01 1089 8913 UB AMSTERDAM



OPTELLING
DER GROOTTE, LANDLIJKE LIGGING , VOORDBRENGSELEN, VOLKSMENIGTEN, enz.
van de
BEZITTINGEN en den KOOPHANDEL
der
EUROPEAANEN
. in ASIA, AFRIKA en AMERIKA, en DERZELVER EILANDEN.
Commercieel handboek, met kaartjeris.
AMSTERDAM by W. iloltrop,






INHOUD.
Bezittingen der Portugeezen. . Bladz. 7.
———— Spanjaarden. . . 24.
•' Franfcken. . „ ^
' Engelfcken. . . <s0,
— Hollanders. . , 72.
" Deenen. . .
- Zweeden. . . g£#



De koophandel verzacht en befchaaf't de zeden, leert die van andere volken kennen, en verëenigt het raenschdom door den fterkften band van menschlykheid , dien van deszelfs onderlinge behoeften te voldoen. Hy neigt tot vrede, door in iederen Staat burgers te vormen, die perzoonlyk belang hebben de algemeenc rust te onderhouden.
MONf ESQUIEU en RAYNAL, Of RAYNAL eil MONTESQUIEU.



Pag. 7
GEOGRAFISCHE
B IJ D R. A G E N;
Bezittingen der Portugeezen in de Atlantische Zee.
De Azorifchs Eilanden.
Zij ontkenen deezen naam van eene foort van vogelen, die mee onze Havikken veel over* eenkomst hebben, en welken 'er de Portugeezen, toen zij deeze Eilanden ontdekten , in. eene groote menigte aas troffen.
Anders heeten zij ook Tèrceires, welken n?.am zij naar het voornaamfte eiland voeren; of wel ook de Vlaamfche Eilanden ; dewijl Vlamingen of Nederlanders derzelver antdekking den Portugeezen betwist hebben. —- Zij A 4 wer-



8 Geografifche Bijdragen.
werden tusfchen de jaren 1432 en 1450 van tijd tot tijd ontdekt. Zij worden bewoond door omtrent 8ooco menfchen ; hunne Producten beftaen in Wijn, Graahen, grof Linnen en verfebeiden foorten van fijne Vruchten.
Zij zijn de negen volgende:
St. Maria , St. Michiel, Terceire, St. George, Gratiofe , Faijal , Pik , Fiores en Corvo.
De aanmtrkclijkften van hun zijn:
Terceire. — Het levert Tarw en omtrent 20000 pijpen Wijn, elk tot ^So Vlesfen gereekend , die meest allen na Brafilien gezonden worden.
De Hoofdftad van dit Eiland is:
Angra. Zij is flerk, ligt aan een zeeboezem en heeft een haven. Ook is zij de verblijfplaats van den Gouverneur deezer Eilanden en de zetel van een Bisfchop.
Faijal. — Hier groeit veel tmkfche tarw en het kan 30000 pijpen Wijn 's jaars versenden .
De
■



Geografifche Bijdragen, y
De Hoofdftad heet:
Horte, die ten haven heeft. Pik. — De wijnbouw wordt hier even flerk als op het voorgenoemde eikind gedreven.
De voornaamften Steeden zijn:
Se. Roque en Lsgens,
St. Michiel. — Het ligt omtrent akn Portugeefche mijlen van Lisfabon, is het meest bevolkt en heeft i Stad, 5 gvooce en as geringer Dorpen , over 't geheel 10018 Haardfteden. Het drijft aanzienlijken handel in Graan, Vlas en graf Linnen.
De Hoofdftad is:
Ponta Delgada.
Behatven deezen, behoort hier nog aan de Koningin van Portugal het Eilcnd Porto Santo — het ligt 140 mijlen van Lisfabon, is $ mijlen lang en 2 breed, en werd in 1418 ontdekt. Het getal der Inwooners beloopt op 1200, Het voornaamste product van dit Eiland As is



ïo Geografifihe Bij dm gen.
is Wijn; die na Madera gezonden, en van daar voor Maderawijn verkogt wordt.
Madera, —■ Dit voortreffelijke Eilind werd in 1419 ondekt en beftond toenmaals enkel uit 'bostenen, die zeven jtarea, gelijk men voorgeeft, gebrand hebben, om het bewoonbaar te maaken. Het had ten dien tijd geene be-wooners; maar in het Jaar 1768 waren 'er reeds tusfchen de 60 en 80000, die in de volgende jaaren nog aenmerklijk zijn toegenomen
Dit Eiland is 18 mijlen lang ea omtrend 7 breed. Hendrik, Infant van Portugal, die zich wegens de ontdekking van nieuwe landen zeer verdienstlijk maekte, deed 'er zuikerriet uit Sicilien en wijnftokkenuit Cyprus planten, en deezen brengen nu den vermaarden Maderawijn voord. De Engelfchen xijn groote liefhebbers van dezen wijn. De uitvoer dasrvan beloopt aan waardij 300300 daalders jaarlijks. Wanneer deeze wijn lang op ze* blijft, wint hij daardoor in gloed en aangenaamheid van vmaakduslaaden de Engelfchen denzelven dikwijls in Oost- Indifche fchepen, en doen hem van da*r met retourfchepennaar England
breq«



Geografifihe Bijdragen. li
brenges. Voords leevert dit Eiland Citroenen &c. — en Mahagonij hout.
De Hoofdftad is:
Fonchal — zij ligt aan een zeeboezem en heeft cenen Ëisfchop.
De groene Vóór - Eilanden of de zoute Eilanden.
'Er zijn 'er negen, die in 't Jaar 146c inge. nomen werden. Op allen leeven omtrent 16000 meafchen; dc meeste hunner zijn Negers , ten deele vrij, ten deele aan de Portugeezen onderworpen. Zij leeveren verfcheiden fijne Vruchten, Geitenvellen tot Corduaans Leder, Boomwol, Rijst, Indigo en bijzonder, ook Zee-Zout. Wilde de Regeering zorg dragen, dat 'er wouden, tegen de brandende Itraalen der zoa geplant wier den, dan konden deeze Eilanden veel meer menfehen onderhouden, en meer producten op'.eevei en.
Het voornaamste Eiland is#
St: Jago. ~—
De



\'z Geografifche Bijdragen.
1 De Koofdftad daarop heet:
. Ribeijza, de woonplaats des ftadhouders:
Het Eiland Del Fuogo heeft eenen ijslijken VuurS'puwenden berg.
Bezittingen der Portugeezen in Azia.
De Stad Goa, in het ri k Sunde. Zij ligt op een Eiland en heeft eene fraaije haven, in welke echter alleen Portugeefche Schepen mogea inkomen, van welken cr_3of4 jaarlijks van Lisfabon aanlanden. Deeze eertijds rijke en feioeijende Stad is nu woest en doodscb; h^ar meeste inwooiers zijn Monnikken.
D? bezetting der Stad bcftaat in 2000 Europeërs en j-qoo Seapois of inboorlingerr, die op de wijze der Europee'rs in den wapenhandel geoefend zijn, en door welken de Stad dikwijls tegen de Marotten moet verdeedigd worden. De Kooplieden befiaan hier meestal van den fmokkeihandel
Daman —: een handelplaats tusfchen Bombuij en Surattc.
Dia



Geografifche Bijdragen. ig
Diu — eene vesting op een Eiland aan de 2uidel!;ke punt van Gazuratte, die echter zeer zwak is.
Macao— zij ligt op de oostlijke Kust van China. De Stad fiaat onder de »efcherming der Chineezen, aan wien zij dus 9000 daal* ders jaarlijks opbrengt.
Hiar handel met de Philippijnfche Eilanden en de Molukkos is zeer aanzienlijk. Zij bezit ook Dilim op het Eiland Timor, waarmede Zwarte Portugeezen gevonden worden. Zz« HuUar.dfche Bezittingen.
Bezittingen en Voorrechten der Portugeezen, in Afrika.
Mozambique — eene Stad op een Eiland aen de Kust van Zanguebar. Zij is groot en volkrijk, heeft een Kafteel met bezetting, ea ligt aan eene haven. Zij is ook de verblijfplaats van den Gouverneur.
Meiinde — in het Koningrijk van den zelfden naam. Zij ligt in een fraaij oord aan de zee, en heeft 20003 Inwoonere.
De



14 Gecgrafieftbe Bjjdragen.
De Portugeezen hebben hier een Gouver. rreur, een Fort, Kerken, en een-vrijen handel,
Sofala — Hier naar toe zenden de Portugeezen 3 Schepen jaarlijks, het welk geene andere Europeefch» Natie geoorlofd is.
St. Salvador — de hoofditad in het Koningrijk Congo, ook hier hebben de Portugeezen yeele voorrechten.
Loando, of St. Paoïo — in het Koningrijk Angola.
Deeze Stad is de Floofdplaats der Portugeefche Bezittingen in Afrika ; zij besfc 3000 Portugeefche Inwooners, en is de Refidentie van den Gouverneur - Generaal en van een Bisfchop.
St. Phüïppo di Bengnela of Nieuw Benguela in liet Koningrijk Bengnela — zij is eene groote, maar liechrgebouwde Stad.
Cichao — waar een voornaam Comptoir
is*
Voorde



