01 1233 5268 UB AMSTERDAM



De Gcloovsvolle en blyde Roem,"
een es
in den Heere ftervenden Leeraars:
Ik en zal niet fterven, maar leeven-, en des Heeren Werken vertel/en, voorgeftelt
in eene plegtige n O • '
Lyk- en Kerk-Reeden
ovcrP/a/w Hg, v. 17.
ter Gcdagceniffe
van \rylen
Den Wel - Eerwaardigen en Godvrugtigen Heer,
In Zeever getrouw Bedienaar des Enangelium* in de Mennoniten Gemunte te Norden, In de Ruftezy nes Heeren ingegaan 4,4 Dec, 1784.' Voorgelee/en in dc Kerk der Doopsgezinden te Norden, d, 19 Dec. des voorledcnen Jaars, en daarop
«pentlyk uitgefproken in de Kerk der Mennoniten te Leer, d. 22 Dec. 1784. door den Opftcllcr
Reinhard Rahufen,
Leeraar des Zielzaligendcn Euangeliums in de Mennoniten Gemeente te Leer in Ooftfriesland*
Aurïk, Gedruckt by J, H, L, Botgeeft 178J,






De bloejende Gemeente
der
M ennontten
te Nor den.
word dceze Gedagtenis Reeden ran hunnen wa-ardigen Voorganger, en getrouwen, nu in God ruftenden Lecraar, onder toe biddinge, van allerley Heyl en Geeftelyke Welvaart uit nimmer eyndigende Volheid des aanmianigen
Emanuels
in Tyd en Eenwigheid toegewyd, en opgedragen: door
den Opf cc II er.






ffio- r t o o r $e. r t .
eezq Lyk- en Gedagtenis-Reede, wierdmy door de Opfienders der Mennoniten Gemeente te Norden, opgedragen, om ze aldaar den eerlten Scndag naar de Begraveniffe van het Lyk des zaalig ontslapenen Leeraars, my— nes gewenfchten Mededienaars opent-, lyk te houden. Dan vermids, deels de Weegen, door den gevallenen Sneeuw en Vorft, zeer onbekwaam en moejelyk te gebruiken waaren; deels ik my ook opdien ïyd niet altewei bevond:.
)o( daaren



daarenboven in myne eigene Gemeente met Arbeid overhoopt was, zo vond my genoodzaakt, dit vriendeiyke Verzoek of fchon met leedweezen van de Hand te wyzen. Ik ontving hierop, op nieuws en by herhalinge eene minzame uitnodiginge, om, het zy in eige Perzoon teegen den 19 Dec, des voorleedenen laars te Korden te komen, en de Gedagteniiïe diens Rechtvaardigen,door het uitspreken, eener gepafte Leereeden te vereeuwigen, of anderfinds zodanig eene Lyk-Reeden op het Papier te ftellen die gefchikt was, om de Gemeente te kunnen voorge— leezen worden. Dit laatfte te volbrengen aarzelde ik geenen Oogenblik, en ftelde deeze Lyk-Reede op het Papier, en zond ze naar Korden, waar dezelve dan ook niet zonder Aandoeninge en Zo ik Vertrouwen mag niet zonder Indruk op den 19 Dec. des voorleedenen ïaars in de Kerk voor geleezen is. Ku
ontfing



ontving daarvan berigten teffens verzoek om myne toeftemminge te geeven, dat. dezelve mogte gedrukt worden, alzo de begerte daarna zeer groot was. Ik overwoog zulks rypely k,want eene Leerreeden in't Licht te geeven die niet uitgelproken nog dadelyk van my gehouden was, kwam my voor, niet te ftrooken. Desweegen nam het besluit om dezelve by de eerlte Predik beurt voor myne Gemeente te houden: het welke ik ook op Woensdag Avond d. 22Dec. des voorleedenenjaars. voor eene aanzienelyke Vergaderinge. met Zeegen en Stigtinge verricht hebbe. Ik fprak dezelve woordelyk uit, zo als zy hier op het Papier ftaat, behalven dat ik in de Toepaffinge Zodanige Veranderingen genootzaakt was te maken, als Schik hadde voor die Vergar deringe, voor de welke ik ze hield. Dit weinige achtede nootzakelyk hier. vooraan te voegen, terwyl ik wenfche, )0( dat



dat: de Heere mynen geringen Arbeid met Heyl bekronen, en met Zeegen achtervolgen moge»
Leer den 4 Ian, I78J.
R. Rahufen.
IN-



INLEIDINGE.
Z
£fC o o c r & tt /
3et is den Menfche gefet ecnmal tefterven^ Zo luid dc onfeilbare Godfpiake door den Mond van Gods getrouwe Dienknecht Paulus in zynen Brief aan de gelovige Hebreën in het 9 Hoodftak aan het zy vers, Eene Waarheid die de dagelyAfche onder;
vindingc op het kragtigfte bcveftigt. ;
Immers de Voorbeelden van zo vecle die den Weg van al het Vleefch gegaan zyn, en nog dagelyAs gaan voldingt's Apsostcls Voorftel, Niemand hoe aanzienely/tof gcA 5 ring



10
ring, hoe ryk, of arm, hoe geleeïd of onkundig, hoe godzalig of goddeloos hy oo£| immer zy, word door den scherpen Sikkel des Doods verfchoont, Al beklimt ook een Methusala een Reeks vaa Neegenhondert en negen ea Seftig Iaaren, cyndelyk heet het tog van hem, ende\ hy ftierf. David m,ag onder zyne Tydgcnotea in waare Godzaligheid nog zozeer uitblinken gelyA. de gouden Zon boven dc tintelende Starren uitschittert; hy mag het roemwaardige Getuigenis van denhoogen God wegdragen, dat hy een Man naar Iehovaas Harte was, eyndelyk moed nogthans deezc Gunftgenoot des Almachtigen der Natuur, zo wel als alle zyne tydgenoten, den laatften tol betalen, en door den dood van't zigtbaareToneel deezerWa*, reld affcheid necmen. Jmmers 'theetoofc van deczen oprechten dienfUnechtdes Heeren : endc David ontsliep met zyne Vaderen, ende werd hegraven in de Stad Davids. I Kon. 2, v. Io, De godloze Achabwierd niet minder door denKoning der Verschrikkinge weggerukt, ais dc wellurtige Beltzazar in't midden van den loop z'yner On-



II
gerechrigheir zneevde. Ja vrat man leeft 'et die den Dood niet zien en zal, en zyne. Ziele zal beyfydcn van het geweld des Graafs? *t Is een ieder Menfch tog gezet eenmaal te fterven, zegt hier d'Apoftel, dat het onvetmydclyke Lot der Adamiten de dood is, en bedient hy zich ten deezen opligt van de nadrukkelyke Spreckwyze, het is den Mensche g efe t eenmaal te fiervenx zo will hy daardoor niet te kennen geeven, dat het lichaam en deszelfs Werk* tuigen door den wyzen Schepper zo gevormt en ingericht zyn, dat zy de onftervelykheid niet verkrygen, en zonder den Dood te smaken ten Hecmel opgebeurt kunnen worden. Neen! was dc cerfte
Mensch in den Staat der Regtheid ftaande geblee ven, had hy het proefgebod niet overtreeden, nog zich door den Aards Vyand dien Mcnschen Moordenaar den Satan verleyden laren, van de Vrugt des Booms der Kenni/Ie des goeas ende des kwaads te eeten, zo zoude gcene verdcrvelvke Ziekte, vcelminder dc Verbreekinge va,n zyn. aardschehuis deczes Tabernakels door denonverbiddelykcn Dood gevolgt zyn; eeuwig



