CB















1 ZES LEERREDENEN,
vooral ten dienste van vacante Kerken,
■■/. DOOK
J. C. C. VOIGT,
Bedienaar des Woords te Raamsdonk ca.
HEUSDÈN.
A. GEZELLE MEERBURG. 1901. 1







ZES LEERREDENEN,
vooral ten dienste van vacante Kerken,
DOOK
J. C. C. VOIGT,
Bedienaar des Woords te Raamsdonk ca.
HEUSDBN.
A. GEZELLE MEERBURG. 1901.







INHOUD.
Bladz.
I. De vertroosting van de verborgenheid des Heeren.
Leerrede over Ps. 25 : 14 5
II. De Heere in het midden van Zion.
Leerrede over Zefanja 3 : 16—18 19
III. De hemel geopend!
Leerrede over Johannes 1 : 52 33
IV. Wilt gij gezond worden?
Leerrede over Johannes 5 : 66 47
V. Vermaning tot zelfonderzoek. (Proerpredikatie voor het H. A.)
Leerrede over 2 Cor. 13 : 5 58
VI. Eene vermaning om Christus aan te kleven.
Leerrede over Hebr. 13 : 13 en 14 . . . , 72



EEN WOORD VOORAF.
'è^'aandrang van vele leden mijner Gemeente, die nog eens wenschen te- lezen wat hun onder 's Heeren zegen, tot bemoediging en versterking dimde, en met het oog op de vele vacante Kerken, die steeds meer leerredenen noodig hebben, heb ik mij opgemaakt om naar de mate mijner gaven' een zestal predikatiën 'aan de Gereformeerde Kerken in Nederland aan te bieden. Wanneer deze leerredenen mogen strekken tot bemoediging, tót onderwijzing vaii Gods gwAstgenooten, tot bekeering van zondaren en akoo ook iets worde toegebracht tot de komst van Gods Koninkrijk en de eert zijns-Naams, zal ik mijn arbeid' rijk beloond achten. Zegene daartoe de Heere genadiglijk de zwakke pogingen van |||
[Raamdonk, Febr. .1901-
DEN SCHRIJVER.



DE VERTROOSTING VAN DE VERBORGENHEID DES HEEREN.
LEERREDE OVER PSALM 25 : 14.
Lezen: Psalm 25. Zingen: Ps. 116 : 11; Ps. 89 : 7; Ps. 25 : 6 en 7; Ps. 119 : 7.
Geliefden in den Heere!
„Wat gewin is het om Göd te vreezen?" Deze vraag wordt menigmaal gehoord en komt nog vaker op in menig hart. Zie, allerlei tegenspoed en ellende, allerlei smaad en hoon, verdrukking en vervolging is het deel van wie God vreezen. En zij, die zich van Hem afkeeren, hebben allerlei voorspoed. Hunne zaken gaan zoo goed, hun vermogen wast, hun eere rijst, en in den weg van onrecht genieten ze in overdaad. En wanneer dan al eens op den eisch van de vreeze des Heeren wordt gewezen, dan wijst men dien af, zeggende liever het tegenwoordig genot te smaken dan op het hiernamaals te wachten, welks zaligheid toch nog onzeker is. En nu wordt deze geheel verkeerde voorstelling zeer in de hand gewerkt door de houding en voorstelling van de geloovigen. Het is toch immers niet zoo, dat de rijkdom Van wie God vreezen alleen maar in het verschiet ligt? Er is immers reeds voorsmaak dier zaligheid? Er is reeds in dit leven een volheid van rijkdom, dien de wereld niet kent. De godzaligheid is een groot gewin met vergenoeging. En nu is het de roeping van wie God vreezen om die vergenoeging en dat groot gewin te toonen en niet te verbergen. Wij moeten der wereld bewijzen, dat wij een rijkdom en een genot bezitten, dien wij voor al de schatten der wereld niet zouden willen missen. Niet maar in de toekomst, maar reeds nu. En daarom is het ook de roeping van Gods kinderen om tegenover de wereld niet met gebo-



gen hoofd en al zuchtende zich te vertoonen, maar om steeds te getuigen van de zaligheid, die door het geloof in Jezus Christus genoten wordt. Ja, dan kunt ge zelfs der wereld aantoonen, dat al haar voorspoed en eer maar bloot uitwendig is en dat de kern, het ware geluk, door haar wordt gemist. En tegenover dat alles bezit gij, die den Heere vreest, bij alle ellende en tegenspoed die U mogen treffen, toch in uw hart een vreugde, een genot, waardoor alle leed wordt verslonden.
Laten wij thans Gods Woord openen, waar het ¥ op deze waarheid wijst. Kiezen we daartoe uit Psalm 25 het 14de vers:
„De verborgenheid des Heeren is voor degenen, die Hem vreezen; en zijn verbond, om hun (die) bekend te maken."
Deze 25ste psalm is een gebed om genadige bescherming en leiding. Gelijk in Psalm 24 de vraag Wordt behandeld: „Wie durft den berg des Heeren beklimmen?" zoo wordt hier de inhoud aangegeven door de vraag: „Wie is de man, die den Heere vreest?" (vs. 12). En dan is het antwoord vol schoone en grootsche beloften. „Hij zal hem onderwijzen in den weg, dien hij zal hebben te verkiezen" (vs. 12.) Derhalve zal de ware wijsheid zijn deel zijn, onderwezen door den goddelijken Leermeester. „Zijne ziel zal vernachten in het goede, en zijn zaad zal de aarde beërven" (vs. 13.) Dus zal zaligheid zijn deel zijn en wel naar den regel des Verbonds, zoodat ook zijn zaad die voorrechten zal smaken. En dan volgt in onzen tekst de volheid van troost en zaligheid, n.1. gelijk die gelegen is in de verborgenheid des Heeren. Handelende over deze woorden, wijzen we U alzoo op de vertroosting van de verborgenheid des Heeren. Achtereenvolgens letten we dan op:
I. Den rijkdom dier vertroosting.
II. De personen, die haar genieten.
- Hl. Het middel, waardoor ze geschonken wordt.
I. De rijkdom dier vertroosting zal ons vooral blijken, wanneer we de beteekenis van het woord „verborgenheid" nagaan. Het woord toch, hier door „verborgenheid" vertaald, heeft een zeer ruimen



zin. Het kan allereerst beteekenen „het vertrouwelijk bijeen zijn", zooals b.v. zij, die eenzelfde doel voor oogen hebben, saam vergaderen om met elkander vertrouwelijk te raadplegen. In dezen zin is b.v. het woord gebruikt in Ps. 89 : 8: „God is grootelijks geducht in den raad der heiligen"; en evenzoo in Ps. 111 :. 1: „Ik zal den Heere loven van ganscher harte in den raad en vergadering der oprechten". Maar nu is de beteekenis van het woord niet maar beperkt tot het vertrouwelijk samenzijn, neen, ook wordt er door verstaan hetgeen in vertrouwen, in 't geheim wordt medegedeeld, dus de vertrouwelijke, heimelijke raadpleging. Zoo b.v. in Ps. 55 :15: „Wij, die te zamen ia zoetigheid heimelijk raadpleegden; wij wandelden in gezelschap ten huize Gods". Wanneer we nu deze beteekenissen verbinden, dan zien we, dat door „de verborgenheid des Heeren" wordt verstaan het saamzijn met den Heere en hetgeen de Heere aan wie met Hem verkeert mededeelt. Hier is dus sprake van eene gemeenschapsoefening en ervaring, die alleen voor hen bereikbaar is, die door 't geloof gemeenschap met den levenden God zoeken. Voor ongeloovigen blijft die verborgenheid Gods gesloten. Bij hen is geen sprake van saam zijn met den Heere als in eenen raad en allerminst van een ontvangen van vertrouwelijke mededeelingen. Zij staan buiten die gemeenschap met God. De geloovigen echter kennen, naar luid van onzen tekst, een geheim, eene verborgenheid, die voor hen een voorrecht, eene bijzondere gunst is.
En voorzeker is het eene gunst, wanneer de Heere als Vriend wil verkeeren met zijn volk. Als in een vertrouwelijk samenzijn legt de Heere voor zijne gunstgenooten zijn hart open, Hij deelt zich vertrouwelijk aan hen mede. En hoort dan welk een rijken inhoud deze verborgenheid des Heeren omvat: genade, barmhartigheid en vrede zijn de zoete woorden voor nog zoeter zaken, die in 's Heeren gemeenschap worden gehoord en genoten.
Genade! O, gij door schuld verslagene, voor U is genade. Neen, waar gij langs den weg van wettische pkchtsbetrachting U hadt voorgesteld om te voldoen aan Gods eisch en gij bemerkt hebt, dat uwe schuld dagelijks vermeerdert, daar deelt nu de Heere U mede, dat Hij genadig is; ja dat het zijn lust is om U genade te bewijzen; dat er genade is in het bloed des kruises. Bemerkt dien rijkdom van Gods verborgenheid, die eeuwige liefde. Zonder de werken der wet,



alleen uit het welbehagen Gods vloeit de genade U toe, die in Jezus Christus is. Vergeving der zonden is het eerste, wat ge in Gods gemeenschap leert smaken. Genade is het, die den Verloren Zoon weer herstelt in eere in het Vaderhuis.
Maar ook barmhartigheid wordt U geschonken. Niet alleen toch staat ge schuldig van wege uwe overtreding, maar ook zijt ge tengevolge uwer zonden diep ellendig geworden. Jammerlijk werkt de dood. Allerlei verwoestingen richt hij aan. Ramp op ramp, jammer, zorgen, nooden kwellen ons in ons leven aan deze zijde van het graf. De gansche aarde is als een hospitaal, en het zijn voorzeker de kleinste rampen niet, die in het verborgen worden geleden. Welnu, de verborgenheid des Heeren, het vertrouwelijk samenzijn met Hem, schenkt juist voor al die ellende, zoowel openbaar als verborgen, troost. Barmhartigheid vloeit ons toe uit de verborgenheid des Heeren. De ellendigen ontvangen olie en wijn in hunne wonden. De Heere verbindt ons in onze smarten. Als de barmhartige Hoogepriester schenkt Hij moed en kracht, ja de vaste hope van eeuwige bevrijding van smart en rouw. Hij zal alle tranen van de oogen afwisschen!
En eindelijk geeft die verborgenheid des Heeren ook vrede. Deze past juist bij den ontruste en bestredene. Want niet alleen is er ellende, maar ook is er velerlei bestrijding, zoodat allerlei angst het gemoed prangt en er vaak geen doorzicht is, dat nog eenmaal de overwinning zal behaald worden. Onze zonden berooven ons van den vrede des gemoeds; de wereld en satan bestrijden ons aanhoudend; zal er ,ooit een triomfeeren zijn? En het antwoord van de verborgenheid des Heeren is: Ja, gij zult triomfeeren! Eeuwige vrede en zaligheid zal uw deel zijn. Vrede in het bloed des kruises!
Welk een rijkdom dan ontsluit de verborgenheid des Heeren. En let wel, het is de verborgenheid van den Heere zeiven. Het is maar niet iets van Hem, een deel, een afvloeisel; maar de verborgenheid des Heeren. Derhalve wordt genoten wat niet aan anderen medegedeeld kan worden. Ge moet het zelf smaken om er iets van te verstaan. Er kan over gesproken, ja zelfs kan het tot op zekere hoogte verstandelijk bespied worden, maar de ware rijkdom van de verborgenheid des Heeren moet persoonlijk gekend worden. Het is dan ook zoo, dat de Heere Zichzelven te genieten



geeft. Hij ontsluit zijn binnenste schatkamer, toont U zijne liefde, verkwikt U met zijn gunst en doet U als aan het Vaderhart rusten van al uwe moeite en verdriet. Ja, meer nog! Hij toont U zijne werken en Hij geeft een geopend oor en oog om die werken Gods te bewonderen opdat ge Hem zoudt loven en prijzen. Hij wil U inleiden in de verborgenheid zijner wonderdaden, opdat gij als onderdaan van den grooten Koning Hem zoudt verheerlijken. En wie zal in de werken Gods zijne verborgenheid doorgronden? Wie alzoo in de tegenwoordigheid des Heeren verkeert, geniet de hoogste gunst, die een schepsel kan te beurt vallen. '
II. Deze verborgenheid <les Heeren nü is voor degenen, die Hem vreezen. Dezen worden genoemd in tegenstelling met de onoprechten, gelijk die geteekend zijn in Spreuken 3 : 32: „Want de afwijker is den Heere een gruwel, maar zijne verborgenheid is met den oprechte". Derhalve leert ons deze tegenstelling, dat zij, die van den Heere afwijken, geene gunst van den Heere hebben te verwachten. Zij zullen niet deelen in de verborgenheid des Heeren dan alleen in den weg van wederkeering, oprechte bekeering tot den levenden God. Trouwens de zaak zelf geeft het te kennen. Hoe zal 't mogelijk kunnen zijn, dat men 's Heeren verborgenheid geniet en tegelijk den Heere verlaat? Zulks is tegenstrijdig, ongerijmd. En toch moet hierop met allen nadruk gewezen worden. Velen, zeer velen, stellen zich tevreden met een uiterlijken godsdienstvorm, maar blij ven hunne zonden vasthouden en komen alzoo niet tot ware bekeering. Welnu, verwondert U dan ook niet, dat de vertroostingen van Gods verborgenheid U voorbijgaan. Want de verborgenheid des Heeren is uitsluitend voor degenen, die Hem vreezen. Wil dit dan zeggen, dat door de vreeze des Heeren het genieten dier verborgenheid wordt verworven? Neen, duizendmaal neen, want het is alleen Gods genade in Christus waardoor ge deelen moogt in de verborgenheid des Heeren. Maar het is ook Gods genade, dat ge leert den Heere te vreezen en daardoor voldoet aan den hier gestelden regel, opdat ge alzoo in staat zijt om die verborgenheid des Heeren te genieten. Wat zal U de kostelijkste spijze baten, wanneer ge den mond niet kunt openen om ze te gebruiken? Wat baat U de schoonste kleurenpracht, zoo uwe oogen niet geopend zijn om ze



te aanschouwen? En alzoo, wat zou U Gods verborgenheid te genieten géven, wanneer uw hart van den God uws levens afwijkt? Daarom is deze zaak zoo eenvoudig en tegelijk zoo diep ernstig: Als ge den Heere niet vreest, dan zijt ge onbekwaam om zijne verborgenheid te smaken. Er moet dus bekeering zijn, ware bekeering des harten, zoodat er is de vreeze des Heeren.
Waar deze zaak zoo beslist onderscheid maakt tusschen leven en dood, daar is het voorzeker noodig, dat duidelijk worde aangewezen, waarin het bestaat om den Heere te vreezen. En dan moet boven alles gesteld worden, dat de vreeze des Heeren bestaat in oprechtheid voor zijn aangezicht. Er is dan zeer beslist vreeze om den Heere te bedriegen, wetende dat Hij het harte kent en de nieren proeft. Zoo wordt ook Abraham geboden: „Wandel voor Mijn aangezicht en wees oprecht." Uit dit beginsel van de vreeze des Heeren vloeien dan ook alle andere kenmerken voort. Die den Heere vreezen, zijn niet zonder zonden; integendeel, telkens weer ondervinden ze, dat de verdorvenheid hen nog aankleeft en ze steeds moeten erkennen, dat Gods wet hen beschuldigt. Maar, en hierin is nu het verschil met die den Heere niet vreezen, terwijl de laatsten hunne zonden hoogstens als gebreken, als vergeeflijke fouten beschouwen, daar zoeken degenen die den Heere vreezen dat zij mogen wederkeeren in Gods gunst, aangezien ze gevoelen, dat de zonde scheiding maakt tusschen God en hunne ziel. Ze werken niet over hunne zonden heen door ze maar te willen vergeten en dan te meenen, dat God er ook niet meer aan denkt; maar ze zijn ernstig werkzaam in het zoeken van genade, opdat ze meer mogen roemen in de vergeving der -zonden. Ze zijn bang om te zondigen en achten dan ook de zonde niet als iets gewoons, maar veeleer als eene ontzettende aanranding van de majesteit des Heeren Heeren. Noemt ge dat zwaar ? Het zij zoo! Ja, dan zijn degenen, die den Heere vreezen, in dit opzicht „zwaar".
Ook staan ze tegenover de ellende des levens geheel anders dan degenen, die den Heere niet vreezen. De laatsten zoeken die steeds te bemantelen en zich door allerlei afleiding en verdooving wijs te maken, dat men eigenlijk niet ellendig is. En zoo leven ze dan voort, vaak in de stille meening, dat alles wel goed zal afloopen. Maar die den Heere vreezen schuwen ook hier de onoprechtheid.



Zullen ze hunne ellende voor den Heere bemantelen? Zullen ze niet liever barmhartigheid zoeken te verkrijgen?
Ach, wat zal hoovaardij en eigenwaan baten, terwijl op allerlei wijze, zoowel in het stoffelijke als in 't geestelijke, de ellende ons neerdrukt? Neen, wie den Heere vreezen, leeren klein worden en zoeken geholpen te worden door de barmhartigheid des Heeren. Ze verkrijgen vrijmoedigheid om alles te zeggen, al hunne nooden en behoeften aan Hem te klagen, die barmhartig en genadig is en groot van goedertierenheid.
En ook bij hun onrust, bij hunne bestrijdingen, zijn ze oprecht. Het is maar niet een sussen en stilmaken buiten den Heere om, maar ze zoeken den waren vrede, dien alleen Gods beloften, die in Christus ja en amen zijn, hun kunnen schenken.
Zoo is er in alles werkzaamheid, niet buiten den Heere, maar juist bij Hem. Ze zoeken bij Hem te verkrijgen, wat ze bij zichzelven missen. Er is werkzaamheid van het ware geloof.
Alzoo is de vreeze des Heeren! Maar, verkeeren nu de kinderen Gods steeds in die vreeze ? En het antwoord, dat we hierop moeten geven, is bedroevend, zeer bedroevend! O gewis, waar ze door den Heiligen Geest zijn wedergeboren, daar is ook de vreeze des Heeren hun deel geworden. Maar, en dit is zoo diep treurig, zoo menigmaal is er afwijking, wereldsgezindheid, twijfelzucht, lauwheid enz. enz. En dan is er van de vreeze des Heeren niets te bespeuren. En dan verbergt de Heere zijn gunstrijk aangezicht, dan is er geene mededeeling van de verborgenheid des Heeren. O, indien ons hart ons reeds moet veroordeelen, bedenkt, dat God meerder is dan ons hart en dat Hij alle dingen kent. En daarom is ons tekstwoord zoo van bijzondere kracht voor diegenen onder Gods kinderen, die zich in geestelijke traagheid zoo weinig om de rechten des Heeren bekommeren en die daar in slordigheid voortleven, bij wie de vreeze des Heeren zoo zwak, zoo flauw zich openbaart. O, dan is het ook niet te verwonderen, dat er zoo weinig vooruitgang is in de trappen des geloofs; want er wordt niet gesmaakt van de verborgenheid des Heeren. Die is toch alleen voor degenen, die Hem vreezen. Daarom, geliefde Broeders en Zusters, hoort toch de roepstem uws Gods. Hij wijst U de oorzaak aan van uw gebrek aan wasdom. Maar tevens roept Hij U om weder te keeren, opdat



ge Hem waarlijk moogt vreezen, in beslistheid U van de zonde afkeeren, U voor Hem verootmoedigen, en in oprechtheid voor zijn aangezicht wandelen. En weest verzekerd, dat in dien weg de genieting van de verborgenheid des Heeren weder zal keeren. Gelijk de Heere eenmaal sprak (Gen. 18 : 17): „En de Heere zeide: zal Ik voor Abraham verbergen, wat ik doe?" Zoo zult ook gij ondervinden, dat de Heere zijne vriendschap en innigen omgang weet te bewijzen aan wie Hem vreezen.
Zingen: Psalm 25 : 6 en 7.
Hl. Letten we in de derde plaats op het middel, waardoor deze verborgenheid wordt geschonken. Onze tekst zegt, dat dit middel is „zijn Verbond". Om die verborgenheid hun bekend te maken, daartoe is zijn Verbond. Hier wordt derhalve het Verbond bedoeld als de van den Heere bedoelde ordinantie ter bekendmaking van zijne verborgenheid. Alzoo niet zoozeer het Verbond als onzichtbaar en vast liggend in Gods verborgen raad, maar meer bepaald de openbaring des Verbonds, bestaande in de ordinantiën des Heeren, waardoor zijne heerlijke genade zoo schitterend zich vertoont.
Voorzeker, de Heere kon zijne uitverkorenen rechtstreeks, één voor één toebrengen tot zijne verborgenheid en hun zijne genade alzoo schenken. Dan zou ter nauwernood de eene uitverkorene van den ander iets weten. Elk, die dan de genadegift ontvangen had, zou daardoor als 't ware losgemaakt zijn van zijne omgeving. Met de anderen zou hij dan eigenlijk niet meer te maken hebben. Of echtgenootj kinderen en bloedverwanten ook mogen genieten in de van God geschonken weldaad, zou nog een vraagstuk blijven. Vermaning, prediking, gebed en dankzegging zijn dan overbodig. God werkt, en daarmede meent men dan alles gezegd te hebben. En deze dwaling met de daaruit voortkomende afwijkingen is niet denkbeeldig, maar werkelijkheid in den vollen zin des woords. Duizenden zijn door deze dwaling geheel een prooi van satan's boosheid. Ze maken zich rijp voor het eeuwig verderf. En dat vaak onder den schijn van groote rechtzinnigheid. O, ze gelooven .vast, zooals ze beweren, dat God alles, ja alles moet werken; dat er geen ding gewisser geschiedt dan 't hoog bevel van 's Heeren mond; dat



het niet is desgenen die wil, nóch desgenen die loopt, maar des ontfermenden Gods, enz., enz. Maar, en hier schuilt nu de fout, deze heerlijke waarheden gebruiken ze als middelen om het hart te verharden, om zich van den levenden God af te keeren, om hunne verantwoordelijkheid voor God tot zwijgen te brengen. En terwijl de duivel alzoo de strik om hen gespannen heeft en al nauwer en nauwer toehaalt, beelden zij zich nog steeds in, dat zij nu eerst recht gereformeerd zijn. Want ziet, zij verwachten het niet van dat bijbellezen en kerkgaan en bidden en kinderen onderwijzen enz., neen ze verwachten het van God en daarom lezen ze niet meer in den bijbel en komen niet meer of zeer ongeregeld ter kerk en onderwijzen ze hunne kinderen niet meer en ja ze bidden ook niet meer.
Ziet, geliefden, daar komt nien, als men Gods Verbond veronachtzaamt. Gelooven dan dezen niet meer aan een Verbond Gods? Welzeker, maar alleen in het verborgen, het onzichtbare. Uitverkiezing en Verbond is bij hen zoowat een en hetzelfde. Maar ze loochenen de openbaring van het Genadeverbond zeer beslist. En vandaar hun afwijking in ellende en jammer. Laten we dus ons wachten om niet smadelijk te spreken van Gods Verbond en van de leer des Verbonds. Want dat Verbond dient om degenen, die den Heere vreezen, zijne verborgenheid bekend te maken.
De Heere openbaart zijn Verbond. Daarom dan ook wordt hier gesproken niet maar van de verborgenheid Gods, maar van de verborgenheid des Heeren, van Jehova, den God des Verbonds. Want alzoo had Hij zich bijzonder geopenbaard aan zijn volk Israël, in onderscheiding van de aartsvaderen Abraham, Izak en Jakob (zie Exod. 6 : 2). Indien toch gesproken wordt van Gods Verbond, dan wordt daarbij verstaan, dat dit verbond is met een volk, niet met enkele losse personen. Gelijk dit oudtijds was bij Israël, hoewel nog in vele opzichten vleeschelijk en aardsch, zoo is dit onder de bediening des Geestes, onder het Nieuwe Testament, ook, maar geestelijk. Het volk Israël is de teekening van het volk Gods onder het Nieuwe Testament. Gelijk dan onder den schaduwdienst allen onder het Verbond waren begrepen, die afstammelingen waren van Israël, Jakobs zaad, alzoo behooren, volgens deze teekening, onder de bediening des Geestes allen, die in den Heere Jezus ge-



looven tot dat Verbond, met inbegrip van hun zaad, omdat dit onder het Nieuwe Testament door Petrus (Hand. 2 : 39) en Paulus (1 Cor. 7 : 14) uitdrukkelijk is verklaard. Alzoo is er dan nu een volk, namelijk „de geloovigën met hun zaad", waarmede de Heere in Verbond staat. Aan dat volk wordt Gods Verbond openbaar en dit volk wordt nu bewerkt door de middelen des Verbonds, door Woord en Sacrament. Ja, juist deze middelen openbaren, dat er een Verbond is en ze geven zeer duidelijk omvang en strekking van dat Verbond te kennen. En dit is de verborgenheid des Heeren, opdat die worde bekend gemaakt aan wie Hem vreezen.
Alzoo komt dan Gods Verbond openbaar in het Woord en Sacrament des Verbonds. En dit Woord leert ons kennen den Middelaar des Verbonds, in Wien alleen de verborgenheid des Heeren te genieten is. Gelijk Israël was een van de Heidenen afgezonderd volk, afstammende van den eenen Izak en levende onder het bijzonder bestuur der Goddelijke ordinantiën, zoo ook is het volk des Verbonds onder het Nieuwe Testament afgezonderd van de wereld, levende door den Heiligen Geest, die het geloof in Christus werkt, en onderworpen aan de ordeningen van Gods Woord, het Woord des Verbonds.
Naar dezen regel moet dan ook steeds dat Verbond met de weldaden, die daarin liggen, worden gepredikt en toegediend. Daartoe laat dan ook de Heere steeds dat Woord bedienen, opdat vergeving der zonden, gerechtigheid en het eeuwige leven aan de bondelingen Worden verzekerd. En alzoo wordt de verborgenheid des Heeren bekend gemaakt. Nu'geschiedt dit, uit den aard der zaak, op tweeërlei wijze, n.1. in 't algemeen en in 't bijzonder. De prediking toch is hoorbaar voor allen. De verborgenheid des Heeren wordt door haar bekend gemaakt aan alle einden der aarde. Alom wordt Christus gepredikt en worden de schatten ontvouwd, die in Hem geschonken zijn. En door dat onderwijs der waarheid zijn er ook velen, die haar verstandelijk weten te bespreken en vaak met juiste woorden weten aan te geven, waarin de verborgenheid des Heeren is gelegen.- Ja, er zijn onder hen zelfs velen, die waarlijk belang stellen in die waarheid, die er geld en goed voor over hebben, die er voor strijden en zelfs hun bloed er voor zouden willen geven. En toch kan er dan soms niet meer zijn dan eene bekendheid met



Gods verborgenheid in het algemeen en niet in het bijzonder, bullen we daarom zulk een uitwendig onderwijs verwerpen? In geenen deele! Want juist dit uitwendig onderwijs is de openbaring des Verbonds. En door dat onderwijs maakt God ook zijne verborgenheid in het bijzonder bekend aan wie Hem vreezen. Nu is dit geen ander onderwijs, want het is hetzelfde Woord en Sacrament, dezelfde prediking, dezelfde bearbeiding. Maar wie Hem vreezen, leeren Gods verborgenheid kennen in hare bijzondere kracht, rijkdom en vertroosting. Terwijl anderen slechts de buitenzijde bezien, mogen zij dieper doordringen en alzöo een blik slaan in de diepte van Gods ontferming, die in Jezus Christus is geopenbaard. En deze diepere inleiding nu in de verborgenheid des Heeren is alleen in den weg van de vreeze des Heeren.
Hieruit blijkt dan tevens, dat de bijzondere bekendmaking van de verborgenheid des Heeren niet maar bloot verstandelijk is, maar ook bevindelijk. Ach, hoevelen hebben zich hierin bedrogen! Ja, zelfs geoefende godgeleerden, die o zoo nauwkeurig over al de onderdeden der waarheid wisten te handelen en het zieleleven zoo juist wisten te onderscheiden. En dan wordt vaak vergeten, dat eene bloot verstandelijke bekendheid met de waarheid, al is die nog zoo nauwkeurig, niet voldoende is. Neen, het deelhebben aan de verborgenheid des Heeren is, behalve voor het verstand, ook eene genieting .yoor het gemoed. Er is wel terdege bevinding. En men handelt zeer verkeerd met die te willen wegpraten of zelfs daarover te zwijgen. Want dan ja, dan komt de valsche gemoedelijkheid, de bedorven mystiek. Maar, wanneer het licht van Gods Woord ook over het verborgen leven met den Heere onzen God wordt ontstoken, dan zal er ook in het stuk der bevinding weer een terugkeeren zijn tot de eenvoudigheid der waarheid. Er moet bevinding zijn. En waar die wordt gemist, daar heeft men toe te zien. Het leven der genade gaat niet buiten het gemoed om. Maar — en hierop dient nauwkeurig acht gegeven — de bevinding moet zijn naar Gods Woord. En -daarom moet het verstand niet verworpen worden, maar integendeel juist worden opgescherpt om steeds de zielservaringen aan het Woord te kunnen toetsen.
De verborgenheid des Heeren wordt dan door middel van het Verbond als een rijk genot geschonken aan wie den Heere vreezen.



