, als
of aan den top van een orgaan geplaatst. Tanden zijn Kiein het orgaan, waaraan men ze vindt.
-tandig, (twee-, drie-, enz.), met twee, drie, enz. tanden.
teeltkeus-«felfc Zie aldaar. ^ ioplantingsp„nten
e^;C2L" * i N» S"»" Öe Hade,e" ™ '""Zr"
rf«nd« pïen Ldreeh, boven elka», (soor.en van «,**>. dan „ee,n,,,(Ca.
tJZL'S me^li'^êelde klieren op de biaderen Drosera, »«,behulp waarvan de plant kleine dieren vasthoudt.
lerTggebigTn^af hftboven de inplanting liggend deel der dragende as afgebogen,
zooals de peulkleppen van Calliandra.
teruggekromd, zie teruggebogen.
eigenschappen, »oda, de
ptenf weer tót dm, oo!spronkelijken ,o,m ,e,ngkee„. Zoo kom, «i, «aad van



doch hoogstens 2 jaar gebruiken. Zij brengen het eerste jaar alleen bladeren, het tweede jaar bloemen en vruchten voort en sterven daarna af.
Één- en tweejarige planten zijn in de tropen door een veel minder scherpe grens gescheiden dan in gematigde streken.
tweekleppig, zie -kleppig. ,
tweelippis. met een in 2 deelen verdeelden zoom, waarvan het eene deel, bovenlip, doorgaans naar boven (het verlengde der as), het andere, de onderlip, naar onder is gekeerd. Vgl. resupinaat.
tweemachtig noemt'men meeldraden, als hun aantal 4 bedraagt, terwijl de helmknoppen van 2 ervan duidelijk hooger geplaatst dan de beide andere, zooals bij vele Lab.atae Scrophulariaceae, Verbenaceae en enkele andere fam.l.en De meeldraden, welker helmknoppen het hoogst geplaatst zijn, noemt men de lange meeldraden, onverschillig of hun helmdraden al of niet langer zijn dan die der andere, tweerijig, in twee rijen geplaatst, zooals de bladeren der Anonaceae, de bloemen van vele schichten.
tweeslachtig, in dezelfde bloem zoowel als $ geslachtsorganen bevattend. Vgl.
androgynisch.
tweespletig, zie -spletig.
tweetandig, zie -tandig.
uitzerand, met een ondiepe insnijding aan top of voet.
uitgeschulpt, met kleine tanden, welke door wijde bochten van elkaar gescheiden zijn, zooals de blaadjes van Vitis cissioides.
nito-esnreid. nagenoeg horizontaal afstaand.
uitgetrokken, als het ware in een lange punt uitgerekt, zooals de onderste zaagtanden van de bladeren van Corchorus, de bladtop van Fic us religiosa uitgevreten, onregelmatig en niet zeer diep ingesneden, zoodat het geheel erin ziet of er aan geknaagd is.
uitloopers, kruipende, aan den voet van den stengel ontspruitende zijtakken, welke
nieuwe planten voortbrengen. Men vindt ze o. a. bi] Hydrocotyle, Fraearia, —Saxifraga sarmentosa.
uitspringend, boven de oppervlakte te voorschijn komend, zooals de nerven van
vele bladeren. Vgl. ingezonken.
unilateraal, aan één zijde geplaatst.
urnbladeren, zie ascidiën.
urnvormig^bu'ikfg en naar boven ingesnoerd, in vorm dus met een urn overeenkomend, zooals de bloemen van vele Vaccinium-soorten.
valsch. Valsche meeldraad, zie staminodium.
Valsch tusschenschot, zie tusschenschot.
variëeren, veranderlijk zijn van vorm of grootte, zonder dat deze veranderingen het type van een nieuw kenmerk dragen of op de nakomelingschap overgaan.
variëteit, plant, welke in eigenschappen eenigszins van het type der soort verschilt, zonder echter een nieuwe soort uittemaken (Vgl. kleine soorten). veelbladig, vele bladeren dragend of uit vele bladen bestaand.
veelbloemig, vele bloemen dragend of uit vele bloemen samengeste ld. veelbroederig noemt men meeldraden, als ze tot vele bundels zijn vergroeid (Ricinus communis).







ingezamelde plant in een oude courant of iets dergelijks. Rijpe vruchten en losse
bloemen beware men liefst in een afzonderlijk doosje.
Wenschelijk is het de planten terstond van een volgnummer te voorzien. Het gemakkelijkst geschiedt dit, als men kleine, kartonnen etiketjes maakt waardoor men een draadje steekt, dat men dan met een lus om de ingezamelde plant bevestigt. In een opschrijfboekje noteert men onder hetzelfde volgnummer de vindplaats de hoogte boven den zeespiegel, de geschatte of gemeten hoogte der plant de kleur en afmetingen der bloemen en verdere bijzonderheden, welke aan gedroogd materiaal niet of moeilijk zijn nategaan. Alles wat van eenzelfde plan-
tenindividu afkomstig is geve men hetzelfde nummer, aan verschillende individuen
geve men steeds een verschillend nummer, ook al houdt men ze voor dezelfde soort Doe bij verschillende personen navraag naar den inlandschen naam, wees echter ten opzichte der u medegedeelde namen zeer sceptisch gestemd, verg nooit, dat het aantal wezenlijk deskundige inlanders betrekkelijk Rer.ng is en dat velen zich met een jantje van Leiden van de zaak afmaken, voorts dattalrjke namen slechts een gelijkenis aanduiden en geen echte namen zijn Alles wat op doerèn gelijkt heet doerènan, wat peulen draagt katjanganoi kakatjangan gestekelde klimplanten heeten areuj garoet en zoo ad infimtum. Geven echter verschillende personen onafhankelijk van elkander denzelfden naam op, dan is
eeniee kans, dat deze betrouwbaar is.
Informeer ook naar het gebruik, dat van de plant gemaakt wordt °Pmerk^k veel planten doen dienst als voedingsmiddel of worden in de een of andere obat
VCrWIndien bij thuiskomst de planten eenigszins verwelkt zijn, zet ze dan gedurende eenigen tijd in water of wikke, ze in een vochtigen doek. Soms worden zij
dan weer frisch.
DETERMINEEREN.
Zie hiervoor de toelichting tot de determinatietabel der familiën op pag. VII.
DROGEN.
Men droogt het best tusschen het gewone grove (niet het zeer dunne) gele Chineesche pakpapier, dat in bijna elke Chineesche toko verkrijgbaar is. De prijs bedraagt in Batavia ongeveer 1 a IV, cent per vel >)• Ook ander ongelijmd nanier en oude kranten kunnen goede diensten bewijzen.
Het verdient aanbeveling het papier aftesnijder. op dezelfde grootte waarop men het herbarium wil maken. Een formaat van 40 a 45 cM_b.j 301 al 35i cM . zeer geschikt. Een klein deel van het papier snijde men op dubbele grootte af die vellen dienen om er de planten inteleggen. Van de kleinere vellen ev g men er telkens + 6 op elkander om als kussens te dienen.
Zorg vóór tues, 'dat uw papier goed droos is. Het drogen var, het papte kan in 'de zon of in een keuken geschieden. Planten inleggen doet men in de schaduw liefst op een tafeltje, dat uitsluitend voor dit doel gebezigd wordt. Men stapelt eenige der papieren kussens op elkander en legt daarop een geopen EtegvS waarop men de te drogen plant zoo goed mogelijk uitspreidt. De bloemen moeten zooveel mogelijk zichtbaar gehouden worden. Nooit mogen plan-
' l) De lste "afdeeling van het Departement van Landbouw verleent bij den aankoop van d.t papier gaarne haar steun.



tendeelen buiten het inlegvel uitsteken. Als de plant te groot is, snijdt men er een gedeelte van af of men knikt de uitstekende stengels en bladeren. Men vermijde zooveel mogelijk het op elkander leggen van plantendeelen, vooral als deze dik zijn. Een deel der bladeren moet de bovenzijde, een ander deel de onderzijde laten zien. Is een stengel al te dicht bebladerd of gedoomd, dan mag men een deel der bladeren of doornen even boven den voet wegsnijden, men ga echter alleen in het uiterste geval hiertoe over. Zeer dikke takken kan men overlangs halveeren. Vleezige planten of plantendeelen dompele men van te voren eenige seconden in kokend water, anders blijven zij doorleven en laten daarbij vaak de bladeren vallen. Flodderige of zeer sappige bloemen en saprijke vruchten droge men liever niet, men kan ze veel beter in gewonen brandspiritus bewaren.
Na het inlegvel dicht geslagen te hebben legt men er zooveel papieren kussens op, dat men weer een vlakke bovenlaag krijgt. Met eenige handigheid gaat dat zeer gemakkelijk. Men zij vooral niet te zuinig met deze kussens; als men slecht voorzien is van papier, droge men liever wat minder planten. Op de kussens legt men weer een inlegvel, daarop weer kussens, enz. Geheel boven op legge men, om te persen, een plankje of een stuk karton, dat met eenige groote boeken of steenen bezwaard wordt. Een matige persing is voldoende, een sterke veelal schadelijk.
In een vochtig klimaat kan men van kussens en inlegvellen kleine pakjes maken, die men tusschen een paar bamboe sasaks bindt en daarna in de zon of boven een niet te fel vuur te drogen hangt of zet. In droge streken is dat overbodig.
Den volgenden dag vervange men steeds al het gebruikte papier, dus ook de inlegvellen, zonder echter de planten optelichten. Het gebruikte papier late men goed drogen, om het later weer te gebruiken.
Wanneer de planten stijf zijn en niet meer koud aanvoelen, zijn zij voldoende droog. Droog liever een dag te lang dan een dag te kort.
CONSERVEEREN.
Gedroogde planten zijn een lekkernij voor allerlei beesten. Men dient ze dus daartegen te beschutten. Wie over aanzienlijke bedragen beschikken kan en wil, doet wijs de gedroogde plant te dompelen in een verzadigde oplossing van sublimaat in brandspiritus en ze daarna goed te laten nadrogen, natuurlijk niet te kort bij vuur. Kleine verzamelingen kan men zeer goed voor beschadiging vrijwaren met wat naphthaline, die echter het ongerief heeft te verdampen en daarom van tijd tot tijd vervangen worden moet, terwijl het met sublimaat doortrekken slechts eenmaal behoeft te geschieden.
OPPLAKKEN EN ETIQUETTEEREN.
Men neemt vellen stevig wit papier, op elk daarvan legt men een plant, welke men met een paar smalle papierstrookjes vasthecht. Niets is onpractischer dan de geheele plant vol lijm te smeren. Nooit mogen de papierstrookjes over belangrijke deelen, zooals bloemen en de toppen der twijgen worden geplakt. Losse bloemdeelen beware men in kleine zakjes, welke men op het witte vel vastplakt. Het voor het Departement van Landbouw bestemde exemplaar wordt niet opgeplakt. Op een etiquette, waarvan het model hierachter is afgedrukt, wordt de naam



der plant geschreven, voorts steeds de vindplaats en de naam van den vinder, bovendien belangrijke bijzonderheden, welke aan gedroogd materiaal niet of moeilijk zijn nategaan. Bezig telegramstijl en daal niet tot nietigheden af, schrijf alleen datgene op, waarvan ge volkomen zeker zijt, dus geen hoogteopgaven met een vraagteeken er achter of zoo iets. De etiquetten worden liefst op het
papier geplakt.
HERBARIUM van.
Nummer: 273.
Datum: 6A> i9'i.
Vinder:
Vindplaats:
Tandjong-Priok, in struiken tusschen de vischvijvers.
Zeehoogte: ± 1 m.
Familie: Leguminosae—Papilionaceae.
Lat. naam: Clitorea ternatea L.
Inl. naam: Kembang telang, m.
Bijzonderheden:
Links windend tot een hoogte van ± 4 M.
Vlag donkerblauw met gele middenstreep, omlaag gericht. Bloemen reukeloos.
Nu legt men elke soort in een afzonderlijken omslag, waarop men van buiten nog eens den naam der plant schrijft. Deze omslagen rangschikke men liefst familiesgewijs, de planten van elke familie kan men alphabetisch leggen. Men beware de verzameling in blikken trommels, welke men niet op den grond plaatst. Bij grootere verzamelingen verzuime men niet een catalogus aantehouden. Wie goed werkt, kan elke soort een doorloopend volgnummer geven. Dat nummer komt in een cahier, waarin nadere bijzonderheden worden opgenomen.
Zend eens per jaar de aanwinsten uwer collectie ter revisie aan het Departement van Landbouw. Dat revideeren geschiedt kosteloos, alleen staat men daarbij zijn duplicaten af aan het Departement.



SYSTEMATISCH OVERZICHT ').
Hoofdgroep I. CRYPTOGAMAE (Sporeplanten). Planten zonder ware
oemen. Geslachtelijk vermenigvuldiging niet door zaden, doch door 1-cellige sporen. 6
1. Geen duidelijke stengels en bladeren aanwezig. Voortplanting geslachtelijk
of ongeslachtelijk, doch meestal zonder duidelijk generatiewisseling.
QroeP '• Thallusplanten. THALLOPHYTA.
a. Bladgroen of een overeenkomstige stof aanwezig. Planten geschikt om
zelf haar voedsel te bereiden, gewoonlijk in het water of op vochtige plaatsen levend. Klasse 1. Wieren of Algen. Algae.
b. Bladgroen ontbrekend. Saprophyten of parasieten, meestal op het land
o n 0fi"1 a"dere wezens levend- K'asse 2. Zwammen. Fungi 2)
2. Duidelijke stengels en bladeren gewoonlijk aanwezig. Voortplanting steeds
met generatiewisseling. . . . . . . „ uj. x , Archegoniatae.
a. üeen echte wortels en vaatbundels aanwezig. Groep II BRYOPHYTA
1. Stengel meest 2-rijig bebladerd. Sporangiën zonder mutsje en
gewoonlijk zonder centrale zuil. Sporen gewoonlijk met springdraden vermengd. Klasse 1. Levermossen. Hepaticae.
2. Stengel meest alzijdig bebladerd. Sporangiën met een mutsje en
een centrale zuil. Springzaden ontbrekend.
, r, . , , Klasse 2. Bladmossen. Musci.
b. bchte wortels en vaatbundels aanwezig.
Groep lil. Vaatcryptogamen. PTERIDOPHYTA.
1. Bladeren in verhouding tot den stengel krachtig ontwikkeld, de
jonge meestal als een horlogeveer opgerold. Sporangiën' tot hoopjes (sori) vereenigd, deze sori aan de onderzijde der bladeren of aan afzonderlijke bladdeelen geplaatst. . Filicales t Planten hotnospoor. Klasse 1. Echte varens. Filices.
11 Planten heterospoor. Klasse 2. Watervarens. Hydropterides.
2. Bladeren in verhouding tot den stengel klein.
f Stengel gemakkelijk in leden scheidbaar. Bladeren kransstandig, tot scheeden vergroeid. Sporangiën aan de onderzijde van schildvormige, tot een eindelingsche aar vereenigde sporebladen. Homospore planten.
Paardenstaarten. Equisetaceae. f Stengel niet gemakkelijk in leden scheidbaar. Bladeren niet tot scheeden vergroeid. Sporangiën alleenstaand in de bladoksels of tot aren vereenigd en dan elk in den oksel van een schutblad geplaatst Lycopodinae.
') Voor meer gevorderden bestemd.
eehterVr,0verwnrndHrSCheidde '"en ',ierbii "°g 3,8 3e klaSSe de korstmossen of Lichenes. Dit zijn
migeC^L bslme"l,etenrganlSmen' beSta3n ZWammen' We'kl; '"et of



19 Hypericaceae. Bloemen §, meestal tot 3-deelige bijschermen of tot pluimen vereenigd. Meeldraden gewoonlijk <=~, dikwijls 3- of 5-broedeng. Kruiden, heesters of boomen met tegenoverstaande of kransstand.ge, onvprdeelde vliezige bladeren zonder steunbladen.
20 Outtiferae Bloemen dikwijls 1-slachtig of gemengdslachtig Meeldraden rr. Boomen of heesters met tegenoverstaande of kransstandige, onverdeelde, gewoonlijk leerachtige bladeren zonder steun-
21 Ternstroemiaceae. Bloemen meestal g. Meeldraden gewoonlijk ~> Boo-
' men of heesters met doorgaans verspreide, gewoonlijk gezaagde bladeren
22 Dipteroc^arpaceae" Bloemen meestal in pluimen. Kelk na den bloei meestal zeer sterk vergroot. Meeldraden meestal zeldzamer . m "00 veel als kroonbladen. Boomen of heesters met verspreide, leerachtige, gaafrandige of gezaagde bladeren. Steunbladen vaak aanwezig.
Gr0eP23V1Ma7vAaceVaeLM;eldraden meestal 1- of 5-broederig. Helmknoppen 1-hokkig
T^ïT- meer gekronkelde hokjes. Kruiden, heesters of boomen met enkelvoudige of handvormig samengestelde bladeren. Steunbladen bijna
24 Sterculiaceae^ Meeldraden duidelijk 1-broederig of ten getale van I-meer
voor de kroonbladen geplaatst. Helmknoppen 2-hokk.g, Kruiden heesters
of boomen, bladeren meestal verspreid en enkelvoudig, zeldzamer
mjtr samengesteld. Steunbladen gewoonlijk aanwezig.
2. ï fiaceae Meeldraden vrij of aan den voet zeer kort vergroeid. Helm25. Tiliaceae. IVVeeiaraa , ^ hangend) met buikstandige zaadnerf.
Boome'n, heesters of kruiden, bladeren meestal niet tegenoverstaand, gewoonlijk ongelobd. Steunbladen gewoonlijk aanwezig.
^"aSwsBsaxïïsKS wbks»*ss««-;
doorgaans verspreid, meestal sommige ervan aan
»■ T-'^hr::;k ïtïlz ts'iïïuiïïi
ï 3TS meeïdradenbuis —U p;—
Boomen'of heesters, vViTrnmend. me. legenoversfaande, onverdeelde
bladeren. Steunbladen dikwijls aanwezig. Rir,pmhndpni
u-oiuhlarlpn 5 zelden minder, meestal vrij. Bloembodem
29. Kelkbladen 3 5, «rij of vergroeid. Schijf binnen de mee,dra-



den meestal aanwezig. Vruchtbeginsel vaak gelobd, zeldzamer uit vrije of bijna vrije vruchtbladen bestaand, dikwijls ook gaaf. Eitjes in elk hokje 2— c=. Boomen, heesters of kruiden. Bladeren al of niet tegenoverstaand, vaak samengesteld, minder vaak enkelvoudig, vaak doorschijnend gestippeld. Steunbladen zeer zeldzaam.
30. Simarubaceae. Gelijk aan de Rutaceae, doch de bladeren verspreid en nooit doorschijnend gestippeld, vaak zeer bitter, meeldraden aan den voet vaak met een schub, eitje in elk hokje van het vruchtbeginsel 1.
31. Ochnaceae. Kelkbladen 4—5, meestal stijf. Bloembodem na den bloei vergroot. Helmdraden kort, helmknoppen lang. Vruchtbeginsel meestal gelobd of uit vrije vruchtbladen bestaand. Eitjes in elk hokje 1—2 of c=>. Heesters of boomen met verspreide, leerachtige, glanzende, meestal onverdeelde bladeren. Steunbladen verschillend.
32. Burseraceae. Kelk 3—5-spletig of -deelig. Schijf ring- of napvormig, vrij of met de kelkbuis vergroeid. Vruchtbeginsel gaaf, 2—5-hokkig, eitjes in elk hokje 2, zeldzamer 1. Kiem zonder kiemwit, zaadlobben gevouwen en ineengedraaid, zelden dikvleezig. Harshoudende boomen of heesters, met verspreide, gevinde bladeren.
33. Meliaceae. Kelk klein. Schijf verschillend. Meeldraden meestal 1-broederig, helmknoppen op de buis zittend of zeer kort gesteeld. Eierstok gaaf. Eitjes in elk hokje meestal 2. Boomen of heesters met gewoonlijk samengestelde bladeren zonder steunbladen.
34. Dichapetalaceae. Kelkbladen 5, vrij of vergroeid. Kroonbladen min of meer 2-lobbig. Schijf napvormig of in 2 schubben verdeeld. Vruchtbeginsel gaaf, met 2-eiige hokjes. Boomen of heesters met afwisselende, onverdeelde bladeren. Steunbladen aanwezig.
Groep VIII. OLACALES.
35. Olacaceae. Kelk klein. Kroonbladen of -slippen in den knop meestal klepsgewijs aaneensluitend. Vruchtbeginsel 1-hokkig of, doordat de tusschenschotten den top van het hokje niet bereiken, onvolkomen 3—5-hokkig, zelden met 3 naast elkaar geplaatste hokjes. Vrucht bijna altijd 1-zadig. Kiem klein of vrij groot, in meestal overvloedig kiemwit gelegen. Boomen of heesters, soms windend, bladeren afwisselend, meestal gaaf. Steunbladen ontbrekend.
36. Ilicineae. Kelk klein. Kroonbladen of -slippen in den knop dakpansgewijs dekkend. Vruchtbeginsel volkomen 3—c=-hokkig. Steenvrucht 3—c=-kernig, kernen 1-zadig. Kiem zeer klein, in overvloedig kiemwit gelegen. Bladeren niet diep gedeeld, niet tegenoverstaand. Steunbladen zeer klein of geheel ontbrekend.
Groep IX. CELASTRALES.
37. Celastraceae. Kelk klein, met in den knóp dakpansgewijs dekkende slippen. Kroonbladen uitgespreid, in den knop dakpansgewijs dekkend. Meeldraden met de kroonbladen afwisselend. Heesters of boomen met enkelvoudige bladeren.
38. Rhamnaceae. Kelkslippen in den knop klepsgewijs aaneensluitend. Kroonbladen klein, gewelfd. Meeldraden tegenover de kroonbladen geplaatst. Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren.
39. Ampelidaceae. Kelk klein, met in den knop dakpansgewijs dekkende segmenten. Kroonbladen in den knop dakpansgewijs dekkend, vaak spoedig



afvallend. Meeldraden tegenover de kroonbladen geplaatst. Kruiden of heesters, dikwijls klimmend, met enkelvoudige of samengestelde bladeren.
Groep X. SAPINDALES.
40. Sapindaceae. Meeldraden binnen, op of om een schijf ingeplant, meestal niet in hetzelfde aantal als de kroonbladen, vaak 8; ook wel dubbel zooveel als kroonbladen; zoo er evenveel zijn, met de kroonbladen afwisselend. Stijl 1, al of niet vertakt. Eitjes in elk hokje 1-2 en klimmend of <=~ en horizontaal. Boomen of heesters, zelden kruiden, soms klimmend, bladeren samengesteld.
41 Sabiaceae. Meeldraden evenveel als kroonbladen en tegenover deze geplaatst, of van de 5 meeldraden zijn er 3 tot schubben gereduceerd, in welk geval de goed ontwikkelde meeldraden tegenover de kleine kroonbladen, de tot schubben verminderde tegenover de grootere kroonbladen staan.
42. Anacardiaceae. Meeldraden öf evenveel als kroonbladen en dan met deze afwisselend, öf dubbel zooveel, öf ten deele tot staminodiën verminderd, zelden meer dan dubbel zoo veel als kroonbladen. Vruchtbeginsel öf 1hokkig en dan met onverdeelden stijl, öf 2-5-hokkig en dan met meerdere, al of niet samenhangende stijlen, eitje in elk hokje 1, hangend van den top van een voetstandige zaadstreng of aan den top of den wand van het hokje bevestigd. Boomen of heesters met enkelvoudige of samengestelde
bladeren. __
Afwijkende familie: 43. Moringaceae. Bloemen zygomorf. Schijf de kelkbuis bekleedend. Meeldraden 5, met 5 staminodiën afwisselend. Vruchtbeginsel 1-hokkig met 3 wandstandige zaadlijsten. Eitjes <="=. Boomen met onvolkomen drievoudig gevinde bladeren.
Groep XI. ROSALES.
f Eitjes klimmend of in den binnenhoek der hokjes bevestigd.
44. Connaraceae. Bloemen actinomorf. Meeldraden in bepaald aantal. Vruchtbladen 1-5, vrij, eitjes 2, van af den voet van het hokje klimmend, orthotroop. Vrucht uit 1 of meer kokervruchten bestaand. Kiemwitvaak
aanwezig. Boomen of heesters met verspreide, 1—3-tallige of gevinde
bladeren zonder steunbladen.
45. Leguminosae. Bloemen actinomorf of zygomorf. Meeldraden in bepaald aantal of <=~. Vruchtbeginsel uit 1 vruchtblad bestaand, eitjes 1— =~, in den binnenhoek bevestigd, amphitroop of anatroop (omgewend). Stijl eindelingsch. Kiemwit vaak aanwezig. Kruiden, heesters of boomen. Bladeren enkelvoudig, handvormig samengesteld, gevind of volkomen dubbelgevind, zeer vaak gaafrandig.
46. Rosaceae. Bloemen meestal actinomorf. Meeldraden gewoonlijk in onbepaald aantal. Vruchtbladen l-=~, vrij of zeldzamer vergroeid, bovenstandig of onderstandig, eitjes meestal 2 en anatroop (omgewend), stijl aan den voet of aan den buiknaad der vruchtbladen vastgehecht. Kiemwit bijna altijd ontbrekend. Kruiden, heesters of boomen, bladeren verschillend, vaak met ingesneden rand of samengesteld. Steunbladen
bijna altijd aanwezig.
47. Saxifragaceae. Bloemen meestal actinomorf. Meeldraden bijna altijd in bepaald aantal. Vruchtbeginsel onderstandig of halfonderstandig, zelden geheel bovenstandig, eitjes meestal c=, stijlen vrij of, zoo zij vergroeid



zijn, aan den voet gemakkelijk scheidbaar. Kiemwit meestal overvloedig. Kruiden, heesters of boomen. Bladeren bij de houtige soorten vaak, bij de kruiden nooit tegenoverstaand.
48. Crassulaceae. Bloemen actinomorf. Kelk en kroon bij de Javaansche soorten meer of minder hoog vergroeidbladig. Meeldraden in 2 rijen. Vruchtbladen vrij of min of meer vergroeid, oo-eiig. Kiemwit vleezig. Kruiden of halfheesters, bijna altijd vleezig.
ff Zaadlijsten wandstandig.
49. Droseraceae. Bloemen Meeldraden bijna altijd in bepaald aantal. Vruchtbeginsel bovenstandig, uit onderling vergroeide vruchtbladen bestaand, zaadlijsten wandstandig, stijlen vrij, eitjes o<=. Kiemwit aanwezig. Met gesteelde klieren (tentakels) bezette kruiden.
fff Eitjes meestal 1 of weinig, van den top der hokjes hangend.
50. Hamamelidaceae. Kelk- en kroonbladen veranderlijk van vorm of ontbrekend. Meeldraden in gering aantal of o«. Eierstok meestal onderstandig of halfonderstandig, uit 2 aan den top vrije vruchtbladen bestaand. Eitje nu eens 1 en van den top van het hokje hangend, dan weer zijn de eitjes in onbepaald aantal aan de as bevestigd. Boomen of heesters. Bladeren doorgaans verspreid, met steunbladen. Bloemen bijna altijd in hoofdjes.
51. Halorhagidaceae. Bloemen klein, meestal onvolkomen, 2—4-tallig. Meeldraden in bepaald aantal. Vruchtbeginsel onderstandig, 1—4-hokkig, stijlen 1—4, vrij, eitje in elk hokje 1, hangend. Kiemwit vleezig. Waterof landkruiden, zelden halfheesters. Bladeren verspreid of zeldzamer tegenoverstaand, nu eens oningesneden, dan weer getand of gelobd, de ondergedokene vaak in talrijke slippen verdeeld.
Groep XII. MYRTALES.
f Eitjes van den top der hokjes hangend.
52. Rhizophoraceae. Kelkslippen in den knop klepsgewijs aaneensluitend. Meeldraden 2—4-maal zooveel als kroonbladen. Vruchtbeginsel 2-6hokkig, meestal onderstandig of halfonderstandig, zelden geheel bovenstandig. Kiemwit vleezig of ontbrekend. Boomen of heesters, vaak nabij de zee groeiend. Bladeren meestal tegenoverstaand en met steunbladen, zeer zelden verspreid en zonder steunbladen.
53. Combretaceae. Kelkslippen verschillend. Meeldraden meestal in bepaald aantal. Vruchtbeginsel 1-hokkig. Kiemwit ontbrekend. Zaadlobben ineengerold of geplooid. Boomen of heesters met verspreide of tegenoverstaande bladeren zonder steunbladen.
ft Eitjes in den binnenhoek der hokjes of aan voetstandige zaadlijsten bevestigd, klimmend, horizontaal of hangend.
54. Myrtaceae. Kelkslippen in de knop dakpansgewijs dekkend of open. Meeldraden ev=, zeldzamer in bepaald aantal. Vruchtbeginsel bijna altijd onderstandig, 2—oo-hokkig, zelden 1-hokkig en dan met nagenoeg voetstandige zaadlijsten. Eitjes in elk hokje 2—. Kiemwit ontbrekend. Boomen of heesters, zelden halfheesters. Bladeren zonder steunbladen, bijna altijd doorschijnend gestippeld, tegenoverstaand of zeldzamer verspreid, vinnervig, zeldzamer 3—5-nervig.







IX
Phyllodiën van Oxalis bupleurifolia.
(Men lette op den overgang van gewone bladeren in phyllodiën).







XII
Door den golfslag blootgespoelde wortelstok van Nipa.







Groep I.
Phanerogamae.
(Openlijk bloeienden).
Afdeeling I.
Angiospérmae.
(Bedektzadigen).







delste segment vaak even lang als of langer dan het segment zelve. Kruid. 0.50—0.80. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken R. fibrósus Wall. forma sundaica.
II. DILLENIACEAE.
Boomen of opgerichte heesters. Top der helmdraden niet verbreed, helmhokjes naar onder niet of nauwelijks uitéénwijkend. Stampers 5 of meer, ') aan een gemeenschappelijke as bevestigd 2.
Klimmende of kruipende heesters. Top der helmdraden aanmerkelijk verbreed, helmhokjes naar onder sterk uiteenwijkend. Stampers 1—5, vrij Tetracera 8.
Vrucht openspringend. Rijpe zaden met rooden zaadrok. Bladeren bij de op Java voorkomende soorten geheel kaal. Wórmia 9.
Vrucht niet openspringend. Zaden zonder zaadrok, in slijm liggend. Bladeren van onder althans op de nerven behaard.
Dillénia 10.
1. Tetracera L.
Vruchtbeginsels 3 of meer 2.
Vruchtbeginsel 1 of zeer zelden en slechts in enkele bloemen 2, dicht behaard. Bloemen in groote, eindelingsche, langharige pluimen. Kelkbladen 4—5, van buiten stijf behaard, van binnen kaal, 2—4 mM middellijn. Kroonbladen 2—3, wit, klein, spoedig afvallend. Helmdraden wit. Kokervruchtjes min of meer behaard, 1-zadig, zaad bij rijpheid glanzend zwart, door een helderrooden, in slippen verdeelden zaadrok omgeven. Bladsteel 10—20 mM lang. Bladeren ovaal, omgekeerd eirond of elliptisch, 75—190 mM lang, van boven zeer ruw. Klimmende heester. 2.00—6.00. Jan—Dec. Op open, zonnige terreinen, aan hellingen en spoordijken beneden 600 M zeehoogte. Akar mempelas hari betina, m. — Akar mempelas poetih, m. — Akar mempelas tikoes, m. — Areuj ki-asahan lalaki, s. — Asahan areuj, s. — Bo, j. —
. Debo, j. — Dembo,j. — Empelas hari betina, m. — Empelas poetih, m. — Empelas tikoes, m. — Kajoe asahan, m. — Ki asahan, s. — Kroko,j. —Mempelas hari betina, m. — Mempelas poetih, m—Mempelas tikoes, m. — Roko, j. — Singaran,j. T. hebecarpa Boerl.
Een vruchtbeginsel dwars doorsnijden. Men ziet dan de in een kring geschaarde stampers.



2. Pluimen 3—12-b!oemig. Helmdraden vaak rood. Kelkbladen meer dan 8 mM lang 
Pluimen veelbloemig. Helmdraden wit. Kelkbladen minder dan 8 mM lang. Stampers doorgaans 3 4.
3-- Kelkbladen van binnen kaal. Bovenhelft der meeldraden rood. Kroonbladen 3—5, meestal 4, omgekeerd eirond, wit, nagenoeg kaal, 10 -20 mM lang. Stampers 3—4. Kokervruchten kaal, de onrijpe met waterachtig vocht gevuld. Rijpe zaden glanzend zwart, door een helderrooden, in slippen verdeelden zaadrok omgeven. Bladeren variëerend van omgekeerd eirond tot lancetvormig, de meeste gezaagd-getand, van onder op de middennerf behaard, 40—175 mM lang. Klimmende heester. 2.00 5.00. Jan. Dec., doch vooral in den natten moesson. Zonnige plaatsen, hellingen, beneden 300 M zeehoogte. Areuj ki-asahati, s. — Kajoe asahan, m. — Ki asahan, s.
T. A'ssa D. C.
Kelkbladen van binnen met glanzende, gele, aanliggende haren bekleed. Kroonbladen van binnen behaard. Klimmende heester. Lang geleden in het Duizendgebergte en bij Lebak gevonden. . . T. laevis Vahl.
4. Bladsteel 12 25 mM lang. Bladeren 50—225 mM lang, variëerend van ovaal tot langwerpig, ondiep gezaagd, met 12—16 paar zijnerven. Pluimen tot 300 mM lang, alleen aan den voet bebladerd, haar hoogere zijassen doorgaans horizontaal afstaand. Kelkbladen althans de binnenste — niet veel meer lang dan breed, sterk gewelfd, alle van buiten kaal of dun behaard, van binnen zeer dicht aanliggend geelharig. Klimmende heester. Nov. Febr. In Bantam en op Noesa Kembangan gevonden.
T. rïgida BI.
Bladsteel 3-15 mM lang. Bladeren 20—125 mM lang, eirond, ovaal of elliptisch, meestal kort toegespitst, gaafrandig of onduidelijk getandgezaagd, met 5—10 paar zijnerven. Pluimen 50—100 mM lang, tot nabij den top bebladerd, met schuinopstaande zijtakken. Kelkbladen aanmerkelijk meer lang dan breed, niet zeer sterk gewelfd, beiderzijds nu eens nagenoeg kaal, dan weer meer of minder dicht aanliggend behaard. Kroonbladen doorgaans 3, langwerpig. Hoogklimmende heester. 3.00—8.00.
Nov. Misschien op Java gevonden T. Euryandra Vahl.
2. Wórmia Rottb.
1. Bloemen in 3— 8-bloemige trossen, heldergeel. Vruchten rood. Zaden met rooden zaadrok 2.



lancetvormig, toegespitst, scherp gezaagd, van onder op de nerven fijn aanliggend behaard. Schors koperkleurig, in dunne stukken afschilferend. Boom. 10.00—17.00. Oct., Nov. Westen Midden-Java beneden 300 M zeehoogte, aan rivieroevers, soms ook als schaduwboom aangeplant. Sempoe, j. — Sempoer, s. — Sempoer ajer, m.—Sempoer batoe, s. —Sempoer tjai, s.— Simpoh ajer, m D. indica L.
2. Kelk van buiten dicht kortharig. Kroonbladen 50—80 mM lang.
Stampers en stijlen 6—12. Bloemen ten getale van 1—3 bijeenstaand. Bloemstelen met 1—2 vaak afvallende schutbla-
den 3
Kelk van buiten kaal. Kroonbladen minder dan 25 mM lang. Stampers en stijlen 5. Bloemen ten getale van 3 of meer bijeenstaand. Bloemstelen zonder schutbladen. Vrucht door den oranjekleurigen kelk omsloten, met inbegrip van dezen 16—18 mM middellijn. Vruchthokjes 1—3-zadig. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond, grof getand-gezaagd, fijn behaard. Boom. 10.00-20.00. Juli—Nov. Midden- en Oost-Java in ijle, loofverliezende bosschen, niet boven 850 M zeehoogte. Djoenti, j. Sempoe, j. — Sempoer, s. . D. pentagyna Roxb.
3. Twijgen kaal of bijna kaal, de bloeiende bladerloos. Bladvoet
duidelijk langs den steel afloopend. Bloemen ten getale van 1 3 bijeenstaand, bloemstelen 25—40 mM lang, aan den voet met 2 vlakke of gewelfde schutbladen. Kroonbladen 65—80 mM lang. Binnenste meeldraden ongeveer dubbel zoo lang als de buitenste. Stampers 6—12, meestal 9—11. Vrucht met inbegrip van den kelk 35 40 mM middellijn. Bladeren omgekeerd eirond of langwerpig-omgekeerd eirond, beiderzijds of alleen van onder behaard. Boom. 15.00 -27.00. Juni, Aug., Sept. Westen Midden-Java in ijle bosschen, aan rivieroevers, niet boven 500 M zeehoogte. Djoenti, j. — Ki sempoer, s. —Sempoer, s. ~Simpoer, m. — Simpoh, m. — Sompor, md. — Tjimpoh, m.
D. aurea Smith.
Twijgen dicht behaard, de bloeiende bebladerd. Bladvoet niet langs den steel afloopend. Bloemen steeds alleenstaand, bloemstelen 40—90 mM lang, aan den top met 1 ineengerold schutblad. Kroonbladen 50—70 mM lang. Binnenste meeldraden ongeveer anderhalf maal zoo lang als de buitenste. Stampers 9—11. Vrucht met inbegrip van den kelk 50—75 mM middellijn. Bladeren omgekeerd eirond-ovaal-langwerpig, van onder behaard. Boom. 5.00—30.00. Nov.—Febr. Soms als sierboom aangeplant, inheemsch in Z. O. Azië en Bangka. Simpoer laki, m. . + D. ovata Wall.



een kegel vergroeid. Bloemsteel 30—50 mM lang. Vrucht zoo groot als een vuist, op die van Sri ka ja (Anona squamosa L.) gelijkend, na het afvallen uitéénvallend in onregelmatige stukken, terwijl de roode zaden in holten der as bevestigd blijven. Bladsteel 8—15 mM lang, bladeren dicht bijeenstaand, langwerpig-lancetvormig met spits toegespitsten top, stevig leerachtig, kaal, glanzend, 100—180 mM lang. Boom. 25.00—40.00^ Jan.—Dec. Vroeger in overvloed in de bosschen van Buitenzorg en van Tjiandjoer gevonden, ook bij Lebak aangetroffen, thans, naar het schijnt, zeer zeldzaam. Djalamprang, j. — Djalastrang, s. — Ki loengloem, s. — Nöna leuweung, s. . T. élegans Miq.
Bloemsteel 10—30 mM lang, dicht aanliggend bruinharig. Kroonbladen doorgaans 6, misschien soms ook 9, bleekgeel. Helmdraden lijnvormig, hokjes zijdelings geplaatst, helmbindsel spits of stomp. Stampers 11—16. Geheele vrucht 30—70 mM lang, vruchtjes in een opgerichte of teruggekromde punt uitloopend, bij rijpheid loslatend van den stamperdrager, zaden rood, bij paren uit de holten van den stamperdrager hangend. Bladsteel 25—50 mM lang. Bladeren langwerpig-lancetvormig, al of niet toegespitst, spits, 180—450 mM bij 50—170 mM, stijf leerachtig, glanzend, donkergroen, aanvankelijk van onder aanliggend bruinharig, kaal wordend. Opgerichte heester. 3.00—7.00. Jan.—Dec. In bosschen beneden 1500 M zeehoogte, soms ook om de welriekende bloemen aangeplant (T. mutab i 1 i s BI.). Ganda, j. — Tjampaka goendok, md. — Tjempaka ganda, j. — Tjempaka gondok, m. s. — Tjempaka kembang, Tjempaka leuweung, s. — Tjempaka oetan, m. — Tjompaka goendok, md T. Candóllei BI.
Bloemsteel 10 20 mM lang, kaal. Kroonbladen 6, aanvankelijk wit, daarna bleekgeel verkleurend. Helmdraden naar onder duidelijk versmald, hokjes rugstandig. Helmbindsel afgerond of zeer stomp. Stampers 8—12. Vrucht onbekend. Bladeren lancetvormig, spits toegespitst, 80—260 mM bij 25—85 mM, stijf lederachtig, glanzend, donkergroen, kaal. Opgerichte heester. 2.00 4.00. Jan.—Dec. Om de welriekende bloemen vaak aangeplant. Tjempaka gondok, m f T. pümila BI.
2. Magnolia L.
Bloemstelen dun, kaal of dun behaard, 50—75 mM lang. Kelkbladen 3, + 25 mM lang. Kroonbladen 6 in 2 rijen, smal langwerpig, spits, dikvleezig, de binnenste kleiner dan de buitenste. Meeldraden 20—25, helmdraden kort, helmbindsel in



6. Kroonbladen met samenneigende bovenhelften, de binnenste met
versmalden voet, de meeldraden niet nauw omsluitend. Doosvrucht. Heester Anaxagórea 27.
Kroonbladen met uitgespreide bovenhelften, de binnenste met den breeden voet de meeldraden nauw omsluitend. Besvrucht. Boom Cyathócalyx 27.
7. Kroonbladen 6, nagenoeg gelijk van grootte, alle met spreidende
toppen. In het wild groeiende heester of boom.
Ararocarpus 29.
Binnenste kroonbladen öf veel kleiner dan de andere öf met samenneigende toppen. Gekweekte heesters of boomen. Anóna 30.
8. Bloemen op stijve, haakvormige klimtakjes gezeten. Voet der
kroonbladen de meeldraden nauw omsluitend. Klimmende
heesters Artabotrys 28.
Bloemen niet op stijve, haakvormige klimtakjes gezeten . . 9.
9. Helmhokjes rugstandig, die der meer naar binnen geplaatste
meeldraden niet door den top der helmbindsels verborgen '). Voet van 3 der kroonbladen min of meer zakvormig, de grootste kroonbladen meer dan 10 mM lang. Boomen. . 10.
Niet aldus 
10. Buitenste kroonbladen zeer veel kleiner dan de binnenste, op
de kelkbladen gelijkend Saccopétalum 37.
Buitenste kroonbladen iets grooter dan de binnenste, niet op de kelkbladen gelijkend Alphonséa 27.
11. Binnenste kroonbladen 2) geheel of grootendeels uitgespreid, nooit
met haakvormig omgebogen top 12-
Binnenste kroonbladen geheel of grootendeels opgericht of samenneigend of met haakvormig omgebogen top. ... 16.
12. Buitenste kroonbladen op de kelkbladen gelijkend, de binnenste
veel grooter, met hollen, opgerichten voet en rolronden, teruggekromden top. Bladeren bleekgroen met onderwaarts omge-
rolden rand Marsypopétalum 37.
Buitenste kroonbladen niet op de kelkbladen gelijkend. . 13.
13. Helmbindsel spits. Bloemen 50—75 mM lang, ten slotte geel, in
meerbloemige, schermvormige bloeiwijzen. Boomen.
Canangium 24.
Helmbindsel stomp 14-
14. Binnenste kroonbladen met hun voet de meeldraden overdek¬
kend. Bloemen alleenstaand, hangend, eerst groen, later geel,
') Beschouw een niet al te oude bloem van boven.
J) De bloem rechtop houden.



de meeldraden niet overdekkend en zonder klieren. Toppen der twijgen niet dicht behaard. Opgerichte heesters. Bladvoet meestal spits. Vruchtjes 1-zadig. . Polyalthia 24.. 22 Kroonbladen 3, geheel vergroeid. Bloemen groot, alleenstaand, hangend. Opgerichte heester met rozenkransvormige vruchtjes.
Unóna 23.
23
Kroonbladen 6 
23. Binnenste kroonbladen grooter dan de buitenste 
Binnenste kroonbladen kleiner dan de buitenste. . • • • 2 .
24. Bloemen & Meeldraden 3 of 9. Stampers 3. Helmhokjes met
door de helmbindsels verborgen Oróphea 35.
2/\
Niet aldus "
25 Bloemen bijna zittend, & Binnenste kroonbladen dubbel zoo
groot als de buitenste Tri val var ia 36.
Bloemen vrij lang gesteeld, vaak 1-slachtig. Binnenste kroonbladen aanmerkelijk grooter dan de buitenste. M i t r é p h o r a 33.
26 Binnenste kroonbladen zittend of zeer kort en breed genageld,
de buitenste min of meer leerachtig of vleezig. Bloemknoppen kegelvormig *
Binnenste kroonbladen lang genageld ' ,
27. Klimmende heesters. Buitenste kroonbladen lang verbonden
blijvend ' ' "
Boomen of forsche opgerichte heesters. Buitenste kroonbladen spoedig los van elkander. . . . Goniothalamus 33.
28 Binnenste kroonbladen tot een lang-toegespitsten kegel vergroeid.
Oxy'mitra 31.
Binnenste kroonbladen tot een stomp lichaam vergroeid.
Mitrélla 32.
29. Kelk ondiep 3-lobbig. Binnenste kroonbladen weinig korter dan de buitenste. Vruchtbeginsels 3. . . • Platy'mitra 3 Kelk diep 3-deelig. Vruchtbeginsels meer dan 3.
Mitréphora 33.
1. Stelechocarpus H. f. et Th.
Bloemen in bundels, welke op knobbels geplaatst zijn, de cf op de twijgen, de $ op den stam gezeten, bleekgeel, zwak geurig. Mannelijke bloemen gesteeld, 15—20 mM middellijn, kroonbladen ovaal-langwerpig, de binnenste nagenoeg opgericht. Meeldraden kort, helmknoppen zijdelings geplaatst.



Vrouwelijke bloemen langer en dikker gesteeld, 30—40 mM middellijn. Stampers talrijk, stempels behaard. Vrucht uit 3 13 vruchtjes bestaand, vruchtjes nagenoeg bolvormig, bruin, i 40 mM middellijn, 4—6-zadig. Bladeren elliptisch of eirond-langwerpig, toegespitst, leerachtig, donkergroen, glanzend, kaal, 120—270 mM bij 50—90 mM. Boom. 15.00—30.00. Mrt., Juni; Sept., Oct. Geheel Java in bosschen tusschen 150 en 300 M zeehoogte, in Midden-Java ook als vruchtboom aangeplant. Boerahol, s. - Kepel, j. — Ketjindoel, j.-Simpol, j. — Tjindoel, j St. Bürahol H. f. et Th.
2. Uvaria L.
Volwassen bladeren van onder alleen op de groote nerven behaard of geheel kaal, haren kort. Bloemen hoogstens 50 mM middellijn. Kroonbladen aan den voet duidelijk vergroeid. Volwassen vruchtjes kaal 2.
Volwassen bladeren van onder doorgaans ook tusschen de groote nerven behaard, soms kaal, doch dan hebben de bloemen minstens 60 mM middellijn. Volwassen vruchtjes dicht behaard 3
Buitenste meeldraden breed en plat, zonder helmhokjes. Jonge twijgen aan den top dicht behaard. Bladeren meerendeels met hartvormigen of afgeronden voet, aanvankelijk roestkleurig behaard, geleidelijk kaal wordend, 90—315 mM lang, bij kneuzing min of meer naar wortelen (Daucus Carota L.) riekend. Bloemstelen 2—4-bloemig, bloemen 25—40 mM middellijn. Vruchtjes eerst oranjegeel, daarna donkerpurper, 6—22 mM lang, haar steeltjes 5—15 mM. Zaden 1—7. Klimmende of min of meer opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec., doch vooral in den natten moesson. In kreupelhout en heggen. Kalak, j, m, md, s. — Ki ladja, s. — Ojod kalak, j.
U. littoralis BI.
Meeldraden alle volkomen. Jonge twijgen kaal of iets beschubd. Bladeren met spitsen of stompen voet, kaal of bijna kaal, 100—225 mM lang, bij kneuzing niet naar wortelen riekend. Bloemstelen 1-bloemig, bloemen 40—50 mM middellijn. Vruchtjes bij rijpheid purper, 30—60 mM lang, haar steeltjes meerendeels langer dan 20 mM. Zaden 1—3. Klimmende heester. 3.00—10.00. Sept., Oct. Lang geleden in Oost-Java gevonden. Ki ladja, s concava T. et B.
Buitenste meeldraden breeder dan de andere, plat, zonder helmhokjes. Kelk niet onregelmatig vaneenscheurend. Bloem-



bodem tusschen de meeldraden duidelijk behaard. Bloemen hoogstens 60 mM middellijn. Bladeren van boven door korte
haren min of meer ruw 4-
Meeldraden alle volkomen. Kelk voor den bloei geheel gesloten, daarna vaneenscheurend in vaak ongelijke slippen. Bloembodem tusschen de meeldraden kaal 5.
Bloemen rood, 18—25 mM middellijn. Vruchtjes 20-30 mM lang, haar steeltjes 15—40 mM lang. Zaden 10 20. Bladeren met meestal afgeronden voet en spitsen top, 50 150 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12 16. Hoogklimmende heester. 3.00—10.00. Jan. Dec. In kreupelhout en heggen, vooral aan waterkanten. Kalak, j, m, md, s.
U. rufa BI.
Bloemen geel, 25—60 mM middellijn. Vruchtjes onbekend. Bladeren met afgeronden of hartvormigen voet en toegespitsten top, 75—160 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—18. Hoogklimmende heester. 3.00—10.00. Nov —Dec. Op Noesa Kembangan en in Banjoemas gevonden.
Kalak, j U- iavéna D"n"
Kroonbladen geheel vrij. Bloemstelen, twijgen en onderzijde der bladnerven niet vlokkig behaard. Bloembodem duidelijk gewelfd 
Kroonbladen aan den voet onderling vergroeid, donkerrood. Bloemstelen meestal 2-bloemig, evenals de twijgen en de onderzijde der bladnerven vlokkig behaard. Bloemkroon 30-40 mM middellijn. Bloembodem vlak. Vruchtsteeltjes 8-10 mM lang, vruchtjes 9—30, bolvormig of langwerpig, dicht viltig behaard, 1—4-zadig. Bladeren langwerpig met hartvormigen voet en niet zeer spitsen top, 80—300 mM bij 30 75 mM. Klimmende heester. 3.00—10.00. Jan., Nov. Alleen in Oost-
Java gevonden U. Lampónga Scheff.
Bloemen zeer groot, 60—90 mM middellijn, doorgaans purper, zelden wit of geel. Steeltjes der afzonderlijke vruchtjes 40-60 mM lang, de vruchtjes zelve 25—80 mM, viltig behaard, aan de rugzijde met 2 verheven lijnen. Twijgen viltig behaard. Bladeren 100—300 mM lang, nooit afstaand langharig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 14 20. Hoogklimmende heester. 3.00—10.00. Jan. Dec. Hier en daar in bosschen. Akar pisang-pisang djantan, m. — Akar pisangpisang koening, m. — Akar pisang-pisang tandoek, m. — Akar sekarang, m. — Akar sengkarang, m. — Areuj ki-ladja, s. -



Ka lak gedang, md. — Ki ladja, s. —Pisang-pisang djantan, m. — Pisang-pisang koening, m. — Pisang-pisang tandoek, m. — Tali kerbaoe, m (j. purpürea BI.
Bloemen 25—40 mM middellijn, purper. Steeltjes der afzonderlijke vruchtjes 25—40 mM lang, de vruchtjes zelve 25—40 mM, lang afstaand behaard, zonder verheven lijnen. Twijgen lang afstaand behaard. Bladeren 100—200 mM lang, aanvankelijk lang afstaand behaard. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—15. Klimmende heester. 2.00—5.00. Jan.— Dec. Hier en daar in bosschen. Akar larak poetih, m.~ Akar rarak poetih, m. - Akar sekarang batoe, m. — Akar sengkarang batoe, m. — Larak poetih, m. — Rarak poetih, m.
U. hirsüta Jack.
3. Anomianthus Zoll.
Stempels dicht langharig. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond, met hartvormigen voet en spitsen of vrij spitsen top, 75—180 mM lang, van onder dicht kortharig, niet zilverachtig glanzend. Bloemen oranjegeel, binnenste kroonbladen grooter dan de buitenste. Klimmende heester. 2.00—4.00. Oct.—Dec. In Midden- en Oost-Java gevonden (U var ia aurita BI.— Anomianthus heterocarpus Zoll.). Akar pisang pisang hitam, m. Kalak, m. — Kalak asoe, j. — Kalak gedang, md. — Pisang pisang hitam A. auritus Backer.
Stempels kaal. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met hartvormigen of breed afgeronden voet en vrij stompen top, 50 180 mM lang, ten slotte van onder nagenoeg kaal, zilverachtig glanzend. Bloemen waarschijnlijk rood. Klimmende heester. Vroeger in Bantam gevonden (Uvaria argéntea BI.). Ki petjil, s A. argénteus Backer.
4. Unóna L.
Kroonbladen 3, geheel vergroeid tot een driehoekige-drievleugelige, aan den voet gele, daarboven meestal rood gekleurde, 60—80 mM lange kroon. Kelkbladen vrij, eirond, spits. Meeldraden 3 4 mM lang. Vruchtjes uit 6 of minder leedjes bestaand. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met hartvormigen voet en kort toegespitsten top, van onder blauwgroen, bijna kaal, 100—250 mM lang, rand nabij den bladsteel niet verdikt.



Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Vroeger in Bantam gevonden. Ki-ladja gedè, s. . . . U. dasymaschala BI.
Kroonbladen 6, vrij, de 3 binnenste met hun voet over de meeldraden gebogen, aanvankelijk groen, later heldergeel, 45—130 mM lang. Kelkbladen nagenoeg vrij, eirond. Meeldraden 1—V/2 mM lang. Vruchtjes 1—7-ledig, bij rijpheid glanzend zwart, sappig. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met afgeronden of ondiep hartvormigen voet en toegespitsten top, 60—250 mM lang, van onder fijn behaard, rand aan weerszijden van den bladsteel klierachtig verdikt. Bloemen op die van kananga (Canangium odoratum Baill.) gelijkend, gedurende korten tijd zeer welriekend. Opgerichte of min of meer klimmende heester. 1.00—5.00. Jan.—Dec. In kreupelhout en paggers. Akar darah, m. — Akar kenanga hoetan, m. — Akar larak, m. — Akar mempisang boekoe, m. — Akar merpisang boekoe, m. — Akar pisang-pisang boekoe, m. — Akar rarak, m. Kalak, j. — Kalak ojod, j. — Kalak watoe, j. — Kenanga kebo, j. — Kenanga oetan, m. — Ki ladja, s. — Mempisang boekoe, m. Merpisang boekoe, m. — Ojod kalak, j. — Pisang-pisang boekoe, m.
U. discolor Vahl.
5. Canangium Baill.
1. Bloemen in hangende, schermvormige bloeiwijzen, zeer welriekend, groot, eerst groen, later geel, 50—75 mM lang. Helmbindsel spits. Vruchtjes 15-25 mM lang, duidelijk gesteeld, 3—13-zadig. Uiterste twijgen vaak hangend. Bladen variëerend van eirond tot langwerpig met min of meer scheeven, afgeronden of hartvormigen voet en spits toegespitsten top, met golvende randen, 100—230 mM lang, van onder meestal bijna kaal, zelden dicht zachtharig. Boom. 10.00—40.00. Jan.— Dec. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte, om de welriekende bloemen ook vaak aangeplant (Cananga odorata Hook. fil.). Kananga, j, m, md, s. — Kembhang bhiroe, md.— Kenanga, m. — Wangsa, j C. odoratum Baill.
6. Polyalthia BI.
1. Binnenste kroonbladen opgericht of boogvormig samenneigend. Bloemen groen of groengeel, alleenstaand of ten getale van 2—3 bijeen. Bladeren langwerpig-lancetvormig met wigvormi-



r'en
ïoó V250mMlang Melksaphoudendeliaan <), veel getah pertja bevattend 5X)0-^30.00. AuPg.-Nov. In bosschen-beneden «KM
- Sirawan soesoe, j. — Soesoen, j. ^ phytocrenoides Kurz. 7. Fibraurea Lour.
„p die van tj°c,ang>) AgUtaaodor a.a Lol
welfd, van boven door een kleine opening g >: -
bij de «J bloemen, dochi wat 8™?^±s3™"™% ka™ met diën 6, opgericht vanbnineng . gwerpig rond, tot
Oct ln bosschen tusschen 150 en 500 M zeenoo ie. v , • O 1 «I Th Akar kent ng kerbaoe, m. — Akar koc
Peroti, 
8 Tinóspora Miers.
Bloemen molwelstandige^f op het **££&££ alleenstaanden de oksels der schutbladen, ^htaeen^ d^binnenste keTkbtaden » "M<«* »
ontbrekend. Vronwelijke bloemen op 3-4 .«1 ™8e ^elt,^
diën aanwezig. Stampei , > lange steenvrucht-
|e7 bestaand'" ver niteengeplaatste, kleine
ü K? ^ioemen^van' «'"ï" echte, veel helderde, geel gekleurd en
1. . l rrohntiwrl
eneci duuwo s^^ —



gekeerd eirond, groen, + 1 mM lang. Kroonbladen 4, omgekeerd eirond, met naar binnen gebogen randen, ± 3U mM lang Helrnknoppenring weldra zwart wordend. Vrouwehjke bloemen: Kelkbladen 4. Kroonbladen 4. Vruchtbeginsel ± óU mM lang kaal Stijl 3-deelig. de armen kort 2-spletig. Vrucht omgekeerd eivormig, zijdelings samengedrukt, 6-7 mM middellijn, rood, kaal Links windend kruid met knolvormige wortels. 2.00-10.0U. lan— Dec. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op 1500 M zeehoogte. (St. discolor Spreng). Areujgeuteung, s.—Djoendjoe lakèk, md. — Geureung, s. — Ojod minjak: s.- Ondjo ondjo, md. - SloeroeJ. - TjloeroeJ. St. hernandjfolia Walp.
Bladeren van onder volkomen kaal. Overigens als d%voorgaande en waarschijnlijk slechts een vorm daarvan Horsten a. uray.
4 Bloemen bij beide geslachten in grooten getale hoofdjesachtigopeznpedrongen op een gesteelden, vleezigen, schijfvormigen bloembodem deze gesteelde hoofdjes elk in den oksel van een schub geplaatst en trosvormig gerangschikt langs korte, okselstandige zijtakjes, welke aan den top of in het midden dikwijls kleine stengelbladeren dragen. M a n n e 1 ij k e hoofdjes 8—10 mM middellijn, bloemen zittend. Kelkbladen met getanden top Kroonbladen 4 kleiner dan de kelkbladen. Vrouwelijke hoofdjes 12-15 mM middellijn, de afzonderlijke bloemen kort gesteeld Kelkbladen ') 1—2 met getanden top, + 3/4 mM lang. Kroonbladen 2 4, tegen den stamper gedrukt, nauwelijks >/» 'mM lang. Stamper eivormig, ver buiten de bloembekleedselen stekend, 1—1V, mM lang, kaal, met zittenden, min of meer gelobden stempel. Vruchten op vrij lange steeltjes gezeten, kaal, rood, 8 — 10 mM lang. Uitsteeksels der steenkern met verbreeden top. Bladsteel 20—80 mM lang. Bladeren eirond of eirond -langwerpig, met afgeronden of afgeknotten voet en toegespitsten top, glanzend groen, 80—200 mM bij 35 115 mM, volkomen kaal. Stengels gestreept Links windend kruid met gezwollen wortels. 2.00-10.00. Mrt.-Sept. In bosschen tusschen 400 en 1000 M zeehoogte. (Cly pea capitata BI.). Akar taloer rn Areuj geureung, s. — Areuj tjamtjaoeh minjak, s. SoempetKendlJ- - TJamtJaoen, s. - Tjamtjaoekmvak, ^
nlaatlt Mannelijke bloemen in lang gesteelde, pluunvorm.ge bloeiwijzen, bloemsteeltjes 2-3 mM lang. Kelkbladen 8, lV,-2mM lang, de buitens te het smalst Vrouwelijke bloemen in wijd vertakte tuilen Steenvrucht ster samengedrukt Bladsteel 100-160 mM lang, bladeren c.rkelrond-e.vormig, met afgeronden voet, spitsen top en onderwaarts omgekrulden rand, 80—120 mM bij 70—110 mM, kaal of van onder aan den voet der hoofdnerven ïbEd. Vroeger hier en daar gevonden. (C.y'pea c:or y^os. BJ-
Areuj geureung, 3 *
15. Cissampelos L.
1 Rloemen bleekgeel of groengeel, in gesteelde, behaarde dikwijls tot trossen of bundels vereenigde bijschermen. Schutbladen bladachtig. Mannel ij bloemen- Kelkbladen 4, omgekeerd eirond, 1 /»—2 mM lang, langharig. Kroo"b"aden 4 tot een trechtervormige kroon vergroeid, veel kleiner
De~keTkbladen bevinden zich aan die zijde der bloem, welke naar den omtrek van het hoofdje is gekeerd.



dan de kelkbladen. Meeldradenzuil met verbreeden top, nauwelijks buiten de kroon stekend, dus veel korter dan de kelk, helmknoppen 4. Vrouwelijke bloemen: Kelkblad I, omgekeerd eirond, 1—P/a mM lang. Kroonblad niervormig, tegenover het kelkblad gezeten, korter en breeder dan dit laatste. Stamper 1, behaard, stijl 3-armig. Steenvrucht rood, behaard, ï 5 mM lang. Bladeren eirond, meestal schildvormig, met afgeknotten of hartvormigen voet en vrij stompen, door een nerfspitsje gekroonden top, doorgaans beiderzijds behaard, 30—130 mM middellijn, vergiftig. Links windend kruid. 2.00— 5.00. Jan.—Dec. Nog niet met zekerheid op Java gevonden. •)■ C. Paréira L.
16. Cy'clea Arn.
1. "Mannel ij ke bloemen bleekgroen, in hangende, 40—320 mM lange, behaarde pluimen, de afzonderlijke bloemen spoedig afvallend. Schutbladen nietig. Kelk klokvormig, meestal 4—5-lobbig, l1/»— 2 mM lang. Kroonbladen 4—5, nu eens nagenoeg vrij, dan weer duidelijk vergroeid, V2—3/4 mM lang. Meeldradenzuil met verbreeden top, buiten den kelk stekend, helmknoppen gewoonlijk 4. Vrouwelijke pluimen kleiner en dichter dan de d. Kelkblad 1, eirond of ruitvormig, 3/4- 1 mM lang. Kroonblad 1, ^ 1/2 mM lang. Vruchtbeginsel sterk behaard, stijlarmen 3, vrij lang. Steenvrucht rood, min of meer behaard, 5- 6 mM middellijn. Bladeren schildvormig, breed eirond, met afgeronden, afgeknotten of hartvormigen voet en spitsen top, met min of meer golvende randen, van onder zachtharig, van boven vaak borstelig behaard, 60—150 mM lang, bij kneuzing in water een drinkbare,, geleiachtige stof opleverend. Stengels links windend, gestreept, vaak met teruggeslagen borstels "bezet. Liaan. 2.00—16.00. Jan. Dec. In heggen en kreupelhout van af de laagvlakte tot op 800 M zeehoogte. (C. pe 11ata Auct. — Stephania tomentósa Hassk.). Areuj tarawoeloe, s. — Djoedjoe, j. — Kelemajoeh telor, m. Kepleng, j. — Krotok, j. — Teroeng kemaoe, m. — Tjamljaoeh, s. — Tjamtjaoeh kebo, s. — Tjintjaoe, m C. barbata Miers.
VI. BERBERIDACEAE. Berberisachtigen.
1. Bloemen Kelkbladen 6, met 2—3 aangedrukte schutblaadjes, gekleurd. Kroonbladen 6. Meeldraden 6 2). Vruchtbeginsel 1, stijl kort, stempel breed, vrucht een door stijl en stempel gekroonde bes. Heesters, vaak gedoomd, bladeren vaak doornachtig gezaagd of getand Bérberis 47.
1. Bérberis L. Berberis.
1. Bladeren enkelvoudig, tot bundels vereenigd, kort gesteeld, langwerpig met spitsen voet en spitsen of vrij stompen, door een scherpe nerfpunt gekroonden top, leerachtig, doornachtig gezaagd, 35—100 mM bij 14—40 mM. Twijgen aan den voet van eiken bladbundel met 3 scherpe, rechte doornen. Bloemen geel, bundelsgewijs bijeengeplaatst op beschubde knobbels, welke in den oksel der bladbundels zijn geplaatst, bloemstelen kaal, 10—25 mM
*) De Soendaneesche en Javaansche namen, die De Clercq voor deze plant opgeeft, hebben waarschijnlijk betrekking op Pericampylus incanus of Stephania hernandifólia, welke beide soorten een zeer oppervlakkige gelijkenis met Cissampelos vertoonen.
-) Men lette op de prikkelbare meeldraden. Raak even een helmdraad van binnen met een potloodpunt aan.



lang. Schutblaadjes aan den kelkvoet VU—2 mM lang, kroonbladen 5 — 6 mM lang. Bes langwerpig rond, blauw. Opgerichte heester met geel hout. Oct., Nov. In de bergstreken boven 1000 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java (Dieng, Merbaboe, Lawoe, Smeroe), in West-Java zeldzaam (Pangerango). (B. h ó rrida Jungh. — B. xanthóxylon Hassk.). Ki könèng,s. — Ri sisir, j. — Sisir, j B. Wallichiana D. C.
Bladeren onevengevind, nabij de toppen der twijgen opeengedrongen, blaadjes 5—25, meestal 11—17, tegenoverstaand, het onderst paar zeer nabij den scheedevormigen bladsteelvoet geplaatst, vaak afvallend, alle zittend (met uitzondering van het eindblaadje), eirond-langwerpig, stijf leerachtig, grof doornachtig getand, 25—150 mM bij 15—45 mM. Bloemen geel, in opgerichte, 75—350 mM lange trossen, de afzonderlijke bloemen alleenstaand in den oksel van een vrij groot, afstaand schutblad, bloemsteeltjes 5—7 mM lang, schutblaadjes 3—4 mM lang, kroonbladen ± 6 mM lang. Bes breed ovaal of bolvormig, 8—12 mM middellijn, blauwviolet, wit berijpt, bitter. Opgerichte heester met geel hout. 1.00—6.00. Misschien vroeger op den Patoeha aan den oorsprong der Tjitaroem (?!) gevonden. Ki pajong, s.
B. nepalénsis Spreng.
VIL NYMPHAEACEAE 2). Waterleliën.
1. Kelkbladen 4—6, tijdens den bloei nog aanwezig. Meeldraden met
een al of niet verlengd helmbindsel, doch zonder knotsvormig aanhangsel op den top. Vruchtbeginsel 1 oi meerdere in 1 rij. 2.
Kelkbladen 2, tijdens den bloei reeds verdwenen. Meeldraden op den top met een knotsvormig aanhangsel. Vruchtbeginsels o<=>, in meerdere concentrische rijen geplaatst. Bloemen nooit drijvend, steeds groot, bij de op Java voorkomende soort rood of w;t Nelümbo 50.
2. Ongestekelde planten. Kelkbladen slechts weinig vergroeid. Meel¬
draden alle volkomen. Bladeren met hartvormigen voet, niet
met opstaanden rand 3.
Plant dicht gestekeld. Kelkbladen hoog vergroeid. Binnenste meeldraden tot staminodiën verminderd. Bladeren met opstaanden rand, niet met diep hartvormigen voet Victoria 50.
3 Kelkbladen 5, zelden 6, heldergeel. Kroonbladen minder dan half zoo lang als de kelkbladen, met uitgeranden top. Meeldraden op den bloembodem, rondom den voet van het vruchtbeginsel ingeplant. Vruchtbeginsel niet in den bloembodem weggedoken. Bladeren niet schildvormig, de meeste niet drijvend Nüphar 48.
Kelkbladen doorgaans 4. Kroonbladen meer dan half zoo lang als de kelkbladen. Meeldraden op den bloembodem boven den voet van het vruchtbeginsel ingeplant. Vruchtbeginsels in den bloembodem weggedoken. Bladeren schildvormig, doorgaans drijvend.
Nymphaea 49.
i. Nüphar Sm. Plomp.
1 Bloemen langgesteeld, boven het water uitstekend. Kelkbladen omgekeerd eirond, 25—30 mM lang, gewelfd, heldergeel, later groen wordend. Kroonbladen 10—15, spatelvormig, met uitgeranden top, 10—12 mM lang, geel. Meeldraden talrijk, ten slotte neergebogen, ongeveer even lang als de kroonbladen. Vruchtbeginsel 10—12-hokkig, stempelstralen 3) tot een gevoorden trechter samenkomend. Vrucht eivormig. Bladeren lang
1) Deze groeiplaats werd door Blume opgegeven. De opgaven van dezen botanicus waren echter dikwijls valsch. Op Sumatra is de plant herhaaldelijk ingezameld.
2) Let op de luchtkanalen in blad- en bloemstelen.
3) d.w.z. de naar alle zijden schuinopstaande, tot één geheel vereenigde stempels.



blauwgroen, met een waslaagje bedekt. Bloemen knikkend, 150— 250 mM middellijn, meestal rood, zeldzamer (alleen bij gekweekte exemplaren) wit, welriekend. Vruchtdragende bloembodem tolvormig, sponsachtig, vruchtjes 1-zadig, vaak loos. Jan.-Dec. In slooten en poelen, vaak om de eetbare zaden ') of als sierplant gekweekt (Ne 1 ü m bi u m speci ósum Willd.). Lotus. Patma, m, s. — Serodja, m. — Taraté, j. m. — Taratè, md, s. —Taratè gedè, s. — Teratai, m. — Teratai besar, m. — Tèratè, md. - Traté, j N. nuci'fera Gaertn.
VIII. PAP AVERACEAE. Papaverachtigen.
1. Bloemen actinomorf, ongespoord. Meeldraden vrij. . . 2 Bloemen zygomorf, gespoord. Meeldraden 6, tweebroederig.
o d, ^ i Fumaria 53.
2. Bladeren dubbel-driedubbel vin- of handdeelig, met zeer smalle, lijn- of
yn-lancetvormige slippen. Bloemen alleenstaand, geel, langgesteeld
Doosvrucht lijnvormig 
Niet aldus 4'
3. Stempels lang, smal lijnvormig. Kelkbladen aan den top tot een kapje sa¬
menhangend. Eschschóltzia 53.
Stempels kort en breed. Kelkbladen vrij Hunnemdnnia 53.
4. Bloemen in groote, eindelingsche pluimen. Kelkbladen 2, afvallend. Bloem¬
kroon ontbrekend. Meeldraden 8-30. Melksap geel. Boccónia 52. Bloemen niet in pluimen 5
5. Bladeren niet stekelig getand. Melksap wit.' Vrucht met poriën ópen-
gaand Pa '
Bladeren stekelig getand. Melksap geel. Vrucht mlt"kleppen °Pengaand Argemóne 52.
1. Papaver L.
1. Bladeren aan een goed ontwikkelden, bovenaardschen stengel verspreid Vrucht kaal 2
Bladeren alle in een wortelrozet, langgesteeld, in omtrek elliptisch-langwerpig vinspletig of vindeelig, met gave of meer of minder diep ingesneden segmenten, meer of minder dicht borstelig behaard. Bloemstelen wortelstandig, opgericht, 50-450 mM lang, langharig, kelk langarig afvallend, kroon 30—75 mM middellijn, rood, geel of wit, helmdraden naar boven niet verbreed, stempelstralen *) 4-6, doosvrucht omgekeerd eivormig-langwerpig, borstelig behaard. Zeer veranderlijk kruid, inheemsch
') de bittere kiem is vergiftig.
2)
de naar alle zijden straalvormig uitgespreide stempellobben.



in de koudere gedeelten van Europa en Azië, op Java soms als sierplant gekweekt t ^■ nudicdulc L.
2. Stengelbladen kaal, zittend, stengelomvattend, eirond-langwerpig, grof ge¬
tand, blauwgroen. Bloemstelen lang, meestal met afstaande, borstelige haren bezet. Bloemen wit met lila voet, blauw, rood of purper, groot, vaak gevuld. Helmdraden naar boven iets verbreed. Stempelstralen J) 5—18. Doosvrucht met steelvormig versmalden voet, 50—70 mM lang. Opgericht kruid. 0.30—1.20. Misschien als sierplant in tuinen, in Engelsch Indië in het groot gekweekt ter verkrijging van het melksap (opium) uit de onrijpe vrucht, inheemsch in Klein-Azië. Heulbol. Maankop.
Slaapbol t p- sommferum L. 3)
Stengelbladen grof behaard, niet stengelomvattend, in omtrek langwerpig, diep vinspletig-vindeelig. Helmdraden naar boven niet verbreed. . . 3.
3. Bloemstelen met aanliggende borstels bezet. Kroonbladen steenrood, 30 40
mM lang. Stempelstralen ') 5—7. Lagere bladeren kort gesteeld, de hoogere zittend, tot over het midden ingesneden. Overblijvend, veelstengelig, afstaand behaard kruid. 0.40—0.60. Jan.—Dec. Inheemsch in Turksch Armenië, op Java soms als sierplant gekweekt.
f P. lateritium Koch.
Bloemstelen met afstaande, zeldzamer met aanliggende borstels bezet. Kroonbladen helderrood, aan den voet vaak zwart gevlekt, bloemen bij gekweekte exemplaren ook wel lichtrood, blauwachtig, witgerand of gevuld. Stempelstralen !) 8—12. Bladeren zeer diep vindeelig. Éénjarig, zeer veranderlijk kruid. 0.30—0.80. Inheemsch in Europa, N. Afrika en W. Azië, op Java misschien soms als sierplant gekweekt. Klaproos.
f P. Rhóeas L.
2. Argemóne Tournef.
1. Bladeren zittend, halfstengelomvattend, vinspletig, stekelig getand, blauwgroen, op de nerven wit gevlekt. Bloemen alleenstaand, zeer kort gesteeld, 40—60 mM middellijn. Kelkbladen 3, kapvormig, nabij den top met een hoorntje, aan den top verbonden blijvend. Kroonbladen 6, meestal geel, soms ook oranje. Stempel 3—6-lobbig. Doosvrucht 25—35 mM lang. Éénjarig kruid. 0.30—1.00. Jan.—Dec. Op ruige, zonnige plaatsen, van
af de laagvlakte tot op 200 M zeehoogte, onbestendig. Inheemsch
in West-lndië, in alle tropische gewesten min of meer verwilderd. Stekelpapaver mexicana L.
3. Boccónia L.
1. Bladeren in omtrek langwerpig-omgekeerd eirond of langwerpig-lancetvormig, grof vinspletig, met spitse slippen en spitsen, afgeronden of eenigszins
]) de naar alle zijden straalvormig uitgespreide stempellobben. 3) Het kweeken dezer plant is in Ned.-Indië verboden.



hartvormige.! voet. Pluimen 250-600 mM lang, zeer sterk vertakt, kelkbladen ovaal, stomp toegespitst, rood, ±5mM lang, vroeg afvallend. Meeldraden 8—16, helmknoppen lijnvormig, geel, langer dan de dunne witte helmdraden. Vrucht 1-zadig. Opgerichte halfheester. 1.00—5 00
Sierplant uit tropisch Amerika -]- B. frutéscens
Bladeren in omtrek eirond-breed ovaal, vinlobbig met afgeronde, grof gekartelde lobben en hartvormigen voet. Pluimen 250-300 mM lang. Meeldraden 24—30, wit, helmknoppen ongeveer even lang als de helmdraden Doosvrucht 2—6-zadig. Kruid. 1.50-3.00. Sierplant uit China en Japan.
f B. cordata Willd.
4- Hunnemannia Sweet.
1. Bloemen langgesteeld. Kelkbladen 2, vrij, kaal. Kroonbladen 4, omgekeerd eirond, fraai goudgeel, 30—40 mM lang. Helmdraden kort, vruchtbeginsel langwerpig, kaal, stempels 4, kort en breed. Doosvrucht lijnvormig met versmalden voet, tot aan den voet openspringend. Bladeren dubbeldriedubbel hand- of vindeelig, slippen lijn- of lijn-lancetvormig, 1—4 mM breed. Onbehaard, opgericht kruid. Dec., Jan. Inheemsch in Mexico, op Java waarschijnlijk hier en daar als sierplant gekweekt.
t H. fumariaefólia Sweet.
5. Eschschóltzia Cham.
1. Bloemen langgesteeld. Kelkbladen tot een spits, afvallend mutsje verbonden. Kroonbladen 4, omgekeerd eirond, geel, aan den voet oranje. Meeldraden talrijk. Vruchtbeginsel lijnvormig, stijl kort, stempel met 4—6 lange, smal lijnvormige lobben. Bladeren in smal lijnvormige slippen verdeeld, blauwgroen. Éénjarig, opstijgend, sterk vertakt kruid. 0.30—0.50. Vroeger (thans nog?) op Java als sierplant gekweekt, inheemsch in Californië. Knipmutsje. Paapje t E. califórnica Cham.
6. Fumaria Trn.
1. Bloemen in korte trossen. Kelkbladen spoedig afvallend, eirondlangwerpig. Bloemkroon gespoord, rood, met bijna zwarten top. Meeldraden 6, tweebroederig. Vruchtsteeltjes schuinopstaand, vruchten bolvormig, op den top met 2 nietige kuiltjes. Bladeren dubbelgevind, slippen langwerpig-lancetvormig, spits. Neerliggend of opgericht kruid. 0.15—0.45. Febr. Bij Tosari gevonden, waarschijnlijk uit Europa ingevoerd. Duivenkervel.
F. officinalis L.



IX. CRUCIFERAE. Kruisbloemigen.
1. Kroonbladen wit, lila of rood 2.
Kroonbladen geel of ontbrekend. Vrucht een hauw. ... 7.
2. Vrucht een hauw (meer dan dubbel zoo lang als breed). . . 3. Vrucht een hauwtje (hoogstens dubbel zoo lang als breed). . 5.
3. Bladeren gevind of handvormig samengesteld. Vrucht open¬
springend 4.
Bladeren enkelvoudig, de hoogere niet diep ingesneden. Vrucht niet openspringend Raphanus 58.
4. Hauwen lang, dun. Zaden in elk hokje :) 1-rijig. Bladeren
gevind of handvormig samengesteld. . Cardamine 55. Hauwen kort, dik. Zaden in elk hokje ]) 2-rijig. Bladeren gevind Nastiïrtium 54.
5. Kroonbladen gelijk van grootte, wit. Bovenste bladeren met
stengelomvattenden voet 6.
De naar den rand van den tros gekeerde kroonbladen aanmerkelijk grooter dan de andere. Bovenste bladeren niet met stengelomvattenden voet.
I'beris 58.
6. Hauwtjes langwerpig rond, dik. Geheele plant kaal. . Cochlearia 57. Hauwtjes wigvormig-omgekeerd hartvormig, dun. Plant behaard.
Capsélla 58.
7. Hauwen lang gesnaveld. Zijdelingsche kelkbladen met zakvormigen voet.
Bróssica 56.
Hauwen niet of kort gesnaveld. Zijdelingsche kelkbladen niet met zakvormigen voet 8.
8. Bladeren alle met pijlvormigen voet, de lagere gevind of lier-
vormig vindeelig. Kroonbladen dubbel zoo lang als de kelkbladen, heldergeel. Zaden in elk hokje der hauw 1-rijig ').
Barbaraea 55.
Niet aldus 9.
9. Hauwen vierkant. Bladeren alle met versmalden voet. Geheele
plant behaard. Bloemen citroengeel. . Ery'simum 56. Hauwen rond Nastürtium 54.
1. Nastürtium R. Br.
1. Bladeren enkelvoudig, soms diep vinspletig 2.
Bladeren onevengevind, blaadjes 7 of meer, zeer veranderlijk van
J) Een bijna rijpe hauw dwars doorsnijden.



spitsen top, beiderzijds of alleen van boven borstelig behaard, 20—65 mM lang, grof gekarteld-gezaagd, top der zaagtanden min of meer eeltachtig. Trossen 10—20-bloemig, kroonbladen wit, weinig langer dan de kelkbladen, meeldraden 6. Hauwen opgericht, veel langer dan haar steel,, ten slotte 40—45 mM lang. Zaden in elk hokje 6—9, éénrijig. Opgericht kruid. 0.20—0.50. Jan.—Dec. In de bergstreken. Sesawi oetan, m.
C. javanica Miq.
2. Meeldraden 6. Blaadjes meestal 5. Plant kaal of bijna kaal. . 3.
Meeldraden 4. Blaadjes 5 of meer, die der lagere bladeren
ovaal of omgekeerd eirond, die der hoogere langwerpig. Plant al of niet behaard. Kroonbladen klein, wit. Hauwen ver boven de geopende bloemen uitstekend, opgericht, op wijd afstaande steeltjes. Stijl korter dan de breedte der hauw. Éénjarig, meestal veelstengelig kruid. 0.07—0.20. In de bergstreken, waarschijnlijk uit Europa ingevoerd. . C. hirsüta L.
3. Blaadjes —althans ten deele —breed omgekeerd eirond en gelobd,
heldergroen, met spitsen voet in hun steeltje overgaand. Hauwen slechts weinig boven de geopende bloemen uitstekend, vaak in het verlengde van haar steeltje liggend. Stijl even lang als de breedte der hauw. Stengel meestal 1, heen en weer gebogen, slap. Opgericht kruid. 0.10—0.40. Jan.—Dec. Als onkruid in tuinen, waarschijnlijk uit Europa ingevoerd.
C. sylvatica Lmk.
Blaadjes ovaal, ongelobd, gekarteld, donkergroen, langs den rand fijn gewimperd, overigens kaal, de 3 bovenste grooter dan de beide andere, het eindblaadje met spitsen voet in het steeltje overgaand. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang, hauwen min of meer afstaand, 15—25 mM lang. Zaden in elk hokje 10—15. Opgericht kruid. 0.30—0.40. Lang geleden in bergmoerassen gevonden C. decürrens Z. M.
4. Ery'simum L. Steenraket.
1. Bladeren lijnvormig-langwerpig met versmalden voet en toegespitsten top, eenigszins ruwharig. Bloemsteeltjes ongeveer half zoo lang als de kelk. Zijdelingsche kelkbladen aan den voet niet zakvormig. Plaat der kroonbladen uitgespreid, wigvormig in den nagel versmald, citroengeel. Hauwen groen, geknobbeld, recht of gekromd, iets dikker dan haar horizontaal afstaande stelen. Éénjarig kruid. 0.10—0.30. Misschien vroeger op Java gevonden E. repandum L.
5. Brassica L.
1. Knoppen niet of nauwelijks boven de geopende bloemen uitstekend. Kelkbladen schuinopstaand. Meeldraden duidelijk 4-machtig. Hoogere bladeren



zittend of kort gesteeld, met versmalden voet, de hoogste nagenoeg gaafrandig, de onderste (tijdens den bloei meestal reeds verdwenen) in een wortelrozet, vaak vinspletig, scherp getand. Bloemkroon heldergeel, hauwen schuin opstaand of bijna opgericht, niet tegen den stengel gedrukt, gesnaveld, snavel 'A—Va maal zoo lang als de rest der vrucht, kleppen
der hauw ') met 1 sterke hoofdnerf en aan weerszijden daarvan 1 2
dunne, bochtige, overlangsche nerven, nerven door dwarsaderen verbonden. Zaden netvormig geribd. Éénjarig kruid. 0.60—1.20. Jan.—Dec. Vaak gekweekt. (Br. j ü ncea Coss.). Sarepta-mosterd. — Sasawi, s — Sawi, j. - Sawi sawi, m. - Sesawi, m. - Tangkal sasawi, s.
„ f Br. rugósa Prain 3).
Knoppen ver boven de geopende bloemen uitstekend. Kelkbladen opgericht. Meeldraden nagenoeg gelijk, opgericht. Hoogere bladeren zittend met min of meer stengelomvattenden, doch niet hartvormigen voet. Bloemkroon lichtgeel, hauwen min of meer afstaand. Zaden glad. Kruid.
0.60-1.20. In meerdere vormen gekweekt. Kool. — Göbès.md.-Goebis md
— Kol, m, md, s + Br. olerdcea L
De voornaamste cultuurvormen zijn:
1. acéphala. Stengel lang, bladeren zeer sterk gekroesd, niet tot
een knop samenkomend. Boerenkool.
2. botry'tis. Bloemstelen en bovenste bladeren tot een witte, vleezige
massa verdikt. Bloemkool.
3. capitata. Stengel kort. Bladeren gewelfd, tot een dichten knop
vereenigd. Kabuiskool. — Roode kool. — Sluitkool. — Witte kool.
4. ge m m i f era. Stengel lang, met vele halfgesloten zijknopjes. Brus-
selsche spruitjes. — Spruitkool.
5- gongylódes. Stengel aan den voet knolvormig verdikt. Koolraap boven den grond.
6. sabauda. Stengel iets langer dan bij de var. capitata. Bladeren eenigszins gekroesd, tot een lossen knop vereenigd. Savooiekool.
6. Cochlearia L.
• Lagere bladeren langgesteeld, breed eirond, de middelste eirond, stomp getand, de bovenste met diep hartvormigen voet stengelomvattend. Bloemkroon wit. Hauwtjes sterk gezwollen, op de kleppen met een middennerf. Opgericht, onbehaard kruid. 0.15—0.40. Vroeger op den Pangerango ingezameld, waarschijnlijk een gekweekt exemplaar. Lepelblad officinalis L.
') Het best onderzoekt men dit aan gedroogde hauwen.
3) Soms verward met Brdssica alba Boiss. (Witte Mosterd) en Brassica nigra Koch (Zwarte Mosterd). Bij Br. dlba is de geheele plant stijfharig, zijn de hoogere stengelbladen vindeelig en is de snavel der hauw even lang als de hauw zelve. Bij Br. nfgra zijn de hauwen tegen den stengel gedrukt. Geen van beide planten wordt —voor zoover mij bekend —op Java gekweekt.



7. i'beris.
1. Bladeren langwerpig met wigvormigen voet en vrij stompen top, aan weerszijden met 2—3 stompe tanden. Bloemen in lange, vrij losse trossen. Bloemkroon wit of bleekpaars. Hauwtjes breed ovaal met zwak uitgeranden top. Opgericht, éénjarig kruid. 0.10—0.40. Soms als sierplant gekweekt. Scheef bloem 1" '• amara L.
8. Capsélla Vent.
1. Wortelbladen in een rozet, meestal vinspletig of bochtig getand, zeldzamer gaaf. Stengel opgericht, al of niet vertakt, stengelbladen zittend. Bloemkroon wit. Hauwtjes op horizontaal afstaande stelen, wigvormig-omgekeerd hartvormig, door den korten stijl gekroond. Éénjarig kruid. 0.10—0.50. In de omgeving van Tosari niet zeldzaam, waarschijnlijk met Europeesche zaden ingevoerd. Herderstaschje. — Lepeltjesdief.
C. Bürsa pastóris Moench.
9. Raphanus L.
1. Wortel gezwollen. Lagere bladeren tot een rozet vereenigd, vinspletig, de hoogere gaaf, getand. Bloemen in lange trossen. Kelkbladen opgericht, de zijdelingsche met zakvormigen voet, kroonbladen meestal bleeklila. Hauwen vrij dik, duidelijk gesnaveld, door den stijl gekroond, van buiten gestreept, van binnen sponsachtig, niet openspringend. Opgericht kruid.
0.30—1.00. April, Dec. Vaak gekweekt t R- sativus L.
De voornaamste cultuurvormen zijn:
1. caudatus :) H. f. et And. Hauwen zeer groot, 400—1650 mM lang,
dikwijls slangvormig, eetbaar.
2. horténsis Backer. Hauwen kort. Wortel zeer groot, cylindrisch,
van buiten wit. Lobak, j, m, md, s.
3. niger D. C. Hauwen kort. Wortel groot, dik, van buiten zwart
of grijs. Ramenas.
4. radfcula Pers. Hauwen kort. Wortel klein, rond of langwerpig,
van buiten rood of wit. Radijs. — Radès, m.
X. CAPPARIDACEAE.
1. Kruiden. Tweekleppige doosvrucht. Bladeren meerendeels handvormig samengesteld ^
Boomen of heesters. Besvrucht 4
i) Voor zoover mij bekend op Java niet gekweekt.



2. Meeldraden 6 3
Meeldraden meer dan 10. Stengels ongestekeld. Vruchtbeginsel
en meeldraden zittend Polani'sia 60.
3. Bloembodem tot een steel verlengd, welke zoowel de meeldraden
als den stamper draagt. Stengels ongestekeld.
Gynandrópsis 60. Bloembodem öf niet tot een steel verlengd öf, zoo dit wel het geval is, draagt deze steel alleen den stamper, niet de meeldraden Cleóme 59.
4. Bladeren enkelvoudig. Kroonbladen ongenageld.
Capparis 61. Bladeren handvormig drietallig. Kroonbladen lang genageld.
Crataeva 63.
1. Cleóme L.
1. Kroonbladen kort genageld, groenwit, ± 4 mM lang. Kelk tijdens den bloei niet teruggeslagen. Helmdraden niet of weinig buiten de kroon stekend, vruchtbeginsel en doosvrucht nagenoeg zittend, de laatste rolrond, 20—30 mM lang, vrij dik, kaal. Zaden geribd. Florale bladeren enkelvoudig, eirond, de andere meerendeels handvormig drietallig, blaadjes elliptisch-langwerpig, kaal of dun behaard, 10—35 mM bij 5—20 mM. Stengels afstaand kortharig of kaal, onder elk der grootere bladeren met een paar kleine, teruggekromde stekels. Opgericht, dikwijls wijd vertakt, éénjarig kruid. 0.04-0.90. Jan.— Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, sinds vele jaren in de omgeving van Buitenzorg verwilderd. Mamam, s.
Cl. aculeata L.
Kroonbladen langgenageld, wit, vaak met eenigszins rooden tint, 20—25 mM lang. Kelk tijdens den bloei teruggeslagen. Helmdraden ver buiten de kroon stekend, vruchtbeginsel en doosvrucht langgesteeld, de laatste rolrond, 50-90 mM lang, kaal. Zaden bijna glad. Florale bladeren enkelvoudig, eirond, de andere meerendeels handvormig 5-tallig, blaadjes langwerpig, klierharig, 10-60 mM bij 3-20 mM. Stengels dicht afstaand klierharig, onder de bladeren vaak met kleine stekeltjes, dikwijls echter ook ongewapend. Opgericht, wijd vertakt, éénjarig kruid. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Mexico, op Java af en toe gekweekt. Avondbloeier, oppervlakkig beschouwd op Gynandrópsis speciósa gelijkend, doch in schoonheid bij deze soort ver achterstaand.
f Cl. speciosissima Deppe.



3 Bloeiwijzen pluimvormig, bloemen alle vruchtbaar. Vruchtbeginsel aan den top behaard. Steunbladen met breeden voet en plotseling toegespitsten top, 1—2 mM lang. Kroonbladen lang werpig 3-4 mM lang. Vrucht breed langwerpig rond, door een spitsje gekroond, tot 30 mM lang. Bladeren langwerp.gomgekeerd eirond oi lancetvormig-omgekeerd eirond met spitsen oi toegespitsten voet en meestal toegespitsten top, 80-200 mM bij 25—60 mM, van onder bleekgroen, de volwassene kaal. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 5—8, bij levende exemplaren slechts zwak uitspringend. Boom. 3.00-10.00. Nov. Alleen in West-Java boven 90 M zeehoogte gevonden. (A haplóbotrys Hassk. — Rinórea javanica O. Ktze). Ki tèrong, s. — Panawar beas, s. . . . A. javanica Endl.
Bloeiwijzen tuilvormig, bloemen misschien ten deele onvruchtbaar. Vrucht, beginsel kaal. Steunbladen eirond-lancetvormig, toegespitst. Kroonbladen langwerpig, spits, ± 3 n,M iang. Vrueht «I*-.»-» langwerpig-omgekeerd eirond met vrij spitsen voet en spits toegespitsten top, tot 190 mM lang, tot 70 mM breed, van boven kaal, van onder op de grootere nerven behaard. Boom? Vroeger op Java gevonden, misschien niet soortelijk verschillend van de voorgaande. 6 A. paradoxa (Jua.
4. Sauvagésia L.
1 Bloemen ten getale van 1-3 in de bladoksels, vrij lang gesteeld. Kelkblïïen eirond-lancetvormig, zeer spits, ± 6 mM lang. Kroonbladen breed omgekeerd eirond, iets langer dan de kelkbladen, rood Stara.nodiën rood, dimorf, de buitenste talrijk, kort draadvormig met verdlkte" top, de binnenste 5 veel grooter, op de kroonbladen gell^end d°<;
slechts half zoo lang als deze, langwerpig-omgekeerd eirond. Meeldraden
met de binnenste staminodiën afwisselend, helmknoppen bijna zitten . Vrucht ei-kegelvormig, aan den top ledig. Steunbladen groot langs den rand in lange, smalle slippen verdeeld. Bladeren kort gesteeld, langwerpig met spitsen voet en top, gezaagd, 10-30 mM lang. Opgericht
of kruipend moeraskruid. 0.15-0.60. Misschien op java gevonden
S. erecta l<«
XIII. BIXACEAE.
1. Bloemen met kelk en kroon, de kelk soms bij hel ontluiken der bloem afvallend, bloemkroon in dat geval groot, bleekrood. 2. Bloemkroon ontbrekend. Kelk klein, groen.
2 Kroonbladen zonder schub aan den voet. Bloemen * . . ó. Kroonbladen met een behaarde schub aan den voet. ... 4.



gekarteld, 50—130 mM lang, aan den voet met 2 duidelijke klieren, • de jonge bladeren fraai rood. Boom of opgerichte heester. 2.00—10.00. Dec.—Aug. Vochtige bosschen, waterkanten. Roekem hoetan, m. — Roekem kembang, j, s.
Sc. Rhinanthéra Clos.
2. Vrucht 5-6 mM lang, 1—4-zadig. Bladeren eirond-langwerpig met afgeknotten, afgeronden of spitsen voet en stompen, spitsen of kort toegespitsten top, gekarteld-gezaagd, aan den voet met 2 klieren, 35—100 mM lang, de meeste minder dan 80 mM lang. Opgerichte heester, nu eens sterk gedoomd, dan weer bijna ongewapend. 1.00—2.00. Dec. Moerassige bosschen, waterkanten Sc. chinénsis Clos.
Vrucht 20-25 mM lang, ± 20-zadig. Bladeren eirond, eirondlancetvormig of elliptisch met stompen of spitsen voet en doorgaans toegespitsten top, gekarteld-gezaagd, aan den voet vaak met 2 klieren, 80—150 mM lang. Boom of opgerichte heester, gedoomd of ongedoornd. 5.00—25.00. Juni, Sept., Oct. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte. KemandènJ.— Ki kemandèn, s. — Remang, j. — Rilam, j. — Roekem, j, s.-
Roekem karang, j. — Songga wadja, j.
Sc. Roxbürghii Clos. var. ovata Boerl.
3. Flacoürtia Comm.
1. Bloemen éénslachtig. Twijgen en stam vaak gedoomd. . 2. Bloemen 8. Twijgen en stam ongedoornd. Bladeren ovaal-langwerpig,
vrij lang toegespitst, stomp, grof gezaagd, 100-200 mM lang. Bloemen in korte trosjes. Bloemsteeltjes fijn behaard. Kelkbladen 3-5, van binnen behaard, 2-3 mM lang. Schijf in talrijke lobjes verdeeld. Meeldraden 15—20. Vrucht bij rijpheid donkerrood, zoet of zeer zuur. Boom. 5 00-15.00. Jan. Beneden 1300 M zeehoogte vaak als vruchtboom aangeplant, vooral in West-Java, inheemsch in de Molukken. Löbi-Iobi,
r u- m t Fl. inérmis Roxb. m, s. — Loebi-loebi, 
2. Bladeren duidelijk stomp toegespitst. Steenvrucht 13-25 mM.
middellijn 
Bladeren zeer verschillend van vorm maar nooit stomp toegespi s ,
25 85 mM lang. Twijgen sterk gedoomd. Bloemen in
korte trosjes. Bloemsteeltjes 4—7 mM lang, kaal of behaard. Kelkbladen 4-6, groen. Schijf bij de cT bloemen in lobjes verdeeld, bij de $ bloemen gaaf. Meeldraden talrijk, 2- 2 2 mM lang. Stijlen 4—11, meestal 4—8 en aan den voet vergroeid. Steenvrucht 10—12 mM middellijn. Heester of boom.



2.00—15.00. Mei—December. Op periodiek droge gronden. Baga, j, s. — Djaroem, m. — Landep, j. — Pandeling, j. Riroekem, j. — Roekem, j, m, s. — Roekem asam, m. — Roekem hoetan, m. — Roekem sepet, j. — Saradan, j, s.
Fl. Ramóntchi L'Hérit.
3. Bladeren 70 170 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 5—8. Bloemtrossen fijn behaard. Stijlen op de vrucht doorgaans ver uiteenstaand. Schors van den stam grauw of bruin, niet in dunne platen afschilferend. Boom. 5.00—15.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 1600 M zeehoogte in het wild, vaak ook als vruchtboom aangeplant. Gandaroekem, j, m. — Koepa landak, s. Kopo landak, s. — Landak, md. — Roekam, m. — Roekem, j, s. — Rökem, md. — Saradan, j, s.
Fl. Rükam Z. M.
Bladeren 50—100 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 3—5. Bloemtrossen kaal, armbloemig. Stijlen op de vrucht dicht bijeengeplaatst. Schors van den stam koperrood, in dunne platen afschilferend. Boom. 5.00—15.00. Mei—Oct. Bij Malang veel gekweekt, elders — naar het schijnt — ontbrekend, inheemsch in het Maleische Schiereiland. Roekem, j.
-j- Fl. Cataphracta Roxb.
4. Bennéttia Miq.
1. Pluimen eindelingsch en okselstandig, 50—200 mM lang, fijn behaard, de d langer en ijler dan de $. Mannelijke bloemen met 3 (zelden met 4—5) eironde, gewimperde kelkbladen. Helmdraden aan den voet langharig. Vrouwelijke bloemen kleiner dan de d, staminodiën aan den voet langharig, vruchtbeginsel kaal, stijlen 3. Vrucht een droge bes, 6—9 mM middellijn. Bladeren groepsgewijs geplaatst, bladstelen veranderlijk van lengte, meestal met klieren op den top, bladschijf elliptischlangwerpig met toegespitsten, stompen top, grof gezaagd, 85—200 mM lang. Boom. 5.00 -15.00. Jan., Mei, Aug., Oct., Nov. Geheel Java tusschen 800 en 1500 M zeehoogte, in West-Java zeer zeldzaam. (B. H o r s f i é 1 d i i Miq.). Berasan, j. — Brasan, j. — Kolèk labang, j. — Kolèk labeung, j. . B. leprósipes Krdrs.
5. Pangium Reinw.
1. Bloemen alleenstaand of in armbloemige trossen, 1-slachtig of schijnbaar vrij groot. Kelk onregelmatig in 2—4 slippen openscheurend. Kroonbladen 6—8, ovaal-langwerpig, 16—25 mM lang, groen, aan den voet met een dichtbehaarde schub.



Meeldraden in de ó bloem 20—30, met dikke, behaarde helmdraden. Staminodiën in de ? bloem meestal 6—8 en zonder helmknoppen, soms talrijk en met looze helmknoppen. Vruchtbeginsel groot, dicht behaard, stempel zittend. Vrucht 100—250 mM middellijn, zaden (kloewakj. — kelewik, s.) talrijk, in rauwen toestand zeer vergiftig '). Bladeren langgesteeld, aan jonge boomen 3-lobbig, aan oude gaaf, breed eirond met afgeknotten of ondiep hartvormigen voet en toegespitsten, spitsen top, van onder roestkleurig behaard, 200—400 mM lang. Boom. 10.00—40.00. Jan. Dec. In bosschen beneden 1000 M zeehoogte, vaak ook aangeplant. Kepajang, m. — Pakem, j, md. — Patjoeng, s. - Pitjoeng, s. — Poetjoeng,
• m P. édule Reinw.
Ji 
6. Ryparósa BI.
1. Bladeren van onder vrij lang aanliggend behaard, elliptisch of langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, beiderzijds krachtig generfd, van onder grijsgroen, 130—210 mM bij 45—65 mM. Trossen 50—300 mM lang, doorgaans in de bladoksels geplaatst. Kroonbladen 4—5, groenwit, van buiten behaard, ± 5 mM lang, aan den voet met een dicht behaarde schub. Meeldradenbuis 2—3 mM lang. Vrouwelijke bloemen zonder staminodiën, stamper dicht behaard, stempels 2. Doosvrucht 25—30 mM middellijn, dicht behaard. Boom. 5.00— 15.00. Mrt. Alleen in de Preanger gevonden. R. caesia BI.
Volwassen bladeren van onder kaal of zeer fijn behaard, langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig met spitsen of stompen voet en doorgaans spitsen top, 125—350 mM lang. Trossen meerendeels aan de ontbladerde takken gezeten, soms aan den stam, zeer veranderlijk van lengte, 60—700 mM lang. Bloemsteeltjes 2—5 mM lang. Kroonbladen 5, iets langer dan de kelk, aan den voet met een langharige schub. Meeldradenbuis 3—4 mM lang. Staminodiën in de $ bloem 5, klein, stamper langwerpig, dicht behaard, stempels 2—3. Bes 25—30 mM middellijn, kaal. Boom. 15.00-20.00. Juni-Dec. Geheel Java tusschen 50 en 1000 M zeehoogte. Hoeroe gading, s. —Langitj.
R. javanica Kurz.
i) Zij bevatten evenals de twijgen en jonge bladeren blauwzuur (HCN). e bladeren zijn bederfwerend.



7. Taraktógenos Hassk.
1. Bloemen groenachtig wit, in okselstandige, kortgesteelde bijschermen, de afzonderlijke bloemen op lange steeltjes. Kelkbladen 3—4. Kroonbladen 6—8, langs den rand langharig, kleiner dan de kelkbladen, elk kroonblad met een groote behaarde schub. Meeldraden in de d bloemen 20—32, helmdraden langharig, 5—7 mM lang, meeldraden in de ^ bloemen 15—20, vruchtbeginsel dicht behaard, aan den top 3—5-Iobbig. Bes i 80 mM middellijn, zwart, fluweelachtig behaard. Bladsteel 5—12 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig met meestal spitsen voet en lang toegespitsten, spitsen top, leerachtig, glanzend, kaal, 100—220 mM lang. Boom. 10.00—20.00. Mei, Juni. Alleen in West- en Midden-Java tusschen 150 en 800 M zeehoogte. Kandar loetoeng, s. — Loetoeng, j.
T. Blümei Hassk.
XIV. PITTOSPORACEAE.
1. Twijgen niet in doornen eindigend, bladeren meer dan 40 mM lang. Rijpe vrucht openspringend. . Pittósporum 73.
Twijgen grootendeels in doornen eindigend. Bladeren minder dan 40 mM lang. Rijpe vrucht niet openspringend.
Citrióbatus 75.
1. Pittósporum Banks.
1. Kelk hoogstens halfweg ingesneden, met stompe of afgeronde (bij gedroogde exemplaren soms schijnbaar spitse) slippen. Jonge bladeren nooit dicht roestkleurig behaard. ... 2.
Kelk tot nabij den voet gedeeld, met spitse slippen, van buiten kaal of meer of minder dicht roestkleurig behaard, 2—3 mM lang. Kroonbladen lijnvormig, wit, 5—10 mM lang. Bloemen y en $, helmdraden ± 5 mM lang, helmhokjes in de ? bloemen klein en zonder stuifmeel, vruchtbeginsel dicht roestkleurig behaard, stijl kaal. Vrucht bolvormig, + 12 mM middellijn, 2-kleppig, veelzadig. Bladeren verspreid en in schijnkransen, vrij lang gesteeld, langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en spits toegespitsten top, gaafrandig of bijna gaafrandig, 50—160 mM bij 15—55 mM, aanvankelijk beiderzijds dicht



2. Citrióbatus A. Cunn.
f. Bloemen onbekend. Vruchten alleenstaand op korte, beschubde stelen, + 15 mM middellijn, door een korten stijl gekroond. Twijgen grootendeels met doornachtigen top. Bladeren verspreid en schijnbaar in bundels, kort en dun gesteeld, wigvormigomgekeerd eirond met spitsen voet en stompen of uitgeranden top, 10 30 mM lang. Heester. 2.00—5.00. Alleen bij Poeger op 100 M zeehoogte gevonden. Roekem roekeman, j.
C. javanicus Boerl. et Koord.
XV. POLYGALACEAE, Kruisbloemachtigen.
1. Boomen. Bloemen in pluimen. Kelkbladen 5, de binnenste niet veel
grooter dan de andere. Kroonbladen 5. Xanthophy'llum 79. Kruiden of heesters. Kroonbladen 3, vaak schijnbaar 5, doordat de beide binnenste kelkbladen dan grooter dan de andere en kroonbladachtig gekleurd zijn 2.
2. Stengels niet klimmend. Kroonbladen aan den voet min of meer
onderling vergroeid. Vrucht niet met een grooten vleugel
op den top 
Klimmende heesters. Kroonbladen vrij van elkaar. Vrucht met een grooten vleugel op den top. . . . Securidaca 79.
3. Bloemen duidelijk gesteeld. Beide binnenste kelkbladen veel
grooter dan de andere, gewoonlijk kroonbladachtig gekleurd. Meeldraden 8. Bebladerde kruiden of heesters. Poly'gala 76. Bloemen nagenoeg zittend. Kelkbladen weinig in grootte verschillend. Meeldraden 5. Kleine kruiden 4.
4. Bladerlooze, bruingele of .paarse saprophyten. Vrucht binnen den
kelk besloten, ongestekeld, niet openspringend.
Epirhizanthe 75.
Stengels bebladerd. Vrucht niet binnen den kelk besloten, langs den fijn gestekelden rand openspringend. . . Salomónia 76.
1. Epirhizanthe BI.
1. Aren + 3 mM dik, het knopdragend, bloeiend en vruchtdragend deel samen 10—35 mM lang, aan den top dikwijls violet gekleurd. Schutbladen zeer spits, de bovenste nagenoeg opge-



richt top der aren daardoor kegelvormig. Kelkbladen 1 1 /4 mM' lang alle of althans de beide binnenste vrij stomp. Kroonbladen ± VU mM lang, wit, het onderste ongeveer even lang als en duidelijk breeder dan de andere, duidelijk gewelfd, helmdraden geheel vergroeid, helmknoppen 5 vrij, vruchtbeginsel dwars ovaal-cirkelrond, stijl goed ontwikkeld, dun, , mM lang. Vrucht binnen den kelk besloten, dwars ovaal, 4- VU mM breed, niet openspringend, zaden kaal. Opgericht, herhaaldelijk vertakt, saprophytisch kruid. 0.06—0.25. Mrt., April, Juli. In vochtige bosschen, o. a. bij Buitenzorg en bij Depo'k gevonden (Salomónia aphy'lla B,
Aren 4—5 mM dik, het knopdragend, bloeiend en vruchtdragend deel samen 10-20 mM lang. Schutbladen omgekeerd eirond of ovaal-omgekeerd eirond, gewelfd, stomp, de bovenste sterk binnenwaarts gebogen, top der aren daardoor afgero"d- Kelkbla den + IV* mM lang. Stijl dik, zeer kort. Opgericht, doorgaans herhaaldelijk vorksgewijs vertakt kruid. 0.10-0.25. In vochtige bosschen, o. a. bij Depok gevonden. . . E. cylindnca B .
2. Salomónia Lour.
1 Stengels gevleugeld, kaal, doorgaans sterk vertakt. Bladeren verspreid, kort gesteeld, eirond, 5-15 n,M lang. Schutbladen klein, spits, afvallend. Kelkbladen zeer klein, spits, nauwelijks ,i/ mM lang. Bloemkroon roodpaars, 2 ■2l/2 mM lang, on ers
kroonblad duidelijk langer dan de beide andere, meeldradenbu.s
met 5 helmknoppen, stijl goed ontwikkeld, naar boven verbreed, ± 1V2 mM lang. Vrucht door den onveranderden kei gedragen, niet daarbinnen besloten, dwars ovaal 2 2 /2 ™ breed langs de smal gevleugelde en fijn gestekelde randen openspringend, zaden glanzend zwart, kaal zonder kiempropje. Opgericht of liggend kruid. 0.05-0.20. Febr., Sept., Oct„ Dec. Op open, vochtige terreinen, langs wegen en dijken, o. a. bij Pekalongan en bij Salatiga gevonden. S. cantoméns.s Lour.
3. Poly'gala L. ') Kruisbloem. - Vleugeltjesbloem.
1. Onderst kroonblad met een gelobd of in slippen verdeeld aanhangsel 
ï) Veië^soorten, o. ». P. flomerita Lo«,. en P. paniculSt. L. hebben aromatische wortels, vele ook bevatten sapomne.



Onderst kroonblad zonder aanhangsel. Trossen eindelingsch, met kegelvormigen top, ten slotte tot 100 mM lang. Schutbladen en schutblaadjes tijdens den bloei of onmiddellijk daarna afvallend. Vleugels ') omgekeerd eirond, aan het eind van den bloei afvallend, dus om de vrucht niet meer aanwezig 2). Kroonbladen wit. Vrucht omgekeerd eirond, gevleugeld, + 3 mM middellijn. Bladeren duidelijk gesteeld, elliptisch-langwerpig met spitsen voet en door een nerfspitsje gekroonden top, 20—50 mM lang. Kruid (min of meer vleezig?). 0.15—0.30. Vroeger in Oost-Java en op Madoera gevonden. (Semeiocardium Arriénsii Zoll.) P. triphy'lla Ham.
2. Kelk aan het einde van den bloei afvallend, dus om de vrucht
niet meer aanwezig 2), het bovenst kelkblad schuitvormig. Zaadrok rood, het zaad grootendeels omsluitend. Heesters met langwerpig-lancetvormige, onbehaarde bladeren. Bloemtrossen vaak teruggeslagen, lang, veelbloemig. Bloemen groot, rood met wit, onderst kroonblad met een breed 4-lobbig aanhangsel. Schutbladen voor het opengaan der bloemen afvallend. . 3.
Kelk tot aan de vruchtrijpheid blijvend, het bovenst kelkblad meestal niet schuitvormig. Kruiden, soms met houtachtigen voet. Zaadrok tot 2 of 3 aanhangsels van het kiempropje verminderd 4.
3. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 6—10 mM lang. As der bloeiwijze
vrij dik, recht of gekromd, doch niet bochtig, met dicht opeenstaande bloemlitteekens. Vrucht doorgaans duidelijk gevleugeld. Bladeren meerendeels 150—300 mM lang. Opgerichte heester. 1.50—3.00. Jan.—Dec. In vochtige bosschen boven 400 M zeehoogte. Katoetoengkoel, s. — Senggoegoe, j, m. —Toetoengkoel, s P. venenósa Juss.
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10—12 mM lang. As der bloeiwijze dun, meestal bochtig, met vrij ver uiteenstaande bloemlitteekens. Vrucht ongevleugeld. Bladeren minder dan 150 mM, doorgaans zelfs minder dan 100 mM lang. Opgerichte heester. Jan.—Dec. Zeldzaam, in de bergstreken der Preanger (Tjikoraj, Qedeh). Katoetoengkoel, s. . P. pulchra Hassk.
4. Vleugels ') half ovaal-halvemaanvormig, met vrij langen, spitsen
top, groen. Bloemen soms alleenstaand in de bladoksels, doorgaans echter in okselstandige of bovenokselstandige, uit
') Dat zijn de beide binnenste, tevens de grootste kelkbladen. Zie de verklaring der kunsttermen.
2) Men onderzoeke dit aan de onderste bloemen van den tros.



minder dan 20 bloemen bestaande trossen. Vrucht ongeveer even breed als lang, smal gevleugeld. Kiempropje met 3
aanhangsels ^
Vleugels eirond, langwerpig of omgekeerd eirond, niet met langen, spitsen top. Trossen vaak met meer dan 20 bloemen, gewoonlijk eindelingsch of tegenover de bladeren geplaatst. . . . 6.
Trossen bovenokselstandig, zeer gedrongen, 3—14-bloemig. Schutbladen en schutblaadjes voor den bloei afvallend. Bloemkroon wit met 2 paarse vlekken. Bladeren zeer veranderlijk van vorm, lijnvormig, lancetvormig, langwerpig of elliptisch, 25— 100 mM bij 4—30 mM. Opgericht of opstijgend kruid, soms met houtachtigen voet. 0.20—0.80. Jan.—Dec. Op vochtige of beschaduwde plaatsen van af de laagvlakte tot op 1250 M 'zeehoogte. Djoekoet malèla, s. — Döro, j. Lidah ajam, m. Malèla, s. — Soeket doro, j P- glomerata Lour.
Bloemen soms alleenstaand, meestal echter in okselstandige, ijle,
3 16-bloemige trossen, aan welker voet zich dikwijls een
alleenstaande bloem bevindt. Schutblaadjes tot na den bloei blijvend. Bloemen heldergeel. Lagere bladeren langwerpigomgekeerd eirond, de hoogere lijn-lancetvormig, 3-30 mM lang. Neerliggend, vaak veelstengelig kruid. 0.05—0.30. Jan.— Dec. Grasvlakten, braakliggende sawah's, van af de laagvlakte
tot op 1500 M zeehoogte. Maja-majaan, m.
P. chinénsis var. brachystachya Benn.
6 Bloemsteeltjes minder dan 2 mM lang. Vleugels zelfs in den vruchttijd minder dan 2 mM breed, meer dan dubbel zoo lang als breed, kaal. Bladeren lijn-lancetvormig, minder dan 25 mM
lang, hoogstens 4 mM breed 
Bloemsteeltjes 2-6 mM lang. Vleugels reeds tijdens den bloei meer dan 2 mM breed, minder dan dubbel zoo lang als breed. Bladeren meerendeels meer dan 25 mM lang of meer dan 4 mM breed. Schutbladen en schutblaadjes tot na den bloei
blijvend. Kiempropje met 2 aanhangsels 8-
7. Vleugels in den vruchttijd ± 2 mM lang, ongeveer even lang als de vrucht, ver onder den top het breedst. Aanhangsel der kiel 4-slippig. Vrucht niet of nauwelijks uitgerand, niet gevleugeld. Zaden dun behaard, kiempropje met 2 lange, smalle aanhangsels. Bloemen wit of min of meer violet aangeloopen. Éénjarig, opgericht, meestal sterk vertakt, saponinehoudend kruid. 0.10—0.50. Jan—Dec. Afkomstig uit tropisch Amerika, sinds 1845 of 1846 op Java verwilderd en thans in vele streken



algemeen. Vochtige of beschaduwde plaatsen van af de laagvlakte tot op 1500 M zeehoogte. (P. variabilis Hassk.). Tjlengtjeng, s. — Patji-patji, s. — Tjengtjeng, s.
P. paniculata L.
Vleugels in den vruchttijd + 4 mM lang, aanmerkelijk langer dan de vrucht, nabij den top het breedst. Vrucht duidelijk uitgerand en gevleugeld. Zaden zeer dicht behaard. Kiempropje met 1 lang en smal en 2 kortere, breedere aanhangsels. Bloemen wit. Opgericht kruid. 0.20—0.40. Misschien op Java gevonden p. longifólia Poir.
8. Vleugels eirond, behaard, door een nietig nerfspitsje gekroond, ten slotte tot 9 mM lang. Trossen zijdelingsch of tegenover de bladeren geplaatst, 10—120 mM lang. Vrucht nagenoeg cirkelvormig, behaard. Aanhangsels van het kiempropje ongeveer even lang als het zaad. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met stompen of afgeronden top, 15—40 mM lang. Opgericht kruid, vaak met houtachtigen voet. 0.15—0.50. Jan.—Dec. In den jongsten tijd alleen in Midden- en Oost-Java, vroeger misschien ook om Buitenzorg gevonden. Sidagori lanang, j.— Téhan, j. p. javana D. C.
Vleugels ovaal of omgekeerd eirond, kaal, niet door een nerfspitsje gekroond, ten slotte 10—12 mM lang. Trossen eindelingsch, 200— 300 mM lang. Vrucht meer lang dan breed, kaal. Bladeren lijn-lancetvormig met spitsen top, meerendeels meer dan 100 mM lang, behaard. Opgericht, éénjarig kruid. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Misschien soms om de oliehoudende zaden gekweekt (P. oleifera Hort. Bog.). Boterplant. — Pohon mantega, m.
f P- butyracea Heek.
4. Securidaca L.
1. Bloemen in ijle, dicht behaarde pluimen, vrij lang gesteeld. Vleugels •) elliptisch, stomp, ^ 6 mM lang. Kiel ') met een duidelijke, getande kam, veel langer dan de bovenste kroonbladen. Vleugel der vrucht halflangwerpig-omgekeerd eirond, eenerzijds recht, sterk geaderd, 50—75 mM lang, 16—22 mM breed, kaal. Bladeren afwisselend, elliptisch, langwerpig of eenigszins omgekeerd eirond, met spitsen, stompen of afgeronden voet en vrij lang toegespitsten, spitsen top, 60—100 mM lang. Klimmende heester. Misschien vroeger op Java gevonden (S. scandens Ham, non Jacq.). Ki-endog areuj, s S. Tavoyana Wall.
5. Xanthophy'llum Roxb.
1. Vruchtbeginsel dicht behaard. Kroonbladen bleekpaars, de beide bovenste geel gevlekt. Bladrand vlak of bijna vlak. . . 2.
Vruchtbeginsel kaal. Bloemen in sterk vertakte pluimen. Kroon-
') Zie de verklaring der kunsttermen.



bladen 5-7 mM lang, geelwit, de beide bovenste helder geel gevlekt. Bladeren langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, met sterk golvenden rand, 80—145 mM lang, de meeste korter dan 125 mM. Fraaie schaduwboom. 25.00. Oct— Dec. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte. Djeroekan, j. — Endog-endogan, j. - Kajoe telor, m. - Ki endog, s. - Lorteloran, — Ras-bherasan, md. — Titiganan, j. . X. excélsum Miq.
2. Bladeren 75—250 mM lang, de meeste meer dan 125 mM lang. Kroonbladen 8—11 mMlang. Boom. 7.00—34.00. Sept.—Nov. Geheel Java tusschen 10 en 1300 M zeehoogte. Endog-endogan, ; __ ja endog, s. — Lorteloran, md. — Roek djheroekan, md.
X. vitellinum Nees.
Bladeren tot 70 mM lang, tot 30 mM breed. Overigens als de voorgaande en daarvan waarschijnlijk een vorm. Een enkele maal op Java gevonden.
X. zracile Chod.
XVI. CARYOPHYLLACEAE. Muurachtigen.
1. Kelkbladen tot een duidelijke buis vergroeid •
Kelkbladen vrij " ' ' '
2 Kelk aan den voet zonder bijkelk. Kroonbladen met een tongetje op de grens van nagel en plaat S a p o n a r ï a
Kelk aan den voet met een bijkelk. Kroonbladen zonder tongetje
D ï a n t n u s öu.
3. Stijlen 3 of minder. Meeldraden 3—10. Vrucht 3- of 6-kleppig. 4.
Stijlen 4—5. Meeldraden 5—10. Vrücht 5-kleppig of 8 10-
tandig * * \ ! ' '
4. Stijl 1, diep 3-spletig. Vrucht 3-kleppig. . Drymaria 83. Stijlen 3, vrij. Vrucht 6-kleppig Stellaria 8 .
5. Duidelijke steunbladen aanwezig. Bladeren draadvormig, schijn¬
baar kransstandig. Vrucht 5-kleppig. . . Spérgula 83. Steunbladen ontbrekend. Bladeren langwerpig of lancetvormig, tegenoverstaand. Vrucht 8—10-tandig. . Cerastium 81.
i. Dianthus L.
1. Beide binnenste bijkelkslippen geheel tegen den kdkgedrukt h^tem3 iA maal zoo lang als deze, niet veel meer lang dan breed, met kor toegespitsten top. Plaat der kroonbladen veel korter dan de nagel, al of niet gevlekt doch zonder donkerder gekleurde dwarsstreep. Stenge s aan den voet vaak met talrijke zeer dicht bebladerde zijstengels. Bladeren duidelijk berijpt, daardoor blauwgroen, nabij den voet slechts weinig



smaller dan in het midden, de grootere stijf. Bloemen zwak naar kruidnagels !) riekend, nooit tot bundels vereenigd 2.
Beide binnenste bijkelkslippen althans aan den top afstaand, meer dan ]/s maal zoo lang als de kelk, vaak zelfs even lang, aanmerkelijk meer lang dan breed, met lang toegespitsten top. Plaat der kroonbladen niet of nauwelijks korter dan de nagel, bijna steeds met een donkerder gekleurde dwarsstreep. Stengels aan den voet gewoonlijk niet met talrijke, zeer dicht bebladerde zijstengels. Bladeren niet of weinig berijpt, heldergroen of bleekgroen, nabij den voet veel smaller dan in het midden, niet stijf. Bloemen alleenstaand of tot bundels vereenigd, rood, wit of bont, vaak gevuld. 3.
2. Bloemdragende stengels boven de dicht opeengedrongen lagere bladeren
nog met 2—3 ver uiteengeplaatste bladparen. Kelk 20—25 mM lang. Plaat der kroonbladen over '/4—V2 der lengte ingesneden, wit, rood of bont. Bloemen aan eiken stengel 1—3, vrij ver uiteenstaand. Bladeren minder dan 4 mM breed. Stengels grootendeels opgericht. Overblijvend kruid. 0.15—0.30. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen, bloeit in de lagere streken van Java slecht. Grasanjelier. — Grasfiletten.
f D. plumarius L.
Bloemdragende stengels boven de dichtopeengedrongen lagere bladeren nog met talrijke ver uiteengeplaatste bladparen. Kelk 25—35 mM lang. Plaat der kroonbladen kort getand. Bloemen rood, wit of geel, vaak gevuld, met zeer fijnen geur. Grootere bladeren meer dan 4 mM breed. Stengels grootendeels neerliggend. Overblijvend kruid. 0.40—0.80. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen, inheemsch in Zuid-Europa. Anjelier. — Anjer. — Nagelbloem f D. Caryophy'llus L.
3. Bloemen in veelbloemige bundels. Plaat der kroonbladen kort getand.
Bladeren langwerpig, de meeste meer dan 10 mM breed, grasgroen. Opgericht kruid. 0.30—0.50. Bekende sierplant uit Midden-Europa. Duizendschoon f D. barbatus L.
Bloemen alleenstaand of in armbloemige bundels, reukeloos. Plaat der kroonbladen vrij diep ingesneden. Bladeren lancetvormig, alle of meerendeels minder dan 10 mM breed, bleekgroen. Opgericht kruid. 0.15—0.30. Jan.—Dec. Zeer vaak als sierplant in tuinen, inheemsch in China. Anjelier. — Anjer. f D. chinénsis L.
2. Saponaria L.
t. Stengels kortharig. Bladeren zittend, langwerpig, spits, 3-nervig. Bloemen in dichte bijschermen, kort gesteeld, paarsrood, bij den op Java gekweekt wordenden vorm steeds gevuld (forma floribus plenis). Overblijvend kruid. 0.20—0.40. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen, daarvoor echter niet aan te bevelen. Zeepkruid 2) f S. officinalis L.
3. Cerastium L. Hoornbloem.
1. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met afgeronden, door een
') De bloemknoppen van Eugénia caryophyllata Thunb.
2) De wortel bevat saponine.
6



nietig spitsje gekroonden top, 5—20 mM lang. Bijschermen aanvankelijk hoofdjesachtig samengetrokken, later losser. Schutbladen niet of zeer smal doorschijnend gerand. Doosvrucht veel langer dan de kelk, met opgerichte tanden. Geheele plant langharig. Opgericht kruid, meestal veelstengelig. 0 06—0.30. Jan.—Dec. Hier en daar in de hoogere bergstreken,
waarschijnlijk met Europeesche zaden ingevoerd.
C. glomeratum ThuiU.
Bladeren lijn-lancetvormig met zeer spitsen top, 10—40 mM lang. Biischermen niet hoofdjesachtig samengetrokken, vaak zelfs wijd vertakt. Kelkbladen 3-5 mM lang. Kroonbladen tijdens den bloei langer dan de kelk, stijlen 4—5, draadvormig. Doosvrucht met teruggekromde tanden. Opgericht of opstijgend, klierachtig behaard kruid. 0.20—0.60. Sept. Alleen op
den Ardjoeno en den Tengger gevonden.
C. indicum W. et A.
4. Stellaria L. Sterremuur.
1. Bladeren —althans de lagere —zeer duidelijk gesteeld. ... 2.
Bladeren zittend of bijna zittend. • • • c, ,
2. Bladeren 10—20 mM lang, eirond met spitsen top. Steng
rolrond, doorgaans met overlangsche rijen haren bezet. Bloemsteeltjes meestal behaard, kelk met afgeronden voe , 3-4 mM lang Kroonbladen diep 2-spletig, korter dan de kelkbladen. Meeldraden vaak minder dan 10. Doosvrucht langwerpig rond, zaden niervormig, bruin. Opstijgend kruid. 0.07-0.30. Jan. Dec Hier en daar als onkruid in tuinen, vooral in de bergstreken, waarschijnlijk met Europeesche zaden ingevoerd Mer.Muür St. media Cyr.
Grooter'e bladeren 30-40 mM lang. Bijschermen gesteeld,
3—7-bloemig. Kelkbladen 4—6 mM lang. Meeldraden 10.
Vrucht 1-zadig (altijd?). Stengels lang, kruipend. Jan. In de
hoogere bergstreken, vooral in de Preanger.
& St. pauciflora Z. M.
1 Steneels vierkant. Bladeren lancetvormig met toegespitsten top en golvenden
Td Bloemstelen bnndelsgewijs in de bladoksel» geplaa.s, l-blo«m,g. Kelkbladen lancetvormig, toegespitst, dubbel zoo lang als de kroonbladen. r„ll L»S geleden in hooggelegen moerassen in de Preange, gevende^.
4.
Niet aldus , , , 
4. Bladeren nabij den voet het breedst, vandaar naar den top



regelmatig versmald, zeer spits, beiderzijds meer of minder dicht sterharig, 10—30 mM lang. Bloemen langgesteeld, in gesteelde, behaarde bijschermen, helder wit. Kelkbladen lancetvormig, zeer spits, behaard, 5—6 mM lang. Neerliggend, sterk vertakt kruid. 1.00—2.00. Jan—Dec. Alleen op den Tengger gevonden. Tepoeng btot, j. . . St. saxatilis Ham.
Bladeren elliptisch of eirond, min of meer toegespitst, de bovenste schutbladachtig, niet sterharig. Vroeger hier en daar in de bergstreken gevonden.
St. australis Z. M.
5. Spérgula L.
1. Steunbladen droogvliezig. Bladeren schijnbaar kransstandig i), draadvormig, eenigszins vleezig, van onder overlangs gevoord. Bijschermen gesteeld, herhaaldelijk vertakt. Kelkbladen 2—3 mM lang, kroonbladen wit, gaaf, ongeveer even lang als de kelk. Meeldraden 5—10. Stijlen 5, kort. Vrucht breed eivormig, 5-kIeppig, veelzadig, zaden lensvormig, zeer smal gevleugeld. Éénjarig, klierachtig behaard kruid. 0.10—0.50. Jan.—Dec. Hier en daar in de hoogere bergstreken verwilderd, uit Europa ingevoerd. Spurrie. — Damar wadja, j. . Sp. arvénsis L.
6, Drymaria Willd.
1. Bladeren in gesteelde, vaak wijd vertakte bijschermen. Bloemsteeltjes gewoonlijk dicht klierharig. Kelkbladen 5, spits, groen met witten rand, 2—3 mM lang. Kroonbladen wit, diep 2-spletig, blijvend. Meeldraden meestal 3. Vrucht droogvliezig, tot aan den voet 3-kleppig openspringend. Bladeren doorgaans met hartvormigen of afgeknotten voet, 5—25 mM lang en breed. Neerliggend, wortelslaand kruid, takken vaak opgericht. 0.20—0.60. Jan.—Dec. Vochtige grond, walletjes, heggen. Djoekoet iboen, s. — Djoekoet kasimoekan, s.— Rebha kasembhoegan, md. — Rebha kasembhoekan, md. — Rè-kerètiindoe, md. — Tjeboengan, j. — Tjemplonan, j.
Dr. cordata Willd.
') In werkelijkheid zijn zij in 2 bundels geplaatst, die door de steunbladen worden gescheiden.



XVII. PORTULACACEAE. Posteleinachtigen.
1. Vruchtbeginsel halfonderstandig J). Vrucht met een dekseltje openspringend. Bloemen zittend, alleenstaand of in armbloemige kluwens, des voormiddags opengaand. . Portulaca 84. Vruchtbeginsel bovenstandig. Doosvrucht driekleppig. Bloemen duidelijk gesteeld, meerendeels in veelbloemige pluimen, de^s namiddags opengaand, rood Talinum 85.
1. Portulaca L.
1. Kroonbladen 5 of bij dubbele bloemen meer. Kelkbuis niet in
den stengeltop weggedoken. Bloemen al of niet alleenstaand, omgeven door een uit 8 of minder stengelbladen bestaand omwindsel. Bladeren niet of slechts ten deele tegenoverstaand 
Kroonbladen 4, geel. Kelkbuis in den stengeltop weggedoken. Meeldraden 7—8. Bloemen steeds alleenstaand, omgeven door een uit 4 stengelbladen bestaand omwindsel. Bladeren alle tegenoverstaand, minder dan 10 mM lang, zeer vaak purper gekleurd. Klein, kruipend kruid. 0.03—0.10. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen, vooral op harden grond tusschen zand of steenen. Kremi, j P- quadrifida L.
2. Bladeren ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig-omgekeerd eirond,
2—40 mM lang. Kelkslippen sterk gekield, tegelijk met het dekseltje der vrucht afvallend. Kroonbladen geel. Meeldraden 7—10. Knoopen met uiterst kleine of geheel zonder borstels. Wortels niet gezwollen. Éénjarig kruid. 0.10—0.40. Jan.—Dec. Op bouw- en grasland, op ruigten, vaak ook als groente (P. satfva Haw.) gekweekt. Porselein. — Postelein. — Gélang, jt m. — Gelang, s. — Gélang pasir, m. — Krökot, j. — Rè-sèrè-
jan, md. — Sèsègan, p oleracea L.
Bladeren langwerpig, lancet- of lijnvormig, hoogstens 20 mM lang. Kelkslippen niet of alleen aan den top gekield, reeds bij het einde van den bloei afvallend. Meeldraden 20 of meer. Knoopen met duidelijke borstels 3-
3. Borstels zeer lang en dicht, den stengel tusschen de bladeren
grootendeels verbergend. Bladeren vrij dicht opeengeplaatst, lancetvormig, spits. Bloemen rood. Kruipend, zeer veranderlijk
Een bloem overlangs doorsnijden.



kruid. Jan.—Dec. Op Madoera verzameld, misschien ook in Oost-Java te vinden. Rebha leokah, md. . . P. pilósa L.
Borstels niet zeer lang, niet dicht, den stengel niet verbergend. 4.
4. Wortels sterk gezwollen. Kelkslippen ongekield, + 3 mM lang. Bloemen geel, nooit gevuld. Kroonbladen minder dan 10 mM lang. Stijlarmen ^ 2 mM lang. Jan.—Dec. Zeestrand, vooral aan koraalkusten P. tuberósa Roxb.
Wortels niet gezwollen. Kelkslippen aan den top gekield, 8—10 mM lang. Bloemen wit, rood of geel, vaak gevuld. Kroonbladen 12—20 mM lang. Stijlarmen 3—4 mM lang. Kruipend kruid. 0.10—0.20. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen. Portulak f P. grandiflóra Lindl.
2. Tah'num Adans.
1. Wortels gezwollen. Bladeren verspreid of ten deele tegenoverstaand, ovaal-omgekeerd eirond, eenigszins vleezig. Bloemen ten slotte in vrij groote pluimen, rood, doorgaans 5-tallig, 7—9 mM middellijn. Meeldraden 5—15, meestal 8—10. Doosvrucht bolvormig. Overblijvend kruid. 0 30—0.50. Jan.—Dec. Vrij zeldzaam, op ruigten, als onkruid in tuinen. Afkomstig uit tropisch Amerika T. patens Willd.
XVIII. ELATINACEAE.
1. Kelkbladen stomp, geheel doorschijnend. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, zittend. Onbehaarde, zeer kleine moerasof waterplanten. . . . . Elatine 85.
Kelkbladen spits, doorschijnend gerand. Bloemen in okselstandige bundels of kluwens Bérgia 86.
1. Elatine L.
1. Stengels kruipend. Steunbladen zeer klein, vroeg afvallend. Bladeren tegenoverstaand, ovaal, omgekeerd eirond of langwerpig, 3—15 mM lang, zelden echter langer dan 6 mM, langs den rand met zittende klieren. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, zittend, zeer klein, kelkbladen doorschijnend, kroonbladen hoogstens 1 '/2 mM lang, roodachtig, meeldraden 2—3, vrucht bolvormig met zeer dunnen, doorschijnenden wand, zaden rolrond, gekromd, gerimpeld. Moeraskruid, soms geheel ondergedoken. 0.02—0.05. Oct. Alleen in poelen bij Tosari gevonden E. americana Arn.



2. Bérgia L.
1. Meeldraden 10. Stengels kaal, dik, sappig, rood gekleurd. Bladeren 25-40 mM lang, langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen top, fijn gezaagd. Bloemen in dichte schijnkransen, zeer kort gesteeld, 5-tallig. Opstijgend, aan den voet wortelslaand kruid. 0.05-0.30. Mei. Vroeger op rijstvelden
in Oost-java gevonden B. verticilléta W.lld
Meeldraden 3-5. Stengels behaard, doorgaans van af den voet vertakt. Bladeren 5—25 mM lang, lancetvormig, met spitsen top, fijn gezaagd. Bloemen in schijnkransen, vaak duidelijk gesteeld, 3 5-tallig. Opgericht kruid, takken dikwijls neerliggend. 0.05-0.25. Juli. Vroeger op rijstvelden in Oost-java gevonden B. ammanno.des Roxb.
XIX. HYPERICACEAE. Hertshooiachtigen.
1. Bloemen geel. Geen klieren tusschen de meeldraden of meeldradenbundels aanwezig. Kruiden of heesters. Doosvrucht öf schotverdeelend of bij de zaadlijsten openspringend. Zaden ongevleugeld Hypencum 86.
Bloemen rood of wit. Meeldradenbundels met klieren afwisselend. Boomen. Doosvrucht hokverbrekend openspringend. Zaden gevleugeld Cratóxylon 87.
1. Hyperfcum L. Hertshooi.
1. Bloemen minstens 35 mM middellijn. Kroonbladen afvallend.
Meeldraden zeer talrijk. Stijlen of stijltakken 5. . . • 2.
Bloemen minder dan 10 mM middellijn, meestal in veelbloemige bijschermen. Kelkbladen langwerpig, spits, generfd. Kroonbladen oranjegeel, lang blijvend. Meeldraden ± 15. Stijlen 3, kort. Driekleppige doosvrucht. Bladeren nagenoeg zittend, ovaal-eirond, stomp, 5—15 mM lang, duidelijk doorschijnend gestippeld. Stengels doorgaans opstijgend, naar boven vierkant. Kruid. 0.04-0.30. Jan.-Dec. Vochtige, open plaatsen
en wegranden in Midden-Java. Brodjo-lintang, j. — MotojoejoeJ.
H. japónicum Thb.
2. Stijlen vrij, niet of nauwelijks langer dan het vruchtbeginsel.
Meeldraden veel korter dan de kroonbladen, helmbindsel niet met een klier op den top. Bloemen in eindelingsche, 1- of meerbloemige bloeiwijzen, 50—60 mM middellijn, heldergeel, kelkslippen bij dezelfde bloem veranderlijk van vorm, variëerend van breed langwerpig tot lancetvormig, meestal kort toegespitst, ook wel ten deele stomp. Bladeren nagenoeg zittend, eirond-



langwerpig met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en doorgaans regelmatig versmalden, stompen top, vliezig of dun leerachtig, vrij duidelijk doorschijnend gestippeld, van onder blauwgroen, 25—75 mM bij 12—40 mM. Opgerichte heester. 1.00—3.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken. Poerwa koening, j. — Poerwa sari, j. — Poetri sari, j. — Ragoelo goenoeng, j. — Regoelo goenoeng, j. — Remeleng, j. — Srenenge goenoeng, j H. Leschenaultii Chois.
Stijlen tot nabij den top vergroeid, veel langer dan het vruchtbeginsel. Langste meeldraden ongeveer even lang als de kroonbladen, helmbindsel op den top met een klier '). Bloemen in okselstandige en eindelingsche, 3—meerbloemige bloeiwijzen, heldergeel. Kelkslippen langwerpig, stomp, vaak meer dan 5 in aantal. Bladeren nagenoeg zittend, langwerpig met stompen top, onduidelijk doorschijnend gestippeld, van onder blauwgroen, 25—50 mM lang. Opgerichte, sterk vertakte heester. 0.60—1.00. Jan.— Dec. Sierplant uit China f H, chinénse L.
2. Cratóxylon BI.
1. Kroonbladen zonder schub 2) aan den voet. Helmbundels 3.
Stijlen ongeveer even lang als het vruchtbeginsel. Bloemen in pluimen of bijschermen. Vrucht eivormig, 8—9 mM lang, aan den voet door den kelk en de verdroogde meeldraden omgeven 2.
Kroonbladen met een schub aan den voet. Bloemen in bundels of zeer korte trossen 3.
2. Klieren tusschen de meeldradenbundels omgekeerd eirond-kap-
vormig, 2—3 mM lang. Pluimen pyramidaal, tot 150 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond, 7—8 mM lang, purper met groenwitten voet. Stamper korter dan de meeldraden. Bladeren zeer kort gesteeld, langwerpig of eirond-lancetvormig met stompen of afgeronden (bij gedroogde exemplaren vaak van de middennerf loslatenden en daardoor schijnbaar hartvormigen) voet en vrij spits toegespitsten top, 90—210 mM bij 30—45 mM, glanzend groen met aanvankelijk roode nerven, dicht bruin gestippeld. Boom. 25.00. Jan., Juli, Oct., Nov. Geheel Java beneden 300 M zeehoogte. Haremeng gedè, s. — Ki haremeng gedè, s. — Ki remeng gedè, s. — Remeng, s. — Remeng gedè, s. — Oerang oerangan, j. . C. racemósum BI.
Klieren tusschen de meeldradenbundels rond of langwerpig, minder dan 1 mM lang. Pluimen of bijschermen meerendeels oksel-
1) Aan groote knoppen waarnemen.
3) Men verwarre deze schub niet met de klieren tusschen de helmbundels.



standig, al of niet tot een eindelingsche bloeiwijze samenkomend. Kroonbladen omgekeerd eirond, 8—9 mM lang, lichtrood met groenwitten voet. Stamper ongeveer even lang als de meeldraden. Bladeren kort gesteeld, lancetvormig of ei-lancetvormig met spitsen of stompen (bij gedroogde exemplaren vaak van de middennerf loslatenden en daardoor schijnbaar hartvormigen) voet en spits toegespitsten top, 75—150 mM bij 25—40 mM, dof of zwak glanzend, groen met vaak roode nerven. Boom. 5 00 20.00. Juni—Nov. Vooral in Midden- en Oost-Java beneden 1000 M zeehoogte (Cr. Hornschüch i i BI.). Ampet, j — Haremeng, s. Haremeng boetoen, s. Ki haremcng, s. Ki remeng, s. — Klampet, j. — Lampet, j. — Oerang oerangan, j.
Cr. clandestinum BI.
3. Helmbundels 3, lang lijnvormig. Schub der kroonbladen smal met afgeknotten top. Bloemen in of boven de oksels der afgevallen bladeren ten getale van 1—7 bijeenstaand, vrij lang gesteeld, kroonbladen wit, rood getint, spoedig afvallend, klieren tusschen de helmbundels driehoekig. Vrucht eirondlangwerpig, 13—18 mM lang. Bladeren variëerend van breed elliptisch tot langwerpig, met wigvormigen, afgeronden of iets hartvormigen voet en uitgeranden, stompen of spitsen, meestal door een nerfspitsje gekroonden top, van onder blauwachtig, 50—180 mM bij 30—75 mM. Bladsteel 5—10 mM lang. Boom. 15.00—20.00. Nov. West- en Midden-Java beneden 1200 M zeehoogte. Ampet, j. — Haremeng boetoen, s. Ki haremeng boetoen, s. — Ki remeng boetoen, s. — Mampat hoetan, m. — Maroeng, md. — Marong, j. — Mempat hoetan, m. Mempitis,
m. — Merpitis, m. — Remeng boetoen, s.
Cr. formósum B. et H.
Helmbundels 5. Schub der kroonbladen omgekeerd eirond. Bloemstelen boven de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, 2-meerbloemig. Vruchten langwerpig, beiderzijds versmald. Bladeren lancetvormig met versmalden voet en kort-spits-toegespitsten top, van onder blauwgroen. Vroeger op Java gevonden Cr. pentadélphum Turcz.
XX. GUTTIFERAE.
1. Kelk dikvleezig, voor den bloei uit één stuk bestaand, vervolgens 2-kleppig opensplijtend. Bloemen alleenstaand of in bundels. Stijl kort, dik 



Kelkbladen 4—5, vrij, de binnenste of alle vaak kroonbladachtig 3.
2. In het wild groeiende strandboom. Grootere zijnerven aan de
bladbovenzijde aan weerszijden van de middennerf 10—12, duidelijk met kleinere, dunnere er tusschen. Kiemworteltje zeer groot, zaadlobben zeer klein of ontbrekend.
Ochrocarpus 92.
Gekweekte vruchtboom. Zijnerven aan de bladbovenzijde talrijk, weinig in dikte verschillend. Twijgen hier en daar met dicht op elkander gedrongen litteekens van afgevallen, rudimentaire bladeren. Kiemworteltje klein, zaadlobben zeer groot Mamméa 95.
3. Bloemen Stijl lang. Bladsteel niet met scheedevormigen
voet. Vruchtbeginsel 1—2-hokkig 4.
Bloemen éénslachtig of stempel zittend of bijna zittend. Bladsteel met scheedevormigen voet den okselknop omhullend. Vruchtbeginsel dikwijls met meer dan 2 hokjes.
G a r c ï n i a 89.
4. Bloemen alleenstaand aan de toppen der twijgen en in de bovenste blad¬
oksels, 50—60 mM middellijn. Vrucht 2-kleppig openspringend. Zijnerven der bladeren bijna onwaarneembaar Mésua 94.
Bloemen doorgaans niet alleenstaand, minder dan 30 mM middellijn. Vrucht niet openspringend. Zijnerven der bladeren duidelijk Calophy'llum 92.
1. Garcfnia L.
1. Bloemen 4-tallig. Geen schijf tusschen of binnen de meeldraden aanwezig 2.
Bloemen alle of meerendeels 5-tallig, geelwit, vereenigd tot bundels, welke geplaatst zijn in de oksels van nog aanwezige of reeds afgevallen bladeren. Meeldraden 5-broederig, bundels in de d bloem uit 6—8, in de § uit 3—5 meeldraden bestaand. Mannelijke bloemen met een dikke, centrale schijf, de $ met dikke schijflobben tusschen de meeldraden. Stempel 5-lobbig, zittend of bijna zittend. Vrucht bij de in het wild groeiende exemplaren bolvormig, oranje, 1- 5-zadig, zaden met geelgroenen, zeer zuren zaadrok. Bladeren eirond-ovaal-langwerpig, meestal kort toegespitst, glanzend, donkergroen, bij droging geelgroen wordend. Boom. 5.00—12.00. Jan., April, Sept. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte. Baros, j. — Djaoera,s. — Djawoera, s. — Gledog pantö, s. — Moender, j. — Moendoe alas, j. — Moendoe wana, j G. dülcis Kurz.



In tuinen vindt men een variëteit aangeplant met peervormige vruchten en zoetsmakenden zaadrok (var. pyrifórmis Boerl.). Gledog pantö, s. — Moender, j. — Moendoe, j, m, s. — Mondhoe, md.
2. Mannelijke bloemen zonder stamperrudiment. Stempel uit talrijke
korte, rolronde knobbeltjes bestaand. Staminodiën met helmknoppen. Zijnerven der bladeren dun 3.
Mannelijke bloemen met een duidelijk stamperrudiment. Stempel niet uit knobbeltjes bestaand 4-
3. Bladsteelvoet kort scheedevormig, niet sterk aangezwollen.
Bladeren langwerpig met spitsen voet en kort of lang toegespitsten top, 90—130 mM lang. Zijnerven zeer talrijk, nagenoeg evenwijdig, 2—3 mM van elkaar verwijderd. Bloemen bleekgeel of oranje, duidelijk gesteeld, tot bundels vereenigd, bundels okselstandig of op den top van dunne zijtakjes. Kroonbladen 4—6 mM lang, veel grooter dan de kelkbladen. Meeldraden ± 25, helmdraden zeer kort, helmknoppen vleezig, vierhoekig, hokjes met een loodrechte spleet openspringend. Staminodiën in de $ bloem 7-12. Vrucht afgeplat bolvormig met ingezonken, kleinen stempel, eetbaar. Boom met horizontale takken. 10.00—20.00. Jan. Dec. Geheel Java, in bosschen beneden 1200 M zeehoogte. Kemedjing, j. — Kemendjing, j. — Ki tjeuri, s. — Tjeuri, s. — Wadoeng, j.
G. dióica BI.
Bladsteelvoet sterk aangezwollen. Bladeren variëerend van breed elliptisch tot lancetvormig met doorgaans lang toegespitsten top, 140—240 mM lang. Zijnerven 14 of minder, 8—14 mM van elkaar verwijderd. Bloemen zittend of bijna zittend, tot kluwens vereenigd in de oksels van nog aanwezige of reeds afgevallen bladeren. Kroonbladen dikvleezig, kleiner dan de kelkbladen. Helmknoppen veelhoekig, schildvormig, rondom met een randspleet openspringend. Staminodiën in de $ bloem
± 15. Vrucht nagenoeg bolvormig, 2—3-zadig, eetbaar. Boom.
15.00. Aug. Midden- en West-Java in vochtige oerwouden tusschen 50 en 1000 M zeehoogte. Djaoera, s. — Djawoera, s. _ Kemedjing kerbo, j. — Kemendjing kerbo, j. — Manggis hoetan, m. — Manggoe leuweung, s. . . G. lateriflóra BI. 4 Bloemen 20—60 mM middellijn. Stempel in de $ bloem regelmatig en diep gelobd. Bladeren dik leerachtig. Bladnerven tot een duidelijke binnenrandnerf samenkomend. ... 5. Bloemen minder dan 15 mM middellijn. Stempel niet of onduidelijk gelobd 6-



Boom. 15.00. Midden- en Oost-Java, in ijle bosschen beneden 1000 M zeehoogte. Mei, Sept., Nov. Boender, md. — Kandis keling, m. — Kemedjing, j. — Moendoe alas, j. — Ropoh, j.
G. balica Miq.
7. Bladeren omgekeerd eirond-lancetvormig, hardleerachtig, 60 -85 mM lang, met zeer schuine zijnerven. Bladsteel 6—10 mM lang. Bloemen in okselstandige trossen, welke uit 3-bloemige bijschermen samengesteld zijn. Bloemsteeltjes 3 -4 mM lang. Buitenste kelkbladen 1—2 mM lang, de binnenste veel grooter, kroonbladen smaller dan de kelkbladen. Vrucht eivormig of langwerpig rond, 25—30 mM lang, met platten, onduidelijk
4-lobbigen stempel. Boom. 20.00—30.00. Sept., Nov. Alleen op den Salak en bij Bandjarnegara in bosschen op 800 M zeehoogte gevonden. Tjeuri, s. . . G. salakénsis Pierre.
Bladeren elliptisch-lancetvormig of min of meer omgekeerd eirond, dun leerachtig, 65—125 mM lang, met wijd afstaande zijnerven. Bladsteel
5—8 mM lang. Bloemen in okselstandige bijschermen of in trossen, welke uit bijschermen samengesteld zijn, iets kleiner dan bij de voorgaande soort, kroonbladen met rood gekleurden nagel. Meeldraden 4broederig, bundels met talrijke 2-hokkige helmknoppen. Stamperrudiment rolrond met omgekeerd kegelvormigen stempel. Vrucht langwerpig rond, ;J. 20 mM lang, met hollen, zittenden, gaafrandigen stempel. Boom. Misschien vroeger in West-Java gevonden O. rostrata T. et B.
2. Ochrocarpus Thouars.
1. Bloemen ten getale van 1—3 op knobbels in de oksels der afgevallen bladeren gezeten, i 25 mM middellijn. Kelk in 2 slippen openscheurend, slippen met een spitsje op den top. Kroonbladen 6, langwerpig-omgekeerd eirond, langer dan de kelk. Helmdraden draadvormig. Stijl kort, stempel eenigszins verbreed. Vrucht elliptisch, 70—90 mM lang. Bladsteel 5—15 mM lang. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond met afgeronden top en stompen voet, 140—300 mM lang, aan weerszijden van de middennerf met 10—12 dikkere en talrijke dunnere zijnerven, doorschijnend gestippeld. Boom. 15.00. Alleen in Oost-Java aan het strand gevonden. Kapoerantja, j.
O. ovalifólia Chois.
3. Calophy'llum L.
1. Bladeren der bloeiende twijgen hoogstens 125 mM lang bij 40 mM breed, met spitsen voet. Bladstelen meerendeels of alle



13. Bijschermen vaak in de oksels van nog aanwezige, ook wel in die van reeds afgevallen bladeren, doch nooit aan den stam en de dikke takken gezeten. Steeltjes der afzonderlijke bloemen hoogstens 10 mM lang. Bladeren variëerend van elliptisch tot smal langwerpig, met spitsen of afgeronden voet en toegespitsten top, de volwassene van onder vrij dicht behaard, 80—240 mM bij 30—105 mM. Bloemen vrij klein, wit of rood, stijlen 4—5, vrij of bijna vrij. Boom of boomheester. 5.00—15.00. Jan. Dec. Midden- en West-Java tusschen 700 en 1500 M zeehoogte.
S. leprósa Korth.
Bijschermen alle of bijna alle bundelsgewijs aan den stam, aan de dikke takken en in de oksels der afgevallen bladeren gezeten. Stelen der afzonderlijke bloemen vaak meer dan 10 mM lang. Bladeren elliptisch, langwerpig of lancetvormig met spitsen of afgeronden voet en toegespitsten top, van onder alleen op de nerven en grootere aderen behaard, 135—330 mM bij 55—120 mM. Bloemkroon wit. Stijlen 3—4, vrij of aan den voet kort vergroeid. Boomheester. 10.00. Mei—Oct. Midden- en WestJava beneden 200 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Ook op Noesa Kembangan gevonden S. ramiflóra K. et V.
5. Actirridia Lindl.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige, schermvormige bijschermen, éénslachtig, wit. Mannelijke bloemen 10—15 mM middellijn. Vruchtbeginsel in de ? bloem met talrijke vrije stijlen. Twijgen kaal of alleen aan den top behaard, bladeren vrij lang gesteeld, elliptisch-omgekeerd eirond met spitsen of afgeronden voet en spits toegespitsten top, scherp gezaagd, 50—90 mM bij 30—45 mM. Boomheester. 2.00—5.00. Jan. Alleen op den Gedeh en den Galoenggoeng gevonden A. callósa Lindl.
6. Pyrenaria BI.
1. Bladeren van onder kaal 2
Bladeren van onder langharig, langwerpig-lancetvormig of elliptisch, met spitsen voet en toegespitsten top, scherp gezaagd, 125—140 mM bij 35—45 mM. Jonge twijgen lang zachtharig. Bloemen alleenstaand in bladoksels, kelkbladen afgerond, kroonbladen wit, van buiten behaard, vrucht ijl langharig, kaal wordend. Boom. 10.00—15.00. Aug. Alleen op den Galoenggoeng gevonden P- lasiocarpa Korth.
2. Schutbladen onder den kelk eirond, spits 3-



Schutbladen onder den kelk halvemaanvormig, stomp. Bloemen ± 20 mM middellijn. Buitenste kelkbladen stomp. Kroonbladen 5, stomp, vleezig met vliezigen rand. Stijl op den top met 5 stempels. Vrucht bolvormig, 3—5-hokkig, hokjes 2-zadig. Bladeren variëerend van omgekeerd eirond tot lancetvormig, 65—180 mM bij 30—60 mM. Boom. 5.00—8.00. Jan.—Dec. Alleen in West- en Midden-Java tusschen 200 en 1600 M. zeehoogte P. serrata BI.
3. Bladeren elliptisch-langwerpig. Vrucht eivormig. Buitenste kelkbladen spits. Vroeger op Java gevonden, misschien een vorm van P. serrdta BI.
P. oidocarpa Korth.
Bladeren lancetvormig, lang toegespitst, scherp gezaagd, met gaafrandigen voet, 170— 220 mM bij 35—55 mM. Vrucht tiolvormig. Vroeger op Java gevonden, misschien een vorm van P. serrata BI.
P. lanceolata T. et B.
7. Schi'ma Reinw.
1. Bloemen alleenstaand, korter of langer gesteeld, 30—35 mM middellijn. Kelkbladen klein, rond, van buiten kaal of behaard, van binnen behaard, kroonbladen wit, meeldraden geel, vrucht bolvormig, 15—25 mM middellijn, met kleppen openspringend. Bladeren elliptisch, langwerpig of lancetvormig, met spitsen voet en zeer spitsen top, 80—165 mM bij 30—75 mM, de jonge paarsrood. Boom. 5.00—40.00. Jan.—Dec. West-Java in bergbosschen tusschen 250 en 1600 M zeehoogte, vaak in groote hoeveelheid, door de vele afgevallen bloemen gemakkelijk te vinden, soms ook langs wegen aangeplant. Hoeroe batoe, s. — Poespa, j, m, s.— Poespa beureum, s. — Poespa bödas, s.— Poespa mèrang, s. De bloemen heeten ook wel Tjangkok.
Sch. Norónhae Reinw.
8. Gordónia Ellis.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, wit of bleekrood. Kelkbladen leerachtig, van buiten behaard. Kroonbladen cirkelrond met wigvormigen voet, 20—25 mM middellijn. Meeldraden talrijk, 1-broederig, vruchtbeginsel dicht behaard, stempel 5-lobbig, vrucht eirond-langwerpig, 5-hoekig, 30—50 mM lang. Bladeren kort gesteeld, elliptisch, langwerpig of lancetvormig met stompen of stomp toegespitsten top, leerachtig, 75—250 mM bij 30—75 mM. Boom. 20.00—40.00. Nov. Hier en daar in bergbosschen. Tangoeloe, s Q. excélsa BI.



