GODDELIJKE UITREDDING
OP
HET KERSTFEEST.
EENE WARE GEBEURTENIS ,
naar het hoogduitsch, verhaald
DOOR
T. M. L O O 91 A IV.
UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLAND3CHE ZONDA03CHOOL-VEREENIQINQ.
tb AMSTERDAM,
bij H. H Ö V E K E R. 1869.
Prijs 10 Cent, 100 Ex. / 7.50.







GODDELIJKE UITREDDING
HET KERSTFEEST
EENE WARE GEBEURTENIS ,
NAAR HET HOOGDUITSCH, VERHAALD
door
T. 91. L 0 0 9EIA X.
UITGEGEVEN DOOR DE NEDER LANDSCHE ZON DAGSCHOOL-VER EENIGING.
te AMSTERDAM, bij H. H Ö V E K E R. 1869.







De geschiedenis van Jezus' geboorte acht ik u, mijn lezer, bekend te zijn. Daar wil ik u thans niet van spreken. Zij is u dikwerf verhaald. Elk kerstfeest hoort gij ze, en, naar ik hoop, met altijd meer genoegen; en zoo het noodig mogt wezen, herinner ik u dat gij haar in Luk. 2 lezen kunt. Ik wil u thans eene andere geschiedenis vertellen, die ik ergens in eene vreemde taal gelezen heb.
Gij weet 'zeker wel dat men in Duitschland den avond vóór den eersten kerstdag een vrobjk huiselijk feest viert. Dan heeft men er den kerstboom, beladen met geschenken, met nuttige en aangename zaken, daar de kinderen veel van houden. Dit doet men vooral bij die gelegenheid om het den kinderen regt duidelijk te maken dat wij aan de komst van den Heere Jezus op aarde, aan zijne mensch-' wording, alle mogelijke weldaden en zegeningen, zoowel voor ligchaan* als geest, voor tijd en eeuwigheid te danken hebben. Zoo wil men de aandacht der kinderen reeds op den dierbaren Verlosser bepalen. Ik vrees echter dat de kinderen meestal meer aan de gaven dan aan den Gever denken; maar dat willen wij nu maar zoo laten en hopen dat zij het allengs beter zullen inzien. De Duitsohers noemen dien avond voor kerstfeest „de heilige kerstavond of de heilige Christusavond." Wat er niet lang geleden op zulk een avond gebeurde, wil ik u dan nu gaan vertellen.



Het kerstfeest naderde. Spoedig zou men in alle kerken het hooren verkondigen, als ware het voor het eerst: „Ziet, ik verkondig u groote blijdschap die al den volke wezen zal, namelijk dat u heden geboren is de Zaligmaker, welke is Christus de Heer in de stad Davids. En dit zal u het teeken zijn: gij zult het Kindeke vinden in doeken gewonden en liggende in de kribbe." De heldere witte sneew lag op de daken der huizen. Hier en daar schitterden reeds uit enkele vensters de lichten van de aangestoken kerstboomen. Het klokkenspel speelde de wijze van het derde onzer Evangelische Gezangen of van Ps. 89, en onwillekeurig stemde men in met de woorden:
U, Christus onzen Heer, bekleed met Majesteit!
U, 's Vaders eengen Zoon, zij lof in eeuwigheid! Het menschdom lag in schuld en vloek voor God verloren, Gij werdt, den mensch tot heil, uit eene maagd geboren; Gij hebt aan 'tkruis voor ons den dood zijn magt ontnomen, Zoo baandet G'ons den weg, om weêr tot God te komen.
Het weêr was tamelijk zacht, en toch spoedde de menschen zich langs de straten om weer in huis te komen. Het was de vreugde van den kerstavond, die hen dreef, do liefelijke kerstavondvreugde.
Op een vlieringkamertje in de Kloosterstraat in Berlijn — gij weet dat is de hoofdstad van Pruissen, eene mooije, zeer groote stad, nog grooter dan Amsterdam; ik heb het zelf gezien, — daar stonden twee kinderen voor het raam en keken zwijgend uit op de met sneeuw bedekte straat, waarin de gaslantarens reeds brandden. Juist luidden de klokken het heilige kerstfeest in. Het oudste der beide kinderen was een meisje van acht jaren. Haar kleinere broertje, die naast haar voor het venster stond en de hand op den schouder van zijn zusje gelegd had, was eerst voor weinige weken zes jaren oud gewórden. In de donkere kamer die maar van het allernoodigste huisraad armelijk was voorzien, zat



