20858
WAAROM IK OP ZATERDAG NIET MEER GESLOTEN BÉN..
Eene Bespreking der Sabbatquaestie naar Schriftuurlijke gegevens en hetgeen dè Z. D.
Adventisten i daaromtrent l-eeren
DOOR
JOH. DE HEER
voorheen lid der Z. D. Adventisten Gemeente.
i| z9 ~'- ■'■
&P- ff Prijs 10 Cents.





WAAROM IK OP ZATERDAG NIET MEER GESLOTEN BEN.
Eene Bespreking der Sabbatquaestie naar Schriftuurlijke gegevens en hetgeen de Z. D. Adventisten daaromtrent leeRèn
DOOR
JOH. DE HEER
voorheen lid der Z. D. Adventisten Gemeente.


Stoomdrukkerij C. GELEIJNS — Rotterdam.


GOD ALMIGHTY HIS FOURTH COMMANDMENT.
REMEMBER the Sabbath Day to keep it holy: six days shalt thou labour and do all thy work, but the Seventh Day is the Sabbath of the Lord thy God; in it thou shalt not do any work: thou nor thy son, nor thy daughter, nor thy manservant, nor thy maidservant, nor thy cattle, nor thy stranger that is within thy gates ; for in six days the Lord made heaven and earth, the sea and all that in them is, and rested the Seventh Day; wherefore the Lord blessed the Sabbath Day and hallowed it. (Exod. 20 8-9-10-11.)
MANIFESTATION OF 666.
This one-eyed crook tells you he haschanged the Sabbath Day of God to SUN % DAY, which is the first day of the week.
(Matt. 28 I, Mark 16 9, Luke 24 I, John 20 I.)
Who are you going to obey, God or the devil ? Remember this the Chris-tian world has paved the path for Anti-Christ, the man of sin, to walk in.


THE HOLY BIBLE AND ROME.
Remember this: Rome's war cry is, " We Nevcr Change."
It is well for all lovers of God's Word to remember what is the attitude toward it of the Papal Church. In the National Library, Paris, there is preserved a document containing advice given to Pope Julius III. by the Cardinals on his election to the pontifical throne in 1550. It contains the following passages :
" Of all the counsels that we can offer your holiness, we have kept the most necessary to the last. We must open our eyes well and exercise all possible force in the matter, viz.: To permit the reading of the Gospel as little as possible, especially in the common tongue, in all those countries under your jurisdiction.
" Let the very little suffice that is usiially read in the M'ass, and let no one be permitted to read more. Solong as the people will be content with that little your interests will prosper, but as soon as the people want to read more, your interests will begin to fail.
"This is the Book which more than any other has raised against us the disturbances and tempests by which we are almost lost.
" In fact, if anyone examines diligently and compares the teaching of the Bible with what takes place in our churches, he will soon find discord, and will see that our teaching is very often different from it, and still more frequently contrary to it. And if the people understand this they will never cease challenging us till all be divulged, and then we shall become the object of universal scorn and hatred.
"Therefore it is necessary to withdraw the Bible from the sight of the people, but with grëïf;caiition, in order hot to Faise tumults.""
Has the Roman Catholic Church quietly with held the Holy Bible from her victims ? As a brother to Jesus Christ I will answer this question. You cannot find a Roman Catholic who worships the Virgin who is able to quote properly one verse of the Gospel of Jesus Christ! Her prophets are light and treacherous persons ; her priests have polluted the Sanctuary; they have done violence to the Law. Ye are departed out of the way; ye have caused many to stumble at the LAW. Ye have corrupted the covenant of Levi: saith the Lord of Hosts.
(Zep. 3 4, Mal. 2 8.)
McCRYSTAL.


GOD and QHRIST
ARE ONE.HIS 4-th
COMM ANDMENT.
PERPETUAL SIQMa
SABBATH DAY. ANTÏ-GHRIST, THE LAW BREAKER-H13
SïüH, s-u-n-«-day,





VOORWOORD.
Toen ik in Juni 1896 tot het inzicht kwam, dat ik den 7en dag (Zaterdag) moest houden en niet den ien dag (Zondag), deed ik dit in de oprechte overtuiging, dat God, onveranderlijk zijnde, ook de 10 geboden onveranderlijk zijn en het 4de gebod dus nog heden ten dage een geldende eisch voor ons was. Ik werd hierin buitengewoon versterkt door de gewoonte in vele kerken om de tafelen der wet op te. hangen en 's Zondagsmorgens te doen voorlezen, wat ik met het oog op het 4e gebod en de viering van den eersten dag der week eene groote tegenstrijdigheid vond. Ook het traktaat van Dr. Kuijper, die daarin op O. T. gronden zeer op de sabbatviering aandringt (doch dan op Zondag) versterkte mij niet weinig in mijne opvatting. De erkenning toch van de onveranderlijkheid van den eisch der 10 geboden is een vruchtbare grond voor het sabbattisme en verwondert het mij slechts dat, waar in ons land deze meening door zeer velen gedeeld wordt en in zeker opzicht het Christendom in Nederland zich onderscheidt van dat in andere landen door eene meer ernstige opvatting van het bijbelwoord, niet meer personen komen tot de viering van den letterlijken zevenden dag als sabbat.
Het is mij gedurende 6'A jaar dan ook voldoende gebleken, dat elk ie dag-sabbatvierder naar het gebod, het voor een ye dag-sabbatvierder moet afleggen en blijft Luthers gezegde waarheid:
»Die van den sabbat een verplichtend gebod wil maken,' die moet den Zaterdag, niet den Zondag vieren.»
Sterker nog dan het reeds genoemde werkte de Adventistische verklaring van sommige profetiën (vooral van Openb. 7, 12, 13 en 14), en zoo geheel en al onder den schrik van Sinaï en afschuw om het beest


te aanbidden en gedachtig aan Matth. 5 : 17—19 en 7 : 21 besloot ik, hoe jong ook op den levensweg en hoe geheel in strijd ook met het gansche Christendom, een stap te doen die een muur oprichtte tusschen mij en de andere kinderen Gods en die mij, vooral toen ik eigen zaken begon, door het geheele land bekend maakte als sabbattist. Ik heb mijne overtuiging nooit onder stoelen of banken gestoken doch deze, zooveel in mijn vermogen was, door woord en geschrift gepredikt en was ik steeds verblijd, als ik het middel mocht zijn dat anderen mijn voorbeeld volgden. Dat de sabbatviering in den tegenwoordigen tijd niet gemakkelijk is, zal iedereen toegeven. God heeft echter ruimschoots bewezen, dat, waar wij eene eerlijke overtuiging volgen, Hij ons geloof niet beschaamt. Het zijn dan ook geen finantieele of maatschappelijke omstandigheden, die mij noodzaken een stap in andere richting te doen, integendeel, ware het eenigszins mogelijk geweest, ik was gebleven wat ik was. Zoodra mij bleek dat er in de Adventistische leerstellingen onbijbelsche dingen waren, kwam vanzelve ook de vraag betreffende den sabbat. Menig bezwaar rees in stilte op, en bij onderzoek der Schrift werden zij steeds meerder. Ik lag mijne bezwaren voor aan sabbatvierders van verschillende richtingen, hopende een bevredigend antwoord te ontvangen. Helaas! ik moet nu erkennen nooit te hebben kunnen denken dat de sabbatviering zoo slecht te verdedigen was. Het is mij gebleken, dat, waar de Zondagviering krachtens het 4e gebod eene inconsequentie is, de sabbatviering, zooals die door de tegenwoordige sabbattisten geschiedt, een nog grootere is. Ik beveel daarom dit geschriftje aan ter lezing aan alle ijveraars voor de heiliging van len of 7en dag krachtens het gebod, teneinde noodelooze scheuringen, moeielijkheden en groote verantwoordelijkheid en verplichtingen te vermijden. Geloof nooit een mensch, ook mij niet; laat U nooit door rede of geschrift, ook niet door dit geschriftje, van uw standpunt brengen, doch onderzoek de daarin aan-


