ROEPSTEM
UIT
&e QLmstctb&m,
GEDRDKT
bij HOOGKAMER & COMP*.
ff. /J. Voorburgwal, over de Nieuwslraal, N°153.







ROEPSTEM UIT ZWITSERLAND.
BELIJDENIS
VAN
DE EENHEID DER KERKE GODS.
Den 13. Junij 1840, in eene zeer talrijke vergadering, welke ter oorzake van hot verjaringsfeest der Evangelische Maatschappij bijeengekomen, was., alzoq, al de harten, door éénen geest bezield, zich geopend vertoonde*, voor de aandoeningen, van eene godsdienstige dankbaarheid en eene onderlinge liefde, zoo stond een der peofessoren vtan de Theologische School op, om het voorstel te doen, dat er nog gedurende die zitting, eene commissie benoemd wierde, aan welke de last zoude worden opgedragen, om eene belijdenis op te maken van het geloof, hetwelk al de leden der vergadering gemeen hadden, en vervolgen^ aan alle Gereformeerde gemeenten eene nieuwe bekendmaking van hare eenheid uit te lokken.
Dit voorstel met algemeene stemmen aangenomen zijnde, werd er dadelijk eene commissie benoemd van zeven personen, om twee maanden later aan de jaarlijksche vergaderingen van het canton Waadland een ontwerp aan te bieden. De leden der commissie, den 8. Julij te Lausanne vergaderd zijnde, belastten de hecren



bübkier, hebxe d'aobigpsé en GAüssEN met het opmaken dier Terklaring van gronden, en bepaalden dat dezelve zoo kort zoude zijn als het voorgestelde doel zonde toelaten. Eene maand daarna, wanneer de drie groote dagen der godsdienstige maatschappijen van het canton Waadland wederkwamen, verschillende omstandigheden verhinderd hebbende, dat de leden der commissie zich allen te Lausanne vereenigd bevonden, las de opsteller van het ontwerp, de heer gausses, hetzelve voor aan eene vergadering, welke tot dat einde in het Oratoire bijeengeroepen was.
Zie hier dit ontwerp. Het is eene eerste proef, bestemd om van andere meer rijpe gevolgd te worden.
Aan al degenen, die, in welke plaats het ook zij, den naam jesu christi, beide hannes en onzes Heeren, aanroepen: genade en vrede zjfjtt vermenigvuldigdlv3
De gemeenschap der heiligen is eene wezentlijke zaak. Dewijl er op aarde eene gemeente bestaat van vrijgekochten, aangenomen in jezus christus, gewassehen in Zijn bloed, levende door Zijnen Geest, handelende door Zijne genade, en van Hem verwachtende den vrede der toekomende eeuw; zoo bestaat er ook onder al de leden dezer kerk, eene ware, levende, onvergankelijke eenheid , in ééne hoop, in ééne liefde en in één geloof, at
Hoe dierbaar moet voor al Gods volk deze gemeenschap der heiligen niet zijn, welke al de gemeenten der Christenheid in eene zelfde geloofsleer beleden hebben! Z3>a#«s de begeerte van onzen stervenden Heer; d§*t$lde prijs Van den arbeid zijner ziele. De wereld heeft niets, dat met dezelve kan vergeleken worden; Geen aardsch belang, geene kracht, geene wijsheid;, geene philosophie der wereld bragt iets dergelijks voort. Zij wordt noch door besluiten of instellingen, noch



