SUATSCH. DER NEDERt. IETTERK. TE LEIDEN.
Catal, bl.
Geschenk van Tooneels(ukken, 1841.



TOONEEL-POËZY
van
HET KUNSTGENOOTSCHAP OEFENING BESCHAAFT DE KUNSTEN, IV. Deel.
Te A M S T E L D A M, By I z a a k Du y m. 1764.









VERKLAARING
VAN DE
TYTELPLAAT,
VAN HET
B L T S P E L
D E
ADELYKE LANDMAN.
Klakftiens Buurman dat gaet goed, wie et dat van die
Tzak kennen denken! Dat hiet Haevekaeterai? die blakftienfe Smous praete vlak
Yoor de vuist:
Ast altaid zo in zen werk ging dan wierd er zo mienig en
boeltje niet verhuist, In den hoevde men de Heere Haevekaaten geen Prefentjes te
fchenken.
Kaik! deer ftaet PFouter me Buurman, hy wist van de Prins gien kwaet,
Ze finyten hun ien Goudbeurs in zen Schuur, en veurt der
op nemen ze em gevangen, Die Schurk ! was die Smous die deer ftaet er niet by geweest
ze hadden em vast oppehangen Die blakftienfe Prejident, met zyn beniste bakkes en zen
Dominees gewaet, Maar de Stadhouwer, dats een braef Kerel dat kan gien Boer
noch gien; Mens betwisten, Hy het Tzak beloont en my ook gien klyntje; hy dee al
wattie kan
Terees liepen de traanen over de oogen, ze zaf blakftienS'
moerfe Luikes das nog een eerlyk man Hczai ja Maid, je hebt gelaik, beter ien eer/Me Smous as-
ien Valze Christen.
MOERSE LUIKE.S-









D E
ADELYKE LANDMAN,
B L T S P E L.
Gevolgd naar het Hoogdditsch.
TeAMSTELDAM,
By Izaak Duim, op den Cingel, tusfchen de Warmoesgracht en de Drie-Koningftraat. Met Frivikgie. 1779.






AAN DE WELEDELE HEEREN,
DEN HEERE
MR. JAN JACOB HARTSINCK,
CHARTER- EN RE QJJESTMEESTER VAN'T ED. MOG. COLLEGIE TER ADMIRALITEIT TE AMSTERDAM, &c.
£ N
DEN HEERE
ARNOLDUS van RYNEVELD •
BEIDEN
REGENTEN VAN HET OUDE MANNEN-EN VROUWEN-GASTHUIS,
MITSGADERS
GECOMMITTEERDENS TOT DE ZAAKEN VAN DEN SCHOUWBURG.
Cnen,
Ijraaf Karei, dien we in 't kleed eens Landmans u vertoo-
Die op den naam van Wouter, met zyn Vrouw,
Door 't wederzydsch Geflacht vervolgd om hunne
(Trouw,
Verr' van der Vaadren Erf een veldhut moest bewoonen;
* 2 Graaf



Graaf Karei, valsch betigt van diefftal, uit zyn rust Naar ftad gevoerd en daar geboeid ais fchuldig, Ja ter galei gedoemd, lyd zo veel fmaads geduldig, Opdat zyn kuifche Telg niet eerloos word' gekust; Doch ziet in 't eind, geflaakt en fchande en.ftraf ontkomen, Zyn' waaren ftaat ontdekken, all' zyn' druk Hervormen, eer hy 't gist, in 't hoogstge wenscht geluk, En zyn geliefd Gezin met heil als overftroomen.' De lust beving my om dit Zedentafereel Uit Duitfchen Oorde in Nederland te haaien: Men achtte 't waardig om voor elks gezicht te praaien
In onze Waereldftad op 't prachtig Schouwtooneel. Duld,Eedle Heeren! fchoon 't niet is tot lust der oogen Gelyst in 't goud van gladde Poëzy, Dat ik aan 's Amftcls boord het u, ó Hartsinck ! wy', Enu, óRyneveld! Zo gy zulks wilt gedoogen, Dan zal ik des te meer myn jeugd en jonglingfchap, Waarin, toen ons geen zorgen konden krenken, Gy reeds my hebt gekend , met vrolykheid herdenken, «fr Durf, door uw vriendlykheên gemoedigd, deezen flap - l In



Ir. 't b!y vooruitzicht op een heufche ontmoeting waagen. 'k Zie 't geen ik hoopte; ik ben u wellekom. Hoe fireelt het my dat ik, naby den ouderdom, Dees Letterfchildery uw kunstliefde op moog'draaien! 'k Gevoel my als verjongd door zulk een gunstbewys, Waarmeê ge my befchenkt naar myn verwachting. Zo openbaar een blyk van uw verpligtende achting Strekt my niet min tot eer, dan dit Paneel ten pryz'.
A. H A RTS E N.
Amfterdam, den 14. May 1779.
* 3 VOOR-



VOORBERICHT.
JJct Hoogduitsch onberymd Blyfpel van den Heere J. G. van Nesselrode te Hügüepoet, waarvan dit Tooneelfiukje een vertaaling is, ■word genoemd de adelyke dacloqneh.
Ik meen gegronde redenen te hebben , waarom ik den Held van dit Spel, een gehoor en Graaf zynde, heb verkoren uit zo diep eene laagheid te trekken en te doen voorkomen als een' Landman in een' bekrompen' toefcand.
Myn voorganger legt Luik es telkens het woord blikfems of voor den blikfem in den mond, en laat in zyne Foorrede, na van den ftand en aart der andere Perfoonen gefproken te hebben,zich dus over hem uil: In mynen boer Luikes ziet men eenen werkzaamen en hupfchen Jongen: hy fpreekt naar iyne inborst en opvoeding, maar heeft zich de laagheid van gefhdig te vloeken aangewend; zulke menfehen vind men veel, en zelfs onder hen, die van deftige en aanzienlyke gedachten zyn gefprotcn.
Na rype overdenking ben ik te rade geworden dien 'eoerfeben Jongeling , in plaats van diergelyke uildrukkingen ,ana'ere vanflaauwer of geene beteekenis, laager van herkomst en niet oneigen aan iosfe en getneene Landliên, te doen gebruiken. Deeze en meer geringe veranderingen, door my gemaakt, als bekortingen vanfommige verbaalen en redewisfelingen, en
de



VOORBERICHT.
de verwerping van een gantsch tooneel in bei derde Bedryf, Jlrekkende ten bewyze boe men aldaar gewoon was bet Recbt te fcbenden, welk tooneel my overtollig fcheen, terwyl zulks uit redenen, door meer dan één' Per Joon in dit Jtuk gevoerd, en uit de Gefcbiedenis, die daarin verhandeld word , genoegzaam blykt ; die veranderingen , zeg ik s konden, zo my dacht, den inhoud van 't Spelende cara&ers der Jpreekeren geenerlei nadeel toebrengen.
De Gecommiteerden tot de zaaken van den Schouwburg hebben, volgens OSroy door de Heeren Staaten van Holland en Westvriesland , den 5den November, 1772. aan hun verleend, het recht van dceze Privilegie , alleen voor den tegenwoordigen Druk van DE ADELYKE LANDMAN,Blyjpel, vergund aan Izaak Duim.
In Am.il/ilam, den 23. January, 1779.
PER-



PERSOONEN.
K ar e l , geboren Graaf van Monlo, onder den naam
van W o ti t e r. Charlotta , Echtgenoot van Karei, onder den
naam van Margarhta. Ther e z i a , Dochter der bovengemelden. Lu ik es, een jonge Boer. De Graaf van Edelheim. De President van't Gerechtshof in 'i Oord der
Gefcbiedenis.
Jan, een oud Bediende van den Graaf van Edelheim. I z a k , een arme Jood en oude - kleêren - kooper. Yzerslag, een Corporaal, Opziender der Galei-
roeijers. Koenraad, een Soldaat. Snap, een Cipier. Grypert, een Advokaat. De Graaf van Urselli, de Stadhouder of
Gemagtigde des Konings. Hotjveld, een Officier te Land. Een Pag ie.
Zwygende.
Fier Soldaaten.
De Secretaris des Graaven van Urfelli.
Het Tooneel der twee eerde Bedryven verbeeld een Bosch met eene armelyke Hulp aan de eene zyde, en daar tegen over een bank; het derde Bedryf word vertoond in een Gevangenis; het vierde in een Binnenkamer van den Prefident, en het vyfde in een ruime Zaal: de drie laatfte Bedryven in een Stad niet verre van eene Zeehaven, en ruim een half uur gaans van het voorgemelde Bosch.
D E



DS ADELYKE LANDMAN,
B L Y S P E L.
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Woptfb, liggende onder een' boom te flaapen by zyn byl en zang; Therezia, mei een overdekt mandje aan den arm, naar haaren Vader gaande.
WTherezia. at flaapt myn Vader gerust! De vaak hee^t hem h'er in de tchaduw bekropen. Ach! konde ik zyn' arbeid daardoor verligten, 'lc zou
door een vuur voor hem loopen. Wat doet hy niet voor my ! 'k Zal zyn lesfen altyd be-
waaren in myn hart. Wat verfchüt hy met andre boeren! Hy kent gewis,en
ligt tot zyn fmart, De waereld terdegen ; 'k had anders door hem nooit zo veel daarvan vernomen . ..
Hit mandje op de bank zettende. 'k Heb hier zyn eet en, en durf hem niet wakker maaken maar 'k zie Moeder komen.
TWEEDE TOONEEL.
Wouter, Jlaapende; MargARETA, Therezia.
hm arg ar eta. oe! Dochter! Biet by uw' Vader?
A The.



a DE ADELYKE LANDMAN, Therezia.
Stil, Moederlief: hy flaapt.
Laat ons hem maar Niet ftooren.
Margareta. Slaapt hy > Zy gaat naar Wouter en keert te rug.
't Is 20, Kind: hy flaapt zo zacht. Therezia,
... Zo zoet,
Moeder! niet waar?
Margareta. Zo zoet kan men flaapen, wanneer men goed is van aart
en rein van geweten. Hoe vreedzaam rust op de harde aarde een mensch die
zich van zyn' pligt heeft gekweten, Terwyl 't een' booswigt, door knaagingen gefolterd
naauwlyks gebeuren mag Op 't zachtfte bed een oog te luiken.
The r ezi a. Dat zegt Vader my ook dag op dag. Wouter, droomende. Therezia!. .myn Kind!
Therezia, naar Wouter toeloopende.
Hier ben ik, Vader: wat is 't ?... maar hy flaapt weder.
Te rug komende. Hy roept om my in zyn' droom, die lieve man ! 6 wat
bemin ik hem teder! Kom, Moeder! Iaat ons hier wat zitten en vertoeven totdat hy ontwaakt.
Margareta. Uw zucht voor hem verheugt my. Hy verdient ook dat
gy veel werks van hem maakt. Om meer dan één reden befloot hy in 't kort u een geheim te vertrouwen,
Het



S L t S P Ê L. §
Het welk hy , opdat gy uw gedrag daarnaar zoud fchikkeu, u zal ontvouwep.
Therezia.
Een geheim ?
Margareta. Ja, een groot geheim, 't welk hy agttien jaaren verborgen heeft, En niemand weet dan hy en ik. Ligt dat hy 't heden u
te kennen geeft: Doch, zo dat gebeurt, wees dan voorzichtig om het hier geen' mensen tc doen wceten.
Therezia. Als 't maar goed is.... Stil, Vader roert zich.... Hy 's wakker.
Wouter, zicb oprichtende. Ha! zyt gy daar gezeten? Ik zal by u komen.
Hy zet zich hy zyn Vrouw en Dochter*
Ach ! 'k heb gedroomd. Dochter! ik heb van u gedroomd. Wat angdige droom! de Hemel geeve dat die ons nimmer overkoomt! Ik zou 't gewis belterven. Het is Waar ; men moet aan
droomen niet gelooven: Maar zulken zyn toch naar. Een gedrogt, zo het fcheen,
kwam my van u berooven.... Och! Kind ! daar zyn monfters op aard'. De menfehen
■ zyn de monfters, die ik vrees
Maar wat hebt gy te eeten ? Therezia, bet mandje, ontdekt, overgeevende.
Witte wortelen, Vader, en
wat gerookt vleesch, En dan nog daarby een karnmelks kaasje, zo als ik gewoon ben te maaken.
Wouter.
Witte wortelen....
A » f*



4 DEADELYKELANDMAN,
Tegen Margareta, en al eetende tusfcben 't fpreeken. Een Hechte kost voor u, myn Lief die u niet kan fmaakcn. Gy zaagt ze nooit by uwe ouders, doch ik dank den
hemel dat hy ze ons geeft. U voegde een beter lot. Ik beklaag u dat ge om my zo
nooddruftig leeft. Ach! hoe dikwils ween ik om u beiden! Gy jammert
om my, daar myn handen Reeds aan het werken gewoon zyn: maar, wat ben ik u met, myn dierbre Panden!
En meest u, myn Lief, die prachtig zyt opgevoed,
Therezia , ter zyde.
Wat zegt Vader van pracht! Wouter, ah voor en. Want in uw jeugd had gy alles ruim en overvloedig by uw gellacht,
En hebt u getroost zestien jaaren om my in een boeren
ftulp te leeven; Wat ben ik u niet verpligt! Hoe kan ik myn dankbaarheid . te kennen geeven >
Therezia, ter zyde. Dat is wat nieuws voor my.'
Margareta.
Manlief! Ik ben met myn lot, hoe 't zy, wel te vreên, Want gy bemint my. Rykdom en pracht hebben by my
geen bekoorlykhcên. Den armen mag vaak meer heils in zyn hut, dan een' Vorst in zyn hof weêrvaaren.
Wouter , als voor en. Dochter! 't geen ik terftond zeide is nog een raadfel
voor u. 'k Zal 't u verklaaren. 't Word tyd. Gy zyt nu zeventien jaaren, en kent nog de waereld niet,
Maar



B L T S P E L. s
Maar gy zult hiar leeren kennen. Misfchien verfchaft zy u minder verdriet,
Dan ze ons deed ontmoeten. Hoor; ik heb u een geheim van belang te ontleeden.
Uw Moeder en ik zyn juist nog niet oud ,want wy zyn jong in d'echt getreeden,
Doch 't leven is onwis; en uw waare fland wierd nooit door u opgefpoord,
Zo wy u onvoorziens ontrukt wierden. Gy zyt geen boerin van geboort'.
Wy zyn uit een oud-aadlyk gedacht gefproten, en van afkomst geen boeren.
Laat dit u echter nooit tot laage trotschheid of dwaazen hoogmoed vervoeren!
De adeldom is in het oog eens wyzen van geen wezenlyke waard y,
Dan voor hen, die deugdzaam in hun gedrag zyn. Therezia, zeer verwonderd.
Wy van adel, Vader! wy! Wouter, als vooren.
Ja; myn Vader, zo hy nog leeft, is van hoogen rang. Hy kon niet verdraaien
Dat ik uw Moeder lief had: want onze vaders, die t'laam in proces lagen,
Waren doodelyk op elkacr verbitterd. Wy keerden ons nergens aan;
Wy volgden flechts onze drift. Gewis hebben wy onvoorzichtig gedaan.
In een nabuurig dorp trouwden wy (til; maar onze ouders , om 't zeerst verbolgen,
Deeden ons toen van hen zo verre vluchten, dat ze ons niet konden vervolgen.
Twee jaaren, nu hier, dan daar, fmeekten wy door brieven om vergiffenis,
Doch altyd vergeefs; naardien nooit eenig antwoord van hen gekomen is.
A 3 Al



fi DEADELYKELANDMAN, Al de voorraad van geld, dien wy hadden , geraak door den tyd ten end-. ' 5
^fl^TVT" °nS recds dcu voortmaak van onze volgende elendc,
Die zich verdubbelde, wanneer uw Mosder van u in de kraam Deviei.
Wy hadden brood gebrek ,Kind;en het bedelen fchaam-
de ik my m myn ziel. 'k Verkocht alles om geen fchuldcisfchers te bedriegen
voor hun goed vertrouwen ° En vry uit een plaats te gaan, daar wy ons kommerlyk
hadden opgehoucn. ; XXT . , Hy febeid uit met eeten.
Wy veranderden onze naamen. 'k Nam dien van Wou.
ter voor Karei aan, En noemde uw Moeder geen Charjotta meer, om allo
nalpoonng te ontgaan, 'k Zocht in een ftad dienst op een comptoir, maar wierd
om myn gewaad afgeflagen. Toen zworven we in wanhoop,zonder tc weeten waar-
reen, by nachten en dagen. Uw Moeder droeg u op den rug; en ik wierd foldaat:
maar kort naderhand Wierd myn Regiment afgedankt; dus vonden we ons
weer in benaauwden ftand, En moesten verr' heen reizen,eer 'k wéér in krygsdienst
kon worden aangenomen, Want daaiOmtrent lag geen volk. 'k Ben toen eindlvk
met uw Moeder hier gekomen. Een oud man nam ons in en heeft ons wat wy noodï»
hadden toegevoegd. ° H;er leerde ik «t eerst werken; uw Moeder fpon; ter-
wy! leefden wy hier vernoegd: De Boer (Kerf, Cn liet my dees ftulp en zyn Landje
na voor ruim vyftien jaaren. m weet ge alles buiten myn Oamnaam, dien 'k u met m tyd zal openbaaren, The*



B L Y S P E L. 1
Therezia. Vader! ik beef 'er van. Hemel 1 hoe veel elende!.. en
dat zo lang een tyd!.. Maar, hoe is 't myn pligt u te noemen, nu ik weet dat
gy van adel zyt?
Wouter.
Noem my nooit anders; en wat uw' pligt betreft, die
is de deugd te betrachten. Daartoe poogde ik u op te leiden en zag u myn lesfen
niet verachten, 'k Gaf u reeds wat licht van de waereld, opdat gy, tot
onzen voorgen Haat Eens geraakende, u betaamlyk gedraagen en behoeden
zoud voor fmaad.
Therezia.
Vader! hoe beklaag ik u! vau adel zynde als een boer te moeten leeven!
marcareta. Ja, Kind! het is een harde om Handigheid.
Therezia.
De hemel zal we! uitkorr st geeven ; Dat hoop ik. Lieve Ouders! Gy zult nog gelukkig worden naar allen fchvn;
Haar Moeder de band drukkende. Ja, 'k (tel het vast.
Margareta.
Tel daarop niet: zo dat gebeurt,zullen wy dankbaar zyn. .
Zo niet, in deczen onzen ftaat heeft uwe onfchuld met veel gevaars te loopen.
In de groote waereld ziet men haar dikwils verleiden, ja zelfs verkoopen. .
Dat heet flechts galanterie. Ik weet geen kwaad of t is daar daaglyks te zien:
En de Grooten, wier gedrag ten voorbeeld moest verftrekken voor mindre liên, „
a4 zy"



* DE ADELYKE LANDMAN,
S^ET"' ^ C;grte e" eerfte'die hu" bedienden* noopen tot wanbedryven.
t , Therezia. indien dat zo is,laat ons dan liever altoos hier by elkander olyven. 1
'k™vZ$lh nkrl" degr00te waereId te z>'»> fchoonze my al haar fchnrten bood.
Margareta, baar Dochter met opmerking
QCL71XÏ SUClQ
Hebt ge m 't kort den Graaf van Edelheim niet gezien ?...
hoe, Dochter! Gy word rood!., try zwygt!
Therezia, befcbroomd. Moeder ; 'k wil 't niet ontkennen. Gisteren ochtend kwam hy hier jaagen, ■tn zei my toen goeden morgen'.
Margareia,(!|j vooren.
. Maar waarom rood ge»
worden op myn vraagen ?
iu j Therezia, verlegen.
Moeder,... 'k w;st niet....
Margareta, gZj vooren. . Spreek op....ó! Hy heeft u
wat homg om den mond gclmeerd, Eo dat Kkt n *k Heb 't lang gemerkt; want dat hy al-
tyd h'eromltreeks begeert Te jaageti, zegt zo iets.
Therezia, luchtig,
• •""'„ °' 'k Slaa geen' acht op vle'ierv
of zotte kuuren. J y
_ W Otl T F R.
Dat 's braaf; maar gv ipnakt hem gistrtn. 't Schynt,
hy weet zich te dienen van die uuren, Dat ik werk. Dan Kunt gy uitkyken, niet waar?....
aorg dat ge my niet misleid.
The-



B L T S P E L. 9
Therezia. Och! Vader! kyf niet. Hy zei my.... 'k zal 't u zeggen.... Wouter.
En wat heefr hy gezeid ? Therezia, verlegen voor zicb ziende. Dat hy my lief had.
Wcuïerj bezadigd.
Zo; cn wat zon daarvan worden? Therezia, befcbroomd.
Niets; 'k zal hem ontwyken. Wouter, ernftig. Doe dat, fchoon ik hem niet mistrouwe en gy geen
lichtvaardigheid ooit liet blyken. Maar zoekt hy u te vleijen, dan is hy een guit, dien 't
nut is dat ge ontvlied ? Gy moet daarop letten.
Therezia, met drift. De Graaf een guit! neen. V ader; neen, dat is hy niet. Wouter. Zeg hem vooral niets van onze afkomst.
Therezia. Hy zal van my geen woord daarvan hooren. Maar hy bejegent me altyd op een wyze, als ware ik
zyns gelyk geboren. Gistten, toen hy, verhit van 't jaageu , my om een
glas water had verzocht, Bad hy verfchooning voor myn moeite, zo als hy't
noemde, toen ik 't brogt. Daarop vraagde hy naar u; maar gy waart op 't Bouwland. „ Ik kan niet gelooven, (Zei hy) ,, dat die goede man geboren is om te werken en te flooven.
Hy greep me by de hand , en met een foort van vervoering zocht hy een zoen
Daarop te drukken, doch ik weigerde zulks en heb 't hem niet laaten doen.
A s Wat



ïo DE ADELYKE LANDMAN,
Wat wilt gy beginnen, Graaf? (zeide ik) een boeren-
dochrer de hand te kusfen ? Ja (fprak hy) die boerendochter moesteen Vorflinzyn.
Waarop ondertusfchen Een knecht hem riep, Hy wierp my een lonk toe en
melde t bosch in met een' vaart, ö 't Was zo vriendelyk een lonk, die my de goedhe:d
deed zien van' zyn' aart!
W o o t e r.
Vertrouw niet op den opflag uer oogen. Men word dik wils daardoor bedrogen.
Menig meisje is door zulke kunstgreepen in haar onge» luk als gevlogen.
Maar 'k houd den Graaf voor geen falfaris. Doch, Hel eens dat hy u waarlyk mint,
De binderpaalen zyn te groot:'de Prefident is zyn bloedverwant, Kind.
Therezia.
Ach!
Wouter.
Welaan; ik zal den Graaf toetfen, en zo 'k zyne oprechtheid kan bemerken, Hem alles melden. Ligt kan hy, zo myn Vader nog leeft, iets goeds bewerken.
Margareta. Och! mogten wy voor onze dood, Dochter, u verzorgd zien naar uwen ftaat!
Therezia. Gy beiden zyt nog niet oud. Ligt dat de hemel u zulks belecven laat.
Ach! fpreekt zo niet. Zo de dood ons moet fcheiden naar des hemels welbehagen,
Zal ik, telyk ik hoop, u voorgaan; want dat bid ik by nachten en dagen.
Zo 'k hier wensen gelukkig te zyn,is 't,om u in genisten flaat hei iteld 6
En



B L T S P E L.
En vernoegd te zien in uw grysheid. 'k Heb 'ermydik-
Avils over gekweld, Wanneer ik u zie ploegen, Vader. Wat zeide gy my
al wond re zaaken Van dappre Helden en groote mannen die zich beroemd
wisten te n.aaken Door hun verltand! Goede Hemel! (denk ik, zo dik-
wils als ik dit bevroed)
Zy fcbre.it.
Kan 't zyn dat een mensen, die een land kan regeeren, zo bitter flooven moet!
Wouter.
Geen fland onte'ert den braavcu, maar menig den Hand,
waarin hy is gezeten. Gaa, breng 't korfje in huis. 'k Zie Luikes: hy wilde
in 't bosch my helpen na den eeten.
Makgare r a. Die Luikes is recht goed: doch 't is lelyk dat hy fteeds
een canailjeus woord Overal tusfchenlapt.
Wout er.
Te meer omdat hy 't /.ich telkens verwyten hoort, Maar 't helpt niet :en daardoor heeft hy den bynaamvau inoerfen Luikes gekregen.
DERDE TOONEEL.
Wouter, Margareta, Therezia, Luikes.
DLuikes. ag, Buur; dag Margriet, dag Treesje; moers! das lchoon weer.
Margareta. Ja, Luikes, wel ter degen. Luikes, op 't mandje wyzende. Treze, geef 't myn. 'k Zei 't wel binnen brengen.
The-



12 DE ADELYKE LANDMAN, Therezia, met baar Moeder heengaande.
Luikes. Neem die moeite niet. . '
VIERDE TOONEEL.
Wouter, Luikes.
Tp1 _ L u i k r s, glimlagcbende en ter zyde.
-L-'i!... neem die moeite niet! blakftiens J das aertig.
Wout e r , tegen Luikes.
Kom,
eer de tyd ons ontfehiet. Gaan we aan ons werk !
Luikes. Goed ; maer word er niet boos
om; nooit komt myn jouw maid te voren, Of 'k heb de maen van 't werken. By me fjan! zy ken
me veul meer bekooren As al de deerns van 't Dorp, jae meer as al de mooije
maisjes van de ftad Mii heur geverfde tronies. Hoor, Buur: ik heb allang 't
veumeemen ehad Van 't heur te zeggen, maar 'k weet niet hoe 't is dat
ik me by heur niet durf uiten ; En jk groet de fchoutsdogter zo diep niet as heur, al heit
die veul duiten: Maer jouw Dochter is ook veul mooijer en heit zo wat
dellecaats, Compeer, En ien paer oogen in de kop!.... 'k Weet in 't dorp
zukke zwarte oogen niet meer. Zo zwart!.. zo zwart! as me zwarte kousfen, die
'k anhad op men voogds verjaeren. In nu keel! zy flonkren as.... Wouter,zicb wilLnde omkeeren, om heen te gaan.
Nu, Luikes; kom, gaan wy.
Lui-



B L T S P E L. 13
LüIKES.
Maar
hoor; 'k werk wel gaeren. 'k Bin altyd tot jou dienst; maer, verdord! ien ding
mot je toeftaen , 'k 7.eg et jou ; Me voogd iel je kommen fpreeken.
Wouter, als vooren.
Kom dan.
Luikes.
'k Mot jouw"
Treesje hebben tot vrouw. Kaik ; ik heb ien zoet huisje , en gien mensch ken in 't
werken myn de loef ofllryken. Ik ken driemael zo veul klooven asangdren. ÓÜkzouw
je maid recht lyke'n. Ze zou 't wel hebben by me; ik bin goedflag. 'k Zei
alles doen wat ze begeert. Wat droes! 'k bin immers ien vent as Karden, al heb
ik gien fchryven elcerd'; Maer ze zei 't me wel leeren, en ook 't leezen, wangt
ze is daer we! in bedreven. Gantsch bloed ! wat bin je geleerd, dat je heur zo veul
wysheid hebt kennen gecven! Jy hebt meuglyk by ien fchoolmiester ediend of by nog
geleerder man, Wangt angders weet ik niet hoe me zo pront as jy leezen en fchryven kan. 'k Loof dat jy 't kezen van de krangt wel zongderfpel-
den zoud kennen begnappen.
W o d ter, als vooren. Kom, Luikes: de tyd verloopt.
Luikes.
Byjo! das waer : maer
as ik bin an het mappen , Dan kaekel ik voort; en, praet ik van Treesje, dan gae ik eerst reciit van grond.
Dan



H DE ADELYKE LANDMAN,
Dan gaet me de tong, as die van me dooie Grootje; • eh de ouwe floof verflond
Zich nog beter op 't rammlen as ongze pasfoor, wanneer hy ftaet te preeken.
Verzoekender vüyze. Nou ; jy zelt myn ummers jouw Dochter wel geeven,
as me voogd jouw komt fpreeken. Verdord! Buur! we zeilen op de bruiloft pret hebben;
en 'k zei, om de kool, Blinde Joost mit zen doedelzak, en Mattys de fnyer
mït zyn fiool
Wouter, als vooren. Dat 's puik 1 Nu kom.
Luikes, zkb omkeerende. Alreê man. Wouter, ter zyde.
Die goedhals fpreekt naar de eenvouwdigheid zyns harten.
Luikss, Wouter tegenhoudende. 'k Weet ook ien Lierman in öeé: das zukken baes dat hy ien orgel zou tarten.....
Wouter, verdrietig. Kom toch
Luikes, als vooren. Ik heb daer ook nog ien kennis, die op de dwarsfluit blaest.
In 't heengaan Wouter op de fchouder kloppende. Die Man
Mot er by, Buur. Hy fpeult zo moers mooi dat me zen waeter niet houén kan.
Einde des Eerfien Bedryfs.
TWEE-



B L T S P E L. 15 TWEEDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL.
Graaf van Edelheim, jan; beidein jagtgewaad.
HE d e l h r 1 m , Jan ontmoetende. ebt gy den Prefident niet gezien ?
Jan.
Hy zat een hart na,
en van zyn honden
Was 'er een weg. Hy vloekte, Mynheer, dat my de hairen te berge (tonden.
'k Wou niet dat ik zyn knecht was. Ik kan 't niet harden , als my te binnen fchiet
Dat hy uw voogd is. Van familiezaaken te fpreeken voegt my wel niet,
Al droeg ik u dikwiis op myne armen; maar 't Haat zo 'k hoor, flecht met zyn zaaken,
En hy is een ondeugend heer.... doch 't is best daarvan geen gewag te maaken.
Edelheim.
Spreek vry uit.
Jan.
Men zegt dat een' mensch om te brengen hem zo min gaat aan 't hart Als my het fchieten van een' haas: daarom, Jonker, ben ik om u benard.
Edelheim. Uw zorg behaagt my, Jan. 'k Zag uw trouw van
jongs - af, en heb u al myn leven Meer voor myn' vriend dan knecht aangezien. DieNeef is tot myn fmart my gegeeven
£n



16 DE ADELYKE LANDMAN, En tot myn* voogd gefield, toen myn Vader zonder • testament overleed.
Om 't geen men van hem zegt fchaam ik my zyn neef
te zyn, en dat elk zulks weet. Doch wat kan ik doenP'k Moet geduld hebben: binnen
't jaar zal ik mondig weezen.
Jan.
Wat ik u bidden mag, wees toch voorzichtig met fpys
en drank Gy moogt vreezen.
Wie weet of hy niet... ?
Edelheim. Uw goed hart maakt u al te angftig: dat loopt geen gevaar. Hy wil my uittrouwen.
Jan.
En aan wie? uittrouwen,zegt gy! Edelheim.
Ja; 't is wel waar; Aan een vrouw van zyne haatlyke inborst, aan de Gravin van Wilgendooren.
Jan.
U aan haar! och! myn lieve Jonker! Nu haat ik hem
nog meer dan te vooren. Zy en hy, zegt men...
Edelheim.
'k Weet het; en daarom zal ze, al had zy tienmaal meer geld, Nooit myn vrouw zyn : maar wat denkt ge, als ik u
myn' vertrouwden maak, en u meld Dat ik reeds een ander bemin ?
Jan.
En wie? Edelheim.
Hier digt-by woont
myn Uitgeleezen, Raad eens.
Jan.



B L T S P E L. i7 Jan.
Dat kan ik niet. Hier digt by ? Zou het ook 't meisje van Wouter weezen ? 't Is wel een aartig ding; doch . ..
Edelheim.
Dat meisje is 't; maar 't is deugdzaam , zedig en kuisch. Onder dat dak woont die bevallige meid in die armoedige kluis
Wat is zy bekoorlyk! Wat heeft ze een' braaven Vader ! Wie dacht van zyn leven
Dat een boer bekwaamheid heeft om een dochter zulk eene opvoeding te geeven ?
En dat kan ook niet zyn.
Jan.
Gy fpreekt, als woud gy haar maaken tot een Mevrouw; Maar 'k denk niet dat gy 't emftig meent. Gy wilt
Hechts de proef neemen van myn trouw, En zoekt misfcbien wat tydverdryf by 't meisje: ik merk
nu wat reednen u porden, En waar 't uit fpru t dat ge op een Itel en fprong zo groot
een jaager zyt geworden, 't Is waar; zy is lief, maar kan uw vrouw niet zyn. 'k Bid dat gy haar niet verleid. Edelheim, Therezia. die hem niet ziet, in 't oog krygende. Ik zal niet....maar 'k zie haar. Gaa.
Jan.
Och! Mynheer; ik
fmeek u voor die zoete meid.
B T W E E-



18 DE ADELYKE LANDMAN,
TWEEDE TOONEEL.
Graaf van Edelheim, Therezia.
Therezia, op 'f weggaan van Jan omziende
en den Graaf ontdekkende. Xy hier, Heer Graaf! Heeft uwe Edelheid van daag 't wat wel getroffen met jaagen ?
Edelheim. Ja, myn Engel! want niets kan me op de jagt meer
dan u te ontmoeten, behaagen. Hoe is 't met uwe Ouders?
Therezia.
Moeder fpint; Vader werkt in 't bosch. Wat zyt gy goed, Dat gy zo om ons denkt!
Edelheim.
'k Denk dikwils om hen, die
u hebben opgevoed, Maar meer om u , Therezia; en ik wensch dan fomtyds een boer te weezen.
Therezia. Een Boer! en waarom toch ?
Edelheim.
Dan kon ik u trouwen en
had niemand te vreezen.
Therezia. Mynheer, uw goedheid voor my gaat te verr'.
Ter zyde. 'k Moet hem beproeven. Overluid. 't Voegt uw' ftaat
Dat ge een Gravin trouwt. Tegen my zyt ge al te beleefd als gy met me praat, 't Is altyd u; waarom niet jouw ?
Edel-



B L T S F E L. 19
Edelheim.
Om u van andre Dochters te ondcrfcheiden. Uw Vader is zekerlyk niet geboren om, als hy doet,
te arrebeidcn.
Men kan wel vroom zyn in een fiulp, maar uwe opvoeding , en die dan zo braaf, Kan van geen' ruuwen Landbouwer komen.
Therezia.
Het is toch niet
anders, heer Graaf.
Ter zyde* Och! mogt ik 't hem zeggen l
Edelheim, baar by de band vattende.
Wat hy ook zy, ik acht,
ja ik moet hem beminnen.
Therezia, baar band te rag haaiende. Mynheer! Ik moet terltond naar myn Moeder toe. Zy
zit gantsch alleen te fpinnen. Zy weet niet dat ik hier ben. 'k Zou kyven krygen. Edelheim.
Och! myn Schat! Gaa nog niet. 'k Heb myn volk heengezonden om u te fpreeken en niet te zyn befpied,
Therezia. Wat zou dat fpreeken baatenf 't Is gekheid: wy zyn voor elkaêr niet geboren.
Edelheim. Maar 'k zal u altyd beminnen, myn Hart, want gy alleen kunt my bekooren.
Therezia. Dan moet ik u niet meer te woord ftaan, heer Graaf, en zelfs u altyd ontvliên.
Edelheim. My ontvliên! ach! om de uwe te zyn zal 'k alleswaagen. niemand ontzien.
6 B 2 Gy



2o DE ADELYKE LANDMAN,
Gy moet myne egaê worden, en verdient, al zyt gy 't
niet, aadlyk te weezen. 'k Staa nog fchier een jaar onder myn' Voogd, maar daarna heb ik niemand te vreezen.
Bemint ge my ?... of zou een ander
Hy vat haar band en knielt.
Ach! maak my
niet wanhoopig, myn Schat!
DERDE TOONEEL.
Graaf van Edelheim, Therezia, Luikes, uit het boscb komende.
Luikes, achter op het tooneel en daar
Bblyvende, lakftiens! Wat zie ik ? ien Heer op de kniejen veur Treze! Wat droes is dat!
Therezia, haar hand losrukkende. Rys op, Mynheer...'k hoor iemand. Vaarwel!
In 't beengaan omziende naar den Graaf.
Ligt tot morgen. Zy gaat de flulpdeur in en Luikes treed met een verachtende trotschbeid nader en beziet den Graaf met veel opmerking. Edelheim.
Myn
Vrind! mag ik 't vraagen ? Zaagt gy myn volk niet ? Luikes, eerst ter zyde mompelende en vervolgens tegen den Graaf, met een verfmaadende houding, en op een' gemelyken toon.
"Zyn volk!.. Wat veur volk of hy heit!... .'k Zag er ien an 't jaagen. Hy lag op de loer: vermoerd! hy lag op de kniejea veur 't wild.
Edel-



B L T S P E L. M
Edelheim, ter zyde.
Hy 's niet zot.
Luikes, gramjlorig. Seldrement! dat ftond men al hiel niet an. Dat wildbraed behoort in myn pot.
Edelheim, eerst ter zyde.
'k Moet hem fusfen Vergeef het my, Vrind; het
zal niet weer gebeuren nadeezen.
Luikes, graauwende. Dat most et ook maer niet: iens is al genoeg. Edelheim.
Maar gy fchynt
moeilyk te weezen?
Luikes.
Dat bin ik ook. Wat zou jy wel zeggen as men jouw
bruid iens kaepen wouw ? 't Is myn maid, vatje 't? en, gantsch bloed! zeis gien
fpek veur je bek, verflaeje 't nou ?
Edelheim.
Wat! uw Bruid ?
Luikes. Jae omtrent. Ik zei het heur Vaeder al zongder farmonyen.
Edelh eim. Maar denkt gy dat zy u neemen wil ?
Luikes. Jae ;bylo! ze mag me hiel wel ly'en: Ze lagcht me toe as ik heur gen dag zeg; en dat zou zy
ummers niet doen, As ze myn niet liefhad: en dan lagcht ze zo preuts as ien vrouw van fasfoen.
Edelheim, eerst ter zyde. Hy beeld zich wat in.... Hoe heet gy ?
Luikes, ter zyde.
't Is raer; die ftee-
lui durven alles vraegen.
B 3 Te-



22 DEADELYKELANDMAN,
t . Tegen den Graaf.
'k Hietfimpel Luikes-maer 't volk hier noemt me moer-
le Luikes om my te plaegen, Doch Treze zeit altyd vrind Luikes,en das een bewys gelykje ziet, 1 Dat ze myn hebben wil.
Hy lagcht en fchurkt.
Zonder dat zou 't maer Luikes
weezen en acrs niet.
Edelheim. En waar zo heen, Luikes r
Luikes.
,TT , Nae vrouw Margriet. Ik help
Wouter, heur man, in't klooven. Ik kom drinken haaien. Wy hebben dorst. Jy, Groot-
hansfen, kent niet gelooven Hoe zwaer 't werken valt. Jylui leeft heerlik en de boer
mot veur jou de kost Deur zuuren arbeid verdienen. Jy houd zuipen en fmul-
len veur jouw post, En loopt maer platvoeten, en telt er niet op, wat dacr-
mee al gaet verloren ; En dan zoek je nog op de Jagt ien wildbraed op twie
bienen nae te Ipooren! Elakltiens! dat is ook zo mooy niet. Nou, 'k gae heen. Edelheim, alleen.
de waarheid gezeid. ^ Hoeveelen verkwisten den tyd in woeste vreugd, wel-
lust en dartelheid, Terwyl de arme boer door 't werk om 't fober kostje
zyn lendenen voelt kraaken, En van de winst zyn' Heer betaalen moet.... Maar 'k
zie den Prelident geuaaktn.
VIER-



B L Y S P E L. 23 VIERDE TOONEEL. De President, Graaf van Edelheim.
HPre sident. a! zyt gy daar, Neef? Ik heb myn honden verloren; hebt gy ze ook gezien ? Zy zaten een hart naj 'k ben het fpoor kwyt. Snel is
opgevangen misfchien. Wist ik wie my dat bakte, ik zou hem terftond een
kogel door de pens jaagen. „,.,,, Ik gloei als vuur; ik ben byna verlmacht: ik kan den
dorst niet meer verdraagen.... Maar, ik heb daar een grap gehad.... gy zult er om lage en.... Hy lagcht.
't Heeft my vermaakt, 'k Zag, van een heuvel, een' haas; ik fchoot: en wat meent gy dat ik heb geraakt ?
Edelheim.
Lipt een Kat.
President. Neen; 't had niet meer dan twee loopers. Edelheim.
Hoe!
wat? geen' mensch wil ik hoopen.
President. Neen; 't was maar een boer.
Edelheim.
Gy fpot 'er meê. President, lagebende.
Neen, waarlyk!
een boer, die daar kwam loopen, Een dikke vierkante boer.
B4 Edel.