Dat Verbond leert U dan in Christus uw God kennen als uw Toevlucht, uw Rots, uw Schild, uw Zaligheid, uw Redder. En ge ontvangt steeds de goddelijke woorden, die van zijne lippen U toevloeien, woorden van vertroosting, van zaligheid en blijdschap.
En dan is het niet alleen het Woord, maar ook het Sacrament, waardoor de geloovigen worden vertroost met de verborgenheid des Heeren. Ook met zichtbare teekenen en zegelen worden ze van die verborgenheid verzekerd. Wanneer het Sacrament wordt genoten, dan wordt, voor zooveel het geloof toelaat, het hoogtepunt bereikt van dat verkeeren in de gemeenschap des Heeren. En ook hier moet op een wondeplek in veler leven gewezen worden. Men meent veel geestelijk leven te genieten, maar heeft aan het Sacrament geen behoefte. Beluistert men nu de gesprekken, waarin dit geestelijk leven wordt uitgestald, dan moet men zich waarlijk verbazen en bedroeven tevens. Dan worden allerlei bijgeloovigheden, zooals droomen, gezichten, verrukkingen, invallende gedachten, ontmoetingen, enz., enz., als bewijzen van geestelijke opgewektheid aangevoerd. En wanneer men dan eenvoudig maar vraagt, wat zulk een persoon aan Christus heeft, dan weet men daarop geen 'behoorlijk antwoord te geven. En het kan ook niet anders. Het Sacrament toch geeft eene bijzondere geloofsversterking en genieting. En wanneer dit wordt veronachtzaamd, dan ontstaat een jammerlijk gebrek, dat men dan door allerlei dwaasheid meent te kunnen verhelpen.
Neen, Gods Verbond, gelijk dat door Woord en Sacrament ons wordt geopenbaard, geeft ons Christus en Christus alleen. In Hem geeft de Drieëenige God zich ten volle aan zijn volk. De verborgenheid des Heeren is in Hem en door het geloof in Hem wordt ze gesmaakt. Hij is de Middelaar des Verbonds, die de weldaden des Verbonds voor zijn volk heeft verworven en ze nu ook aan hen uitdeelt en door het geloof geeft te smaken.
Buiten Christus is er dan ook geen ware kennis van de verborgenheid des Heeren.
„De verborgenheid des Heeren is voor degenen, die Hem vreezen". Hoevelen nu hebben al reeds jaren lang gepeinsd en geworsteld om toch maar te weten of ze waarlijk Gods kinderen zijn. En tot op zekere hoogte keuren we deze worsteling goed. Maar toch kan men



er te ver mede gaan. Merkt toch op, dat er niet staat, dat de verborgenheid des Heeren is voor Gods kinderen, maar voor degenen die Hem vreezen! En daarom dient dit in de eerste plaats onderzocht, n.1. of we den Heere vreezen. Ziet, we willen zoo licht de orde omkeeren! Eerst zou men zeker willen zijn, dat men een kind Gods is en dan den Heere wel willen vreezen. Maar dan zou er van het laatste zeker niet veel komen. Neen, de orde is juist andersom. Ge zult den Heere vreezen en in dien weg zullen de vruchten des geloofs zich openbaren en dan zult ge uit de vruchten van de oprechtheid uws geloofs verzekerd worden. Alzoo is U dus voorgeschreven om, vasthoudende aan Gods Woord, steunende op den God van uw betrouwen, als ziende den Onzienlijke, den weg van de vreeze des Heeren te bewandelen. En dan zal Gods verborgenheid uw deel zijn en meer en meer worden. Onderzoekt derhalve Uzelven nauw of ge-waarlijk behoefte kent aan de verborgenheid des Heeren. Onderzoekt of ge genade behoeft voor uwe zonden, of ge barmhartigheid zoekt voor uwe ellende, of ge vrede begeert voor uwe onrust en bestrijding. Stelt U dan voorts in den weg van Gods Verbond. Doet uw mond wijd open, pleit op Gods beloften, zoekt den Heere en stort uw. harte voor Hem uit. Weest oprecht voor, zijn aangezicht en vreest niet om alles, ja alles wat in U is, Hem te klagen. Hij is de Hoorder en Verhoorder des gèbeds. En waar uw geweten U van zonde beklaagt, wilt dat niet tot zwijgen trachten te brengen door allerlei bijgeloovigheid, maar zoekt vrede in Christus' bloed. Stelt toch vooral Uzelven niet tevreden met ijdele gronden, zooals b.v. aandoeningen, tranen, tijdelijke uitreddingen; maar zoekt den eenen waren grond, n.1. Christus en dien gekruist. En zoo U dit alles ernst der ziele is, maakt dan voorts geloovig gebruik van de middelen des Verbonds, van de bediening van Woord en Sacrament. En voorzeker, indien ge alzoo met volharding en in waarheid den Heere zoekt te vreezen, dan zal zijne verborgenheid door U worden gesmaakt en zult ge nog met volle zekerheid mogen getuigen, dat ge weet, dat ge uit den dood zijt overgegaan in het leven.,
„De verborgenheid des Heeren is voor degenen, die Hem vreezen". Maar o, welk een schrikkelijk lot dan voor degenen, die den Heere niet vreezen, die daar henengaan in de verdraaide wegen van hun



bestaan! Voor dezulken is 'de verborgenheid des Heeren niet. Integendeel, zij zullen tot straf lijden het eeuwig verderf van het aangezicht des Heeren. Dat dan nu nog de roepstem des Heeren hen treffe en er nog een vallen zij voor den God des Verbonds. En moge het volk des Heeren verwaardigd worden om meer en meer voor Gods Woord te beven, in de vreeze des Heeren te wandelen en alzoo gesterkt in het geloof in ruime mate de verborgenheid des Heeren te smaken. En weest verzekerd, dat eenmaal, wanneer alle beletselen der zonde verdwenen zijn, die verborgënheid des Heeren ten volle zal schitteren. Dan zult ge verstaan wat nu nog duister is. Dan zullen de bange vragen uwer ziel opgelost worden. Dan zal het zijn eene eeuwige lofprijzing van den alleen wijzen God, , die U heeft geleid door zijn raad. Amen.
Nazang: Psalm 119 : 7.



DE HEERE IN HET MIDDEN VAN ZION.
LEERREDE OVER ZEFANJA 3 : 16—18.
Lezen: Zefanja 3. Zingen: Ps. 84 : 1; Ps. 48 : 2; Ps. 103 : 6 en 7; Ps. 25 : 7.
Geliefden in den Heere!
Heeft het U niet steeds getroffen, wanneer ge dacht aan het heldenfeit der driehonderd, die onder Gideons aanvoering den strijd aanbonden tegen het machtig heir der Midianieten, talrijk als de sprinkhanen in menigte? Was niet steeds verbazing in U en moest ge niet zeggen: Hoe durft toch zulk een kleine bende iets beginnen? En wanneer het Woord des Heeren U de geschiedenissen van Daniël en de drie jongelingen vermeldt, komt dan niet deze overlegging bij U op: „Wat baat toch zulk een optreden en wat wil dit toch béteekenen" ? Ja, de wijze mensch zou zoo licht geneigd zijn om al zulk bedrijf eenvoudig roekeloos, lichtzinnig, dwaas te noemen. O voorzeker, de wereld lacht met zulke waagstukken. Neen, dan handelt zij met meer vastheid en waarborg. Alles, ja alles moet berekend kunnen worden en dkn durft men! En toch, gij wijze wereld, gij lacht te vroeg. Meent ge, dat de daden der driehonderd onder Gideon, van Daniël en de drie jongelingen sprongen in het onzekere, in het duister, waren? Neen, ook zij hadden een grond, een vastheid, veel sterker, heerlijker en machtiger dan al uwe berekeningen. Zij kenden dien onwankelbaren grond, de eeuwige trouw des onveranderlijken Gods. Zij waren in zijn dienst én, gehoorzaam aan zijn Woord, waren ze ook verzekerd van zijn bescherming. En vraagt ge dan nog wat hun optreden beteekent? Is het dan niet een blijvend getuigenis van de eere en de macht en majesteit des grooten Gods te midden van haters Gods? Het is een bewijs, dat de Almachtige regeert en dat zijne gemeente, hoe ook gesmaad en verworpen.



hoe gering en nietig zij ook moge zijn, nochtans verzekerd is van 's Heeren nabijheid. Mogen we iets van die nabijheid des Heeren gevoelen, wanneer we het Woord des Heeren openen bij Zefanja, hoofdst. 3 vs. 16—18.
„Te dien dage zal tot Jeruzalem gezegd worden: Vrees niet, o Zion! laat uwe handen niet slap worden. De Heere, uw God, is in het midden van U, een Held, die verlossen zal; Hij zal over U vroolijk zijn met blijdschap, Hij zal zwijgen in zijne liefde, Hij zal zich over U verheugen met gejuich. De bedroefden, om der bijeenkomst wil, zal Ik verzamelen, zij zijn uit U; de schimping is een last op haar."
In de dagen van Josia, koning van Juda, waren op zijn bevel vele hervormingen ingevoerd. De koning zelf begon den God zijns vaders Davids te zoeken toen hij nog een jongeling was van 16 jaar. Gevolg, hiervan was, dat hij Juda en Jeruzalem begon te reinigen van de hoogten en de bosschen en de gesneden en de gegoten beelden. Ook liet hij het huis des Heeren, zijns Gods, verbeteren en daartoe ook gewillige offeranden opbrengen. Het gevonden wetboek werd weder in eere hersteld en overeenkomstig Gods ordinantiën werden de priesterlijke diensten weder geregeld, de feesten hersteld en alzoo gedaan wat door den koning kon gedaan worden tot reformatie. Echter was het niet in zijne macht om het volk de vreeze Gods in het hart te storten. Het volk bleef dan ook grootendeels goddeloos. Hiertegen nu verwekt de Heere den profeet Zefanja. In den naam des Heeren bestraft hij het volk wegens afgoderij, afval, verzuim van onderzoek der waarheid, ijdele kleeding, verdrukking van de geringen door aanzienlijken, enz. En in het 3de hoofdstuk zijner profetiën wordt zelfs het „wee" uitgesproken over Jeruzalem en nog wel nadat in het 2de hoofdstuk de Filistijnen, Moabieten, Mooren en de stad Ninevé zijn bestraft. Hiermede toch wil de profeet te kennen geven, dat Jeruzalem, waar de Heere zooveel boven deze heidenen had geschonken, ook zooveel zwaarder oordeel heeft te duchten bij zoo ontzettende verwerping van Gods Verbond. Dit „wee" gaat echter gepaard met teedere vermaningen en beloften. De kastijding des volks zal eens een einde hebben, ze zullen uit



Babel wederkeeren, er zal tot de volken eene reine spraak gericht worden, de Keere zal de oordeelen wegnemen, den vijand wegvagen en de Koning Israëls, de Heere, zal in het midden van zijn volk zijn, zoodat zij geen kwaad meer zullen zien. Wat dit behelst, wordt in onzen tekst ons geleerd. Hoofdgedachte is derhalve:
De Heere in het midden van Zion.
Achtereenvolgens zien we:
I. Dat dit moed geeft aan Zion. II. Dat dit zaligheid schenkt in Zion. IH. Dat dit wedtrkeering werkt tot Zion.
I. Dit geeft moed aan Zion. In den schaduwdienst was het zijn van den Heere in het midden van Zion afgebeeld door- de arke des Verbonds, staande in het heilige der heiligen. Daar naderden de priesters tot Jehova en daar was ook het zichtbaar bewijs, dat Jehova zijn volk niet wilde verlaten. Daarom dan ook moest al het volk opgaan naar Jeruzalem, naar de heilige plaats, om aldaar den Heere aan te roepen. Dit alles was echter schaduw van wat in de bedeeling des Nieuwen Testaments in vervulling zou treden. Het aardsch Jeruzalem toch- moest verdwijnen, maar het hemelsch Jeruzalem is de wezenlijke inhoud der belofte; Gods troon is in waarheid in den hemel; offeranden van onschuldige dieren beelden af het eenig volmaakte en geldende offer. Wanneer nu de profeet zegt: „Te dien dage zal tot Jeruzalem gezegd worden", dan wordt hiermede door den Heiligen Geest gewezen op een tijd na de wederkeering uit Babel, en wel dan, als de Messias zou gekomen zijn. Dan zou de vervulling dezer tekstwoorden geschieden. En waar nu de Messias gekomen is, is de vervulling ook geschonken. Dit komen van den Messias valt echter in tweeën uiteen. De eerste komst was om te verwerven, de tweede komst zal echter zijn in heerlijkheid om het verworvene in volmaaktheid aan zijn volk te schenken. Hier tusschen ligt voor Gods kinderen op deze aarde de periode des geloofs. We bezitten in Christus alles, wat tot onze zaligheid noodig is, maar hebben nog niet de volle aanschouwing, het kennen van aangezicht tot aangezicht. Christus is wel gekomen, maar Hij zal nog wederkomen ! |
2



Dit zijn van Gods gunstgenooten in een land der vreemdelingschappen brengt hen menigmaal in velerlei vreeze. Deze vreeze ontstaat van twee zijden. Er is eene vreeze des vleesches, n.1. eene zondige, ongeloovige bevreesdheid, zoodat er geloofsmoed ontbreekt om den Heere op zijn Woord te gelooven. Maar ook kan er plotseling zulk eene overweldiging van den vijand komen, dat men geen uitkomst méér ziet, noch in het tijdelijke, noch ook menigmaal in het geestelijke leven. De eerstgenoemde vreeze komt vaak voor, bovenal bij hen, die nog in allerlei gemoedelijke gesteldheid hunne zaligheid meénen te vinden. Telkens toch, wanneer dit gemoedelijke weer voorbij is, zijn ze weer bevreeBd. En dit kan ook niet anders, want zij zien Hem niet met het oog des geloofs, die alleen hun vreeze kan verbannen. De vreeze, die door vijandelijke bestrijding ontstaat is echter van een ander karakter. Ze vindt ook wel haar bron in het ongeloof en is alzoo een bewijs van de overgebleven verdorvenheid, maar ze tast vaak meer geoefenden in het geloof nog sterker aan dan de eerstbeginnenden op den levensweg. Vooral die in 's Heeren dienst een ambt bekleeden ondervinden menigmaal, dat al hun arbeid schijnt ijdel te zijn; ze zien hoe vijand op vijand al meer en meer de overmacht verkrijgt en dat het getal der geloovigen al kleiner en het gehalte al geringer wordt; — en ziet, dan wordt men moedeloos. Alles is dan vergeefsche moeite. Men zou 'tmaar opgeven. En — dan hangen de handen slap. En voorzeker, waar zulke moedeloosheid is ingetreden, daar zou ook werkelijk de vijand alles kunnen overmeesteren, indien de Heere niet ware in het midden van Zion. We lezen toch in vs. 17: „De Heere, uw God, is in het midden' van U, een Held, die verlossen zal".
Hij is in het midden van Zion, dus in het middelpunt. Gelijk de stralen uit het middelpunt naar den omtrek leiden in alle richtingen, alzoo ook vloeit alle kracht uit Hem- Wie dan ook tot Zion behooren, worden door die van den Heere uitgaande kracht gesterkt en bemoedigd. Echter niet als doode of redelooze schepselen, maar als menschen, die hunne verwachtingen en behoeften openbaren. Vloeit dus alle kracht uit Hem, dan behoort hierbij, dat ook onze verwachting van Hem is. Wanneer de moedelooze weer indachtig wordt, dat de Heere in het midden van Zion is, dan zal deze herinnering het middel zijn om het hart naar dat middelpunt te rich-



ten, om in den nood van Hem hulpe te verwachten, en daar zal sterkte gevonden worden. Hoort toch: Hij is de Heere, uw God. Hier worden we op den „Heere" gewezen, die de Getrouwe is in het handhaven van zijn Verbond, in het vervullen zijner beloften. En deze wordt ook genoemd „God", waarmede gewezen wordt op de Almacht des Heeren, die als de Schepper en Onderhouder machtig is om het beloofde te schenken, al moesten er bergen om worden verzet. Ja, Hij heet „uw God", waarmede bepaaldelijk wordt aangeduid, dat Hij die macht ten gunste, ten nutte van Zion aanwendt. En niet alleen, "dat Hij aldus wil helpen als de Verbondsgod en kan helpen als de Almachtige, maar ook zal Hij helpen, want wij lezen, dat Hij is „een Held, die verlossen zal". Hiermede wordt de Heere gesteld tegenover alle Zions vijanden. Hij is de Held, die deze vijanden volkomen overwint, zelfs zoo dat eenmaal geen enkele meer zal overblijven, en die alzoo de zijnen volkomen zal verlossen. Maar tevens is Hij ook, zoolang de strijd en woede der vijanden nog aanhoudt, de Aanvoerder en tevens de Beschermer van zijn volk, zoodat het niet van den strijd hier beneden wordt ontslagen, maar wel in dien strijd wordt gesterkt, tegen de verschrikkingen en de woede des vijands beschermd en eindelijk volkomen verlost, wanneer de aardsche loopbaan volbracht is.
Daarom, o Zion, moed gevat! Vrees niet! De vijand moge voor een tijd met verschrikkingen en geweld zich vertoonen, aan uwe zijde staat de machtige, onoverwinlijke Held en geen vijand zal U duurzaam kunnen verontrusten. Al zou dan alles schijnen tegen te zijn en al zou de zoii worden verduisterd door de veelheid van vijanden, nochtans: ge zult overwinnen, omdat de Heere, de Held die verlossen zal, in het midden van Zion is. Deze Held heeft immers voor U geleden, betaald, ja volkomen voldaan, zoodat gij geen penning meer behoeft te betalen. Hij volbracht voor u volkomen Gods heilige wet, zoodat ge door Hem ook recht ten leven hebt ontvangen. En Hij kwam tot U met onwederstahdelijke genade, leerde U God en Uzelven kennen, en gaf U met uwe zonden, ja met al uwe nooden en behoeften geloovig tot Hem te vluchten. En nu stelde Hij U in de slagorde tegen het rijk der duisternis, ge moest de deugden verkondigen van Hem, die U uit de duisternis riep tot zijn wonderbaar licht. En in dien strijd nu schijnt ge soms het



onderspit te zullen delven. Zoo schrikkelijk is de tegenstand. Maar — zou dan Hij, die U aanvankelijk verloste, die U uit den dood deed overgaan in het leven, die U uit de duisternis riep tot het licht, zou Hij u dan nu verlaten, waar gij in zijn dienst, op zijn bevel, in zijne kracht moogt strijden? Neen, de Heere, uw God, is in het midden van U, een Held, die verlossen zal. Laat dan uwe handen niet slap worden!
H. Dat de Heere in het midden van Zion is, geeft ook zaligheid. In waarheid toch is de Heere zelf de zaligheid voor zijn volk. Niet door zich in God te verhezen wordt die-genoten, maar door zich welbewust in Hem te vinden. In zelfvernietiging kan nooit zaligheid bestaan. Dit is dan ook een droombeeld, waartoe men komt door onvergenoegdheid, wantrouwen en overgeestelijkheid. Het ware geloofsleven echter kent en beoefent een gemeenschap met God, waardoor hoe langs zoo meer de deugden Gods worden gekend, zoodat we leeren meer God te verheerlijken en zelf ook meer gesterkt worden in den Heere onzen God.
Zoo zegt ook onze tekst: „Hij zal over U vroolijk zijn met blijdschap". Dat wil zeggen: Hij zal zich zeer over U verheugen. Nu is dit eene wonderlijke uitspraak, vooral zoo we bedenken over wie de Heere zich zal verheugen. Gods Woord leert ons toch onomwonden, dat we van nature zijn haters Gods en elkander hatende; en als zoodanig hebben we door Gods genade ook onszelven leeren kennen. Hoe is 'tnu mogelijk, dat de Heere zich zeer over ons zal verheugen? Kan dit ooit zijn om iets, dat in ons is, om onze gerechtigheden, om onze deugden, om ons geloof en goede werken? Neen, want het is in ons niet te vinden en zoo we al uit genade geloof en bekeering beoefenen mogen, dan nog is dit zoo onvolkomen, zoo met allerlei afwijking bezoedeld. De mogelijkheid, dat de Heere zich zeer over ons verheugt, kan alleen bestaan, wanneer Hijzelf een weg van verlossing heeft geopenbaard, etf wel een zoodanigen, die aan geene van Gods deugden tekort doet. Daarom kan deze blijdschap des Heeren over ons alleen zijn in Christus, in wien Hij ons ziet als hadden we geene zonden gehad of gedaan, ja als hadden wij zeiven de gansche wet volbracht, gelijk Christus die voor ons volbracht heeft. Bedekt met de gerechtigheid Christi ziet ons de Heere als zijne lieve kinderen, als zijn gunstvolk aan wie



