t



DE ZONDVLOED
THEORIE VAN DARWIN.
EENE VERHANDELING
THOMAS R. R. STEBBING, M. A,
uit l»et SutzeiicV) vf&a,<xid
DOOR
DR H. VAN DE STADT.
ARNHEM,
J. HEÜVELINK. 1870.
Bibl. Meerenberg.







DE ZONDVLOED
EN DE
THEORIE VAN DARWIN.







DE ZONDVLOED
THEORIE VAN DARWIN.
EENE VERHANDELING
VAN
THOMAS R. R, STEBBING, M. A.,
iut Ijct 6iia.ef*c& vcücvcJfo
DOOR
DR. H. VAN DE STADT.
ARNHEM,
J. HEUVELINK. 1870.







DE ZONDVLOED
EN
DE THEORIE VAN DARWIN.
J^e theorie van Darwin sluit nagenoeg met zekerheid de mogelijkheid uit, dat onze aarde ooit onder eenen algemeenen watervloed zou zijn bedolven geweest, zoo min in de laatste tienduizend jaren, als in een oneindig veel langer tijdvak. Toch bestaat er een tegenovergesteld gevoelen; en wel een, waarover wij slechts met eerbied mogen spreken, daar het zijnen grond schijnt te vinden in een Boek, dat voor de wereld eene onschatbare waarde heeft. Tot voor weinige jaren nog werd dat gevoelep



zoowel door wetenschap als godsdienst voor eene uitgemaakte waarheid gehouden en gedurende eenigen tijd werden de gronden, die men er tegen begon aan te voeren, zoozeer in de schaduw gesteld door tegen-argumenten, en de tegenstanders zeiven verschilden in zoo groote mate van elkander in gevoelen, dat de onwetenschappelijke, maar gevestigde meening werkelijk eenig recht van bestaan had en het niet anders dan voorzichtig scheen, om te blijven hechten aan hetgeen voor eeuwen geleerd was, en hetgeen nog onveranderd in huis, op school en van den kansel geleerd werd.
Voorzeker zouden wij meer recht van spreken hebben gehad en voorzichtiger hebben gehandeld, wanneer wij, in eene zaak, waarbij wetenschap en godsdienst beiden betrokken zijn, met het vormen eener gevestigde meening hadden gewacht, totdat wij door het waarnemen der feiten en het wegen der argumenten in staat zouden zijn gesteld om eene over-



tuiging te verkrijgen, die op wetenschappelijke gronden berustte, of, op het allerminst, om de bezwaren te waardeeren, die tegen het, oude geloof konden worden ingebracht.
Wij zijn evenwel genoodzaakt eene twistvraag van deze soort te nemen, zoo als zij is, ofschoon er een eenvoudig beginsel is, hetgeen elk verschil omtrent dit punt nutteloos behoorde te maken. Alle schrijvers met gezond verstand begaafd, laat staan dan zij, die door goddelijke ingeving bezield waren, gebruiken eene taal,die zij mogen verwachten, dat voorde lezers, die zij zich voorstellen, verstaanbaar zal zijn, eene taal voor het doel en het oogmerk hunner geschriften geschikt. Tenzij wij nu veronderstellen, dat de schrijvers van het Oude Testament zich voorstelden aan het volk der Hebreen de wetenschap der natuur te onderwijzen, moeten wij juist dat van hen verwachten , wat wij werkelijk vinden, namelijk, dat zij over verledene en tegenwoordige natuur-



verschijnselen sprekende, niet de taal gebruiken van vergevorderde kennis en speciaal onderzoek, maar eenvoudig de taal, die in hunnen tijd en bij hun volk de heerschende was.
Maar ook wanneer wij dit algemeene beginsel ter zijde stellen is er in dit bijzondere geval eene tweede mogelijkheid om het twistvuur uit te blusschen, wanneer het kan worden aangetoond of hoogstwaarschijnlijk gemaakt, dat de schrijver, over wiens verhaal sprake is, nooit datgene bedoeld heeft, wat gedurende duizendtallen van jaren voor zijne bedoeling heeft gegolden.
Het voorname punt van uitgang is de algemeenheid van den Zondvloed, en men heeft gemeend, dat het verhaal zonder eenigen twijfel de bepaalde verklaring bevatte, dat de geheele aarde, hare hoogste bergtoppen niet uitgesloten , werkelijk met water is bedekt geweest, en dat, behalve de enkele schepselen, die in de ark werden gered, alle



menschen, vee, kruipende dieren en vogels onverbiddelijk zijn vernietigd geworden. Toch is er meer dan eene tegenwerping tegen deze opvatting te maken, zelfs wanneer men het verhaal niet meer dan oppervlakkig beschouwt.
Allereerst moeten wij bij wijze van inleiding doen opmerken, hoe vaag en onbepaald in de taal van het dagelijksche leven het gebruik is van uitdrukkingen als- „alles", „ieder", „algemeen." Wanneer een beroemd zanger zich heeft doen hooren, zullen wij bij voorbeeld zeggen, dat de geheele stad tegenwoordig was, terwijl geen 500 personen in de concertzaal zouden kunnen zijn toegelaten zonder te stikken; of wij zeggen, „dat is nu iets, dat ieder schooljongen weet," terwijl wij toch slechts bedoelen, dat een vrij groot aantal knapen van eene bijzondere leeftijd, van-eene bijzondere stand in de maatschappij en behoorende tot eene bijzondere landstreek van de bewuste zaak onderricht



zijn; zoo zeggen wij b. v. nog, „het rooken is bij de Hollanders algemeen in' gebruik," zonder dat wij daarmede willen te kennen geven, dat ieder schootkindje in Nederland eene pijp in plaats van eenen rammelaar heeft. Nu moet gij niet meenen , dat dit eene wijze van beschouwen van de taal is, bepaaldelijk voor deze gelegenheid uitgedacht, ten einde de Heilige Schrift al schertsende te verklaren door de dichterlijke vrijheden, die men zich in een alledaagsch gesprek veroorlooft. Integendeel, het is juist de boven allen twijfel verhevene overheerschende invlped van zulke spreekmanieren, die wij in alle, behalve in de meest exacte wetenschappelijke geschriften aantreffen, welken Dr. M'Caul te hulp riep, ten einde meer dan eene der tegenwerpingen tegen het gezag van de boeken van Mozes te wederleggen, welke eenigen tijd geleden waren geopperd door den welbekenden en vernuftigen wiskundige, die den bisschopszetel



van r\auu ueKieeui. • wanneer wij lezen, uai „er een gebod uitging van den Keizer Augustus , dat de geheele wereld beschreven zoude „worden, en dat allen gingen om beschreven „te worden, een iegelijk naar zijne eigene stad," moeten wij dan daaruit afleiden, dat de bekwame en practische Romein, de „beschrijving" van barbaren zou bevolen hebben, over welke hij niet de flauwste schaduw van controle kon uitoefenen, of dat ieder Israëliet, zonder uitzondering, aan zijne voorvaderlijke woonplaats in Palestina een bezoek bracht — kooplieden van Gades en Ophir en Tharsis, slaven en gevangenen, zuigende kinderen, bedlegerige grijsaards, stervende kranken ? Wanneer wij doordenken, zullen we noch aan Caesar Augustus noch aan den Evangelist Lucas zulk eene ongerijmde bedoeling toeschrijven. In dit en in honderd andere gevallen, zal
* Jolui William Coleuso. Vert.



