2508 B 15  01 2058 0832 UB AMSTERDAM  BURGER HANDBOEK.   BURGER HAIDBOEI, O F KORTE SCHETS DER ALGEMEENS BIANIER VAN PROCEDEEREN, I N CIVIELE en CRIMINEELE z aak en, VOOR DE DEPARTEMENTAALE GERECHTSHOVEN, B UR GERL1JKE RECHTBANKEN, VREDERECHTERS EN BIJZITTERS. °VER DE B ATA AFSCHE REPUBLIEK. GEARRESTEERD B IJ DECREET VAN HET VERTEGEN" WOORDIGEND 1ICH AA M DES BATAAFsCHEN VOLKS, OP DEN 22 AUGUSTUS }?99. O O O R JAN G 1. E E V E * ^MSTELDAM, blj g' roos, m d c c c.   De tegenwoordige Conftitutioneek" orde van Zaaken, gevestigd op de groóte beginzelen der Omwending van 1795 vordert, dat het oude Sijstema en Maniere van Rechtspleging, veelal 'aan grove mistellingen , en dispotieke bevelen onderworpen 9 afgefchafe en door eene andere overeenkómflig de algemeene Beginzelen, waarop het Maatjchappijlijke verdrag is gebafeert, wordt ingevoerd en daar gefield; dienA 5 vol'  < vï > volgends heeft Tiet Vertegenwoordigend Lichaam, op voordragt der Commisfie tot het ontwerpen van een Burgerlijk en Lijfftrafelijk wetboek, eene geheeIe algemeene Manier van Procedeeren, in Civiele en Crimineele Zaaken, met de daartoe behorende Inftructïên en Formulieren, waarna alle twist gedingen en Rechtsplegingen, aangelegt, voldongen en getermineerd moeten worden , gedecreteerd. Men heeft niet ondicnflig geoordeelt, om voor de Bataafjche aankomelingen in de judicieele Praktijk en voor alle anderen-daar inbelang hebbende, van deze Manier van Procedeeren, eene korte Jchets, uittegeven; dit voornemen is onzes bedunkens, des te noodwendiger, vermids bij de Acte van Staatsregeling\ en bij de Inflructie voor de Vrede-Rechters expres felijk verboden is, dat geene Advocaten en Procureurs , Solliciteurs enz. voor de Vrede-Rechters zullen postukeren , noch derzelver In(lructoire fchriftuuren mo-  < VII > mogen worden aangenomen', hier door een ieder Burger, die zulks verkiest de Vrijheid heeft, zoo wel voorgemelde Vrede-Rechters, als voor de Rechtban. ken en Hoven, zijn eigen zaaken zelf waar te ne> men, zonder zich van de hulp van Praktizijns te moeten bedienen; en te meer daar alle dt ordonnantiën en Inflructien op dezelven, te uitgebreid, en voor hen, die de praktijk eerst beginnen te oefenen, van te groote omvang is , om bij de eerfte Lecture, het juiste denkbeeld te erlangen. En, daar het tefer.s voor ieder Bataafsch Burger van belang is, te weten, de Form van het Bejluur, voor zoo verre hij noodig oordeele, zich daar aan te moeten addresferen, ofte naar te reguleer en, hebben wij eene beknopte fchets van de Inflructien en Voorfchrijten, waar bij de Bewindvoerende en Adminifirative Perfoonen zijn aangefteld, voor af doen gaan. A 4 Dt-  ( VIII ) De verdere ondervindingen en leeringen, in Tiet behandelen van Procesfen en Rechtszaaken, moet de leergierigen bekwaam maaken — daartoe wordt vereischt eene voorddaurende bijwooning der Rolle en Comparitien voor de Hoven en Rechtbanken; mitsgaders het naarflig onderzoeken, dier onderwijzingen, welken op wijsgeerige gronden en billijke redenen gebafeerd zijn.  KORTE SCHETS DER MANIER VAN w PROCÉDÉEREN INLEIDING. "Voormaals was de Bataaffche Republiek, toen bekend onder den naam van de Vereenigde Nederlanden, verdeeld in zeven zogenaamde Provintiën' of Gewesten , ieder op zich zeiven Souverein zijnde, hadt elk in zich verfcbillende Hoven en Rechtbanken, en eene bijzondere manier van Procedceren, welke onderfcheidene formen van Procedeeren veele botzingen en verwarringen veroorzaakten , waar door. de Burger foms afgefchrikt wierdt, om zyne rechtmatige vordering, tegen anderen in RechA 5 ten  io IN LEIDING. ten te vernaaien; dan de gevolgen der grooté Revolutie, heeft alle deze verdeelingen, die bijzonderen maniere van Procedeeren , en de verfcheidenheid der Hoven en Collegiën van Justitién bij de Staatsregeling vernietigd, en eene nieuwe, gelijkvormig aan het principe van Eenheid, Ondeelbaarheid en gelijke Rechten , daargefteld; zoo dat alle de Collegiën' van Policie en Justitie hier te Lande, daar door eene geheele nieuwe inrichting hebben verkregen. Eertijds hadt men de Generaliteits Collegiën, de Raad van Staaten, de Generaliteits Rekenkamer, Muntkamer, Finantiekamer, Admiraliteits Collegiën, en Provintiaale Gecommitteerde Raaden, Leenkamer, Graaflijkheid, Rekenkamer, en anderen, die door het Vertegenwoordigend Lichaam, Uitvoerend Bewind, Agenten, Commisfarisfen der Nationalè Treforie en Rekening, enz. vervangen zijn. De Hooge Raad, de Hoven van Justitie, de Hooge, Middelbaare en Laage Jurisdictiën, Baiihnv en Welgeboorne Mannen, Collegiën van Schepenen, enz. worden vervangen door de Departementaale Gerechtshoven , Burgerlijke Rechtbanken, Vrederechters, enz. Zijnde deze nieuwe invoering van Rechter-  INLEIDING. ü lijke magt, en de introductie der nieuwe algegemeene manier van Procedeeren , niet meer gewestelijk of plaatfelijk, maar deze is over de geheele Bataaffche Republiek eenftemmend, zoo dat nu de eene Rechter met den anderen een gelijk recht in het oefenen van zijn Ambt, en eene gelijke form van uitfpraak heeft. Var ieder dezer nieuwe Magten zal men afzonderlijk handelen, derzelver wijze van Rechtsplegingen en verrigtingen bijzonder befcbrijven , en zoo kort mooglijk hunner Inflructien , mededeelen ; ten minften voor zoo verre zij op het algemeen, en op ieder Burger in het bijzonder betrekking hebben. Eer wij tot dit ons doeleinde overgaan, moeten wij vooraf, nog iets ten opzigte van oude inbreuken *en willekeurige uitgeoefende daaden zeggen, die wij in dit Traktaatje onaangeroerd hebben gelaaten , en wel over alle Tiend , Chijns , Tijns , Nakoops , Afflervings en Naastings Rechten, van welken aart, als mede van alle anderen Rechten of verpligtingen, hoe ook genaamd, uit het Leenftelzel of Leenrecht afkomftig, welken alle als ftrijdig met de Burgerlijke gelijkheid en vrijheid, volgends de algemeene Burgerlijke en Staatkundige Grondregelen , waarop de Staatswet van het Bataaffchen Volk gevestigd  ii INLEIDING. is , voor altijd vervallen, verklaard zijn. *L Het is derhalven onnodig, en de nieuwe Form van Rechtspleging zwijgt daar van, om over het Leenrecht, en de gevolgen van dien, iets te zeggen. En daar uit kragten der algemeene Grondregelen, alle eigentlijke gezegde Heerlijke Rechten en Tituls, waar door aan een bijzonder Perzoon of Lichaam, eenig gezag omtrend het Beiïuur van zaaken , in eenige Stad, Dorp of Plaats, word toegekend, voor altoos vernietigd zijn, hebben daar door teffens ook geenen zoogenaamde Hooge , Middelbaare en haagt Jurisdictiën geen plaats meer, en alle de verfehillen . omtrend de Ambachtsheerlijkheden , komen nu niet verder in aanmerking, waarom wij dit met flilzwijgen hebben gepasfeerd. Voor het overige moet hier nog bijgevoegd worden , dat in de manier van Procedeeren, voor welke Rechtbank het zij , nergens gefproken wordt van eenige Boetens op ongefundeerde Procesfen , Interdictien. Afpellen, Rcformatiën of Revifiën, noch ook van eenig Recht voor het zegel van Juftitie aan den Lande verfchuldigd. ■ Om dat de voorfchreven boetens , niet in alle de voormaalige Gewesten ingevoerd of bekend geweest zijn, en de ordonnantiën van die Gewesten, waarin dezelve heb-  INLEIDING. 13 hebben plaats gehad, van zulke eene verfchillende aart en inhoud zijn, en zoo geheel en al naar de bijzondere wijze van Procedeeren, welke in ieder Gewest was aangenomen, ingerigt xvare,dat dezelve op de algemeene Manier van Procedeeren volftrekt niet toepasfelijk zijn dezelve in ftand willende houden, zoude de grootfte ongelijkheid , vooral in die Departementen , welke uit gedeeltens van twee of meer 'voormaalige Gewesten, ten gevolge zoude hebben, en de richtige introductie en naarkoming'der nieuwe Proces. Ordonnantie bijna ondoenlijk maaken , of immers ^ merklijk ltremmen. Overgaande tot het oogmerk , waartoe men zich in deze bepaald heeft, komt het eerst, het Vertegenwoordigend Lichaam , in aanmerking. EER.  EERSTE APDEELING. POLITIEK BESTUUR. TIT. Vertegenwoordigende Magt. Het Bataaffche Volk zijne belangen in perfoon niet kunnende waarneemen, verkiest daar toe , bij onderlinge overeenkomst eene geregelde Staatsform, en wel eene Volksregeering bij vertegenwoordiging. Dit Lichaam geeft in naam van hetzelve Volk Wetten , overeenftemmende met de Staatsregeling. — Alle befluiten met deze, en de grondregelen waarop zij gebouwd zijn, ftrijdende, hebben nimmer kragc van Wet; deze magt is geheel afgefcheiden van de Rechterlijke en de Uitvoerende; zij vermag zich nimmer in de loop der Juftine, of in Procedures voegen , of immisfeeren , noch daar over uitfpraak doen — maar kan, waartoe zij , bij de Staatswet uit- Hui-  C 15 ) fluitender wijze is bevoegd, gratie verleenen; mids daarop ingenomen hebbende confideratiën , en het gunstig bericht van den Rechter , aan wien de zaak behoort. Het gemelde Lichaam verleend teffens Remisfie, of kwijtfchelding van Staatsfchulden, ook Surcheance van Executie , enz.— Alle verzoeken worden verzonden^aan het Uitvoerend Bewind, de Rechterlijke'Magt , of worden Commisfioraal gemaakt - die daarop de nodige informariën inwinnen, en de Vergadering dienen van Confideratiën en Ad vijs, en is 't noodig, ook van Bericht. . De Confide- rans en Advijs ongunftig zijnde } word" het verzoek gedeclineerd , ofte zomwijlen nader commisfioraal gemaakt, om te onderzoeken, of 'er mooglijk termen voorhanden zijn , die het kunnen begunstigen. . Is het favorabel, befluit de eerfie kamer conform, en verzend het na de tweede, om te doen fanctioneeren. Men moet vooral oplettend zijn5dat iemand die Gratie of R:mésfie wiI übcinee de Rg> questen in perfoon moet tekenen, werdende geene verzoeken, door een tweede of derde perfoon aangenomen , maar gewezen van de ^Men kan alle dagen Requesten, Addgafen, Me-  ( *ö ) Memoriën, enz. inleveren, en verzoeken doen? ieder Burger heeft daar toe een onvervreemd" baar recht, mids eigenhandig ondertekend, en de Stukken behoorlijk met een Nationaal Ze* gel voorzien zijn. Het befluit van de eerfte kamer, naar de tweede ter bekfagtiging verzonden wordende, behoeft men niet te lichten , dit gefchied door de Commifien Expediteur — maar wel bij de griffie van de laatfte kamer, het zij bekragtigt is; doch niet ,dan gaat het weder terug aan de eerfte kamer, zonder men nodig heeft het te lichten. Alle dagen , except Zondag (en Saturdag , bij de eerfte kamer') word des voormiddags één uur voor de Vergadering, bij de beide kamers, audiëntie of gehoor verleend. §. TIT. Uitvoerende Magt. Dezelve beftaat uit vijf Leden ,.aangefteld door het Vertegenwoordigend Lichaam, en refideerende in den Haag, hetzelve is afgefcheiden van de Wetgeving en de Rechterlijke uitoefening, het doet alleen de Wetten en bevelen door het Vertegenwoordigend Lichaam  ( 17 ) chaam in de gewoone form toegezonden ,> binnen drie dagen, en ingeval van onverwijlde noodzaaklijkheid, binnen vier- en twintig uuren na derzelver ontvangst registreren , parapheren , tekenen , in de Refidentieplaats afkondigen.' voords verzenden aan de Departementaale Beftuuren , ter verdere bekendmaaking, en aan de Nadonaale Commisfarisfen of Ambtènaaren tot derzelver naricht. Het dient van confideratiën en advis op de •aan hetzelve door. het Vertegenwoordigenden Lichaam, toegezonden ftnkken. Het draagt zorg , dat overeenkomftig de Wetten, de inwendige en -uitwendige veiligheid van den Staat, bewaard blijve; kan ingeval van aanflag tegen dezelve, perfoonen in arrest doen neemen en hooren , maar moeten binnen vieren . twintig uuren daarna , aan den Rechter overleveren. Daar dit Lichaam eene magt is, meer in het Politieke dan in het Justitie-weezen, zullen wij, hier niets meer van zeggen , maar kortelijk iets van zijnen Agenten, van welken Jietzelve ter volbrenging zijner verfchillende Werkzaamheden zich bediend, mededeelen. Dingsdag ,: Donderdag , en Zaturdag ^ des Voordemiddag van 10 tot ia uuren verleend » het  ( 18 3 hetgemelde 'Bewind, aan ieder Burger, die hetzelve een voordragt wil doen, gehoor. I itniiTrn" i §• 3. TiT: AGENT VAN BUITENLANDSCHE BETREKKINGEN. Deze aangefteld door het Uitvoerend Bewind, is aan hetzelve verand woordelijk, aan de Staatsregeling en aan zijne Inftructie ondergefchikt ; moet dienvolgende. indachtig zijn, dan het Bataaffche Volk de ftipfte onzijdigheid ten aanzien van alle Mogendheden houdt; dat het de Vrede met alle Volken zoo veel mogelijk wil bewaaren. en ,zijne Vcrbindtenisfen met dezelven heilig nakoomt. f Hij zal in het oog houden, dat het voornoemde' Bataaffche Volk overtuigd , van de belangens der verceniging tusfchen deze en de Franfche Republiek, gene afzonderlijke verbindtenis wil aangaan,met dje Volken, wiens ftaatkundig belang in tweeftnjd is, met den voorfpoed der beide Natiën.-, Ook zal hij in aanmerking nemen, dat de Koophandel een der voornaavnfte bronnen is van onzen welvaart. Hij zal alle Ministers van den ftaat buiten 's Lands  's Lands redderende, behoorlijk onderrichten van de befluicen bij het Uitvoerend Bewind genomen ook zorgt bij voor de goede verftandhouding,met alle Ministers van vreemde Mogendheden in den Haag refiderende, hij moet hunne voordellen aanhooren en ter kennisfe van het gemelde Bewind brengen. Hij vermag geen deel hebben in eenig Nieuwspapier, of daar toe, officieele tijdingen mededeelen. Hij zal alle Eurgers, welke hem eenige voorftellen willen doen, betrekkelijk zijne werkzaamheden, ontvangen, en hunne voordragten aanhooren, waar toe hij vaceert, Maandag Woetisdag en Donderdag, des voormiddag van 12 tot i uuren. * Zijne Reddende is in den Haag. §• 4- TIT: Agent van de Marine. De werkzaamheden der vorige Admiraliteit Collegiën, eertijds gedemandeerd aan onderfchei. dene Departementen, en verdeeld in ondergefchikte kamers, tegenwoordig door de vernietiging van alle dezelven, zijn die verrigtingen aan een Agent door het Uitvoerend BeB % windj  ( ao ) wind aangeiTeld, opgedragen, die aan zijn Inftmctie en de Staatsregeling bepaald is. Hij heefc het toezicht over alles wat den Oorlog en de Verdeediging van den Staat te water betreft; als over het bouwen, repareeren, uitrusten, in dienst ftellen,bemannen en opleggen der Schepen en Vaartuigen van Oorlog, cnidsgaders over het onderhoud van ',s Lands Werven, Arzenaalen, Magazijnen, Gebouwen, Inrichtingen tot het Zee-wezen behoorende. Hij is de Intermediaire perfoon, tusfchen het Uitvoerend Bewind en alle die geenen, welke met hetzelve ter zake voorfchreven te doen hebben; alle Addresfen, Petitiën, Remonftranlien, Voorftellen enz, opzigtelijk de Marine en den dienst ter Zee, worden midsdien in den eerfte plaats aan hem gezonden, behoudens het vermogen om zich vervolgends aan het Uitvoerend Bewind of aan het Vertegenwoordigend Lichaam te vervoegen. Hij houdt correspondentie met alle Commanderende officieren, van 's Lands Vloot of Esquaders, hij zorg dat de Zeemagt op dien voet blijve als dezelve jaarlijks wordt bepaald hij vervuld alle vacatures van Ca- piteinen,enz. — hij heeft [de voordragt van de officieren tot in dienst gefteld wordende fchepen — Hij formeert de ontwerpen tot de uit-  ( « D uitrusting en het emploij van 's Lands Zeemagt. — Hij geeft op authorifatie van het Bewind, de orders tot het uitloopen van Vlooten, Esquaders, fchepen en vaartuigen van Oorlog, doch is bevoegd tot het vervaardigen van orders, ten opzigte der kleene vaartuigen, om langs de kust te kruisfen — Hij heeft het toezigt over de Neutraale vaart en handel, dat dezelve nimmer benadeeld worde, en doet alomme de Bataaffche Vlagge rcfpecteren; teffens waakzaam zijn, om in tijden van Oorlog, lettre de Marqué of brieven van Reprefeille uitgegeven zijnde, onder dat pretext de Zeevaart niet benadeelt worde. Hij vaceert Maandag, Woensdag en Vrijdag des voormiddag van i uur, tot half 3 uuren, tot het aanhooren en ontvangen, van alle'mondclingen cn fchriftelijke voordellen, en geeft op dien tijd gehoor aan alle Ingezetenen, welken hem in zijn qualiteit willen fpreken. Zijne Refidentie is in den Haag. $■ 5. TIT. Agent van Oorlog. ' Hij vervangt het vernietigd Committè tot de Zaaken van het Bondgenoodfchap te Lande, voorB 3 maa-  C 22 ) maalig de Raad van Staaten. Deze Agent is in de uitoefening van zijn magt, aan de Staatsregeling en zijneInftructie bepaald: houdt van wegens het Uitvoerend Bewind, door wien hij aangefteld en vcrandwoordelijk is , het algemeen opzigt over alles, wat den Oorlog en de verdeediging van den Maat te Lande aangaat; als de geheele gewapende magt, daar onder de gewapende Burgermagt, en de in onzen foldij ftaande Franfche Troepes; ook over de Fortificatiën , Magazijnen en de daartoe behoorende inrichtingen en gebouwen. Hij is de Intermediaire perfoon tusfehen het Uitvoerend Bewind en alle zoodanige Ingezetenen , die met het zelve over zaaken van Oorlog te doen hebben, en dus moet men alle Addrcsfen, Petitiën, Remonftrantiën en Voorftellen, dien aangaande, aan hem in zenden, behoudens het recht om vervolgends zich bij het Uitvoerend Bewind of bij het vertegenwoordigend Lichaam te vervoegen. Hij houdt correspondentie met alle de Officieren en Militairen beambten , zorg dat de krijgsmagt te Lande wordt gehouden in ftaat, zoo als die jaarlijks bepaald werd. Hij vervuld de vacatures van den rang van Collonel, enz., verleend verlof en op authorifatie van het Uit.  