Geografiefche Bijdragen. 15
Voórds hebben de Portugeezen nog verfcheiden fteiktens; bij voorbeeld in het Keu ningrijk Monomotapa het vast Kasteel Tete, tot beveiliging van den Koophandel.
Ook hebben zij de alleenheerfchappij op dé zuid-ooftlijke kust van de Rivier Sc. Spirko of Manica tot Brava.
Desgelijks aan de eigen Rivier Manica , het Eiland Inhagua en St. Martin; ook Puado, aan de Rivier Cuama.
Uit allen deeze Bezittingen haaien de Portugeezen Goud, Ivoor, Rijst en Slaavetu Deêze ongelukkige menfehen zijn meest allen de zulken, die de Afrikaanfche Vosflen in de oorlogen, die zij gedurig tegen malkander voeren, krijgsgevangen gemaakt hebben, en welken zij daarna aan de Slavenhandelaars verkoopen. Of het zijn menfehen, die, weegens de eene of andere, dikwijls maar geringe, misdaad, in boeijen geflagen zijn, en vervol, gens eene eeuwigdurende gevangenis ef de doodsftraf met de flaavernij verwisfelea moeten. Of de Slaavenhandelaars bekomenze
door



t6 Geografifthe- Bijdragen.
door Hst, door allerhande verblindende gefcbenken, of brandewijn, waarin dit Volk" grooten finaak heeft, enz.
De Europeaanen haaien jaarlijks 7 ƒ tot 8ooco zulke llaaven uic Afriki. In het Jaar 1768 beliep hun getal zelfs tot 104000; waarvan England, voor zijne Weft-Indifche Eilanden 5-3000, en voor zijne volkplantingen inNoordAmerika, Ö300 kreeg; Frankrijk 23500; Portugal 8700 en Deenemarken 1200. — Treft zulk een Slaaf een menschlievenden Heer,' dan is zijn nood'ot nog dragelijk. Door een vriendelijk gezigt wordt hij onder den last zijnes moeilijken leevens nog het meest opgebeurd ; derhalve dient hij het liefst eenen Franschman, hoewel de Engelsman hem betere kost en kleederen geeft; want de eerde fpreekt meer met hem, en toont dikwijls Zijne te vreedenheid,- daar de laatfte veel ernftiger met hem omgaat.
De Spanjaarden, Portugeezen en Hollanders dient hij, wegens hunne hardheid, het origaarnst. Wanneer zijn Heer hem maar eenigzins dragelijk handelt , toont hij feij alle gelegen»



Geografifthe Bijdragen. l?
genheden veel verkleefdheid aan en getrouw* beid voor zijnen meester; maar wordt hij van deez,en al te zeer geplaagd, dan verhangt hij zich.
De welgemaaktfle komen van de Kust van Guinea.
Een gewoone Slaaf kost op die plaats 8c-ea in Amerika ijo daalders.
. De Portugeezen krijgenze het goedkoopfte, doorzevoor Producten van Brazilien, als Brandewijn, Tabak enz. te ruilen. Zij moeten alle dagen, oehalven des zondags, van het opgaan der zon tot haaren ondergang, op de Plantagies werken, waarvoor zij meest allea flechte en geringe kest, grove kleederen, iet» rum en ten hoogflen een ftukje land krijgen , het welk zij zondags of in hunne vrije uuren bearbeiden. De kinderen der flaaven zijn het eigendom van den meefter hunner vaders. Reeds federt het jaar 1442, werd den Slaavenhandel door de Portugeezen gedreven,
B Ei-



m
l§ JGsogra-fifcbe Bijdragen.
Eilanden in de Bogt van Guinea.
St. Thomas — de inwooners zijn zwart. Eertijds werd 'er meer zuiker en gember op dit Eiland geplant dan heden. De Hoofdftad heet : Jvleliapur.
St. Mattheus en Aicenfion — deeze twee Eilanden zijn zeer klein; het laatfte is zelfs Tan menfchen verhaten, en wordt enkel door kleine fchildpadden bewoond, die voor zeer 'lekker van fmaak gehouden worden.
Bezittingen der Portugeezen' in Zuid-Amerika.
Het rijke Brazilien — teegen {het zuiden grenst het aan Paraguaii; in het westen wordt het, door eenig gebergte, van Peru gefcheiden, aan'de overige zij Jen wordt het meestendeels door de zee befpoeld.
De Admiraal Kabral ontdekte het in tygjK, en wel bij geval \ want, daar hij naar de Kaab de goede Hoop wilde zeilen, maar zich re a ver-



Geografifthe Bijdragen. "
verre van de kusten verwijderd had, lande hij
eindelijk hier aan.
In het [aar 17^0 woonden in dit land 176000 Blanken, 349858 Negers, en 281486 Inboorlingen. De Koningin van Portugal tn-kt uit dit land haare grootfte inkomftenj waat de uitvoer der producten is zeer aanmerkelijk. Dei ze beftaan in Zinker, Tabak, Peper, Tiiiuner- m Verfhout, maar voornaamlijle in Goud en Edelgefteente. Bij de kusten wordt ook de Wal vis-vangst geoefend. Lisfabon ontving va 1 het jaar 1770 tot 1775 bij dé 440000 centenaars zuiker uit dit land. De zuikerbouw kon ech;er nog aanzienlijker zijn: want de verbaasde uitgeilrektheid van het land laat nog plaatfen genoeg overtct het aanleggen van meer plantagien; ook zijn 'er hier zulke mierenhoopen niet, gelijk in de Wei't- Indifche Eilandea, waar zij groote fchade, aan het zuikerriet toebrengen,- en buiten dien beb-j ben de Portugeezen hunneflaaven beeter koop als alle andere Natiën, indien zij dtzelven, gelijk gezegd is, teegen Braziliaanfche Tahsk ruilen. Van deezen Tabak worden jaarlijks aSooo ceateaaars naar Lisfabon en xocoo naar B 2 Afrika



a<5 Geografifcht Bijdragen;
Afrika verzonden. De ïnwooners hebben echter weinig nut van deezen hande! , vermits de Koningin dien voor haare reekeniog doet drijven, en hij haar jaarlijks 630000 daalder* opbrengt. Op gelijke wijze drijft zij ook den alleenhandel met Brazilienhout; waarvan jaarlijks 20000 centenaars naar Portugal konwn.
In het jaar 1771 verzond enkel het Gouvernement Maranham naar Lisfaban f400 centenaars Boomwol ea 121000 Rijst. Ook komt alle jaar 37000 daalders uit hetverkoopenvan Edelgefteente, het welk uit eene foort van Topaafen beftaat. Seedert het jaar 1780 verkoopt men ook Diamanten; voormaals zond de Gouverneur van Brazilien de ruuwe fteenen naar England, omze daar eerst te doen flijpen.
De geheele landftreek, waar deeze fteenen gevonden worden, is verwoest, de huizen en dorpen werden geflegt en 'er werd een cordon getrokken, om allen toegang ie beletten.
Het recht van deeze fteenen te doen opzoeken is aan een gezelfchap voor 780000 daalders verhuurd; maar dit mag niet meer als öooco
kataaten,



Geografifthe Bijdragen. ax
karaaten , waarvan 75 een loot uitraaaken, yerkoopen,
De Koningin van Portugal bezit eenen diamanc van ia oneen, welken een Engelsen Juwelier eens op 35-0 millioenen daalders gefchat heeft. De Keizerin van Rusland kochl in 1767 van een' Ooft-Indifchen Koopman zulk een edelgefteente van 6 oneen, voor 647610 daalders, en een jaarlijks penfioen van 4000 roebels.
Men vindt in dit land louter goud, zelfs aan bergen en in rivieren. Elk Portugees mag het opzoeken en doen opzoeken, maar het vijfde gedeelte daarvan moet hij ten behoeven van de Koningia opbrengen. Wanneer hij door zijne flaaven het goud laat opzoeken, moet iedere flaaf des avonds een agtfte gedeelte van een once naar huis brengen; heeft hij meer gevonden, dan is het overfchot voor hem. maar minder hebbende' moet hij 'er het ontbrekende bijleggen.
De waardij van het gevonden goud beloopt jaarlijks 6, 330020 daalders, en dus het vijfde B 3 deel



■
is Gtografifchs Bijdragen.
deel voor de fcharkist der Koningin t , 266000.
De Walvisch-vangst wordt hoe bngevhoegewigtiger, terwijl de Walvisch in her Noorden zeer vermindert. Bii St Kitharina worden jaarlijks rot 8co visfchen door flaaven gevangen. Ock dit middel van beftaan is aan een gezelichap verpagt. ^ Men verdeelt Brazilien in de liegen volgende Gouvernementen :
Para, Maranham, Fernambuco, Bahia, Rio Janeyro, St. Paul, Minaes, Geraes, Goja, Ma:to Grusfo.
De Hoofdftad is:
Rio Janeyro — zij heeft epne zeer goede haven, waar ook oorlosfchepen gebouwd worden, en die voor de Portugeezen van niet minder aanbelang is dan de Havannah voor de Spanjaarden.
Deftad isrege'matiggebouwd, heeftomtrend 2'oo huizen en drijft een fterken handel, die de Koningin aan tol enz. 2067000 Piasters Opbrengt Het géreg'shöf der inquifitie heeft wei ia deeze Stad5 geene vatte zitting, echter
wordt



Geografifthe Bijdrageti. 2§
wordt het nu en dan derwaerds gezonden.
De volgende fteden zijn mede merkwaardig :
Sr. Salvador, san de Allerheilige baaij, zij heeft eene goede groote haven en 3 kafteelen. Hier refideert de Gouverneur van Brazilien , die maar drie jaaren zijnen post bekleedt. Hij mag koopmanfchap drijven noch gefchenken aannemen. Ook een Aartsbisfchop woont hier.
St. Vincent — een groote ilad, in welker omtrek gewigtige bergwerken zijn.
St. Sebastiaan — heeft eene goede ba*en, en is een Bisdom.
Olinda de Fernambuco — heeft ook eene haven, en is insgelijks een Bisdom.
Hierbij behooren ook de volgende Eilanden:
Fernand deNoronha, Martin Vazen St.Katharina, bij 't welk de Waivisfchen gevangen worden,
B 4 Be-



é4 Geografifthe Bijdragen.
Bezittingen der Spanjaarden m de andere Waerelddeelen. Bij en in Afrika.
De Kanarifiche Eilanden, f7??
Anders worden zij ook de gélukkige Eilanden genoemd, wegens derzelver gezonden lucht en Trugtbaarheid.
Zij liggen ten westen en omtrend 160 mijlen van de Afrikaanfche kust. Meest allen werden zij in de 14de eeuw ondekt; echter kende reeds Plinius het Eiland Teneriffe.
Hunne voornaamfte producten zijn zoete Wijn en Örfeille. Dit gewas is eene foort van Steenmos, welk op de rotfen groeit en, met pis vermengd, eene blaauwagtige verf .gèefc. Het wordt 'er jaarlijk« met omtrend