onze algemeene kennis van de bijkomende omstandigheden, of van wat wij gewoon zijn „den aard der zaak" te noemen, ons de noodzakelijke uitzonderingen aan de hand geven. Het zou vervelend en lastig zijn, wanneer al die uitzonderingen, elke in het bijzonder, waren opgegeven. Onderstel dat eene schitterende komeet op het punt is van te verschijnen en dat een sterrekundige in het openbaar aan ieder den raad geeft, om vooral in eenen bepaalden nacht daarnaar uit te zien, hoe belachelijk zou hij zich dan maken, wanneer hij uitdrukkelijk de personen uitzonderde, die in de onmogelijkheid waren, om aan zijnen raad gevolg te geven, de personen, die in kerkers waren opgesloten, de personen, die pas geboren, de personen, die blind waren, de.personen, die op hun sterfbed lagen! En niettegenstaande dit, wordt een schrijver, die voor drie of vierduizend jaren schreef, die zijne verhalen misschien



uit afbeeldingen, maar zeker uit overleveringen moest opstellen, dagteekenende van eenen tijd lang voor den zijne, toen de taal nog veel minder ontwikkeld en nauwkeurig in hare uitdrukkingen was, dan zij later geworden is, evenzoo behandeld, alsof aan elk woord de volle kracht moest worden toegekend , die het in eene zorgvuldig geschreven verhandeling over Logica in den tegenwoordigen tijd zou bezitten. Wij moeten aannemen, dat de schrijver eene juiste en nauwkeurige kennis had opgedaan langs den gewonen weg van menschelijke overlevering, of anders, dat hij begiftigd was met eene bovennatuurlijke kennis van de bewuste historische feiten; maar, hoe dit zij, welke reden ter wereld is er om aan te nemen, dat hij gezond verstand mistte? Van twee dingen een: óf hij kende de tegenwerpingen, die de natuurwetenschap tegen het geloof aan eenen niet lang verledenen algemeenen watervloed te berde brengt,



óf hrj kende die niet. Als nij ze Kenae, mogen wij uit zijn stilzwijgen afleiden, dat die tegenwerpingen op de geloofwaardigheid van zijn verhaal geen inbreuk konden maken, m. a. w. dat de overstrooming, waarvan hij spreekt, niet algemeen was. Als hij ze daarentegen niet kende, dan brengt ons zijne onkunde tot dezelfde conclusie: of wel, we zullen kennis gemaakt hebben met een goddelijk wonder, tot waarschuwing en verbetering van het menschelijk geslacht bestemd, en juist zóó ingericht, dat al de meest wonderbare omstandigheden, waarmede het vergezeld was, aan de eene helft der menschheid volkomen onbekend moesten blijven en volkomen ongeloofwaardig voor de andere helft moesten zijn.
De geschiedkundige tekst leert ons, dat „de wateren gansch zeer de overhand namen „op de aarde, zoodat allehooge bergen, die „onder den ganschen hemel zijn, bedekt wer„den. Vijftien ellen omhoog namen de wateren



„de overhand, en de bergen werden bedekt." Maar Europa bezit bergen, die tot eene hoogte van meer dan 10000 „ellen" of 15000 voet oprijzen — eene top in Azië is 29000 voet boven de oppervlakte der zee verheven — zoodat, naar de gewone uitlegging, de wateren van den vloed tót eene hoogte van nagenoeg 30000 voeten boven de. oppervlakte der zee en dat over den geheelen aardbol, moeten zijn gestegen. Maar bij deze onderstelling is het verhnal niet slechts verward en moreel onmogelijk, maar positief onwaar, want het verklaart óók, dat de physische oorzaken die dén vloed hebben voortgebracht, bestaan hebben in de fonteinen, des grooten afgronds en de sluizen des hémels — oorzaken, volkomen voldoende om eenen geweldigen watervloed over een begrensd terrein voort te brengen, maar niet in de verste verte en bij geene mogelijkheid in staat om eene algeheele overstrooming te bewerken, die „al de hooge



„bergen, die onder den ganschen hemel zijn zou bedekt hebben. De meening dat de oceaan gebruikt zou kunnen worden om hare eigene oppervlakte te doen rijzen weerspreekt zich zelve, en evenzoo is het met de onderstelling, dat hare hoogte door regenstroomen zou kunnen vermeerderd worden, daar het hare eigene taak is, het water te leveren, dat die regenstroomen mogelijk maakt. En toch is volstrekt geene aanwijzing te vinden, dat een bovennatuurlijke aanvoer van water en dat wel ten bedrage van vele honderd millioenen kubieke mijlen vloeistof op onze planeet zou hebben plaats gehad, en zulk eene massa water zou toch noodig zijn geweest, om den Caucasus en de Alpen en de toppen van Teneriffe en Popocatapetl en Chamalari onder water te zetten. Bovendien „zweefde de ark op de wateren" en moeten wij de moeilijkheid om adem te halen en de strenge koude, die op die geweldige hoogte moet zijn ondervonden (? Pert.), in aanmerking ne-



men. Men neeit gevraagd hoe er genoegzame ruimte in de ark heeft kunnen aanwezig zijn; men heeft gevraagd hoe het mogelijk is geweest eene genoegzame en ' geschikte hoeveelheid voedsel op te zamelen en te sorteeren voor de zoo zeer verschillende bewoners, vleeschetende en plantenetende dieren, roofdieren, aasvogels en reusachtige amphibiën. Maar wat beteekenen deze vragen, vergeleken met de vraagt hoe het leven kon wor* den onderhouden in den alles verstij venden dampkring, duizende voeten boven de lijn der eeuwige sneeuw, en dat wel van schepselen, die in een tropisch klimaat te huis behoorden? Nemen wij nu echter aan, dat de dampkring door het rijzen van den Oceaan genoegzaam werd verwarmd of wel dat de lucht in de ark warm werd gehouden door het ontzettende aantal bewoners, dat zij bevatte, dan stuiten we toch terstond
weder op eene nieuwe zwarigheid, en wel
2



eene, waarvan de vermelding belachelijk of ongepast zou kunnen schijnen, wanneer niet juist in den tegenwoordigen tijd de dringende noodzakelijkheid van eene voldoende opheffing van dit bezwaar zoo diep gevoeld werd, een bezwaar, dat den geneesheer dwarsboomt , den staatsman zijne rust beneemt en den scheikundige en den ingenieur eene bron van kwelling is: welk rioolstelsel werd toegepast bij deze miniatuur-uitgave van alle bewoners der wereld, maanden lang in de ark opgesloten ?
Maar onderstel, dat elk dezer vraagstukken door een wonder is opgelost, ofschoon niet de minste aanwijzing omtrent zulke wonderen gevonden wordt, dan dient toch nog opgehelderd te worden de verklaring dat „God „eenen wind over de aarde deed doorgaan en „de wateren stil werden."
Deze eene zinsnede moet ons, ook als er niets anders voor te zeggen ware, overtuigen,



dat de schrijver niets anders beschreven heeft dan eene plaatselijke en gedeeltelijke overstrooming , waarop een luchtstroom eene merkbare werking had kunnen uitoefenen en niet eenen algemeenen watervloed, die alle bergen der aarde met water overdekte, in welk geval de hevigste orkaan, die ooit heeft gewoed, of die men zich ook maar denken kan, de oppervlakte van het land alleen daardoor weder bloot had kunnen leggen, dat zij bergen en afgronden van water in den oceaan gevormd had.
Wanneer wij de wonderen eener valsche godsdienstleer of van een bijgeloovig., van de waarheid afdwalend verhaal in hunne naaktheid willen ten toon stellen, dan zullen wij naar gelang van omstandigheden er op wijzen, dat zij onbeduidend.zijn, dat zij nutteloos waren, dat er geene geldige beweegreden voor bestond, dat het bereikte doel in geene redelijke verhouding tot de aangewende middelen staat;