C *3 ) Uitvoerend Bewind doet hij de Troepes Marcheren, Cantonneeren of Campeeren, enz. Hij houdt zijn zitting tot den ontvangst van alle Voordragten, enz. alle dagen des voormiddag van 9 tot 10 uuren except Zatur~ dag en Zondag; wanneer hij ten zelve tijden aan alle Ingezetenen, die hem in zijne qualiteit moeten ipreken, gehoor verleent. Zijne Refidentie is in den Haag. % 6. TIT. Agent van Finantie. Het vpormaalig Collegie van de Generaliteits Finantie Kamer, beftaan hebbende uit vier Commifen en andere ondergefchikte perfoonen, wordt tegenwoordig door een Agent waargenomen, dewelke aangefteld door, en verandwoordelijk aan het Uitvoerend Bewind zijnde, is aan zijne Inftructie en de Staats, regeling verbonden. Hij moet zich voor al, voor oogen ftellen , dat het Bataaffche Volk begeert, dat de Finantieele éénheid, welke bij dc Staatswet is aangenomen, meer en meer geconfolideert, het Nationaal Credit opgebeurt en gehandhaafd, de uitgebrcidfte bezuinigingen in alles betracht, de ftipfte verandwqording van 's Lands penningen in alle B 4 dee-  ( *4 ) deden gevorderd, de getrouwe zoo'wel als de richtige adminiftratie der Nationaale Finantiën, tot de volkomenfte naauwkeurigheid gebragt gehouden, het Finantieel fijstema en beftuur op dien voet ingericht en agtervolgd worde, als meest gefchikt is, om den bloeij en voorfpoed van den Koophandel, de Fabrieken, den Landbouw en de Zeevaart te herftellen en te bevorderen. Hij is, gelijk de andere Agenten , de Intermediaire perfoon, tusfchen het Uitvoerend Bewind en alle de zoodanigen, welke over zaaken de Finantie concerneerende, zich aan hetzelve hebben te addresferen, en dienvolgende worden alle Addresfen, Petitiën, Remonftrantiën en voorftellen ter zaake voorfchreven, in den eerfte plaats aan hem gedaan, met voorbehouding van zich vervolgends aan het Uitvoerend Bewind of aan het Vertegenwoordigend Lichaam te vervoegen. Hij zorgt, en geeft nimmer eenige aanleiding dat de Goederen, Bezittingen,Etablisfementen Colorii^n afgeftaan, vervreemd, bezwaard of verminderd worden, hij heeft het toezicht over alle Nationaale gebouwen, wooningen en andere Perceelen , waar over aan anderen geen toezicht is betrouwd: midsgaders, over fjen Muntflag, Goud en Züver fmeeders, als ■ me?  ( is ) mede over de Pofterijën, en Nationaale Beleenbanken. Tot aan de invoering der nieuwe belastingen, zal hij zorgvuldig de hand aan de heffing der tewoordigen houden als mede over de Rechts* pleging van dezelven, met concurrentie van den Agent van Jultitie — De verpagtingen gefchieden door hem ten overftaan van zijne gequalificeerden. Hij vermag aan geene debiteuren Remisfie en Gratie verleencn, maar verwijst den verzoeker aan het Vertegenwoordigend Lichaam. Hij zendt jaarlijks de nieuwe begro. ting van Staatsbehoeften in, en geeft aan alle Ingezetenen, hem in zijne qualiteit willende fpreken, of eenige voordragten willende doen, gehoor, waar toe, hij Dingsdag en Donder j dag des voordemiddag van 12 tot 1 uur; vaceert. Reüdert in den Haag, % 7- TIT. Agent van Justitie. Deze wordt door het Uitvoerend Bewind op Inftructie aangefteld, waar naar hij zich, als mede naar de Staatsregeling zal moeten reguleeren, in het oog houdende, dat in de B 5 vol-  C 26 ) volftrekte onafhanglijkheid de Rechterlijke magt, het voorname Bolwerk der algemeene zekerheid en vrijheid gelegen is; heeft het toezicht over de getrouwe handhaving en richtigeuitvoering van alle wetten, die hunne betrekking tot het gewoone Juftitie - wezen hebben, en zal inzonderheid achtflaan en zorg dragen, dat de form van Rechtspleging in het Civiele en Crimineele, door de openbaare Aanklagers en alle Rechters, naauwkeurig nagekomen werden. Hij zal zoo lang omtrent de Judicature van de gemeene Lands middelen en Inkomften 'er gene andere bepaaling is gemaakt, gez'amentUjk met den Agent van Finantie , het toezigt hebben over alle Fraudes en Contravcntiën tegen dezelven middelen — hij moet alle Ingezetenen tegen alle Politieken daaden van gezag , ftrijdig met de Staatsregeling befchermen, hij heeft het vermogen om alle openbaare Aanklagers, aan plichtverzuim of misdaad fchuldig, in derzelver bedieningen op te fchorten. Hij djendt, zoo als ock de andere Agenten, binnen den kort mogelijken tijd, aan het Uitvoerend Bewind, des gerequireerd wordende, van Bericht, Confideratiën en Advijs. • Hij geeft aan alle Ingezetenen, die hem in zij.  C 37 ) zijne qualiteit willen fpreeken, of voordragten doen, gehoor, waar toe hij alle dagen des voordemiddag van 9 tot 10 uuren, vaceert. Zijne Refidentie is in den Haag. §. 8. TIT. Agent van Policie. Hij wordt op eene Inftructie door het uitvoerend Bewind aangefteld, aan wien hij verandwoordelijk is, en is aan die Inftructie en aan de Staatsregeling verbonden. Hij draagt vooral zorg , dat de inwendige Policie bewaard en zoo mooglijk verbeterd worde; hij zal waakzaam zijn tegen alle pogingen en daaden, welke tegen de vrijheid en binnenlandfche rust zoude worden ondernomen, daartoe zal hij de nodige correspondentie houden, en perfoonen emploijeren; op hem rust de zorg, om alle Factiën en Cabaalen, in derzelve pogingen te ftuiten — en moet dezelve met alle vigeur weeren en vernietigen, des noods, kan hij zich van de gewapende magt voorzien, mids daartoe geobtineerd te hebben eenen last van het Uitvoerend Bewind. Hij kan alle fufpecte perfoonen met of zonder papieren doen arrefteren en op authorifatie van  C *8 ) van het Uitvoerend Bewind, doen ondervragen, doch hij hier omtrent art. 31 en 32 der Burgerlijke en Staatkundige Grondregelen, voor de Acte van Staatsregeling geplaatst in acht neemt. Hij kan de weigerende perfoonen , die getuigenis moeten geven, daartoe, door gijzeling conftringeren. Hij zorg dat alle openbaare Voorftanders van het ltadhouderlijk Beduur, binnen deze Republiek gewoond hebbende , en zints primo Januarij 1795, daar uitgeweken, van den Bataaffchen grond geweerd blijven; de handhaving der Vrijheid van de Drukpers, is hem aan bevoolen, en hij draagt zorg, dat gene gefchriften zonder naam van Schrijver, Drukker of Uitgever, uitgegeven of verkogt worden. Indien bij ee« gefchrift hoe zeer met een öfeBernaamen voorzien, de gantfche Maatfchappij beledigd, of hetzelve tegen de Rcpublikeinfche orde van zaaken is ingerigt, belet hij op last van het Uitvoerend Bewind, de verdere uitgave, geeft daar Van aan den Agent van Juftitie kennis, die dan de Schrijver, Drukker of uitgever trachte zal te vervolgen. Hij zorgt dat gene bijeenkomften, ftrijdig ta.tx.art.\Z der hiervorengemelde Grondregelen, plaats hebben, handhaafd eiken Burger bij de vrijheid om God te dienen, naar de overtuiging van zijn hart, en verhoed alle ftooringen der Gods.  C 29 ) Godsdienst oefeningen — hij zorg dat niemind zich eenig heerlijk recht of titul aan» maatige. Hij handhaafd den Burger bij zijn recht van Fabrieken en Trafieken, dienslialven waakt hij tegen de invoering van Gildens, Corporatien of Broederfchappen, ook zorg hij dat geen verzameling van afzonderlijke Perfoonen , Reglementen maaken , ftrijdig met de grondregelen, waarop het Maatfchappijlijk verdrag gebafeerd is. Hij heeft het toezigt over de Armen , weerdt alle Bedelarijen, en neemt infpectie over de Tucht- en Gevangenhuizen, als mede over de Volks - oproeping, Volks • telling, Volks-keuze, enz. en belet, dat geene verdachte perfoonen, buitenlandfche paspoorten bekomen. Deze Agent heeft mede het toezicht op de ftaat van Dijken, Wegen en Waterwerken, binnen de Republiek, daar onder begrepen de Uitterwaarden, Sluifen, Gorsfen,enz. hij doet alle de Verpachtingen deswegens, midsgaders alle de Schouwen van Wateren, Wegen, enz. JHij zal zich nimmer bemoeijen met eenige huishoudelijke directiën ; van Dijk-Collegiën, Waterfchappen , Polderbeftuuren , enz. noch gene Superïntendentie oefenen over zoodanige Objecten of Werken, welke aan gene Keu-  ( 3° J Keuren of Dijks- Collegiën onderworpen zijn, inaar laaten ten laste van particulieren: Dijk Sluis, Paal en Schoeiwerken, Hoofden, Krib, Pakwerken, enz. ftaan onder zijne beheering. Ten dienften van dit zijn Agentfchap, zullen zoo veele Commisfarisfen Infpecteurs over 's Lands Wateren worden aangefteld, als nodig zal zijn, deze moeten in de Waterloop en Waterbouwkunde, midsgaders in de phijfieke gefchiedenis der Bataaffche Zeeftranden, Rivieren en binnenlandfche Waterftaat ervaren zijn, en zullen in onderfcheide Departementen moeten wooneh. Voor de Ingezetenen, welken zich aan hem met verzoeken, het zij fchriftelijk of mondeling addresfeeren , vaceert de gemelde Agent alle dagen, des voormiddag van 10 tot n uuren, uitgezondert des Zondag. Zijne Refidentie is in den Haas. f §. 9- TIT. Agent van Nationaale Opvoeding. Deze Agent is door het Uitvoerend Bewind, aan wien hij verandwoorlijk is,benoemd en aangefteld , moetende zich naar de Inftructie en Staatsregeling gedragen. ■ Op hem rust de zorg om na tefpeuren,alles, wat zou-  ( 31 ) zoude kunnen ftrekken tot verbetering der verftandelijke , zedenlijke en lichaamelijke Opvoeding, en dus zich bekwaame om de nodige informatiën en verbeteringen in het School- ' wezen, in te winnen en daarteftellen. Hij heeft het toezicht over de Gijmnafia, Athensea en Hooge Schooien; aan hem is bevolen de bevordering van het openbaar onderwijs van Konften en Wetenfchappen. Hij houdt vooral een waakend oog op de in het licht verfchijnende gefchriften, en van de zulken , die fchadelijk zijn, geeft hij kennis aan het Uitvoerend Bewind. Dezelve Agent vaceert Dingdag en Donderdag , des voormiddag van half i , tot a uuren, tot het aanhooren en ontvangen van de Voorftellen en Inligtingen , welke hem door alle Ingezetenen het zij mondeling of fchriftelijk, werden overgegeeven en gedaan. Zijne Reiidentie is in den Haag. §• 10. TIT. Agent van de Nationaale OeconomiêV Tot dit Departement heeft het Uitvoerend Bewind, op eene Inftruct-ie, een Agent aangefteld, dewelke aan hetzelve verandwoordlijk, aan zijne Inftructie verbonden,en aan deStaató- re-  I ( 32 ) jegeïing gehoorzamen moet. Hij heeft hei toezigt over alles, wat tot de algemeene huishoudelijke belangen vaii de Republiek, eenige •betrekking heeft; hij zal dus eene onafgebroken zorge aanwenden voor alles j wat tot bevordering, uitbreiding, opwekking en aanmoediging van Koophandel , Zeevaart, Visfcherijen, Fabrieken, Trafieken, Landbouw en alle middelen van beftaan, midsgaders tot vermeerdering der Nationaale Industrie' en Welvaart, ia het algemeen kan verftrekken. Hij zal toezien omtrent het Lootsweezen en Schipperij, dat die in behoorlijke orde worden gehouden. Hij zal maatregelen aan de hand moeten geven , om het vertier van Inlandfche gefabriceerde goederen te bevorderen en te faciliteren; om de Ingezetenen dezer Republiek tot het deel neemen en bijdragen, hunner kundigheden, aanternoedigen , zal hij alles pogen aantewenden, wat doenlijk is. Bij dit Agentfchap zal door het Uitvoerend Bewind worden benoemd eene Commisfie beftaande uit de volgende perfoonen: • m Kundig in den Koophandel, Zeevaart en Visfcherijen 2. Ervaren in de Fabrieken en Trafieken, o. Volkomen kennis hebbende van den Landiouw. Hier  ( 33 ) Hier bij zullen nog 4 anderen worden geadfumeerd,geen bijzondere hoofd beroep excercerende; deze Comrriisfie zal met hem over alles, wat tot bevordering van de refpective bronnen van welvaart zoude kunnen ftrekken, befoigneren. Derzelver ordinaire Vergaderingen zullen 14 dagen continueeren, behalven in extra gevallen, door deze Commisfie worden geen befluiten genomen;maar zijn confulairen van den Agent. Behalven deze Commisfie, zal In ieder Departement eenige perfoonen, kundig in de huishoudelijke belangen van bet Departement waar onder zij behooren, benoemd worden, aan welke Commisfiën de Ingezetenen, derzelver belang en voorftellen kunnen voordragen. Deze Agent zal hooren en ontvangen alle zoodanige mondelingen of fchriftelijke voorftellingen, als hem, met betrekking tot zijn vak, door de Burgerij zal worden gedaan ; ten dien einde vaceert hij Woensdag en Donder» dag, des voormiddag van 12 tot a uuren. Zijne Refidentie is in den Haag. G §. is.  C 34 ) s.«. TIT. Nationaale Tresorie. Deze beftaat uit 5 Commisfarisfen, bij eene door het Vertegenwoordigend Lichaam goedgekeurde Inftructie, door het Uitvoerend Bewind aangefteld, en aan hetzelve verandwoordelijk; zij hebben het beftuur over den Ontvangst der Nationaale Inkomften, en de beheering der betaalingên: Hunne voornaamftewerkzanmhcden zijn : U De algemeene ontvangst der Nationaalegeldmiddelen. 2. Het doen overftorten van penningen uit de bijzondere kasten der ontvangers, het zij uit de eene in de andere, of uit de algemeene kas. 3. Het betaalen der Ordonnantiën op hen door het Uitvoerend Bewind en de Departementaale Adminiftratiën, afgegeven. 4. Het houden van de noodige corresponden. tien met de Ontvangers en andere Comptabelen. 5. Het houden der Nationaale registers van allen inkomften en uitgaven , en de contraboeken over de ontvangften en uitgaven der Ontvangers. 6. Het.  C 35 ) • 6. Het doen toekomen van drie tot drié Maanden aan de Commisfarisfen der Nationaale Rekening, de algemeene Rekening van ontvangst en uitgaaf der Nationaale kas, gefterkt met de daartoe behoorende bijzondere Rekeningen en bewijzen, ten fine van bekragtiging, als mede van alle ordonnantiën van betaalingen , door het Uitvoerend Bewind of Departementaale Beftuuren op hen uitgegeven. 7- Zij ontvangen en. beheeren, mede de Inkomften tot zekere fondfen, afzonderlijk befterad, tot betaaling der Interesfen en Aflösfingen der Nationaale fchuld. 8. Zij ftellen in handen van Commisfarisfen der Nationaale Rekening-, de ingetrokken ^ Coupons en afgeloste Schuldbrieven. Nimmer mogen zij eenige betaaling doen, op ordonnantie.! door de Departementaale Beituuren, op hen aftegeven, de fom, als het Vertegenwoordigend Lichaam heeft gedecreteerd, te boven gaande; bij het betaalen der ordonnantiën, moeten zij het volgende in acht nemen : a. Specifieke opgave, aan wie*, de post tot welken uitgave zij behoort of het einde waartoe benevens de datum der wet. $. De tekening van het Uitvoerend Bewind, C a van  ( 3« ) van den Agent, of Departementaal Beft uur. c. De Contrafignature van Commisfacisfen der Nationaale Rekening. Zij geven aan het Vertegenwoordigend Lichaam, opening der Nationaale kas, en houden derzelver Vergadering in den Haag. Wtt I 'ff 16". TIT. Raad der Amerikaansche Co- lonien en Bezittingen. , 0ver de Colonien in Amerika en de Bezittingen op de kust van Guinea, voormaals onder de beheering der zoogenaamde Bewindhebberen der West-Indiejche Compagnie, heeft de Staatsregeling eenen Raad, beftaande uit vijf Leden, verordend,deze Raad wordt door het Uitvoerend Bewind aangefteld, aan wien zij verandwoordlijk is. Heeft een fecretaris, ontvanger en fiscaal: houdt derzelver zitting in den Haag, TWEE-  C 43 ) TWEEDE AFDEELING. RECHTERLIJKE MAGT. f 17- TIT. COLLEGIËN VAN JüSTITIE. Onder het oude Staatsbeftuur beftonden verfcheide Collegiën van Justitiën. In Holland hadt men een Hoogen Raad , en , in de meeste der overige gewesten een . Hof Provintionaal of van Juftitie. In de Steden werden de Civiele en Crimineele zaaken voor Schout en Scheepenen belegt, en de Civiele onder eene bepaalde fomme voor Vrcdemakers of Commisfarisfen van kleine zaaken —Voords waren nog Cpmmisfarisfen van Huwelijks-Zaaken — Zeerecht _ Defoiaten boedels kamer — en Wethouderen. In de dorpen vondt men drieërleij Jurisdictiën, als Hooge, Middelbaareen Lage, benevens Dijkgraaven en Welgefaoore Mannen, Ambagtbevvaarderen, Bailluwen en Heemraaden, Mansmannen enz. Dan,  C 44 ) Dan, zinds het daarftellen van een nieuwe Rechterlijke magt, over de geheele Republiek eens werkende, zijn die Collegiën vernietigd, en wel, onder anderen. a. De afzonderlijke Judicieele kamers, welke te Amfteldam, Rotterdam, Dordrecht en elders , onder verfchillende benamingen hebben plaats gehad . tot berechting der questien van Asfurantie, Avarijen en andere Zeezaaken, wordende gedeeltelijk door de Burgerlijke Rechtbanken in de Steden vervangen. b. De kamers van Huwelijks-zaaken, In" juriën , en Vredemaakers , mede te Am- fteldam , Rotterdam en elders fubfifteerende, welker werkzaamheden nu komen aan de Vrederechters, en voor een klein gedeelte aan de Burgerlijke Rechtbanken. Blijvende echter tot aan de introductie van een nieuw Wetboek, de Judicature , welke thans nog uitgeoefend wordt, door verfcheide Collegiën of Cörporatiën, als bij voorbeeld: x. De kamer van defolate Boedels fte Amfteldam. i. Alle Dijkcollegiën. 3. De financieele Commisfiën in onderfcheide gewesten beftaande. 4' De  ( 45 ) 4. De Officieren of Bureaux van de Comvoijen'en Licenten. 5. De Commisfarisfen van de Pilotage. 6. De Raaden van adminiftratie en discipline over de gewapende Burgermagt. 