eene jonge vrouw, bezig om het avondeten gereed te maken, dat heel karig was. Het was de moeder van de beide aan het venster staande kinderen.
- Maar moe-lief, het is voor ons toch ook kerstfeest?" vroeg op eens het ventje.
De vrouw keek op, toen zij de vraag van haar kind hoorde. Zij zweeg eene poos, maar antwoordde daarop met eene bewogene stem:
— Ja, Paulus, het is ook voor ons kerstfeest. Het is voor rijken en armen.
— Ik krijg toch ook wat, niet waar? vroeg het kind verder. Dc moeder zuchtte diep en stil. Daarop zeide zij!
— Zeker, mijn kind, als ge maar heel vroom en zoet zijt. Het kerstfeest brengt ons allen wat, en wij behooren ons over zijne gaven van harte te verheugen.
— Wat krijg ik dan, lieve moeder? vroeg de kleine Paulus met nieuwsgierige vreugde.
— Weet gij niet, antwoordde de moeder, „wat de engel in den heiligen kerstnacht op het veld van Bethlehem aan de aime herders gezegd heeftP
— O ja, dat weet ik heel goed! riep de kleine vrolijk uit. De engel zeide: „Ziet ik verkondig u groote blijdschap, die al de den volke wezen zal. Namelijk, dat u heden geboren is de Zaligmaker, welke is Christus, de Heer, in de stad Davids/'
— Nu, mijn kind, daarover kunt gij u ook reeds verblijden, dat gij zulk een goeden en lieven Zaligmaker hebt, en dat nu weder zijn heerlijke geboortedag nadert, waarop Hij voor ons een klein kind geworden is en daar in de krib van Bethlehem gelegen heeft.
— Maar brengt de heilige Christus mij dan niet ook iets anders mede? vroeg de onvermoeide knaap.
Ik moet hier mijn] lezer onder H oog brengen, dat de duitsche kinderen zich voorstellen alsof de Heere Jezus de geschenken nu zelf nog brengt, even zoo als vele kinderen bij ons dat van Sint



Nikolaas denken. Dat laatste bij ons vind ik niet goed, maar nog minder dat zij het zich in Duitschland zoo van den Heer denken. Dat is eene geheel verkeerde voorstelling, die schadelijk is. Daar i ïjjn de ouders zelve schuld van. Zij willen den kinderen regt duidelijk maken en sterk op het hart drukken dat wij alles wat wij ontvangen aan de tusschenkomst van den Heere Jezus te danken hebben; maar dat konden zij toch wel anders doen, zonder aanleiding te geven dat de kinderen zich zulke vleescheüjke en onware voorstellingen maken. Docb ter zake. Gij verlangt te weten wat Paulus' moeder op die vraag antwoordde.
De moeder stond op van haren stoel, ging naar het venster, omarmde hare beid©.kinderen en zeide toen onder tranen:
— Neen, mijn kind, iets anders zal Hij u ditmaal niet brengen. Misschien wanneer vader te huis komt en het hem op zijne reis goed gegaan is. Maar als hij niet komt, of als zijne reis niet gelukkig is uitgevallen, dan zullen wij ons met deze kerstvreugde moeten tevreden houden.
Ge kunt denken dat dit den kinderen niet voldeed. Zij keken stil en droevig voor zich heen. De moeder rolde de eene traan na den anderen uit de oogen. Zij ging weg, om die, zonder dat hare kinderen het bemerkten, in de donkere kamer af te droogen. Onderwijl zij hiermede nog bezig was, kwamen beide kinderen naar haar toe en bestormden haar met hun verzoek om dan toch met haar naar de kerstmarkt te gaan. Op dien dag en avond zijn de winkels goed voorzien van allerlei nuttige en mooije goéderen, en in de steden van Duitschland is er dan op een der pleinen eene markt waar groene denne- en sparreboomen nevens al die voorwerpen te koop zijn uitgestald, welke men dan ten geschenke geeft.
De moeder die aan hare arme kindieren, wien zij niets geven kon, ten minste dit genoegen wilde aandoen, stemde hierin gereedeljjk toe. Niet lang daarna verbet het drietal met elkander hét kamertje en wandelde de Kloastersjferaat af naar de Koningstraat