Hij alles wil schenken. En dat volk is nu in Christus' hand gesteld, opdat Hij het zou toebereiden, het reinigende van alle besmetting des vleesches en des geestes, als eene welversierde bruid, en alzoo aan zijnen Vader voorstellen. Daarom, in Uzelven zijt ge zwart, maar in Christus lieflijk. De Heere uw God verheugt zich dan met recht over U. Want welk eene verheerlijking Gods is het dan niet, wanneer vijanden Gods worden veranderd in vrienden Gods om Hem eeuwig te loven en te prijzen; wanneer dienaren der zonde Worden toegebracht en ze leeren vragen: „Heere, wat wilt Gij, dat ik doen zal?" Ziet, over. zijn volk, gelijk het door 's Heeren eigen werken is gered en nog zal gered worden, is de Heere vroolijk met blijdschap.
Alzoo is dan ook de Heere voor zijn volk een bron van zaligheid. Ze mogen toch door 't geloof iets van die blijdschap des Heeren aanschouwen en dit verkwikt hun hart en troost hen in de droefheid. Vooral ook in hun aanklevend zondig bestaan. Ze zijn niet gelijk het betaamt voor God, hun eigen consciëntie beklaagt hen, er is veel oorzaak van verootmoediging; maar — en hier ligt de vertroosting — wanneer dan door die nevelen heen het zonlicht van Gods vriendelijk aangezicht hen bestraalt, wanneer ze gewaar worden, dat de Heere over hen vroolijk is met blijdschap, ziet, dan wordt er zaligheid genoten en wederkeerig ontstaat er blijdschap in de ziel over de tegenwoordigheid Gods. Toch is dit alles hier nog ten deele. Wanneer het volmaakte zal gekomen zijn, dan eerst zal ten volle kunnen verstaan worden welke zaligheid er gelegen is in de verheuging Gods over zijn volk.
En dan wordt hierbij nog gevoegd: „Hij zal zwijgen in zijne liefde". Deze uitdrukking heeft eene eigenaardige beteekenis. Sommigen willen dit eenvoudig opvatten als een zwijgen Gods over onze zonden, dus een voorbijzien in gunst. Maar deze beteekenis geeft in de verte niet de volheid aan van wat er in dat „zwijgen in liefde" gelegen is. Ook moet dit zwijgen niet worden opgevat als in Ps. 50 : 21: „Deze dingen doet gij, en Ik zwijg". Hier toch worden de goddeloozen toegesproken en wordt met het zwijgen Gods bedoeld zijne lankmoedigheid, waardoor het schijnt, alsof Hij het kwade niet straft, omdat Hij niet terstond ingrijpt in de handelingen der goddeloozen. Neen, hier wordt gedoeld op een zwijgen Gods als uitdrukking van zeer diepgevoelde liefde. Hier is dan eene voortzetting van het



„over U vroolijk zijn met blijdschap". Deze verheuging Gods wordt nog dieper uitgedrukt en wel alsof de Heere zijne blijdschap, zijne liefde, met geene woorden kan uitdrukken. Zoo is 't ook wel onder menschen. Men leest dan o zoo veel in elkanders oog, terwijl het zwijgen zoo trefïend welsprekend is. Het is eene blijdschap over de wederkeering van zijn volk, gelijk in Deut. 30 : 8 en 9: „Gij dan zult U bekeeren, en der stem des Heeren gehoorzaam zijn, en gij zult doen al zijne geboden, die ik U heden gebiede. En de Heere, uw .God, zal U doen overvloeien in al het werk uwer hand, in de vrucht uws buiks, en in de vrucht uwer beesten, en in de vrucht uws lands, ten goede: want de Heere zal wederkeeren, oin zich over U te verblijden ten goede, gelijk als Hij zich over uwe vaderen verblijd heeft". Zulk eene blijdschap, zulk eene liefde gaat gepaard met rijke weldaden, zoodat milde overvloed U geschonken wordt zoowel in 't tijdelijke als in het eeuwige leven. Van deze vroolijkheid spreekt Jesaja in hoofdst. 62 : 5: „gelijk de bruidegom vroolijk is over de bruid, alzoo zal uw God over U vroolijk zijn". En in hoofdst. 65 : 19: „En Ik zal Mij verheugen over Jeruzalem, en vroolijk zijn over mijn volk; en in haar zal niet meer gehoord worden de stem der weening, noch de stem des geschreeuws". Ja, dat het werkelijk is om zijn volk wel te doen, blijkt volkomen duidelijk uit Jeremia 32 : 41: „En Ik zal Mij over hen verblijden, dat Dx hun weldoe; en Ex zal hen getrouwelijk in dit land planten, met mijn gansche hart en met mijne gansche ziel".
Vatten we nu een en ander saam, dan blijkt, dat niet uwe beminlijkheid, maar zijne eigen liefde Hem voldoening geeft. Het is en blijft dus genade. Genade voorop en genade achtervolgende. Alles genade. En wat er beminlijks in U is, is alleen TJ geschonken op grond van Christus' verdienste, door den Heiligen Geest. Dus niet uit U, maar het is Gods gave.
En dan lezen we verder nog in onzen tekst: „Hij zal zich over U verheugen met gejuich". Hier is de uitdrukking van betoonde zaligheid op 't sterkst. Het wil zooveel zeggen als, dat ge U er geen denkbeeld van kunt maken, hoe groot toch wel die verheuging Gods is. De sterkste uitdrukking is nog te zwak om die weer te geven. Onze taal is te arm om zulk eene liefde, zulk eene blijdschap Gods uit te drukken.



We zullen nu echter wel zooveel verstaan, dat hier sprake is van een rijkdom van vertroosting en zaligheid, die we te minder mógelijk zullen achten, naarmate wij meer onze verdorvenheid hebben leeren kennen. Het is en blijft dan ook wonderlijk. Ja, Gods genade is altijd een wonder. Maar niet te min werkelijkheid!
Zingen: Ps. 103 : 6 en 7.
Hl. Dat de Heere in het midden van Zion is, geeft ook wederkeering tot Zion. De Heere zegt toch in Joh.' 12 : 32: „En Ik, zoo wanneer Ik van de aarde zal verhoogd zijn, zal hen allen tot Mij trekken". Gelijk ons het volgende vers leert, wordt hier door den Heere gedoeld op zijn kruisdood. En Hij dan, aan het kruis verheven zijnde, •zal allen tot zich verzamelen om ze van de aarde in den hemel op te heffen. Derhalve geene zaligheid dan door Christus' kruis, en wie tot Zion wederkeeren zullen juist door dat vloekhout worden aangetrokken. Want daar is de redding!
Nu leert ons de tekst, dat de Heere, die in het midden van Zion is, ze tot zich verzamelt. Wie zijn het dan, die door Hem verzameld worden? „De bedroefden om der bijeenkomst wil". Het is duidelijk, wie daarmede bedoeld worden. Josia's reformatie toch werd door velen afgekeurd, maar door anderen met belangstelling begroet. De laatsten waren zij, die werkelijk belang stelden in 's Heeren dienst. Zij begeerden in oprechtheid, dat Jehova's dienst weer mocht hersteld worden. Ze wenschten zelf daaraan deel te nemen. Derhalve waren ze wegens de verbreking en verbastering van 's Heeren dienst bedroefd. Ze konden niet op de rechte wijze en naar de godvruchtige begeerte hunner ziel daaraan deelnemen. En juist in die bijeenkomst werd de üefde des Heeren zoo heerlijk genoten. Voor hen is het dus eene vertroosting te mogen vernemen, dat de Heere, die in het midden van Zion is, ze verzamelt rondom zich.
Onder de bediening des Geestes in het Nieuwe Testament worden door deze bedroefden verstaan degenen, die de waarheid liefhebben en daarnaar verlangen. We weten, dat de tempeldienst te Jeruzalem vervallen is en ook moest vervallen wegens de vervulling in Christus. Was er dus onder de oude bedeeling noodig een liefhebben van en verlangen naar den ceremoniëndienst, thans is zulks niet meer



gepast, want de vervulling is in Christus Jezus. Derhalve nu niet eene begeerte naar een steenen gebouw of iets van dien aard, maar een verlangen naar de Waarheid. Dus een verlangen naar de volle en rijke prediking van den Christus, den Zaligmaker van zondaren. Een verlangen naar de heldere en volle openbaring van het Verbond der genade als de rijke bron van troost voor 's Heeren volk.
En ook in den tegenwoordigen tijd mogen dezen wel genoemd worden „bedroefden om der bijeenkomst wil". Ze zijn bedroefd om de breuke van Zion. De verderver heeft allerlei verstoring bewerkt en de bijeenkomst is zoozeer in oneer gekomen, dat men niet eens meer beseft wat er met deze bijeenkomst wordt bedoeld. Men denkt menigmaal, dat het enkel maar is eene bijeenkomst der geloovigen onderling. Maar dat zou niets bijzonders zijn en elk oogenblik kunt ge uwe medegeloovigen opzoeken of door hen bezocht worden om zulk eene bijeenkomst te. hebben. En nu zijn sommigen reeds zoo onkundig geworden, dat ze meenen, dat eene dergelijke bijeenkomst reeds voldoende is en ruimschoots schenkt wat zij, die de waarheid minnen, begeeren. Ja zelfs zijn er, die beweren dat zulke bijeenkomsten veel voortreffelijker zijn dan de van God geëischte bijeenkomst. En toch is dit alles geheel bezijden de waarheid. Er is hier toch sprake van de bijeenkomst van God en zijn volk. En het treurige verval van Zion bestaat juist daarin, dat men voor deze samenkomst zoo weinig oog heeft en er zoo weinig voor gevoelt. Men beseft niet de eere, die ons door den Schepper des •hemels en der aarde wordt aangedaan, dat Hij eene samenkomst met zijn volk wil houden. Voorzeker is er ook persoonlijke samenkomst tusschen den Heere en den enkelen geloovige, maar boven die staat de openlijke samenkomst, wanneer de Heere tot zijn volk door zijne dienstknechten het woord richt om dat volk te onderwijzen, te vermanen en te vertroosten; en wanneer omgekeerd dat volk, bij monde van de dienstknechten, de nooden en behoeften voor den troon der genade mag nederleggen. Dan wanneer het ■volk als een geheel den lof des Heeren zingt en bovenal wanneer de Koning zijne schatten uitstalt en de rijkste vertroosting biedt in de toediening der Heilige Sacramenten. Kunt ge nu zulk eene bijeenkomst vergelijken bij een saamkomen van enkele geloovigen in een gezelschap? Zeker niet. En dit zal nog duidelijker zijn,



wanneer we bedenken, dat zulk eene bijeenkomst van God en zijn volk ook onderworpen is aan de van God gestelde regelen. Hij, de Heere, heeft daarover te beschikken. En wanneer dan ook die regelingen, die ordinantiën Gods worden verzuimd, dan wordt daardoor die bijeenkomst geheel ontheiligd en Staat ze dan ook feitelijk gelijk met eene willekeurige samenkomst.
Wanneer ge nu dit goed inziet, dan zal het U ook duidelijk zijn, wie thans zijn „de bedroefden om der bijeenkomst wil". Ze zijn bedroefd wegens de verbreking en verwerping van die ordinantiën Gods en ze zoeken weder met diepe verzuchtingen, dat de Heere •die bijeenkomst weder mocht herstellen. En daarom ook zijn ze niet tevreden met eene bloote saamkomst van geloovigen, maar ze streven naar de herstelling van den dienst des Heeren.
En nu klinkt de belofte, dat de Heere deze bedroefden zal verzamelen. Hij zal hun gebed verhooren! In den loop der 19de eeuw is dat ook gebleken. De Heere heeft zijn dienst nog willen herstellen. Maar nog dwalen velen rond en zoeken in allerlei bijpaden wat toch alleen op den Koninklijken weg wordt gevonden. Indien zij echter werkelijk bedroefd zijn om der bijeenkomst wil, dan zal de Heere hen verzamelen. Ze zullen weer die bijeenkomst verkrijgen I
Want ze hooren er bij. „Zij zijn uit ü". Dat wil zeggen: Zij zijn de uwen, ze behooren tot U. Wel worden ze nog uit Jeruzalem teruggehouden door allerlei strikken, maar dat is wederrechtelijk. En die strikken zijn zoo talrijk en zoo licht kan men er in gevangen zijn. De aanlokselen der wereld trekken nog zoo af. Er zijn zelfs dreigingen van de zijde der wereld. Ook werkt vaak nog de lust naar goud en zilver, naar eer en aanzien. Soms zelfs is eene trage gemakzucht de strik, die terughoudt. En wanneer daarbij dan nog allerlei drogredenen worden gevoegd, dan is er genoeg voorhanden om hen, die toch bij Jeruzalem behooren, voor een tijd daarvan wederrechtelijk terug te houden.
Maar, met al die strikken en overblijfselen der ongerechtigheid die hen terughouden, hebben ze toch een beginsel, waaruit hun burgerschap van. Jeruzalem blijkt. Want — ze zoeken den HeereI Dit is een bewijs, dat ze in Zion geboren zijn. Genade is in hen gewerkt door den Heiligen Geest. Ze zijn levend gemaakt, door Gods Woord onderwezen, en nu dringt er in hen eene begeerte om



den Heere groot te maken. De weg van schuldvergeving door Christus' bloed is voor hen noodzakelijk geworden en meer en meer werkt de liefde des harten naar den Heere hunnen God. Ze zoeken den Heere. Dit is hun kenmerk. Met eigen genot, eer, grootheid, aanzien. Neen, ze zoeken Hem te loven en te prijzen, die alleen hunne zaligheid is. En nu mogen de veelvuldige overgebleven bedorvenheden nog vaak aftrekken, maar toch blijft die lust des levens doorwerken, omdat het Gods onwederstandelijke genade is, die in hen werkt. Dus ze behooren tot Zion en ze zullen er ook komen.
De Heere is in het midden van Zion. Daarheen trekken allen die den Heere zoeken als de stralen naar het middelpunt. En alzoo worden ze dan ook verzameld als geloovigen. En zoo werkt ook door .den Heiligen Geest de zucht naar saamleven met de andere geloovigen om met elkander, als één geheel, den Heere te dienen. Trouwens de geloovigen zijn ook naar Gods Woord één lichaam, één huisgezin, burgers van één vaderland. Scheuring en scheiding van wie waarlijk den Heere zoeken, is dan ook van God geoordeeld, eene zonde tegen Zion, tegen uw Vaderland.
Naar het middelpunt, naar den Heere, trekt hun hart! Maar dan is ook duidelijk, dat, naarmate die trekking naar den Heere ernstiger en meer werkzaam is, ook de belangstelling in Zion daarmede overeenstemt. Hoe meer we in oprechtheid den Heere zoeken èn dus ook de zonde haten en vlieden, hoe meer we in het hart van Jeruzalem terecht komen. De instellingen Gods worden ons dan meer en meer hoofdzaken. We leeren ook meer de gepastheid en noodzakelijkheid van die ordinantiën Gods inzien. Er wordt dan verstaan, dat juist door die banden Gods de hoogste vrijheid ons deel wordt en alzoo onze blijdschap in den Heere vermeerdert.
Toch zijn er vaak nog allerlei bijzondere omstandigheden en aansporingen noodig om „de bedroefden om der bijeenkomst wil" tot Jeruzalem te vergaderen. De macht der van den Heere aftrekkende zonde is zoo groot! En nu geeft de Heere voorzeker allerlei aansporing door zijne roepstemmen en vermaningen, maar bovendien laat de Heere de vijanden zelf meehelpen om de ware Zionieten op hun plaats te brengen. Evenals de hond de schapen naar den herder drijft, zoo ook werken de vijanden met hun smaad en hoon



tegen Gods kinderen den Heere juist in de hand. We lezen toch in onzen tekst: „de schimping is een last op hen". Met deze woorden wordt gedoeld op de beschimping, plagerij, vervolging enz. hun door Gods vijanden aangedaan. De wereld kan het niet nalaten om de vromen te beschimpen. Zij kan niet hebben, dat er een volk bestaat, dat met woord en daad getuigt ter eere Gods en alzoo tegen de ongerechtigheden der wereld. Zulk een volk is een overlast. Hoogstens kunnen ze geduld wanneer ze zwijgen en het woord alzoo aan de wereld overlaten. Maar wanneer ze spreken, getuigen, dan moeten ze op allerlei wijze verhinderd worden. Gewoonlijk met laster. Maar als dat ten slotte niet blijkt te helpen, daar de aanhoudende feiten den laster weerspreken, dan worden andere meer openlijke middelen aangewend. Dan wordt er gedreigd en ook menigmaal het gedreigde ten uitvoer gebracht. En zulke omstandigheden brengen dan Gods kinderen vaak in grooten nood, in allerlei bezwaren en zorgen. En wat anders maar al te licht zou vergeten worden, begint dan meer en meer in praktijk te komen. Er wordt uit den nood tot God geroepen. Het zoeken van den Heere, dat anders dreigde te verflauwen, wordt nu meer en meer ernst, ja eene levenskwestie. Hoe toch zullen ze anders kunnen bestaan tegenover zoo groote menigte! „De schimping is een last op hen". Een last, die hen drukt en benauwt, maar ook doet roepen tot den God des levens. En dan wordt hun ook meer duidelijk, dat het tegen 's Heeren wil is om zoo op eigen gelegenheid buiten Jeruzalem om te dolen. Men begrijpt, dat 's Heeren bestel zoo wijs is, om zijne schapen als ééne kudde kort bij zich te houden. Beschut onder 's Heeren vleugelen, schouder aan schouder staande, zijn ze sterk tegenover den vijand.
En zoo is het ook nu. Sommigen meenen wel buiten de Kerk om te kunnen leven, maar ze bedenken niet welke schade ze zichzelven berokkenen. Ach, dat ze maar door de schimping des vijands mogen leeren om toch van hun dwaalweg terug te keeren. Zoo inderdaad het hart uitgaat naar de waarheid, dan zal men ook tot die instelling Gods komen, waar de waarheid alleen heerscht en ook alleen heerschen mag, waar alleen die waarheid wordt gepredikt en waar al wat in strijd met die waarheid is ook geen recht van bestaan heeft en derhalve wordt buitengesloten. Er zijn er ech-



ter ook velen, die wel een weinig waarheid willen, maar niet de volle waarheid. Ze willen nog wat leugen vasthouden. De volle waarheid achten ze te scherp, te afstootend. Dat is zeer treurig! Want metterdaad staan dezulken op het terrein des vijands, hoewel ze er een weinig vroomheid bijgevoegd hebben. We roepen dezulken toe: Bekeert U, opdat er beslistheid zij in uwe keuze. Zoekt alleen den Heere en niet tegelijk de wereld en hare begeerlijkheden, want dit kan niet samengaan.
Ook zijn er anderen, die zich wel bij Zion gevoegd hebben en aanvankelijk ook goede hope boden, dat er waarlijk een zoeken des Heeren was; maar die langzamerhand slordig geworden zijn in het betrachten van 's Heeren instellingen en nu meer en meer afwijken. Wat nu? Was dan de lust tot de waarheid maar zoo oppervlakkig? Was het maar een tijdgeloof ? Kunt ge den Heere, die in het midden van Ziön is, die moed geeft in den strijd, die zaligheid schenkt in 't gemoed, 'die al de zijnen tot zich trekt, — kunt ge dien Heere dan verlaten? Gaat uw harte niet meer naar Hem uit? O, onderzoekt toch Uzelven nauw. En zoo wereldzin of zonde U aftrekt, keert dan toch weder en verbreekt uwe zonden door gerechtigheid. Al waren ze nog zoo groot, bij den Heere is uitkomst. Hij verstoot U niet, integendeel komt Hij U voor met zijne kruisverdienste, zijn verzoenend lijden en sterven. In Christus' bloed is vergeving voor al uwe zonden. Keert dan weder, opdat ge den troost dier vergeving moogt smaken en komen tot vernieuwde gehoorzaamheid.
En welk een tróóst dan voor hen, die onder den band des Verbonds in Zion mogen verkeeren. De Heere is in het midden van hen. Hun Toevlucht is nabij. Wat nood U dan ook perse, welke lasten U ook mogen drukken, bij- dien Heere, die Toevlucht uwer ziele, vindt ge steeds hulpe, troost, moed en kracht. Leert dan veel van dien Heere gebruik maken. In Jezus Christus geniet gij dit ten volle. Hij is de weg, de waarheid en het leven. Zij het uwe oefenschool op dien weg te wandelen, die waarheid te beoefenen en dat leven te genieten. De Heere onderwijze U door zijn Woord en Geest. Amen.
Nazang: Ps. 25 : 7.



DE HEMEL GEOPEND.
LEERREDE OVER JOHANNES 1 : 52.
Lezen: Genesis 28 : 10—22. Zingen: Ps. 68 : 9; Ps. 91 : 5; Ps. 34 : ,2, 3 en 4; Ps. 103 : 11.
Geliefden in den Heere!
Al wordt er vaak met hel en hemel gespot en in uitgieting van goddeloosheid niet mede gerekend, dat er een leven na dit leven is, toch is door dat alles heen een trek in den mensen te bespeuren, die bewijst dat er een verlangen naar redding aanwezig is. Ontevredenheid is er alom en bij alle loochening van hel en hemel is er toch een soort geloof, eene hoop, dat het na dit leven toch wel beter zal zijn dan hier. Ja zelfs heeft men zich een God ingebeeld, die zeker wel den menschen hiernamaals eene vergoeding zal schenken voor al de teleurstellingen van dit aardsche leven. Nu is deze trek in den mensch niet onverklaarbaar. Hij bewijst, dat de mensch iets heeft verloren, dat er een zoeken is van het verloren Paradijs. En nu is dit op zichzelf niet verkeerd, maar de wegen die er voor ingeslagen worden en de ijdele inbeeldingen, die men koestert, die zijn verkeerd. En nooit zal het verloren Paradijs op die paden kunnen gevonden worden. Slechts de Heere des hemels en der aarde, Die het Paradijs voor ons sloot, kan het ook weer ontsluiten. Maar dan ook is alleen langs dien door God verordenden weg die verloren zaligheid terug te verkrijgen. Nu heeft de Heere dien weg van verlossing geopenbaard, de hemel is geopend door de komst van Jezus Christus, den eenigen algenoegzamen Zaligmaker. Laten we thans deze waarheid nader beschouwen en openen wij daartoe het Woord Gods bij Johannes 1 : 52.
„En hij zeide tot hem: Voorwaar, voorwaar zeg ik vlieden:



van nu aan zult gij den hemel zien geopertd, en de engelen Gods opklimmende en nederdalende op den Zoon des menschen".
De Heere had Filippus gevonden en tot hem gezegd: Volg Mij. Filippus gehoorzaamde en trachtte ook Nathanaël te overtuigen, dat Jezus van Nazareth de Messias was, van welke Mozes in de Wet geschreven heeft, en de profeten. Nathanaël nam dit echter zoo spoedig niet aan. Uit Nazareth kon toch de Messias niet voortkomen. Dat zou in strijd zijn met de belofte. Daarom zegt hij: Kan uit Nazareth" iets goeds zijn? Hierop kan Filippus niet anders antwoorden dan: „Kom en zie". Hij "wil dus te kennen geven, dat, al moge veel nog niet kunnen verklaard worden, eene persoonlijke kennismaking met Jezus al die bezwaren zal wegnemen. Filippus had zelf den invloed van Jezus' woord ondervonden en hij twijfelde niet of ook Nathanaël, dien hij voorzeker kende als een die den Heere vreesde, zou zich gaarne gevangen geven, wanneer hij eveneens met Jezus eenige woorden kon wisselen.. En we weten, dat Filippus goed gezien had. De uitslag toch van de ontmoeting van Nathanaël was deze, dat hij zeide: Rabbi! gij zijt de Zone Gods, gij zijt de Koning Israëls. De bezwaren waren dus geheel weggevallen en op het heerlijkst belijdt hij zijn geloof. En toch, hoewel Nathanaël waarlijk geloofde, hij wist nog zoo weinig van den Messias. Welke was b.v. de beteekenis van zijn komst en van zijn optreden? Zouden aardsche verwachtingen door Hem bevredigd worden ?
Jezus kent de onkunde zijner discipelen en daarom verwerpt Hij hen niet, maar Hij onderwijst ze. Hij zegt tot Nathanaël, dat hij grootere dingen zal zien dan dat Jezus wist, wat hij onder den vijgeboom had verricht. En die grootere dingen, die rijke beteekenis van Jezus' komst worden hem en ook de andere discipelen medegedeeld in onzen tekst. „Van nu aan zouden zij den hemel zien geopend en de engelen Gods opklimmende en nederdalende op den Zoon des menschen". De waarheid, die als hoofdgedachte in dezen tekst zoo treffend ons toespreekt en onze ziele voorzeker in dankbare lofverheffing den Heere doet prijzen, is dan:
De hemel geopend!
Achtereenvolgens zien we dan:



