CB
11023
£ ^





p-. /
Dl RIFORIMATDI </^^ OP Dl WIIUWI
Pastoors opgeroepen om examen te doen.
ACTA VAN IDE CLASSIS NEDER-VELUWE. TRANSSCRIPTIE VAN G. VAN DER ZEE, NED. HERV. PRED. TE VAASSEN. Acta Classici conventus ende examinis gehouden binnen Harderwyck ao XCH den im July stylo veteri *) end volgens, alles uit cracht eenes gepubliceerden placaets s) van Stadthouder ende Hove des voorstendombs Gelderen ende Graeffschapst Zutphen.
Op dese vergaderinge sindt verschenen dese nae volgende personen :
Politici: van Harderwyck gecommitteert vande Magistraet, Breuck van Vanenveldt ende Arendt Wolffsen.
Van der Elburgh : Ernestus van Renesse Van Hattem : Melchlor Kreefft
Ecclesiastici: Van Arnheim : Johannes Pontanus Kerckendienaer.
Herman Conraedts genoemt Engelen ende Ernst Joesten byde ouderlingen tot Arnheim
Van Harderwyck: Henricus Heiningius, Joannes Caesarius ende Wilhelmus Wirtefeldius, Kerckendienaers, paulus van Arnheim, Warner van Hulsen ende Jan Petersen ouderlingen.
Van der Elburch, Winandus Johannis, verbi minister ende Alandt Rixsen, ouderlinck.
Van Hattem, Johannes Sanderi, verbi minister endfe Henrick Cornelessen, ouderlinck.
Pastoren uit die Nederveluwe sindt verschenen) Wilhelmus die Weese, pastor te putten, Georgius de Cooten, pastor te Ermelen, Johannes Wilhelmi, pastoor te Neunspyt Johannes te Uitslach, pastor te doorspick Johannes Cleeffken, Substitutus in Herde' Peregrinus van Hlerde, pastoor te Vaessen Bartholomeus ter Cluiss, dienaer in Oyen ») vor twee iaer daerhin beropen van den huislieden.
Henricus Wolteri, pastoor in Vorthuisen Everhardus Swaer, pastor ter Neikercken, is in die Kerck, maer niet in die vergaderinge gecomen, (het soude zyn eer mogelick te nae hebDen gegaen, als gewesen decanus) 4)





Lambertus Elberti, vicarius ter Neikercken, Schulmeesters, Conradus Alutarius ende Alte-
tus Tlmanus byde Schulmeester ter Neikercken. Absentes, Timannus Alberti, dienaer int Oude-
brceck.
Ludolphus poicke 5) pastoor in Epe exousavit se per literas, 6)
Joannis Nuecke, vicarius int oesterwolde.
Jan Janssen, schulmeester in Heerde.
Gerardus Brandt, schulmeester in Vaessen.
Vacerende plaetzen Vorchten ende Veessen, sorteerende onder Hierde.
Doorspyck vaceert van vicarye, welcke gehad heefft Joest Henrichsen.
Nae gedaenen gebett sindt met gemeenen ceurstemmen verkoren Henricus Heiningius om preses te wesen, Johannes Fontanus, assessor ende Wilhelmus Wirtzfeldius, Scriba, Maer also Henricus Heiningius sieckelick is ende derwegen ten versoecke van hem ende der heeler vergaderinge, heeft den Assessor Joannes Pontanus die actie gedirigeert ende het examen gehouden.
Die van der Elburch hebben vertoont twee Credentsbrleven, eenen van den magistraet ende den anderen van den kerckenraedt, gehjck als oock die van Hattem.
Alle die op den Classem verschienen sindt hebben ingewillicht des morgens als het niet predichdag en is, te verschijnen ten seven uren ende te prediceeren ten XI, maer als het predichdaoh is, des morgens van VI uren tot anfanck der predicatie, ende nae die predicatie wederom te verschijnen tot XI toe. Des naemiddachs van een ure tot V toe. De welcke geen wettelicke excuse en hebben comende nae het gebett sullen gebruickt 7) hebben eenen stoeter, die uitblyven een out guldens, die langer uitblijven sal die Classis nae arbitrlo censureren, welcke mulcten 8) sullen den huysarmen binnen Harderwyck vervallen sljn.