gegeven teksten nauwkeurig in hun verband en laat U door het woord leiden, want die op Zijn Woord ■vertrouwt heeft zeker op geen zand gebouwd.
DE GEBODEN GODS.
Gelijk ik reeds aanmerkte waren de profetische verklaringen der Z. D. Adventisten voor mij eene sterke aandrang mij te begeven in de richting, die ik nu verlaten heb. Openb. 14: 12 is hun motto. »Hier zijn zij, die de geboden Gods bewaren en het geloof van Jezus.* Welk een belangrijke tekst en hoe bijzonder geschikt voor hem, wiens doel het is, de Christenen tot de viering van den zevenden dag te brengen ! Gretig wordt dan ook van deze tekst in elk geschrift gebruik gemaakt en kan men gerust zeggen, dat de Z. D. A. (zevende dags-adventisten) deze tekst als hun uitsluitend eigendom beschouwen. Alle geloovigen toch, hoever ook in woord en daad Gods karakter uitlevende, passen niet aan deze tekst omdat zij ... den sabbat niét houden. Ik heb leeren inzien, dat de toepassing van dezen tekst hoogst gevaarlijk is ; niet alleen dat het andere kinderen Gods onvoorwaardelijk veroordeelt en een muur tusschen hen en de sabbatvierders opricht, doch het gevaarlijkste is nog wel, dat het voor vele Z. D. A. een slaapdrank is, die hen doet droomen het uitsluitend recht te hebben, tot de lijf-wacht der 144.000 te behooren, doch bij het ontwaken zullen velen ontnuchterd worden als zij zich een plaats zien toegewezen, die zij allerminst gedroomd hadden. Wat zijn Gods geboden ?
Het bewaren of doen van Gods geboden en het onderhouden der wet wordt veelal op een lijn geplaatst, terwijl het toch inderdaad zoo ver van elkander verwijderd is als hemel en aarde.
Nergens vindt men eene zaligspreking over het onderhouden der wet, tenzij men die neemt, b. v. uit Lev. 18: 5, waarvan Paulus in Rom. 10: 5 duidelijk aantoont, dat dit een Israëlitische, tijdelijke belofte was ; zie de tegenstelling in vers 6 enz.


Wel wordt eene zaligheid uitgesproken over het houden van Gods geboden, zoodat het dus noodzakelijk is te weten wat Gods geboden zijn. De^rvaring van den Heiland leert ons dit duidelijk. Luk. i^r: 25-28 bevat eene vraag aangaande het eeuwige leven. Wat is het antwoord! Doet de wet ? Neen. Wat is erin de wet geschreven ? en : Hoe leest gij ? Vooral deze laatste vraag is merkwaardig. De schriftgeleerde geelt een antwoord, dat men letterlijk tevergeefs in de 10 geboden zoeken zal en toch zien wij uit de bevestiging des Heeren, dat hij goed gelezen had. De liefde is het karakter Gods en dus ook het gebod. Jezus maakte dit in de daaropvolgende gelijkenis zeer duidelijk.
De volgende ontmoeting is niet minder leerzaam n.1. Matth. 19: 16. Ook hier geldt het weer een vraag betreffende het eeuwige leven. De Heiland noemt hier juist die geboden op, die betrekking hebben op de naastenliefde — en toch dat eene gebod, dat niet letterlijk in de wet geschreven was en zoo juist Gods karakter uitdrukte, n.1. het verkoopen van zijn goederen, was het beletsel voor dien jongeling, die zeker ook meende, dat het houden van Gods geboden bestond in het letterlijk nakomen der 10 geboden. Lees bovendien Matth. 23 : 23 en 22 : 37-46 en het zal u voldoende blijken, dat het bewaren van Gods geboden bestaat in het uitleven van zijn karakter en dat alle wettelijke voorschriften en profetiën afhankelijk zijn van deze twee geboden. Zij vormen de grondwet waaraan de verschillende tijdelijke voorschriften ontleend zijn. Niemand behoeft ons te verklaren, wat Gods geboden zijn, de Zoon heeft ze ons verklaard. De Vader had zijn lichaam toebereid (Hebr. 10: 5). Het woord is vleesch geworden, dus Gods karakter werd nu zichtbaar in het vleesch. Gods karakter is echter zichtbaar in de gansche schepping (Rom. 1 : 20) en we zien in de gansche schepping slechts één woord, n.1. liefde tot den naaste. Niets in de natuur leeft voor zich zeiven, alles bestaat voor anderen, ja ons eigen lichaam leert ons, dat geen enkel lid voor zichzelve leeft, doch elk lid het andere


dienstbaar gemaakt is. Dat Gods karakter, n.1. liefde tot den naaste, het ware doel der wet is, lezen wij bovendien Jac. i : 25-27; 2 : 12-13; Matth. 7 : 12; Gal. 5 : 14 enz. enz. Zijn dus bijbelplaatsen als Openb. 14, 12, 1 Joh. 2, 3, 4 enz. bijzonder geschikt om de men'schen tot sabbatvieren te bewegen, in geen enkel opzicht heeft de schrift hier het letterlijk nakomen der 10 geboden op het oog. Het is echter zeer natuurlijk, dat iemand, die het karakter Gods deelachtig is, krachtens zijn goddelijke natuur, doch niet naar een voorschrift de geboden der naastenliefde nakomt.
DE TIEN GEBODEN.
Hunne onveranderlijkheid ?
Omdat God met eigen mond de 10 woorden sprak en ze met eigen hand schreef op de steenen tafelen, worden deze voorschriften door vele Christenen onveranderlijk geacht. Daarom zal het niet ondienstig zijn den oorsprong en het doel na te gaan.
In Exod. 20 vinden wij er het eerst melding van gemaakt. De omstandigheden waren schrikverwekkend; donder, bliksem, aardbeving, vreeselijke bedreigingen tegen mensch en beest enz. waren dan ook wel geschikt om den mensch met ontzag te vervullen. Gods doel werd dan ook volkomen bereikt — allen, zelfs Mozes, was vreezende en bevende. Het volk verzocht, dat God niet meer tot hen spreken zou, Exod. 20: 19! Zij verlangden een Middelaar, en daar het einde of <loel der wet Christus is, zeide God (zie Deut. 18 : 17) • »Het is goed wat zij gesproken hebben. Ik zal hun een profeet verwekken, dien zullen zij hooren.« Als wij dus de wet goed lezen, dan spreekt zij zelve hare tijdelijkheid uit en verwijst naar een ander. God heeft dus met eigen mond verkondigd, dat wij naar Jezus en niet naar Sinaï zullen luisteren. — God schreef met eigen hand de twee steenen tafelen. Dit handschrift was tegen het geheele volk, Aaron, de hoogepnester, inbegrepen en kon niet als eisch en regel dienen, want dan had God de geheele aarde moeten


verdelgen. Dit handschrift stelde de geheele wereld verdoemelijk en moest het volk doen uitzien naar een beteren hoogepriester dan Aaron. De verbreking van dit handschrift toonde reeds, dat God handelt naar genade en niet naar recht. In de volheid des tijds werd openbaar dat Hij Zijnen Eenige niet gespaard maar in Christus aan het hout de wereld met zichzelven verzoend en het handschrift, dat tegen ons was (de 10 geboden) aan het kruis genageld heeft. Col. 2 : 14. Mocht iemand bezwaar hebben tegen het woord »inzettingen*, dan leze hij slechts Deut. 5 : 1 enz., om te zien, dat dit ook betrekking heeft op de 10 geboden. Waar nu verder Paulus in Gal. 3: 17—19 en Rom. 7 : 1—4, 6, zegt van de 10 geboden, dat zij slechts voor zekeren tijd waren, en in 2 Cor. 3 de 10 geboden zelfs noemt in vers 6 de letter, die doodt; en in vers 7 de bediening des doods waarvan de heerlijkheid teniet gedaan zou worden, in vers 9 de bediening der verdoemenis, in vers 11 en 13 iets, wat teniet gedaan zou worden, ja zelfs in Hebr. 8:13 zegt, dat God zelve het verbond der 10 geboden oud gemaakt heeft, behoeven wij niet wijzer te zijn dan God zelve en te zeggen dat de 10 geboden onveranderlijk zijn. Integendeel bestaat er veel kans dat er een deksel van Mozes op ons hart ligt, als wij bij het lezen van het O. T. niet zien, wat door Christus teniet gedaan werd. 2 Cor. 3 : 14. Dat deze tenietdoening ook den vorm van den Israëlitischen sabbat betrof, leest men duidelijk in Col. 2 : 16 en Gal. 4: 10. Mocht men meenen dat dit niet zoo is, welk gebod van de steenen tafelen is dan teniet gedaan ?
In Deut. 5:15 geldt het eene zuivere Israëlitische gedachtenis; daarom heeft God geboden, enz. Ook het 5e gebod doet zien dat die geboden, die voor een veranderlijk koninkrijk waren, ook niet in elk opzicht letterlijk konden toegepast worden. Neem het gebod in Exod. en Deut. dat eene belofte heeft voor Israël (het land dat God u geven zal) en neem het voorschrift van Paulus in Efeze 6 : 3, waar hij het naar de om-