en van daar naar de kerstmarkt, die op het slotplein en in do tweede straat gehouden werd.
De arme jufvrouw Zöllner, zoo heette zij, had niet zonder reden geweend. Zij had in de laatste jaren vrij wat kommer doorgestaan, menige ontbering geleden. Haar man was eens een welvarend koopman geweest. Zij hadden voedsel .en deksel voor zioh en hunne kinderen gehad, en het had hun aan niets ontbroken, zoo zelfs dat zij niet slechts het noodige, maar ook alles in overvloed konden bekomen. In het droevige jaar waarin de handel een zwaren schok leed , en het eene handelshuis na het andere bezweek, had ook hun welvaren een haastig en onverwacht einde gevonden. Door den val van onderscheidene handelshuizen waarmede hij in naauwe betrekking stond, had de heer Zöllner aanzienlijke verliezen geleden. De eene slag na den anderen had hem getroffen. Wijl hij vlijtig en voorzigtig was, zou het hem welligt gelakt zijn, zich weder te herstellen en zijn handel, alhoewel met minder middelen en meer in het klein, door te zetten. Maar zijne schuldeischers hadden het hem moeijelijk gemaakt. Een onder hen vooral, de rijke koopman W. in Hamburg, was hard en onverbiddelijk tegen hem geweest. Hij had de betaling van zijne schuld onmiddelijk gevorderd. Vermits de ongelukkige man niet in staat was om te betalen, had hij zijne zaak moeten eindigen en zich failliet moeten verklaren, dat is onmagtig om te betalen. Van dien tijd af, bevond hij zich met zijn gezin in een armoedigen en bedroevenden toestand. Wel had hg op het kantoor van een berlijnsch handelshuis werk en verdiensten gevonden; zoodat hij zich daarvan mot vrouw en kinderen, ofschoon op karige wijze, kon onderhouden. Maar nog altijd drakten hem de verbindtenissen, die hij had moeten aangaan, en waardoor hij van zijne schulden gedurig moest afdoen. Het meest drukte hem de aanzienlijke som van vijftien honderd thaler (f 2700), die hij bovengenoemden koopman in Hamburg schuldig was, en die hij als eerlijk man ook gaarne wilde voldoen. Door onvermoeide vlijt en door velerlei