EXAMEN MET DEN PASTOREN. Heilige Schryfft. Die pastoren hebben bekent») dat sy die heilige biblische Schrifft houden voor dat eenich waerachtich ende volcomen woort godes, al begrypende dat eenen Christenen van noden is te weeten om te geloven ende Christelyck te leven om salich te worden. Dat oock die autoriteit der Schrlffturen offt des goddelycken worts merder is als die auctoriteit der kercken.
Wette. Is oock bekent, dat die wette der Ceremoniën door Christum sy hinwech «»nom«,





also dat wy deselve niet meer en mogen houden. Ende belangende het Levitinum sacrlficium, dat hetselve geheele cessere 10), maer so veel aengaet het sacrlficium des neiwen testaments hebben haer bedencken genomen Peregrinus van Hierde, Joannes Cleefken ende Bartholomeus ter Cleusse.
Wyder dat die wette gegeven is omdat wij daerdoor tot kennisse der sonden souden comen, ende dat sij ons een paedagogus tot Christum sy, ende eenen regel van een Christelyck leven ende wandel.
Onderscheit des Wets ende Evangely. Op die
vrage van het onderscheit des wets ende des Evangely is bekent, dat die wette van naturen bekent is, ende het Evangelium uit genaden door Christum is worden geopenbaert. Ten anderen die wett vordert van ons onse eigene gerechticheit der goddelycke wett conform, het Evangelium offreert ons die gerechticheit Chrdsti door het geloove, namelijck die vergevinge der sonden. Ten derden die wette verschrickt ons, stellende ons voor oogen de sonden, godes toorn ende onse verdomnisse, het Evangelium vertroostet ons door het geloove aen Jesum Christum.
Adams vall. Op die vrage uit wat oorsaecke godt Adam ende Evam heefft laeten vallen in die sonde, is geantwordt, dat godt heefft willen aenwysen een onderscheit tusschen hem ende den creaturen, namelyck dat hy alleen perfect sij, ende alle creaturen vallen connen. Ten anderen heefft hy willen openen eenen wech ende middel byde 11), syne gerechticheit te bewysen aen die welcke verdoemt worden, ende syne barmherticheit aen die welck door Christum salich worden.
Vryen wille. Op die vrage van den vryen wille des menschen is geantwordt ende bekent, Dat den mensche voor den valle synen vryen'wille heefft gehatt ten goeden ende ten quaeden Nae den vall heefft den mensen alleen tot den' quaeden eenen vryen wille ende niet tot den goeden. Ende nae die regeneratie 12) werekt den heiligen geest in die geloovige, dat sy beginnen oock het goede te willen ende te doen, so verre sle door den geest gedreven worden. Ende in dat eeuwige leven sullen sie volcomentlick het goede connen willen ende volbrengen.
Sonde. Van die sonde is bekent, dat die erffsonde per propagationem «) sy in allen menschen, ende dat alle andere sonden werckelycke sonden sijndt. Ende dat die sonde in ") den





heiligen geest is een tegevechten tegen die openbare verlichtinge des heiligen geestes, ende dat selve uit haet ende nijdt om den heiligen geest tegen te staen, ende dese sonde en valt niet in die uitvercorene godes.
Van den Middelaer. Van den Middelaer ende salichmaker is bekent, dat die selve moet wesen Godt non simpliciter maer die tweede persoon, namelyck die soon godes. Ende oock een waeren mensch doch sonder sonde, ende dat selve in eenicheit der persoon, also dat die twee naturen in Christo sindt één persoon. Ende dat hy daerom Godt moet wesen, om dat ") hy door syne cracht het werkck van onse verlossinge conste volbrengen. Ende dat hy mensch moeste wesen, om dat ") hij in der menschlicker naturen, den doodt vor den mensch conste sterven.
Van den Evangelie. Van den Evangelie is bekent, dat het sodanighe leere sy, daerin opentlick vercondight wordt allen gelovigen vergevinge nfr ?^ fnde ewiche leven om des verdienst Christi wille, welcke oock in den paradyse is geopenbaert, ende den heilige geest werckt lT^hin T* herten het ^loove, daSS Chr^ m Ww Cn-1^t ^ ^ menschen door
veSnst Shrtif g6breCk aCn den lyden ende verdienst Christi sy, maer om dat het aen den
mensche selve ist.
i<s5rb0fU?-iVan d€n Sy^bolo Apostolicum ») is bekent, dat daerin een corte somma is begrepen van alle hetgene, dat wy behoren te geloven.
