GODS NAAM
BEKEND GEMAAKT DOOR
CHRISTUS.
DOOK
H. P. SCHOLTE, F. D. M.
AMSTERDAM, HOOGKAMER & COMPE. i 8 4 5.
Prijs 20 Cents.







VOORWOORD.
D eze Leerrede is bestemd geweest om, bij afwezenheid van den ondergetekenden, in de onderlinge bijeenkomst der gemeente te worden voorgelezen. Niet gewoon aan het schrijven van Leerredenen, zal men er waarschijnlijk naar de regelen der menschelijke kunst, aanmerkingen op kunnen maken. Ik vraag echter daarvoor geen verontschuldiging, dewijl ik geloof dat alles wat naar kunstregelen zweemt, zoo ver mogelijk verwijdert behoort te blijven van de verkondiging des Goddelijken Woords. Bij tooneelvoorstellingen mag de wereld naar kunst vragen, bij de prediking des Evangelies mag dit geen plaats vinden.
Wat de inhoud betreft, een ieder die dezelve leest, wordt ernstig en welmeenend verzocht, Gods Woord daarbij als de onfeilbare toetssteen te gebruiken. Menigeen zal er het een of ander in aantreffen waaraan hij niet gewoon is, diegene echter, die alsdan naar de maatstaf van een regt-



zinnig of kettersch systeem zou oordeelen en verwerpen, zou zich zelf misleiden. Bescheidene opmerkingen, broederlijke teregtwijzingen en belangstellende vragen zal ik altoos met erkentelijkheid ontvangen, alles echter wat uit de hoogte der menschen bij mij nederdaalt, zal ik onopgemerkt daar laten staan. Zoo de ter nedergeschrevene Leerrede, in ruimer kring, dan waarvoor dezelve oorspronkelijk vervaardigd werd, eenig nut slicht, ik zal er mij in verblijden, en Hem danken, Die mij alzoo gelegenheid gaf, om, te midden van zoo veel verwarring en beroering, een woord te spreken ter bevordering van Zijn koningrijk.
H. P. SCHOLTE, V. D. M.



EENE LEERREDE.
In de wereld pleegt men gewoonlijk veel belang te stellen in woorden van groote mannen, die eene openbare bediening bekleed hebben. Bovenal stelt men belang in woorden, gesproken aan het einde van zulk eene bediening, vooral wanneer men weet dat zij gesproken zijn in de overtuiging, dat hij, die spreekt, spoedig de aarde zal verlaten en de eeuwigheid voor zich ontsloten zal zien. Hoe zorgvuldig heeft men niet menigmaal zulke woorden opgevangen, hoe verlangend is dan niet een ieder, om met het gesprokene bekend gemaakt te worden, vooral wanneer men verneemt, dat zij licht verspreiden over de geheele, ten einde gebragle bediening van zulk een' man, ja als het ware de sleutel zijn, waardoor het geheel wordt geopend. Deze belangstelling wordt gewis vermeerderd, de aandacht wordt zeker des te meer gespannen, wanneer men tevens verneemt, dat die woorden van het hoogste belang zijn voor de geheele nakomelingschap, boven alles waardig om van geslacht tot geslacht te worden bewaard en in gedachtenis gehouden. Zoudt gij, die dit verneemt, niet gaarne eenige oogenblikken uwe aandacht willen verleenen, wanneer dezelve met zoo iets kon worden bezig gehouden?
Nu, het is mijn voornemen om uwe aandacht bij diergelijke woorden te bepalen. Ik wensch u voor te stellen de woorden van eenen leeraar bij uitnemendheid, gesproken aan het einde van zijne openbare bediening



op aarde, gesproken in de zekerste bewustheid, dat hij weldra deze aarde zou verlaten om tot God te gaan gesproken met terugblik op het verledene en met een oogmerk op de toekomst, gesproken in het dadelijke en voortdurende belang zijner hoorders, gesproken tot God in een gebed, waarmed^hij zijne laatste predikatie eindigde. Behoef ik u nog wel te zeggen, wien en wat ik bedoel? Zegt gij zelf niet reeds;.er zal gehandeld worden over woorden van Jezus? Ja, het is zoo; ik wensch tot u te sB^keftvAft JBni,..die. de Zijnen lief heeft tot den einde toe, die zich.ypor de Zijnen in dei. dood h^eft overg^pe^daa* Bjj overgeleverd is.om onze zonden^ maar the oo^ppgewekt is om onze^egtvaardigmaking (R„m. *j 25), en die yolkonien ^ligraaken^egenen die door Hem tot God gaan, alzoo H».*]^Ifleft om rfZ hen te biddeji ^ Hfthr., ,m: 25.
Tekst: Joh. XYII; 26. En ik heb hun üwen naam bekend gemaakt, en zal [hom] bekend maken, opdat de liefde, daarmede Gij Mij hebt liefgehad, in hen zij, en Ik in hen. De voorgelezen© woorden zijn het slot van de merkwaardige bede, doorgaanft.bekend onder den titel Tan het Hppg^jesterjijk.fiebed, De Heere jezds heeft deze bede u.tgesB5oken, nadat Hij, het laa^e merkwawdjge onderhoud met Zijne el?discipelen gehad ha<|, waarmede ZÜn °?Pfbaar predikambt op aarde besloten werd, terwij1 «Ü^.ZiyïAjdfWïipe^p op eenen anderen leeraar leidsman en Trooster gevve^en had, namenden heiugek geest, die komen zou als eene vrugh^en^sn gevolg van Zjjq bjegngaap,
Na het uitspreken van deze bede ging de Heere met Zijne discipelen over de beek Cedron naar den hof Gethsénssséi,. wajy;,flij zich overgaf in de handcnZjjne,