9. Haemócharis Salisb.
1. Bladeren geheel gaafrandig, zeer kort gesteeld, langwerpiglancetvormig met in den bladsteel afloopenden voet en stompen top, dik leerachtig, 70—165 mM bij 20—35 mM. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, aan de toppen der twijgen vaak 2—6 bijeen, 15—20 mM middellijn, kroonbladen wit, vruchtbeginsel behaard, stijl aan den top met 5 spreidende armen, kaal. Vrucht ^ 25 mM middellijn. Boom. 20.00—30.00. Mrt. Alleen in de Preanger gevonden op 1000 M zeehoogte. Hoeroe kem.and.jel, s.— Hoeroe mandjel, s.— Ki mandjel, s. Mandjel, s.
H. integérrima K. et V.
Bladeren aan den top gezaagd. Bloemen tot 30 mM middellijn. Stijl behaard. Overigens als de voorgaande. 10.00. Juni. Alleen in Banten gevonden H. serrata K. et V.
10. Caméllia L.
1. Bloemen 15—20 mM middellijn, wit, alleenstaand of in paren,
kort gesteeld. Buitenste meeldraden geheel tot een vleezige buis vergroeid, welke vooral aan den binnenrand van den top helmknoppen draagt '), de binnenste meeldraden klein, vrij. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl ongeveer even lang als het vruchtbeginsel, aan den top met 3 samenklevende armen. Doosvrucht hokverbrekend openspringend, waarbij een dikke middenzuil blijft staan, 1—3-hokkig, hokjes 2—3-zadig. Top der twijgen afstaand behaard. Bladeren elliptisch-lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten top, scherp gezaagd, 60—135 mM bij 25—50 mM, van onder aanvankelijk met zeer dunne, lange, aanliggende haren bekleed, later kaal. Heester. 2.00 6.00. Juni—Nov. Hier en daar in de bergstreken van West-Java tusschen 400 en 1200 M zeehoogte. (Calpandria lanceolata BI.). Wilde thee C. lanceolata Seem.
Bloemen minstens 25 mM middellijn. Helmdraden alleen aan den voet kort vergroeid 2-
2. Bloemen eindelingsch, min of meer opgericht, groot, meestal meer dan 50
mM middellijn, vaak gevuld, wit, geel, rood of bont. Bladknoppen aanvankelijk door vele hard-leerachtige, dakpansgewijs dekkende schubben ingesloten, deze knopschubben meerendeels afgerond. Kelk aan het einde van den bloei afvallend. Bladeren eirond, elliptisch of langwerpig,
i) De bloem gelijkt daardoor op die van vele Meliéceae, doch is door de
vrije binnenste meeldraden gemakkelijk te onderscheiden.



kegelvormig, dicht behaard. Boom. 40.00. Alleen in West-Java beneden 500 M zeehoogte gevonden. Ki-boeloe, s.
D. balsamifera BI.
4. Kelkbuis tijdens den bloei van buiten geheel viltig behaard.
Trossen hangend, 3—7-bloemig. Bloemen groot, rood, 50—70 mM lang. Vruchtkelk bolvormig met in een kort steeltje versmalden voet, aanvankelijk sterharig, allengs kaal wordend, 25—30 mM middellijn, grootste slippen langwerpig, tot nabij den top 3-nervig, 150—200 mM lang. Bladeren elliptisch met afgeronden, wigvormigen of eenigszins hartvormigen voet en kort toegespitsten top, ondiep en wijd gegolfd-gekarteld, 140—450 mM bij 100—220 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 15—25, kaal of behaard. Boom. 40.00—50.00. Febr., April, Juli, Aug. Alleen in West-Java tusschen 1000 en 1300 M zeehoogte. Palahlar minjak, s. . D. trinérvis BI.
Kelkbuis (niet de slippen) van buiten kaal of alleen aan den top behaard. Trossen hangend, 3—6-bloemig. Bloemen kort gesteeld, 45 mM lang. Vruchtkelk nagenoeg bolvormig, 20—30 mM middellijn, aan den top plotseling in een korten hals versmald, grootste slippen aan den voet geleidelijk versmald, 125—180 mM lang. Bladeren langgesteeld, elliptisch met vrij stompen voet en top, 85—200 mM bij 50—115 mM, geheel kaal. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12—16. Boom. 45.00. Vroeger in Banten, in jongeren tijd alleen in Midden-Java op 1000 M zeehoogte gevonden.
D. Hasséltii BI.
5. Knoppen afstaand langharig. Bladeren elliptisch met afgeronden-
afgeknotten voet en meestal kort toegespitsten top, van onder op de hoofd- en primaire zijnerven min of meer behaard, niet met klieren bezet, 200—450 mM bij 90—200 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 16—25. Bladsteel 45—70 mM lang, behaard. Trossen behaard, 5—7-bloemig, bloemen rood met wit, 60—70 mM lang, kelk van buiten dicht behaard. Vruchtkelkbuis 25—30 mM middellijn, langste slippen met breed afgeronden-geoorden voet en doorgaans afgeknotten of uitgeranden top, 3—5-nervig, 170—235 mM lang, tot 45 mM breed. Boom. 20.00—30.00. Febr., Sept.—Nov. Alleen in WestJava gevonden D. retüsa BI.
Knoppen aanliggend behaard. Bladeren eirond-elliptisch met afgeronden, eenigszins hartvormigen voet en kort toegespitsten top, stijf leerachtig, van onder op de hoofdnerven en vaak op



kaal, van onder meer of minder dicht kortharig :), vinnervig, zijnerven aan weerszijden der middennerf 8—15, van onder sterk uitspringend, door zeer talrijke fijne, evenwijdige dwarsaderen verbonden. Boom! 10.00—20.00. Sept.—Febr. Inheemsch in Borneo, Bangka en Sumatra, op Java soms als sierboom aangeplant. Pangantasan, m.
t !• borneénsis Scheff.
4. Vatica L.
1. Bladeren elliptisch-langwerpig met meestal stompen of afgeronden voet en kort toegespitsten, uitgeranden top, leerachtig, 70 135 mM lang, aanvankelijk melig sterharig, met uitzondeïing der middennerf geleidelijk kaal wordend. Bloempluim korter dan de bladeren, van af den voet ijl vertakt, bloemen vrij lang gesteeld, + 12 mM lang, kroonbladen van buiten sterharig, helmbindsel in een lange spits uitloopend. Vruchtkelk zeer vergroot, slippen nagenoeg gelijk, eirond-lancetvormig, 5-nervig, 25—40 mM bij 6—18 mM. Boom. Juni, Juli. Alleen in Bantam gevonden V. bancana Scheff.
Bladeren eirond-langwerpig met spitsen of vrij stompen voet en kort toegespitsten, doorgaans spitsen top, leerachtig, 60-120 mM lang, van onder onduidelijk beschubd. Bloempluimen korter dan de bladeren. Kroonbladen van buiten beschubd, 12-15 mM lang, helmbindsel in een korte spits uitloopend. Vruchtkelk vergroot, twee der slippen veel grooter dan de andere, de grootste tot 80 mM lang, tot 20 mM breed, de 3 andere tot 30 mM lang, tot 8 mM breed. Boom. Lang geleden in Bantam gevonden.
V. bantaménsis Burck.
5. Shoréa Roxb.
1. Steunbladen 15—40 mM lang. Uiterste twijgen lang, slap neerhangend, aan den top zeer sterk zijdelings samengedrukt en dicht sterharig. Bladsteel 12—20 mM lang, bladeren langwerpig met afgeronden of zwak uitgeranden voet en meestal kort-stomp-toegespitsten top, leerachtig, van onder aanvankelijk dun sterharig, later kaal, van boven alleen op de middennerf behaard, 90-200 mM bij 40-90 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 9—12. Bloemen in okselstandige, weinig vertakte pluimen, zittend. Kelk wit, dicht behaard, kroonbladen 12—15 mM lang, van binnen rood, van buiten dicht behaard, meeldraden 15, aan den voet met de kroonbladen vergroeid, helmbindsel met een lange spits op den top. Stijl knotsvormig, vruchtkelkslippen opgericht, kaal, drie ervan 125 135 mM bij 25—45 mM, de beide andere korter en veel smaller. Vrucht lang eivormig, spits gesnaveld, 40-45 mM lang, dicht kortharig. Boom. 15.00—25.00. Inheemsch in Borneo, op Java soms als sierboom aangeplant en daarvoor wegens den eigenaardigen habitus zeer geschikt. Tangkawang pinang, m f Sh. Pinanga Scheff.
') Bij gedroogde exemplaren zijn de haren zeer onduidelijk.



XXIII. MALVACEAE.
1. Bladeren enkelvoudig, soms diep gedeeld 2.
Bladeren handvormig samengesteld. Boomen 16.
2. Stijl 1, onvertakt. Kroonbladen meer dan 10 mM lang. Heesters
of boomen 3
Niet aldus 7
3. Meeldraden hoog 1-broederig. Vrucht ongestekeld. ... 4. Meeldraden 5-broederig of nagenoeg vrij. Vrucht stekelig of
wrattig. Boomen 5
4. Bijkelkblaadjes 3, groot, hartvormig, aan den top meestal duidelijk ingesneden,
tot lang na den bloei blijvend. Zaden in zeer lange, witte of bruinachtige
wol gehuld Gossy'pium 128.
Bijkelkblaadjes 3—8, klein, smal, oningesneden, spoedig afvallend. Zaden niet in zeer lange wol gehuld. Bloemen geel met een rood hart Thespésia 127.
5. Onderzijde der bladeren dicht beschubd. Stijl lang. Steunbladen
spoedig afvallend. Vrucht met forsche stekels bezet. . 6. Onderzijde der bladeren dun behaard, niet beschubd. Bloemen rood. Stijl kort. Meeldraden nagenoeg vrij. Steunbladen lang blijvend. Vrucht met korte wratten bezet. . Neésia 133.
6. Kelk regelmatig 5-lobbig. Kroonbladen geelwit. Meeldraden dui¬
delijk 5-broederig Dürio 132.
Kelk gaaf of onregelmatig gelobd. Kroonbladen rood. Meeldraden nagenoeg vr'i; Lahia 132.
7. Onmiddellijk onder elke bloem bevindt zich een uit 3 of meer
vrije of vergroeide blaadjes bestaande bijkelk 8.
Geen dusdanige bijkelk aanwezig 11.
8. Stijltakken 5, zeer zelden 6—9. Doosvrucht. . Hibiscus 120. Stijltakken of stijlen 10—15. Splitvrucht 9.
9. Bloemen geel. Bijkelkblaadjes 3, vrij van elkaar, aan den voet
met den kelk vergroeid. Aantal stijlen even groot als het aantal hokjes van den eierstok. Splitvrucht 6—15-kluizig.
Malvastrum 113.
Bloemen rood of wit. Bijkelkblaadjes 5—8, onderling vergroeid. Aantal stijlen dubbel zoo groot als het aantal hokjes van den
eierstok. Splitvrucht 3—6-kluizig 10.
Kroonbladen tijdens den bloei opgericht, nabij den voet eenerzijds geoord. Meeldradenbuis opgericht, ongeveer dubbel zoo lang als de bloemkroon, spiraalvormig gewrongen. Bijkelkblaadjes 6—8. Buitenvruchtwand glad, vleezig Malvavfscus 119.
10.



Kroonbladen tijdens den bloei schuinopstaand of uitgespreid, niet geoord. Meeldradenbuis neergebogen, niet langer dan de bloemkroon, niet gewrongen. Bijkelkblaadjes 5. Buitenvruchtwand gestekeld, droog Uréna 119.
11. Bladeren ongelobd, bij de Javaansche soorten gaafrandig. Bloe¬
men minder dan 15 mM middellijn, wit of bleekgeel. Meeldradenbuis kort. Vruchtkluisjes 3—6, spits, in de onderhelft met 1 zaad, in de bovenhelft met 2 naast elkaar geplaatste Wissadüla 116.
Bladeren gekarteld, gezaagd of dieper ingesneden. Vruchtkluisjes öf 1-zadig öf met 2—<="=> in 1 of 2 rijen boven elkaar geplaatste zaden 
12. Kelk eenerzijds scheedevormig gespleten. Bovenste bloemen tot
lange, éénzijdige trossen vereenigd. Kroonbladen wit of roodachtig, aan den voet donkerrood gevlekt, 20—30 mM lang. Bijkelkblaadjes aan zeer jonge knoppen te vinden. Stijltakken 5. Doosvrucht. Bladeren diep 3—5-lobbig. . Hibiscus 120. Kelk regelmatig 5-lobbig of 5-spletig. Stijltakken vaak meer
dan 5. Splitvrucht 
13. Kroonbladen tijdens den bloei geheel opgericht, 25-40 mM lang. Bloemen
alleenstaand in de bladoksels, langgesteeld. Stijltakken 8-12.
A b u t i 1 o n 116.
Kroonbladen tijdens den bloei met uitgespreide of teruggeslagen toppen, minder dan 25 mM lang 14.
14. Bloemen opeengedrongen tot hoofdjes met onregelmatig ver¬
spreide of zonder schutbladen. Bladeren hoekig of gelobd. Stijltakken dubbel zooveel als eierstokhokjes. Forsche, vaak
stekelig behaarde kruiden Mal ach ra 118.
Bloemen niet tot dusdanige hoofdjes opeengedrongen. Stijlen evenveel als eierstokhokjes. Kruiden of heesters, niet stekelig
behaard 
15. Kluisjes der vrucht 1-zadig, het zaad nauw omsluitend. Bladvoet
al of niet hartvormig. Kelk hoogstens halfweg 5-spletig.
Kroonbladen doorgaans éénkleurig, geel. Stijlen 5—11.
Si'da 113.
Kluisjes der vrucht —althans ten deele —met meer dan 1 zaad, de éénzadige het zaad nooit nauw omsluitend. Bladvoet bijna altijd hartvormig. Kelk minstens halfweg 5-spletig. Kroonbladen geel, vaak purper geaderd of gevlekt. Stijlen 5—25.
Abutflon 116.
16. Meeldradenbuis tot nabij den voet 5-deelig. Stijl met gaven of kort



4—5-tandigen of 4—5-armigen top. Vrucht openspringend, zaden in lange wol gehuld 17.
Meeldradenbuis niet diep 5-deelig. Vruchtbeginsel dicht behaard. Stijl aan den top in 7—10 takken gespleten. Vrucht niet openspringend, zaden niet in wol gehuld Adansónia 130.
17. Elk van de 5 slippen der meeldradenbuis aan den top in zeer talrijke helmdraden verdeeld, waarvan elk 1 helmknop draagt of de binnenste soms met 2 helmknoppen. Stijl boven den voet niet plotseling verbreed. Kelk onregelmatig openscheurend, tegelijk met de kroon afvallend. . . Bóm bax 131.
Slippen der meeldradenbuis onverdeeld, elk op den top met 1—3 golvende helmknoppen. Stijl boven den voet plotseling verbreed. Kelk kort
5-lobbig, tot lang na het afvallen der kroon blijvend.
Eriodéndron 131.
1. Malvastrum A. Gray.
1. Bloemen kort gesteeld, meerendeels alleenstaand in de bladoksels, geel, 15—21 mM middellijn. Bijkelk tijdens den bloei korter dan de kelk. Kluisjes met 3 zeer korte naalden, niet openspringend. Stengels met grove, aangedrukte, 4-armige, vaak eenigszins stekelige sterharen bekleed. Bladeren variëerend van eirond tot lancetvormig, 20 -60 mM lang. Opgericht kruid. 0.20—1.20. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen, langs wegen, op ruigten, onder heggen. In de omstreken van Batavia algemeen, overigens slechts bij Buitenzorg en bij Bandoeng gevonden. Bloemen des namiddags opengaand (M. tricuspidatum A. Gray). M. Coromandelianum Grcke.
Bloemen zittend, een dichte, eindelingsche aar vormend, geel, 13—17 inM middellijn. Bijkelk tijdens den bloei langer dan de kelk. Kluisjes ongenaald, aan de rugzijde openspringend, aan den top langharig. Stengel naar boven dicht sterharig. Bladeren variëerend van eirond tot langwerpig, 25—60 mM lang. Opgericht kruid. 0.30—2.00. Jan—Dec. Misschien zeer lang geleden bij Batavia verzameld, sedert nooit op Java (wel op Timor) teruggevonden. Bloemen des namiddags opengaand.
M. spicatum A. Gray.
2. Sfda L.
1. Steunbladen van elk paar ') onderling gelijk, beide smal draadvormig, ongenerfd 2.
Minstens 1 der steunbladen van elk paar smal lancet-sikkelvormig, 1—2 mM breed, duidelijk generfd, het andere nu eens even
') Aan den voet van elk blad vindt men een paar steunbladen.



breed dan weer veel smaller. Bloemen alleenstaand of bun-
delsgewijs in de bladoksels, 10-15 mM middellijn, geel.
Kluisjes 5-8, duidelijk genaaid, naalden kaal of bijna kaal.
Bladeren kort gesteeld, vaak tweerijig, langwerpig-lancetvormig
met spitsen top, van onder kaal of bijna kaal, niet grijsgroen.
Kruid, vaak met houtachtigen voet. 0.50—1.00. Jan.-Dec.
Langs wegen en dijken, op ruigten, gras- en bouwland, van
af de laagvlakte tot op 1500 M zeehoogte. Galoenggang, s.
Ketoembar hoetan, m. - Sadagori, s. - Sidagon j. - 7a. , . S. acuta Burm. ghoeri, 
2 Stijlen en vruchtkluisjes bij alle bloemen 4-6, doorgaans 4 5. 3.
Stijlen en vruchtkluisjes bij alle bloemen 7—11 
3. Bladeren, althans de lagere, hartvormig-eirond. Stengels zonder
stekeltjes onder de bladeren 
Bladeren elliptisch, langwerpig of lancetvormig met stompen of wigvormigen voe, van »»<!«; dieh. «rijslrari,,. Stenge.s onder ^ bladeren vaak me.
1-3 nietige, gekromde stekeltjes gewapend. Bloemstelen 5-20 mM lang, alleenstaand of bij bundels in de bladoksels. Kelk grijshar,g, bloemkroon bleekgeel kluisjes genaaid, naalden met korte, schuinopstaande haren beze, H,«heester. Nog niet op J«»a verzameld, doeh ml.seh.en daar
wel te vinden "
4. Stengels opgericht of klimmend, naar boven vaak eenigszins kleverig. Bladeren eirond-langwerpig, beiderzijds sterharig,
de grootere met hartvormigen voet 
Stengels neerliggend of kruipend en wortelslaand, vaak ang afstaand behaard, nooit kleverig. Bloemen alleenstaand of in armbloemige bundels, soms tot ijle trossen vereenigd, 8 ^ mM middellijn. Kelk bijna halfweg ingesneden, vruchtkluisjes al of niet genaaid. Bladeren hartvormig, ongeveer even lang als breed, vaak ondiep gelobd, 5-60 mM middellijn. Kruid, aan den voet dikwijls houtachtig. 0.20-0.90. Apnl-Oct. Op min of meer belommerde plaatsen. . S. veron.caefoha Lam. 5 Bloemen tot groote, eindelingsche pluimen vereenigd, vrij lang gesteelddes namiddags opengaand, bij den op Java gevonden vorm geel ±10
mM middellijn. Kelk veel minder dan halfweg ingesneden. Kroonbiaden
diep uitgerand. Kluisjes met 2 duidelijke, dunne, ± 1 mM lange kortharige naalden. Grootere bladeren duidelijk toegespitst. OPgenchte 0 eeXszins klimmende heester. 1.00-2.00. Jan.-Dec. Afkomstig; «t tropisch Amerika, in de omgeving van Buitenzorg h.er
Bloemen niet tot pluimen vereenigd doch alleenstaand of bij bundels in de bladoksels en vaak opeengedrongen aan korte, okselstandige zijtakjes, gewoonlijk meer dan 10 mM middellijn.



Kelk bijna halfweg ingesneden. Kroonbladen niet diep uitgerand. Kluisjes kort gesnaveld, niet genaaid. Bladeren al of niet toegespitst. Opgericht heestertje. In den jongsten tijd alleen bij Salatiga gevonden (S. fasciculiflóra Miq.).
S. glutinósa Cav.
6. Stengels kortharig 7.
Geheele plant dicht bekleed met lange, afstaande haren, onaangenaam riekend. Bloemen bleekgeel, 13—20 mM middellijn. Kluisjes 9—11, op den top met 2 lange naalden, welke met benedenwaarts gerichte borstels bezet zijn. Bladeren eirondelliptisch met doorgaans ondiep hartvormigen voet en stompen top, 5- -60 mM lang, beiderzijds zachtharig, lichtgroen. Opgericht kruid, aan den voet vaak houtachtig. 0.80—2.00. Jan.— Dec. Op drogen grond nabij de zee. . . S. cordifólia L.
7. Kluisjes lang genaaid, naalden ten slotte 4—5 mM lang, met
teruggeslagen borstels bezet. Grootste breedte bij de meeste bladeren onder het midden gelegen 8.
Kluisjes niet of kort genaaid, naalden hoogstens 2 mM lang, niet met teruggeslagen borstels bezet. Bloemen 15—25 mM middellijn, haar steeltjes 3—40 mM lang. Bladeren uiterst veranderlijk van vorm, van onder steeds bekleed met fijne, witte sterharen, daardoor dikwijls grijsgroen. Bloemen zich des namiddags sluitend. Kruid of heester, vaak zeer sterk vertakt. 0.10—2.00. Jan.—Dec. Langs wegen en dijken, op bouw- en grasland, van af de laagvlakte tot op 1200 M zeehoogte. Gödong sidagoeri, j. — Otok ötok, j. — Sadagori, s. — Sidagori, j. — Taghoeri, md S. rhombifólia L.
8. Bloemen aan de toppen der twijgen opeengedrongen, haar steeltjes
12—20 mM lang. Bladeren 35—125 mM lang, de lagere lang gesteeld, breed eirond met afgeronden of iets hartvormigen voet en vrij spitsen top, de hoogere eirond-elliptisch, de volwassene van boven alleen op de grootere nerven, van onder ook op de aderen dun sterharig. Kruid. 0.50—1.00. Mrt.— Juni. Op dróge gronden in Midden- en Oost-Java. Sidagori kerbo, j S. thyrsiflóra Miq.
Bloemen niet opeengedrongen, de bovenste min of meer trosvormig gerangschikt. Bloemsteeltjes vaak meer dan 20 mM lang. Bladeren eirond-elliptisch of elliptisch-langwerpig, ijl of vrij dicht behaard. Overigens gelijk aan de voorgaande en daarvan waarschijnlijk slechts een vorm.
S. Zollingeriana Miq.



3. Wissadüla Medik.
1 Bloemen wit, ten slotte in smalle pluimen, 8—10 mM middellijn. Meeldraden 15-20. Stijl in de lagere bloemen 5-armig, in de hoogere vaak onvertakt of rudimentair. Bloemsteeltjes tijdens den bloei zeer kort, later tot 15 mM lang. Kluisjes 3—5, kort gesnaveld, fijn behaard, van binnen zonder dwarsplooi. Bladeren breed eirond met hartvormigen voet en spitsen top, beiderzijds— doch vooral van onder-zacht sterharig. Opgerichte haliheester.
0.80 2.00. Jan.—Dec. Hier en daar op ruigten, aan waterkanten
(W. hernandioi'des Garcke. — W. Leschenaultiana Masters. — S1 da Luciana D. C.). . • W. contracta Fr.
Bloemen bleekgeel, de eerste alleenstaand in de bladoksels, de latere in ijle pluimen, 9—13 mM middellijn. Meeldraden talrijk. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10—45 mM, later tot 60 mM lang. Kluisjes 4—6, kort gesnaveld, dun behaard, van binnen met een dwarsplooi. Bladeren eirond-langwerpig met hartvormigen ot afgeknotten voet en spitsen top, van boven dun behaard, van onder dicht sterharig. Opgerichte halfheester. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Op licht beschaduwde plaatsen, op ruigten, onder heggen, in laag kreupelhout, langs boschpaden, soms ook op braakliggende akkers (W. zeylanica Medik) W. periplocifólia Presl.
4. Abutüon Gaertn.
1. Kroonbladen tijdens den bloei uitgespreid of teruggeslagen, min¬
der dan 25 mM lang 
Kroonbladen tijdens den bloei opgericht, 25—40 mM lang •
2. Stijlen 5. Vruchtkluisjes 5 of minder 3.
Stijlen en vruchtkluisjes 8—12 
Stijlen en vruchtkluisjes 15 of meer 
3 Bovenste bladeren meer dan dubbel zoo lang als breed. Bloemkroon 35-40 mM middellijn. Meeldradenbuis zeer kort, aan
top dicht behaard. Kluisjes met spitsen top 4.
Bovenste bladeren minder dan dubbel zoo lang als breed, zeer kort gestoeld, beiderzijds zacht sterharig, 10-25 mM middellijn. Bloemen onbekend. Kluisjes met afgeronden top, dun vliezig, eenigszins opgeblazen duidelijk generfd, dun afstaand langharig, veel grooter dan de kelk. Laag kruid. Hoogst waarschijnlijk slechts een onjuist beschreven vorm van A crfspum Sweet (Zie pag. 117), waarvan de plant alleen door de 5-kluizige vruchten verschilt A. neurocarpum M.q.



4. Bloemen geheel geel, de bovenste tot een bebladerden tros sa¬
menkomend. Kelkslippen 7—9 mM lang. Lagere bladeren breed eirond met diep hartvormigen voet en toegespitsten top, de hoogere allengs meer langwerpig met ondiep hartvormigen voet, beiderzijds zachtharig. Kluisjes dubbel zoo lang als de kelk, kortharig, op de rugnaden langer behaard. Hoog kruid. 1.00—2.50. April—Aug. Waarschijnlijk een vorm van de volgende soort. Hier en daar in bergstreken gevonden.
A. sundaicum G. Don. Bloemen aan den voet purper geaderd. Kelkslippen 10—13 mM lang. Kluisjes weinig langer dan de kelk. Overigens als de voorgaande. Misschien zeer lang geleden op Java gevonden. A. polyandrum W. et A.
5. Steunbladen lijn- of priemvormig, ongeoord. Bloemstelen oksel-
standig 6.
Steunbladen (alleen aan jonge twijgen te vinden) driehoekig, eenerzijds aan den voet geoord. Bloemen ten slotte tot een lange, eindelingsche pluim samenkomend, dicht purper geaderd. Meeldradenbuis zeer dicht sterharig. Kluisjes spits. Stengels dicht behaard. Bladeren ei-cirkelrond met hartvormigen voet en spits toegespitsten top, van boven met uitzondering der nerven kaal, van onder dicht grijsviltig. Opgericht kruid. 1.00—3.00. Juni, Juli, Nov. Vroeger in de bergstreken gevonden (A. atropurpüreum Hassk.) A. auritum Sweet.
6. Bloemstelen onvertakt. Kluisjes 1—3-zadig 7.
Bloemstelen meerendeels vertakt, 2—3-bloemig. Kelk tot ver over het
midden ingesneden. Kluisjes vaak met meer dan 3 zaden 8.
7. Bloemkroon nauwelijks langer dan de kelk, bleekgeel, 10—15
mM middellijn. Kluisjes met afgeronden, niet door een spitsje gekroonden top, min of meer opgeblazen, duidelijk generfd, , dun afstaand langharig, 1 —2-zadig. Bladeren met hartvormigen voet, de bovenste klein, bijna zittend. Sterk vertakt kruid, vaak met houtachtigen voet, 0.50—1.20. Jan.—Dec. In de laagvlakte op ruigten, aan rivieroevers, soms ook in bosschen.
Tjemplak, j. — Tjemplok, j A. crispum Sweet.
Bloemkroon driemaal zoo lang als de kelk, geel, aan den voet eenigszins purper gekleurd. Kluisjes met lange naalden op den top, naalden met benedenwaarts gerichte haren bezet. Bladeren met afgeronden of afgeknotten voet, vrij lang gesteeld. Bloemen aan korte, okselstandige takjes tot bundels of trossen vereenigd. Lang geleden in Bandoeng verzameld.
A. furfuréllum Miq. ').
•) Men zou — op de beschrijving afgaande — eerder gelooven, dat de plant een Si da (verwant aan S. thyrsiflóra) was, ware het niet, dat Miquel uitdrukkelijk zegt, dat de hokjes van den eierstok een gering aantal (maar dan toch meer dan 1) eitjes bevatten.



8. Stengel met kort vilt bedekt. Kluisjes 3-zadig. Bladeren klein, kort ge-
steeld. Halfheester. Misschien op Java gevonden.
A. fruticósum Guill. et Perr.
Stengel dicht afstaand langharig, min of meer heen en weer gebogen. Kluisjes meerendeels 4-5-zadig. Bladeren vrij groot, lang gesteeld Forsch kruid. 1.00-2.00. Jan., Febr., Juni, Juli, Nov. Misschien op Jav . A. tortuosum Guill. et Perr.
9. Stengels'^ortharig of slechts met verspreide lange haren tusschen
de korte. Plant niet stinkend 
Toppen der stengels dicht bekleed met lange, afstaande haren, waartusschen zich vele gele kleverige klierharen bevinden. Bloemen oranjegeel, zeer vaak met een purper hart, des namiddags opengaand 1). Kluisjes op den afgeronden top met een nietig spitsje. Bladeren cirkel-eirond met hartvormigen voet en spitsen top, steeds duidelijk gesteeld, klierachtig behaard. Stinkend kruid. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Op ruigten, om Batavia talrijk (A. gra véo 1 e n s W. et A.). Ketjemplak, j. . A. hirtum Sw.
10. Kluisjes op den top met een duidelijk schuin afstaand spitsje,
al of niet langer dan de kelk, al of niet dicht behaar .
Bloemen geel, 25-30 mM middellijn. Bladeren eirond met
hartvormigen voet en spitsen top. Forsch kruid, vaak met
houtachtigen voet. 0.50-3.00. Jan.-Dec. Op ruigten, langs
wegen, in laag kreupelhout, vaak nabij de zee.
& A. indicum Sw.
Kluisjes zonder spitsje op den top, niet of nauwelijks langer dan
de kelk, meestal dicht behaard. Overigens als de voorgaande
en misschien een vorm daarvan, op dezelfde plaatsen als deze
voorkomend. Kapasan, j. — Poeloengan, j. — Tjeplok, ƒ.,
A. muticum bw.
11 Kelk tot ver over het midden 5-spletig. Kroonbladen purper geaderd.
Bladeren alle of meerendeels 3-5-lobbig, dun behaard. Vrucht onbekend.
Opgerichte heester. 0.80-2.00. Jan.-Dec. Niet zelden als sierheester in
tuinen aangeplant, afkomstig uit Zuid-Amerika. . + A. str.atum Dicks
Kelk ongeveer halfweg 5-spletig. Kroonbladen wit of geel niet purper
geaderd Bladeren niet of ondiep gelobd. Vrucht onbekend. Opgericht
heestertje. 0.50-1.00. Jan.-Dec. Soms als sierheester aangeplant.
A. pseudo-striatum Hochr.
5. Malachra L.
1 Kroonbladen geel, + 15 mM lang. Omwindselbladen der hoofdjes meer breed dan lf„g, «et hartvormige» voet Kelk groe», .o. ove, het midden
i) Ook de bloemen van afgeplukte en op den grond geworpen exemplaren gaan, zoolang de plant niet geheel uitgedroogd is, geregeld des namiddags open.



ingesneden. Bladeren hoekig of ondiep gelobd, beiderzijds kaal of dun behaard. Stengels niet stekelig behaard. Opgericht kruid. 0.50—2.00. Jan.—Dec. In de omgeving van Buitenzorg misschien een enkele maal verwilderd (M. alceaefólia Jacq.) M. capitata L.
Kroonbladen wit, vaak eenigszins rood aangeloopen, 8—10 mM lang. Omwindselbladen der hoofdjes meer lang dan breed, met stompen voet, vaak rood aangeloopen. Kelk tot op het midden ingesneden. Bladeren beiderzijds stijfharig, de lagere diep handlobbig of -deelig, de middenslip steeds aanmerkelijk langer dan de andere. Stengel stekelig behaard. Opgericht kruid. 0.50—2.50. Jan.—Dec. In de omgeving van Buitenzorg nu en dan verwilderd, vroeger ook op Timor gevonden (M. hórrida Miq.) M. fasciata Jacq.
6. Uréna L.
1. Bloemen rood met donkerder gekleurden voet, zelden geheel wit, 18—25 mM middellijn. Kluisjes der vrucht 4—5 mM lang, met duidelijk gewelfde zijvlakken, hun ruggen dientengevolge door wijde bochten van elkaar gescheiden, hun top duidelijk lager dan het hoogste deel van hun rug. Slippen van den vruchtkelk meestal korter dan de kluisjes, al of niet opgericht. Bladeren uitermate veranderlijk van vorm, de lagere hoekig of ondiep of diep handlobbig, alle van onder dicht of vrij dicht sterharig, van boven kaal of ijl sterharig. Zeer veranderlijke halfheester. 0.50—2.00. Jan—Dec. Op ruigten langs wegen, in laag kreupelhout, aan boschranden. Benikan, j. — Pepoeloet, m. — Pepoeloet ketjil, m. — Poeloet, m. — PoeloetanJ, m. — Poeloetan sapi, j. — Poeloet poeloet, m. — Poeloet poeloet ketjil, m. — Poengpoeroetan, s. — Pongpoeroetan, s. ... \J. lobata L.
Bloemen zeer bleek rood met donkerrooden voet. Kluisjes der vrucht 5—6 mM lang, met vlakke zijden, hun ruggen dientengevolge door smalle bochten van elkaar gescheiden, hun top even hoog als het hoogste gedeelte van hun rug. Slippen van den vruchtkelk doorgaans ongeveer even lang als de kluisjes, meestal opgericht. Lagere bladeren gelobd, de hoogere meer langwerpig en ongelobd, alle dikvliezig, beiderzijds of alleen van onder zeer dicht zachtharig. Halfheester. 0.50—1.00. Jan.—Dec. In de bergstreken tusschen 400 en 2000 M zeehoogte. Poeloet, m. — Poeloetan, j, m. — Poengpoeroetan awèwè, s U. tomentosa BI.
7. Malvaviscus Dill.
1. Bloemstelen alleenstaand in de bladoksels, 6—12 mM lang. Bijkelk 6-8btadig. Kroonbladen rood, eenerzijds geoord, 20—30 mM lang, opge-



richt. Meeldradenbuis dubbel zoo lang als de kroon, sterk gewrongen. Kluisjes wit of oranje, glad, gezamenlijk afvallend. Bladeren eirond met hartvormigen voet, doorgaans min of meer gelobd, doorschijnend gestippeld, 50—110 mMlang. Heester, vaak eenigszins klimmend. 1.00—3.00. Jan.—Dec. Soms als sierheester aangeplant, afkomstig van de Antillen.
f M. arbóreus Cav.
8. Hibiscus L.
1. Exemplaren met gevulde bloemen 2-
Exemplaren met enkele bloemen 4.
2. Bladeren van onder kaal of bijna kaal 3.
Bladeren van onder dicht behaard 28-
3. Bloemstelen 4—12 mM lang, ongeleed. Kroonbladen blauwpaars.
Zie H. syriacus, pag. 124.
Bloemstelen-althans de meeste-meer dan 30 mM lang, geleed. Kroonbladen niet blauwpaars Zie H. Rósa sinénsis, pag. 127.
4. Meeldradenbuis reeds onder het midden met helmknoppen be¬
zet 
Meeldradenbuis alleen boven het midden met helmknoppen bezet. . 34.
5. Kelk regelmatig 5-spletig, nooit eenerzijds scheedevormig ge¬
spleten, na het afvallen der kroon blijvend. Doosvrucht tot
aan den voet 5-kleppig 6-
Kelk aan den top kort getand, bovendien eenerzijds diep scheedevormig gespleten, tegelijk met de kroon afvallend. Doosvrucht met spleten of alleen aan den top met kleppen openspringend. Kruiden. Bloemen meestal geel met een purper hart. . 29.
6. Boomen. Bladeren niet of nauwelijks gelobd. Bloemen wit of
geel, in het laatste geval doorgaans met een purper hart.
Bloemsteeltjes minder dan 40 mM lang 7-
Kruiden of heesters. Bladeren in het laatste geval meestal
gelobd ^ •
7. Bijkelkbladen minstens halfweg vergroeid. Bloemen geel met
een purper hart. Doosvrucht onvolkomen 10-hokkig. Toppen der twijgen kaal of fijn behaard. Steunbladen groot, een ringvormig litteeken achterlatend 8-
Bijkelkbladen vrij of alleen aan den voet kort vergroeid. . 9.
8. Onderzijde van de hoofdnerven der bladeren met een klier nabij
den voet. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10—15 mM, daarna tot 30 mM lang. Bijkelkbladen tot over de helft onderling vergroeid. Zaden kortharig, schijnbaar kaal. Boom. 5.00— 15.00. Jan.—Dec. Algemeen aan niet-moerassige stranden, landwaarts in vaak aangeplant. Baroe, md. Baroe bhender, md.— Waroe, j, m, s. — Waroe laoet, j, s. — Waroe-lenga, j.



— Waroe lengis, j. — Waroe lisah, j. — Waroe lot, s. - Waroe rangkang, j H. tiliaceus L.
Onderzijde van de hoofdnerven der bladeren met een klier ver boven den voet. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 3 7 mM, daarna tot 35 mM lang. Bijkelkbladen tot op de helft onderling vergroeid. Zaden (vaak mislukkend) grof behaard. Boom. 5,00—15.00. Jan.—Dec. Vaak als schaduwboom aangeplant, slechts zelden zuiver wild, zeer vaak met de vorige verward. Baroe, md. — Baroe ghadjha, md. — Baroe kheutjeuh, md. — Waroe, j, m, s. — Waroe goenoeng, s. — Waroe gombongj. — Waroe köpèk, j. — Waroe rangkang, j. . . H. similis BI.
9. Steunbladen hoogstens 15 mM lang, geen ringvormig litteeken
achterlatend. Toppen der twijgen niet grof langharig. Bladeren van onder kaal of bijna kaal 10.
Steunbladen zeer groot, 50—130 mM lang, grof langharig, vrij lang blijvend, bij het afvallen een ringvormig litteeken achterlatend. Toppen der twijgen evenals de bloem- en bladstelen grof langharig. Bloemen geel met een purper hart, vaak tot een ijle, pluimvormige bloeiwijze samenkomend. Doosvrucht spits toegespitst, 5-hokkig. Zaden langharig. Bladeren groot, hartvormig, van onder dicht behaard. Onderzijde der nerven boven het midden met onduidelijke klieren. Boom. 5.00 -25.00. Jan.—Dec. West-Java beneden 500 M zeehoogte, vooral in ijle bosschen (H. vulpinus Reinw.). Baroe löros, md. — Tèsoek, s. — Tisoek, s. — Tisoek tembaga, s. — Waroe djemboet, j. — Waroe goenoeng, j, s.—■ Waroe gombongj. — Waroe IcinangJ.
— Waroe pajoeng, j. Waroe songsong, j. — Waroe watang, j.
H. macrophy'llus Roxb.
10. Bloemen geel met een purper hart. Bijkelkbladen minder dan
half zoo lang als de kelk. Meeldradenbuis kaal. Doosvrucht kaal, onvolkomen 10-hokkig. Zaden lang geelharig. Bladeren eirond-langwerpig, gaafrandig, vinnervig met 3—5-nervigen voet, 100—270 mM bij 30—90 mM. Bladsteel 10—15 mM lang. Boom. 10.00—15.00. April. West- en Midden-Java beneden 300 M zeehoogte, vooral in Z. W. Bantam, soms ook aangeplant. Ki öraj, s. — Taloeki, j, md. — Teloeki, j. — Waroe geli, j. — Waroe geni, j H. grewiaefólius Hassk.
Bloemen wit, bleekrood gestreept. Bijkelkbladen veel meer dan half zoo lang als de kelk. Meeldradenbuis aan den voet langharig. Doosvrucht dicht behaard, 5-hokkig, hokjes hoogstens 2-zadig, zaden fijn witharig. Bladeren cirkel-hartvormig, min



of meer gekarteld, handnervig, 70—170 mM lang en breed. Bladsteel 10—45 mM lang. Boom. 8.00. Juli. Alleen in de Preanger op 50 M zeehoogte gevonden. Waroe lót, s.
H. decaspérmus K. et V.
11. Kelkbuis met één uitspringende nerf onder elke slip en één dergelijke nerf onder elke insnijding, de laatste nerven verdeelen zich aan den voet der insnijding in 2 armen, welke als randnerf *) tot den top der slippen doorloopen om zich daar met de middennerf der slip te vereenigen. ... 12.
Kelkbuis niet op deze wijze generfd 20.
12. Middennerf der kelkslippen en voet van de middennerf der bladeren aan
de achterzijde met een duidelijke klier. Bijkelkbladen zonder aanhangsel. Forsche, opgerichte kruiden. Bloemen kort gesteeld 13.
Middennerf der kelkslippen en der bladeren zonder klier. Bijkelkbladen vaak met een langwerpig of lancetvormig aanhangsel 'p*
13. Stengel met verspreide of geheel zonder stekels. Kelk niet dicht borstelig
behaard. Bloemen okselstandig, bleekgeel met een rood hart. . . 14.
Stengel dicht gestekeld. Bladeren beiderzijds stijfharig, diep 3—5-lobbig, middenlob elliptisch. Bloemen in eindelingsche trossen, bijkelkbladen 10—12, veel korter dan de kelk, kelkslippen + 10 mM lang, bloemkroon heldergeel met een purper hart. Doosvrucht toegespitst, zeer dicht stijfharig. Opgericht kruid. 1.00-2.00, Jan.-Dec. In vele tropische gewesten, misschien ook wel op Java te vinden. . H diversifólius Jacq.
14. Bladeren meerendeels 3-spletig of 3-deelig. Bijkelkbladen dikvleezig, rood.
Kelk na den bloei vleezig wordend, met roode nerven, zonder siijve borstels. Stengels ongestekeld. Opgericht kruid. 0.50—2.50. Jan.-Dec. Soms als groente aangeplant, afkomstig uit tropisch Amerika. Amerikaansch zuur.— Roode zuring t H- Sabdariffa L.
Bladeren meerendeels 5-deelig. Bijkelkbladen dunvleezig, groen, kelk na den bloei niet vleezig wordend, kelknerven groen, met stijve borstels bezet. Stengels met verspreide, kleine stekeltjes gewapend. Opgericht kruid 100—3 00. Jan.-Dec. Misschien hier of daar als vezelplant verbouwd. ... I t H. cannabinus L.
15. Steunbladen klein, lijn-, lancet- of priemvormig, vaak vroeg afvallend-
Stengels niet klimmend 16.
Steunbladen groot, breed halvemaanvormig, lang blijvend. Bloemen langgesteeld, geel, bijna steeds met een purper hart, zelden geheel geel (var. cóncolor). Bijkelkbladen met een vrij groot, bladachtig aanhangsel. Stengel vrij dicht gestekeld, kruipend of meestal klimmend. Lagere bladeren 3—5-lobbig, de hoogere 3—5-deelig, beiderzijds op de nerven ijl langharig. 0.30—2.00. Febr., Mei-Nov. Ruige, zonnige plaatsen, heggen, laag kreupelhout, beneden 700 M zeehoogte. Asam
i) Niet als ömne/zrandnerf.



soesoer, m. — Kemandelan, j. — Lórd garoet, j. — Oesi-oesi,j. — Orong drong garoet, j. — Rörö garoet, j. . H. suratténsis L.
16. Kelk dicht viltig behaard. Bijkelkbladen ongeveer even lang als de kelk.
Bloemen wit met een rood hart of geheel rood 17.
Kelk met lange, stijve borstels bezet, doch niet viltig behaard. ... 18.
17. Bijkelkbladen met verspreide, korte, veelarmige sterharen bezet of kaal.
Bloemen wit met een rood hart. Lagere bladeren nu eens diep 3-lobbig, dan weer gaaf, de hoogere langwerpig-lancetvormig, kaal of dun behaard. Vrucht spits, dicht behaard. Opgerichte heester. Inheemsch in Australië, vroeger op Java gekweekt. . . f H. heterophy'llus Vent. Bijkelkbladen meer of minder dicht langharig. Bloemen rood, zeer groot. Bladeren langgesteeld, hartvormig-eirond, vaak handvormig 3—5-lobbig, dicht sterharig. Doosvrucht zijdeachtig behaard. Hooge heester. 4.00—6.00. Vroeger op Java gekweekt, inheemsch in Australië.
f H. spléndens Franc.
18. Hoogere bladeren 3—5-lobbig of -deelig 19.
Hoogere bladeren oningesneden, langwerpig-lancetvormig, met verspreide
borstels bezet, hun steel minder half zoo lang als de bladschijf. Steunbladen draadvormig. Bijkelkbladen draad-priemvormig met zeer smallen top, zonder aanhangsel. Bloemen geel met een purper hart. Kelk zeer diep ingesneden. Opgericht heestertje, lang geleden op Java verzameld,
inheemsch in Australië H. divaricatus Qrah.
19. Stengels met talrijke stekels bezet. Bijkelkbladen 10—12, met een goed ontwikkeld aanhangsel. Bloemen geel met een purper hart. Vroeger op Java gevonden, misschien een vorm der volgende soort. . li. furcatus Roxb.
Stengels spaarzaam gestekeld. Bijkelkbladen 7 — 10, al of niet met een aanhangsel. Bloemen nu eens wit of geel met een purper hart, dan weer geheel purper. Opgericht of opstijgend kruid. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Vaak in tuinen gekweekt (de vorm met purpergekleurde bloemen) en soms verwilderd, doch geen stand houdend. . . f H. radiatus Cav. 20. Bloemen geel met purper hart. Kruiden, vaak met houtachtigen
voet 21.
Bloemen niet geel. Heesters 24.
21. Bladeren van onder niet dicht witharig. Bijkelkbladen draad-,lijn- of lancetvormig. Steunbladen onverdeeld. ... 22. Bladeren van onder zeer dicht witharig. Bijkelkbladen spatel-
vormig. Steunbladen tot aan den voet 2—3-deelig. Bloemstelen tijdens den bloei 4—40 mM lang. Bloemen ten slotte vaak tot lange trossen samenkomend. Vrucht ongevleugeld, evenals de stengel dicht stekelig behaard. Zaden vrij dicht kortharig, niet wrattig. Opgericht kruid. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Op ruige plaatsen, in laag kreupelhout, op bouwland, bij Batavia niet zeldzaam H. pandurifórmis Burm.
22. Bloemstelen meer dan 10 mM lang, de meeste bloemen okselstandig. Stengel gestekeld. Vrucht 5-hoekig — 5-vleugelig. Zaden wrattig of beschubd 23.



8. Helictéres L.
1. Steeltjes der afzonderlijke bloemen hoogstens 2 mM lang. Ko¬
kervruchtjes met dikke, behaarde borstels bezet, recht. . 2.
Steeltjes der afzonderlijke bloemen 5—10 mM lang. Bloemen in tot bundels vereenigde, schermvormige bloeiwijzen, aan den voet met kleine, zittende klieren. Kelk geel, 15—20 mM lang. Kroonbladen eerst blauwachtig, daarna helderrood, 30—40 mM lang. Androgynophoor 35—40 mM lang. Kokervruchtjes zonder dikke borstels, dicht behaard, spiraalvormig gewonden. Bladeren ') ovaal-omgekeerd eirond met breed afgeronden of ondiep hartvormigen voet en min of meer gelobden, kort toegespitsten top, beiderzijds doch vooral onder behaard, 60—210 mM lang. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. In kreupelhout, soms ook gekweekt. DloempangJ. — GolèngJ. — Kajoe oelet, j- — Kajoe poetar, m. — Oelet-oelet, j. — Oeser, j. — Poeteran-tali, m. — Tjabai tali, m H. Isóra L.
2. Bloemen paars of rood, aan den voet met een zittende of uiterst
kort gesteelde klier. Kelk kortharig, niet kleverig. Bladeren nooit gelobd 3.
Bloemen wit, geel gevlekt, aan den voet met een duidelijk gesteelde, groene klier. Kelk langharig, vaak kleverig. Kokervruchten 25—40 mM lang. Toppen der stengels en onderzijde der bladeren dicht en vaak kleverig behaard. Bladeren eirondlangwerpig met hartvormigen voet en lang toegespitsten, doorgaans grof gezaagden of ondiep gelobden top. Opgerichte heester. 1.50—2.50. Jan.—Dec. In ravijnen en kreupelhout. Kakapasan, s. — Koetjingan poetih, j. . . . H. viscida BI.
3. Bloemen bleekpaars, meestal in paren, welke tot trossen vereenigd
zijn, aan den voet met een kleine, kort-cylindrische klier. Kokervruchtjes 15—20 mM lang. Bladeren langwerpig-lancetvormig met doorgaans scheef afgeronden voet en spitsen top, bijna gaafrandig, van boven kaal, van onder dicht sterharig, 30—120 mM bij 3—30 mM. Opgerichte heester. 1.00—1.50. Jan.—Dec. Hier en daar gevonden (Oudemansia integérrima Miq.)
H. angustifólia L.
Bloemen rood, tot aarvormige bloeiwijzen vereenigd, aan den voet met een groote, zittende, purperroode klier. Kokervruchtjes 25—35 mM lang. Bladeren langwerpig met afgeronden of
') Zij gelijken zeer veel op die van den hazelaar (Córylus Avellana L.).



meenschappelijken steel, knikkend, helderrood, 25—45 mM middellijn, des voormiddags afvallend. Meeldraden 10—15. Staminodiën smal lancetvormig. Vrucht bijna bolvormig, van buiten en van binnen langharig. Bladeren eirond-lancetvormig, vaak eenigszins gelobd, 25—75 mM lang. Opgericht, meestal van af den voet vertakt kruid. 0.30—0.50. Jan.—Dec. Vochtige gronden, sawah's, vooral in Oost-Java, o. a. om Pasoeroean talrijk P. phoerricea L.
12. Melóchia H. B. K.
Steunbladen langwerpig-Iancetvormig, zeer spits. Bloemen in eindelingsche of okselstandige hoofdjes, bijschermen of kluwens. Bloembodem boven de inplanting der kelkbladen niet verhoogd. Zaden ongevleugeld. Kruiden of heesters 2.
Steunbladen dwars ovaal, stomp of breed afgerond. Bladeren breed eirond met meestal hartvormigen voet, doorgaans zachtharig. Bloemen in okselstandige pluimen of tuilen. Kelk geelachtig, halfweg 5-spletig, bloembodem boven de inplanting der kelkbladen verhoogd, kroonbladen lichtrood met gelen voet, 5 -9 mM lang. Stijlen 5, aan den voet kort vergroeid, vrucht diep gevoord, zaden gevleugeld. Kleine boom. 1.00 15.00. April—Oct. Geheel Java in bosschen en kreupelhout beneden 1500 M zeehoogte, doorgaans reeds van verre door de bijna witte kroon in 't oogvallend (M. indica A. Gray.). Bintinoe, s. — Bisnoh, md. — Lesnoe, j. — Senoe, j. — Wesnoe, j. — Wisnoe, j, m M. arbórea Blanco.
Kelktanden veel korter dan de buis. Bloemen in van een omwindsel voorziene, doorgaans hoofdjesachtige bloeiwijzen. Kroonbladen wit of lila, langwerpig-omgekeerd eirond, 5—7 mM lang. Bladeren eirond-langwerpig, vaak gelobd, de hoogere smal en ongelobd. Doosvrucht bolvormig, niet gelobd, hokverbrekend openspringend. Kruid. 0.30—1.20. Jan.—Dec. Vochtige gronden, waterkanten. Boenga padang, m. — Lima ketam, m. — Oerang-aring sawah, m. . M. corchorifólia L.
Kelktanden ongeveer even lang als de buis. Bloemen in okselstandige kluwens zonder omwindsel. Kroonbladen wit, rood geaderd, 4—5 mM lang. Bladeren niet gelobd. Doosvrucht diep gelobd, schotverdeelend openspringend. Opgericht heestertje. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Bij Meester Cornelis verwilderd gevonden, inheetnsch in Bourbon.
M. borbónica Cav.



voet en versmalden, stompen top, dikwandig, met 10 nagenoeg even dikke, geplooide, paarsgewijs dichter bijeen geplaatste ribben, geel of purper, 150—200 mM bij 75—90 mM. Zaden talrijk, 20—25 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met meestal afgeronden, zeldzamer spitsen voet, toegespitsten top en zwak golvenden rand, beiderzijds groen, op de nerven kortharig, overigens kaal, 110—480 mM bij 40—190 mM. Boom. 3.00—8.00. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, eenige variëteiten op Java zeer vaak voor de zaden aangeplant.
•f Th. Cacao L.
Bloemen in de bladoksels geplaatst. Kapvormige voet der kroonbladen minder dan 1 mM lang. Plaat der kroonbladen cirkelvormig, minder dan 1 mM middellijn, donkerpurper. Staminodiën eenigszins teruggekromd, donkerpurper. Bes breed langwerpig rond, ± 150 mM lang, ± 100 mM dik, met 5 breede en 5 smallere ribben, daartusschen netvormig geaderd en van kleine indruksels voorzien, groengeel. Zaden talrijk, ± 25 mM lang. Bladeren langwerpig, met scheefhartvormigen voet, toegespitsten top en zwak golvenden rand, van onder grijsgroen of blauwgroen, 200—300 mM bij 110 145 mM. Boom. 3.00—6.00. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java misschien voor de zaden gekweekt.
f Th. bicolor ') Humb. et Bonpl.
16. Guazüma Plum.
1. Bloemen in kleine, okselstandige pluimen, zwak welriekend. Kroonbladen met gelen nagel en 2-spletige, purperroode, 3—4 mM lange plaat. Staminodiën even lang als de meeldraden, buitenwaarts omgebogen. Vrucht met stompen top en voet, houtachtig, 20—35 mM lang, sterk geknobbeld, bij rijpheid zwart, niet openspringend. Bladeren eirondlangwerpig-lancetvormig met scheef hartvormigen voet en spitsen top, dubbelgezaagd, 50-225 mM bij 25-100 mM. Boom. 10.00—20.00. April Dec. Vaak aangeplant en soms verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika. Djati blanda, m. — Djati landa, j. — Djati walanda, s. — Djatos landi, j. -j- q. ulmifólia Lam. var. tomentósa Schum.
17. Buettnéria L.
1. Bladeren gaafrandig, kaal, alle ongelobd, eirond met hartvormigen voet en meestal stomp toegespitsten, zeldzamer afgeronden of stompen top, 50—200 mM lang, van onder even boven den voet der middennerf met een meer of minder duidelijke klier. Kelkbladen kaal, groenachtig wit, 5—6 mM lang. Kroonbladen aan den voet purper, daar boven geel, topslip purper, kaal.
0 De in de laatste jaren in den Buitenzorgschen cultuurtuin als Th. bicolor gekweekte boomen, welker zaden onder dienzelfden naam verspreid werden, behooren alle tot Th. Cacao. De echte Th. bicolor is van deze laatste zeer verschillend, zooals uit bovenstaande beschrijving voldoende blijkt.
10



Vrucht bolvormig, ± 20 mM middellijn, met 5 duidelijke, overlangsche strepen (naden der vruchtbladen), bezet met vele niet dicht opeengedrongen, vrij stevige, ten slotte loslatende stekels, onbehaard. Klimmende heester. 2.00—5.00. Oct—Mei. Hier en daar in de lagere bergstreken gevonden.^ Areuj ki kadal, s. — Djarakan B* angulata Hassk.
Bladeren gezaagd-getand, vooral van onder langharig, de hoogere eirond, ongelobd, de lagere cirkelvormig met hartvormigen voet en spits toegespitsten top, tot 300 mM middellijn, ondiep 3-5-lobbig, alle van onder od den voet der middennerf met een duidelijke, lijnvormlge klier. Kelkbladen behaard, wit, 4-5 mM lang. Kroonbladen aan den voet iets purper, overigens geel, topslip ijl behaard. Vrucht bo.yorm.g lS-20 mM middellijn, met talrijke dicht bijeenstaande, spoedig loslatende, vnj zwakke stekels bezet, behaard. Klimmende heester. 2.00-10.C0. jan—April. In 'sLands Plantentuin gekweekt en daar langs de Tjihwong in vrij groote hoeveelheid verwilderd + B. pi osa ox
18. Commersónia Forst.
1 Bloemen wit, vrij klein, in tuilen, deze tuilen nu eens okselstandig dan weer naast of tegenover de bladeren geplaatst. Staminodiën 5, aan den voet aan weerszijden met een nietig tandje. Vrucht 'bolvormig, dicht bezet met behaarde borstels. Bladeren variëerend van breed eirond tot langwerpig, de lagere me nagenoeg rechten, de hoogere met scheef hartvormigen voet en toegespitsten top, oppervlakkig gezaagd, van boven bijna kaal, van onder dicht witharig. Boom of zelden een heesten 5.00—15.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java beneden 1250 M zeehoogte. Blèntjöng, j. — Handèöng, s. — Ki handeong, s — Ki öraj, s. — Ki tjareuh, s. — Oewar oewar, j. — War, j.
"... C. echinata Forst. — Wawar, 
19. Leptony'chia Turcz.
Bloemen okselstandig, alleenstaand of in armb.oemige bijschermen. Knoppen knotsvormig. Staminodiën tweerijig, in de buitenste rij 15, in de nenste rij (binnen de meeldraden) 5, kort gewimperd. Vruchtbeginse langwerpig, onduidelijk gelobd. Bladeren langwerpig-lancetvorm.g met min of meer hartvormigen, eenigszins scheeven voet en toegespitsten top, gaafrandig, 100-150 mM lang. Boom. Misschien op Java gevonden.
L. glabra Turcz.



XXV. TILIACEAE.
1. Kelk onregelmatig openscheurend. Bladeren gaafrandig of bijna
gaafrandig 2.
Kelk uit 4—6 vrije of bijna vrije, gelijke of nagenoeg gelijke bladen bestaand 3.
2. Bloemen met 5 bladachtige staminodiën. Vrucht 5-vleugelig.
Péntace 148. Bloemen zonder staminodiën. Vrucht 6- of 10-vleugelig.
Berry'a 148.
3. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, heldergeel, ongeveer
even lang als de kelkbladen, gaaf. Bloemen in armbloemige, naast of tegenover de bladeren geplaatste bloeiwijzen of de bovenste in afgebroken trossen, $ of cf, de § met een duidelijken stijl. Doosvrucht. Kruiden of heesters, nooit klimmend. . 4. Bloemen anders. Stengels meestal niet kruidachtig. ... 5.
4. Bloembodem met kalen top. Vrucht zonder stekels of dikke
borstels. Onderste zaagtanden der bladeren vaak in een draadvormige punt uitgetrokken Córchorus 155.
Bloembodem niet behaarden top. Vrucht met stekels of dikke borstels bezet. Onderste zaagtanden der bladeren niet in een draadvormige punt uitgetrokken. . . . Triumfétta 153.
5. Kroonbladen duidelijk korter dan de kelkbladen, van binnen met
een groote, door een haarkrans omgeven klier. Bloembodem
min of meer verhoogd 6.
Niet aldus 9.
6. Kroonbladen zeer veel korter dan de kelkbladen. Vrucht ongevleugeld. Steunbladen nooit zeer groot en breed. ... 7.
Kroonbladen weinig korter dan de kelkbladen. Vrucht gevleugeld. 8.
7. Stijl met 2—3 duidelijke armen. Doosvrucht. Zaden langharig.
Bladeren aan den voet met 2 kliervormige verdikkingen.
Trichospérmum 152. Stijl onvertakt of geheel ontbrekend, stempel vaak schildvormig en gelobd. Steenvrucht. Zaden kaal. . . Gréwia 149.
8. Heester met zeer groote en breede steunbladen. Bloemen in
okselstandige bijschermen. . . . Diplophractum 152. Boom met priemvormige steunbladen. Bloemen in eindelingsche pluimen Colümbia 152.
9. Stempel zittend, groot, gelobd. Bloemen wit, vrij lang gesteeld, ten getale
van 1—3 boven de bladoksels geplaatst. Kroonbladen gaaf. Kleine boom.
M u n 11 n g i a 156.



Bloemen anders '/y
10. Bloemen stij' aan den *°P 'n duidelijke takken verdeeld.
Meeldraden niet op een verhoogden bloembodem ingeplant. 11.
Stijl nooit in duidelijke takken verdeeld. Meeldraden op een
verhoogden bloembodem ingeplant '2-
11. Kroonbladen veel grooter dan de kelkbladen, paarsrood. Kelk afvallend.
Talrijke staminodiën aanwezig. Doosvrucht met dikke, behaarde bor-
* . . . • Honckénya 154. stels bezet J
Kroonbladen ontbrekend of kleiner dan de kelkbladen. Kelk b ïj-
vend. Staminodiën ontbrekend. Vrucht niet met dikke borstels
Schouténia 156.
12. Bloemen in trossen, gewoonlijk 5-tallig, soms 4-tallig. Kroonbladen
met in slippen verdeelden top. Schijf duidelijk gelobd. Helmknoppen met korte, eindelingsche spleten openspringend.
Steenvrucht Elaeocarpus 157.
Bloemen alleenstaand of in bijschermen,g-é>ivoon///7r 4-tallig. Kroonbladen met al of niet in slippen verdeelden top. Helmknoppen met overlangsche spleten openspringend. Doosvrucht.
Sloanéa 157.
1. Péntace Hassk.
1. Bloemen in vrij groote, eindelingsche pluimen, klein, geel, welriekend. Kelk onregelmatig opensplijtend, kroonbladen omgekeerd eirond, staminodiën 5, op kroonbladen gelijkend, meeldraden talrijk, op een eenigszins verhoogden bloembodem geplaatst. Vruchtbeginsel dicht behaard, met een langen, kalen stijl. Vrucht met 5 breede, dwars geaderde langsvleugels. Bladeren eirond-elliptisch met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, gaafrandig, leerachtig, 70— 180 mM bij 40—80 mM. Boom. 15.00—40.00. Dec. Alleen in West-Java beneden 250 M zeehoogte gevonden. Ki mèjong, s -—Ki sègoeng, s. — Ki sigeung, s. — Kisindoek,s. Sègoeng, s. — Sigeung, P- polyantha Hassk.
2. Berry'a D. C.
1. Bloemkroon wit. Kelk met 2—3 spitse lobben. Vruchtbeginsel .diep 6-deelig. Vrucht 6-vleugelig. Zaden met lange, gemakkelijk afvallende haren bezet. Bladeren breed eirond-hartvormig met kort toegespitsten top, bijna gaafrandig, de volwassene kaal of zoo goed als kaal. Boom, op een waroe (Hibiscus



tiliaceus L.) gelijkend. 35.00. Febr., Mrt., Juli. Alleen in Middenen Oost-Java gevonden tusschen 10 en 300 M zeehoogte.
B. Ammorrilla Roxb.
Bloemkroon rood. Kelk zijdelings tot aan den voet splijtend of 2-lobbig. Vruchtbeginsel met 5 onduidelijke lengtevoren. Vrucht 10-vleugelig. Zaden kaal. Bladeren elliptisch-langwerpig met hartvormigen voet en spitsen of stompen top, nagenoeg gaafrandig, de volwassene kaal, 100—250 mM lang. Boom. 8.00—20.00. Mei, Juli. Alleen in Midden- en Oost-Java gevonden beneden 1000 M zeehoogte. Klampes, j.
B. quinquelocularis T. et B.
3. Gréwia L.
Bloemen in 3-bloemige bijschermen, welke tot eindelingsche en okselstandige pluimen vereenigd zijn, elk bijscherm ingesloten door 3 handvormig ingesneden en 3 gave schutbladen. Steunbladen vaak gespleten. Kelkbladen van binnen geel, weldra bruin verkleurend. Stempel klein. Vrucht ongelobd 
Bloemen in gesteelde, schermvormige bloeiwijzen. Schutbladen en steunbladen gaaf. Stempel groot of geheel ontbrekend. Vrucht vaak gelobd 3.
Vruchtbeginsel kaal of zoo goed als kaal. Rijpe vrucht nagenoeg bolvormig, 7—9 mM middellijn. Bladeren langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, oppervlakkig gezaagdgetand, 100—180 mM bij 30—80 mM, van onder nagenoeg kaal. Boom. 1.00—16.00. Hier en daar gevonden. Daröwak, s. — Deloewak, j. — Drowak, s. — Tjenderai, m.
Or. Micrócos L.
Vruchtbeginsel dicht viltig behaard. Rijpe vrucht langwerpig rond, ten slotte kaal, 9—10 mM bij 7— 8 mM, met 1—2 kernen, welke elk 1—3 zaden bevatten. Bladeren meestal langwerpig-omgekeerd eirond met stompen of breed afgeronden voet en plotseling toegespitsten top, oppervlakkig getand-gezaagd, met vaak grof getanden top, 75—280 mM bij 30 — 100 mM, van onder vrij dicht sterharig. Opgerichte heester of boom. 0.50—17.00. Jan.—Dec. In heggen en kreupelhout beneden 300 M zeehoogte. Waarschijnlijk een vorm der voorgaande soort, waarmede zij door tusschenvormen is verbonden. Daröwak, s. — Deloewak, j. —



Dloewak, j. — Dloewang, j. — Drowak, m, s. Harèno, s.
Klinoe, j Qr; Panicul*ta Roxb-
3. Bladeren langwerpig-lancetvormig met gelijkzijdigen of bijna gelijkzijdigen, meestal spitsen voet en doorgaans toegespitsten, spitsen top, 60-150 mM bij 20-50 mM, van boven kaal of ijl behaard, van onder nu eens kaal dan weer meer of minder dicht zachtharig, fijn gezaagd, 2—8 der onderste zaagtanden aan elke zijde klierachtig aangezwollen. Zijdelingsche hoofdnerven tot het midden of minder ver doorloopend. Schermen
0p jo 35 mM lange stelen, alleenstaand of ten getale van
2—4 bijeen, 2—6-bloemig. Kelkbladen 10—15 mM lang. Meeldraden 60—125. Vruchtbeginsel meer of minder dicht behaard. Vrucht 10—14 mM middellijn, 2-deelig, elke helft 2-lobbig. Steunbladen lijn-priemvormig. Opgerichte heester of kleine boom met zeer taaien bast. 3.00—13.00. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 0 en 900 M zeehoogte. Daröwak, s. — Drowak, s. — Iris irisan, j. — Oeris oerisan, j. — Oeroes oe-
roesan, Gr' laevigata Vah|
Niet aldus '
4. Bladeren van onder zeer dicht behaard (geheele bladvlakte door
de haren bedekt) ■ ' " ' ' j
Bladeren van onder niet zeer dicht behaard (bladvlakte overal
tusschen de haren zichtbaar) 
5 Bloemen Meeldraden meer dan 40. Stempel 4-lobbig. Vrucht ongelobd, behaard. Bladeren eirond-langwerpig. Zijdelingsche hoofdnerven tot ver over het midden dóórloopend, middennerf
alleen in de bovenhelft zijtakken afgevend 6.
Bloemen éénslachtig-tweehuizig, schijnbaar gemengdslachtig. Kelkbladen 7—10 mM lang, eerst wit, daarna bruin. Meeldraden of staminodiën 20—30. Stempel in de 6 bloemen ontbrekend, in de $ in vele smalle slippen verdeeld. Schermen 6—meerbloemig. Vrucht bij rijpheid kaal, diep 2-deelig, elke helft 2-lobbig. Bladeren eirond-langwerpig of eirond-lancetvormig met zeer scheeven voet en regelmatig versmalden of eenigszins toegespitsten, spitsen top, ongelijkmatig gezaagd, 70- 230 mM bij 15—95 mM, van onder dicht witviltig. Kortste der zijdelingsche hoofdnerven tot het midden of minder ver dóórloopend. Heester met overhangende takken. 1.00—4.00. Jan.—Dec. In kreupelhout, vooral op eenigszins vochtige plaatsen beneden 100 M zeehoogte. Daröwak, s. — Deloempang, j. — Drowak, s. — Gedangan, j. — Intip intipanj. . Gr. tomentósa Juss.



4. Colümbia Pers.
1. Bloemen in eindelingsche pluimen, welker uiterste vertakkingen telkens 3 door een omwindsel ingesloten bloemen dragen. Geopende bloemen ± 10 mM middellijn. Kelk roodbruin. Kroonbladen weinig korter dan de kelk, geel, van buiten behaard. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl met nagenoeg gaven top. Vrucht 3-kluizig, 3-vleugelig, van buiten wollig behaard. Bladeren veranderlijk van vorm, doorgaans boven het midden het breedst, met meestal ongelijkhelftigen, hartvormigen voet en spitsen top, gezaagd en niet zelden gelobd, 50—300 mM lang. Boom. 20.00—25.00. Juli, Aug. Alleen in West-Java gevonden tusschen 50 en 250 M zeehoogte. Djaloepang, s. — Sampöra, C- javanica BI.
5. Diplophractum Desf.
1. Geheele plant dicht langharig. Steunbladen groot, één er van gaaf, het andere diep 2-deelig, borsteldragend. Bladeren bijna zittend, lijn-lancetvormig met scheef hartvormigen voet en spitsen, grof getanden top, 80—220 mM lang. Bloemen in gesteelde, okselstandige bijschermen. Kelkbladen lijn-lancetvormig, aan de rugzijde behaard, i 8 mM lang. Kroonbladen langwerpig-lijnvormig, aan den voet met een door een haarkrans omgeven klier. Bloembodem duidelijk verhoogd. Meeldraden zeer talrijk. Vruchtbeginsel dicht behaard, vrucht breed langwerpig rond met 5 langsvleugels, dicht viltig behaard, 15—20 mM lang, tusschen de zaden met valsche tusschenschotten. Heester? Vroeger op Java, later ook op Madoera gevonden. Dhaloebang tali, md. — Kajoe dloepang, md. — Teloepang tali, md D. auriculatum Desf.
6. Trichospérmum Blume.
1. Tuilen okselstandig, langgesteeld, de uiterste vertakkingen telkens 3 door schutblaadjes omgeven bloemen dragend. Kelkbladen + 15 mM lang, bleekgroen, rood gevlekt. Kroonbladen spits, veel korter dan de kelkbladen. Meeldraden zeer talrijk, op een verhoogden bloembodem gezeten. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl even lang als het vruchtbeginsel, 2-spletig, zelden 3-spletig. Vrucht meestal zijdelings samengedrukt met uitgeranden, door een spitsje gekroonden top, 2-hokkig, zelden



Noesa Kembangan tusschen 30 en 50 M zeehoogte gevonden. Sindoek, j. — Walikoekoen, j. . . Sch. Buurmanni K. et V.
12. Sloanéa L.
1. Kroonbladen met duidelijk ingesneden top. Vrucht gestekeld, tot 50 mA1 lang, op een ram boe tan gelijkend. Bloemen alleenstaand of in kort gesteelde tuilen aan den voet der jonge twijgen, doorgaans 4-tallig. Kroonbladen 8 -10 mM lang, bleek geelgroen. Helmdraden kortharig. Bladeren afwisselend of nabij den top der twijgen tegenoverstaand, elliptisch-langwerpig of vaak min of meer omgekeerd eirond, met breed afgeronden voet, leerachtig, gaafrandig of onduidelijk gezaagd, kaal, 100-230 mM bij 40— 120 mM. Boom. 25.00—40.00. Juni, Aug., Nov., Dec. Geheel Java tusschen 150 en 1600 M zeehoogte. Bèleketèbèk, s.— Boeloe noenggoel, s. — Landakan, j. — Ki sömang, s. — Merantön&i j- Mrantöng, j SI. Sfgun Szyszylowicz.
Kroonbladen met gaven top. Vrucht ongestekeld. Bloemen in okselstandige, herhaaldelijk in drieën vertakte bijschermen, 4-tallig. Kroonbladen ± 20 mM lang, loodkleurig. Bladeren afwisselend of paarsgewijs geplaatst, soms nagenoeg tegenoverstaand, elliptisch met afgeronden of hartvormigen voet en zeer spitsen top, dun leerachtig, nagenoeg gaafrandig, van onder zachtharig. Boom. Nog niet met zekerheid op Java gevonden.
SI. javénica Szyszylowicz.
13. Elaeocarpus L.
1. Bloemen alle of meerendeels 5-tallig, steeds $ 2.
Bloemen 4-tallig, éénslachtig, in okselstandige trossen. Kelkbladen eirond-langwerpig, van buiten ijl behaard, ± 5 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond-lancetvormig, aan den top kort getand, van buiten behaard. Meeldraden 8—10, behaard, in de $ bloemen zonder stuifmeel. Stamper in de cf bloemen ontbrekend, in de $ kaal. Steenvrucht langwerpig rond, 12—15 mM lang. Bladeren kort gesteeld, elliptischlangwerpig met in den bladsteel afloopenden voet en stompen top, 60 130 mM lang, doorgaans met verspreide zwarte of donkerbruine stippels. Heester of boom. 5.00—15.00. Jan.— Dec. Midden- en West-Java tusschen 1300 en 2600 M zeehoogte (E. Acronódia Masters. — Acronódia punctata B'-) E. punctata Hasskarl.
2. Helmknoppen op den top met één duidelijke naald, niet met een
bosje haren. Vruchtbeginsel 2-hokkig 3.



Stijlen minstens halfweg vergroeid. Kroonbladen groenachtig wit. Steenvrucht rood. Bladeren kortgesteeld, langwerpig met spitsen voet en stompen, meestal uitgeranden top, 40—70 mM lang, van boven glanzend donkergroen, van onder blauwgroen, zonder uitspringende lijnen. Boom. 12.00—18.00. Dec. Alleen in Bantam gevonden (E. burmannicum Griff.). Beloentas boekit, m. — Medang legoendi, tn. — Medang wangi, m. — Tjinia moela, m E. cuneatum Kurz.
2. Twijgen nabij den top zeer dicht bedekt met langwerpige, bruine wratten. Jonge loten aan den voet met 2 of meer ledige steunbladen, daarboven bladeren dragend, zoodat men hier en daar groepen ledige steunbladen tusschen de bladeren der twijgen aantreft. Bladeren 3—10 mM van elkaar verwijderd, van boven zwak glanzend. Vrucht eivormig met versmalden top, de onrijpe oranje, de rijpe helderrood. Opgerichte heester. 0.75—1.50. Jan.—Dec., doch met tusschenpoozen bloeiend. Soms gekweekt, inheemsch in tropisch Amerika. Coca f E. Coca Lam.
Twijgen nabij den top glad, eerst ver onder den top met wratten bedekt, deze wratten echter veel minder dicht bijeenstaand dan bij de voorgaande soort. Ledige steunbladen ontbrekend, bladeren derhalve geregeld op elkaar volgend, vaak meer dan 10 mM van elkander verwijderd. Vrucht langwerpig met afgeronden top, bij rijpheid helderrood. Opgerichte heester. 1.50—2.00. Jan.—Dec. doch met tusschenpoozen bloeiend. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java vaak gekweekt, dikwijls met de voorgaande verward, daarvan echter op het eerste gezicht te onderscheiden. Coca f E. novogranaténse Hieron. ').
XXVII. MALPIGHIACEAE.
1. Kelk van buiten met 1 of meer klieren. Kroonbladen wit of
bleekrood, één ervan soms met een gele vlek. Één of twee
der meeldraden langer of dikker dan de andere 2.
Kelk van buiten zonder klieren. Kroonbladen geel. Meeldraden öf nagenoeg gelijk öf afwisselend langer en korter. . . 3.
2. Kelk van buiten met 8 klieren. Bladeren meerendeels doornachtig getand.
Bloemen alleenstaand in de bladoksels of schijnbaar in bundels. Twee der meeldraden dikker dan de andere. Vrucht ongevleugeld. Opgerichte heester Malpighia 165.
Kelk van buiten met 1 klier. Bladeren gaafrandig. Bloemen in pluimen. Één der meeldraden veel grooter dan de andere. Vrucht gevleugeld. Klimmende heesters. . Hiptage 167.
3. Stengels opgericht, herhaaldelijk vorksgewijs vertakt, in elke vork een
ouden tros dragend. Plaat der kroonbladen met spitsen of afgeknotten
J) Vooral deze soort wordt op Java gekweekt ter bereiding van het bekende pijnstillende middel, de cocaïne.



voet. Vruchtjes ongevleugeld. Bladeren met spitsen voet, meerendeels minder dan 50 mM lang Galphfmia 165.
Stengels windend, niet herhaaldelijk vorksgewijs vertakt. Vruchtjes gevleugeld. Bladeren met hartvormigen of breed afgeronden voet, de meeste meer dan 50 mM lang 4.
4. Bloemen in trossen of pluimen. Vruchtjes door één vleugel of
door een krans van vleugels omgeven. Bladsteel niet met 2 klieren aan den top, bladrand soms met klieren. ... 5.
Bloemen in gesteelde, doorgaans samengestelde schermen. Vruchtjes alleen op den top met 1 vleugel. Bladsteel aan den top met 2 klieren Ryssópterys 166.
5. Kroonbladen zittend. Drie goed ontwikkelde stijlen aanwezig.
Vruchtjes door één vleugel omgeven.
Aspidópterys 167.
Kroonbladen duidelijk genageld. Één of soms twee goed ontwikkelde stijlen aanwezig. Vruchtjes door een krans van vleugels omgeven Tristellatéia 166.
i. Malplghia L.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels of schijnbaar in bundels, duidelijk zygomorf, wit of bleekrood. Kroonbladen min of meer getand, 8—12 mM lang. Twee der meeldraden aanmerkelijk dikker dan de andere. Vruchtbeginsel 3-lobbig, stijlen 3, één daarvan veel korter dan de beide andere. Vrucht uit 1—2 goed ontwikkelde nootjes bestaand, rood, 8—10 mM lang. Twijgen recht, dun, dicht bebladerd, bladeren tegenoverstaand, kort gesteeld, ova:al met afgeronden voet en top, 5—20 mM bij 4—15 mM, leerachtig, de grootere doornachtig getand. Opgerichte, sterk vertakte heester. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Afkomstig van de Antillen, op Java niet zelden als sierheester aangeplant en daarvoor zeer geschikt.
f M. coccïgera L.
2. Galphimia Cav.
1. Trossen eindelingsch, de oudere in vorksgewijze vertakkingen geplaatst. Bloemen nagenoeg actinomorf, geel. Meeldraden 10, afwisselend langer en korter, helmdraden eerst geel, daarna rood. Stijlen 3, spoedig afvallend. Vruchtjes uit 3 kluisjes bestaand, kluisjes doorgaans ten deele ledig, de goed ontwikkelde ± 5 mM lang. Stengel herhaaldelijk vorksgewijs vertakt. Bladeren tegenoverstaand, langwerpig met spitsen voet en vrij spitsen top, nabij den voet met een of twee klieren, welke soms tot tanden uitgroeien. Opgerichte heester. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Afkomstig uit Mexico, op Java vaak als sierheester in tuinen. . f Q. gracilis Bartl.



3. Ryssópterys BI.
1. Bloemen lichtgeel, zwak welriekend, andro-dioecisch, in okselstandige, onregelmatig-schermvormige bloeiwijzen, waarvan 0—4 der onderste vertakkingen wederom een scherm, de hoogere een bloem dragen. Steel der bloeiwijzen 25—130 mM lang. Schutbladen aan den voet der hoofdvertakkingen vaak bladachtig. Bloemsteeltjes 12—15 mM lang, onder den top met 2 schutblaadjes. Kelk van buiten kortharig, slippen met afgeronden top. Kroonbladen nagenoeg zittend, ovaal-omgekeerd eirond met golvende randen, 6—10 mM lang. Helmdraden in de cf bloem ± 3 mM lang, in de § wat korter, vruchtbeginsel in de g bloem dichtbehaard, stijlen 3, kaal, 2—3 mM lang. Vrucht meestal uit 1, zeldzamer uit 2 of 3 kluisjes bestaand, deze op den top gevleugeld, vleugel scheef langwerpig-omgekeerd eirond, 40-50 mM bij 16—20 mM. Steunbladen meer of minder goed ontwikkeld, vaak zeer klein, bladsteel lang, op den top met 2 klieren, bladeren eirond met ondiep hartvormigen of bij de hoogere, kleinere bladeren met afgeknotten voet en doorgaans toegespitsten, spitsen top, 75—160 mM bij 40 100 mM, met nagenoeg gaven, verspreide klieren dragenden rand, van onder blauwgroen en soms kaal, meestal echter meer of minder dicht (vaak zeer dicht) zachtharig. Links windende heester. 2.00—15.00. Jan.—Juni. Geheel Java op 200—850 M zeehoogte. Veranderlijke plant, onder vele verschillende namen beschreven (R. chrysantha Hassk. — R. intermédia Hochr.). Ketapangan, j. — Koenjik, md. — Konjik, md. — Temas, j. Ojod temas j . • • R. tilisefolizi Juss.
4. Tristellatéia Thouars.
1. Bloemen in eindelingsche, 60—150 mM lange trossen. Kroonbladen genageld, heldergeel, eenigszins ongelijk, 10—15 mM lang. Helmdraden eerst geel, daarna rood. Vruchtbeginsel bolvormig, met 1—2 goed ontwikkelde stijlen. Vruchtjes doorgaans uit 3 vruchtbladen bestaand, elk van deze omgeven door een krans van 7—10 kleine, stervormig uitstaande vleugels. Bladeren eirond-elliptisch met ondiep hartvormigen of breed afgeronden voet en meestal toegespitsten, spitsen of stompen top, 35—120 mM bij 20—65 mM, kaal, rand nabij den voet met een paar kleine klieren. Links windende heester. 3.00—



dan de stelen harer draagbladeren, vaak langer dan de draagbladeren zelve, dikwijls tot een eindelingsche pluim samenkomend. Kelk diep 4-deelig, kroonbladen eirond, kaal, wit, ^ 2% mM lang, helmdraden in de d bloem iets langer dan de kroonbladen, stijl in de $ bloemen kaal, stempel schildvormig. Vrucht meestal 1— 2-kluizig. Blaadjes kort gesteeld, omgekeerd eirond-langwerpig met spitsen voet en vrij spits toegespitsten top, 100—220 mM bij 50—80 mM. Boom. 12.00—17.00. April, Nov. Alleen in West- en Midden-Java tusschen 0 en 1000 M zeehoogte. Kajoe sampang, j. — Ki sampang, s. — Sampang, j. — Sempajang, j E. aromatica BI.
Schijf en vruchtbeginsel kaal of bijna kaal. Bladnerven van onder sterk uitspringend. Bloempluimen vaak niet langer dan de stelen harer draagbladeren. Bloemen gemengdslachtig. Kelk diep 4-deelig, kroonbladen elliptisch, meestal van binnen behaard. Mannelijke bloemen met lange meeldraden en rudimentairen stamper, tweeslachtige bloemen met lange meeldraden en korten stijl, $ bloemen met vrij korte meeldraden en langen stijl. Vrucht uit 1—4 kluisjes bestaand. Blaadjes elliptisch-langwerpig of het eindblad min of meer omgekeerd eirond, met spitsen, meestal gelijkzijdigen voet en breed-stomptoegespitsten top, 100—240 mM bij 45—105 mM. Boom. 15.00—20.00. Febr., Mrt., Juli, Oct. Hier en daar in West- en Midden-Java op 1000—1200 M zeehoogte. Ki sampang, s. — Tempajang, j E. nervosa K. et V.
7. Kroonbladen groenachtig wit, opgericht. Meeldraden in de oudere bloemen
duidelijk langer dan de kroonbladen. Pluimen veel korter dan de bladeren. Blaadjes 3, met golvenden of diep ingesneden rand 8.
Kroonbladen helderwit, met teruggebogen top. Meeldraden iets korter dan de kroonbladen. Pluimen even lang als of langer dan de bladeren. Bladeren meestal uit 1, zeldzamer uit 3 blaadjes bestaand. Blaadjes gaafrandig, bij kneuzing zeer sterk riekend. Opgerichte heester. 1.00— 3.00. Jan.—Dec. Als sierheester in tuinen. . . f E. horténsis Forst.
8. Blaadjes smal lan'cetvormig met golvenden rand en zwak uitgeranden top,
hoogstens 15 mM breed. Opgerichte heester. 0.30—2.00. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen en parken f E. Ridléyi Hochr. ')•
Blaadjes eirond met diep gelobd-gezaagden rand en spitsen top, minstens 25 mM breed. Opgerichte heester of kleine boom. 1.00—5.00. Jan.—Dec. Soms als sierplant in tuinen en parken, f E. triphy'lla Hort. Bog. ').
l) Misschien een cultuurvorm van E. suavéolens Scheff.



Djeroek bali •), j, s. — Djeroek besar, m. — Djeroek dalima -), j, s. Djeroek delima 2), m. — Djeroek gedè, s. - Djeroek matjan, j. — Djeroek pandan, s. — Djeroek rawa, j. — Djheroek matjan, md.
16. Ferónia Corr.
1. Volwassen bloemen groengeel, min of meer rood aangeloopen, 12—14 mM middellijn, in kleine pluimen of trossen. Meeldraden 10—12, helmdraden 3) ten slotte 6—8 mM lang, aan den voet langharig. Vrucht bolvormig, 50—90 mM middellijn, dikwandig. Twijgen gedoomd. Bladeren aan de jonge twijgen verspreid, aan de oude in bundels. Algemeene bladspil tusschen alle blaadjes smal gevleugeld, kaal. Blaadjes meestal 5 of 7, soms 3 of 6, zittend, langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en stompen of uitgeranden top, kaal, doorschijnend gestippeld,
15 45 mM bij 6—20 mM, bij kneuzing met sterken anijsreuk.
Boom. 8.00—10.00. Mrt— Dec. Op droge grasvelden vooral nabij de zee, landwaarts in vaak aangeplant. Olifantsappel 4). Bila, md. — Kabista, md. — Karabista, md. — Kawis, j. — Kaivista, j, s. — Kintja, j. — Madja, m.5). F. Elephantum Corr.
Volwassen bloemen helderwit, 20—30 mM middellijn, in ijle pluimen. Meeldraden 16—24, helmdraden 3) ten slotte 10— 15 mM lang. Vrucht bolvormig, 60—70 mM middellijn, dikwandig. Twijgen althans ten deele gedoomd. Algemeene bladspil niet of alleen aan den top gevleugeld, kortharig. Blaadjes 7—11, meestal 7—9, de lagere op korte, behaarde steeltjes, de hoogere zittend, alle elliptisch-omgekeerd eirond met spitsen voet en afgeronden of uitgeranden top, van onder kortharig, 20-35 mM bij 15-23 mM. Boom. 10.00-15.00. Aug., Sept. In Midden-Java beneden 400 M zeehoogte. Ka-
wis watoe, j. — Kawista krikil, j. Kawista watoe, j.
F. lücida Scheff.
17. Aégle Corr.
1. Bloemen in armbloemige, kortharige pluimen of trossen. Kroon-
bladen 4—5, langwerpig-omgekeerd eirond, 10 15 mM lang,
') Vruchtvleesch wit.
3) Vruchtvleesch rood.
s) De helmdraden van beide soorten groeien tijdens den bloei door. <) Zoo genoemd naar de dikhuidige vrucht.
5) Deze naam komt eigenlijk alleen aan Aégle Marmelos toe, maar w< om Batavia algemeen aan F. Elephantum gegeven.



afvallende steunbladen. Bladeren elliptisch-langwerpig, met stompen of afgeronden, vaak eenigszins scheeven voet en vrij spitsen top, aan de bloeiende twijgen 60-110 mM bij 25-45 mM, bij jonge bootnen veel grooter, niet bitter. Hooge boom, op Bawean gevonden, komt^ wellicht ook op Java voor. Paoeh kidjang,m I- malayana Oliv.
10. Harrisónia Brown.
1. Bladeren gevind, algemeene bladspil gevleugeld, blaadjes aan de lagere bladeren 11—25, aan de hoogere 5—9, nagenoeg zittend, langwerpig of eirond-langwerpig met spitsen, meestal scheeven voet en spitsen of vrij stompen top, gekarteld-getand, 15—55 mM bij 10—22 mM. de jonge fraai rood. Bloemen in okselstandige bijschermen, welke vaak tot een kleine, pluimvormige bloeiwijze samenkomen. Kroonbladen 5, van buiten rood, van binnen wit, 6—7 mM lang. Meeldraden 10, aan den voet met een behaarde schub. Vruchtbeginsel niet gelobd, stijl 1, steenvrucht afgeplat bolvormig, 20—25 mM lang, 3—5-kernig. Gestekelde heester, klimmend of met overhangende twijgen. 1.00—16.00. Febr., Oct., Nov. In kreupelhout en heggen tus-
schen 0 en 50 M zeehoogte. Garoet, s. — Kèngkèng, j.
H. paucijuga Oliv.
Bladeren handvormig 3-tallig, bladsteel ongevleugeld, blaadjes eirond met spitsen voet en vrij spitsen top, van onder behaard, meer of minder diep gekarteld-gezaagd of bijna gelobd, 25 75 mM bij 15—40 mM. Bloemen in dun gesteelde, okselstandige bijschermen, welke vaak tot een pluimvormige bloeiwijze samenkomen. Vruchtbeginsel ongelobd, gedroogde vrucht ondiep gelobd, minder dan 10 mM middellijn. Gestekelde heester.
Bij Grisee en op Madoera gevonden. Kajoe bilis, md. ^
H. Brównii Juss.
XXXI. OCHNACEAE.
1. Bloemen 5-tallig. Meeldraden 10, helmknoppen bijna zittend. Vruchtbeginsels 5, dicht opeengedrongen, stijl 1. Schijf na den bloei vergroot, 5 of minder steenvruchtjes dragend. Boomen of heesters met enkelvoudige bladeren Gómphia 194.
i. Gómphia Schreb.
1. Bloemen in eindelingsche pluimen. Kelkbladen lederachtig, na den bloei vergroot. Bloemkroon grooter dan de kelk, 10—15 mM middellijn, geel, afvallend. Steenvruchtjes glad, glanzend. Bladeren verspreid, kort gesteeld,



langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en top, oppervlakkig gezaagd, 60—150 mM bij 20—40 mM, glanzend, zijnerven talrijk, zeer dun. Boom. 10.00. Op de Karimon-Djawa eilanden gevonden, komt misschien ook op Java voor G. angustifólia Vahl.
XXXII. BURSERACEAE.
Bloemen 3-tallig. Vrucht met één 3-hokkige kern. ... 2.
Bloemen 4—5-tallig. Vrucht met 5 of minder 1-hokkige kernen 
Bloemen Steunbladen ontbrekend. Blaadjes 7—11, op lange steeltjes, kaal. Vrucht met zijdelingsch stijllitteeken Santfria 196.
Bloemen dikwijls éénslachtig-tweehuizig. Vrucht met eindelingsch stijllitteeken. . . . Canarium 196.
Meeldraden aan den bovenrand der schijf ingeplant. Kroonbladen behaard. Plant bij kneuzing niet naar terpentijn riekend.
Garüga 195.
Meeldraden onder den bovenrand der schijf ingeplant. Kroonbladen kaal. Plant bij kneuzing met sterken terpentijngeur.
Pr otium 196.
1. Garüga Roxb.
Blaadjes 15—29, zonder steunblaadjes aan de bladspil, kort gesteeld of bijna zittend, langwerpig met zeer scheeven, stompen of hartvormigen voet en vrij lang toegespitsten top, gekarteldgezaagd, van onder meer of minder dicht zachtharig, 100—130 mM bij 30 -55 mM. Bloemen in groote tuilen aan de toppen van bladerlooze twijgen, kort gesteeld. Kelk 5-lobbig. Kroonbladen opgericht, heldergeel, behaard. Meeldraden 10, afwisselend langer en korter, behaard. Vruchtbeginsel en stijl behaard. Vrucht 1—5-kernig, meestal 1—2-kernig, bolvormig of omgekeerd niervormig. Bladeren verspreid, aan de toppen der twijgen dicht bijeengeplaatst, onevengevind. Boom, vaak met kandelaberachtig opgerichte takken. 20.00—30.00. Juni— Oct. Midden- en Oost-Java beneden 1000 M zeehoogte, vooral op periodiek drogen grond. Bidjoe, md. — Wijoe, j.
G. pinnata Roxb.
Blaadjes 13—17, althans ten deele met steunblaadjes aan de bladspil, de volwassene van onder ijl behaard of nagenoeg kaal. Overigens, naar het schijnt, niet noemenswaard van de voorgaande verschillend. Misschien in Banjoewangi gevonden Q. floribünda Decsne.



2. Prótium Burm.
1. Bloemen éénslachtig-tweehuizig, in pluimen. Mannelijke bloeiwijzen 100—230 mA1! lang, kelk ondiep gelobd, kroonbladen eirond met spitsen, ingebogen top, geelachtig, 2—3 mM lang. Meeldraden 10, afwisselend langer en korter, stamperrudiment even lang als de meeldraden. Vrouwelijke pluimen 20—110 mM lang, kroon groenachtig, staminodiën 10, klein. Vrucht bolvormig-eirond, 10—15 mM middellijn, met 1 3 steenen. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—9, tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig met scheeven of rechten, stompen of spitsen voet en toegespitsten top, gaafrandig of (bij jonge loten) soms gezaagd, kaal, 20—120 mM bij 10-45 mM, doorschijnend gestippeld, bij kneuzing met sterken terpentijnreuk. Stamloten en jonge planten vaak gedoomd. Boom. 10.00 25.00. April—Nov. Geheel Java beneden 150 M zeehoogte. Bernang, j. — Goeloen, j. — Katos, j. — Ketös, j. - Tangghoeloen, md. — Tangghoeloeng, md. — Tanggoeloen, s. — Tenggoeloen, j, m. Tengkhoeloen, md. — Tinggoeloen, j.— Tranggoeloen,j.— Trenggoeloen, j. — Trengkhoeloen, md. . . Pr. javanicum Burm.
3. Santiria BI.
1 Bloemen $ in okselstandige en eindelingsche pluimen. Kroonbladen eirond,
driemaal zoo lang als de kelk. Meeldraden 6. Vrucht langwerpig rond of bolvormig, eenerzijds afgeplat, kaal. Bladeren verspreid, onevengevind, bladsteeltjes vrij lang, aan de uiteinden gezwollen, blaadjes 7—11, langwerpig met spitsen voet en kort toegespitsten, stompen top, gaafrandig, 100—250 mM lang. Boom. 18.00—28.00. Misschien op Java gevonden (Canérium Eüpteron Miq.). . . . S. oblongifolia BI.
4. Canarium L.
1. Bladeren alle of meerendeels uit minder dan 13 blaadjes bestaand 2-
Bladeren alle of meerendeels uit 13 of meer blaadjes bestaand. 9.
2 Meeldraden of staminodiën vrij of alleen aan den voet kort
O
vergroeid ' .
Meeldraden minstens halfweg vergroeid. — cf: Bloemen in weinig vertakte, roestkleurige pluimen. Kelk afgeknot of zeer kort getand. Kroonbladen elliptisch, breed dakpansgewijs dekkend, 7—8 mM lang. — Bloemen en vruchten onbekend.— Jonge twijgen lang roestkleurig behaard. Steunbladen ontbre-



Pluimen okselstandig, kortharig, 120—260 mM lang. Bloemen kortgesteeld, kroonbladen vuilgeel, 6—8 mM lang, steenvrucht afgeplat bolvormig, geel, fluweelachtig kortharig, 50—60 mM middellijn, met 2—5 dunwandige steenen. Boom. 15.00—30.00. Juni—Nov. Geheel Java in bosschen beneden 1000 M zeehoogte, vaak ook als vruchtboom aangeplant. Katjapè, md. — Katjapi, s. — Katjcipi mönjèt, s. — Ketjapi, m, s. — Ketjapi mönjèt, s. — Santoel, m. — Sentoel, j. m, s. — Sentol, md.
S. indicum Cav.
Twijgen kaal. Blaadjes 100—180 mM bij 45—90 mM, de volwassene van onder kaal, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 6—12. Pluimen bijna kaal, vrucht geheel kaal, met 1—5 steenen. Boom. 15.00—30.00. Misschien een bergvariëteit der voorgaande soort. Katjapi. s. Ketjapi, s. Sentoel, j, s. — Sentol, md S. nervósum BI.
9. Aglaia Lour.
1. Bladeren van onder tusschen de zijnerven meer of minder dicht
met fijne, afstaande ') sterharen bezet 2-
Bladeren van onder tusschen de zijnerven kaal of met kleine, aangedrukte schubben bezet 7.
2. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 9 of minder. Helm¬
knoppen 5 of meer 
Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 10 of meer. Helmknoppen 5 ^'
3 Helmknoppen 5-6, op of zeer nabij den bovenrand der meeldradenbuis gezeten, geheel of grootendeels daar buiten stekend.
Kroonbladen 5 10'
Helmknoppen 6—7, zelden meer, geheel binnen de meeldradenbuis besloten. Pluimen 60—100 mM lang, dicht sterharig. Kroonbladen doorgaans 4, bij uitzondering 3, zeer ongelijk van breedte. Vrouwelijke bloemen en vruchten onbekend. Bladspillen en bladsteeltjes dicht sterharig. Blaadjes elliptisch met min of meer scheeven voet en toegespitsten top, van boven kaal, van onder aanvankelijk dicht-, later minder dicht sterharig, 85—145 mM bij 45—75 mM. Boom. 10.00—20.00. Jan. Midden- en Oost-Java in bosschen beneden 300 M zeehoogte. Langsat loetoeng, j. . . ■ A. heptandra K. et V. 4. Blaadjes 11—15, langwerpig-lancetvormig met meestal scheef
i) Liefst een loupe gebruiken.



wigvormigen voet en spits toegespitsten top, 2l/z—4 maal zoo lang als breed, van onder dicht en eenigszins ruw sterharig, 150—250 mM bij 50 -70 mM. Pluimen pyramidaal, 200 -350 mM lang. Bloemen zeer klein. Kelk diep 5-deelig, kroonbladen en meeldradenbuis kaal, helmknoppen nabij den bovenrand der buis geplaatst, met de toppen buiten de buis stekend. Bes langwerpig rond, ± 35 mM bij ± 30 mM, rood, sterharig, 1-zadig. Boom. 20.00-25.00. Febr.-April. Alleen in West-Java op 200 en 1000 M zeehoogte gevonden. Ki siloewar, s. — Tanglar peutjang, s. . . A. aspera T. et B. Blaadjes 15 of meer, van onder niet ruw behaard. ... 5.
5. Helmknoppen niet wollig behaard. Blaadjes minstens 4 maal
zoo lang als breed 6_
Helmknoppen aan top en randen wollig behaard. Kelk kort gelobd, dicht sterharig, kroonbladen elliptisch, kaal. Vruchtbeginsel dicht behaard, bes bolvormig, groot, minstens 60 mM middellijn, roestkleurig behaard, met dikvleezigen, melksaphoudenden wand. Blaadjes 21—25, langwerpig-lancetvormig, 2 4-maal zoo lang als breed, met afgeronden of hartvormigen voet en kort toegespitsten top, van onder dicht roestkleurigviltig, 140—450 mM lang, aan elke zijde van de middennerf met 25-40 zijnerven. Boom. 20.00—25.00. Juli. West-Java in bosschen beneden 1000 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Siloewar> s A. barbatula K. et V.
6. Blaadjes 4— 6-maal zoo lang als breed, langwerpig-lancetvormig
met scheef wigvormigen voet, meestal 9—11-jukkig, van onder tusschen de zijnerven ijl sterharig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 15—20. Twijgen, bladspillen en bladsteeltjes dicht sterharig. Heester. 1.00—4.00. Mrt. In de Preanger op 1000 M zeehoogte gevonden.
A. longifólia T. et B. Blaadjes 8-meermalen zoo lang als breed, lijn-lancetvormig met gelijken of bijna gelijken, afgeronden of stompen voet en spits toegespitsten top, ^ 10-jukkig, van boven kaal, van onder sterharig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf ^ 40. Pluimen ongeveer even lang als de bladeren, bruin sterharig. Kelk stomp 5-tandig. Kroonbladen eirondelliptisch, kaal. Bes i 20 mM middellijn. Zeer lang geleden op Java gevonden A. angustifólia Miq. var. liorsfieldiana D. C.
7. Helmknoppen in alle bloemen 8—10 8.
Helmknoppen 5 of bij uitzondering 6 9.
8. Pluimen dicht beschubd, ongeveer even lang als de bladspil,
vaak aan de toppen der twijgen opeengehoopt, 80—175 mM



12. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 3—9 13.
Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 10 of meer. . . 19.
13. Kroonbladen van buiten kaal ]). Blaadjes vaak meer dan 5. 14. Kroonbladen van buiten beschubd. Blaadjes 3—5. Bladsteeltjes
5—15 mM lang 18.
14. Bloemsteeltjes kaal, meerendeels 3—4 mM lang. Pluimen 50—155 mM lang,
geheel onbehaard. Kroonbladen 2—2'/2 mM lang. Wand der meeldradenbuis bij de d bloemen aan den voet sterk verdikt. Blaadjes 5 of 3, tegenoverstaand, kort gesteeld, langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen, gelijken of bijna gelijken voet en stomp toegespitsten top, kaal, 15—110 mM bij 8—45 mM. Opgerichte heester. 2.00—5.00. Jan.—Dec. Om de welriekende bloemen vaak in tuinen aangeplant, naar het schijnt uitsluitend in d exemplaren, waarschijnlijk inheemsch in China. Bhangtjar tjèna, md. — Kembang tjoelan, m. — Kemoening tjina, m. — Patjar tjèna, md. — Patjar tjina, m. — Patjar tjoelam, j. — Patjar tjoelan, s. — Tjaoelan, m. — Tjar tjèna, md. — Tjoelan, s. — Tjoelang, m, s. — Tjolan, m.
f A. odorata Lour.
In tuinen wordt ook wel een dwergvorm (/3 m i c r o p h y 111'n a D. C.) gekweekt, welks blaadjes bijna ongesteeld zijn en hoogstens 50 mM lang worden.
Bloemsteeltjes öf beschubd öf hoogstens 2 mM lang. . . 15.
15. Bladsteeltjes 3—8 mM lang, dicht beschubd. Blaadjes 5—7, met rechten
of eenigszins scheeven voet en stomp toegespitsten top, 75—175 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—12. Pluimen tuilvormig, langgesteeld, langer dan de bladspil, bloemen zeer kort gesteeld, kelk van buiten beschubd. Vrucht onbekend. Vroeger op den
Soeling bij Buitenzorg gevonden A. Sulingi BI.
Niet aldus 16.
16. Blaadjes 5—9, meestal 7, eirond, elliptisch, langwerpig of lan-
cetvormig, 80 — 150 mM bij 40—50 mM, met spitsen voet en stomp toegespitsten top. Bloemsteeltjes ± 2 mM lang, kroonbladen vrij, meeldradenbuis van binnen met 5 dikke en 5 dunne ribben. Stempel groot. Bes bolvormig, ^ 30 mM middellijn, geel, 2—3-zadig. Zaden omgeven door een eetbaren, zuurachtigen zaadrok. Boom. 10.00—20.00. Febr., Nov. Alleen in Oost-Java tusschen 100 en 400 M zeehoogte gevonden,
zeldzaam. Langsatan, j A. acïda K. et V.
Blaadjes 3 of meer, in 't laatste geval minstens 70 mM breed. 17.
17. Blaadjes 3—5, zeer zelden 7, groot, 150—300 mM bij 70 120
mM, eirond-elliptisch, met breeden, spits in het steeltje overgaanden voet en meestal stomp toegespitsten top, van onder met uitzondering der middennerf nagenoeg kaal. Pluimen tot 300 mM lang, langer dan de bladeren, kroonbladen aan den voet vergroeid, kaal, meeldradenbuis van binnen met lObreede
') Een loupe gebruiken.



ribben. Vruchtbeginsel beschubd, vrucht bolvormig-omgekeerd eirond, 30—40 mM middellijn, geelrood, bij rijpheid kaal. Zaden door een eetbaren zaadrok omgeven. Boom. 10.00—15.00. Jan.—Mei, Juli, Oct. Geheel Java beneden 300 M zeehoogte. Ki-soerèn gedè, s. — Langsat loetoeng, j.— Tanglar, j, s.
A. latifólia Miq.
Blaadjes 3, omgekeerd eirond-langwerpig, met wigvormigen voet, + 110 mM lang, ± 35 mM breed. Bloemen als bij de voorgaande soort, doch iets kleiner. Vrucht onbekend. Waarschijnlijk een vorm der voorgaande soort. Zeer lang geleden op Java gevonden. . A. mucronulata C. D. C.
18. Meeldradenbuis met gaven mond. Vruchtbeginsel beschubd.
Mannelijke bloemen ± VU mM lanS> in meestal hangende, 150—300 mM lange pluimen, de ? ± \'óU mM lang, in 100— 120 mM lange pluimen. Bes breed langwerpig rond, 8—11 mM middellijn, ijl beschubd. Blaadjes langwerpig-lancetvormig, met meestal spitsen, gelijken of bijna gelijken voet en stompen top, van onder duidelijk beschubd, 40—120 mM bij 15 45 mM. Heester of kleine boom. 3.00—10.00. Mrt., Juli, Oct.— Dec. Alleen in Oost-Java en bij Batavia gevonden. Pantjal kidang, j. - Patjar goenoeng, j. . . A. elaeagnoidea Bth.
Meeldradenbuis stomp 5-tandig. Vruchtbeginsel kaal. Overigens niet noemenswaard van de voorgaande verschillend en waarschijnlijk slechts een vorm daarvan A. Roxburghiana Miq.
19. Helmknoppen aan den voet der meeldradenbuis gezeten. Blaadjes
13 - 19, meerendeels met zeer scheeven voet, al of niet tegenoverstaand, langwerpig, stomp toegespitst, van boven kaal, van onder dicht beschubd, 110—170 mM lang. Pluimen pyramidaal, bloemen bijna zittend. Kelk 5-deelig, met ronde lobben, beschubd en gewimperd. Vrucht meestal tweelobbig en tweezadig, ± 30 mM breed, ± 20 mM hoog. Zaden met geleiachtigen zaadrok. Boom. 15.00—20.00. Febr. West-Java in bosschen, zeer zeldzaam A. Ganggo Miq.
Helmknoppen in de bovenhelft der meeldradenbuis gezeten. Blaadjes 7—21, meestal 11—21, met gelijkzijdigen, spitsen, stompen, afgeronden of hartvormigen (var. cordulata D. C.) voet, veranderlijk van grootte, van onder zeer dicht beschubd. Pluimen groot, lang gesteeld. Bloemen zittend, kroonbladen langwerpig, bleekgeel, van buiten beschubd, + 2 mM lang. Stijl kort, bes droog, 20—30 mM lang, beschubd, 1—2-zadig, zaden zonder zaadrok. Boom. 15.00—25.00. Jan.—Dec. Geheel Java in bosschen beneden 1200 M zeehoogte. Bangsöl, md.— Bhangsöl, md. — Doerènan, j. — Lengsar, j. — Sélang, j. —



Tanglar, j, s.— Tanglar goenoeng, s. — Tanglar wèrak, j. Walik angin, j A. argéntea BI.
10. Lansium Jack.
Trossen aan den stam en de dikke takken gezeten, hangend, alleenstaand of in bundels van 2—5, aan den voet vaak vertakt, 100—300 mM lang. Kroonbladen iets meer breed dan lang, wit of bleekgeel, vleezig. Helmknoppen in 1 rij geplaatst. Vrucht bolvormig of langwerpig rond, 20— 40 mM middellijn, geel. Zaden met doorschijnenden zaadrok, zeer bitter. Blaadjes 5—7, elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en kort toegespitsten top, 120—250 mM bij 70—125 mM, vaak geelachtig, van onder kaal of behaard (var. pubéscens K. et V. Kökösart, s. = Langsat, j. vruchtwand met veel melksap, zaadrok rinsch). Boom. 15.00—20.00. Oct. —Dec. In geheel Java beneden 1200 M zeehoogte gekweekt en hier en daar verwilderd. Langsep, j. (pitten klein, vrucht bolvormig, schil met veel melksap);—Doekoe, j, ttl. = Doekoeh, S. = Doko, md. (pitten klein, vrucht grooter dan bij de andere variëteiten, langwerpig rond, zaadrok dik, zoet, schil met zeer weinig melksap); — Bidjitan, s. — Pidjetan, j. = Pisitan, s. = Tjeloring, j.= Tjlorèng, j. (pitten grooter, zaadrok dun, zuur) -j- l. domésticum Jack.
Trossen in de biadoksels gezeten, alleenstaand of in bundels, 60—150 mM lang. Kroonbladen meer lang dan breed. Helmknoppen in 2 rijen geplaatst. Vrucht bolvormig, ^ 30 mM middellijn, oranje. Blaadjes 5—7, afwisselend, elliptisch of elliptisch-langwerpig met spitsen voet en stomp toegespitsten top, 80- 150 mM bij 40—55 mM, donkergroen, geheel kaal. Boom. 25.00. Dec. Hier en daar gevonden. Tipis koelit, j.
L. hümile Hassk.
11. Amoóra Roxb.
Kelk vergroeidbladig, 3-lobbig. Bloemen gesteeld. Stempel in de $ of ^ bloem 3-lobbig. Blaadjes 5—11 2.
Kelk uit 5 vrije bladen bestaand. Bloemen zittend, de $ in onvertakte aren, de d1 en § tot vertakte, 200- 700 mM lange aren vereenigd. Helmknoppen 6. Vruchtbeginsel behaard, stempel 1, gaaf. Vrucht bol-peervormig, rood. Zaden glanzend zwart, door een donkerrooden zaadrok omgeven. Bladeren even- of onevengevind, blaadjes 10—19, langwerpig met zeer scheeven voet. Boom. 15.00—20.00. Jan.- Dec. Geheel Java beneden 1100 M zeehoogte. Gendis, j. — Goela, j. — Kadapan, j.— Kadjeng gendis, md. — Kadjoe ghoela, md. — Kadjoeh khoe-



leuh, md. — Kajoe goela, j. — Kedoja sapi, j. — Mendjantoeng, m. — Merdjantoeng, m. — Parak, m.
A. Aphanamixis R. et Sch.
2. Blaadjes met zeer scheeven, bij het eindblaadje vaak kapvormigen voet, langwerpig-lancetvormig, vaak sikkelvormig gekromd, glanzend, dikwijls afwisselend. Bloemen gemengdslachtig, de cf in langgesteelde, 300—450 mM lange pluimen, de ? in 3—6-bloemige, bovenokselstandige trossen. Kroonbladen vrij, van buiten kaal. Helmknoppen 6. Vrucht 60—65 mM middellijn, zaden met oranjekleurigen zaadrok. Boom. 10.00—15.00. Juli. Alleen in de vloedbosschen bij Antjol (Batavia) gevonden . A. cucullata Roxb.
Blaadjes met rechten of bijna rechten, nooit kapvormigen voet, elliptisch-langwerpig. nooit sikkelvormig gekromd. Bloemen §, in kortgesteelde pluimen. Kroonbladen aan den voet vergroeid, van buiten dicht beschubd. Helmknoppen 6. Vrucht onbekend. Blaadjes 5—11, meestal tegenoverstaand. Boom. Juli. Alleen in de Preanger op 50 en op 1000 M zeehoogte gevonden A. trichanthéra K. et V.
12. Walsüra Roxb.
1. Pluimen in de hoogere bladoksels, vaak tot een eindelingsche bloeiwijze samenkomend. Kelkslippen spits. Kroonbladen eirondlangwerpig, 3—4 mM lang, wit, van buiten behaard. Meeldraden 10, nagenoeg vrij, helmdraden behaard, handvormig, met 2-tandigen top. Schijf helderrood. Stijl kort, stempel breed. Steenvrucht langwerpig rond, kaal, 20—25 mM lang, 1-zadig, zaad door een sappigen, zoeten zaadrok omgeven. Bladeren onevengevind, blaadjes meestal 5, eirond-langwerpig of elliptisch-langwerpig, met afgeronden of stompen, spits in hun steeltje overgaanden voet en min of meer toegespitsten top, gaafrandig, zwak glanzend, kaal, 100—220 mM bij 35—75 mM. Boom. 8.00—12.00. Alleen in West-Java gevonden. . . . W. pinnata Hassk.
13. Heynéa Roxb.
1. Bloemen in eindelingsche en okselstandige, langgesteelde, wijdvertakte, onbehaarde pluimen of tuilen. Kelk diep 5-lobbig. Kroonbladen 5, uitgespreid of schuinopstaand, ovaal, vrij stomp, groenwit, 3—4 mM lang, kaal. Helmdraden 10, behaard, aan den voet vergroeid, lintvormig met 2-tandigen top, tusschen de tandjes den helmknop dragend. Stijl zeer kort, stempel breed. Vruchten langwerpig, rood, 30—35 mM lang, 2-kleppig



11. Windend, melksaphoudend kruid met hoekige of gelobde bla¬
deren. Bloemen zeer klein, in vorksgewijs vertakte schichten.
Vrucht gevleugeld Cardiópteris 230.
Niet aldus 12.
12. Bloemen in onvertakte, alleenstaande of tot bundels vereenigde,
lange aren, gewoonlijk éénslachtig-éénhuizig, bij beide geslachten met samenhangende of vergroeide kroonbladen, de $ met staminodiën en een zittenden stempel. Bladeren leerachtig, 90—300 mM lang 13.
Bloemen niet in onvertakte aren 14.
13. Klimmende heester. Kelk onduidelijk getand.
Sarcostigma 229. Boomen. Kelk duidelijk gelobd Gonocaryum 226.
14. Kelk minder dan halfweg ingesneden 15.
Kelk minstens halfweg ingesneden 18.
15. Bloemen in kleine, okselstandige bijschermen, gesteeld. Stempel
zittend. Schijf ontbrekend. Helmdraden behaard.
Gomphandra 225. Bloemen niet in kleine, okselstandige bijschermen. ... 16.
16. Bloemen in aren, welke tot gesteelde schermen vereenigd zijn,
§. Helmdraden langharig. Duidelijke, ringvormige schijf aanwezig. Stempel klein. Bladeren leerachtig.
Stemonürus 226.
Bloemen in pluimen of tuilen 17.
17. Kroonbladen van binnen behaard. Schijf ringvormig, den voet van den
eierstok omgevend Map p ia 226.
Kroonbladen van binnen kaal. Schijf ontbrekend.
Apódytes 226.
18. Kroonbladen aanwezig, vrij. Bloemen in smalle pluimen, welke vaak tot
een eindelingsche, tuilvormige bloeiwijze samenkomen.
Villarésia 228.
Kroonbladen ontbrekend of onderling vergroeid. Bloemen in pluimen of trossen Platéa 227.
1. Ximénia Plum.
1. Bloemen in gedrongen, 3—9-bloemige bloeiwijzen, doorgaans 4-tallig, soms enkele 5-tallig, zwak welriekend. Kroonbladen geelachtig, van binnen lang-witharig, ^ 10 mM lang. Helmdraden dubbel zooveel als kroonbladen, nabij den top S-vormig gekromd. Kelk na den bloei niet vergroot. Steenvrucht langwerpig rond, bij rijpheid oranje, + 25 mM



lang, vruchtvleesch sappig, eetbaar. Zaad groot, volgens sommigen eetbaar ]), volgens anderen vergiftig. Twijgen met korte doornen gewapend, bladeren aan de jonge twijgen verspreid, aan de oudere in bundels, ovaal-eirond met afgeronden voet en stompen of uitgeranden top, gaafrandig of gekarteld, kaal, 15—70 mM lang. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.— Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. Alleen aan het strand. Bidara laoet, m X. americana L.
2. O'lax L.
1. Kroonbladen (bij levende exemplaren) 7—9 mM lang "), wit, ten getale van 5 aanwezig doch twee aan twee samenhangend, zoodat er schijnbaar 1 gaaf en 2 tweespletige kroonbladen zijn. Bloemen heterodistyl, in 5—35 mM lange trossen. Meeldraden 3, staminodiën 5, tweespletig. Steenvrucht groötendeels door den vergrooten kelk omgeven, ^ 15 mM lang, oranje. Bladeren eirond-elliptisch-langwerpig met spitsen, stompen of afgeronden, vaak eenigszins scheeven voet en stompen of breed afgeronden top, gaafrandig, 20—95 mM bij 3—35 mM. Oude twijgen met stevige, stompe takdoornen gewapend. Heester, vaak min of meer klimmend. 2.00 10.00. Jan.—Dec. In kreupelhout, vooral nabij de zee O. scandens Roxb.
Kroonbladen 10—12 mM 3) lang, wit, meestal ten getale van 5, soms ten getale van 6 aanwezig. Steenvrucht tot 25 mM lang. Bladeren 40 150 mM bij 20—75 mM, met stompen of afgeronden voet en vaak spitsen top, van boven glanzend. Twijgen ongedoornd. Overigens als de voorgaande. Hier en daar gevonden O. imbricata Roxb.
3. Erythrópalum BI.
1. Bloemen in meestal vrij lang gesteelde, zeldzamer nagenoeg zittende (var. abbreviatum Hochr.), okselstandige bijschermen, ^ 2 niM middellijn. Kelk kort 5-tandig, kroonbladen 5, schijf breed, meeldraden 5, tegenover de kroonbladen geplaatst, vruchtbeginsel gedeeltelijk in de schijf weggedoken, stijl kort, vrucht langwerpig rond, aan den voet in een langen steel ver-
') Werkt volgens Rumphius als purgatief.
3) Bij gedroogde exemplaren + 5 mM lang, geelbruin.
3) Bij gedroogde exemplaren 8—9 mM lang, zwart.



10. Stemonürus BI.
1. Bloemen & in okselstandige, gesteelde, 2—5-stralige schermen; schermstralen aan den top met 5—11 zittende bloemen. Kelk stomp 5-lobbig, kroonbladen opgericht, wit, met naar binnen gebogen, groenen top, onder den top vrij stevig samenhangend, 4—5 mM lang, kaal. Meeldraden tusschen de kroonbladen naar buiten tredend, aan den top langharig. Schijf ringvormig. Vruchtbeginsel kaal. Vrucht elliptisch, zwak gekromd, 50—60 mM lang, tweekleurig. Bladeren langwerpig of langwerpigomgekeerd eirond met spitsen voet en kort toegespitsten top, dik leerachtig, 60—190 mM bij 30—85 mM. Boom. 15.00— 20.00. Juli—Dec. Hier en daar in West-Java gevonden, op 30 en 700 M zeehoogte. Kalapa siong, m. — Sintok lantjang, s.
St. secundiflórus BI.
11. Apódytes E. Meyer.
1. Bloemen in eindelingsche of bijna eindelingsche, zachtharige tuilen, de afzonderlijke bloemen nagenoeg zittend. Kelk napvormig, 5-tandig, kroonbladen langwerpig, helmdraden kaal, vruchtbeginsel behaard, stijl kaal, met afgeknotten stempel. Bladeren elliptisch-eirond, zeer spits toegespitst. Boom. 30.00. Oct. Alleen in de Preanger gevonden. Ki badak, s.
A, javanica K. et V.
12. Mappia Jacq.
1. Bloemen kort gesteeld, in okselstandige of bijna eindelingsche, zachtharige pluimen of tuilen. Schijf napvormig, gelobd, vruchtbeginsel stijfharig, stijl draadvormig. Bladeren omgekeerd eirond-lancetvormig met wigvormigen voet en stomp toegespitsten top, leerachtig, kaal. Zijnerven dun, nagenoeg horizontaal. Boom. Lang geleden op Java gevonden.
M. montana Miq.
13. Gonocaryum Miq.
1. Bloemen meestal éénslachtig-tweehuizig, zeldzamer éénslachtig-éénhuizig, tot hangende aren vereenigd. Aren gewoonlijk bundelsgewijs in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, tijdens den bloei 100-200 mM, in den vruchttijd tot 400 mM lang. Bloemen vleezig, de ó 5-6 mM, de $ + 7 mM hoog, kroonbladen door middel der meeldraden of der staminodiën samenhangend, aan den top binnenwaarts omgebogen. Kelk heldergroen, bij de ó bloemen V\2-2, bij de ? 2-3 mM hoog. Kroonbladen van buiten groengeel. Helmknoppen in de <5 bloemen ongeveer even lang als de helmdraden, in de ^ veel korter en loos. Vrucht-



niet met vele fijne, bruine of zwarte stippels. Kelk 2—31/3 mM middellijn 3.
Twijgen met fijn behaarden top. Bladeren vliezig, van onder met vele fijne, bruine of zwarte stippels, elliptisch of eirondlangwerpig, met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en al of niet toegespitsten, meestal spitsen top, 25—80 mM bij 12 45 mM. Bladsteel 2—9 mM lang. Kelk tot 5 mM middellijn. Kroonbladen ovaal-omgekeerd eirond, wit, aan den voet vergroeid, + 4 mM lang. Mannelijke bloemen met een duidelijk stamperrudiment, de $ met goed ontwikkelde staminodiën. Vruchtbeginsel met gelobden stempel. Steenvrucht bolvormig, met 4 of minder kernen. Heester of kleine boom. 5.00—8.00. Jan. Hier en daar in de hoogere bergstreken gevonden (I. Horsfiéldii Miq.) I. triflóra BI.
3. Bladsteel 2—10 mM lang. Volwassen bladeren 35—85 mM lang,
2 -3 maal zoo lang als breed. Kroonbladen 3\/2—4 mM lang. 4.
Bladsteel 10—21 mM lang. Volwassen bladeren 80—120 mM bij 20—35 mM, elliptisch-lancetvormig met stompen of spitsen voet en toegespitsten top, dun leerachtig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 11—13. Bloeiwijzen ten getale van 2—6 bundelsgewijs in de bladoksels, de $ 1-bloemig, de c? 1—3-bloemig, onbehaard, aan den voet met breede schubben. Kelkslippen even lang als of weinig langer dan de buis, l'/4— 1 :V4 mM lang. Kroonbladen ^ 2V2 mM lang. Meeldraden weinig korter dan de kroonbladen. Boom met groote knopschubben. 6.00. Alleen in West-Java gevonden, zeer zeldzaam.
I. Hoókeri King.
4. Bladsteel 2—4 mM lang. Bladeren eirond-elliptisch met afge¬
ronden voet en vrij spits toegespitsten top, 35—60 mM bij 18—30 mM, van boven glanzend. Kroonbladen zeer kort vergroeid, 3'/3—4 mM lang. Mannelijke bloemen onbekend. Staminodiën in de vrouwelijke bloemen iets korter dan de kroonbladen. Vruchtbeginsel langwerpig rond met gelobden stempel. Boom. 10.00. Vroeger op den Wilis en den Mandelawangi gevonden, misschien een vorm der volgende soort. . I. densiflóra Miq.
Bladsteel 5—10 mM lang. Bladeren.eirond-langwerpig met spitsen of stompen voet en stomp toegespitsten top, 50—85 mM bij 20—36 mM. Kroonbladen nagenoeg vrij, ^ 4 mM lang. Vruchtbeginsel langwerpig rond. Boom. 12.00. Jan. Alleen in de Preanger gevonden. Ki sarèseh, s.
I. odorata Ham. var. Teysmanni Loes.



5. Bloemen bij beide geslachten in gesteelde, veelbloemige, tuilvormige bijschermen, welke vaak tot een pluimvormige bloeiwijze samenkomen, de <3 4—5-tallig, de $ 5 6-tallig. Kelk 2—3 mM middellijn, met korte, stompe lobben. Kroonbladen der Ó bloemen uitgespreid, aan den voet kort vergroeid, ovaal met stompen top, 2—3 mM lang. Duidelijk stamperrudiment met korten stijl aanwezig. Kroonbladen der $ bloemen ± VI, mM lang, opgericht, aan den voet met de ongeveer even lange, kroonbladachtige staminodiën vergroeid. Steenvrucht ± 5 mM middellijn, 7—10-kernig. Twijgen gewoonlijk grijs. Nietige steunbladen aan jonge loten aanwezig. Bladeren langwerpig met spitsen, stompen of afgeronden voet en al of niet toegespitsten, meestal stompen top, 60—150 mM bij 25—65 mM. Boom. 10.00-40.00. Febr.—Juni, Sept. Ki sekel, s. — Ki tèrong gedè, s. — Titnah timcih, tn. — Titimah, m.
I. cymósa BI.
Mannelijke bloemen onbekend, de $ in onvertakte, 10 25 mM lange trossen. Kelk met 4 stompe lobben. Kroonbladen ovaal, ^ P/s mM lang. Staminodiën niet kroonbladachtig, korter dan de kroonbladen, met looze helmknoppen. Vruchttrossen tot 40 mM lang. Bladeren eirond-elliptisch, met afgeronden of eenigszins hartvormigen voet en toegespitsten top, dik leerachtig, 45—100 mM bij 22—48 mM. Onbehaarde heester of boom, soms epiphytisch. 10.00—20.00. Nov. In de hoogere bergstreken, o. a. op den Salak en den Gedeh gevonden. Ki sekel, L sPicéta B1"
XXXVII. CELASTRACEAE.
1. Meeldraden 3, op den bovenbinnenrand der breede schijf inge¬
plant, aanvankelijk tegen den stijl gedrukt, later teruggekromd. Klimmende heesters met tegenoverstaande of bijna tegenoverstaande bladeren 2-
O
Meeldraden 4—5 > '
2. Bloemen geelwit of groenwit, zeer klein, hoogstens 2 mM mid¬
dellijn. Doosvrucht met gevleugelde zaden.
Hippocratéa 236.
Bloemen geel of groengeel, 3—10 mM middellijn. Besvrucht. Zaden ongevleugeld Salacia 236.
3. Bladeren geheel of nagenoeg tegenoverstaand 4.



Bladeren afwisselend, verspreid of schijnbaar in bundels. . 6.
4. Kroonbladen van binnen zonder schub 5.
Kroonbladen van binnen met een vleezige, veelspletige schub.
Zaden door een breeden vleugel omzoomd.
Lophopétalum 234.
5. Bloemen in gesteelde, okselstandige bijschermen, 5-tallig. Kroon¬
bladen groen, 3—4 mM lang. Boom. Steenvrucht.
Elaeodéndron 235. Niet aldus. Doosvrucht Euónymus 233.
6. Sterk gedoomde heester Gymnospória 235.
Ongedoornde heesters of boomen 7.
7. Bloemen in herhaaldelijk vertakte, okselstandige bloeiwijzen, ^ 3
mM middellijn. Kelkbladen spits. Bladeren met lang toege-
spitsten top. Besvrucht Perrottétia 235.
Niet aldus 8.
8. Bloeiwijze schermvormig, armbloemig. Stempel zittend. Steen¬
vrucht Siphónodon 238.
Bloeiwijze tros- of pluimvormig. Stijl 1 met gelobden stempel. Doosvrucht. Heesters . Celastrus 234.
1. Euónymus L.
1. Bloemen 5-tallig, 10—15 mM middellijn. Bloemstelen 1—3bloemig, in okselstandige bundels Kelkslippen teruggeslagen, ovaal met afgeronden top, roodbruin, kroonbladen langwerpig rond, langs den rand in fijne slippen verdeeld, groen, meeldraden 2—3 mM lang, vrucht omgekeerd eirond, 5-hoekig, rood, 5-kleppig openspringend, zaden met oranjekleurigen zaadrok. Bladsteel 6—10 mM lang, bladeren elliptisch, lancetvormig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, 70—185 mM bij 35—100 mM. Onbehaarde boom. 10.00—21.00. Aug.—Oct. Geheel Java beneden 1500 M
zeehoogte Eu. javanicus BI.
Hiervan onderscheidt men een drietal vormen:
Bladeren geheel gaafrandig var. Horsfiéldii Turcz.
Bladeren nabij den top zwak gekarteld-gezaagd.
Vrucht met spitsen top, 25—35 mM lang. . . forma genuinus. Vrucht met afgeronden of ingezonken top, 10—20 mM lang.
var. sphaerocarpus.
Bloemen 4-tallig, ^ 8 mM middellijn, in herhaaldelijk vorksgewijs vertakte, 10—20-bloemige, okselstandige bijschermen. Kroonbladen elliptisch. Vrucht 2—4-hokkig, zaden met rooden zaadrok. Bladsteel 3—8 mM lang, bladeren elliptisch met spitsen voet



groene of witte vlekken, van onder meestal donkerrood gekleurd, zeldzamer groen, ongelobd, doorgaans eirond-langwerpig of eirond-lancetvormig, zeldzamer breed eirond met hartvormigen of bij de bovenste bladeren afgeknotten voet, 55—250 mM bij 25—215 mM. Stengels kantig, aan den top meestal behaard. Bijschermen kortgesteeld, vaak alle naar één zijde gekeerd, min of meer behaard. Kroonbladen groen, 2—2'/2 mM lang, bes bolvormig, meestal 1-zadig. Klimmende heester. 2.00— 10.00. Jan.—Dec. In bosschen en kreupelhout van af het zeestrand tot op 300 M zeehoogte. Areuj beubeureuman, s. — Areuj hariang beureum, s. — Banteng,j.— Beubeureuman, s.— Dara, j. — Deres, j. — Ki pareh, s. — Mirah, j. — Rabet dara, md. — Sabrang, md. — Sambang, j. — Sariawan, j. — Ter es, j.
V. discolor Dalz.
Bladeren beiderzijds groen gekleurd, van boven niet met langwerpige, bleekgroene of witte vlekken 13.
13. Bladeren van onder volkomen kaal. Bijschermen 2—3 maal
vertakt. Rijpe bes rood of zwart 14.
Bladeren van onder althans langs den voet der hoofdnerven behaard. Rijpe bes donkerblauw, knikkend 17.
14. Bloemknoppen (bij levende exemplaren en van af den voet der
kelkbuis gemeten) 4—5 mM lang. Kroonbladen 3—4mMlang, dik, van buiten purper. Schijf 3—31/2 mM middellijn. Steel der bloeiwijze dik. Stengels niet wit berijpt. Bloeiwijzen met
2—3 hoofdtakken 15.
Bloemknoppen 2—3 mM lang. Kroonbladen 2—27a mM lang. Schijf 1—2 mM middellijn. Stengels wit berijpt of anders vele bloeiwijzen met 4—5 hoofdtakken 16.
15. Bladeren alle of meerendeels met duidelijk hartvormigen voet,
de grootere hartvormig-eirond, de kleinere meer langwerpig, alle met geleidelijk versmalden of toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, vleezig, bleekgroen, 70—180 mM bij 45—130 mM. Bijschermen doorgaans 3-armig, bloemsteeltjes in den vruchttijd 10—12 mM lang, bes afgeplat bolvormig, zwart, van binnen groen, ± 10 mM middellijn, zoet, meestal 1-zadig. Stengel dik, kantig, internodiën aan den voet vrij sterk gezwollen. Klimmende heester. 5.00—10.00. Jan. Dec. In heuvel- en bergstreken (Cissus rotundifólja BI.). Areuj ki sioeh, s. — Kemboer, j. — Kenjar, j. — Koetoek weloet,
j. — Manjoei, j V. pallida W. et A.
Bladeren meerendeels met wigvormigen of afgeknotten, zeldzamer



2—9 mM lang. Blaadjes meestal met stompen of afgeronden, minder vaak met spitsen, bijna nooit met spits toegespitsten top, nu eens geheel kaal (de typische vorm, alleen nabij de zee te vinden) dan weer dicht kortharig (var. cinérea), 15—85 mM bij 8— 45 mM. Klimmende heester. 2.00—10.00. Jan.- Dec. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte. Galing, j. — Galing galing, m.
V. trifólia L.
20. Bladeren 7—9-tallig, blaadjes van onder dicht bekleed met vrij
lange, zachte haren. Bijschermen okselstandig, kortgesteeld, dicht kortharig, kroonbladen wit, va.i buiten dicht kortharig. Bes 3—4-zadig, zaden met gladde rugzijde. Klimmende heester. Mrt., Oct. Alleen bij Poeger gevonden. Dloendoeng, j.— Galingan kebo, j V. pedata Wall.
Bladeren 5-tallig, blaadjes van onder kaal of fijn behaard. Bijschermen grootendeels eindelingsch ]), vaak met 2 stengelbladen aan den voet. Bes 2—4-zadig, zaden met gerimpelde rugzijde. Klimmende heester. 2.00—10.00. Jan., April. In kreupelhout en heggen. Galing, j. — Galing kebo, j. — Galing sapi, j V. japónica Thunb.
21. Assen der bloeiwijze en rugzijde der kroonbladen geheel kaal.
Ranken meestal 2-spletig 22.
Assen der bloeiwijze en vaak ook de rugzijde der kroonbladen tijdens den bloei min of meer behaard 24.
22. Bladeren alle of meerendeels 1—3-tallig 23.
Bladeren alle of meerendeels voetvormig 5—6-tallig, blaadjes
ovaal-langwerpig, scherp gezaagd, 50—150 mM bij 25—60 mM. Bijschermen tegenover de bladeren geplaatst, vaak langgesteeld, nooit tot pluimen vereenigd, 3—5-stralig. Stamperrudiment in de cf bloem klein. Stempel in de $ bloemen duidelijk 4-lobbig. Schijf klein. Vrucht zwartrood, ^ 15 mM middellijn, 1—2-zadig. Klimmende heester. 10.00—25.00. Jan., Oct. Hier en daar in de bergstreken gevonden (Cissus laev i g a t a BI.). Gang, j. — Sererep, j. — Soesoean, s. — Tlètjèr, j.
V. laevigata Backer 2).
23. Bladeren deels 1-tallig, deels 3-tallig. Blaadjes vleezig, eirond-
') Het best neemt men dit waar aan een bloeiend exemplaar, daar de bloeiwijze later vaak door een okselstandigen zijtak op zijde gedrongen wordt en dan zelve okselstandig schijnt.
3) Het schijnt dat deze soort alleen door de geheel onbehaarde bloeiwijzen van V. mutabilis Miq. verschilt (zie pag. 254). Mocht dat zoo zijn, dan moet ze daarmede natuurlijk vereenigd worden.



heester. 10.00—15.00. Sept.—Nov. In de bergstreken (Cissus glabrata BI.). Ki barèra, s. . V. glabrata Backer. Bladeren alle of meerendeels 5-tallig, blaadjes tot 230 mM lang, tot 85 mM breed. Stempel in de $ bloem gaaf of bijna gaaf.' Klimmende heester. 10.00—15.00. In de bergstreken. Barèra, s. — Ki barèra, s. - Tètèr, j V. Hóokeri Laws!
27. Bijschermen kort gesteeld, tijdens den bloei halfbolvormig, dichtbloem ig. Mannelijke bloemen op Java nog nooit gevonden ]). Schijf in de $ bloemen krachtig ontwikkeld, den eierstok insluitend, staminodiën nietig, stijl kort en dik, stempel in talrijke vrij lange, dunne slippen verdeeld. Kroonbladen groenwit. Bes bolvormig, 12—15 mM middellijn, bleek vleeschkleurig, 1—2-zadig. Zaden omgekeerd eivormig, 6—8 mM lang. Oude stengels breed handvormig, de jonge meestal wrattig. Ranken onvertakt. Lagere bladeren voetvormig 4—5tal'ig, de hoogere handvormig 3-tallig, blaadjes langwerpiglancetvormig, de buitenste met zeer scheeven, de andere met minder scheeven of rechten voet, alle met kort toegespitsten top, duidelijk gezaagd-getand, 60—210 mM bij 30—85 mM. Hoogklimmende heester. 5.00—15.00. Aug.—Dec. Geheel Java van af het zeestrand tot op 1500 M zeehoogte (Cissus tuberculata BI.). Bantèngan, j. — Epèk, j. — Ki barèra, s• Ojod epèk, j. — Ojod lèpèk, j. — Ojod waliran, j. — Waliran, j lanceolaria Wall.
Niet aldus 28
28. Blaadjes althans in de bovenhelft duidelijk gekarteld-gezaagd. Stempel in de $ bloem diep 4-lobbig 29.
Blaadjes in de bovenhelft onduidelijk getand-gezaagd, in de onderhelft geheel gaafrandig, leerachtig, alle met spitsen voet en kort toegespitsten top, tot 120 mM lang, tot 60 mM breed. Bijschermen dikwijls paarsgewijs in de bladoksels geplaatst, soms ook aan korte zijtakken opeengedrongen. Bloemen onbekend. Bes langwerpig rond, ^ 10 mM lang, meestal 1-zadig. Bladeren deels voetvormig 5-tallig, deels handvormig 3-tallig. Klimmende heester met wrattige stengels. Misschien een vorm van V. lanceolaria Wall. Geheel Java op 200—500 M zeehoogte (Cissus verrucósa Zoll.). Manjoe,j. — Tjlètjèr,
J' Waliran, j V. verrucósa Backer.
29- Bijschermen meerendeels in de oksels van nog aanwezige bla-
') Hoewel nog niemand bloemen op Java heeft gezien, geeft de plant dikwijls overvloedig vrucht.



deren gezeten. Meeldraden in de c? bloemen een weinig korter dan de kroonbladen. Rudimentaire eierstok in de schijf weggedoken. Vrouwelijke bloemen met 4 staminodien schij kort bes + 20 mM middellijn, 3-4-zadig. Hoogere bladeren 3-tallig, de lagere voetvormig 5—7-tallig, blaadjes 60 120 m lang Hoogklimmende heester. 15.00. Jan., Mei. Hier en daar gevonden (C.'ssus mutabilis BI.). Areuj ki-barera
Kamandèn, v; ™utafb,hs
Bijschermen alle of meerendeels in de oksels der afgevallen b deren gezeten, herhaaldelijk vertakt, kroonbladen van buiten zeer dicht behaard Bladeren voetvormig 5-tallig, blaadjes 40-90 mM lang. Klimmende heester. Nov. Alleen op het
Idjen-plateau gevonden, misschien een vorm van V. lan"°" . V. coriacea Miq. laria Wall 
2. Léea L.
1. Bladeren gevind of dubbel-drievoudig gevind, blaadjes meer
Bladeren3 enkelvoudig of driebladig gevind, de enkelvoudige bladeren of het eindblaadje der 3-tallige bladeren breed ellipt.sch-omgekeerd eiron , met versmalden, soms iets hartvormigen voet en kort toegesp.tsten top 110- 300 mM bij 60-160 mM, de zijblaadjes smal elliptisch me scheeve voet, 200—250 mM lang, alle gezaagd, kaai. Bijschermen■ ^ jestodd. hnlvnrmie dichtbloemig, + 20 mM middellijn. Kroonbladen wit, schij ïïbeniïêp 2-tadig. Vrucht bolvormig, 7-10 mM middellijn. Opstijgent heestertje. 0.30-0.45. Lang geleden in M
2. Stamloten en vaak ook de twijgen scherp gestekeld van_
binnen 2) met een afhangenden ring, welke tot het vruchtb ginsel omlaag reikt en den binnenwand der schijf aanraakt o bijna aanraakt. Kroonbladen groen, kaal of bijna kaal. 3. Plant ongestekeld. Schijf van binnen 2) met een korten ring die niet tot het vruchtbeginsel omlaag reikt en ver van den
binnenrand der schijf verwijderd is • •
3 Bladeren enkelgevind, blaadjes 3-7, langwerpig, lang toegespitst, grof gezaaed 65-230 mM bij 22-80 mM, geheel kaal. Bijschermen alleenstaand of in paren, ijl, 30-75 mM breed- Bloemsteels kaal. Schijf zeer ondiep gelobd lobben gaaf. Bes afgeplat bolvormig, bij rijpheid zwart, + 20 rriaet, Opgerichte heester. 3.00-5.00.
West-Java gevonden. Ki boehaja, 
1) Zeer nauw verwant aan V. laevigata. Zie pag. 251.
2) Een bloem overlangs doorsnijden.



Bladeren onvolkomen driedubbel- of onvolkomen dubbelgevind, blaadjes talrijk, variëerend van ovaal tot lancetvormig, grof gezaagd, 30—140 mM bij 12—45 mM, van onder in de nerfoksels gebaard. Bijschermen alleenstaand of in paren, 50—75 mM breed. Bloemsteeltjes kortharig. Schijf kort gelobd, lobben uitgerand. Bes afgeplat bolvormig, bij rijpheid nagenoeg zwart, 8 10 mM middellijn. Boom of opgerichte heester. 3.00— 12.00. Jan.—Dec. Geheel Java, vooral Midden- en Oost-Java beneden 600 M zeehoogte. Kadjoe bhadjha, md. — Kajoe baja, j. — Ki boehaja, s. — Lengki, j. — Ribojo, j.
L. angulata Krthls.
4. Assen der bloeiwijze en rugzijde der kroonbladen rood. . 5.
Assen der bloeiwijze en kroonbladen groen 6.
5. Grootere bladeren onvolkomen driedubbelgevind, blaadjes variëe¬
rend van ovaal tot lancetvormig, 20—120 mM bij 10—45 mM, het eindblaadje gewoonlijk minder dan 100 mM lang. Kroonbladen beiderzijds donkerrood, schijflobben gaaf, bes donkerrood, + 10 mM middellijn. Opgerichte heester. 1.00—2.50. Jan—Dec. Op vochtige of moerassige plaatsen beneden 50 M zeehoogte. Ginggiang beureum, s. — Girang, j. — Girang girangan, m.
L. rübra BI.
Bladeren enkelgevind of de grootere onvolkomen dubbelgevind, blaadjes langwerpig, 70—170 mM bij 30—75 mM, het eindblaadje gewoonlijk meer dan 100 mM lang. Kroonbladen van binnen geelachtig rood, schijflobben 2-tandig, rijpe vrucht ^ 8 mM middellijn. Opgerichte heester. 0.75—1.25. Juli, Sept., Oct. Hier en daar gevonden op beschaduwde plaatsen tusschen 200 en 500 M zeehoogte (L. aurantiaca Z. M.). Girang koenjit, j. — Soelangkar, s L. acuminata Wall.
6. Volwassen blaadjes van onder kaal of zoo goed als kaal. . 7.
Volwassen blaadjes van onder op de nerven en aderen vrij dicht
kortharig 
7. Hoofdassen der bloeiwijze vrij dicht roestkleurig behaard. Schijf¬
lobben ') aan den voet het breedst, meer breed dan lang, zwak uitgerand, bij gedroogde exemplaren schijnbaar gaaf. Blaadjes vliezig, bij gedroogde exemplaren met vrij sterk uitspringende dwarsaderen. Zaagtanden niet zeer grof. Opgerichte heester. 2.00—6.00. Jan. Alleen in de bergstreken van West-Java tusschen 1400 en 1700 M zeehoogte gevonden, misschien een vorm van L. sambucina Willd. L. javanica BI.
!) Verwijder eerst de meeldraden.



Hoofdassen der bloeiwijze kaal of bijna kaal. Schijflobben ) boven den voet het breedst, niet meer breed dan lang, 2-tandig. Stijl tijdens den bloei doorgroeiend. Rijpe bes donkerpurper of bijna zwart. Blaadjes dun leerachtig, bij gedroogde exemplaren met zwak uitspringende dwarsaderen. Zaagtanden vrij grof. Opgerichte heester, vaak met kleine luchtwortels. 3.00 — 7.00. Jan.—Dec. Geheel Java in kreupelhout en bosschen beneden 1000 M zeehoogte. Ghirang, md. — Ginggiang, s. — Girang, j. — Kajoe toewa, j. — Ki toewa, s. — Pohon toewa,
s. — Silangkar, s. — Soelangkar, s. — Tirah, j. ^
L. sambucina willd.
8 Blaadjes alleen behaard, niet beschubd. Bijschermen 50-160
mM breed. Stijl tijdens den bloei doorgroeiend. Bes afgeplat
bolvormig, 8-10 mM middellijn. Opgerichte heester. 1.00—
6.00. Jan—Dec. West- en Midden-Java van af de laagvlakte
tot op 1200 M zeehoogte, hoogst waarschijnlijk een vorm
van L. sambucina Willd.- (L. robüsta BI.). Girang,
j — Girangan, j. — Kajoe toewa, j. Toewa, j.
L. sundaica Miq.
Blaadjes van onder niet alleen behaard, maar ook met talrijke
ronde, grijze of bruine schubben bedekt. Bijschermen tijdens
den bloei 50—100 mM breed. Schijflobben uitgerand. Stijl
tijdens den bloei niet doorgroeiend. Bes afgeplat bolvormig,
+ 12 mM middellijn. Opgerichte heester. 1.50—3.00. Jan.
Dec Geheel Java in kreupelhout beneden 1000 M zeehoogte.
Djirang md. - Ginggiang, s. - Girang, j. - Girang djem-
boet, j. — Girangan, j. — Lengki, j. - Soelangkar, s.
L. aequata L.
XL. SAPINDACEAE.
1. Bladeren ') verspreid of afwisselend ^
Bladeren tegenoverstaand. .......
2. Kelk en kroon beide aanwezig. Bladeren gevind of dubbel^
vind 24
Bloemkroon ontbrekend 
3. Meeldraden of staminodiën kaal. Bloemkroon nagenoeg of geheel
actinomorf. 
Verwar de bladeren niet met de blaadjes.



Meeldraden of staminodiën behaard 6.
4. Algemeene bladspil duidelijk gevleugeld. Meeldraden 5. Vrucht niet open¬
springend. Gekweekte sierboom Filfcium 270.
Algemeene bladspil ongevleugeld. Vrucht openspringend. . 5.
5. Meeldraden of staminodiën 8. Kroonbladen korter dan de kelk.
Elattóstachys 269.
Meeldraden of staminodiën 5 5a.
5a. Kelk diep gedeeld. Vrucht2-lobbig, ongestekeld. Harpüllia 271. Kelk kort getand. Vrucht ongelobd, gestekeld Cubflia 268.
6. Kelksiippen of -bladen tot kort voor den bloei breed dakpans¬
gewijs dekkend, tijdens den bloei althans aan den voet nog
over elkander liggend 7.
Kelkslippen klepsgewijs aaneensluitend of voor den bloei uiterst smal dakpansgewijs dekkend, tijdens den bloei niet met de randen over elkander liggend 19.
7. Schijf ') zeer ongelijkzijdig. Bloemkroon 2) duidelijk zygomorf. 8. Schijf gelijkzijdig of bijna gelijkzijdig. Bloemkroon actinomorf
of bijna actinomorf 12.
8. Bladeren drietallig of dubbeldrietallig. Bloeiwijzen soms met
ranken. • 9
Bladeren evengevind. Ranken ontbrekend 10.
9. Kruid met ranken aan de bloeiwijzen. Vliezige, opgeblazen doos¬
vrucht. Bladeren dubbeldrietallig. Cardiospérmum 260. Heester zonder ranken. Vrucht sappig. Bladeren drietallig.
Allóphylus 260.
10. Blaadjes 14—26, kaal. Vrucht uit 1—3 groote nootjes bestaand.
Zaden zonder zaadrok Sapindus 261.
Blaadjes 4—13, behaard. Vruchtnootjes klein 11.
11. Kroonbladen veel grooter dan de kelk. Vruchtbeginsel in de $
bloemen stomp 3-lobbig. Vrucht sappig. Zaden zonder zaadrok.
Blaadjes 80—240 mM lang Erioglóssum 261.
Kroonbladen niet grooter dan de kelk. Vruchtbeginsel scherp 3-lobbig. Vrucht droog. Zaden met een zaadrok. Blaadjes 75—140 mM lang Guióa 268.
12. Blaadjes aan de grootere bladeren 8 3) of meer. Meeldraden
niet ver buiten de bloem stekend. Vruchtbeginsel gaaf of zeer ondiep gelobd, glad. Stijl nooit diep ingesneden, soms na-
') Men verwijdere eerst den kelk en de kroonbladen. Dan ziet men de schijf als een volkomen of onvolkomen, vaak in klieren opgelosten vleezigen ring om de meeldraden.
) Gewoonlijk zijn er 4 kroonbladen, terwijl de plaats van het vijfde open blijft. ') De beide onderste blaadjes gelijken soms op steunbladen.
17



4. Cónnarus L. ')•
1. Kroonbladen van buiten geheel dicht behaard, driemaal zoolang
als de kelk. Meeldraden alle met helmknoppen. Kokervruchten zittend, minstens dubbel zoo lang als breed. Blaadjes hoogstens 150 mM lang, van onder geheel kaal 2.
Kroonbladen van buiten kaal of alleen op de middenader iets behaard. Volkomen meeldraden 5, met 5 nietige staminodiën afwisselend. Kokervruchten duidelijk gesteeld, minder dan dubbel zoo lang als breed 3.
2. Kelkbladen vrij spits, ± 4 mM lang. Korts tij li ge vorm:
Korte meeldraden iets langer dan de kelk. Lange meeldraden even lang als de kroonbladen, stamper evenals de onderhelft van den stijl dicht behaard, bovenhelft van den stijl kaal, stempel hooger dan de helmknoppen der korte, doch veel lager dan die der lange meeldraden. Langst ij lige vorm: Korte meeldraden zeer klein, misschien geen stuifmeel voortbrengend. Bloemen overigens onbekend. Kokervruchten sikkelvormig, overlangs gestreept, tot 40 mM lang, tot 15 mM breed. Blaadjes 3—7, langwerpig of eirond-langwerpig met afgeronden of wigvormigen voet en stomp toegespitsten top, leerachtig, 50—140 mM bij 25—60 mM. Klimmende heester. 10.00— 25.00. Febr. In bosschen, vooral in Midden- en Oost-Java.
C. falcatus BI.
Kelkbladen stomp. Kokervruchten recht, glad, tot 30 mM lang, tot 15 mM breed. Blaadjes perkamentachtig, 60—135 mM bij 30—75 mM. Overigens, naar het schijnt, gelijk aan de voorgaande. Lang geleden in vochtige bosschen van West-Java gevonden. Ki-tjarang areuj, s. C. liasséltii BI.
3. Blaadjes van onder volkomen kaal, rood gestippeld, 100—300 mM bij 40—100 mM, langwerpig, met wigvormigen of stompen voet en toegespitsten top. Zijnerven aan elke zijde der middennerf 4—6. Bloemen bijna zittend. Kroonbladen wit, rood gestippeld, 7—8 mM lang, dubbel zoo lang als de kelk. Meeldraden bij den 1 a n g s t ij 1 i g e n vorm 3—4 mM, de stijl ± 6 mM lang; meeldraden bij den korts tij li gen vorm even lang als de kroonbladen. Kokervruchten scheef omgekeerd eirond, zijdelings samengedrukt, niet gestreept, 60—70 mM bij 35—40 mM, van buiten glanzend rood, kaal, van binnen geel met rood, fijn behaard. Zaden glanzend zwart, met grooten, onvolkomen, oranjegelen, sappigen zaadrok. Klimmende heester. 3.00 10.00. April,
i) Bij dit geslacht komt heterostylie voor.