' Geografifthe Bijdragen. q,$
2600 centenaars en wel meestendeels naar Fnglan jverzonJen. De uïtvoei van wij.i beloopt op bijna 1500COO Piasters in het jaar.
De Eilanden Canarie, Fortevemura en TenenrFe behooren als domeinen am den Koning; de overigen aan fpaanfche Edelen.
Het allerbelangrijktte is:
Teneriffe — de luclr is op dit Ei'and door de geduurige winden zeer gemaatigd. Het bevat omtrend 96000 mentenen.
De Hoofdftad heet:
St. Croix — zij is de refidentie van den Gouverneur, en telt 6- a 7000 inwoóners.
Op het vaste land van Afrika bezit Spanje de drie Ve>tingen:
Ceuta, Milille en Masalquivir.
Deeze vestingen zijn ook de gewoonlijke gevangenisfeh voor fpaatifche Officieren; Voor het overige brengén z\\ niets op, enk >stenden Koning Dog, naar de bereekening van een En£ f gelsman,



é.6 Geografifthe "Bijdragen.
gelsman, a'le jaaren 24000 Ponden fterlings, Maar de Keizer van Marocco wordt daar door ged'jurig in bedwang gehouden.
In de Oofl-Indien beunen de Spanjaarden:
De PhiUppijnfche Eilanden,
Deeze leggen ten noord -ooften van de Moiuccos.
'Er zijn'er meer dan honderd, van welken *er echter de Spanjaarden maar 9 in bezit heb» ben, en onder deezen is het merwaardigst;
Manilla,
Ferdinand Mngelaan was de eerfte, die hun in het jaar 15-21 ontdekte.
De Produélen van deeze Eilanden zijn:
Ebben- en Tirrrnerbout, Tabak, Indigo, Goud, Kcoper en JJzer. De Cacao- en Sagoboom zijn uit Amenka op deeze Eilanden óvergehragt. Aan de kusten vischt men ook paerlen.
De
■



'Geografifthe Bijdragen. ||
De veefokkerij is Vr zeer aanmpvkpl?:k, men telt 'er 40- totyoooo beesten, die aan de inwooners behooren.
Het klimaat dezer Eilanden is zeer goed, en hunne legging voordeelig voor het teelen der fpecei iji 1 anten; en niet minder voor den koophandel met China.
Elk jiar in de maand van julü «aar een fchip met Rijst, Thee en Porcelcin, door de zuid-zee, naar Acapuico, op de kust van Nieuw Spanje. HetU bemand met 900 ^wapende lieden, die allen k-ophandd driiven. Eigenlijk mag het Schip maar 600 tonnen voeren , en jwcooo piasters te ugbrengen; maar hier op wordt zoo naeukeurig niet achi gegeven. Dj voordeden, van de genen, die in eeeze tading deel hebbm zijn dikmaals zoo gr.-ot, dat in korten tijd een middelmaatig gegjed koopman een rijke kapitalist wordt.
Voor den laatften oorlog brasten deze Eilanden 3, ijtcoo pi: sters san den Koning op; echter moes' hij 'er nog 6..0:00 livi es bijlegden . om de Haar zijnde folaaten en monnik-
fc> » * t
ken ie onderhouden.



fl8 Geografifche Bijdragen.
In het Jaar 175-2 waren op deeze negen Eilanden 3000 Spanjaarden , 9000 Mestizen en t , 3f°cco Inboorlingen, of Indiaanen.
■ Bij deeze gelegenheid zullen wij eenige naamen verkiaaren, waarcoor mende verfcheiden inwooners van deeze en andere vreemde landen onderfcheidt.
1. Mestizen — noemt men de menfchen, dfè door de gemeenfchap der Europeaanen met de inboorlingen des lands voordgebragt /worden.
2. Chapetoonen —- dus noemt men de Spanjaarden, die jaar in jaar uit in Amerika aankoomen.
3. Mulatten — zijn de afftammelingen van Europeaanen en Negers.
4. Krëolen — zijn de nazaaten der oude veroveraars van Amerika,
Het voornaemfte der Phiiippijnfche Eilanden is:
Manilla,



Geografifthe Bijdragen. 49
Manilla, eigenlijk Lusfon. Het is 125 franfche mijlen lang en 40 breed,
De hoofdftad voert mede de naam van:
Manilla — zij ligt aan een zeeboezem, tusfchen 2 vuurfpuwende bergen, zoo als 'er nog meer op dit Eiland gevonden worden. Zij heeft 3000 inwooners en is de zetel des Gouverneurs.
De Eilanden van St. Maria, of Dieven - Eilanden.
Deezen, zijnde 13 in getal, leggen meer ten ooften, en werden in 1662 van de Spanjaarden in bezit genomen, dieze, naar Maria, demoeder van Karei den tweeden, de Mariaanfche Eilanden noemden. Maar reeds in het jaar iffi werdenze door Magelaan ontdekt, die ze den naam van Dieven - Eilanden gaf, wegens dediefftallen der Wilden, aan zijne goederen gepleegd.
Voor de aankomst der Spanjaarden kenden deezs meafchen het vuur nog niet; want toen
zij



3©, Geografifthe Bijdrgen.
«j hetzelve voor he- eerst ZS!jen , f,;eid(.n ?;. hft voor eer dier Fen voornaam mernrhlievend Spanjaard, Marthias. heeft fede-t 1772, een beair> gemaakt met deeze goedaardige Wil* den te befrhaaven.
Het merkwaardigst Eiland heet :
Guam — een w^zenli.k aardsch Paradijs,
Dc Hoofdftad is:
St Igratio van Agar.a —- de refidentie van den Stadhouder.
Her geheele Eiland bevat 4C00 bewooners^ waaronder zich 900 inboorlingen bevinden.
Weft-lndifiche Eilanden der Spanjaarden.
De groote Antilles.
1. Cuba — in bezit genomen fèdert het $»ar 15) 1. Het is 140 duitje mijlen lang, 9 rot 10 breed, en her groot-te onder de Antilies (zoo worden alle de Eilanden genoemd, die
voor



Geografifthe Bijdragen, 31
voor den. mond van den grooten zeeboezem, Sn de gedaante van eere halve cirkel, leggen )
De levo'kV , beftaande u't Blanken ' Mulatten en Mestizen. be'oopt 42.018; en in het jaar «774 «varen er aóooo flaaven Hier worden, jaarlijks 55-000 centenaars Tabak gekweekt, waarvan de Kon ng 46700 centenaars voor de Fabriek, te Seville, in Spanje opkoopt. 'Er konde wel meer Tabak geplant worden; maar de regeering vergunt zulks niet.
De Zui'ker, die hier groeit is niet zoo goed als de Engelfche of Franfche.
Sedert het jaar 1763 brengt ditE;!andook veel wasch voord; in dit jaar werd namelijk Florida aan de Engelfchen afgeftaan; verlchei. yen Spaanfche onderdaanen, te trotsch, om onder de heerfchappij der Engelfchen te willen liaan, begaven zich met hunne bijëkorven naar ( uba. De Veefokkerij is hier zoo fterk, dat jaarlijks 250000 huiden nasr Spanje vervoerd worden.
Ui:



3& Geografifthe Bijdragen.
Uit de groote Cederbosfchen doet dè Koning, federt het jaar 1724, fchepen bouwen; gelijk in den laatöen oolog bij de j8 Schepen daaruit zijn gebouwd geworden.
In bet jaar 1774 bedroeg de tol van alle uitgaande goederen 405000 daalders.
De Hoofd Had heet:
Havannah — zij heeft eene voortreffelijke haven, in wCikc ruimte genoeg is voor alle de Europeelche vlooten. Wegens den naeuwen mond., die, behalven dat, door.twee Merkten gedekt woïdt, weike i.erkten van het jaar 1763 tot 1777 bij de 22 niillroenén livres gekost hebben — is het voor vijandelijke 'lchepen niet gemaklijk zich van deeze haven meester te laker. Zij is de vergaderplaats van alle fche■en, die van Amerika naar Spanje tert-gkeeren»
De Stad heeft omtrend 2000 huizen.
De Stad Cuba — heefc 23 monnikken —•» en s nonnenkloosters.
2. Porto Ricco — ligt in bet middelpunt der Antilles, 4 mijlenvan de noo.denlijke
kuit



Geografische Bijdragen. 331
kust van Hispaniola, is 30 mijlen lang, en 8 tot 12 breed. Eertijds waren hier goudmijnen; doch dezen worden heden ten dage niet meer bearbeid.
De Veefokkerij, en een derken handel in Muil-ezels zijn de voornanrade kostwinningen der inwooners, die echter fedèrt eenige jaaren ook kojïij teelen.
_ De bevolking beliep in het jaar 1778 op S660 periöonen, waaronder Ó530 Negerfiaaven begrepen waren.
De Hoofdftad is:
I St. Juan de Porto Ricco — waar de ftadhouder en een bisfehop hun verblijf houden.
3. St. Domingo of EHspaniola -— is naast Cuba het arootfte Eiland onder de Antilles, en de qudde volkplanting der Spanjaarden. Het behcort niet geheel aan den Koning van Spanje; na de rijswjkfche vreede bezitten de Franfchen het noord-westlijke gedeelte, welk het aenzienlijkft': is.
c\ Ö Do



g$ Geografifthe Bijdragen,
Dï Inboorlingen wel dra na de ontdekking; van dit Eiland uitgeroeid zijnde, kwamen 'er iedert de 17 eejw Bucaniers of Fiibustiers r om er zich neder re zetten; zij waren tevooren op Franfche Eilanden, dan, zich met veele andere Zeeroovers van alle natiën vereenigd hebbende, begaaven zij zich op dit Eiland, Hier zochten aij hun beflaan in d« jagt van wilde Osfen en Koeijen, die in groote menigte in 'c rond liepen; maar zij behielden meestal niets van dezen beeften, dan de talk en huiden, die zij door flaaven verwerken Heten en verkogten. Dewijl nu dit wild hoornvee van tijd tot tijd verminderde, begonnen zij zich op den landbouw roeteleggen, en de Franfche Regeering erkende hun voor haare onderdaanen. (Zie bet verdere van dit gedeelte 'dezes Eilands, onder den tytel ratP Franfche Bezittingen ) ——
De inwooners van het Spaanfche Domingo, ten getale van omtrent 40000 , vinden hun. bedaar;, gedeeltiijk in den fluikhandei met hunne Franfche nabuuren.
, De Hoofdftad is:
Sr. D>