door de banden eener kerkregering, noch door beloften of bedreigingen der menschen verkregen. Zij is bet werk van den Heiligen Geest, dat is, van die oneindige kracht, welke ten toon gespreid werd om jezds Christus uit den doode op te wekken, en die nog dagelijks betoond wordt in de bekeering der zondaren door de prediking van de leere des kruises. .,
.De geheele geschiedenis der kerk bewijst ons ook derzelver kracht. Zij brengt tot elkander alle jaren, alle standen, alle eeuwen, alle volken. Zij doet vergeten het tegenover elkander staan dei zeden, het verschil der talen, den afstand der plaatsen, den naijver der volken; zij vereenigt in aandoeningen van dezelfde dankbaarheid den rijke en den arme, den Griek en den Barbaar, het kind en den grijsaard. Zij heeft hun eenen zelfden Yader, eenen zelfden oudsten Broeder, eene zelfde verwachting gegeven; zij zien malkanderen aan als broeders, en dat wel voor eenwig. Zij vervroegt dus de beloofde dagen, waarin alle kinderen Gods, in volmaakte eenheid., slechts ééne kudde ouder eenen Herder zullen zijn.
Zoo menigmaal als deze eenheid duidelijk openbaar gemaakt is, heeft zij eene groote en heerlijke getuigenis gegeven voor de wereld en voor de kerk. Voor de wereld, door haar de goddelijkheid van het Evangelie te bewijzen: «Heilige Vader!» zeide onze Heere, «dat degenen, die in Mij gelooven zullen, één zijn, opdat de wereld bek enne, dat Gij Mij gezonden hebt.» Voor de kerk, door haar de magt en de ..heerlijkheid van haar Hoofd te herinneren : «Jeruzalem,» heeft de Psalmist gezegd, «is gebouwd als eene stad, die wel zamengevoegd is, en waarbeen de stammen opgaan, de stammen des Heeren, tot de getuigenis Israëls, om den naam des Heeren te danken» (Ps, CXXII: 4).



Men herinnere aich wat 4eze'!ï)atnd was in de eerste kerk. Toen bestond er geene nationaliteit, die haar stempelde; geen gouvernement, dat haar ondersteunde, >WHihériieenTormighetd| ■''ttebft'flii'Steden, noök'»Sn gods"dÜMK^en echter 5°w«llc eene bewonderenswaardige eti treffende eenheid onder »1> (Me ▼è^söfcilbtödë'-ï<iiterï§4!»heden! Gij zoudt sfeeUWfeeA 'fcèrk, en, om zoete spreken, slechts ééd huisgezin gezlai» hebben, van Spanje '4e! in de Indiën. 'SfESj waren slechts 'i£6É>4wfc •M'é&ne ziel,»!*ftaat er geschreven. Men zeide ovetMÈ"-: 4BMF,,;'hoe lief löj ^elfealadets'hSehben 1 en men hoorde zelfs, aafi&feeF^Sffide der tweede eeuw, den onheiligen iuciands *p"ottende nftlrbepen: «Hun wetgever<bë«ft Iwili doen gelooven, dal ^'aHen^flJeder* zijn, zoo da* zij zich verbeelden, dat onder hen alle goederen gemeen zij fff»5'"1
Haar ziet nog, hoe schoon SitóflfrGWe eenheid>«Wfli Gods volk voor de wereld vertoonde, in de'bnstnimige -dagen van de Reformatie. Hoewel van elkander gescheiden door groote afstanden, door tegenovergestelde zeden, door verschil van talen en door de meest raiteenloopende Staatkundige ^invloeden, deden<d**«wÊformeerde kerken, van hetf ieea*1 «kide van Europa lot Uiet andere, dè vèrWonderenswaardige overeenstemming der belijdëökse*'vatf'4ït»n geloof bewonderen. Hunne onderlinge Overeenkomst, hunne onverwachte eensgezindheid, hunne vë4Mariugen, waarvan men zeide, hoewePteH' onregte, dat dezelve met onderling overleg waren opgemaakt, hunne levendige en echter geheel overeenkomende overtuigingen, gaven, van Baden en Dantzig tot La Roebelle, van Schotland en Noorwegen tot aan de valleijen vanPiémont, eene heerlijke gelui-genis aan de waarhet* 'Gods.
Wel nu, veel geliefde broeders! dat de begeerte