1Z
*ou hy met alle zyneNakomelingengeleeft, en uit het aardsche Paradys eens in't hecmclfche verplaaft geworden zyn, om daar eyndeloos zynen Schepper en Weldoendcr groot te maken en te dienen. — Nu echter daar de kroon der heerlykheid van Gods luifteryk Beeld door den bedroevden Zondenval van onze hoofden gevallen, en de geheele Natuur van Adams Nakomelingen als verwoeitis, zo is. de Dood en het Sterven noodzaakelyk geworden, nu is het den Menfche gezet eenmaal te ftervctt. Een VoorfteL, waar door Paulus den Hcere aanmerkt, als een geduchte Rechter,- die zyn uitgesproken Vonnis waarmaakt, en zyn dreigement, ten dage als gy daarvan eetet zult gy den Dood /ierven, ter uitvoer brengt, zeggende op zynen Tyd: Keert tocedcr gy Menfchcnkiiukr-, ends zy keer en tot het Slof.
Treurige Waarheid Geliefde! die een ieder onzer 't zy vroeg of laat. 't zy jong of oud ondervinden zal, en waarvoor rog't glocjend Pu.rpur des geenen die den Sqhepter der Regeeringe draagt zo min
ver-



verschóon't is, als dc flegte Bedelaars pye des Nooddrüftigen, —— Dan die, dit is de trooftvan Gods glinfrgenoten, die haate zwymende Hooiden by den Schrik van den naderenden Dood om hoge heft, en waarmeede zy de laatftc aanvallen van deezen Verdervcr kloekmocddig afwagten; Ik, zo luid de bemoedigende Taaie des zielzaligenden Euangelmms; Ik ben de Opjlandinge ende bet Leeven'. die in my gelooft zal leven-, al h)aar hy ook geftorven: Ende een ie\élyk die leeft-, ende in my gelooft-, zal niet fterven in derEuXoigheid Ioh, II* v, 2f« 26»
Geliefde Vrienden! Gy die thans den Dood uwes vaardigen Leeraars smartelyfc betreurt, en over het Verlies Uwes V©organgers bitterlyk ketmt laat ik tcf Uwer bemoediging, II thans het groot Gewin dat deeze getrouwe Dicnftknecht door zyn Dood en Sterven verkregen heeft voor houden, en teffens zodanige trooftrecdeu daar uit afleiden, die als een Balzem Gileads uwe Hart wonden verzagren, en uwe
pynen flillen kunnen. Vooraf chcer
Hart en Handen naar boven, roept Licht en
Lee-



14
Leeven, Genade en Zecgen met my van den Vader der Lichtcn> den Gever van alle goede Giyenen Volmaakte Givtcn met my in, ter vrugtbaare Verkondiging en Aanhooring van'"t Euangeliuna der Zaligheid op dccze naarvolgendc Wyzet
j^. 6 £ c t.
0! gezeegende Iesus! openbaar Ü thans als de Opstandinge ende het Leeven aan onzer aller harten, daar Wy, de gelukkige Staats - VerwhTeling uwer Heilige, tot wien hier op Aarden reeds alle uwen Lult en Welbehagen Is, die zy by hun zalig Overlyden ftaan deelachtig te worden, met elkander in uwe Vreeze zullen overweegen, en Waartoe ons de Zalige Dood uwes in IHUen ZielenVreedeheengeganen Dienftknegts de bekwaamfte Geleegentheid
aan de hand geeft, Heere gy
Weet het, hoe veele dode, harten hoe
veel-



15
veel geeftelyk leevenloze Zielen ook nog in het midden deezer Vergaderinge gevonden en aangetroffen Worden, die bydeVerschyninge van den Koning der Verfchrikkinge dien Ruiter op het faalé paard geeneVrymoedigheid zouden hebben, om deezen laatften Stap uit de Tyd in de Eeuwigheid met eene vrolyke Geloofs Gèzetheit te doen* vermida gy goddelyice Iesus haare Opftandinge
en leeven nog niet gewoorden zyt,
O! eeuwige Ontfermer die den Dood, die het Verderven de Verdoemeniffe van geen eenig reedelyk Mehfch begeert, maar wilt dat dezelve eeuwig leeven zak erbarmt U, over de zodanige, ey laat deeze dode uwe almagtige Ieiu» Stemme hooren, ende Leeven, tres ze* trek ze, genaden volle Verloffer.met koorden der Liefde en Menfchen Zeelen, van den Oever des Verdervs, door eene waarachtige BeKeeringe, en Leevendiggeloov te rug, en houd niet op
door



i6
door uwen heiligen Geeft zolange aan haare harten te arbeiden, tot dat Gy eene geftalte in haar verkreegen hebt, tot dat zy niet meer zich zelfs leeven, Inaar U. die voor haargeftorven en opgewekt zyt. — O! myn Iesus! die nimmer tot den Zaade Iacobs gezegt hebt: zoekt My te vergeefs, laat ook dit myn Smeeken, dat ik ter behoudeniffe van arme Zondaren en Zondareffen, welke teverloffen, Gy u. harte bloed vergoten en geplengt hebt, Welgevallig in uwe Ooren Zyn, en verheerlykt u, door genade in hctmidden dezer Vergaderinge. Vooral
myn Goël openbart uwe Leevensicragt aan het harte en Gemoed dergener die met uwen Paulus gelovig betuigen kunnen, iK weet in wien ik gelove, en ben verzexert, dat Hy magtig is, myn Pand by hem weggelegd te bewaaren tot dien dag, dien dag der allgemeene openbaringe yan Gelovige
en



17
en Godlooze. Ey laat uwe Gunftgenoten bespeuren, hoe dat 'er Spyze, WaarachtigZielen-Voedzelvan den Eeter, en lieffèlyke Honig van den Sterken in den Dood uitgaat; ten Eynde Zy met meerdere gemoedigtheid hemon* der de Oogen mogen treeden, en uitroepen leeren : Dood, waar is uw' Prikkel? Helle, waar is uw'Verderf ? De Prikkel des Doods is de Zonde, de Kragt der Zonde is de Wet; maar Gode zy Dank die ons de Overwinninge gegeven heelt, door Chriftus Ie-
sus onzen Heere! Maak ten dee-
zen Eynde, dat Woord, 'twelke thans aan onze harten zal gelegt Worden tof een Leevens- Woord, en Zeegent Gy de Voorftellinge daar van aan eenes Iegelyken Harte. Hoorder der Gebeeden! verhoor deeze onze Zuchtingen, om lesus hogepriefterlyke Voorsprake willen! in Wiens Naam, en met Wiens W'oorden wy onze onvolmaakte SmeeB kin-



i8
kingenver zeegelen U aanfpreefcénde ■als: Onzen Vader ckc. &c.
De Woorden die uiVen Aandagt thans ftaan verklaart en toegepaft te worden, zyn door uwen zalig Ontslapenen Leeraar zeiven als een Bewys zyner onwrikbare hope op de Zalige on'ftervelykheid, 'volgens berigt in zyn Bekentmakings-Rouwbrief te plaatzen bevolen, en ftaan opgeteekent in den 118 Psalm, in het 17 vers, luidende aldus.
Ik en &al niet Jkrven maar lee<ven: ende ik zal de Werken des Heeren 'vertellen.
Aan-



19
Aandagtige en in onzen dierbaar/ten Heiland en aleenigen Zaligmaker Chri* ftus Iesus zeer gewenschte Hoorderen!
Woorden Uwen Aandagt zo eeven voorgelee»» zyn ontleent, uit den óten of aatften Lof Psalm doorgaans het grot" Hal cl genoemt, het welke de Israfiiren op het Eynde van de Pascha Maaityd tot God haaren groten Weidoender met lui-
teelkenmmr;°eftCn ^-««^n, en W,n °°\de8czcege^eHeiland inden Jaatften Nacht voor en aleer hy in den TreurhofTGethzemanczyn God verzoenend Jyden aantrad, volgens her Verhaal der
t™!£t'ApüftclCn ^
Het is zo klaar niet by wat Geleegentheu de Godvrugtigc Dichter dit snaarLied ter Eerc van zynen getrouwen Verbonds-God opgeftdd heeft' Mogelyk valt dezelve m de laatfte Tyden van Gods Ke-



20
liefden Keur Vriend, wanneer hy verschelde zware Oorlogen met de Philiflynen voerde, die hem aan alle Zyden omcin— gek hadden, en uit welker woede, zyn Verbonds Gods hem genadenryk verloft en geholpen hadde.
Dat hier teftens eene Toespeelinge op Mefliss, zyn Lydcn, en heerlyke Verloflinge gefebied, Hemmen wy gaarne met vermaarde Schriftverklaarders toe, Immers van deezen Ies.us, zegt d'Ap. Petrus, getuigen alle de Propheten, Hy is de Alpha en de Omega, in den ganschen Bundel der Godgewyde Schriften beide des Ouden ende des Nieuwen Verbonds,
Dan by dit alles is David de eerfte Perzoon, die in onzen Texs zyn Geloofs Vertrouwen op dc magtige Hulpe van Ichova roemt. Koomt Aandagtigc, ontlec-
den wy dezelve eens AortelyAs. Twee
Zaaken brengt hyvoor onzen Aaandagt,
t Eerft zegt hy, ik en zal niet Sterv#ri.