vijanden, die, geleid en voorgegaan door judas den verrader, tot Hem kwamen met zwaarden en stokken, als tegen eenen moordenaar.
Ia dit gewigtige oogenblik, hetwelk jezus voorzien en voorspèldhad, en waarvan Hij al de gevolgen kende, deed Hij, sprekende tot God Zijnen Vader, verantwoording van het werk Zijner bediening. In het slot van het gebed zegt de Heere: Ik heb hun Uwen naam bekend gemaakt. Reeds vroeger vinden wij daarvan gewag gemaak! onder andere bewoordingen. Zoo vs. 4: Ik heb U verheerlijkt op de aarde, Ik heb voleindigd het werk, dat Gif'Mij gegeven hebt; en vs. 6: Ik heb Uwen naam geopenbaard den menschen, die Gij Mij uit de wereld gegeven hebt;- en vs. 8: de woorden, die Gij Mij gegeven hebt, heb Ik hun gegeven. De omschrijving van het werk der bediening is, het bekend maken van Godsnaam aan Zijne discipelen. Nu is echter de vraag: welken naam bedoelt de Heere jezus in deze Zijne bede? Het antwoord kan niet twijfelachtig zijn, wanneer wij acht geven op het laatste onderhoud met de discipelen, hetwelk ons is opgeleekend Hoofdst. XIV—XVI. De Heere spreekt in dat gedeelte veel over God en Zijne dienst, en wat de in mos geloovende discipelen van Hem te verwachten hadden. Hij deed het met dit gevolg, dat Zijne discipelen ten slotte tot Hem zeiden: ziet, nu spreekt Gij vrij uit, en zegt geen gelijkenis. Nu weten wij, dat Gij alle dingen weet, en Gij hebt niet van noode dat V iemand traagl. Hierom gelooten wij dat Gij van God uitgegaan zijt (Hoofdst. XVI: 29, 30). In dat korte bestek nu vinden wij, wanneer er van God gesproken wordt, vijfenveertig maal den naam Vader. Behoeven wij nu wel lang te vragen, welken naam de Heere jezds zou bedoeld hebben? Neen, dit behoeven wij niet: het is de Vadernaam. Het was de inhoud van jezus werk op



aarde, om God te verheerlijken, door Hem als Yader der geloovigen te openbaren, door te zorgen, dat Zijne discipelen God als hunnen hemelschen Vader zonden kennen en erkennen; ja daarmede had jezbs Zijne openbare dienst begonnen: zien wij slechts Zijne eerste ons opgeteekende openbare leerrede in (Matlh. V—VII). Ook daar is het reeds voortdurend tot Zijne discipelen: Uw vader, die in de hemelen is, uw hemelsche vader. Daar reeds vinden wij het onderwijs in het bidden, aanvangende met de woorden: Gij dan bidt Mus: Onse vader, die in de hemelen ztjt (Hoofdst. VI: 9).
Hoewel nu de Heere jezus gereed stond om deze aarde te verlaten en tot Zijnen Vader te gaan, zegt Hij desniettemin dat het nu door Hem volbragte werk zou voortduren: en Ik zal bekend maken. In den eersten opslag moge dit bevreemding baren j dit houdt echter op, wanneer wij met deze woorden terugkeeren tot het voorgaande onderwijs. Daar toch vinden wij de belofte van den Trooster, den Geest der waarheid, welken de wereld niet kan ontvangen (Hoofdst. XIV: 16 17 en op meerdere plaatsen). Die Geest zou hun alles leeren' hun indachtig maken alles wat jezds gezegd had (vs. 26). Die Geest gekomen zijnde, zou van jezds getuigen (Hoofdst. XV: 26). Hij zou van herazelvèn niet spreken, maar zoo wat Hij gehoord zou hebben, zou Hij spreken. Die Geest zou het nemen uit heigeen jezds eigendom was, om het te verkondigen aan de discipelen (Hoofdst. XVI: 13,14). De Heere zou Zijn volbragte werk voortzetten door den heiligen geest , en alzoo eenenieuwe bedeeling daarstellen de bedeeling des Heiligen Geestes , het Nieuwe Verbond,' in tegenoverstelling van het Oude Verbond of de bedeeling der Sinaïtische Wet, welke bedeeling in Zijnen dood en in Zijne bloedstorting een einde zou nemen. Het kenmerkende van die bedeeling des Nieuwen Ver-



honds of des Heiligen Geestes is derhalve, de geloovige erkentenis van God als Vader in chhistbs. Daarom kon de Apostel ook later aan de geloovigen te Rome schrijven: taant gij hebt niet ontvangen den geest der dienstbaarheid wederom tot vreeze; maar gij hebt ontvangen den Geest der aanneming tot kinderen Gods, door welken wij roepen: Abba, Vader (Rom. VIII: 15).
Dat door deze vrijheid der kinderen Gods, in tegenoverstelling van de dienstbaarheid onder de wetgeving, werkelijk het onderscheid tnsschen het Oude en Nieuwe Verbond wordt aangewezen, blijkt duidelijk uit Gal. IV: 22—26: Want daar is geschreven, dat abrahah twee zonen had, eenen uit de dienstmaagd, en eenen uit de vrije. Maar degene die uit de dienstmaagd was, is naar den vleesche geboren geweest; doch deze, die uit de vrije was, door de beloftenis. Hetwelk dingen zijn, die andere beduiding hebben: want deze zijn de twee verbonden: het eene van den berg Sina, tot dienstbaarheid barende, hetwelk is Agar. Want dit [namelijk] Agar is Sina, een berg in Arabië, en komt overeen met Jeruzalem dat nu is en dienstbaar is met zijne kinderen. Maar Jeruzalem dat boven is, dat is vrij, hetwelk is onzer aller moeder. Zie ook 1 Cor. II: 12; Gal. III: 26; IV: 5, 6.
De Heere jezus maakt dus met deze korte verantwoording van het werk Zijner bediening in het verledene en voor de toekomst, tevens bekend den hoofdinhoud van het verbond der genade en te gelijker tijd het hoofdzakelijke van Zijn werk in Gods uitverkorenen. Hieruit vloeit dus voort, dat niemand zich ooit in waarheid beroemen kan door christus en den heuigeh geest onderwezen te zijn ter zaligheid, tenzij hij God als zijnen Vader in chbistus heeft leeren kennen. Zij echter, die dit van christus en den heuigeh geest geleerd hebben , die hebben daarmede ook het getuigenis van vol-