of wij toonen aan, dat het getuigenis in hun voordeel onbestaanbaar is met zichzelven, of dat de gevolgen, die het wonder, wanneer het verstandig was ingericht geweest, had moeten hebben, bij de tegenwoordige inrichting gewis achterwege zouden gebleven zijn, tenzij men er niet tegen mocht opzien, om, ten einde iets zeer onwaarschijnlijks waar te maken, honderd andere onwaarschijnlijkheden uit te vinden en goedschiks te verzwelgen. De gewone wijze van beschouwing van den Vloed van Noach is in geene der genoemde opzichten onkwetsbaar. Maar ken den verhaler een weinig gezond verstand toe; lees zijn verhaal in den geest, waarin een persoon als hij het moet geschreven hebben; herinner u dat hij geene wetenschappelijke verhandeling schrijft, en de taal niet spreekt van het Europa der 19" eeuw; vergeef niet, dat hij in een taaleigen spreekt dat nu zelden of nooit meer gebruikt wordt, hoewel het een schoon en edel taal-



eigen is, hetgeen alles, wat op aarde geschiedt, hetzij goed, hetzij kwaad, zoowel de werken der menschen en de gewone verschijnselen der natuur, als bovenmenschelijke en bovennatuurlijke dingen , aan de Godheid toeschrijft; en met dit alles voor oogen zullen wij het eerbiedwaardig geschiedverhaal tegen elke aantijging van dwaasheid of valschheid kunnen beschermen.
Wij hebben dan voor ons de beschrijving van een uitgestrekt straf-gericht, waarbij een groot middelpunt van beschaving door eene geweldige overstrooming te gronde ging. Langs de kust van eenen oceaan waren de zich ver uitstrekkende vlakten met steden en dorpen bezaaid. Wiegelend koren bedekte de velden; de wijnstok en de olijf, de oranjeboom en de palm bloeiden in overvloed; het vee graasde in de groene weiden aan de oevers der beken; volkrijke stammen dreven er handel en ondervonden de lasten en de lusten des



levens; zij kochten en verkochten, zij bouwden en plantten, zij huwden en werden ten huwelijk gegeven, — toen plotseling de fonteinen van den grooten afgrond werden opengebroken, en de vloedgolf der aardbeving zich over hen uitstortte en alle schoonheid en roem en zonde zonder mededoogen werd weggesleept. Tegelijkertijd was de hemel met dreigende wolken bedekt en de sluizen des hemels zonden hunne plasregens naar de aarde. De afgelegene bergen verdwenen voor het gezicht; ja, elke heuvel onder den geheelen hemel was bekleed en gehuld in eenen sluier van water, want iedere beek was nu een woedende bergstroom, elke zilveren draad een zwarte slijkvloed geworden. Slechts één huisgezin, gehoorzamende aan de waarschuwing, die allen hadden ontvangen, werden te midden van dezen algemeenen ondergang behouden en namen in de boot, die hunne redding werd, de dieren op, die hunne



landstreek voortbracht en die in eenig opzigt den mensch van dienst waren. Toen nu wolken en mist van de toppen der bergen weder waren verdwenen, toen de oppervlakte van den bodem op nieuw droog was geworden, voorzagen zij hunne nieuwe woonplaats met deze schepselen. De vruchtbare velden waren weldra weder met planten overdekt; de wijnstok bloeide; het vee nam spoedig weder overvloedig toe; de kinderen van den aartsvader vermenigvuldigden zich snel en verspreiden zich wijd en zijd over hunnen rijken en onbetwisten erfgrond.
Zoo ongeveer is het verhaal, zooals het door den sluier van veertig eeuwen heenschemert, alleenlijk is het in het oorspronkelijke met ongeëvenaarde kracht en eenvoud verhaald, grootscher dan eenige beschrijving zou zijn, door het vermijden van alle beschrijving, zoo verhaald als iemand het verhalen zou, die in die stuiptrekking der natuur nabestaanden,



vrienden en stamgenooten verloren had, als iemand, die de geheele wereld voor zooverre hij die kende of voor zooverre die hem belang kon inboezemen in de golven had zien verdwijnen en toch zelf dat onuitsprekelijk jammer had overleefd, om zich weder omringd te zien door vruchtbare velden en lachende woningen en door alles wat voor hem het tegenwoordige als eene nieuwe wereld in tegenoverstelling van de oude moest doen voorkomen.
Misschien zijn er sommigen, die van oordeel zijn, dat de begrenzing, die wij hebben noodig geacht, ten aanzien van het aantal der dieren in de ark, willekeurig en niet gewaarborgd is. Het zal daarom goed zijn, de noodzakelijke gevolgtrekkingen, die zich aan de oudere meening vastknoopen, na te gaan. Uit de woorden van het geschiedverhaal blijkt, dat de aartsvaderNoach met de taak van de verzameling der verschillende



dieren werd belast. Om deze taak te volbrengen moest hij dus in persoon zijn rondgereisd of overal heen expedities hebben gezonden, — naar Australië voor de kanguru en de wombat, naar het koude Noorden voor den ijsbeer, naar Afrika voor de gorilla en de chimpanze; de hippopotamus van den Nijl, de eland, de bison, de dodo, de apteryx, de struisvogel en de casuaris moesten uit vergelegen streken worden te zamen gebracht. De aartsvader of zijne helpers moeten met eene bovennatuurlijke kennis van de natuurlijke historie zijn toegerust geweest, die van Salomo of van onzen tijd ver overtreffende, opdat zij met juistheid soorten en rassen en verscheidenheden zouden kunnen onderscheiden, zoodat geene soort werd overgeslagen en geene door meer dan eene verscheidenheid werd vertegenwoordigd. Om dit met de kleinste insecten mogelijk te maken, moeten zij van uitstekende mikroskopen voorzien zijn geweest. Ieder ge-



deelte van het droge der aardoppervlakte moet voor hen toegankelijk zijn geweest, ieder woud, ieder hol, iedere kloof. De kleine eilanden in het midden van den oceaan moesten allen worden doorsnuffeld, en het geheele onderzoek, waarbij geen bunder gronds op de geheele oppervlakte der aarde mocht worden overgeslagen, werd nog bemoeielijkt door de meest verschillende en uiteenloopende hulpmiddelen, die in elk geval moesten worden aangewend. Schapen, wild, rupsen, roofdieren, slangen, arenden, vliegen en muizen, aan allen moest de noodige aandacht worden gewijd. Men moest ongewone moeite aanwenden om hen onbeschadigd machtig te worden. Zij moesten gevoed en verzorgd worden gedurende eenen tocht van misschien duizend mijlen, voordat zij de ark konden bereiken; men moest verhinderen, dat ze elkander verslonden, terwijl intusschen het opsporen werd voortgezet van ratten en vleermuizen en adders



en padden en schorpioenen en andere dieren, die een aartsvader, uitmuntende door rechtvaardigheid eri oprechtheid en de vrede beminnende, natuurlijkerwijze als een geschenk voor zijne bevoorrechte nakomelingen wenschte in het leven te bewaren.
Men zou kunnen vragen hoe het overeen is te brengen met de bovennatuurlijke kennis, noodig tot het verzamelen van alle op het vaste land levende dieren der aarde, en met de éénige gelegenheid voor waarneming, die door een verblijf van eenige maanden te zamen met hen in de ark gegeven was, dat men het in de wetenschappelijke rangschikking niet verder gebracht heeft dan tot gevogelte en vee en kruipend gedierte? — Maar ook, wanneer wij dit geheel daar laten of deze en andere tegenwerpingen in den wind doen verstuiven door het uitvinden van een wonder, om het verzamelen der dieren te verklaren, dan zullen wij toch eenige ophelde-