3. Blaadjes aan alle bladeren 2. Bloemen in ijle aren, geel. Kelk
grootendeels door 2 schutblaadjes ingesloten. Peul geleed,
zachtstekelig Zórnia 335.
Niet aldus 4.
4. Bladsteel goed ontwikkeld, op den top ') met 2 (soms zeer kleine)
steunblaadjes. Peulen geleed of 1-zadig, soms binnen den
kelk verborgen 5.
Bladsteel nooit met steunblaadjes op den top, doorgaans kort. 7.
5. Bloemen in hoofdjesachtige trossen. Bloemsteeltjes 8—15 mM
lang. Peul langgesteeld 2), 1—2-zadig. Blaadje niervormig.
Laag kruid Mecópus 345.
Niet aldus 6.
6. Steunbladen reeds bij levende planten droogvliezig, duidelijk ge¬
streept. Kelkslippen alle minstens even lang als de buis, vaak veel langer. Bloemkroon geheel of gedeeltelijk rood. Peulleedjes vrij dik, hoogstens 1V» maal zoo lang als breed, kaal of fijn en ijl behaard, nooit met haakvormige haren bezet. Bladsteel
nooit gevleugeld Alysicarpus 349.
Niet aldus Desmódium 336.
7. Helmknoppen afwisselend langer en korter3), vaak sterk in grootte
verschillend. Meeldraden doorgaans duidelijk 1-broederig. Peulen alle of meerendeels met meer dan 2 zaden. Vleugels
niet rood 8.
Helmknoppen éénvormig. Meeldraden 2-broederig. Peulen doorgaans 1—2-zadig 9.
8. Stijl ongebaard. Kelk in het midden der vlagzijde aanmerkelijk dieper in¬
gesneden dan elders. Bloemen groot, geel. Kiel langer dan de vleugels, aan den voet met de meeldradenbuis vergroeid, deze laatste althans aan den voet rondom gesloten. Sierheester met ver uiteenstaande, kleine
bladeren Spartiuin 316.
Stijl gebaard. Meeldradenbuis meestal eenerzijds geheel open. Kruiden of heesters Crotalaria 307.
9. Blaadjes meer dan 25 mM breed. Bloemen in groote trossen of
pluimen, door groote, bladachtige, dubbelgevouwen schutbladen verborgen. Vlag wit, rood gestreept, van buiten kaal.
F1 e m ï' n g i a 383.
Blaadjes minder dan 15 mM breed. Bloemen alleenstaand of in
*) Dus aan den voet van het bladsteeltje.
3) d. w. z. dat zich tusschen den kelk en de eigenlijke peul nog een steel bevindt. 3) Snijd met een scherp mes een niet te ouden knop van den voet naar den top door. Licht daarna de halve meeldradenbuis voorzichtig uit de bloem. Bij kleine bloemen een loupe gebruiken.



bundels of korte trossen, rood of geel, niet door groote, dubbelgevouwen schutbladen verborgen. Vlag van buiten behaard 
10. Bloemen oranjegeel, rood gestreept, ten getale van 1—2 in de bladoksels
geplaatst. Zaden zonder kiemwit ')• Blaadjes 25—50 mM lang. Stengels opgericht Erioséma 382.
Bloemen rood, in 3—meerbloemige trossen. Zaden met kiemwit '). Blaadjes hoogstens 30 mM lang. Stengels vaak neerliggend.
Indigófera 319.
11. Afzonderlijke bloemen zittend, tot vrij dunne aren vereenigd, deze aren soms
weer tot pluimen samenkomend. Boomen met enkelvoudige, ongelobde
bladeren of met phyllodiën. Bloemkroon aanwezig 12.
Niet aldus 
12. Meeldraden 10, niet ver buiten de kroon stekend. Kelk 2-lobbig. Peul
1-zadig. Boom met vinnervige bladeren Inocarpus 392.
Meeldraden talrijk, heldergeel, vrij ver buiten de kroon stekend. Kelk 5-lobbig. Peul veelzadig. Boom met dikwijls gekromde phyllodiën. Acacia 431.
13. Kelkslippen 4, kelkzoom niet scheedevormig splijtend. Volkomen
meeldraden 10 of meer. Boomen. Twijgen nooit ranken dragend. Bladeren alle of meerendeels uit 2 vrije blaadjes bestaand. 14. Niet aldus Bauhfnia 413.
14. Blaadjes 2, op dezelfde hoogte gezeten. Bloemen in trossen of
hoofdjes. Kroonbladen althans bij het begin van den bloei aanwezig, kleiner dan de kelkslippen. Vrucht 1—2-zadig. . 32. Niet aldus 
15. Kroonbladen ontbrekend. Bloemen in hangende trossen. Blaadje
soms 1, meestal echter zijn er 2 op ongelijke hoogte ingeplante blaadjes Crüdia 422.
Kroonbladen goed ontwikkeld. Bloemen in pluimen of tuilen. Blaadjes
2, op gelijke hoogte ingeplant Trachylóbium 420.
1(). Meeldraden 1-broederig 2), buis niet met de bloemkroon vergroeid. Helmknoppen afwisselend langer en korter 3), sterk in grootte verschillend. Blaadjes vaak meer of minder dan 3. Bloemen
nooit in hoofdjes of schermen 17.
Meeldraden 2-broederig. Blaadjes bij vele of alle bladeren 3. . 19. 17. Bovenhelft van den stijl overlangs gebaard 4). Meeldradenbuis aan de vlagzijde meestal geheel gespleten, soms echter
]) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen in het midden van het zaad tegen elkaar en worden door het kiemwit omsloten.
) Men neemt dit het best waar aan bloemen, welker kroon juist is afgevallen. ") Een niet te ouden knop van onder naar boven overlangs doorsnijden en daarna de halve meeldradenbuis voorzichtig uitlichten. Liefst een loupe gebruiken. 4) Liefst een loupe gebruiken.



aan den voet rondom gesloten. Bloemen geel. Vleugels vrij van elkaar. Zaden zonder kiempropje. . Cro tal aria 307. Stijl kaal of alleen aan den uitersten top penseelvormig behaard. Meeldradenbuis althans aan den voet rondom gesloten 18.
18. Blaadjes 3. Kiel lang gesnaveld. Zaden met een kiempropje. Bloemen
wit of geel Cy'tisus 316.
Blaadjes meer dan 3. Kiel niet of nauwelijks gesnaveld. Zaden zonder kiempropje Lupfnus 315.
19. Kelk aan den voet met 2 schutblaadjes. Bladspil met duidelijke
steunblaadjes. Peul uit 1—2 boven elkaar geplaatste leedjes
bestaand Desmódium 336.
Kelk zonder schutblaadjes aan den voet. Peul ongeleed. . 20.
20. Bloemen öf in hoofdjes öf in langgesteelde schermen. Rugzijde
der vlag niet behaard. Blaadjes met afgeronden of uitgeranden top, van onder nooit met gele of roode stippels, minder dan 50 mM lang. Bladeren vaak lang gesteeld. Kruiden. . 21. Bloeiwijzen of bloemen anders. Blaadjes vaak spits, van onder met gele of roode stippels *) 22.
21. Bloemen in 2—3-bloemige schermen. Bloemkroon vrij van de
meeldradenbuis, na den bloei afvallend. Peul 15—25 mM lang,
10—20-zadig Paróchetus 317.
Bloemen in 15-meerbloemige schermen of hoofdjes. Bloemkroon met de meeldradenbuis vergroeid, na den bloei verdrogend en blijvend, de peul verbergend, deze laatste minder dan 10 mM lang, met hoogstens 5 zaden Trifólium 318.
22. Blaadjes hoogstens 30 mM lang. Bloemen in trossen, vlag 4—8
mM lang, aan de rugzijde dicht behaard. Peulen alle of meerendeels met meer dan 2 zaden, zaden met kiemwit 2).
Indigófera 319.
Blaadjes meerendeels meer dan 30 mM lang. Peulen 1—2-zadig, zaden zonder kiemwit 2) Flemfngia 383.
23. Meeldraden bij de oudere bloemen in 2 bundels van 5. Peulen
geleed, de leedjes bij rijpheid gemakkelijk van elkaar loslatend. Blaadjes hoogstens 50 mM lang. Kruiden of heesters, nooit
klimmend 37.
Meeldraden 14 of minder, duidelijk éénbroederig of in 2 ongelijke
bundels (meestal 9+1) 39.
Meeldraden of staminodiën 2— <=^>, vrij of zoo goed als vrij. . 24.
') Liefst een loupe gebruiken.
2) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen in het midden van het zaad tegen elkaar en worden door het kiemwit omsloten.



Vlag öf minstens 50 mM lang öf van binnen heldergeel. Stengels nooit klimmend of windend, soms boomachtig. Bladspil nooit
in een rank eindigend . 50.
48. Bladspil niet in een rank of een spitsje eindigend. Kiel aan weerszijden met een schuin zijwaarts gerichte spoor ')> waarop de nagenoeg horizontale, roode vleugels rusten. Zaden met kiemwit 2). Kruiden of kleine heesters.
Indigófera 319.
Bladspil der hoogere bladeren bijna altijd in een rank of een spitsje eindigend. Kiel ongespoord. Zaden zonder kiemwit. 49.
49. Kruiden. Kelk tijdens den bloei 5—7 mM lang, slippen zeer veel langer.
dan de buis. Bloemkroon kleiner dan de kelk, wit met paarse strepen. Vlagmeeldraad vrij, stijl aan de binnenzijde zeer kort behaard, peull—2-
zadig. Blaadjes 4—9 paar, stengels opgericht Lens 352.
Anders gevormde kruiden Vi'cia 352.
Boomen of forsche heesters 98-
50. Blaadjes 4. Meeldraden 1-broederig. Stengels opstijgend. Peul onder den
grond rijp wordend. Bloemen geel A'rachis 335.
Blaadjes meer dan 10. Meeldraden 2-broederig. Stengels opgericht. Peul boven den grond rijp wordend. Sesbania 329.
51. Blaadjes hoogstens 3, de beide onderste tegenoverstaand. 52. Blaadjes meer dan 3 of anders de beide onderste niet tegenoverstaand 
52. Steunblaadjes (aan de bladspil) onder alle blaadjes ontbrekend,
ook niet kliervormig 53-
Steunblaadjes (aan de bladspil) althans onder 1 of 2, meestal echter onder alle blaadjes aanwezig, soms kliervormig. . 61.
53. Blaadjes althans aan den top getand 54.
Blaadjes gaafrandig *.. 56'
54. Bloemen geel, in langgesteelde, hoofdjesachtige bloeiwijzen.
Bloemkroon met de meeldradenbuis vergroeid, na den bloei blijvend en de peul verbergend. Peul recht. . Trifólium 318. Bloemen of peulen anders. Bloemkroon na den bloei afvallend. . . 55
55. Bloemen (bij de op Java voorkomende soort) helderpaars, in gesteelde,
dichte trossen. Peul gewonden Medicago 318.
Bloemen anders. Peul niet gewonden Trigonélla 317.
56. Bloemen wit of zeer bleek paars, in trossen. Kelktanden alle
veel korter dan de buis. Vlag zonder oortjes aan den voet, 8—15 mM lang. Peul 1-zadig, zeer zelden 2-zadig. Heesters. Blaadjes minstens 50 mM lang 57.
1) De vleugels zorgvuldig oplichten.
2) Een zaad dwars doorsnijden. De zaadlobben liggen in het midden van het zaad tegen elkaar en worden door het kiemwit omsloten.



Niet aldus 58.
57. Stengels opgericht. Kelk duidelijk getand, 8 mM hoog.
Vlag ^ 15 mM lang, plaat slechts weinig breeder dan de nagel. Peul gezwollen, ongevleugeld. Blaadjes van onder behaard. Plant der hoogere bergstreken. . . . Euchrésta 392. Stengels windend of neerliggend. Kelk nagenoeg afgeknot, 3—4 mM hoog. Vlag 8—10 mM lang, plaat veel breeder dan de nagel. Peul plat, gevleugeld. Blaadjes kaal. Plant der kustmoerassen, zelden meer in het binnenland, nooit in de bergstreken groeiend Dérris 388.
58. Plaat der vlag aan den voet zonder oortjes, hoogstens 10 mM lang.
Bloemen geel, oranje of rood, in trossen of hoofdjes. Blaadjes hoogstens 50 mM lang. Stengels nooit klimmend. . . 59. Plaat der vlag aan den voet met duidelijke omgeslagen of omlaag gerichte oortjes 60.
59. Bloemen meerendeels in eindelingsche, hoofdjesachtige bloei-
wijzen, geel. Kelkbuis steelvormig. Peul 1-zadig, door den haakvormig omgebogen stijl gekroond. Stylosanthes 334. Bloemen in okselstandige bloeiwijzen, rood of oranjegeel. Kelkbuis niet steelvormig. Peul meerzadig, ongeveer even dik als breed Indigófera 319.
60. Opgerichte kruiden of heesters. Vlag paars of aan den voet
paars gevlekt, nooit geheel geel, ook niet geel met roode strepen.
Peulen 1-zadig Lespedéza 350.
Niet aldus 79.
BI. Plaat der vlag aan den voet zonder omgeslagen of benedenwaarts gerichte oortjes. Peul bij rijpheid vaak in leedjes uiteenvallend 62.
Plaat der vlag aan den voet met 2 duidelijke omgeslagen of benedenwaarts gerichte oortjes. Peul bij rijpheid nooit in leedjes uiteenvallend 79.
62. Vlag meer dan 20 mM lang 63.
Vlag minder dan 20 mM lang 67.
63. Boomen of forsche, opgerichte heesters. Bloemen in veelbloe-
mige trossen of pluimen. Top van den stijl niet overlangs
behaard 64.
Niet aldus 65.
64. Vlag veel langer dan de kiel. Bloemen rood, oranje of groen. Assen
der bloeiwijze niet dicht groenharig. Peulen meerendeels met meer dan 1 zaad. Twijgen vaak gestekeld. . Erythrina 359. Vlag weinig langer dan de kiel. Bloemen oranje. Assen der bloei-



wijze dicht groenharig. Peul met platten, ledigen voet en gezwollen, 1-zadigen top. Twijgen ongewapend-. . Butéa 365.
65. Kiel in een spitsen, hoornachtigen snavel eindigend. Vlag veel
korter dan de kiel. Helmknoppen afwisselend langer en korter ')•
Jeukharen vaak aanwezig Mucüna 363.
Kiel niet in een spitsen, hoornachtigen snavel eindigend. Vlag niet korter dan de kiel. Jeukharen ontbrekend. ... 66.
66. Stengels windend. Vlag aan de achterzijde nabij den nagel ge¬
spoord. Stijl niet overlangs gebaard, doch met een dwarse rij fijne haren op den afgeplatten top. . Centroséma 354. Stengels opgericht. Vlag ongespoord. Stijl overlangs gebaard.
Clitória 355.
67. Forsche, klimmende heesters. Bloemen in groote, wijdvertakte
pluimen, rood. Beide bovenste kelktanden geheel of bijna geheel vergroeid. Peul met platten, ledigen voet en 1-zadigen top, zaad zonder kiemwit Spathólobus 365.
Niet aldus '
68. Kiel aanmerkelijk korter dan de vleugels. Peul ongeleed. Zaden
vaak met kiemwit. Bloemen in trossen 69.
Kiel meestal even lang als of langer dan de vleugels, soms iets korter, doch dan is de peul duidelijk geleed. . . • • 71. 69 Beide bovenste kelkslippen geheel vergroeid. Vlag wit, ± 8 mM lang, vleugels en kiel lila. Vlagmeeldraad vrij. Blaadjes hoogstens 50 mM lang. Stengels windend. . Sh ut ér ia 357. Beide bovenste kelkslippen niet geheel vergroeid. . . . 70.
70. Meeldraden 1-broederig, helmknoppen om den anderen mislukt ').
Beide bovenste kelkslippen alleen aan den voet kort vergroeid. Vlag 4—5 mM lang, even als de vleugels wit met paarsen top. Peul met scheef gesnavelden top, 3—472 mM breed. Windend kruid Teramnus 358.
Meeldraden alle volkomen Glycine 357.
71. Stengels windend. Peul ongeleed 'J-
Stengels niet windend * '
72. Kiel veel langer dan de vleugels. Plaat der vlag meer dan
mM lang. Stijl aan den top behaard. . . . Vigna 373. Kiel slechts weinig langer dan de vleugels. Plaat der vlag hoogstens 10 mM lang. Stijl aan den top kaal. Galactia 366.
73. Bloemen geel, in kort gesteelde paren, welke zich in of zeer nabij den
grond bevinden. Stengels neerliggend, met korte geledingen. Peul onder den grond rijp wordend Voandzé.a 374.
7) Aan niet te oude knoppen waarnemen. Bij kleine bloemen een loupe gebruiken.



verbergend. Peul 1-zadig, zaad met kiemwit. Blaadjes langwerpig, 40—80 mM lang Phylacium 350.
Vlag minstens 15 mM lang. Kiel ongeveer even lang als of iets langer dan de vleugels. Schutbladen de peulen niet verbergend, deze laatste met meer dan 1 zaad 83.
83. Schutblaadjes onder den kelk tijdens den bloei reeds verdwenen. Bovenslippen van den kelk veel grooter dan de onderslippen. Bloemen roodpaars of wit. Peulen meer dan 15 mM breed,
met 2 langsribben, zaden zonder kiemwit. . Canavalia 367.
Schutblaadjes onder den kelk tijdens den bloei nog aanwezig. Bovenslippen van den kelk niet veel grooter dan de onderslippen. Bloemen blauwpaars met wit. Peul 3—5 mM breed,
ongeribd, zaden met kiemwit Pueraria 367.
H4. Bovenhelft of top van den stijl onder of om den stempel duidelijk behaard ') '
Bovenhelft en top van den stijl kaal ■ • •
85. Kiel duidelijk spiraalvormig gewrongen. . Phaséolus
Kiel niet spiraalvormig gewrongen 
86 Stijl met min of meer opgerolden top. Stempel aan de binnenzijde van den stijl onder diens top geplaatst. Bloemen blauwpaars, plaat der vleugels aan den voet van den bovenrand spits geoord. Peul met indruksels tusschen de zaden. Blaadjes grof getand. Wortels gezwollen. . . Pachyrhizus 375.
Stijl niet met opgerolden top • • •
87. Bloemen in kortgesteelde paren, welke zich in of zeer nabij en gron e
vinden, geel. Peul onder den grond rijp wordend. Stengel neerliggend, met korte leden. Steunbladen boven den voet ingeplant. Blaadjes lijn-
Voandzéia 374.
vormig of langwerpig 
Niet aldus J ' • i
88. Stijl alleen boven op den top, om den eindelingsc en, me
schuinen stempel behaard Dólichos 3 .
Stijl ook onder den top of overlangs behaard . ' '
89. Kiel smal, nagenoeg rechthoekig opgebogen. Peul 12-22 mM breed,
minstens 50 mM lang, op de naden geknobbeld, bij rijpheid kaa. Bloemen paars of wit, in langgesteelde trossen. Stempel eind ... . Dolichos 376. lingsch 9Q
Niet aldus -l i
90. Vlag geel, 15—20 mM lang, aan den voet met spitse, omlaag
gerichte oortjes. Bloemen in kortgesteelde, veelbloemige trossen
n Het gemakkelijkst ziet men dit aan vrij oude knoppen, waarin de helmhokjes
nog niet zfjn opengesprongen. Bij geopende bl.e.e» Is de lmrbek,eed,ng door massa's stuifmeel verborgen.



met groote schutbladen. Peul 25—35 mM bij 10—15 mM, tusschen de zaden met dwarse indruksels. Stempel einde-
lingsch Atylósia 380.
Vlag en peulen anders. Stempel zeer schuin of onder den top
van den stijl geplaatst 91 _
91. Peulen bij rijpheid hard, minstens 6 mM dik, dicht afstaand behaard. Zaden 6 of minder, kortharig. Bloemen in kegelvormige, dichte trossen, paars. Kiel aanmerkelijk langer dan de vleugels, hoornachtig gesnaveld. Plaat der vlag 8—10 mM
la"g Dysolóbium 372.
Niet ald"S Vi'gna 373.
i)2. Bloemen purper, wit of geel, vaak rood geaderd of gevlekt. Kelk met goed ontwikkelde slippen, aan den voet zonder schutblaadjes. Kiel niet in een spitsen, harden snavel eindigend. Blaadjes
van onder vaak rood of geel gestippeld 93.
Niet aldus 
93. Stengels opgericht. Bloemen in gesteelde, armbloemige trossen, geel, vaak
rood aangeloopen. Plaat der vlag 12—15 mM middellijn. Peulen meerendeels met meer dan 2 zaden, tusschen de zaden met schuine indrukse's janus 378.
Stengels, althans de oudere, windend 94.
94. Peulen alle 1—2-zadig. Bloemen purper, geel of wit, vaak rood
geaderd. Kiel ongesnaveld, stomp, gewoonlijk langer dan de
vleugels Rhynchósia 381.
Peulen alle of meerendeels met meer dan 2 zaden. Bloemen nooit wit 95
95. Peulen met vrij diepe, dwarse indruksels tusschen de zaden.
Kiel ongesnaveld, niet gewrongen. Blaadjes meer lang dan breed, van onder niet of onduidelijk gestippeld. '). Atylósia 380. Peul tusschen de zaden met onduidelijke of zonder indruksels. Kiel vaak gesnaveld of gewrongen. Blaadjes van onder duidelijk gestippeld. >) Dunbaria 378.
96. Kelk scheef afgeknot met zakvormigen voet. Bloemen helder¬
st' Dumasia 356.
Kelk duidelijk ingesneden. Bloemen niet heldergeel. . . 97.
97. Kiel in een spitsen, hoornachtigen snavel eindigend, veel langer dan
de vlag. Plaat der vlag meer dan 15 mM lang. Mucüna 363. Kiel niet hoornachtig gesnaveld, niet veel langer dan de vlag. Plaat der vlag hoogstens 10 mM lang. . Gal act ia 366. 1)8. Blaadjes alle, dus ook de hoogere, afwisselend, hun rand aan den voet niet onderwaarts omgekruld. Bloemen geel of wit. J) Een loupe gebruiken.



Peulen öf dik öf met golvende naden, vaak gekronkeld of opgerold. Okselstandige doornen of steunbladdoornen soms aanwezig.
Pithecolóbium 439.
13: J, Bloemen nagenoeg actinomorf, in onbehaarde trossen, geel. Kroonbladen 5—7 mM lang. Peul dun, overlangs over het midden der kleppen in 2 schuitvormige helften vaneensplijtend. Bladeren vaak ten deele enkelgevind, blaadjes omgekeerd eirond met uitgeranden top, kaal. Kleine boom. Twijgen dikwijls met scherpe, rechte doornen bezet.
Haematóxylon 401.
Bloemen duidelijk zygomorf 134-
134. Twijgen of bladeren met vele scherpe stekels of doornen bezet.
Stengels zeer vaak klimmend , • • • • 135-
Twijgen en bladeren ongewapend of met slechts zeer enkele stekels. Boomen of opgerichte heesters 138.
135. Algemeene bladspil doornvormig, 1—4 zeer nabij elkaar geplaatste
vinnen dragend. Spil der vinnen plat, blaadjes talrijk, 2 6 mM lang. Randen der kelkslippen in den knop slechts zeer weinig over elkander liggend. . . . Parkinsónia 403. Algemeene bladspil wel vaak met stekels bezet, doch zelve niet doornvormig. Spil der vinnen niet plat. Randen der kelkslippen in den knop ver over elkander liggend 136.
136. Peulen niet of zeer onduidelijk gevleugeld. Kroonbladen niet
Caesalpfnia 397.
Peulen met een zeer duidelijken, dunnen vleugel. Stengels klimmend 137-
137. Peulen alleen aan den top in een grooten vleugel verlengd, aan
den voet 1 enkel zaad dragend. . . Pterolóbium 402. Peulen langs den geheelen bovennaad gevleugeld, 1 meerzadig.
Mezonéurum 395.
138. Stempel groot, schildvormig. Bloemen geel. Peul met vleugel¬
achtige randen. Zaden met kiemwit. Peltóphorum 395. Stempel klein, niet schildvormig. . . 139-
139. Helmdraden aan den voet duidelijk en vrij lang behaard. 140.
Helmdraden met onbehaarden voet. Bloemen in pluimen, geel. Peul 1-zadig, zaad door den dunnen binnenvruchtwand als door een vleugel omgeven.
D„ ..Schizolóbium 403. Boom ....
140 Kroonbladen meer dan 35 mM lang, rood. Kelkslippen nagenoeg gelijk, lijnvormig, spits, in den knop klepsgewijs aaneensluitend. Boom. 1 Poincidna 402.
Kroonbladen minder dan 30 mM lang, rood of geel. Kelkslippen
ongelijk, in den knop dakpansgewijs dekkend.
Caesalpfnia 397.



A. PAPILION ACEAE. Vlinderbloemigen.
(Kelk niet tot aan de inplanting der kroonbladen gedeeld. Bloemkroon zygomorf, kroon-\ bladen dakpansgewijs dekkend, het bovenste in den knop buiten liggend. Bladeren nooit I dubbelgevind. /
1. Crotalaria L,
1. Bladeren enkelvoudig 2.
Bladeren handvormig samengesteld 25.
2. Vruchtbeginsel en peul kaal 3.
Vruchtbeginsel en peul duidelijk behaard 17.
3. Stengels breed gevleugeld Bloemen geel, in tegenover de bladeren (doch vaak
lager dan deze) geplaatste, langgesteelde, 1-8-bloemige trossen. Schutblaadjes met de kelkbuis vergroeid. Peulen vrij lang gesteeld, 30—50-zadig. 4. Stengels ongevleugeld 5.
4. Plaat der vlag 8—11% mM middellijn. Bladeren variëerend van ovaal tot
lancetvormig, vliezig, beiderzijds behaard, 25—90 mM lang. Trossen 2—8-bloemig. Beide bovenste kelkslippen ongeveer halfweg vergroeid. Peul blauwzwart, berijpt, zonder den steel 30—40 mM lang, de steel 7—8 mM. Zaden glanzend zwart. Kiemwit ') goed ontwikkeld. Opgericht of opstijgend kruid. 0.30—0.70. Jan.—Dec. Zeer lang geleden in heggen bij Klakah (Probolinggo) gevonden. Soms als groene bemesting
verbouwd. Misschien vergiftig! Cr. alata Ham.
Plaat der vlag + 25 mM middellijn. Bladeren ovaal, stijf leerachtig, van onder bijna kaal. Peul zonder den steel tot 45 mM lang, de steel 6—7 mM. Opgerichte halfheester. 0.70—1.00. Misschien vroeger op braakliggende akkers bij Qondang gevonden Cr. Wightiana Grah.
5. Kelk fijn aanliggend kortharig of kaal, de bovenslippen aanmer¬
kelijk korter dan de vlag. Schutblaadjes klein, min of meer van den kelk verwijderd. Vlag meer dan 15 mM middellijn. Bloemen in veelbloemige trossen, haar steeltjes 6—10 mM lang. Hoogere bladeren langwerpig-omgekeerd eirond, lancetvormigomgekeerd eirond of langwerpig-lancetvormig, meer dan 25 mM lang, van boven dicht en fijn doorschijnend gestippeld 2), kaal, van onder fijn behaard. Peul kort gesteeld, 40—50 mM lang.
Forsche, opgerichte kruiden 6.
Niet aldus 7.
6. Steunbladen groot, eirond-halfpijlvormig. Schutbladen groot, eirond, spits
toegespitst. Kelk kaal. Bladeren langwerpig-lancetvormig of lancetvormig-omgekeerd eirond, niet zeer stomp, 45—150 mM bij 16—70 mM. Opgericht kruid. 0.50—1.00. Nog niet met zekerheid op Java gevonden.
Cr. sericea Retz.
Steunbladen klein en priemvormig of geheel ontbrekend. Schutbladen klein, priemvormig, teruggeslagen. Kelk fijn aanliggend behaard. Vlag 18—25 mM middellijn, aan de rugzijde vaak purper aangeloopen. Vleugels ongeveer even lang als de lang
:) Een zaad dwars doorsnijden.
") Tegen het licht houden en vanboven met een goede loupe(vergr. 6—10 X) bezien.



gesnavelde kiel. Bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met zeer stompen of uitgeranden top, 30—110 mM bij 10—42 mM. Opgericht kruid. 0.30—1.20. Jan.—Dec. In MiddenJava gevonden, ook elders hier en daar als groene bemesting gekweekt. Orok brok tjina,j Cr. retüsa L.
7. Stengels neerliggend of opstijgend, langharig. Bladeren hoog¬
stens 20 mM lang, 2-rijig, ovaal of omgekeerd eirond, beiderzijds langharig. Kelk 4—5 mM lang, de beide bovenste slippen ongeveer halfweg vergroeid. Schutblaadjes smal lancetvormig, met den voet der kelkbuis vergroeid. Bloemkroon klein, heldergeel, niet of nauwelijks grooter dan de kelk. Vruchtbeginsel en peul zittend 8.
Niet aldus 9.
8. Steunbladen aanwezig, lancet-priemvormig, wijd afstaand of te¬
ruggeslagen. Bladeren ovaal met afgeronden top en min of meer scheeven voet, 5—20 mM lang. Trossen 5—20-bloemig. Schutbladen eirond-langwerpig, spits, de oudere teruggeslagen, 3—5 mM lang. Schutblaadjes ^ 3 mM lang. Peul + 7 mM lang, 10—20-zadig, zaden met kiemwit ')• Klein, kruipend kruid. 0.10—0.30. Jan.—Dec. Vooral in Oost- en Midden-Java, nog niet ten westen van Garoet gevonden. Cr. acicularis Ham.
Steunbladen ontbrekend. Bladeren ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig, met afgeronden top en vaak scheeven voet, van onder dicht aanliggend behaard. Trossen 2-4-bloemig. Schutbladen priemvormig, klein, hoogstens 1 mM lang. Schutblaadjes 1 —l1^ mM lang. Peul 12-16 mM lang, 12—15-zadig, zaden sterk glanzend. Misschien bij Soerakarta gevonden Cr. prostrdta Roxb.
9. Bloemen zittend of nagenoeg zittend, dicht opeengedrongen langs
de spil van veelbloemige trossen, welke ten slotte vrij lang worden. Schutbladen teruggeslagen, 6—9 mM lang. Schutblaadjes aan den kelkvoet priem-lijnvormig, 5—8 mM lang. Kelk 10—20 mM lang, roestkleurig behaard. Bloemen blauw met wit (soms ook geheel wit of geel?). Peul 10—15 mM lang, veelzadig, zaden met kiemwit. Bladeren lijn-lancetvormig, van boven kaal of bijna kaal, van onder aanliggend behaard. Steunbladen nu eens vrij goed ontwikkeld, dan weer uiterst klein of ontbrekend. Opgericht kruid. 0.20—0.40. Sept., Oct. Hier en daar (o. a. bij Poeger) gevonden Cr. sessiliflóra L.
Geopende bloemen duidelijk gesteeld, steeltjes minstens 2 mM lang 'O'
10. Steunbladen goed ontwikkeld. Kelk 15—20 mM lang. . 11.
>) Een zaad dwars doorsnijden.



Steunbladen ontbrekend of zeer klein 12.
11. Trossen 2—4-bloemig, lang gesteeld, tegenover de bladeren geplaatst. Beide bovenste kelkslippen 10—15 mM lang, aan den voet vrij hoog vergroeid. Haren van den kelk meestal 1 — 1 »/2 mM lang, wit of geelbruin, zeldzamer tot 2 mM lang en donkerbruin (var. pilosissima Baker). Plaat der vlag ^ 10 mM lang. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Snavel der kiel ^ 4 mM lang. Peul kort gesteeld, 22—35 mM lang, zwart, 20-40zadig, zaden met kiemwit '). Bladeren duidelijk gesteeld, ovaalomgekeerd eirond of langwerpig, 20—60 mM bij 6—22 mM, beiderzijds langharig. Stengels doorgaans opstijgend, zeldzamer geheel opgericht. 0.20—0.50. Jan— Dec. Vrij algemeen op grazige plaatsen in de bergstreken. Kèrèan dempo, j. — Kèrèan rambat, j Cr. ferruginea Grah.
Trossen 3—9-bloemig, althans ten deele eindelingsch. Beide bovenste kelkslippen 12—17 mM lang. Haren van den kelk 3—4 mM lang, donkerbruin. Plaat der vlag 13—17 mM lang. Vleugels veel korter dan de kiel, snavel der kiel 8—10 mM. Peul 20—30 mM lang, veelzadig. Bladeren nagenoeg zittend, lijn-lancetvormig, beiderzijds langharig, 25—65 mM bij 3—8 mM. Opgericht kruid. Febr. Op droge gronden bij Bondowoso
gevonden Cr. mysorénsis Roth.
12. Kelk 20—30 mM lang, dicht bekleed met lange, witte of roestkleurige haren. Schutblaadjes zeer nabij den kelk gezeten. . 13. Kelk anders 14.
13. Bladeren van boven kaal of bijna kaal, van onder aanliggend behaard. Peul niet of nauwelijks langer dan de kelk, 18—22 mM lang, veelzadig, zaden met kiemwit '). Trossen armbloemig, bloemen vrij ver uiteenstaand. Schutbladen 10—16 mM lang, langer dan de bloemsteeltjes, deze laatste 7—10 mM lang. Schutblaadjes aan den voet der kelkbuis lancetvormig, 12—18 mM lang. Bloemkroon bleekgeel, niet buiten den kelk stekend. Vleugels korter dan de kiel. Opgericht kruid. 0.10—0.60. Mrt.—Aug. Droge, zonnige plaatsen. Brentjawatoe, j. . Cr. calyci'na Schrank.
Bladeren beiderzijds, doch vooral van onder, aanliggend behaard, lancetvormig. Peul aanmerkelijk langer dan de kelk, kort gesteeld, 35—40 mM lang, 15—20-zadig. Trossen 6—12-bloemig. Schutbladen langwerpig, korter dan de bloemsteeltjes, deze laatste 10—12 mM lang. Schutblaadjes aan den voet der kelkbuis + 6 mM lang. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Kruid met houtachtigen voet. Misschien vroeger bij Soerakarta gevonden Cr. barbata Grah.
') Een zaad dwars doorsnijden.



14. Beide bovenste kelkslippen hoog vergroeid. Bloemsteeltjes 2—3
mM lang. Schutblaadjes met den voet der kelkbuis vergroeid, draad-priemvormig. Bloemkroon geel, niet of nauwelijks grooter dan de kelk. Zaden met kiemwit 1). Bladeren kort gesteeld, doorschijnend gestippeld 2) 15.
Beide bovenste kelkslippen vrij of nagenoeg vrij. ... 16.
15. Oudere trossen lang, lagere bloemen vrij ver uiteenstaand. Schut¬
bladen Vs—3 mM lang. Kelk 7—9 mM lang, dicht behaard, de beide bovenslippen breeder dan de andere, stomp, de 3 onderste tijdens den bloei aan den top vaak samenhangend, later meestal vrij. Plaat der vlag breed ovaal, met uitgeranden top, 6—8 mM middellijn, aan de rugzijde kaal. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Vruchtbeginsel kort gesteeld. Peul breed ovaal, bij rijpheid blauwzwart, berijpt, 5—7 mM lang, 3_5 mM breed. Zaden 4—13, minder dan 2 mM lang. Bladeren smal lancet-lijnvormig, 30—55 mM bij 4—10 mM, van onder of beiderzijds aanliggend behaard. Opgericht kruid. 0.20—0.70. Jan.—Dec. Hier en daar gevonden. Cr. linifólia L.
Trossen steeds kort, met schermvormigen top. Schutbladen l'/i—3 mM lang. Kelk 6—7 mM lang, met lange, roestkleurige haren bekleed. Plaat der vlag aan de rugzijde onder den top behaard. Peul buiten den kelk stekend, bijna bolvormig, 5—7 mM lang. Zaden 6—10. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormig-omgekeerd eirond, 20—50 mM bij 6—10 mM. Stengels dicht behaard. Opgericht of opstijgend kruid. 0.10—0.45. Misschien in Oost-Java gevonden. ... Cr. nana Burm.
16. Trossen 2—3-bloemig. Stengels scherp vierkant.
Zie Cr. triquetra, p. 311.
Trossen 5—-bloemig, de geopende bloemen alle of bijna alle naar dezelfde zijde gekeerd. Schutbladen minder dan 2 mM lang. Bloemsteeltjes 3—6 mM lang, dicht aanliggend behaard. Kelk 8—10 mM lang, dicht behaard, bloemkroon bleekgeel, vlag aan de rugzijde aanliggend behaard, ^ 10 mM middellijn, vleugels even lang als of iets korter dan de kiel. Peul zittend, ± 12 mM lang, 6—12-zadig. Stengels dicht aanliggend kortharig. Steunbladen ontbrekend. Bladeren kortgesteeld of de bovenste nagenoeg zittend, variëerend van omgekeerd eirond tot lijnvormig, met breed afgeronden top, 10—40 mM bij 2—12 mM, beiderzijds —doch vooral van onder —fijn aanliggend behaard, doorschijnend gestippeld. Kruid. 0.15—0.60. Mrt.—Juni, Nov. Op droge grasvlakten en in ijle bosschen in Midden-
!) Een zaad dwars doorsnijden.
a) Tegen het licht houden en van boven met een goede loupe (vergr. 6 10 X) bezien.



en Oost-Java (Cr. defléxa Bth.). Brenggolo, j. — Gempoer watoe, j. Orok örokati, j Cr. albida Heyne.
17. Bloemen in langgesteelde, tegenover de bladeren geplaatste, 1—3-
bloemige bloeiwijzen. Kroon ongeveer even groot als de kelk. Vlag 6—10 mM middellijn. Steunbladen ontbrekend of klein en teruggeslagen. Bladeren ovaal of elliptisch, met breed afgeronden of hartvormigen voet en stompen top, minder dan
50 mM lang 18.
Bloemen of bloeiwijzen anders 19.
18. Stengels neerliggend, rolrond, langharig. Steunbladen ontbrekend. Bladeren
2-rijig, breed eirond-cirkelvormig beiderzijds dicht langharig, 10—25 mM lang. Bloeiwijzen 1—2-bloemig. Schutbladen en schutblaadjes borstelvormig. Kelk 6 mM lang. Peul zittend, bolvormig, langharig, 12—
20-zadig. Misschien op Java gevonden Cr. biflóra Arn.
Stengels opgericht, scherp vierkant, kaal of zoo goed als kaal. Steunbladen klein, spits, teruggeslagen. Bladeren verspreid, langwerpig, beiderzijds kaal, 15—35 mM lang. Bloeiwijzen '—3-bloemig. Schutbladen eirond. Bloemsteeltjes 5—7 mM lang. Peul nagenoeg zittend, langwerpig, ^ 20 mM lang, langharig of kaal. Kruid. 0.30—0.50. Vroeger op den Walirang tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte gevonden (de vorm met behaarde peulen *). (Cr. tetragona Miq. non Roxb.).
Cr. triquetra Dalz. var. tetragona Backer.
19. Steunbladen goed ontwikkeld, halvemaan-sikkelvormig, vaak
breed. Plaat der vlag 15—20 mM middellijn. Bladeren vrij groot, eirond, ovaal of elliptisch-langwerpig, met wigvormigen, afgeknotten of afgeronden voet, met duidelijke zijnerven, kort-
harig. Zaden met kiemwit 2) 20.
Steunbladen lijn-priemvormig of ontbrekend, nooit breed. . 21.
20. Bloemen blauwpaars of wit. Stengels naar boven scherp vier-
kan t-viervleugelig, naar onder onregelmatig kantig. Bladeren bij levende exemplaren min of meer gerimpeld. Peulen fijn en min of meer afstaand behaard. Opgericht kruid. 0.30— 1.20. Febr.—Oct. Op uitgedroogde rijstvelden, op grasgronden nabij de zee en in de hoogere bergstreken. Cr. verrucósa L. Bloemen geel. Stengels naar boven gevoord of gestreept, niet scherp vierkant, naar onder nagenoeg rolrond. Bladeren bij levende exemplaren glad. Peulen fijn aanliggend behaard. Opgericht kruid. 0.50—1.20. Jan.—Dec. In de bergstreken boven 700 M zeehoogte, waarschijnlijk soms ook voor groene
') De vorm met kale peulen is op Timor ingezameld.
3) Een zaad dwars doorsnijden.



Een tweetal vormen komen op Java voor:
a. campéstre Schreb. Vlag 5-6 mM lang, duidelijk geplooid, veel langer dan de vleugels. Hoofdjes 30-50-bloemig, ten slotte 9—12 mM middellijn. Stengels opstijgend. Op den Ardjoeno. . minus Koch. Vlag 4—5 mM lang, niet of nauwelijks geplooid, weinig langer dan de vleugels. Hoofdjes 20—30-bloemig, ten' slotte 8—10 mM middellijn. Stengels neerliggend. In de'omgeving van Tosari. Nanahan koening, j.
2. Hoofdjes zeer lang gesteeld, steeds alleenstaand, niet met 2 stengelbladen aan of nabij den voet. Bloemen wit of bleekrood, de afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld, kelk kaal, 10-nervig, na den bloei niet opgeblazen, slippen lancetvormig' de beide bovenste aan den voet kort vergroeid, door een spitse bocht gescheiden. Vlag 6-12 mM lang, veel langer dan de andere kroonbladen. Peul langer dan de kelk, 2—4-zadig. Steunbladen met breeden voet en lang toegespitsten top, blaadjes omgekeerd eirond met afgeronden of zwak uitgeranden top, fijn getand. Kruipend kruid. 0.10—0.30. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken van Oost-Java hier en daar verwilderd, inheemsch in Europa en het vasteland van Azië. Kemp. — Schapenbloem. — Steenklaver. — Witte klaver. . . Tr. répens L.
Hoofdjes zeer kort gesteeld, vaak in paren bijeenstaand, nabij den voet met 2 kleine stengelbladen. Bloemen meestal rood, zeldzamer wit de afzonderlijke bloemen zittend. Kelk behaard, slippen priemvormig. Vlag 12-20 mM lang, langer dan de andere kroonbladen, meer dan dubbel zoo lang als de kelk. Peul 1-zadig, niet langer dan de kelk. Steunbladen langwerpig met zeer spits toegespitsten top, blaadjes ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig, met breed afgeronden of zwak uitgeranden top meestal fijn getand doch ook wel gaafrandig, gewoonlijk met een omgekeerd hartvormige, lichtgroene vlek. Opgericht of opstijgend, vormenrijk kruid. 0.15 0.50. Juli—Nov. Misschien op Java gekweekt, inheemsch in huropa en het vasteland van Azië. Roode klaver. . f Tr. praténse L.
9. Indigófera L. Indigo >)•
1. Blaadjes aan de grootere bladeren 7 of meer 2.
Blaadjes hoogstens 5, aan de meeste bladeren echter meer dan 1. 11.
Blaadje aan alle bladeren slechts 1, variëerend van elliptisch tot smal lijnvormig, 5—25 mM lang, beiderzijds dicht aanliggend witharig. Steunbladen driehoekig-langwerpig, spits, klein, steunblaadjes ontbrekend. Bloemen in nagenoeg zittende, gedrongen, 3 12-bloemige trossen, kelkslippen lang, spits, bloemkroon rood, peul langwerpig rond of bijna bolvormig, door een spitsje gekroond, dicht aanliggend behaard, + 3mM lang,
derhalve Wi ^SlaCht tUSSChe" de beide "binden ingeplant en
derhalve 2-armig. Soms zijn die armen zeer ongelijk.



1-zadig. Kruid met van af den grond vertakte, neerliggende stengels. 0.10—0.30. Mei. Vroeger op dorre, steenachtige
plaatsen in Oost-Java gevonden * I. linifólia Retz.
2. Stengels kaal of aanliggend behaard, nooit kleverig. ... 3. Stengels duidelijk afstaand behaard, soms met aanliggende haren tusschen de afstaande. Blaadjes tegenoverstaand. . . 10.
3 Vlag 7 11 mM lang. Vleugels 5—8 mM lang, duidelijk korter
dan de kiel. Peulen recht, wijd afstaand of opgericht, 35 75 mM lang (met inbegrip van den minstens 2 mM langen snavel).
Zaden 10—18 ^'
Vlag en vleugels hoogstens 5 mM lang. Peulen recht of gekromd, schuin of bijna vertikaal omlaag gericht, 6-35 mM lang (met inbegrip van den hoogstens 2 mM langen snavel).
Zaden 12 of minder 5'
4. Plaat der vlag 10—11 mM lang, van binnen donkerpurper, aan den voet met een groote, lichtgroene vlek. Kielblaadjes ver onder den top het breedst. Vlagmeeldraad rood. Trossen 100—200 mM lang, schutbladen lang voor het opengaan der bloemen afvallend. Peulen wijd afstaand of eenigszins schuinopstaand, 35—45 mM lang, bij rijpheid 4—5 mM dik, snavel ± 2 mM lang. Blaadjes 13—17, langwerpig of eirond-langwerpig, met stompen of afgeronden voet en stompen of vrij spitsen' top, 20-75 mM bij 12-32 mM, beiderzijds aanliggend behaard. Opgerichte heester of kleine boom. 2.0012 00 Jan.—Dec. Hier en daar gevonden, vooral in de kuststreken. . ' I. Zollingeriana Miq.
Plaat der vlag 7—9 mM lang, van binnen groenwit, aan den voet met 2 kleine, paarsroode vlekken. Kielblaadjes nabij den top het breedst. Vlagmeeldraad wit. Trossen 40—110 mM lang, schutbladen vaak tot kort voor het opengaan der bloemen blijvend. Peulen opgericht, 45—75 mM lang, bij rijpheid l'/a—31/» mM dik snavel 5-10 mM lang. Blaadjes 15-21, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen of stompen voet en spitsen stompen of afgeronden top, 20—50 mM bij 12—20 mM, beiderzijds aanliggend behaard. Opgerichte heester, blauwzuurhoudend. 1 50—2.50. Jan.—Dec. Op ruigten, in ijle bosschen, aan waterkanten beneden 1000 M zeehoogte, naar het schijnt vrij zeldzaam. Èntjêng èntjèng djamprah, j. — Taroem oetan, m. — Tom iwanang, j. - Tomtöman, j. - Wedoesan, j. . I. galego.des D. L.
5. Trossen niet op een hoofdje gelijkend. Peulen 3-=~-zadig. Blaadjes tegenoverstaand 



Trossen zeer gedrongen, op een hoofdje gelijkend, zittend of kort gesteeld, veelbloemig. Kelkslippen langer dan de buis. Bloemkroon rood. Peulen langwerpig, 1—2-maal zoo lang als de kelk fijn behaard, 1-2-zadig. Bladeren zeer kort gesteeld,
/I aa,i0S „ V' vaak afwisselend> 'angwerpig-omgekeerd eirond, 4 15 mM lang, beiderzijds vrij dicht aanliggend behaard. Neerliggend, sterk vertakt kruid. 0.20—0.40. Mrt., Oct Droee
Dedekannim^n' °°St""Java' in bos^hen, langs wegen.
6. Vruchtbeginsel e„ peul „iend, de' ,aa«s,e ,5
mM lang 
Vruchtbeginsel en peul duidelijk gesteeld, de laatste recht, 2-4-zadig 13 mM lang, fiJn aanliggend behaard. Trossen schuinopstaand nagenoeg zittend 30-70 mM lang. Bloemsteeltjes ± 1 mM lang. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Blaadjes 13-17, langwerpig oflangwerpig omgekeerd eirond, met spitsen voet en vrij stompen, door een nerfspSe gekroonden top, 6-20 mM bij 2>/2-5 mM, beiderzijds fijn behaard Opge nchte heeste, 1.00 -2.00. Febr. Op Java gekweekt, inieemsch in tropisch Amerika. Guatemala-Indigo. . f guatimalénsis Moe., Sess. et Cerv p der twijgen helderrood, nagenoeg rolrond. Blaadjes 7-11, vrij lang ge-
gen^beSd TWerPig' V' mM b'J' 9^° mM' beiderzijds ijl aa„5gL<r pi i Trossen schuinopstaand of afstaand, zittend, 20-40 mM fi u en nagenoeg rolrond, recht, scherp gesnaveld, 12—20 mM lang 3—6-zadig. Opgerichte heester. 1.00-2.00. Jan.-Dec. Op Java misschien s.ms gekweekt, Inheemse l„ Madagaskar, . t ..
Top de, twijgen g,oe„ of min of meer rood aangeloopen, doch nooit helderrood, vrij duidelijk kantig. Trossen opgericht of schuin opstaand. Peulen vaak gekromd of meer dan 20 mM
8. Vruchtbeginsel tijdens den bloei 37,-4 mM lang. Rijpe'peulen recht of eenigszins gekromd, de meeste 16—35 mM lang 5— 12-zadig 
Vruchtbeginsel tijdens den bloei 27,-3 mM lang. ' Peulen sterk gekromd, vrij dik, 10-17 mM lang, 3-6-zadig. Zaden ongeveer even breed als lang. Trossen tot 90 mM lang, bloemsteeltjes hoogstens 1 mM lang, vlag 4-5 mM lang, van binnen groenachtig met een breede, cirkelvormige, roode streep, vleugels orter dan de kiel of ongeveer even lang als deze. Blaadjes 7 17, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen
hL 7?" "f** 6n St0mP6n °f af§eronden toP> beiderzijds o?n ï m blJ 3~17mM- Opgerichte heester.1.00-
;.5U. Jan.-Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java ver-
ouw en in droge streken van af de laagvlakte tot op 1000
21



M zeehoogte in groote hoeveelheid verwilderd (I. A'nil L.). Nita, m. - Taroem, m, s. - Taroem kembang, j. - Tarom . _ T : . . I. suffruticosa Mxll.
9 Peul recht, 15-25 mM lang, 5-8-zadig. Trossen 30-80 mM lang. Vlag groenachtig wit, aan den voet iets rood aangeloopen doch niet met vele stralende, roode strepen. Vleugels l'A-1% mM breed. Blaadjes 9-17, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en stompen of afgeronden top, 10-20 mM bij 3 6 mM. Opgerichte hees er nu eens kaal, dan weer fijn grijsharig. 1.00-2.50. Jan.-Dec:. OpJa gekweekt en soms min of meer verwilderd, .nheemsch in Abyss.n.é Natal-Indigo.- Taroem daoen aloes, j. . . • • t I. arrecta Hochst.
Peul doorgaans zwak gekromd, 15—35 mM lang, meestal 6
12-zadig. Trossen gewoonlijk niet meer dan 60 mM lang. V ag
van binnen met talrijke stralende, roode strepen of bijna geheel rood. Vleugels bijna 2 mM breed. Blaadjes 5-13, ovaal-omgekeerd eirond of langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen ot stompen voet en afgeronden, afgeknotten of uitgeranden top, door een fijn nerfspitsje gekroond, 10—27 mM bij 4 17 mM pgerichte heester. 1.00-1.80. Jan.-Dec. Op zonnige plaatsen in de laagvlakte, vaak in groote hoeveelheid. Ook als verfplant verbouwd (1. tinctória Auct.). Nila, m. — Taroem, m s. T _ Tnm i . . I. sumatrana Gaertn.
,0. «ÏS haren kort,'kW Trossen ,5-40 mM lang uit 12 of minder, niet opeengedrongen bloemen bestaand. Kei fijn grijsharig, ± 3 mM lang. Peulen wijd afstaand, metjianliggende en met afstaande haren bezet, 15-25 mM lang, 7 12zadig. Blaadjes 7—13, elliptisch of langwerpig-omgekeerd eirond, 4-10 mM bij l1/.—3 mM, beiderzijds aanliggend behaard, algemeene bladspil met korte, afstaande haren beze . Neerliggend heestertje. 0.30-0.90. Mrt. Alleen in Oost-Java op zandige plaatsen gevonden. To-totowan, md. I. v.scosa Lam. Afstaande haren lang, bruin, niet kleverig. Trossen lang5 gesteeld, 30—270 mM lang, uit zeer talrijke bloemen bestaand. Kelk lang bruinharig, ± 4 mM lang. Vlag en vlengels rood, vleugels ongeveer even lang als de kiel. Peulen teruggeslagen, met afstaande, bruine haren bezet, 14-19 mM lang, 5 9-za hg. Blaadjes 5—9, zelden en slechts aan enkele bladeren 3 of , langwerpig-omgekeerd eirond, 10—45 mM bij 5-20 mM, beiderzijds aanliggend behaard, algemeene bladspil met lange, bruine haren bezet. Opgericht of opstijgend kruid. O-60^0"9?/ Jan. Dec. Op grasvelden en bouwland in droge gedeelten der
laagvlakte. Tom-toman, j L hirsuta •
11. Blaadjes aan alle bladeren 3, de beide onderste tegenoverstaand.



mM, van boven langs de middennerf met bleekgroene vlekken. Opgericht heestertje. 0.40—1.00. Jan.—Dec. Op droge, zonnige grasvelden, vooral in de heete laagvlakte. Boentoet koetjing, m.
U. picta Desv.
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 6-9 mM lang, over de geheele lengte met lange, rechte, aan den top bovendien met haak vormig omgebogen haren bekleed. Rijpe peul glanzend zwart, kaal of fijn behaard. Blaadjes langwerpig-lancetvormig, 80— 160 mM bij 15—55 mM, van boven al of niet met bleekgroene vlekken. Opgerichte heester. 0.50—1.50. Jan.—Dec. Belommerde plaatsen, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Boentoet badjing, j. — Boentoet koetjing, m. — Boentoet tjareuh, s. _ Ekor koetjing, m. — Mèmèjongan, s. — Oelar oelaran, j. — Pati oelar, j. — Poewa, m. — Seringan, m. . U. crinita Desv.
28. Louréa Neck.
1 Eindblaadje breed omgekeerd eirond, met uitgeranden top, minder dan dubbel zoo breed als lang, 7—20 mM bij 11—27 mM, zijblaadjes meestal aanwezig. Trossen 50 200 mM lang, bloemsteeltjes tijdens den bloei 11/2—3 mM lang, kelk tijdens den bloei ± 3 mM, daarna 5—8 mM lang. Vlag weinig langer dan de kelk, lichtpaars, vleugels donkerpaars, peul uit 2—5 leedjes bestaand, kaal. Kruipend kruid. 0.10-0.50. Mrt.— Aug. Op steenachtige plaatsen of harden grond tusschen het
gras in droge streken, vooral in de laagvlakte.
L. obcordata Desv.
Eindblaadje vlindervormig, 4—8 maal zoo breed als lang, 8—12 mM bij 45—80 mM, bij den typischen vorm evenals de zijblaadjes groen, wit gevlekt, zijblaadjes bij de hoogere bladeren niet zelden ontbrekend. Trossen 50—180 mM lang, bloemsteeltjes tijdens den bloei ± 2 mM lang, kelk tijdens den bloei 4-6 mM, daarna tot 10 mM lang. Vlag 6—7 mM lang, geelwit, van binnen aan den voet paars gevlekt. Peul uit 2—5 leedjes bestaand, kaal. Opgericht kruid. 0.60—1.20. Mrt.—Juli, Nov.— Dec. Hier en daar op grasgrond in droge streken, ook als sierplant gekweekt. Vlinderblad. — Djoekoet walet, s. — Koepoe koepoe, L. Vespertiliónis Desv.
Exemplaren met geheel paarse ploemen en sterk purper aangeloopen blaadjes onderscheidt men als var. violacea.



29. Alysicarpus Neck.
1. Vlag niet of nauwelijks langer dan de kelk ')• Slippen van den vruchtkelk aan den voet duidelijk dakpansgewijs dekkend, de geheele kelk minstens dubbel zoo lang als het onderst peullid.' 2.
Vlag aanmerkelijk langer dan de kelk '), vuilrood, aan den voet met 2 gele strepen, 6—7 mM middellijn. Bloemen in eindelingsche, 6—30-bloemige trossen. Slippen van den vruchtkelk schuinopstaand, de geheele kelk minder dan dubbel zoo lang als het onderst peullid. Peul 12—27 mM lang, eerst zwart, later geelachtig, uit 4-9 leedjes bestaand, tusschen de leedjes niet ingesnoerd. Stengels kaal of bijna kaal, bladsteel 3—12 mM lang, blaadje variëerend van ovaal tot lancetvormig, 10—55 mM bij 7—20 mM. Kruipend of opstijgend kruid. 0.30—0.90. Jan.—Dec. Geheel Java op grazige plaatsen van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Brobos,j. — Brobos sapi,j. — Goedé ojod, j. — Tebalan, j A. vaginalis D. C.
Exemplaren met liggende stengels, dicht opeenstaande, ovale, kleine bladeren en dichte bloeiwijzen worden wel eens als var. nnmmularifólius Miq. onderscheiden.
2. Geheele kelk van buiten vrij dicht aanliggend behaard, de buis + 1 mM hoog, de slippen 5—7 mM lang. Bloemparen 5—10 mM van elkander verwijderd, bloemsteeltjes 2'/a—3 mM lang. Vlag heldergeel, aan den voet rood gevlekt, + 6mM lang. Vleugels rood, + 5 mM lang, iets korter dan de kiel. Peulen ten slotte vrij ver buiten den onveranderden kelk stekend, tusschen de leedjes duidelijk ingesnoerd, leedjes 3—5, bij rijpheid 2—2^2 mM hoog, duidelijk gerimpeld. Bladeren ver uiteenstaand, lijn-lancetvormig,
van boven met uitzondering der middennerf kaal, van onder aanliggend behaard, 35—110 mM bij 4—8 mM. Steunblaadjes (aan de bladspil) zeer klein. Opgericht kruid. 0.20 0.75. Jan.—Dec. In 's Lands Plantentuin ingevoerd van het Thursday-eiland, op Java een enkele maal als groene bemesting gekweekt, doch daarvoor niet aan te bevelen (A. bupleurifólius Roxb.). Volgens sommigen is deze soort een vorm van A. rugósus D. C. -j- A. lüdens Wall.
Kelkslippen langs den rand gewimperd, kelk overigens kaal. Bloemsteeltjes 1 Va—3 mM lang 3.
3. Bloemparen V/2—2>/2 mM van elkaar verwijderd, trossen dientengevolge dicht. Peul geheel binnen den kelk besloten, uit 3 6 leedjes bestaand, leedjes meer breed dan lang, duidelijk dwars gerimpeld, 1 — l'/amMhoog. Bladeren variëerend van cirkelvormig tot lijn-lancetvormig, 25—100 mM bij 5—25 mM, van onder aanliggend behaard. Opstijgend kruid. 0.30—
') Aan levende bloemen waarnemen. Bij gedroogde bloemen onderzoeke men groote knoppen.



O 60. Hier en daar gevonden, vooral in Midden-Java. Brobosj.
A. rugósus D. C.
Bloemparen 5—15 mM van elkander verwijderd, trossen dientengevolge ijl. Vlag en vleugels rood. Goed ontwikkelde peulen langer dan de kelk, uit 4-8 leedjes bestaand, leedjes ongeveer even breed als lang, glad. Lagere bladeren elliptisch, de hoogere lijn-lancetvormig, 20-65 mM bij 2 7 mM van onder vooral langs de middennerf behaard. Opgericht of opstijgend kruid. 0.30-0.60. Oct. Hier en daar gevonden,
vooral in Midden- en Oost-Java (A. gramfneus Z.M.).
A. bupleurifolius D. L.
30. Phylacium Benn.
Trossen ten getale van 2-10 in de bladoksels bijeenstaand, 20—50 mM lang, armbloemig. Schutbladen bladachtig, ve e ervan na den bloei aanmerkelijk vergroot en dan dubbelgevouwen, generfd, 25-40 mM lang, loos of een peul omsluitend. Bloemsteeltjes 4-5 mM lang, behaard, op den top met 2 kleine schutblaadjes, kelk behaard, ± 5 mM lang, de beide bovenslippen bijna geheel vergroeid. Bloemkroon paars, vlag ± 8 mM lang, lang genageld, plaat met 2 oortjes aan den voet kiel korter dan de vleugels, vlagmeeldraad met de andere vergroeid doch gemakkelijk loslatend, peul binnen den verdroogden kelk zittend, scheef elliptisch-cirkelvorm.g, 5-8 mM bij 4-6 mM, lang gesnaveld, behaard, 1-zadig, zaad met kiemwit. Bladeren 3-bladig gevind, steunblaadjes klein, blaadjes langwerpig met stompen of afgeronden voet en afgeronden, meestal iets uitgeranden top, 40-80 mM bij 1^5-35 mM van boven kaal, van onder vrij dicht aanliggend behaard. Links windend kruid. 1.50-5.00. Mei, Sept. In West-^eni M.idden-
Java gevonden. Areuj teleng, s. — Lampes, j. — Ojod telengj. J & Ph. bracteósum Benn.
31. Lespedéza Mich.
1 Bloemen in veelbloemige trossen, alle met kroonbladen. Kiel gesnaveld, sterk gekromd. Blaadjes meerendeels meer dan 20
Bloemen^eif getale van' 1-4 in de bladoksels bijeenstaand, kort gesteeld, met deels zonder kroonbladen. Kelk 4-5 mM lang, d.ep gedeeld met spitse slippen, plaat der vlag 5-6 mM lang, geel, aan den voet



paars gevlekt en met 2 nietige oortjes Kiel stomp, weinig gekromd. Peul der volkomen bloemen zich meestal niet ontwikkelend, niet of nauwelijks langer dan de kelk, die der onvolkomen bloemen dubbel zoo lang als de kelk, cirkelvormig, door een spitsje gekroond, fijn behaard. Stengel doorgaans met vele schuinopstaande takken, bladeren schuinopstaand, blaadjes lancetvormig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en afgeknotten of zwak uitgeranden top, 5—20 mM bij 1—15 mM, van boven doorgaans kaal, van onder vrij dicht aanliggend behaard. Opgericht heestertje. 0.60—0.90. Nog niet met zekerheid op Java gevonden.
L. sericea Miq.
2. Blaadjes elliptisch-langwerpig, met stompen voet en stompen of spitsen, door een lang nerfspitsje gekroonden top, 15—40 mM bij 7—16 mM, van boven kaal, van onder dicht aanliggend behaard. Trossen okselstandig, 50—100 mM lang, dicht, bloemsteeltjes 3—5 mM lang. Kelk dicht behaard, 5—6 mM lang, tot op of even over het midden ingesneden, met spitse slippen. Bloemkroon donkerviolet, plaat der vlag + 10 mM lang, aan den voet met 2 kleine oortjes. Kiel ongeveer even lang als de vleugels, vruchtbeginsel kort gesteeld, behaard, stijl lang, kaal. Peul kort gesteeld, scheef elliptisch, 12—15 mM bij 5—6 mM. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Mei, Sept., Oct. In de hoogere bergstreken van Oost-Java (Campylótropis cytisiofdes Bth.). Goedéan, j.— Wedoesan andap, j.
L. cytisioides Max.
Blaadjes elliptisch of elliptisch-omgekeerd eirond, met breed afgeronden, uitgeranden top, van onder aanvankelijk fijn behaard, later kaal wordend. Florale bladeren nagenoeg zittend. Trossen dicht. Lang geleden op Java gevonden (Ca m p y lót ropi s virgata Miq.). . L. virgata Miq.
32. Cicer L.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels op vrij lange, neergebogen steeltjes. Kelk 8—11 mM lang, diep gedeeld, slippen langwerpig-lancetvormig, zeer spits. Bloemkroon wit, violet of roodachtig, vleugels ongeveer even lang als de kiel, vlagmeeldraad vrij, bovenhelft van den stijl kaal, peul gezwollen, fijn behaard, 1—2-zadig ]). Steunbladen vrij groot, grof getandgelobd, bladeren onevengevind, steunblaadjes ontbrekend, blaadjes 9—17, ovaal-langwerpig, 5—17 mM bij 1 '/a—9 mM, in de bovenhelft getand. Klierachtig behaard, stinkend, opgericht, éénjarig kruid. 0.25—0.45. Misschien hier of daar gekweekt, vaderland onbekend, in Zuid-Europa en een groot deel van Azië in groote hoeveelheid verbouwd. Keker. — Gamet, s. — Kara andong, j. — Kara gadjih, j. — Kara kapri, j. — Kara padang, j. — Katjang gamet, s. — Katjang kapri, j. — Katjang poetih, m. — Polong, j, s. — Ra-kara bedhoeng, md. — Ra-kara ödang, md. — Ra-kara pötè, md. f C. arietinum L.
De zaden heeten op den kop van een ram te gelijken. Vandaar de soortnaam.



33. Vi'cia L.
1 Trossen uiterst kort gesteeld, 1-5-bloemig. Vlag minstens 10 mM
lang. Peulen met meer dan 2 zaden. Steunbladen boven den voet ingeplant, getand, niet lijn-priemvormig 2.
Trossen vrij lang gesteeld, 1—6-bloemig. Kelk 2Va 3 mM hoog, fijn behaard, slippen ongeveer even lang als de buis. Bloemkroon wit of iets blauwachtig, vlag zittend, omgekeerd eirond, 3—4 mM lang. Vruchtbeginsel behaard. Stijl kort, naar boven nagenoeg kaal. Peulen elliptisch, fijn behaard, 8-10 mM lang 1— 2-zadig. Steunbladen lijn-priemvormig. Algemeene bladspil in een vertakte rank eindigend, blaadjes 3-8 paar, smal lijnvormig met afgeknotten top, 6-20 mM bij 1-2 mM. Klimmend, eenjarig kruid. 0.15—0.60. Jan.—Dec. Soms als onkruid in tuinen, uit Europa ingevoerd (E'rvum hirsütum L.). Duivelsnaaigaren.— Kleine krok. — Nachtwikke. — Ringelwikke. V. hirsuta Koch.
2 Bladspil in een vertakte rank eindigend. Blaadjes 3-7 paar
variëerend van omgekeerd eirond tot langwerpig-lijnvormig, met afgeronden of afgeknotten, door een nerfspitsje gekroonden top, 10—25 mM lang. Kelk 8—10 mM lang, behaard, slippen ongeveer even lang als de buis. Vlag en vleugels rood, de eerste 4- 15 mM lang. Vruchtbeginsel fijn behaard, stijl kort, kaal. Peul lijnvormig, vrij plat, bij rijpheid zwart, kaal, met inbegrip van den gekromden snavel 30-50 mM lang, 3-7 mM breed, 610-zadig. Klimmend kruid. 0.15—0.60. Jan.—Dec. Op den Merbaboe en bij Tosari gevonden. Nachtwikke.
V. angustifoha Roth. ).
Bladspil niet in een rank eindigend. Steunbladen nabij den top met een zwartbruin vlekje. Blaadjes 1-3 paar, ovaal-langwerpig, door een nerfspitsje gekroond, min of meer vleezig, meer dan 40 mM lang. Beide bovenste kelktanden kort. Bloemkroon wit, vleugels doorgaans zwart gevlekt. Meeldraden 1-broederig. Stijl gebaard. Peulen 100-200 mM lang gezwollen, kort-zachtharig, tusschen de zaden met een sponsacht.g weefse^ Opgericht kruid met scherp vierkanten hollen stengel. 0.601-1 25 In bergstreken hier en daar gekweekt. (Fabavulgaris Moench.).
veboon. - Groote boon. - Kaapsche boon. - Molboon. - Paardeboon^ Roomsche boon. - Tuinboon. - Windsorboon 2). . . . + V. Féba .
34. Lens Qren. et Qord.
1 Bloemen in gesteelde, 1-4-bloemige trossen. Kelk behaard, 5-7 mM lang slippen priemvormig, veel langer dan de buis. Bloemkroon kle.ner dan de
1) Men^ënderzoeke of de plant ook op Java amphiecarpie vertoont. Zie de
verklaring der kunsttermen.
2) De vorm met geheel witte bloemen.



kelk, wit met paarse strepen, vleugels met de kiel samenhangend, vlagmeeldraad vrij, meeldradenbuis met scheef afgesneden top, peul elliptisch, samengedrukt, kaal, 12—15 mM bij 8—10 mM, 1—2-zadig, zaden samengedrukt, zonder kiemwit. Steunbladen lancetvormig. Algemeene bladspil bij de lagere bladeren in een spitsje, bij de hoogereineen onvertakte of2-armige rank eindigend, blaadjes 8—18, tegenoverstaand of afwisselend, langwerpig, 6—10 mM lang, fijn behaard. Opgericht, éénjarig kruid. 0.20—0.40. Inheemsch in Zuid-Europa of West-Azië, op Java misschien hier of daar verbouwd (E'rvum Lens L.). Linze. . . . f L. esculénta Moench.
35. Lathyrus L.
1. Bloemen in langgesteelde, 2—3-bloemige trossen, vrij groot, welriekend. Kelklobben breed, langer dan de buis. Vlag breed omgekeerd eirond, violet, rose of wit, vleugels en kiel blauwachtig of wit, de kiel korter dan de vleugels, stijl overlangs gebaard, peul langwerpig-lijnvormig, samengedrukt, behaard, zaden nagenoeg bolvormig, glad. Stengels gevleugeld. Steunbladen wijd afstaand, lancet—halfpijlvormig, bladsteel breed, langer dan de steunbladen, in een vertakte rank eindigend, blaadjes 2, elliptisch of eirond, door een nerfspitsje gekroond. Eenjarig, klimmend kruid. 0.80—1.50. Soms als sierplant in tuinen, inheemsch in Sicilië. Pronkerwt -j- L. odoratus L.
36. Pisum L.
1. Bloemstelen 1—2-bloemig. Kelk kaal, buis tijdens den bloei 4—5 mM lang, slippen 5 8 mM, vlag kaal, 12—16 mM lang, meestal wit, vleugels wit, langer dan de kiel, meeldraden 1-broederig, peul kort gesteeld, gezwollen! 50 100 niM lang, 4 10-zadig, zaden bolvormig, 1-kleurig, zonder kiemwit. Steunbladen groot, bladachtig, ovaal met halfhartvormigen voet, aan den voet van den buitenrand getand, éénkleurig, 20—65 mM lang. Algemeene bladspil in een vertakte rank eindigend, blaadjes in 1—3 paren, ovaal of elliptisch, met gaven of min of meer golvenden, soms ook eenigszins getanden rand, door een nerfspitsje gekroond, 15—55 mM bij 10—30 mM. Onbehaard, klimmend kruid. 0.30—1.20. Jan.—l)ec. Niet zelden verbouwd. Doperwten. — Erwten. — Peulen. — Katjang ertjis, m. — Katjang pölong, m.
f P. sativum L.
Bloemstelen doorgaans 1-bloemig. Vlag blauwachtig, vleugels rood, kiel wit. Peul 40 50 mM lang, 5—7-zadig, zaden eenigszins kantig, niet zelden gevlekt. Steunbladen aan den voet met een donkerroode vlek. Blaadjes meestal minder dan 30 mM lang, vaak fijn getand-gekarteld. Overigens als de voorgaande. Klimmend kruid. 0.30—1.00. Jan., Mei. Soms verbouwd. Akkererwt. — Capucijners. — Katjang ertjis, m.
t P. arvénse L.
37. A'brus L.
1. Stijl in de lagere bloemen niet of weinig korter dan de eierstok. Peul 25—40 mM lang, sterk gezwollen, 3—6-zadig. Zaden bijna bolvormig, bij rijpheid helderrood, om den navel met
23



een zwarte vlek ')• Bloemen bleekpaars, de hoögere mannelijk, vlag 8-12 mM lang. Blaadjes 9—16 paar 6 20 mM
3 7 mM van onder fijn behaard, naar zoet hou ) (wor e
van oiycyrrkiza gié»ra) smakend. Heester of kruid, links Windend. 2.00-5.00. jan.-Dec. Vrij algemeen in kreupelhout en heggen, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Koraaferwt. - Paternosterboontjes. - Weegboontjes. - Weesboontjes - Akar belimbing, m.-Akar saga betina m.- Daoen sa„a m, - Ga telik, j. - Ghak saghakan lakèk, md.~ Kenden, m. - Rakat, m. - Saga, j, m. - Sa^« areuj, s. - Saf"bet'n^ m. — Saga bidji, m. — Saga kenden, m. — Saga leutik, s.
Saga manis, j. — Saga telik, j. — Saga toenteng, j. ° s ' J A. precatorius L.
Stijl in de lagere bloemen veel korter dan de eierstok. Peul 40—70 tnM lang, plat, 5-13-zadlg. Zaden samengedraM bi rijpheid donkerbruin of zwart. Hoogere bloemen ó. Blaad es 5—14 paar, 10-50 mM bij 7-17 mM. H^ester kr"£ links windend. 1.00-2.00. Jan.-Mrt., Mei, Juni, Sept. Hier en daar in kreupelhout gevonden beneden 500 M zeeh°°gf" Areuj ki kidang, s. - Areuj si hajam, s. -Areuj si kotok s - Areuj tali ajoenan, s. - Daoen saga kebo m -Daoen samöang, j.-Krangéan. j. - RatJamrC.m. _
0. me^rnÏspérmT''Bloemen geelwit (?). Blaadjes van onder dichter en langer behaard.
38. Centroséma D. C.
1 Schutblaadjes onder den kelk 5-10 mMlang. Onderste kelkslip
ver buiten de schutblaadjes stekend, de beide bovenste ke ver uuiicn j Dioot rw v flcr door-
tanden eirond-driehoekig, mm i<u.g. • — — -
gaans lila, zeldzamer bijna wit, 25-30 mM lang, aan de rugzijde dicht behaard. Peul 100-170 mM lang, 6-7 mM breed recht of spiraalvormig gewrongen, kleppen met ^nverhevenlijnop een afstand van ± 1 mM van eiken naad. Zaden 20 of minder,
giftige eigenschappen. Cinnamómum zeyldnicum.
") Niet te verwarren met kajoe manis.ae bcnuis va



37s 4 mM lang, ^ 5 mM breed. Steunbladen l'/g—2 mM lang, steunblaadjes aan de bladspil 1—3 mM lang. Blaadjes elliptisch of eirond-Iangwerpig, met afgeronden of stompen voet en meestal kort toegespitsten top, 30—95 mM bij 15—55 mM, beiderzijds fijn afstaand kortharig. Links windende heester, ook wel kruipend en dan uit den top der internodiën wortels drijvend. 1.00—3.00. April—Sept. Op Java hier en daar (o. a. bij Buitenzorg en bij Batavia) verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika C. pubéscens Bth.
Schutblaadjes onder den kelk 12—20 mM lang, onderste kelkslip niet buiten de schutblaadjes stekend, de beide bovenste tanden uiterst kort, door een nauwelijks zichtbare uitranding gescheiden. Plaat der vlag wit, met 2 groote, roode vlekken, 35—50 mM lang. Peul 100—150 mM lang, 10—12 mM breed, gewoonlijk recht, kleppen met een verheven lijn op een afstand van 3—4 mM van eiken naad. Zaden 10—13, 7—8 mM lang, 5 6 mM breed. Steunbladen 7—10 mM lang, steunblaadjes aan bladspil 6 7 mM lang. Blaadjes ovaal-eirond, beiderzijds op de nerven fijn behaard, daartusschen kaal of bijna kaal, het eindblaadje met stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, 65 115 mM bij 35—85 mM. Links windende heester. 2.00- -4.00. Jan.—Dec. Tusschen Batavia en Buitenzorg sinds lange jaren en in groote hoeveelheid verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika C. Plumiéri Bth.
39. Clitória L.
1. Stengels windend. Bladeren — althans de meeste — met 5 of meer blaadjes. Bloemstelen alleenstaand of zelden in paren, 1-bloemig. Vrije schijfrand ]) omlaag gericht. Peul plat samengedrukt, zonder uitspringende langsribben over het midden der kleppen. Zaden samengedrukt, niet kleverig 2.
Stengels opgericht. Steunbladen eirond met spitsen top, lang blijvend. Bladeren driebladig gevind, blaadjes omgekeerd eirond-langwerpig of omgekeerd eirond-lancetvormig, met spitsen voet en uitgeranden top, leerachtig, 30—80 mM bij 10—30 mM. Bloemstelen alleenstaand of in paren, 1—2-bloemig. Vrije schijfrand ') in den voet der kelkbuis omhoog gericht. Plaat
•) Een bloem van onder naar boven overlangs doorsnijden. Men vindt den schijfrand onmiddellijk onder de inplanting der kroonbladen aan den top van het verwijd gedeelte der kelkbuis.



der vlag cirkelvormig, 40-45 mM middellijn, bleekhla, don kerder paars gevlekt. Peul vrij lang gesteeld, lijnvormig, gezwollen, 30—45 mM lang, op het midden van elke klep met een uitspringende langsribbe, 4—7-zadig, zaden dik, kleverig. Kleine heester. 0.50-1.50. Jan.-Dec. Inheemsch in tropisch Amerika doch reeds sedert vele jaren op Java verwilderd en thans in West-Java op vele plaatsen geheel ingeburgerd, lot op 700 M zeehoogte hier en daar voor groene bemesting gebruikt (Ne urocarpus cajanifólius Presl.). Beloentaspadi, m. - Katjang tjèpèl, s. 1). - Oerek oerekanj. - se-
boesoek, m. - Roempoet toeri, m. . . Cl. cajamfolia Bth.
2 Blaadjes 25—65 mM lang, ovaal of ovaal-eirond, nooit ïjnlancetvormig. Schutblaadjes onder den kelk breed ovaal-cirkelrond, met stompen of uitgeranden, soms door een nietig spi sje gekroonden top, 5-12 mM middellijn. Plaat der vlag 40 50 mM lang, meestal donkerblauw met witten voet en gele m.ddenstreep, zeldzamer hemelsblauw of wit, nog zeldzamer violet. Peul 50-125 mM bij ± 10 mM, 6-10-zadig, zaden n.enrormig 7—8 mM lang. Links windende heester. 1.00 5.UU. lan — Dec. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op 150 M zeehoogte in het wild, tot op veel grootere hoogte nog als sierplant gekweekt, soms met dubbele bloemen Boenga kelentit, m. — Boenga telang, m. — Kateleng, j. Kelentii niamoek, m. — Kembang telang, m. — Kembang teleng, )■ Kembhang boengö teleng, md. — Kembhang boengo tjeleng,
md. — Lateng, j. — Menteleng, j. — Telang, m. — Teleng, j, s.
Cl. ternatea L.
Rlaadies 7-30 mM lang, op dezelfde plant vaak zeer veranderlijk van vorm „« eens "= cirtetvórmlg ot brecd ..aal, dan wee, «en dee.e sma. liin-lancetvormig. Schutblaadjes onder den kelk lancetvormig, spi ,
272-3 mM bij 3A-1 mM. Plaat der vlag 20-30 mM lang licWblauw.
Peul 30-45 mM bij 4-5 mM, 5-10 zadig. Zaden rechthoekig, ± 3 mM ïï Links windend, .enge, kruid, 0.50-.Ü». Jan.-Dec Inheemsch » Mauritius, Bourbon » Madagaskar, op Java een enkele maal verwilderd T v
40. Dumasia D. C.
1. Bloemen in okselstandige, gesteelde, 30-160 mM lange trossen, geel. Schutbladen lancet-priemvormig, tot na den bloei blijvend.
l) Zoo genoemd naar de kleverige zaden.



Bloemsteeltjes kort, op den top met 2 nietige, tegen den kelk gedrukte schutblaadjes. Kelk buisvormig, met scheef zakvormigen voet en schuin afgeknotten top, 7—8 mM lang. Kroonbladen lang genageld, plaat der vlag ± 10 mM lang, aan den voet met 2 oortjes. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel behaard, bovenhelft van den stijl kaal. Peul met spitsen voet en top, dicht aanliggend behaard, 20— 35 mM bij 5—6 mM, op de zaden gezwollen, zaden 2—5, zonder kiemwit. Steunbladen priemvormig, bladeren 3-bladig gevind, steunblaadjes klein, blaadjes eirond-ovaal of eirond-langwerpig, met stompen, afgeronden of bijna afgeknotten voet en meestal stompen of uitgeranden, zeldzamer spitsen top, 25—60 mM bij 12—45 mM, meestal beiderzijds aanliggend behaard, zeldzamer kaal. Links windend kruid. 2.00—3.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken. Kara pölonggoenoeng, j. D. villósa D. C.
41. Shutéria W. et A.
1. Trossen okselstandig, zittend, dicht, 10—50 mM lang. Bloemsteeltjes 2 -3 mM lang. Schutblaadjes aan den kelkvoet spits, even als de schutbladen tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Kelk + 5 mM hoog, de beide bovenste slippen geheel vergroeid. Vlag 7—8 mM lang, wit, de plaat aan den voet zonder oortjes of knobbels. Vleugels en kiel lila, de kiel duidelijk korter dan de vleugels. Vlagmeeldraad vrij. Peul zittend, lijnvormig met kort gesnavelden top, recht of zwak gekromd, 30—40 mM bij 4—5 mM, behaard, 4—6-zadig, zaden met kiemwit. Stengels behaard, steunbladen en steunblaadjes krachtig ontwikkeld, blaadjes ovaal of eirond-ovaal, met afgeronden voet en stompen of afgeronden top, 15—50 mM bij 10—35 mM. Links windend, meer of minder dicht behaard kruid. 1.00— 3.00. Jan.—Dec. Kreupelhout boven 1000 M zeehoogte (Sh. rotundifólia Miq.) Sh. vestita W. et A.
42. Glycine L.
1. Stengels windend. Trossen vaak veelbloemig of lang gesteeld. Peul minder dan 5 mM breed. Zaden met kiemwit. In het wild groeiende planten 2.
Stengels opgericht, met vele schuin benedenwaarts gerichte, lange, bruine haren bezet. Trossen zittend of kortgesteeld, armbloemig. Bloemsteeltjes 2—3 mM lang. Bloemkroon wit of lila, plaat der vlag zh. 6 mM lang,



kiel veel korter dan de vleugels, vlagmeeldraad vrij, peul meestal zwak gekromd, 30-45 mM bij 8-10 mM, langharig, doorgaans 2-3-, zeldzamer 1- of 4-zadig. Zaden zonder kiemwit. Steunblaadjes priemvormig, blaadjes ovaal-eirond met wigvormigen of afgeronden voet en regelma ig versmalden, spitsen of vrij stompen top, beiderzijds langharig, 35 100 mM bij 20-60 mM. Eenjarig kruid. 0.20-0.45. Jan.-Dec. Zeer vaa gekweekt (Sója hispida Moench.). Sojaboon. - Dekeman, j. - Dele, j - Gadelé, j. - Kadalé, j. - Kadheli, md. - Katjang boeloe, m. - Katjang djepoen, j. - Katjang kedelai, m. - Katjang kedeté, m. - Ked^°eU £
Kedelé, j, m. — Keudeulè, T * *
2. Stengels aanliggend behaard • • _ •
Stengels dicht bezet met schuin benedenwaarts gerichte, bruine haren. Trossen nu eens zittend, dan weer lang gesteeld ), bloemsteeltjes kort, schutbladen afvallend, kelk 5—6 mM lang, tanden langharig, bloemkroon roodpaars, peul recht, 25 mM bij 4—5 mM, dicht afstaand langharig, 4—8-zadig, zaden met dun kiemwit. Eindblaadje ruitvormig, de zijblaadjes scheef eirond, alle met stompen of afgeronden voet en top, 50 80 mM bij 40—50 mM, beiderzijds langharig. Windend kruid.
Hier en daar gevonden (Sója Wightii Grah.). _
Gl. javanica L.
3. Blaadjes eirond-ovaal of eirond-langwerpig, het eindblaadje 65135 mM bij 25—70 mM, beiderzijds ijl aanliggend behaard. Trossen nu eens nagenoeg zittend, dan weer vrij lang gesteeld schutbladen tot lang na den bloei blijvend, bloemsteeltjes /2 mM lang, kelk ijl langharig, de beide bovenste slippen halfweg vergroeid, bloemkroon wit. Meeldraden alle volkomen, vruchtbeginsel 3—4 mM lang, dicht aanliggend behaard, stijl kort kaal, peul zwak gekromd, ijl langharig, 25—35 mM b>i ± mM, 4—7-zadig, kiemwit krachtig ontwikkeld. Windend kruid, luni' Sept. Hier en daar in bosschen gevonden. Kadalan,
i - Tiantinsan, j G1* Koordérsii Backer.
Blaadjes lancetvormig, het eindblaadje 75-100 mM lang, Ï5—2ChnM Ke,k dicht «haard. Peul onbeuend. Lang geled» ^
gevonden 
43. Teramnus Swartz.
1. Trossen ten getale van 1—3 in de bladoksels, tot 120 mM lang, hun as niet geknobbeld. Bloemsteeltjes 2—5 mM lang, op den top met 2 kleine, tegen den kelk gedrukte schutblaadjes. ei e
" i) Niet zelden vindt men in denzelfden bladoksel 1 zittenden en 1 langgesteelden tros.



bovenste kelktanden aan den voet kort vergroeid. Vlag 4—5 mM lang, wit met lila top, aan den voet zonder oortjes. Vleugels wit met paarsrooden top, veel langer dan de witte kiel. Meeldraden 1-broederig, helmknoppen om den anderen mislukt '). Peul zittend, recht of zwak gekromd, met scheef gesnavelden top, 20—55 mM bij 3—4'/2 mM, aanliggend behaard, 2—9-zadig, zaden met kiemwit. Bladeren 3-bladig gevind, steunblaadjes aan de bladspil borstelvormig, blaadjes ovaal-eirond of langwerpig-eirond, zeldzamer langwerpig-lancetvormig, met afgeronden of stompen voet en afgeronden, stompen of vrij spitsen top, beiderzijds meer of minder dicht behaard, 35—95 mM bij 20—40 mM. Links windend kruid. 1.00—2.00. April—Oct. In kreupelhout en heggen in de laagvlakte (Glycine labialis L. — Gl. mollis W. et A.). KosèlanJ. . . T. labialis Spr.
Dadap, j, m, s. — Dhadhak, md. — Theutheuk, md.
1. Kelk tijdens den bloei aan de vlagzijde tot nabij den voet scheede-
Kelk tijdens den bloei niet scheedevormig splijtend, doch nu eens zeer kort getand, dan weer onregelmatig openscheurend
2. Bloemen rood. Vlag minder dan dubbel zoo lang als breed. Vleugels
duidelijk korter dan de kiel. Eindblaadje dikwijls diep gelobd. . . 3.
Bloemen öf groenachtig öf rood, vlag in 't laatste geval meer dan dubbel zoo lang als breed. Vleugels ongeveer even lang als de kiel. Vlagmeeldraad aan den voet met de andere vergroeid. Peul niet of laat en onregelmatig openspringend. Eindblaadje nooit diep gelobd, bij de meeste bladeren meer breed dan lang. Bloeiende twijgen vaak met kleine of zonder bladeren 4.
3. Blaadjes vleezig-leerachtig, het eindblaadje ongelobd, eirond met zeer stom¬
pen, afgeknotten of iets hartvormigen voet en toegespitsten top, 100—130 mM bij 75—120 mM. Bladsteeltjes 5—10 mM lang. Bladspilklieren onder de zijblaadjes groot, onder het eindblaadje zeer klein of geheel ontbrekend. Trossen zijdelings geplaatst nabij den top van bebladerde twijgen, vlag 25—50 mM lang, helder scharlaken, aan den voet wit gestreept en met witten nagel, vleugels 15—20 mM lang, niet veel korter dan de kiel, kielblaadjes in het midden samenhangend, vlagmeeldraad geheel vrij, vruchtbeginsel gesteeld, peul hoogstens 3-zadig, zaden steeds gebrekkig
44. Erythrfna L.
vormig splijtend
2
of 2-lippig,
5
') Aan groote knoppen waarnemen. Een loupe gebruiken.



lijnvormig, 95-185 mM bij 45-55 mM, op de kleppen met vele scheeve dwarsvleugels, dicht bekleed met scherpe, bruine haren, 2—6-zadig, rijpe zaden zwart of donkerbruin, navel
2/, 3/4 van het zaad omgevend. Blaadjes ovaal-eirond, met
stompen of breed afgeronden voet en stompen, afgeronden of zwak uitgeranden, vaak zeer kort toegespitsten top, de volwassene van boven kaal of bijna kaal, van onder vrij dicht roestkleurig behaard, 100-180 mM bij 60-120 mM. Windende heester. 3.00—5.00. Jan.—April. Geheel Java in kreupelhout beneden 1500 M zeehoogte. (M. Blümei Burck. Stizolóbium J unghuhnianum Ktze.). GoengsèngJ, s. Gongsèng, j, s. — Kramé ajer, m. M. Junghuhniana Backer.
Bloemen niet helderwit. Peulkleppen zonder dwarsvleugels. 3.
3. Ondertand van den kelk 3-4 mM lang, de overige tanden nog korter. Bloemen groengeel, in hangende, gesteelde, schermvormige bloeiwijzen, welke met inbegrip van den steel 30—200 mM lang zijn. As der bloeiwijze op 3—6 korte zijtakjes telkens 3 bloemen dragend. Schutbladen aan den voet der bloemsteeltjes nietig, bloemsteeltjes 15—30 mM lang, schutblaadjes aan den kelkvoet 15—20 mM lang, kelk van buiten fijn kortharig niet dicht met jeukharen bezet, plaat der vlag 20—30 mM 'lang, kiel 30-45 mM lang. Peul meestal kort gesteeld (steel minder dan 10 mM lang) en recht, met spitsen voet en kort gesnavelden top, 60-125 mM bij 35-50 mM, zwart, aanvankelijk met aanliggende, bruine haren bekleed, later nagenoeg kaal, binnenvruchtwand in zijn geheel loslatend, zaden 2-3, zwart met bruine vlekken, 25-30 mM middellijn. Blaadjes ovaal-eirond, met wigvormigen, stompen, breed afgeronden of afgeknotten voet en spits toegespitsten top, de volwassene nagenoeg kaal, 90-165 mM bij 50-90 mM. Links windende heester. 5.00—80.00. Mrt.—Mei, Dec. Alleen aan of nabij het strand. Areuj gongsèng gedè, s. — Gongsèng,], s. — Gongsèng
gedè, s. — Rawé, j. ' M. gigantea D. C
Op Noesa Kembangan is een vorm gevonden (forma longestipitata) met langer (15-20 mM) gesteelde, meer gekromde, 3-4-zadige peulen.
Ondertand van den kelk 7-10 mM lang. Bloeiwijze met inbegrip van den korten steel 50-100 mM lang, vaak van af den voet vertakt, aanvankelijk door groote schutbladen ingesloten. Kelk fijn behaard en met afvallende jeukharen bezet, bloemkroon misschien vuilpaars of vuilwit. Peul zittend of kort gesteeld, doorgaans eenigszins gekromd, met min of meer go -



vende vleugels, tot 100 mM lang, tot 40 mM breed, 3—5-zadig, zaden 15 20 mM middellijn. Blaadjes eirond met afgeronden of bijna afgeknotten voet en toegespitsten top, van boven kaal, van onder ijl aanliggend behaard, 60—180 mM bij 45—90 mM. Links windende heester. 5.00—10.00. Hier en daar in de bergstreken gevonden. Gongsèng, j. . . M. acuminata Grah. ').
46. Butéa Roxb.
1. Bloemen groot, in trossen, welke gewoonlijk tot pluimen vereenigd zijn. Assen der bloeiwijze donkergroen behaard, geknobbeld, op eiken knobbel 3—7 zich achtereenvolgens ontwikkelende bloemen dragend. Kelk dicht behaard, kroon helder oranje, misschien soms ook geel. Vlag sterk teruggekromd, niet met omgeslagen oortjes aan den voet, kiel korter dan de vlag, ongeveer even lang als de vleugels, niet zeer spits. Vlagmeeldraad vrij, de andere vergroeid, vruchtbeginsel en peul gesteeld, peul hangend, 150—200 mM bij 35—50 mM, met platgedrukteni ledigen voet en 1-zadigen top. Bladeren 3-bladig gevind, steunblaadjes klein, eindblaadje omgekeerd eirond-ruitvormig, de andere eirond, alle met stompen of breed afgeronden, doorgaans zwak uitgeranden top, van onder behaard, 120—270 mM bij 110—260 mM. Boom, bladerloos bloeiend. 10.00—16.00. Juni—Oct. Vooral in Midden- en Oost-Java beneden 500 M zeehoogte, elders soms als sierboom aangeplant. (B. f rondósa Roxb.). Palasa, m, s. — Plasa, s. — Plöso, j. — Sekar djalakj.
B. monospérma Taub.
47. Spathólobus Hassk.
1. Blaadjes eirond met breed afgeronden of zwak hartvormigen voet en meestal stompen, zeldzamer spitsen top, 100—300 mM bij 50 180 mM, van onder op nerven en aderen vrij dicht afstaand behaard. Bladsteeltjes zeer dicht roestkleurig behaard. Bloemen in groote, roestkleurig behaarde pluimen, bloemsteeltjes 2 3 mM lang, kelk 3—4 mM hoog, dicht roestkleurig behaard, de beide bovenslippen geheel vergroeid, bloemkroon donkerpurper, vlag ^ 6 mM lang, plaat dwars ovaal, zonder oortjes aan den voet, kiel even lang als de vleugels, peul fittend, met breed afgeronden, vleugelvormigen, platten, ledigen
') Voor toezending van bloeiend materiaal houdt de schrijver dezer Flora zich zeer aanbevolen.



voet en versmalden, 1-zadigen top, 45—65 mM bij 12—16 mM, dicht roestkleurig behaard, niet openspringend. Zaad zonder kiemwit. Hoog klimmende heester ■)• 5.00—10.00. Sept., Nov. Hier en daar gevonden, vooral in de lagere bergstreken. Ki sambangan, s. - Tjaroelang, s. . . Sp. ferrugineus Bth Blaadjes meerendeels langwerpig of langwerpig-lancetvormig, met spitsen voet en toegespitsten top, 100-200 mM bij 45-85 mM, van onder fijn aanliggend behaard. Bladsteeltjes kaal of fijn aanliggend behaard. Bloemen in okse standige, al of niet vertakte trossen, klein, zeer welriekend, kelk bleekgee kroon rood. Peul met versmalden voet, plat samengedrukt, gekromd kaal, bij het eenig door mij gezien exemplaar ± 150 mM lang, ± 18 mM breed. Klimmende heester. Zeer lang geleden op Java gevonden ).
Sp. littor&lis Hassk.
48. Galactia P. Br.
1 Trossen okselstandig, gesteeld, ijl, 100—300 mM lang, op kleine knobbels telkens 5 of minder zich achtereenvolgens ontwikkelende bloemen dragend. Bloemsteeltjes 3—4 mM lang. Kelk
g 7 mM lang, aan den voet met 2 kleine, tijdens den bloei
vaak nog aanwezige schutblaadjes, tot over het midden ingesneden, de beide bovenste slippen geheel vergroeid. Vlag kort genageld, plaat omgekeerd eirond, aan den voet onduidelijk geoord, kaal, van buiten roodachtig, 8—10 mM bij 6-7 mM. Vleugels rood, een weinig korter dan de kiel. Vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel nagenoeg zittend, behaard, bovenhelft van den stijl kaal. Peul zittend, lijnvormig, meestal gekromd, 40—75 mM bij 6—9 mM, 4— 11-zadig, zaden zonder kiemwit. Steunbladen en steunblaadjes klein, spits, blaadjes eirond-ovaal-langwerpig met afgeronden of zwak hartvormigen voet en stompen ot iets uitgeranden top, 35-80 mM bij 18-50 mM. Meer of minder dicht behaard, links windend kruid. Jan—Dec. Vroeger in Middenlava gevonden. (G. villósa W. et A.).
J ë G. tenuiflóra W. et A.
49. Diocléa H. B. K.
1 Bloemen in okselstandige, viltig behaarde trossen, kort gest^e1^ violet met wit. Schutbladen lancetvormig, opgericht. Kelk aan den voet met 2 zeer kleine schutblaadjes, beide bovenste
n nP stam laat bij verwonding een rood sap vloeien.
2) Misschien behooren hier ook toe steriele exemplaren op den Goenoeng bo bij Tjampea en den Oengaran gevonden.



kelkslippen tot nabij den top vergroeid. Vlag aan den voet met 2 oortjes. Meeldraden 1-broederig. Peul nagenoeg zittend, langwerpig, zijdelings samengedrukt, met platten, breeden,' ongevleugelden bovennaad en sterk gekromden ondernaad, 75— 100 mM bij 30 50 mM, dicht roestkleurig kortharig, 2—4zadig. Steunbladen boven den voet ingeplant, bladeren 3-bladig gevind, steunblaadjes (aan de bladspil) priemvormig, blaadjes eirond-ovaal, met afgeronden of zwak hartvormigen voet en afgeronden of kort stomp toegespitsten top, leerachtig, van onder vrij dicht roestkleurig behaard, 75—125 mM bij 50—70 mM. Klimmende heester. Hier en daar gevonden. (Lepidamphora volübilis Z.M.) D. javanica Bth.
50. Pueraria D. C.
1. Bloemen in gesteelde, doorgaans veeibloemige trossen. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 3—5 mM lang, schutblaadjes aan den kelkvoet l3/4—3 mM lang, korter dan de kelkbuis, kelk 5—6 mM lang, de beide bovenste slippen tot een zwak uitgerande bovenlip vergroeid, de onderlip korter dan de buis. Plaat der vlag omgekeerd eirond, aan den voet met 2 oortjes, van buiten groen, van binnen wit met paars, 15—25 mM lang. Vleugels ongeveer even lang als de kiel of een weinig korter dan deze. Meeldraden 1-broederig, peul zittend, smal lijnvormig, 50—100 mM bij 3 5 mM, behaard, £— 20-zadig, zaden met kiemwitJ). Stengels afstaand langharig. Steunbladen aan den voet ingeplant, • bladeren 3-bladig gevind, blaadjes eirond of ruitvormig met stompen of wigvormigen voet en stompen top, beiderzijds—doch vooral van onder—behaard, 55—125 mM bij 45—140 mM. Links windend kruid. 1.00 3.00. Mei—Oct. Rivieroevers, waterkanten, van af de laagvlakte tot op 700 M zeehoogte. (N e u stanthus javanicus Bth.—Neustanthus séricansMiq) Krandang, j javdnica Bth>
51. Canavalia Adans.
1. As der bloeiwijze meestal met 4—8, hoogstens met 12 knobbels. Bloemsteeltjes 4 6 mM lang. Kelk aan den voet met 2 duidelijke knobbels, de buis ± 10 mM lang. Plaat der vlag ± 'anS- Peul 70—120 mM bij 17—25 mM, binnen-
') Hierdoor zijn de peulen terstond te onderscheiden van die van Phaseól us semi-erectus, welke er veel op gelijken.



10—65 mM, variëerend van breed eirond tot breed omgekeerd eirond, de meeste duidelijk 3-lobbig met zeer stompe of afgeknotte lobben, de middenlob even onder den top het breedst. Steel van den tros 90—210 mM lang, de as der bloeiwijze 5—8 mM lang, met 2—4 knobbels, schutblaadjes onder den kelk langer dan deze, plaat der vlag heldergeel, 10-12 mM middellijn, peulen horizontaal afstaand, 25—40 mM lang, aanvankelijk aanliggend behaard, 6—12-zadig. Kruid. 0.20—0.80. Pebr.—Sept., Dec. Op grasvelden in de laagvlakte, om Batavia vrij algemeen, ook bij Semarang ') gevonden. Rempèjek, j.
Ph. trüobus Ait.
Stengels links windend 2), de oudere duidelijk behaard. Volwassen steunbladen 2—15 mM lang 5.
5. Stengels dun, met lange, fijne haren bezet. Steunbladen 2—7 mM lang. Steunblaadjes l1/»—2 mM lang. Blaadjes (vaak op hetzelfde exemplaar) variëerend van eirond tot lijn-lancetvormig, niet of nauwelijks gelobd, 25—95 mM bij 15 35 mM. Steel van den tros 25—125 mM lang, de as der bloeiwijze tot 15 mM lang, schutblaadjes onder den kelk niet langer dan deze, kelk ± 3 mM hoog, plaat der vlag 10—12 mM middellijn, bleekgeel of heldergeel, peulen 35—50 niM lang, met aanliggende, afvallende haren bezet, met 12 of minder zaden. Kruid.
0.30 0.80. Jan.- Dec. Op beschaduwden grasgrond van af de
laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. . Ph. scabérulus Miq.
Stengels vrij krachtig, met grove borstelharen bezet. Steunbladen 5—15 mM lang. Steunblaadjes 3—7 mM lang. Blaadjes eirond, eirond-ruitvormig of langwerpig-ruitvormig, met wigvormigen, stompen of afgeronden voet en spitsen top, vaak zwak 3-lobbig, van boven dikwijls bleekgroen gevlekt, 35—125 mM bij 20—80 mM. Steel van den tros 20—420 mM lang, de as der bloeiwijze 8—15 mM, schutblaadjes onder den kelk langer dan deze, kelk 3—4 mM hoog, plaat der vlag 10—15 mM middellijn, heldergeel, vaak rood aangeloopen, peulen 40—60 mM lang, vaak schuinopstaand, 8—15-zadig, aanliggend behaard. Kruid. 0.501.50. Jan.—Dec. Tusschen het gras op vochtige plaatsen van af de laagvlakte tot op 800 M zeehoogte. (Ph. pubéscens BI.). Katjang mönjèt, s Ph. sublobatus Roxb.
6. Blaadjes breed eirond of eirond-langwerpig, met breed afgeronden of hartvormigen voet en spitsen top, 50—100 mM bij 25—40 mM, niet of ondiep
1) Deze mededeeling dank ik aan Dr. W. Docters van Leeuwen aldaar.
2) Natuurlijk alleen, wanneer daartoe gelegenheid bestaat.



gelobd. Steunblaadjes (aan de bladspil) wijd afstaand, 3-8 mM lang, steel van den tros (onder de bloemen) 75—200 mM lang, as der grooteré bloeiwijzen ten slotte 30—120 mM lang, met vele knobbels, schutblaadjes onder den kelk ongeveer even lang als deze, kelk ± 4 mM hoog, plaat der vlag geel, vaak eenigszins bruin aangeloopen, 15—21 mM middellijn, peul 60—80 mM lang, kaal, 10—12-zadig. Windend kruid. 1.50—3.00. Jan.—Dec. Naar het schijnt soms aangeplant. . f Ph. calcaratus Roxb.
Blaadjes langwerpig-lancetvormig met vrij stompen top. Peul ± 8-zadig. Overigens als de voorgaande en waarschijnlijk een vorm daarvan. Soms aangeplant. Katjang oetji, s -j- Ph. hispidulus Hassk.
7. Schutblaadjes onder- den kelk tijdens den bloei nog aanwezig. Bloemen wit, geelachtig, lila of scharlakenrood. Peulen minstens 10 mM breed. 8.
Schutblaadjes onder den kelk tijdens den bloei reeds verdwenen, smal lancet-priemvormig. Steel der bloeiwijze onder de bloemen 100—400 mM lang, hol. Kelkbuis ± 5 mM lang, de beide bovenste slippen duidelijk zichtbaar, 1—1 >/„ mM lang, spits. Bloemkroon donkerpurper, plaat der vlag + 12 mM lang, zonder knobbels aan den voet, nagel der vleugels ^ 10 mM lang, peul recht, 75—105 mM bij ± 3 mM, 15—22-zadig '). Stengels hol. Steunbladen 5—10 mM lang, steunblaadjes 1V2—3 mM, blaadjes eirond of eirond-langwerpig, 20-65 mM bij 8—35 mM, het eindblaadje bij de meeste bladeren meer dan dubbel zoo lang als breed. Kruid, aanvankelijk opgericht, later met links windenden top. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Vochtig gras- en bouwland van af de laagvlakte tot op 250 M zeehoogte. Katjang mönjèt, m, s. — Peleng peleng, m.
Ph. semi-eréctus L.
8. Plaat der vlag van buiten kaal of alleen aan den top der middennerf met zeer enkele haren, wit, paars of rood, 9—20 mM middellijn. Vlagmeeldraad boven den voet met een tongvormig aanhangsel. Qeheele kelk 5—8 mM hoog. Goed ontwikkelde peulen minstens 100 mM lang, 4—o=-zadig. Steunbladen wijd afstaand of teruggeslagen 9.
Plaat der vlag van buiten vrij dicht kortharig, van buiten groen, van binnen wit of paars, 7—10 mM middellijn. Vleugels wit of paars, hun nagels 2—3 mM lang. Vlagmeeldraad boven den voet wel verdikt doch zonder aanhangsel. Bloemtrossen met inbegrip van hun 5—40 mM langen steel 30—120 mM lang, steeds korter dan hun draagblad, schutblaadjes onder den kelk tegen dezen aangedrukt, 1—2 mM lang, geheele kelk 3—4 mM hoog. Peulen 50—120 mM bij 15—25 mM, sabelvormig gekromd, 2—4zadig. Zaden (kratokboonen) veranderlijk van kleur, in rauwen toestand vaak vergiftig (blauwzuurhoudend). Steunbladen opgericht of schuinopstaand, eirond-driehoekig, IV2—2 mM lang. Blaadjes eirond met zeer
') De peulen gelijken veel op die van Pueraria ja van i ca Bth. Men kan deze laatste echter terstond herkennen aan de kiemwithoudende zaden. Geen der Javaansche Phaseo lus-soorten heeft kiem wit.



Blaadjes eirond of eirond-ruitvormig, met breed afgeronden of zeer stompen voet en spits toegespitsten top, ongelobd, op de nerven en grootere aderen behaard, overigens kaal, 55—150 mM bij 45—150 mM. Windend kruid. 1.50 6.00. Jan.—Dec. Wegens de eetbare peulen of zaden algemeen verbouwd, in Europa als sierplant gekweekt. Kara-kara, m. — Katjang egel, j- — Katjang djaridji, m. — Katjang kara-kara, m. — Katjang kekara, m. — Katjang pedah, s. — Katjang pedit, s. — Katjang saboek, j. — Kekara,
m. - Ra-kara, md f D. Lablab L.
Men kan 2 hoofdvormen i) onderscheiden.
typica (Ldblab cultrétus D.C.—L. vulgéris Savi).
Peulen plat, sabelvormig, 50—90 mM bij 18—22 mM. Zaden dwars op de lengteas der peul geplaatst 2). Vaak aangeplant.
/?. lignósa (Dólichos lignósus L).
Peulen gezwollen, lijnvormig, recht of gekromd, 70—200 mM bij 12-15 mM. Zaden in de lengteas der peul gelegen. Soms aangeplant.
2. Bloemen rood of paars, in meestal gesteelde, 2—meerbloemige
schermen of trossen. Kelktanden veel korter dan de buis. Steunbladen ten slotte wijd afstaand of teruggeslagen. . 3. Bloemen wit of geelachtig, ten getale van 1—3 in de bladoksels geplaatst. Kelk + 8 mM lang, aan den voet met 2 lancetvormige schutblaadjes, kelkslippen ongeveer even lang als de buis. Vleugels smal, ongeveer even lang als de kiel. Peul sterk gekromd, 40—50 mM bij 6—8 mM, behaard, 5—6-zadig. Steunbladen lancetvormig, 4—6 mM lang, opgericht. Blaadjes langwerpig of eirond-Iangwerpig, spits, 25—50 mM bij 10-20 mM, behaard. Opgericht (D. un iflórus Lam.) of windend kruid. 1.50—3.00. Juli. Misschien soms aangeplant f D. biflórus L.
3. Bloeiwijzen armbloemig, soms nagenoeg zittend. Schutblaadjes
onder den kelk lancetvormig, aanmerkelijk korter dan deze. Plaat der vlag ± 15 mM middellijn. Kiel korter dan de vleugels. Vlagmeeldraad aan den voet zonder aanhangsel. Peul zwak gekromd, lijnvormig, met spitsen voet en top, 50—75 mM b'j 9 -10 mM, kaal, 5 8-zadig. Blaadjes eirond-ruitvormig, met stompen of afgeronden voet en nagenoeg regelmatig versmalden, spitsen top, 25 70 mM bij 12—40 mM, beiderzijds meer of minder dicht behaard. Links windend kruid. Juni^Sept. In de bergstreken boven 1500 M zeehoogte. Karan, j.
— Tjangkatjangan, md D. falcatus Klein.
Bloeiwijzen veelbloemig, langgesteeld. Schutblaadjes onder den kelk ongeveer even lang als deze. Plaat der vlag 15—20 mM
]) Roxburgh onderscheidde in zijn Flora Indica deze hoofdvormen goed, Prain heeft ze in de Materials for a Flora of the Malayan Peninsula met elkaar verward.
) Jonge zaden zijn sterk ruggelings gekromd, het grootste, ovale of omgekeerd eironde deel is naar den rugnaad der peul gericht, het kleinste, halfcirkelvormige deel is meer naar den voet der peul gekeerd. Het is dit deel, dat door Savi als een halfbolvormige klier (sic!) is beschreven. Bij oude zaden is de kromming veel minder duidelijk.



laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte (Batavia, Tegal, Semarang, Garoet). (Atylósia cirei nal i s Bth.—Dólichos truncatus Miq.). Gagametan, s. — Goedé rambatj. — Katjang sigarart,j.
D. circinalis Baker.
2. Bloemen tot trossen vereenigd. Blaadjes doorgaans spits. . 3.
Bloemen alleenstaand of bij paren in de bladoksels, bloemsteeltjes
2—3 mM lang. Plaat der vlag + 8 mM lang. Kiel duidelijk gesnaveld Peul lijnvormig, recht of zwak gekromd, 40—50 mM bij 6—9 mM, 6—11-zadig, aanvankelijk dicht kortharig, geleidelijk kaal wordend. Zaden met een goed ontwikkeld kiempropje. Stengels dun. Steunbladen priemvormig, klein, steunblaadjes ontbrekend. Eindblaadje ruitvormig met stomp wigvormigen voet, de andere scheef eirond met breed afgeronden voet, alle met stompen top, 15—40 mM bij 12—40 mM. Links windend kruid. 0.50—1.50. Mrt. —Mei, Sept. Hier en daar (o.a. bij Banjoewangi en bij Tandjong Priok) gevonden. (Dólichos rhynchosioides Miq.) D. conspérsa Bth.
3. Trossen 100 300 mM lang. Schutbladen met oningesneden top.
Peul met minder dan 10 zaden 4,
Trossen kort. Schutbladen gewelfd, aan den top 2-3-tandig. Bloemkroon vuilgeel. Peul smal lijnvormig, spits, 75-90 mM lang, vlak, fijn behaard, 14—20-zadig. Blaadjes leerachtig, van boven aanvankelijk fijn behaard' later kaal wordend, van onder dicht kortharig en harsachtig gestippeld, het eindblaadje driehoekig-ruitvormig, 50-70 mM lang, de zijblaadjes scheef eirond, alle met spitsen top. Windend kruid. Lang geleden in Oost-Java gevonden D. polyspérma Miq.
4. Blaadjes van boven dicht zachtharig, van onder dicht grijsharig en bruin
gestippeld, het eindblaadje ruitvormig-ovaal, 75—90 mM lang, de zijblaadjes scheef eirond, 60-65 mM lang, alle kort toegespitst. Trossen soms aan den voet bebladerd, bloemen ver uiteenstaand, kort gesteeld, bruinrood. Kelk kortharig, buis + 5 mM lang, slippen korter dan de buis, bovenlip kort 2-tandig, iets langer dan de zijslippen, onderslip het langst. Peul lijnvormig, 35—40 mM lang, 6—7-zadig. Windend kruid. Lang geleden in West-Java gevonden D. „ivea Miq.
Blaadjes beiderzijds ijl behaard, niet grijsharig, eirond-ovaal, 50—100 mM lang. Trossen eindelingsch, tot 300 mM lang, meestal vergezeld van een in den bovensten bladoksel geplaatsten, kleineren tros. Bloemsteeltjes 5—7 mM lang. Bovenste en zijdelingsche kelkslippen kort, de onderslip veel langer dan de buis, plaat der vlag 15—20 mM lang. Peul lijnvormig, langharig, tot 70 mM lang, tot 12 mM breed, 6—7-zadig. Windend kruid. In Midden-Java gevonden. Rawean, j.
D. rubélla Span.



61. Atylósia W. et A.
1. Bovenste kelktanden duidelijk langer dan de buis. Bovenhelft van den stijl kaal. Bloemkroon lang blijvend doch voor het rijp worden der peul afvallend. Peul langharig. ... 2.
Bovenste kelktanden veel korter dan de buis, bijna geheel met elkaar vergroeid. Bloemen in kortgesteelde, veelbloemige, 80—150 mM lange trossen. Schutbladen groot, eirond, voor den bloei dakpansgewijs dekkend, 10—20 mM lang. Kelk ^ 10 mM lang, kortharig. Vlag 18—20 mM lang, aan den voet met spitse oortjes. Bovenhelft van den stijl vrij dicht kortharig. Bloemkroon tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Peul zittend, kortharig, 25—35 mM bij 10—15 mM, met afgeronden, door den blijvenden, gekromden stijlvoet gekroonden top, 3—6-zadig. Steunblaadjes aan de bladspil priemvormig, eindblaadje ruitvormig, de andere scheef eirond, alle met breed afgeronden-afgeknotten voet en vrij spitsen top, van onder dicht kortharig en fijn gestippeld, 35—75 mM bij 25--65 mM. Windend kruid. Mei, Juni, Aug. Hier en daar in Midden- en Oost-Java gevonden. (Dunbaria Horsfiéldii Miq.). Djloempang, j. — Katjangan kebo, j. — Sigaran, j. A. crassa Prain.
2. Trossen 6—20 mM lang, 2—6-bloemig. Schutbladen ± 1 mM lang. Kelk 8—10 mM lang, de slippen veel langer dan de buis, de beide bovenste tot nabij den top vergroeid. Plaat der vlag 5—7 mM lang, geel met roode aderen. Peul 15—18 mM bij 6—7>/2 mM, met stompen, door den korten stijlvoet gesnavelden top, 3—6-zadig. Steunblaadjes aan de bladspil ontbrekend of uiterst klein, blaadjes ovaal-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met zeer stompen of breed afgeronden top, 3-nervig, 12—50 mM bij 8-22 mM, van onder dicht kortharig en onduidelijk gestippeld. Links windend kruid. 0.30—1.50. Jan.—Dec. Geheel Java op droge grasvlakten, op braakliggende akkers, in laag kreupelhout, van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte. Delé rambatj. — Goedé rambatj. — Goedéjan, j. — Kadalan, j. — Katjangan ireng, j. — Kedelen, j.
A. scarabaeoides Bth.
Trossen 80—300 mM lang, veelbloemig. Schutbladen 8—10 mM lang. Kelk 12—15 mM lang, slippen langer dan de buis, de beide bovenste alleen aan den voet vergroeid. Plaat der vlag 20 mM lang. Peul 35—50 mM bij i 10 mM, met spitsen, door den langen stijlvoet gesnavelden top, 3—6-zadig. Steun-



gevonden. Misschien een vorm der voorgaande soort en daarvan soms bezwaarlijk te onderscheiden. Gatak, j.
Fl. latifólia Bth.
65. Dalbérgia L. fil.
1. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 9 of meer, die der
bloeiende twijgen hoogstens 40 mM lang. Stijl hoogstens l'/2mM lang. Heesters, gewoonlijk klimmend, zelden hoornachtig". 2. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 8 of minder, dikwijls meer dan 40 mM lang 5
2. Nagel der kroonbladen zeer veel korter dan de plaat. Blaadjes
9 15. ••••••#,. o
Nagel der kroonbladen ongeveer even lang als de plaat. Bloemen in kleine pluimen, welke in de oksels van meestal nog aanwezige bladeren zijn geplaatst. Vlag met inbegrip van den nagel 4 5 mM lang. Meeldraden 9—10, éénbroederig. Vruchtbeginsel kaal. Peul langgesteeld, lancet-lintvormig, 45—70 mM bij 12 15 mM, plat samengedrukt, op de zaden verdikt meestal 1-zadig, zeldzamer 2-3-zadig. Twijgen dun, soms om steunsels windend, aan den top dicht bruinharig. Bladsteeltjes hoogstens 1 mM lang. Blaadjes 13—41, aan de meeste bladeren meer dan 15, dicht bijeenstaand, langwerpig-lintvormig, met zeer scheeven voet en breed afgeronden of zwak uitgeranden top, van onder vrij dicht (vaak zelfs zeer dicht) aanliggend behaard, 10—20 mM bij 5—9 mM. Heester, meestal klimmend, soms min of meer opgericht. 2.00-12.00. Juni—Jan. Geheel' Java beneden 1400 M zeehoogte, in bosschen, vaak ook aan rivieroevers. Areuj haseum, s. — Areuj tjotjorènèan, s. — Ojod sambang, j. Sambang, j. — Tjematjeman, md.
D. tamarindifólia Roxb. Blaadjes minder dan 20 mM lang, minder dan 15 mM breed.
Vruchtbeginsel kaal of alleen op de naden behaard. . 4 Blaadjes meerendeels 20-40 mM lang, 9-23 mM breed, ovaal met gewoonlijk uitgeranden top, van onder fijn aanliggend behaard. Pluimen eindelingsch en okselstandig, 50-100 mM lang, fijn behaard. Meeldraden meestal 2-broederig, vruchtbeginsel behaard, peul kortgesteeld, lancetintvormig, 35—50 mM bij ± 12 mM, 1—3-zadig, tusschen de zaden niet ingesnoerd. Klimmende heester. 5.00-10.00. Vroeger op Java (Djam-
pangs) gevonden Scortechinii Prain.
an en nog anders Vgl. D. parviflóra Roxb. pag. 387.
. Blaadjes van onder geheel kaal, elliptisch-langwerpig, stomp. Oudere twijgen met vele langwerpige lenticellen. Bloemen in kortgesteelde tuilen welke samenkomen tot een dichte, eindelingsche, onbebladerde pluim.
25



Meeldraden 9-10, éénbroederig. Vruchtbeginsel kaal. Peu' on^ek^' Heester. Lang geleden op Java gevonden. . . . D. Junghuhnü Bt .
Blaadjes van onder fijn behaard, ovaal of ovaal-omgekeerd eirond, meestal met uitgeranden top. Oudere takken bezet me op doornen gelijkende overblijfsels van afgestorven twijgen. Bloemen in gesteelde, okselstandige tuilen. Meeldraden 9, eenbroederig of tweebroederig. Peul tot 60 mM lang, tot 25 mM breed, met stompen top, 1-zadig. Klimmende heester, zelden een kleine boom. 5.00-10.00. Hier en daar gevonden. (D;1,tt°-
T Hasskï phyllanthoides BI.
5 Bloemen in niet'of'spaarzaam vertakte, zittende of bijna zittende, okselstandige trossen of kleine pluimen. Nagels der kroonbladen
2 3 mM lang. Peul halvemaanvormig, bijna altijd 1-zaüig.
Blaadjes van onder fijn behaard. Klimmende heesters. . 6.
Bloemen in duidelijk gesteelde, vaak sterk vertakte tuilen, deze tuilen in de hoogste bladoksels geplaatst of eindelingsc^.
Peul niet halvemaanvormig ■ • *
6. Trossen zeer gedrongen, op een hoofdje gelijkend Plaat der v ag 4—6 mM lang. Meeldraden 10, één- of tweebroederig. Kjp peul duidelijk gesieeld, 15-20 mM breed. 30-40 mM lang 1-zadig. Blaadjes 3—5, langwerpig, met spitsen, stompen afgeronden voet en spitsen of vrij stompen, (doch nooit met breed afgeronden of uitgeranden) top, 40 m ij
mM, van onder (bij levende exemplaren) blauwgroen. K1'mme" heester 1 00-3.00. Mei—Juli. Alleen in de vloedbosschen langs de kali Pepanggo bij Batavia 6'—»^ prain
Trossen of pluimen niet op een hoofdje gelijkend. Plaat der vlag 3-4 mM lang. Meeldraden 9 of 10, éénbroederig. Rijpe peul 10-15 mM breed, meestal 1-zadig en dan 20-25 mM lang, soms 2-zadig en dan tot 35 mM lang. Twijgen vaak spiraal-
. Riaariips 3 7 ovaal-omgekeerd eirond, met
vormig gewonden. Blaadjes J /, ovddi &
breed afgeronden, doorgaans uitgeranden top, 8-50 mM bij 6-27 mM, van onder bleekgroen. Klimmende heester. 2.00 8.00. Oct.—Febr. Alleen nabij de zee. (D. m10n,os£erma Dalz.). Areuj tataroeman, s. . . . ,,,3 mM
7. Kroonbladen lang genageld. Stijl goed £"tw»kke ' /2ekromde
Kro^bïden'kortg]n!gdd. Süjl zeer kort minder dan 1 ^^1da^gdfie^fgemet broederig, vruchtbeginsel kaal of bijna kaal. Peul 1-3-zad.g, de 1 zad.ge me



sterk gekromden ondernaad, de meerzadige tusschen de zaden meer of minder duidelijk ingesnoerd, op de zaden duidelijk gezwollen. Oude twijgen met takdoornen gewapend. Blaadjes 5-7, zelden 8-10, ovaallangwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met stompen of'spitsen voet en al of niet toegespitsten, stompen, tevens uitgeranden top, 25— 100 mM bij 15—55 mM, kaal of alleen op de middennerf behaard. Klimmende heester. Misschien op Java gevonden. (D. Zollingeriana Miq;). Kajoe laka, m. - Taro toegang, m. . . . D. parviflóra Roxb.
. Blaadjes staartvormig toegespitst, ovaal-omgekeerd eirond, 50— 120 mM bij 25—70 mM, kaal of van onder uiterst fijn behaard. Schutblaadjes onder den kelk veel korter dan deze. Meeldraden doorgaans 9, éénbroederig. Vruchtbeginsel dicht kortharig. Peul 75—100 mM bij 12—18 mM, éénzadig. Klimmende heester. 5.00—8.00. Hier en daar gevonden. (D. pseudoSissoo Miq. D. Sissoo Miq.). . . D. rostrata Grah.
Blaadjes meestal omgekeerd eirond met breed afgeronden of uitgeranden top, zelden elliptisch met spitsen top (var. sissofdes Baker), nooit met staartvormig toegespitsten top, kaal, 40 -85 mM bij 30—60 mM. Tuilen bijna kaal. Schutblaadjes onder den kelk bijna even lang als deze, vroeg afvallend.
Meeldraden 9, éénbroederig. Vruchtbeginsel kaal. Peul 30 
80 mM bij 15—20 mM, meestal 1-zadig, zeldzamer 2—3-zadig. Boom, gewoonlijk door vele wortelspruiten omgeven. 15.00— 30.00. Sept.—Nov. Midden- en Oost-Java beneden 600 M zeehoogte. Rozenhout. — Zonnehout. — Angsana kelèng, md. — Sana keling, j. — Sana soegoe, j. . . . D. latifólia Roxb.
66. Pterocarpus L.
1. Bloemsteeltjes 7-18 mM lang. Blaadjes 5-13, met min of meer toegespitsten top en zeer stompen, breed afgeronden of zwak hartvormigen voet; grootere zijnerven aan weerszijden der middennerf 6—10, niet dicht opeengeplaatst. Peul 1-zadig. . 2.
Bloemsteeltjes 1-3 mM lang. Bloemen in tot pluimen vereenigde trossen, kelk + 6mM lang, de boventanden het grootst, plaat der vlag bleekgeel, geplooid, ± 10 mM middellijn. Peul 35-50 mM middellijn, gevleugeld. Blaadjes 5—7, ovaal, eirond-ovaal of eirond-langwerpig,' met stompen, afgeronden, niet of nauwelijks toegespitsten top en stompen of afgeronden voet, 50-100 mM bij 30-65 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 11—20, dicht bijeenstaand, nagenoeg evenwijdig, bladeren daardoor min of meer gestreept. Boom, inheemsch in Engelsch Indie, op Java misschien aangeplant. De stam levert kino, het hout is evenals dat van Pt. indica—hard en duurzaam.
t Pt. Marsupium Roxb.



2. Zijvlakken der peul ongestekeld. Peul door een 5 10 mM langen steel gedragen, met inbegrip van den vleugel 45—60 mM middellijn, haar snavel 90» of minder ver van den voet verwijderd. Zaad zonder kiemwit. Bloemtrossen al of niet pluimvormig vertakt, bloemsteeltjes 7—14 mM lang, kelk 7—8 mM lang, de beide boventanden het grootst, bloemkroon hooggeel plaat der vlag fijn geplooid, 9—13 mM middellijn, vleugels veel' langer dan de kiel, meeldraden 1-broederig, gemakkelijk tot 2—3 bundels vaneenscheurend, vruchtbeginsel gesteeld, dicht aanliggend behaard. Blaadjes eirond of eirond-langwerpig met vrij lang toegespitsten, meestal stompen, zeldzamer zwak uitgeranden top, 45—150 mM bij 25—85 mM. Boom, niet door wortelspruiten omgeven. 10.00—40.00. Jan.—Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. In het wild vooral in Midden- en Oost-Java beneden 500 M zeehoogte. In de omstreken van Batavia vaak in paggers en bij menschelijke woningen aangeplant (Pt. saxatilis Hort. Bog.). Zonnehout. — Angsana, j, m, s. — Asana, j. — Sana, j. — Sana kapoer, ;. —
Sana kembang, j Pt mdica Willd
Zijwanden der peul en een gedeelte van den vleugel dicht bezet met broze, priemvormige stekels. Peul door een 12-20 mM langen steel gedragen met inbegrip van den vleugel 50-70 mM middellijn. Bloemtrossen me of weinig vertakt, bloemsteeltjes 8-18 mM lang, bloemen naar he schijnt geheel gelijk aan die der voorgaande soort. Twijgen aanvankelijk fijn aanliggend behaard, spoedig kaal. Blaadjes eirond of ei^nd-^ngW™: met kort toegespitsten, meestal zwak uitgeranden top, 45-100 mM bij 30-60 mM. Boom. 10.00-20.00. Oct. Misschien een enkele maal aangeplant (Echinodiscus echindtus Pers.). . t Pt- Erinaceus Poir.
67. Dérris L.
1. Plaat der vlag aan de rugzijde kaal, aan den voet der binnenzijde zonder knobbels • • • ' ' ' '
Plaat der vlag aan de rugzijde dicht aanliggend behaard, 18 2 mM middellijn, aan den voet der binnenzijde met 2 knobbels. Bloemen roodpaars, in trossen, welke opeengedrongen zijn aan korte, okselstandige zijtakken. Meeldraden 1-broederig. Peul nagenoeg zittend, ovaal-langwerpig, met spitsen top en voet langs den bovenrand met een duidelijken, langs den ondernaad met een onduidelijken of zonder vleugel, 35—70 mM bij 2°-25 m]y^ \ 2-zadig. Twijgen links windend, dicht roestkleurig behaard, blaadjes 9—15, langwerpig-omgekeerd eirond, met doorgaans toegespitsten top, van onder behaard, 80—240 mM bi]



vend deel ') bij de vrucht hoogstens 2 mM lang. Kelkslippen veel langer dan de buis 2.
Kelkbuis cylindrisch met tolvormigen voet, bij de rijpe vrucht 6—8 mM lang. As der bloeiwijze zeer dik, bloemsteeltjes bij de vrucht 10—13 mM lang, kaal. Peul met een binnen de kelkbuis besloten steel, langwerpig met vrij plotseling samengetrokken voet en stompen, schijnbaar scheef uitgeranden top, zonder den steel ± 160 mM lang, met inbegrip van den 12— 15 mM breeden vleugel 48—52 mM breed, met 6—7 niet ver uiteen geplaatste zaden, op de zaden eenigszins gezwollen. Twijgen spaarzaam gestekeld, algemeene bladspil evenals de vinspillen ongewapend, vinnen ^ 4 paar, blaadjes aan elke zijde der vinspillen + 5, ovaal-omgekeerd eirond, met spitsen, stompen of afgeronden voet en breed afgeronden of iets uitgeranden top, kaal, 40—55 mM bij 20 30 mM. Klimmende heester. Alleen bij de Wijnkoopsbaai en in Oost-Java (400— 500 M zeehoogte) gevonden. Goerawelan, s. — Regoelonan, j.
M. Koordérsii Backer 2).
2. Grootere blaadjes meer dan 40 mM lang, vaak veel grooter.
Vinnen met hoogstens 10 blaadjes 3-
Grootste blaadjes hoogstens 30 mM lang, vaak veel kleiner. Vinnen met 10—22 blaadjes. Peul nagenoeg zittend 4.
3. Blaadjes eirond of eirond-langwerpig, met spitsen, stompen of
afgeronden voet en toegespitsten top, kaal, 50 120 mM bij 25—60 mM. Vinnen 2—5 paar. Bloemen in tot pluimen vereenigde, onbehaarde trossen, bloemsteeltjes 6—8 mM lang, boven het midden geleed. Onderste kelkslip kapvormig, ± 10 mM lang, de andere veel kleiner. Bloemkroon groengeel, het bovenst kroonblad breed omgekeerd hartvormig, ± 8 mM lang, de zijdelingsche omgekeerd eirond, de onderste langwerpigomgekeerd eirond, helmdraden langer dan de kroon, aan den voet kortharig. Vruchtbeginsel gesteeld, kaal, peul kortgesteeld, langwerpig-lancetvormig, 70—110 mM lang, 25—35 mM breed met inbegrip van den 6—9 mM breeden vleugel. Zaad 1, zelden 2, in het midden der peul. Klimmende heester. 10.00— 15.00. Aug., Oct. Hier en daar gevonden in droge streken beneden 1500 M zeehoogte. (M. macrophy'llum BI.). Kèngkèng, j. — Ri kèngkèng, j. . M. cucullatum W. et A.
i) Het bovendeel der kelkbuis scheurt rondom af.
') Misschien zal later blijken, dat deze plant identiek is met de onvolledig be¬
kende M. sulfüreum Miq. — Zie pag. 397.



Blaadjes elliptisch-omgekeerd eirond, met eenigszins scheeven, stompen voet en meestal afgeronden of uitgeranden top, 25—60 mM bij 12—30 mM, met dunne aderen, aanvankelijk op de middennerf fijn behaard, later kaal. Algemeene bladspil gestekeld, vinnen 10—15 paar, vinspillen en bladsteeltjes kortharig. Bloemen in eindelingsche, dichte, hangende, tot pluimen samen komende trossen, bloemsteeltjes kort, kelk groengeel of roodachtig, kroon bleekgeel. Zeer lang geleden in Bantam gevonden. M. sulfureum Miq.
4. Bloemsteeltjes tijdens den bloei hoogstens 20 mM lang. Zaden
der peul niet dicht opeengedrongen, hun aantal van buiten waarneembaar. Blaadjes van onder kaal of ijl behaard. . 5.
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 20—30 mM lang, dicht behaard. Kelkbuis ^ 5 mM hoog, de onderslip 15—20 mM lang, de andere veel kleiner. Plaat van het bovenst kroonblad eirondcirkelvormig, ^ 10 mM lang, geel, rood geaderd, de andere kroonbladen omgekeerd eirond, 14—17 mM lang, geheel geel. Helmdraden ± 15 mM lang, aan den voet behaard, vruchtbeginsel zittend, peul hangend met rechten, gevleugelden buiknaad en gekromden ondernaad, 140—150 mM lang, met inbegrip van den + 15 mM breeden, golvenden vleugel ± 45 mM breed, zaden in het midden der peul 6 of minder, dicht opeengedrongen, hun aantal van buiten niet waarneembaar. Twijgen niet of weinig gestekeld, vinnen 9—11 paar, krachtig gestekeld, blaadjes aan elke vin 12—18, ovaal of ovaal-omgekeerd eirond, met afgeronden of zeer stompen voet en breed afgeronden of zwak uitgeranden top, beiderzijds of alleen van onder vrij dicht kortharig, 8—21 mM bij 4—10 mM. Klimmende heester. 5.00— 10.00. Hier en daar in kreupelhout gevonden. Bandil, j. — Garoeng, md. — Garoet, j. — Ki rambit, s. M. pubéscens Desf.
5. Blaadjes geheel kaal, aan elke vin 18—22, ovaal-langwerpig met meer of min¬
der scheeven, stompen voet en stompen top, 10—15 mM lang. Kelk kaal. Peul langwerpig met vrij spitsen top, 80-100 mM lang, met inbegrip van den 7-8 mM breeden vleugel 25-30 mM breed, 4-6-zadig, glanzend. Vroeger in Midden-Java gevonden. . . M. enneaphy'llum W. et A.
Blaadjes van onder duidelijk behaard, aan elke vin 10—16, elliptisch-omgekeerd eirond, met scheef wigvormigen voet en stompen of afgeronden top, 12—30 mM bij 6—14 mM. Kelk dicht kortharig. Peul zittend, tot 100 mM lang, met inbegrip van den 6—8 mM breeden vleugel ± 25 mM breed, + 5-zadig. Bij Batavia gevonden, misschien een vorm der voorgaande soor* M. hymenocarpum W. et A.
78. Caesalpinia L.
1. Meeldraden hoogstens dubbel zoo lang als de kroonbladen.



Bloemsteeltjes minder dan 40 mM lang. Kiemwit meestal ontbrekend, soms aanwezig, doch dan is de peul op de zaden
sterk gezwollen 2.
Meeldraden meer dan dubbel zoo lang als de kroonbladen. Bloemsteeltjes 25—80 mM lang. Kelk kaal of bijna kaal. Bloemkroon rood of geel, het bovenst kroonblad langer genageld en smaller dan de andere, alle 18—24 mM lang. Helmdraden 55—75 mM lang. Peul kort gesteeld, aan den top iets breeder dan aan den voet, 60—110 mM bij 17—19 mM, plat, 1—8-zadig, zaden met kiemwit. Vinnen 4—8 paar, blaadjes 4—12 paar, duidelijk gesteeld, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, kaal, van onder blauwgroen, 9—35 mM bij 5—15 mM. Weinig of niet gestekelde, opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Vaak aangeplant en soms min of meer verwilderd. Boenga me rak, m. — Boenga tjina, m. — Djingoh, m. — Kembang abang, j. — Kembang merak, m. — Kembang merakan, j. — Mar kegel, md. — Merak 'egel, md. — Merak kègel, md. — Merak merakan, j. — Merak ngègel, md.
— Merak ngigel, j. — Merakan, s. — Parak kègel, md. — Patrakombala, s.
— Patramenggala, j t C- pulchérrima Swartz.
2. Kroonbladen bleekgeel, 3—4 mM lang. Pluimen okselstandig en eindelingsch,
dicht, 20—50 m'M lang. Bloemen kort gesteeld, welriekend. Stijl rood, peul heen en weer gebogen, niet openspringend, 20—50 mM lang, 1-8zadig. Algemeene bladspil bij de meeste bladeren door 3 vinnen afgesloten, onder deze 3 vinnen nog 3—6 paar andere dragend. Blaadjes 15—25 paar, bijna zittend, lijnvormig met breed afgeronden top, kaal, van onder met donkerbruine of zwarte stippels, 4—8 mM lang. Geheel ongewapende boom. 3.00—10.00. Jan.—Dec. Inheemsch in West-Indië, op Java soms om de looizuurhoudende peulen (dtvi-divi) gekweekt. Ameri-
kaansche sumak t ^ corlaria Willd.
Kroonbladen grooter. Peul niet heen en weer gebogen. Twijgen doorgaans sterk gestekeld, soms ongewapend, in dat geval zijn de bloemen tot lange trossen vereenigd 3.
3. Kroonbladen vuilgeel, de 4 onderste meer dan dubbel zoo lang
als breed. Bloemen in bovenokselstandige, weinig of niet vertakte trossen, éénslachtig-tweehuizig, de $ schijnbaar Peulen dicht gestekeld. Zaden 1—4, niet of nauwelijks samengedrukt. . 4. Kroonbladen heldergeel of bleekgeel, soms rood gevlekt, de 4 onderste minder dan dubbel zoo lang als breed. Bloemen Peulen ongewapend. Zaden al of niet samengedrukt. . . 5.
4. Steunbladen klein, priemvormig. Bladeren met 4—6 paar vinnen,
blaadjes aan elke vin 10—14, zeer veranderlijk van grootte, 25—130 mM bij 15—65 mM, ovaal-langwerpig met gelijken of bijna gelijken voet en vrij spitsen top, kaal of behaard. Klimmende heester. 2.00—15.00. Jan.—Dec. Zeer veranderlijke plant; van af de laagvlakte tot op 800 M zeehoogte hier en daar gevonden, in bosschen en kreupelhout, dikwijls nabij de zee. Kalitji, m. — Kelitji, m. — Kemroenggi, j. — Klitji, m> _ Koetoek, j. — Matahiang, s. ... C. Bónduc Roxb.



Steunbladen groot, gevind. Bladeren met 6—10 paar vinnen, blaadjes aan elke vin 12—24, doorgaans kleiner dan bij de vorige soort, 20—55 mM bij 10—25 mM, ovaal-eirond met scheeven of bijna gelijkzijdigen voet en vrij stompen of tamelijk spitsen, door een nerfspitsje gekroonden top. Klimmende heester. 5.00 15.00. Jan.—Dec. Vooral nabij de zee, landwaarts in soms in paggers aangeplant. Akar kelitji, m. — Areuj matahiang, s. — Daoen kelitji, md. — Kalètja, md. — Kalitji, m. — Kelitji, m. — Kemroenggi, j. — Kèngkèng, j. — Klitji, m. — Koetoek, j. — Matahiang, s. — Setjang, s. — Tèngloer, j. — Tènglor, md- Ting/oer, j C. Bonducélla Flem.
5. Vinnen 6—15 paar, elk uit 10—54 blaadjes bestaand. Blaadjes
hoogstens 25 mM lang. Peul 1—8-zadig 6.
Vinnen 2-6 paar, elk uit 4—8 blaadjes bestaand. Blaadjes kaal. Bloemsteeltjes 5—12 mM lang. Kroonbladen 10—13 mM
lang 
6. Blaadjes aan elke vin 5—12 paar, duidelijk gesteeld, langwerpig
met stompen of afgeronden voet en breed afgeronden top, van onder of beiderzijds fijn behaard, spoedig verwelkend, zeer onduidelijk of in 't geheel niet doorschijnend gestippeld, 8—20 mM lang. Vinnen 6—15 paar. Steunbladen groot, spoedig afvallend. Trossen eindelingsch en okselstandig, niet vertakt, ook niet pluimvormig bijeenstaand, hun as dicht kortharig. Bloemsteeltjes 15—20 mM lang, even als de kelk dicht kortharig. Kroonbladen bleekgeel, top der helmdraden dikwijls rood. Peul lijnvormiglangwerpig, met rechten, vrij lang gesnavelden top, gezwollen, langs den buiknaad gekield, 75—125 mM bij 23—30 mM, ten slotte 2-kIeppig openspringend, 4—8-zadig. Zaden langwerpig rond, 8—14 mM lang. Klimmende, sterk gestekelde heester. 5.00—25.00. Juni, Nov. In de bergstreken boven 1500 M zeehoogte (Biancaea scandens Tod.). Areuj matahiang goenoeng, s. — Kèngkèng, j. — Matahiang goenoeng, s. — Ri got, j. — Ri koewoet, j. Setjang lemboet, s. ... C. sepiaria Roxb. Blaadjes zittend of bijna zittend. Bloeiwijzen meerendeels pluimvormig vertakt of pluimvormig bijeenstaand 7.
7. Blaadjes hoogstens 6 mM breed, hun middennerf ongeveer even¬
wijdig loopend aan hun onderrand. Kroonbladen niet meer lang dan breed. Meeldraden niet of nauwelijks langer dan de kroonbladen. Peul vleezig, gezwollen, niet openspringend. 8. Blaadjes 6—11 mM breed, 10—25 mM lang, in 10—20 paren, meer of minder duidelijk doorschijnend gestippeld, hun mid-



dennerf niet evenwijdig loopend aan hun onderrand. Vinnen 9—16 paar, steunbladen groot, 30—45 mM lang, vroeg afvallend. Bloemtrossen tot een eindelingsche, 30—60 cM lange pluim samenkomend, bloemsteeltjes 12—25 mM lang, behaard, kelk kaal met teruggeslagen, geelachtige slippen. Kroonbladen heldergeel, het bovenste rood geaderd, de beide onderste 10—12 mM bij 8—10 mM, meeldraden langer dan de kroonbladen, vruchtbeginsel met sterk gewelfden bovenrand, peul langwerpig-omgekeerd eirond, met stompen of afgeronden voet, door een scheeven, stevigen snavel gekroond, plat samengedrukt, 65—90 mM bij 25 40 mM, bij rijpheid houtig, ten slotte 2-kleppig openspringend, 2—4-zadig. Sterk gestekelde, kleine boom of min of meer klimmende heester. 5 00—10.00. Jan.—Dec. Zeer vaak in paggers aangeplant en dan heesterachtig, zelden in het wild en dan een kleine boom wordend. Daoen setjang, s. — Kajoe setjang, md. — Kajoe sapang, md. — Setjang, j, m, s. — Sètjang, md. — Soga djawi, j.
C. Sappan L. ').
8. Blaadjes aan elke vin 10—27 paar, 10 20 mM lang, 3 6 mM breed, van boven zwak glanzend, niet doorschijnend gestippeld, met waarneembare zijaderen, van boven kaal, van onder ijl en zeer fijn behaard. Vinnen 7—14 paar. Bloemtrossen vrij dicht kortharig, aan de toppen der twijgen tot pluimvormige, gewoonlijk dichte bloeiwijzen vereenigd, welriekend, bloemsteeltjes 8—20 mM lang, kelk roestkleurig kortharig, kroonbladen al of niet rood gespikkeld, aan den voet rood gevlekt, de beide onderste 12—15 mM lang. Helmdraden aan den voet dicht bekleed met witte, bruine of roode haren. Peul samengedrukt, met dikke naden, op de zijwanden bij rijpheid meer of minder sterk tralievormig ingesneden, zeldzamer en slechts bij enkele peulen gaaf, 1—7-zadig, de meeste 2—5-zadig, 35—90 mM bij
20 32 mM, glanzend of dof. Vruchtrand rijk aan gom. Zaden
min of meer samengedrukt, zwart, met harde zaadhuid. Klimmende heester. 5.00-10.00. Mrt., April. Veranderlijke plant, hier en daar beneden 1000 M zeehoogte gevonden. Koewoet, j. — Ramö heulang, C. cinclidocarpa Miq.
Blaadjes aan elke vin 7-12 paar, 5-10 mM lang, 278—5 mM breed, dof, beiderzijds fijn behaard, met onwaarneembare zijnerven. Vinnen' 8—12 paar. Bloemtrossen pluimvormig bijeenstaand, ijl
') Het hout (sappanhout, — sappan-wood) levert een roode verfstof.
R



min of meer gedoomde heester of kleine boom. 3.00—10.00. Jan., Mrt., Atig., Oct., Dec. Hier en daar aangeplant, inheemsch in tropisch Amerika.
f H. campechianum L. ')•
80. Pterolóbium R. Br.
1. Vinnen 12—16 paar, blaadjes 15—25 paar, breed lijnvormig, met afgeronden of min of meer uitgeranden top, 3—5 mM lang, vinnervig, zonder waarneembare zijnerven. Bloemen in groote, eindelingsche, fijn behaarde pluimen, bloemsteeltjes 5—8 mM lang. Rijpe peul onbekend. Klimmende heester. Zeer lang geleden op den Parang gevonden.
Pt. microphy'llum Miq.
Vinnen 5—8 paar, blaadjes 6—10 paar, ovaal-langwerpig, met scheeven voet en stompen of afgeronden top, 8—13 mM lang, 5—7 mM breed, vinnervig, met waarneembare zijnerven, kaal. Bloemen in veelbloemige, kale of fijn behaarde trossen, welke tot een eindelingsche pluim samenkomen, bloemsteeltjes 10—17 mM lang, langer dan de kelk. Bloemkroon wit, rood geaderd. Peulen kort gesteeld, 1-zadig, aan den top een grooten, stompen vleugel dragend, in 't geheel 50—70 mM lang. Sterk gestekelde, hoog klimmende heester. Hier en daar in kreupelhout gevonden. (Pt. lacerans Miq.). Rembètè, j.
Pt. macrópterum Kurz.
Op Madoera is een variëteit (var. madurénse) gevonden met spitse vruchtvleugels.
8i. Poinciana L.
1. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, opgerichte, tuilvormige trossen. Bloemsteeltjes 50—110 mM lang, kelkbuis kort, slippen lijnvormig, vleezig, spits, 20—25 mM lang, van binnen helderrood. Bovenst kroonblad 45—55 mM lang, geel met donkerroode vlekken of strepen, de overige kroonbladen 35—50 mM lang, rood. Meeldraden 10, vrij, peulen hangend, houtachtig, 200—700 mM bij 35—60 mM, 15 50-zadig, zaden met kiemwit. Steunbladen veranderlijk van grootte, 2-kleppig, nu eens lijnvormig en onverdeeld, dan weer gevind of dubbelgevind. Bladeren dubbelgevind, vinnen 4—20 paar, blaadjes 6 25 paar, langwerpig met scheef afgeronden voet en stompen of uitgeranden top, de volwassene kaal, 5—15 mM bij 2—6 mM. Boom. 10.00-20.00. Aug.—Mrt., in streken zonder duidelijken oostmoesson echter ook in andere maanden. Inheemsch in Madagaskar, in 1848 op Java ingevoerd en daar thans veelvuldig als sierboom aangeplant, vooral in heete, droge streken. Flamboyant.
f P. régia Bojer.
i) Het geraspte hout komt als verfstof (campêche-houtj in den handel. Vroeger geschiedde het raspen door veroordeelden in de rasphuizen.



82. Schizolóbium Vog.
Bloempluimen aan nagenoeg bladerlooze twijgen gezeten. Bloemsteeltjes '0 15 mM lang, kelkbuis 8—10 mM hoog, met scheeven mond, dicht bruinharig, slippen teruggeslagen, iets langer dan de buis. Kroonbladen genageld, hun plaat 18—25 mM lang, heldergeel. Helmdraden 10, vrij, aan den voet niet behaard. Vruchtbeginsel op den wand der kelkbuis gezeten, kort gesteeld, stijl dun, stempel klein, peul langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en breed afgeronden top, 120—175 mM bij 35 50 mM, buitenvruchtwand 2-kleppig openspringend en afvallend, binnenvruchtwand niet openspringend, het zaad als een vleugel omvattend, zaad 1, kiemwithoudend. Steunbladen ontbrekend. Bladeren dubbelgevind, bij jonge boomen tot 2 M lang wordend, bij oudere kleiner, vinnen 15—26 paar, blaadjes 8—27 paar, duidelijk gesteeld, langwerpig met scheeven voet en breed afgeronden top, van onder blauwgroen, fijn behaard, 20—35 mM bij 10—15 mM. Hooge, snel groeiende boom. 15.00— 45.00. Jan.—Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. Inheemsch in tropisch Afrika, op Java hier en daar aangeplant. Ki öraj, s.
f Sch. excélsum Vog.
83. Parkinsónia L.
Bloemen zygomorf, welriekend, in okselstandige, ijle, 75-150 mM lange, fijn behaarde of bijna kale trossen. Bloemsteeltjes 10 20 mM lang, kelk ^ 8 mM lang, groen, diep gedeeld, met langwerpige, teruggeslagen slippen, kaal. Kroonbladen 10—12 mM lang, heldergeel, het bovenste rood gestippeld of gevlekt, langer genageld dan de andere. Meeldraden 10, aan den voet behaard. Vruchtbeginsel nagenoeg zittend, aanliggend behaard, peul 45—150 mM lang, 6—8 mM breed, kaal, 1-6zadig, bij rijpheid tusschen de zaden ingesnoerd, zaden langwerpig, met kiemwit. Bladeren dubbelgevind (schijnbaar echter enkelgevind), algemeene bladspil doornvormig, 4—15 mM lang, onder aan den voet 1—4 zeer dicht opeenstaande vinnen dragend, vinspillen plat, P/4—2 mM breed, 100—350 mM lang, na het afvallen der blaadjes nog lang blijvend, blaadjes talrijk, kort gesteeld, langwerpig, 2—6 mM lang. Opgerichte heester of kleine boom. 5.00-12.00. Febr., April, Mei. In Middenen Oost-Java soms in tuinen aangeplant en hier en daar verwilderd, o.a. in de strandbosschen bij Soerabaja '). Djanten, md.
Mas kemantèn, md p, aculeata L.
Deze mededeeling dank ik aan Dr. S. E. Boorsma daar ter plaatse.



duidelijk rood aangeloopen, blaadjes beiderzijds kaal, vinnervig, middennerf bij de grootste blaadjes ± 1 mM van den bovenrand verwijderd, aan weerszijden met talrijke duidelijke zijnerven. Bloemsteeltjes 5—7 mM lang, kroonbladen 7—8 mM lang, peul 25—45 mM lang, zwartbruin. Stengels rood. Opgericht kruid. 0.50—1.50. Jan.—Dec. Op ruigten en grasvelden van af de laagvlakte tot op 250 M zeehoogte, vaak in zeer groote hoeveelheid bijeen, door de donkere kleur gemakkelijk te onderscheiden C. Leschenaultiana D. C.
Bladsteelklieren vaak 2 en dan boven elkaar geplaatst, bijna niet uitspringend, de bovenste of de alleenstaande zeer nabij het onderst bladpaar gezeten. Bladspil en blaadjes groen, de blaadjes beiderzijds fijn behaard, vinnervig, middennerf zelfs bij de grootste blaadjes minder dan '/2 mM van den bovenrand verwijderd, zijnerven alleen aan één zijde van de middennerf duidelijk zichtbaar. Bloemsteeltjes 2—4 mM lang, kroonbladen 4—6 mM lang, peul 25—35 mM lang, zwartbruin, stengels alleen eenerzijds eenigszins rood aangeloopen. Schuin opgericht kruid van eigenaardigen habitus, de bladeren links en rechts gericht, de peulen deels naar de voorzijde deels naar de achterzijde gekeerd. 0.20—0.40. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, in 's Lands Plantentuin gekweekt en dientengevolge in de omstreken van Buitenzorg af en toe opslaand. . . C. patellaria D. C.
10. Bladeren met 2 paar blaadjes, enkele soms met 1 paar. . 11.
Bladeren met 3 of meer paren blaadjes 12.
11. Kleverig behaard kruid. Trossen eindelingsch en tegenover de
bladeren, niet tot pluimen vereenigd, 20- of minderbloemig. Bloemsteeltjes 3—4 mM lang, kroonbladen 6—8 mM lang, geel of min of meer rood aangeloopen. Volkomen meeldraden 5, staniinodiën ontbrekend, peul lintvormig, 25—40 mM bij 5—7 mM, tweekleppig openspringend, 5— 8-zadig. Steunbladen priemvormig, wijd afstaand of teruggekromd. Algemeene bladspil met 1—2 klieren, blaadjes ovaal-omgekeerd eirond, met meestal scheeven voet en stompen of vrij spitsen top, 10—40 mM bij 7—25 mM. Opgericht kruid. 0.10—0.60. Febr., Mei, Sept— Dec. Op droge grasvelden, op braakliggende akkers, o.a. bij Batavia en bij Soerakarta gevonden. . C. A'bsus L.
Hooge heester, niet kleverig behaard. Trossen okselstandig en eindelingsch, aan de toppen der twijgen tot pluimen vereenigd. Bloemsteeltjes 25 40 mM lang, kroonbladen tijdens den bloei dóórgroeiend, ten slotte 25—35 mM lang, bleekgeel. Volkomen meeldraden 7, staminodiën 3, peul rolrond, 150—170 mM lang, eenerzijds overlangs opensprin-



gend, met zeer talrijke (vaak meer dan 100) zaden. Steunbladen lijnvormig, spoedig afvallend. Algemeene bladspil met 1 klier, blaadjes eirondlangwerpig, met zeer scheeven voet en spitsen of vrij stompen top, 60— 165 mM bij 28—70 mM, van onder grijsgroen, fijn behaard. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Als sierheester in tuinen en parken, inheemsch in tropisch Amerika t C. bacillaris L.
12. Alle bladstelen aan de voorzijde onmiddellijk boven den verdikten
voet, dus vrij ver onder de blaadjes met een gezwollen klier. Volkomen meeldraden 6. Staminodiën 4 ')• Kroonbladen 15— 20 mM lang. Zaden dwars op de lengteas der ongevleugelde peul geplaatst 
Klier of klieren ontbrekend of tusschen de blaadjes ingeplant 2). Volkomen meeldraden 7 of 10. Staminodiën 3 of ontbrekend 
13. Bladspil, blaadjes en peulen kaal of zeer ijl en kort behaard. 14.
Bladspil, blaadjes en peulen vrij dicht bekleed met tamelijk lange
haren. Blaadjes 2—6 paar, meestal 3—5 paar, variëerend van eirond tot langwerpig, met stompen of afgeronden voet en gewoonlijk toegespitsten top, 20—125 mM bij 10 50 mM. Trossen zeer kort gesteeld, gedrongen, 2—8-bloemig. Kroonbladen hooggeel, het bovenste uitgerand. Peulen opgericht, gewoonlijk tevens omlaag gekromd, 100—140 mM bij 5—6 mM, 50—90-zadig. Opgericht, stinkend kruid. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, sinds vele jaren op Java verwilderd en daar thans op meerdere plaatsen (Batavia, Buitenzorg, Tjitjalengka) te vinden, vooral op ruigten, langs wegen, aan spoorbanen C. hirsüta L.
14. Blaadjes 3—5 paar, duidelijk toegespitst, purper gerand, van
onder niet blauwgroen, 50—105 mM bij 25—40 mM. Middennerf purper. Bladsteelklier dik, bol- of eivormig. Steunbladen 5—10 mM lang, bij het afvallen een vaak zeer scheef litteeken achterlatend. Okselstandige trossen 2—3-bloemig, steel van den tros (dus onder de bloemen) minder dan 3 mM lang. Schutbladen zeer spits, 13—20 mM lang. Kelk van buiten kaal. Kroonbladen heldergeel. Rijpe peulen duidelijk zijdelings samengedrukt. Opgericht kruid. 1.00—1.50. Jan.— Dec. Geheel Java tot op 800 M zeehoogte, op grasvelden en
1) De onderste meeldraad en de 3 bovenste zijn tot staminodiën verminderd.
2) Soms vallen de onderste blaadjes af en schijnt de klier onder de blaadjes geplaatst te zijn. De litteekens verraden dan gemakkelijk den waren stand van zaken.



