121 i
F J5






DE BELANGESf
DER
MOGENDHEDEN
VAN HET
VASTE LAND,
MET BETREKKING TOT
M W üc JE X X J8L W JD.
DOOR.
C. TIIEREMIN,
WELEER GEZANTSCHAPSRAAD VAN PRUISSEN AAN HET HOF VAN T.nKrnvAT
J N DEN H AG E,
Br J. C. LEEUWESTYN, 179*
He: ide Jaar dtr Bataaffcht Fryheid.



I



VOORREDE.
• 7~\
J_Je fmert, waar mede ik myne landgenooten voor het Engelschgoud verkogt en ter Jlagtbank geleid zag om belangen, die hun vreemd waren; het afgryzen, welk het fyftema van hongersnood, door Engelland tegen Frankryk gekweekt, in my verwekte, en my .te midden van den tiagt dikwerf met fchrik deed ontwaken, en traancn van wanhoop en woede florten, in de onmagt, waar in ik my bevond, om den arm tegen te houden, die koelsmoeds grysaarts, vrouwen en zuigelingen moordde; eindlyk de verontivaerdiging, waarmede ik de Engel/chen van-de volken hoorde /preken, die hun geld ontvangen, en van *l de volken van het vaste land in het algemeen, hebben my de- pen doen opvatten en dit werkje doen op (lellen. Ik geef het aan het licht, en noem het welk my in geenerlei opzigt voordeelig en in duizenden gevaarlyk kan worden. Maar iemand moet zig vrymoedig -blootflellen en de waarheid zeggen. Ik heb getragt, eenige groote flaatkundige waarheden gevoelig te maken, betreffende de belangen der mogendheden van het vaste land tegen Engelland. Ik geef dit onderwerp, welk ik Jlegts gefchetst heb, aan de aanmerkingen en overwegingen van den lezer over, die het vrugtbaar zal vinden, maar mate, dat hy het zal overdenken-*
Dit



lV VOORREDE,
JDft nwfe re Londen op het einde jrhn December laatstleden gefchreven, en waar van de uitgaaf tot hier tac heeft moeun vemaagd Wérden * -heeft etnige yeranderingen, byvoegingen en eenige weglatingen ortdergaan, en zou er nog Veele anderen moeten ondergaan. Ik geef het thans alleen uit, uit hoofde van het algemeen grondbeginsel) waar in het opgefield ist ~U>jl.htt' .ongelukkiglyk nog cütyd tyd is, en het, mis* fthien, nog lang zal zyn, om tegen den' invloed van Engelland in de zaake-d -van het -vast? land zig H Verheffen,
►luonvt '.<'■< '■■ ■ ' i^XnooM twjnïbjkus nvttuor-c Vbvr het overige zou het verwaandheid zyn, verfckoning te vragen wegens de taalgebrekenen onnauwkeurigheid van ftyl, welken men noodzaaklek moet verwagten by eenen'vreemdling te vinden, dis plteen een Franschman van ziele it, en het geluk niet ïfceft van het geboren te zyn.
Parys, den 12 Thermidor, het 3 Jaar.
OVER



OVER DE BELANGEN
DER
MO GE N DH EDEN
VAN II E T
V^LST JE JL
MET BETREKKING TOT
ENGELLAND.
■Qp $3£i8-B=-=aiig
ÏV^fyn voornemen is, in dit gefchrift, twee zaaken té betogen : Voor eerst, dat de Britfche Mogendheid uit haaren aart vyandelyk is tegen al de Mogendheden van het vaste Land; en in de tweede plaats, aantetonen, hoe zeer de verbindnis der Europefche Mogendheden tegen Frankryk onftaatkundig en ftrydig is met dcrzclVer belangen, vermits dezelve "ftrekt tot verzwakking van de ccnige , die in ftaat is den itaatkundigen invloed van Engelland en dien van deszelfs koophandel in evenwigt te houden, en Europa te «enigen tyde te verlosfen van de onderworpenheid, waarin dat ryk het houd. Ik fprcek op deze wyze niet, om dat ik denk, dat Frankryk op het punt ftaat, van door de zamenfpanning, welke het kabinet van Londen tegen het zelve gefmeed heeft, te ondergebragt te worden; verre daar van , deze worfteling geeft aan het zelve alleen nieuwe kragten; maar, ondertusfehen worden de blocijcndc ryken van het vaste Land verwoest , om het belang van eene Mogendheid, die tot dit ■vaste Land niet behoort. Europa, door Engelland tegen zig zeiven gewapend, vérfcheurt zynen eigen boezem, en welk deel ook de overwinning mose behalen, zal Engelland er altvd cene vinden in de algemeenc verzwakking der Mogendheden van het vaste Land* \



Na drie bloedige veldtogten, en nu een groot gedeelte der Europefche Jongelingfchap door het ftaal of door ziekten is omgekomen, de fchatkistender Souvcreinen uitgeput, de landen onbebouwd gelaten , de fteden zonder koophandel, de manufaktuuren zonder werklieden en zonder kapitaalen zyn; zoekt Europa, als een door zo veel verlies verzwakt lichaam, rust; het is te vergeefs, Engelland fprcekt, en de ftryd word op nieuw aangebonden': den oorlog voord te zetten, is dcszclfs belang, en het zend, niet eenen wisfelbrief, bevel om Europa weder een Jaar met moord en doodflag te vervullen.
Het verwondert my niet, dat Engelland den oorlog wil vervolgen; het is bewust, dat het hier op deszelfs verderf aankomt; dat de Franfche Republiek zig naast het zelve vestigende, en de gcmeenfchap tusfchen die beide Landen geopend zynde, deszelfs Regeringsgefteldheid onvermydelyk te niet gaat: Om dezelve te behouden, waagt het zyn ftaatkundig aanwezen, het welk Frankryk ais vriend of vyand even gclyk van verre bedreigt; het is bewust, dat de tyd voorby is, waarin het er zig ecne eer ia kon {tellen , met het laatfte mede te dingen; dat Frankryk het in den vrede zal verflinden, en in den oorlog'verpletten ; al verder is het bewust, dat zelfs in het geval, waarin het omtrent deszelfs toeftand de oogo.ii zou willen fluiten en den vrede vragen, het geen vrede te wagten heeft; gelyk een vegtcr in het ftrydpcrk in tegenwoordigheid van den vrecslyken leeuw, en veroordeeld om te overwinnen of omtckomen , moet het al ftrydende fterven; de vrugtloosheid der vlugt boezemt het den moed tot wederftand in. Maar bet geen meer reden tot verwondering moet verwekken, is , dat het gcflaagd is, de uitgeputte Mogendheden van het vaste Land nog belang te doen nemen in ecne zaak, die eeniglyk de zyne is geworden; dat het nog dwaazen heeft gevonden, en dat de vrede, die het belang van allen is, verworpen word om dat dezelve het zyne niet is. Zyn de geoefende legers van het vaste Land dan Maratten, en is Europa, gclyk de Oost-Indien, niets anders dan het to-
nsel



X 3 K
Heel der Engellthe Mogendheid en zyn deszelfs VolkeU de werktuigen van haare heerschzugt ?
De yerbindnisfen tusfehen Engelland en Pruisfen ■fehynen onherfteibaar verbroken te zyn , ecne gebeurdnis, waar mede men de laatfte Mogendheid moet geluk wenfehen i Maar het kabinet van St. James vind, voor eenen bondgenoot, die bet verlaat en deszelfs ontwerpen niet langer wil dienen, twee anderen, en wél in ecne tyditip, waarin de Zaaken meer dan ooit hoopeloos zyn: Zo groot is de invloed, welken het geld in de kabinetten van Europa heeft!
Indien men ons zcide , dat in ccnig ander gedeelte der waereld een klein eiland zonder inwendige magt, dikwyls overweldigd, door een niet zeer talryk volk. bewoond, alleen over de zee heerscht, en tal* ryke, krygshaftige en handeldryvende volken van een onmeetiyk vast Land in deszelfs ónafhanglykheid houd, welk denkbeeld zouden wy van de laatfien vormen? Indien men cr byvoegde, dat het met het geld, we'k het uit dat zelfde vaste Land trekt, zommigen betaald, anderen verplet, en over allen •heerscht; dat dezelfde Eilanders, wreed van inborst en bloedorftig, tot hun eigen nut geltadigc oorlogen voeden tusfehen de ftrydbaare volken van het vaste. Land, ten einde zy hen altyd zouden r.odig hebben, en hunne magt en grootheid altyd gegrond zouden zyn op de zwakheid en oneenigheid vanhunr.e nabuuren: Zouden wy niet uitroepen, dat de ftaat verdelgd worde, die van het bloed der volken leeft, en welks ydele voorfpoed door den moord der volken gekogt word! Voorzeker zyn de Chinecfen wyzer dan wy, zy houden de woeste Japonneefen, hunne nabuuren, ■in vernedering, terwyl andere Japonneefen in het verdeeld Europa heerlchen, en koningen en geheele volken voor flaaven houden.
Het is ongelukkiglyk maar al te waar, dat Engelland zig ecne ftaatkundige en handeldryvende Monarchie in Europa gevormd heeft, gelyk het er eene in de Indien heeft; en wel verre dat zo veele magt hetzelve zou hinderen, trekt het v n de eene de middelen om de andere te verzekeren, en wikt in A 2 des-



X 4 X
deszelfs hand de beide vaste Landen als twee fpeelballen. Het heeft het vermaak van over zyne vyandcn te hcerfchcn, of. over de gcenen, die, zo dra het geheim van hunne magt hun niet meer verborgen zou zyn, deszelfs gedugtfte vyanden zouden kunnen worden, en het tot den onderbeurtigen ftaat zouden kunnen doen keren , die aan het zelve toekomt: Om over hen te heerfchen, verdeelt het dezelven.
De Ergelfchen befchouwen de fchuld van den ftaat en de alhantien van het vaste Land gcmeenlyk als twee vloeken, die hun door Willem de II Ie. tot een erfdeel zyn nagelaten ; zy merken de ftaatkundige verbmdnisfen, die zy met het vaste Land nebben aan, als alleen nuttig voor dit laatiic, en alleen nuttig voor hun zeiven; zy beklagen het verlies van hunne fchattcn, die in Duischland verfprekl worden, alleen om menfehen te kopen, en belchouwen eencn gewonnen veldflag als eene befpiegeling, die alles wel ingezien vry duur is; Engelland, zeggen zy, heeft alleen het voordeel, dat het zonder bondgenootcn kan beftaan, het zou zvnen grootilen voorfpoed en zynen grootftcn luister bereiken, wanneer het, onafhanglyk van alle natien, zig aüeenlyk zou bezig houden met het uitbreiden van zynen koophandel, en met zyne vlooten m eenen gedugtcn ftaat te nellen; het is het rampzalig belang, welk het in de zaaken van het vaste Land neemt, de behoeftige vrienden, welken het er heeft, cn die het bederven en beletten van tot die grootheid te geraken, welke deszelfs ligging als een Eiland , en de nyverheid van deszelfs inwoners het bc'oven.
Dit is de uithcerofche en gemeene leer, aan welke men den naam laat, dien zy heeft, om datzyin de natie den geest van trotsheid en de verontwaardiging voed, waarmede zy de andere volken vereert: maar ge'yk de godsdienften allen eene ge•meei-c leer hebben, gefchikt voor de menigte,'en verbolgenheden, welken alleen bewaard zyn voor de gecnen, die er in geleid zvn, heeft de Engclfche ftaatkiuide , behalvcn dc leer, die ik daar even
heb-



H s H
heb voorgedragen-, verborgenheden, welken alleeft aan het kabinet bekend zyn. Dezen zyn verborgenheden van ongeregtigheid.
De eerfte dezer leeren word door de leden van de oppofitie gepredikt zo lang zy buiten het bewind zyn; maar zodra zy in het kabinet komen, veranderen zy van gevoele en worden als dan zo oorlogzugtig als zy te voren vreedzaam waren, ik weet wel, dat in een land, waar alles te'koop is, het gevoele van de ftaatsmannen voor alles eene Knnn-
waar is, die haaren prvs heeft, en dat de nieuwe minister al fee a in liet kabmet is gekomen om te behagen,
«mu ulu uicu^ci uer ampten. Maar Denaiven de veranderlykheid en, verkoping , die hem tot den flaaf maakt van hem, die hem gebruikt, verklaart men hem als dan het groot fiaatsgeheim van Engelland, cn hy zou volgens nieuwe grondbeeinzels te werk'Vaan i
zelfs zonder dat men hem betaalde.
De magt van Engelland is kunftig en. niet natuurjyk,het heeft p-ccnuitP-efrrekt
bevolking;, eelvk de sroote ftaatwn van het wnfl-At^nH
Het beftaat meer door de zwakheid der Mogendhe-, den van het vafteLand, dan door zyne eigensterkte,-" en kan de gedwongen rol^ die het'fpeelt, niet vol houden, zonder geltadig te fragten , dezelven te verzwakken. Daar tet dezelven door zyne eigen-fterkte niet kan verzwakken, moet het zoeken dezelven dö eene door de andere te verzwakken, dat is te zeggen , door derzelvcr fterktcn. Het geld, welk het bezit , en dcnatuurlyk onrufeigc en oorlogzugtige geest der volken van Europa begunftigen defzelfs ontwerpen en geven het de middelen aan de-hand, om die mttevoeren. Op deze wyze zet het zelve het vaste Land in vuur enblyft door deszelfs ligging van een eiland voor den brand gedekt, dien het veroorzaakt heeft. De vrede op het vafte Land is voor het zelve een rampfpoed, de. oorlog op het vafteLand is het voedzcl van deszelfs voorfpoed. ■ Men kan niet hopen eenen beftendigen vrede tusfehen de mogendheden van Europa door onderlinge toefcemtmng geveitigd te zien> om reden, welken iiet hier.gcen'zaak is te onderzoeken : maar Jiet kan A 3 niet



)K 6 X
mtt ontkend worden, dat het europeerch flaatkundig lichaam meer of min eene fteeds durende vreedzaame gefteldheid kan genaken. De invloed van verfcheiden oojzaaken kan dit bewerken; zodanig is het doelwit van het cvenwigt van Europa , het welk ntt meer dan minder is in agt genomen : daarenboven fchynt het, dat de natuurlyke loop der zaaken allengs daar heen leid : de verfcheidenhcid der belangen heeft oorlogen noodzaaklyk gemaakt , de menigvuldige oorlogen hebben gèftadigc legers noodzaaklyk ge^ maakt ; maar de beftendige legers veroorzaken zulke groote koften in tyd van vrede, dat den Souvereinen geen middelen overblyven om lang te oorlogen: op deze wyze word het in eenen anderen zin waar bc^. vonden, dat de middelen van den oorlog of de toe-, bereiding tot den oorlog den vrede doen geboren worden.
Maar bchalven dit alles heeft Europa veelc meer of minder lange tufchenpozingen van vrede genoten; wie zal betwiften , dat deze tufchenpozingen • niet nog langer kunnen gemaakt worden, wie zal betwiften, dat men daar niet aan gewerkt heeft, en zelfs met goed gevolg? Ik hou ftaande, dat met ditinzigt hetfamilie verbond een wyze maatregel was.
De Europefche maatfehappyen leven onder elkander in den ftaat der natuur: hieruit moet volgen, datde maatigfte ftaaten alleen belang hebben in dien vrede, Want door den oorlog vrezen zy veel meer te verliezen , dan zy hopen of verlangen te winnen ; de kleine ftaaten, in tegendeel, leven in de hoop , van zig ten kofte der anderen te vergroten , en de ondervinding leert , dat alles tegen alles fpelcnde, de kans hun voordeeliger is dan den grooten; op deze wyze zyn Pruisfen, 'Sardinië en Holland van provinciën , zo als zv waren , Mogendheden geworden; hunne dapperheid, het geluk, en zomwylen de wanhoop hebben hen groot gemaakt, en de grootc Mogendheden hebben het haare gedaan om ze te vormen. Indien het mogelvk ware, de ftaatkundige maatfehappyen , even als de byzondere leden van elke dezer jriaatfehappven in het vaftgeftcld regt te doen treden en dat '(elke ondeelbaare maatfehappy in plaats van
sene



X 7 X
ecne orafhanglyke maatfehappy te zyn, om zo te fpreken, burgeres van een groot ftaatkundig lichaam werd,' en onder de wetten van het regt der volken,, leefde, vaftgefteld en verzeld van middelen van bedwingende magt ; in dit geval zou het tegendeel gebeuren: de kleineftaaten, wier onafhanglykheid bcichermd zou worden, zouden zig veel liever aan den vrede houden en den oorlog vermvden , by welken zy altyd zouden moeten verliezen : zy zouden een geheel tegenftrvdig gedrag volgen van het geen zy in het ecrite géval zouden volgen; doordien, zeker zynde van hun beftaan, de behoudenis van dit het doeleinde van al hunne wenfehen zou zyn; in plaats dat in het ecrite geval, niet zeker zynde van hun beftaan, men moest denken, niet om zig te behouden, het welk ommogelyk was , maar om zig te vergroten of te vernietigen, en dienvolgens het geluk van den oorlog natejagen ; in het eerste geval verfchaft de wanhoop hun wapenen en maakt hen verfchriklyk zelfs by de magtigften ; in het tweede geval verzwakt hen het vertrouwen in de algcmccnc wetten en de zekerheid,• waar in zy zig bevinden , en doet hen hunne kragt verliezen. In deze onderftelling, waarin de rust der kleine ftaaten verzekerd zou zyn, zouden de groote Mogendheden ondernemender zyn, want dcrzelvcr oude bezittingen dooide algeméene wetten befchut zynde, zouden zy al haarc°magt kunnen gebruiken, niet om te verdedigen het geen zy bezitten, maar om nieuwe aanwinsten te maken; bchalven de aanlokking om eene wette ovcrtreden,cn zig boven dezelve te ftcllcn, zou de overtollige magt genoodzaakt zyn , ergens overtclopen.
Maar in den tcgenwoordigen ftaat van zaaken , waar in de groote mogendheden alleen moeten agt geven om te behouden het geen zy hebben, en haar magt meer moeten gebruiken ter verdediging dan om aantevallen , hebben zy het mcelte belang in dien vrcdc:g'enócgzaam gevenredigd zynde, zienzy in de oorlogen niets anders dan verlies , in plaats dat de vrede , voor het tegenwoordige de bezitting verzekerende van d? overwinningen, die zy vooraf gemaakt hebben , haar ook «Je bezitting .voor het toekomende beveftigt door eene A 4 fuorc



X 8 X
foort van yerjaringsregt, en dc rcgten der oude bezitters m de vergetelheid begravende. Dit vulitrekt hu geval van Frankryk en Spanje zynde, twyfel ik niet, of dit was het voornaamlte voorwerp van het fanuheverbond ; het verzekerde dus de bezittingen van elke contracterende party tegen de aanvallen van de andere contracterende partven door dc kragt van
£™ h£ ZuWJ>, cn te*cn dic der mogendheden buiten het verbond door dc vcreenigdc magtcn van de verbonden partyen. Dit verbond 'op den vrede l^Tm ya2 1756 gcvciligd, fchcen aan de moge idhcden van Europa, die de rykften in landen waSnJ„e?*! aaP S^ioh Europa zelve, eenen langen vrede te verzekeren.
Ik zal hier verlof vragen om eer.c uitweiding te maken, die te minder nutioos is, daar dezelve ^-hlnf °rC!b5giPZ!1 Verklaart , op .het welk het aiiynt, dat de hedendaagfche ftaatkundigen °-ccn a°t genoeg genagen hebben. De vrede is era vrugt der belchavmg gelyk de oorlog het eigene der woestheid is; hoe grooter de befchaving zal' zyn, des te dLiurzaamer zal dc vrede zyn. Maar, hoe grooter fen itaat is , hoe meer dezelve befchaafd is , hy J?> het noodzaakclyk meer, dan indien hy klein was, dewyl de bclhermg van een groot ryk meer kundigheden vordert, dan die van een klein ryk; en dewyl daar, waar een grooter getal menfehen verzameld is, eene grooter wryving van denkbeelden is urn die reden moet de vergroting van grondgebied cencr Mogendheid van het vaste Land nicTXdS fchynen met de algemeene .befchaving van dit vast te land, en vertoont het gevaar niet, welk dc grooter invloed van eene vreemde en op zig zelve zvnde mogendheid zou vertonen, dic door haarciWin» geen gemeen belang met dit vaste land zou kunnen hebben , en hetzelve veel eer vyandig zou zyn. Het lehynt zelfs dat de aart der zaaken tSt dieoohophig van reeds befchaafdc ftaaten leid; het is dc namS lykc voordgang der befchaving. Hier door is het, d.t Llnna, alwaar de befchaving veel ouder is, dan in Europa, fchoon zy minder zy , zulk een onmaHö gioot iykjs geworden} door vervolg van tyd zvn