komene en eeuwige zaligheid. Volgens het Apostolische Woord, (R0m. VIII: 17), is het toch zeker, dat zg , die kinderen zijn, ook erfgenamen zijn, erfgenamen Gods en medeërfgenamen christi.
Menigeen in de wereld zal volmondig toestemmen, dat het de hoofdzaak-van «zes leer is, om God als Vader te erkennen, en dïe ten gevolge daarvan dien Vadernaam uitspreken, terwijl zij echter in hun gewoon natuurlijk leven volharden, in de hoop, dat, dewijl God Vader is, zij dan ook welzalig zullen worden. Zoo iets is evenwel niet de vrucht van het werk van jezds. Hij maakt niet door Zijne leer dat Zijne discipelen zich bezig kunnen houden met bloote bespiegelingen over God als de Vader der menscÏPen; «aar Hij brengt door Zijn werk aan en in hen voorteWdadeifk nieuw leven, hetwelk in deszelfs wezen volrifaakt%; Hij zegt daarom uitdrukkelijk: opdat de liefoV, daarmede Gij Mij lief gehad hebt, in hen zij; en Ik in hen. Zij, derhalve, die door het werk van jezds God als hunnen Vader in chbistds kennen en erkenden, hebben in hen de goddelijke liefde.
Deze liefde is in den mensen van natuur niet aanwezig; want Gods Woord beschrijft den nahrarlijken raensch als verduisterd in het verstand, vervreemd van het leven Gods (Efez. IV: 18), dood door de misdaden en de zonden (Efez. II: 1), vijanden of haters Gods (Rom. I: 30), hatelijk zijnde en malkanderen'hatende (Tit. III: 3). Niemand zal kunnen beweren, dat zoodanige schildering ons het beeld der goddelijke liefde doorzien; maar men zal moeten erkennen, dat het juist het tegenovergestelde openbaart.
Door de erkentenis van dezen geheel aan het goddelijke beeld tegenovergestelden toestand der menschen van natuur, wordt men geleid tot de bewonderingen



aanbidding Van de grdotbeid der goddelijke liefde. Dié liefde Gods is alleen volmaakt, maar is ook de bron, waaruit de narigheid van ïondaren voortvloeit, en heeft ten doel hunne volmaking.
Reeds in de eerste schepping is het geopenbaard , dat het góddeKjfc doel met Zijne schepselen niet was^ om iïe aan ziefe xelVen'Over te laten , -iod als de wereld denkt, maar om er de hand aan te houden, üitdrukkelgk wordt èr in hét ^eheppïngsverhael gezegd, dat God al Zijn werk geschapen had, o» te volmaker <Gen. II: 3). De^erste schepping > hoewel naar* Gods eigen oordeel zeer goed {l: 31), was derhalve niet het einde van Gods Werkeaataheid; dat zeer goede werk was vatbaar niet alleen, maar ook bestemd voor vólmatenj. De merfsch #a% daarvan niet uitgesloten ; ook hij taoett ondèr Gods bewerkende hand volmaakt- worden. De «èr»W»»ah -is geworden. Ud eèm levende ziet\, de'eente mensch is uit de aarde aardsch (II: 7; 1 Cor. XV: 45, 47). Die toestand was nïet hètfeeuwlg eiafle, waartoe de mensch was geschapen; üV levende ziel, de aardschè mensch moest geestelij*! eri heiuclsch worden: en dit zon God doén. Obk-fdé meiisoh'was door God geschapen, om door God volmaakt te woirden. Gods JieWe wordt dos reed» insde schepping opènbaar. Hefis eéftter niet op die liefde ahf «Schepper, dat de Heere' onze aandacht vestigt; Hij zegt : de'Uefde^ieaarmede I Gij* Mij'hebt lief 'gehad. Hèl is de lierftr des Vaders tot den Zoon. Hij had den Vadernaam aan hen békend gemaakt; de Vaderliefde zou daardoor'- in hen openbaar worden. h« YfW zijnrij echter'ié zich zei ven, die dit deelachtig wenden? fcondaars1, afv»*ligBtl4**S«nde« "van God. De aardsche mensen^ dn*-«oo vele gaven voortiei*èri versierd, het pronkstuk van Gods schepping, naar Gods beeld en gelijkenis geschapen (Gen. I: 26, 27; Jac.



III: 9), tot heerschappij voerder op aarde aangesteld <Gen. I: 28), de heerlijkheid Gods op aarde (1 Cor. XI: 7), overtrad moedwillig het gebod der liefde en hij at (Gen. 111: 6). Zonder dwang niet alleen, maar zelfs zonder verleiding (1 Tim. II: 14) overtrad ada« Gods gebod en werd een zondaar. Daar hij gelukkig en zalig zou hebben kunnen worden en volmaakt zon zijn geworden als Gods dienaar, stond hij tegen God op en werd zijn eigen heer, doch te gelijk een dienstknecht der sonde.
Daar nu hetgeen uit vleesch geboren is, vleesch is, naar jizds eigen woorden (Joh. III: 6), zoo hebben wij in dien gevallen adaji onzer aller geschiedenis; want allen, ook zij die zalig zullen worden, dragen van natuur het beeld van den aardschen mensch (1 Cor. XV: 49). Gods toorn openbaarde zich over de ongeregtigheid yan den mensch, en zelfs werd de aarde om zijnent wille vervloekt, en een smartelijk leven werd de aardsche toekomst van den gevallene (Gen. III: 17—19).
Schijnbaar was nu het oogmerk Gods, de volmaking van de schepping, door den moed willigen afval van den mensch verijdeld. Maar neen 1 reeds in de goddelijke uitspraak van het eerste vonnis der vervloeking (vs. 14, 15) legt God zelf de kern, het zaad des geloofs en der hoop van en op eene betere toekomst. God zelf predikt vijandschap, strijd, vermorzeling, eene vijandschap en daaruit voortvloeijenden strijd, die niet is te ontwijken; want Hij, die in de schepping zich reeds geopenbaard had als de Almagtige, die spreekt, en het is er, die gebiedt, en het staat daar, Hij had gezegd, Ik zal vijandschap zetten. Is dan vijandschap en strijd, eindigende in vermorzeling, eene reden tot blijdschap? is er in dat Woord Gods een grond van geloof en hoop voor den gevallen' mensch? Ja; want