I
ruigten, om Batavia algemeen. Menting, j. — Senting, j. — Tjinjingsat, s C. occidentalis L.
Blaadjes 4—8 paar, niet of nauwelijks toegespitst, niet purper gerand, van onder blauwgroen, 30—90 mM bij 15—26 mM. Bladsteelklier dun, lijn-knotsvormig. Steunbladen 2—3 mM lang, bij het afvallen een meestal bijna horizontaal litteeken achterlatend. Okselstandige trossen 4—8-bloemig, steel van den tros (dus onder de bloemen) 7—18 mM lang. Schutbladen vrij stomp, 4—5 mM lang. Kelk van buiten vaak fijn behaard. Kroonbladen nu eens heldergeel, dan weer bleekgeel. Rijpe peulen niet of nauwelijks zijdelings samengedrukt. Opgerichte heester, naar het schijnt zeldzamer dan de vorige soort. 1.00 2.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java op grasvelden, in laag kreupelhout. Èntjèng èntjèng, j.
C. Sóphera L.
15. Volkomen meeldraden 10. Peul langgesteeld, zeer plat. Steun¬
bladen lijn-sikkelvormig, spits. Blaadjes 4—11 paar, van onder blauwgroen. Algemeene bladspil met 1 of meer klieren. 16.
Volkomen meeldraden 7 17.
16. Algemeene bladspil tusschen de blaadjes der 2—4 onderste jukken met een
groene klier. Blaadjes 4—7 paar, ovaal-langwerpig, 30—90 mM bij 18— 40 mM. Trossen 10—20-bloemig, aan den voet van elk bloemsteeltje met 1 2 klieren, schutbladen tijdens den bloei meerendeels nog aanwezig, teruggeslagen, bloemsteeltjes 25—40 mM lang, kroonbladen heldergeel of bleekgeel, 20—30 mM lang. Peul 150—200 mM bij 12—17 mM, 25-35zadig. Heester of kleine boom i). 2.00—5.00. Jan.—Dec. Vaak als sierplant in tuinen en parken. (C. Horsfiéldii Miq.). . . f C. glauca Lam.
Algemeene bladspil tusschen de blaadjes van het onderst juk met een dikke, oranjeroode klier, soms nog met een dergelijke klier op den top. Blaadjes 6—11 paar, langwerpig, 15—35 mM bij 6—15 mM. Trossen meestal 2-bloemig, soms 3-bloemig, zonder klieren aan den voet der bloemsteeltjes, schutbladen tijdens den bloei doorgaans reeds verdwenen, bloemsteeltjes 15—25 mM lang, kroonbladen heldergeel, 20—25 mM lang. Peul 130 210 mM bij 6—8 mM, 20—40-zadig. Heester. 2-00 5.00. Jan.—Dec. Midden- en Oost-Java tusschen 600 en 1300 M zeehoogte. Antaboga, j. — Djanten, j. — Djogosatroe, j- ~ Hantaboga, j. — Imer kerbo, j. — Ontaboga, j.
C. divaricata Nees et BI.
17. Blaadjes in 3—5 paren. Algemeene bladspil met 1 of meer klieren. Heesters of kruiden. Rijpe peul gezwollen. . 18.
) Geen hooge boom, zooals men soms vindt opgegeven.



Blaadjes bij alle of de meeste bladeren in meer dan 5 paren. Boomen of heesters. Peul plat 21.
18. Langste meeldraden veel korter dan de stamper, hun helm¬
draden minder dan 5 mM lang. Peulen vaak sterk gekromd, 100—180 mM bij 4—6 mM. Blaadjes in 3 paren, ovaal-omgekeerd eirond, met zeer stompen of breed afgeronden, meestal door een nerfspitsje gekroonden top, 18—55 mM lang, niet door een oranjekleurigen rand omgeven, van onder niet zwart gestippeld '9.
Langste meeldraden ongeveer even lang als of langer dan de stamper, hun helmdraden meer dan 5 mM lang. Peulen recht of zwak gekromd, 100—150 mM bij 10—15 mM. Blaadjes in 3—5 paren, vaak met uitgeranden of toegespitsten top 20.
19. Algemeene bladspil tusschen de blaadjes der beide onderste
jukken met een klier. Schutbladen 2—4 mM lang, vaak vroeg afvallend. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 6—10 mM, bij de rijpe vrucht 10—15 mM lang. Kroonbladen 8 12 mM lang. Zaden scheef cylindrisch, geelbruin, 4—5 mM lang. Opgericht kruid, vaak met neerliggende takken. 0.30 — 1.00. Jan.—Dec. Op grasvelden en ruigten in geheel Java beneden 1000 M zeehoogte. Gelènggang ketjil, m. — Gelènggang padang, m. — Katèpeng, j, m, s. — Katèpeng sapi, j. — Katèpeng tjilik, j. — Pèlèt soré, C- Tóra L.
Algemeene bladspil alleen tusschen de blaadjes van liet onderst juk met een klier. Schutbladen 4 -8 mM lang, lang blijvend. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 13—23 mM, bij de rijpe vrucht 20—30 mM lang. Kroonbladen 12—15 mM lang. Zaden ruitvormig, donkerbruin, 6—7 mM lang. Opgericht, stinkend kruid, vaak met houtachtigen voet. 0.50—1.50. Jan.—Dec. Op grasvelden en ruigten, vaak met de vorige verward en, naar het schijnt, veel zeldzamer dan deze, bij Batavia echter zeer talrijk. Katèpeng, j, m, s C. obtusifólia L.
20. Blaadjes langwerpig of eirond-langwerpig, met spits toegespitsten
top, niet door een oranjekleurigen rand omgeven, van onder meestal niet zwart gestippeld, geheel kaal, 40—100 mM bij 20—32 mM. Klieren op de algemeene bladspil bijna altijd meer dan 1, rolrond of spoelvormig. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 8—20 mM lang. Opgerichte heester. 1.50—3.00. Jan.— Dec. Inheemsch in tropisch Amerika, sinds langen tijd op Java verwilderd en thans algemeen in West- en Midden-Java tusschen



Bladeren met zeer stompe lobben, deze lobben door een nagenoeg rechten hoek gescheiden. Kroonbladen 30—40 mM lang. Stijl dun. Onvolledig bekende soort, wellicht een vorm van een der beide voorgaande soorten. Alleen in Demak gevonden.
B. eximia Miq.
87. Brownéa Jacq.
1. Schutblaadjes onder den kelk 25—40 mM lang, vergroeid tot een meer of minder diep 2-spletige buis. Kelkbuis 15—20 mM lang, van buiten kaal. Kelkslippen 18—32 mM lang. Kroonbladen 45—60 mM lang, lang genageld, fraai rood. Meeldraden doorgaans 11, zeldzamer 10 of 12. Stijl 30—45 mM lang. Peul 120—240 mM bij 45—60 mM, dicht kortharig, met 9 of minder zaden. Steunbladen draadvormig, zeer spoedig afvallend, tot 165 mM lang. Blaadjes 4-28, de lagere eirond of eirondlangwerpig, de hoogere lancetvormig—omgekeerd eirond, alle lang toegespitst, 25—195 mM bij 10—60 mM. Bloemhoofdjes 15—20 cM middellijn, bloemen spoedig na elkaar ontluikend en dientengevolge vaak alle nagenoeg tegelijk geopend. Boom. 3.00—10.00. Jan. Dec. Vaak als sierboom in tuinen en parken en daarvoor zeer geschikt, vooral in niet te droge streken. (Br. grandiceps Hort. non Jacq.).
-j- Br. hy brida Hort. Bog.
Schutblaadjes onder den kelk 18-20 mM lang, vergroeid tot een meer of minder diep 2—3-spletige buis. Kelkbuis 8—11 mM lang, van buiten aan den voet aanliggend behaard. Kelkslippen 13—18 mM lang. Kroonbladen 22—43 mM lang, fraai rood. Meeldraden 11—14. Stijl 20—40 mM lang. Peul 80—155 mM bij 25—38 mM, bijna kaal, met 7 of minder zaden. Steunbladen draad-priemvormig, zeer spoedig afvallend, tot 5 mM lang. Blaadjes 4—10, zelden 2 of 12, eirond-langwerpig, met lang toegespitsten top, 35—155 mM bij 15—55 mM. Bloemhoofdjes tot 10 cM middellijn, bloemen spoedig na elkaar ontluikend en dientengevolge vaak alle nagenoeg tegelijk geopend. Boom. 5.00. Jan.—Dec. Soms als sierboom aangeplant, daarvoor echter veel minder goed geschikt dan de t Br. capitellata Jacq.
88. Amhérstia Wall.
1. Bloemen in eindelingsche, hangende trossen. Bloemsteeltjes 80—120 mM lang, schutblaadjes wijd afstaand, groot, rood, kelkbuis 40—45 mM lang, zoomslippen groot, 50—60 mM lang. Bovenst kroonblad breed omgekeerd eirond, rood, geel gevlekt, 55—65 mM lang, de beide zijdelingsche lancetvormig-omgekeerd eirond, groot, de beide onderste rudimentair 4—7 mM lang. Meeldraden meestal 9 en dan 1-broederig, soms 10 en dan 2-broederig. Peul ]) langwerpig, 150—200 mM lang, met 5 of minder zaden. Bladeren evengevind, blaadjes 10—16, naar den top der spil in grootte toenemend, lancetvormig met lang toegespitsten, spitsen top, van onder blauwgroen,
1) De boom bloeit rijk, doch levert slechts zeer weinig zaden en laat zich niet gemakkelijk tjangkokken.



140—340 mM bij 55—85 mM, de jonge slap neerhangend, rood. Boom. 10.00—20.00. Jan.—Dec. Vaak aangeplant als sierboom in tuinen en parken, inheemsch in Engelsch Indië f A. nóbilis Wall.
89. Humbóldtia Vahl.
1. Trossen boven de bladoksels geplaatst, loodrecht opstaand, 75—175 mM lang, fijn behaard. Bloemsteeltjes op den top met 2 schutblaadjes, kelk wit of bleekrood, slippen 4, langwerpig, stomp, veel langer dan de buis, de achterste slip het breedst. Kroonbladen wit met min of meer rood aangeloopen top, lang en dun genageld, nagenoeg gelijk van grootte, 10—12 mM bij 3—4 mM. Volkomen meeldraden 5, met de kroonbladen afwisselend, helmdraden kaal, 12—20 mM lang. Staminodiën uiterst klein, voor den nagel der kroonbladen geplaatst. Vruchtbeginsel gesteeld, dicht behaard, stijl lang, dun. Peul elliptisch of langwerpig, 50—100 mM lang, + 30 mM breed, sterk samengedrukt, 1—4-zadig. Twijgen heen en weer gebogen, kaal, hol, internodiën naar boven vierkant, aan den top vaak met een opening tegenover het blad en dan door mieren bewoond. Steunbladen elk uit 2 gescheiden helften bestaand en daardoor schijnbaar 4, de onderhelften smaller en van het blad afgekeerd, de bovenhelften veel grooter en opgericht. Bladeren afwisselend, evengevind, blaadjes 8—10, eirond-langwerpig, met meestal scheeven voet en lang toegespitsten top, kaal of ijl behaard, 60-120 mM bij 25-45 mM. Boom. 5.00-10.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Ceylon en Martaban, op Java een enkele maal als sierboom aangeplant f H. laurifólia Vahl.
90. Pahüdia Miq.
1. Bloemtrossen 50—80 mM lang, meestal aan de toppen der twijgen tot pluimen vereenigd. Bloemsteeltjes 10—12 mM lang, ongeveer in 't midden met 2 afvallende schutblaadjes. Kelk van buiten fijn behaard, buis 5—7 mM lang, slippen 4, afgerond, langer dan de buis. Kroonblad 1, omgekeerd eirond, omstreeks even lang als de kelkslippen. Meeldraden 7, hoog éénbroederig, 45 60 mM lang, buis aan den voet met 2 kleine staminodiën. Vruchtbeginsel behaard, peul scheef langwerpig, 75—140 mM bij 60 70 mM, 3 8-zadig, zaden dicht opeengeplaatst, zwart met oranjekleurigen zaadrok, 25—35 mM lang. Twijgen fijn behaard, bladeren evengevind, blaadjes 8—12, nagenoeg tegenoverstaand, eirond-langwerpig, met afgeronden of zwak hartvormigen voet en stompen of kort toegespitsten top, 40—90 mM bij 25—50 mM, van boven kaal, van onder fijn behaard, dun geaderd. Boom. 15.00-40.00. Oct. In West- en MiddenJava beneden 400 M zeehoogte gevonden. Djoelang, j. — Djolang, j. Ki djoelang, s. — Sana, j. . P. javanica Miq.



91. Afzélia Sm.
1 Bloemen in eindelingsche tuilen met trosvormige takken. Kelk fijn behaard, buis 8—10 mM lang, slippen langwerpig-omgekeerd eirond, ongeveer even lang als de buis. Kroonblad 1, genageld, aanvankelijk wit, later bleekrood verkleurend, 12 16 mM bij 10—14 mM. Volkomen meeldraden 3, helmdraden vrij, rood, behaard, 30-35 mM lang, staminodiën 5—7, veel korter dan de meeldraden. Vruchtbeginsel gesteeld, vaak gebrekkig ontwikkeld, stijl bij de goed ontwikkelde vruchtbeginsels lang, rood, peul 85—230 mM bij 40—60 mM, tweekleppig openspringend, 1—8-zadig. Blaadjes aan elke zijde deralgemeene bladspil doorgaans 2, zeldzamer 3, scheef eirond, met spitsen, stompen of uitgeranden top, 40—180 mM bij 30 --90 mM. Boom. 5.00—35.00. April—Nov. Alleen aan het strand, vooral op de koraaleilanden. (I'ntsia amboinénsis Thouars.). Djoelang sepat, j. — Ki tariti, s. — Merbaoe, m. — Merbö, m. Sepat djoelang, j. - Tariti, s A. b.'juga A. Gray.
92. Tamarindus L.
1. Trossen 6-30-bloemig, vaak min of meer schermvormig bijeenstaand. Bloemsteeltjes 8—16 mM lang, geleed, bij de geleding met 2 afvallende schutblaadjes. Kelkbuis smal tolvormig, 5—6 mM lang, slippen 4, geel, veel langer dan de buis. Drie bovenste kroonbladen goed ontwikkeld, hun plaat langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, geel, purper geaderd, 11—15 mM lang, de beide andere kroonbladen rudimentair, 1 i mM lang. Volkomen meeldraden 3, éénbroederig, staminodiën 4, op den top der meeldradenbuis gezeten, vruchtbeginsel gesteeld, stijl behaard, peul gesteeld, dik, 35—200 mM lang, bij rijpheid dofbruin, vruchtvleesch zuur, eetbaar,' zaden 1—10, zelden echter meer dan 6, veranderlijk van vorm, zonder kiemwit ')• Steunbladen lijn-lancetvormig, vroeg afvallend, bladeren evengevind, blaadjes 20-30, tegenoverstaand, lijnvonnig-langwerpig, 8—25 mM bij 5—10 mM, eenigszins vleezig, van onder blauwgroen. Boom. 10.00-25.00. Jan.-Dec. Vaak als schaduwbooin aangeplant, 111
droge streken soms verwilderd. Tamarinde. — Asant djawa, m. — Asem, ,, + T. indica L. j, s. — Haseum, 
93. Trachylóbium Hayne.
1. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, fijn behaarde pluimen, welke vaak tot een tuilvormige bloeiwijze samenkomen. Kelk aan den voet met 2 afvallende schutblaadjes, buis kort tolvormig, slippen 4, breed dakpansgewijs dekkend, ovaal, ongelijk, 8-12 mM lang, beiderzijds behaard. Volkomen kroonbladen 5, helderwit, weinig in grootte ver-
i) Een zaad dwars doorsnijden.



schillend, met inbegrip van den langen nagel 15—20 mM lang. Meeldraden 10, vrij, kaal, vruchtbeginsel gesteeld, aan den voet met een haarkrans, overigens bijna kaal, stijl + 10 mM lang. Peul langwerpig rond, wrattig, 30—50 mM lang. Bladeren afwisselend, 2-tallig, blaadjes scheef eirondlangwerpig, met toegespitsten top, 70—100 mM bij 30—45 mM. Boom. 20.00—30.00. Mrt., April. Inheemsch in Madagaskar, misschien op Java hier of daar aangeplant. (Hymenaea verrucósa Qaertn.). De boom levert copal verrucósum Oliv.
94. Saraca L.
Kembang dèdès, s. — Soka, j. — Soka dèdès, j.
1. Tuilen 40—150 mM middellijn. Schutblaadjes onder den kelk
tijdens den bloei bij vele bloemen nog aanwezig. Meeldraden 6—8. Peul 50—180 mM lang. Blaadjes 2—6 paar. . . 2.
Tuilen 200—350 mM middellijn, meestal in de oksels van reeds afgevallen bladeren of aan oude twijgen gezeten. Bloemsteeltjes 5—8 mM lang, schutblaadjes onder den kelk lang voor den bloei afvallend, kelk oranje, de slippen horizontaal, ovaal, stomp, 8—10 mM lang. Rand der schijf eerst oranje, daarna donker purper gekleurd, meeldraden 4, vruchtbeginsel in de $ bloemen 5—7 mM lang, in de <$ veel kleiner, peul 130—360 mM bij 45—55 mM, kaal, aanvankelijk paars, later zwart, 3—8-zadig. Blaadjes 6—8 paar, de onderste eirond, de hoogere langwerpig, alle met spitsen, meestal toegespitsten top, 80 -330 mM bij 45 — 120 mM. Boom, meestal reeds zeer nabij den grond vertakt. 5.00—10.00. Jan.- Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. In de lagere bergstreken van West- en Midden-Java in het wild, vaak als sierplant in tuinen gekweekt S. declinata Miq.
2. Schutblaadjes onder den kelk tijdens den bloei schuin afstaand
of ten deele ontbrekend. Peulen plat, spits. Zaden plat, hoogstens 6 mM dik. Bloemen vaak ten deele d1. . . . 3.
Schutblaadjes onder den kelk tijdens den bloei opgericht, het bloemsteeltje omvattend. 1 uilen 40—80 mM middellijn. Bloemen alle Kelkzoom 18—20 mM middellijn, slippen stomp. Meeldraden meestal 7. Peul lijnvormig of lijnvormig-langwerpig, met stompen voet en stompen, onduidelijk gesnavelden top, gezwollen, 50—110 mM bij 25—35 mM, 1 5-zadig, zaden 15—20 mM dik. Blaadjes 4—6 paar, lancetvormig, de lagere met afgeronden of stompen, de hoogere met spitsen voet, alle met spitsen top, 110—260 mM bij 30—80 mM. Boom. 5.00—10.00. Juli, Dec. Hier en daar gekweekt. (Jonésia confüsa Hassk.).
f S. confüsa Backer.



vormig, met scheeven voet en uitgeranden top, de volwassene leerachtig, glanzend, donkergroen, 30—175 mM bij 15—80 mM. Boom. 5.00 20.00. April—Juni, Aug.—Dec. Inheemsch in Nieuw-Guinea en op de Aroe eilanden, op Java niet zelden als sierboom aangeplant. (M. browneofdes Harms?) Zakdoekenboom M. gemmipara Scheff.
C. MIMOSEAE.
' Kelk vaak gebrekkig ontwikkeld. Bloemkroon actinomorf, met in den knop klepsgewijs \ aaneensluitende slippen. Meeldraden 4—<=/=>. Bladeren öf dubbelgevind öf tot phyl- I ^ lodiën verminderd. '
99. Parkia R. Br.
1. Steelvormig deel van den algemeenen bloemboden i) 25—30 mM lang, het gezwollen bovendeel langwerpig rond, 25—30 mM lang, 15—20 mM breed. Peulen op de zaden duidelijk gezwollen. Zaden 13—16, niet gerand, zaadhuid hoogstens V2 mM dik. Vinnen 8—22 paar, blaadjes aan den
voet meestal spits geoord 2-
Steelvormig deel van den algemeenen bloemboden 35—45 mM lang, het gezwollen bovendeel nagenoeg bolvormig, ± 20 mM middellijn. Litteekens der afgevallen bloemen op het § deel van den bloemboden 1/a—B/s mM middellijn. Peulen op de zaden niet of weinig gezwollen, niet of bijna niet gewrongen, zonder den steel 200—360 mM bij 37—42 mM. Zaden 15—21, ovaal, 19—21 mM lang, 9—12 mM breed, in onrijpen toestand dik gerand met zeer dikke (l1/*—2 mM) zaadhuid. Zaadhuid bij rijpe zaden zwart, zeer hard. Algemeene bladspil met 1 of met 2 boven elkaar geplaatste klieren, vinnen 15— 30 paar, blaadjes 30—75 paar, duidelijk gekromd, met stomp geoorden voet en zeer ongelijkhelftigen, zeer spitsen top, van boven glanzend, 4—15 mM bij 1—2 mM. Boom. 20.00—40.00. Mrt.— Juli. In bosschen, soms ook als sierboom in parken aangeplant. Dhaboeng, md. — Kadawoeng, j. — Kadhaboeng, md. — Kedahoeng, m. — Kedaoeng, m. — Peundeuj, s.
P. Roxbürghii Don. 2).
*) Een hoofdje overlangs doorsnijden.
2) Volgens getuigenis van zeer vele inlanders, waaronder de om zijn groott kennis beroemde Pa Idan, zouden P. Roxbürghii en P. intermédia zich zeer vaak ontwikkelen uit zaden van P. speciósa Hassk. en dus daarvan niet soortelijk verschillen. Het zou wenschelijk zijn uit te maken, of dit inderdaad het geval is. Mij schijnt het toe, dat P. Roxbürghii en P. speciósa goede soorten zijn en P. inter média een hybride tusschen die twee. Deze laatste soort wordt volgens eenstemmig getuigenis der inlanders nooit opzettelijk aangeplant, doch ontwikkelt zich steeds uit zaden van P. speciósa.



beginsel in de d bloemen ontbrekend, in de $ kort gesteeld, kaal. Peul hangend, zeer kort gesteeld, lintvormig, met zeer dikke, ingesneden naden, 300—900 mM bij 75—100 mM '), met houtachtige kleppen, 5—15-zadig, zaden breed ovaal-cirkelvormig, 40—55 mM middellijn, zonder kiemwit. Bladeren dubbelgevind, algemeene bladspil bij jonge bladeren vaak in 2 ranken eindigend, vinnen 1—2 paar, blaadjes 2—5 paar, langwerpig-omgekeerd eirond of ovaal-omgekeerd eirond, met rechten of scheeven, spitsen of stompen voet en stompen of min of meer uitgeranden top, 25—110 mM bij 15—70 mM. Reusachtige liaan. 30.00—150.00. 2) Jan., April, Oct. In bosschen beneden 100 M zeehoogte, vaak aan het strand. (E. Pursaetha D. C. — Mimosa scandens L.). St.-Thomasboonen. — Akar peloeroen, m. — Areuj tjarioe, s. — Bhalang, md. — Bhalang tambhal, md. — Gadel, j. — Gandoe, j. — Ojod bèndo, j. — Ojod gandoe, j E- scandcns Bth.
101. Adenanthéra L.
1. Kroonbladen 4—41/» mM lang, VU—VU mM breed. Eierstok 2lU—3 mM lang- Stijl ongeveer even lang als de eierstok. Peul voor het openspringen sikkelvormig gekromd, na het openspringen schroefvormig gewonden. Zaden 8—110 mM lang, helderrood, met eenig kiemwit3). Blaadjes eirond of langwerpig, met scheef afgeronden voet, 20—55 mM bij 13—32 mM. Boom. 5.00—15.00. Oct.—Jan. West-Java in bosschen beneden 100 M zeehoogte, soms ook als schaduwboom aangeplant. Ga toenteng, j. — Ghak saghakan binèk, md. — Ghak saghakan tonteng, md. Kajoe saga, m. — Kenderi batang, m. — Ki tokè laoet, s. — Pohon saga, m. — Saga, j, m, s. — Saga djantan, m. Saga hoetan, m. — Saga kajoe, m. — Saga mas, j. — Saga pohon,^ m. — Saga toenteng, j. — Sagha md A. pavonïna L.
') Indien een peul, welke met het etiket E. Pursaetha D. C. in het Buitenzorgsch Museum voor Systematische Botanie (Kantor batoe) bewaard wordt, inderdaad tot deze soort behoort, kunnen de afmetingen zelfs 1100 mM bij 120 mM zijn.
2) Een exemplaar, dat voor een tiental jaren minstens 150 M lang was, bevindt zich nu (1910) nog in den Buitenzorgschen Plantentuin. De plant sterft thans
langzaam af. _
3) Daardoor kan men de zaden gemakkelijk onderscheiden van die van Ormosia sumatr&na (zie pag. 394), bij welke het kiemwit geheel ontbreekt.



Kroonbladen 3—3'/g mM lang, ± 5/6 mM breed. Eierstok 2—2</4 mM lang. Stijl 1V2—2 mM lang. Peul voor en na het openspringen schroefvormig gewonden. Zaden 5—7 mM lang, helderrood, met kiemwit. Blaadjes ovaal-langwerpig of omgekeerd eirond-langwerpig, met gelijken of bijna gelijken, spitsen voet, 10—32 mM bij 6—20 mM. Boom. 5.00—30.00. Jan.— Dec. In bosschen beneden 600 M zeehoogte, vooral in Middenen Oost-Java, soms ook als schaduwboom aangeplant. Baj, md. Beuj, md. —- Sagha baj, md. — Segawé, j. — Senggawé,j. — Sigawé, j A. microspérma T. et B.
102. Prosópis L.
1. Bloemen in kortgesteelde, okselstandige aren, waarvan de bovenste vaak tot een eindelingsche pluim samenkomen. Kelk + lVa mM hoog, kort 5-tandig. Bloemkroon geel, dubbel zoo lang als de kelk. Meeldraden 10, vrij, kort buiten de kroon stekend. Peul 100—200 mM lang, recht, rolrond, op de zaden gezwollen. Zaden 10—15. Twijgen scherp gestekeld. Bladeren dubbelgevind, vinnen 1—2 paar, blaadjes 7—12 paar, langwerpig met scheeven voet en top, 9—15 mM bij 3—5 mM. Boom! 10.00—20.00. Nog niet op Java gevonden pr. spicigera L.
103. Dichróstachys D. C.
1. Bloemen in gesteelde aren, welke nu eens in de bladoksels, dan weer op korte zijtakjes of op doornen zijn geplaatst, welriekend, de lagere van elke aar onzijdig met 10 lange, paarse staminodiën, de hoogere ^ met 10 gele meeldraden. Kelk en kroon groenachtig wit, kelk bij de § bloemen 1 —P/2 mM hoog, kort getand, kroonbladen lancetvormig, 2l/a—3 mM lang. Vruchtbeginsel bijna zittend, langharig. Peulen lintvormig, sterk gekronkeld, 50—70 mM lang, 7—10 mM breed. Twijgen met okselstandige doornen gewapend, welke bij jonge loten dikwijls ontbreken, steunbladen zeer spits, aan den voet vergroeid met den blijvenden bladsteelvoet. Bladeren dubbelgevind, vinnen 3 10 paar, blaadjes 12—24-jukkig, zittend, lijnvormig met scheeven voet en vrij spitsen top, gewimperd, 3—5 mM lang. Heester of kleine boom. 3.00—8.00. April—Aug. Vooral in Midden- en Oost-Java beneden 300 M zeehoogte op periodiek drogen, onvruchtbaren grond. Epoeng, j. — Kadjoe pereng, md- Kajoe epoeng, j. — Kajoe poeng, j. — Pereng, md. — Peueung, s. — Poeng, j. — Pong, j. . . D. cinérea W. et A.



2. Stengels met vele opwaarts gerichte borstels en met niet zeer talrijke stekels bezet. Steunbladen eirond-lancetvormig. Vinnen 5—14 paar, blaadjes 18—50 paar, lijnvormig, 4—11 mM bij 3/4— V/2 mM. Hoofdjes ten getale van 1—3 in de bladoksels staand, hun stelen 15—35 mM lang, beschubd, kelk in haarpluisachtige schubben verdeeld, peul lintvormig, 40—80 mM lang, ongestekeld, op en tusschen de naden met borstels bezet, 10—25-zadig. Opgerichte heester. 1.20—4.00. Jan.—Dec. Vochtige plaatsen, rivieroevers. Inheemsch in tropisch Amerika, tusschen Batavia en Buitenzorg in groote hoeveelheid verwilderd M. asperata L.
Stengels zonder borstels, met talrijke stekels bezet. Vinnen 3—6 paar, blaadjes 6—18 paar, lijnvormig, 2—6 mM lang. Hoofdjes okselstandig en aan de toppen der twijgen opeengedrongen, hun stelen 15—25 mM lang, zachtharig, kelk klein, kort getand, peul lint-sikkelvormig, 50—75 mM lang, behaard en op de naden gestekeld, 4—8-zadig. Opgerichte heester. Inheemsch in tropisch Amerika, in Engelsch Indië verwilderd, vroeger misschien ook op Java ingezameld. . . . M. hamata Willd.
107. Schrankia Willd.
1. Hoofdjes veelbloemig, alleenstaand of paarsgewijs in de bladoksels, hun steel 5—10 mM lang. Kelk nagenoeg ontbrekend, kroon ± 2 mM hoog, kaal, meeldraden dubbel zooveel als kroonbladen, roodpaars, peul lijnvormig met lang gesnavelden top, ongeveer even dik als breed, met 8 overlangsche rijen stekels, 75—110 mM lang, bij rijpheid 4-kleppig openspringend, 2 der kleppen (de verbreede naden der peul) breed, elk met 3 rijen stekels, de beide andere kleppen (de echte) smal, elk met 1 rij
stekels. Zaden 15—25, tegen elkaar aanliggend, kiemwithoudend. Twijgen kantig, kaal, dicht gestekeld, steunbladen priemvormig, algemeene bladspil sterk gestekeld, vinnen 2—3 paar, blaadjes 10—20 paar, langwerpig met zeer scheeven voet en spitsen top, 6—12 mM bij 1 Va—3 mM. Klimmende of neerliggende heester. Inheemsch in tropisch Amerika, volgens sommigen op Java verwilderd aangetroffen ')• • Schr. leptocórpa D. C.
108. Leucaena Bth.
1. Bloemen in gesteelde, ten getale van 1—3 in de bladoksels geplaatste hoofdjes, alle Afzonderlijke bloemen zittend, kelk kort 5-tandig, ± 2'/3 mM lang, kroonbladen dubbel zoo lang, vrij, meeldraden 10, vrij, wit, 8 10 mM lang, vruchtbeginsel kort gesteeld, peul vrij lang gesteeld, lintvormig, 100 180
1) Waarschijnlijk is dit een vergissing, waartoe misschien aanleiding heeft gegeven, dat een uiterst nauw verwante of misschien identieke soort, Schr. hamata H. et B., in 's Lands Plantentuin gekweekt wordt en zich in het herbarium van die instelling bevindt.



mM bij 15 20 mM, 2-kleppig openspringend. Zaden 15 24,
dwars op de lengteas der peul, met kiemwit. Bladeren dubbel'
gevind, vinnen 4-8 paar, blaadjes 5-17 paar, lancetvormig
met zeer scheeven voet en spitsen top, vliezig, van onder
blauwgroen, gewimperd, overigens kaal, 6—20 mM bij ll/2—5
mM. Opgerichte, ongewapende heester of kleine boom. 2.00—
8.00. Jan.—Dec. Waarschijnlijk inheemsch in tropisch Amerika
doch sinds lange jaren op Java van af de laagvlakte tot op
1200 M zeehoogte gekweekt (voor de eetbare peulen en als
groene bemesting) en verwilderd. Kalandingan, md. — Kem-
landingan, j, s. Lamtara, j. — Malandingan, md. — Pete' sè-
l°ng, j- Peté tjina, j. Peteh tjina, m, — Peuteuj sèlong s. Selamtara, j gléuca Bth I}
109. Acrocarpus W. et A.
1. Bloemen in opgerichte pluimen met trosvormige takken. Kelk klokvormig, 5-lobbig, viltig behaard, groen. Kroonbladen opgericht, dicht behaard. Meeldraden 5, dubbel zoo lang als de bloemkroon, rood. Vruchtbeginsel gesteeld, stijl kort, gekromd. Peul gesteeld, lijn-lancetvormig, 100—160 mM bij 16—20 mM, langs den buiknaad met een ± 5 mM breeden vleugel, 6—15-zadig. Bladeren volkomen-oneven-dubbelgevind, vinnen 7—11, in 2 blaadjes eindigend, blaadjes in 5—9 paren,' kort gesteeld, ei-lancetvormig, met toegespitsten top, 60—120 mM bij 30-40 mM. Boom. 20.00-50.00. Juni, Sept. Alleen in Midden-Java tusschen 600 en 1200 M zeehoogte gevonden Delimas, j. - Dlimas, j A. fraxinifólia Wight.'
110. Acacia Willd.
1. Bladeren dubbelgevind 2
Bladeren verminderd tot sikkelvormige, 80-160 'mM lange, 'l5-35 mM
breede, stompe phyllodiën. Bloemen in aren, welke soms tot pluimen vereenigd z.jn, welriekend, helmdraden geel, ± 4 mM lang. Peul sterk gewonden en gewrongen. Twijgen ongewapend. Boom. 5.00-15 00 Nov Dec Soms aangeplant en een enkele maal verwilderd, inheemsch
2 Rln'p us ra le- • t A. auriculaefórmis Cunn.
2. Bloemen in aren, welke ten getale van 1-4 bijeengeplaatst zijn. Twijgen
doorgaans gewapend met gekromde doornen of stekels, welke paarsgeW1ls aan of onder den voet der bladeren staan 3
Men beweert dat paarden en varkens, welke met deze plant gevoederd worhun haren verliezen. Zie Teysmannia VII, 616.



breed omgekeerd eirond, glanzend bruin, niet berijpt. Algemeene bladspil met vrij kleine klieren. Vinnen 1 paar, blaadjes 2—4 paar, eirond-langwerpig, met stompen of vrij spitsen voet en kort toegespitsten top, 65—220 mM bij 35—110 mM, de jonge purper. Boom. 10.00—26.00. Jan., Mei—Aug., Nov. Om de eetbare zaden vaak aangeplant en hier en daar verwilderd. Djèngkol, j, m, s. — Djering, j, m. — Djeringan, j. + P. lobatum Bth. !)•
8. Hoofdjes tot een eindelingsche pluim vereenigd, 10—20-bloemig,
hun stelen 12—25 mM lang. Bloemen van buiten dicht behaard. Helmdraden 12—15 mM lang. Peul in één winding opgerold, -j- 15 mM breed. Zaden ± 7. Vinnen 2—4 paar, blaadjes 2—6 paar, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met versmalden, nabij den bladsteel afgeronden voet en min of meer staartvormig toegespitsten top, 30—125 mM bij 15 —45 mM. Boom. 10.00—15.00. Jan —Dec. Alleen in de bergstreken van West-Java gevonden. Ki pöèk, s. . . P. rostratum Miq. Hoofdjes niet tot een eindelingsche pluim vereenigd, soms stamstandig, 3—7-bloemig, hun stelen 6 8 mM lang. Bloemen van buiten kaal. Helmdraden '0 mM lang. Peul in 3/t 2'/s winding opgerold, 18—22 mM breed. Zaden 8 13. Vinnen 2—3 paar, blaadjes 2—4 paar, lancetvormig-langwerpig of elliptisch, vaak ook min of meer eirond of omgekeerd eirond, met spitsen, stompen of afgeronden, vaak scheeven voet en meer of minder lang toegespitsten top, 55—250 mM bij 30—85 mM. Boom. 25.00. Jan., April, Juni, Aug., Nov. Hier en daar beneden 1000 M zeehoogte gevonden. Bangkongan, j. — Djèngkölan, j. — Djering golèng, j. — Djeringan, j. — Golèng, j. — Ki tjaang, s. — Oelet, j. — Tekik, j.
P. fagifólium BI.
9. Vinnen 4—15 paar, soms zelfs tot 20 paar, blaadjes 10—26 paar,
trapeziumvormig, met zeer scheeven voet en vrij spitsen top, 7—30 mM lang, mM breed. Klieren der vinspillen
aan den voet gewoonlijk in een vrij langen steel samengetrokken voet. Bloemen welriekend, kelk + 1 mM hoog, bloemkroon + 4 mM lang, roestkleurig behaard, peulen ± 10 mM breed, van binnen donkeroranje. Boom. 3.00—20.00. Jan.—Dec. Schaduwrijke bosschen in de bergstreken tusschen 600 en 2000 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java. (P. montanum Bth.). Djeundjing, s. — Haroeman, s. — Ki haroeman, s. — Ki tökè, s. — Sèngon, j. — Sèngon wéwé, j. —
') Vaak verward met P. bigéminum Mart, welke op Java niet voorkomt en zich door oningesneden peulen onderscheidt.



Sokeuh tengeh, md. — Sokeuhan, md. — Tengeh, md. — Wéwé,j.
P. Clypearia Bth.
Vinnen 2 5 paar, blaadjes 2—9 paar, de lagere trapeziumvormig, de hoogere scheef eirond-elliptisch, de grootste 50—150 mM bij 30—50 mM. Klieren der vinspillen aan den voet niet of slechts kort steelvormig versmald. Peul 14—20 mM breed, beiderzijds oranje, zaadhuid dun, zwak glanzend. Boom. 5.00 10.00. Jan. Nog niet met zekerheid op Java gevonden.
P. angulatum Miq.
114. Serianthes Bth.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige tuilen, welker vertakkingen 2—5 bloemen dragen. Bloemsteeltjes dik, + 5 mM lang. Kelk klokvormig, 5-lobbig, van buiten zeer dicht behaard, 10—18 mM lang. Kroonbladen vrij ver vergroeid, geelwit, 35—45 mM lang, van buiten zeer dicht behaard, meeldraden zeer talrijk, aan den voet tot een buis vergroeid. Peul zittend, 100 150 mM bij 50—60 mM, op de zaden gezwollen, zaden 4—8, langwerpig, dwars op de lengteas der peul geplaatst, zonder kiemwit. Jonge twijgen roestkleurig behaard, steunbladen ontbrekend, bladeren dubbelgevind, algemeene bladspil met vele klieren, vinnen 3—9 paar, blaadjes 12—36, meerendeels afwisselend, nagenoeg zittend, met afgeknotten, zeer scheeven voet en scheef afgeronden top, beiderzijds kaal, 12—30 mM bij 6—18 mM. Ongewapende strandboom. Nog niet op Java (wel op de Duizend eilanden, Dwars-in-den-weg en Poeloe Sebesi) aangetroffen grandifl(5ra Bth.
XLVI. ROSACEAE. Roosachtigen.
Meeldraden alle aan 1 zijde der bloem ingeplant. Boomen met gaafrandige bladeren. Vruchtbeginsel 1, op den wand der kelkbuis gezeten. Stijl 1, voetstandig. . Parinarium 445.
Meeldraden regelmatig verdeeld 2.
Vruchtbeginsel(s) bovenstandig '), vaak binnen de kelkbuis besloten doch daarmede niet vergroeid. Stijlen 1 — e*o. . 3.
Vruchtbeginsel onderstandig of halfonderstandig. Stijlen 2—5. Bladeren enkelvoudig J3
Bloemen g. Vruchtbeginsels en stijlen 1—2. Bladeren öf enkelvoudig öf afgebroken gevind. Stengels ongewapend. . 4.
Vruchtbeginsels 3 of meer, soms slecht ontwikkeld, doch dan zijn de bladeren handvormig 3-tallig. Stijlen 3 of meer, soms tot een zuil samenhangend, doch dan zijn de bladeren gevind {niet afgebroken gevind) g
Men verzuime niet een bloem overlangs doortesnijden.



4. Boomen of heesters. Bladeren enkelvoudig 5.
Kruiden 7.
5. Kelk van buiten met gesteelde klieren bezet. Bladeren vaak ge¬
lobd. Vrucht droog, door den kelk omsloten. Bloemen in
pluimen Nei'llia 450.
Kelk van buiten zonder gesteelde klieren. Bladeren niet gelobd. Steenvrucht. Blauwzuurhoudende planten 6.
6. Kelk duidelijk 5-lobbig of 5-spletig. Kroonbladen 5, wit of rood,
duidelijk van de kelkslippen verschillend. Bladeren vaak gezaagd Prunus 446.
Kelk kort getand. Kroonbladen niet of nauwelijks verschillend van de kelktanden of geheel ontbrekend. Bladeren gaafrandig.
Pygéum 448.
7. Bladeren enkelvoudig. Kelk 4-slippig, bovendien met 4 bijkelk¬
bladen. Bloemkroon ontbrekend. . . . Alchemilla 459. Bladeren afgebroken gevind. Kelk 5-slippig, met haakvormig omgebogen borstels bezet. Bloemkroon geel. Agrimónia 460.
8. Kelkbuis op den top met een bijkelk. Kruiden met hand- of
voetvormig samengestelde bladeren. Bloemkroon wit of geel. 9. Kelkbuis zonder bijkelk op den top 10-
9. Bloembodem na den bloei niet zeer sterk vergroot, ook niet
sappig. Bloemen geel, in eindelingsche, ijle bijschermen. Bijkelkbladen gaaf. Blaadjes vaak meer dan 3. Poten til la 459. Bloembodem na den bloei vergroot en sappig, bij rijpheid doorgaans rood. Bloemen wit of geel, in het laatste geval alleenstaand en met grof getande bijkelkbladen. Blaadjes 3.
Fragaria 458.
10. Vruchtbeginsels en stijlen 3-8. Ongestekelde, opgerichte heesters met
enkelvoudige bladeren 
Niet aldus 
11. Bloemen geel. Kelkslippen fijn gezaagd. Dopvruchtjes. . . Kérria 450. Bloemen wit of rood. Kelkslippen gaafrandig. Kokervruchtjes. S p i r a e a 449.
12. Kelkbuis urnvormig, de vruchtbeginsels en de rijpe vruchtjes verbergend.
Bladeren onevengevind Rosa 460.
Kelkbuis niet urnvormig, de rijpe vruchtjes niet verbergend. Bladeren al of niet gevind Rübus 450.
13. Stijlen 2, zeer zelden 3. Volwassen bladeren kaal of bijna
kaal 
Stijlen 5 
14. Bloemen in tuilen of pluimen. Kelkslippen stomp. Kroonbladen
+ 3mM lang Photfnia 465.
Bloemen in trossen. Kelkslippen zeer spits. Kroonbladen 7—8 mM lang.
Raphiólepis 465.



draden ± 30, helmdraden ± 6 mM lang. Steenvrucht langwerpig rond, glad, ten slotte kaal, + 40 mM lang, met dun vruchtvleesch en dikken, harden, meestal 2-hokkigen steen, hokjes van binnen zeer dicht behaard, elk 1 zaad bevattend. Wand van de kern (op dwarse doorsnede) gemarmerd, niet uit dwarse vezels opgebouwd. Klieren aan de voorzijde van den bladsteeltop geplaatst. Bladeren variëerend van breed elliptisch tot smal langwerpig, met spitsen of stompen voet en spits toegespitsten top, leerachtig, ten slotte kaal, 80— 160 mM bij 25—75 mM. Boom. 15.00—40.00. April—Aug., Nov. Geheel Java in periodiek droge streken beneden 500 M zeehoogte, vooral in djatibosschen. (P. corymbósum Miq — P. multiflórum Miq.). Gesing, j. — Ki toewak, s. — Membatoe lojang, m. — Merbatoe lojang, m. — Sawo hoetan, m. Soeloeh, j. — Solo, j. — Tariti, s. — Taritig, s. — Tembatoe lojang, m. — Tjanar, m. — Triwoelan, j. — Woeloh, j.
P. Griffithianum Bth.
2. Prunus L.
1. Vruchtbeginsel en vrucht dicht behaard. Steenkern 1—2-zadig. Bloemen alleenstaand, in paren of in armbloemige bundels, kort gesteeld. Bladeren gezaagd 
Vruchtbeginsel en vrucht kaal 
2 Bloemen bleekrood, duidelijk gesteeld, de steel echter binnen schubben verborgen. Steenkern gerimpeld. Jonge bladeren dubbelgevouwen. Kelkbuis klokvormig. Bladsteel vaak met 2 klieren aan den top. ... 3. Bloemen wit, bijna zittend, alleenstaand of in paren, uit beschubde knoppen ontspruitend. Steenvrucht opgericht, vrij groot, bolvormig, eenerzijds gevoord, oranjegeel, meestal rood aangeloopen. Kern glad, langs de randen gevoord. Bladsteel lang, vaak 2 klieren dragend. Jonge bladeren opgerold, de volwassene breed eirond, met vaak zwak hartvormigen voet en toegespitsten top, dubbelgezaagd, kaal. Ongedoornde boom. 2.00— 4 00 Inheemsch in Midden-Azië, op Java misschien soms aangeplant. (Armeniaca vulgaris Lam.). Abrikoos. . . f Pr. Armeniaca L.
3 Bladsteel niet langer dan de halve breedte van het blad. Bladeren lancet vormig, scherp gezaagd, kaal. Bloemen alleenstaand of in 2-3-bloemige bundels. Bloemsteeltjes 2-4 mM lang. Kelkbuis kaal, ± 4 mM hoog, nabij den voet rondom afscheurend, slippen ovaal, stomp, van buiten dicht behaard, iets langer dan de buis. Kroonbladen met inbegrip van den korten nagel 12—15 mM lang. Onderhelft van den stijl behaard. Steenvrucht bolvormig, eenerzijds gevoord, fluweelachtig behaard, min of meer rood aangeloopen, met sappig vruchtvleesch. Boom. 3.00—6.00. Febr.; Juli Oct. Inheemsch in Klein-Azië, op Java hier en daar als vruchtboom aangeplant, de vruchten geurig doch smakeloos. (Amy'gdalus
Pérsica L. — Pérsica vulgaris Mill.). Perzik.
f Pr. Pérsica Sieb. et Zucc.



Bladsteel even lang als of langer dan de geheele breedte van het blad. Bladeren langwerpig-lancetvormig, scherp gezaagd. Bloemen doorgaans in paren. Vrucht droog, bij rijpheid onregelmatig openspringend. Zaden eetbaar. Heester. 2.00—3.00. Inheemsch in Zuid-Europa en Z. W. Azië misschien op Java een enkele maal aangeplant. (Amy'gdalus com-
x R>mÜniS,,L)' Amandel\ t Pr. Amy'gdalus Stokes.
. Bloemen alleenstaand of in bundels, vaak in de oksels van reeds afgevallen bladeren geplaatst. Bladeren gezaagd. Steenkern dikwandig. . . 5.
Bloemen in okselstandige trossen. Kelkbuis + 2'/o mM hoog, slippen kort driehoekig. Bladeren doorgaans gaafrandig. Steenkern dunwandig 7
5. Bloemen kort gesteeld, ten getale van 1-3 bijeenstaand. Vrucht bolvormig
of langwerpig rond, eenerzijds gevoord. Jonge bladeren vaak met achterwaarts omgerolden rand. Bladeren elliptisch, met spitsen voet en toegespitsten top, fijn gezaagd, aan den voet meestal met klieren. . . 6. Bloemen lang gesteeld, in zittende, aan den voet bebladerde bundels. Kelk kaal, slippen teruggeslagen, stomp, ongeveer even lang als de buis Kroonbladen kort genageld. Vrucht bolvormig, rood, zuur of zoet. Jonge bladeren in den knop dubbelgevouwen. Bladsteel 15—25 mM lang. Bladeren elliptisch met spitsen of stompen voet en al of niet toegespitsten top, dubbel gezaagd, aan den voet vaak met klieren. Boom 2 00— 6.00. Inheemsch in West-Azie. Op Java misschien soms een enkele maal aangeplant. Kers. — Meikers. — Morel -j- pr Cérasus L
6. Twijgen en bladeren geheel kaal. Bloemen in de oksels der afgevallen
bladeren gezeten, zeer vaak 3 bijeen. Bloemsteeltjes 1-5 mM lang, kaal. Kelk kaal, buis tolvormig, f 2 mM hoog, slippen langwerpig, stomp,
3—6 mM lang, fijn klierachtig gezaagd. Kroonbladen 7—11 mM bij
4—7 mM, kort genageld, ovaal, stomp. Meeldraden 20—30. Stijl 4—7 mM lang. Vrucht nagenoeg bolvormig, geel met rood, vruchtvleesch vrij hard. Steunbladen alleen aan de toppen der twijgen aanwezig, klierachtig gezaagd, handdeelig, middenslip veel langer dan de andere. Bladsteel 8—12 mM lang. Bladeren elliptisch, met spitsen, meestal klierdragenden voet en vrij lang toegespitsten top, fijn gezaagd, 40—110 mM bij 20—50 mM. Opgerichte heester of zeer kleine boom. 2.00—4.00. Febr., April, Aug.—Nov. Niet zelden voor de eetbare vruchten aangeplant, inheemsch in China. Japansche Pruim 1). . . . f Pr. triflóra Roxb
Bladeren van onder doorgaans behaard. Bloemen meestal in paren. Bloemsteeltjes behaard. Vrucht langwerpig rond, zeer veranderlijk van kleur en grootte. Boom. 3.00 —7.00. Misschien soms aangeplant. Kwets.—
_ Pr- doméstica L.
/. Bladeren van onder met bruine of zwarte stippels, langwerpig
of eirond-langwerpig, met afgeronden, stompen of spitsen,
meestal 2 niet of nauwelijks uitspringende kliertjes dragenden
voet en spits toegespitsten top, gaafrandig, 100—215 mM bij
40—90 mM. Bladsteel zonder klieren. Trossen 25-75 mM
>) Deze soort staat in smaak ver achter bij de goede Europeesche variëteiten van Pr. doméstica L.



lang, fijn behaard. Bloemsteeltjes 4—7 mM lang. Kelk langs den bovenrand behaard, overigens kaal, buis nabij den voet rondom afscheurend. Kroonbladen omgekeerd eirond, gewelfd, 3-4 mM lang. Meeldraden 40—50. Stamper 1 of niet zelden 2, steenvrucht langwerpig rond, met afgeronden voet, i 20 mM lang, bij rijpheid oranje. Boom. 10.00—25.00. Mrt., April, Juni, Oct. Alleen in West-Java beneden 1200 M zeehoogte gevonden. Djengkot, s. — Kawöjang, s. Salam andjing, s. Woeroe tjemeti, j, Pr. javanica Miq.
Een vorm met spitsen bladvoet zonder kliertjes werd als Pr. Junghuhniina Miq. beschreven.
Bladeren ongestippeld, elliptisch of elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, 80—160 mM bij 40—70 mM, gaafrandig of met zeer enkele tanden. Bladsteel meestal nabij den top met 2 knotsvormige of gesteelde klieren. Trossen 20-30 mM lang, fijn behaard. Schutbladen vrij "groot, voor den bloei dakpansgewijs dekkend. Bloemsteeltjes + 3 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond, 2'/o—3 mM lang. Meeldraden 20—30, zeer ongelijk. Stamper in 't geheel i 6 mM lang. Steenvrucht langwerpig met steelvormigen voet en spitsen top, 20—25 mM lang. Boom of opgerichte heester. 4.00— 15.00. Dec. Alleen bij Buitenzorg, op Noesa Kembangan en in Pasoeroean gevonden. Tinggi, j. Pr. adenópoda K. et V.
3. Pygéum Qaertn.
1. Vruchtbeginsel geheel zeer dicht behaard. Trossen meestal in de oksels der afgevallen bladeren bundelsgewijs bijeengezeten, 25—100 mM lang. Bloemen aanvankelijk wit, spoedig vuil oranje verkleurend. Kelk 3—4 mM hoog, van buiten dicht behaard, tanden 8—10, in 2 rijen geplaatst. Vrucht dwars ovaal, 10—15 mM breed, bij rijpheid kaal, in het midden ingesnoerd. Wand der steenkern dun, hard, zaad met glanzende, bruine haren bezet. Steunbladen eirond, bladeren eirondlangwerpig, met afgeronden, stompen of iets hartvormigen voet en toegespitsten, zeer vaak beschadigden of afgeknotten top, van boven glanzend, van onder geelgroen, aan de onderzijde nabij den voet meestal met 2 klieren, 90—240 mM bij 25—100 mM. Boom. 15.00—30.00. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 200 en 700 M zeehoogte. Vormenrijke plant. Kawöjang, s. — Salam andjing, s. ...... P. parviflórum T. et B.
Vruchtbeginsel kaal of alleen aan den voet met enkele haren. Trossen vaak in de oksels van nog aanwezige, even vaak



echter in die van reeds afgevallen bladeren geplaatst, 10—30 mM lang. Bloemen aanvankelijk wit, later oranje verkleurend. Kelk van buiten behaard, tanden 6—10, ongelijk. Vrucht dwars ovaal, ± 12 mM breed, ± 8 mM hoog, in 't midden ingesnoerd. Zaad kaal. Steunbladen lijnvormig. Bladeren eirond of eirond-langwerpig, met meestal spitsen of wigvormigen, zeldzamer met afgeronden voet en lang toegespitsten top, &aan' de onderzijde nabij den voet meestal met 2 klieren, 90—200 mM bij 30—100 mM. Boom. 15.00-36.00. Jan.-Dec. Alleen in West- en Midden-Java gevonden tusschen 50 en 2200 M zeehoogte. Hoeroe mèntèng, s. —Hoeroe mentrek, s.~KaWÖjan latifólium Miq.
Een tusschenvorm (bastaard?) van deze en de voorgaande soort met vrij dicht behaarden eierstok is een enkele maal gevonden.
4. Spiraea L. Spiraea.
Bloemen in samengestelde, 20-50 mM breede, kale of ijl behaarde tuilen, oemsteeltjes 2-6 mM lang. Kelkslippen iets korter dan de buis, spits ten slotte teruggekromd. Kroonbladen vlak uitgespreid, breed ovaalmkelvorm.g 2-3 mM middellijn, eerst road, daarna wit. Meeldraden 25 30, helmdraden zeer ongelijk, kaal, 2-5 mM lang, de langste dus anger dan de kroonbladen. Schijf met korten, vrijen, opstaanden, gekartelden rand. Stampers meestal 3. Steunbladen ontbrekend. Bladeren angwerpig met spitsen voet en top, gezaagd-dubbelgezaagd, aan den m u■ o ee^achtiSe tanden> stÜf vliezig, van onder blauwgroen, 20-55 mM bij 8-20 mM. Opgericht heestertje. 0.30-0.60. Jan.-Dec Soms in tuinen aangeplant, inheemsch in China en Japan (Sp. callósa Thunb.)
n, „„ „ , + Sp. japónica L. fil.
Bloemen alleenstaand, in bundels of in enkelvoudige tuilen. Bloemsteeltjes
7 15 mM lang. Kelkslippen ongeveer even lang als of langer dan de buis tegen de kroon liggend. Kroonbladen wit. Meeldraden (in de enkele bloemen) 20, helmdraden alle korter dan de kroonbladen. . 2. op der twijgen kaal. Bladeren langwerpig, gezaagd of dubbelgezaagd de grootste soms eemgszins drielobbig, 30-70 mM bij 12-30 mM van onder blauwgroen, berijpt. Tuilen zittend of kort gesteeld, 10-20bloemig. Kroonbladen cirkelvormig, + 4 mM middellijn. Schijfrand in 0 opgerichte lobben verdeeld. Stampers meestal 5, zeldzamer 4 of 3. Steunbladen ontbrekend. Opgerichte heester met dunne, heen en weer gebogen twijgen. 1.00-2.00. Jan.-Dec. Inheemsch in China en Japan op Java niet zelden als sierplant in tuinen, vaak met gevulde bloemen!
. , .. t Sp. cantoniénsis Lour.
Top der twijgen dicht kortharig. Bladeren lancetvormig met fijngezaagden rand (aan bloemdragende zijtakjes vaak ovaal of elliptisch-omgekeerd eirond en gaafrandig of bijna gaafrandig), 10-25 mM bij 2-5 mM kaal. Bloemen ten getale van 1—7 bijeenstaand. Kroonbladen ovaal, 31/»—47' mM lang. Schijfrand opstaand, gelobd. Stampers 5. Steunbladen ont-
29



brekend. Opgericht, sterk vertakt heestertje met zeer dunne twijgen. 0 30—0 90 Jan.—Dec. Inheemsch in Japan, op Java misschien soms als sierplant gekweekt t Sp. Thunbérgii Sieb.
5. Néillia Don.
1. Pluimen in de hoogste bladoksels en eindelingsch, tot een eindelingsche pluim samenkomend. Bloemen langs de pluimvertakkingen trosvormig gerangschikt, elke bloem in den oksel van een schutblad, kort gesteeld. Kelk met 5 spitse, blijvende, dunvliezig gerande lobben, van buiten behaard en met gesteelde klieren bezet, tijdens den bloei 4—5 mM hoog. Bloemkroon wit, vrij groot. Meeldraden ± 20, vruchtbeginsel 1, bovenstandig, behaard, stijl draadvormig. Doosvrucht door den vergrooten kelk ingesloten, 8-12-zadig. Bladeren eirond met ondiep hartvormigen of breed afgeronden voet en spits toegespitsten top, de lagere 3-lobbig, alle dubbelgezaagd, 40100 mM bij 20—55 mM, van onder op de nerven behaard. Ongewapende, min of meer klimmende heester, eenigszins op een Ru bus gelijkend. Sept. Alleen op den Gedeh en den Tjikoraj gevonden. (Adeniléma fallax BI.—Rübus Schefféri Focke) . . . . N. thyrsiflóra Don.
6. Kérria D. C.
1 Bloemen alleenstaand aan de toppen van jonge zijtakken, vrij groot, bij gekweekte exemplaren vaak gevuld. Kelkslippen fijn gezaagd Kroonbiaden dooiergeel. Meeldraden bij de enkele bloemen talrijk, vruchtbeginsels 5—8, vrij, stijlen draadvormig. Bladeren eirond-langwerpig, met stompen of afgeronden voet en spits toegespitsten top, dubbelgezaagd, kaal of behaard, 25-75 mM bij 12-30 mM. Opgerichte heester. IjOO1 50- Inheemsch in Japan, op Java misschien soms aangeplant. (Lórchorus japónicus Thunb.). Jodenbloempje. . t K. japónica D. U
7. Rübus L. ')•
Braam. — Hareuëus, s. — Hareuëus badak, s. 2).
1. Bladeren—althans de meeste—samengesteld 2.
1) VarT de Europeesche Rubussoorten heeft men eiken vorm, als hij maar in een of ander alleronbeduidendst kenmerk een schier onwaarneembare afwijking vertoonde als nieuwe soort beschreven, met het onvermijdelijk gevolg, dat thans niemand meer uit den warboel wijs kan worden, dat dezelfde plant in het voorjaar een andere soort kan zijn dan in het najaar en soms 2 takken van éénzelfde exemplaar tot verschillende soorten behooren. Het zou niet moeilijk zijn.de Javaansche Rubi, waarvan er meerdere (inzonderheid R. moluccanus L.)' ta™ lijk variabel zijn, op dergelijke dwaze wijze te behandelen, men heeft het zl , gelukkig zonder veel resultaat, reeds beproefd.
2) Zoo heeten de grootere soorten of exemplaren.



Bladeren alle enkelvoudig U
2. Bladeren hand- of voetvormig samengesteld »), de meeste uit 5
zeer nabij elkaar ingeplante blaadjes bestaand. Blaadjes langwerpig of langwerpig-lancetvormig, met spitsen voet en spits toegespitsten top, hun steeltjes (ook die van het eindblaadje) steeds minder dan 10 mM lang. Zijnerven bij het middelste blaadje aan weerszijden van de middennerf 10—50. Kelkbuis duidelijk klokvormig, de bloembodem tijdens den bloei niet
buiten de buis stekend. Kroonbladen wit 3
Bladeren anders 4
3. Zijnerven bij het middelste blaadje aan weerszijden der mid¬
dennerf 10—20, vaak meer dan 3 mM van elkaar verwijderd. Bloeiwijzen okselstandig en eindelingsch, 1— 3-bloemig bloemsteeltjes 20-40 mM lang, met afstaande klierharen' bezet, overigens nu eens kaal dan weer behaard. Kelk van buiten met gesteelde klieren bezet, slippen langs den dekkenden rand kortharig, zeer lang toegespitst, aan den top vaak in slippen verdeeld, kroonbladen 6—10 mM lang, eirond of breed eirond, spits, buitenste meeldraden 4—6 mM lang, stijlen 5—7 mM lang, kaal of aan den voet behaard. Twijgen met gekromde stekels en met meer of minder dicht bijeenstaande klierharen bezet, overigens nu eens kaal, dan weer meer of minder dicht behaard. Steunbladen smal lijnlancetvormig. Klimmende heester. Jan.—Dec. Alleen in de hoogere bergstreken der Preanger gevonden. R. alpéstris BI.
Zijnerven bij het middelste blaadje aan weerszijden der middennerf 35-50, hoogstens 3 mM van elkaar verwijderd, van onder sterk uitspringend en zeer dicht aanliggend behaard, blaadjes beiderzijds tusschen de zijnerven nu eens kaal, dan weer meer of minder dicht behaard. Bloeiwijzen okselstandig en eindelingsch, 7—meerbloemig, bloemsteeltjes 10—20 mM lang, dicht behaard. Kelk van buiten dicht aanliggend behaard! met lang toegespitste slippen, kroonbladen 4—6 mM lang,' ovaal of omgekeerd eirond, stomp, soms met een nerfspitsje op den top, buitenste meeldraden 2—3 mM lang, stijlen 4—5 mM lang, aan den voet behaard. Jonge loten ijl gestekeld, oudere twijgen ongewapend of met enkele zeer kleine stekels bezet, aan den top dicht behaard. Bladstelen vaak met teruggekromde stekels gewapend. Steunbladen lancetvormig, vrij
') Bij aandachtige beschouwing blijkt, dat bij R. lineatus de schijnbaar handvormig 5-talhge bladeren inderdaad voetvormig samengesteld zijn.



breed. Klimmende heester. Jan—Dec. Geheel Java in de hoogere bergstreken. (R. pulchérrimus Hook.). Groenggoeng kebo, j. — Ki merang, s. . . . R. lineatus Reinw.
4. Bloemsteeltjes en onderzijde der bladeren kaal. Kelkslippen
eirond-langwerpig, met lang toegespitsten top, 6 10 mM lang. Kroonbladen wit. Stampers kaal. Steunbladen lancet-priem-
5.
vormig 
Bloemsteeltjes en onderzijde der bladeren duidelijk behaard. . 6.
5. Blaadjes aan de meeste bladeren 3, aan de lagere bij uitzonde¬
ring 5, eirond-langwerpig, met breed afgeronden of zwak hartvormigen voet en lang toegespitsten top, 45—120 mM bij
18 50 mM, van boven op de middennerf behaard. Twijgen
en bladspillen met talrijke stekels gewapend, de grootere van deze vrij sterk gekromd. Lagere bloemen alleenstaand in de bladoksels, de hoogere tot een eindelingschen, 2—4-bloemigen tros vereenigd. Kroonbladen omgekeerd eirond, + 15 mM lang *), buitenste helmdraden 4—6 mM lang. Vrucht nagenoeg bolvormig. Heester. Juni. Alleen in de hoogere bergstieken der Preanger gevonden. . . • R* acuminatissimus Hassk.
Blaadjes aan de meeste bladeren 5 9, aan jonge loten ook wel 11, aan enkele der allerhoogste bladeren dikwijls 1—3, eirondlangwerpig, met meestal stompen of afgeronden, zeldzamer met wig- of hartvormigen voet, spits, vaak lang toegespitst, ondiep dubbelgezaagd, beiderzijds geheel kaal of van boven op de middennerf met enkele haren, 40—160 mM bij 18—70 mM. Twijgen en bladspillen met verspreide, rechte of zwak gekromde stekels bezet. Bloemen in 8-50-bloemige tuilen of pluimen. Kroonbladen ovaal of ovaal-omgekeerd eirond, 6—8 mM lang. Helmdraden 2—3 mM lang. Vruchten meestal eivormig, rood 2), 12—20 mM lang. Opgerichte of min of meer klimmende heester. 1.50—3.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken van West-Java. Kctjalingciii lünang, j.
R. fraxinifólius Poir.
6. Bladeren der bloeiende twijgen alle of meerendeels 5-11-bladig gevind, blaadjes alle of meerendeels meer dan dubbel zoo lang als breed. Vruchtbeginsels reeds tijdens den bloei ver buiten
1) Alleen van één enkele bloem heb ik de kroonbladen kunnen waarnemen. Men zal daarom wijs doen aan de opgegeven afmetingen van deze niet te veel
gewicht te hechten. ,
2) De vruchten van deze soort zijn iets minder onsmakelijk dan die der meeste
andere Javaansche Rubi.



de kelkbuis stekend, vruchten rood of geel. Krachtig gestekelde, opgerichte of min of meer klimmende heesters. . 7. Bladeren der bloeiende twijgen uit 1-3 blaadjes bestaand, bij uitzondering voetvormig 4—5-tallig g
7. Bladeren meerendeels 5—9-bladig gevind, blaadjes van onder wel behaard, doch niet witviltig. Bloeiwijzen 1— 5-bloemig. Kroonbladen wit. Vruchtbeginsels kaal of met gele klieren bezet. Vrucht onbehaard 
Bladeren meerendeels 7 11-bladig gevind, blaadjes van onder dicht witviltig, eirond-langwerpig, grof gezaagd, de zijblaadjes 25—60 mM bij 8—30 mM, het eindblaadje breeder en vaak ook langer dan de andere, meestal gelobd. Bladspillen krachtig gestekeld, bladsteeltjes 0 2 mM lang. Bloeiwijzen in de hoogste bladoksels en eindelingsch, vrij dicht, meestal 10—25-bloemig, dicht witviltig. Bloemsteeltjes 5—15 mM lang, kelkslippen ± 8 mM lang, kroonbladen omgekeerd eirond, 3—3]/z mM breed, waarschijnlijk lichtrood. Vrucht rood, dicht behaard. Opgerichte of min of meer klimmende heester. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken van Midden- en Oost-Java. (R. Horsfiéldii Miq.). Gharoenggoeng, md. ■— Qroenggoeng, j. — Groenggoeng tjilik, j. — Kala koentjèt, j.
R. niveus Thunb., ondersoort Horsfiéldii Focke.
8. Twijgen en bladspillen fijn behaard, niet met gesteelde klieren bezet. Blaadjes eirond-langwerpig, met zeer stompen, afgeronden of zwak hartvormigen voet en gewoonlijk toegespitsten iop, beiderzijds of alleen van onder met een grooter of kleiner aantal zittende, kleine, goudgele klieren bezet '). Bloeiwijzen met dergelijke klieren bezet, bloemsteeltjes 8—25 mM lang, kelkslippen 9—22 mM lang, kroonbladen ovaal-omgekeerd eirond, 7—15 mM lang, buitenste helmdraden 3—4 mM lang, vruchtbeginsels doorgaans met gele klieren bezet, stijlen l'/2—2 mM lang. Vrucht rood, eetbaar 3). Opgerichte of min of meer klimmende heester, vaak door talrijke forsche, tamelijk ver van de moederplant verwijderde wortelloten omgeven. 1—2.50. Jan- Dec. In de bergstreken van geheel Java, langs waterloopen ook tot in de laagvlakte afdalend, echter niet beneden 250 M zeehoogte. Bengberètean, s. — Gharoenggoeng, md. — Goetjèn, j. — Groenggoeng, j. — Ketjalingan bener, j. — Tjalingan, j rosaefólius Smith.
Bij gedroogde exemplaren zijn deze klieren vaak zeer onduidelijk. Maar daarmee is dan ook alles gezegd.



In tuinen vindt men soms een laagblijvenden vorm met grootere, dubbele bloemen, de var. coronarius Sims.
Twijgen en bladspillen dicht bezet met horizontaal afstaande, 4- 2 mM lange, roode haren met klierachtig aangezwollen top. Kroonbladen elliptisch-langwerpig. Vruchtbeginsels en de bladonderzijde zonder gele klieren. Overigens als de voorgaande en misschien slechts een vorm daarvan. (R. sumatranus Miq.). Alleen in de Preanger gevonden. . R. asper Don.
9. Twijgen dicht bezet met lange, roode, horizontaal afstaande borstels. Steun¬
bladen draadvormig. Blaadjes aan alle of de meeste bladeren 3, eirond, breed elliptisch of omgekeerd eirond, met afgeronden of hartvormigen voet en spitsen, stompen of uitgeranden top, geplooid, 30 100 mM lang, van onder dicht witviltig. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, vrij dichte pluimen, kelkslippen spits of stomp, kroonbladen langwerpigomgekeerd eirond, 8-10 mM lang, langer dan de kelkslippen, vruchtbeginsels behaard, stijlen ± 2 mM lang, rijpe vrucht geel. Heester, met kantige, opgerichte, overhangende of min of meer klimmende, krachtig gestekelde twijgen. Alleen bij Tjibodas gevonden. . R. ellipticus Sm. Twijgen niet met dergelijke borstels bezet 10-
10. Vruchtbeginsels zeer dicht behaard. Meeldraden 3 5 mM lang, helmbind-
sel kaal. Kroonbladen langwerpig, 4—5 mM lang, 2—2lU mM breed, wit. Vrucht behaard, meestal rood, zeldzamer geel. Kelkslippen 7—8 mM lang, bloemsteeltjes 10-20 mM lang. Bloeiwijzen in de hoogste bladoksels en eindelingsch, gestekeld. Jonge loten en bladspillen met zeer zwakke stekels bezet of geheel ongewapend. Steunbladen draadvormig. Blaadjes aan de bloeiende twijgen 3, aan de met bloeiende 3—7, eirond-elliptisch, grof gezaagd, van onder witviltig, de zijblaadjes 25—60 mM bij 25—45 mM, het eindblaadje grooter dan de andere. Bladsteeltjes 1—6 mM lang. Opgerichte heester. 0.60—2.00. Inheemsch in Eurona op lava wellicht soms voor de eetbare vruchten aangeplant.
Framboos • /1 R; idd.eus.L'
Vruchtbeginsels kaal of ijl langharig. Kroonbladen wit of bleekrood, rijpe vrucht glanzend zwart, in Nederland zeer smakelijk. Bloeiwijzen trosof pluimvormig, arm- of veelbloemig. Bladeren der bloeiende twijgen meerendeels 1—3-tallig of voetvormig 4—5-tallig, de, blaadjes veranderlijk van vorm, grootte en beharing. Uitermate veranderlijke plant, door Europeesche schrijvers in tallooze soorten verdeeld, welke niemand van elkaar kan onderscheiden en waarvan er alleen in Nederland een 75-tal heeten voortekomen. Op Java waarschijnlijk hier of daar gekweekt. Brummel. t R- fruticósus L.
11. Stampers 3—25, slechts 1 -6 daarvan tot volkomen ontwikkeling
komend, zoodat men reeds in de oudere bloemen 1—6 vrij groote vruchtbeginsels vindt, welke al of niet vergezeld zijn van een aantal daartusschen min of meer verborgen veel kleinere. Bloembodem dicht behaard. Meeldraden 3-6 mM lang. Kroonbladen l'/a—3 maal zoo lang als breed. Kelkslippen eirond, meer of minder duidelijk toegespitst, vaak



eenigszins gezaagd. Bloemen in eindstandige en in de bovenste bladoksels geplaatste, rijkvertakte pluimen. Bladsteel minder dan 30 mM lang, bladeren variëerend van breed eirond tot langwerpig, ongelobd, van onder ijl behaard of bijna kaal,
nooit dichtviltig jo
Stampers anders. Vrucht uit meer dan 10 vruchtjes bestaand. 13.
12. Vruchtbeginsels 3 10, waarvan er 1—4 tot volkomen ontwikkeling geraken, bij rijpheid donkerrood. Bloemsteeltjes 5—10 mM lang. Kelkslippen 4—9 mM lang. Kroonbladen variëerend van lancetvormig tot omgekeerd eirond, 21 /2—•4 mM bij 1—21/a mM, wit. Twijgen met kleine, sterk teruggekromde stekels bezet. Bladeren variëerend van breed eirond tot langwerpig, met meestal breed afgeronden of ondiep hartvormigen voet en spits toegespitsten top, van boven alleen op de grootere nerven, van onder vaak ook op de aderen behaard, 60 —160 bij 30 80 mM. Klimmende heester. 3.00—10.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken van West-Java R. pyrifólius Sm.
Vruchtbeginsels 15 25, waarvan er 4—6 tot volkomen ontwikkeling geraken. Bloemsteeltjes 5—12 mM lang. Kelkslippen eirond, 6—8 mM lang, kroonbladen 5—6 mM bij 2l/a—3 mM, aan den top getand. Twijgen met teruggekromde stekels bezet. Steunbladen diep ingesneden. Bladeren variëerend van breed eirond tot eirond-langwerpig, met afgeknotten of ondiep hartvormigen voet en spits toegespitsten top, 75—150 mM bij 50 —75 mM. Klimmende heester. Jan.---Dec. Hier en daar in de bergstreken gevonden, misschien een vorm der voorgaande soort. Tjar patjaran, md. . . . R. rotundifólius Reinw.
13. Meeldraden hoogstens 2'/2 mM lang, vaak veel korter of tot
staminodiën verminderd, helmbindsel kaal. Kroonbladen breed ovaal-omgekeerd eirond, 5—8 mM lang, wit. Vruchtbeginsels gewoonlijk ijl behaard, stijlen 2—3 mM lang. Kelkslippen 4—6 mM lang, bij alle of de meeste bloemen stomp, enkele soms onder den top met een nietig spitsje, doch nooit met duidelijk toegespitsten top. Bladeren niet of zeer ondiep
gelobd 
Niet aldus 15
14. Bladeren van onder geheel dicht bekleed met grijs of geelbruin vilt,
eirond of eirond-langwerpig, met hartvormigen voet en nu eens afgeronden of stompen, dan weer spitsen top, van boven kaal, 75 — 150 mM bij 50—100 mM. Bloempluimen okselstandig en eindelingsch, met meestal korte, soms ook met lange zijtakken,



de eindpluim 100—250 mM lang. Bloemsteeltjes 6—12 mM lang. Kelkslippen ovaal-omgekeerd eirond, stomp, 4—5 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond, 5—8 mM lang. Meeldraden bij alle door mij onderzochte exemplaren verminderd tot zeer kleine, minder dan 1 mM lange staminodiën met platte helmdraden en nietige, looze helmknoppen. Vruchtbeginsels talrijk, meestal ijl behaard, zeldzamer geheel kaal. Vrucht donkerrood, kaal. Twijgen met talrijke, kleine, teruggekromde stekels bezet. Steunbladen diep hand- of vinspletig met smalle slippen. Klimmende heester. 5.00—10.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken van West- en Midden-Java. (R. Lobbianus Hook.) R- elongatus Sm.
Bladeren van onder op de grootere nerven ijl kortharig, overigens meestal kaal, zelden over de geheele onderzijde ijl kortharig; eirond-langwerpig, met hartvormigen of bijna afgeknotten voet en regelmatig versmalden, spitsen top, leerachtig, 75—130 mM bij 60—85 mM. Bloeiwijzen eindelingsch en in de hoogste bladoksels, lang en smal, hangend of knikkend, niet of alleen aan den voet vertakt, uit trosvormig gerangschikte, zittende bundels bestaand. Bloemsteeltjes 8-25 mM lang. Kelkbladen ovaal, stomp, vaak onder den top met een nietig spitsje,4-6 mM lang. Kroonbladen breed omgekeerd eirond, 7—8 mM bij 5—6 mM. Helmdraden ± 2 mM lang. Stampers 40—50, behaard. Vrucht 10—15 mM middellijn, uit talrijke behaarde, waarschijnlijk roode vruchtjes bestaand. Twijgen met vele kleine, teruggekromde stekels bezet. Steunbladen in smalle, lijn-draadvormige slippen verdeeld. Klimmende heester. 3.00 -5.00. Jan. Dec. Alleen in de omstreken van Garoet (Galoenggoeng, Papandajan, Wajang) gevonden. (R. sundaicus Auct. non BI.).
R. Smithii Backer. ').
15. Uiterste slippen der steun- en schutbladen lang, smal draadvormig, hoogstens 7S mM breed, afstaand langharig. Pluimen okselstandig en eindelingsch, armbloemig, dicht afstaand behaard, kelkslippen langs den rand in lijn-priemvormige slippen verdeeld, kroonbladen helderwit, kort genageld, breed eirondcirkelvormig, 8—11 mM lang. Helmdraden 4—5 mM lang, helmbindsel langharig. Stampers kaal, stijlen 8—11 mM lang. Kelkslippen onder de rijpe vrucht wijd afstaand, kelkbuis inscheurend, afzonderlijke vruchtjes ^ 4 mM lang, rood. Twij-
i) Genoemd naar Dr. J. J. Smith te Buitenzorg, een der verdienstelijkste kenners en beschrijvers der Javaansche flora.



gen met talrijke afstaande of schuin benedenwaarts gerichte, zwak gekromde of rechte stekels bezet, dicht afstaand behaard,' bladeren in omtrek nagenoeg cirkelvormig, met 5—9 breed eironde-driehoekige lobben, van onder dicht afstaand grijsharig en duidelijk netvormig geaderd, niet viltig behaard, van boven afstaand of aanliggend ruwharig of de zeer oude bladeren kaal, 60—220 mM bij 60—210 mM. Klimmende heester. 3.00—6.00. Jan.—Dec. Geheel Java in de bergstreken, langs de rivieren soms tot op 40 M zeehoogte afdalend. Areuj garoet, s.
C,. , , R- alceaefólius Poir.
PPen der steun- en schutbladen anders. Kroonbladen 3—7
mM lang. Helmdraden 2V2—4 mM lang 16
16. Stijlen 4—6 mM lang. Helmdraden niet of weinig korter dan de kroonbladen, helmbindsel bij vele meeldraden kaal, bij andere met een enkel nauwelijks waarneembaar haar. Kroonbladen omgekeerd eirond, 3—5 mM lang, wit, gewoonlijk met getanden top. Kelkslippen veranderlijk van grootte, 5—9 mM lang. Vrucht rood. Pluimen in de hoogste bladoksels en eindelingsch, meestal uit vele bloemen bestaand. Hoogere schutbladen niet diep ingesneden, de lagere in vorm met de steunbladen overeenkomend. Twijgen weinig of niet gestekeld. Steunbladen in omtrek nagenoeg cirkelvormig, gewoonlijk 2-deelig, het naar den bladsteel gekeerde deel meer vin-, het ander meer handdeelig. Bladeren eirond, met ondiep hartvormigen voet en spitsen top, oppervlakkig 3-5-lobbig, van boven met zeer talrijke kleine bobbeltjes, daardoor aan die zijde ruw, kaal of ijl behaard, van onder viltig behaard en meestal duidelijk netvormig geaderd, 100-225 mM bij 75-195 mM. Klimmende heester. 5.00—10.00. Jan.—Dec. In de bergstreken, vooral in
c.... 6S R- chrysophy'llus Reinw.
btijlen 7—11 mM lang. Helmdraden al of niet korter dan de kroonbladen. Helmbindsel gewoonlijk langharig. Kroonbladen omgekeerd eirond, veranderlijk van grootte, 4—11 mM lang. Vruchtbeginsels kaal. Vrucht rood. Bladeren in omtrek cirkelvormig of eirond, meer of minder diep gelobd of bijna gaaf, van boven nu eens met uitzondering der nerven kaal, dan weer uidelijk behaard. Klimmende, zeer vormenrijke heester 3 00—
)ünano ^ b°V6n 2°° M zeeho°gte- Groenggoeng
ü C "nl \ R* moluccanus L.
e uiterste vormen dezer hoogst veranderlijke plant verschillen zoo sterk van elkander, dat men ze voor geheel verschillende soorten zou houden. Ze zijn echter door tallooze tusschenvormen verbonden en



dientengevolge niet scherp te onderscheiden. Op Java vindt men o.a. de volgende, vaak als soorten beschreven vormen:
1. var. Hasskürlii. (R. H a s s k a r 1 i i Miq.). Bladeren van boven
met uitzondering der groote nerven kaal of bijna kaal. Hoogste bladeren aanmerkelijk meer lang dan breed, niet of weinig gelobd. Kroonbladen 4—7 mM lang.
2. var. glomerétus, (R. glo me rat us BI.). Bladeren van boven ruig
behaard, ondiep gelobd, vaak ongeveer even lang als breed.
3 var, malv&ceus. (R. m a 1 v a c e u s Focke). Bladeren van boven behaard, in omtrek nagenoeg cirkelvormig, diep gelobd, lobben naar alle zijden gekeerd.
Het zou niet moeiiqk zijn deze variëteiten tot in het oneindige te vermeerderen. Indien men alle combinaties van beharing, bladvorm, grootte der bloemen, richting der loten, meer of minder kantigheid en graad van gestekeldheid der stengels maakt, vertoont het aantal soorten een bedenkelijke toenadering tot het aantal individuen.
8. Fragaria L.
Kroonbladen heldergeel, ovaal-omgekeerd eirond, 6—9 mM lang. Rijpe bloembodem sponsachtig, sappig, smakeloos, rood. Dopvruchtjes zeer klein, rood, niet ingezonken. Bloemen alleenstaand in de bladoksels op meer of minder lange, behaarde stelen. Bijkelkbladen elliptisch of omgekeerd eirond, aan den top grof getand. Kelkslippen eirond-langwerpig, spits toegespitst, smaller en vaak korter dan de bijkelkbladen. Meeldraden 18—25 stampers zeer talrijk, op een verhoogden bloemboden gezeten, stijlen 1-1»/. mM lang. Blaadjes 3, eirond, elliptisch of omgekeerd eirond, grof gezaagd-getand, 15-35 mM bij 10—25 mM, beiderzijds ijl aanliggend behaard. Kruid met lange, kruipende uitloopers. Jan.-Dec. In de hoogere bergstreken. (Duchesnéa chrysantha Miq. — Duchesnéa fragarioides Smith.). Seladrèn, j pr- md,ca Andr-
Kroonbladen wit, groenwit of geelachtig wit. Rijpe bloembodem zeer sappig, 66tb3Hf •• •• ••• •••••••"**
Bloemen hoogstens 30 mM middellijn. Rijpe vruchtjes niet in den bloembodem weggedoken. Bladeren vliezig, niet blauwgroen. Bladstelen afstaand langharig. Bloemstelen veelbloemig. . . . . • • • • ■ • Bloemen 40-50 mM middellijn, welriekend, helderwit. Rijpe bloembodem meer dan 50 mM middellijn, aan den voet door den kelk omsloten en zonder vruchtjes. Rijpe vruchtjes in groeven van den bloembodem weggedoken Bladeren leerachtig-vleezig, blauwgroen, van onder kort behaar . Kruid. Inheemsch in Zuid-Amerika, op Java misschien hier of daar aangeplant. Aardbei. - Aardbezie t Fr. chiléns is E r
Voet van den rijpen bloembodem met slechts zeer enkele of geheel zonder vruchtjes. Bloemen 15-25 mM middellijn, dimorf, deels met kleine, mislukte vruchtbeginsels en meeldraden, welke dubbel zoo lang zijn als



de bloembodem met de stampers, deels met goed ontwikkelde vruchtbeginsels en tot staminodiën verminderde meeldraden, welke den bloembodem niet in lengte overtreffen. Meeldraden hoogstens 25. ... 4.
Rijpe bloembodem ook aan den voet vele vruchtjes dragend, gewoonlijk rood zeldzamer wit. Bloemen 12-15 mM middellijn, helderwit, doorgaans alle o, zelden alle Meeldraden 30 of meer, niet of weinig langer dan de bloembodem met de stampers. Vruchtkelk wijd afstaand of teruggeslagen. Blaadjes elliptisch of elliptisch-omgekeerd eirond, grof gezaagd, beiderzijds behaard. Kruid, meestal met lange uitloopers. In de bergstreken gekweekt en hier en daar verwilderd. Aardbei. —Aardbezie. Fr. vésca L.
4. Bloemkroon helderwit, 20—25 mM middellijn. Vruchtkelk horizontaal afstaand of teruggeslagen. Kruid. Misschien soms gekweekt. Aardbei.—
Aardbezie + .... c, ,
D Fr- elatior Ehrh.
Bloemkroon groenwit of geelachtig wit, 15-20 mM middellijn. Vruchtkelk tegen de vrucht aangedrukt. Kruid. Misschien op Java gevonden. Fr. collina Ehrh.
9. Potenti'lla L. Ganzerik.
1. Bloemen in eindelingsche, ijle bijschermen, 5-tallig, geel. Bijkelkbladen 4-5 mM lang, behaard, gaaf. Kroonbladen ongeveer even lang als de kelk. Bloembodem ijl langharig, aan den voet door een dichten krans van lange haren omgeven. Stijlen eindelingsch, vrij dik. Rijpe vruchtjes bij gedroogde exemplaren gerimpeld. Steunbladen met den bladsteel vergroeid. Grootere bladeren voetvormig 5-tallig, de kleine 3-tallig, blaadjes omgekeerd eirond-elliptisch, grof gezaagd, 10—30 mM bij 4—16 mM. Neerliggend, meer of minder dicht langharig kruid. 0.20—0.40. Op den Dieng, den Prahoe en den Gedeh gevonden (Fragaria sundaica BI.—Duchesnéa sundaica Miq.—Potenti'lla Kleiniana W. et A.).
Tangtangan, j p sundaica Backer.
10. Alchemi'Ila Tournf.
Leeuwenklauw. — Vrouwenmantel.
1. Bloemen in okselstandige, op trossen gelijkende bloeiwijzen, de afzonderlijke bloemen tusschen 2 getande of gelobde schutbladen geplaatst, duidelijk gesteeld. Kelk behaard, buis ^ 2 mM lang, slippen 8 in 2 rijen '), eirond, spits, van binnen vuilrood, 1 — 1'/2 mM lang, de buitenste weinig kleiner dan de binnenste. Mond der kelkbuis door den horizontalen bovenrand der schijf afgesloten, meeldraden 4, met de binnenste kelkslippen afwisselend, helmdraden naar binnen gebogen, vruchtbeginsels 1 -2, schijnbaar onderstandig, in werkelijkheid vrij, kort gesteeld, stijlen voetstandig, draadvormig met knopvormigen stemStengels vrij dik, met verdroogde steunbladen bezet
De slippen der buitenste rij kan men als bijkelkbladen beschouwen.



steunbladen groot, grof gezaagd, bladeren cirkelvormig, handlobbig, 15—40 mM middellijn, van onder zeer dicht aanliggend behaard. Neerliggend kruid. 0.05—0.40 (stengellengte). Sept. In de hoogere bergstreken van Midden- en Oost-Java, o. a. zeer talrijk tusschen Tosari en de Zandzee, ook op den Merbaboe gevonden. (A. vulcanica Z.M.). Angin angin, j.— Oetig apoe, j A. villósa Junghuhn.
11. Agrimónia L. Agrimonie. — Leverkruid.
1. Bloemen in lange, eindelingsche, opgerichte trossen. Bloemsteeltjes kort, op den top met 2 gelobde schutblaadjes. Kelkbuis tolvormig, 10-ribbig, 2-3 mM hoog, behaard, aan den top van buiten met een krans van haakvormig omgebogen borstels, van binnen met een vliezigen ring (schijfrand). Zoomslippen 5, langwerpig, spits, + 2 mM lang. Kroonbladen geel, langwerpig-omgekeerd eirond, + 3 mM lang. Meeldraden + 10, op de kelkbuis tusschen de kroonbladen en den vliezigen schijfrand ingeplant. Vruchtbeginsels 2, elk met een langen stijl, stempels breed. Vruchtkelk hard, van boven door den schijfrand, de naar elkaar gebogen kelkslippen en de daar weer tegen aanliggende stekels afgesloten, bij de door mij onderzochte exemplaren 1 dopvruchtje bevattend. Steunbladen groot, de hoogere grof getand-gelobd. Lagere bladeren aan den stengelvoet opeengedrongen, de hoogere verspreid, alle afgebroken onevengevind, grootere blaadjes 7—9, langwerpig-omgekeerd eirond, 15—30 mM bij 10 15 mM, grof gezaagd, beiderzijds behaard, van onder met vele zittende klieren. Opgericht, langharig, welriekend kruid. 0.30—0.50. Jan., Febr., Oct. In de hoogere bergstreken van Midden- en Oost-Java. Awar awar, j. — Gödong widadari, j. Poeloetan idjoe, j.
A. javanica Jungh.
12. Rósa L. ').
Roos.-Aèng mabar, md.-Aèng mawar, md. - Argoelo, j. - Boenga ajer mawar. m. - Boenga ros, m. - Goelö, s. - Kembang goelb, s. - Kembang ros, m. — Kembhang aèng mabar, md. — Kembhang aeng mawar, md. Kembang ajer goelö, m. — Kembang eroes, md. — Ragoelo, j. — Regoelo, j. — Roes, md. — Ros, md.
1. Stijlen onderling tot een zuil samenhangend. Klimmende heesters. Bloemen meestal in veelbloemige tuilen 
i) In deze tabel zijn alleen de hoofdvormen opgenomen. Verreweg de meeste gekweekte rozen zijn zeer samengestelde bastaarden en dikwijls niet meer tot de stamouders terug te voeren.



Stijlen vrij 4
2. Steunbladen met diep ingesneden rand. Bloemen wit of rood, klein, tot
veelbloemige tuilen vereenigd. Blaadjes 5—9, eirond-langwerpig of elliptisch-omgekeerd eirond, gezaagd. Klimmende heester. 3.00—5.00. Feb. Inheemsch in China en Japan, op Java gekweekt en een enkele maal verwilderd, bloeit in Buitenzorg nooit. . . . f R. multiflóra Thunb. Steunbladen gaafrandig of bijna gaafrandig, vaak gewimperd. ... 3.
3. Kelkslippen lang staartvormig toegespitst. Bloemen wit of rood, zeer wel¬
riekend. Blaadjes 5—9, elliptisch-langwerpig, behaard of kaal. Klimmende heester. 2.00—3.00. Oct. Inheemsch in Noord-Amerika en op het vaste land van Azië, op Java soms gekweekt en een enkele maal verwilderd.
t R. moschata Mill.
Kelkslippen kort toegespitst. Bloemen wit. Blaadjes 3-7, eirond-langwerP'g) perkamentachtig, kaal, beiderzijds glanzend. Klimmende heester. 2.00-4.00. Inheemsch in Zuid-Europa, Noord-Afrika en China, op Java misschien gekweekt f R. sempérvirens L.
4. Afzonderlijke bloemen door een krans van schutbladen omgeven. Stekels
paarsgewijs onder de bladeren geplaatst. Rand der steunbladen duidelijk ingesneden c
Afzonderlijke bloemen niet door een krans van schutbladen omgeven. . 6.
5. Stekels recht. Schutbladen onder elke bloem 3—4, gaaf of meer of minder
diep ingesneden, viltig behaard. Bloemen alleenstaand of in tuilen, meestal kort gesteeld, wit of geel. Kelk ongestekeld. Twijgen heen en' weer gebogen, kort zachtharig. Steunbladen met den bladsteel vergroeid. Blaadjes 3—9, elliptisch-omgekeerd eirond, spits of stomp, gezaagd, van onder vaak kortharig of viltig. Opgerichte of min of meer klimmende heester, inheemsch in Engelsch-Indië, op Java misschien gekweekt.
c, f R- ïnvolucrata Roxb.
Stekels met gekromden top. Schutbladen onder elke bloem 8—10, omgekeerd eirond, met in franje verdeelden rand, kort zachtharig. Bloemen alleenstaand of in paren, kort gesteeld, wit. Kelk gestekeld. Twijgen vaak heen en weer gebogen, dicht zachtharig. Steunbladen nagenoeg vrij. Blaadjes 5—9, ovaal, stomp getand, glanzend, beiderzijds kaal. Opgerichte heester, inheemsch in China, op Java misschien gekweekt
c Macartney-roos f R. bracteata WendL
0. Steunbladen vrij of alleen aan den voet kort met den bladsteel vergroeid 7
Steunbladen over meer dan hun halve lengte met den bladsteel vergroeid, lo!
7. Bloemen in veelbloemige tuilen. Kelkslippen na den bloei afvallend. Vrucht
bolvormig, rood g
Bloemen alleenstaand, wit. Kelkslippen tot de vruchtrijpheid blijvend. 9.
8. Twijgen ongewapend. Bloemen langgesteeld, enkel of gevuld, klein, meestal
wit en dan op kersebloesem gelijkend, zeldzamer geel of rood. Blaadjes 3—5, langwerpig, fijn gezaagd. Hoogklimmende heester. Inheemsch in China en Japan, op Java misschien gekweekt. . f R. Banksiae R. Br. Twijgen met verspreide stekels bezet. Bloemen enkel, klein, wit. Blaadjes doorgaans 3. Inheemsch in China, op Java misschien gekweekt. Wellicht slechts een variëteit der voorgaande. ■{• R. microcarpa Lindl,
9. Bloemstelen en kelkbuis met vele rechte stekels bezet. Twijgen met ver¬
spreide, roode, gekromde stekels gewapend. Blaadjes 3, glanzend. Vrucht



oranjerood, zachtstekelig. Inheemsch in China en Japan, op Java misschien gekweekt ^
Bloemstelen met borstels bezet, kelkbuis naakt. Twijgen met kleine, sikkelvormige stekels bezet. Blaadjes 3-5, donkergroen, glanzend. Bloemen gevuld. Inheemsch in China, op Java misschien gekweekt. Wellicht
een variëteit der voorgaande t R- Fortuneana Lin .
10. Twijgen-althans de niet bloeiende-met zeer talrijke stekels, de volwassen stekels eener zelfde twijg aanmerkelijk in grootte verschillend, deels klein en recht, priemvormig, deels veel grooter en recht of gekromd. . 11.
Twijgen al of niet gestekeld, volwassen stekels niet sterk in grootte verschillend 
11 Stekels alle recht of zoo goed als recht, priem- of naaldvormig. Kelksl.ppen met slechts zeer enkele of geheel zonder zijdelingsche aanhangsels. Blaadjes of minder dan 10 mM lang óf sterk gerimpeld. Bloemen wit of rood. Vrucht door den kelk gekroond |2.
Niet aldus ' .
12. Blaadjes 7—11, doorgaans 9, minder dan 10 mM lang, ovaal of elliptisch, kaal. Steunbladen alle gelijk, smal. Bloemen alleenstaand of in paren, wit of roodachtig. Bloemstelen kaal of met klierborstels bezet. Kelkslippen van den voet naar den top gelijkmatig versmald, zonder zijdelingsche aanhangsels. Vrucht bolvormig, zwart. Kleine, sterk vertakte heester. 0.50—1.00. Inheemsch in Europa, Noord-Amerika en Noord- en
Midden-Azië, op Java misschien gekweekt. Duinroos.
-j- R. pimpinellifólia L.
Blaadjes 5-9, meestal 7, groot, spits of stomp, sterk gerimpeld, donkergroen. Steunbladen naar boven verbreed. Bloemen alleenstaand of in armbloemige tuilen, doorgaans rood, zeldzamer wit. Bloemstelen kaal of met klierborstels bezet. Kelkslippen al of niet met zijdelingsche aanhangsels. Vrucht groot, afgeplat bolvormig, rood. Sterk vertakte, forsche heester 1 00—1 50. Inheemsch in Noord-Azië en Japan, op Java misschien
gekweekt. + R" rugósa Thunb'
13. Bloemen rood. jonge loten öf met vele priemvormige stekels tusschen de
andere öf met gootvormig samengerolde steunbladen •
Niet aldus * .
14. Steunbladen vlak of bijna vlak. Bloemen vaak groot. Kelkslippen steedss
Steunbladen der niet bloeiende twijgen gootvormig samengerold Bloemen betrekkelijk klein, alleenstaand of ten getale van 2-5 bijeen. Bloemstelen en kelk doorgaans kaal. Kelkslippen naar boven verbreed, doorgaans gaaf zeldzamer meer of minder diep vinspletig, na den bloei blijvend. Vrucht donkerrood. Groote stekels vaak paarsgewijs aan den voet der bladeren geplaatst. Blaadjes 5-7, elliptisch of langwerpig, kaal of behaard, van onder klierdragend. Opgerichte heester. 1.00-1.50. Inheemsch in Europa, Noord-Amerika en Midden-Azië, op Java misschien gekweekt.
, + R. cinnamómea L.
Kaneelroos 1
15 Bloemen aan de toppen der twijgen meest ten getale van 1-3 bijeenstaand doorgaans donkerrood. Twijgen meerendeels met vele priemvormige stekels. Bloemdragende uiterste twijgen, bloemstelen en kelk met gesteelde klieren bezet. Kelkslippen na den bloei teruggeslagen, voor de



vruchtrijpheid afvallend. Blaadjes doorgaans 5, zeldzamer 3 of 7, niet of nauwelijks toegespitst, gezaagd of dubbelgezaagd. Heester. 0.50—1.50. Inheemsch in Europa en West-Azië, op Java misschien gekweekt. Fransche Roos. - Provence-roos f R. gallica L.
Vormen van R. géllica zijn:
a. Bloemstelen en kelken bekleed met mosachtig uitgegroeide klierborstels.
Mosroos + D ,
Q _ • • T K- muscosa L.
p. Bloemen lichtrood, knikkend. Blaadjes minder stijf dan bij het type.
t R. centifólia L.
Bloemen aan de toppen der twijgen meest ten getale van 3—7 bijeenstaand. Twijgen meerendeels met slechts weinig priemvormige stekels. . . 18.
16. Stekels recht of geheel ontbrekend. Bloemen rood. Blaadjes 7—15. . 17. Stekels gekromd of anders de bloemen geel 18.
17. Stekels paarsgewijs onder de bladeren ingeplant, schuinopstaand. Blaadjes
^ ^ ovaal, klein, minder dan 30 mM lang.- Bloemen doorgaans alleenstaand, zeldzamer 2—3 bijeen, kortgesteeld, den top van kleine zijtakjes afsluitend, op Java waarschijnlijk altijd gevuld. Kelk dicht met afstaande stekels bezet. Opgerichte heester. 0.50—1.00. Inheemsch in China, op Java niet zelden gekweekt, soms onder den onjuisten naam van mosroos.
f R. microphy 11a Lindl. Stekels ontbrekend of zeer verspreid. Blaadjes 7—11, elliptisch of langwerpig, ijl behaard, de meeste meer dan 30 mM lang. Bloemen ten getale van 1—5 bijeenstaand. Kelk ongestekeld, vaak met klierborstels bezet. Kelkslippen na den bloei blijvend. Vrucht knikkend of hangend, rood. Opgerichte heester, inheemsch in Midden-Europa, op Java misschien gekweekt t R. alpitia L.
18. Bloemen geel of geel met rood jg
Bloemen rood of wit 20
19. Forsche, opgerichte of min of meer klimmende heester. Twijgen met ver¬
spreide, krachtige, rechte of zwak gekromde stekels bezet. Blaadjes 5 9, doorgaans 7, eirond, gewoonlijk spits, scherp getand, van onder al of niet met klieren bezet. Bloemen alleenstaand of ten getale van 2—4 bijeen, bij gekweekte exemplaren doorgaans gevuld. 1.00 3.00. Inheemsch in Zuid-Europa en het Aziatisch vastland. Op Java wordt een bastaard van deze soort en R. fragrans gekweekt. (Maréchal Niel).
Gele Roos t R. Idtea Mill.
Niet aldus 23
20. Bloemen in veelbloemige, tuilvormige, dichte trossen, 30—40 mM mid¬
dellijn, wit met roodachtige tint, gevuld, zeer welriekend. Bloemstelen 4—6 cM lang, dun, dicht met klierborstels bezet. Kelkslippen gaaf of met enkele zijslippen. Stengels klimmend of overhangend, met verspreide, kromme stekels gewapend. Blaadjes 3-7, eirond-langwerpig, spits toegespitst, regelmatig en scherp gezaagd, van onder op de middennerf behaard, overigens kaal, beiderzijds groen. Heester. 1.50—3.00. Jan.-Dec. Vaak gekweekt. (R. moschata Mill. X R. semperflórens
Curt.). Bouquetroos. — Noisette-roos f R. Noisettiana Red.
Niet aldus 2i
21. Blaadjes 5 9, vele ervan minder dan dubbel zoo lang als breed. Forsche,
opgerichte heesters, met krachtige stekels gewapend. Bloemstelen dicht met klierborstels bezet. Bloemen welriekend, aan de toppen der twijgen



alleenstaand of ten getale van 2-8 bijeenstaand, niet tot wijdvertakte
99
tuilen vereenigd 
Blaadjes 3—5, de meeste minstens dubbel zoo lang als breed. ... 23.
22. Bloemen wit of zeer bleek rood, alleenstaand of in tuilen, zwak geurend. Twijgen
niet met klierborstels bezet. Blaadjes 5— 7, kaal of behaard. Kelkslippen naar boven slechts weinig verbreed. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Inheemsch in West-Azië, op Java vaak gekweekt. Witte Roos. f R. alba L. Bloemen meestal helderrood of donkerrood, zelden wit, zeer welriekend, gewoonlijk tot 3-8-bloemige tuilen vereenigd. Blaadjes 5—9,vanonder althans op de middennerf behaard. Kelkslippen naar boven doorgaans sterk verbreed, na den bloei teruggeslagen. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.— Dec. Inheemsch in West-Azië, op Java vaak gekweekt. Damascenerroos. — Perzische roos t R- damascéna MUI.
23. Bloemstelen met talrijke klierborstels bezet. Blaadjes van onder rood aange-
loopen. Bloemen alleenstaand aan de toppen der twijgen en aan die van korte, bebladerde zijtakjes, vaak een wijdvertakte, min of meer bebladerde bloeiwijze vormend. Opgerichte heester. 0.80—2.00. Vormt met de volgende talrijke bastaarden. Bengaalsche roos. . f R. semperflórens Curt. Bloemstelen zonder klierborstels. Blaadjes van onder niet rood aangeloopen. Bloemen aan de toppen der twijgen meest een veelbloemige tuil vormend, doch nooit tot een wijdvertakte bebladerde bloeiwijze samenkomend. Maandroos t R- indica Lindl-
Een vorm van R. indica is R. frégrans Red, de theeroos, met eenigszins naar thee riekende bloemen en weinig gekromde, meestal tamelijk zwakke stekels.
13. Pirus L.
1. Bloemen geheel of gedeeltelijk rood. Stijlen aan den voet vergroeid. Schijnvrucht ongeveer in het midden het breedst, aan den voet meestal
min of meer ingedrukt 
Bloemen geheel wit, aan de toppen der jonge twijgen tuilvormig bijeenstaand. Kelk van buiten kaal of behaard. Helmknoppen rood, stijlen 5, vrij, schijnvrucht nabij den top het breedst, met versmalden of afgeronden voet, zeer veranderlijk van grootte en smaak, hokjes (van het klokhuis) der vrucht aan de rugzijde afgerond. Zaden zwart. Bladeren eirond, met kort toegespitsten top, fijn gezaagd, de volwassene steeds kaal. 5 00—20.00. In Europa allerwege en in tallooze variëteiten als vruchtboom gekweekt, op Java hier en daar aangeplant. Peer. . f P. communis L.
2 Bloemkroon in tuilen, bleekrood. Kelk van buiten behaard. Nagel der kroonbladen veel korter dan de kelkslippen. Helmknoppen geel. Stijlen kaal. Hokjes (van het klokhuis) der vrucht aan de rugzijde scherpkantig. Zaden donkerbruin. Bladeren elliptisch, gezaagd, de jonge van onder behaard. Boom. 5.00—8.00. In Europa allerwege en in tallooze variëteiten als vruchtboom gekweekt, op Java soms aangeplant. Appel, f P. Malus L. Bloemen in veelbloemige, zittende schermen, aanvankelijk donkerrood, daarna bleekrood verkleurend, bij gekweekte exemplaren vaak gevuld. Nagel der kroonbladen langer dan de kelkslippen. Stijlen aan den voet behaard. Bladeren eirond-langwerpig. Heester. 2.00 —3.50. Inheemsch in China op Java misschien soms als sierplant gekweekt. Prachtappel.
' f P. spectabilis Ait.



46. Rosaceae.
14. Photi'nia Lindl.
1. Bloemen in eindelingsche, ijl behaarde tuilen of pluimen, stinkend. Kelk stomp 5-lobbig. Kroonbladen bijna zittend, breed eirondovaal, ± 3 mM lang, kaal. Meeldraden ± 20, vruchtbeginsel bijna geheel onderstandig, op den top dicht langharig, stijlen 2 of zeer zelden 3, ± 3 mM lang. Vrucht door den kelkzoom gekroond, donkerviolet. Steunbladen eirond-langwerpig, spits. Bladeren vrij lang gesteeld, variëerend van breed elliptisch tot langwerpig, gaafrandig of bijna gaafrandig, 80—135 mM bij 35—70 mM, de volwassene kaal. Heester of kleine boom. 5.00—8.00. Jan.—Dec. In de hoogere bergstreken. (Ph. i ntegrif ó 1 i a BI.). Kajoe kidang, j. — Sapèn, j. — Sekar sapèn, j. — Tjontigi nangka, s Ph. Notoniana W. et A.
IS* Eriobótrya Lindl.
Bloemen welriekend, in eindelingsche, zittende of kortgesteelde, dicht behaarde, dik-assige pluimen, de afzonderlijke bloemen zittend. Kelkbuis voorbij het vruchtbeginsel verlengd, slippen stomp, kroonbladen 5, opgericht, genageld, wit, spoedig bruin verkleurend, 7—9 mM lang tot na den bloei blijvend. Meeldraden 20-25, kaal, vruchtbeginsel onderstandig, met langharigen top, stijlen 5, vrij. Vrucht omgekeerd eirond 40 mM lang, 3—5-zadig. Steunbladen vergroeid tot een okselstandige sc u i. Bladeren verspreid, aan de toppen der twijgen dicht opeengeplaatst, kortgesteeld, lancetvormig, gezaagd, van boven donkergroen van onder dicht behaard, 150-250 mM bij 35-85 mM. Boom. 5.00-10.00. Jan., Feb., Aug., Oct.—Dec. Hier en daar als vruchtboom aangeplant inheemsch in Japan. (Méspilus japónicus Thunb.). Japansche misPel—L°1™t. f E. japónica Lindl.
16. Raphiólepis Lindl.
. Trossen eindelingsch, 50—100 mM lang. Bloemsteeltjes alleenstaand, de onderste vaak zeer lang, met vele afvallende schubben bezet, kelkbuis beiderzijds rood aangeloopen, 5—6 mM lang, boven het vruchtbeginsel verlengd, nabij den voet rondom afscheurend, slippen lancet-priemvormig, kroonaden 5, omgekeerd eirond, wit, 7—8 mM lang, meeldraden 18—20 vruchtbeginsel onderstandig, stijlen 2, ongelijk. ' Vrucht een vleezige es '). Twijgen uit afwisselende groepen van lange en zeer korte leden bestaand, steunbladen met den bladsteel vergroeid, spoedig afvallend, bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, ondiep gezaagd, 20—75 mM bij 10—30 mM, leerachtig, van onder netvormig geaderd. Schijf der allerhoogste bladeren vaak zeer klein. Opgerichte heester. 2.00—3.00. Jan.— Dec. Soms als sierheester in tuinen, inheemsch in Cochinchina.
— f R. indica Lindl.
Vruchten zijn op Java nog niet gevonden.
30



XLVII. SAXIFRAGACEAE. Steenbreekachtigen.
2
1. Bladeren alle enkelvoudig 
Bladeren alle of meerendeels samengesteld. .....
2. Bloemen alleenstaand, in paren, in trossen of in enkelvoudige
schermen. Meeldraden evenveel als kroonbladen. Heesters ot
boomen x
Bloemen in veelbloemige pluimen of in samengestelde tuilen.
3. Vruchtbeginsel geheel of bijna geheel onderstandig. . . Vruchtbeginsel geheel of bijna geheel bovenstandig. Bladeren
verspreid. Bloemen 5-tallig 
4. Stengels ongestekeld. Bladeren tegenoverstaand of bijna tegen¬
overstaand. Bloemen in veelbloemige trossen, 4-tallig. Stijl
1, onverdeeld Polyósma 470.
Stengels gestekeld. Bladeren verspreid. Bloemen in 1-3
wijzen, 5-tallig. Stijlen 2, aan den voet vergroeid. . . . KlDes 4/z.
5. Bloemen in schermen. Kroonbladen meer dan 10 mM lang. Schij tegen¬
over de kroonbladen met draadvormige aanhangsels. . . Bréxia .
Bloemen in trossen. Kroonbladen minder dan 5 mM lang. . c ij
I t p 7\ 4o9
zonder aanhangsels *
6. Bladeren tegenoverstaand. Heesters 
Bladeren in rozetten. Kruid met zygomorfe bloemen.
Saxifraga 40/.
7. Bloemkroon bij alle bloemen grooter dan de kelk, bleekblauw.
Kroonbladen 5—10 mM lang. Stijlen 3—5, met hoef,Jzerv°'~
mige stempels. Besvrucht Dichroa
Kelk bii alle of een deel der bloemen veel grooter dan de kroon, bloemen in dat geval nooit vrucht zettend. Kroonbladen hoogstens 3 mM lang. Stijlen 2-4. Doosvrucht. . Hydrangea 467. 8 Bladeren dubbeldrietallig of onvolkomen dubbelgevind Bloern-
' kroon ontbrekend Astllbe 466-
Bladeren niet dubbelgevind. Bloemkroon aanwezig.
Weinmannia 4/i.
1. Astflbe Ham.
1. Bloemen in groote, roestkleurig behaarde pluimen met trosvormige uiterste vertakkingen. Bloemsteeltjes kort, kelk tot nabij den voet gedeeld, slippen gewoonlijk 4, vaak van een 5 " kleinere vergezeld, langwerpig, stomp, ± 2 mM lang. Kr°onbla en ontbrekend. Meeldraden 8 of 10, op den bovenrand der kelkbuis ingeplant, helmknoppen nu eens buiten de bloem stekend, dan weer daarbinnen besloten. Vruchtbeginsels 2, aan den voet zeer kort met de kelkbuis vergroeid, aan de buikzijde



korten stiil nv H ' V°rmig' me' den
korte, stijl overgaanden top, kaal. Kokervruchten opgericht
met teruggekromden top, door de blijvende stijlen gekfoond
weerszijden^ ^ ^ kMn' Zaadhuid aan'
weerszoden n een staartvormig aanhangsel verlengd. Bladeren
dubbe drietallig of onvolkomen dubbeigevind, bladsteel aan den eirond > langharige scheede verbreed, blaadjes eirond of e rond-langwerpig, „iet rechten of scheeven, hartvormigen of
zS"Hf I V°het -611 TtS t0egesPitsten t0P- scherp dubbelgeaagd, ijl langharig of nagenoeg kaal, 35-150 mM bij 20-80
mM. Hoog overblijvend kruid. 1.00-1.50. April-Nov In
de hoogere bergstreken van geheel Java. (A. speciósa Jungh -
roS"7VnrCa Bi)■ D^^j--^mbangLrofsoe-
roes, j. - Sanghr, j. A ^ Backer
2. Saxifraga L.
1. B|oemen in afstaand behaarde pluimen. Bloemsteeltjes 5-10 mM lans? Kelk
lang. efoemkro'ó^i^diJdeHf^z'yootnorf^11 d' "t ''"'iT ±4mM
genageld en met spitsen top. Meeldraden m <Znhüf oo ^ een onbehaarden, 'l-4 inM" 1 "T,i|d'T> 2"deellf elk seïme"' ,nel
plant. .... BBKweeKt. (b chinensis Lour.). MoederS. sarmentósa L. fil.
3. Hydrangea L.
1. Bladeren van onder dicht wit-of geelharig, langwerpig of lan-
rezrgdg',25et3fi0itSM ,°f St°mPen V06t 6n SpitSC" t0P' fijn
Si l ! mM blJ 3°-]0° mM- Bloemen in groote
Schutbladen hh h h1 °Vergroote meerendeel vruchtbaar. Schutbladen behaard, afvallend. Onvruchtbare bloemen
vanToftJ5~50 mM middel,ijn' ^lkbladen meestal 4, soms of 2 kleinere vergezeld, eerst bleekgeel, later strooeeel
opgericht i.r2aSdMge:and' dU'deIijk Seaderd> kroonbladen pgericht, 1 /,_2 mM lang, rood, meeldraden + 8 met stuif-
meelbevattende, openspringende hokjes, stijlen 2, kort Vrucht-



47.
3 mM lang, in de $ korter dan de kroonbladen, stamper in de d1 bloem tot een 2-lobbig rudiment verminderd, in de $ 11 /2—2 '/2 mM lang, rood, behaard, stijlen l—VU mM lang, vrucht ± 4 mM lang, 2-kleppig openspringend, zaden aan beide uiteinden met een bosje lange haren. Boom of opgerichte heester. 10.00—25.00. Mrt—Nov. Geheel Java in de bergstreken boven 800 M zeehoogte. Damaran, j. — Gringging, j. — Ki merak, s. — Ki papatong, s. — Ki ringgit, s. — Ringgit, j. — Tembajang, j W. Blümei Planch.
Blaadjes 3—7, aan de hoogste bladeren soms 1, kaal. Overigens naar het schijnt niet van de voorgaande verschillend. Misschien vroeger in WestJava gevonden. (Arnóldia heterophy'lla BI.). W. sundana Miq.
1. Bloemstelen aan korte, bebladerde zijtakjes, 1—2-bloemig, zelden 3-bloemig. Bloemen 5-tallig, kelkbuis boven het vruchtbeginsel verlengd, van binnen behaard, slippen langwerpig of lijnvormig, teruggeslagen, van binnen roodbruin, kroonbladen opgericht, langwerpig of omgekeerd eirond, veel korter dan de kelkslippen, wit, meeldraden 5, stijlen 2, in de onderhelft vergroeid, bes langwerpig rond, door den kelkzoom gekroond, kaal of klierachtig behaard, groen, geel of rood, sappig, veelzadig. Twijgen aan den voet der zijtakjes met scherpe, gewoonlijk tot nabij den voet 3-deelige, schuinopstaande stekels bezet. Bladeren in omtrek nagenoeg cirkelvormig, met afgeknotten of zwak hartvormigen voet, 3—5-lobbig, van onder zachtharig. Opgerichte heester. 0.50—1.50. Inheemsch in Europa en Siberië, op Java soms om de eetbare bessen aangeplant. Doornbes. — Klapbes. — Krissen. — Kruidorens. — Kruisbes. — Kruisdoorn. — Stekelbes - . . . . f R. Grossularia L.
XLVIIi. CRASSULACEAE. Vetplanten.
1. Kelk meer of minder diep 4-lobbig of 4-deelig. Bloemkroonbladen 4, vergroeid. Meeldraden 8, op de kroonbuis gezeten. Vruchtbeginsels 4, vrij of aan den voet vergroeid, stijlen 4, vrij. Vrucht ') uit 4 kokervruchtjes bestaand.
1. Kelk 30—40 mM lang. slippen veel korter dan de buis, spits toegespitst. Bloemkroon 35—50 mM lang, het buiten de kelk stekend gedeelte rood, buis aan den voet bolvormig met 8 plooien,
9. Ribes L. Bes.
1. Kalanchoë Adans.
Kalanchoë 472.
') Op Java schijnen de vruc komen.
hten van dit geslacht nooit tot ontwikkeling te



sterharig. Bladeren gaafrandig of alleen in de bovenhelft ge-
R1tand' Disty'lium 475.
Bloemen in hoofdjes of schijnbaar in trossen, 1-slachtig of & de c? hoofdjes met zeer talrijke meeldraden, de $ hoofdjes met vele stijlen. Hokjes der vrucht c-o -zadig. . . 2
2. Bloemen in alleenstaande, knikkende hoofdjes, & Kroonbladen rood.' Bladeren gaafrandig, van onder bleek blauwgroen. Sierplant.
q. Rhodoléia 475. Bloemen in tot trossen vereenigde hoofdjes, 1-slachtig. Kroonbladen ontbrekend. Bladeren gezaagd, niet blauwgroen. Groote boom der bergstreken Altfngia 476.
1. Disty'lium Sieb. et Zucc.
1. Bloemen in armbloemige aren, 1-slachtig. Kelkbladen 5-6, langwerpig-lancetvormig, ± 2 mM lang. Kroonbladen ontbrekend, cf bloemen: Meeldraden 3—5, met groote, stompe helmknoppen. Stamperrudiment klein. —$ bloemen: Vruchtbeginsel dicht behaard, stijlen 2, vrij. Vrucht langwerpig rond, met dikken, houtigen wand, dicht kortharig. Uiterste twijgen met schubachtige sterharen bekleed. Steunbladen lancetvormig, afvallend. Bladeren kort gesteeld, elliptisch-Iancetvormig, met afgeronden, stompen of spitsen voet en al of niet toegespitsten, stompen of spitsen top, gaafrandig of in de bovenhelft getand-gezaagd, 30—180 mM bij 15—65 mM, aanvankelijk beiderzijds dicht sterharig, geleidelijk kaal wordend. Boom. 12.00—45.00. Sept. West- en Midden-Java boven 1350 M zeehoogte, soms ook aar,geP'ant stellare O. K.
2. Rhodoléia Hook. fil.
L B'°^Z!'lkort^esteelde' knikkende, okselstandige, 4-7-bloemige hoofdjes. Schutbladen talrijk, dakpansgewijs dekkend, naar binnen geleidelijk grooter wordend, de buitenste groen, grootendeels of geheel kaal, de binnenste wit, aan den top dicht bruinharig. Kelkbuizen onderling tot een vleezige massa vergroeid, kelkzoom langs den buitenrand van het hoofdje als een korte ring aanwezig. Kroonbladen aan elke bloem 3 alleen aan den rand van het hoofdje ontwikkeld, weinig in grootte verschillend, lancet-spatelvormig, 15-21 mM lang, helderrood/Meeldraden in elke bloem 7—10, in 't geheel 35-60, helmdraden 12-16 mM ang helmknoppen basifix. Vruchtbeginsel voor een klein deel onderstand, g het bovenstandig deel 2-lobbig, elke lob door een spitsen, 129 i ü r00den' afva"enden stijl gekroond. Doosvrucht houtig,
hiin ?lg; t ?nPlg °penspringend- Zaden talrijk, plat. Twijgen kaal, adsteel 25-50 mM lang, bladeren verspreid, langwerpig met spitsen afgeronden voet en stompen of vrij spitsen top, gaafrandig, 50-135



mM bij 20—50 mM, van onder bleek blauwgroen en met verspreide, kleine 0. bruine sterschubben bezet. Opgerichte heester of kleine boom. 5,00—10.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Sumatra, op Java wellicht soms als sierplant gekweekt. Kajoe baranak, m. — Santoe, m.
f Rh. Teysmanni Miq. 2).
3. Altfngia Noronh.
1. Bloemen éénslachtig-éénhuizig, in bloeiwijzen, welke aan of nabij den top der twijgen zijn geplaatst en bestaan uit 6 10 tot een tros vereenigde, afvallende cf bloemhoofdjes, waarbeneden zich 1—3 langer gesteelde, vrouwelijke hoofdjes bevinden. Bloeiwijzen aanvankelijk door schubben omsloten. Mannelijke bloemen: Meeldraden zeer talrijk, vereenigd tot een langwerpig rond, i 8 mM lang hoofdje, helmdraden zeer kort, helmknoppen kantig. Vrouwelijke bloemen in elk hoofdje 12 -20. Kelken onderling vergroeid, op den rand rudimentaire helmknoppen dragend. Vruchtbeginsel halfonderstandig, het bovenstandig deel dicht behaard, 2-lobbig, elk lob door een teruggekromden stijl gekroond, vrucht 3) omgekeerd eirond-hartvormig, aan den top openspringend, met talrijke kantige zaden. Steunbladen priemvormig, spoedig afvallend. Bladeren verspreid, bladsteel 20—35 mM lang, op den top met 2 zittende of gesteelde klieren, bladschijf variëerend van eirond tot langwerpig, met hartvormigen, afgeronden, stompen of spitsen voet en toegespitsten top, gezaagd, kaal of bijna kaal, 65-160 mM bij 30—75 mM, bij kneuzing met sterken terpentijngeur. Reusachtige boom met lichtgrijze, gladde schors. 40.00—60.00. Mrt.—Mei, Oct. West-Java tusschen 700 en 1700 M zeehoogte. (Liquidambar Altingia(na) BI.). Ki mala, s — Mala, s. — Rasamala, m, s. . . A. excélsa Noronh.
LI. HALORHAGIDACEAE.
1. Bladeren verspreid, langgesteeld, meer dan 100 mM lang. Bloemen in pluimen, 1-slachtig, de ó met 2 kroonbladen en 2 meeldraden, de $ zonder kroonbladen en met 2 stijlen. Gunnéra 477.
i) bij 10-voudige vergrooting zeer duidelijk te zien.
3) Verschilt slechts zeer weinig van de Hongkongsche Rh. Championi
Hook. fil. \
8) d.w.z. de afzonderlijke vruchten van het hoofdje.



Bladeren alle of meerendeels tegenoverstaand, bijna zittend, minder dan 20 mM lang. Bloemen in okselstandige bundels, welke uit 1 langgesteelde d1 bloem en meerdere bijna zittende $ bloemen bestaan. Mannelijke bloem met 4 kroonbladen en 8 meeldraden, de $ zonder kroonbladen en met 4 stijlen.
Laurembérgia 477.
1. Gunnéra L.
1. Bloemen éénslachtig-éénhuizig in kortgesteelde, smalle, 250—500 mM lange pluimen met korte, aarvormige zijtakken. Mannelijke bloemen het bovenst deel der pluim innemend. Kelk :f 11 /2 hoog, spits 2-lobbig. Kroonbladen omgekeerd eirondspatelvormig, ^ 2 mM lang, aan den top langharig. Meeldraden 2, voor de kroonbladen geplaatst, ver buiten den kelk stekend, met dunne helmdraden en groote helmknoppen. Stamperrudiment klein, tusschen de meeldraden geplaatst, 2lobbig. Vrouwelijke bloemen het overig deel der bloeiwijze innemend. Kelk 2—2'/2 mM hoog, 2-lobbig. Kroonbladen en staminodiën ontbrekend. Vruchtbeginsel onderstandig, stijlen 2, behaard, ^ 2 mM lang. Vrucht 1-zadig. Bladeren zeer lang gesteeld, hart—niervormig, min of meer hoekig, duidelijk getand, beiderzijds behaard, 150-300 mM bij 200—500 mM. Kruid met lange, wortelslaande uitloopers. Oct. Hier en daar in de hoogere bergstreken (Gedeh, Dieng, Merbaboe) gevonden. Hariang gedè, s. — Soekma diloewih, j. — Taratè goenoeng, s q. macrophy'lla BI.
2. Laurembérgia Berg.
1. Steel der d bloemen 3—7 mM lang. Kelk klein, ongeveer halfweg in 4 spitse slippen verdeeld. Kroonbladen 4, smal schuitvormig, rb 2 mM lang. Meeldraden 8, helmdraden dun, helmknoppen groot. Stamperrudiment 4-lobbig. Steel der $ bloemen zeer kort, kelk als bij de d" bloemen, bloemkroon ontbrekend, stijlen 4, kort, opgericht. Vrucht tot nabij den voet 8-ribbig. Bladeren tegenoverstaand, langwerpig-omgekeerd eirond, getand, 4—10 mM bij 2—6 mM, vrij stijf, de jonge rood. Kruipend kruid, dichte, verwarde bossen vormend. 0.05—0.15. Jan.—Dec. Hier en daar in de hoogere bergstreken gevonden, vooral op vochtige steenen, o.a. nabij den krater van den Gedeh. (Epflithes coccinea BI. Serpicula Epilithes BI.). . . L. coccïnea Kanitz.



Steel der d bloemen 6—12 mM lang. Kroonbladen 2V8— 3 mM lang. Vrucht in de onderhelft ongeribd. Bladeren 6—12 mM lang. Stengels tot 30 cM lang. Overigens als de voorgaande en waarschijnlijk slechts een vorm daarvan. (Serpicula javanica Miq.). Mrt., Juni. Alleen op het Diengplateau gevonden.
L. javanica Schindler.
Lil. RHIZOPHORACEAE ').
1. Kelkslippen minstens 8 mM lang. Vrucht aan den boom ont¬
kiemend. Planten der kustbosschen 2.
Kelkslippen minder dan 8 mM lang 3.
2. Bloemen 4-tallig, in 2— 16-bloemige bloeiwijzen. Meeldraden
') Vele geslachten dezer familie zijn vivipaar, d. w. z. de nog aan de plant bevestigde vruchten brengen jonge planten voort. Reeds lang voor de eigenlijke vrucht volwassen is, ziet men uit haar top een op een wortel gelijkend orgaan naar buiten dringen. Dit orgaan, hypocotyl genaamd en overeenstemmende met een deel van het worteltje van vele zaden, ontleent zijn voedsel grootendeels of geheel aan de moederplant zelve. Op het binnen de vrucht verborgen uiteinde vindt men de eerste bladeren der jonge plant. Wanneer de hypocotyl een zekeren wasdom heeft bereikt, laat zij van de vrucht (Ceriops, Rhizóphora) of laat de vrucht van de plant los en valt omlaag. Op gunstige plaatsen dringt de hypocotyl met een deel van haar voet in den bodem, dit deel brengt dan spoedig gewone wortels voort om de jonge plant, die zeer langzaam groeit, te voeden. Eerst later ontwikkelen zich bij sommige geslachten de stelt- en de ademwortels.
Men houde in het oog dat vele soorten, hoewel op waterrijke plaatsen groeiend, tot de xerophyten gerekend moeten worden. Zij kunnen nl. slechts een geringe hoeveelheid zouthoudend water tot zich nemen, daar een te sterke concentratie van keukenzout het protoplasma doodt. Dit verklaart de uitmuntende bescherming der bladeren tegen te snelle verdamping. Uitvoerig vindt men dit uiteengezet in Schimper, Indo-Malayische Strandflora.
Wie zich een denkbeeld vormen wil van de beteekenis der Rhizophoraceae voor de Javaansche flora verzuime niet te voet of met een bootje de (bovendien uit vele andere boomen en heesters bestaande) strandbosschen, vooral de zeezijde daarvan, te doorkruisen. In den drogen moesson is dat bij eb meestal zeer gemakkelijk. Spoedig zal men dan inzien, dat de beteekenis der Rhizophoren voor de aanslibbing gewoonlijk zeer overschat wordt, zooals reeds Bisschop Qrevelink terecht opmerkte. Men vindt ze alleen op plaatsen, die niet aan sterken golfslag zijn blootgesteld, bij voorkeur in stille hoeken; zij kunnen de aanslibbing wel eenigszins bevorderen doch leiden deze niet in, zij treden secundair op. Houdt de aanslibbing door een of andere oorzaak op, dan breidt ook de mangrove zich niet verder uit; wordt het aangeslibde deel weer weggeslagen, dan kan geen der mangroveplanten daaraan met succes weerstand bieden. De omstreken van Batavia bieden overvloedig gelegenheid aan om zoowel afspoeling als aanslibbing te bestudeeren.
De schors van vele Rhizophoraceae wordt als verfstof (katéja, m. — katija, s.J of als looimiddel gebruikt.



8 12 met zeer korte helmdraden '). Bladeren van onder bruin gestippeld 2), op den top met een nerfspitsje. Boomen met groote stelt- en luchtwortels Rhizóphora 479.
Bloemen 5—6-tallig. Meeldraden talrijk Kandélia 483.
Bloemen 10—15-tallig. Meeldraden 20-30. Steltwortels klein of ontbrekend, knievormige ademwortels 3) vaak aanwezig.
Bruguiéra 483.
3. Bloemen alle of meerendeels 4—5-tallig. Kelkbuis minder dan
3 mM lang, geheel met het vruchtbeginsel of met de vrucht vergroeid 
Bloemen alle of meerendeels 6—8-tallig *). Kelkbuis vaak gedeeltelijk vrij van het vruchtbeginsel of van de vrucht. . 5
4. Bloemen in gesteelde, dichte, armbloemige bijschermen, meeren¬
deels 5-tallig. Vruchtbeginsel grootendeels onderstandig. Vrucht aan den boom ontkiemend. Planten der kustbosschen.
D1 . . Ceriops 482.
bloemen in zittende bundels, meerendeels 4-tallig. Vruchtbeginsel
grootendeels bovenstandig. Vrucht niet aan den boom ontkiemend. Plant der bergstreken. . . Gynótroches 486.
5. Kelkbuis 5—10 mM lang. Vrucht aan den boom ontkiemend.
Plant der vloedbosschen Bruguiéra 483.
Kelkbuis 2—3 mM lang. Vrucht niet aan den boom ontkiemend. Plant niet in de vloedbosschen groeiend. . Carallia 485.
1. Rhizóphora L. 5).
Wortelboom. — Bakaoe-bakaoe, m. — Bako bako, m. — Bakoe bakoe, m. " Tandjang, j, m. — Tandjang bangoe, j.
1. Stelen der bloeiwijze 5—10 mM lang, aan den top in 2 korte armen gesplitst, welke elk geheel ingesloten worden door een dikvleezig omwindsel, dat op den voet der vertakkingen is '"geplant; ieder omwindsel één enkele bloem bevattend,
]) Let op de veelhokkige helmknoppen, welke met 1 groote, buikstandige klep openspringen. Door een loupe bezien.
2) De stippels zijn verkurkte epitheelcellen. Zie de verklaring der kunsttermen ■) Men vindt deze wortels op eenigen afstand van den stam, waar zij als een elleboog of knie boven den grond uitsteken.
4) Tijdens den bloei hangen vaak eenige kelkslippen samen, zoodat er minder an 6 schijnen te zijn. Men ziet dit gemakkelijk aan de in dat geval ongelijke breedte dier slippen of aan de kroonbladen.
■>) Daar de beschrijvingen der soorten van dit geslacht in de meeste boeken óf zeer onvolledig zijn èf aan juistheid te wenschen overlaten, zijn ze hier wat uitvoeriger gegeven dan die der meeste andere planten. — Men lette op den naar onder spits toeloopenden stamvoet der Rhizophora's.



zoodat elke bloeiwijze uit 2 bloemen bestaat. Bloemknoppen pas na het afvallen der draagbladeren uit het omwindsel naar buiten tredend, de volwassen bloemen dus steeds in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst. Bloemknoppen ongeveer in het midden het breedst kelkslippen bruingeel of roodachtig, de volwassene 10—14 mM lang. Kroonbladen kaal, lancetvormig, 8—11 mM bij l1^—2 mM, den ervoor geplaatsten meeldraad alleen aan de rugzijde bedekkend 1). Meeldraden gewoonlijk 12 ') en dan 1 voor elk kroonblad en 2 voor elk
kelkblad (in slecht ontwikkelde bloemen vindt men niet zelden voor 1 of 2 der kelkbladen slechts 1 meeldraad). BoV0flStcindig deel V&n het VTUCht-
beginsel 2) 1 Va—2Va mM hoog, grootendeels door de schijf omsloten, met zeer stomp kegelvormigen top, stijl >/o—1 mM hoog, 2-lobbig. Vrucht omgekeerd peervormig, vrij ruw, 20— 25 mM lang, bruin, het buiten de vrucht stekend deel der zaadlobben 3) rood, 12—20 mM lang; hypocotyl4) knotsvormig met vrij stompen top, groen met purper, 25—30 cM lang. Twijgen voor een groot deel sympodiaal 5) opgebouwd, bladsteel 15—30 mM lang, min of meer rood aangeloopen, bladeren elliptisch-langwerpig of bijna lancetvormig, met spitsen top, 70—150 mM bij 30—70 mM, vaak schuin opstaand, de middennerf van onder min of meer rood aangeloopen. Boom. 4.00—10.00 Jan.—Dec. Aan strandkreken, aan lage stranden zonder sterken golfslag, vooral in stille baaien. Vaak ook langs vischvijvers aangeplant. . . Rh. conjugata L.
Stelen der bloeiwijze 15—50 mM lang, aan den top in 2 armen gesplitst, welke alleen aan hun top een omwindsel dragen, deze vertakkingen soms elk met één bloem, meestal echter n0g i—3 maal op dezelfde wijze verdeeld, zoodat de bloeiwijzen in den regel uit 4—16, echter ook wel uit slechts 2 bloemen bestaan. Bloemknoppen reeds lang voor het afvallen
]) Een knop dwars doorsnijden en daarna met een loupe bezien. Bij geopende bloemen vallen de meeldraden zeer gemakkelijk uit.
3) Een bloem overlangs doorsnijden.
3) De zaadlobben zijn bij het geslacht Rhizóphora (een vrucht overlangs doorsnijden) tot een vleezig lichaam vergroeid, welks steelvormige top bij oude vruchten buiten den top der vrucht steekt en de eerste bladeren der jonge plant omsluit. De grens tusschen zaadlobben en hypocotyl 4) is dan steeds duidelijk te zien.
4) Het met een kiemwortel overeenkomend, knotsvormig onderste deel der jonge plant. Zie de noot op pag. 478.
5) Zie de verklaring der kunsttermen.



der draagbladeren uit het omwindsel naar buiten stekend '). Geopende bloemen vaak in de oksels van nog aanwezige bladeren, even vaak echter of misschien nog vaker in die van reeds afgevallen bladeren gezeten. Bloemknoppen nabij den voet het breedst, kelkslippen tijdens den bloei bleekgeel. Kroonbladen met hun langharige randen 2) den ervoor geplaatsten meeldraad gedeeltelijk omvattend. Meeldraden 2) steeds 8, nl. 1 voor elk kelk- en kroonblad. Twijgen niet duidelijk sympodiaal opgebouwd, bladeren gewoonlijk wijd afstaand, bladstelen 20—55 mM lang, evenals de onderzijde der middennerf en het buiten de vrucht stekend deel der zaadlobben 3) groen. ... 2.
2. Bloeiwijzen 2—8-bIoemig, doorgaans 2—4-bloemig. Kelkslippen 15 mM lang. Bovenstandig deel van het vruchtbeginsel4) hoog kegelvormig, reeds tijdens den bloei ver boven de schijf uitstekend, 2'/3—3 mM lang, stijl zeer kort, '/3—1 mM lang, 2-lobbig. Stelen der bloei wijzen 15—50 mM lang. Volwassen' vrucht lang eivormig, met slechts weinig samengetrokken top en dikwijls geknobbelden voet, vuil bruingroen, 50—70 mM bij 25 35 mM. Zaadlobben 20 —40 mM buiten de vrucht stekend. Volwassen hypocotyl 5) 40—60 cM lang, 13—20 mM dik, sterk wrattig. Bladeren variëerend van breed elliptisch tot langwerpig, met wigvormigen voet en stompen of vrij spitsen top, 130—230 mM bij 60—130 mM. Boom. 4.00—15.00. Jan.— Dec. Algemeen aan strandkreken, aan moerassige stranden zonder sterken golfslag, vooral in stille baaien, vaak ook langs vischvijvers aangeplant f^h. mucronata Lam.
Bloeiwijzen 4—16-bIoemig, doorgaans 5—meerbloemig. Kelkslippen 9 12 mM lang. Bovenstandig deel van het vruchtbeginsel 4) neergedrukt kegelvormig, tijdens den bloei binnen de schijf besloten, nauwelijks \l/2 mM hoog, stijl draadvormig, 4—5
!) Zelfs in den oksel van nog door steunbladen omsloten bladeren vond ik knoppen, welke reeds buiten hun omwindsel staken.
') Een knop dwars doorsnijden en daarna met een loupe bezien. Bij geopende bloemen vallen de meeldraden zeer gemakkelijk uit.
3) De zaadlobben zijn bij het geslacht Rhizóphora (een vrucht overlangs doorsnijden) tot een vleezig lichaam vergroeid, welks steelvormige top bij oude vruchten buiten den top der vrucht steekt en de eerste bladeren der jonge plant omsluit. De grens tusschen zaadlobben en hypocotyl is dan steeds duidelijk te zien. J
4) Een bloem overlangs doorsnijden.
•') Het met een kiemwortel overeenkomend, knotsvormig onderste deel der jonge plant. Zie de noot op pag. 478.
31



inM lang, kort 2-tandig. Stelen der bloeiwijze 25—50 mM lang. Volwassen vrucht peervormig met sterk samengetrokken top, niet geknobbeld, bruin, 25—40 mM bij 18—25 mM. Zaadlobben 16—25 mM buiten de vrucht stekend. Volwassen hypocotyl ') 25—45 cM lang. Bladeren elliptisch met spitsen voet en stompen top, 90—125 mM bij 45—65 mM. Boom. 4.00—8.00. Jan.—Dec. Hier en daar (o.a. bij Maroenda) aan het strand gevonden. Vaak als een vorm der voorgaande soort beschouwd, doch met behulp van bloemen of vruchten gemakkelijk en scherp daarvan te onderscheiden.
Rh. stylósa Griff.
2. Ceriops Arn.
Bakaoe tingi, m. — Soga tingi, j. — Sögha tèngih, md. Tengar, m. — Tèngih, md. — Tingi, j.
1. Kroonbladen aan den voet onderling vrij stevig samenhangend 2), op den top met 3 knotsvormige borstels. Bloemen in gedrongen 3—9-bloemige, min of meer op een hoofdje gelijkende bijschermen. Kelkbuis ± 2 mM lang, de slippen opgericht met naar binnen gebogen top, dubbel zoo lang als de buis. Plaat der kroonbladen wit, bruin verkleurend, -± 3l/3 mM lang. Meeldraden afwisselend langer en korter, helmdraden veel langer dan de helmknoppen. Bovenstandig deel van het vruchtbeginsel l'/s 'an§> stijl i 2 mM lang, gaaf. Vruchtkelkslippen weldra teruggeslagen, vrucht lang eivormig, 15—25 mM lang, hypocotyl ») knotsvormig, scherpkantig, 20—35 cM lang. Steunbladen 15—25 mM lang. Bladsteel 10—25 mM lang, bladeren omgekeerd eirond met spitsen voet en afgeronden of zwak uitgeranden top, 50 115 mM bij 20 75 mM. Kleine boom of opgerichte heester, onder aan den voet vaak met kleine steltwortels. 1.00—10.00. Jan. Dec. In de vloedbosschen, vooral in Oost-Java, doch ook bij Batavia niet zeldzaam C. Candolleana Arn.
Kroonbladen niet of nauwelijks samenhangend, aan den top in talrijke borstelvormige slippen verdeeld. Bloemen in gedrongen, 3—5-bloemige, min of meer op een hoofdje gelijkende bijschermen. Kelkbuis ±2mM lang, de slippen opgericht met
!) Het op een wortel gelijkend onderst deel der jonge plant.
2) door middel van aan den rand geplaatste, zeer kleine, haakvormig omgebogen haren.



naar binnen gebogen top, dubbel zoo lang als de buis. Plaat der kroonbladen wit, bruin verkleurend, met breeden voet zittend, overlangs dubbelgevouwen, + 2'/» mM lang. Meeldraden nagenoeg gelijk van grootte, helmdraden niet langer dan de helmknoppen, schijnbaar veel korter (doordat de dorsifixe helmknoppen opgericht zijn). Vruchtkelkslippen schuin opgericht of opstijgend, vrucht kegelvormig, 10—18 mM lang, zaadlobben ten slotte 2—4 mM buiten de vrucht stekend, rood, hypocotyl ') knotsvormig, scherpkantig—gevoord, 9—15 cM lang. Steunbladen 15—25 mM lang. Bladsteel 10—25 mM lang, bladeren omgekeerd eirond met spitsen voet en afgeronden of zwak uitgeranden top, 45—100 mM bij 25—60 mM. Kleine boom of opgerichte heester. 1.00—10.00. Jan.—Dec. In de vloedbosschen van geheel Java, zeldzamer dan de vorige soort, ook bij Batavia te vinden C. Roxburghiana Arn.
3. Kandélia W. et A.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige, 4—9-bloemige bijschermen, 5—6-tallig. Kelk 15—20 mM lang, niet smal lijnvormige slippen, helderwit. Kroonbladen wit, 2-spletig, helften aan den top in zeer talrijke draadvormige slippen verdeeld. Meeldraden talrijk, met draadvormige helmdraden en kleine helmknoppen. Vruchtbeginsel boven de kelkbuis in een vleezigen kegel verlengd, stijl met 3-lobbigen top, vruchtkelkslippen teruggeslagen, vrucht eivormig, 15-25 mM lang, hypocotyl i) 15-40 cM lang, knotsvormig, rond. Bladsteel 8—15 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en stompen of afgeronden top, 60—125 mM bij 25—60 mM. Kleine boom. Nog niet op Java gevonden Rheédii W. et A.
4. Bruguiéra Lam. Tandjang, j.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, gewoonlijk knikkend. Kelk met inbegrip der slippen 35—42 mM lang, 10—15-slippig, de buis tijdens den bloei vrij ver boven het vruchtbeginsel verlengd. Kroonbladen diep 2-lobbig, in de bocht met een langen borstel, op elk der lobben met 1—4 kortere borstels, langs de randen gewimperd, aanvankelijk wit, spoedig bruin verkleurend, 12 15 mM lang. Helmknoppen lijnvormig, top van het helmbindsel vaak haakvormig. Twijgen grootendeels sympodiaal opgebouwd. Vruchtkelkslippen schuin opstaand. 2.
Bloemen in gesteelde, okselstandige, 3—7-bloemige bijschermen. Kelk tijdens den bloei met inbegrip der slippen minder dan 15
Het op een wortel gelijkend onderst deel der jonge plant.



mM lang, gewoonlijk 8-slippig ')> de buis tijdens den bloei slechts weinig boven het vruchtbeginsel verlengd. Kroonbladen 2-lobbig, in de bocht met een langen borstel, op elk der lobben met 3—4 kortere borstels, langs de randen behaard, overigens nagenoeg kaal, aanvankelijk wit, daarna bruin verkleurend, minder dan 5 mM lang. Helmknoppen langwerpig. Stijl aan den top kort 2—3-tandig. Hypocotyl4) met afgeknot ondereinde. . 3.
2. Bloemstelen 10—25 mM lang, aan de buitenzijde der bocht helderrood, wit berijpt. Kelk helderrood, 12—15-slippig, buis tijdens den bloei 2) 18—20 mM lang. Elk der kroonbladslippen 3) op den top met 3—4 lange borstels, welke alle ver boven den top der slip uitsteken en een lengte van 3—4 mM bereiken. Stijl naar onder duidelijk kantig en daar ± 11/3 mM dik, aan den draadvormigen top in 3—4 armen verdeeld, welke '/2—l'/i mM lang zijn. Vrucht klokvormig, ongeribd, 20—25 mM lang, hypocotyl4) dik, eenigszins kantig, met versmalden, stompen top, 150—250 mM lang, 15—20 mM dik. Bladsteel 20—45 mM lang, berijpt, evenals de steunbladen vaak rood aangeloopen, bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen of eenigszins afgeronden voet en spitsen, vaak verdrogenden top, 100—200 mM bij 45—75 mM. Boom. 3.00—18.00. Jan.—Dec. In de vloedbosschen, aan randen van nabij het strand gelegen vischvijvers, aan strandkreken, soms ook aangeplant. Kandèga, m. — Kandèka, m. — Kandèka nasi, m. — Kendèka, m. . . . Br. gymnorhiza Lamk.
Bloemstelen 6—12 mM lang, groen, geel of bruinachtig, niet berijpt. Kelk geel, geelbruin of roodachtig doch nooit helderrood, 10—12-slippig, buis tijdens den bloei 2) 13—16 mM lang. Elk der kroonbladslippen 3) op den top met 1—3 korte borstels, waarvan de grootste een lengte van '/3— V/,t mM bereikt, terwijl de overige doorgaans veel korter zijn en vaak niet boven den top der slip uitsteken. Stijl naar onder bijna rolrond, ± 1 mM dik, aan den draadvormigen top met 3—4 armen, welke hoogstens ]/a mM lang ziJn- Vrucht klokvormig, meer of minder duidelijk geribd, 15—18 mM lang. Hypocotyl 4) dik, eenigs-
]) Tijdens den bloei hangen vaak enkele slippen samen, zoodat er minder dan 8 schijnen te zijn.
3) Een bloem overlangs doorsnijden en den afstand meten van den bovenrand der schijf tot aan den top van den bloemsteel.
3) Bij voorkeur onderzoeke men dit aan groote knoppen, waarvan men enkele kelkslippen verwijdert.
4) Vaak verkeerdelijk kiemwortel genoemd.



3.
zins kantig, met versmalden, stompen top, 60—80 mM bij 16-20 mM. Steunbladen groen of geelachtig, bladsteel 15 -50 mM lang, niet berijpt, bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen voet en top, kleiner dan bij de voorgaande soort 80—130 mM bij 30-60 mM. Boom. 4.00-24.00. Jan.-Dec. Aan het strand en in de vloedbosschen. . . Br. eriopétala W. et A. Bijschermen 3—7-bloemig. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 6-13 mM lang. Kelkbuis geribd, 7—9 mM lang, slippen zeer veel korter dan de buis, 27,-3 mM lang. Kroonbladen
1» oo ,la"g' StlJ' mM lang- vruchtkelkbuis
18 mM lang, voorbij de vrucht ver verlengd, vruchtkelkslippen opgericht, niet vergroot, hypocotyl ') 75—130 mM lang. Bladsteel 10—20 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen voet en vrij stompen top, 60-130 mM bij 25-45'mM. Heester. 5.00—12.00. Jan.-Dec. In de vloedbosschen, zeldzaam tot dusverre alleen in Banjoemas en in Pasoeroean gevonden.'
D.. . Br- parviflóra W. et A.
Bijschermen 3-bloemig. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 1-4 mM lang. Kelkbuis ongeribd, 4—6 mM lang, slippen ongeveer even lang als de buis. Kroonbladen 3—4 mM lang. Stijl 3—4 mM lang. Vruchtkelkbuis 10—12 mM lang, voorbij de vrucht duidelijk verlengd, vruchtkelkslippen teruggeslagen nagenoeg niet vergroot, hypocotyl >) 80-120 mM lang, vaak gekromd. Bladsteel 15—45 mM lang, bladeren elliptisch met spitsen voet en meestal vrij stompen, vaak eenigszins toegespitsten top, 70—170 mM bij 20-80 mM. Heester of kleine boom. 3.00—12.00. Jan.-Dec. In de vloedbosschen, veel algemeener dan de voorgaande soort. Lindor, j.
Br. caryophylloi'des BI.
5. Carallia Roxb.
1. Afzonderlijke bloemen nagenoeg zittend, vereenigd tot kortgesteelde, gedrongen bijschermen, welke in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren zijn geplaatst. Kelkbuis klokvormig, tijdens den bloei 2—2!/3 mM hoog, geelgroen, slippen 6—8, opgericht, spits, 2—3 mM lang. Kroonbladen kort genageld, met ronde, min of meer gelobde plaat,
') Vaak verkeerdelijk kiemwortel genoemd.



! 11/3 mM middellijn. Meeldraden dubbel zooveel als kroon-
bladen, vruchtbeginsel halfonderstandig, stijl 2—3 mM lang, aan den top kort 3—4-tandig. Bes bolvormig, door de opstaande kelkslippen en de overblijfselen van meeldraden en stijl gekroond, dikwandig, 8—9 mM middellijn. Steunbladen groot, bladsteel
6 12 mM lang, bladeren van volwassen boomen variëerend
van langwerpig tot omgekeerd eirond ')> met spitsen voet en gewoonlijk stomp toegespitsten top, leerachtig, nu eens geheel gaafrandig, dan weer aan den top of bijna langs den geheelen rand scherp en ondiep gezaagd, 75-175 mM bij 30—80 mM. Boom, meestal niet op steltwortels rustend. 10.00 -25.00. Juni Aug., Nov. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte, soms ook als sierboom aangeplant, daarvoor echter niet aan te bevelen. (C. intêgérrima D. C. — C. multiflóra Miq.-C. confinis BI. var. latifólia Miq.). Djanggoetkeli, m. — Kedalèn, ]. — Ki koekoeran, s. — Koekoeran, j. — Kotjèngal, md. — Krintjingt j _ Uns, j. — Poetoetan, j. — Sepat, j. — Tandjang girang, j. — Tandjang goenoeng, c- llicida Roxb-
6. Gynótroches BI.
1 Bloemen bundelsgewijs op knobbels gezeten, deze knobbels meerendeels in de oksels van reeds afgevallen bladeren geplaatst. Bloemsteeltjes 4—7 mM lang. Geheele kelk 31/»—5 mM lang, buis kort, vlak, slippen meestal 4, zeldzamer 5, eirond, spits. Kroonbladen wit, omgekeerd eirond-spatelvormig, op den top met lange, aanvankelijk binnenwaarts omgeslagen borstels, zonder deze ±2mM lang. Schijf 8- (soms 10-) lobbig, kaal of aan den buitenrand met enkele haren. Meeldraden 8, soms 10. Vruchtbeginsel grootendeels bovenstandig, 5—8-hokkig, eers geel, daarna oranjerood, stijl ± 2 mM lang, aan den top kort getand. Bes bolvormig, purper. Twijgen hol, kaal. Bladsteel 6—15 mM lang. Bladeren variëerend van breed eirond tot elliptisch, met afgeknotten, stompen of spitsen voet en min of meer toegespitsten top, gaafrandig, of onduidelijk getand, 65 100 bij 25—100 mM. Boom. 15.00—30.00. Febr., Aug. Allee" in West- en Midden-Java gevonden tusschen 700 en 11200 M zeehoogte. Ki djambè, s. - Koekoeran, j. . G- axillar.s BI Exemplaren met breed eironde, aan den voet breed afgeronde of afgeknotte bladeren worden wel als var. obtü sa K. et V. onderscheiden.
ï) Bladeren van jonge boomen en van stamloten zijn vaak langwerpig of lancetvormig, met zeer duidelijk en scherp gezaagden rand.