I. Dit is een werk van Goddelijk welbehagen. U. Dit schenkt ons rijke zaligheid. UI. Dit is door H geloof in Christus te genieten.
I. Dit is een werk van Goddelijk welbehagen, want het gesloten" Koninkrijk Gods is door ontferming geopend. Te voren toch was dit Koninkrijk gesloten. Niet in den staat der rechtheid. Toen was er eene ongestoorde gemeenschap tusschen den hemel en de aarde. De hemel was open en langs den weg van gehoorzaamheid zou de mensch eeuwige blijdschap en zaligheid smaken om zijnen Schepper te loven en te prijzen. We weten echter, dat deze gelukstaat niet heeft voortgeduurd. Het werkverbond werd door den mensch verbroken, daar hij ongehoorzaam werd aan 't Goddelijk bevel. En alzoo kon de toegang tot den hemel niet verkregen Worden. Er was scheiding gekomen tusschen den hemel en de aarde. De hemel was nu en voortaan voor den mensch gesloten. Ontzettende gedachte! De hemel gesloten! En van uit den hemel moet juist alles komen, wat de mensch behoeft. Licht en leven, spijs en drank, alles wat noodig is, is eene gave van den God des hemels en der aarde. Hij heeft zijn troon in den hemel en vandaar moeten alle zegeningen ons toevloeien. De hemel gesloten, dan is dit voor ons niets minder dan de dood. Gelijk de duiker gewis moet omkomen, wanneer de verbinding met de buitenlucht is afgesneden, alzoo ook is door de roekelooze verbreking van het werkverbond de toevoer uit den hemel gestremd en blijft ons niets anders over dan een jammerlijke dood. Dit is dan ook gebleken vooral daarin, dat het menschelijk geslacht meer en meer van het Koninkrijk Gods is vervreemd. Afgoderij en allerlei goddeloosheid hebben op de aarde telkens weer de overhand verkregen. Gruwelen van ongerechtigheid worden steeds onder allerlei vorm en zoowel in 't groot als in 't klein gepleegd. Duizenden bij duizenden leven en sterven zonder ooit van den levenden God te hebben gehoord en die nog veel minder Hem hebben gekend, gelijk Hij zich in Christus heeft geopenbaard. Ellende voor en ellende na vindt ge op deze aarde, die voorzeker een doodenrijk is geworden met al de smarten daaraan verbonden. En dit alles tengevolge van het sluiten des hemels!
Maar toch, terwijl ge dit hoort, zegt ge reeds bij Uzelven, dat de



kleur wat te donker is gemengd. Wel stemt ge toe, dat dood en verderf op de aarde heerschen, maar tegelijk gedenkt ge aan zoo menige roos te midden van het doornig levenspad TJ ter verkwikking geboden. Tal van weldaden mocht ge genieten. Het leven was nog mogelijk en menigmaal rijk, ja met goedertierenheden omringd. En wanneer ge hieraan denkt, dan maakt ge misschien wel de opmerking, dat dan toch zeker de hemel niet zoo volstrekt gesloten is, dat er toch nog op eene of andere wijze weldaden van den troon Gods ons toevloeien.
En dit is ook zoo. Er is eene opening des hemels. Ware die er niet, dan zou alle leven eenvoudig afgesneden zijn. We zouden niet kunnen bestaan. Maar, en dit dient helder ingezien te worden, niet meer op de wijze als in den staat der rechtheid, langs den weg van het werkverbond; maar op eene geheel andere wijze, n.1. door genade. Reeds het bloote. feit, dat er nog een natuurlijk leven mogelijk is op de aarde, bewijst dat er van uit den hemel krachten werken, die tegen onze dwaasheid en verwerping van God ingaan. Waren wij aan onze dwaasheid overgelaten, dan zouden we allen in ellende vergaan. Maar er is Goddelijk welbehagen!
God buigt zich neder! Dit doet Hij in welbehagen. Reeds van eeuwigheid ligt dat besluit. De Raad des Vredes getuigt er van. De Zone Gods nam op zich den wil zijns Vaders te volbrengen tot redding der uitverkorenen.. En alzoo is wel de zaak afgesneden aan 's menschen zijde, maar de deugden Gods openen nog een weg van redding en zaligheid. En deze deugden Gods, die als genade, barmhartigheid en vrede onze ziele troosten, heeft de Heere geopenbaard öp deze aarde in rijke beloften. Reeds in het Paradijs klonk de heerlijke belofte van het Vrouwenzaad, dat den kop der slang zou vermorzelen. En telkens worden de beloften al duidelijker, terwijl de Heere voorts in den ceremoniëndienst van Israël zijne genade zoo heerlijk schoon en zoo onderwijzend laat afbeelden. Deze afbeelding was zoowel ten dienste van Israël als in Israël ten dienste van alle volken, opdat de volle rijkdom der vertroosting zou worden verstaan en genoten. Toch waren deze beloften en ceremoniën nog maar voorbereidingen. Ze toonden, dat' de hemel zou geopend worden, en derhalve nog niet geopend was. Wel dat reeds de goedertierenheid Gods zoowel in algemeene als bijzondere



genade over het menschdom zich uitstrekte, maar nog altijd als voorsmaak van wat het eenmaal in de vervulling zou wezen. Op grond van de vervulling die komen zou, worden reeds druppelen van hemelschcn dauw geschonken; maar in de vervulling zou de hemel weder geheel geopend zijn en geene druppelen, maar stroomen van zegeningen zouden afdalen op het dorstige land.
En die volkomen opening nu is in Christus werkelijkheid. In dien eeniggeboren Zoon des Vaders is de volheid van Gods welbehagen ons geopenbaard. In Hem blijkt hoe lief God de wereld heeft gehad, hoe ver Hij zich heeft nedergebogen, zelfs zoo, dat Hijzijnen eeniggeboren Zoon niet heeft gespaard, maar overgegeven tot den dood des kruises. In dien Zone Gods is de hemel geopend. We lezen toch in Hebreën 1 : 1: „God voortijds veelmaal en op velerlei wijze, tot de vaderen gesproken hebbende door de profeten, heeft in deze laatste dagen tot ons gesproken door den Zoon." Hier vindt ge de onderscheiding van de bediening onder de vaderen en onder ons. En dan is dit het voorrecht van de Nieuw-Testamentische bedeeling, dat de Zone Gods zelf den hemel heeft ontsloten en de volheid van Gods weldaden ons doet toevloeien. Daarom dan ook zegt de Heere tot Nathanaël: „Van nu aan zult gij den hemel zien geopend." "
Ja, de hemel is geopend. Vele bewijzen toonen dit. Letten we slechts op het gezicht, dat aan Stefanus werd gegund terwijl hij zich verantwoordde voor den Joodschen raad, zoodat hij zeide: Ziet, ik zie de hemelen geopend, en den Zoon des menschen, staande ter rechterhand Gods. Van uit dien geopenden hemel vloeide voor Stefanus de kracht om van zijnen Heere en Zaligmaker te getuigen tegenover zoo booze raadsvergadering. De hemel is geopend! Zoo toont ons ook de verheerlijking op den berg, dat er gemeenschap is tusschen den Zoon des menschen en de reeds zalige Godsmannen Mozes en Elia, terwijl eene stem uit de wolk sprak: Deze is mijn geliefde Zoon, in denwelken Ik mijn welbehagen heb; Koort Hem!
De hemel is geopend! Of is niet Jezus Christus, die ons vleesch en bloed heeft aangenomen, ten hemel gevaren? En zal Hij uit dien hemel niet wederkomen? En heeft Hij van uit den hemel ons niet op den Pinksterdag de belofte des Vaders geschonken? Ja, de hemel is geopend. Er. is nu weer gemeenschap tusschen hemel en
3



aarde. De apostel Paulus ondervond dit bijzonder, toen hij werd opgetrokken in het paradijs en gehoord heeft onuitsprekelijke woorden, die het eenen mensch niet geoorloofd is te spreken.
En niet alleen bewijzen zulke voorbeelden, dat de hemel geopend is, maar inzonderheid ook de teekenen van Gods tegenwoordigheid bij ons toonen, dat de weldaden uit den geopenden hemel ons toevloeien. Zullen we wijzen op de heerlijke wonderen, die door den Heere Jezus Christus gedurende zijne omwandeling op aarde werden verricht? Inzonderheid op het wonder te Kana in Galilea, waar water in wijn werd veranderd en Jezus zijne heerlijkheid openbaarde? Of moeten we nog gewezen worden op al die weldaden, die we naar 't stoffelijke en geestelijke, voor tijd en eeuwigheid, uit den hemel ontvangen? Inzonderheid dan de volle openbaring des Verbonds, de rijke aanbieding van genade op grond van het volbrachte werk van Jezus Christus! Ja, de hemel is geopend. En gij, die zoo menigmaal uit nood, jammer en ellende verlost zijt, moet dit toestemmen; want de barmhartigheid Gods kon U toch alleen uit den geopenden hemel toevloeien.
In het bijzonder echter blijkt ons, dat de hemel is geopend uit welbehagen, wanneer de levende God zelf zich ten leven mededeelt aan ons. De Heilige Geest toch komt tot ons, vaak reeds in onze prille jeugd, en werkt het beginsel des levens in oüs. Hij blijft in ons wonen en werken. Het Woord Gods wordt ons toegepast. Als zondaren en zondaressen leeren we genade zoeken en op Christus' verdienste vertrouwen. Vrede en blijdschap wordt er in en door Christus gesmaakt. De levende God deelt zijne verborgenheid ons mede. Welnu, waar ge dit alles moogt smaken en ge moogt getuigen, dat ge eene zaligheid, eene , vreugde kent door God in Christus, zoodat in de diepste paden van kommer, en wee nochtans uw hart van vreugde opspringt in den Heere; welnu, is dan de hemel niet geopend? Zoudt ge bij een gesloten hemel zooveel blijdschap kunnen genieten? Blijkt dan niet het welbehagen Gods?
II. Van die zaligheid nu spreekt ook onze tekst. Hij leert ons toch, dat de geopende hemel ons juist die zaligheid schenkt, daar nu de „engelen Gods opklimmende en nederdalende zijn." De Heere zegt tot Nathanaël, dat dit zou gezien worden. Hiermede wordt niet



bedoeld, dat de engelen zichtbaar zouden worden, want we weten, dat dit slechts in bijzondere oogenblikken der geschiedenis heeft plaats gehad. Ook zou het ons niet zulk eene zaligheid verschaffen of wij de engelen al zouden kunnen zien. Eerder zouden we er door worden verschrikt en van onze roeping afgetrokken. Deze uitdrukking wil dan ook te kennen geven, dat wij de werkingen dier engelen zouden zien. Volgens Hebr. 1 : 14 zijn zij „gedienstige geesten, die tot dienst uitgezonden worden, om dergenen wil, die de zaligheid beërven zullen". En op dezen dienst wordt nu in het bijzonder in onzen tekst gewezen. Zij zijn dienaars der Goddelijke weldadigheid jegens ons. En als dienaars zijn ze opklimmende en nederdalende. Opklimmende om de bevelen Gods te ontvangen, evenals dienstknechten zich voor hunnen heer stellen om te hooren, wat zij te volbrengen hebben.» En nederdalende om uit te voeren, wat hun opgedragen is. En alzoo handelen deze dienstknechten niet naar eigen goedvinden, maar alleen wat de Heere goed voor ons acht mogen en moeten zij volbrengen. Ook kan het opklimmen en nederdalen der engelen Gods nog anders verklaard worden. De opklimmende engelen zijn dan degenen, die ons gediend hebben in het hun opgedragen werk. De nederdalende engelen zijn dan anderen, die weer tot nieuwen dienst zijn uitgezonden. Ook deze verklaring heeft veel voor en dan zou blijken, hoe er eene aanhoudende zorge des Heeren is over zijne gunstgenooten. De eene dienst is niet verricht of voor een anderen dienst staan de knechten al gereed om ons te helpen. En nu zegt de Heere, dat we dit zullen zien. Niet dus de engelen, maar dat opklimmen en nederdalen. We zullen bemerken, dat we worden geholpen op onverwachte en ongedachte wijze. En zoo, dat het steeds blijkt Goddelijke hulpe te zijn en dat we in het eene geval geholpen zijnde ook weer terstond daarop in een ander geval op redding mogen hopen. Gestadig zijn de engelen Gods opklimmende en nederdalende.
Dit zien is dan een genot, eene opmerking van den rijkdom, die van God afvloeit en ons wordt medegedeeld. Daarom is het dan ook, dat we betuigen, dat de geopende hemel ons rijke zaligheid schenkt. Nog klaarder blijkt dit, wanneer we opmerken, dat deze opklimmende en nederdalende engelen eene aanduiding zijn van de



onderlinge gemeenschap, die er nu is tusschen God en de menschen. Niet slechts, dat de Heere ons' maar helpt en zaligheid schenkt; maar ook, dat wederkeerig het hart uitgaat naar den levenden God om Hem te' loven en te prijzen. Dit is dan ook een kenmerk van die bijzondere gunst Gods, die uit de opening des hemels ons toevloeit. Voorzeker er is algemeene genade en die komt ook uit den hemel. Maar indien de menschen niet nog die bijzondere gunst hebben genoten, zal de algemeene genade slechts dienen om hen meer en meer verantwoordelijk te stellen voor God. De algemeene genade zet de kern van den persoon niet om en alzoo blijft zulk een persoon afkeerig van God. Hij heeft geen lust om den Heere te vreezen. Werkt echter bij iemand Gods bijzondere genade, dan wordt zulk een persoon in het innerlijk bestaan omgezet. Dan wordt die persoon zelf een instrument om God te'loven en te prijzen. Voorzeker wordt God verheerlijkt door en in al zijne werken. En ook zal Hij verheerlijkt worden door de werken zijner algemeene genade, maar de personen zelf zullen de instrumenten niet zijn, daar de innerlijke hartverandering bij hen ontbreekt. Gods kinderen echter leeren bij aanvang en voorts meer en meer hun Schepper loven en prijzen. En alzoo is dan ook voor hen de hemel op eene gansch bijzondere wijze geopend. Zij hebben eene onderlinge gemeenschap met den Heere hunnen God. Zij mogen hunne nooden en behoeften voor den troon der genade nederleggen, er is een gemeenschappelijk omgaan als van een kind met zijn Vader. Vriendschap Gods wordt gesmaakt, zoodat de diepste geheimen voor dien hemelschen Vriend mogen worden ontsluierd. Raad en troost wordt niet vergeefs gezocht. Gebedsgemeenschap met den levenden God is het heerlijk voorrecht van zijn gunstvolk. En nu komen de engelen neder uit hun zalige rust om onze ellendigheden te hulp te komen. Maar als zoodanig zijn ze nog maar zwakke afbeeldingen van de nederbuigende liefde onzes Gods, die tot den diepstgezonkene wil afdalen en hem wil troosten met zijne vriendelijke tegenwoordigheid.
Vreest dan niet, gij verdrukten. De Heere, de God des hemels en der aarde, is uw God. Hij zal het U aan niets doen ontbreken en milde overvloed, vrede en zaligheid zal uw deel zijn in zijn gemeenschap.
Zingen: Ps. 34 : 2, 3 en 4.



III. Nu is het genot van den geopenden hemel voorzeker rijk, maar er is tevens maar één weg om het te smaken; En die weg is Christus. Alleen door H geloof in Christus kan de zaligheid van den geopenden hemel worden gesmaakt. Buiten Christus staan Gods engelen tegenover ons. Ze hebben dan een twist tegen ons. Zij zijn dienstknechten des Alïerhoogsten en wij zijn van nature vijanden Gods. Derhalve zijn wij dan hunne tegenstanders en hoe zouden ze dan gemeenschap met ons kunnen hebben! Van eene vriendelijke zorg om ons te helpen kan dan geen sprake zijn. Ze zouden dan als het ware toonen, dat ze van den levenden God waren afgevallen. Neen, heulen met den vijand zult ge ook bij de engelen niet vinden.
En toch moet hun dienst ten goede komen van hen, die van nature vijanden Gods zijn. Hoe dan ? Onze tekst geeft het antwoord. De engelen Gods zijn opklimmende en nederdalende op den Zoon des menschen. Hij is de vertegenwoordiger der menschheid en Hij is heilig, onnoozel, onbesmet, afgescheiden van de zondaren. Met Hem kunnen de engelen gemeenschap hebben. Gelijk Adam in het Paradijs de vertegenwoordiger was der menschheid alzoo ook deze tweede Adam, de Zoon des menschen. Alleen met dit onderscheid, dat wij aan den eersten Adam reeds vanzelf deel hebben uit kracht van natuurlijke geboorte, terwijl we aan den Zoon des menschen slechts deel hebben door de wedergeboorte, door het geloof in Hem. Op dien Zoon des menschen nu* zijn de engelen opklimmende en nederdalende. Hij wordt ons hier niet voorgesteld naar zijne Godheid, maar naar zijne menschheid. Naar zijne Godheid heeft Hij over de engelen te bevelen en wordt Hem ook goddelijke eere bewezen. Naar zijne menschheid echter, en bepaaldelijk als Zoon des menschen, wordt Hij door de engelen gediend, geholpen, ondersteund. Echter niet alleen en bovenal ten dienste van Hem, maar bepaaldelijk voor het volk, dat door Hem wordt vertegenwoordigd. De Zoon, des mensehen heeft ook wel voor zichzelven verworven een Naam boven allen Naam, maar juist door zichzelven te geven tot een rantsoen voor velen. En wat Hij verwierf, strekt dan ook ten nutte voor zijne gemeente. En alzoo dienen de opklimmende en nederdalende engelen niet Hem alleen, maar ze dragen zorg voor het gansche lichaam der kerk. Doch, alleen om zijnentwille. Buiten dien Zoon des menschen kunnen de engelen ons niet gunstig



zijn. Zijn lichaam echter, waarvan Christus het Hoofd is, geniet de volle verzorging, hulpe en bijstand dier zalige geesten. En dan niet alleen om zijnentwille, maar ook tot zijne eere. Engelen daalden neder bij zijne geboorte en een engel versterkte Hem in Gethsemané. Maar ook bij zijne verhooging wordt de hemelsche Koning door hemelsche dienaren begeleid. Bij de opstanding toch en de hemelvaart zijn het de zalige engelen, die luister bijzetten en den lof des Zaligmakers vermelden. En evenzoo is ook de dienst, die door de engelen geschiedt aan 's Heeren lichaam, tevens met het doel om Hem te eeren, die eene zaligheid heeft bewerkt, waarin de engelen begeerig zijn om in te zien. Zijne eeuwige zondaarsliefde, zijne volmaakte gehoorzaamheid, zijne ondoorgrondelijke genade en barmhartigheid, ziet, alles is stof te over voor deze zalige geesten om Hem lof en eere toe te brengen.
En alzoo wordt volbracht in Christus, wat in het visioen aan Jakob is afgebeeld. We lezen toch in Genesis 28 : 12, dat Jakob droomde; „en ziet, eene ladder was gesteld op de aarde, welker opperste aan den hemel raakte; en ziet, de engelen Gods klommen daarbij op en neder". Deze droom was voor Jakob eene openbaring. God van den hemel toonde dan nog gemeenschap te kunnen hebben met menschen, met zondaren! Jakob zelf was een sprekend bewijs van die ontferming Gods. Zijn leven was onoprecht geweest. Met bedrog had hij den zegen zijfis vaders ontvangen en thans moest hij vluchten om de wraak zijns broeders te ontgaan. En nu openbaart zich de Heere aan dezen vluchteling. Hij toont nederbuigend, ontfermend te zijn. Ja, zelfs engelen, de dienstknechten des Allerhoogsten, worden aan Jakob getoond, terwijl zij ten zijnen dienste op en neder klimmen. Deze openbaring is een wonder van genade en daarom ook voor Jakob eene stoffe van overpeinzing. Hoe kon dit mogelijk zijn! De Heere zelf gaf hem hierop het antwoord, door in dezen zelfden droom zich aan hem te openbaren als „de Heere, de God van zijnen vader Abraham, en de God van Izak". Het kon dus alleen geschieden uit kracht van Gods Verbond, dat in den beloofden Messias ten volle zou worden geopenbaard. Jakobs droom was nu de werkelijkheid niet, maar slechts de afbeelding. En als zoodanig gelooft Jakob ook. Hij gelooft, ziende op den komenden Middelaar. Dien Middelaar zag hij op zijn sterfbed als uit Juda



voortkomende, waarom hij uitroept: „Juda! gij zijt het", Gen. 49 : 8. En die Middelaar noemt hij als de Silo, de rust, rustdrager of -brenger. De beroering op aarde en in het leven der vromen zal dus door dezen Silo wijken. Daartoe zou Hij weder de gemeenschap met den hemel herstellen. Jakob had nu ontvangen de belofte, maar de vervulling zou nog toeven. Vandaar dan ook, dat hij eene voorwaardelijke gelofte doet. Hij zegt: „Wanneer God met mij geweest zal zijn, en mij behoed zal hebben op dezen weg, dien ik reize, en mij gegeven zal hebben brood om te eten, en kleederén om aan te trekken; en ik ten huize mijns vaders in vrede zal wedergekeerd zijn: zoo zal de Heere mij tot een' God zijn!" Want wel wordt hier niet bedoeld, dat Jakob er nog aan twijfelde, dat God hem zóu onderhouden en sterken; maar toch toont de gelofte zelve en haar vorm, dat Jakob nog niet klaarlijk zag, wat eerst met Christus' komst is geopenbaard. De opening des hemels was hém "wel getoond in den droom, maar tevens wist hij, dat de Silo, die de vervulling zou schenken, nog moest komen.
Nu echter is de Silo gekomen, nu is de hemel geopend, nu i» God met ons, nu behoudt Hij ons op de reize, nu geeft Hij brood om te eten en kleederen om aan te trekken, nu keert gij weder in vrede naar 's Vaders Huis. Weet echter, dat al deze weldaden alleen te genieten zijn in Christus en door Hem. Het komt er juist op aan of we in Christus gelooven. Zoo niet, dan is de komst van Christus voor ons ten verderve. Dan stooten we ons aan den steen, die juist gegeven was opdat we in het 'midden van het moeras zouden vast staan. Die niet in Christus gelooven, genieten nog wel eenige weldaden uit den hemel, maar de voornaamste weldaad, n.1. de gerechtigheid en het eeuwige leven, genieten ze niet. En dan zijn dezulken nog menigmaal zoo dwaas om zich op hun aardsch geluk te beroemen en daarop maar rustig voort te leven, terwijl ze niet eens beseffen, dat ze in de stervensure alles moeten achterlaten. En dan geene gerechtigheid, geen eeuwig leven, maar integendeel dood en verderf! Die niet in Christus gelooven, zij missen ook de troostvolle tegenwoordigheid Gods. O, ze vleien vaak zichzelven en anderen en zeggen, dat men niet zoo ernstig moet denken, want God is toch goed, Hij is liefde en daarom zal alles wel goed afloopen. En merkt nu eens op, dat deze zelfde menschen in. tijden van ziekte, van rouw,



van kommer, toonen niets aan dien God te hebben. Ze tasten dan als blinden rond, maar de Toevlucht in de ellende kennen ze niet. Ze murmureeren dan en zijn boos op God, maar toonen dan tevens, dat zij de gunstrijke tegenwoordigheid Gods missen. Ook in dat opzicht is voor hen de hemel gesloten. Die niet in Christus gelooven, worden ook niet op de reize behoedt. Ze denken wel, dat ze zeer voorspoedig reizen; maar in werkelijkheid zijn ze geheel ten prooi van hunne booze lusten, van werelddienst, en worden ze door Satan overheerscht. Ze zijn dienstknechten der zonde terwijl ze meenen vrij te zijn. En eindelijk, die niet in Christus gelooven, ze keeren niet weder in vrede naar 's Vaders huis, maar integendeel gaan ze voort en voort naar de eeuwige rampzaligheid, waar weening zal zijn en knersing der tanden.
Daarom dan staat vast, dat de weldaden van den geopenden hemel alleen door het geloof in Christus te genieten zijn. De engelen zijn opklimmende en nederdalende op den Zoon des menschen. Niet op alle menschen, maar op Christus alleen. Alzoo dan ook zullen alleen zij, die Hem door een waar geloof ingeplant zijn, de heerlijke vruchten van den geopenden hemel smaken. Hij alleen is de weg. En voor ons is dan ook niets anders te doen dan maar meer en meer dien Christus te leeren kennen, niet zooals wij Hem ons voorstellen, maar gelijk Hij ons in Gods Woord voorgesteld wordt. Als vernederd, maar ook verhoogd, als onze plaatsbekleeder en volkomen gerechtigheid, als die ons geworden is wijsheid van God, en rechtvaardigheid, en heiligmaking, en verlossing. En wanneer nu onze geloofsoefeningen zich meer daarheen richten om dezen Jezus te kennen en te omhelzen, dan leert ge ook meer in elke levensomstandigheid, zoowel in stoffelijke als in geestelijke zaken ervaren, dat ge een God en Vader hebt in den hemel, die U in liefde gedenkt, die U verzorgt en zonder wiens wil geen haar van uw hoofd valt.
Voor U die gelooft, is dit alles vast, en meer en meer wordt ge daarin geoefend! En toch, hoewel ge van blijdschap des geloofs kunt getuigen, toch laat ge nog menigmaal het hoofd hangen. Soms is het, hoewel we toch in de bedeeling der vervulling leven, alsof de hemel niet geopend is, ja alsof de verzuchtingen niet worden gehoord en alsof ons gebed ijdel is. En nu weten we, dat dit naar Gods



wijzen raad moet strekken tot onze beproeving, onderwijzing en oefening, opdat we ook aan God ons zouden leeren vastklemmen, al is alles afgesneden. Maar hierop willen we thans niet wijzen. We wenschen te doen opmerken, dat in deze bedeeling toch nog niet van dag tot dag en van oogenblik tot oogenblik wordt genoten, dat de hemel geopend is, maar dat er integendeel nog vele bange tijden moeten doorleefd worden, dat we door vele verdrukkingen zullen ingaan in het •koninkrijk Gods. En hieruit volgt dan, dat de zaak nu wel vast staat voor het geloof en ook door het geloof in Christus in gulden oogenblikken wordt gesmaakt, maar dat het volle zien van den geopenden hemel nog toeft. En toch zullen we ook dat genieten. We zullen aanschouwen in plaats van gelooven. De beletselen, de banden der zonde, zullen wegvallen. In plaats van het verderfelijke zal de onverderfelijkheid komen. Er zal zijn een nieuwe hemel en eene nieuwe aarde! Dan eerst, maar dan ook volkomen, zullen we „weder tot genade" gekomen zijn. Dan hebben we het Paradijs weder. Dan is er niets meer om de harmonie van hemel en aarde te verstoren. Dan is Christus' werk niet alleen volbracht, maar ook voleindigd. En dan zal het eene eeuwige verheerlijking Gods zijn met al die zalige engelen, wier lust het is de stem zijns woords te gehoorzamen. Nathanaël, gij zult het zien! Ook gij allen, die als Nathanaël uwe bedenkingen leert opgeven en uwe gedachten wilt onderwerpen tot gehoorzaamheid aan Christus! Die in den Zoon gelooft, heeft het eeuwige leven.
De hemel geopend! Wel5 een roepstem tot bekeering! Alle verontschuldiging is nu ijdel. De bazuin des evangelies weerklinkt alom en zij verkondigt in den Naam des Heeren niet een gesloten, maar een geopenden hemel. Hoe ontzettend dan, wanneer ge op die roepstem geen acht geeft! Ach, dan blijft ge in de ellende en maakt uzelven meer en meer verhard tegen de liefde Gods. Hoort dan nu nog, gij die nog voortleeft in uwe zonden, de hemel is geopend. Verbreekt uwe zonden door gerechtigheid, zegt den dienst der wereld op en geeft U over aan dien eenigen Zaligmaker, Jezus Christus, die U alleen in de heerlijkheid kan inleiden. Hij brengt U, zoo ge Hem toebehoort, als een andere Jozua in Kanaan. Versmaadt dan nu deze roepstem niet. Misschien is het voor het laatst, dat van deze plaats zulk een roepstem tot U komt. Verootmoedigt



U dan voor 's Heeren aangezicht en een iegelijk, die den Naam des Heeren zal aanroepen, zal zalig worden.
En welk eene vermaning heeft dan ook deze tekst voor hen, die door het geloof genieten mogen, dat de hemel geopend is! In dien hemel zijn U reeds voorgegaan de godsmannen van ouds en uwe vaderen en zoovelen als er in Christus ontslapen zijn. Zij genieten reeds aanvankelijk het volle genot der hemelsche zaügheid. En gij zijt hunne medeburgers! Burgers van het Jeruzalem, dat boven is. Gedenkt daaraan in uwe woorden en in uWe daden. Dat we ons daarover niet behoeven te schamen. Hemelburgers behooren de trekken van het hemelleven hier op aarde ook te openbaren.
De hemel is voor U geopend, gij geloovigen! Welnu, weet dan, dat ge metgezellen zijt der engelen Gods. Zij zien ook op U neder en verwachten ook van U gewilligheid en vaardigheid tot 's Heeren dienst. De engelen zijn vaardig op 's Heeren wenken. En wij ? O, indien dan de ontfermingen Gods in Christus onze ziel hebben getroost, moet dan ons leven niet meer en meer een toonbeeld worden van ware gehoorzaamheid? Moeten we dan niet voortvaren en meer en meer in ons doen en laten, ja in geheel ons leven, gelijkvormig worden aan het beeld des Zoons ? De God aller genade doe daartoe milde stroomen uit den geopenden hemel op U nederdalen, opdat uw gebed vermenigvuldige, uwe kennis verrijke, uw geloof versterk^ worde en uw leven meer en meer zij tot eere Gods. Dan zal uw hart den Heere loven van nu aan tot. in eeuwigheid! Amen.
Nazang: Ps. 103 : 11.