de vijandschap, die God zegt te zullen zeiten, isverbreking van den kluister, waarmede de mensch zich moedwillig had laten binden, en waardoor hij het onmogelijk gemaakt had, om uit zich zei ven tot God terug te keeren. Het is vijandschap tusschen de vrouw en de slang, tusschen het vrouwenzaad en het slangenzaad, tusschen den mensch en den duivel. Die belofte verkondigde echter levens aan den mensch, dat hij na den val niet Gods vriend en bondgenoot, maar des duivels medestander was. — Welk eene liefde! God zal Zijne vijanden verlossen uit de magt des duivels, die hen rampzalig maakt. — Zal Hij, de Heilige en Regtvaardige, dan ophouden God te zijn? zal Hij dan zich zei ven gaan ontkennen, door de zonde te overzien? Is dan het woord, te voren gesproken, ten dage als gij daarvan eet, zult gij den dood sterven, slechts eene magtelooze bedreiging geweest? Ware dit het geval geweest; was God niet waarachtig en almagtig, als de Heilige en Regtvaardige: welke grond zóu er ooit geweest zijn , om Hem als zoodanig te erkennen, wanneer Hij van zich zei ven getuigt als de Genadige en Barmhartige? Neen, een God, die magteloos is om het woord Zijner bedreiging te vervullen, die is ook magteloos om te volbrengen hetgeen Hij belooft. En 'toch, de zondaar, de moedwillige zondaar zal verlost worden , zonder dat God zich zei ven verloochent, zonder dat Hij ophoudt de Heilige en de Regtvaardige te zijn. Hij spreekt den vloek uit over de schepping, en toch zal Hij dezelve behouden; Hij openbaart Zijnen toorn van den hemel, en toch zal Hij genadig en barmhartig zijn; Hij is en blijft heilig en regtvaardig, en toch zal Hij zondaars zalig maken; Hij heeft eenen almagtigen haat tegen de zonde, en toch zal Zijne liefde niet alleen aan menschen worden bekend ge-



«naakt, ^ar in hen zijn. - Waar en wat is het geheim, de sleutel van die liefde? In de eeuwigheid,
in CHRISTUS. '
Gods liefde jegens de menscben zen niet dan eerst ontstaan, wanneer zij haar Zijne roepstem zouden hoo* ren, naar Hem zouden vragen; hun roepen, hun vragen naar Hem zou reeds eene vrucht van Zijne liefde**». De Heere zegt in Zijne bede, de liefde, waarmede Gij My hebt lief gehad. Die liefde nu was eeuwig; want Hij heeft het reeds gezegd (vs. 24): Gij hebt Mij lief gehad vóór de grondlegging der wereld. Ja, vóór de'grondlegging der wereld, vóór dat de mensch gevallen, vóór dat de mensch geschapen was, had de Vader den Zoon l»ef, en ,n Hem de menschen. Daarom kon God het ook aan de Zijnen op aarde doen prediken door Profeten en Apostelen, dat Zijne liefde jegens hen eeuwig is. Het ,s Zijn woord tot de Zijnen: Ja Ik .Ató u lief gehad [mei] eene eeuwige liefde; daarom heb Ik u getrokken [met] goedertierenheid (Jer. XXXI- 3)- }lBt js Ziin woord in en uit de Z.jnen: Hierin is de liefde, niet dat wij God hef gehad hebben, maar dat Hij ons heeft lief gehad, en Zijnen Zoon gezonden heeft, tot eene verzoening voor onze zonden (1 Joh. IV: 10).
De liefde des Vaders is echter'niet alleen eeuwig maar ook heilig. In JEzus is het openbaar, dat de liefdé Gods met bestaat in het overzien of voorbeen van de zonde; want dan zou Hg mus gespaard hebben, en dat heeft Eij niet gedaan (Rom. VIII: 32)r Alzoo hef heeft God de wereld gehad., dat Hij Zijnen eeniggeboren' Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk, die in Hem gelooft, niet terderve, maar het eeuwige leven hebbe (Joh. III: 16), en God bevestigt Zijne liefde tegen ons, dat christus voor ons gestorven is, als wij nog zondaars waren (Rom. V: 8). De liefde Gods is heilig; daarom slier/