LIII. COMBRETACEAE.
1. Kelk en kroon beide aanwezig, de laatste vaak zeer klein. . 2.
Bloemkroon ontbrekend. Boomen of opgerichte heesters.
Term in al ia 487.
2. Kelkbuis 40 70 mM lang. Bloemen §3. Stijl met de kelkbuis
vergroeid. Klimmende heesters, de oudere twijgen met bladsteeldoornen gewapend Quisqualis 494.
Kelkbuis minder dan 15 mM lang 3.
3. Bladeren verspreid. Kelkbuis met 2 schutblaadjes, kelkzoom
blijvend. Opgerichte, nabij de zee groeiende heesters of kleine boomen Lumnitzéra 490.
Bladeren geheel of nagenoeg tegenoverstaand of in kransen. Kelkbuis zonder schutblaadjes, kelkzoom afvallend. Boomen of heesters, vaak klimmend Combrétum 491.
I. Terminalia L.
1. Bladeren alle of meerendeels meer dan 50 mM lang. . . 2.
Bladeren 20-40 mM lang, meerendeels bundelsgewijs op knobbels geplaatst, zeer kort gesteeld, langwerpig-omgekeerd eirond, met breed afgeronden of zwak uitgeranden top, dik leerachtig, met gaven, onderwaarts omgekrulden rand, van onder op de middennerf behaard, vinnervig, met zeer schuine zijnerven. Aren op dezelfde knobbels als de bladeren ten getale van 2—4 bijeen gezeten, 5—15 mM lang, fijn behaard. Bloemen bij de door mij onderzochte exemplaren alle vruchtbeginsel + l>/3 mM hoog, kelkzoom schotelvormig, kort getand, afvallend, schijf langharig, helmknoppen dorsifix, stijl + 1 Va mM lang, vrucht onbekend. Sterk vertakte heester van onbekenden oorsprong 1), vroeger —naar het schijnt —op Java gekweekt, sinds vele jaren niet teruggevonden. (Bucida Büceras BI.— Buci'da nitida Hassk.). Binang, m T. nitida 1. K.
2. Bladeren niet aan de toppen der twijgen opeengedrongen, doch langs de twijgen paarsgewijs tot elkander genaderd of tegenoverstaand, van boven meer of minder duidelijk doorschijnend gestippeld. Bladsteel 8—25 mM lang, meestal met 1 of 2 duidelijke klieren. Bloemen alle & in korte aren, welke dikwijls tot pluimvormige bloeiwijzen samenkomen. Kelkslippen van binnen min of meer behaard. Vrucht niet samengedrukt doch min of meer 5-kantig of 5-vIeugelig, met stervormig vijfhoekige kern. Schors in groote, breede repen afschilferend 3.
') Volgens den Index Kewensis zou de plant afkomstig zijn van de Sandwicheilanden. Ze wordt echter niet vermeld in de Flora van die streken.



3.
Bladeren grootendeels aan de toppen der twijgen opeengedrongen, niet paarsgewijs tot elkaar genaderd, ook niet tegenoverstaand. Bloemen doorgaans ongelijkslachtig, de hoogere (soms alle) van eiken tros of elke aar 6 of zelden onzijdig, met zeer korten
of zonder stijl • ' • '
Klieren bij nagenoeg alle bladeren achter aan den top van den bladsteel geplaatst, sterk uitspringend, bekervormig. Bladeren variëerend van ovaal tot lancetvormig, met gewoonlijk hartvormigen voet en spitsen, stompen of afgeronden top, duidelijk hoewel oppervlakkig gekarteld, kaal of van onder ijl behaard, 100-220 mM bij 40-80 mM, met doorschijnende aderen. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8-22, wijd afstaand, opstijgend Aren kort, de lagere okselstandig, de bovenste tot een kleine, eindelingsche pluim vereenigd. Schutbladen 1-1'H mM lang. Vruchtbeginsel zeer kort, nauwelijks •/» mM lang, bij de Javaansche exemplaren behaard. Bloemen zeer welriekend (als Gdlium vérum), groenwit, 4 5 mM middellijn, schijf langharig. Vrucht langwerpig, 45 -60 mM lang, met 5 breede langsvleugels, aderen der vleugels sterk opwaarts' gekr°"\. middenvruchtwand rijk aan slijm, wand der kern dik. Boom. 20.00 30.00. Mrt Mei. Dec. Bij Buitenzorg aangeplant, inheemsch in Engelsch Indie.
f T. Arjuna W. et A.
Klieren zijdelings onder of aan den bladsteeltop, vaak ook aan den bladrand geplaatst, niet zelden ook geheel ontbrekend, dikwijls slechts weinig uitspringend, niet bekervormig. Bladeren variëerend van ovaal tot lancetvormig, met spitsen, stompen, afgeronden of ook wel hartvormigen voet en gewoonlijk eenigszins toegespitsten, stompen of spitsen top, gaafrandig, kaal of van onder ijl behaard, glanzend, 50—175 mM bij 30—80 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—12, opstijgend. Aren kort de meeste tot eindelingsche of okselstandige pluimen vereenigd. Schutbladen 2—3 mM lang. Vruchtbeginsel 1—1>/s mM lang. Bloemen geurig, i 4 mM middellijn, schijf langharig. Vrucht langwerpig rond, 30—35 mM bij 20—25 mM, stomp 5-kantig, ongevleugeld, van buiten gewoonlijk met witte of bruine wratten of vlekken. Boom met hangende twijgen. 30.00. Mrt., Nov., Dec. Geheel Java beneden 1000 M zeehoogte, doch overal zeldzaam. Waarschijnlijk een vorm van T. -Chébula Retz.— (T. Teysmanni K. et V—Embryogónia arbórea T. et B—Combrétum arbóreum Miq.). Blabah, j. — Djaha keling, j. - Galoempit, j. - Tengek tjaah, s. T. arbórea K. et V. k Bladvoet spits in den steel afloopend. Bladeren alle of meerendeels minder dan 100 mM breed en 200 mM lang. . . 6. Bladvoet wel versmald, doch nabij den steel ondiep hartvormig of breed afgerond. Bladeren ovaal-omgekeerd eirond, met breed afgeronden, doorgaans kort en stomp toegespitsten top, aanvan-



kei ijk fijn behaard, later kaal wordend, hun onderzijde nabij den voet aan weerszijden van de middennerf gewoonlijk met een klier, in vele nerfvertakkingen met acarodomatiën, niet doorschijnend gestippeld, leerachtig, 150—370 mM bij 100—235 mM, kort voor het afvallen fraai rood gekleurd. Bladsteel 9—20 mM lang. Aarspil tijdens en na den bloei ijl behaard of kaal, 120 240 mM lang, aan den voet bij de meeste exemplaren daarboven cf bloemen dragend, bij andere aan den voet met $ (schijnbaar en daarboven met onzijdige (schijnbaar«d') bloemen. Kelkbuis der $ en $ bloemen 4—8 mM lang, aanvankelijk fijn behaard, geleidelijk kaal wordend. Kelkslippen bij alle bloemen van binnen kaal. Meeldraden bij de §3 en d bloemen ver buiten den kelk stekend, bij de $ en onzijdige nauwelijks buiten de bloem stekend en geen stuifmeel voortbrengend. Steenvrucht tweekantig, 50 -70 mM bij 40—55 mM, bij rijpheid vaak donkerrood gekleurd. Bladerkroon bij jonge boomen uit duidelijke lagen bestaand ]). Boom.' 10.00—35.00. Mrt—Mei, Juli, Oct., Nov. In het wild alleen aan niet-moerassige stranden (in de Barringtonia-formatie), landwaarts in tot op 800 M zeehoogte vaak als sierboom of om de eetbare vruchten aangeplant. Indische amandelboom 2). — Katapang, j, m, md, s. — Ketapang, j, m, s T. Catappa L.
5. Volwassen bladeren van onder of beiderzijds fijn aanliggend behaard, variëerend van langwerpig tot breed omgekeerd eirond, met gewoonlijk kort en stomp toegespitsten top, van boven in vivo doorschijnend gestippeld, in sicco met kleine wratjes (kristalhoudende 3) cellen) bezet, 75—200 mM bij 30—75 mM. Bladsteel 12 30 mM lang. Aarspil 100—200 mM lang, tijdens en na den bloei dicht behaard, aan den voet met daarboven met cf bloemen. Bloemen 4—5 mM middellijn. Kelkbuis der ? bloemen 2—3 mM lang, van buiten dicht behaard, kelkslippen bij alle bloemen van binnen kaal, stijl 3—4 mM lang, steenvrucht sterk zijdelings samengedrukt, tweekantig, ongevleugeld, 20—25 mM lang, vrij dicht behaard. Boom. 10.00—40.00. April, Aug., Sept., Nov. Geheel Java beneden 800 M zeehoogte, vooral op periodiek drogen grond. Kloempit, j. — Klomprit, j. T. javanica Miq.
') Vooral bij deze soort valt de sympodiale bouw der twijgen duidelijk in het oog.
3) De echte amandelen komen van Prunus Amygdalus. Zie pag. 447.
8) Deze kristallen heeten cystolithen.



Kroonbladen 1'/,— 2 mM lang. Stijl ± 10 mM lang. Vrucht door een dun steeltje van de as der bloeiwijze gescheiden
Bladsteel 10—20 mM lang 6'
5. Bloemen in dunne, 35-60 mM lange, niet op hoofdjes gelijkende aren, dé geheele bloem 4-5 mM lang. Kelk boven het vruchtbeginsel steelvormig samengetrokken, daarna plotseling in den schotelvormigen zoom verwijd Vrucht door een kort steeltje gedragen, + 20 mM breed en hoog longe twijgen vierkant. Bladsteel 5-10 mM lang, bladeren elliptisch of ellip-
S7errd,erd' mCt SpitSe" VOet en vrij stomPe" top, aanvankelijk dicht beschubd, spoedig kaal wordend, 50-135 mM bij 25-70 mM
Boom of min of meer klimmende heester. 5.00-10.00. Inheemsch in
1 enasserim en Siam, op Java een enkele maal als sierboom aangeplant
daarvoor echter niet aan te bevelen. . . . f C. quadranguhire Kurz.'
Bloemen in min of meer hoofdjesachtige aren, de geheele bloem + 6 mM lang. Kelk boven het vruchtbeginsel eerst steelvormig samengetrokken, daarna klokvormig verwijd, daarboven weer in den klok-schotelvormigen zoom overgaand. Vrucht bij het eenig door mij gezien (onrijp) exemplaar op de as der bloeiwijze zittend, ± 20 mM lang, ± 15 mM breed. Bladsteel 5—12 mM lang, bladeren elliptisch of eirond-elliptisch, met spitsen, stompen of afgeronden voet en meestal spits toegespitsten top, 50—115 mM bij 30—60 mM, aanvankelijk beiderzijds dicht beschubd, niet spoedig kaal wordend. Klimmende heester. Mei—Sept. In West- en Midden-Java gevonden. Areuj mangèndèr, s. — Mangèndèr, s. — Ojod djaha, j.
k d, . C. punctatum BI.
b. Bloemen in verlengde trossen, welke vaak tot pluimen vereenigd
zijn, geelwit, zwak riekend. Vrucht bij rijpheid 35—40 mM lang en bijna even breed. Bladeren variëerend van breed ovaal of eirond tot elliptisch, met breed afgeronden of stompen zeldzamer wigvormigen voet en stompen of spitsen, vaak toegespitsten top, aanvankelijk van onder beschubd, later kaal 80—200 mM bij 50—130 mM. Nerfoksels aan de onderzijde vaak doorboord. Klimmende heester. 5.00—25 00 Mei—Oct Geheel Java beneden 1000 M zeehoogte. (C. Horsfié 1 di i Miq' -C. latifólium BI.) C. exténsum Roxb.'
Bloemen ,n hoofdjesachtige trossen, welke tot okselstandige en eindelingsche pluimen vereenigd zijn. Vrucht bij rijpheid 25—30 mM lang, 20—25 mM breed. Bladeren elliptisch met afgeronden of wigvormigen voet en meestal toegespitsten top aanvankelijk dicht beschubd, geleidelijk kaal wordend, 60-105 mM bij 35—70 mM. Klimmende heester, misschien een vorm der voorgaande soort. Hier en daar in Midden-Java gevonden.



den top; bladsteel 3—8 mM lang, bladeren elliptisch of langwerpig, met spitsen voet en vrij stompen, meestal door een nietig spitsje gekroonden top, 20—95 mM bij 10—40 mM, van boven kaal, van onder dicht kortliarig, onduidelijk 3-nervig, duidelijk driedubbelnervig, gaafrandig, niet of onduidelijk doorschijnend gestippeld. Heester. 0.50—1.25. Jan. Dec. Op Java misschien soms als sierheester in tuinen, inheemsch op de Karimon Djawa eilanden, Borneo, Bangka, Billiton, Sumatra, Ceylon en in Engelsch Indië. De plant groeit öf aan het strand öf in de hoogere bergstreken. Harèndong sabrang, s. — Karamoenting, m. — Kemoenting, m. - Kcmoentingan, m t Rh- tomentósa Wight.
Bloemen meerendeels in gesteelde, 3—7-bloemige, okselstandige bijschermen, zelden alleenstaand. Bloemsteeltjes 1—4 mM lang. Schutblaadjes lang voor den bloei afvallend. Kelkbuis rolrond, steelvormig, 6—8 mM lang, 2—3 mM breed, slippen breed, 2—3 mM lang. Kroonbladen ovaal-omgekeerd eirond, gewelfd, wit of eenigszins rood aangeloopen, spoedig bruin verkleurend, vol olieklieren, van buiten ijl behaard, 15—18 mM lang. Meeldraaddragende schijf duidelijk gewelfd, helmdraden geelwit, vruchtbeginsel op dwarse doorsnede éénhokkig, stijl 5—8 mM lang, stempel zeer breed. Vrucht rolrond, 20—35 mM lang. Twijgen met samengedrukten, behaarden top, bladsteel 15—35 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en afgeronden, stompen of stomp toegespitsten, soms ook wel uitgeranden top, 70—250 mM bij 45—110 mM, kaal of van onder op de middennerf met zeer enkele haren, niet doorschijnend gestippeld, vinnervig, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 7—12, krachtig, opstijgend. Boom. 4.00—6.00. Dec. Inheemsch in Australië, op Java soms als sierboom aangeplant f Rh- macrocarpa Bth.
6. Piménta Lindl.
1. Bloemen 5-tallig, in okselstandige en eindelingsche, onbehaarde tuilen met
sterk samengedrukte assen. Bloemsteeltjes veranderlijk van lengte, nabij
den top met 2 nietige, afvallende schutblaadjes. Kelk -± 4 mM lang, de buis boven het vruchtbeginsel verlengd, kaal. Kroonbladen wit (?), meeldraden talrijk, vrucht langwerpig rond, 10—15 mM bij 5-8 mM. Twijgen scherp vierkant-samengedrukt, bladeren op 5—10 mM lange stelen, elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en kort of niet toegespitsten, stompen top, leerachtig, glanzend, 50—150 mM bij 25—65 mM, dicht doorschijnend gestippeld, met talrijke, weinig in dikte verschillende, dunne zijnerven en zwak uitspringende binnenrandnerf, bij kneuzing naar adas (= venkel, Foeniculum) riekend. Adernet van onder duidelijk uitspringend. Boom. Inheemsch op de Antillen, misschien op Java hier of daar aangeplant t P- ^cris Wight.
Bloemen 4-tallig. Kelkbuis niet boven het vruchtbeginsel verlengd. Kroonbladen wit, zwak getand, met vele oliestippels. Vrucht bolvormig. Twijgen scherp vierkant-samengedrukt. Bladeren langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en stompen top, 90—160 mM bij 30—50 mM, dicht doorschijnend gestippeld, met vele groote zijnerven, welke met aanmerkelijk dunnere afwisselen, bij kneuzing naar kruidnagels (bloemknoppen van



Eugénia aromatica) riekend. Adernet van onder niet of nauwelijks uitspringend. Heester of kleine boom. 2.00—13.00. Inheemsch op de Antillen en in Midden-Amerika, misschien op Java hier of daar aangeplant. De gedroogde onrijpe vruchten zijn een bekende specerij (P. vulgaris Wight.). Jamaicapeper. — Piment f P. officinalis Lindl.
7. Eugénia L.
1. Bloemen in pluimen, deze pluimen einclelingsch, alleenstaand, knikkend of hangend, op smalle trossen gelijkend, 150—300 mM lang, ijl, met overstaande, korte, 3-bloemige zijtakken. Bloemen middelmatig groot, wit. Kelk klokvormig, van buiten iets behaard, aan den steelvormig samengetrokken voet met 2 schutblaadjes, slippen kort, eirond-driehoekig, kroonbladen tot het einde van den bloei blijvend, gewelfd, cirkelvormig, meeldraden dubbel zoo lang als de kroonbladen, stijl even lang als de meeldraden, vrucht nagenoeg bolvormig, dikwandig, oneetbaar, 2 3-zadig. Bladsteel dik, + 5 mM lang, bladeren langwerpiglancetvormig, beiderzijds versmald, 125—175 mM bij 35- 50 mM. Kleine, sterk vertakte boom. 15.00. Misschien zeer lang geleden in de lagere wouden der residentie Bantam gevonden. (Gelpkéa péndula BI.—
My/rtus péndula BI.) Eu. péndula D. C.
Bloeiwijzen anders 
2. Bloemen meestal tot tuilen of pluimen vereenigd, zelden in
bundels, de afzonderlijke bloemen steeds zittend of zeer kort gesteeld '). Kelkbuis aan den voet vaak steelvormig versmald, met inbegrip van dit steelvormig deel hoogstens 10 mM lang. Helmdraden wit, minder dan 20 mM lang. Stijl minder dan 20 mM lang. Bladeren meestal (niet steeds) met spitsen voet,
bij kneuzing niet met sterken kruidnagelgeur 3.
Niet aldus 38
3. Bloeiwijzen alle of meerendeels aan ontbladerde twijggedeelten
of aan den stam of de dikke takken geplaatst 4.
Bloeiwijzen alle of meerendeels óf in de oksels van nog aanwezige bladeren geplaatst öf eindelingsch 10.
4. Grootere zijnerven zelfs bij de grootste bladeren hoogstens 6 mM
van elkander verwijderd, met kleinere afwisselend; bladeren
dientengevolge dwars gestreept 5,
Grootere zijnerven meer dan 6 mM van elkander verwijderd, dikwijls zelfs veel meer; bladeren niet dwars gestreept. . 6.
5. Twijgen bruingeel of grijs. Bladsteel der grootere bladeren
10 -35 mM lang 2). Bladeren variëerend van breed omgekeerd
') Verwar het bloemsteeltje niet met den vaak steelvormig samengetrokken voet der kelkbuis. De kelk is steeds door een geleding van het bloemsteeltje gescheiden.
2) Indien de twijgen bruingeel of grijs zijn, terwijl de bladsteel bij alle bladeren 4—15 mM lang is, vergelijke men de beschrijving vari Eu. jamboloides Juss, (Zie



eirond tot breed elliptisch, met uitgeranden, afgeronden ot kort toegespitsten, door een afvallend nerfspitsje gekroonden top; alleen langs den rand of in 't geheel niet doorschijnend gestippeld, 80—150 mM bij 50—90 mM. Pluimen 50—HOmM lang, met wijd afstaande vertakkingen, waarvan de uiterste aan den tóp 3—8 dicht opeengedrongen, geurige bloemen dragen. Kelk 4—6 mM hoog, tol- of wijd klokvormig, zoom onduidelijk getand. Kroonbladen vrij van elkaar, cirkelvormig, vuilwit, spoedig bruin verkleurend en afvallend. Meeldraden 4—7 mM lang, vruchtbeginsel 2—3-hokkig, stijl 6—7 mM lang. Vrucht eivormig-langwerpig, vaak gekromd, door den kelkzoom gekroond, 10—20 mM lang, donkerpaars (soms ook wit?), eetbaar doch wrang '). Dikke, laagstammige boom. 10.00 20.00. Juli Oct. In het wild alleen in Midden- en Oost-Java beneden 500 M zeehoogte, vooral in djatibosschen; in geheel Java als vruchtboom aangeplant. (Syzy'gium fratérnum Miq.— S. Jainbolana D. C. — S. Pseudo-Jambolana Miq.). Dhoewak, tnd. — Djambelan, m. — Djamblang, m, s. — Djiwat, m. — Djoewet, j. — Djoewet krikil, j. — Doewet, j. — Doewet krikil, j Eu. Jambolana Lam.
Twijgen donkerbruin. Bladsteel 5—10 mM lang, bladeren langwerpig-lancetvormig, met vrij lang toegespitsten top; over de geheele oppervlakte dicht doorschijnend gestippeld, 80—140 mM bij 25—55 mM. Pluimen wijd vertakt, 75—300 mM middellijn. Kelk tolvormig, ± 5 mM ho°g' ver boven het vruchtbeginsel verlengd, met 4 breed afgeronde, korte, vleezige tanden. Kroonbladen tot een afvallend kapje verbonden. Meeldraden 5—7 mM lang. Vruchtbeginsel 2-hokkig. Stijl.+3 mM lang. Vruchten afgeplat bolvormig, ^ 15 mM middellijn, donkerpurper, naar kersen smakend. Boom. 15.00. Juli. Alleen in de Preanger op 1300 M zeehoogte gevonden. Ki tembaga, s.
Eu. decfpiens K. et V. 6. Kelkslippen goed ontwikkeld, vrij van elkaar, tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Kroonbladen vrij, tijdens den bloei uitgespreid. Vrucht afgeplat bolvormig 7.
Kelkzoom mutsvormig, afvallend. Kroonbladen tot een afvallend kapje verbonden 9.
pag. 512). Een enkele maal staan bij deze soms enkele bloeiwijzen in de oksels der afgevallen bladeren. Men lette op den b'ladvorm, waardoor beide soorten gemakkelijk van elkaar te onderscheiden zijn.
i) De zaden zijn een bekend geneesmiddel tegen suikerziekte.



7. Bloemen in pluimen 
Bloemen in zittende bundels of kluwens, zeer kort gesteeld. Stijl
hoogstens 2 mM lang. Vrucht 10 15 mM breed, 5—10 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, dicht doorschijnend gestippeld, 80—150 mM bij 30-65 mM. Boom. 10.00 -15.00. Juli, Oct. Alleen in de Preanger op 1200 M zeehoogte gevonden. Koekoepaan, s. Eu. glomerata K. et V.
8. Bladsteel 5- 12 mM lang. Bladeren met spitsen voet, elliptisch-
langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met kort toegespitsten, vrij stompen top, dicht doorschijnend gestippeld, 50 155 mM bij 35 -65 mM. Bloempluimen 20—80 mM lang, bloemen welriekend, kelk napvormig, ^ 4 mM middellijn, slippen breed afgerond. Kroonbladen omgekeerd eirond, wit, 2 3V3 mM lang, helmdraden + 3 mM lang, schijf oranjegeel, s*'j' l1/2 2 mM lang, stempel duidelijk 2-lobbig, vrucht door den kelkzoom gekroond, donkerrood, 8 9 mM middellijn. Zeer rijk bloeiende boom. 10.00—25.00. Juli—Nov. Geheel Java beneden 1400 M zeehoogte in het wild, vaak ook als vruchtboom aangeplant. (Eu. Junghuhniéna Miq.—Eu. lucidula Miq.—My'rtus cymósaBI.). Kelat djantan, m. — Kelatpenaga, m. — MantingJ. — Sa lam, j, m, md, s. — Salam hitam, m. — Salam poetih, m. - Salam watoe, j. . Eu. polyantha Wight.
Bladsteel zeer kort. Bladeren met hartvormigen voet, langwerpig of langwerpig-lancetvormig, vaak ook eenigszins omgekeerd eirond, met stomp toegespitsten top, al of niet doorschijnend gestippeld, sterk glanzend, 170—250 mM bij 60—70 mM, de jonge fraai violet. Bloempluimen 50 130 mM lang, met wijd afstaande takken, bloemen reukeloos, kelkbuis aan den voet duidelijk steelvormig versmald, 7 8 mM hoog, tanden eironddriehoekig, kroonbladen breed ovaal, + 4 mM middellijn, helmdraden 4—6 mM lang, stijl + 7 mM lang, stempel gaaf, vrucht afgeplat bolvormig, 25- 30 mM middellijn, door den kelkrand gekroond, donkerpaars, zuur, eetbaar. Boom. 8.00 — 20.00. Mei, Aug. In het wild alleen hier en daar tusschen 1000 en 1800 M zeehoogte, bovendien veelvuldig als vruchtboom in tuinen aangeplant. (Jambósa cauliflóra D. C.—My'rtus cauliflóra BI.). Dompjong, j. — Göhok, m. — Göwok, j, s. Kalèsèm, j. — Klèsèm, j. — Koepa, s. — Koepa beunjeur, s- — Koepa göwok, s. — Koepa manoek, s. — Köpö, s.
Eu. polycéphala Miq.



9. Zijnerven van onder duidelijk uitspringend. Bladsteel 10—15
mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en gewoonlijk vrij lang toegespitsten top, 90—170 mM bij 40 65 mM. Zijnerven vrij ver van den rand boogvormig ineenloopend. Bloempluimen pyramidaal, kelkbuis tolvormig, ± 4 mM hoog, zoom vaak door een nietig spitsje gekroond, kroonbladen vrij van den kelk, doch onderling tot een afvallend' mutsje samenklevend, meeldraden 5—7 mM lang, stijl ± 5 mM lang, vrucht bolvormig, purper, door den kelkzoom gekroond. Boom. 15.00— 21.00. Juni—Oct. Geheel Java in de bergstreken tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte. (Syzy'gium nervósum D. C.). Djam£0/2i y, _ Salam, s. — Salam banen, s. — Klampok batö, md.
Eu. operculata Roxb. Zijnerven van onder niet of nauwelijks uitspringend. Overigens als de voorgaande en waarschijnlijk slechts een vorm daarvan. Boom. Alleen bij Poeger beneden 200 M zeehoogte gevonden. Bandje, j. — Manting, j Eu. occlüsa Kurz.
10. Stijl hoogstens 1 mM lang. Geheele kelk 2—4'/2 mM lang,
kort getand. Meeldraden korter dan de kelk, hoogstens l'/2 mM lang. Zijnerven niet zeer dicht opeengedrongen, de grootere
3—12 mM van elkaar verwijderd 11.
Stijl minstens 3 mM lang 14.
11. Kelk 3—4'/2 mM hoog, naar onder duidelijk steelvormig ver¬
smald, bloemen daardoor schijnbaar gesteeld. Bladeren met lang toegespitsten top, de oudere van onder gewoonlijk duidelijk zwart gestippeld 12.
Kelk 2—2'/jj mM hoog, tolvormig, naar onder niet steelvormig versmald. Kroonbladen zeer klein, spoedig afvallend, wit. Meeldraden ± l'/g mM lang. Vrucht afgeplat bolvormig, 6— 10 mM middellijn, eerst wijnrood, later zwart. Bladsteel 10 15 mM lang. Bladeren variëerend van elliptisch tot lancetvorniig, met stompen of stomp toegespitsten top, 75—115 mM bij 27— 42 mM, van onder niet of bijna niet zwart gestippeld, de groote zijnerven vrij ver van elkaar verwijderd. Boom. 10.00 20.00. April, Juli—Sept. Alleen in West- en Midden-Java gevonden tusschen 100 en 1000 M zeehoogte. (My'rtus magnoliaefólia BI.—Syzy'gium magnoliaefólium D.C.) Djamboe alas, j. — Ki salam, s. — Salam loeket, s.
Eu. magnoliaefólia K. et V.
12. Kelkzoom schotelvormig, vrij scherp van het steelvormig deel
gescheiden, zeer kort getand. Helmknoppen meer breed dan



lang, met uitgeranden top. Vruchtbeginsel 2-hokkig. Bloeiwijzen met inbegrip van den vierkanten steel vaak meer dan 10 cM lang, dikwijls met dikke assen 13.
Kelkzoom klok-tolvormig, geleidelijk in het steelvormig deel overgaand. Qeheele kelk + 4 mM lang, met 4 duidelijke, stompe tanden. Kroonbladen zeer klein. Helmknoppen niet met uitgeranden top. Vruchtbeginsel 3-hokkig (altijd?). Vrucht onbekend. Bloeiwijzen minder dan 10 cM lang. Twijgen rond of eenigszins kantig, bladsteel 5—10 mM lang, bladeren langwerpig met spitsen voet, leerachtig, met dunne, vrij dicht bijeengeplaatste zijnerven, 65—130 mM bij 25—50 mM. Boom met koperroode, dun afschilferende schors. 20.00—35.00. Febr. Alleen in de Preanger gevonden. Gelam, s. — Ki tembaga, s.
Eu. microcy'ma K. et V.
13. Twijgen nagenoeg rond of min of meer kantig, doch niet scherp
vierkant. Bladsteel 4—10 mM lang. Bladeren eirond-langwerpig of lancetvormig, met zeer lang toegespitsten, vaak spitsen top, 60 180 mM bij 15—70 mM. Tuilen langgesteeld, aan den top der twijgen ten getale van 2—5 bijeenstaand. Kelk 3—4>/2 mM lang, kroonbladen vrij, wit, ± 1 mM lang. Meeldraden nauwelijks 1 mM lang, met betrekkelijk breede helmknoppen. Vrucht afgeplat bolvormig, 10—20 mM middellijn, bij rijpheid zwartrood. Boom. 15.00—35.00. Juni—Jan. Geheel Java beneden 1600 M zeehoogte, vooral in de bergstreken. (Jambósa acuminatfssima Hassk. — J. saligna Miq.— My rtus acuminatfssima BI. — Syzy'gium subdecürrens Miq.). Djambon, j. — Djoeok batö, md. — Doewet batö, md. — Hèas, s. — Ki sireum beureum, s. —KlampokJ.—Köpö s. - Woeloehan, j. . . Eu. acuminatfssima Kurz. Twijgen scherp vierkant, aan den top meestal iets viervleugelig. Bladsteel 3- 5 mM lang. Bladeren 40—90 mM bij 18—40 mM, hard leerachtig, zijnerven zeer dun. Vrucht 15—25 mM middellijn. Boom. 10.00—20.00. Juni--Aug., Dec. Misschien een vorm der voorgaande soort. Alleen bij Pangentjongan gevonden. (Jambósa melanostfcta Miq.). Ki sireum, s.
Eu. melanostfcta K. et V.
14. Zijnerven aan de onderzijde der bladeren duidelijk zichtbaar, de
grootere bij de grootste bladeren meer dan 5 mM van elkaar verwijderd, bladeren dientengevolge niet dwars gestreept, minstens 30 mM lang 15
Zijnerven aan de bladonderzijde of onduidelijk öf hoogstens 5



mM van elkander verwijderd, bladeren in het laatste geval dwars gestreept-geaderd 22.
15. Twijgen scherp vierkant-viervleugelig. Bladsteel hoogstens 5 mM
lang, bladeren langwerpig met breed afgeronden of hartvormigen voet en spits toegespitsten top, doorschijnend gestippeld, 120— 200 mM bij 40—60 mM, van onder eenigszins blauwgroen. Bloemen in gesteelde, veelbloemige pluimen en tuilen, met vierkante assen. Kelk 6 9 mM lang, het steelvormig deel iets langer dan de zoom, lobben 4, breed afgerond, ^ 1 mM hoog. Kroonbladen vrij van elkaar, breed ovaal, gewelfd, 4 5 mM middellijn. Meeldraden en stijl 7—10 mM lang. Vrucht langwerpig rond, 14—16 mM bij 7—8 mM, door den kelkzoom gekroond, bij rijpheid purper. Boom. Mei, Juni. Alleen in de Preanger op 400 M zeehoogte gevonden, zeer zeldzaam.
Eu. paucipunctata K. et V. Niet aldus 16.
16. Bladeren nagenoeg zittend, met hartvormigen voet, 70—250 mM
lang. Steelvormig deel der kelkbuis vrij lang. Bloemen in 3-7-
bloemige bloeiwijzen Zie Eu. aquea, pag. 516.
Niet aldus 17.
17. Beide binnenste kelkslippen met kroonbladachtigen top, 3—4
mM middellijn, aanmerkelijk grooter dan de beide buitenste. Kroonbladen 3—5 mM middellijn. Bloemen in pluimen, aan de uiterste pluimvertakkingen hoofdjesachtig opeengedrongen. Bladeren met lang toegespitsten top, 80—200 mM lang, van
onder bij gedroogde exemplaren gestippeld 18.
Niet aldus 19.
18. Zijnerven der bladeren aan de onderzijde duidelijk uitspringend.
Bladeren eirond-langwerpig, met spitsen, stompen of afgeronden voet, dik leerachtig, niet doorschijnend gestippeld, in sicco donkerbruin, van onder zonder verheven puntjes, 90—200 mM bij 30- 80 mM. Kelkbuis tolvormig, 5—6 mM hoog, de beide buitenste slippen ± 2 mM middellijn, de beide binnenste 3 4 mM. Kroonbladen 3—5 mM middellijn. Meeldraden 4—8 mM lang. Stijl 8—10 mM lang. Vrucht bolvormig, door den hoogen, afgeknotten kelkzoom gekroond, 20 mM middellijn. Boom. 20.00. Juni. Hier en daar tusschen 100 en 1300 M zeehoogte gevonden. (Jambósa spléndens MiqGelam, s. — Ki tembaga, s. — Köpö, s. . . Eu. opaca K. et V. ').
i) Deze soort moet later omgedoopt worden, daar er in Amerika reeds een oudere Eu. opaca Berg bestaat, zooals terecht door Dr. S. H. Koorders is opgemerkt.



Zijnerven der bladeren van onder niet of nauwelijks uitspringend,
dun, schuin. Bladeren eirond-langwerpig, dun leerachtig, 80 
105 mM bij 25—30 mM, waarschijnlijk niet doorschijnend gestippeld, in sicco van onder met vele fijne, verheven puntjes. Overigens als de voorgaande soort. Boom. Juli. Alleen in Banten gevonden, zeer zeldzaam. . Eu. densepunctata K. et V.
19. Bloemen in pluimen met bijna horizontaal afstaande zijtak¬
ken, welriekend. Kroonbladen tot een mutsje vereenigd. Meeldraden 4—10 mM lang. Stijl 7—12 mM lang. Vrucht bolvormig of afgeplat bolvormig, door den kelkzoom gekroond, 10—20 mM middellijn. Bladsteel 5—15 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met toegespitsten top, 90—240 mM bij 30-75 mM 37
Bloemen niet in dergelijke pluimen. Bloeiwijzen vrij dicht. . 20.
20. Helmdraden wit. Afzonderlijke bloemen met 2 kleine, duidelijke,
lang blijvende schutblaadjes aan den voet. Binnenbovenrand der schijf voorbij de inplanting der meeldraden duidelijk uitspringend, zoodat de helmdraden in een soort van goot zijn
ingeplant. Stijl hoogstens 5 mM lang 27.
Bloemen anders 21
21. Kelk 5—6 mM lang, met duidelijk steelvormig versmalden voet
en zeer kleine, stompe tanden. Kroonbladen min of meer tot een kapje samenklevend, meeldraden 4—7 mM lang, helmdraden wit, stijl 5—6 mM lang, vrucht bolvormig, + 25 mM middellijn, door den kleinen kelkzoom gekroond. Tuilen breed, sterk vertakt. Jongste internodiën nu eens rond, dan weer met uitzondering van den voet scherp vierkant-viervleugelig. Bladsteel 7 20 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig, met wigvormigen of stompen voet en vrij lang toegespitsten, gewoonlijk scheeven top, niet doorschijnend gestippeld, 80 — 150 mM bij 30—60 mM. Boom. 15.00 30.00. Juni, Juli. Alleen in oerbosschen in Banten en in Pasoeroean gevonden op 200 1000 M zeehoogte. (Calyptranthus corymbósa BI. Eu gén ia nervosa Miq.—Jambósa condensata Miq.— J a m b ósa corymbósa Miq.). Ki sireum, s. — Salam alas,
J' Salam wana, j Eu. corymbifera K. et V.
Kelkbuis zonder de slippen 8—10 mM lang. Bloeiwijzen zittend of kort gesteeld, hoogstens 50 mM middellijn 61.
22. Kelkbuis cylindrisch of smal omgekeerd kegelvormig, ver boven
het vruchtbeginsel verlengd, aan den top minder dan 3 mM wijd, naar onder in een kort steeltje versmald, dat veel



korter is dan de rest van den kelk, met inbegrip van dit steeltje 4—6 mM lang, wit. Kelklobben bij alle of bij de meeste bloemen 5—6, duidelijk zichtbaar, nagenoeg gelijk van grootte, 2/:j—1 mM lang, opgericht. Kroonbladen zeer klein, kapvormig samenklevend, bij het ontluiken der bloem afvallend. Meeldraden 4 -5 mM lang, stijl 5 6 mM lang. Vrucht nagenoeg bolvormig, wit, hoogstens 10 mM lang. Bloemen in trossen, aren, hoofdjes of smalle pluimen. Bladeren alle of meerendeels minder dan 100 mM lang, hun steel minder dan 5 mM lang 23.
Niet aldus. 26.
23. Bladeren meer dan 30 mM lang, duidelijk toegespitst. Onderzijde
der bladeren met duidelijke zijnerven. Bloemen niet met kleine, langblijvende schutblaadjes aan den voet 24.
Bladeren 10—25 mM lang, tegenoverstaand of in kransen van 3, zeer kort gesteeld, variëerend van eirond tot elliptisch, met zwak hartvormigen, afgeronden of stompen voet en stompen top, dik leerachtig, van boven glanzend donkergroen met ingezonken nerven, van onder geelgroen met zeer onduidelijke of geheel onwaarneembare zijnerven, niet doorschijnend gestippeld, de jonge fraai rood. Twijgen bruin, de uiterste scherp vierkant, bij de knoopen met priemvormige aanhangsels. Bloemen aan en nabij de twijgtoppen tot hoofdjesachtige trossen vereenigd, de afzonderlijke bloemen aan den voet met lang blijvende schutblaadjes, kelk 4 5 mM hoog, slippen groenachtig, stijl + 5 niM lang, vrucht 6-8 mM middellijn, 1-zadig. Opgerichte, sterk vertakte heester. 1.00—3.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Bangka, Billiton en Borneo, op Java soms als sierheester aangeplant. (Jambósa buxifólia Miq. — Eugenia buxifolia Hort. Bog. !)• — Microjambósa bankénsis Hassk.). f Eu. bankéiisis Backer.
24. Kelkbuis zeer dun, naar boven in een bekervormigen, kort 5-
tandigen zoom verwijd. Bloemkluwens eindelingsch en in de hoogste bladoksels, tot bundels of korte trossen vereenigd. Twijgen rond, bladsteel 3—4 mM lang. Bladeren met spitsen voet en lang toegespitsten top, dicht en fijn doorschijnend gestippeld, fijn gestreept en netvormig geaderd, 50—80 mM bij 16—30 mM. Onvolledig bekende boom, lang geleden door Junghuhn op den Oengaran verzameld, misschien een vorm van een der beide volgende soorten. . . Eu. attenuata Miq.
Kelkbuis niet zeer dun 25.
25. Bladeren zeer lang en smal toegespitst, eirond-lancetvormig, 30—
70 mM bij 7—25 mM, aan de bloeiende twijgen meerendeels minder dan 15 mM breed. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, 15—35 mM lange, trosvormige pluimen. Kelk met
•) Er zijn reeds verschillende oudere Eu. buxifólia's.



inbegrip van den steelvormigen voet ± 5 mM hoog, slippen afgerond, + 1 mM lang, meeldraden 4—5 mM lang, stijl + 6 rnM lang. Boom met koperkleurige schors. 20.00 40.00. Febr.—Juni. West- en Midden-Java tusschen 1100 en 1700 M zeehoogte, in oerwouden. Misschien een bergvorm der volgende soort. Blabag, j. — Ki sapi, s. — Ki tembaga, s. — Klis, j.— Nagasari, j Hii. cüprea K. et V.
Bladeren al of niet lang toegespitst, eirond-langwerpig, 40—125 mM bij 15—50 mM, de meeste der bloeiende twijgen meer dan 15 mM breed. Bloeiwijzen vaak tot een eindelingsche pluim of tuil samenkomend, bloemen als bij de vorige soort. Boom. 10.00—15.00. Juni. Geheel Java beneden 200 M zeehoogte doch overal zeldzaam. (Calyptranthus aromatica BI.). Blabag, j. — Gelam boeoet, s. — Ki sireum, s. — Nagasari, j. Pantjal kidang, j. — Sleting, j. Eu. spicata Lam.
26. Binnenrand der schijf boven de inplanting der meeldraden dui¬
delijk uitspringend, zoodat de helmdraden in een soort van goot zijn ingeplant. Meeldraden niet langer dan de kelkbuis. Volwassen bloemen met 2 duidelijke schutblaadjes aan den voet. Bloemen in veelbloemige tuilen. Bladeren van onder gestippeld, stomp of stomp toegespitst 27
Binnenrand der schijf boven de inplanting der meeldraden niet of nauwelijks uitspringend. Meeldraden vaak veel langer dan de kelkbuis. Volwassen bloemen niet met 2 schutblaadjes aan den voet 2«
27. Grootere zij nerven hoogstens 5 mM van elkander verwijderd.
Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en stompen of stomp toegespitsten top, 75—160 mM bij 30-60 mM. Bladsteel 10—20 mM lang. Tuilen eindelingsch en in de hoogste bladoksels geplaatst, 90—120 mM lang. Kelk omgekeerd kegelvormig, 5—7 mM lang, met 4 korte tanden, kroonbladen 4, spoedig afvallend, helmdraden ± 5 mM lang, stijl korter dan de meeldraden, 3 4 mM lang, vrucht langwerpig rond, door den kelk en den schijfrand gekroond. Boom. 10.00—25.00. Juni, Juli. West-Java beneden 1300 M zeehoogte in vochtige oerbosschen. (Calyptranthus fastigiata BI.). Djambon, s• ~ Gelam, s. Ki djangkar, s. — Ki tembaga, s. — Salam s Eu. fastigiata Miq.
Grootere zijnerven bij de grootere bladeren meer dan 5 mM van elkander verwijderd. Bladeren tot 170 mM lang, tot 70 mM breed. Bloemen iets kleiner dan bij de voorgaande soort, dicht



kluwenvormig opeengedrongen. Overigens gelijk aan de vorige soort. Boom. Alleen in de Preanger gevonden. Boeta roewa, s.
Eu. confertiflóra K. et V.
28. Kelktanden 4, goed ontwikkeld, eirond of halfcirkelvormig, weinig
in grootte verschillend, l'/g—3 mM lang. Kroonbladen 4, vrij.
Bloemen in dichte, tuilvormige bloeiwijzen 29.
Kelktanden klein of onregelmatig. Kroonbladen vaak min of meer tot een kapje samenhangend, of bij het ontluiken der bloem afvallend. Bloeiwijzen vaak pluimvormig 31.
29. Kelkbuis tolvormig, aan den voet niet steelvormig versmald, 8—10
mM lang, duidelijk geribd. Meeldraden 5—9 mM lang. Bladeren niet of kort toegespitst, 90—200 mM lang. Grootere zijnerven minstens 3 mM van elkaar verwijderd.
Zie Eu. Suringariana, p. 521. Niet aldus -.30.
30. Tuilen groot, 60—120 mM middellijn. Kelkbuis met inbegrip
van het steelvormig deel 6—7 mM lang, slippen 2—3 mM lang. Kroonbladen gewelfd, wit, breed ovaal, + 5 mM lang. Helmdraden 10—14 mM lang. Binnenst gedeelte van den bovenrand der schijf geen helmdraden dragend, niet of nauwelijks boven de inplanting der meeldraden uitspringend. Stijl 10 — 15 mM lang. Vrucht nagenoeg bolvormig, ± 15 mM middellijn, door den kelkzoom gekroond. Bladsteel 9—15 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, dik leerachtig, 70—100 mM bij 30—42 mM. Boom met dichte kroon. 15.00. Jan., Dec. Alleen op den Galoenggoeng gevonden. Ki djangkar, s. — Ki sireum, s. -
Petag, Eu. ampliflóra K. et V.
Tuilen 25—70 mM middellijn. Bloemen sterk riekend. Kelkbuis
5—6 mM lang, de slippen ± l'/s hoog. Kroonbladen breed ovaal, 3—4 mM lang. Meeldraden 7—12 mM lang. Bovenrand der schijf nagenoeg geheel met meeldraden bezet. Stijl 8—10 mM lang. Vrucht langwerpig rond, ± 12 mM lang, door een insnoering van den kelkzoom gescheiden. Bladsteel
6—12 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, leerachtig, 50—125 mM bij 20—50 mM. Heester of boom, stam soms met steltwortels. 3.00—10.00. juni—Nov. West- en Midden-Java tusschen 50 en 1600 M zeehoogte. (Jambósa lineata D.C.—Jambósa rubricaulis Miq.). Ki sireum, s. — Ki sireum ketjil, s. — Nagasari, j. — Nagasari rangkang, j. — Petag, s. . . Eu. lineata Duthie.



31. Bladeren 50 105 mM lang, met spitsen voet en meer of minder
lang toegespitsten top, zeer dicht geaderd, alle aderen ongeveer even dik. Bloeiwijzen eindelingsch of okselstandig, 25—60 mM lang, met vierkante, hoogstens 1 mM dikke assen, niet zeer sterk vertakt, zijtakken even als de hoofdas in 3 bloemen eindigend. Kelktanden klein, stomp. Kroonbladen vrij, spoedig afvallend. Meeldraden 4—6 mM lang. Stijl + 5 mM lang.
Twijgen bruin 32
Niet aldus 33
32. Bladpunt 6-12 mM lang. Bladsteel 5—8 mM lang, bladeren
langwerpig, niet of onduidelijk doorschijnend gestippeld. Kelk rh 4 mM hoog, met bruingelen of roodbruinen zoom, kroonbladen wit, + 2mM middellijn, vrucht zijdelings samengedrukt, door den kelkzoom gekroond, 7-8 mM hoog, 5-6 mM breed.' Boom. 10.00—20.00. April—Sept. Geheel Java beneden 1300 M zeehoogte. (Calyptranthus caryophyllifólia BI.— Jambósa syzygioides Miq. — Syzy'gi urn nelitricarp i u m T. et B.). Ki sireum, s. — Köpö, s. — Manting, j. — Nagasari, j.~Sepat, j. Eu. cymósa Lam
Bladpunt tot 20 mM lang. Vrucht langwerpig rond, 10—14 mM hoog. Overigens als de voorgaande en daarvan waarschijnlijk een bergvorm. Boom. 15.00-20.00. Aug., Nov. Geheel Java tusschen 1300 en 1800 Mzeehoogte. (Calyptranthusrostrata BI.—Jambósa tenuicüspis Miq.). Gelam s — Ki
0, DlhêaS' s ~Petag, s Eu. tenuicüspis K. et V.
33. Bloeiwijzen tu.lvormig. Meeldraden 1 */2—2 maal zoo lang als
de geheele kelk (dus met inbegrip van het steelvormig deel van dezen). Kelktanden vóór den bloei duidelijk zichtbaar. Bladeren 50 — 100 mM bij 25—45 mM, van onder gestippeld, hun nerven aan de onderzijde alle slechts zwak uitspringend 34 Niet aldus ' ' 35'
34. Kelk 5—7 mM lang, zoom met 4 korte, stompe tanden. Meel¬
draden 8—10 mM lang. Stijl even lang als de meeldraden. Vrucht onbekend. Bladsteel dun, bladeren eirond-elliptisch, met kort toegespitsten voet en lang toegespitsten top, dun leerachtig. Bloemtuilen eindelingsch, met schuinopstaande zijtakken. Boom. Lang geleden door Junghuhn op Java gevonden (Syzy'gium truncatum Miq.). . Eu. striata K. et V.' Kelk 7—9 mM lang, kort 5-tandig. Meeldraden 12—18 mM lang. Stijl 15—16 mM lang. Vrucht onbekend. Bladsteel 5—8 mM lang, bladeren elliptisch, met spitsen voet en vrij lang toege-



spitsten top, leerachtig. Tuilen eindelingsch en in de bovenste? bladoksels geplaatst. Boom. 10.00. Juni. Alleen in Semarang op 1000 M zeehoogte gevonden. . Eu. intermédia K. et V.
35. Steelvormig deel der kelkbuis even lang als of langer dan de
klok-tolvormige zoom. Meeldraden veel korter dan de geheele kelk.- Stijl ± 5 mM lang. Bloeiwijzen tuilvormig.
Zie Eu. napifórmis p. 517.
Niet aldus 36.
36. Kelk 4—5 mM lang, met 5 duidelijke, gelijke, stomp driehoekige
tanden. Meeldraden ongeveer even lang als de kelk. Vrucht onbekend. Bladsteel ± 10 mM lang. Bladeren elliptisch, aan den top plotseling samengetrokken in een korte, smalle, spitse of stompe punt, aan den voet plotseling in den bladsteel overgaand, leerachtig, doorschijnend gestippeld, dicht dwars geaderd, 70—100 mM bij 35—50 mM. Boom. 20.00—35.00. Aug. Alleen in West-Java gevonden tusschen 250 en 1200 M zeehoogte. (J ambo sa argutata Miq.). Ki andjèrè, s. — Ki tandoek, s.
Eu. argutata K. et V.
Kelk anders 37.
37. Zijnerven aan de onderzijde wel in grootte verschillend, doch
geen van alle sterk uitspringend, de grootste gewoonlijk minder dan 5 mM van elkander verwijderd. Bladsteel 4—15 mM lang. Bladeren variëerend van elliptisch tot lancetvormig, met meer of minder lang toegespitsten top, al of niet doorschijnend gestippeld, 80—175 mM bij 30—75 mM. Bloempluimen eindelingsch en okselstandig, aan den top der vertakkingen zittende of gesteelde bloembundels dragend. Kelk 5—7 mM lang, met plotseling of geleidelijk versmalden voet en klok- of tolvormigen zoom, niet of zeer kort getand. Kroonbladen tot een afvallend mutsje vergroeid, meeldraden 4—8 mM lang, schijf geel, stijl 7—12 mM lang, vrucht bolvormig, 10—20 mM middellijn. Zeer veranderlijke boom. 15.00—22.00. Juni—Nov. Geheel Java beneden 1500 M zeehoogte. (Calyptranthus racemósa BI.—Eugénia javénsis K. etV. Eu. salaccénsis K. et V. — Eu. Zippeliana K. et V.). Djembloek krikil, j. — Ki sireum, s. — Klampok batö, md. — Petag, s. — Rèsèk, md. — Resep, j. — Risip, j. — Salam watoe, j.
Eu. jamboloides K. et V.
Grootere zijnerven aan de bladonderzijde vrij sterk uitspringend, meestal (doch niet steeds) meer dan 5 mM van elkander verwijderd. Bladsteel 7—10 mM lang. Bladeren elliptisch-lang-



werpig, met toegespitsten top, 90—240 mM bij 35-75 mM. Bloemen in pluimen met wijd afstaande zijtakken, welriekend. Meeldraden 7—10 mM lang. Stijl 10-12 mM lang. Vrucht afgeplat bolvormig, door den kelkzoom gekroond, 10—20 mM middellijn. Boom. 15.00. Jan., Mrt., Juli, Aug. West- en Midden-Java tusschen 1000 en 1700 M zeehoogte. Misschien een vorm der voorgaande soort en daarvan niet zelden moeilijk te onderscheiden. (Syzy'gium laxiflórum D.C.—Calyptranthus laxiflóra BI.). Ki tembaga, s. — Köpö, s. — Köpö lalaj, s. — Nagasari prit, j. . . Eu. laxiflóra K. et V.
38. Bovenhelft der hoogere internodiën scherp vierkant. Kelk smal
omgekeerd kegelvormig, buis 12—15 mM lang, aan den top 3—4 mM wijd, tanden kort, stomp. Kroonbladen spoedig afvallend. Meeldraden ongeveer half zoo lang als de kelk, wit. Stijl kort. Vrucht langwerpig rond, door den kelkzoom gekroond, ^ 15 mM lang. Zaadlobben door de naar binnen dringende zaadhuid in lobben verdeeld. Bloemen in tot bundels vereenigde, armbloemige bloeiwijzen, welke in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren zijn geplaatst. Bladsteel hoogstens 5 mM lang, bladeren langwerpiglancetvormig, met spitsen, stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, niet doorschijnend gestippeld, vinnervig, met talrijke 5—10 mM van elkander verwijderde zijnerven, welke met dunnere aderen afwisselen, 140—210 mM bij 45 80 mM. Boom. Juni. Alleen in Bantam op 200 M zeehoogte gevonden.
Koekoepaan, s Eu. ruminata K. et V.
Niet aldus 
39. Bladeren met afgeronden of hartvormigen voet. Bladsteel aan de
bovenzijde van het blad hoogstens 6 mM lang, vaak veel
korter 
Bladeren of bladsteel anders 49.
40. Hoogere internodiën met 4 of 6 scherpe, uitspringende ribben
of kanten. Bladvoet hartvormig 41
Twijgen rond of stompkantig 42.
41. Bladeren 300—450 mM bij 50—100 mM, met lang toegespitsten
top, niet doorschijnend gestippeld. Twijgen scherp 4-hoekig. Bloemen in 7- of minderbloemige, + 25 mM lange, eindelingsche trossen, bloemen vrij groot, kelk tolvormig met 4 ongelijke slippen. Hier en daar (o. a. bij Tjibodas) gevonden. (Jambósa confüsa BI.). . Eu. dolichophy'JIa K. et V. Bladeren 75—240 mM bij 25—50 mM, met toegespitsten, ge-
33



woonlijk verdrogenden en afvallenden top, onduidelijk doorschijnend gestippeld. Twijgen scherp 4-hoekig of (op hetzelfde exemplaar) 6-hoekig, in het laatste geval staan de bladeren in kransen van 3. Bloemen in gedrongen, armbloeniige tuilen met vierkante assen, kelkbuis breed tolvormig, 15—18 mM lang, aan den voet niet steelvormig samengetrokken, slippen ongelijk, kroonbladen 8—10 mM middellijn, meeldraden 15 — 20 mM lang, vrucht bolvormig of bolvormig-eirond, door den kelkzoom gekroond, 20—25 mM middellijn. Boom. 5.00—15.00. Midden- en Oost-Java tusschen 100 en 800 M zeehoogte. (Jambósa sexangulata Miq.). Dompjong, j. — Klampok, jt md Eu. sexangulata K. et V.
42. Bloemstelen ten getale van 1—8 bundelsgewijs geplaatst aan den voet der jonge
loten, 1-bloemig, 10—30 mM lang, dun, op den top met 2 nietige, afvallende schutblaadjes. Bloemen vrij klein, wit, welriekend. Kelkbuis 1—1 'A mM hoog, 8-ribbig, boven het vruchtbeginsel niet verlengd, slippen 4, teruggeslagen, veel langer dan de buis, gewimperd. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, wit, 8—10 mM lang. Meeldraden 5—7 mM lang, schijf fijn behaard, haar bovenbinnenrand niet uitspringend boven de inplanting der meeldraden, stijl 7—8 mM lang, vrucht hangend, stomp 8-ribbig, 20 25 mM middellijn, door den kelkzoom gekroond, bij rijpheid zwartrood, eetbaar. Oude twijgen nagenoeg rond, de jonge samengedrukt, schors grijs, bladsteel zeer kort, bladeren eirond met ondiep hartvormigen of breed afgeronden voet en stompen top, doorschijnend gestippeld, 25—55 mM bij 10—35 mM. Wijd vertakte heester of kleine, kromme boom. 2.00—5.00. April—Aug., Dec. Op Java soms om de eetbare vruchten in tuinen aangeplant, inheemsch in Zuid-Amerika. (Eu. uniflóra Linn.— Eu. zeylanica Willd.). Geribde kers. — Surinaamsche kers.— Asam sèlong, m. — Beli beti, m. — Gelam tikoes, m. — Kelat nasik-nasik, m. — Nasik nasik, m t Eu. Michélii Lam.
Niet aldus 43.
43. Bloemen aan den stam en de dikke takken, doch niet aan de
twijgen gezeten. Bloeiwijzen 1—3-bloemig, kelkbuis tolvormig, -|- 12 mM hoog, kelkslippen ver uiteenstaand, 6—8 mM lang. Kroonbladen en meeldraden wit, bloemen overigens onbekend. Vruchten onbekend. Top der twijgen afgeplat. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond, met hartvormigen voet en stompen top, 150—270 mM bij 60 90 mM. Boom. 15.00. April, Mei. Alleen in Besoeki op 900 en 1300 M zeehoogte gevonden, zeer zeldzaam. Klampok, j Eu. Klampok K. et V.
Bloemen aan de twijgen gezeten 44.
44. Bloemen rood, alleenstaand en in korte, dichte trossen, welker
as hoogstens 25 mM lang is, deze trossen nu eens eindelingsch dan weer okselstandig of in de oksels der afgevallen bladeren



*
geplaatst. Kelkbuis met inbegrip van het steelvormig deel 18 — 25 mM lang, meeldraden 25—45 mM lang. Bladeren met hartvormigen voet, meer dan 150 mM lang. In het wild groeiende
45. Bloemen groot, alleenstaand, eindelingsch en okselstandig, op
25—30 mM lange stelen, welke aan den top 2 schutblaadjes dragen. Kelkbuis tolvormig, glad, slippen 4, ongelijk, rond. Kroonbladen dubbel zoo lang als de kelkslippen. Bladeren tegenoverstaand of in kransen van 3, met zwak hartvormigen voet en stomp toegespitsten top, niet doorschijnend gestippeld, 100—175 mM bij 25-50 mM. Boom. 10.00—13.00. Lang geleden in West-Java gevonden. Misschien een vorm van Eu. formósa Wall. (Jambósa angustifólia BI. —My'rtus angustifólia BI.). Köpölalaj,s. Eu. hypericifólia K. et V. Bloemen of bladeren anders 46.
46. Bladeren tegenoverstaand, groot, 200 -425 mM bij 75—220 mM,
even boven den zeer breed afgeronden, hartvormigen voet nog minstens 5 cM breed. Bloemen in zeer korte en gedrongen trossen, zeldzamer alleenstaand. Vrucht bolvormig, door de teruggeslagen kelkslippen gekroond, 25—30 mM middellijn. Boom. 4.00 -10.00. Aug. Alleen hier en daar in West-Java gevonden. (Jambósa formósa BI.). Eu. formósa Wall. Bladeren tegenoverstaand of in kransen van 3 geplaatst, 170—220 mM bij 40—80 mM, even boven den aanmerkelijk versmalden voet veel minder dan 5 cM breed. Bloemen in korte trossen of tuilen. Kroonbladen 15—20 mM middellijn. Vrucht onbekend. Boom, misschien een vorm der voorgaande soort. Juli. West- en Midden-Java beneden 200 M zeehoogte. (Jambósa Zollingeriana Miq.). Klampok, j. Kököpöan, s. —Köpö, s.
47. Bladsteel aan de bovenzijde der bladeren nagenoeg onwaarneembaar, Va— IV2 mM lang. Bladeren bij kneuzing niet of zwak aromatisch, elliptischlangwerpig, met meer of minder diep hartvormigen, stengelomvattenden voet en stompen of kort toegespitsten top, 70—250 mM bij 25—160 mM, van boven zeer fijn doorschijnend gestippeld. Bloeiwijzen meerendeels eindelingsch en in de oksels van nog aanwezige bladeren geplaatst, tijdens den bloei 30 —50 mM lang, spaarzaam vertakt, 3—7-bloemig, kelkbuis met inbegrip van het steelvormig deel + 10 mM lang, aan den top minder dan 1 cM wijd, slippen cirkelvormig, 2—3'/2 mM middellijn, kroonbladen wit, 5—6 mM middellijn, meeldraden 8—12 mM lang, stijl + 15 mM lang, vrucht tolvormig met sterk verbreeden, door de dikvleezige kelkslippen gekroonden top, 15—30 mM lang, meestal helderrood (merah,
boomen. Bloemen wit,
45, 47
Eu. Zollingeriana K. et V.



m. — abang, j. —abrit, j.) zeldzamer wit (petak, j. — poetih, j, m.)t 3—6-zadig. Kleine, kromme boom. 3.00—10.00. Juli—Nov. In geheel Java beneden 700 M als vruchtboom aangeplant. Djamboe ajer, m, s. — Djamboe oewèr, j. — Djamboe tjaj, s. — Djamboe wèr, j. — Djhambhoe ir, md. — Djhambhoe wir, md. — Oewèr, j. — Wèr, j. . . + Eu. aquea Burm. ')■ Bladsteel ook aan de bovenzijde der bladeren duidelijk zichtbaar. Bladeren vaak met afgeronden voet. Bloeiwijzen dikwijls meer dan 50 mM lang, bloemen grooter dan bij de vorige soort, de kelkbuis aan den top minstens 1 cM wijd, de slippen 4—7 mM middellijn, de kroonbladen tot 10 mM middellijn, de meeldraden 15—30 mM lang 48.
48. Gekweekte vruchtboom. Bladeren bij kneuzing vrij sterk aromatisch, elliptisch-
langwerpig, hoogstens 3 maal zoo lang als breed, met afgeronden of ondiep hartvormigen voet, 120 240 mM bij 60—115 mM. Bloeiwijzen eindelingsch en in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, tot 150 mM lang, doch dikwijls veel korter, kelk aan den voet in een korten steel samengetrokken, zonder de slippen 12—16 mM lang, de slippen 4—8 mM lang, kroonbladen 8—14 mM lang, meeldraden 15—30 mM lang, stijl 25— 30 mM lang, vrucht peervormig, 45—55 mM bij 40—50 mM, bij rijpheid meestal groenwit (bbdas, s. — poetih, j. s.), soms ook rood (abang, j — beurenm, s. — merah, m), gewoonlijk niet mislukte zaden, bij half verwilderde boomen soms 1—2-zadig. Boom. 5.00—10.00. Jan., Mei, Juli, Aug., Oct., Dec. In geheel Java als vruchtboom aangeplant. Djamboe klampok,j. — Djamboe samarang, j, m, s. — Djamboe semarang, j. — Djamboe tersana idjoe, j.
-j- Eu. javdnica Lam.
In het wild groeiende boom. Bladeren bij kneuzing niet of nauwelijks aromatisch, elliptisch-lancetvormig, vaak meer dan 3 maal zoo lang als breed, 140—210 mM bij 40—70 mM, met stompen, afgeronden of zwak hartvormigen voet. Kelk aan den voet in een vrij langen steel samengetrokken, zonder de slippen 15—22 mM lang, slippen 4—8 mM lang, kroonbladen 8—10 mM lang, meeldraden 20—25 mM lang, stijl 25—30 mM lang, vrucht langwerpig-bolvormig, door de vleezige kelklobben gekroqnd, geelgroen, 2—7-zadig. Boom. 10.00—20.00 Juni — Sept. Geheel Java beneden 300 M zeehoogte. DjembloekJ. — Djembloek krikil, j. — Klampok, j. — Klampok watoe, j. — K'opö, s. — Köpö laoet, s Eu. subglauca K. et V.
49. Bladeren meer dan dubbel zoo lang als breed, 50—140 mM bij
15—52 mM, met spitsen voet en spitsen, toegespitsten of vrij stompen, doch nooit breed afgeronden top, hun zijnerven van onder niet of slechts weinig uitspringend, de meeste of alle grootere zijnerven zelfs bij de grootste bladeren niet meer dan
') De onvolledig bekende Eu. bantaménsis K. et V. is waarschijnlijk hiervan slechts een vorm met langer toegespitste bladeren.



7 mM van elkander verwijderd, met kleinere afwisselend, bladeren daardoor dwarsgestreept. Kelkbuis buisvormig of omgekeerd kegelvormig, aan den voet vaak (niet steeds) in een korter of langer steeltje ■) versmald, met inbegrip van dit steeltje minder dan 20 mM lang. Meeldraden en stijl minder dan 10 mM lang. Twijgen niet scherpkantig 50.
Bladeren, bloemen of twijgen anders 52.
50. Steelvormig deel der kelkbuis ontbrekend. Bloemen in eindelingsche, dikassige, 5—20-bloemige tuilen, de afzonderlijke bloemen aan den voet met
2 lang voor den bloei afvallende schutblaadjes, kelkbuis min of meer samengedrukt, 10—15 mM lang, geelgroen, min of meer rood aangeloopen, slippen 4, driehoekig-eirond, stomp, kroonbladen 4, kapvormig samenklevend, bij het ontluiken der bloem afvallend, cirkelvormig, + 5 mM middellijn, min of meer rood aangeloopen, overigens groenachtig, binnenrand der schijf duidelijk uitspringend boven de inplanting der meeldraden, zoodat deze in een soort van goot zijn ingeplant 2), helmdraden 3—7 mM lang, stijl kort, stomp, + 3 mM lang. Vrucht 3) langwerpig-omgekeerd eirond, 20—25 mM lang, bij rijpheid donkerrood. Bladsteel 15—25 mM lang, met verdikten voet, bladeren langwerpiglancetvormig, met zeer spitsen voet en toegespitsten, vrij stompen top, glanzend, doorschijnend gestippeld, 75—135 mM bij 30—52 niM. Geheele plant bij kneuzing sterk naar kruidnagels riekend. Boom. 5.00—10.00. Mei—Sept. Inheemsch in de Molukken, op Java soms aangeplant. (Caryophy'llus aromaticus L.—Eu gén ia caryophyllata Thunb.). Kruidnagelboom. — Boenga lawang, m. — Kembang lawang, m. — Tjengkè, mei. — Tjengkèh, j, m, s -f- Eu. aromatica O. K.
Steelvormig deel der kelkbuis minstens 5 mM lang. Bladsteel
3 6 mM lang. Afzonderlijke bloemen niet met 2 schutblaadjes aan den voet 51.
51. Kelk 9—12 mM lang, het verwijd gedeelte naar onder vrij plotseling in het steelvormig deel overgaand, dit steelvormig deel langer dan het verwijd gedeelte. Kelktanden zeer kort, kroonbladen 3—4 mM middellijn. Stijl ^ 5 mM lang. Vrucht omgekeerd kegelvormig of tolvormig, 15—20 mM lang, met afgeknotten top en voet. Twijgen rond of stomphoekig. Bladeren elliptisch, van onder zwart gestippeld, vrij dicht geaderd, 40—110 mM bij 15 40 mM. Boom. 20.00—35.00. Juni. Alleen in de Preanger op 1300 M zeehoogte gevonden. Ki pantjar, s. — Ki tandoek, s. . Eu. napifórmis K. et V.
') Men verwarre dit steeltje, dat een deel uitmaakt van de kelkbuis, niet met het bloemsteeltje, dat met den kelk geleed is.
2) Een bloem overlangs doorsnijden.
3) De gedroogde bloemknoppen zijn de bekende kruidnagels. De vruchten heeten moedernagelen. De koningsnagel is een monstruositeit van den kruidnagel met een grooter aantal kelkslippen.



Kelk 13—16 mM lang, het verwijd gedeelte naar onder zeer geleidelijk in het steelvorrnig deel overgaand, dit steelvormig deel veel korter dan het verwijd gedeelte. Kelklobben cirkelvormig, afvallend, ± 11/2 mM middellijn. Kroonbladen tot een afvallend mutsje samenklevend. Stijl 6—8 mM lang. Vruchtbeginsel 2—3-hokkig, vrucht onbekend. Twijgen nagenoeg rond. Bladeren elliptisch, van onder niet zwart gestippeld, 70—80 mM bij 28-32 mM. Boom. Juli. Alleen in de Preanger op 1200 M zeehoogte gevonden. . Eu. teretiflóra K. et V.
52. Bloemen aan de toppen der twijgen of van korte, bebladerde
zijtakjes tot tuilen vereenigd, zittend, schijnbaar echter lang gesteeld, doordat de kelkbuis naar onder tot een zeer langen, dunnen steel samengetrokken is. Geheele kelk 25—40 mM lang, buis aan den top 4—6 mM wijd. Kelkslippen afvallend, kroonbladen 3-4 mM middellijn, spoedig afvallend, meeldraden 8—12 mM lang, stijl 15—20 mM lang. Vrucht spoelvormig, 30—40 mM lang, door den kelkzoom gekroond. Bladsteel 4—6 mM lang, bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en vaak toegespitsten top, leerachtig, vrij dicht dwars geaderd, 75—140 mM bij 30—45 mM. Boom. Alleen in de Preanger gevonden. (Macromy'rtus javanica Miq.). Ki beusi awèwè, s. — Salam, s. . . . Eu. Macromy'rtus K. et V.
Bloemen anders 53.
53. Bovenbinnenrand der schijf ') geen meeldraden dragend, voorbij
de inplanting der meeldraden duidelijk naar binnen en naar boven uitspringend (zoodat de helmdraden in een soort van goot zijn geplaatst), gewoonlijk min of meer vierkant, met afgeronde hoeken. Kelkbuis wijd tolvormig of buikig klokvormig. Kroonbladen meer dan 10 mM lang. Buitenste meeldraden 20 40 mM lang. Stijl 30 45 mM lang 54.
Niet aldus 59.
54. Bloeiwijzen alle in de oksels der afgevallen bladeren gezeten, kort, ge¬
drongen, armbloemig. Kelk 15—20 mM lang, buis naar boven buikig verwijd, slippen breed, 4—8 mM hoog. Kroonbladen fraai donkerrood, 14—18 mM lang, helmdraden rood, de buitenste 25—35 mM lang, stijl 30—40 mM lang. Vrucht langwerpig rond, door de naar binnen gebogen, aan den top niet vleezige kelkslippen gekroond, bij volkomen rijpheid donkerrood, met sappig, smakelijk, wit vruchtvleesch, 1-zadig. Bladsteel 7—15 mM lang, bij jonge bladeren rood, bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen, stompen of soms afgeronden-hartvormigen voet en stompen
i) Een bloem overlangs doorsnijden, daarna de meeldraden naar de buitenzijde der bloem ombuigen zoodat de schijf bloot komt.



of vrij spitsen top, dik leerachtig, 200—380 mM bij 80—180 mM. Boom. 6.00—20.00. Mrt.—Juni., Oct.—Dec. Vaderland niet met zekerheid bekend, op Java beneden 1200 M zeehoogte algemeen als vruchtboom aangeplant. (Jambósa doméstica L.—Jambósa malaccénsis D.C.— Eu. m alaccénsis Lam.—My'rtus malaccénsis BI.). Darsana, j. — Dersana, j. — Dharsana, md. — Djamboe berteh, m. — Djamboe bol, j, m, s. — Djamboe boöl, s, — Djamboe dersana, j. — Djamboe pertokal, s. — Djamboe tersana, j. — Djhambhoe dharsana, md. . . . f Eu. doméstica Baill.
Bloeiwijzen alle of meerendeels aan de toppen der twijgen of in de oksels van nog aanwezige bladeren gezeten; zoo dit een enkele maal niet het geval is, zijn de bloemen niet rood. . . 55.
55. Bloemen in vrij dichte, veelbloemige, meerendeels of uitsluitend
eindelingsche tuilen. Kelkbuis tolvormig, wit of roodachtig, 10—12 mM hoog, kroonbladen helderwit of roodachtig, 15— 20 mM lang. Onderhelft der helmdraden rood, bovenhelft wit, uitspringende schijfrand duidelijk vierkant, stijl 35—45 mM lang, vrucht bolvormig, door den kelkzoom gekroond, bij rijpheid rood of roodpaars, oneetbaar. Bladeren variëerend van eirond-elliptisch tot Iancetvormig, met spitsen, stompen of afgeronden voet en gewoonlijk stomp toegespitsten top, 125— 370 mM bij 30 100 mM. ijl en niet zeer duidelijk doorschijnend gestippeld, zijnerven op 5—10 mM afstand van den rand ineenloopend tot een bochtige binnenrandnerf, waarbuiten zich gewoonlijk nog 2 dunnere binnenrandnerven bevinden. Heester of boom. 2.00 -20.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 1500 M zeehoogte, vooral in periodiek droge streken, aan ravijnwanden en rivieroevers. (Eu. axillaris K. et V.—Jambósa densiflóra D.C. — My'rtus densiflóra BI.). Djamboe alas, j. - Djamboe klampok, j. — Djamboe wana, j. — Djambon, j. — Klampok, j. — Klampok batö, md. — Köpö, s. — Köpö badak, s. — Köpö bearit, s. — Köpö lalaj, s. — Petag, s.
Eu. densiflóra Duthie.
Niet aldus 56.
56. Bladeren alle of bijna alle meer dan 3 maal zoo lang als breed, Iancetvormig,
met wigvormigen voet en toegespitsten top, 100 225 mM bij 20—55 mM, vrij dicht doorschijnend gestippeld, zijnerven talrijk, op hoogstens 6 mM van den rand samenkomend tot tamelijk rechte, duidelijke binnenrandnerf, buiten welke nog 1 veel dunnere, onduidelijke binnenrandnerf gelegen is; deze laatste binnenrandnerf ligt dikwijls zeer nabij den bladrand en schijnt dan te ontbreken. Bloemen alle of meerendeels in eindelingsche 3—10-bloemige tuilen, zwak welriekend, kelkbuis tolvormig, groen of iets rood aangeloopen, 12—15 mM hoog, slippen groen, 5—7 mM lang, kroonbladen groenwit, 16—25 mM lang, helmdraden geheel geelwit, de langste 30—40 mM lang, schijf eenigszins vierkant, stijl 35—40 mM lang. Vrucht



B u r a h o 1 — latinizeering van den Soen-
daneeschen naam Boerahol. Burmanni — genoemd naar J.Burman, schrijver van den Thesaurus zeylanicus, een botanisch werk over Ceylon.
burmanicMS, a, um — inheemsch in Burma.
Bursa pastoris — herderstasch. Buurmanni — genoemd naar W.Buurman van Vreeden, oud-inspecteur van het Boschwezen in NederlandschIndië.
butyraceus, a, um — boter gevend, buxifoliws, a, um — met bladeren als die van Buxus sempervirens, het zoogenaamde palmboompje, een in Holland algemeen gekweekte tuinplant.
Cacao — Cacao.
caesius, a, um — grijsgroen, blauwgroen.
Cajan — latinizeering van Kayan, een der inlandsche namen van de plant in Engelsch Indië. cajanifoliKS, a, um — met bladeren als die van Cajan us, plantengeslacht uit de familie der Leguminosae. Zie pag. 378.
Cajeputi — latinizeering van den maleischen naam Kajoe poetih, d. i. wit hout.
Calabura — waarschijnlijk de latinizeering van een volksnaam van den boom in zijn vaderland, calcaratws, a, um — gespoord, californicus, a, um — Californisch. callianthus, a, um — met schoone bloemen.
callophyllus, a, um — met eeltachtige bladeren.
callosas, a, um — eeltachtig, eeltig, calospermus, a, um — met schoone zaden.
calycinus, a, um — met grooten kelk.
campanulatas, a, um — klokvormig. campechianus, a, um — Campêchehout opleverend.
campestr/s, is, e — op het veld groeiend.
canarioides — gelijkend op Canarium, plantengeslacht uit de familie der Burseraceae. Zie pag. 196. cancellatus, a, um — tralievormig,
van tralies voorzien.
candidus, a, um — helderwit. Candolleanus, a, um — genoemd naar een der leden van het geslacht De Candolle, waarvan 3 generaties de systematische botanie beoefenden of nog beoefenen.
Candollei — als Candolleanus. canescens — min of meer grijsharig, cannabinus, a,um — overeenkomend met hennep (Cannabis), hennepachtig. Het woord wordt gebruikt voor vezelplanten.
cantoniens/'s, is, e— afkomstig van de Chineesche stad Kanton of daar het eerst gevonden.
canus, a, um — grijsharig, capitatus, a, um—\. met tot hoofdjes vereenigde bloemen. 2. knopvormig, bolvormig, capitellatus, a, um — met betrekkelijk kleine hoofdjes.
capsular/s, is, e —doosvruchten dragend.
Carambola — onveranderd overgenomen Spaansche volksnaam van Averrhoa Carambola. De Spaansche naam zou weer ontstaan zijn uit een Maleisch woord karambil.
Carota — peen, wortel, caryophyllatus, a, um — naar kruidnagels riekend.
caryophyllifolius, a, um — met bladeren als die van den kruidnagelboom.
caryophylloides —» op kruidnagels
(caryophylla) gelijkend. Caryophyllus — kruidnagel, cataphractus, a, um — gepantserd. Catappa — latinizeering van denMa-
leischen naam Katapang.
Catechu — catechu, gambir, een looistofrijke en dus samentrekkende stof.



voor verschillende doeleinden gebruikt.
Catjang — latinizeering van het Maleische woord katjang = boon, peul. caudatas, a, um— staartvormig. caulifloras, a, um — met op den
stam geplaatste bloemen, caulostachyas, a, um — met op den
stam geplaatste aren.
celastrineas, a, um—op Celastrus, plantengeslacht uit de familie der Celastraceae (zie pag. 234) gelijkend, celebi cas, a, urn — Celebisch. celtidifolias, a, um — met bladeren als die van Celtis, plantengeslacht uit de familie der Urticaceae. centifolias, a, um — honderdbladig. Cepa — ui.
Cephalotes — met hoofdjesachtige
bloeiwijzen.
cerasif orm/'s, is, e — kersvormig. Cerasus — kers. De naam is ontleend aan de stad Kerasous (tegenwoordig Keresoen) in Pontus, van waar veel kersen kwamen, ceratosanthes — met gehoornde bloemen.
chalepens/s, is, e — inheemsch in de
omstreken van Aleppo.
Champaca — latinizeering van den
maleischen naam Tjampaka. Championi — genoemd naar den Engelschen officier J. Q. Champion (f 1854), die van 1847 tot 1850 herbarium verzamelde op Hongkong. Chebula — verbastering van het Arabische woord Quebulgi, den naam van een soort van myrobalan '). Chelidonii — gelijkend op Chelid onium (Stinkende gouwe), plantengeslacht uit de familie der Papaveraceae.
Cherimolia — latinizeering van een inlandschen naam der vrucht in tropisch Amerika.
chilens/s, is, e — Chileensch. chinens/s, is, e — Chineesch. chloroleucas, a, um — geelwit.
1) Zie de verklaring der kunsttermen.
choneceras — met trechtervormige spoor.
chrysanthas, a, um—met goudgele bloemen.
chrysocomas, a, um — met goudgeel
haar, met goudgeel loof. chrysophyllas, a, um — met goudgele bladeren.
cinclidocarpas, a, um — met getraliede vrucht.
cinerascens — eenigszins aschgrauw. cinereus, a, um — aschgrauw. cinnamomeas, a, «m — naar kaneel riekend.
circinal/s, is, e — cirkelvormig gewonden.
cissioides — gelijkend op een'Cissus, voormalig plantengeslacht uit de familie der Ampelidaceae, thans = Vi tis.
clandestinas, a, um — geheim, verborgen.
Clavimyrtus — voormalig plantengeslacht uit de familie der Myrtaceae, thans = Eugenia. De naam beteekent knotsvormige mirte. Clypearia — oude plantennaam, afgeleid van clypeus (schild). Het hout van den ermee aangeduiden boom werd gebruikt om er schilden van te vervaardigen.
Cobbe — latinizeering van het woord Kobbae, een der inlandsche namen van de plant op Ceylon.
Coca coca (inlandsche naam der
plant in haar vaderland).
coccigeras, a, um — met in bolsectorvormige deelen uiteenvallende vruchten.
coccineas, a, um — scharlakenrood. Cocculus — naam, waarmede vroeger Anamirta Cocculus werd aangeduid,
coerulescens — blauwachtig, coffeocarpas, a, um — met vruchten, welke op die van den koffieboom (Coffea) gelijken.
collinas, a, um—op heuvels groeiend.



dasyrachis — met dikke of ruige spil. dealbatus, a, um — witgemaakt, wit. debil/s, is, e — zwak. decaspermws, a, um — tienzadig. decipiens — bedrieglijk.
declinatus, a, um — omlaag gebogen,
naar beneden gericht.
decumanas, a, um — zeer groot, decurrens — afloopend.
deflexus, a, um — neergebogen, dehiscens — openspringend, densepunctatas, a, um — dicht gestippeld.
densiflorus, a, um — dichtbloemig. dentatus, a, um — getand, denticulatus, a, um — fijn getand, dichotomus, a, um — vorksgewijs vertakt.
Diepenhorstii — genoemd naar H. Diepenhorst, assistent-resident van Priaman, den eersten vinder der plant, diffusus, a, um — wijd uitgespreid,
wijd vertakt.
digitatus, a, um — met handvormig
samengestelde bladeren.
digynus, a, um — met 2 stijlen, dioicws, a, um — tweehuizig. diphyllus, a, um — met 2 bladeren
of blaadjes.
diplopetalus, a, um — met dubbelgevouwen kroonbladen.
discolor — tweekleurig. Het woord wordt vooral gebruikt voor planten, welker bladeren van onder in het oog loopend anders gekleurd zijn dan van boven.
discophorus, a, um — met uitspringende schijf.
distans — verwijderd, op een afstand geplaatst.
distasosus, a, um—dubbel gewicht hebbend.
divaricatus, a, um — wijdvertakt, divergens — uiteenwijkend. diversifolius, a, um — met verschillend gevormde bladeren, dolichoides — op Dolichos, plantengeslacht uit de familie der Leguminosae (zie pag. 376) gelijkend.
doli chophyll«s, a, um — met lange bladeren.
domesticus, a, um — bij menschelijke woningen aangeplant. Het woord wordt vooral voor vruchtboomen gebezigd.
dubius, a, um — twijfelachtig, dulc/s, is, e — zoet.
dumosus, a, um — in kreupelhout
groeiend.
echinatus, a, um — gestekeld. edul/s, is, e — eetbaar. elaeagnoide«s, a, um — op een Elaeagnus, plantengeslacht uit de familie der Elaeagnaceae, gelijkend, elatior, or, us — vrij hoog, hooger
(dan de andere soorten).
elegans — sierlijk.
elephantum —2e naamval meervoud
van elephas, olifant. Olifantseleutherandrïfs, a, um — met vrije
meeldraden.
ellipticas, a, «/« — elliptisch. elongat«s, a, um — lang en smal, —
lang en dun.
enneandras, a, um — met 9 meeldraden, negenhelmig. enneaphyllMs, a, um— met 9 blaadjes.
ensiform/s, is, e — zwaardvormig. Epilithes — oud plantengeslacht (thans Laurembergia), zoo genoemd, omdat het op steenen groeit.
e ree tas, a, um — opgericht.
Erinaceu s — egel.
eriocarpus, a, um — met wollig behaarde vruchten.
eriopetalas, a, um — met wollig behaarde kroonbladen.
Erycibe — plantengeslacht uit de familie der Convolvulaceae. Als soortnaam gebruikt om gelijkenis uittedrukken.
erythrodasys — dicht roodharig, esculentus, a, um — eetbaar, euodiphyllus, a, um — met geurige bladeren.
Eupteron — voormalig plantengeslacht uit de familie der Araliaceae,



thans = Polyscias. Als soortnaam gebruikt om gelijkenis aan te duiden. Euryandra — voormalig plantengeslacht uit de familie der Dilleniaceae, thans = Tetracera. De naam beteekent „breede helmdraad". Eusideroxylon — naam van een plantengeslacht uit de familie der Lauraceae. Als soortnaam gebruikt om overeenkomst aan te duiden. Het woord beteekent echt ijzerhout. excavatus, a, um— hol.
excelsus, a, um —zeer hoog. eximius, a, um — uitmuntend, exoticus, a, um — uitheemsch. extensus, a, um — ver uitgestrekt,
groot.
Fa ba — boon.
fagifolius, a, um — met bladeren als
die van den beuk (Fagus). falcatus, a, um — sikkelvormig, fallax — bedrieglijk.
farnesianus, a, um — om Farnese
(Italië) veel voorkomend, fasciatus, a, um — tot bundels vereenigd.
fasciculatus, a, um — tot bundels
vereenigd.
fasciculiflorus, a, um — met tot
bundels vereenigde bloemen, fastigiatus, a, um — met de toppen
alle in hetzelfde vlak gelegen, fastuosus, a, um — prachtig, febrifugus, a, um — koortswerend. Fe mi na — vrouw, wijfje.
ferreus, a, um — ijzeren, ijzerhard, ferrugineus, a, um — (ijzerroest-
kleurig.
fibrosus, a, um — vezelig, ficifolius, a, um— met bladeren als
die van een vijgeboom (Ficus), ficulneus, a, um — vijgachtig, op een vijg of een vijgeblad gelijkend, filiformis, is, e — draadvormig. Fistula— pijp, buis.
flavescens — geelachtig, flexuosus, a, um — heen en weer gebogen.
floribundus, a, um — rijk bloeiend.
floridus, a, um — rijk bloeiend. Foenum graecum — Grieksch hooi. foetidissimus, a, um — zeer stinkend.
foetidus, a, um — stinkend, formosas, a, um — schoon, fraai. Fortuneanus, a, um — genoemd naar Fortune.
fragarioides — op een Fragaria
(aardbezie) gelijkend.
fragrans — geurig.
fraternus, a, um — broederlijk. fraxinifolius,a,um — met bladeren
als van den esch (Fraxinus). frondosus, a, um — dicht bebladerd. frutescens — heesterachtig, fruticosus, a, um — heesterachtig, fulvus, a, um — bruingeel, rosachtig, fumariaefolius, a, um — met bladeren als die van F u mar ia (duivenkervel).
furcatus, a, um — gevorkt, vorksge-
wijs vertakt.
furfurellas, a, um — eenigszins zemelig behaard, met kleine, schubachtige haren bekleed.
fuscatas, a, um — donkerbruin, fuscescens — donkerbruin wordend, min of meer donkerbruin gekleurd, f uscus, a, um — donkerbruin, fusiform/'s, is, e — spoelvormig. galegoides —op Galega (plantengeslacht uit de familie der Leguminosae) gelijkend.
gallicus, a, um — Fransch. gangeticus, a, um — aandenGanges groeiend.
Ganggo — overgenomen Maleische
naam (op Sumatra gebruikt). Ganitrus — latinizeering van den Ma-
leischen naam Ganitri. gedehens/s, is, e — op den Gedeh
gevonden.
geminiflor«s,a, um — met tot paren
vereenigde bloemen.
ge mmif er (us), a, um — spruitjes dragend.
ge m m i parus, a, um — uit de knoppen jonge twijgen voortbrengend.



geniculatus, a, um — knievormig
gebogen, geknikt.
gen uinus, a, um — echt, waar. Meestal gebruikt om den vorm aanteduiden, welken men als het type der soort beschouwt.
gigante as, a, um — reusachtig, gi gan tostac h y us, a, um — met
reusachtige aren.
glaber, ra, rum — kaal. glaberrimus, a, um — volkomen kaal.
glabratas, a, um — kaal. glabrescens — kaal wordend of
bijna kaal.
glabrior, or, us — vergrootendetrap van glaber, dus = kaler. Het woord wordt meestal gebruikt in de beteekenis van bijna kaal.
gladiatus, a, um — zwaardvormig. Glaga — waarschijnlijk een onbetrouwbare Soendaneesche naam van Hippocratea Glaga. glandulifer(tfs), a, um — klierdragend.
glaucus, a, um — blauwgroen, zeegroen.
G1 o b u 1 u s — kogeltje.
glomeratas, a, um — met tot kluwens vereenigde bloemen, glutinosus, a, um — kleverig, gongylodes — knollen dragend.
grac i 1 is, is, e — slank, tenger, gramineus, a, um — grasachtig, grandiceps — met groote hoofdjes, grandiflorus, a, um — met groote
bloemen, grootbloemig.
grandz's, is, e — groot.
graveolens — sterk riekend, grewiaefolias, a, um — met bladeren als die van Grewia, een plantengeslacht uit de familie der Tiliaceae. Zie pag. 149.
Griffithianus, a, um — genoemd naar William Griffith (f 1845), arts in Engelsch Indië, schrijver van eenige botanische werken.
G r i f f i t h i i — als Griffithianus, Grossularia — kruisbes, zoo ge¬
noemd om de oppervlakkige gelijkenis der vrucht met een kleine vijg (grossulus).
Guajava — inlandsche naam van Psidium Guajava in zijn vaderland.
guatimaIensis, is, e — uit Guatemala afkomstig.
guyanens/s, is, e — van Guyana
afkomstig.
gymnorhizys, a, um — met boven
den grond komende wortels.
gyrans — wentelend. Zie de noot op pag. 342,
gyroides — veel gelijkend op de soort, welke met den naam gyrans wordt aangeduid.
haematocephalas, a, um — met
bloedroode hoofdjes.
Halicacabum — oude geslachtsnaam van de reeds lang bekende Javaansche Cardiospermum-soort. hamatas, a, um — haakvormig, hamosas, a, um — haakvormig, haplobotrys—• met onvertakte bloeiwijzen.
Hasseltianus, a, um — genoemdnaar Dr. J. C. van Hasselt, in 1797 te Doesburg geboren, in 1820 naar Java vertrokken, waar hij zich zeer verdienstelijk maakte als wetenschappelijk natuuronderzoeker. Hij overleed in 1823 en is begraven in den Buitenzorgschen plantentuin, waar een onooglijk monument voor hem en zijn vriend en lotgenoot H. Kühl is opgericht. Voor verdere bijzonderheden zie men het artikel van Greshoff in het Album der Natuur, 1903.
Hasseltii — als Hasseltianus. Hasskarlii — genoemd naar Dr.J. K. Hasskarl (f 1894), assistent-hortulanus en later botanicus van 's Lands Plantentuin, schrijver van eenige uitmuntende botanische werken, hastatus, a, um — pijlvormig, hebecarpus, a, um — met stompe vruchten.



hebephyllas, a, um — met stompe bladeren.
hedysaroides— gelijkend op Hedy'sarum, plantengeslacht uit de familie der- Leguminosae.
heptandras, a, um — met 7 meeldraden, zevenhelmig.
herbaceas, a, um — kruidachtig, hernandioides — gelijkend op Hernandia (boomsoort uit de familie der Hernandiaceae).
heterocarpas, a, um — met verschillend gevormde vruchten, heterophyllas, a, um — met verschillend gevormde bladeren, hexandras, a, um — met 6 meeldraden, zeshelmig.
hirsutas, a, um — ruig behaard, hirtas, a, um — met korte, afstaande,
eenigszins stijve haren bekleed, hispidulas, a, um — eenigszins borstelig behaard.
hispidas, a, um — borstelig behaard. Holstii — genoemd naar Holst. Hookeri — genoemd naar Joseph Dalton Hooker.
Hookerianas, a, um — als Hookeri. Hornschuchii — genoemd naar C. F. Hornschuch (f 1850), professor te Greifswald.
horridas, a, um — ijselijk, vreeselijk. Vooral gebruikt van sterk gedoomde of stekelig behaarde planten. Horsfieldianas, a, um — genoemd naar Thomas Horsfield (f 1859), Engelsch natuuronderzoeker, die ook Java bereisde.
Horsfieldii — als Horsfieldianus. Hortensia — genoemd naar Koningin Hortense (f 1837), gemalin van koning Lodewijk Napoleon, hortens/s, is, e—in tuinen gekweekt, hospitas, a, um — gastvrij, humifusus, a, um — op den grond
liggend.
humil/s, is, e — laag.
hybridus, a, um — bastaard, hymenocarpüs, a, um — met vliezige vruchten.
Hypaphorus — voormalig plantengeslacht uit de familie der Leguminosae, thans = Eiythrina lithosperma Miq. (Zie pag. 362). De naam zinspeelt op de aan den voet ledige vruchten.
hypericifolius, a, um — met bladeren als die van Hypericum (Hertshooi), plantengeslacht uit de familie der Hypericaceae. Zie pag. 86. hypogaeus, a, um — onderaardsch. H y str i x — stekelvarken.
idaeus — afkomstig van het Ida-
gebergte (Klein-Azië).
ilicifolius, a, um — met bladeren als die van llex Aquifolium (hulst) of van Quercus llex (steeneik), imbricatus, a, um — dakpansgewijs
dekkend.
imperial/s, is, e — keizerlijk, incanus, a, um —grijs behaard, grijswit.
inconspicuus, a, um — weinig in 't
oog vallend, onaanzienlijk, indecoras, a, um — leelijk.
indicas, a, um — Indisch. Met Indië wordt door de botanici in den regel Engelsch Indië bedoeld, met OostIndië steeds.
indus, a, um — Indisch. Vgl. Morinda (indische moerbei), — SapindUS (Indische zeep), — Tamarindus (Indische dadel).
inerm/s, is, e — ongewapend. Inophyllum — (boom) met vezelachtige of dicht generfde bladeren, insign/'s, is, e — in het oog vallend, integerrimas, a, um — geheel gaafrandig.
integrifolias, a,um — met gaafran-
dige bladeren.
intermedias, a, um — het midden houdend tusschen 2 andere soorten, in vol uc rat as, a, um — door een
omwindsel omgeven.
Isora — inlandsche naam der plant
in Malabar.
Jackmani — genoemd naar G. Jackman, kweeker te Wooking(Engeland).



Jambolana — latinizeering van djamblang.
jamboloides — veel gelijkend op de soort, welke met den naam van Jambolana wordt aangeduid.
Jambos— latinizeering van djamboe.
j a p o n i c u s, a, um — Japansch, Japanneesch.
javanens/s, is, e—Javaansch.
javanicws, a, um —Javaansch.
javanus, a, um— Javaansch.
javens/s, is, e— Javaansch.
juglandifolius, a, um — met bladeren als die van den noteboom (Juglans).
J u j u b a — verbastering van het Grieksche zizyphon, dat zelf weer ontstaan is uit het Perzische zizfüti. Met dezen naam werden de vruchten aangeduid van verschillende Zizyphus-soorten, o. a. van Z. Jujuba.
junceus, a, um — op een Ju neus (bies) gelijkend. Het woord wordt vooral gebruikt voor planten met kleine, ver uiteenstaande, smalle bladeren.
Junghuhnianus, a, um — genoemd naar F. W. Junghuhn (+ 1864 te Lembang). Zijn „Java" is thans nog een standaardwerk, voor hen die de botanie en geologie van dat eiland beoefenen. Ook voor de kinakuituur heeft hij zich zeer verdienstelijk gemaakt. Men zie voorts het onlangs verschenen Junghuhn-gedenkboek.
Junghuhnii — als Junghuhnianus.
Kenti i — genoemd naar W. Kent, omstreeks 1825 hortulanus van 's Lands Plantentuin.
Kingii — genoemd naar O. King, superintendent van den botanischen tuin te Calcutta, schrijver van een Flora van het Maleische schiereiland.
K i p e 11 a — latinizeering van den Soendaneeschen naam Ki pèlah.
K i t e n g a — latinizeering van den Soendaneeschen naam Ki tenga.
K1 a m p o k—Javaansche plantennaam, in het Latijn onveranderd overgenomen.
Kleinian«s, a, um — genoemd naar Klein, den ontdekker der plant in Engelsch-Indië.
K o e n i g i i — genoemd naar J. G. Koenig, deensch zendelingarts in Tranquebar (f 1785).
Koordersii — genoemd naar Dr. S. H. Koorders, die het door hem op Java bijeengebracht, zeer uitgebreid herbarium te zamen met Dr. Th. Valeton bewerkte (Bijdragen tot de kennis der boomsoorten op Java). Zeer vele soorten, welke nieuw waren voor Java of voor de wetenschap, zijn door hem ontdekt.
K o r t h a 1 s i a n us, a, um — genoemd naar P. W. Korthals (•[•), schrijver van eenige botanische werken. In 1832 en 1833 bereisde hij een deel van Sumatra.
kutejens/s, is, e —in Koetei (Borneo) inheemsch of daar het eerst gevonden.
labial/s, is, e — op lippen gelijkend. L a b 1 a b — een der volksnamen, waarmede in Engelsch Indië Do li chos Lab lab wordt aangeduid, laburnifolius, a, um — met bladeren als die van den Gouden regen (Laburnum).
Laburnum — Gouden regen, bekende
Europeesche sierplant.
lacerans — verscheurend, laciniatus, a, um — in slippen verdeeld.
laevigatus, a, um — glad.
laev/s, is, e — glad.
lagopoides — veel gelijkend op de soort, welke met den naam van Lagopus wordt aangeduid.
Lampas — fakkel.
lampongus, a, um — in de Lampongsche districten groeiend of daar het eerst gevonden.
lanceaefoliws, a, um — met lancet-
vormige bladeren.
lanceolar/s, is, e — lancetvormig. lanceolariüs, a, um — met lancetvormige bladeren.



lanceolatus, a, um — lancetvormig. L a n d u k — latinizeering van den Soen-
daneeschen naam Landoek. lappaceus, a, um— gelijkend op Lappa (klit), plantengeslacht uit de familie der Compositae. lasiocarpus, a, um— met wollig
behaarde vruchten.
lateriflorus, a, um — met zijdelings
geplaatste bloemen.
lateritius, a, um — steenrood, latifolius, a, um — met breede bladeren of blaadjes.
laurifolias, a, um — met op die van den laurier gelijkende bladeren, laurinoides — op een laurier gelijkend.
laurinus, a, um — op een laurier gelijkend.
lavateroides — op Lavatera, plantengeslacht uit de familie der Malvaceae gelijkend.
laxiflorus, a, um — met ijle bloeiwijzen.
Lebbe(c)k — waarschijnlijk een Egyptische volksnaam van den boom. lebbe(c)kioides — gelijkend op de soort, welke met den naam Lebfa eek wordt aangeduid, lemniscatus, a, um — met linten versierd.
De naam zinspeelt op de lange, hangende pluimen van Arcangelisia. Lens — linze.
lepidospermus, a, um — met be-
schubde zaden.
leprosipes — met beschubde stelen, leprosas, a, um — beschubd. leptocarpws, a, um— met dunne vruchten.
leptostachyus, a, um —met dunne aren.
Leschenaultianus, a, um — genoemd naar L. Th. Leschenault de la Tour (f 1826), een Fransch natuuronderzoeker, die o. a. ookTimor bezocht.
Leschenaultii — als Leschenaultianus.
Leucadendron —witte boom. Griek
sche vertaling van kajoe poetih. leucophloeus, a, um — met witte schors.
lignosus, a, um — houtachtig, houtig-
liliiflorus, a, um — met op leliën
gelijkende bloemen.
L i m O n U m — lemmetje (soort van djeroek).
lineatus, a, «m — van evenwijdige lijnen voorzien. Vooral gezegd van planten, welker bladeren duidelijke, evenwijdige zijnerven hebben, linifolias, a, um — met lijnvormige bladeren.
Litchi — latinizeering van den naam litji.
lithospermus, a, um — met steenharde zaden.
lit(t)oralz's, is, e — aan of nabij het
strand groeiend.
lit(t)ore«s, a, um — aan of nabij
het strand groeiend.
lobatus, a, um — gelobd. Lobbianas, a, um — genoemd naar Thomas Lobb, een van de vinders der plant.
Longana — latinizeering van den
Chineeschen naam Long Yan. longepedunculatus, a, um — met
langgesteelde bloeiwijzen. longerace mosus, a, um — met
lange trossen.
longestipitatus, a, um — met langgesteelde vruchten.
longifolius, o, um — met lange
bladeren, langbladig.
longipes — met langgesteelde bloemen of bloeiwijzen.
Lotus — latinizeering van het Grieksche Lootos, waarmede drieërlei planten werden aangeduid, nl.
1. waterleliën;
2. vruchten van een Zizyphussoort, waarschijnlijk vanZizyphus Lotus;
3. een Leguminoos, misschien Lotus edulis.



platanifolius, a, um — met bladeren als die van een plataan (Platanus), platypetalus, a, um — met vlak uitgespreide kroonbladen. pleniflorus, a, um — met gevulde
bloemen.
plenus, a, um — gevuld.
plumariMs, a, um — op een veer gelijkend.
Plumieri — genoemd naar den Augustijnermonnik, Charles Plumier (f 1704), beschrijver van vele Amerikaansche planten.
pluricapitatus, a, um — met vele hoofdjes.
polyandras, a, um — met talrijke
meeldraden.
polyanthws, a, um — veelbloemig. polycarpus, a, um — met vele vruchten.
polycephalus, a, um — met vele
bloemhoofdjes.
polymorphus, a, um — veelvormig, polyneurus, a, um — met vele nerven.
polyphyllus, a, um — veelbladig. polypy renus, a, um — met vele kernen, veelzadig.
polysperm us, a, um — veelzadig. pomifer(«s), a, um. — appels of daarop min of meer gelijkende vruchten dragend.
populneas, a, um — op een populier gelijkend.
portoricens/s, is, e — van Portorico
afkomstig.
praten sis, is, e — in weiden groeiend, precatorius, a, um — bij het bidden gebruikt.
prinoides — gelijkend op Prinos, voormalig plantengeslacht uit de familie der Ilicineae (thans = Ilex). proceras, a, um — zeer hoog. procumbens — neerliggend, proliferus, a, um — jonge planten
voortbrengend.
prostratz/s, a, um—neerliggend, pruriens — stekend, jeukend, pruritas, a, um — jeukend.
Pseud-Acacia — valsche Acacia, pseudo-gyrans — veel gelijkend op de soort, welke met den naam gyrans wordt aangeduid, pseudo-gyroides —veel gelijkend op de soort, welke met den naam gyroides wordt aangeduid. Pseudo-lntsia — veel gelijkend op de soort, die met den naam Intsia wordt aangeduid. Pseudo-Jambolana —veel gelijkend op de soort, die met den naam Jambolana wordt aangeduid. Pseudo-Sissoo — veel gelijkend op de soort, welke met den naam van Sissoo wordt aangeduid, pseudo-speciosus, a, um — veel gelijkend op de soort, die met den naam van speciosa wordt aangeduid.
pseudo-striatus, a, um — vee 1 gelijkend op de soort, welke met den naam van striatus wordt aangeduid.
Pterisantha — lichte wijziging van Pterisanthus, voormalig plantengeslacht uit de familie der Ampelidaceae. De naam zinspeelt op de vleugelvormige assen der bloeiwijze. pterygospermas, a, um — met gevleugelde zaden.
pu bes eens — kort zachtharig. pubiflorws, a, um— met kort-zacht-
harige bloemen.
pubiger, a, nm — kort zachtharig. pudicus, a, um — zedig.
pulchellas, a, um — tamelijk mooi. pulcher, ra, rum — schoon, pulcherrimas, a, um — zeer schoon, pumilas, a, um — dwergachtig, zeer klein.
punctatus, a, um — gestippeld, purpurascens—rood wordend, roodachtig.
purpureus, a, um — purper gekleurd. (Omtrent de kleur van purper hebben bij de botanici zeer verschillende opvattingen bestaan. Alle tinten van bleekrose af tot donkerblauwrood



toe zijn met den naam van purper aangeduid).
Pursaetha — latinizeering van Puswel,
een inlandschen naam op Ceylon. pyrifoliz/s, a, um — met bladeren als
die van een pereboom.
pyriform/'s, is, e — peervormig, quadrangular/'s, is, e— vierhoekig, quadricornutus, a, um — met vier
hoornen, vierhoornig.
quadrifidus, a, um — vierdeelig. quinquefolius, a, urn — vijfbladig. quinquelocular/s, is, e — vijfhokkig. racemosas, a, um— met tot trossen
vereenigde bloemen.
racemulosas, a, um — met tot kleine
trossen vereenigde bloemen, radiatas, a, um — stralend, stervormig
uitstaand.
radicans — wortelslaand.
Radicula — radijsje.
Radula — schaafijzer, krabber, ramiflorus, a, um — met aan de
twijgen geplaatste bloemen. Ramontchi — waarschijnlijk de inlandsche naam van de plant in Madagascar.
Rarak — latinizeering van den Malei-
schen naam Rerak.
recurvatus, a, um — teruggekromd. regius, a, um — koninklijk. Reinwardtianus, ü, um—genoemd naar K. G. K. Reinwardt (f 1854), hoogleeraar te Leiden, stichter van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg (18 Mei 1817).
Reinwardtii — als Reinwardtianus. religiosus, a, um — godsdienstig. Renghas — overgenomen Maleische naam.
reniform/s, is, e — niervormig. repandus, a, um — uitgeschulpt. r e p e n s — kruipend.
resinosas, a, um — harsachtig, reticulatus, a, um — netvormig; netvormig geribd of geaderd.
retusus, a, um—uitgerand.
Rheedei — genoemd naar Hendrik Adriaan van Rheede tot Draakestein
(f 1691), schrijver van den Hortus Malabaricus, een beroemd plaatwerk. Rhinanthera — voormalig plantengeslacht, thans = Scolopia. De naam beteekent „in een neus verlengde helmknop".
Rhoeas— klaproos.
rhombifolius, a, um — met ruitvormige bladeren.
rhomboideus, a, um— ruitvormig, rhynchosioides—gelijkend opRhynchosia, plantengeslacht uit de familie der Leguminosae (zie pag. 381). Ridleyi — genoemd naar H. Ridley, directeur van den botanischen tuin te Singapore.
rigidüs, a, um — stijf.
robustus, a, um — krachtig, stevig, forsch.
Rosa sinensis — Chineesche roos. rosaefolius, a, um—met bladeren
als die van een roos.
roseus, a, um — rooskleurig, naar
rozen riekend.
rostratas, a, um — gesnaveld. rotundifolius, a, um — met ronde
bladeren, rondbladig. Roxburghianus, a, um — genoemd naar Dr. William Roxburgh (f 1815), directeur van den botanischen tuin te Calcutta, schrijver van meerdere uitmuntende botanische werken. Roxburghii — als Roxburghianus. ru bel lus, a, um — eenigszins rood
gekleurd.
ruber, ra, rum — rood.
rubiginosus, a, um — roestkleurig,
de kleur van ijzerroest hebbend, rubricaul/s, is, e — met rooden stengel.
rufescens — eenigszins voskleurig,
eenigszins bruinrood.
rufulus, a, um—min of meer bruinrood behaard, min of meer voskleurig. rufus, a, um — voskleurig, bruinrood
met eenigszins geelachtigen tint. rugosus, a, um— gerimpeld.
Ru kam — latinizeering van den Maleischen naam Roekam.



ruminatj/s, a, um — uitgevreten, afgeknaagd.
Rumphii —genoemd naar G. E. Rumphius (f 1702), opperkoopman te Ambon, die, hoewel blind, een der beste botanische werken van zijn tijd schreef, het beroemde Herbarium Amboinense, dat een schier onuitputtelijken schat van wetenswaardigheden behelst.
rupestr/s, is, e— op rotsen groeiend, sabaudus, a, um — Savoyaansch. Sabdariffa — waarschijnlijk een oude
plantennaam.
salaccens/s, is, e — op den Salak groeiend.
salaken's/s, is, e — op den Salak groeiend.
salignus, a, um— op een wilg(Salix) gelijkend.
Saltianus, a, um — genoemd naar Salt.
Saman — inlandsche naam van den
regenboom in zijn vaderland, sambucinus, a, um — gelijkend op vlier (Sambucus), plantengeslacht uit de familie der Caprifoliaceae. Sancti Pauli — ingevoerd van St. Paul. (Het is onbekend, of hiermede oen Braziliaansche provincie dan wel een eiland in den Atlantischen Oceaan wordt bedoeld).
sandoricocarpus, a, um — met vruchten als die van Sandoricum, plantengeslacht uit de familie der Meliaceae. Zie pag. 209. sapindioides — op een Sapindus (plantengeslacht uit de familie der Sapindaceae) gelijkend, saponarius, a, um — zeep leverend,
als zeep bruikbaar.
Sappan — latinizeering van den Ma-
leischen naam sapang. sarmentosus, a, um — uitloopers
voortbrengend.
sativus, a, um — voedzaam, als
groente of veevoeder gekweekt, saxatil/s, is, e—op rotsen groeiend, scaber, ra, rum — ruw.
scaberulus, a, um — eenigszins ruw.
Scalpe — misschien afgeleid van het werkwoord scalpo (scalpere), insnijden.
scandens — klimmend, scarabaeoides — op een kever (sca-
rabaeus) gelijkend.
Schefferi — genoemd naar Dr. R. H. C. C. Scheffer (f 1880), directeur van 's Lands Plantentuin sinds 1868, aanlegger van den Buitenzorgschen cultuurtuin.
schizopetal«s,a, um — met in slippen verdeelde kroonbladen. Scortechinii — genoemd naar Scortechini, den eersten vinder der plant, secu ndif lorus, a, um — met naar
één zijde gekeerde bloemen, semialatus, a, um — half gevleugeld.
semidecandras, a, um — met de helft van 10, dus met 5 meeldraden. semierectus,a, um—halfopgericht. semperflorens — altijd bloeiend, sempervirens — altijd groen, sennoides — op Cassia Senna gelijkend. Senna-bladeren (in den volksmond is het woord vaak tot zennebladeren of zenuwbladeren verbasterd) zijn een bekend purgeermiddel.
sensitivus, a, um — gevoelig. sepiarius,a, um—in heggen groeiend, sepium — (2e naamval mv van het znw sepes, heg), in heggen groeiend, sericans — zijdeachtig behaard, serieeus, a, um — zijdeachtig behaard.
serpens — kruipend.
serratus, a, um — gezaagd, serrulatus, a, um —fijn gezaagd, sessiliflorus, a, um — met zittende bloemen.
sessilifolius, a, um— met zittende bladeren.
sexangulatus, a, um — zeshoekig, siameus, a, um — Siameesch.
S i g u n — latinizeering van den (onbetrouwbaren) inlandschen naam Sigoen.



alleen in sommige bloemen 1, in de meeste 2—3, soms ook 4—5. Bladeren gaafrandig, kaal. . . . Magnoliaceae 12. Bloemdekbladen 4—6, vliezig, hoogstens 25 mM lang. Stamper 1.
586.
586. Bloemen in korte, okselstandige trosjes. Bloemdekbladen groen,
stomp, 2—3 mM lang. Schijf tusschen de meeldraden en het bloemdek geplaatst, in talrijke kleine lobjes verdeeld. Vruchtbeginsel betrekkelijk groot, stijlen doorgaans 5, kort.
Bixaceae 68.
Niet aldus Tiliaceae 147.
587. Boomen met gaafrandige, vinnervige bladeren. Bloemen hoog¬
stens 15 mM middellijn, groen. Bloemdekbladen 4 of meer,
stomp of breed afgerond. Stijl 1, onvertakt 588.
Niet aldus 589.
588. Meeldraden omringd door zeer talrijke staminodiën.
Thymelaeaceae.
Meeldraden niet door staminodiën omringd. . . Lauraceae.
589. Vruchtbeginsel duidelijk gelobd of langs de zijden diep ingesne¬
den. Stijlen 5 of meer. Bloembodem niet verhoogd. Schijf
ontbrekend. Planten zonder melksap 604.
Niet aldus 590.
590. Melksaphoudende planten. Kelkbladen 2—3, bij het begin van
den bloei afvallend. Kroonbladen öf dubbel zooveel öf geheel ontbrekend. Bladeren vaak vinlobbig, vindeelig of in lijnvormige slippen verdeeld Papaveraceae 51.
Melksap ontbrekend. Bloemdekbladen 3 of meer, tot aan het einde van den bloei of nog langer blijvend 591.
591. Kruiden met alleenstaande of tot eindelingsche trossen vereenigde
bloemen 592.
Klimmende heester met tot pluimen vereenigde bloemen. Bloemdekbladen minder dan 5 mM lang. Stijl 1. Bladeren van
boven ruw. Twijgen ongedoornd Dilleniaceae 8.
Nog andere planten 593.
592. Bloemen alleenstaand, geel, actinomorf. Kelk vroeg afvallend,
kroonbladen gaaf Papaveraceae 51.
Bloemen in trossen, groenachtig, met bruingele helmknoppen. Kelk lang blijvend. Kroonbladen klein, in slippen verdeeld.
Resedaceae 64.
593. Binnen, tusschen of onder de meeldraden vindt men een ring¬
vormige of in klieren of lobben verdeelde schijf. Twijgen vaak gedoomd. Bladeren hand- of vinnervig. Meeldraden



638. Bloemen in dichte, onvertakte, 1-slachtige aren of hoofdjes.
Bloemdek 2-4-lobbig of -deeiig. Meeldraad 1, met 1—2-hokkigen helmknop. Schijf ontbrekend. Melksaphoudende boomen. Steunbladen bij het afvallen vaak een ringvormig litteeken op
de twijgen achterlatend Urticaceae.
Niet aldus 
639. Bloemen in armbloemige aren, niet tot kluwens vereenigd. Kelk¬
bladen 5 6, langwerpig of langwerpig-lancetvormig. Meeldraden 2 6, met korte, vrije helmdraden en groote, stompe helmknoppen. Bladeren kortgesteeld, elliptisch-lancetvormig, gaafrandig of in de bovenhelft gezaagd-getand, de jonge beiderzijds sterharig. Steunbladen lijn- of lancetvormig, afvallend.
Boom der bergstreken Hamamelidaceae 474^
Niet aldus 040
640. Bloemdek duidelijk vergroeidbladig, 4—6-Iobbig of -spletig, slippen
in 1 rij geplaatst van buiten of langs den rand behaard. Helmknoppen 4—15, op of onder den top van een zuiltje tot een hoofdje of ring vereenigd, het zeer kleine stamperrudiment verbergend of omringend. Bloemen in pluimen of trossen. Boomen of opgerichte heesters. . . . Sterculiaceae 133. Niet aldus Euphorbiaceae.
641. Bladeren tegenoverstaand. Bloemen in kransen, welke tot aren
vereenigd zijn. Twijgen bij de knoopen verdikt, ünetaceae. Bladeren niet tegenoverstaand 642.
642. Bloemdekbladen 3, vergroeid. Bloemen alleenstaand of in bundels
of pluimen. Boomen of opgerichte heesters met vinnervige
bladeren Myristicaceae.
Bloemdekbladen 4. Klimplanten met vinnervige, vaak in een
beker eindigende bladeren Nepenthaceae.
Bloemdekbladen meer dan 4. Stengels doorgaans windend. Bladeien vaak handnervig of schildvormig. Menispermaceae 38.
643. Melksaphoudende boomen met onbehaarde, drietallige bladeren.
Bloemen in pluimen, geel. Helmknoppen 10 in 2 boven elkaar
geplaatste rijen. Schijf behaard Euphorbiaceae.
Niet aldus Sterculiaceae 133.
644. Bladeren gevind, de meeste of alle met meer dan 3 blaadjes.
Boomen of opgerichte heesters 645.
Bladeren enkelvoudig of hand- of voetvormig samengesteld. 648.
645. Bloemen in katjes, het bloemdek met het schutblad der bloem
vergroeid Juglandaceae.
Bloemen niet in katjes. Bloemdek niet met een schutblad ver-



685. Bloemen gespoord Qeraniaceae 167.
Bloemen ongespoord 686
686. Vruchtbeginsel op een duidelijken, steelvormigen stamperdrager
gezeten, welke tevens 4—15 kleine staminodiën draagt. Bloemdek behaard, duidelijk vergroeidbladig, bij alle of de meeste bloemen 4 5-lobbig, -spletig of-deelig. Boomen of opgerichte heesters, zonder melksap, bladeren enkelvoudig of handvormig samengesteld, nooit tegenoverstaand, nooit gezaagd. Bloemen in veelbloemige pluimen of trossen. . . Sterculiaceae 133. Niet aldus 687
687. Stengels naar boven zeer sterk afgeplat, bij de knoopen met een
dwarse streep en daar een kluwen van kleine bloemen dragend. Bladeren alleen aan jonge stengelgedeelten aanwezig. Staminodiën 8, stempels 3 Polygonaceae.
Niet aldus ggg
688. Steunbladen of hun litteekens althans aan den top der twijgen
aanwezig ggg
Steunbladen en dus ook hun litteekens geheel ontbrekend. 692.
689. Klimmende of kruipende kruiden of heesters, zonder melksap en
zonder brandharen. Twijgen meerendeels kruidachtig. Bloemen in veelbloemige tuilen of.pluimen, kelk zeer ondiep gelobd, hoogstens 3 mM hoog, kroonbladen vroeg afvallend en daardoor schijnbaar ontbrekend. Bladeren alle of meerendeels niet tegenoverstaand, enkelvoudig of hand- of voetvormig samengesteld, bladrand gezaagd of getand. Vruchtbeginsel 2-hokkig, nooit vierkant. Stijl 1 of één zittende, al of niet gelobde stempel.
... , , , Ampelidaceae. 244. Niet aldus ggQ
690. Vruchtbeginsel dicht behaard, op den top met'2 vrije draadvor¬
mige stijlen. Bloemen in armbloemige aren. Boomen met kortgesteelde, elliptische, langwerpige of lancetvormige, vinnervige bladeren. Top der twijgen dicht sterharig.
D, , Hamamelidaceae 474. Bloemen anders ggi
1691. Vruchtbeginsel en vrucht 1-hokkig, 'l-zadig, nooit gelobd, 'stempel nu eens zittend en penseel-, schijf- of knopvormig, dan weer zijn er 1—2 draad- of priemvormige stijlen of stempels; zoo er 2 zijn, zijn deze steeds onvertakt. Schijf ontbrekend ')•
Bladeren enkelvoudig Urticaceae.
Niet aldus 706
') Een bloem overlangs doorsnijden.



ontbrekend stempels 2-3, onderling gelijk. Eierstok 1-hokkig. Kruiden of' „„gewapende, klimmende heesters bioemen m aren,
trossen of kluwens, «■ »" 00 1 Amarantaceae. spreid, gaafrandig, nooit ruw 6g3
Niet aldus (-„„rtïrr nipt tot boven het midden
693. Bladeren tegenoverstaand, gaafrand g,
drienervig of driedubbelnervig ggg
Bladeren anders. . • • • • ■ • of minder hoog
694. Stijl 1, gaaf of nagenoeg gaaf. Bloemd ^
vergroeidbladig • • 697
Niet aldus. Stengels nooit windend. . . •■ ■ ■ . n
695. Bloemdek sehotelvormig mrt ^ieJoek^ B|ad'eren nie, ruw.
Vruchtbeginsel behaard. Staminodien Lvthraceae. Ongewapende boomen of heesters ggg
Bloemdek anders -nnm wplke eevormd
Brdie door naar «
vouwen vliezen vereenigd zijn. . afvallen
Biolmd^diep 5-deelig, klein, bleekgeel.
697. Stijlen 2. Bladeren »an onder wit. Bloem^in°£^Mfc pluimen. . . • ■ • ; ■ • . f , Bladeren van
Stempel zittend ot Dijna «««.u, „ Quttiferae 88.
698 BloemdeJ1'vergroeidbladig, 3 -4-lobbig o, -spletig. StempeU,
Ttailige bloemen. Bladeren iangwerp.g of
pels 3 of één 3-lobbige stempel. . • ^qq.
Nog andere planten. . • • • ' ' ' pkleurc| meestal geel
699. Boomen. Bloemdek 3-1 g " k," ig ' Zaden met een zaadrok, of bruin. Vrueht doorgaans 2-kleppig. Zaden
Klimplanten. Bloemdek 4-lobbig, niet door ,omwindse^ omgeven. Bladeren langwerp.g-lancetvorrn.g, vel ^ervP top met een bekerachtig orgaan NeP



Zijdelings afgeplat, zoodanig afgeplat, dat de rechter- en linkerzijde het breedst zijn (vruchtbeginsels van Dillenia).
afgerond, min of meer halfcirkel- of halfbolvormig (top of voet van bladeren of vruchten).
afleiding van het regenwater geschiedt vaak door de bladeren. De bewering, dat het water juist naar den omtrek van het wortelstelsel gevoerd zou worden, is haast te zot om haar tegen te spreken.
afloopend, geleidelijk smaller wordend, geleidelijk overgaand. Bladeren noemt men afloopend, als de bladvlakte zich als een smalle strook langs den (dan gevleugelden) stengel voortzet (Sphaeranth us); een bladvoet is afloopend, als hij aan weerszijden van den bladsteel een lange, geleidelijk smaller wordende strook vormt (Dillenia aurea); een stempel is afloopend, als de stempeloppervlakte aan den top van den stijl begint en zich naar onder in doorgaans schuine richting voortzet (Elaeagnus).
afnemend gevind, enkelgevind, terwijl de blaadjes naar den top der bladspil in
grootte afnemen. Vgl. aangroeiend gevind en afgebroken gevind.
afstaand noemt men een orgaan, als het een hoek van 45—90° maakt met de
as, waardoor het gedragen wordt. Vgl. aanliggend.
afvallend. Hiermede bedoelt men na het begin, doch voor of aan het einde van den bloei afvallend (schutbladen, bloembekleedselen).
afvallende bladeren, zie loof verliezend.
vroeg afvallend, voor het begin van den bloei afvallend, zooals de schutbladen bij vele bloeiwijzen, de kelkbladen van Nelumbium.
afwisselend. Bladeren en blaadjes noemt men afwisselend, als zij zoodanig zijn ingeplant, dat de opeenvolgende bladeren of blaadjes afwisselend aan de mker- en rechterzijde van den stengel of van de algemeene bladspil geplaatst zijn (Anona,— Inocarpus,-Lansium en vele andere planten).
Bloemdeelen zijn afwisselend met andere bloemdeelen, als zij voor de tusschenruimten van deze zijn geplaatst. In den regel wisselen de kroonbladen a met de kelkbladen, dikwijls ook de meeldraden met de kroonbladen of de staminodiën met meeldraden.
Bij twijgen ziet men dikwijls dat groepen van lange internodiën met groepen van korte afwisselen (Elaeocarpus g ran d i f 1 o ra, — Man gi fe ra indi-
caJ Rh'zophora, — Terminalia Catappa). Vooral bij sympodiaal (zie aldaar) opgebouwde twijgen valt dit sterk in het oog.
algemeen.
Algemeene bladspil, bij een gevind blad de hoofdspil, waaruit de blaadjes of de zijspillen ontspruiten. De algemeene bladspil is de rechtstreeksche voortzetting van den algemeenen bladsteel en daarvan dus niet door een geleding gescheiden. &
Algemeene bladsteel, de steel waarmede een samengesteld blad aan zijn as is bevestigd. Bij handvormig samengestelde bladeren draagt de algemeene bladsteel aan zijn top de blaadjes, bij gevinde bladeren is de algemeene bladsteel oven de onderste blaadjes (of het onderst blaadje) verlengd tot een algemeene bladspil, een rank of een spitsje. Bij voorkeur neme men dit waar aan jonge bladeren. J 6
Algemeene bloembodem, de verbreede, bloemdragende top van den steel van een
korfje of hoofdje. Gewoonlijk is de algemeene bloembodem omgeven door een algemeen omwindsel.



'Tc" -Ï« -.— o- i
,„ J'^noe*™™ boomen «„ hee„e,s. die no„U gebee, kaal s.aan. V*.
loofverliezend. zijden gelijkelijk verdeeld zijn
alzijdig, rondom bezet met d«len> } v , éénzijdig. Een alzijdigen tros
(alzijdig behaard, bebladerd alzijd g een éénzijdigen bij vele Erythrina's.
vindt men o. a. bij Re®.ed<\ eenzelfde plantensoort tweeërlei vruchten
- I
3fS' « - Er**naas'
. JirlltXnae, uitloopen, ui,„enden <—, nerven en
noemt „en «oemen ™ \
het eene individu uitsluitend ó, het andere uitsiuitenuy Vgl. andro-monoecisch, gyno-dioecisch en ^no'm0''"^C' bloem.
androecium noemt men de gezamenlijke mee ia en (Cocos, Cro-
androgynisch is een bloeiwijze als zij u.t d en ¥
ton, Ricinus). «teelvormig verlengden bloem-
androgynophoor of draagt (Oynan-
bodem, welke zoowel de ö aceae). Vgl. gynophoor.
dropsis, —Passiflora, — ve e c jn djer voege eenhuizig zijn, dat
andro-monoecisch noemt men bloen^ ' ,T jnalia-soorten, Qom-
eenzelfde plant zoowel d als 8 bloemen dioecisch.
melina). Vgl_ °ndr°-dl°*C™' 'jj? bestuiving door den wind zijn ingericht, anemophiel zijn bloemen, wl grassen Vgl. windbloemen.
ant^::A —^ -—cryptogamen-vgl-
„r.r:'noe„, nien - ~
blij venden, op een vruc»ltw®n f Pisonia). Men verwarre een anthocar-
Sr - Lr«r*.—*
ïï™».niia, Phys.lis en nog and,,, p.anted aan,re,,.
antholyse, zie vergroening „ehocen stengel vanBauhiniaanguina.
apenladder, handvormige, heen en we g g bogen dan de
Het midden van dien stengel ,» ved »^rter h ^ ^ groo(e> breed. randen, dientengevolge vindt men atwisseienu
gewelfde uitstulpingen. te vormen. Soms
apogamie, het onvermogen eener plant °"\u' d deelen van het eitje.
omstaat dan de kien, in He. gebee, met. «»»- - po„-mbr,onle). „e.:rdoof,ii»e». rtbben o, »e,ven omsioten. min », «.eer ,ege,ma„ge



Men vindt duidelijke areolen op de vrucht van Anonareticulata (boewah nona), op de zaden en stuifmeelkorrels van vele planten, op de bladonderzijde van vele Nymphaeaceae (inzonderheid bij Nymphaea en Victoria). Bij de bladeren van Nymphaea noemt men areool de ruimte tusschen 2 opeenvolgende, uit den top van den bladsteel ontspruitende nerven. De areool, welke ongeveer loodrecht op de middennerf staat, noemt men hoofdareool. armbladig, slechts weinige bladeren dragend of uit weinig bladeren bestaand. Vgl. veelbladig.
armbloemig, slechts weinig bloemen dragend of uit weinig bloemen bestaand. Vgl. veelbloemig.
as, 1. centraal orgaan, waaruit een ander orgaan ontspruit, zooals de stengel ten opzichte der bladeren, de spillen eener bloeiwijze ten opzichte der bloemen, enz. Zijn er meerdere assen, dan kan men gewoonlijk een hoofdas onderscheiden, waaruit de zijassen ontspruiten.
2. denkbeeldige lijn door het midden van een orgaan getrokken, b.v. de as eener vrucht. Met as in deze beteekenis wordt steeds lengteas bedoeld, tenzij het tegendeel vernield wordt.
ascidiën, vervormde bladeren van beker-, trechter-, urn- of blaasvormige gedaante. Zeer fraai vindt men ze bij Nepen t hes (apenbeker), waar de eigenlijke bladschijf het dekseltje op den beker vormt, de bladscheede het nabij den stengel gezeten, op een blad gelijkend orgaan is, terwijl de bladsteel de gedaante van een gesteelden beker heeft. Deze bekers bevatten water, dat althans ten deele door de plant zelve wordt afgescheiden. De stoffen, gevormd door de tot ontbinding overgaande lijken der in dat water verdronken kleine dieren, worden bij Nepenthes opgenomen door zuigcellen, welke men in groote hoeveelheid aan den binnenwand der bekers aantreft. Eigenaardig is het, dat er ook dieren zijn, welke in de Nepenthesbekers hun geheele ontwikkeling doormaken.
Bij Dischidia Rafflesiana vindt men behalve gewone bladeren ook in nauwniondige bekers veranderde bladschijven, uit welker steel een vertakte woitel in den beker neerdaalt. In den met een wasachtige laag bekleeden binnenwand dier bekers vindt men wel huidmondjes doch geen zuigcellen. Ook deze bekers bevatten water, dat grootendeels van den regen afkomstig is, mogelijk ook ten deele in den vorm van damp door de huidmondjes wordt afgescheiden. Dit water, waarin men niet zelden dierenlijken aantreft, kan door den er in neerhangenden wortel worden opgezogen.
Bij Utricularia (Blaasjeskruid) zijn de ascidiën voorzien van inrichtingen voor het vangen en verteren van kleine waterdieren.
atavisme, zie terugslag.
autogaam, zich zelf bestuivend. Zie bestuiving.
autogamie, zie bestuiving.
axillair, in de bladoksels geplaatst = okselstandig.
handvormig, plat en niet zeer dun, terwijl de platte zijde door 2 nagenoeg evenwijdige lijnen begrensd wordt, zoodat het geheel op een band gelijkt. Fraaie handvormige stengels vindt men bij Vitis lanceolaria, handvormige helmdraden bij vele Nymphaea's. Onjuist is de bewering, dat bij Nymphaea de meeldraden geleidelijk in kroonbladen zouden overgaan, bij de Javaansche soorten althans is de overgang doorgaans vrij plotseling. Vgl. lintvormig. bandvorming, zie fasciatie.



mengesteld blad bestaat uit meer dan één bladschijf (blaadjes). De bladeren der palmen schijnen vaak samengesteld, doch zijn in werkelijkheid enkelvoudig.
Zeer vaak ontbreekt de bladscheede, minder vaak de bladsteel, de bladschijf ontbreekt betrekkelijk zelden.
bladachtig, vlak en vrij breed, daardoor eenigszins op een blad of blaadje gelijkend zooals de steunbladen van Pisum- en Lathyrus-soorten, de schutbladen van Jacobinia coccinea en Bougainvillaea, één der kelkslippen van Mussaenda, de staminodiën van vele Scitamineae en van Pentace, de rijpe kokervruchtjes van Sterculia colorata.
bladbundel, verzameling ongeveer op dezelfde plaats ingeplante bladeren. Men vindt ze vooral aan de oudere twijgen van sommige boomen en heesters, o. a. bij Berberis Wallichii, Feronia elephantum, Limonia acidissima en andere.
bladdoornen zijn doornen, welke de plaats innemen van bladeren of bladdeelen. Bij vele Berberissoorten (o. a. B. Wallichiana) zijn aan de hoofdtakken de bladeren vervormd tot een driedeeligen doorn, welke in zijn oksel een bundel gewone bladeren draagt. Deze doorn wordt beschouwd als de middennerf met 2 zijnerven van een vervormd blad. Bij vele Rutaceae (Aegle, Citrus, Feronia, Triphasia), nemen de bladdoornen de plaats in van de onderste bladeren van een zijspruit en zijn dus geen steunbladdoornen, zooals men soms vindt opgegeven. Bij vele schijnbaar gevindbladige palmen (o. a. Phoenix) zijn de onderste bladsegmenten doornachtig. Zie voorts bladsteeldoornen, steunbladdoornen en schutbladdoornen.
-bladig (één-, twee-, enz.), uit één, twee, enz. onderling vrije, bladachtige deelen
samengesteld.
bladknop, zie knop.
bladmoes, het zachte deel der bladeren tusschen de nerven en aderen. Vgl. bladskelet.
bladoksel, hoek, dien de bladsteel (of bij zittende bladeren de bladschijf) maakt met den stengel boven de aanhechtingsplaats. Knoppen ontwikkelen zich bij voorkeur in de bladoksels.
bladokselstandig, in de bladoksels geplaatst. Gewoonlijk zegt men okselstandig. bladrank, in een rank veranderd blad of bladdeel.
Bij Gloriosa superba en Flagellaria indica zijn de ranken de voortzetting van de middennerf; bij vele Leguminosae (Pisum, Vicia, Lathyrus), voorts bij Cobaea scandens en Clematis zeylanica zijn het gewijzigde blaadjes; bij Entada zijn het verdikte, later vaak afvallende vinspillen; bij Smilax vindt men ze paarsgewijs aan den bladsteel. De ranken der Cucurbitaceae zijn deels tak-, deels bladranken. Bij vele planten (o. a. Clematis paniculata, — Maurandia, — Tropaeolum majus) verricht de bladsteel of bladspil van normale bladeren denzelfden dienst als een rank. bladscheede, zie blad.
bladschijf, zie blad.
bladskelet, de gezamenlijke nerven en aderen van een blad na verwijdering van
opperhuid en bladmoes.
bladspil of algemeene bladspil is het deel van een samengesteld blad, dat de
voortzetting van den bladsteel is en de blaadjes of de zijspillen draagt, bladstand, de wijze waarop de bladeren gerangschikt zijn. Bij hetzelfde plantenindividu komen dikwijls 2 of meer verschillende bladstanden voor. Voor het



dek. Is het bloemdek minder dan halfweg ingesneden, dan spreekt men van bloemdeklobben, in het andere geval van bloemdekslippen.
bloemdekslippen, zie bloemdek segmenten.
bloemformule. Formule, welke dient om een (weinig practisch) overzicht te geven van den bouw eener bloem. Achtereenvolgens schrijft men op het aantal kelkbladen, kroonbladen, meeldraden en vruchtbladen, welke termen men door een komma scheidt. Een dubbelen krans duidt men aan door het teeken +, een onbepaald aantal door o*=. Vergroeiing duidt men aan door een term tusschen haakjes te zetten. Is het vruchtbeginsel onderstandig, dan plaatst men een horizontaal streepje boven het cijfer, dat het aantal vruchtbladen aanwijst; is het bovenstandig, dan plaatst men het streepje onder dat cijfer, is het halfonderstandig, dan trekt men het er door.
De bloemformule van Hibiscus is (5) [(5), (=>=>)] (5), — die van Clematis paniculata is 4,0, <^>, c=>. —die van Erythroxylum Coca is (5), 5, (5+5), (3). Zie ook diagram.
bloemknop, zie knop.
bloemkoek, bloeiwijze met kussen-, bol- of peervormige, dikvleezige as, waarop de bloemen dicht opeengehoopt staan. Bij Antiaris en Dorstenia is de bloemkoek kussenvormig en staan de bloemen aan de buitenzijde, bij Ficus is zij bol- of peervormig en staan de bloemen van binnen. Zie voorts vijg. bloemkroon, zie bloembekleedselen.
bochtig, herhaaldelijk gebogen.
bochtig getand, aan den rand met stompe insnijdingen en stompe uitsteeksels,
ongeveer hetzelfde als uitgeschulpt.
bol, 1. met gelijkmatig naar buiten gekromd oppervlak.
2. kort geleed, onderaardsch stengelgedeelte, dat bezet is met schubachtige, reservevoedselhoudende bladeren. Uit de aan den voet der bol geplaatste, schubdragende schijf ontspruiten bijwortels, uit den top een bloem of een bloeiwijze, in de oksels der schubben worden weer jonge bollen voortgebracht. Sluiten de buitenste schubben de binnenste geheel in, dan noemt men den bol gerokt, zoo niet, dan noemt men hem geschubd. Bollen vindt men dikwijls bij eenzaadlobbige gewassen, vooral bij de Liliaceae en de Amaryllidaceae, minder vaak bij tweezaadlobbige (vele Gesneriaceaa). bolgewassen zijn voornamelijk eenzaadlobbige planten, welke voor het groote meerendeel tot de familie der Amaryllidaceae (Japansche lelie = Eucharis,— vuurlelie = Hippeastrum, — chocoladebloempje = Zephyranthes) en tot de familie der Liliaceae behooren (tulpen, hyacinthen, uien, echte lelies).
De bollen bevatten reservevoedsel, dat dient om spoedig de bloemen tot ontwikkeling te kunnen brengen. Wanneer men b.v. een goed ontwikkelden bol van de vuurlelie (Hippeastrum) uit den grond graaft en op een droge, niet te warme, goed aan het licht blootgestelde plaats bewaart, is het reservevoedsel voldoende om de plant rijk te doen bloeien.
bolvormig, den vorm van een bol hebbend.
boogvormig, gekromd in den vorm van een boog.
boomheester, plant, welke ongeveer het midden houdt tusschen een heester en een boom, zooals vaak Pemphis acidula en Desmodium umbellatum. boomworger, plant, welke zich om boomen slingert of op boomen groeit en deze met haar krachtige stengels of wortels in hun groei belemmert en ten slotte soms doodt.
8



een spitsje of in 2 topvinnen. Zoo'n blad noemt men even dubbelgevind. Bij de veel zeldzamere oneven dubbelgevinde bladeren (Acrocarpus) eindigt de bladspil in 3 vinnen. Doordat deze 3 vinnen alle met de algemeene bladspil geleed zijn, kan men een oneven dubbelgevind blad gemakkelijk van een onvolkomen dubbelgevind blad onderscheiden.
dubbelgezaagd, gezaagd, terwijl de tanden wederom gezaagd zijn.
dubbel handvormig samengestelde bladeren zijn bladeren, welke uit handvormig gerangschikte handvormig samengestelde onderdeelen bestaan, zooals de bladeren van Heptapleurum heterophyllum. Vgl. dubbeldrietallig. -dubbelnervig (drie, vijf, enz.), met 3, 5 enz. boven den voet van het blad ontspruitende hoofdnerven.
dubbelvinspletig, vinspletig, terwijl de slippen wederom vinspletig zijn. dunwandig, met dunnen wand. Vgl. dikwandig.
dwars, met zijn lengteas ongeveer loodrecht op die van een ander orgaan geplaatst. De zaden vanLeucaenaglauca staan dwars op de lengteas der peul. dwars ovaal, als ovaal, doch loodrecht op de lengteas ingeplant.
dwarsaderen, al of niet evenwijdige aderen, welke' 2 nerven verbinden. Vgl.
laddervormig geribd en tralievormig geaderd.
eeltachtig, vast en min of meer gezwollen. Bladeren noemt men eeltachtig getand, als de toppen der tanden knobbelachtig zijn.
éénbladig gevind, zie gevind.
éénbroederig, zie -broederig.
éénhokkig, zie -hokkig.
éénhuizig noemt men de planten, welke op hetzelfde individu zoowel als ¥ bloemen dragen. Nu eens zitten deze bloemen in dezelfde bloeiwijze, welke men dan androgynisch noemt, zooals bij Croton (niet met Codiaeum te verwarren), bij Ounnera en bij Jatropha, dan weer in afzonderlijke bloeiwijzen, zooals bij Stelechocarpus Burahol, waar de bloemen aan de dunne twijgen, de $ aan den stam zitten. Vgl. voorts tweehuizig en gemengdslachtig.
éénjarig is een plant, als zij hoogstens één jaar noodig heeft om haar geheelen levensloop te voltooien. De scheiding tusschen één- en tweejarige (zie aldaar) planten is in de tropen veel minder scherp dan in koudere streken. Zie ook overblijvend.
éénnervig noemt men een blad, als men er alleen een middennerf, geen andere zichtbare nerven in vindt. Vele Orchidaceae hebben 1-nervige bladeren, vele Polygala's evenzoo.
éénslachtig zijn bloemen, waarvan alleen de <J of alleen de $ geslachtsorganen goed ontwikkeld zijn. Komen de bloemen van beide geslachten op éénzelfde individu voor, dan noemt men ze éénslachtig-éénhuizig (vele Cucurbitaceae en Falmae, Stelechocarpus, Gunnera, vele Euphorbiaceae), worden ze op verschillende individuen aangetroffen, dan heeten ze éénslachtig-tweehuizig (Caesalpinia Bonducella, Carica Papaya, Cycas, vele Euphorbiaceae, Phoenix en vele andere palmen). In de (J bloemen zijn vaak stamperrudimenten, in de $ vaak staminodiën te vinden. Een overgang van 1-slachtig tot 2-slachtig vindt men bij sommige Sterculiaceae en SapiAdaceae, waar de helmknoppen der $ bloem wel stuifmeel bevatten doch niet openspringen.
éénvormig, alle van denzelfden vorm of bouw. Vgl. dimorf en trimorf.



