Twee
ftmstercfamscfie Jonqens.
EEN VERTELLING
J. J. VAN BROEKHOVEN.
UITGAVE DER NEDERLANDSCHE ZONDAtJSSCHOOL-VEREENIGING.
Naamlooze Yennootschap EGELING's BOEKHANDEL
amsterdam.







inhoud.
Blz.
Hoofdstuk I. Twee Amsterdamsche jongens .... 5
„ II. Naar de duinen 9
„ III. In grooten nood en een kwaad geweten 14
„ IV. Het Onweder 18
„ V. Hoe het thuis gesteld was 22
„ VI. Gered en Thuis 27
„ VII. Besluit 35















HOOFDSTUK I.
Twee Amsterdamsche Jongens.
Het opschrift boven dit hoofdstuk wil volstrekt niet zeggen dat hier verhaald zal worden van twee jongens die geheel anders waren dan gewone jongens. Amsterdamsche jongens zijn juist als alle andere, met dit onderscheid dat ze in Amsterdam geboren zijn en daar hunne opvoeding ontvangen. Het komt evenwel dikwijls voor dat er jongens zijn en zelfs wel groote menschen, die zich zeer laten voorstaan op de plaats waar zij geboren zijn, juist alsof ze daardoor heel wat meer beteekenen dan anderen. Dit is eigenlijk zeer dwaas. Niemand kan het helpen dat hij geboren werd in eene groote stad of wel op een onaanzienlijk dorpje.
Maar als Amsterdamsche jongens op hun vaderstad trots ztfn dan is dit heel iets anders en zeer goed te begrijpen. Amsterdam is eene gioote stad, met vele schoone grachten en voorname straten en met vele prachtige gebouwen en paleizen. Vóór drie eeuwen was zij reeds in de geheele wereld beroemd vanwege haar koophandel en haai- rijkdom en vanwege de vele kunstenaars en geleerden die binnen hare muren woonden. En ook nu wordt haar naam overal met eere genoemd.
Eene bizonderheid die alle echte Amsterdammers eigen is, mogen we hier wel vertellen en die is dat er geen tweede stad in ons vaderland bestaat waarvan zij zooveel houden als van Amsterdam. Wat de bergen zijn voor de Zwitsers, wat Parijs is voor de Paryzenaars, dat is Amsterdam voor de Amsterdammers.
In ieder ander opzicht zijn de menschen daar, en dus ook de jongens, heel gewoon.



Niet ver van het Sophiaplein, waar de kleine Muntoren staat, woonden twee vrienden, Hein en Piet geheeten. Beiden waren 12 jaren oud. De vader van Hein was mandenmaker; die van Piet timmerman. De vader van Piet werkte bij een baas, doch die van Hein had een zaak voor zichzelf, waarin hij druk werkte, soms nacht en dag. De mandenmaker had een groot gezin en daarom veel zorgen, voor brood en kleeren en eene goede opvoeding voor al zijn kinderen. De timmerman had maar twee kinderen waarvan Piet de oudste was en dus heel wat minder zorgen dan Hein's vader. Zij woonden in dezelfde straat en Hein en Piet gingen op de zelfde school en zaten in één klas; zoo kwam het, dat er tusschen beiden een echte vriendschap was ontstaan, die nog grooter werd, toen de meester hen naast elkander plaatste in één bank.
Vader en moeder hadden op de vriendschap van hun jongens niets tegen, want 't waren heel fatsoenlijke jongens, ze zouden nooit meedoen met andere jongens, die er van hielden om op straat de aschbakken om te gooien, aan de bel trekken en dan hard weg te loopen of oude menschen voor den gek te houden. Hun was al vroeg geleerd dat God alles weet, alles ziet en dat het kwaad Hem bedroeft en altijd straf met zich brengt.
Het waren echter volstrekt geen suffers. Daar zijn wel menschen, die zeggen, dat als een jongen niet eens een streek uithaalt of eens flink ondeugend is, dat hij dan nooit een man in de maatschappij wordt, maar dat is volstrekt niet waar. "We weten dat Jozef altijd zijn vader onderdanig was en nooit mee deed aan het kwaad van zijn broeders en toch werd hij Onderderkoning van Egypteland, en van David lezen we, dat hij reeds vroeg Godvreezend was en hoewel zijn broeders hem verachtten, deed hij wat geen van hen durfde, hij versloeg den reus Goliath.
Ieder die God vreest en het kwaad ontvliedt kan altijd moediger z\jn dan een ander omdat God met hem is.
Onze twee vrienden dan durfden ook wel wat: zij kwamen overeen, om, als de vacantie aanbrak eens een voetreis te maken naar de duinen. Daar hadden ze al zooveel van gehoord en die wilden ze nu met eigen oogen eens zien. Maar het was niet zoo gemakkelijk om er te komen. Vooreerst ligt Haarlem waar



ze doormoesten, al drie uur van Amsterdam en dan zijn ze nog niet aan de duinen, die liggen nog wel een uur verder.
Maar het ergste was dat Hein's vader het heele plannetje in duigen wierp. Luister maar.
De vacantie brak aan. De kinderen mochten 14 dagen lang thuis blijven — Dat was een pret.
Hein en Piet hadden aan den nieester verteld, wat hun plan was en deze had het flink gevonden en hun bovendien nog op de kaart gewezen hoe ze loopen moesten.
Den eersten Dinsdag de beste zouden ze de reis ondernemen, met een paar flinke boterhammen bij zich en ieder een kwartje, om onderweg wat melk te koopen. Ze hadden een schik van belang. De Zondag had hun eigenlijk veel te lang geduurd en Piet had gedurig aan zijn vader gevraagd, wat deze van het weer dacht, of het misschien zou gaan regenen; maar gelukkig, het weer bleef mooi. Den nacht van Zondag op Maandag droomde Piet reeds van de hooge duinen en de blauwe zee en toen het ochtend was, snelde hij dadelijk naar zgn vriend dien hij wel om den hals had willen vallen van pret, maar waarom wist hij eigenlijk zelf niet. Nu nog één nachtje, Hein!" riep Piet „en dan gaan we."
Maar, o wee! Daar krijgt vader op dien dag eene groote bestelling van manden, waarbij hij beloven moest, binnen drie dagen een flinke partij klaar te hebben, want er was veel haast bij.
Toen Hein er den winkelier met zijn vader over hoorde spreken, schoot hem een brok in de keel, want hij begreep zeer goed wat hiervan het gevolg zou zyn. Hein had in vrije uren ook geleerd grove manden te maken en hij begreep van zelf wel, dat er van uitgaan niets komen kon, maar dathij zijn vader zou moeten helpen.
Zoodra vader binnen kwam keek hij zijn zoon eens aan en zeide: „Dat spyt me voor je jongen, maar je moet je uitstapje een week uitstellen; ik krijg daar juist een groote bestelling en daar is veel'haast by en er is voor vader goed wat aan te verdienen; het spijt me voor je Hein, maar je kunt morgen niet weg, je moet me helpen. Wees nu, maar te vreden en



doe goed je best, dan mag je de volgende week gaan en je krijgt nog een kwartje extra."
Hein zei niemendal. H\j had wel in tranen willen uitbarsten, maar hij vond dit wel wat al te klein tegenover zijn jongere broertjes en zusjes, die hem met oogen vol verwachting aanzagen. — Och was Hein nu maar verstandig geweest en had hij maar de booze gedachte die bij hem opkwam aan God beleden, wat had hij zich dan een verdriet gespaard, maar neen. Hein had één zwak. Hij kon alles doen, maar als hij eenmaal een plannetje gemaakt had en dit vast wilde uitvoeren, dan kon hij er niet overheen om het op te geven en al zei een stem daarbinnen dat het niet goed van hem was, en dat hij anders doen moest, hij drong voor een oogeblik alle betere gedachten opzij, om alleen zijn wenschen te bevredigen.
Zoo ook nu. Hein voelde zich diepongelukkig maar nam in stilte het besluit, om niets tegen Piet te zeggen en morgenochtend toch te gaan. Ja, dat was werkelijk slecht van Hein. Zijn vader kon het toch niet helpen. Eigenlijk was het heel gelukkig, dat hij het zoo druk had, want daar moest het toch van komen en dus behoorde Hein heel biy te zijn, maar daar dacht hij in 't geheel niet aan.
Hein zei bij zichzelf, dat vader best een dagje later het werk had kunnen beloven en dat als hij heel hard werkte, het dan toch overeen uitkwam en dat hij daarom best morgenochtend op reis kon gaan. Waarom was die winkelier dan ook juist nu gekomen, waarom niet morgen, als hij al met Piet weg was, dan kwam het immers ook wel terecht ? Och, daar was niemand in de wereld zoo ongelukkig als hij, zoo dacht Hein bij zichzelf en daarom zou hij er zich nu eens niet aan storen, maar morgenochtend vroeg uitgaan, heel in de stilte.
Maar wat zou moeder dan wel zeggen ? Daar had hij nog niet aangedacht. Hein hield veel van zijn moeder en zou haar niet graag verdriet aandoen. Hoe zou hij dat nu vermijden? Maar hij wist raad. Hij besloot om een briefje te schrijven en daarin te vertellen dat hij toch maar op reis was gegaan, dat hij vroeg zou terug komen en dat vader en moeder maar niet boos op hem moesten zijn, want dat hy het nooit meer doen zou.