WILT GIJ GEZOND WORDEN?
LEERREDE OVER JOHANNES 5 : 6ö.
Lezen: Johannes 5 : 1—18. Zingen: Ps. 118 : 7; Ps. 130 : 3; Ps. 25 : 3 en 9; Ps. 38 : 21 en 22.
Geliefden in den Heere!
Er wordt in den tegenwoordigen tijd veel geklaagd over kwakzalverij. De geneesheeren verheffen luide hunne stem tegen dit kwaad. En terecht! Kwakzalverij moge al eens onder 'sHeeren voorzienig en genaderijk bestuur enkelen niet hebben geschaad of misschien zelfs schijnen te genezen, toch is daarmede de kwakzalverij niet vrijgesproken, want voor de rechte behandeling tot genezing of verzachting van het lijden der menschheid is voorzeker grondige kennis en groote bekwaamheid noodig. De medicijnmeesters zijn de van God geschonken mannen, die hierin hunne roeping hebben te vervullen en wier hulp ge bij voorkomende krankheid hebt in te roepen. Opmerkelijk is echter, dat men vrij algemeen deze waarheid erkent met het oog op het lichamelijke lijden, maar dat men bij de .geestelijke krankheden volstrekt niets van den Medicijnmeester wil weten en zich geregeld van kwakzalverij bedient. Kerk, staat, maatschappij en school, alles is krank. En gedeeltelijk bemerkt men die krankheid, wanneer op enkele verkeerde vruchten wordt gelet en men soms getroffen wordt door allerlei rampen; maar toch erkent men de krankheid niet, het wezen der kwaal wordt niet ingezien, de oppervlakte alleen wordt beschouwd, en ter genezing begeeft men zich tot de wijzen der wereld, die hun wijskeid stellen tegenover de wijsheid Gods. En alzoo wordt de eenige Medicijnmeester, wien gegeven is alle macht in den hemel en op de aarde, die helpen kan en helpen wil, versmaad, en tot kwakzalverij wordt de toevlucht genomen- Echter blijft deze ware Geneesheer nog be-



reid ter redding, nog vraagt Hij U: „'Wilt gij gezond worden f"
Deze onze tekstwoorden vindt ge in het Evangelie van Johannes hoofdstuk 5, het tweede gedeelte van vs. 6.
Daar we ons niet ten doel stellen nu de genezing van den 38-jarigen kranke te behandelen, zal voldoende zijn om op te merken, dat deze vraag door den Heere Jezus aan dien ongelukkigen man werd gedaan in een van de vijf zalen van Bethesda. Hoewel daar vele kranken, blinden, kreupelen en verdorden lagen, ging de Heere echter deze voorbij en zijn oog van ontferming richtte zich op dezen man, die nu acht en dertig jaren krank gelegen had. En van zijne lippen vloeit de zoo treffende, ontfermende en veelbeteekenende vraag: „Wilt gij gezond worden?" Deze vraag van Jezus aan den 38-jarigen kranke is:
I. Eene aanbieding van genade.
II. Eene opwekking tot zelfonderzoek. Hl. Een prikkel tot vertrouwen.
I. Laat ik U noodigen om U in de gedachten te verplaatsen naar het huis van barmhartigheid, Bethesda, en wel ter plaatse waar een diep ellendig mensch, een die reeds 38 jaren krank gelegen had, ter neder ligt. Hij is arm, want hij heeft niemand om hem in het badwater te werpen; en al zou wellicht iemand nog zonder stoffelijke belooning hem willen helpen, zoo schijnt echter zijne ziekte van dien aard geweest te zijn, dat niemand hem durfde naderen of aanraken, wegens de afzichtelijkheid der kwaal. Vandaar zijn klacht (vs. 7): „Heere, ik heb geen mensch om mij te werpen in het badwater".
Maar ziet, daar komt tot hem een der bezoekers van dit ziekenhuis. Hij keDt hem niet, maar wel bemerkt hij, dat van dat gelaat liefde en ontferming hem tegenlacht. Gij verstooten ellendige, zie daar is een Helper, hij nadert U, hij zal U redden!
En welk4 eene tegenstelling doet zich daar voor ons oog op. De onschuldige, volmaakt gehoorzame Jezus tegenover dezen schuldige, die in losbandig leven Gods geboden met voeten had getreden, zoodat Jezus later hem bijzonder moest vermanen: „Zondig niet meer, opdat U niet wat ergers geschiede" (vs. 14). Daar staat de vlek-



keloos reine en heilige tegenover dezen onreine; de Vorst des hemels, tegenover een slachtoffer van Satan, verwoest door dé zonde en hare gevolgen. Treffende tegenstelling! O, zoo -deze ellendige zijn bezoeker kende, hoe zou hij dan het oog nog tot Hem durven en kunnen opheffen! En toch verbiedt Jezus het hem niét. Neen, deze Vorst des hemels is ook de barmhartige Hoogepriester. Hij is de Ontferm er, die in medédoogen zichzelven geeft, overgeeft tot den vloekdood zelfs, opdat Hij ellendigen zou redden. En nu kent deze Jezus ook de ellende van dien ongelukkigè: „wetende, dat hij nu langen tijd gelegen had". Hier ziet onze Heiland de verwoesting door de zonde aangericht bij dezen mensch. 'tls een beelddrager Gods, maar hoe zijn de trekken onkenbaar geworden! Verwrongen en misvormd, verdorven en afgemarteld is zijn veeg lichaam; maar evenzoo onkenbaar zijn de kostelijke gaven zijner ziel. Hoe was hij wellicht als kind de hoop, de vreugde zijner ouders; hoe begonnen reeds schitterende talenten zich te ontwikkelen; maar de zonde, die vreeselijke en ontzettende macht, vernietigde alle idealen. En daar ligt nu die beelddrager Gods in de boeien der zonde en hare gevolgen als vastgeklonken. En Jezus weet dat. Hier wordt niet zoozeer gedoeld op zijne alwetendheid als zijnde God, maar dat Hij dit wist als onze Middelaar, onze Redder en Zaligmaker. Hij weet, gevoelt, peilt onze ellende, zoowel in hare diepte als ook in hare lengte. „Wetende, dat hij nu langen tijd gelegen had". Derhalve geen bloot weten der nieuwsgierigheid, maar een weten van deelneming en medédoogen.
En zoo staat Jezus ook tegenover zondaren, tegenover al de krankheid en ellende der menschheid en dat in alle tijden.
Hij weet hoe lang, hoe breed, hoe diep dat lijden is. Hij ziet de wereld in al hare uitingen als vertoonende verderf en ellende, waarin ze moet vergaan. Hij ziet daar zijne menschenkinderen en -kent al hunne moeite en verdriet, maar ook de oorzaak der kwaal, n.1. afwijking van den levenden God. Hij aanschouwt ze, terwijl ze op allerlei wijze in de banden der zonde en hare ontzettende gevolgen besloten zijn.
Echter blijft het niet bij weten, Hij treedt ook handelend op. Hij biedt zijne genade aan. In den vorm van eene vraag: „Wilt gij gezond worden ?"



Voorzeker heeft de Heere gegronde reden om deze aanbieding in den vorm eener vraag te doen! Niet, dat aan zulk een vorm de redding zelf hangt, maar toch leert het ons, dat de Heere wil redden op eene zoodanige wijze, dat wijzelf werkzaam gemaakt worden.
Ziet, deze vraag wekt allereerst de opmerkzaamheid van den lijder. Nog nooit was deze vraag op zulk een diep-ernstigen toon tot hem gekomen. En waar hij in vroegere jaren nog wel op beterschap had gehoopt of tenminste de gedachte aan eene wedergekeerde gezondheid nog wel eens oprees, daar was nu al sedert lang alle hoop vervlogen en werd aan mogelijkheid van herstel zelfs niet meer gedacht. En ook zou niemand dezen ongelukkige over herstel durven toespreken, wetende dat het slechts een spotten zou zijn met den ernst van zijn toestand en alzoo eene grieving te meer, een verzwaren van zijn smart. Wanneer derhalve op zoo ernstigen toon de vraag tot hem komt: „Wilt gij gezond worden?" dan is dit iets zeer opmerkelijks; dan wordt, waar, alle reden tot grieving door den ernst van den persoon verre wegvalt, de hope verlevendigd. Van onder de asch, diep, zeer diep, verscholen, brengt deze vraag nog een vonkske, hoe klein ook, te voorschijn. En waar alzoo opmerkzaamheid eh hope worden opgewekt, daar komt tevens weder het verlangen naar redding te voorschijn. Er komt weer leven in het matte oog, een blos speelt even op de uitgeteerde kaken! Zou 't mogelijk zijn? Zal mij nog weergegeven kunnen worden de zoete genieting der gezondheid? O, 't is toch geen bedrog? Neen, daar staat Hij zelf. Hij vraagt mij: Wilt gij gezond worden ? Welk een lichtstraal in mijne duistere ziel! Maar ach, weder komt hem het ongeneeselijke zijner kwaal voor de aandacht. Neen, het kan toch niet! En toch — de aanbieding is geschied en is van kracht. Ook voor U, al zijt ge ongeneeslijk!
En zoo ook komt Jezus in den tegenwoordigen tijd door de bediening des Woords tot de kerk, tot staat, maatschappij, school, huisgezin en ieder persoonlijk met de zoo ernstige aanbieding van redding in den vorm van eene vraag: „Wilt gij gezond worden?" Moet zulk eene vraag geene opmerkzaamheid wekken? Bemerkt ge dan niet, gij kranke maatschappij, dat hier de ware Geneesmeester spreekt? En waar ge reeds lang aan herstel hebt leeren wanhopen, is bij het hooren dezer vraag het verlangen naar redding niet verlevendigd?



II. Maar deze vraag, wekt ook op tot zelfonderzoek. Niet alleen toch wordt de kranke gewezen op een mogelijk te verkrijgen gezondheid, maar ook wordt gevraagd naar zijne keuze: „Wilt gij gezond worden ?"
Oppervlakkig bezien zou men zeggen, dat dit vanzelf spreekt. Welke kranke wil niet gezond worden! Ook deze had metterdaad getoond naar gezondheid te zoeken. Hij had de gewone middelen willen gebruiken, maar was daarin telkens teleurgesteld, en nu had hij het opgegeven (vs. 7). Anderen waren genezen, hij niet! Ach, hoe gaarne zou hij reeds voorlang dit huis van smart en wee hebben verlaten om weder gezondheid en kracht en levenslust te mogen smaken! Waarom was hij niet genezen? Moet hem dan gevraagd worden: wilt gij?
En toch is deze vraag zoo ernstig! Wilt gij? O, ge wilt voorzeker de gevolgen uwer kwaal missen, maar wilt ge ook de kwaal zelf vaarwel zeggen ? Wilde soms deze ongelukkige gezond zijn om opnieuw zondig te kunnen leven ? Zoo dit bij U het geval is, dan wilt ge eigenlijk niet gezond worden; dan wilt ge den wortel der kwaal behouden; dan wilt ge wel eene genezing in schijn, eene genezing waarmede ge pronkt, maar de innerlijke vermogens blijven krank en op een ongedacht oogenblik zal de kwaal op 't schielijkst weer uitbreken. Neen, Jezus vraagt niet: Wilt ge in schijn gezond worden; maar: Wilt ge werkelijk gezond worden. Derhalve: Wilt ge niet alleen de rampen en nooden des levens verliezen, maar ook de oorzaak, de wortel der kwaal?
En hier is juist de wondeplek aangewezen van de kerk, den staat, de maatschappij, de school, het huisgezin en van ieder die zichzelven meent te kunnen helpen. Men wil wel gelukkig zijn, ook eenmaal den hemel beërven; maar kerngezond wil men niet worden. Als Bileam wenscht men met de oprechten in den dood te zijn, maar niet met hen te deelen in de waarachtige bekeering des harten. Dit is het bedriegelijke der wereld! Klatergoud, schijngeluk^ de dood onder bloemen en kransen bedolven, zietdaar wat de wereld wil. Maar ware gezondheid haat ze. En daarom vraagt Jezus met zoo ontzettenden ernst: „ Wilt ge ?" Het is Jezus' vraag of ge van de zonde af wilt. Ziet, hoevelen zeggen, dat zij herstel der kerk wenschen, maar — van hunne ongehoorzaamheid aan Gods ordinan-



tiën willen ze niet af. Jezus vraagt ook nu aan dezulken: „Wilt ge gezond worden?" Men klaagt over allerlei misstanden op het terrein van het staatkundig en maatschappelijk leven, maar genezing in den wortel weigert men; want dan moet met de ongerechtigheid gebroken, dan moet er gebogen voor Jezus, wien gegeven is • alle macht in hemel en op aarde! En dat begeert men niet! En daarom hindert hen zelfs het Evangelie, Waarmede Jezus zoo ernstig vraagt: „Wilt gij gezond worden?" Zoo is het ook op het gebied van de school en van het huisgezin. Men wil verbetering, geluk en vrede, maar met verwerping van Gods. Woord, met behoud der ongerechtigheid. En alzoo vraagt Jezus aan ieder: „Wilt ge gezond worden," gezond tot in den wortel, zoodat de oorzaak der kwaal is geweken? Wilt ge van de zonde af? De Heere wil U nopen tot •zelfonderzoek. Ge behoort na te gaan welke de keuze is van uw leven. Weet ge niet, dat eene oppervlakkige genezing U voor de eeuwigheid niet baat?
Nu willen we van nature niet van de zonde af. Integendeel, we hebben haar gekozen in het Paradijs en nog hebben we haar lief naar den ouden mensch. Elk onwedergeborene moge dan ook al begeeren om gelukkig te worden en de hel te ontvlieden, maar de zonde, de ongerechtigheid wil hij behouden, zooal niet openlijk^ dan toch verborgen. Ja, zelfs hinderen nog vaak de van God gestelde palen, zoodat men dan alle gezag en rechtsmacht met voeten wil treden!
Maar — wanneer de H. Geest het wonder der wedergeboorte in ons hart heeft gewerkt en de vraag des Heeren „Wilt gij gezond worden" komt dan tot ons, dan blijft wel onze inwonende verdorvenheid zeggen: Neen, want de zonde is mij hef, — maar dan wordt door die vraag ook het nieuwe leven gelokt tot belijdenis; hoe het ook moge verscholen zijn onder de assche van wereldgelijkvormigheid, dan gevoelt het drang om tegen het antwoord der verdorvenheid op te komen en uit te roepen: Ja, ik wil gezond worden! dat toch die macht der zonde wijke, dat ik toch genezen worde van mijne afzichtelijke kwaal!
Dan is het verfoeilijke der zonde ingezien, als zijnde opstand tegen God, den Schepper des hemels en der aarde, den wettigen Souverein! Dan is men niet meet tevreden met uitwendig vertoon van vroom-



heid, maar dan leert men genezing zoeken in den wortel, in het uitgangspunt van zijn leven.
Dan schuilt men niet meer weg achter eene bedekking met vijgebladéren, dan worden er geene vonden gezocht, maar het streven is ernstig en oprecht om van de ongerechtigheid te worden bevrijd.
„Wilt gij gezond worden ?" O, beproef Uzelven of ge waarlijk wilt! Ach, hoevelen zijn er niet, die wel godsdienstig willen zijn en over de waarheid willen spreken en ook een uitwendig onberispelijk leven leiden, maar die als vastgeklonken blijven aan eene boezemzonde, aan eene alles beheerschende begeerte, aan de zucht naar rijkdom, genot, weelde en de zondige vervulling hunner driften! En 'tis voorzeker niet te verwonderen, dat het ware geloof onder zulke voorwaarden niet kan groeien of bloeien en dat er zeer weinig wasdom in de genade kan bespeurd worden. Daarom is Jezus' vraag zoo beslissend: Wilt ge? Wilt ge die overheerschende begeerte loslaten? Wilt ge uwe zondige lusten opgeven? En toch, alleen wanneer ge tot die beslissing komt, is er wasdom in Christus te verwachten.
En. wanneer nu de kerk, de staat, de maatschappij enz. het Woord des Heeren blijven verwerpen en de ongerechtigheid blijven aankleven, dan blijkt hieruit, dat hun antwoord op Jezus' vraag is: neen, wij willen niet. Maar dan is ook niet anders te wachten dan voortgaande ontbinding, zoodat de krankheden zich vermenigvuldigen en bange benauwdheid het harte prangt. Maar daarom dan ook gij, Gemeente des Heeren, toon in geheel uw optreden, dat gij geleerd hebt door Gods genade genezing te zoeken; dat ge de ware medicijn kent en die ook aanprijst. Rust dan niet met steeds der wereld getuigenis te geven van de redding, die er in Jezus Christus is. Laat uw licht schijnen, opdat er nog mogen wederkeeren tot den levenden God. Zoo heeft Jezus U achter gelaten om in zijnen Naam te vragen: „Wilt gij gezond worden?"
Zingen: Ps. 25 : 3 en 9.
III. Waar Jezus' vraag eene aanbieding van genade bevat en tot zelfonderzoek opwekt, daar geeft ze tegelijk bemoediging, een prikkel tot vertrouwen, tot vertrouwen op den Medicijnmeester, die zeker
4



geneest. En deze prikkel is zoo noodig.
Zie, nadat herhaaldelijk en telkens weder Jezus' vraag aan uwe consciëntie werd gebracht en de Heilige Geest steeds in U worstelde, opdat ge U toch gewonnen zoudt geven, komt ge eindelijk er toe om IJ over te geven. Na zelfonderzoek en besliste verandering komt het antwoord uit het diepst uwer ziel: Ja Heëre, ik wil gezond worden! Niet afgeperst, niet omdat het nu niet anders kan, niet door dwang zijt ge tot deze belijdenis genoopt, maar met volle vrije begeerte des harten, zoodat ge er om vraagt en worstelt en het uw levensdoel is om waarlijk gezond te worden.
Echter blijft deze keuze niet zonder bestrijding. De twijfel komt op en vraagt: Maar hoe zal 'tzijn? Er is nog zoo weinig van beterschap te bespeuren! En de wereld lacht er om. Ze veracht U om uwe fijnheid. En Satan blaast U zijn gif in de ziel door uw twijfel en de wereld tegen U op te, hitsen, maar ook door U zelf aan te vallen, en rechtstreeks te wijzen op uwe ongelukken en U tot wantrouwen aan te sporen, zeggende: „Waar is nu uw God?"
En wanneer dan nog uw wil verontreinigd wordt door allerlei kwade begeerten, die uit het diepst uwer ziele weer oprijzen, en de vijand dan met U den spot drijft en smalend zegt: „Zie, deze wil gezond worden!" O, dan wordt vaak in de diepte dezer ellende uitgeroepen: „Zal ik ooit weer gezond worden!" Alles schijnt ijdel te zijn! Al mijn worstelen, waken en.bidden is dan te vergeefs geweest! ?
En toch zult ge gezond worden! Zie Jezus zelf staat voor U met zijne moedgevende vraag. De 38-jarige kranke kende Jezus niet en daarom zégt hij, dat voor hem de weg van genezing afgesneden is (vs. 7). En zoo ook spreekt uw twijfel, wanneer ge niet op Jezus ziet. Maar bemerk nu, dat deze kranke wordt genezen op het machtwoord des Heeren „sta op, neem uw beddeken op, en wandel". En wat, hier op het gebied van het üchamelijk lijden geschiedt, is tevens een afbeelding, een voorbeeld, hoe Jezus een waar Geneesmeester is van alle geestelijke krankheid. Hij is de machtige om U te genezen. Een enkele wenk van zijn alvermogen is daartoe voldoende. En nu vraagt uw twijfelziek hart nog: is Hij ook gewillig om mij te genezen? Ja, het wordt vaak rondweg uitgesproken: „Ik geloof wel, dat Jezus mij kan helpen, maar ik weet niet



of Hij mij ook zal helpen". Welnu, opdat nu die vraag niet meer bij U oprijze, daarom vraagt Jezus zelf II: „Wilt gij gezond worden ?" Hij vraagt U dat niet uit ijdele nieuwsgierigheid om te weten wat gij wilt, want dat weet de Heere wel. Maar hij vraagt U dat omdat Hij gereed staat om U te genezen, en daartoe vraagt Hij als het ware uwe toestemming. Uit de vraag door Jezus gedaan blijkt de diepte zijner ontferming, zijn hartelijk medédoogen, zijne oprechte begeerte om U_te genezen. En daarom lokt deze vraag U om tot Hem uw oog op te heffen. Wanneer Jezus U vraagt, gelijk Hij thans doet, „wilt gij gezond worden?" — dan spoort Hij U daarmede aan om in al uwe rampen, zonden,' moeite en verdriet, tot Hem te vluchten. En dan is er geene ellende te groot om door Hem genezen te worden. De 38-jarige kranke was ongeneeslijk — toch doet Jezus hem gezond henengaan. Zoo ook gij, al waren uwe zonden, ellenden, enz. enzv nog zoo ontzettend en ongeneeslijk, toch vraagt Jezus U: ttWilt gij gezond worden?" Er is dus bij Hem redding en Hij is bereid, om U te redden.
En dat nu hebt ge te gelooven! „Die in den Zoon gelooft, die heeft het eeuwige leven; maar die den Zoon ongehoorzaam is, die zal het leven niet zien, maar de» toorn Gods blijft op hem." Wie niet in Jezus gelooft als den machtigen en gewilligen Medicijnmeester, zal ook niet in ernst tot Hem vluchten ^aet zijne angsten. Zulkeen zoekt nog op andere wijze ïedding en vergenoegt zich menigmaal met den uiterlijken schijn.
Indien echter door de werking des Heiligen Geestes bij het licht van Gods Woord uw oog voor uwe krankheid is geopend en de ware begeerte is ontstaan om van haar verlost te worden opdat ge uw God moogt verheerlijken, dan heeft diezelfde Geest ook üw zielsoog ontsloten om de heerlijkheid van uwen Zaligmaker te aanschouwen, dan is er eene drang der ziele, om bij Hem te schuilen, dan wordt de hand van genade, die Hij toesteekt, aangenomen; in een woord, dan is er waar geloof.
En wanneer dan nu Jezus U voor de oogen gesteld wordt, vervuld met hartelijke liefde en barmhartigheid, bereid om U te helpen en U lokkende om toch de banden der zonde los te laten, de begeerlijkheden der wereld te ontvlieden en volkomen genezing bij Hem te zoeken, dan wordt daardoor uw geloof werkzaam gemaakt en