onzes geloofs, dat ons gebed tot God zij, dat het ook zoo worde met de kerk in onze dagen. Het behoort meer dan ooit. De onweêrsbuijoa, diö zich over de wereld en de kerk schijnen op te heopen, Tragen zulks dringend. Wijders is het onze pligt. Het is de wil van jezcs cdbistos. Dat het dan ook de behoefte zij van alle zielen, die TI 13 vrijgekocht heeft!
Zekerlijk, indien de Christenen zich naauwer vereenigd hieldfn met hun goddelijk Hoofd, zij zouden zich digter bij elkander bevinden; en wij moeten erkennen, dat, wanneer onze eenighcid niet eensterqmiger en meer werkende is, zulks daar. Tan daan komt, dat onze ellenden er de zoetigheid van bederven en er den band van losmaken. Evenwel zij bestaat, die gemeenschap; hebben wij niet allen derzei ver aanwezen krachtiglijk gesmaakt? W»fil,onder ons, in het bijzonder, heeft dezelve niet reeds dikwijl» ondervonden in .dié; kerkvergaderingen van ohristelijke liefde, die onze negentiende eeuw jaarlijks in alle protestantsche landen liet bijeenkomen, om xich bezig te houden met de, verspreiding van de heilige Schriften en de kennis van j'ezus curistds oven de geheele aarde? Hebt gij niet onder die Christenen van allerlei benoeming, (verecnigd om elkander onderling aan te moedigen tot de dienst van Hem, die, hen allen met eene zelfde liefde omhelsd hebbende,, hen met één,en Geest gedoopt heeft,) dikwijls als een' voorsmaak gehad van de eeuwige blijdschap? Is het niet Waar, dat, indien iets u op aarde een voor» gevoel Tan de verteedering en de vreugde des hemels, heeft kunnen geven, het deze heilige kerkvergaderingenzijn, welke door de liefde worden zamengeroepen, en waarheen de liefde zich begeeft? Ja het ..niet vaar. dat gij toen begreept, dat de eeuwigheid niet te lang zal zijn voor zulke aandoeningen? Hebt gij niet gevoeld g



dat het eene goede en eene liefelijke zaak is, dat broeders te zamen wonen? Daar is het, dat de Heere den zegen gebiedt en het leren tot in eeuwigheid! Hoe menigmaal zouden wij, te midden van deze aandoenlijke en grondige blijdschap, begeerd hebben, dat wij de bloedverwanten, medeburgers, vrienden, die ons waard zijn, maar nog in onverschilligheid leven, in onze broederlijke vereenigingen konden brengen! Wanneer :aij zulke tooneelen bijwoonden, zeiden wij tot elkander; wanneer zij deze eenheid zagen, zouden zij dan zulk eene klaarblijkelijke getuigenis kunnen tegenstaan? Zouden zij niet erkennen, dat het Evangelie des kruiscs eene kracht Gods is? En zouden zij niet, op hunne aangezigten vallende, God aanbidden, gelijk de Apostel Paulus zegt, en verkondigen dat God waarlijk onder ons is? Waarlijk, zouden zij zeggen, de Heere is hier, en ik wist er niets van! 0! waarom heb ik niet eer zulke aandoeningen gekend! Dat zijn de voorsmaken der hemelsche vreugde; dit is hier het huis Gods, het portaal des hemels!
En wat is de band dezer eenheid? Wat is het geheim, wat is het levensbeginsel dezer gemeenschap?
Derzelver band, geheim, levensbeginsel, is het geloof, is eeniglijk het geloof; het is dat geloof, waardoor ieder geloovige zelf één wordt met jbïds -Christus ; het is die geestelijke en verborgene, doch wezentlijke en onvergankelijke betrekking, uit kracht waarvan alle geloovigen één zijn met hun hemelsch Hoofd, gelijk in het menschelijk ligchaam al de leden één zijn met het hoofd, dat hen bezielt en bestuurt. Neemt uit deze vergaderingen weg de waarheid, die wij gemeen hebben; neemt er uit weg de kennis van eenen zelfden val en van eene zelfde verlossing; neemt er uit weg het gezigt van het verzoenende bloed; neemt



er uit weg de tegenwoordigheid' en de goddelijkheid van eenen gemeenschappelijken Zaligmaker; neemt er nit weg die verlossing om niet, welke overvloediglijk bij Hem gevonden wordt; eischt van ons regtvaardigheid voor"Zijn aangezigt door ome eigene werken... en dadelijk hebt gij ons, met den geest des levens, den geest der vereeniging ontnomen; onze aandoeningen rijn; uitgedoofd; wij zijn onder elkander niet meer dan medeburgers of vreemdelingen; wij hebben geene andere handen meer dan die, welke ons aan alle kinderen van adam moeten verbinden.
Wel nu, laat ons deze' heilige en- krachtige eenheid, welke in de kerk bestaat, doen kennen; laat ons dat geloof, hetwelk er het levensbeginsel en de band vau is, bekend maken; laat ons zoeken deze geestelijke gemeenschap, welke wij in christelijke vergaderingen ondervonden hebben, meer uitgebreid in de kerke Gods te ondervinden. Hetgeen wij met zoo veel genoegen in eene vergadering van Zwitserland, van Frankrijk, van Engeland of van Duitschland beschouwden, laat ons ons toeleggen dit te zien over de geheele aarde; hetgeen wij wilden voortbrengen in de oogen van eenige vrienden, laat ons het on» ten pligt maken, laat het onze vurige begeertö rijn, zulks te toonen aan de geheele wereld; want de akker is de wereld, en de aarde is des Heeren! Ja, laat ons voor allen de deuren der kerk openzetten, opdat zij kunnen komen zien hetgeen er omgaat, en opdat •zij er een gerucht van mogen hooren uitgaan gelijk dat, hetwelk van het huis jozefs in de ooren van farao kwam; opdat liw ons .allen vereenigd vinden, als een eenig huisgezin rondom dien hemelschen jozef, dien wiji'ffew kocht hadden, maar die ons vergiffenis geschonken heeft, die ons zalig gemaakt heeft, en ons allen met