standigheden gewijzigd heeft en zegt: »opdat gij lang leeft op aarde*.. De inzettingen en rechten bestonden uit de 10 geboden en werden genoemd het verbond, dat God aan Horeb maakte, Deut 5 : 1, 2. Dit was niet het verbond met Abraham want in vers 3 wordt duidelijk gezegd dat het alleen gemaakt was met hen, »die heden allen levend zijn.« Willen wij de eene letter recht laten wedervaren, laten wij het dan ook de andere doen.
DE WET VAN MOZES EN DE WET VAN GOD.
Jaren lang heb ik geleerd, dat er bestaat een zedewet (10 geboden) en een ceremonieele wet (offeranden etc). Ik zie nu echter dat dit geen bijbelseriën grond heeft. Ook de splitsing der wet van Mozes (ceremonieel) en de wet van God (zedewet, 10 geboden) is niet houdbaar. Ik wil daarvoor eenige bijbelplaatsen aanhalen. In Deut. 5 : 1 en 6 : 1, 2, worden de tien geboden inzettingen en rechten genoemd.
In Deut. 5 : 31—33 worden de geboden van Mozes geboden, inzettingen en rechten genoemd.
Num. 15 : 22—23 worden de geboden van Mozes Gods geboden genoemd.
In vers 31. Iemand die de wet van Mozes overtrad, overtrad Gods wet.
Neh. 8 spreekt de schrift afwisselend van de wet van Mozes en de wet Gods, over hetzelfde onderwerp handelende.
Hebr. 10 : 28, 29 spreekt van de ten ietdoening van de wet van Mozes, vergelijkt men hiermede Num. 35 : 30; Deut. 17:6; Deut. 19: 14—15, dan ziet men, dat dit slaat op de overtreding van één der 10 geboden. Zie verder nog Mark. 7 : 9—10, Luk. 2 : 22, 23, 39, dan zien we dat de schrift zelve geen onderscheid maakt tusschen de wet Gods en de wet van Mozes. Waarom zullen wij het dan doen ? HET OUDE EN HET NIEUWE VERBOND. Gal. 4:21 richt een vraag tot allen, die onder •de wet, d. i. onder Sinaï willen zijn. Ze is deze:


»Onder welk verbond wilt gij zijn ? Onder dat vanSinaï of Jeruzalem, dat boven is ?« Het verbond van Sinaï wordt beslist afgeraden in de volgende verzen. Wat het verbond aan den Sinaï is, lezen we duidelijk in Deut. 4: 13 ; Deut. 5 : 2 enz. Het oude verbond betreft dus de 10 geboden terwijl het nieuwe verbond is de wet in het hart, Hebr. 8 : 10 ; 10 : 16. Het eerste verbond (de IO geboden) was niet onberispelijk, anders had natuurlijk voor het tweede geen plaats geweest, Hebr. 8 : 7. God zelve heeft dit eerste verbond oud gemaakt en het was ten tijde van Paulus nabij de verdwijning, vers 13. Bevat dus het O. T. eene heenwijzing naar hetgeen geschieden zou, het N. T. bevestigt het in verschillende uitspraken. Onder het Levitische priesterschap had het volk de wet ontvangen, Hebr. 7:11; dit priesterschap was onvolkomen en moest veranderd worden ; doch deze verandering bracht ook noodzakelijk verandering der wet mede, vers 12, omreden de wet slechts de aanleiding, het middel was tot eene betere hoop, vers 19. Er is een groot verschil tusschen deze beide verbonden. Zie slechts de voorbeelden in Izaak en Ismaël. Izaak was door de belofte geboren en daarom vrij, Ismaël naar de wet (natuurlijk) en daarom dienstbaar. Zoolang de zoon der belofte (Izaak) niet gekomen was, was Ismaël de erkende zoon en bleef hij zelfs geduld, toen Izaak reeds gekomen was. Zoodra hij echter zijne rechten wilde doen gelden als eerstgeborene, werd hij uitgedreven.
Deze geschiedenis geldt als volkomen voorbeeld der 2 verbonden en heb ik hieraan zeer weinig toe te voegen. Onze weg leidt dus niet meer naar Sinaï, doch naar Sion, Hebr. 12 : 18-24 en hebben wij dus wel toe te zien dat we Sion niet voorbijloopen om aan Sinaï te komen en daardoor Dien, die NU spreekt, verwerpen. Reeds door Hagg. 2 : 7 was eene verandering der bewegelijke dingen voorspeld. Christus komst bewoog niet alleen de aarde, maar ook den hemel en bracht een onbeweeglijk koninkrijk. Laat ons die genade vasthouden.


DE WET ONDER HET NIEUWE VERBOND.
In den regel wordt de vraag gedaan, of er dan •onder het N. V. geen wet meer is. Het antwoord geeft de schrift in Hebr. 8 : 10. »Dit is mijn verbond. Ik zal mijne wetten in hun hart schrijven. Iemand, die geen deel aan het N. V. heeft, zal het oude weinig baten, daar het eerstens verouderd is en tweedens niet in staat om iemand te rechtvaardigen. Iemand, die wel deel heeft aan het N. V. heeft het O. V. werkelijk niet meer noodig. Wie toch, die vrij is, verlangt naar dienstbaarheid f Staat in het N. V. iets omtrent de wettelijke onderhouding van een dag, het nalaten of gebruiken van spijzen ? Neen, de schrift laat dit aan ieders overtuiging over. Het N. V. legt geen lasten op, Hand. 15: 10; laat een iegelijk vrij, Col. 2: 16, 20 ; Rom. 4 : 5 enz. Nergens in het N. T. worden wij tot Sinaï teruggeleid en nu vraag ik elkeen, die de wet m het hart heeft: »Waar staat in uw hart geschreven, dat gij van Vrijdagavond tot Zaterdagavond rusten moet om daarmede Gode welbehaaglijk te zijn ?« Om dit te doen moet gij naar Sinaï terug. De onderhouding van den 7en dag als des Heeren sabbat behoort tot de rechten van het O. V. en sluit in een zegen voor mensch en beest, doch bovenal is hij de schaduw van de rust in Christus, als de mensch ophoudt met werken en door het geloof ingaat in die rust, die reeds van de Schepping der wereld aan bereid was.
Waar nu de rust des geloofs door het bloed des kruises in waarheid gekomen is, kan de sabbatdag onmogelijk behooren tot de vruchten des N. V. Het lichaam is gekomen en blijft er van den sabbat niets anders over dan de zegen van eene rust voor mensch en beest na zesdaagschen arbeid, eene gelegenheid om lichaam en geest te verkwikken ; dit is echter niet aan een bepaalden dag of tijd verbonden, evenmin als eten, slapen enz. hoewel diegene, die zulks op geregelde tijden doet, er het beste aan toe is.


DE SABBAT. De Sabbat in het Paradijs.
Als nu God op den zevenden dag enz. Gen. 2 :
2—3-
Vele Sabbattisten, het verkeerde ziende van naar Sinaï terug te keeren, gebruiken dezen tekst als grond der Sabbatviering. We willen eens nagaan, in hoeverre dit kan. Eerstens is hier geen sprake van eenig gebod, alleen van. iets wat God deed! God rustte op den zevenden dag en heiligde denzelven. Hoelang duurde deze dag f Van elke andere dag wordt gezegd : »Het was avond geweest en het was morgen geweest«, doch van den zevenden dag wordt alleen de aanvang vermeld; over het einde wordt niet gesproken, om de eenvoudige reden, dat die dag nog niet geëindigd is en ook nooit zal eindigen. Sabbat is rust, is Gods karakter. — »Komt allen tot Mij, die vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust (Sabbat) geven.« De zesdaagsche scheppingsperiodewas dus slechts eene korte afsnijding van Gods rust en trad deze op den zevenden dag weer in. God plaatste den mensch in deze rust. Waar nu ongeloof (zonde) den mensch uit deze rust uitdreef, gaf God de belofte van hen weder in deze rust in te brengen door het zaad. Israël kreeg van alle werkelijke dingen afbeeldingen, zoowel van het heiligdom en den priesterdienst alsook van den Sabbat; hiervan was echter in het: Paradijs geen sprake. Er kon voor Adam, althans in den staat der rechtheid, geen sprake zijn van eene steeds zich herhalende zevendaagsche rust of sabbatdag omdat hij naar Gods beeld geschapen was en voor God eiken dag gelijk is. Hij regent zeven dagen lang over goeden en boozen, doet het graan evengoed op den 7en als op den 8en dag groeien enz. Waar dus in Gen. 2 , alleen sprake is van hetgeen God deed en er in het minst geen gebod gegeven is, kan Adam alleen in het voorbeeld Gods aanleiding gevonden hebben om den 7en dag te heiligen en zal niemand willen gelooven dat God voortging herhaaldelijk zes dagen