Zoo gezegd zoo gedaan. Hein schreef in stilte het briefje met potlood op een stukje van een kpffiezak en verborg het voorloopig in zijn kous.
De dag ging stil voorbij. Moeder, die wel wist, wat van haar jongen de zwakke zijde was, had hem beloofd, dat hij van haar wat kreeg, als het werk gedaan was. Moeder had hem daarbij een kus gegeven en o, dat was voor Hein haast te veel geworden, hij stond op het punt om alles te vertellen en vergeving te vragen, maar zjjn koppigheid behaalde de overwinning op zjjn geweten. Hoe zou hij ook zijn vriend Piet zoo kunnen te leurstellen; had hy niet afgesproken om morgenochtend om vijf uur hem af te halen?
Toen Hein 's avonds bij het naar bed gaan zijn avondgebed zou doen, was hij zoo verstrooid, dat hü zich gedurig vergiste. Moeder keek haar jongen eens aan en vroeg, wat hem scheelde, dat hy zoo vreemd was, maar Hein zei van niemendal en hij lei zich met een kloppend hart te slapen, terwijl de stem van zÜn geweten hem luid beschuldigde van een groot kwaad te willen doen.
HOOFDSTUK II.
Naar de Duinen.
Dat Hein geen goeder nacht doorbracht, kunnen we heel goed begrijpen. Eerst lag hij nog lang wakker en toen hij eindelijk in slaap viel, droomde hij van niet anders dan van menschen die uit en in de werkplaats van zijn vader hepen om bestellingen te doen. Hij stond bij de deur en zag dit alles aan. Eindelijk kwamen er heel veel menschen met heel leelyke gezichten die de tong tegen hem uitstaken en hem met de vuist dreigden. Toen de klok van den ouden Munt-toren 12 uur sloeg werd Hein met een schrik wakker.
Gelukkig voor hem raakte hij nu in een rustiger slaap, maar toch werd hij gedurig wakker, uit vrees van zich te verslapen en toen eindelijk de torenklok vier sloeg, sloop Hein stilletjes



het bed uit en kleedde zich haastig aan. Het was doodstil in huis. Duidelijk kon hij het tikken van de klok in de andere kamer waarnemen, waar vader en moeder sliepen, met een paar van de jongste kinderen. Nog een half uurtje en dan zou vader ook opstaan, hij moest dus maken dat hij weg kwam.
Stil als een muis sloop h\j door de kamer en deed voorzichtig het nachtslot van de deur. Daar stond hjj dan op straat. Hii had een gevoel als een dief, die ergers ingebroken heeft en die meent, dat iedereen het weet.
Hij was nog maar een paar huizen ver, toen hy een diender tegenkwam die hem scherp aankeek. Zijn hart bonsde hem in de keel en een oogenblik stond hij op het punt om hard terug te loopen. Maar hij overwon zijn vrees, keek recht voor zich uit en stapte met moed voorwaarts. 'Hij was nog niet bij het huis van zijn vriend, of hij zag reeds dat deze het hoofd buiten het raam stak. Een vroolijke trek kwam over het gezicht van Piet en hij riep: „Hein, wacht maar, ik ben dadelijk bij je!" Een, twee, drie, daar was Piet. in een wip de deur uit. De beide jongens lachten en Hein voelde zich, nu hij bij zijn vriend was, al dadelijk veel meer op zijn gemak.
Het was een heerlijke morgen. De zon scheen reeds in volle pracht. In de meeste huizen waren nog de gordijnen neer, maar toch liepen al veel menschon op de straat en heel veel karren met groenten werden al van de groenmarkt huiswaarts gebracht.
Op den Dam begon het reeds druk te worden, maar onze vrienden hadden vandaag met al die drukte niets - op en sloegen haastig de Mozes en Aaronstraat in, de Molsteeg door, de Heerengracht op tot aan de Brouwersgracht en spoedden zich zoo langs de Mamixstraat naar de Haarlemmerpoort.
Daar waren ze dan buiten de stad. Wel stonden er links van den weg verscheidene huizen, maar dat telden ze niet; voor hun gevoel waren ze reeds buiten.
Langzamerhand hielden de huizen dan ook op en zagen ze reeds in de verte het torentje van Sloterdijk.
De eerste opwelling van vreugde had nu plaats gemaakt voor wat nadenken en zachtjes aan kwam bij Hein de vraag



op hoe het thuis wezen zou. Op eens herinnert hij zich met schrik, dat hij heelemaal vergeten heeft, het briefje op tafel te leggen; het zit nog in z\jn kous, dat voelt hij thans duidelijk, maar van morgen heeft hij er niet opgelet, zóó nam hem alles in beslag. „Ben je nu al moe Hein," vroeg Piet, „je wordt opeens zoo stil, of ben je soms niet uitgeslapen ?"
Die vraag bracht Hein wel wat in 't nauw, maar hij deed zijn best zich goed te houden. • Liegen zou Hein voor geen geld van de wereld doen, vooral niet tegen zijn besten vriend Piet, maar de waarheid zeggen durfde hij ook niet, want hij wist zeer goed, dat dan voor Piet ook het genot bedorven was. Hij wilde zich er dan maar afmaken door te zeggen, dat hij er op eens aan dacht geen brood te hebben meegenomen. „Jongens," zei Piet, „dat is waar ook, je hebt niets bij je, maar hoe komt dat nu?" Dat was al weer een vraag waar Hein niet op gerekend had. „Ik heb het vergeten Piet," zei Hein snel, terwijl hij voelde dat hij zoo rood werd als bloed omdat hij slechts een halve waarheid sprak. Ja, van morgen had hy onder 't aankleeden er in 't geheel niet aangedacht, maar gisterenavond toen hij in bed lei, begreep hij heel wel dat hij nu zonder brood op reis zou moeten.
Maar zoo gaat het altijd, lieve kinderen, het eene kwaad brengt altijd het andere kwaad mee. Daarom zegt de schrift: bewaar boven alles uw hart, want hieruit zijn de uitgangen des levens. We moeten nooit aan een slechte gedachte toegeven, want dan raken we in gevaar hoe langer hoe meer te zondigen.
Gelukkig voor Hein had Piet een flink pak boterhammen bij zich en zooals vrienden altijd doen, beloofde hij eerlijk alles met Hein te zullen deelen. Piet had ook nog een dubbeltje van z\jn moeder gekregen, zoo dat de jongens nu twaalf stuivers hadden; een heele schat.
Al babbelende werd Halfweg bereikt, waar reeds heel in de verte de toppen der duinen te zien waren. Dat gaf onzen vrienden nieuwe moed. Ze stapten flink aan en het had nog maar nauwelijks half negen geslagen op de Groote Markt in Haarlem, toen ze reeds in de Amsterdamsche poort stonden.
Wat zag dat hier alles vreemd uit. 't Was net of de menschen



. de huizen, ja, de boomen en de lucht allemaal heel anders waren dan m Amsterdam. En wat een groote stad! dat hadden onze vrienden heelemaal niet gedacht. Een echte Amsterdamsche jongen denkt altijd dat er geen andere stad is, die verdient dien naam te dragen dan Amsterdam alleen. In zijn oogen is iedere andere stad eigenlijk maar een boerendorp. Ge kunt dus begrijpen, hoe onze jongens hun oogen uitkeken, toen ze <fie groote, mooie straten zagen; en toen ze op de Groote Markt kwamen en die prachtige kerk met hoogen toren zagen, nu toen waren de Haarlemmers in hunne oogen heel achtenswaardige menschen.
Zoo dwaalden ze door de stad rond en proefden af en toe eens van het frissche water uit de pompen, die in Haarlem op vele plaatsen staan. "Wat was dat lekker!
Maar nu moesten ze dan toch naar de duinen. Hoe kwamen ze daar! Zoolang ze nog buiten de stad waren, konden ze in de verte de duinen zien, maar nu was er geen spoor van te vinden. Ze zouden maar eens vragen en besloten met een, eerst wat broodjes te koopen, want het brood, dat Piet bij zich had, was reeds op vóór ze Haarlem binnen kwamen.
Na lang zoeken en vragen, waarbij ze nogal eens afdwaalden, kwamen ze dan eindelijk op den weg naar Overveen.
De torenklok wees tien uur; ze hadden dus nog een ganschen dag voor zich. Hoe mooi was het hier. Overal lieve, kleine ïuisjes met heerlijke tuintjes en dan weer prachtige heerenhuizen, te midden van schoone parken. O, als de stem van het geweten Hein met gehinderd had, dan had hfl wel een lied willen zingen, met de leeuwerikken hoog boven zijn hoofd, maar nu voelde ny toch bij al zijn genot een gedurigen angst.
Eindelijk kwamen ze in het dorp Overveen en nu waren ze icht bij de duinen. Ze hadden wel eens gehoord van „kraantje Lek en daar wilden ze heen. „Kraantje Lek" is een uitspanningsplaats, vlak bij den hoogen duin dien men den Blinkert noemt, en waar eenmaal Witte van Haamstede zijn vlag plantte m den strijd tegen de Vlamingen. Daar, bij „Kraantje Lek," zijn allerlei vermakelijkheden als schommels, wippen, zweefmolens en hiervan wilden ze eens genieten. Maar al wandelende sloegen



