BESC HRYVINGE
VAN HET GEBEURDE, TEN TYDE VAN DEN INVAL DER FRANSCHEN IN 'ONS LAND.






BESCHRYVINGE
van het gebeurde ten tyde van den
INVAL der FRANSCHEN
IN ONS LAND,
benevens de
MIDDELEN van DEFENSIE,
aangewend door den RIDDER
j. H. van KIMSBERGEM*-
vice-admiraal van holland en westfriesland : commandeerende alle scheepen en gewapende vaartuigen op dien tyd;
DOOR
Mr. J. B. HO EU F FT,
secretaris van 'slands vloot, EERSTE DEEL.
AMSTELDAM, 1794,



NB. Geene Exemplaaren worden voor eek erkend, zonder door den Schrijver eigenhandig onderteekend te zyn.



VOORBERICHT.
JQe omftandigheden waarin ons lieye Vaderland zedert de ontftaane binnenlandfche onlusten en tweefpalt zich bevonden heeft , zyn door te veel anderen te boek gefield , dan dat het noodig zoude zyn , hiervan eene akelige herinnering mynen Leezeren te binnen te brengen: voornaamlyk daar nog niet ten eenemaal geneezen wonden opteryten , fmartlyk zy: Dan deeze zelfde omftandigheden, en de nog fmeulende vonken van onmin en oneenigheid hebben altyd Burger tegen Burger , Bloedverwant tegen Bloedverwant , ge> ftadig opgehitst , en een vooruitzigt van eenen uitbarstenden vlam voorfpeld; door de nog voortduurende ontevreeden* 3 heid



vi VOORBERICHT.
heid van Zommigen , die door den ommekeer van zaakeü, Mn doelwit of niet hadden kunnen hereiken, of van de zulken die door al te fterke drift bezield door den Volksflroom weggeJleept waren , wierd in 't geheim en zelfs dikwyls al te openlyk den vyand in de hand gewerkt , het welk mis. fchien maar al te veel heeft toegebragt om ons Vaderland zoo na op den rand van haren ondergang gejleept te zien; doch waarvan de algoede Voorzienigheid hetzelve zoo gunstig heeft gered, door die middelen te zegenen, welke door eene belangiooze en onvoorbeeldige werkzaamheid in het werk gefield en met onvermoeiden yver wierden doorgezet. Deeze middelen van defenfie
of verdecdiging door den vice-aDiMiraal van kinsbergen met onnoemlyke
moei-



VOORBERICHT. vu
moeite en de gewoone drift om zyn Vaderland weder in deezen hagchelyken toef and van dienst te zyn , doorgezet , maakcn het onderwerp van dit myn werkje uit — de omftandigheden, zelfs tot de geringfe derzelver toe, komen my en elk regtgeaard Vaderlander te belangryk voor, dan dat dezelve in de vergcetelheid bedolven, verkoren zouden gaan. De gelukkige omftandigheden, waarin ik my toenmaals ah Secretaris van 's Lands Vloot bevond, gaven my wel geleegenheid alles van naby te zien en te weeten , maar de meenigvuldige beezigheeden , aan dien pst verknogt , lieten my tot het verzaamelen en aanteekenen van alle gebeurtenisfen weinig tyds — Dan daar deeze myne aanteekeningen alléén voor myne goede Vrienden zyn beftemd,
fteun



vin
VOORBERICHT.
(leun ik op hunne infchiklykheid, die my voorzeeker voor alk bedilzucht in veiligheid /lellen zal. —. Het zoude niet ongerymd, ja zelfs van mynen plicht zyn, omtrent den onvermoeiden, yaderlandslkvenden yver van den vice-
admiraal van kinsbergen , Waarvan
ik altoos ooggetuigen geweest hen, uitteweiden; ten einde ieder onpartydig Leezer zie, welke Mannen ons lieve Vaderland nog in haren boezem voedt, dan desztlfs daaden ('t zy zonder vleyery gezegt,*) zyn te groot en te bekend, om een onderwerp van myne pen te zyn.
Vaartwel, myne vrienden! en leest deeze myne aanteekeniugen met het zelfde genoegen en vermaak, als ik dezelve in die hagchelyke tydsomftandigheden gefchreeven heb.
BE-



BESCHRYVINGE
VAN HET
GEBEURDE, TEN TYDE VAN DEN INVAL DER FRANSCHEN IN ONS LAND, BENEEVENS DE MIDDELEN TER WEERING VAN DENZELVEN AANGEWEND.
Be VICE ADMIRAAL VAN KÏNSBERGEN ziCTï door zyne Doorluchtige Hoogheid in hec begin van den maand Maart 1793, Vereerd gevonden hebbende met her Opperbevel over alle *s Lands vaartuigen, tot weering van den aanval der Franfchen, dunkt my, zal het ieder rechtgeaard Vaderlander, wien het behoud en welzyn zyner bezittingen geenzins onverfchillig zyn A kan,



(O
kan, aangenaam zyn, om Zich onder het oog te kunnen brengen, een echt Relaas van al het geen in dien tyd door denzelven is verrigt geworden, de onvermoeide yver, en werkzaam- en belangloosheid, door Hem aangewend en hefteed, om de aanflagen der Franfchen te verydelen, en het Vaderland voor en in het begin van deezen onrechtvaerdigen oorlog, door Franfchen ons aangedaan van nutte te zyn; dan om zulks naar behooren en volgens eene gefchikte order te kunnen volvoeren, zal het niet ondienftig zyn een kort Tafreel vooraf te laaten gaan„, van den criticquen toeftand, waar in ons Vaderland zich by het uitbarften dier onlusten bevonden heeft; — hoe dezelve op de best mooglyke wyze geremedieerd en onder Gods zeegen tot een gelukkig einde uitgeloopen is.
In het Jaar 1792, konde de woelzieke en naar verandering haakende geest der Franfche Natie wel met eenigen grond
doen



cn
doen voorfpellen , dat zy d'oor middel vari hunne wapenen , ook hunne gevaarlyke Leerftelzels tot andere volken zouden trachten overtebrengen; dan weinig had men kunnen vooruitzien , dat het onpartydig en vreedelievend Systema, hetwelk de Republicq der Vereenigde Nederlanden zedert eenigen tyd met betrekking tot de Franfehe Natie in het oog gehouden , niet alleen, maar ook ftiptelyk waargenomen had , eindelyk eene onrechtvaerdige Oorlogsverklaring ten gevolge zoude hebben gehad.
De Republicq der Vereenigde Nederlanden bezittende (behalven de zeeven Provintien) nog daarenboven eenig Territoriaal eigendom over die Landen, welke onder den naam van Generalüeits Landen bekend zyn, zoo zyn deeze laatfte aan deezen Staat ook van een onbegryplyk nut en voordeel, daar dezelve tot een ring- en voormuur dienen, om de aanvallen, die van den kant van Braband, tegen deezen ftaat mogtcn worden ondernomen, daadelyk te kunnen A a te-



(4 J
tegengaan — onder de voornaamfte Stedefi in dien omtrek geleegen, en welke tot afkeering van den algemeenen Vyand met gewapende Guarnifoenen voorzien en verfterkt zyn, behooren in de eerfte plaats Maastricht, Breda , Bergen op Zoom , de Willemflad en Geenruidenberg.
Het is bekend dat de Franfche Natie in den maand December 1792 , in volle vreede zich het recht aangematigd hebbende van de Schelde op te vaaren ; eerst onder voorwendzel van hunnen Vyand op alle mooglyke wyze te vervolgen en Antwerpen , dat nog in deszelfs handen was, zoo wel te water als te Lande aantevallen \ kort daarna met verachting der Tractaten en aangegaane verbindtenisfen de vrye vaart van de Schelde en Maas voor alle Volkeren decreteerde.
Door deeze geweldige daad vond de Republicq zich in de noodzaaklykheid gebracht , om zich by de Kroon van Engeland, als haarc geallieerde (en welke be-
nee-



(5)
neevens verfcheiden andere Mogendheden het fluiten van de Schelde voor Haar geguarandeerd hzd) te adresfeeren, en haar hulp te vraagen tegen dit openbaar geweld; hetwelk ten gevolge had dat de Commandeur Murray kort daarop met een Schip van 50 ftukken en eenige Fregatten voor Vlisfingen ten anker kwam.
In January van 't Jaar 1793, kwam de Oorlogsverklaring der Franfche Natie aan onze Republicq en Engeland ten voorfchyn : eene Oorlogsverklaring zeekerlyk, welke zoo fingulier in haare form, als ongegrond in haare Hellingen was, en welke daarom ook onzen Staat in eene weerlooze en dus allergevaarlykfte Pofitie aantrof.
Dusdanig waren de omftandigheden, waarin het Vaderland zich bevond , wanneer de Vice-Admiraal van Kinsbergen op last van zyne Doorluchtige Hoogheid naar 'sHage opontboden wierd , ten einde met Hoogstdezelve en 's Lands Hoofd - Officieren de nodige fchikkingen tot defenfie te beraamen.
A 3 De



(6)
De Vice - Admiraal vertrok op Hoogstdeszelfs order in het begin van February naar het Eiland van Dordt, de Kille , de Ml' lemflad, Hellevoet/luis en andere plaatzen, om aldaar infpe&ie te neemen en fchikkingen tot defenfie met de Chefs dier Posten te maaken; de noodzaaklykfte voorzieningen waren:
1°. Om het Eiland van Dordt zonder uitviel, in eenen behoorlyken ftaat van tG' genweer te brengen.
£°. De noodige Jnundatien overal te doen formeeren : opteneemen de Linie aan de zyde van het Hollands Diep, dewelke zich in eenen afftand van ongeveer 10 Mylen van de Hoomfche Hoofden tot de Kille nitftrekt: En
3°. Verder te bepaalen de zoo nood» zaaklyke batteryen aan Ooitjes-plaat, op het Eiland van Overflacqué, ten einde den Vyand zoo wel eene invaiie op dat Eiland , en dus verder in het hart van ZuidHolland , als ook de doorvaart naar Zeeland



co
land te beletten ; byaldien het denzelven onverhoopt gelukken raogt, om zich meester te maaken van de Willemftad, als zynde voornoemde Ooitjes - plaat op de hoek van dat Eiland gelegen, en dus dc best gefchikte plaats, om het verder doordringen van den Vyand tegen te gaan.
Het Generaale plan van Defenfie door den Vice - Admiraal aan zyne Doorluchtige Hoogheid in het begin van Febr. overgeleeverd, was de grond, volgens welken alle deszelfs militaire fchikkingen zouden worden gereguleerd.
Dan de fchielyke en onverwagte overgave van Breda, aan den Vyand, tusfchen beiden gekomen zynde, zoo vereischten de toenmaalige omftandigheeden eensdeels, da» de middelen van defenfie in dat Plan voorkomende zoo fpoedig mooglyk in het werk wierden gefield j daar anderdeels (aangezien de achtergelaaten voorraad van Ara-
rau-
O) Bylage La. A.
A 4



en
munitie in Breda, aan den Vyand ook gelegenheid gaf, onze Steeden met onze eigene wapenen aantevallen en in het Land verder intedringen) door deeze eerfte tegenfpoed ook de dringende noodzaaklykheid gebooren wierd, om voor eene wyl het overgegeevene Breda uit het oog te verliezen , te gelyker tyd de defenfie omtrent de andere Frontierfleden , zoo veel te llerker te maaken, en dus het eerstgemeldePlan ten dien opzichte eenigzins te veranderen.
Dan , midden in deeze kommerlyke Politie , hoe bevond zich de Republicq op dat ogenblik? — De Vyand zich meester gemaakt hebbende van geheel Braband, Luik, jlken, &c. zoo was de Republicq door deszelfs groote krygsmacht ten eenemaal ingeflooten , en men voorzag met reeden, dat zyn groot oogmerk zou zyn om in de Provintie van Holland te vallen, en langs dien weg de Republicq te onder te brengen. — De kcrtfïe en voor denzelven
best



CO
best gefchikte weg hiertoe was, om des mooglyk langs Breda, of wel tusfchen die Stad en Geertruidenberg door te dringen naar het Biesbos ; het Hollands Diep trachten te pasfeeren , en zoo in het hart van Holland te komen.
De middelen ter verdeediging waren ("Zulks kan men niet ontveinzen,) zeer verre van in eenen behoorlyken ftaat van gereedheid te zyn, zoo wel te Lande, als in het byzonder te water, fchoon de voornaamfte fteun en weering van onzen Staat, was hier de hoop en vooruitzicht op eene ge-
noegzaame defenfie zeer gering dari
aan alle deeze inconvenienten moest men evenwel zoo fchielyk mooglyk te gemoet komen, en dezelve op de beste wyze, (al ware het zelfs maar in fchyn,) remedieeren.
De Vice- Admiraal liet derhalven met'allen mooglyken fpoed, op de opgeworpene, doch niet voltooide Batteryen, eenige ftukken canon aanbrengen, om daardoor ten A 5 mins-



minsten eene uiterlyke fchrikbaarende vertoóning voor den Vyand te maaken.
Zyne Dooiluchtige Hoogheid had in de maand February den Schout by Nacht P. Melvill gelast, om zich met allen fpoed raar het Hollands-Diep te begeeven, met de geringe en byna niet noemenswaardige Macht, die in gereedheid was — de best mooglyke pofitie te neemen, en fchikldngen te beraamen, ter bezetting van die Posten, dewelke het eerst en het meest voor de aanvallen van den Vyand waren blootgefteld.
Inmiddels begon men terftond met alle Vaartuigen, die van eenigen dienst konden zyn, te koopen , in te huuren, en te equipeeren, gelyk ook met den meesten fpoed de Canonneerbooten , welke by de Collegien van de Maaze en Amfterdam aanbefteed waren , in gereedheid werden gebracht.
Dan tot dit alles, hoe zeer met alle vaardigheid in het werk gefield , zoo in het bouwen der Canonneerbooten als equi-
pee-



oo
peeren van dezelve, ook in het bezorgen van andere Vaartuigen, was 'er eenen geruimen tyd noodig alvorens dezelve in gereedheid konden worden aangevoerd.
Van de Scheepen , welke zich ten deezen tyde, ter beveiliging van de Rhede van Texel en het Nieuwe Diep bevonden , kon niets gemist worden; te meer, daar aan Caap Hoofd by Huisduinen, en aan den mond van het Nieuwe Diep, de batteryen door den Col!. Gilquin aldaar aangelegd, niet alleen niet in gereedheid waren , maar zelfs de noodige Manfchappen, ter bezetting van dezelve , ontbraken.
De Capitein Cambier , by indispofitie van den Capitein Gervais, stands Wachtfchip de Princes Louifa commandeerende , rapporteerde aan den Vice-Admiraal, dat Hy volgens het bepaalde Plan , ter dekking van den mond van het Nieuwe Diep , 's Lands Wachtfchip op zyde van het O. I. Hospitaal-Schip geplaatst, en tien (tukken 18 ponders op het onderdek genomen had; —-
's Lands



's Lands Hulk , onder commando van den Capitein Zeewold, tusfehen de twee Hoofden binnenwaards of wel agter de Princes Louifa, en "sLands Fregat de Venus , anderhalf cabel - lengte van het Wierhoofd , en het O. h C. Schip Cromhout order gegeeven had zich twee cabellengtens noordlyker te plaatzen. — Dat hy Capitein , op bekomen order van zyne Doorluchtige Hoog: heid, loo man van zyne equipagie met Maasfiuizer Visfchers , onder geleide van 's Lands Brik de Mercuur, . by de eerde geleegenheid naar Hellevoet zoude doen opzenden.
Intusfchen waren de Cotter de Brak en één Gaffelfchip opgekomen, en door den Schout by Nacht Melvill voor Ooitjes plaat geposteerd.
Gemelde Schout by Nacht had ook een order naar Hellevoetfluis gezonden , dat als de Cotter de Panther opkwam , dezelve ten eerften post zoude vatten voor de Buiten, fluis en 's Lands Cotter de Mercuur van
Am-



(13)
Amfterdam verwacht wordende , half water aldaar —■ vervolgens drie Gaffelfcheepen en één Bom , die byna gereed waren, binnen door naar de Kil op het Bergfche Veld; zynde het nie: raadzaam langs den Noordfchans derwaards te komen , vermits aldaar zwaar gefchut geplaatst was; en dan de twee laatfte Gaffelfcheepen, buiten om, tusfchen de Buitenfluis en Stryenfas, aan de Schuuring en het Hoogezand te plaatzen.
De Vice Admiraal had de eer om zyne Doorluchtige Hoogheid, by zyne terugkomst in het laatst van February , van zyne verrigtingen verflag te doen ; als ook van de critique omftandigheden, waarin zich op dat tydftip de Republicq bevond; wanneer het zyne Doorl. Hoogheid .behaagde, korte dagen daarna en wel op den derden Maart aan den Vice Admiraal het opperbevel toe te betrouwen over alle 's Lands Scheepen en Vaartuigen, leggende op de Rivier de Maaze en verdere Stroomen binnen de Provintie Holland en Westfriesland ; als meede
over



( 14)
«vet alle de geenen, dewelke op de Schelde en de Stroomen der Provintie Zeeland Waren of zouden worden geftationeerd, met expresfe last, dezelve in diervoegen te employeeren, als ten meeste dienste van den Lande, en tot den grootften afbreuk van den Vyand dienstig zoude oordeelen, (.a) Eene Post zo honorabel aan den eenen j als moeilyk aan den anderen kant! Eene Post, over het aanneemen van dewelke de meesten zeer groote zwarigheden zouden gemaakt hebben ; aangezien de hagchelyke omftandigheden en duure verantwoordinge onaffcheidlyk aan dezelve verknocht, wierd echter bereidwillig en dankbaar door den Vice-Admiraal aanvaard ; altyd zich leevendig vcor den geest ftellende, die aangenaame overdenkingen om als Burger zynen plicht doende en zyn beroep volgende, het Vaderland van dienst te kunnen zyn. Na dan alle de noodige feinen Q) tus-
fchei
(a) Bylage La. B. (fc) Bylage La. C



C 15 )
fchen de Land- en Zeemacht in order gebragt, en op elke post verzonden te hebben , ten einde elkaar van alle onraad te verwittigen en naar tydsomftandigheden ter hulpe toe te kunnen fchieten , als zynde in dit tydftip de goede verftandhouding met elkander hoogst noodzaaklyk, vertrok de Vice-Admiraal op den 5den Maart met zyne Koninglyke Hoogheid den Heere Hertog van York, (die het bevel over de Engelfche Troupen zoude voeren,) Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins van Oranje en Nasfau, aan wien Zyne Doorl. Hoogheid het opperbevel over de Troupen opgedragen had, en den Generaal du Moulin naar Gorcum , ter infpectie van de aangelegde en nog te maakene Batteryen langs de Merwe en het eyland van Dordt, en naar alle plaatfen , waar men oordeelde dat de vyand eene landing zoude kunnen doen.
Ten dien einde wierden langs de Merwe voor de zoogenaamde Werkendamfche Kil. Ie , waar uit of door welke men in de
Mer-



( 16)
Merwe komen kon, de volgende Batteryen aangelegd:
Als
Op de Merwedyk, van Sleewyk, Werkendam , Gorichem tot aan het Eiland van Dordt.
N°. I. Een Infanterie Post te Sleewyk, met twee Veidftukken, agter een klein Epau.'ement. 2. Te Werkendam op de grootc Dusfenfche Dyk, eene Battery gemonteerd met
Twee yzere twaalfponders. Twee metaale lange zesponders. Een Houwitzer.
Drie metaale lange drieponders.
Twee yzere zesponders.
Op de Dmfenfihe Dyk achter eene Pa-
lisfadeering by het Dorp , nog
Twee metaale zesponders.
N°. 3. Aan de Bakkers-Kille eene Battery , gemonteerd met
Vier metaale zesponders: en
Op



C 17 )
Op dezelfde Dyk drie geretireerde Posten van Twee metaale zesponders* N0. 4. Op de Waard te Werkendam, by het uitkomen van de Bakkers Kille en Steuregat, eene Battery van
Vier metaale lange twaalfponders. Twee dito zesponders. Voorts nog op gemelde Waard geplaatst
Vier korte Veldftukken drieponders.
N°. 5. Te Hardinxveld, eene Battery
dErfprins , voor of tegen over
de haven van Werkendam , ge-
monteerd met
Vier achtienponders. N°. 6. Op het zogenaamde Kerkhoofd,
Een emplacement voor
Een Houwitzer fchietende 24 fg
yzer.
Een korte Metaale twaalfpondei'.
B N°. 7,



(iO
ts°. 7. Op het Lange Hoofd
Eene Battery Oyen met Twee lange metaale twaalfponders.
Twee korte dito. N°. 8. Op den Dyk eene Battery
Prins Fredrik, gemonteerd met
Vier achtienpondcrs.
Nog op dezelfde hoogte om
ambulant te gebruiken
Twee korte metaale zesponders. N°. 9. Te Giefendam op de Steenhoek,
eene Battery de Hertog yan
Tork , gemonteerd met
Drie Yzere twaalfponders. N°. 10. Naast de voorgaande; eene laa-
ge Battery beneeden den Dyk,
gemonteerd met
Vier Yzere vierponders. NB. Nog te Giefendam, om ambulant
te gebruiken
Twee korte metaale zesponders. N°. 11. Te Slydrecht. Eene Battery de
Jon-



C *9 ">
Jongt Prins, beneedensdijks over het zoogenaamde Fisfersgaatje, gemonteerd met Twee Yzere twaalfponders. N°. ia. Te Slydrecht. Eene Battery de Stadhouder op de Kribbe, beneedensdyks over het Venusgaatje, gemonteerd met Twee Yzere twaalfponders. Voorts bevonden zich te Slydrecht. Twee metaale korte drieponders. Daar en boven, was door den Ingenieur de Graaf eene Battery aangelegd, die het uitkomen van de bakkers en Steurekil beftreek , en nog twee andere, die nog meer vooruit lagen, om de Bakkerskil in h?t opkomen te kunnen beftryken.
Op het Eiland Dordt, wierd eene Battery aangelegd op de Kop van "t Land , gemonteerd met Zeeven ftukken zoo twaalf als zesponders.
Vier lange twaalfponders.
B 2 Twei



O)
Twee korte dito.
Een korte driepondér. Op de hoek van de Prinfe Polder, eene Battery , gemonteerd met
Twee vierentwintigponders.
Vier twaalfponders.
Vier zesponders. Aan het Nieuwe Veer, eene Battery gemonteerd met
Acht ftukken zoo twaalf- als zesponders , te weeten
Vier lange twaalfponders.
Twee lange zesponders, en
Twee korte dito. Aan den Dyk twee korte zesponders. Aan den mond van de Dortfche Kille, eene Battery van
Vier ftukken twaalfponders.
Twee dito zesponders En wat vcorlyker , eene Batterye van
Vier ftukken twaalfponders, en
Twee dito zesponders. Aan Stryen Sas, eene Battery van
Vier



• Vier ftukken lange twaalfponders. Twee dito korte dito, en Twee korte drieponders. Nasfau-Dam, eene Battery van
Twee ftukken korte twaalfponders.
Twee dito korte zesponders.
Twee dito korte drieponders. De Haven van Esfen, eene Battery van
Een ftuk lange twaalfponder.
Een dito korte twaalfponder.
Twee dito korte zesponders, en
Een dito korte drieponder. Aan het Hoogezand by Leendert Visfer, eene Batterye van
Vier ftukken lange twaalfponders.
Twee dito korte twaalfponders.
Een dito korte zesponder. Schuringfche Haven , eene Battery van
Drie ftukken lange twaalfponders.
Een dito lange drieponder. Buiteftfluis, eene Battery van
Twee ftukken lange twaalfponders.
Twee dito korte zesponders.
B 3 Iu



In het Dorp een dito korte zesponder. Aan de Hitzert, eene Battery van
Zes ftukken zesponders. Op de hoek van Flacqué, by Ooitjesplaat
Eene Batterye van twee zesendertigponders.
Eene dito van twee zesponders.
Eene dito van twee drieponders.
Eene dito van twee achtienponders,
Eene dito van twee achtienponders.
Eene dito van twee zesendertigponders. De detachementen, dewelke onder commando van den Collonel Westerho, aan den oever van het Hollands-Diep van de B uitend uis tot aan de Kille waren geposteerd , bevonden zich op den iften Maart fterk, als volgt buitensluis , Collonel Ardesch.
Vier Compagnien Musquettiers van Orange Drenthe , gecantonneerd. Drie Canonniers en een korte 6 & ambulant.
NB.