):( 9 X
de gewesten veroverd, of hebben zig vrywillig ver», eenigd onder een vergelykender wyze beter regeringsbeftuur, dan dat, waar onder zy leefden. Dit ryk telt thans eene bevolking van 330 millioenen meufchen, dus meer dan het dubbel van die van. .gansch Europa. Dit is niet fchoon in den zin van een' heerschzugtigen overwinnaar, doordien 330 millioenen meniehen eenen gehoorzamen ; maar dit 1 is fchoon in den zin van den ftaatkundigen wysgeer , door dien 330 miilioenen menfehen dezelfde wetten gehoorzamen en gemeene belangen hebben. De zwakheid van Duitschland komt daar van dat de Katten, Bructeren, Cherusquen, Vangions, Sucvencn Ubeërs, in onze dagen nog onderfcheiden. volken zyn, even als certyds verfchillende van belang, alkander byna vreemd, terwyl dc Sequneefen, Narbon-* neefen', Edueen, Senonncrs, Cadureeneh Voconeen. zig vercenigd en een ryk geftigt hebben, het welk zedert lang aan de waercld het voorbeeld van een© voortreiiyke befchaving heeftgegeven. En nooit hebben de Gaulen, alwaar men nimmer gevreesd heeft, voor dc Vryheidte fterven , (1) zig met meer luister vertoond , dan zedert dat zy vereenigd zyn, wyl gansch Europa thans niet heeft kunnen doen, het geen een Romein eertyds deed; fchoon zy zig toen ook edelmoedig verdedigden, getuigen de moord van Bourges, het beleg van Alife en dc aanfpraak van Critognat. De aankweking van den mensch is het tegendeel van die der aarde, deze brengt meer voord, wanneer zy by kleine gedeelten aangekweekt word,: de mensch , in tegendeel, komt beter voord, wan*, neer hy, om zo te fpreken, by groote verzamelingen aangekweekt word> Ik wil hier mede niet zeggen, dat al de groote natiën in dc daad gelukkiger zyn, dan dc kleine volken; maar alleenlyk, dat zy meer'gelegenheid hebben om het te worden.
Door eene beredeneerde berekening kan bewezen worden, dat hoe uitgeftrekter de ftaaten, hoe zeldzaamer de oorlogen, zullen zyn \ de kleine ftaaten beminnen den oorlog, en hebben dien nodig, door-,
( 1 } Non paventis funera Calt!<s,
A S dica



X io ):(
dien derzelvcr regeringsbeftuur natuurlyk onrustiger is. Indien zy in eenen ftaat vercenigd zyn , zie daar zo veele oorlogen te minder. Ik voorondcrftel Europa verdeeld in twintig ftaaten , die dan de een tegen den anderen, dan verfchcidcn tegen eenen of tegén verfcheidcnden oorlogvoeren, zo dat erfchier geen tusfehen tyd van algemecnen vrede is, eene voorondcrftelling, die niet zeer verre van de waarheid is; tusfehen twintig ftaaten moeten noodzaaklyk meer redenen van oorlog plaats hebben, dan wanneer het vaste Land uit twee of drie groote ryken beftönd, die elkander in cvenwigt zouden houden. Voeg hier by, dat de rampen des oorlogs in de kleine ftaaten meer gevoeld worden, alwaar geen groote middelen van verdediging plaats hebben, welken eene talryke bevolking oplevert, wyl een overwonnen land gemaklyk doorlopen en ge- \ plunderd word, zo dat niet alleen de foldaatcn, maar ook de inwoners omkomen; tusfehen de groote ftaaten ■ word de oorlog met meer edelmoedigheid en minder wreedheid gevoerd, de wetten van den tforlog worden beter geëerbiedigd, het welk eene befchaving, het gevolg van een groot ryk, vooronderftelt; daarenboven kunnen twintig ftaaten fteeds in oorlog zyn, zonder dat er een tusfehentyd van vrede is, in plaats dat twee groote ftaaten niet altyd ih oorlog kunnen zyn; alleen ftryders zynde, hebben zy tusfehentyden van rust nodig; op deze wyze, fchoon de groote ftaaten groote legers op het 'flagveld voeren, word er minder bloed in hunne twisten geftort, dan door dc geduurige moorderyen in de kleine ftaaten; eene llagorder tusfehen twee groote legers beüist het lot van eenen veldflag by de groote natiën., by de kleinen dood men de menfehen in het klein, zonder noodzaak en zonder nuttigheid, en alleen uit haat, gelyk in de burgeroorlogen. — Eindelyk gevoelt men in de groote ftaaten, gegrond op eene groote befchaving, beter de ongegrondheid van den oorlog en de behoefte der konften van den yrede, de driften zyn zo verbitterend niet, en men vermyd meer, zig er aan over te geven, om datzy de grootfte onheilen na zig flepen. De regeerders
onop«



onophoudclyk bezet zynde met groote belangen , zyn zo vertoornd niet over kleine zaaken , de natienaale haat is zo iterk noch zo belachlyk niet, als in. de kleine ftaaten, en men kan zig gemaklyker.twce groote ryken verbeelden, die zig in een mengen , om onder dezelfde regering te leven , dan 'twee kleine fouverainiteiten, dic wegens derzelver rpgten des te nayveriger zyn, naar maatc dezelven 'minder te beduiden hebben.
Ik kom tot myn onderwerp weder. Engelland, het welk door de kleine uitgeftrektheid van deszelfs grond, en weinige bevolking niet onder het getal der groote mogendheden moet gerekend worden , en alleen eenen rang onder dezelven houd door deszelts konftige magt , moet om die reden een voordeel vinden in het voeren van den oorlog , gclyk de kleine ftaaten, ten einde een grooter grondgebied te verkrygen. De omftandighcid van deszelfs geftcldheid als een eiland doet hier niets aan ; dc eilanden en zelfs dc zee zyn het grondgebied van handeldryvende eilanders ; op doze wyze heeft het eertyds, Minorka en nu'onlangs Korllka verkregen, en is het reeds lang in bezit van Gibraltar: door middel van de heertchappy der zee, die het zig aanmatigt en van deszelfs vooten, kan het deze verftrooide bezittingen zamenvoegen , vercenigen en roet zyn grondgebied van Grootbrittannien inlyven, even als of zy aangrenzende waren.
Maar bchalvcn deze beweegreden, welke Engelland heeft, om zelf oorlog te voeren, als eene mogendheid van den tweeden rang, heeft het nog eene veel dringender in hoedanigheid van vreemde , om den oorlog op het vaste land te doen geboren worden, tusfehen die van den eerften rang, en van welken hetzelve het meest te vrezen heeft i om zo te fpreken aan de deur van Europa gelegen, en ongenaakbaar door de zee, die het omringt, kan het zig al de.voordeden te nutte maken, welke de oorlog tusfehen magtigc nabuuren het aanbied, en zomwylen den roof zamelen in een gevcgt, waar in hetzelve geen deel heeft gehad. Boven al vind het zyne zekerheid in de oneenigheid der gecnen,



X 12 x
die het Zouden verzwakken of **Tfc
cm die reden foaart fiecïS^ 5 s .veroVcrcn i
gerust over om nieuwe JC' J g°CfC ,Zlg zo dra het bloed £ T ° ^^f1' «ene nieuwe bron daarW I °Prat het
in te fiagen, S fSir h-VCrfpiIt' omdaar
venfaeeftrzondeToofopden ecno^T Verwor^n op den andereu , wyl de oorSó 7kcirtez>'n> ïand aan hetzelve het o-hh t >. g °P hct vaste
ra dcszelfc vc-tr^Lü • n°udL>ldritIa vermoorden,
fecn. De handel w het groot befchjuwdYlÏÏft een
ka-



X U X
Itarakter van edelmoedigheid en is niets minder dan vyandelyk in zynen aart; om voorfpoed te hebben , moeten allen , kopers en verkopers , welvaren: want dus zal de een meer middelen hebben
om te kopen en de ander om te verkopen:
maar de handel van alleenkoop , zo als dic van Engelland is, is in den aart vyandelyk omtrent allen, die er het voorwerp van zyn, en een vyand van de gelykhcid: verre dat het een verdrag tusfehen gelyken zy, is het een verdrag tusfehen den meester enden Haaf, waar by de eerftc wint al wat hy ikan winnen en dc tweede verliest al wat hy kan verliezen : het is een handel, dien men veel eer eene tovery kan noemen. Engelland moet ellendige kopers hebben, en dic, om zo te fpreken , meer van deszelfs waaren nodig hebben , dan zy middelen bezitten om te betalen : op zulk ecne Verbazende groote markt als het vaste land van Europa kan het .zig altyd fchadeloos ftellen, en by ilot van rekening verliest het niets ; het kan op een erediet van verièhcide jaaren leveren, mits dat het alleen levert: door middel van de masfa en den omloop van het gereed geld, lyden deszelfs fabrieken niet den minftcn ftilftand daar door. Maar, indien de vernuftige en handeldryvende volken van Europa cencra langen tusfehentyd van vrede laadden, indien zy inet de gefchikthcid, die hun eigen is, de konflen van den vrede beoefenden-, zouden zy al zo haast de manufakturen van Engelland en de voordbrengzets van deszelfs Indien leren misfen, als zy deszelfs heimlykcn laagen en knibbelaryen zouden misfen. Deszelfs handel zou inel in verval komen en het aanzien der Engelièhe natie zou verdwenen zyn.
Dit Is het volks ongeluk, welk het Britsch kabinet voorziet, dit is dc val van dit konftig ryk, «n als de ontknoping van de rol, welke de natie (peelt, waarop het geliadig een ongerust oog Haat. Dienvolgens voed het zynen handel door den oorlog , en den oorlog door zynen handel; het onderhoud de verdeeldheid der volken van liet vaste Land en houd hen onder elkander bezig, ten einde deszelfs handel zouden nodig hebben, en zeiven niet
' - • . . ZÖ.13-



X 14 X
zöuden werken of reden: Van den anderen kant fpaart het zelve het geld niet, welk deze handel aan het zelve opbrengt, aan de hoven en in de kabinetten, ten einde nieuwe kuipcryen temaken, en nieuwe verdeeldheden te doen uitberftcn. Het weet, dat dc oorlog op het vaste Land de vrugtis, waar van de natie bcftaat, het draagt zorg van nooit den wortel van deze ïampzaligc i plant te befchadigen, die zomwylen wel afgehouwen, maar nooit geheel uitgerukt word.
Zie daar den geest van het ftaatkündig Engelland. Nu zal het dienftig zyn , door daaden te tonen , in hoe verre het dien gevolgd heeft, en het tafereel te geven van het Britfche ryk , het welk door deze middelen verkregen en gevestigd is.
Vooreerst zal ik aanmerken, dat niets gevaarlyker is , dan de hcerschzugtvan eene Zee-natie, die tevens handeldryvende en overwinnende is; want zy heeft de middelen om overwinningen te maken en" dezelven te bewaren, en door de heerfchappy der zee kan zy haare magt door de geheele waereld uitbreiden, en er niets vry laten. De Romeinen geraakten door de wapenen alleen tot de algemeens opperheerfchappy en maakten van de drie toen bekende waereld-deelen Roomfche wingewesten : Engelland beoogt geen algemeene Monarchie door de wapenen, maar eenen algemeenen invloed door den handel, en gebruikt zyne wapenen alleenlyk om dezen laatflcn uit te breiden, het maakt in alle landen ftapels en rigt er eenen ailecnkoop op; het wil wel, dat de Volken hunne Souveraincn behouden, gelyk Fabius aan Tarente zyne vertoornde goden liet, mits dat hunne rykdommen en de voordbrcngzels van hunnen grond ter zyner befchikking waren, op deze wyze heerscht het over den Souverein en over het Volk, het kreunt zig weinig aan de uiterlyke magt, mits dat het er het wezenJyke van heeft; het wil dc koningen niet afzetten, maaralleen vernederen, het geld, welk het van de natie trekt, word gebruikt om het opperhoofd van dezelve om te kopen, en van dezen zyn werktuig te maken. Het geluk heeft dcrwyze zyne onder-'



K 15 n
dernemingen onderfteund, dat een Êngelsch burger" tegenwoordig dc vreemde Souvcrainen als zyne °;elyken handelt, en van hen fpreekt op den zelfden toon, als een burger van Romen van verflagen koningen zou fpreken, niet dat hy hen kan overwinnen , maar hy kan hen betalen.
Door middel van dezen fchandelyken handel plant Engelland overal dc.dwinglandy, de onfterflykheid in de hoven en de ellende der volken voord; het handelt gaern met een' oppermagtig' Vorst, om dat fiegts een perfoon behoeft gewonnen te worden, maar het vreest vrye Volken, om dat.een raad moeilyker om te kopen is, dan een koning , op dezelfde wyze als het ( indien het geoorloofd is, de kleine zaaken by de grooten tc vergelyken ) de hervorming van het Parlement vreest, om dat het gemaklyker is , ecne meerderheid voor zeven, dan voor drie Jaarcn te kopen, en het getal der verwagtelingcn op omkoping te groot zou zyn : Door dit algemeen ftelzel van omkoping onteert het overal de Souvereinen en Volken; het heerscht door den invloed der ondeugden, dic het betaalt en voed,, en die het op derzelver beurt den zelfden dienst bewyzen: Niets goeds noch eerlyks kan het zelve volgen , noch in deszelfs eigen land, noch elders; het bederft de lieden die het berooft.
De Souvereinen, die door Engelland betaald worden, verwaarlozen de grootheid hunner ryken; de handel van Engelland ontflaat hen van dien hunner natie te doen blocijen, en het zy zwakheid, traagheid , ontoegevenheid, men laat het de eerfte ftoffen weg voeren, die het bewerkt terug brengt, om weder het goud weg te voeren. Aan de Volken van Europa zyn gepolyst ftaal verkopende tegen hun goud, of tegen hunne voortbrengzels, handelt het dezelven omtrent even eens als het de wilden handelt, welken het zyn kraalwerk en fnuifteryen in ruiling brengt tegen de kostbaarfte zaaken. Daar, waar men de eerfte ftoffen weigert, alwaar het geen alleenkoop kan oprigten, voed het oorlog en vernielt de natiën, om zig van haaren grond en deszelfs voordbrengzels meester te ma-
keq,



X itf ):(
ken. Dit is dc oorfprong van deszelfs ryk in Bengale. Als eene krygszugiige Natie bemint zy de veroveringen, als eene heerschzugtige Natie haakt zy naar de heerfchappy, en als eene handeldryvende Natie is zy gretig naar bene uitfluitende winst (i).
Het is Hastings niet alleen, die onlangs geoordeeld is; het is de Oost-Indifche maatfehappy, die een jaarlyks inkomen van vyï en een halfmillioen ponden ftemng geniet, waar van meer dan twee millioenen aan het beftuur van Hastings verfchuldi°d zyn het is dc Engclfchc natie , in welker naam men m het Bntsch Parlement dagelyks de oneindige middelen roemt, die uit de Oostindiën gehaald wolden , welke in die lange zevenjaarige reptsple<nn°over de gepleegde knevelaryen, rovcryen, onderdrukkingen , en alle begaane misdaaden tegen de volken en fbuvereinen van Indiën, te regt gefteld is; en het is de Engelfche natie, die in den penfoou van Hastings zig zelve vry gefproken en ontflagen heeft, om dat zy den roof geniet, welke de vrugt van haare misdaadenis, een roof, dien zy had moeten weder geven, indien Hastings veroordeeld ware geworden. Deze vermaarde regtsplcging is dus nooit iets anders geweest, dan eene comedie, welke men voor Europa fpeelde, om aan de geregtigheid van Eno-elJand geloof te doen (laan; maar dit is verre geweest van de rol ten einde toe uittevoeren.
Op deze wyze heeft Engelland zig een kolosfus van magt gevormd, die te meer doet verwonderen naar maate men de reusagtige evenredigheden daar van trek voor trek onderzoekt. Door deszelfs bevolking en inwendige magt is het verre beneden het grootftc gedeelte der handeldryvende mogendheden van Europa, ondertusfehen belchouwt het dezelven met veragting als zyne mededingers, en den handel met de ftaatkunde én dc wapenen vercenigende, is het zo verre gekomen, van alleen over den ganfehen aardbol te regeren.
Indedaad, weik land is voor deszelfs handelzugt en ftaatkundigen invloed gedekt; in welk land heeft
(O Franklia j in zynen. Brief aan Lord Howe.
het



het geen beflist overwigt ? Laten wy dcwacreld eens doorlopen om desze;fs grootheid te belchouwen.
Het is ibuvercin in de Oosündicn, alwaar het zig een wyduitgeftrekt ryk heeft geltigt, door dezelfde middelen, waar door dc Spanjaarden certyds Amerika hebben veroverd; van het zweet dezer volken trekt het fchatten, die het in London ten toon ftcit, en welken dienen om dc hoven van Europa te verleiden tot het ondernemen van oorlogen, ftrydig met het belang van derzelver natie, liet heeft in China veel groter vorderingen, dan ccnige andere handeldryvende natie; niets kon het voldoen , dan een Eiland in de gcele zee, gclyk een Gbraltar in Europa, -of een Koriica in de Midde'andfchc zee; maar men heeft te Peking zulke gevaarlyke gasten gevreesd, en dc Mandarins waren onomkoopbaar, zy, die belchuidigd worden, van het meest vatbaar voor omkoping te zyn, hebben hun Vaderland meer bemind, dan dc Europefche ftaatsdienaars het hunne bemind hebben, en hebben zig gelchaamd, het zelve aan de Engelfche heerfchappy over te leveren. Het gebied in dc West - Indien , en fchoon dc heerfchappy van het Land aan andere toekomt, word deszelfs vlag op dc uitgeftrekte kust, van de ftraat van Mageilan tot dic van Hudfon, het meest ontzien, en de bezitters van den Amerikaanfchen grond zyn fiaaven in Euorpa. Het heerscht uitfiuitel'yk in de zuid-Zee, en om deze Souvcreifitcit te vermeerderen, heeft het van de bcuzclingen van Noodkafound eene ftaatszaak gemaakt, en zou, indien men niet vaardig ware geweest om aan het zelve toe te geven, den oorlog begonnen hebben, om het geen Hechts het onderwerp van een proces was. Ook heeft het den mecsten invloed by dc Mogendheden van Barbaryen; Algiers: en Marokko zyn het zelve inzonderheid toegedaan, en de werktuigen, waar van het zig bediend om zyne vyanden te ka,tyden ; het iaat derzelver rovers los tegen Spanje, wanneer het met deze laatfte Mogendheid in oorlog is, of zelfs in geval het zulks nodig oordeelt, en door eene der onbeichaamdB fte



>;( i8 )•(
fte bedriegeryen (*), die ooit onder de Afrikaanen gepleegd zyn, doet het dezelven jagt maken op de fchepen'der vereenigde Staaten, terwyl het met het Congres in vrede is.
Nu moet men eens zien, welke rol het in Europa fpeelt, en ten einde te tonen, in hoe verre het meester is op het vaste Land, zal ik hier met eenio-e omftandigheden eene fchets geven van deszelfs tegenwoordige ftaatkundige belangen met de voornaamfte hoven van Europa. Het ontziet Rusland alleen, het welk met eene zeer grote magt, zeer uitgebreide ftaatkundige en commerciecle bedoelingen, een wys en in deszelfs ontwerpen ftandvastig kabinet, en vooral door eene aardrykskundige ligging, het buiten het bereik van Engelland, fteit, gelyk dit laatftc zelfs buiten het bereik is van de meeste mogendheden van het vaste Land, zomwylen deszelfs trots heeft weten te buigen en deszelfs fchraapbeteugelen. Het zal fteeds fchipbreuk lyden
te Petersburg en te Peking, hoofdfteden van uitge-
ftrektc ryken, alwaar men het veragt en met een kleine mogenheid, die zulk een groote heerschzugt
bezit den lpot aryit, terwyi tevens ue nationale hoogmoed dier beide volken," welke ook de oorzaak daar van zy, dezelve voor de Engelfche razcrny
be-
f*") De Engelfche Konful te Algiers, de heer Logier, heeft zig in de maand mey des voorleden jaars , veroorloofd een beftand te tekenen tusfehen de regering van Algiers en Portugal, zonder dat het hof van Lisbon er hem toe gemagti"d had, en zonder dat hetzelve in het minfte varudeze onderhandelingen onderrigt was. Ingevolge van diP beftand, konden Algerynfche kapers de zee fchuimen , zonder gehinderd te worden, en vry in de havens van Portugal binnenlopen. Zy maakten dienvolgens veele Amerikaanfche pryzen , en brag • ten dezelven in deze havens op , tot dat de regering van Lisbon , verwonderd , dat een beftand tusfehen h;iar en Algiers plaatshad, zonder dat zy er kennis van had, by d» regering vernam , wat tot zodanig een gedrag van haren kant r^den kon geven. Men ftond verbaasd, toen men het,geheim en de onbefchaamdheid verftond, waarmede Engeland uit eigen beweging voor een vriend had gehandeld zonder deszelfs toeftemming, en zelfs zonder het er van te onderrigten. Dit belachlyk bèitand wierd aanftonds verbroken.