ze den verkeerden kant uit en gingen den weg op naar Bloemendaal. Hierdoor kwamen ze echter reeds veel eerder aan de de duinen en niet zoodra zagen zij die hooge heuvels of ze holden er dadelijk om het hardst naartoe.
W at was dat een genot. Zoo zagen ze dan eens voor 't eerst van hun leven de duinen en konden er naar hartelust op klauteren. Telkens ontdekten ze een nog hooger duintop en deden dan wie daar het eerst was. Zoo liepen ze en sprongen en holden dat ze eindelek haast niet meer konden. Daar viel het oog van Piet op een groep braamstruiken. Er zaten veel bramen aan en de zwarte, rijpe vruchten lachten hun toe. Onze jongens, die dorst begonnen te krijgen, vielen er op aan als spreeuwen op een kersenboom. Dat was nog eens eens een leventje! Amsterdam mag mooi zijn, maar bramen groeien er toch niet zoo maar langs den weg.
Zoo waren ze dan een poosje druk aan het plukken geweest. Ze hadden veel schik en ze barstten in lachen uit, toen ze ont dekten, dat ze al etende blauwe handen en een blauwen mond hadden gekregen. Opeens sprong een vaalbruin beest vlak bij hen op en liep hard weg. Dat was een konijn.
Hein en Piet sprongen dadelijk overeind en liepen wat ze konden, om dat konijn te vangen, maar ja wel, daar kwam niets van, het was hun veel te vlug af. De jongens liepen wat ze konden, de eene hoogte op, de andere af totdat het zweet in dikke droppels langs hun gezicht liep, maar er was geen denken aan dat ze het konijn konden krijgen, het beestje zat al goed en wel ergens in zijn hol verscholen, waar het volkomen, veilig was.
Hadden de jongens maar wijzer geweest en dat konijntje stilletjes aan zijn lot overgelaten, wat hadden ze zich dan een verdriet gespaard, en vooral Hein. maar neen, dat waren ze niet en die konijnenjacht was oorzaak dat ze straks in grooten nood geraakten en vooral zou onze arme Hein het straks zeer te kwaad krijgen. Nu had hij al hollend en lachend de stem van zijn geweten tot zwijgen trachten te brengen, maar straks zou die stem met dubbele kracht gaan spreken, zóó zelfs dat Piet alles zou kunnen hooren.
Hoe dat nu gebeurde vertel ik in een volgend hoofdstuk.



HOOFDSTUK III.
In grooten nood en een kwaad geweten.
Toen onze vrienden eindelijk genoeg begonnen te krijgen van hun jacht en begrepen dat ze het dier toch nooit konden vangen, lieten ze zich doodmoe neer vallen in het mulle zand, dat brandend heet was van de zon.
Hygend, lachend en blazend hadden ze daar een poosje gelegen toen Hein op eens zeide: „"Waar zouden we zijn Piet?" De jongens keken elkander gelijktijdig aan en lazen een plotse, lingen schrik op elkanders aangezicht. Ja, waar waren ze?
Vlak by hun was een hooge duin en hoewel ze zóó moe waren dat ze haast niet meer gaan konden krabbelden ze omhoog in de hoop dat ze, eenmaal bovengekomen, wel den toren en de huizen van een dorp zouden zien. Maar neen hoor, er was niets te zien, niets dan de duinen, rechts, links, voor en achter, niet anders dan duinen en boven hen de blauwe lucht.
Wisten ze maar van welken kant ze gekomen waren en zagen ze maar ergens boomen, dan zouden ze daar heen gaan, maar er was geen boom te ontdekken en ze konden met geen mogelijkheid berekenen, waar ze vandaan gekomen waren, Hadden ze er aangedacht dan zouden ze aan den stand van de zon wel' berekend hebben welken kant ze op moesten. Zij bevonden zich ten westen van Haarlem, de zon kon nog niet ver door het zuiden zijn. Ze moesten dus zóó loopen dat ze de zon op hun rechterzijde hadden, dan gingen ze in oostelijke richting voort en zouden zeker bij Haarlem terecht komen.
Maar in hun angst dachten ze daar in 't geheel niet aan.
Nu kwam er nog een nieuwe schrik bij: „hoe laat zou het wel zyn?" vroeg Piet, maar ook dit wisten ze niet. Wel begrepen ze dat het nog zoo héél laat niet was, want toen ze in Bloemendaal waren, was het half twaalf, maar toch scheen het hun toe alsof ze uren lang besteed hadden aan het zoeken van bramen en het naloopen van dat konijn.
Natuurlijk was nu hun vreugde weg. Eerst trachtten ze elkander moed in te spreken. Kom Hein sprak Piet, „we zul*



len het wel vinden- wees maar niet bang hoor!" „Kijkeens," riep Hein dan weer, „ik geloof vast dat we straks ook hier langs gekomen zijn, zie je dien witten duinkop niet? daar hebben we straks gezeten!" en dan holden onze jongens weer naar dat punt om op nieuw teleurgesteld te worden. Zoo dwaalden ze werkelijk hoe langer hoe verder af. Ze wisten eindelijk niet meer waar h'een. G-edurig kwamen ze weer op een vreemd punt waar alles anders was.
Het ergste was nu, dat ze beiden den moed begonnen te verliezen. Eerst trachtten ze dit nog voor elkander te verbergen en deden allerlei gezegden en uitroepen, die ze zelf niet geloofden, maar langzamerhand begrepen ze wel zooveel van elkaar, dat zij geen van tweeën meer wisten wat ze beginnen moesten. Ze waren dan ook in één woord in grooten nood, want als ze niemand vonden, die hun den weg wees, waar moesten ze dan heen? Daarby kwam dat zc grooten honger begonnen te krijgen. Ze hadden dan ook lang niets gehad, maar hoe zouden ze aan brood komen? Wel hadden ze nog zeven stuivers, maar nergens was in de duinen een bakker te vinden en het groen dat op de duinen groeide konden ze toch niet eten.
Dood moe en niet instaat om een voet meer te verzetten, lieten de beide vrienden zich op het zand vallen. Piet had nog den troost van een goed geweten, maar Hein leed vreeselijk onder groote zelfbeschuldiging. Hij had een gevoel alsof hij alleen de oorzaak was van dezen vreeselijken nood. Hij dacht aan zijn vader en moeder, aan de kleinere broertjes en zusjes thuis, en op eens schoot hem weer de herinnering aan dat briefje te binnen, dat nog in zijn kous zat en toen, toen kon hij zich niet meer houden, maar wierp zich met zijn gezicht in het zand en barstte in tranen los.
Piet moest nu alle kracht inspannen om niet het zélfde te doen. Hij was er wel wat verwonderd over, zijn anders zoo moedige vriend zoo wanhopend te zien. Hij trachtte zich echter goed te houden, geloovende, dat alles goed terecht komen zou.
„Kom Hein," zei Piet, „wees nu niet zoo kinderachtig, we moeten niet zoo dadelijk in doodsangst zitten. Ik ben wel



eens meer verdwaald geweest, maar toch altijd goed terecht gekomen, laat ons ook nu niet den moed verliezen. „Och Piet," riep Hein, „je weet het niet, neen, je weet het niet, anders zou je zoo niet spreken!" „Wat weet ik niet." vroeg Piet verschrikt," je wilt toch niet zeggen Hein, dat er roovers in de duinen zijn die ons vermoorden zullen, of wilde beesten, zoo'n konijntje doet je toch geen kwaad?" Maar Hein antwoordde niet, doch snikte zooveel te harder, terwijl hij languit op den grond lag.
„Weet je wat wij doen moesten Hein," zei Piet, „we moesten bidden. Ik weet dat God ons hoort en Hij zal ons vast helpen. Denk maar eens aan Daniël in den leeuwenkuil, Hein, en ik heb laatst nog een geschiedenis gelezen van een zendeling, die ook door God zoo wonderlijk gered is. We moesten het maar probeeren Hein, want ik weet anders geen raad.
Dat was zeker wel een goede gedachte van onzen Piet, lieve kinderen. Daar is nergens een beter en machtiger vriend, dan in den hemel. En als kinderen bidden dan luisteren daar de Engelen naar. Wat zou het toch gelukkig zijn als alle kinderen dat dikwijls deden. Misschien zijn er wel kinderen die zichzeli veel te klein achten om tot God te bidden, maar onze Heiland denkt er anders over, Hij heeft ons verteld dat juist voor de kinderen het koninkrijk Gods is en dat God zijn Engelen zendt, om op de kinderen te letten en hun te beschermen.
Het was dus een kostelijke gedachte van Piet, om tot God te bidden, maar wat zou Hein beginnen, wiens geweten hem
zoo luid beschuldigde!
Och, zoo gaat het gewoonlijk: als we kwaad doen, zijn we bang voor God en dat is toch'heel verkeerd. God heeft ons altijd lief. Als we kwaad doen heeft God ons lief met een liefde die met droefheid gemengd is, maar als we goed doen, heeft hij ons lief met een liefde die Hem verblijdt.
„Och Piet," riep Hein, „ik kan niet bidden, ik durf niet. O, ik "ben zoo slecht Piet, je weet het niet, maar als je alles wist, dan zou je 't wel begrijpen!"
„Ja," zei Piet, die het nu ook te kwaad begon te krijgen, en' wien de tranen in de oogen kwamen, „ik heb ook dikwijls