H DE ADELYKE LANDMAN, Edelheim.
Mynheer! verheugt u dat zo! Ter zyde.
Ach! welk een aart! President. Waarom niet? Wat is datr Zyn poot is maar ftufekend:
is dat beklaaeens waard ? 't Was by geval: de haas liep langs een hek; daar ach-
ter was de boer aan 't ploegen. Daar trof ik hem, maar hy fchreeuwde als een varken.
Hy lagcht dat hy fchatert. Edelheim.
dat zo vergenoegen, U Dat ge 'er nog zo om lagcht ?
Ter zyde. Foei! dat dat inoniter myn neef is' President.
wat is dat? Wel!
Wat prevelt gy ? gaa je 'er om huilen ?
Edelheim.
, i i , v Waar hebt gy dat
ongeluk gehad ? b'
o , , , lR.ES,DENT. fcbertfende. Ongeluk! Welnu; als 't zo dan heeten moet, di« by het dorp; 'k heb bevolen b Hem by een' barbier te brengen en gaf twee pistoolen. Edelheim.
Hoe'.
twee pistoolen! " "
Hy mogt 'er wel vyftig hebben : want voor twee kanhy
niet geneezen zyn ; 1 En nu kan hy de kost niet winnen; 'k zwyg nog van
Yergoeding voor de pyn. 5
Pre-



B L T S P E L, 2j
President. Pat is zyn laak, Waarom ploegt die Uil juist, daar ik
een' haas heb fch;ete:i willen ? Neen, neefje! de pistoolen zyn te goed om ze zo on-
nut te verfpillen.
VYFDE TOONEEL.
De President, Graaf van Edelheim, Jan.
WPresident, segen Jan. at is 'er ?
Jan, tegen den Graaf. Ik kwam hooren of Mynheer iets te belasten had, Edelheim.
Ja, Jan.
Hy gaat met Jan aan een zyde fpreeken. President, ben begluurende.
Wat zal dat ? Hy geeft Jan zyn beurs.... Ha! ik
denk dat ik het wel raaden kan. Tegen den Graaf, die hem nadert ,nadat Jan van bet Tooneel is gegaan. Wat zal Jan doen? u een mooi meisje bezorgen? 6!
die kwant zal 't wel laaten. Ik ken hem: hy is naauw van confcientie. Gy zult hem nooit daartoe bepraaten.
Edelheim. Mynheer ;'k zeg 't niet tot een verwyt: maar zo 'k uw
voorbeeld wil neemen in acht, Zal 'k ook een brak houden die 't wild voor my opjaagt, en brengt daar ik 't verwacht. Doch men kan 't geld beter befteeden.
pueside nt.
Waartoe hebt gy
dan 't uwe uitgegeeven ?
B 5 Edel-



26 DE ADELYKE LANDMAN,
Edelheim. Terwyl gy 't vraagt, Mynheer, 'k heb, door deernis
met den gekwetflen man gedreven, Hem de twintig pistoolen gezonden, my gistren tot zak-
geld betaald.
President. Bravo! barmhertig Heer. Nu kunt ge een maand lang
bedenken waar ge andren haalt; Althans niet van my.
Edelheim.
'k Heb niets van doen. Myn volk zal zyn verfchot wel bekomen. Gy moet het toch van 't myne betaaien: en ik, voor
my, heb niet te fchroomen. Ik kan my wel een maand behelpen.
President.
Maar; daar gy zo me-
dedoogend zyt, Hoe (lelt gy 't nu als ge een' armen kennis ontmoet, want gy zyt alles kwyt?
Edelheim,
Dan dag en raad.
ZESDE TOONEEL.
Ldikes, met een kruik in de hand; Therezia, beiden uit de boerenflttlp komende; de President, Graaf van Edelheim.
Therezia met Luikes naar het boscb willende gaan, neigt in 't voorbygaan tegen den Graaf, die baar groet en toeknikt.
President, tegen den Graaf.
W ien knikt gy toe f
Om-



B L T S P E L. 27
Omziende.
Ha! dacht ik het niet! Hy volst en weder boud Tberezia.
Gy moet eens hier komen,
Zusje! ik moet u eens zien.
Ter zyde.
Ze is fchoon. Tegen Luikes.
'k Heb dorst. Wat hebt gy ? geef; fiaa niet te droomen.
Luikes, weigerachtig. 'k Zou 't men buur in 't bosch brengen :'t is maer waeter, Menheer, wangt zen bier is zuur. President, de kruik Luikes ontneemende. Geef hier.
Hy drinkt uit de kruik. Ha! dat is recht een Jagersteug. Hy zet de kruik neder, en grypt, terwyl Luikes die opvat, Therezia by de band.
Eén zoen, mynzoetert! Therezia, hem afvoeerende.
Wat een kuur! Mynheer, laat (laan, bid ik. Dat past n'et.
President, haar willende kus/en.
Een goed weiman laat zyn wild niet vaaren.
Luikes, een vuist zettende.
Verdord! 'k wou
Therezia, zich den Prefident willende ontworstelen met een afgewend aangezicht.
Laat los; laat my gaan! Vader
wacht Help, heer Graaf!
Edelheim, den Prefident te rug haaiende.
Denk om uw jaaren. President. Jaaren! Jaaren! wel,'k ben nog jong genoeg voor een boerin.
Edel-



23 DE ADELYKE LANDMAN, Edelheim.
Wat fpoorloosheid! Lüikes, tegen den Prefident. Blakftïens! dat is Janhagelsch brittael, op weg met geweld ien jonge meid Te zoenen. Zo waer as ik Luikes hiet, Menheer de britteur, 'k wil 't niet veelen.
President. Weet gy, wie 'k ben, Schoft! dat gy zo flout zyt van hier den baas te willen fpeelen ?
Theres ia i wegloopende naar 't boscb. Wat mensch is dat ?
Luikes, tegen den Prefident.
Wie jy bint! dat raekt me, by me fjan! niet. Laet ons maer gaen. Of jy ien Heer bint of niet; ien maid zo te knufflen is brittael gedaen.
President.
Schurk! als gy nog één woord fpreekt, zal 'k door ftokflagen u den mond laaten Hoppen.
Luikes, de kruik nederzettende. Dat is, bylo ! a!P wat jy Heeren dreigt: 'k zei je door
myn volk doen afkloppen. Maer in de kroeg most je 't myn niet twiemael zeggen,
of, vermoerd! 'k zou je fchoon Mit me vuisten toetaeklen.
Edelheim, den Prefident tegenhoudende.
Ik bid u, Mynheer! Gy fielt u-
zelv' ten toon. 't Is een mensch, al is 't maar een boer.
Luikes. Braef! gantsch bloed! das nog de eerfte van de Heeren, Die ien boer veur meer as zen vee houd.
Tegen den Graaf.
Nou, Menheer,
nou laet ik het pasfeeren Dat



B L Y S P E L. 25>
Dat je Treze myn ontvryen woud.
President.
En wie is Treze? Luikes.
Die zelve meid,
Die jy woud zoenen.
President, tegen den Graaf.
Zo! is dat uw fchoone ? Vandaar dan
haar viunigheid ? Om haar gaat gy dan op de jagt?
Ter zyde. 'k Is een lief ding; 'k zal
dien buit hem ontfchaaken.
Edelheim. Gaan wy, Mynheer!
Luikes, de kruik weder opvattende. Nou, gen dag. President, ter zyde
'k Moet trachten dien lompert tot myn' vrind te maaken.
Tegen Luikes. Hoor eens, Vrind, 'k Vergeef u uw lompheid. Hoe heetTrezes Vader? zeg my dat.
Luikes.
Dat ken die Heer jouw wel zeggen; die weet het ook:
wangt ik kwam juist op 't mat, Dat hy veur er knielde en dat ftiet men vermoerd! President.
Knielen! zo! dat 's uitgeleezen L Tegen den Graaf. Fynbaard! is zy dan tegen u ook zo bits?
Luikes, tegen den Prefident.
Teugen hem ? dat ken wel weezen; Maer niet teugen myn, wangt van daeg lagchtte ze nog
teugen myn; maer ze word Men bruid in korten taid.
Pre»



30 DE ADELYKE LANDMAN, President. Uw bruid? Luikes.
Jae; ik bin ook heur
partuur wel; verdord! Al is ze wyzer as ik.
President. Hebtgy 't jawoord? is alles klaarom
te trouwen?
Luikes.
Neen; 'k heb er nog niet om durven vraegen, wangt
ze ken zich zo deftig houên, Dat ik 't niet durf waegen, maer zy heit er de fnof wel van. Nou, ik gae heen.
President, ter zyde. Die Kinkel is een hals... Luikes; ik hebje nog wat te zeggen. Luikes, achterwaarts.
Neen ; neen.
President. *k Ben niet meer verltoord. Kom hier.
Luikes nadert.
Daar is een halve
Kroon; daar kunt gy voor eeten En drinken op myn gezondheid. Laat ons als Vrinden de kwestie vergeeten,
Luikes.
Neen; hou jy je geld. 'k Bin niet haatdraegend. Waer-
om prefenteer jy me geld? Jy betaelt me as ik werk. Om 't veur niet te krygen,
bin ik niet op efleld. Veur gien hongderd Kroonen zou 'k ooit mit groote
Heeren vrindfchop willen maeken. 2e doen dat mit gien boer zongder oogmerk: 't is nooit
goed emiend by die fnaeken. Vrindfchop mit Heeren! weg! weg! Gelyk mit gelyk
is 't best. Nou, leef gezond,
Z E-



B L Y S P E L. st
ZEVENDE TOONEEL.
De President, Graaf van Edelheim.
T\/T Edelheim. IVl ynheer! de boer is wel plomp , maar zyn gedachten zyn juist niet ongegrond. De waarheid....
President. Nu wilt gy 't v\cér by my een' vlaag
van zedelesjes doen reegnen. Gy hebt al 't verftand alléén, niet waar? 't Voegdeu
my met eerbied te bejeeguen. Wacht maar; 'k ben nog uw Voogd en gy moet my
nog ontzien, al is 't zeker dat Zulks haast afloopt; maar betaal de moeite eerst, die 'k
in myn Voogdy heb gehad. Terwyl by uw' Vader tienduizend pistoolen flechtefchul-
den nableeven, Heb ik onder die maandelykfche twintig het meest van
't rnyne u gegeeven, Op dat ge u naar myn' ftaat kleedde. Ik zal myn verfchot
inhouden dat gy 't weet.
Edelheim. 'k Heb u niets afgetrogcheld en zal alles afwachten, 't
zy lief of leed. Gy zult, hoop ik ,voor 't Gerecht my reekening doen,
en dan zal men ontdekken Of 'k iets bezit, dan of uw zorg my tot een' beedlaar
heeft op willen trekken.
President. 'k Wilde u ryk maaken door een braave Weêuw, die
gewis uw' ftaat had herfteld, Maar gy kiest een boerin, en knielt voor een deern, die
men kan krygen voor geld.
Zo



32 DE ADELYKE LANDMAN.
Zo ge uw' zin had, zuud gy haar ligt trouwen, en 'er
geen zwaaiigheid van maaken Uw familie die fchande aan te doen.
Edelheim.
Zy is fchoon, ja
deugdzaam; en die zaaken Vergoeden 't geen aan haar geboorte ontbreekt. President.
Deugdzaam!
deugdzaam, ó losfe jeugd!..
'k Word m'slyk van dat woord Wat noemt gy
deugdzaam ? Kunt gy leeven van de deugd? Of brood 'er voor koopen?
Edelheim.
Dat de waereld zo boos is,
is zeer te beklaagen.
President. Nu; 'k zie al wat ge in den fchild voert: gy zyt van
zins haar uw trouw op te draagen. Maar zie toe, ik zal 't beletten.
Edelheim.
Ik heb haar deswegens
nog niets gemeld.
Ter zyde.
Ik moet hem zien te paaijen, opdat dat lieve meisje het niet ontgeld.
President Weg dat vee! Gy zult ons gedacht niet ontëeren ; dat
zou my eeuwig fpyten. Dat nimfje moet naar het tuchthuis, en ik zal den vaër
in de boeijen fmyten Of uitbannen. Wacht maar; gy zult het zien. Edelheim, den Prefident, die weg wil gaan, tegenhoudende,
Mynheer!
wat ik u bidden mag!
Wees



B L T S P E L. 33
Wees op die onnoozlen niet vergramd!
President, binnensgaande.
Volg my niet, of
vrees voor myn gezag.
Edelheim, alken. Die fnoode! zou hy die onfchuld'gen zo wreedaartig
kunnen vervolgen ? Wie weet wat hy zoekt? maar 'k zal hem voorkomen,
al wierd hy nog zo verbolgeu.
AGTSTE TOONEEL.
Wouter, Therezia, beide uit het boscb komende, De Graaf van Edelheim.
HEdelheim. o!myn Vrind ! 'k ben bly u te zien. Hoegaathet? Won ter.
Als 't met myns gelyken gaat. Heer Graaf! maar ik heb echter reden tot vergenoeging in mynen Haat.
Therezia. Wat woest mensch was dat, Mynheer! 'k wierd bang
voor hem. Wat zette hy een paar oogen! Die Wildeman weet van de waare eer niet.
Edelheim,
Die is by hem van geen vermogen. Ik fchaam my dat hy myn Neef en Voogd is. Therezia.
Uw Neef! Wouter.
Was het de Prefident? Edelheim, tegen Wouter.
Ja.
Tegen Therezia, En hy is uw vrind niet.
G The-



34 DE ADELYKE LANDMAN, Therezia.
Heb ik hem dan beledigd? Edelheim.
't Is hem bekend
Dat ik u lief heb.
Tegen Wouter. Ja, Vader! ik min uw Dochter, 'k Wil *t niet meer ontveinzen. Als gy 't beftemt zal ze myn Vrouw zyn.
Wouter.
Heer Graaf! waarheen zwerven uw gepeinzen? Gy ttoort de rust, die 'k zestien jaar genoot. Zy zal in
d'echt met u niet trecn. Uw Neef haat ons en gy wilt my tot uwe onberaden
keuze overreên. Neen, ik ftem dat nooit.
Edelheim.
Vrees niet, 'k ftaa voor alles in: laat my uw ftem verwerven.
Tegen Therezia. Geloof my, myn tweede ziel! ik zal nooit van u afzien dan met myn fterven. Och! Vader!.. .ik erken u daarvoor.
Wouter.
Maar bedenk, Mynheer... Edelheim.
Gy moet het zyn.
Wouter.
Gy fpreekt, heer Graaf, als was ik uws gelyk: de jeugd
is los. Naar allen fchyn...
Edelheim. 't Is geen losheid : 'k weet wel wat ik zeg. De zucht
voor uw Dochter en myne achting Voor u bellieren myne tong. Ach! Verheug myn ziel
met blyde verwachting!
N E-



B L T S P E L. 3? NEGENDE TOONEEL.
De Graaf van Edelheim, Wouter, Margareta, komende uit de ftulp , Therezia.
KEdelheim,Margareta te gemoet hopende. om,Moeder. Gy zyt toch myn moeder,uu'kuw' man tot myn' vader verkies, 'k Min uw dochter, 't Is geen geheim meer. Ik wil
nooit trouwen, zo 'k haar verlies. Haar vader is hard, hy llaat my af. Braave Vrouw! och!
dat ik u verwinne! Help my hem fmeeken!.... Therezia! bemint ge my ? Therezia, befchroomd.
Of ik u beminne ?... Margareta. Wat hoor ik ? hebt gy haar lief? Gy zond u door die trouw verlaagen, Mynheer.
Edelheim, Verr' van daar. 't Kan my niet verlaagen, dat ik de Deugd zelv' ten echt begeer'.
Voor Therezia knielende. Ach ! myn Lief! ik llaa niet op voordat gy belooft met
my te willen leeven. Daar hangt al myn heil aan.
Therezia.
Rys op; ik bid.... Edelheim.
Zo dra ge
my gehoor wilt geeven. De waereld is groot, 'k Wil met u naar elders gaan, en
in zulk een geval Myn' rang vergeeten en een Landman worden; want
het vernoegen is 't al.
C 2 Wou-



36 DE ADELYKE LANDMAN,
Wouter, ter zyde. 'k Dacht ook 7.0 in myn jeugd.
Tegen den Graaf , en hem oprichtende.
Mynheer! rys op 'kWil uw eerlykheid niet mistrouwen Ik zie dat gy 't oprecht meent, maar ik vrees, 't zou haar of ons misfehien berouwen.
Ed k lh ei m.
Vrees niets. Ik zou 't bederven, zo haar of u het minde leed wierd gedaan.
Heden komt 's Konings Gemagtigde om verfcheiden vonnisfen na te gaan.
Hy is een deugdzaam Heer; 'k zal hem van uw verdiende en myn liefde onderrichten.
Nu, Vader! Wat heb ik dan te hoopen?
Wouter.
Wat zal ik zeggen? 'k Moet wel zwichten, Edelmoedig Heer! ik wil dan ook niet dat gy langer orsweetend zyt
Van een groot geheim, zo ge uw woord geeft dat gy 't niet zult melden voor den tyd.
Edelheim.
Dat zweer ik u.
Wouter. Weet dan dat myn vrouw en ik uit aad-
lyk bloed zyn gefproten. Noodzaaklykheid dwong ons onze afkomst fchuil te
houden voor kleinen en grooten. 'k Verzwyg nog myn' damnaam. Was ik een boer, gy
had me uw voordel af zien daan. 'k Wilde eerst zien hoe verre uwe oprechtheid en liefde
tot myn dochter zou gaan. Denk niet dat ik pogche om dus myn Therezia tot een
Gravin te maaken. 't Kan zyn dat myn Vader nog leeft. Gy zult, tot uw
verlichting in myn zaaken, (Want



B L T S P E L. 37
(Want 'k zal uw' echt rnet haar niet eer toeftaan) fchryven naar myn Geboorteftad.
'k Zal u dan myn' Vader noemen, die een' haat tegen my heeft opgevat;
En fchoon ik reeds lang als een verworpen zoon leefde wensch ik voor myn fterven
Hem te voet te vallen. Ligt zoud ge onze bevrediging konnen verwerven.
E,delheim, tegen Wouter.
'k Vergiste my dan niet!... Wat heil! zo ik zulks kon bewerken.
Tegen Therezia. Welk een vreugd! Therezia!.. gy aadlyk!.... Gy zyt van adel zo door 't
bloed als door deugd ! Myn wensch is vervuld.... Gy van adel!... Ras zult
gy naar uw' ftaat kunnen leeven. Maar hebt ge my wel lief?
Therezia, vei legen hem de hand geevende.
Heer Graaf!.... nu Vader zyn toeftemming heeft gegeeven
TIENDE TOONEEL.
De President, Graaf van Edel* heim, Wouter, Margareta, Therez i a.
President, achter op het Tooneel, tegen
Hden Graaf, a! zo betrapt men u.
Margareta. Ach!
President, toetreedende.
't Is mooi, niet waar?zo word een Tongkman vervoerd.
c 3



33 DE ADELYKE LANDMAN,
Gy dacht niet dat ik naby was, en gy uit dat kreupel bosch wierd beloerd.
Ik zag alles en hoe men hier handjes gaf. 't Is fchoon ; dat moet ik bekennen.
Uw dartelheden, Dametje ! zal 'k in het tuchthuis u afkeren wennen,
Tegen Wouter. En gy, looze Kopplaar! zult in de kruiwagen. Therezia.
Ach!
Edelheim, tegen Tberezia.
Wees
maar wel te moê: Ik blyf uw borg.
Margareta.
ó Hemel! Edelheim, tegen den Prefident.
Mynheer! draag hen, bid ik
u, meer achting toe.
President. Ja toch. 't Zou my wel (laan dat Nimfje myn dienflen met eerbied aan te bieden.
Edelheim. Indien gy bewust waart met wie gy fpreekt en alles wist van deeze lieden....
Wouter, ter zyde tegen den Graaf. Graaf, gedenk aan uw woord van eer.
President, tegen den Graaf.
'k Zal u leeren
wat weg men in moet flaan Met zulk Janhagel.
Wouter, vergramd.
Wat taal is dat, Mynheer? Gy tast in myne eer my aan, En die is all' wat ik heb. Ik ben wel maar een boer, doch onder myn kleeren
Kan



B L Y S P E L. 39
Kan een edel hart huisvesten.
President.
Gy zyt een fchurk. Wodter, als vooren.
Ik laat my
niet ontè'eren. 't ls geen kunst een' ongewapenden te fchelden. President.
Vermeet-
le!... 't ftaat u fchoon
Gy zoud dan durven waagcn....
Wouter.
Ja, Mynheer! 'k durf alles , opdat ik u toon' Dat ik eere bezit, fchoon ik hier uit nood als een landbouwer moet leeven.
M argar eta. Kom , Manlief! kom ; gaan wy.
Therezia, angjtig; tegen den Prefident.
6 Mynheer! wy hebben niets tegen u misdreven.
President, tegen Wouter. Weet gy dat ik de Prefident ben en de magt heb?... W o ut er.
Gy de Prefident!
En dus onreedlyk
Edelheim, driftig tegen den Prefident.
Hoor , Mynheer ; zy zal myn Vrouw zyn, fchoon gy haar niet kent,
En haare afkomst doch daarvan nader.
Tegen Therezia, ter zyde.
Ik vlieg heen om
alles klaar te maaken. Vrees niet. Morgen zult gy hem in deftiger geftalte kunnen genaaken.
C 4 THE-



40 DEADELYKELANDMAN,
Therezia. Vaarwel!... ligt voor eeuwig.
Edelheim, heengaande.
Ducht dat niet; de hemel
is rechtvaardig en goed.
Wouter, tegen Margareta. Kom; gaan wy binnen.
P « e s id e n t , ter zyde. Die trotfche! Edelheim, te mg keerende tegen Therezia ter zyde.
Laat hem vry alleen. Mar g areta.
Dochter: fchep moed. f ELFDE TOONEEL.
De President, Wouter, MarcaREta, Therezia.
President, de anderen aan hun deur weder\T houdende. , V ertoeft: 'k Heb nog wat te zeggen.
Wouter.
r ,. Ligt om my met
meer vertmaadmg te plaagen.
President. Neen; verwacht zulks niet. Ik heb om myns Neefs
wille my zo moeten gedraagen. 'k Was niet vergramd op u', en meen 't beter met u dan ge u verbeelden kunt.
Hy wyst op Therezia De Graaf kan haar niet gelukkig maaken:'t fortuin heeft
hem te min gegund. Geef haar my voor zestig Pistoolen 's jaars, dan benoeft gy met meer te Hoeven, £n



EL T S P E L. 41
En kunt gerust zyn; want ik, als Prefident,... ïhereziAj ter zyde.
Wat ik
hoor! Wie zou't'gclooven ?
Wouter, tegen de Vrouwen ter zyde. Gaan wy, hy is een booswigt.
Tegen den Prefident.
Al liaan wy, 'k beken't,
voor uwe woede bloot, 'k Zal alles afwachten, want de hemel red de zynenuit allen nood.
Ik ben een eerlyk man; en dus durf ik, fchoon een boer,
u rechtüit ontdekken Dat wy u verachten. Komt, kinders! al genoeg van hem. Laat ons vertrekken.
Margaketa, in 't beengaan. Welk een mensch is dat!
President, alleen.
Die boer is beter dan ik dacht.
Maar wat nu gedaan ? Had ik hier Hechts iemand van myn volk; maar 'k ben
alleen. Wat vang ik best aan? Ha! daar is Jan.
TWAALFDE TOONEEL.
De President, Jan.
President.
W aar bleeft gy zo lang? Jan.
Mynheer! 'k
heb me in 't dorp wat opgehoucn. Ik keek daar naar de Wervers van 't volk voor Amerika, 't Was raar te aanfchouwen,
G 5 Hoe



4z DE ADELYKE LANDMAN,
Hoe zy, omdat zy met de Galeiroeijers op morgen moeten naar boord, Zich nog eens regt vol zoopen. 'k Heb van myn dagen
zulk getier niet gehoord. Zy wilden me ook werven, maar 'k floop weg. Zy zullen daadlyk hier voorby komen.
President. Gaa maar vooruit naar hu's; ik volg,
Hy vervolgt, nadat 'Jan binnen is gegaan.
'k Heb in lang geen
gewenschter nieuws vernomen.
Hy haalt een goudbeurs uit. 'k Wil deeze beurs in des kinkels Hulp gooijen door het
een of 't ander gat, En op hunne komst my houden, alsof de boer my die
ontiiolen had; Hem dan laaten vatten en morgen met het tranfport aan
boord doen geraaken. De Stadhouder komt eerst van avond; en 'k ben hier
nog in 't bellier der zaaken, Totdat ik myn ampt neerleg, 't welk juist niet llraks
na zyne aankomst zal gefchiên. Dus kan ik hem laaten zetten en vonnisfen,...Kom ;
laat ons maar eens zien.
DERTIENDE TOONEEL.
De President, deJlulp van Wouter bespiedende. Izak.
AIZAK. way! de Prefident....
President, mompelende.
Hier is een gat, puik!
Izak,



B L T S P E L. 43
Izak, den Prefident begluurende.
Y fteekt
een beers deur de gaatje! 'k Loop doch weg. Zag y me, ik kreeg ligt pompes.
Y maakt altyd kak, de papaatje.
President, na 't weggaan van Izak voorwaarts treedende. Dat is gedaan. Niemand heeft het gemerkt.... Daar hoor
ik 't volk ter goeder uur.
VEERTIENDE TOONEEL.
De President, Yzerslag, Koenraad, en vier Soldaaten.
TT" K o e n r a a d , in 't opkomen tegen Tzerflag. XVorporaal! het pintje was wel agt Huivers en de wyn as eek zo zuur.
Y 7. e p s l a g.
Die waard is als andrc: best en flecht, alles komt uit één vat.
President.
Wel zo, vrinden : Gy komt van pas: ik Hiep by dien boom en men heeft
zich durven onderwinden Myn beurs te rollen, 'k Wierd wakker en zag den dief
eer hy zich bergen kon: Gaa, zoek binnen; gy zult hem vinden, 'k Ben di
Prefident.
Yzerslag, zynen hoed afneemende. 'k Bid om pardon.
President. Breng hem ftadwaatts in de boeijen.
Yzerslag.
In dat huisje, Mynheer !,. Wie heeft zyn leven....
De



44 DE ADELYKE LANDMAN,
De Drommel ! wy zeilen hem wel krygen als ge ons maar wat drinkgeld wilt geeven.
President. Daar hebt gy drie kroonen. Als gy hem hebt krygtgy morgen van my nog meer.
Yzerslag. Daarvoor zou ik d'eerften den besten opbrengen wien ^gy maar wilt, Mynheer. Komt, Mannen.
President, ter zyde, en binnengaande.
't Gaat goed. 'fc Wil my verbergen en beloeren hoe 't af zal loopen.
VYFTIENDE TOONEEL.
Yzerslag, Koenraad. vier foldaaten vóóren Wouter, Margareta, £n Ther e z i a , binnen de ftulp.
Yzerslag, gerucht aan de deur gemaakt hebbende ♦
Ztegen Koenraad, na een poosje toevens. y houên 'er of ze doof waren.
Hy bonst met kracht op de deur.
Doe de deur open, zeg
ik, maak open.
Wouter, van binnen.
Wie is daar ?
YzERSLAC.
De Wacht.
Wouter, opendoende en met zyn Vrouw en Dochter uitkomende. Wat belieft u ? Yzerslag.
Gy moet meé".
Wou-



B L Y S P E L. 45
W outer j tervoyl Koenraad binnen gaat.
Ik? Wat
heb ik gedaan ?
Margareta. Hoe., .ach! Manlief! Wie of ons dien trek fpeelt? Therezia, Wouter by de band vattende.
Neen,
Vader; 'k Iaat u zo niet gaan. Hemel ' erberm u.
K 0|e n r a a d tegen Yzerflag, in bet treeden uit de JtulpDaar is de beurs. Hy had die by dc deur laaten leggen.
Wouter.
Een goudbeurs! Dat is vast een lchelmftuk. Hoe komt ze daar ?
Koenraad,
Wil ik je wat zeggen, Korporaal ? Laat ons de beurs verduistren en ontkennen dat zy 'er was.
Yzerslag. Maar ze is juist van den Prefident,ergo komt dat loopje nu niet te pas.
W o u t e r. Van den Prefident! •.. och! 'k oen verloren, Yzerslag.
Voort maar
zonder omftandigheden.
Margareta, baar deur fluitende. Helaas! Waar moet hy heen ?
Yzerslag
Naar ftad maar; in 't gat by
de dieven.
"Therezia, tegen Yzerflag. Hoor naar reden. Hy is geen dief, geen fchelm, maar een eerlyk man.
Zy



4<5 DE ADELYKE LANDMAN,
Zy bliek met baar Moeder.
Heb deernis
met onze fmart.
Margareta. Ik lterf van droefheid.
Therezia. Och! Mynheer, geloof my. Yzerslag, ter zyde.
Dat meisje
raakt my aan 't hart. Ze is, by me keel, lief: doch ik moet myn' last vol* brengen of ik mogt wel fchroomen.
Hy wil met Wouter voortgaan.
Kom....
De Vrouwen ryzen op en fchieten fcbielyk naar Wouter toe.
Wouter, zyn Dochter en Vrouw omhelzende.
Myn Dochter!..myn Vrouw! beurt u op; de waarheid zal wel ten voorfchyn komen. Tegen Tzerjlag. 'k Volg u van Honden aan.
Tegen zyn Vrouw en Dochter.
Vaart wel, lieve zielen! de
Hemel ftaa u by ? Yzerslag, met zyn volk en Wouter beengaande.
Kom voort.
Therezia, ben naroepende en febynende te willen volgen. Die wreede!.. . myn Vader!... och! Moeder! Margareta, baar Dochter by de band vattende.
Wat
flag! kom, kind; volgen wy.
ZES-



B L T S P E L. 47
ZESTIENDE TOONEEL.
De President, uit zyn' fchuilhoek komen-
Bde, alleen. ravo! weg zyn ze: 't loopt naar wensch. Graafje! uw trotschheid zal my nier weer verftooren. 'k Was nooit blyder. Wat zult ge naar uw' ftaart om*
fpringen, als gy 't komt te hooren ! 't Zal nu wel gaan. Zo niet, dan moet de vaêr op de
Galei (dat 's myn befluit) En 't viesneusje met de moêr naar 't tuchthuis. Daarmee' is de Comedie uit.
Einde des Tweeden Bedryfs.
DER-



W DE ADELYKE LANDMAN,
DERDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
WoDTER,Z^«»ie op een bos flroo met zyne eene hand onder 't hoofd, in een gevangenis, waar men een tafeltje en een' flechten
ZJloel ziet. o verr' ging dan de fnoodheid des Prefidents!... ach!.. Kan de hemel gehengen Dat die booswigt een' onfchuldigen in de uiterfte fchande zoekt te brengen ?
Hy ftaat op,
Doch 's hemels bellier is ondoorgrondlyk en ik onderwerp my daaraan.
Hy fchreit.
Maar, helaas! myn Vrouw en Dochter doen my wee-
nen.... Hoe zal 't met haar vergaan! Ach Vader! nooit fneed my uw ftrafheid gevoeliger dan
nu door het harte!....
peinzende.
Zo ik eens aan hem fchreef.... ligt dat het hem roerde
en hy deelde in myne fmarte... Maar neen., .want nu ik voor een' dief gaa, is de eer van
ons geflacht reeds verkort, 'k Zal 't einde afwachten en nooit myn' naam openbaa-
reu, zo 'k gevonnisd word. Ach! hoe deerlyk....
TWEEDE TOONEEL.
Wouter, Snap.
Snap.
"Wel, hoe gaat het ? 't was een flecht bed, niet waar? maar wat kan 't fcheelen?
Zo



B L r S P E L. 49 Zo loopt het,....
Wouter.
Welk een frnaad! Snap,
Daar moest men om denken , eer men begint te fteelen.
Wouter.
Ik heb nooit geftolen.
Snap.
Ja, dat zeggen ze allen. Geen die zich niet beklaagt. Het gantfche kot is vol fchelmen en guiten; en als men
hen de oorzaak vraagt, Zyn ze zo onnozel als lammren.
Wouter.
Myn Vrind! zal men my
in 't kort verhooren ?
Snap.
Daar weet ik niet van; maar jouw fameljaire uitdrukking klinkt me vreemd, in de ooren.
Myn jouw Vrind te hieten! Denkje dat ik de vrindfchop van dieven begeer ?
De droes mag jouw vrind zyn!... 't Was jouw ook geen fchande myn te noemen: Menheer.
'k Hiet Snap, hoor je 't? Al de boeven zeggen, Menheer Snap, als ze iets vraagen willen,
En dat past ook ; want ik meen dat wy met malkandren geen kleentje verfchillen:
Ik heb een deftig ampt:ik ben beëedigde Cipier vandeeze ftad.
Wouter.
'k Had u myn' vrind nooit genoemd, Mynheer Snap,
zo ik wist dat ge 'er tegen had. 'k Zag u aan voor een' mensch, en daarom verftouteüc
my u myn' vrind te heeten!
D Snap.



5o DE ADELYKE LANDMAN, Snap.
Zo hiel jy myn voor een' mensch!... Wat zou ik anders zyn ? dat wou 'k wel reis weeten. Lyk ik ligt na een kalf?
Ter zyde.
Hy droomt, denk ik. Wouter, ter zyde.
Zulk een man
kan my niet verdaan.
Snap.
Wat pruttelje?... dat ik jouw vrind niet weezen wil?
daar kreun ik my niet aan. Hoor: ik wil geen galgebrok tot myn' vrind hebben;
neen: daar zei ik voor.waaken..
Wouter.
Welk een verneedring! ach! Vrouw !... Dochter!... Snap.
Gy hoeft
je om heur niet beangst te maaken.
Als, najouw vonnis, miester Hans mit jouw een klein fpeulreisje heeft gaan doen, .......
Zal men heur wel bezorgen. In 't tuchthuis is plaats voor lui van heur fatfoen, ....
En jy zit hier wel. Voor myn magje, zo goed als je kent, jouw tyd verdryven.
't Zal toch, denk ik, kort duuren, dat men jouw onder myn dak zal laaien.blyveu. Binnen willende gaan ontmoet by den Graaf van Edelbeim in de deur,, en neemt fcbielyk den boed af.
Ha, ha! zyne Excellentie! uw Dienaar.
DER-



B L T S P E L. 51 DERDE TOONEEL. Graaf van Edelheim, Wouter, Snap* Edelheim, binnentreedende, tegen Snap.
W aar is uw
gevangene, Snap?
Snap.
Daar, Mynheer!
Edelheim, tegen Wouter.
Myn Vrind! Wat nootlot treft u! Snap, ter zyde, Jcbimpende.
Vrind I
Ta fchoon: doch 't is om de grap.
Wouter.
Hetzelfde, Heer Graaf, dat me altyd vervolgde. Edelheim.
Men beticht u onrechtvaardig: .
Ik kan aan uw fchuld geen geloof (laan: neen', ik houd u nog myn achting waardig.
Zoud gy , vyftien jaar voor duorëerlyk bekend,tot misdaaden overflaan ?
Wouter.
De hemel weet of ik ooit van 't fpoor derreinfteeerlykheid ben afgegaan.
Edelheim. Maar waarmeê befchuldigt men u? men hoort zo verfchillig daarvan gewagen.
Snap.
Hy ftal, heer Graaf. Edelheim, gemelyk tegen Snap , dien by een teeken geeft van binnen te gaan.
Raakt het u?als ik uw antwoord begeer,*alikuvraagen. ' y j£j^



52 DE ADELYKE LANDMAN, VIERDE TOONEEL. Graaf van Edelheim, Wouter.
MW o o t e r. en vond in myn huisje aan de deur een goudbeurs, die met overleg gewis Door een gaatje, 't welk ik bedenk dat in onze deur
was, geltoken is. Gy waart pas weg. De wacht overviel me en zeide,
onkundig van zulk een loosheid, Dat het de goudbeurs van den Prefident was.
Edelheim.
Wat vermoeden! welk een boosheid! Ik merk uwe onfchuld klaar. Maak nu van uw' waaren
Hand geen geheimuis meer. 't is noodig dat ge uwe afkomst my nu doet weeten. Wouter.
Wat
vergt ge my, Mynheer? Gy zult die weeten, als ik in ftaat ben myne onfchuld
aan den dag te leggen, Maar eerder niet. ik bid u, zeg niets daarvan. Edelheim.
Neen; ik
wil 'er elk van zeggen, Ieder opmaaken,en den Stadhouder fmeeken. Morgen,
daar is myn hand, Zult gy uit dit fchandlyk kot zyn: maar, myn Vrind,
het verltrekt u tot geen fchand. Deugd en onfchuld verfpreijen in den diepften kerker
haar lieflyke draaien. Doch gy zult het hier misfehien flecht hebben en aan geld
zal 't u gewis faalen.
Hy



B L T S P E L. 53
Hy bied Womer een goudbeurs aan. Daar hebt gy vyftig pistoolen. bedien 'er u van in nood» wendigheên.
' Wouter.
Behoud uw geld, Heer Graaf. Gy maakt mybefchaamd. Edelheim.
Hoe!
gy krygt het flechts ter leen. Als gy met uw' Vaier verzoend zyt, ontfang ik't weer zoauer tegenzeggen.
W oute r.
Welk een goedheid!.. Neen , Mynheer....
tDtLHtlM, de biurs op de tajel leggende.
'i Neem 'y niet weer. Lnat het op de tafel maar leggen, Opdat de C;pier 'i zie. Dat volk, geld zienue, word
'er veel beleefd, r door. 'k Wil niet dat hy u voor behoeftig houd.
Hy roept aan de deur.
Holla ! hei! is
'er geen gehoor ?
VYFDE TOONEEL. Graaf van Edelheim, Wouter, Snap.
WSn ap. at is 'er, Graaf? (ter zyde.") Ei! geld op tafel! Edelheim.
Pas dien
man wei op, of gy moogt vreezen. H}' Ital niet en is van adel
Wouter. Och! zwyg, Mynheer. Edelheim, tegen Snap
Gy kunt verzekerd weezen D 3 Dat,



54 DE ADELYKË LANDMAN,
Dat, zo ge uw' pligt vergeet en hem in 't minst beledigt, ' fchoon 't maar Kortswil fchyn....
Sn APj telkens naar de beurs ziende. 't Is gantsch myn gewoonte niet, Heer Graaf, fchots
tegen myn gevangens te zyn. Ik gaa met heur altyd heusch om,
Ter zyde, en naar de beurs ziende.
Dat is wel een beurs van
zestig pistoolen.
Wouter, tegen den Graaf. Ik bid, fteek 't geld weer op.
Snap, tegen den Graaf.
'k Zal 't bewaaten en hem 't geen door hem word bevolen Voor een' billyken prys bezorgen.
Edelheim, ter zyde.
Wie of al meê van bil»
lykheid fpreekt.'
Tegen Snap.
*k Belastte u reeds te zwygen. Laat ons alleen en zorg dat hem niets ontbreekt.
Snap, in 't been gaan, ter zyde. Daar fteekt wat achter. De hamer! zestig pistoolen! Wouter.
Heer Graaf!
'k ben vol fchroomen Voor myn Vrouw en Dochter.
Edelheim.
Vrees daar niet voor, ik zal....maar daar zie ik ze komen.
ZES-



B L Y S P E L. J5
ZESDE TOONEEL.
Graaf van Edelheim, Wouter, Margareta, Therezia.
Margareta, haar' man in ds armen vliegende.
jVlvn waarde!...ó Hemel!
Therezia, haar V'aders.hmé kusfende. .
Och ! lieve Vader!...»
welk een naare omftan'digheid !
Wouter. _ .
Weest beiden getroost! Vertrouwt op den hemel. Stelt
v^ri^
te vergunnen. , _ r
Therezia, «gen Graa/.
Gy hier, Mynheer! Vergeef 't my i£k zag u niet. He-
fpeld waar', hebben geloofd ? ■ Help! ach! help ons! Vlieg naar den Prefident. kom. 'k Wil meegaan, en ook myn Moeder!
Edelheim. _ _ Neen myn Schat! Gy moet by hem niet gaan. k^ai
by de Weêuw van myn Vaders Broeder U brengen en naar den Stadhouder gaan.
Tegen Wouter. .... ë Hy ftond gistren
niemand te woord,
W«.»yta-!*WMTE1U



DE ADELYKE LANDMAN, Edelheim.
De Graaf van Urfelli. Wouter.
'k Heb dien
naam meer gehoord.
Therezia. Kom, Graaf! laat ons dan naar hem toevliegen: kom, icnielyk. '
Edelheim. Naar myn overleggen, Is 't beter dat ik vooruit gaa, en het u, als gy komen moet, laat zeggen.
ZEVENDE TOONEEL.
Gra-af van Edelheim, Wouter, Margareta, Therezia, Luikes, Snap.
Luikes, by 't indringendoor Snap wederhouden %y wordende. VJeldrement! ik wil em zien, 't is me buur. Snap, moyzende op den Graaf.
n , Daadlyk als
die Heer heenen gaat.
D, , „. Luikes, zuchtende.
JJiakmens! daar is hy !
Hy vat met zyn twee een van Wouters handen.
,. Myn goeije Wouter! brogten ze
jou hier, kameraed! Dat is ilecht, vermoerd flecht: maar hoe heb jy 't? Wouter.
t ., . , Och L-uikes.' dat kunt gy wel gisfen. Luikes, terwyl de Graaf Snap wenkt omheen te gaan.
51apperloot! 'k Wil hier veur jou zitten, al zou ik er me Koenen om rnisfen l£n



B L T S P E L. 57
En me twie geiten, die ik op ftal hou.... ik bid, Treze, huil toch zo niet...
Hy veegt zyne oogen af. Maer ik mot er, by me f jan ! zelfs om graeijen.
Hy ziet Margareta aan.
Hy zei 'er
uit, Vrouw Margriet,
Al zou.... maer de Graef ook hier ? Die zei 't wel redden. Laet et hem maer bevolen.
Tegen den Graaf.
Och, Menheer! doe et toch! Me buur is een braef kaerel en heit nooit eftolen.
Jy zelt em wel laeten gaen, is 't zo niet? Zie, 'k Heb Treesje allang liefehad,
Maer, as je Wouter loslaet, flap ik er of, dat doe ik; verfheje dat?
En, zo 'k heur ontmoet en ze lagcht, dan zei ik voort
ien aêren weg gaen loopen, Allien opdat ik niet op nieuws van die henkerfche liefde
word bekropen. Het valt me wel vermemd bitter, doch eerlykheid gaet
ummers boven all'. Al bin ik maer ien boer, 'k mot toch elk zien te helpen
uit zen ongeval.
Edelheim. Gy zyt een voorbeeld van deugd en getrouwheid, en verdient te zyn geprezen.
Luikes.
Hoehiet je op Treesje bint, jy kent, bylo! niet hicter
as ik op heur wezen: En evenwel, mits dat je em gaen laet, zie ik er van of,
maer 't is mit fmart.
Wouter.
Luikes! ge ontroert my en befchaamt veel Grootcn; gy
hebt een meêlydend hart, Daar zy 't fchier nooit bezitten.
D s Edel-



58 DE ADELYKE LANDMAN, Edelheim, tegen Wouter.
Nu, waarde man, 'k vlieg heen om u te doen flaaken.
Tegen de Vrouwen. Komt, gaat meê naar myn Tante: ik zal u in't kort
blyder nieuws deelachtig maaken. Luikes blyft hier; denk ik.
Luikes. Vast; ik gae van me buur niet:
en de eerfte, verdord • Die hem antast, zei van me vuisten proeven.
Edelheim, tegen de Vrouwen.
Haasten we
ons; de tyd is kort.
Margareta, Wonter omhelzende. Vaar wel dan, lieve Man!
Therezia, haar en Vader kusfende.
Schep moed, Vaderlief!'k hoop u haast te zien ontflagen.
Wouter, bedrukt, eerst tegen zyne Vrouw, en dan tegen zyne Dochter. Vaar wel!... Vaar wel!
Therezia. Wat ben ik ontroerd! Edelheim, de Vrouwen als meéjleepende.
Komt; laat ons
ons ontwerp niet vertraagen.
AGTSTE TOONEEL. Wouter, Luikes.
\\T Luikes. 'k W il nou wel wedden, Buur, dat je gaauw vry
zelt weezen. Schep moed; hou je braaf. Hy ziet de beurs leggen. Maer, dc droes! ien goudbeurs op taefel!
Wou.