7. De Collegia Medica. en 8. De Univerfiteits Vierfcharen. Zoo zal vooreerst nog in ftand blijven» de bijzonderheid te Amfteldam plaats hebbende , alwaar de Exfecutie van condemnatiën tot geld fchulden door de gerechtsbode niet verder worden gebragt dan tot de fommatie, en voorts in derzelver plaats wordt vervolgt door een afzonderlijke ambtenaar, onder den naam van Conchierge , die dooi zijne Commiefen , de goederen der geëxfecu» teerden doet arrefteren, inventaiïfeeren, be> waaren, verkoopen, enz. De Rechterlijke Magt zal voordaan beftaat te weten. a. Vrederechters en deczelver Bijzitters. b. Burgerlijke Rechtbanken. c. Departementaale Gerechtshoven. d. Vierfchaar over de Misdrijven der Rechters. e. Hoog Nationaal Gerechtshof. ƒ. Hjoge en mindere Krijgsraaden. en g. Raa>  C 46 ) g. Raaden der Discipline over de gewapende Burgermagt: benevens derzelver Commisfarisfen> Procureurs G£neraaI •uailiuwen enz. §• 18. Geene Rechterlijke bedieningen worden waar- Zij mogen eikanderen in de opklimmende 0 nederdaalende linie het zij door Huw of Bloedverwandfchap niet betoon . GCen Lid Wordt dan om misdaaden »n zijn post begaan, noch ook opgefchort, noch gevonmsd, dan „a een voorafgaande de creet van befchuldiging. b Geen Lid mengt zich in de uitoefening van de Wetgevende of Uitvoerende Magt, hef verhindert mmmer de Uitvoering van de Wet noch roept eenig ander Lid van Bewind voor' zich ter verandwoordiging. Gefchil tusfchen Bewindvoerend of Rechterlijk gezag ontftaande , tot welk van beiden de eene of andere zaak ter beflisfing behoo- re,  C 47 ) re, gefchied de uitfpraak door het Vertegenwoordigend Lichaam. Geen Rechter of Rechtbank berékendt, onder eenig voorwendfel of benaming, eenige kosten, ten behoeve van zich zeiven, aan de gefchilvoerende partijen. §.ip. TIT. Vrederechters en Bijzitters. In elke Gemeente is of zijn één of meer Vrederechters, aan iéder derzelver worden opvordering van partijen Twee Bijzitters toegevoegd , deze worden in de grondvergaderingen door het Volk verkozen, en de Raad der Gemeente doet een lijst drukken, tot een drietal brengen, en volbrengt daar na de keus, volgens tourbeurten zitten twee Bijzitters bij eenen Vrederechter vier weken; doch de twistende partijen kunnen uit de algemeene Lijst ieder één kiezen: deze alzoo verkozenen niet verfchijnende, doet de Vrederechter met zijne gewoone Bijzitters voort procedeeren. Indien de Vrederechter partijen niet kan bevredigen, verwijst hij hen bij eene fchriftelij. ke. acte, naar de Burgerlijke Rechtbank, met overlegging der daar toe behoorende ftukken, door  C 43 ) door beide partijen ondertekend. Doch, al vorens hij die verwijst,flaat het hem vrij, aan partijen voorteflaan,om de zaak of gefchil aan de arbritrage of uitfpraak het zij aan hem alleen of met Bijzitters te verblijven, met voorbehouding van Appél; deze uitfpraak heeft daadelijk kragt van gewijsde,-even zoo als partijen vrij ftaat deze voorflagte kunnen verwerpen , zoo kan de Vrederechter of zijne Bijzitters, voor de aan hen ge. prefenteerd Wordende arbitrage, bedanken. Geen Vrederechter zal van eenige zaaken of verfchillen rechterlijk kennis nemen, of onderzoek doen, dan met zijne Bijzitters. Hij is in alle gevallen de bemiddelaar en fcheidsman van partijen, en in zommige derzelver met een rechterlijk vermogen bekleed: hier van nader. Eiken Vrederechter is gehouden met zijne aan de beurt zijnde Bijzitters, gewoonlijk tweemaal of ten minften eenmaal des weeks te vergaderen. §. 20. TIT. Burgerlijke Rechtbanken, In elk Departement beftaan Burgerlijke Rechte banken, de Leden mogen niet uitoefenen het beroep van Praktizijn voor de Rechtbank* waar-  ( 49 ) waarvan zij Leden zijn, de verkiezing van een Preiident gefchied tweemaal in het jaar: deze opendt alle befloten brieven, en kan extra ordinaire vergaderingen beleggen. Tot de deliberatiën zijn zoodanige Leden uitgefloten, die a. Het zij voorzich zei ven, het zij in eenige qualiteit, alleen of met anderen, Partijen zijn of belang hebbende in de zaak, waar over gehandeld wordt. h. Aan een of meer Partijen beftaan in de zesde of nadere graad van Bloedverwan dfchap. c. Voogden of Curateurs zijn geweest over een of meer der Partijen, of eenig ftuk vast goed van hun in huur hebben, of aan hun in huur hebben uitgegeven, waar van de tijd noch niet uit is; of, die met hun zijn Compagnons in Huizen van Negotie, Asfurantie, Fabrieken of Trafieken. d. In één zaak, waar over word gehandelt, fcheidsmannen geweest zijn , of in eeniger hande betrekking in dezelfde zaak* of in een zaak van volftrekte gelijken aart, hebben raad gegeven* a Welke, zeiven onwetende of onbedagt, of ook welker huisvrouw of kinderen, D inog-  C 50 ) mogten hebben ontvangen eenige giften, gaven of gefchenken van een bf meer der Partijen, op een tijd' dat de zaak, waar over gehandeld wordt, reeds bij de Rechtbank, of voor een Vrederechter gebragt was, of waarfchijnlijk ftond gebragt te worden, en ƒ. Die tegen een of meer der Partijen één proces voor de Rechtbank, of voor eenige andere Rechters aanhangig hebben. NB. Onder het woord Partijen, niet te begrijpen de Bailluw, Ambtshalven y werkzaam zijnde. Indien 'er Partijen buiten de Rolïe, gelijk ook zoo 'er Infpectien moeten gedaan, of getuigen , of befchuldigde gehoord worden, worden 'er twee Commisfarisfen benoemd. Geen Vonnisfen, Dispofitien en Appoinctementen zijn van kragt, dan waar over ten minften 5 Leden hebben gezeten; dezelve definitief zijnde , te ftellen met deze Claufule. Rechtdoende in naam en van wegens let Bataaffche Volk. Alle pleidooijen met open deuren ten aan. hooren van een ieder te houden ; doch hier van zijn uitgezondert in cas Crimineel, wanneer de incompetentie gefustineerd wordt, of die welvoeglijkheids wilh zulks niet permitteeren. . De  ( 5i ) De Rolle word tweemaal ter week gehou* den, de Secretaris notuleert de dingtaalen^ en aldaar worden de 'vonnisfen opentlijk voorgelezen en uitgefproken. Door deze Rechtbanken worden aangefteld en afgezet de navolgende perzoonen enz. a. Voogden over Minderjarigen, b. Curators over perfoon en Goederen. c Over de rechte en belangen van onbekende of onzekere perfoonen. d. Sequesters en Curateuren over infolvente, afgeftaane, verlaatene of onbeheerde Boedels. *. Verleenen op verzoek van naastbeftaanden Coi.finement aan perfoonen, die uitzinnig zijn, verkwistende, dronkenfchap, om hoererijë enz. ƒ. Gemachtigten in den boedel van hun, die furcheance hebben geobtineerd en verkregen. Eiken Burgerlijke Rechtbank, fteld het benodigde getal praktizijns aan, ten reguarde 'van de Crimineele Rechtsoefening, hier van nader. Buiten de vacantiën (die zij,naa die van de Departementaale Gerechtshoven reguleeren,) houdt ieder Rechtbank tweemaal ter week of zoo veel meer, des voordemiddag zitting. De Requesten aan de Rechtbank in te Da 1c  ( 5* 3 leveren, moeten aan den Prefident of ter Secretarie gebragt worden, de Leden zullen zich nimmer met de aanneeming of overbrengen mogen bemoeijen Buiten de vacantie een Request te moeten inleveren, waar op eene fpoedig en onmiddelijke dispoütie wordt vereischt, zal men het in perfoon bij den Prasfis moeten bezorgen. §• 21. TIT. Departementaals Gerechtshoven. Voor elk Departement beftaat een dusdanig Gerechtshof, ter behandeling zoo wel van Crimineel? als Civiele zaaken , hetzelve is zamengefteld uit tien Leden waar van vijf tot de Crimineele en vijf tot de Civiele procedures werkzaam zijn; bij ieder Hof is een Commisfaris, dewelke moet zorgen voor de uitvoering der wetten, ook is bij ieder derzelver een publieke Aanklager. Deze Departementaale Gerechtshoven vergaderen, te weten: I. departem. van de Ecms, te Groningen. II. • — Ouden ljsfel, te Campen. III. ,—.Rfiij„7 te Utrecht.  - C 53 D IV. departem. van de Amftel, te Amfteld. V. Texel, te Haarlem- VI. Delf, in den Haag. VII. 1 — Dommel, in den Bosch. VII. Schelde en M<3 ters over Civiele zaaken, ter eerfte inftantie, ?dan alleen in bijzondere gevallen, waar van hier nader. Het field" aan, en bepaald het getal der Praktizijns , enz: dezelven Hoven , zijn verpligt, zo aan de eerfte als aan de tweede Kamer van het Vertegenwoordigend Lichaam, gelijk mede aan het Uitvoererd Bewind, te dienen van bericht, confideratien en advis, als mede de Agent van Juftitie van alles te onderrichten. In alle Civiele Procesfen, waarin ten definitive zouden kunnen of moeten worden get vonnisd, wordt een der Leden tot Rapporteur benoemd: deze moet het Proces onderzoeken, doorzien en verftaan, daar van behoorlijk recueil maaken en aan den Hove Rapport doen. Tot de Rolle worden drie Commisfarisfen uit de Leden benoemd, deze zijn tefFens Commisfarisfen van de Requestkamer, de eerfte is opentlijk , en wel des voordemiddags, alwaar alle dingtaalen gehouden werden; te. gelijkertijd wordt de Request 'kamer gehouden zo 'er geen dingtaalen te notuleren Zijn. Requesten, op welk in den Raad moet worden gedisponeerd, worden aan den Prefident of ter griffie bezorgt, de verdere Leden, nemen, noch overbrengen immer eenige Requesten, i De  C 5S ) 1 De gewoone vergadering van den Raad wordt alle dagen gehouden, uitgenomen Saturdag en Zondag, als mede Vrijdag voor, en Maandag en Dingsdag na Paasfchen en Pinkfteren; de vacantie bij ieder Departementaal Gerechtshof is, de Eerfte Of winter Vacantie, begint de laatfte Saturdag voor kersmis, tot den tweeden Maandag in Januarij, en de Tweede Of zomer Vacantie, begint de eerfte Saturdag in Julij, en eindigt den tweeden Maandag in Augustus. NB. Ten opzichte van het Crimineele «aan dezelve Hoven gedemandeerd, zal men afzonderlijk behandelen. §. 22. TIT. Vierschaar over de Misdrijven der Rechters. Ingeval van misdrijf of verzuim door een Rechter of Rechtbank (waar onder verftaan worden alleen de Departementaale Gerechtshoven, en de Burgerlijke Rechtbanken, of de bijzondere Leden derzelve) in de uitvoering der wetten, geeft de Commisfaris daar van, terftond kennis aan den Agent van Juftitie, indien hij dezelven niet tot hunne pligt D 4 kan  kan overreden, doet het Vertegenwoordigend Lichaam, op verzoek of aanklagten van denzelve Agent, bem gemagtige, om de Vierfchaar over de Misdrijven der Rechters, bij één te roepen ; deze Vierfchaar is zaamgeiteld uit de voornoemde Agent, en Vijf Leden uit de Departementaale Gerechtshoven bij loting verkozen — van welke loting zijn uitgefloten ; 1. Die uit hoofde van betrekking tot de befchuldigde perfoonen, of tot de zaak, waar over de befchuldiging loopt , niet behooren toegelaaten te worden. 2. Die om gewigtige en billijke redenen betrekkelijk de befchuldigde perfoonen of de zaak, waar over de befchuldiging gaat, verzoekt ontflagen te zijn, en 3. Zodanige Leden van het Hof, waar van zich de waarfchijnlijkheid voor doet, dat dezelve om ziekte of andere zoortgelijke gewigtige redenen, hun of de hunnen betreffende, zoude belet worden ter beftemder tijd van huis te gaan. Zo dra deze Vierfchaar geconftitueerd is, ftaat de Agent van Juftitie, als openbaare aanklager tot dezelven, in een evengelijke betrekking als de Procureur Generaal, tot de Departementaale Gerechtshoven. De vonnisfen worden aldaar, gelijk bij de  ( 57 ) andere Rechtbanken en Hoven , ten overftaan van de volle Vierfchaar openlijk gepronuntieerd , gelijk mede de plcidooijen , met ongefloten deuren werden gehouden. In de wijze van Raadpleegen en Befluiten , midsgaders in het houden van de openbaare Zittingen , wordt gevolgd , de Inftructie voor de Departementaals Gerechtshoven, voorkomende bij Articul 75—88 , .91 , 92, 93, 9%—99, 102 en 104. Bij deze Vierfchaar werd geen vacantie gehouden ; doch kan op reces ge, fchciden worden. NB. De wijze van Procedeeren is dezelfde , als bij de Departementaale Gerechtshoven in Crimineele zaaken ; waartoe, wij, na het Civiele te hebben gefchetst, zullen overgaan. De plaats der Vergadering is altijd binnen hetzelfde Departement, waarin de Befchuldigde hun Rechter-ambt hebben bekleed. §■ 23- TIT. Hoog Nationaal Gerechtshof. Dit Hof beftaat alleenlijk in zommige gevallen, bijzonderlijk, om uitfpraak te doen over de misdrijven, door de Leden der drie Hoogfte Magten, en minderen, hier nader omfchreeven begaan. D 5 Het  C 58 ) Hetzelve is zameogefteld uit Leden der Departementaale Gerechtshoven , bij lotin.ouit ieder hof drie Leden;uit deze vier-en twintig kan zoo wel de befchuldiger als den be fchuldigden agt weigeren , zonder reden te geven, de reden van weigering tegen de overige , worden beoordeeld door zodanig Departementaal Gerechtshof, als den befchuldigde of befchuldiger zal benoemen; onder te zestien Rechters gefchied eene Loting van vier Leden , de overige twaalf vormen alzo het Gerechtshof, uit dit getal wordt één bij het lot openbaare Aanklager, deze moet binnen 24 uuren zich declareeren , de overige elf verkiezen uit hun midden een Prefident. De Leden, welken van de Lotingverfchoond kunnen blijven, is gelijk aan die van de ^ fchaar der Mis dry ven, §. 22. De plaats van deszelfs zitting moet ten minsten tien uuren van het verblijf des Vertegenwoordigenden Lichaam verwijderd zijn ; het gemelde Lichaam wijst de plaats aan. NB. De wijze van Procedeeren is dezelfde, als bij de Departementaale Gerechtshoven in Crimineele zaaken. Op de Rolie worden alle dingtaalen gehouden; de pleidooijen gefchieden in het openbaar ;  ( 69 ) baar; als mede de mtfpraak van Vonnisfen, met ongefloten deuren. Bij dit Gerechtshof worden geen vacantiën gehouden , maar kan wel op reces fcheiden. Daar dit Hof over crimineele zaaken jugeert , zullen wij , na den afloop der civiele dingpligtige zaaken, de modus procedendi mededeelen. §■ 24- TIT. Procureur Generaal. Bij elk Departementaal Gerechtshof is een openbaare Aanklager , ouder den naam van Procureur Generaal, door het Uitvoerend Bewind aangefteld : dezelve is verpligt naar alle misdrijven , over welke de cognitie aan het Departementaale Gerechtshof, 't zij alleen of bij preventie, volgends deszelfs inftructie competeert; alle mogelijke recherches te doen als mede een wakend oog te houden op de verrichtingen of verzuimenisfen der Bailluwen, in alle zaaken , in welke door dezelven het recht des Bataaffchen Volks, voor de Burgerlijke Rechtbank moet worden waargenomen; voords alles, waar in hij meent dat het recht des Bataaffchen Volks is verkort, en niet, of niet  C 60 ) niet behoorlijk, vervolgd wordt, te brengen ter kennisfe van het Gerechtshof, en deszelfs dispofitiën daar op te verzoeken en uittevoeren of te doen uitvoeren, en zich bij alle gelegendheden jegens het Hof reverentelijk te gedragen. Daar deze post geen relatie heeft tot het civiele, maar alleen tot de crimineele zaaken behoort, zullen wij de moeite tot aan het laatfte zijnde , befpaaren. §• 25. TIT. Bailluwen. Deze zijn aan de Burgerlijke Rechtbanken toegevoegd, en zijn verpligt, even gelijk als de Procureur Generaal naar zijne inftructie te moeten gedragen; zij houden met alle Schouten crimineel in de onderfcheide gemeenten binnen hun district, correspondentie, en hebben over alle dezelven het toezicht, zij vermogen nimmer een gevangen ontdaan, noch een begonnen crimineel procos ftaken, dan opfchriftelijke refolutié van de Rechtbank. DER-  C 61 ) DERDE AFDEELING. FORUM COMPETENTI. §. 26. TIT. Algemeene Bepaalingen. Niemand mag befchuldigd of in verzekering genomen worden, dat uit kragt der wet, in de 'gevallen en volgends de wijze door.haar voorgefchreven. Niemand kan gevonnisd worden, dan na al vorens wettig te zijn opgeroepen, en alle de middelen van verdediging te hebben kunnen bezigen. Zij, die buiten den Rechter, in geval van noodzaaklijkheid gevat worden, zullen, uiterterlijk binnen 24 uuren daar na, aan hunnen bevoegden Rechter worden overgebragt. Allen die in verzekering genomen worden zullen, uiterlijk binnen 1 dag daar na, kennis ontvangen van de redenen hunner gevangenneming. ma  Niemand kan tegen zijnen wil, van den Rechter worden afgetrokken, dien de Staatsregeling of de wet hem toekent. In Civiele zaaken, is het recht van partijen, om haare gefchillen door bemiddeling van' door haar zeiven gekozen, fcheidsmanncn af te doen, onfchendbaar, en derzelver uitfpraak is zonder hooger beroep, ten zij, zij zich zulks uitdrukkelijk voorbehouden. Men vermag geen Burger of Inwooner van de Bataaffche Republiek, ter eerfte Inftantie in rechten betrekken, dan voor deszelfs Competente Vrederechter, voor wien, met of zonder Bijzitters wordt geprocedeert. Man. proc. Burgerlijke Rechtbank, en Departements Gerechtshovens. art. i. Utul i. NB. Heeft zijne uitzondering, art. 31. Ord. Man. Proc. Vrederechters, zit hier vsn nader. De Rechters worden ter eerfte of verdere Inftantie bevoegd, ' a. Uit hoofde van den Perfoon. b. Uit hoofde van de Zaak. De Aanlegger kan zich ter zijner keuze, of aan den Burgerlijke Rechtbank, of aan het Gerechtshof vervoegen, te weten;' a. In  C 63 } a. In alle zaaken, waarin "onbekende perfoonen gedagvaart moeten | worden , of ook zodanige perfoonen, welker woonplaatzen onbekend of buiten de Bataaffche. Republiek gelegen zijn ; als welke door middel van Arrest, voor het Hof of voor den Rechtbank gebragt kunnen worden. b. In alle verzoeken om AtMerifatie de Facto. c. Tot het verleeneii van alle willige Comdemnatien, in dien door Partijen bij eene Notariëele of Gerechtelijke Acte uit drukkelijke overgifte is gedaan, om zich, zoo bij het Hof, als bij de Rechtbank, indeninhoude van dien,telaten verwijzen. TIT. Competent uit hoofde van den PEliZOON. Het blijft vast ftaan, dat, waar iemand woond, affaires doende, fchot en lot betaald, ook daar zijn competente. Rechter is. Bij Preventie wordt ook een Rechter competent ; bij voorbeeld,in zaaken tegen twee of oneer perfoonen, in onderfcheide Departementen woonende , ftaat het aan den Aanlegger»  ( H ) ger, de zaak te brengen voor het Gerechtshof van een van die Departementen , als welks Rechtsgebied ten aanzien van alle verdere perfoonen, in de zaak begrepen, bevoegd is. Ni3. Geene geboorten, rang , titulature van vernietigde Heerlijkheden , Ridderfchappen , enz. maaken een domicilium of recht van competentie. Het Volk van Oorlog blijft in alle Civiele zaaken en voords in commune delicten alleenlijk onderworpen aan den Burgerlijke Rechter. Staatsregeling art. 1298. Maar Militaire delicten begaan hebbende , ftaan zij voor de Krijgsraaden te recht. Militair Crimineel Wetboek. TituL i. art. 1. Of die van de Ümveffitèïe, namenlijk Pröfesforen, nog voor het Hof teregt ftaan? is noch niet beflist. Leden van Departementaale of Gemeente Befluüren, of van eenig ander Coilegie, hooger aanftelling dan van een Gemeente Beftuur hebbende,moeten voor het Departementaale Gerechtshof, waar onder zij behooren, ter eerfte Inftantie opgeroepen worden, Tuul. 1. art. 5. litt. a Man. van Froc. b.r. en d.g.h. De Leden van de Departementaale Gerechts-. Tioven, en van de Burgerlijke Rechtbanken, ftaan ler eerfte Inftantiej in zaaken , van eenig misdrijf  C 6$ ) drijf of verzuim ambtshalven, te recht voor' de vierfchaar over de misdrijven der Rechters, art. i Man. van Proc. op dezelve. De Leden van het Vertegenwoordigend Lichaam, van het Uitvoerend Bewind, Commisfie tot Herziening der Staatsregeling, derzelver Secretaris/en en andere geconftitueerde beambten enz. zie §. 33. moeten voor het Hoog Nationaal Gerechtshof opgeroepen worden , namenlijk over die misdrijven, geduurende hunne functien begaan, art. 1 Inftruct. Hoog. Nat. Gerchtshof. §. 