(*3)
NB. Deeze detacheert naar eene kleine Post intermediaire, by het Sluisje tusfchen de Haven van de Buitenfluis en de Schuuringen. Een detachement Dragonders tot het doen van Patronilles, voornaamlyk naar den Hitzert en den Korendyk , op welke poinélen nog geen Troupen geposteerd zyn. — schuuringe , Major van der Feltz.
Twee Compagnien Grenadiers van Orange Friesland. Een Bombardier.
Drie Canonniers en één korte zespon* der , ambulant.
Zes Musquettiers van 't ade Batti. la Calmette. hoogezand , een Capitein en
Twee Compagnien Grenadiers van Orange Drenthe,
Drie Canonniers, en één korte zesponder , ambulant.
B 4 HA-



haven in 't land van essen, Lieutenant Coll. Brydenbach.
Twee Compagnien Grenadiers van Oran-
ge Drenthe en Collonel van Dam.
Drie Canonniers , en één korte drie-
ponder, ambulant.
Een Corporaal, zes Musquettiers van het 2de Battaillon la Calmette. j3tryen sas , Capitein Blane, met
Een Esquadron van Hesfen Casfel, ge* cantonneerd. Een Officier. Een Bombardier. Drie Canonniers en Tien Grenadiers met 2 korte zespon^ ders , ambulant. Mond van de kille , Capitein Bosc de la Calmette.
Een Capitein. Een Vaandrig. Twee Sergeanten.
Twee Corporaals en 41 Gemeenen met
Twee



(*5)
Twee Tambours. Detachement Orange Drenthe. Een Officier. Een Sergeant.
Een Corporaal en 19 Gemeenen met
Een Tambour. Detachement van den Lieutenant Collonel Geelinck.
Artillerie.
Een Officier.
Een Bombardier.
Elf Canonniers. Detachement Capitein du Pont.
Artillerie.
Een Officier.
Een Bombardier met
Vierentwintig Canonniers. De eerfte Divifie der Engelfche Troupen , inmiddels op den ^ften Maart te Hellevoet zynde aangekoomen, fpoedde de Vice-Admiraal zich derwaards , ten einde dezelve met de meeste haast, binnen door langs de Maaze, ingevolge de gemaakte B 5 fchik-



(*6)
fchikkingcn naar Dordt te doen transporteeren , alzoo men op dat Eiland alle ogenblikken eene attacque te wachten had , en de bovengemelde batteryen, zoo niet alle , ten minften veele niet gereed waren , ja zelfs op zommige nog ftukken mankeerden : terwyl op dien tyd niet meer dan vier a vyf Canonneer-booten , benevens de Hulk de Hoop , in den mond van de Kille waren , alwaar de Schout by Nacht Melvill, aan boord van het dameine Jacht van zyne Doorluchtige Hoogheid, het centrum commandeerende post gevat had.
Deeze Expeditie wierd met zoo veel fpoed ter uitvoer gebracht, dat de Troupen nog dienzelfden dag ingefcheept en naar Dordt wierden overgevoerd, alwaar Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heere Erfprins van Orange, en Zyne Koninglyke Hoogheid den Heere Hertog van York , in 's Lands Jachten hun Hoofdquartier genoomen had.den.
Zy-



(*7 )
Zyne Doorluchtige Hoogheid aan den Vice - Admiraal de keuze gelaaten hebbende om zich met den Collonel en Capitein ter Zee A. H. C. Staringh, als Adjudant en Mr. J. D. Hoeufft, als Secretaris van 's Lands vloot, door Hoogstdezelve by Hem geplaatst zynde , naar goedvinden op één der Vaartuigen onder deszelfs bevel te begeeven, of wel aan Land te blyven , op van daar zyne orders aftevaardigen , verkoos de Vice-Admiraal zyne legplaats in een Jacht ter Admiraliteit, op de Maaze in den Mond van de Dordtfche Kille , naast den Schout by Nacht Mehill, te neemen, en zulks wel om deeze reeden :
Ten eerften, om dat deeze Politie, als het Centrum, alwaar de toetezendene verfterking van Vaartuigen en Canonneer-booten moest arriveeren, den Vice-Admiraal zeer gefchikt voorkwam om dezelve van daar naar de rechter en linker vleugel te detacheeren.
Ten



(28)
Ten tweeden , om dat de afweezigheden , welke de Vice - Admiraal voorzag van tyd tot tyd te zullen moeten maaken, voornaamlyk om, in gevolge de bevelen van Zyne Doorluchtige Hoogheid , met Hoogstdeszelfs Heer Zoon , den Commandant en Chef der Landtroepen „ de nodige maatregelen te beraamen , in deeze pofitie aan de uitvoeringe der details, niet hinderlyk zouden zyn; terwyl de Schout by Nacht Mehill, beftendig in de Kille zoude blyven, die dan ook op last van den Vice • Admiraal aldaar de Vlag bleef laaten waaijen.
De Generaale Pofitie der eerde Linie van Defenfie van Zuid-Holland , was door den Vice-Admiraal bepaald aan den Steenbergfchen Vliet , en eindigde op de Merwe by Hardinxveld , zynde derzelver verdeelinge dusdanig :
Als ADMIRAAL en CHEF:
Den Vice-Admiraal van KINSBERGEN.Als ADJUDANT:
Den



(*?)
Den Collonel en Capitein ter Zee , A. H. C, STARINGH. Als SECRETARIS van 's Lands Vloot Mr. J. D. HOEUFFT.
i°. de regter vleugel, ftrekkende zich van de Willemftad tot den Steenbergfchen Vliet, gecommandeerd door den Collonel en Capitein ter Zee A J. van Halm, hebbende onder zyne orders den Capitein ter Zee Ditm^rs.
a°. Het centrum , zich uitftrekkende van de Dordtfche Kille af tot de Willemftad en Hellevoet, gecommandeerd door den Schout by Nacht P. Melvill, en onder deszelfs orders den Collonel en Capitein ter Zee G. Oorthuis van de Capelle 3 commandeerende de Canonneer - chaloupen in de Kille.
3°. de linker vleugel , Welke Zich
uitftrekte van Hardinxveld tot aan de Dordtfche Kille, gecommandeerd door den Collonel en Capitein ter Zee A. A. Bols 9 werdende by amvement eter Amfterdam-
fche



(aO
fche Canonneer-booten en gewapende Pinken onder den Heere Graave van Rhoon , de Capiteinen ter Zee Aberfon, Bosch , Hartfmk en den Lieutenant Lemmers, onder deszelfs orders gefield.
De Engelfche Canonneer - booten , onder de orders van den Capitein Berkeley , waren geposteerd langs het Hollands-Diep , van Stryen-Sas, Nasfauwdam, het Land van Esfen, het Haventje van. Schuuring tot aan de Buitenlluis.
De Capitein van de Capelle , was reeds in February op order van Zyne Doorluchtige Hoogheid afgezonden , om alle vaartuigen van de overzyde aan den kant van Holland te doen koomen, om dus den den Vyand de overkomst zoo veel mooglyk bezwaarlyk te maaken , hebbende die Capitein zulks met de meeste fpoed volbragt: — Maar de uitkomst heeft doen zien , hoe flecht deeze orders door veele Ingezeetenen zyn geobfervecrd geworden.
Op den aden Maart had de Vice-Admiraal ,



C 31 )
raai, ingevolge de orders van Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Schout by Nacht Melvitt gelast, om alle monden of openingen der vaarwateren aan de zyde der Vyanden te verlammen, het zy door het doen zinken van vaartuigen of andere middelen ; hebbende gemelde Schout by Nacht Mefoül, terftond order gefteld om twee fchuiten te kopen en dezelve met fteenen of zand geladen , in gereedheid te doen brengen , ten einde men van dezelve by gelegenheid gebruik zoude kunnen maaken: Deeze commisfien wierden door de Capiteinen van Halm en van Capelk, zoo wel in den Dintel als in de Roodevaart wel uitgevoerd; doch het fterk vallen van het water in de Roodevaart, maakte deeze voorzorg vruchteloos , en de vaartuigen wierden door den Vyand 'er weder uitgehaald.
Intusfchen was door het overgaan van Geertruidenberg , op den 4den Maart het Eiland Dordt aan eene daadelyke invafie van den Vyand blootgefteld. —
Men



(30
Men - moest zich dierhalven van de aartweezende Macht, zoo wel te water als te Lande, zoodanig bedienen , als de omftandigheeden doenlyk maakten ; terwyl door deeze overgave het dringend gevaar, waarin de Republicq zich bevondt, noch aanmerklyk vermeerderd wierd.
De Vyand voorneemens zynde , om zich nu van de Willemftad meester te maaken , was dezelve reeds eenigen tyd door de Franfche Troepen van drie kanten befchooten en opgeëischt; —
De Vice-Admiraal befloot alstoen , om provifooneel noch te Dordt te blyven , om met Hare Hoogheeden, de noodige fchikkingen te beraamen, die tot weering van den Vyand dienden , aangewend. De berichten, welke dezelve aldaar omtrent de beweegingen van dien ontving, waren de volgende ; en wierden den 4den Maait door eene Misfive van den Schout by Nacht Melvill, aan den Vice-Admiraal meedegedeeld: „ Dat 'er vyftien ordinaire binnen.
„ fchee-



C 33 )
»„ fcheepen met fprietzeilen in de RoovüarS „ waren gezien : ■— Dat de Schout by
Nacht ■) zelve buiten was geweest onl „ zulks te gaan zien , en men niet anders ,, konde wagten als by de eerfte geleegenf, heid te worden geattnequeerd , doch dat ,, door de ftilte gevoegd by de Ebbe, „ den gantfehen nagt door , de Vyand niet
wel konde overkomen." >
„ Dat intusfehen door den gemeldeil ,, Schout by Nacht tusfehen het Nieuwe ,, Veer en de Kop van 't Land , drie „ gewapende Gaffelaars tot dekking van „ het Eiland Dordt geplaatst waren , en „ verder voor de Kille en Stryen Sas , „ de Kiel - Ligter de Hoop , Luitenant Koek , ,, en de Brik de Postillon , Luitenant Valk, ,, te'rvvyl hy eene Expresfe naar de Bui„ tenfluis had gezonden , om byaldieiï „ mooglyk de Cotter de Brak tot hulp te
bekomen."
Deeze narichten wierden den 6den Maait opgevolgd door het fchryven van den Of'-
c £.



(34)
ficièr, behelzende: „ Dat de Vaartuigen „ „ dewelke den mond van de Roovaart ge„ naderd waaren tot circa 20 waaren aan-. „ gegroeid; waarvan volgens de geruchten „ eenige met gefchut waren voorzien; doch
dat 'er zich noch maar vier of vyf ,, buiten de Sluis of Sas bevonden."
„ Dat voorts daags te vooren zes Hol„ landfche en vyf Engelfche Canonneer„ booten onder de orders van den Capi,, tein Berkeky, aan de Kille waren gearrt„ veerd , welken laatftcn Hy Schout by „ Nacht verzogt had den oever van Stryen ,, Sas tot aan de Buitenfluis te dekken, „ terwyl hy de Hollandfche tot dekking „ van de Kil had gehouden."
Dan daar zcdert de overgave van 99 Geertraidenberg , het gevolg notoir was, „ dat eene groote meenigte Vaartuigen in „ 's Vyands handen zouden vallen, met „ goedkeuring van Zyne Doorluchtige Hoog„ heid, den Heere Erf-Prince, van de zes „ Hollandfche Canonneer - booten, vier naas?
„ de



C35)
„ de Kop van 't Land, onder de orders „ van den Capitein Bols, den Linker Vleu,, gel comniandeerende had gedetacheerd, „ devvyl die Post voor als nog niet be„ hoorlyk gedefendeerd zynde, men alle „ momenten eene attaque van den kant van ,, Geertruidenberg, aldaar konde verwagten."
Deeze berichten gevoegd by de informatien der Franfche gevangenen , die met een Hengst den 29 February uit de haven van den Noordfchans regt op de Haven van 't Land van Es overgeftooken zvnde, in onze handen gevallen waren ; dat naamelyk de force van den Vyand by , en omtrent de Willemftad 20,000 Man beliep, terwyj zyn geheel Leeger van Antwerpen af op 40,000 man gereekend wierd, deeden den Vice-Admiraal fpoedig het befluit neemen , om zich by den Schout by Nacht Mdrill te voegen, om zoo veel mooglyk van de Vaartuigen in de Kil gebruik te maken tot dekking van het Eiland van Dordt en het in volkomen gereedheid brengen der BatteC 2 ryen



CaO
'fyen Van onze Linie van defenfie, allen rnooglyken fpoed te doen byzetten.
De Vice - Admiraal had by deszelfs zyn Generaal Plan van defenfie te gelyk gevoegd eene lyst der naamen van die Plaatzen 9 welke gedefendeerd, efl de geene, welke dienden te worden geobferveerd ; als hebben alle havens, waarop fcheepe'n Voeren , alle deeze plaatzen die in bovengemelde Memorie vervat waren , bezet als, de Kil door den Kiel-Ligter de Hoop, terwyl dé Gaftclaar de Kykuit geposteerd was voor de Laage Zwaluw, de Voorzorg voor de Moerdyk , de Brik de Coarier voor de Roovaart, de Hoeker de Zeehond voor de Willemftad een Brik voor den Dintel, en de Brik de Postillon voor Ooitjes - Plaat; zynde het ook noodzaaklyk , dat 'er een Vaartuig op het Bergfe-Véld wierd geplaatst, beoosten de Ton-plaat in de Gitfl , gaf de Vice-Admiraal de noodige orders ten einde hieraan met den meesten fpoed wierd voldaan. De Linie van defenfie te Land van het .-: i j Spui



C 37)
Spui tot aan de Kil, was in verre na niet in behoorlyke gereedheid, de Batteryen onvoltooid, van de Lootzen onvoorzien tot berging van de Manfchappen, welkers getal tot het doen van de noodige defenfie geenzins toereikende was.
De Ingenieur Blanke , gechargeerd zynde met de dekking en verdeediging van de Haven en Sluis van den Hitzeit, informeerde den Vice-Admiraal in eene Misfive van den 6den Maart, dat men op dien tyd werklyk beezig was met het volgende te doen;
i°. „ Eene afpalisfadeering te maaken over den Dyk en Spuikade Oostwaards de Haven , om van de zyde der Bui. „ tenfluis niet overvallen te worden ; wel„ ke afpalisfadeering men by gebrek van „ Palisfaden formeerde van- de Salmvisfers haaken , Boomen en Hout, dat , maar n voor handen was, en door een verhak w van boomen vooruit zoude worden ge„ fecureerd." —
C 3 4°.



( 33 )
2°. ,, Dat men beezig was, eene Batte„ ry aan den mond van de Haven opte„ werpen, welke gemonteerd diende te
worden met Vier ftukken 18 ponders en Twee lange zesponders."
„ De eerfte voor de Rivier, en de „ laatfte voor de Land avenuen van de „ zyde der Euitenfluis."
„ Dat het Canon binnen een paar dagen „ op die Battery zoude kunnen worden ge-
plaatst, dus dat hetzelve met allen moog» „ lyken fpoed aangevoerd diende te wor„ den , met alle geprepareerde approvifion„ nementen van Patroonen als anderzins, „ mitsgaders één Artillerie Officier en Ca-
nonniers ter opvoering en bediening ge?, fchikt."
„Dat, indien 'er een Depót-Schip met een zeekere Trein Artillerie beladen ach5, ter deeze post in het Hitfersgat kon „ worden gelegd , dcrgelyke posten daaruit „ konden worden voorzien en gemonteerd,
„ en



C39)
» en ook in zich zouden kunnen bevatten ^, de noodige voorraad van pulver, met „ welks behoorlyke berging men anders „ me*er of min geëmbarasfeerd zoude ktm„ nen zyn."
3°. „ Dat het fluiten van de Haven „ met twee boomen, welke open en toe „ gedaan zouden kunnen worden, ter uit„ voer zoude worden gebragt."
,, Dat 'er een Uitlegger in den bovcn„ mond van het Hitfersgat diende gepos„ teerd te worden , te meer daar het Lo„ caal om eene Battery te leggen aan den „ bovenpunt van de Tiengemceten , niet „ zeer meedewerkte , in zoo verre dat het Terrain of de Somerkadens by eenige „ hooge Vloeden onderliepen , en dus de „ communicatie moeylyk zoude zyn."
„ Geevende verders in bedenking, of „ het Canon voor dergelyke Batteryen , niet i,, op Scheeps - Rolpaarden zoude kunnen „ worden gemonteerd ; waardoor de vestingen van Brielle en Helvoetfluis, niet van C 4 ha-



C/«O
„ hare noodige affuitagien ontbloot, en de „ bedjeninge voor min bedreevene niet moei„ lyk zonde zyn 5 devvyl de transporten ,, met gemonteerd Canon op affuiten zoo „ wel als op Rolpaarden in deeze Stree6, ken , voor als nog ondoenlyk ware."
Ondertusfchen deeden zich de zwarigheeden der ftremming van de Vaart op Zeeland ten ftèrkften gevoelen , waardoor de meeste Dorpen op het Eiland Flacqué en andere Districten zeer wierden gekrenkt.
De Raad ter Admiraliteit op de Maze, had aan den Vice-Admiraal by deszelfs aanfehryving in dato den éden Maart 1793 toegezonden , Haar Hoog Mogende Secreete Refolutie van 5 Maart, „ waarby op het „ geprefenteerde aan de Heeren Haar Hoog 9, Mogende Gedeputeerden tot de Militaire „ zaaken en Gecommitteerden uit den Raad ^, van Staaten gedaan , of in de tegenwoor„ dige omftandigheden niet dienstig zoude „ weezen dat het in en uitvaren der Beurt „ en andere Scheepen, welke dienen tot
?, dg



C 40
de binnenvaart langs de Zuidhollandfche en Zeeuwfche ftroomen, wierd verboo„ den, Hoogstdezclve goedgevonden en „ verftaan hadden, alvorens hierop finaal „ te refolveeren , het Collegie ter Admira,, liteit op de Maze zoude worden aange„ fchreeven, aan Haar Hoog Mog. opte„ geeven op welke meest gefchikte wyze „ zulks naar derzelver inzien , zoude kun„ nen worden geëffeéhieerd , zoodanig dat „ de Vyand uit die vaart geen voordeel „ konde trekken, en dat tevens uit de ,, ftremming van de voorfchreven navigatie „ het minst mooglyk nadeel of inconvenient „ voor het Gemeene Land en ïngezeeten „ mogte refulteeren; met byvoeging van „ Haar Edelmogende provifioneel antwoord „ op bovengemelde refolutie; waarby de„ zelve aan den Vice - Admiraal en den ,, Schout by Nacht Mehill, verzochten hunne gedachten betreklyk gemelde Re„ folutie Hun Edelmogende te willen doen „ toekomen ; hen tevens geheel vrylatende, ' C 5 „ om



(40
om naar de omftandigheeden te mogen „ handelen, oordeelende om reedenen, in die
Misfïve breeder omfchreeven , dat de ge„ gêevene order tot het floppen van de ,i Vaart behoorde te blyven voortduwen."
De Vice - Admiraal en de Schout by Nacht hieromtrent van hetzelfde gevoelen zynde, lieten zy terftond den Raad ter Admiraliteit op de Maze hun Advies by Misfive in dato 7 Maart toekomen, in diervoegen dat vermits de Vyand, behalven de Willemftad, thans in bezit was van den gantfehen oever aan de Over- of Zuidzyde van het Hollands-Diep, en dezelve op veele plaatzen met canon had bezet, waardoor het vaarwater langs dien oever heen leggende door hem wierd gecommandeerd , en dat reeds gebleken was, dat dezelve zich aan den Noordfchans van twee Zeeuwfche Scheepen, één komende en één gaande had meester gemaakt; zy zich volkomen conformeerden met al het géén Haar Edelmogende by derzelver ant>
woord



(43)
woord voorgedragen hadden , en dat ui aanmerking, dat het niet mooglyk was, die vaartuigen van en naar Zeeland gaande daar langs te convoyceren; dat het al meede niet zonder gevaar was om voorby den Dintel en Steenbergfe Vliet te pasfeeren, en dus de vaart over het Hollands Diep vice verfa dient te blyven gefuspendeerd. — Dat echter alle Vaartuigen, op het Eiland Flacqué vaarende, hunne reize onbefchroomd langs het Spui kunnende dirigeeren , het den Vice - Admiraal en den Schout by Nacht voorgekomen was , ten einde de vaart op Zeeland, voor zoo verre die door hooge noodzaaklykheid diende te worden voortgezet , met alle apparentie van zeekerheid te continueeren , geen beeter middel voor handen te zyn, dan alle van daar komende en derwaards gaande goederen , in plaatze van in de ordinaire beurtfeheepen intehaden , te transporteeren met Koffen , Snakken en diergelyke Vaartuigen de Maas uit, buiten om op het Brouwerhavenfche gat,
Vee-



(44)
Veeregat of den Deurloo , waardoor' wel is waar de vaart langwyliger en met grootere onkosten gedreeven , doch echter op die wyze niet gediscontinueerd zou behoeven te worden , en dus ook de Vyand uit die vaart geen voordeel zoude kunnen trekken, en wy door de ftremming van de hoogno* dige Transporten het minst mooglyk nadeel zouden komen te lyden. —
Daar de omftandigheeden, waarin zich thans het Vaderland . bevond door het verliezen van Breda, de Klundert en Geertruidenberg , zich zoodanig lieten aanzien , dat de Vyand intentie fcheen te hebben , om zich van het Eiland van Dordt meester te maaken en dus zoo verder in Holland intedringen, bleef 'er niets anders over dan denzelven op het Iyf te vallen , zoodra hy eenige beweegingen , om zyn voorneemen uittevoeren, mogte maaken, nam de Vice-Admiraal de vryheid aan Zyne Doorluchtige Hoogheid deszelfs voorneemen en. militaire fchikkingen , welke Hy op dat
tyd-



C45)
rydftip noodig oordeelde , eerbiedig te prefenteeren in een Misfive in dato 7 Maart (a*).
De Vice-Admiraal den achtften Maart Zyne Doorluchtige Hoogheid ter geleegeriheid van Hoogstdeszelf verjaaring , uit naam van alle Officieren onder deszelfs orders
• geluk wenfchende, herhaalde by deezen , dat daarin deeze critique oogenblikken, de middelen van defenfie tot redding van het . Vaderland veelal zouden beftaan in de Magt aan Hem door Zyne Doorluchtige Hoogheid toevertrouwd, Hy alles zoude aanwenden om te trachten aan zyne plichten te voldoen (b).
Tot veiligheid en affluiting van de Kille , en ten einde het Vaartuig aan den Lantaarnpaal by den Mond leggende te pracaveeren, van geënterd of verbrand te worden , en alle mooglyke zeekerheid te hebben, dat geene Vyandlyke Vaartuigen
• de
(a) Bylage La. D. ( b) Bylage Ls. £.



(46)
dc Kille Zoudeu kunnen forceeren , had de Vice - Admiraal en de Schout by Nacht . Melvill * goedgevonden, een Anker en Touw van de Kicl-Ligter de Hoop , over het Oosthoofd van de Kille te leggen , en door een Kapdander achter den Lantaarnpaal te (lellen , (lyf te winden, en dit Cabel met een ketting te bewoelen s welke men naar goedvinden zoude kunnen laaten opvieren , waarop de Vice-Admiraal terftond de nodige orders afvaardigde ter bezorging van alle de Materiaalen, ten einde deeze Kettingboom zoo fchielyk mooglyk in gereedheid konde worden gebracht.
De Vyand midlerwyl zyne poogingen om de Willemftad tot de overgaave te noodzaaken heevig voortzettende, ontving de Vice-Admiraal den 8(len Maart van den • Capitein Ditmers, welke met de Hoeker de Zeehond, zoo wel als de Luitenants van Hoey en Grotenray, commandeerende de Cottcis de Panther en de Brak , van den iden Maart, wanneer het eerde fchot door
de



(47)
de Franfchen gedaan wierd, tot den leden daaraanvolgende , voor die Vesting geleegen hadden , het volgend Rapport.
Dat de Franfchen op de Westdyk, daar dezelve eene korte hoek maakt, in die verlenging eene verfchanfmg opgeworpen hadden, hebbende hy Capitein onder dezelve gekort, het welk de Cotter de Panther , aldaar meede zoude doen om te die verfchanzinge, ware het mooglyk , over hoop te werpen.
Ondertusfchen groeide 's Lands magt, door het opkomen der Canonneerbooten allengskens aan , zynde 'er dien dag twee derzelver onder den Luitenant Molière in de Kille gearriveerd, die 'sanderen daaga door twee Hollandfche, onder de orders van den Luitenant Dealy, en drie Engelfche tot de Flottille van Capitein Berkeley behoorende, wierden gevolgd.
Door deeze bezending kreeg de ViceAdmiraal geleegenheid om de Linker Vleugel te verfterken, en vier Canonneerboo-
ten



(48 )
teri tot dekking van de battery aan de Kop van 'i Land te detacheeren.
Confidereerende, dat tot voorkoming van het verder indringen van den Vyand in het Zuidlyk gedeelte van Holland, ook thans alle pogingen en moeite moesten worden aangewend, om de Willemftad, aan welker behoud, zoo veel geleegen, en welke Vesting reeds eenigen tyd door de Franfche Troupen van drie kanten hevig befchoten en opgeëischt was <, zoo veel doenlyk, in haare verdeediging te onderfteunen , en dus deeze Sleutel van de Maze en geheel Zuid - Holland , voor haren verderen ondergang , en eindlyk voor de overgave zelve te bewaren ; — En in aanmerking neemende , dat dezelve verloren zynde 's Lands troepen verfteeken zouden zyn van alle plaatzen tot het doen van eene landing gefchikt, waarom dus deeze Vesting inzonderheid voor ons van geen minder aanbelang, dan voor de Franfchen gereekend
dien-



( 49)
diende te worden; deed de Viee-Admiraal al op alles bedacht zyn , wat dienen konde , opdat de Communicatie tusfchen de Kille en de Maas open bleef, om langs dien weg, zo wel gewapende Vaartuigen, als andere met levensmiddelen voorzien te kunnen bekoomen, ten einde dezelve telkens aan de benaauwde en gebreklydende Willemftad toetezenden , welke aanmerkelyke Vesting daar door verfterkt en verkwikt, eene zoo veel te moedigeren en langeren tegenftand aan den Vyand zoude kunnen doen.
Om dat oogmerk te bereiken , had de Vice - Admiraal den Capitein Dtimers gelast alles aantewenden, zelfs met zyn Equipagie, het geen maar eenigzins tot alle mooglyke afbreuk van den Vyand dienen kon, en zoo het mooglyk ware deszelfs batteryen te vernielen — Ook waren deszelfs orders naar Hellevoet met allen fpoed afgegaan , ten einde zoodra het Fregat de Venus onder den Luitenant van Kervel, en D de



C 50)
de Brik de Mercuur onder den Luitenant van Eeten zouden zyn gearriveerd, de eerstgemelde Officier zich terftond voor de Willemftad zoude begeeven , om aldaar de de pofitien hem door den Capitein Dümersaantewyzen, te neemen, terwyl de Luitenant van Eeten zich naar de Buitenfluis by de Cotter de Panther begeeven zou. —
De ftremming der Binnenlandfche Vaart eene hinderpaal zettende dat de graanen, die op het Eiland Flacquè voor handen waren , naar Rotterdam overgevoerd konden worden tot Soutien, van de Koornmarkt aldaar , gaf zulks aanleiding , dat de ViceAdmiraal van Heeren Burgemeesteren dier Stad , voor zoo verre deszelfs militaire fchikkingen zulks zouden toelaaten, verzogt wierd , den doortogt door het Spui te faciliteeren voor de Vaartuigen, die tot dat einde zouden worden gebruikt en waardoor de Stad en Provintie een aanmerklyk voordeel zou worden toegebracht (a),
In
(a) Bylage L». F-



(51 )
Iit aanmerking van deeze gegronde coiifideratien, en tot faciliteering zoo veel mooglyk van deeze zoo hoog noodzaaklyke voorziening, wierd door den Vice-Admiraal aan Haare Edele Groot Achtbaar-
hedens op den oden Maart geantwoord.
Dat Haar Ed. Groot Achtb. verzeekerd konden zyn, dat onder de fchikkingen , welke gemaakt waren , ten einde te beletten en tegentegaan, dat den Vyand niet het geringfte wierd aangebragt; tevens de ftrikfte beveelen gegeeven waren tot bevordering van eene wettige commercie voor de Ingezeetenen van de Republicq. — Dat de Vice-Admiraal dierhalven de noodige orders gegeeven had ; dat de doortogt door het Spui voor de Vaartuigen, welke m.t kennisfe van Haar Edele Groot Achtbare gebruikt wierden , open zoude Haan (aj.
Met den toeftand van de Provintie zeeland, was het ondertusfchen niet minder hagche-
lyk
O) Bylage La. G.
D s



C 50
lyk gefield en voor het uitbarflen van den Oorlog alles ongereed.
De Capitein J. Schreuder Haringman, aan wien het Zyne Doorluchtige Hoogheid behaagd had , het commando over 's Lands Vaartuigen op de Zeeuwfche flroomen optedraagen , was ter voldoeninge aan zyne Inftruétie in het begin van den maand December des voorleeden Jaars naar Zeeland vertrokken, om met de Heeren Gecommitteerde Raaden te befoigneeren weegens de fpoedigfle fchikkinge voor 's Lands Scheepen en Vaartuigen aldaar. —
Om dus een Post voor Vlisfingen te houden, ten einde de inkoomende Scheepen uit Zee te kunnen obferveeren, was door Hem Capitein , s Lands Fregat Miverya aldaar geposteerd , en de Brik de Meermin in het naauwfle van het Sloe, om de pasfage zoo wel uit Braband als uit Zee te floppen, als ook de Communicatie (zoo die naadeelig mogte zyn) tusfchen het Eiland Zuidbeeveland en Walcheren ; hebben-



C53)
bende gemelde Brik zoo diep in het Sloe geleegen, dat dezelve teevens het gantfche diep befchieten kon.
De Generaal Majoor braauw , door Zyne Doorluchtige Hoogheid als Commandant der Troepen van de Provintie Zeeland aangefteld, en met derzelver defenfie gechargeerd , aldaar aangekomen zynde, wierden de noodige middelen, zoo veel mooglyk, ter bereiking van die eindens door Zyn Hoog Edele Geftrenge, met Hem Capitein gemeenfchappelyk overlegd en ter uitvoer gebragt.
By de aankomst van den Capitein J. S. Haringman in Zeeland, waren door denzelven gevraagd de Fregatten Wilhelmlna en Walcheren , beneevens twee Advies-Jachten , twee Waterpoonen, twee Gajfelfchuiten, als zynde noodzaaklyk ter bezetting der posten ; als ook twee Hoékers om in het Keeten te plaatzen , op dat dus het Goereefche gat , zoo wel als de Vaart op Holland gedekt zoude zyn : als ook om de Hulk L) 3 en



( 54)
en een gewapende Ligter van Hellevoet op het Vlaak te zenden , ten einde dezelve naderhand in het Sloe te kunnen plaatzen, of met één van die, Rammekens te kunnen fecondeeren, naar maate zulks met de omftandigheeden overéén komen zou. —
Inmiddels was door het Collegie ter Admiraliteit op de Maaze gemonteerd de Hoeker de Maas-Nimph , met twee 24 @ , Co. ronnadesy 12 zesponders en 6 Draaibasfen gecommandeerd door den Luitenant W. O. Bhis van Treslong, en by Amfterdam 'sLands Fregat de Waakzaamheid, Capitein Meur er naar Zeeland opgezonden, welke Jaatstgemelde Officier door den Capitein Haringman gelast wierd voor ter Veere binnen te loopen. —
Zoodanig nu was de gefteldheid ten opzicht van de Macht, te water in de Provintie van Zeeland en hierby gevoegd de noodzaak! ykheid der gevraagde Vaartuigen ter bezetting van alle posten, ingeval van
eene



C55)
eene Rupture deed het Esquader van den Capitein Graave van Byland, hetwelk door zyne Doorluchtige Hoogheid uit de Middelandfche Zee opontbooden was met verlangen op de ftroomen te gemoet zien. — Gemelde Capitein Grove van Byland, commandeerende 's Lands Schip van Oorlog Gelderland , en het Fregat het Zeepaard, Capitein van Kerchem, arriveerde kort na de Oorlogsverklaring en wel op den 4 Febr. 1793, ter Rheede van Vlisfingen en verwisfelden de Engelfche Scheepen , dewelke weder vertrokken naar maate de onze arriveerden.
Ook waren door de Admiraliteit van Amfterdam op order van Zyne Doorluchtige Hoogheid derwaards opgezonden , 's Lands Hulk de Medufa , gemonteerd met 22 ftukken 24 ponders en 220 Koppen , gecommandeerd door den Capitein A. van Braam, en de Canonneerbooten La Mefiante en la Levrette, gecommandeerd by de Lieutenants Schutter en Souter.
D 4 Dee-



(56)
Deeze verfterking gevoegd by de Vaartuigen , welke in Zeeland waren uitgerust, ftelden den Capitein Haringman eenigzins in ftaat, om de nodige posten te kunnen doen bezetten , en verminderde de gevaaren voor eene imafie van den Vyand , waarmeede de Provintie van Zeeland geheel ontbloot , by het uitbarften van den Oorlog gedreigd was geweest.
De geheele Linie van defenfie op de Zeeuwfche ftroomen, ftrekte zich uit van het Krammen tot op de Westerfchelde by Bath.
De Linker Vleugel was geposteerd by OostDuiveland, en gecommandeerd door den Capitein ter Zee M. J. Haringman.
Het Centrum voor Vlisfingen en gecommandeerd door den Capitein ter Zee Grave van Byland.
■ De Rechter Vleugel ftrekte zich uit over de Schelde en het land 9 en was gecommandeerd door den Commandant J. Schreuder Haringman,
Zyn*



(57)
Zynde de Linker Vleugel zoodanig voor het Zype, tusfchen Oost-Duiveland en Over-Flacqué geplaatst, dat dcszelfs uiterfte Vaartuig in het gezigt lag van de uiterfte post van de Hollandfche Linker Vleugel , en dus elkander konden befeinen; zynde de Pofitie dier Vaartuigen op den I3den Maart op eene lyst uitgedrukt O).
De Oostenrykers midlerwyl, zeedert dat het. beleg van Maastricht was opgebroken , door de behaalde voordeden meer en meer in Braband indringende , waarvan een groot gedeelte reeds weder in hunne handen was, kwam het den Vice-Admiraal voor, dat het wel mooglyk zyn zoude , dat de Franfchen in de omftandigheeden, waarin zy zich zouden kunnen bevinden, hunne retraite op Antwerpen formeerden , waardoor de Flotille eenige voordeden zoude kunnen behaalen , na alvorens zich van de Forten Lillo en Liefkemhoek meester te hebben gemaakt.
(a) Bylage La. H.
D 5



C 58 )
maakt. Ten dien einde gaf de Vice-Admiraal aan den Capitein Haringman te ken* nen, in eene Misfive in dato den oden Maart, («) Zyn Edele Qeftrcnge verzoekende om gezamentlyk met den Capitein Grave van Byland, commandeerende *s Lands Schip van Oorlog Gelderland, leggende voor Vlisfingen, te overleggen, hoedanig deeze operatien aangevangen en ter uitvoer dienden te werden gebracht, en my hieromtrent hunne gedagten fchriftelyk te willen doen toekomen.
Op den 10 Maart ontving de Vice-Admiraal van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Erfprins van Orange eü Nasfau, uit het hoofdquartier te Dordrecht, de volgende informatien met opzigt van de beweegingen onzer Troepen, ouder commando van Hoogstdeszelfs broeder den Heere Prins Fredrik van Orange en Nasfau: „ Dat „ Hoogstdezelve den 3 Maart naar Heus-
„ den
(«) Bylage L«. I.