SI
II, Dan betuigt hy dat hy leeven Zoude ende de,Werken desHeeren vertellen,
A. David bevond zich in kommervolle Omftandigheeden,de Vyanden hadden hem van alle Zyden ingeslocen. vs, IO. Zyn dierbaar Leeven was in het grootlte Ge# vaar, hy Stond, so te vallen en zyne Zie. Ie uirtcblazen vs. 13. terwyl de Zyne hc-ra reeds voor verloren hielden, en niets als zynen Dood te gemoed zagen. Dan hoe groot ook het Gevaar was, Hy die overreed ftond, dat by den Heere Heere Uitkomften zyn zelfs teegen den Dood, uve eene blymoedige Geloovstaal: Jk en zal
nietiterven! Niet wilde Godsknecht
daar meede te kennen geeven, dat hy van de Bezoldinge der Zonden den Dood ten eefiemaal en voor altoos zoude vry en ontheevcn blyven, neen zeeker, daarvan was David veel beerer overtuigd, gelyk zyne Psalmen inzonderheid de 49 aan het II vers en Oap. 39 en elders duidelyk
leeren. Maar hy wil hier slegts zyn
Geloovs Vertrouwen in het Midden van B 3 zy-



2Z
ayne grootftc Nood cn Gevaar op Jehova zynen onwankelbaren Rorfteen uitdrukken als verzeekert zyndc, hoe hoog eok de Wateren der Verdrukkinge ryzen mog. ten, de golven hem echter niet geheel overdekken, en de voeft; baaren hem niet smoren zouden, Zyn Verbonds God zoude'er de Hand voor houden, dat de onbesneedene Philirtynen, de Lampe IsraÉ'ls niet souden uitblufchcn. Ik zal niet fterven, zo roept hy ter Eere van Gods Macht, tot Ttooft van dat hem verzellcnt krygs Volk toe, hen moed te maken, dc Oorlogen des Heeren met Dapperheid tc voeren. Ja maar, niet alleen roemt David de genadentyke Bcscherminge van zynen liefdcryken heemclschen Vader, neen, hy fterkt zich ook in deezen onveranderlykcn Opperheer, hy voegt 'er in eenen Adem by : ik zal leeven ende ik zal de Werken des Heeren vertellen.
B.Dubbel is het Voorftel van den Man Gods.
K. Eerft geeft hy zyne Verzeekerde hope te kennen dat d'Algoede God hem int
Lee-



23
Leeven fparen zoude, IA'zal leeven zegt hy, 't zal den Vyanden niet toegelaten worden my te doden. Myne Ziele zal nog niet van my genomen worden, 't zal alles goed en gewenscht aflopen, IA zal Zeege behalen vol vrolyk en leevendig zal ik weeder Aeeren, en my verheugen over Gods Heyl.
> Dit zal my echter ooA aanspooren, de Werken des Heeren te vertellen. Wat werken bedoelde David hier tog anders als
et. De Werken der Macht, waardoor zvn Adem midden in't Gevaar van Dood en Grav bewaart was, waardoor de Heere hem uit de Handen zyner Vyanden geruAt, Ycrloft en bevryt hadde. Waar door hy over zyne Teegenpartyders getriumpheert en de hecrlyAfte Zeege bcvegten hadde,
fi. Wat anders als de Werken der goedheid en Liefde, achtervolgens welAe hy zynen David, met vaderlyA Verfchonen hadde Gade geslagen, de BlyAcn zyner Gunftc vertoont, en hem zulk een gemoedigt, zulk een op de Hulpe des Heeren B 4 ver-



24
vertrouwend Harte verleent, dat ook weegens de Lievelyke omhelzingen der Ziele niet en vreesde, maar Gode psalmende in't Midden der VerdruAAingc
y. Waarom zoude ik 'er niet byvoegen, de WerAen der Barmhartigheid omtrent gansch Israël, die ja door dc Behoudenis1c van Davids onschatbaar Leeven meede gezeegend wierden, en Stoffe hadden den Naame des Heeren met vrolyk zingende Lippen te pryzen. Trouwens
& Daarin ging David hen voor, hy zegt dat hy dc WerAen van Iehova, of gelyA er eigentlyk ftaat: de Werken van den betamentlyAen God, die zulke groote Dingen overeenftemment, met zyne goddclyfcc Deugden cn VolmaaAtheeden gedaan hadde, vertellen wilde,— t'Grondwoord ziegt eigentlyk, tellen, by clAander recAenen, dus uitbreiden, vernaaien, daar van een Verslag doem. En so schetzt het ons de danAbaare Gemoeds geftcldheid van Gods geliefden Keurvriend, die ooA tot Roem va« Gods Naam aan deren wil-
ver-



25
verhalen wat de Heere al goeds aan zyne Ziele gedaan heeft.
Ook Ik gewenschte Hoorderen worde thans geroepen Uwen Aaandacht, de groote Werken des Heeren te vertellen, die de ongehoudene Hcemel goedheid, zo aan alle zyne gunftelingen die in den Heere fterven betoont, als welke hy byzonder aan uwen zaalig ontslapenen Leeraar beweezen heeft, en welke zyne ftervende Lippen nog roemden. Verleen my derhalven uwe opletentheid, wanneer ik u, volgens den Text, die de groote Kerkher vormer Lutherns op de Wanden zyner Studeerkamer, tot ongemeenen Troost en bemoediging gefchreeven hadde, in's Heeren Vreeze vooifcelle.
De geloovsvoüe cn blyde Roem eenes in den Heere ftervenden Leeraars; Jk en zal niet fterven, maar B 5 lee-



26
leeven en des Heeren Werken verteilen.
Letten wy hierby;
I. Op de Geftalte eenes in den Heere ftervenden Leeraars.
H. Ten Anderen op deszelfs geloovs volle en blyde Roem: Ik en zal niet fterven, maar leeven, en des Heeren Werken, vercellen.
S c r /t c 3 c c /■
Aandachtige! de Geftalte eenes inden Heere ftervenden Leeraars, Zal. ons duidelyk worden, wanneer wy deGefteldheid des Mans naar Gods harte, die zo vrolyk in God juichte van naby beschouwen en voor onzen Geeft brengen;



27
gen;' en daartoe, geeft ons het Heyl orakel woord Stoffe genoeg aan de Hand.
ï"ïy, David dc Zoon van ïeffe,' was een Mcnfch van gelyken Oorfprong cn g,-moeds beweegingen gelyk wy.en alle zyne meedetydgenolen, geenc natuurlyke Voorregten bezat hy boven alle Adams Nakoomclingen, zyn eigen getuigenis in den 51 Psalm aan het 7 Yers,luid even treurig, als dat van alle gevallene Adamiten; Ik ben in Ongerechtigheid gebooren, ende in Zonden heeft my myne Moeder ontvangen. Du.s mifte David van Natuur het Leeven dat uit God is, Was dood in Zonden ende in Misdaden dervende allen Roem voor God, ja lag onder dc regtvaardige Straffen, den Oveitreedcren gedreigt, synde een Voorwerp des goddelyken Toorns, des V\ccY.s der Wet, en Gevaar lopende van eeuwig verloorcn te gaan cn dat is ook de natuurlyke geftalte wan alle Menfchen zander Onderscheid, hier van zyn gcene Wyze, geene Gcleetde, gcene Voorgangers nog Leeraars uitgezondert. Zy alle leggen van Natuur weggeworpen op de Vlakte desVelds, vertreiden in haaren Bloede, hoogft walehclyk in de Zcane
reine



30
de Verbryzelde Beenderen van dca Godskneehtwe Jerom leevendig gemiakt.zo laacdc ccnwigeOntiermer dc geloofs Oogcn van zyn Arm cn elendie Volk die begccrig rykhalzcn cn opzien naar dc Berden van waar hun hulpe koomr, niet te'vergeévs ftarrenop dc Zoen ofFerhande ïyncs Zoons, hy%er2ad;gr deeze hongerige en dorftige naar de Gerechtigheid des Middelaars met het venvorven Heyi, b.-kleed ze met dc Gehoorzaamheid des Borgen, fchenkthaar een Vryheidsbrief van alle haare Schaliën, doorftrykt het Handschrift dat teeeen haSr was met het Bocld dat beetcre Dingen spreekt als het Bloed Abels, en richt dus de neergebogene
tarten op uit het Stoff. Nu, nu gedragen
*y z.ch als vrygekogte des Heeren, nu wandelen zy in de Vofdftappen van den Godvrugtigcn Da. vid en toonen by alle Geleegentheeden dat zy de Genade niet te vergeefs ontfangen hebben. Was David een Man naar Gods harte in alles onderworpen aan den Wil des Almagtigen, overeenftemmeodemet den Zinn zynes opperden Souvera.es. Ook Godskinder , «n waardig Euangelie Leeraar maakt den Goddelyken Wil en het aller hoogftc Welbehagen zynes Heeren tot een duurig Voorschrift van ïyn Doen en Laten, Mond en Harte bid met, waarcnErnft, UWcn Wilic die gefchicde.
Was



