£>È VERDËEDIGËR DER 'ITO L LANDSCR&
I.
5T £ A M STERDAM J 7 8 8>






, (J_J
N°. i.
D E V E RDEED1 GE R
i DER
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN.
In een tydftip, dat geheel Europa verbaaft ltaat over eene omwenteling in Holland , die des zelfs veroorzaakers met eeuwig* ïchande bedeler, zou het niet weinig bevreemdingbaaren , wanneer alles, wat gedoomd was geworden , om te bukken of te wykeq, voor een macht, the met recat door duizend pennen , wel eet aangevallen en beftreeden werd , eens klaps ftille zweeg, even als had men eene kwaade zaak. voorgedaan , en als ware men genoodzaakt geweeft zig m de duifternis te verbergèn. De ze. gepraal van de vyanden der Hollandfche Vryheid is reeds groot genoeg : ( indien men waadyfc door tyranny gezegd kan worden te zegepraaien, ) d m dat men door een iafhattig ftilzwyeen, een zydehngfche goedkeuring zou geeven , aan hen, w;er eigengeweeten hen reeds in'taangezigt vliegt! De waereld zou met reden zig verwonderen, zou grond hebben om de Hollandfche Patriotten te verdenken, indiener nergens een Verdeediger van die Luiden gevonden werd, die voor Vryheid en Vaderland zo veel gezegd en gepoogd hebben ; en elk een zou de vraag moeten doen, die niemand.zou waagente beantwoorden : Zy.n dan de Patriotten in eens vernietigd t



( 4 >
De zaak der Patriotten is ook zo gewigtig als ïecbtvauidig : zy verdient nkt flegts de opmerkir.g hnrm,r Landr erooten , hunner rnenlch-lievende en herbergzaame nagebuureniC Vrankryk en de Ooüenrykfche Nederlanden ,) maar de opïne»kuig vanalU-die Volke.i ? die in zo verre alle gevoel fiog niet .erzaakt hebben, dat. 2y vol. maakt orjverfchillig zyn , ofzy vrylyk ademen, dan of zy den hals onder 'i ilaafsche Juk krommen, ja! om nog meer te zeggen! zy zelf, de de vervolgers en dwingelanden det Patriotten zyn hebben het grootfle belang by de «el-en! De Vryheid alleen maakt het Volken den Vprft gelukKigJ men opene de Ge.'chiedboeken ƒ men leeze het lot der Tyrannen en m«n fiddere. op het eerfte Denkbeeld , om er gen te worden! De Werktuigen des geweids, die door eigen belang ., dweepery of vocoordeelen worden weggesleep; en aangevuurd, om in het ongelukkige Holland , de Vryheid m<it wonel en tak uitter>eien,zullen ondervinden, dat zyn hun eigen welvaart omgewroet , hun eigen geluk verbannen en hun tigen Vaderland verwoed hebben. De Patriotten behoeven niet an^ftig op wraak te denken ! reeds zynze op hur ie wreeüe iMedeburgers gewrooken , die zig zelf meer bedorven hebban , dan hen, wier ganfchl)ken val zy bedoelden !
Is de verdeediging der Hodandfche Patriotten da zo rtu.tig als noo-lzaakelyk , waarom dan di arbeid niet orKgou en , daar mets c^maklykei is dan dat ? sleets de zaaken zo ais ze zyn te verYialen , stcgtsds cha^i k'che gvbeur. jeniffeo aa'i te ftipr.er; is genoegzaam , pra de onfehuM en Re...' rvaardig i-= d d,er Patriotten; in het. helderft Dracht te dellen , en om de,



< 5 ^ rr ,c
afgryzing en vervloeking der volken op den kop van hen te doen nederftorten , die der vertrapte en verdreeven Onfchuld alle verdeediging durven betwiften en ontzegggen-
De Volken , by wie de egte Beminnaars van hun overhee fcht Vaderland eene zo vriendelyke als veilige fchuilplaats vinden , de Volken die onder de gelukkige en hoogftwyze beftirring hunner menfchlicvende Vorften en Overheeden, de waare Vryheid kennen , zullen, wel verre van dergeiyk sene Vetdeediging te ftremraen , de zelve met alle kragt bevorderen ! zy Herbergen Luiden , die als Landverwoefters, en Vagebonden door hunne eigen Landgenooten gebrandmerkt worden : moet het dan niet openlyk blyken , dat dit loutere lattertaal zy , en dat Vrankryk en Brabflnd geene fchuilplaatfen van mlfdaadigen en ftaa:sberoerders , maar van eerlyke en deugdzaame Luiden zyn , die niet anders dan de glorie en het geiuk van hun Vaderland op het oog hadde/i, en die geenzins bedoelen , om, in het gebied hunner Vorftlyke Weldoenders, gevoelens'voort te planten, die der zeiver gezag zouden benadeelen ! Het moet blyken, dat die Edele Monarchen , wier rechtvaardigheid hen ontftervelyk maakt , een verjaagd Volk erdeodigen en befchutten , dat hunne befchu ung en verdeedigtng verdiend! i
S aan wy d n de handen aan 't werk, myne M ' ie VaderUnd -rs ! wy hebben reeds te lang gesweegen !—'t Is waai» Europa heeft flegts te i\ n, om ons onlchuLUg ic vinden, maar onze Kit d-ren , onze Nakomelingen moeten ook weetep , waarom w (^epluaderd, vervolgd en ver ree e .zyn gewoid n .' ïy moeten weel«a waarom uw bloed vergooien is en uwe



Muizen om.verre gefmeeten zyn! uwe gevoelens moeten hun bloot gelegd worden ! — Gy moet hen. in ftaat ftellen , om onpanydig uw 'gedrag te kunnen beoordeelen ! zy moeten de handelingen , de woeitheid , en de Gruuwelen •uwer Tegenparty in een bïyvend Tafereel voor oogen hebben ! Dan kunt gy hoopen, met zekerheid verwagten , dat zy nog eenmaal U wreeken ,of liever. , het Vaddland h'erfteücn zullen, by aldien deeze gewenfchte Taak,boven uw vermogen mogt zyn.
Xiopt niet reeds uw gevoelig hart , Bloem desNederlandfch^n Volks ! om der waereld uwe onfchuld te toonen ?— om geheel Europa opmerkzaam te doen worden op uwe rechtvaardige zaak? Gy ftond verbaart toen die flag U trof, die alles wa; esrlyk dagt en handelde, met verwondering en verontwaardiging vervulde ! dit was natuurlyk en een bewys van uw edel gevoel, maar gy zond uwe grootmoedigdigheid moeten verzaaken j gy ?.oud zo lafhartig moeten worden als uwe Tegenparty, wanneer die verbaazing beltendig op uw gelaat zweefde, en gy niet fpoedigbeüoot, omUte herftellen .' wy zyn door verraad en geweld uit ons Vaderland, verdreeven, maar wy zyn daarom niet overwonnen , — indien wy niet overwonnen willen weezen ! Te gelooven , dat wy rrioed en kragten genoeg bezitten, om nog eenmaal, het zy dan lpade of vroeg,.ons ie wreeken, — of zo dit woord uwe menfchlievendheid tegen't hart ftoot, ons te herftell^n, — is de eerfte trap van het hetftel of de wraak zelv-e : niets bemoedigd uwe Overheerlchers meer , dan uwe verflaagenheid , dis zy met alle vermoogens tragten te onderhou-



den, en van daar die geftrenge Vervolgingen,
d.e Uitbanningen., die Oproeren , Plunderingen en Moorden !- Laaren wy derhalve*, onze! J^ndverwoeiters niet in de hand werken , maar,' door het hervatten onzer oude Fierheid en Vrvï heids liefde, hun het dood zweet op de fid^emDde, ^ken jaagen!- Wy hebben genoeg- ' zaame kragten in onzen eigen boezem , om ten mintten ontzaglyk te worden : — en de Volken , voor wier ;vierfchaar ons pleit hangt, za len met nalaaten , om ons dat genen é helpen bezorgen , waar toe zy ons moedig en ma6t,g vmden, om het met toer Zwaard n de vuift weder te winnen.
ü op eene bedaarde en voorzichtige wyze to uwen pligt aan te fpooren ! ü in file tbevaden te bemoedigen, en , beneffens üde Pen of het Zwaard, ter herftelling «nzer Vrrheid te voeren ! .zie daar myne fenige "bedöéö zie daar het oogmerk van ue uitgaave vfn d.t blad, dax zo veel moogeiyk , op nIL regelden tyd, in Amfterdam gedrufc? en elders" waar de Hollwdfche vlugtelingen zig bevmden zal verzonden worden — 'Soevmaen,
Het zal ten tütel voeren: DE VPRDTrwnr GER DER HOLLANDSCHE PAtSoS"
Het zal agt Paginas groot zyn , Wel me * der maar niet miuder, en in't zelfde formaat en de zelfde letter als dit ontwerp, ^
Men zal er zo veel mooglyk het dunfte Papier toe bezigen , ten einde het gevoeg tk £ een brief mgeflooten, en door dedes verki zende , naar Holland of elders zou kunnen verzonden worden. runnen
De Bouw-ftoffen tot dit werk zal men om leenen , uit de egte Berigten, uit Hol'and



c 8 >
door de verdrukte Vriendfchap, herwaards overgezonden , tot welk einde men , wanheeif dit blad voortgang he..ft , de gepafte wegen zal inflaan. Men zal er de gebeurteniffen in plaat1'en, die het Caracter der beiden Pattyen in Holland zullen leeren kennen , zonder dat het öoortig zai zyn , om de gebeurteniffen anders dan eenvoudig tiaar de waarheid neder te ltellen , terwyl men by alle 'geleege: hetdefi > de groo. te Hoofdzaak, de Verdeed iging der-Patriotten in't oog zal houden, 't Zal dus pen Verdcedigfehrift, en te gelyk een Nieuwspapier zyn.
De Schryver van dit Blad , ( een bekend Vaderlander, ) twyffelt geen oogenblik aan de medewerking zyner Vryheidlievende Landgenooten, om Hem in ftaat te fte'.lCn tot de uïtvoevan deezi^o hoogftnoodzaakeiyken arbeid ! mag hy de waarheid in't Licht ftellen en de Onfchuld bekend doen worden , dan zy zyn lot zo 't wil ! dan heeft hy zyne bezworen getufte vervuld , en den wenfch zyner vrye ziel verkreegen.
P
1 7 8 8.
Den i. January.



C 9 )
No 2.
DE VERDEEDIGER
D B E.
HOLLAÜDSCtiE PATRIOTTEN*
\V7
W Aöneer rhen de oogen op de Republiek vef* «gt, in die verfchriklyke omitandigheeden.waar in de raazernye en de woede eener heerfchzugtige en wraakgierige Party , haar gebragt heboen i wanneer men de gebeurteniffen in opnies King néémt, die da onbillykfte vervolging , da pkinderzugt en wraak inHolland ten afgryzen van eik menichlievend hart, doen gebooren worden, en men de getui-geniffen der bsatzugtige Dweepers en omgekogte Lafterfchry vers hoort, "dan rrioet men met verwondering vraagen ; welken zyn toch de mifdaaden en gevoelens der Patriotten , die de ver-woefting van het (choonfle Land, en de ganfchlyke uitbanning van welvaaren ea geluk verdiend hebben ?
'tls waar? men behoeft enkel onpartydig te zyn : men behoeft alleenlyk de Rechters der Patriotten zig vöor den geeft te ftellen: men erinnere zig biootlyk de barbaarfche wyze en de nog barbaarfcher middelen , waar oplen waar door da zaak des Vaderlands , dat is de zaak der Patriotten , bepleit word',—om de Onfchuld en Rechtvaardigheid by de thans onderliggende Party te vinden. Hy , die het recht op zyne zyde heeft*



f io )
bediend zig , om het zelve te ftaaven, van geea verraad, van geen*geweld > noch onrecht. Hy Voert geene Bende Rcovers en Moordenaars aan , om zyne Party van ongelyk te overtuigen ; maar hy redeneert, hy levert bewyzen , hy betoogt zyne Onfchuld en onderwerpt zig aan de uitfpraak der Rechtvaardigheid.
Doch hoe weinigen zyn er onpartydig ? hoe "weinigen zyner, die, door genoegzaame kundigheid van zaaken, in ftaat zyn, om onpartydig ,'te kunnen weezen f Hoe veele moeiten geefr de Heerfchzugt zig niet , om de waereld te verblinden , en net Heelal te doen gelooven , dat zy recht had om den yzeren voet op den nek van een vry Volk te zetten f dat zy zig genoodzaakt vond , om door een woeft en dol Graauw , dat onrzaglyk aantal Luiden te kafty» <ien , dat voor Vryheid en Vaderland y verde f
Hangt het Pleitgeding ook niet voorde Vierfchaar der Volken , en moeten deezen niet vooral van den ftaat des verlchils behoorlyk onderrigt worden ( Is de eerlyke Man geene verdeediging van zyn goeden Naam verichuldigd, aan tien, die zig zyner aantrekken ?
De gevoelens en^daaden der Patriotten moeten of zeer flegc of uitüetkende goed weezen: 't ware anders onmooghk, dat er ganfch Europa byna door in roere gebragt kon worden. Midd^nmaatige zaaken fleepen den aandagt en deelneerning van geneele Waerelddeelen nictweg.
Wat is dan het PatrioUifmus, zo als het in Hólland geleerd en voorgefiaan is , en heden geftrafd word?
De slgemeene bedoeling van het zelve was nooit anders, dan de daarftelling, bevoordering en beveiliging vau het algemeene welzyn en geluk der Nedetlan/che Maatfchappy. De middelen , die men ter verkrygirg van dat groot en aeerlyk einde bezigde , waren hét beletten des



fchadelyke onrechtvaardige inbreuken, die eens gedeclareerde Heerlchzugt, op onze Vryheeden en Rechten , van tyd tot tyd gedaan had, het be* perken van de Heerichzugt zelf, en het invoeren van eens regeeringsvorm , die allezins ftrobkte , met de voouchriften van den Godsdiehft, met de wetten der Natuur, der Reden en der Menfch. iykieid. Dit was het Patriottifraus, zo als het onder versheiden benaamingen en bekleedzel» van woorden , openlik is voorgedradgén, en zo ais het altoos ten grondflag geftrekt heeft, van dia jongfte verngtingen in Holland, die rnefl eigenlyfc Volksdaaden kan heeten»
Zo lang als er verftandige 'en deugdzaame Mer.* Ichen vrienden gevonden zyn geworden , die Leden eener Maaifchappy waren, zo lang zyn er ook Patriotten geweeft; doeh vermits dergelyk een verheeven en edele Leer, altoos tegen da Leer der Dwinglandy en Willekeur overfrond * vermits deeze Leer niet de Glorie en Grootheid Vu2»ee'* enkel * en veeIt?ds onwaardig ftefvéling, BHeen en geheel bedoelde, maar er geheele Volken deelgenooten van poogden te maakefl:, was deeze Lefr ook altoos aan onderdrukking en ver. volging blootgefteld, Men had in Holland de zelve te te mcermaalen , fchoon flaauwlyk , doen booren , doch niets vertoornde het Huis van Oranje meer dan het ro?rea van die fnaar.en geen wraak was immer geffrenger, dan die doordat Huis op de eerfte Verkondigers van die Leer. genoomen werd.
De Nederlandfche Natie was doof de Jontere woorden der zaaken -, die zy waande te bezitten , in flaap gewiegd, of, zo een gelukkig toeval haar de oogen opende , door nypende flagen , in een uiterften ftaat van verdooving gebragt. Wy willen geen Willem den Eerftén , geen MaUrits , geen Willem den Tweeden, den Derden, en nog minder den Vyfden ten toneele voeren! Men leg



( » )
ae de gefchiedediiTen ! men befchouwe' de verwo^ftif gen en.gruuwclen van ooi Vaderland , en mep zal ons ge^ae verdere bewyzen afvorderen.
Éde^e gevoelens en oogmerken, kunnen echter, riet al-o'js gefmoord, niet altoos gedwarsboomd worden ! De g'ootheid van ziel fchi.ttert eenmaal in■deduWerrds.' de Waereld is ten Leerschool, waar fleDeugd doQf.tegenfpoed geoeflend wod, dochzy isgeer.e bieAepdige Pynbank ! De Voorzienighei.i leer. haa/e-kindaren door een hsrtverbeterend.Lyden ..d^h-.zy beloont ze ook wel eens doórzsoyer c)e i.irtdeugd te doen z gevieren.
"Het edel Patriottdmus verhief het hoold , toen de Nederlandlcher Maatfchappy de gevoeligfte khokkep ;kr'eeg».. door die verdervendt Hand, dia zo Wd van 'haare Wan'Uedr.\ ven overtuigd was; dat'.zyö'ene aigemeene. Bifchulding op zig zelve toepafte i en den Zegger te Recht iiep. , '^moedwillige Nadeden , door Hem aan ons Vaderland tpegfebragt > wier* bezwooren verplig ting.het.was er alle.voordeden aan te bezorgen^ yqcf al inrtienjongften Engelichen Oorlog, wek-? Jten h.efi befte deel des Nederlapdlchen Vos. Mea zagden-onrechtvaardigen Aanval, men fidderdj op het verhaal der gepleegd? Wreedheeden , men gevoelde degedugte ;v«Eliezen , de [chande der veelvuldige Nede.laagen, men kerd; de Broa deezei Onheilen , en de recht aarte Patriot ontwaarde in.zyn binnenöe eene rechtvaardige verontwaardiging ovér den Vyand van zyn Vaderland. Men befchouwe de Uitvoerende Magt , hi de handed.van den Stadhouder geileid ., men berekene de fehaden-, die der zeiver moedwillige werkloosheid o ;s-berokkende, en veüige.het oog opdebillyke betchimpjn°.en.,onzer \.y,an.len en Kabuuren , die bnnne.Kitideren, hunne Lammen en-Blinden, om zotje-fRreeken, op pna.atëonde.t), ivm,ons.(v»D V^ne/v» >tów^WiS96FW Ypor,. zien , ) re overwinnen .,, te baqoven^te.klmVr



C 13 )
teren' en in de fchandelykfte zege<taaïfie rond .te yneren ! men brenge zig alles te binnen ,-en wie is'er, die ten minften een menfchelykhartiD zynen boc?em draagt, di<; als dan de gevoeligheid en verontwaardiging van den Patriot zaA durven wraaken i <■'■ [
liet vervolg bier r.a■ Het oogmerkva n dk B'.ad ie Verdee ligiog der Ko!land!che Patriotten zynde , twylïilen wy geen oogenblik, of het volgende ftuk.zal den aanJagt onzer jjeezers waardig zyn.
Aan de Ed. Mog. Hteren StaaUn , vim Holland en Wc/l.vrisfland , I . Geeft, met verfchulligiien eenn'ed te Kennen ALBEÜT van KYSS15LI, Generaal Major van de Infanterie. Lt. Col!. elfecXei en Kapitein van een Grenainer C »mp. or.der tiet Rcfim nt van dea Lt. G. van Hardenbroek en Gouverneur, van ■Naacden : dat tle, Supp.' wiens voorouders geduvirende meer dan anderhalve eeuw, den Lande met eer en reputatie gediend hebuen ; wiens Vader in den dienft dezer Republiek.het, leeven verloo.ren heeft i die zelve de eere geh,adheeft, den Lande, gsduurende den tyd van.vyf-en-vyftig jaaren, in differente militaire quali'ekente d enen, en z .r, vleit zyne Poffen altyd ;eerlyk en onbeforooken te hebbin bekleed t in;;het. j<iar 1779. d'jn rang van Generaal Majoo.r. hebbende geobti■neerd, en dus ontüagen zynde van tien dienft by •het Regiment, zig binnen de ProyiEc.ie-van- Gelderland op zyne-Gpederen heeft n«derg£Z,e.t , met een vaft voornamen-, om in öilt<r«j»|fe 4j»agen.t* eindigen , ten zy-he-t Vaderland zynen dienft mogt van nooden bebbjn : dat H. H. M-de lleeroa Staaten Generaal der vereenigdeNederVaJïden den Suppl. echter, zonder eenig het minfte aanzoek van hem , of iemand, van de zynen , in de maand September des Jaars 1784; ter gelegenheid van de verfchillen met zyne Majefteit den Ropmlchen



f 14 )
Keizer, op bet alleronverwagtft vereerd hebbende, met her commando van Sluis in Vlaanderen en het Land ran Catfand, hy geen oogenblik gehefiteerd heeft om dien gewigtigen Poft op z'g te neemen ; gelyk hy dan ook den ze'.ven tot de maand November des volgenden Jaars 1785 , zo getrouw enyverigalsf'em moogelyk was, heeft bekleed ; Dat de Suppl., na daar van by het termineeren der verl'chillen voorengm, ontflagen ïyr:de zig wederom , naar zyne woonplaats, binnen de provincie van Gelderland begeeven, en Zig aldaar a's een ftil, goed en vreedzaam Ingezeten gedraagen heeft: Dat het vervolgens UE. Gr. Mog. bchsagd heeft om den Suppl. den 7. Sept. des voorleeden jaars 1785, te ordonneeten , om zig te begeeven naar Woerden en aldaar op zig te neemen het Generaal Commando over de Troepen, ftaande ter repartitie van de Provincie van -Holland en Wèftvriefland , waar van UE. Gr, Mog, des tyd9 goed gevonden hadden ten Cordon te fbrmeeren 5 Dat de Suppl. die niets minder dan zulk een onverwagt Evenement konde te gemoetzien , en met de befte trouw kanveizeketen,daar toe almede geene Demarches hoegenaamd, door zig zelve of door andere gedaan te hebben i of te laatèn doen , gemeend heeft, deeze • Order'en Aanfchryving van UE* Gr. Mog, als -Souverein van eene der geünieerde Provinciën en Betaals'heer van den Suppl. niet te mogen difobe•öieren, maar in tegendeel daadlyk te moeten pareeren, en zig dienvolgende, zondereenig uitflel, naar Woerden begeeveri ,• het voorlz. Commando aldaar op zig gehoomen , en de verdere orders van ÜE. Gr. Mog. geëxecuteerd heeft: Dat de Suppl. vervolgens, op denioMey van dit loooende Jaar, bekoomen heeft uwerEd. Gr* Mog R^folutie van dien zelfden Datum, waar by ÜE. Gr Mog. ter geleegenheid van de Differemen tuflchen Hoogftdezelvea en de Staaten



van Utrecht toènter tyd , gereezen , hebben gedeclareert ,Hoogft der zei ver Begrippen , ontrent den Eed ,< door de refp. Officieren aan H. H.M, gedaan, als roede der zeiver intentie en begeerte omtrent de conduites , welke de:Officieren , ter Repartitie van ÜE. Gr Mog. Provincie ffaande j in die Conjunclures moeften houden, op Fondament waarvan ÜE.Gr. Mog. dan ook den Suppl. fpecial hebben gelaft, om gem. Rslolutie, aan alle de Officieren , zig in't Cordon 'bevindende, voortehouden enderzelver duideïyke veiklaarirg af te vraagen , ge'yfc ce Suppl. dienvolgende , geene zwaarigheid gemaakt heeft, om aan de Ordersvan ÜE.Gr. Mog. te voldoen. Dat de Suppl. weder kort daar na vernomen hééft , da: H, H. Mog. en de Raad van Sfaaten, uit hoofde van derzelven diffentieerinde Begrippen. omtrtm den Eed door de Officieren aan de Generaliteit r,e daan , verfcheide Refolutien genoornen en oider* gegeevenhebben , welken tegen de voorz. Relolutie en intentie van UE. Gr. Mof. regeltegt aan liepen , — dan , dat de Suppf. ter goeder trouw altyd in begrip is gewceft , dat de Eed, door hem en alle verdere Officieren , aan UE. Gr. Mog-. als Betaa'sheercn en Territorialen Souverein gedaan, zodanigèn zin:en meefing had, als HoogitcL; e ven , by voorgel. Refó'utie , uitdrnk'.yk' hadden Verklaard, en rist, al had des Suppliants begrip Van dat van UE. Gr. Mcg. gedevieert, hv veepligt was, om aan derzei ver Intentie, zo langde zelve niet volftrekr ftreed tegen zyn eiger Overtuiging ea Geweeten , volleedig te voldoen , daar de vereffening en befltffing der teg:nftrydige Interpretatie van den Eed, altoos een zaak bieef, die tuffchen de hooge Collegitn van Regeeringen moeft worden gedemeleera*, en de Supp'. rmt alle verdere Officieren , vertrouwen moeft , dat UE. Gr. Mog. in de relatie, waarin de Officieren tot Hoofldczelven flondea, aan hen geene Beveelen



( i6 )
flrydig met'het waare welzyn van het Vaderland» of den piigt van gehoorzaame Ingezetenen , gee\en zouden , rus en dat, zo er a! eene miivattintr, van den generali<ei sEed, in her begrp vanUE. Gr. Mog. zyn rookte , niet.de Suppl. of andere Officieren, maar UE.Gr. Mog.zehe ,— het zv met eerbied gezegd , — defwegeas konden verantwoofdlyk zyn ,• op hoedaen'ge wyze • ^e Suppl. zig te meermaalen, ?elf in tegenwoordigheid van de Heeren van UE.G,r,;Mog. gecommitteerd ter Defenfie van deeze Provincie en de Stad Utrecht, aan verfcheiden Officieren , by Rekeneenheid van het voorhouden der Refolu'ie van UE.Gr. Mog. van den 10 Mei haüleder , heeft geëxpliceerd: Dat de Supp'. in dit zyn pevoj;en allezins beveiligd door de interative Refotutien en daaden van UE. Gr. Mog. zelve , wanneer ds Supp'. in de qualiteit, aan hem door UE.Gr. Mog. opgedraagen, onder anderea.van wegers den Raad van S'.aaten bekoomen heeft een Order, om zig voor den zelven te komen veiantwoorden ; wegens defzelfs Obediëntie, aan de Reio'utifn vanUE. Gr.Mog. Hoogftdezelve den Suppl. beneffens alls andere Offic.'eren die zig eenigermaate in een gelyk geaal bevonden , daar omtrent geruit gefteld, en gedeclareerd hebb?n : De Zeiven te neemen in Hoogftderzelver Proietli?, ten aanzien WK alle* , wat ingevolge de Refolutien van H. H. Mmtegen hem zoude mogen worden ondernomen ! en dat den Supp'. uit dien hoofden niet andetB heeft kunnen doen , dan zig volkoman te verlaaten op zodanig eene Toezegging van UE. G . Mog. die nooit plegtiger, noch van meer belang voor elk Officier konde zyn , dan in een geval, waa-- in niet alleen de Belangens van deeze Provincie , maar ook die van elk Officier betrokken waren : Dat de Suppl. opgelyke wyzen, deeze byzondere Toezegging van Proteétie van wegens UE. Gr. Mog. bekomen heeft, toen defzelfs meubilaire



Goedeien , welken zig op het Fort St. Andrïes bevonden, op 1 aft, van het Hof van Gelderland zyn gearrefteerd, waarover UE- Gr. Mog. des tyds hebben goédgevonden, de ernfligfte Reprefeniatien, zelfcomnjinatienvan Reprefailien, aan de Heeren Staateo van die Provincie te doen: dat, by aldien niet de pligten van eerljkheid en trouw , en vreesyoor verregaande ongenaamheeuen , de Regelmaat van het gedrag van een rechtschapen Ingezetenen raoelien uitleveren , de Suppl. zelf daa eene genoegzaame reden zoude hebben kunnen vinden voor de gehoorzaamheid üan uwer E. .Gr. Mog. toenmaalige B:velen ; vermits Hoogftderzelve ,by Refolutie van den 13 Juny laaftleden, alle Officieren'., die weigeren mogten . aan Hoogd.dcrzelver Intentie te voldoen , hebben bedreigd met derzelver Hoogfie Inaignatie , en om als rebelleercnde tegen den ecr.i. -gemerritorialenSnuverein te zullen worden gefiraft. Pat de Suppl. niet yoprheeft met deeze argumentatien te iennen.te géeven , abof hy thans in een andex begrip ftond dan bevoorens , naardien hy iets diergelyks, tot dus verre, niet zou kunnen advoueje.i of voorwenden , zonder het uitterfte geweid te doen aan zyne innige overtuiging, en hy vafttyk, vetrouwd, dat de door hem,,aangehaalde gebeurteniffen en om. Itandigheeden van,dien aart zyn, dat dezelvea overal en by eik-een moeten en zullen gelden , °,m d,;s Suppl* gedrag, in zyn qualijeit, buiten , alle Recherches te Rellen » Dat de Suppl. der, halyen gefrappeerd en ten uiterften, aangedaan ig ge weeft, wanneer hy vernomen heeft ,-dat alle (ie Offiaererj., welken zig obe.tient hebben verklaar d engedraagen , aan de bovengemelde Refolutien van UE. Gr. Mog en dus. ook de Suppl. fienj£eB tyd ,,e, ,p len > door H_ B. Mog_ zya
lutptndceid i. . et zei ver refpeclive Poften, en daarboven, door den Raad v»n ötaaten, op



( is ;
Hoogftderzelver Orders , ciimineele Procedures* of reeds geëntameerd zyn» of ftonden geëntt* nrerd te werden , terwyl de Suppl. voor als nog in het onzekere verleerd, of, en welke Procedures tegen hem , als Commandant en Chef van het Cordon wegens het uitvoeren Van UE-Gr» Mog. Bevelen , in die qualiteit daarenboven zou» de kunnen ondernomen worden, en zonder dat UE. G% Mog. vooralsnog, voorzoo veel hem bewuft is, hadden gelieven goed te vinden , om aan den Suppl. of andere Officieren , het Effect van Hoogftderzelver folemnele gegeeven Toezegging te doen genieten/Ja! zelfs, daiUE. Gr. Mog. ter geleegenheid van zeker ipecial geval van een der voor hem, door UE. Gr. Mog. gefufpendeerde Officieren , derzei ver voorige Begrippen ,ten aanzien van het verjland van den Eed , door de Militairen, in dienft van den Lande gepresteerd , verklaard hebben voor ERRONEU3, Dat dlc een ei ander den Suppl» en alle Officieren » die zig in zyn geval bevinden, met alle reden moet dosn aarzelen , ia hoe verre zig van het Effect van UE. Gr. Mog. bovengem. Refolutien zullen mogen verzekerd houden : Dat de Suppl. vermeent, in een zaak, waar in zyne Ëere , zyne perfoneele Veiligheid, het welzyn zyner Familje, en het Behoud van zyne Charges en Middelen vanbeftaan , even zo zeer, als die van veele andere Officieren, zo geheel geconcerneerd zyn , aan UE. Gr. Mog. te reprefenteeren, hoe alle gronden van het natuurlyk en befchreeven Recht medebrengen , dat de gevolgen van eene verandering van begrippen by eene voor wettige erkende Souvereine Vergadering , waar na zig Derdens , wier pligt was te gehoorzaamen, moeten gedraagen , nimmermeer kunnen of mogen redundeeren op zodanige Derdens , maar dat die selfde Souvereine Vergadering hoedaanig ook der zeiver begrippen naderhand mogten veranderd



( 10 )
ayn, zodanige Perzoonen vcor alle onaangenaamheden en ichaden, wegens derzelver Obediëntie , behoort te bevryden : en dat alle zede. lyke zekeihcid . voor het regelen van iemands gedrag , als mede alle fundamenten van onderling verbinteniflen en verpltgtingan , tuffchen Souvereinen en Ingezetenen, ten eenemaa'e ophouden, daar een tegen overgefteld Syfthema mogt itand grypen : behalven dat UE.Gr.Móg. toen Hooglldezelven demeergem.orders aan den Suppl. en andere Officieren gegeeven hebben , echter nimmermecr eenige Demarches hebben gedaan, voor zo veel den Suppl. bewufl is, om zulke Officieren , welken door hoo.'.ftdezelve, op voorgeeven . van derzelver tegenflrydige Begrippen, omtrent den Eed van den Dienü gedifpenfeerd of •gelufpendeerd zyn, eenige gerechtlyke vervolgingen , te doen ondergaan : Dat de Suppl. in zynen Poft, ais Commandant en Chef der Troepen van het Cordon, geen zaaken van eehig wee. zenlyk belang verrigt hebbende , dan op expreffe Kelolutien, of van UE. Gr. Mog. zelve , of van de Heeren derzelver Gecommiteerden ter Defenfte van deeze Provincie en de Stad Utrecht, en geduurer.de al dien tyd, riet alleen geene biyken Van eenig ongenoegen , maar wel integendeel van eene volkomen goedkeu ig zvner verrigtingen van UE. Gr. Mog. „]» zyne Betaals Heeren en Jiooge Commitenten, vernomen hebbende, derhalven als nu ook van UE. Gr. Mog. niet arders zoude kunnen verwagten, dan dat Hoogftdezelven hem, die gedaane toezeggingen van Hr°tt ?uaran,ie» en — mag hy zig dus uitarukKen J bet gegeeven woord , overeerifcomfuV de waarheid van eene Souvereine vergadering , Jn al derze ver kragt znllen getond doen, •nf n/p ,eikerei!e,!ende Suppliant zig kerrt t b J' ,•• ^°g' eerb'ed.'glyk en teffens err.itigJ^k verzoekende, dst Ho0itt.!eze!ven den Suppl,



c 2° ;
gelieven te doen génieten, het volkomen effeft van derzelver beloofde Protectie, zo wegens dè Sttfpenfie of ontzetting van de Pollen ,door hem relpedtiveiyk be'kleed . als Gen. Mapr van de Infanterie , Lt. Gol. effectief en Kapitein van een Grenadier Comp. onder het Regiment van den Lt. Gen. van Hardenbroek en Gouverneur van Naarcen , — als wegens de Pröcedures, welken ter zaake van zyne verrigtingen,in voorz.qualiteiten, of ook als Commandant en Chef van het Cordon tegen hem reeds mogten zyn , of verder zou-* den mozen ondernomen worden ; en eindelyk , ■wegens het arreftceren van defzelfs meubilaire Goederen , op het Fort Sr. Andries, door, by H. H. Mog. de Heeren Staaten Gen. der vereende Nederlanden mitfgaders by den Raad van Staaten , als mede by de Heeren Staaten van Gelderland, door Hooe,ft derzelver veelvermoogende ïntérceffie te effectueeren , dat zodanige Sulpen^ fie , Ontzetting , Proceduren en Arreflen , voor Zo verre de zeiven reeds mogten plaats hebben ; •worden opgeheven enteniet gedaan,'en voor 70 verre de Suppl. daar mede mogt worden bé. N dreigd, "oor het vervolg geheel rhogten ceffeeren : mitfgaders den Suppl. op eene redelykè vyze , te dedommageeren , voor allejlchadens, die hy ter zaake van de Obediëntie aan UE. Gr. Mog.Beveelen , bereids gehad heeft, en verder zou mogen hebben.
Dec. 1787. 't Welk doende, enz.
Bet nader Requeft in bet volgend Nommer,



t 21, )
N° 3.
DE VERDEEDIGER
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN.
Aan de Edele Gr. Mog. Heeren Staaten van Holland en Wefivriefland.
GEeft, met verfchuldigden eerbied, te kennen, ALBERT Van RYSSEL, Gen. Major van de Infanterie ; Lieutenant Col. effectif, en Kapitein van een Comp. Grenadiers , onder het Regiment van den Lieut. Gen. van Hardenbroek , en Gouverneur van Naarden; — Dat de Suppl. de eere gehad hebbende ,om op den 21 Nov. laaftleden , aan UE. Gr. Mog. te prefenteeren een Requeft, waar by Hy aan Hoogftdezelven ,(* gelyk hy vertrouwd , opgronden van recht en billykheid ,) «yne Belangen, ten opzigten van zyne Obediëntie aan de refpective Orders van UE. Gr. Mog. en de Ongeleegenheeden, waar in hy zig defwegena thans bevind,met allen mooglyken ernften aandrang heeft voorgedraagen , en, op dat Fundament, van UE. G. Mog. geimptoreerd, dat Hoogft dezehen den Suppl g lieven te doen genisten het. Effect van defzelfs beloofde Protectie , zo Wg.
DER



r 22 )
geus de Sufpenfie of Ontzegging van de Poften , ifoór hem refpectivelyk bekleed , als Gen. Major van de Infanterie ; Lieutenant" Coll." effect, en Kapitein van een Grenad. Comp. in het Regiment van de Lieut. Gen. Van Hardenbroek , en Gouverneur van Naarden,als wegens de Procedures , welken , fér zaake van zyne verfigtingen in die qualiteiten. of ook als Commandant en Chef van hetCnrdon tegen hem reeds1 mogten zyn , of verder zouden mogen worden ondernomen, en eindelyk, wegens het arrefleeren van defzelfs meubilaire Goederen , op het Fort St. Andries , door by II. IL Mog. de .Heerert Staaten-Generael der vereenigde Nederlanden , mitfgaders by den Raad van Staaten, als mede by de Heeren Staaten van Gelderland , door Hoogftder'zelver veelvermogende intercellïe te effeftueeren , dat zodaanige Sufpenfie , Ontzetting', Procedures en Arrefien, voor zo verre dazelven .reeds mogten plaats hebben , worden opgeheven en te niet gedaan, en voor zo verre de Suppl. daar mede mogt worden bedreigt, voor het vervolg geheel mogen celTeeren., mitfgaders den Suppl. E, op eene redenlyke wyze , dedommageèren , voor alle de fchadens, die hy ter zaake van de Obediëntie aan UE. Gr Mog. bevelen , bereids gehad heeft, of verder zou mogen hebbenDat de Suppl. zig gevleid had t dat de onwederlegbaare zekerheid der bovengem. gronden , zelfs .zonder dat de Suppl die aan UE. Gr. Mog. had behoeven, voortedraagen ,HoogftderzeLer Doorzigt zo zeer zoude hebben gepenetreerd , en de onvermydelyke verpligting van eiken Souverein , ( het zy met eerbied gezegd ! ) om defzelfs uitdruklyk gegeeven Bevelen, en de daaraan op het tiaauwfi erbonden toezegging van Protectie , Guarantie en Schadeloosftelling te mainteneeren en daar -te ftellen , Hoogftderzelver zugt voor het Goed Recht en het welzyn hunner Ingezetenen en ge -



( 23 )
trouwe .Officieren, als mede derzelver aandoeningen , over den rampzaligen toeftand van zeer veelen der Ongelukken , zo zeer zoude hebben opgewekt, dat UE. Gr. Mog. door den importanten invloed, welken het vermogen van derzelver Provincie heeft op de Unie, zouden hebben kunnen en geheven te prevenieeren , de verdere nadeehge gevolgen , welke de Refolutie van H. JU, Mog van den 20 Sept. laaflleeden , totSufpenhe der Obediente Officieren, voor dezelven konde hebben : Dat . de Suppl. daar toe des te meer redenen oordeejde . te hebben , naardien de Surpl en de andere Officieren , welken zig in de zelfde ümltandigheeden met hem in«ewü keld vinden met alleen niets, van het geen Hun nu tot mifdaad gerekent word, verrigt hebben , dan op uitdruklyke Refclutien en Be elen van UE. Gr Mo" als hunne Betaalsheeren , en territorialen Souverein! maar zig zelf beroemen moogen , dat zy in het Waarneemen van alle hunne militaire Funöien en liet onderhouden van goede tugt en Difcipline by hunne onderhoonge Manfchappen , in het midden van de toenmaalige Staatfgefchillen, en den daar tut voortgevloeklen Burgeroorlog , zig zo oorbeeldig gedraagen hebben , dat geduurende hun Commando,geene,ongeregeldheeden van dien aarc hebben plaats gegreepen , welker aanweezigheid thans de geheele Republiek in onruft brengt" en derzelver Ingezetenen , van allerlei f00rt, daa<dvks met Schrik en -angft vervuld , of reeds in de uitYrfte ellende gedompeld hééft ; hoedanig getuigenis de
& lnrtYï\ ^eWeDe 1ualiteit van Commandant en Chef der Troepen van het Cordon,geruft-
la ""Vu,6 óf 0fficiere" onder zyn Commando gedaan hebbende , en thans in dat ongeluk verfeerende, meent te mogen geeven: Dat de Suppl. in dit zyn gevoelen nog te meerder is verfterkt geworden , wanneer ter zyner kenniffe. gekomen U



( 34 J
het Rapport dóór H. H. Mog. Gedeputeerden tot de Militaire zaaken, op den 21 Nov. laafüeeden, over deeze Materie uitgebragt , wasrby welgem. Heeren niét hebben kunnen ontveinzen, de redenen om, het gedrag van de \ilve Officieren, in een meer favorabel Licht te doen voortkomen , ( Se'yk de zeiven zig gelieven uit te drukken, ~> en waar by onder anderen,' als zodaanige Redenen worden©pgegeeven , De ongelukkige omfiand'gheeden vantyden en itaaken , in welken dit alles is voorgevallen i de plaats gehad heb'bende verregaandeverwarring* en diffentien ; de contradiceerende Orders aan de Militie gegeeven , en de daar uit voortgevloeide diverfe Explicatieh' van den Eed , en de verpligting daaruit refulterende ; onkunde en verkeerd indien van ^aakcn; het vooruiqigtvan anderrjns hunne plaatsten daar door \omtyds hun eenig middel van beftaan te verlie\en^en de in het tegenever gefielde geval, by de Provincie van Holland , toegelegde Protectie en fchadelojfielling : — Dan , dat de Suppl. tot zyn leedweezen en verwondering vernomen heeft , dat H. H. Mog, niettegenflaande den indruk en de kragt deezer zo pregnante redenen,zonder Form van Proces, en dus zonder eenige geleegenheid tot gerechtlyke cogniuen ot Defenfien te geeven, niet alleen hebben goedgevonden en verftaan " Dat zyne Doorl. Hoogheid zal worden verzogt te ditnitteren alle die Officieren, „ welken of daadlyk op Utrechts Territoir zyn „ «emarcheerd. zónder confent van den Souverem „ van die Provincie , of zig , door het ondertekenen der bewufie quitantie hebben geëngageerd, om de Orders der Heeren Staaten van Holland , en Weflvriefiand te zullen óbedieeren , tot op een ander Territoir dan dat van laaftgem. Provincie , en dit alles onverminderd zodanige " Aaie en Procedures als de Raad van Staaten 'j zal vermeenen , tegen eenige weinigen van de}



( =5 >
„ voornaamfte Hoofden , in deézen , tc moeten ,,' 'nflimeeren " maar dat UE. Gr. Mog. daar-enboven , tot dus verre geene de minfle blyken van Hoogftnerzelver ongenoegen , over dezelve zo nnceelige Refolutie gegeeven hebben , en:'de ongelukkige Officieren , die daardoor meeftal van hun eemg middel van beftaan beroofd zyn', alzo voor als nog voJftrekt blvven pedeft'itueerd van alle beloofde Protectie, Guarantie en fchadeloosftelJing': Pat de Suppl. niet treeden zal in eenige ontwikkeling en aandrang der Redenen , welken by hét Voorz Rapport zelve , met zo veel klaar en eenvoudigheid , worden opgeteld ter- verdeediging van den Suppl en zyner Medeofficieren gedrag,daar het zelve ( onder reverentie,) van de zyde van den Suppl. geene verdeediging behoeft, ten zy de uitkomft voor de onfchnld der daaden moeit verantwoorden : dan dat het bezwaar , dour het agterblyven van UE. Gr. Mog Refolutie én Interpofitie aan den Suppl. en andere Officieren veroorzaakt , nog vermeerdert word door totaale onzekerheid , waar in de Suppl. met alle andere boven°em. Officieren gehouden en gelaat.en word , omtrent de Intentie van UE. Gr. Mog. zo nopens den tyd als de wyze , waar op Hoogftdezelven aan derzelver plegtig engagement zullen gelieven te voldoen ; terwyl de Suppl. met zyne Mede officieren zig echter niet verbeelden kan , dar by eeoige mooglykheid , die zo heilig gedaane Ber lofren, door UE. Gr. Mo». Souvereine Vergadefring, zonder Effect blyven zouden , en dat het Ei'roneus verklaaren van Hoogftderzelver voorig begrip , omtrent den Generaliteits Eed , wel aan den eenen kant zoude tot gevolg hebben , eene Clementie voor zommige weleer difobedienreOfficieren, over welker gedrag UE Gr. Mog. ter dier zaaken, hunne hoogfte Indignatie hadden gemanifefteert , doch ook aan den anderen kant , Hoogderzelver



C 26 )
ongenoegen thans zouden doen gevoelen a&«
■gulke Officieren, die der zeiver Orders pun&ueolyk hebben naargekomen , en daardoor alleen verregaande onaangenaamheeden , privatie va». Ampten en Inkomften en vervolgingen moeten ondergaan : Dat de Suppl. zig laat vo.orflaan , dat de beloften en toezeggingen door U. Gr. Mog. aan den Suppl. en andere Officieren , al te Heilig en herhaald gedaan, dat de Aanfpraak, die dezelren uit dien hoofde daarop hebben , al te recht* maatig en liquide, en dat de eer en waardigheid van UE. Gr. Mog. Vergadering al te zeer daar in gecompromitteerd zyn, dan dat UE. G.r. Mog. zouden kunnen hefiteeren , om den Suppl. met alle andere Officieren , ten fpoedigften en volleedigfien , het volkomen effect der gem. Beloften en toezeggingen al of niet te prelleeren en doen genieten, en dat een langduurig uitftel daarvan even zoveel zou uitwerken , als eene volftrekte weigering, terwyl dit een en ander zulke gedugte gevolgen voor den Dienft van UE. Gr. Mog. , waarin zig van tyd tot tyd vreemde Officieren engageèren , teffens zulk een vreeflyk opzigt voor het oog van geheel Europa zoude opleveren,als waarvan men twyifelen mag , of eenig gelykfoortig voorbeeld, in deeze befchaafde eeuw en van een Volk,waa.r van de goede trouw weleer het Hoofdcaracter uitmaakte , zoude gevonden worden ; en de Rampspoeden en wederwaard gheeden, waar in niet alleen zulk een groot aantal Officieren , als hier in zyn geconcerneerd , maar zelfs eene mènigte onnozele vrouwen en kinderen , geheel onfchuldig zouden nedergeftort worden,den Hoop der ongelukkige Slagtoffers van Burgerverfchillen.waar in de Militaire Staat niet meer dan het werktuig geweeft is, geweldig vermeerderen en tot in het laate Nageflagt voortplanten zullen , het gevoel der deernifwaar<fige Lotgevallea van dit Gem.eene.beft: Dat alle



ddn'en Jn? jfi ee<ien,den SuPPL ten fier^« .1™V ' 7 eCZe zaak an^rnlaal aan de attentie en.feneufe overweeging van ÜE.Gr. 3Vlo«. aan eafk„vè"; » billyk en vafi vertrouwen " dat Hoogfidezelven eenmaal en eerlang, door een favorabel befli.lt, rfé onzekerheeden vandenSüppl en andere Ommeren zullen geheven te terminS ren, en denzelven met kwalyk te duiden ,dat de
èTl nT Jlen.8«n€ m*iaad geifliputeerd word? dan de Obediëntie aan den wil en het Bevel van zyne .Souverawe Betaalsheeren , het Effecl van
SS:i«n >ten
Weshalven de Suppl. zig andermaal keert tot dïheïd eerb,!edlSlyk en met die vrymoe-
tnBneid , dieeen gehoorzaam Ingezetenen betaamt verzoekende, dat het ÜE.Gr. Mog.behaa-en SL' «n iuppj wegens de Oimilfievan defzelfs Poften
on leJ het V*n een C°mP- Gre"^iers .
onder het Regiment van den Lieut. Gen. van Hardenbroek volleedig te dedomageeren , voo ts dezelven re guarandeeren voor Ie gerecSX
«Jientie aan ÜE. Gr. Mog bevelen , zo in de 2X3? 'WS?'* ponder in di Z Cent ^0"dannte"fhetvanhetCordon, tegen den Suppl.
oSn er"rerori,ei1 ; als° mede te doel opheffen , het Arrefi van des Suppl. meubilaire Goederen op het EortSt. Andries, en den Supp? tn'T \° fP°edi« »^ ^t belang'en goed Redi ver guniiig Beiluit te doen verzekeren.
, . 't VVelk doende,enz.
verzonden den 17 Dec. 1787 i .^committeerde Raaden' inwelk'èr Handen al4 Fff?^ o deA.on,SeIukkiSe Officieren , 0ra 'et Effect derProte&e hen toegezegd teerlan-en.