■
Geografifch Bijdragen. fj St. Domingo,
c b. Van de kleine Antilles bezitten de
Spanjaarden :
Trinidad, Marguarita en Cubagua.
Deeze Eilanden zijn tot hiertoe van niet veel . aanbelang; doch zoude zulks echter, na verloop van eenigen tijd , waarfchijnlijk worden, indien de inkomende rechten op goederen, die uit Spanjen hefwaerds komen, eenigzin» verminderd wierden.
Bezittingen ojj het vaste Land van Amerika,
De Spanjaarden bezitten hier een flreek lands van 13 tot 1 ƒ co mijlenlang, te weeten, van Kaab Sebastïaan, die de noordlijkfïe punt van Kalifornien is, tot de ftraat van Magelaan. Echter verfcheelt het veel, dat alle deeze landen behoorlijk bewoond en bebouwd zijn.
a.) In Noord-Amerika.
C a 1. Oad-



jjt$ Geografifthe -Bijdragen:
i. Oud-Mexico, of Nieuw-Spanjc . -2. Nieuw-Mexico;
3. Louisane.
4. Kalifornïen en ■
5. Nieuw-Navarra.
1. Oud-Mexico, ofNieuw-Spanje»
Dit fand is nog zeer fiecht bebouwd, beef: veruirgeftrekre woestijnen en is, vooral aan de golf, zeer ongezond.
In h;t binnenfte van het land vindt men zeer rijke bergwerken, dien, uit hoofde der' meenigvuldigen wildernisfen en ontoegangbare gebergtens, geen vijand kan genaken.
In deeze mij'ien werken geduurig voor een bepaalden loon, 40000 Indiaanen , onder het opzigt van'4000 Spanjaarden.
Het beloop aau zilver, fchat men op ia millioenen daalders en aan üoud $900 mark.
Te Mexico worden jaarlijks, gelijk men ï • zegt,



Geografifchï Bijdragend '37
zegt, trjifchen de 16 en 20 millioenen daalders gemunt.
De voornaamfte artikels van den koophandel zijn Bauille en .Cochenille.
Men rekent het getal der inwoor.ers op 3. millioenen, waarvan maar eene halve millioen Spanjaarden, en de overigen oude Mexicaanen zijn.
De Hoofdftad is:
Mexico — Zij is het middelpunt van den geheelen koophandel tusfchen Europa en Amerika. Zij heeft 300000 inwooners, wier weelde tot eenen bijna ongelooflijken top gedegen ï;. Onder de veelen pragtige gtbouwtn deezer Stad munt de Hoofdkerk in 't bijzonder uit; Zij heeft 9 millioenen livres gtkosr.
Vera Crux — aan een haven aan de Golf van Mexico. Hier landt gewoonUk de Spaanfche zilveren vloot vau Cadix aan, béfliande uit drie oorlogs- en veertien koopvaardij-Schepen. Deezen zijn met allerhande Europifche -goederen bevragt, en gaan met zilver, Edel-, C 3 ' ge-



§8 Geografifclie Bijdragen.
gefteente en Cochenille terug, zij richtenhun koers voor eerst naar Havannah ^ waar zij zich met de Schepen vereenigen, die uit TerreFirme, over Carthagena, en uit Peru, over Panama , komen.
Acapulco — heeft de beste haven in de zuid-zee; in welke het rijke koopvaardij-fchip van Manilla binnen loopt, en die den koophandel met Peru en ■ Chili nog belangrijker maakc. De goederen , die uit Oost-Indien hier aankomen, gaan te land naar Mexico, van daar naar Vera Crus en van deeze ftad naar de West-lndifche Eilanden.
Acapulco is flegt gebouwd en ongezond, heeft 3000 inwooners en een jaarlijkfche misfe , of jaarmarkt, die 30 dagen duurr.
2. Nieuw-Mexico — ligt ten noorden en noordoosten van Nieuw-Spanje; in her westen 1$ de zuid-zee, en in het oosten de rivier Misfifippi.
De Spanjaarden kennen dit land Hechts leden het jaar 175-5*, en dus nog zeer weinig; Het bezit veel goud, men heeft 'erftukken van 1000 oneen gevonden. . 3.



Geegrafifche Bijdragen.
3. Louifane tusfcben -Mexico en het
voormaal ige Engelfehe Florida. De rivier Mis-fifippi loopt door dit land van het noorden naar het zuiden.
Het is niet groot, wordt echter m.er en meer bebouwd, en voorziet de Welt Indifche Eilanden met hout.
Eertijds bezaten her de Franfchen, die her ook naar hunnen Koning, Lodewijk XIV, noemden ; maar vervolgens aan de Spanjaarden teegen het noord-westlijke gedeelte van Domin go verruilden.
Men rekent de inwooners op 5000 blanken en óooo flaaven.
De Hoofdftad is:
Nieuw-Orlians — op een Eiland aan den mond vau de Misfillppi; zij is regelmaatig gebouwd, en beftaat uit omtrend 700 huizen.
4. Nieuw-Navarre. ——■
5. Kalifornien is een Schieré'il ;nd 100
duitfche. mijlen lang. De Rusten zijn reeds van Kamtfchatka, het coordlijkst gewest van
C 4 dit



4» Geografifthe Bi/dragen.
dit land ( kaab Mendocino.) taamlijk genaaderd. •
Door de laatfte vreede kwam Spanje ook in her. bszk van beiden de Fioridaas, mer de Hoordikd:
Sc- Augustin.
Aangaande de regee.ringsvorm van die Spaansch Noord-Amerika kan gemeld worden, dat oud-Mexico een Onder-Koning heeft en in drie Aüdienzen, of oppergerechtshoven, verdeeld wordt; deeze zijn:
a. Het oppergerechtshof van Mexico.
Hier bij wordt ook het Schiereiland Yucatan gerekend, het welk tusfehen de baai van Campeche en de Golf van Honduras 7s mijlen uitfteekt.
b. Dat van Guadalaxara,
c. Dat van Guatimala.
Nieuw - Navarra, Kalifornien, gelijk ook de landfchappenSonoraen Cinaloa, hebben een'
w . ' ■. é af-



Gtografifche Bijdragen. 41
afzonderlijken, van Mexico onaf hingelijken, otadhouder.
b. In Zuid-Amerika.
Zuid-Amerika behoort bijna geheel aan Spanje; echter is* maar het kleinfte gedeelte daarvan bewoond; en het geen zuidwaarts van de rivier Plata ligt, wordt nog door Wilden bewoond.
Zuid-Amerika wordt in de 5- volgende Gouvernementen verdeeld:
1. Nieuw Granada, of Nieuw Kaftilien , of sok Terre-Firme, met de Landengte Darten.
2. Peru — 3. Rio de la Plata.
4. Chiii — 5. het Eiland Ghiloe.
1. Terre Firme — hier onder behoort de Landengte van Dariën, die Zuid- en NoordAmerika met elkander vereenigt, «1 de zuid. zee van de noorel-zee aflcheidt.
Aan de kust van de noord-zee ligt de Had :
Porto Bello; en
C +r aan



42 Geografiftlx Bijdrgen.
aan die der zuid zee, de ftad :
Panama — deeze ftad is aan eens zeer goede haven gelegen; zij heeft joco huizen en was eertijds, gelijk Porto Eello, door dén aanzienlijken uitfluïterden handel met Peru en Chili, in een' bloeijc-nden (laar; maar r,u hebben ook de overige lieden het recht deezen handel te drijven.
Bij Panama is cok eene paerelvisfcherij, welke op d« volgende wijae geicjbied : de NegerHaaven duiken tot op den bodem der zee, ter plaetfe waar zij \i tot 15 vademen diep is.
Het een eind van eené lijn maakten zij om hun lijf vast, het ander aan de boot.
Wanneer zij nu paereifehulpen vinden, dan weten zij deezen op vceleihande wijzen, onder de armen, in de handen, zeifs inden mond' vast te houden. Tegen de groote zeedieren wapenen ^'j z;ch ook wel mc-t een lang mes. Iedere duiker moet hier insgelijks een zeeker getal fchulpen aen zijnen heer leveren, het geen hij meer vindt, mag hij voor aicb behouden.
Terre



Geografifche Bijdragen. 43
Terre-Firme, of Nieuw-Gr3nada beftaat in • de volgende bijzondere Provintien en merkwaerd'ge Steden:
a. Nieuw -Granada.
Deeze Provintie bevat veel goudendefijnfte fmaragden.
De Hoofdftad is :
Santa Fé zij is de zetel der onderko-
ninglijke regeering van geheel Terre-Firme, heeft 1700 huizen en ióooo inwooners,
b. Carthagena.
De Hoofdftad heet ook:
Carthagena —- zij ligt op een Schiereiland aan eene goede haven, en is eenefchoone, rijke koopftad. In het midden derzelven iè een open plein; van waar men in alle ftraaten der Had zien kan. 'Er zijn.23-000 inwooners jaarlijks wordt 'er eene groote misfe j of jaarmarkt, gehouden.
c. Santa Martha en Rio de ia Hacha •—
d.