31
Was David eenen groten Geloofsheld, die niet alleen in Voor maar ook in Tcegenspoed, Ook dan wanneer hy geen Licht, gcene Uitkomfrc voor Ooogen zag met ce» onwankelbaar Vertrouwen op zynen Verbonds God' en dezzcl/s beloften leunde ft. 23- 4» «° 'fteM ook een Chru ften een Dicnftknecht cn Leeraai- des Eüsngé^ linms zyn Vertrouwen op dien God en Zaligmaker, die gezegt heeft, ik zal u. niet begecren nog verlaten; hy ziet op Iefus dea Ovcrften Leidsman cn Voleyndcr des geloovs, geeft aich en alle zyne bclangcns in dc Hand en beftienngc van deczen nooitvolpreezencn Verlo/Ter over , en vcrwagt de beft: Uitkomst. Brande Davids Harte van vuurige Liefde tot zynen Goè'l P.r. 18. I. Was dceze Liefde het Dryfrad zyncs Godvrugtigen Waudels, ende flipte waarncemiagc van al des Heeren Inscttingen en Regten. O » de Liefde van Chnrtus, door den heiligen Geeft in eene ryke Maate uitgeftort in het vernieuwde Harte eeries Chriiïen, eenes Leeraars drinot den zulkcn, niet zich zelfs maar dien te keven, die ▼oor hem geftorven en opgewekt is, di: is di Springveer, die hem zo vaardig maa:kc by zyngc-
lo-



32
loVereVoegcn deugd, by de deugdKenniflej by de Kennifle Matigheid, cn by dc Matigheid Ly.dïaamaeid, ende by dc Lydzaamheid Godzaligheid 2 Pctr. I. 5—7. Nu zyn 's Heeren Geboden niet zwaar, het lok van Quiftus is hem eene zagte Laft, cn met Bereidwilligheid loopt hy den Weg van Góds getuigeniflen.
David muntcde bysondcr uit in Vcr/cheide hc^rlyke deugaen, die als zo veele Vrugten des Ger-ftcs en des Geloovs in dc Hcilorakel Rolle ge. boekt ftaan, Byzonder roemt Gods Geeft :
Zyne weergalofe Ootmoedigheid en Nederigheid, niet alleen voor God, maar ook voor dc Menschen,2 Sam. 6, vr. 22. Zyne Zagtmocdigheid, Gcdulden taaje Lydzaamheid in het vcrduuren van dc hoogftgaande Veragtingen, beschimpingen cn Vervolgingen. 2 Sam. 16. Zyn
Gebtds lüft en Ernft, waar van de Psalmen treffende Preuven «p keveren. Zyne Weldadigheid omtrent elendige en nooddruftige I 5am.22j 2.— Zyne ongemeene Godsditnftigheeden hcogschatting van den openbaren Godsdienft. Ps# 3^,, ■ Zyn dankbaar en Gode lofzingend Gemoed-



35
moed, weegens alle genotene, zo geeftelyke als
liehaamentlykc Voorrechten Ps, 103. Zyne
gansch hooggaande Vriendschaps en liefde Gcneegentheid, kennelyk aan zynen boezem Vriend Io-
nathan. Altezamen echte trekken van het
beeld desgenen waarna de Godvrugtige Koning door Middel van de wedergeboorte herschapen was. En dit is niet minder dé echte Gcftalteeenes Leeraars die in den Heere fterft. ö\ dc Genade laat zulk een niet leedig nog onvrugtbar, Jcfus Chriftüs heeft eene Geftalre in zyne Ziele verkreegen, en van dit in zyn Gemoed overgedrukte becli, schitteren verbazende glanzen af. Zulk een Bedienaar niet der Letteren maar des Gceftes praalt met eenen zagtmoedigtn en ftilleri Geeft! die koftelyk ij voor God, zyn Harte is iiiet Verhecven, maar diep ncdrig; en zo wandelt hy ootmoedig voor het Oog van God. en al zyn Volk.cn waarop zoude hy zich tog verheffen; daar ky bewuft is, en wel gaarne belyden wil, dat alles wat h/ in de Natuur, en in dc Genade bezit een gefchonken, cn uit louter Goedheid, zonder zyn Verdicnft cn Waardigheid verleend goed-
is. Geduldig en Lydzaam gelyk het Larri
Gods verdraagt hy alle Rampen, tecgenspoederi hoon en Smaad, rcekent het zich eene Eeré iets van Iesus kruis te torlTen, enden I.ydens beelG èi



34
dc van Gods Zoon in zyne Maate gelykvormij»
gemaakt te worden. Weldadig gelyk dc
gouden Zon in't blauw Azuur betoon hy zich aan aile zyne behoeftige Medeschepzelen, hy breekt den hoogrigen zyn Brood, kleed de naakten cn
verbergt zich niet voor zyn eigen Vleesch.
De Godsdicnft legt myn Leeraar boven al aan het Harte, nooit is hy yverigcr «ls in dit Werk van zyn Beroep. Hy acht het zich een Voorrecht te zyn God en IesnsMond tot het Volk te zyn, 't is zyne lieffte Beefigheid een hecraut van de Genas denleere te zyn, en de kruis banier van Heylvorft Iesus in veeier Harten te planten. De Dag des Heeren is voor hem een feeftelyken Dag het Psalmgezang een Jubel, de Gebceden een waarachtig Manna, cn het Woord des leevendigen Gods een Paradys, Heere! dus roept hy hier over nit. Heere! by dcezc Dingen leeft men,
en daarin is het Leeven van mynen Geeft!'
Gaarne verheft hy met de Lov en dank zingende Scliaare zyne Stemme tot den grooten Weldoender, en pryft dc Heemel Goedheid voor alle blyken en bewyzen haarer 'Liefde, 't is met David! ik zal den Beckcr der Verloifingc opneemen, en des Heeren Namen aanroepen Ps.
rs. 14. Dan niet alleen vermaakt zich myn
Chriftea, myn Leeraar den Lov endank der opper' * - Majcjityt



35
Majefteyt met vrolyk zingende Lippen uittescba. teren; neen! met gelykzoortig vermaak naden liy ook tot den Genadenthroon, en reekent bet zich eene Eere zyne cn dc Noden zyner Meederaenfchen den Hoorder der Gebeedcn in Icjik Naam Voor tc dragen, 't Gebed is zyne licffte
bcezigheid, cn heuchelykftc Vcrrichtigtinge.
Eyndelyk is zyn Harte vervult met eene ongeveinsde broederlyke Naaften-ja Vyandsliefde; Byzonder is hy gaarne een Gczelle dergeener die God vreezen, cn den Heere Iesus, zyn eenig Al, in onverdervelykheid zoeken lief te hebben. Deeze waardeerd hy hoog-, met dcezen wandelt hy Hand aan Hand «aar't zaalig Vaderland der Rufte.
Zie* Gelievde, zo iets, eenige vlanwe trek" ken, van het Beeld, het Cbarakter, de Geftalte eenes Chriften, eenes Leeraars die in den Heere ftervtM Op deeztn paft het heuchelyke Gravfchrift: Zalig zyn de Dode die in den Heere fterven, van nun aan, ja zegt de Geeft, dat zy tuften van hunnen Arbeid, en haare Werken volgen haar. Geen Wonder', wiens leeven Chriftus is, diens Sterven is Gewin. Deeze kan gelovig juichen en bly~ moedig roemenIk en zal niet fterven, maat les. vei:, en des Heeren Werken vertellen !
C 2 Twee-