éénzijdig noemt men een bloeiwijze, als alle bloemen naar dezelfde zijde gekeerd zijn, zooals het geval is bij de trossen van Erythrina en Vaccinium, bij de schichten van Spigelia, bij de aren van Pas pal urn. Vgl. alzijdig. eierstok, zie vruchtbeginsel.
-eiig (één, twee, enz.), met één, twee, enz. eitjes.
eindblaadje, blaadje, dat den top der algemeene bladspil afsluit. Men vindt het
natuurlijk alleen bij onevengevinde bladeren.
eindbloem, bloem, welke den top eener bloeiwijze of van hare vertakkingen afsluit, eindelingsch, den top van een orgaan afsluitend = terminaal.
Eindelingsche bloeiwijzen sluiten den stengel of een tak daarvan af. Vgl. okselstandig en zijdelingsch.
eindknop, knop, welke den top van een stengel of van diens vertakkingen afsluit, eindlob, aan den top geplaatste lob.
eindslip, aan den top geplaatste slip.
eirond noemt men een (vlak) orgaan, als het in vorm met de lengtedoorsnede van een kippenei overeenkomt en aan het breedste gedeelte is ingeplant.
Omgekeerd eirond, als eirond, doch aan het smalste gedeelte ingeplant, eitjes, toekomstige zaden, in de gedaante van kleine knopjes in het vruchtbeginsel aanwezig.
eivormig noemt men een (niet vlak) orgaan, als het in vorm met een ei overeenkomt en aan het breedere uiteinde is ingeplant. Vgl. eirond.
Omgekeerd eivormig, als eivormig, doch aan het smallere uiteinde ingeplant, ellipsoidaal noemt men een (niet vlak) orgaan, als zijn dwarse doorsnede den vorm van een cirkel, zijn lengtedoorsnede dien van een ellips heeft, welker lange as hoogstens 3 maal zoo groot is als de korte.
ellipsoidisch, zie ellipsoidaal.
elliptisch, ongeveer hetzelfde als ovaal, doch met min of meer spitse uiteinden, embryo, zie kiem.
endocarpium, zie binnenvruchtwand.
enkelgevind, zie gevind.
enkelvoudig, niet samengesteld. Enkelvoudige bladeren dienen niet verward te worden met éénbladig gevinde. Zie gevind.
Enkelvoudige vrucht, zie vrucht.
entomophiel zijn bloemen, welke zijn ingericht op bestuiving door insecten.
(Umbelliferae, Aristolochia en vele andere).
epigynisch noemt men bloemen met een geheel onderstandig vruchtbeginsel, zoodat de kroonbladen en meeldraden op dit laatste schijnen te zijn ingeplant. Vgl. hypogynisch en perigynisch.
epipetaal, tegenover de kroonbladen of -slippen geplaatst, zooals de meeldraden
van Vitis, Ardisia en vele andere planten.
epiphyt, epiphytische plant.
epiphytisch, op een andere plant groeiend, zooals talrijke mossen, varens, orchideeën, Qesneriaceae en Ficussoorten. Epiphytische planten zijn lang niet altijd woekerplanten, omgekeerd zijn woekerplanten volstrekt niet altijd epiphyten.
episepaal, tegenover de kelkbladen of -slippen geplaatst, zooals de meeldraden van
Evodia en van tallooze andere planten.
epitheem, uit zachtwandige, waterrijke, meestal geen bladgroen bevattende cellen bestaand weefsel, dat zich tusschen de opperhuid en de uiteinden der vaat-



bundels van meerdere planten bevindt en tot afscheiding van water dient. Vgl. hydathoden.
evendubbelgevind, zie dubbelgevind.
evengevind noemt men een gevind blad, als de algemeene bladspil in 2 blaadjes of in een spitsje eindigt. Door het verdrogen en afvallen van dit spitsje kan een evengevind blad onevengevind schijnen. Het even of oneven gevind zijn heeft niets met het even of oneven aantal blaadjes te maken. Vgl. onevengevind. , .... t evenwijdignervig, met meerdere uit den bladvoet ontspruitende, evenwijdige of bijna evenwijdige nerven, zooals de bladeren der meeste grassen=parallelnervtg. excentrisch, niet in het middelpunt geplaatst. Excentrisch is de stijl bij Qluta
Renghas. Vgl. centraal.
exine, de buitenste der beide wanden van een stuifmeelkorrel. Vgl. intine.
exocarpium, zie buitenvruchtwand.
fasciatie, ziekelijke afwijking, waarbij de een of andere as breed en plat wordt. Men treft ze nu en dan bij allerlei planten aan, zeer vaak bij Compositae en bij Desmodium gangeticum. Bij sommige sierplanten (o.a. bij Celosia
cristata, hanekam) is de fasciatie erfelijk.
florale bladeren, bladeren in welker oksel een bloem of een bloeiwijze staat.
Vaak gaan zij geleidelijk in schutbladen over.
fluweelachtig behaard, dicht bezet met korte, rechte, afstaande, zachte haren, zooals de peul van Mucuna pruriens utilis en Dysolobium dolichoides. franjeachtig, verdeeld in op franje gelijkende slippen, zooals de zaadrok van Tetracera Assa.
gaaf, zonder diepe insnijdingen. Een gaaf blad kan wel gezaag , ge an , enz. doch niet gelobd of dieper ingesneden zijn. Niet te verwarren met gaaf-
gaafrandig, zonder ondiepe randinsnijdingen, dus niet gezaagd, getand, enz. Een gaafrandig blad kan wel diep ingesneden zijn, hoewel men het woord meestal de beteekenis geeft van geheel zonder insnijdingen.
gaffelvormig vertakt, herhaaldelijk vorksgewijs vertakt. Zie vorksgewijs.
galbloemen, zie vijg.
gametophyt, zie generatiewisseling.
geaderd, met duidelijke aderen. . ,. . , . ..
gebaard, bezet met tot een groep of een breede rij vereemgde, dicht b.jeenstaande, betrekkelijk lange haren, zooals de kroonbladen van Ximenia.de
helmdraden van vele Commelinaceae.
gebogen, een bocht makend, zooals de stijl van vele Crotalaria s, de kiel van Dolichos Lablab, de top der kroonbladen van Popowia, de peulen van
gedeeld!8 me^ insnijdingen, welke tot over het midden der lengte of der halve
gedoog6 meidoornen (zie aldaar) bezet. Niet te verwarren met gestekeld.
Rozen zijn ongedoornde heesters.
gedraaid, 1. ineengedraaid. Zie dekkend.
2. = gewrongen. Zie aldaar.
gedrongen (van bloeiwijzen), met dicht opeenstaande bloemen = dicht. Vgl. ijl
^Planten noemt men gedrongen, als de internodiën kort zijn en de plant dien-



dunner dan de vocht afscheidende bovenhelft; vruchtbeginsels en vruchten zijn gesteeld, als zij zijn ingeplant op een steelvormig verlengden bloembodem (Capparis, — Gynandropsis en andereCapparidaceae, — Passiflora,— vele Sterculiaceae), of als zij aan den voet steelvormig versmald zijn(veie Leguminosae).
De steel van een vrucht bevindt zich dus boven den kelk of het kelklitteeken, de bloemsteel daaronder. Uit een zittende bloem kan een gesteelde vrucht voortkomen (Piper Cubeba) en omgekeerd (tallooze planten). Uit den aard der zaak is een onderstandig vruchtbeginsel steeds zittend.
gestekeld, van stekels (zie aldaar) voorzien.
Stuifmeelkorrels noemt men gestekeld, als zij op hun buitenoppervlakte met spitse knobbels zijn bezet, zooals die der meeste Malvaceae en Composita e, voorts van vele Sterculiaceae, van II li ge ra, van Unona discolor, van Ni pa. Gestekelde stengels vindt men bij vele Mimoseae, Rosaceae, Cactaceae en Solanaceae, gestekelde bladeren bij vele Solanums en bij Argemone, een gestekelden kelk bij sommige Solanum- en Rosa-soorten, gestekelde vruchten bij Buettn eria, Pterocarp us Erina ceus, bij Si ndora, bij Ceratophyllum demersum en bij eenige Trapa's.
gestippeld, van stippels (zie aldaar) voorzien.
Nu eens zijn de stippels doorschijnend (vele Rutaceae en Myrtaceae), dan weer geel, rood, bruin of zwart. Gele stippels vindt men bij Rubus rosaefolius, roode bij Bixa en bij Mallotus philippinensis, bruine bij Rhizophora, zwarte bij sommige Eugenia's. Met behulp eener goede loupe kan men de stippels doorgaans gemakkelijk waarnemen. Vgl. doorschijnend gestippeld en harsachtig gestippeld.
getah pertja, zie caoutchouc.
getand, met ondiepe, stompe insnijdingen en spitse uitsteeksels.
gevederd, met fijne, min of meer afstaande haren bezet en daardoor eenigszins
op een veer gelijkend, zooals de stijl op de dopvruchtjes van Clematis, geveerd, zie gevederd en gevind.
gevind. In het algemeen noemt men een samengesteld blad gevind, als het aan weerszijden der algemeene bladspil 1 of meer blaadjes draagt, terwijl de spil voorbij het onderste blaadje of de beide onderste blaadjes verlengd is. Wordt de algemeene bladspil door 1 blaadje afgesloten, dan noemt men het blad onevengevind, wordt de spil door 2 blaadjes afgesloten of is zij voorbij de .bovenste blaadjes in een (vaak vroeg afvallend) spitsje verlengd, dan noemt men het blad evengevind. Het aantal blaadjes heeft niets met het even- of onevengevind zijn te maken. Zie plaat V. Soms is van een onevengevind blad alleen het eindblaadje ontwikkeld, zoodat het — oppervlakkig beschouwd —enkelvoudig schijnt. Zoo'n blad noemt men éénbladig gevind. Bevindt zich onder het eindblaadje slechts één paar zijblaadjes, dan noemt men het blad driebladig gevind (zie aldaar). Zie voorts dubbelgevind en drievoudig gevind.
gevleugeld, voorzien van een vliezige, vleezige of bladachtige, uitspringende lijst of een bladachtig aanhangsel.
Gevleugelde stengels vindt men bij Vitis quadrangularis, Verbesina alata, Crotalaria alata, Operculina Turpethum, Sphaeranthus; gevleugelde bladstelen of bladspillen bij Citrus, Desmodium triquetrum, Feronia elephantum, Harrisonia paucijuga, Limonia acidissima,



Peronema, Quassia; een gevleugelden vruchtkelk bij Dipterocarpus en Qyrocarpus, gevleugelde vruchten bij Butea, Columbia, Hiptage, Mezoneurum, Pterolobium, Spatholobus, Dioscorea; gevleugelde zaden bij Moringa, Pterospermum, Zanonia, vele Bignoniaceae en tal van andere planten.
gevoord, van een of meer voren (zie aldaar) voorzien.
gevulde bloemen zijn zulke, waarbij de kelk, de meeldraden of de stamper(s) in kroonbladen zijn veranderd. Deze verandering heet petalodie. Petalodie van den kelk is betrekkelijk zeldzaam, petalodie der meeldraden is uiterst algemeen (H i b i s c u s, - R o s a, - Sp i r a e a), petalodie der stampers is zeldzaam. Zie
voorts dubbele bloemen.
gewelfd, met een nagenoeg regelmatige, uitspringende welving, zooals de kroonbladen van vele bloemen.
gewimperd, langs den rand met haren of wimpers bezet.
gewrongen, om zijn lengteas gedraaid, zooals de aren van Spiranthes en het
vruchtbeginsel van meerdere Orchidaceae.
gezaagd, met ondiepe, spitse insnijdingen, en spitse, naar den top gekeerde uitsteeksels.
gezwollen, plaatselijk verdikt.
glad, niet ruw. Niet te verwarren met kaal.
gleuf, duidelijke groeve.
golfswijs ingesneden, zie golvend 2.
golvend, 1. aan den rand met ondiepe, stompe, golfachtige plooien, zooals de bladeren van Canangium odoratum, Polyalthia longifolia en Xantho-
phyllum excelsum. Vgl.gekroesd.
2. met stompe insnijdingen en stompe slippen. In het laatste geva is het beter te spreken van golfswijs ingesneden of bochtig getand.
gootvormig, overlangs dubbelgevouwen, in den vorm eener goot, zooals de bladeren van Anona reticulata, de nagel van het bovenst kroonblad van
Caesalpinia pulcherrima.
graanvrucht, eenzadige, droge, niet openspringende vrucht, welker wand met de zaadhuid is vergroeid, terwijl deze laatste weer één geheel uitmaakt met de kern (grassen). Is de graanvrucht bovendien nog binnen kafjes besloten, dan spreekt men van een opgesloten graanvrucht (rijst, djali, haver, gerst kanariezaad) Door het pellen worden de nuttelooze kafjes en vaak ook de zeer voedzame vruchtwand verwijderd. Een gewone graanvrucht vindt jnen o.a.
bij mais, tarwe, rogge, Sorghum. .
grijnzend noemt men een tweelippige bloemkroon, als de toegang tot het inwendige der kroonbuis niet door een welving der onderlip is afgesloten (Salvia). Vgl. gemaskerd.
grijsharig, met grijze haren bekleed.
groef, ondiepe, lijnvormige insnijding, waarvan de randen elkaar niet aanraken of aangeraakt hebben.
groefje, kleine, langwerpige of lijnvormige diepte aan de oppervlak e van een orgaan. Niet zelden vindt men een groefje aan den voet van een kroonblad.
Vgl. honiggroefje. j , ,,
groene bemesting, bemesting met levende planten of plantendeelen. Vooral guminosae worden voor dit doel gebruikt, omdat zij rijk zijn aan stikstofverbindingen. Vgl. wortelknolletjes.



groepsgewijs geplaatst zijn bladeren of bloemen, als zij op bepaalde gedeelten van den stengel of van de as der bloeiwijze dichter bijeengeplaatst zijn dan op de daartusschen gelegen gedeelten. Groepsgewijs geplaatste bladeren vindt men o.a. bij Elaeocarpus grandiflora, Pittosporum, Mangifera, Terminalia Catappa en vele andere planten, groepsgewijs geplaatste bloemen o.a. bij Lerchea longicauda. Vgl. afgebroken.
groeve, zie groef.
grof (in grof getand, grof behaard, enz.), met betrekkelijk groote uitsteeksels of haren, gynandrisch = helmstijlig. Zie aldaar.
gynandrophoor, zie androgynophoor.
gyno-dioecisch noemt men bloemen, welke in dier voege 2-huizig zijn, dat het eene individu uitsluitend $, het andere § bloemen draagt. Vgl. gemengdslachtig.
gynoecium = stamper. Zie aldaar.
gyno-monoecisch noemt men bloemen, welke in dier voege 1-huizig zijn, dat
hetzelfde individu zoowel $ als ^ bloemen draagt.
gynophoor, zie stamperdrager.
gynostemium, zie stempelzuil.
haak, haakvormig omgebogen plantendeel. Zeer fraaie haken vindt men aan de twijgen van Artabotrys en Ancistrocladus (zie plaat VII), voorts bij Roucheria en vele Bauhinia's, waar zij in vorm meer tot ranken naderen. De binnenvruchtwand van Martynia diandra draagt 2 krachtige haken, de buitenvruchtwand van Sanicula draagt haakvormige borstels, haakvormig omgebogen, plotseling vrij scherp omgebogen, daardoor op een haak gelijkend. Haakvormige borstels vindt men op de vruchten van Sanicula, Urena en van vele Triumfetta- en Ga 1 i u msoorten, haakvormige doornen aan de twijgen vanLuvunga, haakvormige haren op de bladeren, bloemen en peulen van vele Leguminosae, b.v. op de bladeren van Phaseolus multiflorus, op de vlag van Centrosema pubescens, op de peulen van Desmodium gangeticum, haakvormige stekels aan de twijgen van vele klimplanten (Acacia, — Caesalpi nia), een haakvormig omgebogen stijl op de peul van Stylosanthes en op de dopvruchtjes van Thalictrum.
haar, dun, draadvormig aanhangsel der opperhuid. Vgl. brandharen, jeukharen,
klierharen, wolharen, zamelharen.
haarkuif, verzameling van lange, tot een groep vereenigde haren. Men vindt een haarkuif op de zaden van vele Asclepiadaceae en Apocynaceae. De haarkuif kan ongetwijfeld van belang zijn voor de verspreiding der zaden, ofschoon het ook vaak voorkomt, dat zij reeds in de vrucht van de zaden loslaat en dus nutteloos is voor de verspreiding.
haarpluis, lange haren, welke op den top der dopvruchtjes van Va Ier ia na en van vele Compositae zijn ingeplant en den kelkzoom vertegenwoordigen = pappus—zaadpluis.
habitus, het uiterlijk eener plant, de door haar gemaakte totaalindruk.
halfheester, plant, welke ongeveer het midden houdt tusschen een kruid en een
heester, zooals meerdere Cas si a's, —Urena en tal van andere, halflangwerpig noemt men een vlak orgaan, als het den vorm heeft van een overlangs gehalveerde, langwerpige figuur. Zie langwerpig.
halfonderstandig noemt men een vruchtbeginsel, als het gedeeltelijk onderstandig, gedeeltelijk bovenstandig is.



halfovaal, den vorm van een overlangs gehalveerd ovaal hebbend.
halfrolrond, op dwarse doorsnede den vorm van een halven cirkel hebbend halfstengelomvattend, den stengel gedeeltelijk omvattend, zooals de bladvoet van Calotropis. Zie stengelomvattend. _
halm, stengel der grassen (dus ook van bamboe, mais, rijst, djali). De halm is in den regel hol en door bij de knoopen geplaatste tusschenschotten in kamers
verdeeld.
halophyten ot zoutplanten zijn zulke, welke bij voorkeur of uitsluitend op zou houdenden bodem groeien. Op Java vindt men ze voornamelijk nabij de zee. Zeer vaak hebben zij vleezige of leerachtige bladeren. Tot de Javaansche halophyten behooren Acrostichum aureum,—Albizzia littoralis, Barringtonia speciosa, —Bruguiera, — Calophyllum Inophyllum, Ceriops, —Derris uliginosa, - Desmodium umbellatum, — Excoecaria Agallocha, — Ipomoea biloba, — Lepturus, — Lumnitzera, Pemphis, — Rhizophora, — Salicornia, —Scaevola Koenign, Scyphiphora, - Sesuvium, - Sonneratia, - Sophora tomentosa, Spi-
nifex, —Stylosanthes, —Suaeda, —Thuarea, —Tournefortiaargentea
en vele andere. Ruppia is een halophytische waterplant.
Worden halophyten op niet-zouthoudenden bodem overgeplant, dan verliezen zij vaak haar typischen bouw. Opmerkelijk is het, dat vele onzer groenten
van nature halophyten zijn. .
halvemaanvormig, vlak met één hollen en één bollen rand dus in^orm met^een halve maan overeenkomend, zooals de peulen van Dalberg.a torta en menoeides, de phyllodiën van sommige Acacia's.
handdeelig, tot nabij den voet zoodanig ingesneden, dat de slippen straalvormig
handlSrÏoodanig ingesneden, dat de slippen straalvormig uiteenwijken, terwijl de insnijdingen het midden niet bereiken.
handnervig noemt men een blad, als uit zijn voet meerdere straalvormig uiteen-
wiikende hoofdnerven ontspruiten. , . ^ .
handspletig, tot op het midden zoodanig ingesneden, dat de slippen straalvorm g
handvo'rmiT^tallig noemt men een handvormig samengesteld, uit 3 blaadjes
bestaand blad. Niet te verwarren met drieblad,g gevind. Zie plaat handvormig samengesteld noemt men een samengesteld blad, als de blaadjes
alle op den top der algemeene spil zijn ingeplant.
harsachtig gestippeld, met harskleurige (gele, roode of bruine) stippels bezaaid, hartvormig, it^ omtrek breed eirond, aan den voet met een vrij diepe insnijding en afgeronde lobben, aan den top doorgaans vrij spits, in vorm dus min o
meer met hartenaas overeenkomend.
Omgekeerd hartvormig, in omtrek breed omgekeerd eirond, met spitsen vo
en vrii diep 2-lobbigen top met afgeronde lobben.
haustoriën, de in de "voedsterplant dringende zuigorganen der woekerplanten.
Het gemakkelijkst neemt men ze waar bij Cassytha, Cuscuta, oran ïus,
Viscum en andere groote epiphytische parasieten.
hauw dooT een vliezig (valsch) tusschenschot in twee hokken verdeelde doosvrucht welke van den voet naar den top met 2 kleppen openspringt terw.j de zaden langs den rand van het tusschenschot bevestigd zijn. De hauw is meer dan dubbel zoo lang als breed.



ruw met vele kleine oneffenheden bezet, zooals de bladeren van Tetrécera
hebecarpa,-Ficus Ampelas en Petraea volübilis.
saamhelmig, met onderling tot een buis, trechter of kegel vergroeide helmknoppen, zooals de Compositae, - Leea-soorten, - Impatiens en eenige Campanula ceae. Vgl. samenhangend.
samengedrukt, min of meer plat, als het ware samengedrukt.
Ruggelings samengedrukt, zoodanig samengedrukt, dat de voor- en achterzijde het breedst zijn. Zijdelings samengedrukt, zoodanig samengedrukt, dat de linker- en rechterzijde het breedst zijn.
samengesteld, uit meer dan 1 gelijkwaardig orgaan bestaand.
samengesteld blad, blad, dat uit meer dan 1 bladschijf bestaat.
samengestelde bloem, op een enkelvoudige bloem gelijkende bloeiwijze, zooals het korfje der Compositae, het hoofdje van sommige Hamamelidaceae, het cyathium van Euphorbia en Pedilanthus.
samengesteld scherm, zie scherm. ,,„v,+hp<TinQpl<5
samengestelde vrucht, vrucht, welke ontstaat uit de vergroeiing der vruchtbeginsels
vaneen aantal bloemen, zooals die van de nangka (A r t o c a r p u s . n t e g r. f o 1. a) de moerbei (Morus indica), de ananas (Ananassa sativa) en meer andere. De vruchten van zuurzak, boewah nona en srikaja zijn niet samengesteld, daar elke vrucht uit 1 enkele bloem ontstaat.
samengetrokken, (in den bladsteel -), met sterk toegespitsten voet in den blad-
StEen07e7takte bloeiwijze noemt men samengetrokken, als hare vertakkingen óf kort zijn, öf een zeer scherpen hoek maken met de betrekkelijke hoofdas,
zoodat de bloemen dicht opeengedrongen zijn.
samenhangend, onderling wel verbonden, doch niet vergroe,d, zooals„de kroonbiaden van Gonocaryum en Pittósporum, de helmknoppen van velt Scrophulariaceae en Gesneriaceae.
samenneigend, naar elkander gericht of gebogen.
saponine(n), als zeep schuimende, vaak vergiftige, de bloedlichaampjes oplossende (haemolytische) stof(fen), welke men in vele planten (vooral in basten, :zaden, w■ tels en vruchten) aantreft. Saponinen zijn o.a. gevonden in den bast van Achras Sapota (sawoe manilla) en van de Amerikaansche Qu.llaja sa ponaria (houtzeep.zeephout), in de zaden van Achras Sapota (sawoe manilla), in de wortels van vele P o 1 y g a 1 a-soorten en van S a p o n a r i a o f f i c i n a , nie vruchtwand van Sapindus-soorten (lerek, rerek) en van Acacia co nni
saprophyt, plant, welke haar voedsel uitsluitend ontleent aan de organische resten
van reeds gestorven planten of aan dierlijke producten. Vooral onder de Cryp togamen vindt men vele saprophyten. Van de hoogere planten behooren o a Cotylanthera, Didymoplexis, Epirhizanthe, Gastrodia, Sciaphila en Thismia tot de saprophyten. Men herkent ze aan het gemis van bladgroen en van haustoriën.
saprophytische plant, zie saprophyt. ut:; knnt
schaduwboom, boom, welke aangeplant wordt om schaduw te geven, hetzij| la g wegen, hetzij om cultuurplanten (koffie, cacao) tegen den te feilen zonnegloed te beschermen. Voor dit laatste doel worden bij voorkeur boomachtige Leguminosae gebruikt (Erythrina, Albizzia, Derris).
scheede, gewoonlijk min of meer gootvormig, zeldzamer vlak orgaan nu eens gevormd door den betrekkelijk breeden of den verbreeden bladsteelvoet, dan



weer door niet den bladsteel vergroeide steunbladen of door het schutblad aan den voet van een kolf. Vooral bij de Monocotyledonen treft men vaak scheeden aan. Zie voorts blad.
scheedevormig, den vorm eener scheede hebbend, zooals de kelk van vele Bauhinia's.
scheef, met 2 ongelijke helften, zooals de bladeren van Ficus leptorhyncha,
de bloemen van Iberis, de kroonbladen van vele Malvaceae.
scherm, bloeiwijze, welker hoofdtakken alle op nagenoeg dezelfde plaats uit den top van den steel der bloeiwijze ontspruiten. Dragen deze takken een enkele bloem, dan noemt men de bloeiwijze een enkelvoudig scherm (Asclepias, Brexia), dragen ze wederom een scherm, dan noemt men dit laatste schermpje, terwijl men aan de geheele bloeiwijze den naam geeft van samengesteld scherm (vele Umbelliferae).
schermpje, zie scherm.
schermstralen, de hoofdtakken van een scherm.
schermvormig, op een scherm gelijkend, zooals de bloeiwijzen van vele Hoya's. schicht, op een tros of aar gelijkende, bepaalde bloeiwijze.
Men kan de schicht gewoonlijk herkennen of aan de in 2 rijen geplaatste bloemen (vele Solanums), öf aan den opgerolden top (Heliotropium, Myosotis), öf aan de heen en weer gebogen (schijnbare) hoofdas (Drosera), soms ook aan de tegenover of naast de bloemen geplaatste schutbladen (Spi gel ia). Zie voorts bepaald.
schijf. 1. het vlakke deel van een blad (zie aldaar).
2. de verbreede top van den steel van vele hoofdjes of korfjes.
3. een meer of minder sterk uitspringend deel van den bloembodem, waarop, waarom, waarbinnen of tusschen welks deelen de meeldraden zijn ingeplant.
4. de voet van een bol, waaruit de wortels en rokken of schubben ontspruiten.
schijfhloemen, de binnen de randbloemen (zie aldaar) van een korfje geplaatste
bloemen, vaak in vorm en grootte van de randbloemen verschillend, schijfklieren, kliervormige lobben, waarin bij vele bloemen de schijf (zie aldaar
sub 3) verdeeld is [Flacourtia (c?), — S col opia],
schijflobben, elk der lobben, waarin een schijf (zie aldaar sub 3) verdeeld is. schijfvormig, plat of tamelijk plat.
schijnaar, op een aar gelijkende bloeiwijze.
schijnbes, sappig, op een bes gelijkend lichaam, aan welks vorming niet alleen de stamper(s), de bloembodem en (bij een onderstandig vruchtbeginsel) het met den eierstok vergroeide deel van het hypanthium, maar ook andere organen hebben medegewerkt, zooals b.v. bij de ananas en de djamboe mönjèt. schijnknoi, min of meer knolvormig verdikt, als waterreservoir dienend stengeldeel van vele Orchidaceae en sommige andere epiphyten o.a. enkele M ed in i 11 a 's. Men vindt schijnknollen o.a. bij Bulbophyllum en Dendrobium, voorts bij tal van andere geslachten der Orchidaceae.
schijnkrans, vereeniging van bloemen of andere organen, welke slechts schijnbaar in een krans geplaatst zijn. De bloemen van vele Labiatae, de bladeren van Spergula staan in schijnkransen.
schijnpluim, op een pluim gelijkende bloeiwijze, zooals die van Vitis pergamacea, welke uit tot een sympodium verbonden, gesteelde tuilen bestaat.



sporeplanten, zich niet door zaden, doch door sporen verbreidende planten, zooals
varens, paddestoelen, mossen, enz.
sporophyllen, bladeren, waarop of in welker oksel sporangiën zijn gezeten. Vaak
verschillen ze in vorm van de andere bladeren.
sporophyt, zie generatiewisseling.
spreidend, uiteenwijkend.
staartje. Uit kleefstof bestaand steeltje, dat men aan den voet der stuifmeelklompjes van vele Orchidaceae en Asclepiadaceae aantreft. Door middel der staartjes zijn de stuifmeelklompjes aan kleefschijfjes of hechtlichaampjes bevestigd, staartvormig toegespitst noemt men vlakke organen, welker top in een lange, overal nagenoeg even breede spits is uitgetrokken, zooals de bladeren van Ficus religiosa en leptorhyncha. Vgl. gesnaveld.
stam, houtige hoofdstengel.
staminodiën (enkv. staminodium) zijn organen, welke zich tusschen e °em" bekleedselen en de stampers bevinden en min of meer op meeldraden gelijken, doch geen bruikbaar stuifmeel voortbrengen. Nu eens verschillen de staminodiën alleen daarin van de meeldraden, dat hun helmknoppen niet openspringen, dan weer hebben zij wel helmknoppen, doch bevatten deze geen stuifmeel, ook wel ontbreken de helmknoppen. Soms zijn de staminodiën tot kleine, nauwelijks zichtbare tandjes verminderd (Humboldtia, Linum), dan weer zijn zij groot (Jacaranda mimosaefolia) of zelfs kroonbladachtig (Canna en vele verwante geslachten).
stamloot, uit den stam ontspruitende, jonge zijtak. De bladeren van stamloten verschillen vaak aanmerkelijk in vorm en grootte van de bladeren der hoofdtakken, stamper (= gynoecium), de gezamenlijke $ geslachtsorganen der bloem. Aan den stamper worden onderscheiden:
1. Het vruchtbeginsel, het doorgaans gezwollen, niet zelden door een steel gedragen onderst deel, dat de eitjes bevat.
2. de stempel, het bovenst deel, bestemd om het stuifmeel op te vangen.
3. Het tusschen vruchtbeginsel en stempel gelegen smalle deel, de stijl.
Vaak ontbreekt de stijl, in welk geval men den stempel zittend noemt. In bloemen vindt men vaak een stamperrudiment.
stamperdrager, duidelijk verlengde, meestal steelvormige bloembodem, waardoor de stamper gedragen wordt (= gynophoor). Een duidelijken stamperdrager vind men o.a. bijCleomespeciosissimaenbijCapparis. Vaak draagt de stamperdrager ook de meeldraden of de staminodiën (Gynandropsis, Passiflora,
Sterculia). In dat geval doet men beter van androgynophoor of gynandrophoor te spreken, voor welke woorden een Hollandsch equivalent ontbreekt, stamperrudiment, niet tot volkomen ontwikkeling gekomen stamper. Vooral in
<3* bloemen treft men veelvuldig één of meer stamperrudimenten aan. steelblaadjes, zie schutblaadjes.
steenkern, de verharde binnenvruchtwand van een steenvrucht, zooals de pit van een mangga.
steenvrucht, vleezige of sappige vrucht met verharden binnenvruchtwand. De
zoogenaamde koffiebes is een steenvrucht.
stekel, hard, spits toeloopend aanhangsel der opperhuid. Stekels hebben geen vaatbundels. Men vindt ze bij allerlei planten, o.a. bij Eriodendron, brythrina, Huracrepitans, Rosa, Rubus, vele Acacia's, Caesalpinia s
en Dioscorea's, bij Victoria regia, enz.



stekelig, met stekels bezet.
Stekelig getand noemt men een blad, als de toppen der tanden hard en scherp zijn (Argemone). Stekelig behaarde planten hebben scherpe, stijve stekende haren (H i b i s c u s-soorten, Ma lach ra).
stekelpuntig, van een stekelpuntje voorzien.
stekelpunt(je), buiten den bladrand verlengd, scherp spitsje.
steltwortel, boven den grond ontspruitende, den stam dragende of schragende
wortel, zooals die van Pandanus en Rhizóphora. (Plaat VIII en X) stempel, zie stamper.
stempelkliertjes, fijne, vocht afscheidende papillen, waarmede althans een deel van den stempel bezet is.
stempelstralen, de uit het midden van een zittenden of bijna zittenden, gelobden stempel straalsgewijs uitstaande lobben, zooals bij Argemone, Victoria Nymphaea, Qarcinia Mangostana.
«tempelzuil noemt men het lichaam, dat ontstaat door de vergroeiing van de meeldraden met den stijl. Een stempelzuil vindt men vooral bij de Orchidaceae stenge! bovenaardsche, doorgaans bebladerde hoofdas van kruidachtige planten.
nderaardsche stengels noemt men wortelstokken, knollen of bollen. Zie aldaar stengelknol noemt men een knol, welke morphologisch met een stengel overeenkomt en dus in het bezit is van - zij het ook zeer kleine - bladeren De knollen van aardappels, oebi djawa, Gladiolus, Pogonia en vele andere planten zijn stengelknollen. Vgl. wortelknol.
stengellid, elk tusschen 2 opeenvolgende knoopen gelegen stengeldeel=//?fer/zorfwm. stengelom vattend, den stengel omgevend, zooals de bladscheeden der Grami-
neae en Cyperaceae, de bladvoet van sommige andere planten.
sterharen, haren met stervormig uitgespreide takken. Men vindt ze bij vele Malvaceae, Euphorbiaceae, Solanaceae en Tiliaceae, voorts bijDistylium en sommige Cap pari s-soorten.
sterharig, met sterharen bedekt.
steriel = onvruchtbaar.
sterviltig, dicht bekleed met sterharen, welker armen lang en min of meer dooreengeward zijn.
steunblaadjes, kleine, min of meer bladachtige organen, welke op de spillen van een samengesteld blad aan den voet der bladsteeltjes zijn ingeplant. Voornamelijk vindt men ze bij enkelgevinde bladeren. Vgl. steunbladen. steunbladdoornen, in doornen veranderde steunbladen, zooals die van sommige Acacia-soorten. &
steunbladen, kleinere of grootere, min of meer bladachtige organen, welke op stengels en takken aan den voet van den bladsteel zijn ingeplant en vaak met dezen vergroeid zijn. Het al of niet aanwezig zijn van steunbladen of hun litteekens is een gewichtig kenmerk bij het determineeren. steunbladlitteeken, litteeken door een afgevallen steunblad achtergelaten, steunboom, boom, welke dient om klim- of slingerplanten de gelegenheid te verschaffen zich in de hoogte te werken. Men vindt ze o. a. in peper- en sirihtuinen. Veelvuldig worden Moringa, - Odina, - Eriodendron en Erythrina-soorten als steunboom gebruikt.
steunwortels, zie steltwortels.
stijfharig, met stijve haren bezet.
stijl, zie stamper.



90 soorten vertegenwoordigde geslacht Ficus. De dicht opeengedrongen bloemen staan op de binnenzijde van een bolvormigen, peervormigen of langwerpig ronden bloembodem, welke door een met schubben bezette opening gemeénschap heeft met de buitenwereld. De bloemen hebben een klein of in t geheel geen bloemdek en zijn deels <?, deels 9, soms ook ten deele geslachtloos Een deel der 2 bloemen heeft een korteren stijl dan de andere en beva geen eitje, doch vaak het ei, de larve of de pop eener galwesp; zulke bloemen noemt men galbloemen, de rijpe vijg krioelt van binnen dan later dikwijls van de wespen. Vooral bij Ficus glomerata kan men gemakkelijk galwespen bevattende vijgen vinden. De vijgen kunnen óf alle 9 en galbloemen bevatten, öf de ééne vijg bevat $ en galbloemen, de andere vruchtbare 9 bloemen, welke laatste al of niet vergezeld gaan van onzijdige bloemen, zelden zijn de 9 bloemen met galbloemen vermengd. De galwespen brengen de bestuiving te weeg. Bij sommige soorten (o.a. Ficus fulva, vaak verkeerdelijk onder den naam van Ficus hirta geciteerd) is ook parthenogenesis aangetoond. De vijgen van den handel zijn afkomstig van de Zuideuropeesc
viltig! 'dicht bekleed met meer of minder lange, min of meer dooreen gewarde haren, zooals de onderzijde der bladeren van Trema orientalis.
vin de blaadjes dragende zijspil van een samengesteld blad.
vindeelig, met een dubbele rij insnijdingen, welke tot aan of nabij de middenn r
vinlobbig" met een dubbele rij insnijdingen, welke het midden der halve breedte
viniiervig^noe rn t men een blad met slechts 1 hoofdnerf, welke aan weerszijden zijnerven afgeeft. Vgl. éénnervig, handncrvig, kromnervig, voet"erv'^
vinspil, een blaadjes of andere zijspillen dragende zijsp.1 van een dubbel of dr.e-
vinspletig! met een dubbele rij insnijdingen, welke het midden der halve breedte
vischvergift,' plantaardig middel! dat in het water geworpen wordt om visschen te bedwelmen of te dooden. De javaansche flora is vrij rijk aan daarvoor geschikte planten, welke vaak met den naam toeba worden aangeduid.
»»>'»<»■ ^ 'o"d,,.u'w'T
kleine plantjes voortbrengen. Vivipaar zijn o.a. Rhizophora, Bruguiera, Aegiceras en Cryptocoryne, waar de zaden nog aan de plant ontkiemen en voorts Fourcroya en Agave, welke aan de bloeiwijze bulbillen voortbrengen Kalanchoë pinnata kan niet tot de viv.pare planten gereken worden, daar de jonge plantjes pas na het afscheuren van een blad aan den rand van dit laatste ontstaan.
viviparie, het vivipaar (zie aldaar) zijn.
v'eeschetende^p'/anten zijn planten, welke inrichtingen hebben om dieren
te vaneen en te verteren. Vleeschetende planten op Java zijn o.a. Droser , UtMcuUda en Nepenthes. De vaak gekweekte Aristolochia elegans is geen vleeschetende plant, evenmin de merkwaardige Aristolochia Gig ,
<J£VZSZ -eren vindt men voora,, J
halophyten (Sesuvium, Suaeda) en xerophyten (Portulaca, Kalanc ).



wrattig, met wratten bezet.
xenogamie = kruisbestuiving.
xerophiel, van droogte houdend. „rnpiende olanten, zooals Calotropis
overeenkomst - ^f^standz,«a. het tot volkomen wasdom geko- «Je, 8 ^ meef 0,
=Ïe,r ^ «"l- ,.»< ontwikkelt, wetke tn den
uit e» eener vrneht haar oorsprong
nemende spil, waarop de zaden bevestigd zijn.
zaadhuid, de huid, welke het zaad bekleed .
zaadknop = eitje. Zie aldaar. uiteinden van een zaad zijn
"^„geplant EeTzaÏdkuH ^veelvuldig aangetroffen bij de Apocy naceae, Asclepiadaceae en Qesneriaceae.
zaadlijst, het * drag end deel welke vaak het reserve-
"^voedsel der ionge Plant gf e^^ {^Jomcn ^dmantel) of gedeeltelijk (on-
rSiÏSA o-evend,
of kussentje, dat zijn oorsprong n —Garcinia Mangostana,—
zaadmantel van vele vruchten is ee a passifi0ra). Fraaie zaadmantels
Lansium-Myristica-Nephel.um-Pass.uor^^^^^^^.j^
r-H^^-iaiavanica,_Polygala venenosa en
verhevenheid, weike *-£££>2**
plaats aanwijst, waar de navelstreng n h Jrgroep op den top der dop-
zaadrok = zaadmantel.
zaadstreng, navelstreng van een zaad.
zachtharig, met zachte haren bekleed. uitsteeksels bezet, zooals de
zachtstekellg, met op stekels 1gef =„ "ï Orellana
vruchten van Anona muri < ( ' _Manotus ricinoides,—
Commersonia, — Macaranga Ricinus communis en vele
Nephelium lappaceum (ramboetan), - Ricinus
andere planten. „ der kelkbladen bij vele
ssz. z zzMzzr
bladen van Saccopetalum, de spoor van eemge v i zamelbladeren, zie nestbladeren_ vde saamhelmige Compositae en
Z*m^;,^êrS.:-Ss we,4 ,n staat * hamos te verzamelen.



zeehoogte. Hiermede wordt bedoeld de hoogte eener plaats boven het gemiddeld niveau der zee.
zelfbestuiving, is de bestuiving van een stempel met stuifmeel uit dezelfde bloem, zelf bevruchting is de bevruchting van een eitje tengevolge van zelfbestuiving. Zelfbevruchting is volstrekt niet altijd schadelijk, ze komt bij zeer vele Javaansche planten regelmatig voor.
zevennervig, zie -nervig.
zeventallig, zie -tallig.
zijas, as, welke uit een andere ontspruit.
zijblaadjes, zie zijdelingsche blaadjes.
zijdeachtig behaard, bekleed met zachte, aanliggende, glanzende haren, zijdelingsch. Zijdelingsche blaadjes, blaadjes, welke links en rechts van de algemeene spil geplaatst zijn.
Zijdelingsche bloeiwijze, bloeiwijze, welke noch okselstandig, noch eindelingsch is.
Zijdelingsche helmknoppen, helmknoppen, welke aan de linker- en rechterzijde van den helmdraad zijn geplaatst, zooals die van Clematis.
zijlobben, zijdelings geplaatste lobben. Bij vinlobbige bladeren alle lobben uitgezonderd de eindlob.
zijnerven, de uit de hoofdnerven of uit andere zijnerven ontspringende nerven. Uit hoofdnerven ontspringende nerven noemt men primaire zijnerven, de uit deze ontspringende secundaire zijnerven, enz.
zijslippen, bij vinspletige of vindeelige bladeren, alle slippen behalve de eindslip. zijspillen, bij een dubbel- of meervoudig gevind blad, de aan de algemeene blad-
spil bevestigde zijassen.
zittend, ongesteeld; van bloemen en bladeren zonder steel, van helmknoppen zonder helmdraad, van stempels, die niet door een stijl gedragen worden, van vruchtbeginsels, welke op een niet verhoogden bloembodem rusten en ook niet aan den voet steelachtig versmald zijn. Een onderstandig vruchtbeginsel en de daaruit ontstane vrucht zijn uit den aard der zaak steeds zittend. Uit een zittende bloem kan een gesteelde vrucht voortkomen en omgekeerd.
zodevormend, een dichte massa van korte, bebladerde, wortelslaande stengels
vormend, zoodat liet geheel in bouw met een graszode overeenkomt, zodevormig vertakt, zoodanig vertakt, dat het geheel in bouw op een graszode gelijkt.
zoom, bovenst deel van een vergroeidbladige kroon of kelk, door vorm, insnijdingen, afmetingen of kleur van de buis verschillend.
zoutplanten, zie halophyten.
zuigorgaan, orgaan, waarmede woekerplanten haar voedsterplant uitzuigen, zuigwortel, zie zuigorgaan.
zuil (centrale zuil), rechtopstaand, blijvend middendeel veler vruchten.
zwaarden, de beide zijdelingsche kroonbladen van een vlinderbloem. Meestal
noemt men ze vleugels.
zwemwortels, op het water drijvende wortels van sponsachtigen bouw, welke bij sommige waterplanten (o. a. Jussiaea repens) worden aangetroffen. Hun hoofdfunctie is dezelfde als die van ademwortels, zij helpen voor een klein deel ook om de plant drijvende te houden.
zygomorf, op slechts één wijze deelbaar in 2 helften, welke eikaars spiegelbeeld zijn.



WENKEN VOOR HET AANLEGGEN VAN EEN HERBARIUM.
Onmisbaar voor dengene, die een eenigszins grondige studie wil maken van de flora eener bepaalde streek, is een herbarium, d. w. z. een verzameling van gedroogde planten of plantendeelen. Hoe men op de gemakkelijkste en minst kostbare wijze zoo'n verzameling kan aanleggen en onderhouden, vindt men hieronder beknopt aangegeven.
VERZAMELEN EN BERGEN.
Ter berging van het ingezameld materiaal schaffe men liefst een niet te kleinen botaniseertrommel aan. Een lengte van 60 h 80 cM bij een breedte van 20 h 25 cM kan voldoende worden geacht. Dubbele wanden zijn geheel overbodig Bij gebrek aan een trommel kan elke andere niet te kleine kaleng, op niet te zonnige plaatsen ook een gewone zak goede diensten bewijzen; voor groote hoeveelheden zijn de gewone klontongmanden met losse deksels zeer aantebevelen. Men kan op den bodem en tegen den wand dezer manden pisangbladeren leggen. Daar de bloemen veler planten zich hoog boven den grond bevinden, neme men op zijn tochten zoo mogelijk een in 't klimmen bedreven, niet al te luien koeli mede of anders een boomschaar. Vaak kan men zich redden met een lange bamboe, aan welker uiteinde een snijdend voorwerp is bevestigd.
Druk de ingezamelde planten niet vast op elkander. Bewaar teere bloemen in een afzonderlijk, stevig doosje of in een met spiritus gevuld buisje of wijdmondig fleschje. Verzamel vooral in den beginne niet te veel tegelijk. Het is beter van 5 soorten goede exemplaren in te zamelen dan van 20 onvolledig en half bedorven materiaal thuis te brengen. Verzamel van alles zoo mogelijk 2 of meer exemplaren. Bestem steeds een dier exemplaren, bij voorkeur het beste, voor het Departement van Landbouw. Laat u nooit weerhouden door de overweging, dat de soort misschien reeds van dezelfde groeiplaats in de collecties van het Departement is te vinden, duplicaten zijn altijd welkom.
Kleine planten verzamele men in haar geheel, van grootere neemt men zoo noodig een bloeiende en een bebladerde twijg en van deze laatste liefst den top en een ouder gedeelte. Voorts verzamele men vruchten. Natuurlijk is het niet altijd mogelijk bloemen en vruchteH tegelijk te krijgen, maar, zoo men er toe in de gelegenheid is, trachte men steeds van hetzelfde individu volledig materiaal jn te zamelen, zij het ook op verschillende tijdstippen. Nutteloos is het planten in te zamelen, waaraan zoowel vruchten als bloemen ontbreken. Men zoeke steeds de minst geschonden exemplaren, de best geopende bloemen, liefst ook groote knoppen. Let er op, dat sommige planten, vooral lianen, tweeërlei bladeren dragen; is dat het geval, verzamel dan beide vormen. Laat de bladeren en bloemen aan de twijgen zitten. Zijn de bloemen éënslachtig, verzamel dan J en 2 bloemen. Verzamel van de kruiden liefst ook de onderaardsche deelen, deze zijn voor het determineeren soms onmisbaar. Vallen de bloemen spoedig uit, wikkel dan de







I
Ademwortels van Sonneratia.
(Rondom den boom steken zij vertikaal boven het zeewater uit).







Links: Cladodiën van Muehlenbeckia platyclada. Het losse, kleine takje draagt blaadjes, de andere tak bloemen. Rechts: cladodiën van Asparagus plumosus.
II







VIII
Lucht- en steltwortels van Rhizóphora mucronata Lam.



Klasse I.
Dicotyledónes.
(T weezaadlobbigen).
Onderklasse I.
Dialypétalae of Choripétalae.
Bloemen met vrije kroonbladen.







Bloemen in 3—4-bloemige trossen, wit, 50—60 mM middellijn. Kroonbladen ontbrekend x). Stampers en stijlen+7. Bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen voet en kort toegespitsten top, verwijderd gezaagd-getand. Boom. Lang geleden in Bantam gevonden. . . W. pauciflóra Gilg.
2. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 30—60 mM lang. Kelkbladen teruggeslagen. Kroonbladen 5—7, 45—60 mM lang. Meeldraden alle volkomen, mei roode helmknoppen, de buitenste schuin opstaand, de binnenste opgericht met min of meer teruggekromden top. Stampers 6—8. Stijlen roodachtig. Bladsteel met 2 smalle, opstaande randen, niet scheedevormig. Bladeren aan de bloeiende twijgen ovaal met doorgaans stompen, niet samengeknepen voet en stompen, spitsen of kort toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, stijf leerachtig, van onder lichtgroen en grof netvormig geaderd, beiderzijds glanzend, geheel kaal. Boom. 10.00—25.00. Oct. Mrt. West- en Midden-Java in bosschen beneden 400 M zeehoogte. Drègèl, j. — Ki sègèi, s. — Sègèl, s. — Sempoer sègèl, s. — Simpoer, m. — Simpoh, m. — Tjimpoh, m.
W. excélsa Jacq.
Steeltjes der afzonderlijke bloemen 10—15 mM lang. Kelkbladen tegen de kroonbladen liggend. Kroonbladen 5, 40—45 mM lang. Buitenste meeldraden tot kleine staminodiën verminderd, de overige volkomen, alle opgericht, de binnenste het grootst, helmknoppen wit. Stampers 5—8, stijlen geelwit. Bladsteel met 2 breede, opstaande randen, daardoor scheedevormig. Bladeren aan de bloeiende twijgen ovaal met samengeknepen, spitsen voet en afgeronden, zeer kort toegespitsten top, oppervlakkig en scherp gezaagd, stijf leerachtig, van onder bleekgroen, fijn netvormig geaderd, beiderzijds bijna dof, geheel kaal. Opgerichte heester of kleine boom. 2.00 -6.00. Jan.—Dec. Soms om de fraaie bloemen en vruchten aangeplant, inheemsch in Malakka, Bangka en Borneo (W. subséssilis Miq.).
f W. suffruticósa Griff.
3. Dillénia L.
1. Bloemen geel. Stampers en stijlen 5—12. Zaden kaal. . 2.
Bloemen wit. Stampers en stijlen 15—20. Zaden behaard. Kroonbladen omgekeerd eirond, 65—80 mM lang. Binnenste meeldraden over de buitenste gebogen. Vruchten met inbegrip van den kelk 100—120 mM middellijn. Jonge twijgen behaard. Bladeren langwerpig-lancetvormig of omgekeerd eirond-
i) Dit is zeer onwaarschijnlijk. Waarschijnlijk waren de kroonbladen van het eenig gevonden exemplaar reeds afgevallen.



13. Anóna L.
1 Buitenste kroonbladen minder dan dubbel zoo lang als breed, de drie
binnenste meer dan half zoo lang als de drie buitenste. Bladeren leerachtig, sterk glanzend. Bloemen alleenstaand of in paren. . ... a Buitenste kroonbladen 3-4 maal zoo lang als breed, de 3 binnenste uiters
klein of geheel ontbrekend ' j ' .'
2 Drie binnenste kroonbladen boven den voet niet rood gevlekt de drie ' buitenste van buiten fijn behaard. Vrucht door de blijvende stalen
zachtstekelig. Bladeren alle of meerendeels boven het midden het breedst met spitsen voet en kort toegespitsten top, van onder op de middennerf min of meer behaard. Nerfoksels dikwijls doorboord. Bloemen vaak op
het oude hout gezeten, ten slotte stinkend / '
Drie binnenste kroonbladen boven den voet met een handvormige, roode vlek de drie buitenste van buiten kaal, eirond met hartvormen voet en nagenoeg regelmatig versmalden, vrij stompen top, ± 35 mM lang Kelkbladen bijna vrij. Vrucht eirond met stompen toP' ongestek!ld' ^ rijpheid van buiten en van binnen geel, tot 100 mM lang, tot 75 mM breed Bladeren onder of in het midden het breedst, eirond-ovaal o eirond-langwerpig met breed afgeronden of ondiep hartvorm,gen vort en niet of weinig toegespitsten, doorgaans vrij stompen toP' 75-150 ^ bij 50-80 mM, geheel kaal. Boom, bijna van den grond af vertakt. 3 00—6.00. Oct.-Nov. Inheemsch in de Antillen, op1 Java soms as vruchtboom aangeplant, o. a. in kampongs bij Buitenz°rgA(Ala^if{J,r^ Dun
3. Buitenste kroonbladen kort toegespitst, ten slotte bleekgeel, 35-50
Binnenste kroonbladen ten slotte geelachtig. Rijpt: vru cht breed eirond, vaak scheef of gekromd, van binnen wit, 150-300 mMlang' 100 . mM breed. Vruchtstekels meerendeels meer dan 5 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond. Boom. 3.00 - 6.00. Jan.-Dec. Vaak als vruchtboom aangeplant, afkomstig van de Antillen. Zuurzak.-Nangk-a bclanda, m. - Nangka boeris, md. - Nangka englan, md - Nangka lm da j. - Nangka landi, j.-Nangka manilla, j. - Nangka mbris, md Nangka walanda, m, s. - Nangka sabrang, j. - Nangka welandu j. Nangka welanda, j. - Soerikaja welanda, j. - Snkaja wclan L
Buitenste'kroonbladen niet toegespitst, ten slotte oranjegeel, 35—40 mM 'angBinnenste kroonbladen ten slotte helde.ranj,
vTuchtsfekeTs' minde^dan 5 mM lang. Kleine boom. 3.00-6.00. Febr April, Sep, Afkomstig van de Antillen, op Java^en^s
4 Bloemstelen'T—2-Woemig' Vruchtbeginsel en vrucht duidetük^nobbeld. Bladeren niet of nauwelijks toegespitst, van onder bla"w/r°enia t g ^ Bloemstelen 2-5-bloemig. Vruchtbeginsel en vrucht!ïlad' de laa^ 1le rijpheid roodachtig. Bladeren duidelijk toegespitst, van onder r1 blauwgroen. Nerfoksels zeer vaak doorboord. Lage boom. 3.00 6.C juli—Maart, doch vooral in den natten moesson. Vaak als vruchtb°° aangeplant, afkomstig van Antillen. Binoewa, md.-Bmowa, md -Boe-



I
wah nbna, m. — Kanowa, j. — Kloewa, j. — Malowa, j. — Manoewa j —
Manowa, j - Moelwa, j. - Nöna, m, s f A. reticulata L.
Vo'wassen bladeren van onder nagenoeg kaal. Rijpe vruchten blauwgroen de afzonderlijke vruchtjes met gewelfden top, ten slotte min of meer gescheiden. Nerfoksels niet doorboord. Opgerichte heester. 2.00—3.00.
^UgA~.D,?C' Niet.zelden voor de vruchten aangeplant, afkomstig van e Antillen. Dehma srikaja, m. — Sarikaja, s. — Sarkadja, md.-Serekadja, md. — Serkaja, j. — Srikaja, j, m, s. — Sri kawis, j.
t A. squamósa L.
Volwassen bladeren van onder dicht kortharig. Overigens, naar het schijnt weinig van de voorgaande verschillend. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java soms als vruchtboom aangeplant, groeit in de lagere gewesten slecht en draagt er geen vrucht f A. Cherimólia Mill.
14. Oxy'mitra Hook. fil. et Th.
1. Bloemstelen 8—15 mM lang. Buitenste kroonbladen 20—40 mM lang, 6-8 mM breed, de binnenste 10 - 20 mM lang. Steeltjes der afzonderlijke vruchtjes 10—12 mM lang, vruchtjes veel meer lang dan breed, met nagenoeg afgeronden top, 14—18 mM lang. Bladeren elliptisch, ongeveer in het midden het breedst, met lang toegespitsten top en spitsen, 2 klieren dragenden voet, 65—140 mM bij 25—60 mM, van boven glanzend, kaal, van onder blauwgroen, fijn aanliggend behaard. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 5—8. Klimmende heester, ug. Vroeger in Bantam, later ook bij Depok gevonden.
Akar mempisang hitam, m. — Akar merpisang hitam, m. 
Akar pisang-pisang hitam, m. — Mempisang hitam, m. — Merpisang hitam, m. — Pisang-pisang hitam, m.
D, , , O- biglandulósa Scheff.
loemstelen 15—60 mM lang. Buitenste kroonbladen 50—80 mM lang, 12-25 mM breed, de binnenste 15—20 mM lang. Steeltjes der afzonderlijke vruchtjes 15—20 mM lang, vruchtjes weinig meer lang dan breed, met duidelijk toegespitsten top, 10—12 mM lang, 1— 2-zadig. Bladeren ovaal-omgekeerd eirond, nabij den top het breedst, met breed afgeronden of afgeknotten, plotseling kort toegespitsten top en breed afgeronden-hartvormigen, niet klierdragenden voet, 100—230 mM lang, 50—125 mM breed, van boven glanzend, donkergroen, kaal, van onder blauwgroen, fijn behaard. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 9—17, den rand bijna bereikend. Klimmende heester. April—Nov. Hier en daar in West-Java gevonden. Kt ladja, s. — Ki-tjantoeng areuj, s. . O. cuneifórmis Zoll.



15. Mitrélla Miq.
1 Bloemen hangend, in 1-3-bloemige bloeiwijzen, zwak geurend. Bloemsteeltjes 15-25 mM lang. Kelkbladen hoog vergroeid. Buitenste kroonbladen lang samenhangend, eirond-ovaal, geel, van buiten dicht en fijn bruinharig, 20—25 mM lang, de binnenste veel korter, tot een stomp lichaam samenhangend. Stampers 10—15. Vruchtjes kort gesteeld, bruinrood, meestal 2-zadig. Bladeren vrij lang gesteeld, eirond-langwerpig met afgeronden of stompen voet en lang toegespitsten, stompen of vrij spitsen top, van boven glanzend, van onder eenigszins blauwgroen, 70-110 mM bij 30-45 mM, van onder zeer fijn bruinharig. Sterk vertakte, min of meer klimmende heester. 1 00—5.00. lan.—Dec. Op den Salak gevonden. Areuj ki-ladja,s.
M. Kéntii Miq.
16. Melodórum Hook. fil- et Th.
1. Bloemen in okselstandige, 1- =~-bloemige, ijle, min of meer opgerichte, trosvormige bloeiwijzen. Toppen der twijgen, bladen bloemstelen zeer dicht roestkleurig behaard. Kelkbladen kort vergroeid, breed eirond. Buitenste kroonbladen breed eirond dik, dicht roestkleurig behaard, van binnen rood, de 3 binnenste dunner en kleiner, vleeschkleurig. Stampers talrijk. Vruchtsteeltjes 25—40 mM lang. Vruchtjes lang gesteeld, bolvormig met afgeronden top, roestkleurig behaard, 4—8-zadig. Bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond met breed afgeronden of hartvormigen voet en meestal afgeronden of uitgeranden, zelden vrij spitsen top, beiderzijds-doch vooral van onder-roestkleurig behaard, 100-350 mM lang. Kimmende heester. Oct.-April. In de bergstreken van West-Java , M. latifólium Dun.
BkfemeTeindelingsch en tegenover de bladeren, waarschijnlijk alleenstaand, overigens onbekend. Toppen der twijgen min of meer roestkleung behaard. Vruchtsteeltjes 25-50 mM lang. Vruchtjes bolvormig, met e klein spitsje op den top, kaal, ± 4-zadig. Bladeren langwerpig met stompen of afgeronden voet en toegespitsten spitsen top dunlemcjg, de volwassene van boven kaal, van onder fijn behaard, 75-150 mM lang. K immende heeste, Vele jaren geleden op den Sa.ak^ gevonden. Areuj ki-tjantoeng, M' sphaerocarpum Miq.



17. Goniothalamus BI.
1- J0I?fe lw'j.gen ^aal- Bladeren Iangwerpig-lancetvormig, omgeSf/c JÜ "i .a"S)verPig of omgekeerd eirond-lancetvormig,
?nn finnW°°/u v,- iL to,egesPltst' leerachtig, glanzend, kaal, 00 600 mM bij 65—130 mM. Bloemen even boven de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren gezeten alleenstaand of twee boven elkaar, ten slotte geurig Bloemstelen 8—12 mM lang, dik, aan den voet me? twee rijen van schutbladen. Kelkbladen bijna vrij, kaal, eirond, 15 18 mM lang. Kroonbladen leerachtig-vleezig, kaal, de drie ÏJ" | opgericht, eirond-lancetvormig, met samengetrokken voet en lang toegespitsten top, eerst groen, later geelwit, van innen aan den voet rood gevlekt, de volwassene 40—45 mM Dij 5—18 mM Drie binnenste kroonbladen met samenhangende bovenhelften, ruitvormig, spits, veel kleiner dan de buitenste, 12-16 mM bij 8-9 mM, van buiten groenen binnen rood of oranje. Helmbindsel fijn behaard, stampers 20—30
nnap -6^"3!6"0^ Zlttend' 'angwerpig rond, rood, 1—2-zadig' OPgfnchte heester of kleine boom. 1.50-8.00. Jan.-Dec
nnn M6" M'dde"~-Iavain vochtige oerwouden tusschen 50 en 1300 M zeehoogte. Ki tjantoeng, s
i , G- macrophy'llus H f et Th
Jonge twijgen roestkleurig viltig. Bladeren elliptisch, omgekeerd eirond langwerpig of omgekeerd eirond-lancetvormig, gewoonlijk toegespitst van onder roestkleurig behaard, 160—320 mM bij fi o Bloemen alleenstaand. Bloemstelen 3-6 mM lang m lrlen gePlaatste schutbladen, kelk behaard. Kroonden van buiten en aan den top der binnenzijde dicht behaard bleekgroen of geelwit, de buitenste tot 30 mM, de binnenste tot 1Ó mM lang. Vruchtbeginsels 10-20, vruchtjes nagenoeg zittend langwerpig rond, 1-zadig. Heester of boom. 2.00—5 00 luni— „US- In bosschen tusschen 100 en 450 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Kalak wana, j. — Ki tjantoeng, s. G. costulatus Miq.
18. Mitréphora BI.
1. Binnenste kroonbladen kleiner dan de buitenste. Bloemen 8 2 msS!egiS;nUStfen gr°°ter da" d£ b"l,e"Ste' Bloeme„ één2:
2' "ïrTn5"eSXHo'SLg5 mM Vto^»b!rmnMTannger.da° 4°.mM middellii"'
3. Buitenste: kroonbladen meer dan anderhalf maal zoo lang als breed! tot 25 mM lang, van binnen kaal. Vruchtjes zonder uitspringende overlangsche lijn. Twijgen aan den top behaard. Bladeren elliptisch Iancetvormig of eirond-lancetvormig, toegespitst leerachtig van boven sterk glanzend, 100-230 mfi lan|. Lom 10 00H?a?K u bosschen beneden 250 M zeehoogte, vooral in
djat.bosschen (M. polypyréna K. et V.). Kalak j.
M. javanica Backer.
3



werpig-lancetvormig, met stompen of spitsen top en afgerondenhartvormigen voet, van onder fijn behaard, 100—200 mM bij 35— 60 mM. Boom. 10.00 -20 00. April, Aug., Oct., Nov. Geheel Java in bosschen beneden 400 M zeehoogte. Djanglot,j. — Kalak, j, s. — Kalak gedang, j. — Kalak kembang, j. — WanitanJ.
S. Horsfiéldii Benn.
V. MENISPERMACEAE.
1. Bladeren zeer veelgetah pertja bevattend '), groot, eirond. Bloemen
(bij de Javaansche soort) in lange, roestkleurig behaarde, tot bundels vereenigde trossen. Kelkbladen uitgespreid, gekleurd. Kroonbladen opgericht, de meeldraden of de staminodiën verbergend Tinomiscium 41.
Bladeren geen of nagenoeg geen getah pertja bevattend. . . 2.
2. Bloemen <3 of schijnbaar § 3.
Bloemen $ ] ]
3. Alle helmdraden geheel vergroeid tot een zuil met verbreeden, gaven
top, om welks rand zich de 4—6 dwarse helmknoppen bevinden.
Bladeren schildvormig 4.
Helmdraden niet tot zoo'n zuil vergroeid. Bladeren in den regel niet schildvormig 6.
4. Kelk hoog vergroeidbladig, groen. Bloemen in pluimen met nietige
schutbladen. Plant dikwijls met lange, ruwe haren bezet.
Cy'clea 47.
Kelk losbladig. Plant nooit ruw behaard 5.
5. Bloemkroon losbladig. Bloemen in schermen, tuilen, pluimen of
hoofdjes Stephania 45.
Bloem kroon hoog vergroeidbladig. Kelkbladen 4, bleekgeel, langharig. Meeldradenzuil niet of nauwelijks buiten de bloemkroon stekend, veel korter dan de kelk. Bloemen in tuilen of bijschermen, welke vaak weer tot bundels of trossen vereenigd zijn. Schutbladen vrij groot, bladachtig. Plant zachtharig, waarschijnlijk niet inlandsch Cissampelos46.
6. Bloemen onbehaard, in groote, hangende pluimen. Meeldraden 7
of meer, aan den voet vergroeid, of er zijn 7 — tot een hoofdje opeengedrongen helmknoppen. Bladeren met breed afgeronden, afgeknotten of hartvormigen voet, 90—250 mM lang. Nerfoksels, althans ten deele, aan de onderzijde doorboord en van een haarbosje voorzien, bladeren overigens kaal, van onder niet of nauwelijks blauwgroen gekleurd. Lianen 13.
Bloemen of bladeren anders 7.
7. Buitenzijde der bloemen en onderzijde der bladeren behaard. . 8. Bloemen of bladeren of beide kaal 9.
8. Bloemen öf in 30- -100 mM lange trossen öf in veelbloemige
bijschermen of tuilvormige bloeiwijzen, de afzonderlijke bloemen steeds duidelijk gesteeld. Meeldraden vrij van elkander. Bladeren 40—120 mM lang, zachtharig, niet hard leerachtig. . 16. Bloeiwijzen, bloemen of bladeren anders 17.
') Men ziet dit terstond, als men een blad voorzichtig in tweeën scheurt. De beide helften blijven dan, zoowel bij levende als bij gedroogde exemplaren door tallooze, fijne draden verhonden.



9. Bloemen geel, in hangende of wijd afstaande, 150 650 mM lange,
onbehaarde pluimen. Kelkbladen opgericht. Bladeren kaal, nooit
met spitsen voet. Lianen 19.
Bloemen of bladeren anders 10.
10. Mannelijke bloemen met 3 duidelijke stamperrudimenten. Bloeiwijzen plaim-
vormig, 50—150 mM lang. Windende heester met onbehaarde bladeren. Bladvoet nooit spits Tiliacóra 40.
Niet aldus 20.
11. Stampers 9—12. Bloemen in trossen. Bladeren kaal. . Tiliacóra 40.
Stampers 2—6 12.
Stamper 1. Bladeren schildvormig 22.
12. Bloemen onbehaard, in groote, hangende pluimen. Stampers 3, kaal,
stempels groot. Bladeren met breed afgeronden, afgeknotten of hartvormigen voet, 90—250 mM lang. Nerfoksels, althans ten deele, aan de onderzijde doorboord en van een haarbosje voorzien, bladeren overigens kaal, van onder niet of nauwelijks
blauwgroen gekleurd. Lianen 13.
Bloemen, bloeiwijzen of bladeren anders 14.
13. Mannelijke bloemen zittend, helmknoppen 7 -12. Vrouwelijke bloe¬
men met 6 of minder staininodiën. Steenkern zonder condylus '), kiemwit sterk uitgevreten 2). Bloemen groenachtig wit of vuilwit,
zwart verkleurend Arcangelisia 40.
Mannelijke bloemen kort gesteeld. Helmknoppen 9—55. Vrouwelijke bloemen met ^ 9 staminodiën. Steenkern met goed ontwikkelden condylus '). Kiemwit niet uitgevreten 2). Bloemen bleekgeel Anamfrta 40.
14. Buitenzijde der bloemen en onderzijde der bladeren behaard. 15. Bloemen of bladeren of beide kaal 18.
15. Stampers kaal 16.
Stampers duidelijk behaard 17.
16. Bloeiwijzen /rosvormig. Mannelijke bloemen met 3 stamperrudi¬
menten. Stempels der $ bloemen niet spits 2-spletig.
Pachy'gone 45.
Bloeiwijzen fa/7vormig. Mannelijke bloemen zonder stamperrudimenten. Stempels der $ bloemen spits 2-spletig.
Pericampylus 43.
17. Bloemen aan de uiterste vertakkingen der bloeiwijze zittend, hoofd-
jesachtig opeengedrongen, de 3 binnenste bloembekleedselen niet kleiner dan de andere. Drie binnenste helmdraden der d bloem duidelijk vergroeid. Bladeren meerendeels minder dan lj/g maal zoo lang als breed, de jonge dicht bruin- of witharig.
Coscinium 41.
Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld, niet hoofdjesachtig opeengedrongen, de drie binnenste bloembekleedselen aanmerkelijk kleiner dan de andere. Helmdraden vrij. Bladeren meerendeels meer dan I V2 maal z°° lang als breed Lim&cia 43.
18. Bloemen geel, in hangende of wijd afstaande, 150 650 mM lange,
onbehaarde pluimen. Kelkbladen opgericht. Bladeren kaal, nooit met spitsen voet. Lianen 19.
') Zie de verklaring der kunsttermen.
2) Een steenkern dwars doorsnijden. Zie voor de beteekenis van uitgevreten de verklaring der kunsttermen.



Bloemen of bladeren anders 20.
19. Binnen de 6 opgerichte kelkbladen vindt men nog 6 kortere, hoog¬
gele kroonbladen, welke met hun binnenwaarts omgeslagen randen de 6 meeldraden of kleine staminodiën omvatten. Stempels in de $ bloem breed. Bladeren 60—120 mM lang, nietmettoegespitsten top, van onder sterk blauwgroen. . . . Diploclfsia 43. Binnen de 6 opgerichte kelkbladen vindt men geen kroonbladen, doch wel 6 dikke meeldraden of staminodiën. Stempels in de $ bloem klein. Bladeren 100—250 mM lang, met toegespitsten top, van onder niet blauwgroen Fibraurea 42.
20. Bloemen vereenigd tot hangende of wijd afstaande, onbehaarde
trossen. Kroonbladen gaaf. Meeldraden in de d1 bloem 6. Stampers in de $ bloem 3, stempels breed. Bladeren onbehaard, met hart- of spiesvormigen voet en toegespitsten top. Stengels links
windend Tinóspora42.
Bloemen vereenigd tot bundels of tot hoogstens 15 mM lange, armbloemige, onbehaarde bijschermen. Kroonbladen niet spits 2spletig. Meeldraden in de d bloem vaak meer dan 6. Stampersin de $ bloem 2—4. Stengels links windend. Bladeren onbehaard, vinnervig Pycnarrhena 39.
Nog andere planten 21.
21. Stengels windend. Kroonbladen gaaf of min of meer getand, doch
niet spits 2-spletig. Bloemen in behaarde, trosvormige bloeiwijzen. Meeldraden in de d1 bloem ongeveer even lang als de kroonbladen. Vrouwelijke bloemen met 3 stampers. Pachy'gone 45. Niet aldus Cócculus 44.
22. Kroonblad 1. Kelkblad 1. Stamper behaard Bloemen nooit op een
dikvleezigen bloembodem in grooten getale opeengedrongen. 23. Kroonbladen 2—4. Kelkbladen meestal 2 of meer, soms slechts 1, doch dan zijn de bloemen in grooten getale opeengedrongen op een dikvleezigen bloembodem Stephania 45.
23. Bloemen in pluimen met nietige schutbladen. Plant vaak ruw
behaard Cy'clea 47.
Bloemen in tuilen of bijschermen, welke vaak weer tot trossen of bundels vereenigd zijn. Schutbladen vrij groot, bladachtig. Plant zachtharig, waarschijnlijk niet intandsch Cissampelos 46.
1. Pycnarrhena Miers.
1. Zijnerven der bladeren aan de onderzijde niet of nauwelijks uitspringend. Bladeren langwerpig of langwerpig-lancetvormig, met spitsen voet en toegespitsten top, vinnervig met duidelijke randnerf, van onder netvormig geaderd, beiderzijds glanzend, de volwassene geheel kaal, 60—95 mM bij 20—35 niM. Bladsteel 10 -15 mM lang. Bloemen in okselstandige, 2— 10-bloemige bundels, welriekend, geel. Bloemsteeltjes 3—8 mM lang. Buitenste kelkbladen klein, + s/4 mM lang, de 3 binnenste veel grooter, opgericht, gewelfd, bijna cirkelrond, VU—2 mM lang. Kroonbladen 3, omgekeerd eirond, duidelijk kleiner dan de binnenste kelkbladen, 1—l'/s mM lang. Meeldraden in de (ƒ bloemen 9, aan den voet kort vergroeid. Stampers in de 9 bloem 3 of soms 4, kaal, met korte, gave stijlen. Vrucht uit 1—3 bolvormige, kale steenvruchtjes bestaand. Windende heester. 3.00—5.00. April, Mei. Lang geleden in Bantam gevonden. (Cócculus lücidus T. et B). Ki könèng, s P. lücida Miq.
Zijnerven der bladeren aan de onderzijde zeer duidelijk uitspringend. Bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met spit-



sen, stompen of min of meer afgeronden voet en toegespitsten top, vinnervig, van onder netvormig geaderd, beiderzijds glanzend, 80—200 mM bij 35—70 mM. Bladsteel 15—35 mM lang. Mannelijke bloemen onbekend. Vrouwelijke bloemen ten getale van 6—8 tot bundels vereenigd, bloemsteeltjes 6—8 mM lang. Steenvrucht erwtvormig, dicht en vrij lang behaard, ^ 9 mM middellijn. Windende heester. Alleen hier en daar op 50—100 M zeehoogte gevonden (P. pleniflóra Boerl.). P. cauliflóra Diels.
2. Tiliacóra Colebr.
Bloeiwijzen okselstandig, dicht behaard. Bloemen heldergeel. Kelkbladen 6, de 3 buitenste zeer klein, de 3 binnenste + 4 mM lang. Kroonbladen 6, wigvormig-omgekeerd eirond, lVs—IV2 mM lang. Mannelijke bloemen in 50—150 mM lange pluimen, meeldraden 6, stamperrudimenten 3. Vrouwelijke bloemen in 30—60 mM lange trossen, de eindbloem zittend, staminodiën ontbrekend, stampers 9—12, stijlen gekromd. Steenvrucht bij rijpheid rood, 12—15 mM lang. Bladsteel 10—30 mM lang, bladeren eirond-langwerpig, met afgeronden, afgeknotten of ondiep hartvormigen voet, spitsen top en golvenden rand, dun leerachtig, glanzend, kaal, 80—200 mM bij 50— 150 mM. Windende heester met vergiftige bladeren en bast. Mrt.—Nov. Misschien lang geleden in Bantam gevonden (T. racemósa Colebr.). Areuj ki kdnèng, s T. acuminata Hook. fil et Th.
3. Arcangeh'sia Becc.
Bloemen vuilwit of groenachtig, zwart verkleurend, in hangende, op het oude hout geplaatste, 200—500 mM lange pluimen. Kelkbladen 6, de 3 buitenste het kleinst, 3/4—1 mM lang, de 3 binnenste 2'/2— 3 mM lang, ovaal-eirond, stomp. Kroonbladen 3, omgekeerd eirond, gewelfd, ^ 2 mM lang. Mannelijke bloemen zittend, helmknoppen 7—12, tot een hoofdje opeengedrongen. Vrouwelijke bloemen kort gesteeld, met 6 staminodiën en 3 stampers. Steenvrucht groot, bijna bolvormig, eerst geel, later zwart, 30—35 mM bij 35 40 mM. Stij 1 litteeken onduidelijk. Bladeren langgesteeld, eirond, met breed afgeronden, afgeknotten of hartvormigen voet en stomp toegespitsten, teruggebogen top, leerachtig, 5-nervig, met vele doorboorde en gebaarde nerfoksels, overigens kaal, 120—250 mM bij 80—200 mM. Liaan met geel hout, drinkbaar water bevattend. 5.00—30.00. Jan.—Juni, Oct. Hier en daar beneden 700 M zeehoogte gevonden. Ki könèng, s. — Koenjik, md. — Ojod sirawanan, j. — Peron, j. — Peron kebo, j. — Peron sapi, j. — Sirawan, j. — Sirawan koenjit, j. — Sirawan tai, j. . A. lemniscata Becc.
4. Anami'rta Colebr.
Bloemen bleekgeel, in groote, hangende pluimen, onbehaard. Mannelijke pluimen 200—500 mM lang, met 20—30 mM lange zijtakken. Bloemen kort gesteeld, binnenste kelkbladen 3 mM lang, kroonbladen 3, ongeveer even lang als de binnenste kelkbladen. Meeldraden 9—55, tot een bolvormig hoofdje vergroeid. Vrouwelij ke pluimen 300- 400 mM lang, met 50 mM lange zijtakken. Kroonbladen en binnenste kelkbladen + 3'/'2 mM lang. Staminodiën ^ 9, stampers gewoonlijk 3, stijlen teruggekromd, min of meer ingesneden of gelobd. Vrucht uit 13 gesteelde, afgeplat bolvormige steenvruchtjes bestaand, zaden 8—10 mM mid-



afgétoüerfiofgr,nHifB!hdetren lan^esteeld> eirond, met stompen, geKnotten of ondiep hartvormigen voet en al of niet toesresnitQ
kaal 90 T-Z?"? in de "erfoksels £»-5S „s
kaal, 90-250 raM bij 70-200 mM. Forsche liaan 10 00-25 00
S "cl'" °r-lm gevonde" A»3ta25Ha:
Baratawa/i,CUl"S r'rnosus BI.). Ambherta, md. IZlï r ' T Bherta' md- - Bratawali, j. - Bretawali i —
To£a biJii ~memkTr:,f- ~ ~ P"'tar wali.'m. -
"<">•■ m.-Toeba peron j. . A. Cócculus W. et A. 5. Cosci'nium Colebr.
1' DTcrbdrndf fibil,0e;,be,kleedsele" (Woonbladen) aanmerkelijk lan-
era ÏÏSffS Lr6° "« ^sSg
SlISeT, ,® n,eeldrad1f».tde 3 buitenste daarvan nagenoeglrli de 3 binnenste ongeveer halfweg vergroeid. Vrou wel ii ke bloe men met 6 stam.nodiën en 3 behaarde stampers. Sti lendridpriemvormig, teruggeslagen. Steenvrucht bolvormig behaard
M bru "l,aZddd 'f H J°"f S"adere" een'gsz'nsTchildvormig; lt lin! gt' ? ude niet of na"welijks schildvormig eirond
krol^e^^0'^"^^™^ ^^udstee";^—l^mM^an^méf ge-
DeT ïllee°net'inFOerpChehliaahni^etDgeel hout-5-°°—10m Sept. gevonden °SCh b'J Bandiarf °P 50 M zeehoogte
Drandere"eaHe0 + 1°vTmM'fang^'B?adejen '°t,1?"^e^r^"1^an^°3^de of ondiep gelobd,"van onder n Tr uP,]0ekigen voet'niet
6. Tinomfscium Miers.
-lisFS-T
r j^sesss
mot fi cfo JJ- .k e bloemen met 6 meeldraden, de v r o u w e 1 ii k e cl!! starninodien, stampers 3, zittend, opgericht langwerpig
hSTSSS °raa|-^°™ig. g«l. tol 30 mM lang, mft einde8:
wigvoïmigen afelS^T lMg P'eeld. dmr"J. met breed — ^ ' a'§eknotten of meer of minder diep hartvormigen
welke o. aZlial^evischvergin0d^fnÖe0n0"e"; koePe'l<orrels, koggelboonen of kokkelkorrels,



gesteeld, de meeste boven het water uitstekend, eirond met hartvormigen, niet schildvormigen voet, glanzend, aan de onderzijde kaal of fijn behaard! Waterplant. Jan.—Dec. Inheemsch in Japan, op Java soms als sierplant gekweekt t N. japónicum D. C.
2. Nymphaea L. Lotus. — Waterlelie.
1. Hokjes van het vruchtbeginsel ]) door een dubbelen wand ge¬
scheiden. Bladeren van onder kaal of zoo goed als kaal. . 2. Hokjes van het vruchtbeginsel door een enkelen wand gescheiden 4
2. Stempelstralen 2) aan de buitenzijde met een vrij lang, opgericht
of naar binnen gebogen, lijn- of knotsvormig aanhangsel. Meeldraden onmiddellijk boven de kroonbladen ingeplant. Helmdraden handvormig, helmbindsel duidelijk boven de hokjes verlengd. Bladeren stomp getand of bijna gaafrandig. . . 3. Stempelstralen zonder aanhangsel aan de buitenzijde. Meeldraden ver boven de kroonbladen ingeplant, helmdraden zeer talrijk, alle of althans die der binnenste meeldraden draadvormig. Kroonbladen talrijk, paars, blauw of rood, zelden wit, stomp. Bladeren breed ovaal met hartvormigen voet en doorgaans scherp getanden rand. Bloemen zwak welriekend. Jan.— Dec. Op Java soms als sierplant gekweekt, inheemsch in Australië en Nieuw-Guinea -}- ». gjg£ntea Hook. fil.
3. Kroonbladen 10—18, doorgaans blauwpaars, zeldzamer rood of
wit, 25 60 mM lang. Meeldraden 30—60. Verlengsel 3) van het helmbindsel l1/»—3 mM lang. Bladeren 100—200 mM middellijn, met ^ 15 hoofdnerven. Jan.—Dec. In slooten en poelen in de laagvlakte. Irim-irim, j. — Serodja biroe, m. — Taratè biroe, s. — Taraté ketjil, m. — Taraté oetan, m. — Teratai
ketjil, m stellata Willd.
Kroonbladen meer dan 20, blauwpaars of rood, 45—80 mM lang. Meeldraden meer dan 100. Verlengsel 3) van het helmbindsel 4—12 mM lang. Bladeren meerendeels meer dan 200 mM lang, met + 25 hoofdnerven. Bloemen zeer welriekend. Jan.—Dec. Op Java soms als sierplant gekweekt! inheemsch in tropisch Afrika j- n. zanzibarénsis Casp.
4. Bladeren scherp getand, van onder dicht kortharig. Kelkbladen
met uitspringende nerven. Meeldraden door een ledige tus-
schenruimte van de kroonbladen gescheiden 5.
Bladeren gaafrandig, van onder kaal. Kelkbladen zonder uitspringende nerven. Meeldraden onmiddellijk boven de kroonbladen ingeplant. Bloemen drijvend, wit of geel 7.
) Met een scherp mes dwars doorsnijden en daarna een weinig wringen. s) Dit zijn de stempellobben, welke als de stralen eener ster naar alle zijden uitstaan. 8) Het gedeelte van het helmbindsel boven de hokjes.
4



5. Voet der buitenste meeldraden halvemaanvormig op den bloem¬
bodem ingeplant. Bladeren ongeveer even lang als breed. . 6.
Voet der buitenste meeldraden niet halvemaanvormig op den bloembodem ingeplant. Bladeren 1 '/*—l'/a rnaal 200 'anS als breed, tot 250 mM lang. Bloemen wit. Waarschijnlijk op Java aangetroffen N. pubéscens Willd.
6. Bloemen wit of bleekrood, helmknoppen geel. Bladeren van
boven groen. Jan.—Dec. In slooten en poelen in de laagvlakte. Taraté ketjil, m. — Taraté oetan, m. — Toendjoeng, j, m, s. — Toendjoeng bödas, s. — Toendjoeng poetih, m. — Toendjoeng toetoer, N. Lotus L.
Bloemen en helmknoppen helderrood. Bladeren van boven bronskleurig. Jan.—Dec. Gekweekt als sierplant en verwilderd, vormt met de voorgaande bastaarden. Toendjoeng abang, j.— Toendjoeng beureum, s. Toendjoeng merah, t N. rübra Roxb.
7. Bladsteel aan den top met een krans van lange haren. Één der kelkbladen
met kapvormigen, den knop omvattenden top. Kroonbladen 15 20, geelwit. Meeldraden meer dan 100, de helmdraden der binnenste smaller dan de helmknoppen. Stempelstralen l) 25—35. Bladeren 150 200 mM lang. Inheemsch in tropisch Amerika, op Java misschien gekweekt.
-j- N. Amazonum Mart. et Zucc.
Bladsteel zonder haarkrans aan den top. Kelkbladen niet met kapvormigen top. Kroonbladen ± 25, bleekgeel. Meeldraden minder dan 100, de helmdraden der binnenste niet smaller dan de helmknoppen. Stempelstralen ') i 10- Bloemen zwak welriekend. Jan.—Dec. Bastaard van N. mexicéna met een onbekende soort, op Java misschien als sierplant gekweekt. . . f N. tuberósa Paine var. flavéscens Hort. Kew.
3. Victoria Lindl.
1. Geheele plant gestekeld. Bladeren schild- en cirkelvormig, met opstaanden rand, 1—2 M middellijn, aan de onderzijde buitengewoon krachtig generfd. Bloemen drijvend, 's avonds opengaand, zeer groot, de buitenste kroonbladen wit, de binnenste rood, jonge bloemen daardoor wit, oude rood. Jan.—Dec. Bekende sierplant uit tropisch Amerika.
-j- V. régia Lindl.
4. Nelümbo Adans.
1. Wortelstok kruipend, op groote afstanden telkens 1 blad en 1 bloem dragend. Blad- en bloemstelen met kleine stekeltjes bezet. Bladeren deels klein en op het water drijvend, deels grooter en zich op lange stelen boven den waterspiegel verheffend, de niet drijvende bladeren schotelvormig, bladeren alle
') Zie noot 2, p. 49.



vorm. Stengels kruipend, kantig, hol, uit vele knoopen wortels drijvend. Bloemen wit (de plant is op Java nog nooit bloeiend gevonden), hauwen Iijnvormig-langwerpig, meestal gekromd, ongeveer even lang als haar steel. Overblijvend kruid. 0.30—1.00. Op moerassige plaatsen in de hoogere bergstreken, ook hier en daar als groente gekweekt. Waterkers. — Saladah tjaj, s. — Selada ajer, m N. officinalis R. Br.
2. Bloemkroon aanwezig, geel. Zaden in elk hokje der hauw
2-rijig 
Bloemkroon ontbrekend. Zaden in elk hokje der hauw 1-rijig. Bladeren gaaf of vinspletig, de hoogere grof gezaagd-getand. Hauwen 15—20 mM lang. Éénjarig kruid. 0.03—0.15. Jan.— Dec. Op steenachtige plaatsen, o.a. bij Batavia en bij Buitenzorg talrijk N. heterophy'llum BI.
3. Kroonbladen langer dan de kelk, heldergeel, 3—4 mM lang.
Hauwen veel langer dan haar steel, niet gezwollen, 10—22 mM lang, + 1V2 mM dik. Hoogere bladeren vaak grof gezaagd of getand doch meestal niet vinlobbig. Éénjarig kruid. 0.10 -0.50. Jan.—Dec. Vochtig bouwland, waterkanten, van de laagvlakte tot op 1300 M zeehoogte. Zeer veranderlijke plant. Djoekoet sakti, s. — Rom taröman, md. . N. fndicum D. C. Kroonbladen ongeveer even lang als de kelk, bleekgeel. Hauwen ongeveer even lang als of korter dan haar steel, gezwollen, 4—6 mM lang, + 2 mM dik. Bladeren alle vinlobbig-vinspletig. Éénjarig kruid. Misschien op moerassige plaatsen gevonden. Moeraskers. . . N. palustre D. C.
2. Barbaraea Br.
1. Lagere bladeren liervormig vinspletig of gevind, de hoogere allengs minder diep ingesneden, de allerbovenste grof getand, alle met pijlvormigen voet. Bloeiend deel der trossen gedrongen! bloemkroon goudgeel, dubbel zoo lang als de kelk. Hauwen opgericht, dikker dan haar steel. Opgericht, min of meer behaard kruid. 0.30 0.60. Alleen op den Tengger gevonden. Barbarakruid B. vulgaris R. Br.
3. Cardarmne L. Veldkers.
1. Blaadjes aan alle bladeren 5 of meer 2.
Blaadjes 3, eirond-langwerpig met meestal ongelijken, wigvormigen, afgeronden of min of meer hartvormigen voet en vrij



2. Polamsia Raf.
1. Kroonbladen heldergeel, naar één zijde gekeerd, 7—14 mM lang. Helmdraden 14—30, naar boven niet verbreed, helmknoppen blauwachtig. Doosvrucht zittend, 55—80 mM lang. Stengel en blaadjes klierachtig behaard of geheel kaal. Bladeren 3—5-tallig, de florale 3-tallig, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, 10—50 mM lang. Éénjarig kruid. 0.10—1.00. Geheel Java beneden 300 M zeehoogte, op akkers en in tuinen, plaatselijk vaak zeer talrijk. Antjang antjang, j. — Boboan, j, s. — Boeboean, j. — Djoekoet pörösot, s. — Djoekoet sèian, s. — Èntjèng èntjèng, j. — Mamam, s. — Mamam laki, m. Mamam oetan, m. — Poepoewan laki, j. . P. viscósa D. C. Kroonbladen paars. Helmdraden meer dan 30, naar boven duidelijk verbreed. Stengel en vooral de grijsgroene blaadjes bekleed met spitse, naar onder aanmerkelijk verdikte 'haren.. Bladeren 3—7-tallig, de florale bladeren vaak 1-tallig. Éénjarig kruid. 0.30—0.60. Sept. Tot dusver alleen in Oost-Java gevonden, op sawah's en in riettuinen (Polanisia angulata Miq.). Bhoebhoewan, md P. Chelidónii D. C.
3. Gynandrópsis D. C.
1. Kroonbladen 12—14 mM lang, met witte plaat. Stamperdrager boven de inplanting der meeldraden hoogstens 10 mM lang. Bladeren 3—5-tallig, blaadjes niet of kort toegespitst, het middelste 20—60 mM lang. Éénjarig, kleverig behaard, stinkend kruid. 0.20—0.80. Jan.—Dec. Avondbloeier. Op ruigten en langs wegen. Bhoebhoewan, md. — Boboati, j, s. Boeboean, j. — Èntjèng èntjèng, j. — Kalenglengan, j. — Lenglengan, j. —
Mamam, m. — Mamang, m. — Papaan, md.
Q. pentaphy'lla D. C. Kroonbladen 30-40 mM lang, met meestal roode, zeldzamer geheel witte plaat. Stamperdrager boven de inplanting der meeldraden minstens 35 mM lang. Bladeren 5—9-tallig, de bovenste florale bladeren enkelvoudig, blaadjes lang toegespitst, het middelste 100—180 mM lang. Eenjarig, kaal of kort behaard kruid. 0.80-1.60. Jan.-Dec. Vaak als sierplant
in tuinen en niet zelden min of meer verwilderd doch geen stand houdend.
Afkomstig uit tropisch Amerika. Koemis koetjing, m.
f G. speciósa D. C.



4. Capparis L. ')
1. Bloemen in meerendeels gesteelde schermen of schermvormige
tuilen, waarvan de bovenste vaak tot een eindelingsche pluim samenkomen 2
Bloemen nooit in gesteelde schermen of tuilen, doch öf ten getale
van 1—5 in of boven de bladoksels geplaatst öf tot een tros vereenigd g
2. Stamperdrager 5-18 mM lang. Kroonbladen minder dan 15
mM lang 2
Stamperdrager 25—45 mM lang, soms gebrekkig ontwikkeld, doch dan zijn de kroonbladen meer dan 25 mM lang. ... 5.
3. Bladeren met versmalden of toegespitsten, vrij spitsen, door een
(vaak afbrekend) nerfspitsje gekroonden, nooit uitgeranden top.
Schermen vaak tot lange, eindelingsche pluimen vereenigd. . 4.
Bladeren elliptisch-langwerpig met doorgaans uitgeranden, zeldzamer en slechts bij enkele bladeren stompen top, nooit door een nerfspitsje gekroond, 30-105 mM lang. Zijnerven aan de onderzijde vrij duidelijk zichtbaar. Tuilen kort gesteeld, niet
zelden voor een klein deel ook zittend. Bloemsteeltjes 7 15
mM lang, kelk van buiten kaal of dun behaard, kroonbladen langwerpig, ± 8 mM lang, wit. Twijgen duidelijk heen en weer gebogen, aan den top kortharig. Doornen nu eens klein en zwak, dan weer krachtig ontwikkeld, haakvormig, zijdelings samengedrukt. Opgerichte of min of meer klimmende heester. 0.50—1.00. Aug., Sept. Hier en daar in droge streken gevonden, vooral nabij de zee. Doeri pökak, md. — Kakpökdkan, md.
. .. C. sepiaria L.
. Vruchtbeginsel kaal. Bladeren langwerpig, minder dan 120 mM lang, met zeer onduidelijke zijnerven. Bloemsteeltjes 10—25 mM lang, bloemen klein, wit, kelk van buiten kaal of alleen aan den voet zeer kort behaard. Twijgen niet of nauwelijks heen en weer gebogen, duidelijk gedoomd, doornen met sterk gezwollen voet. Opgerichte heester. 3.00—10.00. April—Juli. In de lagere bergstreken van geheel Java. Djeroekan, j. —
Sigar djalak, j c saiaccénsis BI. 2)
ruchtbeginsel dicht kortharig. Bladeren langwerpig of elliptischomgekeerd eirond, meerendeels meer dan 120 mM lang, met
r) De bloemknoppen van een Europeesche soort van dit geslacht (Capparis ^ spinosa L.j zijn de welbekende kappertjes.
"■) Verschilt misschien niet van de Engelsch-Indische C. pümila Champ.



aan de onderzijde duidelijke zijnerven. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Twijgen duidelijk heen en weer gebogen, bij alle onderzochte exemplaren ongedoornd. Hier en daar op 200—600 M zeehoogte gevonden. Lorteloran, md. . C. Erycibe Hall. f.
5. Bloemen bleekrood, groot, op dikke, onbehaarde steeltjes.
Kroonbladen meer dan 25 mM lang. Stelen der schermen dik, 20—100 mM lang. Bladeren dik leerachtig, met spitsen, stompen of iets hartvormigen voet en vrij stompen, ietsteruggekromden, vaak verdrogenden top, de lagere meer dan 120 mM lang. Klimmende heester. 2.00—10.00. Jan., April, Juli— Sept. Vroeger bij Buitenzorg en in Midden-Java gevonden.
C. callophy'lla BI.
Bloemen wit, op dunne, behaarde steeltjes Stelen der schermen niet dik. Bloemsteeltjes vaak met kleine doornen aan den voet. Bladeren vliezig of dun leerachtig, steeds minder dan 120 mM lang. Klimmende heester. Sept. Vroeger in Oost-Java gevonden C. lanceolaris D. C.
6. Buitenste of alle kelkbladen aan de rugzijde dicht behaard. . 7.
Buitenste kelkbladen aan de rugzijde kaal. Kroonbladen meer
dan 15 mM lang. Steunbladdoornen klein, dikwijls aan sommige twijgen ontbrekend 9.
7. Vruchtbeginsel kaal. Bloemen in bovenokselstandige rijen '). 8.
Vruchtbeginsel dicht behaard. Bloemen nu eens ten getale van
1—3 in de bladoksels, dan weer trosvormig gerangschikt aan okselstandige zijtakjes, welke later vaak tot een bebladerde twijg uitgroeien. Bloemstelen 8 25 mM lang. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, ± 10 mM lang, rood of wit, twee ervan aan den voet donkerrood gevlekt. Helmdraden zeer talrijk. Bladeren langwerpig-lancetvormig met spitsen, stompen of afgeronden voet en min of meer toegespitsten, vrij stompen top, 40—150 mM bij 15—42 mM, aanvankelijk beiderzijds dicht aanliggend behaard, geleidelijk kaal wordend. Opgerichte heester. 0.50—1.00. Mei, Juni, Aug., Nov. Alleen in Oost-Java gevonden. Waan-waanan, j. . C. dealbata D. C.
8. Bladeren in een slappe punt uitloopend. Florale bladeren goed ontwikkeld, bloemen dientengevolge nooit tot eindelingsche trossen vereenigd. Bloemkroon minder* dan 20 mM middellijn, wit, twee der kroonbladen aan den voet met een eerst gele, daarna donkerrood verkleurende vlek. Rijpe vrucht onbekend. Bladeren eirond-langwerpig met stompen, afgeronden of ondiep hartvormigen voet, 40-140 mM lang. Opgerichte of min of
i) Let op de basipetale ontwikkeling der bloemen.



meer klimmende heester. 1.00-4.00. Mrt.-Nov. In kreupelhout en heggen, in de omgeving van Batavia talrijk (C. fóetida BI.). Gedangan, j. - Kajoe toedjoeh, m, s. - Sanèk, md.
Dl . .. C. acuminata Willd.
Bladeren in een stijve, scherpe punt uitloopend. Florale bladeren grootendeels weinig ontwikkeld, bloemen daardoor tot afgebroken, eindelingsche trossen vereenigd. Bloemkroon 35—50 mM middellijn, aanvankelijk wit, spoedig rood verkleurend. Vrucht omgekeerd eirond-bolvormig, roodbruin, veelzadig. Bladeren eirond, omgekeerd eirond of langwerpig, 40—100 mM lang. Opgerichte of min of meer klimmende heester (C erythródasys Miq.). In Midden- en Oost-Java gevonden.'
n , C. hórrida L.
. Bladeren 100—220 mM lang, variëerend van breed ovaal tot smal langwerpig, met spitsen, stompen of afgeronden voet en top hard leerachtig. Bloemen in bovenokselstandige rijen '), de bovenste door het klein blijven der florale bladeren vaak tot een eindelingschen, afgebroken tros samenkomend. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10-20 mM lang, dun. Kelkbladen vrij, 8—11 mM lang. Kroonbladen 17—26 mM lang, wit, twee ervan aan den voet met een eerst gele, later rood verkleurende vlek. Vrucht langwerpig rond, donkerpurper, 50—70 mM lang sterk geurend. Opgerichte heester. 1.00—6.00. Mrt— Sept' In kreupelhout en heggen beneden 1200 M zeehoogte, vooral in Oost- en Midden-Java, om Batavia niet zeldzaam. Kajoe toedjoeh m. Kentjoeran, j. - Klèdhoeng, md. - Klédoeng, j.
Ri h L md micracantha D. C.
Bladeren 40-80 mM lang, elliptisch of langwerpig met spitsen
voet en vrij spitsen of stompen top, leerachtig. Bloemen in onafgebroken, meerendeels eindelingsche trossen. Bloemsteeltjes 30 45 mM lang. Beide buitenste kelkbladen aanvankelijk geheel vergroeid, bij den bloei tweekleppig uiteenwijkend. Kroonbladen geelwit. Vrucht bolvormig, 15-25 mM middellijn. Heester of lage boom. 2.00-12.00. Juli, Oct., Dec. Alleen in Oost-Java gevonden. Kentjoer, j. . . . c. subacüta Miq.
5. Crataéva L.
1. Vrucht langwerpig rond. Blaadjes alle met spitsen voet en spits toegespitsten top, 50-200 mM lang. Bloemen in de bovenste adoksels en in veelbloemige, eindelingsche trossen, lang
>)
Let op de basipetale ontwikkeling der bloemen.



gesteeld, kelkslippen ovaal, spits, kroon reeds lang voor den bloei geopend, kroonbladen tijdens den bloei naar één zijde gekeerd, lang genageld, aanvankelijk helderwit, weldra geel verkleurend, duidelijk geaderd, 20—35 mM lang. Meeldraden
17 25, veel langer dan de kroonbladen, helmdraden bleekpaars,
stamper lang gesteeld. in vele bloemen slecht ontwikkeld. Zaden hoefijzervormig. Boom. 10.00—16.00. Mei, Juni, Sept. Nov. Geheel Java nabij de kust. Baroenaj, s. — Baroendaj, s.
Cr. Nurvala Ham.
Vrucht bolvormig. Zijdelingsche blaadjes met eenerzijds afgeronden voet. Lang geleden op graven in Cheribon gevonden. . Cr. tumulórum Miq.
XI. RESEDACEAE. Resedaachtigen.
1. Bloemen zygomorf, in eindelingsche trossen. Kroonbladen 4—7, aan den top 3 <=/=> -spletig, de beide achterste van binnen met een vliezig aanhangsel. Doosvrucht met 3-lobbigen top Réséda 64.
i. Réséda L. ')
1 Bloemen zeer welriekend. Kelk diep gedeeld, slippen 6, lijn- of eenigszins spatelvormig, groen, ±4mM lang. Kroonbladen 6, geelwit, nagenoeg even lang als de kelk, ongeveer halfweg in smalle slippen verdeeld. Meeldraden ± 20, vruchtbeginsel betrekkelijk groot, kaal. Bladeren kortgesteeld, ovaal-langwerpig, de hoogere vaak 3-lobbig. Onbehaard, opstijgend kruid. 0.15-0.30. In de bergstreken soms gekweekt, misschien inheemsch in Noord-Afrika. Reseda + R odorata L.
XII. VIOLACEAE. Vioolachtigen.
1. Bloemen duidelijk zygomorf of kleistogaan 2.
Bloemen actinomorf, chasmogaan 3-
2 Kelkbladen boven den voet ingeplant. Onderst kroonblad zit-
, , ' Viola 65.
tend 
Kelkbladen aan den voet ingeplant. Onderst kroonblad lang
genageld Jom'dium 66.
3. Staminodiën ontbrekend. Boomen of heesters . Alsodeia 67.
Staminodiën talrijk. Kruiden Sauvagesia 68.
i) Let op den klemtoon.



1. Viola L. ') Viool.
1. Steunbladen niet liervormig vinspletig. Beide zijdelingsche kroonbladen niet naar de beide bovenste gekeerd. . 2
Ste"n^laden - a'thans de hoogere - groot, liervormig vinspletig, groen. Bladeren varieerend van eirond tot lancetvormig, grof gezaagd-gekarteld Bloemen uit bovenaardsche stengels ontspruitend, lang gesteeld zeer veranderlijk van grootte en kleur. Beide zijdelingsche kroonbladen naar de beide bovenste gericht en deze met de randen bedekkend. Stempel dik, bolvormig. Vrucht kaal. Kruid. 0.10-0.30. Soms als sierplant in
tuinen. Driekleurig Viooltje. — Pensee |V tricolor L
2' B1°enme" blauw "et een wit hart, zelden geheel wit, zeer welriekend, tot 20 mM middellijn, de beide bovenste kroonbladen ongestreept, de beide zijdelingsche met 1—2 kleine strepen aan den voet, het onderste aan den voet met 5-7 donkere strepen. Spoor (bij de Javaansche exemplaren) naar den top zeer duidelijk versmald, vrij spits, vaak min of meer gekromd.
1 opaanhangsel der helmknoppen veel korter dan de hokjes. Stijl met zijdelings samengedrukten, haakvormig omgebogen top, stempel eindelingsch Vrucht stomp, kort behaard. Bloemsteel duidelijk vierkant. Kelkbladen vrij stomp. Bovenaardsche stengel ontbrekend. Kruipende uitloopers al of niet aanwezig. Bladeren langgesteeld, breed eirond met hartvormigen voet, fijn behaard of nagenoeg kaal. Kleistogame bloemen talrijk Kruid Jan.—Dec. Vaak als sierplant gekweekt, soms ook in 't groot aangeplant om den grond vast te leggen, in de bergstreken hier en daar verwilderd.
Boschviooltje. — Welriekend viooltje f V odoróta L 2)
Niet aldus ' ' 3
3. Bovenaardsche, gevleugelde stengels aanwezig. Steunbladen groot tot 25 mM lang. Bladstelen gevleugeld. Bladeren niervormig, veel mee'r breed dan lang, onduidelijk gekarteld. Spoor kort, zakvormig. Stijl aan den voet omlaag gekromd, daarboven knievormig gebogen, met knotsvormigen stempel. Doosvrucht kaal. Vroeger op den Diëng gevonden. Gagang
goenoeng, j. - Ganggang goenoeng, j. V. alata Burgdk.
ueen gevleugelde stengels aanwezig 4
4. Steunbladen voor meer dan hun halve lengte met den bladsteel
vergroeid, klein. Wortelstok kort, kruipende uitloopers ontbrekend. Doosvrucht kaal. Bloemen zeer vaak kleistogaan. 5. Steunbladen voor minder dan hun halve lengte met den bladsteel vergroeid, vaak groot. Onderaardsche wortelstok lang of lange, kruipende uitloopers voortbrengend. Qeheele plant nu eens vrij dicht behaard, dan weer ijl behaard of bijna kaal. Spoor kort, zakvormig q
5. Onderzijde der bladeren en voet van den bladsteel paarsrood.
') Let op den klemtoon.
2) In vele opzichten wijkt deze plant van het in Europa voorkomend type af en vertoont zij een toenadering tot V. hirta L.



Bladeren met regelmatig versmalden, vrij spitsen top en wijd spreidende voetlobben. Bloemstelen niet zelden 2-3-bloemig, bloemen bijna steeds kleistogaam met 2 bladachtige meeldraden. Doosvrucht 9-11 mM lang, niet met afgeknotte.! top. Bij
V. inconspicua BI.
Onderzijde der bladeren en voet van den bladsteel groen. Bladeren met stompen of afgeronden top en niet wijd spreidende voetlobben. Bloemstelen steeds 1-bloemig, chasmogame bloemen blauw met groote, stompe spoor, dikwijls zeer welriekend kleistogame bloemen overvloedig. Doosvrucht hoogstens 7 mM lang, met afgeronden top. Jan.-Dec. Vochtige, grazige of steenachtige plaatsen, o. a. bij Buitenzorg en op vele plaatsen in de bergstreken, ook gekweekt V. confusa Bth.
6. Top van den stijl aan de voorzijde met een korten' sch®even snavel, stempel op den top van den snavel geplaatst. Chasmogame bloemen reukeloos, de beide bovenste kroonbladen wit, de beide zijdelingsche wit met enkele paarse strepen, he onderst kroonblad paars met witte strepen, alle behalve het onderste aan den voet gebaard. Topaanhangsels der helm knoppen ongeveer even lang als de helmknoppen zelve. Vrucht eirond, spits of stomp, kaal of behaard. Bladeren eirond met diep hartvormigen voet en meestal vrij spitsen top gekarteld of gezaagd. Zeer veranderlijke plant, nu eens vrij dicht behaard, dan weer bijna kaal. Jan.-Dec. In de hoogere bergstreken. (V. pilósa BI. — V. sarmentósa Burgdk.). Gantenan, j. Sloröran j. — Soeket gantènan, j. . . ■ v serpens Wa . Stijl ongesnaveld, aan den top meer of minder duidelijk 2-lobbig, stempel eindelingsch. Plant spaarzaam behaard of bijna kaal. Overigens als de voorgaande en misschien een vorm daarvan Op den Galoenggoeng en den Ardjoeno gevonden (V.muata
BI.) 
2. Jonidium Vent.
e * A KlauxirnaarQ
in Hp hiaflnkse s. Korier ui uuigci 
Bloemen aiicci.=>iaa..u —— hliivend. het
vppr snits. ~r- -i mm lang. ■mw'"'»»-" ""•» ' .
iycir.uu.uv... ~r - - — __ . . t t opcnnnrn. ae
. -4- 2 mm lane, aan ucu -
onaersie mug Tnn^nhanfxsels der
.... tioif ?nn anp as nei uuucisiv. . — o-
4 anaere tiucu, — -- ° , ... n««cvr.,rht 4-5 mM
. . k-ooH n»jj korter aan ue iiukico.
neimKnoppcn --- „an nmcrptperd eirond
ïantr 3-kleopig. Bladeren kort gesieeiu, vaneen."
... «pvaatrd-petand of bijna gaafrandig. Kaal of behaard hees
xo. IU..VU..U.B, b™- O M...n vroeger in Oost-lava gevonden
xenje. ■ r-, h^ronhv/llum Vent
(]. frutéscens Bi.) 



3. Alsodéia Thouars.
f
1. Bloeiwijzen zittend of door een (tijdens den bloei) hoogstens 10
mM langen steel gedragen. Kelkbladen eirond, 1 '/2—2 mM lang. Helmhokjes en helmbindsel op den top elk met een aanhangsel. Stijl kaal. Vrucht kaal of ijl behaard. Primaire nerfoksels niet gebaard 2.
Bloeiwijzen door een minstens 15 mM langen steel gedragen, meestal tuilvormig, veelbloemig. Kelkbladen breed ovaal met duidelijk versmalden voet, ± 3 mM middellijn. Kroonbladen langwerpig-eirond, 4 -5 mM lang, vooral van buiten behaard. Helmhokjes zonder aanhangsel, aanhangsel van het helmbindsel kort. Vruchtbeginsel dicht behaard, stijl behaard, ^ 21/'2 mM lang. Doosvrucht bolvormig, ^ 10 mM middellijn, dicht zachtharig. Twijgen aanvankelijk dun behaard, weldra kaal. Steunbladen scheef langwerpig, 4—5 mM lang, bladeren Iangwerpig-lancetvormig of langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen of toegespitsten top, zeer oppervlakkig gezaagd, 110—230 mM bij 30—80 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 11 — 15, van onder vrij sterk uitspringend, primaire nerfoksels . meer of minder duidelijk gebaard. Heester of boom. 10.00. In West-Java gevonden (Rinórea cymulósa O. Kntz.).
A. cymulósa Miq.
2. Top der twijgen kaal of ijl aanliggend behaard. Bloemen in
gedrongen, 5—15 mM lange, vertakte pluim- of tuilvormige bloeiwijzen. Aanhangsel van het helmbindsel stomp. Bladeren zeer oppervlakkig gekarteld-gezaagd 3.
Toppen der twijgen dicht bekleed met schuinafstaande haren. Bloemen in okselstandige bundels. Kelkbladen van buiten grof behaard. Kroonbladen langwerpig, + 3 mM lang, van buiten dicht aanliggend behaard. Helmknoppen nagenoeg zittend, aanhangsel van het helmbindsel eirond, spits. Vruchtbeginsel grof behaard. Vrucht bolvormig-driekantig, glad, ijl behaard, + 10 mM middellijn. Steunbladen draadvormig, 3—5 mM lang. Bladeren omgekeerd eirond-langwerpig met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, vrij grof gezaagd, 85—200 mM bij 40—75 mM, van onder op de nerven duidelijk behaard, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—11, van onder uitspringend. Nov. In Midden-Java en op NoesaKembangan gevonden (Rinórea Horsfiéldii O. Ktz.).
A. Horsfiéldii Miq.



3. Kelk bij het ontluiken der kroon afvallend, bloemkroon groot, helmknoppen
hoefijzervormig, vrucht met dikke borstels bedekt. Twijgen ongedoornd.
B ï x a 69.
Kelk blijvend, bloemkroon klein, helmknoppen recht, vrucht glad. Twijgen vaak gedoomd Scolópia 69.
4. Bladeren handnervig. Kroonbladen 15—25 mM lang. Kelk
onregelmatig openscheurend Pan giurn 71.
Bladeren vinnervig. Kroonbladen minder dan 10 mM lang. 5.
5. Kroonbladen 4—5. Meeldraden in de d bloem geheel tot een
buis vergroeid Ryparósa 72.
Kroonbladen 6 8. Meeldraden vrij. . Taraktógenos 73.
6. Kelkbladen doorgaans 3. Stijlen 3. Bloemen in 50—200 mM
lange pluimen Bennéttia 71.
Kelkbladen 4—6. Stijlen vaak meer dan 3. Bloemen in korte trossen Flacoürtia 70.
i. Bfxa L.
1. Bloemen in eindelingsche pluimen of tuilen. Kelk bij het ontluiken der bloem afvallend. Kroonbladen 5—7, omgekeerd eirond, lichtrood, 15—25 mM lang. Helmknoppen hoefijzervormig. Doosvrucht samengedrukt, 20—35 mM middellijn, met borstels bezet, eenigszins op een ramboetan (de vrucht van Nephélium lappaceum L.) gelijkend. Zaadhuid rood, vleezig, een verfstof (orleans, galoega) bevattend. Bladeren langgesteeld, eirond met meestal ondiep hartvormigen voet en lang toegespitsten top, gaafrandig, met fijne, roode stippels bezaaid i), kaal, 100—300 mM lang. Heester of boom. 2.00—15.00. Oct.—Mei, enkele exemplaren vaak nog in andere maanden. Veelvuldig aangeplant, afkomstig uit tropisch Amerika. Boewah prada, m. — Delinggem, m. — Galinggem, s. — Galoega, j, m, s. — Gelinggem, m. — Ghaloega, md. — Kasoemba keling, j. — Kasombha, md. — Kasombha klèng, md. — Patjar keling, j— Somba keling, f B. Orellana L.
2. Scolópia Schreb.
1. Topaanhangsel van het helmbindsel duidelijk behaard ]). . 2. Topaanhangsel van het helmbindsel kaal. Bloemtrossen 25—90 mM lang, vaak vertakt. Bloemsteeltjes dicht-kort-viltig, kelkbladen 4—6, kroonbladen evenveel, 3—4 mM lang, schijflobben 8—12, oranje. Vrucht bolvormig-breed ovaal, glanzend zwart, 6—7 mM middellijn, 2—6-zadig. Stam, takken en twijgen vaak gedoomd. Bladeren eirond-langwerpig met stompen of afgeronden voet en spitsen of toegespitsten top, gezaagd-
') Men doet wijs bij het waarnemen hiervan een goede loupe te gebruiken.



5. Mannelijke bloemen aan de toppen der twijgen in bundels
van 1—8 gezeten. Bloemsteeltjes 12—15 mM lang. Kelkbladen sterk gewelfd. Kroonbladen 10—15 mM lang, meeldradenbundels 4, tegenover de kroonbladen geplaatst, dikvleezig, sterk vertakt, helmknoppen overlangs openspringend. Stamperrudiment kort cylindrisch, op den top met een breeden, vierhoekigen stempel. Vrouwelijke bloemen: Stempel kort gesteeld, 8—10-stralig. Vrucht afgeplat bolvormig, 25—50 mM middellijn, met kort gesteelden, kleinen stempel. Zaden met zuren zaadrok. Twijgen kantig. Bladsteel 10—15 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, kort toegespitst, 140—220 mM lang. Boom. 10.00—15.00. Hier en daar in oerwouden beneden 200 M zeehoogte, soms ook aangeplant, gelijkt zeer veel op de volgende soort. Baros, j. — Beroewas, m. —- Boewas boewas, m. — Manggis leuweung, s. — Manggoe leuweung, s.
Q. celébica L.
Mannelijke bloemen in de laatste honderd jaar nergens gevonden. Vrouwelijke bloemen eindelingsch, alleenstaand, 50—60 mM middellijn, geelgroen of rood. Staminodiën groepsgewijs ingeplant. Vruchtbeginsel groot, bolvormig, 4—8-hokkig. Stempel zittend, 4—8-stralig. Vrucht afgeplat bolvormig, 35—70 mM middellijn, donkerpurper met zittenden, grooten stempel, 1—3-zadig, zaden omgeven door een zeer smakelijken, witten zaadrok, welke zich ook ontwikkelt bij de mislukte zaden. Twijgen kantig, bladsteel 15—20 mM lang. Bladeren ovaallangwerpig, kort toegespitst, 120—230 mM lang. Boom. 10.00— 25.00. Juni—Januari. Om de smakelijke vruchten veelvuldig aangeplant (tot hoe hoog?), vaderland onbekend. Mangistan. — Mangostan. — Mangghis, md. — Manggis, j, m. — Manggistan, m. — Manggoe, s. . f G. Mangostana L.
6. Bladeren lang-staartvormig toegespitst, 60—125 mM lang, zijner¬
ven zeer talrijk, dicht opeengedrongen, nagenoeg gelijk van dikte. Buitenste kelkbladen 1—2 mM lang 7.
Bladeren variëerend van eirond tot lancetvormig, al of niet lang toegespitst, 90—150 mM lang, 40 -100 mM breed, grootere zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—14, met kleinere afwisselend, tot een binnenrandnerf samenkomend. Bladsteel 5—10 mM lang. Bloemen in okselstandige trossen of bundels. Buitenste kelkbladen ^ 4 mM lang, de binnenste iets grooter, op de kroonbladen gelijkend. Meeldraden 4broederig, bundels tegenover de kroonbladen geplaatst, helmknoppen bochtig, verschillend van grootte. Stamperrudiment even lang als de meeldraden, met vierhoekigen stempel. Vruchtbeginsel in de $ bloem omgekeerd eivormig met breeden stempel. Vrucht langwerpig rond, ^ 20 mM lang, 1-zadig.



oppervlakkig gezaagd-getand, hard leerachtig, 60—100 mM lang. Heester of boom. 1.00—5.00. Sierplant uit Japan, bloeit in de lagere streken van Java nooit. Camellia f C. japónica L.
Bloemen grootendeels ókselstandig, knikkend, 30—40 mM middellijn, zeer welriekend, nooit gevuld, wit. Stijl veel langer dan het vruchtbeginsel, aan den top met 3 armen. Knoppen niet door vele dakpansgewijs dekkende schubben ingesloten, knopschubben spits, niet hard leerachtig. Kelk tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Doosvrucht meer breed dan lang. Bladeren elliptisch-langwerpig, dun leerachtig, gezaagd. Top der twijgen fijn behaard. Boom. 1.00—10.00 0- Jan.—Dec. Vaak gekweekt (C. theifera Griff.). Thee. — Etè, md.— Etéh j.— Tèh, j, m, s.
f C. Théa Lindl.
Van deze soort onderscheidt men 2 hoofdvormen:
1. Bladeren doorgaans duidelijk toegespitst, vaak meer dan 15 cM lang, de grootere
met breed afgeronden of hartvormigen voet. Habitus vaak eenigszins boomachtig (Théa as si mi ca Masters) Assamthee.
2. Bladeren minder dan 15 cM lang, gewoonlijk beiderzijds spits, dikwijls niet of
onduidelijk toegespitst. Habitus meestal struikachtig (Théa chinénsis L.).
Chineesche thee.
XXII. DIPTEROCARPACEAE.
1. Meeldraden 15 of minder 2.
Meeldraden 20 of meer 4.
2. Kroonbladen nauwelijks 3 mM lang. Meeldraden 10. Twee der
vruchtkelkslippen sterk vergroot, 30—40 mM lang. Vrucht kaal, ± 6 mM lang. Bladeren kaal of nagenoeg kaal.
Hopéa 110.
Kroonbladen minstens 10 mM lang. Meeldraden 15. . . 3.
3. Kelkslippen lancetvormig, na den bloei nu eens 2 er van veel
grooter dan de andere, dan weer alle nagenoeg even lang. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld. Bladeren hoogstens 150 mM lang, met 8—13 paar zijnerven, van onder langs de middennerf niet klierachtig opgeblazen. . . Vatica 109. Drie der vruchtkelkslippen na den bloei veel grooter dan de andere.
Shoréa 109.
4. Zijnerven aan de onderzijde niet of nauwelijks uitspringend. Alle vrucht¬
kelkslippen nagenoeg even lang. Boom met hangende twijgen.
Dryobalanops 106.
Zijnerven aan de onderzijde sterk uitspringend 5.
5. Bloemen meer dan 20 mM lang. Bloeiwijzen uit minder dan
10 bloemen bestaand. Twee der vruchtkelkslippen na den bloei veel langer dan de andere. Vruchtkelkbuis de vrucht
12^ omgevend Dipterocarpus 106.
0 De meeste exemplaren worden door snoeiing heesterachtig en kort gehouden.



Bloemen minder dan 20 mM lang, in veelbloemige pluimen. Alle vruchtkelkslippen na den bloei ongeveer even lang, de 2 binnenste echter veel smaller dan de andere. Vruchtkelkbuis vlak, aan den voet met de vrucht vergroeid, deze niet omgevend Isóptera 108.
i. Dryobalanops Qaertn.
1. Bloemen in eindelingsche en okselstandige pluimen. Kelk diep 5-deelig, slippen langwerpig, stomp. Kroonbladen eirond-lancetvormig, kaal, ± 12 mM lang. Meeldraden 35- 45, helmbindsel tot een duidelijk spitsje verlengd. Vruchtbeginsel kaal, stijl draadvormig, i 6 mM lang, kaal. Vrucht langwerpig rond, 20—30 mM lang, de onderhelft door de kelkbuis omgeven, slippen alle gelijkmatig vergroot, langwerpig-lancetvormig, 60—80 mM bij 15—20 mM, ± 11-nervig, nerven tot nabij den top doorloopend. Twijgen hangend. Steunbladen 7—10 mM lang,+ 1 mM breed, vroeg afvallend, bladsteel kort, bladeren afwisselend, eirond met breed afgeronden voet en lang-smal-toegespitsten top, gaafrandig, vinnervig met talrijke dunne, evenwijdige zijnerven, kaal, 80—150 mM lang, donkergroen, de jonge rood. Boom. 10.00—15.00. Inheemsch in Sumatra, den LinggaArchipel en Borneo, in den Buitenzorgschen cultuurtuin en misschien ook elders gekweekt (Dr. Camphora Colebr.). Baroskamfer. Kapoer baroes, m t Dr- aromatica Gaertn.
2. Dipterocarpus Qaertn. Klalar, j. — Palaglar, s.
Palahlar, s. — Plalar, j.
1. Onderzijde der volwassen bladeren tusschen de primaire zijnerven
kaal of met zeer kleine, ronde klieren bedekt doch niet
behaard 
Onderzijde der bladeren (behalve soms die der alleroudste) ook tusschen de primaire zijnerven behaard. Bladknoppen behaard -
2. Bladknoppen (d.w.z. de rugzijde der steunbladen) kaal. . . 3. Bladknoppen dicht langharig 5-
3. Onderzijde der zijnerven kaal of kort sterharig 4.
Onderzijde der zijnerven lang aanliggend behaard. Bladeren
langwerpig, beiderzijds versmald met kort toegespitsten top en nabij den bladsteel afgeknotten voet, met gegolfd-gekartelden rand, dun leerachtig, 190—310 mM bij 70—115 mM. Zijnerven aan elke zijde der middennerf 15—20. Bladsteel 15—25 mM lang. Bloemen onbekend. Vruchtkelkbuis afgeplat bolvormig met zeer vernauwden hals, ^ 25 mM middellijn, kaal, grootste slippen langwerpig, beiderzijds versmald, tot aan den top 3-nervig, tot 160 mM lang, tot 40 mM breed. Vrucht



de zijnerven dicht behaard, daartusschen met talrijke zeer onduidelijke, ronde, zittende klieren bedekt, 175—400 mM bij 100—180 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 9—30. Bloemen onbekend. Grootste vruchtkelkslippen 180—240 mM lang, ^ 40 mM breed. Boom. 45.00. Alleen aan het Zuiderstrand en op Noesa-Kembangan gevonden.
D. littoralis BI.
6. Bladeren meerendeels minder dan 200 mM lang. Vruchtkelkbuis
tot 15 mM lang, langste slippen 100—150 mM lang, boven het midden 1-nervig 7.
Bladeren meerendeels meer dan 200 mM lang, breed elliptisch met min of meer afgeronden voet en kort toegespitsten top. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf + 20. Bladsteel + 50 mM lang, dicht langharig. Bloemen rood met wit, tot 70 mM lang, vruchtkelkbuis tot 30 mM lang, tot 35 mM breed, de lange slippen langwerpig-lancetvormig, tot 240 mM lang, tot nabij den top 3-nervig. Boom. 40.00. Nov. Alleen in Banjoemas gevonden D. pubéscens K. et V.
7. Bladeren 100—160 mM lang, kort toegespitst, elliptisch of ellip-
tisch-langwerpig, 2—2'/2 maal zoo lang als breed. Bloemen 30—40 mM lang. Boom. 45.00. Alleen in West-Java gevonden.
D. gracilis BI.
Bladeren 150—220 mM lang, lang toegespitst, elliptisch-lancetvormig of langwerpig, 2'/2—3 maal zoo lang als breed. Bloemen onbekend. Boom. 45.00—50.00. Alleen in Pekalongan gevonden D. Vanderhoevéni K. et V.
3. Isóptera Scheff.
Bloemen in okselstandige pluimen, welriekend. Kelkbladen nagenoeg vrij, dakpansgewijs dekkend, breed eirond, stomp, fijn behaard. Kroonbladen lijn-lancetvormig, geelwit, 15—18 mM lang, van buiten fijn behaard. Meeldraden talrijk, aan den voet met de kroonbladen samenhangend, helmdraden ovaal met priemvormigen top, plat, Va—Vs mM lang, helmknoppen klein, op den top met een behaard spitsje. Vruchtbeginsel dicht aanliggend behaard, stijl zeer kort. Kelk onder de vrucht sterk vergroot, horizontaal uitgespreid, slippen 12—16 mM lang, leer-kurkachtig, zeer stomp, de 2 binnenste veel smaller dan de 3 andere. Vrucht afgeplat bolvormig, door een spitsje gekroond, dicht aanliggend behaard, bij rijpheid ± 20 mM breed, ± 15 mM hoog. Jonge twijgen sterharig, steunbladen eirond-langwerpig, 4—6mMlang. Bladsteel 15 20 mM lang, dicht sterharig. Bladeren afwisselend, langwerpig met afgeronden of iets hartvormigen voet en vrij lang toegespitsten, stompen top, 120—270 mM bij 35—90 mM, leerachtig, van boven met uitzondering der middennerf



Steunbladen hoogstens 10 mM lang. Uiterste twijgen niet slap neerhangend. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf
bij de meeste bladeren meer dan 12. 2.
2. Bladsteel 5—13 mM lang. Bladeren vliezig of dun leerachtig, eirond-langwerpig, met afgeronden of stompen voet en toegespitsten top,vanonder dun sterharig en vaak langs een grooter of kleiner deel van de middennerf (vooral in de lagere nerfoksels) klierachtig opgeblazen, 85—170 mM bij 30—60 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 12—18. Jonge twijgen sterharig. Bloempluimen okselstandig en eindelingsch, dicht kortharig, kelk ±3mM lang, kroonbladen minstens 10 mM lang, meeldraden 15, vruchtbeginsel behaard. Groote boom. 20.00—40.00. Inheemsch in Sumatra en Bangka, op Java soms als sierboom aangeplant. Kajoe kloengkoeng, m. — Keloeloeng, m. — Maranti, m. Oeloe toepai, m.
•j* Sh. Maranti Burck.
Bladsteel 12—20 mM lang. Bladeren stevig leerachtig, eirondlangwerpig of eirond-elliptisch met breed afgeronden voet en kort toegespitsten top, van boven glanzend donkergroen, van onder dicht en zeer fijn behaard, 60—130 mM bij 30—60 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 15—24. Bloemen en vruchten geheel onbekend. Boom. 50.00. Alleen in Pe-
kalongan gevonden. Klalar, j. — Plalar, j.
Sh. javanica K. et V.
6. Hopéa Roxb.
1. Bloemen klein, in éénzijdige, viltig behaarde trossen, welke tot eindelingsche pluimen vereenigd zijn. Kelk ± 2 mM lang. Kroonbladen met franjeachtigen rand, wit, van buiten beschubd, ± 3 mM lang. Meeldraden 10, helmbindsel verlengd tot een spits, welke even lang is als de rest van den helmknop. Vruchtbeginsel kaal, stijl kort, vrucht nagenoeg bolvormig, op den top met een spitsje, ^ 6 mM lang. Langste vruchtkelkvleugels 30—40 mM lang. Steunbladen klein, lijnvormig, spits. Bladsteel 8—11 mM lang. Bladeren eirond-elliptisch of eirondlangwerpig, met afgeronden of zeer stompen, zeldzamer wigvormigen voet en vrij lang toegespitsten, stompen top, 70 120 mM bij 35—60 mM, kaal of bijna kaal, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—40. Boom. 10.00—40.00. Geheel Java in oerwouden beneden 500 M zeehoogte, doch overal zeldzaam (Doóna micrantha Hassk. — Doóna javanica Burck.). Djempina, j. — Kawang, j. — Kawojang, j. Tjengal, H- fagifólia Miq.



Bloemstelen hoogstens 10 mM lang, de bloemen tot een eindelingschen tros samenkomend. Stengel fijn zachtharig, bovendien met grove, scherpe sterharen bezet, niet gestekeld. Vrucht niet hoekig of gevleugeld, dicht stekelig behaard. Zaden sterharig, niet wrattig of beschubd. Bladeren lang gesteeld, eirond-langwerpig met stomp-wigvormigen of afgeknotten voet, niet of nauwelijks gelobd, grof gezaagd. Vroeger in Oost-Java gevonden (H. petiolósus Miq.) H. lunarifólius Willd.
23. Bovenhelft der vrucht met 5 breede vleugels. Zaden onbehaard, bedekt met vele kleine en minder talrijke groote, op schubben gelijkende wratten. Bloemstelen 15—40 mM lang, bijkelkbladen lijn-draadvormig, spoedig teruggeslagen. Kelk tijdens den bloei ongeveer halfweg ingesneden, na den bloei aanmerkelijk vergroot en de vrucht omsluitend. Lagere bladeren breed eirond-cirkelvormig met vrij diep hartvormigen voet, 5—3-lobbig, de hoogere allengs meer langwerpig met minder diep ingesneden voet en zwak of niet gelobd, de bovenste met afgeronden of afgeknotten voet, alle met scherpe sterharen bezet. Opgericht kruid. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Op ruige plaatsen, in laag
kreupelhout. Kapasan, j li. vitifólius Willd.
Vrucht 5-hoekig. Zaden beschubd. Bladeren niet of nauwelijks gelobd. Overigens als de voorgaande en hoogst waarschijnlijk daarvan in 't geheel niet verschillend. Vroeger in Oost-Java gevonden.
H. lepidospérmus Miq.
24. Kroonbladen 10—15 mM lang, lichtrood. Meeldradenbuis neergebogen.
Kleine heestertjes 25.
Kroonbladen minstens 30 mM lang. Meeldradenbuis opgericht. Middennerf der bladeren zonder klier 26.
25. Bladeren—althans de lagere—duidelijk 3-lobbig, vaak meer dan 50 mM lang.
Bloemsteeltjes 20—60 mM lang Bijkelkblaadjes 6-9, korter dan de kelk. Middennerf der grootere bladeren aan den voet met een vaak onduidelijke klier. Opgericht heestertje. 1.00—2.50. Jan. Dec. Als sierheester in tuinen aangeplant t H hirtus L.
Bladeren alle ongelobd, hoogstens 50 mM lang. Bloemsteeltjes 12—35 mM lang. Bijkelkblaadjes 6—8, al of niet korter dan de kelk. Middennerf der bladeren zonder klier. Opgericht heestertje. Misschien soms aangeplant.
f li. micranthus L. fil.
26. Bladeren vrii dicht behaard. Bloemsteel 30—130 mM lang,
97
geleed 
Bladeren van onder kaal of bijna kaal, 60—120 mM lang, de grootere 3—5-lobbig. Bloemsteel 4—12 mM lang, ongeleed. Opgericht heestertje. 0.50—2.50. Jan.—Dec. Vaak als sierheester in tuinen aangeplant, naar het schijnt uitsluitend de vorm met dubbele, paarse bloemen (forma floribus plenis lilacinis). Althaeaboompje. . . H- syriacus L.
27. Kelkbuis even boven den voet plotseling verwijd. Middenslip
der bladeren aan den voet het breedst 28.



Kelkbuis boven den voet niet plotseling verwijd. Bijkelkbladen 8—10, nagenoeg vrij, bijna even lang als de kelk, lancetvormig met golvende randen. Bloemen wit met een doskerrood hart. Vrij gedeelte der stijlen zeer kort. Vrucht afgeplat bolvormig, vrij lang gesnaveld, stekelig behaard. Bladeren meerendeels 3—5-lobbig, lobben lang toegespitst, de middellob vaak ver boven den voet het breedst. Opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec., doch vooral in den natten moesson. Inheemsch in Engelsch-Indië, op Java misschien soms in tuinen aangeplant.
f H. platanifólius Sw.
28. Bijkelkbladen 5—8, breed lancetvormig, 20—28 mM lang, veel
langer dan de kelkbuis. Stijlarmen 2—3 mM lang. Stempels purper. Kleppen der vrucht langs den rand niet met vele lange, naar binnen gerichte haren. Steunbladen 2—5 mM breed. Bladsteel zonder of met slechts zeer enkele groote, vlokkige, witte of bruine sterharen. Bloemen doorgaans 's morgens wit met een rood hart, in den loop van den dag allengs rood verkleurend, vaak gevuld en dan niet zelden geheel wit of geheel rood en niet verkleurend. Forsche, opgerichte heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. In de bergstreken in het wild, in de lagere gewesten zeer vaak als sierheester aaugeplant. Kapasan, j. — Sekar waron, j. — Tlepok, j.— Waroe landak, j.— Waron gombong, j H. venüstus BI.
Bijkelkbladen 8—10, lijnvormig, 3—16 mM lang, niet langer dan de kelkbuis. Stijlarmen 4—6 mM lang. Stempels wit. Kleppen der vrucht langs den rand met vele lange, eerst naar binnen, later zijwaarts gerichte haren. Steunbladen 1—l'/4 mM breed. Bladsteel met zeer talrijke groote, vlokkige, witte of bruine sterharen. Bloemen 's morgens wit of wit met rood hart, in den loop van den dag allengs rood verkleurend, vaak gevuld. Forsche, opgerichte heester. 1.50—4.00. Jan.—Dec. Soms als sierheester in tuinen aangeplant, bedrieglijk op de voorgaande gelijkend. Waroe landak, j. f H. mutabilis L.
29. Bijkelkbladen tijdens of kort voor den bloei nog aanwezig.
Bloemen geel met een rood hart. Kroonbladen minstens 35 mM lang 30.
Bijkelkbladen lang voor den bloei afvallend, alleen aan jonge knoppen te vinden, lijn-lancetvormig. Bloemknoppen lang toegespitst. Bloemen wit of roodachtig met een donkerrood hart, de hoogere tot éénzijdige trossen vereenigd. Kroonbladen 20—30 mM lang. Vrucht langwerpig rond, 30—40 mM lang, vrij dicht behaard. Stengels met verspreide, scherpe wratjes bezet, alleen aan den top behaard, bladeren in omtrek nagenoeg cirkelrond, diep 3—5-lobbig. Opgericht kruid. April. Vroeger op moerassigen grond in Oost-Java gevonden. Gandapoera, j. . . . H. ficülneus L.
30. Bijkelkbladen 4—6, tijdens den bloei nog aanwezig, 4—20 mM
breed, soms onderling vergroeid 31.
Bijkelkbladen bij alle of de meeste bloemen 7 of meer, minder dan 3 mM breed 32.



31. Bijkelkbladen 4, eirond of eirond-langwerpig, 25—40 mM lang,
10—20 mM breed, aanvankelijk stevig samenhangend, tijdens den bloei aan 1 of meer zijden vaneensplijtend om de kroon door te laten. Stengel en jonge deelen dicht bekleed met lange, stijve haren welke 11 /3—3 mM lang zijn. Bladeren diep handlobbig, vaak tot nabij den voet gedeeld. Vrucht hard, hoekig. Zaden langharig. Forsch, opgericht kruid. 1.00—2.00. Mei, Juni. Hier en daar gevonden. Tlepok, j. — Waron, j. . H. angulósus Steud. Bijkelkbladen 4—6, langwerpig, tot 20 mM lang, reeds voor den bloei vrij. Kroonbladen geel met purperen voet, tot 80 mM lang. Stengel alleen aan den top stijfharig, de haren 1-2 mM lang. Bladeren halfweg of dieper ingesneden. Forsch, opgericht kruid. 0.30—0.60. Aug. Misschien hier of daar gekweekt, inheemsch in China. . . . t H. Manihot L.
32. Bijkelkbladen 7—12, lijn- of lijn-lancetvormig, 5—18 mM lang,
veel korter dan de vrucht, vaak lang voor de vruchtrijpheid
afvallend 
Bijkelkbladen 10—15, draad- of smal lijnvormig, 20—40 mM lang, ongeveer even lang als de rijpe vrucht. Bloemen ten slotte in eindelingsche trossen. Stengel dicht stijfharig. Bladeren hoekig of gelobd. Forsch, opgericht kruid. 0.50—1.20. Mrt. Op ruigten, langs wegen, zeldzaam. . H cancellatus Roxb.
33. Doosvrucht 1V2—3 maal zoo lang als breed, met vele stijve
borstels bezet, bij rijpheid vliezig, niet hard. Zaden kaal. Vruchtsteel 20—75 mM lang. Steunbladen enkelvoudig. Stengel, althans aan den top, met talrijke lange, stijve borstels bezet. Bladeren uitermate veranderlijk van vorm, hoekig, gelobd of dieper ingesneden. Forsch, opgericht kruid. 0.50 1.50. Jan. Dec. Op ruigten, langs wegen. Baron, md. — Gandapoera, m. — Kakapasan, s. — Kakapasan könèng, s. — Kapasan, j. — Kapas hantoe, m. — Kapas oetan, m. — Kastoeri, j. — Kastörè, md. — Kawörö, s. — Kawörö leuiik, s. — Kemirèn, j. — Kostörè, md. - Waron, j. — Weron, j. . . . H. Abelmóschus L. Doosvrucht 6—10-maal zoo lang als breed, ijl borstelig. Vruchtsteel 10-25 mM lang. Steunbladen vaak tot aan den voet gespleten. Stengel weinig behaard. Bladeren hoekig of ondiep gelobd. Forsch, opgericht
kruid. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Soms wegens de eetbare vruchten verbouwd.
Lady's finger. — Katjang arab, m t esculentus L.
34 Kroonbladen ongedeeld, al of niet rood ' '
Kroonbladen met meer of minder diep in slippen verdeelden top, rood, 38
35. Biikelkbladen omgekeerd eirond-spatelvormig. Kroonbladen 30-35 mM
lang rood, wit geaderd. Zaden dicht langharig. Bladeren grof sterharig,
de lagere vaak 3-lobbig. Opgerichte heester. 1.00-3.00. Jan.—Dec.
Soms als sierheester in tuinen aangeplant, inheemsch in Mexico (H.
j.i „ i o™ 1 + H. lavateroides Moric. marmordtus Lem.j '



Bijkelkbladen lancet- of lijnvormig. Kroonbladen 50—90 mM lang. Bladeren van onder kaal of bijna kaal 36.
36. Bladeren grof getand-gezaagd of dieper ingesneden, de zijnerven grooten-
deels den rand bereikend. Bloemen niet wit 37.
Bladeren zeer oppervlakkig ingesneden, zijnerven grootendeels of alle den rand niet bereikend. Bloemen wit, rood of rood met wit, nooit gevuld. Opgerichte heester. 1.00—4.00. Jan.—Dec. Soms aangeplant, afkomstig van de Hawai-eilanden. Rembangsepatoe, m. . + H. Arnottianus Gray.
37. Bijkelkbladen 6—9, veel korter dan de kelk, 1]/j—3Vj mM breed. Bloemen
paarsachtig, rood, vleeschkleurig, oranje of geelachtig, zeer vaak gevuld. Bladeren doorgaans niet gelobd. Opgerichte heester. 1.00—4.00. Jan.— Dec. Zeer vaak aangeplant, misschien inheemsch in China. Chineesche roos. — Boenga raja, m. — Boenga rèbhang, md. — Kembang sapatoe, m. — Kembang sepatoe, m. — Kembang wèra, s. — Marèbhang, md. — Morébhang md. — Noeribang, j. — Nöribhang, md. — Oeribang, m. — Rèbang, md. — Wèra, s. — Wora wari, j. f H. Rósa sinénsis L.
Bijkelkbladen 4—5, omgeveer even lang als de kelk of iets korter dan deze, 4—6 mM breed. Bladeren, althans ten deele, gelobd. Bloemen rood, niet gevuld. Opgerichte heester. 1.50—4.00. Jan.—Dec. (H. liliiflórus X Rósa sinénsis?). Vaak moeilijk van de voorgaande te onderscheiden. Soms aangeplant. Kembang sepatoe, m. . f H. Telfairiae Don.
38. Bijkelkbladen zeer klein, 1—2 mM lang. Kroonbladen 45—60 mM lang,
dubbel vinspletig, slippen smal. Opgerichte heester. 2.00—4.00. jan.—Dec. Zeer vaak als sierheester in tuinen en paggers aangeplant, afkomstig uit Oost-Afrika. Kembang sepatoe, m. . . f H schizopétalus Hook. fil.
Bijkelkbladen grooter, 8—15 mM lang. Kroonbladen 60—85 mM lang, langs den bovenrand ondiep ingesneden, slippen vrij breed. Opgerichte heester. 2.00—5.00. Jan.—Dec. Vaak als sierheester in tuinen en paggers aangeplant (H. Rósa sinénsis X schizopétalus). Kembang sepatoe, m f H. Archéri Wats.
9. Thespésia Corr.
1. Bladeren ongelobd, min of meer beschubd, niet behaard. Bloemstelen 1-bloemig. Bijkelkbladen ]) 3, vroeg afvallend. Hokjes der vrucht 2—4-zadig 2.
Bladeren, althans de lagere, 3—5-lobbig, alle aan de onderzijde behaard. Middennerf aan de onderzijde met een klier nabij den voet. Bloemstelen 2—4-bloemig. Bijkelkbladen ') 4—8, vroeg afvallend. Vrucht zeer laat openspringend, hokjes meerendeels met 8 of meer zaden. Opgerichte heester. 0.50—2.50. April—Juni. Op grasvelden, aan waterkanten, in laag kreupelhout, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Kapas oetan, m. — Kapasan, j. — Kemirèn, j. — Mirèn, j. — Paskapasan, j. — Waron, j. . . . Th. Lampas Dalz. et Gibs.
]) Men neme dit aan knoppen waar.



2. Bloemstelen tijdens den bloei 35-70 mM lang, dikwijls bijna even lang als de steel van hun draagblad. Bladonderzijde tusschen den voet der hoofdnerven met duidelijke zakvormige kliertjes, bladeren vaak sterk toegespitst, hun schubben niet spoedig verliezend, toppen der twijgen dientengevolge. met talrijke bruinbeschubde bladeren. Florale bladeren dikwijls minder dan 125 mM lang. Vrucht met eenigszins ingedeukten, kort gesnavelden top, hoogstens 30 mM middellijn, buitenvruchtwand met 5 kleppen van den vezeligen binnenvruchtwand loslatend, zaden 6-8 mM lang, kort behaard. Kleine boom. 1.00—5.00. Febr.—April. Vooral nabij de zee. Waroe l0f s Th. popülnea Soland.
Bloemstelen tijdens den bloei 25-40, soms tot 60 mM lang, gewoonlijk veel korter dan de steel van hun draagblad. Bladonderzijde tusschen den voet der hoofdnerven al of niet met duidelijke kliertjes, bladeren dikwijls met geleidelijk versmalden of slechts weinig toegespitsten top, spoedig hun schubben geheel of grootendeels verliezend, twijgen daardoor alleen aan den uitersten top bruinbeschubde, daaronder groene bladeren dragend. Florale bladeren vaak meer dan 125 mM lang. Vrucht niet met ingedeukten top, niet gesnaveld, minstens 30 mM middellijn, buitenvruchtwand ten slotte onregelmatig afbrokkelend, zaden 12-15 mM lang, dicht kortharig en bovendien met een zone van veel langere haren. Kleine boom. 8.00 12.00.
lan — Dec. Alleen aan het strand. Waroe lot, j, s.
Th. macrophy'lla BI.
io. Qossy'pium L. i) Katoen. - Kapas, j, m, md, s.
1. Zaden onder de lange wolharen geheel of bijna geheel met kort vilt beZaden' onder' de lange wolharen niet' of' alleen om den navel ') met vitt
2. Bijkelkbladen niet' of uiterst kort vergroeid, van buiten vaak met een klier
BijkdkblTdeT'duidelijk vergroeid, van buiten niet met een klier aan den voet. Kroonbladen aan den voet of geheel purper 
ï)-Deze"tabel, waarin alle bekende gekweekte katoensoorten zijn 0PjenJ"en'
«vbs r aarassrs tfWfgg
'èener dertigjarige studie, geeft uitvoerige beschnjv.ngen van alle w.lde g
kweekte soorten.
2) D. i. de puntige voet van het zaad.



16. Neésia BI.
1. Bloemen in armbloemige, zijdelingsche bloei wijzen, stinkend. Bijkelk 2—3-lobbig. Kelk 20—25 mM middellijn, van binnen rood. Kroonbladen opgericht, rood met witten voet. Meeldraden korter dan de kroon, alleen aan den voet zeer kort vergroeid, ^ 7 mM lang. Vruchtbeginsel grof behaard, even lang als de kale stijl. Vrucht 150—200 mM lang, 5-kleppig, kleppen houtachtig, van buiten wrattig, van binnen dicht bekleed met zeer scherpe, roestkleurige haren. Zaden met veel oliehoudend kiemwit. Twijgen aan den top beschubd, vaak ook grof behaard. Steunbladen langwerpig, spits, 15—50 mM lang, lang blijvend. Bladsteel 50—110 mM lang, bladeren langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met stompen, afgeronden of iets uitgeranden voet en top, 200—600 mM bij 75—200 mM, van onder op de nerven sterharig. Boom. 15.00— 30.00. Juni, Juli. West- en Midden-Java tusschen 50 en 1300 M zeehoogte. Bengang, s N. alti'ssima BI.
XXIV. STERCULIACEAE.
1. Kelk bloemkroonachtig gekleurd. Bloemkroon ontbrekend. Boomen
of opgerichte heesters 2.
Kelk en kroon beide aanwezig 6.
2. Helmknoppen 4—6 in 1 rij. Boomen met enkelvoudige bla¬
deren 3.
Helmknoppen 10—15 4.
3. Bloemen in pluimen, alle of grootendeels 5-tallig. Bloemdek
klokvormig, minder dan halfweg ingesneden. Vrucht houtig, gekield, 1-zadig Heritiéra 139.
Bloemen alleenstaand of in korte trossen, alle of grootendeels 4-tallig. Bloemdek diep gespleten. Vrucht onbekend.
Tetradia 140.
4. Boomen met handvormig samengestelde bladeren. Bloemdek
buisvormig, 5-tandig, 2—3 mM lang. Vrucht gevleugeld, niet
openspringend Tarriétia 139.
Niet aldus 5.
5. Bloemdek 20—35 mM middellijn, wijd klokvormig, met 5 breede, spitse
slippen, geelwit, doorgaans met een purper hart. Helmknoppen in de c? bloem ver uiteengeplaatst, een ring vormend. Stijlen in de $ bloemen 5, elk over zijn eigen vruchtbeginsel omlaaggeslagen. Zaden zonder



Tusschen elk paar staminodiën bevindt zich slechts 1 helmknop ') (dus 2 hokjes). Vrucht bolvormig, met borstels of stekels bezet, hoogstens 25 mM middellijn 18.
16. Plaat der kroonbladen diep 2-spletig. Kroonbladen aan den voet
geel, aan den top rood. Houtachtige, wrattige doosvrucht.
Boom Guazüma 145.
Plaat der kroonbladen gaaf. Kroonbladen niet geel. Vrucht niet houtig, niet wrattig 17.
17. Bloemen klein, wit of rood, in bundels. Meeldradenbundels ') elk met 2
helmknoppen (4 hokjes). Bladeren ongelobd, gaafrandig. Vrucht een
groote bes Theobróma 144.
Bloemen vrij groot, donkerrood, in schermvormige bloeiwijzen. Meeldradenbundels ') elk met 3 helmknoppen (6 hokjes). Plaat der kroonbladen veel langer dan haar steel. Bladeren vaak gelobd, steeds duidelijk gezaagd of getand. Doosvrucht.
Abróma 144.
18. Top van het kapvormig gedeelte der kroonbladen neergebogen en met den top der staminodiën vergroeid. Klimmende heesters.
Buettnéria 145.
Top van het kapvormig gedeelte der kroonbladen niet met de staminodiën vergroeid. Boom. Bladeren van onder dicht witharig Commersónia 146.
1. Stercülia L. Hantap, j, s.
1. Bloemdek 15—40 mM lang, van buiten öf donkerpaars öf hel-
deroranje, van binnen rood, hoogstens halfweg ingesneden. Vruchten vliezig, 1—2-zadig, lang voor de rijpheid der zaden openspringend. Bladeren enkelvoudig, handnervig en zeer vaak handlobbig. Bloemen in pluimen, lang voor de jonge bladeren
verschijnend 2.
Niet aldus 3.
2. Bloemdek buisvormig, veel minder dan halfweg ingesneden, 30—40 mM lang,
van buiten oranje, dicht behaard. Androgynophoor ten slotte veel langer dan het bloemdek. Kokervruchtjes op een blad gelijkend, 2-zadig. Bladeren breed eirond met hartvormigen voet en toegespitsten top, vaak gelobd, van onder kaal. Boom. 6.00—25.00. Aug.—Jan. Alleen in Banjoemas op 800—1000 M zeehoogte in het wild (verwilderd?) gevonden, elders soms aangeplant, inheemsch in Britsch Indië (Firmiana colorata R. Br.). Fraaie sierboom. Winong, j. . . St. colorata Roxb. Bloemdek klok-tolvormig, ongeveer halfweg ingesneden, 15—20 mM lang, van buiten donkerpaars, kaal. Androgynophoor veel
') Men onderzoeke dit liefst aan groote knoppen.



korter dan het bloemdek. Kokervruchtjes schuitvormig, aan de rugzijde met een zakvormige plooi, 1-zadig. Bloemen stinkend. Bladeren breed eirond met hartvormigen voet en toegespitsten top, gelobd, van onder - althans op de "erven kortharig. Boom. 20.00-40.00. Aug.-Nov. Vooral in Middenen Oost-Java beneden 400 M zeehoogte (Pterocy'mbium iavanicumR. Br.). Barih, md.-Beurih, s.-Bineng, md.Hantap heulang, s. — Moenoeng, j. — Sriwil, j. (de r,JPe vruc^n heeten soms Sri.il Ml-M/). - Tölok, j. - ToUgtolok, S - Wlneng,j. - Wining, j. - WoenoengJ. St. campanulata Wall.
3. Bladeren enkelvoudig 
Bladeren handvormig samengesteld, 5 —9-tallig. Blaadjes kor gesteeld, elliptisch-lancetvormig met spitsen voet en spits oegespitsten top, kaal of bijna kaal. Twijgen dik. Bloempluimen onder de jonge bladeren geplaatst, tegelijk met deze °"tspruitend 100-250 mM lang. Bloemen 20-30 mM middellijn, vuilpurper, naar rottend vleesch stinkend. Rijpe kokervruchtjes donkerpurper, 100-110 mM lang, 70-80 mM breed met 10-17 zaden. Boom. 10.00-35.00. Jan.-Dec. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte. Djangkang, j. — Djhangkang, md - Kalompang, md. - Kaloempang, md. - Kelompang m. KePoe>, j „ ,-KepoH, J, s.-K,ompang,
ka, s. — Poh, 
4. Bladeren van onder kaal of zoo goed als kaal. ■ • • '
Bladeren van onder vrij dicht, soms zelfs zeer dicht sterharig. . ^
5. Bloemdekbuis van binnen kaal 
Bloemdekbuis van binnen vrij dicht kortharig. . . • • • •
6. Bloemdek 10—20 mM lang, slippen minstens dubbel zoo lai g
als de buis. Kokervruchtjes 4—8-zadig 
Bloemdek 5-10 mM lang, slippen niet of weinig langer dan
7. Bloemdekslippen ongeveer'dubbel zoo lang als de buis Bloemen
in enkelvoudige trossen of smalle pluimen. Vruchtjes lang werpig, vaak gekromd, beiderzijds versmald, ongeveer dnemari zoo lang als breed, 60-80 mM lang. Bladsteel 10-20 mM lang, bladeren elliptisch-lancetvormig met wigvormigen voe en spits toegespitsten top, 90-150 mM lang. B°omheeste; of kleine boom. 1.50-5.00. Jan., April, Juli Aüeen in de Preanger op 1000 M zeehoogte gevonden. St. Spangleri Bloemdekslippen 3-5-maal zoo lang als de buis. Bloemen in hangende pluimen. Kokervruchtjes langwerpig of lancetvormig, 100



ondiep hartvormigen voet en geleidelijk versmalden oi toegespitsten, spitsen top, duidelijk gezaagd, beiderzijds doch vooral van onder sterharig, 60-185 mM bij 25-85 mM. Opgerichte heester. 1.00—2.50. Jan.—Dec. In kreupelhout en heggen. Dloempang, j. — Koetjingan abang, j. — Lelet, j. H. hirsüta Lour.
9. Pterospérmum Schreb.
Bladeren met hart- of schildvormigen voet, vaak diep gelobd of aan den top grof getand, zeer veranderlijk van vorm en grootte, de meeste echter meer dan 120 mM lang, van onder dicht behaard Steunbladen vaak diep gedeeld, aan den voet niet plotseling sterk verbreed, ook niet zakvormig. Bloemen 100—180 mM lang. Boom. 10.00—30.00. April—November. In kreupelhout en bosschen in geheel Java beneden 250 M zeehoogte (Pterospermum di versif ó 1 ium BI.). Bajoer djantan, m. - Balang, j _ Balang djawa, j. —Balang djawi, j. Ki tje/lang, s.
Tjerlang, s. — Wadang, j.— Walang, j, m.
Pt. acerifolium Willd. ).
Bladeren met eenerzijds spitsen, anderzijds afgeronden voet of bij stamloten met schildvormigen voet, spits toegespitst, nooi gelobd, gaafrandig, de meeste minder dan 120 mM lang, van onder dicht behaard. Steunbladen gaaf met plotseling verbreeden, zakvormigen voet. Bloemen 30-60 mM lang. Androgynophoor 2-3 mM lang. Vrucht 60- 100 mM lang. Boom. 10.00-50.00. Mei—Juli. In bosschen, aan rivieroevers Bajoer ; s _ Bendjoer, m. — Bhadjoer, md. — Tjajoer, s. Wadang, j.-Wajoe, j.- Walang, j. . . • Pt. javanicum Jungh.
io. Dombéya Cav.
1 Bloemen in langgesteelde, 2-deelige bijschermen. Keltelippen spits veel tenger dan de buis. Kroonbladen breed omgekeerd eirond 14-20 mM lang rood aan de bloem verwelkend. Meeldraden 15, s aminodien 5, Hjn-spatelvormig, langor dan dc meeM,ade„. S.ü'
(op lava nog nooit gevonden) peervormig, viltig behaard. Blader*" * J lang gesteeld, breed eirond met hartvormigen voet do°rgaanS gelobd 75-120 mM bij 55-100 mM. Opgerichte heester. 2.00 3.00. lan -luni Sept.-Dec. Vaak als sierheester aangeplant, inheemsch in Mauritius'en Bourbon. Kembang kertas, m. . f D. acuténgula Cav.
11. Pentapetes L.
1. Bloemen meestal alleenstaand, zeldzamer 2 bijeen op een ge i) Het hout heet kajoe timor, m.



13. Walthéria L.
1. Bloemen klein, geel, in kluwens, welke tot éénzijdige aren vereenigd zijn. Kroonbladen ^ 4 mM lang. Stempel met penseelvormigen top. Vrucht 2-kleppig openspringend, 1-zadig, zaad glanzend zwart. Bladeren variëerend van breed eirond tot langwerpig, min of meer geplooid, grof getand, dicht zachtharig, 15—75 mM lang. Kruid, vaak met houtachtigen voet. 0.30— 1.50. Jan.—Dec. Droog gras- en bouwland boven 25 M zeehoogte. Kamferblad. — Soldatenthee. . . . W. indica L.
14. Abróma Jacq. Duivelskatoen.
1 Twijgen ongestekeld, de jongere gedeelten met afvallende, scherpe sterharen bezet. Plaat der kroonbladen vrij stomp doch niet breed afgerond, langs den rand gewimperd, overigens kaal, onder aan den voet met een klein, wit vlekje. Vrucht al of niet gesnaveld, vruchtvleugels aan den bovenbuitenhoek bij levende exemplaren nu eens in een bijna rechten hoek eindigend, dan weer in een korte punt uitgetrokken. Bladeren met hartvormigen voet, vaak gelobd. Bloemen donkerpurper. Opgerichte heester 2 00-3.00. Jan.-Dec. In bosschen, aan rivieroevers, aan waterloopen, van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte (A. denticulata Miq.). Kapasan, j. — Kaworo, s. Ki tèspong s. — Ki tjatjangkir, s. — Sentoio, j. — Tjatjangkiran, s. — Waron, augtista L.
Twijgen duidelijk en vaak dicht gestekeld. Plaat der kroonbladen breed afgerond, beiderzijds fijn zachtharig, aan den voet zwart. Vrucht met een 5-7 mM langen, kegelvormigen snavel. Vruchtvleugels aan den bovenbuitenhoek in een zeer lange, spitse punt uiteetrokken. Bladeren met hartvormigen voet, vaak gelobd, meer of minder dicht-, soms zeer dicht behaard Bloemen donkerpurper. Opgerichte heester of kleine boom 2.00-4.00 Jan.-Dec. In bosschen. Lawé, j. . ■ A. fastuosa R. Br.
15. Theobróma L. Cacaoboom. — Pohon tjoklat, m.
1 Bloemen bundelsgewijs op den stam, de oude takken of in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst. Kapvormige voet der kroonbladen 2/, i lan„ Plaat der kroonbladen omgekeerd eirond-ruitvormig, ±2 k mM lang geelwit of roodachtig. Staminodiën opgericht, donkerpurper. Bes èSdSngwerpig met breed afgeronden, eenigszins mgedrukten



6. Bladeren van onder wollig langharig, met toegespitsten of regel¬
matig versmalden top, van onder met door de beharing verborgen dwarsaderen, 70—230 mM bij 45—100 mM. Bijschermen ten getale van 3—5 in de bladoksels geplaatst, 3—5-bloeinig. Vrucht dicht behaard. Boom. 10.00 — 15.00. Oct., Nov. Midden- en Oost-Java tusschen 10 en 200 M zeehoogte. Talök, j, s. — Tanglok, md. . Gr. celtidifólia Juss.
Bladeren van onder kort grijsharig, met doorgaans scheeven voet en duidelijk toegespitsten top, van onder met zeer duidelijke dwarsaderen, 45—140 mM bij 30—70 mM. Bijschermen ten getale van 1—3 bijeenstaand, ^ 3-bloemig. Vrucht dicht behaard. Boom. 10.00—15.00. Mei, Juli. Hier en daar in bosschen tusschen 50 en 850 M zeehoogte. Talök, j, s.
Gr. eriocarpa Juss.
7. Kelkbladen hoogstens 15 mM lang. Boomen of opgerichte
heesters 8.
Kelkbladen 20—25 mM lang, smal lijnvormig, van binnen wit, weldra bruin verkleurend. Kroonbladen 10—15 mM lang, wit, aan den voet met een groote klier, die in een uitholling van den verhoogden bloembodem past. Bovenhelft van den bloembodem evenals het vruchtbeginsel dicht behaard. Meeldraden talrijk, 10 mM lang, stijl langer dan de meeldraden, vrucht 12—15 mM middellijn, ondiep gelobd, meer of minder dicht behaard. Bladeren eirond-langwerpig met gelijken of bijna gelijken, breed afgeronden voet en toegespitsten top, ondiep gekarteld-gezaagd, kaal of ijl ruw-sterharig, 50—150 mM lang. Klimmende heester. 3.00—10.00. Jan.—Dec. In kreupelhout en bosschen van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. Areuj ki lalaki, s. — Daröwak, s. — Drowak, s. — Toekoel tokal, j Gr. acuminata Juss.
8. Bloemknoppen kegelvormig met verbreeden voet. Bijschermen vaak einde-
lingsch of tegenover of naast de bladeren geplaatst. Kelkbladen ± 12 mM lang, verhoogde bloembodem ± 6 mM lang. Bladeren elliptischlangwerpig, 50—90 mM bij 20—40 mM, ruw sterharig. Heester of kleine boom, mogelijk een vorm der voorgaande soort. Misschien op Java gevonden Qr. columnéris Sm.
Bloemknoppen langwerpig rond. Bijschermen okselstandig. Kelkbladen ^ 7 mM lang. Verhoogde bloembodem hoogstens 2 mM lang. Bladeren eirond-elliptisch, 60—160 mM bij 30—100 mM, sterharig. Kleine boom. 10.00—12.00. Nov. Alleen in Oost-Java gevonden. Talök, j. — Talök kapoer, j. — Talök wingka, j . Gr. excélsa Vahl.



schermen tot lange, bebladerde, aarvormige bloeiwijzen vereenigd. Geheele plant sterk riekend. Heester. 1.50—2.50. Jan.—Dec. In heggen, op braakliggende sawah's. . Tr. gravéolens BI.
Middelste en lagere bladeren diep 3-lobbig, van boven dun behaard, van onder ijl of dicht behaard. Bijschermen tot lange, al of niet bebladerde, aarvormige bloeiwijzen vereenigd. Plant niet zeer sterk riekend. Vrucht niet openspringend. Opgericht kruid. 1.00—1.50. Jan.—Dec. Op ruigten en bouwland. Gedroogde, onvolledige exemplaren zijn vaak moeilijk van de voorgaande soort te onderscheiden. Poeloetan, j. Poengpoeroetan, Tr. rhomboidea Jacq.
5. Meeldraden 10. Bloemen soms ten deele mannelijk. Kelkbladen
5 8 mM lang. Bladeren van onder dicht behaard, de hoogere
langwerpig-lancetvormig, ongelobd, de onderste bij krachtige exemplaren meer of minder diep handlobbig. Vrucht met inbegrip der stekels 10—25 mM middellijn 6.
Meeldraden 15—25. Kelkbladen 10—15 mM lang. Bladeren van onder ijl of vrij dicht, doch nooit viltig behaard, de hoogere eirond-langwerpig, ongelobd, de lagere breed eirond. Vrucht met inbegrip der ijl behaarde stekels 20 25 mM middellijn. Opgerichte halfheester. Mei, Juni. Hier en daar in de bergstreken gevonden. Poeloetan, j. Poeloetan koening, y. — Poengpoeroetan awèwè, s. Tr. suffruticósa BI.
6. Vruchtstekels met haakvormig omgebogen top. Vruchtmiddellijn
met inbegrip der stekels 12—25 mM. Opgerichte halfheester. 1.00 —3.00. Jan.—Dec. In de bergstreken. Poeloetan s. — Poengpoeroetan, s. — Poengpoeroetan bödas, s. Tr. cana BI.
Vruchtstekels in een opgerichten of eenigszins scheeven, doch niet omgebogen borstel eindigend, ongeveer even lang als de middellijn der eigenlijke vrucht, tot nabij den top behaard. Vrucht 10—12 mM middellijn. Kruid of heester, opgericht. 0.20—1.80. Mei. Hier en daar in heggen en op ruigten gevonden. Poeloetan djaran, j. — Poeloetan prampoean, m.
Tr. tomentósa Bojer.
8. Honckénya Willd.
1. Bloemen in gesteelde, meestal driebloemige schermen, de lagere van deze tegenover de hoogste stengelbladen geplaatst, de overige tot een e'nde" lingsche bloeiwijze samenkomend. Afzonderlijke bloemen kort gesteeld, meestal 4-tallig, kelkbladen lijnvormig met klierdragenden top, gekleur ,



kroonbladen genageld, met cirkelvormige-eironde plaat, fraai violet, 35—45 mM lang. Staminodiën om de meeldraden geplaatst, zeer talrijk, draadvormig, rood, met gezwollen, gelen top, volkomen meeldraden 16 '), de 8 buitenste grooter met paarse, de 8 binnenste kleiner met witte helmknoppen, vruchtbeginsel borstelig behaard, stijl dik, aan den top in 8 korte takken verdeeld, doosvrucht langwerpig rond, 40—50 mM lang, dicht bekleed met afstaande, behaarde borstels, 8-hokkig, hokverbrekend openspringend, zaden zeer talrijk, kiemwithoudend. Steunbladen vrij groot, lagere bladeren eirond met hartvormigen voet, 5—7-lobbig, de hoogere meer langwerpig en minder diep of in 't geheel niet ingesneden, alle beiderzijds ruw sterharig. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Inheemsch in tropisch Afrika, op Java misschien soms als sierheester aangeplant f H. ficifólia Willd.
9. Córchorus L.
1. Vruchtbeginsel lijnvormig of langwerpig. Doosvrucht gesnaveld,
vele malen meer lang dan breed 2.
Vruchtbeginsel tolvormig. Doosvrucht ongesnaveld, ongeveer even lang als breed, 7—13 mM middellijn, gerimpeld of geknobbeld. Kleppen zonder dwarse tusschenschotten. Bloemen 5—6tallig, kelkbladen 4—5 mM lang, kroonbladen iets grooter, geel. Meeldraden 18—25. Bladeren langwerpig-lancetvormig met afgeronden voet en spitsen top, 50—140 mM lang, ijl behaard, kaal wordend, gezaagd, de beide onderste zaagtanden in een lange punt uitgetrokken. Opgericht kruid. 1.00—2.00, in Bengalen zelfs 3.00—4.00. Mrt. Oct. Op vochtig bouwland, aan waterkanten, soms gekweekt. In Bengalen in het groot als vezelplant verbouwd. De zaden zijn vergiftig. Jute. — Boenè, md. — Boeni, md. — Gandja rami tjina, m. — Goeni, md. — Göni, j, m, s. — Rami tjina, m C. capsularis L.
2. Meeldraden 30—50. Rijpe vrucht 50—70 mM lang, met één aan
den top kort 5-tandigen snavel. Kleppen met bijna volkomen dwarse tusschenschotten, aan de rugzijde niet gevleugeld. Bladeren eirond-langwerpig of eirond-lancetvormig, met afgeronden of spitsen voet en spitsen top, 30—100 mM lang, nagenoeg kaal, scherp gezaagd, de beide onderste tanden in een lange punt uitgetrokken. Opgericht kruid. 0.50—2.00. Jan.—Dec. Op braakliggende akkers. In Bengalen als vezelplant verbouwd. De bladeren worden in sommige streken als groente gebruikt. Jute. — Gandja hoetan, m. — Gedangan, j. — Pisangan, j C. olitórius L.
') Aan knoppen onderzoeken.