44 ■ Geografiche Bijdragen,
d. Caracas, Cumana, Venezeula.
Deeze landen waren tot het jaar 1720 groottendeels woestijnen ; maar leden dien tijd komen zij zeer op; dewijl Toenmaals een ge. zelfchap het recht vaneenen uitflukenden koophandel kreeg.
Uit deeze landen komt de beste Tabak en veele Cacao-boonen.
e. Popayan en Chaca — bevatten veel goud.
f. Quito — een groot, voortreffelijk land Het iigc vlak onder den evenn^chts lienie en wordt dikmaals door verfchrikkelijke onweders en aardbevingen verwoest.
Het bezit goud- en zilvermijnen en , hetgeen beter dan dit is, de weldadige koortsbast, die omtrend in hétmidden van de voorleeden eeuw aan de Europeaanen ' door een Jemir, de Kardinaal Lago, bekend werd.
In herbegin koste het pond in Madrid 100 daalders,' kort daarop verminderde derzelver



Geografifthe Bijdragen. 4$
gebruik in de geneeskunde; maar federt het jaar 1679, word: zij weder meer en meer in gebruik gebragt.
Dc Hoofdrad heet ingelijks. Quito — een groote ftad, die veele Fabrieken en jcooo inwooners heeft.
Voords is
Cuenza — eene aanzienlijke Stad, met 30030 inwooners.
Cufco — de Schilderkunst is hier zoo be« mind, dat 'er zich veele inwooners op toeleggen , wier proefitukken zetfs de goedkeuring van Italiaanfche meesters weggedragen hébben.
Tusfchen de rivier der Amazoonen en de rivier Orenoque ligt Guaijana, waarvan Spanje ook een gedeelte bezit, gelijk Portugal, Frankrijk en Holland,
2. Peru —
Dit Rijk werd in het jaar 15-2! door de Spanjaarden veroverd. Ten zuid-westen ligt het
aan



46 Geografifthe Bijdragen.
aan de Zuid-zee , welker kust hier en daar bebouwd is. Wegens de veele hooge gebergten, waarvan de Andes de bekendfte zijn , en uithoofde van de wolken, waarmeede de lucht geduurig bezet is, is hét klimaat redelijk geinaatigd.
Het is meer daauw dan regen, welke de aanzienlijke vruchtbaarheid des lands bevoorderd.
'Men fchat de Inwooners van dit rijk op 2, 449°co. Men vindt hier veele rijke zilvermijnen ; de voornaamften zijn:
a. bijPotOii, eene trad, die oyeoo inwooners heeft. Deeze mijnen zijn in hetjaar i bij geval ontdekt.
Een Amerikaan vervolgde een wild fchaap het welk op eene rots vlugte; dewijl hij het ook hier najaagen wilde, gleed hij uit, hield zich echter vast aan een ftruik en vond onder dezelve louter zilver,
De inkomfl: van deeze zilvergroef beliep in het jaar 1664 4 millioenen Piasters; maar
nu



Geografifehe'Bijdragen. 47
nu vermindert dezeive inkomst; zoo dat zij in her jaar 1763 maar 25-2000 Piasters uitmaakte. Eertijds kreeg men van een centenaar ftoffe 50 pond zilver, tbands maar 2 pond.
b.) bij Uruero. In hetiaar 17');;bragtdeeze mijn iipp-oO Piasters aan den koning op.
c) bij CJtfpellara is nu d; beste zilvermijn, die in her jaar 1762 ontdekt werd.
D3 wijn- en olij- bouw is tegenwoordig In Peru vrij, dus zal in het vervolg ook wijn en olij uitgevoerd kurmen worden.
De Hoefdfiad des Lands is:
Lima—eene fraaije en regelmaat ig gebouwde tfad, en de Refidentie van den Onderkoning, zij ligt 2 engelfche mijlen van de zuid-zee^, heeft óocoo inwooners , 54 kerken , 14 monnikken, 12 nonnen-kloosters en 12 hospitalen. Uit de kleine rivier Rimak, leiden de inwooners het water door kanalen in hunne piagtige tuinen.
Langs



4°
Geografifthe Bijdragen.
La rigs; deezen zijn ook laanen van Oranje» boomen geplant, in welken men, van vijf uuren des avonds af een groot getal van de fraaijfte n'jdtuigen ziet. federt her jaar ij82 is deftad wel 15- maal door de hevigfle aardbeevingen meer of min verwoest geworden; waarom de huizen thands zeer laag gebouwd worden.
Quanacabelica — eene goede kwikzilver* mijn.
Callao — 'aan eene haven , uitlopende in dc zuid zee, was eertijds eene aanzienlijke ftad s maar is in 't jaar 1747 geheel omgekeerd.
Van tijd tot tijd wordt zij weder opgebouwd, vooral dewijl de handel met Lima doorenlang3 deeze ftad gedreven wordt.
3. Chili — een lang, fmal (luk lands. langs de-Zuidzee, ten zuiden van Peru, welk. echter grootendeels onbebouwd is. De luchc en de producten zijn hier gelijk aan die van Peru;. ookzijn 'er. veele vuurfpuuwende bergen in dit land, welks bewooners .men op 6003 Blankenen i8occo Negers fchat. Veele vinden
hun



GeografifcJie Bijdragen. 4c,
hun beftaanende veefokkerij, hoewel ook hier zilver- en goudmijnen gevonden worden.
De Hoofdftad is:
St. Jago — bevattende 4000 huishoudingen verder
Conception, .Serena ofCoquimbo, welker huizen flecht en klein zijn.
Baldivia is eene vesting, naar welke de mis» daadigers uit Peru en Chili gezonden worden*
De ftad heefc 2000 inwooners. 4, Rio de la Piata.
Ten westen grenst het aan Brazilien, enz'.
De lengte van dit land, van den mond der rivier Plata af, tot de grenzen van het Amazonen-land, beloopt 1 yoo engelfche mijlen*
Het heeft 3 merkwaardige riviren:
a, j de Paraguaij —- Zü komt voord uit de ?.ee Xaraijes, en loopt van het noorden naar, het zuiden.
D f>.) df



50 Ceografifche Bijdragen.
b De Parona heeft haaren oorfprong aan de grenzen van Brazilien, en loopt zttidwaards in de Paragaij.
c. De Uraguaij komt ook van deezen kant en vereenigt zich, niet ver van de zee, met de Paraguaij.
Dit land heeft wel niet veel goud, maar bezit daarentegen , des te grooter vruchtbaarheid. De rivier Paraguaij of Plata mest de velden dcor haar flijk, gelijk deNijl de velden van Egipte.
Het wordt in de volgende 6 Provimien verdee'd:
Los Charcas, La Paz, Santa-Crux de la Siërra, Tucuman, Paraguaij*, Buenos Aijres, of Rio de la Plata.
DeHoofdftad is:
Buenos Aijres - aan den mond des Plataftrooms; zij heeff 3000 huizen en 1600c inwooners. 'Er gaan jaarlijks drie Registerschepen dcrwaards.
Aan-



Geografifthe Bijdragen,
Aanmerking. — In de Provincie Tucuman. woonen nog veele vrije indiaanen, die doodvijanden van de Spat)jaarden zijn.
De Provincie Paraguaij was tot het Jaar 17$ r een Haat der Jefuiten. Deezen wisten, zoa« der dat de Koning van Spanje het gewaaC werd, zulk eene groote menigte menfchen, in dit land te lokken , dat het getal eindelijk op 300000 huishoudens beliep. Hij, die de wapenen voeren kon, werd in derzelver behandeling geoefend, zoo dat zij, als de nood" zulks vorderde, 60000 mannen in het veld konden brengen. Deeze geestelijke Heeren richten Fabrieken op, zochten den akkerbouw aantemoedigen, deeden fteden en kerken bouwen , en dreven voor hunne rekening een* zeer aanzienlijken handel met de producten des lands. —
S. Het Eiland Chiloe, op de punt van Chili, naar Patagonien, het is 30 mijlen lang.
. Spanje eigent zich ook het voornoemde Patagonien toe, Dit is het vermaarde land dec D % R«B^



53 Geografifthe Bijdragen.
Reuzen, wier lengte Bi ron op 8 tot 9 .voeten bepaelt; doch vyetke door Wallis, een.ander kundig Zeebouwer, niet gezien zijn .
Alle de landen, die Spanje in Zuid - Amerika bezit, brengen jaarlijks bijna 3e millioenen Piasters aan goud en zilver op. Van het jaar 1492 tot 1720 was het beloop 5000 millioenen Piasters. Behalven dit geven zij 54000 centenaars Cochenille, bedragende 2, tyoooo daalders. Indigo voor 1, 506500 daalders.
Uit Mexico en Characas gaan jaarlijks 87000 centenaars Kakao, In het jaar 1781 bragt de zilvervloot 2(200 tonnen Kampefchie-hont mede.
In het geheel Spaansch Amerika zijn r t oppergerechtshoven, van welker vonnis men alleen in een geval, wanneer namelijk de zaak meer dan 6000 Piasters beloopt, appelieeren mag. De Onderkoning mag zich met deizelverregtoefening niet inlaten. De hoogde Regeering is de ftaats^aad van Indien, te Madrid, Hier worden alle Kerkelijke-, Burgerlitke, Krijgs*en Handehzaaken'beflïst. Be-



■ Geografifthe Bijdragen. 53
Bezittingen der Franschen, in Asia.
In Bengalen.
Chandernagor, aan de rivier Oegli, die hier zoo diep is, dac zij door fchepen van 74 ftukken kanon bevaaren kan worden.
De üad hteft over de ioocoo inwooners waaronder mai.r 400c Christenen zijn.
De Franfchen leeven hier zeer ingetoogen; zij mogen, bij voorbeeld, nier meer als 100 feapois houden.
In Decan, op de Kust van Koromandel.
Onder den naam van Decan vcrftaat menhet Rijk der MaratteH, het Rijk van Hijder Aly, Karnatik, het Stadhouderfchap van Hijdec Abat, de Staaten Adoni, Cochin, ïravancare en de Kusten Concon, Malabaar en Koromandel.-
Pondicherij — zij is de Refidentie des Opperbevelhebbers van de geheele Franfche D 3 indien,