ring dienen te geven omtrent hunne wectervèrspreiding. — Of zullen wij, in plaats van ons met dit vraagstuk het hoofd te breken, het aanstonds verklaren door te zeggen, dat zij op wonderdadige wijze naar hunne oorspronkelijke woonplaatsen werden terug gebracht? 't Is voorzeker een afdoend middel, wanneer het echter maar den mond zal stoppen van die vraagallen, die nooit begrijpen, wanneer zij doodgepraat zijn. Eéne haarkloverij echter kan men gemakkelijk voorzien en een nieuw wonder zal noodig zijn, om haar op te lossen; — vele der dieren namelijk moeten óf langs wonderdadigen weg van voedsel zijn voorzien geworden, óf langs wonderdadigen weg in staat zijn gesteld het zonder voedsel te stellen; want anders zouden, om een enkel voorbeeld te noemen, twee spinnen beperkt zijn geweest tot één paar vliegen en wanneer de vliegen uitgestorven waren , omdat zij door despinnen waren opgegeten, zouden de spinnen



zeiven zijn uitgestorven, daar ze geene vliegen meer hadden, om zich te voeden; en dus zou hunne redding in de ark, ten koste van een groot aantal onvermelde en hoogst onwaarschijnlijke wonderen volkomen nutteloos zijn geweest.
Nemen wij aan, dat de dieren weder door het langzame proces eener natuurlijke verspreiding over de aarde werden verdeeld, dan zal voorzeker nog al eenige verwarring ontstaan zijn, toen zij pas uit de ark waren gekomen, toen de cobra en de ratelslang, de hongerige wolf en de meedoogenlooze tijger werden losgelaten over de verarmde wereld en hare voor een groot deel weerlooze bewoners ; — en — op dat tijdstip zou het dooden ook van een wreedaardig en vergiftig dier eene geheele diersoort hebben weggevaagd. — Het zou voorzeker merkwaardig zijn, dat roofdieren en roofvogels, ook zelfs alleen maar gedurende den tijd, dat zij in de ark ver-



toefden, in hun voedsel waren beperkt geweest tot dieren, die in godsdienstigen zin rein waren; maar indien wij ons moeten voorstellen , dat nadat zij de ark hadden verlaten en weder voor zichzelven moesten zorgen , de gulzige panther en de verraderlijke hyena voor eiken maaltijd te rade gingen of hunne prooi wel tot de zeventallen paren der reine en niet tot de enkele paren der onreine dieren behoorde, zullen wij ons dan niet met ergernis en medelijden van eene meening afwenden die zulk eene monsterachtige onderstelling in zich sluit en stilzwijgend aanneemt?
Maar wij willen zelfs toegeven, dat ieder schepsel een wonderdadig leven leidde, zoodat het niet door honger noch geweld omkwam, voordat het zijne soort had voortgeplant. In dat geval zouden we dan toch moeten waarnemen, dat de soorten zich over de aarde langs rechte of gebogene, langs enkelvoudige of vertakte, langs breede of smalle lijnen zouden hebben



uitgespreid, — allen uitgaande uit een gemeen middelpunt. Niets van dien aard wordt echter waargenomen. Integendeel, de soorten der nieuwe wereld verschillen van die der oude, de soorten van het eene vaste land van die van het andere. * De buideldieren van Australië zijn niet slechts wat de soort, maar zelfs wat het geslacht aangaat, van alle andere dieren op de aarde onderscheiden, de opossum alleen uitgezonderd. De olifant van Afrika is niet dezelfde soort als de Indische olifant; evenzoo is het met den leeuw, zoo ook met den rhinoceros; de apen en bavianen der oude wereld worden nergens inAmerika aangetroffen en even zoo min kómen de Amerikaansche brulapen ergens in de oude wereld voor. Op Madagascar, dat van Afrika door eene straat gescheiden wordt, die niet zoo breed is als Engeland, zijn alle soorten behalve ééne en bijna alle
* Lyell, Principles of Geology, II. 882.



geslachten uitsluitend daar te vinaen. - uverai worden de soorten in hunne uitbreiding begrensd door natuurlijke hinderpalen, zooals klimaat, rivieren, bergen, oceanen. Moeten wij nu onderstellen, dat deze gevangenen wel in hunne kerkers hebben kunnen klimmen, maar daarna plotseling ongeschikt zijn geworden, om er weder uit te klauteren? — Wij kunnen als regel stellen, dat deze beperking tot een bepaald gebied overal volkomen vèreenigbaar is met de onderstelling, dat de soort is ontstaan binnen dat gebied en onvereenigbaar met dat van eenen oorsprong daar buiten. Waar wij, zooals in bergstreken, tegen den algemeenen regel in, dezelfde soort in verschillende van elkander afgezonderde woonplaatsen vinden, daar verliest de verhuizing daarheen van de deur der ark af allen zweem van waarschijnlijkheid, tenzij wij meenen te mogen aanne-
* Lyell, 1. c. II. 384.



men, dat schepselen, die nu het instinct van verhuizing geheel missen, dit voor langen tijd hebben bezeten, en in de wereld door menige heete vlakte hebben rondgezworven, om hielen daar eenen heuvel op te sporen met eene voor hunne constitutie geschikte temperatuur. Dit verschijnsel, dat overigens zooals gezegd is eene uitzondering op den algeineenen regel is, en dat anders zoo moeilijk te verklaren valt, heeft Darwin op bewonderenswaardige wijze opgehelderd door er op te wijzen, hoe soorten, die voor eene lage temperatuur geschikt zijn, natuurlijkerwijze gedurende de ijsperiode de lage landen bewoonden, en hoe deze soorten even natuurlijk, naarmate de koude al meer en meer afnam, zich terugtrokken , eenige van hen noordwaarts, andere naar de koele hoogten van verschillende bergen.
Dat er eens eene ijsperiode was, toen groote ijsbergen over het tegenwoordige Engeland en Nederland henendreven, eene periode, die
3



geologisch gesproken slechts van gisteren is, ofschoon dan ook enorm veel verder achter ons liggende dan eenig historisch gegeven, h ml boven allen twijfel verheven: Zoo is ook buiten allen twijfel de aarde gedurende tallooze eeuwen vóór de ijsperiode met onnoemelijk vele geslachten van levende wezens bevolkt geweest. Voeg hier nu bij, dat wij juist daar levensvormen vinden, waar zij tengevolge dier ijsperiode zouden moeten zijn achtergelaten, -wanneer van dien tijd af tot heden toe eene ^afgebroken opeenvolging van generaties heeft bestaan, en juist daar, waar het zeer onwaarschijnbjk zou wezen heu aan te treffen, wanneer ze genoodzaakt waren geweest, van de deur der ark in het in werkelijkheid onbeduidende tijdvak van 4300 jaren daarheen te reizen.
Maar wij kunnen nog verder gaan en het leven vóór den Vloed met het latere leven vergelijken. En hier is na waarlijk het genie van een Darwin, of Lyell, of Owen niet noodig,



om het overtuigende van de bewijsgronden in te zien, die hun scherpzinnig oordeel heeft aangewezen. Om een voorbeeld te noemen: daar, waar thans buideldieren leven, leefden ook reeds buideldieren eeuwen voor Noach, zooals dit door de fossiele overblijfselen wordt aangetoond. De fossielen zijn fossiele buideldieren, doch soorten van buideldieren, die nu zijn uitgestorven. Wat vordert dus nu hier de theorie „van de deur der arke"? Zij dwingt ons te gelooven, dat de buideldieren hunnen weg naar Australië gevonden hebben, zonder nogtans ergens sporen van hunne reis achter te laten, dat zij zeeën zijn overgestoken, die zij daarna nooit meer overgestoken zijn, en dat zij zich juist terzelfder plaatse hebben gevestigd, die andere buideldieren, die ofschoon tot hetzelfde geslacht behoorende toch soortelijk van hen onderscheiden waren, voor hen hadden ingenomen.



