KAN EEN CHRISTEN SOCIALIST ZIJN
? ♦
DOOR
E. KLOOSTERMAN
EVANGELIST TE ASSEN
PRIJS 15 CENT.
BIJ GETALLEN MINDER.


» 3 S* 9 ö Ml
> » 2. B < I
M w er * cS ~ |
> 2 o re 2 ™ ê
\ o 3 * B* w 03 I
re 2 _ 2> o — %
s g t I K' 1
ff £ re .3 m
? re w re ♦ ®


kan een christen socialist
•5; zijn • ?
4
DOOR
E. KLOOSTERMAN.
EVANGELIST TE ASSEN. ■ j
UITGAVE: „GELOOF EN VRIJHEID" le PIJNACKERSTRAAT 102406





KAN EEN CHRISTEN SOCIALIST ZIJN ?
Een van de groote vraagstukken van dezen tijd is zeker wel:
Kunnen Christendom en Soc. saamgaan, of kan een Christen, (dat is een man of vrouw, die Jezus Christus belijden als hun Verlosser) Socialist zijn?' .
Dit is geen vraag van den laatsten tijd. Zeer zeker is deze vraag in den laatsten tijd meer op den voorgrond gekomen, doordat de S. D. A. P. haar bekende, 'maar,ook haar misleidende leus: „Godsdienst is privaatzaak" is gaan propageeren.
Wijlen F. Dommela Nieuwenhuis, de eerste Soc, agitator in ons land, schreef in zijn gedenkschriften :
„Toen ik het Soc. als mijn levensbescherming aanvaardde,'heb ik het Christendom vaarwel gezégd, want geloof en Soc. kunnen niet saamgaan."
In dit geschriftje zal ik trachten aan de hand van Soc. geschriften een antwoord op de vraag* te geven: „Kan een Christen Socialist zijn?"
Dr. H. Gorter, de bekende Soc. dichtèr, schreef een boekje getiteld: „Het historisch Materialisme voor de' arbeiders verklaard". Op bldz. één lezen we het volgende:
„De sociaal-cfemocratie is niet alleen het streven om de productie-middelen te brengen in handen der gemeenschap. En dit te doen door den politieken strijd, de verovering der staatsmacht. De Soc. is niet alleen een politieke en economische strijd. Zij is meer dan dat, Zij is ook een idëele strijd, om een wereldbescherming tegen de bezittende klasse.
De arbeider, dien de bezittende klasse wil helpen ten onder brengen en zijn klasse wil maken tot de heerschende in den staat."
(Zuiver bolsjewiek — Schrijver.)


Hij moet in zijn hoofd de burgerlijke gedachte, die hem van kindsbeen af door Staat en Kerk is
ingebracht overwinnen.
De vakbond en de politieke strijd is niet genoeg. •
Gij zult nooit overwinnen als ge uzelf niet tot een_ ander • mensch hebt gemaakt.
De bezittende klasse wil den arbeider wijsmaken, dat, de geest meer is dan de stof.
De arbeider moet leeren begrijpen, dat de stof meer is dan de geest.
De bezittende klasse heeft de kerk, dus den geest.
Maar de arbeider die, den Staat wil brengen ih handen van zijn eigen klasse, moet met het geloof der bezittende klasse breken.
Goed en kwaad wisselen stuivertje met elkaar.
Zoo sprak Mevrouw Roland-Holst.
Karei Marx, de vader der sociaal-democratie, schreef in zijn boek „Das Kapital": „Er is geen absoluut goed en geen absoluut kwaad".
Hij schreef nog het volgende:
„Het bewustzijn der menschen, hun begrippen over recht, politiek, zedelijkheid, godsdienst enz., wordt veranderd met de productieverhoudingen en de productiekrachten."
Hier ook goed en kwaad wisselend stuivertje.
Geef ik het woord nog eens aan Dr. H. Gorter. ,In zijn hierboven genoemd boekje bldz. 24 schreef hij:
„En wat is de r<5l der geestelijkheid van dominé's, en .priesters? Voor zoover zij reactionair zijn (dat is geen Soc. zijn — Schrijver) doen zij dienst om door van den arbeider te eischen volstrekte onderwerping aan godsdienstige dogma's en bepaalde zedelijke geboden de . oude maatschappij in staat te houden. Zij prediken, de heerschappij van God over de wereld en helpen aldus de arbeiders er onder te houden." Op bldz. 39 van hetzelfde boekje lezen we: De eerste christenen wilden gemeenschappelijke consumptie. De rijken zouden hun over-