( 28 ) .
gefield waren , hebben op dit en de ovengen niets
anders geadvifeerd , dat dat de Pofuiven van hunne Requetten der waarheid conform zynde , het van hun Departement niet was , om te advifeeren , of dezelven dat Effect behoorden te hebben.
Jan den Verdediger der Hollandfche Patriotten.
De volgende Anecdotezal UE. wel zogoed zyn een Plaatsje in uw Blad te vergunnen.
By het zogenaamd in order brengen der Arofterdamfche Krygfraad, verfcheen by de generale aanftelling een Lieutenant, die geen Burger der Stad was. Men vroeg hem naar zyn Burgerceel ? Hy antwoorde : Ik ben geen Burger ! — Dan moet wy fpoedig uw Burgerrecht koopen ! — werd hem aezegd. Dat is goed , zei hy , maar hoe veel kolf dat wel ? — Vyftig gulden, was het befcheid. De verkooren Lieutenant fprong van verbaafiheid agter uif Vyftig gulden ƒ riep hy. Neen ! Neen • ?o veel is't my niet waardig ! — Inderhaaft maakte hy zyn compliment en liet zyn Lieutenantsplaats in de loop. „„ T, ,
Amfterdam den 4- Jan- '?88- Ik ben enZ'
»**» Den Schryver van den Brief, onderteekend A C dient ten antwoord, dat dit Blaadje ookge« fchikt is, om'er gebeurteniffen en zaaken in te «laatfen, die de kwaadaartige vervolg/.ugt en wreedheid van den Aanhang van Oranje kenmerken , mits dat de Zender van de egtheid verzekerd zy. Hv zal ons derhalven zeer verpligten, zo wel als alle andere braave en vervolgde Vaderlanders, met toezending , van al zulke Rukken , die een mishandeld Volk onder den aandagt der Natiën brengen moet. Men gelieve de Brieven te adreffeiren aan den Drukker en Uitgever van du Blaadje, te Amfterdam.



( 29 )
, No. 4. DE VERDEEDIGER
der
HOLLANDS C H B PATRIOTTEN,
Copie van een Brief aan een Heer in Holland.
Gy begeert van my te weeten , met wat ooé men ü zou befchouwen , wanneer Gy Uvoor den Troon der Dwinglandy vernederde: wanneer gy, met een vergiffenis vraagend Requeft in de fidderende hand de Verwoefters van uw Vaderland en de gcflagen Vyanden van Recht en Vrv. heid te voete viel ? Gy (chynt hoop op Genade te voeden, en uw hart fchynt te verlangen naar de vryfpreek.ng uwer Tyrannen! echter aarzelt ey nog /— een zekjr gevoel houd ü te rugge ' —. Gy hebt eene aanmaaning noodig ! ey beeeert van
?„Vel«f'fl0mD in de'diepCich.ilei; knellendfte flaaverny te werpen ! en na deeze uwe vraagen, na deeze uwe voorflellingen en begeerten , noemt gy my uw vriend, en vleit gy U met myn gunftig antwoord.'
Ik ken de zwakheid van het menfchly'k hart. in oogenbhk* en van de uiterfte veibyftering , en het gemis van alle uitzigten op redding .' ik weet aat hy , die m voorfpoed de fiere borft verheft, met altoos een Held is , wanneer de Rampen op hem aanrukken ! Ik weet dat het getal der groota



( 3° •>
zielen «eer gering is , om dat er onbedenklyfc veel vereifcht word , om er een te bezitten ! maar ik Weet teffens , dat wy geene Helden gebooren, maar tot Helden gevormd worden , dat wy in lfaac zyn veele onzer zwakheeden te kunnen overwinnen , en dat wy veelal groot kunnen zyn , wanneer het ons ernftig en gezet voornemen is, om groot te willen weezen.
Ik heb my mooglyk bedroogenin de beoordeeling van uw hart , toen ik my verzekerde , dat het ten minden beftand zou zyn tegen die tegenfpoeden , die men berekenen kon , dat by eene omwending van zaaken, den Patriot zouden overvallen : doch ik bedroog my geenzints in de beoordeeling uwer begrippen wegens het Patriottifmus : deeze waren zo verflandig als rechtvaardig , en 'moeften , wanneer zy fteeds ten regel van uw gedrag ftrekten , U wel niet voor zwakke oogenblikken , maar echter met zekerheid voor laagheeden behoeden. De zwakheeden derhalven tan U niemand tot fchande Rekenen , wanneer zy niet te groot en te aanhoudende zyn , dan zelfs kunnen zy dienen, om den ftrydendenHeld eene verdienfilyke Grootheid bytezetten. Maar lafhartigheid vernedert U ganfchlyk , vooral in een tydflip , dat de cnftandigheeden vorderen , dat de lafhartigen den vloek van een Volk worde, dat de rechtvaardige wraak in het moedige hart koeftert! Gy vreeft wanneer gy ü niet onderwerpt, wanneer gy de Schenders der Wetten, de Vertreeders van het heilig Recht, en de Verdrukkers der Onfchuld niet om vergiffenis fmeekt voor Daaden , die uw eigen gewiffe moet goedkeuren .en die uwe Dwingelanden niet bewyzen kunnen kwaad te zyn , dat gy als dan mooglyk van uw Amt ontzet en aan crimineele Procedures onderworpen zult worden ! Gy vreeft de armoede en de vervolging ! Gy fiddert op de enkele ver -



bedding dier dreigende onheilen , — en geheel U zelf vergeetende jeuken uwe knien reeds naar de fchandlykfte vernedering, om de allerrechtvaar«Jgfte zaak.
Maar, Mynheer J daar gy U zo vreefagtig betoont voor een voorbygaand , voor een onzeker kwaad ; gevoelt gy daar" geene vrees, om veracht'yk m de oogen uwer vrienden én vyanden te worden, om uwe eerlykheid en deugd te verzaaken?, en om de wanbedryven van Roovers en Moordenaars openlyk goedtekeuren en te rechtvaardigen ? voed gy daar geene vrees voor het rechtdoende Oppc/weezen, dat geen bloote Aanfchcuwer is dier fchroomlyke gebeurtertifien , die u derwyzen beklemmen , dat gy op't punt ffaat om er een fchurk door te worden? Moet dan de Chriften zynen God alleen ten tyde van voorfpoerj «lenen ? Mag hy hem verlaaten ? Hem in't aan zigt vliegen , wanneer er doornen op zyn pad groeien ? Of verdenkt gy de rechtvaardigheid des» alweetenden Hemels ! zyt gy fchroomhartig om het Middel inde hand der Voorzienigheid te worden , om uw Vaderland van deszelfs verflindende Monfters te verloffen ? Hoe flegt beleeft gy dan de belydenis van uw Patriottifmus; dat eifcht volftandigheid en moed , dat eifcht de opoffering van goed en bloed, ja .' van ons leeven, wanneer het op de Verdeediging der Vryheid , wanneer het ©p de billyke wraak des Vaderlands aankomt.
Zie , Mynheer ! zie wie het zyn, voor wie gy knielen wilt ! zy hebben uw Vaderland verkogt» verraaden en geïeeverd ï niet te vreeden om met een uitheemfche Krygfmagt de hartader der vryheid van een te ryten , om de onwaardigfte Heerfchzugt op den troon te tillen; om de loflyke Tegenftanders dier gewapende Onrechtvaardigheid gevanglyk te doen wegvoeren : om de bloem des vryea NederUndfchen Volks in de ftiukendfte Ge-



K 3J ) , vangeniffen te doen werpen ,waar het van gebrek* van honger en dorli omkomt.' niet te vreeden ■» om door die M. gt uwe Steden te laaten belegeren en inneemen , uwe Dorpen te laaten plunderen en afbranden , uwe goederen te laaten fteelen, uwe Vrouwen en Dogters te laaten verkragten , en u het moordende Staal op de borft te zetten ! niet te vreeden met dit alles, hebben zy ook het woefte Graauw opgehitft , omgekogt, ja / voorgegaan , om u het flagtoffcr der verbitterdfien haat en onverzoenlykffe wraakgierigheid te doen worden { Dat plunderzieke, dat moordxugtige Graauw holt nog heeden langs uwe Straaten ; valt op den eerlyken , den braaven Burger aan , verplettert hem byna onder de voeten , verwoei} zyn vaderlyk Erfdeel en betoont hem de hoogde genade, wanneer het hem niet leevendig onder de puinhoopen van zyn gefloopte wooning begraaft ! of het vermoord hem op de onmenfchlykfte wyze; op de Straaten uwer volkrykfte Steden , op helderen dag en onder het oog der Rechters , die , glimlachende, den klaager , met eene dreigende fiem, afwyzen !
En of* dit nog niet barbaarfch genoeg ware / of de vreemde Soldaaten en de oproerige Ingezeten, noch niet in fiaat waren, om de woede en moord ten top te voeren , en om het geflacht en de gedagtenis der Patriotten , en met de zeiven allen welvaart in uw Vaderland , uitteroeïen , ontwyd men de heilige Plaatfen des Rechts, en fmeed men aldaar de felfte vervolgingen en wreedaartigfte Vonniffen !. — Men laftert zelf God in zynen Tempel , en heet de Dievery , de Roof en den Doodflag Godebehaaglyke wemen.' De Dweepzugt brult op de • kanzeis ! vergt den Almachtigen onrecht en geweld! en vleit den Verwoefier van het befte en rykfte Vaderland , met deu zegen van ' het Opperweezen !



Uit zyn ze , voor wie gy U vernederen wilt! dit zyn ze,wie gy knielende om vergiffenis moet bedelen ! wier grauwden gy goedkeuren en on» derfteunen moet! dit zyn ze , die met verontwaardiging op U neder zullen zien , die U met den voet zullen wegfdioppeu , als gy uw aangezigt friet diep genoeg in het fiof drukt I en aan wie gy eene eeuwige verpligting zult hebben , wanneer zy U genadige vergiffenis fchenken , voor daaden , die de goedkeuring van Engelen en Menfchen verdienen !
En indien gy boos genoeg zyt , om aan deeze Godtergende boosheid uwe hulde te gaan afleggen! om ze vergeevingen befcherming af te i'meeken ! Indien gy uw gevoel kunt verzaaken en uw ge.wiffe verkragten : en den yzeren ftaf der Geweldenaars zult gekufcht hebben.' — Wat hebt gy dan gewonnen? — By niemand geacht , doorniemand bemint, zult gy eene koriiondige veiligheid , onder de vleugelen uwer Roofharpyen vinden , — Want verbeeld U niet, dat die zege der godloofheid lange zal duuren ! — Hemeï en Aarde zyn reeds in beweeging, om het bloed der onfchuld te wreeken en de rechtvaardige zaak der Patriotten te. herfidlen.
■ Bezit gy in de daad een grootmoedig hart, Myn Heer .' welaan ! getroofi U dan , eerder dan een fchaduw van vernedering te begeeren, veel liever de vlugt, getroofi U de armoede,— Doch deeze behoeft gy niet teiyden ! een menfchlievend Vórft, het edelmoedige Vrankryk trekt zig onzer aan en fchenkt milde onderfieuning aan allen die des behoeven en begeeren ! Befchouw dit niet als eene vernederende gift 2 het is een onderftand, die aan uw Vaderland geleend word , en die,* zo de rechtvaardigheid ooit triomfeert, met •dubbelen intreft, door uwe Vyanden zal betaalt worden.



C 34 )' '
Met open ormen zal ik U ontvangen myn fcrood zal ik met U deelen,enaan uwe zyde het Vaderland wreeken, of er aan lierven! of liever , wy zullen een ander Vaderland zoeken en vinden.' Blyft gy echter aarzelen ? wilt gy kruipen ! Kruip dan maar onder de vervloekinge van God en Menfchen.
Ik ben , enz.
Parys den 27 Dec. 1787.
IExtaót uit éen Hollandfchen Brief. N Delft blyft de verbitterheid en woéde des Gemeens nog even fierk. Het glazen inflaan is een beuzeling geworden , en het afrolfen van braave en befte Burgers is geen zaak van eenig aanbelang in de oogen des gerigts. De vierfchaar, waarmen eiken klaager afwyft, begraauwt en bedreigt, die ter zaake van het Patriottifmus op de deer lykfte wys door het losbandig Graauw mishandeld is , fchynt het tegenovergeftelde te worden, Tan het geen zy behoort te weezen : zy befchermt de mifdaadigers en ontrekt haare Protectie aan de beleedigde Onfchuld. Naar de grootfte geweldenaryen , naar de verfchriklykfte moorden zelf, gefchied geen onderzoek, ten minften zulk een onderzoek niet, waar door men de Daaders zekerlyk zou kunnen ontdekken , zo als by voorbeeld van dat onlangs in het watergevonden en deerlyk mishandelde Lyk , van een braaf Burger , die enkel in den haat van het Graauw geraakte , om dat hy zig als Lid van het Genootfchap had aangegeeven. — Daarentegen gefchied de grootfte eere, aan de flechtfte en onwaardigfte knaapen, zo als onder anderen , onlangs aan twee van dat foort gebeurde , die ftaatig in een Burgermeefterskoets,met een Lievrybediende ag~ ter op, door de Stad reeden en aan des Burgermeef» lers huis plechtig gefalueeril werden,



iioortgelyken Haaltjes , die met menigte ey« aantevoeren , bewyzen ten duidlykfie , dat de Regeering grootendeels in de handen van het Graauw beruft j dat die Groothartigen , die zo fterk tegen den betaamlyken invloed van den Burger aandruiften , zigbaar van den Hemel geftrafd worden, daar zy van Bedelaars en Jongeni zig zien overheerfchen en dwingen, die zy daarenboven met eerbied moeten behandelen, willen zy er met van geflagen , geplunderd of door in't water gefmeeten worden , en dat dit Ryk van Geweld fpoedig ten einde moet loopen , om dat alles / in die Stad ten minften ; ) ingerigt word, om alle order om te keeren; alle veiligheid te verbannen en de Gerech tigheid aan de grilligheid van een woeften hoopVolks te onderwerpen. De fterkfie Yveraars voor't Huis van Oranje, die niet moedwillig dwaalden , befpeuren reeds hunne verkeerde handelwyzen, en laaien er hun mifnoegen en berouw over blyken » «n welk eerlyk hart, dat dus gedwaald heeft, zou •ok daar door niet bezef en gevoel van zyn vergryp krygen? '
Den a. Jan. 178S..
Extraiï uit een anderen Brief van Delf i.
IrXEn kan zig geen denkbeeld vormen van de verregaande regeeringloosheid , die alhier plaats Jeeft. Het gemeen fpeelt hier volftrekt den baas. Wanneer de Patriotten , zo als dikwils het geval », worden afgeklopt en zy vervoegen zig by de Kegeering , dan haalt deeze de fchouders op met betuiging van hen niet te kunnen helpen, of, zo £e Hoofdofficier eenige der Belhamels ontbied e* hen wil beduiden dat zy geene gewelddaadigheede» moeten pleegen , dan word hem door dit Canaille toegegraauwd: ff at BI / mgem wy nu 0K3



C 3°" >
hare niet-opha'alen , daar gy te voeren on^e handen gevuld hebt , om dit alles' aan de Patriotten te doen1] -En hier mede gaat alles den ouden gang zonder eenige de minfte gerechtlykè verhindering.
Een Patriot , die eenigzins veilig begeert te zyn , moet zig by de Vletters, (het minftefoort van Schippersgatten , ) vervoegen ; hen een a twee Dukaten in de handftoppen, en alsdan is hy onder derzelver Protectie. Word hy dan evenwel, ondanks deeze hooge befcherming , door den een of ander Oranjeverdeediger afgerofr, dan vervoegt hy zig by Hunweledelens, en alfdan vatten zy het voorden geslagen Patriot op, door infgelykszyn Beleediger een pak Magen te geven. Dit alles gefchied openlyk, onder het oog van den Rechter, die het niet durft waagen , de minfte fchaduuw van ongenoegen daarover te betoonen ; — in tegendeel, men durft, onder de hand, de Beleedigden naar de Protectie der Vletters wyzen ! zelf bedienen zig Luiden van die Protectie, wier pligt en eed vorderden, dat zy aan anderen Protectie verleenden ! ! Nog zeggen de Predikanten , dat dit eene gunftige omwending is door de Voorzienigheid zelf daargefteld ! welk eene Godslaftering!
Welk waar Burger en Chriften moet niet gruuwen en fidderen als hy dit hoort en leeft ! — Hoe moeten de gemoederen van die Regenten gefield weezen , die zo fterk op de Patriotten gebeeten waren , dat zy de toevlugt tot het fchuini des Volks naamen , waardoor zy nu zo zigbaar geltraft worden .' — Wat zal er nog van deeze Stad worden .' 6 Mogt het God behaagen een uitkomft ten goede te geeven, enz.
Den 8 Jan. 1788.



C 49 ï
DE VERDEED IGER der.
HOLLAND S C H E
PATRIOTTEN,
Vervolg van Pag. 48.
ÏÏEt Huis vafi Oranje was fleeds op eigen Grootheid bedagt: dit had het zekerlyk mat do meefte groote flnizen gemeen , doch hier in verfchilde het van h?t Gros der Vorfren, dat het alle middelen, hoe fnood en verachtlyk ook aangreep, om zyn fraatzugt den ruimen teugel te kunnen vieren. Het, bediende zig niet fldgts.ter bereikingder heilloofteoogmerken ,van de fchoonfte Voorwendzels, als van de he; Helling der Viyheid en de bevordering van den zo genaamden waaren Godscieoft,maar hetfloeg ook over tot Wanbedry ven , die 'de Menfchlykheid onteerden , en den grondflag der Neder, landlche Maatfchappy om verre wroeteden ! De heimlyk aanftookïngen tot de Beeldftoremeryen , waadoor de gemoederen van de beslte Burgers verdeeld en verbitterd , de woede «n wraak van het Graauw voedzel verfchafd» en de Proteftanten onafwiflyke Vlekken aange-
N» 6.



( 5o ) j wrecvea wetfen ; —: Het voiden en berokkenen van bloedige Onluiten en koftbaare Oo logen »waardoor de Stadhouders zig noodzaukelyk voor den ftaat willen te maak en ; •— Het weeren ren verydelen van verbinteniflen , die aonder het toedoen van Willem den Eerden tuffchen de zeventien Provinciën o^getwyff ld zouden hebben ftand gegreepen ; —1 Het onderdrukken , vervolgen ,ja, om halsbrengen van de eerlykfle en deugd za;.mfte Vaderlanders ;— De opftookingen , omkoopingen en openbaare toejuichingen van het Oproer , dat fteeds ten die.ifte van Oranje ,"deszerfs waggelenden troon op dè puirfhoopen der Steden en in het bloed des waaren Vaderlanders veftigde; — Het wegfchenken van het brood der kinderen aan onwaardige Vreemdelingen , aan welluflige Hovelingen erl kruipende Slaaven ! — Dit alles zyn zaaken , die met overvloedige bewyzen openlyk zyn geflaafd geworden , — Met dugtige bewyzen , die in elks handen zyn , en die de Oracjeparty nimmer heeft kunnen wederleggen, anders dan door etlyke duizenden op de ontdekking der Schryvers te zet'en , of de Waarheid verkondigers op allerlei laage en wreedaariige wyzen te vervolgen.
Van daar die algemeene fchrik voor het doodlyk Oranje boven l een Woord , dat elk Vaderlandlievend Burger doet verftyven , om dat het alomme , wsar het vrylyk word opgeheeven , de verwoefting en het verderf ten gevolge heeft ! Dit Oranje boven ! immers was al vroeg de leus tot oproer en moord , en kwam nimmer voort dan uit den .mond van de heffe des Volks , dat het nog niet hooren deed , of het moeft et toe «pgehitften omgekogt weezen!



( 5« >
ïJèderland gevoelde de onnoemlyke fchadea, dje door Oranje berokkend werdén , — Wy hebben het in den voorbaanden Brief , door den kundigen Vaderlandfchen Scary ver ter loops zien aangeftipd , en het daar door onze Leö«ers by voorraad , genoegzaam erinnerd. De Natie was defwegens niet onverfchillig 1 en wat .was ook natuurlyker, dan dat het belle gedeelte des Volks er magtig veel tegen had , om verarmd en verdorven te worden , door een ondankbaar en heerfchzugtig Huis, dat al zyn voorfpoed en grootheid aan dat Volk verlchuldigd was , en dat by alle geleegenheeden , er openlyk op ait was , om het den yzeten Voet op den gekromden Nek te zetteu ?
Hier kwam by , dat de Moordkreet Oranje hovenl aan deeze en geene Oor !en op de lippen van het opg-ruide Graauw begon te zwetven, en men daar uit het belluit reeds kón .opmaaken , dat Oranje , zo al niet zyn onwettige en hoogfHchadeiyken Invloed op het algemeen Beftuur, zogt uittebreiden , ten minften dien Invloed zou poogen te behouden . waardoor alles klein en verachtlyk moeft worden , wat zyn Teken niet op het gebrandmerkte voorhoofd droeg , -— En wel , te behouden door dié middelen , die hem , of moeflen doen zegevieren , of het Vaderland in een Moordkuil herfcheppeni»
Zie daar de dryfveeren van den Patriot ! zie daar wat hem in beweeging bragt! wat hem tot de lofiykfte werkzaamheid aanfpoorde !•— "Niemand anders dan Oranje en zyne Aanhang koni deeze Poogingen afkeuren en zig tegen dejsi Wen verzetten,want die alleen was ir.Nederland in ftaat om de begeerte in het heerfchzn^tige hart te voeden, om eea eetlyk , nyvetig » gelukkig en vry



, ( jra ) Volk, ongelukkig en flaafsch te maaken ƒ — Hy die et *t hart .opgefteld heef:, om. te tv. racnifeerer. o<er eer.-e bloeier de Maatlchappy , moet eetit den bloei dier Afaatfchappy ideo dood. Reek. geeven! — Tii be:tr, .zegt eene zekere Vorftin, die onder de Tyrarmen naar de eerfte plaats dingt , over een. arm Volk , te leerfcbm, dan van een ryk folk «ƒ banglyk te weezen.
Zal het noodigzyn de poogircen , oir nietarm^ om niet ongelukkig , om niet flaafsch te worden, te vercieedigea ? — De poogingen der Patriotten zyn echter nooit anders, geweeft. Dat deeze Poogingen tegen het Huis van Oranje ^yn aangevend geworden , is waar ,. doch bewyft ten opzigte der Patriotten geen fchuld , ten ware dat Huis bevoegd en gerechtigd ware, om de ganfche Nederlanfche Maatlchappy ontegea gefproken te moogen verderven ! V vervolg hier na.
Extracl uit de Re]"dutten van de Heeren Staaten fan Holland en• IFéflvriefland, in hun Ed. Gr. ■ Mog. .Fergaderhg ■ genomen op Pinfdag den
»5 ,Sept. 1787. ; Ontfangen eene Misfive van Alexander Philip vander Capellen h ge/chjeeven te Nymegen, den ai dezer, houdend? zyn verrichte, uit kracht Van hun Ed. Gr. Mog,. Refoüutie van den 13 dezer, waar by,hem het Commandemeat. .oyer de S:ad Gorkum was opgedragen ,,• met eetn, daar nevens gevoegd Rapport van zyn gedrag,:' het welk. hy als Krygfgev,ngenen , sn Gedeti-^ ïieei-de te Nymegen » had gemeend-tegenS ve;fcf.erde Impresfien, onder het og van- Hun Ed, Gr, Mog. te moeten brengen ; met verzoek: V|>a «e» ,attent oog op'? ,z?lye> en tot het.ia V



"' &
C 53 5
werk ftellen van rodaanige .middelen , die hem permisfie konden doen o.b ineeren , om provifioneel tot zyne Huysvrouw en zes«Kinderen, zoo Ipoedig mogelyk te rug ta keeren , breeder hier naar geinlereerd.
FIAT INSERTÏO. Waar op gedelibereerd zynde, ,i« goed gevonden , en verftaan, dat de yporz,. Misfive, en het daar by gevoegd Rapport, zullen worden gelamineerd door de,Heeren van de Ridderfchap ,. en verdere Hun Ed. Gr. Mog. Gecommiteerden tot het groot Belogne, en dé vergadering daar op te dienen van. der zeiver Conl deratien en Advis.
Accordaerd met voorz. Refolotien. WJfive van Rapport van den Gewennen Commandant van Gorkum , Alexander Philip-van'der Cgpellen nopens \yne •Situatie. 'Comitforiaal. EDEL GROOT MÓGENÜE HEEREN/ Daar het Comman.iement over de Stad Gorkuri», my op den 12 dezer maand September, 17S7, by Refolutie en ,ReCumpiigv.yqh TJ.E. Gr. Mog. was opgtdraagen. , zonder voor af diar over gekend te -zyn .geworden , en zonder dat -4e zwaarigheden ,. die. i'k'-dadeiyk opperde, ingang vondea , om my daar van. te ontflaanj, zp ben ik direct derwaarts .vertrok,-; ken , en den 13 des avonds om. 10 uuren daar • aangekopmen-, en heb my zo gédr.-aag.én,.ala ÜE., Gr. Mog. uit dit hier nevens gaande Rap-, port van myn gehouden gedrag_,,«jjli.en kunrien Oordeeleo ,-. waartoe ik.dp" ifiegéring.' der.; ftad Gorkum , als mede de Hoorden clejr Aliii- • tairen ecBurgercorpfen, gejyk ook. den Colionel Ingenieur cn Gontrolleur Generaal de Bock, ten getuige roepe. En vermna ik, na my op eene .



. ( 54 ) al te genereufe wyw ten Sacrifice opgeworpen te he.veri, nu a!hier ais Krysgevangen overgebragt ben , en gedetineert gehouden worde, zo hebbe- ik ruy verplicht geoordeeld, om, myn geSoudep. gedrag, tot vporkooming van verkeerde rapèesfiéo , on !er her Oog van UE. Gr. Mog. te brengen , UE. Gr. Mog. fme .ken ie > óm het' ze:ve meteen attent oog te willeï) aanzié,., dog byzbnder fmeekende , om zódaariige middelen in 't werk te ftellen , die my permisfie kunnen doen obrineeren»om provifioneel tot myn Huifvrouw en zes Kinderenzoo'fpóedrg mogelyk te doen te rug keeren.
Heb de Eere my met den diepften Eerte noemen, Edele Groot Mogende Heeren UED. Groot Mog. Onderd. Dienaar, (Was geteekend.) A.P .vanderCapellen. Nymegen den 21 Sept. 1787.
Memorie van den Cottonel Fander Capellen, omtrend de Attacque en Overgaave van de Stad Gorfum óp den 17 Sept.' 1787. Na dat ik zeden myne a nkoomft in Gorkum op den 14 Sept. onophcudelyk beweezén h'ad , de Phifique onrroofr.e'ykheid , om de Stad tegen de minfte reguliere attacque te kunnen defendeeren ; zo hebbe ik evenwel, zonder eenigede minfte tuffchenpooftng, bezig geweeft om alle mogelyke middelen , tot verzekering in't werk te ft;ilen, om voor eene furprife bevryd te blyven .' en wel byforider in den ragt tuffcheh den 16 en 17 Sept: 1787 ; met alle de wagen te doen verdubbelen, met onophoudsiyk t« doen pstrouiileeren; met twee



Hoofd Officieren tot Piquet te GoBamtndeefen.
Welke order gehad hebben, om zonder tus-
fchenpoozing, alle polten te vifueeren,enmy. ne gegeeven Orders , om niet te vuuten, als
op myn Expres fchrifielyk bev<t, door my zelf onderteek end , telkens te repeteeren j met aan den eenigfren gedreffeerden Canonier Stapits genaamd, te gelaften , om alle de brandende Lonten , van de Batteryen weg te neemen f en allen expres te beveelen , om niet, ais al. leen uit myne Orders , te vnoren , en na dat de Luitenant Gollonel Ceva van het Piquet, my om 5 uuren gerapporteerd had, rat alles in Order en zeer ftd was , en hy niet» ontdekt had , zo kreeg ik om 6 uuren rapport , dat de vyand zig te Daalem vefto onden j ik liep yüngs naar het Daalemfehe Bolwerk, dog zo dra ik eenige flappen uit myn Huis was , zag ik, de Bomben by my neervallen, het welk voor my het eerfte opontbod der Stad was, welke Bombe door verlchei. den andere zyn gevolgd geworden, circa ten getallen van 20, waar door een Molen en verfcheiden Huizen, in den brand geraakten ;*ik liet eerft daer op alle de Poften op de alarm plaat» rukken, en ftelde my ze.ve op het Parapet voor het Pront der attacque , welke van den Daalemfchen Dyk gelchiede , en terwyl het werpen der Bomben in de Stad nog niet ophield , liet ik uit een Battery vuur geeven , en te gelyk op het Parapet de Chamade flaan , of lchoon eenigen tv d zonder Effect: ik vond eindelyk den Ondermajor Van t.e Pyll ,% want ik heb nog groot Major, nog Adjudant nog niemand in deeze Gommisfie tot mya afiftentit gehad, ) aaa wieo ik Ordet



( 5& )
gaf, om met een Tambour buiten de Poort te gaan , en-te vraagen, wat men begeerde'? Hy kwam^my antwoorden, dat men de Stad van Gorkum opeifchte binnen een half uur. Ik' was giet1 te vreeden met dat antwoord, en rond hem direct weder terug, met verzoek om in Perzooh vden Commandant van deze ge.' daane attacque, te mogen fpreeken. Ik volgde direct; en reed te Paard de Daalemfehe Poort uit tot- precies op de grenzen van 't Hollandfche Territoir ,' alwaar de Commandant van tiet PruifHch Corps , de Collonel Baron van Romburg , geexcorteerd door eenige Huiïaaren , my te gemoet kwam. Welke was toen niet mjne groote verwondering, toen voornoemde Collonel my zeide , my heden ogtend een brief van den Hertog van Brunfwyk', als Commandeerende de Pruififche armee toe ge-' zonden te hebben; welke Brief , of eenig het minfte naricht van die natuur * my nooit is geworden , met verdere byveeging ,dat op den Trompetter , welke den Officier die den Brief had gebragt, vergezelde , direct gefchooten was , het geen my nog meer lürpreneerde, als niets daar van bewuft zynde, en tegen myn Zo expres verbod , en dat hy derhalven op de Stad gevuurd en Bomben in de zelve had laaten werpen; Dat hy nü cp 't moment zelve, de Stad opeifchte, op order van den Hertog van Brunfwyk *n zulks uit naam van den Koning van Pruislchen. Ik Verzogt, dat alle de Burgeryen van andere Steden,een ieder na de zyne mogten terugkeeren, 't geen geweigerd wordende , ik myn Perzopn aan hem oflèreerde en overgaf , mits het goed en bloed der braaven dog ongelukkige Burgeryen in deze



Stad voor plundering ^bewaard bleef, zulke wierd my toegeftaah, mits geen gewanend Perzoon zig uit de Stad bega?. L%7e Gapenen nederleiden en allen Ammunitie, foeragie &c overgeleverd wierden. Ik beloofde zulks, zo verre ,k daar meefter van was , Diï-c? i^tf!n ordon"eiren » h« geen ik oogecblik* lelyk aan een Officier van Rotterdam , welke
trekkf? rf«Td Ze'de,' n:Ct te moeten ver" trekiten , dat hy zo wel als ik , met alle dé
™eL ffiy Aangevangen was , en «™ *T ".blyven» het g^n ikmetallefpoed aan allen die nog ,n de Stad waaren, liet aan* zeggen begaf my na't Stadhuys, en Gom. TZTtl-T dö B»'g«>««öeren myne gemaakte fchikktngen , en vooral bm zorg te draagen , dat geen gewapend man verder uit de Stad ging en aan de zeiven te crdocheeren* zonder tegenftand de wapenen neder te lec' & ,waar °P ik alle Inwoonderen der Stad hebbe verzekerd, dat hun geen leed gefchieden zoude, en met alle moogelyke kragt, vermaand , om zig ordentlyk en flil te gedraagen Intusichen had ,k zodra den onder S
J£tc\?S ' üy kwanlzeg8en» d^tde Stad oPgee.fcht wmrd, aan den Collonel van Sternbach geordonneerd, om de Colonne tot de Retraite zodanig te formeeren , als wy des Avonds ,e vooren waaren over e;n gékoomen , enzig na het Veer te Papendrecht te begeeven'
Ik heb direta een Misfive aan den Hertog van Brunfwyk gelchfeveu, als mede aan öé Staaten van Holland, aan de Stad Dordreeöc,



. C 58 ) en Rotterdam, welken Ik allen aan den Her? U>g voorlas en door hoogft den zeiven per Cour
rier zyn verzonden.
, Na dat het Corps Pruisfifche Troupen de Stad was ingemarcheerd, en ik aan den Hertog van Brunfwyk , mondeling van alles opening had gegeeven , en hy my zeide , dat ik tot Gyzeiaar of Otage zonde ftrekken , omtrend al het leed , dat die geenen die den Prins van Oranje toegedaan waren mogt overfcoomen ; zo kreeg ik daar na by my eenOfficier en twee onder Officieren , om my te bewaaren : Ik yerzogt om met een Commisfie uit deMagiftaat. m pfefentii van den Hertog te mogen lpreeken : De Burgemeefters Barneveld, Daay , en B;eiswyk kwaamen by my. Bevoorens den Hertog terug keerde.fik bragt hun te binnen, hoe en op weikewyzeik direct aangetoond had hoe dat de Stadaile middelen , ter defenfie ontbraken en derhalven in eene volledige Phyfique onmoogr lykheid, om de minfte gereguleerde attaque te kunnen doorftaan , hoej dat zulks w^s bevestigd door aile deskundigjn in deS'ad prefent, ■waaronder de Luyt. Collonel Ingenieur Controlleur Generaal de Bock , hoe ik nog daags te vooren op my genoomenj had om zulks aan te toonen :, aan alie Commandanten der C'orplen, byzonder aan die van Dordrecht en Rotterdam,-om dezelve na hünne Steden te doen te rug keeren, en my door hunne voorafgaande Retraite, myn eigen Retraite en dat des verderen -Guarnizoens te faciliteeren , hoe of de Auxillairen zulks hadden afgewee-^ ïen en my gedeclareerd hadden, al es tot de defenfie van de Stad te wiilen wagen ; hoe ik daar pp had gedeclareerd, dat zo eene te-i



C S9 )
meraire defenfie , door my niet zoud aa»-^ voerd woeden , dog dat ik als dan de Stad met myn Perzoon alleen zoude defendeeren , vermits ik my by eene onverhoopte attaque , alleen op het Parapet, voor het Pront'der attacque zoude Sacririceeren , direét de retraite zoude beyeeleh, en ik alleen , alfdan op de befte wyze zoude Capituleeren tot behoud der ongelukkige Bürgery. Dat ik nu derhalven de Heeren van de Magiftraat, ja alle de Ingezetenen der Stad , die de zaaken des kundig waren , fommeerden , of iets in myn gedrag te vinden zoude zyn , dat niet over een kwam, met dat van een Eerlyk , ja ik durf zeggen buiten gewoon genereus Menfch ! Dat ik derhalven nu van myn kant en van de Heeren van de Magiftraat , en van de geheele Stad durfde vorderen, om zig voor my , die zig vrywiilig voor de Stad en Burgery had gefacrificeerd, zodanig met alle fpoed te Interponeeren, en Cautie tot myn ontflag , het geen op myn Woord van Eer konde gefchieden , te ftellen als ik meriteerde , ja ik durf zeggen , zo als •zy my verfchuldigd waren,
De Hertog in den Inamiddag na zyn Legerplaats , \by' Meerkerk vertrokken zynde » bendk in een koets , om zes uuren , mede derwaards gevolgd , en in een Kuipers huys des nagts gebleeven.
Den 18 September, heb ik het Leger mede met die Koets gevolgd, tot by het Hoofd quartier agter Ameide , alwaar my de Hertog des namiddags eeten zond , geëxcorteerd door eenen Luitenant, en twee onder Officieren, door Gorcum, Thiel, tot Nymegen, alwaar ik binnen gereden ben* den 10 September dqs



( 6b )
namiddags om zes uuren, onder een toevloédVan menfchen, gepaard met Ichefden, fchreeu■wen en ysfelyke bedreigingen , welk te gevoetig zyn voor iemand die zulks in geenen deele verdiend heeft. Te beoordeelen uit zyn gedetailleerd gehouden gedrag , en die daar ond f zeker zoude bezweeken zyn , by aldien eenig6 vrees voor menfchen hem prangde, en hy eenige andere vrees had hoegenaamd , als de vrees voot God Almachtig, in wien hy zederd lange zyn eenig vertrouwen gefield heeft.
Aüum Nymegen den 20 Sepiemier 1^87. ( Was getekend )
A. Pi vander tapellen.