Ditzelfde moeten wij van tallooze andere soorten in alle deelen der wereld voor waar houden. Wij moeten aannemen, dat zij langzamerhand en door vele geslachten heen hunnen weg terugvonden naar hunne quasi-voorvaderlijke woonsteden, en toch verzuimden om uitgestrekte landstreken te bevolken, die even goed of beter in hunne behoeften voorzagen. Wij dienen ook te gelooven dat eenige der vlugste, sterkste en schranderste dieren, zooals het paard en de olifant, er niet in slaagden om de verblijfplaatsen van de vroegere vertegenwoordigers van hun geslacht terug te vinden, daar immers Amerika, toen het voor eenige weinige jaren ontdekt werd, deze viervoetige dieren slechts in fossiele en niet in levende soorten bezat. *
Er bestaat echter inderdaad één dier, wiens geestvermogens zijne verspreiding over den
* LyeU, II. 336.



geheelen aardbol kunnen verklaren, ook wanneer wij aannemen, dat het niet meer dan 4300 jaren geleden met eene enkel huisgezin is begonnen en van een enkel middelpunt zich heeft verspreid. Dat dier is de Mensch. Maar, ook indien alle feiten, die tot de algemeenheid van den Zondvloed in betrekking staan, daarmede in even volkomene overeenstemming waren, als zij er nu geheel en volkomen mede in strijd zijn, dan zouden de omstandigheden, waarin het menschdom heden ten dage verkeert, alleen reeds voldoende zijn, om het geloof, dat de vloed van Noach zich over den geheelen aardbol zou uitgestrekt hebben, omver te werpen. Bij de beschouwing der andere dieren toch kan men des noods aannemen, dat de verschillende soorten en de voornaamste verscheidenheden in de ark vertegenwoordigd waren en van daar uit zich verspreid hebben, maar in het geval van den mensch zijn wij van dit middel



ter verklaring door de bepaalde uitspraak van het geschiedverhaal beroofd. Wanneer de vloed van Noach een algeoieene watervloed geweest is, moeten alle menschenrassen, die op aarde voorkomen, alleen van Noach afstammen: alle groote en merkwaardige verschillen , die zij vertoonen , moeten gedurende den levensloop van twee a driehonderd geslachten en niet van tallooze generaties, zooals de theorie van Darwin onderstelt, zijn ont, wikkeld geworden. Van Noach alleen moeten in eene handvol eeuwen rassen zijn voortgesproten , zoo wijd van elkander verschillende als Grieken en Negers, Israëlieten en Aegyptenaren, Saksers en Chippeways, Kaffers en Hottentotten, Vuurlanders en Patagoniers, Californiers en Chinezen, Arabieren en Eskimos. In denzelfdeu archipel vinden wij den Maleier, den Papua en den dwergachtigen, stompneuzigen Negrito. Hooren wij, wat Wallace van de beide eerstgenoemden



zegt :* „De Maleier is klein van gestalte, heeft eene bruine huidkleur, sluike haren, is baardeloos en glad van huid. De Papuais slanker , zwart, kroesharig, en is met eenen baarden eene harige huid voorzien. De eerste heeft, een breed gelaat, eenen kleinen neus en vlakke wenkbrauwen, de laatste heeft een langwerpig gezicht, eenen breeden en vooruitstekenden neus en vooruitspringende wenkbrauwen. De Maleier is schuw, koel, bedaard en rustig; de Papua is driest, onstuimig, prikkelbaar en levendig. De eerste is ernstig en lacht zelden, de laatste is vroolijk en lacht gaarne, — de een verbergt zijne aandoeningen, de ander laat-ze den vrijen loop." Zoo zijn de kenmerken en zoo groot is het contrast tusschen twee menschentypen, die geographisch slechts door eene ruimte van niet meer dan 300 mijlen van elkander gescheiden zijn; maar de lijn,
The Malay Archipelago, Vol. II. ]>. 448,



die deze beide rassen van elkander afzondert, valt nagenoeg volkomen samen met de diepe zee, die de grens vormt tusschen twee groote zoölogische provinciën. In deze twee zeer verschillende maar toch dicht bij elkander gelegene landstreken moeten derhalve alle plant- en diersoorten, den mensch niet uitgesloten , gelijktijdig gedurende tienduizendtallen van jaren verandering hebben ondergaan,— of anders moesten de verschillen bij allen, den mensch daaronder begrepen, reeds geheel of althans ten naastenbij voorhanden zijn geweest, toen zij uit de deur der ark te voorschijn traden. De eerste onderstelling, die van Darwin, is echter in strijd met het verhaal van den vloed van Noach, daar zij de algemeenheid daarvan loochent, terwijl de laatste onderstelling het verhaal in een belangrijk punt waaromtrent het slechts eene uitlegging toelaat weerspreekt, wanneer zij namelijk de ark met meer dan een gezin bevolkt.



Zoo lang wij ons geneigd betoonen een tijdvak van ongeveer 4000 jaren zonder bezwaar aan-te nemen, zou men zich lichtelijk laten verleiden, om de onjuiste meening te opperen, dat zulk een tijdvak volkomen voldoende zou zijn geweest om de thans bestaande menschenrassen voort te brengen, omdat er werkelijk een voorbeeld bestaat van betrekkelijk snelle veranderingen, wat de kleur der huid betreft, onder den invloed van het klimaat, en omdat eene nieuwe type zich met zeer merkbare vorderingen schijnt te vormen onder de werkelijk eenige omstandigheden, waaronder de nog zoo pas begonnen colonisatie vau Noord-Amerika heeft plaats gehad. Eénig waren deze omstandigheden: nog nooit heeft zulk eene vermenging van het bloed van verschillende volken en rassen plaats gehad in eene nieuwe en onontgonnen landstreek, waar zooveel was om de verandering in de hand te werken en niets om haar tegen te houden



of tot stilstand te brengen. Nooit te voren werd de geest en het lichaam van den mensch aoozeér in elke richting op de proef gesteld en tot werkzaamheid gedreven door den overvloed der hulpbronnen, den maagdelijken bodem van eene nieuwe wereld, door eene geërfde beschaving, en door de verbazende en zich steeds uitbreidende gelegenheid tot handelen, tot leven, voortgaan enleeren, — eene gelegenheid, die men somtijds niet van de hand kan wijzen en waaraan men niet kan ontkomen, ofschoon zij „fret the pigmy body to decay, and o'eriftform the tenement'of clay." *
Maar, waarlijk, er is hier géén'sprake van 4000 jaren , want er waren reeds zwarte menschen ten tijde van Herodötus en van Salomo. Reeds in den tijd van Mozes bestond tri Palestina een menschenras, zoo verschillend van
* het zwakke lichaam ten verderve slepen en het stoffelijk hulsel met eene overmaat van kennis beladen.