3«
<r[r
wom aan Gewenschte! laat ons deezen Geloovsvollen en blyden Roem, eenes in den Heere ltetvenden Leeraars wat nader overweegen, Eerft zegt zulk een Chriften niet blydcr Harten: Ik en zd niet Stervenl O! veel beduidende Uitdrukkinge! waardoor volgende gewigtige Waarheeden geleerd en te kennen gegeevcn worden,
A. Ik zeïven', myn ik zal den Dood, zal dej Verwöcftinge cn het Verderf niet zien nog ondergaan* Het is waar inyn zigt en taftbaar Lichaam, zal door Krankheid, Pynen en Smerten aangetaft eyndelyk in de groeve der Verteeringe neederdalen, en tot het Stoff wederkeeren, waar uit het zelve genomen, cn waarmeede het geduurend myn aardsche Leeven gevoed is. Dan dit maakt myn eigentlyk Ikgeenzinds uit, 't is slechts eene aan - en overgenomene Stoffe, die dagelyks zo schielyk vervliegt
als



37 ■
als dezelve, door Spyzc ende Drank weder herfteld word. Het is de Baft, de bolfter van dat Tarwen graan, dat tot den Dag desOogftes in de Aarde gezaaid woord} ende ftervt, maar myn IA, myne Woonfteedc die uit den Heemel is, blyfcjjjook naar myne Aflyvigheid onverderyelyk, Ziet zo k het Waarheid, Ik zal nier fterven!
B. IK zal nier fterven! wil zeggen myne Ziele, myn Geèft, die in't binnènnenfte van my is, zal by den Dood de» Lichaams niet vernietigt nog verwoed worden. Dit myn befte Deel, zal slegts, zyne Betrekking op het Lichaam de Leemen hut voor een Tydlang verliezen,, maar teffens tot edeler Vryheid en onbelemmerder Werking opgebeurd worden. De Vermogens hier als in't Lichaam ingekerkert, cn zo dikwerf door duizenderley Toevallen geftoort en gekrenkt, de Vermolens van deezen mynen Geeft, zullen dan niet meer geboeyt, niet meer afgetrokken worden, door het zinnelyke, 't welk ray nog op dc ^U'aareld zynde aan allczydcn omringt.
Cj C,



3$
C. Ik zal niet Sterven I bcteekent, Ik zalnict verloren gaan, de tweede Dood zal van my niet gesmaakt worden, daarvan heeft myn Iesus my verloft, en daar ik hier reeds met Chriltus verborgen in God geleevt hebbe, zo is 'er nu gecne VerdoemenifTe voor my, om dat ik in Chriirus Iesus ben. Door den Dood dringe ik tot het Leeven door,
D. Eyndelyki Ik en zal niet fterven! geeft vooral ook te kennen, ik zal niet altoos Dood blyven, myn verncedert en afgeftorven Lichaam zal niet voor eeuwig eene prooy en Roof v2n't donker en duifter Grav blyven, neen de Uure koomt waarin het geklang der Bazuine zal vernomen, en de Stemme des Atchangels zal gehoord worden, die geweldige cn aldoor dringende .Stemme, Staat op gy Doden!! dan zal ook ik verryzen, verryzen niet, met een zwak, bros, katyvig, en ftervelyk Lichaam, maar, met dat van kragt, vlug, veerdig, den Verheerlyktcn Lichaame van Iesus gelykformig. en bekwaamm, om de Eeuwigheid te verrduUren. Dus Ik en
zal



zal niet fterven ! geen Dood zal dan myne Woonfteede weederom verwoeften, neen de eerfte Dingen zullen dan voor altoos vorby gegaan zyn, O! hcerly/<! o zalig lot van de Dicnftknegten des Heeren!
Ja maar't is het nog al niet.
De wegneeming des kwaads, maakt eerfl: de halve Gelukzaligheit van de Erven des
Heemcis uit. 'Er is voer hun nog
meer befchooren,
Myn ftervend Chriften I myn Leeraar betuigt blymeedig, en gelovig, niet slegts: Ik en zal niet fterven, maar ook, m a a r L e e v e n, ende ik zal d c Werkende s H ceren vertellen,
Eerft roemt hy, ik zal Leeven, dat is,
fcj. Myne Ziele, zal onverblyven en zich én haarcr Daden bewuft zyn, geen Slaap, geen Staat van donkere cn duiftere Vnorftelligen, rot aan geenen jongften Dag-, tot aan de Wedetverceniginge met myn afgeftorven Lkhaam zal myn Lot in de C 4 Ecu-



40
Eeuwigheid uitmaken!, neen, neen! een heuchelvA voorgenot dier zaligheid die my by de Aomfte van den Algemeen en Aardrigtcr befchooren is, zal het Deel, het verivikkelyke Deel mynes Beekcrs zyn.
3. U zal leeven, dat is het eeuwige Leeven zal myn Erve zyn. Geen wonder! hier rcets genoot ik he't Geginzel des eeuwigen Leevens, in endoor de zalige geloovsverecniginge met Iesus den Vorft des Leevens, hier proefde ik dikwyls reeds by Stónden en Wylen eenige druivetroiïcn uit's Hemels Kanaan gesnecden: dan, dan, wanneer myn Emanuel myneZiele lievehk om helsde, haar toeriep j Ik ben uw' Heyl! hier reeds ontving ik den Witten keuifteen, eener genadige VryspraaA door het Bloed des Lams, Hier reeds wierden my de Eer- en Ziergewaden tot de Bruilolt van het Avondmaal des Lams aangetroAAen, Wiilêlkleederrn der Heiligheid geschonken, den Hoed van geeftelyAe Vryheid op hst Hoofd gezet, een verbazend Wonder dat zynes gclyAen uietheefr, dc heilige Geef: zelve getuigde met mv-
nen



! 4'
nen Geeft, dat ik een Ervgenaam van God, en meedc ftvgenaam van Chr/ftus was, hy verzeegcldc my tot op den Dag niyner Verloflïnge j Deeze Dag is nu aangebroken, nu, nu, zal ik Leeven!
Ik zal leeven! leeven naar Ziel en lichaam door de heuchelykc wedervereeniginge, van deeze twee getrouwe Metgezellen, gcduurende myn Verblyv op deeze Aarde. Welke Vreugde, welke Blydschap zal dit niet baarcn, hoe gewillig zal de Geert zyne Woonfteede, die ja ook' hier reeds een Tempel der hoogfte Godbeid een. huis. van den aanbiddelyken Iesus was betrceden worden, vooraj daaj nu al het onvolmaakte daarvan verwydert.en deszclfs hoedanighceden door dc Werking van den Heere Chriftus zo u.itneemend verhoogd zyn,
y Eyndelyk, ik zal Leeven 1 dat isi ik zal onophoudelyk werkzaam zyn, in God, te lieven, te loven, te dienen, en te vetherlyken ia zynen Tempel, terwyj Vicugde cn ftoreloze blydschap my verC 5 ge



: 42
gezellen, cn ftects omringen zullen. En is hft schoon, dat ik in't Huis myncs Vaders geen' Rufte zal hebben dag ende nagt, zo zal deze Rufteloosheid in den Dienft en het Werk der hoogfte Godheid de Kroone mynes Leeven^ uitmaken, 't Verbreiden van Gods Deugden, zal
togmyne Bezigheid zyn. Ik zal de Werken des Heeren vertellen.
N. Dc Werken der Goddelyke Macht, der god. delyke Wysheid, en goedheid, in zyn ganschc Godsryk zo bly'rbar, in den Vlugften Seraphim, die voor den Throon des Algenoegzamen ftaat niet slegts hervoorftralende, maar ook in't veragtelyk gekorven sierde dst in het 5tofF wricmeld, en zyne ferhoginge met opgeftecken Hoofde te Gemoed ziet, Rom, vs, 19—22,
3. Ik zal de Werken des Heeren vertellen! dc Werken der Barmhartigheid, doorgeblonken in de Verloffinge vant Ramp zalig Msnfchdom,door bet geslagte en opgeofferde Lam Gods; hier zal lk de eeuwige Lie/de des Vaders, en de Genade van Iesus Chriftus op schelle Icvtoncn zetten, die arm wierd om onzent wil, op Jat wy eeuwig ryk mogten worden, die den smaxteiyken , smadely-
ken,



43
ken, en gcvloekten Kruisdood leed, opdat ik' en myne meede Aardelingen, van den kloeken toorn ontlieft, de Zaügheeden des hecmels raogtea smaken.
i Ik zal de Werken des Heeren vertellen! de Werken der byzondere Genade, die myne Ziele wedervaaren zyn.
0. Nu zal ik roemen de Langmoedigheid myne» Verlofiers, die my met zo veel verschoonen, in den Staat myncr onwectenhcid- droeg,die my spaarde, wannesr ik hem den Rugge toekeerde, weigerde zyne Stemme te heoren, en zyne Roes pingc te gehoorzamen.
6. Nu zal ik dc eeuwige Barmhartigheid my. n« Iesus verheffen, die my door zynen Wederbarenden Geeft toi een nieuw Schcpzel gemaakt, het Gelove aan zynen Naam geschonken, myne Zonden vergecven, cn met eeuwige goedertierenthcid bekroont heeft.
C. Nu zal ik pryzen de Genadewerkingen des heiligen Gecftes, die Iesus in myne Ziele verheerlykt, en uit zyne Volheid Genade vor Genade geschonken cn mcedegedeelt heeft.