C tft 5
No 7.
DE VEE.DEEDIGER
HOLLANDSCHE
PAT R I O T T E N*
jN^etsis noodzaaklyker dan derwaereld een Tafereel van de Handelingen der Pruifchen. die door de Landverwöeflende Oranjefactie ia geroepen , een ichriktooneel van geweld , van gruuwelen en rooveryen in ons Vaderland geopend hebben, onder den aandagt te brengen. Men zal daar uit zien , van welke wreede werktuigen eenen Willem > of liever eene Wilhelmine zig bediend , om een ingebeelden Hoon te wreeken , en een vry Volk te verpletteren! welke Luiden het zyn, die door de verdoolde en bevooroordeeelde Oranjeslaaven, zo gulhartig Ruftherftelders genoemd worden , en hoe zeer de doorzigtige -Oranjevriend zelve, niet onduidlyk aan den dag legt , dat hy zig vergifte, toen hy Oranje als den Vriend des Vaderlands befchouwde.
Alle flukken van die Natuur zyn ons ten hoogflen aangenaam , en zyn noodig geplaaft te worden , mits dat men ons van de egtheid overtuige .' In den Naam van een be!eedgid« en verdrukt Volk verzoeken wy er allen ea-
D
E R



, ( 62 )
geenen om , die in i)e geleegenheid zyn , omze Ons- te kunnen berorgen , ten einde aan ons groot oogmerk , de verdeediging der Patrioten , te beter te kunnen beantwoorden.
De brieven , zo als wy reeds gezegd hebben , moeten tan den Drukker en TJitgeever van tlit Blaadje, te Amfterdam, b zorgd worden.
Wy bedanken den geèerden. Toezender van het volgende , egte en kcaenswaardige Stuk.
Aan, den Verdeediger der Hclland[ehe Patriotten. MYNHEER! ' ÜE. zult my , en zo ik denk ook de Natie, dienft d<en met deeze egte misftve , uie aan my gerigt geweeft is, te plsatfen; uit'den zejven, en uit de Stukken die daar in gevoegd Z'. n , moet voor het oog van het Gemeen blykei , dat -de Invafie der Pruisfcheu zo am >a-l niet geweeft is , als wel het Declaratoir va. Minneer den Hartog fcheen aan te kondigen» Zyi e Hoogheid had.beloofd dat niemand beledigd rog verarmd zcu worden , die zyne gewapende knegten , vreedzaam ontving. TM hier (en naar het fchynt voor een klein gedeelte rnaar, ) eenige ft&altjes , in hoe verre het Voritelyk woord is naar gekoomen. Het zyn de Schoonhovenie Regenten , die zulk? contrarie bewyzen.Dat tog allen , die hier by iets hadden toe te dragen , en over -fnoode en onverdiende mishandelingen te klagen hadden, dit der vergetelheid onnukte , en het nageflagt bdoonde met wat fchanddaaden de Pruislsn de na gedastenis vanden grooten Frederik hebben onthe ligd , en dat men tog alle die lnoode bediyven by elkandere gaarde , op dat re de berokkenaa^s, die dit ongeluk ov«r hun Vaderland hebben ingeroepen in het aangezigt vlie-



c 63 ;
gen en dat zy met den killen fchrik den dood, of het berouw over hunne verraadedyke daaden bekoomen. Ik blyve met waare achting, UED ff. Dienaar enz. Gorinchem (4 Jan. 1788.
MYNHEER EN VRIEND! Uwe klagte over het geweld dat de Prak» fen te U-vent hebben bedreeven is gegrond , maar uw ingewikkeld voorgeven , als of de vrienden van Oranje hier over verheugd , en zelve mifgeloopen zouden zyn , is qnwaaragtig. Neen myn vriend ƒ Wy hebben daar door te veel geleeden, dan dat wy hunne baatzugtige han,ddwys en hunne grypziekte niet zouden verfoeien. De menigvuldige Staaltjes die daarvan onder myn oog zyn voorgevallen, hebben my geleerd, dat niet zo zeer den haattegen de Patriotten, als wel de luft naar goud hunne bédryven regelde. De ondervinding heeft my doen zien , dar, onder geweld en hearfchzugt , beiden zo wel Patriot als Prinsgezinden, heeft moeten bukken. Duizende voorbeelden zou ik u daar van kunnen aanhaalen, maar geenen zullen treffender zyn dan die welke onze Prinsgezinde Regeering heelt moeten verburen en nog verduurt; en deeze by ü beweezen zynde, denke ik, dat gy met my zult toeflaan , dat gy , met allen één zelfvde lot hebt moeten ondergaan. De fchaadtn welke wy tor nog toe in ons byzonder hebben geleeden, ga ik yoorby , en blyf niet ftaan op de wreedaar. tige in quartieringen an brutale Soldaaten, wier getal by fom-nige dertiglja veertig overtreft: maar bepaal my alleenlyk by dat geene , waar v,oor onze Regeering , ter Staatsvergadering van Holland s haare kiagten heeft ingebragt, en uk



( °4 )
deeze egte Stukken zult gy kunnen zien , dat wy , die door al den tyd der oneenigheid heen» bekend geflaan hebben, als de oprechte vrienden van het huis van Oranje te zyn, hier door geene achting, geen liefde noch weldadigheid van de Pruisfilche Officieren en Soldaaten hebben genooten , neen ƒ maar dat wy in tegendeel verachting, belpotting , ja ! geweldadigheeden hebben moeten ondergaan ! en dat niet als Burgers, niet als byzondere Perzoonen, — maar als Regenten, en als zodanig en Corps vergaderd zynde.
Hier toe zal ik maar eenvoudig overfchryven het geene onze Regeering ter Staats vergadering heeft geantwoord over eene klagte, door den Heer Mr. Dirk de Weille , een onzer Vroedfchappen , aldaar ingebragt , en in handen van onze Regeering , om daar op te berigten , gefield. De klagten van den Heer de "Weillezelve waren deezen ' Dat by het inkoomen der PruisfifcheTroupes vierentwintig man der zeiven in zyn huiswaren gevallen, en na alle de eetbaare provifien en dranken te hebben weggenoomen, waren overgegaan tot het plunderen van alle zyne goederen , en meubiien, welken door hun vérméld, vertrapt, en voor het overige voor nietnoemenswaardige pry-. fen door hun verkogt waren , Ja! dat defzelfs Bediende . door die Militie , ten huize was uitgeflagen, en dat zy daar over zig aan de Leden van Regeering beklaagd en hulp en byftand verzogt hebbende, tot antwoord had bekoomen , dat men haar geen raad geeven konde , waar door zy genoodzaakt geworden was, zyn huis te moeten verlaaten en alles ten prooi te geven, en dat daat op de gemelde Mili-» tairen de Meubilen, Boeken, Papieren, Geld



en alles anders hebben vernield , en het nuis niet alleen hebben uitgeplunderd , maar het zelve ook van binnen gedeeltlyk verwoeft hebben. "
Het antwoord, dat van Stads wegen daar op gegeeven is, en ftrekken moeft om te bewyken, dat vande zyde der Regenten tegen deeze barbaarsheid , tegen deeze Piuisfifche Roof en Plunderzugt, niers met vrugt kon worden o£idernoomen ; dat men dat, met al de magt, die in de handen van de' Schoonhovenfe Regenten overig was, niet kon tegen gaan ; dat alles wat by de door den P;ins beminde Begenten daar tegen met recht, ja .' met demoedigheid, er. mag ik zeegen , met vernedering ondernoomen is , verge.:fch was ,• dat antwoord luid a dus. " Wy hebben tot onze innige fmarten moeten ondervinden, dat toen op den 19 Septb. laaftleden, eene zeer groote menigte Piuiffifche Husfaaren , en Jaagers, en een Regement Infantery , benevens eene menigte Ponteniers in deeze k!eine Stad inrukten , oogenblikkeiyk alle gezag vande Regeering over de goede ordre , by de irquaniering den bodem ingeflagen was. De inquartieting, wat moeite ook de Regenten deeden , om de zeiven was het moge!yk,opeene draagêlyke wyzete helpen reguleeren, en terwyl zy daar over met voornaarue Officieren , zo goed zy konde handelden , gefchiede volftrekt Arbitrair door Pru sfdche Ser. geanten welken door de Straaten van de 'Stad omgaande, zonder de huizen, of de omfcndigheeden der Bewooners te kennen , of in aanmerking te neemen , naar hun welgevallen, en caprice , zo veele manichappen met kryt op de deuren fchreeven , als het hun geliefden, Ryk noch Arm, Ziek noch Gezond wierd



( 66 )
verfchoond , en de Regenten , die de voornaamfte huizen bewoonden , kreegen rykelyk hun deel. Wy hebben, het is waar, in vervolg van tyd , het zo verre gebragt, dat wy van onzent wegen eenen CommiiTaris ove de inquartiering hebben aangèftèld , dan , ook doezen is zo weinig gerefpedteerd geworden, dat wy daar toe reeds den derden hebben moeten Commiteeren , terwyl de twee eerden dien poft uit moedeloosheid hebben nederge'egd, en ons dagelyks nog het hart zeer doet, oxer dewanhoopige klagten, van deerlyk gedrukte, en genoegzaam verpletterde Burgers. "
" Onder de Arbitraire inquartieringen onftond ' asnflonds de grootfte corfuie enwanordre: onophoudelyk vonden wy ons geadieert door klaagende , fchreïende , en moedelooze Burgers , en ons getal was niet toereikende, om alle de. klagten aantehooren; de onmooglykheid , om iets tot foulaas aan te brengen, de vreemdheid van de taal der Militie , de volmaakte ongewoonheid van de Pruisfifche difcipline , de volflagen onkunde in de differente departementen van die Militie, en de hier uit voortvloeien, de verlegenheid aan wien pms te adrifesfeeren, ter P-mocnie van waarlyk onevenreedige Inquartieringen , accableerdeü ons volkoomen. Hier by kwam niet alleen een ooge-blikkige, en met geweldige bedreigingen gepaard gp.ande vordering, van bshoefteas voor Volk en Paarden , maar tevens het aanleggen van een Magazvn voor fourageering ,• het nmmeren van een Schipbrug over de Lecq, en het pïaat en van het Hoofdquartier , er Ktygfcon m s* .; >aat binnen deeze Stad, het welk weder boven atfe andere behoeftens, te breed om hier te Detailleren , het gevolg had > bet. eifchea Van cea



f 61 )
zo onnoemelyk getal'van Wagens en Paarden , voor vervoeringen, en Expresfens , dat naau■weiykb alle onze omliggende-Dorpen , zo in den Criiripener, als in den Alblasfer Waard, hoe zeer wy daar alles lieten presl'tn .toereikende waren , om aan de vorderingen te voldoen. "
O. d.r dit alles heerfchte er onder de So!« daaten een algemeen geadopf.ee t Syfthema, ( 10 als wy naderhand ontd-kt hebben , ) dat zy den oor.og voemen tegen zogenaamde Pa, triotten , cn dat alle de goederen, welke aan Patiiosten toebehoorden , goeden buit waren, dewU het by hun tevens voor eene onbetwiltbasre waarheid gebonden wlerd, dat alle die geenen , cie hu-ne hu zen verhaten hadden, Patriotten waren , en da; zy dus bevoegd waaren , om alies, wat zy ïn die huizen vonden, te plunderen , te rooven , en te ruineeren. "
* Wy hebben , na dat wy dit Syfthema onder .de jSoldaat.n gevonden hadden,wel alle moeiten gedaan , om de. Officieren van de valfcheid van het Zvlve te overtuigen , doch tot ons leed-
WCf7 -n mn»in ni^.r.rln/1^ . A„t „i.l^ „„„
dezjiven , of zelf in zodanige denkbeelden Verteerden , of ten minflen eenen zodanigen alKeer tot de Patriotten betoonden, dat wy ons niet a'de s konden voordellen, ( zo als de droevige ondervinding ons naderhand beveiligd heeft,) dan dat , hoe zeer de ordres tot me. nagement van de huizen , en goederen, door de Hoofden wierd gegeeven , egter door dp minderen , en fubalterne , daar omtrent zeer veel conniventie , en disfimulatie zou worden gebruikt c en wy moeten met nadruk zeggen, hier door zeer veel geleeden te hebben van het Regiment vsa Waldeck , en van de Ponton3



( 68 )
aierj , onder welke laaftgenoemde Speciaal in onbefcheidenheid en brutaliteit, voor al tegen ons Regenten, uitgemunt heeft zeeker Major , uit wieps grypzieke handen wy zeiven bui'tenftaa; zyn geweeft, om de goederen van fcLands Arl'enaal te redden. "
" En meenen wy tot volkomen juftificatie van de onmogelykheyd, waar in wy verleerde, om zodanige deiorders te kunnen weeren met volkoome fiducia te kunnen aanvoeren ; in de eerfte plaats &c. &c. '* ' " Ten x° , dat al hadden zelfs eens alle de onderlcheiden Regeeringsdepartementen 2ig in de Stad, en in volkoomen activiteit bevonden, dan nog de Pruisfifche Militie zig aan geene orders noch voorzienigen vande zyde der Regeering zouden hebben bekreund , de ondervinding heeft ons de allerdoorflaanfte preuven gegeeven van de weinige Deference, om niet te zeggen van de kleinachüng welke die Militie voor de Reegerihg betoonde , dan dat wy ons eenige Autoriteit over dezelve zouden hebben duiven aanmaatigen : genoegzaam dagelyks moeften wy ondervinden , dat niet alleen voornaame Officieren , maar zelfs 'Luitenants en Vaandrigs, aan ons iets te vraa» 'gen , of te communkeeten hebbende , zonder zig door den Kamerbewaarder te laaten aan dienen, vrypoftig de Deur van onze Raadzaal opende, zonder veel emflag zig op een ftoel aan onze Raad tafel plaatften , onze deliberatien , hoe gewigtig , en preffeerende ook, interrumpeerden , en menigmaaien roet fmaadelyke woorden en bedreigingen' begeerden , oogenbliklyk en voor aiie andere zaaken geholpen te worden. "
' 'Met JIol in ons volgend Nommen



Ne 8.
DE VERDEEDIGER
DER
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN.
" In de derde plaats , meenen 'wy tót onze Juftificatie te moeren aanvoeren , dat wy ten blyken van ons onvetmogen , om de desorders te weeren , zelfs het Comptoir van onze Stads Thelaurie, het Comptoir van de Oortgens gelden , van de too en 200 Penningen, en van het Proveniershuis niet hebben kunnen fauveeren , maar dat alle dezelven almeede totaal zyn geruineert en uitgeplundert.
En eindelyk, in de vierde plaats , dat wjf zelfs maar weinige dagen geleden, hebben moeten ondervinden , dat van onze inlchikkelykheid , by welke *wy , om toch van onzen kant, alle reden van Malcontentie te eviteeren, aan den Officier van de Hooftwagt het verblyï op Burgemeefters Kamer hadden toegeftaan, zodanig ongehoord misbruik is gemaakt, dat des nagts in de fpreek'Kamer, naafl deBurgerrxieefler» Kamer, eene Kaft is opengebroken , en het zelve door ons aan den Commandeerenden Officier van hetGarnizoen zynde vertoond,wy dooi denzelren



C 76 >
met een fmadelyk antwoord zyn bejeegend , zonder dat , voor zo veel wy weeten , imméf naar dat geval onderzoek k gedaan. "
" Dat wy infgelyks vernemende , dat het le • dig gedragen Huis van den Vrot dienars Vjan der Mey van Oofterhout , niet aiieen tot een Wagthuts voorde MiliJe wierd gebruiktmaar zelfs door die Wagten gehee' wierd uitgebroken, en van Loot en Yzer berooft , ja ! dat zelfs de plankevloeren uit de Kamers*wkrden uitgébnöoken,en tot brandhout gebruikt,eene Commifiie na net Hüis én na den Commandeerender. Officijr hebben gezonden , en dat de Cömmandeerende Orficier zig mede op verzoek van die Commisfie na-,r dat Huis begeev,n beeft, dat de zelve daargekoomen zynde, de baldadigheeden doorde Mili ie aan hem door de Commifiie zyrt,vertoond y en hem verzogt daar op onderzoek; te doen , en dat huis niet langer voor een Wagthuis te gebru[ken , dan dat ,die Gommisfla al weder even fmadelyk" is bejeegend , "geen onderzoek ter waereld gedaan is, en dat het Huis nog even als te vooren tot een Wagthuis gebruikt word. "
" Wy n ceten hier nog byvóegen , dat , toen onlangs een Battaillon van het Regiment van: Marwitz hier door paffeérden en een nagt verbleef , de inquartiering weder' even Woeft gihg »ls te vooren, dat» wy hier van kennis kryg'énde , een order zonden «' om den Commiifaris; van Stads wegen aangefleld te doen verzoeken,' om met den Officier die quartieren kwam ma. ken boven te koomen , dan dat ons die Officier opeen brutaale wyze liet antwoorden , dat hy onzen quartiermeefter niet wilde laatengaan ,. en dat wy , wanneer wy wat te zeggen hadden , by hem koomen moeft en. Dat wy nader-



( 7' )
hand , de inquartieringen op de fpoor!oo(te wyze ingerigc wordende , beilooten een Commifiie derwaards te zenden, om de onredelykheeden ware het mogelyk te (tuiten , en dat toen de Oudburgemeefter Carnier veel gevaat geloopen heeft van nog geslagen te worden. "
Uit dit antwoord blykt het dm immers klaarlyk > dat wy, zo min als de Patriotten , door de Pruiffen , zo min door de Officieren als Sol. daaten in eenig opzigt zyn ontzien. In tegendee/dat wy veragt belaedigt, gekweld, mishandeld en beroofd zyn geworden ; want wat ook de Pruiffen mogten voorgeeven van hunnen haat op de Patriotten , zy hebben aan , en in onze huizen doen blyken , dat alleen hunne fchraapzugt de dryfveer van alle hunne behande. lmgen geweeft is. En daarvan daan ook die onnoemlyke getallen van klagende Ichreïende , en moedeloofe Burgers, welke met allerhande gêwigtige redenen van druk , de harte hunner Regenten week maakten en beklemden, en wier getal zo groot was , dat men alle hunne k'ag. ten -nie.- kor, bevatten. Daarvandaan ook dat rren s Lands en Stads goederen , die dog geen eigendom der Patriotten konde genaamd worden , uit die yerflindende klaauwen niet heeft kunnen redden.
En--zouden wy redenen om vergenoegd te zyn hebben , daar wy met allen onzen yver ter herftelltng van de oudeConflitmie, zyn verguilT, befpot, veragt en b -ledigt. Watt het weinige dat men daar van in onze bovenpemelde klagten heeft opgegeven, ftelt, dit immers in het treffende daglicht. Onze Raadzr 1 word gefchonden zelfs door den minden Officier, en onze gewigdgfte zaaken dwingt men de Regenten voor de geringde beuzelingea ter zyde te Üellen.



( ?2 ) M
De geringde Officier noodzaakt Ons voor hem te verfchjynen, en de achtbaarfte Commiffies worden met vuil begroet, en met ftokflagen bedreigt.
Maer ik fcheide met deze beuzehngen uit, ik zegge beuzelingen om dat ik verzwyge wat al ondragelyks wy geleeden hebben, het getal dier ongeregtigheden zou een ganfch boek bevatten , het zal my genoeg zyn , wanneer ik U van mifvattingen en vooroordeelen geneezen heb i terwyl ik my met toegenegenheid noeme,
UE D. W. Dienaar H. V. N.
Schoonhoven 31 0(51, 1787.
MYNHEER!
' Onder de zigbaare blyken va n Gods ongenoegen over de gepleegde gruuwelen der Oran. jeparty , diett het volgende , waarvan ik oog getuigen geweeft ben.
Toen het Haaglche Graauw , met allerlei moordtuigen voorzien , te Delft binnen trok om aldaar te plunderen , viel deeze woefte hoop , ( door e<--n Spekflager van Delft aangevoerd,) op een zeker huis aan , waar het binnen kof en tya alles verwoeftede. Een dier Plunderaars naar binnen geloopen zynde, vond een klein kind in de wieg liggen ! vol verbittering greep hy dit onfchuldig Wigtje by een .been 5 fleurde het uit de wieg en liep er mede óp ftraat» met het barbaarfche vooioeemea, »



( 73 )
om het midden door te hakken : tot dit einda hief hy de Sabel op , en zou dien wreeden moord begaan hebben , zo niet een Vrouw uit den hoop toegefchooten ware , en het Kina hem ontrukt had. Dit Monfter fnelde vervolgens van daar naar het Societeitshuis, met de yflykfte vloeken , alle de Patriotten , die hy konde magtig worden , den dood bedreigende. Dan, Gods Rechtvaardigheid wilde een teken aan hem ftellen , want de eerfte kogel , die door de Patriotten gefchooten werd trof hem derwyzen , dat hy dood ftaan bleef!—- Hoe weinig invloed dcrgelyken gevallen, ( die ut verlcheiden zou kunnen opnoemen )opde De»tfche Geeftelykheid hebben , blykt daar uit, dat twee Predikanten aldaar , by het voorbytrekken van deezen hoop Moordenaars , zig °P hunne (toepen begaaven , de Hoofden der Oproermaakers de hand booden ; geluk wenfch ten , en openlyk God dankten , dat Hy nen deeze Verloffers gezonden had ! —
Plaats deeze kleine Anecdote zo 't U geliefu Men kan er eenigzins de Oranjeparty uit lee • ren kennen.
Ik ben , enz.
Rotterdam den 20 Jan. 1788.
MYNHEER! Wees zo goed , dit. weinige een plaatsje te gunnen. Een zeker Kuipersbaas , (in een Plaats •waar 't Geweid op den troon zit , ) had een goede party Werkhout voor zyn deur liggen het Canailje had er zin in, en vermits de Man een Patriot was , was het geen moeite om dit hout magtig te worden. De Prinflyke Roovers eigenden het zig dan, (omtrent op de ze»-



r( 7 4 \)
de wys ab Willem onze Vryheid en Rechten,) doch , toen het op een Deelen aankwam, «eegen zy ontleding ve fchil ; dit liep zo hoog, dat zy genoodzaakt waren zig by Burgemees. ters- te vervoegen ; alhier gaven zy't geval te kennen , en deeze Burgervaders fielden de ze openlyke Dieven te vreeden , door hen ferieusfyk te gelaften , om broederlyk het hout onder elkander te deelen, zonder elkander te kort .te: doen ! — Hoe rechtvaardig zyn de ■Creaturen van Oranje !
Ik ben enz. *s Hage den 22 Jan. 1788.
MYNHEER!
Het naarvolgende uirtrekzel uit een Engelfch Nieuws-papier, oordeelen Wy waardig der Natie medegedeeld te worden ; heb deihalven de goedheid het een plaatsje in uw Blaadje te vergunnen.
Edenburg ,evening Courant,, 4 Ang. 1787.'
London i° Aug. De Iaatftgehouden Cabinetraad hee-fi tot onderwerp gehad de beweegjngen in Holland. De Heer Pitt verklaarde er zig ftellig en als met gevvel.d tegen , dat dit Ryk een-ig aandeel in dezelven neemen zou; Daarentegen is zyne Majefteit gevoelig aangedaan over de- verreederden Staat van ? nen Neef: en in de daad , wanneer men naargaat dat de Stadhouder den haat des Vol' s alleen op zig geladen heen , om dat hy de^ollnndfche Vloot, in t\ k :l gehouden Leeft ; terwyl oie vaa Bxittanje bezig was» om Gibraltar te



C IS )
voorzien en te verftéfken , dan verdient zyne
Hoogheid, in de daad allen mogelyken öyftanj, welsen dit Ryk hem geeven kan. Wat zou het met. onzen koophandel op de Belt,: Ooftzee en Noorderkoolhandel geweeft zyn, in dien de Hoilandiche Vloot toegelaaten ware geweeft op op onze kuften; te kruiflen ? —= . \
Daar zyn ook nog andere redenen,dan d'*e van Familje betrekking , waarom de Britfche Raad het Hmè vati NafTau onderfteunen erf 'feTeV zelfs invloed in Holland bewaaren mqetjwant was die eens verloorèn, dan is er dok de grootfte waarfchynlykbeid , dat, qaze voordeed Handel met dat Land te gronde gaan zoude, en wy door de Franfchcn daar in vervangen wórdeni
Om onze Leezers een Denkbeeld vande aangelegenheid van dien Handel te geevén, zullen.wyhen berigten,;,, ,dat in het Jaaifte Jaar voor het uitbreeken van den' Hollandïchen Oorlog, de uitvoer , van Engeland naar die Provincie, by maatige Calculatie , was als volgt.
Uitvoer naar Holland — L. 2, 026,722. Invoer daartegen — L. 400 ,273.
Balans in faveur van Engeland I. 1 , 6:6,440 • : Dezelfde Papteren berichten ons teffens 'dar/' uit s'Konings Exchequer aan Willem den vyf. den, in de maand Jüny 1787. tot voortzetting Van zyne oogmerken:,, is: betaald L< 1 >.#^,,ooo welke onderftand zeer gepreezen word", om" dat zyne Hoogheid alle zyne tegenlpoeden zyn . overrgekomen , om zyne aankleevinjr aan hes Intreft der Engelfcbe Natie. 6



( 76 )
Het ons toegezonden Vaarsje, welks flerke uitdrukkingen , zeer veel door de omftandigheeden gerechtvaardigd worden, hebben wy geen plaatsje in ons weekblad willen ontzeggen.
Aan» * * » * * »
.
Schenkt uw vergiffenis, vloekwaarde Dwingelanden I
Aan dat veracht Gebroed!
Dat op uw wenken woed j Aiu-t Rot det Moordenaars.dat grootfch is op zyn bandent Maar wagt van'teerlyk hart. dat allen dwang verfoeit. Dat voor de Vryheid klopt , en-hvVerdtukking groeit.
Geen laf, geen hoonend bukken l
Vervolgt den Patriot.
Batbaaten ! op't Schavot, Kuntgyhem-tleeven, maat zyn fierheid niet ontrukken. Wy blyven, in den nood , getrouw aan pttgt en eed. Wy kennen't vuig Geilet, dat ganfch Euroopmoet vloeken,
Bn , ieder onzet weet , ïn welk Tyrannenhart' zyn Dolk naat wraak moet zoeken*
St Omer. hen 19. Feb. 1788,



( 77 )
BE VERDÈEDIGER
DER
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN.
Vervolg van Pagina <z,
X Kon niet miffene of het-Kuis" van Oranje moeft zig een'onnoernlyk geul vyanden verwekken , die des te gèvaarlyker waren, dewyl zy in't heimlyk hunhn wrok koefterden , en van elke geleegenheid hun gebruik poogden te maaken , om de trotichheid der Stadhouders te vernederen. Verlcheiden aanzienlyke Famillieh, die in waaren Adeldom geenzirs voor Oranje behoefden te wyken, hadden door de veelvercioogende Heefchzugt der Prinfen de verregaandlte vernederingen ondergaan. Zo dikwerf het zig het aanzien, dar de onmaarige Glorie van't Oranje geflagt een knak ftond te krygen , werden veelal de befte en eerlykfte Mannen buiten het bewind en de bediening van alle Am ten van eenig belang gehouden, of wel, zó men noodig oordeelde, uit de Regeering gebonft, en met fraaie woorden aan de beipottining van het Gemeen , en zomtyds 'wel aan defzelf»
No 9.



( 78 )
woede overgeeven ! — Dit viel hard voot dea eerlyken Volkbeftuurder, doch. het moeft hea vooral geweldig in den króp fteeken, die niet minder ftaat2ugiij;_ waren , d<ni Oranje, ea die ter opdéaftapeiing" van tyrannifch Gezag er alles aan zouden"opgeofferd hebben !
De HeërTche.r~zit toen in het menfchlyk hart, fpreekt hy bedaardlyk by den eenen, hy doet zig luidkeels' by den anderen hooren , en waagt men het om met magt of geweld hem te onderdrukken ! 't Is mooglyk, dat hy zwygt» zo lang hy gevoelt dat hy overmand is, — .doch uitdryven laar hy zig niet! Hy moet zig eenmaal doen gelden , ten koften van alles wat hem omringt , of, ten kaften- van zig zelve!
•En waarlyk, wanneer het de Conftitutie zy, om onder Overheeifching en willekeur te moeten bukken , wat uitfluitend Recht heeft het Huis van Oranje d^n toch, om denTyran van Nederland te weezen? Welke verpligting heeft het Volk van Nederland toch aan dat Huis, om er alleen aan te vergunnen , dat het den yzeren Schepter zwaaïe? Zyn er geen meer Nederlandfche Huizen,die voor Oranje ia geenede Opzigten behoeven te zwigten, en ruim zo veel bevoegdheid hebben, om onder Ons ten Troon te ftygen , indien wy dol genoeg zyn om er een te willen ftigten ? Of, zou men mooglyk ten voordeele van Oranje willen aanvoeren , dat zyn Geflagt als tot dwingen en heerfchen gebooren fchynt te weezen , en dat het , zonder te bloozen , de verbaazendfle Proefstukken in die helfche kunft , voor "t oog der gaufche waereid , heeft ten toon gelpreid !



c 79 y
Bet recht van overbeerlchen, dat de treurige ondervinding leeraart het recht der Magtiien te wcezen , was dus (leeds een vetten brok in de Oogen van veelen onzer Nederland(ehe Grooten ,die geen kans ziende , om door waare deugd en verdienden in aanmerking te komen , lof te verkrygen en onmaatige fchatten opteleggen , hunne vermaardheid door Wandaaden poogden te bevoorderen, al zouden zy er dan ook de Tempel der Vryneid voor aan de vlammen opofferen ! — Hoe zeer werden zy echter niet «eeds in hunne heillooze óógmérken te leur gefteld ! hoe zeer werderi zy met tegengewerkt en yeeltyui te> (chande gemaakr! — niet door een Magt, die het geluk en de belangen-'.des Volks -tegen hen ve'idïedigde, maar door een Magt die niemand naaft zig dulden kon, cn die alleen de voordeelen en lchit'.eringen der onderdrukking en tyranny wilde genieten , — dbör het Huis van Oranje, naamlyk.'
Deeze twee Partyen , waar van de eene in onze dagen , den Naam van Anjlocraufcbe by uitneemenheid verkreeg , hardeboldeu , van het begin der 'veftiging onzer Republiek af,, onophoudlyK tegen elkander, raetongelyken umlag. Oranje won het doorgaands } om dat hy het Oproer * bet Geweld en de Moord op zyde had , en de Ariftocraaten met het papieren Wapen der Volksprivilegien icherraden. De laatften waren evenwel, om de wyze waarop %y hun doelwit poogden te befchieten , geen haic beter dan de Stadhouders l Neen.'— had het muitzieke Graauw hen flegts de moordende hand willen leenen zy zouden geen oogenblik in twyffel Igefiaan hebben, om er zig va»



c 8p-
te bedienen.'—Zelis, wanneer de openhartigheid een fchaduuw ïlegts der deugd zy, dan was Oranje ongelyk beter, — deeze veinfie rooit , ten opzigte der fnoode middelen waarvan hy zig akoos bediende ; want na door oproer , plundering en moord zyn zin gekreegen re hebben, verfchynen er doorgaands Publicaties, met het brommende WY WILLEM aan 't hoofd , ter beteujelihg van dat zelfde oproer , die zelfde plundering en moord, ■waarvan hy gebruik maakte -y en die hy dan niet meer noodig acht te hebben ! Zag "s Gravenhage dus niet den nazenden Oranjendder langs zyne flraaten hollen, om de Plunderaars enLandvetWoefterstoe te roepen-: Vrienden} boud nu op-, want bet is genoeg! — Ziet Delft nies nog de handen van het uitfchot des Volks vullen , om de Patriotten op het beeftagtifte te mishandelen , en een teeken aan alle de Huizen te ftellen , die door eerlyke Luiden bewoond worden f Men fla flegts het oog op die ongelukkige Stad, om er etlyke honderden Huizen te zien. die ongeft'afd ja ! veel eer toegejuicht, door het omgekogt Gemeen van hunne glazen beroofd zyn geworden!
De Ariftocraaten , door fehooue voorwendzeis , het oog van den eerlyken Burger mifleidende., en door huichelachtige betuigingen zyn vertrouwen winnende , zagen de fchoonfte geleegenheid gebooren , om zig op Oranje te vernaaien , toen deeze , de achting van het befte Deel des Volks, met recht, begon te verliezen .'-zy zagen dat eenige braave Regen, ten aan hunnen plïgt gedagtig , Plannen van Herftel , ten minften van verhoeding eens volkomen verderfs , begonden te ontwerpen , en



( 9t )
dat veelen achtingswaardige Burgers , deèze
poogingen met genoegen befchouwden en zig greetig betoonden, om de helpende hand aan de uitvoering te leenen ! deeze kans fcheen hen te ichopn om iq verwaarloozen. Zy verklaarden zig tegen den Prins, en uk den Mond deezec Veinfaarts hoorde men het eerrt en hst meelt, alles wat Oranje in het haatlykst Licht ko n doen voorkomen ; zy fpraken zekerlyk de waarheid, — waaiheeden van die natuur waren er zo overvloedig , dat het onnoodig was tot de leugen toevlugt te neemen , — doch de wyze , waarop zy die waarheid aan't licht bragten , was onedelmoedig ! Zy flrekte niet om een grondflag tot verbeetering , maar tot onverzoenlyke verbittering te leggen , — Verbetering was hun oogmerk niet , en door da felfte verbittering , moeftea zy zig wreeken ; errOranje uit den zetel fchoppen, om er zelve, zig 'in neder te zenen.
Men zegt de waarheid , wanneer men zegt dat Oranje aan niemand anders dien buitenfpoorigen Haat en gedugten Afkeer des Volks te wytea heeft , dan aan hen , die zig thans veinzen zyne Vrienden te weezen ! — Hoe dikwerf hebben zy Hem niet vervloekt en verdoemd , in die tydftippen , dat het groo fla Gros der Patriotten , Willem den Vyfden wel met ongenoegen , doch met geen haat befchouwden; zyne bedryven wel af keurden , doch echter een zugt uit boezemden , dat hy zig beteren mogr , ja , wy durven zeggen , in dis Tydftippen , dat het zeer mooglyk was , dat de Stadhouder , door eene taamlyke verbetering van zyne ftaatkundigegedracingen , wederom de Vtiend des Volks zou hebbea kunnen worden!



En wat was de reden, dat deeze toenmaalïge Vervolgers van Orarje hem dus openlyk voor een Monfter uitkreeten f — Het Volk moeft tot een buitenfpoorig Emhufiafmus aangevuurd worden , Oranje moeft er ten flagtoffer van ftrekken, en alles door onmaatige drift in de war geraakt zynde , Zy den teugel des willekeurigen bewinds in handen krygen.
De yerftandige Burger had echter te veel inzigt in zyn eigen zaak gekreegen , om , al van den beginne af , den Dolleman te fpeelen ! jDe voorftellen tot verbetering der algemeene zaaken keurde hy goed, en was hy genaegen ter uitvoer te helpen brengen , doch hy zag teffens neder op veelen van hen ,de ze onder zyn aandagt bragten ; hy vergeleek de edelheid van het Patriottifmus , met de onbillyke handelingen van derzelver zo 't fcheen eerfte Voorftanders , en hy had weinig moeite ,om dien Drom van Ariftocraaten te ontdekken, die in woede waren lofgeberflen, niet om het Vaderland verligting en veiligheid te bezorgen, maar cm Oranje met wortel en tak uitteroeïen .' Hy waagde het ,-en milTchien voor de goede zaak veel te vroeg , om dit Addetengebroedzel on der de lachende roozen aan te wyzen en ten toon te flellen , en het gevolg was, dat de Aiiftocraaten bedagt begonden te worden , om ook hem te verdelgen.
De Burger was inmiddels zo verre gekomen, dat hy de Wapenen aangorde, en zig in derzelver behandeling vlytig beöeffende. De Oran. Teparty liet niets onbeproefd , om .dit heilzaam werk te doen ftaaken .' Zy verguifde en laflerde , en toen dit weinig hielp , nam zy , overal, waaj haar de magt geiaaten was. > het ge-.



f 83 )
rechtlyk geweld te baat » hoewel rnst weinig vrugt.
Oranje had er in de daad belang hy,dat de beoeffening der Wapenen geen ftaruï gteep j want de uitkomft heeft geleurd , dat de burgerlyke Wapening voor vene het grootfte gedeelte de Oproeren beteugeld heeft, dia op vede plaatfen het hoo'd verh 'ten ! — En het was alleen hetOpn-er, dat Walern dea Vytden van dienft kon zyn, om ziq op de edelfte begrippen en de bloem des Volks tan ft#e,ngftei te wreeken .' onze dagen z,n er de ocwe ier fpreeklyke getuigen van !
Onder het handteejen der Wapenen veik-reg de Burger ook eens kundigheid, die ten uiterfte nadeeiig voor de Keersehzugt ftond te worden en dit ftak Willem , of liever zyne Raadsluiden , te zeer tegen deBorft:de voortgang daarvan, kon den volflagen val van zyn Huiis ten gevolge heb'ien.
Het edel Patriottifmus bedoeld het algeroee■ne welzyn 1 Het duld geene Tyranr.en en geene flaaven ! Het eerbiedigt d^ Godlyke Wetten , de vocifchrif en der Naiunr en der Menfchlievenheid , en het was onmoogly k , da: Oranje geaebt en groot kon weezen ,.waar deeze betragt werden !
Het vervolg bier na.
Mynheer Verdeedirer der HoUar.dfcbe Patriotten !
Niets is zekerder da'n dat de zaaken , op diep yoet ?o ais ze tegenwoordig zyr , niet blyven kunnen. Ik behoef U de ütuatie , zo vin de Republiek als van d-1 J^oogenlieèffen , niet pndeBj't oog te brengen . zy Ipteeken mjidagklaar , en toocen elk dooiiijjtigea duidlyk;



( «4 )
ften aari, dat er eene gioote verandering moet plaats hebbenr; docb het geen veelen metangltige vooiuitzigten vervuld , is , dat de Aankleevers van Oranje op 'eene forfche wyze doorgaan met het vervo'gen en arrefteeren der Patriotten , waaruit zy dit befluit trekken , dat de Oranjecabaal maar al te wel verzekerd is , van geene onderr.eemingen van eenig Be» lang van de zyc'e van Vrankryk , ten voordeele der Patriotten , te zullen zien gebeuren ; en dat de vtees,geiyk ook eenige voorzorgen , die de Oranjevrienden , tegen delnvafie, waurvan men droomt, voorwenden en bewerkfteüigen , loutere Vertooningen zyn ,Elleenlvk ingerigt,om ons verder in flaap tewiegen. Men wil, dat alles op eene fchikkirg zal iiitioopen , die ja ! de Patriotten a's eerlyke Luiden weder in hun Vaderland zul'en brengen , doch die niets anders, voor't overigen ,ten opzigte van eene grondwettige Herfteilr g zullen daarffellen • Ik bid U , indien gy iets van deeze zaak weet, zeg ons wat er van zy ! ten einde wy er onze zaaken naar kunnen inrigten ; en, of gebruik maaken van de Arnnefiie , of van een gehoopt Herftel! Antwoord openhartig ! en hoedaanig dit antwoord ook zy, gy zult er zeer mede ver Pligter. Uwen enz.
Legden den 22 Feb. 1788.
ANTWOORD. '.Eene heimlyke zugt om laagheeden te begaan ! of eene zeer ontydige nieuw; gierigheid /
In een zeker nieuw Vaderlands Treurfpel f thans fe Amfterdam op de Pers , worden dé volgende regels gevonden, fin het eerflej Toneel van het tweede Bedryf, ) welken wy cie •vryheid neemen onze Leezers medetedeelen;



( *5 )
D'ORAN.
De Piins, zo lang verfclioven, Vervolgd, verbannen , komt ïn'r eind zyn leed te bover*. Dc kans is omgekeerd. Hy zegepraalt, en riet
«ilvmh iiuuc uct voik i - - uiz >viddsj«cndi*gc nemniet, Menfchlievende van aart, poogt hy het woerj te mindreil j Maar een beleedigd volk Iaat zig niet ligt verhindren, In 't oefnen van een ilraf, zo biliyk als gedugt.
De VarVrlanrlrr >]>ij,. »n moair nu ,r\( Ar „r,,,™. . -
Wie toch was de oorzaak van die moordende ktakeelen : Die't land verwoeden, zelf, als men die poogt te hcelenf FENELON.
Dus fchreeuwr men , ja IMynheer! dus word het Graauw mifleii
En hy onfchuldigt, die't een wis verderf bereid .' - .
Dees glimp zy goed voor hem , die 't alles poogt'te dwinge»
a." tuc nier vcroer ziet, nan't gros aer ïtcrrcungcn : Maar daar gezond Verftand en Recht het vonnis velt. Vind ge in Oranje alleen de Bron van al 't geweld. - Wat deed de Patriot? Wat was tyn ccnig poogen ? Beftreed hy't Hooggezag ? Of't wetteloos vermoogen > - . Stond liy naar Heejfchappy? Of heeft hy die beperkt? . Heeft hy's Lands wet verkragt? Of heeft hy die verfterkt! Ga in uw binnenfte ! Gy zelf kunt 't Vonnis ipreeken! - VVie zijnze , die den Prins met roof en plundiing wreeken ! VVie zijnze , op welker raari en aandrift, 'twuite. Volk OnsLand ten puin-hoop maakt, en pnizwerfc niet den Dolk In de omeekoirte vuift ? - - Wie lacht er om dit woeden ï
Men toont, in fchyn , een zugt, om 'r Vaderland te hoeden, Wen. heeft de middelen ter redding in dc hand, iln brouwt met alle magt den val aan 'tj Vaderland. . . 't r.emecn zou zig zo Jftour, zo woeft, zo wreed nietdraageB, VVas 't niet verzekerd dus de Heerfchzugt te bchaagen 1 D'ORAN.
De Heerfchzugt?
FENELON.
Ja! Mynheer! de Heerfchzugt van een man. Die Burger zijnde, zelf geen Bureer dulden kan. Die, als een Oollerfch Vorft, den Scheprer poogt te voeren. En daar roe hen gebruikt, die mukziek 't Land beroeren. Nooit heeft de Patriot Oranjes Recht beftreén , Hy wederitand zyn trotfeh en dwingland/ alleen, In meer dan honderden gevallen klaat gebleeken; Die trorfcl, en dwinglandy bewijit zig uit het wreeken Beleedigde onfchuld ftaaft, door reden haar gefyk. Maar eert den Plunderaar niet ; noch msakt den Mootdcr ryk{
Toen een verdwaafde Hoop, door muitende bedtyven, In't rolkryk Arnftetdam, de Vtijheid ïOgt te ftijTCiw



( S6 )
Heeft toen He Pa'.riot , dat Oproer toegejuicht > Heeft hv van zulk een kwaad zijn ai keer met betuigd ? . 7ijn hart Was te edel, en zijii poo/,.ng te rechtvaardig! De Vryheid was zijn bloed, -aar nooit een gruwel waardig. D'ORAN.
Gy zelf bewijft hier mff' dat in een Volksparty, Zo wel een Snoodaart ; l's een Eerelijke zy. Zijn dan in het gedrag des Parriots geen vlekken» FENELON-
M<;" v:nd er, die hun zaak te zeer tot Ichande ftrekken! Men vind er, die, wel verr' van Vryheid voor 'te Haan, Tot een losbandigheid in zeden ovErilaan, Die, wilde men hun drift den loflen teugel geeven , Ten P*lietj ftrekten van t Maatfchaflyk Saamenleeven ! - Maar vinden dcczen fteun ? Zyn deezen ooit vetRerkt, Door iemand, die oprecht 's lands Welzyn heeft bewerkt? De Vaderlander heefr Oceds htin geeïrag milpreezen, Dat altoos fchaadlyk a=n der Vryheids zaak moeit weezen. Maar word deeze afkeer abéf't Oranjerot betoond, Dat zelf Gehangnen eeit, er. Landverraaders loont? D'ORAN.
lees de Daccaaten , dit. den loop des oproers Kuiten! FENELON.
Placcaaten zonder 'kra^t , de leus tot firafioos muiten! Placcaaten. die het kwaad vetbjormeti, die het woen, Een Volkszum heeten, om 'den Dwingland'eer te doen!
D'ORAN.
De tyd is veel te kort, om aldus voert te vaaren. Myn yver zoekt eeen twift; hy poogt V re bewaaren, Voor t zekere verderf, dat thans uw Huis bedreigt. O was uw eerlyl. hart tot myn verzoek genekd ! En wilde ge om U zelf, 'om' uw gc'iefde M'aagen, ■ Al waar't fle»ts met denmórd,den Prins vergifnis vraagen. Dan zaagt ge V niet aïleeti van alle ftraf verfchoond , Maar ook in gunft hcrilv'id en rykclyk beloond ! 'FENELON.
Vergifnis vraagen ?
D'ORAN.
Ja! - - Of zo U dir'mogt ftootcn, Verfchooning vcor eeu ibap , uit Dwaaling voottgelprooten?
" FENELON. Maar ik heb niet gedwaald ?
D'ORAN. Men geéve 't (legts dien Naam! » ' FF.NF.LON.
En gy", gv acht my tot die laagheid dan bekwaam? - Gy waant myn Ziel zo Uf, zj; eereloos te weèzèrt, D» ze immer tooDen kan den Dwingeland te vreezen ?



f Sr )
D'ORAN. Gy bukt voof de Overmagt !
FENELON. Nooit bukt een groote Ziel, Die fteeds 't or.viikbaarft ftond „ als alles om haat viel. D'ORAN.
Uw Val, Mynheet! is ook de Val uws Huis te gader! • Gy. hebt een Dogtet! - -
FENELON. Die durft denken als haar Vader! - . Myn Bloed verzaakt my niet.
D'ORAN.
Uw eetzugt holt van fpoor. Geef, wat ik bidden mag. Natuur in't eind gehoot.' Jal, om een enkel wootd, uw beider Bloed dan vlieten f
FENELON.
Maar zeg my toch , Mynheer! wie xal ons bloed vergieten} D'ORAN.
't Gemeen | - -
FENELON.
En 't eakle woord, dat my behouden kan, Beteugelt dat zyn woede /
D'ORAN.
o Ja! FENELON.
Welk een Tytan, Is uw Tytan gelyk ? - - 'eGemeen moord op zyn wenkea O Hemel.' ftraf my niet,'doof my zyn Gunft te fchenken! D'ORAN.
Dit loopt te hoog, Mynheer; gy hoont hem onverdiend.
De Trins betoont zig van het Vaderland een Vriend , '
Een Reddet en een Trooft, iu't grootft gevaar te weezen.
Hy heeft de Dolheid van den Patriot geneezen !
De Midlen,ik beken't, zyn öteng,doch't was uitnood»
Dat zyn Vootzlgugheid tot uicerften bcfloot.
Niet anders doet een Arts, wil hy zyn Lyder hoeden:
Het leevcn kan 't gemis ligt van ée'n Lid vetgoeden.
Doch laat dit zijn zo 't wil.' ■ • De tyd eifcht kort heraa<J' Spreek, wilt gy "t Offct zyn van d' algemeenen haat, - Of wilt gy, in de gunft van uwen Votft ontvangen ,4 De blyken van Genaê, van myne hand erlangen f FENELON.
Ik blyf een eerlyk Man I . . Berokkent zulks myn Val, Mjn.Onfchuld blyft mijn Trooft.' Wanneer ik Sterven zal» Dan zal het Nag.flagt , my met erkerilnis loemrn , Terwyl 't Oranje en al zyn Beulen zal verdoemen Vf. zout 'c ben vergeeven watt het enkel myne zaak 1



, f '88 )
Maar't geld het Vaderland! . . dan toept eea David wraak/
, • D'ORAN.
Wat ii dan uw gefluit ?
FENELON, . Ket alles alicwagten, . . En u, Oranje en't Graauw grootmoedig te verachten.'
Antwoord van eenen Brabandfchen Patriot aen den Autheur van het VaderUndfche Dichttrukje
' A *** *■ Gedagieekent uyt S.; Omer 19. Feb. htttt l'w toon veivaert mijn geelt opt toeuen van uw'inaeren , Die lieve Vryheyd mine en cer'lyk bloed in d'akren
Yoor's vacrlands Welftand voed, neem deel in't harde lot.
ik agt een groote jiel, die in verdrukking ('pot Met lluete Dwing'lands gunft ... hoe ! thans-vergifhis vraegea Aen dien , die *r Vaderland verpeft met bleeke plaegen >
Die nog zyn' vraek-luft verfch met borgers Lyken koelt
Neen, hy nemgeene fchuld die t.Vaerlandfchbeyl bedoelt. Schep moed nog, Vryheyd, telg', vervloek die vuyle banden. Die fnoode D-vnfUndj nog knersend' op haer' tanden
Met haer' bebloede vuyft en gMnzend' Vriend-eelaet
U voor OM-iak fchenkt ; de blanke Vryheyd haet Der (heven wooning , daer Tvranntn-vlaggen zwieren , Daer t lauwe bloed nog rookt van braave hatavieren , (moord) Schouw,fchouw,dien fomb'ren oórd,daerVlam enZweêrd nog En t kloppend' Vryheyd, hert ,net wond op wond doorbomt Ik weet ,t valt (mertelyk Uw' Vaderland re derven , Voot wiens Verdeédine' gyvolvee'rdig wilde fterven
Toen Vrybeydt liefd- Ju drong den Sabel in de vuyft ;
Dos t paft een Patriet dat hy het pak vergruyft Van nypend' herte-leet . . , hoe ! zoud' gy vre«<de proeven In't haetelyk geweft., daer Moojdeti, Dieven , Boeven,
De wenken volgen van Vtn/ud e„ dvvingH*ndy<- } ^Neen ; doem hun Eygt >„,<. en blinde Vleyery ; Dog zoa gy .wédetkeerr naer die verwoefte ftte<<keri • Keer dan 0111*1 fchuld'loos bloed van vriend en maeg te vree'ken Daeg <ftn voor Vryhevdskling Verrted en dvvangiutt UVI*
En dryft'ze «t bytend' Irael dóór hun befmeurde huyd ' ' Ja bonft hun (lange kop en bryzeld- d'herfle vaten, Zoo praelt het blixem-zwee'rd der vrygevogte Staeten , Verdryf 't ontaard gefpuys , Oranje" (laeven - Rot, n geen met Uw Vryheyd thans met Uw' VttinAM»i (pot»
Antwerpen 23 Feb.



io.
'■ 1 1 ;—s ! ■'
DE VERDTEDIGÈR
. j ,: btnloH ei tmü , ta&O eb Jain 10 j i 'O mn *r , • iv /:=»
i wi'r. w < < *v »» 'i'i s > a l
H O L L A ND S C H E
ale gun 11 > iw« iO
P A t 'K I O T T E N.
a' aib süh "i v ( «•8t t, '-•vsö.)-. ^an den VMdèémgèr der 'Hollandfcbt Patriotten > te Amfterdam.
?n»5;s} ah r. ja/ia w < ias{ jad r/i jein-10 •
JfYNH'E EJt ! '
* - i«y aisdss naa >aai \t& ■ \
ZTtL.An de Regeering der Stad Ti ... . en denklyk ook aan dé andere Steden van Holland, is onlangs 'toegezonden , een zeker--EngeUch Werkje , 't welk eenige Zeer bedènklyke vraagérf inhoud.'Of bet een- ontdekt Plan behelft', en öf het een voortbrengsel -van géturbeerde Herlens zy , weet ik niet! — althans het is myvoorgekomen , de moeite van vertaaling wel waardig te weezen , en het u toetezenden behalven dén Schryver, wiens verlangen het is dat'het publiek wórde :, — zult gy er ongetwyrTeld'deezen en geenen uwer Leesers meda' Verpligteni i1i9>8*[
Waarmede ik de eere heb my' te noemen*. ! > Bami "V wjno rp.b . v.v '10
r • i J Qy N. Ui D . . . t , 18 Feb. 1788.