de Israëlieten, dat den eersten Hebreeuwscheri spionnen bij hun aanblik de schrik om hei hart sloeg, ofschoon zij toch niet met eer ras te doen hadden, dat in vollen bloei stond maar dat integendeel het uitsterven nabij was Aegyptische monumenten die tot denzelfdei tijd en nog vroeger terug reiken, geven ons afbeeldingen van Afrikanen, Aziaten en Europeanen , toen even kenbaar aan hunne eigen aardige verschillen als tegenwoordig; zij beelden den Neger in kleur en vorm zóó af, ah de Neger zich thans nog aan ons oog vertoont.a Wanneer er dan slechts 800 jaren, — hel tijdsverloop tusschen den zondvloed en dt geboorte van Mozes, — noodig waren on typen te doen ontstaan, zoo verschillend ah Joden , Aegyptenaren, Negers en Anakim, ei die allen opgehoopt in een klein hoekje dei wereld, zou dan niet de natuur, die in zuil
* «Genesis of the Earth and of Man," p. 117; aangehaali door Sir .T, Lubbock in zijne "Prehistorie Times," p. 314.



een kort tijdsbestek zooveel voor het hoogste dier deed, in eenen veel langeren tijd niet nog iets meer voor lagere dieren hebben kunnen verrichten, en langs dezen weg het ontstaan der soorten door veranderingen hebben opgeleverd, waarvoor Darwin strijd voert? Zou niet de gevolgtrekking, dat de Natuur aldus had gehandeld, aanstonds voor de hand liggen, wanneer men zich maar niet eens voor al in het hoofd had gezet, dat zulk een oorsprong der soorten nog sterker met het boek Genesis in strijd is, dan de onderstelling dat de Zondvloed slechts een begrensd gedeelte van de aardoppervlakte zou bedekt hebben? Maar de theorie van Darwin is gelukkig niet afhankelijk van eenige onderstelling zoo ongeloofwaardig als die, welke ons grond zou geven, om b. v. onder de afstammelingen van Willem den Veroveraar personen te verwachten zoo verschillend van elkander als een Engelschman en een Chinees, een Neger en een Indiaan.



Br zijn omstandigheden van groot gewicht, die ons overtuigen, dat zekere kenmerkende verschillen onder de menschheid ontstaan zijn in' de streken, welke de bewuste rassen op dit oogenblik nog bewonen. Er zijn andere omstandigheden, die ons op eenen gemeenschappelijken oorsprong van den mensch wijzen. De theorie van Darwin heeft ons na lang zoeken geleerd, hoe déze beide meeningen met elkander kunnen worden in overeenstemming gebracht, door eenvoudig de geschiedenis van den mensch vast te knoopen aan den langen duur van het organische leven op onze planeet, zooals die ons door de geologie is ontsluierd. De punten van overeenkomst tusschen de menschenrassen vorderen eenen gemeenschappelijken oorsprong; de punten van verschil kunnen alleen verklaard worden door aan te nemen, dat het eene ras gedurende eenen onmetelijk langen tijd afgezonderd van het andere heeft geleefd. Naar deze opvatting



is het rnenschdom, wat zijnen eersten oorsprong betreft, één, — maar is elk ras op eene bijzondere wijze langzamerhand uit den oorspionkelijken Mensch ontwikkeld. Nu is het bewezen, dat die eerste oorsprong veel verder achter ons ligt, dan men vroeger meende en daardoor wijkt nu ook het ontstaan der rassen van zelf zoover terug, dat de tijdsruimte "groot genoeg wordt om aanmerkelijke verschillen te voorschijn te roepen en te ontwikkelen. — Ook zelfs wanneer de tegenwoordig bestaande verschillen zich slechts tot de huid bepaalden, in plaats van, zooals thans het.geval is, de beenderen van het skelet en de geheele richting van den geest te beheerschen, zouden zij te groot zijn, om ons te vergunnen het geheele men«chelijke geslacht van den aartsvader Noach af te leiden.
De Geologie bewijst ons overtuigend, dat al wat thans het droge vormt niet slechts eens maar meermalen onder de watereu van den



oceaan is bedolven geweest, maar zij bewijst ons even overtuigend, dat althans sedert eeuwen en eeuwen, althans gedurende een tijdvak, waarvan de lengte onze verbeeldingskracht bijna te boven gaat, de aarde niet geheel en al overstroomd kan geweest zijn: dezelfde verandering en wisseling, die thans nog onder onze oogen geschiedt, van land in zee, van meer in eiland, heeft reeds eeuwen lang onafgebroken op dezelfde wijze plaats gehad. Door deze ën dergelijke oorzaken werden de menschelijke wezens, even zoo goed als alle soorten, van dieren en planten in verschillende groepen gescheiden en van elkander afgezonderd gehouden. Zoo werd de mensch in verschillende rassen gesplitst, die wrel in het eerst door geene andere grenslijnen als de geographische van elkander waren gescheiden, doch die in de opvolgende geslachten langzamerhand al meer en meer begonnen te verschillen, in zeden en gewoonten, in taal



en godsdienst, in kennis en beschaving, sedert den tijd echter dat Noach leefde zijn er te weinig eeuwen verloopen, dan dat de natuur met haren langzamen doch zekeren gang, zulke groote hinderpalen zou hebben doen ontstaan, als noodig waren, om het inenschdom in afzonderlijke groepen te splitsen, wanneer het tot op dat tijdstip onafgebroken vereenigd geleefd had; en zelfs, als de tijd lang genoeg geweest ware om de geographische verandering in het leven te roepen, dan zou er toch geen tijd genoeg zijn geweest, om het onderscheid in constitutie der menschen zich te doen ontwikkelen.
Onder de ouden geloofden sommigen, dat de zon, de maan en de sterren werkelijk de grootte hadden, waarin zij zich aan het ongewapend oog vertoonen; andereh stelden zich het hemelgewelf als eenen rondwenteleiiden kogel voor, waarin kleine gaatjes waren geboord, waardoor het eeuwige vuur daarbuiten



den mensch in de oogen schitterde. Personen met zulke denkbeelden van ruimte en natuurwetenschap zouden waarschijnlijk niet aanstonds het zonnestelsel van Copernicus hebben aangenomen. Op dezelfde wijze nu zullen personen, die eene enge en beperkte voorstelling hebben van den duur der eeuwen, zich niet gemakkelijk laten vinden, om bewijzen aan te nemen, waarbij de geweldige omvang van den tijd, die alle vakken van wetenschap eendrachtig eischen, uitdrukkelijk wordt ondersteld of stilzwijgend erkend. Maar deze onvatbaarheid van den geest, die het gevolg is eener verkeerde opvoeding en van vroeg gekweekt vooroordeel, kan aan een ernstig onderzoek der feiten of eene grondige studie van hetgeen omtrent die feiten geschreven is geen weerstand bieden. Laat een persoon met gezond verstand en gewone geestvermogens zich aan de lezing wijden van werken als Lubbock's „Voorhistorische tijden," Darwin's „Ontstaan



der soorten" en Lyell's „Grondslagen der Geologie," en dan nog, als hij kan, aan het gevoelen blijven vasthouden, dat onze aarde eerst omstreeks 6000 jaren geleden bevolkt werd om vervolgens weder nagenoeg geheel ontvolkt te worden door een algemeenen watervloed. Laat hem beproeven, of hij zonder te blozen de geschiedkundige ontwikkeling kan lezen die Ch. Lyell van den voortgang van den strijd der meeningen omtrent dit onderwerp heeft gegeven. In die ontwikkeling zal hij het strijdgeschrei en wapengekletter vernemen van dwazen en wijsgeeren, van leeken en geestelijken. Hij zal de beschaafde menschheid en het verlichte Christendom schuldig moeten verklaren aan eene lange reeks van vrome bedriegerijen, van oneerlijke wapenen, van bewijzen op denkbeeldige feiten gegrond en van feiten door inbeelding onkenbaar gemaakt, totdat hij aan den tegenwoordigen tijd gekomen een groot aantal personen van