Van Godt. Van Godt is bekent, dat hv is een geestelijck, onslenlick, onbegryplick en*T eeuwS tTl ™*mdtu<*<* wysheit, goetheit, ^ecntichelt Ende dat hem lytmaeten «) eenefSSSt ^eesch^ worden, en geschiet niet omdat hy eenen mensche gelyck sy/maer om o d
r^T**^8* ^ te ^toonen w?t hy Vermach, wille ende doe .Ende derwegen doen Se quaelick die Die H. drijvuldicheit affscnïderen rï?J?dïISCbel!' g0£UTcker Essentie -)^dne persoon is geselt, dat die Essentia wordt versteen van die nature ende wesen godes ende dat dte persoon begrypt 2*) modum £) existeSi 4 £5 onderscheit der persoonen, dat d2 vSer vaï
enoe "°a* "* den Vader ™^
ondlrschel?6Ï^S^Ï?™ ^ is dat *», sjsnere ■=) ende 22 procedere22) is, dat den soone syn essentie nebbe van den





vader, den heiligen geest van den vader ende den soone.
Engelen. Van den Engelen dat sy oock een geestelyck wesen sindt, maer geschapen van
oZ e,n,de dat sy sijndt uit genaden der schepinge 2S) kinderen godes.
Schepinge. Van die schepinge, dat alles uit niet geschapen is, ende dat selve in ses dagen om dat godt van syn schepsel soude gepresen worden. Ende tweederlei vernunfftige creaturen **) sindt geschapen die Engelen ende menschen, ende die Engelen sindt uit niet, gelyck onse seelen 2B), geschapen.
Voorsieninge. Onderscheit der schepinge ende voorsienlcheit godes Is, dat door die schepinghe aUe dingen haer wesen hebben, ende door die vorsieniehelt haer onderhoudlnge. Die beschrySfte.der ^^teit is in den Catechismo. Godt regert door goede ende quaede instrumenten, ende wanner hy handelt dor quaede middelen die sondigen wel, doch Godt wordt haerer
Sno?4 hLmlaChWCh' °VermItz h* soet eindt heefft syns wercks, ende een veel andert
als die quaede instrumenten, de welcke het verderfenis soecken, als godt door datselve werck soeckt des menschen salicheit te vorderen Exempel 2*) in het overgeven Christi. VOraeren-
Jesus Christus. Van Jesu Christo is bekent, dat hij Jesus wordt genoemt, om dat hy ons geheele ende aUeen salich maket, ende sulx uit cS syns lljdens ende stervens, ende dat derwegen onrecht doen, die haer salicheit soeckenTenSdeels by Christum ende eens deels by iderS
XtaTiST h/4?fnoemt' d** is gesalfTde^m" dat hy met den heiligen geest gesalfft Is tot onsen propheet, priester ende Coninck. Ende werden hier verstaen niet alleen die gaven des heiige geestes, maer oock die verOTlenmcgei enS, instelUnge Christi tot syn officit «)
Propheten. Onderscheit Christi ende der anderer propheten. Christus is den auctcï oer leere, welcke derselver oock haer cracht geef ft die anderen sindt dienaers, alleen hebbend!ontl
Krooh^?1?St° r m l€eren" OnderlS t der propheten des ouden ende des neiwen Testamens, Jene ») hebben geprophiteert ^n det
dSr^Sne^t0' TOn ***** bes^ mngen, Jene hebben een deel gehat der nolityckschen regeringe, dese niet. m





Apostelen ende Evangelisten. Onderscheit der Apostelen en Evangelisten. Die Apostelen sindt aen geen kercken verbonden gelyck die Evangelisten, daerbeneven hebben die Evangelisten geschreven het gene dat die Apostelen wilden ge-
Sen,€lrhtben iU.ter tyt Warden die die*aer niet meer Evangehsten genoemt so verre men propne », dit woordt gebruickt overmitz e«
Dienaeren geen Evangelium meer schrijven, also dat nu ophouden in der kercken den Dienst der Apostelen, Evangelisten ende propheten, ende blyven pastores, Doctores, Seniores ») ende Diaconi.