)••( '9 X
bewaard, welke men by zommige volken van het vaste Land tot zulk een belachlyk uiterften heelt gedreven. Maar ei- zyn ook genoeg andere landen, die rlauwiyk geregeerd ■ worden, alwaar het zyne ichade kan vergoeden en alwaar het regeert, het zy door de omkoping, het zy door den lèhrik.
Portugal kau zeUert byna eene eeuw als een Engelsen wingewest beichouwd worden, aan het welk de overwinnaar deszelfs regering en godsdienst gelaten heeft, om dat beide dienen om in het land eene vreemde heerfchappy te bevestigen, en deze te meer zal gelukken naar' mate de regering er zwak zal zyn, en de godsdienst er tot ledigheid aanleiding zal geven. Men zou moeten geloven, dat het reden had om met deze heerfchappy voldaan te zya, maar neen, deszelfs fteeds toe; emënde gretigheid heeft het voor eenigen tyd aan het hof van Lisbon doen voorftellen, het traktaat van 1703. te vernieuwen, op eene wyze, die voor Engelland nog voordeliger was. De regering van Portugal, zonder eene voiftrekte weigering te durven doen, vond middel, die zaak voor dit oogenblik te ontwyken, en het kabinet van Londen vergenoegde zig, dezelve van eene voordelige onzydigheid te doen afgaan, en haar in eenen oorlog tegen Frankryk te wikkelen , by welken Portugal alleenlyk moet verliezen, zonder eenige mogelykheid van er iets by te winnen. Portugal heeft aan dezen dwinglandfchen eisch moeten toegeven, en de overeenkomst werd te Londen getekend. Engelland heeft al dc handeldryvende natien willen noodzaken, zig in deszelfs gefchil in te laten, even als of zy van hetzelve afhanglyk waren; en deszelfs oogmerk hier in was niet zoo zeer om voordeel van derzelver hulp te trekken, als wel om te beletten, dat zy van eenen onzydigen handel en fcheepvaart geen voordeel zouden hebben. Het is voor Portugal te wenfehen, dat de Spaanfche party er de overhand kryge, en dat de beide natiën, in plaats van door eenen verderflyken en belachlyken haat verdeeld te zyn, zig tot eene gronden en onder dezelfde regering leven. Deze onwenteling zou des te minder vreemd zyn, [daar de b.ide landen te
B 2 VOf



X =o X
voren reeds vereenigd zyn geweest, de beiden volken dezelfde gebruiken, denzelfden godsdienst, dezelfde ftaatkundige belangen hebben en onder dezelfde lugtftreek gelegen zyn, dezelve is voorbereid door het huwlyk van de infante Donna Carlota met Dom Juan, toen hertog van Bragance, en thans prins van Braziliën; en deze aanftaande en wenschlyke gebeurdnis zal te regt befchouwd worden als een meesterftuk van het beftuur des graaven van Florida Blanca. Engelland alleen zal by deze heilzame vereeniging verliezen.
Spanje onder deze regering nog met meer zwakheid beftierd, dan onder de vorige, is gemaklyk de prooi van Engelland geworden; dit ryk, voor het overige begunftigd door uitwendige gebeurdniffen , heeft er alles gevonden, wat nodig was, om de raaden van den katholyken koning aan deszelfs invloed te onderwerpen , om hem het belang van eenen ouden bondgenoot te laten varen, een nieuw fyftema te omhelzen en hem in zyne belangen te trekken, ten einde zynen ondergang voortebereiden. De ftaatkunde van Karei III was verfchillende; hy bleef ftandvaftig aan Frankryk gehegt, en men kan met reden twyfelen, of deze vorst, zelfs na de ter doodbrenging van Lodewyk XVI., zynen neef, het voegzaam zou hebben gevonden, zig in de armen van Engelland te werpen. De minifter, die onder hem regeerde, had ten minften het belang van zyn land ter harte, hy wist het te kennen en zomwylen te doen zegenpralen •, hy had de byzondere oogmerken van het hof van Londen doorgrond , waarvan Ly de ontwerpen vertraagde; dc oude koning onderfteunde hem op de best mogelyke wyze door bedoelingen van byzondere gevoeligheid, want hy had de onbefchaamde trotsheid van den admiraal Matthews te Napels niet kunnen vergeten, aan welke hy zig had moeten onderwerpen, en hy had eers genoeg, om, met een vergramd oog, op zyn eigen grondgebied , Gibraltar in handen der Engelfchen te zien. Zedert zynen dood is de minifter , dien hy zynen zoon gelaten heeft, genoodzaakt geweest, zyn be-ftiertc onteeren door de overeenkomst van Noodka-
found



X 21 X
found, en den roem van Spanje te bezwalken door de verklaring, welke dit traktaat is voor af gegaan; gelukkig , indien hy een weinig eerder de aanlokzelen van eene magt had kunnen verzaken , welke hy welhaast moest verliezen, en al de eer van zyn land en zyn eigen roem naar Pampeluna brengen.
Na dezen eersten ftap, en eenmaal onder de Britfche magt gebukt hebbende, is Spanje geen meefter meer geweest om andere maatregels te volgen, dan die , welken het kabinet van Londen aan het zelve voorfèhrccf. Nooit zou het uit zig zelve zig voor den oorlog verklaard hebben, indien het niet uit vrees voor het hof van Londen ware geweest, en indien het toen gedagt had , dat Frankryk magtig genoeg was om het te kunnen beichermen tegen hunnen gemecnen vyand, in geval het weigerde, zig by hem te voegen: maar het zag zig door Frankryk' alleen gelaten, hetzy door de nieuwigheid van de regeringsgrondbeginzels van dit laatfte, het zy door de korte duurzaamheid , welke het aan de republiek toefchreef, en het is op deze wyze, dat het gebrek aan trouw in de omwenteling veel lieden verloren heeft, zo in Frankryk als elders; het heeft allen, die er niet aan geloofd en de vryheid en regtcn van den menfeh in twfcl getrokken hebben, verflonden. Van dezen allecnftand, cgter, was het vérre van zig met zynen natuurlyken vyand tegen zynen ouden vriend , zynen nabuur en natuurlyken bondgenoot te verbinden, en er werd voor Spanje eene middenparty gevonden, de cenige , rnisfehien, die , in deze omftandigheden , voor het zelve raadzaam is, die van op zig zelve te blyven, eene ftrikte onzydigheid in agt te nemen en tyd aftcwagten, dat het zyne oude verbindnisfen met Frankryk weer aan kon gaan. De onzydigheid is in alle oorlogen het natuurlyk regt van iedere mogendheid , die dezelve wil omhelzen; het is een voordeel voor dezelve, dat niemand haar kan ontnemen , het is een voordeel voor allen, zelfs voor de oorlogenden, want door middel van de onzydigen behouden zy de gemeenfehap onder elkander en bevorderen de herftelling van vriendfehap. Een oorlog, van welken men de onzydigheid van zommige moB 3 gend-



X n )•(
gcndheden zou willen uitfluiten , zou een oorlog zyn, die het mcnschlyk geflagt met den dood, ea de volken met eene volkomen uitroeying zou dreigen. Dc natie , die een dcrgelyk fystema zou willen vastftellen , is jegens allen ichufdlg en verdient, door allen verbannen te worden. Dit heeft Engelland gedaan. Het heeft gezegd, dat het in deze tcwoordige omftandighedei geen onzydigheid zou dulden, en het heeft dit nieuw en rampzalig regt door alie middelen , dic in deszelfs magt waren , willen doen gelden. Spanje heeft het eerst aan deszelfs bedreigingen toegegeven; zie hier hoofdzaaklyk de taal, dic het tegen het zelve gevoerd heeft: ik ben de entzachlykftè der zeemogendheden, en. het geluk geeft my eene gelegenheid om mynen gevaarlykften mededinger te ondertebrengen •, myn voornemen is tot zelfs den naam en het geflagt dezer vyandlyke natie te vernielen, ten einde ik alleen regere en niemand my kunne wederftaan. Ik trek al de hoven van Eu-opa in mync belangen, en ik z?g hun, dat myn vyand de vernietiging van alle maatlchaplyke orden bedoelt, terwyl hy zig beroemt, deze orden te volmaken ; dus begin ik met het verbannen van hem , dien ik tot den dood beftem en ik laat hem geen vriend. Het ftaat u vry in zyn verderf te delen, of hetzelve te verhaasten. Al wie, in dezen oor!o:r, niet voor my is, is tegen my. Ik laat geen onzydigheid toe, die ftryelig is met myne belangen. Gy , die nayveiig zyt over myne grootheid, zult er het werktuig of het eerfte flagtoffer van zin.
Spanje heeft zig onderworpen en niet durven ftaan op het regt van onzydig te blyven. Het zy ftaatkundige en godsdienftige vooroordeelen, hetzy de uitwerking der verleidingen, welken Engelland by de bedreigingen heeft gevoegd en de hoop, welke het in deszelfs oogen deed Ichittcren van weder penen troon in Frankryk te zien oprigten, en het huis van Bourbon over de natie zcgcnpralen , het heeft een verdrag tegen Frankryk getekend, en zig verklaard om er de tegenomwenteling te bewerken, cenllemmig mpt Engelland zynen nieuwen bondgenoot. Weldra heeft het berouw gehad; het heeft te Toulon
ge-



H =3 H
gezien , met welk eenen bondgenoot bet te doen had, en dat het van eenen bevredigden vyand eenen meester heeft gemaakt; het heeft gezien, dat het Engellands belang is, het zelve te bederven, zo wel als Frankryk, en de zeemagt van het een door die van het ander te vernielen, ten einde de overlevende des te gemaklyker zyne prooi mogt worden (*_).
Het heeft zig in den ftaat van eenen minderen afhanglyken bondgenoot van Engeland gezien, tcrwyl het laatfte zig naauwlyks zou moeten durven gclyk ftellen met zulk eene magtige monarchie; het heeft zig in al zyne maatregels zien dwarsbomen, want in het gemeen gebruik van hunne magtcn tegen Frankryk, zogt de een ftceds te herftcllcn, dc ander te vernielen.
Om deze reden werden dc fchepen van Toulon
lic-
("*) Ecne verfche gebeurdnis ftrekt nog ten bewyze , hoe zeer Engelland de vlooten van deze beide mogendheden zoekt te verderven , hoe het zelfs geen medelyden heeft met de ellendige overblyfzels van het oud corps van de franfche zeemagt, dat by hetzelve toevlugt genomen heeft, en vergeeft hun niet, veeleer tegen Engelland gediend te hebben. Onder de ongelukkige geëmigreerden , onlangs op de kusten van Bretagne geworpen, om er eene omwenteling te bewerken , of, liever, om 'er opgeofferd te worden, bevonden zig zes honderd zeeofficiers, hebbende eenen He&or aan—het hoofd. Dit overfchot van eene vyandelyke zeemagt moést _omkomen, zo niet door de handen, ten minlten door de verleidingen van Engelland , en de maatregels zyn zo wél genomen geworden, dat geen een het ontkomen is. Zie het verilag van Tallien van dén 9 Thermidor. Het is te verwonderen, dat de geëmigreerden niet eindelyk de oogen openen , en niet moede worden van de fpeelbal en zotshoofden van hunnen verraderfchen befchermer «n voorftander te zyn , die niets anders zoekt, dan al wat den naam van Franschman draagt, om hals te brengen; want eindlyk , waarom zeelieden te land doen dienen , alwaar zy niet weten te vegten , waarom vermyd Engelland zo zorgvuldig eenen Franschman op zyne vlooten te gebruiken? Eene byzondere omltandigheid v-an wetenfehap , in het reeds gemeld verflag gewag maakt, toont ten klaarften al de verfoeilykheid,. van de Engelfche regering. Toen de geëmigreerden gereed Honden om zig overtegeven, fchoten de Engelfchen op hun zo wel, als op de republikeinen: en in de°daad, zegt Tallien, hunne fchepen maakten een fchriklyk vuur op al de lirydende : waarom l om dat al de ftrydende Franfchen waren.
Bygcroegde aantekening*
B 4



X H X
liever verbrand , dan dat men ze naar Karthagena wilde laten zenden, gelyk Spanje b. geerde, of ten mmftcn dat om dc nell't te behouden, dezelvce onder beiden verdeeld w erden. Toen merkte het ee .t ,et verraderlyk doelwit van Er.ge.a. d, en dat het der zeemagt van Spanje eenen dode yken flag toeb t ooor het vernielen van fchepen, die zig te eenigeh tfde by het zelve konden voegen. Egtcr heeft het zelve niet durven morren of van eene verbindnis afgaan, in welke het verpligt was, zig zeive op te offeren. Het hof van Londen , het welk de magt gehad heeft, het zelve den oorlog te doen onderremeiï , zal ook dc magt hebben , het zelve er m te houden. Wanneer het genoeg verzwakt en deszelfs regcringsbeftuur genoegzaam van hulpmiddelen beroofd zal zyn , als dan zal Engelland zyn handeltraktaat, reeds lang te vergeefsch voorgeflagen, komen doen aannemen , en zig met een pennetrek meester zien van al dc rvkdommen der nieuwe waereld, en Kadix eene haven' van Engelland worden. Ondcrwylcn dat die tydïtip nadert, vergenoegt het zig niet met het zelve te bederven , hoont het hetzelve , en fpaart het offer niet meer welk het ter fiagting-beftemt, het heeft het in eenen ftaat gefteld van alles te moeten fvden , van den eenen kant door de vrees voor Frankryk, en van den anderen kanr door die, welke net zelf aan hetzelve inboezemtin gevolge van de onmagt, waar in het hetzelve gebragt heeft, begrypt het, dat het ongeftraft hetzelve niet kan mishandelen ; op die wyze heeft het St. Jago onder een nietig voorwendzcl en door een onregtvaardig vonnis, na een jaar uitftel van ecne bedriegl vkc hoop vanhetvry te geven, verbeurd verklaard; op die wyze heeft het aan hetzelve wapenen geweigerd, om eene gemeene zaak te verdedigenden eindehetdes te erder zou teonder raken.
Misfchicn zullen zommigen willen geloven, dat Spanje dc conventie met Engelland tekenende, Pruisfen heeft willen navolgen in zyne alliantie met Oostenryk. Maar de uitkomst zal leren , dat het voorbeeld van Pruisfen, met kragt geregeerd, altyd ryk «oor zyne fchatkist, en gedugt by al zyne nabuuren
door



):( =5 X
door een leger, het welk fteeds op den voet van oorlog onderhouden word, niet gefchikt is, om door Spanje gevolgd te worden, het welk door eene zwakke regering beftuurd word , van inwendige rfterkte o:.cbloot is, en noch in zyne fchatkist, noch in zyne land- of zeemagt genoegzaame middelen heeft, om zig zelve tusichen Frankryk en Engelland te handhaven, en om zig veilig tegen het eerfte tc kunnen verklaren met de verraderiyke hulp van een' geheim' vyand. Dergclyke ftoute ftaatkundige ondernemingen voegen alleen aan mogendheden, die van zig zeiven zeker zyn; zy alleen kunnen zig van den gebaanden weg verwyd'eren, daar zy, als derzelver be ang het vordert, weder op den zelvcn kunnen treden. Deze veinzingen, waar door men het lichaam bloot geeft, zyn alleen aan eenen fchermmeester, die in de konst volleerd is , geoorloofd ; een ander, die naar zyn voorbeeld zig wilde bloot geven, zou aanltonds den doodfteek ontvangen. Zo zyn ook de mogendheden, die zig te zwak gevoelen, aanftonds verloren, zodra zy de gewoone regelen der ftaatkunde verlaten, die zy reeds lange ondervonden hebben, en in welke de ondervinding haar toont, dat de zekerheid beftaat. Voor dat men dc fterken wil navolgen, moet men zig zeiven ft.-rk maken. Om die redenen zien wy, dat Piuisi'ën na /.yne alliantie met Oostenryk zegenpraalt en zig magtiger dan ooit in Duitschland ziet, in plaats dat Spanje na zig met Engelland verbonden te hebben, zig ten prooye ziet van de Franfche wapenen, en tevens van "den verborgen haat van Ens eiland. Men moet bekennen , dat het zig thans in eene der moeilykfte omftandigheden bevind, waarin een onafhanglyke ftaat zig ooit kan bevinden. Van den eenen kant heeft Frankryk deszelfs provinciën veroverd, en dreigt het ganfche noorden te veroveren, met grondbeginzcls en lieden, waarvoor y niets beftand is"; van den anderen kant bedoelt Engelland , zig meester te maken van de bronnen des lands, om het zoo te verzwakken, dat het geheel van deszelfs genade afhangt. Welke party moet het in deze verlegenheid nemen, daar het deze B 5 twee



X 25 ).<
twee vyanden het hoofd niet kan bieden, noch op zig zclven beftaan, met welke van beiden moet het zig verbinden, om zig van den anderen te bcvryden ?
Het fchynt, dat men deze vraag niet wel kan oplosfcn, dan door de grondbeginzch te onderzoeken, op welke deze beide mogendheden, welken ik zeg, te gclyk vyanden van Spanje te zyn, handelen, en de magt, dic zy kunnen gebruiken. Vooreerst, wat de grondbeginzcls betreft, die beiden bellieren, liet is klaar, dat Frankryk niet doelt, gelyk Engelland, op de verzwakking van Spanje, op het vernielen van deszelfs zeemagt, op het roven van deszelfs Indifche bezittingen, en om het vervolgens aan zynen invloed te onderwerpen; want het heeft by al die zaaken hetzelfde belang niet als Engelland, het bezit buiten Spanje eene zeer groote uitgeftrekthcid gronds in Europa, verbazende groote hulpmiddelen in natunrlyke en konftige voordbrcngzels, en in dc beide Indien eilanden, die toereikende zyn voor deszelfs koophandel, en het in het geval ftellen van naar eens anders goed niet te verlangen;, het doet dus hetzelve den Oorlog alleen aan, om dat Spanje het zo wil, het tragt het zelve alieenlyk van Engelland losterukken en den vrede en de oude verbindnisfen met hetzelve weder te hcrftellen. En dit oogmerk bereikt zynde, kan Spanje weer als te voren beftaan, en met hulp van eenen magtigen, en in deszelfs voorfpocd belang hebbende verbonden nabuur tot eenen grooteren luister, dan ooit te voren, geraken; in plaats dat Engelland door deszelfs ligging en commerciële ftaatkundc, nimmer gemeene belangen met Spanje, zo min als meteenigen anderen ftaat kan hebben; in tegendeel heeft het veel belang in hetzelve gering tc houden niet alleen, maar ook in de bezittingen van Spanje in dc beide Indien naar zig te trekkcu, het zou zelfs dc eilanden, dic het by zyn vast Land heeft, gaerne wegnemen, ten einde in dc Middelandfchc zee te hecrfcfien; de in bezit houding van Minorka , welk het verloren hééft, de bezitting van Gibraltar en het gewigt, wélk het in de bewaring van deze rots itelt, bewyzen dit alles beter, dan' redeneringen zulks
zon-



):( 2? X
zouden kunnen doen. Nooit zal Spanje Engelland m deszelfs oogmerken omtrent hetzelve kunnen geloven , opregt te zyn, ten ware het uit zig zeiven voorfloeg om Gibraltar weder te geven.
Ten tweeden, betreffende de fterkte en magt, het is zeer klaar, dat Frankryk met Spanje verbonden, het kragtdadig tegen Engelland kan befchermen; in plaats dat Engelland, het welk thans met hetzelve in ecne zaak ingewikkeld is, het niet, gelyk wy zien, kragtdadig tegen Frankryk kan befchermen, en het geen hetzelve aan magt ontbreekt, ontbreekt hetzelve nog meer aan goeden wil; want het weio-ert hetzelve wapenen en verklaart zyne fchepen verbeurd. Er is meer. Frankryk heeft met alleen magts genoeg om Spanje tegen Engelland te befchermen , het heeft die zelfs genoeg om het tegen wil en dank te veroveren; hetwelk Engelland nooit kon doen, want het kan voor het tegenwoordige Spanje tegen Frankryk niet befchermen, en zou het nog minder, ondanks Frankryk kunnen veroveren; zo dat Spanje van den eenen kant van Frankryk meer te verwagtcn, en van den anderen kant meer te vrezen heeft, terwyl het van Engelland niets te verwagtcn en minder te vrezen heeft, het welk voor eenen ftaat, die zig in deszelfs toeftand bevind, bcflisfcnd is. t
Van al de bondgenooten van Engelland is Holland dc ongelukkigftc; nader by het oorlogstoneel gelegen , en meer dan cenigc andere mogendheid den nay ver van Engelland opwekkende door de uitgebreidheid van deszelfs koophandel, is het beftemd om by voorkeur bedorven en aan dc belangen van deszelfs dwinoiandy opgeofferd te worden. Het was niet geroep dat Engelland zedert 1787 eeneno ver wegenden invloed in Holland had , dat het eenen onderkoning in den Haag even als te Dublin had. Deze invloed, dic flegts ftaatkundig was, voldeed het niet, om dat de Hollander meer op zyn geld, dan op zyne vryheid p-ezet, zig gerustlyk liet beheerfchen door eene vi een de n ogendbei'd!, doch behield hardnckkiglyk zynen ha. del aan zig. Zyne onafhangiykheid als natie was verloren, maar het was moeilyker, hem van
zyne