kwaad gedaan, maar vader heeft gezegd, dat wo dan juist tot God moeten bidden, want dat Hy ons zeker alles vergeeft als we er berouw van hebben."
Hein lag voorover in het zand en trok in zijn schrikkelijk verdriet groote handen groen uit den grond; 't was vreeselijk zelfs om aan te zien.
Op eens richtte hij zich op en riep: „ik zal je alles vertellen Piet, alles, maar dan moet jij voor me bidden!"
En nu vertelde onze arme Hein alles wat er gebeurd was. Hij beleed ook eerlijk dat hij zijn vriend van morgen maar een halve waarheid had verteld toen deze hem vroeg waarom hij geen brood had meegenomen en toen hij nu eindelijk vertelde van dat briefje en het uit zijn kous haalde, toen waren de beide jongens evenzeer bedroefd. Hein, omdat hij zich opnieuw voorstelde, in hoe grooten angst zijn arme otiders verkeerden en Piet uit medelijden met zijn vriend.
Groote droppels vielen op het grauwe stukje papier en Hein had wel gewild dat hij met zijn tranen zijn kwaad kon uitwisschen. Maar dat ging natuurlijk niet. Uitwisschen kunnen wij onze zonden nooit. Maar wel door een nieuw leven onzen afkeer van het kwaad toonen. En dat zou Hein ook leeren.
Toen .Hein eindelek zweeg, zei Piet, dat hij het ook heel slecht vond, maar hij geloofde toch, dat God dit kwaad wel vergeven wilde en dat hij het voor zijn vriend wilde vragen en meteen bidden dat ze spoedig weer op den goeden weg mochten komen.
De beide jongens vielen nu op hun knieën en Piet bad: Lieve Heere God! mijn lieve vriend' heeft veel kwaad gedaan, hij is van morgen stilletjes weggeloopen, in plaats van zijn vader te helpen, maar het spijt hem nu oprecht. Wilt u hem nu zijn kwaad vergeven o Heere, hij zal het nooit weer doen. En nu zijn we verdwaald en wy weten niet hoe we terecht zullen komen, maar U kunt ons heipén. O, breng ons weer spoedig thuis, om Jezus wil, amen."
Met een verlicht hart stonden de jongens op. Hein vooral was het alsof een zwaar pak hem van de schouders was genomen. Zij droogden hun tranen en begonnen van de plek



waar ze stonden eens goed rond te zien om te ontdekken of ze ook een bekende plaats in 't oog konden krijgen. Nu, ze zouden dan ook waarlijk gered worden maar eerst zouden ze nog in grooter nood geraken. Deze dag zou voor hen een dag worden om nooit te vergeten.
HOOFDSTUK IV.
Het Onweder.
Terwijl ze nu op den top van een duin stonden en rond keken zagen ze opeens recht voor zich uit een veel hooger duin en ze besloten, om daar heen te gaan in de hoop, dat ze dan het een of ander dorp zouden zien.
Ondertusschen was de lucht betrokken. Reeds lang waren witte wolken uit het zuiden langs den hemel gedreven en hadden groote schaduwen op de duinen geworpen. De vrienden vonden dit in het eerst wel aangenaam, want het was brandend heet geweest en een beetje koelte kwam hun uitstekend van pas, maar nu kwamen er groote donkere wolken aandrijven die zich vereenigden tot groote massa's. Toen onze jongens op den hoogen duintop gekomen waren zagen ze nog wel geen uitweg, maar in de plaats daarvan zagen ze vreeselijke luchten komen aandraven en ze begrepen, dat een onweersbui in aantocht was. En nogaltijd was er geen uitweg te zien. Waar ze ook heen staarden, er was niets te ontdekken dan de eindelooze rij zandheuvels. Opnieuw overviel hen een gevoel van groote beklemdheid. Daarby deed zich nu ook de honger gelden en nergens werd een uitweg gezien zoodat het te begrijpen was dat de vrienden spijt hadden als haren op hun hoofd de reis ondernomen te hebben.
Maar ze konden hier onmogelijk blijven staan, ze moesten voort, waar ze ook belanden zouden. Toen ze nog zoo goed en kwaad het kon zich een eindweegs voort hadden gesleept en weer boven op een duin stonden zagen ze tot hun groote



vreugde heel in ^e verte toppen van boomen, die ergens in de diepte groeiden. Ze gaven een schreeuw van vreugde want ze begrepen dat ze nu aan eene plaats komen zouden, waar de duinen ophielden en misschien menschen woonden.
Maar ze waren er voorteerst nog niet.
Ze waren zoo verstandig, de richting goed op te nemen eer ze naar beneden gingen, want tusschen hen en de boomen lagen nog veel duinen en dalen die ze over en door moesten. Voorzichtig gingen ze nu in de aangenomen richting naar beneden.
Het onweder kwam echter tot hun grooten schrik snel nader. De lucht was geheel zwart geworden en een sterke, koele wind deed het zand in wolken opstuiven. De duinen zagen er nu vreeselijk eenzaam en woest uit en hadden alle aantrekkelijkheid verloren. Behalve de twee jongens was er zoover het oog reikte, geen levend wezen te zien. Soms meenden ze, dat ze menschenstemmen vernamen, maar het was niet anders dan het neerslaan van het opgejaagde zand in de braamstruiken.
Ze hadden nog maar een klein eindje afgelegd, toen de bui zóó geweldig losbrak dat ze niet meer voort durfden gaan, niaar zich bij een groepje heesters en bramen trachtten te verschuilen. Het was nu zóó donker geworden, hoewel het pas vijf uur was, dat het wel acht uur scheen te zijn.
Een ontzettende bliksemstraal verlichtte opeens den ganschen omtrek en een vreeselijk donderslag rolde door de dalen. Het was, alsof de aarde van één zou scheuren. Een geweldige rukwind, die over de toppen der duinen kwam aanstormen, wierp een wolk van zand en stoppels in het dal, zoodat de beide knapen uit hun oogen niet konden zien. 't Begon in één woord noodweer te worden. Het licht was niet van den hemel en de donder was zóó geweldig, dat de arme jongens het uitschreeuwden van angst, want ook Piet had nu zijn bedaardheid verloren. Nu, dat is volstrekt niet te verwonderen. Daar zijn zelfs welgroote menschen die heel bang voor onweder zijn. De dichter van Psalm 29 spreekt er over met diep ontzag en ieder mensch die niet verstokt is door de zonde wordt er met eerbied door vervuld. Maar bang behoeven we er niet voor te zijn, want ook het onweder is in Gods hand. De bliksems zijn Gods dienst-



knechten, zegt de Schrift; zij kunnen ons das niet treffen ais God ons bewaart.
Dat hun toestand echter verschrikkelijk was zal nu iedereen begrijpen-. Te midden van het vreeselijk weer konden ze nergens eenige schuiling vinden. Ze durfden volstrekt niet naar boven klimmen, want ze achtten zich beneden veiliger tegen het vuur van den hemel dan op de duintoppen, waar ze bovendien nog aan den hevigen wind waren blootgesteld geweest.
Inmiddels woede het onweder daar boven met alle hevigheid voort. Het was nu niet meer één bui, neen, het waren er wel vier, vyf buien die tegen elkander opkwamen. Als vuurslangen schoten aan alle zijden de bliksemstralen naar de aarde en de donder was vreeselijk om aan te hooren. Nog nooit hadden de knapen zoo iets beleefd. Ze beefde over hun geheele lichaam en klappertandden van vrees en koude. Toch konden ze niet anders doen dan maar stil afwachten, want ze begrepen wel dat er aan dit vreeselijk weer toch eens een eind komen moest. Yan verdergaan was dan ook geen sprake en als ze het geprobeerd hadden, dan zonden ze er vast nog -erger aan toe zijn geweest, want de regen die bij stroomen neerviel, maakte dat men g^een hand voor zich uit zien kon en geweldige windvlagen zweepten de dikke waterstralen met kracht tegen de duinen aan.
De jongens wierpen zich eindelijk plat op den grond met hun hoofd tusschen de heesterstruiken en verborgen hun aangezicht in hun handen, om maar niets van het schrikkelijke lichten te zien. Yoor een oogenblik hadden ze hun honger vergeten en vlogen hun gedachten naar huis. Piet behoefde zich niet beangst te maken, maar Hein deed zich zelf de grootste verwijten. Piet wist, dat zijn ouders hem van avond met blijdschap verwachtten en hij dacht met onuitsprekelijk verlangen aan het weer zien. O, hij zou zijn vader en moeder om den hals vliegen en ze alles vertellen van den angst dien ze nu uitstonden en thuis zou alle nood weer spoedig vergeten zijn. Piet putte werkelijk troost uit dit vooruitzicht, maar bij Hein zag het er heel anders uit. Hein kon niet met vreugde aan het weerzien denken. Hij voelde heel goed hoeveel «verdriet hij