B L r S P E L. 59
WOU TE ft,
DÉ Graaf drong ze my op. Luikes. Wie? de Graat? Nou; die Heer is toch vermoerd goed. Zou hy daer-
door ligt iouw viydom erlangen? Men krygt'alle ding deur geld. Nog onlangs wierd er
ien moordenaer e\ angen; . . j
Elk zei; hy most op 't rad: maar men vulde de handen
van de Prefldérit: Uit brak hy. Toen w'erd ien prokkereur en ien arme
hals van hier omtrent Gelyk eplakt. De bloed wierd opgeknoopt, omdat hy
zich niet los kon koopen, Hoewel hy maer zes gulden etaekt had; en de prokkereur liet men loopen, Schoon die guit veffohèiden Ichélmftikkênedaen had. Hy
Hal duizeudmael meer; Maer zen Vrouw brogt de Prefident ien goudbeurs. Llak-
ftiens! dat is hem gien eer
't Was toch vermoerd raer dat hy lest me in den mond
liep, toen hy Treesje wou zoenen. Ik kon hem niet, en had em haest anefeld om em de
huid deeg te boenen. Had ik em maer enekt, daer was niet an verbeurd en
dan zat jy hier niet. Hy houd ien Avekaet nae, die veur zen linkerman dient -
en Grypert hiet, Die 't rechte krom en't krommerechtmaekt;trouwens!
dat kennen ze allen: maer echter Gien ien zo as hy. Elk gebruikt hem, die ien flechte zaek brengt veur de Rechter. f Hy is zo wat indeboeijen, maer ik weet niet hoe t
hiet.... Genog daarvan; Hy houd veul van geld...zacht...daer komt hy met Snao.... wys em nou je goudbeurs an,
N E-



6o DE ADELYKE LANDMAN, NEGENDE TOONEEL. Grypert, Snap, Wouter, Luikes.
Snap, ter zyde tegen Grypert, waarna by
Dteiftond binnen gaat. aar zit hy, Mynheer! Spreek bedaard met hem ; hy is ruim by kas: hy kan dokken. Grypert, tegen Wouter, die van den ftnel opffaat. Zyt gy die Wouter, die dief, die om een goudbeurs voor 't Gerecht is getrokken ?
W O V t e r. 'k Ben Wouter, maar geen dief.
Grypert.
Dat 's de vraag niet. De beurs ziende, ter zyde.
Ei! ei!
Luikes.
Jouw Die-
naer, Avekaet. Help em uit dit gat; hy zei 't betaelen en is onfchuldig,
inderdaed! Zo waer as ik Luikes hiet.
Grypert, tegen Luikes.
'k Moet niet hem alleen zyn,
om des te bekwaamer Hem over zyn defcl te ondervraagen. Gaa zo lang by Snap in zyn kamer.
Luikes.
'k Zei dan heengnen. Buurman, hou moed. Menheer,
help er hem roch vleugelsvlugt uit: 'k Zei dan drie jaeren jouw tuin bewerken, al geef je
myn gien kopie duit.
TIEN-



B L T S P E L. 61 TIENDE TOONEEL. Grypert, Wouter.
OGrypert, nu en dan naar de beurs ziende. m kort te gaan, Wouter. Men zal, zo gy myn' raad volgt, uw misdaad bedekken; Zo niet, moet ge voor Galeiroejer vandaag naar America vertrekken.
Ter zyde. Hoe komt hy aan dat geld?
WoUl ER.
Mynheer, daar is niets, waar-
toe 'k niet zon overgaan Om myn onfchuld te to men, zo 't met myn gewisfe
en eer flechts kan beflaan. Maar kan ik. zonder verhooring, gevonnisd en naar boord
worden gezonden ?
G r y p e R t.
Wat holp dat? Gy zyt overtuigd : 'tgeflolen goud is in uw fchuur gevonden
Hy legt zyn band op de beurs. Maar, van waar die beuis?
Wouter.
Zy behoort den Graaf van Edelheim in eigendom. Hy drong ze my op
Grypert. Loopjes; loopjes; ik laat my zo niet doeken: kom, kom; Jy weet den weg wel om beurzen te krygen, gelyk gis-
tren is gebleken ; Maar dat een, die crimineel zit, geld heeft, daar heb ik nooit van höorcn fpreeken.
Hy



62 DE ADELYKE LANDMAN,
Hy legt weder zyn band op de beurs. Doch om voort te gaan, en myn' voorilag te doen...* Ter zyde, terwyl hy de beurs in de band neemt om baar zwaarte te voelen.
De dekfel!
ze is wel gefpekt.
Tegen Wouter. Om dan myn' voorflag te doen....
Ter zyde, terwyl hy de beurs beziet en neerlegt.
't Is alles goud! Tegen Wouter.
Dient dat
u eerst word ontdekt, Dat de Prefident zin heeft in uw Dochter, en haar gelukkig wil maaken "In alle eer en deugd door een geheim huwlyk. Men hoort
meer van zulke zaaken. Ras; befluit en ontbied uw Dochter.
Ter zyde, en ziende naar de beurs.
Dat fchoone geld!
Tegen Wouter.
Nu, fpreek;
ja of neen.
Wouter.
Verachtlyk mensch! kruipende flaaf van een' fnooden
Rechter' laat my alleen. Voort vanhier! Stuur my, onfchuldig, naar boord; flaa
me vry in banden of ketens! 'k Zal die draagen tot redding van de eer myner Dochter
en rust myns gewetens. Zeg uw' Heer dat ik liever wil fterven, dan leev^en met
laster en fchand.
Grypert, vergramd. Gy fcheld nog!'t zal uw beurt worden. Gymoetheen,
wyst gy myn' raad van de hand. Doch 'k zie uw Dochter.
E L F-



B L T S P E L. 63.
ELFDE TOONEEL.
Grypert, Woüter, Therezia.
Therezia.
Och Vader ! 'k had geen duur, ik kon u niet"alleen laaten.
Grypert.
't Is goed dat gy komt: gy kunt hem verlosfen,en niets
anders kan hem baaten. Gy hebt hem lief: niet waar?
Therezia, Wouter de band kusfcnde.
Ik... .och Vader!. .zou iku niet ?... maar wat ik hoor ? Kan ik u verlosfen? toe, zeg my ten eerlten, Vader: waarmee? waardoor?
Grypert.
De Prefident zal u in ftilte leeren hoe ge uw' Vader kunt bevryden.
Wouter,tegen Therezia,,mvyzende op Grypert» Hy is een fnoode!...
Grypert.
My nog te fchelden! Wat moeteen Advokaat al lyden 1 En welk een geduld oefnen!
Therezia, peinzende.
Wat wil men ?.... 6 ! Ik merk al wat men begeert. Ik zal myn' Vader moeten verliezen, of dulden dat men
my outé'ert. Wat kies ik?...Hemel!
Wouter. Gy moogt niet kiezen , kind! dan 't geen eer en deugd gehengen.



6i DE ADELYKÈ LANDMAN,
Grypert, fchimpende. Vast; want die eer zal u op de Galei, en die deugd haar in 't tuchthuis brengen.
Therezia. Vader, wat zal ik?....
Wouter,
Volg 's Hemels raad. 't Voegt ons nooit kwaad te doen om iet goeds.
Therezia. Maar de Graaf is immers naar den Stadhouder; 'k hoop nog: ik heb nog wat moeds.
Grypert.
Denkt gy dat de Stadhouder om den Graaf den Prefident voor 't hoofd zal (looten?
De ravens pikken elkaêr nooit naar de oogen, kind. Zo is 't ook by de Grooten.
't Raakt ook dien heer niet; want vddr zyn komst zat uw Vader reeds in hechtenis,
Dien men gelyk een' dief kan vonnisfen,terwyl'tbewys volledig is....
Maar waartoe met u te hasplen? 'k Wil hem tot zyn reize doen vaardig maaken. Therezia, Grypert, die been vuil gaan, ophoudende.
Eén oogenblik.
Zy treed op zyde in een peinzende houding. Grypert, eerst ter zyde, en na een poos toevens voorts tegen Therezia. Zy bedenkt zich.... Wel nu ?
THERtZIA.
Zal Vader,als
ik 't zeg, vry raaken?
Grypert.
Zo dra gy mcêgaat.
Wouter.
Wat vraagt gy, kind?
The.



S L T S P E L, 65
T h e Ft E z i a.
Och ! de Graaf blyft weg. Gsïpeiit.
Nu, taim
niet meer;
Anders moet uw Vader flraks naar boord.
Therezia.
Zal ik hem in
vryheid zien , Mynheer, Eer ik u volg ?
Grypert.
Ja.
Wouter, tegen Therezia.
Hoe nu! Zoud ge u cn uwe Ouders met fchande bevlekken ?
Therezia, tegen Grypert, met een diepe
zucht.
Stel Vader dan in vryheid; ik zal met u naar den Prefident vertrekken. Wouter, verfchrikt en toornig te rug treedende-
Hemel! is het myn kind dat zo fpreekt...?Neen; ik zie
u niet meer daarvoor aan. Ik vervloek uw geboorte!
Therezia, aan Wouters voeten vallende.
Och Vader! och lieve Vader!
Laat my begaan. Vervloek myn geboorte niet! Hoor my, eer gy mymet
uw' vloek wilt belaaden. Ik zocht u te bevryden.
Wouter. Hoe! onbefchaamde ! door uwe
eer te verfmaaden!
Therezia, hem een mesje vertoonende. Dit mesje had my gered.... maar ach! uw vloek doet my fiddren.
E Gry-



♦56 DE ADELYKE LANDMAN, GhïpfhTj ter zyde. Wat zal dit ?... Wout e r.
Dat mesje, zegt gy!... Wat woud gy daarmeê doeu? Spreek, Dochter. Wat was uw wit ?
Therezia. Welaan! ik zal,"ik moet het zeggen om uw' vloek niet
mede in 't graf te draagen. Daardoor hoopte ik u te redden en van den Galeidienst
te zien ontflagen. 't Was uit vrees dat de Graaf, om zyn' Neef, niets mogt verwerven, dat ik befloot
Zy vayst op Grypert. Met deezen verleider te gaan, mits dat ge, vooraf, uw
vryheid genoot. Dan dacht ik den Prefident te voet te vallen, of ik hem
kon verzachten; En zo dat all' niet holp. dan had ik....
Wouter.
Hemel! wat waren dan uw gedachten ?
1 herezia.
Dit mes my in 't hart geltooten.
G r v p e r t.
Zy raaskalt; de meid is
niet wel by 't hoofd.
Wouter, Therezia tederlyk aanziende. Gy zyt dan nog die dochter, waarvan ik my altyd veel
vreugd heb beloofd! Leef, Voorbeeld van vaderliefde! 't Is 't grootftekwaad
zich 't leven te verkorten. Vertrouw op 's Hemels voorzorg.
Therezia.
Vader! ach! uwen vloek
op my uit te Horten!
Wou-



B L Y S P E L. 67
Woüteh, baar opheffende. Verr' van daar, myn Kind. Wacht myn'zegen, mits
dat gy dat voornee-men verbant. Geeft my 't mes. Grypert, terwyl Jberezia bet mes aan Wouter geeft.
Geweer past geen' gevangen. Hier dat mes! dat mes aan een' kant. Wouter, 'tmes wegwerpende, waarna Grypert bet opneemt en by zich fteekt, Snoode! gy moest.... maar leef tot uw llraf.... fchep
moed, myn Kind! Laat de hoop u (Ireelen! De Graaf.....
Therezia. Och! 'k ben raadloos. Grypert.
Hollal hei!
TWAALFDE TOONEEL. Grypert, Wouter, Therezia, Snap, Snap.
]\ïynhccr!
wat is 'er van uw bevelen ? Grypert, tegen Snap, die daar'óp been gaat. Roep den Korporaal der Galeiroeijers.
Therezia.
Ach! Waartoe? och!
wat gaat my aan!
Grypert.
Om de gevangens meê te neemen. Ook zal uw Vader
toe moeten liaan Dat men hem, om niet te ontvliên, een' keten om 't
been Haat als die andre boeven,
E 2 Die,



DE ADELYKE LANDMAN,
Die, tot den roeibank verwezen, aan de haven tot op zyn komst vertoeven
Therezia.
En dat zo fchielyk ?
Ter zyde. Waar of de Graaf blyft! Tegen Grypert.
Dat kan niet gaan
met zulk een' fpoed.
DERTIENDE TOONEEL.
Grypert, Wouter, Therizia, Yzerslag.
\\T Yzerslag. VV at wil Mynheer?
Grypert.
Die man moet meé. Laat hem den keten voort aan 't been doen.
Yzerslag, binnengaande.
Goed. Therezia. Hoe! Vader geboeid !
Ter zyde. Helaas! waar toeft de Graaf? Zou hy ons misfchien vergecten? Ligt kwam de Prefident hem vddr: dan zal hy geen middel tot redding weeten. Tegen Yzerflag, die,met een' keten opkomende en naar Wouter toegaande, door haar noord te~ gengebouden.
Weg, ontmenschte!
Wouter, Wees bedaard , Dochter. De Hemel zal ons ter rechter tyd
Een*



B L T S P E L. 69
Een' redder zenden.
Grypert, /pottende.
Dien moogt gy wachten als gy in
Amerika zyt. Wees dan maar te vrcden.
W o oter.
Spot vry, Mynheer ; en vermaak u in my te kwellen. Uw tyd genaakt; de flraf volgt op 't kwaad, fchoon de hemel die fchynt uit te ftellen.
Therezia. Maar kan men hier nu een vonnis ftryken, zonder dat de Stadhouder 't weet ?
G StYPERT.
Het vonnis over uw' Vader en andren was vddr zyn
komst al gereed. De Prefident regeert hier nog en heeft nog 't gezag niet
overgedraagen: Dat gefchied morgen.
Therezia, zeer mismoedig.
Rampzalige ik! wat kan ik doen dan fchreijen en klaagenr"
VEERTIENDE TOONEEL.
Grypert5 Wouter, Therezia,Yzerslag, Snap, in de deur, Luikes.
Luikes, binnenftuivende, na Snap in de deur
CA voorby gedrongen te zyn.
Xantsch bloed ! hoe zei 't hier ofloopen ? Therezia, naar Luikes toefebietende.
Luikes! loop
toch, zo dra als 't mooglyk is, Naar den Stadhouder toe; by hem,zult gy den Graaf
vinden ; dat is gewis. Men wil myn' Vader terftond wegbrengen: ik durf hem
waarlyk niet verlaaten:
E 3 Ik



7o DE ADELYKE LANDMAN,
Ik volg hem tot aan 't eind van de waereld. Vlieg,
Luikes! ras of 't kan niets baaten. *K Weet niet hoe 't hier gaat. Men pleegt hier geweld.
Zy zyn tygers in menfchenfchyn.
L o t k e s.
Moers! Ik wou wel rais zien w ie me buur andorst, zo lang as ik hier zei zyn.
Yzekslag, infcbyn dreigende. Hou je flil or ik neem je ook meê.
Luikes, vergramd.
Myn, zegje? Veul eer
zou de droes je haelen. Verdord! Korperael! kyk: al was je korperael van al
de korperaelen: '& Vrees niet, al Üongden jouw knevels nog zo bars, en
al keek jy nog zo fel. Ik bin zo eerlyk as me buur,en die is onfchuldig ;dat
weet ik wel.
Guypert, tegen Yzerflag en op Wouter voyzende. Pak hem aan.
Luikes,zicb voor Wouter flellendeen fcbreeuwende. Moord! brand! ik zei 't niet veelen. Wouter, tegen Luikes.
Vrind; men
moet voor de overmagt zwichten.
Therezia. Gaa toch heen, Luikes! uw welmecnendheid kan hier
voor ons niets nuts verrichten.... Of wilt gy myn verzoek niet voldoen ?
Luikes,
'k Wou wel veur
jou fïerven; ik vlieg heen. Maer, as ik die vermoerde vent mit zen knevels iens ong-
der kryg, ik meen Dat et em hengen zei,
Hy loopt met een' vaart de deur uit, Snap voorby'/(butende, die binnen komt,
V Y F-



B L T S P E L. 71
VYF TIENDE TOONEEL.
Grypert, Wouter, Therezia, Yzer. slag, nog met den keten in de band, Snap.
Grypert, tegen Snap.
Haal hem weêrom. Snap, na even binnen geweest te zyn.
Hy is voort
en niet in te haaien.
Yzerslag, ter zyde. Die Julfes fmaakt me: hy is goedhartig.
Grypert.
De tyd verloopt:
laat ons niet draalen.
Therezia, Grypert te voet vallende. Ach! Kende ge ons gcllachr... ...
Wouter, tegen Therezia, baar opheffende.
Wat zou 't baaten ? en deernis!.... daar weet men niet van.
Het is zekerlyk met me omgekomen, zo de Graaf my niet redden kan.
Yzerslag, tegen Grypert. Mynheer! 'k Geloof dat de man geen fchuld heeft: althans 'k zou zulks van hem betrouwen.
Snap, tegen Grypert. "Zie daar leit nog een beurs, Mynheer.
Grypert, de beurs neemende en by zicb fteekende.
Goed; ik zal die
a depofito houên.
Ter zyde.
Dat 's item zo veel; dat is afval.
E 4 Over*



7* DEADELYKELANDMAN, Overluid tegen Yzerflag.
Waar wacht gy na ? gaa voort
met nw zaak.
Yzerslag.
'i Is wel.
Therezia , de eene band van Wouter kusfende, terwyl Yzerflag aan de andere en't eene been hem den kelen vast maakt. Myn lieve Vader! Wouter, haar omhelzende.
Ach! Dochter! Grypert, tegen Yzerflag.
Zorg dat hy
geen beweeging maak ; En als hy fchreeuwen wil, fieek hem dan ten' doek in den mond.
Wouter.
Ik zal wel zwygen; 'k Zal myn lot afwachten.*
legen Therezia.
Gaa by uw Moeder, eer zy
die tyding kan krygen.
Therezia. Vader! ze is by een Tante van den Graaf, en op zyn'
raad gaf zy haar item Om daar te bly ven, maar 'k vloog hier heen. ..Wist zy wat hier gebeurt!.....
'Grypert, tegen Yzerflag.
Voort met hem. Yzerslag, binnengaande. Ik zal een' foldaat roepen.
Wouter, Therezia by de band vattende.
Vaar wel! Bedaardheid kan best
den druk verzachten.
Groet uw Moeder; blyf deugdzaam,Dochter,en vertroost u Iteeds met die gedachten,
Pat wy ,zo ik u en diedietuaare Vrouw voor altoos verlasten moet, tl-



B L T S P E L. 73
Elkaêr in beter ftaat
Therezia, Wouter om den hals vallende.
Ik kan 't niet uitftaan! Wouter, haar in zyn armen drukkende.
Ween niet,
Kind; hervat uw' moed: 'k Had nooit den mynen zo noodig, als nu 'k zie hoe
myne elenden u drukken In dit afgryslyk oogenblik , waarin men ons van elkander
zal rukken.
Therezia.
Och! 'k zal 't bederven zo 'k u misfen moet.
ZESTIENDE TOONEEL.
Wouter en Therezia, in elkanders armen; Grypert, Snap, Yzerslag, Koenraad, in 't geweer.
Grypert, Tzerjlag en Koenraad ziende.
X)aar zyn
ze: gaat voort met hem heen.
Won t e r , zyne Dochter kusfende. De hemel zegcne u, gelyk uw Vader fteeds voor u in zyn gebeên
Grypert, toornig tegen Tzerjlag en Koenraad, Nog eens; vertrekt met hem. Hoe zal 't hier lukken? Zy rukken Wouter uit de armen van Therezia. Wouter, in't beengaan.
Vaar wel,
Dochter! troost uw Moeder. Laat u niet verleiden. Gy verftaatmy. Vaar wel! * Therezia, hem willende volgen en dcor Snap tegengehouden.
Myn Vader! mvn behoeder! E s &



74 DE ADELYKE LANDMAN,
Ik verlaat u niet, neen: ik wil met u gaan, al bekocht ik 't met de dood.
Grypert, door eene andere deur binnengaande, tegen Snap.
Houd haar op,
ZEVENTIENDE TOONEEL.
Therezia, Snap.
Therezia, al voorftelend door Snap tegengehouden , totdat zy op den Jioel in zvoym valt.
'k 13 id, laat my!.... ach ! 't is of ik fterf. Snap, na een' korten poos haar in koelen moede met een' fchamperen lagch te hebben aangezien.
Ho! ho!
zy heeft nog geen' nood. sk Docht dat ze ftorf: ze is maar flaauw. Ik ken die
vrouwenloopjes, die me'sjeskuuren. Ik zie er van of. Ik mag hier me wyf mit heur doosje
duvclsdrek fluuren.
Einde des Derden Bedryfs.
VIER.



B L T S P E L. 75 VIERDE BEDRYF, EERSTE TOONEEL.
De President, in zyn binnenkamer op een'
Ileuning/loei gezeten en in't zwart gekleed. k verlang al te verneemen hoe het met dien ftuggert boer is vergaan. Zyn Dochter, hoopte ik, zou ten minlien me eens komen fmeeken om hem te ontflaan , Maar neen, zy blyft weg. Had zy myn' wensch tocge-
ftemd, dan waar' hy losgelaaten ; Want zyn bewilliging, had zy dat maar gedaan, kon
my fchaaden noch baateu. In 't bereiken van myn oogmerk waar' myn' Neef de
zwaarlte flug toebei eid. Maar 'k wil nu my op haar wreeken, zo zy nog blyft
by die hardnekkigheid, Door den vacr m.ar zee te zenden: anders had ik zyn
kwaad befcheid vergeeven, En uit den grap, om den Graaf te tergen, die meid tot myn maitres verheven....
Hy (laat op.
Waar of de Advokaat blyft ? Ik ben benieuwd of hy naar
myn' wensch flaagen kon. 't Is goed dat dit gantsch geval zo ipocc;g zal alloopen
als het begon.
't Kon my anders by den Stadhouder nadeel doen. Ij
de kaerel vertrokken, Dan kan ik my redden.... maar.... wat of my fcheelt ?
ik was nimmer zo verfchrokken. 't Hart klopt my... Men klaagt, hoor ik, over my ; en
vrinden heb ik lang gemist
Doch wat zegt dat ?.... Heb ik geen vrinden onder 't
volk, ik heb die in myn kist, Die veel vermoogen, en op wier hulp ik my betrouw :
n.anr 'k xic Grypert komen,
TWEE-



?6 DE ADELYKE LANDMAN,
TWEEDE TOONEEL. De President, Grypert.
WPresident. el; hoe is 't ? kan ik 't meisje wachten ? of heeft de vaêr de reize aangenomen ?
Grypert.
Hy is al weg; hy wilde niets hooren; hy dreigde en
fchold, door toorn vervoerd. De Dochter (loof binnen, en door haar fchreijen maak •
te ze my fchier ontroerd; Ja zo ik my niet gewend had de deugd als een harsfen-
fchim te verzaaken, Zy had haar misfchien in my werkzaam en mymededoo-
gend kunnen maaken.
President. Zo verkoos zy dan liever haar' Vader te verliezen ? Grypert.
Om hem te ontflaan Bedacht ze een list, en fcheen zich te willen fchikken :
zo Helde zy zich aan. Maar toen Wouter 't oud liedje van deugd en eerlyk-
heid begon op te zingen, Zei ze, dat ze zich vermoord zou hebben, zo gy haar
had zoeken te dwingen. Zy trok het mes uit haar zak : hier is 't.
President.
Dat meisje fchort
het vast in de bol. Gy had haar moeten doen opfluiten, want nu brengt zy al de ftad op hol.
Grypert.
Toen men haar' Vader wegbragt,liet ik haar wcerhouên; doch zo gy mogt vreezen
Dat



B L T S P E L. 77
Dat zy hem is gevolgd, verjaag die zorg vry. Hy moe'
nu al in 't fchip weezen. 't Is een voordewind en al het v0lk reeds aan boord. Ik
zorgde nog altyd Dat de Stadhouder op uw Neefs raad Wouter mogt ver-
hooren tot uw' fpyt; Maar nu, fchoon hy daarop toelei, word vergeefs ons
hoofd daarmede gebroken. Want wie zou den boer kunnen weerhaalen, wanneer
hy in zee is geftoken ?
President. 'k Weet niet wat my fchort; ik ben verlegen en niet
alleen om dit geval: Daar's over my geklaagd,'t welk de Stadhouder zekcr-
lyk navorfchen zal.
Grypert.
Over u! Mynheer, dat 's onmooglyk. Wie 's zo ftout van over u te klaasen?
President. 't Is evenwel zo. De Magiftraat heeft hem een groot
gefchrift opgedraagen Tegen ons beiden. Ik word befchuldigd van onrecht,
kneevlary, geweld En ik weet niet wat al meer; maar gy, dat ge u fteeds
liet omkoopen door geld, Myn vertrouwling waart, en onder fchyn van recht my de beurs van 't volk hielpt ftroopen.
Grypert, fchertscicbtig. Ik ? liet ik me omkoopen ? Wat heet men toch omkoopen ? Is het dan omkoopen, Als men van zyn party een paar doezyn pistoolen krygt
tot een prefeut ? Wie zou dat weigren? en doet men 't, men dringt daar
op zo fterk, dat men 't in 't end Wel moet aanneemcn, als: laatst nog bragt een van myner Cliënten partyen
My



p DE ADELYKE LANDMAN,
My een rolletje met geld, opdat ik de zaak wat glad
mogt laaten giyên, En hy 't proces won. Schoon ik 't weigerde en het
pakje niet aanneemen wou, De man Hond 'er op, en bad fterk dat ik het ten minden losmaaken zou. Hy zei: Het is geen zilver, Mynheer! het is goud: ei!
voldoe myn verlangen. *k Wist lang dat de heeren Advokaaten liever goud dan
zilver ontfangen. Ik opende 't om hem niet boos te maaken, en hoor wat
ik 'er in vond. Vier douzyn dukaatcn, waarvan op elk een geharnast
mannetje dond. Ik fchrikte, en myn vast befluit om hem af te wyzen
wierd terdond verdreven. „ Hoe! (dacht ik) kan ik acht en veertig mannen in het
harnas wederdreeven ? „ Neen ; dat waar' roekloos. Men terg' 't gevaar niet en
zwichte by tyds voor 't geweld", 'k Nam ze alzo met eerbied in huis: heet dat zich laaten omkoopen door geld ?
President. Gy zyt nog grappig: maar ik vrees, men zal ons haast
een ander boekje leezen. Wy hebben vyanden, Vrind.
Grypert, verwonderd.
Mynheer! Waarvoor kunt gy toch bekommerd weezen? Deed gy iets dat geene andren doen ? Men zegt: daar
is1 onrecht door u gefchied. Wie kan dat bewyzen ? en, 't was eens zo, hebt gy 't
recht van defenfie niet ? Hoe! leeft de Advokaat Grypert niet nog? Myn trouw
is u dagelyks gebleken. Ik kan immers ligt het Corpus Jutis tot ons beider voordeel doen fpreeken.
Gy



B L T S P E L. 79
Gy hebt geld afgeperst, zegt men. Ligt dat gy wel eens iets kreegt by geval,
Om een zaak rasaftedoen. Gekheid !'t is om te lagchen;
't zegt nietmeta'1. Gy zyt de eenige niet. Hoe meent gy dat andere Rechters zich gedraagen ? Dat zy nimmer iets krygen ? 6 ! Sommigen, die de
Kechtbank onderfchraagen, Ontfangen geen gefchenk; zelfs doen zy de menfchen
die durven onderdaan ' Hen iets aan te bieden, menigmaal wel met de rotting
om de ooren daan; Maar hun Vrouwen Zyn beter te fpreeken, mits niets
daarvan hen komt ter ooren. En zo is 't met u. Trachtte iemand u wel ooit door een
gefchenk te bekooren ? Ik kreeg het of uw Kamerdienaar: en ais braave liên
hebben we altyd Het u ter hand gedeld. Onnoodig dan dat gy daarom
bekommerd zyt. Wy zullen 't niemand zeggen; en ik, wat my aangaat,
weet my wel te redden: Ook heb ik in de Rechtbank Vrinden, op wier trouw ik
niet zou durven wedden.
President, ter zyde. Hy is welgemoed; doch 't is my onmooglyk zo bedaard
te zyn als hy.
DERDE TOONEEL.
De President, Grypert, Jan.
TVT Jan, tegen den Prefident.
J-^-S-ynheer! een Jood, die Izak heet, verzoekt u te ipreeken, zo 't mooglyk zy.
Pre-



So DE ADELYKE LANDMAN, President, tegen Grypert.
Een Jood !..t wat of die?
Gr ype rt.
. , Hy heeft een proces, maar
is t kwyt, en verdient geen gratie. President, tegen Jan, die daarop been gaat. I|iat hy komen.
Tegen Grypert. Wie is 't ?
Grypert.
ten naakte zwaluw, Mynheer, als doorgaands zyn natie; Een canaille, die met oude kleéren loopt by de boeren op het land.
President.
Hy komt nu zeer te onpas. •
Grypert.
Wat raakt u ook een kalis?
Wys hem van de hand.
VIERDE TOONEEL. De President, Grypert, Izak.
WPresident, gemelyk tegen hak. at komt gy hier doen ?
Izak, verlegen.
Ai! Menheer! Neem et niet
kwalik!
' President. Wat heb je te zeggen ?
Izak.
Awai! wat ik 'eb, Menheer! dat wil ik jou tisfehen
vier hogen uitleggen: Jau, tisfehen vier hogen. By 't leben van de Natie, 't
ftik is van gewigt.
Pre-



8 L Y S P E L. u
President, tegen Grypert, die daarop binnen gaat.
Mynheer! Laat ons alleen.
Tegen Izak.
Nu, wat is het ? Izak.
Oor, Mynheer!
'k bin goed bai gezicht. Kyk; ik ftae 't jou te zeggen, 'k Liep gistren van 'uis,
deur 't bosch, mit me negotie Verby Wouters fchier: nou, daer zag ik,.... daer zag ik bakklein hal de commotie.
President, ter zyde. Zou hy 't gemerkt hebben!
Izak.
'k Zag jou daer met de groene klied. Jy waert et vast.
President. Wat heb je meer te vertellen ? Wat wil je daarmee1 zeggen, Hangebast?
Izak.
Ai wat! laet me fnakken. 'k Mot et zeggen al wierd
er myn de 'als om gebroken. Ik zag dat jy in Wouters 'uis een beers met geld deur
de deer 'ebt gedoken. Jau doch, deur de gaatje in de deur. Te 'uis was et dat
Rachel me Vrouw me zei, Dat Wouter, die heerlikke man,as een dief gedierd was
naer de Galei, Omdat 'y jou de beers kaapte: ik liep as een 'aas,diezc
zoeken te droppen, Zo 'ard 'ier, dat 'et zwiet, mit hoorlof,my by de pokkei 'et neergeloopen. Jau „ al zou ik nooit gelik hebben, ik mot doch zeggen
van wat ik zag. Al de volk is degoê man nageloopen: 'y is by elk in beklag, F • By



82 DE ADELYKE LANDMAN,
By Juden en Kristen. Menheer, laet hum doch los
ai! word niet ongedildig ! 'Y is pas buiten: zend hum te paard na: Begotje! de
man is onfchildig. Anders gae ik by de Stad'ouwer, want ik kan hum fpreeken mit fasfoen, En 'y wil hieder 'ooren.
President, ter zyde.
Dit verzet al myn bakens! Wat
zal ik doen ? Hy bedenkt zicb, baalt een goudbeurs uiten vervolgt.
Daar zyn vyftig pistoolen, en zo gy zwygen kunt zult gy nog meer krygen.
Ter zyde.
Die gannif!
Izak.
Na, na! om gien geld! Menheer, de man mot los of 'k wil niet zwygen.
President, ter zyde. 't Is hem te min.
Tegen Izak na een' -poos bedenken:.
Hoor; ik geef'er u vyf honderd, eergy hier gaat vandaan, Mits dat gy 't flil houd....en fchoon gy 't zeide, niemand zou 'er geloof aan liaan.
Ter zyde.
Zo hy het niet doet, dan laat ik hem mollen, dat 'er
geen haan naar zal kraaijen.
Izak, ter zyde. Nau; 't is doch viel—Ik bin een harme bloed, maer
ik laet me deur geld niet paaijen, Al 'eb ik zeuveu kinders, die myn om 't lyf loopen en
roepen om brood.
Tegen den Prefident. Vyf'onderd pistoolen, zegje! Die zouwen me redden
uit al men nood. Maer



B L T S P E L. 83
Maer wat zou dat? de heerlikke man zou dan in 't hon-
gelik blyven leggen. Na; na! 'aal hum voort weerom of ik ftae et an de Stad'ouwer te zeggen.
President, ter zyde. Hoe red ik dit ?
Hy fcbelt; Jan komt binnen, tegen voien by vervolgt. Roep den Advokaat. Izak, als Jan is heengegaan.
'Oor, Menheer; be*
denk wat je wilt: maer 'k Mag lyén dat ik Hom word, zo ik 't niet aan den Stad'ouwer openbaer.
VYFDE TOONEEL.
De President, Grypert, Izak.
MG r y p e r t. ynheer! wat is 'er van uw' dienst ? President, ter zyde tegen Grypert.
Ik ben zeer verlegen»
Hoe zal ik 't ftellen? Die rotzak moet aanftonds om een luchtje: die vagebond komt me vertellen
ZESDE TOONEEL.
De President, Grypert, Houveld, Izak.
DHou veld, tegen den Prefident. e Stadhouder, de Graaf van Urfelli, beveelt Myn* heer van Honden aan,
Fa En



84 DE ADELYKE LANDMAN,
En u ook, Heer Grypert! ('t is goed dat gy hier zyt) met my naar hem te gaan.
Izak, ter zyde. A wai! daer 'ebje 't.
President, tegen Houveld.
By den Stadhouder ? Waarom ?Kwam u zulks niet ter ooren ?
Houveld.
Niet recht; maar men heeft een' gevangen gevonnisd zonder hem te verhooren,
En zyne Excellentie wil zulks doen gefchiên in zyn tegenwoordigheid.
Luikes ,een boer, drong door de wacht tot in de kamer en heeft daar gezeid
(Anders wist men 't nog niet) dat Mynheer den man reeds naar boord had durven ftuuren :
Want wie kan zich verbeelden, dat men iemand in den tyd van weinige uuren
Vangen en veröordeelen zou ?
Izak.
Puik! kiai! 'y is 'er vast
meê gekild. De hemel is doch rechtvaardig!
President, ter zyde tegen Grypert.
Wat nu ! 't loopt hier
voor ons droevig in 't wild.
Grypert, ter zyde tegen den Prefident. Zo men ons wil veröordeelen, kunnen we aan hooger Rechtbank appelleeren.
Houveld. Mynheeren, laat ons gaan.
President.
'k Ben gereed. Ter zyde tegen hak.
Izak , zo ge iets
ïegt, wil ik u zweeren
Dat



B L Y S P E L. 85
Dat gy morgen een lyk zyt.
Izak, alleen zynde.
Jau dan; ik was doch liever
dood has een guit. Maer 'k gae de Stad'ouwer ftaen te zeggen wat ik zag
en breng halles uit..... Die vyf'onderd pistoolen 'adden me doch van de leege
beers geneezen
Na! beter een harm en heerlik IzrelÜet als een ryke
fchelm te weezen.
Einde des Vierden Bedryfs.
F 3 VYF.



go" DE ADELYKE LANDMAN,
VYFDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
De Secretaris des Graaven van Urfelli zit in een groote Gehoorzaal ter zyde van bet tooneel aan een tafel, waarop fcbryftuig, een fchel en verfcbeiden papieren worden gezien : van deeze fchikt by eenigen, op wier rug by ietsjchryft, die by vervolgens in de hand houd, de overige by malkander leggende : na een' korten poos vertoonen zich
De Graaven van Urselliêk Edelheim.
UrsellIjtegen zyn'Secretaris, die op deszelfs
Dkomst is opgeftaan. oe al de Collegien waarfchuuwen: de Böo wacht de lyst: hy 's gereed, 'k Wil zelf de Requesten doorzien.
De Secretaris vertrekt, zeer eerbiedig groetende. Tegen Edelheim.
't Is flecht dat iemand,
die myn ampt bekleed ,
De moeite ontziet ('t geen dik wils gebeurt, Heer Graaf) om de Requesten te leezen.
Een Secretaris loopt ze maar door, en zo hy iemand gunftig moog' weezen,
Plooit hy zyn bericht en verzend wel de antwoorden, die hy (lelde in 't verbaal
En zyn loome Heer fomtyds blindlings onderteekent, waaruit menigmaal
De grootfte onrechtvaardigheên fpruiten, die goede wetten en lieden krenken.
Van



B L T S P E L. 87
Van myn' Secretaris heb ik geen reden hem deswegens te verdenken;
Maar liever doe ik zelf alles, opdat myn consciëntie
my niets verwyt'.
Edelheim. Uw Excellenties denktrant flerkt myn hoop dat, hoe
de list hier wrokke en wryt', Gy u over Wouter ontfermen zult.
U RSELLI.
Zö hy onfchuldig word
bevonden
Zal ik hem helpen: maar waarom of hy, onverhoord,
naar boord wierd gezonden ?
Edelheim. Gewis om zyn onfchuld. Hy heeft niet verr' van de
ftad zestien jaar gewoond. Elk kent hem voor iemand, wiens gantsch gedrag nooit
iet oneerlyks heeft getoond. Als gy hem ziet zult gy ftraks merken dat hy van geen
boeren is gefproten. 'k Zeide u dat ik iets weet 6 welk eene opvoeding
heeft zyn Dochter genoten! Zy is zeer bevallig. Gy zult haar zien en beklaagen. Hy
is gewis
Een man van geboorte... Wat fmaad dat hy tot de Galei gevonnisd is!
Ur selli.
Van geboorte! en hier een boer!
Edelheim.
ó Ja, zyne Excellentiel
veel tegenheden Dwongen hem zich dus te verduistren. Dat, en meer
niet, heeft hy my beleden. Ik beloofde te zwygen, maar't is nu noodig dat het u
word' gezegd. Om kort te gaan; ik bemin zyn Dochter en verzoent
haar van hem ten echt.
F 4 Hy



88 DE ADEL7KE LANDMAN,
Hy deinde dat eindlyk toe,en fprak:,,*k Zoumy nooit daartoe laaten beleezen,
„ Maar wy zyn uws gelyken; en eer zulks u blykt,zal zy uw Vrouw nooit weezen".
Ik juichte van vreugd: de Prefident overviel ons; ik beefde als een blad.
'k Ging heen; 't was gistren middag: 's avonds hooide ik dat Wouter in hechtnis zat.
Uwe Excellentie verfcboon' myne achterdocht; maar 'k moet tot myn hartzeer zeggen
Dat myn Neef in ftaat is om den man een valfche misdaad ten last te leggen.
Urselli, zich hy den tafel zettende.
Hy is een flecht mensch. Tcrdond op myne aankomst kreeg ik een gefchrift, Mynheer,
Dat ik met fchrik heb doorleezen. Al 't Didiicï is tegen hem in de weer.
Hy heeft hier geheerscht als een Tiran en fchier alle wetten overtrecden.
De Jultitie is hier gantsch verwaarloosd: maar daar 't hoofd kwynt, treuren de leden !
't Hoofd der Jullitie deugt hier niet, en dan is de Raad ook zo; foort zoekt foort.
De Koning zond me om dit te herdellen, 'k Deed zulks reeds aan een ander oord,
Als zyn Stadhouder; en ik wierd, fchier afgeleefd,hier met dat ampt behaden,
Maar ik moest gehoorzaamen: myn Doctors hadden me ook een reisje aangeraaden
Om myn fukklen en een zwaarmoedigheid, die my jaaren lang heeft gekweld.
Schrei]'ende.
Ach ! Graaf! 'k had voorheen een' waarden Vrind..,.
Schoon my zyn dood nog niet is gemeld, 'k Geloof die echter 'k Heb hem verloren.... en
door myn eigen fchuld verloren.
Edei>



B L r S P E L. 89 Edelheim.
Zo hy nog keft, zal ik alles gaarne voor u doen om hem op te fpooren.
Urselli.
Ik dnrf't niet hoopen; maar zo 't den hemel behaagde dat zulks mogt gefchiên....
TWEEDE TOONEEL.
De G r a a v e n van Urselli en Edelheim, een P a g i e.
"JC** Pagie, tegen Urfelli.
JL/cn boeren meisje, als een Engel, verzoekt om zyne Excellentie te zien
Urselli.
Laat haar komen.
Edelheim, nadat de Pagie is <w;ggegaan.
Dat zal ze zyn daar ik reeds van geZeid heb... Ja; dat is ze.
DERDE TOONEEL.
De Gr aa ven van Urselli en Edelheim, Therezia.
Therezia, den Graaf van Urfelli te voet TP*» vallende. JUJoorluchng Heer! 'k Ben de dochter van hem, die
op een valsch getuigenisfe T'otirecht is verwezen. Ach ! Zonder uwen by (land is 't
met ons gedaan. De hemel, ons gewisfe en 't goed gerucht, waarin Va«
der fleeds heeft geftaan, Zyn alle orjze getuigen voor zyue onfchuld.
F 5 Te-



po DE ADELYKE LANDMAN,
Tegen Edelheim,
Och ! gy kent
ons: help my fmeeken! Heer Graaf! gy weet het.
Edelheim.
't Inzicht van zyne Excellentie
is my reeds gebleken. Therezia! verlaat u op hem.
Therezia, tegen Urfelli, bitter weenende.
Genadig Heer....Wy hebben altyd....
Zy blyft door 't fchreifen Jieeken, Urselli, eerst ter zyde. Ze ontroert my....Staa op; ik zal alles doen opdatuw
Vader word' bevryd, Zo hy onfchuldig is.
Hy reikt haar de hand toe.
Nu kind; ftaa op... Is uw Moeder niet meer in 't leven ?
Therezia. Ja, zyn Excellentie; maar de droeve vrouw is by myn'
Vader gebleven. Men lleepte hem 't huis voorby, daar zy in de zykamer
tejammren zat. 't Rammlen der ketenen, waarmee men hem, gelyk de
andten, geboeijend had, Deed haar naar de glazen gaan.... Welk een tooneel
voor haar!.... Straks vloog zy naar buiten , En drong door 't volk en de wacht tot by haar' man
zonder dat men haar kon (luiten Of van hem affcheuren. Toen Vader uit de gevangenis wierd geleid,
Hield men 'er my tegen, daar my een flaauwte overviel
door mistroostigheid; Maar, fchielyk bygebragt,vloog ik myn' Vader na,om
hem nog eens te aaufchouwen.
'k Was