£4 Geografifthe Bijdragen.
Indien, heeft 20000 inwooners en eene veilige reede, - Tot deeze ftad behoort mede een gebied "van 4 vierkanten mijlen, waar men veel Rijst en Boomwol teelt. ■■
Karical — beneeden Pondicherij, tusfchen Negapatnam en Tranquebar. Tot deeze ftad behooren nog 140 dorpen; zij drijft een fterken handel in katoen.
Op de Malabaarfiche Kust.
Mahe — de eenïge ftad der Franfchen op deeze kust. Zij heeft, behalven het garnifoen, omtrend 6000 inwooners, en in het geheele Rijk Gartenate, waarin zij ligc, eenen uitfluitenden peperhandel,.
In en bij Afrika.
In dfirika.
De Rivier Senegal endëfterkten St.Louis, Podor, Galam, Arguin en Portendic..
Het land aan de Senegal is vol van kleine Koningrijken, en derhalve belangrijk voor den koophandel. Ei~



Geegrafifche Bijdragen. tfö
Eilenden bij Afrika.
Goree, bij het groene Voorgebergte. Dit Eiland was eertijds een bloote rots; maar is nu van aanbelang; want he leevert de beste foort van Gom, Slaaven , Rijst, Boomwol, Geiten, Paarden, Yvoor en"Stofgoud.
Madagascar, in de Zee van Zangueqar —is 230 mijlen lang Jen 70 breed; het geeft Suiker, Boomwol, Zijden, Saffraan, Gember en Ebbenhout. Omtrent 20000 huishoudens zijn Franfchen , de overige bewoonei s van dit groote Eiland zijn meerendeels nog wild en onbefchaafd.
Isle de Bourbon, of Mascaragne is wegens den KofL jbouw zeer gewigtig.
De eerften Koffijboomen, die hier geplant werden, kwamen uit Arabien.
In het Jaar 1718 en 1763 bragt het 2 millioenen ponden Koffij, en 844000 ponden Rijst voord. Van dit Eiland onrleenen de romdom hetzelve liggenden den naam van:
D 4 Mas-



$6 Geografifche Bijdragen,
Mascarenrje - Eilanden.
ïsle de France, of St. Matinee.
Dit Eiland is half zo groot als !s!e de Bour. bon. Het behoorde voorheen aan de Hollanderen; maar in het jaar 1721 werd het door de Franfchen veroverd.
B ij Amerika.
Bij Noord - Amerika, niet verre van TerreNeuve bezitten zij :
Het Eiland Sr. Pierre -— het is 5 zeemijlen' in den omtrek, heeft omtrend 8oo bewooners en eene goede reede.
Miquelon —> beftaat eigenlijk uit 2 kleine Eilanden, het eene bevat Hechts één Familie, én het andere 20omenfchen. Echter zijn deeze kleine Eilanden wegens de Stokvischvangsr, van groot belang.
Bij Zuid-Amerika.
Caijenne of France- aequinoxiale behoort niede tot Guaijana.
Dit



Geografifche Bijdragen.
Dit Eiland heeft hetzelfde kimaat ais Suriname, en levert Suiker, TCoffij en Kakao. In hec jaar 1769 waren 'er 12041 blanken en flaaven.
Dit getal zcu veel groener weezen, indien 'er niet zoo veel vaa de Colonisten {lierven; reeds in het begin, bij voorbeeld , kwamen 'er van de 12000 in korten rijd 8000 om.
Eilanden in de West-Indien.
1. Van Domingo bez't Frankrijk het noordwestliikü gedeelte, het andere behoort aan Spanje. Zie Spasnfcbe Bezittingen.
Dat der Franfchen is het bese gedec'te en {trekt zich 1S0 mijlen langs de kust en 10 mijlen naar het binnendfte gedeelce van het Eiland uit. In het jaar 1777 waren er 35-0000 menfchen en onder deezen 41300 blanken. In bet voornoemde jaar beliepen de verkogte goede, ren 25,7^0000daalders; het leverde ^9,880000 ponden Koffij, 270C000 ponden Indigo, en eene groote hoeveelheid Suiker. Dit Franfche Domingo bellaar uit 590 Plantagien, waarvan eik op 800000 livres wordt gefchat.
D ; De



5 5 Geografifche Bijdragen. De Hoofditad is;
Sub Figncois—.Zij heeft omtrend iSOo huizen en Scoo inwooners; en-is aan eene haven gelegen,
Legane — is eene gewigtige Koopftad en de zetel der Regeering.
2. Martinique.
Dit Eiland is 16 zeemijlen lang en 12 breed, en van den Franfchen federt bet jaar 1635 af bezit genomen. In het'jaar 1778 waren daarop 12-0: blanken, 3000 mestizen en 8o"oo flaven. De vdornaamfte Producten zijn Suiker eh-Kcffij. Men telt 'er alleen 257 Suikerplantagien.
D* Hoofd ftad is:
Port Royal- de Refidentie des Gouverneurs van alle de Franfche West Indifche Eilanden.
3. Guadaloupe — is 93 zeemijlen in den omtrek en levert ook Suiker en K . ffi;.
De Handel van dit Eiland b-agt in het jaar rjp omtrend 12 millioenen livre» op; in het
jaar



Geografifche Bijdragen. 59
jaar 1770 waren 'er 13261 blanken, 13S2 Mestizen, en 8 ƒ327 Slaaven.
Pe Hcofdftad is:
Basféterre.
4. Marie Galante — is vijfmaal kleiner dan Guadaloupe.
f. St. Lucie — had in het jaar 1776, 2397 blanken, IC50 mestizen en 10752 flaaven.
6. Tabago. ■
Frankrijk trekt jaarlijks van alle de Eilanden, die hetzelve in de West - Indien bezit, 126 millioenen lïvres aan goederen, waa.van het voor zich zeiven voor 5-2,7930°° livres noodig heeft. Tot den koophandel met deeze Eilanden worden 560 a jóf Schepen gebruikt.



óo , Geografifche Bijdragen.
Bezittingen der Engelschen; in Asia.
Eengalen — waartoe mede behcoren de Provintien Bahsr, Orixa en Benares:
Dit Land is zoo groot ais Groot-Brirtanien en Yrland, en bevat óooc duitfcBe vierkante mijlen. Het heeft niet minder dan 12 ïni> boenen inwooners, waarvan 'er zich alleen ïh Bengalen 7 millioenen bevinden. De Propuften beilaan in Zijden, jaarlijks boven de 700000 pond fteri. aan waarde; Boomwol, Salpeter, bij de 19000 centenaars, Opium 4000 kisten, ieder van 100 tot 120 pond, (men gebruikt het in de plaats van Tabak en Wijn) en aan de kusten ook Zout.
De voornaamfte Rivieren zijn de Ganges en de Bnratopoter; de eers: (boomt door Bahar en Bengalen omtrent 100 duitfche mijlen, en de andere door Bengalen, nemende zijnen oorfprong met de Ganges uit betzelfde gebergte
E De Hoofdliad is:
Ca!-



Geografifche Bijdragen. <Sx
Cakutta, aan de Rivier Oegiei — zij is de Refidentie van den Gouverneur Generaal over alie de Engel fche Oost-Indien,- als mede van éen Prefidcnt en van een opperst geregtshof. Menfchat haare inwooners op 600000,J onder welken 'er zich kooplieden van alle Aüarifche Natiën bevinden. De bouworde van deeze Stad is de gewoone van alle groote plaatièn in Indien. Dé huizen zijn meest allen ellendige hutten en fchuuren; de ftraaten zijn naauw, krom en oogeftraet, en de ftad is zonder muuren.
Digt bij deeze Stad ligt het Fort William, dat zeer fterk is.
Dacca was eertijds de Hoofdftad; zij is eene mijl lang, en deeze lengte is, als het ware, maar eene enkele ftraat.
Bahar — 'igt ten westen van Bengalen. De nabuurSchap van de Mjiratten brengt deeze Frovintie, vooral in tijd van oorlog, groote, fchaden roe. De Producten zijn dezelfden ais die van Bengale.
De voomaaaifte ftad heets'
Patri*



6% Geografifche Bijdragend
Patna — zij ligt aan den oever des Ganges, en drijft fterken handel.
On'xa — deeze Provintie bezitten grotendeels de> Maratten. De Engelfchen hebben flegts het regtsgebied van Midnapur.
Jn Decan —
Ook hier zijn de Engelfchen onder de Europeelche Natiën de magtigften. Zij bezitten op de. oostelijke en westelijke kust van Decan de twee Prefidentfchappen.
»• Madras — dit Prefidentfchap is na Calcutra het gewigtigft, het bevat naam lijk zeer uitgebreide bezittingen, en hetgeen deeze opbrengen beloopt 7 millioenen daalders.
De ftad Madras — ligt noord waards van Pondicherij en heeft 30000© inwooners; de fterke vesting St. George beveiligt deeze ftad, die voor het overige de Kefidentie des Gouverneurs is en een' zeer aanzieniijken koophandel'mij ft.- ,
Tot dit Prefidentfchap behoort nog:
Mafu-



Geografifche Bijdragen. 63
Mafulipatam, met haar regtsgebied.
Zij ligt aan de rivier Chrisma, en doet Kerk in katoenen en boomwollen doeken. Niet ver van deeze Stad z<jn gewigtjge zoutmijnen, die 40000 gulden» jaarlijks aan pagt opbrengen
Nisampatnam , met haare onderhoorige dorpen. Hier bereid men zout uit zeewater.
Culadore, aan de zee, ten zuiden van Madras, met de vesting St. Dav.'d.
In deeze ftad en in de derpen, die daartoe behooien , woonen meestendeels weevers.
Najore, in het Rijk Tanjore.
Negapatnam — beeft eene veilige reede, en 13 dorpen, waarmede bijna enkel weevers woonen.
De Engelfchen bezitten deeze ftad federt den laatften oorlog met Holland.
2. Bombaij — op de westelijke kust van Decan.
Het brengt niet meer dan 4 millioenen daalders op, welken zelfs niet toereikende zijn voor de kosten van het onderhoud, De