ontberingen, was het hem mogelijk geworden, van lieverlede van deze schuld drie honderd thaler af te doen. Maar het was nog altijd, twaalf honderd thaler, die hij den hardvochtigen man te betalen had. Eene groote, eene bijna niet te boven te komen som! Hij was voor acht dagen op reis gegaan, om eenige handelshuizen op te zoeken, door wier bankeroet zijn val veroorzaakt was geworden en die :*hans, naar hij gehoord had, weder in bloei waren. Hiftowilde beproeven of hij niet de aanzienlijke sommen, die zij hem reeds 8 lang schuldig wairen, van hen ontvangen konde eai daarmede zijn onverbiddelijken schttldeischer voldoen. Heden op den kerstavond, had hij weder willen terug komen om de feestdagen in den kring van zijn gezin te vieren. Nog was hij niet gekomen en missahien eerst laat in den avond te verwachten. Daarom was aijne vrouw met de beide'kinderen uitgegaan, om hun nog waaraf de kerstmarkt te laten zien en hun daardoor eene kleine vreugde te verschaffen. Wij willeu hen nu een poosje hunnen weg laten gaan en hen eerst weder opzoeken , nadat wij eens omgezien hebben naar een man die digt achter hen loopt en aandachtig naar de gesprekken van die moeder met harekinderen schijnt te luisteren.
In het logement „De kroonprins" in de Koningstraat te Berlijn, was in den namiddag een vreemde heer_ aangekomen. Hij was een aanzienbjio «n bejaard man met sneeuwwit haar, en wilde zich eenige dagén in de hoofdstad ophouden, om hier noodige handelszakeBoaif te maken. Hij had zich eene mooije kamer laten aanwijzen. Nadat hij in dien namiddag eenige boodschappen had ijerrlgt, was hij tegen de schemering naar zijne kamer terug gekeerd. Daar zat hij in gedachten voor het venster en keek uit naar de golvende scharen der menschen die zich in de Straat heen en weêr bewogen. Hij hoorde dejdokken van twee kerken het bi<aflijke feest iulniden. — „Kerstfeest!" zoo klonk het klokgelui hem in de ooren. Hij wierp zich achterover in zijn leuningstoel, vouwde de beide handen en verzonk in diep gepeins. — Kerstfeest! o, het Wjésoben-isehoone tijd geweest, toen hij nog als een wakkere knaap



in het huis zijns vaders lustig om den lichtenden kerstboom rondsprong. Het was eene vrolijke schaar van broeders en zusters geweest die met hem aan den rijk gedekten kerstdisch in het ouderlijk huis gezeten hadden. Waar waren zij allen gebleven? Zij sliepen allen reeds, de een hier, de ander daar, onder den stillen heuvel of op het kerkhof. Hij was de laatste die van hen nog overgebleven was. — Kerstfeest! o het was een heerlijke tijd geweest , toen hij zelf in zijn huis den kerstboom aansteken en den kerstdisch gereed maken kon! Destijds leefde nog zijne lieve, trouwe vrouw, met welke hij vijf-en-dertig jaren lang in vreugde en leed vurig verbonden was geweest. Destijds leefden nog zijne beide kinderen, zijn vrolijke Theodorus en zijne lieftallige Marie. Waar waren zij gebleven? Zij lagen naast elkander op het kerkhof te Hamburg. Hij was de laatste die eenzaam en verlaten in het groote, ruime huis overgebleven was. Naast hunne graven was nog eene plaats vrij en leeg gelaten. Die plaats was voor hem bestemd. En hoe lang zou het nog duren, dat men ook hem zou uitdragen en hem naast* zijne geliefden ter ruste neder leggen? — Kerstfeest! o hoe vele harten klopten van vreugde bij het naderen van dit feest. En hij wist er niets van. Met al zijn geld kon hij, ijich niet ook maar een wfejrogje van deze kerstfeestvïeugde koopen. Hij had immers geen enkel menschenhart, dat hij nog eene blijdschap bereiden, in wiens blijde oogen hij zich op dit feest spiegelen en in wiens vreugde hij zich verlustigen kon! — Kerstfeest! o, het zou voor hem het best zijn, als dit het laatste, het allerlaatste Kerstfeest ware, dat hij op aarde beleefde. Hoe zacht, hoe rustig wilde hij dan onder den groenen heuvel slapen, naast zijne kinderen en zijne lieve vrouw! Dan was er aan allen kommer en ellende ?en einde. En ddar boven in den hemel, daar moesten geheel andere en veel schoonere feesten zijn.
Zoo zat de oude man in zijn leuningstoel te denken. Zijn mond beefde en vertrok vaü grimmigheid en weemoed. Er rolde hem