B L T S P E L. 91
'k Was by hem toen 't bevel kwam, dat men met de
gevangnen halte moest houen. Toen greep ik moed: 'k vloog hier heen (en dacht niet
eens dat ik myne ouders verliet) Om u om uw gunst te fmeeken. Och! heb toch mêe*
doogen met ons verdriet! Erberm u! ö Gy zult zien, als gy myne ouders vergunt
u te genaaken, Welk een vloed van b'ttre traanen.... och ! 't moet een
hart van fteen gevoelig maaken.
Urfelli fchelt.
VIERDE TOONEEL.
De Graaven van Urselli ^Edelheim, Therezia, Pagie,
Urselli, tegen den Pagie. VTebood ik niet dat men zeekren Wouter hier zou brengen ?
Pacie. Genadig Heer! Daar is al iemand op uit. Therezia, terwyl de Pagie op een wenk van Urfelli binnengaat.
ó Hemel! wat blydfchap! myn
Vader komt weêr.
Urselli.
Waart gy niet by de tyding dat men met de gevangens
te rug moest komen ?
Therezia. Och! Zyne Excellentie! 'k Was zo verheugd, zo dra
als ik maar had vernomen Dat men niet voort mogt gaan, dat ik flraks herwaarts
vloog en geen woord meer verftond,



92 DE ADELYKE LANDMAN,
U r s e l li.
Wel; ik zal zelf hem verhooren, en 't zal my, vind
ik zyne onfchuld gegrond, Zeer lief zyn.
Therezia, vrolyk. 6 Uwe Excellentie zal die welhaast middag! har ontdekken.
Urselli, ter zyde. Een lief fchepfel!... ik kan 't niet genoeg aanzien..., 'k Weet niet wat bekende trekken....
VYFDE TOONEEL.
De Graa ven van Ursel li en Edelheim, Therezia, Pagie.
UP a g i e , even binnen de deur tegen Urfelli. we Excellentie! De Heer Prefident
Therezia, ontfteld; terwyl Urfelli den Pagie wenkt dat de Prefident moet komen.
Hemel! die
ondeugende Man!
Urs el li, tegen Therezia. Gaa voor een' poos. Therezia, terwyl Edelheim baare hand vat. Wat mag ik hoopen? Edelheim, baar naar de deur leidende.
Alles wat men
naar billykheid kan. Terwyl zy den Prefident voorbygaan, ziet Therezia denzelven met fchrik en verfoeijing aan. Hy toont verwonderd te zyn haar daar te zien en nadert den Graaf van 'Urfelli, terwyl Edelheim van de deur te rug keert.
ZES-



B L T S P E L. 93 ZESDE TOONEEL.
De Graaven van Urselli en Edelheim, De President.
President, zeer eerbiedig tegen Urfelli, die even opftaat en zicb na een koele groet <me-
Uder neerzet. we Excellentie ontbood my. Urselli, inttisfcben dat de Prefident den Graaf van Edelheim toornig aanziet.
Mynheer! 'k hoor veel
kwaads u ten laste leggen. U w Neef zelf klaagde u aan ; derhal ven mag ik 't in
zyn byzyn u wel zeggen. Al de iïad, ja dit gantsch Diftrict beticht u van grove onrechtvaardigheên,
President. Zou de Graaf over my niet klaagen, die met een boerin in d'echt wil treên Tot finaad van zyn gedacht?
Urselli.
Hebt gy geen' man, onverhoord , ter galei verwezen ?
President, ter zyde. 't Ontkennen zal 't veiligst zyn.
Urselli.
Gy begingt gruwlen , en
word van elk misprezen.
President. Heb ik iemand ter galei verwezen ?'k Weet niet hoe die man wierd genoemd.
Urselli.
Hoe nu! hebt gy dan Wouter, den Landbouwer, niet tot de roeibank gedoemd?
Pre-



94 DE ADELYKE LANDMAN,
President. Zo dat gefchiedde, is 't niet door my. Hy beftal my,
en 't bewys was volflagen. Maar, buiten u om, dacht ik niets te doen.
Ter zyde.
Ik moet 'er
d'Advocaat aan waagen.
Urselli.
Hoe! Prefident! wie zou hier vonnis kunnen vellen
zonder dat gy 't weet ?
President. De Advokaat Grypert heeft hem verhoord en ligt myn'
naam misbruikt, 't Is my leed.
Urfelli fcbelt.
ZEVENDE TOONEEL.
De Graaven van Urselli en Edelheim, De PresidenTj Pagie,
IUrselli, tegen den Pagie. s de Advokaat Grypert hier ?
Pag ie.
Hy wacht tot zyne Excel*
lentïe
Urselli, tegen den Pagie, die daarop beengaat.Stuur hem binnen.
Tegen den Prefident. En waarmeê zult ge uw verfchooning tegen al 't volk van flad en land beginnen ?
President. Ik ben wel in ftaat my te defendeeren, zo my onrecht word gedaan.
A G T-



B L T S P E L. QS AGTSTE TOONEEL,
De Graaven van Urselli en Edelheim, * De President, Grypert.
ZUrselli. yt gy Grypert?
Grypert, vrymoedig.
Om uwe Excellentie te dienen. Urselli.
Hoe dorst
gy beftaan
Iemand, naar uw goeddunken, ter galei te zenden ? nu; fpreek op: laat hoorei).
Grypert, ontzet.
Hoe ! ik ? wat!
Ter zyde tegen den Prefident.
Zo ge 't my op deii hals fchooft, gaat ge, zo wel als ik, verloren.
President, tegen Grypert. Snoode! heb ik dat bevolen ? zeg.
Grypert, verbysterd.
Hoe! wat? Ter zyde tegen den Prefident.
Gy ftort my
dan in elend ?
President, tegen Grypert. Geene uitvlugten meer!
Grypert, tegen Urfelli.
Uwe Excellentie verfchoon myJ de Heer Prefident...
Urselli. Die beticht u daarmeê. Grypert,den Prefident met woede aanziende.
Hy my ?... welaan dan; nvj zal 'k alles openbaaren. Den



p5 DE ADELYKE LANDMAN,
Den Graaf van Urfelli te voet vallende. Ik bid uwe Excellentie om genaê, Laat uw gifamfchap
my niet bezwaaren. Mc Zal alles melden. De Prefident zond my naar Vv ou-
ter met dit bcfluit, Dat hy zyn Dochter zou afftaan , of hy moest op de ga-
lei 't zeegat uit; En dit is gefchicd: want wie durft een Prefident iets
weigren ?
Edelheim, ter zyde.
Wat godloosheid!
President. Logens! Uwe Excellentie zal my nooit fchuldig vinden aan zulk een boosheid.
NEGENDE TOONEEL.
De Gr a aven van Urselli en Edelheim, De President, Grypert, geknield, Pagie.
f-\ Pagie, aan de deur tegen Urfelli. V/p last van uwe Excellentie is Wouter hier gebragt. President, ter zyde.
Wat
donderflag 1
Urselli, tegen Grypert. Genoeg; llaa maar op; 'k zal 't onderzoeken. 'legen den Pagie, terwyl Grypert opftaat, zich r.aast den Prefident voegt, en hem zeer vergramd aanziet.
Zeg dat Wou.
ter hier komen mag, Maar zonder ketens, gelyk ik zei; want hy meet kunnen fpreeken in vryheid.
Pa.



B L T S P E Li o? Pagie.
Hy is reeds ontboeid, en omringd van een' hoop volks, opgetogen van blyheid.
Hy gaat linnen. Edelheim, tegen Urfelli. Een zéker bcwys dat eVk den man liet' heeft: hem volgde de haive ftad.
TIENDE TOONEEL. DéGraaven van Urselli era Edelheim, De President. Grypert, Wouter, Margareta, Therezia, EIooveld, binnen de Zaal, Lüikes wj de deur. Houveld, Luikes tegenhoudende. JL erug, zeg ik.
L Dik es, nog in de deur en tegen Houveld.
'k Wil 'er ook in om veur me Buur te fpreeken, hoor je dat ? Terwyl Houveld hem nog buiten de Zaal wil houden, roept Luikes met luiderjlem. me tegen Urfelli, Genaedig Heer! hy is waerachtig onfchnldig.
Urselli, tegen Houveld, die dan vertrekt.
Laat hem dóór: fluit de deuren; Ter zyde, na Wouter, die voor zich neerziet, aangezien te hebben. Een goede houding!
Wouter, ter zyde-. Hemel! wat ben ik ontroerd! Margareta, tegen Urfelli.
Heb deernis mét myn treuren! Ach! genadig Heer! help ons toch!
E delhei m, ter zyde.
Welk een vertooning! Urselli, tegen Margareta.
'Zyt gy Wouters vrouw ? ..
G Mar*



93 DE ADELYKE LANDMAN,
Margareta. Ja; 'k ben d;e troostelooze, die men haar' deugdzaamen Man ontrooven wou.
Urselli. Wouter aanziende; ter zyde. Welk een oog!....ach, word my dan door all', wat ik hier aantref, myn rust benomen!
ELFDE TOONEEL.
De Graaven van Urselli en Edelheim, De President, Grypert, Wouter, Margareta, Therezia,Luik es, Pagie.
BP a g i e s tot by Urfelli genaderd. uiten ftaat een Jood te kermen of hy by zyne Excellentie mag komen, Om de onfchuld van Wouter te bewyzen.
Urselli, tegen den Pagie, die daarop vertrekt.
Hy koom'! President, ter zyde, tegen Grypert,
Nu is
't met ons gedaan. Grypert, tegen den Prefident ter zyde, wat fchertfende. Ja; wie van ons niet gehangen word zal vast onder de galg moeten liaan.
TWAALFDE TOONEEL.
De Graaven van Urselli ««Edelheim, de President, Grypert, Wouter, Margareta, Therezia, Izak, Luikes.
PIzak, voortgegaan, tot naast den Prefident. ardon! zen Hekfellentie! dat ik om jau Wouter zen honfchuld te tocnen, 'Ier kom geloopen, kaik l 't is de waarheid.
Pre-



B L Y S P E L, 09
President, ter zyde tegen Izak.
Zwyg,zegik>
ik zal u beloonen.
Izak, ter zyde tegen den Prefident. Wat helft dat? "k Geef 'ét niet om. Wat zou ik 'er
meê doen? Ik bin maer ien Jood, Tegen Urfelli. Maer ik bin doch heerlik. Ai! zen Hekfellentie! he!f
Wouter uit zen nood. Ik zag, jau gïstrCn middag heb ik 'et mit men eigen
hoogen gekeken, Dat de Préfindent in 'et 'uis van Wouter een beers mit
geld 'et geiteeken; Jau; *y 'et ze er gedeeken, zelfs mit zen handen, in de
deer deur ien gat. By me Ieben ! 'k zag 'et klaar: 'k 'eb 't gezien mit bai
men hoogen. Jau; veur wat! 'k Was 'er by, toen 'y ze dak deur de gaatje in de deer.
'k Zou 'er niet hom liegen : En, zo zen Hekfellentie denkt dat de harme Izak jou
ftaat te bedriegen, Zo laat de Rabbi kommen; 'k wil 'er op zwceren dat
'y 't zelfs 'et gedaan, En van hochtend vyf'onderd pistoolen bood, als ik 't
jau niet deed verdaan ; Maer na! 't is beter harm as ryk te weezen deur ien
fchelmftik an te leggen.
Luikes. Blakdiens! Buurman! dat gaet goed.
Margareta.
ö Braave Jood! Urselli, tegen den Prefident.
Wat wee;
gy daarop te zeggen ?
President. Dat de fmous een guit is.
G 2 Izak,



ioo DE ADELYKE LANDMAN, Izak, tegen den Prefident.
Ien guit, Menheer ? Ik bin ien
heerlyk Izrelliet.
President, tegen Urfelli. Een man als ik verdient meer geloof dan die fchoft. Men
moest dien deugeniet De ftad uitgeesfelen.
Izak, tegen Urfelli.
A way! zen Genade! ik flae doch waarhaid te fpreeken.
Edelheim. Vrees niet, vroome Izak.
President.
Bedrog en logens, bedacht om zich op my te wreeken. Ik zal 't 'er niet by laaten. Die fchurk is daartoe omgekocht, dat is vast.
Edelheim, tegen Urfelli. Nu ziet uwe Excellentie dat men Wouter onverdiend
heeft aangetast. Gistten by vieren heeft de Prefident met my nog by deil
man ftaan praaten. 't Is een half uur van hier, en vddr vyven heeft hy hem
reeds opbrengen laaten. Een poos na myn vertrek belastte hy myn'knecht voorüit
naar huis te gaan, Zeggende hem terltond te zullen volgen,omdat de Jagt was gedaan.
't Is onwaatfchynlyk dat de Prefident zich daarop tot
flaapen begeeven. En Wouter zonder den minften verloop van tyd den
diefftal heeft bedreven. Bewyt dit niet genoeg, zo kan u 't bericht van deezen
Jood daaromtrent Van alle twyfling ontheffen.
Ur-



B L T S P E L. 101
U bsel li.
Nu ; wat zegt gy d;aiöp,
Heer Prefident ?
President. Niets; want men heeft hier voorgenomen my door list ' en geweld te onderdrukken.
Luikes.
't Is toch ien moers werk dat groote Heeren ook knut. leien mit boevenltukkcn.
Therezia. Och! Moeder! och! Vader! hoe gelukkig komt alles uit! 6 Blyde ftond!
Urselli, tegen den Prefident. Ik zie het al te klaar, Mynheer. De klagten tegen uzyn welgegrond.
Gy kunt voortaan aan 't hoofd van een Juftitie Collegie
niet meer fungeeren. 'k Ontflaa u niet Hechts daarvan in 's Konings naam,
maar moet u ook arrestecren, Totdat alles is onderzocht. Uw Neef heeft onder uw
voogdy gedaan: Ik eisch daarvan rekening, die ik met alle uw papieren
na zal gaan.
Gy beloofde aan Izak vyfhonderd pistooleu als hy de zaak bedekte:
Hy doeg die af, om een' onfchuldigen te redden, wiens
eer gy bevlekte. Die vyfhonderd pistoolen zullen tot zyn loon hem van
uw eigen geld ('k Zou meer eisfchen, zo ik 't om uw' Neef niet liet)
heden worden toegeteld.
Izak,
Vyf'onderd pistoolen veur myn! zen Hekfellentie! vyf-
'onderd pistoolen! 't Is te viel. 'k Dee doch maer myn pügt, want, die
heerlikke man ad niet gedolen.
G 3 Pre-



102 DE ADELYKE LANDMAN,
President, ter zyde. 'tls om raazend te worden!
Urselli. Tegen u , Advokaat, zyn van allen kant Meê zeer zwaare klagten ingebragt: en ik weet zo veel
van goederhand, Dat gy voor al uw leven Wouters plaats op de galeien zult bekleeden.
Hy fchelt; de Pagie verfchynt, tegen wien hy vervolgt. De Officier en de Korporaal.
De Pagie vertrekt. Grypert, Urfelli te voet vallende.
Ach! uwe Excellentie! hoor
myn gebeden.
Edelheim, tegen Grypert. Waar is de beurs, die 'k in de boeijen by Wouter liet tot uitgave in nood ?
Grypert, hem de beurs overgeevende. Ziedaar, Heer Graaf! Daar is ze zo als zy was. Edelheim, Izak naar zich toegewenkt hebbende.
Ze is voor
u, oprechte Jood! Ten blyk van dankbaarheid.
A wai! wat komt men over! wat zei ik doch zeggen ? Zo viel goud! jouw Hekfellentie is tegoed! kiai! i!c
ken 't niet weci leggen. Sjolim mot jy 'ebben as honze voorvaders.... 'k loop tepost na me wyf.
Edelheim, Izak naroepende. Waar woont gy ?
Izak, aan de deur. Vraag doch naar Izak in nommer zestien in 't Jooden verblyf.
DER-



B L T S P E L. 103
DERTIENDE TOONEEL.
De Graaven van Urselt. i era Edelheim, De President, Grypert, geknield, VVooter , Margareta, Therezia, Luikes, HouvELD.woraai! inde Zaal, Yzerslag.
Yzerslag, Urjelli naderende. ^Lyyne Excellentie?....
Urselli, noyzende op Grypert. Neem hem mee. Yzerslag, ter zyde.
De Droes! een Advokaat ! en om te roeijen!
Grypert, geknield, tegen Urfelli. Is 'er geen genaê te erlangen ?
Yzerslag, betn by de arm optrekkende.
Voort maar, want wy mogen ons wel wat fpoejen.
Grypert, tegen den Prefident. Vervloekt moet gy zyn, om wien ik my tot fnoode
praétyken heb gekeerd! En vervloekt het oogenblik, toen ik tot Advokaat ben gepromoveerd!
Urselli, tegen Tzerjlag. Voort met hem ! fluit hem op een der Galeien aan de
roeibank in den keten: Maar beveel eerst dat men by trommelflag al de ftad ter-
flond moet doen wceten Dat Wouter valsch beticht is.
G4 VEER-



104 DE ADELYKE LANDMAN, VEERTIENDE TOONEEL.
De Graaven van Ur selli«tzEdelheim, De President, Wouter, Margareta, Therezia, Luikes, Houveld.
Urselli, vervolgende tegen Wouter.
■LWaardien gy in het openbaar zyt gehoond, Moet uwe onfchuld billykerwyze ook in het openbaar worden getoond.
W out er. Ik dank uwe Excellentie.
Margareta.
Welk een blydfchap voor ons na
de felfte fmarte!
Therezia, Urfelli te voet vallende.
Laat my uw kniên
Urselli, opftaande en haar opheffende.
Rys op: uw eerbied, uwe erkentenis treft my aan.'t harte. Tegen den Prefident, terwyl hy voorwaarts treed. Men heeft u hier niet meer noodig.
Tegen Houveld.
Geleid den Prefident;
verlaat hem niet; Verzegel alles in zyn huis.
Houveld.
Ik zal zorgen dat uw bevel
gefchied'.
President. Ik vertoefde flechts om te zien hoe het hier gaan zou ,
en naar ik bemerkte, Zoekt elk m'ynen val, en het is myn Pupil, die myn'
ondergang bewerkte,
Di§



B L Y S P E L. ios
Die fmaad gaat alles te boven: en zou ik die wraakeloos dulden ? neen ,
'k Was liever nooit geboren; ja ik vervloek myn geboorte-uur niet alleen, -
Maar bovenal dat tydftip, waarop ik tot Prefident h:er ben verkoren.
In myn jeugd beminde ik goede zeden, totdat my dit
ampt wierd befchoren: Toen fpatte ik uit.... 'k Word dol!... 'k Wil fterven.... maar uit fpyt wil ik nog iets beftaan.
Tegen Edelheim, Want, eer ik den geest geef, fnoode Verrader! zult gy den dood niet ontgaan. Hy febiet op Edelheim toe met een pook, docb word door Houveld, Wouter en Luikes wederhouden en ontwapend, Margareta,
Hemel!
Therezia,
Ik beef.
Urselli, tegen Houveld. Breng hem weg. President, tegen Edelheim.
Vervloekte! OchÖf ik u maar de rest
mogt geeven!
Wat fpyt!.. .Nu moet ik zonder wraak fterven, maar
zal myn fchand niet overleeven: En myn rustelooze geest, zo men aan de onfterfiykhcid
gelooven moet, Zal u allen zo lang vervolgen, totdat ik myn wraaklust heb geboet.
Ter zyde, terwyl Houveld hem voorttrekt. 'k Zal my met vergift aooden.
Urselli, tegen Houveld.
Gy moet hem geen oogen»
blik alleen vertrouwen.
G s V Y F«



ioS DE ADELYXE LANDMAN, VYFTIENDE EN LAATSTE TOONEEL.
De Graaven van UrsellictEdelheim, Wouter, Margareta, Therezia, Luikes.
WT Therezia. V \ elk een mensch is dat!
Luikes.
By me fjan! ik heb em altyd
veur ien guit 'ehou'en.
Edelheim, Therezia naderende. Zo flraft de hemel de fnooden.
Therezia, tegen Edelheim.
Ach ! Heer Graaf! welk
een' angst heb ik gclecn?
Urselli.
Wouter, kom wat nader by fpreek vry uit: zyt
gy met myn vonnis te vreên ?
Wo ut er.
Te vrecn^zyne Excellentie? zo groot een geluk ken ik my fchier onwaardig,
Al konde ik roemen op myne onfchuld. Uw gevoelens waren fteeds rechtvaardig,
Dat hoorde ik reeds; doch de eer van u te mogen fpreeken had ik niet verwacht.
Urselli.
Hoe meer ik u....
Ter zyde. Hoe klopt my 't harte! Tegen Wouter.
Gy zyt, zegt men,
van aadlyk geflacht.
Wouter, tegen Edelheim. Gy verried my dan, Graaf?
Edelheim.
Ja, Vrind: 'k hield niets voor zy-



B L T S P EL. ic7
zyne Excellentie verholen.
Men boort van verre trommelen. Therezia, tegen Margareta. Moeder! Daar word getrommeld. Nu verneemt elk
dat Vader <niet heeft gettole». Wat ben ik blyd!
M arc ar eta.
En ik, myn kind ! de hemel heeft myn gebeden verhoord.
U RSEtLI.
Waar zyt ge vandaan, Wouter?
Wouter.
*k Denk met zyne Excellentie uit het zelfde oord. *k Hoorde althans in myn geboorteplaats dikwils van 't
Graaffcbap Urfelli fpreeken. 'k Zag nooit iemand, wiens fpraak en houding naar die
myns Vaders zo wel geleeken: Ja 'k ontlteldc toen ik u zag. Hy moet naar u zwcc-
mcn, zo hy nog leeft. Die waarde Man! ach! ik bemin hem nog, hoewel hy my verftooten heeft.
Urselli, ter zyde. Zou 't mooglyk zyn ?
Tegen. Wouter. Hoe heette uw Vader? Wouter, aarfelende.
Myn Vader?...,
Zo 'k my oprecht zal uiten, Was,... de Graaf van Monlo.
Urselli, ont[l.e!d.
Monlo!
Hy en Wouter zien eikanderen met cplettendbeid aan.
Monlo ! Hemel!
hoe diep zvn uw bef]uiten!
Hy valt Wouter om den beds. Myn Karei! omhels uw' Vader. Ik ben Monlo. ■ Wou-



io8 DE ADELYKE LANDMAN, Wouter, hem omhelzende.
Gylgy Monlo, Mynheer! Myn hart bedroog my dan niet. Althans dat gy myn
Vader waart wenschte ik zeer. De Natuur verloogchent zich niet.
Margareta, knielende.
Waarde Heer! gun my
ook uw liefdeblyken!
Therezia, knielende aan de andere zyde hy Urfelli, en ban de hand kusfende. Dierbre Grootvader! .... Ik kan niet fpreeken. De ontroering doet my fchier bezwyken.
Edelheim. Hoe fchoon zyn de vermogens der Natuur als hen de deugd haar' byltand bied ! Urselli, tegen Margareta en Therezia. Staat op, kinders! omhelst my.
legen Wouter. 'k Heb nu myn' wensch;maar,Zoon! kende ge my niet ?
Wouter.
Uw naam Urfelli bragt myn hart min danmy in twyfel. Urselli.
's Konings bevelen
Deeden my myn' naam verandren, toen hy my met dat
Graaffchap wou bedeelen. Gy word nu de Graaf van Monlo.
Wouter.
Mynheer! vergeeft uw
goedheid my dan, dat Ik door de drift der jeugd ?....
Urselli.
Vergeeven ?... ach! Zoon! 'k heb dikwils berouw gehad Van myne handelwyze , en fchreide daaglyks omdat ik U had verloren;
Doch



B L T S P E L. \ng
Doch ik kon uw verblyf niet ontdekken en 't was me onmoogelyk 't na te l'pooren,
Terwyl ge uw' naam verborgt en als een gering Landman hier leefde in elend.
woüte r.
Ik ben all' myn' komnier vergeeten nu ge my weder als Zoon erkent.
Luikes,
Gantsch bloed! dat is vermemd raer! Wie zag ooit ien
bouwman in ien graef verandren?
Urselli, tegen Wouter en Margareta. Ik zal voortaan alles doen om u gelukkig te maaken met
elkandren.
Vergeef my, waarde Dochter! al de verdrieten, die ik
u heb verwekt. Toen de nevel der driften het licht der reden in my hield
overdekt,
Dacht ik als een man van de waereld: 'k zal u nu een teder Vader weezen.
Therezia, Urfelli omhelzende, ö Myn lieve Grootvader! Nooit word uw goedheid door my genoeg geprezen.
Margareta. Ochöf by zo veel heils myn Vader ons ook zyn gunst fchonk, zo hy nog leeft!
Urselli.
Hy leeft, en zal zo verheugd zyn als ik dat men u weergevonden heeft.
Wy zyn allang verzoend. 'kZal terftond door een Expresfe hem mededeelen
Dat ik u en myn' Zoon hier heb gevonden. Hoe zal die tyding hem ftreelen!
Hoe zal hem die verkwikken! Ik oordeel van zyn ge. noegen naar het myn.
Margareta.
'k Zal hem dan weerzien!. .,. Dochter, verheug u ; uw moeder zal gelukkig zyn,
Laat



iio DE ADELYKE LANDMAN,
L waar",5 ManlS t0Cgaan M * V°£t Vallen' Nfe{
VV octer,
Met reden, Beminde Echtgenoote.'
Tegen Urfelli.
Ach, Mynheer! wat vreugd na zo veel wederwaardigheden !
Urselli.
Zoon! Gy hebt een lieve Dochter. Ik moet voor ha^r
zorgen; dat is myn pligt. De Heer Graaf van Edelheim heeft my van zyn liefde
tot haar onderricht, En ik meen dat zy daar gevoelig voor is. Laat ons
hen gelukkig maaken.
Edelheim, tegen Wouter. Ach! Vader! gy zyt met d'üwen verzoend. Laat my
ook tot myn' wensch geraaken.
Wouter.
Mynheer! ik ken uw deugd en inborst. Wouter als
vader van een boerin, Deelde in uw gunst, en Karei, de Graaf van Monlo,
neert ook niet in den zin
Zyn telg u te weigren. Zy zy de uwe!
Edelheim.
„ , , . „ En Moeder, hebt
gy daar ook niet tegen ?
Margareta. k Geef met genoegen myn toeltemming nugy diemvns Gemaals hebt gekregen
. Edelheim. Therezia!_ Gy zyt immers niet veranderd?Gy mintmy nog? met waar ?
.,T Therezia.
Wat zal ik zeggen?



li L T S P E L. ut
Urselli, glimlagcbende.
Niets, Jongkvrouw. 't Zou onnut zyn : uwe oogen fpreeken klaar.
Luikes, ter zyde. Dat loopt veur myn hier blakftiens mal of.
Edelheim, de hand kusfende van Therezia.
'k Ben dan de gelukkigtte aller meutchen. Urselli, de banden van Edelheim en Therezia in de zyne vattende. De Hemel gunne u al den zegen, dien een Vader zyn kroost toe kan wenfehen !
Luikes, na een' diepen zucht. Verdord ! nou is 't edaen! Was ik ien Graef, ik had ligt
heur Breugom eweest. Nou bin en blyf ik maer ien boer. Alreê Man! Ik bin
toch bly in me geest Dat gien verdriet Joffrouw de Graevin Treze of heur
Ouweis nou weêr zei plaegen. Dat gun ik er wel; maer hoor, Menheer, buurman
Graef; ik heb nog wet te vraegen. Ik ken heur nou niet krygen; maer maek toch dat ik as
Lakkaei by heur dien. ByloS 'k zei er oppasfen dat et jou ien lust zei weezen het te zien,
Wouter, tegen Urfelli. Dees iongling, Mynheer! deed my veel dienst: hy
kwam my altyd helpen in 't werken. Toen 'k hem een boer fcheen had hy 't oog op myn
Dochter; maar liet het haar niet merken. Hy is ecu hupsch borst, 'k Verzoek dat gy hem een bc-
neficietje vergunt,
. Ur selli.
Gaarne.
Tegen Luikes. Vrind! *k zal u een amptje geevcn, waarvan ge in de ftad keven kunt,
En,



lia DE ADELYKE LANDMAN.
En, als gy trouwt , daarboven honderd pistoolen om huisraad voor te koopen.
Luikes.
Dat 's blakfliens prottegael! Dan zei ik hier mooi op me muiltjes kennen loopen.
Goeijen dag nou, Boeren, Koej'en en Geiten! wangt Luikes word ien hiel heer.
Wat zei me voogd (taen kaiken! Hoe faeraes raer neemen de dingen ien keer!
En wie droes had kennen prakkezeeren dat ienfmousdut rad zo zou draeijen ?
Die Izak is, bylo! toch moers eerlik dat hy em deur 't geld niet liet paaijen!
Urselli.
Veel Jooden lyden gebrek: zodat de armoe' hen ligt
dringt tot fieltery: Dus is 't zeker dat die Natie niet min beklaagchlyk dan
bedriegchlyk zy. Izak ttond den proef dddr dat hy door veel gelds zich
tot niets fnoods liet beleezen, En bewyst dat onder de zynen ook eerlyke menfehen
kunnen weezen: En het vooibeeld van den Prefident, die een braaf jong*
heer was in zyn jeugd, Gelyk hy roemde en my voorflaat,leert ons dat dikwils
de oefening der deugd Verwaarloosd word,wanneer men tot zo veel aanzïens
of rykdoms is verheven, Dat men alles mag of meent te mogen doen, 't welk
genoegen fchynt te geeven. Hoe zeer is zulks te beklaagen, terwyl een braaf gemoed klaarlyk befeft, Dat men des te deugdzaamer moet weezen, hoe hooger
't geluk ons verheft!
EINDE.



DE HEER
der
jUDSCHE NAZIE
VERTHEED1GT
e n
GOETARTIG BEWYST
in de
HADELKE LANDMAN.
Deur de kindige en Poeheetifie EER
H. A R T Z E N.
Brincipaal Huitgefchittert in de frome Hizereliet Vader HTZAK.
Gedrikt ten kofte van de Nazie in de afterofoekkie op de Judfe Drikkery 5729,






DE HEER
DER
JUDSCHE NAZIE
VERTHEEDIGT.
Sjolein de Eer Artzeni Sjolem de Hade/yke Landman!
Naa begot dat is en Kinitenaar, dat's een Man die wat kan:
Sjolem, diezendmaal Sjolem, dat mot ien heerlyke Eer weezert
Khia die zen Hadclyke Landman het zien fpeelen of geleezen,
Die zei toch motten bekennen zonder malligheid babbeldery of zwier:
Dat's de Pyk van de Cemedie Jau de Verwarde Heiland of
Bedrogen Hoffefter
Kan der niet by, Na Levi na y kan er niet by haaien
Ik eb 'er aan de Boekejongen fixitiber veur motten betaalen.
Ik las em onder ien Glaasje Caufer art over luit
Maar hoe dikkels ebben ze me In de lezen niet gefluit
A 2 Me



(4)
Me Jongens plaagde me as de Dievel om et te zien vertoonen
K'eb ze in de vollcgeid van de Menfen 't Stik laten bywonen
Maar 'k kreeg zeiver trekken in myn bakkes, ik lachte, 'k was heerlyk in myn fchik
Mortje trok me bayde helleboog,y zai Khootje Khootjedat is ien ftik!
't I« 'et hachtite wonder van de wcereld eb, je 't ooit zo ftaan te beksyken
By mai leben geen Cemedie is er by te gelyken.
Die Hyzak, die Hyzak,dat's toch een Kereltje, die vroome Hizereliet!
Oe gelikkig bragt hy die Wouter buit zen iele verdriet.
Lykes * is waarlyk om zen gühartigheid ook wel te pryzen
'Kiah! dat's de Waareid maar Hyzak kan tog de vonnis wyzen
Y ad et Stik keigezien van de beers deur de gaatje van de ut
'Van de Boer, Hyzak was leep y liet em begaan in zen flaaprige dut
' Yad de zakje op de pokkei met de Negozie maar oe fyn kilde y men Eer
De Prefedent, begot wat kreegie em in de wammes van zyn Heer,
Begot watte fcirkkery, na de Prefedent y bragt Wouter in de kotje, Mr,r
• f) Y et toch de Rolletje Sisteren hsvcr.d kaoitail gefpcelt Sjalem ^Schipper, Sjolem. de Lykes.



(5)
Maar y ad em begoogeld, y ftond bedieveld, dezotje, Die gebefte Prefedent! y kroop in de oekkie by de deer Havekaat Grypert deed et om de dyten, y ging, tog veer! Kiah y mots toch na de Galey, ze floegen em in de boejen Veur myn part ik gaf ien Gilden als ik Grypert mogt zien roejen
Verftaaje,a»n de tond, killagiecb ik et by my leven nooit
zo geoord
Spek vrat ik, by mefikkie ja ik vrat de Spek mit de zwoord. Die Slenterkoning nta y kon tog de Mysje.de Tereefiemn krygen
Hyzak wou die divcldery hom zen heerlykheid niet zwygen,
Y lachte hom al zyn fynigheid en hom Grypert de Hadvekaar Oe maakten y ze boos, wat addcn ze tog de nyd en de aat NU haltemaal killagie ze bieden em vyf onderd Piltolen Maar Hyzak kon hal de commotie niet ouden verfcholen.
Y ad et gezien deur de fchiere fehreefje van de beers.
Ai wat was er bal mai leben om Wouter niet hal rif.e en getreers
Ad de Hexelentie de Stad'ouwer niet vroeg in de Raaduis
verfcheenen
Dan addcn ze om Wouter de kleeren wel hcbbe magge fcheeren en ien jaar lang (taan te weenen
Jau en wat maakte men Eer'de Prefedent een byfelyk halarm A 3 B*



co
By cThuitkomft van de grap, Hyzak zei jau ik bin de Moufie ik ben wel harm
Maar begot toch heerlyk jau waaragtig toch heerlik by main leben
En daarom ebbenze em ook d'iele beers tot ein prefent gegeven
Mit wat een vreegd liepie na nommer zeftien in de Juden verblyf
• Jau die heerlyke man is wel tuis gekoramen by Rachel zvn Wyf '
O Juden laaten we uit deze Cemedie dan ook de Heerlykheid leeren
En zonder dieveldery onzen Vromen Vader Hyzak altoos waardeeren.



ó Chriften! die met Jood en Chriften moet verkeeren Ai! laat dit Blyfpel, zo vertreflyk, u toch leeren Dat Gy uw zelve min dan andren betrouwt, Zo dikwils Gy een Jood verachtelyk befchouwt! Leeffteeds voorzigtig, dat nooit iemand u bedriege, Nog min de Chriften naam u in den flaap ooit wiege! Want Joden werden zelfs bedrogen, door den fchyn Van 't Chriftendom, waar in ook waarlyk fchelmen zyn.












HET
VERKEERD VERTROUWEN,
B L T S P E L.






HET
VERKEERD VERTROUWEN,
B L T S P E L,
TeAMSTELDAM,
By Izaak Duim, op den Cinge!, tusfcbeo de Warmoesgracht en de Drie-Koningftraat. Met Privilegie. 1780.






AAN MYNE
KUNSTGENOOTEN,
ONDER DE ZINSPREUK:
OEFENING BESCHAAFT DE KUNSTEN.
Gy.aan wier harten zich myn hart, ruim dertig jaaren, Doorkunst en vriendfchapbond.dichtlievendeOefenaarenl
6 pater, asschenbergh, uoullaud en hartsen ! Gy,
Die my verzelden in den hof der Poëzy, Daar we ons verlustigden, naar de eêlfte bloemen zochten, En dan, elk naarzyn keuze, of t'faamen, kransfen vlochten! Gunt dat dees Letterfpruit,een vrucht door my verplant Uit Duitscblands Dichtten tuin in dien van Nederland, U.Braaven! zy gewyd. Zo fpoor' 't verkeerd vertrouwen Ons aan de oprechte trouw onwrikbaar te onderhouêa Die, fints zo vroegen tyd, tot laater' ouderdom, Van geen verraindring wist maar met de jaaren klom ; Die nog, daar elk van ons ze altoos als heilig eerde, • Als heilig blyft bewaard, geen voedfel ooit ontbeerde, En toont tot op deez' flond,daar ze ons op 't lieflykft' boeit, Dat oefning kunst befchaaft.dat kunst door vriendfchap bloeit, J A C O B L U T li E M A N,
Amjlerhm ien eerftcn 'Jtiny,
* 3



VOORBERICHT.
HetTooneelfpel, •* welk thans den Beminnaaren van Tooneel-en Dichtkunde, onder den naam van HET VERKEERD VERTROUWEN, word aangeboden, is eene Nederduitfche navolging van het Blyfpel DER GASTHOFF, oder: TRAU' SCHAU' WEM, door den Heere JOH. CHRIST. BRANDES , fn de Hoogduitfche taal weleer opgefleld en in 't licht gegeeven.
Het onderwerp van dit Stuk is niet nieuw. Men Heeft het meer dan eens ten tooneele gevoerd, doch altoos met geen' even gelukkigen uitflag ; het wierd menigwerf door eene ftrikte zedekunde afgekeurd , «ft hoofde van eene al te luchtige voorflelJing, gevolgd van eene al te gunftige uitkomst, en aangemerkt ais de kwaade voorbeelden te veel koesterende en te weinig zedeleer in zich bevattende. Ik beken dat 'er doorgaans wat al te toegekende in dit foort van Stukken gehandeld is: de jonge lieden leeren daaruit dikwils meer de listen en kunstgreepen, by zodanige gelegenheden werkflellig gemaakt, kennen, dan de verfchrikkelyke gevolgen die 'er uit kunnen voortvloeijen «ich levendig voor oogen ftellen. Maar ik geloof ook wvens dat zodanig eene af- of goedkeuring veeltyds
ver-



VOORBERICHT.
veröorzaakt wierd , meer door de behandeling des Dichters en het oogpunt waaruit de zaak befchouwd word, dan door het onderwerp zelf.
Het onderwerp waarop de handeling van een Tooneelfpel gebouwd word , kan of behoeft juist altoos geen rechtftreekfche zedeleer in zich te bevatten : deeze moet echter door de wyze van voorltelling en eene verftandige behandeling daaruit altoos afgeleid , of door een' naauwkeurigen oordeelaar daarin gevonden kunnen worden.
Dit meen ik 't geval te weezen van dit Blyfpel. De grond, waarop zyne handeling fleunt, is eene SCHAAKING. Een daad die geen de minfte zedeleer in zich bevat, en altoos als laakbaar moet befchouwd worden.
Maar ziet hier des Dichters behandeling : Twee jonge lieden zich aan elkander verloofd hebbende en vrcezende voor een tusfcheubeide komend huwlyk , laat de jonge Juffer zich overreedên haaren Vader te ontvluchten. De baatzucht en minncnyd ondertusfchen zich by een' vierden Perfoon, en wel een' Bloedverwant, vcrécnigende, berokkenen, onder fchyn van vrierrdfchap , dit nu in 't heimelyk getrouwde Paar,
* 3 r-



VOORBERICHT.
geduurende den tyd van zes jaaren de allergroo'fie onheilen, brengen het in de uiterfle armoede, geeven het over aan de befchimping en verfmaading van het laagfte foort van menfchen ; in welke ongevallen zy, buiten eene gelukkige ontdekking van.de list tegen hen te werk gefield , (welke list, verre het feit door hen gepleegd te boven gaande , over hunne misdaad een deelneemend medelyden , als een dun floers van verfchooning , fpreid ,) en zonder de tedere infpraak der natuur in de harten hunner wederzydfche Ouderen, zekerJyk rampzalig, op eene verüchtelyke wyze, door gebrek zouden hebben moeten omkomen.
Uit dit alles moet noodzaakJyk volgen : Hoe gevaarlyk het voor jonge lieden is zulk een' onbedacb'ten ftap te onderneemen, waardoor zy natuur hoonen, de gehoorzaamheid hunnen Ouderen verfchuldigd met voeten treeden , en zich aan de ysfelykfie gevolgen , aan de grootfle geyaaren bloot Hellen.
Dit is 't oogmerk en de behandeling van mynen Voorganger in dit Tooneelftuk, 't geen altoos tot eene gepaste en nutte Zedeleer kan verfirekken.
Betreffende myne navolging van dit Stukje, heb ik alleen dit te berichten : Dat ik hetzelve genoegzaam
in



VOORBERICHT.
ifi zyn geheel, volgens de laatfte Hoogduitfche uitgaave , gevolgd heb ; dat echter door my hier en daar eene enkele verandering van myzelven, of uit een' voorigen druk overgenomen , doch in beiden opzichte zeer •weinig, daar in gelast is; dat ik wyders het Spel, zo als 't in 't oorfprongklyk gefchikt is, in Duitschland laat blyven fpeelen, zynde het geval van zodanig een' aart, dat het in alle landen kan voorvallen , en door de zeden en gewoonte van een' landaart niets van zyne kracht verliest.
PER-



PERSOONEN.
De Graaf van Werlingen.
De Graaf van Olborn.
De Baron van Thoreck.
Van Dormin, Echtgenoot van Carolina.
Carolina, Dochter van den Graaf van Werlingen.
Charlotte, Kamenier van Carolina. Pips, een Hospes.
Er nst,Knecht van den Graaf v an Wer ling en. Coenraad, Knecht van den Graaf van Olborn. Hendrik, Knecht van van Dormin. Steven, Zoon van Pips. Een vreemde Knecht.
Willem, Knecht van den Graaf van Werlimg e n. Zwygende.
Het Spel fpeelt in Duitschland ; het Tooneel verheeld eene flecbt gemeubileerde Zaal in een Herberg, met twee deuren ter zyde, en een trapdeur in 't verfchiet.
HET



HET
VERKEERD VERTROUWEN,
B L Y S P E L.
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Carolina, zittende te hor duur en; Charlotte, een beurs te knoopen; Pips, half befcbonken, heen en voeder wandelende.
WPips. at meen je... dat ik gek ben?
Carolina, opjtaande.
Charlotte, help my toch dien onbefcheiden man overreên.
Pips.
Te dienaar! Ik laat my zo weinig foppen als een ander. Carolina. Maar, lieve Pips! Pips.
Neen, neen.
Charlotte, ter zyde. „ Dielompert!
Carolina.
Nog Hechts agt dagen. Pips.
Gekheid. Ik wil
nergens naar hooren. . ,,
Myn woord is myn zegel. Morgen middag myn geld,
of'thuisuit< Hy vertrekt.
A TWEE-