te arbeiden en den zevenden te rusten. Ook zou alsdan Adam niet op den 7en doch op den ien dag gerust hebben, daar de 7e dag der schepping de ie dag zijns levens was, wijl hij op het einde van den 6eu dag geschapen werd. Zouden wij dus aannemen, dat Adam een gebod had, dan heeft hij of dat gebod overtreden door op den ien dag te rusten, of hij rustte op den zevenden dag na zes dagen arbeid en was daardoor in conflikt met den 7en dag der schepping. Beter is het dus, dat wij aan het bijbelwoord niets toevoegen, doch alleen nemen wat er staat en dan zal niemand daarin een gebod voor Adam lezen.
Het gebod dat hem gegeven is wordt duidelijk vermeld in Gen. 2:16—17. Ook op de nieuwe aarde zal men geen bepaalden sabbatdag meer vinden, maar elke dag zal den Heere toegebracht zijn tot in eeuwigheid. Jes. 66: 23.
De Sabbat in het 4e gebod.
Zoomin als we in het Paradijs een sabbatsgebod vinden, evenmin vinden wij het 4e gebod vermeld bij de patriarchen. In de woestijn wordt er het eerst melding van gemaakt. Of men nu al beweert, dat Abraham, die Gods geboden onderhield, ook den sabbat gevierd moet hebben, ik lees het niet. Het doet trouwens ook weinig ter zake daar ook Abraham nog onder de oude bedeeling leefde. We kunnen deze quaestie dus gerust ter zijde laten ; alleen wil ik nog even doen opmerken wat de schrift zegt in Exod. 16 : 22, dat het n. 1. aan de oversten der vergadering nog onbekend was, wat aangaande den sabbat geboden was.
De sabbatdag werd hun dus bekend gemaakt in de woestijn, zie ook Ezech. 20 : 10—12, en willen wij onderzoeken wat dit alles insluit. Het gebod zegt «geen werk doen« op den zevenden dag. Nu zal de eene voor werk houden, wat de andere geen werk acht. Daarom heeft de Heere nauwkeurig beschreven wat Hij onder werk verstaat. Het gebod zelve in Deut. 5:12 zegt den sabbatdag te onderhouden gelijk als de Heere ge-


boden heeft, dus eene heenwijzing naar andere voorschriften daaromtrent. Lezen wij dus eenige bepalingen aangaande het »geen werk doen«. Exod. 16 : 23 sniet bakken of zieden«. Vers 26 «geen brood verzamelen«. Vers 29 »niet uit zijne plaats gaan«. Het overtreden van deze voorschriften wordt in vers 28 genoemd het weigeren om zijne geboden en wetten te houden. In Exod. 35, toen Mozes van den berg gekomen was met de steenen tafelen en zijn aangezicht glinsterde, begon hij het volk het sabbatsgebod te verklaren. Vers 2 : »die daarop werk doet, zal gedood worden.« Vers 3: »Gij zult geen vuur aansteken in eenige uwer woningen op den sabbatdag.« Wij zien dus dat de uitlegging der 10 geboden en bijzonder van het sabbatgebod aan geen mensch werd overgelaten, doch God zelve daaromtrent voorschriften gaf. Elk eerlijk bijbellezer zal dan ook moeten erkennen dat deze voorschriften onafscheidbaar aan het sabbatsgebod verbonden zijn, zoodat, indien men het gebod als zoodanig nog geldend verklaart voor onzen tegenwoordigen tijd, ook deze voorschriften, die de Heere noemt Zijne wetten en geboden, evengoed geldig zijn. De minste overtreding werd met zware straffen gestraft. Zie Num. 15 : 32—36. Er valt dus met dit gebod niet te spelen en mogen zoowel Zondag- als sabbatvierders, die het 4e gebod ah eisch voor zichzelven stellen, wel goed bedenken, dat zij dan niet het recht hebben, het gebod naar willekeur uit te leggen.
Als nu een sabbatvierder den sabbat begint met licht aan te steken, is zijn eerste werk overtreding en als hij vervolgens zich bij de kachel warmt en zich na volbrachten arbeid laaft aan een kop warm drinken of verkwikt door een warmen schotel, dan is zijn 2e en 3e werk overtreding. Wij spreken nu nog maar van de duidelijk geboden letterlijke voorschriften en laten woorden en gedachten nog maar rusten.
Nu worden deze overtredingen gedekt door de uitvlucht, dat deze bepalingen alleen voor Israël waren. Ik heb geachte sabbatvierders uitgenoodigd mij zulks


te bewijzen, doch, -ofschoon de rede wel vermocht zulks goed te piaten, het bijbelwoord schoot daarvoor steeds tekort, en het gaat niet zoo gemakkelijk een voormalig sabbatvierder, die anderen steeds heeft voorgehouden »zoo zegt de Schrift*; nu met eene mooie beschouwing in het riet te sturen. Aangaande het vuur en licht zegt b.v. een sabbatvierder: »God wil toch niet, dat wij en onze kinderen in donker en koude zullen zitten, wij kunnen Hem toch beter bij een warme kachel en helder licht verheerlijken.« Voorzeker, een schoon voorwendsel! Maar wat zegt ge dan van iemand, die door een sabbatvierder wordt aangemaand om toch den 7en dag te heiligen en antwoordt: «Als ik den 7en dag houd, raak ik zonder betrekking en mijn vrouw en kinderen zonder brood; dan moeten wij kou en honger lijden en daarmede wordt God toch niet verheerlijkt.* — De sabbatvierder zal dan fluks antwoorden: «Daar zal God voor zorgen.* — Doch zou het niet billijk zijn deze woorden allereerst toe te passen op zijn eigen bezwaren? Gedurende mijne 67* jarige sabbatviering heb ik nooit een sabbatvierder ontmoet, die ie geen vuur of licht aanstak op den sabbat; 2e niet uit zijne plaats (den kring zijner geloofsgenooten) ging op den sabbat; die niet kookte of bakte op den sabbat. Wat baat het nu, anderen te prediken de onveranderlijkheid van het 4e gebod, de juistheid waarmede God rekening houdt wat betreft de «zevende dag, dat er geen titel of jota aan veranderd kan worden enz. als wij zelf het «geen werk doen« geheel en al naar eigen verkiezing uitleggen en uitleven?
Wel is hier Rom. 2 : 17—23 van toepassing.
Mijne conclusie aangaande het vierde gebod is door de sabbatvierders zelve geleverd. In woorden prediken zij de onveranderlijkheid en de eeuwige geldigheid van den eisch van het 4e gebod, bewegen hemel en aarde om de menschen daartoe te brengen, reizen stad en land af om iemand te bekeeren, doch in hunne daden op den sabbatdag leveren zij ruimschoots de bewijzen, dat zij zelve niets van die onver-


anderlijkheid gelooven. Predikers reizen met vrij- en blijmoedigheid op den sabbat van de eene naar de andere plaats om gemeenten te bezoeken; huismoeders koken of bakken gaarne iets extra's op den sabbatdag, vooral als er geestelijk bezoek is; iets extra's wordt door Mevr. White, de leidster der Z. D. Adventisten, zelfs aanbevolen, opdat de sabbat een feestelijk karakter drage. Tal van andere feiten bewijzen, dat men alleen dat gedeelte van het gebod onveranderlijk acht, dat den tijd betreft (de zevende dag) doch voor het overige moet een ieder maar in zijn eigen gemoed ten volle verzekerd zijn.
Deze inconsequentie heeft mij er in hoofdzaak toe geleid afstand te doen van een weg, die wel in naam verschilt van die, welke wij bestreden, doch feitelijk dezelfde was, ja erger; wij toch beleden dat de komst van Christus alleen de Farizeesche bepalingen had weggenomen betr. de sabbatviering doch dat de Heiland aan het gebod zelve niets veranderd had, en dat het daarom nog in volle kracht was. En dan te gelooven, omdat zij een gedeelte van het 4de gebod letterlijk opvolgen, dat zij het zijn, die Gods geboden bewaren. Arme rijkdom !
DE SABBAT VOOR ISRAËL.
De Sabbat wordt in Exod. 31 : 17 een teeken in eeuwigheid genoemd tusschen God en Israël. Bijna overal waar sprake is van de 10 geboden of de inzettingen en rechten wordt de sabbat nog even afzonderlijk genoemd. Zware straffen zijn het gevolg van elke overtreding. Het houden in alle nauwgezetheid zou hun grooten zegen brengen, terwijl de nalatigheid daarin zelfs hun stad en tempel zou verwoesten. Jer. 17 : 21—27 ; 2 Kron. 36 : 19—21.
De letterlijke sabbat was voor Israël wat de rust in Christus is voor den Christen der Nieuwe bedeeling. Hij was daarvan eene volkomen afschaduwing, ie wat betreft den zevenden dag rusten aan het einde van den zesdaagschen arbeid, dus een uitzien naar het einde van het zevental; 2e een algeheel nalaten van