JZFÏÏT*- uan Christi s^oüo ») is bekent, dat tusschen dat priesterdom Christi ende
sclitTf5d0mttet ouden Testaments onderSir£t t* Jene Paters waeren figuren, Christus ist die Substantie «) selffs tpIp sepius, Christus semel se obtulit Tot het m?es terdom Christi behoort oock die voJrbiddinghe' die hy vor ons in den hemel doet, daer door verstaen wordt prepetuus vigor »), cracht ende weerdicheit des verdienst ChrisÜ, mïzgaders synen wille, dat die vader ons om syns verdeiS
s^noSneme- dU SaCri,icluni«S£ï
Eengeboren soon. Christus wordt den eenichgen Soon godes genoemt, om dat hy van natuur ende
ChriïL'KÏ SOdCS ****** worden sindt. Christus is oock nae syn menscheit godes soon op een andere wyse als wy. Want boven dien SS die menschlycke natuur in Christo met die goddelycke vereenlcht is, so ist hy oock geboren godloon, ende wy sindt geboren kfnd^n Ks
rti^'m g6n Van 0611 H- geest. d»t is door cracht
nÏÏer SgdLgrteS,ende * * ™ weïen maer uit den wesen der maget Marie.
Henf hJJfr g^aelt ter neUen- °at wordt *>) Helle heeft In die Shrifft dryerlel beduidinee
smer nï\fdC groote «nuitspreckelicke smerten. Voor het graeff wordt het hier niet verstaen, overmitz vorgaet: is begraven Het kin oock van die plaetz der verdoemenis Set veVstïn worden, want nae die godheit is hy overall nae
Sden^'pï.* * ** gebSvTn £
aeraen dage, ende syne seel is In het oaradv*
fnTe'de?deblbye? dan dat h<* ^JS^Si in die derde beduidinge, namelyck vor die smer tender seelen, die Christus vor Zs^V^





Bemelyaert. Die Hemelvaert Christi wordt alsoo verstaen, dat hy nae syn menscheit waerachtich is opgenomen, also dat hy op aerden niet en is nae derselver.
rfif!?*6; Van die kercke godes * be^nt, dat
godt van aenbeginne door syn woordt ende geest
clSf SdeHWrer r€llgie< end€ ^tse^e om Christi wille ende door denselven vergadert ende
HnÏÏT^ hCefft- 1)886 k6rcke wordt geafs! tinguert in die kercke des ouden ende in d e kercke des neiwen Tetetaments, welcke die Cathohsche genoemt wordt. Item **) in visIbitem ^e in inviciblem **). m militantem *) et trium! SST* !' generalem 40> ende particularem Die kercke is oock altyt niet in sodanigen staede
SS £ ÊZ^T*,™ * « a£ tot
delde oft t * ndf d?r ChristuB °P aerdei> wanmaene Het hSaert ^ g6lyckl**e van den maene Het hoofft van die kerck is alleen Chris*Yf-?le mercktekenen sind die suivere^eerThet
cSJn6^^ df Sacramenten, ende dfe'dïcipim 41) der kercken.
Justificatie «). Van die justificatie des mensten ^hrSf11*' ft diC bestaet ta sten Christi, welcke wy ons door het eelove
^l6nenJ °le J'ustiflcatie ende regeneratief
?^L°?derSCheiden- Die i^tificatie is ons toegerekent, maer die regeneratie wordt in ons aen gericht. Die justificatie is prefect «) maer Se regeneratie is alleen begonnen «).
Wercken. Van den goeden wercken is bekent sv sTd neIVf ^J^tverdich en maken*Vant sy sind onvolmaeckt, vruchten des geloves so
geCsImStSChUldiCh dCSelVe te doen ~e genorsamheit tegen godt te bewijsen.
daf^^f11^ Van d6n Sacramenten is bekent dat het sindt sienlicke tekenen der omtenlvcker genaden. Deser sindt in den Neiwen SaSent
Serêne?n?emfVr 8nde dat A^iSS2 taS^V, °Ude T€stament synder veel gewesen in den neuwen weiniger. Int oude hebben sie ee wesen op den toekomenden Messiam, ta den nel wen op dien die gecomen is.
niS°T* Van.d6n doP * bekent, dat dat waeter





Avontmaele. Van het Avontmael des Heererï sindt veel worden 47) gevallen. Sommige hebben bekent, dat dat wordeken hoe 4S) verstaen wordt van den brode, dat wy breken, ende dat die worden der insettinge niet eigentlich als sy luiden, maer figurlicker wyse moeten verstaen syn. Sommige sindt gebleven by der Transubstantiatie 48), andere hebben willen desenderen die Consubstantiatie 50).