X 28 ):(
zyne onafhanglykheid als koopman te doen afzien Uit was het geen, waar op Engelland doelde ; deszelfs oogmerk was, den handel van Holland allengs geheel aan zig te trekken, indien het mo-elyk was" en in Amftcrdam alleen faktoors in plaats van mededingers te hebben. Op den zelfden tyd kwam een oorlog met Frankryk hetzelve te pas, om dat het gemaklyk fcheen het laatfte te onderdrukken. Maar tot had geen voorwendzel, en Frankryk droeg zor».
w/Ifeen aan de haud te ê'evcn. Holland werd beftemd om in dezen oorlog tot voorwendzel en bondgenoot te dienen, wat hetzelve daar door ook mogt overkomen, en al zou het in zyn verderf geftort worden;, men kon zig deszelfs voordeden te nutte maken indien het die had, en van deszelfs tegenspoeden kon men nog veel meer voordeel trekken; want men dagt toen weinig om het laatfte voortekomen, en men geloofde de mogelykheid niet van het geen gebeurd is Men maakte zig derhalven tot gedrenftigen verdediger van een land, hetwelk om geen verdediging vraagde. Dc ftaaten, die wel bevroedden, dat zy den oorlog gingen voeren, als de makkers van den leeuw, mogten de zaaken op de lange baan fchuiven, zy moesten er cgter de hand toe tenen en den oorlog verwekken, niet dat zy eenigregt hadden, het noodïg vonden of denzelven verlangden, maar Engelland had een voorwendzel nodi°De opening van dc Schelde, die weing jaaren te voorcnzulkcn geringen indruk op het kabinet van St. james maakte, werd toen eene'gefenikte reden tot eene vredebreuk; men handelde welftaanshalve cenigpn tyd, en men maakte zyne toebereidzcls. De Franichen, die hunnen dodelyklten vyand in de mogendheid zagen, die zig nog niet verklaard had, en dat de vyandlykheden ftonden te berinnen, befloten den laatftcn hoon niet aftewagten,"en hadden het °ezond verftand van het eerst den oorlog te verklaren, een flap, die altyd voorzigtig is tusfehen zeemogendheden , cn zig van de Engelfche en Hollandfche fchepen meester te maken, die in hunne havens gevonden werden. Dc oorlog met deszelfs verfcheiden voorfpoeden
voor



X 29 ):(
voor de andere oorlogende partyen, is ftccds ongunftig geweest voor de Hollanders; zy hebben dcnzelven flaplyk moeten voeren, wyl zy dien met weerzin voerden, en de Franfchendie wel verlangd hadden , hen te fparen , handelden hen als vyanden, niet om hunnen wille, maar om Èngellands wille, .en ftraften zomwylc uit verontwaardiging hunne lafhartigheid. Thans; daar hunne ftcrke plaatzcn genomen zyn en de ftaat in gevaar is, kan Engelland dat hen in het gevaar geftort heeft, hen niet redden, het voorziet , dat het eenen bondgenoot geheel zal verliezen, dien het flegts wilde verzwakken. Maar het troost zig met het voordeel van zynen ondergang , en vermeerdert ondertnsfehen, de balans van zynen koophandel met den gchcelcn van Holland. Dit is het niet al. Deze bondgenoot, dien het niet kan befchermen tegen de rampen van eenen, dien het dcnzelven heeft doen ondernemen, gaat nu het onweer bezweren eh eenen byzonderen vrede voor zig maken. Wat doet Engelland ? Getrouw aan zvn. verradersch fystcma, ziende, dat zyn prooi het onrfnapt en dat het dien niet langer kan behouden door zyne ftaatkundc, gaat het geweld gebruiken, wvl het zaakcis , dat Holland, vooraf door deszelfs ministers aan het hof van Londen verkogt,' genomen moet worden als een depot door de veréenigdc legers, die tot deszelfs befchikking ftaan, terwyl aan" den anderen kant reeds twee fregatten na elkander naar .de Oostïndien gezonden zyn, ten einde aan de BritTche magt in die gewesten berigt te brengen, van zig 'meester te maken van de Hollandfche bezittingen op Java en Borneo.
Het geen ik van Spanje gezegd heb, is nog veel meer waar van Holland, want het bevind zig even als het laatfte tusfehen twee mogendheden tegen welken deszelfs onafhanglykheid niet beftand is, noch zig kan handhaven: in dit geval, moet men tusfehen twee befchermers dien verkiezen, die het best gezind en het magtigst is, wyl de vryheid van deze keus alles is, wat er voor eene mogendheid, waarmede het dus gelegen is, overblyft. Frankryk heeft voor het overige op Engelland het voordeel van nabuur van
Hol-



>:( so yc
Holland te zyn en aan hetzelve te liggen, en om die reden zal de gelegenheid van Frankryk op het vaste Jand, met opzigt tot de mogendheden van dit vaste land aan hetzelve altyd eene overtreflykheid boven Engelland geven; want voor dat Engelland kan komen, het zy om te befchermen ofte veroveren, zal Frankryk altyd in ftaat wezen om het voor te komen. Het voordeel, welk de Hollanders zullen vinden door zig aan Frankryk te houden, is dat zy zig kunnen beloven, van voordaan gerust onder deszelfs befcherming te zullen leven, en uit de verontrustende onzekerheid te geraken, waar in zy zig tusfehen twee naburige mogendheden bevinden, en voor dat Frankryk door deszelfs laatfte overwinningen hunne grenzen om zo te fprekenhad omringd; want fchoon zommigen denken, dat zelfs in geval Engelland met Frankryk vrede maakte, deze vrede niets anders zou zyn, dan een tocbercidzel tot eenen nieuwen oorlog om Holland te heroveren, welks verlies hetniet zai kunnen verduwen, kan ik niet vinden, opwclke wyze Engelland voordaan Holland kan veroveren; het kan het niet doen, gelyk in 1787, dan door middel van eenen bondgenoot op het vaste land; maar deze bondgenoot ftaat niet meer tot deszelfs befchikking, en de Franfchcn voor het overige meester van Duitschland tot aan den Rhyn zynde, zou de weg voor Pruisfen gefloten zyn, gelyk dezelve het voor Oostenryk is door het bezit der Nederlanden , indien dit laatfte aan Engelland dien dienst wilde bewyzen. Dit voordeel rekenende, verlies ik de vryheid uit het oog, welke men cgtcr nooit uit het oog moet verliezen; door middel van deze vryheid en van deze volksregering, die alleen voor eene handeldrvvende natie voegt, zal de handel der Hollanders, verlost van de kluisters der Britten en van ecne regering van edelen, welken trotsheiden roofzugt eigen zyn, en onder welken dezelve veragt en gedrukt werd", voorfpoediger en blocyender zyn, dan dezelve zedert 1787 geweest is, en veel meer, dan Engelland wel zou wenfehen.
Zie daar dan drie mogendheden, welken Engelland tegen haaren wil en tegen haarc belangen in eenen oorlog getrokken heeft, die eenigyk de zyne is, en
wel-



X s1 X
Welken het met geweld getragt heeft tot eenen algemeenen te maken. Men weet nietig welke van de flagtoffers van deszelfs willekeurigheid men het meest moet beklagen, de zulken, die toegevend zyn geweest om te gehoorzamen, of zulken, die te midden der bedreigingen en honingen nog eene zorglyke en verleende onzydigheid behouden; want het is hard, de rust van, zyn land, zyne fchatten en het leven van zyne burgers aan de eigenzelfheid van een' eifchenden bondgenoot op te offeren, die zelfs de moeite niet neemt van zyne heimlyke vyandlchap te ontveinzen; maar het is tevens hard de beledigingen te verdragen, welken Genua en Florence hebben ondergaan, de ongeregtigheden en onregtvaardigheden tegen de vereenigde ftaaten, Zweden en Denemarken gepleegd, te verduren, den onbefchaamden toon van deszelfs verklaringen te dulden, en al zyne koopvaardyfehepen in de havens van Engelland te te zien aanhouden. Wat is dan van de vryheid der Europefche natiën in deze algemcene rovery vanée'ne geworden ? Waar is dan de oude glory der volken, dic allen hüsterryke tydpcrken in hunne gefchiednis gehad hebben, en die nu overccnftcmmcn om het hoofd eenpariglyk onder het juk, welk Engelland hun oplegt, te bukken ? Welken zyn deze trotfehc fnorkeryen, die men in al dc deelen van Europa, als in zo veele veroverde Provinciën, heeft horen herhalen? Ga naar het Noorden, het is Engelland, welk raast en tiert en dreigt, ga naar het Zuiden, het is weder Engelland, welk dreigt en verfchrikt; en men verdraagt geduldig ! en men vereenigt zig niet tegen hetzelve, om deszelfs vermetele trotsheid te verpletten , en den fcepter der Zee, waar mede het al dc naticn kastyd, in deszelfs handen te verbryzclen?
Het is eene dwaling, te geloven, dat men Engelland niet kan wcêrftaan, het heerscht alleen over dc ohzydigc mogendheden door het vermogen, het welk het op dezelven verkregen heeft , haar verbaasde genie beeft voor de zynen; zorgvuldig in het bewaren van dit vermogen, een wapen, welk niets kost, zal het op zyne beurt vertzaagd zyn en vrezen, hetzelve te verliezen, en zal den moed laten zakken,
zo-



■
X 32 X
zodra het by den anderen een edelmoedig befluit zal waarnemen. Het is eene nog gevaatlyker dwalin% te geloven, dat beledigingen te verdragen het middel is om dezelven te doen eindigen, zo lang het lafhartigheid zal zien, zal het den toon hooger ftellen; maar zo dra men tegen hetzelve eenen bcflisfenden toon zal aannemen, zal het den zynen laten zakken, en verre van het gevegt te wagen, zal het zyne bevelen intrekken. Dus heeft het de inftrudtien herrecpen, welken den 5 november 1793 gegeven waren (*), om de amerikaanfche fchepen optebrengen, en de bevelen afgezonden van den 18 Augustus 1794, van geen Deenfche en Zwcedfchc fchepen met koorn geladen, aartehouden en optebrengen. Deze flappen van gematigdheid werden gedaan toen het de verbidnis der onzydige mogendheden van het noorden mctAmerikavreesde.Maar indien deszelfs bedreigingen onbeschaamd zyn, en de regten, die het zig aanmatigt, ftrydig tegen alle by de natiën bekende wetten, is deszelfs gematigdheid een valftrik en de voldoening, die het geeft, is ydcl. Terwyl het zig zo zagtzinniotoonde, handelde het met den heer Jay, en het heeft nu een traktaat met Amerika getekend , en dus doende de zamenfpanning doen verdwynen, die tegen hetzelve zou hebben kunnen gemaakt worden namelyk die der onzydige ftaaten, welke het voornaamlyk vreest, ten einde de twee anderen des te beter in bedwang te kunnen houden. Aanftonds na de tekening van dit traktaat werden verklaringen van eene ondraagiyke trotsheid te Kopenhagen gedaan, en het is om byzondere redenen, welken men hier onder zal zien, dat men het zelfde toneel nog met te Stokholm geopend heeft. Zyn traktaat van alliantie, koophandel en zeevaart met de verecnigde ftaaten verzekert Engelland niet alleen tegen het geen
van
(*-) Het is billyk, hier melding te doen van de kwaade trouw Van het Kabinet van St. James. De tegenbevelen aan de kapiteins der fchepen en kapers der Engelfchen , uitgevaerdigd en getekend den* to december 1793 , zyn eerst op het einde van January daar aan volgende afgezonden, ten einde de kapers tyd zouden kebbsn, 91a de eerfte inftruftien uittevoeren-



)=( 33 K
van dezelven te vrezen ftond voor deszelfs oude en nieuwe bezittingen in de Westindiën, maar doet ook de belans tot deszelfs voordeel overflaan in de onzydigheid, welke het congres voordaan zal houden. Door dit traktaat zyn de koloniën weer Britsch geworden, en zal Frankryk flcgts eenen koelen vriend vinden in de natie , welke het ten koste van zyn bloed onafnanglyk heeft gemaakt. De fchoone dagen van Washington zyn geëindigd, waarom heeft zyn geluk gewild , dat hy zyne glory overleefde. Een ander ;ou dit traktaat gemaakt hebben of het traktaat was niet gemaakt geworden. Nu is de oproerling Washington weder tot denpligt gekeerd, en de prys op zyn hoofd gefteld, kan niet meer getrokken worden. Het is te voorzien, dat dit traktaat, tot hier toe geheim gehouden, om by de opnening Van het parlement te pralen , en het welk volftrckt niet voordeclig voor de Amerikaanen is, in Amerika gemor onder het volk en in het huis der reprefentanten zal verwekken , onaangezien de goedkeuring, welke de prcfldent en de raad aan dit werk ztillen geven ; dc belediging den Amerikaanen aangedaan door de verleende hulp aan de Wilden , en door het beftand met Algiers gefloten, is niet vergoed, de Amerikaanfchc zeevaart is geenzins verzekerd, en zelfs is het onderzoek van den regel, vry fchip vry goed, tot eenen onbepaalden tyd uitgefteld, zo zeer vreest men te London den heilzamen zetregel weder te verlevendigen, die den grondflag is van de gewapende onzydigheid. Men zal by de opening van het congres en in de debatten over de artikelen van het traktaat, de verdeeldheid tusfehen de partyen zien uitberften, en misichien de eer en erkendnis der natie en de moed des volks over dc lafhartigheid en flapheid van zyne hoofden zien zegenpralen. Zedert cénige jaaren zyn er twee partyen in Amerika, (*) dc eene, die den prefident, de meerderheid van den raad en het grootfte gedeelte
der
(*) Zie Cooper, Somt informatie» respecting America, Lonires 1794.
c



X 34 ):<
der voornaamfie handelhuizen aan het hoofd heeft, is eerder voor eene uitbreiding, dan voor eene beperking der wetgevende en uitvoerende takken der magt; de trotsheid en verheffing der ftaatkundige kerkregering van Engelland zou hun niet mishagen, zy zouden het volk gaarn gebieden door een vertoon van grootheid , en tusfehen zig en het zelve eenen plegtigen afftand onderhouden , eene verdenking , welke dc levenswyze van den praeödent en van eenige leden van het bestuur maar al te zeer billykt. De inwendige ftaatkunde van Engelland is naar hunnen fmaak, het zy om het finanticfyftema , net zy om dat van koophandel en manufaktuuren. Deze party word federaliste genoemd, om dat haare üoofden grondleggers zyn van de verbondfehapte regering van Amerika en van de constitutie van 1787. De heer Jay, die het traktaat met Engelland getekend heeft , is bekend voor een der voornaamfte federalisten.
De andere party word by tegenftelling anti-federaliste genoemd, niet om dat zv vyand is van de verbondfehapte regering in Amerika, alwaar deze conftitutie niet aan dezelfde zwarigheid onderhevig is als in Frankryk, om dat Amerika geeu nabuuren heelt, maar om aanteduiden, dat hunne grondbeginzels ftrydig zyn met die der federaliften. Dezelve beftaat mt de groote meerderheid der natie en van het huis der Reprefentanten. Deze party , indien men ecne natie ecne party kan noemen, vervuld met haat tegen ürootbrittanien, welks honende trotsheid zy niet kan verdragen, helt meer over tot de franfchc'gciykheid en is meer voor de theorie der democratie van Frankryk , dan voor de Engelsche constitutie. Zy klaagt over dc meefterlykheid , die de tegenwordigc hoofden der natie zig aanmatigen, en vind , dat hunne trotsheid cn hunne verbazend groote jaarwedden niet zeer overeenstemmen met de grondbeginzels der volksregering. Het is te denken , dat deze party eene beteie voldoening wegens al dc bezwaaren der Vercenigde ftaaten tegen Engelland , wegens dc forten op de mciren door geweld teruggehouden, wegens de weigering om de
ont-



X 35 X
©ntftolen Negers weder te geven, wegens de gepleegde plondering der koopvaardyfehepen, wegens den oorlog der Indiaancn tegen hun verwekt met de meest verzwarende en haatlykste omftandigheden, eindlyk wegens het fchaamtloos bestand met Algiers, zou gevraagd hebben. Men zal moeten zien, hoe de ze.ve voldaan zal zyn over den vrede , dien men voor haar gemaakt heeft. Het is dezelfde party, of, liever, de Amerikaanfchenatie, die, getroffen door den edelen moed van Frankryk, dapperlyk ftrydende te midden der vyanden, waarmede Engelland het had omringd, ter huipe van het zelve vloog, en luide den oorlog eischte, ten einde tevens haare eigen beledigingen , de 20 dikwerf geichend -n .trouw der traktaaten, en het ongelyk haaren handjl aangedaan, te wreken ( *).
Dit zal de party zyn, die Deenmarken en Zweeden vcrpligt zullen zyn te kiezen, want het fchynt niet, dat men geneigd zy_, hun de eer aan te doen, v. n hun hetzelfde aan te bicden, dat men den Amerikaanen heeft aangeboden, dat is te zeggen, vergoeding van fchade. De admiraliteit van Engelland veroordeelt al de deenlchc pryzen, den eenen na den anderen, zonder nauwlyks de zaak te willen horen; en indien het kabinet van Londen volhard by deszelfs verklaring te Kopenhage gedaan, indien het voordgaat met de onzydigheid van Deenmarken als partydig en bedrieglyk te handelen, en te dreigen, dat het niet van de grondbeginzcls zal afgaan, die het tot hier toe gevolgd heeft; dan zal er voor de onzydidige hoven geen ander middel overblyven, dan derzelver escaders andermaal te doen uitlopen , hunne fchepen te convoyeeren, dezelven kragtdadig te be-
fchcr-
(*) Het traktaat van den heer Jay , na het fluiten van het •ongres te Philadelphia aangekomen , zal aan de leden van de kamer der reprefentanten den tyd geven om de antikelen daar van te overwegen , en by de opening van hunflte aanftaande zitting de bezwaaren hunner commettanten tegen Engelland openteleggen. Deze verlenging van tyd zal aan Frankryk gelegenheid geven om zig tegen de ratificatie te verzetten, en gedurende dien tyd de herdenking zyner oude weldaaden, en h«6 tegenwoordig belang der veree-igde ftaaten te doen gelde». C 3



n 36 h
fchermen cn dc eer van hunne vlaggen op te houden: Deze maatregel zal te minder gewaagd zyn, daar Frankryk , alom zegenpralend , thans zyne vrienden met magt kan onderfteunen, verre van"hunne hulp nodig te nebben. Zweeden, het is waar, is niet zo ftreng gehandeld als Denemarken; maar deze gematigdheid j die van ecne byzondere gebeurdnis afhangt, kan van geen langen duur zyn. ""Het is te Wenfchen , dat Zweeden by aanhoudendheid eene gemecne zaak met Deenmarken zal maken. De ftaat van zaaken is in dit laatfte land niet zo gunstig. In Kopenhagen zyn twee partyen; de eene is Ruffisch, de andere En*gelsch: die thans in de ampten is , is de Engelsche party met den graave van Bernftorf aan het hoofd; maar deze minister, fchoon hy den Britfchen invloed agt, als minder verderflyk voor Deenmarken, dan de Ruffischeinvloed, vind niet, dat men daarom op eene bctreklyke wyze het kabinet van St. Jamc; moet gehoorzamen ; hy heeft de gezagvoerende cifchen durven weerhaan, welk het laatfte hem herhaalde, om van zyn vreedzaam fystema aftcgaan, en wel met eene ftandvastigheid, die niet genoeg geroemd kan worden, en des te edelmoediger is, daar hy aanzienlyke bezittingen in het keurvorftendom van Hanovcr , en een perfooneel belang heeft, om den koning van Grootbrittanien te ontzien : het is tot zynen roem; dat Dcenmarken tot hier toe onzydig is gebleven. Maar ondanks zyn anti-Ruffifch fysteirria, haat Engelland hem , gelyk het al degeenen haat, die geen Vyanden van Frankryk zyn, en vergeet, dat ny altyd voor het zelve is geweest; terwyl aan den anderen kant de ruffifche party zig tegen hem versterkt, en tragt, hem te doen tuimelen.
Na verfcheide maanden rust, vat Engelland thans zyn oud ontwerp wêer op, om den graanhandel naar Frankryk te belemmeren, en de onzydigen te mishandelen , ten einde Frankryk door honger te dwingen. Elke tyding, die van Parys komt, en het gebrek aan broöd in dic hoof^ad bevestigt, verheugt het kabinet van St. James, en versterkt het in zyne barbaarfche hoop yan de Franfche natie voor den oogst uittehongeren. Het heeft de hulp van Ruslaud, welk ryk, behalven
eene



):( 37 X
eene vloot van 12 fchepen van linie en 8 fregatten , welke het ter befchikking van Engelland houd, zig verbind, om een wakend oog od Deenmarken en Zweeden tc houden, en derzelver fchepen met koorn geladen te nemen. Onderwylcn zullen de Engelfche fchepen zee houden., ten einde dc convooyen en de transporten uit de Middenlandfche zee te onderfcheppen. Zy zullen omkomen , dic Franfchen, welken men niet door de wapenen heeft kunnen overwinnen of ten minsten zullen zy hunne vrouwen en kinderen voor hunne oogen zien omkomen, zonder dezelven huto te kunnen toebrengen.
Men moet .Pruisien danken, het Engelsch juk verbroken te hebben, het welk hetzelve zeer knelde onder het oud ministerie van den graavc van Hertzberg. De lange verraderyen van het kabinet van ft. James hebben het hof van Berlyn geleerd, eenen zo cgoïstiichen bondgenoot te wantrouwen, en deszelfs trotfehen toon kon niet lang flagen by een ge? heel militaire mogendheid, gewoon om zyn heil in de wapenen te zoeken, en geen ander meester te
erkennen dan het geluk des oorlogs. Thans zyn
hunne verbindnisfen verbroken door de weigering van het Britfch ministerie om de drie laatste maanden fub* fidien te voldoen, die by de conventie van den Haag waren bepaald. Indien deze twee mogendheden haare eerste verbindnisfen weder opgevat hadden, zou het een groot ongeluk voor Priüsfén zyn geweest, dat zy in eenen onftaatkuhdigéri en verderflyken oorlog zouden gehouden zyn ; eene gebeurdnis, die in het nieuw ftaatkundig iyftema, waar in de Europefche kabinetten ftaantè treden, niet als waarfchynlykkan befchouwd worden. ,Er zou nog veel te zeggen vallen, indien het hier zaake ware, -in wydlopige diplomatieke byzonderheden omtrent de verbindisfen tnsfehen de hoven van Berlyn 'en Londen te treden, men zou er een fystema van ondankbaarheid eii verradery van dc zyde van het laatfte in vinden.
Onder de mogendheden, welken Engelland tot den oorlog tegen Frankryk aangefpoord heeft, is Pruisfen een van die zig het minst hebben laten verblinden door het zelve ,' en de eenige, die, den loop der C 3 ?e?