zijn goede ouders had berokkend en als zijn vader hem heel streng zou behandelen dan had hij dit dubbel en dwars verdiend. Hij was zelfs bang om thuis te komen en toch had hij een sterk verlangen naar huis, ja, had 'wel willen vliegen en meteen vroeg hij zich angstig af hoelang of dit vreeselijk onweer nog wel zou duren.
O, Hein voelde dat het alles zijn schuld was. Het ging hem, als den Profeet Jona, die tegen G-od wederspannig was en vluchtte, maar op zee kwam een groote storm die het schip waarop hij was met vernieling dreigde en allen die er op waren in doodsgevaar bracht, zoodat de Profeet uitriep: neem mij en werp mij in de zee, want ik weet, dat deze groote storm u lieden om mijnen 't wil overkomt!"
We zien hieruit, lieve kinderen, welk een bitter ding de zonde is. Niet alleen dat de zonde ons bang maakt voor vader en moeder, die ons toch het dierbaarst op de aarde moeten zijn, maar ook zelfs voor G-od, die ons toch zóó lief heeft dat Hij Zijn Eenig geboren Zoon ons heeft gegeven, opdat een iegelijk die in Hem gelooft het eeuwige leven zou hebben.
Laat ons daarom altijd vluchten van de zonde en nooit iets doen tegen ons geweten. De zonde is onze grootste vijand, heel wat sterker nog dan de reus Goliath. Als wij hem niet overwinnen dan zal hij ons verslaan. Maar evenals David in de kracht van God den reus Goliath tegen trad en hem geheel overwon, zoo moeten wij ook gedurig tot God bidden om de zonde te kunnen bestrijden. En dan zullen we ook dezen reus werkelijk overwinnen.
Toen onze vrienden nu al sidderend en bevend daar een uur ♦ hadden doorgebracht, begon het onweder wat te bedaren, maar de regen bleef nog in stroomen neervallen. Op sommige plaatsen in het dal stonden groote plassen, want de grond kon onmogelijk al dat water opeens indrinken. Het kwam met kracht van de duinen stroomen en had soms in zijn vaart het zand weg gespoeld, zoodat er diepe geulen waren onstaan. Niet ver van de plek waar Hein en Piet gelegen hadden was ook zoo'n geul gekomen en dicht bij de heesters was al het water in den grond verdwenen. Toen nu de lucht langzamer-



hand wat opklaarde en het wat lichter werd, besloten de jongens het te wagen om verder te gaan. Ze waren echter tot op hun hemd toe nat geworden en beefden van kou, maar toch waren ze wat uitgerust en met het afdrijven van het onweder kwam hun moed weer terug.
Nauwelyks echter stonden ze ©p hun voeten en verlieten hun schuilplaats, ol de grond onder Hein zonk plotseling weg en eer htf goed en wel wist wat er gebeurde zat hij in een diepen kuil waar hem het zand tot aan zyn heupen toe omsloot.
Dat was een vreeselijk oogenblik.
De beide jongens hieven luidkeels groote noodkreten aan. Want ze meenden dat het nu voor goed gedaan was met Hein. Hun geschreeuw klonk angstig en ver door de duinen en Piet riep in zijn benauwdheid zoo hard hij kon: „O Heer! help mijn vriend Hein, o help ons toch!"
Dat gebed zou verhoord worden, spoediger dan hij wel dacht, en met een ook zou dan de ellende van dien dag voorbjj zijn. Maar hoe dat gebeurde, vertel ik later. We willen eerst eens bij Hein thuis gaan kijken en zien hoe het daar wel gesteld was.
HOOFDSTUK Y.
Hoe het thuis gesteld was.
Hein was s'morgens nauwelijks vertrokken, toen zijn vader wakker werd en zich afvroeg of hij niet een vreemd geritsel gehoord had. „He," dacht hij, ,,'twas net of ik daar iemand aan de deur hoorde, misschien was het wel Mie de porster, die met haar slaperig gezicht aan een verkeerde deur bezig was." Vader keek eens even het bed uit naar de klok. „Kwart over vieren, nu dan blijf ik nog een kwartiertje liggen," zeide hij bij zichzelf en hij keerde zich nog eens om. Het werd echter gauw half vijf en de mandenmaker dacht aan de massa werk die op hem wachtte en sprong het bed uit. Hij ging naar



het raam, trok het gordijn omhoog en keek naar buiten. „"Wel, dat belooft een mooien dag," zeide hij, „ik zal maar dadelijk Hein roepen, dan kan hij de bosschen teen gaan halen." De teenen of twijgen, die de mandenmakers gebruiken, worden meestal om ze goed buigzaam te houden, in het water bewaard, onder een houten vloer en in één der vele grachten van Amsterdam had Hein's vader zijn bewaarplaats. G-ewooniyk was dit voor Hein een prettig werkje, dat hij met een jonger broertje dan deed. De bossen teen werden dan op den kruiwagen geladen en lachend en springend kwamen de jongens er mee thuis.
Vader stak zijn hoofd door de deur van het kleine kamertje, waar Hein sliep en riep: „Hein! Kom Hein! word wakker jongen! Kom, 'tis tijd I" Maar Hein gaf geen antwoord. Inmiddels had vader zich aangekleed en riep nog eens. „Dat begrijp ik niet," dacht vader, „de jongen is er zeker van in de stilte dat hy vandaag niet uit mag." „Kom Heintje," zei vader, een stap naar het bed doende en de gordijnen op zij schuivende, „kom jongen, 'tbestebeentje vóór." Maar, wat is dat nu? de dekens liggen omgeslagen, het bed is leeg en nu eerst krijgt vader er erg in dat Hein's kleeren er ook niet zijn. „Moeder," roept de mandenmaker tegen zijn vrouw, die inmiddels was opgestaan, „dat is ook wat, waar zou Hein zitten, ik zie hem nergens." „Wel," zegt moeder, „is Hein er niet, dan is hij zeker al om de teen, je weet, dat hij dat wel eens meer doet, vader."
Daar ging vader een licht op: dat is dan het leven geweest dat hij om kwart over vieren gehoord heeft. Ja, de deur is van het nachtslot, Hein is werkelijk de straat op. „Hij is toch een ferme jongen," zegt moeder, „hij schikt zich maar in zijn lot. Als hij terugkomt, krijgt hij een extra kopje thee met suiker." Maar Hein kwam niet terug.
't Werd half zeven, maar nog geen Hein. Moeder was heimelijk ongerust en vader werd een beetje boos dat die jongen zoo lang uit bleef. „Och," zeide moeder, „misschien is hij wel even door naar de groenmarkt, je weet hij houd daar zooveel van."
„.Ja, dat kan wel," zei vader, „maar het komt niet te pas, je weet maar niet of zoo'n jongen een ongeluk heeft gekregen



bjj dat water, zoo 's morgens in de vroegte." „Hó man, daar zeg je zoo wat," antwoordde moeder weer, „zou je maar niet eens gaan kijken, daar heb ik nog niet aan gedacht, maar je kon nooit weten, ik ben er ten minste niet gerust op, toe, loop eens even heen." En vader liep even heen. Haastig zette hij zijn pet op, trok een jas aan en liep den kant op van den Singel.
Maar nergens was een spoor van Hein te vinden. Toen vader aan het vlot kwam, waaronder hij zijn teen bewaarde, was alles nog onaangeroerd! Haastig kwam hij terug. Nauwelijks komt hij de deur binnen of daar valt zijn oog op den kruiwagen die in een hoek van de werkplaats staat en nu is het hem duidelijk dat Hein in ieder geval er niet op uit is om teen te halen.
„Ik begrijp er niemendal van vrouw," zegt vader, „waar zoo'n jongen zit; hij is heel niet bij de teen geweest en kijk eens, hier is de kruiwagen." Nu weet moeder ook niet meer wat ze er van denken moet. „Zoo iets had Hein nog nooit gedaan, waar zou nu toch zoo'n kind zitten?" Zoo peinsden zij, niet weinig ongerust. Ze kon het nog niet gelooven, maar een stil vermoeden kwam bij haar op, dat haar jongen toch was uit gegaan en het reisje naar de duinen had ondernomen.
Ze zei er echter nog niets van aan haar man, want ze begreep wel, dat, indien haar vermoeden juist was* het dan toch uitkomen moest en, ze kon zich nog wel eens vergissen. Gedurig keek ze uit het raam in de hoop hem te zien komen.
Vader was maar alvast aan het werk gegaan en moeder had haar handen vol met de kleintjes, die gekleed en gewasschen moesten worden. Ook op de kinderen maakte het een pijnlijken indruk, dat Hein er niet was en het kleine Kaatje vroeg gedurig aan moeder of Hein nu heusch niet terug kwam. "Willem, die twee jaar jonger was dan Hein, zei, dat hjj zijn broer wel zou zoeken en toen hij de boodschappen voor moeder gedaan had, holde hij gauw de straat op om eens vlug aan zijn kameraden te vertellen dat Hein weg was en of ze hem niet gezien hadden. Maar niemand had Hein gezien en "Willem kwam teleurgesteld thuis. Goede raad was nu duur. Vader had gehoopt,