Meeldraden 15—25. Rijpe vrucht 15—30 mM lang, niet 3—5 spreidende, aan den top vaak 2-tandige snavels. Kleppen met zeer onvolkomen dwarse tusschenschotten, aan de rugzijde smal gevleugeld, vrucht daardoor hoekig-gevoord. Bladeren eirond-langwerpig met afgeronden voet en meestal spitsen top, op de nerven min of meer behaard, 30—90 mM lang, scherp gezaagd, 1 of 2 der onderste tanden vaak in een lange punt uitgetrokken. Kruid met vaak neerliggende takken. Jan.—Dec. Op bouw- en grasland. Dèngdèk poik, s. — Djengötan, j. — Gedangan, j.— Koemboelan, j — Kopen, j. Waderan, j.— Widjènan, j C. acutangulus Lam.
io. Muntingia L.
1. Bloemen ten getale van 1—3 boven de bladoksels geplaatst, vrij lang gesteeld, kelkbladen vrij, spits, kroonbladen wit, elliptisch-omgekeerd eirond, bloembodem niet verhoogd, langharig, meeldraden talrijk, vruchtbeginsel kaal, met gelobden, zittenden stempel. Vrucht bolvormig, bij rijpheid rood, eetbaar, zoet. Bladeren afwisselend, langwerpig-lancetvormig, met zeer scheeven voet en spitsen top, gezaagd, dicht zachtharig, 50—100 mM lang. Kleine boom. 3.00—6.00. Jan.—Dec. Misschien soms aangeplant, inheemsch in tropisch Amerika. . i" M. Calabüra L.
11. Schouténia Korth.
1. Bladeren van onder dicht-zacht-sterharig, aan den top vaak grof getand, 45—170 mM bij 20—85 mM. Kelkbladen eirondlancetvormig met spitsen top, 8—15 mM bij 2\'2 7 mM. Kroonbladen lijn-lancetvormig, tijdens den bloei ongeveer even lang als de kelk. Meeldraden meestal 20, helmdraden 4—6 mM lang. Stijlarmen tegen elkaar aangedrukt of slechts weinig uiteenwijkend. Boom. 10.00—25.00. Mrt. Mei. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte, soms ook aangeplant (Actinóphora fragrans Wall.). Harikoekoen, s. Koekoen, s. — Kökon, md. — Landji, j. — Lekoekoen, j. — Likoekoen, j. — Walikoekoen, j, Sch. ovata Korth.
Bladeren van onder niet behaard doch dicht en zeer onduidelijk beschubd, meestal gaafrandig, 120—210 mM bij 50—85 mM. Kelkbladen omgekeerd eirond-langwerpig, met afgeronden of vrij spitsen top, tot 22 mM lang, tot 9 mM breed, vaak gewelfd en met de holle zijde naar onder gekeerd. Kroonbladen onbekend. Meeldraden 20—26, helmdraden ±9 mM lang. Stijlarmen stervormig uitgespreid. Hooge boom. Alleen op



Helmknoppen op den top zonder naald, soms met een bosje haren. Vruchtbeginsel 3—5-hokkig 9.
3. Vruchtbeginsel kaal of bijna kaal. Kroonbladen naar boven weinig
verbreed, niet diep ingesneden. Stijl onbehaard. Bloemen in okselstandige trossen nabij de toppen der jonge twijgen. . 4. Vruchtbeginsel dicht behaard 5.
4. Bloemtrossen veel korter dan de bladeren. Kelkbladen van bui¬
ten bijna kaal. Meeldraden 18—30, helmknoppen op den top met een naald van 1 mM lang. Vrucht 15 20 mM Lang. Eindknop en vaak ook de twijgtoppen met een glimmende harslaag bedekt. Bladsteel 25—50 mM lang. Bladeren langwerpig of elliptisch-eirond met spitsen of stompen voet en vrij lang toegespitsten top, nagenoeg gaafrandig, kaal, 100 170 mM lang. Boom. 20.00-32.00. Jan. West- en MiddenJava beneden 1500 M zeehoogte (E. resinósa BI.). Djani-
tri j E. petiolata Wall.
Bloemtrossen even lang als of langer dan de bladeren. Kelkbladen van buiten aanliggend behaard. Meeldraden 35—45, naald der helmknoppen i/3_i/4 maal zoo lang als de helmknop zelve. Vrucht + 15 mM lang. Bladsteel 15—50 mM lang. Bladeren langwerpig-lancetvormig met afgeronden of spitsen voet en toegespitsten top, 60—150 mM lang. Boom. 10.00—25.00. Misschien op Java gevonden. . . E. Griffithii Masters.
5. Kroonbladen uiterst ondiep ingesneden, met verdikten, behaarden voet.
Trossen afstaand, hoogstens half zoo lang als de naastbijgeplaatste bladeren. Helmknoppen langer dan de helmdraden, op den top met een 2—4 mM lange naald. Bladeren elliptisch-omgekeerd eirond met spitsen voet en breed afgeronden top, hard leerachtig, 130—180 mM bij 75 95 mM. Boom. Misschien op Java gevonden E. littoralis T. et B.
Niet aldus 
6. Kelkbladen groen of geel. Bloemsteeltjes minder dan 30 mM
lang '•
Kelkbladen helderrood, 18—24 mM lang. Bloemsteeltjes 30—45 mM lang. Kroonbladen helderwit, aan den top sterk verbreed, aan den voet vaak met een schub, 20—23 mM lang. Vrucht langwerpig, niet kantig, 25—35 mM lang, bleekgroen. Steenkern met teruggekromde, houtige stekels bezet. Twijgen duidelijk sympodiaal ') opgebouwd, bladeren verspreid, aan de toppen der twijgen dicht opeengedrongen, lancetvormig, 100—200 mM lang, kaal. Boom. 6.00—26.00. Jan.-Dec., doch met groote tusschenpoozen bloeiend. West- en Midden-Java in bosschen beneden 500 M zeehoogte. Vaak als sierboom in tuinen aan-
1) Zie de verklaring der kunsttermen.



geplant. Anjang anjang, s. — Redjaos, j. — Redjasa, j. — Widara poetih, j E. grandiflóra Smith.
7. Kroonbladslippen zeer smal draadvormig. Meeldraden 70—80. Trossen
minder dan half zoo lang als de naastbijgeplaatste bladeren. Steenkern langwerpig rond, op beide zijden geknobbeld. Bladsteel 5—10 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en afgeronden top, van onder roestkleurig behaard, 150—300 mM bij 75—100 mM. Boom. Misschien op Java gevonden E. tuberculata Roxb.
Kroonbladslippen lijnvormig, voet der kroonbladen van binnen sterk behaard. Meeldraden 40—50. Bladsteel 12—30 mM lang. Bladeren kaal. Bloemsteeltjes 15—25 mM lang. ... 8.
8. Topnaald der helmknoppen '/2— 1 mM lang. Kelk van buiten
roomkleurig. Kroonbladen wit, aan den top in korte, smallijnvormige slippen verdeeld. Steenvrucht breed langwerpig rond, tot 30 mM lang, kern slechts weinig meer lang dan breed, sterk zijdelings afgeplat, tot 25 mM lang, tot 22 mM breed, sterk geknobbeld, knobbels op het midden der vlakke zijden gezeten, onregelmatig 2-rijig. Bladsteel 15—30 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond met in den bladsteel afloopenden voet en stompen of onduidelijk toegespitsten top, leerachtig, 100—170 mM bij 40—80 mM, kaal. Boom. 20.00— 30.00. April, Aug., Nov. Geheel Java boven 1200 M zeehoogte. Katapang goenoeng, s. — Medang kawan, m. — Medang tanah, m. — Talangtang, s. — Tangtalang, s. . . . E. obtusa BI.
Topnaald der helmknoppen 1V2—3 mM lang. Kelk van buiten bleekgroen. Kroonbladen bleekgeel, aan den top 3—4-lobbig, elke lob 2—3-slippig. Steenvrucht groot, langwerpig. Kern aanmerkelijk meer lang dan breed, slechts weinig afgeplat, tot 40 mM lang, tot 25 mM breed, over de geheele oppervlakte dicht met knobbels bezet. Bladsteel 12—20 mM lang. Bladeren langwerpig met spitsen voet en stompen of min of meer afgeronden top, leerachtig, 80—200 mM bij 35—70 mM. Boom, zeer veel op de vorige soort gelijkend. 15.00—25.00. Jan., Mrt, April. Alleen in de Preanger gevonden (E. dentata Pierre). Hoeroe djanitri, s E. Pierréi K. et V.
9. Bladeren afwisselend of verspreid, meestal niet met hartvormigen
voet. Bladsteel 5—40 mM lang. Kroonbladen vrij. Helmdraden recht. Vrucht niet met ingedrukten voet. . . 10.
Bladeren tegenoverstaand met gewoonlijk ondiep hartvormigen voet en spits toegespitsten top, van onder kortharig. Bladnerven rood aangeloopen. Bladsteel 2—3 mM lang. Trossen meestal hangend, bloemsteeltjes 9—20 mM lang, kelkbladen 12—19 mM lang, groen, behaard. Kroonbladen zijdelings samenhangend, bleekgeel, met weinig verbreeden top, ongeveer



even lang als de kelkbladen. Meeldraden 15, helmdraden nabij den top S-vormig gekromd. Vrucht 3—5-kantig met ingedrukten voet, helderrood, zeer zuur, 25—50 mM lang. Steenkern met vezels bedekt. Boom4.00—10.00. Febr.—April, Sept., Oct. Inheemsch in Ambon, op Java
soms aangeplant t E. édulis T. et B.
10. Meeldraden 20 of minder. Kelkbladen van buiten kaal of ijl
behaard H-
Niet aldus 13.
11. Kroonbladen van buiten althans aan den voet behaard, minder dan halfweg ingesneden 12.
Kroonbladen van buiten kaal, halfweg of dieper ingesneden. Meeldraden 15. Vrucht langwerpig rond. Bladsteel 5—25 mM lang. Bladeren langwerpig met spitsen voet en niet of onduidelijk toegespitsten top, 100—150 mM bij 40—50 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 5—8. Trossen meestal in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst. Boom. Misschien op Java gevonden E. lanceaefólia Roxb.
12. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf bij de meeste bla¬
deren 5—9. Trossen vaak in de oksels van nog aanwezige bladeren geplaatst. Meeldraden 15 -20. Vrucht langwerpig, 40 -50 mM lang. Steenkern naar boven in een zeer lange, spitse punt uitloopend. Bladsteel 20 — 40 mM lang. Bladeren elliptisch-lancetvormig, met doorgaans spitsen voet en toegespitsten top, 100—180 mM bij 50 -70 mM. Boom. 25.00. MeiNovember. West- en Midden-Java tusschen 400 en 1500 M zeehoogte. Djanitri, s. — Katilampa, j. — Katoelampa, s. — Talilampah, E. oxypyréna K. et V.
Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—13. Trossen in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst. Vrucht breed ovaal of omgekeerd eirond. Bladsteel 35—50 mM lang Zie E. nitida pag. 162.
13. Bladsteel met 2 klieren op of nabij den top. Volwassen bladeren
van onder ook op de nerven kaal, 100 -180 mM lang, de grootste met 5—9 zijnerven aan weerszijden van de middennerf, nerfoksels niet ingezonken. Bladvoet spits of stomp doch nooit breed
afgerond. Kroonbladen naar boven duidelijk verbreed, 5—8 mM lang, over '/8— '/« der lengte ingesneden 14.
Niet aldus I®-
14. Kroonbladen van af den smallen voet terstond verbreed, wigvormig, ongeveer halfweg ingesneden. Kruidachtige deelen der plant bij droging ') niet met talrijke knobbeltjes. Kelkbladen 4—5 mM lang 15-
Kroonbladen met vrij breeden voet, daarboven niet terstond breeder wordend, over ongeveer Vs der lengte ingesneden.
') Droog even een stukje boven een lucifer.



Alle kruidachtige deelen der plant bij droging *) met talrijke kleine knobbeltjes, welke met nietige kristalklompjes opgevuld zijn. Vruchtbeginsel dicht kortharig. Steenvrucht langwerpigomgekeerd eirond, kern langwerpig rond met afgeronden voet en afgeknotten top, gevoord, niet geknobbeld. Bladsteel 20—30 raM lang. Bladeren elliptisch met vrij lang toegespitsten, stompen top, leerachtig, kaal, 80—120 mM bij 35—45 mM. Boom. 20.00—30.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 600 M zeehoogte. Hahaoean, s. — Hahaoean peutjang, s. — Kamesö, md. — Kemesoe, j. — Mesoe, j E. floribünda BI.
15. Vruchtbeginsel dicht behaard. Bladsteel hoogstens 25 mM lang,
vaak veel korter. Bloemtrossen meerendeels in de oksels van nog aanwezige bladeren gezeten, 50—100 mM lang. Kroonbladen 6—8 mM lang. Helmknoppen met enkele haren op den top. Steunbladen groot, eirond, afvallend. Bladeren elliptischlangwerpig, 60—140 mM bij 25—60 mM, glanzend donkergroen. Vrucht langwerpig rond, 15—25 mM lang, steenkern oppervlakkig gerimpeld. Boom. 10.00—30.00. Jan. -Dec. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte, vooral echter in Middenen Oost-Java. Hahaoean, s. — Kemiri sepet, j. E. longifólia BI.
Vruchtbeginsel ijl behaard. Bladsteel 20—45 mM lang, bij de meeste bladeren meer dan 25 mM. Bloemtrossen vaak in de oksels van reeds afgevallen bladeren geplaatst, 70—140 mM lang. Helmknoppen met onbehaarden top. Bladeren met stompen top, 85—160 mM bij 50—90 mM. Vruchten langwerpig, ^ 35 mM bij ^ 15 mM, steenkern geknobbeld en diep gegroefd. Boom. 15.00—35.00. Juli, Dec. Geheel Java beneden 200 M zeehoogte. Katilampa, j. — Katoelampa, s. — Talilampa, j, s E. glabra BI.
16. Bloemsteeltjes minstens 15 mM lang. Kroonbladen kort getand.
Zie E. obtusa, p. 159.
Bloemsteeltjes hoogstens 10 mM lang 17.
17. Bladsteel bij alle of de meeste bladeren minder dan 20 mM lang.
Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—15. Onderzijde der bladeren in de nerfvertakkingen vaak met kleine openingen. Bladeren langwerpig-lancetvormig of min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet, 100—180 mM bij 30—60 mM. Kelkbladen 8 10 mM lang, roodachtig of bleekgroen, van buiten behaard. Kroonbladen naar boven niet verbreed, 10—12 mM lang, groenwit. Vruchtbeginsel 5-hokkig. Vrucht J) Droog even een stukje boven een lucifer.
11



bolvormig, donkerblauw, ± 25 mM middellijn. Boom. 20.00— 30.00. Jan., Febr., Mei. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte (E. angustifólia BI. — E. Gani'trus Roxb.). Djanitri, j, s. — Djenitri, j. — Djinitri, j. — Gandateri, m. — Ganitri, s. — Genditeri, m. — Genitri, j, m. ... E. sphaérica Schum.
Bladsteel bij alle of de meeste bladeren meer dan 20 mM lang. 18.
18. Kelk roodbruin. Kroonbladen helderwit, + 6 mM lang, ongeveer
halfweg ingesneden, van buiten bijna kaal. Meeldraden 30—40, helmknoppen ongebaard, ongeveer even lang als de helmdraden. Vruchtbeginsel wollig behaard. Vrucht langwerpig rond, 25— 35 mM lang. Steenkern dik, houtig, eenigszins gegroefd, beiderzijds afgerond. Steunbladen eirond, vaak scheef geoord of tweespletig, dikwijls lang blijvend. Bladeren elliptisch of eirond-langwerpig met oppervlakkig en scherp gezaagden rand, van onder op de nerven viltig behaard, 100—150 mM bij 50—75 mM. Boom. 20.00—25.00. Mrt., Aug., Oct. Alleen in de Preanger gevonden (E. tomentósa BI.). Deremoeng pelandoek, m. — Djanitri, j, s. — Genitri, j, s. — Klapan, j.
E. stipularis BI.
Kelk groen, geel of iets roodachtig. Bladeren van onder kaal of bijna kaal 19-
19. Grootere bladeren 200—500 mM bij 100— 250 mM, elliptisch of
elliptisch-omgekeerd eirond, met spitsen of min of meer afgeronden voet en stompen of kort toegespitsten top. Steunbladen aan de toppen der twijgen vaak lang blijvend, 10—100 mM lang. Trossen 100—180 mM lang, dicht kortharig. Kelkbladen ^ 3 mM breed. Kroonbladen wigvormig, ongeveer halfweg ingesneden, groenachtig wit. Meeldraden 35—45, helmdraden bij oude bloemen rood. Steenvrucht langwerpig rond, tot 80 mM lang. Boom. 20.00—30.00. Febr., Mrt., Mei, Aug., Sept. Geheel Java tusschen 100 en 1000 M zeehoogte. Katoelampa badak, s. — Kemiri sepet, j. — Ki ketjapi, s. — Talampa badak, s.
E. macrophy'lla BI.
Bladeren 100—225 mM bij 40—70 mM, langwerpig-lancetvormig, met spitsen of afgeronden voet en toegespitsten' top. Kelkbladen hoogstens 2 mM breed. Kroonbladen diep ingesneden. Meeldraden 15—35. Vrucht langwerpig rond, 30—40 mM lang. Boom. 8.00—12.00. Misschien op Java gevonden E. nitida Jack.



XXVI. UNACEAE.
1. Meeldraden 10. Bloemen in okselstandige bundels. Boomen of heesters 2.
Meeldraden 5. Bloemen in bebladerde, tuilvormige bloeiwijzen. Kruiden.
Linum 163.
2. Kroonbladen zonder schub aan den voet. Twijgen met verspreide haken bezet. Klimmende heester. . . Rouchéria 163.
Kroonbladen mei een schub aan den voet. Twijgen zonder haken. Boomen of opgerichte heesters. . . Erythróxylon 163.
i. Linum L.
1. Bloemen eindelingsch en tegenover de bladeren geplaatst, tot bebladerde, tuilvormige bloeiwijzen vereenigd. Kelkbladen 5, vrij, elliptisch met spitsen of toegespitsten top, 7—9 mM lang. Kroonbladen omgekeerd eirond met breed afgeronden top en spitsen voet, blauw of zelden wit, dubbel zoo lang als de kelk. Meeldraden 5, aan den voet tot een vliezige buis vergroeid, met 5 nietige, tandvormige staminodiën afwisselend, vruchtbeginsel kaal, stijlen 5, vrij, met knopvormige stempels. Doosvrucht bolvormig, al of niet openspringend. Bladeren, althans de hoogere, verspreid, zittend, lancetvormig met spitsen voet en top, kaal. Opgericht, éénstengelig kruid. 0.30—1.20. Misschien een enkele maal gekweekt. Vlas. De oliehoudende zaden heeten lijnzaad. -j- L. usitatlssimum L.
2. Rouchéria Planch.
1. Bloemen in okselstandige bundels, zeer kort gesteeld, de knoppen met een harslaag bedekt. Bloemsteeltjes dicht met schutbladen bezet. Kroonbladen smal, geel, spoedig afvallend. Stempels 2-lobbig. Vrucht langwerpig rond, kaal. Bladeren afwisselend, langwerpig met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, kaal, vinnervig, 70—120 mM bij 30—50 mM. Twijgen hier en daar met gekromde haken bezet. Klimmende heester. 2.00—6.00. Aug.— Oct. Alleen bij Depok gevonden. Akar ipoh poetih, m. — Akar kait-kait poeiih, m. — Kait-kait poetih, m.
R. Griffithiana Planch.
3. Erythróxylon L.
1. Stijlen geheel vrij. Bladeren van onder aan weerszijden van de middennerf met een uitspringende lijn. Heesters 2.



10.00. Jan.—Dec. In het wild alleen aan het strand, landwaarts in vaak als sierheester aangeplant. Tr. Australasiae A. Rich.
5. Hi'ptage Qaertn.
1. Langste vleugel der rijpe vruchtjes 40—50 mM lang, 12—20 mM breed. Vruchtjes aan de rugzijde (schijnbaar op den top) met een kam, welke vaak tot een vierden vleugel uitgroeit. Bladeren dik leerachtig, doorgaans duidelijk toegespitst, 2—21 /2 maal zoo lang als breed. Klimmende heester. 5.00—10.00. Mei, Oct. In kreupelhout en heggen. Kakas,j. . H. Madablóta Gaertn.
Langste vleugel der rijpe vrucht 20—25 mM lang, 7—9 mM breed. Vruchtjes aan de rugzijde (schijnbaar op den top) met een onduidelijke kam, welke nooit tot een vierden vleugel uitgroeit. Bladeren meestal dun leerachtig, met al of niet toegespitsten top, 273—4 maal zoo lang als breed. Klimmende heester. 5.00—20.00. Juli—Dec. In kreupelhout en heggen. Zonder rijpe vruchtjes meestal niet met zekerheid van de vorige te onderscheiden. Areuj beurit, s. — Krösök, j. — Lo alas, j.
H. javanica BI.
6. Aspidópterys Juss.
1. Bladeren meer dan l1/? maal zoo lang als breed, van onder kaal, eirond langwerpig, met breed afgeronden voet en stomp toegespitsten top, 70—120 mM lang. Bloemen in kleine pluimen. Vruchtbeginsel kaal. Vruchtjes met den vleugel nagenoeg cirkelrond, ± 50 mM middellijn. Klimmende heester. Dec. Lang geleden in de bergstreken van West-Java gevonden.
A. elliptica Juss.
Bladeren minder dan V/Q maal zoo lang als breed, van onder vooral op de nerven afstaand bruinharig, met ondiep hartvormigen voet en al of niet toegespitsten top, 70—140 mM lang. Kelkbladen stomp. Kroonbladen nagenoeg rond. Vruchtbeginsel driehoekig, met 3 stijlen. Klimmende heester. Zeer lang geleden op den Parang gevonden.
A. tomentósa Juss.
XXVIII. GERANIACEAE. Ooievaarsbekachtigen.
1. Bladeren samengesteld. Bloemen actinomorf 2.
Bladeren enkelvoudig. Bloemen vaak zygomorf 4.
2. Kruiden. Doosvrucht 3.
Boomen met gevinde bladeren. Besvrucht. . Avérrhoa 171.
3. Blaadjes 3. Doosvrucht met zijdelingsche spleten opensprin¬
gend O'xalis 170.



Blaadjes 6 of meer. Doosvrucht met kleppen openspringend.
Bióphytum 171.
4. Bloemen met een vrije spoor. Meeldraden 5 of 8, alle vrucht¬
baar 5.
Bloemen niet met een vrije spoor. Meeldraden 10, waarvan 3 soms onvruchtbaar 7.
5. Meeldraden 8, vrij. Voorste kroonbladen aan den voet gebaard.
Stengels klimmend Tropaéolum 170.
Meeldraden 5, met samenhangende helmknoppen. Kroonbladen ongebaard. Stengels niet klimmend 6.
6. Bloembekleedselen 10. Zijdelingsche kroonbladen vrij van elkaar.
Steenvrucht Hydrócera 174.
Bloembekleedselen 8, schijnbaar 6, doordat de zijdelingsche kroonbladen in paren vergroeid zijn. Doosvrucht. Impatiens 172.
7. Bloemen actinoinorf. Spoor geheel ontbrekend. Meeldraden 10,
alle vruchtbaar. Bladeren tegenoverstaand. Geranium 168. Bloemen min of meer zygomorf. Spoor met het bloemsteeltje vergroeid, bij dubbele bloemen ontbrekend. Zeven vruchtbare en drie onvruchtbare meeldraden. Bladeren al of niet tegenoverstaand. Pelargónium 169.
1. Geranium L. Ooievaarsbek.
1. Bloemstelen ') alle of bijna alle 2-bloemig, op den top (dus bij de geleding) 4 schutbladen dragend. Kelkbladen elliptischlangwerpig, ± 3 mM lang, door een lang nerfspitsje gekroond, van buiten ijl behaard. Kroonbladen omgekeerd eirond-langwerpig, kort genageld, met afgeronden, gaven top, aan den voet ijl gewimperd, overigens kaal, 3—372 lang. Helmdraden lancetvormig met toegespitsten top, ^ 272 mM lang. Vruchtbeginsel behaard, stijlen kort, dik, teruggekromd. Vruchtkelk schuin opstaand, snavel der rijpe vrucht 12—14 mM lang, kluisjes ijl afstaand behaard, + 27s mM lang, hun snavels ten slotte van onder naar boven elastisch teruggekromd, zaad langwerpig, fijn netvormig geribd. Stengels neerliggend, meer of minder dicht behaard, steunbladen smal lancetvormig, spits toegespitst. Bladeren tegenoverstaand, vrij lang gesteeld, beiderzijds behaard, 20—40 mM middellijn, in omtrek cirkelvormigdwars ovaal, tot over het midden 5-spletig, slippen 3—4-spletig. Kruid. 0.30—0.50. Juni. Alleen bij Ngadiwono (Tengger) gevonden G. nepalénse Sweet, forma javanica.
*) Bloemsteel en bloemsteeltje zijn door een geleding gescheiden.



Bloemstelen ') alle 1-bloemig, op den top (dus bij de geleding) 2 schutbladen dragend. Kelkbladen elliptisch of eirond-elliptisch, 1 mM lang, door een lang nerfspitsje gekroond, van buiten vrij dicht langharig. Kroonbladen omgekeerd eirondlangwerpig, met afgeronden, gaven top, 7—8 mM lang. Vruchtkelk schuin opstaand. Snavel der rijpe vruchten 14—18 mM lang, kluisjes Jr 4 mM lang, behaard, hun snavels ten slotte van onder naar boven elastisch teruggekromd, zaden langwerpig, fijn netvormig geribd. Stengels neerliggend, meer of minder dicht behaard. Steunbladen lancetvormig of eirond-lancetvormig, spits toegespitst. Bladeren tegenoverstaand, langgesteeld, beiderzijds behaard, 15 40 mM middellijn, in omtrek dwars ovaal, tot nabij den voet 5—7-deelig, slippen 3—4-spletig. Veelstengelig kruid. 0.05—0.90. Sept. Op sommige hooge bergen (Merbaboe, Ardjoeno, Tengger) boven 2500 M zeehoogte gevonden. Gelijkt veel op de voorgaande soort, doch kan daarvan door de 1-bloemige bloemstelen, de veel grootere bloemen en kluisjes en de dieper ingesneden bladeren gemakkelijk worden onderscheiden G. ardjunénse Zoll.
2. Pelargónium L'Hérit. Geranium.
1. Bladeren steeds zonder ringvormige, bruine streep, diep handdeelig, met vindeelige lobben en onderwaarts omgekrulden, gekarteld-gezaagden rand, beiderzijds afstaand kortharig en met gesteelde, gele klieren bezet, zeer welriekend. Schermen armbloemig, bloemen paarsrood. Kruid of heester. 0.50—2.00. Schijnt op Java nooit te bloeien. Vaak als sierplant gekweekt, de beide stamouders zijn inheemsch in Zuid-Afrika (P. Radula L'Hérit. X gravéolens L'Hérit.). Rozengeranium. — Daoen ambre, m.
+ P. Radula L'Hérit. var. róseum Willd.
Bladeren al of niet met een ringvormige, bruine streep, niet diep gelobd, lobben onverdeeld. Schermen veelbloemig. Kelkslippen ovaal-langwerpig, spits, 7—8 mM lang, tegen de kroon gedrukt, de achterste slip het grootst, de beide zijdelingsche het smalst. Spoor tot 30 mM lang, bij dubbele bloemen ontbrekend. Kroonbladen omgekeerd eirond met breed afgeronden top, 17—20 mM bij 9—12 mM, meestal rood, ook wel wit of bont. Meeldraden 1-broederig, buis den eierstok insluitend, 5 der meeldraden langer, 2 korter, 3 tot staminodiën verminderd. Vruchtbeginsel 5-lobbig, ± 2 mM hoog, door een kleine insnoering gescheiden van den i 2ï/2 mM langen snavel. Stijlen 5, ongeveer halfweg vergroeid. Kluisjes ±: 7 mM lang, hun snavel 15—20 mM lang, aan de binnenzijde langgebaard. Opgericht kruid, soms heesterachtig, 0.20—1.80. Jan.—Dec. Afkomstig uit Zuid-Afrika, op Java vaak als sierplant gekweekt, dikwijls met dubbele bloemen. Tuingeranium f P. zonale L'Hérit.
0 Bloemsteel en bloemsteeltje zijn door een geleding gescheiden.



3. Tropaéolum L.
1. Bloemen alleenstaand in de bladoksels, langgesteeld, groot, welriekend, geel of oranje, rood gestreept, de 3 voorste kroonbladen aan den voet gebaard. Meeldraden 8. Stijl 1, aan den top kort 3-lobbig. Doosvrucht 3hokkig, niet openspringend. Bladeren langgesteeld, breed ovaal-cirkelrond, schildvormig op den bladsteel geplaatst, gaaf, van onder blauwgroen. Klimmend kruid. 0.50—3.00. Mrt. In de bergstreken vaak gekweekt en hier en daar in groote hoeveelheid, verwilderd, inheemsch in Peru. Oostindische kers. — Babönan, j. — Kembang babönan, j. . . f Tr. majus L.
4. O'xalis L. '). Klaverzuring. — Daoen asem, m.
1. Bladeren handvormig samengesteld, drietallig, blaadjes met uit-
geranden top. Bloemen in enkelvoudige of min of meer
samengestelde schermen 2-
Bladeren driebladig gevind, bijna tegenoverstaand, blaadjes ovaal met afgeronden of stompen top, 15—35 mM lang, van onder fijn behaard. Bloemen in 2-spletige bijschermen met trosvormige takken. Kroonbladen vrij stevig samenhangend, bovenhelft lichtrood, onderhelft groen met 2 gele vlekken. Vrucht eivormig, scherp 5-hoekig—5-vleugelig. Opgericht kruid. 0.10—0.70, soms zelfs 1.30. Jan.—Dec. Afkomstig uit tropisch Amerika, tusschen Batavia en Buitenzorg in groote hoeveelheid verwilderd O. sépium St. Hil. var. picta Prog.
2. Bloemen geel, soms aan den voet purper gevlekt, in enkelvoudige
schermen. Kelkbladen aan den top zonder klieren. Vruchtsteeltjes neergebogen, vrucht opgericht, lijnvormig. Bladeren uit een bovenaardschen stengel ontspruitend, geen onderaardsche knolletjes aanwezig. Blaadjes 8—20 mM lang, niet klierachtig gestippeld. Steunbladen aanwezig, met den bladsteel tot een scheede vergroeid. Kruid, veranderlijk van grootte en beharing, nu eens tenger en kruipend (var. ré pens), dan weer forscher, min of meer opgericht en sterker behaard (var. javanica). Jan.—Dec. Langs muren, onder heggen, op walletjes, op bouwland, op licht beschaduwden boschgrond, van af de laagvlakte tot op 3500 M zeehoogte. Schapenklaver. — Djoekoet tjalintjing, s. — Rempi, j. — Semanggi, j. — Semanggi goenoeng, j. — Tjalintjing, s O. corniculata L.
Bloemen roodpaars, in meestal samengestelde schermen. Kelkbladen aan den top met 2 klieren. Vrucht onbekend. Bladeren
*) Let op het wegslingeren der rijpe zaden.



ontspruitend uit een groep onderaardsche knolletjes, welke omgeven zijn door 3-nervige schubben. Blaadjes 15—40 mM lang, vrij dicht klierachtig gestippeld. Kruid. Jan.—Dec. Inheemsch in Brazilië, in vele tropische gewesten verwilderd, ook op Java (Buitenzorg, Tjibodas, Lembang, Salatiga).
O. Martiana Zucc.
5. Bióphytum D. C. Indja pajoeng, m.
1. Bloemsteeltjes veel korter dan de kelk. Vruchtkelk 41/2—6 mM lang, ongeveer 1V2 maal zoo lang als de rijpe vrucht. Bladspil met inbegrip van den steel 25—115 mM lang. Opgericht kruid. 0.05—0.20. Onder heggen, op beschaduwde plaatsen. Djoekoet kakalapaan, s. — Kakalapaan, s. — Krambilan, j. — Pajoeng ali, m. — Toeroe lare, j. . . B. sensitivum D. C. 1).
Bloemsteeltjes ongeveer even lang als de kelk of langer dan deze. Vruchtkelk 3—4 mM lang, ongeveer even lang als de rijpe vrucht. Bladspil met inbegrip van den steel 15—60 mM lang. Opgericht kruid. 0.05—0.25. Jan.—Dec. Geheel Java tusschen 0 en 700 M zeehoogte. Onder heggen, op beschaduwde plaatsen. Koetjingan, j. — Meniran, j. — Pis koetjing, j. — Pis ngèong, j B. Reinwardtii Klotsch ').
6. Avérrhoa L. Balimbing, j. — Balingbing, s. — Belimbing, m. — Bhalingbhing, md. — Blimbing, j, m.
1. Bloempluimen okselstandig of op dunne twijgen gezeten. Bloemen kort- en langstijlig. Kroonbladen 6—8 mM lang, aan den top paarsrood, de vijf korte meeldraden tot nietige staminodiën verminderd, de 5 lange volkomen. Vrucht 40—125 mM lang, scherp 5-kantig, diep gevoord, zoet of zuur. Bladeren niet opeengedrongen aan de toppen der twijgen, blaadjes 2—1 keirondlangwerpig met scheeven voet en toegespitsten top,18—90 mM bij 12—45 mM, van onder blauwgroen, Boom. 5.00—12.00. Jan.—Dec. In Midden- en Oost-Java in het wild (verwilderd?) in bosschen beneden 500 M zeehoogte; in geheel Java als vruchtboom aangeplant. Balingbing amis, s. — Belimbing besi,
') Tusschen B. sensitfvum D. C. en B. Reinwardtii Klotsch komen soms overgangen voor. Doorgaans echter kan men ze gemakkelijk uit elkander houden. Men lette op de voor aanraking gevoelige bladeren.



m. — Belimbing manis, m. — Bhalingbhing manès, md. — Blirnbing atlas, j. — Blimbing besi, m. — Blimbing blingir, j. Blimbing boeloe, m. — Blimbing keris, j. — Blimbing kris, j. — Blimbing legi, j. — Blimbing lingir, j. — Blimbing manis, j, m. Blimbing wana, j. — Tjalingtjing amis, s. . A. Carambola L.
Bloempluimen alle of meerendeels op den stam en de dikke takken gezeten. Bloemen éénvormig. Kroonbladen 13—18 mM lang, aan den top donkerpurper. Meeldraden alle volkomen. Vrucht 40—65 mM lang, stomphoekig, niet of zeer ondiep gevoord, zeer zuur. Bladeren vaak dicht opeengedrongen aan de toppen der twijgen, blaadjes 21—37, eirond of langwerpig met rechten of scheeven voet en toegespitsten top, 20—100 mM bij 12—30mM. Boom. 5.00-10.00. Jan.—Dec. Vaderland onbekend, op Java vaak aangeplant en hier en daar verwilderd. Belimbing asem, m. — Belimbing boeloh, m. — Bhalingbhing boeloe, md. — Blimbing alas,j.— Blimbing asem, m. — Blimbing djingga, j. — Blimbing kapoek, j. — Blimbing koenir, j. — Blimbing waloelang, j. — Blimbing woeloet, j. — Tjalingtjing, s. — Tjalingtjing woelet, s t A. Bilimbi L.
7. Impatiens L. x). Springzaad 2). — Patjar, j, m, s.
1. Hoogere bladeren (met uitzondering soms der beide allerbovenste)
verspreid. Zijdelingsche kelkbladen hoogstens 5 mM lang. 2.
Hoogere bladeren alle tegenoverstaand of in kransen. . . 5.
2. Bloemstelen alle of meerendeels 2 — oo-bloemig, de 1-bloemige
duidelijk geleed. Vruchtbeginsel en vrucht kaal. Stempel 5-lobbig 3.
Bloemstelen alle 1-bloemig, ongeleed, ten getale van 1—3 in de bladoksels staand. Zijdelingsche kelkbladen 1V2—2,/2 mM lang. Spoordragend kelkblad gekleurd, van binnen steeds met een gele vlek, spoor 2—18 mM lang, kroonbladen schuin opstaand, veranderlijk van grootte en kleur, rood, paars, wit of bont, het bovenste aan de rugzijde zwak gekield, op den top der kiel met een vrij lang spitsje. Vruchtbeginsel behaard, op den top met 5 vrije stempels. Vrucht langwerpig rond, 15—25 mM lang, behaard. Lagere bladeren (tijdens den bloei meestal reeds verdwenen) tegenoverstaand, de hoogere verspreid, lancetvormig met in den bladsteel afloopenden voet en spitsen top, scherp gezaagd, 60—150 mM bij 18—30 mM. Opgericht kruid. 0.30—0.80. Jan.—Dec. Vaak als sierplant gekweekt en soms verwilderd doch spoedig weer verdwijnend. Inheemsch in Engelsch Indië (Balsamina fémina Gartn.). Balsemien. — Patjar banjoe, j.
f I. Balsamina L.
3. Spoor 30—40 mM lang. Bloemen meestal tot armbloemige, onbehaarde
schermen vereenigd, kroonbladen vlak uitgespreid, de beide onderste 15—20 mM lang, het bovenste sterk gekield, op den top der kiel met een nietig spitsje. Zaden klein, omgekeerd eirond 4.
i) Men lette op de in het oog vallende dichogamie der bloemen.
3) Zoo genoemd, omdat de rijpe vruchten plotseling openspringen, waarbij de zaden weggeslingerd worden.



2. Blaadje 1, bladsteel vaak gevleugeld en dan soms schijnbaar 2 blaadjes
boven elkaar Cftrus 187.
Blaadjes drie of meer 3
3. Bladeren handvormig samengesteld. Meeldraden meer dan 30.
Aégle 188.
Bladeren gevind. Meeldraden minder dan 30. Ferónia 188.
4. Aantal meeldraden grooter dan het aantal kroonbladen, doorgaans
dubbel zoo groot. Bloemen § of <3 5.
Aantal meeldraden niet grooter dan het aantal kroonbladen. Bloemen § of 1-slachtig, meeldraden in de $ bloem óf tot staminodiën verminderd öf geheel ontbrekend 17.
5. Bloemen Vruchtbeginsel diep 4—5-lobbig. Kruiden met dub-
bel-viervoudig gevinde bladeren 6.
Vruchtbeginsel gaaf of zeer ondiep gelobd of ontbrekend. Boomen of heesters 
6. Vruchtbeginsel zittend. Bloemen geel Rüta 176.
Vruchtbeginsel duidelijk gesteeld. Bloemen wit.
Boenninghausénia 177.
7. Bladeren enkelvoudig of handvormig 2—3-tallig 8.
Bladeren gevind. Boomen of opgerichte heesters. ... 12.
8. Kroonbladen in alle of de meeste bloemen 3 of 4. Bladeren öf
handvormig 3-tallig öf nagenoeg tegenoverstaand, soms zoowel
het een als het andere 9,
Niet aldus 
9. Kroonbladen 3. Twijgen gedoomd. Bladeren verspreid, hand¬
vormig 3-tallig. Besvrucht Triphasia 184.
Kroonbladen 4. Twijgen ongedoornd. Bladeren geheel of nagenoeg tegenoverstaand. Steenvrucht. . Acrony'chia 182.
10. Stijl meer dan 1 mM lang, na den bloei afvallend. Kroonbladen
uitgespreid. Twijgen vaak gedoomd 11.
Stijl hoogstens 1 mM lang, na den bloei blijvend. Kroonbladen opgericht. Twijgen ongedoornd. Opgerichte heesters. Bladeren enkelvoudig Glycósmis 182.
11. Klimmende heester. Doornen vaak haakvormig gekromd. Kroon¬
bladen langwerpig, wit, 10—12 mM lang. Kelk ondiep gelobd.
Bladsteel ongevleugeld Lu vunga 186.
Opgerichte heester of boom. Doornen recht. Bladsteel vaak gevleugeld Limónia 184.
12. Algemeene bladspil duidelijk gevleugeld. Twijgen gedoomd. 13. Algemeene bladspil ongevleugeld 14.
13. Helmdraden kaal. Blaadjes gekarteld, dof, bij kneuzing niet naar anijs
riekend. Vleugels van de bladspil geheel met doorschijnende stippels bezaaid. Vrucht 10—12 mM middellijn Limónia 184.



Helmdraden aan den voet langharig. Blaadjes gaafrandig, glanzend, bij kneuzing met sterken anijsgeur. Vleugels van de bladspil alleen langs den rand met doorschijnende stippels.
Vrucht 50—90 mM middellijn Ferónia 188.
14. Stijl hoogstens 1 mM lang, vaak tot lang na den bloei blijvend.
Kroonbladen 3—5 mM lang 
Stijl minstens 2 mM lang, na den bloei afvallend. Kroonbladen
6—30 mM lang ■ ■ ■ 16'
15 Kroonbladen opgericht. Schijf kussenvormig, vaak gelobd. Bes vaak gelobd. Bloemen 5-tallig. . . . Glycósmis 182. Kroonbladen uitgespreid. Schijf met steelvormigen voet. Bes nooit gelobd. Bloemen 4—5-tallig. . • Clauséna 185.
16. Kroonbladen van buiten kaal. Eierstok kaal. Stijl 4—9 mM
lang. Zaadlobben platbol, niet geplooid. . Murraya 185. Kroonbladen van buiten behaard. Eierstok dicht behaard. Stijl 2—3 mMlang. Zaadlobben plat, ineengeplooid. Mi erom él um 183.
17. Bladeren verspreid • • • 18'
Bladeren tegenoverstaand (enkelvoudig, handvormig samengesteld
£ • . . Evódia 177. of gevind) 
18. Bladeren samengesteld 
Bladeren enkelvoudig. Bloemen zeer klein,3-tallig. Lunasia 181.
19. Bladeren handvormig samengesteld, 3-tallig. Klimmende, gestekelde
heester. Pluimen okselstandig, bloemen geel. Vruchtbeginsel of stamperrudiment 1, ongelobd. Steenvrucht. Tod dal i a 181 Bladeren meestal gevind, soms handvormig samengesteld, doch dan is de plant een ongestekelde heester. Vruchtbeginsels of stamperrudimenten 3—5 of ontbrekend. Splitvruchtjes.
Xanthóxylum 180.
i. Rtita L.
1 Bladeren verspreid, in omtrek langwerpig-omgekeerd eirond, dubbel-dnevoudig gevind, onderst juk klein, nabij den voet der spil gezeten. Blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, blauwgroen, kaal, doorschijnend gestippeld. Bloemen in eindelingsche pluimen, heldergeel, meestal 4-tall.g, soms 5-tallig. Kroonbladen langs den rand in franjeachtige slippen verdeeld Meeldraden 8 of 10. Schijf dik, kussenvormig. Opgericht, sterk riekend kruid 0 30—1 50. Oct. Inheemsch in Zuid-Europa en Noord-Afrika, op Java vaak wegens beweerde geneeskrachtige eigenschappen in tuinen aangeplant. De plant schijnt in de lagere streken nooit te bloeien. Wijnruit. Èngghoe, md. - Godong inggoe, j. - Gödong minggoe, j. - Inggoejr, m s.-Pohon inggoe,m. . . ■ t chalepénsis L. var. angust.folia ).
ï) VaalT~verward met R. gravéolens L„ die zich door gaafrandige kroonbladen onderscheidt.



2. Boenninghausénia Reichb.
1. Bladeren verspreid, dubbel-vierdubbelgevind, eenigszins op die van kèlor (Moringa oleifera Lam.) gelijkend, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond met uitgeranden of afgeronden top en spitsen voet, kaal, doorschijnend gestippeld. Bloemen in bebladerde, wijd vertakte, eindelingsche pluimen. Kroonbladen 4, langwerpig-omgekeerd eirond, doorschijnend gestippeld, wit, bij de Javaansche exemplaren 4—5 mM lang. Meeldraden meestal 8, soms 5—7. Vruchtbeginsel langgesteeld. Rijpe vruchtbladen geheel gescheiden, aan den top der binnenzijde met een groote porie openspringend, geel. Opgericht kruid. 0.50—1.00. April, Mei, Aug. In de bergstreken van geheel Java boven 1000 M zeehoogte (Podostaurus thalictrofdesJungh.). Kèlöran. . B. albiflóra Reichenb.
3. Evódia Forst.
1. Bladeren enkelvoudig of handvormig samengesteld. Blaadjes
1-3 2.
Bladeren gevind, blaadjes 7—13, langwerpig-lancetvormig of min of meer omgekeerd eirond, met nagenoeg gelijken, doorgaans spitsen voet en toegespitsten top, kaal, gaafrandig of onduidelijk gekarteld, 100—200 mM bij 35—55 mM. Bloeiwijzen eindelingsch en in de bovenste bladoksels, schermvormig. Bloemen 1-slachtig, kelkslippen ei-cirkelvormig, kroonbladen eirond, 3—5 mM lang, meeldraden in de d" bloemen ver buiten de kroon stekend, vruchtbeginsel in de $ bloem kaal met korten stijl en schildvormigen stempel. Vruchten 4-kIuizig. Boom. 15.00—25.00. Jan., Juli, Nov., Dec. Alleen in West-en MiddenJava tusschen 400 en 1000 M zeehoogte. Kajoe menjawak, j.— Ki bajawak, s. — Menjawak, j. . . E. sambucina K. et V.
2. Bloemen groen of wit. Bloeiwijzen dikwijls in de oksels van
nog aanwezige bladeren gezeten 3.
Bloemen rood, tweeslachtig. Bloemtuilen alle of meerendeels in de oksels van reeds afgevallen bladeren gezeten. Kelkbladen breed eirond met afgeronden top, kroonbladen opgericht, eirondelliptisch, van buiten kaal, van binnen fijn behaard, meeldraden langer dan de kroonbladen, vruchtbeginsel diep 4-deelig, behaard, stijl tijdens den bloei doorgroeiend. Vrucht 2—4-kluizig. Bladeren drietallig, blaadjes kortgesteeld, langwerpig-omgekeerd eirond met versmalden voet en kort toegespitsten top, 150—250
12



mM bij 70—120 mM, dun leerachtig, kaal of bijna kaal. Boom. 10.00—30.00. Jan.—Mei, Aug., Nov., Dec. Vooral in Oost-Java beneden 800 M zeehoogte. Abal, md. — Abhal, md.— Awal,j.
E. speciósa Reich.
3. Onderzijde der bladeren althans op de nerven duidelijk behaard.
Blaadjes 3. Bloemen 1-slachtig. Kelkslippen eirond, spits. . 4. Onderzijde der bladeren geheel kaal 5.
4. Schijf (om het vruchtbeginsel of om het rudiment daarvan) kaal.
Blaadjes zittend, eirond-elliptisch met hartvormigen of breed afgeronden, zelden wigvormigen voet en spits toegespitsten top, 150—300 mM bij 80—150 mM. Pluimen dicht behaard, 100—160 mM lang. Bloemen 2-huizig, stinkend. Kroonbladen uitgespreid of teruggeslagen, eirond, spits, groen, helmdraden in de c? bloem kaal. Meeldraden in de $ bloem geen stuifmeel voortbrengend. Vruchtbeginsel kaal. Vruchtkluisjes bolvormiglangwerpig, na het openspringen 8 9 mM breed. Boom. 10.00— 25 00. April, Aug. -Dec. Geheel Java, vooral tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte, echter ook bij Buitenzorg op + 250 M zeehoogte. Ki sampang, s. — Leban djantan, m. — Leban pelandoek, m. — Paoeh-paoeh betina, m. Sampang, j.— Tènggèk
boeroeng, m E. latifólia D. C.
Schijf (om het vruchtbeginsel of het rudiment daarvan) dicht behaard. Blaadjes kort gesteeld, elliptisch of omgekeerd eirondlangwerpig, met spitsen of stompen, zeldzamer afgeronden voet en spits toegespitsten top, 125—280 mM bij 60—125mM. Pluimen 70—200 mM lang, behaard. Bloemen 1- of 2-huizig. Kroonbladen breed eirond, uitgespreid. Helmdraden in de cf bloemen langer dan de kroonbladen, in de $ korter dan deze. Vruchtbeginsel in de $ bloemen dicht behaard, stijl kort, stempel groot. Vruchtkluisjes omgekeerd eirond-langwerpig, na het openspringen 12 15 mM breed. Boom. 6.00 20.00. Jan., Juni, Aug., Nov. Geheel Java, vooral beneden 500 M zeehoogte, in de bergstreken soms aangeplant. Zeer veel op de vorige gelijkend en misschien een vorm daarvan. Ki sampang, s. — Sampang, j E. accédens BI.
5. Assen der bloeiwijze althans aan den top dicht behaard. Uiterste
twijgen nabij de knoopen afgeplat. In 't wild groeiende
boomen 6.
Assen der bloeiwijze kaal. Gek'weekte heesters of boomen 7.
6. Schijf en vruchtbeginsel dicht behaard. Bladnerven aan de onder¬
zijde niet zeer sterk uitspringend. Bloempluimen veel langer



4. Xanthóxylum L. ').
1. Bladeren onevengevind. Gestekelde boomen of heesters. . 2. Bladeren handvormig samengesteld, 3-tallig. Blaadjes kort ge-
steeld, ovaal of langwerpig met spitsen voet en meestal kort stomp toegespitsten, vaak eenigszins uitgeranden top, zeer oppervlakkig gekarteld-gezaagd, 35—170 mM bij 15—55 mM. Bloemen in kleine, eindelingsche pluimen, 3—4 mM middellijn, 4—5-tallig. Vruchtjes uit 1 kluisje bestaand, langwerpig rond, i 8 mM lang. Ongestekelde, klimmende heester. 8.00— 10.00. Hier en daar in de hoogere bergstreken gevonden. Djeroekan, j. — Ki djeroek, s. ... X. ovalifólium Wight.
2. Bloemen in okselstandige, onbehaarde pluimen. Klimmende, sterk
gestekelde heesters 3.
Bloemen in eindelingsche en in de hoogste bladoksels geplaatste, veelbloemige, fijn behaarde pluimen, 4-tallig. Kelk diep gedeeld, fijn behaard. Kroonbladen elliptisch, groenwit, + 3 mM lang, kaal. Helmdraden lintvormig, iets langer dan de kroonbladen. Vruchtjes ± 6 mM middellijn, 2-kleppig openspringend. Zaad bolvormig, glanzend zwart. Blaadjes 11 23 (zie onder), eirond-langwerpig met scheeven voet en doorgaans lang toegespitsten top, 50—220 mM bij 20—70 mM. Sterk gestekelde boom. 15.00—20.00. Dec. Geheel Java beneden 400 M zeehoogte. Daoen lemahan, j. — Kadjeng siti, j. — Kajoe lemah, j. — Ki ianah, s. — Ki taneuh, s. — Randoe koening, j.
X. Budrünga Wall. De var. paticfjuga K. et V., met 5—11 blaadjes aan elk blad, is in de Preanger gevonden.
3. Blaadjes 7—11, tegenoverstaand, eirond-langwerpig met stompen
of breed afgeronden voet en stomp toegespitsten top, grof gekarteld, glanzend, bij kneuzing zeer sterk riekend, 70—150 mM lang. Bloemen groengeel, 4—5-tallig, éénslachtig-éénhuizig. Vrucht lensvormig, sterk zijdelings samengedrukt, zonder spitsje op den top, 8—9 mM middellijn. Zaden lensvormig, glanzend zwart. Klimmende heester, naar het schijnt zelden bloeiend. 2.00—10.00. Aug., Oct., Dec. In kreupelhout, vooral in de laagvlakte, om Batavia niet zeldzaam. Areuj beulit gedè, s.
X. tórvum F. v. M.
Blaadjes 10—21, afwisselend, eirond-langwerpig met wigvormigen of toegespitsten voet en lang toegespitsten top, zeer opper-
i) Ten onrechte vaak Zanthóxylon gespeld.



vlakkig gezaagd-gekarteld. Vruchtjes ±_ 6 mM middellijn, op den top met een klein spitsje. Klimmende heester. 2.00—4.00. In de bergstreken boven 1000 M zeehoogte. Koepoe heulang, s.
X. scandens BI.
5. Lunasia Blanco.
1. Jonge twijgen, bloeiwijzen, bladstelen en onderzijde der bladnerven dicht bekleed met witte of bruine, stervormige haren of schubben. Bladsteel 20—100 mM lang. Bladeren enkelvoudig, langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen, stompen, afgeronden of zwak hartvormigen voet en afgeronden of kort toegespitsten top, nu eens nagenoeg gaafrandig, dan weer grof getand (var. costulata Hochr. = L. costulata Miq.), 130—470 mM bij 55—180 mM, duidelijk doorschijnend gestippeld, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—30. Bloemen éénslachtig-tweehuizig, welriekend. Mannelijke bloemen in 50—200 mM lange, afgebroken-aarvormige bloeiwijzen, waaraan de bloemen hoofdjesachtig opeengedrongen zijn, kelkbladen zeer klein, dicht behaard, kroonbladen 3, bleekgeel, ovaal met spitsen, naar binnen gebogen top, aan de binnenzijde gekield, + V/3 mM lang, meeldraden 3, korter dan de kroonbladen, stamperrudiment uiterst klein. Vrouwelijke bloemen in 25—60 mM lange pluimen, staminodiën 3, vruchtbeginsel 3-lobbig met
3 zittende stempels. Vruchten 1—3-kluizig, kluisjes ± 8 mM lang. Heester of kleine boom met vergiftigen bast. 3.00—12.00. Febr.—April, Juni, Oct. Alleen in Midden- en Oost-Java gevonden L. amara Blanco.
6. Toddalia Juss.
1. Bloemen in kleine, okselstandige, behaarde pluimen, vuilgeel,
4 -5-tallig, éénslachtig-tweehuizig. Kroonbladen spits. Meeldraden in de d bloemen 4—5, in de £ geheel ontbrekend. Vruchtbeginsel in de $ bloem gaaf, in de d1 bloem rudimentair. Vrucht bolvormig, oranje, 3—7-zadig. Bladeren verspreid, handvormig 3-tallig, blaadjes kort gesteeld, langwerpig met spitsen voet en kort toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld, kaal, 35 -80 mM bij 15—30 mM, dicht doorschijnend gestippeld. Twijgen met een grooter of kleiner aantal teruggekromde



stekels bezet, soms ten deele ongestekeld. Klimmende heester. 2.00—20.00. Jan., Oct., Dec. In de bergstreken boven 1000 M zeehoogte (T. aculeata Pers.). Areuj beleketèbèk, s. Areuj ramo heulang, s. — Djeroekan, j. — Doeri kèngkèng, j. Kalt besi, m. — Koepoe heulang, s. — Ojod djeroekan, Rabet kingking, md T. asiatica Lam.
7. Acrony'chia Forst.
1. Bladeren enkelvoudig, langwerpig of langwerpig-lancetvormig met spitsen, soms eenigszins afgeknotten voet en stompen of min of meer uitgeranden top, 60—210 mM bij 25—65 mM. Bloemen in vrij lang gesteelde, okselstandige pluimen of tuilen. Bloemsteeltjes 3—10 mM lang. Kroonbladen groenwit, 6—9 mM lang, van binnen behaard. Schijf en vruchtbeginsel dicht behaard. Stijl langer dan de eierstok ]). Steenvrucht min of meer bolvormig, 5—8 mM middellijn. Heester of boom. 3.00— 10.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java, niet boven 1500 M zeehoogte. Djedjeroekan, s. - - Djidjeroekan, s. — Kajoe semidra, m. — Ki djeroek, s. — Ki salira, s. — Redjang, m, — Sa lira, s. — Sesira, m A. laurifólia BI.
Bladeren handvormig drietallig, blaadjes elliptisch-langwerpig met versmalden, spitsen voet en al of niet toegespitsten top, 70—150 mM lang. Bloemen in langgesteelde tuilen. Bloemsteeltjes 3—6 mM lang. Kroonbladen helderwit, 6—9 mM lang, kaal. Schijf dicht behaard, vruchtbeginsel ijl behaard. Vrucht eibolvormig. Boom. 20.00—26.00. Sept.—Nov. Alleen in Middenen Oost-Java tusschen 1100 en 1800 M zeehoogte. Tjaremè alas, md. — Tjermé alas, j. — Tjermè leuweung, s. - Tjerméjan, j A. trifoliata Zoll.
8. Glycósmis Corr.
1. Vruchtbeginsel kaal 2.
Vruchtbeginsel roestkleurig behaard, 2—3-hokkig. Pluimen 25—75 mM lang, van af den voet vertakt Bladeren onevengevind, blaadjes 5—7, langwerpig of lancetvormig. Opgerichte heester. Vroeger op Java gevonden.
Gl. sapindioides Lindl.
') De schijf natuurlijk niet meerekenen.



2. Kortste meeldraden aanmerkelijk langer dan de geheele stamper. Kroonbladen + 5 mM lang. Vruchtbeginsel ]) 5-hokkig. Vrucht langwerpig rond, bij rijpheid blauw, meestal 1-zadig. Bloempluimen 50—90 mM lang, 30—50 mM breed, vrij lang gesteeld, sterk vertakt, Bladeren verspreid, meestal gevind, blaadjes 5—7, afwisselend of ten deele tegenoverstaand, langwerpig met spitsen voet en vrij lang toegespitsten top, 100— 200 mM lang. Boom. Oct., Dec. Bij Depok en' op den Salak gevonden Gl. cyanocarpa Spreng.
Kortste meeldraden niet of nauwelijks langer dan de geheele stamper. Kroonbladen 3—5 mM lang. Vruchtbeginsel ') 2—5-hokkig. Vrucht bolvormig-dwars ovaal, vaak ondiep gelobd, bij rijpheid vleeschkleurig, 1—3-zadig. Bloempluimen 15 —90 mM lang, 10—50 mM breed. Bladeren verspreid, nu eens enkelvoudig (var. si m p 1 icifó 1 ia), dan weer onevengevind met 2—7 afwisselende blaadjes, bladeren of blaadjes met spitsen voet en toegespitsten top, 60—300 mM lang. Heester of boom. 1.00 -5.00. Jan.—Dec. Zeer veranderlijke plant. Geheel Java van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte. Akar mejarit, m. — Akar tjirit moerai, m. — Djeroekan, j. — Endog endog, j. — Gongsèng, s. — Sikatan, j. — Tètèrongan, s. — Tjirit moerai, m. . Gl. pentaphy'lla Corr.
9. Micromélum BI.
1. Bloemen in eindelingsche, veelbloemige, dicht kortharige tuilen. Kelk klein, ondiep 5-lobbig. Kroonbladen lijnvormig-langwerpig, 6—8 mM lang, geelwit, van buiten dicht kortharig. Schijf kort steelvormig. Vruchtbeginsel dicht langharig, stijl 2—3 mM lang. Bes eivormig-langwerpig, oranje, 6 -8 mM lang, 1—2-zadig. Blaadjes 7—11, naar den top der spil in grootte toenemend, eirond-langwerpig met scheeven voet en toegespitsten, spitsen of stompen top, 30 170 mM bij 20 70 inM, gaafrandig of ondiep gekarteld-gezaagd, bitter. Boom of heester. 2.00—12.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 1000 M zeehoogte. Ki batjetah, s. — Ki madja, s. — Ki mangkok, s. — Mamangkökan, s. — Mentanèn, j. — Sentanèn, j. Telawas, j. — Timah timah betina, m. — Titimah betina, m. — Tjèrèk poetih, m M. pubéscens BI.
Dwars doorsnijden en met een goede loupe bezien.



de <3 bloemen. Staminodiën 6, klein. Stijl kort. Steunbladen elliptischlangwerpig, met afgeronden top, gaafrandig, 15—30 mM lang. Boom met dikwijls knoestigen stam. 10.00-30.00. Jan.—Dec. Inheemsch in de Molukken, op Java zeer vaak aangeplant, vooral langs wegen. Kanari, m, md, s. — Kenarèh, md. — Kenari, j. — Ki kanari, s. f C. commune L. >).
Blaadjes + 9, met afgeknotten of hartvormigen voet, eirond-langwerpig met kort toegespitsten top, 180—200 mM bij 80—90 mM. Vrucht aan beide uiteinden spits. Overigens nagenoeg aan de voorgaande gelijk. Boom. Misschien op Java gevonden. . . . C. subtruncétum Engler. 8. Steunbladen geheel ontbrekend. Blaadjes 3—7, duidelijk gekarteld-gezaagd, elliptisch met stompen of afgeknotten voet en toegespitsten top, op de nerven en aderen afstaand kortharig, 60—130 mM lang. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—18. Bladsteeltjes 5—10 mM lang. Mannelijke pluimen 150—300 mM lang, de $ 30—70 mM lang. Vrucht langwerpig, aan den voet door den korten kelk ingesloten, 50—60 mM lang. Boom. 20.00—30.00. Dec. Geheel Java in oerwouden beneden 600 M zeehoogte, overal zeldzaam. Ki kanari, s. — Sadjeng, j C. littorale BI.
Steunbladen aanvankelijk aanwezig, op gewone blaadjes gelijkend doch veel kleiner, bij het afvallen een stipvormig litteeken achterlatend. Blaadjes 5—11, onduidelijk gekarteld-getand, met afgeronden voet en toegespitsten top, beiderzijds ruw kortharig, 180—280 mM bij 60—95 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 18—25. Bladsteeltjes 2 3 mM lang. Bloempluimen klein, de <3 tot 150 mM lang, mannelijke bloemen naar zure melk stinkend. Vrucht groot, tot 100 mM lang, met stinkend vruchtvleesch. Reusachtige boom. 30.00—50.00. Jan.—Dec. "). Bij Buitenzorg hier en daar aangeplant, inheemsch in Sumatra. Kanari babi, m.
f C. decumdnum Gartn.
9. Bladsteeltjes 1—5 mM lang. Uiterste twijgen dik, met groote bladlitteekens. Steunbladen borstelvormig of ontbrekend. Blaadjes 15—25, langwerpig met afgeronden of hartvormigen voet en spits toegespitsten top, gaafrandig of oppervlakkig getand, min of meer ruwharig, 200—280 mM bij 60—95 mM. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 18—30. Bloempluimen weinig vertakt, bloemen vrij groot, aan den voet rood gekleurd. Vrucht eivormig-elliptisch, met grove, spoedig afvallende haren bezet. Boom. 15.00—25.00. Juni—Dec. Geheel Java tusschen 0 en 1000 M zeehoogte, vooral op periodiek drogen grond. Biroe, s. Dhok, j. — Djambèjan, j. — Ki merang, s. C. hispidum BI.
>) Men lette op de eigenaardige luchtwortels, welke soms in grooten getale tot op aanmerkelijke hoogte aan den stam te vinden zijn.
3) Sommige exemplaren schijnen alleen af en toe en dan zeer rijk te bloeien. Aan den eigenaardigen geur en den reusachtigen, bruingelen, gladden stam zijn zij dan gemakkelijk kenbaar.



boven 750 M zeehoogte (C. fruticósa BI.). Ki mèjong, s. — Ki padessa, s. — Tjoekilan, j. — Walot, s.
C. baccifera Miq.
6. Dysóxylum BI.
1. Kelk losbladig of bijna losbladig. Bloeiwijzen in de oksels
van nog aanwezige bladeren geplaatst. Bloemen meestal 5tallig 2.
Kelk hoog vergroeidbladig, soms eenerzijds tot nabij den voet gespleten 4.
2. Blaadjes 3—9 3.
Blaadjes 21—35, kortgesteeld, langwerpig-lancetvormig met zeer
scheeven voet en toegespitsten top, de beide onderste vaak aan den voet van den bladsteel geplaatst en steunbladachtig (var. otóphora K. et V.). Bloemen in 200—600 mM lange pluimen, geelwit, gemengdslachtig. Kroonbladen meestal 5, vrij ver met de meeldradenbuis samenhangend, ^ 15 mM lang, van buiten behaard. Meeldradenbuis van buiten wollig behaard. Schijf veel langer dan de eierstok. Vrucht afgeplat bolvormig, geel, fluweelachtig behaard. Zaden met rooden zaadrok. Boom. 5.00—25.00. Jan.—Dec. Alangvelden, paggers, loofverliezende bosschen, tot op 950 M zeehoogte. Doja, j. — Kcidhoedja, md. — Kadoja, s. — Kedoja, j, s. — Ketoedjeuh, md. — Ki tai, s.
D. amooroides Miq.
3. Schijf ') van binnen kaal. Pluimen 120—300 mM lang, langge-
steeld, met ver uiteenstaande zijtakken. Kroonbladen opgericht met teruggekromden top, wit, aan den voet met de meeldradenbuis samenhangend. Vrucht omgekeerd eirond of elliptisch, ^ 20 mM lang, 5—10-zadig. Zaden met slecht ontwikkelden zaadrok. Blaadjes meestal 5 of 7, kortgesteeld of zittend, elliptisch, spits toegespitst, kaal of behaard. Boom of boomheester. 3.00—7.00. Jan.—Dec. In bergstreken tusschen 700 en 1500 M zeehoogte. Pisitan mönjèt, s. . D. nütans Miq.
Schijf van binnen met benedenwaarts gerichte haren bezet. Pluimen tot 60 mM lang, gedrongen. Kroonbladen opgericht met teruggekromden top, met de meeldradenbuis vergroeid. Vrucht onbekend. Blaadjes meestal 3 of 5, met uitzondering van het eindblaadje zittend, omgekeerd eirond, toegespitst, behaard. Misschien slechts een vorm van de voorgaande. Vroeger op Java gevonden. . D. Leschenaultianum K. et V.
!) Men vindt de schijf binnen de meeldradenbuis om het vruchtbeginsel.



4. Kroonbladen van buiten kaal l). Bladeren doorgaans evengevind.
Bloemen meerendeels 4-tallig 5.
Kroonbladen van buiten behaard ') 8.
5. Voet van den stijl kaal of ijl behaard 6.
Voet van den stijl, evenals het vruchtbeginsel, dicht langharig. Pluimen
in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, kaal. Kelk kaal. Kroonbladen lijnvormig, stomp. Meeldradenbuis van buiten kaal, van binnen met dunne haren bezet, aan den top met 8 uitgeschulpte tanden. Schijf 3) kort. Blaadjes meestal 8 of 10, kaal, lang en stomp toegespitst, 100— 200 mM lang. Vroeger op Java gevonden. . . . D. fratérnum Miq.
6. Vruchtbeginsel min of meer behaard 7.
Vruchtbeginsel geheel kaal. Pluimen kaal, armbloeniig. Pluimtakken ,
40 mM lang. Bloemsteeltje ±2mM lang. Bloemen naar uien (A'llium Cépa L.) stinkend, kroonbladen lijnvormig, spits, ± 5 mM lang. Schijf van buiten kaal, van binnen met omlaag gerichte lange haren bezet, aan
den top gewimperd. Blaadjes tegenoverstaand, elliptisch, kort toegespitst. Misschien slechts een vorm van D. alliaceumBl. D. Nagelianum D. C.
7. Kelk geheel kaal. Pluimen doorgaans groot, sterk vertakt, tot
400 mM lang. Bloemen wit, 6—8 mM lang. Kelk wijd napvormig, breed getand. Kroonbladen spits. Meeldradenbuis van buiten bijna kaal, van binnen langharig. Schijf beiderzijds fijn behaard of misschien soms van buiten kaal. Stijl nagenoeg kaal. Vruchten zittend of kort gesteeld, zaden met rooden zaadrok. Bladeren onevengevind, blaadjes doorgaans 8 12, toegespitst, kaal, even als de zaden naar uien (A'llium Cépa L.) riekend. Boom. 20.00-25.00. Jan.—Dec. In bergbosschen tusschen 700 en 1500 M zeehoogte. Kajoe bawang, m. — Ki bawang, s. — Pela, j. — Pesitan mönjèt, s. Pisilcin mötijèt, j.
Tanglar mönjèt, D. alliaceum BI.
Kelk van buiten fijn kortharig. Pluimen korter dan de bladeren, vrij dicht. Bloemen kort gesteeld, kelktanden plotseling in een zeer klein spitsje versmald. Kroonbladen spits toegespitst. Meeldradenbuis beiderzijds behaard. Schijf beiderzijds fijn behaard, 4-lobbig, stijl nagenoeg kaal. Blaadjes -± 10, tegenoverstaand of afwisselend, elliptisch-langwerpig met gelijkzijdigen, spitsen voet en kort toegespitsten, spitsen top, kaal. Kleine boom. 5.00. Oct. Hier en daar gevonden. Waarschijnlijk slechts een vorm der voorgaande soort D. glabrum Cas. De Cand.
8. Bloeiwijzen alle of meerendeels aan den stam, de dikke takken
of in de oksels der afgevallen bladeren gezeten. . . . 9. Bloeiwijzen alle of meerendeels in de oksels van nog aanwezige
bladeren gezeten 11'
9. Kroonbladen 15—20 mM lang, vrij of alleen onder aan den voet
*) Een loupe gebruiken. .
5) Men vindt de schijf binnen de meeldradenbuis om het vruchtbeginsel.



met de meeldradenbuis samenhangend. Bovenhelft van den stijl en binnenzijde der meeldradenbuis kaal. Blaadjes 11—31, tegenoverstaand. Bloemen welriekend. . ^ 10.
Kroonbladen 6—10 mM lang, met de meeldradenbuis samenhangend, evenals deze beiderzijds behaard. Bovenhelft van den stijl behaard. Doosvrucht elliptisch-omgekeerd eivormig, 30—40 mM lang, 4-kleppig openspringend. Zaden 16—20 mM lang, met rooden zaadrok. Bloemtrossen ten getale van 1—10 in de oksels der afgevallen bladeren bijeengezeten, 25—100 mM lang, veelbloemig, bloemen stinkend. Blaadjes 9—17, meerendeels afwisselend, langwerpig met zeer ongelijken voet en spitsen top, van onder zachtharig, tot 210 mM lang, tot 65 mM breed. Boom. 30.00—40.00. Oct., Nov. In oerbosschen, niet boven 1100 M zeehoogte. Ambalo, md. — Kambalo, md. — Kheuroeh, md. — Kraminan, j. — Pingkoe, s. — Tjapaga, j. — Tjempaga, j. — Tjepaga, j. — Tjepagi, j. D. densiflórum Miq.
10. Trossen met 80—230 mM lange spil, veelbloemig, voornamelijk
aan den stam en de dikkere takken gezeten, alleenstaand of in bundels. Kelk behaard. Vruchten 25—40 mM middellijn. Zaden met glanzend bruine zaadhuid en rooden zaadrok. Bladsteeltjes der middelste blaadjes 1—3 mM lang. Blaadjes 11 — 25, stomp toegespitst, kaal of behaard. Boom. 20.00—33.00. April, Juni—Nov. Geheel Java in oerbosschen, niet boven 1100 M zeehoogte. Kapötrèn, md. — Kökösan leuweung, s.— Kraminan, j. — Langsep alas, j. — Langsep re, j. — Langsep were, j. — Lolohan, j. — Mangir, s. — Tanglar, s. — Tjempagan, s. — Welahan, j. — Were, j. . . D. caulostachyum Miq.
Trossen met 2—30 mM lange spil, 1—12-bloemig, vooral aan de dunne twijgen, echter ook wel aan den stam gezeten, tot kleine bundels vereenigd. Kelk ijl behaard of kaal. Kroonbladen 4—5, iets langer dan de meeldradenbuis. Vruchten 35—60 mM middellijn, bruin. Zaden met glanzend bruine zaadhuid en deels rooden, deels witten zaadrok. Bladsteeltjes der middelste blaadjes 3-10 mM lang. Blaadjes 13—31, met toegespitsten top, van onder behaard. Boom. 24.00—27.00. Jan., Sept., Oct., Dec. In bosschen op 900 -1450 M zeehoogte. Soms moeilijk van de voorgaande te onderscheiden. Kapinangö, s. — Kraminan, j. — Langsep alas, j. — Langsep re, j. — Langsep were, j. — Maranginan, s. — Pingkoe, s. — Tanglar, s. — Tjempagan, j D. ramiflórum Miq.
11. Schijf lang, buisvormig, minstens dubbel zoo lang als breed.



Aderen der blaadjes bij gedroogde exemplaren zichtbaar. . 12. Schijf kort, nap- of kroesvormig. Aderen der blaadjes bij gedroogde exemplaren onzichtbaar 15.
12. Blaadjes 13 of minder. Zijnerven in het midden niet vorksgewijs
vertakt *3.
Blaadjes aan de meeste bladeren veel meer dan 13, doorgaans afwisselend, langwerpig met afgeronden, door een klein spitsje gekroonden top, aan de onderzijde aanvankelijk dicht zachtharig, geleidelijk kaal wordend. Zijnerven in of nabij het midden vorksgewijs vertakt. Pluimen 200—400 mM lang, de zijtakken 30—60 mM lang. Kelk zeer klein, stomp gelobd, behaard. Kroonbladen lijnvormig. Schijf half zoo lang als de geheele stamper, breed 4-tandig, beiderzijds met omlaag gerichte haren bezet. Vruchten afgeplat bolvormig. Zaden met kleinen zaadrok. Reusachtige boom. 50.00—60.00. Oct. Midden-Java in bergbosschen tusschen 1000 en 1500 M zeehoogte. Bawangan,j. Teki, j D. mollïssimum BI.
13. Pluimen 160—600 mM lang, veel meer dan half zoo lang als de
bladeren. Jonge twijgen en onderzijde der niet al te oude bladeren min of meer behaard. Zaadhuid met vleezige bui-
tenlaag, zonder zaadrok 14.
Pluimen 100—150 mM lang, ongeveer half zoo lang als de bladeren. Onderste zijtakken der pluim tot 50 mM lang. Kroonbladen wit. Meeldradenbuis van buiten aanliggend behaard, van binnen kaal, schijf van buiten kaal, van binnen dicht behaard, stamper behaard, stijl tot nabij den top behaard. Vrucht bolvormig of 2-lobbig, aan den voet steelvormig samengetrokken. Zaden met rooden zaadrok. Jonge twijgen kaal. Bladsteeltjes 3—5 mM lang, blaadjes 6—10, meestal tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig toegespitst, leerachtig, van onder kaal of alleen op de middennerf behaard. Boom. 10.00. Sept. Alleen in de Preanger op 50—100 M zeehoogte gevonden. Maranginan bödas, s D. simile BI.
14. Jonge twijgen met rossige, vrij lange haren bezet. Blaadjes 4—10,
elliptisch-langwerpig, toegespitst, met 12—20 paar zijnerven. Pluimen sterk vertakt, primaire zijtakken 40—185 mM lang. Schijf van buiten aan den top behaard, bovenhelft van den stijl kaal. Vrucht bolvormig, in een korten, dikken steel samengetrokken. Febr.—Juni, Aug., Sept. Boom. In Midden- en Oost-Java tusschen 300 en 1200 M zeehoogte. Kraminan, j.
D. Hasséltii K. et V.



Jonge twijgen kortharig. Blaadjes 4—12, langwerpig-elliptisch, al of niet toegespitst, met 10—14 paar zijnerven. Pluimen sterk vertakt, primaire zijtakken meestal kort. Schijf van buiten kaal of behaard, van binnen dicht behaard, top van den stijl kaal. Vrucht min of meer bolvormig, in een korten steel samengetrokken, 25—50 mM middellijn. Boom. 30.00—50.00. Jan.—Dec. In West- en Midden-Java tusschen 900 en 1600 M zeehoogte. Doja, j. — Kapinangö, s. — Kedoja, j. — Ki bawang, s. — Ki gegoela, s. — Ki goegoela, s. — Ki tjarirang, s. — Ki warirang, s. — Kökösan mönjèt, s. — Narap, j. — Pingkoe, s. — Tanglar, s. — Troes goenoeng, s. . . D. excélsum BI.
15. Bloemen alle of meerendeels 4-tallig 16.
Bloemen alle of meerendeels 5-tallig. Pluimen kaal of bijna kaal.
Kelk klein, vlak uitgespreid. Kroonbladen groenwit, van buiten kaal of ijl behaard, meeldradenbuis nagenoeg gaafrandig, schijf komvormig. Vrucht omgekeerd eirond, zaad met bruine zaadhuid, zonder zaadrok. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—9, meestal 7, nagenoeg tegenoverstaand, elliptisch-langwerpig, staartvormig toegespitst, kaal, 50 -250 mM bij 25—95 mM. Heester of boom. 8.00-15.00. April, Juli, Dec. Geheel Java in bosschen 10 en 1400 M zeehoogte. Berasan, j. — Brasan, j. — Haroeman tjai, s D. arboréscens Miq.
16. Pluimen bijna trosvormig, zijtakken hoogstens 15 mM lang.
Meeldradenbuis van buiten althans aan den top behaard. Vrucht minder dan 50 mM middellijn. Blaadjes 6—10. . 17.
Pluimen tot 180 mM lang, van af den voet vertakt, met krachtig ontwikkelde zijtakken. Meeldradenbuis van buiten geheel kaal. Schijf van buiten kaal, van binnen fijn behaard, 90—240 mM lang. Eierstok kortharig. Vrucht 60—70 mM middellijn, oranjerood. Zaden zonder zaadrok. Blaadjes 11 —13, afwisselend, langwerpig, doorgaans met spits toegespitsten top, 90—240 mM lang. Boom. 19.00—21.00. Geheel Java tusschen 800 en 1400 M zeehoogte, zeldzaam. Ki hadji, s. — Kraminan, j. — Njan minjanan, md D. macrocarpum BI.
17. Pluimen ongeveer even lang als het geheele blad. Kelktanden spits. Schijf
beiderzijds kaal. Kroonbladen van buiten kort grijsharig, 5—6 mM lang. Meeldradenbuis beiderzijds fijn behaard, eierstok grof behaard, vrucht omgekeerd eivormig. Blaadjes eirond-langwerpig, met een kort spitsje op den top, tot 120 mM lang. Vroeger op Java gevonden.
D. Vrieseónum Cas. D. C.
Pluimen niet of nauwelijks langer dan de bladsteel. Kelktanden stomp driehoekig. Schijf van binnen aanliggend behaard.



Kroonbladen groengeel, beiderzijds behaard, geheel vrij, 8—14 mM lang. Meeldradenbuis van binnen kaal. Vrucht peervormig, kaal. Boom. 20.00. Sept. Alleen in de Preanger gevon-
D. Blümei Miq.
7. Chisochéton BI.
1 Kroonbladen in alle of de meeste bloemen 4. Helmknoppen 6—8. Bloemen éénslachtig-tweehuizig, zeer welriekend. Vruchtbeginsel aanliggend behaard 2-
Kroonbladen in alle ot de meeste bloemen 5, van buiten aanliggend behaard. Helmknoppen evenveel. Blaadjes 5—12jukkig, van onder op de nerven fijn behaard 3.
2. Kroonbladen 15—20 mM lang, van buiten aanliggend behaard, lichtgeel. Pluimen korter dan haar draagbladeren, met korte zijtakken, dicht aanliggend behaard. Slippen der meeldradenbuis afgeknot. Helmknoppen aan de rugzijde langharig. Vruchtbeginsel 3-5-hokkig. Vrucht bol-peervormig, met steelvormig versmalden voet, rood, 70 80 mM middellijn, 2 4 zadig. Zaden groot, met dunnen zaadrok. Uiterste twijgen zeer dik. Blaadjes 8— 13-jukkig, tegenoverstaand, eirond-langwerpig met spitsen top, vliezig, 140—350 mM bij 60—150 mM, de jonge bruinrood. Boom. 30.00—35.00. Juni, Juli. Geheel Java in ijle bosschen beneden 1000 M zeehoogte. Gendis, / _ Goela, j. — Kadjeng gendis, j. — Kajoe goela, j. — Kandhoedjha, md. — Kanthoedjheuh, md. — Kapinangö, s. — Kethoedhjeuh, md Ch. macrophy'Hus K.ng.
Kroonbladen 5—10 mM lang, van buiten kaal, geelwit. Pluimen langer dan haar draagbladeren, vaak met lange zijtakken, hangend, aanvankelijk dicht kortharig, ten slotte kaal. Slippen der meeldradenbuis spits of min of meer ingesneden. Helmknoppen kaal. Vruchtbeginsel 2-3-hokkig. Schijf in de Ó bloemen ringvormig, in de ? schotel- of steelvormig. ij meestal tot nabij den top behaard. Vrucht bolvormig met steelvormig versmalden voet, rood, 1—3-zadig. Zaden groo , met vleezigen zaadrok. Blaadjes 2-15-jukkig, tegenoverstaand of bijna tegenoverstaand, langwerpig of langwerpig-elliptisch met meestal spits toegespitsten top, 100-320 mM bij 40--70 mM. Boom. 20.00-27.00. Aug.-Nov. Geheel Java in bosschen beneden 1400 M zeehoogte. Gegentelan, s. — Gendis



emprit, j. — Goela emprit, j. — Maranginan, s. — Maranginang, s. — Troes goenoeng, s Ch. divérgens BI.
Vormen van Ch. divergens zijn waarschijnlijk:
1. Schijf duidelijk steelvormig. Stijl alleen aan den voet behaard.
Ch. barbatus D. C.
2. Stijl geheel kaal Ch. Vrieseanus D. C.
3. Blaadjes met stompen of afgeronden, nagenoeg gelijken voet en
toegespitsten top, 190—300 mM bij 70—100 mM, aan weerszijden van de middennerf met 14—18 zijnerven. Jonge blaadjes lichtgroen. Vrucht aan den voet in een 10—25 mM langen steel versmald, zonder dezen 40—65 mM middellijn. Pluimen ten slotte ongeveer half zoo lang als haar draagbladeren, dicht aanliggend behaard. Kroonbladen wit, minstens 18 mM lang. Meeldradenbuis met 5 uitgerande, van buiten langs den rand behaarde lobben, beiderzijds dicht behaard. Stijl tot over het midden behaard. Zaden met aan de buikzijde vleezig verdikte zaadhuid. Boom. 20.00—30.00. Jan., Oct., Dec. Midden- en Oost-Java tusschen 600 en 1500 mM zeehoogte. Gendis emprit, j. — Kadjenggendis prit, j. — Kajoe goela prit, j. — Kanthoedjeuh, md. — Kethoedjeuh, md.— Wong ghoenong, md. — Wong khoenong, md.
Ch. sandoricocarpus K. et V.
Blaadjes met spitsen of eenerzijds afgeronden voeten toegespitsten top, 100—180 mM bij 40—70 mM, aan weerszijden van de middennerf met 8—15 zijnerven. Vrucht aan den voet in een 6—7 mM langen steel versmald, zonder dezen 15—20 mM middellijn. Kroonbladen waarschijnlijk veel minder dan 20 mM lang. Meeldradenbuis aan den top met 5 breede, onregelmatig afgeronde, van buiten kale slippen, onderhelft beiderzijds behaard. Stijl behaard. Zaden met dunne, aan de buikzijde iets verdikte zaadhuid. Boom. 20.00 -26.00. In Midden- en Oost-Java beneden 1000 M zeehoogte, zeldzaam. Potrèn, md.
Ch. microcarpus K. et V.
8. Sandóricum Cav.
1. Twijgen met kortharigen top. Bladeren langgesteeld, handvormig 3-taliig, blaadjes elliptisch, langwerpig of eirond met gelijken of bijna gelijken, spitsen, stompen of afgeronden voet en meestal kort toegespitsten top, gaafrandig, 45—265 mM bij 25—165 mM, van onder op de nerven vrij dicht kortharig. Zijnerven aan weerszijden van de middennerf 10—18.
14



lang. Bloemen §. Kroonbladen 5, zeer ongelijk. Helmknoppen geheel binnen de meeldradenbuis besloten. Vruchtbeginsel dicht behaard. Vrucht bolvormig of langwerpig rond, 40 50 mM bij 30—40 mM, geel, 1—4-zadig, zaden geheel omgeven door een dunnen zaadrok. Blaadjes doorgaans 7, meestal langwerpig of elliptisch-langwerpig met scheeven voet en stomp toegespitsten top, van onder fijn beschubd, 120—220 mM bij 35—110 mM. Boom. 30.00—40.00. Mei, Juni. Alleen in OostJava tusschen 500 en 1300 M zeehoogte gevonden. Langsat loeioeng, j. — Lötöng, md. — Lötöng pötè, md. — Sat lötöng.
A. Eusideróxylon K. et V. Pluimen kaal, eindstandig, ongeveer even lang als de bladeren. Kroonbladen 4, ± 3i/a mM lang, helmknoppen 8, vruchtbeginsel kaal. Blaadjes : 7( eirond-lancetvormig, met spitsen voet en stomp toegespitsten top, tot 125 mM lang, tot 65 mM breed, kaal. Vroeger op Java gevonden.
A. Zollingéri C. D. C.
9. Helmknoppen grootendeels of geheel buiten de meeldradenbuis
stekend. J) 1^'
Helmknoppen binnen de meeldradenbuis besloten. . . • 12.
10. Assen der bloeiwijze en algemeene bladspil met aangedrukte
schubben bezet \ *
Assen der bloeiwijze en algemeene bladspil afstaand sterharig. Blaadjes meestal 7-9, nagenoeg tegenoverstaand, elliptischlangwerpig, met rechten of scheeven, stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, 100—220 mM bij 40 80 mM. Kelk dicht sterharig. Boom. West- en Midden-Java beneden 1000 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Tanglar, s. . A. elliptica BI.
11. Blaadjes 3—7, meestal 5, elliptisch, langwerpig, lancetvormig of
min of meer omgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, 85—190 mM bij 40—85 mM. Pluimen bijna zittend, 100— 200 mM lang. Bloemen zeer welriekend. Kelk 5-lobbig. Rijpe bes langwerpig rond, rood, beschubd, 20—30 mM middellijn. Boom. 10.00—12.00. April-Juni, Sept., Oct. Geheel Java beneden 1300 M zeehoogte (A. Diepenhorst ii Miq.). Kajoe semoet, j. — Ki bèwok peutjcing, s. Pantjal kidang, j.
Pi köpijan, md A. odoratissima BI.
Blaadjes 7—13, meestal 9, elliptisch, langwerpig of lancetvormig, met stompen of toegespitsten top, van onder glanzend beschubd. Pluimen kort gesteeld. Kelk 4—5-lobbig. Kroonbladen nagenoeg cirkelvormig, kaal, + l mM lang. Bes peervormig, oranje, tot 30 mM lang, dicht beschubd.
Pluimen pyramidaal, korter dan de bladeren. Vroeger in West-Java ge. . . A. speciosa BI. vonden 
i) Een bloem overlangs doorsnijden.



openspringend. Zaad 1 of zelden 2, langwerpig, donkerbruin met lijnvormigen navel en dunnen, witten zaadrok. Kiemwit ontbrekend. Twijgen wrattig. Bladeren onevengevind, blaadjes 7—9, tegenoverstaand, eirondlangwerpig met gelijken of eenigszins ongelijken, stompen of vrij spitsen voet en vrij lang toegespitsten, stompen top, gaafrandig, beiderzijds kaal, van onder bleek blauwgroen, 70—240 mM bij 25—100 mM. Kleine boom. 4.00—15.00. Mrt.—Juni, Oct. Inheemsch in Sumatra, op Java soms als sierboom aangeplant f H. sumatrana Miq. i)-
14. Carapa Aubl.
1. Bladeren bijna altijd evengevind, blaadjes 2 of 4, zeer zelden 5, boven het midden het breedst, langwerpig-omgekeerd eirond, met spitsen voet en breed afgeronden of zeer stompen top, nooit toegespitst, meestal dik leerachtig, 75—170 mM bij 30—90 mM. Bloemen in kleine pluimen, kroonbladen omgekeerd eirond, 6—7 mM lang, meeldradenbuis met 16 tanden. Vrucht bolvormig, 100—200 mM middellijn, 6—16-zadig, kiemworteltje dik, tusschen de aaneengegroeide zaadlobben naar buiten stekend en daar een knobbel vormend. Boom met knievormig gebogen ademwortels. 10.00—12.00. Jan., Dec. Geheel Java in de vloedbosschen. Djombo, j. — Mirih, j, s. — Nèrèh batö, md. — Niri, j, s. — Njirih, j. — Njirih abang, j.
C. obovata BI.
Bladeren even- of onevengevind, blaadjes 4—7, in of onder het midden het breedst, kort stomp toegespitst, dun leerachtig, 50 120 mM bij 25—65 mM. Bloemen in kleine pluimen, kroonbladen elliptisch-langwerpig, 4 -5 mM lang, geelachtig. Meeldradenbuis met 8 tanden. Vrucht bolvormig, 80—150 mM middellijn, 14- of minderzadig. Kiemworteltje dik, tusschen de aaneengegroeide zaadlobben naar buiten stekend en daar een knobbel vormend. Boom. 5.00- 20.00. Geheel Java in de vloedbosschen, langs strandkreken en vischvijvers nabij de kust. Febr., April, Juli, Oct.—Dec. Boewah telor, m. — Ki niri, s. — Manirèh, j. — Nèrèh, md. — Niri, j, s. — Njirèh, m. — Njiri, j. — Njiri goendoek, j. — Njoeroe, j.
C. moluccénsis Lam.
Men onderscheidt 2 vormen:
1. ty'pica. Blaadjes eivormig, tot 120 mM lang. Slippen der meeldradenbuis afgerond.
2. elliptica K. et V. Blaadjes elliptisch, tot 100 mM lang. Slippen der meeldradenbuis spits.
Waarschijnlijk identiek met de Engelsch-Indische H. trijuga Roxb.



15. Swieténia Jacq.
1. Rand der blaadjes aan den voet duidelijk onderwaarts omgekruld. Blaadjes 8—14, aan de florale bladeren soms 4—6, eirond-langwerpig-sikkelvormig, met scheeven voet en spitsen top, die der bloeiende twijgen 30—90 inM lang, 15—30 mM breed, aan steriele takken soms tot 120 mM lang, tot 50 mM breed. Pluimen okselstandig, 20—100 mM lang, kelk stomp 5-lobbig, kroonbladen geelgroen, langwerpig-omgekeerd eirond, 3—4 mM lang. Meeldradenbuis met inbegrip der 10 korte, spitse tanden + 2'h mM hoog. Schijf eerst oranje, daarna rood. Stijl kort, stempel breed. Doosvrucht eivormig, 75—100 mM lang, met dikke centrale as, schotverbrekend openspringend. Zaden met inbegrip van den vleugel 45—55 mM lang. Boom. 10.00-30.00. Jan., Mei, Oct.-Dec. Hier en daar in droge streken aangeplant, inheemsch in tropisch Amerika. Mahonie-
boom. - Mahoni, j, m t Sw. Mahagóni Jacq.
Rand der blaadjes aan den voet niet onderwaarts omgekruld. Blaadjes 8—12, aan de florale bladeren soms 4—6, eirond-langwerpig-sikkelvormig met scheeven voet en spitsen top, die der bloeiende twijgen 45— 110 mM bij 18—40 mM, aan steriele takken tot 210 mM lang, tot 70 mM breed. Pluimen okselstandig, 100-200 mM lang, bloemen als bij de vorige soort doch iets grooter, de kroonbladen 4—5 mM lang, de meeldradenbuis met inbegrip der tanden + 372 mM hoog. Doosvrucht eivormig-langwerpig, 150—175 mM lang, zaden met inbegrip van den vleugel 75-90 mM lang. Boom. 10.00- 20.00. Febr. In den Buitenzorgschen
cultuurtuin en ook elders aangeplant, inheemsch in Honduras.
f Sw. macrophy'lla King.
16. Cédrela L. ')
1. Verhoogd deel van den bloembodem 2) niet langer dan het vrucht¬
beginsel 
Verhoogd deel van den bloembodem veel langer dan het vruchtbeginsel. Pluimen eindelingsch, kort gesteeld, lang, kaal. Kelk kort 5-tandig, kaal. Kroonbladen eirond-langwerpig, spits, bleekgeel, dicht en fijn behaard. Vruchtbeginsel kaal, vrucht langwerpig rond. Bladeren evengevind, blaadjes 10—26, eirond-langwerpig met scheeven voet en stomp toegespitsten top, gaafrandig, kaal, 70—200 mM bij 35—70 mM. Hooge boom. Febr. Soms gekweekt. Ceder. t C. odoréta L. ).
2. Vruchtbeginsel behaard. Kroonbladen wit, kaal of aan de rug¬
zijde behaard. Vrucht omgekeerd eirond-tolvormig, 25—30 mM lang. Zaden in elk hokje 6—8, aan drie zijden gevleugeld. Bloempluimen 500—700 mM lang. Blaadjes 10—24, aan jonge
T)~ 5e "bloemen van alle soorten van dit geslacht hebben een onaangenamen uiengeur.
2) Een bloem overlangs doorsnijden.
s) Dit is de bekende Spanish Cedar, van welks hout de sigarenkistjes gemaakt worden. De beroemde ceders van den Libanon zijn hiervan geheel verschillend.



loten soms tot 40, eirond-Iancetvormig, met meestal scheeven voet en lang toegespitsten top, gaafrandig of slechts enkele blaadjes hier en daar onduidelijk gezaagd, 120—200 mM bij 50—75 mM. Boom. 20.00—40.00. Mei—Juli. Geheel Java beneden 2000 M zeehoogte. Beroeh, md. — Beuroeh, md. — Ki beureum, s• Leungsir, s. Redani, j. — Soerèn, j, m, s. — Soerèn beureum, $. Soerèn kapas, s. — Soerèn tali s. — Soerèn tandoek, s. — Soerin, m.—Soerin merah, m. — Soerin poetih, m. — Sören, md C. febrifuga BI.
Vruchtbeginsel kaal. Kroonbladen wit, vaak eenigszins rood aangeloopen, nagenoeg kaal, 4 5 mM lang. Vijf kleine staminodiën aanwezig. Vrucht ovaal-langwerpig, 16—24 mM lang. Zaden in elk hokje 5 of minder, alleen aan den top gevleugeld. Bloempluimen 800—1250 mM lang. Blaadjes 20—34, langwerpig-lancetvormig met spitsen, stompen of afgeronden, meerendeels scheeven voet en lang toegespitsten top, ondiep gezaagd, 60—155 mM bij 15—45 mM. Boom. 10.00—35.00. Mrt—Juni. Niet zelden aangeplant (C. serr^ta Royle. - C. serruléta Miq.). Soerèn sabratig, j. t C. sinénsis Juss.
17. Chloróxylon D. C.
1. Pluimen eindelingsch en okselstandig, kortharig, niet of nauwelijks langer dan de bladeren. Bloemen 6-7 mM middellijn, 5-tallig. Kelk fijn behaard, kroonbladen genageld, fijn behaard. Meeldraden 10, vrij, afwisselend langer en korter, kaal. Vrucht langwerpig rond, + 25 mM lang. Zaden aan den top gevleugeld. Bladeren verspreid, evengevind, blaadjes 20 40, meestal afwisselend, ovaal met zeer scheeven voet en stompen top, doorschijnend gestippeld, 16-32 mM bij 6-16 mM, kaal. Boom. 10.00—15.00. In den Buitenzorgschen cultuurtuin en misschien ook elders om het uitmuntende hout (Satijnhout. — Satinwood) aangeplant.
f Chl. Swieténia D. C.
XXXIV. DICHAPETALACEAE.
1. Bloemkroon actinomorf, losbladig Dichapétalum 219.
1. Dichapétalum Thouars.
1. Bloemen in okselstandige, gesteelde tuilen, klein. Kelkbladen van buiten dicht kortharig, van binnen kaal. Kroonbladen onduidelijk 2-lobbig. Meeldraden 5. Vruchtbeginsel bovenstandig, aan den voet langharig, stijl 1. Steunbladen driehoekig-langwerpig, bij het afvallen een duidelijk litteeken achterlatend. Bladeren afwisselend, kortgesteeld, langwerpigomgekeerd eirond, met spitsen voet en toegespitsten top, leerachtig, gaafrandig, van onder op de aderen behaard, 80—190 mM bij 35— 110 mM. Klimmende heester. Misschien vroeger op Java gevonden. Darangdang areuj, s D. timorénse Engl.



XXXV. OLACACEAE.
1. Bloemen & niet zeer klein. Meeldraden 3, 8 of 10. . . 2.
Meeldraden 4—7 of ontbrekend. Bloemen vaak zeer klein. 3. 2 Meeldraden dubbel zooveel als kroonbladen. Staminodiën ontbrekend Ximénia 221.
Meeldraden 3. Staminodiën 5, tweespletig. . . O lax 222.
3. Bladeren tegenoverstaand. Kelk zeer klein. Bloemkroon bleek¬
geel, dicht behaard, vergroeidbladig. Klimmende, vaak ranken
dragende heesters lódes 229.
Bladeren niet tegenoverstaand 4.
4. Bloemen alle in hoofdjes, de ? hoofdjes in bundels, de ó tot
smalle pluimen vereenigd. Groote, klimmende heesters.
Phytocréne 228.
Bloemen niet in hoofdjes 5.
5. Meeldraden of staminodiën aanwezig, voor de bloemkroon- of
bloemdekslippen geplaatst 6-
Meeldraden of staminodiën öf afwisselend met de bloemkroonof bloemdekslippen öf geheel ontbrekend 11.
6. Bloemen alle of meerendeels 4-tallig 7-
Bloemen alle of meerendeels 5—7-tallig ■ 8.
7 Afzonderlijke bloemen zittend. Bloemdekslippen korter dan de buis. Schut¬
bladen klein Cansjéra 224.
Afzonderlijke bloemen gesteeld. Bloemdekslippen niet korter dan de buis. Schutbladen groot, afvallend. . Lepionürus 224.
8 Bloemen drie aan drie langs de spil van korte, okselstandige
trossen geplaatst. Schijflobben 5, betrekkelijk groot, knotsvormig, op staminodiën gelijkend, met de meeldraden afwisselend. Klimmende heesters. Bladeren niet schildvormig.
O pil ia 225.
Niet aldus 
9. Helmdraden nagenoeg geheel met de kroonbladen vergroeid.
Strombósia 223.
Helmdraden niet met de kroonbladen vergroeid 10.
10. Klimmende, vaak rankendragende heesters. Bladeren met smalschildvormigen voet. Vrucht aan den voet in een langen steel versmald, buitenvruchtwand openspringend. Bloemen 5-tallig.
Erythrópalum 222. Opgerichte heesters of boomen. Bladeren niet met schildvormigen voet. Vrucht ongesteeld, niet openspringend. Bloemen 5—7-tallig, vaak 6-tallig Anacolósa 223.



35. Olacaceae.
smald, buitenvruchtwand rood, bij rijpheid in 3—5 kleppen openspringend, kern blauwzwart. Hoogere bladoksels vaak met kort-tweespletige ranken. Bladeren eirond-langwerpig met breed afgeronden of zwak hartvormigen, tevens smal-schildvormigen voet en toegespitsten top, gaafrandig, 75—210 mM bij 40—90 mM, kaal, van onder blauwgroen, 3—5-nervig. Klimmende heester. 5.00—7.00. Hier en daar gevonden, o. a. bij Tjampea E. scandens BI.
4. Strombósia BI.
1. Bijschermen alleenstaand of in bundels, duidelijk (hoewel kort) gesteeld, 3—7-bloemig. Kelk nagenoeg vlak, ondiep getand. Kroonbladen opgericht, eirond-langwerpig, spits, groenachtig wit, aan den top behaard, 8—10 mM lang. Meeldraden voor de kroonbladen staand, grootendeels met deze vergroeid. Vruchtbeginsel nagenoeg geheel bovenstandig. Vrucht langwerpig-omgekeerd eirond, tot nabij den top door den kelk omgeven, met spitsen, harden snavel, 20—40 mM lang. Bladeren langwerpig of eirond-langwerpig met stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, gaafrandig, 120—240 mM bij 40—-80 mM, met vele onduidelijke, dwarse aderen. Boom. 10.00—20.00. Mei Aug. In West-Java beneden 400 M zeehoogte. Ki katjang, s. ]) Str. javanica BI.
Bijschermen zittend, 1—5-bloemig. Kelk diep 5-lobbig, lobben eirond, stomp, gewimperd. Kroonbladen opgericht met teruggebogen top, langwerpig, spits, bleekgroen, van binnen fijn behaard, 4—5 mM lang. Helmdraden voor de kroonbladen staand, half zoo lang als deze en nagenoeg geheel er mede vergroeid. Vruchtbeginsel half onderstandig (schijnbaar bovenstandig). Vrucht langwerpig rond-peervormig, 20—25 mM lang, ongesnaveld. Bladeren eirond-langwerpig, met stompen of spitsen voet en al of niet toegespitsten top, gaafrandig, 60—150 mM bij 30—60 mM. Boom. 10.00—35.00. Mei, Oct., Nov. West- en Midden-Java nabij de zee (Str. lücida T. et B.— Str. membranacea Val.). Ki katjang batoe, s.
Str. zeylanica Gardn.
5. Anacolósa BI.
1. Bladeren kortgesteeld, langwerpig met spitsen voet en toegespitsten top, gaafrandig, 100—220 mM bij 45—85 mM. Bloemen
J) De jonge bladeren smaken naar katjang.



ten getale van 1—12 in de bladoksels geplaatst, bloemsteeltjes 3_6 mM lang, kelk nagenoeg afgeknot, kroonbladen 5—6, langwerpig, opgericht met teruggekromden top, ;±- 3 mM lang, aan de binnenzijde onder den verdikten top gebaard. Meeldraden voor de kroonbladen geplaatst, ^ 1 'ang> helmdraden plat, helmbindsel met langharigen top. Vruchtbeginsel aan den voet door de schijf omsloten, steenvrucht langwerpig rond, door den schijfrand en den stijlvoet gekroond, rood, ± 15 mM lang. Heester. 2.00—4.00. Juli. West-Java, in bosschen tusschen 200 en 700 M zeehoogte. Köpi goenoeng, s.
A. frutéscens BI.
Bladeren elliptisch-langwerpig, 45—150 mM bij 25—65 mM, meestal 70—100 mM lang. Meeldraden ± 2 niM lang, steenvrucht 18—20 mM lang. Boom. 15.00—25.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java beneden 1400 M zeehoogte. Gelijkt zeer veel op de voorgaande soort. . . A. arbórea K. et V.
6. Cansjéra BI.
1. Aren okselstandig, alleenstaand of in paren, 15—25 mM lang, veelbloemig, dicht kortharig. Schutbladen klein. Bloemdek ± 4 inM lang, urnvormig, met 4 korte, teruggekromde tanden. Meeldraden 4, voor de bloemdekslippen geplaatst, helmdraden lang, dun. Vruchtbeginsel bovenstandig, door 4 schijflobben omgeven, kegelvormig in den stijl versmald, stempel 4-lobbig. Steenvrucht langwerpig rond, rood, ± 15 mMlang. Bladeren verspreid, kort gesteeld, eirond-langwerpig, met spitsen, stompen of afgeronden en dan tevens stomp toegespitsten top, gaafrandig, 30—100 mM bij 15—40 mM. Hoogklimmende heester. Nog niet met zekerheid opjava aangetroffen doch daar misschien wel te vinden. . C. Rheédii Gmel.
7. Lepionürus BI.
1. Bloemtrossen ten getale van 3—7 in de bladoksels geplaatst, hangend, 10—30 mM lang. Schutbladen vrij groot, wit gerand, de onderste blijvend. Bloemen 3 aan 3 op knobbels geplaatst, bloemdek geel, 3—4 mM middellijn, 4-deelig met spitse slippen, meeldraden voor de slippen geplaatst, kort, schijf met vrijen, opstaanden, getanden rand, vruchtbeginsel eivormig, stijl kort. Vrucht door de verdikte schijf gedragen, langwerpig rond, 8—15 mM lang, oranje. Bladeren kort gesteeld, eirond, ovaal, langwerpig, lancetvormig of min of meer omgekeerd eirond met spitsen of stompen, dikwijls scheeven voet en spitsen top, kaal, 60-200 mM bij 20-80 mM. Opgerichte



of min of meer klimmende heester. 0.50—3.00. Jan.—Dec. In kreupelhout en heggen. Djidjeroekan, s. — Ki bèas, s.
L. sylvéstris BI.
8. Opflia Roxb.
1. Bloemtrossen bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst, 10—30 mM lang. Schutbladen dwars ovaal, schildvormig ingeplant, fijn behaard, afvallend. Bloemen ten getale van 3 in de oksels der schutbladen gezeten, kort gesteeld, kelk zeer klein, gaafrandig, kroonbladen 5, vrij, langwerpig, teruggekromd, + 11 /2 mM lang, meeldraden voor de kroonbladen staand, schijflobben 5, dik, met de meeldraden afwisselend, op staminodiën gelijkend, blijvend. Vruchtbeginsel langwerpig, dubbel zoo lang als de schijflobben, steenvrucht langwerpig rond, 15—20 mM lang, bij rijpheid rood, aan den voet gesteund door den iets vergrooten kelk, welke op den bovenrand de 5 nauwelijks waarneembare schijflobben draagt. Bladeren afwisselend, ovaal-langwerpig of lancetvormig, met spitsen, stompen of afgeronden, steeds spits in den steel overgaanden voet en spitsen of stompen top, gaafrandig, 50—120 mM bij 25—55 mM. Klimmende heester. 5.00. Tot dusver alleen bij Batavia en in Kediri gevonden (O. ja van i ca Miq.). . O. amentacea Roxb.
9. Gomphandra Wall.
1. Bloemen in kleine, okselstandige, gesteelde bijschermen, de cf bloeiwijzen herhaaldelijk vorksgewijs vertakt, 10—15-bloemig, de $ 2—3-deelig, armbloemig. Kelk napvormig, onduidelijk 4—5-tandig, dicht kortharig, kroonbladen kaal, gekield, 4—5 mM lang. Meeldraden ver buiten de kroon stekend, langharig, stamperrudiment in de cf bloem groot, staminodiën in de $ bloem niet buiten de kroon stekend, vruchtbeginsel bijna even lang als de kroonbladen, behaard, stempel zittend, gelobd. Vrucht langwerpig rond, door den stempel gekroond, bij rijpheid melkwit, zeer bitter. Bladeren meestal langwerpig-omgekeerd eirond, met min of meer staartvormig toegespitsten top, kaal, 55—160 mM bij 25—65 mM. Boom. 15.00. Jan., Nov. Geheel Java beneden 1500 M zeehoogte. Tès katèsari, md.
G. javanica Valeton.
15



beginsel behaard. Stempel zittend, breed. Steenvrucht veranderlijk van vorm, ovaal, langwerpig of min of meer omgekeerd eivormig, eerst bruinrood, daarna glanzend oranje, met niet of nauwelijks ingedrukten top, 60—80 mM lang. Bladsteel kort, dwarsgerimpeld, oranjegeel, bladeren elliptisch-langwerpig, met spitsen of stompen, vaak eenigszins scheeven voet en toegespitsten, spitsen of stompen top, leerachtig, 150— 280 bij 60—100 mM. Boom. 5.00—12.00. Jan.—Dec. Soms aangeplant als sierboom in tuinen en parken, inheemsch in de Molukken (G. obovétum Hochr.— G. fusifórme Hochr.). . . *j" G. pyrifórme Scheff.
Kelk roodbruin. Bloemkroon van buiten bruinachtig. Aren 70—150 mM lang. Vrucht nagenoeg bolvormig met eenigszins ingedrukten top, 50—60 mM middellijn, eerst bruin, daarna helder oranje. Bladsteel oranje, bladeren afwisselend, eirond-langwerpig met stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, leerachtig, 150—250 mM bij 65—110 mM. Overigens als de voorgaande soort. Boom. 5.00—8.00. Jan.—Dec. Soms aangeplant als sierboom in tuinen en parken, inheemsch in Ambon. f Q. fuscum Hochr.
14. Platéa BI.
1. Kelk bij beide geslachten en vruchtbeginsel in de $ bloem
kaal 2.
Kelk bij beide geslachten grof sterharig. Vruchtbeginsel in de $ bloem grof wollig behaard. Mannelijke pluimen 40-60 mM lang, pyramidaal. Kroon der d1 bloemen 3—4 mM middellijn. Vrouwelijke bloemtrossen 2—5-bloemig. Vrucht langwerpig rond met breeden, zeer stompen top, ± 45 mM lang. Toppen der twijgen evenals de bladstelen grof bruin beschubd. Bladeren eirond, elliptisch of langwerpig met toegespitsten top, dun leerachtig, 170—200 mM bij 90—100 mM, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 7—12, stevig, van onder uitspringend. Boom. 20.00—45.00. Juni. Geheel Java tusschen 1000 en 1600 M zeehoogte. Boeroe, md.— Hoeroe, s. — Ki kadantja, s— Woeroe, j PI. latifólia BI.
2. Bladeren 3—4 maal zoo lang als breed, langwerpig-lancetvormig,
met spitsen of toegespitsten voet en top, 100—150 mM bij 30—55 mM. Mannelijke pluimen 30—50 mM lang, vaak alleen nabij den voet vertakt, met aarvormige takken. Vrouwelijke bloemtrossen bijna zittend, ongeveer even lang als de bladsteel, 2—6-bloemig, bloemen gesteeld, vrucht langwerpig-eivormig, vrij stomp. Boom. 25.00. Januari. Hier en daar tusschen 700 en 1600 M zeehoogte. Doedoerènan, s. — Doerènan, s. — Hoeroe, s.
PI. excélsa BI.
Bladeren hoogstens 2ll% maal zoo lang als breed, langwerpigelliptisch of eirond-langwerpig met stompen of vrij spitsen voet



en toegespitsten top, 140—200 mM lang. Mannelijke pluimen 50—60 mM lang. Vrouwelijke bloeiwijzen ongeveer half zoo lang als de bladsteel, armbloemig, bloemen zittend. Vrucht langwerpig met afgeknotten, stompen top. Boom. 20.00. April, Oct. Alleen bij Depok en op Noesa Kembangan gevonden.
PI. parviflóra K. et V.
15. Villarésia Ruiz. et Pav.
1. Bloemen in smalle pluimen, welke vaak tot een eindelingsche, tuilvormige bloeiwijze samenkomen, wit, welriekend. Kelk 5-deelig. Kroonbladen van binnen met vooruitspringende middennerf. Meeldraden 5, afwisselend met de kroonbladen, aan den voet met deze samenhangend. Schijf ontbrekend. Stijl draadvormig. Vrucht langwerpig rond, 15—20 mM lang. Bladeren kort gesteeld, elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en toegespitsten top, gaafrandig, leerachtig, 60—170 mM bij 30—70 mM. Sterk vertakte, opgerichte heester of kleine boom. Zeer lang geleden op Java gevonden V. suavéolens Valet.
16. Phytocréne Wall.
1. Bloemen éénslachtig-tweehuizig ')• d1 bloemen in kleine hoofdjes (5_6 mM middellijn), welke vereenigd zijn tot smalle, in bundels geplaatste pluimen met dikvleezige assen. Omwindsel 2) napvormig. Bloemdek + 2 mM hoog, tot nabij den voet 4-deelig, slippen vleezig, van binnen behaard. Meeldraden 4, met de slippen afwisselend, buiten het bloemdek stekend. Rudimentaire eierstok met langharigen top. $ bloemen in grootere, dik gesteelde hoofdjes, welke in bundels op het oude hout geplaatst zijn. Omwindsel 2) diep 4-deelig. Bloemdek klokvormig met 4 of zelden 5 korte tanden, groen met bruinen top, naar boven dicht aanliggend behaard, ± 3'/z mM langStaminodiën ontbrekend. Vruchtbeginsel bovenstandig, stijl even dik als het vruchtbeginsel, behaard, + 4 mM lang, stempel 2-lobbig. Vruchthoofdjes 200-250 mM middellijn, eenigszins op die van Ni pa gelijkend, vruchtjes zittend, langwerpigomgekeerd eirond, door den blijvenden stijl gekroond, tot 100 mM lang, dicht bezet met scherpe, roestkleurige, gemakkelijk loslatende jeukharen. Twijgen aanvankelijk met lange,
') Een exemplaar in 's Lands Plantentuin brengt goed gevormde ? en niet tot volkomen ontwikkeling gerakende d bloemen voort.
ï) De 0p een kelk gelijkende, buitenste bloembekleedselen.



25.00. Sept.—Nov. In bosschen, o. a. op 600 M zeehoogte gevonden ovalis BI.
19. Cardiópteris Wall.
1. Bloemen in gesteelde, één- of tweemaal vertakte schichten, zeer klein, wit, & na het afvallen der kroon schijnbaar $. Kelk diep 5-deelig, blijvend, kroon vergroeidbladig, 5-deelig met driehoekige slippen. Meeldraden 5, afwisselend met de slippen. Vruchtbeginsel kegelvormig. Stempels 2, zich achtereenvolgens ontwikkelend, de eerste op een korten stijl gezeten, knopvormig, de tweede aanvankelijk zeer klein, na het afvallen der kroon uitgroeiend, ten slotte tot 12 mM lang, 2-lobbig, vleezig. Vrucht kort gesteeld, aan weerszijden breed gevleugeld, met inbegrip der vleugels 18—25 mM bij 12—17 mM. Bladeren ver uiteenstaand, lang gesteeld, in omtrek breed eirond met hartvormigen voet, 5—7-lobbig of 5—7-hoekig, 40 125 mM bij 30—110 mM. Windend, melksaphoudend kruid. 1.00— 9.00. Mei—Oct. Geheel Java, in kreupelhout en heggen beneden 500 M zeehoogte. Angin anginan, j. — Gagakan, j. — Roeroe roeroean, s. — Sabaroeng, s. . . C. lobata Wall. ').
XXXVI. ILICINEAE.
1. Bloemen vaak 1-slachtig. Kelk en kroon duidelijk gescheiden. Kroonbladen 4—6, in den knop dakpansgewijs dekkend, doorgaans aan den voet vergroeid 1'lex 230.
1. 1'lex L.
1. Bladeren gekarteld-gezaagd. Bloemen alleenstaand of in arm-
bloemige bundels of schermen. Kroonbladen 4. Vruchtbeginsel met evenveel hokjes als er kroonbladen zijn. Stempel
breed 2.
Bladeren gaafrandig. Bloemen in trossen of in veelbloemige pluimen of bijschermen. Kroonbladen 4—6. Aantal hokjes van het vruchtbeginsel (in de $ bloemen) grooter dan het aantal kroonbladen 5.
2. Twijgen met onbehaarden top. Bladeren leerachtig, van onder
') Voor toezending van levende of gedroogde exemplaren en vooral van rijpe vruchten houdt de schrijver dezer Flora zich zeer aanbevolen.



en spitsen of stompen top, scherp gezaagd, 30 60 mM bij 13—35 mM. 2.00. Jan., Juni. Zeldzaam, in West- en Middenjava Eu. japónicus Thunb.
2. Lophopétalum Wight.
1. Bloemen in kort gesteelde, okselstandige, 40—80 mM lange pluimen. Kelk met 5 ronde lobben. Kroonbladen breed eirond, 2—3 mM lang, van binnen met een vleezige, veelspletige schub. Helmdraden priemvormig, kort. Doosvrucht langwerpigdriehoekig, 80—110 mM lang, 3-kleppig openspringend. Zaden door een breeden vleugel omzoomd. Bladeren tegenoverstaand, eirond-elliptisch-langwerpig, met stompen, afgeronden of wigvormigen voet en stompen of spitsen, doorgaans toegespitsten top, gaafrandig, 100—240 mM bij 45 80 mM. Boom. 20.00 30.00. Juni, Oct. Alleen in Midden-Java op ± 100 M zeehoogte gevonden, zeer zeldzaam. . . L. javanum Turcz.
3. Celastrus L.
1. Bloemen in 6— lO-mM lange, 2—6-bloemige trossen. Kelk bijna vlak, met spitse lobben. Stempel onduidelijk 3-tandig. Vrucht omgekeerd eirond, hard, 10-11 mM lang, driekleppig openspringend, meestal 1-, zelden 2-zadig. Kiemwit veel olie bevattend. Bladsteel 4—6 mM lang. Bladeren elliptisch met spitsen of stompen voet en kort toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, 60—135 mM bij 25—60 mM. Klimmende heester. 15.00. In West-Java hier en daar tusschen 1000 en 2000 M zeehoogte gevonden. . . . C. racemulósa Hassk.
Bloemen in 30-80 mM lange, smalle, veelbloemige pluimen, gyno-dioecisch. Kelk urnvormig met breed afgeronde lobben. Kroonbladen geelgroen, 2x/3—3 mM lang. Meeldraden der , bloemen buiten den kelk stekend, staminodiën der ? bloemen binnen den kelk besloten. Stempel 6-tandig. Vrucht ovaal, 7—8 mM lang, driekleppig openspringend, 3—6-zadig, omhulsel der zaden rood, kiemwit veel olie bevattend. Twijgen met vele lenticellen, bladsteel 4—15 mM lang, bladeren omgekeerd eirond, ovaal of eirond-langwerpig, met spitsen of stompen voet en meestal kort toegespitsten top, oppervlakkig gekarteldgezaagd, 30-95 mM bij 20-45 mM. Klimmende heester. 2.00 10.00. Oct., Dec. Hier en daar in bosschen en kreupelhout gevonden, in de omgeving van Batavia niet zeldzaam.
C. paniculata Thunb.



4. Gymnospória W. et A.
1. Bloemen in kortgesteelde, vaak op de doornen geplaatste bijschermen, 4—5-tallig. Bloemsteeltjes 2—15 mM lang. Kroonbladen ovaal-eirond, 27s—3 mM lang, bleekgroen. Meeldraden tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Schijf eerst groen, later rood. Vrucht tolvormig, 6—9 mM lang, bij rijpheid rood, hokverbrekend driekleppig. Zaden in elk hokje 1—2, oranje, met onvolkomen, witten zaadrok. Bladeren aan de jonge twijgen verspreid, aan de oude in bundels, omgekeerd eirond-langwerpig, met meestal spitsen, zeldzamer stompen of afgeronden voet en stompen, afgeronden of zwak uitgeranden top, ondiep gekarteld, leerachtig, kaal, 30—100 mM bij 15—40 mM. Opgerichte of min of meer klimmende, krachtig gedoomde heester. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Aan het strand.
G. montana Bth. var. littoralis Backer.
5. Perrottétia H. B. K.
1. Bloemen in herhaaldelijk vertakte, okselstandige, fijn behaarde of kale bijschermen, groenachtig wit, ^ 21/3 mM middellijn. Kelk- en kroonbladen spits. Bes bolvormig, l--4-zadig. Steunbladen klein, spits. Bladsteel 10—15 mM lang, vaak gekromd, bladeren afwisselend, eirond-langwerpig, met hartvormigen, afgeronden, stompen of vrij spitsen voet en lang toegespitsten top, scherp gezaagd, 110—230 mM bij 40—90 mM, lichtgroen, kaal of in de nerfoksels gebaard, vinnervig, zijnerven aan weerszijden van de middennerf 8—10, opstijgend, van onder sterk uitspringend. Opgerichte heester of kleine boom. 1.50— 8.00. Jan.—Dec. West- en Midden-Java tusschen 700 en 2500 M zeehoogte (Caryospérmum serrulatum Miq. — Ce^ lastrus alpéstris BI.). Ki hoerang, s. P. alpéstris Loes.
6. Elaeodéndron Jacq.
1. Bloemen in gesteelde, okselstandige bijschermen. Kelk diep gedeeld, slippen rond. Kroonbladen langwerpig, stomp, groen, 3—4 mM lang. Steenvrucht langwerpig rond, 20—22 mM lang. Bladeren tegenoverstaand, kort gesteeld, elliptisch of breed omgekeerd eirond met versmalden, nabij den bladsteel meestal afgeknotten voet en kort toegespitsten of afgeronden



top, oppervlakkig gekarteld-gezaagd, 60—llOmMlang. Boom. 20.00—25.00. Alleen in Oost-Java gevonden.
E. glaucum Pers. var. macrocarpum K. et V.
7. Hippocratéa L.
1. Bloemen in veelbloemige tuilen. Vruchtjes ongeveer 3 maal zoo
lang als breed. Bladsteel 5—10 mM lang 2.
Bloemen in 2— 5-bloemige bijschermen. Kelk 5-deelig. Kroonbladen geelwit, lancetvormig, spits, aan den top gewimperd. Vruchtjes 3 of minder, eirond-ovaal, 35—50 mM bij + 25 mM, 3-zadig. Bladsteel 4—6 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met stompen of afgeronden voet en doorgaans stomp toegespitsten top, dik leerachtig, 40—85 mM bij 25—45 mM. Klimmende heester. Lang geleden gevonden. . H. Hasseltiana Miq.
2. Stempel gaaf. Kroonbladen kaal, langwerpig, groenachtig wit.
Vruchtjes langwerpig, met spitsen voet en stompen of uitgeranden top, 40—52 mM bij 12 -16 mM, 2-zadig. Zaden ovaallangwerpig, aan den voet met een grooten vleugel. Bladeren elliptisch-langwerpig of min of meer omgekeerd eirond met spitsen voet en kort toegespitsten top, 50—105 mM bij 30—55 mM, leerachtig, kaal, glanzend. Klimmende heester. 1.00— 3.00. Jan., Juni, Sept., Dec. Hier en daar in kreupelhout gevonden. Areuj mangèndèr, s. — Mangèndèr, s. H. nul i ca Willd.
Stempel 3-lobbig. Kroonbladen van binnen behaard, ovaal-omgekeerd eirond. Vruchtjes langwerpig-omgekeerd eirond met spitsen voet en uitgeranden top, 4—8-zadig. Zaden langwerpig, aan den voet met een grooten vleugel. Bladeren langwerpig of eirond-langwerpig, met spitsen, stompen of afgeronden voet en kort toegespitsten top, 80—110 mM bij 30—55 mM, leerachtig, kaal. Klimmende heester. 3.00—16.00. Mrt. Hier en daar gevonden. Areuj mangèndèr, s. — Mangèndèr, s.
H. Glaga Korth.
8. Salacia L. ')
1. Bloemen in bundels of kleine, 1—2-maal vertakte bijschermen 2.
Bloemen in herhaaldelijk vorksgewijs vertakte, duidelijk gesteelde, 20—60-bloemige, 25—40 mM lange bijschermen. Kelk nagenoeg vlak, kroonbladen wijd spreidend, langwerpig, geel, 3'/3—4 mM lang. Schijf gewelfd met bijna vlakken top. Vrucht
') Zaadrok bij alle soorten eetbaar.



onbekend. Twijgen dicht bezet met zeer kleine wratjes. Bladsteel 7—12 mM lang. Bladeren elliptisch-langwerpig met spitsen of afgeronden voet en meestal kort en stomp toegespitsten top, zeer oppervlakkig gezaagd, 100—325 mM bij 45—125 mM. Klimmende heester. In West-Java gevonden (S. Radula Hassk.) S. Korthalsiana Miq.
2. Bloemen 8—10 mM middellijn, in bundels, stinkend '). Kelk
tijdens den bloei vlak uitgespreid. Kroonbladen horizontaal afstaand of teruggeslagen, geelgroen, ^ 4 mM lang. Schijf bij levende bloemen sterk gewelfd. Stuifmeel oranje. Vruchten bij rijpheid rood of oranje, dunwandig, 15—35 mM lang, 1—2-zadig. Toppen der twijgen vaak bezet met korte klimtakjes, waarvan sommige zich om steunsels winden en dan sterk in dikte toenemen. Bladeren ovaal-langwerpig, met spitsen of afgeronden, steeds spits in den bladsteel overgaanden voet en meestal stomp toegespitsten top 3.
Bloemen 4—6 mM middellijn, niet of bijna niet stinkend. Kelkslippen tijdens den bloei schuinopstaand. Kroonbladen althans aan den voet schuinopstaand, geelachtig, 2—3 mM lang. Schijf bij levende bloemen met vlakken of gootvormigen bovenrand. Stuifmeel geel. Vrucht bij rijpheid oranje, dikwandig, 40—125 mM lang, 3—meerzadig 4.
3. Bladrand duidelijk en regelmatig, hoewel zeer ondiep gezaagd.
Bladeren 25—105 mM bij 18 50 mM. Helmdraden aan den voet niet of weinig breeder dan de hen scheidende tusschenruimten. Bes langwerpig rond, 12—15 mM lang, 1-zadig. Hoogklimmende heester. 3.00—10.00. Febr., Juni, Aug., Sept. Hier en daar in kreupelhout en bosschen gevonden. Areuj ketjipot, s. — Katjipot, j. — Ketjipoet, m. — Ketjipot, s.
S. prinoides D. C.
Bladrand gaaf of min of meer golvend, doch nooit regelmatig gezaagd. Bladeren 35—260 mM bij 18—110 mM, de lagere veel grooter dan de hoogere. Helmdraden aan den voet veel breeder dan de hen scheidende tusschenruimten. Bes bolvormig-omgekeerd eirond, 18- -33 mM lang, 1—2-zadig. Hoogklimmende heester. 3.00—10.00. April, Sept., Oct., Dec. Hier en daar gevonden, vooral aan het strand (S. littoralis Backer). Areuj ketjipot, s. — Katjipot, j. — Ketjipoet, m. — Ketjipot, s.
S. ovalis Korth.
0 Als Stercülia fóetida L.



langwerpig, met afgeronden, stompen of wigvormigen voet en spits toegespitsten top, oppervlakkig gekarteld-getand, 40 120 mM bij 18—70 mM. Twijgen vaak hangend, jonge bladeren aan den top der twijgen dicht 2-rijig geplaatst, elk met een rank tegenover zich. Bijschermen vaak tot een schijnpluim vereenigd '), kroonbladen groen, ± 2 mM lang, schijf nagenoeg ontbrekend, stamper in de $ bloem ^ 1 mM hoog, met zittenden, onduidelijk gelobden stempel. Bes langwerpig rond, 1-zadig. Hoog klimmende heester. 5.00—10.00. Jan.. Febr., Juli, Oct. Hier en daar in de bergstreken gevonden (V. coffeocarpa T. et B. — Ci'ssus pergamacea BI.). Tlètjèr, j.
V. pergamacea Miq.
Bladeren 3-tallig, enkele ook 4—5-tallig. Blaadjes eirond-langwerpig, 40—60 mM bij 18—40 mM, gezaagd-getand. Overigens, naar het schijnt, weinig van de voorgaande verschillend. Klimmende heester. 5.00—10.00. April, Oct. Alleen op den Gedeh gevonden (Cfssus dichótoma BI.). . V. dichótoma Miq.
24. Kroonbladen 21/*—3 mM lang, uitgespreid 25.
Kroonbladen ± l'/s lang> opgericht met teruggekromden
top. Schijf klein, stempel 4-lobbig, bes erwtvormig, 1—2-zadig. Bijschermen vrij lang gesteeld, wijd vertakt, de uiterste vertakkingen schermvormig. Bladeren meestal 3-tallig, zeldzamer voetvormig 4—5-tallig, blaadjes ovaal-langwerpig met toegespitsten top, grof gezaagd. Oude stengels handvormig, de jongere vaak zeer dicht bekleed met op doornen gelijkende, kurkachtige wratten. Ranken 2-spletig. Hoogklimmende heester. 10.00—15.00. Sept.—Dec. Geheel Java beneden 1000 M zeehoogte (Vi'tis pubiflóra Miq. — Cissus papillósa BI.). Areuj ki-barèra, s. — Areuj soesoean, s. — Soesoean, s. — Tjlètjèr, j. — Tlètjèr, j V. papillósa Backer.
25. Bijschermen veel korter dan de bladsteel, alleenstaand, nagenoeg
zittend, tijdens den bloei hoogstens 25 mM lang. Bes groot, bolvormig, 25—30 mM middellijn, 2-zadig. Blaadjes duidelijk gezaagd-getand, lang toegespitst, dun leerachtig. ... 26.
Niet aldus 
26. Bladeren alle of meerendeels 3-tallig, blaadjes 60—120 mM bij
22—35 mM. Vrouwelijke bloemen met duidelijken stijl en diep 4-lobbigen stempel. Schijf krachtig ontwikkeld. Klimmende
i) in werkelijkheid staan zij dan tegenover de niet tot ontwikkeling gekomen
bladeren van een okselstandig zijtakje.



genoeg ontbrekend 13.
Niet aldus 
13. Bladeren dubbelgevind. Bloemen Meeldraden 10 11.
Tristirópsis 264.
Bladeren enkelgevind. Meeldraden 6—9, meestal 8. . . 14.
14. Onderst paar blaadjes steunbladachtig. Vrucht vleezig.
Otóphora 263.
Onderst paar blaadjes niet steunbladachtig. Vrucht bijna houtig Lepisanthes 262.
15. Bloemen 5-tallig. Meeldraden of staminodiën 8 '). Vruchtbeginsel
doorgaans 3-hokkig of 3-lobbig. Onderst paar blaadjes soms
steunbladachtig .16.
Niet aldus. Onderst paar blaadjes nooit steunbladachtig. 18.
16. Kroonbladen korter dan kelkbladen, wit. Vruchtbeginsel kaal.
Zaden met vleezigen zaadrok Guióa 268.
Kroonbladen ongeveer even lang als de kelkbladen, donkerrood. Onderst
paar blaadjes steunbladachtig Otóphora 263.
Kroonbladen langer dan de kelkbladen, wit. Vruchtbeginsel dicht behaard. Zaden zonder zaadrok 17.
17. - Schijf kaal. Kroonbladen omgekeerd eirond, minstens 3 mM
breed, hun bovenhelft van buiten weinig behaard. Vrucht meestal
uit 1 nootje bestaand Hebecóccus 262.
Schijf langharig. Kroonbladen langwerpig-omgekeerd eirond, ± 2 mM breed, van buiten dicht behaard. Vrucht uit 1—3 nootjes bestaand.
S a p {n d u s 261.
18. Meeldraden •) 8. Vruchtbeginsel en vrucht geknobbeld, stam¬
perrudiment behaard. Zaden met een zaadrok.
Xerospérmum 265.
Meeldraden 4—6. Vruchtbeginsel en vrucht glad, kaal. Zaden zonder zaadrok Aphania 262.
19. Blaadjes bij de meeste bladeren 8 — oo. Vruchtbeginsel dik
wijls reeds tijdens den bloei diep gelobd 20.
Blaadjes 4-6, zelden en slechts bij enkele bladeren 8. Vruchtbeginsel tijdens den bloei ongelobd 23-
20. Blaadjes gezaagd, het onderst paar vaak steunbladachtig of tot
een behaarden, afvallenden borstel verminderd. Bloemen in eroote pluimen met trosvormige takken. Meeldraden 5.
Pométia 267.
Blaadjes gaafrandig • • ^1'
21. Meeldraden 5-6. Vrucht openspringend Lubilia 26».
') Het gemakkelijkst telt men de meeldraden in groote knoppen.



Meeldraden 8. Vrucht niet openspringend 22.
22. Meeldraden weinig buiten de bloem stekend. Zaadrok grootendeels vrij. Zaadhuid glanzend zwartbruin. Gekweekte vruchtboom. Euphória 264. Meeldraden ver buiten de bloem stekend. Zaadrok geheel met de zaadhuid vergroeid '). In het wild groeiende boom.
Nephélium 266.
23. Vruchtbeginsel 3-hokkig. Vrucht ongelobd. Blaadjes kaal. Zaad¬
rok met een priemvormig aanhangsel. Mischocarpus 269. Vruchtbeginsel 2-hokkig. Vrucht 2-lobbig. Blaadjes behaard. Zaadrok zonder aanhangsel Arytéra 269.
24. Bladeren samengesteld 25.
Bladeren enkelvoudig Dodonaea 270.
25. Helmdraden kaal. Vruchtbeginsel ongelobd 26.
Helmdraden behaard 28.
26. Helmdraden 5. Vruchtbeginsel zittend. Blaadjes 8—20, met
scheeven voet. Steenvrucht. . . . Ganophy'llum 270. Helmdraden 6—8 27.
27. Blaadjes 4—6, van onder kaal. Vruchtbeginsel gesteeld, ongelobd.
Vrucht glad, openspringend. . . . Mischocarpus 269. Blaadjes 6—16, van onder behaard. Vruchtbeginsel zittend, gelobd. Vrucht met knobbels of dikke borstels bezet, niet openspringend Nephélium 266.
28. Blaadjes grof gezaagd. Meeldraden 8, met korte helmdraden.
Aléctryon 267.
Blaadjes gaafrandig 29.
29. Bladsteeltjes alle minder dan 5 mM lang. Blaadjes 4—8, boven
het midden het breedst, met zeer stompen, afgeknotten of uitgeranden top, het bovenst paar het grootst. Pluimen aan den voet der jonge spruiten opeengedrongen, smal, niet zeer sterk vertakt. Kelk bijna kaal, met 4—6 spitse, opgerichte slippen. Meeldraden meestal 5—6, vruchtbeginsel driekant, zittend, ongelobd. Vrucht niet openspringend. . Schleichéra 264. Niet aldus 30.
30. Blaadjes hoogstens 6, geheel kaal. Nerfoksels aan de onderzijde
diep ingezonken of doorboord. Kelkslippen spits, meeldraden 8, vruchtbeginsel gesteeld, driehokkig. Vrucht glad, bij rijpheid openspringend, zaadrok dun, aan den voet met een priemvormig aanhangsel Mischocarpus 269.
') Wanneer men den zaadrok verwijdert, ziet men de buitenlaag der zaadhuid als een dun, vaak eenigszins houtig vliesje aan de binnenzijde van den zaadrok bevestigd.



Niet aldus 31.
31. Zaadrok alleen aan den voet met de zaadhuid vergroeid. Blaadjes 4—8, van
boven sterk glanzend. Zijnerven aan de onderzijde slechts zeer weinig uitspringend. Nerfoksels noch ingezonken, noch gebaard. Vrucht + 25 mM lang, met stompe wratten bezet Lftchi 265.
Zaadrok geheel met de zaadhuid ') vergroeid.
Nephélium 266.
32. Bladeren enkelvoudig, gaafrandig. Stijlen 2. Vrucht gevleugeld.
A'cer 272.
Bladeren samengesteld, blaadjes gezaagd. Stijl schijnbaar 1, inderdaad zijn er 3 samenhangende stijlen met gemeenschappelijken stempel. Vrucht ongevleugeld. . . Turpinia 271.
1. Cardiospérmum L.
1. Bloemen zygomorf, éénslachtig-éénhuizig, in langgesteelde, rankendragende, driearmige, androgynische bloeiwijzen met trosvormige takken. Kroonbladen 3—4 mM lang, wit, twee ervan met een gele kam. Schijf2) uit 2 klieren bestaand. Meeldraden of staminodiën 8, behaard. Eierstok driekant, gaaf, stijl 3-spletig. Vrucht vliezig, opgeblazen, 20—25 mM middellijn, 3-zadig. Zaden bolvormig, zwart, met hart-niervormigen, witten navel. Bladeren afwisselend, dubbeldrietallig, blaadjes vinspletig, 10—40 mM bij 6—25 mM. Klimmend kruid. 0.50— 1.50. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen in droge streken van af de laagvlakte tot op 700 M zeehoogte, vooral echter beneden 50 M zeehoogte. Kerstmisbloem. — Bondot, j. — Loeng gendjé, j, — Loengloengan, j. — Long elongan, md. — Ojod poeloengan, j. — Parènan, j. — Paria boelan, m. — Paria goenoeng, s. Plentangan, j. — Poeloengan, j. C. Halicacabum L.
2. Allóphylus L.
1. Bloemen zygomorf, klein, in al of niet vertakte trossen, éénslachtig-éénhuizig en -tweehuizig. Kroonbladen wit, aan den voet met een behaarde schub. Schijf 2) éénzijdig, vierlobbig. Meeldraden of staminodiën 8, behaard. Eierstok 2-deelig, stijl 2-lobbig. Vrucht helderrood, sappig. Bladeren doorgaans 3-tallig, blaadjes langwerpig of lancetvormig, toegespitst, ondiep
1) Wanneer men den zaadrok verwijdert, ziet men de buitenlaag der zaadhuid als een dun, vaak eenigszins houtig vliesje aan de binnenzijde van den zaadrok bevestigd.
2) Verwijder eerst kelk en kroon.



gezaagd, 45—170 mM bij 15—80 mM. Heester, vaak min of meer klimmend. 2.00—4.00. Jan.—Dec., doch vooral in den natten moesson. Zeer veranderlijke plant. In bosschen, kreupelhout en heggen van af het zeestrand tot op 1500 M zeehoogte. Tjoekilan, j. — Tjoekilang, j. . . . A. Cóbbe BI.
3. Sapi'ndus L. Zeepboom.
1. Blaadjes 14 26, afwisselend of min of meer tegenoverstaand, langwerpig-lancetvormig, spits toegespitst, gaafrandig, de volwassene kaal, 50—155 mM bij 15—40 mM. Pluim 150—350 mM lang, dicht kortharig. Bloemen éénslachtig-éénhuizig. Bloemkroon zygomorf, kroonbladen 4, de plaats van het 5de openblijvend, schijf zeer ongelijkzijdig '), kaal. Meeldraden 8, in de d bloemen buiten de kroon stekend, in de $ tot staminodiën verminderd, vruchtbeginsel in de d bloem rudimentair, in de $ 3-lobbig, kaal, stijl met 3 korte lobben. Vruchtnootjes 2) 1—3, bolvormig, met afgeplatte buikzijde, 20—25 mM middellijn, vruchtwand saponinehoudend 3), zaadhuid zeer hard. Boom. 8.00-42.00. Nov. In bosschen beneden 1500 M zeehoogte, soms ook aangeplant (Dittelasma Ra rak Hook. f.). Bhoengkana lerek, md. — Klerek, j. — Lerak, j, m. — Lerek, j, md. — Re rak, m. — Rerek, m. — Werak, j Rarak D. C.
Blaadjes 4—6, tegenoverstaand of afwisselend, elliptisch met spitsen, stompen of afgeronden voet en spitsen, stompen of uitgeranden top, gaafrandig, kaal of van onder meer of minder dicht behaard, 40—200 mM bij 25—100 mM. Pluimen 150 250 mM lang, dicht kortharig, bloemen éénslachtig, bloemkroon nagenoeg actinomorf, kroonbladen 5, langwerpig-omgekeerd eirond, van buiten dicht behaard, ± 6 mM lang, schijf gelijkzijdig '), met langharigen rand, vruchtbeginsel dicht behaard. Vruchtnootjes 1—3,' vleezig, saponinehoudend, 12—20 mM lang. Boom. 10.00—20.00. Inheemsch in Engelsch Indië, op Java een enkele maal als sierboom aangeplant.
f S. trifoliatus L.
4. Erioglóssum BI.
1. Bloemen zygomorf, in dichtbehaarde pluimen, gemengdslachtigéénhuizig. Kelkbladen 5, behaard. Kroonbladen 4, wit, ± 5 mM lang, aan den voet met een behaarde schub. Schijf ') ongelijkzijdig. Meeldraden 8, behaard. Vruchtbeginsel 3-lobbig, ') Verwijder eerst de bloembekleedselen.
2) Een aftreksel der vruchten (boewah lerek — boewah saboen, enz.) verdrijft snel i zeker aardwormen uit bloempotten.
Daarop doelt de geslachtsnaam. Sapindus = sapo indus= Indische zeep. irak is een latinizeering van den Maleischen naam.



stijl nagenoeg gaaf. Vrucht uit 1-3 sappige, roode, 10-15 mM lange nootjes bestaand, eetbaar. Bladeren verspreid, evengevind, blaadjes 4—13, elliptisch, langwerpig of lancetvormig, met regelmatig versmalden of kort toegespitsten top, gaafrandig, van onder meer of minder dicht kortharig. Boom of opgerichte heester. 5.00—15.00. Mei—Nov. Kreupelhout, open terreinen, boschranden, loofverliezende bosschen beneden 1200 M zeehoogte. Kalajoe, j. — Katilajoe, j. - Kelajoe, j, m. - Ki lajoe, j, s. — Ki lalajoe, s. — Klajoe, j. — Pohon kilajoe, m. — Tilajoe, s. — Tilajoe watoe, j E. edule BI.
5. Aphania BI.
1 Bloemen actinomorf, in 30-150 mM lange trossen of pluimen. Kroonbladen wit, aan den voet met 2 kleine schubjes. Meeldraden 5—6, behaard. Vruchtbeginsel 2-lobbig, kaal. Vruchtnootjes 1-2, dunwandig, kaal, 10—12 mM middellijn. Zaden in elk nootje 1, zaadhuid vliezig. Bladeren verspreid, evengevind, blaadjes 2—6, lancetvormig, elliptisch of eirond, met meestal spitsen voet en versmalden of kort toegespitsten, stompen top, kaal. Boom. 6.00—18.00. April, Aug., Sept. In bosschen beneden 800 M zeehoogte. Katilajoe goenoeng, j. - Kilajoe goenoeng, j. - Regil, j.-Wegil, j. . • • A. montana BI.
6. Hebecóccus Radlk.
1. Bloemen actinomorf, in roestkleurig behaarde pluimen. Kelkbladen rond, kroonbladen dubbel zoo lang als de kelkbladen, omgekeerd eirond, 3-4 mM breed, aan den voet met een schub. Meeldraden 8, behaard, vruchtbeginsel 3-lobbig, dicht behaard. Vruchtnootje meestal 1, droog leerachtig, met oranjekleurig vilt bedekt, 25—30 mM middellijn. Zaad 1, zaadhuid leerachtig. Bladeren verspreid, evengevind, blaadjes 4—6, elliptisch of langwerpig-lancetvormig, met stompen of afgeronden top, leerachtig, ten slotte kaal. Boom. 10.00—13.00. In bosschen beneden 300 M zeehoogte, zeer zeldzaam. Ki hoè, s. — Randoe kawal, j H' ferrugineus Radlk.
7. Lepisanthes BI.
1. Blaadjes met afgeronden of hartvormigen voet. Schub der kroonbladen zonder bultjes op de naar voren omgeslagen rugzijde.



Bloemtrossen aan bladerlooze stam- en twijggedeelten gezeten, 50—250 mM lang. Bloemen actinomorf. Kelkbladen nagenoeg gelijk, kroonbladen dubbel zoo lang, langgenageld, wit. Meeldraden 8, korter dan de kroon. Vruchtbeginsel dicht behaard, vrucht ondiep gevoord, 1 -3-hokkig, hokjes van binnen behaard, 1-zadig. Zaadhuid dun. Bladeren evengevind, bladsteeltjes 3—8 mM lang, blaadjes 8—12, langwerpig of langwerpig-elliptisch, met kort toegespitsten top, bijna kaal. Boom of boomheester. 6.00—7.00. Febr.—Juli, Nov., Dec. In de Preanger en in Banjoemas in bosschen tusschen 20 en 1200 M zeehoogte. Djeboegan, j. — Katilajoe watoe, j. — Ki-lalajoe lalaki, s. — Kilalajoe leuweung, s L. montana BI.
Blaadjes met stompen of spitsen voet. Schub der kroonbladen meestal met 1—2 bultjes op de naar voren omgeslagen rugzijde. Bloemtrossen 60—100 mM lang. Bladeren evengevind, bladsteeltjes 8—12 mM lang, blaadjes ^ 10, langwerpig-elliptisch of min of meer omgekeerd eirond, met toegespitsten of versmalden, zeer stompen top. Overigens als de voorgaande. Heester of zeer kleine boom. 3.00. Juli. Slechts een enkele maal gevonden. Ki-lalajoe lalaki, s. . L. Blumeana K. et V.
8. Otóphora BI.
Pluimen eindelingsch, opgericht, 300—600 mM lang, met stijve, groene, dicht kortharige assen. Kelkbladen wit of zeer bleek rood, behaard. Kroonbladen veel korter dan de kelkbladen, wit of bleekrood. Vruchtbeginsel dicht behaard, roodachtig, zeer ondiep 3—4-lobbig. Vrucht driehoekig-bolvormig, 25—30 mM middellijn. Vruchtvleesch wit, eetbaar, de binnenlaag op een zaadrok gelijkend. Bladeren onevengevind, blaadjes 15—31, zittend, eirond-langwerpig of eirond-lancetvormig, met hartvormigen of afgeronden, vaak scheeven voet, het onderste paar steunbladachtig, teruggeslagen, hart-niervormig, algemeene bladspil kaal of ijl behaard. Heester of kleine boom. 4.00—10.00. Mrt., Juli, Aug. Hier en daar in West-Java gevonden, soms ook als sierboom aangeplant (O. spectabilis BI.). Ki angir, s.— Langir, s. — Pohon sapi, m O. amóena BI.
Trossen in de oksels van nog aanwezige of van reeds afgevallen bladeren geplaatst, niet of spaarzaam vertakt, hangend, 100—350 mM lang, met slappe, roode of rood aangeloopen, onbehaarde assen. Kelk donkerpurper, kaal. Kroonbladen ongeveer even lang als de kelkbladen. Vruchtbeginsel kaal. Bladeren evengevind, blaadjes 4—10, met spitsen voet (uitgezonderd de op steunbladen gelijkende onderste) 2.



2. Algemeene bladspil duidelijk gevleugeld. Onderst paar blaadjes teruggeslagen. Blaadjes 8—10, nagenoeg zittend. Trossen 100—350 mM lang, al of niet vertakt. Bloemen éénslachtig-éénhuizig, de $ grooter dan de d■ Kroonbladen donkerpurper. Helmdraden zeer veel korter dan de helmknoppen. Vruchtbeginsel en vrucht 3—4-hokkig, vrucht donkerrood, ± 25 mM middellijn. Vruchtvleesch wit, eetbaar, de binnenlaag op een zaadrok gelijkend. Boom. 6.00—12.00. Jan.—Dec. Op Java aangeplant en hier en daar verwilderd, inheemsch in Borneo. Kiangir,s.— Tjermèlanda,m. f O. alata BI.
Algemeene bladspil ongevleugeld. Onderst paar blaadjes opgericht. Blaadjes 4—10, duidelijk gesteeld, steeltjes 5—12 mM lang. Bloeiwijzen 100— 220 mM lang. Kroonbladen bleekpurper. Helmdraden in de ? bloemen nu eens veel, dan weer weinig korter dan de looze helmknoppen. Vruchtbeginsel en vrucht 2—3-hokkig. Vrucht donkerrood, 12—20 mM middellijn. Boomheester. 2.00—6.00. Juli, Dec. Misschien in Oost-Java gevonden. Balimbing tjina, j O. fruticósa BI.
9. Tristirópsis Radlk.
1. Bladeren dubbelgevind, vinnen 2—9, afwisselend, blaadjes eirond-elliptisch of lancetvormig, met meer of minder scheeven voet en al of niet toegespitsten, stompen of uitgeranden top, kaal, 70—180 mM bij 35—75 mM. Bloemen in veelbloemige, okselstandige en schijnbaar eindelingsche pluimen, nagenoeg actinomorf. Kelkbladen breed eirond-cirkelvormig, + 4 mM lang, kroonbladen wit, fijn behaard, ruit-cirkelvormig, aan den voet met omgeslagen oortjes, ongeveer even lang als de kelk, meeldraden 10 of zelden 11, iets langer dan de kroon, behaard, stijl kort, dik. Steenvrucht op een kers gelijkend, kaal, 25—30 mM middellijn. Boom. 5.00— 20.00. Nov. Inheemsch in Nieuw-Guinea, op Java soms als sierboom aangeplant f Tr. canarioides Boerl.
10. Schleichéra Willd.
1. Bloemen gemengdslachtig, in pluimen, welke aan den voet der jonge loten opeengedrongen zijn. Kelk met 4—6 spitse slippen. Kroonbladen ontbrekend. Helmdraden 5—8, meestal 5—6, behaard. Vruchtbeginsel zittend, driekant. Vrucht (ketjatju, j.) breed elliptisch, glad of gestekeld, ^ 25 mM lang. Zaad met geelachtigen, zuren, eetbaren zaadrok. Bladeren evengevind, blaadjes doorgaans 4 of 6, soms 8, met zeer stompen, afgeknotten of uitgeranden top, kaal, 45—180 mM bij 25—90 mM, de bovenste het grootst, de jonge fraai rood gekleurd. Boom. 15.00— 40.00. Jan.—Dec. Geheel Java beneden 700 M zeehoogte, vooral op periodiek droge gronden. Kasambhi, md.— Kasambi, j. — Kesambi, j, m. — Kesambi krikil, j. — Koesambi, j, m. — Kosambhi, md. — Kosambi, s. — Sambi, j. . Schl. trijuga Willd.
ii. Euphória Comm.
1. Bloemen in eindelingsche, geelbehaarde pluimen. Kelk 5-deelig. Kroon-



bladen lijn-spatelvormig. Meeldraden 8, slechts weinig buiten de bloem stekend, behaard. Vruchtbeginsel 2—3-Iobbig, geknobbeld. Vrucht met zeer stompe knobbels bezet of bijna glad. Zaadrok wit, eetbaar, niet met de zaadhuid vergroeid. Zaden samengedrukt bolvormig, glanzend zwartbruin, 12—16 mM middellijn. Bladeren evengevind, blaadjes 6—10, langwerpig-lancetvormig, met scheeven, spitsen voet en niet zeer spitsen top, leerachtig, van boven glanzend donkergroen, van onder dof blauwgroen. Boom. 4.00 10.00. Op Java hier en daar(o. a. bij Tangerang) gekweekt, inheemsch in China (Nephélium Longanum Wight. — N-. Lóng Yan BI.). Kalèngkèng, md. — Lèngkèng, j, m. i).
f Eu. Longana Lam.
12. Litchi Sonn.
1. Bloemen in eindelingsche, bruingeel behaarde pluimen. Kelk met 4—5 stompe tanden Kroonbladen ontbrekend. Meeldraden 7—10, behaard. Vruchtbeginsel 2—3-lobbig, fijn geknobbeld. Vrucht + 25 mM lang, met korte, hoekige, vrij spitse wratten bezet. Zaadrok wit, eetbaar, alleen aan den voet met de zaadhuid vergroeid. Bladeren evengevind, blaadjes meestal 6 of 8, zeldzamer 4, langwerpig-lancetvormig, met spitsen voet en toegespitsten top, van boven sterk glanzend, van onder dof, blauwgroen. Boom. 15.00—20.00. Inheemsch in China, vroeger (nu nog?) bij Batavia in de tuinen der Chineezen gekweekt (Nephélium Litchi Cambess). Lentji, m. — Litji, m. !) -j- l. chinénsis Sonn.
13. Xerospérmum BI.
1. Bloemen in okselstandige en eindelingsche, trosvormige, zeer fijn behaarde, meestal tot bundels vereenigde pluimen, 4-tallig. Kroonbladen wit, behaard, niet of nauwelijks langer dan de opgerichte kelkbladen. Meeldraden 8, behaard. Vruchtbeginsel 2-lobbig, wrattig, in de d" bloemen tot een behaard rudiment verminderd. Vrucht meestal uit 1 nootje bestaand, op die van kapoelasan (Nephélium mutabile BI.) gelijkend, 20— 35 mM lang, geknobbeld. Zaadrok geheel met het zaad vergroeid. Bladeren evengevind, blaadjes meestal 2 of 4, zeldzamer 6, elliptisch, langwerpig of lancetvormig, met spitsen voet en stomp toegespitsten top, leerachtig, beiderzijds min of meer glanzend, de jonge rood. Boom. 10.00—15.00. Mrt.— Aug. West- en Midden-Java in bosschen tusschen 200 en 1250 M zeehoogte. Boeroendoel, s. — Ki hoè, s. — Pendjalinan, j. — Ramboetan patjat, m. — Srögol, s. — Tjörögol mönjèt, s. —Toendoen, j X. Noronhianum BI.
]) De vruchten van Euphória Longana L. en Litchi chinénsis Sonn. worden soms met elkander verward. Zij zijn echter gemakkelijk aan den vorm der wratten te onderscheiden.