een traau langs de gegroefde wangen af. Op eens stond hij plotseling op. Hij moest er uit, onder de menschen. Hunne vrolijke beweging kon hem welligt nog weer opmonteren. Voort, naar de kerstfeestmarkt. H8 "wikkelde zich snel in zijne warme winterkleeding en stapte met een rustigen tred naar buiten om zijn voornemen ten uitvoer te brengen.
De vreemdeling ging de Koningstraat af en dan de brug over, waarop het standbeeld van den grooten keurvorst prijkt. Hij was nu op de kerstmarkt. Voor hem ging eene vrouw, met een meisje aan de eene en een jongetje aan de andere hand. Hij hoorde dat de vrouw tot de kinderen zeide:
— Daar ziet ge nu de kerstmarkt, lieve kinderen! Maar vergeet niet, dat al die mooije dingen niet voor ons zijn. Wij mogen er naar kijken en zoo er ons over verblijden. Maar wij kunnen er niets van koopen. Gij weet, uw lieve vader heeft er geen geld voor. Als hij geluking thuis komt en wat geld meebrengt, dan moeten wij het aan den koopman zenden die otts gedurig op de betaling van onZe schuld aandringt.
— Och, die stoute man! Hoe kan hij ook zoo hard tegen onzen lieven vader zijn! sprak haar dochtertje Anna. En de kleine Paulus balde zijne vuist er bij, alsof hij er dieu man eens duchtig voor tuchtigen wilde.
— Mijn lieve kind! zeg niet: Die stoute man! antwoordde de moeder.
— Maar waarom plaagt hij dan toch onsen armen vader zoo ? vroeg het meisje weder.
— Hij weet denkelijk niet, hoe hard vader dag en nacht moet werken, om ook maar het dagelijksche brood voor ons allen te verdienen. Hij denkt missehien, dat wij enkel uit onwilligheid de schuld niet betalen. Ach, kon hij maar onzen nood zien en ons klagen hooren. Hij zou vast wel medelijden en geduld met ons hebben. En als hij het dan niet had, dan zou hij zelf het meest te beklagen zijn. Al zijtt geld zou hem niets baten, als zijn hart van geen erbarming en liefde wist.
De kleine Paulus bad reeds lang niet meer naar moeders woorden gehoord. 'Zijne oogen zwierven in de welvoorziene winkels



rond en vergastten zich aan al de mooije dingen, die hier te zien waren.
— O, kijk toch eensj moeder! riep hij, wat mooije soldaten! Wat glinstert en schittert, dat! En hier, die geweren en die trommels ! En die mooije sabels! En die glinsterende trompetten! Och, ik wou dat ik toch maar iets van al dat moois kon krijgen!
— Maar, Paulus! riep op een zacht bestraffenden toon de verstandige zuster, hoe kunt ge mama nu zoo plagen? Ge weet toch, dat ze u niets koopen kan.
— Kindlief! sprak de moeder, geloof mij, het doet mij het meeste leed dat ik u geene kersttafel kan maken. Maar wij moeten dit jaar alles uitsparen. Welligt helpt ons de lieve Heer, dat wij in liet volgende jaar weer kerstgeschenken kunnen koopen. Denken wij maar: moeder Maria en het lieve kind Jezus zijn nog armer geweest dan wij. Zij hebben in een stal gewoond, en wij hebben nog ons aardig, warm kamertje. Het kind Jezus heeft nooit een kerstboom gehad, en is toch zulk een vroom kind geweest.
De vreemde heer, die achter de moeder en hare kinderen liep, had met steeds meerdere deelneming hunne gesprekken aangehoord. Hij dacht aan den ouden , lang reeds vervlogen tijd. Zóó was hij ook vroeger met zijne beide kinderen op de kerstmarkt geweest. Wat hadden zij dan wel, terwijl zij naast hem liepen, een pleizier gehad, als zij al het heerlijke dat op de kerstmarkt te koop was, aanschouwden! En wat was hij zelf vrolijk geweest, als hij de rijke kerstgeschenken voor. hen koopen en hun die geven mogt! Nu had hij niemand, niemand hoegenaamd, wienhij met hetkerst^ feest vrolijk maakte. Hij gevoelde zich nu weder zoo eenzaam en verlaten, als hij zich nog nooit in zijnideven gevoeld had.
Zoo waren zij aan het einde van het slotplein gekomen. Juist luidden de klokken van den dom om hen tot het Christusfeest te roepen. Daar sprak de moeder:
— Nu, lieve kinderen! willen wij in de kerk gaan. Daar