Soveel vant examen met den pastoren.
Wilhelmus de Weese pastoor in putten ende Henricus Wolteri, pastor in Vorthuisen nae dien sie twee sessiones «) den examini bygewoont hadden, sindt sy nae huis gereist, achterlaetende aen den Olassem een dusdanige Schrifftelieke exouse ende protestatie :
Nos subscripti pastores in Velua quarto Julii anno XCH, obedienter comparavimus Hardervicae, et audita prima diei propositione simpliciter In genere respondemus : Nos divlna gratia perseverare in ea doctrina, quam nostros in hanc v Ju. s. diem docuimus auditores multis annis quae qualis fuerit interrogentur illi, et si aliter (quod Deus avertat) ageremus, consclentia nostra taederetur, quod nemo bonus a quoquam exegat nunquam, et scandalo essemus oviculis nostris et multis alliis. Raptim Anno XCH V July stvlo veteri. 52). J
Die broederen des Classis sulx gesien hebbende hebben begert van den gedeputeerden van Arnneim, om den Hove sulx aen te dienen, welcks aeselve te doen aengenomen hebben
Nae gedaenen examlne is bevonden, dat die pastores niet genochsaem en sindt gefondert 53) gewest, ende derhalven voor gereformeerde kerckendienaeren in dese Classe noch niet aengenomen, maer vermaent, dat sie haer wilden wijder bekeren, ende derwegen het iudicium ")) op verneren tyt gesuspendeert «) ; ende daermede «•) dï J*fwf leeringe gewerdt 5T) worde süidt haer
™ taLdte, P"*0"11 h6bben onderschreven,
op dat sie deselve oock wilden aennemen ende achtervolgen «), ghelyck sommige absolutelyck sommige met sekere conditie onderschreven hebl ben, blyckende by het geschryfft daervan syndt
Copie. Copie van die articulen also luidende nfSf V** ^ der Platten landen
hoS<e UT nae h€t we*^ycke examen, gehouden in der Classicale vergaderinge binnen Harderwyck den 4 July ende volgens A° 1592 nap





den ouden styl 5») ingewiUioht end onderschreven hebben.
7.
1. Wy voois, pastores erkennen end bekennen eerstelyck die Schrift des Ouden ende Neiwen Testaments, die eenighe ende volcomene leere end regel des salichmakenden gelooffs end christelycken wandels te wesen, verwerpende alles wat daertegens strijdende is
2. Bekennen daerbeneffens, dat die somma derserver leere in den Catechismo, dewelcke in den Nederlantschen gereformeerden kercken ende scholen geleert wort, begrepen sy ; anprohieren •») derhalven ende nemen denselven als schrifftmaetich aen, belovende ons nae denselven te willen reguleren ende onse toehoorderen soveele te verclaren als eenichsins mogelyck wesen sal.
3. Voorts beloven wij oock insonderheit, dat wy alle Sondagen nae voleindinghe der predicatien onsen toehoorderen duidelick sullen vorlesen die thien geboden Gods, die twelf articulen des christelichen gelooffs, die inset-
cïïL, ^L^^11 1)001X5 end Avontmaels Christi .besluitende met het Vader onse, ghe-
deuiofiï* ■"** iD dCn Catechi^o gevon-
4. Belangende den heiligen Doop inwilligen wy denselven in onsen kercken ter presentie onser toehoorderen also te bedienen, ghelijck van l ln den Catechismo daervan meldet; achterlaetende den exorcismus M) ende alle afgodische superstitiën «*)
SïïFïJÏ* W ATO°^ael ChristMangen tijt opten platten landen van wegen der
SdTdan "Jf* 15 KUUtg6deelt wordengeaaer: mede dan alle misbruick desselven vorgeco-
SrïkeTgLtWerdKn' 881 hetselve * Snen luttjtn Y,hy crancke* offte gesonden, uutgedeelt werden, men nebbe dan eerst der Classis advys daervan gehoort Betreffende verners die proclamatien «) dergeven ^iTelCke ta d6n echten «taedt nl^tTS?1* * diye ***** malcanderen volgende Sondagen in den kercken nae evndinghe des sermoens «> geschieden ende Slen dleselve niet balder ««) eingese°-ent «m toesamengegeven worden, hel*S7an £ voors. proclamatien sonder verhinderinge er
■^^f'T!'dat sulckes ^k * <£>
den S 1^ * 6t ta Prlvaet hvtSaen geschieWannter "S£f ^"^^ *» Catechismi. wanneer die proclamationes bij den oredi canten versocht werden, sullen sy met sticheit vragen, off oock die persoonen mS-





canderen in den bloede offt swagerschap t« nae sijn. Ende in geval eenigh dubium 67) vorviel, sullen sie sonder grondtllcken bericht hebbende niet vortvaren.