dat zijn jongen met het ontbijt wel thuis wezen zou, maar hij kwam niet en nu moesten ze maar zonder Hein ontbijten want alles moest toch zijn gang gaan. Vader en moeder waren erg stil geworden en vader bad toen het ontbijt gebruikt was zeer innig aan God voor zijn jongen. Hij vroeg of God Hein bewaren wilde en hem spoedig thuis brengen. Zijn stem klonk daarbij zóó vreemd als de kinderen maar zelden van hem hoorden en moeder stonden de tranen in de oogen. „Weet je wat ik doen zal," sprak vader, „ik zal eens naar Piet van Straalen loopen en ik zal eens hooren of ze daar wat van Hein af weten." „Dat is goed," zei moeder, „doe dat man, ik heb er ook al over gedacht want hij is daar of komt daar." Zoo gezegd zoo gedaan: vader liep eens even naar het huis van Piet."
„Juffrouw van Straalen, weet u ook waar onze Hein zit?" vroeg de mandenmaker. Juffrouw van Straalen stond net op de stoep en had met een stoffer het zand weggeveegd dat de wind er gisteren had opgejaagd. Toen ze op eens die vraag hoorde van Hein's vader, werd ze doodsbleek en vroeg, „maar van der Schaaf," zoo heette de mandenmaker, „de jongens hebben toch geen ongeluk gekregen, hoop ik?" „Dat hoop ik ook niet," zei van der Schaaf, wien nu met één een licht op ging en die begreep, dat Hein en Piet samen waren, „maar Hein moest mij vandaag helpen en nu is hy weg, waar heen weet ik niet; hij zou de volgende week zijn reisje naar Haarlem kunnen doen." „Maar van der Schaaf!" riep juffrouw van Straalen, „weet u er dan niets van dat de jongens uit zijn? Yan morgen om half vijf zijn ze al weggegaan, ik dacht dat u er alles van wist. Wat hoor ik daar van op! Neen, maar had ik dat geweten, dan had het niet gebeurd, hoor!" De mandenmaker schaamde zich dat zijn oudste zoon tot zoo iets in staat was en hij voelde zich onder de woorden van juffrouw van Straalen diep gekrenkt. Hij vertelde nu aan Piet's moeder alles wat wij nu reeds weten, van het onverwachte werk, dat gekomen was, waardoor hij zijn zoon niet missen kon, van zijn belofte dat Hein de volgende week gaan mocht, van hun angst en zoeken dezen morgen en de goede juffrouw van Straalen



stonden de tranen in de oogen, toen ze het verdriet bemerkte, dat uit elk der woorden van den mandenmaker sprak. „Och van der Schaaf!" zei ze, „ik heb zeer met u en uw vrouw te doen, wat kan een ouder toch een verdriet hebben van zijn kinderen; maar Hein is toch anders een beste jongen, wij houden veel van hem; ik had zoo iet?"in 't geheel niet van hem gedacht. Ik hoop maar dat mijn jongen er geen schuld aan heeft."
Gerust gesteld, maar inwendig zeer bedroefd, ging de mandenmaker terug. Niet dat hij juist zoo bedroefd was omdat zijn werk vandaag zoo weinig opschoot, dat speet hem wel, maar veel meer was hij bedroefd, dat zijn arme Hein gehoor had gegeven aan een booze gedachte en zich nu zoo zwaar bezondigde. Thuis gekomen, vertelde hij alles aan rfjjn vrouw en moeder had er veel verdriet van. Toen de kinderen naar buiten waren en het wat stiller was geworden in huis, zocht vader een stil plekje, op den zolder, en bad aan God om vergeving voor zijn kind en smeekte Hem om zijn jongen vandaag te bewaren, met zijn vriend, en ze spoedig naar huis te leiden.
Het was een nare dag in de woning van den mandenmaker. Zelfs de kleine broertjes en zusjes waren heelemaal onder den indruk, 't Was dan ook zoo vreemd om in 't geheel niet de vroolijke stem van Hein te hooren. Altijd zong hij met hen en in de werkplaats van zijn vader was hij altijd even druk aan 't spelen met de kleintjes. Heel akelig was het toen het middag eten op tafel kwam en de plaats van Hein ledig bleef. Vader en moeder aten maar een klein beetje; alleen de jongste babbelde als gewoonlijk maar door en at het langst, maar overigens was de maaltijd nog nooit zoo spoedig afgeloopen geweest als van middag.
Hadden vader en moeder echter geweten, in hoe grooten nood Hein met zyn vriend Piet verkeerden, dan zouden ze zeker in 't geheel niet gegeten hebben, maar naar Haarlem zijn gespoord om de arme jongens te helpen. Gelukkig echter wisten ze er niets van en troostten zich met de hoop, dat de jongens vroeg zouden thuis komen.
We zien hieruit nu weer welk een ongelukkig ding de zonde



is. Niet alleen die de zonde doet geraakt er door in leed, maar ook anderen lijden er door. Vandaag waren twee huisgezinnen niet gelukkig, want ook bij Piet thuis vonden ze het heel naar dat -het zóó geloopen was en allen verlangden zeer naar de terugkomst der beide vrienden. Nu, het zou nog wel een heel poosje duren eer ze kwamen, maar de goede God, Die gewis het gebed van Hein's vader had verhoord, zou ze veilig thuisbrengen.
HOOFDSTUK VI.
Gered en Thuis.
Nog bevonden onzef vrienden zich in hun benarden toestand en hieven luide angstkreten aan, toen op den duintop vanwaar zij afgekomen waren, twee reusachtige gedaanten verschenen. In een ander geval zouden de jongens misschien doodsbenauwd zijn geworden op het zien van zoo vreemde verschijning maar nu ze spoedig begrepen dat het menschen wTaren, kwam opeens een straal van hoop in hun hart. Het waren twee mannen, Zandvoortsche visschers, gekleed in een oliepak en een hoed op, waaraan van achter een groote klep, die ver over hun nek reikte. Op hun rug hadden ze ieder een mand met visch, die ze op de zelfde manier 'droegen als de soldaten hun ransel en een kort pijpje in hun mond.
Yoor Amsterdamsche jongens waren die mannen zeker een vreemd verschijnsel, want zulke menschen ontmoet men in Amsterdam maar zelden. Kleine jongens en meisjes zouden dan ook zeker voor hen op den loop gaan, als zij hen tegen kwamen. Zooals ze daar op eens op den duintop stonden geleken ze veel op vogelverschrikkers.
Maar toen ze een paar stappen dichter bij kwamen en de jongens hun gezonde, roode gezicht konden zien, met het korte ring baardje, weiflen ze dadelijk geheel gerust gesteld.
Piet wachtte hun komst niet af maar snelde op hen toe en



riep smeekend: „Och mijnheer! kom ons als je blieft helpen. Mijn vriend heeft een groot ongeluk gekregen!" „Zoo jongen," vroeg een der beide mannen wat is er dan gebeurd?" „O mijnheer, kijk eens, daar zit hij in den grond en ik kan hem er niet uit krijgen," zei Piet op angstigen toon, terwijl groote tranen over zijn wangen liepen. Met bedaarde passen stapten de visschers op de plaats aan, waar Hein in den grond zat en riepen: „Wel, die jongen is in een konijnenhol terecht gekomen!"
Zoo was het inderdaad. De regen, die kort bij de heesters in den grond was gedrongen, had zich verzameld in een konijnen hol en al het zand er omheen doortrokken zoodat het zachtjes aan was weggezakt in het hol. Toen Hein nu juist boven die plaats zyn voeten zette, kon de weeke grond hem niet rneeer dragen, maar zonk in en Hein kwam midden in den kuil terecht. Zoo iets kan werkelijk heel gevaarlijk zijn en het is wel gebeurd, dat menschen of kinderen geheel onder het zand bedolven raakten en dan door verstikking om het leven kwamen. Gelukkig voor den armen Hein was het bol niet diep, anders had het misschien met hem evenzóó gegaan.
Daar zat Hein dan nog in den kuil. Zijn oogen puilden uit van angst en groote droppels zweet liepen langs zijn gezicht. „Houdt je maar bedaard vrindje, we zullen je wel helpen," riep één van de mannen. Zij zetten hun manden met viscb op den grond en begonnen nu uit alle macht met hun groote handen het zand weg te graven. Piet deed dapper mee en na een half uur, kon men Hein er uit trekken.
„Goddank" zeiden de visschers, „je bent gered jongen, maak nu maar gauw, dat je thuis komt." Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Nu de angst voorbij was, dien ze in de laatste twee uur hadden doorgemaakt, kwam, hun op eens weer te binnen hoe het met hen gesteld was en zij vertelden aan de goedhartige visschers in hoe groote verlegenheid zij verkeerden en dat ze zoo'n honger hadden en zoo zeer naar huis verlangden.
Nu eerst viel het den visschers op, hoe doornat de jongens waren en zij kregen wel een beetje medelijden met de arme vrienden. „Weet je wat jongens," zeiden de mannen, „gaat met