alle klassen der maatschappij vindt, die dan toch eindelijk met elkander overeenstemmen in hunne bewering, dat het leven op de aarde gedurende een onberekenbaar tijdsverloop onafgebroken heeft voortgeduurd. Hij zal bemerken, dat zijn eigen geest tot rijpheid is gekomen, ook zonder dat hij de stem dier personen als waarheid heeft erkend, ofschoon waarlijk, om bijna letterlijk de woorden van den grooten Meester te herhalen: „als deze zwegen, de steenen zouden spreken."
De wereld en hare wonderen zijn niet als paddestoelen uit den grond opgeschoten, — ofschoon zelfs ook dezen , die men gewootdijk meent, dat in eene enkele nacht ontstaan, een veel langer tijdsverloop, dikwijls vete weken, voor hunne ontwikkeling noodig hebben. Het boek Genesis zelf waarschuwt den aandachtigen lezer ten duidelijkste tegen de poging om eene tijdrekening te bouwen op de korte aanwijzingen van namen en data,



die er om andere redenen in zijn opgenomen. Immers, wanneer wij die gegevens nemen, zooals ze daar staan, dan heeft Sem , de zoon van Noach, de geboorte van Isaac lang overleefd, terwijl Abraham, Isaacs vader, als tijdgenoot optreedt van een groot aantal van verschillende vreemde stammen en volken., Aegypteuaren, Philistijnen , Canaanieten, Syriërs en vele anderen, die behalve de Chaldeërs uit wier midden hij zelf was voortgekomen, reeds toen de aarde bevolkten. Om een analoog verschijnsel in de geschiedenis der menschheid te vinden, zouden we ons b. v. moeten voorstellen, dat Eduard III van Engeland, in plaats van in 1377 gestorven te zijn, thans nog steeds voortleefde, als een vergeten grijsaard, wiens naam gedurende 500 jaren, die rijk in gebeurtenissen waren, in de geschiedrollen niet vermeld wordt, en gedurende welke jaren geheel Europa bevolkt werd door nakomelingen van hem zeiven en



van zijnen vader, door menschen, die voor elkander onverstaanbare talen spreken, die van elkander gruwende godsdienstige meeningen zijn toegedaan, die eene geheel verschillende kleeding dragen, wier zeden en gewoonten, wier regeeringsvormen geheel onderscheiden zijn, en waarvan sommigen door een nationaal gebruik zelfs weerhouden worden om aan denzelfden tafel met gasten van eenen anderen naburigen en verwanten stam te eten. Te vergeefs zullen wij in de geheele geschiedenis der menschheid naar een voorbeeld zoeken, dat eenige werkelijke analogie hiermede vertoont, naar een voorbeeld van zoo buitengewone ontwikkeling en zoo volkomene vervreemding in den tijd van slechts 500 jaren tot stand gekomen. Wanneer al de volken, die als tijdgenooten van Abraham genoemd worden, slechts 500 jaren na den Vloed reeds bestonden, zooals het Boek Genesis ons aanwijst , dat zij deden ? dan mogen wij on§



overtuigd houden, dat zij de spore u hunner afstamming onafhankelijk van Noach en zijne familie tot ver vóór den zondvloed konden terugbrengen. De hiëroglyphen der Aegyptische monumenten leiden ons terug tot eenen Pharao, die ongeveer 400 jaar voor dat tijdstip regeerde; * het boek Genesis maakt ons bekend met eenen anderen Pharao, die omtrent even zoo lang daarna aan het bewind was. Moeten wij nu hét getuigenis der hiëroglyphen voor niets achten en dezen laatsten Pharao tot eenen nakomeling van Noach maken, die als een machtig monarch den schepter zwaaide, terwijl Abraham, de wettige erfgenaam der patriarchale monarchie over de geheele aarde niets meer was dan een dolende herder? Alles wat wij omtrent de godsdienst, de zeden en de beschaving dier tijden weten, hetzij wij hunnen vooruitgang in sommige
l
* „Genesis of the Earth and Man," pp. 113, 114.



streken, of hun verval in andere beschouwen, alles weerspreekt de meening, dat al die wisselingen en veranderingen in 4 of 500 jaren zouden hebben plaats gegrepen. Alles weerspreekt de ineening, dat die veranderingen, verscheiden en ingrijpend als ze zijn, zouden moeten worden toegeschreven aan het kroost van eenen man, wiens zoon, kleinzoon, achterkleinzoon en achterachterkleinzoon , Sem, Arphachsad, Selah en Heber gedurende al die onderstelde omwentelingen steeds maar voortleefden. *
En wanneer we nu van onze 400 jaren afstappen en tot onze 4000 jaren terug keeren, dan blijven de meeste tegenwerpingen met bijna gelijke kracht bestaan. Bedenkt eens hoevele geslachten moeten zijn voorbij gegaan , voordat de kinderen van hetzelfde ouderpaar zoozeer in taal zijn gaan verschillen als de
* Genesis XI.



Chinezen, de Russen, de Engelsehen en de klakkende Hottentotten. Schat eenigermate het tijdsverloop, dat noodig was voor de opkomst en den bloei der beschaving, niet slechts in de middelpunten der oude wereld, in Nineveh, in Babyion en het Aegyptische Thebe, maar ook in de daarvan afgescheidene en onafhankelijke middelpunten van Mexico en Peru. Verklaar daarenboven, wat, naar de onderstelling van eene gemeenschappelijke afkomst van Noach, de opkomst en bloei der onkunde behoort genoemd te worden. Wijs aan, als gij kunt, hoe het mogelijk is, dat te midden der snelle vorderingen in beschaving, naast en nevens de ontwikkeling van kunst en wetenschap, sommige der afstammelingen van Noach geheel en al ontaardden, alle beschaving, alle beginselen van zedelijkheid, alle godsdienst verloren, alle nuttige uitvindingen vergaten, zelfs die, waaraan zij het meest behoefte hadden, ook voor de



geringste eischen van huiselijk geluk en gemak, het ontsteken van vuur, het gebruik van metalen, het bouwen van woningen, terwijl zij daarentegen de gewoonten der redelooze dieren aannamen en zich alleen nog daardoor van de laatsten onderscheidden, dat zij het vleesch van dieren hunner eigene soort boven dat van elk ander dier leerden verkiezen , dat zij in sommige streken eenen plicht meenden te betrachten door het ombrengen hunner ouders en in andere door hunne lijken op te eten. * Zulke gewoonten weten wij, dat vier eeuwen voor Christus bestonden, zulke gewoonten bestaan ruim achttien eeuwen na Christus nog. Zal iemand beproeven ons té overtuigen , dat de wilden van de Andamannen en van de Pidschi-eilanden, door eenen voorvader niet ouder dan Noach, neven zijn van Chatham en Wilberforce, van de Lesseps en Brunei?
* Lubbock. "Prehistorie times," p. p. 388, 346, 452; Herodotus, IV, 26.