jezus derivloekdood des kruises (Gal. III: 13); daarom is Hij, die geen zonde gekend heeft, zonde gemaakt voor ons, opdat wij zonden worden regtvaardigheid Góds in Hem (2 Cor. V: 21); daarom werd jezus het slagtoffer voor de zonden, opdat Hij door die ééne efferhande in eeuwigheid zou volmaken degenen die geheiligd worden (Hebr. X: 12, 14); daarom kon er oök gepredikt worden, dat God" de Zijnen vóór de grondlegging der wereld in chbistIjs heeft uitverkoren en te voren heeft verordineerd tot aanneming tot kinderen door jezus cH8iST«S"in zich zei ven, naar het welbehagen Zijns willens, tot prijs der heerlijkheid Zijner genade (Efez. I: 4—6); daarom kon faulus getuigen, na de ontwikkeling van Gods eeuwigen raad ter zaliging van zondaren? «Ik ben verzekerd, dat niets öf niemand ons zal kunnen sdheideh van de liefde Gods, welke is in chbissus jbzds , onzen Beent (Rom. VIII: 38, 39). De hartelijke erkentenis dier eeuwige, heilige liefde is dan ook de genoegzame grond, waarop de geloovigen niet bevreesd zijn voor Gods regtvaardigheid, maar in tegendeel, uit kracht van Gods trouw en regtvaardigheid, de vergiffenis hunner zonden en de reiniging van alle ongeregtighedèü verwadlifen en vragen (1 Joh. I: 9).
Christus, en die alleen, is de sleutel, waarmede het geheim van Gods liefde geopend wordt voor het oog des geloofs. Nri weten wij, waarom Gods oogmerk met de schepping, namelijk de volmaking, niet kón verijdeld worden door den zondenval; nu weten wij, waar het uit voortvloeit, dat God na dien val Zijne volmaakte liefde kon openbaren, zonder zich lélven te verloochenen, zonder op te bonden God te zijn. In chbistus komt eene nieuwe schepping te voorschip} want de openbaring van de liefde Gods in chbistus



jegens menschen Veroorzaakt eene nieuwe schepping, welke, even als de eerste, bestemd is om volmaakt te worden. Dit is echter het onderscheid tusschen de eerste en de tweede schepping:, de eerste is natuurlijk en aardsch; de tweede is geestelijk en heraelsch. De nieuwe mensch is niet alleen, even als de eerste, naar Gods beeld gemaakt; maar hij is uit God geboren (1 Joh. III: 9; IV: 7; V: 1), hij wordt de goddelijke natuur deelachtig (2 Petr. R 4), hij is naar God geschapen in ware geregtigheid en heiligheid (Efez. IV: 23, 24), en tot kennis (Col. III: 10).
Wanneer nu, naar jezds gebed, de liefde des Vaders niet alleen aan hen gepredikt wordt, maar in hen it, dan hebben zij, even als God, eenen volkomenen afkeer van de zonde, en begeeren derzelver algeheele wegneming. Hieruit vloeit dus voort, dat de geloovigen, daar zij zich van natuur als zondaars kennen en erkennen, een' walg aan zich zeiven krijgen, en hunne zaligheid alleen kunnen zien in de verlossing uit den tegenwoordigen ellendigen toestand. De Apostel roept het uit: Ik ellendig mensch.' wie zal mij verlossen uit het ligchaam dezes doods? Ik dank God door jezds chbistds onzen lieer (Rom. VII: 24, 25). Zij worden daardoor hier beneden op de aarde vreemdelingen en bijwonerswant chbistds, die hun schat is, is in den hemel en waar iemands schat is, daar is zijn hart.
Ja jezds is naar den hemel gegaan; Hij kondigde dat reeds in Zijn gebed aan (Joh. XVII: 13), en het is
naderhand geschiedkundig bevestigd (Hand. I: 9 11).
en daar, waar Hij is, daar is ook de eigendommelijke plaats dergenen, die in Hem gelooven. Hij bidt daarom reeds Joh. XVII: 24: Vader, Ik wil dat daar Ik hen, ook die bij Mij zijn, die Gij Mij gegeven hebt. Daarom konden, na Zijne verheerlijking in den hemel de



Apostelen ook aan de geloovigen schrijven: Eij heeft ons levend gemaakt met chbistus, en heeft ons mede opgewekt, en heeft ons mede gezet in den hemel in chbistds (Efez. II: '5, 6). Daarom verwachten de geloovigen ook de aanneming tot zonen, namelijk de verlossing van hun ligchaam (Rom. VIII: 23); zij zijn in hoop zalig (vs. 24).
Er is echter nog meer: er is ook hier op aarde eene dadelijke gemeenschap met chbistus; daarom zeide Hij in Zijn gebed niet alleen: opdat de liefde, waarmede Gij Mij lief gehad hebt, in hen eij; maar ook : en Ik in hen; chbistus leeft in de Zijnen. Hij had het Zijne discipelen reeds gezegd: lk zal u geen wezen laten; Ik kom tot u: nog een weinig, en de wereld zal Mij niet meer zien, maar gij zult Mij zien, want Ik leef, en gij zult leven (Joh. XIV: 18, 19). Hij beloofde het aan de Zijnen, dat Hij zich zeiven aan hen zou openbaren (vs. 21), dat Hij met den Vader tot hen komen zon en woning bij hen zou maken (vs. 23). Deze gemeenschap, hoewel dadelijk, is echter niet zigtbaar en stoffelijk natuurlijk, maar onziglbaar en geestelijk. De wereld, hoewel zij de verkondiging van chbistus en Zijn werk booren kan, en ook openbaarmaking van Gods liefde in de geloovigen zien kan (Joh. XVII: 23), zoo kan zij evenwel de openbaring van jezus aan de Zijnen niet ondervinden (XIV: 19, 22).
Deze gemeenschap met jeius wordt in de kinderen Gods middelijk uitgewerkt door hel hun geschonken geloof, bewerkt door den heiligen geest (XIV: 17). Christus woont door het geloof in hunne harten (Efez. III: 17). Dit alle de daarmede verbondene zaligmakende werkingen vloeit dan voort de vervulling tot alle de volheid Gods (vs; 19). En hetgeen jezus beloofde en voor de Zijnen bad, dat wordt geschiedkundig bevestigd, wanneer wij den Apostel taulus, in de zekerheid Zijner