2 HET VERKEERD VERTROUWEN, TWEEDE TOONEEL. Carolina, Charlotte.
C^0t,rNA' nadatzy Charlotte eenitre ogenblikken met een bedeesd gelaat beeft aalgezleZ
■^llie hoop is voor ons verloren.
charlotte.
Nog zo geheel niet.
Carolina.
Waar kan ik hulp verwachten ? wat^zeg M hulp!... waar vind fk deernifmetrnjn'
Die wreede menfchen!
Charlotte. lieden. **** aUen: daar z>'n noS g°^e
. , Carolina. Weinig, myn Kind! zeer weinig. Charlotte.
nietkwalyk, Mevrouw' Neem '* my
Weinigen kennen uw ongeluk, en niemand heeft dat
ooit ten vollen vernomen, lk zelf, ik wist wel dat wy hier ter verzoenin» van een' vergramden Vader zyn gekomen; ö m
rr^f by U Seen' ^dom. Maar zulk een verDatt ™ ^ gebre"! •' • * (WeeS niet verftoord Ï3 my' o^pwen toeftand naar eisch te fchilderen bediene van dit woord.) «Jiuaeren,
móés1"116 behoeftiSheid had * "ooit kunnen verTi i_ l Carolina. Ien verhoSen *° het my "^S1^ ^are, wil-
Dat



B L T S r E L. 3
Dat de rampfpoed, dien ik moet lyden, van niemand
Iktvoe? weS; eene verachting hy voor ons in de
oneen der meeste menfehen verwedt, la 20 't mooglyk waar', hield ik dien nog verborgen. J ' Charlotte.
Ik heb 'er niets tegen. Ondertusfchen ben ik blyde dat gy zulks voor my niet
J^ZTyf\ gelegenheid u te toonen dat Lotje mede onder het getal "der goede menfehen behoort.
Mooglyk houd"^Cvoo'r een geheel behoeftig Meisje? ° Carolina.
Charlotte! vaar niet voort.
G%°ztSllt aan haar werk, en vervolgt: J Hoe vaart myn Francisca ?
Charlotte.
Zeer voorfpoe-
dig. Ik hoop dat zy volkomen herflcld zal zyn binnen twee dagen.
Carolina.
Ze is immers by onze Buurvrouw wel ?
Charlotte.
Zeer wel. Zv vervolgt op een' bedeesden toon.
6 r Maar... Zo myne.
vrypostigheid u niet mogt mishaagen....
■ "" C a r ol i n a , eenigzins te onvreden.
Zwyg^ Chadotte! Zwyg! Ik verftaa geen
onnutte praat. * Charlotte begint te wanen. Gy fchreit!... Waarom
Az Chör-



4 HET VERKEERD VERTROUWEN, Charlotte, bewogen.
Waarom ? Zou 't my niet imarten, daar gy my dus verfmaad?
Carolina. Ik u verfmaaden ? neen, myn Kind. Uw voortreflyk
hart heeft my ingenomen ; Ik waardeer het. Stel u gerust. Wy zullen welhaast ons verdriet te boven komen;
DERDE TOONEEL.
Hendrik, gevolgd van Dormin, Carolina, Charlotte.
HCarolina, tegen Hendrik. endrik! Waar is uw Heer ?
Hendrik.
Hy volgt my op de trappen. Maar.... *
CAnOLINA.
Schielyk, Lotje! neem licht.... Charlotte gaat Dormin met de kaars te gemoet, die zeer gramfloorig boven komt en zicb, zonder /pree* ken, terjlond op een' ftoel werpt.
Carolina, hem willende naderen. . ... Ach, myn Dormin!...
wat is dit? wat fcheelt u?... in welk eene omllan' digheid word ik u gewaar ? Gy doet my fchrikken. Wat is 'er gebeurd?... Dormin! Dormin. Die vervloekte menfehen!
Carolina.
„ , . Verklaar u nader.
Ik beef. m
Dormin, wend zich naar Carolina, drukt haar hand in de zyne en vervolgt met wat meer bezadigdheid.
Myn



B L T S P E L. f
Myn lieve Carolina , vergeef my myne oploopendheid. Die Verrader Heeft my raazend gemaakt.
Carolina.
Wie? Dormin.
Frodenwal. Week aan week deed hy my beloften: dag aan dag heeft hy my met hoop gevleid. Ik otterde al 't overfchot van myn vermogen aan dien
ontmenschten op. Eindelyk kreeg ik dit befcheid: Ik beklaag u; gy moet geduld hebben; het ampt is
reeds begeeven. „ Dit was al myn troost. Die Verrader!... Hy mag beeven!
Ca rolina.
Wat zegt ge?
Dormin, baar weemoedig aanziende. Arme, ongelukkige Vrouw! Na een weinig jtilzwygens.
De Hospes is ook
boven geweest?
Carolina. Ja.... eenige oogenblikken geleen ... Dormin.
En dreigde?
Carolina. Dat zegt niets. Gy kent hem; ook was hy nu zo onbefcheiden niet als voorheen. Dormin.
Waarlvk\.. Zyne befcheidenheid heb ik zo even nog ondervonden; het was zyn geluk dat hy my wist te ontlooDen. ■ .
Nadat by eenigen tyd in gedachten beeft gezeten.
Ja; dit is 'teenigst middel; geen andere weg ftaat my
°pen- A 3 By



6 HET VERKEERD VERTROUWEN, Hy ftaat fcbielyk op en wil vertrekken.' xxt i ^ Carolina. Waar heen, Dormin?
Dormin, verftrooid. Ik kom iiraks wéér. Carolina.
'byflcrfng neemt n in? Wdk een ver'
De nacht genaakt. Waar zoud gy gaan? Wat wilt sy vermar ? heb toch medelyden met uw ongeluk?
, , , Dormin.
Mede yden! ;k, mecielyden? Hebben anderen my wel eemg blyk van medelyden gegeeven > Y
Laat my begaan, Carolina!... Ik moet u gelukkig zien, offneeven. gciuwtig
r» „ r Hy zicb mn haar los en vertrekt.
Neen neen° A' T Wulende "gouden. een' neen • • • ■ Charlotte, help my ! Dormin !
Zy volgt hem. Lharlotte.
Carolina, terugkomende. r t • ,, Wat gMt my aan !
Vï, nr°k?en;Jhy wierP 7-ich v™ ^ trappen zonder dat tk hem köóde weérhonden.
<m/j o/) een'Jioel neder.
Ach,



E L T S P E L. 7
Ach, Lotje!... Lotje!
A ' J Charlotte.
Stel u gerust, Mevrouw. Hendek volgde Mynheer onmiddelyk op 't fpoor. Hy zal hèS xekerlyk wel in 't oog houden. Maar-hoor.
W^$^k?uet de kaars naar de deur, keen te Jond te rug en vervolgt tegen Carolina: De Baron van Thoreck.
VIERDE TOONEEL.
De Baron van Thoreck, Carolina, Charlotte.
Baron.
Goeden avond, Mevrouw! Carolina.
Baron! hebt
irv mvn' Man niet vernomen?
b' 1 Baron. Zou hy dat zyn geweest? Beneden aan de deur is my
een woedend mensch tegen gekomen; Die my zo fchielyk voorby fchoot dat tk niet konde
ontdekken
Carolin a.
6 Ja; dat is myn Man geweest. Baron, eenigzins verwonderd. Wel hoe!.... wat is hier voorgevallen? Gy zyt ontfteld. Wat maakt u beiden zo bedeesd? Charlotte, den Baron ter zyde mUrnde, terwyl Carolina in eene peinzende gejtalte blyjt. „ Och, Mynheer Baron! * Baron.
„Welnu?...
'X 4 CHAR-



8 HET VERKEERD VERTROUWEN, Charlotte.
wy zyn verloren. " My"heer Baron.
,, Onze fchuldëïfcher... onze Hospes, wil naar „PP„
reden hooren; ' naar &een
„ Hy wil ons uit zyn huis ftooten....
Ba ron.
„ „Hoe!... CH/i r lotte.
Baron. „ Wat heeft die uitgevoerd ?
Charlotte.
Hy heeft ons goddeloos mS ^ „ Hy heeft ons van alles beroofd.
Baron.
gy wilt zeggen. " Ik VCrftaa nIct **
Charlotte.
* * £ reggè5.Ml '£ u dan klaarder en ^p'yte *■
„ In hoope dat, door zyne voorfpraak by den Minister ons geluk zou bevorderd worden, heeft vau Dormin hem, voor en na c'c^iynneer
" tanïgSSdr7 "0g £enig; W3arde be2aten' ter Bar on.
gekregen ? * E" m°°§I)'k onvoordee% antwoord Charlotte, baarefcbouders opbaalende.
t, j, Och, ja!
vt ^ Baron. 'j '
i, Nu begryp ^ »tt



B L T S P E L. 9
Hy treed naar Carolina. Mevrouw! gy zyt in diepe gepeinzen.... Carolina.
Vergeef het
my Baron. Ik ben myzelf niet. Zet u.
Baron, zich aan baar zyde zettende.
Ik beklaag u.
Uw ongeluk is grooter dan ik my verbeeldde; fchrikkelyker dan gyzelf zoud kunnen denken. Carolin a, tegen Charlotte eenigzins verfioord. Maar, Charlotte!... waarom ?....
Baron.
Wees niet te onvreden, Mevrouw. Ik zou 't buitendien wel gehoord hebben. Waarom zoud gy my uw vertrouwen geheel niet fchenken!
Hy ziet baar medelydende aan en vervolgt zuchtende. Lieve Vriendin! hoe blyde waare ik indien uw ramp
alléén door Frodenwals misleiding ontflond ; Of uit Pips ongeduld voortfproot. Maar.... ik beef
zo myn vermoeden op waarheid is gegrond. Carolina. Welk een vermoeden ?
Baron.
Verfchoon my; het wierd mogelyk uit misverftand geboren.
Carolina. Mynheer, gy deed my gisteren reeds eenige duistere,
afgebroken woorden hooren Die'my geenzins onverfchillig waren. Toen gy my verliet waart gy ongerust en ten eenemaal bedeesd.
En heden.... ik bid u, ontdek my !
Baron.
Mevrouw, 't is
van geen belang. Misfchien is 't Hechts een nietsbeduidend vermoeden geweest.
A 5 Ca.



io HET VERKEERD VERTROUWEN,
Cakolina. Baron! het ïs zekerlyk van belang; ;ets 't wdk my raakt. Uwe bedrukte houding zegt het my. Zou mogelyk myn Vader.? 1 Baron. N een Mevrouw! dat is 't niet.
Carolina.
a„„* tt i. , Dat 's het «iet- Wat
dan ?... Verklaar u nader.
6 Waarde Vriend! Gy wilt my, uit medelyden, myn ongeluk verbergen; maar ftort my in een onzeker zielverdriet.
Baron.
Mevrouw, zorg voor uw eigen rust!
Carolina, verfcbrikt.
Voor myne rust?.*; Baron, ter zyde, doch zo dat het van Caro. lina kan gehoord voorden.
onbedachte! waarom zweeg ik niet? " ^°e'' n'y Carolina. Gy maakt my verfchrikkelyk angflig. Wat is 'er voorgevallen ?.. Ik wil, ik moet het weeten. Baron.
Gy wilt het?. . ongelukkige Vrouw! Tnaar Dormin is myn Vriend; ik moet myn' pligt niet vergeeten:
t b.taamt my, zo lang 't me moogelyk is, geen geloof aan zyn wanbedryf te flaan.
Carolina.
Aan zyn wanbedryf?
De Baron trekt zyne fcbouderen op en zucht. Charlotte , na zieb een weinig bedacht te hebben.
7-ou 't waarheid weezen ? Dat zon verfchriklyk zyn, en boven myn vermoeden gaan.
Ca.



B L T S P E L. n
Carolina. Wat zou waarheid weezen, Charlotte?Wat toch? Charlotte.
Ik voor my, Mevrouw, ik wilde het niet gelooven. Maar onze lompe Hospes babbelde onlangs dat de Heer van Dormin eene Matres hield, die hy vlytig bezochten die hem behendig zyn geld wist te ontrooven. Carolina.
Wat zegt ge ?
Baron.
Charlotte ontllaat my van dat onaange* naam bericht, door deeze ontdekking te doen.
Die wrcedaart! Daar alles in 't werk word gefield ,opdat men uw' Vader met hem verzoen',
Zich, zo onbedacht, aan zulke buitenfpoorigheden over tegeeven!
Carolina, overftelpt van droejheid. Dormin!
Baron.
Ik beklaag u in myn hart. Zes jaaren hebt gy reeds met hem in de grootlte elende moeten leeven;
Zes jaaren zaagt ge u aan den haat van uwe bloedverwanten ten prooij' gefield.
Gy hebt uwe gezondheid, de liefde eens Vaders, de achting der menfehen, uwe geboorte, uw' ftaat, uw geld....
Alles opgeofferd .... aan wieu >... aan een ongetrouwen, een' verkwister.....
Carolin a.
Baron! betoom u. Welk een taal! Wat beweegt u dus te fpreeken ? Baron.
Vergeef 't my ... de yver voor uwe welvaart,.. het js ook nog niet ten klaarften gebleken.
Veel-



I* HET VERKEERD VERTROUWEN,
Veelligtis 't lastertaal; mooglyk is hy onze achting nog waardig. .. Waarom is hy 't niet ? Vitlaatfie zegt by half ter zyde af, en zuchtende, als wilde by dat bet niet zoude geboord worden waarna hy zich herbaalt en op een' ontroerden toon tegen Carolina vervolgt: Mevrouw, myn ontroerd, myn oprecht hart is zo
teder als 't uwe. Ik deel in uw verdriet. ' De vriendschap bedekt by my zyn misdaad gelyk de Jicfde by u. ° '
VYFDE TOONEEL.
Pips, net twee brandende kaarfen, gevolgd van dkn Graaf van Olborn,™ reisgewaad en Coenraad en Steven met een'' keffer.' De Baron, Carolina,
Ch a r lotte.
*7 Pips, tegen den Graaf. , y,n Excellentie gelieve my maar te volgen Ptps geleid den Uraaf in eene der zyvertrekken ; de Graaf maakt tegen den Baron en Carolina in 't voorbygaan eene kleine buiging; Coenraad en Steven volgen den Graaf en Pips met den koffer.
ZESDE TOONEEL. De Baron, Carolina, Charlotte, Baron.
w
ïïtv,» j . j- t7 f at's dat voor gekheid?
W at doet die Vieemdling in uwe kamer ?
Char-



B L Y S P E L. 13 Charlotte.
Die kamer behoort ons niet. Baron.
Is 'er dan geen andre weg die hem naar dat vertrek leid ? Ch ar lotte. Neen, het is een enkele trap: deeze Zaal is een gemeen vertrek.
ZEVENDE TOONEEL.
De Ba ron, Carolina. Charlotte, Pips.
MBaron. onfieur Pips! waarom brengt gy dien Vreemdeling in deeze kamers ?
Pips.
Hoor, Mynheer de Baron! dit moet ik u zeggen: ik ben niet gek. Niemand moet my hier bedillen; ik ben meester in myn huis. Weet je dat niet?
Charlotte.
ó Ja; wy hebben 't zelfs in al
zyn kracht vernomen.
Pips.
Hoor, Juffertje! met zulke fpitsvinnigheid moet jy me
niet langer aan boord komen; Want.... ik moet myn geld hebben; dit zeg.ik umaar
alléén...
Charlotte.
Al weêr die oude zang.
Ter zyde tegen Pips.
,, Gy zult het ook hebben: ftel u tot morgen Hechts te vreén.
Pips.
Weg, weg; ik heb lang genoeg geduld gehad.
B a-



14 HET VERKEERD VERTROUWEN,
B a a o n.
Wat meer befcheidenheid, monfieur Hospes! weet ge met met wien gy te doen hebt? Ut is het u vergeeteu?
Pips.
hebben We£2en ^ ; 'k m°£t myn &eld AGTSTE TOONEEL.
De Baron, Carolina, Charlotte, Pips, Steven.
Pips, tegen Steven.
w
* v aar blyfje? lustig' maak dat die vreemde Heer wat krygt te eeten. Hy had ook wel vroeger kunnen komen. Juist zo laat in den avond.
Steven. Hy wil niet eeten. Pips.
Niet ?
Met een grove ftem. Dan mag hy 't laaten.
Eenigzins zachter. , . Schryf evenwel 't eeten op zvn
rekening. v '
Charlotte.
Dat is billyk.
Pips.
«,«,. u- y. i. . Hoor> Meisje, het raakt u niet wat hier gefchied.
Hy vervolgt zachtjes legen Steven.
En dan ook twee flesfchen'wyn voor de Postillons.
Ste-



B L Y S P E L. ij Steven.
Die hebben
geen' wyn gedronken.
Pips.
Dat is 't zelfde; zy hadden ze immers kunnen drinken. En dan...
Hier verheft by zyne Jtem. Ja dan... fluit dan het huis. Baron, tegen Pips.
Zyt gy befchonken?
Ik moet 'er immers nog uit.
Pips.
Smoordronken zelfs, ö Ja. Maar dat behoorde ik evenwel ook te weeten. Steven!
Steven! waar ben je ? Gaa! En kom niet voordat ik u geroepen heb, we5r binnen.
NEGENDE TOONEEL.
De Baron, Carolina, Charlotte. Pips.
HPips, tegen Charlotte. oor eens, Vryster! zulke potfen moet jy me niet weer beginnen. Verftaa je me wel ? Heb ik gedronken, dan is 't van myn'
wyn geweest; dat gaat u niet aan. Kort en goed, Dametje! ik moet myn geld hebben,
en daarmede afgedaan. Ik wil nou in 't geheel niet langer wachten. Uw Madam zal my wel verftaan kunnen, zou ik gelooven. Carolina opftaande, vanwaar zy geduurende de drie voorige tooneelen, in eene peinzende geftalte, beeft gezeten. Earbaarfche Man ! gy moogt my vry van myn leven
berooven. ■
Dit,



16 HET VERKEERD VERTROUWEN/ Dit, en deeze weinige arbeid myner handen, is alles wat ik u geeven kan.
Pips.
Barbaarsch vo'dr, Barbaarsch na; ondertusfchen komt
nergens wat van. Dat beetje naaiwerk kan my niet voldoen. Kort en goed-
ik wil myn geld hebben.
Baron.
Ik word geheel onverduldig. Tegen Pips. ö Hoeveel beloopt uwe vordering ?
Pips.
Hoeveel zy me fchuldig... ? Mynheer de Baron! dat raakt u niet; verflaa je dat? Baron.
Gy zyt een vlegel, Monfieur Hospes! hebt gy dat ook wel gevat ?
Pips.
Wat ?.... ik een vlegel ? ik ?
Baron.
Kom, kom; genoeg hiervan. Gy kunt morgen uwe rekening geeven, ik zal u betaalen.
Pips.
Jy my betaalen ? jy ?
Baron. Ja; geen verdere om Handigheden: morgen kunt gy uw geld by my haaien. Pips.
Morgen?
Baron.
Ja, morgen.
Pips.
Zo, zo. Dat is wat anders. Carolina, verlegen.
Baron!...." Ba-



B L T S P E E. 17
Baron.
Mevrouw, ftel u gerust;
ik doe zulks met v^™^
Ta ia dat weet ik dök wel. Ik ben meê van fteen noch J £l Ik dien gaarne iedereen. Maar'tisook myn zaak Voo nyn geld te zorgen; dat moet ,k hebben. Charlotte, lagebende.
Zekerlyk.
Pips. <
Hoor, Meis-
U.'raai'tfara-*
geton„?CHARLoTTt GdjkjT*. pi?j
Ei, ei.
Te "en Carolina. Maar ik meende, zo Mynheer had
ZrST'verteeren, dat zulks in myn huis zo goed
als op een andere plaats kon geltacn. Steven, hei! Steven!
TIENDE TOONEEL. De Baron, Carolina, Charlotte, Pivs, Steven. Steven, balj Jlaafende.
Wat is'er te doen?
B ÏIVS'



18 HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips.
doen? Wat is 'er te doen? Jon fa^U 1'^ naauwlyks uit zyne oogen meer zien. y K-om, ik zal u die wel openmaaken.
Hy Jcbud hem been en -weder.
'er op alles-wel acht word gedagen.^ Z°' Z°rg dat De Heer van Dormin is nog niet t'huis.
Steven, heengaande.
rips, hem te rug haaiende.
gen ! groet je niet ? Ik wil dat je by vreemlTden'u fatzoenlyk zult gedraagen, y Vreemde 1,eden a
Maak d^"?" ™Uea'™<™* «oren kermis houden. IVJaak dat ge u naar beneden begeeft ras wel op.
Steven buigt zicb, voryft zyne oogen, en gaat been. 5 '
ELFDE TOONEEL.
De Baron, Carolina, Charlotte Pips.
F) PlPS-
ii , j- at 's myn Zoon; maar een ontaarde lyfïeef, " drUpPd bI°ed Va" 2>'"' ^ ^ 't VT w Tegen Carolina.
Nu, Mevrouw! daar zal wel niets meer aan my te
beveelen weezen ? y Maar heeft die vreemde Heer zyn kamer wel gefloten? ■tiy gaat naar de kamerdeur van Olborn en gluurt door 't Sleutelgat.
Gy hebt zynentwegen nuts te vreezen. J* Wd*
Hy



B L T S P E L. 19
Hv flaapt in het tweede en zyn Bediende in 't voorde
vertrek, voor zo ver ik word gewaar. ■Goedennacht, Mevrouw! goeden nacht, Mynheer Baron! Tegen den Baron.
Nou, morgen dan ?
Baron. Ja, ja.
Verder ter zyde tegen Pips„ Morgen vroeg fpreeken wy malkaer.
TWAALFDE TOONEEL.
De Baron, Carolina, Charlotte.
MBar on, op zyn borolcgie ziende. evrouw, 't word óók tyd...
Carolina.
Dormin komt nog niet.
Baron. _ ,
Ik zal morgen het genoegen hebben weder by u te komen. 6 Carolina.
Ach, Mynheer! gy laat my in eene ongerustheid
in een' angst....
Baron.
Verban dat fchroomen. 7oek zo veel 't mooglyk zy, die kwellende gedach^'van u te weeren/ Veelligt is 't enkle las.er ,
GyMheTwaarlyk genoeg aan uw tegenwoordig lyden te draagen.
Half ter zyde. Gedompeld in den wreedflen rouw . Arm, verW, verraaden.... die Wreedaard " cTrolina, bemflerk aanziende enfcbielyk.^
gy begeert voor geen' onwaardig vriend van myn' Man te worden gehouên;
B 2 A



20 HET VERKEERD VERTROUWEN, Niet waar?... maar gv zyt echtereen flreng rechter. Baron, bezadigd en ontroerdfcbynende.
, Waarde Vriendin! zo gy den grond van myn hart kost beichouwen....'t Is genoeg. Wanneer myn Vriend komt, zo betuig
hem dat ik, ondanks het flecht gedrag dat hy . Maar neen. Verzwyg hem liever myn ongenoegen- ttel hem zyn wangedrag niet voor oogen. Want of hv fchuldig of onlchuidig zy, 1 Eene onbedachte overbrenging zou ligtelyk eene onverzoenelyke vyandlchap tu^fchen ons kunnen verüorzaaken, en my voor altoos van 't genoegen berooven Hem in 't vervolg van dienst te zyn Zeg hem alléén dat ik deel neeme aan zyne welvaart; dat hy zulks voorzeker kan gelooven; Dat ik deezen avond hier ben geweest om deswegens
met hem raad te pleegen maar ik moet gaan.
Hy geeft Cbarlolte een teeken -van mede te zwanen Lotje! Ja Tegen Carolina. Mevrouw, ik wensch u goeden nacht. Hy volgt Cbarlolte, die bem met bet licbt'tot aan de trapdeur geleid.
DERTIENDE TOONEEL.
Carolina, Charlotte.
Carolina. TPV
•«-dormin! zoud gy
my zo eerloos kunnen verraén ?
My? Neen; nooit 't is kwaadaartigheid ; lastertaal....
Tegen Cbarlotte, die te rug komt,
Charlotte, kau Dormin trouwloos
weezen ?
Charlotte. Ik hoop neen, Mevrouw ! maar, ondanks dit alles,...
de



B L T S P E L. 21
de befchuldiging van zyn' vriend.... een edelmoedig, een braaf man.
Car olin a. Dan heeft men hem door bedrog wee-
ten te beleewn ; Dorrni„ !... waar
Dofhy is? rch!gmogelyk heeft zyn razerny hem reeds
t/ï wVCrt,fVaÖ' gy gy ** de oorzaak van. HJa;YwfonvIfo";iyfe'£ h/eft ons deezen afgrond
bereid' Charlotte.
Waar dwaalt gy heen?
Carolina, in diep gepeins.
Arm, ongelukkig Kind! gy, dok gy, zult den vloek, dien uwe ouders op zich haalden. moeten draagen. ■> Wie zal zich uwer ontfermen wanneer de dood een
einde gemaakt heeft van onze plaagen ? Maar ftil ™ . Charlotte'. wierd daar met geklopt? Charlotte, nadat zy aan de deur is eeweest om te luisteren. ö Neen, Mevrouw.
'Carolina. ^.
in diepe rust; 't is nacht.... ^ Charlotte. Maak u toch zo verlegen niet. Herinner u dat gy Mynheer menigmaal veel laater, dan't nu is, hebt opgewacht. Carolina. Maar nooit verliet hy my zo troostloos. Gy kent "em. Ach'zyn laatfte woorden, toen hy van my vluchtte, fomen telkens voor myne f*^*~* u „ Laat my begaan, Carolina'. (nep hy.) ik moet u
gelukkig zien, of fileeven. T ntir ach'.... zo hy niet meer leefde? LoIJC' aaiz^ seraakt in eene korte duizeling.
^ 6 g 3 Char-



22 HET VERKEERD VERTROUWEN, Ch arlotte, „ , „ Hoe!... Wat 's dit?
tiy doet my fchrikfeeri. Wat deert u, Mevrouw? Carolina, weder bykomende. Niets, myn kind! 't is reeds weêr over.
Nadat zy een weinig Jlil beeft gezeten.
Charlotte! ik begeer dat men my myne Dochter niet langer onthouw'; Vergeet niet haar weêr te haaien. De Vrouw, die haar oppast, moet, zo wel als wy, met de bitterfte armoede ltryden;
Haar goed hart zoekt ons eenige verlichting toe te brengen, maar ondertusfehen moet zyzelve gebrek lyden.
Dormin! om dit lieve kind, behoorde gy uw leven te ipaaren.... ja, gy zyt daartoe verpligt.
Ik voel dat myn kracht meer en meer voor de overmaat myner rampen zwicht;
Ik zal hen niet lang meer draagen.
Charlotte aanziende.
Teerhartig Meisje! gt weent? J bl
Na een weinig gepeins.
Gy bemint myne Francisca, niet waar ?
Charlotte.
Zekerlyk,
Carolina.
■XT Hoor myne reden!
Myn waarde Charlotte! wanneer haar Vader, wanneer
Dormin mogt zyn overleden, En gy myne ftervende oogen geloken hebt, beveel ik
dat onnoozel Weesje in uwe handen. Ontferm u dan
over 't lieve Wicht.
Zy begint bitter te weenen. Het brenge, zo dik wils als gy 't befchouwt, haare
rampzalige Moeder u voor 't gezicht, Die-, als eene vriendin, u beminde; die u gelukkig zoude
ge.



B L T S P E L. 23
gemaakt hebben, zo zyzelve tot geluk had mogen perdaken.
Chas lotte. Mevrouw !.... wat zegt ge ?
Carolina. ..... .l
Trouwhartig Meisje! ik wensch dat gy meerder fortuin dan ik op deeze waereld moogt maaken.
Hoor mv. Gy kent dien verharden Man, myn wreeden Vader, den Graaf van Walingen? Hy gaf zyne Dochter den vloek.
Wanneer ik dood beu, zyn wensch vervuld is, geet hem dan ten fpoedigrte een bezoek.
Zee hem, dat het voorwerp van zyn haat, zyn verftootene en onterfde Carolina, niet meer is in leven;
Dat vv echter tot op haar laatfte oogenbtik met opgehouden heeft hem te beminnen, en voor hem te bee ven.
Vertoon hem myne Francisca; bericht hem dat zy het éénige kind van zyne ongelukkige Dochter is, zyn
M^afAo°hy;t van zich ftoot.... ach!... Lotje ! hoort
gy my wel? Zo hy 't van zich ftoot, natuur verzaakt,
en even hevig woed, Dan moet gy dien ontmenschten Vader verbaten en
myne Francisca altoos by u houén, Haar opvoeden, aan uw borst drukken en haar als uwe
eigen Dochter befchouwen.
Charlotte. Neen Mevrouw i gy moet keven....
Carolina.
Die hoop is vruchteloos, myn Charlotte; myn ongeluk... myn ou„ dergang is gewis.
Op baare borst Jlcande. Dit angftig, dit Hoppend hart....
B 4 Char*



24 HET VERKEERD VERTROUWEN, Charlotte.
, lk hoor iemand op de trappen; mooglyk dat het de Heer van Dormin zeifis. Caroline Schielyk! Neem licht; vlieg hem te gemoet. Charlotte gaat met de kaars naar de trapdeur alwaar Pips haar te^en komt. ' Charlotte.
. i. r Onze Hospes'
wat heeft die nog te zeggen ? '
VEERTIENDE TOONEEL. Pips, in zyne onderkleêren en met eenJlaatmuts op zyn hoofd, gevolgd van Hendrnt Caroli na, Charlotte. '
Wf Pips, buiten adem.
u °] n0l^, heb ik '£ nfet ^ieid- Dood! dood» alles dood!
Carolina, opgeflaan zynde om haaien man te ont moeten, valt, op >t zun en 't gefcbreeuw van Pips, op een' anderen Jloel, in ommagt. Charlotte, tegen Pips. Hoe!.... wie?
Pips.
\Vie> Uw Heer Daar komt Hendrik die 't ook gezien heeft, en u alles zal kunnen uitleggen.
Charlotte, naar Carolina omziende Ach, wat zie ik! Mevrouw !... Mevrouw '' PinS • heipmy! * t '
Pips.
Hier valt wat fchoons te helpen; ja! Charloxte. Ontmenschte kaerel!
Pips.



B L Y S P E L. 2j Pips.
Hoor, Juffertje! ik zeg je nog eens dat ik zulke taal in myn huis niet verttaa. Charlotte. Och' myn arme Mevrouw! ik fterf van fchrik. Hendrik! Pips.
Nou, wacht wat; ik zal fchielyk een glas koud water haaien.
VYFTIENDE TOONEEL. Carolina, Charlotte, Hendrik.
DCarolina, by baarzelve komende. ormin!... ach ! , Tegen Hendrik, dien zy gewaar word. Is hy dood ? Hendrik.
Mevrouw! gy zaagt dat ik hem volgde. Eindlyk vond ik hem niet verre van Wolners Coffyhuis in eenzaamheid dwaalen. Wat wilt gy? (riep hy,) gaa! zeg aan myne Vrouw
dat ik hier heen ben gegaan Om met Frodenwal wegens onze zaaken te fpreeken. Maar, Mynheer!.-. zeide ik. Hy weder: Ongelukkige! pak u hier vandaan, Dus fpreekende (liet hy my woedende te rug en trok te
gelyk zyn' degen. Om zyne razerny niet aan te zetten, die my ten mierden maakte verlegen, , Verwyderde ik my; doch zo, dat ik hem m t oog
hield. Hy bleef aldaar; " .
Wandelde voor 't huis heen en weder. Emdelyk wierd » iemand, die buiten kwam enhem naderde,gewaar. Ha! Frodenwal! riep Dormin; ftraks is hy woedende op hein toegevlogen.
B 5 ft



26 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Ik haastte my om toe te fchieten; maar het ongeluk was gebeurd: jk zag myn' Heer neêrzygen voor mvue oogen. 1 Op de laatfle woorden van Hendrik valt Carolina in eene fterke flaauwte. Charlotte. Zy fterft. Wat zal ik beginnen? Hendrik! help my, opdat ik haar breng' te bed.
Hendrik, terwyl by Carolina naar baar kamer belpt brengen. Voor haar is nog hulp te vinden; maar myn arme Heer
kon onmogelyk worden gered. Ik wilde hem helpen, maar wierd met geweld te rug gedreven.
ZESTIENDE TOONEEL.
Pips, met een glas water in de eene en een glas brandewyn in de andere hand. Hendrik.
HPips. ter ben ik ; daar is water en brandewyn. Holla hei Kameniertje! Hendrik ! waar ben jelui gebleven ? ' Tegen Hendrik die te rug komt. Wel nou, hoe is 't? Houdaar, daar heb je brandewyn. Hendrik.
Die kaercl is dol. Pips.
Het is levensbalfem en voor alle foorten van overvallen goed. Hendrik, wéér te rug koomende. Loop naar de galg.
Pips.
Monfieurtje, ik zeg je dat je my zo onbefchoft niet bejegenen moet! "Wil je den brandewyn hiet hebben ? wel nou? ik zal 'er my njet om beroovcn van 't leven.
Hy drinkt.
Veel



.s B L Y S P E L. 27
Veel liever drink ik ze op. Och, dat zal my recht goed doen. 't Water zal ik evenwel binnen geeven;
Zy mogt in den nagt iets noodig hebben. y Hy roept aan de deur van Carohnaas kamen ■ J r Hendrik! hei,
Hendrik 1 r.-mm„„ Hendrik, van binnen.^
Wat is 'er nu weêr te doen?
Pips.
Daar is een glas
versch water.
Hendrik.
Geef hier.
Hv komt even buiten de kamer, neemt bet glas met water aan en wil fcbielyk vertrekken. Pips, hem te rug trekkende. Hoor nog eens! Ik zal deeze deur toe en de zydeur open fluiten, opdat die vreemde Heer niet ontrust word' door uw gefer.
Hendrik, heengaande.
Goed, goed. , Pips, hem wederom roepende. Hendrik'. Hendrik!
Hendrik.
Wat duivel heb je nou
nog te zeggen?
Nou, nou, fatfoenlyk! je hebt het naaituig hier op de
tafel laaten leggen. Neem dat ook naar binnen. _
Hendrik rukt hem 't naaiwerk uit de banden
en loopt fcbielyk naar binnen. Pips terwyl by de deur van Carolinaas kamer op ' 't nacbtflot fluit en de pelen aan een kant fchikt.
Dormin dood... zy Weduw.. •
dut is waarachtig ccn gev. enscht bericht.



28 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Hy ÜTüikelt. Hy ftuikelt weder.
Hou! hou! Wat henker! nog eens? Het begint my daar, op eenmaal, zo te fchemeren voor 't gezicht
Dat is toch wonderlyk. Holla hei! Ben ik dan dronken ? Och ! 't is of ik ook in flaauwte zal vallen: ik doe niets dan gaapen.
Ik moet fchielyk nog een glaasje van myn' levensbalfem neemen, om gerust te kunnen flaapen.
Einde des Eerften Bedryfs.
TWEE.



B L T S P E L. 29
TWEEDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
De Baron, Pips. Pips vooruit boven komende, vervoegt zicb aan de eene zyde van den voor grond des Tooneeis.
WBaron, rondom ziende. aar bleef hy ? Hy ging immers vddr my naar boven. Ik zie hem echter niet.
Pips, den Baron naderende.
Hier ben ik.
Baron.
Is 'er dan in uw huis naauwlyks één plaatsje te vinden, waar 't Volk ons niet befpïed?
Pips.
Dat is wel goed: waar 't volk is, is de neering. Baron.
Een paar
woorden. Zyn wy hier veilig?
Pips,
Daarvoor behoeft gy
niet te zorgen. Die vreemde Heer flaapt nog.
Wyzende op de kamer van Dormin.
Het vogelkouwetje is op 't nachtflot. Ook is 't nog vroeg in den morgen. Tree. maar een weinig naar deeze zyde. Zie zo! vooreerst wensch ik u geluk.
Baron. Waarmee ? Pips.
Waarmee? Wel
jemeny, wat houd ge u fyn l Weetje 't dan niet ? Dat was deezen nacht hier een gekrioel!
B a«



30 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
. , Wat heeft daar¬
van de oorzaak mogen iyn>
Pips.
Wat? vermits Dormin naar den duivel is.
Baron.
** r r>- i . . Gy hedriegt u,
Moniïeur Pips! Dormin is nog in leven. Pips.
Ik vraag wel excuus, Mynheer Baron! zyn knecht heeft ons gistren avond bericht gegeeven.... Baron.
Zyn Bediende kon niet anders denken dan dat zyn Heer dood was. Dormin viel. Frodenwal, die hem meende door/loken te hebben, en de Wacht zag toefchieten, nam de vlucht.
De Wacht fleepte Dormin voort; dreef het toegefchoten volk weg, en verhinderde het dus de waarheid te onderzoeken.
Pips.
6 ! Dan was het maar een valsch gerucht? Ei! ei! Nou, ten minrte zit hy toch gevangen? Baron.
Dat kan
my niets baaten. Ik kom zo aanftonds van den Gouverneur, by wien ik
bewerkt heb dat Dormin zal worden vrygelaaten. Binnen 't uur zal hy hier zyn.
Pips.
„ Hoe !Gyzelf bewerkte zyne
vryheid? Gy ?
Baron.
6 Ja.
Pips.
Waarom ?
Ba-



B L T S P E L. 31
Ba ron.
Opdat my deeze daad by Carolina van voordeel zy. Want bleef Dormin, uit hoofde van dit duël,in handen
van 't gerecht, dan ftond my met recht te vreezen Dat men ontdekkingen mogt doen, die myn geheel plan zouden verraaden; die my zelfs fchadelyk kouden weezen.
Lagchende.
Neen; binnen een paar uuren laat de Graaf van Werlingen hem ligten; dat is beter....
Pips.
Hoe! is 't den Graaf
dan bewust Dat hy by my logeert?
Baron.
Neen. Ik heb hem alléén gezegd dat Dormin zich in deeze ftad ophoud. Stel u gerust.
De Graaf vertrouwt zich in dit geval geheel op my. Ik heb myne maatregelen ook zo wel genomen
Dat noch gy , noch ik, voortaan het minlle ongeval hebben te fchroomen.
Pips.
Dat laat zich hooren. Maar luister! ik heb gisteren onze zaak nog eens nagedacht, en overwogen, ddór en dddr,
Maar om u de waarheid te zeggen: ze komt me een
beetje al te omflagtig vddr. Indien ge myn' raad wilde volgen.....
Baron.
Wel nu; wat zoude uw raad dan zyn ? laat hooren.
Pips.
Ik ging regelrecht naar den Graaf en zeide hem dat zyne
Dochter my kon bekooren. Dormin wierd üraks voor den duivel gejaagd; ik trouwde
het Wyf en daarmee was de historie gedaan.
Ba-



32 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
Gy ziet de zaak niet wel in. Carolina zou my als een' bedrieger, die haar' Man vervolgt, en zoekt te vertaên,
Met reden haaten. Ja, wat meer is: hieruit zou by den Vaderen de Dochter eenigeachterdocht voortfpt uiten, waarvoor ik zorg moet draagen ,
Totdat ik my van Carolinaas hart verzekerd en myuen vyand ten eenemaal heb verflagen;
Totdat ik myne wraak en liefde bevrediVd zie Pips.
Nou, dat
zyn eerst kunstjes; wie hoorde ooit daarvan ? Maar, hoor! ik zit ook niet ledig, maar doe van myu'
kant, waarachtig, alles wat ik kan. Ik laster, ik _ dreig, ik raas, dat het een lust is om te
hooren ; niets word by my vergeeten: Gisteren avond, eer gy hier kwaamt, maakte ik het die
vrouwlui zo heet dat ze van angst hebben zitten
z weeten.
Baron.
Dat is wel. Maar in 't vervolg moet gy wat befcheidener te werk gaan. Gy moet u in haar gunst zoeken te dringen, en boven all'
Jalouzy verwekken.
Pips.
Jalouzy! Ha! ha! ha! Baron.
Waarom lagchtge? Pips.
j... uit t~\ dei,k niet
dat Mevrouw van Dormin ooit op my verheven zal. Baron.
Gy begryptmy niet. Een achterhoudende toon, eene neerflagtige houding, waarby gy nu en dan het woord van ontrouw op uwe lippen laat fmooren....
Met



B L T S P E L. 33
Met één woord: gy moet dat geen wat gy begonnen hebt trachten uit te voeren naar behooreo.
Ja; nou verftaa ik u. Heeft dan myn nieuwe uitvinding van een Matres reeds wortel gefchotcn? Baron.
Volkomen. Ik heb ze zelfs alreeds aan 't uitbotten gebragt. Pips.
Ei ei- dan is 't ook maar best dat de jonge Heer
we ; naar zyne gevangenis keere: daar kan hy zich
niet verdedigen, en wy raaken b, Laat my 'er nu maar meê omfpnngen. De Knecht en
Kamenier zouden zieh voor hun volk laaten dood-
flaan; zy doen niets dan jammeren en weenen. Deezen moet ik eerst door leugens, alsof ze gedrukt
waren, in myn belang krygen; zy zyn ae katten die
my hunne pooten moeten leenen. Ik ben de Aap: ik. zal drukken en knypcn. Dat is zo
recht myn zaak.
Bar on.
Dat moogt ge ook vry doen. _ Maar vooral moet gy, ten opzichte van Dormin, by den Knecht en de Kamenier wantrouwen, en m t harte zyner Vrouwe jalouzy, zoeken te voen.
D'nr laaten zich reeds eenige vonken zien, die wy ,zonder verzuim, in volle vlam moeten doen geraaken.
De herinnering der rampen waarïri hy haar gebragt heett, en van ieder onbezonnen daad door hem bedreven, bevordert myne zaaken; . , u
Maakt haar onverfchülig. Voeg dan, al zyn t ook maar waarfchynlyke verdichtfels, nog eentge buitenfpoorigheden, als door hem begaan, daarby ;
De veele en zwaare fchulden waarin hy haar laat zitten , het edelmoedig gedrag van my.
Dit alles, bekwaam om, onder het masker van medelyden, minnenyd te verwekken, ^



34 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Zal wel aangelegd zynde, eerlang myne overwinning
voltrekken. ° Maar gy moet vooral niet laaten blyken dat u van hair
afkomst iets is bekend. r Dit heeft zyne reden.
Pips.
. . Ei> wat <knk je wel? Gy hebt immers gezien hoe 'k haar bejegen.
Baron.
, , Heel goed. Zoi-"-
dat verder uwe bekwaamheid wel worde aangewend'1 Zodra ik myn oogmerk bereikt heb,kunt gy de beloofde honderd dukaaten by my haaien. oeiootde Pips.
Uw onderdanige dienaar! Maar, apropo! van dukaaten gefproken.... gy beloofde my.... ja 't wa$
betSienaVOnd''' de rekenillg van Dormin tè zullen Ik heb ze hier uitgefchreven.
Baron.
, ., ,. , „ Gy weet immers met wat oogmerk ik u die belofte heb gedaan ?
Pips.
Ja, ja; dat weet ik wel. Maar ik heb hoognoodig *eld
van doen, en b b °
Baron.
jw„ xt i Hier2yn VI'erdukaaten, die fchenk
ik u. Neem aan!
t. plpsIk bedank u. Maar de rekening....
Baron.
, ., ,. , Gy moet maar zeg¬
gen dat ik die betaald heb. Verlaat u op myn woord. Rondom ziende.
Maar
iemand mogt ons genaaken.
Ik



B l T S F E L. sr
Ik gaa om Dormins behoudenis en vryheid Mevrouw
bekend te maaken. Wv fpreeken elkander nader.
Hy treed naar de kamer van Dormin.
Pips, . Wacht een beetje! Ze is
op 't nachtflot. . •
OBt/ZHit de kamer. Zie 7.o. Nu kunt gy binnen trein. Baron.
Adieu, Vriend Pips! & verlaat me op uwe trouwi TWEEDE TOONEEL. Pips, alleen.
Ja, ja.
Maar niet wat de rekening aangaat. 6 Neen ! Die historie mogt eens kwalyk uitvallen; dan zat Monfleur Pips met een' langen neus en zag zich den
lieve Baron! ik wil gaarne „ ten gevallen liegen en bedriegen, io veel als gy t maar
Ik2w!lb?eaTseeen eerlyk kaerel dienen; mits ik myn geld kryg.
DERDE TOONEEL.
Coenraad, half gekleed uit de kamer van zyn' Heer komende, lip».
TT Coenraad.
Ha! ziedaar onzen Hospes! goeden morgen. Rondomziende. Maar.... Met wien hoorde ik u fpreeken?
C 3 pips'



36 HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips.
Wel, met myzelven, Monfieur! wat vraagt gy al? dat vind ik wonderlyk raar. Coenraad. Nou, nou, word 'er niet boos om. Wy moetende Coffi hebben, myn Heer wil daadlyk uitrvden Pips. 1 '
in den morgen ? ^° vroeS
_ Coenraad. Ten minde binnen 't uur. Lustig, lustig, rep u wat' gy moet ons de Coffi aanitonds bezorgen. Pips.
Wel he! zo haastig niet! de Coffi zal wel komen. Coenraad.
Tc bent
waarlyk een welleevende kwant Pips.
, , , . Ten minde zo wel-
leevend als jy.
Verdaa je dat ?
Coenraad.
hoe? lk "iet Wd hooren» Heer Hospes!
P1 p s, febreeuwende. Ik zeg dat ik my Ten minde zo welleevend hou als jy bent.
coen raad.
Wat?
Pips.
„ i > . Och!...
ial dat vraagen dan nog langer duuren ? Hy roept aan zyn oor. Ik zeg u dat ik welleevend ben.
Coenraad, glimlagchende.
De Hemel behoê my.
Pips.