44
&. Nu zal ik loven de Leidingen myaes ontiermers, óie my door de Ramp Woefteyn deg Waateld zo gelukkig doorgeholpen, en veilig heef: doen aanlanden in den Haven der Gelukzaligheid,
T Ik zal de Werken <ks Hcerren vertellen: tot Eer van Ieius, dc byzondere ondërfteuningen in myn Beroep, den Zeegen van mynen Dienft de Vrugt van mynen Arbeid, den Oogft van myheZaad, met de diepfte nederbuiginge, met dc Ootmpcdsvolfte Erken teniffe verheffen.
Dat zal ik doen, opentlyk in de Tegenwoordigheid van den drieenigen God. — Ik
Zal dat alles vertellen aan de Zalige Inwoon-
derendes Hecmels, aan die goede Geeften Engelen, welker blydschap vermeerdert word door de bekecringe van een ecnig Zondaar.
Ja maar ook aan myne meedc gezalig— den die deel zullen neemen, aan mynen Roem aan myne. Vreugde. ■ Eu O ! in dat Vertrouwen in dccze Hope in deeze heuchelykc Verwag* tmge ea ik hee ncn. Heere Iesus ontvangt nvynen Geest! Zo, zo ftervt een gelovig Chriften %o. Ademt een Godvrugtig Leeraat uir, zo eyn-
digt



45
digt een Sttyder van Iesus Ghriftus zynen L00pj en legt den Ta&ernakcl en herders Stav gewillig «n blymöedig af en needer in de Handen, en voor de Voeten, van den grooten Aardsharder Iesus. Zalig Itervcn, waar zo de bitterheeden des Doods gewccken zyn! waar men hoopt heeft Van ceüWig te leeven!
Dan Geliefde dé Tyd roept my ter.
0~o aJf;^i n p c-.
Gty weet het myne zeer gelievdë Hoorderen! dat de Reeden van dit Voorftel geene andere is, als om de Gedachtenifie uWes in God rullenden Leeraars, mynesteeder beminden Meedearbeiders enhartelyk geliefden Broe* dersin Chriftus te vereeuwigen. Gaarne adde ik dit Voorftell mondeling en in eigen PerZon gedaan, dan de Voorzie-



46
sienigheid die alles beftierd, heelt zulks door Reedenen, den Eerwaardigen Kerkenraad bekent niet gedoogt. 0! konde ik dan maar myne Penne die Kragt verleenen, Woorden te schryven die de Harten raakten en waarvan myn Gemoed op dit Oogenblik vol is. Heere Iesus daal met uwen Geeft op mynen Geeft terneeder, en maak myne Penne gelyk de Penne eenes vaardigen SchrVvers, niets vloeje uit dezelve als wat ik ten geenen grooten Oordeeldag Vrymoedigheid voor uwen Aangelichte moge hebben te betuigen : wat ik toen schreef alWeetende Iesus was Waarheid. Amen!
De Wel-Eerwaarde Dominus JViarcus Arisz,
die gelyk: U. Aidcrwaardite Gemeynre te Norden bekent/ is onlaag, van den grooten Aardharder Iesus van v;,;;cn Poft als Wachter op Syèns Muurcn afgeroepen, en naar het Huis des
Hce-



47
Heemels.rchen Vaders' waar de groote Verlosfer ook hem eene Plaatze toebereid heeft, opgenomen is, deeze waardige Diensknecht van Jestts Chrlftus zag het eerfte Leevcnsiicht in de Vcrmaardekoopftad Amfterdam, in de Nabuurige Nederlanden, en wel den \C der Maand September van het Ia.irnaar degenadentyke Geboorte des Verloflers I716, Vroeg wierd hy het Ouderlyke Opzicht beroovt én moeft reeds met zynen Broeder Rutger Ariiz cn -eenigftc Sufter Anna Arisz cm ie nog in het Leeven cn te Amfterdam wonende in zyne onnozele Kindhei* den Wcczenftaat en het Opzicht van Vreemde genieten; Hy wierd hierop in het laar r737 de« 8, December te Amfteldam op de Helydcnisze zynes Gelocvs gedoopt, en tot een waardig Litmaar der Gemeende van Iesus Chriftus aangenomen. Terwyl zyn Eerwaarde onderweezen en tot het heilig Dienftwcrk bekwaam gemaakt wierd door den Vlyd en onvermoeiden Yver des Godvrugtigen en reeds voor veele Jaaren 'in de eeuwige Kufte zynes He ren ingeganen dierbaaren Leeraars



48
iraars der Amfterdamsche Doopsgezinde Gemeen te, des Wei-Eerwaarden Dominus Joannts Deknatel. Niet lange ftond deeze bruikbaarc Dicnftkneeht des Heiland* aan den Markt lcedig, dé 'goddelyke Roep, weid myne Schapen! weid myné Lammeren! ontving onze zaalige Meedebroeder van den grooten Aards harder in hiét laar 174Q den 27 October cn zie daar zyne bereidwilligs Aanname toonde hy door zyne Overkomft, tot U. gelievde Arorders, aanvarende zynea Dienft den 16 April in het laar 174 r, met de Woorden»an den heiligen Lucas Handelingen 16 vsk 9 cii IO. wordende vervolgens door dèninsgelyks reedï zaalig geftorvenen Amfterdamsclien Leeraarden Wei-Eenvaarden Heer Cornclis van Campen. des tyds geacht Leeraar der Mennoniten Gemeente té ErrideiU met de Woorden van Paulus r Teil". »s. 15 en 13. den 9 July deszelven 1741 laars
in zynén Dienft bereltigt. In het laar 1743
den 6 Septtmberbegav zich onze ontslapene Broeder in het Huwelyk met de Iuftrouw Catbarini Luuw te Haarlem woonachtig, welks Tronwver-
bond



49
bond door den Heere gezecgent wierd met twee aangename Spruiten, waarvan de eene, eene Dogter I745 T^ Oetobcr met Namen Helena geboorenwierd, nog in het Leeven zyndc, en in het laar 1780 den ió. Iuly gehuwt is aan den Heer Klaas Deknatel hier te Norden, welk Huwclyk in het Jaar 1782 d, 20 Aug. bekroont wierdmet een Iievelyke Spruitc ten Zoon genaamd: hannes
Deknatel. Nu war er voor onzen in dc
Ruftc zynes Heeren ingeganen gciievden Medebroeder een Tyd van beprovinge, door den wyzen en altoos goeddoenden God beschooren, zyn Eerwaardens Gelievde Egtgenote beviel in het laar 1749 d, 19 Auguftus van haare tweede Dogter in de Kraam, maar zag haare Vrugt sneeven voor en aleer dezelve het ligt deezer Waareld aanschouwde, en dit jammerlyke Tranendal wecnend begroeten konde. Zeekerlyk zal het Gemoed van onzen Verhecmeldcn Leeraar door hardprangenden Weedom aangedaan, enbitterlyk bedroeft gewceft zyn, gelyk alle, die in gelykc Omftandigheeden zich ooit bevonden hebben, my gereo» D delyk