de armen Zijner onuitsprekelijke liefde wil omvatten ! i 4 %MlMH
Ja, zeer geliefde broeders uit alle landen en van allerlei naam! het geloof behoort ons hooger te doen opklimmen; wij moeten tot het hart van jezus opklimmen, en van daar moeten wij de kerk beschouwen; de luciantjssen van den tegenwoordigen tijd moeten nog van ons kunnen zeggen, gelijk in de tweede eeuw: «Ban wetgever heeft hun doen gclooven, dat zij allen broeders zijn!» Laat ons toouen, dat Bij het ons heeft doen gelooven! Laat ons die beloofde tijden vervroegen, medebrengen, dat er slechts ééne kudde en één Berder zal zijn!
En het is misschien om zoodanige uitkomsten te bevorderen, dat de Heere, (die dikwijls ten goede denkt hetgeen de menschen ten kwade gedacht hebben,) den kwijnenden, verdeelden en verwarden toestand heeft toegelaten, waarin de meeste nationale Gereformeerde kérken gevallen zijn, alsmede de onverschilligheid der gouvernementen, welke haar eertijds ondersteund hadden, en de losmaking der oude instellingen, waardoor derzelver inrigting werd staande gehouden. Misschien zijn deze groote ligcharacn, naar het vrijmagtig voornemen des 'Heeren, alleen met ziekte geslagen, opdat zij eene meer schoonc en bloeijende gezondheid zouden herkrijgen, en om de vorming van die groote Kerk voor te bereiden, welke eenmaal de geheele aarde bedekken moet. . .cjoCty
Laat ons dan aan de Kerk van Rome toonen, dat wij alleen de ware eenheid hebben, terwijl de hare er slechts eene stoffelijke nabootsing en eene versteende gedaante van is. Laat' ons haar doen weten-} .dat wij, met verschillende benoemingen en uitwendigheden, ons allen één gevoelen te zijn, onder het eenige be-.



stuur van onzen Hoogepriester, He altijd levend'e^ifc» tijd dezelfde, altijd medelijdende, altijd alleen de sleutels houdende van hel en dood, altijd magtig is om volkomen zalig te maken degenen, dia door Hem lot God gaan. Onze vereeniging is geestelijk en vrgj de hare is vleeschelnk, gedwongen en heerschapjHjröerend, Onze eenheid beslaat in de vereeniging met jezds christus ; de hare in de vereeirigjpg mo^J'djeai Paus, Onze eenheid bestaat in de overtuiging, in het verstand, in de liefde en in het geloof; de hare bestaat in eenvormigheid: door geweld is zij voortgebragt, en door vrees wordt zij staande gehouden.
- Maar laat ons ook• aan de van de Reformatie vervallene kinderen aantoonen, dat wij één zijn, . terwijl zij niet andere kunnen zijn dan verdeeld. Waar deze eenheid is, daar is het/ leren; waar zij ontbreekt, daar is de dood.
Nu dan, dewijl de hand, die ons. .aan elkander verbindt, het geloof is , dat ons allen met jezis ciirisw»iv«reenigt, zoo gelopren wij, bies te moeten-rwefr klaren wat dit geloof is; wij zullen te gel ijker tijd de besluiten zeggen, welke wij met de uitdrukking daarvan willen deen gepaard gaan. .
Dat men zich echter daarin niet bedriege, terwijl wij hier getuigenis van ons geloof geven, en terwij} wij verklaren dat, naar ons inzien, elk Christen Ml allen tijde bereid moet zijn het zijne te kennen te geven, zoo zijn wij" verre van iemand te willen fifta<" gen, dat hij zich daartoe bedienen zoude van dezelfde woorden als wij. In de eerste kerk haastte zich ieder herder, bij den aanvang zijner bediening, opentlijk belijdenis te doen van zijne hope, en de vrije uitdrukking daarvan aan alle andere dienaren der Chriftr tenheid toe te zenden, om daarvan zelf als een broeder