)••( 3* X
gebeurdnisfên in het oog houdende, zig eene vereeniging met de nationale conventie wist opentehoudcn. De Britfche minffiers, verpligt om den koning van Pruisfen in Polen te laten begaan, zagen van toen af, dat hy voor de coalitie verloren was ; om hem in de ligue te houden, befloten zy, hem te betalen , menende hem zyne belangen te doen vergeten en zyne monarchie aan die van Engelland opofferen • en toen zy zagen, dat zy naar hunnen zin niet konden flagen, hielden zy de betaling in. De koning van Pruisfen het belang van zyn land ftandvastig volgende , eindigde met het maliën van vrede met Frankryk.
Daar deze vrede een der wenschlvkfte voorwerpen voor de twee landen is, zal ik hier zeggen, wat my voorkomt, vooreielig te zvn voor beiden in het maken van eene nauwer verbihdnis. In de voorondcrftelling van eene verdedigende alliantie tusfehen hen,denk ikjdat aan den eenen kant Frankryks belang is, den koning van Pruisfen zeer magtig te maken, want de gelegenheid van dezen laatsten is zo, dat hy noch te verre afgelegen is om niet ten voordeele van zynen bondgenoot te kunnen ftryden, noch naburig genoeg om met hem oorzaaken van verfchil te hebben; van den anderen kant, hoe magtiger Frankryk hem zal maken, hoe meer voordeel het van zyne alliantie kan trekken. Al de magt, welke Frankryk aan Pruisfen zal geven, zal het altyd kunnen wedervinden, als zynde er eene goede bewaarplaats.
De. ftaatkundige waereld gelyk de natuurkundige is in ecne gedurige beweging , geen van beiden kennen de rust. Onder de verlcheiden mogendheden zyn zommigen in eenen opklimmenden, anderen in eenen ftilftaauden, en eene derde klasfe in eenen vervalJendcn ftaat. Onder de eersten rekent men Pruisfen en Rusland. In den tweeden ftaat bevond zig Frankryk en deze is ook dc ftaat van Engelland, wat Frai kryk betreft, het zelve heeft zig weder verjongd door de omwenteling, en door dit middel al de jeugdigheid en kragt der eerste jaaren weder bekomen. Engelland ls in 1755 tot het toppunt van zyne groothei*



):( 39 ):C
hcid geklommen, en zedert heeft het meer of min ftil o-eftaan, en meer rampfpoeden dan voordeden gehad, het heeft Amerika, Florida en Minorka verloren , zonder eenige aanmerklyke aanwinst te doen: de tegenwoordige oorlog is dc toetsfteen van den ftaat, waarin het zig bevind, en zal doen zien, of het ryp eenoeg is om aftevallen, dan of het nog kragt en jeugdigheid genoeg heeft, om deze crifis te boven te komen ; deszelfs verbazende nationale fchuld , dc jaarlykfche vermeerdering van reeds ondraaglyke lasten, en het despotismus, daar het naar toe helt, fchynen het zelve een fpoedig verval of eene omwenteling te voorfpellen, want zedert dic van 1688 zyn dc fpringveeren van deszelfs regering gefieten, zo wel als deszelfs inwendige magt, die het te zeer afgemat en misbruikt heeft. Tot den derden ftaat rekent men het duitsche ryk, het Turklchc , den pauslyken ftaat, en in zeker opzigt Oostenryk en Spanje. Al deze ftaaten kunnen zelfs zig niet meer ftaande houden door eene omwenteling, zy zouden onder de erifis bczwyken ; ik zonder Spanje uit , het welk nog kragt genoeg heeft behouden, om weer optckomen en de werking doorteftaan, waar door het zig, naar het voorbeeld van Frankryk, kan verjeugdigen. Deszelfs magt is niet uitgeput, maar als flapende of verftrooid.
Uit dit fyftcma, indien men het wilde aannenen, zoude veele nieuwe waarheden voortvloeijen in het ftaatkundige: De mogendheden zouden leren haar genie en noodlot te volgen, en het nooit tegen te gaan. Zy, die zig in den ftaat van opklimming bevinden/zouden zien, dat zy door den onderlingen oorlog niets kunnen winnen, maar dat zy zig den een tegen den anderen door de vergccffchc infpanningen van kragtcn verteren, wittende den aart derzaaken niet, dat eene van haar bedorven worde , maar, dat de eene zo wel als de andere toeneme; in plaats dat zy zig toeleggende om zig uittebreidéri ten koste. van de geer.cn , dic in eenen ftaat van verval zyn, fpoedig Laar haarc grootheid voordltappcn; zy hebben boven dezen duurzame voorC 4 dee-



X 4o );(
deden te hopen, en zullen in deze ryken opvoleen voor welken de tyd van ontbinding gekomen is
In de twisten tnsfchen twee mogendheden waarin net op den ftaatkundigen dood van den eenen of van den anderen aankomt, merk ik op, dat het dikwyls gebeurt, dat de jongfte de overhand heeft; want deze is ondernemender, en door den aart der zaaken begunffigd, welke wil, dat de oude ryken te met gaan, en de nieuwe opkomen en groot worden: Zodanige waren de veroveringen van Cyrus ; op die wyze verwon de nieuwe magt van Macedonië dc republieken van Griekenland, en wierp het Pcrfll omverre; °P dezelfde wyze I dC T,SC,h ^gronde republiek van Rome,
£L £™l r£Pubhek Karthage, en zo zal insgelyks Frankryk, na zig als vernieuwd te hebben, al aanvallen. monarchien verdelgen, dic het zullen
C Quandoquidem data funt ipfts quoque fata fepuleris. \ Ik vat de optelling der ftaaten weder op, op welken Engelland zynen invloed oeffent. Zyne ontwerpen zyn in Pruisfen mislukt, maar zo is het met met Oostenryk, een bewys dat de Oostenrykiche monarchie meer uitgeput is, dan de Pruisfiiche: Ue uitgeputheid van volk en geld der keizerlyke erflanden, vermaande hem tot vrede dever-
rSS S?nie Van zyne vyanden> en het lot van iranlc yk als overwinnaar van zyne ma°t vermaande hem er ook toe; en met een zo Sngunftivooruitzigt ried de wysheid den aftogt: Na eenS lange befluitenloosheid, fchynen deze de ontwerpen van het ministerie van Weenen te zyn sre-
ZfSt' t0uenhct bloeddori% hof van Londen deze heilzame befluiten kwam verbreken, geld beloofde en Duischland weder gedurende een jaar aan de woede des oorlogs opofferde. Men vleide eenen zwakken vorst met de hoop van niet alleen Braband, maar ook den Elfas en Lotharingen te heroveren, door welk middel het zig alzo ruim wegens zyne verhezen zou fchadeloos ftellen, als zyne nabuuren het in Polen gedaan hadden; terwyl men m de grootfte verlegenheid was omtrent de te nemen



X 4i X
men verdedigende maatregelen, fprak men van aanvallende maatregelen; te midden van ramplpoedcn, die elkander ihel opvolgden, droomde men van veroveringen. Engelland voorziende, dat Frankryk vrede gaat maken met de mogendheden, die wys genoeg zyn van dien te begeren, zoekt zig met Oostenryk te verbinden, en omhelst het om met hetzelve te vallen. Eene lom van vier mihoenen ponden fterling zal het lot der Oostenrykfche monarchie voor veclc jaaren gaan beflisien, en misfchien een gebouw doen initorten, aan welks oprigting gedurende meer dan vyf honderd jaaren gearbeid is.
Deze geldlening zal een ongeluk zyn voor de Oostenrykfche Monarchie, wyl dezelve den Keizer op dat oogenblik van de Vredesvoorwaarden zal doen afzien, die, fchoon niet zeer voordelig in alle andere omftandigheden, egtcr voordelig zyn in de rampfpoedigc gefteldheid ,waarin het zig bevind, door dien zy hem ten minsten van zyne overige erflyke bezittingen verzekeren.
Maar het is in dc kleine Vorftcndommcn van Duitschland, alwaar het Engelsch kabinet de meeste magt heeft, bydie kleine milita're fouvereinen, die, gelyk ertydsdc Condotiieri of Banditti van Italië , voor eiken oorlog te huur zyn, en wier dapperheid by ponden fterling gefchat word. Het zy zo, laat zy hunne dapperheid verkopen, zo lang zy laf hartigen vinden, die dezelve kopen. Maar, wie zou de volken niet beklagen, onfchuldige flagtoffers van dezen fchandlyken handel. Gelyk een flagter verzeld door den herder in de uitgeftrekte veiden, alwaar de vreedzaamc kudde weid, gaat, met het oog en den vinger de geenen aanwyst, welken hy wil, dat men hem zal leveren, en wegens den prys overeenkomt, maakt Engelland en Duitschland koop over het leven der menfehen met dc misdadige regeerders, die de volken zig gegeven hebben. Wy hebben zedert tang, zeggen zy, onze markt in Duitschland (#).-—-
Regt-
(*) IVe hav; Jitue a long time o«r nyn-iet in Germmy,
C 5



Regtvacrdige hemel, cn welke markt dan ? is het van beesten, gefchikt om « te voeden, of van lastdieren voor den arbeid uwer' landen, of wel van voordbrengzels van den vrugtbaaren grond van Germaniën? Neen, het is eene markt van menfehen. Van menfehen! eene markt van menfehen! verfoeilyke bloedhandelaars, gy kooDt dan menfehen in Afriea om te arbeiden, en menfehen in Europa om hen te doen Aagten. Monitors van mcnfchenbloed druipende , mogt het eenmaal wraak over u nemen, en m het uwe deszelfs fchande en ongeluk wasfehen! Edelmoedige Duitfchers, hoe lange zult gy tot voorvegters dezer trotfche natie dienen, die met uw leven fpeelt, hoe lange zal uwe moedige jongclingfchap tot een werktuig dienen van dit wreed volk. Of, indien gy het goud bemint, gaat, verovert dit Eiland, welk uwe voorvaders veroverd hebben, gy zult er de rykdommen der waereld verzameld vinden in fnoode handen , uit welken zy niet komen, dan om dezelve met bloed te bedekken. Verbreekt deze fchatkamer, daar uw leven cn tot zelfs uwe wouden geteld worden, daar elk uwer ieden gefchat word als die van een wild dier, verbrand die bank, misdadig werktuig van de dienstbaarheid der waereld. Duitfche vrouwen, hoe lang zullen uit u niet anders dan flaaven geboren worden ? wanneer zult gy egtgenooten en moeders van vrye menfehen worden ? Gy, die met eene zo tedere en hartroerende ftem uwe rampen en het droevig vaarwel uwer broeders en egtgenooten weet te zingen , wanneer zy voor altoos affcheid nemen, om in eene nieuwe waereld vrye volken te gaan onderdrukken, of onder derzelver flagen den dood finaken, (*) wanneer zullen uwe zoetluidcnde ftemmen de toonen der vryheid laten horen? Ziet de burgeresièn van Frankryk, welke
De franfclie taal is te edel om den zin van dit haatlvk gezegde geheel te vertalen, welke alleen verftaan word'in die van het eenig volk, dat met het bloed van alle anderen handel dryft.
(*) Het vertrek der Hespen naar Amerika, eene ongemeen hartroerende Nationale aria.



X 43 X
kc helden zy hebben gebaard. Of anders, levert dan ook uwe dogters aan de gcenen, die uwe broeders en zoons kopen, ten minsten zult gy den prys uwer kinderen genieten.
Wie zou niet zugten, de belangryke volken van Duitschland op die wyze te zien kopen en verkopen gelyk het vee, eh alleen voor de flagtbank dienen ? dc gevoelige mensch, dic dit fchoon geflagt van menfehen heeft gezien, kan zyne agting voor deze ongelukkigen niet weigeren, noch zyn medclyden met hunnen ongelukkigen toeftand. In deze lchoone gewesten, zelfs onder het despotismus, .welk hen onderdrukt, zyn dc menfehen dapper en kloek, goedaartig, edelmoedig, en begaafd met dit uitftekend gevoel, hetwelk hen gefchikt maakt tot het verhevenfte in de fchoone konften, het diepzinnigfte in de wetenfehappen. De vrouwen zyn er fchoon, zagtaartig en zedig, en de eenvoudigheid der zeden, onbekend by handeldryvende en ryke volken, heeft onder deze gelukkige door de natuur zo zeer bcgunftigde hemelftreek haaren troon behouden. Deze volken even zeer gefchikt voor de konften van den vrede en van den oorlog, als tot bebouwing en verovering der aarde, hebben maar een gebrek, doch dat zeer groot is, en dit is , dat zy zig zeiven niet weten te agten, en dat zy de dwinglanden , die hen verkopen, en , dc vreemde ryke handelaars , die hen komen kopen, als wezens,.boven hen verheven , befchouwen. De edele grootscheid is hun onbekend, maar zy hebben de eenvoudigheid van al de deugden. De vjyheid alleen ontbreekt aan alle deze voorregten, ik zeg de vryheid alleen, wyl al deze kostbaare voorregten nutloos en nietig zyn door het despotismus, en wyl deze lieden, die , onder eene vrye regering het voorbeeld der vreemde natiën zouden kunnen zyn, thans alleen het voorwerp van het grootfte medelyden zyn, zelfs van dc ongelukkigfte volken.
Indien wy dit volk willen vergelyken met dat, welk met zyn leven fpcclt, en liet fchyrrt te handelen , als beneden de menschcid zynde, welk een
on-



X 44 );C
onderfcheid zullen wy niet vinden in de agting, wei, ke beiden verdienen, en in het lot, weike heiden ondervinden? Welk eene omkering in onZe denk
Ken! ïC\eCn be^aafa ract de&fehoonfce dent beelden, die het niet ichynt te kennen, cn alle : eer verdienende door ecnigen van deze hoedanigheden ze ve deszelfs fchuldloosheid, moed en bugz^Z heid het ilagtoffer word van dat, welk tSZ
Daar ik my voorgenomen heb, in dit werk den fchadelyken mvloed der Engelfche natie oj de volken van het vaste land te betogen, zal het niet buiten het onderwerp zyn, het bedrog aan te tonen . waar door dezelve heerscht, nevels het herslènfchimmig aanzien, welk het zig in Europa geoeven heeft Ik zal te dien einde iets zeggen van &t nationaal karakter der Engelfchcn, met zo a?s zv het weten te doen fchetzen door gehuurde pennen maar zo als het ichynt te zyn in dc oogen van hem die hen met behoeft tc vleijen, en die hen beoordeelt
Eene natie is eene menigte vereenigd levende menfehen, die dezelfde taal fpreken, delelfde we ten gehoorzamen, en gemecne belangen hebben als een verzamelend lichaam, in zyne betrekX tot de vreemdelingen; door een gevolg van dezS onderfcheiden betrekkingen onder hen ƒ moet het zig eene reeks van gedagten over veele voorwerpen vormen en de verfchillende individus van deze menigte: m de zelfde plaats verzameld zynde, zy£ zy door dezelfde uitwendige voorwerpen getroffen en onder den invloed van de zelfde natuuriyke cïzaaken ; het vermogen van dezelfde taal te inreken geeft hun gelegenheid om onder elkander gemecnlehap te hebben en zig onderling te ondereten dat is te zeggen, om eene gelykhcid van denkWl! den m elkander voord te brengen: eindelyk de gehoorzaamheid aan dezelfde wetten vormt hen derwyze, dat zy niet alleen overeenkomende, maar gelykaartige denkbeelden aannemen omtrent de voorwerpen, over welken de wetten gaan De overeenkomst door al deze oorzaaken in de
denk-



X 45 X
denkbeelden der individus verwekt, die de natie uitmaken , maakt het nationaal karakter. Dit karakter is verfchillend van het byzonder karakter van elk individu ; men kan zelfs zeggen, dat |de onderfcheiden byzondere karakters de beginzcls van het nationaal karakter niet vormen.
Hoe meer de oorzaaken, waar van ik hier boven gefproken heb, met kragt zullen werken, hoe meer het nationaal karakter zal verfterkt worden: maar deze oorzaaken zullen met meer kragt werken naar maatc zy met meer vryheid zullen werken, en er minder terugwerking van vreemde oorzaaken zal zyn. •Hier uit volgt, dat de inwoners van een eiland alwaar deze oorzaaken alleen werken, en wel met meer fouvereineteit, een kenbaar karakter moeten hebben, dan de volken van het vaste land.
Vooreerst zal ik ter loops den invloed onderzoeken, welken de ligging van een eiland en het klimaat van Grootbrittanmen , Coelum crebrifimbribus ac nebulis foedum, op eene nat:e moeten hebben ; dan zal ik met weinige woorden aanwyzen, op wat wyze de Engelfche regeringsvorm , de verbazend groote rykdommen door den koophandel aangebragt, de leenregtige civiele wetten, en de met bloed gefchreven lyfftraflyke wetten dit vermaard volk door zig zeiven hebben moeten modificeren, als het; eerfte volk der waereld»
Men befpeurt gemcenlyk een karaKter van ongevoeligheid by dc eilanders, hetzy, dat zy dit hebben van hunne rauwheid van het clement, welk hen omringt, of van de onafhanglykheid, waarin hunne afgezonderde ligging hen plaatst, door middel van dewelke zy dc volken van het vaste land ongeftraft kunnen trotferen, en buiten derzelver bereik blyven ; het zy, dat al hunne gevoelens in hun eiland, hetwelk voor hun eene afgefcheiden waereld is, zamengetrokken zynde, zy geen menschbeid kennen, dan die hun grondgebied bewonen , omtrent alle andere vreemd blyven en hen als vyanden befchouwcn. Om dic reden merkt men op, dat zy hunne veroveringen met eene ftrengheid behandelen, die men by de volken van het vaste land niet vind ; dc
over-