alle werk. Waarom toch was het geringste werk door God verboden ? Eenvoudig omdat de rust in Christus geen enkel werk des ongeloofs of eigen werk toelaat. De schaduw van de rust moet even volkomen zijn als de schaduw van het offer. De sabbatvierders nemen veel te weinig in aanmerking dat juist het nalaten van al het werk het karakter van den sabbat aanduidt, vergelijk slechts Hebr. 4: 10. Groote tegenstelling vindt daarbij de dubbele bedrijvigheid in het heiligdom, alwaar op den sabbatdag nog extra werk gedaan werd, waardoor m. i. reeds duidelijk genoeg te kennen gegeven werd, dat het goddelijk karakter met het nalaten van handenarbeid niets te maken heeft. Alle voorschriften voor het houden van den sabbat gaven te kennen, dat hij bestemd was voor een bijzonder volk, voor een zeker doel en voor zekeren tijd. Nu moet het ieder denkend Christen duidelijk worden, dat, indien hij zich rekent tot ditzelfde Israël, hij ook dezelfde verplichtingen op zich neemt en er geen enkele reden bestaat naar eigen willekeur eenige dezer voorschriften op zijde te zetten. Als de sabbatvierders beweren, dat dit gebod nooit ergens veranderd is of zelfs kan worden, slaat deze bewering in hoofdzaak op henzelve terug, omreden dat niemand met meer wetenschap van het gebod, dat gebod zelve overtreedt.
De uitnoodiging in Jes. 56 aan alle volken om den sabbat te houden was even beslist noodig om hunne offers aangenaam te doen zijn in zijn huis, als dat nu allen volken de rust in Christus wordt voorgesteld als grond en basis van alle goede werken (geestelijke offeranden). De Heere heeft echter ook in het O. T. reeds geleerd dat het karakter of de bedoeling van den sabbat iets anders was dan het nalaten der werkzaamheden en het zich kwellen op een dag, zie Jes. 58 : 5-7. De beloften die daarop volgen zijn niet gering en wat voor Israël in letterlijken zin waar was aangaande den letterlijken dag heeft voor den geloovige, die ingegaan is in de rust, nog zijne volle kracht in den waren geestelijken zin.


De Sabbat in het N. Testament.
Het zien op de letter der wet legde een deksel op het hart van menigen Jood en helaas van nog menigen Christen. Geen bijbelplaats, die dit duidelijker zegt dan 2 Cor. 3 : 14. Het belette den Joden om Christus te zien als de ware sabbat. Zij hadden bij alle bijbelsche voorschriften aangaande den sabbat nog vele onbijbelsche gemaakt, enkel en alleen, omdat zij het doel niet verstonden, evenmin als van de besnijdenis ©f der offeranden. Gaan wij nu de Evangeliën na, dan vinden wij den sabbat stipter onderhouden dan ooit te voren, nochtans verwierpen zij de ware sabbatviering. Steeds waren zij er op uit den Heiland te betrappen op sabbatschennis, Hem, die de Heere van den sabbat was. Naar de letter der wet hadden zij volkomen gelijk als zij in Matth. 2 : 12 den Heere attent maken op het doen zijner discipelen, want volgens Exod. 16 : 27, 28 was dit duidelijk genoeg verboden. Evenmin kan men die menschen met het oog op Jerem. 17 : 20 enz. volgens de letter euvel duiden, dat zij den 38-jarigen kranke toevoegen, wat wij in Joh. 5 : 10 vinden. Niets toch gaf aanleiding om deze letterovertreding te doen, dan de bedoeling te doen uitkomen van vers 17 : «Mijn vader werkt tot nu toe, en Ik werk ook.« De bewering van verschillende sabbatbestrijders als zou Jezus openlijk den sabbatdag hebben afgeschaft, acht ik ongegrond en onbewezen ; hij deed dit ook niet met de offerande en de besnijdenis. Ontegenzeggelijk echter breekt de Heiland hier openlijk met de letter. Terwijl nu toch niemand, die Jezus als den Zone Gods erkent,' zal durven beweren dat Christus Gods geboden heeft overtreden, doch het profetische woord in Jes. 42 : 21 zegt, dat hij de wet heerlijk maakte en waar Zijn eigen uitspraak in Matth. 5 : 17 doet zien, dat Hij gekomen is om de wet en de profeten te vervullen, moet men dan niet vanzelve tot de conclusie komen dat de vervulling der wet niet gelegen is in een letterlijke nakoming van


verschillende voorschriften doch in een uitleven van Gods karakter? «Mijn Vader werkt en Ik ook.«
Eene directe afschaffing tijdens zijne omwandeling van sabbat, offeranden, besnijdenis etc. was niet mogelijk eerstens, omdat Hij nog niet verheerlijkt was en tweedens omdat zij alles nog niet dragen konden. Joh. 16: 12. Wat Hij als opgestane Heiland 40 dagen lang met Zijne discipelen verhandeld heeft, wordt ons in Hand. 1 : 2—3 niet nader verteld, doch kunnen we verzekerd zijn' dat dit dingen waren, die zij vroeger niet dragen konden. Zijne uitspraken : «De Zoon des menschen is een Heere ook van den Sabbat« en «De sabbat is gemaakt om den mensch, niet de mensch om den sabbat« toonen juist het tegenovergestelde aan van hetgeen de sabbattisten er mede bewijzen willen.
Een Heer is meester van iets en niet onderworpen aan datgene, waarover Hij gesteld is. Gelijk een jas gemeten wordt naar het lichaam, en niet het lichaam passend gemaakt wordt voor de jas, zoo is ook de mensch niet gemaakt om den sabbat, doch de sabbat om den mensch, wat van de sabbatviering in dezen tijd toch niet gezegd kan worden, daar velen er broodeloos door worden en de sabbat als dag, voor velen moeielijkheden in plaats van zegen brengt. Waar God dus den sabbat gaf voor den mensch, daar wordt nu de mensch door de sabbatvoorstanders passend gemaakt aan den sabbat.
Dat de sabbat nog langen tijd uit zwakheid en vrees of, om den Joden een Jood te zijn, gehouden werd, is waar. Het is echter even waar dat Paulus Timotheus liet besnijden, Hand. 16: 3 en zelve nog met anderen op raad der apostelen zich zeven dagen lang in den tempel ophield met ceremoniën en offeranden, Hand. 21 : 18-27. De voorschriften voor de geloovigen uit de Heid enen zijn kort en zakelijk, zie vers 25 en hoewel Paulus in Rom. 14 toelaat een bepaalden dag te onderhouden, laat hij in Gal. 4:9, 10 en Col. 2: 16, 17 aan de gemeente weten dat dit geen vooruitgang is, doch een terugkeeren tot de arme eerste beginselen


en evenals letterlijke besnijdenis en offeranden slechts schaduw van de werkelijkheid.
Dat Paulus steeds op Sabbat in de synagoge was, waar Joden zoowel als heidenen plachten te komen om aangaande God en Zijn dienst te hooren is zeer natuurlijk, omdat hij daar gelegenheid had Jezus te verkondigen ; wij vinden echter nergens vermeld, dat hij met de gemeente op dien dag samenkwam, of dat hij ooit geleerd heeft, dat deze dag onderhouden moest worden.
De vermaning in Matth. 24 : 20, dat zij zouden bidden, dat hunne vlucht niet zou geschieden des winters noch op eenen sabbat, zegt niets anders dan dat deze vlucht door winter of sabbat zeer bemoeielijkt zou worden, denk slechts aan het sluiten der poorten, het ontbreken van vervoermiddelen etc. op den sabbatdag. Het sterkste wat deze tekst dus bewijst is, dat de sabbat ten tijde der verwoesting van Jeruzalem nog zou gehouden worden ; dat dit echter nog geschieden zou door de discipelen is uit den tekst niet te lezen, veel minder een gebod voor onzen tijd.
Zoo zoeken wij, zoowel vóór de woestijnreis als na Christus' komst op aarde tevergeefs naar eenig sabbatsgebod of straf op deszelfs overtreding terwijl alle andere geboden ook in beide tijdsperioden vermeld worden, geboden, die het karakter Gods dragen en een kenmerk moeten zijn der geloovigen.
DE RUSTE GODS.
Het glanspunt der sabbatverklaring wordt bereikt in den Hebreër-brief waar de Geest, duidelijker als in eenig ander gedeelte der Schrift, de schaduwen, bestaande in voorbeeldingen, die op Christus en Zijn werk zagen, verklaart. Terwijl in Hebr. 1 de Zoon als het hoogste wez^n beschreven wordt, dat zelfs door alle engelen wordt aangebeden, terwijl aangemerkt wordt dat God vroeger door de profeten sprak, wordt in Hebr. 2 : 1 er nadrukkelijk op gewezen, dat we nu Hem zullen hooren. De wet, die door bestelling der engelen in de hand van Mozes gesteld is, is volgens