wordt ge versterkt in de hope, dat ook eenmaal de genezing volkomen zal zijn.
Dan vlucht ge tot Hem in de verzekering, dat in zijn bloed alleen de volkomen verzoening uwer zonden ligt en dat op dien grond ook uwe genezing volkomen zal zijn.
En wie alzoo geloovig tot Jezus gaat, bij Hem redding en hulpe zoekt, zijne nooden Hem klaagt, heeft hierin ook de verzekering, dat hij werkelijk gezond zal worden.
Al dreigt dan alles om U heen te bezwijken, ge gaat toch tot Jezus. Al pakken de wolken zich saam en al schijnt het of uwe geztmdheid niet rijst, maar veeleer vermindert, ge gaat toch tot Jezus. Al is er geen uitzicht meer van redding en van vervulling van Gods beloften, ge gaat toch tot Jezus, ja tot Hem alleen!
En in dit gaan tot Jezus zult ge geoefend worden. Alzoo zal uw geloof versterkt worden. Ge zult meer en meer de zaligheid, die in Christus is, leeren aanschouwen en genieten bij voorsmaak. En alzoo, in dezen weg van vluchten tot uw Zaligmaker, zult ge komen tot wat uwe ziel zoozeer begeert: de verzekering, dat ge uit den dood zijt overgegaan in het leven.
En toch, hoevelen zijn er niet, die deze verzekering op eene geheel andere wijze verwachten. Omdat ze gehoord hebben, dat God ze werkt door den Heiligen Geest, meenen ze nu, dat ze op tooverachtige wijze geschiedt, zonder verband met ons geloofsleven, alsof ze zoo opeens uit den hemel komt vallen. En dan komt er nog deze dwaling bij, dat men meent vóór deze verzekering óf een wereldling of een halve geloovige te zijn. En deze dwalingen zijn niet zoo onschuldig, gelijk men gewoonlijk denkt, maar integendeel dienen ze om velen in een onaandoenlijk, zorgeloos en vaak zondig leven te doen volharden. ^Vu*
Maar zoo het recht wordt verstaan, dan zal er een ernstig leven zijn, eene gedurige zelfbeproeving, een hartelijk zuchten en vluchten tot Jezus, een genieten van troost en alzoo voortgaande oefening en versterking des geloofs. En voor wie zich alzoo in eenvoudigheid aan Jezus overgeven, zal het licht opgaan in de duisternis. Niet door Jezus te verwerpen, maar door Hem geloovig als uw Redder aan te nemen.
Mocht dit worden verstaan! Verstaan op elk gebied! Twijfel



niet, gij die genezing zoekt van kerk, staat, maatschappij, school en huisgezin, — bij Jezus is redding. En zoo er wedergekeerd wordt tot Hem, zal dit niet vergeefs geschieden, al schijnt zooveel tegen te loopen. Want reeds aanvankelijk mag van een getuigen en wederkeeren door enkelen op elk levensterrein gesproken worden, maar hoe hebben die enkelen met velerlei tegenkanting en smaad te worstelen en hoe worden ze menigmaal ook innerlijk geschokt door droeve toestanden. En toch, waar ge vasthoudt aan uw Redder, daar zult ge niet beschaamd uitkomen! De Heere zal redding geven!
Dat dan niemand meer zegge: De Heere wilde niet, maar zeg veeleer: Ik heb niet gewild. O, bedenk den ontzettenden ernst van zulk eene belijdenis! Zal dan eenmaal, als tot Jeruzalem, tot U moeten gezegd worden: „Gij hebt niet gewild I" ?
Nog blijft echter de Heere U roepen met zijne ernstige aanbieding „Wilt gij gezond worden". Tot hoelang? Het heden der genade is er nu. Morgen misschien voor velen niet meer. Hoort dan nu nog de roepstem van bekeering en leert de hand van redding in den geloove aangrijpen, steunende op de onveranderlijke trouw uws Zaligmakers.
En alzoo op Hem steunende zult ge gezond'worden. Hier in beginsel, maar hiernamaals in volmaaktheid. Geen vlek of rimpel zal U meer ontsieren, maar Jezus zal zijne Bruid, schitterend door haar inwendig schoon en door Hemzelf alzoo bereid, aan den Vader voorstellen. Leeft in dat vertrouwen en weest verzekerd van 's Heeren nabijheid ter uwer redding. Amen.
Nazang: Ps. 38 : 21 en*22.



VERMANING TOT ZELFONDERZOEK.
Proefpredikatie voor het Heilig Avondmaal.
LEERREDE OVER 2 CORINTHE 13 : 5. Lezen: Galaten 3 : 1—14. Zingen: Ps. 24 : 2; Ps. 25 : 5 en 7; Ps. 26 : 2, 3 en 8; Ps. 139 : 14.
Geliefden in den Heere!
Hoe onaandoenlijk is menigmaal ons gemoed met betrekking tot het leven des geloofs in gemeenschap met den Heere onzen GodI Allerlei levensbeslommeringen nemen ons geheel in beslag en maken ons vaak zoo zenuwachtig druk, dat er zelfs geen rustig oogenblik wordt gevonden om eens ernstig over onze geestelijke belangen na te denken. Voorzeker zeer ten nadeele van de opgewektheid des geestelijken levens! Nalatigheid in onze geestelijke oefeningen went gémakkelijk aan en inzinking in het geloofsleven is daarvan het naaste gevolg.
Voorts worden we vaak afgeleid door verkeerde godsdienstbegrippen, b.v. wanneer we ons verschuilen achter de leer van onze onmacht en van Gods vrije ontferming en alzoo onze consciëntie wordt gesust. Dit is zeer gevaarlijk, want de fijngevoeligheid van de vreeze Gods wordt er door verstompt en de geestelijke keursteen van goed en kwaad blijft verscholen.
En eindelijk werkt ook Satan aanhoudend, in bond met zonde en wereld, en tracht hij door zondige inwerpselen ons te brengen tot slaap, -zoodat we, in zondegenot verkeerend, in zorgeloosheid en onbedachtzaamheid vaak voortleven. Treurig voorzeker zijn zulke toestanden, en zoo de Heere niet een God van genade ware, zouden ze ons geheel van Hem doen verwijderen. Maar de Heere gedenkt zijn Verbond, Hij komt ook tot ons met de teekenen en zegelen des



Verbonds en wil ons daarmede weer opwekken, opdat de banden worden verbroken en er weer eene verheffing des harten zij tot den God uws levens.
Laten we dan elkander opwekken tot zelfbeproeving en worde ons daartoe 's Heeren Woord ontsloten uit 2 Cor. 13 : 5:
„Onderzoekt Uzelven, of gij in het geloof zijt, beproeft Uzelven. Of kent gij Uzelven niet, dat Jezus Christus in U is? tenzij dat gij eenigszins verwerpelijk zijt".
In de voorgaande verzen van ons teksthoofdstuk deelt Paulus aan de Corinthiërs mede, wat zij bij zijne aanstaande komst van.hem te wachten hebben. Hij zal ze niet sparen (vs. 2), want hij vreest, dat hij zal vinden twisten, nijdigheden, toorn, gekijf, achterklap, oorblazingen, opgeblazenheden, beroerten (hfdst. 12 : 20). En nu zochten ze te Corinthe „eene proeve van Christus, die in Paulus spreekt" (vs. 3), alsof het nog in twijfel kon getrokken worden, dat Paulus een van Christus geroèpen Apostel ware! En hierop vervolgt Paulus nu in vs. 5—10 door aan te toonen, dat de Corinthiërs allereerst zichzelven hebben te beproeven en dat zij dan eerst een recht oordeel over Paulus kunnen vormen. Dan zullen zij zien, dat Paulus niet verwerpelijk is, zoomin als de overige Apostelen (vs. 6). Want de bewijzen zijner Apostolische zending zijn dan duidelijk in hun geloof in Christus. En voorts zal hunne zelfbeproeving hen leeren, dat Paulus hen voorzeker over hunne afwijkingen met reden kan bestraffen.
In onzen tekst dan worden de Corinthiërs door Paulus tot zelfonderzoek vermaand. Dit doet hij:
I. Om hen op de rechte plaats te brengen.
II. Om hen in geloofskracht te doen toenemen. Hl. Om hen tot kloeke beslistheid op te wekken.
I. Wanneer Paulus vermaant „onderzoekt Uzelven", dan stelt hij deze vermaning tegenover hunne beproeving van Paulus (vs. 3), n.1. of hij wel een goed Apostel van Christus ware. Door dit zoeken naar Paulus' zending vergaten ze toch zichzelven te beproeven. En,



zoo had Satan weer toegang verkregen en waren vele ongerechtigheden in Corinthe openbaar gekomen. Evenals zoovelen gestadig bezig zijn om maar te keuren of de dienaren des Woords wel de rechte personen zijn en dan steeds allerlei weten aan te merken, ja zelfs hun staat en roeping aantasten, maar — vergeten zichzelven te beproeven, zoo waren er ook velen te Corinthe, die o zooveel op Paulus' zending en op de waarheid, die hij predikte, wisten aan te merken. Want zijne leer strookte niet met hunne inzichten. Door genade zalig te worden, zonder de werken der wet, was voor den eigengerechtigen Jood al te vernederend. Neen, de prediker van zulk een Evangelie, waardoor de mensch zoo diep vernederd werd, kon geen waar Apostel zijn. Hij was immers een verachter van Gods Wet! Maar, bij al die hoogmoedige gedachten vergaten ze een blik te slaan in eigen hart en zichzelven te onderzoeken of zij in het geloof waren. Daarom maakt hier Paulus die scherpe tegenstelling. Zie, gij zoekt eene proeve van Christus, die in mij spreekt, terwijl de krachtige bewijzen van mijne zending en arbeid onder U overvloedig zijn, zoo ge daarvoor uw oog maar niet sloot; maar zoekt veeleer eene proeve van uzelven, want ik hoor van zoovele twisten, nijdigheden, toorn, gekijf, achterklap enz. enz., dat wel eens ernstig, ja zeer ernstig mag worden onderzocht of gij in het geloof zijt. Tot driemaal toe, in onzen tekst, wijst de Apostel hen op zichzelven : „Onderzoekt uzelven, of gij in het geloof zijt, beproeft uzelven. Of kent gij uzelven niet, dat Jezus Christus in U is?" Met alle kracht wordt dus de nadruk daarop gelegd. En deze nadruk wijst ons tevens op den ernst van den Apostel, die niets méér ducht dan dat de Corinthiërs zouden vervallen in verwerping der waarheid en verachting van de genade Gods.
„Onderzoekt Uzelven", hetgeen zooveel wil zeggen als: stelt Uzelven op de proef door uw. tegenwoordigen toestand te vergelijken met wat hij moet zijn naar den regel van een waar geloof.
En dan: „beproeft Uzelven", waarmede gedoeld wordt op een onderzoek naar de echtheid eener zaak of naar de waarde van een persoon. En dit vermaan ik U niet, opdat ge aan de echtheid uwer bekeering zoudt twijfelen, maar opdat ge eene heldere bewustheid zult hebben van wat God in U heeft gewerkt. Gij beproeft mij (vs.. 3) om mij te verwerpen, ik vermaan U tot zelfbeproeving, op-



dat ge zoudt weten wat ge, door mijn dienst, van God hebt ontvangen en alzoo genoopt zoudt worden tot vernieuwde bekeering.
Wanneer dus de Apostel hen vermaant tot „onderzoeken" èn „beproeven" van zichzelven, dan wil hij hiermede met allen ernst te kennen geven, dat de zelf onderzoeking niet maar oppervlakkig, maar door en door moet geschieden, zoodat zoo nauwkeurig mogelijk zelfs de schuilhoeken des harten mogen worden nagegaan en niets verborgen blijve. Dit wordt dan natuurlijk toch weer in betrekkelijken zin bedoeld, daar er steeds weer verborgen schuilhoeken blijken te zijn, die vroeger niet zoo bekend waren.
Onderzoekt uzelven of gij in het geloof zijt. Door „het geloof wordt hier verstaan het zaligmakend geloof, zijnde de grondvoorwaarde van alle Christelijk leven. „In het geloof zijn" staat hier dan tegenover het naam-Christendom. Hoevelen toch zijn wel voor het uiterlijke met een schijn of vorm van Christendom' bedekt, terwijl hun hart afwijkt van de Waarheid! Ja, zelfs zijn er, die openlijk belijdenis deden van hun geloof in Christus en met de Gereformeerde kerk een tijd lang meeliepen, maar die van achteren blijken zich niet met waren harte tot God-te hebben bekeerd. Ook te Corinthe Waren dezulken ingeslopen en door de verslapping der tucht misschien wel velen, en daarom is de vermaning des Apostels zoo persoonlijk tot ieder gericht: „Onderzoekt Uzelven of gij in het geloof zijt". En deze vermaning is van zoo hoog gewicht,'daar de uitkomst dier onderzoeking beslist over het eeuwig „wel" of „wee!"
Nu hebben sommigen gemeend, dat deze vermaning des Apostels, aldus opgevat, in strijd is met hetgeen Paulus zegt in 2 Cor. 1 r 24, waar hij de Corinthiërs aldus toespreekt: „Want gij staat door het geloof'. Hoe kan nu, zoo zegt men, de Apostel op de eene plaats verzekerend zeggen: „gij staat door het geloof', en tot dezelfde menschen op eene andere plaats zeggen: „Onderzoekt uzelven of gij in het geloof zijt" ! Toch is hier volstrekt geene tegenstrijdigheid, wanneer men slechts bedenkt, dat Paulus in het eene geval de gemeente als een geheel, als Christus' lichaam, als de vergadering der geloovigen toespreekt. En dan zegt hij: „Want gij staat door het geloof". Maar, wanneer de Apostel meer bijzonder het oog heeft op elk persoonlijk, dan vermaant hij tot ernstig zelfonderzoek of men in dat geloof der gemeente ook zijn eigen leven herkent; dus,



of men niet maar bloot uitwendig, maar ook innerlijk, geestelijk, tot de gemeente mag gerekend worden. Derhalve strijden beide uitspraken niet, maar ze behooren bij elkander. Wie maar op het geloof der gemeente wil leven, maar er niet toe komt om persoonlijk eigen hart en leven te onderzoeken, bedriegt zich voor*de eeuwigheid. Maar ook omgekeerd, wie maar enkel zijn persoonlijk geloofsleven rekent en niet acht op kerkelijk saamleven en de beloften Gods aan zijn erfdeel geschonken, die veracht Gods ordinantie en verzuimt het geloofsartikel van „de gemeenschap der heiligen".
En nu is de vermaning tot zelfonderzoek niet alleen gepast voor de kerk van Corinthe, maar ook roept de Heere thans ons toe om ons toch op de rechte plaats te stellen. Ach, hoevelen zijn niet in de strikken van eigengerechtigheid en van Joodsche werkheiligheid verward geraakt, alsof het Evangelie bestaat in spijs en drank, in loopen en werken, in een „raak niet, smaak niet en roer niet aan". En deze afdwaling maakt de menschen zoo hooggevoelende en doet hen meenen, dat allen die niet aan hun regel beantwoorden, nu groote overtreders zijn en vijanden Gods. En dan wordt het Evangelie, dat gepredikt wordt door getrouwe dienaren, ja dan worden Christus' dienaren zeiven aan deze hunne werkheiligheid getoetst, en natuurlijk — verworpen!
En nu komt Gods Woord tot ons en zegt: weest eerlijk met Uzelven en stelt Uzelven tegenover de Waarheid en beproeft Uzelven door en door of ge wel in het geloof zijt! In het geloof, waardoor „zondaren" en geene „rechtvaardigen" gerechtvaardigd worden. Onze plaats is niet, waar anderen worden beoordeeld, maar waar wij zeiven onderzocht worden. En ïn dien weg zal, al schijnt het tegendeel waar tè zijn, juist de geloofskracht toenemen. Dit zal blijken uit ons tweede deel.
II. Gelijk we reeds opmerkten, was het doel van Paulus' vermaning ni«t om de Corinthiërs in hun geloof te doen wankelen, maar integendeel om hen in geloofskracht te doen toenemen. „Of kent gij Uzelven niet, dat Jezus Christus in U is?" De Apostel gaat derhalve uit van de onderstelling, dat Jezus Christus in hen is. Hij gelooft, dat, hoe diep ook onder de asch verscholen en onder velerlei afwijking verborgen, toch het zaad des levens bij hen aanwezig



moet zijn; dat er nog een vonkske smeult van het vuur der liefde. Hij wil, dat deze vonk weer te voorschijn zal komen en tot een vlam zal worden. Daartoe moeten zij zich door en door onderzoeken, opdat ze weer gewaar 'worden, dat Jezus Christus in hen is. Ziet hier de toedienende werking van de bediening des Woords! Jezus Christus werkt van uit den hemel door het Woord des Apostels het leven weer op, dat door den Heiligen Geest in de harten is gewerkt.
Jezus zelf roept alzoo zijne geloovigen toe: „Onderzoekt Uzelven toch of er dan geen enkel vonkske van leven meer in U is! Ben ik U dan geheel vreemd? Ben ik dan niet in U door den Heiligen Geest?" Ziet,' waar alzoo de vermaning tot ons komt, daar wordt het innerlijk geloofsleven weer gewekt, hoe verscholen het ook ware. Voor zulk eene vermaning moet het kleinste geloof zich openbaren, terwijl de onoprechten er voor- moeten bezwijken.
Weest dus niet bevreesd, gij Corinthiërs, om Uzelven té beproeven » Denkt ge dan, dat dit onderzoek tot uitkomst zal hebben, dat Christus niet in U tegenwoordig is door den Heiligen Geest? Is Hij dan in het geheel niet in U werkzaam? Is er geene liefde in uwe ziel voor dien Zaligmaker? Durft ge dan uitspreken, dat ge geheel uit het Christendom vervallen zijt? Neen, dat kunt en wilt ge niet! Maar dan ook geene vreeze! Schroomt dan niet om die strikken en banden te verbreken, opdat die liefde zich kan openbaren! Christus is in U. Aldus zegt ook Paulus tot de Galaten (2 : 20): „Ik ben met Christus gekruist; en ik leef, doch niet meer ik, maar Christus leeft in mij: en hetgeen ik nu in het vleesch leef, dat leef ik door het geloof des Zoons van God, die mij liefgehad heeft, en zichzelven voor mij overgegeven heeft." Eveneens zegt de Apostel tot die van Efeze (3 : 17): „Opdat Christus door het geloof in uwe harten wone, en gij in de liefde geworteld en gegrond zijt".
Zoo is het Evangelie! Wie in Christus gelooft, heeft de inwoning des Heiligen Geestes 'en Deze past ons Jezus Christus toe in zijne volheid van genade.
Hoe treurig is het echter thans bij velen gesteld. Deze waarheid der inwoning van Christus wordt voorbijgezien, ja vaak geloochend. Men acht zulk eene belijdenis te hoog. En dat terwijl de Apostel juist deze waarheid gebruikt om het allerkleinste geloof nog te voer-



schijn te roepen. Er is eene dwaling ingeslopen in de gemeente, alsof er dan eerst van geloof en van inwoning des Heiligen Geestes kan gesproken worden, wanneer de trap der verzekering is bereikt, wanneer met volle bewustheid kan worden gezegd: „nu weet ik, dat ik uit den dood ben overgegaan in het leven!" En nu moet er voorzeker geen rusten gevonden worden zonder die verzekering en ook moet de bediening des Woords U telkens vermanen en prikkelen om toch tot meerder bewustheid en vastheid des geloofs te geraken, maar daarom mag de geloofswerkzaamheid die daaraan voorafgaat niet verworpen worden. Alsof een kind dan pas ziet, wanneer het duidelijk kan verklaren wat het ziet; alsof een jonge scheut van een eikenboom geen eikenboom is omdat nog niet de veelheid van takken en bladeren en vruchten wordt aanschouwd. Neen, zelfs het kleinste en teerste plantje leeft. En het leeft alleen door dezelfde levenskracht en levenssappen, waardoor de groote boom in stand blijft. Daarom, het kleinste kind in de genade heeft even beslist deel aan Christus als de meest geoefende in het geloof.
Maar zulk een Christendom wordt maar vaak versmaad. Men wil een ander Christendom, een Christendom zonder Christus. Niet alleen gelijk de ongeloovigen het Woord Gods verwerpen en Christus hoogstens als een voorbeeld ter navolging willen beschouwen, maar ook gelijk men met een wettisch leven iets wil zijn, doch zonder Christus. Men spreekt dan niet meer van „geloovigen" en „ongeloovigen", maar men heeft nog tusschenstanden. Er zijn dan nog „zoekenden" en „bekommerden".
De „zoekenden" zijn dan zoowat voor een vierde deel levend (of zoo ge wilt: geloovig), de „bekommerden" voor de helft. Wanneer ge echter de verzekering hebt bereikt, dan pas hebt ge het volle geloof, dan zijt ge pas levend. En deze dwaling, Geüefden, is zeer ontzettend. Ze is in strijd met Gods Woord, dat ons alleen spréékt van voor of tegen, van geloovig of ongehovig, van levend of dood. En tegelijk is ze verderfelijk voor het leven, en de besliste bekeering wordt er door tegengegaan. Men leeft dan b.v. in ongehoorzaamheid aan Gods ordinantiën voort, men verwerpt Christus als den Zaligmaker voor zijn eigen persoon, twijfel en ongeloof worden gekoesterd en het geweten voor het zondige, ja misdadige van twijfel en ongeloof ongevoelig gemaakt, want .... men is toch een zoekende of



een bekommerde. Er zijn er toch velen, ja vele echte Christenen, die hen als echt hebben gekeurd, en daarom kan er dan in dien toestand worden volhard. „Want iemand kan het toch zichzelven niet geven?" Maar daarbij blijft het dan niet. Wat aan geloof ontbreekt, wordt dan met wettische werkheiligheid aangevuld en ziet, daar verrijst de Farizeèr, vol heilige waardigheid en verheft zich tegenover de eenvoudigheid des Evangelies en tracht ter neder te werpen, wat in waar geloof zich aan Jezus vastklemt, steunende op den eenigen Borg en Middelaar. En wanneer dezulken worden vermaand om toch de ordinantiën des Heeren te betrachten, zooals b.v. om Hem te erkennen als den Koning zijner kerk en zijnen dood te verkondigen aan het Heilig Avondmaal, dan trekken ze zich terug en zeggen dan, dat ze daartoe nog geen licht hebben verkregen, of dat ze nog zoo ver niet zijn. Zoo is er eene poging om God en de wereld te dienen, vroom te heeten en nochtans een_ vijand Gods te zijn. En daartegen moet met alle kracht gewaarschuwd, want velen zijn in dezen strik en strekken zichzelven en anderen ten verderve.
Tegen al dergelijke afdwaling nu roepen we met den Apostel U toe: „Of kent gij uzelven niet, dat Jezus Christus in U is?" Staat dus af van al dat zoeken van hooge dingen, van dat groot willen zijn in wettische werkheiligheid en onderzoekt uw hart of Jezus Christus in U is. Dit zult ge toch niet durven ontkennen, waar ge met uwe zonden, met uwe ellende, geene andere Toevlucht kent dan Jezus Christus, die aan het kruis stierf voor onze zonden en nu aan 's Vaders rechterhand is verhoogd. Niet een rusten op een „zoeken" of „bekommerd zijn", maar gestadige onderzoeking en beproeving van uw hart en niet rusten voor ge weer de levensader hebt gevonden en ge weer moogt belijden voor uw God, dat toch de diepte uws harten naar Hem uitgaat. Ziet, dan zal er weer geloofswerkzaamheid ontstaan, het verscholene zal te voorschijn treden, er zal worden geworsteld in de gebeden. En in die geloofswerkzaamheid zal de geloofskracht toenemen. Het kleine vonkske zal tot een kolenvuur worden en bij oogenblikken zal de gloed ach in woord en daad met kracht openbaren.
Zoo hoort ge dan, gemeente des Heeren, dat we uw belijdenis niet in twijfel willen trekken, maar integendeel U tot openbaring dier belijdenis in uw leven wenschen op te wekken. Want ge moet hier



kiezen of deelen. De halfheid, waarin zoolang de kerk heeft geleden, moet ophouden. Christus is in TJ of Hij is 't niet. Ja ook op dit laatste wijst ons de Apostel, wanneer hij ons tot kloeke beslistheid opwekt. Zingen we nu eerst: Ps. 26 : 2, 3 en 8.
HL „Tenzij, dat gij eenigszms verwerpeüjk zijt". Dat wil zeggen: Ge zult moeten erkennen, dat Christus in TT is, wanneer gij geene onechte Christenen zijt. Het grondwoord wil hier zeggen r „dezulken,
die de proef niet kunnen doorstaan". Wanneer derhalve de zelfbeproeving, zoo die bij hen zuiver kon geschieden, niets anders aan het Hebt zou brengen dan werken des vleesches, eigengerechtigheid en zondelust, maar geen spoor van liefde tot Christus te vinden ware.
Nu dan, een van beide is waar. Jezus Christus is in U en dan zijt gij een echt Christen, of Hij is niet in U en dan zijt ge een Christen in naam, een naam-Christen. Beiden kunnen in de gemeente zich bevinden. Niet allen, die in de kerk zijn, zijn ook van de kerk. Er kunnen allerlei uitwendige, vaak zondige redenen zijn, waarom men zich bij de kerk voegt. Alleenlijk, zoolang dit niet met overtuigend bewijs openbaar is geworden, blijven we U als waarlijk van de kerk zijnde beschouwen en verwachten we dan ook, dat ge als zoodanig U steeds meer en meer zult openbaren.
Maar, en hierop doelt de Apostel, ook voor uw eigen bewustzijn moet dat meer en meer helder worden. Langs den weg van zelfonderzoek komt ge tot meerder beslistheid, daar het toch maar een van beiden kaa**2ijn: een echt Christen of een naam-Christen.
Wanneer we nu nagaan, waarin de kenmerken van een echt Christen gelegen zijn, dan moet allereerst opgemerkt worden, dat een echt Christen niet volmaakt is en zonder zonden. In vijandschap wordt dit wel geëischt door de wereld, maar de werkelijkheid kan daaraan niet beantwoorden. Met gedachten, woorden en daden blijven de geloovigen telkens meer Gods geboden overtreden. Maar met een groot verschil bij de wereld. Uiterlijke en geruchtmakende zonden worden met kracht tegengegaan en komen daardoor veel minder voor dan bij de wereld, die zonder God leeft. En, waar er overtreding is van Gods geboden, daar is onrust, straks gevolgd door droefheid en ware verootmoediging voor Gods aangezicht. Ware geloovigen zijn dus niet volmaakt, maar toch tot God bekeerd en