ons mee, zie je daar die boomen ? dat is „Kraantje Lek," daar moeten wij visch brengen. We zullen je daar op den goeden weg helpe en zien, wat we voor je kunnen doen. In ieder geval kan je daar een boterham krygen."
Wat waren onzen vrienden blij. Hein vertelde nu in zijn oprechtheid alles aan de visschers en ook hoe het hem speet, dat hy zoo ongehoorzaam was geweest, en hoe hij naar huis verlangde. „Zoo zoo mannetje," zeide de visscher, die het spraakzaamst was, „dan zal jij wel nooit meer weg loopen." „Neen," zei Hein, „ik zal het, niet weer doen, maar ik had het niet zoo erg bedoeld ziet u, ik wilde vroeg weer thuis zijn." „Hoor eens jongens" sprak nu de andere visscher, „je mag God wel danken, dat wjj er juist aankwamen, anders had je misschien tot morgen in het zand blyven zitten en wie weetj wat er van je terecht gekomen was." En nu vertelden de mannen dat ze iederen avond visch moesten brengen naar „Kraantje Lek" en dat zij niet bang waren voor een buitje, want dat ze hun oliejassen dan maar aantrokken, waar alles onder droog blijft. Ze vertelden ook, dat ze wel eens een anderen weg gingingen, maar dat ze geloofden, dat God hun naar deze plaats geleid had, om de arme jongen te helpen. Hein en Piet geloofden dat van harte en Piet dankte in stilte den goeden God, die zijn gebed om redding gehoord had.
Zoo pratende kwamen zij aan „Kraantje Lek." Toen de visschers vertelden, hoe zij die jongens gevonden hadden, kregen de menschen medeleden met hen en brachten hun spoedig een paar lekkere boterhammen met vleesch en een heerlijke kop koffie. Jongens, dat smaakte! Hein en Piet vielen er op aan als of ze in geen drie dagen iets. gebruikt hadden,
De eigenaar van het hotel lachte eens hartelijk toen onze vrienden vertelden, dat ze door het najagen van een konijn verdwaald waren en lei hen uit, dat ze in een halven cirkel geloopen hadden, van Bloemendaal af tot hiertoe.
Inmiddels was het over zeven geworden. De zon straalde weer zóó heerlijk aan den blauwen hemel, alsof er nooit een onweersbui geweest was, maar haar licht werd toch al bleeker en zij maakte zich zachtjes aan gereed om onder te gaan. De



duinen wierpen reeds lange schaduwen door de boomen en men kon aan alles zien, dat het avond was geworden. Hoe zouden onze reizigers nu thuis komen? Als ze loopen moesten, dan hadden ze nog wel vijf uur werk en ze waren o zoo moe. Dat begreep de goede hotelhouder ook en daar hij juist menschen naar Haarlem brengen moest, hetgeen altijd met het rijtuig geschiedde, gaf hij hun vergunning om mee te rijden.
Dat was inderdaad een uitkomst! Hein,die er vreeselijk uitzag, door regen en zand, sloeg zijn kleeren wat af, maar zijn broekspijpen zaten in duizend kreuken. Nu, dat was minder, als ze eerst maar thuis waren. Ze bedankten den hotelhouder en de vriendelijke visschers hartelijk en stapten in den wagen. Twee zwarte paarden stonden er voor en de voerman had maar even met de zweep te klappen en voort ging het, eerst rechtuit, toen linksom, en zoo snel den weg op naar Overveen.
Onze vrienden slaakten een zucht van verlichting toen ze zich dan eindelijk weer opweg naar huis wisten.
Het duurde niet lang of ze zagen reeds heel in de verte den toren van Haarlem en spoedig kwamen ze aan den zelfden weg dien ze van morgen met zooveel vreugde geloopen hadden. Daar stonden weer die aardige huisje met die mooie tuintjes, daarachter lagen die groote velden met bloemen, maar met geheel andere oogen keken de jongens er nu naar. 't Was nu net of al dat moois iets akeligs voor hen had. Zij verlangden naar Amsterdam.
In het rijtuig, zaten vier heerén, die het eerst heel druk met elkander hadden. Zij schenen echter gehoord te hebben vanjde lotgevallen der jongens want één van hen vroeg: „Wel jongens, ben jelui vaijdaag zoo aan den sukkel geweest? Dat was nu wel een beetje rare vraag, maar de jongens vertelden graag wat ze ondervonden hadden en toen Hein nu ook vertelde, hoe hij in een konijnenhol gezakt was en in doodsangst had gezeten en Piet eens wees naar Hein's broekpijpen, die nog nat waren en vol zand zaten, toen proestten die heeren het uit van het lachen en sloegen daarbij op hun knie, zoodat men zien kon dat zij groote pret hadden. De jongens lachten nu ook, maar het ging toch niet van harte.



„Nu jongens." zei een der heeren, Je mag bl\j zijn dat je in den wagen zit, want je zal wel moe zijn, maar nu ben je gauw thuis." „Gauw thuis mijnheer?" vroeg Piet, „nog lang niet, want als we in Haarlem zijn moeten we nog naar Amsterdam." „Nu jongen," antwoordde de heer, „met twintig minuten sporens ben je toch in Amsterdam en je zegt dat je bij den Munt woont, dan ben je met een goed uur thuis."
„Met een goed uur thuis," dacht Hein; hij kreeg een schok toen gy dat hoorde. „O rhijnheer," zei Piet, „u denkt dat wij met het spoor gekomen zijn, maar we hebben geloopen en we moeten ook weer terug loopen want we hebben geen geld, we hebben nog maar zeven stuivers over." Piet vertelde dat zoo maar eenvoudig weg, zonder één bijbedoeling, want daar was hij jveel te eerlijk voor. De heeren keken elkander eens even aan en gaven elkaar een oogje. „En zie je daar niet tegen op jongen, om nog drie uur te moeten kuieren," vroeg een van hen. „Ja," zei Piet, „ik wou dat ik al thuis was, manheer!" Hein keek spoedig een anderen kant op want hij voelde de tranen in zijn oggen komen bij de gedachte aan dien langen weg, dien ze voor het grootste deel in den donker zouden moeten afleggen.
„Zouden jelui graag willen sporen jongens ?" vroeg de «erste spreker weer en toen antwoordde Hein: „heel graag mijnheer, want mijn voeten doen erg zeer."
„Nu jongens, vooruit, dan moet je voor onze kosten maar eens een spoorkaartje nemen, hoor," zeide de vroolyke heer, „hier heb je van mij dertig centen." Nu trokken ook de andere heeren hun beurs en ze schikten en pasten tot ieder der jongens twaalf stuivers had. Ze ontvingen nu verder eenige aanwijzing waar ze een kaartje moesten koopen en spoedig daarop hield het rijtuig stil op het stationsplein, vlak voor het spoor en met een vroolijk hart stegen onze vrienden uit. Dat was een meevallertje.
Een kaartje was gauw gekocht en met eenige aanwijzing van den portier zaten ze spoedig in den trein, die juist was binnengekomen. Yoor het eerst van hun leven zouden ze riu per spoor reizen. Daar klonk een fluitje, de bel luidde, en voort



ging het, in vliegende vaart. In den trein brandden reeds de lampen, want het was bijna donker en toen de jongens na een goed kwartier gereden te hebben Amsterdam binnenkwamen waren ook daar overal de lantaarns aan en ze ï'eden wel vijf minuten lang tusschen de verlichte straten door. Met een schok bleef eindelijk de trein stilstaan en onze vrienden werden door de andere reizigers naar buiten gedrongen.
"Wat was dat vreemd. Ze duizelden. Berst toen ze op het Damrak liepen, waar juist de Oude kerkstoren half negen speelde, kwamen ze weer tot zichzelf. Piet had de straatsteenen wel kunnen kussen van blijdschap en ook Hein had een gelijk gevoel, maar zijn vreugde werd getemperd door de gedachte aan wat hem thuis wachtte. "Wat zou hy zeggen als hij thuis kwam; zou vader erg boos wezen? zouden de kinderen nog op zyn? Al deze vragen kwamen bij hem op en ondertusschen klopte zyn hart steeds luider. Snel stapten ze den Dam over waar het geklingel van de bellen der trams een vreeselijk leven maakte. Nu het Rokin af en daar waren ze bij den Munt. nog een paar minuten en ze zouden thuis zijn.
Nu schoot Hein een brok in de keel. Wat zou,hij zeggen? O, h\j had wel gewild dat hij nog maar in Haarlem zat, zoo zeer «vreesde hij om thuis te komen. „Hein, zei Piet, „wees nu niet bang; ik zal met je mee naar huis gaan en ik zal alles vertellen en zeggen, dat je er zoo'n spijt van hebt. „Goed Piet," zei Hein, „doe dat, dan zal het zeker beter gaan."
Nog een paar passen en de jongens stonden voor de welbekende deur van den mandenmaker.
Driftig door zenuwachtigheid opende Piet met een ruk de deur en trad de werkplaats binnen, gevolgd door Hein. Vader zat aan het gelijk snijden van teenen, maar liet dadelijk mes en twijgen vallen. Piet hield zich dapper, liep op den mandenmaker toe en zeide: Mijnheer van der Schaaf, daar zijn we. "Wij hebben een verschrikkelijken dag gehad en Hein heeft vreeselijk spyt dat hy zoo stilletjes weggegaan is, wilt u hem wel vergeven? hy zal het nooit weer doen!"
„'t Is er uit," dacht Piet en keek verder verlegen voor zich heen. terwijl hij zenuwachtig zyn pet in zijn handen frommelde.