(59)
„ den was gemarcheerd, met intentie om den post van Kappel te forceeren , waar„ na zoo deeze expeditie mogt reusferen, „ Hoogstdezelve zich voor Geertruidenberg zoude bevinden , proponeerende Zyne ,, Doorluchtige Hoogheid aan den Vice„ Admiraal, ten dien einde de Dongen met „ gewapende Vaartuigen te bezetten en de „ nodige orders daartoe te geeven ; Geer„ truidenberg geattacqueerd wordende, waar,, van Zyne Doorl. Hoogheid, zoo dra „ Hoogstdezelve daar van geïnformeerd zou„ de zyn, den Vice-Admiraal kennis gee„ ven zou; eindelyk nog verzoekende dat „ de Vice-Admiraal de noodige informatien „ zonde doen neemen, of de mond* van „ het Steenbergfche gat vry was, en of „ men die haven tot aan het Fort Henricus „ anders genaamd de Leurfcham, opvaaren kon"? waarby nog door Zyne DoorluchHoogheid gevoegd was eene Lyst. van de Scheepen door de Franfchen in de Oude Boschhaven gearresteerd (a).
De
O) Bylage I,". tC,



(6o)
De Vice - Admiraal begaf zich hier op 's anderen daags naar Dordrecht, ten einde deszelfs confideratien omtrent deeze expeditie , aan Zyne Hoogheid voorteftellen ; van oordeel zynde, dat dezelve , uit hoofde van de droogtens en fchorren, welke het Steenbergfche gat, niet dan by hoog water genaakbaar maakten , aan veele zwaarigheden blootgefteld en onderheevig , jaa zelfs niet zonder gevaar zoude zyn , waarop dan ook befloten wierd en ten gevolge had, dat 'er vooreerst van dit voorneemeri afgezien zou worden.
De Vice - Admiraal 's avonds in de Kille terug gekomen zynde, ontving eene Misfive van den Capitein J. S. Haringman , gefchreven van Middelburg den 8ften Maart, behelzende de volgende informatien, ten opzichte zyner verrigtingen tot weering van den Vyand , ingeval dezelve eenige invafie in de Provintie van Zeeland onderneemen wilde. Zyn Edele Geftr. rapporteerde, ,, dat „ zoo dra het ophouden van 's Lands Vaar„ tuigen in Holland, die anderzins voor
„ Zee-



(6i)
„ Zeeland beftemd waren , had vernomen, Zyn Edele Geftr. met alle empresfement ge„ raaden had het in dienst brengen van klei„ ne Vaartuigen , principaal om in de naau4, we vaarwaters te kunnen manoeuvreeren, „ en waaraan men werklyk, maar langzaam „ beezig was ; dewyl 'er veele Vaartuigen „ in dienst geprest waren tot het transpor„ teeren van Ammunitie en Troepen uit „ Staats-Vlaanderen : — Dat hy van voor,,neemen was, om zig 'sanderen daags „ naar den hoek van Oost - Daiveland te „ begeeven , ten einde aldaar 's Lands Vaar„ tuigen behoorlyk tegen den Vyand te „ plaatzen , dezelve daartoe van de nodige „ orders voorziende : — Dat hy ook ver„ langde naar die Vaartuigen, welke aan „ den noordkant van Zuidbeeveland dienden „ geplaatst te worden, dewyl de Vyand „ zich noch yoor Steenbergen occupeerde „ en dus zeer naby het Eiland van ter „ Thoolen was , en dit Eiland magtig zyn„ de, van daar een overtogt op den
„ 'noord-



noordkant van Zuidbeeveland niet gehet! „ onmooglyk zoude zyn : — Dat hy ein„ delyk daaglyks om de gemelde reedenen „ aandrong op de meerdere verfterking, „ om alle de principaalfte plaatzen naar „ tydsomftandigheeden zoo naauwkeurig „ mooglyk te bezetten."
Op den iaden Maart wierd de ViceAdmiraal onderricht door den Lieutenant Perreyn, commandeerende e'e'n der Canonneerbooten leggende in het Steuregat te Werkendam , dat het Hem Lieutenant gelukt was, om dertien 'sGravemoerfche Aaken van den Vyand, die in differente Killen verfcholen hadden, te vernielen en in den grond te booren (a).
Midlerwyl verdubbelde de Vyand zyne pogingen , cm de Willemftad tot de overgave te dwingen zeer fterk, zynde in den nagt van den oden Maart langs de Oostdyk fterk genaderd, waarmeede hy, zoo het
toe-
(a) Bylage L*. L.



toefcheen, aan dien kant een dubbel oogmerk had: Eerftelyk, om zyne Batteryen te plaatzen , tot verbreeking van de defenfie der Vesting: Ten anderen , om van daar het in en uitvaaren van de Haven te zoeken te beletten, of ten minften bezwaarlyk te maaken.
De Heer Generaal van Boetzelaar , in de Willemftad het bevel voerende, had op den ioden Maart den Capitein Dimers doen proponeeren, om édn zyner onderhebbende Vaartuigen zoodanig te ftationeeren , dat de vyandlyke werken in de Flancq of en Revers befchoten konde worden , hetwelk door den gemelden Capitein, zoo veel zyn ge* fchut hem zulks toeliet, ter uitvoer wierd gebracht, tot zoo lange , dat de Vyand gereusfeerd, zynde in het formeeren van eene battery aan de westzyde, Hem Capitein noodzaakte aftehouden; waarvan de Vyand profiteerde , om zich buitensdyks aan de uiterfte hoek te logeeren.
Intusfchen wierden de fchikkingen , welke
de



de Vice - Admiraal gemaakt had, om het Fregat Venus, gecommandeerd door den Lieutenant van Kervel, met den meesten fpoed voor de Willemftad te posteeren, ter uitvoer gebracht.
Om aan dit oogmerk, zoo fchielyk mooglyk , te voldoen , wierd aan den Capitein Oorthuis order gegeeven , om naar Hellevoet te vertrekken, alwaar gemelde Fregat gearriveerd was : Hetzelve met tien twaalfponders te doen waapenen, en zoo dra maar immers in zyn vermogen zoude zyn voor die Vesting te doen opzeilen en zich zoodanig te plaatzen , dat de westlyke battery van den Vyand ln de Flancq genoomen en zoo mooglyk vernield wierd, tot behoud dier importante Vesting en deszelfs braave guarnifoen , hetwelk zich tot dus verre met zoo veel dapperheid verdeedigd had.
Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heer Erfprins, had 's daags te vooren aan den Vice - Admiraal kennis gegeeven, dat Hoogst-
de-



((5>
dezelve tyding had gekreegen door den Hee* re Hertog Frederik van Brunswyk, by deszelfs Misfive van den ioden Maart; „ Da6 „ gemelde Heer Hertog de Maaze zoude „ pasfeeren te Qrave, en daar voornee-s
mens was naar de Meyery van den „ Bosch te marcheeren , om de Franfchen „ trachten te noodzaaken ons te verlaten/11
Door deeze dispofkien en gunstige rapporten deed zich eenige hoop op , dat de Vyand genoodzaakt zoude v/orden, dat gedeelte van de Republicq te ruimen * om Zich niet geheel en al ingeflooten te zien.
De Vice - Admiraal zich met genoeg kunnende beroemen, over de gewilligheid en het goed gedrag van allen die geeneu, Welke onder deszelfs orders waren gefield , daar Officieren en Matrozen in de onderfcheidene diensten , waarin zy geëmployeerd wierden , voor het lieve Vaderland alles opofferden , was met geen mindere bevreemding dan verontwaardiging aangedaan, op het leezen van zeeker fchandelyk- bericht
e in



(66)
ia de Utrechtfche Courant van den nden Maart 1793 geplaatst, inhoudende: Dat zommige Rasphuisboeven van Amflerdam en Rotterdam bejlemd waren tot het bemannen van de Canonneerboten. De achting in het generaal voor het Corps de Marine, en wel byzonder voor die geenen , welke onder de orders van den Vice - Admiraal geplaatst waren , bewoog denzelven om zich hierover by Heeren Burgemeesteren en Regeerders der Stad Utrecht te 'beklagen , by deszelfs Misfive in dato i2den Maart, (V) hebbende H. Ed, Gr. Achtbaare by derzelver refcriptie in dato den i8den (b) Maart, denzelven alle mooglyke fatisfaétie gegeeven , zynde niet minder dan de ViceAdmiraal verontwaardigd geweest over de boosaartigheid van die geenen, welke tot fletrisfure van een refpeéïabel Corps zich Zoodanige uitftrooizels hadden veroorloofd.
De
O) Bylage La. M. ( b ) Bylage Lfl. N.



t'tsrj)
De Equipagemeester Asmus, by het Coilegie ter Admiraliteit op de Maze, te Hellevoetfluis refideerende, wierd door den Vice - Admiraal verzocht, om zyne confideratien aangaande het locale van het Spui te willen meededeelen, en de middelen welke, om aldaar den Vyand eene landing te beletten, in het werk zouden kunnen worden gefield, waarop de Vice-Admiraal den I2den Maart de volgende informatien bekwam : — Dat het Gat of inkomen van het Spui door de uitgeftrekte vlakte, voor Vyandlyke Scheepen zeer moeilyk te naderen was anders, als door het groot Scheepsvaar* water , en dierhalven de embouchure door Fregatten in het vaarwater leggende , met fucces konde worden betwist, door aan wederzydé van het inkomen van het Gat, tegen ds vlakte , een lichtgaand Vaartuig te plaatzen: — Te gelyk aanduidende op welke plaatzen in het Spui eene landing voor den Vyand doenlyk, en welke plaatzen , om dezelve door opgeworpene batteryen te beletten, E 2 voor



(68)
voor ons de gefchikfte zouden zyn. — Nog meldende , dat één Bomfchuit en drie Gaffelaars , den 8, 9 en 10 fuccesfivelyk waren opgezeild en Hy noch 2 Bomfchuiten bekomen had , waarvan de ééne met twee achtponders voorop, en de andere met twee zesponders en verdere noodige draaibasfen gemonteerd, den iaden zouden kunnen opzeilen (a).
De Vice-Admiraal was intusfchen geïnformeerd geworden , dat de Vyand te Geertruidenberg zich zeer fterk bevond en alles zoude trachten werkftellig te maaken, om ons wanhopig aantetasten en in Holland intedringen — de behaalde voordeden door de Oostenrykers, en het aannaderen der Pruisfifche Troepen naar onze Grenzen; waardoor de Vyand in het naauw gebracht en ingeflooten worden kon, kwamen den Vice - Admiraal voor , gegronde reedenen van dit zyn voorneemen te zyn;
waarCO Bylage LA O.



C<*9)
waarvan zeekerlyk de goede uitflag niet alléén van het grootfte aanbelang ware; maar zelfs de verovering van de Provintie van Holland, eenen zoo grooten en zoo aanzienlyken invloed op het geheel Systema van Europa hebben kon.
Deeze zelfde rapporten wierden den Vice-Admiraal ook door eene Misfive van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Erfprins, in dato den i4den Maart uit het Hoofdkwartier meedegedeeld (V.
Hierby kwam noch, dat de wind, die zeedert eenige dagen geweldig uit het noordoosten, en dus regt, op den mond van de Roodevaart geftaan hebbende, het uitkomen der Vaartuigen in dezelve leggende , zoo niet ondoenlyk, ten minsten zeer bezwaarlyk gemaakt en den Vyand belet had om iets te kunnen onderneemen , juist op dien tyd omgelopen en voor de begunstiging zyner onderneemingen thans dienstig was.
De
(o) Bylage L\ P.
E 3



O)
De plaatzen nu, die tot eene landingvoor den Vyand gemaklykst en zelfs de eenige waren, om zulks met vooruitzicht op eenen goeden uitflag en ter bereiking van zyn oogmerk, te kunnen onderneemen, bepaalden zich tot Stryen Sas, de Dordtfche en Werkcndamfche Killen; welke daarom door den Vice - Admiraal zoo veel mooglyk waren verfterkt; daar de Helle/loot met de Pleun Louwefloot, in den mond van het Visfersgat door eene ketting geflooten en de korte floot op deszelfs order afgedamd was.
Van deeze bekomene Informatien , wierd terftond kennis gegeeven aan den Capitein Berkeley, met 10 Canonneerbooten voor Stryen Sas geposteerd, Zyn Edele verzoekende , om in gevalle van attacque met zyne Canonneerbooten den Vyand in de flanc te vallen, het geen vvy van onzen kant in dicrgelyk geval mede aannamen te doen, tevens op de twee batteryen , zoo wel aan de Kille als aan het Stryen Sas, met voorkennis van Zyne Doori. Hoogheid
den



(7* )
den Heer Erfprins , de noodige orders (tellende , op dat alles gedurende den geheelen. nacht onder de wapenen bleeve,,ten minden zoo lange tot dat door het verloopcn van het Ty 'sVyands overkomst onmooglyk zoude zyn ; en om in gevalle van attacque de voordeeligde pofitie der Canonneerchaloupen aan de Kille in agt te neemen.
De Vyand durfde evenwel zyn voornee • men niet werkdellig maaken, het geen veelal aan de kennisfe en informatien, die Hy van onzen toedand en van de middelen van defenfie, welke daaglyks vermeerderden kreeg, toetefchryven is, als ook van den moed en yver der Soldaten en Matroozen , alle even zeer met lust om het lieve Vaderland te behouden, bezield.
Het behaagde toen Zyne Doorluchtige Hoogheid, om den Vice-Admiraal Hoogstdeszelfs confideratien in eene Misfive van den iiden Maart te doen geworden, met opzigt tot de Rivier de Dongen , Roodevaart en Dintel; nodig oordeelende dat de twee E 4 eer-



eerfte voornaamlyk in het oog gehouden 'wierden, vermits het gemaklyk gebeuren konde, dat de Vyand aldaar het fterkfte was, vooral daar men aan den kant van den Dintel deszelfs beweegingen minder vernam ; maar dat zoo dezelve uit den Ouden Bosch verjaagd , en van dien kant -van het Land de Klundert door ons hernomen wierd, men het oog als dan op andere beezigheeden vestigen en zich op'houden konde , om flechts verweerenderwyze te werk te gaan : Stellende Zyne Door* luchtige Hoogheid tevens aan den ViceAdmiraal voor, of het mooglyk zoude zyn , om de Concert met de Oostenrykera het Esquader de Schelde op te doen zeilen , om dus van dien kant eene attaque op Antwerpen te doen (a~).
Aangaande het eerfte point van Zyne Doorluchtige Hoogheids confideratien had de Vice-Admiraal de eere Hoogstdezelve
(ff) Bylage L% Q,



(73)
zyne intentie te communiceeren, om gczamentlyk met Zyne Hoogheid den Heere Erfprins te overleggen, het geen in de toenmalige omftandigheeden ter uitvoer zoude kunnen gebracht ; hebbende omtrent het tweede op den oden Maart, reeds de nodige orders afgevaardigd aan den Capitein Haringman, en waarop de Vice - Admiraal deszelfs antwoord verwagtende was.
Op den I3den Maart kreeg de ViceAdmiraal in eene Misfive , gefchreeven door den Capitein Oorthuis, uit Hellevoet den iaden Maart rapport: dat het Fregat de Venus aldaar gearriveerd, en Zyn Ed. Geftr. van gedachten was, dat hetzelve met 10 twaalfponders gearmeerd noch wel in dien nacht voor de Willemftad zoude kunnen opkomen, om ware het mooglyk, die Vesting eenigen byftand toetebrengen.
Deeze tyding was des te belangryker en aangenaamer, om dat in den gepasfeerden nacht , en vooral met het aanbreken van den dag de Willemftad allerhevigst befchoE 5 ten



<74)
ten was geworden, en 'er zich nu d? hoop opdeed, dat het Fregat by tyds te? hulpe daar zoude zyn.
De beveiliging van onze Kusten , en de befcherming van onzen Zeevaart en Koopt handel, wierd midlerwyl door den ViceAdmiraal niet uit het oog verloren ,. maar door denzelven aan den Capitein van Kerchem, commandeerende 's Lands Fregat het Zeepaard, leggende voor Vlisfingen eene order gegeeven, om naar Zee te zeilen, voor den tyd van drie weeken tusfchen Texel en Zeeland te gaan kruisfen, en van deszelfs vertrek en terugkomst kennis te geeven aan Zyne Doorluchtige Hoogheid en den Raad ter Admiraliteit te Amfterdam
De Vice - Admiraal had onder zyn op* zicht, door eenen Franfchen Officier vaii de genie, in Franfchen dienst geè'mployeerd geweest zynde, genaamd l'Echelles, het
terCo) Bylage L". R. J



(75)
terrein doen opneemen op den hoek van den Waard, de Kop van de Beer geheeten , by de Dordtfche Kille, ten einde aldaar eene battery van 4 vierentwintig ponders optewerpen, dewelke den mond der Kille regt beftreek, om, zoo het den Vyand gelukken mogt de Kille te forceeren , eene tweede post van defenfie te hebben , welke dan ook in eenen zeer korten tyd in gereedheid was gebracht.
De confideratien , welke het Zyne Doorluchtige Hoogheid, behaagd had in eene Misfive van den n den Maart aan den Vice - Admiraal voortedraagen , door denzelven en door den Lieutenant Generaal du' Moulin , en de Colonels Knoch en Gerbade nagegaan en overwogen hebbende : had-' den deeze gezamentlyk de eere eene Pro Memoria hiertoe betreklyk aan Zyne Doorl. Hoogheid te prefenteeren , (<?) behelzende tevens derzelver gedachten met opzicht tot
het'
(a) Bylage Ia S.



C70
het geen in het werk diende gefield te worden , om eene diverfie te maaken , de Willemftad te ontzetten , de Scheepen door de Franfchen in de Roodevaart geëquipeerd Werdende te mermeesteren en alzoo de geprojecteerde landinge op het Eiland van Dordt, het Land van Stiyen en uit Geertruidenberg door de Kille op Hardinxveld, voortekomen en te verydelen.
Terwyl men intusfchen beezig was, de ketting ter fluiting van de Kille in volkomene gereedheid te brengen, wierden 'er door den Vyand verfcheidene fchooten van de Moerdyk , met 24 ponders, welke volgens de geruchten reeds ten getale van elf waren aangegroeid, gedaan 5 Door deeze canonnade wierden niet alleen de Kielligter de Hoop en twee Canonneerbooten geraakt, maar de kogels zelfs tot op onze batteryen, aan de Kille geplaatst, gebracht.
Hier door wierd de Vice-Admiraal weldraa van de noodzaaklykheid overreed om zorge te dragen, dat 'er altyd Timmer-
lie-



C W!)
lieden met de benöodigde Materiaalen vóórzien , by de Canonneerchaloupen tegenwoordig waren, ten einde dezelve fchade bekomende , de nodige reparatie terftond zouden kunnen erlangen. Deeze canonnade
belettede echter niet dat de Estacade in volkomene gereedheid wierd gebracht, daar de Vice - Admiraal op alle posten van de Kille tot de Buitenfluis toe terftond naricht van dezelve zond , ten einde men zich naar zoude kunnen reguleeren.
Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins, van deeze canonnade terftond kennis gegeeven hebbende, begaf zich de Vice-Admiraal nog dienzelfden dag naar het hoofdkwartier by Hoogstdenzelven, na alvorens den Capitein Berkeky verzocht te hebben, twee van zyne Canonneerchaloupen te detacheeren naar de engte van V Land van Esfen 3 en drie naar de Buiten/luis.
Zyne Doorl. Hoogheid, zoo wel als de Generaal du Moulin, met den Vice-Admiraal



cm
raai Van gevoelens zynde , dat het hoogstnoodzaaklyk ware , de post op de batteryen aan de Kille te verfterken , en zorge te draagen dat alles in volkomene gereedheid en order op dezelve mogte zyn , gaf Hoogstdezelve terftond bevel om 80 man Zwitzers naar de Kille te detacheeren, en gelastte tevens aan alle de commandeerende Officieren, op de posten van den Kop van *t Land af tot aan 't Land van Overftacqué, dat
i°. Geene Zoetelaars by de Posten zouden werden geadmitteerd, zullende de Officieren , welke bevonden zouden worden aan deeze order niet te hebben voldaan, naar behooren, jaa zelfs met de Provoost worden geftraft.
20. Dat niemand by de batteryen zou worden geadmitteerd , als die geenen , welke by dezelve geëmployeerd wierden , of met pasfen voorzien waren door Zyne Hoogheid, als commandeerenden Generaal geteekend.



C79)
3°. Dat alle fuspecle perfoonen zouden worden gearrefteerd.
4°. Dat de commandeerende Officieren der Posten byzondere attentie op dezelve moesten hebben , om alle furprife voortekomen, zullende ten dien einde alle de manfchappen tot den i?den der loopende Maand 's nachts gekleed blyven, en daarenboven van 3 uur 's ochtends de helft derzelve, met het geweer in de hand blyven zou tot 7 uuren; — Zynde door den Vice-Admiraal3 ten opzicht van dit artykel aan Z. D. Hoogheid de verandering der Tyen , na welke de Vyand, indien hy eene landing wilde onderneemen, zich noodwendig gedragen moest, opgegeeven; ten einde Hoogstdezelve zyne heveelen aan het Guarnijoen daarna zoude kunnen reguleer en.
5°. Dat de commanderende Officieren zorge zouden dragen, dat 's avonds alle Havens wierden toegefloten. (a). Intusfchen waren 'er weder zes Gaffel#».»'. fthe-
Ca) Bybge La. T.