erkend te worden. Aldus was het dat allen met elkander overeenstemden, zonder dat iemand hunner een Voorschrift gegeven had. Doen wij ook zoo; en onze eenheid zal als een glans te voorschijn komen. Het geloof moet onze eenheid veroorzaken; en niet de eenheid ons geloof.
VERKLARING ONZER GRONDEN.
•■"TWéj gelooven, dat de Heilige Schrift, geheel door goddelijke ingeving geschreven, de éénige onfeilbare regel is van ons geloof.
Wij gelooven, dat men niet moet erkennen en aanbidden, dan één' éénigen God, den Yader, het Woord en den Heiligen Geest, aan wien de Heilige Schrift gelijkelijk al de goddelijke werken en eigenschappen toeschrijft.
Wij gelooven , dat, ten gevolge van den opstand onzes eersten vaders',' wij allen in zonde geboren zijn, onvermogend door ons zeiven het goede te doen, en over ons brengende, door een regtvaardig oordeel, de veroordeeling en den dood.
Wij gelooven, dat het eeuwige Woord, hetwelk in den beginne was, hetwelk met God was, hetwelk God was, en door hetwelk alle dingen gemaakt zijn, vleesch is geworden om te komen zoeken en zalig te maken dat verloten was.
Wij gelooven, dat deze jezus, EMiujin6Ky .de Zoon van God en de Zoon des menschen, de éénige Middelaar tusschen God en de menschen, aan ons in alles gelijk, uitgenomen de zonde, den dood gesmaakt heeft als een verzoenend offer in de plaats van de zondaren; opdat, allen, 'die in Hem gelooven, voor God geregtvaardigd worden, en het eeuwige leven ontvangen.



Wij gelooven, dat hel noodzakelijk is, dat wij wedergeboren moeten worden door den. Heiligen Geest, om deel te kannen hebben aan het koningrijk der hemelen; en dat het eene genade is, welke God uitwerkt door Zijne kracht in hen die gelooven, doende hen alzoo overgaan uit den dood tot het leven, en uit het geweld des Satans onder de heerschappij van God.
Wij gelooven, dat geene enkele van deze voorregten uit ons zei ven komt, dat het zoo vele gaven van God zijn, en dat het in het geheel niet is door onze werken; de ware gelooyigen uitverkoren zijnde in jezus chbistds, van voor de grondlegging der Wereld, en naar de voorkennisse Gods'des Vaders, tot .heiligmaking des geesles lot gehoorzaamheid' aan chbistds en besprenging met Zijn bloed.
Wij gelooven, dat zonder de heiligmaking, welke eene der vruchten is van de wedergeboorte der geloovigen en van de vereeniging hunner zielen met jezus Christus, niemand den Heere zien zal.
Wij verwachten uit de hemelen als Verlosser den Heere jezus chmstus, die ons vernederd, ligchaam veranderen zal, om hetzelve gelijkvormig te maken aan Zijn heerlijk ligchaam; en wij gelooven, dat er eene opstanding der dooden wezen zal, zoo wel der regtvaardigen als der onregtvaardigen; zullende dezen gaan in het eeuwige leven, genen in de eeuwige rampzaligheid.
Wij gelooven, dat God tegenwoordig alle menschen beveelt zich te bekeeren, dat jezus niemand terugstoot van hen, die tot Hein 'komen om het eeuwige levOn te hebben, en dat allen, die opregtelijk Zijnen naam aanroepen, behouden zullen worden.