( 90 )
VRAGEN,
BetrektyV de gebeurterijfen in Holland'} ter overweeging aan bevolenaan het Publiek. 1788.
Of niet de Cabaal, thans in Holland bovendryvende , zyn aanvang heeft genomen , even na de-Revolutie van 1748 , war neer het Stadhouderfchjp in danLand herfteldgeworden is?
Of niet de ILrtog als
hsi Hooid en, deCheforanj die. fac"tie,moet wordeff^arr^merkt ,-Len !oï hy nfet is «e Veroor • ZHdlcer (Bevorderaar ) van alle die e'endens , waar ms^ tegenwoordig de Republiek overflrobmd w.ord -? •.:
Of niet in het Jaar i^otS , wanneer de tegens woordige Stadhouder mondig is geworden , de Cabaal reeds een zekeren graad van fterkte gekregen hf.d , en of ?y zig toen ter tyd niet heefc afeefcheiJen. gehad van het principaal lighaam van dan ftaat, door een mag: daadelyk te ul'ur.peerea. en te oeffer.en , geheel aanioo,pende regens de. vaftg-ïfteL-le. Regeerings vorm?
Of de hoofden vönvdiö Cabaal reeds toen ter tyd geen Ltgtté .;gefiaten; hadden met de Pruisfifche Adminiftratie, (, Regeering , ) en met de hooiden der Adrniru'fictien > ( Regeeringen , ) yan andere Staaïen j»Qm( daar door in ftaat geöeld te -worden de .Ra lans ■ yan magt, ( Balance of vopr- zig 4n-handen te krygen'en
dus over andere Magten , {poviers, ) van Europa' te heerfchen ? •
Öf zy , door dit ontwerp , de harten der getrouwe Onderdaanen niet reeds bedurven en afgetrokken hadden van het imreft^huna-er reipective Souvereinen ?



Heeft de Hertog met
ïyne Verbondelingen , niet eene óngewonen graad van Defpotifme ingevoerd,in allen deelen èxtravag nt : ocffenende een onvoorbeeldig ge2ag , het welk ieder moet verfoeien , en voor elk een gröuwël zyn ?
Zyn niet de Vrienden van den overleden Prins van Oranje, en zv , die de Revolutie ten zynen voor leele hebben uitgewerkt , of die hun vermogen aangewend hebben . on hem san het Stadhouderlchap te helpen , zyn zy niet opgeofferd geworden aan de heerfchzug'ige oogmerken van die Cabaal ? ( wiens Leden , ontbloot gelyk zy zyn van allefchaamte en«menfchelykheid , niets hoegenaamd lchandelyk keuren,) en zyn de uitwerkzélen, van hunne onbepaalde woede , alleen tot de Republiek bepaald , of zyn die ook niet tot andere Ryken uitgeftrek'.ryn niet zelts Vorflenjaan hunne wreedheid en wraak opgeofferd geworden !
Zal het moeiiyk zyn te bepaalen « of de verdeeldheden in Holland-, kunftig ontworpen •zyn , om r'e Inwoonders te onderdrukken en s'Lands Conftitutie om te keeren?
Of zy niet , in plaats van de vaftgeftelde Regeerings vorm , voorneemens zyn een hoog, (opperftj Militair Gouvernement in te voeren?
Of niet, omhun oogmerk uit te voeren , de Charters en Pap:eten , inhoudende de Privilegiën van den Staat , der onderfcheidene Steden, of Corporatien , ( Gilden , ) der zeiven , gelyk ook anderen, betrekking hebbende tot de Fundamentele Wetten des Lands, in voorige Eeu* Wen vaftgefteld en beveiligd , alwillens zyn verdonkerd , verloren geworden , en uit de waereld geholpen ?



' < -9* J
Of de S.tad Amfterdam , gelyjk ook eenige andere, nier doorhun veroordeeld is , om te ondergebragt en verwoeft te worden , op dat haaren Koophandel elders worde verlegd , en of dit geen omftandigheid is , die wel vroeger plaats zoude kunnen hebben dan men wel nodig had te hopen of te wenfchen ?
Is het niet klaar, dat , zy voorneemens zyn hun eigene bezittingen of fchatten , ( Eftates, ) te vermeerderen, door de Ingezetenen tot de? uiterfte laagheid te brengen, en hun gtuwelyk oogmerk te volvoeren'r voor de geheele verwoelfing van dat elendig Volk , het welk al reeds beroofd is van alle middelen ter zelfs verdediging ?
Is het niet hierom dat de Leden van deze cabaal , zig onderling verbonden hebben den een den anderen , niet alleen met hun goederen , maar des noods met hunne leven te on derfleunen ? <
Is het niet meer dan waarfchynelyk , dat de
Hertog fchoon voor't
oog buiten 's Lands , zig tegenswoordig in Holland ophoud ?
Kan het niet genoegzaam beweezen worden , dat de dood van. den laaften Prins van Oranje prematuur geweetf is , en dat hy is opgeofferd geworden aan de onmatige heerichzugt en begeerte tot gezag van den Hertog
Was er mn iets buiten gewoons in de geboorte van den tegenswoordigen Prins van.... en zyn er niet attyd twyfelingen overbleeven wegens de. wettigheid zyner geboorte ?
Is de cabaal niet buiten gemeen verfterkt gewórden door't groot getal Luiden, die in't befluur van andere flaatea zyn], welken hun Piaa



(t'.Sfo hu , '* È
styn toegevallen,en moeten by gev,olg cfezercf" pective Staaten , niet groo;e!'yks oricraft zyn, over den verbaazenden .aangroei dezer Cabaal f IVLg men niet oordeelen, dat de gevolgen , die waar* Ichynelyk van zo een onnatuurelyke Verbintenis te dagten zyn, van een zeer gevaarlyken aart zyn zuilen?
Kan men het minder dan eene onoprechte Handelwys in de Hoofden dier Pany oordeelen te zyn , da't zy Leden van bui'enlandlche Adminiftratien tot zig hebben overgebragt, en dat zy die hebben doen af gaan, (of af geleid hebben,J. van het intreft van hunne refpedtiye Souvereinen ? is het geen daad van verraad in de zulken en een verbreking van trouw ; en hebben die Opperhoofden , door deze daad niet een rechtvaardigen haat en verachting op zig gelaaden ?
Hebben zy niet', door op een belaglyke wys, het in hun gefield vertrouwen te verraden ; hunne Vrienden in andere Landen , onaange. naam ten toon gefield ; en moeten zy. door die niet met verontwaardiging verworpen worden ?
Kan'er de minfte twyffel over zyn, van hun vyandlyke geneigdheden tegen dit ( Engeland, ) en andere Landen ?
Is de Vertegenwoordiger van Grocubrittanjen , door hun met die achting behandeld , welke met zynen Rang en Charadter ovet een komt ?
Zyn deïvreemde Hoven niet bedrogen ge. •worden, omtrent den waren ftaat der gebeurteniffen, (proctedings, ) in Holland?
Heeft men het Franfche Gabinet , 'niet grovelyk bedrogen , voornamelyk ten opzigte van de zogenaamde Eiaafche Party, die ia de daad



C 94 )
geen aanwezen of beftaan had ren heeft niet, zo wel het geld , het geen het zelve onder de Patriotten verkwifte , als defzelfs groote ligt geloovigheid , veroorzaakt dat het belaglyk geworden is in de oogen vari andere Natiën ?
Is niet de Graaf . : ., Minifter van
het PruifRfch Hof, een loozen en door trapten Staa sman ?
Heef. hy geen Plan De Partage ontworpen , in't welk de gecombineerde Magten ieder een goed aandeel zouden hebben?
Is de voorz. Graaf niet in't byzonder ervaaren, (fkiile! ) in zaaken van vertrouwen en geheimhouding , en bekwaam, om zul e Plans aangeriaam en fmakelyk aan vreemde Hoven te maafcen ? Maar kan of mag hy vertrouwd worden in hoedanigheid van Negotiateur ; behoord of kan men het geringfte vertrouwen in heat ftellen >
Baarde niet de dood van den laatften Koning van Pruiffen, van de Land-Graaf van Heften Caflel, van de laatfte Princes van Oranje, van de Princes van Naffau Weilbürgh, door der zeiver prematuriteit agtordogt?
Heef. niet de B fche Familie, en
in't byzonder Hertog een grooten invloed
in't Pruififch Cabinet , gelyk in dat an andere Duitlche Magten, en inde Raadsvergaderingen der farfh'e in Holland, en mag men die niet als een en't zelve Lichaam befchonwenf
Hebben de voorgenoemde Hoofden niet een Complot ontworpen » om de tegënwoordi-
ge van zyne waardigheid te onu
zetten , en is niet hy , evengelyk zyn voorbaat , een voorbereid llachtoffer , van haare ▼erdoemelyke maximes; en is niet de .......



i 95 )
• • • aan 't 'hoofd dezer Saamen
zweering , op dat, zy het beftuur van 't Gouvernement rp zig coe devolveeren ?
En is men onder de Hoofden niet in werkelyke beweeging om'den tegenswcordigen ..,
• ••. , af te zenen en te ont-
troonen , heeft men dit niet in het oog gehad , van't ogenblik af, dat hy den troon beklommen heeft , om het ongeiyk , zyn eer.
fte aangedaan, te wreeken, en om in
ftaat te zyn de jonge Princen , overeenkoniftig hunne godlooze ontwerpen, op te voeden ,en om , (.indien mogelyk , ) nog grooter invloed in dat land te k'ryg. n, en -worden deze oogmerken niet, door den fegenwoordigen ,
ten mmften voor'toog der waereld onderfteund?
En zyn ten hui', lige dage , niet zommiget der voornaamffe Hooiden, met hunne Onderhoorigen , weikelyk in onderfcheidene deelen Van dit Ryk , (Engcbnd, ; verborgen, tragtende op allerlei' wyzen de Inwoonderen tot hun gevoelen ov'ertebrengen : hun te mifleiden , hunne gemoeüereri afkeërig' té' maaken , ja.' zelf om hun "aan te vunren "tot ëene openbaare Rebe-'be teg.-n hun eigen Land i en 'hun* nen Souv<;rein ? '
Heeft men' dë'Règeéring, zedert eenigen tyd, van dit alles geen kennis gegeeven, en is het overeenkomftig met haare bekende Wysheid, in 't beftuur van Staaiszaaken , om >*deze vreemde Vyan.len den geruften in en uitgang in dit Koningryk toe te lasten , om dus ongeftraft de Zaaden van tweedragt onder de ingezetenen alom te verfpreiden , en dat zy zelf voorgedaan worden , in tegenoverftelling van hun , welke hulp tegens de verdrukking ko» men afsmeeken ?



( 9<S )
Waar het niet raadzamer, voor de veiligheid der Conftitutie van dit Land, ( Engeland , ) om aan de .onderneemingen van dezen Hoop t'faamenlwee.rders paal en peik te ftellen , en hun overal , waar zy zig fchuldig gemaakt hebben, aan de mifdaad van hoogverraad, hunne perzoon n te verzekeren, jainde gevan; genis te werpen , en naar de ftrengheid der w.étten mét hun te handelen , door lichamelyke ftraffen uit te oeffenen' aan deze Beroerder s der a^lgemeene Ruft ?
Kunnen de vreemde Leden, C of Leden van andere .Geweiten,) welken tot de Hollandfche Factie behcoren , en die zig zeiven door de kunftftreken van deze Cabaal hebben'laten bedriegen en tot die Party overgehaald zyn: kunr.en en mogen die de genade van hunnen ijaouverein niet verwagten , op voorwaarden, dat .zy yan hunne Verbinteniflen met de gezegde Cabaal zullen afgaan ; e,n wanneer zy Qprechtelyk hun vergtyp komen te bekennen , is het dan. niet te hoopen, dat zy door hunne ijledebuigtjren vriendelyk züllen ontfangen worden , en "alle • tweefpalt en haatiykheid afge^ légd zynde' zou hei niet ten nutten der relpecTdve Staaten zyn, dat die hun toelieten in hunne poften te continueren?
Het Jlot in ons volgend Nommer.



No ii.
\^As het niet een' Ontwerp van de Hoofden
der Cabaal, en als't ware, haar TiroetelRind , ortin da Regeèïirig van hnn land' ondergefeffikt aan fmnne. oogmerken teünaafcen,, en daardoor de geheete Natie» bi», des zelfs>. afhankelykhedea aan zig onderworpen ter-aaen* op dat.zy des zelfs geheele ruine en onrteeering, te weegbrengenmogten? Blykt dit int lalle hunne handelingen zedert dm Dood .van den>laatftea Ptiga van Oranje niet ten. allerklaarüen ?
Heeft de Regeering geen kennis .gekregen van haar wel ontworpen Plan , om ook dit Land , ( Engeiand^yie rulneeren, en is het zelve niet, in alle zyne takken, aan haar te kennen gegeeven, cp dat de Natie Jnf. een ftaat van zekerheid tegens de aanvallen en iurprifes van deze geheime vyanden, zoude kunaea gefield wor • den ? -
DE VERDEEDIGER
d e r
HÖLLANDSCHÜ
PATRIOTTEN.
■
tfi.osrb'tieofl etssff •o' r *•■••;•! •'ïfi n C.v-rlji-iV."* ,j Jiypoegzel tot de voorige vragen.
C 97 )



( 98 )
Zal het zeer ongemaklyk zyn te bepaalen, «waarom de Hoof Jen van deze Cabaal. getracht hebben, de Inwoonders van dit Land , te verleiden met de zeiven tot hunne Party over te haaien ? Wasde reden , om anderen goed te doen, of was het om hun in ftaat te ftellen, van zig over geledene ohgêjykèn te kunnen wreeken , of was het, op dat zy voordeel van deze verbintenis trekken zouden ? óf liever, was niet de gunft , om in deze Verbintenis toegelaaten te ■worden, daarom aan de Leden gunfflg toegeftaan, op dat zy als Werktuigen zouden kunnen gebruikt Jrtorirjen.^am de Hoofden ten dienft te ftaan , en als Luiden", bekwaam óm het (druiges,') morffig werk, tot haare heerfchzugtige oogmefkèn-noödig, fer uitvoerde brengen? en dat zy zelve mogten, —
mankeert Tag. 17.
i ai aoVl tfiRt- «sr:v, ï ; ■ "<
Pag. 18. Zullen de nakomende Geflagten met verbaart ftaan , wanneer' zy ontwaar worden , dat een Volk, zo beroemd wegens zyne dapperheid, en de Wjasheid van zyn Regeerings Vorm ,-op't punt was van't ondergebragt te voorden, en in dèn :üiteröen nood, niet door gewald van wapenen ', maar door de Cabaalen en intrigues vtn een nieuweliags opgerecbte Sociëteit van N N. •
* boaJ i\b ion oiQ« e W 1 * .. ' ijaiflovlsi :.rJil Bi ris «fla-iooc../: Daniev.
«esjgeg nannail -n«sd nj?§>t-i-.<ut 1* ?J'B ni '
Böth v$ January 1788/
ysaft • .*>,. -Iik-ji." na nSI. i<ti sh e*tós?.J ' •
• ww ..i: lag öa moi si.tv. , • &suty '•■■'>'' • ■ ■'



( 99 V
Copie van een Amjlerdatnjcben Brief.
MYNHEER!
geeft my uwe verwondering te kennen over de verlaating der Stad Utrecht, fin September des voorleeden Jaars, ) en fchynt meerder tegenftand verwagt te hebben van de krygsmagt , die de alleen wettige Staaten van Holland en Weftvriefland, getrouw waren gebleeven , en die zulk eene merklyke onderfteuning ip die gewapende Burgers "vond, die zo voorbeeldig , zo yverig en onbezweeken , op de uitnoodiging van hunnen Souverein , ter hulp van het bedreigdwordfnde Vaderland zyn toegefchooten.
Maar , myn Vriend ! zyn de omftandigheeden van dien tyd U wel bekend ? en weet gy wel dat eene gewenfchte afweering van de Pruifïïïche Kryglmagt, de kragten van onze Legerbenden zeer verre te boven ging ? Ifc moet vooronderftellen , dat gy daarvan onkundig zyt, dewyl ge TJ anderzins niet verwonderen zoud. — Ik zal TJ flegts dit weinige onder den aandagt brengen.
Bevonden niet, by de aanftelling der Staatscommiffie ter defenfie van de Provincie Holland en de Stad Utrecht, de meefte 'Troepen , ter repartitie van Holland flaande,. zig op het Territoir van Utrecht en Gelderland, waar zy de orders dier Staaten gehoorzaamden ? — Was het overfchot der Troepen , waarmede men zulk een uitgeftrekt Grondgebiedala ons te bewaaren flond t yerdeedigen moeft, Yrel4 grooter dan vyf duizend vyf honderd Man-



f 100 '
fchappen? En kon men op deeze Manfchappen nog wel. d .t vertrouwen ftellen ,dat onmisbaar is , in de verdee 'iging der aangelee genfle Poften ? Zyn de menigvuldige Delertiën niet de dugtigfte !iewyzen, tW de bevooroordeelde of mifleiJe Scl iaat het hoofd r aar Oranje liet hangen , en dat men geen getrouwheid fe \erwagien had, van Luiden, die de ] eerfte geleeg;nheeden de beften zouden aangrypen , om den Stadhouder rdie rnóoöyfee r!ié,n«ften te bewyzen? 'tls waar , er werden met den grootften fpoed nieuwe Cjrpfen aangewor- ! ven , de Huo.'den dier nieuwe Troelen dee« dén wel hun uiterfte beft , om dezelven te I dreffeeren,dochin weerwil van hunnen Pryflykea yver , waren er omftarciigheeden , die ! de gewenfehte vray daarvan vërydelden. De .1 tyd was veel te kort, en de Manfchappen dus half gewapend en ortfredreflerd , ( uitgenomen het Corps van den C ;Ionel Sternbach, dat op dat tydftip voltallig was , ) konden rret goed n uitflag riet gebruikt worden !
Men rrioeft zig zekerlyk verwonderen over den heerfchenden luft,moed en bereidwilligheid der weldenkende gewapende Corplen , die I aangevuurd, door de zuivere zugt tot waare vryheid , en de edeie Liefde tot hun Vader- ! land , op den wenk van hunnen Souverein heenfneldën naar de plaatfen , die hen ter verdeediging aangewee*en werden doch het Denkbeeld, dat men zig over het algemeen van deezj gewapende Burger magt vormde, had geen evenredigheid met de waarheid der zaak! ■— Want behalven dat deeze Burgertroe- 1 pen onderhevig Waren aan groote ongelee•genheeden , zo als by voorbeeld, onder au.



( lor )
dere , aan geduurige verwiffeiingen , waardoor bet Geheel telkens uit nieuwe Deelen beftond , die mi eens zeer wel, en dan wederom-Hecht gecefTend waren , waardoor deeze Magt zeer onzeker werd , ingevalle haare Krapten zoude i^oeten werken ; zo was derzelver getal ook zo groot niet, om het georek van Militairen te kannen aanvullen, ten einde, met deeze geco tbineerde Legermagt , de menigvuldige Poften , naar fehooren te bezetten; dewylze'Jczwaarlyk opti.n duizend Manlchappen gerakend kon worden.
Dat'er'/menigvuliige Poflen te bezetten waren , is allen bekenddie flegts eene oppervlakkig; kun ■igheid hebben , van de uirgelfrektheid gronds , die men bewaaren moeft, waarby kon-.t , dat men geheel in 't onzekere Was , waar den aanval te gefchieden ftond. Zy, die hun Vaderland in dien tyd, voortreflyke dienften beweezen hebben , door tot der zelve redding onvermoeid toetefchieteh, zullen hier van maar al te zeer de treurige bewyzen ondervonden hebben , door opternerken , hoe zeer men in de noodzaake was, om ze'fs de "gewigtigfte Poften maar zeer fchaars te bezetten.
Ik beken dat Utrechtfterk genoeg was, om de Gelderfchsn ,aan dien kant, van waarze koken moeften , het hoofd te bied n! ten minHen voor een geruimen tyd maar dan moeft die Stad ook niet anders te doen hebben, dan met die Troepen , welken de orders der Staaten van Gelderland en Utrecht gehoorzaamden.
Immers zou men eene al te groote onvoorzigtigheid in den Vyand des Vaderlands hebben moeien vooronderftellea , .wanneer men hem



( T02 )
te Utrecht , aan de Hollandfche zyde verwagt had, waar die Stad het rninft verfterkt was. De Vyand zou a!s dan zyne voordeelige ftandplaatfen hebben moeten verlaaten ; eenige fterke Verfchanfingen hebben moeten vetoveren j dan nog zig den overtogt over de Vecht hebben moeten zien betwiften , en dan, wanneer hy alle deeze groote Hinderpaaten te boven gekomen was, zou hy zig in een gedugt gevaar geftei ken hebben , bvaldien zyn aanflag op Utrecht m'iflukVende , hy genoodzaakt geweeft zou zyn van te moeten wederkeeren. Dan zou hy zig den hertred hebben zien afgemee^en , en zig tuflchen twee vuuren, van de Hollandfche en Utrechtfche zyde ingeflooten , bevonden hebben.
Dan , myn waarde Vriend ! zo wel als ons dit bewuft was , kon het den Vyand des Vaderlands ook niet onbekend zyn ; — en deeze , om den zetel der vloek waardigfte overheerlching met volkomen zekerheid onder ons te vefligen, wilde geen kans waagen , met eigen kragten, om dat de miflukking daarvan , zyn ganfchlyken ondergang naar zigfleepte ! Eene vreemde Krygsmagt dernalven werd,op den wenk en met overleg der Oranjecabaal , aangevoerd , om dien grooten Taak te onderneemen , waar toe een tyrannifch Geweld verëifcht werd.
De Pruiffen , in driejcolommen marcheerende» kwam een derzelven regt op Utrecht aan. Dat Utrecht , door deezen gedugten Vyand , aan de fterkfte, dat is,aan deGelderfchè zyde, zou Worden aangetaft, was geheel niet te vermoeden. Zyn befte weg was ongetwyffeld de Vecht , en om een zo talryke Legerbende den overtogt te betwiften , viel voor het Guarnï-
i



t TT j }
ioen van Utrecht hoogftgevaarlyk , of liever ondoenlyk ƒ
Wat fchoot er nu over ? Men verwagtte den vaftnaderenden Vyand ƒ men verwagtte dien aan ëene zyde der Stad , die flegts zeer zwakken regenfhtnd kon bieden ; en welken tegenftand men veeleer een Terging dan Verdeediging zon hebben kunnen heeten .' — Door den Vyand in dien weereloozen toeflahd aftewagten.zou men niets gewonnen en zeer veel verlooren hebben ƒ Immers had men daardoor de Retraite van het Utrechts Guarnifoen verhinderd , zo dat het 'zekerlyk kryglgevangen gemaakt zou geweeft zyn ! de Provincie Hólland had zig daar door verfteeken gézien , van eene verflerking , die het niet ontbaren kon , en de Burgery had door tegenweer zig te ergèr gevolgen op den Hals gehaald.
Doch al 'had men Ut-echt al eens tegén dat gedeelte van de Pruiffifche Magt , dat op die S ad aanrukte , kunnen verdeedigen , wat zou men er dan nog mede gewonnen hebben ? Zouden de Pruiffen evenwel niet in Holland zyn binnengerukt, en die ganfche Provincie in hunne •fianae'n "gevallen* zyn ? zouden zy daarna , na ^.ieuwpoort,en Schoonhoven vermeefrerd te "hébben , ó*ef *L*èk ovértrek'kende , Woerden van achteren niet hebben kunnen aanvaren :en bemagtigen .1 JZqv- qqk de derde ?rvai(jTifche. polom , die ..z'ig in de Pro«ir cie van OverylTel" bevond . Hyilaijd ,' langs hef Gooi niét hebben'*kunnen indringen , en zóu'da'n Utrecht niet eindlyk"her iïagtoffer der veiéè%de Pruiffifche Magt geworden zyn?
Ik heb dit alles flegts met den vinger aangeftipt, en zulks dagt my overvloedig genoeg ,



( 104 )
om n te 'overtuigen van i1e noodzaaklykheid der verlaating van Utrecht , in zodanige Omftancligheeden als de toenmaaligén', waarin ee» ne k,roit'é ot lange verdeediging , treurige gevolgen'zou naar zig gëfleept hebiien , zonder eenige dé minden voordeelen aan de Piovincie van tiol:and , om wienswil zulks echter zou hebben moeten gefchi'eden, toegebragt te hebben !. daar de verlaating ten minde nog eenige vëtffërking heeft toegebiagt , aan die ongelukkige, Provincie > die met dat alles gedwongen werd, om voor de Overmagt zyner Geweldenaars t| uwe.en bukken.
Ik voorzie eene gèwigtige tegewerping, die gy, rhy maaken zult ; de tyd en andere bezigheeden » doen my deezen eindigen , waarom ik de 'oploffing uwer zwaarigheid ukftel , tot dat gy, zelf my de zwaarigheid gemaakt, .zult hebben^
t peaibe'dr?' ne.i \A- » •yMiaéi Lr. 2 erin
I rl r n sj I . ... ti pohi pos ' •
Waar mede ik blyve ,, enz.
" V N k' ' '
■ s rii I \ wOi • ,* * tetr: i n
; "iNI^*.:Kw. 1788.
-nür. rianni [ t.hr! uin n--.onV, hkv rtèfeisoW
De geëerde Schryvér van den Bededagsbrief der Hbpandfche Patriotten kan verzekerd zyn "van , by de eerfle vöëgzaame., geleegenheid , 'dièo Brief geplaaft te zien.



Np ü.
DE VERDEK DIGER
oer
HOLLAND SC HE PATRIOTTEN*
Copie van een tweeden Amflerdamfcben Brief» MYKHEER !
JiNdien ik , zegt gy, al eens toegeef, dat hit boognoodzaaklyk ware , dat de Stad Utrecht ver* laaten wierd, dan blyft de gèwigtige Vraag nog , waarom dezelve zo fcbielyk verhaten, dat er de Burgery zulk eene onnoemiyke fcbade tyleed f lm. mers blykt bet , dat die overbaafting niet noodig was! en dat men , bad men gewild , de goedé Burgery tyd bad knnnen geeven , om ten minfte» hunne hfte goederen te iergen l — Was dan dié Order, op welke de Stad geëvacueerd werd, niet de onvoorzigtigjle , (om niet te zeggende verraaderlykfte) Order, die er in dergelyke omftdndigheeden kon gegeeven worden f
Dat de S;ad met eene volftrekt driverlchoon* lyke Overbaafting verlaaten is geworden , ia de zekerheid zelve, en dat de goede Bnrgegery van Utrecht, die zo veel voor de Vryheid > en mag ik z»ggeB voor het ganlcae Va?



( io6 )
dcrland gedaan had , ten flagtoffer gemaakt is van den wrok van Oranje en der verbitterdffe Ariftocraten , en dat wel door het verfoeilykft verraad, 't welk in onzen eigen boezem gekoefterd en tot rypheid gebragt is geworden , is een zaak , waar van ganfeh Europa overtuigd , en met grond overtuigd is.— Ja ! et was tyd genoeg , om Utrechts Burgers te waarfchuuwen : er was tyd genoeg, ter berging zo wel van particuliere goederen, als ter vervoering van dat ontzaglyk aantal Ammunitie.'ér was tyd genoeg, om dien heftigen fchrik aan zo veele duizenden braave Vaderlanders te befpaaren ' welks treurige gevolgen onoverzienlyk zyn ! Doch ! gelyk wy volmondig belyden dit was het Plan niet der Oranjeparty ! deeze begeerde niet flegts te zeegepraalen en te overheerfchen, maar zy bedoelde voor al zig te wreeken , op eene wyze , die de mentchlykheid deed fidderen.
Dit toegeftaan zynde , komt de gegeeven Order ter verlaating van Utrecht in aanmerking ! en de vraag delweegens is, of men aan die Order niet al de onheilen te wyten hebbe , die uit de overhaafte verlaating van de Sad Utrecht gebooren zyn ?
'tïs myn zaak in 't geheel niet de Geevers dier Order te verdeedigen.Tk ben niet genoeg verlicht, niet genoeg kundig van al de omomflandigheeden , die ik vooraf zou moeten weeten • en wel grondig weeten , wilde ik deeze groote zaak, naar vtSrdienften en onpartydig beoordeelen. Ik laat dien Taak ook volrhaakt over aan hen , die belang hebben by dergelyk eene verdeediging ! — Maar , voor zo verre my iets van de zaak bewufl is, wif



r 107 )i
Ik het TJ gaarne mededeelen> en , om geheel onpartydig te blyven, het vonnis aan U zelf overlaaten»
De Rhyngraafvan Salm was „ buiten allen tegenfpraak , weleer een Man, die het vertrouwen bezat, van verre het grootfte gedeelte der weldenkende Na', ie ! Een Man althans, die men, voor da omwenteling, niet dorft verdagt houden van zulke Wandaaden, als men naderhand openlyk, en met het hoogde recht, ten zynen laden, heeft hooren aanvoeren! Een Man dus, die men in zaaken, waar in het op trouw en eerïykheid aankomt, vooronderftellen moed, veilig te kunnen gebruiken, en die, zo niet door allen, ten minden door negen tiende dee^ l;n der Vaderlanders, met een onbepaald veri trouwen zou vereerd geworden zyn, wanneer zy in de geleegenheid waren geweed , om zult een vertrouwen in een Menfch te moeten dellen !.
Deezen Grond vooraf gelegd hebbende , moet men zien wat de Rhyngraaf deed ! — Laat ik TJ andermaal zeggen, dat ik blootlyk verhaal het geen men my verzekerd heeft waarheid te weezen, en dat ik TJ en alle Vaderlanders niet alleen de Vryheid geeve , maar het TJ ten vrien» delykde verzoeke om aanmerkingen op myne gezegden te maaken, of my tegentefpreeken , waar het noodig geoordeeld zal worden.
De Rhyngraaf van Salm vervoegde zig op vrydag den 14 September f 78*7, des avonds om tien uuren, by de Staats commiffie op het Kasteel te Woerden. Hy berigtte aldaar; dat hy , ten dien zelve dage reeds vyftien onderfcheiden tydingen van den aanmarfch der PruhTen ontvangen had. Dat gemelde Troepen in drie



( ïoS )
Colommen marcheerden ; waarvan er ééri op Gori ;ehem , éé*i op Ctrecht en één op Overyffel aantrok. Dat de Colom , die op U re^ht aantrok» die Stad zekerhk niet aan de fterkfte, maar aan de zwakfte zyde zou aanjaften,? waar men wift dat geene Defenfie te rloen was, en van welken kant men hem niet zou kun» nen beletten de Stad aantevalien ! in't kort, hy bezigde hoofdzaaklyk de zelfde reden, ter verlaating van TJ'recht, als ik U in myn vooririgen Brief neb opgegeeven.
Op dergelyk een voordel , dat zekerlyk dewaatheid ten grondflag haci , liet hy een Verzoek volgen , 't welk hy begreep , dat men' hem niet weigeren kon , zo lang men hem als een eerlyk Man beichouwde , in dien ge-» wigtigen Poft, waar Volk en Overheid hetn toejuichte ; hem befchouwde als een Man , die nog dien zelfden dag , het bewys van vertrouwen van zynen Souverein ontving , daar hem) de Staaten van Holland tot Commandant en Chef der Hollandfche Troepen beroemde ! en verfeerende in bmftandigheeden , dat men onbe» paald vertrouwen ftellen moeft , wilde men niet moedwillig verlooren gaan.
Het verzoek door hem gedaan beftond hierin : Dat men hem , nog dien zelfden avond, eene fchriftlyke Order wilde geeven , om , in geval van hoogen nood , de Stad Utrecht te verlaaten , vermits het te laat zou zyn , zulk eene Order van de Staatscommiflie te komen vraagen , wanneer de Nood werklyk daar zou weezen , want alfdan werd hy gewiftyk te leur gefteld , in de retraite , die : hy, in twee Colommen , voorneemens was te doen , yils de eene langs de Vecht ea de aadere over



( 100 )
Woerden . welke beiden Aftogten , hem dan door Pruifien (tonden afgefneeden te worden ! De Geevers der Order, de waarheid van dit voorftel gevoelende ; en vaftftellende , dat da Rhyngraaf geen, misbruik van deeze Order zou maaken, gaven hem dezelven. Zo dra had hyze niet, of hy vervolgde, met te kennen te geeven ; dat hy deeze Order niet hooger kon aanmerken , dan een Voorschrift , n *ar'i weife hy zig in zyne qualiteit moeft gedraagep , doch da« hv begreep, dat het te vreezen ware, i'at die van TJ recht niet gemaklyk tot een befluit te brengen z aden zyn , om, op het vertoo. nen dier Order , hem en de bezetting te laa. ten uittrekken , want zekerlyk zouden zy al» toos blyven beweeren, dat het tydlbp , of de omftaiidigheid, waaraan die Order verbonden wat , niet aanweezig was. Hy verzogt derhalven verder, om nog eene andere 'chrif elyke Order, die, zonder bepaaling van omftandigheeden, hem gelaftede, om ten fpoedigfte da Stad Utrecht te verlaaten i oordeeiende hy alsÖan bevoegheid geroeg te hebben , om, in tyd van .hoogen nood , de Stad te kunnen verlaaten ; Deez? Order moeft niet gedagtekend weezen , hy zelve zou den rfamm wel invullen , ingevaile het gemel ie geval exteerde waar van de eerfte O der melding maakte. Het fOsd vertrouwen vond dit voorftel zo aanneemlyk» dat ook deeze tweede- Order , ingevoige zyn verzoek , hem. ter hand gefteld werd.
In ftede nu van als een eerlyk Man , volgens eed en-pligt te handelen, maak>e hy het vèrfchriklykfle misbruik van het verbouwen dat men door het geeven deezor bfdden Order* ia hem Helde J Gy weet hoe dit geval zig:



< IIO )
heeft toegedraagen , en hoe openlyk de Rhyngraaf zyne eereloosheid en ontrouw aan den dag heeft gelegd t zelfs zo , dat hy op den IJ. Sept. 1787. drie uuren lang met de GeeVers der Order confereerende , niets van de Orders Iprak, of er aanleiding toe gaf , om er van te fpreeken , of Tchoon men te Utrecht reeds bezig was, met die te executeeren.
Oordeel nu zelf , myn Vriend ! en vereer my, met uwe aanmerkingen, of zo gy goedvind dit in den Verdeedïger der Hollandfcbe PaMotten te plaatfen , dat elk die wil, dan openlyk er zyn gevoelen over zegge !
Ik ben enz. T. T.-
Amfterdam 23. Feb. 1788. V. N. S.
De volgende Miftives zyn Ons ter plaatfing toegezonden $ ze zyn uit het Franfch vertaald en leveren eenige trekken op, die de Hollandfche Patriotten niet onverfchillig kunnen weezen.
Brief, wegens £en Inval in de vereenigde Neder, landen ; aan den Graaf De Mirabeau en Antwoord op den zeiven.
MYNHEER.'
t_TWe manlyke welfpreekenheid is der verdeediging van de Rechten der Menfchheid toe. gewyd. Reeds hebt igy U ten voordeele van myn Vaderland verklaard, in een tydftip, dat het zelve met de willekeur van een uitheemJehen bedreigd werd ; zoud gy U heden aan't zelve kunnen onttrekken, daar het den nek kromt onder een Drom van wreede en afhang*



C «rr )
lyke Dwingelanden ? Grootfcher Onderwerp , uwe pen en (begaafdheeden meerder waardig, dan dit zoud gy nooit kunnen behandelen! Het betreft de verkragte Vryheid van een geheel Volk! 't Is eene waarlchouwing , eene betooging aan onze Staatkundigen , hoe rampzalig deeze Inval , die zy veelal met eene logge onverfchilligheid befchouwen > voor de algemeene Vryheid zou kunnen worden !
Eenige Luiden, overtuigd dat de Inval in de Nederlanden uwe oplettenheid zoo zeer verdienen , als de andere onderwerpen , met welken gy TJ onleedig houd, zeggen, dat uwe Pen reeds aan dien gewigtigen taak arbeid j doch anderen , en deezen maaken wel het grootfte getal uit, beweeren, dat gy» verbonden aart den Koning van Pruifchen en den Hertog van Brunfwvk, bedugt zyt deezen te zullen mifhaagen ! — Welk eene fchoone geleegenheid om uwe vyanden te kunnen befchaamen ! — De rechtvaardige zaak der Hollanders in het waare.licht plaatfende, zult gy de waereld ten gevoeligfte overtuigen , dat gy nimmer het werktuig waart van den wrokkenden Haat; en het heerfchzugtig Zelfbelang»* maar dat gy, de oprechte Vriend van Waarheid en Gerechtigheid, altoos de Vryheidminnende Hollanders tegen hunne tyrannifche Wederparty ftandvaftig verdeedigd hebt !
Het Werk dat ik , en alle myne waarlyk vrye Medevaderlanders, van TJ vordere , en dat wy als een weldaad, aan een geheel Volk beweezen , zullen befchouwen ,(daarwe uwe bekwaam, heid , om den lafter den mond te fnoeren , kennen ,) zou flegts eenige oogenblikken van uwen fnippertyd beneem en. 't Zou TJ niet moeilyk



( "2 )
vallen , om, binnen zeer weinig dagen, allé de ftoffen te verzamelen, die TJ daar toe zouden ontbreeken. Vergun my U daar toe eenige aan. Wyzing re doen ! De voornaamfte Hallandfche Courantiers . . . bevinuen zig thans te Parys.' deeze Mannen , wier verdienften en edele ge . voeiens onbetwiftbaar zyn, en wier verpligting het is de gekhiedenis der tegenwoordige On luien te moeten befchryven , zullen Zig haa flen, ora TJ de noodige kundigheid van zafiken te bezorgen. De kundige en beroemde Heer. ., Schryver eener algemeene Gefchiedenis der ver* éénigde Nederlanden, is bezig me; het opftellea der laatfte deelen , van dit vermaarde werk , die inzonderheid een egt verflag deezes zo geweldigen als onrechtvaardigen Invals zullen moe ten behelzen; die waardige Vaderlander zon U de zeiven kunnen mededeelen. De Heer . is berugt door zyne Verdeediging der vereende Nederlanden , waarin men een juift tafereel vind van de Conftitutie van elke Provincie en van de Gelchiedenis der eerfle Siadhouders, dit en een ander werk, getyteld, Het Delpo ifmus van het Huis van Oranje , zouden TJ kunnen die' nen, ter ontwerping eener kleine Schildery, van de zogenaamde verpligtingen, die de veréénde Nederlanden aan dat Huis hebben , welks grootheid fteeds op de verwoefting' en verflaa •■ ving des Vaderlands is gebouwd geworden, en dat altoos naar het wiliekeurigft Gezag reik» halfde.
Het jlat in ons volgndt Nommer,