(8o)
fchepen van het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, als mede drie Bomfchuiten van Hellevoet naar de Kille opgezeild, om van daar naar de zwakfte posten te worden gedetacheerd, kunnende dezelve alle ogenblikken aldaar arriveeren: Door deezen nieuwen voorraad wierd eindlyk de Vice-Admiraal in ftaat gefield de posten te verfterken, naar maate zulks door de omftandigheeden noodzaaklyk bevonden wierd; zonder door veranderingen aan direct gevaar blootgesteld te zijn: daar in afweezigheid van den Vice-Admiraal door den Schout by Nacht Mefaill, in de noodige verplaatzing der Vaartuigen was voorzien geworden.
Aan den Vice - Admiraal wierd door Zyn Hoog Ed. Geftrenge gerapporteerd, dat door den Vyand dien dag weeder eene fterke canonnade van de Moerdyk op den mond van de Kille, zonder evenwel fchade te veroorzaken, was gedaan; en de vorigen nacht twee Canonneerbooten buiten de Kille op Brandwacht waren geplaatst.
Dat



(80
- l)at Zyn Edele Geftrenge dienzelfdea. morgen een Schip voor het hoofd aan de Roodevaart hebbende zien leggen, misfchieii wel met Canon beladen , den Capitein Berhley had laatcn proponeercn, om hetzelve met zyne Canonneerbooten te laatert befchieten.
Dat Zyn Edele Geftrenge *s avonds té voren eene Misfive ontvangen had van dert Capitein Dhmers, gefchreeven 's morgens om 4 uur, aan boord van 'sLands Hoeker de Zeehond, leggende voor de Willemlemftad in dato den i3den Maart, inhoudende : dat men uit de Willemftad middel gevonden had, om de naast aart de Stad geleegene battery der Franfchen overhoop te werpen, daar in de Stad Zelve alles nog vol moeds en in goede order , en in derzelver pofitie Zeedert den nacht geene veranderinge voorgevallen Was.
Eindlyk noch , dat de Vyand Weder eene battery, halver-weegen het hoofd, aan F den



(8* )
den Moerdyk opgeworpen en dezelve jft&f op den mond der Kille gericht had.
Van alle deeze omftandigheeden wierd ten eerften door den Vice-Admiraal kennis gegeeven aan Zyne Doorluchtige Hoogheid' den Heere Erfprins van Orange en Nasfau; daar te gelyker tyde de Capitein Berkeley geinformeerd wierde, „ dat Hoogstdezelve „ tyding bekomen had, dat de Vyand „ tusfehen den I4den en i^den eene landing „ waagen zou * ten einde Hy met zyne onderhebbende Canonneerchaloupen deeze onderneeminge , zoo veel mooglyk zoude trachten teegentegaan ; — Hem tevens meededeelende de order door Zyne Doorluchtige Hoogheid aan alle de Commandanten der Posten van den Kop van *t Land tot aan het Land van Overffacqtié gegeeven.
Den isden Maart wierd ingelyks door den Capitein Ditmers gerapporteerd, dat de Capitein Berkeley met drie zyner Canonneerbooten voor de Buiten/luis aangekomen was ,
en



én te kennen gegeeven had , dat het Hem pndoenlyk was met zyne booten de Willemftad eenige hulp toetebrengen; voorts dat het Hem Capitein voorkwam, dat dc Vyand de vernielde battery verlaaten had , en dat in de Willemftad alles nog wel en vol moeds was, gelyk Hem zulks doof den Lieutenant der Artillerie Kolthof gefchreaVen was..
Den i^den Maart kwam het rapport in by den Vice-Admiraal van den Capitein van Halm, by deszelfs Misfive in dato den i4den Maart gefchreven van Ooitjesplaat behelzende : Dat de Franfchen daags te voren eene battery , voor zoo verre hy zien kon, van 3 ftukken canon, eene cabellengte van het Haventje van de Heldyk opgeworpen hadden, waarop Hy de Cotter de Panther verder op naar den Dintel had doen haaien, alwaar dezelve voor dien tyd buiten hun gefchut was leggende — rat Hy ziende , dat de Vyand met het maaken van die battery beezig was, de Cotter op Fa de-



(84)
dezelve had laaten vuuren, doch dat hetzelve , dewyl de Cotter maar 6 ponders had, van geen effect was geweest en de Kogels flechts tot aan de flikken hadden kunnen gebracht worden; meldende tevens dat de battery voor Ooitjes-plaat in 3 zesendertig en de rest 10 ponders beftaande , het vaarwaater genoeg dekken en noch dienzelfden dag in volkomene gereedheid zoude zyn.
De Lieutenant van Kervel, nu met het Fregat de Ver.us gearmeerd met 10 twaalfponders voor de Willemftad gekomen zynde en deszelfs gefchut, fchoon zonder eenigé uitwerking, op de vyandlyke batteryen hebbende laaten fpeelen, ontving order van den Vice - Admiraal, om, daar thans alle aandagt op de Willemftad gevestigd was, alles aantewenden , wat tot het behoud dier Vesiing en onderfteuning van derzelver manfchappen naar eenigzins dienstig konde zyn.
De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit



(35)
teit te Amfterdam, hadden den Vice-Admiraal by Hoogstderzelver Misfive in dato den i2den Maart aangefchreeven; dat het Hun Ed. Mogende aangenaam zoude zyn, dat, zoo draa de Vyand de Grenzen van de Republicq mochte verlaten, of zoo dra 'er andere en even fterke middelen van defenfie mochten worden aangevoerd, de zaaken daarheen gedirigeerd wierden, dat de Venus weder naar Texel gezonden wierd, doordien de Hulk van 't Collegie in NoordHolland niet naar de Willemftad hebbende kunnen gezonden worden, en 'er gedifficulteerd zynde in eenen voorflag, om de equipage van dat Vaartuig binnen door naar de Schepen, die van de Maze klaar gemaakt wierden te zenden , Hun Ed. Mog. fchikkingen tot defenfie van het Nieuwe Diep en de Rhede van Texel geftuit waren : — Dat het ook van dienst zoude kunnen zyn , zoo men de Kotter de Mercuur misfen kon , want dat dezelve betrokken zynde door een gedeelte van de EquiF 3 pa-



C86)
page van 's Lands Schip den Admiraal de Ruiter, gecommandeerd door den Capitein van Woenfel, het voor den dienst der Zee nodig zyn zoude , dat dit Schip daartoe in flaat wierd gefield: Op deeze confideratien wierd door den Vice • Admiraal geantwoord , dat 'er aan de billyke verlangens van Hoogstdezelve terftond zoude worden voldaan , zoo dra Hy maar de Mercuur en de Vernis misfen kon, tevens de vryheid neemende Hun Edelmogende onder het oog te brengen , dat 'er voor eene defenfie van de Hoornfche Hoofden tot aan de Bakkerskille meerder magt vereischt wierd als thans onder deszelfs orders was, om dezelve wel te bezetten, Dat de grootflo
Linie van defenfie van eene Rivier gereekend wierd op zes uur, daar de onze wel tot over de tien beliep: voegende Lier nog deszelfs aanmerkingen omtrent de Canonneerbooten by , en de middelen welke ter verbeetering van dezelve, zouden kunnen aangewend ; (a) De Vice-Admi(e) Bylsge La, U. raai



C 37 )
raai, altyd bedacht om de Willemftad van de waterkant allen mogelyken byftand te doen , ten einde de communicatie met dezelve van dien kant opengehouden wierd, kreeg by Misfive van den i5den Maart gefchreven door den Capitein Ditmers , bericht ; dat het Guarnifoen van de Willemftad eenen uitval had gedaan, onder de Lieutenants Bosc de la Calmette , Kolthof en Rosf, van 't regiment van Saxen Gotha f waarin het hun gelukt was drie ftukken van den Vyand te vernagelen en 25 zoo dooden als gevangenen te maaken 9 zonder dat er van onzen kant een man verloren was. Welke goede tyding ten eerften op order van den Vice-Admiraal , op de batteryen en posten omftreeks de Kille bekend wierd gemaakt; als ook aan Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Erfprins , aan wien ook het rapport dien dag door den Capitein van Halm ingekomen, door den Vice - Admiraal overgezonden wierd.
F 4 Van



C 88 )
Van dit alles wierd ook aan Zyne Doorluchtige Hoogheid in eene Misfive in dato i6den Maart verflag gedaan, met by-i voeging van eene Memorie ten opzichte van het uitrusten eeniger Gaffelfcheepen ter befcherminge van onze Commercie en Visfery , dewyl het denklyk ware , dat de Franfchen eene meenigte kleine Vaartuigen zouden armeeren, ten einde dezelve allen 'mooglyken afbreuk te doen. (0).
De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit op de Maze hadden midlerwyl , conform het bericht door den Vice - Admiraal en den Schout by Nacht Melviïl, aan Hun Ed. Mog. op den 7 Maart gefuppediteerd, omtrent het openen van de Binnenlandfche Vaart, aan H. H. Mogenden geadvifeerd, Hun Ed. Mogende hadden goedgevonden, de voornoemde by derzelver Misfive in dato den i5den Maart hiervan te informeeren, en dat hierop gevolgd
Ca) Bylage La. V.



(89)
volgd was H. H. M. refolutie van i4den Maart, copielyk hier by overgelegd: Den Vice-Admiraal en Schout by Nacht te gelyk kennis geevende , dat dezelve ingevolge gemelde refolutie , goedgevonden hadden paspoorten te verkenen op Zeeland buiten om, en op Hellevoetfluis en eenige Dorpen op het Eiland Overflacqué, vertrouwende Hun Edel Mogende derzelver gegeeven advies wel te hebben begreepen en daaraan in alles conform was gedisponeerd, verzoekende den Vice-Admiraal en den Schout by Nacht door hunne orders in deezen met H. E, Mog. zouden meedewerken. (a).
Waarop de Vice-Admiraal en de Schout by Nacht de eere hadden te refcribeeren, dat de refolutie van Hunne Hoog Mogenden en ook van Hun Edele Mogende op het fujet der Binnenlandffche Vaart en die op Zeeland buiten om genomen , ten vollen
(«) Bylage La. W. '
F 5



(9°)
len overeenftemden met de confideratien, welke zy in hun bericht in dato den 7 deezer de vryheid genomen hadden aan HEd. Mogende voortedraagen. — Dat daar zy zeedert rapport ontvangen hadden , dat de Vyand werklyk eene battery aan den mond van de Rivier den Dintel opgeworpen had, en daarmeede de Vaart op Zeeland binnen door reeds fterk geneerde, nader bleek, dat de Vaart op die Provincie niet wel anders dan buiten om gedaan kon worden; en eindelyk dat dezelve aan de orders en fchikkingen van Edel Mogende in deezen opzichte gefteld, zouden trachten de hand te houden.
Ter verfterking van de Linker Vleugel, en ten einde van de meenigvuldige Killen , waarin de Vyand gemaklyk logeeren en zich verbergen kon. volkomen meester te zyn, had de Vice-Admiraal een Gafïélichip , onder de orders van den Lieutenant fU Haan , met twee Bomfchuiten naar de Werkendamfche Killen gedetacheerd; als
mee-



( 9i )
mecde de Lieutenants van Dyk en Wagner, met hunne Canonneerbooten naar den Kop van H Land of Nieuwe Veer • waardoor da post aan het Steuregat verfterkt de Bakkers en Westkillen en andere Vaartuigen, communicatie hebbende met het Bergfche Veld, genoegzaam gedekt en tegen de onderneemingen van Vyand wierden voorzien (a).
De fterk opgekomen Mist gedurende den geheelen morgen van den ióden Maart , het uitzenden van 's Lands Poon de Jaager, Om te recognofeeren, onmooglyk gemaakt hebbende, wierd hiertoe in den achtermiddag naa het optrekken van dezelve, door den Vice - Admiraal de order afgevaardigd j waarna dan ook het rapport inkwam , dat de Vyand zyn Canon van de batteryen aan den Moerdyk weggenomen had en zich veel Volk vertoonde op den Dyk, waarvan de Vice-Admiraal door den Capitein
van
Co) Bylage L*. X.



van Gapetten, ter verkrygïng van nadere berichten uitgezonden, verzeekerd wierd , rap-: porteerende deeze , dat Hy omtrent tot op den afftand van een musketkogel aan öcn Moerdyk genaderd zynde, geen één ftuk Canon meer op de aldaar zynde batteryen. liad gezien , en veel Soldaaten op den Dyk regts aftrokken, hebbende de Vyand van het mistig Weêr, het welk zyne retraite voor ons bedekte en voor hem gemaklyk maakte , gebruik gemaakt.
Hierop wierd door den Vice-Admiraal terftond order gegeeven aan den Lieutenant Knlf, om met zyne onderhebbende Gaffelaar uittezeilen , cm van 's Vyands beweegingen nader onderricht te zyn : Juist op het ogenblik, dat. door denzelven van dit alles aan Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins van Orange en Nasfau, kennis . gegeven wierd, kwam van Hoogstdenzelven , berichten behelzende het ingekomen raport van den Commandant van Boetzeiaar, waarby gemeld wierd dat de Vyand



(93)
and zïch ook dienzelfden dag van voor de Willemftad verwyderd, en eenige ftukken canon achtergelaaten had.
De Lieutenant Dealy den volgenden dag zynde den i/den Maart, met eene gewapende chaloep naar den Moerdyk gezonden, om , by aldien de omftandigheeden zich daartoe gunstig toonden, iemand van daar herwaards overtebrengen, ten einde van alle vyandlyke beweegingen, zoo naauwkeurig mooglyk ware , onderricht te zyn, tot voor den Moerdyk geroeid zynde , was met eenige Matrozen aan wal geflapt en had op twee Franfchen, die zich dicht daar by bevonden, terftond laaten vuuren, waardoor één derzelver doodgefchoten en de andere wierd gekwetst: Van deezen vernomen hebbende, dat zich een commando van flechts twaalf Man noch in het Dorp bevond, en door te veel vuur bezield hierop voortgeavanceerd zynde , ten einde dezelve te forceeren, ontdekte wel draa dat hy verraaden was, dewyl



( 94 )
wyl 'er eene zeer groote meenigte Volks , al vuurende op hem en zyn Volk afkwam ; Hy had echter noch tyds genoeg, om zyn Volk te ordonneeren een goed henenkomen te zoeken , gelyk hetzelve dan ook behouden in de Kille terug kwam , rapporteerende dat hun Lieutenant met e'én Matroos gefneuveld , en één ander Matroos gevangen was gemaakt; een rapport, dat naderhand gebleeken is al te voorbarig geweest te zyn, dewyl de Lieutenant Dealy alleenlyk eene blesfure bekomen had.
In den namiddag vart denzelfden dag wierd aan den Vice-Admiraal door den Schipper Tsbrands, met 's Lands Poon ter recognofeering uitgezonden , bericht gedaan; dat op het hoofd van den Moerdyk de Hollandfche Vlag waaide; waarop dezelve met den Capitein Staringh 3 aan boord van 's Lands Poon naar het gemelde Hoofd zeilde , noch by zich hebbende, twee gewapende Bommen en twee Engelfche Canonneerbooten : Twee inwooners aldaar van
de



(95)
cte Wal gehaald, gaven den Vice - Admiraal bericht „ dat de Franfchen dien middag van „ daar vertrokken waren, en wel, zoo niet „ beeter wisten naar de Zwaluw ; dat zy „ den Lieutenant Dealy , die gekwetst was, „ wel behandelden en den gefneuvelden „ Matroos begraven hadden." Van dit alles wierd door den Vice-Admiraal 'savonds in het hoofdkwartier te Dordrecht, werwaards dezelve zich begeeven had, aan Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins verflag gedaan.
De Vyand door het opbreeken van het beleg voor de Willemftad voorgekomen hebbende , dat het beraamde Plan tusfchen Z. D. H„ en den Vice - Admiraal om ware het mooglyk , die Vesting te zien ontzetten , ter uitvoer wierd gebracht, en waartoe de dispofitien met Z. D. H. den Heere Prins Fredrik, die met zyn Corps deeze operatien zoude onderfteund hebben, reeds waren gemaakt; wierd door Z. D. Hoogheid enden Vice-Admirarl gerefolveerd een Corps ♦ In-



< 9* )
Infanterie cn Cavallerie te doen iitfcheepeft en in de Willemftad te landen, (opdat by eene retraite hetzelve in den rug gedekt zoude zyn,) en alzo den Vyand, zoo wel van den Land als Zeekant, uit de Klundert en andere noch in bezit hebbende posten te verdryven : Deeze operatie kwam Zyne Hoogheid des te noodzaaklyker voor , daar de Commandant van Boetzeiaar Hoogstdezelve gerapporteerd had ; dat de Vyand, zich noch in de environs van de Willemftad bevindende, met plunderen en rooven beezig was , waardoor de Huislieden ten eenemaal wierden geruïneerd ; zich zelfs niet ontziende, om 'snachts fterke patrouilles tot digt onder de Vesting te zenden; verzoekende gemelde Commandant aan Zyne Doorluchtige Hoogheid eenige Cavallerie onder zyne orders te mogen hebben, ten einde deeze ftroperyen teegen te kunnen gaan. (d).
Inca) Bylage L\ Y.



Ca)
Intusfehèn ontving de Vice-Admiraal deti 18 Maart, van den Schout by Nacht Melvill, de volgende berichten , omtrent de beweegingen van den Vyand : ,, Dat Zyn ,, Ed. Geftrenge 'sLands Poon de Jager, „ dien morgen om te recognofeeren naar „ buiten gezonden had , en het Zyn Ed. „ Geftrenge zonderling voorkwam, dat ze,$ dert vier uur dien morgen eene kleine
attacque van den Moerdyk plaats had „ gehad , en van daar ongeveer 20 canon„ fchoten uit drieponders waren gevellen :• „ —■ Dat het zoude fchynen als of 'er aan ,, de overzyde noch Vyanden waren, en „ dat het diensvolgens geraden zoude zyn, „ met de geprojecteerde landing in ftilte „ te laaten beginnen."
Zyn Edele Geftrenge rapporteerde noch aan den Vice-Admiraal by eene nadere Misfive ; dat 's Lands Poon , dien morgen; ter recognofeering uitgezonden, voor de Noordfcham gelopen was, als wanneer direct eene Prinfe Vlag van eene der fprietG zei-



CS>8)
zeilen geheefen wordende en echter geen Bootje uitkomende , de Schipper Tsbrands een loos fchot had laten doen , hetwelk met 4' ïchoten met fcherp beantwoord wierd uit Veldftukken , agter en over hem heen, waaruit bleek, dat de Klundert noch niet door den Vyand verlaten was. — Dat gemelde Schipper Tsbrands van gedachten was, dat het vuuren aan den Moerdyk deezen morgen vroeg, plaats had gehad tusfchen eenige Canonneerbooten die den gepasfeerden nagt aldaar geposteerd waren geweest „ en eene party Franfchen, die te rug gekeerd moesten zyn.
Dat Zyn Edele Geftrenge den Gaffèlaar en Bom weder afgezonden had onder den Moerdyk, om nadere informatien te krygen en toetezien, of 'er, om iemand aan boord te krygen, wederom mooglykheid zoude zyn.
Deeze en diergelyke Informatien , bevestigden den Vice-Admiraal by deszelfs terugkomst in de Kille dien zelfden dag
meer



Q90 )
«leef en meer in het denkbeeld , dat ffleü den Vyand" niet betrouwen kon , en dat het vertoonen van vrouwen en kinderen aan den Dyk en het opfteekert van de Prinfe Vlag alleeriig aantemerken' was, als ftrikken, die gefpannen wierden , om ona te overrompelen en krygsgevangen te maaken.
Zyne Doorl. Hoogheid van dit alles onderricht zynde, vond geraden de Troepen< welke reeds ingefcheep* • in den mond van de Kille waren leggende, noch niet over* tezenden, om onze posten ' daardoor niet te veel te ohtblootèrt.
Op den ioden Maart wierd door dert Vice-Admiraal hiervan aan Zyne Doorl. Hoogheid verflag gedaan, én tevens aan Hoogstdezelve eene Memorie géprefenteerd omtrent de noodzaaklykheid der verfterking onzer Linie van defenfie , aan deezen kant van Zuid - Holland, (trekkende zich van de Willemftad tot Geertruidenberg. Ca).*
Vs
(a) Bylage La. Z.
G 2 *



De Vice-Admiraal , had den Capiteifi J. S. Haiingman, in eene Misfive van dert ioden Maart, gelyk ik boven aangeroerd heb , verzocht om de concert met den Capitein Grave van Bylandi te overleggen en te beraaifien, alles wat 'er naar de tydsomftandigheeden ten meesten afbreuk van den Vyand, op de Schelde zoude kunnen worden in het werk gefield, en denzelven hieromtrent hunne gedachten fchriftelyk meedetedeeïen ; welke dan ook den loden Maart in eene Memorie daartoe betreklyk , wierden voorgefteld ( a).
Midlerwyl waren op den i^den Maart de vyfentwintig gewapende Pinken onder den Heere Grave van Rhoon, voor Dordrecht gearriveerd: Deeze Pinken gevoegd by de Canonneerbooten, welke fuccesfivelyk in den mond van de Kille aangekomen waren, fielden den Vice-Admiraal volkomen in ftaat, om den linker vleugel naar behoren te . , - ren-
(a) Bylage Li. A. A«



renforceeren, en aan de herhaalde inftantien van den Commandant der Stad Gorcum , den Heere Generaal van Golo^kin te voldoen , en Zyn Hoog Gebooren eenige Vaartuigen en Canonneerbooten toetefchikken, ter bezetting van zoo veele Killen van het Biesbos in de Merwe zoo hoogstnodig, ten einde den Vyand te beletten, dat dezelve van Gorcum op Dordt overkomen mogt.
De fchikkingen door den Vice - Admiraal ten opzichte van deeze Pinken genomen, waren zoodanig ingericht, dat dezelve zich zouden plaatzen van den Kop van 't Land tot aan de Bakkerskille, en had ten dien einde den Heere Grave van Rhoon verzocht zich derwaards te begeeven en hiervan kennis te geeven aan den Capitein ter Zee Bols, om met overleg van denzelven dus., danige pofitien te neemen, als ten nutte van den Lande en meesten afbreuk van den Vyand , zoude noodig oordeelen te zyn. De
(O Bylage L*. B. B.
G3



( 103 )
De omftandigheeden ten opzichte tot dg defenfie van Holland thans merklyk van gedaante veranderd zynde , daar de Moerdyk en de Willemftad door den Vyand verlaaten waren, en in aanmerkinge neemende de billyke confidentie van -Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit te Amfterdam , om zoo draa mooglyk- 'de venus en de mercuur , ter beveiliging van de Rheede van Texel derwaards op te willen zenden, wierden door den Vice - Admiraal de benoodigde orders aan de Commandanten dier Vaartuigen gegeeven, ten einde met den mecstcn fpoed naar Texel onder zeil te gaan, . en van hunne komfte aldaar aan Zyne Doorl. Hoogheid , en den Raad ter Admiraliteit te Amfterdam kennis te geeven.
Op den 2often Maart wierd aan Denzelven door Schipper Tsbrands voerende 's Lands Poon de Jager gerapporteerd ; dat Hy dien morgen ten j ' uuren voor de Noordfchans geweest, en 'er niet gefchoten was; dat de Lieutenant Kolf, die voor die Vesting
met



( 103 )
met een Gaffelaar was leggende hem gezegd had, van meeninge te zyn, dat de Franfchen , die zich aan die Schans vertoonden , eenige ftukjes voordelyker aan het Hoofd zouden brengen , om hem dus bee-
ter te kunnen befchieteu. Dat Hy
Schipper tot digt aan den Moerdyk was gelopen, doch geen enkel fchoc op hem was gedaan. — Dat Hy drie menfchen op den Dyk gezien en dezelve eerst in het Hollandsen en daarna in het Fransch toegeroepen had , of zy met hem wilden 'overvaren ? doch dat dezelve zonder antwoord, te geeven , waren heengelopen.
De Troepen in de Kille geëmbarqueerd leggende , vond Zyne Hoogheid goed, de Cavallerie weder te doen ontfeheepen , vermits Hoogstdezelve derzelver overtocht niet geraaden vond, zoo lang de Vyand noch zoo fterk aan den kant van de Klundert was : Waarvan Hoogstdezelve den ViceAdmiraal terftond kennis gaf, met toezending van Hoogstdeszelfs order hiertoe beG 4 trek-



( 104 )
treklyk aan den Collonel Maners, die de Cavallerie commandeerde : Tevens den Vice-Admiraal verzoekende zoo inmiddels de de Espeditie naar de Willemftad , door het inkomen van gunftige tydingen plaatze hebben kon, dezelve onder zich te houden en deeze expeditie te doen uitvoeren': Communiceerende Zyne Hoogheid tevens Hoogstdeszelfs gedachten van post te doen vatten aan den Moerdyk , ten einde aldaar eene post van waarfchuwinge zoude zyn, en optehelderen de verrichtingen van den Vyand aan den overkant van het water : — Te gelyk Hoogstdeszelfs verlangen te kennen geevende om ten dien einde i a s hengften te hebben, om eenige Cavallerie over te doen gaan; waarop Zyne Doorl. Hoogheid noch dienzelfdcn morgen naar 'sHage vertrok.
Hierdoor wierd dus de Vice - Admiraal in ftaat gefteld . om naar bevinding der tydsomftandigheeden ten opzichte van deeze Expeditie te kunnen handelen; daar nu de
in-



C 105 )
ingekomene berichten van 'sVyands beweegingen niet onvoordecliger waren , en de ftroperyen en baldadigheeden van denzelven noch altyd aanhielden in die ftreeken , alwaar Hy noch eenige posten tot dekking van den voorraad van leevensmiddelen, welke hy meedevoeren wilde , behouden had ; zoo nam de Vice-Admiraal het befluit, om ter ftuiting hiervan den siften Maart de Troepen te doen overgaan : het welk dan ook op dien morgen in de bestmooglyke order ter uitvoer wierdt gebracht; wordende dit Convooy, beftaande uit 22 transportfcheepen en aan boord hebbende ongeveer 700 man, zoo Infanterie als Cavallerie döor de gewapende Brikken de Courier, de Postillon, en 's Lands Poon de Jager geëscorteerd, by dewelke gevoegd waren 14 zoo Hollandfche als Engelfche Canonneerbooten , alle onder orders van den Capitein Oorthuis.
Langs den Noordfchans [pasfeercnde engageerden eenige der gewapende Vaartuigen G 5 zich



zich met de vyandlyke batteryen , welke weidia door ons vuur tot zwygen wierden gebracht, waardoor het Transport eene veilige en onbelemmerde pasfage verkreeg. — Eene fïislche koelte uit het Zuiden , waarmeede de Scheepen, de eene voor de andere de Kille uit moesten lavecren , voor dat men gereegeld op de Willemftad aanhouden kon —- eene heldere en aangenaame dag, — de vermenging der Hollandfche en Engehchc. Vlaggen keverde eene allerfraaifte vertooning op. Het Convooy al vroeg aan de Willemftad gearriveerd zynde, wierden de Troepen noch dienzelfden dag ontfeheept. Deeze expeditie wierd met eenen uitflag zoo aangenaam, en ten genoegen van Zyne Hoogheid als van den Vice-Admiraal uitgevoerd en de gewapende Vaartuigen en Hollandfche Canonneerbooten , waren met het vallen van den avond weder op hunne posten te rug, maar de Engelfche Canonneerbooten bleven in de Willemftad.
De



C 107 )
De Lieutenant J. C. Kolf, commandeerende een Gaffelfchip voor den Noordfchans, geposteerd , rapporteerde den volgenden dag "s morgens, zynde den 22ften Maart, aan den Vice-Admiraal : „ Dat Hy den gepas„ feerden nagt om half dén eenige bewee„ ging in de Haven van den Noordfchans „ had ontdekt, zynde kort hierop door „ eenige eanonfchoten van den Schans zei„ ven gevolgd; — Dat Hy Lieutenant », hierop fein van onraad hebbende laaten
doen, terftond onder zeil was gegaan , „ om alsdan beeter te kunnen. ageéren, „ niet. weetende wat hier van worden kon."
„ Dat Hy oogenbliklyk daarna vuur op „ de wal zag maaken, zynde de Engel„ fche beezigom met hunne Canonneer„ booten eene attaque op den Schans te „ doen ; —— dat zy hierin niet gereüs„ feerd waren , zynde met verlies van één, „ hunner Officieren afgeflagen , hebbende 99 daarenboven noch één Officier en één «.» Matroos gewond. Dat het te verwonde-
ren



C 108 )
„ ren was, dat 'er door de Engclfchen, „ wegens het Musquertevuur, het welk ,, van de wal zeer heevig was , geene ,, grootere fchade geleeden was en meer„ der menfchen het leeven 'er by verloren ,, hadden; en eindlyk dat de Engelfche
Capitein met de gekwetfte by hem aan „ boord gekomen was."
Dien zelfden morgen ontving de ViceAdmiraal, de rapporten van den Capitein Berkeley, door eenen Engelfchen Officier, betreffende het Transport naar de Willemftad en zyne verrichtingen van den vooringen dag , tevens berichtende dat Hy dien nacht met acht zyner Canonneerbooten naar den Noordfchans gezeild was, om het locale aldaar nader te recognofeeren , wanneer eenige derzelver vooraan in den mond van de Haven hebbende laten avanceeren , de Vyand een canonfchot had laaten vallen en terftond zyn Musquetten vuur daarop begonnen , hetwelk met zeer veele heevigheid was gefouteneerd geweest: Dat Hy
Ca-



C ™9 )
Capitein met zyn Canon en Musquettenvuur had doen riposteeren, maar dat het onmooglyk geweest was eene landing te doen; waarom Hy noodig geoordeeld had de Chaloupen te doen retireeren, na dat hy alvorens het vyandlyk vuur tot zwygen had gebracht: Voorts dat de brave Lieutenant Western gefneuveld, en noch één Officier en één gemeene waren geblesfeerd. (0).
De Vice - Admiraal betuigde zyn leedweezen over het mislukken deezer Expeditie aan den toegezondenen Officier ; tevens aan den Capitein Berkeley deszelfs gedachten meededeelende over de maniere, op welke de Vice-Admiraal van gedachten was, dat deeze expeditie had behooren te worden ingericht: Tot deeze ongelukkig uitgevallene onderneeming, welke de Capitein Berkeley flechts als eene recognosceering van het locale wilde doen voorkocmen, had de Vice-
Ad-
(0) Bylage L». CC.