28. TIT. Competent uit hoofde vak * de Zaak. Ten opzichte va/ Fraudes en Contraventien, omtrent de betaaling van 's Lands Middelen, en het geen daar toe behoort, moeten de Gerechtshoven in vonnisfen. art. 200 Inftructie Depart. Gerechtshof. NB. De Agent van Juftitie gecombineerd met die van Finantie, hebben hier over het toezigt, moeten de nog in vigeur zijnde Ordonnantiën en Rege* lementen obferveren* Ë In  ( 66 ) ' In * alle Reè'ele Actiën op onroerend goed, moet men de zaak aanleggen, voordien Vrede rechter, onder wiens Rechtsgebied hetzelve word bevonden gelegen te zijn. art. 31 lett. a. Man. van Proced. v. R. Alle Actiën van Erfgenaamen, tegens mede Erfgenaamen, Executeuren, Reprefentanten in een Boedel en Nalatenfchap, Voogden, Curateuren of Adminiftratenren, tot het doen van rekening, verandwoording en afgifte, of tot fcheiding en verdeeling; zal men zich aan dien Vrederechter moeten vervoegen, van de plaats, waar het fterfhuis gevallen is, of de voogdije, curateele of adminiftratie, naar rechten moet verftaan worden gevoerd te zijn. Md. lett. b. Alle Actiën, tegen [chippers, fcheepsgezellen, midsgaders loot/en en alle andere zeelieden, die zich ophouden in fchepen, liggende op ftroomen, ter Rhede, of in de Havens van plaatfen, binnen deze Republiek , kunnen gebragt worden voor zodanige Vrederechter van ieder plaats , als daartoe , door het Gemeente Beftuur, uit de gezamenlijke in dezelve gemeente geftelde Vrederechters , zal worden benoemd, ibid. lett. c. Arrest op perfoon en goederen van hun, die buiten de Bataaffche Republiek woonen , fundeert de Jurisdictie van het Hof of Rechtbank.  ' ( 67 ) biink. art. 134. Tit. 4. Afe*. van Proc. b.r.d.g.h. §. 29. * TIT.Zaaken,die tot de Vrederechters ter eerste instantie behooren. Alle Civiele zaaken, rechtsvorderingen" en inftantien, van welke aart dezelven ook zijn, en inzonderheid van perfoonen of reëcle Actiën, als mede of degefchillen in rechten, dan in faiten belhan , komen eerst tot' den Vrederechter, gelijk ook: a. Calanges en Civiele Actiën, door Schouten Crimineel te inftitueeren, wegens alle boeten of breuken, en andere kleene psenaliteiten s bij eenige wetten, publicatien, ordonnantiën, keuren of regelementen tot onderhoud van goede Policie, geftatueerd. over b. Het in acht nemen der behoedmiddelen of voorzorgen tegen, en werkzaamheden bij Brand; het fnaaken en openhouden van bijten in Ijs; .het fchoonhouden van ftraaten en wegen: tegen het belemmeren of vervuillen van wegen, ftraaten of grag- E2 . tens  C 68 ) ten; Tiet fchenden van boomen en andere publieke eigendommen, én over c. Het fchieten of werpen van voetzoekers, flangen en andere gevaarlijke vuurwerken; het Vegten, Mestrekken, Schelden en allerhande moedwilligheden van kleingevolg, ongeregeldheden te plegen aan fchuiten, of wagen veeren enz: Voor zo verre echter, dat zij niet van zoo een aart zijn, dat boven dien eena Crimineele vervolging zoude kunnen en behooren plaats te hebben, als mede nog van Wanbetaalingen van de Civiele boetens enz: Man. van Proc. v.R. art. 2. Alle Actiën en Inftantien' ftrekkende tot betaaling van een fomma van ƒ 300:-:en daar beneden, het zij in geld of geldswaarde. NB. Hier onder de Calanges en Civiele Boetens, der Schouten crimineel begrepen. Alle Actiën van lnjuriën voordvloeijende uit dreigingen, vegten, kwetfingen, enz. Verfchilkn tusfehen Meesters of Vrouwen enDienstboden en dergelijke, mids de geldfomme niet f 30(0: -: te boven gaat. art. $. ibid. In deze zaaken is de Vrederechter met een Rechterlijk vermogen bekleed. In zaaken beneden de ƒ go:-r oordeelen zij zonder hooger beroep, art. 10. meerder dan ƒ 3o:-:geëischt, en beneden die fom ƒ 30*--:  C 69 3 ƒ joi-rgecondemneerd hebbende, zal den eisfcher vrijftaan te appelleren art. 17. Ten opzichte v\n zaaken in cas van /»/«rièh, is eene uitzondering, indien zij ftrekken tot betering van eer, en het betaalen eener geldboeten of zoogenaamde Amendeprofitabel, kunnen partijen , des verkiezende appelleren, art. 18. In zaaken boven de ƒ300:-: of tot preftatie van eenig fait, niet vallende in de termen van Art. 5. Man. van Proced. b r. en d.g.h. , verwijst den Vrederechter na mislukte pogingen tot bevrediging, partijen naar de Burgerlijke Rechtbank. Art. 19. §■ 3°- TIT. Zaaken, behoorendetotde Burgerlijke Rechtbanken. a. Alle zaaken waar in de Competente Vrederechter, partijen niet hebbende kunnen bevredigen , dezelve , over eenkomftig zijne Inftructie, bij fchriftelijke Acte na deze Rechter verwezen heeft. art. 3. Man. van Proced. b,r. en d.g.h. b. Alle zaaken in Appel van vonnisfen, door den Vrederechter met deszelfs Bijzitters uitgefproken, en geen kragt van uiterlijk gewijsde hebbende, ibid. c. Alle zaaken waar in twee of meer perfoonen moeten gedagvaard worden, welke E 3 on.  ( 7° ) 'onder het Rechtsgebied'van onderfcheiden Vrederechters, doch binnen het* Reclitsgebied 'van dezelfde Burgerlijke Rechtbank woonachtig zijn, hoe zeer anders dit derzelver aart tot de kennisneming van een Vrederechter behoorende. MS. d. Alle zaaken betreffende den ■ If isfelhandel, voor zo verre daar in, bij paraat Wisfelrecht geprocedcert wordt; ïbid. e. Alle Arresten op perfoonen en goederen, en alle Interdictien. ibid. ƒ. Alle verzoeken om Appoinctement van Boedel afftand. Boedelbefchrijving , en uitflel van betaaling. g. Alle gefchillen tusfchén Ouders en Kinderen, over de gegrondheid' der redenen van weigering, 'óm' toe te flemmen in een Huwelijk, door derzelver kinderen , voorgenomen; ibid. Ji. Alle verzoeken, om Condemnatie verleend te hebben op uitfpraken, door fcheidsman•nen uitgebragt op een verblijf, het welk onder de hand, of zonder overgiften van willige Condemnatie, verleden is. ibid» De Burgerlijke Rechtbanken zijn Rechters in de eerfte Inftantie, in alle Civiele zaaken, waar in de Competente Vrederechter geene vereeniging heeft kun-  C 71 ) kunnen daarftellen. art. 71 Inftruc.'Burg. Rerfitb. §• 31- XIT.Zaaken,waar van de Departementaale Gerechtshoven, kennis nemen. Voor deze Hoven dienen de civiele zaaken, niet anders, dan ingeval, van hooger beroep, van eenig vonnis of dispofitie, door de Burgerlijke Rechtbank uirgebragt. Ars. 282.. Staatsregeling. NB. In de gevallen hier navolgende, lijd dit articul uitzonderingen, en ftaan ter eerfte inftantie^aan dezen Hoven: te weeten: 1 a Wanneer een Departementaal of Gemeentebefiimr, of eenig ander Collegie, hooger aanftelling dan van een Gemeente Beftuur hebbende, in rechten moet worden aangefproken. Art. 5. Man. van P'roc d.g.h. b In zaaken, waar in partijen zich uitdrukkelijk aan derzelver Rechtsgebied hebben onderworpen, het zij bij eene onderhanfche, notariaale of gerechtlijke Acte, hét zij door een request, het welk partijen aan den Hove inleveren; om over zeker E 4 tus-  ( 7* ) tusfchen hen onftaan, en daar bij omfchreven verfchil, de beöordeeling aan te neemen. c. In zaaken van Bezitrecht. Maintenue. of Spo/ie. d. In zaaken tegen twee of meer perfoonen, onder verfchillende Burgerlijke Rechtbanken in hetzelfde Departement woonen* de, en welke van dien aart zijn, dat dezelve, zonder vrees voor verfchillende gewijsden, niet gefplitst kunnen worden, roept men zijne partijen in R.A. ten Hove. NB. In zaaken, tegen twee of meer perfoonen, in onderfcheiden Departementen woonende, ftaat het aan den Aanlegger, om dezaak'te brengen vqor het gerechtshof van een van die Departementen , als welks Rechtsgebied ten aanzien van alle andere perfoonen, in de zaak begrepen, daardoor bij preventie competent wordt. e. In zaaken die geen hooger beroep onder•worpen zijn. De voruiisfen, de dispofitieën of uitfpraken, door de Burgerlijke Rechtbank of door den Vrederechter en Bjjzitters, of door fcheidgmannen, uitge- bragt,  C 73 > bragt, welke nietig en van onwaarde zijn, te vernietigen en daartoe Appoinctement van Casfatie te veilcenen. Sr 32- ' • TIT. Zaaken en personen, behoo- rendetot DE vierschaar OVEPv de misdryven der rechters. a. Wanneer een Lid van een Departementaal Gerechtshof, of Burgerlijke Rechtbank , op eigen gezag heeft geopenbaard de gevoelens van zich zeiven, of van zijne medeLeden, of ook ieüwes anders , het geen uit deszelfs aart behoorde geheim te blijven, aangaande eenig proces of andere zaak bij het Hof of de Rechtbank aanhangig, of het geen daaroe betrekkelijk is. h. Wanneer zodanig Lid, voorbedagtelijk en met opzetlijke wille heeft ontvangen of genoten , of door zijne Huisvrouw of Kinderen heeft doen ontvangen of genieten, of aan zich zeiven of zijne Huisvrouw of Kinderen heeft doen toezeggen, eenige giften, gaven, of gefchenken, van of door eenige Collegie, of eenig perE 5 foon  ( 74 ) foon hem verder dan in den derde graad van bloedverwandfchap , tegenwoordige of voormaalige affiniteit, beftaande, het welk of wien hij wist eenig Proces of andere zaak bij het Hof of bij de Rechtbank te hebben, of vermoedelijk te zullen krijgen, of geduurende zijne functieê'n , gehad te hebben; het zij hij daar over heeft mede gedelibereert of niet. c. Wanneer zoo een Lid, onwetend of onbedagt eenige giften, gaven of gefchenken, van al zulke Collegiën of perfoonen hebbende ontvangen, of vernemende dat zulke giften, gaven of gefchenken, door zijne Huisvrouw of Kinderen aangenomen of aan dezelve toegezegt waren, niet dadelijk na de ondekking, of immers bij de ( eerfte bekwame gelegenheid, daar van aan het Hof, of de Rechtbank heeft kennis gegeven. d. Wanneer bij, dezelve kennisgeving heeft gedaan onoprechtlijk en met opzetlijke verzwijging van de ware omftandigheden der zaak, of van de rechte waarde d,er genoten of toegezegde giften, gaven of gefchenken. ij. Wanneer een Lid van een Departementaal Gerechtshof of .Burgerlijke Rechtbank heeft  ( 75 9 heeft gefungeerd als Rechter, Commisfaris of Rapporteur, in zodanige, zaaken, waarin hij uit hoofde van Art. 43. 72. en 135. 'van de Inftructie voor de ~D:pdrt. Geréchtshoven, of van Art. 27. en 38 van de Inflruct. Burgert. Rechtb., niet als zoda"nig heeft mogen fungeere'n, zonder daar van aan den Prefident te hebben kennis gegeven, en de beflisfing van hét Hof of van de Rechtbank daar op te hebben afgewa^t. ƒ.' Indien een Lid' van een Departementaal Gerechtshof of Burgerlijke Rechtbank heeft gepleegt eenige opzetlijke valschheid, of bedrog, in of omtrent het doen van infpectien of fchouwingen, of verhooren van getuigen "of beschuldigden. g. Wanneer door deii Procureur Gefieraal, den "Éaülüw, of een 'Schout Crimineel, of iemand van hunnen wege, of ten 'hunne verzoeke, zonder voorafgaand decreet, een perfoon geapprehendeeVd, of In bewaaring genomen zijnde'. Waar omtrent het volfhekt zeker en buiten allen twijfel h, ' dat de apprehentie of hét' Arrest niet is gefchied op heeter daad, of in flagrante deliclo , en dat hij niet- behoort' onder de zwervende vreemdelingen 'bij Art. 17 van de  C 7* ) de Manier van Procederen in Crimineel» zaaken gemeld, nogthans daar op door het Hof of de Burgerlijke Rechtbank is voord geprocedeerd, of dezelve apprehentie of het Arrest is goedgekeurt, of immers de perfoon gevangen gehouden, en niet daadlijk volgends Art. 7 van dezelve Manier van Procederen, in vrijheid gefield. h. Indien bij een Departementaal Gerechtshof of Burgerlijke Rechtbank is verleend een decreet van apprehentie of dagvaarding in perfoon, tegen een Burger of Inwooner dezer Republiek, cf ook eene Refolutie is genomen, om een Burger of Inwooner dezer Republiek, die om andere redenen geapprehendeert of gedagvaard was, over gants andere foorten van misdrijven te hooren, alleen op algemeene fuspiciën, en om, door middel van het verhoor , hem zich zeiven te doen befchuldigen, zonder dat, ten tijde van het verleenen van het decreet, of ten tijde van het befluit om over de voorfchreven andere foorten van misdrijven te hooren, eenige bewijzen van meer of minder gewicht aan het Hof of de Rechtbank waren overgelegd, of bij de- zel-  ( 77 ) zelve waren ingekomen of ingewonnen. i. Wanneer door Commisfarisfen van een Departementaal Gerechtshof of Burgerlijke Rechtbank een geapprehendeerde of gedaagde, niet onder de voorgemelde vreemdelingen kunnende gerekend worden, het zij op of zonder verzoek van den openbaaren Aanklager, is ondervraagd over gants andere foorten van misdrijven, dan waar over de apprehentie is gefchied, of de dagvaardinge is verleend geweest, zonder dat de voornoemde Commisfarisfen daartoe bij een voorafgaande befluit van den Raad, of de Rechtbank, zijn gequalificeerd geworden, en zonder dat zijne bekendtenis in dat zelfde verhoor daartoe aanleiding heeft gegeven. k. Wanneer buiten de gevallen bij Art, 6% en 82 van de Manier van Procederen in Crimineel* zaaken vermeld, een Departementaal Gerechtshof, Burgerlijke Rechtbank, of derzelver Commisfarisfen, een befchuldigden tot bekendtenis op een of ander poinct hebben trachtten te brengen , door het aandoen of doen bedreigen, van eenige fmart, pijn of ongemak. /. Wan.  ( ?3 ) h Wanneer door een Departementaal Gerechtshof, Burgerlijke Rechtbank, of derzelver Commisfarisfen of andere Leden, aan een befchuldigden tegen de waarheid is aangezegd of gedaan aanzeggen, dat zijne medepligtigen of vermeende] medepügtigen reeds hebben bekend, óf hem als daader. of medehelper hebben opgegeven. m. Wanneer een Departementaal Gerechtsbof, Burgerlijke Rechtbank, of derzelver Commisfarisfen of andere Leden, een befchuldigden tot bekendtenis op een of ander poinct hebben trachtten te brengen, door hem op eenigerlij wijze belofte te doen, of hoop te geven, van hem gratie, of vrijfteliing, vermindering of verzachting, van ftraf te zullen bezorgen, of daarin behulpzaam te zullen zijn. n. Wanneer een Departementaal Gerechtshof of Burgerlijke Rechtbank opzetlijk is blijven voordgaan, of heeft doen voordgaan, met het vervolgen van eenig Civiel of Crimineel Proces, of het pronuntieeren, uitgeven of ter uitvoer brengen en exfecureeren, van eenig Vonnis of andere Dispofitie daarin gevallen, tegen een Surcheance of fchorting bij het Vertegenwoordigend Lichaam, het Uitvoerend Bewind,  C 79 ) wind, de Vierfchaar over de misdrijven der Rechters', of den Agent van Juftitie verleend, (of ook een Burgerlijke Rechtbank, tegen zodanige Surcheance of fchorting door het Departementaal Gerechtshof uitgebragt) zonder dat de Surcheance of fchorting wettig is opgeheven. Art. 2 Man. van Proced. v.m.u. %• 33- TIT. Zaaken en persoonen,waar van hut Hoog Nationaal Gerechtshof kennis neemt. a. Van Leden van het Vertegenwoordigend Lichaam, van het Uitvoerend Bewind, en van de Commisfie tot Herziening der Staatsregeling, ter zaake van allerlei misdrijven zonder onderfcheid, welke door dezelven, het zij voor of geduurende hunne voorfchreve functien , zouden mogen wezen begaan. b. Over alle misdrijven ia de waarneming hunner posten begaan, door Leden van het Vertegenwoordigend Lichaam, Uitvoerend Bewind, of van de Commisfie tot Herziening der Staatsregeling; al is het  C 80 ) het dat dezelve reeds hebben opgehouden hnnne voorzeide posten te bekleden. c. Over alle ; misdrijven in de waarneming hunner posten begaan, door een der li Secretarisfen van het Vertegenw. Lichaam. 2. De Secretaris Generaal Uitvoerend Bewind, 3. Een der Agenten. Art. 92 Staatsreg. 4. Commisfarisfen van het Uitvoerend Bewind , bij a. De Gerechtshoven. h. Departementaale of Gemeente-Befiuuren. c. Krijgsmagt te Lande, en d. Krijgsmagt ter Zee. e. Nationaale Rekening, 5. Raaden der Buitenlandfche Bezitting. 6. Leden der Depart. Beftuuren. 7. Ministers dezer Republiek en derzelver Secretarisfen. 8. Chargés d' Affaires bij de Buitenlandfche Mogendheden. en 9. Secretarisfen van Ambasfade. Zonder onderfcheid, of de voornoemde perfoonen hunne voorzeide posten als nog of niet meer bekleden. Art. t. Man. van Proc h.n.'g. NB. Geen van deze perfoonen in rechten te betrekken , dan na een voorafgaand decreet van befchuldiging, bij het Vertegenwoordigend Lichaam genomen. Art< gó. Infir. h.g.n. Art. 296. Acte. Staatsreg: VIER-  ( 8i' ) vierde afdeeling. MANIER van PROCEDEEREN. §• 34- TIT. Aanleg van twistgedingen. Daar ieder Bitaafsch Burger het onvervreerabaare vermogen bezit, te doen, het geen een ander niet nadeelig is, kan hij * na alle regelen van het Maatfchappijlijk recht, die geenen oproepen, welken hem fchade toebrengen ; doch tegen zijnen. wil, kan hij geen aanlegger of eisfcher in rechten worden, dit ftaat hem vrij te doen of te laaten; maar de iaak aldaar begonnen óf het verfchil in proces aangelegd hebbende, moet hij dit vervolgen, wordende anderzins in de kosten, Welke den geroepenen, ter zijner verdediging heeft gemaakt of moeten maaken ,= gecondemneerd. Art. 39. Man. Proced. v.r. Art. 49. Man. Proced. B.r. en d.g.h. Niet Willende, dat hij van de geheels Actie gehouden is te renuncieeren of F af.  C 8a ) nfftand te doen, moet hij zijne zaak, zoo dra als 'er gelitiscontefteerd is , voordzetten. Een ieder, die vermeendt een recht of Actie te hebben, of die genoodzaakt is, zich te moeten defenderen, kan in rechten verfchijnen, mids aan de zijde van den Eisfcher of Aanlegger,de vereischtens bij de wet bepaald,, niet mankeeren : dus kunnen geen c. Minderjaarigen, als geen perfoon hebbende in rechten ageren, maar moet met zijn ouders , langstlevende van dien, of met zijne voogden geadfilteerd zijn. Art. 9. Man. van Proc. u.R. en d.g.h. (■>. Getrouwde vrouwen- geconfidereerd worden» de,zoo lang zij gehuwd zijn, geene perfoon te wezen, moeten doo,r haare mannen geadfifleerd worden, ibid, y. Die onder curateele ftaan, als geene vrije adminiftratie of. behcering hebbende , mogen zonder curator voorzien, niet in rechten paroisferen ibid. NB. Indien zij aanleggers of verweerders zijn, en geene adfiftentie hebbende, wordt aan hun door de Rechter, op eigen, of op verzoek vwi den aanlegger, een curator toegevoegd , zoo ook op derzelver aanvrage, indien zij aan.  