Hein stond midden in het vertrek en kon geen woord uitbrengen, maar snikte luid en hield zijn handen voor de oogen. Dat was een pünliik oogenblik!
Gelukkig echter kwam moeder de werkplaats in en snelde op haar jongen toe, drukte hem tegen haar horst en kuste hem.
„O, mijn kind!" zeide ze met tranen in haar stem, „wat heb je je vader en my toch een verdriet gedaan!"
„Lieve moe!" schreide Hein, terwijl hij zijn vochtige jasmouwen om haar hals sloeg, „ik zal het nooit, nooit weer doen!"
Nu was by vader ook het ergste voorbij. Toen hij zijn jongen zoo berouwvol zag staan, in 't bewustzijn van zijn kwaad, maakte zijn toorn plaats voor medelijden, tferwijl een gevoel van blijdschap in zijn hart kwam over de behouden thuiskomst van zijn kind.
Piet stond nog steeds in de werkplaats en keek vrij bedremmeld voor zich, totdat van der Schaaf zei: „Piet, ik dank je jongen, kom morgen maar eens terug, als je lust hebt."
In een wip was Piet de deur uit, met een verruimd hart. Toen keerde vader zich tot Hein en zeide met trillende stem, waarin gestrengheid en liefde klonken: „dank God dat je behouden bent thuis gekomen jongen; je hebt je ouders vandaag groot verdriet aangedaan en het had heel anders met je kunnen afloopen, maar nu ik zie dat je er berouw over hebt, nu zal ik je je gedrag vergeven, en je moeder ook, maar kind, laat het voor de eerste en laatste maal zijn, dat je ons zoo'n verdriet veroorzaakt." Yader had by die woorden Hein naar zich toe getrokken en Hein lag zyn hoofd tegen vaders schouder en schreide. O, hy had wel willen uitschreeuwen dat hij er zoo'n spyt van had, maar voor vader zeiden zijn tranen genoeg. Nu eerst voelde Hein hoe goede ouders hij had en terwijl hij daar stond nam hij zich vast voor nooit, nooit weer, zoo iets te doen.
Terwijl dit in de werkplaats voorviel waren uit de aangrenzende kamer verscheidene broertjes en zusjes voor de geopende deur verschenen, die zich daar verdrongen, om Hein te zien. Eerst hadden ze in stilzwijgen dit tooneel aangestaard, en hun ver-



baasde gezichtjes van den een naar den ander gewend, maar toen de eerste indrukken voorbij waren sprongen ze op Hein toe en riepen om het hardst: „Dag Hein! heb je veel pret gehad van daag?" „Hein, wat ben je lang weg gebleven!" „Hein, wat is je broek smerig!" Hein wist er geen raad mee en vond zulke opmerkingen niet heel aangenaam, maar vader maakte er een einde aan door al dat kleine goed naar binnen te jagen en te zeggen dat Hein eerst eens rusten moest en dat ze hem morgen alles vragen mochten.
Nadat nu de eerste aandoeningen voorbij waren en Hein een andere broek had aangetrokken, gingen allen naar de huiskamer. De kinderen werden een, twee, drie, naar bed gebracht en moeder had gauwT voor haar jongen een paar dikke, echt amsterdamsche boterhammen klaar gemaakt, met een stukje kaas er by en hem een lekkere kop warme melk gegeven. Nu, dat smaakte. Hein's bovenlip trilde af en toe nog wel wat zenuwachtig, maar de boterhammen gingen er toch goed onderdoor en waren spoedig verdwenen.
Toen de Muntoren tien sloeg zat Hein nog met een anstig gezicht te vertellen van hun wedervaren en toen het zoover kwam dat hij van dat konijnenehol vertelde en van zijngroote benauwdheid, snikte moeder het uit en riep: „O kind! wat heeft de goede G-od je dan toch wonderlijk hewaard" Hein vergat natuurlijk ook niet te vertellen van die vier heeren, die hun geld hadden gegeven om naar Amsterdam te kunnen sporen en moeder zei, dat het haar speet dat Hein niet wist waar ze woonden, want dan zou zij hun gaarne een brief geschreven hebben om hen te bedanken. „Zij moest er niet aan denken," zeide moeder, „dat haar jongen nu nog op den Haarlemmerweg liep, in pik donker."
Vader maakte nu einde aan het vertellen, door te zeggen dat het tijd was om naar bed te gaan, want dat Hein wel zeer vermoeid zijn moest.
Aan dezen verstandigen raad werd nu spoedig door allen gevolg gegeven, maar vóór men zich terrust lei knielden vader, moeder en Hein neer en vader dankte God voor de wonderlijke bewaring der beide vrienden en vroeg ernstig om vergeving aan



God, voor het kwaad van z\jn zoon. Hij bad dat Hein de lessen vandaag nopit mocht vergeten.
Toen vader „amen" zei. droogde Hein zijn oogen af en stond op. Vader kreeg een hand en moeder een kus en binnen enkele tellen lag het huisgezin van den mandenmaker in een heerlijke rust.
Ook onze Piet sliep dien nacht heerlijk. Maar eerst had ook hij thuis alles verteld en met de grootste belangstelling hadden vader en moeder naar hem geluisterd. Zij waren zeer verheugd over Gods vriendelijke redding en bewaring maar het meest verblijdden ze zich dat Piet onschuldig was aan het kwaad van Hein. Ook in dat huisgezin werd God dien avond gedankt en Piet lei zich daarna terrust met een gevoel een goed werk te hebben gedaan, door voor Hein een voorspraak te zijn geweest bij diens vader.
Piet droomde dien nacht dat hij met Hein op een langen donkeren weg was. Plotseling brak er een hevig onweder los en schoten geweldige bliksemstralen neer, maar er daalde uit de zwarte wolken een blinkende Engel neer die zijn vleugels over hun beiden uitbreidde, totdat het onweder voorbij was en de zon weer heerlijk scheen.
Het oude klokkespel van den Munttoren kondigde juist het uur aan van middernacht en daar mede was deze gewichtige dag voorbijgegaan.
HOOFDSTUK VII.
Besluit.
Hein ontwaakte den volgenden morgen met wondervreemde gevoelens. Hij was stijf in z\jn beenen en ook zijn schouders deden zeer. maar zijn hoofd was frisch. Bovendien, en dit was het beste nog, hij gevoelde zich in een alleraangenaamste stem-



ming. Er was iets vroolijks in zijn hart. Dat was zeker niet zoo geheel vreemd, na den angstigen dag van gisteren. Want er was nu niet één reden meer overgebleven om bevreesd te zijn. Haastig sloeg hij de dekens op zij en sprong het bed uit. Wat was het al druk op straat en wat vreemd in huis. Het was zeker al niet vroeg meer. Juist kwam moeder binnen; zij had beweging gehoord. „Zoo jongen, ben je op?" vroeg moeder. „Het is negenuur, we hebben je maar laten uitslapen." Hein lachte zyn moeder vriendelijk toe en kleedde zich haastig aan. Hij had maar één besluit: hij zou werken bij zijn vader voor twee.
Hein was spoedig in de kleeren en at met smaak zijn boterham. Vader was ook even binnengekomen om te zien, hoe het met zijn jongen was. Hein was nog rood van de zon, maar zag er overigens goed uit en de angst en vermoeienis van den vorigen dag, hadden gelukkig geen nadeelige gevolgen voor hem gehad.
Toen hij de werkplaats binnentrad en de groote bossen teen tegen den muur zag staan, die daar alle op hem schenen te wachten, kwam er weer een gevoel van schaamte bij hem op, en spoedig zette hij zich op den grond en begon uit alle macht te vlechten.
Hij sprak dien dag niet veel, maar overdacht nog eens alles wat hij den vorigen dag doorleefde. .Alleen als een broertje of zusje binnen kwam en vroeg: „Hein, hoe hoog zyn de duinen wel, zijn ze hooger dan den Munt?" of „zeg Hein, was het prettig in het spoor, rijdt het erg hard Hein?" dan antwoordde hij kort en afdoende. Blijkbaar vond hij het niet aangenaam zoo ondervraagd te worden; het herinnerde hem maar gedurig aan het gepleegde kwaad.
Hein werkte dien dag hard en vader smaakte de voldoening, toch nog het beloofde aantal manden optijd aan den winkelier te kunnen leveren.
Ook Piet kwam dien dag eens kijken en zat wel een uur lang in de werkplaats, zeer verheugd dat alles zoo goed afgeloopen was.
De beid.e jongens hadden echter een les ontvangen voor hun leven.



Als in later jaren weer eens een hevige onweersbui aan de lucht was, stond dat yreeselijk uur, in de duinen doorleefd, hun weer helder voor den geest en het stemde hun altijd nederig en klein.
Hein en Piet zijn nu reeds lang groot geworden en beiden hebben hun hart aan God gegeven, waardoor zij zeer gelukkig zijn, en kennen voortaan geen grooter vreugde dan Hem te dienen.
Wie buiten 'sHeeren wegen gaat En daarin vreugde zoekt voor 't hart,
Vervalt van 't een in 't ander kwaad En oogst slechts smart op smart.