daarom aller zonden vijand. Door den Heiligen Geest is in hun hart gewerkt de grond van de gehoorzaamheid aan Gods wet, namelijk de liefde. Liefde tot God en den naaste, en dus haat tegen alle afwijking van Gods heilige geboden.
En niet alleen is alzoo hun levensbestaan geheel veranderd en omgekeerd, maar ook komt de werking des Heiligen Geestes in Iran hart hierin uit, dat Jezus Christus in hen is en dat zfraieh hiervan bewust worden. Hierin bestaat toch juist het werk des Heiligen Geestes voor ons bewustzijn, n.1. om Jezus Christus in zijne volheid van genade ons te openbaren. En zoo leeren we verstaan, dat Jezus Christus in ons is. ■
Laten we onderscheidenlijk nagaan wat dit zegt. Jezus is in ons.' Zijn naam is Zaligmaker. Hij maakt zijn volk zalig van hunne zonden. Hij neemt hunne zonden weg en stelt daarvoor eene volheid van geluk in de plaats door zichzelven te géven en den rijkdom zijner genade. Daarom dan ook wordt door zijne discipelen geleerd om alle zaligheid bij Hem, bij Hem alleen te zoeken en daartegenover de genietingen der wereld op haar waarde te schatten en het hart daarvan af te trekken. Jezus in ons! Maar dan is ook bij Hem het zoetste genot en dan gaat de liefde uwer ziel naar Hem uit. Dan leert ge Hem ook meer en meer kennen en begeert ge Hem ook meer te leeren kennen, omdat ge weet, dat in Hem al de schatten der wijsheid en der kennis verborgen zijn. Dan leert ge tot Hem vluchten, op Hem vertrouwen en al uwe nooden Hem klagen. Dan zoudt ge liever alles derven, dan de liefde van dien Zaligmaker te moeten missen. Jezus in ons! Dit is maar niet eene bespiegeling des verstands, maar een genot, een leven, eene werkelijkheid in ons zieleleven. Niet maar eene zaak waarover men spreekt en die men dan weer opzij zet, maar eene werkzaamheid der ziel, die ons vaak zoo kan aandoen, dat bij dagen en bij nachten, bij ons opstaan én bij ons nederliggen, daarmede ons hart vervuld is en alsdan ook onze mond getuigt van de gemeenschap met dien Zaligmaker.
En die Jezus is de Christus! Daarom zegt ook Paulus: Jezus Christus is in U. Want voorzeker om uw Jezus, uw Zaligmaker tezijn, moest Hij als de Christus, de van God gezalfde Profeet, Priester en Koning, werkzaam zijn. En juist daarin immers ligt de zaligheid



van dien Zaligmaker voor U, dat Hij als Profeet U Gods Raad openbaart? En dat Hij als Priester zichzelven voor U offerde en voor U bidt in den hemel?' En dat Hij-als Koning U regeert, beschermt en onderhoudt? Welnu, deze Jezus, die de Christus is, is in U. Hij werkt dat drievoudig ambt in U uit. Niet alleen maar ten uwen nutte, maar bovenal ter eere Gods. Hij, de Christus, werkt in U als Profeet, Priester en Koning, opdat gij zoudt worden toebereid om te verkondigen de deugden desgenen, die U geroepen heeft uit de duisternis tot zijn wonderbaar licht. Het is dus maar niet enkel te doen om genot voor uzelven, maar bovenal om de eere Gods. En daartoe nu moet Christus, die in U is, ook openbaar komen in uw leven en wel in drieërlei opzicht. De geloovigen hebben de roeping in de eerste plaats om als profeten Gods de waarheid te verspreiden en die te handhaven tegenover alle onrecht en leugen, die door satans invloed overal heerschappij oefent. In de tweede plaats moet de barmhartigheid van den Hoogepriester aan U bewezen in de uitdelging uwer zonden en de vertroosting van zijne ontferming ook U nopen om barmhartig te zijn jegens ellendigen, zelfs ook jegens uwe schuldenaren, opdat blijke dat Christus ook als Priester in U woont. Dan zullen ook uwe gebeden voor veler nood en lijden niet achterblijven en zal alzoo het volk des Heeren nog priesterdienst, verrichten in smeeking, maar ook in lof- en dankzegging. En eindelijk, moge ook Christus als de Koning in U openbaar worden. Blijke dat in uwen ernstigen strijd tegen zonde, wereld en satan. O, wanneer Christus, de Koning, in U is, dan kan daarmede geen heulen met zijne vijanden gepaard gaan. Er is dan derhalve ware bekeering, besliste verandering des harten en alzoo eene oprechte keuze om tot eere Gods te leven en al zijne en dan ook uwe vijanden te wederstaan.
Of gij een waar Christen zijt hangt dus niet af van den trap uws geloofs, maar wel van de waarheid van uw geloof. Het is maar de vraag of gij waarlijk in Jezus Christus gelooft. En daartoe heeft ieder zich nu en steeds te onderzoeken, beproevende of het hem waarlijk om Jezus Christus te doen is. Neen, ge wordt niet verworpen, wanneer ge als de tollenaar „van verre staat", maar nochtans smeekt „o God wees mij zondaar genadig!" Integendeel, gerechtvaardigd gaat ge af naar uw huis! Allen die waarlijk ver-



trouwen op de gerechtigheid van Jezus Christus, daar zij over hunne zonden in verslagenheid verkeeren en die haten en vlieden, kunnen zich verzekerd houden van zijne liefde, van zijne genade en vrede. Ge geeft dan het bewijs, -dat Jezus Christus in U is door den Heiligen Geest, die in U bidt met onuitsprekelijke verzuchtingen. Laat U dan maar niet ontmoedigen en afschrikken door die hooggevoelenden, die zoo van uit de hoogte op uwe zielsworstelingen nederzien en U, zoo ze konden, welhaast zouden vertreden. Maar weest integendeel verzekerd, dat de Heere uwe worstelingen kent en dat Hij U in liefde aanschouwt. Hij roept U, om versterkt te worden in het geloof, aan zijnen disch! Ge moogt aanzitten aan 'sKonings tafel en de Koning zelf wil U spijzigen met de keur zijner gaven. Aarzel dan niet, waar Jezus U roept, naar Wien toch uw harte uitgaat. Hij verwacht U. O, laat Hem niet tevergeefs nooden!
Of, zijt ge een naam-Christen? Neen, we onderstellen het niet, maar we bespreken alleen de mogelijkheid. Volgens uwe belijdenis zijt ge werkelijk een Christen. Maar hoevelen zijn er niet, die maar steeds terugblijven van 'sHeeren disch! Men zou daaruit moeten opmaken, dat ze dan zeker «aam-Christenen zijn. O, bedenkt eens goed, wat dat is ! Dan houdt ge de zonden maar vast tegen al de roepstemmen en vermaningen des Heeren in en blijft ge in uwe onbekeerlijkheid maar volharden! Dan verwerpt ge de gehoorzaamheid des Evangelies, terwijl ge dan vaak Uzelven nog als vroom en goed wilt doen kennen door eene wettische werkheiligheid, waarachter ge dan uw afkeer van het Evangelie der vrije genade verbergt. Dan zoekt ge Jezus niet, dan kent ge Christus niet, dan weet ge de breuk van uw hart niet, dan hebt ge zelfs geen besef van de schuld waarin ge leeft voor God. En dan verstaat ge ook niet, wat droefheid naar God is, wat genade is, maar dan ook niet wie Jezus is. Dan . . . zijt ge verwerpelijk!
Nu dan, weder noodigt de Koning zijne gemeente aan den disch. Zeker niet om zoo maar toe te loopen, maar met den eisch, dat ge Uzelven tevoren zult beproeven. En dit is voorzeker noodig voor hen, die als naam-Christenen maar voortleven; doch ook voor hen, die waarlijk den Heere hebben leeren zoeken. Zij, die in onbekeerlijkheid en werkheiligheid daar voortgaan, worden door het komende Avondmaal weder met allen ernst tot bekeering geroepen. O, móet
5



dan weder dit getuigenis tegen U geschieden? Ge zegt wellicht: ik zal mij niet bezondigen door toe te treden, en dan meent ge vrij te zijn! Maar het is zoo niet! Neen, zoolang ge in uwe onbekeerlijkheid volhardt, zijt ge nooit vrij. Met toetreden of wegblijven van het Heilig Avondmaal is de zaak uwer bekeering niet opgelost. Ge moet U bekeeren! Daarop komt het aan. En elk Avondmaal, dat naar Gods bevel wordt gehouden komt met dien eisch in 's Heeren Naam tot U: Ge moet aanzitten aan dien disch, maar daartoe moet ge U van harte tot God bekeeren! En wanneer ge nu weer geen gehoor geeft aan die roepstem, dan zal het komende Avondmaal U ten oordeel zijn. Ziet dus toe en leert als een ootmoedig zondaar of zondaresse vluchten tot Jezus Christus, die alleen U kan redden.
Maar ook zij, die waarlijk den Heere zoeken, hebben zich ernstig te beproeven. O, ge zijt reeds overtuigd, dat uwe zaligheid alleen bij Jezus is, en ge moogt de kenteekenen van ware genade wel bij U bespeuren. We verheugen ons hierover en bidden U eene rijke gemeenschapsoefening toe met uwen Zaligmaker, die thans aan 's Vaders rechterhand is. Wij bidden van den Heere, dat ge uwe harten eens waarlijk moogt opheffen in den hemel. Maar, dan hebt ge ook na te gaan of er ook banden en strikken zijn, die U naar beneden trekken en die dus losgemaakt moeten worden. Er kunnen zondige gewoonten zijn, die nog niet beslist vaarwel gezegd zijn. Er kan eene te ver gaande vriendschap zijn met de heden der wereld. Er kan eene slapheid in het getuigen zijn, eene traagheid in het benaarstigen. Er kan twist, haat, nijd zijn, zoodat zelfs broeders tegen broeders, zusters tegen zusters verdeeld zijn. Ja, wie zal al de verkeerdheid opsommen, die door Satans invloed en ons zondig bestaan wordt teweeggebracht? En nu staat het maar niet, zooals velen denken: Wie bekeerd is, mag aan tafel gaan, en wie onbekeerd is, moet er afblijven! Neen, ieder heeft zichzelven te beproeven. En zoo moet ook met het oog op den komenden disch worden losgemaakt, losgelaten en opgeruimd al datgene, wat ons hart aan deze wereld en hare begeerlijkheden verbindt en ons maar verhinderen zou om het op te heffen tot onzen God in den hemel. Er moet dus zijn eene vernieuwde bekeering, wederkeering tot den God van uw leven!
Maar weest dan ook verzékerd, dat uw geloof versterkt zal worden.



Ge zult dan met heilbegeerigheid toetredende uwen Zaligmaker ontmoeten. Hij zal zijn zegel zetten op het werk zijner genade in U begonnen en voortgezet. Hij zal U de vastheid van zijn Verbond en de onvergankelijkheid zijner onbegrijpelijke liefde toonen in de zichtbare teekenen van brood en wijn. En gij zult proeven en smaken, dat de Heere goed is. En uw loftoon zal weerklinken: „Loof den Heere, mijne ziel en vergeet geene van zijne weldaden!" Amen.
Nazang: Ps. 139 : 14.



EENE VERMANING OM CHRISTUS AAN TE KLEVEN.
LEERREDE OVER HEBREEN 13 : 13 en 14. Lezen: Hebr. 13 : 1—19. Zingen: Ps. 68 : 7; Ps. 16 : 6; Ps. 73 : 12 en 13; Ps. 126 : 3.
Geliefden in den Heere!
Het zal voorzeker niemand onzer eene onverschillige zaak zijn, hoe onze maatschappelijke toestand is. In tijden van geestelijke opwinding en daaruit vloeiende zelfmisleiding komt het wel eens voor, dat men stoffelijke zegeningen miskent en verwerpt, maar in den regel zijn we nog algemeen van meening, dat armoede is af te bidden en een matig bezit is te verkiezen; dat onderdrukking, leed, kommer en ziekte behooren tegengegaan te worden en betamelijke vrijheid, gezondheid en vreugde mogen worden gezocht. Vandaar dan pok, dat tegen onrecht en allerlei verkeerde handeling mag en moet geprotesteerd worden en alles in het werk moet gesteld worden om recht te verkrijgen. Zoo blijkt dan, dat ook de regeering van stad en land voor Christenen in 't geheel geene onverschillige zaak is en er dan ook moet gewerkt worden met alle gepaste middelen om ook in deze zaak te verkrijgen wat tot voordeel kan verstrekken en gelijk Christenen dat behooren te verlangen. Wie niet door over-geestelijkheid is aangetast zal dit gereedelijk toestemmen. En toch ligt ook hier een gevaar voor de hand. Men kan zoo lichtelijk vergeten, dat de genoemde zaken, hoewel van groot belang, nochtans maar tijdelijk zijn. Evenals ge op reis zijnde niet zegt, dat logementen, wachtkamers en reisgelegenheden U niet aangaan. Volstrekt niet, want ge hebt er telkens mee te maken. Maar, en hierop dient gelet, die logementen, wachtkamers en reisgelegenheden dienen slechts voor tijdelijk gebruik en ze zijn niet het doel uwer reis. Ge



blijft maar niet in een wachtkamer wonen, omdat ge die kamer zoo aangenaam vindt. Gereedelijk wordt dit toegestemd, wanneer het betrekking heeft op de gewone reizen. Echter vindt men opeens veel tegenstand, wanneer ditzelfde wordt toegepast op onze levensreize. Dan zijn er velen, die maar alles op hebben met de wachtkamer en het logement, maar die er niet aan. denken, dat de reis moet afgelegd worden en het ware doel moet bereikt. En dan nog vaak Christenen, geroepenen Gods, geroepen om Hem eeuwig te verheerlijken, en dezulken dan te zien vergeten welk reisdoel ze hebben! Dan zijn ze in de dingen dezer wereld al te veel verdiept \ dan worden deze wereldsche gemakken haast hun doel; en dan wordt er maar al te weinig aan gedacht, dat ons tijdelijk leven maar een doorgang is, eene voorbereiding voor het volmaakte, eeuwige leven der heerlijkheid om den Heere onzen God te loven en te prijzen. Daarom, wèl de wereld gebruikt; maar niet als doel, wèl als middel; niet als uw tehuis, wèl als een logement, een wachtkamer. En opdat ze niet voor ons een tehuis worde, is voorzichtigheid een eerste eisch, lijdzaamheid onmisbaar en inschikkelijkheid tegenover zooveel, dat we anders zouden wenschen, zeker verstandig. Al vindt ge veel, dat niet aangenaam is, toch kunt ge voor den korten doorgangstijd het er wel mede doen, want uw doel ligt verder, ligt hooger. Gods Woord vermaant ons ook telkens om toch niet aan deze wereld verkleefd te zijn. Laten we ook thans zulk eene vermaning voor U mogen ontwikkelen. Slaan we daartoe op Hebreen 13 : 13 en 14.
„Zoo laat ons dan tot Hem uitgaan buiten de legerplaats, zijne smaadheid dragende. Want wij hebben hier geene blijvende stad, maar wij zoeken de toekomende."
In dit slothoofdstuk van den brief aan de Hebreën vinden we een reeks van vermaningen tot onderscheidene plichten. Zoo b.v. vermaning tot broederlijke liefde, tot herbergzaamheid, tot medelijden jegens gevangenen en die kwalijk behandeld worden, tot kuischheid, tot het vlieden der gierigheid, en in het bijzonder in vs. 8—14 eene vermaning om de waarheid, de leer van Christus, standvastig aan te kleven en niet tot het Jodendom terug te keeren. Daartoe worden we dan allereerst gewezen (in vs. 8) op de onveranderlijkheid



van Christus en gewaarschuwd (vs. 9) tegen allerlei vreemde leeringen, want het Evangelie geeft ware sterking des harten, terwijl de onderhouding der Joodsche instellingen geen nut geeft. Tegenover de Joodsche instellingen hebben de Christenen een altaar en offerande, n.1. Christus geofferd aan het kruis. En de Joodsche ceremoniën zijn in Christus vervuld, want gelijk de lichamen der offerdieren buiten de legerplaats werden verbrand, alzoo heeft ook Jezus buiten de poort geleden. En van de offerdieren werd het bloed voor de zonde gedragen in het heiligdom door den hoogepriester en alzoo ook Jezus, de ware Hoogepriester en tevens offer, heiligt door zijn eigen bloed het volk. En opdat we nu deze leer der verzoening door Christus' bloed toch standvastig zouden gelooven, zoo wil ons de Apostel aanmoedigen, ja aansporen om toch van dien Christus gebruik te maken, om Hem waarlijk aan te kleven. Onze tekst bevat derhalve
Eene vermaning om Christus aan te kleven.
Hij leert ons dan:
I. . Wat daartoe moet losgelaten worden.
II. Wat daartoe moet aanvaard worden. Hl. Wat daartoe moet gekend worden.
I. Allereerst noodigt de vermaning ons om tot Hem uit te 'gaan buiten de legerplaats. Wanneer hier van eene „legerplaats" wordt gesproken dan wordt niet zoozeer gedoeld op een verkeer en in den strijd, alsof we vermaand werden het welversterkte kamp te verlaten en zonder eenige bedekking af te dwalen; maar dan wordt dit woord hier gebruikt in aansluiting aan vs. 11, waar ook van eene legerplaats sprake is. Daar wordt dan gedoeld op de rustplaatsen der kinderen Israëls in de woestijn. Buiten het leger der Israëlieten moesten de overblijfselen der offerdieren worden verbrand. Jezus, zoo lezen we verder in vs. 12, heeft „buiten de poort" geleden. Wanneer wij dan ook buiten de legerplaats moeten gaan, dan kan dit alleen bedoelen, dat wij moeten vaarwel zeggen wat ons van dien Christus, die buiten de poort heeft geleden, terughoudt.
Zoo wordt hier dan vooral gedoeld op het Jodendom en de wettische plechtigheden. Dit is geheel overeenkomstig den inhoud en



de strekking van dezen brief. Steeds wordt de meerdere heerlijkheid van Christus' hoogepriesterschap boven de Levietische bediening klaarlijk getoond. ' En ook hier weer is de toepassende vermaning in denzelfden geest. De schaduwdienst moet verlaten worden. Schaduwen beelden wel de zaak af, maar ze zijn de zaak zelve niet. Zoolang het voorwerp er nog niet is, moet ge U wel met de afbeelding tevreden stellen. Maar wanneer de vervulling is gekomen en ge blijft dan toch maar bij de afbeelding, dan toont ge weinig behoefte aan de beloofde zaak te bezitten en dan worden de afbeeldingen U tot een valstrik. Zoo het Jodendom. De vervulling van alle ceremoniën der Levietische bediening is gekomen in Jezus Christus. En toch houdt men de ceremoniën vast en wordt Christus verworpen. En zoo komt men dan tot het maken van eene wettische gerechtigheid. De vervulling van ceremoniëele diensten wordt dan het doel. En juist het omgekeerde van wat de schaduwdienst bedoelde, wordt nu verkregen. Hij bedoelde te wijzen op redding door genade, door bloedstorting van, een vlekkeloos heilige. En in de plaats daarvan dienen ze dan om het oog voor de genade te sluiten en de ijdele gedachte te doen post vatten, dat uiterlijke volbrenging van deze voorschriften ons rechtvaardig voor God zou stellen. En tot zulk een Jodendom zijn er steeds en ook thans velen vervallen. Hoewel gedoopt en als Christen bekend staande, zoekt men vrede in allerlei bijkomstigheden. Niet, dat men juist weer den Levietischen ceremoniëndienst wil invoeren, maar toch is eene wettische werkheiligheid dezulken niet vreemd. Men vervalt dan in allerlei regelen. Deze of die spijze en drank mag niet gebruikt worden, deze of die kleeding wordt geëischt, inzonderheid wordt dan de Zondag een dag van bijgeloovige vereering, zoodat zelfs de allernoodzakelijkste werkzaamheden niet dan schroomvallig worden verricht. Kortom, het wordt een godsdienst van doen en laten, alsof langs zulk een weg vrede kon gevonden worden voor het ontrust gemoed. Feitelijk wordt dan de genade van Christus verloochend en is men op ééne lijn met hen, die Jezus slechts beschouwen als een voorbeeld ter navolging. Neen, eigengerechtigheid en werkheiligheid brengen ons niet nader tot onzen Heiland, maar verwijderen ons van Hem. We meenen dan eene voldoening in onszelven te bezitten, die alleen in Christus is. En deze geneigdheid tot het Joodsche



I
zit zoo diep in onze natuur, dat daardoor vaak vele kinderen Gods van de volkomen vertroosting, die in Christus Jezus is, worden teruggehouden. Men zoekt dan in zichzelven wat alleen in Jezus is te vinden. Men wil dan reeds vruchten zien, voor men nog waarlijk in Christus gelooft. Ja, zelfs wordt dan gedacht en gezegd, dat men dan wel zou gelooven, wanneer die vruchten er maar waren. En zoo keert men de zaak om en wordt de ongeloovigheid vergoelijkt, terwijl dan met wettische werken wordt getoond, dat men toch wel vroom en goed is. Neen, het Evangelie leert ons, dat we als zondaren ■ en zondaressen, als goddeloozen, gerechtvaardigd worden door het geloof in Jezus Christus. En daarom, we moeten die legerplaats van Joodsche eigengerechtigheid en werkheiligheid verlaten.
Wanneer we nu den zin dér woorden mogen uitbreiden, gelijk we meenen dat deze tekst vordert, dan ziet de legerplaats niet enkel op den Joodschen ceremoniën-dienst, maar ook op al wat ons van Jezus terughoudt. En dan voorzeker is hier allereerst sprake van de wereld en hare begeerlijkheden. Wat voor de Christenen uit de Joden het Joodsche volksbestaan met alle daarbij behoorende plechtigheden was, dat is voor de geloovigen van alle eeuwen en aan alle plaatsen de wereld met hare aanlokselen. Op allerlei wijze verlokt ons de wereld om Jezus vaarwel te zeggen. En hierbij heeft zij de macht van het groote aantal tegenover het kleine kuddeke. Alle aanzien, eer en grootheid schijnt de wereld te kunnen schenken. Kortom, de beproeving is vaak groot en zoo Goddelijke ondersteuning ontbrak zou voorzeker een wederkeeren tot de wereld regel zijn. Ook uit die legerplaats nu hebben we uit te gaan. Dat wil dan zeggen, dat we hebben te belijden niet tot de wereld te behooren. Dat we wel in de wereld, niet van de wereld zijn. Eene belijdenis, die niet alleen in de kerk geschiedt, maar dagelijks ook door ons woord en levenswandel wordt bevestigd. Zulk eene belijdenis verwekt dan wel tegenstand, maar niettemin moet er in worden volhard, al werden we vervolgd en gesmaad. En niet alleen in het uitwendige is zulk een loslaten der wereld eisch, maar ook innerlijk. Onze wereldsche neigingen, zondige overleggingen en begeerlijkheden moeten met beslistheid vaarwel gezegd. En zoo ze weer dreigen op te komen, moeten ze met kracht worden tegengegaan. Want juist die neigingen in ons maken, dat de wereld buiten ons nog vat op ons kan



hebben. Dan zullen we ook tegen de aanlokselen der wereld strijden. We zullen inzien, dat het alles slechts klatergoud is en geene wezenlijke waardij heeft. Eri al moeten we om den naam van Christus ook het gebruik van wat de Heere ons vergunt zelfs missen, zoodat men. onze rechten miskent, dan moeten we liever alles verzaken en verdragen dan in 't minst van den Heere af te wijken. Daarom dan ook zien we zelfs toe op den omgang dien we hebben. Zoo we de legerplaats der wereld verlaten, dan zullen we niet in gezellig verkeer kunnen leven met de heden der wereld. Zulk een gezelschap kan ons niet meer voldoen. Daar is een andere toon, een ander doel, een andere gedachtenkring. Alles is er anders. En wie zich daar nog thuis kan gevoelen, heeft nog niet de wereld losgelaten.
Met dit loslaten der wereld bedoelen we echter niet een loslaten van het natuurlijke, zoodat we eigenlijk niet meer op aarde zouden kunnen leven. Integendeel, het is zeer zondig om het werk der Schepping en de gaven Gods in de natuur te verachten. Maar wat wèl moet gemeden worden, zijn de zondige handelingen, het misbruik der gaven, het onteeren Gods, in één woord de leefwijze, die tegen God en zijn Woord ingaat.
Laat ons dan tot Hem uitgaan buiten de legerplaats. Zulk eene vermaning prikkelt ons tot werkzaamheid. Niet dus, zooals sommigen zeggen, dat de zaak wel goed is, maar dat men maar moet afwachten of God het wil geven. Want, zoo zegt men, ons eigen werk is toch zonder beteekenis, ja, we staan er den Heere maar mede in den weg. Deze schijnvrome redeneering is zeer jammerlijk, tegen de waarheid en dus Godonteerend. Bij velen is gebrek aan kennis de oorzaak van zulk eene lijdelijkheid. Wat namelijk bij de wedergeboorte wel toepasselijk is, is nog niet toepasselijk bij de rechte betrachting van Gods vermaningen. Bij de wedergeboorte zijn we geheel lijdelijk, maar in de zaak van het loslaten der wereld en hare begeerlijkheden werkt de Heere door vermaning en overreding bij ons en doet het ons ter harte nemen door den Heiligen % Geest. Wij hebben eene verantwoordelijkheid voor God en moeten eenmaal rekenschap afleggen, wat wij met zijne vermaningen hebben gedaan. En daarom mogen we niet, onder welk voorwendsel ook, Gods vermaning verzuimen, maar moeten we integendeel werkelijk beginnen



te doen, wat de Heere eischt. Laat ons uitgaan! Laat los! En deze eisch des Heeren is juist zoo geschikt om onszelven te leeren kennen. Gevoelen we den eisch niet, dan is er ook geen zelfonderzoek. Maar erkennen we onze roeping om uit te gaan en zetten we ons daartoe aan het werk, dan eerst bespeuren we hoe ons hart aan de wereld verkleefd is en dat Goddelijke hulp alleen ons kan vrijmaken. Maar dan leert ge ook bidden; dan komt het beginsel des nieuwen levens, dat God U schonk, in werking; dan zal geloof en liefde zich meer en meer openbaren.
Zoo is dan duidelijk, dat zoowel Joodsche eigengerechtigheid en werkheiligheid als wereldsche begeerlijkheid en afwijking moeten losgelaten worden om Christus waarlijk te genieten. Buiten zulk een loslaten is er van een aankleven aan Christus geen sprake. We moeten uitgaan tot Hem buiten de legerplaats.
H. Nu is evenwel niet voldoende, dat losgelaten worde wat ons van Jezus terughoudt, we moeten ook tot Jezus gaan. Zoo leert ons dan ook de tekst, dat we tot Jezus hebben uit te gaan, zijne smaadheid dragende. Derhalve moet aanvaard worden Christus èn zijne smaadheid. Daartoe moeten we wiigaan buiten de legerplaats, waaruit blijkt, dat Christus ook niet in die legerplaats is te vinden. Niet in Farizeesche werkheiligheid noch in Sadduceeschen wereldzin is Christus te vinden. Hij is gezeten aan Gods rechterhand, verheven boven alle schepselen. Uw doel moet dus hooger liggen dan de wereld. Uw hart moet hemelwaarts stijgen, opdat Hij U van uit den hemel zegene, opdat zijn Goddelijk onderwijs uw deel zij, opdat ge moogt leeren uw God te loven en te prijzen. Daarom moet ook worden erkend, dat al het schoon dezer wereld niet is te achten bij de uitnemendheid der kennis Christi. Een bloot verlaten der wereld in uiterlijken zin baat daartoe niet. Ja, al zoudt ge U in een klooster of spelonk afzonderen, daarmede is nog niet het gaan tot Jezus volbracht. Zoo ons hart nog niet de wereld heeft losgelaten, dan moge eene uiterlijke bekeering nuttig en stichtelijk zijn voor 'onze omgeving en ook voor onze tijdelijke belangen, maar de ware bekeering ontbreekt., Deze doet ons tot Jezus gaan met onze zonden en ellenden, met onze zorgen en nooden. En dan is er ook in het hart met de wereld gebroken. Laat ons dan tot Hem uitgaan!