( «3 )
Nq 13.
de verdeediger
DER
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN.
Vervolg van Pag. 112.
Geene der Gefchiedboekers, dunkt my, heeft duidlyk genoeg gezegd , dat Willem de Eerfte alleen de Oorzaak geweeft zy , dat Spanje niet alle de zeventien Provinciën verlooren heeft. Zyn Staat-en Baatzugt werkte te openlyk , dan dat men niet gezien zou hebben, dathy alleen zig zelf, en geenzins den algemeenen welvaart y bedoelde, en dit was voor de meefte Nederlandfche Heeren de beweegoorzaak, om den vreede met Spanje te fluiten, als niet verkie zende het werktuig zyner Staatzugt te worden. Nog bevind er zig een Man te Parys, die, in den gewenfchten Arbeid , ü van groot nut zou kunnen weezen j de Heer. . . naamlyk, vermaard en bemind by alle rechtaarte Nederlanders door het Werk , VÊfqviffe d'un grand Tableau.
De omwenteling van zaaken in myn Vaderland is een weezenlyk onheil voor alle Beminnaars der waare Vryheid. Zonder de tusfchen komft van den Defpoot van Berlyn , is het zeker, dat de zuivere Hollandfche Gemeenebeft. gezinden gezegepraald zouden hebben over den Stadhouder en de Ariftocraaten, in weerwil



C «4 )
der Confh'tutie : eo eene Regeeringlvorm zouden hebben daargefleld , waar door het Volk gereprelenteerd zou zyn geworden , door Man- nen van Vertrouwen en Verdienden , en dia derhalven. de beden van allen zou hebben kun . nen heetea. — wat - ook de Voorvechter der willekeur en Dwinglandy eh zyn Leerling , (Mallet du Pan,) hier tegen mogen inbrengen !
Vrankryk door een onbegrypelyk gedrag, naar operlyk verklaard te hebben , dat het zig wapende ter onde>deuning van haare Party, maakte geene de minde beweeging, toen verraad en geweld de Patriotifche Party aanviel en verdieef .' Ongetwyffeld is niets ongerymder, en Vrankryk kan bezwaarlyk deeze fchanvlelc uitwiilen ! Vrankryk kan zelf nimmer eene nuttiger Alliancie te leur dellen en vernietigen , dan die welke het met de Nederlanders had aangegaan ! Dat Ryk, zyn invloed in Holland beveftigd en behouden hebbende, zou daar door Engelandi in de onmooglykheid gebragt hebben , van den Oorlog te kunnen voeren, enz, enz.
. 'tValt hoogdmoeilyk , dit punt met eene koele ziel te behandelen. Men kan er van zeggen , dat, Vrankryk, door al te goed vertrouwen, is bedroogen geworden.' — Daarenbo» ven is het gemaklyk te betoogen , dat alle deeze fchandlyke gebeurteniffen de gevolgen zyn van het ongerymd Sydhema, door den Heer De Vergennes aangenomen; Deeze botte Minider wilde het Hof van Berlyn en den Stadhouder fpaaren , en de volmaakt tegen elkander oyerdaande Partyen veréénigen.Hy wilde nog de onderhandelingen biyven voortzetten , toen men reeds alle zyne voordellen van de hand geweezen bad. 't Is uw taak , Graaf! om



( «I* )
de Dweepery van deozen Staatfdienaar in het helder-ft Daglicht te ftellen, en al de veragting aan zyne gedagteniste hegten, die hy waartyi verdient.
Onder alle uwe Staatkundige inmengingen in uw Werk , moet gy vooral niet vergeeten te doen gevoelen , dai de Invloed , dien de Koning van. Engeland in Holland zal heb» ben , en z n ' naauwe verbintenis met den Stadhouder , nog ten eenigen Dage doodelyk voor de Engflfche Vryheid ftaat re worden, 't Is zeker dat eene Natie, die alles om'de belargea van den Koophandel ter zyde ftellende , zig ten we ktuig laat gebruiken , om de Vryheid van een andere te onderdrukken , niet verdiend vry te weezen. Bezat ik uwe welfpreeke-heid,en had ik hetvermoogen hiy in uwe ta^l te kunnen uitdrukken , ik zou niet rusten , aHoorens dien Drom van geweldige Onderdrukkers en ichraapzugtlge Overheer(chers , en die Defpoten, die hunne Grootheid k Roowyenen Mooid zoeken , befchaamd te h bben gemaakt. Wy hoopen , edele Graaf/ dat gy het befte dael der Nederlandfche Natie d n Trooft niet weigeren zult , van ten minfte door de Waarheid gewrooken te weezen. Gy weet in welk een haatlyk en fchandlyk Daglicht- wy worden voor gefield , en door weUe fchaamtelooze en vuile Lafterfchriften, van loontrekkende Scho Ichryyets , ( waaronder Malht uitmunt, ) men de Rechten van eenvry Volk heeft getragt te verdonkeren. De waarheid beurt dikwils niet dan na veele jaaren eerft het hoofd op ; terwyl haare Onderdrukkers zig verheugen in de vrugten hunner Tyranny. Het vernuft alleen bezit het Voorrecht van haar te doen zegevieren, zo dra zy



( «6 )
geiproken heeft j wanneer zy zwygt , wanneet
zy in ftaat is haare ftem te verheffen, dan word zy fchuldig. Ontvang de hulde en Erkentenis van alle waare Liefhebbers van Vryheid en Vaderland. Ik heb de eer te zyn , enz. j
VanB den 28 Oél. 1787.
Het antwoord ,van den Graaf, by de eerfte geleegenbeid. De] beiden Requeften van den braaven Vaderlander , den Generaal Fan Ryjfel geplaatft hebbende , zullen wy ongetwyffeld onze Leezers genoegen geeven, met de fpoedige plaafing van het Volgende leezenswaardig, en gepaft Declaratoir. Aan de edele Gr. Mog. Heeren Staaten van Holland en Weftvriejland,
Gfiven met verfchuldigden eerbied te ken. nen , de Ondergeteekende refpective Officieren , behoorende tot de onderfcheiden Regimenten te,r Repartitie van TJEd. Gr. Mog. Provincie fiaande ,• Dat de Ondergefchrevenen , die , de een langer, de ander korter, zig, in den dienft van de Hoogmogende Heeren Staaten Generaal der veréénigde Nederlanden , onder bovengem. Regimenten , meenen gedraagen te hebben , gelyk gehoorzaame Officieren, Mannen van eere, en oprechte Liefhebbers van hun Vaderland betaamd, op de uitdruklyke Orders, en Patenten van UEd. Gr. Mog , in quaüteit van hunne Betaalshaeren, geene zwaarigheid hebben gemaakt, om , in het begin der maand September, des Jaars 1786, uit hunne toenmaalige Guarnifoenen , zo in zommige der zes overige geünieerde Provinciën , als in de General/teits Landen gelegen, zig, onder bevel van hunne refpeclive Commandeerende Officieren , naar de *!->viacie van Holland en Weftvriefland te be-



( "7 )
geeven, en aldaar, op Hoogftderzelver fpeciale Orders ,als territoriale Souvereinen , eenigCommandement , of militaire Promotien aan te neemen , of wel de gegeeven Orders van hunne Commandanten te gehoorzaamen, toen TJEd. Gr. Mog. hadden gerefolveerd een Cordon, onder bevel van den Eerftonderget., te doen formeeren, by gelegenheid van de zo berugte beweegingen van eenige Generaliteits Ttoupen. tegen de Gelde: fche Steden Hattem en Elburg, en de S ad ILrecht , zonder dat de Onderget., of tot de voorz. beweegingen, en de daar uit voortgevloeide Befluiten van üEd. Gr. Mog. zo tot Pro eclie der Ingezetenen van de twee eerftgemelde Steden, a's tot verdeediging derlaatft* genoemde Stad , eenige aanleiding gegeeven, of betrekking gehad , of zig verder in de Staats» gefchiljen, tuffchen TJEd. Gr. Mog. én de Heeren Staaten der Provinciën Gelderland en Utrecht ingelaaten hebben , dan voor zo verre de be* velen van UE.!. Gr. Mog. als de eenige voorichriften van hunne militaire Verrigtingen , in die Canjunrftuise. van tyden , Hen zulks onvermydlyk maakten , en zonder dat Hunne Hoog Mog. en de Raad van Staaten , in dien tyd , en geduOrende verfcheiden maanden daarna, eenig het minfte ongenoegen,aan de Onderget. betoond hebben : Dat by vervolg, en wel op den 8 Mei des voorleden Jaars 1787, ten tyde der vernieuwde aantogt, in grooteren getale, van de Troupen van den Staat tegen de Stad Utrecht ; H. H. Mog. hebben gegeeven een* Interpretatie van den Eed, door de refpeétive Officieren , zo aan de Generaliteit . als aan hunne Betaalsheeren gedaan,:— dan , .dat da op den tienden daaraanvolgende by U. E. D. G. Mog. daartegen genomen Refolutie, aan



. C "8 )
oe Onrlergw. zo duidlyk en eenvoudig, zo overeénkomftig met den aart en de deftinatie «ener ftaande Armée, en den inhoud der Unie , in het jaar 1579 > tulTchen de hooge Boadgeroot.n te Utrecnt geilooten , zo noodzaaklyn voor de Vryheid van een waaren republiKemlen Siafat, zo aangenaam voor de Aanziene^kfte, en in het welzvn des Vaderlands en der Unie meelt Geinterefleerde Ingezetenen , en zo geruftftellende voor de Onderget. als Burgers, en als Officieren , is voorgekoö«nen , dat zy , immers de Zodaanigen , welken zig toen in werklyken dienft van UEO. Cr. Mog. bevonden ; geene de minfte zwaait- h ld hebben gemaakt, om , of de voorz. Keiolutie , op Order van UEd.Gr. Mog. aan de re pcctive orider hun Comman.ie ftaande Officieren voorte houden , en zelve daaraan te obtempereeren , of hunne Obediëntie aan die Refolutie , rondborftig te declareeren , en dat de overigen zig naderhand , onder voorwaarde ' van ge yke Gehoorzaamheid , met alle geruftheid in den dienft van de Unie begeeven, of in fpecialen Eed van UEd. Gr. Mog. geëngageerd, en dien Conform , de Bevelen van UEd. Gr. Mng. zelve, van de Heeren Hoogftdefzelfsgeeommitteerdens, of van hunne refpédtive Chefs gehoorzaamd hebben , zonder dat de Onderget. al mede in dat geval, even zo min als bevoorcns, tot de voorz. Refolutien, of tot de poIitique Gefchillen, welken daar toe gelegenheid 'gegeeven hebben , in het minfte of geringfte nebben gecontribueerd: Dat, zo al niet over *et R-cht van H. H. Mog. in het generaal, en van elk der Hooge Bondgenooten in het bjv Zonder, o~er de Troupen van den Staat. vio *>tid*, eo vooral op de bekende algemeene Ver-



( t»9 )
gadering van het Jaar 1651, tegenflrydige begrippen by welgem. Bondgenooten gereozen waren , welken, noch toen ter tyd , noch zedert, door finale Reolutieh, zyn'getermineerd, en by gevolg het niet befliflen dier tegefiftr) dige Opinien , de refpedive Bondgenooten , en het geheele Militaire Wezen, in eene onafgebroken onzekerheid liet, omtrent de waare mee. ring der onderfcheiden deelen van den Eed de» Officieren ; zo al niet de Vrees, om door diibbedientie hunne Betaalsheerjn te mishaagen, of zig derzelver ernflige Bedreigingen , en uraffen op den hals. te laaden, en daar door de ruine van Hun, en hunne Fanill'en te veroor. zaaken ," aan de eene zyde, of ook het vertrouwen op de befchermingen ichadeloosfleHing van hunnen Souverein , in gevu van Obediëntie, als eene ftilzwygende Voorwaarde, aan de andere zyde, de Onderge . had behoorcn aan te zetten , om zig conform de bovengem. Re. folutie van ÜEd. Gr. Mog. te gedraagen ; althans de overweeging van hun eigen geweeten; en de hoop, om het ontbranden, van het vuur van doo Jelyke Tweedragt, in eenen allesverdervenden Burgeroorlog , door hunne • met^e • werking te zien verhinderen., aan de Onderget» fteeds tot eene genoegzaame Waarborg zouden verftrekt hebben voor de Keuze , die zy , wiU den zy den dienft niet geheel verlaaten , on vermydlyk verpligt waren tuffchen de twee verCchillende Opinien der Staatsleden te maaken* en om zig alle de Gevolgen van de te werk gefield zynde defenfive Operatien , hoe hachlyk, *n veruitzien ie ook voor zig en hunne' Naaitbeftaanden , te getrooften ; liever dan hunnen arm te leenen ter doorzetting van Maatregelen* vaat tegen het verlicht Gedeelte dét Natie, ge*.



f 120 )
Doegzaam overal, haare klaag • en fmeek Rem hooren liet, eD liever, dan onder het florten van het edel Bloed hunner Medeburgers, neffens Hun Afstammelingen van zulke Voorvaderen , die het magtigft Qemeenebeft van Europa, eens vooral, voor Overheerfching fcheenen bevryd te hebben, eensklaps gebeurteniffen te helpen daar ftellen, die zy zelve wenlchten, voor altyd, van hun en hunne Nakomelingfchap verwyderd te zien : Dan dat, zo de uitdruklyke Bedreigingen van UEd. Gr. Mog. hoogfte indignatie, en van der zeiver intentie, om de Ongehoorzaamen, als Rebelleerende tegen den Eénigen Wettigen Souverein , te zullen ftraffenj als de allerflerkfte, en duidlykfte Beloften, en Toezeggingen van UEd. Gr. Mog. Protedtie, Guarantie , en Schadeloosftelling aan de GehoorZaame Officieren, de Onderget. geen enkel oogenblik hebben kunnen doen twyffelen , of zy zouden, wat er ook gebeuren, en welk een' uitflag de hooggeklommen Staatfgefchiilen ook hebben mogten , zo lang door UEd. Gr. Mog. belchermd, gehandhaafd , en fchadeloos gefield worden, wegens alle hunne Verrigtingen, ingevolge en ter onderfleuning van Hoogftderzelver Refolutien, als UEd. Gr. Mog. zelve zpuden blyven Medeleden van die Unie, waar in het groot vermoogen der Provinciale Financie een evenredig overwigt heeft, en als de belangen der Onderget. aan die der Provincie onaf. fcheidlyk verbonden bleeven, — maar zelfs zo lang, als Hoogftdezeiven niet zouden ophouden eene Souvereine Mogenheid te zyn , en de Magt , daaraan verbonden, de Phyfiqne ' Mooglykheid der uitvoering van de gedaane toezeggingen, maar eenigzins zoude toelaaten; Het Jlot in ons volgende Nommer.



C 121 5
N° 14.
DE VERDEEDIGER
D E X
H O L L AND S C H £
PATRIOTTEN.
En dat de Onderget. dienvolgende, in het midden der waarneeming hunner refpective Fundien , van UEd. Gr. Mog. niet alleen geene blyken van eenig ongenoegen over hun. ne verrigtingen ; maar wel in het tegendeelr. het zy in het algemeen , door het bekomen van eene. Gratificatie van een half jaar Tradtement voor hunne in den dienft geleeden Ichaaden , en toezegging van eene ge lyke Gratificatie tegen den eerden November daaraanvolgende ; het zy in het byzonder, door het ontvangen van vereerende Promotien, of van de gunftigfte Relolutien op ondergaane bedreigingen, of geleeden fchaaden , ter zaake hunner Obediëntie , zodanige Aanmoedigingen verkreegen hebben, welken, en,waardig aan de Gevoelens van eenen Souverein, die naar verdienden beloont en 'ftraft, en de Onderget. meer aangenaam waren, door der zeiver innerlyke voortreffelykheid, dan door derzelver infiuentie op hunnen tydelyken voorfpoed.



( 122 )
Dat zommigen der Onderget. nit dien hoofde» geene bedenklykheid gemaakt hebben, om, gefterkt door deeze Voorbeelden , en in verwagting van eene» flipte aetervolging der gemaakte Engagementen , met de Heeren TJED. Gr. Mog. Geeommiteerden, Capitulatien ter opregting van nieuwe -Corpien aan te ga?n , of zig onder dezelven te begeeven » in fpecialen Eed van TJED. Gr. Mog. : maar dat de kort daaröp gevolgde omkeer van zaaken» by het inrukken van vreemde Troupen , en het rnaaken Vi,n andere Difpofkien , onder ari deren zodanige onvoorziene, en akelige Gevolgen gehad heeft voor de Onderget., dat zy niet flegts, of van hunne Equipagien , Bagagie, en Gelden , door vreemde Troupen, of hunne eigen Medeofficieren , — of van hunne overige goederen , door plundering van een losbandig geworden Menigte, beroofd,-— of van het aan hun toegezegde verder Dedomage» ment , en van de nog refleerende penningen • ter voldoening der gemaakte Capitulatien, gepriveerd, maar zelfs van hunne Bedieningen , en Inkomffen , zelfs van zulken, die reeds verloopen waren , verflooken ; aan het gevaar van koflbaare , en ha de Procedures bloo'gefteld , en in het midden deezer menigvuldige, en voor zommige geheel ruineufe Calamiteiten , geheel aan zig z^ive overgelaaten , en de menigvuldige Reclames van TJED. Gr. Mog. Toezeggingen, en Beloften , het zy doöv en iele Perzoonen voor zig zeiven , het zy door geheele Regimenten , by hefhaaling gedaan > tot dus verre zonder eenig het minfte Effect gelaaten zyn , terwyl zy . boven het gevoel , deezer onbeiekenbaaie Nadeelen , en Grieven >



C 123 )
bet hartfeer hebben gehad, om, ol door particuliere Perzoonen van hunne Vryheid , het zy ter zaake van hunnen dienft, het zy van de door hun, ingevolge der Gapitulatien, gemaakte lchulden , gepnveerd ,— of, alsKrygsgevangenen van Staat, door zommige hunner Medeofficieren , op de hoonendfte wyze beleedigd, of, in dien toeftand , fchoon verbonden aan hun Woord van eer, buiten Soldy gelaaten , of als Onwaardigen , waar op geen vertrouwen te ftellen was! zonder eenig dedomagement, ofPenfioen, met hunne onderhooriga Corpfen, afgedankt zyn, of'als Ballingen , uit bedngtneid voor crimineele vervolgingen , den Vad-Tlandfchem grond hebben moeten verlaaten , of hunne Poften aanvanklyk vervuld gezien , door zulken hunner Medeofficieren, die de hoogfte Indignatie van TJED. Gr. Mog. bevoorens hadden geincurreerd ,en zig, in ongehoorzaamheid aan Hoogftderzelven Bevelen, in Deiërtien , in het Debaucheeren der Troupen van TJED. Gr. Mog. territoir naar elders, vergeeten, — en nu eindhk buiten ftaat betoonen te zyn , om derzelver onderhoorige Manfchappen in goede tugt en diicipline te houden , en der goede Ingezetenen Perzoonen , Eere, openbaare Veiligheid , en Goederen te befchermen:
Dat de Refo utie van H. H. Mog. van den 21 November laaftleden > tot Dimiffie der- Ondergefchreven , en der ovei^ge Officieren , welken in gelyk Geval verfeeren , als mede tot vrylaating aan den Heer Capitein Generaal van de Unie , om zommigen derzelven weder in den dienft te emploïeeren , de eer en reputatie der Onderget, en hunne LotgecQutea.



, , C 124 ) wel ongekreukt , en hun de moogelykheid gelaaten heeft, orn wederom in dienft gefteld te worden, doch dat de Referve van Crimineele Procedures , omtrent zommige der Hoofden, en de onmooglykheid, om met zo evengemelde Officieren wederom te dienen, en zig op nieuw te engageeren , in een dienft, waarin het zelfde geval-, hen andermaal aan gelykfoortige Onzekerheeden , en Fataliteiten zoude blootflellen, en waarin zy welligt orders zouden moeten uitvoeren , die hun geweeien hen verbieden zoude optevolgen j en eindlyk betgeheel agterblyven van TJED. Gr. Mog. Kragtdaadige Interceffie : ja ! zelfs Hoogftderzelver verklaaring, omtrent het Erroneufe van vooririge begrippen nopens den General.iteits Eed , deeze Refolutie voor hen alleen zodanig flettriffant ,en bezwairend maakt, dat zy , behoudens het gevoel hunner waardigheid, als eerlyke Luiden , en Medeburgers van een Gemeenebeft , zelf het Denkbeeld daarvan niet draagen , en zig nog veel minder van die geleegenfieid , zon-kr zig vcragtlyk ie maaken, in het oog van Onpartydigen , bedienen kunnen :
Dat de On ^rget, zeer wel penetreeren , dat da gevoelens van de meerderheid der Bondge. joren , of zelfs eene verandering van Denkbeelden , omtrent het verftand van den Eed, het UED» Gr. Mog. of ondoenelyk , of onraadzaam maakt, om de Onderget, in hunne voorige Póften te herfteüen , en hun zodaanig ta remm-reercn, als de Onderget. meenden Recht te hebben , om te verwagten;
Dat zy z;g ook niet venneeten wiüen , om aan UED. Cr. Mog. in bedenking te geeven, zodanige Middelen ter geruflftelUng, en hand-



( 12* )
haaving van de Onderget., en hunne Medeftanders , waar door het gegeeven Woord , met het tegenwoordig Syfthema van UED. Gr. Mog. zoude kunnen overéén gebragt worden ; maar dat de Onderget. deeze zaaken daar laatende, aan UED. Gr. Mog., met allen eerbied meenen te moeten reprel'enteeren ; dat, het zy UED. Gr. Mog. thans oordeelen mog. ten redenen te hebben , om de Onderget., tegen derzelver expreffe Refolutien aan , geheel te moeten abandonneeren ,• het zy Hoogftdezelven zig buiten het vermoogen rekenen , om de Onderget. daadlyk te protecleeren, en dedomageeren , in beiden de gevallen , de Onderget. , die niets uit eigen willekeur, of ligtvaardigheid, maar alles op uitdruklyke bevelen van UED. Gr. Mog. gedaan , en zig belangeloos aan het Lot des Vaderlands verbonden hebben , buiten hun toedoen , de flagtoffers zyn , en blyven der Staatsgelchillen, welken het Gemeenebeft verfcheurd hebben , en dat UED. Gr. Mog. door het nalaaten van de beloofde Protectie aan Hun, en door het wederom erkennen , en betaalen der andere Officieren , welken Hoogftdezelven bevoorens buiten allen dienft , en betaaling gefteld , of het Territoir ontzegd, of aan gerechtly fce, Criminele Proceduures onderhevig gemaakt hebben , geen oneer kunmen doen aan der Onderget, Gedr agingen , zonder te gelyker tyd hunne eigen Sentimenten over s' Lands en der Ingezetenen weez^nlyk ïntreft , en over de Hoogen Onafhangelykheid van elk Lid des Bondgenoutfchaps , te abdiceeren; alle zekerheid voor de aitvoering van Hoogft; erzelver Souvereine , en territoriale Bevelen, voor al-



( I2<5 )
lyd wegteneeme.n , en de Onderget. te nood» zaaken , om met het Land hunner Geboort» of inwooning , teffens den dienft daarvan voor altyd te verlaaten , en met hunne Familien , en Fortuien, zo groot of gering zy zyn moogen, zig naar elders tebegeeven, alwaar hunne Characleis, Sentimenten , en Dienft erkend, en begeerd worden : Dan , dat zy geoordeeld hebben, dien flap niet te moeten doen, dan na alvoorens voor TJED.,Gr. Mog., en voor het oog der geheele Nederlandfche Natie, en van geheel Europa, betuigd te hebben , dat niet eene ydele vrees, —< wufte wilpehuurighcid , — ve:foeiiyke Eigenbaat, — of laakbaare On\erfchilligheid omtrent het Vaderland, de Onderget. da. r toe bewoogtin hebben, maar dat de volkomen onzekerheid voor hunne Pe;zoo.nen , Huifgezinnen , Eerpoften , en Goederen , een welberaaden, en rype overweeging van hunne voorige Lotgevallen , —- de verplig'.ing om een eerlyk beftaan voor zig en de hunne te zoeken, en de anmooglykheid , om langer den uitflag der Deliberatien van UED. Gr, Mog.afwachten, of, op vernederende Voorwaarden , tegen hun beter weeten, den Dienft der Republiek wederom te kunnen^aanvaarden , hun dringen,om , hoe gaarne zy ook hun leeven in den getncldtn Oienfl hadden willen doorbrengen , of her zelve daaraan opofferen , liever elders te toonen, dat het hen nqch aan moed , noch aan Principes van Eer , en Godsdienft ontbreekt, om den Degen tegen Vyanden van dien Staat, in wiens Dienft zy zig bevinden zullen, te gebruiken , dan in die onzekerheid langer ledig, en werkloos te blyven , en zig , als Oriwaardigen,als Meineedigen,ea, als Verlaa.te-'.



( i*7 ) * Cen, maanden lang, aan alle treffende ranipéh $ en ondraaglyke Vernederingen, blootgefteld te laaten , en alzo , hoewel niet dan by gevolg , hunne Ongelukken zelve te helpen vergrooten ; lerwyl zy nogtans, fchoon afweezig buiten hun Vaderland , niet zullan ophouden , ah. tvaare Vrienden , de vnurigfle wenlchen uitteflorten voor de ïlerflelling der Ruft , en goede Order in den Burgerftaat, en der militaire Pifcipline in de Armée, en voor alle meeft mooglyke bevordering der a'gemeene Voorrechten van den weleer zo gedugten Staat der vereenigde Nederlanden , en der byzondere Belangen van eiken waaren Liefhebber van zyn Vaderland, door een gepaft gebruik der nog refteerende Refources.
iWas giletkent.y A. VAN RYSSEL,
Vit naam van allen , die in den Inhoud bégreepen, zyn.
Het volgende loflyk Getuigenis, Ons door een ge^oofwaardigen Vaderlander uit Antwerpen toegezonden , vinden we Ons verpligt te plaatlen , om dat Wy niets liever doen, dan de Verdienden en Weidaaden te e;kennen', overal waar Wy de zeiven aantreffen.
Extraiï uit een Brief van Antwerpen.
*- —"W^At de Geeölykheid deezer Stad Antwerpen betreft; de HollandfchePairiotten hebben dubbele reden om over dee^e Zeer Eerwaardige Godsgezanten voldaan te weezm ! Elk braaf Patriot moet er de grootfte achting voor betoo-



C T28 )
nen.dewyl deeze deugdzaam e ClafTe van Menfchen , in allen opzigten de achting der braaven verdient. Had Holland het geluk mogen genieten , om onder he. gres zynerGeefteiyken dergelykeVadcriaudfche en Vryheidlievende Grondbeginzelen te hebben zien aankweekeü, nimmer hal de woede en verwoefting aldaar dien top bereikt,
wuken nu onzen ganlchen Welvaart vernield '
Dan, (eenige weinige Proteftantfche Leeraars uitgezonderd, die allen Lof waardig zyn ) hoe zeer is de Holian.ifche Gceftlykheid niet'op de Patriotten gebeeten en verbitterd, en , (moet men het niet tot febande der Chriftenheid zeg gen ! ) is eene der Voornaame redenen van die verbittering niet cieezen. om dat de Patriotten in Holland , de Roomfchgezinden allen die Voorrechten tragteden te bezorgen , waar van de Heerlchzugt en Dweepery hen' beroofd hadden» — Dit weet de eerwaarde Brabandfche Geeftlykhcid maar al te wel, gelyk zy dan cok , als zuivere Betragters van het Euangelie van J. C, een edelmoedig merifdvden betoont, met die Geenen, welken alle Chriftenen , (inzonderheid de Roomfchgezinden,; als hunne Medemenlchen en Medebroeders befchouwen. De edele Menfcrskevenheid der Bedienaars van den heiligen Godfdienft in Braband zal ook beftendig het Voorwerp onzer bewondering en erkentenis blyven. Enz.



(. 129 >
No 15.
DE VERDEEDIGER Dia
HOLLANDSCHE PATRIOTTEN*
Bededags Brief voor de Hollandfcke Patriotten^
H Et weldaadige Opperweezen vormde den Menfch niet , om vermaak in deszelfs lyden en rampen te fcheppen ; om er een ichoüwfpel der verfchriklykfte Onheilen van te maaken ! maar hy fielde hem , op deeze veranderlyke aarde ; om in dat verheven Maakzel zyner handen verheerlykt te worden , door het tot detiiterlte volkomenheid van Gelukzaligheid optevoeren , langs een ryke vetfcheidenheid van wegen, die overeénkomfiig met de waare belangens van elk redenlyk ichepzel, by de eindlyke uitKomft , middagklaar zullen blyken , loutere Goedheiden hoogfte Wysheid te wezen.
De goede Voorzienigheid ^ als eene tedere Moeder voor Haare weerelooze Wigren bezorgd» trekt nimmer het alziende Oog af van hen , die onder haar alvermoogend opzigt wandelen / HeE minfte vezeltje , dat eene oneindige krast vor. «ierde, om uit het Niet te vootfehyn te Komen,,



C '3" 5 „ ,
word door Haar gadeflagen ! deszelfs plaats, lt» beftemd ; deszelfs beweegingen zyn bepaald , én niets verhindert het , om in deszelfs kring, de daarlielling van het groot Geheel te bevorderen f Alles wat ons omringt betoogt :Dat God regeert ! en dat hy zo Goed als Groot , zo Rechtvaardig als Wys zy.'
Dit is eene algemeene erkende Waarheid onder de Chrifienheid .' eene Waarheid, die alle vertroosting , bemoediging en fterkte opleevert, wanneer meiize ten voorwerp maakt der befpiegelinge van een gezond verlland en een deugdzaam hart ! In die gezegende Waarheid vonden de Heiligen hunre ftandvafiigneid , en door die Waarheid verschrikten de Helden des Geloofs niet, voor de kluiders der Tyrannen , of voor de Brandfiapels der barbaarfche*Vervolgers van die Kerk,welken op de Beiydenis van den Heiligen Petrus gegrondveft is /
Het Lyden en de tegenfpoeden firekten nimmer ten bewvzen van fchuldop zig zelve befchouwd! fieei's zyn zy den Rechtvaardigen het meefte en treffendfte overkomen, en hoe reële deugdzaame Zielen vind men niet op de lyft, der Martelaaren, die Kerk en Burgerliaat ten allen tyden heeft op geleeverd.
Dan hoe zeer dit alles den waarlykgrootmoedigen Menfch te midden door de grootfte wederwaardigheden , onverfchrokken , bedaard en geloovig leert heen flappen ! hoe zeer de wyze en jroede Godsregeering al zyn vertrouwen wint , en hem te midden in de felft'e fiormen van eene veilige ei gelukkige haven verzekerd ! de Menfch Wyfr altoos een Menfch, ondergefchikt_ aan zynen Schepper en afhanglyk van die oneindige Goedheid , die hem in de volfie beteekenis van dat "tyoord , ten Vader verflrekt ! het grootmoedige
\



Geloof is ook het deel van allen niet, en er zya
pogenblikken, dat een Heilige van den eerfien ran»in de duifternis der vreeze rond dwaalt ; en dat Hy , die geloof genoeg bezit , om opdezee te kunnen wandelen, angfiig moet uitroepen ; Heere ! behoud my , want ik verga !
Ziet daar de noodzaaklykheid van het Gebed ! Van het Gebed, dat onder de Godlyke bevelen', dat geenen is , dat wy als den grootfien zegen moeten aanmerken ! — Gy Ongdukkigen ! uie door rampfpoeden nederge'drukt , door Lydens gefolterd ; door vrees en fchrik gepynigd , of door wroeging en wanhoop afgemarteld , te vergeefsch uwe oogen naar de bergen en heuvelen opheft t te vergeefsch uwe redding of vertroofting by den Menfch zoekt , en in de ganfche uitgestrektheid van het Geheelal geene uitkomft, geene firaal van Hoop ontdekt! in welk eenPoel van uiterfie rampzaligheid zoudgy verzinken indien het Gebed , in alle" die Nooden U nietwas overgeïchooten?Weeft de el'lendigfie der fterveiingen , zo dat de eerfie en vuuri.fte wenfch van uw hart de vernietiging van uw Beftaan ten doel ftaat te verkrygen ! Zier alles om U heen , te faamenfpannen, om aan de yflykheeden uwer onheilen eene eeuwige uitge flrektheid te geeven , — en , — heft het oog tot God .' — tot Uwen algoeden en almagtigen Schepper ! Zend uwe ernfiige zugten , uwe oprechte Gebeden naar uwen Vader , die in de Hemelen is, naar den Regeerder van alles wat immer een aanweezen ontving, en gevoelt U verheven boven het leed .' zegent de tegenfpoeden , die uwe Liefde tot God opwekken 4 üw Geloof in zyne beloften veifterken , en U van deezeydele* onzalige waereld lofmaakende , ter eeuwige Gelukzaligheid in den Hemel roepen en voorbereidend



C «32 )
Inzonderheid,myne Medevaderlanders.' ïsdieeerfie Piigt van den Chrilïen , thans vooral , onzen eerüen en zaligften Pligt geworden .' Wy , die om. de rechtvaardigfte zaak , als Ballingen buiten ons Vaderland moeten rondzwerven ! Wy , die de ipeeibal der verfoeilyklte Heerfchzugt en der wreedaartigfte Vervolging geworden zyn , wy heoben vooral noodig, om onze fmeekfiemmen eendragtlyk tot God opteheffen, om dien Toevlugt der verdrukte en vertrapte Onfchuld,aan te roepen , en om van dien Rechtvaardigen , van dien Allesvennoo^enden uitkomfi en redding aftebidden.' Wy hebben , te midden in onze bajlingichap, zekerlyk de onwaardeerlyke vertroofting van recht en gerechtigheid beoefend te hebben.' Ons geweeten veroordeelt ons niet , in dat geenen, 't welk de Dwingelanden en Verwoeiters van onsVaderland, ons als een fchuld poogen aantewryven, — Als een fchuld , die zo groot is, dat men er de grootfte gruuwelen mede rechtvaardigen kan ! maar wy gevoelen met dat alles het knellend gewigt der onrechtvaardige- verdrukking ! Wy gevoelen de verfchriklyke nitwerkzelen der barbaarfche Vervolgingen, van die Party , die Godsdienft en Reden verzaakt, en de Menfchlievenheid , op elk eene van haare voetftappen doet fidderen ! — Onze Onfchuld , onze Rechtvaardigheid bevryd ons geenzins voor dit fnjartlyk gevoel, dat gewiflyk , wanneer wy ons tot ons zeiven alleen blyvenbepaalen.ons wanhoopig, voor't minft , ongelukkig zal maaken ! — Uwe edele Vaderlandliefde , zo voortreflyk in haare grondbegitizelen , als zegenryk in haare welgeflaagde uitwerkzelen , is, zonder den Godfdienft, niets, Ja ! is ,zonder den Godsdienft, de fchroomlykfte, de gevaarlykfte , de doodlykfte Bezigheid der driftige ftervel'ingen ! — Zonder den Godsdienft dwaalt de Vaderlandliefde weldra van het



( 133 )
fpoor , en ontaart in eene Partyzugt , die tot uiterften gècireeven, aan Land en Volk den zekeren ondergang berokkent
Tis niet noodig, edele en verheeven Zielen ! Evenbeelden van de opperde Volmaaktheid ! die uwen God naarvolgden , in de daarftelbng van het algemeene welzyn ! die het waar geluk uwer Evenmenfchen en Medeburgers bedoelden ! om U naar Hem te wyzen , wiens zaligende Bevelen alleen,den grondflag uwerVaderlandliefde vormden I Gy hebt nimmèr een oogenblik geaarzeld, om , in' de waarneeming van uwen Burgerphgt, de biddende handen en het fmeekende hart tot den Alniagtigen opteheffen ! Gy wilt dat het te vergeersch was te waaken, wanneer de Heere uw Vaderland niet bewaarde, en dat al uw arbeid vrugtlooszou weezen, wanneer hy de Burgerlyke Vryheid niet opbouwde en beveiligde ! — Gy zult gaarne uwe knien buigen voor den Troon van den Koning der Koningen , wiens fchepter de waereld befluurd. en in wiens hand het Lot aller weezens is ! Gy zult de reine begeerte uwer zielen voor zyn aangezigt brengen ; Gy zult pleiten op zyne Beloften ; niet aflaaten voor dat de kafiydende Vader de verbeterende roede uit de hand werpt , en zig andermaal als de zegenende , de vertrooftende, de weldoende Vader vertoont !
'Tis het Vaderland ,het deerlyk gefolterde Vaderland . waar Onrecht en geweld zig ten zetel verhief; waar Plundering en Moord de ganfchlvke verwoefüng dreigen ; waar de wreedaartigfte Overheerfching , het eerlykfte en befte gedeelte der Natie , de Middelen ter zelfverdeediging uit de hand rukte , om het aan de Woede van een omgekogt, aangehitft en bloeddorftig Graauw overteleveren ! 't is het rampzalige Vaderland ,, dat óf den oever van deszelfs verderf gebragt is ,



( '34 )
«m bet voor altoos te kluifteren, — 't welk saa uwe hartlyke verzugtingen, aan uwe vuurige Gebeden word aanbevoolen .' Rechtaarte Vaderlanders ! fchreit uwZielnietinuwebinnenfte, als gy de puinhoopen uwer Steden, als gy de vermoorde Lyken uwer deugdzaamfie Medeburgers,als gy de ganlchelyke vertreding uwer Vryheid en Rechten aanlchouwt ? imelt uw hart niet van rouw, als gy dat weleer gezegende Land,-door een zwerm van -barbaaren en Monflers in een Vloek herfchapen
va»- 'iet niet eene uwer eerKe wenfchen, de nerlteding van uw Vaderland , en de verdelging, ten minden de beteugeling van des zelfs geweldige Verwoefters te aanfchouwen?
Durft die ontaarte Cabaal,welke ons Vaderland omkeert, openlyk den fpot dryven met den Almagtigen ! durft zy zynen heiligen Naam misbrui-, ken , en de gepleegde Gruuvvelen van rooven , moorden en vrouwenkragten, als de middelen in de hand der Voorzienigheid befchouwen , om de rampzahgfte Omwenteling te veroorzaaken , en Tyrannen en Dwaazen over de gewigtigffe belangen des Nederlandfchen Volks te ftellen ! durft zy tot het heilige, het rechtvaardige Opperweezen naderen, met een voorhoofd, dat verfraaid is, met wangen , die nimmer bloozen kunnen , en met handen die nog druipen' van het bloed hunner ontzieldeMedeburgers! durft zy het uitfchot derHuichelaaren en Landverwoeffers ten bededag roepen! laat deeze ftoutheid , deeze heiligfchennis ons verbaazen , doch laat zy ons niet vertoornen ! — 'T zyn de Gebeden der Godloozen , die verworpen zullen worden , door Hem , die zonder aanzien des Perfoons oordeelt! door Hem , die har-, ten en nieren beproeft en de Boozen vergelden zal naar het werk hunner handen / — Laaten wy, gedagtig aan onze veelvuldige verpligtingen , neerknielen ia onze binnenkameren , om Hem te



e 135 )
««nbidden , die allen den geenen gewiflyk verhoort,
die uit de benaauwdheid op de regte wyze tot Hem roepen!
De droevige Omfiandigheeden van ons Vaderland vorderen onzer aandagt. De Patriotten , wel-.' ker Grondbeginzels volmaakt overéénftemmen met de voorfchriften van het Godlyk Evangelie en het gezond verfiand , — welker handelirgen alle kenmerken van eerlykheid en zugt voor Vryheid en Vaderland draagen , hebben zig op het verraaderlyktte en wreedaartigfte zien overvallen , door eene Party , die niets anders bedoelt, dan de onmaatige grootmaaking van haaren Afgod, en de kuisfter.ng en verarming eener vrye en voorfpoedige Katie.De Patriotten,uit de Bloem desNederlandfchen Volks befiaande , zyn gedwongen geworden , om voor het geweld van eene uitheemfche krygfmagt, de lofgelaaten woede van het G-aauw en de on rechtvaardige vervolgingen eener partydige en wraakgierige Vierfcfiaar te moeten bukken ! ze zyn, of groottendeels den Vaderlandfchen Grond ontWeeken , of zugteii onder het yzeren Juk van een vreemden en verdrukkenden Invloed , in het Land hunner geboorte , zonder zig tegen den Moedwil of het Onrecht te mogen verzetten ! ze zyn mishandeld , vertrapt , verguifd, beroof! en verban-: ren goworden , niet weetende wat zy te hoopen of te vreezen hebben ! — onzeker van het Lot dat op hen wagt , -en geen anderen Toevlugt hebbende ,waarop zy volkomen zekeiheid kunnen ftellen , dan den God des Hemels en der Aarde , van wien de geloovige Bidder vertrouwen kan, dat Hy den Schepter der Godloosheid niet zal laaten ruften op het Lot der Rechtvaardigen! Alle deeze uwe Medebroeders , die door onze kerheelen geflingerd , en de hardheid van hun onverdiend Lot gevoelende ,voor degevaaren ra-w'



C 13°" )
zwakke oogenblikken zyn blootgefteld , of moog- lyk de treurige Gevolgen eenër lchandlyk bedroegen Staatkunde liaan te bezuuren, moeten de voorwerpen uwer innigfte Gebeden zyn.' hebben verfterking , opbeuring en moed noodig ; zy moeten kragten erlangen , kragten , die geen fterflyk , geen eindig W'eezen hen bezorgen kan , doch die door Hem alleen gefchonken worden , die den biddenden Zwakken kragt naar kruis verleent. Hebben wy als eerlyke Luiden gehandeld , en worden we daarom verdrukt en vervolgd, laaten' wy tot Hem opzien , wiens uitdruklyk bevel het is , dat wy eerlyk en Godzalig zullen wandelen, en hem fmeeken , om ons te bewaaren , dat we immer onze geweetens, door kruipende laagheeden , of wanbedryven zouden bezwa ;ren !
En is de hoop op Herflel tot nog toe niet ganfehlyk verdweenen ! flikkert er een zwakke Licht rtraal in de akelige Duifternis , die ons van alle zyden omringt! laat ons zulks te meer aanzetten , om tot den God onzes Heils den toevlugt te neemen.' Van Hem alleen moet onze verwagting weeZen , Hy alleen is magtig om den drom onzer Vyanden met verblindheid te liaan ; om hen te verwarren in de Raadflagen hunner ongerechtigheid ; om hunne Befluiten te fchande te maaken , én om het bloed der vermoorde Onfchuld , dat den Hemel om wraake aanfehreit , op hunnen kop te doen komeu, — Onze pligt is het Hem te zoeken in tyden van benaauwdheid , en zyne Gunft is het, die eene heuchlyke uitkomft moet fchenken, — Hy Is de God van Nederland , Hy wrogt wonderen in het zelve , Hy zegende het boven de Landen , die het omringen , doch kunt gy gelooven , dat h°t welvaarende , het vrye Nederland, dus ryklyk bevoorrecht werd , door dta rechtvaardigen Beftuurder der waereld , om



s( '37 )
het voor altoos ten prooi wegtefmyten voor Geweldenaars en Godfdienfiverkragters ? — Mogen wy niet vaftiïellen, dat onze veelvuldige Afwijkingen en zonden deeze kaftyding ons op der. Hals hebben gehaald, en,dat de Tegenfpoed, onder welken wy thans zugten , een wenk van onzen Hemelfchen Vader zy , om , ingevolge de edele en verheeven Leer van het Evangelie , en de grondbeginzels van het egt Patriottifmus , ons leeven te beteren , en alle die deugden te betragten , zonder welken er geene zuivere Vaderlandliefde gevonden , of geen welvaart gefmaakt word?
En hoe veele blyken van Vaderlyke Goedertierenheid genieten wy niet te midden in onze Ramplpoeden. Zyn Vrankryk en Braband niet onze veilige fchuilplaatfen , waar de Overheeden en Magten alle onze erkentenis , eerbied en gehoorzaamheid overwaardig zyn ,en onder welks rechtvaardig en wys befiuur, wy de onfchatbaarfte Voorrechten genieten ? Is niet de hoogeerwaarde Geeftlykheid van Brabands Grondgebied de Men'chlievenheid zelve , en betoonen zig deeze Heilige Godgezanten , deeze Verkondigers van het zuiver Evangelie van Jefus Chriftus,niet Hem waardig te weezan , die hen, ter prediking der Hemelfche Zaligheid, gezonden heeft ? Voorrechten , Medevaderlanders ! die onze dankbaarheid vorderen , en welken ten grondflag (trekken , vari ons verder vertrouwen op den God van Nederland.
Veréénen wy dan onze Harten , en frrïeekerr Wy den Vader der barmhartigheid,omzyne genadige onderfteuning! Pleiten wy op de verdienffen van zynen Zoon , en wat zal'de opperfie Goedheid dan aan haare kinderen onthouden, dan het geen zy weet hen fchadelyk te weeaen ? — Roepen