C 83 ) nanlcggers worden, en geen perfoon hebben, ibid. Iemand niet prefent zijnde, mag door een ander zonder volmagt verdedigt worden, mits borgtocht Helle. ibid. art. 10. Arme lieden mogen derzelver zaaken wel waarneemen, het zij als actor of reus, doch onvermogend tot eenige proces kosten zijnde, verkrijgen zij, na gedaane verzoek, Praktizijns enz. welke aan hun door den Rechter worden toegevoegd, Pro Deo. ibid. 12. Alvoorens het verzoek verleent wordt, werd partij gehoord, of hij hetzelve kan tegenfpreken, om twee redenen. a. Door te toonen , dat de voorgewende armoede, bezijde de waarheid is, of b. dat de verzoeker in de zaak zelve, klaarblijklijk ongelijk heeft. ibid. 13. §• 35- TIT. Dagvaarding, enz. Niemand vermag een twistgeding of proces aanvangen, zonder zich alvorens tot den Vrederechter te hebben vervoegd. Art. 1 Man. van Proc. v.r. noch zijn Partij in rechten te Fa bes  ( H ) betrekken ter eerfte inftantie, dan voor gemelde Vrederechters competent. Art. l. Man. van Proced. br. en d.g.h. Niemand zulks te doen, dan bij behoorlijke dagvaarding, deze gefchieden tweezins: A. Voor de Vrederechters gefchieden de Citatien , door een van den Aanlegger op een Bode gegeven authorifatie, die de gedaagden, tegen den eerften Rechtdag . oproept, en wel uiterlijk tweemaal vier en twintig uuren te voren: moetende het loon der Bode voor het doen van het expioict, betaald worden Art. 32, Man. van Proc. v.r. en moeten, met 0 vergif te van een Copié, aan den gedaagden of ter zijne woonftede, of bij afwezigheid aan zijne huisgenooten of Buuren ged&fttt worden, die 'er niet zijnde, als dan op de voordeur aanplakken, Art. 34'. De Cttatien moeten inhouden: 1. De naam en woonplaats van den Eisfer. 2. De naam en woonplaats van den gedaagden. 3. De Vrederechter voor wien , en de plaats, dag en uur, waarop hij zal moeten verfchijnen. ' 4. Li het kort de vordering, en < 5. In  C %6 ) 5. In ztaken, waarin de Vrederechter dwang oefent, melding der Hukken; waarop de Eisfer die vordering grond. Art. 33. Md. 8. Voor de Burgerlijke. Rechtbank of voor een Gerechtshofy gefchied het anders: iemand daar voor willende dagvaarden, verzoekt men bij Requeste, Appoinctement; bij deze Requeste moeten een lijst der Hukken, waarop den Eisfer zijn Actie fundceren wil, geannexeerd, of j onder .gefteld worden, met prefentatie van Copie te willen geven; en in Gas d" Appel, behalven de lijst der Hukken van de eerfte inftantie, gevoegd worden,het vonnis met de Acte van interjectie en de nieuwe bewijzen. De zaak bij geen Vrederechter litispendent, noch in appel geweest zijnde, ordonneert den Rechter eene Comparitie; dit onnodig zijnde, wordt hetzelve daadlijk verleent. Iemand bij het verleenen of weigeren van een appoinetement, door Commisfarisfen vermeend bezwaart te zijn, kan binnen drie dagen aan den Raad, herziening vragen;"voor dien tijd worden geene ftukken aan partij gegeven. ■ Wanneer de zaak van onverwijlde noodzaaklijkheid is, als Huurpenningen, tekenen F 3 van  ( 36 ) van Huurcontract enz, kan men korter termijnen dan van viervveken, het zij van 14 tot 14 dagen of van de eene Rechtdag tot den andere vragen, art. 27, 28, 29, 30, 32, 33, en 34. Man. van Proc. b.r. en d.g.h. NB. Deze Requesten moeten bij de Rechtbank aan het Collegie, en bij het Hof aan Commisfarisfen van de Requestkamer ingeleverd worden, art. 31. ibid. De verleende Appoinctementen, of Mandameuten, werden door een Bode bij de Rechtbank en bij een Exploictier bij het Hof, aan partijen geinfinueerd; moet met agterlating van Copien, enz: het exploict aan den woning van den gedaagde, en bij faute van dien, gelijk als bij de Vrederechters, plaats heeft, zijn exploict doen: deze Copien tekend den Eisfer of zijne Praktizijn. De Bode of Exploictier betekend den da? van Rechten op vier wecken, zo de gedaagde woond binnen de Republiek; tegen een Vreemdeling, naar mate der afgelegenheid, en tegen Onbekenden op zes weeken', gefchiedende zulks bij edicte en affixie. Ook wel bij advertentie in de Couranten.^. 35, 36, 37, 38, 39, 40, en 41. Man. van Proc. b.k. en d.g.h. Van het gedaane Exploict moet Relaas ge' maakt worden, art. 42. ibid. Een  C 87 ) Een Citatie enz. gedaan, en de form als mede het Exploict niet in orde gefchied zijnde, is nul, boven,dien, moet de Exploictier of Bode, die zulks kwalijk verrigt, fchadevergoeding geven. art. 43. ibid. Van de Verzoeken. Eenig verzoek van Rechterlijke dispofttie moet bij Requeste, met de ft ukken bijgevoegd, gedaan worden; alvorens daar op te disponeeren, ordonneerd den Rechter eene comparitie om partij te hooren, en is 't doenlijk te Vereenigen. Deze comparitie gefchied voor Commisfarisfen van de rcquest kamer , doen daar van in den Raad of Rechtbank rapport. Van een dispofitie waar op geen partij gehoord is, kan intrekking verzocht worden. Op de volgende verzoeken, worden geen partijen gehoort. a. Verzoeken om authorifatie tot arrest en apprehentie; uit vermoeden, dat iemand zich aan de verging zijner fchuldeisfchers zal onttrekken. b. Verzoeken om iemand onder curateele te Hellen, provifioneele voorziening in een onbeheerde boedel, om uitlandige of vreemde perfoonen te reprefenteren. &, Verzoeken om civiel confinement. d. Verzoeken van een vrouw, van haar man F 4 mis-  C 88 ") mishandeld wordende , om geduurende het aan te vangen proces, afzonderlijk te mogen woonen. e. Verzoeken tot het nemen van infpectiën. f. Verzoeken om authorifatie tot verkoop van bederflijke goederen of die befchadigd zijn, waar van de eigenaars of belanghebbende buiten 's lands woonen. Verzoeken om op notariaale of gerechtelij. ke acte, houdende overgifte van vrijwillige condemnatie , de condemnatie te hebben, worden zonder verhoor verleend. Verzoeken-, om condemnatie , op uitfpraak van fcheidsmannen, bij de Burgerlijke Rechtbanken gevraagd wordende, vallen geene dispofïtiën op, dan na verhoor van partij. Art. 14. tot 25. J\lan. Proc. b. k- en d.g.h. Preliminaire Verzoeken. Deze moeten alvorens te andwoorden, gedaan worden, dezelven zijn onderfchéidenlijk, en billijk. Vifie, van bewijsfïukken , door den eisfeher overgelegt. Na dit gegeven te hebben, wordt bij monde, voor de Vrederechter yoort geprocedeert. art. 47. Man. van Proc. Co-  C 89 } Copïèn van de befcheiden in Rechten ovcrgelegt: deze worden bij infinuatie aan den gedaagde of eisfeher over gegeven art. 47. en 48. ibid. Binnen vier weken na de dagvaarding voor een Rechtbank of voor het Hof, kan men bij infinuatie, copie vraagen, van alle ftukken bij des eisfehers requeste vermeld, art. S7- Man. Proced. b. r. en d.g.h. Provifiey word aan de zijde van den eisfeher bij den eisch gevordert , de gedaagden afwezig zijnde, werd de provifie geadjudiceert, en ten principale, een andere dagvaarding verleent, art. 60 ibid. Cautie voor de kosten van het proces, word gevraagd voor de Rechtdag, bij form van infinuatie,en komt te pas,zo den eisfeher buiten de Republiek woond. Voor de Rechtdag niet gefield, of door de Rechter onvoldoende bevonden wordende, wordt ontflag van dagvaarding verleent, — en den eisfeher in de kosten gecondemneerd. Verfchil hier over ontflaandè, beflist den Rechter déze questie, het zij bij ontflag van daging of eisch te doen. art. 58. Man. Proc. b.r. en d.g.h. Cautie voor eene te doene reconventie, dezelve F 5 komt  C 90 ) komt te pas, wanneer een vreemdeling dagvaard, en eisch in reconventie tegen hem gedaan wordt, bij is niet verpligt in de z/iak voort te procederen, ten zij, aan dit verzoek voldaan is. ibid art- 75. Electie van Domicilium Citandi et Executandi wordt gevraagd, wanneer den aanlegger buiten de plaats of ftad waar het Hof of Rechtbank zitting houdt, woont,en voor wien de zaak litispendent wordt. art. 11. ibid. Wanneer de eisfeher buiten de Republiek woont, moet hij domicilium kiezen, ibid. art. 57. Exceptiën. Het is in Rechten bekend, dat 'er driecr. lij foorten van exceptiën zijn, als: Declinatoir, Delatoir en Peremptoir. Declwatoire hebben veel overeenkomst met de peremptoire, en bcflaan meest uit wraaking van Rechters enz. Men moet ten zelfden dage, wanneer de zaak begind, dat is daadlijk na het doen van eifche excipieeren, art. 60. ibid. alle exceptiën tegelijk voor te dragen; men moet in deconclufie, de Lijst van de ftukken ftellen, waarop men die exceptie fundeert; de geëxcipieerde moet ten vol-  C 91 ) volgende Rechtdag daar op antwoorden, en ftatnde de Rolle voldingen. Voor het profijt van verjiek, van re- of dupliek werd de zaak op de exceptie gehouden voor voldongen, art. 65. ibid. De Exceptiën zijn, volgens de Manier van Proced. art. 61 ibid. te weten: A. Peremptoire. et. Incompetentie en Renvoij, of dat de Rechter onbevoegd is. Wanneer een gedaagde vermeend het Recht te hebben om den Vrederechter uit hoofde van Incompetentie te wraaken, zal hij alvoorens zich in de zaak in te laaten, dezelve proponeren, art. 46 Man. van Proced. v.R. Q. Litjspendentie, of dat de zaak voor een ander Rechter of voor fcheidsmannen aanhangig is. iy. Tranfactie of uitfpraak, in geval dat over de zaak een fchriftelijk vergelijk getroffen is. c. Lüisfinitie, dat de zaak reeds beflist is, door een Rechterlijkgewijsde of uitfpraak van fcheidsmannen. B. Dilatóire zijn volgends de Man. van Proced. ibid. art. 61. a. Kwalijk gedane Citatie, of dat de gedaa- ne  C 9» ) ne dagvaarding nietig is. (3. NonquaUficatie,dat den eisfeher de qualiteit niet heeft, die hij zich toefchrijft. Deze exceptie heeft ook plaats tegen den gedaagden, indien hij dequaliteit niet heeft, waarin hij is opgeroepen. Voords zijn 'er nog verfcheiden andere exceptiën, waar over men Merula, van Leeuwen, enz. kan nazien. De gedaagde moet bij.de middelen van zijne conclufie van exceptie, alle daaden onderfcheidlijk ter neder ftellen. art. 69. ibid. Reconventie. Komt niet anders, dan in civiele zaaken te pas, en is een recht van wedereisfehing, door een gedaagde, wanneer hij vermeend eenige tegenvordering ten laste van den eisfeher te hebben, al is het, dat dezelve nimmer voor eenigeh Vrederechter gediend heeft. art. 70. Man. Proc. b.r. en d.g.h-. Dit kan gedaan worden in de conclufie van antwoord: en kan in alle zaaken gefchieden, uitgezonden: a. Wanneer het onderwerp van reconventie niet behoort onder die zaaken , waar van  C 93 ) van de Rechter in conventie bevoegt is i kennis te neemen. b. In zaaken, die bij appél van de Burgerlijke Rechtbank aan het Gerechtshof gebragt worden. Dit bepaald zich tot de Hoven en is niet betreklijk tot appéllen va"n den den Vrederechter aan dc Rechtbank. art. 74'. ibid. Modo Proced- in Reconventie. - Volgens de manier van Procederen voor de Rechtbanken en Hoven, wordt in deze zaak geprocedeert bij termijnen van vier weken, doch partijen kunnen dezelven verkorten , mits 24 uuren te vooren , te waarfchouwen. art. 77 en 79. De eisfeher doet eisch in conventie: de gedaagde antwoord in conventie en doet eisch in reconventie; daar na dient den eisfeher van antwoord in reconventie en repliceert in conventie ; geene Hukken over gelegt zijnde , worde geperfifteerd voor dupliek, gelijk ook voor repliek in reconventie, en zal dan ook zo wel eisfeher als verweerder in reconventie voor dupliek perfifteren , doch bewijzen over gelegt wor-  C 94 ) wordende , wordt termijn verleent, art. 76. en 81. ibid. Het profijt van verftek van re- of dupliek is, dat de zaak wordt gehouden voor voldongen., art. 81. tbid. Vervolg der zaaken na het Voldingen. Indien 'er provifte is geeischt, exceptiën zijn geproponeerd of incidenten mogten gevallen wezen , worden daadlijk na het voldingen van dezelven voor den Rechtbank of in den Raad van het Gerechtshof bepleit, art. 260. Man. van Proced. b.r. en d.g.h. blijvende inmiddels de zaak ten principaale in ftatu. Zo dra in de zaak is gediend van re- en dupliek, wordt dezelve gehouden voor voldongen , niemand vermag, dan eenige verdere ftukken inleveren, of moet reliëf vragen; interrogatoriën of contrainterrogatoriën in het proces voorkomende, worden de getuigen belegt; dit gefchied zijnde, werd de zaak op de lijst der Pleidooijen gefield. Productie. Zo dra Partijen hinc inde van elkanders ftukken en bewijzen Copien hebben gevraagd en verkregen, zullen zij van verdere Productie  C 95 3 tie moeten renuntieeren, en de zaak zal daadlijk bij den Vrederechter in ftaat van wijze worden gebragt, ten ware onder de befcheiden, verklaringen voorkomen, moetende dan de getuigen gehoord worden, art. 48 en 49 Man. van Proced. v.r. dit gefchied in gelijke maniere bij het Hof, of bij de Rechtbanken art. 85 Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Getuigen. Verklaringen van Getuigen in de zaak voorkomende, worden de atteftanten op tegen vragen gehoord; zullende binnen 3 dagen, na bekoming van Copie verklaring, de getuigen op den volgende Rechtdag voor den Vrederechter opgeroepen worden, tegen partij in gebreken blijvende, om de getuigen te doen verfchijnen, of de ander partij met tegenvragen niet gereed is,zal in het eerfte geval, geen recht op zoodanige verklaringen , en in het laatst gemelde de getuigen voor behoorlijk beleid , gehouden worden, art. 49 tot 53 Man. van Proced. v.r. Voor het Hof of de Rechtbank gefchied het aldus. Binnen 10 dagen, na dat de zaak voldongen is, moeten de getuigen binnen agt dagen, na de aanzegging, opgeroepen worden. Voor  C 0* ï ■ Voor liet profijt, dat de getuigen verTcrrfe hen, en partij niet gereed is, om dezelveri op Contra Interrogatoriën te hooren, word de verklaring gehouden, voor formeel belegd Voor het profft dat de getuigen niet'ver fch.jnen, zal geen recht op de verklaringen gedaan worden. Getuigen onder een ander Rechtsgebied woonende, zullen de verklaringen bij befloten brieven overgezonden worden, ter plaatfe alwaar de getuigen woonachtig zijn. Getuigen op reis of afwezig zijnde,' 'zal daar van aan partij kennis gegeven worden art. 85 tot 92' Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Interventie of Voeging. ' ,v Het ftaat aan ieder vrij, om zich in alle fleelen van proces, uit hoofde van het belang dat hij bij de zaak heeft,met den eisfeher of gedaagden, te voegen, mits niet tot vertraging:' en dat daar door geene verandering in het proces word toegebragt. art. 94 Man. van Proced. b.r, en d.g.h. Overnemen.- Wanneer iemand uit hoofde, vahhet belang dat hij in een zaak heeft, het proces van een  C '97 > gedaagden wil overnemen, behoeft den eisfchei daar mede geen genoegen te nemen, mits dat de gedaagde bewilligt, dat het vonnis tegen hem zal worden geëxecuteerd , zo hij komt te fuccumberen. art. 93 ibid. Van Pleidooijen. De Secretaris brengt de zaak, wanneer die in alles voltrokken is, op de lijst der pleidooijen ; de Prelident van de Rechtbank of van het Hof, regelt dezelve: en werdt daar op gebragt. a. de Provificn, en Exceptiën. b. de Crimineele zaaken, en c. de Civiele procesfen. Doch men kan verzoeken om dezelve te vervroegen. Geen pleidooijen, verder dan bij eisch, antwoord, re- en dupliek; nieuwe bewijzen werdende aangevoerd, kan partij dieHen van triptiek, maar nimmer word q-aadrupliek toegelaten, art. 263 Man. van Proced. B.R. Cll O G.H. Voor 't profijt van 't Vcrflck van pleidooi} word partij niet verder toegelaten, dan zijne conclufien en Hukken, zonder memorie over te leveren c>n. 264 gemelde Man. Geen zaaken worden bij memorie befchreven, ten ware de Rechter zulks oordeelden, en werd G dan  C 98 ) dan van vier tot vier weeken daarin geprocedeerd, art. 266 ibid. Bij een interlocutoire Vonnis, kan den Rechter nader bewijzen ordonneeren ; bij welk vonnis bepaald werd- a. Het poinct dat nader bewezen moet worden; b. Aan welke partije dat bewijs wordt opgelegd. Van de Vonnis/en. Geen vonnisfcn mogen werden geflagen, dan, na dat de daarin belang hebbende, behoorlijk zijn opgeroepen, art. 29 Burg. en Staatk. Grondreg. voor de Acte van Staatsr. Geen fententien of vonnisfen uit te fpreken, dan in het openbaar: zonder dit, hebben zij geen kracht, art. 37. gemelde .grondreg. en art. 273. Manier van Proced. b.r. en d.g.h. In Crimineele vonnisfen , moet de misdaad naukeuriglijk uitgedrukt worden , op poene van nulliteit, art. 262. art. Staatsreg. In Civiele zaaken, moet almede, overeenkomftig de gehouden dingtaalen, de vonnisfen geexte: deerd worden, art. 269. ibid. Man. Een gedaagde in het geheel niet comparerende, wordt den eisfeher in zijnen eisch geadjudi- ceerd  C 99 ) céerd,dan zijnen eisch niet gefundeerd zijnde, werd de gedaagde alleen uit hoofde van Cmtumax, in de kosten van de dagvaardingen gevonnisd. art. 271. ibid. In geen compenfatie van kosten te condemneren, dan om merklijke redenen, aan het oordeel van den Rechter overgelaaten. art. 273. ibid. Vonnisfen meer dan vijf jaaren oud zijnde; moet voor de executie authorifatie op verzocht en daar op alvorens te disponeren, partij gehoord worden art. 276. ibid. G a VIJF-  VIJFDE AFDEELING. PROCES ÖRDE. _ «4 TIT. Rau Actie. De zaaken voor Vrederechters worden aldus behandelt: de dagvaarding gefchied door 'een Bode §• 35- Een ieder kan zijn eigen twist gedingen waarnemen; nimmer mogen Notarisfen, Procureurs, Advocaten of andere Praktizijns, noch derzelver inftructoire fchriftuuren, voor den Vrederechter, als gemachtigden verfchijnen of aangenomen worden, art. ,£74. Staatsreg. maar andere Burgers mogen wel zaak , waarneemers zijn. art. 36. Man. Proc. In deze inffantie gaan 2, defaulten. Ingeval noch eisfeher, noch gedaagde com pareerd, word de zaak gehouden als niet gedaan, art. 38. ibid. Indien den eisfeher niet verfchijnt, maar wel  wel den gedaagden, word verleent compctruit en voor het profijt van dien abfolutk met de kosten, art. 39 Zo wanneer de gedaagde niet compareert, wordt, na alvorens door de Bode te zijn uitgeroepen , op gedaane verzoek, verleent het eerfte default, en voor 't profijt van dien, eene tweede citatie met de kosten. Op de tweede niet compareerende, is het profijt voor 't tweede default, condemnatie in de kosten, en zo het zaaken zijn, waar in de Rechter als bemiddelaar is', wordt de eisfeher naar de Burgerlijke Rechtbank verwezen, art. 40. ibid. Deze acte is — „ Vrederechter &c. verwijst, vermits de gedaagde in gebreken „ is gebleven,ten beftemden tijde en plaatfe „ te verfchijnen, den aanlegger a. met deJ „ vordering in dezelve citatie uitgedrukt, „ naar de Burgerlijke Rechtbank van enz. „ en condemneert den gedaagden, in de kos„ ten van dezelve citatie, die bij deze be„ groot worden op f deze acte daar ,, onder begrepen enz." In zaaken daar de Vrederechter met; een Rechterlijk vermogen bekleed is , is het projijt van het tweede default, de gedaagden G 3 ten  C i02 ) ten principale en in de kosten te condemneeren ibid. Beide partijen compareerende, zal de Rechter hen trachtte te vereenigen; dit gelukkende wordt verleent condemnatie of abfolutie; doch niet kunnende vereenigen, worden partijen opgeroepen tegen een volgende zitting. Het profijt van non comparitie is de boeten van ƒ3. — Niet kunnende bevredigen op de tweede comparitie, wordt de zaak bij een fchriftelijke acte naar de Burgerlijke Rechtbank verwezen, art. 41 — 45. Man. Pree. v.r. Voor do Rechtbanken en het Hof. Aldaar wordt in de zaaken, op deze manier geprocedaerf.; Men dagvaard voor dezelve bij een mandament of appoinctement §. 