volkomene sohoidvoldoening en schuldvergiffenis, hooren uitroepen: Ik ben met chbistds gekruist, en ik leef, niet meer ik,, maar cheistds leeft in mij, en hetgeen ik nu in het vleesch leef, dat leef ik daar het geloof des Zoons Gods, die mij lief gehad heeft en zich zeioen voor mij heeft overgegeven (Gal. II: 20).
Door deze werking des heiligen geestes leeren zij , in de dadelijke gemeenschapsoefening des geloofs met chbistds, Zijneheerlijkheid meer en meer kennen, en deze heerlijkheid straalt op hen af, zoodat zij, gelijk de Apostel zegt (2 Cor. III: 18), naar hetzelve beeld in gedaante veranderd worden van heerlijkheid tot heerlijkheid, als door des Heeren Geest. Alzoo wordt dan door die gemeenschap met chbistds hunne heiligmaking, en derhalve Gods wil, volbragt (1 Thess. IV: 3). Datgene, zonder hetwelk niemand den Heere zien zal (Hebr. XII: 14), wordt in hen aldus vervuld.
De opregte discipelen van chbistos hebben dus daardoor: 1° een krachtig onderpand en eene sterke vertroosting tegen de ondervinding van hunne eigene onbekwaamheid om Gods wil te volbrengen, 2° eene dringende afmaning van alle pogen in eigen kracht om zich zei ven te volmaken, 3° eene groote vrijmoedigheid om tot den Vader te gaan zonder steunsel in zich zei ven, vertrouwende geheel en alleen op chbistds, zijnde de weg, dien Hij door Zijn bloed heeft ingewijd' altoos versch en levendig (Hebr. X: 19—22, 35).
Wanneer wij derhalve de laatste woorden van jezds Hoogepriesterlijke bede, in verband met de geheele Schriftuur, betrachten, dan is de geloovige erkentenis van God, als onzen Vader in chbistds, het beginsel van alle heiligende en vertroostende ondervinding van Gods genade.
Ja, het is zoo, die God zoo heeft leeren kennen en



erkennen, weet het, ondervindt het: de natuurlijke, vijandschap tegen God in chbistds wordt uit zijn hart weggenomen. God isjö/t. Vader, hij is.Gods.kjnd, Gods Zoon schaamt zich niet dezoodanigen broedej»,tfijnoeroen. (Hebr. II: IJ: 12). De liefde Gods, in hunne harten uitgestort door den Heiligen Geest, leert heftop goede, goddelijke, regfevaardige, eeuwige gronden roepen: ABBA VADER! (Rom. V: 5; VIII: 15; Gql, IV: 6). Bij hen echter, die vijanden Gods zijnde van natuur,..met God verzoend Mn geworden door den dood Zijns Zoons, en. detpepassing van die verzoening ontvangen hebben door de uilstorting der goddelijke liefde in hunne harten, bij hen is het woord Gods, in het Paradijs gesproken, insgelijks in vervulling gekomen. God had gezegd : Ik zal vijandschap stellen, en Hij doet dat in allen, die door het geloof in ciiristl's Hem als hun nen Vader hebben leeren kennen en aanroepen. De waarachtige liefde tot God in Christus gaat gepaard met. en is onafscheidelijk van den haat en de vijandschap tegen de zonde, tegen den. duivel als dcrzelver eersle oorzaak, en tegen alles wat. den duivel, en daardoor de zonden, aanhangt en dient. Hij, die ter zaligheidJtpJ.ooft, op eene volkomene verlossing hoopt, en voor de eeuwigheid lief heeft, heeft die vijandschap in zijn eigen persoon, Daarnit ontstaat strijd, onverzoenlijke strijd ; tcant het rleesch begeert tegen den geest, en de geest tegen het vleesch, en deze, staan, tegen malkanderen, alzoo dat gij niet doet hetgeen; gjjjjkwilt. Zoo schreef de Apostel paulus aan de gemeenten in Galatië (Gal. V: 17), en van heigeen hij schreef, had hij ondervinding in zijn eigen persoon, gelijk hij dit openbaart aan de gemeente te Rome. Hij zag eene andere wet in zijne leden , die streed tegen de wet zijns gemoeds, en hem gevangen nam onder de wet der zonde, die in zijne leden was (zieRom. VII: 15—24). Die ondervinding,



hoe beproevend ook, maakt Gods kinderen niet rampzalig; God als hunnen Vader in chbistus erkennende, worden zij vertroost en bemoedigd door de dadelijkheidder gemeenschap des geloofs met chbistus.
Daar nu het doel dér erkentenis van God als Vader is, om deze genoemde zaken in de geloovigen, als in Zijné kinderen, uit te werken, zoo kan niemand zich op goede gronden met die Vaderlijke betrekking voor de eeuwigheid vertroosten en geruststellen, ten zij hij ook in waarheid de trucht van die betrekking wezenlijk in zich erkent. Hierdoor wordt het geloof der werking Gods, het geloof van Gods uitverkorenen, onderscheiden van alle andere verschijnselen, welke ook den naam van geloof dragen, doch niet ter zaligheid leidende zijn. Het is wel waar, het geloof van Gods uitverkorenen is niet eeuwig, maar tijdelijk: want de Schrift zegt, dat het geloof zal overgaan in aanschouwen; doch het is desniettemin onderscheiden van hetgeen men tijdgeloof noemt. Volgens de Schrift draagt het dien naam niet, omdat het tijdelijk is; maar, zooals de Heere gezegd heeft' doch hij heeft geen wortel in zich zeiven, maar is voor eenen tijd (izpómcupós e'rt Mallh. XIII: 21; Luk VIII • 13) Opvolgende lijden en gebeurtenissen doen het verdwijnen. Het geloof van Gods uitverkorenen is wel tijdelijk, doch niet voor eenen tijd, maar voor alle tijden.
De verdrukkingen, vervolgingen, de tijden der verzoeking doen hetzelve niet verdwijnen; in tegendeel dit geloof wordt in den proeftijd vaster, sterker, omdat het des te dieper wortel schiet in hunne harten. En waarin ligt nu het onderscheid tusschen het geloof ter zaligheid en elk ander geloof? Zij, die het eerste bezitten, hebben in zich de waarheid van jezus Hoogepriesterlijke bede; chbistds woont door het geloof in hunne harten; zij zijn in de liefde geworteld en gegrond (Efez. III: 17). Zij, die