4. Bladeren verspreid. Kelk regelmatig 5-tandig of 5-lobbig. Stem¬
pels in de § of ? bloemen 3 . . 5.
Bladeren tegenoverstaand of anders de kelk onregelmatig openscheurend. Stempel in de § bloemen 1 6.
5. Kroonbladen van binnen langharig. Stijl in de ^ of $ bloemen
1 met 3 stempels. Vrucht aan den voet met een kleine ringvormige verdikking ]) Melanóchyla 283.
Kroonbladen van binnen kaal. Stijlen in de ? bloemen 3. Vrucht aan den voet met een groote ringvormige verdikking ').
Semecarpus 284.
6. Bladeren tegenoverstaand. Bloemen geel, kelkbladen 3—5, gelijk
van grootte. Kroonbladen 2—2»/a mM lang- Vrucht glad.
Bouéa 280.
Bladeren verspreid. Bloemen wit, kelk onregelmatig openscheurend, kroonbladen 9—13 mM lang. Vrucht sterk gerimpeld.
Glüta 279.
7. Pluimen kaal. Bloemen gesteeld, kelk onbehaard, kelktanden 5, veel korter
dan de buis. Meeldraden in de ^ bloemen 5, in de d meer dan dubbel zooveel als kroonbladen. Vruchtbeginsel 1, langer dan de meeldraden, stijl kort, met 3 gelobde stempels. Blaadjes 5—7, gaafrandig. Gekweekte boom Sorindéia 282.
Niet aldus 
8. Meeldraden of staminodiën 5 Rhus 282..
Meeldraden of staminodiën 8—10 9-
9. Kroonbladen ± 3 mM lang. Stijlen in de $ of ? bloemen 4—5,
vrij 
Kroonbladen 7—10 mM lang. Stijlen in de steeds § bloemen 5, samenklevend, met 1 gemeenschappelijken stempel.
Dracontomélum 281.
10. Bloemen alle of meerendeels 5-tallig, in groote, eindelingsche,
wijdvertakte pluimen, welke aan den top van bebladerde twijgen zijn geplaatst. Kroonbladen geelwit, in den knop aan den voet klepsgewijs aaneensluitend. . . • Spondi'as 280. Bloemen meerendeels 4-tallig, in kleine, aarvormige pluimen, welke gewoonlijk aan den top van bladerlooze takken opeengedrongen zijn. Kroonbladen groen of roodachtig, in den knop dakpansgewijs dekkend.
O d ï' n a 281.
1. Buchanania Roxb.
1. Bladeren met zeer stompen of afgeronden, ook wel met zeer kort en stomp toegespitsten top, omgekeerd eirond-langwerpig of
*) De aangezwollen top van het bloemsteeltje.



omgekeerd eirond-lancetvormig, met spitsen voet, 100—280 mM bij 25—90 mM. Pluimen 80—250 mM lang, tot een eindelingsche tuil samenkomend, ijl kortharig. Kroonbladen 5, wit, ± 2'ln mM lang, meeldraden 10, kort, stampers 5, alle even lang, 1 ervan vruchtbaar en breeder dan de andere, vrucht cirkel-lensvormig, op den top met een spitsje, 8—10 mM middellijn. Boom. 5.00—25.00. Jan.—Mei, Juli, Aug., Nov. Geheel Java beneden 500 M zeehoogte. Geiasan, j. — Ingas mcinoek, j. — Otak hoedang, m. — Pepoan, s. — Popohan, j, s. — Rengas manoek, s. — Reungas manoek, s. . . B. flórida Schauer.
Bladeren met spits toegespitsten top, lancetvormig, met spitsen voet, 100— 180 mM bij 40—50 mM. Pluimen 100—150 mM lang. Vrucht scheef ei-hartvormig met een spitsje op den top. Boom. 5.00—6.00. Misschien op Java gevonden. Paoeh pipit, m B. sessilifólia BI.
2. Mangffera L. ').
1. Bladeren hoogstens 5 maal zoo lang als breed 2.
Bladeren 6—15 maal zoo lang als bFeed, lijn-lancetvormig, met spitsen voet
en spitsen of stompen top, 125—375 mM bij 15—25 mM. Zijnerven zeer talrijk, bijna horizontaal afstaand. Bladsteel 40—75 mM lang. Bloemen onbekend. Vrucht zoo groot als een kinderhoofd, bitter en zuur a). Boom. 20.00. Zeer lang geleden op Java gevonden. Gompoer, s. — Mangga oetan, m jVi. macrocarpa BI.
2. Kroonbladen in alle bloemen 4, langwerpig, 4—5 mM lang, in het midden
met 3 ribben, welker toppen buiten het kroonblad steken. Schijf breed, volkomen meeldraad 1, staminodiën klein. Vrucht onbekend. Pluim behaard of geheel kaal. Bladeren langwerpig, in of boven het midden het breedst, met spitsen voet en meestal stompen top, leerachtig, 100— 180 mM bij 30—50 mM. Bladsteel 12—40 mM lang. Boom. Juni. Soms aangeplant f M. similis BI.
Niet aldus 3.
3. Hoofd- en zijassen der pluim kaal 4.
Hoofd- en zijassen der pluim duidelijk kortharig 6.
4. Schijf goed ontwikkeld, kussenvormig, veel breeder dan het
vruchtbeginsel, aan de binnenzijde den meeldraad dragend. Vruchtbare meeldraad 1, iets langer dan de kroonbladen, stijl ^ 5 mM lang. Vrucht oneetbaar. Bladeren leerachtig, langwerpig-lancetvormig, met spits toegespitsten top, aan weerszijden van de middennerf met 15—20 zijnerven, tot 150
0 Vreemd als het schijnen moge, dit geslacht is nog zeer onvolkomen bekend. Inzending van bloeiend materiaal, later gevolgd door vruchten van denzelfden boom afkomstig, zal zeer welkom zijn. In 's Lands Plantentuin gedijt het geslacht Mangifera bedroevend slecht.
3) Volgens Blume bedwelmend.



mM lang, 40—60 mM breed. Pluimen tot 200 mM lang, bloemsteeltjes 3—4 mM lang, fijn behaard. Kroonbladen 4—5 mM lang, met 3 verheven ribben. Boom. 14.00—21.00. In den jongsten tijd alleen in Oost-Java gevonden. Pao ketjik, md. — Pari, s. — Pelem ketjik, j M. longipes Griff.
Schijf nagenoeg ontbrekend. Bladeren dik leerachtig. Vruchtvleesch geel, naar terpentijn riekend en smakend. Bloemen welriekend 5.
5. Kroonbladen 7—10 mM lang, langwerpig-lancetvormig, aan den voet geel,
daarboven donkerrood, aan den top lichter gekleurd, aan het einde van den bloei eenigszins verbleekend. Vruchtbare meeldraad 1, helmdraad 5_10 mM lang. Stijl nagenoeg eindelingsch, 4—6 mM lang. Vrucht langwerpig rond, scheef. Bladeren langwerpig met stompen, meestal eenigszins uitgeranden top, zeer dik en stijf, min of meer geplooid, 120—330 mM bij 45—120 mM. Boom. 20.00—30.00. Mei—Dec. Vaak aangeplant. Asarn bawang, m. — Batjang, m. — Bawang, j. — Limoes, s. — Mangga batjang, m f M. foétida Lour.
Kroonbladen 4—6 mM lang, aanvankelijk wit, aan den voet met een gele, rood omrande vlek, allengs rood verkleurend. Vruchtbare meeldraad 1, helmdraad 3—4 mM lang, eerst wit, daarna rood. Stijl zijdelingsch, 2V2— 3'/2 mM lang. Vrucht langwerpig rond, 100—130 mM lang, met vele gele of bruine stippels. Bladeren langwerpig-lancetvormig met spitsen voet en toegespitsten, meestal spitsen top, minder stijf dan bij de voorgaande soort, 160— 300 mM bij 60—100 mM. Boom. 20.00—30.C0. Juli, Aug. Vaak aangeplant. Bembem, md. — Bèni, md. — Binè, md. — Hembatjang, m. — Kabembem, m. — Kaèni, md. — Kainè, md. — Kawèni, j, s. — Kebmbem, m. — Koewèni, j. - Kwèni, j. — Mangga kebembem, m. — Tangkal kawèni, • t M. odorata Griff.
6. Kroonbladen bij de cf bloem 6—9 mM, bij de £ 10—11 mM lang,
lijnvormig, spits, van binnen donkerpaars, van buiten licht lila. Schijf smal. Vruchtbare meeldraad bij de d" bloem 11—12 mM lang, ver buiten de kroon stekend, bij de ^ ± 6 mM lang, veel korter dan de kroonbladen, stijl ± 9 mM lang- Vrucht smal langwerpig rond, vuilgeel of bruinachtig, 120—160 mM bij 60—90 mM. Vruchtvleesch wit, stinkend. Steenkern met zeer dunnen wand, zaadlobben met veel melksap. Bladsteel 10—15 mM lang. Bladeren langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormigomgekeerd eirond, met kort toegespitsten, stompen top, 100— 300 mM bij 30—90 mM (bij jonge boomen soms veel grooter), zijnerven aan weerszijden van de middennerf 18—30. Boom. 10.00—30.00. Juni—Jan. In het wild alleen in West-Java gevonden, in geheel West-Java ook als vruchtboom aangeplant. Binglö, s. — Kemang, m, s. — Kemang badak, s. — Kemang binglö, s. — Mangga kemang, s M. caesia Jack.
Kroonbladen 3—5 mM lang, geelwit, purper geaderd. Schijf breed, aan de binnenzijde den meeldraad en de staminodiën dragend. Vruchtbare meel-



zijn. Kroonbladen meestal 4, zelden 5, langwerpig, groenachtig geel, rood aangeloopen, + 3 mM lang. Mannel ij ke ') pluimen 150—300 mM lang, meeldraden dubbel zooveel als kroonbladen, zt 2'/2 niM lang. Vrouwelijke pluimen 100- 210 mM lang, gewoonlijk alleen aan den voet vertakt, takken aarvormig. Staminodiën minder dan 1 mM lang, vruchtbeginsel kaal, stijlen 4. Vrucht (op Java hoogst zeldzaam) langwerpig rond, scheef, 12—16 mM lang. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—13, met rechten of scheeven voet en lang toegespitsten top, gaafrandig, 60—150 mM bij 25—52 mM, aanvankelijk sterharig, weldra kaal. Stam knoestig, vaak zeer groote hoeveelheden gom afscheidend 2). Boom. 10.00— 20.00. Mrt., April, Juni-Dec. In geheel Java beneden 1200 M zeehoogte langs wegen en als steunboom aangeplant, tot dusver uitsluitend in $ exemplaren gevonden. Djaran, s. — Kadjeng kapal, j. — Kadjeng santen, j. — Kadjoe palembang, md. — Kadjoe tjeureun, md. — Kajoe djaran, j. — Kajoe koeda, m. — Kajoe koeda-koeda, m. — Kajoe santen, j. — Kedondong, m. — Ki koeda, s. — Santen, j. — Wit djaran, j. — Wit kapal, j. — Wit koeda-koeda, j. . f O. Wódier Roxb. var. Wirtgénii Engler.
9. Sorindéia Thouars.
1. Bloemen gemengdslachtig, in eindelingsche en okselstandige, onbehaarde pluimen. Kelk kaal, zeer kort 5-tandig. Kroonbladen 5, eirond, spits, dik. Meeldraden in de cf bloem 12 of meer, in de ^ bloemen 5, iets korter dan de kroonbladen. Vruchtbeginsel langer dan de meeldraden, stijl kort, met 3 gelobde stempels. Vrucht langwerpig, spits. Bladeren onevengevind, blaadjes 5—7, kortgesteeld, eirond-langwerpig, met kort stomp toegespitsten top. Vroeger op Java gevonden, waarschijnlijk echter uitsluitend in 's Lands Plantentuin (S. glabérrima Hassk.).
f S. madagascariénsis Pet. Thouars. var. paucijuga Engl.
10. Rhüs L.
1. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld 2-
Afzonderlijke bloemen zittend, vereenigd tot groote, eindelingsche,
dicht geelharige pluimen, <3 of Kroonbladen wit, langwerpig, ± 2'/o mM lang, van binnen behaard. Meeldraden korter dan de kroonbladen, schijf kaal, vruchtbeginsel in de d bloem slecht ontwikkeld, in de § met 3 korte stijlen. Vrucht klein, bolvormig. Bladeren verspreid, onevengevind, blaadjes 11 21, kort gesteeld, met scheeven voet en stompen top, vliezig, van onder op de nerven zachtharig, 45—180 mM lang. Boom. 10.00 20.00. Febr., Oct., Nov. Alleen in Oost-Java gevonden, in 's Lands Plantentuin aan de Tjiliwong verwilderd (Rh. rüfa T. et B.). Kadongdong goenoeng, s.— Tjembawak, j. . Rh. retüsa Zoll.
2. Blaadjes alle of meerendeels 30—60 mM breed 3-
') Tot dusverre op Java nog niet gevonden.
2) Deze gom is van zeer slechte hoedanigheid.



1. Agelaea Soland.
1. Blaadjes van onder geheel kaal, langwerpig, met afgeronden voet en toegespitsten, vaak verdrogenden en dan schijnbaar stompen of afgeronden top, 80—200 mM bij 40—75 mM. Pluimen okselstandig, sterk vertakt, 30—50 mM lang, dicht behaard. Bloemen éénvormig, wit, stinkend, kroonbladen lijnvormig, ± 6 mM lang, meeldraden 10, alle volkomen, ^ 3 mM lang, stampers 5, klein, dicht behaard, stijlen opgericht. Vruchten uit 1—4 min of meer gerimpelde kokervruchtjes bestaand. Klimmende heester. 10.00—28.00. April, Mei, Aug. Hier en daar (o. a. bij Depok) gevonden (Cónnarus Diepenhórstii Miq.). Areuj kokotokan, s. — Kloeron, j. — Ojod gambir, j.— Tjometan, j A. Diepenhórstii King.
Blaadjes van onder op de nerven behaard, ovaal-langwerpig of het eindblaadje eenigszins ruitvormig, alle met afgeronden voet en toegespitsten top, 50—125 mM bij 25—65 mM. Pluimen okselstandig, 10—20 mM lang, dicht behaard. Bloemen ongelijkstijlig. Kroonbladen lijnvormig wit, 4 -5 mM lang. Meeldraden en stampers 4—6, meestal 5. Kortst ij lige bloemen: Helmdraden draadvormig, 4—5 mM lang. Stampers klein, met zeer korte, buitenwaarts omlaaggebogen stijlen. Langst ij lige bloemen: Helmdraden zeer kort, buitenwaarts omlaaggebogen. Stampers dicht behaard, stijlen vrij lang, opgericht. Kokervruchten eirond met vrij lang gesnavelden top, sterk geknobbeld, 20—25 mM lang. Klimmende heester. 15.00. Mrt., Nov., Dec. Alleen bij Palaboean Ratoe en op Noesa Kembangan gevonden.
A. vestita Hook. fil.
2. Rouréa Wall.
1. Blaadjes 12—48, nagenoeg zittend, langwerpig met evenwijdige zijden, met hartvormigen voet en breeden, uitgeranden top, stijf leerachtig, 12—25 mM bij 4—8 mM, van boven glanzend groen, kaal, van onder grijsgroen, fijn behaard. Trossen bundelsgewijs in de bladoksels, dicht kortharig, bloemsteeltjes 2—4 mM lang, geleed, kroonbladen lijnvormig, spits, helderwit, ^ 7 mM lang, meeldraden 4—6 mM lang »), vruchtbeginsels 5, bijna
kaal, stijlen 1 Vs—2 mM lan8» kaal> wit> met roode stemPelsKokervruchten na het openspringen gekromd, op den top met
!) Dit is blijkbaar een kortstijlige vorm. Van den langstijligen heb ik geen bloemen gezien.



een spitsje, 15 20 mM lang, helderrood. Klimmende heester. Mrt-, April, Oct. Hier en daar (o. a. bij Depok) gevonden (R. lucida Planch.) R. paralléla Planch.
Blaadjes meestal 3, zeldzamer 5 of 7 >), duidelijk gesteeld, gewoonlijk eirond met afgeronden voet en lang staartvormig toegespitsten, stompen (niet uitgeranden) top, leerachtig, glanzend, 40 110 mM bij 20—50, geheel kaal. Trossen kaal, bloemsteeltjes 5—10 mM lang, kroonbladen rood, stijlen + 3 mM lang, helmdraden (bij de door mij onderzochte exemplaren) slechts weinig korter dan de geheele stamper. Kokervruchten na het openspringen gekromd, ± 20 mM lang, rood. Klimmende heester. 10.00 50.00 2). April. Geheel Java in bosschen boven 100 M zeehoogte. Uil mingipj. — Kadelik, md. — Liktjilikan, md. — Oepil aking, j R. hümilis BI.
Exemplaren met langwerpige, aan den voet min of meer wigvormige blaadjes worden weieens als een afzonderlijke soort (R. pulchélla Planch.) beschouwd. Zij zijn echter door allerlei overgangsvormen met het type verbonden en verdienen hoogstens als vorm (forma pulchélla) afgezonderd te worden.
3. Roureópsis Planch.
1. Trossen bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst, tot 25 mM lang, weinig behaard. Bloemsteeltjes 6—10 mM lang, vaak met eenige nietige, onder elkaar geplaatste, behaarde schutblaadjes, kelk tijdens den bloei + 6 mM lang, slippen meer dan dubbel zoo lang als breed, kroonbladen lijnvormig, dubbel zoolang als de kelk, meeldraden 10, ongelijk, ± 2 mM lang, stampers 4 5, klein, bijna kaal, stijlen ^ 4 mM lang. Kelkslippen bij de vrucht niet meer dakpansgewijs dekkend doch schuin opstaand, vrucht langwerpig rond, recht, 12—15 mM lang, zaad zonder zaadrok. Blaadjes 5—7, zeldzamer 3 of 9, eirond of langwerpig met afgeronden of wigvormigen voet en toegespitsten, duidelijk uitgeranden top, leerachtig, kaal, 40— 110 mM bij 25—55 mM. Klimmende heester. 1.00—16.00. Aug. Hier en daar gevonden, vooral in West-Java. Areuj go■l0^' s javanica Planch.
) Aan jonge loten vindt men soms 9 langwerpig-lancetvormige blaadjes. -) Dr. S. H. Koorders geeft deze bijna ongelooflijke hoogte op voor een door hem verzameld exemplaar (20725 /?).



bemesting verbouwd. (Cr. Arnottiana Bth.). Berabas, j.— Èntjèng èntjèng, j. — Hahapaan, s. — Kèrèan, j. — Orok örok kebo, j. Cr. semperflórens Vent.
21. Kelk 18—25 mM lang. Peulen ver buiten den kelk stekend,
veelzadig. Schutblaadjes onder den kelk priemvormig. . 22.
Kelk 8—15 mM lang. Peulen niet of nauwelijks langer dan de kelk, 1—2-zadig. Bloeiwijzen ten slotte pluimvormig 24.
22. Stengels naar boven rolrond of kantig-geribd, doch niet scherp
vierkant 23.
Stengels naar boven scherp vierkant, dicht kortharig. Steunbladen zeer klein en priemvormig of geheel ontbrekend. Bladeren duidelijk gesteeld, lijn-lancetvormig, 40—300 mM bij 10—20 mM, beiderzijds aanliggend behaard. Trossen eindelingsch en tegenover de bladeren, niet tot pluimen vereenigd, ijl, 6—10-bloemig. Schutbladen priemvormig, kelk dicht roestkleurig behaard, diep gedeeld. Kroon weinig langer dan de kelk, peul 35-50 mM lang, 12—20-zadig. Opgericht kruid. Nog niet met zekerheid op Java gevonden Cr. tetragona Roxb.
23. Bladeren zeer dicht bekleed met lange, aanliggende, roestkleurige haren,
de lagere bladeren lancetvormig, tot 200 mM lang, tot 60 mM breed, de hoogere lijn-lancetvormig, de meeste meer dan 15 mM breed. Steunbladen duidelijk zichtbaar, priemvormig, teruggekromd. Bloemen vrij dicht bijeenstaand. Opgericht kruid. Vroeger op den Malabar en bij Soemedang gevonden Cr. grandiflóra Reinw.
Bladeren meestal grijsharig, zeldzamer roestkleurig behaard, de lagere lancet-lijnvormig, tot 100 mM lang, tot 30 breed, de hoogste nagenoeg lijnvormig en minder dan 15 mM breed. Steunbladen klein of geheel ontbrekend. Bloemen vrij ver uiteenstaand, welriekend. Plaat der vlag eirond, heldergeel, aan den voet met 2 bruinroode knobbels, aan de rugzijde behaard, 25—35 mM lang. Vleugels breed, wat korter dan de lang toegespitste kiel. Meeldraden slechts kort vergroeid, de vlagmeeldraad bijna vrij. Peulen dicht afstaand behaard, zaden met kiem wit. Opgericht, wijd vertakt kruid. 0.60—2.50. Jan.—Dec. Hier en daar gevonden, in Engelsch Indië in 't groot als vezelplant verbouwd. Cr. jüncea L.
24. Steunbladen ontbrekend. Bladeren langwerpig-lancetvormig, 40—100 mM bij
12—20 mM. Schutblaadjes elliptisch. Kelk 12—15 mM lang, niet kleverig, de beide bovenste slippen breed, grooter dan de andere, dicht aanliggend behaard. Bloemkroon bleekgeel, vlag 15—20 mM lang, eirond-ruitvormig, spits, vleugels korter dan de kiel. Peul binnen den kelk besloten, 10—12 mM lang, 2-zadig, zaden met goed ontwikkeld kiemwit. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Misschien op Java gevonden. Cr. frilva Roxb.
Steunbladen goed ontwikkeld, lijn-priemvormig. Bladen lancetvormig-omgekeerd eirond, 12—40 mM bij 4—12 mM. Schutbladen lancetvormig. Kelk 8—10 mM lang, met smalle slippen. Peul 1—2-zadig. Opgerichte heester. Misschien op Java gevonden Cr. paniculata Willd.
25. Bladeren alle of meerendeels 3-tallig 26.



Bladeren alle of meerendeels 5-tallig, blaadjes lijn-Iancetvormig, met spitsen voet en stompen, afgeronden, afgeknotten of uitgeranden top, 20—100 mM bij 5—20 mM. Stengels hol. Trossen 10—40-bloemig, echter slechts 2—3 bloemen tegelijk geopend, schutbladen groot, lang blijvend, bloemsteeltjes nabij den voet met 2 kleine schutblaadjes, kelk nagenoeg kaal, bloemkroon geel, rood geaderd, vlag 17—22 mM lang, vleugels langer dan de kiel, peul lang gesteeld, zonder den steel 45—65 mM lang, 30—40-zadig, zaden met kiemwit. Opgericht kruid. 0.50— 1.20. Jan.- Dec. Op vochtige of moerassige plaatsen in de laagvlakte, om Batavia niet zeldzaam (o. a. op de moerassige grasvelden tusschen Pepanggo en de kali Soenter). Misschien soms ook als groene bemesting verbouwd. . Cr. quinquefólia L.
26. Peulen 1 2-zadig. Geheele kelk (dus met inbegrip der slippen)
minder dan 5 mM lang. Blaadjes minder dan 40 mM lang, hoogstens 15 mM breed, van boven kaal, van onder fijn aanliggend behaard 27.
Peulen veelzadig. Zaden met kiemwit. Bloemen geel. . 29.
27. Blaadjes smal langwerpig-wigvormig of langwerpig-omgekeerd
eirond, meestal met uitgeranden top, hoogstens 5 mM breed.
Bloemkroon geel 28
Blaadjes ovaal-elliptisch, met afgeronden of stompen top, 10—35 mM bij 6 15 mM. Steunbladen klein, teruggeslagen. Trossen eindelingsch en tegenover de bladeren geplaatst, veelbloemig, schutbladen klein, teruggeslagen, peul behaard. Wijd vertakt, dicht kortharig kruid. 0.30—0.60. Misschien vroeger op Java gevonden Cr. elliptica Roxb.
28. Trossen 4 12-bloemig, gedrongen, met inbegrip van den korten
steel 15—40 mM lang. Bloemsteeltjes zeer kort, bloemkroon dubbel zoo lang als de kelk, kiel lang gesnaveld. Peul eivormig, aanvankelijk dicht behaard, geleidelijk kaal wordend, door den gekromden stijlvoet gekroond, 3—4 mM lang. Zaden met kiemwit. Steunbladen priemvormig, zeer smal. Algemeene bladsteel meestal korter dan de blaadjes, blaadjes smal langwerpig-wigvormig, 6—25 mM bij P/s—5 mM. Opgericht kruid. 0.15 0.35. Juni. In Oost-Java tusschen 300 en 500 M zeehoogte gevonden (Cr. Z o 11 i n g e r i a n a Miq.). Cr. medicaginea Lmk.
Trossen 12—40-bloemig, niet gedrongen, met inbegrip van den korten steel 100 —150 mM lang. Bloemkroon driemaal zoo lang als de kelk. Peul ijl behaard, + 4 mM lang. Algemeene bladspil langer dan de blaadjes, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, 12-25 mMlang. Opgericht kruid. 0.50-0.75. N°g "iet m£t zekerheid °P Java gevonden. . Cr. Trifoliastrum Willd.
29. Kelk aan den voet i) met 2 elliptische, 3—4 mM breede schutblaadjes,
') Niet te verwarren met den voet van het bloem steeltje.



deze spits, tot aan de vruchtrijpheid blijvend. Kelk ±5 mM lang, bloemkroon bleekgeel, veel grooter dan de kelk, peul zittend, min of meer gekromd, hard, dicht afstaand behaard, 20—25 mM lang, 5— 10-zadig. Blaadjes elliptisch, in of iets onder het midden het breedst, met spitsen voet en toegespitsten top, 50-100 mM lang. Opgericht kruid. Nog niet met zekerheid op Java gevonden Cr. bracteata Am.
Schutblaadjes aan den kelkvoet zeer smal draadvormig oi geheel ontbrekend. Grootste breedte der stengelblaadjes soms boven 't midden gelegen • 30.
30. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2—5 mM, bij de rijpe vrucht 4—8 mM lang. Schutbladen aan den voet der bloemsteeltjes lang voor den bloei afvallend (de voet ervan blijft echter vaak staan). Schutblaadjes of nabij den kelk geplaatst öf met den voet der kelkbuis vergroeid. Kelk van buiten vrij dicht behaard. Plaat der vlag 10—15 mM lang. Steel der peul boven de kelkinplanting Vï—4mM lang. Zaden ') 20—55, bij rijpheid ±3mM lang. Stengels niet berijpt, vaak sterk vertakt, niet spoedig kaal wordend. Steunbladen althans aan de toppen der twijgen aanwezig. Blaadjes van onder duidelijk behaard. . . . 31.
Bloemsteeltjes tijdens den bloei 10-15 mM, bij de rijpe vrucht 15-20 mM lang. Trossen ijl, slechts zeer enkele bloemen tegelijk geopend. Schutbladen aan den voet der bloemsteeltjes tijdens den bloei nog aanwezig. Schutblaadjes ver van den kelk verwijderd, zeer klein, ten slotte afvallend. Kelk gewimperd, overigens kaal of nagenoeg kaal. Plaat der vlag 25 30 mM lang, lichtgeel, van buiten vaak eenigszins rood aangeloopen, bij de oudere bloemen ook des voormiddags teruggekromd. Vleugels zeer veel korter dan de langgesnavelde kiel. Steel der peul boven de kelkinplanting 20 25 mM lang, de peul zelve 35—45 mM lang, 10—20-zadig, zaden bij rijpheid -f- 5 mM lang. Stengel berijpt, zeer spoedig geheel kaal, bij de door mij waargenomen exemplaren niet of spaarzaam vertakt en alleen nabij den top bebladerd. Steunbladen geheel ontbrekend, bladstelen wijd afstaand, blaadjes elliptisch of elliptisch-langwerpig, met spitsen voet en stompen of vrij spitsen, door een nerfspitsje gekroonden top, van onder zeer ijl behaard of geheel kaal, 25—55 mM bij 15—35 mM. Opgericht kruid, volgens sommigen een strandplant. 0.50—1.00. Juli. Nov. Misschien vroeger op Java gevonden Cr. laburnifólia L.
31. Vleugels ongeveer even lang als of wat langer dan de kiel. Bloeiend
gedeelte van den tros doorgaans niet meer dan 5 cM lang. Schutblaadjes vrij van den kelk, 3—5 mM lang. Kelkbodem niet plat. Plaat der vlag bij alle bloemen des voormiddags over de andere kroonbladen omlaag geslagen, zich in den loop van den namiddag terugkrommend, aan de rugzijde vaak purper gevlekt, doch niet purper gestreept. Bovenrand van de plaat der kiel dicht
i) Zeer vaak worden de zaden door insekten vernield, soms zelfs is aan een plant geen enkel goed zaad te vinden.



langharig. Peul boven de kelkinplanting door een hoogstens 1 mM langen steel gedragen, afstaand langharig, 25—35 mM lang. Steunbladen 3—6 mM lang. Blaadjes ovaal of ovaalomgekeerd eirond, met spitsen, stompen of afgeronden, door een nerfspitsje gekroonden top, 25—65 mM bij 15—40 mM. Opgericht kruid. 1.00—2.00. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen, langs wegen, op ruigten, van af de laagvlakte tot op 250 M zeehoogte, soms ook voor groene bemesting verbouwd. Orok örok, j. Orok örok kebo, j Cr. incana L.
Vleugels zeer veel korter dan de kiel. Bloeiend gedeelte van den tros vaak veel meer dan 5 cM lang. Schutblaadjes met den platten kelkbodem vergroeid, het vrije gedeelte vaak nauwelijks waarneembaar. Plaat der vlag bij de oudere bloemen ook des voormiddags teruggekromd. evenals de kiel met een grooter of kleiner aantal purperen strepen. Bovenrand van de plaat der kiel kortharig. Peul boven de kelkinplanting door een 2—4 mM langen steel gedragen, fijn aanliggend behaard of kaal, 35 45 mM lang. Steunbladen i/2—2 mM lang. Blaadjes ovaal of ovaal-omgekeerd eirond, met afgeronden, tevens zwak uitgeranden, door een nerfspitsje gekroonden top, 35 -90 mM bij 20 65 mM. Opgericht kruid. 1.00—2.00. Op zonnige plaatsen, op ruigten, langs wegen en dijken, van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte, vaak ook voor groene bemesting verbouwd. (Cr. striata D. C.). Èntjèng èntjèng, j. — Geger sorc, s. Orok örok, j. Orok örok sapi, j. Cr. Saltiana Andr.
2. Lupinus Tournef. Lupine.
1. Bloemen wit of heldergeel, haar steeltjes minder dan 5 mM lang. . . 2.
Bloemen blauw, blauw met wit of blauw met rood. Onderlip van den kelk
gaaf of bijna gaaf. . 3
2. Bloemen heldergeel, zeer kort gesteeld, in 3—8 boven elkaar geplaatste,
+ 5-bloemige kransen, zeer welriekend. Schutbladen vroeg afvallend, opgericht, eirond, stomp. Kelk met 2 schutblaadjes, bovenlip van den kelk 2-deelig, de onderlip duidelijk 3-tandig. Peul sterk behaard, 35—50 mM lang, 4—6-zadig, zaden gevlekt. Blaadjes 5—9, langwerpig, langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormig, beiderzijds behaard. Opgericht kruid. 0.30—0.70. Inheemsch in Z. W. Europa, op Java soms voor groene bemesting verbouwd. Gele lupine. — Koeboonen. . . . f L. lüteus L.
Bloemen wit, duidelijk gesteeld, in korte, zittende, niet uit kransen bestaande trossen. Schutbladen kort. Kelk zonder schutblaadjes, de bovenlip gaaf, de onderlip zeer kort 3-tandig. Peul behaard, 50—75 mM lang, 5-6zadig, zaden wit, éénkleurig. Blaadjes 5—7, langwerpig-omgekeerd eirond, gewimperd, van boven kaal, van onder aanliggend langharig. Opgericht kruid. 0.30 1.25. Inheemsch in Sicilië, op Java soms voor groene bemesting verbouwd. Witte lupine t L. albus L.



3. Bloemsteeltjes 4—10 mM lang. Kelk met 2 schutblaadjes, bovenlip van den
kelk 2-tandig. Blaadjes der stengelbladen niet lijnvormig 4.
Bloemsteeltjes uiterst kort. Bloemen hemelsblauw, verspreid langs de as van vrij lange trossen. Kelk ') volgens sommigen zonder, volgens anderen met schutblaadjes, bovenlip van den kelk diep 2-deelig. Peulen langwerpig, afstaand behaard, 4—6-zadig, zaden grijs met witte vlekken en onregelmatige bruine strepen. Blaadjes 7—8, lijnvormig, stomp, 25— 40 mM lang, 2—5 mM breed, beiderzijds behaard. Opgericht kruid. 0.30—1.25. Inheemsch in Zuid-Europa, misschien op Java soms. voor groene bemesting verbouwd. Blauwe lupine. . f L. angustifólius L.
4. Bloemen blauw met wit, langs de as van den vrij dichten tros verspreid
of in paren. Schutbladen smal lancetvormig, lang voor den bloei afvallend. Kelk minder dan 10 mM lang, beide lippen gaaf. Schutblaadjes langwerpig, op de grens der beide lippen gezeten. Plaat der vlag minder dan 20 mM middellijn. Vleugels breed, kiel langgesnaveld. Peulen langharig. Blaadjes 6—10, langwerpig-omgekeerd eirond of lancetvormig-omgekeerd eirond, met zeer kort toegespitsten of door een nerfspitsje gekroonden top, van boven kaal, van onder aanliggend behaard. Overblijvende plant met onderaardschen wortelstok, waaruit talrijke opgerichte, 0.20—0.40 hooge stengels ontspruiten. Jan. Inheemsch in Noord-Amerika, op Java soms voor groene bemesting verbouwd en daarvoor, naar het schijnt, niet ongeschikt. Amerikaansche lupine.
f L. perénnis L.
Bloemen blauw met rood, de lagere van den tros in kransen of halfkransen, de hoogere verspreid. Schutbladen eirond-lancetvormig, vrij lang blijvend. Kelk meer dan 10 mM lang, de onderlip met 3 zeer korte tandjes. Plaat der vlag meer dan 20 mM middellijn. Peul ± 50 mM lang, zeer dicht behaard. Blaadjes 7—9, langwerpig-omgekeerd eirond, met stompen, door een nerfspitsje gekroonden top, beiderzijds zachtharig. Éénjarig, opgericht kruid. Inheemsch in Zuid-Europa, op Java soms voor groene bemesting verbouwd. Bonte lupine 1" L. varius L.
3. Spartium L.
1. Bloemen in eindelingsche trossen, groot, geel, welriekend. Kelk aan de rugzijde scheedevormig gespleten, de 3 ondertanden vergroeid. Kiel spits, langer dan de vleugels, aan den voet met de meeldradenbuis vergroeid. Meeldraden tot een rondom gesloten buis vergroeid, helmknoppen afwisselend langer en korter, vruchtbeginsel zittend, peul lijnvormig, kaal of behaard, 2-kleppig. Twijgen hol, bladeren ver uiteenstaand, uit 1 klein blaadje bestaand. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Inheemsch in het Middellandsche-Zeegebied, op Java misschien soms als sierplant gekweekt t Sp. junceum L.
4. Cy'tisus L.
1. Bloemen geelachtig wit, alleenstaand of in korte, opgerichte trossen. Kelk 10—15 mM lang, dicht aanliggend behaard, ongeveer halfweg 2-lippig, bovenlip spits 2-lobbig, onderlip 3-tandig. Vlag breed genageld, plaat
') Schrijver heeft geen materiaal van deze plant evenmin als van de als sierplant gekweekte L. Cruikshanksi machtig kunnen worden en houdt zich voor toezending van een bloeiend exemplaar van beide soorten aanbevolen.



± 15 mM middellijn, aan de rugzijde aanliggend behaard. Kiel korter an de vleugels. Vruchtbeginsel lijnvormig, dicht aanliggend behaard iSV t t HStli^ Steunbladen ontbrekend. Algemeene bladsteel dooreen nerf? t .! b,a*djes' 01330)68 langwerPiS' met vrij spitsen, door een nerfspitsje gekroonden top, 15-30 mM bij 6-12 mM, van boven
heester3" 00 ! 2M"fïï T *** 3a"liggend behaard' Opgerichte neester. 1.00-2.00. Oct. Eenige jaren geleden op den Tengger als vee-
IZntl Ü r gr0e"e bemesting gekweekt, inheemsch in Madeira. SaRl ' agasaste. . . f C. proli'ferus L. var. palménsis Christ
06mr l"jldfrgeel' in ,anSe> hangende, aanliggend behaarde trossen. Kelk ± 5 mM lang, kort getand. Vlag smal genageld, plaat ± 15 mM middellijn, aan de rugz.jde kaal. Kiel veel korter dan de vleugels. Vruchtbeginsel lijnvormig, dicht en fijn behaard, langer dan de stijl Peul gekromd, 5-9-zadig, dicht aanliggend behaard. Zaden vergiftig Steun-
Ï ÜS" P"em.vormig' a'gemeene bladsteel doorgaans langer dan de aadjes, blaadjes ovaal met spitsen voet en meestal stompen, door een nerfspitsje gekroonden top, 30-80 mM bij 20-40 mM, van boven kaal " 6I Ï ^"liggend behaard. Opgerichte heester of kleine boom.' 3.00 10.00. Misschien soms aangeplant, inheemsch in de Alpen. Gouden Regen. - Sor srengéngé, j. f c Labürnum L
5. Paróchetus Ham.
1. Bloemen in langgesteelde, 2-3-bloemige schermen, roodpaars. oemstelen en bloemsteeltjes ij! langharig, schutblaadjes aan den kelkvoet ontbrekend, kelk 7-10 mM hoog, de beide bovenslippen tot nabij den top vergroeid. Vlag 15—25 mM lang in een duidelijken nagel versmald, zonder oortjes aan den voet van buiten kaal, vleugels ongeveer even lang als de kiel' Vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel kaal, bijna even lang als de s ijl, peul zittend, lijnvormig, met spitsen top, 15—25 mM bij —5 mM, 10—20-zadig, zaden zonder kiem wit. Steunbladen goed ontwikkeld, eirond, spits, bladeren langgesteeld, handvormig 3-tallig, op die van Semanggi (O'xalis corniculdta L.) gelijkend, blaadjes kortgesteeld, zonder steunblaadjes, omgekeerd hartvormig, gaafrandig of min of meer getand, 10-25 mM ang, van onder ijl langharig. Kruipend kruid. Jan.—Dec In de hoogere bergstreken van Midden- en Oost-Java (P. maculata r.). Semanggèn, j p_ communis Ham.
6. Trigonélla L.
1. Bloemen ten getale van 1-2 zittend in de bladoksels. Kelk 6-8 mM lang ippen hjn-lancetvormig, ongeveer even lang als de buis, behaard' Bloemkroon geelwit, dubbel zoo lang als de kelk. Vlag langwerpigmgekeerd eirond, kiel korter dan de vleugels. Peul lijnvormig, meestal
snavel ffl S ,°f bij"a kaal' met begrip van den zeer langen avel 80 125 mM lang, ± 5 mM breed, 10-20-zadig. Steunbladen «ncetvormig-dnehoekig, toegespitst, gaafrandig. Blaadjes langwerpig-



omgekeerd eirond, duidelijk getand, 20—35 mM lang. Opgericht, ijl behaard, sterk riekend, éénjarig kruid. 0.30—0.50. Inheemsch in Zuid-Europa en Z. W. Azië, op Java misschien een enkele maal gekweekt. Fenegriek.— Hoelbah, m. — Kalabhet, md. — Kelabet, j, m. — Koelabet, s. — Waron, j.
f Tr. Fóenum graecum L.
Bloemen in langgesteelde, okselstandige, veelbloemige, hoofdjesachtige trossen. Kelk 2-3 mM lang, kaal of bijna kaal, slippen lancetvormig, ongeveer even lang als de buis. Bloemkroon driemaal zoo lang als de kelk. Vlag + 6 mM lang, plaat omgekeerd-eirond, zonder oortjes aan den voet. Peul duidelijk gekromd, zijdelings samengedrukt, met inbegrip van den korten snavel 12—20 mM lang, dwars geaderd. Steunbladen langwerpiglancetvormig, meer of minder duidelijk getand, blaadjes omgekeerd eirond, duidelijk getand, 10—20 mM lang. Opgericht, kaal of ijl behaard kruid. 0 15-0 35. Inheemsch in Zuid-Europa, op Java misschien een enkele maal gekweekt + Tr- corniculata L.
7. Medicago L. Rupsklaver.
1 Bloemen in gesteelde, okselstandige, dichte trossen, helderpaars. Bloemsteeltjes kort. Kelk fijn behaard, 5-8 mM lang, met 5 lange, spitse slippen. Vlag langwerpig-omgekeerd eirond, met breeden nagel, 8—12 mM lang, kaal. Vleugels langer dan de stompe kiel, meeldraden weldra tegen de vlag gedrukt, vlagmeeldraad met de andere samenhangend doch gemakkelijk scheidbaar, vruchtbeginsel behaard, stijl kort, peul ten slotte 2—3 maal gewonden, fijn behaard, niet gestekeld. Steunbladen lancetvormig, met den bladsteel vergroeid, bladeren 3-bladig gevind, zonder steunblaadjes, blaadjes lancetvormig, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond met vrij spitsen voet en stompen, afgeronden of afgeknotten, scherp getanden top, 10—30 mM bij 3-12 mM, van onder fijn behaard. Opgericht of opstijgend kruid. 0.30-0.80. Jan.-Dec. Inheemsch in Zuid-Europa, op Java soms als veevoeder verbouwd. Alfalfa. — Eeuwige klaver. — Fransche klaver. — Kazerneklaver. — Luzerne + M- sat'va L
8. Trifólium L. Klaver.
1. Bloemen rood oi wit. Bladeren handvormig 3-tallig, steeltje van het middelste blaadje niet of weinig langer dan dat der beide
andere • " / '
Bloemen geel, in 20—50-bloemige hoofdjes, de afzonderlijke
bloemen kortgesteeld. Kelk + 2 mM lang. Peul duidelijk gesteeld, buiten den kelk stekend, 1-zadig. Stengels fijn behaard, steunbladen scheef eirond met half hartvormigen voet en spits toegespitsten top, bladeren zonder steunblaadjes, meestal 3-bladig gevind (een enkele maal handvormig 3-tallig, doch dan is het middelste bladsteeltje veel langer dan de beide andere), omgekeerd eirond, met wigvormigen voet en breed afgeronden of uitgeranden, fijn getanden top, 5—12 mM bij 3—7 mM. Neerliggend of opstijgend kruid. 0.15—0.50. Hier en daar in de hoogere bergstreken van Oost-Java verwilderd, inheemsch in Europa. Steenklaver. . Tr. procümbens L.



Spil der trossen minder dan 20 mM lang. Peulen recht, scherp vierkant '
Blaadjes 1 5, afwisselend, langwerpig-omgekeerd eirond, 10—30 mM bij 4—8 mM, dicht witharig. Trossen 30—100 mM lang. Bloemsteeltjes ^ 1 mM lang, bloemkroon rood, vlag 8—10 mM lang. Peul meestal zwak gekromd, rolrond, 3—8-zadig, tusschen de zaden eenigszins ingesnoerd. Opgerichte heester. 0.80—1.80. Oct. Bij Soerakarta en aan het strand bij Tegal en bij Cheribon gevonden I. paUcifólia Delile.
12. Blaadjes van onder bezet met vele ingezonken, witte, gele of bruine
stippels, lancetvormig of lancetvormig-omgekeerd eirond, 4 28
mM bij 1 >/„—7 mM, het eindblaadje 0—2 mM boven de zijblaadjes ingeplant. As der trossen hoogstens 5 mM lang, 3—12 bloemen dragend, vlag en vleugels helderrood, vlag van buiten met gele of bruine stippels, 4—5 mM lang. Peulen 12—20 mM lang, haar snavel minder dan 1 mM lang. Zaden 4—8. Kruid, doorgaans sterk vertakt, takken vaak neerliggend. 0.30—0 60. Jan.—Dec. Op biaakliggende akkers en langs wegen in droge streken.
Dl .. I. trifoliata L.
aadjes van onder niet gestippeld, langwerpig-omgekeerd eirond 10—40 mM bij 5-20 mM, het eindblaadje 2-15 mM boven de zijblaadjes ingeplant. As der trossen 15—30 mM lang, 10—20-bloemig, bloemkroon oranje, vlag niet gestippeld. Peulen 20-25 mM lang, haar snavel meer dan 1 mM lang. Zaden 6—10. Opgericht kruid. 0.50—0.75. April. Lang geleden in Oost-Java gevonden (I. canéscens Z.M.) . 1. trita L. fil.
10. Tephrósia Pers.
1. Bovenhelft van den stijl alleen aan den uitersten top penseelvor-
mig behaard. Onderste kelkslip even lang als of langer dan de buis, de zijdelingsche slippen spits. Plaat der vlag minder dan 15 mM lang, van binnen doorgaans niet wit. Peulen minder dan 6 mM breed. Blaadjes hoogstens 12 mM breed. . . 2.
Bovenhelft van den stijl duidelijk overlangs behaard. Onderste kelkslip dikwijls korter dan de buis, de zijdelingsche slippen vaak stomp. Plaat der vlag minstens 15 mM lang, van binnen bij de Javaansche soorten wit. Peulen 5—15 mM breed. Blaadjes vaak meer dan 12 mM breed 8.
2. Kroonbladen alle rood met groenachtigen voet, nooit wit, ook
met lila gevlekt. Peulen kaal of ijl aanliggend kortharig. Twijgen fijn aanliggend behaard. Blaadjes van boven kaal of ijl behaard o



Niet aldus. Ongedoornde planten met vaak dicht behaarde
peulen 
3. Steunbladen niet doornvormig. Bloemen in trossen. Peulen ±
4 mM breed, 4—8-zadig 4-
Steunbladen doornvormig, scherp, 3—12 mM lang. Twijgen min of meer heen en weer gebogen, blaadjes meestal 5 9, zeldzamer 11 of 13, langwerpig-omgekeerd eirond, 6—13 mM bij 3—6 mM. Bloemen ten getale van 1—6 in de bladoksels, zich achtereenvolgens ontwikkelend. Kelkbuis i 1 Va mM lang, de beide boventanden aan den voet duidelijk vergroeid, ongeveer even lang als de buis. Plaat der vlag 4 -5 mM lang. Peul gekromd, spits gesnaveld, 15—25 mM bij 3—4 mM, 2—5-zadig. Laag heestertje, vaak met op den grond liggende takken. 0.30—0.50. Mrt.—Aug., Nov., Dec. Langs wegen, dijken en akkerranden, ook op droge grasvelden, tot dusverre alleen bij Batavia en bij Malang gevonden.
T. spinósa Pers.
4. Beide bovenste kelktanden tot nabij den top vergroeid. Trossen 80-250
mM lang. Plaat der vlag 8—10 mM middellijn. Peulen 40—50 mM lang, 4_8-zadig. Steunbladen vroeg afvallend. Blaadjes aan de meeste bladeren 17—31, langwerpig, ongeveer in het midden het breedst, 18—30 mM bij 5—10 mM. Opgerichte heester. 1.50—2.50. Jan.—Dec. Inheemsch in Engelsch Indië, op Java soms voor groene bemesting verbouwd (meestal onder den naam der volgende soort, waarvan zij volgens sommigen een variëteit is) t T- maxima Pers.
Beide bovenste kelktanden slechts kort vergroeid. Trossen 30—100 mM lang. Plaat der vlag ± 7 mM middellijn. Peulen 25—40 mM lang, 4—6-zadig. Steunbladen lang blijvend. Blaadjes g—19; langwerpig-omgekeerd eirond, gewoonlijk nabij den top het breedst, 12—25 mM bij 4—11 mM. Opgericht heestertje. 0.50—1.20. Jan.—Dec. Op droog grasland en op ruigten in de laagvlakte. Pohon nila hoetan, m. . . T. purpürea Pers.
5. As der bloeiwijze met inbegrip van den steel minder dan 50 mM
lang. Plaat der vlag ± 5 mM lang, wit of rood. Kiel ongeveer even lang als de vleugels. Stengels met afstaande of schuinopstaande haren bezet. Blaadjes beiderzijds behaard. . . 6.
As der bloeiwijze met inbegrip van den steel meer dan 50 mM lang. Plaat der vlag 7—13 mM middellijn, lila of lila gevlekt. Kiel aanmerkelijk korter dan de vleugels. Peulen dicht langharig. Blaadjes 11—19, langwerpig-omgekeerd eirond, van boven kaal. Bloemen des namiddags opengaand 7.
6. Trossen dicht, veelbloemig, op een hoofdje gelijkend. Bloem-



kroon rood. Peul met afstaande of min of meer aanliggende haren bekleed, 6— 10-zadig, met rechten of gekromden snavel. Blaadjes 11-19, langwerpig-omgekeerd eirond, 15—30 mM bij 3-10 mM. Opstijgend kruid. 0.30-0.50. Jan., Febr., Sept., Dec. Op vele plaatsen in de laagvlakte gevonden (T. confer-
ti flora Bth.) T. luzoniénsis Vog.
Trossen armbloemig. Bloemkroon wit of rood. Peul afstaand behaard, 8—12-zadig, met haakvormigen snavel. Blaadjes meestal 7 — 11, zeldzamer 13, langwerpig-omgekeerd eirond, 5—18 mM bij 2—7 mM. Neerliggend kruid. Jan.—Dec. Langs dijken en wegen, op droog gras- en bouwland in de laagvlakte (T. timoriénsis D. C.) T. pumila Pers. ').
7. Beide zijdelingsche kelktanden breed driehoekig, niet langer dan de buis, de ondertand veel langer dan de zijdelingsche, de beide boventanden halfweg of nog hooger vergroeid. Plaat der vlag 9 13 mM middellijn, van binnen witachtig met een groote, paarse vlek in het midden. Peul 45- 55 mM bij 4—5 mM, meestal zwak gekromd, 7—10-zadig. Trossen gesteeld, met inbegrip van hun steel 100-400 mM lang. Blaadjes 8—45 mM bij 4—12 mM. Opgericht kruid, vaak met houtachtigen voet. 0.50 -2.00. Jan.-Dec. Waarschijnlijk lang geleden op Java ingevoerd, thans om Buitenzorg en vooral om Batavia verwilderd, langs wegen en dijken, op grasvelden. Tot op 1000 M zeehoogte niet zelden voor groene bemesting verbouwd (meestal onder den onjuisten naam van T. purpürea Pers.).
T. Hookeriana W. et A., var. amóena Prain.
Beide zijdelingsche kelktanden priemvormig, veel langer dan de buis, de ondertand niet veel langer dan de zijtanden, de beide boventanden hoogstens halfweg vergroeid. Plaat der vlag 7-8 mM middellijn, paars. Peul 20—30 mM bij ± 5 mM, vrij sterk gekromd, 4—8-zadig. Trossen zittend of schijnbaar gesteeld, 100—200 mM lang. Blaadjes 6—20 mM bij 3-7 mM. Opgericht, wijd vertakt kruid. 0.50—1.00. Jan.—Dec. Nog niet met zekerheid op Java gevonden T. villósa Pers.
8. Kelk minder dan 10 mM lang. Plaat der vlag minder dan 25 mM middellijn. Peulen minder dan 10 mM breed, fijn behaard g
Kelk 12 15 mM lang, dicht zachtharig, slippen ongeveer even lang als de buis, de beide bovenste tot een zwak uitgerande bovenlip vergroeid, de beide zijslippen zeer stomp, de onderslip kort toegespitst, iets langer dan de zijslippen. Bloemkroon bij den op Java gekweekt wordenden vorm wit. Plaat der vlag 25—30 mM middellijn. Peulen 100—130 mM bij 12—15
*) Misschien niet verschillend van T. pauciflóra Grah.



mM, dicht en grof behaard, 14—18-zadig, zaden zwart met een wit kiempropje. Blaadjes 17—25, lancetvormig-omgekeerd eirond, met breed afgeronden, door een nerfspitsje gekroonden top, 50—90 mM bij 12—20 mM, beiderzijds fijn behaard. Forsche, opgerichte heester. 2.00—3.00. Jan — Dec. Op Java een enkele maal aangeplant, inheemsch in tropisch Afrika en daar wel als vischvergift gebezigd. . . . . + T. Vogeln Hook.
9. Blaadjes 13—27, langwerpig-lancetvormig met vrij spitsen top, 25—60 mM bij 6-15 mM. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang, kelk ± 5 mM hoog, ijl behaard, alle slippen zeer kort en stomp. Plaat der vlag 18—20 mM lang, peul 60 -85 mM bij 8-9 mM, 5-13-zadig. Forsche, opgerichte heester. 1.50—2.50. Jan.—Dec. Misschien op Java gevonden, een enkele maal als groene bemesting verbouwd (Kieséra serfcea Reinw.). De versche bladeren zijn vergiftig T- candida D. C.
Blaadjes 9—11, langwerpig-omgekeerd eirond met breed afgeronden, doorgaans uitgeranden top, 25—45 mM bij 12—20 mM. Bloemsteeltjes 3—4 mM lang, kelk 4-8 mM lang, dicht behaard, de ondertand even lang als de buis, zijtanden en ondertand spits. Peul 60—75 mM bij ^ 5 mM, 10 12-zadig. Opgerichte heester. Febr. Vroeger op zandige plaatsen bij Loemadjang gevonden (Kieséra minor Miq.). • T. vestrta Vog.
11. Milléttia W. et A.
1. Blaadjes aan de meeste bladeren 11 — 17, van onder —althans op
de middennerf—met vrij lange, roestkleurige haren bekleed. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Kelk 6 9 mM hoog, van buiten roestkleurig behaard. Vlagmeeldraad vrij. . . • 2.
Blaadjes 5—11, van onder kaal of dicht bekleed met zeer fijne, grijze schubben, doch zonder roestkleurige haren. Algemeene bladspil zonder steunblaadjes. Kelk 3—4 mM hoog, de tanden zeer kort. Plaat der vlag 8—10 mM lang. ..... 3.
2. Kelk nagenoeg afgeknot, ^ 6 mM hoog. Bloemen in 100 300
mM lange trossen, wit. Peul smal lijnvormig, dicht roestkleurig behaard, rozenkransvormig, 1—2-zadig. Algemeene bladspil zonder steunblaadjes, blaadjes ± 15, tegenoverstaand of min of meer afwisselend, met afgeronden voet en regelmatig versmalden, vrij spitsen top, 35—70 mM bij 12 24 mM, van onder vrij dicht roestkleurig behaard. Heester. Jan. Een enkele maal in de Preanger gevonden tusschen 1400 en 1700 M
zeehoogte Koordérsii Backer.
Drie onderste kelkslippen krachtig ontwikkeld, de beide bovenste bijna geheel vergroeid, geheele kelk 7—9 mM lang. Bloemen in 150—250 mM lange, soms tuilvormige trossen of pluimen, eenigszins onaangenaam riekend. Bloemsteeltjes nabij den top



met 2 afvallende schutblaadjes. Plaat der vlag eirond, aan den voet met 2 kleine oortjes, 12—17 mM lang, 16—20 mM breed, paarsrood, van binnen met een gele vlek, van buiten ijl roestkleurig behaard. Vleugels veel langer dan de kiel, wit met paarsen top. Vruchtbeginsel gesteeld, dicht zachtharig. Peul kort gesteeld, sterk gezwollen en gerimpeld, 90—140 mM lang, 50 -80 mM breed, dicht roestkleurig behaard, 1-zadig, zelden 2-zadig. Algemeene bladspil met priemvormige steunblaadjes. Blaadjes 11—17, langwerpig met zwak hartvormigen of afgeronden voet en stompen of uitgeranden top, 35—85 mM bij 16—42 mM, van onder meer of minder dicht roestkleurig behaard. Klimmende heester. 10.00—35.00. Mrt—Mei, Aug. Hier en daar tusschen 200 en 600 M zeehoogte gevonden (Padbrüggea dasyphy'lla Miq.). Boho, j. — Mata boehoe, j. — Ojod moending, j M. dasyphy'lla Hook.
3. Bloemsteeltjes 2—8 mM lang. Bloemtrossen meestal tot pluimen vereenigd. Kelk dicht roestkleurig behaard. Plaat der vlag van buiten dicht roestkleurig behaard, van binnen vuilpaars, aan den voet zonder oortjes. Meeldraden öf éénbroederig öf tot 2 ongelijke bundels vereenigd. Peul gezwollen, 50—75 mM lang, aanvankelijk dicht roestkleurig behaard, geleidelijk kaal wordend, 1- 2-zadig, zelden 3-zadig, blaadjes 5—9, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met afgeronden of zwak hartvormigen voet en afgeronden of kort stomp toegespitsten top, van onder dicht en zeer fijn zilvergrijs beschubd, overigens kaal, 70—245 mM bij 35—110 mM. Forsche, klimmende heester. 10.00—30.00. Mei, Juli, Sept., Dec. Hier en daar in bosschen, aan rivieroevers, van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte (Milléttia argéntea Miq.). Akar toeba, 777. — Areuj kawaoe, s. — Gadel, j. — Kawaoe, s. — Toeba gadel, j. M. serfcea W. et A.
Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Bloemtrossen niet tot pluimen vereenigd, 100—250 mM lang. Kelk meer of minder dicht roestkleurig behaard, van buiten roodbruin. Plaat der vlag van buiten roestkleurig behaard, van binnen lichtpaars, aan den voet met 2 nietige oortjes, daarboven met 2 knobbels. Vlagmeeldraad nagenoeg vrij, de overige vergroeid. Peul plat, 80—130 mM bij 15—20 mM, nagenoeg kaal, 2-kleppig openspringend, 2—4-zadig. Blaadjes 5—11, eirond-langwerpig, met spitsen of stompen voet en vrij lang toegespitsten top, geheel kaal, niet zilvergrijs beschubd, 30—130 mM bij 15—45 mM.



3. Volwassen blaadjes van onder meer of minder dicht beklee met fijne, aanliggende grijze haren, nooit geheel kaal. Steunbladen lancetvormig, 6—10 mM lang. Trossen 3—12-bloemig.
Peulen vaak gewrongen • * . ■
Volwassen blaadjes van onder volkomen kaal. Trossen 2-6-bloemig.
Peulen recht ° t _i i-:i '
4 Trossen 3—7-bloemig, bloemen alle Steeltjes der afzonderlijke
bloemen 2-6 mM lang. Kelk 4-5 mM lang. Plaat der vlag
g 10 mM lang, van buiten met talrijke bruine strepen, vaak
ook met groote vlekken. Peul 150-190 mM lang. Blaadjes
30 67, lijnvormig met scheeven voet en stompen, breed afge-
ronden of afgeknotten, door een nerfspitsje gekroonden top,
6—32 mM bij 2—6 mM, van onder nu eens vrij dicht, dan
weer ijl behaard. Opgericht kruid, vaak met houtachtigen
voet. 1.00—3.00. Oct— Juli. Aan waterkanten, op vochtige of
af en toe overstroomde gronden, vooral nabij de zee (S. java-
nica Miq.). Bij Batavia en bij Semarang ') gevonden.
S. sericea D. C.
Trossen 5—12-bloemig, doorgaans meer dan 7-bloemig, bloemen door mislukking van den eierstok vaak ten deele ó- bte^uJes der afzonderlijke bloemen 5—13 mM lang, kelk 6—7 mM lang, langs den binnenbovenrand min of meer behaard. Plaat der vlag 20—25 mM lang, van buiten bruin gestreept of met kleine, bruine vlekken. Peulen 200-300 mM lang. Blaadjes 30-64, lijnvormig met scheeven voet en breed afgeronden of afgeknotten top, 4-10 mM bij 2-7 mM. Hoog kruid, vaak met houtachtigen voet. 1.50—3.50. Mrt— Juni. Op moerassige grasvelden, aan waterkanten beneden 100 M zeehoogte (S. grandiflóra
Miq.). Gaboes, j. — Kajoe gaboes gaboesan, m.
M ; S. paludósa Prain.
5 Twijgtoppen en bladspillen fijn gestekeld. Trossen 3-6-bloemig. Blaadjes 40—80. Opgericht kruid. Misschien vroeger op Java pgrs
Twijgtoppen en bladspillen ongestekeld. Trossen 2-4-bloemig. Blaadjes 16_40 Hoog kruid, vaak met houtachtigen voet. 2.00 6.00 Misschien „„„„ OP ,L Ee,0„de, ,« Engelsch M. a,s
16. Colutéa L.
1. Bloemen in vrij lang gesteelde, okselstandige 3-6-bloemige trossen^ Kelk aan den voet met 2 kleine schutblaadjes, buis klokvormig, 5 6 mM lang,
^Top deze groeiplaats ontdekt door Dr. Docters van Leeuwen te Semarang.



19. Smithia Ait.
1. Bloemen geel. Kelk al of niet met borstels bezet doch niet ge-
wimperd, de bovenlip veel meer lang dan breed, dicht gestreept, niet netvormig geaderd ') 2.
Bloemen bleekpaars, in gesteelde, okselstandige, hoofdjesachtige, armbloemige trossen, de afzonderlijke bloemen kort gesteeld. Kelk gewimperd en van buiten met enkele borstels bezet, de bovenlip ongeveer even lang als breed (5—6 mM), niet dicht gestreept, nabij den top duidelijk netvormig geaderd 1), de onderlip kort 3-tandig. Blaadjes 3—5 paar, 3—5 mM lang, van onder ijl borstelig behaard. Opgericht of neerliggend kruid. 0.10—0.30. April. In de hoogere bergstreken van OostJava gevonden Sm. coeruléscens Zoll.
2. Bloemen in gesteelde, okselstandige, armbloemige, onbebladerde
trossen. Kelk geheel kaal, 6—8 mM lang. Vlag 8—9 mM lang, kiel ongeveer even lang als de vleugels, peul uit 4—7 leedjes bestaand. Zaden zonder kiemwit. Steunbladen 7—10 mM lang. Blaadjes 6—14, langwerpig met scheeven voet en stompen top, met verspreide, lange borstels bezet, 4 15 mM bij 2—3 mM. Neerliggend kruid. Jan.—Dec. Vochtig bouwen grasland boven 20 M zeehoogte. Waarschijnlijk slechts een vorm van Sm. sensiti'va Ait. en daarvan, naar het schijnt, alleen door den geheel onbehaarden kelk verschillend.
Sm. javanica Bth.
Bloemen ten getale van 1—2 in de oksels der hoogere bladeren geplaatst, deze bladeren zeer dicht bijeenstaand, bloemen dientengevolge in bebladerde, hoofdjesachtige bloeiwijzen. Kelk lang borstelig behaard, 8—10 mM lang. Vlag ^ 10 mM lang, geel met 2 bruine vlekken, peul uit 3—6 leedjes bestaand. Steunbladen 8—10 mM lang. Blaadjes 4—16, langwerpig met scheeven voet en vaak spitsen top, met lange borstels bezet, 4—10 mM bij 1—3 mM. Opstijgend kruid. 0.30—1.20. Mei, Juni, Sept. Hier en daar tusschen 500 en 1000 M zeehoogte, vooral in Oost-Java (Sm. geminiflóra Both.). Ramboefan j Sm. conférta Sm.
20. Stylosanthes Swartz.
1. Lagere bloemen niet zelden alleenstaand in de oksels van steni) Tegen het licht houden en liefst door een goede loupe (vergr. 6—10 X) bezien.



tjes tijdens den bloei 4—5 mM lang. Rijpe peul langharig,recht of bijna recht, 30—40 mM bij 5—6 mM, 5 -10-zadig. Stengels dicht aanliggend behaard. Eindblaadje ovaal-langwerpig met afgeronden-afgeknotten voet en stompen of breed afgeronden top,
40 65 mM bij 20 —40 mM, beiderzijds doch vooral van onder
aanliggend behaard, de zijblaadjes veel kleiner en bij vele bladeren ontbrekend. Opgerichte heester. 1.00—2.00. Jan.— Dec. Geheel Java boven 150 M zeehoogte, vooral in de lagere bergstreken (D. pseudo-gyroi'des Miq.—D. pseudo-gy'rans Miq.). Djalakan, j. — Kedelèn, j. — Pelet soré, s. — Po-
tong koedjang bödas, D. gyroides D. C.
Bloemen aanvankelijk lila, zeer spoedig oranje verkleurend. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2—3 mM lang. Rijps peul kortharig, vaak boogvormig gekromd, 15—50 mM bij 4—5 3—ll-zadig. Jonge stengels fijn behaard, de oudere kaal of bijna kaal. Eindblaadje langwerpig of lancetvormig met afgeronden voet en afgeronden of stompen top, 30—110 mM bij 8—30 mM, van boven vaak bleek gevlekt, van onder aanliggend behaard, de zijblaadjes «) zeer veel kleiner en bij vele bladeren ontbrekend. Opgericht kruid. 0.20—0.50. Jan.—Dec. Op zonnige plaatsen in droge streken beneden 1500 M zeehoogte. Telegraaf plant. — Goedéan, j. — Ketepoeng asoej. — Oepan oepan kebo, j. — Tiken, j. . . . D. gy rans D. C.
18. Geheele kelk dicht langharig. Trossen eindelingsch, zeer dicht, 25—35 mM
lang, zeer dicht langharig. Bloemsteeltjes 5—8 mM lang Rijpe peul
teruggeslagen, uit 2—4 leedjes bestaand. Eindblaadje elliptisch-lang-
werpig zeldzamer omgekeerd eirond met stompen of uitgeranden top,
van onder aanliggend behaard, 15-40 mM lang. Opgericht of opstijgend
kruid. 0.30—0.60. Misschien lang geleden op Java gevonden.
D. barbatum Bth.
Kelk niet dicht langharig. Peulleedjes 8 of minder. . . 19.
19. Peulen teruggeslagen, alleen in de onderhelft van den tros tot
ontwikkeling komend, tot 18 mM lang. Trossen deels eindelingsch aan den stengel en aan korte, okselstandige zijtakjes, deels okselstandig, 25—55 mM lang. Bloemsteeltjes behaard. Eindblaadje breed omgekeerd eirond, 12—40 mM bij 10—35 mM, van onder aanliggend behaard. Kruipend kruid. 0.60— 2.00. April—Juli, Nov. Vochtig gras- en bouwland, waterkanten,
!) De zijblaadjes van krachtige, goed aan het licht blootgestelde planten beschrijven met kleine rukjes in betrekkelijk korten tijd een kegeloppervlak. Aan dat verschijnsel dankt de plant haar Hollandschen en haar soortnaam (gy'rans — wentelend).



van af de laagvlakte tot op 50 M zeehoogte. Katépan, j. — Melikan, j D. capitatum D. C.
Peulen opgericht, over nagenoeg de geheele lengte van den tros tot ontwikkeling komend, tot 25 inM lang. Trossen eindelingsch aan den stengel en aan okselstandige zijtakken, 25— 120 mM lang. Bloemsteeltjes kaal of behaard. Eindblaadje meestal meer dan l'/2 maal zoo lang als breed, langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, 16—55 mM bij 8—24 mM, van onder meer of minder dicht aanliggend behaard. Opgericht of opstijgend, zeldzamer kruipend kruid. 0.75—1.50. Febr—Nov. Vochtig grasland, waterkanten, van af de laagvlakte tot op 1000 M zeehoogte, soms ook voor groene bemesting gebruikt. Uitermate veranderlijke plant, onder meerdere verschillende namen beschreven. (D. Trifol iastrum Miq.). . D. polycarpum D. C.
20. Bloemsteeltjes op of even onder den top met 2 duidelijke, priem-
of lancetvormige schutblaadjes, welke tot na het afvallen der bloemkroon blijven. Vlagmeeldraad vrij. Peul behaard, niet spiraalvormig gewonden, leedjes niet zeer scheef. Blaadjes minstens dubbel zoo lang als breed, hoogstens 120 mM lang, van boven met uitzondering der middennerf kaal, van onder fijn behaard. Lagere zijnerven den rand niet bereikend. Steunbladen opgericht, niet met sterk verbreeden voet, niet sikkelvormig 21.
Bloemsteeltjes zonder schutblaadjes op den top 22.
21. Bloemen wit. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 5—7 mM lang.
Peul uit 2—6 leedjes bestaand, leedjes langwerpig, 10—12 mM lang, 4—5 mM breed. Steunbladen niet met elkander vergroeid, aan den top niet gespleten. Bladeren duidelijk gevind, blaadjes langwerpig met wigvormigen of stompen voet en nagenoeg regelmatig versmalden of toegespitsten, vrij spitsen top, dun leerachtig, 40—110 mM bij 18—40 mM. Opgericht kruid. 0.30—0.80. Jan. In de lagere bergstreken. (Catenaria laburnifólia Bth.). Potong oedjang, s. — Potong koedjang, s D. laburnifólium D. C.
Bloemen roodpaars. Bloemsteeltjes tijdens den bloei hoogstens 2 mM lang. Peul uit 1—2 leedjes bestaand, leedjes breed ovaal, 4—5 mM lang, 3—4 mM breed. Steunbladen onderling vergroeid, aan den top gespleten. Bladeren handvormig samengesteld, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond, met zeer stompen, afgeronden of iets uitgeranden top, 5—15 mM bij 3—8 mM. Opgericht, vaak sterk vertakt kruid met houtachtigen voet. 0.30— 0.50. Misschien op Java gevonden. (Dicérma biarticulatum D. C.).
D. biarticulatum F. v. M.



22. Vlagmeeldraad minstens halverhoogte met de andere vergroeid 1).
Peul gesteeld, met oningesneden buiknaad en zeer diep ingesneden rugnaad, de leedjes dientengevolge slechts door een dun steeltje aan elkander verbonden, halfcirkelvormig of scheefomgekeerd-hartvormig. Blaadjes beiderzijds behaard. . 23. Vlagmeeldraad vrij of alleen onder aan den voet met de andere iets samenhangend. Peulleedjes niet door dunne steeltjes verbonden 24.
23. Blaadjes niet of kort toegespitst, het eindblaadje ruitvormig met
wigvormigen voet, de zijblaadjes meer eirond met scheef afgeronden voet, 50—100 mM bij 25-65 mM. Zijnerven den rand bereikend. Steun- en schutbladen groot, droogvliezig. Bloemen in ijle trossen, helderrood. Bloemsteeltjes 20—40 mM lang. Peul kortgesteeld, leedjes 1—3, zelden 4—5, halfcirkelvormig. Opgericht of opstijgend, langharig kruid. 0.30—0.80. Jan.—Dec. Open, zonnige plaatsen in de bergstreken tusschen 700 en 2000 M zeehoogte. (D. strangulatum W. et A.). Kadelèn, j. Lenglengan, md. — Wali ketoepo sapi, j. . D. Scalpe D. C. Blaadjes duidelijk toegespitst, eirond-langwerpig, 70—125 mM bij 30—70 mM. Zijnerven den rand niet bereikend. Steun- en schutbladen niet groot. Bloemen in ijle trossen, op beschaduwde plaatsen wit, op zonnige helderrood. Bloemsteeltjes minder dan 10 tnM lang. Peul zeer lang gesteeld, uit 1—2 leedjes bestaand, leedjes scheef omgekeerd hartvormig. Kruid. 0.50. Aug., Nov. Zeer lang geleden in Oost-Java gevonden.
D. bambusetórum Miq.
24. Steunbladen wijd afstaand of teruggeslagen, de lagere met zeer sterk verbreeden voet, sikkelvormig. Steunblaadjes krachtig ontwikkeld. Eindblaadje langwerpig-lancetvormig, 40—110 mM bij 15—55 mM, beiderzijds behaard. Lagere zijnerven den rand niet bereikend. Trossen bij krachtig ontwikkelde exemplaren tot een wijde pluim samenkomend, bloemsteeltjes 10— 12 mM lang, plaat der vlag 4—5 mM lang, van buiten groenachtig, van binnen rood, vleugels rood, kiel rood met groenen rug. Stijl veel korter dan het vruchtbeginsel, peul kortgesteeld, niet gewonden, langs beide naden vrij diep ingesneden, leedjes 4—8, ovaal, ± 4 mM lang. Opgericht kruid. 0.30—2.00. Jan.—Dec. Inheemsch in Mexico, bij Magelang en in de omgeving van Buitenzorg verwilderd. Potong koedjang, j.
D. stipulaceum D. C.
Steunbladen anders. Zijnerven der blaadjes den rand bereikend 
i) Men neemt dit gemakkelijk waar aan bloemen, welker kroon pas is afgevallen.



25. Eindblaadje 15—40 mM lang, ovaal met afgeronden voet en top. Steunbladen met breeden, vaak min of meer geoorden voet. Bloemsteeltjes 4—12 mM lang. Peul spiraalvormig gewonden, uit 4—6 leedjes bestaand. Opgericht kruid. Lang geleden in Oost-Java gevonden. (D. strangulatum W. et A. var. parvulum Miq.). . D. spirale D. C. Eindblaadje anders. Peul niet spiraalvormig gewrongen. . 26.
26. Plaat der vlag 10—12 mM lang. Schutbladen aan den voet der
bloemsteeltjes 8—12 mM lang. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 5 10 mM lang. Bloemkroon paarsrood. Peul 25—60 mM bij 5—6 mM, met oningesneden buiknaad en ondiep ingesneden rugnaad, in 4—8 leedjes uiteenvallend, leedjes 11 /4— 11 /2 maal zoo lang als breed. Eindblaadje ovaal-eirond met stompwigvormigen voet en eenigszins toegespitsten, spitsen top, 90—150 mM bij 60—90 mM, van onder dicht zachtharig. Opgerichte heester. 2.00—3.00. Oct., Nov. In de bergstreken van Oost-Java gevonden. (D. megaphy'llum Zoll.). WalidoepoJ.
D. timorénse D. C.
Plaat der vlag 4—6 mM lang. Schutbladen aan den voet der bloemsteeltjes 2—8 mM lang. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 4—7 mM lang. Stijl veel korter dan het vruchtbeginsel. Peul öf niet geleed of de leedjes 2—3 maal zoo lang als breed. 27
27. Bloemkroon geheel rood. Peul 4-6 mM breed, niet in leedjes
uiteenvallend. . Zie Pseudarthria viscida W. et A. pag. 346. Bloemkroon wit met rood. Peul 25-50 mM bij ± 2 mM, niet of nauwelijks ingesnoerd, uit 5—10 leedjes bestaand, deze leedjes 2—3 maal zoo lang als breed. Eindblaadje ovaal-langwerpig of eenigszins omgekeerd eirond, met wigvormigen of stompen voet en nagenoeg regelmatig versmalden, zelden met afgeronden top, 60-175 mM bij 30-100 mM, van onder dicht of vrij dicht aanliggend behaard. Opgericht kruid. 1.00—1.50. Febr.— Juni. Hier en daar van af de laagvlakte tot op 850 M zeehoogte gevonden. (D. recurvatum Grah.). Lintahan, j. Oepan oepan, j. — O po opo sapi, j. — O tok lemboe, j. — Poeloetan sapi, j. Rondo noenoet, j. — Wali doepo, j.
D. laxiflórum D. C.
24. Mecópus Benn.
1. Bloemen klein, in eindelingsche, hoofdjesachtige trossen. Bloemsteeltjes ten getale van 4-8 bijeengeplaatst, 8-15 mM lang, afstaand behaard, aan den top haakvormig omgebogen. Schutbladen draad-priemvormig, korter dan de bloemsteeltjes. Beide bovenste kelkslippen aan den voet vergroeid. Vlag omgekeerd eirond, meeldraden 2-broederig vruchtbeginsel gesteeld, peul zeer lang gesteeld, uit 1—2 leedjes



bestaand. Steunbladen opgericht, lancet-priemvormig. Bladeren 1-bladig gevind, bladsteel op den top met 2 nietige steunblaadjes, bladsteeltje kort, blaadje dwars ovaal, met ondiep hartvormigen voet en breed afgeronden, niet of nauwelijks uitgeranden top, beiderzijds kaal, 10—18 mM bij 18—25 mM. Opgericht kruid. 0.20—0.45. Lang geleden in djatibosschen bij Ponorogo en bij Modjopait gevonden. M. nidulans Benn.
25. Pseudarthria W. et Arn.
1. Bloemen in veelbloemige, eindelingsche en okselstandige, dicht kortharige trossen. Bloemsteeltjes dun, 4—7 mM lang. Kelk zonder schutblaadjes, 2-3 mM hoog, de beide bovenste slippen grootendeels vergroeid. Bloemkroon helderrood, plaat der vlag 4—5 mM middellijn, vleugels ongeveer even lang als de kiel, vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel dicht behaard, stijl korter dan het vruchtbeginsel, peul zittend, langwerpig-lijnvormig, met vele haakvormige, niet kleverige haren bezet, 14—20 mM bij 5—7 mM, met zwak golvende naden, niet in leedjes verdeeld, bij rijpheid 2-kleppig openspringend, zaden 4—6, met kiemwit. Steunbladen lancet-priemvormig, wijd afstaand, bladeren afwisselend, 3-bladig gevind, blaadjes 20-90 mM bij 15—50 mM, eindblaadje ruitvormig of omgekeerd eirond, met wigvormigen voet en spitsen of stompen top, de andere scheef ovaalelliptisch of ovaal-omgekeerd eirond, met wigvormigen of afgeronden voet en stompen top, alle beiderzijds— doch vooral van onder — behaard, haren der bovenzijde voor een groot deel haakvormig. Heestertje of kruid met opstijgende stengels. 0.30-1.00. Jan.—Dec. Alleen in Besoeki gevonden. Ps. viscida W. et A.
26. Pycnóspora R. Br.
1. Bloemen in eindelingsche, 50—75 mM lange, met haakvormige haren bezette trossen. Bloemsteeltjes 2—4 mM lang. Kelk aan den voet zonder schutblaadjes, ± 3 mM lang, de slippen langer dan de buis, de beide bovenste hoog vergroeid. Bloemkroon rood, vlag zonder oortjes aan den voet, kiel ongeveer even lang als de vleugels, peul zittend, op die van een Crotalaria gelijkend, 8-10 mM lang, ongeleed, gezwollen, 2-kleppig openspringend, zaden 8—10, klein, zonder kiemwit. Steunbladen lancetvormig, bladeren meerendeels 3-bladig gevind, steunblaadjes priemvormig, blaadjes langwerpig-omgekeerd eirond met afgeronden voet en meestal breed afgeronden of afgeknotten top, beiderzijds behaard. Neerliggend of opstij-



gend, meestal sterk vertakt kruid. 0.15—0.60. Mei. Lang geleden in West-Java gevonden. . . P. hedysaroides R. Br.
27. Uraria Desv.
1. Drie onderste kelktanden hoogstens dubbel zoo lang als de
beide bovenste. Peulen 1—6-ledig. Stengels opgericht. Bladeren uit 3—7 blaadjes bestaand 2.
Drie onderste kelktanden minstens 5 maal zoo lang als de beide bovenste. Trossen kort gesteeld of nagenoeg zittend, dicht, onvertakt, 25 75 mM bij 18—25 mM. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 4—8 mM lang. Bloemkroon eerst bleek roodpaars, daarna blauwpaars verkleurend, vlag 5—7 mM lang, peul 1—2-ledig, leedjes grijs of zwartachtig, kaal of kortharig. Bladeren meestal deels 1-, deels 3-bladig gevind, zeldzamer alle 3-bladig gevind, blaadjes veranderlijk van vorm en grootte, omgekeerd eirond, elliptisch, eirond of eirond-hartvormig. Kruipend of opstijgend, zeer veranderlijk kruid. Jan.—Dec. Tusschen het gras, onder heggen, van af de laagvlakte tot op 300 M zeehoogte. Boentoet koetjing, m. — Boentoet loetoeng, m. — Boentoet rase, j. — Ekor andjing, m. — Eüor toepai, m. — Kembang asoe, j. — Oeler oeleran, j. . U. lagopoides D. C.
2. Bladeren alle of meerendeels 5—7-bladig gevind, slechts bij zeer
verarmde exemplaren alle uit 3 blaadjes bestaand. Trossen zeer dicht, niet pluimvormig vertakt 3.
Bladeren alle uit 3 blaadjes bestaand, blaadjes ovaal of langwerpig, met stompen, afgeronden of uitgeranden top, 35—75 mM bij 15 40 mM, van onder dicht aanliggend zachtharig, van boven minder dicht behaard. Twijgen dicht afstaandroestkleurig-behaard, steunbladen zeer lang toegespitst. Trossen niet zeer dicht, tot een meer of minder sterk vertakte, eindelingsche pluim samenkomend, bloemsteeltjes 3—5 mM lang, afstaand langharig, peulen met rechte en met haakvormige haren bekleed. Opgerichte heester. April, Mei. Hier en daar (o. a. bij Lampegan) boven 500 M zeehoogte gevonden, misschien soms ook voor groene bemesting aangeplant (Desmódium dasyphy'llum Miq.). . U. paniculata Hassk. ').
3. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 4—6 mM lang, over de geheele
lengte met haakvormig omgebogen haren bezet. Rijpe peul grijs, kaal. Blaadjes lijn-lancetvormig, 35—150 mM bij 6—12
J) Misschien niet verschillend van de Engelsch-lndische U. hamósa Wall.



ontwikkeld. Geheel ongestekelde boom van onbekenden oorsprong (misschien een bastaard tusschen E. indica L. en E. lithospérma Miq.). 10.00. Nov. Vaak als schaduwboom aangeplant, en daarvoor, naar het schijnt, beter geschikt dan de andere soorten. Dadap ajam, j. — Dadap sala, j. - Dadap solo, j. t E. crassifólia Krdrs.
Blaadjes dun leerachtig, het eindblaadje 50-115 mM bij 40-135 mM, gewoonlijk meer of minder duidelijk 3-lobbig, de middellob nu eens veel grooter dan de zijlobben, dan weer kleiner, soms zelfs geheel ontbrekend, in welk geval het blaadje vaak diep 2-lobbig is. Bladsteeltjes 4—5 mM lang. Bladspilklieren klein, onder alle blaadjes nagenoeg even sterk ontwikkeld. Vlag 35—40 mM lang, vleugels tb '0 'anë> kielblaadjes vrij. Peulen met een gering aantal groote, roode zaden. Kleine, al of niet gestekelde boom 5 00. Inheemsch in Australië, misschien vroeger (thans nog ?) bij Batavia gekweekt t E. Vespertilio Bth.
4. Bloemen groenachtig. Vlag minder dan dubbel zoo lang als breed, 25—30 mM bij 20—25 mM. Vleugels en kiel 10—15 mM lang. Peul zijdelings samengedrukt, 1—5-zadig. Bladsteeltjes 5—8 mM lang, bladsteelklieren spits toegespitst. Eindblaadje dwars ovaal met hartvormigen voet en stompen of breed aigeronden, meestal iets uitgeranden top, nooit gelobd, van onder blauwgroen, 45—90 mM bij 60—130 mM. Blaadjes bij het verwelken sterk naar muizenurine (of naar pan dan wangi, Pandanus laevis Lour.) stinkend. Boom. 5.00—10.00. Om Batavia (o.a. bij Petit-Trouville) hier en daar aangeplant, vroeger in Oost-Java en op Bali gevonden. Dadap wangi, j.
E. euodiphy'lla Hassk.
Bloemen vlammend rood. Vlag meer dan dubbel zoo lang als breed, 55-70 mM bij 25—32 mM. Vleugels en kiel 15—25 mM lang. Peul niet of weinig samengedrukt, 100—320 mM lang, 1—8-zadig. Bladsteeltjes 10—15 mM lang, bladsteelklieren stomp. Eindblaadje breed ovaal-ruitvormig, met zeer stompen, afgeknotten of iets hartvormigen voet en stomp toegespitsten top, soms ondiep gelobd, 90—230 mM bij 105—250 mM. Blaadjes bij het verwelken niet stinkend. Boom. 15.00— 25.00. Mei—Sept. In het wild alleen aan zandig strand, landwaarts in niet zelden aangeplant. In den bloeitijd een van de schoonste boomen der Barringtonia-formatie. (Erythri'na 1 i t h o s p é r m a BI.). Blendoeng, s. — Dadap ajam, j. — Dadap
blendoeng, s. — Dadap laoet, j. — Katjang panas, m.
E. indica L.
In tuinen vindt men soms de var. pi'cta aangeplant, welke zich onderscheidt, doordat de blaadjes langs de hoofd- en zijnerven fraai geel gevlekt zijn. Dadap sabrang, j.
5. Vlag tijdens den bloei teruggekromd, minder dan dubbel zoo



lang als breed. Meeldraden minder dan driemaal zoo lang
als de kiel. Boomen 6.
Vlag tijdens den bloei recht vooruitstaand, meer dan driemaal zoo lang als breed. Meeldraden meer dan driemaal zoo lang als de kiel. Gekweekte sierheesters. Peulen met 2—6 roode zaden 10.
6. Eindblaadje ovaal-elliptisch of eirond-langwerpig, bij de meeste
bladeren meer dan V/3 maal zoo lang als breed. Vlag 35—45 mM breed, niet met overlangsche witte strepen. Vleugels buiten den kelk stekend, doch veel korter dan de kiel. Bloem-
steeltjes minstens 10 mM lang 7.
Eindblaadje breed eirond met toegespitsten top, bij de meeste bladeren minder dan maal zoo lang als breed. Vlag hoogstens 35 mM breed, althans aan den voet met overlangsche witte strepen. Bloemsteeltjes gewoonlijk minder dan 10 mM
lang 
7. Trossen alle eindelingsch, alleenstaand, opgericht, ten slotte 400—600 mM
lang, de lagere bloemen vaak in den oksel van gewone stengelbladen geplaatst. Bloemsteeltjes 20—35 mM lang, bloemkroon wijnrood, vleugels 12—16 mM lang, groenwit met rooden top. Peul onbekend. Twijgen ijl gestekeld, niet zelden ten deele ongewapend. Blaadjes van onder blauwgroen, het eindblaadje 95—170 mM bij 40—100 mM. Boom. 5.00— 15.00. Jan., April—Nov. Soms op erven of intuinen als schaduw- of sierboom aangeplant. . . -j- E. Crista Qalli L. var. liasskarlii Backer.
Trossen althans de meeste—zijdelingsch, doorgaans ten getale van 2—5 nabij de toppen der twijgen geplaatst, afstaand, 200-300 mM lang, de lagere bloemen nooit in de bladoksels geplaatst. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang, bloemkroon meestal donkerrood -zwartpurper, zeldzamer steenrood. Vleugels 19—22 mM lang. Peul gesteeld, rozenkransvormig, 150—250 mM bij 15— 17 mM, tweekleppig openspringend, zaden 11 of minder, donkerbruin. Stam en twijgen dicht en scherp gestekeld. Blaadjes van onder grijsgroen, het eindblaadje 95—155 mM bij 55—100 mM. Boom. 8.00—17.00. Jan., April, Juni—Nov. Moerassige plaatsen, waterkanten in geheel Java beneden 700 M zeehoogte. (E. füsca Lour.). Dadap tjangkring, j, m, s.— Theutheuk tjangkring, md. — Tjangkrèng, md. — Tjangkring, j, m, md, s■ Tjengkering, m E. ovalifólia Roxb.
8. Vleugels ver buiten den kelk stekend. Peulen öf met samengedrukten, ledigen voet öf gebrekkig ontwikkeld 9.
Vleugels geheel binnen den kelk besloten. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 4 -6 mM, daarna tot 12 mM lang. Peul niet met plat samengedrukten voet, dunwandig, 80—110 mM lang, zaden 2 4, niet door tusschenschotten van elkander gescheiden.



vruchtwand bij rijpe peulen niet in zijn geheel loslatend, zaden 6-10 donkerbruin, 6-10 mM lang. Blaadjes breed omgekeerd eirond met meestal wigvormigen, zeldzamer nagenoeg afgeknotten voet en breed afgeronden, afgeknotten of uitgerandenvaak door een kort, driehoekig spitsje gekroonden top, 30 105 mM bi]
95 100 mM, doorgaans echter minder dan 75 mM lang. rui
pend kruid, nooit klimmend. 2.00-6.00. Jan.-Dec. Algemeen aan droge, zonnige stranden c- lineata . • )•
2 Kelk aaiden' voet met onduidelijke of zonder knobbels. Bloemsteeltjes tijdens den bloei 2-4 lang IBloemen roodpaars met witte aderen of geheel wit, de plaat der vlag 18 35 mM lang. Peul lijnvormig, 4-12-maal zoo lang als breed bi] wilde exemplaren 100-125 mM bij 20-25 mM, bi] gekweekt tot 600 mM lang, tot 50 mM breed. Binnenvruchtwand b j rijpe peulen niet in zijn geheel loslatend. Zaden 20 of minder meestal meer dan 8, bij den wilden vorm bruingeel, bij den gekweekten wit, grijs of bruinrood. Blaadjes eirond of ovaal, met nu eens wigvormigen, dan weer stompen, afgeronden a geknotten of uitgeranden voet en spitsen, stompenjonden of soms uitgeranden top, 90-210 mM bij 50-140 mM. Kglimmend kruid. 1.00-2.50. Jan.-Dec. In geheel Java tot op 1000 M zeehoogte in het wild, vaak ook voor de.eetba'e za^c aangeplant. Zeer veranderlijke plant. (C. gladiata D.C. L. virósa W. et A.). Areuj gongsèng, s. — Bakol, s. Bedoes, md. - Gongsèng, j. - Katjang hantoe, m. - Ka^ pa^ m. — Katjang prasman, m. — Kekara parang, m. £
koweh — Koe, s. — Köwas bakol, s. — Köwas gede, s. Z leatik, L - Krandang, j, s. - Randang, j.- RaravejaH
. • C. ensiformis D. U
Ke^k aan Ten 'voet met 2 duidelijke knobbels. B'oemstee'^S tijdens den bloei 3-6 mM lang. Bloemen roodpaars plaa der vlag + 25 mM lang. Peul ovaal-langwerpig, 2-3 /g-maal zoo lang als breed, 80-150 mM bij 30-60 mM. Binnenvruch wand bij rijpe peulen in zijn geheel loslatend, zaden 8 of min er, ovaal, donkerbruin. Blaadjes meestal eirond, zeidzamer cirke vormig-omgekeerd eirond, met ondiep hartvorm.gen of breed afgeronden bij het eindblaadje soms wigvormigen voet en gewoonlijk kort toegespitsten top, 65 120 m J] 115 mM. Klimmend kruid. 1.00-2.00. Jan.-Dec. Hier en
1) DeztTsoort wordt zeer vaak met C. obtusifólia D. C. verward.



daar in kreupelhout gevonden. (C. türgida Grah — Lab lab microcarpus D. C.) C. obtusifólia D. C.
52. Phaséolus L. Boon.
1. Steunbladen boven den voet ingeplant '). Bloemen geel, soms
min of meer rood aangeloopen 2.
Steunbladen aan den voet ingeplant. Bloemen niet geel. . 7.
2. Oudere stengels windend of kruipend. Steunblaadjes (aan de
bladspil) enkelvoudig, aan elk blad dus ten getale van 4 aanwezig 3
Stengels steeds opgericht, kantig, heen en weer gebogen, nu eens met vele ruwe, teruggeslagen haren bezet, dan weer bijna kaal. Steunbladen eirond, 4—12 mM lang, 11/2—7 mM breed. Steunblaadjes vaak verdubbeld en dan aan elk blad ten getale van 5 of meer aanwezig, 3—8 mM lang. Blaadjes breed eirond, ongelobd, met stompen, afgeronden of iets uitgeranden voet en kort toegespitsten top, 15—120 niM bij 20—105 mM. Steel der bloeiwijze 20—130 mM lang, as van den tros tot 30 mM lang, met 12 of minder knobbels, schutblaadjes onder den kelk ongeveer even lang als deze, plaat der vlag meestal vuilgeel-groenachtig, zeldzamer heldergeel, 11—17 mM middellijn, peulen horizontaal afstaand of teruggeslagen, 50 100 mM bij 4—6 mM, met 15 of minder zaden, zaadhuid groen, geel of zwart. Kruid. 0.30—0.50. Jan.-Dec. Vaak gekweekt en soms verwilderd. De zaden zijn een bekend geneesmiddel tegen beri-beri. Katjang djogo, s. — Katjang hèdjb, s. — Katjang hèrang, s. — Katjang hidjaoe, m. — Katjang idjoe, j. — Katjang ireng, j. — Katjang tjindai, m. — Katjang tjindé, j. — Katjang tjindè, S. Als spijs genuttigde kiemplanten heeten taoe8é t Ph. radiatus L. 2).
3. Bloemtrossen zeer gedrongen, tijdens den bloei op een hoofdje
gelijkend, de eigenlijke as der bloeiwijze minder dan 20 mM
lang, met 2—7 knobbels 
Bloemtrossen niet zeer gedrongen, tijdens den bloei kegelvormig, de eigenlijke as ten slotte meer dan 25 mM lang 6.
4. Stengels kruipend, de oudere kaal of bijna kaal. Volwassen
steunbladen groot, 10—25 mM bij 6—12 mM. Steunblaadjes omgekeerd eirond, 1—2 mM lang. Blaadjes 12—70 mM bij
') Aan den top der twijgen neemt men dit het gemakkelijkst waar.
'') Vaak verward met de windende, op Java noch in het wild, noch gekweekt voorkomende Ph. Müngo L. Door een vergissing schonk Linnaeus aan de in Engelsch-Indië als mung bekende plant den naam van Ph. radiatus, terwijl hij aan de „urd plant den naam Ph. Müngo gaf. Roxburgh wisselde daarom — zooals zijn gezond verstand hem ingaf—de beide wetenschappelijke namen om, zoodat Ph. radiatus L. =Ph. Müngo Roxb. en Ph. radiatus Roxb. = Ph. Müngo L. Volgens de regels der nomenclatuur moeten echter de namen van Linnaeus behouden blijven.
24



stompen of afgeknotten voet en regelmatig versmalden of eenigszins toegespitsten, stompen of spitsen top, 50—110 mM bij 30—90 mM. Links windend kruid. 2.00—4.00. Jan.—Dec. Vaak aangeplant, vooral in paggers. Kakara mas, j. — Kara legi, j. — Karöpö, md. — Katjang glcjor, j\ - Katjang kratog, j. — Katjang mas, m. — Katjang roewaj, s. — Katjang serinding, m. — Koro-koro, j. — Kratog, j t lunatus L.
9. Volwassen bloemtrossen zeer veel korter dan hun draagbladeren, armbloemig, de steel der bloeiwijze hoogstens 50 mM lang. Schutblaadjes onder den'kelk min of meer afstaand, 3-8 mM lang, beide bovenste kelktanden uiterst kort, bloemen doorgaans wit, zeldzamer paars, plaat der vlag 9—12 mM middellijn, nagels der vleugels 5—6 mM lang. Peulen lijnvormig, glad, recht of zwak gekromd, zeer veranderlijk van lengte en breedte. Zaden langwerpig rond, vaak zijdelings samengedrukt, wit, geel, rood, lila, bruin of zwart, veranderlijk van grootte. Zaadlobben der kiemplanten hoog boven den grond komend. Blaadjes eirond met breed afgeronden voet en vrij lang toegespitsten, spitsen top, 75—85 mM bij 50—65 mM. Eenjarig kruid, nu eens laag blijvend en opgericht (var. nanus, Stamboonen) dan weer hoog klimmend, links windend. 0.30—3.00. Jan.— Dec. Vaak voor de eetbare vruchten en zaden aangeplant. Bruine boonen. _ Heereboonen. — Kievitsboonen. — Prinsesseboonen. — Slaboonen. — Snijboonen. — Spersieboonen. — Suikerboonen. — Turksche boonen. Witte boonen. — Boentjis iris, m. — Kara taoen, j. — Katjang beureum, s. — Katjang boentjis, m. — Katjang pèndèk, m f Ph. vulgaris L.
Volwassen bloemtrossen even lang als of langer dan hun draagbladeren, veelbloemig, de steel der bloeiwijze ten slotte meer dan 50 mM lang. Schutblaadjes onder den kelk nu eens tegen dezen aangedrukt dan weer min of meer afstaand, 3-4 mM lang, de beide bovenste kelktanden tot een driehoekige bovenlip vergroeid. Bloemen meestal scharlakenrood, zeldzamer wit, plaat der vlag 15—20 mM middellijn, nagel der vleugels i 3 mM lang. Peulen min of meer ruw, doorgaans zwak gekromd. Zaden wit, roodpaars, zwart of gespikkeld. Zaadlobben der kiemplanten niet boven den grond komend. Blaadjes eirond, met zeer stompen of afgeronden voet en toegespitsten top, beiderzijds met zeer fijne, haakvormige haren bezet, daardoor eenigszins ruw. Links windend kruid. 2.00 5.00. Inheemsch in Mexico, op Java soms als sierplant of voor de eetbare vruchten en zaden gekweekt. Bokkeboonen. - Citroenboonen. - Doorbloeiets.— Eeuwige bloei. — Jodenboonen. — Lommersche boonen. — Maltaboonen. — Molboonen. — Oostindische boonen. — Piet-Heinboonen. — Pronkboonen. — Pronkers + ph- multfflórus Willd.
53. Dysolóbium Prain.
1. Bloemen in okselstandige, kort gesteelde, dichte, kegelvormige trossen, paars. Knobbels der bloeiwijze telkens 2 door een klier gescheiden bloemen dragend. Plaat der vlag 9 10 mM lang. Kiel aanmerkelijk langer dan de vleugels, hoornachtig gesnaveld. Vruchtbeginsel zittend. Stijl onder den top dicht ge-



baard. Peul 40—50 mM lang, ± 8 mM breed, + 6 mM dik, hard, dicht afstaand behaard. Zaden 4—5, fijn behaard, zonder kiemwit. Steunbladen opgericht, lancetvormig, 2—3 mM lang. Steunblaadjes klein. Blaadjes meestal breed eirond of eirondruitvormig, zelden (forma angustifoliolata) langwerpiglancetvormig, beiderzijds aanliggend behaard, 40—100 mM bij 30—75 mM. Links windend kruid. 1.00—3.00. April—Nov. Vochtige plaatsen, waterkanten, om Batavia niet zeldzaam. (Dólichos dasycarpus Miq.). . D. dolichofdes Prain.
54. Vi'gna Savi.
1. Kiel in een langen, gekromden snavel versmald. Trossen met inbegrip van hun steel 40—190 mM lang. Bloemsteeltjes ± 3 mM lang, op den top met 2 kleine, eironde schutblaadjes, kelk fijn aanliggend behaard, de beide boventanden tot zeer nabij den top vergroeid, plaat der vlag dwars ovaal met uitgeranden top, 12 16 mM bij 17—20 mM, lichtpaars met donkerpaarse vlekken. Vleugels zeer veel korter dan de kiel. Stijl aan den top behaard, stempel zeer scheef. Peul lijnvormig, samengedrukt, 80 -120 mM bij ^ 6 mM, dicht roestkleurig behaard, 8— 12-zadig, zaden glanzend donkerbruin, kaal. Steunbladen aan den voet ingeplant, 2—3 mM lang, steunblaadjes priemvormig, blaadjes variëerend van eirond tot langwerpig, met afgeronden voet en niet of weinig toegespitsten top, van onder blauwgroen, beiderzijds ijl behaard, 50—150 mM bij 30—65 mM. Links windend kruid. 1.00—2.00. Mrt., April, Juni, Nov. Hier en daar op moerassige plaatsen gevonden. (Dólichos pilósus Klein.) pjiósa Baker.
Kiel met een korten, rechten of geheel zonder snavel. Vleugels ongeveer even lang als of iets langer dan de kiel. Peul en zaden
kaal 2
2. Bloemsteeltjes dun, 2 6 mM lang. Kelk glad, de beide boventanden stomp, door een zeer ondiepe uitranding gescheiden. Vlag 13—20 mM middellijn, heldergeel of bleekgeel. Plaat der vleugels geel, aan den voet van den bovenrand met een achterwaarts gericht oortje. Peul 25—65 mM bij 7—8 mM, met korten, haakvormigen snavel, 3—8-zadig, zaadlobben een luchtholte tusschen zich uitsluitend. Steunbladen aan den hartvormigen voet ingeplant, 2—4 mM lang. Blaadjes variëerend van eirond tot omgekeerd eirond, met breed afgeronden, stom-



pen of wigvormigen voet en meestal stompen of breed afgeronden top, 50—100 mM bij 30-85 mM, kaal of bijna kaal, vaak eenigszins vleezig. Links windend kruid. 2.00—4.00. lan -Dec. Alleen aan niet-moerassig strand. (V. rotundifólia
Hassk) V- lótea Gray"
Bloemsteeltjes vrij dik, 1-3 mM lang. Kelk min of meer geplooid-gerimpeld de beide boventanden spits, door een meer of minder diepe uitrand'ing gescheiden. Vlag 20-30 mM middellijn, van binnen soms vuilgeel, meestal echter min of meer blauwpaars gekleurd. Plaat der vleugels paars aan den voet afgeknot. Peul lijnvormig, 100—850 mM lang, 8—11 mM breed met rechten of krommen, dikken, stompen snavel. Zaden veranderlijk van grootte en kleur. Steunbladen ver boven den spitsen voet ingeplant, 10-18 mM lang. Steunblaadjes ovaal, stomp. Blaadjes eirond of eirond-ruitvormig, met wigvormigen-afgeronden voet en regelmatig versmalden top, gaaf of min of meer gelobd, kaal of ijl behaard, 65 160 mM bij 40-110 mM. Kruid, nu eens neerliggend, dan weer links windend. 0.40-3.00. Jan.—Dec. In vele variëteiten verbouwd. (V. sin ensis Endl.). Cow-pea ï). — Katjang beloet, s. - Katjang dadap, s. Kdtiang landes, s. - Katjang merah, m. - Katjang pandjang, m. - Katjang peroet ajam, m. - Katjang peudjit, s. - Katjang roedji,s. - Ka^ng °^' gak j, m. — Katjang toeroes, t v- Cétjang W .
De heer J. E. VAN DER STOK, die op de Buitenzorgsche proefvelden een veeitigta
vnrmen kweekte, kon deze tot 5 hoofdtypen brengen:
a Vruchtwand bij rijpheid hard. Stengels bijna altijd liggend. Peulen niet zeer
a^Peulen rolrond, recht, gewoonlijk afstaand. Stengels steeds neerliggend
1. Bloemen en peulen betrekkelijk klein. Zaden niervorm.g-cylindnseh of min of meer vierkant. — Katjang landes, s.
2. Bloemen en peulen grooter dan bijl. Zaden vierkant. Katjang roedji, s.~
Katjang toenggak, j, m.
b 3. Peulen zijdelings samengedrukt, gekromd, min of meer hangend langer en minder hard dan bij 1 en 2. Zaden grooter dan bij 1 en 2. Stengels
gewoonlijk neerliggend Katjang dadap, s.
/3 Vruchtwand bij rijpheid zacht. Stengels windend. Peulen zeer veranderlijk van
lengte, meestal echter lang.
4 Peulen dun en smal, tusschen de zaden niet sterk ingesnoerd.
Katjang pandjang, m.
5 peulen dik, bij rijpheid tusschen de zaden sterk ingesnoerd.
Katjang beloet, s.
Behalve in de'grootte en kleur der bloemen, varieert de plant nog in de kleur der peulen en der zaden.
55. Voandzéia Thouars.
1 Bloemen alle chasmogaam en § 2). Bloemstelen okselstandig, tijdens den bloei 6-12 mM lang, op den top met 2 al of niet boven den grond uitstekende bloemen. Bloemsteeltjes 2-3 mM lang, kelk 1 k-2 mM hoog,
i) Onder den Engelschen naam wordt de plant wel als groene bemesting
gT nS zelden vindt men vermeld, dat de plant ook kleistogame bloemen zon¬
der kroonbladen dragen zou. Deze onjuiste bewering is het gevolg van onnauw¬
keurige waarneming.



aan den voet met 2 schutblaadjes, de beide boventanden nagenoeg geheel vergroeid. Vlag omgekeerd eirond met uitgeranden top, 8—10 mM bij 7—8 mM, plaat aan den voet met 2 nietige oortjes, bleekgeel, vleugels bruin gevlekt, ongeveer even lang als de kiel, vlagmeeldraad vrij, vruchtbeginsel zittend, stijl lang, in het midden verbreed, aan den top gebaard. Na het afvallen der kroon legt de kelk zich tegen het bloemsteeltje, het bloemsteeltje zich tegen den steel der bloeiwijze, de steel der bloeiwijze verlengt zich en dringt de jonge peul benedenwaarts in den grond. Peul bolvormig-langwerpig rond, 15-20 mM lang, 1-2-zadig, zaden bruin of wit, zonder kiemwit. Stengels zeer sterk vertakt, met korte leden, steunbladen eirond, spits, boven den voet ingeplant, bladsteel met sterk verdikten voet, opgericht, lang, steunblaadjes klein, zeer stomp, blaadjes langwerpig of lancetvormig, met wigvormigen of stompen voet en breed afgeronden, uitgeranden top, 30-75 mM bij 8-30 mM. Kruipend kruid. 0.10—0.15 (stengellengte). Jan.-Dec. Om Buitenzorg verbouwd. Angola-erwt. — Mozambique-aardnoot. — Katjang banten, s. — Kafjang bogor, s. - Katjang manila, m. . . f V, subterranea Thouars.
56. Pachyrhfzus Rich.
1. Trossen okselstandig en eindelingsch, alleenstaand of in bundels, met inbegrip van den 100—300 mM langen steel 200—620 mM lang, bloemsteeltjes kort, schutblaadjes aan den kelkvoet lang voor den bloei afvallend, bloemkroon blauwpaars, plaat der vlag 18—20 mM lang, aan den voet met een groene vlek, vleugels ongeveer even lang als de kiel, aan den voet spits geoord, stijl gebaard, met opgerolden top, peul zittend, lijnvormig met toegespitsten top, zijdelings samengedrukt, 75—130 mM b'i '2 14 mM, fijn behaard, 4—9-zadig, tusschen de zaden met duidelijke indruksels. Steunbladen aan den voet ingeplant, lancet- of sikkelvormig, 5 10 mM lang, blaadjes scheef eirond of ruitvormig, met wigvormigen of toegespitsten, nabij den bladsteel min of meer afgeronden voet en spitsen top, langs den bovenrand grof getand-gelobd, beiderzijds stijf behaard, 65 130 mM bij 50—160 mM. Links windend kruid met dikke, eetbare wortels 1). 2.00 - 4.00. Jan.-Dec. Aangeplant en niet zelden verwilderd, inheemsch in tropisch Amerika. (Cacara erósa Ktze). Bangkoewang, s. - Bangkowang, md, s. — Bengkoewang, m. - Bengko-
wang, j. Besoesoe, j. Bitok, md. — Krandang, j. — Sengkoewang, 111. 
Tobi, md. f P, angulatus Rich.
57- Psophocarpus Neck.
1. Trossen 4—10-bloemig. Bloemsteeltjes 6-15 mM lang. Schutblaadjes onder den kelk veel korter dan deze. Kelkbuis 8—10 mM lang, slippen alle goed ontwikkeld, 4—5 mM lang, de beide bovenste tot een zwak uitgerande bovenlip vergroeid. Plaat der vlag 25-35 mM middellijn, van buiten groen, van binnen bleek paarsblauw, zeldzamer wit, aan den votf met 2 omlaag gerichte oortjes. Nagel der vleugels aan de boven-
') Men beweert, dat deze wortels soms een lengte van 2.00—2.50 M bij een dikte van 20 cM bereiken. Die ik gezien heb, waren, daarbij vergeleken, dwergen.



middellijn. Kiel ongeveer even lang als de vleugels. Vlagmeeldraad aan den voet met een kort, naar de vlag gericht aanhangsel. Peul recht of zwak gekromd, lijnvormig, met spitsen voet en top, 70—85 mM bij 7—8 mM, kortharig, 6-9zadig. Blaadjes eirond-ruitvormig met stompen of afgeronden voet en nagenoeg gelijkmatig versmalden top, gaaf of ondiep 3-lobbig, 35—85 mM bij 25—65 mM, beiderzijds behaard. Links windend kruid. 1.00—3.00. April—Dec. In kreupelhout en heggen van af de laagvlakte tot op 600 M zeehoogle. Tjangkatjangan, j D. Junghuhnianus Bth.
59. Cajanus D. C.
1. Bloemen in ijle, okselstandige trossen, geel of geel met rood. Plaat der vlag 12—15 mM middellijn, aan den voet met 2 oortjes, vleugels even lang als de kiel, peul zittend, lijnvormig, spits, 35—85 mM bij 8—11 mM, 2—7-zadig, tusschen de zaden met schuine indruksels. Bladeren 3-bladig gevind, gewoonlijk met kleine steunblaadjes aan de bladspil, blaadjes langwerpig-lancetvormig, met spitsen top en voet, beiderzijds kortharig, van onder geel gestippeld, 25—95 mM bij 9—35 mM. Opgerichte heester. 1.50—3.50. Jan.—Dec. Vaak aangeplant, van af de laagvlakte tot op 1300 M zeehoogte. (C. 1' n d i c u s Spreng.). Daoen goedé, m. — Katjang bali, j. _ Katjang goedé, j. — Katjang hiris, s. — Katjang iris, m. — Katjang kadjoe, md. — Katjang kajoe, m + c- Cajan Millspaugh.
60. Dunbaria W. et A.
1. Kiel niet spiraalvormig gewrongen. Vruchtbeginsel zittend. Peul
zittend of nagenoeg zittend 2-
Kiel spiraalvormig gewrongen (als bij Phaséolus), veel langer dan de vleugels. Trossen alleenstaand of ten getale van 2 3 bijeen, 15—135 mM lang, 3—meerbloemig. Plaat der vlag 10—12 mM lang, 13—20 mM breed. Vruchtbeginsel duidelijk gesteeld. Bloemsteeltjes na den bloei zeer sterk gekromd, peul door een 10—15 mM langen steel gedragen, zonder dezen 45—65 mM lang, 8—9 mM breed, 5—9-zadig, kleppen aanvankelijk bekleed met lange, gele, aan den voet bolvormig aangezwollen haren, geleidelijk kaal wordend. Steunbladen klein, steunblaadjes ontbrekend, blaadjes breed eirond met zeer stompen of breed afgeronden voet en toegespitsten top, beiderzijds vrij dicht kortharig, van onder met vele bruinroode stippels, 20-50 mM bij 18-60 mM. Links windend kruid. 1.00—2.00. Jan—Dec. In heggen en kreupelhout van af de



blaadjes aan de bladspil priem-draadvormig, eindblaadje ruitvormig, de andere scheef eirond, alle met versmalden of toegespitsten, vrij stompen top, 70—125 mM bij 50—70 mM, van onder behaard, zeer fijn en soms zeer onduidelijk gestippeld. Windend kruid. Aug. Hier en daar in Midden- en Oost-Java gevonden. (Dun bar ia calycina Miq.).
A. barbata Baker.
62. Rhynchósia Lour.
1. Kelk met spitse slippen, na den bloei niet vergroot, veel korter dan de rijpe peul. Bloemkroon buiten den kelk stekend. Zaden zonder kiempropje 2
Kelk tot nabij den voet gedeeld, met breede, stompe 'slippen, na den bloei' vergroot en de peul bijna geheel insluitend. Bloemen in ijle, armbloemige trossen, bloemkroon binnen den kelk besloten, peul langwerpig rond spi s gesnaveld, 1-zadig, zaad met een duidelijk kiempropje. Blaadjes ovMl-langwerp.g met stompen voet en stompen of vrij spitsen top, 10 35 mM bij 6-20 mM, beiderzijds zachtharig. Sterk vertakt, dicht e aard, opgericht of min of meer klimmend kruid. 0.30—060 Lane geleden bij Soerabaja gevonden. (Cyanospérm u m javanicum
q -p " Rh. ruféscens D. C.
• Trossen ijl, 6—12-bloemig. Bloemsteeltjes minder dan 2 mM
lang Bloemen geel, rood geaderd, plaat der vlag hoogstens mM lang. Peul sikkelvormig, hoogstens 15 mM lang bij 5 mM breed, fijn behaard. Blaadjes hoogstens 50 mM
lang 3
Bloeiwijzen of bloemen anders. Peul 20—25 mM lane 6—10 mM breed 4
3. Blaadjes eirond of eirond-ruitvormig, de meeste met stompen of
zwak uitgeranden top, beiderzijds behaard, van onder met gele of bruine stippels, 10-45 mM bij 7-40 mM. Trossen 30-95 mM lang, kelkbuis ruim 1 mM hoog, de slippen 2-4 mM lang Vleugels .ets korter dan de kiel. Peul 2-zadig, zaden zonder kiemwit. Links windend, meer of minder dicht grijsharig ruid 0 50—1.50. Mrt.—Oct. Ruigten, laag kreupelhout in de laagvlakte. (Rh. m edi caginea D. C.). Sigaran, j.
Blaadjes met spitsen top. Trossen hoogstens 50 mM lang. Overige!^ niet noemenswaard van de voorgaande verschillend en waarschijnlijk slechts
4 Rlne" T"ï' ?aar?"' La"g geIeden Sponden. . . Rh. adenantha Miq.
4. Bloemsteeltjes hoogstens 3 mM lang. Bloemkroon wit of geel
niet rood geaderd. Vleugels weinig korter dan de kiel. Zaadhuid niet sterk glanzend. Blaadjes kort toegespitst. . . 5.



op Java aangetroffen maar daar misschien wel te vinden o a ver^mpM op Malakha e„ Ti™,. (CotalSria t„be,6sa H™J
E. chinénse Vog.
64. Flemfngia Roxb.
1. B|aderen handvormig samengesteld, gewoonlijk 3-tallig. Schutbladen vaak reeds voor den bloei afvallend, niet dubbelgevouwen s
Bladeren uit slechts 1 blaadje bestaand, eirond-ovaal of eirond2langwerpig, met afgeronden of ondiep hartvormigen voet en s ompen of vrij spitsen top, beiderzijds of alleen van onder kort afstaand behaard, van onder met gele of bruinroode stippels, 45- 200 mM bij 35—115 mM. Schutbladen zeer groot bladachtig met hartvormigen voet en breed afgeronden, meestal 00r ^J* ' dnehoekig spitsje gekroonden top, 15—35 mM lang, dubbelgevouwen en elk een armbloemig bijscherm insluitend deze bijschermen tot trossen vereenigd, de trossen vaak tot een 2-rijige pluim samenkomend. Plaat der vlag geelwi rood gestreept, 6—7 mM lang. Vleugels korter dan de kiel. Peul langwerpig rond, 7-12 mM lang, doorgaans 2-zadig. Opgerichte heester. 0.50-2.50. Jan., Mei, juni, Aug.-Oct Ge-
r r,rT grrelden en in bossche" van af de laagvlakte ot op 1000 M zeehoogte. Anto monjok, md. — Gatak ƒ—
Hahapaan, s. — Hahapaan gedè, s. - Kamiraso, j. - Kapen
/ _ ntTS\ i' ~ Ko%rosok' j- - LaPaan, s. — Opo opo kebo, J. Otok otok, j. — Otok otok kebo, j. — Pok-kepokan, md.
9 r>f Fl- strobilifera R. Br.
2. Bloemen ,n nagenoeg zittende, vrij dichte trossen of hoofdjes Assen der bloeiwijze zonder klierharen. Steunbladen aan den voet met onderling vergroeid. Blaadjes niet zilverachtig glan-
Bloemen in gesteelde, ijle, klierachtig behaarde pluimen,' welker uiterste vertakkingen 8 of minder, tot een éénzijdigen tros reenigde^ bloemen dragen. Bloemsteeltjes ± 2 mM lang,
k ± 5 mM lang, klierharig. Plaat der vlag 5-6 mM roode aderen-Kiei ,angerdan de vieu§eis'
peul 8-12 mM Iang> meestal 2_zadjg_ steunb]aden aanvan_ kelijk aan den voet vergroeid, vervolgens vaneenscheurend, verdrogend en afvallend. Steunblaadjes ontbrekend. Blaadjes langwerpig of langwerpig-omgekeerd eirond, met doorgaans vrij s ompen top, 15—95 mM lang, van onder met roode stippels,



71. Calptirnia Mey.
1. Bloemen in okselstandige, 100—200 mM lange trossen, lichtgeel. Bloemsteeltjes 9—12 mM.lang. Kelk wijd klokvormig met driehoekige lobben, fijn behaard. Plaat der vlag omgekeerd eirond, 7—12 mM lang, vleugels weinig langer dan de kiel, meeldraden vrij, vruchtbeginsel gesteeld, dicht aanliggend behaard, stijl kort, recht. Peul vrij lang gesteeld, lintvormig, langs den buiknaad smal gevleugeld, plat samengedrukt, vliezig, 55-80 mM bij 13—15 mM. Zaden 2—6, dwars op de lengteas der peul, donkerbruin, met kiemwit. Bladeren onevengevind, blaadjes 13—25, tegenoverstaand of bijna tegenoverstaand, ovaal of eirond-langwerpig, niet afgeronden of stompen voet en top, vliezig, dof, beiderzijds ijl behaard, 15—40 mM bij 8—25 mM. Opgerichte heester. 1.50—2.50. Mei—Juli, Dec! Inheemsch in Engelsch-Indië en Abyssinië, op Java misschien soms als sierheester aangeplant. (Virgilia aurea Lam.). . + C. aurea Baker.
72. Sóphora L.
1. Bloemen heldergeel, haar steeltjes 8—10 mM lang. Kelk groen, dicht kortharig, met naar binnen gebogen tanden. Vlag 20— 25 mM lang, 12—14 mM breed. Kiel even lang als de vleugels. Peul met inbegrip van den vrij langen steel 60—280 mM lang, dicht behaard, 1—8-zadig. Blaadjes 9—18, variëerend van breed ovaal tot langwerpig, met stompen of afgeronden, meestal scheeven voet en breed afgeronden, dikwijls uitgeranden top, van onder aanliggend behaard, 25—60 mM bij 15—40 mM. Opgerichte heester. 1.50—4.00. Nov.— Mei. Alleen aan niet-moerassige stranden. Boewah oepas, m. — Kajoe penawar, j. — Ki koetjing, s. — Mata koetjing, s. — Oepas bidji, m tomentósa L.
Bloemen paars, haar steeltjes + 5 mM lang. Kelk paars, ijl behaard, met naar buiten gebogen tanden. Vlag ± 15 mM lang, ± 4 mM breed. Kiel korter dan de vleugels. Peul met inbegrip van den steel 40—75 mM lang, dicht behaard, 1-4-zadig. Blaadjes 15-23, ovaal-langwerpig, meestal met scheeven, stompen voet en afgeronden, vaak uitgeranden top, beiderzijds fijn behaard, 15-25 mM bij 8-13 mM. Laag heestertje. 0.30—0.60. Jan.—Dec. Inheemsch in Ceylon, op Java misschien soms als sierplant in tuinen -j. s vioi^cea Thw
73• Castanospérmum Cunn.
1. Bloemen in eindelingsche of zijdelingsche trossen, vrij lang gesteeld. Kelk klokvormig, onregelmatig getand, leerachtig, geel, bijna kaal, 15—20 mM hoog. Vlag teruggekromd met binnenwaarts omgebogen rand, 30—35 mM lang, vleezig-leerachtig, even als de 4 andere kroonbladen eerst geel, daarna rood. Kiel en vleugels weinig in vorm en grootte verschillend, ± 30 mM lang. Meeldraden vrij, buiten de kroon stekend. Vruchtbe-



ginsel langgesteeld, peul groot, dik, 3—5-zadig, zaden op kastanjes gelijkend. Bladeren onevengevind, blaadjes 7—19, ovaal-langwerpig, met spitsen of min of meer afgeronden voet en gewoonlijk stomp toegespitsten top, leerachtig, glanzend donkergroen, kaal, 60-160 mM bij 25—55 mM. Boom. 10.00—20.00. Jan.-Dec. Soms als sierboom aangeplant, inheemsch in Australië t c> australe Cunn.
74. Ormósia Jacks.
1. Bloemen in dicht bruinharige pluimen met trosvormige takken. Bloemsteeltjes kort, nabij den top met 2 afvallende schutblaadjes. Kelk roodachtig, dicht kortharig, 6-7 mM hoog, 5-spletig, lobben stomp, de beide bovenste ongeveer halfweg vergroeid. Bloemkroon vuil bleekpaars, plaat der vlag cirkelvormig met groene middenvlek en uitgeranden top, rfc 8 mM bij rt 10 mM, vleugels ongeveer even lang als de stompe kiel, meeldraden vrij, vruchtbeginsel zeer kort gesteeld, dicht behaard. Peul binnen den blijvenden kelk door een korten steel gedragen, 25-55 mM bij 25—30 mM, bij rijpheid zwart en kaal, tweekleppig openspringend, meestal 1—2-, soms 3-zadig, tusschen de zaden ingesnoerd. Zaden breed ovaal, zijdelings samengedrukt, 10-13 mM lang, helderrood, zonder areool op de zijden en zonder zwarte vlek om den ±3mM langen navel >)• Twijgen aan den top vaak met vele dicht roestkleurig behaarde, jonge bladeren, steunbladen priemvormig, vrij stijf, bladeren onevengevind, blaadjes 5—9, ovaal, langwerpig of min of meer omgekeerd eirond, met meerendeels afgeronden voet en toegespitsten top, gaafrandig, van boven kaal van onder—vooral op de nerven — roestkleurig behaard, 70—170 mMbij 25-75 mM. Boom. 5.00 -20.00. Juni, Juli. Inheemsch in Sumatra en Malakka, op Java soms aangeplant. (Macrótropis sumatrana Miq.). Koepang, t «• sumatréna Pra.n.
75. Myróxylon L. fil.
1. Bloemen in eindelingsche trossen of pluimen. Bloemsteeltjes 10—15 mM lang. Kelk + 5 mM hoog, zeer kort getand, fijn behaard. Vlag lang genageld, plaat nagenoeg cirkelvormig, ± 5 mM middellijn, de andere kroonbladen smal langwerpig-lijnvormig, spits, kleiner dan de vlag, meeldraden 10, vrij, vruchtbeginsel zeer lang gesteeld, peul lang gesteeld, me harden, eenzadigen top en vleugelvormigen voet, 80—100 mM lang. Bladeren onevengevind, blaadjes 9—11, afwisselend, eirond-langwerpig met wigvormigen of afgeronden voet en stomp toegespitsten top, kaal, doorschijnend gestippeld en gestreept, 50—70 mM bij 20—32 mM. Boom. 500—10.00. Juni. Inheemsch in tropisch Zuid-Amerika, misschien op lava hier of daar aangeplant. Stamplant van den perubalsem. Perubalsemboom + M- Peruiferum L. f.1.
Vrucht 100—125 mM lang. Blaadjes 5—9. Overigens gelijk aan de voor-
i) De zaden gelijken veel op die van saga pohon (Adenanthera pavonma L. en microsperma T. et B.), doch zijn daarvan door het ontbreken van kiemwit de zijvlakken zonder areool en den veel grooteren navel gemakkelijk te onderscheiden.



gaande soort en daarvan waarschijnlijk slechts een vorm. 5.00—10.00. Juni. Inheemsch in tropisch Amerika, misschien op Java hier of daar aangeplant. Stamplant van den tolubalsem. Tolubalsemboom. f M. toluiferum Rich.
B. CAESALPINIEAE.
/KelV?' aan de..lnP'a"tlngderkroonbladen gedeeld. Bloemen gewoonlijk zygomorf, kroonbladenX ■ dakpansgewijs dekkend, het bovenste in de knop binnen gelegen. Meeldraden meestal 10 I V of minder, zelden talrijk. Bladeren al of niet dubbelgevind. j
76. Peltóphorum Vog.
1. Bloemen in eindelingsche, 250—400 mM lange pluimen, geel, welriekend. Bloemsteeltjes 5—7 mM lang, kelkslippen ovaalomgekeerd eirond, 5—7 mM breed, kroonbladen 18 — 25 mM lang, meeldraden langharig, vruchtbeginsel kort gesteeld, stempel breed, peul langwerpig of Iangwerpig-lancetvormig, met ronden steel, aan voet en top versmald, 50—100 mM bij 17—25 mM, duidelijk geaderd, 1—4-zadig, zaden met goed ontwikkeld kiemwit. Steunbladen klein, lijn-priemvormig, gaaf, bladvinnen 4 13 paar, blaadjes 8—21 paar, langwerpig met scheeven voet en afgeronden top, beiderzijds min of meer behaard, 10—25 mM bij 3—9 mM. Boom. 10.00—30.00. Jan.—Dec. Geheel Java doch vooral in Midden- en Oost-Java beneden 100 M zeehoogte, meestal nabij de zee. In geheel Java als sier- of schaduwboom aangeplant. (P. arbóreum Burck. — Caesalpi nia arbórea Zoll. — Caesalpinia inérmis Roxb.). Kajoe laroe, m. — Kajoe soega, j. — Kajoe soga, j. — Kajoe timor, s. — Laroe, m. — Soega, j. — Soga, j, s. — Sogha, md.
P. ferrugineum Bth.
Bloemen in 150—300 mM lange trossen, geel. Bloemsteeltjes 30—40 mM lang, kelkslippen langwerpig, + 4 mM breed, kroonbladen 15—25 mM lang, meeldraden langharig, vruchtbeginsel kort gesteeld, stempel breed, peul Iangwerpig-lancetvormig met platten steel, aan voet en top versmald, 100 130 mM bij 25—35 mM, niet of onduidelijk geaderd, 1—6-zadig, zaden met goed ontwikkeld kiemwit. Steunbladen groot, tweedeelig, de beide helften dubbelvindeelig, bladvinnen 5-9 paar, blaadjes 8-16 paar, langwerpig met scheeven voet en afgeronden of zwak uitgeranden top, beiderzijds behaard, 15—25 mM bij 4—7 mM. Boom. 20.00—30.00. Nov., Dec. Inheemsch in Sumatra en Malakka, op Java soms als schaduwboom aangeplant. (Caesalpinia dasy'rachis Miq.). Alai, m. — Petapeta, m.
f P. dasy'rachis Kurz.
77. Mezonéurum Desf.
1. Kelkbuis kort tolvormig, bij de bloem hoogstens 5 mM lang, het blij-



600 en 1500 M zeehoogte, op grasvelden en in jonge bosschen. Ook voor groene bemesting gekweekt. Tajoeman, j.
C. laevigata Willd.
Blaadjes omgekeerd eirond met uitgeranden top, door een oranjekleurigen rand omgeven, van onder vaak zwart gestippeld '). langs den voet der middennerf fijn behaard, 10—30 mM bij 8—15 mM. Klier op de algemeene bladspil 1, dik eivormig. Steeltjes der afzonderlijke bloemen 25—40 mM lang. Opgericht heestertje. 1.00—1.50. Jan.—Dec. Nog niet met zekerheid op Java gevonden, wegens den rijken bloei als sierplant aantebevelen. (C. indecóra H.B.K.) C. bicapsularis L.
21. Bloemen in lange trossen, welke ten slotte vaak tot een zeer ijle,
pluimvormige bloeiwijze samenkomen, elke bloem tot kort voor het opengaan door een oranjekleurig, breed schutblad ondersteund. Kroonbladen samenneigend. Peul 125—175 mM lang, op de zijvlakken gevleugeld, met inbegrip der vleugels ^ 25 mM breed, 50 70-zadig, alleen langs den buiknaad openspringend. Steunbladen hard leerachtig. Algemeene bladspil zonder klieren, blaadjes 14—24 paar, het onderst paar onmiddellijk boven den bladsteelvoet geplaatst, teruggeslagen, vaak min of meer stengelomvattend, alle met scheef afgeknotten of zwak hartvormigen voet, breed afgeronden of zwak uitgeranden, door een nerfspitsje gekroonden top en gekleurden rand, 35—150 mM bij 25—90 mM. Opgerichte heester. 1.50—3.00. Mrt.—Nov. Vochtige plaatsen, waterkanten, van af de laagvlakte tot op 1400 M zeehoogte, soms ook als sierplant gekweekt en daarvoor zeer aanbevelenswaardig. Apjoen apjoenan, j. — Bebelakan, s. — Daoen atjon atjonan, md. — Daoen koerap, m. — Gelènggang, m. — Gelènggang besar, m. — Katèpeng, j, m, s. — Katèpeng badak, s. — Katèpeng kebo, j. — Katèpeng tjina, j, s. — Ki manilla, s. — Sentor, j C. alata L. 2).
Bloemen in pluimen of trossen met kleine, vaak vroeg afvallende schutbladen. Kroonbladen bij volwassen bloemen uitgespreid. Peul ongevleugeld, 2-kleppig openspringend. Blaadjes hoogstens 70 mM lang 22
22. Blaadjes 4—10 paar, ovaal-langwerpig, met meestal uitgeranden top, vrij
dik, vaak min of meer glanzend, 30—70 mM bij 12—26 mM. Kelkbladen niet geheel teruggeslagen. Helmknoppen der bovenste staminodiën meestal meer dan 1 mM lang. Oeheele stamper 3) ongeveer even lang als de
') Het is niet onmogelijk, dat deze stippels een ziekteverschijnsel zijn en dus niet de minste systematische waarde hebben.
2) De bladeren zijn een bekend geneesmiddel tegen sommige huidziekten (o a ringworm).
) Den stamper strekken alvorens hem met de meeldraden te vergelijken.



Aug. In Oost-Java gevonden. (Phanera elongata Korth.). Sebani, j B- elongata Krth.
8. Volkomen meeldraden 3, zelden en slechts in enkele bloemen 2 of 4. Kelk-
buis 7 io mM lang. Bovenst kroonblad minder dan 20 mM breed, niet
met vele donkerroode vlekken. Stempel duidelijk verbreed, zeer scheef. Peul 200-300 mM bij 20-26 mM, 8-13-zadig. Bladeren ongeveer even breed als lang, met ondiep hartvormigen voet, over Va—2/ó der lengte ingesneden, met stompe lobben, 9— 11-nervig, 45—130 mM bij 40—140 mM. Boom of opgerichte heester. 2.00—6.00. Jan.—Dec. Vaak als sierboom of in paggers aangeplant. (Phanera purp ürea Bth.).
Koepoe koepoe, + B" purpurea L
Volkomen meeldraden 5. Kelkbuis 18-36 mM lang. Bovenst kroonblad meer dan 20 mM breed, met lichtere en donkere vlekken, vaak ook geel gevlekt. Stempel nauwelijks verbreed, recht. Peul tot 210 mM lang, tot 20 mM breed. Bladeren cirkelvormig of meer breed dan lang, met vrij diep hartvormigen voet, over */,—7, der lengte ingesneden, met stompe lobben, 11-13-nervig, 50-140 mM bij 75-140 mM. Boom. 4.00.—10.00. Jan.—Dec. Niet zelden als sierboom aangeplant. (Phanera varieg&ta Bth.). Koepoe koepoe, t B. variegéta L.
9. Kelkzoom regelmatig 5-spletig, niet scheedevormig. Kroonbladen
langwerpig-lancetvormig, wit, minder dan 20 mM lang. Meeldraden óf alle 10 volkomen, óf alle door staminodiën vervangen. Rijpe peul gezwollen, 200—350 mM lang, 10—30-zadig. Bladeren met ondiep hartvormigen voet, over hoogstens '/, der lengte ingesneden, met breed afgeronde lobben, 35 110 mM bij 40—140 mM, 7—9-nervig, van onder kaal of fijn behaard. Boom. 10.00-17.00. Mrt.-Juli. In ijle bosschen der laagvlakte, vooral in Midden- en Oost-Java. (Bauhinia acida Reinw. —Pileostigma aci'dum Bth.). Bentjoeloek,j. — Gandajakan, j. — Kandajakan, j. — Kendajakan, j. — Pentjolok, j. — Tjampalok, md B malabarica L.
Niet aldus • • ' 1A'
10. Kelkbuis minder dan 10 mM lang. Volkomen meeldraden
Rijpe peul plat samengedrukt, met 12 of minder zaden. . 11.
Kelkbuis meer dan 20 mM lang. Volkomen meeldraad 1. Vruchtbeginsel vaak slecht ontwikkeld. Bloemen in eindelingsche of tegenover de bladeren geplaatste trossen, bloemsteeltjes 15-21 mM lang, kroonbladen 40—55 mM lang, rood, het bovenste geel en donkerrood gevlekt. Peu 175-220 mM bij 18-22 mM, gezwollen, 10-20-zadig. Bladeren iets meer breed dan lang, met ondiep hartvormigen, zeldzamer afgeknotten voet, over Vj-Vj der lengte ingesneden, van onder blauwgroen fijn behaard, 30-150 mM bij 35-165 mM. Boom of opgerichte heester 500. Oct.—Febr. Soms als sierboom aangeplant, daarvoor meer geschikt dan de meeste andere op Java voorkomende soorten, waarschijnlijk inheemse
. + B. monandra Kurz. op Madagaskar • ' . .
11. Kroonbladen uitgespreid, helderwit. Rijpe peul op de naden



niet afstaand kortharig, langs den buiknaad *) aan weerszijden met een uitspringende ribbe. Bladeren doorgaans minder dan halfweg ingesneden, vaak meer dan 70 mM lang.
Bloeiwijzen 2— 15-bIoemig 12
Kroonbladen samenneigend, 40-60 mM lang, geel, het bovenste aan den voet soms rood gevlekt en dan alle tegen het einde van den bloei bleekrood of paarsachtig verkleurend. Stempel breed. Peul 75—145 mM bij 15 — 16 mM, op zijvlakken en naden gewoonlijk fijn afstaand behaard, langs den buiknaad ') niet met uitspringende ribben, 4—12-zadig. Bladeren ongeveer even lang als breed, met ondiep hartvormigen, afgeknotten of breed afgeronden voet, over ^3—V2 der lengte ingesneden, met breed afgeronde lobben, van onder vrij dicht afstaand kortharig, 30—70 mM bij 35—70 mM. Bloeiwijzen 1—3-bloemig. Bloemen eenigszins stinkend. Opgerichte heester. 1.50-4.00. Jan.-Dec. Niet zelden als sierheester in tuinen aangeplant. Koepoe koepoe, j, m. . f B. tomentósa L.
12. Kelkzoom van buiten kaal of zeer ijl aanliggend behaard. Trossen 5-15bloemig, bloenisteeltjes 10—18 mM lang, kroonbladen 35—45 mM bij 20—35 mM. Vruchtbeginsel soms slecht ontwikkeld, de goed ontwikkelde 8 12 mM lang, stijl dik draadvormig, 17—25 mM lang, stempel breed, peul 75 125 mM bij 16—18 mM, niet met plotseling omgebogen top, 3— 10-zadig. Steunbladen variëerend van lancet- tot lijnvormig. Bladeren meestal duidelijk meer lang dan breed, met ondiep hartvormigen voet, over Va—Vó der lengte ingesneden, met vrij stompe, doch nooit breed afgeronde lobben, 25—205 mM bij 25—170 mM, van onder vrij dicht bekleed met fijne, gekromde, bij levende exemplaren witte haren, het nerfspitsje tusschen de lobben met schuin afstaande of aanliggende haren bekleed, de lobben met haar binnenranden een hoek van hoogstens 60" makend. Opgerichte heester. 1.00—3.00. Jan.—Dec. Als sierheester aangeplant en soms verwilderd. Koepoe koepoe, m f B. acuminata L.
Kelkzoom van buiten vrij dicht afstaand behaard. Bloemtrossen ^ 5-bloemig. Steunbladen draad—smal-lijnvormig, afstaand behaard. Bladeren over hoogstens ]/4 der lengte ingesneden, lobben met haar binnenranden vaak een hoek van 80—100° makend, nerfspitsje tusschen de lobben afstaand behaard. . 13.
13. Bladeren met breed afgeronde of zeer stompe lobben, van onder aanvankelijk zeer dicht bekleed met vrij lange roestkleurige haren, geleidelijk minder dicht behaard, 75—100 mM lang en breed. Bloemsteeltjes (bij het eenig door mij gezien bloeiend exemplaar) 4—6 mM lang, kroonbladen ^ 30 mM lang, 10 mM breed. Peul met plotseling omgebogen top, 13—15 mM breed. Kleine boom met halfbolvormige kroon en fijn afstaand behaaide twijgen. Febr., April. Hier en daar in de bergstreken gevonden. Kletjon, j. — Tajoeman, j. — Terkantjoe, j.
B. hirsüta Korth.
') d. i. de naad, waaraan de zaden bevestigd zijn.
27



bij 20—65 mM, fijn netvormig geaderd, met duidelijke randnerf. Boom. 15.00—30.00. Alleen in Banjoemas en in de Preanger gevonden. Toezending van bloeiend en vruchtdragend materiaal zeer gewenscht. Oekoeaka,j,s.-Samparantoe, s. ... S. sumatrana Miq. var. javanica K. et V.
97. Cynómetra L.
Trossen bundelsgewijs op dikke knobbels gezeten, welke op den stam en de groote takken zijn geplaatst. As der bloeiwijze 3—80 mM lang, bloemen dicht bijeenstaand, bloemsteeltjes 4—7 mM lang, kelk wit of bleekrood, slippen 4, ongelijk, 4—5 mM lang, kroonbladen 5, smal lancetvormig, 5—6 mM lang, meeldraden 10, vruchtbeginsel kort gesteeld, meestal rood, stijl 6—7 mM lang, peul 65—90 mM bij 40—60 mM, halvemaan-halfcirkelvormig, met vleezigen, eetbaren, gelen of roodachtigen wand, zaad tot 65 mM lang. Blaadjes steeds 2, langwerpig of langwerpigomgekeerd eirond, met scheeven voet en duidelijk uitgeranden top, 25— 125 mM bij 10—45 mM, aanvankelijk wit of rood en slap neerhangend, later glanzend donkergroen en stijf. Boom. 5.00—12.00. Jan.—Dec. In geheel Java veelvuldig als vruchtboom aangeplant, misschien inheemsch in Engelsch Indië. Andjing andjing,m. — Namnam,j,m,s. f C. cauliflóraL.
Trossen in de bladoksels geplaatst, tuilvormig. As der bloeiwijze 6—10 mM lang. Bloemen dicht bijeenstaand, bloemsteeltjes 6—15 mM lang. Kelk wit, slippen 4, ongelijk, 3—4 mM lang, kroonbladen 5, klein, spoedig afvallend, 1 '/3—5 mM lang. Meeldraden meestal 10, soms 8, vruchtbeginsel kort gesteeld, stijl 3—4 mM lang, peul 35—45 mM bij 20—30 mM, oneetbaar. Zaad tot 30 mM lang. Blaadjes soms 2, meestal echter 4 en dan de beide bovenste doorgaans veel grooter dan de beide onderste, ovaal-langwerpig, met scheeven voet en meestal kort toegespitsten, stompen of uitgeranden, zeldzamer spitsen top. Aug.—Oct. Geheel Java in de vloedbosschen, vooral aan den binnenrand daarvan. Katèng, j, s. — Kepel, j. — Woenoet, j.
C. ramiflóra L.
N 98. Maniltóa Scheff.
Trossen zeer gedrongen, op hoofdjes gelijkend, eindelingsch of in de bovenste bladoksels geplaatst. Schutbladen groot, de onderste loos. Bloemsteeltjes 10—20 mM lang. Kelkslippen 4, ongelijk, veel langer dan de buis, wit, kroonbladen 5, lancet-spatelvormig, wit, spoedig bruin verkleurend, 10—30 mM bij 1—3 mM. Meeldraden 45—50, zeer kort vergroeid, vruchtbeginsel gesteeld, peul half ovaal-niervormig, tot 55 mM lang, 1—2-zadig. Bladknopschubben zeer groot, een jonge twijg insluitend, deze aanvankelijk slap neerhangend en dan met witte bladeren bladeren evengevind, blaadjes 1—3 paar, variëerend van ovaal tot lancet-



8.
6. Stelen der hoofdjes ver onder den top met een uit schutbladen gevormd omwindsel. Peul zijdelings samengedrukt, tweekleppig openspringend. Boomen 7
Stelen der hoofdjes boven aan den top met een door de bloemen verborgen omwindsel. Middellijn der hoofdjes 11-16 mM bloemkroon ± 2'/, mM lang, helmdraden heldergeel. Peul rolrond, niet openspringend, kaal, bij rijpheid zwart, 5075 mM lang, middenvruchtwand bij onrijpe peulen gom bevattend. Zaden 15 of minder, dwars op de lengteas der peul geplaatst. Twijgen soms een geringe hoeveelheid gom afscheidend. Steunbladdoornen 5-45 mM lang, de oude wit.
innen 2—8 paar, blaadjes 8—20 paar, lijnvormig, 2'/2—8 mM lang. Opgerichte heester, zelden eenigszins boomachtig. 1.00 3.00. Jan.-Dec. Op droge grasvelden, vooral nabij de zee, soms om de zeer welriekende bloemen in tuinen aangeplant, tot op 1200 M zeehoogte nog welig groeiend. Djepoen, {]'nc{rala/<sana, m. — Kembang nagasari, m, s. — Kembhang djhepon, md. — Laksana, m. - Lekonta, j. — Nagasari, s. 7 ci 'Kn"siï> ƒ ~ Sri konta, j. Taosit, j. . A. farnesiana Willd
7. Stelen der hoofdjes meer dan 15 mM lang. Hoofdjes niet tot
onbebladerde pluimen vereenigd. Blaadjes hoogstens 5 mM
'ang g
Stelen der hoofdjes minder dan 15 mM lang.' Hoofdjes tot'groote'
eindelingsche, onbebladerde pluimen vereenigd, geelwit, 8 10
mM middellijn, zwak en onaangenaam riekend. Peul lijnvormig, recht of krom, plat samengedrukt, tusschen de zaden meestal' duidelijk ingesnoerd, 100-150 mM bij 6-8 mM, 8-12-zadig. Vinnen gewoonlijk 4 -12 paar, blaadjes 12—30 paar, lijnvormig, de meeste 5—12 mM lang. Boom. 10.00—35.00. Mrt. 
Juni. Midden- en Oost-Java beneden 500 M zeehoogte. Pèang, md. Pilang, j, A. leucophlóea Willd.
8. Bloemen wit. Peulen zeer dun, sikkelvormig gekromd, 90-180
11 biJ 9-10 mM> 4 8-zadig, tusschen de zaden niet ingesnoerd. Toppen der twijgen dicht geelharig. Steunbladdoornen 2 60 mM lang. Vinnen 10—25 paar, blaadjes 15-40 paar, lijnvormig, 2-4 mM bij '/s-3/* mM. Boom. 5.00-18.00.
j ,• Juni' 0ct' Nov- In bosschen, aan waterkanten, van af de laagvlakte tot op 500 M zeehoogte, soms ook op periodiek droge grasvelden. Kelampis, m. — Klampès, md. — Klampis J- Kolampis, s.~Longghaj, md.
A. tomentósa Willd. var. chrysócoma Miq.
28



zaden. Klier op de algemeene bladspil nu eens vlak onder de onderste vinnen geplaatst, dan weer verder daarvan verwijderd. Vinnen 6—20 paar het onderst paar vaak stengelomvattend en vroeg afvallend. Blaadjes 6 paar met ongelijken voet en scheeven, spitsen top, 6—18 mM lang Boom, buitengewoon snel groeiend »)■ 20.00-45.00. Jan -Dec Vaak als schaduwboom aangeplant, vooral in koffietuinen. (Adenanthéra fal-
)nnJf v J.b' ZZ'f ni ° 1 u c ca n a Miq.). Djeundjing, s. - Djeundjing laoet, s - Sengon land,, j. - Sèngon laoet, j. - Sèngon londa, j - Sèngon sabrang, j. ... . . . . ' JD , r " _ ,, , falcata Backer.
5. Kelk hoogstens 2 mM lang. Helmdraden 7-9 mM lang. Meeldradenbuis ongeveer even lang als de bloemkroon. Peul kortgesteeld, tweekleppig openspringend, 70—215 mM bij 18—22 mM, 4—13-zadig. Vinnen 3—8 paar, blaadjes 16—35 paar, lijnvormig-langwerpig, recht of zwak gekromd, 10—20 mM bij 3-5 mM. Middennerf der blaadjes vrij ver van den bovenrand verwijderd. Boom. 8.00-32.00. Mrt.-juni. In bosschen beneden 500 M zeehoogte, vooral in Midden- en Oost-Java, soms ook als schaduwboom in tuinen aangeplant. (Acacia tenérrima Jungh.). Bhoengkana erèng, md. ~ Djeundjing, s. — Erèng, md. - Kcijen, j. — Kajèn pekik, j. — Kedinding, j. — Kedingding, j.
v TT ! ng' md' ~ Türisi' S' ~ Tekik' J- A- >ebbe(c)kioides Bth.
Kelk 3-4 mM lang. Helmdraden 25-30 mM lang. Meeldradenbuis (met uitzondering van die der middelste bloem) veel korter
dan de bloemkroon. Peul zittend, niet openspringend, 100—175
mM bij 20-25 mM, soms zelfs tot 35 mM breed, met 15 of minder zaden. Steunbladen zeer groot, echter alleen aan jonge loten te vinden. Vinnen 5—20 paar, blaadjes 12—45 paar, langwerpig-lijnvormig, 6-13 mM bij 1V2—4 mM, de jonge purper. Middennerf der blaadjes zeer kort langs den bovenrand loopend. Boom. 8.00—40.00. Oct.—Mrt. Geheel Java beneden 1300 M zeehoogte, vooral op steenachtige of droge gronden, in de laagvlakte vooral aan rivieroevers voorkomend. Soms als schaduwboom aangeplant. Djeundjing, s. - Djeundjing soenda, s. Sengghoeng, md. — Sèngon, j. — Sèngon djawa, j. — Sèngon
, .rdjam' j- — Singon, j. Singon djawa, j. A. stipulata Boiv. 3. Vinnen 12 paar (zoo er 2 paar zijn, bestaat het onderst paar uit 1 of blaadjes). Blaadjes der bovenste vinnen 1-3 paar, meer dan dubbel zoo lang als breed, langwerpig met wigvormigen of afgeronden voet en spits toegespitsten top, 20-130 mM bij 8-55 mM, glanzend, volkomen kaal. Hoofdjes in tuilen of pluimen, de stelen der hoofdjes 20—35 mM ang, kaal of bijna kaal, afzonderlijke bloemen nagenoeg zittend kelk mM lfl"g' evenals de veel langere bloemkroon van buiten fijn kort-
') Een 10 jarig exemplaar was 35 M hoog, een 17-jarig 44 M.



harig, bloemkroon en meeldraden wit, geel verkleurend, peulen lintvormig, 60—250 mM bij 20—40 mM, de onrijpe glanzend, de oude dof, kaal, 2—10-zadig. Boom. 10.00—30.00. Aug., Nov.-Dec. Inheemsch in EngelschIndië, op Java misschien hier of daar aangeplant. . f A. lricida Bth.
Niet aldus '•
7. Helmdraden met roode bovenhelft, 15—20 mM lang. Hoofdjes tot pluimen vereenigd, 10—15-bloemig, de afzonderlijke bloemen op een 2—5 mM lang steeltje gezeten, bloemkroon lichtgroen, 6—7 mM lang, de middelste bloem van het hoofdje gewoonlijk grooter. Meeldraden ± 20, vruchtbeginsel gesteeld, stijl rood, peul lintvormig met spitsen voet en stompen, kortgesnavelden top, 150—220 mM bij 22—35 mM, 6—16-zadig, op de zaden gezwollen, met dikke naden, niet openspringend. Algemeene bladspil kaal, vinnen 2—6 paar, tusschen de blaadjes der 1—3 bovenste paren met klieren, blaadjes 3—8 paar, langwerpig-omgekeerd eirond met scheeven voet en breed afgeronden of zwak uitgeranden top, van onder kaal, 18—48 mM bij 12 30 mM. Kleine boom. 10.00—17.00. Febr., Mrt., Juni, Oct., Dec. Uitsluitend aan het strand, op Java tot dusverre alleen in Besoeki en bij Tandjong Priok gevonden. . A, littoralis T. et B. ').
Helmdraden wit, geel of groenachtig. Peul 2-kleppig openspringend, meestal met spitsen top. Bladspillen of onderzijde der blaadjes gewoonlijk min of meer behaard 8.
8. Afzonderlijke bloemen door een 2—4 mM lang steeltje gedra¬
gen, bloemkroon 8—10 mM lang, lichtgroen, meeldraden 20—30, met groene bovenhelft, 35—40 mM lang, vruchtbeginsel zittend. Peulen lintvormig, bij rijpheid stroogeel, op de zaden sterk gezwollen, 120—260 mM bij 30—65 mM. Hoofdjes bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst, 15 30-bloemig, hun stelen kantig, afstaand behaard, 50—70 mM lang. Vinnen 2 3 paar, zeldzamer 4 paar, blaadjes 5—9 paar, langwerpig of langwerpigomgekeerd eirond met breed afgeronden, vaak zwak uitgeranden top, 20—55 mM bij 9—25 mM, van onder nu eens kaal, dan weer fijn behaard. Boom. 10.00—25.00. Jan. Dec. Alleen in de laagvlakte beneden 300 M zeehoogte gevonden, vooral nabij de zee (A. latifólia Boiv.). Kajoe arang, m.— Ki tökè, s. — Tarisi, s. — Tekik, j. . . . A. Lébbe(c)k Bth. Afzonderlijke bloemen zittend of zoo goed als zittend. Helmdraden wit. Hoofdjes meestal tot pluimen vereenigd. Blaadjes van onder fijn aanliggend behaard 9-
9. Blaadjes 3 — 6 paar, ruitvormig-elliptisch, eirond of omgekeerd
') Misschien niet verschillend van de Philippijnsche A. retusa Bth.



eirond, met spitsen, stompen of afgeronden voet en versmalden of toegespitsten, spitsen of stompen top, 20—125 mM bij 15—65 mM. Vinnen 2—4 paar. Stelen der hoofdjes 5—20 mM lang, dicht kortharig. Kelk van buiten dicht kortharig. Vruchtbeginsel kaal of behaard. Peul lintvormig, 80—250 mM bij 30—40 mM, aanvankelijk vaak kort behaard, later kaal wordend, bij rijpheid op de zaden duidelijk gezwollen. Boom. 10.00—20.00. Mrt.—Juni. West- en Midden-Java in bosschen beneden 1100 M zeehoogte. Ki tökè, s. — Tekik, j. A. tomentélla Miq. '). Blaadjes 6 12 paar, ovaal-langwerpig, met scheeven voeten gewoonlijk breed afgeronden top„ 25—40 mM lang. Vinnen 2-6 paar. Kelk van buiten kaal. Vruchtbeginsel kaal. Peul lintvormig, 100—230 mM bij 20—25 mM, bij rijpheid donkerbruin, op de zaden slechts zeer weiniggezwollen. Boom met ijle kroon. 10.00— 30.00. Nov. Juni. Geheel Java beneden 1200 M zeehoogte. Bangkal, md. Beroe, md. — Ki hiang, s. — Ki hiang batoe, s. — Ki hiang kapas, s. — Wangkal, j. — Weroe, j. A. procéra Bth.
113. Pithecolóbium Mart.
Blaadjes aan elke vin 5—10, afwisselend, scheef elliptisch-langwerpig of min of meer eirond of langwerpig-omgekeerd eirond, met stompen of stomp toegespitsten top, 45—110 mM bij 20—60 mM, aanvankelijk van onder meer of minder dicht behaard, ten slotte bijna kaal. Vinnen 2—3 paar. Hoofdjes veelbloemig, alleenstaand of bundelsgewijs in de bladoksels of in kleinen getale tot pluimen vereenigd, hun stelen 40—100 mM lang, afzonderlijke bloemen vrij lang gesteeld, kroonbuis groenwit, ± 7 mM lang, ver buiten den kelk stekend, van buiten fijn behaard, helmdraden eerst helderwit, later oranjegeel verkleurend, 12 16 mM lang. Vruchtbeginsel lang gesteeld. Peul plat, opgerold in 1 '/2—2 windingen, 15—18 mM breed, behaard, tweekleppig, van binnen oranje, zaden 10—15, glanzend zwart. Boom. 12.00-20.00. Febr., Mei, Aug.-Dec. Hier en daar tusschen 1000 en 2000 M zeehoogte gevonden. Kipöèk,
s" ~ pöik, s p, Junghuhnianum Bth.
Blaadjes alle of meerendeels tegenoverstaand 2.
Bloemen rood. Bloemhoofdjes bundelsgewijs in de bladoksels geplaatst hun stelen kantig, dicht behaard, 50-100 mM lang. Afzonderlijke bloemen duidelijk gesteeld, bloemkroon 9—11 mM lang, meeldraden 20—30, de middelste bloem eerder ontluikend en grooter dan de andere, 11—13 mM 'anS. met 50-65 meeldraden. Helmdraden 20-35 mM lang. Peul
Waarschijnlijk een vorm van A. sap o nar ia Bi.



stamloten. Vinnen 1 — 2 paar, blaadjes 3—8 paar, ovaal-langwerpig, de hoogere meer omgekeerd eirond, alle met scheeven voet en stompen, afgeronden of min of meer uitgeranden top, glanzend donkergroen, 8 -40 mM bij 4—30 mM. Boom. 5.00— 15.00. Jan—Dec. Bijna uitsluitend in de vloedbosschen. (P. monilfferum Bth.). Aram aram, j. — Haram haram, j. — Lamaran, s. — Lambaran, s. — Lom.j. P. umbellatum Bth.
Afzonderlijke bloemen zittend of zeer kort gesteeld. Hoofdjes gewoonlijk tot pluimen vereenigd. Blaadjes alle of meerendeels meer dan 40 mM lang. Ongedoornde boomen 6.
6. Kroonto/s niet of nauwelijks buiten den kelk stekend. Hoofdjes
2— 5-bloemig. Peulen 25—50 mM breed. Rijpe zaden bruin of blauw. Vinnen 1 paar of zelden 2 paar, het onderst paar in dat geval klein en nabij den verdikten bladsteel voet geplaatst. Blaadjes meestal niet staartvormig toegespitst, de jonge rood. . . 7.
Kroon buis vrij ver buiten den kelk stekend. Peulen 12—25 mM breed, 2-kleppig openspringend, van binnen rood. Rijpe zaden glanzend zwart. Vinnen 2—4 paren; zoo er 2 paar zijn, is het onderst paar niet nabij den bladsteelvoet geplaatst. Blaadjes vaak staartvormig toegespitst 8
7. Pluimen zeer dicht roestkleurig kortharig, in de hoogere blad¬
oksels of aan den top der twijgen geplaatst, tot een eindelingsche bloeiwijze samenkomend. Meeldraden 5—6 mM lang weinig buiten de kroon stekend. Peul met gave of zwak golvende naden, 25 35 mM breed, bij rijpheid oranje, 2-kleppig openspringend, zaden langwerpig rond, blauw, berijpt. Algemeene bladspil met een groote klier vlak boven den voet en een dergelijke klier tusschen het bovenst paar vinnen, vinnen 1 —2 paar, blaadjes 2—3 paar, elliptisch-langwerpig, vaak ook eenigszins eirond of omgekeerd eirond, met stompen of afgeronden voet en meer of minder lang toegespitsten, stompen top, 140—300 mM bij 65—155 mM. Boomheester of kleine boom. 5.00 12.00. Mei, Aug.—Nov. In vochtige, dichte bosschen, vooral in Midden- en West-Java beneden 1200 M zeehoogte. (P. fasciculatum Bth.). Bangkong, j. — Bangkongan, j. — Djèngkölan, j. — Ki pöèk, s. - Ki ijaang, s.
Di..; „ u , . .. ellipticum Hassk.
Pluimen ijl behaard, alle of meerendeels in de oksels der afgevallen bladeren geplaatst, derhalve door eenige bladeren van de toppen der twijgen gescheiden. Meeldraden 8—12 mM lang, ver buiten de kroon stekend. Peul met diep ingesneden buiknaad, 30-40 mM breed, tegenover de zaden wel, daartusschen niet openspringend, donkerpurper, zaden cirkelvormig-