50
delyk zullen tocftaan. Tc meer, daar hier het eene Wee het andere op den Voet volgde, vermids, de Gezellinrie ran zyn Eerwaardens Verbond, dc Luft zyner Gogen, de Vreugde zy.es Harren, zyne geliefde Egtgenootc op den 39 Auguftus daaraan volgende deszeiven 1749 IaarS door den Onverbiddclykcn Dood uit zyne liefde Armen en uit zyn gezelschap gerukt, en overgevoerd wierd tot de geweiten der zalige Ohftcrvcljtt*4. Een Slag die zyn Eerwaarde zo zeer trof, dat hy zeedert in Eenzaamheid en ongehuwt zyne Dag en, tot aan zyn saalig Ovcrlyden Igeslee-
ten heeft. Van welken Dood wy Uwen Aan*
dagt fcortelyks nog het volgende voor Oogen wik len Heli™, 't Gebeurde op den 30 Auguftus deczes I784 laars dat zyn Eerwaarde overvallen wierd van eene swaare Bloedbraking, welke cch^ ter door't gebruik van ecnige Middelen scheen te bedaaren, echter zyn Eerwaarde zeer verzwakte, v eshalven hy cenigen Tyd de Rufte neemen, en het verkondigen der biyde (Boodschap dat Iesu* Chriftks in de Waaxeld gekomen is, om Zondaa-
ren



5i
zalig ce maken, naoeft opgeeven; Jan zo ras zyne kragten het eeniglinds toelieten, beklom hy, toewei met grote Moeite den Prcdikftoel en weidedc Uwe Zielen met het Woord des Leeven» Dit W*rk zynes Heeren zettede hy nog een Reis 4 ofte 5 Voort, tot dat Hy eyndelyk op geeneh fccftelykcn Zondag door den Souuerain desLands voorgeschrecven, om den ryken Zcegen des Almagtigen, in cenen zo uitnecment voordeeligen Ooglt gebleeken te erkennen, en den milden Geevcr in het Openbaar daarvoor te danken, den Predikftoel beklom, en uit dc opgegeevenc Woorden van Paulus Gal. 6. vs. 9 en IO de beweeggronden en opwekkingen, zowel opzigielyk dc Leeraaren, als der Hoorderen, in het uitftroojen cn bewaaren van het W'oord Gods niet te vertragen, vöorftelde. Geschiedende dit d. 3 Oct. deczes Iaaw, Toen zagen uwe OogenuwenLeeraar opcntlyk voor de laatftc Reisc. Het Bloedspuwen openbaarde zich wederom, en het Verval van kragten nam meer cn meer dc Overhand. Saturdag
Avond omtrent IO Uuren zynde den loNor, D a Over-



f2
Overviel zyn Eerwaarde eene fterke Flauwte, zo dat men geheel niets anders verwagte of de Heere zoude een Eynde met het dierbaar Leeven zynes DienllAnr.gts maken. Dan nog was de Uure der Vcrlofiinge niet Veischcenenj nu wietd hy geroepen tot Lvden, en ter betonin»e van 'Geduld en Lydzaamheid immers de baaren der benouvrtheid Iteegen by Tyden cn Uuren hoog; dan altoos onderwierp hy zich met ftille gelatenheid aan den Wille des Heeren, tevreeden zynde, hoe het deeze Opper Souverain met zyn Eerwaarde maakte. Stil, ingekecrt tot God enden gezecgcndcn Verlofler, zonder in de laatfte Dagen veel te spreekcn, naderde hy de Hare zyner Uitspanninge, gav nog zelfs den Inhoud des naar zyn Overlydcn te fchryvenen /Couwbricfs op, welke zo veel te aanmcrkelykcr is, vermids wy daarin eene korte bclydeniire van zyn Eerwaardens Gcmoedibeftaan vinden en aantreffen, die ons met volle Verzeekerthcid overtuigd, dat hy in't zalig Salem is aangeland, het welke dan ook op Saturdag den 4 Dcc,
dee-



53
deezes laars des Morgens te g Uuren* in, den Ouderdom van 69 laar en in het 44 zyner Amptsbedieninge geschiede. Genietende nu den Genadenloon van alle Iesus getrouwe Dienftknegten, eenen Loon, eenen ptys waarom wy nog ftryden, waarom wy nog arbeiden, en worftc-
len moeten. Eenen Loon die
volgens dc belofte van een gettouwen Zesus niet kon gemift worden van een Dienknecht gelyk hy was, zeer getrouw en op.recht in het Werk zynes Heeren, een yveïige Voorftander van de zuivere Genaden;leere, dat Euangelium, 'twelkc Iesus de Eere geefe en den boetvaardigen gelovigen Zondaar een Bron der vertrooftinge ver-
ftrekt. Een Euangelium dat hy zel-
ven als goddelyke Kracht en Wyshcid aan zyne Ziele ondervonden en gesmaakt hadde. Een Euangelium, dat hem yvc-
rig maakte in de Bcoerfeningc van allcrley goede Werken. Hoort Geliefde den vcrftervenen Diensknecht van Iesus zelven spreekrn, ij Het Gelove in den HeeteIesus *• Chriftusden eenigen en dietbaaren ZaligD 3 ma-



S4
" maker van Zondaaren met deszeik on"afcheidclyke Vrugt, om welbehagelyk " te wandelen den Heere, en in alle goe14 dc Werken Vrugt te dragen, hebbe ik "niet alleen in't openbaar en in't byzonM der gepreedikt ; maar ook voor my belee«' den zelfs geoerfent, en anderen daarin met " een trekkentVootbeeld voorgegaan, la dat " Gelove zal ik ook zalig ontslapen,,. Sterke Geloovstaal, van iemand die aan den Rand der Eeuwigheid ftaat, terwyl zyne laatfte Woorden by het aan naderen van den Dood niet minder gewigtig waaren, uitboezemende: ik en zal niet fterven maar leeven, en zal de Werken des Heeren vertel-
len\ Zeg eens, heet dat niet zalig, te
fterven, wanneer Gods Geeft met onzen Geeft getuigt, dat wy by de Verbreekinge van ons aardsche Huis deezes Tabernakels een Huis niet met Handen gemaakt maar dat eeuwig is in den Hcemel zullen beërven! O! ja! Uwe Leeraar is zalig is eeuwig zalig en vertelt en verbreid nu de Werken des Heeten mes eene verheerlyktc Tonge,
Nu



Nu roemt hy cïe Werken der Genade van Iesus Chriftus, waarvan zyn Harte hier reeds zo voll was. Hoe zal hy zich buigen, voor't geslagte Lamm en hem dien hy hier zulk eene innige lievde toedroeg ecuwig aanbidden !
Nu roemt hy de Werken der Darmhartigheid aan hem geschied, verkondigt, dc Deugden desgeenen die hem getrokken, uit de dc Duisternisfc, en bekwaam gemaakt heeft een zalig Ervwagter des Koningryks der Heemelen te zyn.
Nu roemt hy de lievdevolle Leidingen zynes Erbarmers, die hoe donker hier. ook mecnigwerf voor zyne Oogcn waren, nu als wys, heilig en Goed van hem gekcurt cn aangefien worden- Hy is dan
niet gestorven, maar leeft. Hy leeft
eeuwig veilig, eeuwig hcerlyk , eeuwig
zalig by God cn zynen Jcsus. Zyn
aardsche Tabernakel die den Io. December deezes Jaars Rouwstatelyk den Schoot der Aarde is toevertrouwt, rust in zoete Sluimeringen, en zal eens ten geenen DaP 4 g.?



56
ge opgewekt, met de kostelyke Ziele weder ver eenigt worden, om dan eeuwig vrolyk by God
in Sion te Leeven, O! myn Broeder! myn
Jonathan ! koe zeer ik uw het Geluk der eeuwige zalige Hcemelvreugde ook gunne, hoe zeer ik my ooh beyvere u, op 's Heeren Tyd eens te ontmoeten in 't zalig Vaderland , nogchans , bloed myn Harte wanneer ik dc herderlose Kudde, met een weemoedigen Geeft aanschouwe , die door uw' Verlies, zo veel derven moet, en waarvan dc Uitzicht op het toekomende zo donker is; dan dat bemoedigt myn Harte , dat Jesus leen, en deeze Sorgc zal dragen voor zyn Ervdcel. De belofte van den Almagtigcn Heiland nopens zynen Wyngaard! Ik dc Hcerc behoede dien, alle Oogenblik zal ik hem bevogtigen, op dat de Vyand hem niet en bezoeke, zal ik hem bewaaren Nacht ende Dag, les. 27. vs, 3. Deeze Belofte doet my vertrouwen, dat de Heere ?ich ontfer. mcB. en de geopende Standplaatzn, met eenen Man raar zyn Harte weder vervullen zal. Gelievie Nordcr Gemeente! dierbaarc Harten! Gy
hebt