vers 2 zeer vast geweest en eischte gestrenge gehoorzaamheid ; hoeveel temeer nu het woord door den Zoon gesproken 1
Mozes, hoe groot ook, was slechts in zijn huis, een dienaar, doch Christus in Zijn huis (de gemeente) als de Zoon. In alles dus eene tegenstelling; eene sterke verheffing boven het oude wordt in de volgende hoofdstukken duidelijk betr. den hoogepriester, het heiligdom, de offerande, het verbond, de berg Sinaï enz. De sabbat wordt hierbij niet vergeten. In Hebr. 3 : 5 wordt reeds gezegd, dat Mozes slechts getuigen zou van dingen, die daarna zouden gesproken worden, want de letterlijke rust (sabbatdag) had hen niet verder gebracht dan de letterlijke erfenis. Hadden zij geloofd, wat hen in de wet gepredikt was, zij hadden zekerlijk opgehouden met hunne werken, daarom, Hebr. 4: 3, zouden zij niet in de ruste Gods ingaan.
Wat was nu de ruste Gods ? Het vers zegt het zelve : de voleinding van Zijne werken. Deze rust bleef open en is nog open. Vers 4 zegt dat God op den zevenden dag van al zijne werken gerust heeft, Dit heeft hij •<ergens« gesproken. Let wel op dit «ergens«,. want waar dit doel niet bereikt is en Jozua hen niet in de rust gebracht heeft (vers 8) — waardoor duidelijk het verband zichtbaar wordt tusschen den 7den dag en de rust voor Israël als volk — heeft Hij wederom een zekeren dag bepaald n.1. heden.
Had Jozua hen in de rust gebracht, dan had God niet gesproken van een anderen dag ; die andere dag wordt duidelijk genoemd : Heden, indien gij Zijn stem hoort. Die gelooft gaat in de rust, die God van de grondlegging der wereld reeds bereid heeft, die gelooft gaat den sabbat in, houdt op van zijne werken, gelijk God van de' Zijne (vers 10). Sabbatvieren is dus rusten van de werken des ongeloofs en heeft God ergens van den zevenden dag gesproken, dan was het tot een volk,, dat de rust niet verkregen heeft.
In de plaats van dezen dag stelt God een anderen, n.1. Heden. De eenigste vermaning, die ons in het


N- T. gegeven wordt om sabbat te houden is hier in vers 11: «Laat ons dan ons benaarstigen om in die rust in te gaan«, doch dit is niet de zevende dag maar de rust die er overblijft voor het volk van God. «Zoodat wij dienen in nieuwigheid des Geestes niet in de oudheid der letter.« Rom. 7: 6; 2 Cor. 3 : 3 en 6. Komt herwaarts tot Mij,- allen die vermoeid en belast zijt en ik zal u rust (sabbat) geven. Matth 11: 28 en 20. Die ware sabbat zal dan eene dubbele bedrijvigheid werken, gelijk de priesters in het heiligdom, om de ware beteekenis van den sabbat (Jes. 58) aan de wereld bekend te maken, niet bestaande in het lichamelijk rusten op een zevenden of den zevenden dag, doch door alle dagen te werken gelijk Christus en Zijn Vader. Make God door Zijn H. G. ons dit karakter meer en meer deelachtig.
LETTER EN GEEST.
Na het boven aangetoonde zal wellicht de vraag rijzen: «Neemt de geest dan de letter weg?« m. a. w. kan de 7e dag als sabbat niet staande gehouden worden naast de geestelijke sabbat? Het antwoord is als zoodanig neen. Waar het lichaam gekomen is, moet de schaduw wijken ; zie slechts de offeranden, besnijdenis, tempel etc. Waar dit niet geschiedt, wordt men door de letter een overtreder. Rom. 2 : 27. Die de besnijdenis, uit gezondheidsoogpunt verricht, doet zeker geen zonde, doch indien we het noodzakelijk beschouwen ter zaligheid, maakt het Christus onnut. Evenzoo met den sabbat. Hij, die een wekelijkschen rustdag nemen wil, doet zeker geen kwaad, ook al doet hij da^t op den zevenden dag. Indien het echter nog als noodzakelijk ter zaligheid wordt voorgesteld, werpt het eene schaduw over de ware rustl De sabbatvierders zijn in hun eigen gevpel beter dan andersgeloovigen, omdat zij naar hunne meening beter in Gods geboden wandelen dan anderen. Het maakt meestal hoogmoedig in plaats van ootmoedig, terwijl het in vele gevallen eigengerechtigheid kweekt, nog daarge-


laten het oordeel, dat over alle audere kinderen Gods. wordt uitgesproken en hun als sabbatvierders tot schuldenaars der geheele wet maakt. De letter doodt, de geest maakt levend.
DE PROFETIE EN DE SABBAT.
»Wij hebben het profetische woord dat zeer vast is en gij doet wel, dat gij daarop acht hebt. Deze tekst is ook een bijzondere lijfspreuk der Z. D. Adventisten. Door veelvuldig gebruik wordt hij ook vaak misbruikt en menigeen is van gedachte dat er staat: »Wij hebben profetische verklaringen.« Dit staat er gelukkig niet- en noodig ik mijn geliefde broeders eu zusters Adventisten uit met mij eens even het Profetische Woord na te gaan en wel bijzonder die gedeelten, die door hen geregeld worden gebruikt tot staving van de sabbatviering. Laten wij daarbij eens alle menschelijke verklaringen ter zijde stellen en eenvoudig lezen wat er staat. Wij zien toch in de geboorte van Christus, hoe de profetièn op eenvoudige kinderlijke wijze vervuld zijn. Wij behoeven dus ook geen ingewikkelde verklaringen om ook die gedeelten te verstaan, die hier volgen zullen.
De kleine hoorn van Dan. 7.
Deze kleine hoorn is de banvloek, geworpen naar het hoofd van alle Zondagvierders, omdat men beweert, dat deze kleine hoorn (Paus) den sabbat veranderd heeft. Eerstens wordt hiervoor aangehaald de uitspraak der Roomsche kerk, die er zich op beroept den Zondag in de plaats van den sabbat gesteld te hebben. Deze bewering wordt door de sabbatvierders gretig aanvaard en geloofd en als bewijsstuk aangehaald.
Waar nu de sabbatvierders omtrent andere beweringen dierzelfde kerk niet zoo goedgeloovig zijn, kunnen we dit gerust buiten bespreking laten. Zij beroept er zich even goed op de alleen zaligmakende kerk te zijn, de opvolging van Petrus te hebben, onfeilbaarheid te bezitten, enz. Van meer gewicht echter is Dan. 7 : 25.


en bijzonder het gedeelte: >het zal meenen de tijden en de wet te veranderen.*
Vers 23 geeft eene beschrijving van het vierde dier, dat verklaard wordt het wereldrijk Rome te zijn; de 10 hoornen zijn de 10 Koninkrijken van het Wester Romeinsche rijk na de \olksverhuizing, die omstreeks 374 na Christus begon. Een ander (kleine hoorn) zou na hen opstaan en drie koningen vernederen. Na die vernedering zal het woorden spreken tegen den Allerhoogste en meenen de tijden en de wet te veranderen. De profetie zegt dus duidelijk: na die 10 koningen en na de vernedering der 3 koningen zal hij dal godslasterlijke werk doen. Dit erkennen de Z. D. Adventisten ook gedeeltelijk en hebben daarom het jaartal 538 gevonden als het begin der goddelooze macht.
Nu zegt echter de geschiedenis niets van eene verandering van den sabbat in Zondag na 538, doch wordt door de Z. D. A. zelve verklaard, dat de Zondag, hoewel reeds veelvuldig naast den sabbat gehouden, door keizer Constantijn in 321 bij staatswet officieel werd bevolen. Het veranderen van de wet door den kleinen hoorn, kan dus allerminst op den Zondag zien, daar de Zondagviering reeds een paar eeuwen algemeen was, eer de kleine hoorn opkwam. Nu wordt wel verklaard dat Constantijn reeds onder den invloed der Roomsche bisschoppen stond en het dus toch het werk van den kleinen hoorn was, doch dit is schriftverdraaiing. De bijbel zegt dat de kleine hoorn na de 10 koningen opkwam en dat deze kleine hoorn de tijden en de wet zou meenen te veranderen. Hij moge dus veel gedaan hebben, hij is echter te laat gekomen om de schrikaanjaging der sabbatvierders geschiedkundig te bevestigen.
Jesaja 56.
Ook dit hoofdstuk is bijzonder geschikt om den oppervlakkigen lezer tot sabbatvieren te brengen. Indien hij slechts overtuigd kan worden, dat het ie vers ziet op de tweede komst van Christus, dan is het