C 13* )
wy tot den God onzer Vaderen , dat Hf
ons Vaderland redde uit de klaauwen des verderfs, dat hy het booze en ongerechtige uit deszelfs midden wegdoe ; Dut hy den Afgod , om wiens wil zyn heiligen naam en dienli gelaiterd en onteerd word , uitroye,eiidi.t Hy zion zuivere van dweepery enHuiehlaary, waarin itegrondfhg van onze Onheilen te zoeken zyn— Dit is onze pligt; want , vreemd van van alle wraakzugt, moet het Herftel van ons Vaderland echter, het onderwerp onzer fmeekgebeden weezen ,en hoe kan het herlteld worden, zo lang de fteeds vtoeyende bron van algemeene Rampen, niet door eene almagtige hand gedempt word ?
Dan , behaagt het God , om wyze redenen anders, Wy moeten ons Lot in de hand van den Almagtigen ftellen .' Zyn wil is wys en goed: Behaagt het Hem om ons in nieuwe tegenhseden te dompelen , wil Hy dat wy, ( behoudens ons eerlyk hart, ) zullen bukken , laaten wy den vinger op den mond leggen , en zwygen , want hy is de Heere .' Hier op aarde zynkVVy vreemdelingen: Ons Vaderland is in den Hemel : derwaards moeten wy bellendig onzen gang rigten , derwaards moet onze Hoop ons vooruitfnellen , daar moet de eindpaal onzer begeertens weezen , en als dan zal de Waereld een beuzeling in onze oogen iworden. Willen wy rechte Vaderlanders weezen , dan moeten wy goede Chriftenen zyn , en dit zynde kunnen wy ons boven alle lydens en rampen verheffen. De verdrukking van ons Vaderland;de zegepraal der Godloosheid zal niet altoos duuren, En wy of onze Nakomelingen zulfen het bloed der Onfchuld wree» ken , en de Vryheid herftellen.
JmfitrJam den .8. Fskr. 1788»



( 13* 3
Aan den Ferdeedlger der HoliandfiH Patriotten te Amfterdam,
mynheer!
Da, r wy , in het zefde Nummer van uw Va» deilandfch Weekblaadje, het Rapport vinden van den braaven Capellen , wegens deszelfs gedrag, als Commandant over Gomichem , gehouden , vooren by de verraaderlyke overweldiging van die Fronr, tierplaats, kunnen wy niet afzyn , om by het zelve, ( dat wy , in allen deelen , als overeenkomftig de waarheid loueeren ,) UEd. eenige byzonderheeden , waar van wy Oor-en Ooggetuigen geweeft zyn , mede te deelen , — op dat daar uit voor de laate Nakomelingfchap nog zal kunnen blyken , of niet het edelmoedigfie Menfch , de bede Vaderlander, op de verraaderlykfte wyze , voorweetende en moedwillig, door de Oranjecabaal is opgeofferd geworden , aan de ongenade en wrevelmoet der Pruiffifchen.' — Keurt gy dezel-» ven een plaatsje waardig in uw Blaadje ! oordeelt gy , dat zy de Nagedagtenis van dien zo geliefden als edelen Burgervriend niet zullen onteeren , deel ze dan der Waereld mede .' en gy zult ons het genoegen verfchaffen van niet vrugtloos zyner gedagtig geweeft te zyn , noch hem wederkeerig den wierook toegezwaaid te hebben , die zyn Hooggebooren , aan de uitgetrokken Manfchappen, in zyn Rapport heeft toegezwaaid.
Het was op Zondag avond den 16 Sept. 1787, dat de Krygsraad der Auxiliairen , die zig in Gor* nichem bevonden, eene Commiffie benoemde,om niet den Commandant Capellen, inperfoon, over de byzondere verfchillende gerugten , die , zo, fen opzigten van gaiuch Holland , als in't byz$s»*



zonder van Gornichem , zig alom verfpreidêri » en dat wel in die critique Omfiandigheeden , als waarin zy beiden zig bevonden, te delibereeren.
Deeze Commifiie befiond uit de Departementen Dordrecht,Rotterdam ,Schiedam en Gornichem , in de Heeren N. N. N.
Die, na zig minzaam gerecipieerd te zien, aan den Commandant , rondborfiig de volgende vraagen deeden :
i°. 01' Gornichem ftond geattacqueerd te worden, door de Pruifichen ?
2°, Of de Stad ontbloot was van al het noodi* ge, om de Attacque aftekeeren ?
3°. Zo het laatfte waar was , tot welke einden men dan, van onderfcheiden plaatfen, Auxiliairen had opgeroepen ?
Waar op de Commandant, overéénkomfiig 'sMans Chirafter , gulhartig repliceerde ;
Dat , wat de aanmarfch der Pruifichen betrof, zyn Ed- met geene volkomen zekerheid wifi te Zeggen, of dezelve naby was,— dat men echter nog dien zelfden nagt kon overvallen worden.
Op de tweede Vraag betuigde zyn Ed. dat de Stad van al het noodige, als kruit,kogels en genoegzaam gefchut , ontbloot ware, en dat er daarenboven niet meer dan éénen Kanonnier te vinden was.
Voor het overigen gaf zyn Ed. zyne bevreemding te kennen , over de Oproeping van Manfchappen , te meer daar zyne Exelentie, kort te vooren , aan voornaame Staatsleden , den ongelukken en gebrekkigen toeftand, waarin de Stad Gornichem zig bevond , had te kennen gegeeven » met fpeciale byvoeging : Dat er geene Defenfig mede te bieden was.
het vervolg in't volgende Nommer*



C 14- >
DE VERDEEDIGER
ff O L L A ND $ C ff E PATRIOTTEN.
Mén verbeelde zig , de verbaafdheid , die , ia dat tyditip , elk Vaderiandshart vervulde ! -— Toegefchooten op den wenk van Hen, aan Wiea de uitvoerende en gebiedende Magt, ter befcherming van het lieve Vaderland was opgedraagen, door de Staaten van Holland en Weftvriesland, om het geweld, waar mede men fints lange ons bedreigde , des noods , ten koften van goed en bloed, te keer te gaan , enin het oogenblik , waar in men gereed fiond , om zyn dapperheid en moed , door daaden , te beveiligen , vond men zig zo jammerlyk bedroegen , dat zelf deh braaven Volksvriend Capellen detraanenuit de oogeft berfteden en zyn Ed. te kennen gaf;,Dat hetganfche Land veraaden was: Dat men hem het Commando over* Gorincbem had opgedraagen , met Heilige verzekering , dat die fterkte in een ftaat van Defenfie was, en by het aanvaarden van zyn Commando verder verfterkt fiond te worden, met de nog ontbreekende kry gsbehoelte ■• Dat tot zyn innig leedweezen, hem het tegendeel WaS' gebleeken , geduurende de twee dagen', die hy,
N*. 16.



( 142 >
net een naauwkeurig onderzoek van zaaken » aldaar had doorgebragt : Dat er voor de Stad niets anders overlchoot., dan zig zonder flag of ftoot overtegeeven , en vooraf eene fpoedige Retraite voor alle de Auxiliairen en verder Guar. nizoenhoudende te bezorgen , en dat, voor het overige , Hy , (Capellen, ) gezind wSas, het Noodlot der Stad aftewag»en , als kunnende,ter beveiliging van zyn eer en goeden naam, de Stad niet verlaaten.
pc Commiffie, te regt begrypende,dat, indien zyn Ed. de Stad verliet , zulks Hof zou gegeeven hebben , om den ganfchlyken val der Pro vincie Holland aan Hem toetefchryven , ( dat inzonderheid gefchied zou zyn , door die Cabaal , die den ondergang van ons Vaderland berokkend heeft,) was teffens van begrip, dat de eer der Natie mede ten onrechte zou kunnen bezoedeld worden , Cdoor die zelve landverwoefiende Cabaal, )wanneer de gewapende Burgermagt retireerde', zonder den Vyand gehoord of gezien te hebben , en zonder getuige geweeft te zyn van de PreiTance , om de fJeutel van Holland, iri de Magt van een uitheemfch Geweld te moeten ftellen ; waarom dan ook de Commiffie declareerde van niet te zullen retireeren, alvoorens den Vyand gezien te hebben, en alles, wat by mooglykheid door -zyn Excellentie ter Defenfie was uit tedenken, te hebben beproefd ,1— ten ware , een fchriftlyk bevel van Hoogerhand ,ter dekking hunner eer en reputatie, zulks gebood.
Zyn E: cellentie gaf daarop ten fterkfie zyne edele gevoeligheid deswegens te kennen, betuigende echter, dat hy, in weerwil van de loffelyke Manmoedigheid der Manfchappen , waarvan hy ten vollen veizekerd was , niet inftond , voor de onaangenaame Gevolgen, welken uit zodaanig een ftap korden refulteerer. Hier mede nam de Commiffie afscheid, en



< 143 5 . ...
deed vetflag aan haare Committenten, die allen in het zelve Cordaate gevóelen bleeven volharden j loueerenden tén.hoogften de edelmoedige handelwyza van den braaven, Capellen , zo met Opsigt tot,de Auxiliairen , ah met betrekking tot hem zelve !— want waarlyk, de zaak van agteren befchouwd zynde, dan hadden de Valbewerkers van ons Vaderland, den edelmoedigen vo'kivriend gewiflyk beftempeld , met den Naam van Verraader of Poltron, en hem dus gelyk gefteld met eenen Rhyngraaf van Salm.
" In tuffchen heeft 's Mans Cordaatheid en zugt voor het behoud van het Volk , en de Burge<-y van Gornichem , aan ons een waardig Lid der Maatfchappy ontrukt, en men kan als zeker valt ftellen , dat de onedele en wreedaartige handelwyze van eenen Vyand , die alseen Dief in den nagt hem overviel, zyne dierbaare leevensdraad verkort heeft.— Ah een Die} in den nagt , zeggen wy , want waar is het gebleeken , dat Pruiffchen den Oorlog aan de Republiek heeft gedeclareerd ? •— Of moet men vooronderftellen, die Declaratie te hebben beftaan in de Satisfactie te vorderen voor eene Vrouw, die , in dan volften zin, niet anders kan nog mag befchouwd worden , dan als eene Burgeres van Nederland , zo lang haar Man leeft! indien dit de Oorlogsdeclaratie geweeft is, door Pruiffchen aan ons gedaan, dan laaten wy de verantwoording der beftaaobaarheid van dezelve over aan dien M°narch, die een maal, f even als andere ftervelingen, voor de Vierfchaar van een rechtvaardig God zal moeten verfchynen , en aldaar rekenfchap zal moeten geeven van zo veele hondsrdea zielen»



C H4 )
die door hem » uit loutere wraak en heerfchzugt,
op de moordaadigfte flagtbank zyn gebragt! en die voor den troon des Almsgtigen hunne ftemmen zullen verheffen , om wraak te vorderen van den opperften Rechter des Hemels en der Aarde , over aden dié Geenen , die , om hun vervloekt eigenbelang, een vry Volk den yzefn voet pp d^n nek gezet hebben .' Van die volmaakte Rechtvaardigheid zal de felbeleedigde en mishandelde Onfchuld eene volko. mene Satisfactie erlangen, en wee ! wee! dan allen, die de hand gehad hel ben, in de ver» woefting van het befte Vaderland:
't Ontbrak Prnisfchen echter aan geen Voor» "wendzels, die men evenwel flegts oppervlakkig te befchouwen hebbe, om er de Valichheid van te ontdekken. Want hy zegt:
X. Dat men zyn Zufter beleedigd had.
a. Dat er op den Trompetter, die dn Officier vergezelde, welke de Stad mouft opëiichen, gelchooten is.
Het eerfte Verdigtzel is meer dan eens verdeedigd , en de ongegrondheid dier befchuldiging , ten overvloede , aangetoond. En wat het tweeden aanbelangt » kan ik U betuigen , (als hebbende den ganfchen nagt gepatrouilleerd , en niets gehoord» ) van alle waarheid ontbloot te weezen en is niet hooger aantemerken» dan als een Verdigtzel en Voorwendzei , om quafi volgens Oorlogsgebrnik, daadlyk mer geweld te werk te kunnen gaan, en pp eenigen Grond de Stad te bombardeerén; om alles in vuur en vlam te zetten; Dooden én Gekwetftën te maaken en alles in Cbïtf» fufie te'brengen , om daar door te gemaklyker het viöekwaatdigfte Oogmerk te bereiken.



( 145 )
Dit en niet anders was het Doel en Oog.
merk van dit Verdigtzel. Pruilehen was te wel onderrigt , dat de Commandant eene eerelyke ziel bezat ; dat hy daarenboven , met den braaven Sterehbach , detzeifs Volk, en zo Veele braave en dappere Auxiliairen en Burgers van Gorincnem te (oen had, dia allen tot het Ui' rfte toe de Stad zouden wi''en verdeedi. gen! Hy was te wel onda rigt van het groot gebrek der öoodige krygsbehoeften , en van de wraakzugt , die dd Oranj-party bezielde, om in burgerbloed te baaden! 't was hierom, dat men de Stad zo onè'delmoedig als verraaderlvk attacqueerde, waar binnen men anders zo ligt niet geraakt zou zyn, byaldien a!le9, in behooflyke order ware geweeft, zo als men de Natie vertelde , dat het was.
Dan, dank zy de Algoedheid , die djn Geeft van Capellen in die Oogenbbkken bclluurde, en hem bezielde met die bedaardheid , waaraan 'men menfchtyker wys , het behoud van eene menigte braave Vaderlanders t" danken heeft.
Zie daar, , Mynheer ! wat wy U Tiedefedeelen hadden. Indien Gy deeze plaatft, zullen wy U eerlang een berigt mededeelen , van het geen een onzer wair'e VaderlanJers , die als Krygsgevangen naar Weenen :s gevoerd, heeft moeten ondergaan. Ik ben, enz.
Gornichem 28 Feb. 1788.
P.S. Wy hebben noodig geoo deeld geene Naamen der Commiffie te noemen ; de reden begrypr zig van zelf.
De Schryver van de M.ffiveons uit Delft toegezonden, en welk Stuk in Nom. 10 pag. 89 geplaaft is, word vrienctlvk verzogt, ons het beoof le, hoe eerde hoe liever > te willen toezenden»



C »4« )
Het Volgende Requeft is den aandagt onzer Leezers overwaardig j het levert een nieuw bewysop» van de laage en onrechtvaardige handeiwyze der fnoode Oranjecabaal.
Jan de Edele Mogende Heeren Raade van Staate der Fereeniede Nederlanden.
V
V Ertcont reverentlyk G. van de Pol coïl, van een Règt. Infanterie ten dienften derVereenigde Nederlanden , dat volgens zekere betigten aan de wooning van zyn huisgezin, binnen Camp - Vere , militair onderzoek naar des Suggerents perfoon , ter requiütie van den Heer Fifcaal der Generaliteit , is gedaan met oogmerk om den Suggerent» aldaar vindelyk zynde » te apprehendeeren ; dat wyders aan den Suggerent tervoorf. plaats is geaddrefleerd eene miffive, gefchreven door Abraham De» ventei, Deurwaarder en Kamerbewaarder van UEd. Mog. dienende ter geleide eener copie van uwer Ed. Mog. mandament crimineel ep van apprehenfie , met de claufule van edicte tegens den Suggerent, verleend op den Requcite van Mr Mattheus van der Pot , als by uwer Ed. Mog. refolutie van den -9 September jongsleden geandtorileerd en gelaft, om tegens de Officieren , de welke gezegd worden zig aan overtreeding van den Eed, aan dè Generaliteit te hebben fchuldig gemaakt , te procedeeren, welk mandament volgens relaas van gemelden Deurwaarder en Kamerbewaarder , óp den 26 February dezes Jaars, by openbaare Edicte is geëxploiteerd en de Suggerent gedagvaard, om te komen in Perzoon voor TJEd. Mog., op woeafdag den 9 dec



f 247 )
aanftaande maand April, des morgens de klokke tien uuren precies, om te aanhooren zodanig verzoek, eifch en conclufie. als dsn Impetrant, in zyn quaüteit, zal willen doen en neemen ;
D^t dezp violente procedures , niet alleen grievende voor een Man van eer, maar vooral in derzelver oorfprong niet anders dan onverdiend kunnen worden befchouwd , gemerkt uit al het gebeurde , en uit de voorgewende overtreeding van den Eed aan de Generaliteit, ten allerklaatften conlteert, dat alleen des Sug. gérents flipte gehoorzaamheid aan de bevelen van zyne Souvereine Betaalsheersn, het pretext voor deze perfecutie oplevert.
Dat de Suggerent niet in het breede zal ophalen hoedariig zyne conduites in delzelfs refpcclive poften , ten dienfle van den Lande, federt zyne eetftè engagementen tot op deze laatere tyden zyn geweeft : maar zig geruit des aangaande op de getuigenis van eerlyke Officieren, die den Suggerent gekend , en zyne verrigtingen geweeten hebben , Ja ! op het naauwkeuriglte onderzoek, durft verlaaten:
Dat de Suggerent alleen de aandagt van TJEd. Mog. kortelyk zal occupeeren met het gene in den laaft afgelopen Jaare 1787, is voorgevallen , zonder noètans gedetailleerd op te haaien , alle de verfchillen en de evenementen, daar uit geboren , die in dat Jaar, op het droevig toneel van ons Vaderland, zyn vertoont ?
Dat Hy alleen UEd. Mog, zal voorhouden, dat zyn perzoon , onder het opperbevel van den Generaal Major van Ryffel, Commandeerende Chef over de troüpes , in de Provincie van Holland, tuffchen de Maaze en Zuider zee, in den Voortyd van Gem. Jaare , als Commandeerende Officier van het Regiment van den



( 248 )
Gen. Maj. Grenier , zig te Schoonhoven be« vond i dat hy Suggerent, op den 25 April,, by ichrif eljke orders , door den welgemelde Heere Gen. Maj. van Ryffel wierd gelaft 9 Omme zig , of het geeven der eerjlgefielde drie Seinfchocen , immediaat tot den mat/eb te vervaardigen, en op bet tweeden Signaal , beftaande in zeven Jchoten zig werkelyk in tnarfib te begeeveit naar Utrecht , moeiende halte houden tegen over de plaats genaamd Rotfoort, en aldaar nadere ordres afwagten ;
Dat de Suggerent den 9 Mcy , daar aan volgende ontvangen» heeft UEd. Mog. Reloiutie van daags te vooren, commue.ieeerende Hunner Hoog Mog. refolutie van uien zelfden dag, waar by alle cornrcard.erende Officieren van Re imenten in s' Lands dienlt zynde, wierd verboden te trekken buiten het >erritoir, van de Provincie, binnen welken zy toen waren geleegsm, zonder dat alvor ns door den wettigen Spuvere.n dier Provitcie , or Provinciën,, w.r waards zy , en hunne onderhenbende Regimenten , of Marfchappen zouden worden getaft te marcheeren, attaché zou zyn vetzogr en verleend, op het patent, of paten. ten, tot dat einde aan hun gedepecheerd en vertoond , met bedreiging aan een ieder, die daar toe eenige ordres of commando zou geevan, of aan zulke ordres of commando obedieeren, van als ongetrouw aan !en Eed, door hen aan den Lande gedaan, te zuilen worden geconfidereerd, en d swegens ter veranwoorüing te zullen worden geroepen , wordende voorts :by voorz. refolutie alle co nmandeerende Officieren gelaft, oogenblikksiyk van deze aanfehryying aan hunne onderhebbende Officieren en Gemeen-n do noodige kennuTe t" gee» ven, enz. Het vervolg in't naaften Momber,



C H9 3
N*. 17.
D E VER D E E D I G E' R
«csïi.;; rpgsa.fiS'J «agioffl a:->h , aiójlifiji 8 <o ■
, D E R - 'j-U,a\9£ jiü ' :
*ïo s^^lKaijdai t-aicrt snaa ri ;j:srn co jb(' H O L L A >Ar D SC H E
PATRIOT T E N.
WO « .'-"i.i i »19ltW$V JOin « AïO <.Jl'..>*\ (.vyftia1.; i T .• ■
Dat de Suggerent voorz. 'reCóJutïe', vólgens de Guarniloens orders van Schöónhov<ïri , aan Heeren Burgemeefteren aldaar ge.fcpirjuniceert hebbende teri zeilden dage , iaajnerim op den 9. Mey , by Extradt refolutie va^t #V Vroedlchap dier Stad , rnet rememerceu^g' van Hunner Ed. Gr. Mog. refolutie , in dato 8 Noyemb. 17Ö6 , expreflelyk is geinterdiceekf, aan de OfïLieren en Ge'meeneu,, in,, of tot het Guarnifoen dier Stad behoórehde", kennis te> geeven van den inhoud van de vooiz". ordre, t nz.
Dat des anderen daags , den 10 Mey 's morgens ten drie uuren , de Seinfchoöter gegee» ven zynde, het eerfte en tweede.Bataillor var» het Regiment van . den Gen, Major,''Grenier onder commando van de^A Suggerent is 'ónder de wapenen tnarfch.vaardig' geweeft.: doch op nader order, door den Geutra.1 AdjOrVrj CKrion aangebragf, weder h binnen getfgkl.cnp



f .50 ;
Dat, den zelfden morgen ten zeven uuren » aan den Suggerent ia ter hand gefteld eene fchnftelyke order van den- Gen. Major van Syslèl , om terftond , mét voorf. Bataillons, naar Ysfielftein te .marcheeren > en aldaar nadere ordres af te wagten;
Dat de Suggerent.ijigevojge. dezen laft, met voorf. Bataillons, dien morgen ten negen uuren, Is uit gemarcheerd ;
Dat op marfch eene nadere fchriftelyke order ;\arrvMeargem den , Gen. Afajor van Byflel den Suggerent is geworden , tendeerende, om het eerjie Jiattaillon,de quartieren pan cantonneeringe 7« M,ui-betrekken*-vsh^PoabroeUerdam tot';,en «t Benfchop ; en bet tweede Battaillon in Holland/ch en Tffelfteinfcb Polsbroek , met verderen laft , om dezelve al,tyd.in diervoegen te .doen in gereedheid "zyrj ', dat in een; 'oogehb'ïik tyds konden aanrukken, erz.'
Dat deze order mede 'piinc"t.uè'lyk door den Suggerent 'is agtervolgd
Dat den ii Mey, des' middags ten twee uurety eene miffive van den' Gen. Major van Ryffel, van den zelfden dag aan den Suggerent is verzorgt , ter geleide eener refolutie 'van HunEd. Gr. Mog.' dè Heeren 'Staaten van Holland en Weftvriellahd^ ? in dato 10 Mey délzelfden Jaars, óm dién aan alle Officieren ;van bet eerft'e Baiaillon té communtceeren en 'hen één voor 'één af te vraagen, of zy agterva\gende deze refolutie wilden die, tien en, de genen , die bier aan weigerig waren , itymediaat, in hunrien dienft ie fufpendeeren, hem Gén. Major ten fpoedigften rapport te doen 4 zo van die' aannamen' in den dienft te volharden ,, al§ van die, welken zig weigerig tooa* den aan meergemelde refolutie'te. voldoen j



( IJl )
Dat daar by nog was gevoegd eene fchrifte!yke order van den Gen. Major van Ryffel, mede van dien dag , w.»ar by den Suggerent wi,erd gelaft,, 0mme ten fpoedigften met het eer/ie Baiailhn te marcheeren naar Vreefwyk , genaamd de Vaart, en aldaar $o(i te vatten tot nader order, moerende hy Suggerent doör een Officier van deze order kennis geeven , aan de Wel Edel» Groot Achtbi Magiftfaat dér Stad Utrecht , en 2:g onder de orders van -Hun Wel Ed. Groot Achfb fteileri , enz.
Dat hy Suggerent daar op aan'allé de Gift* eieren van hét eerfte Bataillon voorn, ft .«"aleriturc' heelt gedaan 'van' de' zo cvengemelde , Hunner Ec$"Gr. Mog. relolütie van den 10 Mey , houdende onder anderen : dat Hun Ed. Gr. Mog. het ,'net Hun Hoog. Mog. volkomen' eens waren, etqtgeen'e ttoupcs van den Staat van het Territoir van de' eene..'Provincie' op 'dat van de andere mogten irekken , zonder Patenten van den laajlgemé lde daat' toe, ontvangen 'te 'hebfoil , >' Zo lang dezelve zig1 ',,' 'aan de Unie van Utrecht hielden en zelve geen
vyandelykheden op'eenige Leden van het zelve
Bondgenootfcbajy ondernamen i \ Dat Hun Ed. Gr. Mog. de commandeerende Officieren, noch der■zeker onderhebbende Subakernen en Soldaten nimmer eenige orders daar tegen firy.lende zouden geeven, dan dat Hun Ed. Gr. mog. derzehe adfifientie' aan de Regeering der Stad Utrecht ah een Lid van het Bondgenootschap hebbende toegezegd , 'ingevalle dezelve vyandelyk mogle worden, aangevallen ,of, door aanmdrfch pah Troupen uit Gelderland, ïh gevaar gebragt iriogte worden, " ett i, dus, als zodanig Lid van het Bondgenootfcbap « geregtigd.zoudei worden, het voorf. fecours van „ Hun Ei. Gr. M.og%U rcclmeeren ,\<te aonvzU



i r u*.) . .
3, Iers niets .anders confideerende ,dqn als zig zei„ ven van de voorf. Unie. in dezen opzigte te heb33 ben afgefcbeiden, en dqdr door den Eed, door 3, de militie van den Staat 'aan.de bondgenooten, f, ten bnnnen aanzien , onder anderen , gedaan, 3, vervallen en buiten effefy gefield te zyn , en in 33 tegendeel , d'-zeye Eed ten aanzien, van bet „ vyandelyk .aangevallen Lid in volte kragt te zyn 3, gthAcven-i '}
Dat Hun Ed Gr. Mog. ook verwagteden , dat de commandeerende Officieren 'en hunne Subalterne Gemeenen , na. deze duidelyke verklaaring van Hun Ed. Gr. Mog. , geene de mjaftê zviaqrigbeid zou-* den maai.cn, aan de ordres van Htm. Ed. Gr. Mog., onaangezhn de\ bovengemelde."aanfch-yving van Hun Hoog Mog. , zig in alTes 'te onderwerpen, met verderen laft- om van alle de. Officieren in deze refolutie begrepen , te vorderen dezelve verkldaring dezen aangaande , mitfgaders diegenen, die ziuaarigbttd zouden,.,mpaken zig daar ddn te onderwerpen, by prompte en onverminderd Hunner Ed. Gr. Mog. verdtre difpofitie ia den Dienft te fufpendeeren.;
Dit de Suggerent tan zelfden 'tyde als niet moot onderworpen aan de garaifdens orders van Schoonhoven, heeft Vodrgélezen UwerEd. Mog^. refoUvie vin den 8 Mey'. benevens de prorubi.tive refo"sdtü> der Vroedfchap* van'Sfchoonho en van den 9 Mey, en Cöpië van die van VËd Mog .ten. eerden heeft afgezonden .aart den Hi':tf\ tt,. Coll. Amandraz des'iyds :conv* inaödeérejjdé Öfncier van het twééde* Battrjllpn 'i
Dat tJe^S'aggejrent, zonder eenige de mniffa
Ïerfuative. middelen, aan of-af/aadingen te adibeerehj aan 'dc refpective Officieren, dé on<* bepaald keoje» aan welke-der twee ïegenftry-



( T53 ) <. dige orders te obedieren, volkomenheeft overgelaaten ten einde -een ieder, naar de overtuiging var. zyn gewiffe , konde handelen ; : Dat de Suggerent in gemoede vêrmeende, volgens zynen 'Eed, en plicht , de orders van. Hun Ed.-'Gr/, Mog. te moeten .«hl ervoeren > gelyk alle de Officieren van het zelve Bataillón in de zelfde begrippen verEeerden;, uitgezonderd drie , welken door dan Suggerent in flaara van Hun Ed. G r. Mog.- de lufpenfie, is aangezegd;
Dat ' de Suggerent vervolgens met het Battoillon des avonds te Vre'efwyk poft gevat hebbende aldant d^n volgenden dag -in den Eed van de Stad Utrecht is genomen; < Dat de 'Suggerent den aandagt van UEd. Mog. niet 2al bezig houden , met"een rarré Van al 1 het gene' a'daar is voorgevallen : maar éénvoudig doen reflefteeren , dat het aanleggen van werken rtét pmverhakken win- boorrien » Het formeeréri van inundatien , het vüiteeren van vaartuigen <ert al het gene verder onder het bcel van den Suggerent is verrigt , niet dan op exTïrÊfferi'laft • van wegens de Stad Utrecht, of die aldaar het com manden voerde , ingevolge de orders; van Hun Ed. Gt. Mog. fs gefchied •
- Dat de Suggerent den i£ September eene fchr'melyke order heeft ontvangen van den Ryngraave van ^Salrft , omme op zigt. met al de Troupes, die de Suggerent commandeerde , in aller yl , mede neemende het Canon, waat voor de Suggerent zig paarden zou kunnen verzorgen en het overige vernagelende langs den kortften weg naar Woerden , en van daar aaar den Uithoorn: t» marcheeren * enz.



- Uat de Buggerent,,ter voldoeninghier0van», op den ifj September des morgens ten drie uuren de Vaart heeft verlaaten, mede . eernende een Houwitzer, vyf ftukken Canon , eeniga wagens , Aniurutie , Bagagie , trekkende, langs Woerden , naar den TJythoorn : doch .onder weg, op bekomen order , te Waverven is gebleeven; dat de Suggerent vervolgens den Sept. op naderdchrifcelyke orders van den Ryn-» grave naar den TJythoorn en verder naar Am« üelveen is gemarcheerd , en aldaar met het eerfte Bataillon geinquartierd geworden ; ■ Dat de Suggerent den 18. daar aanvolgende9fchriftelyk , door, den zalfden Ryngrave , is geordonneerd,, op Ouderkerk aan ,te marcheered , om -van daar naar Wepfp/in..re Icaeepen, dat de Suggerent "den 19 aldaar .met het eerfte Battaillon is ■ gearriveerd , en het commando van den Collonel, de Win heeft overgenoemen t vindende alles in een bedroefden ftaat.
Dat de Suggerent, zo veel mogelyk ,. die plaats in. ftaat van tegenweer , door het fórmeeren van, innundatien en het opmaaken dei; Doodzaakelykfte werken, heeft,.doen brengen £ . Dat, na het verlies van den Capitem Swikhart met een rOfflcier en. omtrent 40 man, die by het recognolceeren door de Pruiffifche Troupes , den 22- September, waren Krygsgevangen gemaakt,:den volgenden nagt tuffciie-ndris en vyf uuren , deza p aats , zonder te zyn] opgeèifcht , langs drie kan en , door de Pruiulfchen fterk ts.geattacqueerd geworden : dochmej; geen " ander■ «effect -dan dat de aanvallers genoodzaakt .waaren , met allen fpoed , te retireeren j Dat de Go'onel Baron de Matha, commandserende de-linker vleugel vanh,et Cordon den 34



C *3* p . . September in perfoon te Wdefp is gefcoomen , ordonneetende die plaats behoorlyk . te delen» deeren i '
Dat tegen den middag een PruilïHch Officier, met 'een Trompetter , arriveerde , die in naam van den Pruiffifchen Generaal Kalkruyter, de overgaaf der Stad heeft gevorderd , het welk hem 'door den Suggerent is geweigerd, ver. mits hy Suggerent order had dezelve te defeudeeren ;
t Dat daar op door den zeiven Officier pro. pofkien zyn gedaan tot eenige uuren uitftel, waar over men het op deezen voet, is eens geworden ; dat in dien tuffchen tyd wederzyds geene hoftiliteiten zouden worden gepleegd, noch ook met het fortificeerea zoude worden vüordgevaareci,; en dat inmiddels de Suggerent van alles aan Hun Ed. Gr. Mog. e den Lt. Col. .Baton de Matha, . zoude kennis geeven , om ■ nadere order te vr<ugen : dat de Sug-, gerent ten dien einde d;n. Capivein van Boecop, met- een Miffive naar Hun Ed. Gr. Mog» he. bende afgezonden Het voorf. üitffei voor ue derde reis tot ten vyf uuren. des avonds is gepro'ongeerd, en nader Van den 25 Septem. ie tpegeftaat.
. Dat in den voormiddag van den laatftge» noemden dag door eëm Pruiffiichen Trompetter eene miffive van den Lt. Gen. Lottnym i» aangebragt, houdende dat Hun Ed. Gr.Mog. order haddér. gugaeven , om de Poorten van. gaarden , Muyden , Weefp , Nienweriluys, Woerden en Loeveftcin te openen; dat hy. Lt. Generaal , verwagtede, ,: dat de zelve ta Weefp voor. hem ?Qiid«a open ftaan i



( 156 )
. Dat de Suggetent den gemelden Trompetter geantwoord heeft, dat een Officier naar Hun Ed. Gt. Mog. had gezonden, en nat, zo ras dezelve met de noodige orders gemumeeid, zoude gereverteerd weezen, hy Suggerent aan zyne Excellentie daar van- zoud;e kennis g ec Ven , verzoekende ingeval de Officier voor den bepaalden tyd niet was geretourneerd, dat als dan een nader uitftel van- 24 uurtn u,ogte worden geaccordeerd, waar in mede is bewiltigdj;
Datde voornoemde Capitein Boecop d«' 25 Sepember gearriveerd zynde , dea Suggeient heeft ter hand gefield Hunne Ed. Gr. Mog» refo.utie van den 18 te vooren , houdende aanfchryving, om zyne Hoogheid als Capitein Generaal der Provincie van Holland te reipecteeren, mitsgaders de ordres en patenten , die Hoogft dezelve in tyd en wylen zou komen te geeven prael es naar te komen en te pareeten.j als mede Hunner Ed. G. Mog. refoluue van den 22 daar aanvolgende , houdende aanfchryving» ©m by de apparatie vanPruiffilche Troupes in Cas van attacque geene refiftentie te doen, en niet te refpecteeren eenige ordres van de by Hun Ed. Gr. Mog. gedimiteerde commiffie van het defenfie weezen, of van iemand anders , op ptene van cafTatiej dat de Suggerent vervolgens den 26 September heeft ontvangen, een patent van zyne Doorl. Hoogheid, in da-* to 2J Sept. 1787, bevattende order, om op zigt met het Battaillon Waaien , uit Weefp, vol. gens het daar nevensgaande marfchreglementi in zes dagen naar de Klundert te marcheeren » en aldaar guarnifoen te houden tot nadere order.
Het vervolg in bet volgende Nommer,



C '57 ■ 3
■>U' Fi"U In*
No. 18.
DE VERDEED!ÖÊR
5 >b i ■ .... ifJeginaa 1 - 51
rV da -o -S5^*°9^h^a°' HOLLAND SC HM
P A T R. I O T T E N-
■ I: .. e.) os* R3isisiU<) c. u iJ tanofii > ;_a. .i,Y asisfil 7 is /O •
Dat de Suggerent voorf» reloiutien en patent, door den Capitein Pineda aan den Generaal Major Kalkruter heeft gezonden , om te informeeren of men onverhinderd konde marcheeren, dat zyne Excel, hier op een favorabel' aritwoord hebbende gegeeven, te/Feu»aan den Suggerent eene Capitulatie heefïjteatén overhandigen , welke vervolgens wederzyfls is getekend 5
Dat ingevolge voorf. Capitulatie en ter voldoening aan de orders Hun Ed. Gr. Mog. van nog den zelfden avond van den a6 Sept. do Batterye aan den Amüerdamfchen weg door de Pruiffifche Troepss is geoccupeerd.
Dat de Suggerent den 27 daar aanvolgende, met het geheele Guarnifoen , vier Veld-/ ftukjes, flaande Trommel en vliegende Vaandels' is uit gemarcheerd , en hy Suggerent verdec met het Meergem. eerfte Bataillon ingevolge de marfchroute by het voorf. patent bepaald"; den zefden dag, naamentlyk den t O&obs^ in de Klundert is aangefcoorasni



Dat de Suggerent UEd. Mog. niet omftan. dig zal vernaaien hoe ongereed hy alles voor fiet Volk op dienmarfch gevonden heeft, noch welke fatigue , armóède1Vri- honger dezelve geduurende dien tyd hebben moeten lyden • maar alleen" reflectoren , dat des niet tegenJSttJ1"1, gP^NBat-illonizm npedig heeft gehouden , zonder dat eenige diforders door temanq wierden gepleegd.
Dat de Suggerent den 3 Orftob. ingevolge, eene ordre ,van zyne Hoogheid, in dato 10 öeptember1, het commando aan dèn Lt. Collonel Cornabé heeft overeeeeeven c
Pat c&SaigereAt dp) veTzoeM vaUvoafL iM collonel Cornabé de Officieren van het eerfte Bataillon Waaien heeft by zig laaten komen;
Dati-riaatiö^de Lr. Cblfonél Cornabé den Suggerent -en allé de Officieren > die ge. meend hadden aan, de orders van Hun Ed. Gr.' Mog.! by . preferentie 'boven die van Hun Hoog. Mog.- en ivan TJEd. Mog. fe aioeten obedieereh ; tot nadere, ordüea heeft goiufpendeerd.
Dat uit,dit «Éénvoudig ett waaragtig verhaal geen mifdaad^es Suggerents , maar onfchuld: en befte trouw aan ieder onzydig. menfch moet appateexeh; ruil] b .
Dat zig dit meer en meer 'mahifefteert, wanneer men in aaföfchouw tiéeoSt y-tiet gene ook : de Suggerent op de fólemfteelfte-wyze , voor ; God en "ds geheele wereld ,- met een rein gèweeten kan beveiligen ; dat: noth gif ten, noch beloften y noch bedreigingen , noch partyzugt m de Staatsgèfchillen van dien tyd , noch eenige particulier vues hoegenaamd, maar alleen de overtnigfng van zyn plicht', hém hebben gedetermineerd, om :aan de bevelen van Hun Ed. Gr. Mog. de Heeren Staaten van Holland * alszyn»1



t( i$9 )
rSonvereiöe bétaalsheeren boven die van Hun Hoog Mog; en UEd. Mog. te obedieeren: • Dat deze: verplichting uit eene eenvoudige en gezonde re'deneering den Suggerent ^onbet winbaar; is voorgekomen ; , .' 'Dat de Suggerent de Vergaderihg der Heeten Staaten van-Holland beeft befchouwd, als een wettige Souvereine Vergadering ; die zig aiimmer heeft ontdaan van zulkai rechten, 2«nd«r welke .èen Souverein geeni Sbuverein Iran weezen } dat onder deze höcrgeiirechtén de Suggerent ter goeder trouw ?freeft<gémeent te behooren,~het opperigezag ovet de .Militie', dat oderhalvenigee-ie bevelen hooger konden zyn dan derzelverSouvéreine bevélen j en dat integendeel deze; Souvereine bevelen al • ander gezag furpaileerden ; dat daar uit onlegenzeggely^ naar des Suggerent» begrip vooövloeide, dafe^de .orders der Heeren Staaten vanHolland, over derzelver Militie , door geene contrarie orders van: Hun Hoog Mog. of UEd..Mog. konden worden vernietigd, terwyl noch Hun Hoog' Mog.. Jhochi'UEd. Mog. eenig ander gezag bezittenodan hef gene aan Hoog dezelve door, de relpedtive Staatsvergaaderingen der zeven :veteenigde Provinciën, en dus mede door da Staaten van Holland ,ys gegeeven ,• r Dat: men tegen dit begrip van den Suggerent kan .tegenwerpen , dat de Militie van den Staat geen Militie is van de byzondere PrQvincien , maar dat dezelve aan bet gezamenlyfc veteenigd .Ligchaam der Hooge. Bondgenooten toebehoort, ah dat Hun Hoog.Mog.-en UEd. Mog. Hoog derzelver bevelen aan de Militie wegens de Generaliteit of hooge Bondgenooten aivaardigeü»,



C ifo ))
Dan dat die Helling, al* of de Militie van den Staat, zonder onderlcheid, zoude wezen militie, va» de Generaliteit , door de Provincie ;*an Holland en andere Leden van het Rondgenootfchap, federt meer dan honderd Jaaren, -tuitdrukkelyk is tegengefproken . dat Hun Ed. Cr. Mog.;de Milirie , op derzelver. Provincie gerepartitieerd, hebben befchouwd als Militie van.de.Provincie van Holland en gefield, dat bet Militaire wezen van den Staat, 30 als het door de. refpective Provinciën afzonderlyk word betaald,; moet worden geconfidereerd als Tiaupea.van verfcheiden Mogenheden, tot onderlinge befcherming, naar proportie van een ieders vermogen , by een gebragt;
Dat deze quajftie ijimmer ten nadeele van de Provincie van Holland en andere bovengem. Leden des bondgenooofchaps is gedecideerd; dat diensvolgens de Provincie var.Holland niet anders kan worden geconfidereerd de betaaüng aan de .Militie te hebben gedaan , dan als aan Militie Van Holland . waar over aan .niemand hooger gezag competeerde dan aahiHun Ed. Gr. Mog. j dat wederkeerig de Militie op de Provincie van Holland gerepartideerd , niet anders kan .worden gecoaüdereerd, dan op. dien voet de betaaling ie hebben genoten;
Dat ook by het in dienft neemen van den Suggerent 'mét- hem geene, engagementen zyn ■ gemaakt, die de fufrenue der Heeren Staaterf van Holland contrarieeren : maar dat 'inregen* deel de Eed , door hem aan den Lande ge* daan , eene byzondere getrouwigheid aan zyne Betaalsheeren van hem vordert j en dat -zelfs de byzondere overgang van den Generaliteits tat den Provincialen Eed , uitgedrukt door dis w&o.Uea, en naamiyk » hem altyd en by-



( i9i ;
zonder in de oogenblikken, waar ophy zyne» keuze onvermydelyk beflifTen moeft, is voor gekomen iets {decifiéfs voor den Eed"aan den -Betaalsheer-, mede te brengen. 1 pac de Suggerent uit dit alles voor zig niet anders kan op maaken ; dan dat de eed van gerrouwigheid aan de overige bondgenoten is relatief tot de verbinteniflen van zytïe Souvereine Eètaalsheeren met de zelve ,'! zodanig , dat die verbintenisfen cesfeerende pérfé dé Eed van Hollands Militie aan de zelve cörrueert;
Dat ook dit het'eenige en wa^re' oogpunt i«, waar in men dé bovengem. -refolutie der Heeren Staaten varïHolland van d^n ló Mey 178^ met tegen overftelling van die van Hün Hoog. M. en UEd. Mog. vanden agften te vooren moet befchouwen : want Hun Ed. Gr. Mog. ze gen duidelyk , het met Hun Hoog Mog. vólkomen eens te zyn , dat geene Troupes van den Staat Van het Territoir van de eene Provincie op dat van de andere mogen trekken-,'zonder patenten van de laaftgem. daar toe ontvangen té :hébben , zo lang dezelve zig aan de Unie van :Vtr'echt houden , en zelve geene vyandelykbeden op 'eenige Leden van het zelve Bondgenoodfchap onderneemen, betuigende verder nimmer eenige ordert daar tegenflrydende te zullen geeven »
Dat het voorts van des Suggerents département niet' was , te onderzoeken öf de Unie door vyandelykén aanval tegen de Stad Utrecht of door aanmarfch van Troupes uit Gelderland tegen die plaats, was gefchonden, maar dat hy^ Suggerent gehouden was te heruiten in dé' raadsbeftuiten van zyne Souvereine Be'taalsheeren, die zelfs hunne relatien tot de Bondgenooten moeften kennen, en als eene onaf hanjjelykc Mogenheid bevoegd waren te oordee



C 162 )
to, ofderzelvef verbinteniften hier door al of met ceffeerden,
_Dat. daar .en. boven,, war men ook. vaa den JEed aan de Generaliteit gedaan , mogte te berde brengen , de gem. refolutie der Heeren staaten van Holland, volgens den klaaren lejter, eepe ^obediëntie vorderde ,; die niet zon Wen tegen de Rechten van de Cnie maar tot nandhavipg derzelve moeft verftrekken, tiaar imuflchen de Eed van getrouwigheid., aan de Generalitief, nimmer eene vernietiging maar qoodzaakdyk de handhaving van die zelde Rechten kan bedoelen i„ zo 'dat ook in aat adipect, „de obediëntie aan voorf. relolotie niet flrydig waS met den Eed aan de Generaliteit, terwyl het onderzoek ,of het in de relolnue .gepofperde cas al of,,niet exteerde , met aan,den, Suggerent competeerde, die ais een,Man van eer wel vwplicht was , de bevelen van7zyp Sbuverein, getrouwelyk te vol. brengen,,maar; niet .gehouden j was of zelve vermocht dje.te beoordelen. iiDat, indien al eens de Heersen Staaten van iiolland het Recht van Souvereinitéit nooit , andere konden : uitoefTenen over.' dé Troupeqie Hqogft dezelve betaalen, dan met concurs rentie der overige Bondgenooten , 6f met andeie woorden,: in dien de Militie , ter repartitiévaadè Provincie van Holland, flaande geen Provinciale ...maar volftre'kte Generalitejts Militie ware, alfdan, by het in dienft treeden der militaire , deze relatie, behoorlyk aan 'een ieder moeft worden voorgehouden en op dien'voet den Eed . afgevorderd ; dat , daar zulks geen plaats heeft gehad j?,maar integendeel , de qusftie op deze materie meer dan een eeuw heeft'gefluftueerd, zonder immer te zyn gedecidèerd^



i 163 *>
de Hooge Bondgenooten ; (hetzymet eerbied gezegd, ) het zig;'zeiven te imputeeren hebben , indien eeriyke Krygsluiden ter goeder trouw hier over in een etrojeus begrip verfeereri.
Dat dit geargumenteerde L vergeleken met net gepreëmitèerd narrè', ten klaarden aantoont dat des Suggerents gehoorzaamheid aan Hun Ed.Gr. Mog. ( die toch alleen maar tegen hem kan worden aangévoerd, geen mifdaad is, en dat dienfvolgens dé publicque crimineele recherches naar den Suggerent, op den. klaaren dag, door den Capitein geweldiger , met gewapende manfchappen' aan de wooninge van des Suggerents huisgezin gefcxecuteerd.met oogmerk om den Suggerent, vindelyk zynde , te apprehendeeren , als mede de dagvaarding by Edictx, eene ongemëriteerde, ignominleufe han^ delwyze denoteert, die voor een man van eer en trouw infurportabel is ;
Dat de Suggerent,"die geen bnzydig rechts» geding behoeft te fchroomen, om zyn trouw en onfchuld wettig te doen blyken, zyn per. foon vóór defzelfs compétente Rechter ter juftificeering van zyn gedrag zou fifteeren, indien onder andere, niet deze tWee voornaame redenen hem daar van ie rug hieldén.
Voor eerft de onveiligheid van't Land waar door de Rechtbank voor den Suggerent inacceffibei is; getuigen hier van zyn de menig-* vuldige mishandelingen ; plunderingen, rooveryen, ja > gruwelyke moorden , getuigen van <deze onveiligheid . is de emieraiie van rrn »..t.
duizende, getuigen van deze onveiligheid vr>oc • den Suggerent in het byzonder, zyn de animofiteiten tegen zyn perfoon, die op verfcheide plaatfen zig hehben gemanifefteert; en vooral in de ^ongeregelde nafpeuring van dei Sug.