branden voor ons allen de kerstfeestlichten. Daar willen wij de schoone kerstliederen hooren en zingen. En dan willen wij weêr naar huis gaan. Misschien komt vader nu gaauw terug, en dan vieren wij toch ook een vrolijken kerstavond.
Dit zeggende, wendde zij zich met de kinderen, om naar den dom te gaan, waar de godsdienstoefening juist zou beginnen. De vreemdeling ging achter hen mede, zonder dat zij het bemerkten. Zoo traden zij gezamenlijk de kerk in. Hier zette de moeder zich met hare kinderen in eene der openstaande banken neder. De vreemde heer nam digllibij hen plaats. Hier zag hij voor de eerste maal de vriendelijke en liefelijke trekken van de jonge vrouw. De weemoed die haar omsluijerde, week thans voor de vrome aandacht die haar hart vervulde. Hij zag haar dikwerf ter sluiks met steeds toenemende deelneming aan. Daar klonken van het koor af de liefelijke kerstgezangen; daartusschen hoorde men de oude, altijd nieuwe kerstgeschiedenis. Dan weder zong de gemeente hare feestelijke en heerlijke liederen. De vreemde man werd door het feest diep bewogen. In langen tijd was hij niet in de kerk geweest. Met diepe aandacht luisterde hij naar het kerst-evangelie , en vooral tronen hem de woorden: „Vreest, niet, want ziet, ik verkondig u groote blijdschap, die al den volke wezen zal, namelijk dat u heden geboren is de Zaligmaker, welke is Christus de Heer in de stad Davids." Al den volke: dat klonk in zijne ooren en in zijn hart. Is ook voor u de Zaligmaker geboren ? Die vraag trof hem tot in de ziel. Hij gevoelde zich op dit oogenblik ellendiger dan anders. Hij zag zichzelven bij al het goud en zilver dat hij had, zoo arm. Hoe veel gelukkiger was de arme vrouw, die digt bij hem zat! Hij; zag het aan den glans van hare oogen en aan haar blijmoedig gelaat, dat de Zaligmaker ook voor\hmtr geboren was, en dat zij zich van harte in Hem verblijdde. Misschien al» hij dezen Zaligmaker had, zou hij zich niet zoo eenzaam 'en verlaten meer gevoelen. Misschien; kon hij dan ook zoo vrolijk zijn als de jonge moeder, die toch in