B L Y S P & I» 3? Pips.
Hoor
eens; wanneer uw Heer ryden wil, zou hy wel een koets van my kunnen huuren.
Coenraad. Goed. Dan behoef ik 'er geen te heitellen.
Maar, zeg:
wie is uw Heer ?
Coenraad.
Een Vreemdeling.
Pips. ,.
Gantsch bloed!
Alweer gekfeheeren. Ik wil weeten hoe zyn naam
is.
Coenraad.
Waarom ?
Pips.
Waarom?... omdat ik 't weeten moet. Omdat men veeltyds niet weet of men zyne gasten te veel ofte weinig eer betoont.
COENRA a d.
Nou, voor eene tc overvloedige eerbetooning Behoeven wy niet bang te weezen.
Hy wil heengaan , maar komt nog eens weder
6 Ik kom nog eens weer.
Kunt gy my ook beduiden waar de wooning Van den Graaf van Werlingen is ?
Pips
De Graaf van Werlingen?
wat zou die?...
Coenraad.
Dat is eene andere zaak. Ik vraag u waar hy woont.
C 3 PïPS'



33 HET VERKEERD VERIR OUWEN, Pips.
Wd hei! fchreeuw 7.0 niet.
p£[swoont 61 ver vap hier: op dc St' Pieters-
Coenraad. geraakNU "0°P * dat * eiudc'yk eens tc recht Pips.
HZfrby S?5™ UW Heer ^ dien Graaf Iets ^ doen
nee t, ot hem een verzoek vóór te leggen, Dan katl lk hem v00r w en de
zaam weezen. T
Coenraad.
Hoe zo?
Pips.
een woordje te zeggen. ^ ^ ^ °°k
Waarlyk? g^enra ad, lagcbende.
Pips, </W/iftg. Ja, Monfieur! ja! gy behoeft uw' neus daar niet voor op te trekken, als je reeds doet.
L» d?.u w«ten2ult: myn Broeder is kapper
van aen Graaf.
COENR aad.
recht goed Wd ^ drommel 5 dat komt ons
Kappers en kamerdienaars zyn veeltyds geheime raaden
van nunne heeren. Nu; wy 2uiiet, niet verzuimen ons in de proteaie van
mynrieer den Frifeur te recommandeeren. Maak maar dat de Coffi komt.
By gaat in de kamer van zyn' Heer,
VIER-



B L T S P E L. 30 VIERDE TOONEEL.
ttr Pips, alleen.
Wat of hy by den Graaf te doen heeft? Dat zou fchoon zyn! die twee Graaven goede vrienden waren" van Werlingen aan deezen een v.fite deed, En zyne Dochter hier aantrof. Ik moet den Baron daarvan kennis geeven.
VYFDE TOONEEL. Charlotte, Pips. Charlotte.
Goeden morgen, mynheer Pips! is onze Thee haast Bere^s
Geduld, Meisje! geduld. Waar blyft toch de Baron?
Charlotte. .
Die is
met Mevrouw in gefprek. Gy moet hen vooral niet ftooren. . Stond gy hier naar hem te wachten?
1 1 f s.
Och,neen. Ik wilde
alléén maar van hem hooren
Is uw Mevrouw weêr beter ?
Charlotte.
ö Ja,de hemel zy gedankt.
Pips. _.
Die
fnoode, die ongetrouwe Man! wat heeft ze om hem
Geto/me- fndieTmyn hart niet nogeen weinigje door
barmhartigheid wierd aangedaan, Dan had gy deezen nacht reeds beiden op ftraat moeten
leSSen- c 4 Maar,...



4o HET VERKEERD VERTROUWEN, Maar.... het oude fpreekwoord was: ondankbaarheid is t loon van de waereld. Wat zal ik zeggen ? Chari.o t te. Waarlyk mynheer Pips! zo gy niet dol zyt, dan zyt ge
zeKertyk weer beltoven van den wyn. Zulk een olipodrigo van woorden kan onmooelvk de taal van een verilandig mensch zyn.
Pips.
Nou, nou, laat het je maar gezeid weezen. Die olipodrigo is vernuftiger dan jy kunt verzinnen
En, (om 't u maar in korte woorden te z; geen-} Me-cif. zo moet je me niet beginnen. ö J iWC,sJe»
Dat verzoek ik vriendelyk. Verflaa je me wel? Charlotte.
heb uwe meening volkomen gevat. u Ja. ik
Pips.
Je moet niet denken dat jy de wysheid alléén in pagt nebt. Begryp je dat ? K 6
Kort en goed; ik moet myn geld hebben.
Charlotte, lagebende.
Pips. Wat zegje?
'er niet meó te lagchen. Ik heb het geld JtiTen baron nog niet gekregen.
Charlotte. Heeft hy u niet betaald ?
Pips.
Dat hoor je wel. Charlotte,
Hy beloofde 't echter wel ter degen Ik ftaa verftomd' Pips.
Wel nou! hy kan 't wel beloofd hebben: hy kan ook nog wel van zins zyn te betaalen; maar heeft het evenwel tot nog toe niet gedaan.
Lus-



B L Y S P E L. 41
Lust'g lustig, lagch nou!
Charlotte, ernjtig.
Mynheer Hospes! hoeveel
bedraagt uw rekening ?
Pips.
Dat gaat u niet aan. Charlotte. Gv zvt de lompite vlegel van den geheclen aardbodem. ' 1 Pips.
Wat?
Charlotte.
Ik
vraag hoe hoog uwe rekening is: ik zal u geld geeven.
Pips. Hoe!... jv my betaalen? Charlotte. Ta, ik. Nu ichielyk! J ' Pips.
Jy my betaalen? jy? Charlotte.
Ja, ja, ja.
Pips.
Goed,
goed. Ik wil wel eens zien waar of je dat vandaan zult haaien. Jy wilt my betaalen?
By haalt lagebende de rekening uit zyn' zak.
Ziedaar. De rekening bedraagt, voor twee maanden huur, eeten, Coffi, Thee, et castéra, et essterfl
In het geheel: honderd vyfënnegentig ryksdaalers, tien groschen en één penning.
Charlotte.
Honderd vyfënnegentig ryksdaalers ? „
C 5 Pips.



42 HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips. Wel ja. Charlotte.
Zekerlyk is daar de wyn voor de postillons mede ond-r begrepen?
vit Pips.
VV at wyn ?
Charlotte. Dien zy hadden kunnen drinken. Pips.
• U(k „ , Meisje .'Meisje!
je hebt zulke kneepen. m
Maak het niet te bont.
Charlotte.
. , Gy behoorde u te fchnamen. Gv
Kent de treurige omüandigbedra van myn* Heer en myne Mevrouw, en durft nog beltaan.... Pips.
Ei! wat raakt my de treurige omfiandigheid van uw Volk ? Ik muet myn geld hebben.
Charlotte.
aanftonds zyn voldaan. '* IS ^ gy Mlt
Zy baalt een' brief, die met zwart lak verzegeld dccb reeds opengebroken is, voor den dag; ontvouwt denzelven en geeft een der papieren, die onder verfcheiden anderen daarin zyn , aan Pips over.
Daat is een Wisfel op uw' buurman Mendel, van Tweehonderd Ryksdaalers; ontfang die en geef my 't overfchot weêr. Gaa; ik kan u niet langer dulden.
* Pips, het endosfement kezende.
Hod „ Voor my aan Juffrouw Frederica Charlotte Keimbach'.... dat is zekerlyk uw naam, Meisje hef! betaal jy uws Volks fchulden
Dan met uw geld?
Char-



B L T S P E L. 43
Charlotte.
Gy krygt het uwe; dat 's genoeg; voor 't overig raakt u niets meer. Gaa , onderteeken de rekening eu geef ze my dan weer. Maar draag zorg dat het myn Mevrouw met komt ter ooren.
Pips.
Nou, dat is kluchtig !
Charlotte,
Kom, kom , pak u weg. Ik wil geen praatjes meer hooren.
Pips, vriendelyk. Zo bezit gy, naar ik merk, vermogen? Maar daar komt
die drommelfche Vent weêr. Ik loop fchielyk heen Om 't geld te ontfangen.... wy fpreeken malkander nader; wy fpreeken malkander nader.
Hy loopt fchielyk weg. Charlotte, hem aan den trap naroepende.
Vergeet onze Thee
nietj
Pips, van heneden. Neen! neen! ZESDE TOONEEL. Coenraad, gekleed, Charlotie.
\HT Coenraad, Charlotte ontmoetende. VV el de drommel! dat is een mooi bakkesje. Goc* den morgen, engeltje lief! mag ik geloof Haan aan myne oogen, ..cv. Dan zyt gy dat beminnelyke Kameniertje van die Ichoone Dame die gisteren avond in deeze kamer zat.
Charlotte. „ , ,
Gy hebt
u niet bedrogen. Om u te dienen. En gy, gy zyt zekerlyk de voortrette-



44 HET VERKEERD VERTROUWEN,
lyke Bediende van dien ouden Heer, die gisteren avond door deeze Kamer pasffferde, naar ik kan vermocn? Coenraad. Tot uwen dienst bereid.
Charlotte.
Als ik 't vraagen mag: wie is
d;e oude Heer ?
Coenraad. , Een Man van groot fatfoen,
Die zich hier incognito ophoud.
Charlotte.
Zyn naam Coenraad.
Zyn naam?.... is een geheim. Maar de lieden die gy bedient.... Charlotte. Zyn hier mede incognito. Coenraad.
Hoe worden die
geheeten ?
Charlotte. Dat is.... een geheim.
Coenraad.
Ei! ei! Dat is zonderling: een natuurlyke echo!.... maar zou ik de reden niet mogen weeten ?....
Charlotte.
Stil! daar komt Mevrouw.
Coenraad.
Nu , buurmeisje lief! tot flusjes! Het is myn tyd ook om te gaan; Ik moet voor .myn' Heer by iemand belet vraagen.
ZE-



B L T S P E L. 45 ZEVENDE TOONEEL. Carolina, Charlotte. Carolina.
Vvharlotte,
•wie is die man die ik daar by u zag ftaan f Charlotte. Een Bediende van onzen nieuwen buurman. Waar is de Baron gebleven ?
Carolina. Hy is 7.0 even de zydeur uitgegaan. Charlotte, ik heb
verfchriklyk tegen hem misdreven. Hy meent het met ons oprecht: hyzclf verloste myn man; hy bewerkte zyn ontllag.
Charlotte. Nu ziet gy't. Maar... wat 's dat? Gy zoud my
waarlyk welhaast verdrietig maaken door uw gedrag. In plaats dat gy vrolyk zoud zyn, nu Mynheer nog leeft, begint gy weêr op nieuw te weenen. Carolina. Ik gevoel maar al te wel de grootheid van 't geluk dat de Hemel my, door Dormins behoudenis, wilde verkenen.
Mtar... het gevecht metFrodenwal...dieverfchnklyi<;e
argwaan van den Baron
Charlotte.
V/el nu? Carolina.
Hy verbeeld zich
voor gewis
Dat Frodenwal de medeminnaar van Dormins byzit en
liet tweegevecht uit minnenyd ontfproten is, Zo zyn vermoeden gegrond waar'?
AGT-



46 HET VERKEERD VERTROUWEN, AGTSTE TOONEEL. Steven brengt de Coffi in de kamer van den £f *** 0lb°™ « gaat, dit verricht beb. bende, weder naar beneden. PIPS brengt de Thee. Carolina, Charlotte.
Pips, zeer vrèemtelyk.
Carolina,
Neemt gyzelf die moeite? Pips.
die moeite word gaarne genomen 6 Mevrouvv> Wanneer men betaald word.
Tegen Cbarlolte.
de Heer Mende, is zo even^f^1?*"5 't uur zal ik 'tgeld bekomen. Y V 8 ^ bmmn
,Tr Carolina.
Welk geld?
Charlotte, getft Pips MB. weilk
gen, t geen door Carolina gemerkt word L daarop vervolgt; wra, aie
Zeg> Pips! wat is dat voor geld?
Charlotte wenkt voort. Pips.
Char.



DL T S P E L. 47 Charlotte.
Ja, dat kan ik ook. Jou rechte papegaai! ^
Niet te fchelden, Juffertje! of ik ontdek aanftonds de geheele historie, die jy wilt verzaaken.
C harlotte.
Hoe langer hoe mooijer.
Pips, ter zyde.
„ Ei, wat bruid my de Meid! Ik kryg myn geld. Zy mag het daarna met haare Madam goedmaaken.
Carolina. Ik bid u, Monfieur Pips! ontdek my toch.... Pips.
Wat valt
'er veel te ontdekken ? dat Meisje heeft my een' wisfelbrief gegeven; de wisfelbrief is goed, En ik, ik kryg myn geld.
Carolina. Welk geld? Pips.
Welk een vraag!...
het geld dat ik van u hebben meet.
Carolina. Myne fchulden? Mynheer de Baron heeft immers beloofd u te zullen betaalen ?
Pips.
Ja, ja, dat kan wel weezen, Mevrouw! Het fpreekwoord zeid : wie 't eerst komt zal 't eerst maaien.
Mynheer de Baron heeft het beloofd, maar dit lieve Meisje heeft het gedaan.
Haar wisfelbrief is zo goed als geld.
Ca rol i n a.
Charlotte! gy weet
immers wat ik n deed verftnan? Hospes ! ik blyf uwe fchuldenaresfe ; geef haar dien wisfelbrief te tug. Pips.



4S HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips.
tw ».i -r, , , Te/U§? daarvan moetje iwyan,
"üiS^^
"maïta.1"' W°'"k * d0Eni B' rao°S'l'«fi>"ienüitTer 23^.
verder gaat^ £0Ch h°°ren h°C 'f met die h!stor,'e
HlMdma,gf ah'6fJy ^rekt, maar blyft achter op het Tooneel fiaan en hoort bet volgende gefprek, zonder dat zy 'f werfon. ... Carolina. Verlaat my Charlotte! ik zal wel middel vinden u dat geld weer te geeven. Ik bid u dat ge my verlaat. Charlotte.
nWeer,aatCn? faa[ gy "iy ^stèren benoemde om de plaats van moeder by uwe Francisca te bekleeden ?
„. , , ., Carolina.
Uat deed ik;.... maar
Charlotte.
ZLu ' %engC: ik heb u ™mers "ceds iets
K ■ van eene e van niy d:e onlangs is üver-
DfverTLtd> Univerfeele erfScnaam bY testament heeft Zie hier den brief dien 'k gisteren omring.
Carolina.
tl „ . , Ik geloof u wel.
waard' ° ' geluk: gy 2y£ het dubbel
„ , . , ' Charlotte.
pÏh klk.l\Nu ben »'k een Meisje dat een fommetje ge d bez,t; dat gaarne haar klein Capitaaltje op woeker ■ zou willen geeven, f
En



B L Y S P E L. 4Q
En geen honger intrest daarvoor weet te bekomen dan by u. Geloof me vry.
Carolina , emftig.
Gy zyt een kind; gy weet niet wat ge daar hebt bedreven.
Weemoedig.
Gaa heen, Lotje! gaa heen.... breng my niet op 't uiterft'.
Charlotte. Maar, myn lieve Mevrouw! hoe menigmaal hebt gy my gezeid Dat gy myn geluk zoud bevorderen indien gy gelukkig waart. En ik.... Waare ik geen ondankbaare meid, Wanneer ik, daar ik nu gelukkig ben, uwe ongelukken
niet zou zoeken te verzachten ? Vind gy niet dat ik gelyk heb?
Carolina.
Charlotte!
Zy ziet haar een oogenblik met ontroering aan en vliegt haar vervolgens in de armen.
Vriendin! beste,
tedere Vriendin! Hoe ondankbaar zoude ik zyn zo ik uwe goedhartigheid wilde verachten ? Myn edelmoedig Lotje, omhels my! maar... niets meer; niets meer.... Pips, geheel ontroerd tenvoorfcbyn komends.
Och! Och! myn bloed verftyft door al myn leên.
Tegen Charlotte. Gy zyt toch een allerliefst meisje! ja; een aller-allerliefst meisje!
C h a rlotte.
Hoe, Hospes !gy vermeet u ons te beluisteren? Pips.
Neen, 6 neen! D Ik



50 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Ik kom zo even eerst hier, en heb maar een weinigie vernomen....
Charlotte.
Pips! Pips .'
Pips.
_ _ Nou, nou, wees maar wel te vreden. Het is immers alles weêr te recht gekomen. Mynheer van Dormin mag waarachtig wel van geluk
heeftken' ^ hy 'n Zyn' d'enSt ZUlk e£n ryk juffert-ie Charlotte. Monfieur Hospes! gy zyt betaald; nu verzoek ik dat
gy ons onze vryheid geeft. ~ . Pips. Och ja, myn Poppetje! wees maar niet boos. Ik wil u gaarne in alles van dienst weezen; daaraan zal niets ontbreeken.... Maar by gelegenheid zoude ik gaarne een paar woordjes in vertrouwen, met u willen fpreeken. ' Charlotte. Ja, ja. Maak maar dat gy weg komt.
Pips.
, ., , Ik zal, zogaauw
als ik kan. °
Eerst moet ik maar eens hooren of die vreemde Heer ook nog iets te belasten heeft.
Hy gaat in de kamer van den Graaf.
NEGENDE TOONEEL.
Hendrik, gevolgd van Dormin, Carolina, Charlotte.
Hendrik.
t^indelyk hebben wy
hem gevonden.
Ca-



B L Y S P E L. 5t Carolina, van den ftod opvliegende, waarop zy eeduurende bet laatjle gefprek tusfcben Pips en Charlotte was gaan zitten om thee te drinken. Waar is hy?.... Waar.... Hendrik.
Hier is de Man. Dormin komt peinzende boven. Carolina, hem om den bals vliegende. Ach! Dormin!
Dormin, emftig. Waarde Caroline!.... ik heb u veel
onrust veroorzaakt.
Carolina. Dat is voorby ; ik zie u weder. Dormin. _ Dat
's waar. Maar te gelyk zyn met my uwe rampen
u wedergegeven.
Carolina. 6 Neen! In uw' arm ben ik de gelukkigfte vrouw die 'er op de waereld kan leeven.
Dormin.
Het ongeluk en ik zyn onfcheidbaar; het volgt my op de hielen als een fchaduw. Gy zoud gelukkig weezen buiten my.
Carolina.
Buiten u? Neen, Dormin, nooit.
Dormin. .
Pynig my niet door uwe traanen. De tyd zal haast komen dat wy Voor altoos zullen moeten fcheidcn. Gy moet u bytyds daaraan leeren gewennen.
Carolina. , Scheiden?.... wy fcheiden? ach! ongelukkige! zoud gy....?
D * DoR'



52 HET VERKEERD VERTROUWEN, Dormin.
Uw Vader zal u alles vergeeven; u weder voor zyne Dochter erkennen; Maar ik elendige, ik ftaa aan den rand eens afgronds die my verzwelgen zal....
Hy ziet baar fterk in 't gezicht.
Ook u.... ook u; ten zy gy
my verlaat.
Carolina. Ik u verlaaten, Dormin ? en gy.... gyzeif... Dormin, ongeduldig.
Wat kunt
gy van my verwachten ? Alle hoop is vergeefs die wy vé'sten op een' gelukkiger ftaat. Zoudgy dwaas genoeg zyn met my te bedelen? Zoud gy van de barmhartigheid vananderenafwillen hangen ? Maar neen: gy zoud u deerlyk misleiden zo ge u ver-
beeldde barmhartigheid te zullen erlangen. Gy, uw man, ons kind.... wy allen zouden in het midden van meêdoogenlooze monfters, die in overvloed leeven, vergaan.
Carolina. Neen, Dormin, wy zyn zo ongelukkig niet als gy denkt: wy hebben nog vrienden.
Dormin.
Vrienden ?... bedriegers meent gy, die ons zoeken te verraên.
Carolina. o Neen: het is geheel anders. Dit edelmoedig meisje... de Baron...
Dormin. De Baron? Is hy uw vriend, of zou hy de myne weezen ?
T1 . Carolina. liy is onzer beider vriend.
Dor-



S L ar S P E L. 53 Dormin.
By gevolg geen huigchelaar? Die verraader mag voor myne gramfchap vreezen. Carolina. Verraader ?... hoe komt gy aan dien argwaan? Dormin.
Doordien
ik 't zekerlyk geloof.
Carolina.
Gy zyt mooglyk door eenig verwyt, dat hy u gedaan heefr, in dit kwaad vermoeden
Gf'moe^hem zulks vergeeven. Hy is een geftrenge vriend,
TIENDE TOONEEL.
Dormin, Carolina, Charlotte, Pips, Hendrik.
Pips, komende uit de kamer van den Graaf.
uw dienaar, Mynheer! veel geluk! Dat hebt gy niet te bestig gemaakt.
D ormin.
Wat?
Pips.
Wel he! die vechtparty met Frodenwal. Gy moogt van geluk fpreeken dat ge 'er zo wel zyt afgekomen. Gv had waarachtig daar eene zwaare verantwoording van kunnen hebben, zo de Baron de moeite om u te bevryden niet op zich had genomen.
Dormin.
Tegen Carolina. Zo heeft de Baron van Thoreck?.... my dan vrygemaakt ?
Pips.
Wist gy dat niet?
d 3 Hy



H HET VERKEERD VERTROUWEN
Charlotte.
water bove" " ^ Gy ^ een ^ QKt koud
Slüctomedeur'op'tnachtflot, en lag u te bed Pips.
Meisje j Meisje! „ Dormin.
Monfieur Pips.' ?o als ik hoor
^ Dormin. Gy zyt een vlegel!
Pips.
Wie?
Dormin.
leeren zal hoe hfZ™™?™** ^ *■ * «* tr„oS . 3 Pips, beevende.
H£cï^;Ve beh1a»dele»? Hoor eens, myn
bang ben 6 Neir,n! gy ™£t °iet
^^ï^ïïrï —Vrouwen meen. ' U lk dat u wel aride" toonen, zo 'k
Dor-



, B L T S P E L. 55 Dormin.
Wien, fchurk? my?
' Carolina.
Bedaar, Dormin!
Pips. , „
Is bet geoorlootd
my op zulk eene wyze te beloonen? Mv die 't zo eerlyk met u gemeend heb ; die u altoos
20 veele weldaaden heb willen betoonen ? Ik heb 't wel gezeid: ondankbaarheid is 't loon de
waereld. Wy Veeken elkander nader. Heel goed!
heel goed • D Q R M x N ^ bm dreigende.
Wat zegt ge, Bloodaart ?
Pips , Dormin ontweiende.
Wat wil je hebben? wat wil
je hebben ?
ELFDE TOONEEL. Dormin, Carolina, Charlotte, Pips, Ernst, Hendrik. Pips, vlucht naar, de deur en loop Ernst tegen 't lyf.
Holla hei! wie is dat, die my daar zo
Hf!V°zycSgyTMonfieur Ernst? Wat is 'er van uw
begeeren ? _ ° Ernst. Ik kom hooren of hier gisteren avond geen Heer van Londen is komen l°geeren?^
ja, ja; die is hier. Wie zond'u? Waar komt gy vandaan ? „
Ernst.
Ik kom van den Graaf van Werlingen.
D 4 u



56 HET VERKEERD VERTROUWEN, Dormin, ter zyde tegen Carolina. Van Werlingen! Carolina, geheel verfcbrikt.
Myn Vader! Pips, tegen Ernst.
. Dan woont gy voortaan Niet meer by uw' ouden Heer?
Ernst.
c j Neen, voor
vyf maanden ben ilc reeds in dienst van den Graaf myn tegeuwoordigen Heer, getreeden. Wilt gy hem aandienen ?
Pips.
Aandienen? Is hy dan hier? Ernst.
Hy wacht in zyne koets beneden.
Pips,
Op 't oogenblik.
Hy gaat in de kamer van den Graaf.
TWAALFDE TOONEEL.
Dormin, Carolina, Charlotte, Hend rik, Ernst.
Carolina.
J-Vom, Dormin! gaan we, eer hv ons hier ontmoet. 1
Dormin.
Hv h«A ,• u u De gehede hel is teSen ons °P debeen: Hy heeft Zich bezworen om ons te vervolgen
Dormin, Carolina, Charlotte en Hendrik vluchten fcbielyk in hunne kamer.
Ernst,



E L T S P E L. 57
Ernst, hen naziende.
Waar drommel loopen die zo fchieljk heen ? ..... ,, 't Is waarachtig alsof ze een kwaaje confientie hebben.
DERTIENDE TOONEEL.
Ernst Pips, «ft de kamer van den Graaf te rug komende.
Ernst.
W at zyn
dat voor Lieden ?Zy liepen alsof ze hcintje pik hadden vernomen.
Pips.
Och, dat is lomp volk. Zy logeeren by my ; maar de moolen loopt zo wat door den vang.
Ernst.
Zo is 't my ook
voorgekomen. ■ „T , . .
Ze maakten zulke raare grimmasfen. Wel nu, zal de Graaf gehoor krygen?
Pips. ^
Het zal dien Heer aangenaam weezen. ^
VEERTIENDE TOONEEL. Pips, alleen.
Of ze de oogen ook opfpalkten? ik moet recht lagchen. Ha! ha!ha! Wacht maar, wacht maar, Nachtlooper! gy zult my
dien hoon niet vergeefs hebben toegemeeten. Ten gevalle van den Baron heb * gezwegen. Maar ik zal voortaan geen Pips meer heeten, D s



58 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Zo onze jonge Heer in 't kort niet weêr in de gevang-n.s z.tten, of, uit disperatie, zich ophangen zal. S
by geval lagCh£n' ^ Zy" Sch°°nv*l« hier
Ontmoette. Maar hy zal 'er wel zorg voor draagen. VYFTIENDE TOONEEL.
De Ghaaf van Wkrlingen, Pips Ernst. '
van Werlingen.
n
Pips! waar logeert die VreemdelingV^Moi^m Pips.
„ v Uwe Excellentie
gelieve my maar te volgen.
Hy brengt den Graaf in de kamer van Olborn; Ernst nd tS TUg ver'üol&t teèen
Is de koetfier weg ? Ernst.
wacht. Hier lang te blyven fchynt de Gra&ttó zyn genegen. ._• Pips. Wel nou,kom ondertusfchen beneden; wy zullen t'faaïnen eens lekkertjes ontbyten.
Ernst.
Daar heb ik niets tegen.
Einde des tweeden Bedryfs.
DER.



B L T S P E L. 59 DERDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. van Werlingen, van Olborn.
•g-x Olborn,» Werlingen uitgeleidende.
jL/orst ik nu met u gaan....
Werlingen.
Nog een paar uurtjes geduld. Olborn.
Ik moet
te vreden zyn. Maar....
Werlingen. D'e lieve Zoen! die lieve Zoon! uw hart klopt van
^icht wegeL hem gekregen? Heeft hy u
gefchreven? 0lB0RB. 6 Neen. Hv was op reis gegaan toen ik in ongenade
• i II- mne« mv op de vlucht begceven , Zonder dat v«Tz'yn'verblyfplaats iets,hoe min ook,
ZoTrder'r ik in ftaat was hem te melden waar ik my bevond.
Werlingen.
Zo dra gyïuwe^eï'herfteld zyt; uw' rang en naam
weder hebt aangenomen, Zal hy wel komen opdaagen.
Olborn, zuchtende.
Zo hy nog leeft! Werlingen.
Ei ! waartoe
dient toch dat ydel fchroomen? ^



6o HET VERKEERD VERTROUWEN,
Wie zou hem omgebragt hebben? Myn lieve Graaf' ik heb reden tot zuchten; ik..,.
Olborn.
,, , , Hoe.' gy ? waarover,
Mynheer? '
Werlingen.
Gy hebt nog hoop uw' Zoon wéér te vinden. Maar ik. ..vergeef 't my; myn hart breekt als ik 'er om «enk.... ik had eene éénige Dochter.
Olborn.
, . ,' . Uw Dochter ?...
hoe! leeft zy met meer?
Werlingen.
Mooglyk zou 't beter zyn zo zy geftorven ware. Het
ts nu byna zes jaaren geleden Dat een vervloekte veinsaart zich in mvn huis drong en
myne Dochter wist te overreedcn Om met hem door te gaan. Ik heb haar fints dien tyd
u;ct weder gezien. In plaats van vergifnis te vraagen, hebben die ondank-
baaien my gehoond, getrotfeerd, bcfchimpt
Olborn. Is 't mooglyk!
WliRLIN GEN.
„ , , My, die gaarne, indien
Z.y weder waren gekomen, myn bloed voor hen ten
beste had gegeeven. Die booswicht heeft haar geheel ontaart. Gy zoud ver-
itommen, zo gy de brieven zaagt die hy my heeft
gefchreven. Doch hy zal nu welhaast zyn loon krygen.
Olborn.
„ ... Weet gy dan
op welk eene plaats hy zich bevind ?
Werlingen. Eindlyk heb ik 't ontdekt: gisteren vernam ik dat hy zich eenige weeken met myn kind
In



B L Y S P E L. 61
In deeze flad denkt op te houden. Ik heb reeds appteheniïe op zyn pertbon.
Hy ziet op zyn Horologie.
Maar, 't word laat op den mor-
Enwypraaten al voort. Adieu, Graaf! ik moet uwe waken voor den eeten nog bezorgen.
TWEEDE TOONEEL.
De Baron, van Werlingen, van Olborn.
De Baron, verlegen wordende, wil te rug treeden.
TT Werlingen
Ha! daar is myn lieve Neefje. Tree nader! Kom
VFy ' ' Tegen Olborn. ;
Mynheer! hier ziet gy den Baron van Thoreck, myn
Neef dien ik van harte bemin ; Dien ik, in de plaats van myne ondankbaare Dochter,
voor myn' Zoon en erfgenaam zal verklaaren. Baron, op een' vleyenden toon.
Goedgunflige Neef!
6 ö Olborn. „...,., f
Baton! die goedgunflghe-.d belooft u uroote voordeden;ik wenschte u geluk, zo ze met op 't ongeluk van zyne Dochter gegrond waren. r Baron. Mvnheer' ik voel dat heimelyk verwyt. Züb,glurende dat by fpreekt telkens mar ™n Werlingen wendende^ ^ ^
myn leven zo ik daarmede myn' weldoener zyn eenige Dochter kan Wedergeevsn. Wer-



62 HET VERKEERD VERTROUWEN, Werlingen.
Maar Neefje lief! Wat doet gy hier? Baron.
_ Ik ? ik zoek een'
myner vrienden die h:er logeeren moet.
Werlingen. Nietophonden. Wel nn, ik zal u dan
Tegen Olborn. Vaar wel, Graaf! ik ben op zyn hoogst' m twee uuren weêr by u.
Olborn. Met verlangen zal ik u verbeiden.
Is 't my geoorloofd, Mynheer! u tot aan de koets te
geleiden?
Werlingen.
Zeer gaarne lieve Neef! gy doet my zelfs dienst: die
mensch " 2° &jl e" Z° donker' dat een
Daar ligt den hals zou kunnen breeken.
Olborn.
maar..... Het is ^ leedi
Werlingen. Geduld, myn Vriend! morgen krygt ge een Logement naar uw' wensch.
VT . Tegen den Baron.
Zï» c ifbt gy T1 Sezor8d voor 't logement van myn Schoonzoon?
Baron.
ge]eden óJa' het 2al g^n uur zyn
Werlingen. Heel goed. Vooral op water en brood. Adieu, Graaf! nu, zonder omltandigheden.
, O*



B L T S P E L. 63 Olborn.
Indien 't u zo behaagt.
üv neemt affibeid en gaat tn zyne kamer. Werlingen. Kom, Neefje!
DERDE TOONEEL.
Charlotte, uit baare kamer komende en rondom ziende.
Eindlyk zyn ze
6 tHePTwdk een' doodclyken angst heb ik daar
uitgedaan! .
Zy luistert aan de trapdeur. Zou de Baron niet weêr komen? Ik zou, om hem te
fpreeken , wel een lief ding willen geeven. Wie of toch die Vreemdeling is? Wat of de Graat met
hem te doen heeft? Daar is binnen een leven , Waardoor een' mensch hooren en zien vergaat. IK neo
weinig of niets van hun gefprek gehoord. De Graaf was uitermaate vriendelyk tegen den baron.
Zou hy met deezen ook wel eerlyk handelen? een
Maïezach°ïrH;* komt. Nu dien ik al myn verftand in 't werk te Hellen, en op 't feherpfte te (typen. VIERDE TOONEEL. De Baron, Charlotte. Baron.
VTy zyt verfchrikt ? nietwaar, Lotje!
Charlotte.
Wel ter deeg,
Mynheer! dat kunt ge ook heel ligt begrypen. ^ ^



64 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
Ik vreesde dat iemand van u voor A-n a»„
men; dan was alles verbruid geweest" g 8t k°' Charlotte. daarvoor droegen wy wel zorg.
Baron.
ment voor u zoeken. * Ce" ander IoSe-
Charlotte.
«■ hfaio bevrce^00''' "' ''"^ 'och' f»
DGrS,a" a°S" ïu"cn "erteu- W»< «I *
«ch, ja&sJ^*5 *■ "* tt
tSaSJr" Mm 'b""!'' *heb «•
Charlotte.
Ja, zyn gedrag ergert my ook. Gy gelooft niet wrifc een leven hy daar binnen maakt. Y g? ' Wdk
XJie arme Vrouw!
Baron. Hoe zo ? Charlotte.
aan 't woeden geraakt. Nü " hy' uit miuncM,
tt Baron. tlit minnenyd? Op wien ?
Charlotte, meesmuilende.
Wat gy niet al moogt vraagen. xxr r 5 Baron. &
Wel nu?
Ba-



& L T S P B Li <?f Baron.
Ik ?
C harlotte.
Ja, gy- Maar om al de waereld , verklap my tocfe niet!
Baron.
Wat denkt ge ?
Charlotte. Ik geloof gewis Dat de Heer van Dormin, in zyn' opgevaften argwaan, zo geheel niet bedroogen is.
Baron.
Word gy raazend?
Charlotte. Nu,nu ,word niet moeilyk. Omtrent u zou myn verbeelding my kunnen vervoeren. Maar wat Mevrouw betreft,ik weet dat liefde en deugd haar hart beftryden, en hevig ontroeren.
Baron.
Chatlotte fchynt tegenwoordig zeer opgeruimd te weezen om te fchertfen.
Charlotte.
En Mynheer de Baron, naar allen
Zeïgedisponeerd tot veinzen, of aan eene verregaande onzekerheid overgegeeven te zyn.
Denkt gy , Mynheer! dat een tedere Vrouw de armoë , den haat eens Vaders, de tiranny en trouwloosheid eens Mans, altoos ouverfchillig kan verdraagen?
Wv begaan fomtyds wel eene dwaasheid ; maar t berouw vind t'avond of morgen plaats: dan herinneren wy ons die gelukkige dagen
Die wy aan een' ondankbaar' Echtgenoot opofferden. Wy worden ongeduldig; de wroeging knaagt ons, eindlyk gaan wy over tot de wraak. Niets ontbreekt 'er meer dan een Wreekec, die moeds E os*



6ó HET VERKEERD VERTROUWEN, genoeg bezit. om ons te helpen in onze wanhoopig
Baron, verwonderd. Spreekt gy de waarheid?
Charlotte, de oogen neêrflaande en lagchsnde. Zekerlyk. Baron, verheugd.
Charlotte! is 't mo-
gelyk ?....
Dit zeggende ziet by Charlotte fterk in 't gezicht, befpeurt haare verbaasdheid ondanks de poovin? die zy aanwend om dezelve te verbergen, enneemt ftraks een' onverfcbilligen toon aan.
Wie zou die perfoon wel zyn dien zy tot haar' Wreeker heeft uitgeleezen ? Charlotte, met een gemaakte vrymoedigheid Daar moogt gy nu naar raaden. Ondertusfchen denk ik dat de uitlegging van dat raadzel zo heel zwaar niet zal weezen.
Hier gaan daaglyks twee Mansperfoonen by ons in en uit: de eene is onze welleevende Waard:
En de andere.... Zy ziet hem lagchende aan en maakt een beleefde neiging.
Mynheer de Baron. Nu verzoek ik dat gyzelf het raadzel verklaart.
Baron, zeer ernlïig. Charlotte! ik begryp die taal niet. Ik ben een vriend
van de Vrouw, maar daarbeneven Ook van den man, zo hy zich myne vriendfchap waar-
dig maaken en deugdzaam wil leeven. Gaa; hoor of ik hem kan fpreeken.
Charlotte.
Als 't u belieft. Zy ziet hem bedenkelyk aan en vertrekt.
VYF-



S L T S P E L. «7
VYFDE TOONEEL.
De Baron, alken. Q
Olimme
feeks 1 wat was het goed dat ik u ontdekte.
Na een weinig peinzens.
Maar zo zy
misfchien waarheid fprak! Wat dan ? DaT zy zo. Wy zullen 't onderinsfchen op geen misfchien laaten aankomen. Myn plan Krygt welhaast zyn beflag. Het bevel ter gevangenneeming is reeds gegeeven, hevordeEn de brief, die verder myne zegepraal moet bevorderen, met alle omzichtigheid gefchreven. Men moet zulke zwakke hersfenen geen' tyd geeven tot nSen: fchielyk en met een goed overleg moet alles worden gedaan. Daar is hy. Nu een ander gelaat....
ZESDE TOONEEL. Dormin, De Baron. Dormin, gramftoorig.
Wat begeert ge?
Baron. ...
Zo driftig
niet Dormin! Ik ben uw Vriend en wil die blyven. ' Dormin.
IK
twyfel 'er zeer aan.
Baron.
Wantrouwend Man! kan u eene waarheid mishaagen ?.... Dormin.
Geen waarheden; wel beledigingen. fi ^



<58 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
, ,, Ik moet my van u
beklaagen.
Dormin! hoor naar een' Vriend die u teder en meer dan zichzelven bemint.
Dormin.
My ?... beef vry!
Baron.
<nr u. 11 H°e!.... maar zeg wat gy wilt. Wacht alles van myne vnendfchap: ik ben gezind Alles te verdraagen.
Dormin. Ik niets van u. Baron.
, . . Ondanks uzelv', en uwe
verharde zinnen,
Wil ik u dienen.
Dormin.
Wie? My, of myne Vrouw? Baron, op een' verdrietigen toon.
. . Daar is niets
met u te beginnen.
Gy zyt onverdraaglyk. Wat wilt gy zeggen met die ichampere reen!
Dormin. Gy kent zekerlyk Frodenwal ?
Baron, verlegen, doch zich aanfionds voeder herjlellende.
. . Frodenwal ?... o, ja! die
ltaat by my bekend voor een' Nietswaardigen; die zich op lasteren fchynt toe te leggen • Uie my duizend onwaarheden van u verhaald heeft: ' Dormin.
„„ , , En my
zo veele waarheden van u heeft weeten te zeggen. Baron.
zyt te goed van vertrouwen, Dormin. Ongeluk-
ki-



B L T S P E L. 69
kige! die aan ieder bchalven aan de vriendfchap, Docf'c^yM. Ik kan, ik zal my wreeken. Niet aan
na, van fchaamte, bloozen voor myne oogen. Dit zy myne wraak. Vaar wel!
Hy gedraagt zicö aW <by w/de vertrekken. Dormin, iem tegenhoudende.
Hou ftand!... neen, Baron! zo moet het niet zyn. Hier, hier is de plaats. Verdedig u!
Baron. _
Dit gaattever,Dormm!
Dormin.
Gy moet my antwoorden.
Baron.
Waarop zoude ik u antwoord
Ze^mTten minnen vooraf wat ik tegen u heb misdreven.
0 Dormin. Wel nu; ik zal kort zyn: Frodenwal kwam deezen
morgen by my in de gevangenis en heeft my gemeld DaTÏdoo/hem misleid wierd; maar door uwe op-
rokkening; dat gy myne Vrouw betruit, en myn
ondergang hebt vastgefteld. , De tussenkomst van andere gevangenen verhinderde
hem voort te vaaren. Ik moet u beklaagen; Bc heb medelyden met u, (dus befloot hy,) en vlieg
om voor uwe bevryding zorg te draagen.
Nu weet ik genoeg. Di'e toSwicht« Hy teftante alleen door zyne bedriegeryen in de alleiuiterlte armoede geftort; ^ ^ ^