, ( 164 . ) geren{9, ve;t)Iyf te Sluys in Vlaendeten, daar teö
gevalle van.een opgeruid Gemeen, zonder dat de Juflitie hier in heeft kunnen voorzien , het Huis van den ontvanger, e» Lieutenant Bailliu , s'Lands van den Vrye, Ferleman, door den onder Major Voskuil, zohder-behoorlyke qualificatie , is doorzogt, onder|voorwendzel , dat aldaar de Suggerent latiteerd.e, ten tweeden , de uitzondering . van perfoonen : want niet tegen alle , die in het zelfde cas als. de Suggerent verdeeren , 'niet tegen alle, die , gelyk de Suggerent , gemeent hebben aan de orders der Heeren Staaten van Holland, by. prae'fereptie boven die van Hun Hoog. Mog» en UEd. Mog. te moeten obedieeren, worden crimiheele procedures gevoerd , maar alleen tegen foramigen welke uitzondering een vooroordeel tegen de uitgezonderde involveert, een vooroordeel des te meer prayudiciabel, des te meerite dugten , om dat het door hooger gezag is gefchraagd ;
Dat de Suggerent om niet flilzwygend de rointre.lc.hyn van fchuld te geeven, ter verdediging van zyn eer, ter. overtuiging van UEd. Mog.'en. tot een monument voor de onzydige nakomelingen, gemeent heeft, dit alles onder het oog van UEd. Mog. te moeten brengen ; vertrouwende , dat UEd. Mog., na alles gevvikt en geWQpgen te hebben de;.Suggerents conduiies, als ter goeder trouwe en uit overtuiging van zynen plicht en Eed, gepleegd , van- dien aart znllen houden , dat de reeds tegen dtn Suggerent geëntameerde procedures buiten' effect jgeSe^ en gene verdere procedures, afdiergehke fiettisfante daden, ondc-nomen zullen worden.
't Welk Doende Enz. G. V. D. POL.



c 165 )
DE VERDEED IGER
DEK
HOLLANDSCHK PATRIOTTEN.
Antwoord op den Brief, geplaatft in Nommev ia pag. 110.
MYNHEER?
Ik zou zeer flaaüw het gevóel uitdrükkèfl* dat ik , op de leezing van uw brief in my ontwaarde, wanneer ik TJ zeide, hoé zeer myn Perzoon in denzelven gevleid word! Dergelyfc eene aanmoediging is ongetwyffeld eene hcerlyke Belooning voor de geleeden Onrechtvaardigheeden , en verfchaft een ryke trooft tegen alle Lafteringeh ! Uwe Drangredenen' échter geeven zo veel blyken van eene manlyke erV edele Droefheid eéner vryeZiel , die haaf Vaderland betreurt, dat dezeIven,op de .éezing, my ten fterkften troffen , en alls myne aandoeningen zig bepaalden , tot de Onheilen Van Holland, de Gruuwelen van d^rzelver Vyanden en de diepe verontwaardiging en afkeer, die deeze laage iaamenzweering tegen, vry#
N». 19.



C i6& )
Volken , die zig van dag tot dag hoe langt, hoe meer aan den oplettenden Befchouwer ontdekt, natuurlyk moet inboezemen.
Geloof niet Myaheer- ! dat de gevoelens, die gy in myn zietgetragt hebt op te wekken, door my in de hevigffe aandoening te brengen , immer opgehouden hebben, van in myn binnenfte te heerforten ! Neen ! Geweiden onrecht heb ik nimmer kunnen dulden ! Nooi: neb ik kunnen veinzen of my onttrekken wanneer de Vryheid van den Menfch werd aangevallen ! De haat tegen de Dwingelanden der Aarde en de Liefde tot de Vryheid zyn in my zulke hevige, onwillekeurige en natuurlyke Driften, dat is het recht niet heb, om er my op te verheffen.
Ik behartig , — ik behartigde fteeds uwe «aak ! Nimmer zal ik my dezelve onttrekken. Midden onder uwe Vyanden , en in een tydftip, dat ik verre was van te kunnen voorzien, de verregaande onbelchofdheid van het Cabiïiet van Berlyn , de onbegryplyke Verblindheid van het Franfche Gouvernement, en vooral, de fterka vorderingen , die men verzekerd, door de Prufffifche Armee gedaan te zyn , heb ik uwe Rechten gehandhaafd en uwe belangen onderfteund , by den Hertog van Brunfwyk , in zyne tegenwoordigheid , ja ! waarom zou ik niet zeggen mogen , tegen Ham ! Want,meer dan men van een Vorft zou verwagten, fcheen hy de billykheid uwer Vorderingen en klagten te gevoelen.
Had men my in dat tydftip de noodige bouwftoffen bezorgd ter onderneeming van een Werk , waarop gy nu zo fpade by my aan*, dringt, zonder twyffel zou ik het ondernomen



( i«7 )
nebben, — en om alles te zeggen ik wa» geemlyk,. om dat dergelyk een- Werk niet te voorfchyn kwam; dat het Pleitgeding over het Stadhouderfchap niet voor den Rechterftoel van het Algemeen gevoelen gebragt werd . met zulk een nadruk , dat alle denkende Weezens, van het eene einde dér aarde tot het andere, er beneffens ü , eene algemeene zaak van gemaakt hadder. 'tZyn vooral de vrye Volken , die den grootften eerbied voor deezen Rechterftoel moeten betoonen ; die er zig altoos op moeten beroepen , en fleeds gebrüik moeten maaken van dat veelvermoogend Gevoel van Recht en Onrecht , dat zig zo fterk in het hart van elk fterfling doet gelden, dat de algemeene ervaaring leert , dat de uitwerking daarvan de werving van Krygfvolk oreirdig bevordert , zelfs in Landen , die den hals onder 't juk krommen.
Het Volk dat in Hutten woont beoordeelt de verfcbillen der Vorfien. Zekerlyk zou ik dit werk van ganfcher harten onder handen reemen , vooral ten dienfte uwer Medeburgers, doch het was nuttig en noodig , dat het van Wegens uw Vaderland gëfchiede , want naar.» fpeuringen van deeze foort vorderen eene zq ongemeene naauwkeurigheid ; de gebeurteniffen komen my zo dubbelzinnig , onvolleedig en twjff.lagtig voor; myneernftige gewoonte,om alles volgens de gezonde reden te verhandelen en niet dan goede zaaken,door goede middelen te veidecdigen , — dit alles maakt dat, ingevalle het my al aan geene perfoonlyke vereifchten mogt ontbreeken , ik echter iryne Onj= flandsgheeden te dugten hebbe !



( lol )
Zie daar, Mynheer! de eenige reden , dié my tot nog toe wederhouden heeft! — Ik heb ongetwyffeld eene zuivere verkleefdheid aan het Pruififche Ryk > ( maar dat, aan den Koning van Pruifchen ? — In geen een oogenblik van myn leeven kon ik my verbeelden, hoe men. verre genoeg vervoerd kan worden, om zyne Vryheid en perloonlyke gereegenheid aan eenïKöning opteofferen ! )Het beftaan van dat Ryk fchynt my noodzaaklyk te weezen ter behoud van de Sraatkuniige Vryheid van Europa ; ik befchoüw het als de eenige fteun der Duitfché Confh'rutie , die , (aan twintig millioenen menfchen het onfchatbaar voorrecht bezorgende, om in kleine Staaten te leeven ,) wel waardig is , dat dR Wyzen ernftige wen-f fchsc , pm defzelfs beftend ge duurzaamheid, ïiitboezernén, —t Maar warmeer de natuu;lyke Bewaarder van' dé '"Vryheid van Duitfchlan.t , door een gevoeligheid, die fchier zo belachlyk als onrechtvaardig is , zig alle oogenblikken laat medefleepea , en' verwydeien van zyn groot en eedg oogmerk, za^k en belang , om de tiitberfting van een burgerlyk verfchil; wanneer hy zyne perloonlyke inzigten en b.'ginzels, en de tegenftryoigheid van zyn fiaatkundig ftelzel aan den dag legt ;vwanneer hy bedroogen door onzen geveinfden zang van verval: en de lafheid èn onbekwaamheid van het Gouvernement voor het onvermoogen der Natie nee* ïiiende, het vertrouwen en de vriendfehap van 9vno na.ïuuil^ke Bondgenooten verheft, door eene Blaaskaakery, (zo kinderagtig in zyne bés Weegoorzaakerj, als haatlyk en ftrafwaardig in defzelfs gevolgen , ) van eere Magt, die deeze Vsrdcjfiykej Epifode geenzins behoeft | wanneet



( NSo )
hy door eenen byna ongehoorden aanval op 'iet Recht der Volken , verdient heeft , het oorwerp van eene algemeene kruistogt te orden , ten minnen beftreeden te worden, floor allen die ruim zo zeer geneigd zyn , om het zwaard ten behoeven der Vryheid als der Dwinglandy te voeren , — dan kunt gy my niet verdacht houden , van my door eenig belang te laaien .wegliepen ! . Wat den Hertog van Brunfwyk betreft ; ik erken zyne zo zeer onderfcheidende achtingsblyken voor myn Perzoon: lk vereer zyne bekwaamheeden , en eerbiedig zyn beftuur in zyne Staaten , 'waar hy waarlyk zig als een Vader doet uitmunten ; maar verre zy het van my , om ten zynen gevalle, de waarheid laaghartig te verdonkeren. Ik beminde deezen Vorft, ik erken het , om dat het my toch onmooglyk was , dat alles te kunnen voorzien, 't geen men y?,n zyn gehouden Gedrag in Holland verhaald, In de daad , niets kon my overtuigen, dat Vrankryk geen Legermagt naar de Maas afzond , fterk genoeg , om de fnoeveryen van Pruifchen te leur te ftellen. Bedreigd wordende in een tydftip , waarin wy gereed konden fchycen en het in do daad zyn , hield ik my overtuigd , dat wy , met dit gelukkig geval ons voordeel zouden doen , om in een goeden fland te geraaken , en was verre af van te gelocven, dat de Hertog gemaatigheid behoefde ! Ik was meer voor hem wegens Zyne zending, dan wel voor het andere1 bedugi. Wanneer ik in het Boek der Vootbefchikking onze febande geleezen had', ik zou den Hertog onbekwaam gekeurd hebben , om immer de paaien der geftrenghetd , nopdzal.klyk by ecuen gtwapen*



( J70 )
den Inval, te buiten te kunnen gaan! Ik zon hem befchouwd hebben als den Menfchbeminaaar, die de geftrengheid der bevelen , waarmede hy belaft ware, op alle mooRelyke w\zen zou hebben verzagt. Als nog ben ik gem.gt. te gelooven , dat de geweldenaaryen van het Hoofd der bende Struikroovers, waarvan uw-brief gewaagd , en die eene perfooneele belediging moeft gaan wreeken, veeleer te wyten zyn aan hel varagt Gelpuis dat 0ranje yer_
aeedigt, dan aan een Vorft, waarlyk onge'ukkig, dewyi hy zig genoodperft geloofde, om eeiiRol te moeten lpeelen, waarby zo weinig OIorie te behaalen , en zo veel kwaad te verngten was. Dan , indien het tegendeel my blykt; wanneer zulk een Gedrag, bewimpeld ot ongeftrsfd gelaaren word , uit perfooneele inzig-en, of te ve^gedreeven Eerbied voor menlchen, dan befchonw ik zulks als eene laagheid , waanoe ik geheel onbekwaam ben!-— Dan, Mynheer.' zyn er anders geene beweegredenen , die my hetzwygen kunnen leggen , by zulk eene inbreuk op het Recht der Menfchheid ,
Ztde nutteIoosheia myner tegenfpraak zelve.
Maar hiar . Mynheer ! hier is het Hoofdpunt , dat tuflchen ü en My moet afgehande d worden. Het werk , dat gy my vooritelt, dat, als een Léttergedenkfluk , een fraai ontwerp is j ter redelyke en fhatkundige Baak derVolken moet verftrekken , en eene der verhelende voortbrengzels van't fchranderft vernuft behoort te zyn, — is dit een werk, dat noodig neeft, om in deeze Tydftippen te verfchynen ? Ware het niet biter zulks te berpaaren tot den dag der wraake, die waarfchynhk , eerdei dan men denkt, zal daar gcfteid worden ?



f I?I )
Voor't overige omhels ik uwe gevoelens en grondbeginzels. Ik ben genoeg ervaaren in de Geichiedenis van uw Vaderland , om immer in rwyffel gedaan te hebben, dat de Invloed van het Stad houder fchap fteeds onvergeeflyk verwoedende geweeft is voor uwe Vryheid ; dat het fyfthema van overweldiging van het Huis van Oranje altoos doodelyk voor 's Lands Rechten en Welvaart ware , en dat, indien Vrankryk , in den jongden Oorlog, zyne Party wel had weeten te fpeelen , hy America en Holland teffens zou bevryd hebben. Ik ben over. tuigd van de nieuwe en juifte aanmerking, die gy maakt ten opzigte van Willem den Eerden. Indien hy een waar Republikein , of flegts maar een gemaatigd Legerhoofd geweeft ware , de zeventien Provinciën waren te faamen verloft geweeft. Ik befchouw De Vergennes en zyne bediening met het zelfde oog als gy. ik geloof dat de Engelfchen een Meeftetftuk verrigt hebben , door hunnen Val een halve Eeuw te vertra&gen. Ik ben overtuigd, dat nietsgemaklyker en rechtvaardiger zou weezen , dan om deeze Natie voor altoos in de diepfte veragting te doen verzinken ! — Dwingland der aarde ? Dwingland der zee ! die alomme het Geluk en de Vryheid der derfiingen vervolgd : even als hadden de Engelfchen alleen het recht, om in hunne onderneemingen wel te flaagen.' als was geen ander Volk een goede Conditutie waardig ! en even als ware het overige Menfchdom gel'chapen , om zig te krommen onder den Schepter van Grootbrittanje, of, onder den yzeren Staf der Defpooten ! — Gelooft gy niet, Mynheer ! zo als gy fchynt te gelooven dat het ünieu zoubaaten,om deEngelfchea



C 172 )
van tïe nauwe verbintenis van hunnen Koning met den Stadhouder, aftefchrikken ! Hebt gj deeze Natie , krankzinnig door Hoogmoed, zig niet zien haaften ten oorloge tegen Amerr ca , hoewel het klaarlyk bleek , dat het de Oorlog was van het Cabinef van S. James te' 8en de Engellche Vryheid ? Werd de Conftitutie niet omgekeerd , toen America bukken moeft ? Burke heeft hen zulks gezegd ! Van het eene einde van Europa tot het andere befchouwden het de Opmerkzaamen , en, door eene vervoerdheid tot Staatkundige Zelfmoord, hieiden de Engellche echter niet op , met in hun eigen ingewanden te wroeten. Wat winnen zy er toch by , na dergelyk een gevaar gewaagd te hebben , dat Holland meer of minder Stadhoudersgezind is ? Geloof my , Mynheer ! het Engelfche Hof heeft zyn lpel al te wel gelpeeid. Wat de Natie zelve betreft, zy heeft geene andere Overéénkomft met de Hollanders, dan het wreede Eale the Duch, dat beneffens hun diepen en aangebooren afkeer tegen ons, der lens van aanval en den grondflag van hun Volksgeeft uitmaakt.
Eet vervolg in het naajle Noittmer



C 173 )
DE VERDEEDIGER
rl
■
DER
H O L L A N D S C H E
patriotten.
Voor't overigen heeft men miffchien van die gefleldheid de herftelbng uwer Vryheid nog eenmaal te verwagten , want het is onmoogeijrfc , dat de E-ngellcfun bedaard kunnen zyn. G-ooimoedig onverfchiliig , omtrent den hoon, diezy dan U verkwiflen , kunt gy de taak aan hen overlaaten , om het geduld uwer Natie ten einde te tergen, en te vergrimmen. Nederlanders zyfi traag tot toorn maar langzaam om tot bedaaren te komen. En heden, wat fchiet TJ anders over dan veinzen, het wantrouwen uwer Dwinglanden in flaap te wiegen , hunne Satelli-en te laaten vertrekken , U te bereiden , te wagten en de geleegenheeden aan tegrypen ?
Ik zeg niet dat , indien men in dat zelfde tydftip , door eenen fterken flag, waartoe wy meer in ftaat waren, dan men wel dagt , het ftaal en vuur op de kullen van Engeland, en mooglyk wel tot in Londen had overgebragt, gy dan niet met een geringen Onderftand , uwe gewapende Monfters had kunnen verjaagen !~
N° 10.



( H4 ;
Doch de vreede is gefl-ooten--,- en or.s onvermoogen , fchoon fterk en algemeen vergroot , zal in de daad eenigen tyd aldus blyvec. Uit die ftille Chaos zal dit Lanu in een beroerde Chaos overgaan. Haare weeklaagen verheffen zig> er is eene baaring op handen ! Zal het een Mifdragt of een Menfch weezen ? — Ik weet het niet! maar't is onmooglyk dat wy Stokbeelden zouden blyven ! — Wy kunnen geene vernederingen meer ondergaan .'
Wagt dan ! onze zwakke kragten zullen, in dit tydftip, door U mooglyk met een foort van fchrik belchouwd worden , die de zelve vrugtloos zou kunnen maaken ! — Maar de Keurvorft van Beieren ligt op 't fterven ; de Koning van Pruiffchen zal weldra andere Vyand-«n zien opdaagcn ; het flaatkundig ftelzel van Europa zal veranderen ; gy zyt in onze hoede , terwyl uwe onftaatkundige onderdukkers in een feilen Oorlog gewikkeld zyn , en kan niet in dien verfchriklyken ftryd het heuglyk licht der verloffing voor de Hollandfche Patriotten opgaan ? Waarom zouden zy denken vernietigd te zyn ? Hunne Tegenparty verlaat zig op ééne eeuwige inftandblyving der onder maanfche zaaken ! Uw Vaderland zal weder vry. worden of aan de Zee te rug gegeeven.' Met eene nimmer, goede ftaatsgefteldheid waart gy nooit Slaaven, en gy zult het nooit zyn. De verééniging der Ariftoctaaten met den Stadhouder , dat noodwendig eene nieuwe omwenteling in uwe ftaatsgefchiedenis moet weezen , zal denklyk voor U zo noodlottig niet zyn , als men zou kunnen denken. In alle Landen is het den Haat tegen de Ariflocraaten die het Volk ten Vriend van het eenhoofdig Gezag



C 175 5 • .inmaakt. Het Huis van. Oranje zal weldra m
deezen haat deelen, wanneer bet een gemeen-
fchaplyke zaak met de Ariftocraaten maakt. Laat
derhalven uwe dwingelanden woeleil, zig vet-
dwaazen door hunne voorlpoeden, uwe befte
Medeburgers vervolgen , uitbannen , de Krygs-
magt vermeerderen , uwe Steden en Dorpen
met gewapende Luiden opvullen ! De Holland-
fche Boer zelf zal daardoor het zaad eener ge-
dugte wraak in zyn binnenfte vergaderen- Geen
Volk was ooit dan tegen dank overwonnen-
Altoos verbaafd en verward door een eerften
Inval; altoos aangemoedigd door fchaamte en
gramfchap ! — Zie daar uwe Gefchiedenis i
Zie daar uwe Horofcoop.
Doch ik moet U vraagen, of het verhaal , de Aankon.iing uwer Ongelukken , niet bewaard moet blyven , voor dat oogenblik , in t welk een omwendig van zaaken minder onmooglyk zal zyn ? Zou het heden niet veeleer een klaagzang dan wel een verdeedigfchrift weezen ? — Laat het weeklagen aan de Vrouwen over! de wraak behoort den Held , den verhevenen van Geeft ? De Schryver , die waardig is uwe zaak te bepleiten, zal niet eerder de pen grypen , voor dat gy het zwaard trekt. Deezen dag te willen verhaaften, was in de daad hem te verwyderen. 'tZou eene waarfchuuwing voor uwe Tyrannen zyn , om uwe ketens te vafter te klinken.
Zie daar mynen Raad , of ten minften dien , welken ik .met TJ wenfchte te over weegen. Gy zult my zekerlyk de eere niet weigeren , om kennis te maaken met den Man, die bekwaam, is , om eenen zo fchoonen als kragtigen Brief te fchryven, gelyk ik ontvangen heb. Ik heb



C i?6" )
tuec llegts «eene reden, om het werk, dat gy my opdraagt, niet te onderneemen ! In tegendeel ik heb moeite om myn drift te beteugelen, die er my toe aanfpoort. Even verre van die dwaaze opgeblazenheid , die ons blind maakt , op onze kragten, als van die valfche nederigheid , die waant ze niet te kennen , geloof ik my zelve da behandeling van zulk een heerlyk Onderwerp on-r waardig te zyn. , De Werken , waarvan Gy fpreekt, zyn my bekend. Ik fchat de bekwaamheid van den Heer*** en ik geloof met U, dat zyne en uwe hulp, beijeffens de Bouwftoffen, die gy my aan de hand geeft, genoegzaam zouden weezen , om fchielvk een. werk te vervaardigen ; 't welk ten Tytel zót» kunnen voeren:
Revolutions de la Hollande. oly: Du Stadhouderat & de tinfluence problable de l'Invafion des Provinces Unies fur le Syfthéme Politique de. TEurope.
Maar ik geloof , dat het de tyd niet, — of, de tyd niet meer is.
Sta my, voor 't overigen, toe , dat ik my zelve geluk wenfche , dat myne te rugkomft te Parys, my in kennis gebragt heeft met een Man gelyk gy zyt, die ik geloof niet te zullen twyffelen, na eene korte verkeering, dat Waarheiden Vryheid my beiden zo dierbaar zyn , als al het overige© onder de zon.
Ik ben enz. L. C. D. M.
Den i. Noy. 1787.



i -77 )
Het volgends Stuk u ons ver\ogt te plaat/en.
D Aar men heeft kunnen goedvinden van wegens den Hove Provinciaal van Utrecht den Eurgemeefter Schilge nevens andere zyner mede Staatsleden Crimineel te dagvaarden. Heeft dezelve nodig geoordeelt de volgende Miffive ten geleide van het onderftaande Proteft aan Gemelde Hove, te doen toekomen.
EDELE MOGENDE HEEREN!
Dezen diend ten geleide van het nevensgaan-r de Proteft. In die Hoop, en Wenfch, dat deze myne ronde Taal UEd. Mog. niet zal belgen — Dat de |Geregtigheid voorzitter in UEd. Mog. Vergaderingen zyn mag — en dat UEd. Mog. omtrent de vervolgde onfchuld zodanig zullen handelen, als dezelven eens voor een Regtvaardig God, zullen kunnen verantwoorden :
Edele Mogende Heeren S
UEd. Mog. Goeden Vriend.
HENDRIK SCHILGE,
Antwerpen de \j. April 1788.
De fuper fchriptie was ,
Edele Mogende Heeren: die Prefïderende en Raaden Hoovs van Utrecht.
te
Utrecht.



C 188 ) EDELvMOGENDE HEEREN .' &c.
D Aar de Ondergeteekende geinformeert is. 3Dat den zeiven door zeeker Perzoon zig noemende Pander des Hoovs van Utrecht, ( welke in den Jare 17,86. zig op eene verregaande wyze had fchul iig gemaakt aan het fchenden van Stads Territoriale Regren , benevens nog andere ftrafv/aardige daaden , waar door den zeiven ook Publicq is te Recht gefielt geworden ) door zulk een Perzoon zegge ik, op den 12 Maart jongfflcden , by KI ikluydinge Publicatie en Affixie van zeeker billet is gedagvaard , en dat uit kragten van een Appointement van Jpprehenfie Corporeel by den Procureur Generaal RO van den Hove geobtinee.t; op zeeker Requefi beftaande (zo als de Ondergetekende al mede geinformeert is , ) voor het grootfte gedeelte uit een famenweefzel van lafterlyke onwaarheden benevens andere fchuldelofe , ( maar in een hatelyk dagligt gefielde ) daden om voor of op den 28 April eerftkomende —
N. B. te gaan in Hegteniflen op den Huyze Hafenburg binnen Utrecht, en zig aldaar te verantwoorden wegens' de ( zogenaamde) feiten by Requefre ten zynen laften gemeld.
Dan daar alle de verrigtingen van den Ondergetekende in zyne verfchillende Qualiteiten enkel zyn voortgefproten u.ir Eed en pligt bezef, en hy nimmer au.Iers bedoeld heeft, als het zyne mede toetebrengen , tot verbetering van de zo menigvuldige gebreken welke er in de verfchillende départementen van Regering plaats hebben. En om ten ider van wat qualueit ook by zyne wettige Rechten te maintineeren '.er bevordering van 'svofks vryheid , en we^entlyk geluk ,"ook wil de O idergetekende niet ontveinfen daer in gefierkt te zyti geworden, —<
\



(i8p )
" i°. Door hun Ed. Mog. Refolutie in dato
den 25 Febr. 1784. waar by de zelve hadden „ goed gevonden , een Extra ordinaire Commiffie „ van Negen Heeren uit hun Ed. Mog. vergade,, ring te decerneerert om onder anderen te on,, dtr\[oeken, en Hun Ed. Mog. vervolgens te ad~ „ vifeeren welke middelen gouden behooren by „ de Hand genomen te worden, om met wegneming „ van alle wettige befwaaren der Ingezetenen de „ Harmonieën goede ordre binnen deze Provin„ tie, en onder derzelver Ingezetenen-te Herftel„ len en conferveeren.
2°. De daar pp gevolgde circulaire IVïïffiv.e „ van zyn Hoogheid den Heere Prince van Oran„ ge , &c. &c. In dato den 26 April daar aan „ volgende waar by Hoogfidezelve onder ande„ ren verklaard , met genoegen te zullen zien.—.
„ Dat alles wat tot de Confiitutie van de Re-
gering dezer Landen eenigfints Relatif is, met „ eendragt en onderlinge Harmonie , zodanig ,, mag worden gedefinieerd , dat alle gelegenheid „ tot verwydering daar uit voortfprukende eens „ vooral wierde voorgekomen ende geprevé-
nieerd : met eene welmenende aanbieding teffens „ van alles , wat in defzelfs vermogen is orn te
concureeren tot de revifie en examinatie van „ alles, wat betrekkelyk is tot den inwendigen ftaat ,, van de zaken der Regeringe dezer Landen, en ,, tot verbetering van den innerlyken ftaat van de „ gehele Republicq.
30. Door her daer op uitgebrachte Rapport „ van gemelde Commiffie in dato 1 September des„ zeiven Jaars 1784. waar by die Heeren Rappor„ teurs onder anderen zeggen .-dat de zelve na „ eene nauwkeurige Examinatie van alle de in* „ geleverde Memorieri en adreffen bevonden dat „ de klachten en bezwaaren der in-en Opgezets*



C 180 ;
v nen van deze Provintief, zo als de zelve daar „ by opgegeven zyn , en waar omtrent de nodige „ redrefien verzogt worden, van eene verfchilh lende aart zyn als waar van zommige het ge4, meene Bondgenoodfchap, andere de particuliere „ huishouding dezer Provincie concerneeren ,on-
der welke laatfte die, welke relatie hebben tot „ de Regering, en het Regerings Reglement van ,, den Jare 1674.aan heeren Gectmmiteerden voor4, gekomen zyn van de meefte aangelegentheid te ^, weezen , en ter bewaringe van de Ruft en „ goede Ordre binnen deze Provincie eene pr'omte j, voorziening te vereifchen , en het is om die it reeden dat Gecommiteerdens, die op eenige van
de andere pointen aan U Ed. Mog reeds
gerapporteerd hebben , en op anderen nog Rap,-, porteeren zullen ; vermeind hebben , by dit ,-, hun Rapport zig alken tot de laaftgenoemde ,, te moeten bepalen.
„ Ook zeggen Gecommiteerdens , voor Hun w Ed. Mog. niet te kunnen nog te willen verberj, gen , dat zy tot de Examinatie van deze be-
fwaren, voor zo veel de zelve betrekking heb4, ben tot het Regerings Reglement van den Ja-
re 1674. niet zonder veel fchroom en komrt mer zyn overgegaan, vooral om de diere ver„ pligting waar onder Elk hunner zig by plegtigè „ Eede tot obfervantie van het zelve verbonden „ hadden.
Het vervolg in het naaflèn Nommer,



i 181 >
n°. ai»
DE VERDEED1GËR
DER
HÖLLANDSCHÊ,
Patriotten.
„ Evenwel wanneer zy daar en tegen overwo„ gen den laft door H. Ed. Mog. als Souvereiri „ dezer Provincie aan hen gegrren , om onder„ zoek te doen na de wettige bezwaren van s'Lands „ ingezetenen zonder eenige uitzondreing van het „ Reglement van den Jare 1674. en daar bene„ vens zig te binnen bragten hoe zy by dien „ zelfden Eed, welke hen tot de oblervantie vari
dit Reglement verbond in de aller eerlte plaats „ gezwo en hadd*?". alle de Privilegiën, Handvefieri
en Gerechtigheden van den Lande van Utrecht „ en de drie leeden van dien als ook de oudé „ wettige en wel herbngte Coftamen te zullen
voorftaan ende helpen defensieeren ende band-
haven ; ook achten Gecommiteetden zis ver„ pligt hun Ed. Mog.- re betuigen, dat zo zeer „ zy voor zig zelve geconv ncee-d zyn , dat naar
degefteldheid dezer Landen het Stadl.ou lerfchap ,, van de grootfte nuttigheiden noodzaaklykheid is^
het hun tot geen ge-ing genoegen vev'l.ekt heefc ,, uit alle de ingeleverde Memorien en Adreffen nies



C 18* )
%, anders te hebber, kunnen verneemen , of de Do» „ leantenhoe verfchillende ook in begrippen om„ trent de uitoeffening van het Stadhouderlyk ge^, zag , ftaan ten dezen opzigten met hun in het „ zelfde gevoelen : Zulks dat ten aanzien van
dit fundamentele point onzer Conftitutie geen „ verfchil fchynt plaats te hebben.
„ Edoch ten aanzien van het Regerings Regle„ ment van den Jare 1674. 's net geheel anders „ gelegen ; daar omtrent zyn de klagten en bezwaa„ ren menigvuldig en Gecommiteerden kunnen
ook riet ontkennen, dat er veele gegronde re,, fleétien tegens het zelve, zo ten aanzien van „ den tyd , en de wyze van defzelfs invoering in
de voorgaande , en vernieuwing in de tegenwoor-
dige Eeuw, als met opzigt tot den wezenlyken „ inhoud van dat Reglement gemaakt kunnen
worden.
„ Omtrent welke eerftgenoemde tyds omftandig„ heden Gecommiteerden alleenlyk zullen re» marqueeren , dat het zeer te wenfchen ware dat „ s Lands gefchiedeniffen geene bewyzen oplever, den van diergelyke fchreeuwende onrechtvaar„ digheden , als den drie ( zogenaamde 3 overheerde° Provinciën en aller byzonderft deze Provincie in dien tyd zyn aangedaan, door hen aan wien zulk het allerminlien voegden , door . " Vrienden , Nagebuuren en Bondgenoten , en zeg, gen verder, na dat de vyand, ( even als nu) '', defzelfs ingezetenen van hun geld en goed be'* rooft had, men nog niet te vreden was, maar ' daar en boven nog de Provincie in den Hartader aantafte en tegens alle Regelen van Recht, *, en billykheid , contrarie derzelver duure ver5 plichting uit Hoofde van het eerfte Artikel der 9' Unie binnen Utrecht gefloten ,haar te ontneme» die Privilegiën, Rechten en Gerechtigheden, in



( i?3 3
*, welker bezitting de vyand zelfs haar ongeKoord „ gelaaten had, tot dien einde rnoefi op een „ gantfch wederrechtelyke en met de gronden der „ Unie ftrydende Authorifatie van hun Hoog. Mog. „ of liever van de Gedeputeerdens van maar vier „ Provinciën , alle Regeringen losgemaakt, en „ geene nieuwe Regenten aangefteld worden , dar» „ op zodanige conditiën als men goed vond aan „ dezelve voor te fchryven. En het is aan deze „ fatale omfiandigheden van dien tyd, dat dit Re„ glement zyn ware Origine verfchuldigd is, en „ dewelke te gelyk op de nieuw aangeflelde Re„ genten zo veel invloed hadden, dat zy niet al,, leen zig daar tegen niet durfden verzetten, maar ook wel dra zodanig daar aan gewenden , dat derzelver taal, uit*yzens de Regifters van dien tyd, ( de Gecomniitteerdens fchamen zig „ byna om het te zeggen ) meer over eenkomfi had„ den met die van Onderdanen , onder een, defpotieke Regeering, als dezelve pafte inden mond „ van vrye Nederlanders ( men zwyge vans'Landa „ Souverein zelve ! ) Dan Gecommiteerdens willen „ hier niet verder intreden , maar de gordynen van „ vergetelheid voor dit fchandelyk en akelig Ta„ fereel toefchuivende , liever hoopen en wen„ fchen dat de( Jaarboeken dezer Landen nimmer „ weder eenige ftoffen tot diergelyke verhaalen „ ontfangen zullen, daar zy zig ten vollen ver„ zekerd houden, dat de Bondgenooten deze han„ delwyze hunner voorzaten niet minder dan „ Hun Ed. Mog. verfoeien en veroordeelen. Ook achten Gecommiteerdens niet nodig te zyn, de „ attentie van H. Ed. Mog. op te houden , met al , het geene by de vernieuwing van dit Regle' ment in den Jare 1747. is voorgevallen , daar s het dog overbekend is, en zommige leden van „ Hun Ed. Mo^vergadering zelve nog. zouden



. C 1*4 5 „ kunnen getuigen, hoe ook in dien tyd , niet
„ tegenfiarnde de pogingen yan s'Lands Staaten, „ om het Stadhouderl'chap te herfiellen op eenen ,, voet meer overeenkomffig met defzelfs prif, mitive Inltitutie in deze Provincie de Reintro„ troduftie van dit Reglement, op eene gewelda„ dige svy^e, is door gedrongen en aangenomen ,, heeft moeten worden.
,, Liever zeggen Gecommiteerdens over te znl„ len gaan tot eene aandagtige befchouwing van „ die bezwaaren welke Relatief zyn tot den wc„ zenlyken inhoud van dit Reglement, waar op „ het dog in dezen yoornamenlyk zal moeten », aankomen , terwyl de voorèn 'gemelde omfiandigheden met opzigt tot den tyd en wy~e van „ defzelfs invoering en vernieuwing, voornarhenlyk moefien dienen , om aa- te wyzen de fburce, waar uir deze Regerings form ,tegens welke ,, de ftemroe -Ier Ingezeernen zig thans zo zeer verheft , is voortgekomen, en teffens te doen „ gevoelen (het geen anders ongelooflyk zoude „ hebben kunnen voorkomen ") hoe het mogelyk geweeft is , dat de voorzaten zig hebben laten pt rfuadeeren , om tot een fundament van Rev geringe in deze Provincie aanteneemen, een Regleraenr waar in zo veele gebreken gevon,, den worden als Gecommitteerden vryheid zullen nemen aan Uw Ed. Mog, voor te dragen ; Want ,, Gecommitteerden maken geen zwarigheid openj, lyk te verklaren dat er (hun eragtens) in dit Reglement vier voorname gebreken gevonden v worden , die te weeg brengen dat het zelve „ voor de Provincie fchadelyk, en voor de Re-. „ g-rirg Drukkende is , onder de Ingezetenen „ by den minften tegenloop van zaken veel arg„ waan en mifnoegen verwekken, ook zelfs vooral naraeniyic tegen den Perzoon des Stadhouders.



C '185 )
„ en daar door aan den zeiven niet dan eene
precaire roagt geven kan.
„ De Eerfte dezer gebreken is ( zeggen Gecom,, mitteerdens) dat dit Regiemenr, wel verre van „ naaft en meeft over een te komen met de Re., gering van de Provincie , gelyk die van ouds „ geweeft was ( zo als men Prins Willem den III, „ ingevolge Hoogftdezelfs betuiging by de prefen„ tatie van dit Reglement, fchynt diets gemaakt %, te hebben ) in tegendeel daar mede ten eene„ maal contrarieerende , en ook zelfs iu veele „ opzigten firydig is me', de Privilegiën , Handveftea „ en Geregngheden van den Lande: —aangezien.
„ In de Tweede plaats daar by te veel wille-. „ keurigs word overgelaten in rle uitoeffening „ van het gezag , het welke daar by aan den „ Stadhouder gegeven word: — terwyl.
„ Als een Derde gebrek mag aangemerkt worv den, dat het zelve met oveihaafting gemaakt, „ vernieuwd , en als met geweld opgedrongen „ zynde, even daar door de grond van hec „ Recht des Stadhouders op losfe fchroeven en in, „ een geduurig gevaar van wankelen field.
„ En als een Vierde, dat by het zelve aan de ,, Provincie ontnomen word een gedeelte van „ defzelfs eigendom , die nimmer door tydelyke „ Regenten weg gefchonken konde of mogte „ worden.
„ De Gecommiteerdens achten niet noodi* te „ zyn alle deze gebreken in 't Reglement by de „ Stukken aan te wyzen , ofte in eene langwylige „ en onaang name difcusfie te treeden, over de „ willekeurige Aanfiellingen , Continuatien en Dis„ continuatien van Regenten, en de vrye en li-. „ bere Difpofitie over de Géeftelyke goederen » „ zo als alle hetzelve by dit Reglement gereguleerd 8j is, en waardoor deze Provincie, meer daa



C i8ö )
„ eenige van de andere geünieerde Landen, ooi* „ zeiisraeer dan die Piovincien, welken met hun
in dezelfde rampfpoeden van dien tyd gedeeld „ hadden, is gedrukt geworden, maar willen liever 0, met opzigt tot alle dezelven in het geneiaal re„ fleöeeren, dat, zo zeer het aan den eenen kant „ allezints billyk en wenlchlyk is , dat deze ge„ breken zo veel mogelyk , herfteld en de Re„ gering tegens alle v> illekeurige magt gedekt wor-
de , als door welker dadelyke uitoeffening de vry»
heid van (temmen weggenomen en over zulk» „ den aart onzer Conftitutie om ver geworpen
zoude worden : het zo ook aan den an» „ deren kant voor de ware beftendige beian-
gens van hetStadhouderlyke Huis bevorderlyk ,, is, in Hen het zelve met een min willekeurige ,, magt bekleed, maar ook deze magt als dan op „ beter, wettiger eii beftendiger gronden gevefiigd «, zy, Sic
Ook is de Ondergetekende zo volkomen voor zig zeiven overtuigd , van ingevolge zyne ver-
;)ligtinge gehandeld te hebben, dat het niet al-, een de goedkeuring van de onpartydige wareld reeds heeft, maar zelfs van 't Regtvaardig Opperwezen "zal wegdraagen , om welke redenen de Ondergetekende ( fchoon mede het flagtoffer daar van geworden zynde ) tot op dit oogenblik niet anders wenlchte gehandeld te hebben. — Ziedaar de taal van myn Hart! zo dezelve al mede fchuldig mogte gekeurd-worden — ik zal my dan ook dat getrooften ! altyd gewoon de waerheid hulde te doen al was het ook ten kofte van myn Hoofd.' en zoude geen oogenblik hefiteeren, om ten gemelden tyd, en plaatfe ( fchoon ongehouden ) te'comparderen , ware het niet dat er by den Ondergeteekende eene maar al te gegronde vreezq jilaats. 'seefs, dat er by onderzoek van die ( z.o»



< i«7 )
genaamde ) feiten, by zommige Perzoonea, meer palfie voor een geliefdkooft Syfthema, dan wel onzydigheid zal plaats hebben — en om zig du» niet moedwillig aan eene te verregaande drift zyn er mede menfchen te Exponeeren , zal de Ondergetekende ( hoe gaarne anders) op gemelde tyd en plaatfe niet compareeren — te min daar de fchuldeloofie daden van den Ondergetekende, fchoon met de Hatelykfte couleuren in't gemelde Requeff afgemaalt, op zig zeiven in ftaat zyn, zo die onpartydig worden beoordeeld, om het verrigte van den Ondergetekende volkomen te Juftiiceeren . maar zal geruft afwasten wat men hier omtrent zal verkiezen te doen. Protefleerende by «lezen regen alle nadelige gevolgen Welke voor den Ondergeteekende daar uit zoude kunnen Proflueeren. Referverende zig zodanige nadere Demarches als de zelvsn in tyd en wylen zal vermenee» tt behooren.
HENDRIK 5CHILGE.
Antwerpen den J7 April 1788.