C no )
Admiraal niet alléén geen order gegeeveff, maar zoude dezelve in diervoegen ondernomen als onuitvoeriyk geoordeeld hebben $ te meer daar dezelve zonder de minfte kenm'sgeeving aan één onzer posten ondernomen zynde beide de kusten in beweeginge had . gebracht; de attaque zelve was zoo verward ter uitvoer gebracht, dat het te verwonderen is , dat 'er niet verfcheidene Canonneerchaloupen, die by 't vallen van het water gemaklyk vast hadden kunnen blyven zitten , verloren zyn geraakt.
De Vice-Admiraal wierdt door den Secretaris van der Heim, by eene Misfive, gefchreeven van Rotterdam in dato den üoften Maart, geïnformeerd : Dat Hunne Hoogmogende op den aoften Maart goedgevonden hadden te refolveeren; dat men van de rigourenfe orders , ten opzichte van; het ftremmen van de vaart op Zeeland, wel zoude mogen afgaan , mits met overleg en de Concert met de commandeerende Officieren van 'sLands Vloot, verders mee-
de-



(til)
dedeelende, dat de Regeering van Tholen iemand naar Rotterdam afgezonden had, óm met allen aandrang en yver de pasfage naar die Stad te vraagen, voor een fchuit met leevensbehoeften, die de Inge* zeetenen dier Stad, die van 't Land en de Militairen aldaar ten hoogften noodig hadden : — Dat de Schipper betuigd had met zyn Vaartuig geen Zee te kunnen bouwen en zulks uit vreeze voor Franfche Kapers ook niet veilig fcheen : verzoekende tevens den Vice-Admiraal , deszelfs gedachten te weeten , omtrent de beste middelen , welke in het werk zouden kunnen worden gefteld, ten einde de Vaart binnen door op eenen zeekeren voet wierd bepaald ; vermits de Vyand de oevers van onze rivieren noch niet geheel en al verlaaten had en 'er zelfs gerugten waren, dat dezelve zich op de kust by en omtrent de Willemftad had laaten zien.
Hierop wierd door den Vice-Admiraal geantwoord; dat in zulk eene dringende
nood-



< HO
noodzaaklykheid , als waarvan Zyn Edele Geftrenge in deszelfs Misfive melding maakte ; Dezelve als ook de Schout by Nacht Melvill, onder verbeeteringe, van gedagten waren; dat de Scheepen met leevensbehoeften geladen , en met een behoorlyk bewys van hunne destinatie voorzien het Spuy konden uitloopen , en zich vervoegen by de Officieren, 's Lands Vaartuigen , geplaatst onder Ooitjes-plaat , commandeerende ; ten einde te verneemen , of de verdere Vaart naar Tholen , langs den Dintel en de Steenhergfche Vliet met gerustheid, kon worden voortgezet ? —- Zoo jaa; alsdan te loopen van het ééne gewapende Vaartuig op het andere, en dezelve alzoo aan de buitenzyde voorbyzeilende de Oester-Schelde op te vaaren, naar het Tholen. fche gat: Hierby echter voegende, van oordeel te zyn, dat van dit middel met alle menagement gebruik behoorde te worden gemaakt. — Ook had de Vice-Admiraal de eer hiervan terftond kennis te geeven aan
de



( H3 )
de Admiraliteit te Amfterdamy ten einde Hun Edel Mogende des goedvindende zich van deeze middelen zouden kunnen bedienen , om het nodige , aan de Schepen van hun resfort op de Zeeuwfche (tromen leggende , te doen toekomen.
De Ingezeetenen der Stad Delft, hunne geneegenheid getoond te hebbende om iets te contribueeren tot bezorging van ververfchingen aan de Militairen van den Staat ontvong de Vice - Admiraal eene Misfive van de Heeren Engelbert Paauw» IV. J. van Heemskerck , C. Overgaauw Pennis , J. Moofer, J. van der Mandelen te Delft, (welke zich met de dire&ie van zeeker Fonds tot dit Menschlievend voorneemen bepaald hadden gechargeerd) zynde van deezen hoofdzaaklyken inhoud: dat zy, in flaat gefield zynde eene en andere artikels, als bewyzen van hunne goedkeuringe en achtinge voor de Troepen te lande dienende af* tezenden, en geen minder belang (tellende in die geene, welke te waater dienende H ter



( "4 >
ter beveiliging van onze Rivieren en Stroo* men wierden gebruikt, het genoegen hadden aan den Vicè-Admiraal te addresfeeren,
300 pond Tabak.
200 pond gebrande Cofty.
1 Kistje netto 69 pond Thee.
20 Kaafen. Met verzoek om over deeze artikels ten behoeve voor de Equipagien der gewapende Vaartuigen te disponeeren en dat dit kleine prefent: als een bewys van de geneegenheid hunner Stad mogtè worden geaccepteerd (0).
De Vice - Admiraal liet deeze ververfchingen , zoo als ook die géene, welke op den 29ften Maart door de Administrateurs van hetzelfde Fonds weder toegezonden wierden , onder den Equipagien verdeelen ; hebbende eene fomma van vierhonderd Guldens, den Vice -Admiraal door den Penfionaris "Hogendorp in 2 reyzen , uit naam van
eene
O) Bylage La. D. D.



C ïi5 >
eene foufcriptie-Sociëteit te Rotterdam , £e£ faveure van de Zeelieden aangeboden , .dei? Capitein Ditmers doen toekoomen ; ten einde hy Capitein gemelde ,f/>mma onder zyns Equipage en onder die van de Lieutenants van Hoey en Grootenraay, behoorlyk zoud® uitdeden : In de hoop dat dit loflyk voorbeeld door anderen mogte worden nagegevolgd, wierdt 'er zorge gedraagen dat hetzelve door de Nieuwspapieren bekend wierd gemaakt: daar midlerwyl de Vice-Admiraaï met erkentenisfe over deeze menschlievendi daad getroffen , *te bovengemelde Heeren Adminiftrateuren verzocht uit naam van het Corps, de brave Ingezeetenen voor de bly> ken van hunne Vaderlandsliefde te bedan* keu , Hun Edele tevens van deszelfs ge-voeligheid in zyn particulier verzeekerende.
De .meenigte van gewapende Vaartuigen „ was intusfehen tot een zeer aanzienlyk getal aangegroeid, bevindende zich den 22ften Maart ten getale en in die pofitie .als op Ha de



( "o
de ly'st in de Bylagen van dit Werkje voorkomende j uitgedrukt is (ö). • De dispofltien door den Vice - Admiraal thans bepaald, wierdert aan den Capitein Berkeley in eene Misfive van den aiften Maart te kennen gegeeven, ten einde zich naar dezelve te kunnen reguleeren (V).
De Vyand nu geraden gevonden hebbende , om den Noordfchans en de Klundert te verlaaten , wierden hiervan de rapporten van den Lieutenant Kolf en de Magiftraat van de Klundert, by eene Misfive in dato den aaften Maart, Qc) by den Vice-Admiraal ingebracht, welke hiervan ten eerften aan Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Erfprins van Orange en Nasfau kennis gaf; zendende tevens order aan den Lieutenant Kolf om de Scheepen, welke aan den
Schans
(a) Bylage La. Ê. E. (20 Bylage L*. F. F. . (O Bylage L». G. G.



( "7 )
Schans lagen 9 naar de Kille te doen opzeilen.
Den 23ften Maart wierd de Vice-Admi-. raai , by eene Misfive gefchreeven den 21 dato door den Capitein Haringman , aan boord van 's Lands Fregat de Minerva, leggende voor Batz , geïnformeerd : dat in den gepasfeerden nagt tusfchen de Forten Lillo en Liefkenshoek door zeeven gewapende Chaloupen, gecommandeerd by den Lieutenants' IV. Q. Blois van Treslong, D. Schutter , M, Hoelands , C. J, Wolterbeek , J. de Vry en J. Rivery 9 prys gemaakt was de Franfche Brik Ste. Lucie, voorzien met 3 metaale 24 ponders buiten de draaibasfen en een fornuis voor gloeyende kogels , als meede de gewapende Uitlegger: — Dat niettegenftaande het fterk canonneeren van de Forten, aan onze zyde maar vier dooden en weinig gekwetften waren geweest, en wy 55 krygsgevangenen hadden gemaakt; — Dat Hy niet genoeg de bravoure der Heeren Officieren en Matroq- .
H 3 zen ,



C i*3 >
Zén, in deeze expeditie betoond , roemen kon : voegende tevens by deszelfs Misfive, de Inftructie aan den Commandant dezer expeditie den boven gemelden Lieutenant Élois van Treslong gegeven , het rapport van dien Officier, de Lysten der Krygsgevangenen cn dë Inventarisfen der goederen , die men op de prysgemaakte Vaartuigen gevonden had (es).
"De Vice-Admiraal betuigde aanftonds deszelfs uiterst vergenoegen over het gelukkig uitvallen dcezer Expeditie, ' tevens verzoekende , deeze braave Officieren en MatrooZën daarmeede geluk te wenfehen, hopende dat door dit zoo lofiyk voorbeeld, anderen tevens zouden worden , aangemoedigd , zyndé op order van den Vice - Admiraal deeze gebeurtenisfe aan het Volk daar teegenwoordig voorgelcezen.
' ïntusfehen hadden Haar Hoog Mogende Hoögstderzelver Refolutie van den I4den
•Maart
t'l) Bi'1?£e K & Iï-



C "9 )
Maart op het advies van het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, ingevolge by dat Collegie ingekomen bericht van den ViceAdmiraal en den Schout by Nagt MehUl, goedgevonden, de Vaart tusfchen Holland en Zeeland alléén buiten om open te zetten, en diensvolgene binnen door te verbieden.
Deeze reftri&ie by Heeren Gecommitteerde Raaden van Zeeland aangemerkt wordende , als een geheel verbod van Navigatie tusfchen de wederzydfche Provintien , addresfeerden zich gemelde Gecommitteerde Raaden , aan Haar Hoog Mogende by eene Misfive van den i^den Maart, verzoekende dat Haar Hoog Mog. den Vice Admiraal, het commando op de Binnen - Stroomen voerende, ten fpoedigften doenlyk geliefden aantefchryven, om de noodige orders te ftellen , ten einde de gemelde communicatie wederom vrygelaten en onverhinderd wierde opengefteld; mits de Scheepen op hunne been en terug reyze, tot voorkooH 4 ming



C 120 )
miïig van alle gevaar behoorlyk door gewapende Vaartuigen wierden geconvoyeerd.
Haar Hoog Mogende by Hoogstderzelver refolutie van den 22ften Maart goedgevonden hebbende, dat Copie van voorzegde Misfive gezonden zoude worden aan het Collegie ter Admiraliteit van de Maze , en hetzelve daarby zoude worden aangefchreevén , dat Hoogstdezelve den Raad authorifeerdan , om in conformiteit van Hoogstdeszelfs refolutie van den 22ften deezer op het verzoek by gemelde Misfive gédaan, zoodaanige favor-able refleftien te neemen, als met overleg en de Comert met de commandeerende Officieren - van 's Lands Flottille, en geene reedenen ten nadeele van den dienst van den Lande zich daar teegen opdoende , zouden vermeenen te behooren j Ontving de Vice - Admiraal eene Misfive van den Raad ter Admiraliteit op de Maaze, ter geleide van alle ftukken en befcheiden betreklyk tot deeze zaak, met
vet-



( 121 )
verzoek Hun Edel Mogende te willen melden , of deszelfs informatien , met opzichte van de aanweezigheid van den Vyand en de batteryen door hem aangelegd, en die dezelve by eenige wending op de kust zoude kunnen formeeren, met die van gemelde Heeren Gecommitteerde Raaden
overéén kwamen ? verder verzoekende
Haar Ed. Mogende te dienen voor Advies, hoe dezelve aan Haar Hoog Mogende op Hoogstderzelver voorfchreevene refolutie ten besten zouden kunnen advifeeren. (0).
De Vice - Admiraal en de Schout by Nacht Mehill, hieromtrent van dezelfde gedachten zynde , hadden dezelve de eere, om op den 24ften Maart op Haar Ed. Mogende Misfive te antwoorden : (J>) Dat in aanmerking neemende, dat de Vyand teegenwoordig een gedeelte van den Zuidlyken Oever van het Hollands-diep en fpe-
( a) Bylage IA I. L (4) Bylage L*. K. K.
H 5



( 122 )
daal den Noordfchans verlaaten had, 013 werkelyk met Hollandfche Troepen was bezet; de voornoemde .geene zwarigheid maakten , om Haar Ed. Mogende in confideratie te geeven ; de Vaart door de Kille , over laet Hollands - diep weder open te zetten , vcor zoo verre als zulks wegens den toevoer van leevensmiddelen vice-verfd noodzaaklyk zoude. zyn ; echter niet kunnende nalaaten Haar Ed. Mogende te declareeren ; dat de Vice-Admiraal en de Schout by Nacht niet weinig gevoelig waren aan de uitdrukkingen dier Héeren Gecommitteerde Raaden der Provintie Zeeland, in Hun Edele Mogende Misfive in dato den roden deezer aan Haar Hoog Mogende, ten hunnen opzichte gebeezigd en gebruikt.
Zyne Hoogheid de Heer Erfprins by Hoogstdeszelfs Misfive in dato den soften Maart kennis gegeeven hebbende , dat Hoogstdezelve van voorneemens was, om aan den Moerdyk post te doen vatten , om een waakend oog te kurmen houden
en



< 123 )
en optehelderen , de beweegingen van den Vyand aan den anderen oever; gaf de , Vice-Admiraal ingevolge hiervan order, aan de Ingenieurs de Man en VEcheüe derwaards overtegaan, ten einde het terrein opgenomen en de posten voor 200 man Infanterie wierden in gereedheid gebracht.
Daar inmiddels de eenigfte wegen , langs welke kwalykgezinde Perzonen den Vyand Scheepen van Rotterdam en Schiedam zouden kunnen toezenden , ten eynde hem in zyn voorneemen , om in het binnenftc van deeze Provintie doortedringen , behulpzaam te zyn , waren , of door de Rille of door het Spuy; of wel door de zoogenaamde Steurkille of de pasfage , onder den naam van den Kop van 't Land bekend ; zoo waren door den Vice-Admiraal de ftrikfte orders gegeeven aan de Wachthuizen aldaar geplaatst; om geene Vaartuigen te laaten pasfeeren hoegenaamd , ten zy de Schippers met een behoorlyk paspoort waren voorzien ; zynde by die Wachthuizen één of
twee



C 124)
twee Canonneerbooten tot adfiftentie geplaatst en toegefchikt.
De Pinken, onder de orders van den Heere Grave van Rhoon , te Hardinxveld gearriveerd zy.ide, had zich d; Capitein Bols derwaards begeeven, om. met zyn Hoog Gebooren het plaatzen dier Vaartuigen te overleggen , in voldoeninge van de fchikkingen, hieromtrent door den ViceAdmiraal, bepaald , De Capitein Bols deed van zyne verrichtingen by eene Misfive in dato den 25ften Maart verflag , by hetzelve voegende eene Memorie, door Zyn Edele Geftrenge aan den Heere Grave van Rlmn den 24ften Maart overgegeeven , en die op het plaatzen der gewapende Pinken in de IVesikiïk of Hel betrekking had. (0) Te gelyk had de Vice - Admiraal, gelyk boven gemeld is, den Capitein Bols gelast, om met den Heere Gouverneur van Golowkin de beste middelen te beramen, ten einde
Geer-
(a) Bylage L«. L« L.



Geertruidenberg, ware zulks mooglyk, io> geflooten wierd.
De Vice-Admiraal wierd door den Raad ter Admiraliteit te Amfterdam onderricht, van deszelfs refolutie van den 25ften Maart; als ook dat de Lieutenant Fifcher op den aiften van denzelfden maand in eenen goeden ftaat te Rotterdam was gearriveerd en den volgenden dag, om naar de Kille te kunnen vertrekken , klaar zoude zyn»
De Lieutenant le Jeune in de Kille aangekomen zynde met drie dubbelde Hengften, gemonteerd met één vierentwintigponder en geëquipeerd met 19 Matroozen, verzocht de Vice-Admiraal aan Haar Ed. Mogende, dat de volgende met 18 ponders gearmeerd mogten zyn, dewyl derzelver Caliber te Zwaar en ze dus zeer onhandelbaar zouden zyn.
Dingsdag den aöften Maart ontving de Vice-Admiraal eene Misfive van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins van Orange en Nasfau behelzende : dat Hoogst-
de-



( Ï3.5 )
del ve vcroadcrftelde, dat de Vice-Admiraal reeds tyding gekreegen had door den Color nel Meyners , van de intentie om de Zwaluw te attacqueeren , en dat Hoogstdezelve 's avonds te vooren laat tyding ontvangen had, dat Hoogstdeszelfs broeder misfehien dien morgen Geertruidenberg zoude attacqueeren ; den Vice - Admiraal daar van • iuformeerende, ten einde de noodige orders aan de Pinken en Canonneer -Chaloupen gegeeven zouden worden, om .die Stad van den waterkant intefluiten.
Waarop de Vice-Admiraal de eere had aan Zyne Doorluchtige Hoogheid te refcribecren; dat ten dien einde de noodige orders ten eerften zouden gegeeven wórden aan den Commandant van de Linker Vleugel., en eene divifre Canonneer-Chaloupen, zoo draa de wind zulks toeliet, naar dien kant zenden zoude. Deszelfs gedagten tevens hebbende laaten gaan over de nuttigheid der Canonneer - Chaloupen ■ op onze Rivieren en de verbeeteringwaar voet
de-



dezelve vatbaar eii van meerder dienst konden zyn , prefentëerde de Vice - Admiraal eene Pro Memoria (0), met opzichte tot het doen vervaardigen van drie zoorten van Canonneerbooten, ten dien einde voor deeze Republicq en deszelfs vaarwaters best gefchikt.
Midlerwyl wierden, ingevolge de orders door Zyne Doorluchtige Hoogheid gegeeven, om aan den Moerdyk post te vatten , eenige Manfchap'pen van \ Regiment Orange -Friesland, in het Land van Nes' in Guarnifoen gèleegen hebbende derwaards overgevoerd: Informeerende Hoogstdezelve den Vice-Admiraal', dat 'er tyding ingekomen was; dat verfcheidene Scheepen met wapenen geladen van 's Hertogenbosch afkwamen en naar Amfterdam en Rotterdam waren gedestineerd , en verzocht een gewapend Vaartuig met eenige Chaloupen naar Dordt te zenden, om door dezelve te laaten
vi-
(O Bylage La. M. M.



vifiteeren alle die van den Bosch kwamen;zullende dezelve zich by den Heere Hoofdofficier moeten addresfeeren , welke in ftaat was, om ten opzichte der verdachte Scheepen de noodige renfeigmmenten te geeven: waartoe dan ook de noodige order afgevaardigd en de Lieutenant Wagner met twee Canonneerbooten derwaards gezonden , en tevens kennis hiervan aan Zyne Hoogheid gegeeven wierd.
De Raad ter Admiraliteit op de Maaze , had inmiddels op de Informatien van den Vice-Admiraal en den Schout by Nacht Melvill, Haar Hoog Moog. den 26 Maart, Hun Ed. Moog. bericht op Hoogstderzelver aanfehryving van den 22ften dato doen toekoomen ; houdende : dat Haar Ed. Moog. om reedenen in dezelfde Misfive vervat (0): Zoo Haar Hoog Moog. zulks zouden gelieven te approbeeren; den Binnenlandfchen Vaart op Zeeland geheel zouden openftel-
len ,
Ca) Bylage Ia N. N.



C 129 )
kn, fchoon niet op de gronden, door Heeren Gecommitteerde Raden van de Staaten geallegueerd; mits op behoorlyk Paspoort en onder voorwaarde, dat ieder Vaartuig verplicht zoude zyn, om aan het eerst gearmeerde Vaartuig aanteloopen : Hiervan, wierd door Haar Edel Mogende kennis gegeeven aan den Vice - Admiraal, als ook van de orders welke geoordeeld hadden, conform deszelfs advies op den Binnenlandfchen Vaart op Zeeland te ftellen , verzoekende den Vice - Admiraal tot derzelver uitvoeringe wel behulpzaam te willen zyn. («) De Lieutenants van Kervel en Gavannon, arriveerden te Dordrecht met drie dubbelde Hengften , ieder gemonteerd met een 18 ponder ; en wierden terftond naar de Kille gedetacheerd, met bevel, om zich te ftellen onder de orders van den Capitein van de Capellen. — Ook arriveerden den a8ften Maart de Lieutenant Heshufius met a dubbelde
(«) Bylage La, O- O.
I



C i3° )
belde Canonneerbooten , 24 ponders, van het Collegie ter Admiraliteit van Amfterdam, welke den Vice - Admiraal rapporteerde, dat daar de Lieutenant Fisfcher met twee Canonneerbooten met de Victualykaag, naar den Grave van Rhoon , commandeerende de gewaapende Pinken voor Hardinxveld, vertrokken was, zyn Volk zeedert eenige dagen geen warm eeten had kunnen hebben : waarop Hem order gegeeven wierd zich naar Hardinxveld te begeeven , onder de orders van den Capitein Bok, en by provifie zyne warme fchaffing uit de victualykaag by den Heere Grave van Rhoon, alwaar zich de Lieutenant Fisfcher bevond, te neemen ; waarvan door den Vice-Admiraal aan het Collegie ter Admiraliteit te Amfterdam kennis gegeeven wierd. (a)
Zyne Doorluchtige Hoogheid den ViceAdmiraal naar het Hoofdkwartier te Dordrecht opontboden hebbende, alwaar ook
Hoogst-
(«) Bylage L». P. P.



C *3*.)
Hoogstdeszelfs Broeder de Heer Prins ffêdrik tegenwoordig was, communiceerde aart denzelven, dat Hoogstdezelve van intentie was , om Geertruidenberg zoo te lande als te water te blocq'ueeren , en ten dien einde met eenige Troepen overtegaan, om zich met deszelfs Broeder , zoodanig te vereenigen en Hoogstdeszelfs Cantonneeringsquartierert in diervoege te neemen , dat Geertruidenberg en Breda beide geblocqueerd zouden zyn.
Ten einde deeZe operatie Van de waterzyde te fouteneeren , gaf de Vice-Admiraal op den aölten Maart, den Capitein Boli eene order, om met zyne onderhebbende Vaartuigen zoodanige pofitie te neemen eri te doen neemen, als tot het bloCqueerert van Geertruidenberg van noden zouden zyn ; perrriitteerende aan gemelden Capitein de Pinken, met overleg Van den Heere Grave van Rhoon , de pofitie van detf Moerdyk tot aan de Hooge Zwahiwe te doeil iieemen, of wel in de West-kil of lid Ia ftj



C 132 )
te plaatzen : («) den bovengenoemden Capitein tevens gelastende aan de commandeerende Officieren der Vaartuigen , welke geëmployeerd wierden en zouden worden tot de blocquade van Geertruidenberg, aantezeggen; dat Zy niet zouden permitteeren eenige, het zy groote, het zy kleine Vaartuigen , niet Pasfagiers , of eenige andere goederen inhebbende , het mogte zyn wat het wilde, naar voornoemde Plaats te vaaren en allen die fufpect voorkwamen , te arresteeren. (F)
De Vice-Admiraal had den Schout by Nacht Melvill, by Misfive verzocht, geene Vaartuigen hoegenaamd uit de Kille te laaten vertrekken , als alleen die ten dienfte van den Lande waren gefchikt, en dat deeze orders zoo lang fland zouden houden, tot dat Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heere Erfprins van Oranje en Nasfau 24 uuren
met
Ca) Bylage La. Q. Q. C&) Bylage Ia R. R.



C 133 )
met de Troepen vertrokken zoude zyn. (a) Na dus alle fchikkingen tot het ter uitvoer brengen van deeze Expeditie met Hunne Hoogheeden genomen te hebben, keerde de Vice - Admiraal 's avonds naar de Kille terug.
De Vrydag zynde den 2often Maart, verliet Zyne Doorluchtige Hoogheid de Heer Erfprins het Hoofdquartier te Dordrecht, en zeilde met 's Lands Jacht naar de Roode Vaart, gevolgd wordende door de Transportfcheepen , aan boord hebbende de Troepen , beftaande in het tweede Regiment van Orange Nasfau , een gedeelte van de Regimenten Hollandfche en Zwitzerfche Guardes , van Dopjf, Bosc la Calmette en eenige Emigranten. De Vice - Admiraal Hoogstdezelve tot aan de Roode Vaart verzeld hebbende, flapte Zyne Hoogheid aldaar met de troepen aan land, terftond voortmarcheerende door Zevenbergen naar den Ouden Bosch , in welke districten de troepen
ge-
(a) Bylage L*. S. S.
13



( 134 )
gecantonneerd wierden : waarvan aan Zyn§ Doorluchtige s Hoogheid , als ook aan de Collegien der Admiraliteiten door den VjCe-Admiraal kennis gegeeven wierd.'
Het Toneel van den Oorlog thans geheel en al van gedaante veranderd zynde, daar men nu offenfif begon te ageeren, was de Vice-Admiraal op de middelen bedagt, die tot befcherminge van den Zeevaart en Koophandel in het werk dienden te worden gefield ; zoo veel zulks met de Militaire fchikkingen 'maar eenigzins overeentebrengen was ; Te meer daar Dezelve door Zyno Poorluchtige Hoogheid by Hoogstdeszelfs Misfive van den 28ften Maart onderricht geworden was van Hoogstdeszelfs verlangen , per bezorging en fchikking van Convoyen, met order te gelyk, om , indien de zaaken zulks toelieten, naar 'sHage opfekomen , om die fchikkingen met da Ministers der Collegien ter Admiraliteit te helpen bevorderen : waarop dan de Vice Admiraal den goflen Maart naar 'slïage vertrok.
Pe



( 135)
De omftandigheeden, waarin zich thans de Republicq bevond voordeeliger zynde en de quantiteit van ligte Vaartuigen den ViceAdmiraal toereikende voorkomende , verzocht Dezelve Haar Ed. Mogende Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit te Amfterdam, geene meerdere Canonneerbooten te zenden, maar alleen te completeeren de manfchappen voor twee dubbelde Canonneerbooten leggende te Rotterdam , welke gevoegd by de vier onder de Lieutenants Fisfcher en Heshufius de divifie van den Capitein Jberfon uitmaakten , tevens meldende order gegeeven te hebben aan den Capitein Aberfon, om zich daar meede onder de orders van den Capitein Bols te plaatzen.
Den eerften April wierd de Vice-Admiraal door den Schout by Nacht Mehill geïnformeerd „ Dat de Post by Drummeien „ door de Franfchen nog bezet, en een „ Hengst 's avonds te voren daar langs pas„ feerende , met musquetten en Canon be„ fchoten was, waar van zelfs eenige koI 4 gels



C 136 )
„ gels door het zeil waren gegaan." — Dat de lieden , die de posteryen van den Moerdyk op Stryen Sas vice verfd, bedienden, Hem lastig waren gevallen, om de brieven, die van en 7iaar Braband en Vrankryk gezonden wierden, hunnen gewoonen loop te geeven : — Dat Hy Schout by Nacht aan den Gommis - Generaal der Postcryen THonoré daar over gcfchreeven had , nodig -oordeelende , dat die • zaak finaal wierd uitgemaakt.
■ Dat hv dienzelfden dag weder eene Misfive had ontvangen van de Adminiftrateurs van zeeker fonds, door de Ingezeetengn van Delft opgericht, ter verzorginge van ververfchingen voor de Militairen van den Staat, met toezendinge van eenige verkwikkingen voor 's Lands Equipagien , (0) zynde dezelve naar het Bergfche Veld gezonden , om aldaar onder de Equipagien te worden verdeeld. Dat hy Schout by Nacht eene
Mis,-
(«O Bylage La. T. T.



(137 )
Misfive 'van den Secretaris van Zyne Koninglyke Hoogheid , den Heere Hertog van York ontvangen had , met verzoek dat een Matroos , op onze Canonneerbooten dienende , ontflagen mogte worden; dat Zyn Ed. Geftr. begreepen had in dit verzoek geene zwarigheid te moeten ftcllen en hiertoe de noodige orders gegeeven had : — En eindelyk dat de Heer Grave van Rhnon met de 25 Pinkjes door de Kille gekomen zynde, naar den kant van de Zwaluwe was gezeild, zullende zich den volgenden dag in order rangeeren.
De Vice-Admiraal zyne volkomene goedkeuringe , omtrent alle deeze verrichtingen, aan den Schout by Nacht te kennen gegeeven hebbende, ontving weder eene Misfive , waarby Zyn Ed. Geftrenge, den Vice - Admiraal informeerde , dat Zyne Koninglyke Hoogheid , de Heer Hertog van York in den achtermiddag met het Transport Engelfche Troepen, omtrent 30 fcheepen fterk, was komen afzakken ; dat hy I 5 zich



( 198)
zich by Zyne Koninglyke Hoogheid aan boord begeeven hebbende, om zyne opwachting te maaken, door Hoogstdezelve geïnformeerd was , dat Geertruidenberg aan onze Troepen overgegaan zoude zyn. — Dat Schipper Tsbrands met 's Lands Poon , om te recognosceeren, buiten geweest zynde , gerapporteerd had; dat hy voor de post van Drummelen geweest was , en daar veel volks, zonder dat men op hem gefchoten had , ontwaar geworden was ; dus veronderftellende, dat 'er eene Tréve getroffen en misfchien reeds was gecapituleerd: — Ondertusfchen keerde de Vice-Admiraal den aden April naar Dordrecht terug , en kwam, zich van daar naar Gorcum begeevende , op den 4den in de Kille terug.
Het getal der Scheepen van Oorlog, Fregatten en gewapende Vaartuigen , welke de Keoublicq op den 2often Maart in dienst had, of noch beezig was aantewerven, was niet toereikend genoeg, om een aangenaam vooruitzigt te kunnen hebben , dat
'er



C J39 )
eer eene refpeétable Vloot, tot dekking van onzen Zeevaart, Koophandel en Kusten, in Zee zoude kunnen worden gebracht.
Na het afdanken van die Scheepen en kleine Vaartuigen , die op onze rivieren konden gemist worden , was dus het eenigst overblyvend middel, om gebruik te maaken van het geen noch aanweezig was , ten einde de convoyeering naar de onderfcheidene plaatzen , waar dezelve het meest verlangd en voor den Koophandel van het grootst belang gereekend wierd , alzoo Haar ïloog Mogende by haare refolutie van den oMcn Maart 1793 goedgevonden hadden ,. het embargo , by refolutie van den 22ften February, op de uitgaande Scheepen van Geallieerde en Neutrale gelegd, opteheffen en buiten effect te ftellen, mits geene contrabande goederen geladen hebbende ; als meede aan alle Nederlandfche Scheepen, de wil hebbende naar Engeland, het Noorden, de Oostzee , de Colonien in Oost- en WestIndiën, mitsgaders de ter Vischvangst uit-
va-



( i4o )
varende de vrye vaart weder openltellende.
De Vice - Admiraal wierd door den Capitein Ditmers , by Misfive in dato 3often Maart geïnformeerd : Dat Hy op Deszelfs order naar den Dintel was gezeild , om den post van den Capitein van Halm overteneemen ; 'welke door den Vice - Admiraal ontflagen was , ten einde het Fregat de Princesfe Frederica Louifa Wilhelmina , aan Hem ter commando opgedragen, te kunnen betrekken. —■ Dat 'er aan de Plaat eene fchuit in arrest lag , toebehorende aan Schipper van Proyen van Prinfenland varende, en op order van den Capitein van Halm van daar gehaald , zynde de Schipper gevlugt; doch dat deeze thans weder verzogt te mogen vaaren. — Dat op de aldaar gezonkene Vaartuigen met laag Ty reeds weder zes voeten waater beftond; met byvoeging van een rapport door den Lieutenant Manhal aan Hem Capitein gegeeven , betrekking hebbende op eene commisfie door zyn Loots
op



C 141 )
op order van den Capitein van Halm uitgevoerd : als ook een Relaas van het gebeurde by het pasfeeren van een Transport van acht Vaartuigen met Troepen, voorby den Hoeker de Zeehond, aan welker boord de Lieutenant Busman zich bevond, (d)
De Raad ter Admiraliteit op de Maze, had den Vice-Admiraal op den sden April kennis gegeeven van eene Refolutie by Hun Ed. Mog. genomen, ten einde de binnenvaart weder open zoude worden gefield: als meede dat Hun Ed. Mog. order hadden gefield op de completeering der Rolle van het Fregat de Princesfe Fredrica Louifa Wilhelmina , onder commando van den Capitein van Halm ; onder anderen door overneeming van Manfchappen, op de Canonneerbooten en Gaffelfchuiten dienende , met toezending van H. E. Mog. refolutie , die hiertoe betrekking had. (b)
Op
Ca) Bylage Lk U. U. (2>; Bylage L*. V. V.