vloed van verbruiksmiddelen deelen met de armen; eindelijk een bedelaars-socialisme."
Jezus predikte nooit iets anders, de Rijken moeten de armen als broeders liefhebben en de armen moeten de rijken als broeders liefhebben.
De sociaal-democratie leert daaruit, dat de niet-bezittenden de bezitters hun bezit moéten ontnemen.
Ook ten opzichte van schuld' en zonden blijft er een klove tusschen christendom en sociaaldemocratie.
„Wij hebben de lichten des Hemels gedoofd," riep de Fransche soc. Vivianih uit.
Het socialisme leert: er is geen persoonlijke * schuld en zonde. Zonden en misdaad vinden haar oorsprong in de maatschappij en niet in den mensch. Dat is ook logisch gedacht. Geen God, geen zonden; geen zonden, geen schuld.
„Wij erkennen," zoo schreef Dr. H. Gorter op bladz. 79—8q van het reeds eerder genoemde boekje, „de geboden van: zelfopoffering, solidariteit, eerlijkheid, 'trouw, maar deze gelden niet tegenover de vijandige klasse.
Wij erkennen volmondig, dat nooit als onze lagere klasse daardoor wordt geholpen, de hooge geboden der moraal"niet gelden.
Wij erkennen voluit, dat wij niet trouw, niet eerlijk, niet opofferend, niet solidair zijn als dit geëischt wordt tot het heil van onze klasse."
Hiermede nemen we'afscheid van Dr. Gorter. De christen man en vrouw zullen uit het voorgaande wel weten /of hun geloof zich verstaan kan met het socialisme.
Geven we nu het woord aan den Duitschen Soc. leider E. Bernstein.
Hij schreef ovej Godsdienst is privaatzaak een artikel in de „Neue Zeït" het volgende:
„Behoudt men in het partijprogram de stelling godsdienst is privaatzaak, dan doet men dat uit taktiek voor de propaganda, om onnoozelen te bedotten, maar het is in tegenspraak met de


groridprincipen van het socialisme en kan dus niet anders dan
bedrog en huichelarij genoemd worden."
In een rede,' waarvan een verslag stond in het Duitsche Soc. Blad „Vorwarts", zei hij het volgende, sprekende over het onderwerp
Godsdienst Privdatzaak:
„Degenen, die nog vasthouden aan godsdienstige ideeën zijn een belemmering voor onze beweging. Daarom moet de godsdienst niet als privaatzaak gelden.
Uit onzen eisch scheiding van kerk en staat volgt, dat wij ons ook tegen den godsdienst moeten verklaren, want kerk en godsdienst zijn onafscheidbaar.
De eerste leiders van het socialisme zijn allen vrijdenkers geweest, die zich van kerk en godsdienst hebben vrijgemaakt. /
Toen de partij grooter werd, hebben wij, omdat de godsdienstigheid de( plattelandsbevolking een belemmering voor onze beweging was, in het partijprogram de stelling godsdienst is privaatzaak alleen uit taktiek om stemmen te winnen bij de verkiezingen dit als punt van ons programma gesteld.
Dit is niet alleen onzin, maar is ook huichelarij.
Waarom zouden wij den strijd tegen godsdienstige domkoppen niet beproeven?
Met godsdienstige domkoppen kunnen we niets beginnen.
De stelling godsdienst privaatzaak moet uit het partijprogram geschrapt worden.
Bebel schreef in zijn boek „de Vrouw en het Socialisme": . I
' „Godsdienst en socialisme zijn als water en vuur." ' '
En in zijn boek „Christendom en,Socialisme schreef hij: i
„Het socialisme zal een nieuwe kuituur brengen tegenover de kuituur van het christendom. Het socialisme is de verlosser van den nieuwen tijd."