35. Voor den dag in rechten, word de zaak ter rolle gebragt, art. 43 Man van Proced. rs 11. en d.g.h. Hier de naam 9, A. Jüsfcher. \um de Prak- tegen tizijn, zoover „ B. Gedaagden. em in d, zaak ^ ^ den Rechtdag betew keod tegen den enz." De  ( m > De Aanlegger niet compareerende , noch Procureur hebbende, werd verleent Comparuit, en voor het profijt van dien ontflag daging met de kosten art. 49 ibid. NB. Notul — „ Op den &. de eisfeher „ uitgeroepen en niet verfchenen »— „ De Gedaagde ontflagen van de da„ ging , met condemnatie van den „ eisfeher in de kosten." De Gedaagde of zijne gemachtigde niet gecompareerd zijnde, word nagedane uitroe, ping door de exploictier of Bode; aan de eisfeher verleend eene- tweede citatie, en voor het profijt van het 1 default condemnatie in de kosten, enz. art. 51. ibid. Zo 'erprovifle verzogtis, word voor het profijt van het 1 dtfault verleent adjudicatie art. 51. Notul — ■ „ De Gedaagden uitgeroepen en niet verfchenen , de eis,;, fcher toegelaten om op de provifie „ Recht te vragen, en op de zaak zelve eene tweede dagvaarding te „ doen, met condemnatie in de kos„ ten van de eerfte dagvaarding." „ De Rechtbank gezien hebbende ,, de ftukken bij de citatie vermeld, „ fondemneert^.den gedaagden bij G 4 „ Pro-  C 104 ) „ Provifie te namptiferen de foraraa „ van /:-:enz. NB. Om de tweede citatie te doen, wordt copie extract uit de Rol aan den gedaagden gelevert Het profijt van het tweede default, wanneer den gedaagden niet Cómpareerd, is eene derde citatie, met condemnatie in de kosten. Op de derde citatie niet compareerende, word aan den eisfeher voor het profijt van 't derde default verleent, zijne conclufie van eisch met de Hukken overteleggen, daar bij eene memorie van rechten voegende, art. 53» Notul — „ Op den enz. de Gedaagde „ op de derde dagvaarding uitgeroe„ pen en niet verfchenen. De èis„ fc-heii toegelaten, zijn eisch met de ,5 Hukken'over te leggen. NB.'In alle zaaken'worden geene drie Citatiën verleend s in zommige^, in andere maar 1: het geen nader in de volgende Iitu!s zal aangewezen worden. Staande Rolle moet een Gedaagde, zoo hij geene Exceptiën heeft, zoo op de Rrovilie als ten p-incipak antwoorden', dan word de provifie ftaande Rolle voldongen, en in de-zaak ten principale termijnof dag verleend, wt. 67.  C io5 ) • Dag, is van vier tot vier weeleen, ten ware. partijen die korter hebben bepaald. Indien de gedaagde geantwoord heeft, doch den eisfeher niet replicerende, word verleent verflek van repliek, en .verklaard, dat de zaak zal worden gehouden voor voldongen art. 8r. Verflek van dupliek is het zelfde.. Zoo dra de zaak voldongen is, worden de getuigen gehoordt. art. 85. Het kennen of ontkennen eener handtekening of handeling, moet bij de conclufie van, antwoord uitgedrukt worden; en bij faute van dien, word de handtekening of handeling gehouden voor erkend, art. 70. * Qjiod Ncaandum.. In zaaken van minder belang^waarüi de Vrederechter zonder höüger beroep oordeelt, als'va.'art. 47 en 54 ingefloten • is bepaal. , zuilen partijen, daadlijk na het begin vam.'t Rechtsgedinghun recht bi; -monde moeten voordragen , en de getuigen,zo *er zijn, mondelingen verklaaringen te geeven. art, 55. Man.* Proe.. v.r. • Een gedaagde fchuld bekennende doch 011vermogendjom dezelve in eens te'voldoen, zal de Vrederechter,- het zij met of zonder toeiiemming van den eisfeher, uitftel mogen verleenen i niet confent onbeptiald, doch zonder G 5 toe-  ( IOf> ) toeftemming niet langer dan tot één half jaar; te betalen in termijnen van weeken of maanden , mits cautie te ftellcn, art. 56: Dan in gebreken blijvende de termijnen te voldoen, of binnen 8 dagen na de condemna. tie cautie te nellen, wordt het vonnis geëxfecuteerd. art. 57. 't Profijt van het niet doen der Eed, behoorlijk daar toe gedagvaard zijnde, is, dat gehouden' zal worden als of de Eed was geweigert, art. 6i Man. van Proced. v.r. I 37- TIT. van Wisselbrieven. Daar het wisfelrecht hier te Lande van een al te groot belang is, dat hetzelve door verhaasting op eene generale voet worde gebragt, zullen allé de zaaken,. de wisfelbrieven betreffende, ter .plaatfe waar geen itatiuen, regelementen, enz. omtrent, de behandeling, voorhanden zijn, ordinairio. modo geprocedeerd worden. In deze gaan, gelijk als in Rau■ Actie drie dsfaidten, voor het profijt van het eerfte, werd de provifie geadjudiceerd, of het arrest gedecreteerd. . De regelementen > ordonnantiën enz. omtrent hec  ( .io7 ) et paraat wisfelrecht, blij ven in ftand , tot dat iet nieuwe Wetboek, daarin zal hebben voordien, i De Rechtsvordering in die gevallen, worden poor de Burgerlijke Rechtbanken geinftitueerd. De aanlegger kan, ingevallen waarin geen paraat wisfelrecht is, of hetzelve gevorderd wezende, afgefluagén zijnde , zulks bij re' questcn vorderen, en korter termijn verzoeken.' Wat ten opzichte hier na over arresten gezegt zal worden , is niet verder toepasfelijk op de apprehenfiëa en arresten, in krachte van paraat wisfelrecht gedaan, dan voor zo veel zulks nodig zal worden bevonden, art. 98. tot ioz Man. van. Proced. b.r. en d.g.ii. T1T. Assurantiën, Avarijen en Zee z a ai;es. Deze zaaken, worden voordaan voor de. Burgerlijke Rechtbanken gebragt, en zullen alwaar geene bijzondere ftatuten, regelementen cn ordonnantiën zijn, even als de zaaken in r,a. behandelt worden,'doch aanwezig zijnde, blijven die in ftand, tot de introductie van het algemeen wetboek. * ö In  ( io8 ) In het eerfte geval gaan drie defaulten. Poch na het fourneren der poüsfen van Asfurantien, iemand der Asfuradeurs enz. op het gedaanc opontbod verfchijnt, en zich partijwil ftellen, zal de zaak oP de Rol aangetekend en het proces ordinario voor.dgezer worden, met dien verftande, dat men uit deze latere aanleg en voortzetting, geen grond voor eenige prafiripue zil kunnen afleiden, art. jo3 tot 10S Man. van Proced, b r, en d.g.h. •Actiën tegen een Asfuradeur moeten binnen anderhalf jaar geinflitueerd worden , doch het ongeluk in Europa of Barbarijen voorvallende, binnen de drie jaaren, en van koopmanfehappen ,gaande hier te lande of over zoete wateren, binnen eenhalf jaar. Amfi. keur. ord. a 1570. art. 13. Middelburg, art. 19. In deze zaaken valt mede provifie, 't welk voor 't profijt yan het r default verleent Word. In het ftuk van Asfurantie heeft geen pro«Jgaria van Jurisdictie, plaats. ' ;. §.39. TI T. Om Actie te in stitu eeren. -• De^e Actiën komen te pas, wanneer iemrnd voorwendt tegen den een of ander iets ten las-  C i°9 ) lasten te hebben, en meet den gecnen, wie zulks vermeend, aan de Burgerlijke Rechtbank bij Request dm appoinctement van dagvaarding verzoeken. De appoinctementen worden verleent, om de actie binnen zes weken te inftitueeren; doch geen appoinctementen worden afgegeven, op de verzoeken, om bij edicte tegetv onbekende perfoonen, die eenig recht op het een of ander goed zoude vermeenen te hebben, te ageeren; maar moeten appoinctement \ van dagvaarding vragen, om daartoe geregtigd verklaard te worden. In deze zaak gaat maar eene dagvaarding, en voor het profijt van het default, -wanneer den gedaagden niet compareert, wordt den eisfeher zijne eisch geadjudicieerd, zoo hij het bewijst. Wanneer in deze Inftantie geantwoord is, wordt dezelve ftaande rolle voldongen. NB. De Notul is — „ Dat enz. zal worden „ gecondemneerd omme zoodanige Actie, „ als hij zoude mogen vermeenen tegen „ den verzoeker ter zaaken gemeld, „ eenigzins te hebben, tegen denzelve „ binnen den tijd van zes weeken te in„ ftitueeren , ofte daar van zal worden „ verftoken, met de kosten" Art'.  ( "o ) • Art. 199 — 195. Man. van Proced. b-r. en d.g.h $J 40. TIT. In zaaken van Guarand of Vrijwaring. Deze actie komt te pas, wanneer iemand eenig goed gekogt heeft, waarop een ander een reëel recht vermeend te hebben, ofte dat dezelve door een derde wordt gereclameerd, dan moet den kooper de verkooper guaranderen. Indien dus eene zaak bij de Vrederechter komt, fchort hij de hoofdzaak op, en verleend den gedaagden tijd, om den perfoon te dagvaarden. Hier word ordinairio in geprocedeerd. art. 58. Manier van Proced. v.r. Bij de Burgerlijke Rechtbank 'lig^ men appoinctement of mandament, en men citeert den verkooper waar hij woonachtig is. De verkooper gedagvaard zijnde, concludeerd men; „Dat hij zal worden gecondemneerd, de „ verzoeker (of eisfeher) wegens zodanige „ procedures, als door enz. tegen hem, als „ tegenwoordigen bezitter van het huis enz. „ zijn aangelegd, met alle de gevolgen van „ dien,  C ui ) „ dien, te vrijwaaren en kost en fchadeloos j, te- houden, met de kosten enz". Proceduresin Guarand , furcheren de zaak ten principaale, ter plaatfe waar dezelve litispendent is, tot dat de verkooper heeft bewilligd of geantwoord, art. 200 ibid. Notul — „ Dat de Procedures, door enz. „ tegen den eisfeher voor deze Recht, bank ondernomen, mogen worden opgefchort tot dat enz.. Tegen wien „ den eisfeher eene actie tot Guarantie „ begonnen heeft, in den eisch tot het . „ doen van dezelve vrijwaring zal heb„ ben geconfenteerd of geantwoord." §. 41. TIT. In cas, om de arrementen van den processe aantenemen. Deze Actie komt te pas, indien een der partijen, het zij eisfeher of gedaagde , a. komt te fterven. of b. ophoud perfixm te zijn. Als dan doet de overblijvende partij, bij Infinuatie, deszelfs wettige erfgenamen of vertegenwoordigers, aanzeggen, om binnen den tijd van vierjvveeken, in de zaak voord te procederen, ar-/.»5 Manier van Proced. b.r. en d.g.h. Zoo  C Hfc ) Zoo den gedaagden compareert word na de Jaatfte Retro Acta voordgeprocedeert. Hier gaat één default in, het profijt van dien, niet compareerende, is, dat de eisfeher mag voord procederen;- cn heeft het vonnis tegen defaillanten kragt van gewijsde.' art. 95 ibid. §• 42- TIT. In zaaken oar Procureur acceptant te stellen. Indien een der partijen, door Praktizijns bediend wordende, dezelve komt te overlijden of zich ter Rolle van de zaak excufeerd, wordt hij, wiens Praktizijn overleden is, geinfinuegrd om binnen 14 dagen voord te procedeeren. art. 96. Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Hier gaat maar één default in, 't profijt van ■dien is, dat de zaak tegen den gedaagden wordt voordgezet, en ten einde gebragt. §• 4-3- TIT. In cas van Spolie. ' Deze Actie komt te pas, indien iemand geweldigerwijze door een ander van zijn bezit berooft is. De mandamenten moeten aan het Gerechtshof . in •  C 113 ) in welks Departement het goed gelegen Tsi verzogt worden. Notul dat den gedaagden zal worden „ gecondemneerd het afbreken van de hei„ ning enz. als klaarblijklijke fpolie , kost „ en fchadeloos af te doen, hetzelve in „ voorige ftaat te heritellen, of te doea „ herftellen ,zo als het geweest is , eer de „ voorn, fpolie wierdt gepleegt, mitsgaders den eisfeher te vergoeden alle „ kosten , fchaden en interesfen, door ge„ melde fpolie , reeds gehad en geleden , „ en verder nog te hebben en te lijden, „ met de kosten. In deze materie kan de gedaagde geen reconventie doen,art na.Man- van Proced.n.R.en d.g.h. Hier gann twee defaulten in, voor 't profijt van het eerfte, wordt een tweede citatie verleend. En voor het profijt van het tweede default, wordt den gedaagden gecondemneerd, het gefpolieerde goed te heritellen, Art. at 2. van gemelde Man. van Proced. §• 44- TIT. IN ZAAKEN VAN MaiNCTËNUE Mandament van dagvaarding in cas van H Mainc-  C "4 ) Mainetenue , wordt aan het Gerechtshof in ■welks Departement het goed gelegen is, verzocht, en komt te pas wanneer iemand in eenig bezit, geftoord is, om in het bezit te worden geftijft, In deze materie mag den eisfeher gene provifioneéle conclufie tot handhaving in het bezit, en afdoening der ftoornis, nemen. /ut. Ui. Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Een gedaagden in Mainetenue, kan geen andere reconventie doen, dan om wederkerig gehandhaafd te worden: het zelfde articul. De conclufie van eisch formeerd men aidus: — „ Zal worden gehandhaafd in het „ bezit van enz. en dat voorts den ge„ daagden zal worden gecondemneert al„ le ftoornis, den eisfeher in zijn voorn. „ bezit aangedaan, kost en fchadeloos af„ tedoen , met interdictie van gelijke „ meer te doen, met de kosten, enz." Hier gaan twee defaulten in, voor het profijt van het eerfte , wordt een tweede dagvaarding verleent. Voor het profijt van het tweede, dat den gedaagden, wordt gecondemneerd tot afdoening der ftoornis drt. *iu van gemelde Man. van Proced. S- 45.  C 115 ) TIT. van Reliëf. Komt te pas, wanneer iemand bij den aanleg van een Proces, tegen een door hem gepleegde daad of verzuim, herftelling wil vragen, het zij: 1. Dat hij van de jufütieele verzuimenisfen wil gereleveerd worden. 2. Of dat hij, tot een of ander in het proces mogen geadmitteerd worden. Deze verzoeken gefchieden bij requeste aan de Burgerlijke Rechtbank , om mandament Relief. Dit Reliëf word met de zaak zelve behandeld, voldongen en beflist: Art. 238. Man,van Proced. b.r. en n g.h. Indien het Proces is Iitispendent of reeds voldongen, kan men, reliëf nodig hebbende , zulks aan den Rechter verzoeken, omme ter rolle te concludeeren, dat den verzoeker van en tegen zodanige handeling of verzuim zal worden herfteld. Van deze conclufie en bewijzen waarop het Reliëf gefundeerd is, werdt aan partij copie gegeven, die gehouden is, veertien dagen daar ■a, te antwoorden. H 2 Dfe  C "6 } De'zaak voldongen zijnde, worden de dingtaalen en actens in cas Reliëf, bij het princi. pale proces gevoegd. Art. 239. van gemelde Man. van Proced. % 46. TIT. in causa aut horts atie de f act o. Dit komt te pas, wanneer tegen iemands recht, feitlijkheden gepleegd worden, waar door hij een onherftelbaar nadeel zoude kunnen lijden, als in: i. Wanneer een huurder, wiens huur geeindigt is, weigert ontruiming van het gehuurde te doen. a. Wanneer iemands kind , feitlijk aange. houden wordt, of 3. Wanneer iemand tegen het recht in arrest wordt gehouden. De Mandamenten of authorifatiën worden bij requeste aan de Burgerlijke Rechtbanken, of Gerechtshof verzogt, en niet verleend , dan na gehouden comparitie, alwaar het al of niet verleenen mondeling word bepleit. Deze zaak wordt ook wel tot het gewone rechtsgeding verwezen, art. 158 en 159 Man. van Proced. voorde, b.r. en d.g.h. S. A7-  ( «7 > §• 47- ' TJT. Van Interdictie. Mandament van Interdictie wordt bij Requeste aan de Burgerlijke Rechtbank verzegt, en komt te pas , wanneer iemand bevreesd is, dat hij in zijn recht aangerand zal worden, of dat 'er reeds feitlijkhcden tegen hem. zijn ondernomen. Men kan Mandament van Interdictie vragen ,, wanneer men vermeent, dat een kind thuis gebragt zal worden. Men kan verzoeken eene provifioneele interdictie, en werd dan verleend bevel, met de claufule van ftatering #n furcheance art. 161 Map. van Proced. b.r. en d.g.h. Indien de Requirant geen voldoende bewijzen van Interdictie geeft, word geen provifie verleent. Alvorens dag in rechten te betekenen, word geordonneerd comparitie , en daar van rapport gedaan. Mandament verleend en gedagvaard zijnde, word als in R. A. bij 3 defaulten voord geprocedeert. Voor het profijt van Comparuit, of dat den eisfeher niet compareert, wordt ds InterdicH 3 .tic  r "8 ) tie kost en fchadeloos afgedaan, art. 164 van gemelde Man. van Proced. Op Interdictie zonder bevel gedaan, als bij voorbeeld om den voordgang van een begonnen werk te fluiten, enz. moet binnen 3 maal 24 uuren na de 'Interdictie verzogt worden dtcretatie der Interdictie, art. 165 dezelve Man. Proced. hierop word 'eene comparite verleend ■— hier in valt eene oculaire infpectie van den Rechter, en wordt na verhoor van partijen, het Interdict opgeheven, of den Interdicent verwezen naar het gecvoone Rechtsgeding , met de claufule van inhibitie, art. ^66 ibid. Indien na het exploict van Interdictie, de geinterdiceerde voortgaat de interdictie te desobedieeren, word" verleend Mandament van gijzeling ^ zonder fomraatie art. 167. Man. Proced. als voren. ' '1 q.v: zz:.b ::•> b^Kr/.- \ , TIT. Van Cassatie."' Appoinctementen van ctóraée*irofiferf'te pas,* wanneer door de Burgerlijke Rechtbank of door den Vrederechter, of door Scheidsmannen in zaaken die geen hooger beroep onderworpen zijn,  C ii9 ) zijn,' eenig vonnis, dispofitien of uitfpraak is uitgebragt, is nul en van onwaarde. Deze appoinctementen worden aan het Departementaal Gerechtshof verzocht, die' daar op eene comparitie ordonneren, en de zaaken op de requefte finaal afdoen., art. i68. 