64 Geografifche Bijdragen,
De Scad Bombaij — ligt op een Eiland, aan de Kust der Maratten, en heeft eene ruime haven, in welke de Indifche vloot'swinters - binnen loopt.
Het getal der inwooners dezer ftad beloopt' 140000, en zij drijft een' aanzienlijken handel.
Onder de Eilanden, in de nabijheid van Bombaij, en aan de Engelfchen onderworpen, is het gewigtigfte Salfette, 't welk 360000 daalders jaarlijks opbrengt. .
Tot het Prefidentfchap Bombaij behoort ook:
Suratte, aan de Rivier Tappi
De Engelfchen hebben wel niets in de ftad te bevelen; , maar zij trekken de tol, die 15-0000 daalders opbrengt.
Fort Victoria < ■ ■
' Tellicherij is de kust van Gananor, en bsfchermt den Peperhandel der Engelfchen; vanwelke artikel jaarlijks door hun 1, >-ocooo fë opgekocht wordt.
f An-
■



Geografifche Bijdragen'. hgs
Anjengo — een Landfchap, dat insgelijks 'veel peper voordbrengt.
De Engelfchen Bezittingen in Ooft-Indiën bragten i» het jaar 1773 op 113, 791250 livres, en dus meer dan 25 millioenen daalders.
In Afrika.
St. James, aan de rivier Gambia, en verfcheiden vestingen en Heden op de Goudkust, als, Capecoast en anderen,
West-Indifche Eilanden'.
1. Barbados, — is 28 mijlen lang en 17 breed. Het klimaat van dit Eiland is koel en vructbaar. Het getal der blanken beloopt 2/oao, en der zwarten 70 a Soöco.
Het brengt Suiker, Boomwol en Indigo voord. In het jaar 1770 bedroeg de uitvoer aan goederen 2,500000 daalders.
De Hoöfdftad is:
E jBlid



66 'Geografifche Bijdragen.
Bridgetown, eene fraaije ftad en deRifiientie van den Gouverneur van allen de Antilles.
z. Antigoa —: 20 mijlen lang, en ook 200 veel mijlen breed» Dit Eiland heeft weinig waterbronnen , dus wordt hier het reegen. water zorgvuldig opgevangen en bewaard.
De uitvoer van goederen bedroeg, in het jaar 1770, 2,600000 daalders.
De Hoofdftad heet:
St. Johns, eene grooten rijke ftad, van eene haven voorzien.
3. Montferat — 3 mijlen lang en ook zoo veel breed. Op dit Eiland woonen omtrend ij-co Furopeaanen. De uitvoer van goederen beloopt jaarlijks omtrend óoooco daalders.
4. Nevis — 6 mijlen lang. Bevolkt met 3000 Europeaanen en 6000 Negers; het verzendt jaarlijks voor 3C00CC daalders aan goederen.
s. Anguilla — heeft 15 mijlen in den omtrek en verzendt voor 400oedaalders aan waaren.
6. For-



Geografifche Bijdragen, è%
6. Fortala — bevolkt met ioco Europe-: aanen en icooo Negers, verzend jaarlijks voor
400000 daalders,
7. St. Christoph — 75 mijlen in den omtrek, bewoond door iocco blanken en 3•ocoNegers. Het beloop van de goederen, die het jaarlijks uitvoert is 2,500000 daalders.
8. St, Vinzent is 20 mijlen groot.
9. Grenada — 20 mijlen groot, brengt veel Suiker voord.
10. Barboude — 15 mijlen lang en /imij~ len breed.
Het merkwaardiglTe van alle de Engelfche Eilanden in de West-Indien is:
Jamaika — het is 170Engelfche mijlen lang en 70 breed. Het wordt bewoond door 30000 Europeaanen en 170000 Negers. Midden door dit Eiland loopt een gebergte, da: men het blaauwe noemt, voor het overige, is het vlak. De producten beftaan in Suiker, Kakao, Gimber, Peper, Mahagonij-hout era Boomwol; van deezen artikelen kan het jaarlijks voor 19, 500000 daalders opleveren,
E 2 )fe



üu Geografifche Bijdragen. De voornaamüe ftad 'n:
Kingston — zij is regelmaatig gebouwd en fjeftaat uit ioso buizen.
Als Hoofdftad wordt opgegeeven:
St. Jago de la Vega — zij ligt aan de rivier Cober en is de zetel des Gouverneurs.
De Lucaijfche of Bahama-Eilanden —
Zij liggen verder naar de kust van Florida. Hun getal is groot, de voornaamften zijn:
Baharaa, Lucaije, St. Salvador, het Lange Eiland, het Turken-Eiland, ïfabeila, Andree en Providcnce.
Het laatst genoemde wordt alleen bewoond,
De Bermudifche Eilanden liggen hcoger op, in het noord - oosten van de voorigen. Zij heeten ook Somimrs - Eilanden. Den eerften naam ontkenen zij van bunnen ontdekker , en den tweeden van een'Engelfchen Ridder ,-George Sommers, riiese bewoond en bezongen heeft. Zij zijn klein en ■ vol rotfèn-, hebben echter eene gezonde lacht, en brengen Tab-k en Ceder-hout voord. Bli



Geografifche Bijdragen. 6^
Eij'de "kust vischc men ookpaerlen — Men rekent de inwooners van alle deeze Eilanden op jcoo blanken, die rueest allen arm, maar echter vergenoegd zijn,
• Het voornaamfte Eiland is:
St. George. —
Verder noordwaards bezitten de Engelfchen :
1. Caab Breton — dit Eiland is de fleutel tot de wateren van Canada— het brengt Timmerhout en Steenkoolen voord.
Dc Hoofd ftad is:
Lndwigsburg, liggende aan eene haven.
2. Terre-Neuve, of Neufoundland — dit Eiland is wegens de voordeeligen Stokvisvangll zeer gewigtig.
3. Anticosti aan den mond vaa de
rivier Laurentius ,— dit Eiland is rijk in bosfchen.
4. St. Jofms —- hier wordt veel wild gevonden.
E 3 OP



'fo geografifche Bijdragen.
Op het vaste land van Amerika bezit England van zijne eertijds zoo groote Bezittingen enkel nog maer de twee Provintien NieuwSchottland en Canada.
a. Nieuw-Schottland, of Acadien,
Deeze Provintie bezit groote wouden en rijke visfcherijen. In het jaar 1763 beliep het getal der inwooners op 20000.
De voornaamfte fteden zijn:
Annapolis, of Pert Roijal, en Hallifax.
Caab Sable is eene gewigtige plaats voor de visfcherij
b. Canada — is eeneLandftreek, die zich van Nieuw * Schottland rot over de rivier Laarentius uitftrekt, en boven de rococo inwooners-bevat.
Depelterijhandel, die hier 'mét de nabuurïgen wilde volken gedreven wordt, is zeergewigtig.
De voornaamfte fteden zijn :
Quebec



Geografifche Bijdragen'. fit,
Quebec — aan den Laurentius, bevolkt met 7 a 8ooo inwooners.
Montreal — aan dezelfde rivier, heeft regelmatige ftraaten en jooo huizen.
E 4 Bsj



Geografifche Bijdragen.
Bezittingen der Hollanderen. in en bij Asia.
In Bengalen — het Fort-Gusffoaf, eene Vesting in het volkrijke dorp Oeglei, aan dé rivier Oeglei.
De handel is hier tegenwoordig zeer vervallen.
In Decan — en wel in Carnatie, aan de Grénze van Madras:
Paleacatte — zij wordt door het Fort Geldria befchermt, en is de zetel van eene der twee Regeeringen, onder welken de Hollandfche Bezittingen in Decan verdeeld zijn.
' Tegenwoordig is deeze ftad ook de reddentie des Hollandfehen Bevelhebbers der Kust van Koromandel. Haar voornaamfte handel bellaar in Boomwol.
Tutucorijn — de uitvoer alhier beflaat in Katoen- en Boomwollen-garen.
De
./



Geografifche Bijdragen. £3
De vesting der ftad, ftrekc ook ter befcherming van de Paerel-visfcherij aan deeze kust en die van Ceijlon, die iocooo guldens opbrengt.
Op de Malabaarfche Kust:
Cochin — eene vesting , meteen garnizoen van 250 man, en de zetel van de tweede Regeering, Door deeze vesting gijn de. Hollanders meester van den koophaniel door het geheele Koningrijk (iochin. Uit dit rijl: naaien zij voornaamenlijk veel Peper en Kardemom, die de kleine Vorsten des Lands hun voor een' bepaalden prijs leverèn moeten
Op het Schier eiland Malacea, zijnde ccn landftreek van meer dan 100 mijlen in de lengte, aan de overzijde vati de Ganges bezitten de Hollanders de ftad Malacea — Zij heeft eene goede haven, 400 mannen garnizoen en drijft een fterken handei op Siam,
De inwooners van dit Schiereiland, welk, uithoorüe van deizelfs groot aantal goud en edelgefteente, ook Cherfonefus Aurea genoemd wordt — zijn zeer roofzugtig en door de cnE ? regt-



>r4 Geografifche Bijdragen.
regtvaardigheid en wreedheid van hunne geweezea nabuuren, de Portugeezen, zoo achterdochtig geworden, dat zij gewoon zijn nimmer, dan van twee dolken voorzien, uit* tegaan.
Eilanden.
Ceilon — heeft 197 mijien in den omtrek.
Dit Eiland is, als het ware, het middelpunt van het Oosten. De indiaanen noemen het Temorifin. dat is, het land des vergenoegens. Do Hollanders hebben meest alle de kusten bezet en vérdeedigenze door verfcheiden vestingen. Bij dezelven zijn ook pareivisfcherijen, die bijna iocooo guldens opbrengen. Hier vindt men ook de beste Oiijfanten, en uit de Kancelbosfen van dit Eiland worden jaarlijks 600000 ponden Kaneel verzonden.
Java - behoort geheel aan de Holianderen, •en de kleine vorsten aldaar zijn hun onderworpen. De inwooners van dit Eiland beloopen op een getal van 91*000. De produftan beftaan in Suiker, Peper, Koffy en Indigo.
De