groote armoede en ontbering leefde. Hij vouwde onwillekeurig zijne handen, hij boog het hoofd, en een vroom gebed van smartelijke klagt en roerende smeeking ging door zijne ziel. Het steeg op naar den nu verheerlijkten Christus, wiens geboortefeest men vierde, die zulke gebeden zoo gaarne hoort, en er zich met zijne heilige engelen over verheugt. Nu klonk het ten slotte, zooals daar weleer de hemelsche heirscharen boven de velden van Bethlehem gezongen hadden: „Eere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de menschen een welbehagen!" Nu kon de vreemdeling van ganscher harte in dit loflied instemmen. Zijne ziel prees en loofde den Heer voor de zalige oogenblikken, die hij zoo even genoten had. Een zoete vrede vervulde zijne ziel. En hij stond op met de gelofte om nu voortaan ook naar het welbehagen van God te leven en te wandelen.
Toen de gemeente de geopende kerkdeuren uitstroomde, ging de vreemde man weêr achter de moeder en hare kinderen aan. Zij klommen juist de laatste trappen af, toen een man in reisgewaad de vrouw haastig tegemoet liep. Zij vloog blijde in zijne armen, en de kinderen huppelden vol vreugde om den gehelen vadér. Het was de koopman Zöllner, die zoo even van de reis was teruggekeerd. Hij had zijne woning gesloten en niemand thuis gevonden. Haar was het hem ingevallen, dat hij om dezen tijd met vrouw en kinderen gewoon was aan het Christusfeest in den dom deel te nemen. Welligt waren zij daar. Hij was daar heengegaan om zijne geliefden zoo spoedig mogelijk te omhelzen. Nu had hij hen gelukkig gevonden, juist toen zij het Godshuis verlieten. Nu gingen zij te zamen, om zich zoodra mogelijk in het stille kamertje met elkander over het wederzien te verblijden. Achter hen ging weder de vreemde man, die met blijkbare deelneming de hartelijke, en vurige begroeting aangezien had. Eene diepe ontroering zou men op zijn aangezigt hebben kunnen bemerken, toen hij dba man zag. Het was blijkbaar dat hij hem kende en dat hem het wederzien een weinig ontroerde.



. Nu, lieve man! sprak de vrouw, toen zij eenige stappen met
elkander gedaan hadden: — hoe is het u op de reis gegaan? Is het u gelukt eenig geld op te halen?
— God zij dank, ja, lieve Marie! antwoordde de man. Ik breng vijf honderd thaler mede, die ik van twee handelshuizen ontvangen heb. Maar dit geld helpt ons niets. Ik zend het heden nog aan den heer W. te Hamburg. De man kwelt mij onophoudelijk. H» zal althans mijn goeden wil zien, omdat ik hem alles geef "wat ik maar heb. Dit moet voor ditmaal onze kerstvreugde j^n. Weiligt dat mijn schuldeischer daardoor wat geduldiger wordt en mij ten minste tijd laat om hem van lieverlede af te doen.
Toen de vreemde den naam van den hardvochtigen schuldeischer van Hamburg gehoord had, was hem eene zeldzame zenuwtrekking over het aangezigt gegaan. Hij sloeg diep bewogen zijne oogen naar den hemel op. Daarna ging hij het echtpaar met hunne kinderen verder na, maar hieMzich een weinig meer op afstand, om niet van hen bemerkt te worden. Zij evenwel hadden hoegenaamd geen erg in hem, maar waren druk in vertrouwelijke gesprekken. Zoo kwamen zij aan de Kloosterstraat. Ook hier volgde de vreemde hen na, totdat zij eindelijk het huis bereikten waarin afwoonden. Nadat zij Baar boven gegaan waren, bleef de vreemde een langen tijd op de straat staan. Hij haalde zijn brieventasch uit den zak, en schreef daarin het nommer van het huis, dat hij bij het Schijnsel eener nabij zijnde lantaren duidelijk zien kon, op. Vervolgens ging hij stil en nadenkend naar zijn logement terug. Het was alsof hij het met zichzelven eens geworden was, wat hij doen wilde. Hij liet een bediende van het logement komen, en gaf hem eene menigte boodschappen, die hij hem, opdat de man er niets van vergeten zou, op een stuk papier voorschreef. De bediende beloofde alles punktuëel te zullen bezorgen. De oude man knikte hem met een vriendelijken lach toe. Hij zag er nu zoo opgeruimd en vrolijk uit, alsof hij werkelijk iets van de groote kerstvreugde ondervonden had, die al den volke