Zulk een gaan tot Jezus is niet anders te verstaan dan als een gaan des geloofs. Gelijk de Heere zegt: „Die tot mij komt, zal ik geenszins uitwerpen", en daar met dit komen tot Jezus bedoeld wordt het komen des geloofs, alzoo wordt ook hier met het gaan tot Jezus gedoeld op eene geloofswerkzaamheid, waardoor we van den verhoogden Heiland leeren gebruik maken. Het beteekent dan in de eerste plaats een gelooven in Hem. Ge ziet dan in Hem den van God geschonken Middelaar, uw Zaligmaker, die U als Profeet onderwijst in den rijkdom van Gods raad tot onze zaligheid, die als uw Hoo gepriester voor U offert en bidt, U zegent en troost, en die als uw koning U regeert, beschermt en bewaart. En deze Jezus brengt U weer in verzoende betrekking tot uw Vader in de hemelen, zoodat de rijke troost van de vergeving der zonden uwe ziel verkwikt en ge een vrede smaakt, die alle verstand te boven gaat. Alzoo dan gelooft ge in Hem én stelt ge dan ook uw vertrouwen op Hem. Dan legt ge de hand des geloofs op het offer Gods, dat voor U werd geslacht op Golgotha, maar dan ook ziet ge dienzelfden Jezus met eere en heerlijkheid gekroond om TJ te helpen uit allen nood.
Tot Hem uitgaan! Dat is niet alleen gelooven in Hem, maar ook hopen op Hem. Ziet Hem maar in zijne heerlijkheid. Deze is uw Koning, uw Leidsman ter overwinning! Hoopt op Hem en ge zult niet beschaamd worden. Hij is machtig U te helpen. Zoekt het toch niet langer bij de wereldsche beuzelingen en grootspraak, maar zoekt hulpe bij dezen door de wereld uitgeworpen, maar door God verheerlijkten Jezus. Welke zorgen U ook kwellen en hoe moeilijk en diep uw weg ook zij, Jezus zal U uithelpen en ter overwinning leiden. Ja zelfs, al ware alles U tegen en al scheen alles afgesneden, nochtans is Hij voor wie op Hem hopen een volkomen Redder. Daarom is de vermaning zoo tot ons eigen nut, want ze wijst ons zoo liefdevol op dien dierbaren Heiland, die ons van allen nood en dood verlost. •'■.-•;»
Laat ons dan tot Hem uitgaan! En dan vermaant ons de Heere niet alleen om te gelooven in Jezus en te hopen op Hem, maar ook, dat de liefde van ons harte zich tot Hem richte. Laten we Hem beminnen! Ja, voorzeker stemt uw harte toe, dat in de liefde tot Jezus eerst de kroon is en dat daarin ook het zuiverst bewijs ligt van de waarheid uws geloofs. Ziet, wanneer de liefde ontbreekt,



geloof is he^ niet. a e ^ Nu begtaat
rLte tr^ ^——-
z00 er meer waarachtig geloof ware m J*^^ ^ te
meer voor
geven op ^^^^ te groot. Maar bemerkt ons. Ons geloof te zwafc, ae g Hem
r;:1,jr s«* ™ -
ons aftrekt. En 1 rden er al op
tegenstand <**^™™££^ van zelfverloochening voorbereid, dat onze levensweg is een ™* alleen
en van f^^^i" *» smaadheid vermaand ™ ^^^'^ alle vleeschelijke berekete dragen. Dit gaat nu wei g 6 niettemin is het
ning in, en doet velen als ^ ^ereldsche vroo**
lonaef Radheid of hoogstens met heid wil wel e^ Je ' d maar ware geloof aanvaardt
eene eigengemaakte ' smaadheid, die om zijnent-
« Jezus en -aadheid^ Dat^ e ^ ^
wille wordt geleden. Een gevolg i» behoort, maar
De wereld heeft bemerkt, dat ge met meer tot haar behc>
integendeel bij Jezus, en daarom haat ze R



daarover niet, „want zij heeft Mij eer dan u gehaat" zegt de Heere. Neen, verwondert U veeleer, dat ge nog zoo weinig dien haat ondervindt. Dit komt wel allereerst hierdoor, dat de Heere ook zijne vijanden in zijne macht heeft, zoodat ze niet meer kunnen dan de Heere voor ons noodig oordeelt, opdat we niet zouden verzocht worden boven vermogen; maar ook moet het ons nopen tot zelfonderzoek en wel of wij zoo duidelijk waren in onze belijdenis als het behoort, of wij wel zoo beslist waren in het volgen van Jezus, of wij soms niet in een of ander opzicht wat water in den wijn hebben gemengd! Weest verzekerd, dat de wereld zich wel rustig en zelfs vriendelijk lokkend zal betoonen, wanneer ze bemerkt, dat ge haar iets wilt toegeven. Maar naarmate ge U meer beslist van haar afwendt en naar Jezus heen u keert, zult ge ondervinden, dat ge ook Jezus smaadheid hebt te dragen. En toch ligt daarin zulk een troost! Leest toch in den tekst! Er staat: „zijne smaadheid". De smaadheid, die vrij moeten dragen wordt hier de zijne genoemd. Hier wordt gewezen op eene innige vereeniging tusschen Hem en ons. Wij zijn leden van zijn lichaam en daarom is onze smaadheid de zijne. Wat ons wordt gezegd en gedaan, rekent Hij als Hem gezegd en gedaan. Vandaar ook zijn innig medelijden, zijn medegevoel met ons. O, wanneer wij worden gehoond, bespot, verguisd, geslagen, mishandeld, weet dan, dat uw Jezus dat alles gevoelt, ja veel ernstiger, veel dieper dan gij het zelf kunt gevoelen. Hij kent de kracht, de diepte, den omvang, de bedoeling van eiken smaad U aangedaan. En dan is Hij de machtige, maar ook de gewillige om U in dien smaad te ondersteunen en te bewaren.
Zijne smaadheid dragende! Voorzeker een weg tegen vleesch en bloed, maar tevens een weg van groote eere. Neen, geen wereldsche eer, maar de eere om in deze zaak met uw Meester, uw Zaligmaker, op eene lijn te worden gesteld. Zijne smaadheid moogt gij dragen. De dienstknecht is niet boven zijn Meester. Welnu gevoelt en erkent dan die hooge onderscheiding, die groote eere, dat ge even als uw Koning ook in den strijd moogt optrekken en dat ge met dezelfde wapenen als Hij wordt gewond en alzoo de lidteekenen ontvangt als zoovele eereteekenen van den geestelijken heldenmoed. O, zoo ge iets moogt gevoelen van dat voorrecht om in Jezus' leger te mogen strijden, dan zult ge voorzeker gewillig, ja blijmoedig de



smaadheid van Jezus dragen; dan zal er kloekmoedigheid zijn in het belijden met woord en daad en met ware lijdzaamheid zal gedragen worden wat in dien weg over U komt. Laat ons dan tot Hem uitgaan buiten de legerplaats, zijne smaadheid dragende.
Zingen: Psalm 73 : 12 en 13.
III. We worden vermaand om Christus aan te kleven. Daartoe moest wettische eigengerechtigheid en wereldsche begeerlijkheid worden losgelaten en daarentegen Christus en zijne smaadheid aanvaard. Maar om nu hiertoe te komen is eene bijzondere kennis noodig. Niet allen toch, die het vorige wel toestemmen en mede erkennen, dat de wereld behoort losgelaten en Christus aanvaard, komen tot die bekeering. Integendeel, velen maken allerlei uitvluchten, ze doen niet en willen niet doen, wat ze zelf zeggen toch noodzakelijk te zijn. En hoe dit nu komt? Omdat tot die daad van bekeering nog iets anders noodig is dan een bloot uitwendige redeneering. Er is voor noodig eene kennis, eene wetenschap, die ons geheel en al vervult en bezielt, eene kennis des geloofs. En daarvan spreekt vs. 14: „Want wij hebben hier geene blijvende stad, maar wij zoeken de toekomende". En alzoo dringt vs. 14 het vorige aan. „Want wij hebben" wijst dan op iets, dat wij weten of zeker toch behooren te weten. We moeten weten, dat we hier geene blijvende stad hebben, maar dat wij de toekomende zoeken. Wie dat niet weten, verstaan ook niet dit „want" van vs. 14 en zij missen dan ook juist die kennis des geloofs, die hen tot handelen aanspoort. Zij kunnen niet zeggen, dat zij hier geene blijvende stad hebben, want juist riekten zij er alles op in om hier maar te kunnen blijven, en als dit dan telkens blijkt te mislukken, dan is dit weer eene teleurstelling, waarop ze niet ernstig hadden gerekend. En nog veel minder kunnen ze zeggen, dat zij de toekomende zoeken, want daaraan gelooven ze niet, ze kennen die niet. Alzoo blijkt, dat waar deze kennis gemist wordt, er geen aandrang is om Jezus aan te kleven; maar daar, waar men weet hier geene blijvende stad te hebben, maar de toekomende te zoeken, daar is de kennis aanwezig, die ons aanvuurt om toch Jezus alleen aan te kleven. En op grond •van die kennis worden we vermaand. Derhalve is er dan bovendien



nog eene aansporing noodig, aangezien nog zoo vaak ons geloof zwak is en de kennis des geloofs niet altijd even helder ons voor de aandacht treedt. Laten wij nu onderscheidenlijk deze kennis nagaan in haar inhoud. Ze is allereerst ontkennend: „wij hebben hier geene blijvende stad". Geene blijvende stad voor den godsdienst. Jeruzalem zou verwoest worden en daarmede ook al wat aan Joodschen ceremoniëndienst zou doen denken, worden weggenomen. Wie dit nu wisten door het geloof, stemden dan ook toe, dat het dwaasheid zou zijn nog langer op dit aardsch Jeruzalem het oog te vestigen. Dit Jeruzalem had zijn werk gedaan als zijnde teekening van het hemelsche, dat in de komst van den Heere Jezus Christus zich begon te openbaren. Van dit aardsch Jeruzalem zou geen steen op den ander blijven. Daarom dan ook erkend, dat we hier geene blijvende stad hebben. Maar niet alleen het Jeruzalem van beneden, maar ook het uitwendige der kerk is eveneens voorbijgaande. Niet, dat dit uitwendige niet noodzakelijk is. Integendeel, de kerk kan op aarde niet bestaan of ze moet eene uitwendige gedaante hebben. Hoorbaar en zichtbaar is de kerk in deze wereld. En dit is naar Gods bestel. En wel zoo, dat we volstrekt niet vrij zijn om naar eigen goedvinden dit alles in te richten. Neen, het moet alles zijn naar den Woorde Gods. Maar — en hierop dient ernstig acht gegeven — ook dit uiterlijke gaat voorbij, van. hoe hooge beteekenis het ook moge wezen. En daarom moet er geen steunen zijn op deze uiterlijke dingen, maar op de weldaden, die aan Gods kerk worden geschonken. Daarom, wie belijdt, dat hij hier geene blijvende stad heeft, zal, als 'tmoet, nog liever de uiterlijke kerkinrichting prijsgeven dan dat aan de waarheid zou worden tekort gedaan.
Wij hebben hier geene blijvende stad. Dit ziet niet alleen op het godsdienstige, maar ook op het burgerlijke en maatschappelijke. Ook hiervan is de verwoesting van Jeruzalem het bewijs. Niet alleen als stad Gods, maar ook als de hoofdstad van de Joodsche natie is zij te gronde gegaan. Zoo belijdt ge dan, dat al wat deze wereld biedt broos en onbestendig is. Zoolang we in deze wereld zijn» hebben we haar noodig, we moeten allerlei dingen gebruiken om te kunnen leven. Ed allerminst mogen we de werken van Gods schepping verachten of versmaden. Neen, met dankzegging mogen ze genoten worden. Maar tevens moet erkend, dat alles voorbijgaai



Zelfs kunnen de geloovigen wel in deze wereld soms tot rijkdom en aanzien geraken. Maar toch -weten ze, dat rijkdom, eer, vermaak, voordeden, omgang met menschen, ja de wereld zelve — alles, voorbijgaat. De gedaante dezer wereld gaat voorbij. En dit weten alle ware geloovigen. Maar toch is het noodig, dat ze er weer telkens op worden gewezen, opdat die geloofskennis weer levendig zij en het hart niet worde afgetrokken door hetgeen toch maar voorbijgaat.
Alzoo wijst ons de Apostel hier op eene zaak, die we weten door het geloof en waaraan het geloof ook wordt gekend. In Christus gelooven en toch deze wereld en al het uiterlijke als blijvend goed te beschouwen is eenvoudig tegenstrijdig. Dit is in strijd met het nieuwe leven, dat God ons schonk door den Heiligen Geest. Dit nieuwe leven is niet van deze wereld en daarom kan het ook zijne bevrediging en zijn doel niet in deze wereld vinden. Het geloof kan zich in de wereld niet verlustigen. Het burgerschap der geloovigen ligt hooger, in den hemel. En daarom belijden ze: „wij hebben hier geene blijvende stad". En ze belijden dit niet met droefheid, maar met vreugde. Ze zijn verblijd, dat aan deze wereld een einde komt. En daarom betuigen ze, dat ze hier bijwoners, vreemdelingen, pelgrims zijn. Zoo spreekt het geloof. En ziet dan hier wat allereerst moet worden gekend. O zoovelen stemmen de waarheid toe met een historisch geloof, maar ze hebben nog nimmer zichzelven als vreemdelingen in deze wereld leeren kennen. Ze verwachten het nog steeds van goud en zilver en wat niet al. En zoo hebben ze er dan ook geene kennis aan, dat ze in deze wereld bloot staan aan vele droefheden en bezoekingen zoowel naar de ziel als naar het lichaam. Neen, zij die waarlijk Christus aankleven, kennen wel groote blijdschap, maar ook niet minder weten ze te gewagen van vele angsten en benauwdheden, daar zij gevoelen in deze wereld niet thuis te zijn. 'En hunne rechtvaardige ziel wordt dag op dag gekweld door het zien en hooren van de ongerechtige werken der goddeloozen. Zij worden ook menigmaal ontrust door bezoekingen des Satans, die zich van de overgebleven verdorvenheid bedient om te trachten hen in het verderf te storten. Ja gedurig zijn ze onderhevig aan verstrikkingen, bespottingen en smaadheden. Zouden ze dan begeeren, dat dit alles zoo bleef? Neen, ze zijn verblijd, ze zijn gelukkig, dat ze hier geen vast verblijf hebben. Immers hebben ze



deel in eenen onveranderlijken God en zijne liefde! Is daartegen de vastigheid van eene aardsche stad te stellen? Zijn niet de grootste steden verwoest en te gronde gegaan? Maar God is onveranderlijk en vergeleken bij dien Rotssteen van hun betrouwen, moeten ze erkennen dat alle wereldsche vastigheid en verzekering zonder waardij is, enkel ijdelheid. En dan de liefde van dien God te mogen kennen! Ja, dan erkent men, dat de üefde der wereld niets is dan zelfzucht, eigenbelang. Maar Gods liefde geeft, geeft zichzelven geheel en schenkt ons genade vóór genade. Neen, dan is het een voorrecht, dat we hier geene blijvende stad hebben, want zelfs de barmhartigheden der goddeloozen zijn wreed. En ook hebben ze deel in eenen onveranderlijken Zaligmaker, die hen verlost en redt, troost en bemoedigt. In Hem genieten ze blijdschap, vrede, zaligheid. En wat is hierbij te vergelijken in de wereld? Wereldsche vreugde is o zoo spoedig voorbij en de nasmaak is steeds zoo bitter. Allerlei genot biedt ze, maar 'tis slechts uitwendig schoon. Van binnen zit het verderf en te laat wordt het vaak betreurd, dat men aan dè verlokkingen heeft gehoor gegeven. Maar de liefde van Christus is onveranderlijk, steeds overvloeiende en ze doet het hart vaD blijdschap trillen en ze geeft lust en kracht om in 's Heeren wegen voort te gaan. Zullen ze dan het verblijf hier beneden verkiezen boven dien rijkdom van zaligheid? Immers neen! Ze zijn integendeel verheugd, dat ze hier geene blijvende stad hebben; veeleer achten ze alle dingen schadelijk te zijn om de uitnemendheid der kennis van Christus Jezus. En daarom wordt dan reeds door het geloof het hart opgeheven tot den hemel, waar Christus is, zittende ter rechterhand Gods. Daar is troost bij al de ellende en droefheid dezer wereld te verkrijgen, daar is verkwikking der ziel en eeuwige heerlijkheid. En die schatten zijn niet maar voor oogenblikken, maar duurzaam. Dit blijkt uit de onveranderlijkheid van Gods Verbond. Zijne beloften staan vast. Wat God gezegd heeft is onwrikbaar. Welk een sterkte dan voor de geloovigen en hun zaad. Ze mogen pleiten op dat Verbond en ze zullen niet worden afgewezen. En ziet nu daartegenover de verbintenissen dezer wereld.
Zoolang eigenbelang nog prikkelt, blijft men getrouw; maar wordt deze prikkel gemist, dan is spoedig het gegeven woord vergeten. En zoudt ge dan meenen, dat de geloovige niet verheugd zou zijn, dat



hij niet altoos in deze trouwelooze wereld behoeft te verkeeren, dat hij hier geene blijvende stad heeft? Neen, ze zijn gelukkig ook daarin, dat ze deel hebben in dat onveranderlijk Verbond Gods, zoodat niets hen kan scheiden van de liefde Gods en ze ook weten, dat ze niet om het glibberen van hunnen voet worden verworpen, maar vervangen. Hier hebben ze geene blijvende stad, maar daartegenover staat, dat ze recht hebben op de eeuwige heerlijkheid en gelukzaligheid. Niet, dat dit recht in hen ligt, maar alleen in Christus' verdienste, hun toegerekend en daarom niet minder zeker, maar integendeel daardoor juist volkomen zeker en ontwijfelbaar. En juist daarom zal het klatergoud dezer wereld, die voorbijgaat, hen niet duurzaam kunnen behooren.
Want wij hebben hier geene blijvende stad — en eene blijvende stad hebben we juist noodig — maar wij zoeken de toekomende — en die .is blijvende. Derhalve belijden wij dan ook eene kennis des geloofs te bezitten omtrent de toekomende goederen. Ook daaraan heeft een bloot historisch geloof geen deel. Het verstaat niet, dat we hier geene blijvende stad hebben en nog veel minder, dat we de toekomende zoeken. Gewoonlijk is men op dit punt Roomsch, en zegt dan, dat we die toekomende dingen maar moeten afwachten, maar dat we er eigenlijk niets met zekerheid van kunnen weten. Neen, Geliefden, zoo is de waarheid niet. Zij, die waarlijk gelooven, weten ook dat er een prijs is te verwerven. Die prijs is hun deel door Christus' verdienste en zij kennen hem en hebben hem lief en zien er naar uit door het geloof. En nu weten ze dat die prijs nog moet worden verkregen, dat er nog een loopbaan moet doorworsteld worden om hem te bereiken, dat daartoe ook moet afgelegd worden al wat in die loopbaan hindert of ophoudt. Ze zoeken de toekomende stad, namelijk de stad des levenden Gods, het hemelsche Jeruzalem. Ze zoeken die stad, waar rust is voor de geloovigen na al hun moeite en strijd; die stad, waar de eeuwige Sabbath in volmaaktheid zal worden gesmaakt. Ze zoeken die stad. Niet, dat ze die verloren hebben en niet kunnen vinden en ze overal moeten zoeken, waar zij te vinden zou zijn! Neen, dat de stad er is, weten ze en dat ze ook deel hebben aan die stad als burgers mogen ze door het geloof in meerder of minder mate met zekerheid genieten; maar als hier sprake is van zoeken, dan wordt gedoeld op een streven, een trachten



naar bet ingaan in die stad. Het doel staat dus vast, maar de zwarigheden van den weg daarheen moeten worden overwonnen. En nu kan die weg vaak zoo donker zijn en zulke hooge bergen kunnen het vooruitzien zoo belemmeren, dat menigmaal de nood zeer hoog klimt en bijzondere oefening noodig is om het rechte 'pad te vinden. Welnu, zoo zegt ons nu Gods Woord, indien ge dan waarlijk dat doel voor oogen hebt, namelijk dat ge de toekomende stad zoekt, dat ge daarnaar streeft met oprecht geloof, welnu dan moet ge uitgaan buiten de legerplaats tot Jezus Christus, Hem aankleven, zijne smaadheid dragen. Dan zijt ge juist bij den rechten Gids. Al is dan uw weg nog zoo duister en moeilijk, Hij zal U niet verlegen laten. Die stad te zoeken zal dan ook moeten geschieden op de van God voorgeschreven wijze. En naarmate ge in dien weg meer vordert, meer en meer uw Jezus leert kennen, meer en meer geoefend wordt tot godzaligheid, naar die mate zult ge ook meer met zekerheid, met beslistheid, met blijdschap des geloofs kunnen getuigen van uw aandeel in die toekomstige heerlijkheid. Bedriegt U hierin niet. Een leven der zonde kan niet saamgaan met de verwachting der heerlijkheid. Wilt ge dus vorderen in het geloof (en welk geloovige begeert dit niet?) dan moet meer en meer een aankleven aan Jezus onze praktijk zijn, dan moet de wereld en hare be geerlijkheden worden losgelaten, dan moet er zijn een heilige worsteling; eene gedurige smeeking, dan moet er zijn een waar streven om Hem te gewinnen, die toch alleen de heerlijkheid van die toekomende stad is.
Daarom, gij die nog al uw genot van het heden, van deze wereld, van de zonde verwacht, ach leert toch te zoeken het heil in Christus. Al gelooft ge het niet, toch hebt ook gij hier geene blijvende stad. Eenmaal zult ge alles moeten vaarwel zeggen, al hebt ge nog zooveel vergaderd. En wat zal het dan zijn? O, leert dan nu nog bedenken, wat tot uwen vrede dient. Leert ook zoeken die toekomende stad! Allen, die haar waarlijk zoeken, zullen haar beërven! Amen.
Nazang: Psalm 126 : 3.























■BBS