( MO
Op Donderdag den 4den April ontving de Vice - Admiraal eene Misfive van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprins van Oranje en Nasfau : waarby Hoogstdezelve den Vice ■'Admiraal verzogt de nodige orders te willen geeven, ten einde alle Vaartuigen , welke gearresteerd mogten Zyn, te ontdaan en alle andere vry en onverhinderd te laten pasfeeren; vermits door het capituleeren van Breda en Geertruidenberg de gantfche omtrek, welke door den Vyand geoccupeerd was geweest, nu ten ecnemaal door denzelven ontruimd zouden Worden, en dierhalven de pasfage onbelemmerd diende voort te gaan. (a)
Hierin voorzag de Vice - Admiraal terftond door den Prysmeester te Dordrecht, waarvan ook aan Zyne Doorluchtige Hoogheid kennis gegeeven wierd: Öp dat alle de commandanten en particuliere Chefs der Scheepen en Vaartuigen hiervan kundig en
on-
(a) Bylage La. W. W.



C 143 )
derricht Zouden zyn; wierd 'er eette lopende order naar alle de Vaartuigen , Canonneer - Chaloepen en Pinken door den ViceAdmiraal afgevaardigd.
De Vyanden nu van onze Grenzen aan deezen kant gewesken zynde , en zulks eene vermindering en verandering in de pofitie der Vaartuigen noodzaaklyk maakende (in zoo verre echter , dat men zich altyd op eenen zeekeren voet van gereedheid houden kon) en om daar door aan den fcheepvaart zoo veel te meerder gemak te bezorgen , en om het volk op de Vaartuigen dienende , tot nuttigere eindens, en wel tot het bemannen van Scheepen ter Kruistocht of convoyeeren gefchikt, te kunnen employeeren; nam de Vice - Admiraal de vryheid , deszelfs gedachten en fchikkingen hieromtrent, aan het Collegie ter Admiraliteit op de Maze voortedragen, in eene Misfive op den 5den April aan H- Ed. Mogende geprefenteerd. (a) — Tevens aan
H.
(a) Bylage La. X. X.



( H4)
H. Ed. Mogende kennis geevende , dat 'ef aan den Capitein Haringman last gegeeven was , (a) om den . Hoeker de Maasnymph gecommandeerd by den Lieutenant W. O. Blois van Treslong, met de eerfte geleegenheid naar Hellevoet optezenden, (b) aan gemelden Capitein tevens eene order doende toekomen , om alle, onder zyn commando ftaande Scheepen , Fregatten en andere Zee kunnende bouwen Oorlogsvaartuigen , dezelve hiertoe allen in gereedheid te brengen, ten einde op de eerfte orders naar Zee te kunnen gaan, en den Capitein van Braam te gelasten , zoo draa mooglyk, naar Texel te zeilen , hebbende met opzichte tot de Commandanten der Amfterdamfche Canonneerbooten , order gegeeven, dezelve, als ook die geene, welke nog te Rotterdam mogten leggen, naar Amfterdam te vervoeren. (c~)
Van
(a) Bylage La. Y. Y. (6) Bylsge La. Z. Z. ( c ) Bylage La. A. A. A.



C *45 )
Van deeze geprojecteerde fchikkingen .gaf de Vice-Admiraal aan den Raad ter Admiraliteit te Amfterdam , en den Griffier Fagel, kennis by deszelfs Misfive in dato den 5den April. («) (b)
Midlerwyl wierden de Hoeker de Zeehond, benevens de Cotters de Brak en de Panther, als ook de Brik de Courier, onder commando van den Capitein Ditmers en de Lieutenants Grootenraay, van Hoey en Dusfeau , ter convoyeering der Scheepen uit de Zond herwaards in gereedheid gebracht; en den Capitein Ditmers eene order gegeeven, met die twee Cotters naar Hellevoet te zeilen, en zich daar in ftaat te ftellen tot het doen van dit convooy. (c)
De Capitein Grave van Byland, informeerde den Vice-Admiraal by deszelfs Misfive, gefchreeven aan boord van 's Lands Schip
van
(a) Bylage La. B. B. B. CZO Bylage La. C. C. C. (c) Bylage La. D. D. D.
K



( I4<5 )
van Oorlog Gelderland, voor Vlisfingen in dato den Èjiften Maart; dat de Capitein van Kerchem , dien dag van zyne kruispost uit Zee terug gekomen en binnengevallen was, zonder één eenig vyandlyk Schip ontmoet, of iets van dezelve vernomen te hebben; zynde de gemelde Capitein genoodzaakt geweest binnen te vallen , omdat 'er eenige Hoofdtouwen van zyn Onderwant gefprongen waren.
De gemelde Capitein Grave van Byland, berichtte tevens aan den den Vice-Admiraal by eene Misfive van den 3iften Maart: dat 'er West-Indifche Scheepen op de Rhede waren gearriveerd, welke op convooy wagten , om naar Zee te gaan ; maar geene naar de Oost-Indien beftemd.
Hierop wierd door den Vice - Admiraal op Saturdag den édert April aan Zyne Doorluchtige Hoogheid geprefenteerd, de Inftruétie voor den Commandant der Vaartuigen, ter afhaaling van -onze Koopvaarders uit de Oostzee , gefchikt; (a) waar(a) Bylage L. E. E. E. van



( 147 )
van de Vice-Admiraal ook den Heere van der Goes , Minister van Haar Hoog Mog. te Coppenhagen had geïnformeerd ; ten -einde dezelve in voorraad gepravenieerd zoude zyn : als ook de Collegien ter Admiraliteit hier van by tyds kennis geevende; gelastende den Capitein Ditmers „ dat Hy met zyne onderhebbende Vaartuigen naa den I3den April ter voldoeninge aan zyne Inftruftie naar Zee zoude gaan. (a) Ook had de Vice - Admiraal fecreete feinen van verkenning voor 's Lands Scheepen vervaardigd , en dezelve aan alle Commandanten der Wagtfcheepen in de refpe&ive Havens leggende ter hand doen ftellen , met order om ze aan alle in dienst zynde of noch komende Scheepen te overhandigen, ten einde elkander in Zee ontmoetende geen misverftand plaatze hebben zou : Deeze fecreete feinen waren door den Vice-Admiraal aan den Griffier Fagel geprefenteerd met
VerCs) Bylage Li, F. F. F.
K a



C 148 7
verzoek, om dezelve^ aan onze Zee-bondgenooten te willen communiceeren, op dat deeze daardoor aangemoedigd zouden worden , van hunnen kant hetzelfde te doen : Zyn H. E. G. tevens meldende, dat 'er aan den Capitein Ditmers gelast was , om op den i4den deezer de wind goed waaijende, naar Elfeneur te vertrekken, teneinde onze Oostvaarders van daar aftehaalen; met verzoek zulks ter tafel van H. H. Mogende te willen brengen, (a)
Na dit alles gefchikt en verricht te hebben , refolveerde de Vice-Admiraal de Scheepen en Vaartuigen op de Schelde en Zeeuwfche Stroomen, leggende op te gaan neemen, met oogmerk.
i°. Om te zien, wat 'er by elkander gebragt kon worden, tot het verkenen van convoyen tot eene zeekere hoogte, voor de Scheepen naar de Oost- en West-Indiën beftemd, of tot zulke andere eindens als
Zy-
(a) Bylage Ia G. G. G.



C *49 )
Zyne Doorluchtige Hoogheid goedvinden zou.
2n. Om die Vaartuigen aftedanken, welke thans gemist konden worden en ingehuurd zynde veel gelds kostten.
De Vice - Admiraal vertrok hierop met met 's Lands Jagt naar Zeeland op den 6 April, na alvoorens den Schout by Nacht Melvill, verzogt te hebben , alle orders aan Hem Vice-Admiraal geaddresfeerd geduurende deszelfs afweezigheid te openen en ingevolge derzelver inhoud, ten meesten nutte van den Lande en den dienst de zyne ia te willen richten.
Op Zondag den 7den April kwam de Vice-Admiraal voor Vlisfingen aan; alwaar de Capitein Grave van Byland commandeerde , onder zyne orders hebbende, de aldaar ten anker leggende Scheepen de Waakzaamheid , Capitein Meurer , het Zeepaard Capitein van Kerchem, en de Zeemeeuw Lieutenant Gunofeau: Zeilende den volgenden K 3 dag



( i5o )
dag naar Rammekens, alwaar het Lands Fregat van Oorlog de Wilhelmina gecommandeerd by den Capitein D. A. Haringman leggende was.
De befcherming van onze Zeevaart en Koophandel, benevens de beveiliging van onze Kusten thans den aandagt van den Vice-Admiraal voornaamlyk beezig houdende ; nam Dezelve de vryheid, om zyne gedagten aan Zyne Doorluchtige Hoogheid op den oden April eerbiedig voortedraagen , met opzicht tot de noodzaaklykheid, om een Esquader in de Noordzee te doen kruisfen en hetzelve in tweeën te verdeelen , om reedenen, dat de Scheepen eens beneeden Texel vervallen zynde, zomtyds eenen geruimen tyd noodig hebben , om weêr boven hetzelve te kunnen komen-: En hetzelve Esquader te doen beftaan uit Scheepen tot het doen van convooyen naar de Oost en West - Indiën, en Middelandfche Zee beftemd j gebruik maakende van
de



C i5i )
de Scheepen gedestineerd om te kruisfen van Texel tot het Cattegat voor de Convoyen naar de Oostzee, (ei)
By deeze Memorie voegde de Vice-Admiraal de Inftrudie voor den Capitein Grave van Byland, onder deszelfs order Hellende de Capiteinen van Halm, Meurer , van Kerchem, Haringman en Helleman , commandeerende 's Lands Scheepen de Princesfe Frederica Louifa , de Waakzaamheid, het Zeepaard, Wilhelmina en Minerva : gemelde Capiteinen gelastende met deeze Scheepen na den ioden April, te zeilen, te kruisfen van voor Texel tot aan en in de Hoofden, en den Capitein Meurer een order te geeven , ten eerften naar Zee te zeilen, (b) He n Capitein zyne kruispost en rendez-vous bepaalende; verders alle bovengemelde Capiteinen gelastende , zich onder de orders van den Capitein Grave van Byland te rangeeren
en
(a) Bylage La. H. H. H. (&) Bylage La. L I. I.
K4



C 152)
cn Z. W. G. daar van kennis te geeven: en van dit alles aan den Heere Raadpenfionaris, den Griffier Fa gel, als ook aan alle Collegien ter Admiraliteit verflag te doen. (c)
De Vyand inmiddels in het laatst van den Maand Maart geheel Braband verlaaten hebbende, wierd hieruit de noodzaaklykheid gebooren, om op eene veranderinge in de pofitie en der Vaartuigen op de Zeeuwfche Stroomen, en eene vermindering derzelver bedacht te zyn ; waarom dan ook de ViceAdmiraal met overleg van Heeren Gecommitteerde Raden van Zeeland, de Pest van het Zype had doen opbreeken, en ten dien einde eene order gegeeven aan den Capitein M. J. Haringman , commandcerende 's Lands Schoner de Flora , om de Vaartuigen op het Zype geposteerd , naar hunne destinatie ce doen zeilen. (J>)
De
(«) Bylage U. K. K. K. C*; Bylage L\ L. L. L«



C 153 )
De Capitein J. Schreuder Haringman, zyn verlangen te kennen gegeeven hebbende, om naar 'sHage te vertrekken , ten einde de verdere orders van Zyne Doorluchtige Hoogheid aftevragen en of Hoogstdezelve mogte goedvinden, dat Hy Capitein zich weder naar zyn commandement begaf, dan wel op eene andere wyze wierd gecmployeerd , wierd zulks door den Vice-Admiraal toegeftaan ; denzelven alvorens gelastende , (a) Copye van zyne Inftruétien en orders door Z. D. Hoogheid aan Hem gegeeven, ten opzichte van zyn commandement , ter hand te ftellen aan den Capitein Grave van Byland, aan wien de Vice-Admiraal het commandement opgedragen had : als meede alle zulke Informatien, welke den Lande van eenigen dienst zouden kunnen zyn ; teffens aan den Capitein Grave van Byland order geevende, zich ftiptelyk naar dezelve te gedragen ; in zoo verre de
omCs) Bylage L\ M. M. M.
K 5



C 154 )
omftandigheeden dezelfde waren, als ten tyde , wanneer Zyne Doorluchtige Hoogheid die orders gegeeven had. (a)
De narigten, over de gefleldheid van Duinkerken, aanduidende , dat aldaar geene Nationale Oorlogsmagt was , maar behalven zommige . kleine Brikken en Cotters aan particulieren toebehoorende, alleen eenige Tolkapers in gereedheid wierden gebracht, had de Vice - Admiraal den Capitein Grave van Byland toegeflaan , om zoo voor Hemzelven , als voor andere Scheepen, Fregatten etc. , die onder deszelfs orders gefield waren , zich des mooglyk te voorzien van Lootzen of Perfoonen op die kust bekend, (b)
De noodige orders tot de bovengemelde veranderingen en fchikkingen afgevaardigd hebbende, zeilde de Vice - Admiraal op den I2den April naar Bath; alwaar dezelve
dien
' Co) Bylage Li. N. N. N. O) Byiage La. O. O. O.



C i55 )
dien avond aankwam : Voor dit Fort waren geposteerd het Galjootfchip de Spion, gecommandeerd door de Lieutenant van der Swam', de prysgemaakte Brik de Ste. Lucie, gecommandeerd door den Lieutenant Lobry, en in de Haven het Prys- Jacht, waarop zich bevonden drie gevangenen , zynde zwaar gekwetst.
De Vice-Admiraal begaf zich aan boord van de Ste. Lucie, gemonteerd met drie vierentwintig ponders en vier draaibasfen, hebbende een gemetzeld Fournuis, tot het gloeyend maaken van Kogels gefchikt, bezigtigde vervolgens het Fort en de batteryen aldaar aangelegd.
De gekwetfte Matroozen aan boord van het Prys-Jacht, eene beetere oppasfing van nooden hebbende, wierd door den ViceAdmiraal order gegeeven aan den Lieutenant van der Swam , het Prys-Jacht met de gevangenen naar Rammekens te doen opzeilen en dezelve aan het Hospitaal overtcgeeven, en van zyne verrigtingen aan
den



( 156 )
den Chirurgyn Major aldaar, als ook aan den Equipagie Meester Pruis te Vlisfingen verllag te doen: denzelven onder cachet ter hand Hellende eenen Inventaris der goederen , die men op het Jacht gevonden had.
In het oog gehouden hebbend? om de noodige Posten te dekken , zoo wel als om die geenen , ter verminderinge van onkosten , wegteneemen , welke de omftandigheeden toelieten, was de Vice - Admiraal met de Heeren Gecommitteerde Raaden der Provintia Zeeland overeengekomen ; dat Vlisfingen , het Veeregat , Brouwershaven , Bath en Keeten, thans de bepaalde Posten waren, welke moesten blyven bezet
Getroffen door eene edelmoedige en Vaderlandslievende daad van zeekeren Jan Dankerts, welke zich te Bath bevindende toevallig aan den Vice - Admiraal bekend wierd gemaakt, kon Dezelve niet van zich verkrygen , om zyne belangelooze dienften, met ftilzwygen voorby te gaan , en denzei-



( 15? )
zeiven niet aantebeveelen aan de goede gedagten van den Heere van Lynden; Zyne Doorluchtige Hoogheid als eerfte Edele deezer Provintie reprefenteerende : Het zal mynen Leezeren niet onaangenaam zyn, vertrouw ik, de diensten door dien Man beweezen, met een woord aangeroerd te zien : Deeze Man te Lillo woonachtig, alwaar zyne Vrouwe zich bevond , was met zyn Vaartuig in het begin van den Oorlog te Bath gekomen en op order van den Capitein Haringman geprest : Zeer dikwyls blyken gegeeven hebbende van zynen lust en yver, om alles te onderneemen, wat maar eenigzins tot afbreuk van den Vyand dienen kon, had Hy "zich vrywillig en zonder eenige belooning of van beloften tot belooning, aangeboden; om by de Expeditie op de Schelde (door den Lieutenant W. O. Blois van Treslong , zynde MeedeOfficieren en Matroozen zoo manmoedig uitgevoerd :) als Loots, het vaarwater aldaar door en door kennende , te adfifteeren ; het
welk



C 158)
welk greetig aangenomen en Hy in deeze Expeditie van veel nut is geweest niet alléén 4 maar zelfs. tot den gelukkigen uitflag van dezelve veel heeft toegebragt: Hebbende voor deezen dienst aan zyn Vaderland beweezen in die omftandigheeden niets ontvangen noch gevraagd.
De verrigtingen in de Provintie van Zeeland , gemeenfchaplyk met de Heeren Gecommitteerde Raaden, zoo wel ten opzichte van de verminderinge, als de noodzaaklyke verplaatzinge der Vaartuigen geëindigd zynde, wierd van dit alles, op Zaturdag den i3den April, door den Vice-Admiraal kennis gegeeven aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, als meede aan den Heere Griffier Fagel, met verzoek om deeze fchikkingen ter Tafel van H. H. Moog. te willen brengen : tevens aan Z. H. E. G. betuigende dat het Hem Vice-Admiraal geen gering genoegen zoude geeven, zoo deeze zyne fchikkingen met Hoogstderzelzer goedkeuringe wierden bekroond; (V) Qa) Bylage La. P. P. P. waar-



C 159 )
waaraan ook door eene refolutie van H. H. Moog. den irden May 1793 genomen, voldaan is geworden, (a)
Achter de voorengemelde Misfive wierdt door den Vice - Admiraal gevoegd, eene naauwkeurige opgave van de Zee en Land magt, zoo als dezelve zich in den maand April in de Provintie van Zeeland bevonden heeft; beftaande in de lysten der gemonteerde Batteryen en Veldftukken; •— In eene Lyst van 's Lands Scheepen en^,Vaartuigen ; — Eene Notitie der Troepen — en eindlyk eene Lyst van die Scheepen, Vaartuigen , Canonneerbooten en Pinken , welke , op het Hollands - diep het centrum , den linker en rechter vleugel , toen dezelve het fterkfte bezet waren, hebben uitgemaakt, (b) (V) waarop de Vice-Admiraal den i3den April 's morgens vroeg van
Bath
Ca) Bylage La. Q. Q. Q. (6) Bylage La. R. R. R. (ièj Bylage La. S. S. S.



( ï6o )
Bath zeilde en 's avonds in den mond van de Kille terug kwam.
De Schout by Nacht MdviU, gaf aan den Vice-Admiraal berigt, dat het Zyne Doorluchtige Hoogheid behaagd had, den Capitein Gervais order te geeven } om met het. 's Lands Fregat de Venus, met den eerften goeden wind waayende naa den loden deezer te escorteeren en convooyeren naar de Rivier van London, alle de Scheepen , welke derwaards de wil hebbende op de Rhede zeilvaardig zouden leggen , en den Vice - Admiraal van deezen order kennis te geeven ; rapporteerende Zyn Hoog Edele Geftrenge, dat 'er anders, gedurende de afweezigheid van den ViceAdmiraal, niets van belang voorgevallen was.
De Raad ter Admiraliteit op de Maaze, op de Misfive den 5den laatsleeden gefchreeven door den Vice - Admiraal , waarin Haar Ed. Moog. voorgefteld wierd, aangezien de gunftige omftaridigheeden , waarin
de



C réi )
de Republicq zich thans bevond f eene ve^ niinderinge en verplaatzinge te maaken van de Vaartuigen op het Hollands - diep en in de Kille geplaatst, ter vcrmydinge van on-1 nutte onkosten, geene nadere orders aan denzelven hebbende doen toekoomen $ be^ floot de Vice - Admiraal , dat de fchikkingen in dezelve Misfive voorgefteld, door Haar Ed. Mogende waren goedgekeurd (a)i waarop de Vice - Admiraal dan ook op den 14 April befloot dezelve $por den Schout by Nacht Melvill s ter uitvoer te doen bren* gen , en
De drie Bomfcheepèn op te doen zenden naar Hellevoet, ten einde aldaar te worden gedefarmeerd.
De zes gehuurde Gaffelfcheepen * nevens de Brik de Postillon , te doen zenden naar de Zeegaaten van de Goeree en de Maazt refpe&ivelyk.
Tweeëntwintig Canonneerbooten in dri«
(ft*
(a) Bylage La. T. T. T.
L



C 162 )
divifien , met hunne Volgfcheepen optezenden naar Rotterdam , om te worden gedefarmeerd ; als meede het Hospitaal/chip.
Zes Canonneerbooten onder de Lieutenants U Jeune en Gosfeling, in den mond vari de Kille te laaten tot nader order , en by dezelve twee Volgfcheepen , één Magazyn cn één Hospitaal.
De Kielligter de Hoop met 's Lands Poon de Jager, tot voor de Willemftad op te laten komen , tot -«dat 'er door den Raad daaromtrent nadere orders ingekomen zullen zyn, als ook omtrent de Vlotten en Mater riaalen , welke tot affluiting der Kille hadden gediend.
Den Capitein Bols gelastende, om het Gaffelfchip numero 6, (c) onder den Lieutenant de Haen , op de fpoedigfte en kortst mooglyke wyze te laaten zeilen tot voor Hellevoetfluis , hetwelk aldaar de nadere orders van de Admiraliteit afwagten zou*
De
(«) Bylage U. U. U. V.



C 163.)
De Gaffelfcheepen, gevoerd door de Lietitenants Hoeting en Boonders, naar de Mazö te zeilen , zich posteerende beneden de Stad Brielle, omtrent het Steene Baaken , ten einde dat Zeegat tegen de Franfche ftroperyen en Kapers gedekt zoude zyn.
Het Gaffelfchip, onder den Lieutenant Coomans, zich naar Hellevoetfluis te begeeven , en zich te ftellen onder de orders van den Gapitein J. A. Blois van Treslong , om 'door denzelven aan het inkoomen van de Goeree geplaatst te zyn ; nadat alvorens door den Raad, omtrent het handelen met de Sluitboomen van het Vüfersgal, Prinfenpolder enz. order zoude zyn gefield.
Veertien Canonneerbooten optezenden naar Rotterdam 'in twee divifien , daags na malkander , by ieder divifie voegende twee Volgfcheepen , om den Raad de orders ter defarmeering ' aftevraagen : — En dat HyCapitein de bovengemelde orders behoorlyk hebbende doen uitvoeren , Zyn - Ed; Geftr.
L 2 van



C i64)
van het commando der Linker Vleugel Van *s Lands Flottille , ontflagen wierd. O)
Van dit alles wierd door den Vice-Admiraal aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, als ook aan den Raadpenfionaris , den Griffier Fagel, en de refpeclive Collegien ter Admiraliteit verflag gedaan.
Daar alles nu op eenen vasten voet gefchikt was, oordeelde de Vice - Admiraal zyne teeegenwoordigheid in de Kille thans van geene de minfte noodzaaklykheid te zyn; en de uitgeftrekte magt door Zyne Doorluchtige Hoogheid hem opgedragen niet meer te pasfe komende , nam de ViceAdmiraal den isden April de vryheid, Zyne Doorluchtige Hoogheid te verzoeken, dat het Hoogstdezelve behagen zou, hem van dit Opperbevel te willen ontdaan en in handen van Hoogstdezelve te mogen neederleggea ; vernoopende , dat hy , gedurende
(a) Bylage L». V V. V,



rende den tyd door hem waargenomen,
zich naar het genoegen van Zyne Doorl.
Hoogheid gedragen en gekweeten mogte hebben; vooral daar zyn eenigst doelwit geweest ware, de maatreegelen, door Hoogstdezelve tot redding van het Lieve Vaderland genomen, met alle mooglyke kracht te helpen bevorderen : Hebbende verders de eere zich te refereeren aan deszelfs Misfive op dienzelfden datum aan Zyne Doorl. Hoogheid geprefenteerd. (a) Waarop de Vice - Admiraal dienzelfden dag met het 's Lands Jacht naar Rotterdam en hetzelve aldaar laatende den volgenden dag naar 'sHage vertrok.
Dan in die vorige kommerlyke omfian-' digheden en tyden , alles aangewend zynde, wat tot redding en behoud van deezen Staat en tot eene krachtdadige afweering van den Vyand dienen kon , begreep Zyne Doorluchtige Hoogheid thans ook te recht,
dat:
(a) Bylage IA W. W. W.
Lj



C ' 66 )
dat : ,wilde men met vrucht en voordeel voor ons Vaderland gedurende den voortgang van deezen Oorlog handelen :, men dan ook boven alles zorge dragen moest, dat de Kusten van deeze Republicq in veiligheid wierden gefield , en vooral dat de Koophandel, de bron van 's Lands welvaart , onverhinderd zynen loop behouden kon ; op dat dus de verwagt wordende Scheepen van alomme, en voornaamlyk de ryk beladen Kielen van Oost en West veilig in onze Havens konden binnen zeilen.
Ter bereiking van dit heilzaam oogmerk behaagde het dus Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Vice - Admiraal dit commando op nieuw toeteblyven vertrouwen en denzelven in de toenmalige omftandigheeden van de Republicq aantebeveelen ; om met het getal der Scheepen , die toen reeds in ftaat waren , om gebruikt te kunnen worden of nog intusfchen gereed wierdeu gemaakt, alles aantewenden , wat maar eenigzins tot befcherming van den. Koophandel, en be-
vei-



C 167 )
veiliginge onzer Kusten zoude kunnen worden in het werk gefield. • Aan dit voorftel van Zyne Doorluchtige Hoogheid, wierd wederom door den ViceAdmiraal, met denzelfden lust en yver, die hrm altyd bezielt om zyn Vaderland van dienst te zyn , -zoo veel mooglyk , ter beveiliging der Kusten en het reguleeren der convooyen , gelyk mynen Leezeren uit het volgende blyken zal, voldaan.
De Capitein Ditmers, commandeerende den Hoeker de Zeehond, was op den 22itcn April met de Cotters de Brak , de Panther en de Brik de Courier , gecommandeerd by de Gapiteins Grcotenray, van Hoey en den Lieutenant Desfi/u , ter af haalinge van de Oostvaarders naar zee gezeild; als ook ^de Lieutenant van Kervel , die door Zyne Doorluchtige Hoogheid in plaatze van den Capitein Gervais gelast was, met eenige Koopvaardyfcheepen naar de Rivier van London te zeilen, den 22ften in Zee was L 4 ge-



( i«8 )
geraakt; welke den Vice-Admiraal berichtte dat Hy den <24ften aldaar aangekomen was.
Drie West - Indifche Scheepen intusfchen te Plymouth gearriveerd zynde, gaf den Vice-Admiraal op order van Zyne Doorl. Hoogheid terftond last, aan den Capitein D. A. Haringman , commanderende 's Lands Fregat Wilhelmina , leggende voor Vlisfingen, om derwaards te zeilen, om dezelve aftehaalen: hem Capitein zyne Inftructie toezendende , met byvoeginge van een order, om de Cotter de Zeemeeuw, gecommandeerd door den Lieutenant Gunofeau onder 'zyne orders meê te neemen. (a)
Daar het behouden binnenkomen der ryk geladen Bodems uit de Oost-Indien in de Havens van onze Republicq, en waarvan men- tyding bekomen had , dat 'er twaalf, onder geleide van den Capitein Faillant en Verheul den sfften February van Ste. Helena
zou-
f O Bylage L*. X. X. X-



C 169)
zouden vertrekken, voor ons van een important voordeel was, wierden tot bereikinge van dit heilzaam oogmerk, op order van Zyne Doorluchtige Hoogheid, door den Vice - Admiraal gemeenfchaplyk met Heeren Bewindhebberen hiertoe de beste middelen beraamd; en in de veronderftelling, dat de Retourfcheepen door de reeds op hun uitgezondene Advis-Jachten of Vaartuigen gewaarfchuwd zouden zyn , had de Vice - Admiraal de orders aan den Capitein Grave van Byland, die op den 2aften April met zyn Esquader naar Zee gezeild, en door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot het uitvoeren van deeze Expeditie was beftemd, zoodanig ingericht; dat deeze Capitein zyne Kruispost om de Noord moest neemen, aan den Westkant van Hitland, in 't gezicht van hetzelve , naamlyk zoo wel benoorden als bezuiden Hitland tot aan Faierhil. (a)
Op
C#) Bylage La. Y. Y. Y.
L 5



< m)
■ Op dat deeze Expeditie met den meesten jEpoed en geheimhoudinge zoude werden uit,gevoerd, had de Vice - Admiraal aan den Heere Bewindhebber dlewyn voorgelleld , om twee vertrouwde Zeelieden, by de Compagnie bekend, elk op een Vaartuig of Lootsfchuit te plaatzen, en dezelve met orders aan den Capitein Gr me van Byland, tusfchen Texel en de Hoofden kruisfende, te voorzien, proponeercndedeeze beide Vaartuigen aan den Grave van Byland afgezonden zoodanig te doen zeilen ; dat 'er altyd één in het gezicht van het Land bleef en het tweede in het gezigt van het eerfte Zeewaards hield, ten einde dusdoende meer grond te kunnen beflaan; (ai) met byvoeging van eenige feinen van verkenninge.; welke de Vice - Admiraal -voor de O. I. C. Scheepen had vervaardigd, ten einde tusfchen dezelve en de Oorlogfcheepen deeze feinen konden worden gedaan, als ook
die-
(«) Bylage Ia Z. Z. Z.