beloofd en bereid is. Daarna verliet hij weder het logement en ging den weg pp dien hij zoo kort geleden afgelegd had, namelijk naar btft huis in de Kloosterstraat.
Op zijne navraag beneden in het huis, of en waar de heer Zöllner hier woonde, kreeg hij het gewenschte bescheid. Hij klom drie trappen op en klopte voorts aan de deur. Zij werd geopend en hij trad de kamer binnen. Hij was te regt. Dat zag hij dadelijk bij het flaauwe licht dat eene kleine lamp door de kamer wierp. Daar zat de moeder met de kinderen, die hij beiden zoo lang en zoo ongemerkt vergezeld had. De vader, die de deur geopend had, stond voor hem. Hij schrok, toen hij den vreemden man plotseling zag.
— Mijnbeer W.! zoo riep hij met eene bevende stem. Hij moest het ergste duchten, daar zijn harde schuldeischer persoonlijk tothem kwam.
De koopman uit Hamburg — want ja, hij was het — liet zijn schuldenaar niet lang in den angst, dien hij hem door zijn binnentreden veroorzaakt had. Ook de jonge vrouw en de kinderen waren, zoodra zij de naam van den vreemde maar hoorden, verschrikt opgesprongen. Maar de vreemde sprak:
— Mijn waarde heer Zöllner! ik kom tot u, om u om vergeving te bidden, dat ik dikwerf zoo hard om de betaling der kleine som bij u heb aangedrongen. Ik meende dat gij uit onwilligheid aan uwe verpligtingen niet voldeedt. Nu weet ik dat ik mij daarin zwaar bedrogen heb. Gij zijt een braaf en eerlijk man! En gij hebt eene goede vrome vrouw, waarvoor gij God niet genoeg kunt danken, en lieve kinderen. Gij weet niet welke vreugdeen welken zegen ik aan uwe vrouw te danken heb. Maar nu dringt mij mijn hart, u voor allen nood en kommer die ik u veroorzaakt heb, schadeloos te stellen. Hier is de schuldbekentenis, die gij mij in den tijd hebt afgegeven. De schuld is betaald; ik schenk ze u en uwe kinderen tot een vrolijk kerstgeschenk.
Bij deze woorden had de heer W. de schuldbekentenis voor den dag gehaald en midden doorgescheurd. Vervolgens reikte hij zijn schuldenaar de hand en drukte die hartelijk. De man wist niet,



wat hem gebeurde. Hij kon riaauwelijks woorden vinden om zijn innigeu en hartelijken dank jegens zijn weldoener uit tc spreken. Bevende van vreugde stond de gelukkige vrouw van verre, en verlegen van blijdschap vleiden zich de kinderen tegen de moeder aan. Eindelijk omringden de gelukkigen den eerst zoo gevreesden man. Hij zag ze met een vriendelijk gelaat aan en zeide : „Komt, kinderen! nu willen wij met elkander een vrolijken kerstavond vieren \" Spoedig zat de vreemde in den kring van het hem zoo lief geworden gezin. De kleine Paulus had zich reeds op zijne knie gewaagd en verhaalde den ouden man, dien hij „grootpapa" moest noemen, wat hij alzoo op de kerstmarkt gezien had. Onderwijl hij daar aan bezig was, werd er aan de deur geklopt. De bediende uit het logement trad binnen, van twee mannen vergezeld. Maar dat was me een pracht! Zij droegen een uitstekend mooijen kerstboom, dien zij op de tafel zetteden, en dien de vader terstond moest aanstoken. Daarna werden de manden uitgepakt. Daarin waren allerlei rijke geschenken voor ouders en kinderen. Ook de soldaten voor Paulus ontbraken er niet aan. Er waren ook sabels en geweren, trommels en trompetten. Wat was het een gejuich in het kleine kamertje! En de koopman uit Hamburg wat zat die er gelukkig bij!
Het klokkenspel van de kerk speelde het lied: Nog juicht ons toe die zaalge nacht, Waarin 't gestarnt met nieuwe pracht, En 't englenheir inet nieuwe vreugd, Zich over Jezus' komst verheugd. Hij komt die 't beeld des Vaders draagt, Geboren uit een reine maagd, Gods Zoon in 't vleesch, der englen Heer, God zelf, Hij komt, elk zing' Hem eer. En Amen! riepen de gelukkige menschen.







W ——
Snelpersdruk Tan Roeloffzeu & Hübner, Amsterdam