Het i9 waar dat bijna overal overleveringen omtrent eenen Watervloed worden aangetroffen. De reden hiervan is zonder twijfel, dat bijna overal eene geweldige ramp van deze soort te eeuiger tijd heeft plaatsgehad. Overstroomingen op eene kleine schaal zijn gewoon en menigvuldig, maar in eene verhouding groot genoeg om de verbeelding blijvend te treffen en in de herinneringen van een volk als overlevering te blijven voortleven, moeten zij natuurlijkerwijze uiterst zeldzaam zijn geweest, zoodat het feit, dat zulk eene overlevering tot de geschiedenis van zoovele verschillende rassen behoort slechts een nieuw bewijs of ten minste eene nieuwe aanwijzing van den hoogen ouderdom van het menschelijk geslacht is. Wanneer het waar is, dat men nadruk moet leggen op de punten van overeenkomst tusschen de overleveringen, omdat deze bewijzen , dat elk land door de wateren van eenen Vloed is verwoest geworden, dan moet men



om eerlijk te zijn, ook nadruk leggen op ae punten van verschil, omdat deze bewijzen dat er vau geenen algemeenen Zondvloed sprake is, maar van vele verschillende en gedeeltelijke overstroomingen, in tijd, in plaats, in gevolgen van elkander onderscheiden. En ook, — wanneer men nadruk behoort te leggen op de overlevering zelve, omdat zij aan zoovele volksstammen gemeen is, laat dan ook een gelijk gewicht worden toegekend aan de overleveringen omtrent den duur der tijden onder de Chaldeèrs en de Aegyptenaren, de Chinezen en de Hindoes, die de jaren van hunne onafgebroken geschiedenis bij tienduizenden tellen. *
Ten slotte moeten wij nog vragen, waar zijn de sporen van zulk eene geweldige en ongeëvenaarde stuiptrekking der natuur als eene is, die den geheelen aardbol met water
* Zie Mill, History of British India; Boek II, Hoofdstuk I, en de aanteekeningen.



omhulde en alle zijne heerlijke voortbrengselen maanden lang bedolven hield, totdat een nog geweldiger en even ongeëvenaarde orkaan hemel en aarde, wolken en oceaan weder van elkander scheidde? Wij' weten, hoe de kleine trilobiet zich in de Devonische zeeën gedroeg, toen millioenen jaren geleden voor hem het uur van gevaar sloeg; wij weten welk voedsel de mensch vele eeuwen voor den vloed nuttigde, welke wapens hij gebruikte, welke huizen hij bouwde, welke dieren hij temde; maar wat er van mensch en beest, van veld en woud bij den algemeenen Zondvloed geworden is, weet niemand te zeggen. De sporen en natuurlijke gedenkteekenen van zulk een ontzettend verschijnsel, die overal zouden moeten worden waargenomen, zijn nergens te vinden, — dingen, die de wateren moesten hebben weggespoeld of naar beneden gesleurd, heuvels van schelpen, steen wallen (moraines) van gletschers en zwerfblokken op



de hellingen der bergen zijn niet in hunne rust gestoord; terwijl van het groote museum van lijken, dat zich naar menschelijk bedenken over de geheele aarde moest gevormd hebben als een sprekend, en onbetwistbaar geologisch feit, en ook als een godsdienstig wereldgedenkteeken, nergens iets te bespeuren is.
Wat er werd van bloem en kruid, van de schepselen, die aan het zeestrand aan de grenzen van hoog en laag water leven, van het weekdier en dé polyp en de visch, die in hunne vochtige woonstede eene geschikte diepte en eene passende temperatuur behoeveu , — het zal nutteloos zijn daar verder over te redeneeren, wanneer er, na alles wat omtrent andere punten gezegd is, toch nog personen zijn, die blijven vasthouden aan het denkbeeld, dat het verhaal in Genesis de beschrijving is van eenen watervloed , die over de geheele aarde zich uitstrekte, personen die zich voornemen nog steeds aan zulk eenen



zondvloed te blijven gelooven en bet te verkondigen als een gedeelte der godsdienstige waarheid, niettegenstaande alle gronden of wetenschappelijke bewijzen van het tegendeel. Voor hen kunnen wij niets meer doen, dan eenige weinige regelen uit de levensgeschiedenis van twee beroemde mannen aan hunne dagelijksche overdenking aan te bevelen: — „In spijt," zegt Dr. Wilson , * „zoowel van „de wetenschap als van de vrome godsdienstzin van Columbus verklaarden de godgeleerden van Salamanca, dat het denkbeeld „van„ de rondheid der aarde onrechtzinnig „was, en dat het geloof aan tegenvoeters „onvereenigbaar was met de historische overleveringen van ons geloof: daar immers de „meening, dat er aan de tegenoverliggende „zijde van de aarde bewoonde landstreken „zouden zijn, op hetzelfde zou nederkomen
* Dr. Daniël Wilson, Prehistorie Man. p. 101.



„als de bewering, dat er volken bestonden, „die niet van Adam afkomstig waren, daar „bet hun onmogelijk zou zijn geweest den „tusschenliggenden oceaan over te steken. „Dit zou derhalve wantrouwen verraden in „de uitspraken van den Bijbel, welke uitdrukkelijk verklaart, dat alle menschen „afstammelingen van eenen gemeenschappe„lijken vader zijn. — En een ander schrijver * beschrijft op de volgende wijze eene welbekende (en geconstateerde? Vert.) episode uit het leven van Galileï: „In de linnen pij van „den boeteling gehuld, viel de machtige, op „zijn eigen inzicht vertrouwende wijsgeer op „de knieën, en verklaarde met de hand op „het Heilig Evangelie, dat hij de leer van „den stilstand der zon en de beweging der „aarde afzwoer, verfoeide en nooit weder „zou onderwijzen. Nadat hij dezen eed in
* The üaughter of Galileo, by the author of Mary Powcll, p. 283.



„geschrifte bevestigd had, en de belofte had „gedaan dat hij de hem opgelegde boetedoening zou ten uitvoer brengen, verrees hij „van zijne knieën als een begenadigd man; „en zich tot een' zijner vrienden wendende, „stampte hij op deu grond en fluisterde hem „met nadruk in: „Eppure si muove!" — en „toch beweegt zij zich!"
En evenals de tegenvoeters bestaan, evenals de aarde rondom de zon zich wentelt en evenals toch de Bijbel waarheid blijft bevatten , in spijt van de theologen en de inquisitoren van Salamanca en van Rome, zoo zal dat Boek waar en vol waarheid blijven, wanneer het eindelijk eene erkende zaak zal zijn, zooals het dat zal worden, dat er bij den Zondvloed slechts van algemeenheid sprake kan zijn, wanneer het het ongeloof aan de algemeenheid van deze gebeurtenis geldt.



Alom te bekomen
SPOREN
NATUURLIJKE GESCHIEDENIS
SCHEPPING,
OF
SCHEPPING EN VOORTGAANDE ONTWIKKELING VAN PLANTEN EN DIEREN, ONDER DEN INVLOED EN HET BEHEER DER NATUURWETTEN.
Uit het Engelsen vertaald
DOOR
DR. J. H. VAN DEN BROEK,
Zeeraar in de Natuur- en Scheikunde bij 's Rijks Kweekschool voor Militaire Geneeskundigen te Utrecht.
I£ÜT BEN VOOaWOOBD
Prof. Gr. J. 11V Ij WH.
GOEDKOOFB UITGAVE.
Prijs itO Cta.



Bij denzelfden Uitgever zijn verschenen
DB THEORIE VAN DARWIN.
EENE VERHANDELING
Thomas ƒ1. ƒ?.. ^tebbing, JA. fi.. , Uit het Engelsch vertaald
Dr. H. VAN DE STADT.
Prijs 35 Cts.
KOET BEGRIP
PROEFONDERVINDELIJKE ZIELKUNDE,
GEGRONDVEST OP DE WETENSCHAPPEN WELKE AAN MIDDELBARE SCHOLEN ONDERWEZEN WORDEN,
Dr. C. H. THIIvltOl T. CHzn
Prgs 4» Ci*







r