8. Die naemen der gedopter kinderen, alsoock derselver ouderen, petteren ende boelen, gelijckvals die naemen der tsamengegevene echtelieden sullen in besondere registeren met jaer ende dach ingetekent ende toe vermydinghe aller inconvenienten 88) bij den kercken verwaert worden.
9. Also oock aengaende die begreffenisse der dooden, die visitatie 89) der krancken ende andere kerkelycke ceremoniën sullen anders niet gebruickt worden dan die vorgemelte Catechismus uutwyset.
10. Overmitz oock opten fest- ende heiligendagen, door den Paus eingesett, groote affgoderye ende misbruick bedreven is worden, werdt vor raedtsaem ende noitwendich gevonden deselve geheel ende gantz te onderlaeten 70) daeronder nochtans die Hemelvaerts-, Niejaersdach ende der naevolgende nae Paschen, Pinxteren ende Corsdach niet sullen begrepen wesen. Ende in geval die kerspelslieden T1) in der weken een sermoen begeeren te hebben, sullen sie daertoe den Ooedensdach offt Vrydach ordentlyck mogen gebruicken.
11. Die pastoren, welcke dus lange in concubinatu T2) geseten hebben, sullen deselve persoenen ter echte nemen offt sich van hen scheiden, ten waere saecke, dat die malcanderen belofften van echtschap vorhenen gedaen hadden. Ende waer sy gelyckewel wilden 73), sal sulx sonder sententie des Hooffs van Gelderlandt niet geschieden. Gelyckfals sullen sy hernamals in alle nuchter heit, eerbarheit ende cuisheit ende in somma in aller vromicheit ende godsalicheit leven, opdat sie goede herders ende vorbilden haerder gemeente sijn mogen.
12. So menich mael sie op den classicale offt synodale vergaderinghen beschreven ende beropen worden, sullen sy op denselven goetwillich erschynen, om van allen poincten christelycker religon wijderen bericht in te nemen, ende alles helpen verrichten. Maer in geval nu iemandt in voors. regulen ongehorsam gevonden worde, sal deselve, ordentlick vermaent synde, van synen dienst gesuspendeert 74) ende in geval der gedueriger continuatie affgeset worden, daerin dan die hoochge overheit ersoecht sal worden.
13. Dese articulen sullen sonder praejuditie 7B)





der synodale acten aengenomen ende niet anders geduidet worden als 70) een aenleydinge tot denselven.
Aldus gedaen int Jaer ende Datum als boven geschreven.
Waeren dese articulen onderteeken als volget: Absente praesite ") Henrico Heiningo: Johannes Caesarius nomine eius subacripsit jussus, Johannes Pontanus, Assessor Classis. Wilhelmus Wirtzfeldius, Scriba Classis.
Georgius de Coet, minister verbi in Armele. Joannes Wilhelmi, minister verbi dei in Nunspyt.
Johan ten Uitslacghe, dienaer in Dornspyck approbeert dieselve articulos met der conditiën dat hy syne deliberatie bedinget op den anderden ende twelffsten articulos. Ego Johannes Cleffken, vice curatus in Hirde approbotros articulos exepto secundo et duodecimo et peto deliberationem. 7S). Ick pelgrim van Hierde 78) attesteer mitz desen, dat ick approbeer alle articulos, die in den Classe vorgesteldt srjnnen, uitgenomen den tweeden ende den twelffsten, daer op beger ick die beletynge. Pelgrum van Hierden.