X 4* X
ovcfwonnelingen blyvcn by hun altoos vreemdelingen ; en gclyk de zee belet, dat eene inlyving van grondgebied plaats grype, kan cr nooit eene opregte vcreeniging en eene waare overeenftemming tusfehen den overwinnaar en den overwonnenen gevestigd worden; de vrees en het wantrouwen zullen altyd het hcerfchend gevoelen by den eerften zyn; hy zal zig van den overwonnenen niet zeker oordelen , dan in zo verre hy hem onder het juk gebukt cn onbeweeglyk in zyne kluisters zal houden. Zodanig is Engellands heerfchappy in Irland; en de talryke voorbeelden van ovcwonnen en ingelyfde volken, die den geest des overwinnaars hebben aangenomen , doen voorzien, dat de Poolen binnen tien jaaren beterPrmsmchen zullen worden, dan deleren in verfchciden eeuwen goede Engelfchen zyn geworden.
Een tweede onderfcheidendc trek in het karakter der inwoners van een eiland is eene ongemeen groote begeerlykheid, hetwelk van de armoede voordkomt, Waarin zy leven. Om die reden zyn de eilanders handelaars of zeerovers ; de vlakte van den Oceaan zyn de velden, dic hen voeden, cn de zee is voor hun de oogst. De gedurige behoefte, gevoegd by de ftoutheid , welke het verblyf op zee natuurlyk inboezemt, verwekt deze wakkerheid in het ondernemen en en die volharding in de uitvoering, die hen kenfehetzen. Op die wyze zal een welgelegen eiland den algemeenen handel naar zig trekken, zodra het eenen rang onder de Natiën zal aangenomen hebben, en het zig fterk genoeg zal voelen om den zwakken te verweldigen cn den magtigen te weérltaan, ten einde van verre veroveringen te maken, en fchrik aan zyne nabuuren in te boezemen. Zodra deze roofvogel de kragt van zyne klauwen zal voelen, zal dezelve den roof der waereld in zyn eenzaam en ongenaakbaar nest Hepen.
Indien het gebeurde, dat zulk een eiland, om zo te fpreken, voor de deur van een groot vast land gelegen ware, waar van de onderfcheiden natiën natuurlyk krygszugtig zyn, zou het daar uit zyn voordeel trekken om haar geftadig onderling bezig'tc houden,
ten



X 47 X
ten einde zy de bronnen van koophandel en de overzeefche ondernemingen verwaarlozende, hetzelve fteeds zeer nodig zouden hebben. Uit dit oogpunt befchouwd, zou de nabuurfchap van zulk een eiland een groot ongeluk voor dit vaste land zyn; want de wind, die het vuur van twist en tweedragt aanblaast, en van ecne vonk eenen brand veroorzaakt, komt van dien kant.
Indien men eenigen invloed aan de lugtftreek wil toekennen, ichynt die van Grootbrittannien my voor den natuurlyken mensch niet voordeliger, dan voor den zedelyken mensch. De menfchen, die er wonen, hebben gansch geen hebbelykhei'd voor defchoone kunsten; zy zyn treurig en ongezellig, het tegendeel van den Franschman, die het leven het best weet te gebruiken; maar ook tevens het best weet te nerven. Zy zyn in het algemeen onbekwaam in het uitvinden, en hebben dienwysgecrigcn geest niet, die algemeen maakt; zy fèhynen eene klasfe van menfehen te zyn beneden de vindingryke, vlugge en geestige natiën, die het vaste land bewonen, en welken een ligt bloed en tedere vezelen voor het vurigst enthoufiasmus vatbaar maken, daar een Engelsman geen de minfte aandoening gevoelt, en fteeds zyn leven in overfchilligheid verflyt. Dit verfchii ftelt tusfehen de volken van het vaste land en den Engelsman eenen fcheidsmuur , waar door er nooit eene waare vertrouwdheid kan plaats hebben tusfehen eenen Europeer en eenen Engelsman , welk eene gclykheid van betrekkingen men by hun ook moge vooronderfcellen. Men kan van Hem zeggen het geen Homerus van de Pheacicrs zegt: Dit volk bemint de vreemdelingen niet, van welke plaats zy ook komen, en is niet herbergzaam voor dezelven.' Deszelfs eenige zorg is, de zec'èn met ligte fchepen te doorkruis/en , want Nepthunus heeft aan hetzelve dit privilegie gegeven. Gy kunt u vleyen door de ganfche waereld eenen vriend te vinden, behalven in Engelland. Nooit zult gy den fchcidboom overkomen, die u van den Engelsman afzondert; nooit zal het hart van dezen kouden eilander zig voor het gevoel der vriendfehap voor een ander openen, dan voor iemand



H 4§ )«(
aiand van zyn eiland. Gy zult eenen Indiaan, eenen wilden belang inboezemen ; eene gemeene natuur? zal tot zyn hart even als tot het uwe fpreken , en tot ( hem zeggen, dat gy zyn broeder zyt, fchoon oneindige zeeën uw geboortepunt fcheiden; maar nooit zal een Engelsman ernftiglyk belang ftellen in iemand, die zyn landgenoot niet is. Hierom blvven de Engelfchen in alles binnen den kring van hun eiland; hunne ftaatkunde, hunne wysbegeerte, zyn alleen voor hun, (*) en nooit zullen dc vreemde natiën voor niet in hunne befpicgelingen over deze twee voorwerpen komen; zy zyn voor hun het menschlyk geflagt; men vergelyke' de raadplegingen der iouvereme vergaderingen van Frankryk en van Engelland. In de eene hield men zig reeds in de eerfte zittingen bezig met het algemeen welzyn der menscheid , de eerfte fprekers toonden in hunne wysgcerigc debatten eene algemecne welwillendheid en dongen naar de glory om niet uitfluitclvk tot het geluk van eene natie te arbeiden. In de andérc, wykt de redenaar nimmer af van dc linie, die hem het byzonder'belang van zyne natie voorfchryft, en het geen aarunerkelyk is, zelfs Fox, die aan het wysgeerigst hoofd is, en een waakzaamer hart bezit, dan iemand van zyne landgenootcn, is, gedurende het belangryk debat over de herroeping van de Testat! , in den nauwen kring der Engelfche ftaatkunde, en in zyn land gebleven. (##) Onder hunne hedendaagfche ftaatkundige fchryvers, welker denkbeelden
de
Dit alles is van de Engelfchen minder waar ten tyde van Bacon, dan van de hedendaagfche Engelfchen , welke hun fystema van koophandel en manufaktuuren bedorven en tevens afgezonderd en hoogmoedig gemaakt heeft.
Een tweede zeer aanmerklyk verfchil is, dat men in de eerste in alles de beginzels heeft nagèfpoord, in plaats, dat ïn de tweede men zig alleen door voorbeelden zoekt te wettigen. Men zal my antwoorden , dat de vergadering van Frankryk na het terrein verlost te hebben , ecne nieuwe conftitutie maakte, om dewelke men noodzaaklyk weer tot de, beginzels moest opklimmen. Maar maakt het wetgevend lichaam van Engelland dagelyks geen nieuwe wetten , om dewelken men insgelyks tot de heginzels moet opklimmen, fchoon het geen conftitutie maakt ?



X 49 X
tle omwenteling van Frankryk moest uitgebreid hebben , is Godwin de eenige, die buiten zyn eilandheeft durven gaan, om zig het menfchclyk geflagt aantetrekken. Hy word ook in zyn land niet gezien.
De hardheid der vezelen, waarvan ik hier boven gefproken heb, bevryd de Engelfchen voor dc wispelturigheid en onftandvastigheid, waarvan zy eene naburige natie met verontwaardiging bcfchuldigen, die indedaad alleen ftand vastigheid voor de vry hei d heeft laten blyken .- Maar deze hoedanigheid, die zy zig toefchryven, en waarlyk met eenige reden, is* niet ten cenemaale te hunnen voordeclc.
Het geen wy gemeenlyk bondigheid van oordeel noemen, komt niet zo zeer van onze fterkte, als
van onze zwakheid. Deze hoedanigheid fpruit
minder voord van dc wysheid, waarmede wy eene kunst gedaan hebben, en van de beredeneerde ftand vastigheid, waarmede wy er ons aan houden , dan van de onmogelykheid, waarin wy zyn, en van de onbekwaamheid die in ons is, van er eene andere van te maken, uit hoofde van de bekrompenheid van ons verftand, zomwylen ter oorzaake van onze traagheid; het wil niet zeggen, dat er niets beters in onze keus is, maar dat wy niet meer in ftaat zyn van dezelve te zien. Onze gevoelens worden op eenen zekeren ouderdom gevormd, en wy blyven er al ons leven aan gehegtr dit bewyst niet, dat die gevoelens goed zyn ; want veele lieden zyn op deze wyze in valfche godsdiensten bevestigd, gelyk ook in fyftema's van verkeerde ftaatkunde, en in dwalingen van allerlei aart; maar het gebeurt, datmen|ons rekenfehap houd van deze volharding, om dat dezelve een valsch voorkomen van volkomenheid heeft, cn ont dat men gedurende zyn leven wel moet weten, waaraan men zig heeft te houden, en dat de een op den anderen moet kunnen ftaat maken. Maar hy die twyffelt en onderzoekt, en dienvolgens door dit onderzoek verandert, komt nader by de volmaaktheid , dan hy , die niet meer weet te veranderen , cn by gevolg niet meer de moeite neemt van D te



X 50 X
te onderzoeken (f). Deze vastheid in oftze gevoe* lens word eerst gevormd, wanneer de jaaren onzen geest, om zo te fpreken, harden, gelyk zy onze vezelen verfchroeyen, en er die buigzaamheid en levendigheid aan benemen, die voor den arbeid van twyiehng nodig is; want de twyfeling vordert van den geest eene vaardigheid en fiielle beweging om zig te verplaatzen, en zig beurtlings tot de verfehillende gezigtspunten van het voorwerp te wenden. Deze beweging word moeilyk, m deze vaardigheid verdwynt, het is eigenlyk het leven van het wezen, welk verzwakt; de boom heeft geen fap genoe» meer, om te verdragen, dat hy op verfcheiden
breekt hy6 " W°rd"' indie" SY hem wil£ buiSen» Aan deze gevleidheid van het verftandlyk wezen ' moet men de meeste voorbeelden van ftandvastio-kdd toefchryven, welken wy in de-waereld zien; van daar dat wy in Frankryk zo veele koningsgezuiden het fchavot hebben zien beklimmen, met veragting eeu geheel volk voor- verraders verklarende, oai dat het den geenen, die het verraden had, geftraft heeft. Hunne denkbeelden waren te bekrompen om de republiek te kunnen bevatten- zv verbeeldden zig , als helden te fterven-, zy'betaalden deze fehattmgaan de zwakheid van het menschdom weiks bewondering zy niet zullen verdienen, maar wel.deszelfs. medelyden.
Het gebeurt ook, dat bekrompen menden ?emeenlyk deze^ hoedanigheid, welke men beftendiheid noemt,, m eenen grooter trap bezitten- omv dat zy geen groeten overvloed van denkbeelden hebben , om een groot getal zaaken te bevatten m plaats dat lieden van verftand en vernuft zijr door <le< onfraMvastiglieid onderfeheiden. Een «roote toevloed van denkbeelden beweegt hunnen |eest,
ge-
tJïËi^rVï V1"" **Ut °PzisU het «"«<!*«« «yne onderdoa-ltatie.a™e™ni Frankryk, in yergelykïng met



n 51 k
gelyk de winden de zee bewegen; er zyn te vëet beginfels van leven in hun om de rust te kunnen kennen.
Indien wy nu deze aanmerkingen van de byzondere perfoonen willen overbrengen tot de natiën, zullen wy bevinden, dat de Oosterfche volken, cn inzonderheid de Chineelèn, deze behendigheid der eerfte cn deze onveranderlykheid in zulk eenen hoogen trap bezitten, dat zy byna niet vatbaar voor volmaking iehynen, en dat de vatbaarheid voor vol» aaking, die den mensch van het dier onderfcheid, hun fchynt in zulk eenen hoogen trap geweigerd te zyn, als de Oosterlingen dic bezitten; Dezen zyn integendeel tot eenen hoogen trap van volmaaktheid in alle zaaken gekomen door de wispelturigheid van hunnen geest; en hunne liefde voor de verandering ; zy hebben vernuftWaar van het eigen is^ vóordtebrc'ngen, in plaats dat de auderen alleen een inftinct hebben. Het is insgelyks door een gevolg van dit inftinót, dat wy het Joodfche volk onder "ons midden zien wonen, het welk onveranderlyk aan de gebruiken van deszelfs voorouders gehegt is > en Veeleer onbekwaam om onze gewoonten aantehemen, dan dat het hetzelve aan den wil zou ontbreken. Quam vellent! — At novies flyx ititerfufa coerect. Om die reden hebben de Europeers zo veele Vorderingen in de konften en wetenfehappen ."gemaakt, terwyl de Oosterlingen gebleven zyn , daar hunne voorouders hen hadden gelaten. Dit is ook de oorfprong van den hoogmoed dezer laatften> en van de groote veragting, die zy voor de andere natiën betonen: hunne voorftellen komen hun voortreffelyk voor, dus zyn alle anderen verfoeilyk. Dei bron van al deze hoedanigheden, van hunne ftandvastigheid in den godsdienst, van de hardnekkige volharding in hunne gewoonten, en van hunnen voikshoogmoed, is dcrhalven eenigiyk het gebrek van het vermogen om te begrypen, dat is te zeggen, van de bekwaamheid om te vergelyken 4 in denzelfden graad als deze bekwaamheid by de volken van Europa plaats heeft. Dit belet niet> 4at al de natiën voor de vryheid gemaakt zyn/ want



X 52 X
de>ryheid is, eren als de rnesfias der Christenen, niet voorvielen, maar voor allen gekomen; dit belet ook niet, dat alle menfehen het waare , en het fchoon ideal in al derzelver grootheid en eenvoudigheid, kunnen befchouwen; maar zommigen komen er ipoedigtoe, anderen met meer langzaamheid.
Schoon dit verichil niet zeer zigtbaar zy, als alleen tusfehen de Oosterlingen en JEuropeers, heeft het egter tot eenen zekeren trap plaats tusfehen de Westerfche volken zelfs. Het Engelsch volk heeft in vergelyking van de Europeërs en vooral van het franfche volk, vcele trekken, die de Oosterlingen kenfehetzen, wanneer men hen by de westerfche natiën vergelykt. Vooreerst den byglovigen eerbied, voor al het geen deszeifs voorouders hetzelve overgebragt hebben, in zo verre, dat het in zyne regtbanken nooit onderzoekt, of eene zaak goed of kwaad, regtvaardig of onregtvaardig op zig zeiven is, maar of dezelve al of niet gedaan is ; deszeifs ftaatkundige wetten zyn aan den zelfden regel onderworpen, als deszelfs burgerlyke en iyfftrafiyke, en het ongerytndst bevel gaat door, zonder tegenfpraak, zodra hetzelve door de leer der voorgaande, dat is te zeggen der voorbeelden, onderfleund word. Ten tweede deszelfs gebrek aan vermogen in het uityindeu; want men weet, dat het in de konften niet bekwaam is, dan tot een naarftig en eenvoudig; werk, het welk geduld en aanhoudendheid vordert, en dat in alle ondernemingen de vrcemdling altyd het vernuft en de vinding verfchafc, en de Engelsman het geld. Ten derde, deszelfs volftrekte onbekwaamheid in de fchoone konften, waaronder ik zelfs de dichtkunst zou begrypen, indien Pindarus en Corinnus niet in Beotië waren geboren; en einlyk ten vierde, deszelfs vo'ks hoogmoed en fdiepe veragting voor al wat vreemd is.
Wanneer een volk zedert Jang, door toevallige oorzaaken, cn v wal door deszelfs ligging als een eiland, endoor de omilandigheid van dikwyls overwonnen te zyn geworden , en door zvne overwinnaars gevormd, eene evenrcdiglyk volmaakter regering



X 53 X
ring heeft gehad, dan die der andere volken, ea dat het egter beneden dezelven blyft, kan men bciluiten, dat het geen zo levendig verftand heeft, of dat het ten minnen een traager begrip heeft.
Dus, tot eene bepaalde monarchie gemaakt, verfterkt met eenen nationalen godsdienst, cn eéne aristocretifche kerkregering, zal het ten einde toe zo bh/ven; en ik begryp, dat het eene der grootfte dwalingen is, waarin tic Franfchen zyn gevallen, toen zy in het begin van 1791 geloofden, dat de Engelfchen gereed waren om als broeders met hun te leven: zy kenden de Engelfche natie weinig, die met al de voordeden die zy bezit, niet genoeg gevorderd was tot zulke broederfchap. Niemand heeft in Engelland begrepen, welk eene voortrefiykhdd in deze aanbieding gelegen was, zy zou door de natie van dc hand gewezen zyn geworden, fchoon zefs de regering zulk een groot belang niet had gehad om dezelve aftewyzen. (*). Het geen ik hier zeg, is kortlings bewezen door de procedures van hoog verraad tegen lieden, die men van republikeinfche denkbeelden had belchuldigd; het is gebleken, dat geen van hun den geest tot zo verre verheven had, cn dat zy zig allen bepaalden by het begeren van een opregt parlement in ecne bepaalde monarchie. Om dic reden zotj ik fchier geloven, dat wanneer in den loop der eeuwen Europa met republieken zal bedekt zyn „ die zig onderling verbroederen, Engelland ftandvastig eene bepaalde monarchie
Het geen ik bier zeg, Tyd uitzondering*». Onder de geinen , die van beiden de einden der waereld in Frankryk de opkomende vryheid zyn komen aanbidden, gelyk eertyds de wyzen van het Oosten den Mesfias kwamen, aanbidden, zyn uit Engelland mannen van eene zeldzaame verdienste, cn ook bekoorlyke vrouwen gekomen , die met meer fiandvastigheid, dan mannen en Franfchen, de Hennen der vryheid hebben doorgeftaan , zelfs in den rampzaligen en akelïgen tyd, waarin dezelve zig me eenen bebloeden flayer had bedekt, als ware het om haar heiligdom, en haare vrienden te beproeven , welken deze yslyke vertoning niet zou affchrikken. Men begrypt ligt, dat ik hier fpreek van den bélangryken fchryver der Brieven over as gebeurtenisje» va»Frankryk.
D 3



H 54 X
fiïue en van deze brocderfchap uitgefloten zal blyven, indien de natie niet overwonnen word.
Aan zulk een volk, welk de natuur met voordagt fchynt afgezonderd te hebben van het menfehlyk gcflagt, oneindige rykdommen gevende, door den handel en de iaanifaétuuren aangebragt, waarin het des te meer voordgang zal maken, als zynde de eenige voorwerpen, daar het zig mee bezig houd, zult gy het weldra opgeblazen zien van hoogmoed, de natiën der waereld, waarin hy geen vriend, geen nabeftaande zal vinden, zien dwingen, pn haar befchouwen, als moetende allen aan zyne .uitfluitende hebzugtopgeofferd te worden, en zyne burgerlyke en lyiftraflyke wetten deze zugt voor rykdommen verfterkende, om dat het leven der menfehen, de deugden, de bekwaamheden, de fchoonheid, de jeugd en defchaamte, (f) als niets by het goud geagt zullen zyn, en dat alles by hem het alvermogen van het goud zal afkondigen. ' . Dit is > zal iemand zeggen, partydigheid en haat m een proces verraden, verders dat de beledigde alleen moet oordelen. Het zou ongerymd zyn, eene natie te haten, zelfs die, welke alle anderen haat; maar ik haat haarehebzugtige en bloeddorftige ftaatkunde; ik haat haaren koophandel, gegrond op oorlogen, en gevoed met bloed; ik haat haaren verderflyken invloed op de volken van het vaste Land, om dat ik alle dwingelandfche onderdrukkers, alle bedrieglyke verleiders, ieder egoïst, die de menschheid met voeten treed, haat.
Ik laat de mogendheden van Italiè'n, Napels, Sardinië en de ftaaten van minder rang daar, allen zouden ons niets anders dan een toneel van flaverny en onderworpenheid aan de bevelen van Engelland opleveren; ik ga de dwinglandy te Florence geoefend,
m Zie de prpcesfen wegens overfpel en vervoering, waarmede de nieuwsbladen van Londen daaglyks opgevuld zyn. Pe lezer zal zien, dat ik in deze korte fchets ilegts de voornaamfte trekken van het volkskarafter der Engelfchen heb. kunnen aanwyzen; de byzonderiieden deden my te verre van apyn pnderwerp afwyken.