Geografifche Bijdragen. 75'
De Hoofdftad is:
Batavia — zij heeft omtrend 25c© huizen, waar van 'er vericheiden fraai en wel gemeubileerd lijn , een aanzienlijk garnizoen en, met hare voorlieden, bijna iogodo inwooners, waarvan'er omtrend iqooo Euroj eaanen, en de overigen , voor het grootste gedeelte, Chineezen zijn :
Hier refideert de Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indien, die, door zijn' invloed, een bijna onbepaalde magt heeft. Hij wordt enkel voor vijf jaren aangefteld; doch , dewijl hij telkens gecontinueerd wordt, verllijt hij hier meest alrijd zijn leven. Zijn pragt is vorftelijk, fchoon zijne jaergeiden gering zijn • maar zijne emolumenten en de vrijheid, die hij heeft van uit de pakhuizen der Compagnie, de waren tegen de inkoopprijzen teneemen, maakea,da!: hij zeer rijk kan worden.
K De Raad van Indien is san de Bewindhebberen derCompaguie in de Nederlanden ondergefchikr.
Suraatra —De Hollanders bezitten op dit groote Eiland verfchejden vestingen, bij voorbeeld Palimban en jambi. In



y{: Geografifche Bijdragen.
In de wouden en gsbergten houden zich nog eenige nakomelingen der oude bewooners van die Eiland op; welken echter nog wild zijn voords woonen 'er ook zwarte Muhamedaanen. Aan producten brengt het wel orntrend voor 375-000guldens jaarlijks'op; Peper bij de 480000 ponden; Wierook 7000 kisten, ieder, 110 ponden, en Kamfer.
Borneo - is 127 mijlen lang en 15-7 breed. Dit Eiland hetwelk bij fommigen voor het grootfte van de geheele waereld gehouden wordr, is nog niet volledig bekend; echter levert het Goud, Peper, Kamfer en Diaman* ten.
Deeze drie laatstgenoemde Eilanden heeten de Sondifch'en, naer dezeeengte Sonda, welke Java van Samatra fcheidf.
Timo'r — het zuidelijkste Eiland — is 5f mijlen lang en 16 breed. De handel aldaar is, buiten dien in flaaven en wr.sch, van niet zeer veel aanbelang.
■ Gelebes of Macaflar
... De



Geografifche Bijdragen: ff
De Hollanders bezuren op hetzelve een aanzienlijke Kreek lands, met de ftad en vesting Macasfar. Zij zijn de eefiige der Europeefche Natiën, die op dit Eiland woonen; dus zoeken zij den inboorlingen een' zekeren haai regen andere Natiën mteboeïemen, ten einde deezen van het Eiland aftehoucen ; het levert Rijst en Slasven, maar is voor het overigen nog niet z-jer bekend; en behalven, dat het de Cemel van den fpeceiïjhandcl is, de onkosten niet waerdig.
Aniboina — heeft ra; mijen in den omtrek. De Koning van dit Eiland houdt zijn Verblijf op Ternate.
Hier zijn veele bosfehen van nagelboomen. Van deezen nagelen kan het jaarlijks bijna 1,0000 o ponden opleveren, waarvan voortijds de Compagnie het pond op 4 ftuivers te ftaan kwam , tegenwoordig loopt het iets hooger, vermits tot het onderhoud thans iers meerder vereischt wordt.
Eanda — is alteen in het bezit van ds Muskaatboom, waarvan het jaarlijks 8ocoo
pQïïr



1% Geografifche Bijdragen.
ponden nöoten, en 66000 ponders Foelie oplevert.
Ternate — De woonplaats des Koningsvarï dit en van het Eiland Amboine.
Deeze Koning ontvangt alle jaar 6400 daalders, om aan niemand een ipecerijboom te geven of te verkoopen.
Deeze j laatstgenoemde Eilanden behooren in den eigenlijken zin tot de Moluccos:
In Afrika.
Op de Goudkust, bezitten de Hallanders versheiden plaatfen, bij voorbeeld: St. Georg de la Mina, Axim, Fredriksburg.
Op de Slaavenkust drijven zij fterken handel.
Hunne voornaamfte Bezitting echter in dit waereld deel is:
De Kaab de Goede Hoop.
2Ü



Geografijehè Bijdragen. ?p
7X\ I ligt °P de 2'JÏd1 ïjkfie kust van Afrika» In 1486 werd zij door Barth. Diaz ontdekten in het jaar ïóro, door de Hollanders ingenomen.
Men rekent het getal der bewooners op iaooo, beftaande uit Hollanders, Duitfchers en Hottemotten.
Het voornaamfte product is de kostelijke Kaapwijn, die uit Duitschland afkomftig is.
De Hoofdplaats, is:
De ftad der Kaab , de eenige der geheele volkplanting, zij heeft 1200 buizen.
In en bij Amerika.
De Provintien Suriname, Esfequebo en Berbice, die tot Guijana behooren.
Suriname -— heeft in het jaar 1775, van 4 30 Plantagien, opgelevert 24,320000 ponden ruwe Suiker, 15,387000 ponden Koffij, 970000 ponden Katoen , 790854 ponden Kakao en JJ"-8^ ponden Verfhout; welke goederen,
is



P-.c, Geografifche Bijdragen.
in de'Republiek, op 70 Schepen ingevoerd omtrend 9,003000 guldens hebben opgebragc
Merkwaardig is hier de fiad en vesting.
Paramaribo, hebbende een haven, vijf mijlen van zee gelegen.
Esfequebo — ismindergewigtig, gelijk ook Berbice, dat federt het jaar 178c, wanneer de flaaven een opfland verwekten, nog meer in verval gekomen is.
St, Euftachius, een; Eiland, zijnde eigenli k maar een hooge berg, die zich uit de zee verheft. De inwooners zoeken meest hun beftaan in den fluikhandel. In den laatlten oorlog was dit Eiland van groot belang, dewijl het tot eene algemeene üapelplaets verftrckte.
Voord; brengt dit Eiland omtrend iy;o vat en Suiker op. Tot hetzelve bebooren cok nog de kleine Eilanden.. Saba enSt. Martij
Curacao is 10 mijlen lang en 7 breed*
Tot hetzelve b'ehcoren rog de twee kleine Eiiande Atuba en Bonaire.



Geografifche Bijdragen. $\
In het jaar 1775- had men tot den koophan* del met deeze gewesten meer dan 100 Schepen noodig.
F Be-



lts ' Qeogr-afifche Bijdragen.
BEZÏTTl'NGEN DER. Deenen, IN ASIA.
Op de Kust van Koromandel, de ftad.'
Tranguebar, in het Koningrijk Tanjore. Zij heeft po inwooners, en het is van daar, dat de Deenen eenen aanzienlijke handel met Bengale, Ghina en de Nikobarifche Eilanden v drijven. Sedert het jaar 1706 ftuuren zij van tijd tot tijd zendelingen in dit gewest, om het Christelijke geloof onder de bewooneren de-s lands voordteplanten.
Tot deeze ftad behooren nog pp dorpen, die onder Deenfche heerfchappij ftaan, ten deele als eigendommen, ten deele als panden van den Koning van Tanjore, die, uit dien hoofde, meer dan 9000 daalder» ontvangt.
Dansburg — eene vesting, met een garnizoen, van 2 Compagnien Europeefche foldaten en 2 Compagnien Seapois.
De Nikoharifche- of Fredriks-Eilanden.
Op



Geografifche Bijdragen.
Op «enigen van deeze Eilanden waait 'de Keizerlijke vlag, federt het jaar 1778.
In Afrika.
Beha!ven verfcheiden Pakhuizen, aan de Rio Volta, bezittendeDeenen Chriftiaansburg, met her daarbij gelegen Fort Fridensburg,opde Goudkust, in het Koningrijk Aquambo. Voor de befcherming betaalen zij aan den Landsheer eenige Brandewijn, en eenige honderden ellen Katoen.
In A m e it i k a De drie Eilande:
St. Croix — .is 10 a 12 mijlen lang en heeft omtrend 35-0 Suikerplantagien, elk betraande uit 1 jo morgen lands:
De voornaamite lieden zijn :
Christiaanftad en
Frederikftad,
F » ''si



S4 Geografifche Bijdragen.
Sr. Thomas — is 6 zeemijlen in den om. trenk. De voornaamfte ftad is.
Brandenburg—dus genoemd naar de Brandenburgers, die eertijds hier handel dreven.
St< jan _ het levert jaarlijks aan Europa 20 tot'30000 oxhoofdenSuiker, ieder op 1000 ponden gerekend.
Ver noord waards op, in de Noordzee, bezit de Koning van Deenemarken: de Eilanden Ysland en Groenland.
Ysland — werd in het jaar 980 ontdekt, en bevat 2875- vierkante mijlen en 4^000 menfthen. Onder de voornaamfte artikelen van Koophandel behoort de Dons , of pluimen van wilde ®anzen , waarvan de inwoonersjaarlijks ijootos 2000ponden uitvoeren. Omtrend 84 mijlen van Ysland liggen de Farcëifche Eilanden , van welken 'er 17 door 47°° menfchen ' bewoond worden.
Groenland - de voernaanfte producten van ditzeerkoude land zijn: Zeehonden , Traan en Pelterij. Het getal der inwooners is, ie-
dert



Geografifche Bijdragen. 8£
dert de ontdekking van dit Land, van 8000 op zooo verminderd.
De oorzaak is misfchien daarin te vinden, dat vreemde Natiën devischvangftbenadeelen, die echter het eeniglte middel van beltaan voor deeze menfchen is.



36 Geografifche 'Bijdragen.
S W E E D E N.
Bezit in de Weft-Ihdiën niet dan het kleine Eiland:
St. Barthelmij, welk 738 mijlen in den omtrek is.
S weeden kreeg het, voor weinige jaaren, van Frankrijk, voor een vrij Pakhuis in Gothenburg.
Dit Eiland had, in 't jaar 1763, 400 Blanken en 50a Slaaven, en is voor Sweeden gewigtig tot uitbreiding van deszelfs hsndel cp Amerika en de Weft-Indifche Eilanden.
E I N D E.