Ego Bartholomaus Ter cluise, minister verbi divini in Oen approbo conscientia mea omnes articulos predictos, preterquam secundum et duodecimum et peto deliberationem. 8°)
Die naeste byeencomst is bestemt te houden int Neibroeck den Xrm Augusti naestcomende.
Het gebett gedaen synde is dese byeencomst geeindicht ende in den name des Heeren gescheiden.
Dese acta Classis waeren onderteekent Henricus Heiningus, preses, Wilhelmus Wirtzfeldius Scriba Classis.
V a as s e n. G. VAN DER ZEE.
x) 4 Juli 1592; het placaat van 22 Pebr 1583 is door den val van Deventer, Zutfen en Nüïïnlen,?iet ^ ultvo*r gebracht; *) van 8 Mei 1592 ; s) oene ; «) het tusschen haakjes staande is een aanteekening van later; ») verder steeds Pieck ; «) heeft zich schriftelijk verontschuldigdt J5rD!lurd; 8) somma; ») beleden; ") het Levitlsche offer is vervallen ; ») (om) • 12) wedergeboorte ; «) voortplanting ; «)' tegen • ") eenvoudigweg ; «>) opdat; ") opdat; ™) 12 Art. des geloofs ; i») lichaamsdeelen ; *>) Wezen • ) bevat de bestaanswijze; **) verwekken en uitgaan; *») schepping; *») redelijke wezens ; -"*) zielen : 2«) doel • 2t\ „^.i^u .'





2S) dienst; 2») Gene; 3°) als eigennaam ; "*) Ouderlingen; 32) priesterschap van Christus; *■) ril. het offer; 34) Gene droegen dikwijls, Christus droeg zich éénmaal op; 35) gedurige • werkzaamheid; 38) woord ; 37) onderscheiden ; 3S) Desgelijks dn zichtbare en onzichtbare ; 39j strijdende en triomfeerende ; 40) Algemeen en plaatselijk ; 41) tucht; 42) rechtvaardigmaking • 43) wedergeboorte; 44 volmaakt; 45) aanvankelijk ; 4e) bezwering; 4T) woorden; 4S) dit, nJ ■ dit is mijn lichaam; 49) r.k. leer der wezensverandering; «O) de Luthersche leer: In, met en onder ; 51) zittingen; 52) Wij ondergeteekenden, pastoors op de Veluwe zijn den 4den Juli anno (15)92 gehoorzaam te Harderwijk verschenen, en na op den eersten dag de stelling(en) aangehoord te hebben, hebben wij eenvoudig als volgt geantwoord : Wij wenschen bij Gods genade te volharden bij die leer, waarin wij tot op dezen dag 5 Juli onze hoorders vele jaren onderwezen hebben ; hoedanig deze geweest is, kunt gij hen vragen. En zoo wij anders (wat God verhoede) handelden, wij zouden ons geweten geweld' aandoen, hetwelk geen rechtschapene van iemand ooit eischen kan; en wij zouden een schandaal zijn voor onze schaapjes en voor vele anderen. In haast, Anno '92, 5 Juli, naar den ouden stijl ; «») gefundeerd ; 54) onderzoek • *5) opgeschort; 5«) opdat; 57) geweerd ; 58) naKomen ; «») men voig<je nog tyd twee_ erlei tijdrekening ; eo) goedkeuren ; n) formule ■ «2) bezwering; «3) bijgeloof; «4) huwelijksafkondigingen ; «5) predikatie ; ««) eerder; 87) twijfel ; ö8) ongeregeldheden ; «») bezoek; ™) nalaten ; «) gemeentelieden; 72) met een bijzif ) zoo maar door blijven leven ; 74) geschorst • 75) voor-oordeel; 7«) lees: dan ; 77) bij afwezlgneid van den voorzitter; 78) als de vorige ■ T8) Peregrinus van Heerde, pastoor te Vaassen.' als de vorige ; 80) als de vorige.
Onderschrift :
tt1?! 7,!er Pa8*00^ hadden dus bezwaar tegen den Heidelbergschen Catechismus (2e artikel) en tegen de kerkelijke tucht der vergadering (12e artikel). v a v.