overige duidelijk genoeg ; niet alleen zonen, doch ook gesnedenen en vreemden worden uitgenoodigd den sabbat te vieren. Aan deze profetie kan veel worden toegedaan, maar niets worden afgedaan. En dit doen juist de Z. D. A. Men laat behoorlijk het 7e vers weg, althans men gaat er over heen. Zou men hier even ernstig op aandringen als de vorige verzen, dan zou men moeten komen tot brand- en slachtoffers. Verlangt men uitlegging van dezen tekst, dan heeft het eene geestelijke beteekenis; de sabbat echter moet letterlijk zijn. Ook dit is eene schriftverdraaiïng. De sabbat, hier bedoeld is letterlijk, de brand- en slachtoffers hier bedoeld zijn letterlijk, evenzoo het bedehuis.
Indien één dezer onderwerpen geestelijk en andere letterlijk moeten verstaan worden, mag men op grondvan dit hoofdstuk ook geestelijk sabbat houden en letterlijke brandoffers offeren. Zulk eene verwarring laat de Schrift echter niet toe. Het geheele hoofdstuk vanaf het ie vers ziet op de ie komst van Christus en Hij zelf ziet de vervulling van den tekst in zijn tijd. Mark 11 : 17. Die echter deze profetie op dezen tijd en op zichzelve toepast, zie toe, dat hij ook vers 7 letterlijk vervult. Dat deze profetie eene geestelijke strekking heeft, ook voor dezen tijd, zal zeker niet ontkend worden, doch dan consequent den geheelen inhoud naar één maatstaf behandelen, n.1. de geestelijke sabbat brengt hen tot den geestelijken berg, alwaar hunne geestelijke offeranden aangenaam zijn in Zijn geestelijk huis.
Het zegel Gods en Het Merkteeken van het Beest.
Deze twee onderwerpen (Openb. 7 en 13) vindt men gewoonlijk aan het slot van het programma van de openbare vergaderingen der Z. D. Adventisten. Zij zijn, om zoo te spreken, het glanspunt. Deze hoofdstukken lezende, is het dan ook even uitlokkend het zegel Gods te kunnen verkrijgen als afschuwwekkend om het merkteeken van het beest te ontvangen. Men behoeft slechts een waar Z. D. A. te zijn om het eene


te ontvangen en het andere te ontloopen. Het. zegel Gods is de sabbat, het merkteeken van het beest de Zondag, zoo luidt de verklaring. Laat ons deze verklaring toetsen.
Hoe men het zegel Gods als sabbat kan verklaren, heb ik zelfs als Z. D. A. nooit kunnen begrijpen, nergens toch in de Schrift wordt de sabbat het zegel genoemd. Men zou dan nog eerder de besnijdenis het zegel kunnen noemen, daar Abraham tenminste deze als zegel ontvangen heeft.
Waarschijnlijker is het dat hier bedoeld wordt in de eerste plaats de Heilige Geest naar aanleiding van Efeze i : 13; 4 : 30; 2 Cor. 1 : 22, doch vooral Joh. 6 : 27. Hoe het ook zij, eene verklaring, ten gunste van den sabbatdag kan men alleen in de boeken der Z. D. A. vinden. Een natuurlijk gevolg is, dat diegenen, die verzegeld worden, ook behooren moeten tot Israël en wel tot een zekeren stam. Zij worden niet bij Israël ingelijfd, doch zij worden uit Israël genomen om verzegeld te worden. Ik ben overtuigd dat de meeste predikers der Z. D. A. zelve niet volkomen van deze verklaring doordrongen zijn en daarom wordt deze prediking niet zoo krachtig gedaan als de tegenoverstelling.: »Het merkteeken van het beest.* Van de verklaring, die hiervan gegeven wordt, moet gezegd worden, dat zij veel waarschijnlijks heeft, en, verwijt zij dan ook elk oprecht Christen, die niet den sabbat houdt, dat hij een aanbidder is van het beest. De waarschuwing hiertegen in Openbaring 14: 9—11 is dan ook niet gering en wel geschikt om eenvoudige menschen vrees aan te jagen. En, afgezien Van de straf, wie wil een aanbidder van het beest (Rome) zijn en zijn merkteeken dragen!
Laten we deze zaak echter eens kalm bezien. Waarom toch wordt de Zondag het merkteeken van het beest genoemd?
Omdat de Roomsche kerk er zich op beroept, den sabbat in den Zondag veranderd te hebben, terwijl wij reeds gezien hebben, dat de kleine hoorn van


Dan. 7: 25 (die, volgens hun eigen verklaring, dezelfde is als het beest van Openb. 13) veel te laat gekomen is om dit werk te doen. Dat was reeds eeuwen geschied vóór de kleine hoorn tusschen de 10 hoornen opkwam. In Openb. 13 zien we weer hetzelfde. Het beest komt op met 10 hoornen gekroond, dus de 10 koninkrijken aan hem dienstbaar gesteld, ook al weer in 538. Het 2e beest in Openb. 13: 11 zou het Protestantisme zijn, de aarde (vers 12) Amerika, het beeld van het beest (vers 14) de vereeniging van Kerk en Staat, de geest (vers 15) het passeeren van Zondagswetten. — We zullen nu de profetie nagaan, zonder die uit haar verband te rukken.
Eerst doet het 2e beest in vers 13 groote teekenen waaronder ook vuur uit den hemel; DOOR deze teekenen worden de menschen in Amerika verleid om kerk en staat te vereenigen, vers 14 ; daarna komen de Zondagswetten in vers 15, terwijl eindelijk in vers 16 het merkteeken gegeven wordt. Door de Adventisten wordt geleerd, dat het beeld van het beest reeds gemaakt is, (dat bijzonder gebleken moet zijn in 1892, toen voor de wereldtentoonstelling alleen geld bewilligd werd, op voorwaarde, dat de poorten des Zondags gesloten zouden zijn), en in sommige plaatsen ook reeds spreekt. Waar zijn dan de teekenen geschied? Want volgens de schrift moeten die EERST komen. Waar en op hoedanige wijze zal de Zondag aan (grondtekst: op) het voorhoofd staan en aan de rechterhand ? Men verklaart dit aldus: Met het hoofd bedenkt, en met de rechterhand werkt men. Doch is dit niet erg gezocht en neemt men bovendien niet de hier genoemde zaken in omgekeerde volgorde, daar de Z. D. A. zelve leeren, dat de teekenen nog gebeuren moeten ?
Zie verder de verklaring van de doodelijke wonde in Openb. 13: 3. Volgens de Z. D. A. is dit de gevangenneming van den Paus in 1798. Volgens hetzelfde vers echter werd deze wond weer genezen. Bedenk eehter, dat het 2e beest uit Openb. 13 : 14 ten doel heeft om het beest, dat de wonde des zwaards:


HAD een beeld te maken. Hoe rijmt men dat? Als bovendien het getal 666 VICARIUS FILII DEI (stedehouder van den Zoon van God) is, hoe kan dan, buiten den persoon van den paus zelve, nog iemand anders dit getal hebben ?'(zie vers 17). Hoe is het verder te rijmen, dat de 144,000 uit Openb. 7 en 14 volgens de Z. D. A. allen sabbatvierders zijn, die, of geheel of gedeeltelijk, levend zullen overblijven tot de toekomst des Heeren, daar zij volgens Openb. 13:15 allen gedood worden ? want die zijn het toch juist, die het beest niet aanbidden ?
Vele nog zijn de vragen, die omtrent hunne verklaringen van de profetie oprijzen, maar een ieder onderzoeke zelf en hij zal tot de overtuiging komen, dat het merkteeken van het beest niet de Zondag is.
DE ZONDAG.
Wie de voorgaande hoofdstukken aandachtig gelezen heeft, verwacht van mij zeker geen pleidooi voor Zondagsheiliging. Waar de letter van het sabbatsgebod vervallen is zoekt men de letter voor Zondagsheiliging tevergeefs in de Schrift, gelijk ook Dr. Kuijper zegt: »die naar een tekst vraagt, die Zondagviering gelast, vraagt naar den bekenden weg, wel wetende dat die tekst er niet is.« Zondagvierders, die dezen dag als verplichtend gebod stellen, zijn dus al even ver van de wijs als sabbatvierders en is een Staats-wettelijke drang daartoe (ook tot Zondagsrust) geheel en al misplaatst. Iedereen moet vrij blijven om een dag te houden of niet te houden en evenzoo vrij welken dag hij houden wil of kan. Het type van Christus in den sabbatdag is opgelost en als zoodanig gelijk aan elke andere schaduw; de zegen echter van een wekelijkschen rustdag blijft zoolang een zegen, tot wij Hem zullen gelijk zijn. — De ware rust in Christus maakt alle dagen gelijk om God te dienen; zoolang wij echter in dit vleesch zijn, blijft er eene behoefte bestaan om eens ontslagen te zijn van de dagelijksche zorgen en zich meer te kunnen wijden aan de dingen die boven zijn, hetzij door afzondering en onderzoek, hetzij