169. Man. Proced. b.r. en d.g.h. §• 49- TIT. Van Willig decreet. De Mandamenten in deze , hebben plaats wanneer iemand eenig vast goed aan een ander heeft verkogt, en zich wil verzekeren, dat niemand zich openbaren zal, om op hetzelve eenig reëel recht van Hijpotheecq, fervitut, .renten of eenig ander eigendom, te doen-.gel- Dezelven werden aan de Burgerlijke Rechtbanken verzogt, met de claufule is het nood allen en iegelijk, bij edicte opteroepen. De Mandamenten bij edicte worden geëxploicteerd bij affixie en advertentie in de Couranten. In deze materie ga2n 3 defaulten, de profijten van dien zijn,als in Rau Actie, art. 196. . ■ 197' en 198 der Man. Proced. b.r. en d.g.h. H 4 §, 50.  ( lao ) TIT. Om Getutgenisse der Waarheid te geven. Dagvaardingen in deze zaak komen te pas, wanneer men hangende een proces , of voor den aanvang van hetzelve , getuigenis der waarheid nodig heeft, en die geenen welken zulks kunnen geven , onwillig zijn, in het geheel of - ten dcelen daar aan te voldoen; kan men'hun, daartoe, door middelen van rechten conftringeren. Deze dagvaardingen verzoekt men aan die rechtbank , waar de getuigen woonachtig zijn. Hier in word alvorens comparitie verleent, doch geen copie interrogatoriën gegeven , art. 204 Man. van Proced. b.r. en d.g.h. ' . Men kan van de appoinctementen welke met een ongunstig dispofitief werden uitgegeven, jn reauditie komen. ' Getuigen reeds verklaringen gegeven hebbende, doch weigerig zijnde, dezelve onder tcde te bekragtigen, of refuferen op contra interrogatoriën te antwoorden, daartegen werd dagvaarding ïllko verleend, met de claufule dut de zaak ten principale blijft in ftatu , én op  ( »I ) op het verzoek, is 't nood bij exfecutic en gijzeling, art. 207 Man. van Proced. Voor het profijt, dat de getuigen op de comparitie niet verfchijnen, word verkend dagvaarding, des noods exfecutie en gijzeling- . , §• & TIT. In cas van Insolventie, oi Boe'dels welke eene Rechterlijke voorziening nodig hebben. laèaf... - •• rtag" . vnsv frjoo? ■. Indien iemand door omftandigheden en ongelukken in zijne.#éaaken, in onvermogen geraakt, om zijne crediteuren te betaalen, of dat de zoodanigen voordvlugtig of afwezend zijn, kan in het eerfte geval de debiteur zeiver, en in het laatfte geval de fchuldeisfchers aan de Burgerlijke Rechtbanken ,fequesters verzoeken, — deze worden benevens twee leden uit het Collegie, als commisfarisfen benoemd. De fequesters moeten daadlijk den boedel inventariferen , de goederen onder de Bode doen bewaren, en is den fchuldenaar voord viugtig, zijne wooning van gerechtswegen doen flujteu. art. iji Man. van Proced. b.r, enD.g h. H 5 Se-  Sequesters mogen geen proces voeren, dan met voorkennis van die Rechtbank , waar dfc Boedel is — zij mogen wel de goederen bederf onder hevig, verkoopen, doch moeten de penningen daarvan geprovenieerd, ter Secretarie configneren art.i 12 Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Het mindere deel der fchuldeisfchers, moet in het accord, het merendeel volgen. Wiens boedel aldus aan de rechtbank, ter afdoening is hangende,verliest zijn perfoon, en word niet gerehabiliteerd of herfteld dan voor dat het accord getekend is. Sequesftratie verandert in eene curateele, zoo ras het accord verworpen wordt, en den boedel infdvent is verklaard, art. 121 Man. van Proced. Curateüren brengen fpoedig den boedel tot effenheid, cm daar in preferentie eri concurrentie te kunnen houden. - Crediteuren ten aanhooren van*-doen der rekeningen verand woording geciteerd: zijnde, gefchied zulks bij inthimatie, het 3Ïj , zij verfchijnen of niet, met het opnemen en fluiten van gemelde rekening zal worden voordgegaan, art. 124 ibid. - De rekening opgenomen en gefloten zijnde, Word 'er gedagvaard om de pretenfien te-zien wettigen, met de claufule, dat die geencn welke hunne pretenfien niet hebben opgegeven of re.  C 123 ) gewettigd , niét als mede fchuldenaafen zullen worden erkend.'ibid. 124. Vier weken na deze. tweede citatie !j gefchied eene derde, omme de preferemiën te regelen. 't Profijt voor het default der non comparitie,. isverft ek van fchuldvordering, en oplegging van een eeuwig ftilzwijgen: Door 'tusfehenkomst van Commisfarisfen worden de gefchillen óver de preferentien eri concurentien bellischt. Hier valt Appel 'iri ,'en moet binnen tien dagen, na de uitfpraak v:m het vonnis,aangetekend worden. Deze hier vorengemelde form, heeft ook plaats ten aanzien van verhaten' of onbeheerde Boedels/'art. 131 -gemelde Man.'van Proced. — Boedels onder curateelen gebragt , als mede perfoonen over wien Curators verleend zijn, blijft de behëèfing en oppertoezicht aan de Burgerlijke Rechtbanken, art. 132. ibid. ■ ' 1 §. 52. 1 TIT. In cas van Beneficie: vaïï Inventaris of Boedelbeschrijving. Deze brieven komen te pas, wanneer iemand tot eenige nalatenfchap gerechtigd is geworden,1 ? waar-  C 134 ) waarvan hij bcdugt is, dat de onbepaalde aanvaarding hem fchadelijk zoude kunnen zijn. De requesten tot het obtineren van deze brieven, worden aan de Burgerlijken rechtbank van de plaats alwaar het fterfhuis is voorgevallen, verzogt en verleend art. 213 Man van Proced. b.r. en d.g.h. Brieven verzogt wordende, aangaande boedels van perfoonen hier te Lande geen vaste domicilie behouden hebbende, maar naar de Oost Indien of West Indien uitgevaren zijnde, mo. t zulks gefchieden aan die rechtbank , ter plaatfe, waar de overledene is uitgevaren. art. 214 gemelde Man. van Proced. Het appoinctement verleent zijnde , zoo dagvaard de Bode de crediteuren tot twee eindens. 1. Om te verfchijnen in het'fterfhuis, ten einde, de goederen te zien Inventariferen, en 2. Om te compareeren voor de Rechtbank, om tegen het appoinctement te antwoorden , of daar in te bewilligen. • Dé Impetrant moet dén Boedel Inventariferen, doen tauxeren en borg ftellen, tot dit laatfte niet kunnende geraaken , word 'er,van -wegens den Rechter, een Sequester aangeftelt, art. 216 en 217. « Bin-  ( "5 ) Binnen 40 dagen na 't verleenen van de Brieven , moet den Boedel geinventarifeerd zijn. art. ai 6. De Inventaris word ten overffoan van Commisfarisfen, Leden der Rechtbank zijnde, opgemaakt, en door de Impetrant overgeleverd ten betekenden Rechtdag, art. «18. ibid. De gedaagden tegen de borgtogt" iets heb« bende, word de Boedel onder fequeftratie gefield en niet eerder opgeheven, voor dat den Impetrant cautie fteld, art. 220. In deze materie word van veertien tot veertien dagen geprocedeert, zoo als in R. A. gezegt is. In deze gaat maar één default, en voor het profijt van dien, worden de Brieven geinterineert. 't Profijt van verflek van antwoord is 't zelfde art. 222 gemelde Man. van Proced. §• 53- TIT. Van beneficie van cessie- of boedel-afstand. Dit Beneficie wordt verzogt door^dezulken," die, door disfortuinen en ongelukken, buiten eigenfchuld, in eenen verloopen ftaat van zaa-  C ia5 ) > zaaken gekomen zijn , waar door zij in het onvermogen vervallen, om hunne Crediteuren te voldoen. Door dit van ouds genaamd miferabel middel, doet hij afftand van zijnen boedel, en wordt van alle rechterlijke vervolgingen zijner fchuldeisfchers vrijgefteld. Bij de requeste moet gevoegd worden een lijst van alle de fchuldeisfchers, met opgave der fomme, en de redenen van disfortun. art, 324. Man. yan Proced. b.r. en d.g.h. Deze Brieven worden door de Burgerlijke Rechtbank verleend, die alvorens een of meer fchuldeifchers oproepen , dezelven daar niet inconfenteerende wordt geen appoinctement afgegeven, art. 225. Het appoinctement vergunt zijnde werd 'er een curator in den Boedel gefield,- die denzelven inventarifeerd, welke door den impetrant met eede, moet geftaaft worden. De fchuldeisfchers werden tegen een bekwamen rechtdag, door een bode geciteerd , het welk binnen een maand na dato van het verleende appoinctement, moet gefchieden, om de Brieven van cesfie, te zien interineren. De impetrant is gehouden in perfoon ter irölle te compareeren, tot dat den rechter het contrarie ordonneerd. De gedaagden kan de Brieven debatteren en  ( w ) cn concluderen dat de impetrant zal gaan itt befloten hechtenisfe , waarop ftaande rolle moet worden geantwoord en voldongen. Het vonnis hier in gewezen, is niet appellabel art. 225' Als de impetrant tot beter fortuin komt, en in ftaat zijnde te kunnen betaalen, is hij daartoe verpligt. art. 123. Indien de impetrant niet compareert, word verleend comparuit, en voor het profijt van dien, ontflag van dagvaarding, cumexpenfis. In deze materie gaat één default, en voor het profijt van dien, worden de Brieven geinterineerd. 't Profijt van 't verflek van antwoord, is het zelfde. . .. tta . :..:.iqcz zzt\ .}>f>Q t OBit$&mq? TIT. van Inductie of Uitstel van be taal ing. Deze appoinctementen vraagt men, wanneer flegts een tijdlijk gebrek aan gereede penningen iemand buiten ftaat fielt zijnen Crediteuren te voldoen, en hem een vooruitzicht blijkt, van binnen een bepaalden tijd . te kunnen betaalen. De appoinctementen worden verzocht aan die  ( «8 ) die Burgerlijke Rechtbank, waar den Impetrant competent is. Men kan dezelve niet langer vragen, dan ten hoogften voor vijf Ja aren. art. 233. Ma??, van Proced. b.r. en d.g.h. De Impetrant moet behoorlijk borg ftellen, anders word het appoinctement niet vergunt. Dezelve verleend zijnde, doet de impetrant door de bode zijne crediteuren tegen zekere bekwamen rechtdag dagvaarden, en concludeert tot de bekragtiging van het appoinctement art. 1235: deze zaak word daadlijk voldongen of op een te bepaalen rechtdag, mondeling bepleit. De Impetrant niet compareerende, word verleend comparuit, en voor het profijt van dien, ontflag van daging met de kosten. In deze materie gaat een default, en voor het profijt van dien, wordt het appoinctement bekragtigd. 't Profijt van verflek van antwoord is het zelfde art. 237. §• 55- TIT. Van Arresten. Geen burger of ingezeten van de Bataaffche ' Republiek, is in zijn perfoon of goederen arreftabel, art. 233. Man. van Proced. b.r. en d.gh. Men  C 129 ) Men doet de arresten om twee redcneh':" 1. om de jurisdictie van den Rechter te fundeeren, of. 2. om aan zijn achterwezen te geraken. Men kan arrest leggen, ai op zodanige goederen van een Ingezeten van deze Republiek, waarop de arrestant eenig reëel recht, het zij van eigendom, hijpotheek , of dergelijk wil vervolgen. b. De perfoonen zijn alleen arrestabel, welkers boedel daadlijk infolvent verklaard zijn. c. Op de perfoonen eri goederen, van allen, die, door hunne daaden toonen toebereidfelen te maaken, om zich buiten deze Republiek te begeven, of zich bedektlijk van hunnen boedel en goederen te ontdoen. Goederen van vreemdelingen, en derzelver' perfoonen zijn overal arrestabel, en fundeert jurisdictie, Art. i^.\man.van.procd.ji,K. en d.g.h. Geen arrest door een vreemdeling op de perfoon of goederen van een ander vreemdeling gedaan, is van waarde, zo den arreftant geen domicilium gekozen heeft, ^ï35.als mede is hetzelve nietig en nul, zó hij binnen driemaal 04 uuren na het arrest, geen genoégdoendé cautie heeft gefteld.'  C 130 ) Alle arresten worden onder borgtocht ontflagen, uitgezonden die uit kragte van vermeend eigendom of hijpotheek tgedaan worden, Art. 155 gemelde manier van proced, Men concludeert in matrie van arrest. 1. Tot ftandhouding of decretatie , mits zulks binnen zes weken gefchied, hierop word eene comparitie verleend, Art. 147. 2. Dat het gearresteerde goed zal worden verklaard verbonden en executabel, ofte wel alleen executabel te zijn. 3. Dat onder wien het goed gearresteerd is, hetzelve zal gehengen en gedogen, ais mede des noods, onder eede te verklaaren , wat hij van den gearresteerden onder zich heeft. ■ Arresten gefchieden: a. 'op roerende en onroerende goederen, zonder eenige authorifatie. b. op de perfoonen , moet men appoinctement van authorifatie op een bodè'verzoëken , ,Art. 14a. Deze laatfte. worden verleend, met eene comparitie, tot accoord; hetzelve afgcflagen wordende, kan de gearresteerde appoinctement verzoeken, dat aan den arreftant een tijd bepaald worden, binnen welke hij tegen den ge-  C 131 > gearrefteerde citatie, moet verzoeken, Art. 144. Ais het arrest gelegt is. a. Door een vreemdeling op een vreemdeling, binnen de republiek, kan de gearrefteerde verzoek doen van renvoij of overwijzing, naar den competenten rechter, blijvende het arrest ftaridhouden tot den uiteinde van de zaak, artii<$?. jG- Op de goederen aan eenen boedel onder publieke beheering gebragt, toebehorende, concluderen de fequesters of curators, tot overwijzing naar dien rechter, alwaar de boedel beheerd wordt, blijvende het arrest in ftand. art. 138. *y. Op parten fcheeps gelegt, zullen defchepen mogen varen, mits dat defchipper onder eede verklaard, hoe veel het gearrefteerde waardig is, en na gedane reize te zullen doen rekening, bewijs, en Uitkering, art. 139. ' NB. Indien de fchipper een vreemdeling is, moet hij domicilie kiezen. £ Ophet geheele fchip, of het meerendeei van dien, zal hetzelve niet mogen varen, dan onder cautie f;fficient art. 140. NB. Het fchip voor 't doen van arrest geladen zijnde, is de borgtogt genoeg voor de waarde van het fchip., 1 * êW  C w ) dan uit hoofde van bijl-, kusting- of bodemarijbrief, geen arrest af te doen, als met confent van den aneftant. £. Op een zeil- ree liggend fchip, of goederen aan boord van een fchip, als dan binnen tweemaal 24 uuren reden van arrest te geven — art. 141. Arrest gedaan zijnde, door een vreemdeling, kan de gearrefteerde den arreftand tot appoinctement van citatie noodzaken. Alle de arresten worden door een bode of exploictier te werk gelegd, des noods met adfiftentie van Juftitiedienaars, den gearrefteerden in civiel gijzelhuis over te brengen enz. art. 148. Indien den arreftant ten dage dienende niet compareert, werd verleend Comparuit, en voor liet profijt van dien, het arrest kost en fchadeloos af te doen. In deze inftantie gaan drie defaulten, voor het profijt van het eerfte default, word het arrest tot den uiteinde van de zaak gedecreteerd; de profijten van de andere defaulten, zijn als in R. A. Zoo wanneer den geenen, onder wien het arrest is gedaan, niet compareert, word voor 't profijt van dien, verleend, dat hij het arrest onder  C 133 ) der hem gedaan, zal gehengen en gedogen met de kosten , art 154. Die het arrest fchendt of violeert, kan tot herftelling bij gijzeling en bij wege van executie, daar toe genoodzaakt worden, art. 155. §■ 56 TIT. Van Copien. Een gedaagde kan na verloop en binnen de vier weken van den eisfeher vorderen, copie van alle zoodanige ftukken, als de eisfeher bij zijn requeste van appoinctement heeft genoteerd art. 56 Man. van Proced. b.r. en d.g.h. In cas van weigering, zijn de procedures, in deze materie gelijk aan die, om getuigenis der waarheid te geven art. 208 ibid. Men kan in deze zaak appelleren. §• 57- TIT. Van geschillen tusschen Ouders en Kinderen, over het toestemmen van een Huwelijk. Proceduren in deze zaken , komen te pas, wanneer een zoon "of dochter , meerderjarig 1 3 zijn-  C 134 ) zijnde, een huwelijk hebben voorgenomen,'en de ouders zulks weigeren te confeuteren. Hierin word alleenlijk een comparitie verleend , de ouders niet comparerende , word voor het profijt van dien, het huwelijk toegeftemt. De reden van weigering door ouders aan commisfarisfen gegeven, wordt aan de kinT deren niet mede gedeelt. Commisfarisfen doen in 't collegie rapport, en kunnen de ouders daar van in appél aan het gerechtshof komen. Deze materie dient ter eerfte inftantie bij de burgerlijke rechtbanken, en in appel bij 't hof, hierin worden geen dingtaalen gehouden; maar fimpe! bij comparitie afgedaan, art. 340 ~— 243 Man. van Proced. b.r en d.g.h. 1 58. \ - TIT. Van het doen of vereffenen van Rekening. Iemand gecondemneerd zijnde tot het doen van' rekening, of tot het doen opmaken van wederzijdfche rekening tot vereffening, kan, zoo hij onwillig is, daaraan te voldoen, ■met executie-en gijzeling geconftringeerd worden, Ir  c ï35 ) In deze materie verzoekt men appoinctement van dagvaarding, om ten overftaan van commisfarisfen, rekening op te nemen, te verbeteren, en te fluiten, art. 245 Man. van Proced. b.r. en d.g.h. De manier van procederen, in deze inftan. tie wordt door partijen, of bij den rechter bepa.dt. De verzoeken van appoinctement gefchieden san de burgerlijke rechtbank. §• 59- ' TIT. Van vergoeding van Kosten, Schaden en Interessen. In deze inftantie , wanneer de gecondemneerde onwillig is, den inhoud van het vonnis te prefteren , doet den triumphant, bij infinuatie eene memorie van de posten overgeven. De geinfinueerde in gebreken blijvende, daar aan te voldoen, wordt na* verloop van veertien dagen, aan de burgerlijke rechtbank begrooting van kosten verzogt — die daar op comparitie verleent, art. 248 Man. van 'Proced. b.r. en d.g.h. ï 4 In  C 13* ) In deze materie word geprocedeert als it? de voorgaande §. 58. § óp. TIT. Van Proces Kosten. Deze procedures komen te pas. t 1. Wanneer een der partijen in de kosten is gecondemneerd,' art. 66 Man. van Proced. v.r. en art. 249 Man van Proced. b.r. en d.g.h. s. Wegens verdiende falarisfen en gemaakte onkosten. In het eerfte geval geeft men aan den gecondemneerden eene lijst van kosten over; binnen drie dagen, zo de zaak voor de Vrederechter gediend 'heeft, en binnen veertien dagen voor de Rechtbanken of het Hof, moet den gecondemneerden daarop antwoorden. De fuecumbant hier op niet andwoordende wordt de begrooting gedaan, na alvorens bij de Rechtbank of 't Hof, een comparitie geordonneerd, en door de Vrederechter aan de overwonnen partij de lijst ter hand gefteld te hebben, art. ju v.r. en art. 252. b.r. en n,g.tr i Voor het profijt van verflek van dirainutie, 5^qrdt d3 begroeting gedaan.  