. (m>
dienen tusfchen de Scheepen van de Compagnie, (aj
Hun Edele Achtbare in de fchikkingen van den Vice-Admiraal volkomen genoegen neemende, ontving Dezelve, noch dienzelfden dag van den Heere Aleviyn bericht: Dat de twee vertrouwde Perfoonen noch dien avond by tyds naar de Helder vertrokken waren, en by eene Misfive ter geleide van die Papieren, den Commandeur van de Compagnie Beem, gelast was, twee Lootsvaartuigen ten eerften intchuuren, dezelve ten eerften te depecheeren , en de twee Perfoonen , aan welke eene Inftruétie conform met de intentie van den Vice-Admiraal was gegeeven, op de twee Vaartuigen te verdeelen ; als ook dat 'er noch daarenboven aan den Heere Envoyê van Nagel, gefchreeven was. (b)
Op den 2den May had de Vice-Admiraal
de
Co) Bylage Ia A. A. A. A. C£) Bylnge U. B. B. B. B.



C )
de eere van deeze zyne verrichtingen aan Zyne Doorl. Hoogheid verflag te doen , tevens met eerbied de vryheid neemende Hoogstdezelve voor te ftellen , of het niet goed zoude zyn, dezelve aan het Engelsch Ministerie te communiceejen , met verzoek, dat zy , tot behoud van haare en onze O. ï. Retourfcheepen , hunne Scheepen van Oorlog, zoo op de gronden als by de Sorlfags lieten kruisfen ; vermits het mooglyk konde zyn , dat de Retourbodems , de voornoemde Advis-Jachten waren misgelopen en dus hunne cours volgens gewoonte naar het Canaal haiden gefield.
De Zee-Militaire fchikken , zoo als ook die van den Koophandel door het convooy voor de Oost - Indifcheepen eenigzins veranderd zynde, had zulks ook eenigen invloed op de fchikkingen, door Zyne Doorluchtige Hoogheid' ten opzichte van het convooy naar de Oostzee, na den i5den May bepaald , onder de orders van den Capitein van Woenjel, gemaakt , en waarvan de
En-



C 173 )
Envóyê van der Goes te Coppenlïagen, döor den Vice - Admiraal was geïnformeerd : Welke dan ook zyne gedachten hieromtrent op den 5den May eerbiedig aan Hoogstdezelve te kennen gaf.
Hierop wierd aan den Vice - Admiraal door den Capitein Gervais gerapporteerd; dat het Engelsch Konings - Schip the Castor, gecommandeerd door den Capitein Thomas Fourbridge, welke een Engelsch Transport tot voor Oftende had geconvoyeerd, dien dag op de Rhede was gearriveerd ; hebbende gemelde Capitein aan de Hollandfche Koopvaarders kennis gegeeven , dat zy onder convooy van dat Schip, de gelegenheid zulks toelatende , den volgenden dag konden vertrekken.
Zyne Doorluchtige Hoogheid de fchikkingen omtrent het convooy naar de Oostzee door den Vice-Admiraal genomen, goedgekeurd hebbende , wierd door denzelven op den 7den May eene ten dien einde vervaardigde Inftructie gezonden aan den Capitein



c m)
tein van Woenfel, commafideeren.de 's Lands Schip van Oorlog den Admiraal de Ruiter, behelzende om met deszelfs ondfcrhebbend Schip met en beneevens den Capitein van Halm (a) commandeerende 's Lands Fregat de Princesfe Frederica Louifa Wilhelmina leg. gende te Hellevoet, na den i5den May met de eerfte geleegenheid uit Texel naar Elfeneur met convooy te zeilen , (2) met byvoeginge van een order, om aan den Capitein van Halm alle bepaalingen vart winden om uittêloopen, zoo wel als de rendez-vous naar Texel of het Vlie te doen toekomen, (c)
De Tak van Koophandel op Archanget van zeer groote aangelegenheid zynde, daar dezelve veele producten en noodwendigheeden voor onze Marine opleevert; en voor welke men zorge draagen moest, dat
deCO Bylage La. C. C. C. C. CO Bylage La. D. D. D. D. CO Bylage La. E. E. E. E.



c mi
dezelve niet ifr de handen van de Hamburgers of andere vreemden te vervallen kwam; (als zynd? de Taxatie der waarde van de in het verloopene Jaar 1792 van Archangel naar deeze Republicq afgefcheepte goederen bereekend op ƒ1885500 — (O) was het niet meer dan billyk, dat eindlyk aan de herhaalde verzoeken van zommige Kooplieden, ten einde' derwaards convooy gegeeven wierd, het oor wierde ge leend : Waarom de Vice-Admiraal de vry* heid nam aan Zyne Doorluchtige Hoogheid voortedragen , of het Hoogstdezelve behaagen mochte, 's Lands Fregat de Wilhelmina en één ander klein Vaartuig tot deeze reyze te employeeren, en deszelfs vertrek op den iften Juny te bepalen, ([>)
De Vice-Admiraal geene andere orders van Zyne Doorluchtige Hoogheid ontvangende, had dezelve de eere, om hiervan4
den
C«) Bylage Ls. F. F. F. F. (i) Bylage E*. G. G. G. G:



den- Raad ter Admiraliteit verflag te doen> op dat men by tyds den Koophandeldryvenden waarfchuwen kon, en tevens hierdoor niet verhinderd zouden worden, de orders gegeeven aan den Dé J, Haringman, om naamlyk aan drie West Indifehe Scheepen in Plymouth leggende convooy te verkenen ; hebbende ten dien einde den oden May aan den Capitein M. J. Haringman , commandeerende 's Lands Schip Walcheren , leggende voor Vlisfingen, gelast; dat zoo de Capitein Helleman, commandeerende 's Lands Fregat de Minerya binnengevallen mogte zyn en de Capitein Haringman met deszelfs Fregat de Wilhelmina niet gezeild was, de volgende orders ter hand te ftellen aan die Heeren Capiteins: Doch dat indien de Capitein Haringman reeds gezeild was , dan de orders voor denzelven te verbranden ; zullende zich alsdan de Capitein. Helleman, als zynde zyne order niet uittevoeren , tot nader order te Vlisfingen houden : Den Capitein M. J. Haringman te
ge-



(m 3
feelyk gelastende, de kleine Vaartuigen gedestineerd , om onder den Grave van Byland te dienen, niet zonder orders van den Vice-Admiraal ontvangen te hebben., onder zeil te doen gaan. (d)
Hoe zeer het te wenfchen ware, in de omftandigheeden , waarin zieh de Republicq bevond, dat een genoegzaam aantal Oorlogfcheepen en gewapende Vaartuigen tot dekking van onzen Koophandel buiten 's Lands en de bezittingen in dé Oost en West-Indien gebruikt en dus aan het billyk verzoek der Handeldryvende Ingezeetenen op de West-Indien, zich by requeste ten dien einde aan H. H. Mogende geaddresfeerd hebbende , kon worden voldaan 5 zoo begreepen evenwel Haar Hoog Moog. te rechte by Hoogstderzelver refolutie van den oden April : dat het verkenen van Gonvooyen altyd aan de nodige defenfu van de Kusten behoort gefubordineerd te
zyn;
(O Bylage L,. H. H. H. H.
M



zyn ; en in aanmerking neemende, dat aarf alles niet te gelyk kon worden voldaan , te meer daar Hoogstdezelve door de reeds verleende convooyen genoeg beweezen , dat het belang van den Koophandel niet uit het oog verïooren wierd ; maar dat het fpoedig of laater verkenen van dezelve een natuurlyk gevolg van den meerderen of minderen toeloop der Wervingen moeste zyn. (>/)
Haar Hoog Mogende begreepen dus ombovengemelde reedenen , op dien tyd geene volmaakte toezegginge aan de fuppliantén te kunnen geeven: De Vice-Admiraal, dit niettegenftaande de mooglykheid ziende, om met de in dienst gebrachte en in allen haast bemande Fregatten zulks uit te kunnen voeren , wierd door Denzelven op den 11 Maart eene Memorie aan Zyne Doorluchtige Hoogheid geprefenteerd, met opzichte tot het verkenen van convooyen , zoo naar
de
Ca) Bylage La I. I. I. L



c m i
de' West-factiën , als naar Archangel laaten-de tevens zyne gedachten gaan over de Scheepen , welke hiertoe zouden kunnen Worden geëmployeerd, Hoogstdezelve verzoekende Hem met Hoogstdeszelfs nadere orders hiertoe betrek!yk, te willen veree7 ren , ten einde de Commercie hiervan ook by tyds zoude kunnen Worden onderricht. (a~) Op den iaden May ontvong de ViceAdmiraal eene Misfive van den Heere Envoyê van Nagel, gedagteekend London den 7den May, kennis geevende dat 's Lands Fregat Min'erva, gecommandeerd by den Capitein Helleman , Van deszelfs reyze naaf de Vlaarhfche Eilanden ter convoyeerlng van eenige Scheepen te Portsmouth gearriveerd zynde , de drie Surinaamfche Retourfcheeperi en twee andere Hoekers onder zyn convooy naar deeze Republicq meede genomen had: —- Als ook, dat 'sLands Fregat- de Venus gecommandeerd door den
Lieu-
C4) Bylage La. til K. K. K.
M a



( i3o)
Lieutenant van Kervel, tot den ioderi def loopende Maand zoude moeten blyven leggen , voor dat de Scheepen ruim 20 ten getale, welke dat Fregat onder zyn convooy meedeneemen zou , in gereedheid konden zyn.
Inmiddels ontving de Vice-Admiraal eene Misfive van den Capitein Grave van Byland, gefehreeven den 7denMay,aan boord van 'sLands Schip van Ooi log Gelderland, kruisfende in de Noordzee , aceufeerende de receptie van de orders den 3 May gegeeven ; tevens by deezen kennis geevende, dat Hy 's Lands Fregat Het Zeepaard, Capitein van Kerchem order gegeeven had naar de bepaalde kruispost te zeilen.
Alhoewel het kruisfen van den Capitein Grave van Byland tot op de hoogte van Hitland, wel eenige zeekerheid aan den Haringvangst, die van 't begin van Juny tot aan het midden van September duurt, geeven kon, kwam het echter den ViceAdmiraal noodzaaklyk voor , dat deeze Vis-
fche-



( i8i )
fcherye van eene permanente protectie wierd voorzien.
Waarom de Vice-Admiraal de vryheid nam, aan Zyne Doorluchtige Hoogheid in overweeginge te geeven, om het Fregat de Allarm , met eenige kleine Vaartuigen hiertoe te gebruiken , of zoodanige andere fchikkingen^ te neemen, als Hoogstdezelve oordeelen^zoude te behooren.
Op den i4den May wierdt den ViceAdmiraal door den Capitein D. A. Haringman by deszelfs Misfive van den Sften dato rapport gedaan ; dat 's Lands Fregat Minerva, Capitein Helleman, en de Cotter de Meermin, Lieutenant Schalk , den 6den en 7den May ter Rhede van Vlisfingen waren gearriveerd en het Convooy van twee Oost-Indifche Scheepen en drie Koopvaarders tot op de hoogte van 36 tot 35 Graden Noorderbreedte hadden gebracht. ■—■ Dat deeze Scheepen den i8den April door harde winden van elkander waren geraakt, en de Minerva op de hoogte van Caap M 3 R-



( i8» )
Finisterre zynde, een Fregat van ao ftukken voerende eene Nationale Vlag of. Wimpel ontmoet had, met hetwelke hem genaderd Zynde , Hy 's morgens om zes uuren een engagement had gehad, hetwelk een half uur duurde, doch waren door de hooge dyning weder van elkaar geraakt. — Dat het Fregat de Minerva eenige fchade aan het tuig bekoomen , maar evenwel geene gekwetften of dooden had \ hebbende dit Fregat, by retour in de Haven van P$, momh binnengelopen zynde , drie onzer Sn'rinaamsvaarders en twee Hoekers onder convooy vandaar meedegenomen. : De Capitein Ditmers intusfehen met de Cotter , de Brak, en de Brik , de Courier te Elfeneur aangekomen zynde rapporteerde 'aan den Vice-Admiraal , by eene Miifive van daar gefchreeven den 4den May, dat de Cotter de Panther op den 2often April iaatstleedcn van hem was afgeraakt, en dat 'Hy zeedert dien tyd niets van dezelve • vernomen had.
De



C 183 )
De tydingen van het kruisfen van vyandelyke Caapers op de kusten van Noorwee. gen zwervende , in welker havens van tyd tot tyd eenige onzer Scheepen wierden opgebracht , telkens menigvuldiger inkomende , gaf de Vice-Admiraal order aan den Capitein van Halm, welke onder de orders van den Capitein van Woenfel het Convooy naar de Oostzee begeleiden zou, om, wanneer de Capitein van Woenfel het Schagerack infteevende met het Convooy, hy als dan tusfchen Bovenbergen en Ter Neus op de vyandlyke Scheepen zoude blyven kruisfen, tot dat gemelde Capitein uit de Zond naar de Havens van den Staat te rug kwam, en zich als dan weder by hem vervoegen zou. — Ook had de Vice-Admiraal, aan den Capitein van Woenfel gelast, aangezien den korten tyd, die bepaald was, om buiten gaats te blyven, zich van eenen Texelfchen Loóts te voorzien, (a) • De fchikkingen, welke thans ten opzichte
van
CO Bylage La. L. L. L. L.
M 4



< i84)
van het aanftaande Comvooy naar Archangel en de Oostzee genomen waren, den Vi. ce-Admiraal eeniger maate genoodzaakt hehbende af te moeten gaan , van die geene, welke hy ter verfterking van den Kruis^ post van den Capitein Grave van Byland bepaald , en om welke de gemelde Capitein reeds zo dikwyls aangehouden had: had de Vice -Admiraal zyne orders ter convoyeering tot menagcmcnt der vaartuigen, voor dezel•ve zodanig ingericht, dat zy met den mee-ften fpoed ter presteering van andere dien.-.ften weder te rug konden zyn: De ViceAdmiraal gaf dierhalven op den i6den JNlay eene order aan den Lieutenant Gunofeau, commandeerende de Cotter de Zeemeeuw, om ten eerften naar Zee te zeilen en den ge.flotenen brief aan den Capitein D. J. Haringman, door den Grave van Byland overgezonden, over te neemen; doch denzelven niet te openen voor dat in Zee gekomen en het Land uit het gezicht zoude zyn. De Capitein Ditmers midlerwyl op den



C 185)
ï5ien May met de Cotter de Brak en de Brik de Couricr te Hellevoet gearriveerd zynde rapporteerde aan den Vice-Admiraal, dat hy van de Cotter de Panther zedert zyn laatfte rapport in dato den 4den Juny niets vernomen, en zyn geheel Convooy uit twee Koopvaardy Scheepen had beftaan, dat 'er nog geen Hollanders in de Oostzee waren en de Pruisfifche en andere Scheepen zonder Convooy voeren.
De orders, door den Vice-Admiraal aan de Capiteinen D. A. Haringman en Helleman in dato den oden May gegeeven , thans vervallende , door het binnen komen van den laatstgemelden Capitein en deszelfs rapport, dat 'er geen Hollandfche Scheepen in Portfmouth waren leggende, ontving dezelve op den ig,en May eene mitlive van den Capitein D. A, Haringman gefchrceven voor Vlisfingen aan Boord van 's Lands Fregat Wilhelmina in da^o den i6d™ May, kennis geevende dat zyn Fregat tot aan Ultimo December van al het nodige M 5 voor-



C i8<5 )
voorzien en gereed was, om ten eerften naar Texel onder zeil te gaan.
De Capitein M.J. Haringman, (welke by deszelfs misfive in dato den i6den May gefchreeven aan Boord van 'sLands Schip Walcheren leggende voor Vlisfingen, den ViceAdmiraal volgens order eene lyst toegezonden had van de Scheepen en Vaartuigen, hunne fterkte in manfchappen en Caliher, die zich voor Vlisfingen bevonden: (a) ) wierd by eene misfive in dato den iQfen May gelast, om indien de Capitein D. A. Haringman commandeerende 's Lands Fregat de Wilhelmina reeds naar Texel mogte zyn gezeild, als dan met de eerfte goede geleegenheid, een ■der kleine Vaartuigen , het best daartoe gef'chikt zynde, derwaards te zenden, doch zo die Capitein noch niet gezeild mogte zyn, Hy dan één Van dezelve met zich moeste neemen.
Op den 2irte"-May ontving de Vice-Admi •
(«) Bylage fc\ M. M. % M.



C
sanraal eene Misfive van den Heere Envoyé van der Goes te Coppenhagen , bedankende voor de kennisgeeving, dat er weder een convooy naar Elfeneur vertrekken zou; tevens verzoekende, dat één der fcheepen naar Noorweegen zoude worden gedetacheerd 3 op de hoogte van Christiaanzand by Flakkeroe , vermits aldaar eenige Hollandfche Scheepen lagen, voor welke het bezwaarlijk zoude zijn naar Elfeneur optekoomen: informeerende noch , dat de vreeze voor Franfche Kaapers fterk verminderd was: Ingevolge van deeze berichten gaf de Vice Admiraal terftond order aan den Capitein Woenfel om den Capitein van Halm naar Noorwegen te detacheeren op de hoogte van Christiaanzand bij Flakeroe, alwaar die Capitein acht dagen moest blijven leggen. (#)
Op den aaften kreeg de Vice-Admiraal bericht van den Lieutenant van Kervel, by
eene
(£) Bylage L>. N. N. N. Ns



( 158 )
eene misfive, gefchreeven aan Boord van 's Lands Fregat de Vernis, uitzeilende van Londons rivier den isden May , behelzende , dat hy dien dag met een Convooy , fterk vierentwintig zeilen , naar de Havenen van deeze Landen gefteevend was.
De Capiteinen D. A. Haringman en Helleman waren intusfehen op den aoften May naar Zee gezeild; de eerfte naar Texel, en de tweede , vier Koopvaarders onder zyn convooy hebbende , naar Portsmouth, informeerende tevens de Capitein A. J. Haringman , welke toen het commando voor Vlisfingen voerde , den Vice - Admiraal, dat Hij de ingeflotene order voor den Capitein Helleman , in dato den 19-den , eerst op den 22ftcn ontvangen, en vermits 'er geen West Indifche Scheepsn in Zeeland waren gearriveerd, die Capitein volgens order in dato den oden May, naar Zee was gezeild.
Midlerwyl was 'er den aiften May tyding ingekomen van den Lieutenant van
Hjey,



Hoey, commandeerende de Cotter de Pan* ther, welke, zo als wy boven zagen 9 op den 2often April van de Scheepen ,onder de orders van den Capitein Ditmers, afgeraakt was , by eene Misfive gefchreeven aan Boord van de gemelde Cotter den i8 May voor Elfeneur geankerd; waar by die Lieutenant kennis gaf van het geen hem, zeedert dat hy van de Scheepen van den Capitein Ditmers afgeraakt was, ontmoet was, tevens meldende, dat Hy van voorneemens ware "s anderen daags naar de Havenen der Republicq onder zeil te gaan. O)
Den 24ften wierd den Vice-Admiraal door den Capitein van .JVoenfel geïnformeerd , dat Hij den 22ften met het convooi, fterk 128 Scheepen, in Zee was geraakt, accuferende tevens de receptie van de order door den Vice-Admiraal aan H;m Capitein, voor den Capitein van
Halm,
(«) Bylsge Li. O. O. O. O.



( 193)
Halm 9 den aiften laatstleden gegeedVen.
Daar nu de Vaart op Engeland, als ook op Hamburg en Lubek, eene Conti* nueele asfiduïteit noodig had, nam de Vice-Admiraal de vryheid om aan Z. D. Hoogheid voortedragen, of het Hoogstdezelve behagen mogte, den commandeerenden Officier in Texel te gelasten , om die Protectie te verleenen , zoodraa er een genoegzaam aantal Schepen naar één dier plaatzen wil hebbende, zich in Texel mogt bevinden , en tot die convooyen emplooijeeren het Fregat de Venus en de Brik de Mercuur , voorts deeze Vaartuigen uit het Wagtfchip te doen equipeeren, opdat die Convooyen gemaklyk en zonder onkosten voor den Staat zouden kunnen gefchieden: Zyne Doorl. Hoogheid deeze fchikkingen goedgekeurd hebbende , liet de Vice Ad', miraal op den 4den Juny eene Inftruétie toekomen aan den Capitein Gervais, waarby dezelve uit naam van Zyne Doorl.
Hoog-



( 19* )
Hoogheid geauthorifeérd wierd, orders te" depecheeren voor de Officieren commandeerende 's Lands Fregat de Venus, Lieutenant van Kervel, en de Cotter de Mercuur , Lieutenant Ortt , ten einde deeze Vaartuigen ter convoyeering te employeeren , zo naar de Rivier van London, Elve , en andere daar by leggende plaatzen , zodraa daar toe een genoegzaam aantal Koopvaarders aanvveezig zoude zyn. Ca} Terzelver tyd gaf de Vice-Admiraal kennis aan Zyne Doorl. Hoogh., dat ingevolge Hoogstdeszelfs order de fchikkingen ter afzending van ververfchingen voor het Esquader van den Capitein Graave van By» land, waar na dezelve zoo fterk verlangende was, waren gereguleerd, en aan dien Capitein eene order had gezonden; om zoodraa de. Capitein Vaillant met het O. I. Convooy binnen zynen bepaalden Kruispost zou gekomen zyn , of wel ge-
re-
O) Bylage Lx. P. P. P. P.



( W )
rencontreerd hebben, met hetzelve naar de Havenen van deeze landen te zeilen. Dat het aan Hem Capitein Zoude vryftaan, indien hy om militaire redenen mochte oordeelen één der Fregatten op den Kruispost te laaten, zulks te kunnen doen * en aan dat Fregat de orders te geeven , die Hij Capitein naar de omftandigheeden , nodig zoude oordeelen te bepaalen , als mee'de wanneer het Fregat in Texel zoude moeten binnen vallen, (a)
De Vice-Admiraal had den Lieutenant Westerhok , commandeerende de Schooner de Flora 4 welke met de overbrenging van de ververfchingen voor het Esquader van den Capitein Grave van Byland was gechargeerd, gelast, om zoodraa Hy de bovengemelde ververfchingen van Amfterdam aan boord zoude hebben ontvangen, ten eerften naar het Esquader van den Capitein
(a) Bylage La. Q. Q. Q. Q.



( m)
tem Grave van Byland te zeilen en zich onder deszelfs orders te ftellen. (d) I
Inmiddels was de Capitein van Halm, commandeerende 's Lands Fregat de Princeff* fe Fredrica Louifa Wilhelmina , met 2p Koopvaarders uit Hellevoet op den iften Juny naar Zee gezeild, ten einde zich by den Capitein van Woenfel te voegen ; waarvan Zyn Ed. Geftr. den Vice - Admiraal kennis gaf per Misfive, gefchreeven den I Juny t aan Boord van het gemelde Fregat in de Noordzee.
De eonvoyen nu j ten eerften naar Archangel, ten tweeden ter befeherminge van de groote Fisfcherye, en ten derden naar de West-Indien na den ioden , i5den en sollen Juny bepaald zynde, nam de Vice-Admhaal de vryheid Zyne Doorl. Hoog-* heid te verzoeken, ten dien einde dris Commandanten derzelver met Hoogstdeszelfs orders te willen doen munieeren.
Hef
(&) Bylage La. R. R. R, R, N



( 194)
Het Convooy onder de orders van derf Lieutenant van Kervel, door aanhoudende Oostlyke tegenwinden opgehouden geWéest zynde, kwam eindlyk op den 6den Juny ter Rheede van Texel aan, daar hetzelve reeds van den 8ften May af zeilvaardig ware geweest, wordende op den i oden door gemelden Lieutenant een gedetailleerd rapport van zyne Commisfie aan den ViceAdmiraal ter hand gefteld. (riy
Intusfchen kreeg de Vice-Admiraal kennis van den Capitein Grave van Byland, by eene Misfive gefchreeven den 26ften May, aan Boord van 's Lands Schip van Oorlog Gelderland, leggende in de Btiishayen op Hitland , de orders van den Vice Admiraal van den oden May wel te hebben ontvangen, en dat 's Lands Fregat de Waakzaamheid, gecommandeerd by den Capitein Meurer, zyne reize naar den Kruispost vervorderd had, en den löden, zonder de
min-
(«) Bylage La. S. S. S. S.