X ss X
fcnd, en de wandaden te Genua gcpleegt!, tegen ö« vryhcid en onafhangiykheid der fonvcreine natiën, met ftilzwygen voorby; eu fpoede my om tot het befluit van al dc daaden te komen, die ik opgenoemd heb. En welk is dit befluit? Het is, dat Engelland, dat alleen vangemccncn vyanden vangemeenezaak fpreekt, is zelfs,alleen, de gcmeenevyand van al de mogendheden van Europa, en dat, zo er eene gemeene zaak is, het die van allen tegen het zelve is. Wy hebben gezien, met welke ftoutheid het zig aan het hoofd der zaaken van Europa beeft gefteld, met welke onbefchaamdheid het dc zwakken handelt, deintriguen en de magt van het geld, waardoor het de magtigftcn vervoert, en dat de grootfte ryken , in deszelfs hand, niets anders zyn, dan werktuigen van deszelfs glory en heerschzugt.
Men kan betogen, dat zedert de verwoesting van het Roomfche ryk, en de grondlegging der hedendaagfche ftaaten, nooit geen mogendheid hetzelve geëvenaard heeft; want wat zyn de veroveringen van den grooten Karei den vyfden, in vergclyking van deszelfs algemeencn invloed cn heerfchappy der zee? Deze overwonnen volken, en maakten zig tot gouverneurs van dezelven; Engelland verovert de Schatten der volken., cn ftelt zig tot bezorger van dezelven : dus verzekert het zig van eene heerichappy over hun, die niet minder wezenlyk is , want alles buigt voor hetzelve, alles gehoorzaamt aan hetzelve , om dat alles zwigt voor het vermogen van mctaalen. Met wat regt zal het alleen meester zyn van al dc middelen , uitdeelfter van al dc waaren op den aardbol verfpreid ? De handclvocrende waereld is eene republiek; met wat recht maakt het er eene monarchie van ? Het ftaatkundig despotismus is in het gevolg van het handelvoercnd dispotismtts ; het een brengt het ander voort en voed" het; wy hebben het te zeer ondervonden.. Wy hebben onze hoven door het Engelch goud misleid en omgekogt gezien, verderflyke oorlogen zien ondernemen en voordzetten, hun volk ter flagtbank brengen, cn ontelbaare fiagtoffers opofferen, om het dispotismus te vestigen, welk Engelland bemint. [Elke der natiën D 4 va*



)•( 5* )•(
van het vaste Land heeft belang by denvoorfpoed
van eenige andere. Het benyd Genua en Venetien gelyk het Frankryk en Spanje benyd! eenïh S zonder paaien, cn een affchuwiyk egoïsme, maken het karakter der Engelfche ftaatkunde én &t van de gehele natie uit; de haat, waarmede zy in het algemeen tegen alle volken bezield zyn: zy haten de geenen, die magtig zyn,; en hun kunnen wederftaari; zy veragten de genen, die zwak zyn, en die zy uitfchudden. Vreemdelingen zyn voor En^e" land vyanden; memand moet welvaren dan de Engelfchen; zy moeten alleen uitfluitlvk ten koste van alle andere volken voorfpoedig zyn, waarom kan Engelland in den nyd, die het verteert, en om deï dorst naar heerschzugt te lesfehen, die het kwelt zyne branders meun al de zeeën van Europa zenden om Brest . Karthagena, CarlscronaenReval te verbanden, gelyk het Toulon verbrand heeft; als dan zou ceszeifs groot nationaal üoel bereikt zyn (*) dit zou
^nin.hetZelVe,de;fch00nft^ dc aanjenaamfte ye " toning zyn; als dan zou deszelfs zegenpraal volkomen cn deszelfs wroede heerschzugt voldaan zyn
Na in het algemeen den fchadelyken iuvloed van het kabinet van Grootbrittaniën op de mogendheden van het vaste Land aangetoond te hebben nevens de vyandige gevoelens, die het te-en dezelven voed zal.ik nu eens vragen, wat in hft byzonde? geva van dezen oorlog de zulken gewonnen hebben
t^VZJ?^^^ hebben SS wiE fcn, nu hetze,ve overwonnen is, vervolgens zal ik vragen wat die zelfde mogendheden °n het fegen gcftelde geval zouden gewonnen hebben wanneer Engelland gezegenpraald0 hadh;e*?detegenwoordige ftaat van zaaken is genoeg om haar dir yooruitzigt in een vry fchrikbarend daglicht te ftellen dewyl, hoe zeer hetzelve overwonnen Ts het „0"! thans trotfeerten hoont, en daar het minderX
ooit
k-and dl fit«y Smi* Temi in Zy" 0fficieeI ver1a2 van de«



X 57 X
c oit waarfchynVyk is, dat liet Iighaam der Etiropefche fouvereiheteiten zig in een volmaakt evenwig t kuni en handhaven, en het altyd zal gebeuren, da. eene/ van dezeive eenen overtreffenden invloed hebbe; zou het niet ondienftig zyn, te onderzoeken , welk onderfcheid er voor het ftaafkundig Europa en voor de befchaafde natie zal wezen, in geval eene mogendheid in het midden van het vaste Land gelegen, en in het midden van de befchaafde volken, ryk in grondgebied cn al de voordbrengzels der natuur, zeer volkryk, te land en te zee gedugt, edelmoedig door het gevoel zelfs van haare inwendige magt, en daarenboven grondlegfter der viyheid, in het bezit van dezen invloed was; of in net tegengeftclde geval, dat deze geoefend werd door ecne ineen eiland afgefcheiden mogendheid, hebbende geen gemeenc belangcnmet eenige, alleenlyk gedugt ter zee, zonder aanmerklyke bevolking, geen magt genoeg hebbende, om haare nabuuren te befchermen , zo min als haare bondgenooten, en welker fyftcma is Europa naar de gottilche barbaarsheid en naardc flaverny, waaruit het gegaan is, te doen terug keren, ten einde er altyd de beheerfcheres van te wezen. Het algemeen gevoelen, de wensch der volken, die weldra de wet voor de fouvereincn ftaat te worden, en dc kennis van het opkomend geilagt, beilisfen deze vraag reeds vooraf tegen Engelland.
Men behoeft niet veel betogingen om tebewyzen, hoe veel de mogendheden verloren nebben, welken Engelland door bedreigingen of door fubfidien in den tegenwoordigen oorlog getrokken heeft. De tegenwoordige toeftand van Spanje, Holland en Sardinië moet deze mogendheden de verblinding doen betreuren, die haar aan de oprekkingen en inblazingen van haaren verraderfchen bondgenoot heeft overgeleverd. Wat hebben Oostenryk enPruifchen 'er by gewonnen, dat zy aan Engelland het oor geleend en zyn geld ontvangen hebben ? Want men moet deze kruistogt tegen Frankryk alleen aan Engelland toefchryven, fchoon Oostenryk en Pruisfen Jiet eerst de wapens hebben opgevat, ter wyl het D 5 dc



X 5? X
ie onzydigheid nog veinsden te bewaren. Engel-, tand heeft begonnen de brandklok tegen de Fran» fche omwenteling te trekken, door het werk van den redenaar Burke, en het is in Engelland, dat de voornaamfte fchuldigen van Frankryk de wyk hebben genomen. Het belang van Engelland was, den oorlog tegen Frankryk eerst door anderen te doen voeren, voor dat het dien zelf begon; behaivcn die menigvuldige voordeden, die zig in dit voorzigtig gedrag opdeden, moet het ook eerst den geest der natie raadplegen cn voorbereiden, die toen niet zeer gunftig was voor eenen oorlog tegen de vryheid, het moest een voorwendzel hebben om zig tegen Frankryk tc verklaren, het welk van kragt %enoeg was om het gemor der natie tegen het verbreken van het traktaat yan koophandel te doen zwygen, welk traktaat nu vooral voordelig was voor de Engelfche natie, in eenen tyd dat Frankryk zonder fabrieken en koophandel alles by haar kogt.
Men moest dcrhalven geheime middelen gebruiken, om tweedragt in het binnenfte van Frankryk te verwekken, de vreemde mogendheden tegen de omwenteling optezetten, en den tyd aftewagtcn, dat zyne vyandelyke ontwerpen tot rypheid gekomen waren. Indedaad, Mirabeau, die in 1791 de bcdrieglyke ftaatkunde van dit kabinet vreesde, deed het te veel eer aan, wanneer hy zig fchynt gerust te ftellen met te zeggen: Maar deze ftaatkunde is zo laag, dat men ze niet te last kan leggen, dan aan eenen vyand van het menschdom , en zo bekrompen, dat dezelve alleen aan zeer gemecne menfehen kan voegen (f).
Het ftandvastig doeleinde van Engellands ftaatkunde is geweest de banden te verbreken van het familie verbond, het welk, de magt en de belangen der twee groote zee mogendheden vereenigende, die het meest in ftaat zyn om deszelfs heerschzugt in tegenwigt te houden, cn wier bezittingen hetzelve het meest benyd ; cn dic ftrekkende,.
in
(t) Zie zyne redenvoering van den ï8 January 1791,



H 59 K
in het gevolg van den vrede van Weenen, om eenei* algemednen vrede in Europa te handhaven, dubbel nadelig voor hetzelve was; maar het was niet gemaklyk er toe te komen; de innerlyke kragt van het familie verbond verdedigde het tegen alle aanvallen van buiten.
De onmogelykheid derhalven ziende, om zyn oogmerk te bereiken, maar zyn voorwerp nooit uit het oog verliezende, befloot het kabinet van ft. James, van den tvd aftewagten het geen zyne pogingen niet konden bewerken, en zig onertusfehea op deze twee mogendheden, van al de voordeden te verzekeren, welken de omftandigteden het zouden aanbieden. De zwakheid van Frankryk, na den oorlog van America, gaf aan hetzelve gelegenheid om op eenen minister, die in vrede wilde fterven en eenen nieuwen oorlog vreesde, een traktaat van koophandel te verkrygen, het welk geheel tot zyn voordeel was. De noodzaklykheid, waarin Frankryk zig bevond, om eenige Jaaren vrede te hebben, ten einde orde op zyne binncnlandfche zaaken te ftellen, deed het dc hand tot dit traktaat leenen, het welk het in het vervolg niet zal berouwen van verbroken te hebben door den tegenwoordigen oorlog, en het welk het zig wel zal wagten van te vernieuwen. . j '
Engelland in het volgend jaar zig dezelfde zwakheid van Frankrvk te nutte makende, ontnam hetzelve Holland- 'de konng van Pruisfen had de eer van deze overwinning, Engelland het voordeel,' en de erkendnis van het laatfte omtrent eenen bondgenoot, die het zulk eenen grootcn dienst bewezen had hem kort daar na in het verkrygen van Dantzig en Thorn te dwarsbomen. Van eenen anderen kant vernederde het Spanje door behendiglyk van eene zaak die kooplieden betrof, ecne ftaatszaak te maken, en verzekerde zig van eene gemeenfehap met Mexico door Californio, waarvan het minfte gevaar is de fhükhandel der Engelfchen met de Spaaniclie bczittin0'.
Dit'was het eerfte voordeel, welk de omwenteling van Frankryk het aanbragt; maar het beloofde
er



X 6o X
er zig vecle andere van dc nieuwe wend;n°-, die de zaaken van Europa zouden gaan nemen, voornemerde zyn te fystema te fchikkcn naar dat de zaaken het zouden vereisfchen, en zig aan de gebeurdnislen te onderwerpen, ten einde alle mogelyk nut te trekken van eene erifij, waar in al de winst voor hetzelve en al het verlies voor de anderen kon we-
Het zag, met welk voordeel het zig van de gronden dezer omwenteling kon bedienen, om Spanje van Frankryk te vervreemden, en de andere mogendheden van het vaste land tegen het laatfte in te hShn,nS te,JTu *?* sPanJ'e beledigd en gehoond <?nS Vud° het dat r?k; de zaak van Noodka öound werd het geen zy was, naamlyk eene beuzeling; zy werd aan commisfarisfen geftcld, en de i^ngeliche regering fchecn in de beflisfing van dezelve geen belang meer ftellen. De voornaamfte zaak was nu , om eene vredebreuk tusfehen Frankryk en:Spanje te bewerken, en voortekomen, dat het familie verbond geen nationaal verbond werd. De ter dood brenging van Lodewyk den XVI. diende inzonderheid om zynen neef Karei VI. gaarde te maton, cn deed hem zig in de armen zyner vyanden werpen; de natie, die zelve eenen löuverein ten itrattoneele had doen voeren, fchrceuwde h t meest tegen het geen zy de wreedfte daad noemde die ooit gepleegd was, wierp den centenftccn, ennam de wraak op zig. Dit was het oogei:biik, welk Engelland verkoos om zig zelvcnte verklaren, na langgenoeg aanfehouwfter te zyn geweest, niet alleen omcie gebeuïdnisfen nategaan en te volgen, maar ook om dezelven zo veel nodig voord te zetten Elet had het geluk gehad, het vaste land in vlam te zetten, ter wyl het nog fcheen onzydig te zvn, en de behendigheid van al zyne kragten te fparen ; want de wapenrusting tegen Spanje en dic tegen Rusland wegens de zaak van Oczakow, waren flens bedreigingen en moesten ook niets anders wezen. De keer ziende, welke deze oorlog nam, cn verzekerd dat Spanje deszelfs party trok, draaide het niet om Met momaangezigt afteligten, cn om zig tegen alle'
voor-



voorvallen te verzekeren, befloot het, al de mogendheden aan zyne zaak te verbinden , door menigvuldige overeenkomften , waar van de voornaamfte bepaling, altyd was, dat niemand de wapens zou nederlcggcn, dan met deszeis tocftemming. Het ftelde zig aan het hoofd van Europa, evenals of het daar behoorde, ten einde Europa deszelfs mededinger zou verpletten en zig zelve verfcheuren; hetwas eene ïbort van burgeroorlog, dien het op het vaste land ontftak.
In de daad, indien het niet gezegenpraald heeft, moet men niet denken, dat het aan gebrek van behendigheid in deszelfs maatregels is, nooit was er behendiger ftaatkunde; nooit fchenen omftandigheden gunftiger; het zeive is verfchoonlyk in eenige opzigten, van op de vernieling van Frankryk gerekend te hebben, maar het heeft niet gerekend op de wonderwerken der vryheid; in eene zaak is het geflaagd; namelyk in het bedriegen van deszelfs 'bondgenootenwat zou het dezelven wreeder bedrogen hebben, indien het gezegenpraald had!
De leden van dc coalitie, wars van het verlies, welk zy geleden hebben, en ontwaakt uit den droom van de'ovcrwinning van Frankryk, waar mede het kabinet van Londen hen vleide, merken thans; dat zy de fpeelbal van Engelland zyn geweest, waar mede het zyn fpel fpeelde. Het bedroog de zeiven door hun gemaklyke veroveringen te beloven, door hun de gronden van de Franfchc democratie in een fchrikbarend daglicht te ftellen, daar toen noch Spanje, noch Pruisfen, noch Holland, noen de kiezer in zyne erflanden, of zelfs in zyne ftaaten. van Vlaanderen niet voor te vrezen hadden: indien zc-r dert eenigen van deze mogendheden geleerd hebben, dezelven te vrezen, moeten zy zulks aan haare eerfte misflagen toelchryven, en wel vocrnaamlyk van Engelland; het pedroog dezelven ook door hun onophoudeiy'k van gemcene zaak te fpreken, terwyl het, op het oogenblik dat de vereenigde wapenen vootfpocdig fchenen te zyn , de gewaande gemeenc zaak liet varen cn naar Duinkerken vloog, Spanje veel het kon van Toulon, en van dc veroverde
si-



X & ).(
eilanden in de Westïndiën uitfloot, en thans mét
overwinningen alleen blyft, wanneer al deszelfs bondgenooten provinciën verloren hebben.
Thans, gereed' om verlaten te worden, zal het alleen den oorlog moeten voeren, van welken het eenen algemeenen oorlog heeft weten te maken; te vergcefsch eischt de oppoiitie den vrede, en doet «zonder ophouden nieuwe moticn in de beide kamers van het parlement, om er Let iyftema van onderhandeling er de overhand te doen bekomen, het weet niet, dat de tegenwoordige gefteldheid van .Engelland geen vredesonderhandelingen voor het zelve gedoogt ; dat na den ootlcg uit heerschzugt begonnen te hebben, het dien uit noodzaak moet voordzetten; dat na aangevallen te hebben, het nu deszelfs zaak is, zig'te verdedigen; dat liet de gedugte Franfché republiek niet naast zig kan dulden , welker beftemming is, het te verzwelgen ,• dat een van beide verpletterd moet worden, en dat voor het zelve geen andere keus ovcrbfyft, in dit gevegt op het leven, dan te winnen ofte fterven. Te vergeefsch haakt de natie, medepligtige van haare regering y naar den vrede, en fmeckt om vergifnis 'wegens de beledigingen, waar in zy mede geftemd .heeft, of tegen dewelkcn zy zig niet genoeg verzet heeft; de vrede kan nergens anders, dan aan de zoomen van de'Teems getekend worden. Deze ftrafichuldigc regering heeft de vergelding van al deze misdaaden tcwagtcn, en de natie zal haare verblinding of haare flapheid duur betalen. De natuur,- de menschheid cn de geheiligde regten van den oorlog zullen op de zigtbaarfte wyze gewroken wo, den op monfters, die het hclsch ontwerp gefmeed hadden, om eene geheele natie door honger te doen omkomen. Het kabinet van Londen heeft de maat zyner wandaaden vol gemaakt; dit bloeddorstig kabinet , het welk in den Amerikaanfchen oorlog niet gefchroomd heeft, het füymes der wijden tegen zyne eigen landgenootcn te gebruiken; dit kabinet, het welk thans de koningsgezinden van Frankryk met ydcle hoop vleide, is alleen fchuldig wegens den dood ven zo veele vermoorde , dood gefchotén, ver-
droö*



)■•( <*3 X
éronken, en naar het fchavot gevoerde Franfchen *
en het welk in deze bloedige toueelen alleen franfche vyanden heeft zien omkomen, Ipythebbende, van de geheclc natie niet tc kunnen doen ombrengen; dit kabinet, het welk te midden van de vernieling, van de verwoeste Janden, en van de rokende fteden van het vasteland, van de traanen, het bloed en het wanhopend geroep van deszelfs volken, zegenpraalt, en met vreugde uitroept 5 vergaat, mits dat ik leeve!
Ik heb my weleer verbeeld, dat het mogelyk was, zo niet eenen onmiddelyken vrede te maken , ten minften het vergiftige, dat deze oorlog inheeft, weg te nemen, ingeval Engeland verklaarde endoor de mogendheden deszelfs bondgenootcn deed verklaren, dat zy van het bewerken der tegenomwenteling in Frankryk afzien en de geëmigreerden niet langer zou wapenen, en dus den tegenwoordigen oorlog evenarend te maken aan alle andere oorlogen, die om veroveringen gevoerd worden, en zig na eenen zekeren tyd, in onderhandelingen ontbinden , maar myn onderwerp met meer aandagt overwogen hebbende, vind ik, dat niet alleen die wond vergiftig is, maar zelfs het geheelc lichaam; dat de genezing niet bewerkt word, door eene wond te heelen, en dat men om zoo te fpreken, het ganiche lichaam moet vernietigen, ten einde er een nieuw leven a-ante geven, de ftaat van zaaken is zo, dat Engelland den vrede niet kan vragen, noch Frankryk den zclvcn kan toeftaan; ik heb reeds op twee plaatzen aangetoond, welke redenen Engelland beletten, vrede te vragen, en welken de gronden zyn, volgens welken het kabinet van St. James zig gedraagt; thans moet ik nog dc redenen opgeven, dic Frankryk beletten den vredetoeteitaan, ingeval zelfs Engelland, zynen toeftand vergetende, dien zou willen vragen.
Frankryk kan zig vlcyen, in de tegenwoordige omftandigheden eenen duurzamen vrede met Engelland te maken, gclyk het zig kan vleyen, er eenen smet eenige mogendheden van het vaste land te matei, deszelfs betrekkingen met de meeften van de
laat-



X H X
laatftcn, zyn van dien aart, dat de oorlog geëindigd zynde, zo niet eene nauwevriendfehap, ten minften eene wederzydrchc opregte verzoening tusfehen hen kan geveftigd worden, het zy uit aanmerking van derzelver gemeene belangen tegen Engelland, het zy door die van hunne natuurlyke afgelegenheid of uitgeputheid; in plaats, dat in deze betrekkingen met Engelland, het Frankryks zaak niet alleen is, dezen oorlog wel te eindigen, maar ook een einde te maken aan de mededinging; met de mogendheden van het vafte Land heeft het eenen oorlog gclyk de fterken met dc zwakken, of gelyk de vrienden dien onder elkander hebben, welken voorbygaande cn niet zonder hulpmiddel is van bygelegd te worden ; maar met Engelland heeft het eenen oorlog als met eenen magtigen mecieiinger en onverzoenlyken vyand, dic uit den aartfteedsdurendis, en van welken men den wortel moet uithouwen, uit vrees dat dezelve weder aangroeye, en tegen welken geen ander middel is , dan de uitroeymg van een der deelen» (,*) Non fi deve mal iascïqr fcgnere uno disordine, per fuggir una guerra, perche ella non fifuggc, maft differifce atuo difavantaggio , wie zal twyfelen, of Engelland zal,, wanneer Frankryk dc wapenen nedcrlegt, dezelven by de eerfte gunftige gelegenheid weer opvatten ? Indien de Franfche natie dc wapenen nederlei, Engelland magtig blyvende , zou het royalismus in Frankryk onfeilbaar weer herboren worden, indien hy, met wien wy vrede maken, onze vyand moet blyven, is het beter, cn onze eigen behoudenis vordert het, den norlog voort te zetten, tot dar. hy onze vriend kan worden. De republikëinfche conititutic van Frankryk kan niet geveftigd worden dan op de puinhopen van het Engelsen regegingsbewind. Engelland moet ecne republiek worden, zal Frankryk van het zelve zeker zyn, of
Frank-
(*) Van uitroeying fprekende , bedoel ik niet , gelyk Macbi9vel, door zyn veelvuldig fpegnere , die der natie, maar alleenlyk den llaatkundigen dood van het regeringsbeftuur. ik voeg deze aantekening hier by , ora dat men in de daad geloofd heeft, dat ik het tegen de gcheele Engelfche natie had.