Zoodanig zijn de gronden onzer hoop, gelijk het Woord Vftft onzen God ons dezelve heeft geopenbaard, en de Heilige Geëst de getuigenis er van in onze harten bevestigd heeft. Wij'belijden deselve hier, opdat onze broeders ons de hand reiken, eh opdat zij zeiven zouden Weten, aan welk merkteeken wij de kinderen Gods erkennen.
Wij weten echter, dat het noodzakelijk is, dat deze uitdrukking van ons geloof, indien het mogelijk is, nog duidelijker gelezen wordt in ons leven, dan wet in onze geloofsbelijdenis (Symbole). Het is hierdoor vooral, dat wij voof'flÉB" vragen het vertrouwen der kerk, en dat wij op dezelve zullen doen nederdalen dien Geest, die er zoo wel de band als het leven van is.
Overtuigd derhalve, dat het zekerste middel om de groote zaak der éénheid te bevorderen is, dat wij meer getrouw worden aan jezus curistus, en dat wij ons vereenigen met Zijne discipelen, door Hem te beminnen gelijk nij hen bemind heeft, gelooven wij, na deze belijdenis van ons geloof, de drie volgende verklaringen te moeten doen, Welke daarmede ia betrekking" staan.
YERKLAMMËN.
1°. Wij verklaren , onder inroeping daartoe van den goddelijken bijstand, dat wij voorgenomen hebben al de daden van ons leren en onze openbare en bijzondere bediening in de kerke Gods, aan deze heilige leerstellingen gelijkvormig te maken, en tién geene daad gewillig deel te nemen, welke daarmede in strijd staat.
2°. Wij verklaren, ten tweede, voor leden van de heilige algemeenc kerk te honden, allen die, deze waarheden opentlijk belijdende, zich begeerig toonen hun



leven aaü deselve 'gelijkvormig1 te doen rijn, wat voor het overige de naam moge zijn, welken men hun geeft, en welke ook de verschillende vormen, hunner godsdienstoefening en zelfs de verschillende inzigten zijn over leerstukken van eene ondergeschikte orde. Wij hopen altoos met hen verhonden te zijn in het toekomstige koningrijk, en wij wensehen het hier beneden te zijn in broederlijke gemeenschap van hart- en gedachtes.
3°. Wij verklaren eindelijk, dat, in ons oog, da pligt -der Christenen, hen nog verder behoort te brengen. Geroepen om hunne broeders te belijden en hun van verre te beminnen, behooren zij ook te verlangen om zigtbaar in de kerk met hen vereenigd te zijn door gemeenschappelijke handelingen en door eene xelfde godsdienstoefening. Eu hoewel wij dè eenighcid niet dóen bestaan in de gelijkvormigheid, dewijl onze geestelijke gemeenschap bestaat zonder de gelijkheid van begrip aangaande onze instellingen (l'ideniitè de nos instiiutions), desniettegenstaande verklaren wij nog, dat het in onze oogen behoort tot de pligten der broederlijke liefde en in het belang der kerke Gods, dat wij, de eend jegens den anderen, zijn aan" gedaan met eenen geest van vereeniging, en dat gemeenschappelijke daden, een wederkeerig vertrouwen en zigtbare banden ons elkander doen naderen zoo dikwijls en zoo nabij, als het onze onderscheidene overtuigingen over ondergeschikte punten zullen kunnen veroorloven; gedachtig zijnde deze opwekking van den Heiligen Geest: uSoo vele dan als wy volmaeckt zijn, loet ons dit gevoelen: ende indien gy yet andersins gevoelt, oock dat sal u Godt openbaren. Doch daar wy toe gekomen zijn, loet ons [daer in] na den selven regel wandelen, laet ons het selve gevoelen» (Phil. III: 15, 16).



aVoorts, broeders, zijt bigde, voort volmaeckt, zijt getroost, zijt eensgesint, leeft in vrede: ende de Godt der liefde ende des vredes sal met u zijn (2 Gor. XIII: 11). Amen !
De redactie van het Fransche Tijdschrift Archives du Christianisme laat op de mededeeling van bovenstaand stuk volgen:
«Wij vereenigen ons van ganscher harte met deze gedachten, met deze geloofsbelijdenis, met deze verklaringen, en vrij bidden God, dat al onze broeders in jezus christos in Frankrijk en in andere landen zich gedrongen gevoelen om er zich insgelijks mede te vereenigen.»
Ons insgelijks van harte er mede vereenigende, laten vrij bet nu bij bovenstaande mededeeling, en hopen er in een volgend Nommer op terug te komen. Het blijkt meer en meer, dat, hoezeer de booze werkt in de kinderen der ongehoorzaamheid, de Heere echter werkzaam is om de Zijnen te bereiden tot de meer opentlijke vereeniging ter belijdenis van Zijnen naam. Mogten er in ons vaderland velen gevonden worden, waarvan het in de toekomst des Heeren blijke, dat zij behooren tot dat ééne ligchaam, waarvan Hij het verheerlijkte Hoofd is.