70 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Hy wil zelfs dat uwe rust, myne vriendfchap, de laatfte
fteun u nog overig, u mede ontnomen word'. Die onwaardige! mooglyk heeft hyzelf onbetaamelyke
aauflagen op uwe Vrouw voorgenomen. Maar, ik moet my verdedigen. Weet dan dat gy
door my- allée'u uwe vryheid hebt weêr bekomen. Dormin.
Door u?
Baron.
't Bewys valt niet zwaar. Gyzelf kunt by den
Rechter zulks onderdaan. Wat voorts uw' argwaan betreft.... ik betuig u dat ik
me inwendig door fmart voel aangedaan Om de laage gedachten, die gy van my hebt kunnen
voeden.
"Nog meer moet ik my verwonderen over uw gering
inzicht, by al uw kwaad vermoeden. Genomen uw argwaan waar' gegrond; had ik dan geen
nader weg om myn oogmerk te bereiken, dan dien
gy ziet dat ik gaa ? Gy weet dat uw lot in myne hand ftaat. Zoude ik u
niet maar aan den Graaf behoeven te ontdekken? Dormin.
Ongetwyfeld; 6 ja!
Baron.
Zou men u niet terftond van uwe Vrouw verwyderen ? Kunt gy wel aan de gevolgen denken zonder beeven? Dormin.
Gy hebt gelyk. Die lasteraar! vergeef my !.,.
Baron.
j . ,„ Zofpreekt
de waare vriendfchap. Nu zal ik u ook bewys van de myne geeven.
Door myne aangewende moeite is de Graaf van Werlingen eindelyk op eenen goeden weg geleid.
ik heb zo even nog , met nadruk, alles by hem wederiegd wat men tot uw nadeel had verfpreid.
Hf



B L T S P E L. 71
Hy fcbcen naar my te luisteren. Nu moeten wy wat ' nader zien te komen. ,".«_« Ik moet vooral u in eenerykelyker omftandigheid (lellen.
Des heb ik myn toevlucht genomen (Gy weet myn vermogen is te gering,) tot den Heer
van Gardt, en de baan voor u aldaar ook klaar
HfzTuonderfteunen ; zich met my veréénen, opdat
gy met uwen Schoonvader in vriendfchap geraakt. Hy wenscht u te zien.
Geduurende het laatfte gedeelte van dit gefprek eeraakt Dormin in diep gepeins; de Baron zwygt een oogenblik en ziet hem aan, docb vervolgt aanftonds weder:
lk heb moeten belooven dat ge u nog deezen voormiddag aan hem zult vertoonen. Het ftaat nu aan u my te volgen.
Dormin.
Ben ik dan geboren om myne otrechtfte Vrienden te hoonen! » Baron.
Stel u eerust. Oprechte vrienden zyn verpligt zwakken 'hunne fouten te vergeeven. Kom! verzuimen wy geen' tyd.
ZEVENDE TOONEEL. Dormin, de Baron, Pips. Baron.
Zsn gy daar, Pips? Ik hoor met leedweezen dat ge in' t bejegenen myner vrienden zeer onbefcheiden zyt.
Mooglyk om uwe geringe fchuldvordering. Ik heb «nmeïgezegd, en zeg't nog, dat ik voor alks mftaa.
PlPS- Ikheb 't zo kwaad niet gemeend. B ^



72 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
En tot wat nut kan uw
babbelen verurckken ? Men moet door onnoodige praatjes geen ongegronde achterdocht verwekken.
Pips.
Ja, myn lieve Heer Baron! dat kan ik niet helpen: ik praat maar 't geen de lieden praaten.
Baron.
Gy zult zwygen. Tegen Dormin.
gereed, Mynheer van Dormin? ZytSy Dormin. Eén oogenblik; ik ben zo weêr by u.
Hy gaat in zyne kamer. AGTSTE TOONEEL.
De Baron en Pips, aan de eene zyde des Tooneels.
PiPS. T
. _ . Xs'er wat nieuws,
Mynheer Baron?
Baron.
Binnen weinig oogenblikken zal Dor. min weezen alwaar hy behoort te zyn Pips,
Wel, dan had ik hem ook maar in 't gat laaten zitten daar hy deeze morgen uit is gekomen. Baron.
Geen inval was gelukkiger dan toen ik 't befluit om hem
vry te maakn heb genomen: Ik word daardoor niet alleen buiten alle vermoeden
gebragt;
Maar heb ook de verradery van Frodenwal verydeld. liet 13 zo als ik wel heb gedacht;
Die



B L T S P E L. 73
Die fchurk heeft alles aan Dormin ontdekt.
Pips, fcbrikkende.
Wat zegt ge ?
Baron.
Laat u
nergens door verfchrikken. _ Ik heb de zaak zo fyn gewend en gedraaid, dat Dormin zich eindlyk liet verftnkken._ Hy vertrouwt my nu meer dan ooit. Maar zacht! daar komt hy aan. NEGENDE TOONEEL.
Dormin, met zyn' hoed en degen, de Baron, Pips.
WBa ron, Dormin te gemoet treedende. el nu, willen wy ?
Dormin.
Ik ben gereed. Baron.
Nu, zo als ik u belast heb; Pips! laat niets ontbreeken.
Pips.
Neen, neen,
laat alles op my maar ftaan.
B a r o n.
Kom,Dormin! nu zult gy zien dat ik uw vriend ben. Dormin.
Ik weet
het, en fchaam my dat ik u dorst mistrouwen. TIENDE TOONEEL.
GPips, alleen. eluk op uw reis. Ik beklaag evenwel den armen duivel.... maar neen: de duim moet op hem worden gehouên; ^ ^



74 HET VERKEERD VERTROUWEN,
De drommel mogt anders met hem te recht komen. Hy gaat aan de deur van Dormins kamer en roept:
~. ,. . Meisje lief! Meisje lief! ei , hoor!
Dat Kameniertje heeft geld; dat zou een lekker brokje
voor my of ten minften voor Myn' Steven weezen.
Hy roept nogmaals: Meisje lief! Meisje lief!
DERDE TOONEEL.
C HARLOTTE, PlPS.
Charlotte.
w
* » el nu, wat is ' er van uw
begeeren ?
Pips.
Nou, nou, niet knorrig! niet knorrig ! ik wilde gaarne het overfchot van den wisfelbrief aan u uitkeeren.
Ziedaar: de rekening bedraagt een honderd vyfënnegentig Ryksdaalders, tien grosfehen en één penning; zo dat gy vier Ryksdaalders, dertien grosfehen en elf penningen te rug hebben moet.
Hier is 't.
Hy telt haar 't geld in de hand. Zo is 't net gepast. Charlotte, fteekt het geld by zich en wil vertrekken.
't ls wel. Pips, baar tegenhoudende. . Nog een oogen.
bhk, Hartje lief!....
Charlotte. Waarom ?
Pips,



■
B L T S P E L. 7J Pips.
Ik had u een* voor-
flag te doen.
Charlotte. Wel nu dan; kort en goed. Pips.
He! he! he! he!
Charlotte.
Het moet zekerlyk iets vrolyks weezen 't geen gy my denkt vódr te draagen. Gy lagcht reeds vooruit.
Pips.
ö Ja! 't is recht aangenaam;
recht teder.
Charlotte.
Waarlyk ?
Pips.
Je bent toch een allerliefst Meisje. Charlotte.
Bravo!
Zo kunt gy my behaagen.
Pips.
Niet waar? Maar waarom loop je toch altoos, als je
me maar ziet, zo fchielyk van my af?
Charlotte. Waarom ? omdat gy menigmaal een paar oogen kunt
opifpalken, zo wreed en zo draf, Dat men door enkle fchrik daardoor in 't ziekeed zou
kunnen geraaken.
Pips.
Hoor! als ik 'er fomtyds zo wat ernftig uitzie, heeft het zyne reden. Maar ik kan ook wel vriendelyke oogen maaken. s
Ziedaar; ziedaar! hoe gevallen u dan die oogen? Charlotte.
6 Hemel!
welk een vuur! ik kan.... p f p s.



76 HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips.
He! he! he! jou klein fchalkje!... jou!... maar, om weêr tot onze zaak te komen. Wat zeg je daarvau
Indien ik eens
Hy vat baar by de hand.
Och! dat allerlieflle fchelmtje! Charlotte.
Gy zy t
teêihartig, Heer Pips!
Pips, zyne oogen verdraaijende.
Dat ben ik waarlyk. 6 , Zo teêrhartig! zo teerhartig!
Charlotte, Jcbreeuwende.
Ai! ai!
Pips.
Waarom fchreeuw je zo? Of word je ook teêrhartig?
Ch arlotte.
Uw teerhartigheid
is vry gevaarlyk. Uit enkele teerhartigheid knyp je myn hand fchier aan Hukken. Schielyk! wat heb je te zeggen? Ik moet naar Mevrouw: die zich niet wel bevind. Pips.
ö Die zal wel beter worden. Nu, ik zal kort zyn. Charlotte.
Zo kort
als 't mooglyk is.
Pips,
Gy weet, myn lieve kind Dat ik Weeüwenaar ben ?
Charlotte.
Ja wel.
Pips.
Dat dit huis en
deeze meubelen my behooren?
CHAR lotte.
Ja! ja! Pips.



2} i. T S P E L. 77 Pips.
Wat 7.ou je wel zeggen Ird;en ik u eens voortelde, of je wel genegen zoud
zyn onze meubeltjes by malkander te leggen ? Om my te trouwen ?
Charlotte. Om u te trouwen. Bemint gy me dan? Pips.
6 Ja,
myn fchatje , tot verrukkens toe. Maar zeg toch eens: hoeveel zal uw vermogen wel bedraagen ?
Charlotte, lagcbende. Hoe! Myn vermogen ?
; Pips.
Zou dat wel zo wat in de duizenden
beloopen ?
Charlotte. Wel zekerlyk. Als 't op rekenen aankomt.... Pips.
Je zult evenwel niet denken, wilik hoopen, Dat het my om uw geld te doen is. De hemel bewaar my! 't Is om uw perfoontje, om uw allerliefst perfoontje!...
Charlotte.
Dat begryp ik. Maar eer wy verder gaan, Eisch ik een bewys van uwe liefde.
Pips.
Een bewys ? Charlotte.
Ja. Gymoet
my alvoorens eene vraag beantwoorden, zonder te liegen.
6 Pips.
Vau harte. _
Char-



73 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Charlotte.
Hebt gy my wel verftaan ? Ik zeg: zonder te liegen,
Pips.
Dat verftaat zich. Ik weet niet
eens wat liegen is.
Charlotte.
Dat W3S alreeds een logen. Maar hoor! gy moet my eens ontdekken... (Nu, niet van kleur te veranderen,) wat de inhoud
toch is van die heimelyke gelprekken Die gy geftadig met den Baron houd.
Pips, verlegen.
Met iVIynheer den Baron ? Ch arlotte,
r ... Met den
Baron, 6 ja!
Pips.
Wel.... we fpreeken....
Char lotte.
Wat ?.... waarvan ? Pips.
Waarvan ?....
van alles: van myne gasten, van myne huishouding, van ltaatszaaken, van 't een en ander; zo voor en na
We zyn nog oude kennisfen, en dan valt'er altoos wel wat te fpreeken of te vraagen.
Charlotte. Zo! zo! zyt gy oude kennisfen?
Pips.
Waarlyk! Ik was wel»
eer by zyn Vader hofmeester.
Charlotte, lagchendt. , . , Wat? hofmeester? wie
hoorde 't van al zyne dagen!
Ha!



S L Y S P E L. 79
Ha! ha! ha! Een allerlieffte hofmeester!
Pips.
Wel heden! is
dat zo belagchenswaard' ? Waarom ik zo goed niet als een ander ?
Charlotte.
Gy hebt gelyk.
De dienstbaare fchepfels zyn ook verfchillende in hunn' aart:
Zy beltaan uit menfehen en ezels, uit aapen en honden.... maar, om weêr op ons chapiter te geraaken.
De wenk, dien de Baron u gisteren avond achter Mevrouw van Dormin haar rug gaf, had die ook betrekking op ftaatszaaken ?
Pips,
Een wenk .... daar weet ik niets van.
Charlotte.
Wat had die wenk te beduiden, Pips? zeg my de reên.
Pi ps.
Wel nou; een wenk beduid een wenk.
Charlotte.
Ik ben uwe dien3resfe.
Zy wil vertrekken. Pips, baar tegenhoudende.
Waar
nou zo aanftonds weêr heen ?
Charlotte.
Laat my gaan.
Pips.
Blyf toch! ik heb nog niet uitgefproken. Charlotte.
4 Ik wil
niets meer hooren.
Pips.
Mvrj alleilieflte Meisje! „
ClIAR«



80 HET VERKEERD VERTROUWEN,
CH a rlott e.
Niets! niets! Pips.
Myn fchaapje! Charlotte.
Neen!
neen!
Pips.
Myn engeltje!
Charlotte1.
Al uw vleijen is verloren. Pips, ter zyde. Dat is een flimine heks.
Tegen Charlotte.
Hoor my dan, myn fuikerde poppetje! Ik zal u alles zeggen.
Ch au lotte, wederkeer ende
Wel nu. Maar alles,
Pips! alles....
Pips.
Ja! ja!
Hoor dan!
TWAALFDE TOONEEL. Coenraad, Pips, Charlotte. Coenraad, Pips ziende.
./Vlweêr! Die drommelfcbe kaerel zit de jonge meiden nog erger dan de Sperwer de jonge duiven achter na.
Hy treed tusfchen heiden. Zo drok, Hospes ? Zo drok ?
Pips.
Zyt gy 't? Hoe lang zal 't nog duuren ? de koets heeft reeds meer dan een uur ftaan wachten.
Zal



B L T S P E L. 8i
Zal uw Heer niet uitryden?
Coenraad.
Neen. Hy is veranderd van
gedachten. Pips
Niet? dan moet hy 't laaten.
Tegen Charlotte.
Nu , Meisje ! wy fpreeken malkander nader. Ik zal maar eens ras Naar beneden loopen om het den Koetfier af te zeggen. Ter zyde in 't heengaan.
„ Dat ventje kwam
daar recht van pas.
DERTIENDE TOONEEL. Coenraad, Charlotte. Coenraad.
Buurvryliertje! ik had niet gedacht dat je dien lompert meer dan my gehoor zoud geeven.
Charlotte* » Buurman! gy had my veel plaifier gedaan zo gy ditmaal van hier waart gebleven.
Coenraad. . Waarlyk ? Ik hoop evenwel niet dat die oude Baviaan eenig aandeel heeft in uwe genegenheid ?
Charlotte. . Ik ook niet. Zeg my eens, wat is toch de reden dat de Graaf van Werlingen eene vifite by uw Heer neert afgeleid ?
Coenraad.
Dat weet ik niet.
Charlotte. Zyn ze ook vermaagfehapt aan elkander ?
p C o e K*



82 HET VERKEERD VERTROUWEN, Coenraad.
Ik weet
het met.
Charlotte.
Niet?
Coenraad. Ik weet 'er, in waarheid, niets van te
zeggen.
Maar om weêr van onze zaak te fpreeken
Charlotte, fpytig.
Ü w üienaaresfe!
Zy vertrekt.
VEERTIENDE TOONEEL
Coenraad , alleen. T T
I 1 oor
toch! Weg is ze. Die meid wil altyd hebben dat ik
haar geheimen zal uitleggen Die ik waarachtig zelf niet weet. Naar ik merk, is
hier wat windmaakery Een noodzaaklyk kwaad om met de vrouwlui om te
gaan. Maar, hoe!... zie ik recht, of vergis ik my ?
VYFTIENDE TOONEEL. Hendrik, Coenraad.
IC o e n r a a d. s hy 't?.., ja, hy is 't. Hendrik ! Hendrik word Coenraad gewaar; blyft eerst een weinig flilftaan ahbf by twyfelde, maar vliegt eindelyk bem in de armen.
Coenraad!.. . is 't mooglyk5 Coenraad! zyt gy 't, of heeft my myn gezicht bedrogen ?
C o e n r a ad.
Wel jemeny! myn lieve Hendrik! Oude eerlyke jongen !



B L T S P E L. 83
gen ! Jy ? Je leeft dan nog? Ik kan naauwlyks geloof
Haan aan myne oogen. Nadat hy hem nog een poos hefchouwd beejt. Kom Broertje lief 1 ik moet u omheizen. Dat is recht
eene onverwachte ontmoeting. Maar... maar. Wat ziet ge 'er uit!
Hendrik.
Ik ? Hoe zo ? Coenraad.
Waar heb, je toch jou dikken pens gelaaten?je bent zo mager ah een haring , en ziet zo drommels naar.
Hendrik.
Ja, Broertje! dat is de loop van deeze waereld: dan ryk, dan arm, en eindlyk niemendal. Maar, waar ben jy geweest? Hoe ben je in dit huis gekomen? Coenraad. Ik ? Zeer natuurlyk : wy .... namelyk ik en myn Heer, zyn Reizigers en hebben hier onzen intrek} om een paar dagen te logéeren, genomen.
Hendrik. Wie is dan tegenwoordig uw heer ?
Coenraad, lagebende.
Myn tegenwoordige Heer >... dat 's een geheim. Maar, wat is 'er van uw' Heer met wien gy voor agt jaaren op reis zyt gegaan...?
Hendrik.
Och, Coenraad!
coenr aad. Gy weent? ligt is hy dood? Hendrik.
Neen: maar,
(in vertrouwen gezegd ,) hy is 'er niet veel beter aan. Hy leeft in de uiterlte armoede. Die biaave Heer!
F 2 Coen-



84 HET VERKEERD VERTROUWEN, Coenraad.
fchielyk! Waar is hy ? daar legt my aanlegen! *? TT, Hendrik.
geïïeglof <*™? Heb' » «* "UT^S! m0°et m" ^ * beo
C.oen r aad.
Hier in huis ? Hendrik.
•«= nood uwa,r'bekend....J>" °Ch! 10 °"" *
'loopS JSg" ' » —
^22.7 «SSKi'i .,, Zooo dan nog Coenraad.
vl'7egome! ïe °verled£I)e 2 wat moog ie toch 20 van den Overledenen leggen praaten ? h J Hy leeft en is gezond als jy en «?.
Hendrik.
Hy leeft! Coenraad.
Ik woon by hem. Wy hebben federt twel-jatn wei
Dat wy dood waren, maar dat gefchiedde om des te vanger te kunnen leeven; want, tot u in vryheid
beLaaven ^ ^ °m Wdhaast 20»der K n Degraaven te weezen.
Maar de hemel zy gedankt! het gevaar is voorby en we zyn van den dooden verrezen. 1
llderf^- £cheePs,^'ngrnetgeld van een' overleden Neef uit Engeland medegebragt.
Hen-



E L Y S P E L. 8f Hendrik.
Och, Broertje!... Broêrtje! hou me vast; ik word flaanw en verlies nl myn kracht.
Coenraad. Hendrik! Wat drommel fcheelt je?
Hendrik.
Och, Coenraad! ik kan tot myzelv' niet komen; al myne leden beevén. Is 't mooglyk? Dat zal een blydfchap voor myn volk zyn! kom! wy moeten hen voort bericht daarvan geeven.
Coenraad.
Hoe eer hoe Üever.
By loopt naar de kamer van Olborn en roept aan de deur.
Heer Graaf! Heer Graaf! kom
toch ! kom toch !
Hendrik, roept aan de deur van Dormins kamer. Mevrouw! Mevrouw!
ZESTIENDE TOONEEL.
De Graaf van Olborn, Coenraad, Hendrik, en vervolgens Charlotte.
Olborn. Wf
V V elk een gedruis'
Wat is 'er te doen?
Coenraad. Victoria! Victoria! Olborn. Word gy dol, Coenraad ?
Coenraad.
Goede tyding van uw' Zoon l Olborn.
Van
myn Zoon ?
1 F 3 Coen»



23 HET VERKEERD VERTROUWEN, Coenraad.
Hy is hier? hy logeert h:er in huis. Olborn.
TT Myn Zoon?
Hendrik, toetreedende.
Heer Graaf! 6 Jr!
Olborn.
«cndrik! zyt gy 't? Waar is hy ? Breng my voort hy
Hendrik.
Hy is uitgegaan; maar Mevrouw is hier bmnen.
_ . " T Hy roept aan de kamerdeur.
Dotje! Lotje!
Olborn.
Hoe! is hy getrouwd? H endu ik.
, . , ^ Ta , Graaf! hy
heeft ook eene Dochter. Hy roept nogmaals.
Lotje!
Charlotte, komt ter Jluip aan de kameraeur en /preekt ter zyde af tegen Hendrik.
11 Wat drommel wil je beginnen ? „ D;e vreemdeling is immers een Vriend van den Graaf. Hendrik. _ , Dat zeit
niets. Goede tyding, Lotje! Dien deezen Heer by Mevrouw vry aan.
Olborn.
Neen. Ik kan zo lang niet wachten; ik zal zelfby haar gaan.
Gaa, myn lieve Hendrik! gaa; haal myu' Zoon. Charlotte, verwonderd.
Zyn' Zoon ?
Ol.



B L T S P E L. 8? Olborn.
Verzuim
geen' tyd; myn verlangen kan 't niet gehengen. Maar zeg hem niets; ik wil hem verrasfen.
Tegen Charlotte.
Gy, Kindlief! moet my ten eerden by myne Dochter brengen. Hy gaat met Charlotte in de kamer van Dormin ; Coenraad en Hendrik hopen fchielyk naar beneden.
Einde des Derden Bedryfs.
F+ VIER-



88 HET VERKEERD VERTROUWEN ,
VIERDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Charlotte, uit de kamer van Dormin komende, gaat naar die van den Graaf en roept aan de deur.
CZ/oenraad! Coenraad! waaröf hy toch is, ach! ik
ben buitenmaaten verheugd. Dat Mynheer van Dormin toch fchielyk kwam!
Zy loopt naar de trapdeur en roept naar heneden,
Coenraad!
TWEEDE TOONEEL.
Coenraad, Charlotte.
Coenraad, van beneden, TT
JTlolla
hei! wat is 'er te doen ?
Charlotte.
Lustig! rep u wat! uw Heer
roept u.
Coenraad, op de trappen. Ik kom; ik kom.
Boven komende.
Hemel, dat 's een vreugd. Charlotte. Ja, ja; maak maar dat ge in de kamer komt. Coenraad, voyzende op de kamer van Dormin.
Hy is immers nog hier.
Charlotte.
Ja, zekerly k. Loop maar fchielyk naar binnen, Coenraad gaat in de kamer van Dormin.
DER-



B L T S P E L. 89 DERDE TOONEEL. Pips, Charlotte.
Pips, Charlotte, dienaar heneden wilde gaan,
Dte gemoet komende. aar is myn Poppetje! jemeny! wat is 'er gaans ? je fchynt zo vrolyk te zyn van zinnen.
Charlotte. Och, lieve Pips! dat ben ik ook; dat zyn wy altemaal:
onze droefheid loopt nu ten end'. De vreemdeling, die in die kamer logeert en onze
Heer maar ik heb geen' tyd.... alles word u
haast bekend.
Ik wilde naar beneden gaan en u zeggen dat die vreemde Heer by ons zal eeten.
Pips.
Dat is wel, dat is wel. Maar.... waarom zyt ge al. ■ temaal zo vergenoegd ( Dat wilde ik gaarne weeten. Coenraad ookl... ik weet niet waar ik aan vast ben, noch wat ik 'er van denken zal.
Charlotte. Kom, kom, gaa jy maar heen. Je zult naderhand alles wel gewaar worden.
Zy gaat in de kamer van Dormin. Pips.
Dat volk is toch duivels mal, VIERDE TOONEEL. Coenraad, Pips.
Pips, tegen Coenraad, die uit de kamer van
HDormin komt. é ! dat is eene drokte!... zo driftig, Monfieur Coenraad ? uit wat oorzaak is die haast toch gerezen ? Coenraad. Uit blydfchap; loutere blydfchap,
F S Vips.



$0 HET VERKEERD VERTROUWEN, Pips.
Uit blydfchap? dat is heer-
lyk I vertel my toch....
Coenraad.
ö! Daar zou wat te vertellen weezen.
Pips, hem tegenhoudende. Waar loop je dan zo fchielyk heen ?
Coenraad.
Naar den Graaf van
Werlingen.
Pips.
Van Werlingen ? Coenraad.
Ja! ja! ja! Pips, op de kamer van Dormin voyzende. Wat had ge toch by die lieden te verrichten ? Coenraad.
Ik?... Niets.
Myn Heer is daar.
Pips.
Uw Heer? Coenraad.
Laat my toch los, opdat ik gaa.
Wat drommel is dit!
Hy rukt zich los en loopt fcbielyk voeg.
ELFDE TOONEEL.
f7 Pips, alleen. £-jy loopen allen alsof ze kwikzilver hebben ingenomen. Dormin en de Vreemdeling ?... De Vreemdeling en de Graaf?... Ik geef het den wysten om daar uit te komen. Wel de Drommel 1 zo Dormin en die Vreemde vrienden waren? Dan kon 'er wel een pastytje gebakken worden dat my en den Baron zwaar
Ta



B L T S P E L. oi
Tc verdunweu zou weezen. Men dient waarachtig at zyn verftand te flypeu ..
Hy blyft diep in gedachten ftaan. ZESDE TOONEEL. De Baron, Pips. Baron, Pips op den fcbouder jlaande.
.2^0 in gedachten,Pips? Pips, verfcorikt.
Wat 's dat?
ha! zyt gy daar? Och! dat 's goed. Dat gaat hier vrolyk toe.
Baron.
Hoe zo ?
Pips.
Ik kan
'er nog niet wel achter raaken. Sedert ecu half uur is hier eene fchrikkelyke drok te en
blydfctiap, maar niemand geeft my opening van zaaken. Ah ik myne meening zal zeggen: dan is by my die
historie een weiuigje verdacht. Ik vrees....
Baron.
Ik vrees nu minder dan ooit. Pips.
Mogelyk omdat Dormin weder naar de gevangenis is gebragt ? Baron.
Dormin is vry. Ik ben veranderd van befluit. Zyn ver-
blyf alhier zou my, ondanks al myne voorzorg, ge-
vaarlvk kunnen weezen. Ik heb 'hem derhalven het arrest, waarin apprehenfie op
zyn' perfoon verkend is, laaten leezen, Om hem te overtuigen van myne vriendfchap, van zyn
gevaar en de noodzaakelykheid om zich door eene
behendige vlucht daarvan te ontflaan;
i ic



es HET VERKEERD VERTROUWEN,
Ik beloofde zorg te draagen voor zyne Vrouwen Dochter ; gaf hem het noodige reisgeld en liet hem in ftilte van hier gaan.
Nu ben ik van hem ontflagen. Voortaan draagt hy al de fchuld alléén en ik heb niets te fchroomen.
Ziedaar... hier is de brief die aan Mevrouw van Dormin den laatften flag moet toebrengen, en dan zal myn zaak welhaast iivorde komen.
Gy moet dien ten eerften overgeeven.
Pips.
Ik ?... Bedenkt gy wel,
Mynheer?....
Baron, zich bedenkende.
Gy hebt gelyk. Men zou u vraagen hoe gy aan dien brief gekomen zyt. 't Gefchied best door eenen onbekenden. Vaar wel!
geef op alles acht; maar let inzonderheid met vlyt Op de uitwerking des briefs. Over een uur, of iets langer, kom ik weêr om u te fpreeken.
ZEVENDE TOONEEL.
WPips, alleen. aar loop je heen r Hoor, hoor nog eens!.... weg is hy, en ik weet zoveel als niets. Dat zyn verbruste ftreeken! Hy hakt alles onder malkander als huspot. Wat armzalig ambacht is 't toch een bedrieger te zyn ? Wat alkwinkflagen, wat al dwarsfprongen behooren'er
niet toe? Welk een deugdzaame fchyn?... Och! Och! Het begint me zo zoel te worden by deeze
affaire; ik vrees dat 'er een harde ftorm zal waaijen. Patiëntie! Als 't niet langer kan zal ik de verftaudigire weg kiezen en den mantel naar den wind doen draaijen. Ik verdien gaarne honderd dukaaten. Doch op die wys
zou ik ook even ligt Het tuchthuis verdienen kunnen. Maar... kon ik eens
ontdekken wat die vreemde daarbinnen toch verricht
Dat



E L T S P E L. 93
Dat zou ons veel licht geeven. Wat ben ik ook dom! mooglyk zyn ze in de voorde kamer; ik kan hen immers door 't fleutelgat befpieden.
Hy kykt door 't fleutelgat. Wel verbrust! de lleutel (leekt'er in Is 'er geen gat of reet ?.... ja! ja! hier.... neen! dat kan zo niet wel gefchieden. Hy gaat op zyn teenen ftaan om door een gat te kyken. 't Is zo drommels hoog.... Wat nou ? Hou je (lil! ik zal een' (loei neemen. Dat zal beter gaan. Hy klimt op een'Jloel en kykt door 't gat. De zaak is gezond; ze zyn 'er. Nou de ooren gefcherpt, Monlieur Pips!
Hy luistert. Ik kan nog niets verdaan. Eerst moet ik eens zien.
Hy kykt door 't gat.
Hy heeft haar by de hand; zy zoent de zyne; ze droogt haare oogen. Kyk, Lotje! dat kleine fchepfeltje! hoe woelt ze. Armen en beenen worden, bewogen. Die olyke heks! ..ik moet myn oor eens voor 't gat
leggen: mooglyk kan ik dan verdaan wat ze zeid. Sus! fus! de oude Heer (preekt: myn Zoon?.... welk eene onvoorzichtigheid!
Hoe! zyn Zoon? Zou Dormin veelligt
Hy legt fcbielyk zyn oor weer tegen de opening.
Ja; 't is wel
zo! Nu denk ik dat Monfieur Pips welhaast tot den vyand zal deferteeren.
Hy luistert.
Stil! Zy fpreeken zo zacht dat men geen woord verdaan kan. Ik zou evenwel gaarne begeeren.... Hy leid zyn oor weder tegen de opening; terwyl by zicb geheel voorover bukt, om naauwkeurig te luisteren , rukt Charlotte de deur open, en loopt tegen hem aan, waardoor by achten ver valt. A G T-



94 HET VERKEERD VERTROUWEN,
AGTSTE TOONEEL. Pips, Charlotte,Olborn,Carolina.
WP i p s, op den grond liggende. ee! 6 Wee!
Charlotte, verfcbrikt.
Och! och! help! help! Pips, opjlaande.
Hou je {til,
Meisje lief! ai my! ai my!
Charlotte. Wat drommel doe je daar? Staa je ons te beluisteren? Pips.
Och,
Meisje lief!... ik ben... ai! ai! ai! ik ben... oei! oei!.... ik wilde alleen maar, (geloof me vry,) Eens zien of die deur.... of die deur wel goedin zyne duimen hangt.
O t. b o r n.
Waartoe is dat noodig? Dat zyn Hechte
ltreeken. Wat vermeet ge u?
Pips.
Ik ? niets.... niets! oei!... oei! Charlotte.
Ik geloof
dat gy nog niet zyt weg geweest fints ik hiet met u heb ltaan fpreeken.
P i ps.
Nou, nou, myn Poppetje 1 ik zal aanuonds gaan. Charlotte.
Schielyk!
fchielyk!
Pips.
Ai my! wat heb ik een pyn!
N E.



B L T S P E L. 95 NEGENDE TOONEEL.
Carolina, Olborn, Pips, Charlotte, Coenraad.
MCoenraad, tegen Olborn, ynheer! de Graaf van Werlingen zal op ditoogenblik hier v.yn.
Pips, dit boorende loopt fcbielyk weg. Och! och! och!
Carolina. . Hy komt? Ach! Graaf! Olborn.
Schep moed!
gy behoeft nergens voor te beeven.
Carolina. Zo hy naar geen vergiffenis wil luisteren ?...
Olborn.
Hy zal ze-
Kerlyk. Ik ftaa voor alles borg. Gy kunt u gerust iu uwe kamer begeeven.
Charlotte. Zacht! ik hoor iemand.
Zy ziet buiten de trapdeur. Hy is 'c Olborn.
Lustig, lustig, hier vandaan , behendig en knap ! Carolina gaat met Charlotte in haare kamer.
TIENDE TOONEEL.
Werlingen, Olborn, Coenraad.
MWerlingen. yu Vriend ! hier ben ik. Alles is klaar. Olborn.
Hoe>
W e r-



96 HET VERKEERD VERTROUWEN, Werlingen.
_ Laat my
eerst gaan zitten. Die verbruide trap 1 Ik ben geheel ademloos.
Olborn, tegen Coenraad. Geef floelen. Nadat Coenraad Jioelen gebragt beeft.
Gaa!
Coenraad gaat naar beneden. Werlingen, Olborn zyne band toereikende.
Braave Grys*
aart, ik wensch u geluk! Nu moogt gy u weêr vertoonen voor elks oogen. Ziedaar, lees! Hy geeft bem een" brief overs op pergament gefcbreven, en met een zegel behangen. Olborn, onder 't leezen van den brief.
Is 't mooglyk?... alles verkryg ik weder.... myne bedieningen.... myn vermogen! Werlingen.
Zo als gy ziet.
Ol born, nadat by den brief beeft doorgeleezen. Waarde Graaf! Wat dankbaarheid zal ik u betuigen..»
dit is meer dan ik verwachte; veel meer... Werlingen. Geen Complimenten. Gy zyt den Koning dankbaarheid
fchuldig. Ik deed niets dan 't geen de vriendfchap
vorderde, Mynheer! Gy hebt my zekerlyk geduurende uwe ballingfchap ver-
wenscht als een' van wien gy 't ergftehadte vreczen. Niet waar ? Maar ik moest toen uw' onverzoenlyken
vyand fchynen om u des te zekerder van dienst te
kunnen weezen.
O lborn.
Hoe zeer befchaamt ge my!...
Wer.



B l f S P E l. 91 Werlinckn.
Stel u gerust. Ik zelf waare tn zulke omftandigheden ook ligt in vertwyfeling ge-
raakt , .
Maar, eer ik 't vergeet: de Koning heeft uwe voorige
wooning door inkoop zich eigen gemaakt; Hy wil u die wederfchenken. Nu kunt gy die dagen
dat ze ontruimd word, by my logeeren, om uwe
zaaken in orde te brengen.
Olborn.
Maar...»
Werlingen.
Ei! wat! wat! dat gy langer op dit
drommelfche duivenplat zult blyven, zal ik nooit gehengen. , , , Doch.... van iets^anders gefproken : hebt gy ook eemg bericht van uw' Zoon ?
Olborn.
Ja, Graaf! ik heb bericht van
hem ontfangen; maar....
Werlingen.
Ik maak ftaat
Dat het niet veel byzonders zal weezen ;gy zegt het my
met zulk een bedrukt gelaat. Waar onthoud hy zich ?
Olborn.
In deeze ftad. Hy is in een beklaagelyke omftandigheid: ik heb vernomen Dat myne ballingfchap hem geheel in armoede heeft geftort.
Werlingen. Die arme drommel! Waarom by my niet gekomen ?
Olborn. , Hoe kon hy dat doen ? Men noemde u immers myn vervolger, en den onverzoenlykften vyand van om huis.
q VvïR"



98 HET VERKEERD VERTROUWEN, Werlingen. Gy hebt gelyk.
Ik dacht daar niet op.
Olborn.
Maar 't geen zyn ongeluk op 't hoogst gedreven heeft, is zyn echt meteen beminnenswaardig Meisje, ryk En van eene hooge geboorte, doch wier Vader om dit huwlyk vreeslyk vertoornd is.
Werlingen, TT _ . . Welke kuuren!
Uw Famielje is immers eene der aanzienlykfte van ons land ?... en uwe ballingfchap.... moet dan de Zoon zyns Vaders ongeluk bezuuren ?
Olborn.
De waare oorzaak zyns haats is me onbekend; maar dit is zeker dat hy beiden met de uiterfte ttrengheid vervolgt, en zyne Dochter voor altoos verzaakt-
Dat zyn wreedheid eindelyk zo verreis gegaan dat'ze, ddor honger en gebrek, byna tot vertwyfeling 2¥n geraakt. ° 3
Werlingen. Dat is een affchuwelyke Vent; een flecht Vader! wie is hy ?
Olborn.
Graaf! het zal naauwlyks geloof by u vinden, t Is een myner beste vrinden.
Werlingen.
, ... Een uwer beste vrinden ?
De droes haal zulke vrinden!
Olborn.
En ook van u.
Werlingen. Van my ? Hy mag de drommel!... ^nlk eene onrechtvaardigheid!... dit is geen manier van doen. °
Ol-



B L f S P E L. 99 Olborn.
Genoeg t hy is uw vriend ; uw getrouwde vriend; gy vermoogt alles op hem, en kunt veel toebrengen dat hy zich met zyne kinderen verzoen'.
Werlingen.
Ik?
Olborn.
Ja, Mynheer! het geluk mynsZoons ftaat aan li» Werlingen.
Aan my ?
Goed ! goed ! dan kan hy van myn hulp verzekerd weezen.
Waar is die goede en getrouwfte vriend ? Ik beloof u
dat ik hem de metten zal leezen. Waar is hy ?
Olborn. Moet ik 't u zeggen , Graaf? Werlingen.
Ja! jat
Olborn.
Gy zyt het zelf
Werlingen. Hoe!... ik?
Olborn.
Myn Vriend! myn waardfte Vriend!... ïodra gy uwe Dochter vergifnis fchenkt, bevestigt gy 't geluk myns Zoons daarby.
Werlingen. Hoe!... wat?... myne Dochter vergifnis fchenken ? Neen , Mynheer! nooit... myn befluit blyft ongefchonden.
Olborn.
Zoud gy dan ?...
Werlingen.
Wat henker heeft uw Zoon met myne Dochter te doen?
G i °^



ioo HET VERKEERD VERTROUWEN, Olborn,
Hy?... Hy is door 't huwlyk
aan haar verbonden.
Werlingen.
Dormin ?
Olborn.
Ja, Graaf! de ongenade van 't hof, die zich over myne geheele famielje had verfpreid, Bewoog hem zyn' naam te veranderen.
Werlingen.
Ik ftaa verftomd!
Olbor n.
Hy
deed zulks met des te meer waarfchynlykheid , Vermits zyn gelaat, en de trekken zyns aangezichts ,
fints agt jaaren, (Die hy gedeeltelyk op de Akademiën, gedeeltelyk met
reizen, had doorgebragt,) merkelyk veranderd waren. Toevallig kreeg hy 't geluk uwe Dochter in Dresden te
leeren kennen. Hy trof haar aldaar by eene van haare
bloedverwanten aan.
Werlingen. Haast begryp ik u. Die rampzalige!... vergeef 't my,
Mynheer! ik kan myne gevoeligheid niet weérftaan. Die Booswicht kwam dan terug om myn Kind, de vreugd
van myn hart, zo fchandlyk, zo arglistig, te vervoeren ? Olborn.
Gy laat u, in dit oogenblik, door eene al te hevige beweeging ontroeren, Anders....
Werlingen, Neen; neen. Ik zal my bedwingen. Spreek Mynheer! (preek maar rechtuit. Verdedig uwen Zoon indien 't u mooglyk is; verdedig
vry dien guit.... Maar, ik moest my betoomen. Lustig, lustig! fpreek! wat hebt gy ter zyner ontfchuldiging voor te draagen ?
Ol.