Frankryk weder eene monarchie worden, zal Eflgelw land in zekerheid zyn: er is geen middenweg.
Er is nog ecne andere reden, waarom Frankryk in den vrede niet kan toeftemmcn, namelyk de algcmcenc regel, dat het beter is, eenen begonnen oorlog voord te zetten en zig den tyd te nut te maken , waar in het volk nog in beweging is, dan na cenigen tusfehen tyd eenen nieuwen te beginnen. ' Tot hiertoe heeft Frankryk al het. voordeel, en Engelland al het nadeel gehad, en dit moest- zyn, genomen zelfs dat beiden met gelyke magt en fterkte g'cftrcden hadden, want Frankryk gebruikte alleenlyk nationale troupen, ter wyl die van Engelland meestendeels in hulp troupen en bei'oldelingcn beftonden, deze troupen nu zyn altyd onnut of gevaarlyk, het zy door haare jalouzy tegen de nationale troupen , 'het zy door haare lafhartigheid: de nationalen , die met dezelven vermengt zyn, fteuncn op haar en leggen den last des oorlogs op haar, om dat zy haar leven als verkogt befchouwen; de anderen fteunen met reden op dc nationalen, welken den oorlog aangaat, cn tonen nooit eenen waaren heldenmoed , in eenezaak , die haar vreemd is, de hulptroupen en bezoldclingcn ;bebben altyd bedorven die dezelven gebruikt hebben. Holland is er het versch voorbeeld van.
Frankryk zal dit voordeel blyven genieten, om dat'het hof van Londen ni het aanftaande voorja r den oorlog op het vaste Land wil blyven voordzetten met 200 duizend Ooftenrykers, die met Engelsch geld betaald worden, en zo aan den Rhyn als in Italien moeten ageren; deze troupen kunnen ten deele als hulptroupen worden befchouwd, fchoon zy in zeker opzigt beter zyn, dan gewoonc hulptroupen, om dat zy tevens voor haaren fouvercin ftry den, en men te Wenen ronduit geweigerd heeft, Engelfche generaals of commisfarisfen aan te nemen, om de operatien te beftieren, maar daar het welhaast moeilyk zal zyn te Zeggen , waar Engelland zyne landtroupen op het vaste Land zal doen werken, met uitzondering van het keizcrlyk leger, door dien de verovering der Franfchen, den ingSng van het vaste Land byna overal voor de En-, E gel-



K M K
gelfche geHoten hebben, zal men moeten naargaati het geen gebeuren zou ten aanzien van den landoorlog, indien het toneel daar van in het eiland overgebragt wierd; want Frankryk zig alleen op het yaste Land behoevende te verdedigen, zal zyne ma^t kunnen gebruiken om eenen inval te doen. Het Brits regeringsbeftuur heeft 75 duizend man militie (*), die niet buiten het eiland moeten gaan, maar ik denk, dat het bezwaarlyk zal zyn, dat het zig op deze troupen genoeg zal kunnen vertrouwen, gevoegd zynde by het overfchot van deszelfs leger op het vaste Land , ( noch om de dapperheid, wyl zy niet geoefend zyn, noch om dc getrouwheid, wyl het regeringsbeftuur met bemint is, ) om niet nodig te hebben vreemde troupen in Engelland te brengen, door eene acte van het parlement ; en dan zal de overwinning flegts des te gemaklyker zyn, over troupen, die elkander haten. De dapperheid der hulptroepen en bezoldelingen zal in dit geval zo yeel, of meer te vrezen zyn voor de 'Engelfche natie, dan derzelver lafhartigheid, en zy zal in de magt van haaren vyand vallen, door dezelfde middelen, die zy gebruikt zal hebben om zig te verdedigen.
Voor het overige, zyn alle invallen gelukt, en moeten m Engelland gelukken, als zy met nadruk ondernomen worden; het volk kan er te land riet vegten; zy zyn te ryk om hunne fchatten met boven het behoud van hun regeringsbeftuur te ftellen; zy zyn onder elkander verdeeld; eneindlyk, daar zv gewoon zyn, al hunne zekerheid in hunne ligging als eiland te ftellen, als mede in hunne vlooten, oordelen zy zig verloren zo dra zy den vyand in het land zien. *
Voeg
_ <[*) Het is eene zeer gewigtige aanmerking, dat Frankryk in het_ begin van den oorlog geregelde legers geflagen heefc met militie, welke hetzelve eene byzondere energie heeft ingeboezemd , en dat thans by omkering, welke het een onberekenbaar voordeel geeft, hetzelve overal geregeld geworden legers heeft, om tegen nieuwe militien te ftellen • hil *y » Spanje„ ia Engelland, of zelf* in DuiOchlsad,



X «7 X
Voeg hier by, dat de Ieren alleen de gelegenheid wagten nevens een hoofd, om de dwinglandy en het haatllyk juk aftefchudden, order het welk hunne vaders zo lang gezugt hebben, cn het welk zy beflo'ten hebben, te verbreken. De onderdrukking niet meer kunnende verdragen, noch de beledigingen , die men hun aangedaan heeft; en ziende, dat het Britfch regeringsbeltuur, het parlement van Ierland zoekt te vernietigen, of eene vereeniging daarteftellcn j die zy meer vrezen dan de dood, hebben de Ieren het land willen verlaten, en de vryheid buiten !hun vaderland gaan zoeken, maar deze landverlatir.gen zynftreng]yk tegengegaan; zy zyn thans onder het juk gedrukt , de uitberftiog is op het punt van te gefchieden^ en kan gerhaklyk door vreemde hulp verhaast worden.
Voeg er nog by, dat de Britfche regering, welke in Frankryk den hongersnood heeft willen verwekken, dien in Engelland zelve verwekt heeft, wyl door de menigvuldige belastingen cn gebrek aan lieden om te bouwen: de duurte der levensmiddelen is zodanig, dat het volk geen middelen meer heeft om dezelve te kopen, en vind zig tot dezelfde uiterften gebragt, als men het do Franfche natie fchetst. Dit is de aart der ariftotratiey zy doet tot haar voordeel de vyanden en "Vrienden omkomen, zy offert de Vreemde volken cn het volk over welk het heerscht, aan haar behoud op. Dit is het geen men de verblinde Engelfche natie wilde doen begrypen, die zelve' het 'eerfte ftagtofièr der dwinglandy is, tot handhar ving van dewelke zy ftryd; want haar fouverein zoekt alleen te zégenpralen, om haar to verflinden. , ' ,
Indien het Engelsch regeringsbewind óp' de in*' wendige verdeeldheden, en op de duurte van het brood in Frankryk rekent, die het zelf bewerkt en veroorzaakt, ten einde het volk tot opftand •tegen de Conventie te brengen, zal het Franschs regeringsbeftuur op zyne beurt ook wel op hec «wsnoegen van het volk, en op de binnenlandfchö



X 68 ).<
verdeeldheden in Engelland mogen rekenen, dic fchoon minder gcrugt makende, niet te minder wezenlyk zyn, zynde de Engelfche noch zo rondborftig, noch zo haastig als de Franfchen; maar de natie eenmaal aan den gang gemaakt zynde, zal niet aflaten, voor dat zy het werk der omwenteling .zal voltooid hebben, welke zy nodig heeft. : Ten aanzien van den inval blyft nog over te zeggen, dat in een land, het welk het grootfle gedeelte van zyn geld in papier heeft, het zaakeis van regt door naar de hoofdflad te trekken , en zig niet te verfchans'én in dc fierke plaatzen der „provinciën; want dezelve ingenomen zynde, verliest het papier zyn credict, cn de regering vind zig zonder hulpmiddelen cn■ inkomen, in welke zy .ook de vlugt moge nemen; 'zy heeft geen middelen meer om de legers te betalen,'noch om magazynen.aanteleggen, en het gchcelc land is ondcr.worpen (f;.
Maar verre van te denken om van dezen oorlog een emce temaken,, kan men zeggen, dat dezelve enkel tot eenen zeeoorlog gebragt word, °elyk er groote waarfdiymykheid is, dat dezelve het zal worden, het zy om da. het belang van Engelland het .medebrengt, den zciven zo,te maken, het zy, om .dat er geen grond in Europa meer overblyft, op welken de Engelfche troupen kunnen ftryden, kan men zeggen, dat dezelve nog niet begonnen is cn dat men te Brest en in Holland nog fchepen bouwt die in het gevegt moeten dienen. In dit geval za'l Engelland behalven het voordeel van eene langduJige ondervinding van de zee, ook dat hebben van alleen nationale troupen te gebruiken, en Frankryk -zal-verphgt zyn, zig van vreemde matrozen'te bedienen. Oi aangezien nogthans dit voordeel, kan -memniet wel denken, dat Engelland, alleen gelaten zynde, zig lang zal kunnen ftaande houden; voor eerst zyn de hulptroupen, welke Frankryk zal gebruiken, even zo vurig voor deszelfs zaak, en ■ÉStff' '«tf-|ss . ..; ■■■ ' . r.hulr
(*) Zie Adam Sj&ith, weatta of Nations. Liv. IJ. Chap. IL



hebben eenen even zo geweldigen haat tegen de Engelfchen, als de Franfchc nationale troupen; hebbende de Hollandfchc matroozen by alle gelegenheden volmaakt wel tegen de Engelfchen gevogten: ten tweede zyn dc middelen en dc magt, waarover Erankryk kan béfchikken, veel aaumerkelykcr dan die van Engelland: ten derden kan het den oorlog ter zee met het ontwerp van eenen inval paren, en den oorlog te land tot in het hart van 'svyandsland voeren. Ondertuslchen moet'Frankryk in dit oogenblik niet verflauwen, minder zelts dan ooit, want het komt er op aan, deszelfs zekerheid op onwrikbaarc gronden te vestigen ,• eene onderneming, dic tot het einde moeilyk zal zyn: de energie alleen, die het heeft doen zegepralen ia Europa, kan het vokomen doen zegcnpralen m Engelland; en zolang de magt van Engelland niet gefnuikt is, is er niets gedaan. Aclum, inquit, nihil est, nifi Porno milite portas. Frangimus , et media vexillum pono Suburrd.
Wanneer ik zaaken zeg, die zo hard fchynen, is het niet om dat in my een geest van hardigheid plaats heeft, maar om dat deze geest in de tegenwoordige zaaken is, en de gebeurdnisfen van dezen tyd voor geen zagt heelmiddel vatbaar zyn, maar er een even zo hard vorderen als zy zeiven zyn. Wanneer ik van dc noodzaaklykhcid van eenen inval in Engelland te doen, fprcek, is het omdat ik overtuigd ben, dat het het eenig middel is, om de oude verbindnisfen te herftellen, en de gemeenfehap tusfehen de beide landen weder te openen. En indedaad , ik heb gezien, dat men in Engelland de gemeenfehau met Frankryk zo zeer vreest, als eenen inval van de zydc van Frankryk; dewyl, welk eene keer de zaaken nemen, de vrede gemaakt, of de oorlog voordgezet word, de Franfchen niet anders dan als vyanden van den tegenwoordigen ftaat van zaaken in Engelland kunnen beichouwd worden, uitgezonderd in het geval, dat zy weder onder de monarchie geraakten, cn dat het vreedzaam inkomen der Franfchen, ingenomen met de grondbegmzels, die zy hebben doen zegcnpralen in een land, E 3 bet



het welk uit hoofde vau dezelfde grondbeginfcls ia oproer is, indedaad, zo goed als een vyandïykè inval zou zyru Dewvl derualvcn ecne vreedzaamo gemeenfehap in den geest der ariftocratie en der Engelfche regering zo veel is als een gewapende inval, zullen zy hun eiland zo lang voor u gefloten houden als zy ktnncn, cn de vrede ycrwydërcn als de grootfte vyandlykheden\ Maar, daar het onmogclyk is, twee naburige landen voor altoos buiten gemeenfehap te houden, cn de vrede op den eenen el anderen tyd gemaakt moet worden, wyl men vast befloton heeft, q niet toetclaten, als vriend in Engelland te komen, moet men er als vyand ingaan; dit is het cenig middel om eene voor beide landen noodzaakiykc gemeenfehap weder te openen en de herftellmg van den vrede te verhaasten, diq irjsgclyks voor beide r.oodzaaklyk is.'
Door de middelen, die het Britsch regeringsbeftuur gebruikt, ziet men, dat het de mogclykheid van vrede voor altoos zoekt uit te fluiten, dat het voor altoos afziet van dc verzoening met het vrye frankryk: het befchouwt de vryheid!, welke op liet vaste land gevestigd word , als den onfcilbaareii voorbode van den ondergang van de Engelfche ma?t Een eiland wil het vaste land in de oude flaverny houden, om dat deze flaverny voor het zelve noodZaaklyk is Cn het zyn verderf voorziet, .indien het vaste land yry word. Om dit oogmerk te bereiken wil het Irankryk eenen dodelyken oorlog aandoen, doqr dien Frankryk het dreigt, deze vryheid met een fyftema van bevrediging op het vaste land te vestigen, cn dus aan Engelland den dodelykften fiaa toe te brengen. In dit uiterfte vergenoegt het zil niet met toeylugt te nemen tot geoorloofde wapenen, bet belegert eene geheele natie even als cene vesting, omhaar door honger te dwingen ; het maakt yallche asflgnaatcn om het crediet van Frankryk in den grond te boren, het fchend al de grondbeginzcls Van gkopftandel en goede trouw, die tusfehen dè natjefl plaats hebben. Men verzekert, dat I et in fleti Amenkaanlchen oorlog in de yeröenigde Staateri Vbor ermoemlyke fommen g|q vjsch papier ve'r-
fpreid



H 71 ):(
Iprcid heeft. Holland is gelukkig, geen papieren gelote hebben, het zou de derde mogendheid zyn, welk Engelland met de valfche papieren zou aanvallen. Ik waarfchouw alle natiën, die zig vry zullen willen maken, dat zy Engelland tot eenen dodelyken vyanct zullen hebben. Zeg my nu, of het Engëlsch regeringsbewind de gemeene vyand niet is van al de befchaafde volken; of dit bewind niet opgeofferd moet worden aan de rust, veiligheid en vryheid van al dè anderen, of deze offerande niet van eene algemeens èn dringende noodzaaklykheid is geworden?
Nu moet ik nog van de Bondgenooten fpreken van Grootbrittannien, en van de gecnen, die Frankryl? zal kunnen yerkrygen. Engelland verliest dagelykSf de zynen, cn de geenen, die het nog behoud, kun-? pen niet getrouwlyk aan het zelve verknogt blyven; zelfs zonder ik het hof van Weenen niet uit, het welk door nieuwe tegenfpocden, en deszelfs oude wanke1 baarheid, weder tot het iyftcma van onderhandeling zal komen, welk Engelland het heeft doen verlaten, en aan het welk dc ftaat van deszelfs Provinciën niet meer toelaat vyftig duizend man te ligten, zonder gweldtc gebruiken, tcrwyl het er ten minsten twee honderd du'zcnd heeft beloofd. —— Betreffende Frankryk, het zelve heeft geen Bondgepooten nodig om den oorlog voort te zetten, wyl deszelfs voorraamftc magt altyd in zig zelve zal beftaan; maardc omftandighedenzullen het die allen geven, welken Engelland gehad heeft, en die allen pclang zullen hebben in dc gemeene zaak tegeq Engelland. Het belang der mogendheden van Europa, die de coalitie verlaten hebben, zal zyn, Frankryk haare gemeene wraakneming te laten voltrekken, en die vernederen, welke zig beroemt dc natuurlykc befchermfter te zyn van het evenwigt der magten op het vaste Land, en trotschlyk beweert, dat zender haar verlof geen kanonfehoot in Europa kan gedaan worden, of tot dit werk dc hand tc fenen, en'eene nieuwe, billyke en verftandiger coalitie tc vormen, door de vei eenigde pogingen, waar door Europa zig verlost zal zien van eenen vyand, wiens ftaatkunde is, het geftadig verdeeld te hou-* E 4 den,



den, cn deszefs voorfpoed te dwarsbomen: Alsdan zal men zig dagen van vrede kunnen beloven en de natiën uitgeput door zo veele, zonder grond ondernomen oorlogen, waar van het oogmerkj alleen was, Egelland te verryken, kunnen troosten.
Niemand zal Grootbrittaniën in deszelfs val beklagen, maar allen, die het onderdrukt en beledigt heeft, zullen zig in deszelfs verderf verheugen. Men zullen zig verblyden in de vernedering van eene barbaarfche cn dwingelandfchc mogendheid, en zig verheugen, te zien, dat de gcregtighcid dc misÖaade:i heeft getroffen tegen de regtèn des oorlogs en der volken. De natie, dic dezelven fchend, moet het voorwerp van algemeenc ftrafzyn, en alles is regtv.urdig tegen haar; want, er beftaat eene ftaatkundige confeientie tusfehen de ftaaten gelyk ecne zedelykc confeientie tusfehen dc individus, of daar beftaat er geen: er hébben by allen bekende en ontvangen wetten op deze confeientie gegrond, plaats, of deze wetten cn regten zyn nietig en niet verpligtend. In het eerfte geval moet de natie, dic dezelven gefchonden heeft, geitraft worden, als wegens de fchriklykfte misdaad, cn volgens de wet van wedervergelding verdient dezelve den ftaatkundigen dood. In het tweede geval, de iterkte alleen net regt uitmakende; en niets regtvaerdig op zig zelve zynde, zal niets het tegen haar zyn, en een magtiger vyand zal rcprefailles kunnen gebruiken en haar vernietigen. In de beide gevallen kan de B.ritfchc natie zig niet beklagen, indien de 'ontwerpen in Engelland gefinccd, cn door het parlement toegefremd, om frankryk te vernielen op haar terug komen; en indien het barbaarsch fystcma van hongersnood, waar door zy 25 miliocnen menfehtn heeft willen doen omkomen", met goed gevolg tegen 7 milioenen gebruikt word. Maar deze regten van itrengen gerëgtighèid zyn niet gemaakt om door de Franlche natie gèoeffend-te worden haar fyitema is niet tc overwinnen en te doden maar te overwinnen cn te vergeven. 3
E.ne aanmerking, die de natiën van Europa, en voornaamlyk de onzydigen, met vermaak de vcr-
wces^



)••( 73 >C
woesting der Britfche magt zal doen zien, is het fchriklyk vooruitzigt van het lot, welk haar te wagtcn ftond, indien Engelland had gezegcnpraa:d, overwonnen zynde, hoont en trotfeert het dezelven op haar eigen grondgebied; wat zou het niet doen ?ls het zcgenpraaldc ? het zou op de rokende overbyfzels van de Franfche republiek naar een algemeen despotismus in Europa voordgcftapt zyn. Wie zou den overwinnaar van Frankryk hebben kunno weeriiaan? de handel der zeenatien zou te niet gedaan zyn geworden, cn zy zouden ficgts de faktoors vaii Engelland zyn geweest. De zee is tot heden deszelfs heerfchappy geweest; en als dan zou het er die van het land bygevoegd hebben, en de niet aan zee liggende natiën zouden insgclyks deszelfs flaavenzyn geweest. Meester van al den handel, alleen bèfchikkende over de waaren der .Amerikaanfche koloniën en der voordbrcrgzcls van de Ooftindiën , zouden al de volken van deszelfs genade afhangen. De algemecne handel, al de rykdommen van Europa en de fchattcn der beide waercldcn alleen ophopende, zouden de orafhanglyke natiën niets anders zyn, dan dc werktuigen van deszelfs bloeddorftige ftaatkunde, en er zou geen fouvereineteit meer zyn dan de zyne, een Engellsman zou , door de kragt van het goud, in Europa zyn, het geen een roomsch burger, door de kragt der wapenen, in de veroverde Provintien was. Voorzeker als dan zou de algemecne monarchie ftand grypen ; als dan zou Europa eenen meester hebben, den harditcn en onmëedogendftcn, dic het ooit kon hebben; cn het zou alleen zig denzclven gegeven hebben.
EINDE,