dat geloof bezitten, kennen en erkennen God als hunnen Vader in chbistds ; de eeuwige liefde des Vaders is met chbistds in hen. Daar zij nu eene eeuwige liefde in hunne harten ontvangen hebben, en het geloof door de liefde werkende is (Gal. V: 6), zoo blijft dan ook dat geloof, totdat er geen geloof meer noodig is, dewijl het aanschouwen alsdan gekomen zal zijn. Elk ander geloof nu, welks werkzaamheid niet is door de daartoe bewegende eeuwige liefde, al was het ook een geloof dat wonderen deed, laat het hart van den mensch zoo als het is. De Apostel zegt uitdrukkelijk, al ware het, dat ik al het geloof hadde, zoodat ik bergen verzettede, en de liefde niet hadde, zoo was ik niets (1 Cor. XIII: 2). In chbistds jbzds heeft noch besnijdenis eenige kracht, noch voorhuid, maar alleen dat geloof, hetwelk den mensch een nieuw schepsel in chbistds doet zijn (Gal. V: 6, vergel. met VI: 15).
Daar nu alle deze zaken worden uitgewerkt, niet door den mensch als uit zich zei ven, maar door chbistds, wonende door het geloof in de harten der Zijnen, zoo komt ook hem, benevens den vader en den heiliger geest, als den eenigen, waarachtigen God, alleen en geheel de lof, de eer en de dankzegging toe tot in eeuwigheid. Alle belijdenis of voorgeven van liefde tot God, van heiligmaking, van vertroosting, moet daarom verdacht worden, wanneer de eer der werking niet alleen aan God in chbistds door den heiligen geest wordt toegekend, en het geloof niet als bet eenige middel wordt erkend, waardoor men gemeenschap met chbistds hebben kan door de werking
deS heiligen geestes.
De redelijke godsdienst is daarom evenzeer onderscheiden van gevoelsdienst als van rededienst. Gevoelsdienst brengt tot dweeperij en bijgeloof; rededienst tot ongeloof en



Godverloochening: de redelijke godsdienst leert den mensch God boven alles lief te hebben en de naasten als zich zeiven; en Gods Woord zegt het: de liefde i» de vervulling der wet (Rom. XIII: 10).
De slotsom nu van dit alles, met dadelijke toepassing op den mensch, is dus; hij, in wien de bede ■ran jezus vervuld is, is regtvaardig voor God. Tegenover de sterkste bedreigingen der goddelijke wet behoeft de zoodanige niet vervaard te lijn: hij heeft de vervulling der wet; want hij heeft Hef. Hij ondervindt dagelijks vele dingen in zich, die zijne liefde in den weg staan; maar hij zal het doel zijner liefde bereiken, want hij gelooft. Dat geloof ontmoet strijd en aanvechting, hei moet worstelen en kampen; zij, die de eerstelingen des Geestes hebben, zuchten ia zich zeiven, bezwaard zijnde, maar zij rallen dit niet eeuwig doen. De bestreden en aangevochten geloovige, de worstelende en kampende discipel van chbistus, de niet tegen anderen , maar in zich zeiven zuchtende en bezwaard zijnde beminnaar des Heeren, de voor God geregtvaardigde zondaar, zal de verlossing verkrijgen, hij hoopt en is in hoop reeds zalig geworden (Rom. VIII; 23—26). En nu blijft Geloof, Hoop en Liefde: deze drie; doek ds meeste van deze is de Liefde (1 Cor. XIII: 13).
G. L. Keer na tot u zeiven in; vraag het n zei ven als in Gods tegenwoordigheid af: Is de bede van jezus ook in mij aanvankelijk vervuld?
Weldra zal de tafel des Heeren bereid worden, en er zal weder eene door God aangebodene gelegenheid lijn, om de teekenen en zegelen van «zus dadelijke gemeenschap in het door Hem ons gegeven brood, in den door Hem ons toegereikten drinkbeker te ontvangen. Wat men toch onder het naamdragend Christendom over het Heilig Avondmaal moge redeneren



en redetwisten, wij blijven vastbonden aan bat Apostolische woord: de drinkbeker der dankzegging, dien wij [dankzeggende] zegenen, is eene gemeenschap des bloeds cmnsTi: het brood, dat wij breken, is eene gemeenschap des ligchaams cheisti (1 Cor. X: 16). En hoe velen ook van die tafel ontvangen, allen zijn een in chbistus: want één brood is het, zoo zijn wij velen één ligckaam, dewijl wij allen eens broeds deelachtig zijn (vs. 17). En daar wij den Heere niet willen tergen, ons niet sterker wanen, dan Hij (vs. 22), zoo willen wij Zijne tafel niet ontheiligen door eene gemeenschap met iets anders buiten God.
Kunt gij nu, wilt gij nn aan die tafel aanzitten? Is bet de lust, de begeerte, het verlangen van nw hart, om de onderpanden van «zus dadelijke gemeenschap in de teekenen van brood en drinkbeker te ontvangen? Of «egt u uw geweten, aan die tafel is nu niet of nog niet mijne plaats?
G. L. gelooft gij niet in God; zijt gij hopeloos voor de eeuwigheid; hebt gij de vervulling der wet, de liefde, niet in nw hart uitgestort door den Heiligen Geest; zijt gij niet regtvaardig voor God: wij zullen u niet alleen niet dringen of noodigen om te komen, maar wg zonden u zelfs van die tafel weeren, wanneer wij een tegenovergesteld getuigenis uit n vernamen. Denk echter niet dat gij geruster kunt zijn, wanneer gij in xulk eenen toestand verkeerende, u van de tafel des Heeren verwijderd houdt. Zij, die op aarde met rezrs geene gemeenschap kunnen oefenen in het door Hem verordineerde Heilig Avondmaal, die tullen het ook niet kunnen doen in den hemel, wanneer het Avondmaal van de bruiloft des Lams ïal gekomen zgn (Openb. XIX: 79). Zg, die op aarde geene gemeenschap hebben met het ligchaam en bloed des Heeren,