095)
minfte ontmoeting te hebben gehad } op denzelven aangekomen was.
Dat HY genoodzaakt was geweest , de Waakzaamheid terftond naar deeze zyne legplaats te Zenden om water te haaien, en dat hy op dat oogenblik meede aldaar tert zalfden einde was gearriveerd,
Dat het Zeepaard, gecommandeerd doctf den Capitein van Kerchem , nog niet opgekomen zynde , Hy Capitein moeste opmaa-> ken , dat de Lootsfchuit * welke de order Van den Vice - Admiraal overgebracht , ert aan welken Hy die voor den Capitein van Kerchem gegeeven had, zulks niet ter uitvoer had gebracht ; waaruit te zien was, dat het Esquader van Hem Capitein maar Uit één Schip en één Fregat beftond , het Welk maar tot i Augustus gevictalieerd, wel fpoedig door Hem Capitein zou moeten worden opgezonden. . De Vice-Admiraal nam de vrygeid om deeze conflderatien aan Zyne Doorluchtige by eene Misfive, in dato den 6den Juny« N a voot--



voorteftellen; Hoogstdezelve verzoekende ^ in aanmerkinge van de verwagt wordende ryke Bodems, ter verfterkinge van bovengemeld Esquader, eenig fecours aan den Capitein Grave van Byland te willen doen toekomen.
Intusfchen ontving de Vice-Admiraal eene Misfive van den Capitein van Kerchem, gefchreeveh aan Boord van 's Lands Fregat het Zeepaard, leggende te Peteihead, op de kust van Schotland, in dato den 24ften May: waarby kennis gegeeven wierd, dat hy , ingevolge eene order van den Capitein Grave van Byland, den loden May ontvangen, terftond om de Noord gelievend was, en tot dien tyd toe gezukkeld had met ftiltens of met harde koeltens van het N. N. O. tot het N. N. W. waardoor Hij Capitein den 23ften May digt onder Peterhfad was gezeild , en terwyl de Zee uit den Noorden en de lugt weder als naar gewoonte, harde Noordewind voorfpelde, Hy Capitein gerefolveerd had
om



C 197)
cm 'in Peter nead binnen te loopen, na zich alvorens geïnformeerd te hebben, of aldaar versch water te bekomen was; dat Hy aldaar ongeveer 8 uur 's avonds geankerd was, terwyl Hy , zodraa mooglyk , weder van daar vertrekken en zich naar de geordonneerde Kruispost begeeven zou.
De Capitein Gervais, ingevolge van de orders van den Vice - Admiraal, in dato den 4den Juny, eene Inftructie voor de Lieutenants van Kervel en Om vervaardigd hebbende , ten einde een daaglyks convooy te reguleeren, zoo wel naar de rivier van London als de Elve en andere daar by leggende plaatzen , ontving de Vice-Admiraal op den 10 Juny eene Misfive van dien Capitein, ter geleide van eene zodanige generale Inftniéïie (a) : Rapporteerende tevens dat de Lieutenant fVesterbAt den 8ften te vooren de goederen voor het Esquader van den Capitein Grave van Byland
(a) Bylage U T. T. T. T.
N3



C 198 )
tand ontvangen hebbende , daags daar aan naar zee was gezeild, en dat hy de Inftruftie voor den Capitein D. A, Haringman , op den 2t5ften May ter Rhede van Texel zynde gearriveerd, en welke Hem door Zyne Doorl. Hoogheid was toegezonden , aan dien Capitein had ter hand gefield : maar dat 'er zich tot noch toe geen Schippers om convooy naar Archangel hadden opgedaan.
De Capitein Helleman midlerwyl van zyne reize naar Portsmouth, op den 3often May , ter Rheede van Vlisfingen met zeven Koopvaarders gearriveerd zynde , (0) wierd uit overweeginge van den zwakken toeftand van het Esquader van den Capitein Grave van Byland, door den Vice-Admiraal gelast; zodra zyn Fregat daar toe in gereedheid zoude zyn, zich onder de orders van den gemelden Capitein, naar deszelfs Kruispost by Hitland te begeeven (by.
De
O) Bylage IA U. U. U. U. i ib) Bylage La. V. V. ¥. V.



( 199 )
De Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in Zeeland verzocht zynde, om aan de Scheepen, vaarende op Ostende en Sluis, zoo veel doenlyk, de nodige protectie te verkenen; als ook aan de Scheepen , die om eenig convooy naar Engeland mogten verzoeken, hadden H. E. M. den Capitein M. J. Haringman aangefchreeven ora aan derzelver verlangens te voldoen.
Gemelde Capitein gaf hiervan aan den Vice-Admiraal in eene Misfive den isden Juny gefchreeven, bericht, als ook dat hy , onder deszelfs goedkeuringe, tot die expeditie één der Zeeuwfche Cotters wenschte te gebruiken ; ten dien einde de Vice-Admiraal verzoekende , orders te willen geeven , dat er één van dezelve naar de Rhede van Vlisfingen opgezonden wierd; als ook dat de Meermin in het laatst van die week in ftaat zullende zyn naar Zee te gaan, zeer gefchikt zoude zyn, tot het convoyeeren van een Hollandsen Smak-
N 4 /*



C fioo )
je en een Engeifche Brigantyn tot op de Rhede van Duim, hebbende de Schippers van bovengemelde Vaartuigen hun verlangen hier van aan den dag gelegd en te kennen gegeeven. — Deeze fchikkingen door den Capitein M. J. Haringman hier omtrent genomen, wierden door den Vice-Admiraal, in eene Misfive van den I5den Juny, volkomen goedgekeurd.
Op den i8den Juny ontving de ViceAdmiraal van den Capitein Grave van Byland eene Misfive , gefchreeven aan Boord van 'sLands Schip van Oorlog Gelderland, leggende in de Buishaven op Hitland, behelzende : dat door de onafgebrookene aanhoudende Zuidewinden het Hem Capitein niet mooglyk was geweest naar Zee te zeilen , noch ook niet van wegens de dikke mist van eenige ftille oogenblikken gebruik te maaken , om uittewerken : dat Hy Capitein profiteerde van zyn Lootsvaartuig, om den Vice-Admiraal rapport te doen , dat het Zeepaard en de Zeemeeuw daags te
VOO-



( SOI )
vooren aldaar waren gearriveerd, na alvoo rens eenige dagen op den Kruispost te zyn geweest.
Opgekooniene omfiandigheeden deeden midr lerwyl het noodzaaklyk uitftel, van het Zoo belangryk convooy naar de West-Indien te gemoete zien.
De Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit te Amfterdam , gaven den Vice-Admt raai , by derzei ver Misfive in dato den i8den Juny, kennis-, dat Hun Ed. Mogende , wegens de defecten aan de Gronte en Fokkcmasten van 's Lands Fregat de Medea, en de daar uit voortfpruitende verwisfelingen derzelve aan Zyne Doorl. Hoogheid voorgedragen hadden ; om den Zeildag van het Convooy naar de West-Indien , door Hoogstdezelve op den aoften bepaald, tot den 3often uitteftellen.
Alle de zorgen evenwel, welke men omtrent de ryk geladene retourfcheepen, had gevoed , verdvveenen eensklaps op het pntvangen van de zoo aangenaame als b?N 5 lang-



( &Q2. )
langryke tyding, dat 'er ia O. I. Comp. Scheepen en twee Scheepen van Oorlog tusfchen Egmond en Petten ten anker waren gekomen, doch dat dezelve van geene Lootzen waren voorzien , en men vreesde dat één der kleine Scheepen zyne Masten reeds had gekapt.
Deeze aangenaame tyding wierd door eene Misfive van den Capitein Gervais, in dato den 2often Juny, aan den Vice-Admiraal bevestigd , tevens rapporteerende, dat h¥ Capitein van den Lieutenant fan Kervel, welke door hem 's avonds te voren gelast was, met 's Lands Fregat de Venus naar buiten te werken, ten einde het masteloos Schip, voor Petten leggende, alle mooglyke hulpe toetebrengen, vernomen had, dat hetzelve 'sLands chaloup de Havik was, gecommandeerd by den Capitein Verhiell, welke den >8den tot het kappen van zyne Masten genoodzaakt was geweest, en de Capitein Vaillant reeds vier fchuiten tot adfiftentie aangenomen had, en van voorneemens



C *°3 )
Kiens was om hem zeiven binnen te fleepen; dat voor het overige aan Boord van de Scheepen zich alles wel bevond.
De Capitein Vaillant met eenige der . O. I. Scheepen dienzelfden dag binnen gekomen zynde , ontving de Vice - Admiraal een fchriftelyk Rapport van het geen hem, zeedert dat hy op den 5den February laatsleden de Caap de Goede Hoop met de 12 Oost-Indifche Scheepen verlaaten had, overgekomen was, (d) zynde de Chaloup de Havik niet voor {den 24-ften door eenige Lootsfchuiten op de Rheede van Texel binnen gcdeept. (h)
Door het behouden arrivement van deeze retourfcheepen, het Esquader van den Capitein Grave van Byland veilig opontboden kunnende worden ; en in acht neemende, dat de Fregatten de Waakzaamheid en het Zeepaard, noch maar voor eenen korten
tyd
(O Bylage Ia W. W. W. W. C&) Bylage Ia X. X. X. X:



( 204 )
tyd waren gevictalieerd , nam de Vice-Ad-. miraal de vryheid , om Zyne Doorl. Hoogr heid voorteftellen, bovengemelde Esquader te doen binnenvallen, en het Collegie ter Admiraliteit te Amfterdam te doen aanfchry,ven, ten einde deeze order aan den Capitein Grave van Byland door eene Lootsfchuit toegezonden wierd.
En daar 'er zich een gerugt verfpreiddp dat een Franfehe Kaper op onze Kusten kruistte , behaagde het Zyne Doorl. Hoogheid den Vice - Admiraal te gelasten , om den Capitein Helleman een order te geeven , om in plaatze van zich (volgens de order van Zyne Doorl. Hoogheid gegeeven in dato den ioden Juny,) by het Esquader van den Capitein Grave van Byland te voegen , direct met de eerfte geleegenheid naar Zee te gaan, en met deszelfs onderhoorig Fregat de Minetva, te kruisfen langs en op de kusten van Zeeland tot aan Texel toe, en alle moeite aantewenden , om gemelde Franfehe Kaper



(205 )
per te neemen en verder in alles zyne Inftructie te volgen , zonder nadere orders zyne Kruistogt tot vier weeken te doen duuren, en alsdan weder in Vlisfingen binnen te vallen : Qi) van dit eert en ander wierd door den Vice-Admiraal aan de refpeétive Collegien ter Admiraliteit behoorlyk verflag gedaan, i De Commercie intusfchen fchrifdyk Inftantien gedaan hebbende , ten einde weder een Convooy naar de Oostzee mogte worden verleend , ontving de Vice - Admiraal op den £iften Juny eene Misfive van het Collegie ter Admiraliteit , te Amfterdam refideerende , houdende: dat H. Ed. Mog. eenen voorflag hadden gedaan aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, om de Fregatten de Waakzaamheid en het Zeepaard , na hunne terugkomst van den Kruispost by Hitland , daartoe te employeeren.
On-
(a) Bylage La. Y. Y. Y. Y.



C 20u )
- Ondertusfchen had de Capitein Wiens, de. Inftruétie voor zyne reize naar de WestIndien , door Zyne Doorl. Hoogheid hem gegeeven , van Heeren Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit te Amfterdam, ontvangen hebbende, zich by Misfive jn dato den iaden Juny, aan den Heere fiscaal van der Hoop geaddresfeerd, verzoekende eenige veranderingen in dezelve te moogen obtineeren , zyne bedenkingen daarop breedvoerig voordragende. Hebbende gemelde Heere Fiscaal copie ter reprefentatien aan Z. D. H. doen toekomen. — Waarop de Vice-Admiraal de eere had by eene gedetailleerde Memorie op den 22ften Juny zyne gedagten aan Zyne Doorluchtige Hoogheid openteleggen , met opzichte tot de refleétiën van den Capitein Wiens, en het geen tot het Convooy naar de WestIndiën en in de Coloniën zelve vereischt wierd; welke , by aldien ze de goedkeulinge van Z. D. H. mogten wegdragen, zouden kunnen dienen , als eene ampliatie
van



van de ïnftrudtie voor den Capitein Wierts, voegende tevens by dezelve eenen brief van den Raad der Colonien in de WestIndiën, in dato den 13 May 1793.
Op den 26ften Juny ontving de ViceAdmiraal eene Misfive van den Capitein ■van Woenfel, gefchreeven aan Boord van 's Lands Schip van Oorlog de Admiraal de Ruiter, van Helfingor 15 Juny 1793, houdende , dat, na dat Hy Capitein met de Scheepen van het convooy met eenen Noordenwind naar het Vlie was opgewerkt; aldaar op den afftand van i\ ha'f my fein van verkenning had gedaan voor het uitkoomen der Scheepen, dan door de reegen en dikke lucht verhinderd het contra fein te kunnen opmerken , door ftyve N N. W. winden , aldaar laager wal uitmaakende, genoodzaakt was geweest om naar het Convooy op te werken — Dat hy den uden dier maand met de Scheepen van het convooy in de Zond gearriveerd was, als mede de Capitein van
Halm,



( 203 )
Halm, die iri het opzeilen van de Zond met deszelfs convooy uit de Maaze, in goeden ftaat by hem gekomen was: — dat Hy Kapitein alles aangewend had, om de Koopvaardyfchepen in Christiaanzand en andere Havens leggende , of waar zich dezelve ook mogten bevinden, te verwittigen van zyne orders, om dezelve naar de Havenen van de Republicq te convoyeeren: .
Dat hy de orders, door den Vice-Admiraal voor den Kapitein van Halm gegeeven , zoodraa mogelyk ter uitvoer zoude doen brengen.
Het uitzeilen van de Haringbuizen op den I5den Juny bepaald, door aanhoudende ftormwinden uitgefteld zynde, geraakten dezelve onder convooy van den Kapitein Mier en de Lieutenants IV. O Blois van Treslong en Grootenraay, commandeerende 's Lands Scheepen , de Marm , de Maasnymph en de Brak, op den fielten Juny in Zee. De Kapitein Mier gaf hiervan aan den Vice-Admiraal kennis by deszelfs



( s«9 )
zelfs Misfive, gefchreevcn aan Boord vatï zyn Fregat in dato den a7ften Juny, zeilende in de Noordzee; hebbende gemelde Capitein den Vice-Admiraal op den aaften Augustus, wanneer dezelve weder in Texel binnengevallen was, verflag van zyne uitgevoerde Commisfie gedaan, (a)
Op den fden July 1793 ontving de Vice-Admiraal eene Misfive van den Capitein D. A Haringman, commandeerende 'sLands Fregat de Wilhelmina , ■ gefchreevcn aan boord van dat Fregat den 6den July, ia het uitzeilen van de Rhede van Texel, rapporteerende : dat hy Capitein dien dag met zyn Fregat naar Zee was gezeild, onder zyn geleide hebbende 7 Scheepen , haar Archangel gedestineerd, beneevens 3 andere Scheepen , naar de Oostzee beftemd, welke laatfie op eene. gepaste hoogte van het Convooy zouden fcheiden : —Dat Hy Capitein by het uitzeilen gezien
had*
(0) Bylage Li. Z. Z. Z. Z.
O



C '«O )
had, dat 'er maar zeven Driemast Scheepen voor de Oostzee waren blyven leggen, om te wagten op een volgend convooy.
De Capitein Gervais rapporteerde aan den Vice-Admiraal op den 8ften July, by eene Misfive, gefchreeven aan boord van 'sLands Schip de Princesfe Louifa , leggende in het Nieuwe Diep; dat de Capitein Grove van Byland op dien dag , naamlyk den 7den, binnengevallen was, en Hy Capitein van denzelven vernomen had, dat ook nog voor de Wal waren het Fregat het Zeepaard en de Erik de Mug, maar denklyk door ftilte en het N. O. luchtje, 't welk thans plaatze had , dien avond niet zouden binnen koomen. — Dien volgenden dag ontving de Vice-Admiraal eene Misfive van den Capitein Grave van Byland, gefchreeven aan Boord van 's Lands Schip van Oorlog Gelderland , leggende den 7den July ter Rheede van Texel, rapport geevende van zyne verrichtingen en van het geen 'er voorgevallen was, zedert dat
Zyn



Zyn Ed. Geftr. den iode'n der verfooperi maand de Haven van Brasfey-found verlaten had , tot dat Hy op den fden July in Texel binnengevallen was. (a)
Zyne Doorluchtige Hoogheid inmiddels den Capitein van Overveld, commandeeren-* de 'sLands Fregat de Eensgezindheid, gelast hebbende , om zich ten eerften naar Zee te begeeven, en Voor Texel, tot nadere orders, te blyven kruisfen, en oordeelende dat het hoogstnoodzaaklyk was, dien Capitein naar den Kruispost by Hit land te detacheeren, gaf de Vice-Admiraal eene order aan den Capitein Grave van Byland; ingevalle hy den Capifein van Overveld niet mogte hebben gerencontreerd op den door Z. D. H. bepaalden Kruispost, als dan terftond eenen Officier, met de fecreete orders, van Hem Capitein door de O. I. C. ontvangen , naar hec Vlie te Zenden, met order om zich ten
fpoe-
(«) Bylage Lk A. A. A. A. A,
O s



( «* )
fpoedigften naar het bevel van Z. D. H. te gedraagen en zich naar den bepaalden Kruispost te begeeven : doch by aldien de Capitein van Overveld reeds mogt vertrokken zyn, als dan een klein Vaartuig met die Papieren aan dien Capitein te doen geworden buiten gaats. (#)
Den Vice-Admiraal wierd op den oden July door den Capitein Grave van Byland gerapporteerd: Dat de Capitein Wiens, commandeerende 's Lands Fregat de Medea, benevens den Capitein van Braam en Blois van Treslong, commandeerende 'sLands Fregat de Argo en de Cotter de Snelheid, met zyn onderhebbend convooy op den 8ften July in Zee was geraakt, als meede de Lieutenant van Kervel met 's Lands Fregat de Venus, ten einde het O, I. C. Schip West-Capelle tot op de hoogte van Vlisfingen te convooyeeren.
Ook kreeg de Vice - Admiraal kennisfe
van
(«) Bylage Ia B. B. B. B. B.



C 213 3
van den Capitein M. J. Haringman, by eene Misfive, gefehreeven den 7den July, aan Boord van 's Lands Fregat Wakheren ; dat de Brik de Meermin met vier Koopvaarders op dien dag naar Zee was. gezeild ; als ook van den Capitein Grave van Byland, gefchreeven den oden July , aan Boord van 's Lands Schip van Oorlog Gelderland, leggende ter rheede van Texel, accufeerende de receptie van de order aan Zyn Wel Ed. Geftr. voor den Capitein van Overveld gegeeven ; tevens kennis geevende, „ dat Hy Capitein, ter voldoenin„ ge aan dezelve terfiond eenen Officier „ naar het Vlie gezonden had: — Dat „ de Capitein Meurer met 's Lands Fregat „ de Waakzaamheid en de Schooner de Flo„ ra, gecommandeerd door den Lieutenant „ Westerholt, daags te vooren ter Rheede „ waren gearriveerd,"
„ Dat dit 's Lands Fregat, hoewel het„ zelve door het byna altyd aanhoudend „ flecht weêr, zeer veel geleeden had, O 3 on-



C 214 )
?, onder water dicht bleef, maar boven „ water gecalfaat moest worden."
Op den ióden July ontving de ViceAdmiraal eene Misfive van den Lieutenant O- u , gefchreeven aan Boord van de Brik de Mercuur , leggende op de Humber, in dato den 4den July, rapportcercnde ; 95 Dat Hy op den i8den Juny met eenj„ ge Koopvaarders naar Huil gezeild zyn9, de, ter Rheede van Withhoufe op den „ Humber gearriveerd, en zyn convooy „ reeds verder naar Huil was opgezeild: — „ Dat Hy van voorneemen was eenen Ofg,, ficier aan onzen aldaar refideerenden Con„ ful of Chargé d affaires af te zenden , „ om zich te informeercn, of er ook „ eenige Koopvaarders, welke van zyn .„ convooy herwaards gebruik zouden wil9, len maaken, en aldaar in gereedheid M leggende, mogten zyn."
Ten einde de Kruispost by Hitland te verfterken , nam de Vbe- Admiraal de vryhejd om aan Z. D. H. voor te ftellen,
den



( 215 )
den Capitein Ilartfinck , commandeerende 's Lands Fregat de Erfprins van Brunswyck derwaards te detacheeren; zich vleiende dat Z. D H. zulks wel met deszelfs goedkeuringe zoude gelieven te vereeren ; vermits Z. D. H. den Capitein Grave van Byland reeds gelast hadde , één der Scheepen onder zyn orders derwaards te detacheeren naar Hitland ; en gemelde Capitein zich verplicht had gevonden aan Z. D. H, te rapporteeren : dat uit hoofde van gebrek aan leevensmiddelen en noodzaaklyke reparatien, welke de Fregatten onder zyne orders , moesten ondergaan , zulks voor het oogenblik niet uit te voeren was.
Alvorens dc Vice-Admiraal zyne verlangens herhaalde, om dit opperbevel in handen van Z. D H te mogen nederleggen , het welk Z. H. Ed Gejlr. r?eds de vryheid genomen had in eene Misfive van den isden April Hoogstdezelve eerbiediglijk te kennen te geeven; en uit overwceging van dc noodzaaklykheid, dat men tot het reO 4 gu-



(Si6 )
guleeren van verfcheide convooyen eenen vasten voet hield; zoo zulks met het getal der Oorlogfcheepen en Vaartuigen, welke op dien tyd by de Republicq in dienst waren , en met derzelver destinatien overéén konde worden gebracht ; had de Vice-Admiraal de eere op den ioden July eene pro Memoria aan Z. D. Hoogheid te prefenteeren , (a) aangaande de toekomende fchikkingen, welke met toeftemminge van Z. D H. te neemen zouden zyn, tpt het verleenen van een convooi naar de Middclandfche en Oostzee hcflemd, als. gok omtrent het kruisfen op de Q. I. C. Retourfcheepen en de beveiliging van onze Kustep; Zyne Doorluchtige Hoogheid te vens verzoekende met opzichte van het Convooi naar de Middelandfche Zee, by aldien Hoogstdezelve de gedaphten van den Vice-Admiraal goedkeurde, den juisten tyd te bepaalen , op dat de Commercie daar
yan
(o.) Bylage Lu C. C. C. C. C.



( 2i7 )
van by tyds zoude kunnen {worden geadverteerd.
De Hooge tbeveelen van Z. D. H. hieromtrent verwagtende, ontving de ViceAdmiraal op den 23ften July eene Misfive van den Capitein van Woenfel, gefchreeven aan boord van 's Lands Schip de Admiraal de Ruiter, zeilende voor Texel, in dato den 20 July; vvaarby die Capitein kennis gaf, dat Hy, naa door veele tegenwinden en contrarie ftroomen te zyn opgehouden , waar door vcrfcheiden Koopvaarders van zyn Convooy, zoo van Texel als naar de Maaze waren afgeraakt, met de overige thans voor Texel aangekomen en met die gcene, welke naar de Maaze moesten , was doorgezeild.
De fuccesfive tydingen door onderfcheidene Schippers, zoo in Texel als in het Vlie met hunne Scheepen binnengevallen, bevestigden het gerucht, dat 'er zich eenige Franfehe K?.pers op de kusten van Noorwegen bevonden , en eenige onzer O 5 Schee-



( ai8)
Scheepen, waaronder zelfs een gewapend vaartuig, te Bergen hadden opgebracht. Deeze kaperyen eene fpoedige voorzorge vereisfchende , had de Vice-Admiraal de eere om op den 24ften July Z. D. H. voortedraagen : Of Hoogstdezelve niet noodig zoude oordeelen, om den Capitein Hartfmck, gereed zynde, ten eerften eene order te geeven om 14 dagen te gaan kruisfen van Doggersbank naar Bergen, zich vervolgens op zyne Kruispost naar Hitland te begeeven, en zich by den Capitein van Overveld te vervoegen , wiens vertrek men diende te verhaasten : — En zoo de Capitein van Halm noch niet binnengevallen was en men hem eene order zenden konde om noch 8 dagen te blyven kruisfen tusfchen de Maaze en Texel', en aan den Capitein van Woenfel mede 8 dagen ten zelfden einde tusfchen Texel en het Cattegat, zoodanig evenwel, dat zulks die Scheepen niet zoude beletten , om voor
het



C 219 )
het Convooy naar de Middelandfche Zee in gereedheid te zyn.
Midlerwyl was de Capitein van Woenfel, benevens den Capitein van Halm , den 22 July ter Rhede van Texel gearriveerd , waarvan aan den Vice Admiraal door den eerstgenoemden, by eene Misfive, gefchreeven aan boord van 's Lands Schip van Oorlog de Admiraal de Ruiter , leggende ter Rhede van Texel, kennis gegeeven wierd. (d)
In deeze fchikkingen, aan Z. D. Hoogheid voorgedragen, wierd de Vice-Admiraal omtrent het ter uitvoer brengen eenigzins verhinderd , dewyl deeze Scheepen door eenige defecten aan het Tuig en Rondhouten reparatie nodig hadden; om hier aan met allen mooglyken fpoed te gemoet te komen, gaf de Vice • Admiraal op den 27 July eene order aan den Licunant van Kervel, met 's Lands Fregat de
(#) Bylag; L>. D. D. D. D. D.



C £20 )
Fenus, kruisfende tusfchen Texel en de Maaze, om aangezien men geïnformeerd was geworden , dat 'er zich Franfehe Kapers op de Noordfche Kust ophielden, zyne Kruispost te neemen tusfchen de Dogger sbank en die Kust, (d) gelastende den Lieutenant Westerholt , commandeerende 'sLands Schooner de Flora, deeze order den Lieutenant van Kervel ten fpoedigften te doen toekomen. (£)
Dienzelfden dag kreeg de Vice-Admiraal bericht van den Capitein Gervais , by eene Misfive, gefchreeven den 26 July, aan Boord van 's Lands Schip de Princesfe Louifa , leggende in het Nieuwe Diep 5 dat eene Hollandfche Smak , Schipper Klaas Jan/en de Fries, daags te vooren van Riga ter rhede van Texel binnengekomen , gerapporteerd had; dat by op den 22ften July , Z. Z. W. negen mylen
van
(a) Bylage U. E. E. E. E. E. O) Bylage La.. F. F. F. F F;



C 221 )
Van Texel 3 O. I. C. Scheepen gepraaid en dezelve op den 25 daar aan volgende 5 mylen in het N- W. van het Land weder had gezien, waarvan één voor de Kamer Rotterdam, één voor Hoorn, en één voor Enkhuizen zoude zyn: Op het ontvangen van deeze tyding gaf de ViceAdmiraal terftond eene order aan den Capitein Hartfinck , om , ingevalle de 3 voor de Wal zynde O. I. Schepen, by ontvangst van deeze order , noch niet binnen waren gevallen, direct met zyn Fregat naar Zee te zeilen, dezelve optezocken, en naar hunne gedestineerde Havens te brengen. (#) Den Capitein van Halm, (aan wien de Vice-Admiraal op den 24ften July order gegeeven had, om ter herftelling van zyn Fregat, van voor Texel naar de Maaze te zeilen ,) (b) te gelyk gelastende, om by rencontre van het O. I.
C.
ia) Bylage L* G. G. G. G- G. tb) Bylage La. H. H. II. Hi H.



( 222 )
C. Schip voor de Kamer Rotterdam te huis varende , onder zyn Convooy te neemeh. (a)
Op den 2often July ontving de ViceAdmiraal eene Misfive van den Capitein Gcryais, gefchreeven aan bnord van de Princesfe Louifa, leggende in het Nieuwe Diep, in dato s8 July , kennis geevende, dat de 3 O. ï. Scheepen , welke voor de Wal waren, daags te vooren waren binnen gekoomen; als ook twee Koopvaarders, welke den i5den July onder Convooy van den Lieutenant Om van Huil vertrokken waren , zynde gemelde Lieutenant des anderen daags met noch zes Schepen onder deszelfs convooy van Huil ter Rhede van Texel gearriveerd.
De Capitein Helleman, commandeerende 's Lands Fregat de Minerva, door Z„ D. H. op den 2often Juny gelast, om zich met de eerfte geleegenheid ter kruistocht te
bc
Ca) Bylage La. I. I. L ï. L



( 223 )
begeeven , tusfchen Staats - Vlaanderen en het Eiland Texel, ter opfpeuringe ecner Franfehe Kaper , aldaar zich ophoudende, was van deze zyne Kruispost op den 27 July ter rhede van Vlisfingen geretourneerd , waar van door den gemelden Capitein by deszelfs Misfive van den 28 July , met byvoeging van het rapport zyner gedane Commisfie aan den Vice-Admiraal verflag wierd gedaan, (a)
De Convooyen en het reguleeren van dezelve zoo veel mooglyk op eenen vasten voet gebracht en voor de beveiliging der Kusten zorge gedragen hebbende , behaagde het Zyne Doorl. Hoogheid, den ViceAdmiraal gunstig toeteftaan , om dit commandement in handen van Z. D. H. neederteleggen , en denzelven zyn herhaald verzoek toeteftaan, by eene Misfive van den 28ften July; den Vice-Admiraal te gelyk informeerende, dat het Z. D. H.
be-
(a) Bylage La. K. K. K; K K.



C 224 5
behaagd had dien zelfden dag het commandement in de Noordzee aan den Capitein Grave van Byland optedragen : Van welk ontflag door den Vice - Admiraal terftond behoorlyk kennis gegeeven wierd aan den Heere Griffier Fagel, by eene Misfive in dato den 3iften July; Zyne H E. G. verzoekende , dat zo wel zyn verzoek, als bekomen ontflag eerbiedig ter Tafel van H. H. Mogende zoude worden geprefenteerd. Ca) Als mede aan de refpe&ive Collegien ter Admiraliteit denzelven zyne dankerkentenisfe betuigende, voor de getrouwe meedewerkinge ten dienfte van den Lande geduurende den tyd van dit commandement in het werk gefteld. (bj
EINDE.
(a) Bylage La. L. L. L. L. Li (6) Bylage La. M. M. M. M. M.