Karei Kautzky schreef:
„Het bestrijden van den godsdienst is de plicht van het socialisme.. De bijl moet aan den wortel gelegd worden, en 'dit bereikt men alleen als men den godsdienst tracht uit te roeien."
De soc. dichter Adama van Scheltema schreef het volgende in zijn boek „grondslagen eener nieuwe1 poëzie":
„Godsdienst en sociaal-democratie zijn onvereenigbaar.
De sociaal-democratie is den godsdienst voorbij, pe Heere God heeft Zijn arbeid gedaan. De Heere God kan gaan.
. Hoe alomtegenwoordig, hoe bitter ons dezen, vijand ook moge zijn, per slot kan ook de sociaaldemocratie omtrent den godsdienst overgaan tot de orde van den dag." Karei Marx schreef:
„De godsdienst is de opium voor het volk."
Bebel in „de Vrouw en het Socialisme":
„De godsdienst is in tegenspraak met de natuurwetenschap. In de toekomst-maatschappij zal de godsdienst moeten verdwijnen." ,
Bebel:
„De (wetenschap zorgt voor goed onderwijs. Dat is het beste middel tegen den godsdienst."
F. v. dj Goes, redacteur van het Volk, schreef:
„De godsdienstlöosheid maakt tevens goed een onderdeel van de Soc. theorie, als de leer van den klassestrijd.
v. d. Zwaag in dé Klok:
„Wanneer wij strijden tegen deze maatschappij, ( kan het niet uitblijven, kan 'het niet anders, of wij moeten ook den godsdienst ondermijnen."
Dr. Pannekoek schreef:
„Onze partij, die zich haar eigen weten welbewust en oprecht is, moet noodzakelijk godsdienstloos zijn. j
Wij kunnen echter dat, wat tegen de vooroordeeling van de Christen-arbeiders indruischt, wat verbergen."


(Hoe rijmt men dit met de oprechtheid van de partij? — Schrijver.)
De Duitsche sociaal-democraat Jozef Dietzgen schreef:
„De bewegingskracht van \ de s sociaal-democratie bevat de stof voor een nieuwe religie, welke niet gelijk alle tot nu toe bestaande godsdiensten slechts met het gemoed of met het hart, maar ook met het verstand kan begrepen worden.
Ja, de sociaal-democratie is in zooverre de ware godsdienst, de alleen-zaligmakende, zou ik zeggen dat zij niet met bidden, wenschen en zuchten, maar op reëele daadwerkelijke wijze tracht te bereiken.
Het Soc. is aldus de Heiland der toekomst." Paul de Lafargue:
„leerde het recht op de luiheid. De liefde tot den arbeid is waanzin. Wij moeten de arbeiders leeren het recht op de luiheid."
Ds. S. K. Bakker schreef :
„Marx is de vader van het socialisme, hij heeft de wetenschappelijke grondstellingen er van gelegd.
De sociaal-democratie steunt op de beginselen van hem. Marx gaf een eigen beschouwing over godsdienst, kunst en wetenschap. Marx schrijft deze geestelijke dingen toe aan. stoffelijke oorzaken ; in zijn beschouwing is geen plaats voor God.
En derhalve kan een Christen er niet mee instemmen.
En toch is, de tegenstelling Marx of Christus onjuist. De vraag is niet of het christendom overeenstemt met de leer van Marx. Maar of een Christen de leer van de sociaal-democratie kan aanvaarden. Deze vraag meen ik met ja te kunnen beantwoorden."
Mij dunkt, het behoeft geen betoog, dat hier misleiding in het spel is. Eerst heet het, bij Marx is géén plaats voor God. En daarna een Christen kan de leer van de sociaal-democratie wel aan-, vaarden. ' <V^rtiVs>'*;