door onderlinge samenkomsten bij te wonen, bovenal ook tot opbouwing en versterking van het huiselijke leven. J
Reeds uit het sabbatsgebod aan Israël en hare bijbepahngen vloeit duidelijk voort, dat er evenzeer eene lichamelijke rust en verkwikking mede bedoeld is, (zie b. v. Exod. 23 : 12) vooral voor diegenen, die de gansche week in betrekking zijn en hun huisgezin ternauwernood zien. Men zal echter alleen dan den zegen van lichamelijke rust genieten, als men deze rust gebruikt om iets anders te doen. Besliste rust toch voor het lichaam is des nachts eene noodzakelijkheid, doch overdag is het vermoeiender dan de zwaarste arbeid. Wie dus in de gelegenheid is één dag in de zeven vrij te hebben en deze op de rechte wijze besteedt, zal er zeker nut uit trekken voor zichzelven. De Hervormers hebben den wekelijkschen rustdag ook in dezen geest verstaan; men leze slechts wat Luther, Calvijn, Melanchton enz. daarover gezegd hebben.
Dat de Zondag als rustdag verworpen wordt door diegenen, die hem als het merkteeken van het beest beschouwen, is zeer natuurlijk; ik heb dit 6% jaar gedaan. Zoodra deze nevel echter opgetrokken is, ziet hij er met zoo verschrikkelijk meer uit. Het moet erkend worden, dat de ie dag der week in vele opzichten eene gewichtige plaats in de Schrift inneemt. Begin bijv bij Genesis. Op den eersten dag schiep God het licht. De eerste dag van Adams leven was de ruste Gods. Op den achtsten dag had de besnijdenis plaats en werden de eerstgeborenen der beesten toegewijd. Exod. 22 ! 30. Het 50ste jaar was het jubeljaar, waarop alles weder vrij werd. (Lev. 25 • 10)
Bovenal trekt echter de aandacht Lev. 23-'"io waar gezegd wordt dat de eerstelingsgarf (opstanding van Christus) den dag na den sabbat moest gebracht worden en het brood der eerstelingen (uitstorting des Heiligen Geestes) 50 dagen later, vers 16, ook op den dag na den sabbat. Wij zien hier dus de opstanding van Christus zoowel als de uitstorting des H G op


een eersten dag der week reeds afgeschaduwd en is dit zeker niet geheel van beteekenis ontbloot, vooral als wij er opletten dat zonder de opstanding van Chr. ook allen verloren waren die in Hem ontslapen zijn en de Heere zich op de Pinksterdag niet onbetuigd gelaten heeft doch 3000 eerstelingen schonk, evenmin als dat van de discipelen vermeld staat, dat zij op den eersten dag der week samen waren en de Heere hen toeriep: »Vrede zij uliedenU Ook is het zeer opmerkelijk dat in Hand. 20 : 6 en 7 vermeld wordt, dat Paulus zich ZEVEN dagen in Troas ophield, doch dat op den eersten dag der week de discipelen samen kwamen om brood te breken. Al deze schriftuurplaatsen verdienen evenzeer de aandacht als andere, al zijn ze voor Sabbatvierders ook minder gewenscht. In geen geval echter zeggen deze teksten ons iets van een gebod en kan het dus hoogstens een feestdag zijn, een dag van toewijding.
Dat deze dag in de tegenwoordige maatschappij in verband met de zooeven behandelde schriftuurplaatsen zeker het meest in aanmerking komt voor diegenen, die een rustdag wenschen en hebben kunnen, ligt voor de hand. Voor duizenden was het echter beter als zij dien dag in gewone handenarbeid doorbrachten inplaats van in brasserij en uitspatting; zij zouden er lichamelijk, geestelijk en financieel slechts mede winnen. Een iegelijk zij in zijn eigen gemoed ten volle verzekerd. Die den dag waarneemt, die neme hem waar den Heere !
BESLUIT.
Na alles gelezen te hebben, zal menigeen wellicht vragen: »Maar indien dit alles zoo duidelijk en klaar is, hoe is het dan mogelijk, dat zulks van te voren niet door U gezien is ? Ook op deze vraag wil ik nog even antwoorden. Gedurende den tijd, dat ik geloofd heb, dat de sabbat noodzakelijk was voor onzen tijd, heb ik hem krachtig in woord en geschrift verkondigd.


Wel kwam er menigmaal twijfel op in mijn hart omtrent verschillende leerpunten der Z. D. Adventisten en heb ik ook steeds datgene verworpen wat ik als dwaling inzag, doch twijfel aangaande den sabbat onderdrukte ik altijd, meenende dat het uit den booze was. Waar «wet* stond, las ik ook «sabbat* ; waar sprake was van «Gods wil doen* las ik «sabbat*. Eenmaal aangenomen hebbende, dat de viering van den sabbatdag onafscheidelijk is van Gods eeuwigen wil is het niet moeilijk dezen op elke bladzijde des bijbels te vinden. Men heeft dan een «sabbatsbril* op. Evenals men door een blauwen bril ziende, alles blauw ziet, zoo ook leest men door een sabbatsbril overal sabbatviering. Menigmaal de brieven van Paulus lezende, vooral 2 Cor. 3 achtte ik zijn schrijven al te stout; elke diepere studie in de N. T. beschouwing van de 10 geboden, bracht nieuwe twijfeling, maar dan legde ik eenvoudig de zaak weer neer omreden twijfel aan den sabbat als uit den booze geschuwd werd. Waar nu echter bleek, dat het zeer noodig was de leerstellingen der zevende-dags-Adventisten opnieuw aan een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen en deze den toets niet konden doorstaan, was het onvermijdelijk gevolg ook een onbevooroordeeld onderzoek van de sabbatsquaestie en geef ik hierbij de verklaring dat dit onderzoek geheel zelfstandig geschied is. Geen enkele Zondagvierder heb ik geraadpleegd noch in woord noch in geschrift. Alleen heb ik aanraking gezocht en gevonden met overtuigde sabbatvierders en juist hunne verdediging deed mij het meest zien, hoe zwak de zaak van den letterlijken sabbatdag staat. De vraag is reeds gedaan en ligt wellicht nog op veler lippen : «Waarom dan toch niet den zevenden dag als rustdag gehouden, indien U gelooft dat elke dag daarvoor in aanmerking kan komen ? Mijn antwoord is, dat ik hierin voor mijzelve geen bezwaar zou hebben, hoewel de heenwijzing naar den ien dag der week (zie vorig hoofdstuk) voor mij niet geheel zonder beteekenis is, doch in hoofdzaak acht ik dit geene liefde jegens mijne


naasten. Mijne zaak toch geniet een tamelijke bekendheid in stad en land en menigeen heeft mij mondeling zoowel als schriftelijk verklaard, dat hij zich door het sluiten van mijne zaak op Zaterdag veroordeeld gevoelde. Velen hebben mijn voorbeeld gevolgd, en hunne positie prijsgegeven om in dezen weg te volgen ; dit mag ik onder de gegeven omstandigheden niet bestendigen, wij mogen elkander geen meerderen last opleggen dan noodig is. Daar de Heere zegt: »Allen, die godzaliglijk willen leven, zullen vervolgd worden« heeft de sabbatviering iets aantrekkelijks; niets toch wordt gewoonlijk onder de Christenen meer gehaat en veracht dan de sabbatviering. Menig scheld- en lasterwoord hebben wij moeten hooren, wat ons steeds dankbaar stemde. Ik heb geleerd van de wereld af te zien en hoop dit nog verder te leeren. Die aan den weg timmert heeft veel bekijks en waarschijnlijk zal menigeen, deze brochure doorgelezen hebbende, mij niet sparen van critiek en afkeuring. Welnu, ook dat zal, hoop ik, mij niet verhinderen, om zoodra mijne overtuiging in de eene of andere richting weer gewijzigd wordt, deze opnieuw te volgen. Ik ben voor God verantwoordelijk, niet voor de wereld. De goed- of afkeuring der menschen is gelukkig afgescheiden van Gods goedkeuring. Daarom aanvaard ik met blijdschap mijn nieuwen Weg, hopende en wenschende, dat velen mijner geliefde broeders en zusters Adventisten en ook andere sabbatvierders de waarheid van den sabbat mogen erkennen en elke onnoodige last en ergernis der naasten ter zijde stellen. En hiermede hoop ik voldoende de vraag beantwoord te hebben waarom ik op Zaterdag niet meer gesloten ben.
Rotterdam, 16 Dec. 1902.
JOH. DE HEER.