Ct 188 >
WRAAKBEDE.
Nog klopt ons hart voor 't Vaderland.' Jiog kleeven wy aan zyn belangen !
Nog jaagt zyn diep verneérde fiand, Ons eedle wraan in't hart , en traanen op de. wangen.
Gy duld ons Lot, ö Opperheer f Wy zullen U rechtvaardig heeten ' —
Maar drukt Gy ons joot eeuwig neêr? Zal uw Barmhartigheid voor eeuwig ons vergeeten 1
Geen eigen Wraakzugt (poort ons aan : Het Vaderland voed fnoö Tyrannen,
Die't in de wreedfte kluiliers flaan, En de Onfchuld van haar have en goed en bloed verbannen.'
Dit Vaderland porj: ons tot wraak ! Hier zou een David wraakzugt voeden!
'tis zelf, gedugte God! uw zaak, Dat Gy den kop verplet van die op de onfchuld woeden.'
Sta op dan , ó rechtvaardig God ! Verdelg Hen, die uw' Naam ontëeren!
En die 's Lands ongelukkigft Lot, Door een geketend Volk meinëedig döen bezweeren.
GOUDA.
Den 24 April 1788.



C 169 >
DE VERDEED1GER
D E R
HOLLANDSCHE
PATRIOTTEN.
i
Wy zyn ve<zogt bet volgende Stuk onze Leezers mede te deelen»
N. B, Het prineipaale Stuk is gefchreven op een Zegel o>r Pxoviotie van TJ'récht ,en met de poit verzaden op den 24 April 1788. volgens recepitTe daar van door üen Poftmcefier j; Vermans te Antwerpen , gegeven aan de Hr en Mr. D. J Mom.
» * * *
Het Opfchrift van het Adres was.
Aan de E.-'el Mogende Heeieri , de He; ren Prefuhnt en Paackn f'Hoov's Provimiaal van Utrecht, refiderende
Te
Utrecht»



( r9 b ) C O P 1 E
Aan den Ed. Hove Provintiaal van Utrecht»
CxEeft reverentlyk te kennen Mr. J. P. de Riader , door zyne D«. Hoogheid in den Jaare 1772 aangeftelt zynde tot Raad in de Vroedfchapder Stad Utrecht , van oudsher af geboren Borger aldaar , op heden nog woonende in zyn Huis in de Minnebroedersftraat, waar dezelve fchoon hy thans op zyn buiteplaats zig bevind, z>ne Borgerlaüen blyf. betaalen , zo van Dom^ftiken , als-anders, en welk Huis alleen tot zyn verblyf, fchoon, en onverhuurd word gehouden , dat de Suppliant niet dan met de uitterfle furprife door loffe en, zo het den Suppl. voorkomt , ongeloofbaare gerugten heeft konnen vernoemen, alzoo tot heden toe geen eene eenige Brief , uit Utrecht hem heeft moogen geworden , dat het den Heer Procureur Generaal heeft kunnen gelusten tegen den Suppl. Requeft aan UEd. Mog. te prefenteeren , niet .tegenflaande ■ hy Suppl. als gezegd is, is een gebooren Borger, en nog als Borger volgens de Privilegiën, de Borgen van Utrecht competeerende , nog in eenige andere quanten ,'tzy in 't Civile , 't zy in't Crimineele. voor UEd- Mog. te rechte ftaan Itan , en op welk Requeft, eene voor de goede Naam en Faam van den Suppl. fletriffante difpofitio zoude genoomen zyn.
De Suppl. kan op geene loffe gerugren , in zaaken van i1a: gewig. , aangaan, maar wel op legale rydingen! ■, ten zy hy gereprocheerd wilde word'eu j als of hy in deezen onvoorzig-



tig te werk ging omtrent Hun Mog. oog tevens wilde hy ook niet gaarne zig op het lyf gevallen zien roet een Vonnis, dat men,'t zy tik hoofde quafi van qontumacie -, ( waar men. den Suppl. zo hy zweeg in dèezen mogte befchuldigen , mogelyk ) zoude vellen , op dat men defzelfs zwygen en ron comparitie op de gezette tyd > veroorzaakt door voiflage ignorantie, zouden houden voor Confeffle of erkentenis v;.n s' Hoves competentie omuend de Suppl. welke ignorantie den Suppl. ook buiten de volftrtkte mogelykeid ftelt om te kunt en f ai wilde hy met verzaaking van zyne Rechten en piiv,legien ,) paareeren a,an de Diipofitien. van TjEd Mog. Redenen waarom de Suppl. by deejen niet alleen zyne Borg; r Privilegiën maar ook ignorantie in den alierfterkften zin allegeert daar van protefteerende by dezen wel expresfelvk.
Da; >'e Suppl zig nier langer kunnende, laaten flingeren door die lofle gerugten en aan dezelve om geallegeerde redenen geen geloof kunnende geeven , vind zig genoodzaakt , om zig direét tot TJEd. Mog. by dit Requeft te keeren , reverentlyk verzoekende , dat men. hem in ftaat flelle om van de waar of onwaarheid van alle die gerugten < onderrigt te kunnen bekoomen, op dat hy daar door in ftaat gerake om te refolveeren , wat hy ,in deezen doen zal, tot zyne defenfie, voor welke hem buiten dit onderrigt de deur at.ders gefloten word, door de ignorantie van zaaken waar van zyne non comparitie een gevolg . moet weezen , 't welk nogtans de Suppl. niet kan geloaven, dat UEd. Mog. intentie in dee.Ze zyn kan , of dat men van des Suppl. ignorantie van zaaken zoude willen proffteerea tot merkelyk „ Ja ion-*



( 102 )
kcrftelbaar nadeel en ;mne van hem , zyne Vrouw en onmondige Kin'eter. , die van dit alles alleen dr orifchulriige flagfbffers moeten worden : de Suppl ze-t not, hy k&n van dit alle-, zelf», niets gelno' n', dan alzo de Suppl, gene moj'.elykheid zie* , om in de'.Z'.n tegenwoord g^n toefta d an . .ken en y eb dit Kequeft ter Tafcle van Ugd. Mog. ingeleverd te ki ygen, h'e'oit hy zig z,ns ondanks gedwongen gezien , dit exfraormnario- mode, onder dit Adres te bezo ;cn , om die zelve reden verzoekt de Suppl. tevens reverenfyk , dat een Procureur of een ander. anders moog? gelaft worden om aan des Suppl. woonplaats te U:recht alls Stukken, do tegens flëra reeds mogten zyn of nog ftaan ing leverd te worden , en alle Difpofitien die tor d;s Snppliants laften reeds mogten cerroomen , zyn 'of nog genomen mog» ten worderj , Gopielvk 'te bezorgen , op dat hy Suppl, die door zyne Huisbewaarders mooge per poft ontvangen, ten-einde hy Suppl. dan bewuft v: n hetgeeneer ten zynen lafte omgaat, door de halp van dis Procureur de Stukken , welke hy Suppl- zal nodig oordeelen inteleeveren , op den behoorlyken tyd ter Tafel van TJEd, Mog.. mag kun' er. i deveren.en op dit hy Suppl. daar door in ftaat geraake, en zyn deftnfie in diervoeg te doen , als hy overeenkomflig zynen Eed, ge-faan tot maftitiën van zynè ei der Borger Jïech'en en Privilegiën zal vermeinén te behooren ,ptoteff?ren'e hy Suppl. hy deeze wel expr.'Srelyk van nullité der reeds geëntameerde procedures, uit hoofde der borger Privilegiën ais andere redenen : voorts ingevalle men onverhoopt mogte blyven voortgaan , de Suppliant te houden buiten legaale



( i9i ;
kennis, en daar door buiten de mogelykheid
van Defenh> , en dit R-.quelt dai ongeluKkig I(y mo^t te beurt vallen , 't welk men in deeze tyden in de Repubhcq meer andere Requtften heeft zien onuergaan, proefteert de Suppliant w 1 expresfelyk provifianeel tekens alle de gevolgen, febaden en veriezen welk<r zo de Suppl. als zyne Vrouw en onmondige Kinderen daar door reeds ondergaan hebben , of nog mogten onde-gaan, zig referveerende (de tQod dwingt den Suppl om deeze periodes met behoorelJH ke reverentien voor UEd. Mog, alhier tt iniereeren, ) allo die weaen,rechten en middelen»; zo egen den Procureur Generaal ais anders, "waar door hy zyne thans in tyftt abfeatj* e i huren zyne weeten geattaqueerde eer, en reeds, gel .eden of nog te lyden fchadeo en verliezen zal oordeeien hertelt ie kunnjn krygen , zo voor zig zeiven als voor zyne Vrouw en onmondige K'ndéren , tot dis tyden toe , wanneer hy Suppl. Zyne Vrouw of Kinderen de tyden gepaft zullen oordeeien , om derzelver herftel' en reftitutie te repeteeren dair , ea zo zy alfdan oordeeien zullen te behooren.
't Welk Doende,
JAN PïETER DE RIDDER,
19 April 1788.



C 194 i
HET EDELMOEDIGE SLAGTOFFER Der yiiverfle Vaderlands Liefde, TREURSPEL.
EERSTE BEDRYF. E E R S T E T O IV E E L.
FENELON, LUCINDE. FENELON.
1UCI.NDI ! 't ia vergeefsch op uiikomft hiertte hoopen. Men zee , hoe langs hoe meer , den weg to.t oproer ope» > Her ongeftrafd Geweld , dat deugd poch onfchuld fpaart , VVord aangemoedigd , zelf verfterkt in zynen vaart. Dit Land , weleer ten top van groe en bloei verheven , 7iet werkzaamheid en vlyt gekluifterd of verdreeven , De Handel kwym niet flegts > maar Heeft van Stad tot Stad» VVaar aan zy welvaart fchonk , waar zy haar wooning had, De vuige Dwinglamly moet eerft haar zetel veften. 2y gaf reeds tot dat einde, ons Vaderland ten beften. Aan een uitheemfch geweld, dat Recht en eer vetkragt: Of aan't barbaarfche Graauw , dat Deugd en Onfchuld flagt, Zy ziet de fchade en fchande uit dit Geweld gebooren , Maar , zonder dit Geweld , ging ras; haar hyk verlooren Dus duld zy 'r plunderen , en kweekt de zugt tot moord. Oranje fchroomt geen kwaad; hy holt beftehdig voort, En zou de waereld eei het onderft boven keeren, Eet hy het Plan verzaakt, om alles te overheeren ! "T moet alles bukken , wat flegts denkt te wederftaan , Of't ganfche Vaderland moet nefiens hem vergaan ! Dit, gryze Nyveiheid ! is't Loon van zo veel jaaren ! Zy , wie gy zegende, zvn thans uw 1'lunderaaten !
LUCINDE. |
Myn Vader! welk een lot verbeid ons in dit 'uur ? Ach f is dan alles doof voorde infpraak der Natuur ; Is de Aterlingen dan zo zeer de wreedheid -eigen , Dat zy, om omen val , zig zelf den val bedreigen ? FENELON.
Een toomelooze wraak, myn Dogter! zweept hen voort. Eerft moet het Vaderland verwoeft zyn , uitgemoord ? Eerft moet Europa in den felften oorlog blaaken ; Die wieedaarts eetft zig in der ftedenbrand vermaakea , Eet iix hca haat gekoeld, hun wrok verzadigd zy !



< 105 >
LUCINDE.
*>p welk een Schrlktoneel, myn Vader! Wyft ge my!
Waar bergen we , in dien nood, de waardigfte onzer Pander / My dunkt, ik zie u reeds gekneveld in hun handen ; Getrapt, geflagen en onmenfchlyk voortgeftuuwd , Tot dat Gy! Oogenblik ! Waarvoor de menfchheid gruowt: Met al die aaklighéên ftaat gy op ons te wagten! Myn vader! k blyf u by, en, zo men U zal Aagten , Dan zal het in deez' arm , en op dir hart gelchiên .' Dau zal Lucinde uw moord , maat nooK uw fterven zient Myn ziel moet uwe ziel verzeilen! Neen I dit leeven VVas , zonderU, me een dood!
FENELON.
Te verr' van't fpoor gedreerea! Lucinde .' (lort ge U zelf in't nuttelooze gtaf. Bedien U van den raad, dien Ik U giftren gaf. Verlaat deez' oord eh berg een leeven mv zo waardig ! LUCINDE.
My bergen , zonder U ï
FENELON.
DC Hemel is rechtvaardig, Zyn wyze Wil gefchiede ! En vordert hy myn dood : ik , ik kan fterven.
LÜC1NDE.
Ach .' myn hartzeer word te groot» Myn ziel bezwykt reeds by't vooruitzigt dier Ellenden. Het zal niet noodig zyn naar elders my te wenden. 'K behoefde vlugt niet, neen! Het Graf ftrekt my ten wyk I Ais ik uw Moorders zie , flegts zie , ben ik een Lyk 1
FENELON.
Myn Kind! 'k erkéfi uw trouw. Ik zegen uwe liefde : Maar , kan er Moörder zyn, die me immer fellergriefde» Gy toeft, en eer ik fterf , eet ik ter nedérltort, Moet ik aanfchouwen , dat gy 't deetlykft Oöer word Derfnoodfte Moedwil van barbaarlche'Muitelingen , , Die U ontëercn , eer zy't leeven my ontwringen Lucinde .' kan U dit van 't VadermiDnend hart / Bezeft myn Dogter, wel de grootheid van myn fmart f De vlugt behoud U., en, daar ik het licht moet derre* t Kan uw behoudenis roe alleen vernoegd doen fterven 1 Moet dan uw Vader zig veraecren > LUCINDE.
Vader i
F.ENELON.
Kind I
I.IJCINOÏ».
MVr* Liefde,



C 196 •>
FENELON. Blykt my niet, zo lang ge (j hier bevind. LUCINDE.
Maüt Gy >
FENELON.
Myn ouderdom , myn zwakheid doet my b!yver>. Hier zal myn fchuldloos bloed myn eerlyk hart be'fchryven 3 Myn bloed, indien men't plengt, getuigt hier van myn piigt, En fpac, ais druplen vuurs, myn Moorners in't ge:igt
Gy, Hemel .'<zyt getuige, en zaagt al myne oaadent. Ik wilde 't Vaderland behouden , niet verraaden. Ik heb de Vryheid , Wet de Dwinglangdy geftaafd : My tegen Hem verzet, die t Land in puin begraaft, In al den Weivaart met de Deugden heeft verbannen t •K weet dat- ik my vergreep aan magtige Tyrannen .' ■K zie hoe myn Vaderland zig ten verderve neigr, En ken te wel het Lot, dat thans myn hoofd bedreigt ! Maar in dit tydftip zo ontzettende als verderflyk , Is de onfchuld myne trooft ; maakt my de dood onfterflyk. Ik daag myn moorders uit, zo moedig , zo bêteid , Zo vrolyk heen te gaan , als ik , naar de eeuwigheid Ik kan myn Rechter, den Almagtigen , aanlchouwen , Met opgeriten hoofde, en Hem myn pleit betrouwen. Hy tigte myne zaak ! en meer verlang ik niet.
LUCINDE.
'K bezit den zelfden moed en trooft in myn verdriet : *K miideed geen Iterveling.
FENELON De mifdaad baart geen lyden. Wcr zou een mifdaad zelf en U en my bevtydenmen zoekt geen Schuldigen. Befchouwt fiegts't Vaderland ; Zie wie men plundert , moord, of wegfleept en verband J De woede die ons dreigt
LUCINDE. *K zie Hendrik herwaards komen»
f *»* Vermits dit Toneel/pel niet in't licht komt, zullen wy ; op verzoek , er nu en dan onze Lee~ zers, hy vjyze van vervolg, iets van inededeelen.



No 23.
DE VERDEEDIGËR der.
HOLLA&DSCHE
Patriotten,
Aan den Verdediger der Hollandjcie Patriotten*
MYNHEER! Indien gy de neffensgaande Copie van een Brief een plaatfe in uw Blaadje waardig keurt 4 zult gy verpligten, die zig noemt, T. T.
Copie*
Wel Edele Geflréhge-Heèr, én Neef f
lY^Et veel verwondering en verfchillende aan* doeningen van droefheid , medélyden en verontwaardiging, heb ik, uwe Miffive van den 10 dezer geleezen. ik zal tragten ÜÉd. op den voet te volgen , om zo kort mogelyk te antwoorden
Gy befchryft my , voor eerft, deri toeftand van 't Vaderland ais aller ongelukkigft, en wel door toedoen van dé zogenaamde Patriot'en •
Ten twééden , zegt gy dat die Patriotten nu vlugten als veldhoeneh over de bergèn • dat die vlngt een bewys van hunne Ichuld is 'è en dat de arme vSügtelingen 't gëen gebeurd ii taoeten aanmerken als een ftraf van defi tlz* siel over hunne «ngeregtighedeoj



C »98 )
Ten derden, raad gy my, het Hoofd in dea Schoot te leggen en 't voorbeeld van de Heeren *** te voigen, en R^queftte prefenteeren, om in de Amneffie begrepen te zyn en g/noemt het prefenteten van diergelykRequeuedeimocdigdigheid , en de weigering, om dat voetfpoor te volgen trotsheid, die gy beftrah
Éindelyk ra*d gy my, op den bedendag, in Holland uirgefchrev-en , my voor G->d te verootmoedigen , en vooral deu Hiddagsbrwf te volgen.
Wat de Toeftand van 't Vaderland aangaat, dezelve is zekerlyk allerongelufeKigft,. wam hoe kan er ongelukkiger toeftand zyn , dan die van een Vry Land, vaarde Priviieg en wonlen veragt . ee defpotieke Regering, dog meteen zeker ve nis bedekt , i-gevoerd, de Natie cien voet op den nek gez .-t, zy die aan den Souverein g hoorzaam geweeft zyn , geplunderd, en ongeftraft v-:rmoor i en vervoig.i, de negotie geruineer i , en'r ga niche Land verarmd? Myn hart bloéd , wanneer ik daar aan gedenk , en myn ziel heeft een grouwel van die godloosheden ! maar dat de Patriotten die gy in't oog hebt, d ar van oorzaak zouden zyn,ontken ik , en zo uw geweten niet geheel toege» fenroeid is, moet uwe confeientie U in't aangezigt gevlogen hebben , toen gy dat gefchreven hebt, nee. ! de oorzaak moet men zoeken gedeeltelyk by Eenen , die het hee^fchen gewoon , lang t etragt heeft der vryheid den Bodem in te ftaan, en welke eerder verkiezen zou de ganche Natie aan verderf op te offeren, dan hai>r doel te miffen : gedeeltelyk by Eenen , die door trotsheid en' koppigheid zig in een verkecd fpoor heeft do-n leiden , en nu hy ziet dat de zaak niet naar zyn genoegen uitvalt,



( 109 )
geen cordaatheid en verftand genoeg bezit, om dezelve ten anderen keer ;te doen neemen;
N?em my niet kwaiyk, eertyds waardige Ne f ! dat ik U me: de zelve openhartigheid ichr , als gy my gelchreven hebt, lk fchryf dan ie o-.geluickige omftandiftheden vao de Republiek toe aa i zodanige Patriotten , die altoos het gedrag der Stadhouders hebben doorge haald , die hur.ne mifkgen , van Willem den I. ar, tot Wüieai den IV, toe , met levendige kleuren hebue;i afgelchild^rd , en een ieder hebbei, aangezet om de Vryheid voorteftaah, en de aang oeknde magt van den Stadhouder te beteugelen : die 't gedrag van Vrouw Anne» geJuurende de minderjarigheid van Willem den V» na'-r verdienften hebl en doorgeftreken : die de Mdl o. nen nadeel door haar aan de Kooplieden to-gebragt zeer wel witten te berekenen , en niet .erzuimden, die aan een ieder open te leggen ; die de defpotieke handelwys van Louis van Brunfwyk by alie gelegenheden gifpten : die ni^t fchroomden ftaande te houden , dat hy door zyn verden-elykm raad aan Willem den V» gege ven , getragr had de Kooplieden geheel te ruineren : dat men gezanten, had gezond n naar Rufl .nd , om de geprojecteerde gewapende Neutraliteit tegen te houden; en dat men daar dooi aan d? Republiek een zwaren Ootlog had berokkend , te ruineuzer, om dat men de Hol» landfche Schepen , moedwillig in handen van^ de vyanden liet vallen , geen Oorloglchepen?! liet bouwen , bemannen, uitruften of behoorlyk victualieren , op dat aan de vyanden daar meds geen afbreek zoude kunnen gedaan worden : die eindelyk. in de onluften daar uit ontftaan, zig ten fterklren hebben doen zien : de burgeren aangezet tot de WapeniDg 2 die .Wape=>



ftsag op allerleye wyze bevorderd j maar d|« einde yk, zoekende voor zig zeiven en hunne familie voordeel te doen, den mantel hebben omgekeerd» en naar den wind gehangen, en zig gebogen voordien Baal , die zy voorheen gevloekt hebben , en die toen vervolgers zyn geworden van hen.die hunnen raad hebben op. gevolgd, en van die daden, waar toe zy hen', die nu de flagtoffers van hunne woer.e geworden zyn , hebben aangezet. Gy blooft, Neefje t maar waarom blooft gy, zyt gy niet be.ciiaamd om het uit te voeren, wel zyt dan ook riet oeichaamd voor weinig Ietteren op*t papier, waar in gy ü zeiven vinden kunt, fchoon uw naam niet genoemd is, gy weet dat die zaken my; bekehd:zyn Gy weet dat ik een geheel regifter van zulke godloze Naamen in differente Provinciën zoude kunnen noemen : gy weet, dat gy ze my zelfs op geteld hebt, toengy hun voetfpoor nog niet volgdet , en gy by my nog voor een eerlyk man wilde te boek ftaan. Aan dat zoort van Patriotten, ik herhale hef , fchryf ik den beklagenswaardigen toeHand van myn lieve Vaderland toe , maar wee hen Lemo ''gradu ad vindi&am divina procedit ira , fed- tardidatem gravitate fupoüeii compenfat.
Gy zegt verder, dat de Pa'triotten nu vlug-» ten als de Veldhoenen over de bergen en dat die vlugt een bewys is der fchuld , van die arias vlugtelingén.
*De eerfte woorden van deèze periode zyn genomen uit de heilige b'adere'n ; maar ik twyfel cf ÜEd. op dien tyd wel om den Bybel $;edagt heeft , dewyl gy dan fpoedig zoud 'begrepen hebben , 4at die woorden gebezigd worden van David, denman naar Gods jhartc, die vlug-ende was, om dat Hy vervolgd



( tol )
Wierd door den godlozen Saul , zonder mj? hier over uittelaten , zal ik erkennen dat'er veelen vlugtende zyn ; maar niet dat zulks eene erkentenis van fchuld zoude medebrengen , in» tegendeel bewyft het , dat zy voorzien hebben, gelyk de uitkomft bevefligd heeft , dat zy, (even gelyk David , ) op eene gruwelyke wyze zouden vervolgd worden,om dat zy als braave ingezetenen aan de bevelen van den Souverein hebben gehoorzaamd.
Gy noemt de Patriotten arme Vlugtelingen , en dit denk ik, dat nog uit een loon van medelyden voortkomt , en waarlyk de behoeftigen zyn medelyden waardig, dog zy veragten zo wel als ik en anderen, die genoeg hebben om te leven , uw medelyden , wy hebben het medelyden van zulke laage zielen niet nodig , dewyl zelfs de weldadigheden der Godlozen wreed zyn. Door de edelmoedigheid van zyne Keizerl., Majefteit, vinden wy hier een veilige ichuilplaats tegens godlooze vervolgingen, en zy die eenigzints behoeftig zyn, en van een goed gedrag, vinden by den mildadigen, Koning van Frankryk , alles wat zy nodig hebben .* echter kan een eerlyk man hen uit medelyden wel arme vlugtelingen noemen, ter oorzaake , dat veele hunne Vrouwen en Kinderen hebben moeten verlaten , die om 't gemis, van hunne Mannen en Vaders zugten, en welker, geroep tqt den Hemel klinkt, om wraak te bidden , over hen, die de bewerkers zyn geweeft van het gepleegd geweld,
Gy voegt er by , dat de arme Vlugtelingen , het gebeurde moeten aanmerken als een ftraf van den Hemel over hunne ongeregtigheden , maar ik vraag U of de vlugt van David een ftrai was van den Hemel over zyne ongereg-



C 60» 5
tigheden, of was de bezoeking van dien tyd een firaf over de ganfche Natie, en moeit de Z' Ive n et te ge yk dienen , om den godlozen Saul des te ltrarwaardiger te m ken en van't eene kwaad in 't ander 'e doen vallen , ten einde Gods regtvaardigheid , in hem en zyn huis te verdelgen , te meerder zoude uitblinken ? Laat uwe confcientie hier op antwoorden en maak zelfs de toepafling.
Wat uwen raad betreff om't hoofd in den fch"ot te leggen en't voorbeeld te volgen van
de Heeren , ik bedank TJ voor dien
raad . maar voel geen de minfte aandrang om'er gebruik van te maken : die geen bewuftheid heeft van eenig kwaad, kan geen vergiffenis vragen, en ik verklaar geen bdouw te hebben , dan alleen daar over, dat ik niet fterker gehandeld heb ,■ 't geen nu gebeurd doet de Patriotten zien , hoe zy met de Oproermakers en der zelv«r Patronen hadden moeten handelen , en hadden zy dat gedaan , dan had gy en veele anderen nooit eenige vervolgingen kurnen aaniigten , intuflchen leren wy hoe wy doen moeien, wanneer wy de overhand krygen, en 'tis niet onmogelyk , dat zuiks nader by is, dan gy denkt.
Gy noemt her gedrag van die Heeren , wiens voorbeeld gy wilt dat ik volgen zal, edeliroemoedig : ik noem het laf en kinderagtig, en *t is nief onmogelyk , dat'er ook eigen irtreft onder fchuilt; het gedrag van hen, die het voorbeeld dier Heeren nier volden , noemt gy trotsheid , en gy hekelt d» ondeugd ernftig ; maar gy fchyn' geen onderfcheid te maker tufFchen groo m^edifhf id en trotsheid, dair deeze eene ondeugd is, die den mei fch ontcieri , e-1 geene aen deugd , die hem verheit boven alle lage



( ao3 )
•wezens, een deugd waar gy en nwe menden geen denkbeeld van kunnen maken,
Eindelyk raad gy my op den dag,die m,de Republiex tot e^n Bedendag geichikt is , a:y te verootmoedigen voor God , en vergiffenis over myne zonden aftesmeek-n : Ik wee; , dat wy dagelyks ftruikelen , en dat de minife zonde ons onwaardig maakt de zegeningen van den Almachtigen: ik vinde dus uwen raad goed, en kwam die uit een goed haft dan zoude ik die vaderlyk noemen ; maar het byvoegzel van myn gebed te rigten naar den brief , waarby dien Dank-Vaft en Bedendag is ui.gefchrevfcn , doet my fchrikken ! Zou'de ik met een leugen in myne regterhand :ot den Almachtigen God naderen ? zoude ik Dievery, Plundering, Moord en Vrouwenkragt, waar door men 't ganlche Land met fchrik vervuld heeft, en de Ingeze» tinen in kluifters heeft geklonken , noemen , een merkwaardige tulTchenkomfl van de aanbiddelyke Voorzienigheid om 't Land te redden ? wilt gy dat ik de pogingen van ware Vryheidminnaars om de Tyranny te weeren, en de Privilegiën en Rechten te herftellen, noeme » eene onteering van den zetel van den Souverein.? Begeert gy dat ik het tegengaan van een opgehitft, moord en plunderziek gemeen , noeme , een dreigen van den ondergang van weerloze Ingezetenen ? Wilt gy dat ik een verraierlyken inval van een vreemde macht, — het barbaarfche mishandelen en wegvoeren van veele brave Vaderlanders)— het ftel^n, roven en bederven van goederen , zelfs van hun die volgens het grond beginzel van die roovers , onfchuldig waren, vriend nabuurlyke maatregelen zoude noemen? Begeert gy dat ik een Vrouw, die bui'.en toeRemming van den Souverein vreemde Troupen



£ 2"4 )
in 't tland roept, om voorgemelde gruwelen tê plegen, zoude noemen een Vorftin by de Natie gelieft, om hare hoedanigheden, in de laatfte ongelukken aan den dag gelegd i myn ziel heeft daar een afgryzen van ! Maar weet gy wel welke de gevolgen van zo een gebed zouden fcyn, ik twyfel daar zeef aan, en zal U om zulks 'te leeren maar Wyzen tiaa de Pröphetiè (van Jeremia Cap. 7. f . 8. en eenige volgende Vaarzen. En om my daar aan niet bloot te ftellen , wil ik uwen raad niet volgen ,en liever den God van Hemel en van Aarde, by wien alle Koningen en Vorflen minder zyn, dan een Öofje aan de weegfchale of een drupje aan den emmer, vurig bidden, dat hy de'ketenen waar in myne medevaderlanders geklonken zyn , breke ! dat hy den yzeren Scepter, waar onder zy gebukt gaan , verbryzele ; dat hy de bewerkers en uitvoerders Van geweld > plundering en moord in fiükken flaa als pottebakkers vaten I en dat hy dé ware vryheid uit dé flaverny doe voortkomen , en ons geheel en voor eeuwig van alle die voorwerpen verlaffeVJie denkeen of anderen tyd Weder in ftaat zouden kunnen zyfi,orn den gruwelykenrol.die.nugefpeeldis.te hervatten ! Zie daaf myn gevoelen ! Zyt voor't overige verzekerd, dat ik hartelyk werifche , dat de oogen vanTJ > en andere Onderdrukkers van Neerlands Volk mogen geopend worden, dat gy de gruwelen moogt inzien met beröuw, en met dezelve naderen voor den Troon van den Almachtigen, ttet belydenis van fchuld en doemwaardigheid , en dat gy dan genade moogt vinden ih de hei* lige oogen van Hem, die leeft tot in alle eeu* wiRhcid ! Ik ben &c.
Biuffel den 16 April tf88.



C -13 )
DE VERDEEDIGER
DER
HOLLANDSHCE
patriotten,
In het derde Vers, word door de Doode* lyke Wonde aan Zyn Hoofd, zeer duidelyk atseteekend , zyn te regt verneederden toefland m de Provincie Holland, terwyl de geneezin» van deeze W.onde zeer Natuurlyk afbeeld, dé onderlteuning hem door Vriefiand , Zeeland • maar in zonderheid Gelderland, en een gedeel é van Utrecht bezorgt, waar nver gewis de eeh»eia Republiek ten hoogften verwonderd wast
ln her vierde Vers , word aangeteekend , hoe deeze verwondering , by een groot gedeelte Inwoonders overfloeg tot eene verheffing , zo van de Ariftocraiifche Cabaal als van den Stadhouder , zo dat men beiden meet dan foenfchlj}e eere bewees , en voor al den laaften in Macht en Vermdogen boVen alles dorft verheffen , en als onverwinnelvk aanmerkten —
Waar door Hy dan , vo'geris het vyfde Vers , zich zodanig verhoovaardigt , dat hy tepena Bed en Pligt alle af hanglykheid en onderwerping aan den Souveréin, inzonderheid va^ de Provincie Holland , geheel uit hét oog verloor en dezeïven zo door Memories, als anderzints', Hout in het aangezicht hoonde , waar by



C 214 )
daa teiTens den tyd word opgegeeven, hoe Jarig dit duuren zal , namentlyk twee en veertig Maanden, welke tyd reeds zeer begint te korten. —
Het welk eindelyk volgens het zefde Vers, zo verre gedreven wierd , dat, en door hem zeiven , en nog] te meerder door de Baals Priel*. ters (, zommige Predikanten , ) het Woord van den leevendigen God wierd misbruikt , en daar door den Heiligen in Ifraë'I gelafterd, en zyne Tempelen ontheiligd , waar van helaas ! voorbeelden genoeg , (vooral op den "aangehouden Bededag , ) voor handen zyn. —
In het zevende Vers word z-'er duidelyk af» gefchetft de by een getrokken , Krysmacht in Gelderland , om daar meede de Vryheidminnende en de regt bedoelende Ingezeetenen van die Provincie, inzonderheid Hattum en Elburg te beflryden en te overwinnen;
In het agfte Vers , worden de ongelukkige Perzoonen aangeweezen , die door eenen verkeerden Godsdienft Yver , en door eene dwaaze verbeelding ter eere van deezen menfch alle hunnë Burgerlyke en Geeftelyke plichten met een dollen yver opofferden, waar van de meer genoemde en andere Verleiders, de beweeg oorzaaken zyn , en die van God hunne wel verdiende ftraffen te vreezen hebben. —
In het negende Vers, word elk Leezer der Profetie tot byzondere oplettendheid aangefpoord, terwyl;
In het tiende Vers , de gevolgen worden voorzegd, die de Braaven in den Landen , by eene overrompeling van Hem en zynen aanhang , te wagten zouden hebben , naamenlyk , dat de braave Handhavers der Juftitie, die de



Boofdoenders rechtvaardiglyk Araffen , by deeze Overrompeling als even zulks Mifdaadigers zoo-
t£J?^M?™dm ' waar ^^Braaven i}?XZ Be°effenmS v»n wn taai Geduld ten lterkften word aangeprezen. — f- la het elfde Vers, word van de oorfprong toiv. HaaaDftMnde °verromPeling gewaagd,-
elZr \ Aarde> dat is> van de La"d zyde, geiprooken word, niet oneigenlyk de Princes aanduidende , idie wel in ieders oog van eenen goeden aart fcheen te zyn , maar zich eindelyk openbaarde, met de Draak, dat is, met de Arjftocratifche Cabaal , eenen Lyn te ireKKen ,. en zich van een vreemde Macht, w ft dzyde af,cgev°erd , te bedienen.— welke tweede Perzoon volgens het twaalfde umul deeze vreerade Macht op hetlpooc en ten behoeven van den eerften Perzoon werkte ,'en ons Land inrukte, en het zelve met geweld overrompelde ; waar door dan de eer-
Jfhf (,rZOOnJ' uet Dier Bit de zee aanienlyk , gehee wjerd herteld, en alle Ingezetenen van Nederland gedwongen wierden Hem te eerbiedigen.—
Terwyl in het dertiende Vers , zinnebeeldig word afgelchetft, de groote trotfcheid-van den tweeden Perzoon , die even als de God des Hemels en der.Aarde, zich eene vrye wraakoefening aanmaatigde , om den zulken ,die, als voorwerpen van eene onbegrenfde Wraak, worden aangemerkt,, met Baa en Blikfems te vervolgen. —
Terwyl in het veertiende Vers , het verder gearrg van den tweeden Perzoon zeer naauwkeufig wordafgefchihierd ; waar in gelprooken wojdj



C ai6 )
als vaa eene Verleiding &c. &c. want fchoon het aan alle op ettende Braaver. o^ertuigerd bekend is, dat de groote Omwenteling gefchied is, door Verraad en Geweld , waar van God gewis een alkeer heeft , durft men nogthans in publieke Papieren zulke daaden aan de w rking van God , aan Gods vingeren toelchryven , Ja ! men durfi in de Tempelen van God dankzeggingen uitftorten , voor den zegen van Goj , voor zyne begunftiging enz : waar door het aanbiddelyk Opperweezen in het aangt zigt word gelafterd, en duizenden ongelukkig mis. leide Ingezeetenrn al verder mifleid , Ja ! zo verre worden mifleid, dat zy van Hem , en Hem ter eere, zyne beeltenis draagen. —
In het vyftiende Vers , word als met een vinger geweezen op het al gemeen Gelchreeuw , en de gehele los gelaatene Woede van 't Gemeen, welke met een algemeen moordzugtige Ve-volging gepaard ging , en het welk zeer veele Braaven het leeven, en duizenden hunne ffoederen en bezittingen gekofl heeft, het welk Je regt EEN SPREEKEN VAN HET BEELD DES OIERS genaamd word ; —
Eindelyk word in 't zestiende Vers ,, de reeds by gebragten Byzonderheeden van het draagen van een Merkteeken , het ORAJNjn. naménlyk.aan alle Ingezeetenenvan Nederland duidelyk gemeld, het welk door het woedend Graauw aan allen met de grootfte vervolg ngen en mishandelingen wierd opgedrongen , en door de Wetgevende Magt fterk wierd begunttigd , welke dwang eindelyk zo verre ging, dat elk en een iegelyk dit Teeken aaa zyn Hoofd draa,. jjen moeft. —-



( 21? )
En in het zeventiende Vers, word door deren Dwang nog naauwkeuriger beichreeven, daar gez;gd word dat niemand koopen of verkoopen tnogt, het welk meede Ba de leiter vervuld is , vermits, niemand > op de Beurzen , de algemeene Markt en Vergaaderplaatzen van Koopers en Verknopen verichynen mogt , zo hy niet me; ORANJE lint vercierd ware of met iets diergeiyks u'te;emonfterd !
TVrwyl dit Hoofdftuk eindelyk in het achtiende Vers, met he; hier voor reeds duidedelyk aangeweezen Getal van zes honderd zes «n zestig, als influitende den Naam , van de door het ganfche Hoofdftuk Bedoelde , en hier vooren aller duidelykft aangeweezen Petzooa geflooten word.
• • ♦
Het voortreflyk werk van den Graaf de Miraheau thans in't Franfch het licht ziende , zullen wy er den Nederduitfchen Leezer eenige trekken uit mededeelen > zynde dit de befte aanpryzing, voor die onontbeerlyk werk.
» » *
Volgens beloften laaten wy alhier weder een gedeelte van het bekende Tooneellpel vol» gen.



& , ( 218 >
TWEEDE TONEEL. TENELON, HENDRIK, LUCINDE. HENDRIK,
Myn waardfte ! welk een lot ftaat myne min te fchroomen , Iniien gy hier vettoeft! ., . 't wraakgierige gemeen , * Doot niets in't woén gefluit, rot overal by één, En zweert den dood aan elk , die , door zyn pligt gedreeven ■ De blyken van zyn trouw voor 't Vaderland dorft geeven.
*t Oranjerot groeit aan, voorzien van moordgeweer /
Ach .' nog één oogenblik, en wy, wy zyn niet meer!
De moordkreet klinkt alom! 't Ichreeuwt al, Oranje boven !
En onder deeze leus valt men aan 't plundren , rooven,
En moorden! . ... 'twoefte gtaauw , dat voot Oranje pleit,
Verfchoont de Moedet niet, die by haar kindien Ichreit ,
Die haaren zuigeling, bet flagtmes poogt te ontwringen;
De kuifchheid vlugt vetgeefs ; Oranjes lievelingen,
Zyn aan hun Heer gelyk, zy vlammen op dien buit.
Pe Jonkheid wotd verkragt en blaaft den adem uit!
De ftervende onfchuld vloekt op't uitfchot dier Barbaaten 5
Hen meet geen Patriot, dus roept e woede , fpaaren ,
Dit is Oranjes teil! Terwyl zy, ootd by oord ,
Dien wil ter uitvoer brengt, door plundering en moord !■"..,t
lVucinde! Ach.' welk gekryfch doet zig a,lomme hooren ! ....
*k Herhaal't! één oogenblik ! en wy, wy zyn verlooren l
In nog zig ik U hier 1
LUCINDE.
Wat moet ikï
HENDRIK.
My behoeden ,
Door O te ontrukken aan dien reeks van tegenfpoeden * Die'c volgend Tydftip, Ach 1
LUCINDE.
En gy , myn vriend .' gelooft» Dat Ik me aan't leed ontrukke.als gy , van't licht beroofd* Voor altoos van dit hatt zult worden afgefcbeiden , ïn als myn ziel uw ziel niet derwaards zal geleiden , Waar Heerfchzugt of Geweld ons niet vervolgen kan!
HENDRIK,
Maar als gy fterft!.... wat dood berokkent gy my dan.* ïn zal de boosheid niet tot -ulk een toppunt fteigren Miflchien vermoord zy U , en zal den Dolk my weigren 1 'k Voorfpel my alles van die toomelooze wraak, y.en legt d« mcnfchlieid af, ca moord thans uit vermaak'



C 210 J
FENELON.
Moet ik, by deeze beè, vernieuwde bederi voegen Zult gy uw Vader en uar Minnaar niet vernoegen.' Zy fmeeken, om zig zelf, Lucinde.' om uw behoud.' Is dan dees wenfch zo gtoot, dat gy dien weigren zou'd > LUCINDE. (ve'n
Hoe martelt my die wenfch ; Ach .' "k moet dien wel weerftreeIk red, door myne vlugt, geenzins uw beider leeven , .
Enalsgy lterft, wat dan! dan leeft Lucinde nlët't
ïn gy: gy , Hendrik ! blyft, wanneet Lucinde vlied t HENDRIK.
Zou ik uw Vader, in deez' jongften nood, ontwykenï. . ; Ik ben zyn Vriend ! .... en thans moet hem myn vriendfeha't» ' .. „ , . . . LUCINDE. (blykenf
lt Heb achring voor de trouw van zulk een waardig Vrind '
Maar rep nu verder van. geen vlugt i Ik ben zyn kind»
HENDRIK. '
Maat kunt gy !
LUCINDE. Alles doen, wat vriendfchap U kan vergen. Jk zal hem, In myn arm, voor d'eetften fteek verbergen. De dolle woede zaj, zo zy hem dooden moet, Eetft (idren, Hendrik 1 door re baaden in myn bloed. De Bliklem van myn oog zal op den moorder ftaaren, ïn, onder't moorden, hem de hel in't hart doenvaarenl Barbaaren zyn niet fteeds van d. t gevoel ontbloot, Dat hen meer pynigt dan den fohetendlten dood : Ik zal dat wreed gevoel, door myne taal, doen leeven, ïn 't menfchdom wreeken op. Je geen die ons doen fneveB. TENELON.
Ik zie maat al te wel, myn vriend.' dat haar behoud,'
Geheel onmooglyk ware, als gy hier blyven zoud.
Ik voel de waarde van uw vriendfehap : 'k moet die achten ,
In teffens heden daar het ulterft van verwfagten
Zweer me, op dit oogenblik, dat gy, der vrienden pliet
Cetrouw , r B
' HENDRIK.
Verdenk my niet: ... Gebied en'tisrerrigt. ( Waarom te zweeten / Zie uw vriend tot alles vaardig
FENELON.
«y blyft U zelf gelyk, en fteeds myne achtingwaardig. .....
Venei myn Dogter in haar vmgt! Ik eifch als vrind.
cy zult du doen, ..... indien gymy en baat bemint*



C 220 )
DERDE TONEEL. \ HENDRtK , LUCINDE. HENDRIK.
Wat vergt me uw VaderAchlLucinde ! ik hem verlaaten ?.< MetU .... Lucinde!
LUCINDE.
Ja!
HENDRIK.
Maat kan myn vlugt hem baaten J
Word hy er door gered?. ... 6 Neen! hyfterft, en ik.
Ik overleef dien vriend .' wat Eifch ! ..... welk'oogenblik ? Ik vlugten ?... Ja ! metTJl! ... Kom.' 'k zal Lucinde hoeden : 7y zal my het verlies myns beften vriends vergoeden ! Zyzal, ... Maar trouwloos hart, wat dolheid ^aat U aan? .... 6 Liefde ! 't beige U niet! ... 'k zal met myn'vriend vergaan 1
LUCINDE.
Myn Hendrik !
' HENDRIK.
Myn Lucinde .'... "(blyfdan. ... lultgy vlugten ?,,,
'Zult ey ?
&' LUCINDE. Helaas.'
HENDRIK. Myn Lief ! Gy antwoord my met zugten!....
Zult gy?
™ LUCINDE. Mee U!
HENDRIK. Ach .' zwyg .' Met V 5 dit enkle woord'.
Is als een blikfem , die myn wanklend hart doorboort
Vetftetk me , ó vriendfehap .'
LUCINDE.
Neen ! myn min zal V verfterken. Ik bloos reeds om myn vraag , die U myn zwak deed merken.
Myn Vader is myn vriend, zo wel als de uwe, en gy <
Zult zien , wat, in een Vrouw,, de waate vriendfehap zy 1
H Vervolg by de eerfte gelee£enbeid