(Volgens Ds. Bakker, Soc. Predikant, is Marx de geestelijke vader van de sociaal-democratie, men oordeele zelf — Schrijver.)
In het Volk van 14 Nov. 1922 schreef de Soc. Ds. A. v. d. Heiden o.m. het volgende:
„De Godzalige christenen, die zich blind kijken op de oude leerstukken, die hun gebeden murmelen voor den ouden God, die al lang dood is, steunen de maatschappij, waarin onrecht woont. Christus is immers de God van den christelijken staat met haar zedeloosheid, onrecht, armoede en misdaad."
Zie hier dan nu de zegeningen van de toegepaste leer van Marx.
„In naam van de vrijheid werden in Rusland 28 bisschoppen en 1215 priesters ter dood gebracht.
Sinds Nov. 1917 werden niet minder dan 6775 onderwijzers, 8800 geneesheeren, 54.605 officieren, 260.060 soldaten, 10.500 pohtie-officieren, 12.950 .grondeigenaren, 355.250 intellectueelen, 192.350 arbeiders en 815.100 boeren door de Soc. of Sovjets-rechtbanken (?) ter dood gebracht.
En toch zei Enka tegen mij: „Jezus gaat door Rusland." (In een debat te Alkmaar. — Schrijver.) '
In van Leed en Strijd schreef Troelstra:
„Wij erkennen het, godsdienst en Soc. kunnen niet samen gaan".
Hier zal ik het maar bij laten, men oordeele nu zelf of christendom en Soc. kunnen samen gaan. Men oordeele nu zelf aan de hand van de Russische cijfers, of het Soc zal brengen: Broederschap en Vrijheid.
Broederschap en vrijheid kunnen dan eerst komen, als ze de knie buigen voor Jezus. Geen klassestrijd van Marx. Maar het kruis van Christus, dat alleen brengt vrijheid en broederschap.
Arbeiders schaart u achter het kruis van Chris-


tus, Hij is de brehger van: „Vrijheid en Broederschap" !
OPROEP.
Biddend volk van werkers, weet uw taak, Gij die nog niet bedorven zijt door het gift Van hebzucht en heerschzucht — zie toe, Dat de booze vijand u niet bedriegt En lokt in zijn jammerlijk moeras, Dat, o zoo frisch en groen van buiten lijkt, Maar het is een poel vol modder, stikkend zwart, Gij kunt bidden, hij niet!
Weet wel uw taak gij christinne — 't gaat hier niet Om brood alleen, om wat plezieriger leven, Niet enkel om wat stoffelijk gewin; Maar het gaat om 'smenschen hoogste goed, Om broederschap, om 's menschen schoonste
[deugden
Geloof en Vrijheid, 't gaat om menschenwaarde Het gaat om 't heil yan uw onsterfelijkheid zelf,
Helaas de leugens groeien om ons heen als doornen en distels op een kerkhof, waar het menschelijk Ik overal begraven ligt. In leugens leven we bij dag en nacht. Met leugens stoppen couranten ons dag aan dag de ooren vol.
Zoo wees dan waar! gij christenen, dat men u daar aan kenne, dat elk kind kan zeggen, daar gaat er een van hen, want die liegt niet zooals de anderen doen. Preekt niet van vrijheid, Preekt niet van vrijheid zonder Christus. Maar heb God lief boven al, dan eerst komt de Broederschap. ?0ftyt
Moge dit geschriftje onder des Heeren zegen velen de oogen openen.
E. KLOOSTERMAN.
Assen, Nov. 1922.





llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllliN
Wordt lid van dc Chr. Mannenvereeniging „Gij zijt allen Broeders". Lidmaatschap f 1.50 per jaar. De leden ontvangen gratis het orgaan „Geloof en Vrijheid".
Art. 3 en 4 der Statuten geven duidelijk doel en richting aan
Art. 3. '
De Vereenigmg heeft tot grondslag het Evangelie van Jezus Christus naar de Heilige Schriften, en heeft ten doel de toepassing der beginselen des Evangelies op elk levensterrein.
Art. 4,
Zij tracht dit doel te bereiken:
a) door de behandeling van onderwerpen van godsdienstigen, kerkdijken, zedelijken en maatschappelijken aard, zoowel op de ledenvergaderingen, als in openbare samenkomsten.
b) door het inrichten van een bibliotheek.
c) door het verspreiden van lectuur.
d) door het uitgeven van een orgaan.
e) en verder door alle wettige middelen, die aan het doel bevordelijk kunnen zijn.
Men geeft zich op als lid : voof de stad, bij het bestuur der Vereeniging le Pijnackerstraat 102. Voor Feijenoord: bij den Heer G. MEULENDIJK,
Chr. de Wetstraat 117. Charlois: G. A. de Vries, Clemensstraat 81 „ Tuindorp-Heyplaat: A. W. KOUDST AAL, Rondolaan 3. „ Delfshaven: P. J. N. VAN LEEUWEN, 2e Schansstr. 69. "„ Schiedam: Ds'. P. A. C. HALFFMAN, Lange Haven 134.
Kralingen : A. OÜTJERS, Speelmandwarsstraat 21b. "„ Tuindorp-Vreewijk: J, KUNST, Groene Zoom 263.


Goedkoop verblijf in Frankrijk
Bij Ds. G. PÉTREQUIN, predikant te Bethoncourt par Montbéliard (Doubs) France. bestaat een uitnemende gelegenheid, voor enkele gasten, om in de ruime pastorie eenigen tijd te vertoeven.
FRANSCHE LESSEN GRATIS.
Pcnsionprijs per maand 350 Francs, (nog geen 70 gulden).


IN „GELOOF EN VRIJHEID",
1ste Pijnackerstraat 102-106, Rotterdam, zijn de volgende vlugschriften verkrijgbaar:
De socialistische hemel op aarde.
Sociaal — niet Socialist.
Wat zal de Naaste Tijd brengen?
Zegeningen van het Bolsjewisme.
De Balans van het Russisch Bolsjewisme.
Vaderlandsliefde.
Brieven over de arbeidersbeweging. Klassenstrijd.
Die niet werken wil, zal niet eten!
„En ik maar één talent 
Heer en Knecht.
„Keert ook de linkerwang toe".
Het dreigend gevaar van een zeker anti-militairisme.
Evangelie en Vaderland.
Gaat gij naar de Kerk?
Collecteeren en geven.
Dat vrijheid geen losbandigheid is.
„Wij zijn elkanders leden".
„Ontzaglijk ontevrêen".
„Gij dwaas!"
De rijke man en de arme Lazarus.
A. Aan deze zijde van het graf;
B. Aan gene zijde.
Het Communisme der eerste Christen- gemeente.
Het doel (La Cause.)
Nietzsche en de revolutie.
Was Jezus een socialist?
„Vreest God, eert den Koning".
Het arbeidsvraagstuk naar de Schrift
De arbeid in het licht van den Sabbath.
Kapitaal en arbeid.
Van Anarchist tot Christen.
Werkstaking en uitsluiting.
Waarom en hoe wij het wettig gezag steunen,
De Zeven Zuilen der Maatschappij.
Volk en God.
Ter verspreiding worden deze en andere maatschappelijke brochures in pakken ad f 10.— geleverd, bij directe bestelling en a contant. De prijzen worden dan berekend tegen V3 van **e waarde.
Men wende zich tot bovengenoemd adres. Ook voor brochures inzake Rome en de Reformatie.