57
hebt de grootfte Reeden, deels den Name dea Heeren te danken, die V, zulk eenen langen Reeks vanlaaren, het Voorrecht gegunt heeft eenen Man naar het Harte van God te genieten: Een Man die uwé Zielen, en niet het uwe Zogte j Een Man die u het zuivere, reine, en Icutere Euangelium vetkondigde, die zyne grootfte blydscbap vond in de behoudeniffe uwer diergekpgte Zielen, wiens Lippen, Ik ben 'er getuige van, geduurig overvloeiden van Iesus cn zyn Heyl. Een Man, die u, geen onverdragelyk lok van Zeedepligten op den Nekke leide, en u. gelyk dc blinde Pharisecuwen, met Wind der Lcere voedede» maar die u. dc Bronnen der Kragt, Iesus enzyn Verdicnft aanwees, waardoor gjy in Staat waart Godc welbehagelyk te wandelen. Een Man,die ceven fterk aandrong op dc Vrugten, als op het Gelove zelfs. Een Man eyndelyk, die zich zeiven in dit alles u, ten Voorbedde ftclde. Deels hebt gy Reeden, groote Reeden van Schaamte, neemt het my niet kwalyk gelievde Vrienden dat ik my van eene Zake ontleedde, die ik, zo D 5 ik



f8
ik u vleyde, ten geenen dage voor Iesus Chrktus Kigtcrftoel zoude te verantworden hebben! Immers hebt gy uwen Ontslapenen Leeraar, wel zo geschat, zo gewaardeert, zo geacht, zo bemind gelyk hy het verdiende? zyt gy zyne Woorden,zy, ae Vermaningen, zyne Opwekkingen wel. zo gehoorzaam gewceft grlyk het betaamde! islzyn Arbeid aan aller Harten wel zo vrugtbaar geworden, dat Zondaaren tot Iesus bekeert, en onzali» ge Zalig geworden zyn? Hebt gy uwen Lecraar nooit tot Sugten over u. bewogen, hem het Leeven nooit moejelyk en verdrietig gemaakt? Wat zegt u, Harte hierop in dit Oogcnblik voor God? O! indien uw Harte u. niet ea beschuldigt zo hebt Gy Vrymoedigheid. Dan, j? flet andcr? o.» bedenkt eens wat Stoffe gy dan niet hebt tot Schaamte, tot diepe buigingc. O'alles wat gy aan uwenLeeraar, dien Vriend cnBroeder vanlesusChriftus gedaan hebt gyaanfesus Chriftus zelfsgedaan » Schreit zilte Tranen voor God in't verborgene; he» Iyd uwe Schulden, zoek Verzocninge in het Bloed van Iesus,1—OJ-overdenkt nog van achteren, alle
die



59
die goede Woorden, die zyn Mond tot U gesproke* Leeft, enkten dezelve nu nog naar zyn Doodvrug? ten bervorbrengen. Nog eens gy hebt Reeden bedroeft te zyn, vooraLdaar de OogCt groot is en de Arbeiders, de waare getrouwe Arbeiders weinig zyn. Daar het dierbaar Euangelium, de zuivere Lecre des Gcloovs verdrengt en onderdrukt word, door Menfchen, die zich niet ontzien, degoddclyke Eerkrooa van Iesus afterukken, de Leere der Genaden te smaden, en met eene uittcrlykeZeedckunde,waarby de Oade Menfch verschoont, en het Harte onverandert Wyft, te vreeden en vergnoegt zyn, O! gelicvdc Vrienden, totwien ik alle Vertrouwen hebbe, en my verzeekert koude, datgy alle daarheencn werkt, deeze peft, dit Verdervelykc Onkruit uit's Heeren Wyngaard te houden, zo gy Iesus liev hebr, cn wi» hem niet.liev heeft, 't is het WoordvanPaulus, die zy eene Vervloekinge, eo gy Iesus liev hebt, vereenigt dan Harten en Handen naar zo danigecnVoorwerp uittezien, dat Iesusschat, dat zyne Verdienften waardeert, en den Grond cn de. Orde des Heyls zuiver naar het Woord van Goden
on-



! 6o
•Jiie ukftaande BelydeniÖcn, waarvoor on» ze GoJvrugtige Voor-Ouders, Goed en Bloed' en Leeven opgeoffert nebben, uoorftaat. Daa, sulr gy hier in slagen, zo buigt veel uwe knieën voor God, en bid gelovig en ercftig den Almagtigea Heiland, ora Licht, Wyshcid, en Eensgezindheid, — Zo zal hy u. geeven de Begeerte uwc Harren.
Eyndelyk vo/gt het Voorbeeld van Uwen in den Heere ontslapenen Leeraar achtcrnaa. Zoekt in het Gelove des Zoons Gods te leven, en waardige Vrugten des Euangeliums te vertonen. Wall dagelyks op in de KennüTe van Iesus Chrifms nwen Heere: waakt ende stryd tecgen alle zyne en uwe Vyanden. Blyft getrouw cn standvaftig tot der Dood toe, zo zult^y dc Krone des Lecvens beërven; dan zult gy niet fterven den Dood der Godkszen, maar leeven, eeawig leeven, en Jes Heeren Waken me: verheerlykte Tongen roemen ea vertel'en.
O! zalige Dag der Openbaaringe van Iesus Chriftus! heerlykUur! waarin Godvrugrige Leeraars, waarin godvrugtigc Hoorders Hand aan
Hand



6i
Mand in't Huis des Vaders lullen wandelen én elkander vertellen, wet de Heere al aan haare Zielen gedaan heeft. Ruit hora, hora ruit: da Chrifte beatam! de Uurc koomt dc Uure koomt, geeV Chriftus, eene Zalige! Amen,
SV a> Q c é e d
Heere Jefus Chriftus wy danken U, voor alle het goede, dat gy onzen Ontslapenen Leeraar geduurende zyn aardsche Leeven betoont hebt; wy danken U voor alle het Goede, dat wy door hem van U geduurende zy* nen Dienft onder'ons genoten hebben, O! geev dat dezelve van achteren nu nog moge gezeegent worden. Vergeev alle Pligtverzuim, reinige ons in Jesüs Bloed, maak ons tot nieuwe Menschen % en verheerlyk u aan onze Harten. O! dierbaarste Opperharder, schenk ons - . * in



6z
in dé Plaatze onses Ontslapenen Habders , eehen Man vol Gelovs ende des heiligen Geestes, vereenige daaptoe onzer aller Harten, en beftierd gy zeiven onze Pogingen > op dat wy Stoffe mogen hebben, uwen Name groot te maaken. u— 0! myn Jesus !myn God eh myn Allés! dat het u dan ook believe op dit arme thans voogelëezeneen verkondigde Woord, Uwes elendigen Dienstknegts eenen goddelyken Zeegen te leggen, en het zelvè vrugtbaar te maken aan de Harten die het gehoord hebben* Gy weet het Heere Jesus, dat het uit en met geen anderOogmerk opgesteld en uitgefprokis, en als o'm uwe Eere te bevorderen, en de Grenzen uwes Koningryks uittebreiden. dit is ja uw Wille ? die moet dus geschieden, O! dat gy 'er dadélyke Blyken Van Schenken mogt. Heere JesuS-, myn Góë'1! ik legge deeze gansche Norder
Ge-



«3
Gemeente, en eeniegelyk Van dezelve', groot en klein aan u ontferinent Lievde Harte, 0 ! trekze alle myn Jesus van de Aarde tot u! en laat geen een eënige van dezelve verlorengaan. Maak ze alle en een iegelyk derzelver tot eenen Loon van uven zuuren Arbeid, op dat en. uwe ontslapenë Dienstknecht, en Ik ten geenen Dage niet blyder Harten Voor uWen ïhroon mogen uitroepen: Ziet Heere Wy, en de Kinderen die gy ons gegeven hebt^ Amen Heere Jelu's het zy zo om u wer hoogepriesterlyke Voorbeedö ivillenj Amen!
Naz.Pf H8. i>-8>
Dan*



Dan 12 vs, 13.
Gy (Daniël,) gaat heenen tot het Eynde, want gy zult ruften, ende Zult opftaan in u lot, in't Eynde der dagen,
Hebr, I^, vs. 7.
Gedenkt uwer Voorgangeren die ü het woord Gods gesproken hebben: en volgt haar gelove na, aanshouwende de Uitkomfte'haarer Wandelinge.
O! bly Vooruitzicht dat nry Streeld, Ik zal ontwaakt u Loff ontvouwen U, in Gerechtigheid aanschouwen Verzadigt worden met uw Beeld»