B L T S P E L. ior
Olborn.
Dat hy meer ongelukkig dan llrafbaar is.
Werlin gen.
Heerlyk!...
Voortreflyk 1
Olborn. Zyn voorneemen was by zyne terugkomst uwe Dochter ten huwlyk te vraagal.
Hy kwam; vond de jonge Juffer getrouw; maar in de uiterfle verlegenheid, door een op hand zynde huwlyk met een ander' man, gebragt.
Deeze omftandigheid, myn ongeluk, en het algemeen gerucht 't welk u als deszelfs oorzaak, als myn' groot(ten vyand, hield verdacht,
Vervoerden die ongelukkigeu tot wanhoop, tiet gevaar was dringende; de trouwdag op handen. In 't kort: de liefde en mooglyk de billyke vrees, die daarby is gekomen,
Om voor altoos gefcheiden te worden, golden meerder by hen dan alle overweegingen ; des hebben zy de vlucht genomen,...
Werlingen.
Die eervergeetene!
Olborn. Zy heeft berouw van haare misdaad. Ook durf ik n borg (taan Dat zy nooit opgehouden heeft u te beminnen en te eereu.
Werlingen.
Ja; zeker! dat toonen die kostelykebrieven wel aan Die Mynheer uw braave Zoon my toezond. Myn goede Man', gy zult ontftelleti wanneer ikzeulaatleezen. Olborn.
Maar zyt gy wel overtuigd dat myn Zoon die brieven gefchreven heeft?
Werlingen. Van wien toch zouden ze anders weezen ? G 3 Ol-



102 HET VERKEERD VERTROUWEN, Olborn.
Wel nu,hy mag zïchzelv',als hy hier komt, verdedigen, Maar uwe Dochter....
Werlingen.
Graaf'. Niets van haar! Dat
lal niet gefchiên.
Olborn.
Zoud gy uw vaderlyk hart zo verzaaken kunnen dat ge uw kind niet flechts éénmaal zoud willen zmi ? Werlingen, met een' gedwongen toon.
Ja, ja; dat kan ik.... dat wil ik .... volftrekt, volürekt.
Olborn.
Zy zal, voor uwe voeten , vergiffenis bidden ; haare onfchuld toonen; zich en myn' Zoon vry by u fpreeken.
Werling en.
Zy kan zich nooit rechtvaardigen. Maar zeg my toch eens: fints wanneer is u dit alles gebleken ?
Toen ik deez' morgen by u was, wist gy niets, noch van uw' Zoon, noch van myn Kind,
En nu fpreekt gy alsof ge al uw leven by hen waart geweest!
Olborn.
Dat raadzel kan ik u heel ligt ontwikkelen , myn Vrind!
Wyzende op de kamer van Dormin. Hier.... in deeze kamer woont een Vrouw, zo deugd, zaam en ongelukkig als uwe Dochter; de overéénkomst van ramp doet hen als vriendinnen leeven. Deeze heeft my , niet langgeleên, van de akelige om handigheid onzer kinderen naauvvkeurig bericht gegeeven, Werlingen.
Ei, ei,
Olborn.
My dunkt j indien gy uwe Dochter volftrekt niet
zien



B L r S P E L. ic3
zien wilt, dat gy echter, zonder den minden misdap te begaan,
Haare vriendin zoud kunnen hooren, en t geen ze my verhaald heeft uit haar' eigen mond verdaan.
W erlingen.
Praatjes! praatjes!
Olborn. Neen , Graaf ! de zaak is zo erndig als mooglyk. Het is tot uwe en myne gerustheid, en opdat men de waarheid in haar zuiver licht ftelle ,
Hoogstnoodig dat niet de lasterzucht maar uw eigen hart het vonnis veile.
Ik verzoek, ik fmeek, 'er u om.
Nadat by eenige oogenblikken vergeefs naar antwoord beeft gewacbt.
Het is genoeg, Mynheer ! Ik ben aan u-alléén de herftelling van myn ' fortuin verpligt. ,
Maar ik zweer u dat ik veel liever nooit begeer te genieten 't geen gy hierin voor my hebt verricht; _
Dat ik veel liever met myne Kinderen ongelukkig wil weezen dan hen , by myn' voorfpoed, rampfpoedig te zien leeven.
Werlingen. Gy zyt een zeldzaam Man. Kunt ge u verbeelden dat ik dat vrouwmensch, een fchepfel, door myne Dochter uitgezonden, geloof zal kunnen geeven?
Olborn. . Gy moogt haar gelooven of niet ; hoor haar voor 't minst'.
Werlingen.
Gy tergt myn geduld.
Nu, goed! ik zal haar hooren. Ik moet wel, wil ik heb-
ben dat ge my niet langer plaagen zult.
Waar is ze ? ~ .
G 4 öl-



104 HET VERKEERD VERTROUWEN, Olborn.
Zy zal flraks h:er zyn. Hy begeeft zich fcbielyk in de kamer van Dormin. Werlingen.
Wat rept hy zich! Myn goede Man , gy bedriegt u! Ik kan, den hemel zy gedankt! nog zien en hooren.
ELFDE TOONEEL.
Carolina, Olborn, Werlingen.
KO l b o r n , in 't uitkomen tegen Carolina. om, myn Kind! fchep moed! de zege is ons zekerlyk befchoren. Carolina , nadert al loevende , en zoekt baar
aangezicht te verbergen. Is 't my mooglyk ?
Werlingen, terwyl zy nadert.
Hoe kruipt zy ! Nader, Vrouwtje! Kom nader! Het fpyt my dat gy aan dien flang, die zich myne Dochter noemt, door vriendfchap verbonden zyt.
Carolina. Ach!... my ongelukkige!
Werlingen.
Ik merk het fpreeken valt u zuur. Ik geloof 't wel: men kan bezwaarlyk veel goeds ter markt brengen als 't geweeten ons aanklaagt en byt.
Dit moet ik u vooraf zeggen: uw vriendin is eene logenaarder,
Carolina.
Ach!
Werlingen.
Ik zie daarom wel dat uw verhaal my weinig fcal (lichten,
Maar



B L Y S P E L. ia;
Maar ik wil van de zaak een einde maaken, en, des niet
tegenftaande, een goed werk verrichten. Gaa, myn kind! zeg uw allerliefst vriendinnetje: dat
ik, ten gevalle van deez' Man, myne toellemming
tot haar huwlyk geev'; Alléén ten gevalle van deezen Heer. Maar, zeg haar
metéén, dat zy, zo lang ik leef, Zich niet moet onderdaan om ooit onder myne oogen
te komen, noch op myne vriendfchap te hoopen. Olborn.
Neen, Graaf! zulk eene wreede voorwaarde niet; gy moet uwe kinderen zien.
Werlingen.
Mynheer, de gal zal by my
overloopen. Ik ken myzelv'.
Olborn. Ik u nog beter; gy hebt te veel gevoel; gy zyt te tedere Vader om langer vertoornd te bly ven. Wel nu!... Wilt gy hen zien ?
Werlingen. Dat is een onwederftaanbaar Man!
Olborn.
Wel nu?... 6 Ja!
doe het toch!
Werlingen. Ik zie dat gy 't 'er op toelegt, 't ls wel: het zal dan gefchiên. Maar.... ik ftaa u nergens voor in.
Olborn.
Ik.... ik zal borg
zyn.
JJy geeft Carolina een' wenk, die daarop nadert, en baaren Vader te voet valt. Werlingen. Hoe!... Wie?...
G j Ol.



jo6 HET VERKEERD VERTROUWEN, Olborn.
Uwe Dochter. Carolina.
Myn Vader!
Olborn.
Toon nu dat gy Vader zyt.
Werlingen.
Ach!... Ondankbaare!...
niet nader!
Tegen Olborn. Mynheer! wat hebt gy begonnen?
Carolina.
Myn Vader!
Werlingen, keert zicb naar zyne Dochter, ziet baar Jterk aan, en na eenige oogenblikken, waarin by in een' barden tweejlryd van ongenoegen en tederheid Jcbynt te weezen , zegt hy op een' tedere» toon:
Myn
Dochter!.. .neen : 't ismy onmogelyk!. .ikzwicfy... Olborn. Dapper, Graaf!... natuur moet zegepraalen. Werlingen.
Mynheer!...
ach! ,.. Wat hebt gy verricht ? Tegen Carolina. ö Wreede !... Zyt gy myne Dochter?
Carolina, vallende voor zyne voeten.
Myn Vader!
Werlingen , ziet haar een poos met tederheid aan, en barst eindelyk met veel aandoening uit:
Myn
Kind!... myne Dochter!... rys op!... ik heb u
elles vergeeven.
Ca rolina.
Vergeeven!... myn Vader!,., alles!... ik fterf aan uwe voeten.
Wer-



B L T S P E L. 107
Werlingen, Myn Dochter! kom, omhels my! Tegen Olborn, nadat by Carolina ombelsd heeft.
6 Mynheer! dit kan ik niet weêrftreeven.
Tegen Carolina. Myn Kind! myn Carolina!... Zyt gy 't, myn Caro. lina ?... kost gy my dus beledigen ?... my ? Carolina. Ik u beledigen?... Gy moord my, myn Vader! Werlingen.
Laat
ons daar niet meer van lpreeken;het gebeurde is nu voorby. Ik vergeef het u ; ik bemin a.
Tegen Olborn.
Mynheer! zulk eene aandoening, 7.0 hevig, zo vaardig, Gevoelde ik nooit van myn leven.
Tegen Carolina.
Zie nu welk een' goeden Vader gy hebt. Zyt gy mynetraanen wel waardig?
Hy droogt zyne oogen af. Carolina.
Lieve Vader ?
Werlingen. Ja, Graaf! gy had gelyk. Vergiffenis fchenken , is eene zonderlinge zaak; Vooral aan onze kinderen. Men gevoelt daarby een vermaak;
Iets dat men niet begrypen kan.... 't is waarlyk zo ! was zy myne Dochter niet,dan zou ik gaarne mogen lyden
Dat al 't kwaad, my van haar verhaald, waarheid was;
opdat ik, om my nog meer te verblyden, Haar nog veel meer vergeeven mogt.
Olborn.
Neen, Graaf! gy gaat



io8 HET VERKEERD VERTROUWEN,
gaat te verre; gy behoeft niets meer.... Ja; u blyft i;og iets over. M yn Zoon.... ook hy fmeekt
u om vergiffenis, om uwe Vaderlyke liefde, Mynheer! Werlingen. 6, Die Losbol! Hy heeft my 20 veel fmart veroorzaakt
dat het fchande is.
Carolina.
Myn Vader! Werlingen.
Nu goed, goed , myn Kind! om uwent wille, om te toonen hoe ik u wil beminnen, Zal ik hem al mede vergiffenis fchenken.
Carolina, hem omhelzende.
6 Myn Vader!
Olborn, hem mede omhelzende. Myn Vriend!
Werlincen.
Kinderen!.... gy vervoert my buiten myne zinnen. Ik weet niet meer wat ik zeggen zal.... ja , myne
Dochter! ja, myn gryze Vriend! Hy is ook myn Zoon... maar de ftrafdie hy heeft verdiend Laat ik aan u over.
TWAALFDE TOONEEL.
Carolina, Werlingen, Olborn, een Knecht, met een' brief in de hand.
Zo als de Knecht den Granf van Werlingen gewaar •word, wil by terug keer en.
Werlingen.
WHem naloopende. at wil die Knecht fHolla hei! waarheen wilt ge u bègceveo ?
De



B L T S P E L. 109 De Knecht. Ik ?... ik wilde....
Werlingen. Wat wilt ge ? Wat is dat voor een
brief?
• De Knecht. Hy is aan Mevrouw van Dormin gefchreven. Carolina. Aan my ? Door wien ?
De Knecht.
Door den Heer van Dormin. Werlingen.
Geef
hier.
De Knecht geeft den brief over en Jluipt, ziende dat niemand op hem let, fcbielyk weg. Olborn. Van myn' Zoon ?
Werlingen. Hou daar
Myn Dochter! lees! hy zal u zekerlyk bericht geeven van zyne gcvangeunceming. Och, dat de Baron hier waar'
Om zyn ontflag te bezorgen ! Dat jong Heertje zal waarlyk die verandering niet kunnen droomen. Nadat Carolina den brief voor zicbzelve beeft gelee, zen, zygt zy op een' Jloel neder in onmagt. Werlingen dit ziende , vliegt naar baar toe en vervolgt :
Myn Dochter ! wat komt u over ?... wat fcheelt u? ...
Carolina, die den brief laat vallen. Ach!
Olborn. ó Hemel! Myn Zoon!... Deeze brief... wat mag ons overkomen ?
Hy



ito HET VERKEERD VERTROUWEN, Hy neemt den brief op en leest: Mevrouw 1
„ Het ongeluk boud niet op my te vervolgen.... gy ,, zyt te zwak zulks nevens my te draagen.... ikfcbei „ derbalven myn noodlot van bet uwe"....
Werlingen.
Hoe!... wat?
Olborn verder leezende. „ Verzoen u weder met uwen Vader ; vergeet my, „ zo als ik mede alle moeite zal aanwenden om u te „ vergeet en"....
Die ongelukkige! We r l i n g e n.
Lees voort, Mynheer ,
lees voort!
Olborn, als vooren.
„ Deeze brief behelst myne toeftemming tot eene echt„ fcbeiding, waarnaar gy mooglyk reeds lang gewenscht „ hebt. De Baron van Thoreck is myn vriend; dat „ by de uwe zy: zo gy myne laatfte bede my nog wilt „ vergunnen, fcbenk hem dan eene Ecbtgenoote die ik „ ongelukkig gemaakt heb; van wie ik voor altoos af" „ ftand doe. Hoop niet dat gy my ooit zult weder„ zien. Men dacht my in arrest te neemen, maar ik „ ben 't ontfnapt en vertrek terftond van bier".
Vaar wel. Dormin. Werlingen. Welnu, heb ik geen gelyk gehad? Geef my dien brief
eens! Ja, ja... 't fchrift is accoord; Ik ken zyn hand.
Olborn. Wy moeten hem doen opzoeken, najaagen.... Waar is die knecht ?
W erlingen.
Ja! die is al voort.
Ca-



B L Y S P E L. in
Carolina ftaat op, <wil zich in de armen van baaren Vader werpen , maar valt magtloos voor zyne voeten neder. Werlingen, weènende. Myn lieve Carolientje!
Olborn , geheel ontroerd been en weder wandelende.
6 Myn Zoon!,.. myn Zoon! Werlingen.
Komt,
kinderen! (lelt u te vreden.
Ik zal hem buiten alle poorten doen opzoeken. Myn Kind!... myn Dochter! vertrouw op my in deeze treurige omftandigheden,
't Zal alles nog ten besten komen. Hoort gy 't, Carolientje !
Carolina, geheel troosteloos.
Ja, myn Vader! Ja, 't Zal alles wel ten besten komen! Zy gaat, door den Graaf van Olborn onderfteund, in haare kamer.
DERTIENDE TOONEEL.
Werlingen, alleen.
Wacht maar, Deugeniet! eerst myne Dochter te verleiden; daarna
Haar te laaten zitten. Wy zullen malkander fpreeken. Gy moogt beeven!
Maar ik moet ten eerden myn' Neef opzoeken; die zal my mooglyk van alles bericht kunnen geeven.
Einde des vierden Bedryfs.
VYF-



na HET VERKEERD VERTROUWEN,
VYFDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. Pips, Steven.
SPips, tegen Steven in 't boven komen. teven, pas op'. Zodra gy den Baron verneemt zeg 't my dan voort. Maar ontdek hem van 't geen hier gebeurd is geen enkel
woord. Hoorje!
Steven.
Heel wel.
Steven gaat voeér naar beneden. Pips.
Die histofe komt nooit goed. Wierd Dormin achterhaald , dan brak de bommel uit, en Monfieur Pips zou tusfchen twee lloelen in de asch geraaken. De heeler is zo goed als de fkeler.
Nadat by zicb een weinig bedacht beeft.
Ja.... dat zal 't best zyn. Ik zal in de voorbaat weezen en alles bekend gaan maaken.
Wat bruit my de Baron ? Zyne fielteryen komen zeker-
lyk toch eens uit. En 't is voor hem het zelfde of ik of een ander hem
daarin fluit.
Mooglyk is 'er nog iets meê te verdienen. Myn hulp
kan hem toch niets baaten. Ook is 't hembd nader dan de rok. Hy gaat in dé kamer van den Graaf, keert terflond terug en vervolgt:
Hier is niemand. Mooglyk by zyne Schoondochter.
Hy



B L r S P E L. 113
Hy klopt aan de deur van Dormins kamer, en roept zachtjes.
Heer Graaf! Deeze is zo driftig niet als de ander; die had zich reeds in donderen blik* fem uitgelaaten.
Hy roept als vooren.
Mynheer!
TWEEDE TOONEEL. Olborn, Pips.
WO l b 0 r n. at is 't?
Pips.
Veel nieuws,... maar, laat ons wat zacht fpreeken; 't zyn geheimen van Veel bê« lang.
Olborn.
Heel goed!
Pips.
Ik vrees alleen maar, Mynheer!... dat ik.... Want
ziedaar; een braave Hospes moet Kunnen zwygen, en....
DERDE TOONEEL.
Werlingen, Olborn, Pips, Ernst.
Werlingen.
\^rolyk! vrolyk! oude Heer l Goede tyding, wy hebben hem weder bekomen. Olborn.
Myn Zoon?
Werlingen. Ja. Myn Kamerdienaar heeft hem, een uur van de ftad af, achterhaald en met zich terug genomen.
H Ts»



IU HET VERKEERD VERTROUWEN, Tegen Ernst.
Maar.... waarheen heeft de duivel den Baron toch gevoerd ?
Ernst. Dat weet ik niet, Mynheer. Werlingen.
Loop gezwind En zoek hem op ; ik wil hem fpreeken.
Ernst.
Ik weet waarlyk
niet waar ik hem zal aantreffen.
Werlingen.
't Is denklyk dat hy
zich toch in de ftad bevind. Gaa i zeg hem dat ik hier ben en naar hem wacht. Ernst.
't Is goed.
Werlingen, Ernst terugroepende
Hoor nog
eens! Hebt gy wel zorg gedraagen Dat, als Dormin komt, men hem hier breng'? Ernst.
Ja, Graaf.
Werlingen.
En dat men
hem geen antwoord geeve op 't geen hy ook mogt vraagen ?
Ernst.
Ja wel, Mynheer.
Werlingen.
Willem, hoop ik ,zal befcheiden zyn
geweest.
Ernst. Ja.... dat is zo wat gega.m. Dormin wilde zich in den beginne verweeren : toen moesten beleid en befcheidenheid ter zyde flaan.
Maar



Ê L T S P Ë L. irf
Maar toen hy zich overmand zag, wierd hy gelaatener, wy vernuftiger en Willem meer befcheiden. Werlingen. it Is wel. Gaa nu heen ; zoek myn' Neef 5 orn heffi
herwaards te geleiden. Ernst vertrekt. Pips komt, met eerbiedige gebaarden » langzaamerhand nader. Werlingen, tegen Pips^ Wat wilt gy ?
Olborn. Hy heeft een geheim.... Werlingen.
Een geheim? Laat-
hooren wat het is.
Piés.
jfa ; maar Heer Graaf!... ik verlies honderd Louis d'O*
door 't ontdekken van decs geheimenis. Gy weet wel.... *t is een' Hechte tyd.
Werlingen.
Een kostbaar geheim. Kom, kom, ontdek het vaardig. Pips.
Ik verzeker u, Mynheer! het is dat geld, onder broederen, waardig. Zo gy derhalven de goedheid wilde hebben....
O lbo rn.
Ik flaa ü
in voor alle fchade. Lustig, fpreek I Pips.
Maar, zult gy 't my ook vergeeven zo 'k iets had gedaan dat zo wat naar een klein boeventtukje geleek? Werlingen.
Wy zullen zien, Monfieur hondsvot! Maar eerst tef zaak gekomen.
Olborn.
ïk ftaa voor alles.
H * Pi*»



Ii6 HET VERKEERD VERTROUWEN , Pips.
Bravo !... op uw woord van eer ?... honderd Louis d'Or en een generaal pardon ? Werlingen.
't Geduld
word my benomen.
Pips.
Wat zachtjes , Mynheer! het geheim is van zeer veel gewigt. * Werlingen. Ter zaak, vermakdyde praatjesmaaker, ter zaak! Pips.
Als ik
u bidden mag, een beetje zachter; men hoorde ons hier veel ligt. Op een' zacbten toon.
Ziedaar dan: Mevrouw heeft, een uurtje geleden, een briefje van Mynheer haar' Beminden ontfangen ? Olborn.
Ja....
Pips.
Waarin zo iets van eene echtfcheiding gefchreven ftond?
Olborn.
Wel nu?
Pips.
Dien brief heeft de Hoer van Dormin haar niet doen langen.
Olborn.
Niet?
Pips.
Wel neen.
Werliingen.
Die brief?... Waar is hy gebleven ? Hy baalt den brief uit zyn zak.
Hier
- is hy. Ziedaar! is dat niet zyn hand ?
Pips.



B L T S P E L. 117 Pips.
Ja; zo omtrent.
Maar daar zyn wel bekwaame lieden die allerlei handen kunnen namaakeu.
Olborn. Tegen van Werlingen. Ik begin in 't end Moed te fcheppen. Nu, verder.
Pips.
Als ik 'r u dan
mag zeggen in vertrouwen: De Baron van Thoreck verftaat dat kunstje.
Werlingen.
Myn Neef!
Pips.
ö Ja.
Ik zie wel ik moet u nu alles ontvouwen.
De Baron heeft aan den Heer van Dormin een' arrestbrief getoond, om hem,met overtuiging ,te doen zien
Dat gy hem alsdenSchaikervanuwe Dochter vervolgt; en om hem aan te fpooren zyn gevaar te ontvliên. W e r l i n g e n.
Maar, waarom? Ik verftaa van de geheele zaak geen enkel woord,
Pips.
Ik zal 't u ras verftaanbaar maaken ,
Mynheeren!
Omtrent twee maanden geleden, bragt de Baron den
Heer van Dormin hier om by my te logeeren. Hy ontdekte my te gelyk dat hy zyn heimelyke vyand
was, en hem ongelukkig wilde maaken; daarby Beloofde hy honderd Ducaa...., Louis d'Or wil ik
zeggen, tot een prefent aan my. Hiervoor moest ik hem getrouw weezen, den Heer van
Dormin braaf uitzuigen , brutaal bejegenen in myn
lpreeken,
H 3 Tot



M8 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Tot de ooren toe in lchulden wikkelen en oiiéenigheuj
tusfchen inan en vrouw ontlleeken. Maar..,, de Hemel bewaar my!....
W £ k l in g e n.
ir ,, ,. Myn Neef?..,
Kaerel! gy liegt.
Pips.
Heb maar een wcinigje geduld.
ik zal u van de waarheid zo klaar overtuigen dat gy ze met handen grypen zult.
Vooreerst heeft hy Mevrouw reeds voor zes jaaren bemind ; toen is hy raazend geworden omdat Mynheer van Dormin haar hart had verkregen;
Daarna heeft hy geveinsd; zich voor hunn' vriend verklaard, en hen beloofd dat hy u tot veigifuis zoude bewcegen.
Olborn.
Jk flaa verbaasd.
Pips.
Voorts heeft hy al de brieven onder» fchept van Mynheer van Dormin;
Anderen in derzei ver plaats gefchreven die allen vaneen' kwaaden inhoud zyn;
Die hy, door een' uwer bedienden, u liet overhandigen alsof ze met den post waren gekomen.
Hy verwachtte dat uwe Dochter door u uitgramfchap onterfd, en hy tot uwen erfgenaam zou worden aangenomen.
Maar toen 't niet ging als hy wenschte, nam zyn list
een andren keer: Hy ontbood van Dormin en zyne Beminde hier naartoe;
maakte hen wys dat gy u met hen zoud verzoenen ,
£tl wie weet wat meer? P°ch inderdaad zocht hy naar middelen om dien braaven
Man op eene fatfoenelyke wyze van kant te helpen,
cf geyangen te houên :
Mg»



EL T S P E L. 119
Mevrouw, door veinzen en vleijen, in zyn belang te krygen, haar met uwe Excellentie te bevredigen, en eindelyk te trouwen.
Olborn.
Bemint hy haar dan nog ?
Pips, meesmuilende. Zou hy niet? Zicb naar van Werlingen wendende.
Kyk eens.... toen Mynheer van Dormin met uwe Dochter doorging, begon hy te pruilen ;fints heeft hy vyf jaaren haare erfenis bemind. Maar toen hy eindelyk begreep dat hy 't geld niet wel
konde trouwen zonder uw Kind, Liet hy haar hier komen en wierd op nieuw verliefd. Werlingen.
Maar,
Kaerel! hoe weet gy dit alles ?
Pips.
Ik ? Door 't geen ik u
ftraks ontvouwde: Ik zeide u immers, Mynh?er, dat de Baron my dat ge« heim voor honderd Louis d'Or toevertrouwde. Olborn.
Ik kan niet begrypen hoe de Baron zulk eene gewigtige en gevaarlyke zaak aan penen onbekenden toevertrouwen kon.
Pips.
Hoe?... Wy zyn malkaêr zo onbekend niet. Ik was voorheen (zo als Mynheer de Graaf ook wel weet,) voorryder by den Vader van den Baron.
Sints nam hy my in zyn' dienst; en wy waren altoos één ziel en één zin. Toen ik vervolgens met myne overledene vrouw deezen herberg erfde, kwam hy vlytig by my verkeeren ;
Zette de oude vriendfchap voort.... en, begryp je wel ?... Hy moest den Heer van Dormin toch ergens laaten logceren. „r
H 4 Wuft.



j2o HET VERKEERD VERTROUWEN,
Werlingen. Zekerlyk. Wacht maar, Bedrieger! wy zullen u (pree« ken.
Tegen Pips. Maar, Monfieur, zo gy liegt, zy de hemel uw' rug genadig.
Pips.
Ei, ei! wat uw Excellentie van my niet
al gist!
Ik had immers die honderd Louis d'Or naar my kunnen ftryken, zonder dat gy 't wist.
Maar de hemel bewaar' me dat ik my met zulk bloedgeld zon bezwaaren! Ik ben altoos gewoon te denken:
Eerlyk duurt het langst. Ik wil liever honderd Ducaaten, ter eere der waarheid van u ontfangen, dan honderd Louis d'Or van den Baron, waardoor ik myn teder gemoed zou krenken.
VIERDE TOONEEL.
Werlingen, Olborn, Pips, Steven.
VSteven, ter zyde tegen Pips. ader, de Baron komt.
Pips.
De Baron? We RL in gen.
Laat hem boven
komen. Steven vertrekt.
Olborn.
Om de waarheid by hem uit te lokken zult gy Eene voorzichtige houding moeten aanneemen. Werlingen.
Het veinzen zal my hard vallen voor zulk een' doorliepen fielt als hy,
Olborn.
Pes te meer moet ge u bedwingen om hem te ver-
fcha.1-



B L Y S P E L. 121
fchalken. Ik gaa ondertusfchea onze Dochter myns Zoons wederkomst ontvouwen.
Pips.
Ik hoor hem komen. Met uw verlof dat ik gaa! Werlingen.
Gy moet
u niet te ver van hier onthouên. Pips gaat aan de overzyde van de deur Jlaan en Jluipt "zodra de Baron binnen is, zonder van hem gezien te worden, naar beneden.
VYFDE TOONEEL.
De Baron, Werlingen.
Zodra de Baron den Graaf gewaar words wil hy terug treeden,
UWerlingen. w Dienaar, Neef! ontmoeten wy elkander al we» der? Wat dryft u toch zo dik wils hier naar toe? Baron.
Ik bezoek een goed vriend die hier federt eenige weeken logeert.
Werlingen. Ei lieve!... looze Neef!... Hoe
Onnoozel weet hy zich te houden!
Baron.
Hoe zo ? Werlingen.
Nu, nu, veins
maar niet. Doch eer ik verder gaa... weet gy wel dat Dormin het is ontkomen ?
Baron.
Wat?
W er ling en.
Zo even kwam 'er een brief van dien verraader.
H j Ba-



122 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
En hy,
hy heeft de vlucht genomen ?
Werlingen. Zo als ik u zeide. Maar, geduld! ik zal hem wel achterhaalen.
Baron.
Nu die ongelukkige het eenmaal ontkwam, Dunkt my } onder verbetering, waare 't het best dat gy hem aan zyn noodlot overliet.
Werlingen.
Ja... dat was het voorneemen ook dat ik reeds by myzelven nam. Maar, wat met myne Dochter aangevangen ?... Ik heb haar gefproken en beken.... haar ramp doet haar myne deernis genieten.
Baron. Gy hebt haar gefproken?
Werlingen.
Ja. Waarom verfchriktgy toch zo? Gy zult 'er niets te kort by fchieten. Ik heb vast befloten u naar verdiende te beloonen; dat
zal ook zonder uitftel gefchiêu. Daartoe openbaait zich thans een fchoone gelegenheid. Baron.
Goed-
gunftige Neef!
Werlingen.
Het ftaat alléén maar aan u. Hoor: ik heb myne Dochter gezien ; My met haar verzoend; haar hart gepeild, waarin ik byzondere gevoelens, betreklyk tot u, meende te ontdekken.
Baron, met een vrolyk gelaat.
Tot my ?
Werlingen. Ja, Neefje!.., 6! Ik heb zo eenig vermoeden...



B L Y S P E L. 123 den.... maar eerst moet gy me voor de vuist uw meening zeggen. Kon myne Dochter u tot liefde verwekken ?
B.aron, verlegen.
My?
Werlingen.
Ja, of neen.
Baron. Ik moet bekennen.... waar' zy ongehuwd , zou 't door my als een groot geluk worden geroemd....
Werlingen. Dat 's genoeg. Zie hier Dormins brief. Hy verbreekt alle verbindtenisfen met myne Dochter, en gy word door hem tot zyncn opvolger bneoemd.
Baron, verwonderd.
Graaf!...
Wer l ing en.
Gy zyt verwonderd. Niet waar? Ik meè\ Op al de waereld kan ik my niet bezinnen Dat zulk een nietswaardig mensch u zyn' besten vriend noemt; zyne Vrouw afdaal, om haar in zyne plaats te beminnen.
Baron.
't Komt my ongelooflyk vo'dr.
Werlingen.
't is echter zo. Hy toont den brief aan den Baron.
Kyk eens!
hier fchryft hy duidelyk en klaar: Hy leest.
De Baron van Thoreck is myn vriend; dat by „ de u voe zy. Zo gy myne laatfte bede my nog wilt ,, vergunnen: febenk hem dan eene Echtgenocte die ik ongelukkig gemaakt heb; van wie ik voor altoos f, afftand dog".



124 HET VERKEERD VERTROUWEN,
Hy gedraagt zich alsof by 't fchrift naauwkeurig en
met verwondering befcbouwt. Dat is toch wonderlyk!... hoe meer ik dit fchrift befchouvv, komt het my voor dat het niet de zyne is, maar even of't uw hand waar'.
Baron. Myn hand ? Dat zou raar zyn.
Hy beziet den brief.
't Is waarlyk zo.... dat is verbaazend'. ik moet 'er u gelyk in geeven. Werlingen. Zo natuurlyk!... hoor eens, Neefje! het zou my waarachtig niet verwonderen zo gy dien brief had gefchreven. Baron.
Wie?... ik!...
Werlingen.
Van Dormin kan ik die edelmoedigheid niet verwachten.... ook zou 't my ergeren in den grond van myn gemoed. Nu lustig, Neef!... Nietwaar?... Gy hebt dien brief gefchreven ?
Baron.
Mynheer!
Werlingen. Wat al om Handigheden ! kort en goed. Spreek rondüit. Hebt gy hem gefchreven, dan kan 't my tot een overtuigend bewys van uwe liefde voor myne Dochter vermekken. Dat is genoeg.
Baron, ter zyde. „ Zo hy 't waarlyk meende! Tegen Werlingen.
Maar Neef..,. Werlingen.
Gy zult
my nog dol maaken met al uw Mynheeren en Neeven. Hebt gy dien brief gefchreven of niet ?
Ba-



B L T S P E L. iaj Baron, ter zyde.
„ Wat zal ik
zeggen ?
Tegen Werlingen, verlegen. Ik weet niet.... Werlingen, zich beledigd toonende.
Wel nu; wilt gy 't my niet
ontdekken,
Dan moogt gy 't laaten: maar ik zal ook weeten wat ik te doen heb.
Baron. Myn waarde Neef!... gy word
moeilyk ?
Werlingen. Wie duivel zou niet boos worden om zulk eene talmery ?
Honderdmaal heb ik u gevraagd of gy dien brief gefchreven hebt, en honderdmaal verzekerd hoe aangenaam zulks weezen zou voor my. En nog zo veele omftandigheden !
Baron, ter zyde.
„ 't Word ernst. Tegen Werlingen.
Vergeef 't my!.... indien gy dan zo fterk door begeerte word aangedreven ...
Werlingen. Ik begeer de waarheid te hooren. Is die brief van u ? Baron.
Maar
zo ik...?
Werlingen. Een-twee-drie! ja, of neen. Baron.
Om u de waarheid te zeggen: ja; ik heb hem gefchreven,
Doch



i2ö HET VERKEERD VERTROUWEN, Doch met een zeer goed oogmerk.
Werlingen.
Zo! zo!
Ter zyde.
„ Die boos*
wicht!
Tegen den Baron. Goed, goed, Neefje! dat verheugt me.... Hy beziet op nieuw den brief.
Maar,.,.
heb ik niet mis, Dan zyn alle de brieven, die ik van Dormin ontfangen heb, van dezelfde hand waarmede deeze brief gefchreven is.
Baron, ter zyde.
„ 6 Spyt!
Tegen Werlingen. Van dezelfde hand?
Ter zyde.
„ Foei, onbedachte!.*. Wat deed ik hem daar hooren?
Werlingen. Wel nu, wat was 'er aan gelegen ingevalle gy ze ook allen had gefchreven ?
Baron.
Myn lieve Neef!
Ter zyde.
„A Hemel,'k ben
verloren!
Werlingen. In ernst; uwe oprechte bekentenis, dat gy , uit liefde
voor myne Dochter en goederen , zulk een kleen
fchelmftukje-had verricht, Waar' my een byzonder vergenoegen. Een van beide
is waar: gy hebt al die brieven gefchreven , of deeze
is ook niet door u verdicht.
Ba-



B L Y S P E L. u7 Baron.
Ter zyde. „ Wat angst!
Tegen van Werlingen, Dierbaare Neef,... ik dorst u niet tegenfpreeken .... ik geraakte geheet buiten zinnen,... Maar,... om u de oprechte waarheid te zeggen: ik heb deezen brief ook niet gefchreven.
Werlingen.
Zo!zo!... het doet my leed. Dan zult gy myne Dochter ödk niet beminnen. Baron, ontfteld. Ja,... neen,... maar....
Werlingen.
Wel, myn lieve Neef, gy werpt daar al myne blydfchap weêr ten eenemaal teu grond'.
Ik moet het u ontdekken; vermits ik myne Dochter vergiffenis heb gefchonken , dacht ik, door een eerlyk echtverbond,
Uw lot met het haare te verécnigen. Maar ik zie wel
dat ik my in myne hoop omtrent u vind bedrogen. Was alles zo als ik my verbeeldde , waart gy myn
Schoonzoon en Erfgenaam geweest; maar nu.... nu
is die kans vervlogen. Gy zelf zult wel kunnen begrypen hoe onverantwoorde»
lyk myne behandeling zou weezen, wanneer Ik myne Dochter, zonder deminfte-en tegen alle-reden,
myn vermogen wilde onttrekken? Het Spytniy, Neef;
het fpyt my!
Baron, ter zyde. „ Ha!... nu blyft 'er voor my geene uitvlucht meer.
Werlingen. Gy peinst?... Kom, kom, doe my 't plaifier en beken maar vrywillig. Keert Dormin terug, dan komt my toch alles ter ooren.
Ba.



123 HET VERKEERD VERTROUWEN, Baron.
Dat is zekerlyk.
Werlingen. Wel nu?
Baron. Ja;... ik heb die brieven ge»
fchreven. Maar....
Werlingen.
Spreekt gy waarheid? Baron.
Gy verlangde die immers te hooren ?
Werlingen.
Zuivere waarheid ?
Baron. Ik zweer 't u. Werlingen.
Bravo! Ik bedank u , Neef. Door deeze bekentenis geeft gy my myne gerustheid ten eenemaal weêr. Nu zal ik u ook naar waarde beloonen.
Baron.
Goedaartige
Neef!... ach !...
Werlingen.
Nu, nu. Ik zal niets meer doen dan 't geen recht is.
B h r o n.
Gy zyt de edelmoedigheid zelve,
Mynheer!
Gy overlaad my met zo veele weldaên....
Werlingen.
Die complimenten kunt gy wel fpaaren.
Hy treed naar de kamer van Dormin. Holla hei! Is 'er niemand?
. ZES-



B L T■ S P E L. 129
ZESDE TOONEEL.
Werlingen, de Baron, Charlotte; na haar Carolina en Olborn.
WCharlotte. at is 'er van uw bevelen?
W e r l i n g e n.
Myne Dochter. Charlotte.
Zy komt.
De blydfchap wegens Mynheers terugkomst heeft haar geheel doen bedaaren.
Werlingen. Kom, lieve Dochter, geef my een kusje! Wat moest gy niet al aitflaan!
Carolina.
Myn Vader ! bevind ge ons dan
zonder fchuld ?
Werlingen. t, Ja, myn kind! Deeze duivel in menfchelyke ge» daante , deeze fchurk, beleed my eindlykzyne fchelinüukken. Maar geduld....
Baron, ten uiterjten verfchrikt. Wat hoor ik!...
W e r l i n o e n.
Hy zal zyn verdiende ftraf niet ont-
loopen.
Baron. Waarde Neef!...
Werlingen. Wel nu ? Baron.
Om n oprecht de waarheid te doen weeten:
I lk



i3o HET VERKEERD VERTROUWEN, Ik heb geen van die brieven gefchreven. Uw aandrang.... eene overyling....
Werlingen. Onwaardige! Gy durft u nog verineeten ?...
Baron.
Ik verzeker u....
Olborn.
Baron! veins niet; gy verzwaart daardoor uwe fchuld. Pips , uw vertrouwling , heeft reeds alles beleen.
Baron, geheel verfcbrikt.
Hoe?
Olborn.
Smeek liever om vergiffenis.
Baron, tegen Werlingen.
Goedertieren Neef!... Werlingen.
Ik zal u goedertieren Neeven!...
Baron. Hoor!... Werlingen.
Weg, huichelaar! Voort uit
myn gezicht! Gaa heen.
De Baron vertrekt. ZEVENDE TOONEEL.
Weslincen, Olborn, Carolina, Charlotte.
IOlborn. k ben geheel ontroerd. Is 't mogelyk dat de boosheid tot zulk een' hoogen top kan Itygen ?
Wir.



B L Y S P E L. 131 Werlingen. En ik ineen raazend te worden als ik nadenk dat die fchurk my zes jaaren achteréén dus by den neus heeft weeteu te krygcn.
' Myn lieve Carolientje ! ik heb u onrecht gedaan: hoe zal ik 't vergoeden ?
Carolina. Met uwe. liefde en tederheid. Ik ben de fchuldige. Gy waart oprecht en braaf, maar een verraader heeft u door listige ftreeken misleid. Werlingen, tegen Olborn. Nu zie ik klaar, Mynheer, hoe kwalyk zulke Ouders doen , die hunne kinderen tot een huwlyk willen dwingen.
Olborn.
Dat is waar, myn Vriend ) maar de Kinderen behooren ook niet roekeloos buiten den band te fpringen.
Alle zaaken vallen niet even gelukkig uit. Ouders en Kinderen zyn wederzyds verbonden aan hunnen pligt.
Om de rust en het geluk der faamenleeving te bevorderen, is 't billyk dat een icgelyk zich naar den zynea richt'.
AGTSTE TOONEEL.
Werlingen, Olborn, Carolina, Charlotte , Hendrik; na hem Dormin , Ernst, Willem, Coenraad en Steven.
IT Hendrik, fcbielyk boven komende. j y komt.
Carolina.
Dormin ?
Olborn.
Myn Zoon?
1 2 Hen-



132 HET VERKEERD VERTROUWEN, Hebdri k. Ja; maar fchriklyk vertoornd. Werlingen.
Kom, Carolina!
wy zullen hem voldoening geeven. Hy neemt zyne Dochter by de hand om Dormin te gemoet ie gaan , terwyl Olborn een weinig ter zyde treed.
Dormin, in 't binnen treeden Carolina aan de hand
baars Vaders gewaar wordende. Wat zie ik ?... waarheen.... wat wilt gy ?
Carolina,
Dormin!
Zy wil hem omarmen; hy grypt baar hand, rukt haar van van Werlingen los op zyne ?.yde, en trekt te gelyk zyn' degen. Dormin.
Wreed'a'art! Zy is de myne. Ik derf veeleer myn leven,... Olborn, toetreedende.
Myn Zoon !
Dormin. Wiens (tem ?... Hy word zyn' Vader gewaar; laat Carolina los; zyn' degen vallen en keert zich naar Olborn.
Mvn Vader!... Hemel! Olborn.
Zoon!
Dormin.
Kan 't mooglyk weezen? Gy ! Zyt gy 't?... Of bedriegt my myne verbeelding? Olborn.
Neen. Ik ben
uw Vader. Nader vry.
Myn dierbre Zoon! ik mag p wederzien; u in myne armen drukken? Nu kan ik blyde derven.
Zy



B L T S P E L 133
Zy omhelzen elkander. Dormin, zyn' eenen arm om zyns Vaders lyf ge, [lagen houdende, befcbouwt hem met verwondering en verrukking, en vervolgt: d Myn Vader!.... maar welk een toeval doet ons dat onverwacht geluk verwerven ?
O leo rn.
Om eene verfc'nriklyke vervolging te ontwyken wierd
het gerucht van myne dood verdicht. Het is genoeg : ik .leef; ben gelukkig, en gy zult het ook zyn. Eerlang krygt gy van alles bericht. Wyzende op van Werlingen. Ondertusfchen kunt gy hier den liefderyken herfleller onzer eere en welvaart aanfehouwen.
Dormin.
Den Graat?
Carolina.
Ja, Dormin ! myn' Vader en ook voortaan den uwen. Hy wi.rd misleid, door fchandclyke lastertaal , tot een al te ligt vertrouwen. Thoreck is een booswicht.
Dormin. Thoreck ? Werlingen.
Ja, Thoreck. Die fchurk heeft ons allen tot een fpeelpop zyner fielteryen gemaakt.
Maar, 'k zal hem fpreeken.
Dor min, tesen van Werlingen. Mynheer!... Hy ziet hem eenige oogenblikken met teekenen van befebaamdbeid aan en vervolgt eindlyk:
lk heb u uwe Dochter,
uw e«m!g kind, ontfehaakt. 7J:h voor hem nedei werpende. Kunt gy my zulks vergeeven?
I 3 Wer-



134 HET VERKEERD VERTROUWEN, Werlingen.
6 Ja. Rys op, myn Zoon! Ik vergeef het u. Gy meende myne Dochter my te ontrooven:
Ontfang haar thans van myne hand als een gefchenk. Dormin.
Graaf!... Carolina!... myn Vader l.. • myne verrukking gaat alles teboven. Charlotte, tegen Carolina. Mevrouw! hoe ftaat het nu met mynevoogdyfchapover Francisca ? Zal ik haar den Graaf aanbieden ? Carolina.
Ja, Lotje! Zy kome. Hoe blyde zal hy weezen van 't lieve kind te zien! Charlotte. Maar,... zo hy 't van zich ftoot.... Lotje, hoort gy my wel ?... zo hy 't van zich ftoot!... Teder en ontroerd.
Neen; dat zal voorzeker niet gefchiên. Carolina. Vast niet, myn waardfte Vriendin! Myn Weldoenftei! waarmede zal ik uwe edelmoedigheid beloonen ? Charlotte. Beloonen?... Zoniet, Mevrouw! De bewustheid, nu
ik u myne verpligting heb kunnen betoonen, Dat ik , éénmaal van myn leven, weldaaden mogt be-
wyzen, op eene goedhartige wyz', Zonder uitzicht op vergelding, verkocht ik niet al waar' 't
tot nog zulk een' hoogen prys. Dat zou Hecht weezen. Het ftrcelend genoegen, 't welk ik daatöver gevoel, is de fchoonfte belooning die 'k van den hemel kan fmeeken.
Werlingen. Gy vergist u, Meisje! Vergifnis fchenken baart veel grooter genoegen: dat is my gebleken.
EIND E.



DRUKFOUTEN.
ïladz. 10 Rcg. 7 fl*ats ÖWaarde Vriend ! ó Wreede Vriend j
$6 laatfte reg. —— Hy heeft — En heeft
66 Reg. i —— bezit. ~ bezit,
——>— —— wanhoopig m— wanhoopige
70 — 16 geen nader —.— geen' nader*
104 — 3 den hemel de hemel
120 —■ 10 —— zon — zou
11% — 11 — — bneoerad. —~ benoemd.



De Gecommiteerden tot de zaaken van den Schouivburg hebben, volgens Oétroy door de Heeren Staaten van Holland en Westvriesland , den 5den November, 1772. aan hun verleend, het recht van deeze Privilegie , alleen voor den tegenwoordigen Druk van HET VERKEERD VERTROUWEN, Blyjpel, vergund aan Izaak Duim.
In AafleUim, den ijlen Mey, 1779.