hebben geen leven in zich zeiven, terwijl zij, die deze gemeenschap oefenen, het eeuwige leven hebben, en tevens het onderpand dat zij opgewekt zullen worden door jezus ten uilersten dage (Joh. VI: 53—56). Bedenk dit wel, jezus zelf heeft deze laatste woorden gesproken. Daarom was bet ook de Apostolische opwekking : Onderzoekt u sehen, of gij in het geloof zijt, beproeft u zeiven. Of kent gij u zeiven niet dat jezus chbistus tn u is, ten zij dat gij eenigzins verworpelijk zijt (2 Cor. XIII: 5). Vraag het derhalve aan geen ander, maar aan u zei ven; want Gods Woord zegt: die in den Zoon Gods gelooft, heeft het getuigenis in zich zeiven,- die God niet gelooft, heeft Hem tot een' leugenaar gemaakt,- dewijl hij niet geloofd heeft het getuigenis, dat God getuigd heeft van Zijnen Zoon. En dit is het getuigenis: dat ons God het eeuwige leven gegeven heeft,- en dit zelve leven is in Zijnen Zoon. Die den Zoon heep, die heeft het leven; die den Zoon Gods niet heeft, die heeft het leven niet (1 Joh V: 10—12).
Een van beide is dus waar: gij hebt chbistus, of gij hebt Hem niet. Hebt gij Hem, dan hebt gij het eeuwige leven; hebt gij Hem niet, dan zijt gij dood. En gij hebt het getuigenis in u zeiven, zoo gij gelooft. Is dit getuigenis nu niet in u, dan hebt gij geene dadelgfce toepassing van jezus Hoogepriesterlijke bede, welker inhoud wij voor uwe aandacht ontwikkeld hebben. — En wat zijt gij zonder die toepassing? Moet ik het u nog zeggen, daar God het in Zijn Woord u reeds zoo lang gezegd heeft? — Zonder die toepassing zijt gij een vijand, eene vijandin van God, Die alzoo liefde wereld gehad heeft, dat Hij Zijnen eeniggeboren' Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk, die in Hem gelooft, niet ver- ' derve, maar het eeuwige leven hebbe (Joh. III: 16). Ja, zonder die toepassing zijt gij vijanden van God, die



liefde, eeuwige, heilige, regtvaardige liefde is in chbistus jezus, onzen Heer. Daarom hoort gij dan ook nog in het heden der genade de roepstem van Gods gezanten tot u komen, alsof God door ons bad: wij bidden u van chbistus wege, laat u met God verzoenen (2 Cor. V: 20). Gelooft in den Heere jezus chbistus, en gij zult zalig worden.
Geliefde Broeders en Zusters in jezus chbistus onzen Heere! behoef ik het u nog te vragen, of gij bereid zijt om aan de tafel des Heeren gemeenschap met Hem te houden, die tot Zijne discipelen zegt: Mijn vleesch is waarlijk spijs, en Mijn bloed is waarlijk drank; die Mijn vleesch eet en Mijn bloed drinkt, die blijft in Mij, en Ik in hem (Joh. VI: 55, 56). Toen de Heere die woorden voor de eerste maal sprak, murmureerden Zijne discipelen daarover (vs. 61). ü ergert immers dit niet meer? Ook nu niet, nadat de Heere is opgevaren, daar Hij te voren was? (vs. 62). Wij weten het immers , het is de waarheid: de Geest is het die levendig maakt; het vleesch is niet nut (vs. 63), en Zijne woorden zijn nog voor hen, die gelooven, geest en leven. Wij hebben immers van Hem ontvangen het brood en den drinkbeker, met Zijn woord: Neemt, eet: dat is Mijn ligchaam; en: Drinkt allen daaruit; want dat is Mijn bloed , het bloed des Nieuwen Verbonds, hetwelk voor velen vergoten wordt tot vergeving der zonden (Matth. XXVI: 26—28)? En zouden wij dan niet eten en drinken, daar Hij ons bij Zijne instelling reeds wijst op eene nog heerlijker gemeenschapsoefening in het koningrijk Zijns Vaders (Matth. XXVI: 29), in het koningrijk Gods (Mare. XIV: 25) ^-Zouden wij dan niet eten en drinken, daar de Apostel der heidenen, (die zelf eertijds een woedende vijand van jezus en Zijne gemeente, maar toen een getrouwe belijder en ijve-



rige verkondiger van chbistos was ,) het aan de Christelijke Kerk toeroept: Zoo dikwijls, (ja geliefden, letten wij er wel op) zoo dikwijls als gij dit brood zult eten en dezen drinkbeker zult drinken, zoo verkondigt den dood des Heeren, totdat Hij komt (1 Cor. XI: 26). Ja! totdat Hij komt, om in die wederkomst, ons, die gelooven hopen en liefhebhen, te doen aanschouwen hetgeen wij nu gelooven, te doen genieten, waarop wij nu hopen. Maar neen! dat is nog niet alles wat Hij ons doen zal, als Hij wederkomt. Dan cal Hij ons, die nu gelooven, hopen en liefhebben, met allen, die reeds in Hem ontslapen zijn, en met allen, die alsdan nog geloovende, hopende en liefhebbende, op de aarde zullen zijn, opgewekt en veranderd, volmaakt met elkander in Hem vereenigd en hereenigd tot één ligchaam, zonder vlek en rimpel Gode Zijnen Vader voorstellen. Dan zullen wij den Vadernaam kennen, erkennen en uitspreken, zooals dit voor ons op aarde niet mogelijk was. Dan zullen wij Hem, die ons eeuwig, heilig, regtvaardig in gbristcs lief heeft, ook eene volmaakte liefde kunnen toebrengen, en de hemelen zullen eeuwig weêrgalmen van de volmaakte harmonie, die uit de verheerlijkte gemeente vernomen en gekend zal worden: God is liefde. Amen.