C 137 ) fn het tweede geval procedeert men op de* zelfde wijze. In deze materie valt geen appél, art. 73. v.r. en art. 253. b.r. en d.g.h. Nakosten komen , ten laste van den gecondemneerden. De kosten, die men kan berekenen, zijn ï 1. In zaaken gediend hebbende voor de Vrederechters. a. De bodeloonen. b. De kosten der ingewonnen bewijsftukken. c. Het loon der Klerk van den Vrederechter. d. Betaalde fchrijfloonen van copiën, en e. alle zodanige deugdlijke en onvermijdlijke onkosten, als de overwinnaar, ter zaake van de gehoudene rechtspleging heeft gehad. c. In zaaken voor de Burgerlijke Rechtbank of het Hof litispendent geweest zijnde. A. Zo iemand zijn eigen zaak verdedigd heeft. a. Betaalde loonen aan Bode of Eiploictier.s en fecretarie of griffie kosten. b. Copiegelden van ingewonnen bewijzen. I § Be-  (138 ) c. Betaalde fchrijfloonen van Procesftukken, en d. alle andere deugdlijke en onvermijdlijke kosten. B. Indien men een of meer praktizijns gebruikt heeft. a. Deszelfs praktizijns gevallen kosten tot laste van zijne partije te brengen. b. Uitgezonden meer Praktizijns gebruikt zijnde , als één gebruikt hebbende, in rekening te ftellen. §. 6r. TIT. Van Appel, of hooger Beroep. Appél is een beroep van een vonnis waarbij zich iemand bezwaard vindt , gefchied van een lager tot een hooger Rechter, en zulks, gradatim, dat is, trapswijze van den een tot den ander, zonder een Rechter tusfchen beiden te pasfeerep. Men kan van alle vonnisfen bij de vrederechter aan de burgerlijke rechtbanken, en van die aan de gerechtshoven appelleerenj uitgezondcrt van de volgende. I Vin alle interlocutoire en provifi ;neele, ten ware, dat dezelve ten principale onher- ftel-  C 139 ) ftelbaar'zijn. art. 7br. en 170 enz. d.g.h. 2. Van vonnisfen gewezen op verzoek van provifie van namptisfement, 3. Van vonnisfen bij vrederechters in zaaken beneden de/30:-.-gewezen, ten ware het vonnis eenig gevolg van infamie of andedere merklijke prejudicie, hadt. 4. Van vonnisfen, van burgerlijke rechtbanken , in zaaken beneden de ƒ 300:•: uitgefproken, mits geen infamie ten gevolge hebbende. 5. Van alle dispoilticn over gefchillen tusfchen ouders en kinderen, over de reden van weigering, om toe te fcemmen in het huwelijk. 6. Van alle vonnisfen tegen perfoonen bij contumatie gewezen. 7. Van alle vonnisfen op eigene overgifte van partijen, of op een door de eene partij aangeboden of afgevergden, en door de andere geaccepteerden eed, gewezen. S. Van alle appoinctementen op requesten om paraat wisfelrecht. 9. Van alle appoinctementen, waar bij (onvermindert het recht van alle belangheb^ bende) authorifatie verleend is, tot opflag van goederen uit fchepen, fchuiten of vragt*  C 140 ) vragtwagens, of tot verkoop van bederf- »■ Hjke goederen. r ï°- Van alle appoinctementen, waar bij aul thorifatie defacto verleend is. Geen appoinctementen van appél worden verleend. a. Wanneer de zaak behoort tot de clasfe welke aan geen hoger beroep onderhevig zijn. b. Wanneer de tijd tot het vervolgen van het appél verloopen is. c. Wanneer geene genoegzame borgtogt geftelt is, volgends art. 175.. Man. van Proc. br. en u g.h. Die van een vonnis bij de Vrederechter uitgefproken wil appelleeren, moet binnen drie dagen daar van aantekening doen, art. 64. Man. van Proced. v r. van een burgerlijke rechtbank aan het hof, moet men zulks binnen den tienden dag verrichten, art. 170 Man. van Proced. v.r. en d.g.h. Het appel van vrederechters moet binnen veertien dagen na de interjectie art. 64 v.r. en van de burgerlijke rechtbanken binnen vier weken vervolgt worden, art. 171 Man. van Proced. verleende appoinctementen in cas d'appél moeten geëxploiteerd worden, tegen bekwamen Rechtdagen, ten langden 14 dagen. Die  C Hi ) Die zijn appél niet heeft vervolgt, kan daai van herfteld worden, en moet dan reliëf vragen art. 182 Man. von Proced. Indien iemand in weerwil tegen een aangetekend appél, feijtlijkheden pleegdt, kan den appéllant, herftel verzoeken, des noods bij gijzeling, art. 189 ibid. Een appéllant betaald geen boete van folappél meer, maar moet voor de geldfomme borg ftellen, art. 175. Indien 'er een onverwijlde noodzaaklijkheid bij is, kan de appéllant concludeeren , tot eene onverwijlde vernietiging; dit geadjudiceerd wordende, vervalt de verdere inftantie van appél, art. 179. In materie van appél, uit oorzaake van arrest, interdictiën enz. kan de geappélleerde de Rechtdag doen vervroegen. Van een appoinctement, is geen formeel rechtsgeding van appél nodig, art. 176. In cas a9 appél wordt ordinario modo van veertien tot veertien dagen geprocedeert. \ Zo wanneer den appéllant ten dage dienende, niet compareert, wordt verleent comparuit, en voor het profijt van dien het appél defert. of vervallen verklaart. In deze inftantie gaan twee defaulten, het profijt van het eerfte is, eene tweede dagvaarding,  ( 142 ) ding, en voor het profijt van het tweede wordt den eisfeher geadmiteerd zijnèn eisch te verifiëren, en ftukken overteleggen, art. 189. Hooger beroep van een uitfpraak van fcheidsmannen, gefchied aan den Rechter aan wien men het appél heeft voorbehouden, zo niet, de eerfte aan de Burgerlijke ■ Rechthank en van daar aan het Gerechts- : hof, de manier, van procedeeren is, gelijk aan die van appél. §. 62, TIT. van Revisie of herziening. Dit is een extra ordinair behulpmiddel, waarbij - iemand, zich van een vonnis in cas d'appéf. bezwaard vindende , herziening kan Vragen — en vei zoekt daarbij dat de erreuren begaan, mogen herfteld worden. Men kan geen Revifie vragen, a. tegen appoinctementen of vonnisfen van welke, indien dezelve bij een Burgerlijke Rechtbank waren uitgebragt, geen hooger beroep zoude worden toegelaten. i. tegen vonnisfen over bezitrecht gewezen c. tegen vonnisfen welke geen ƒ 1000: - in geld of geldwaarde bedragen, zonder ee- ïii-  C 143 ) nige interesfèn of kosten daar onder te berekenen. d. tegen vonnisfen van een Gerechtshof iri appél gewezen, waarbij de appéllant verklaard wordt bij het vonnis of appoinc tement van de Burgerlijke Rechtbank niet bezwaard te zijn, Art. 315 ■ man^ yan Proced. u.r en d.g.h. £ in civiele zaaken werd geen revifie 'pro Deo verleend, dan :op favorabele voorfchrijving van het Gerechtshof, door het Vertegenwoordigend Lichaam te beroemen. Na de uitfpraak van revifie valt geen herziening meer, nog eenige andere hu'prniddelen ter vernietiging, art. 330. Binnen één maand na de uitfpraak van het vonnis in cas d' appél, moet revifie verzogt worden urt. 337■• gemelde Man. van Proced. de rechtdag zal zes weken daar na moeten 'betékend, en de citatie drie weken te voren gedaan worden 'art: 318. 1 Bij het verzoek' van het appoinctement in' revifie moet men het vonnis overleggen. Men kan copij van de overgelegde Hukken' ter griffie liften art. 328. De adjunct Revijeurs, moeten door den "im. petrant, binnen een maand aan het Vertegenwoordigend Lichaam verzogt worden art. 325. Ma».  ( m ) Man. van Proced. deze worden , uic de de» partemenraale Gerechtshoven, evenredig aan het getal der rechters, die het vonnis hebben uitgebragt, gekozen art. 285 acte van ftaatsregeüng. Bij dit verzoek moet men overleggen: a. Copie van het vonnis, en /•>. Een bewijs, dat eene genoegzame fonv me, om daar uit de kosten der adjunct Revifeurs te voldoen, is geconfigneerd. art.. 326". Op de betekende rechtdag dient men van eisch, en antwoord ; ter zelfde rolle word de zaak voldongen, zonder nieuwe faiten te mogen overleggen art. 322.' . In revifie gaat de executie zijn gang, ten ware de gedaagde borg Helde, voor de voldoening van het vonnis , wanneer hetzelve in revifie wierd bekragtigd. art. 320. De gedaagde kan verzoek doen, [om den rechtdag te vervroegen, zoo hij daartoe wettige redenen had, als in den tekst art. 321. Het hof bepaald de dag van pleidooij, doch zoo de zaak in appél is befchreven geweest, dan ordonneerd hetzelve dag. art* Jndien de impetrant niet compareérd, word ver-  C Hë ) Verleend cbmparuit, en voor het profijt vari dien, word de- revifie defert verklaart. In deze inftantie gaan twee defaulten, het profijt van het eerfte is, eene tweede dagvaarding, en voor het profijt van het tweede, word het vonnis vernietigd. bun ■ > ; iO' <■'•• riBfi nsgsb n v, n»rrnid TIT. Van Exsecutien. Alle vonnisfen fententien enz. van een gerechtshof, burgerlijke rechtbank of Vrederechter worden op tweeërhande maniere, ter exfecutie gelegt; a. Bij reëele exfecutie, op de goederen van den gecondemneerden. In deze legt de bode of exploictier na verloop van tien dagen, bij de femmatie bepaalt het vonnis ter exfecutie, arti 278. Man. van Proced. br. en d.g.h li Bij gijzeling. De vonnisfen waarbij namptisfement is toegeweezen, gefchied de exfecutie ook tweezins.ï. Oin de penningen aan den executant onder borgtogt te fourneeren, of, ït om dezelve ter Secretarie te configaeeV ren, art. 304. tfe exfecutie word te werk gelegt # varï  \ 146 ) «en vonnis bij de Rechtbank of Vrederechter geweezen door - een Bode, en van een Hof door een Exploictier. " Geen exfecutiën te leggen van vonnisfen, die ouder dan vijf jaaren zijn, als op authorifatie van den Rechter, die het vonnis heeft uitgefproken , art. 2,76. De exfecutie begind met de fommatie, om binnen tien dagen aan het vonnis te voldoen. De fommatie gedaan zijnde, volgt de aanwijzing van goederen, art. 289. Dit komt niet te pas, bijaldien het vonnis medebrengt, dat eèn hijpotheek enz. verbonden en exfecutabel is verklaard. Direct na de 'gedaane aanwijzing, worden de goederen in bewaring genomen. De gecondemneerde onwillig zijnde om aanwijzing van goederen te doen, worden zijne goederen in arrest genomen, en eerst de roerende goederen verkogt, art. 282. Het maaken van de inventaris,gefchied ten overftaan van twee leden uit, het collegie, en worden de goederen in eene verzekerde plaats overgebragt. Tien dagen na de inventarifatie worden dezelven ten verkoop aangeplakt, en tien dagen verder, verkogt, zonder.uitftel, art. 286. Na de verkoop betaald de Bode of exploitier, den inhoud van de condemnatie, aan den overftaan van twee leden uit, het collegie, en  ( 147 ) den exfecutant, en levert ter griffie of ter fecretarie zijne rekening en verantwoording. „ De exfecutie op roerende goederen,. niet toe. reikende zijnde,gefchied die op onroerende, mits 1. geen groote goederen om kleene fchulden te exfecuteeren, ten ware aan één ftuk ligggende. 2. geen huis, of woning, of partij lands, aan een blok of in partij liggende, te fplitfen. Hier aan te kort komende,gaat de exfecutie op uitftaande fchulden, actiën en rechten. Het onroerend goed moet binnen drie weeken in het openbaar, na gedaane affictie van billietten in de naaste Steeden en Dorpen, en advertentiën in de couranten verkogt worden, xrt. 295. Hetzelve word bij verhooging naar plaatfelijke gewoontens verkogt. De verkooper moet binnen tien dagen zijn kooppenningen ter griffie of fecretarie fourneeren , art. 2.27. De belanghebbende worden tot het regelen der pratentiën gedagvaard, in cas van verfchil, word geprocedeert als in zaake van infolventie-_§. 51. Wanneer een derde wil fuftineren, tegenfpraak op de exfecutie te hebben, kan hij in oppofiüs komen , mits, van 'den Rechter competent, K 2 die  C 148 ; die het vonnis heeft gewezen, appoinctement van interdictie te' hebben verkregen art. 302. De vonnisfen zijn door de geheele Republiek exfecutabel; doch niet, dan na dat de Rechter , waar zulks gefchieden moet, het vonnis heeft getekend fiat exfecutie art. 275. Een gecondemneerde kan niet gearrefteerd worden, ten zij hij geene of niet genoegzame goederen bezit, waaraan den inhoud van het vonnis kan verhaald worden, mits nagehouden comparitie , art. 303. In cas van oppofitie word geprocedeert bij drie defaulten, met dit onderfcheid, dat wanneer den oppofant niet verfcliijnt, comparuit word verleent, en voor het profijt van dien, abfolutie van oppofitie, art. 302. ■ Alle vonnisfen bij de Vrederechter gewezen, worden door dé Burgerlijke Rechtbank, 'zonder dat de Vrederechter zijn Klerk,: Bode" enz. daar over ftaan mogen, ter exfecutie gelegt, art. 65. man. van Proced. v.r. §• 64. TIT. Van Exsecutie bij Gijzeling. Gijzelingen komen te pas, in twee opzichten>  C 149 > a. Als iemand gecondemneerd is, om rekening, bewijs en afgifte te doen, of een of ander fait te presteren. h. Wanneer eenige collegiën , executeurs , voogden-, curateurs , rentmeesters enz. • qualitatcqud , gecondernneert zijn , Art. 305. Man. van Proced. b.r. en d.g.h. Geen gijzeling te exfecuteren, dan na gedaane fommatie, om binnen 14 dagen te voldoen. Ken gegijzelde op den tienden dag, in de gijzeling niet compareerende, verzoekt den cxfecutant appoinctement van apprehenfie, art. 302. Een geconderaneerde vermeenende, dat de dagvaarding in gijzeling ten onrechte is gedaan , verzoekt appoinctement van interdictie : hier in procedeert men , als in cas van interdictie. §. 47. Surcheance word verleend, zo de gegijzelde comparitie verzoekt, om de wijze van voldoening te regelen, hier in word ftaande rolle geprocedeert, en mondeling gepleit, art. 311. Zo de gecondemneerde aan deze uitfpraak niet voldoet, wordt hij binnen tien dagen weder gefommeert tot gijzeling. Geen oppofitie wordt in deze materie toegeftaan , maar men moet zich bij requesten aan den Rechter beklagen, die comparitie ordon-~ K 3 neerd,  ( i5o ) neert, en de zaak ten principale inmiddels furcheert , art. 314. In zaaken tot preftatie van een fait, word hetzelve, zo de gegijzelde een maand gezeten en üiiet voldaan heeft, op een geldfomme getaxeerd, en daarin volgends de manier in cas van kosten, fchaden en intresfen voord geprocedeert: %. 59. en art. 113. gemelde Mapier van Procedeeren. Een exfecutant kan, na dat de gecondemneerde tien dagen in het gijzelhuis gezeten, en niets voldaan heeft , appoinctement van gevangenis verzoeken, enz. art. 314. §. 65. TIT. !VAN DE RODLE. De ordinaire rolle is het algemeene register, waarop alle zaaken gebragt worden, welken in de eerfte of tweede inftantie voor de Burgerlijke Rechtbank of Gerechtshof dienen. Op de extra ordinaire rolle worden gebragt j a. Arresten, op perfoonen of goederen, b. Interdictiën. a. Zaaken den wisfelhandel betreffende, waar in wdinariQ moda geprocedeert wtvdx. d. Oi-ajs-  C ijfj > A Quaïstiëo in asfurantiën., averijen en zeezaaken. r. Zaaken van huur en verhuur , en onroe- rende goederen. GcfchiUen over gefequestreerde of infolvente boedels. g. Alle beneficiën van inventaris, cesfie en inductie. h. Zaaken om actie te inftitueeren en te vrijwaaren. i. Qusestiën in mamtenue en fpolie. De rol' voor beide Rechters, werd gehouden, tweemaal in de week, en op elke Rechtdag, eene ordinaire en eene extra ordinaire, art. 44. man. van Proced. b.r. en d.g.h. §. 66. TIT. Letteren Requisitoir. Of brieven van voorfchrijving, kwamen voormaals te pas, als men een vonnis ten laste van iemand hadt, die buiten het Rechtsgebied woonachtig was, dezelven wierden dan aan den Rechter gezonden, waar sden gecondemneerden eenige goederen had liggen, of zelve zich ophielt. Thans zijn de vonnisfen door de geheele Republiek exfecutabel, met dien verftande echK 4 ter,  C- 15* ) ter, dat reen, 'in die plaats waar het vonnis riet is gewezen, hetzelve de Prefident, van het Hof of Rechtbank , onder welkers gebied exfecutie moet gefchieden, vertoont, die verpligt is, daadlijk op hetzelve vonnis te Hellen en te ondertekenen Fiat Exfecutie; art. 275. tncm. van Proced. b.r. en d.g.h. Indien de getuigen onder een ander Rechtsgebied woonachtig zijn, worden de verklaringen, benevens de contrainterrogatoriën aan den Rechtêfr, waar zij woonen, bij beflotene brieven over gezonden, om daarop te hooren; fsrt. cjo, van gemelde manier van Procedeeren. ^ ES-  ( 153 ) ZESDE AFDEELING. ALGEMEENE VERZOEKEN aan het VERTEGENWOORDIGEND LICHAAM. §• 67. Alle verzoeken, die bij requesten gefchieden, als om L Venia Altatis. H. Surcheance van betaaling. III. of afdoening van Fidti commis IV. Diligent verklaart te worden V. Remisfte. VI. Dispenfatie. enz. moeten behoorljk op zegel ge* fehreven, door de verzoekers getekend, en aan de eerfte kamer van het Vertegenwoordigend Lichaam, geprefenteerd worden, I. Venia üïtatis. Of vergunning van meerderjarigheid , hier bij moeten overgelegd worden de doopcedul, efi de brieven van voorfchrijving door dat K $ ge-  C 154 ) gemeente beftuur, waar de verzoeker woonachtige! is. Onder de 20 jaren oud, worden geen brieven van venia atatis verleend — Door deze gunst verkrijgt men het vermogen, omniet alleen zijne goederen te adminiftreren , maar ook te gelijk om in rechten te ageren. NB. Niet verzogt zijnde om over zijne onroerende goederen re disponeeren, of dezelven te vervreemden, wordt zulks niet verleent. Deze verzoeken zijn bij de eerfte en tweede kamer aan drie leezingen onderworpen; ten ware 'er eene onverwijlde noodzaaklijkheid beftond. Surcheance van betaaling. Zoo iemand niet in ftaat is, zijne crediteuren op behoorlijken tijd te voldoen — kan men furcheance of opfchorting van betaaling verzoeken; dit gefchied aan de eerfte kamer', en word bij het verzoek, brieven van voorfchrijving van het committé van Juftitie ter plaatfe, waarde verzoeker woonachtig is, overgelegd, als mede de ftaat des boedels, en een lijst der crediteuren — De eerfte kamer alvorens hier op finaal te disponeeren, field hetzelve in handen van die burgerlijke rechtbank, waar onder de debiteur woond, die daar op de ere-  C 155 ) crediteuren hoort, en dezelve kamer van confidentie en advijs dient, dit gunftig zijnde, wordt het verzoek na alvorens bij de beide kamers drie lezingen, onder gaan te hebben, verleend. De verzoeken van furcheance of opfchorting van betaaling verleend — zijn niet langer dan voor 12 maanden goed. — Indien een debiteur door procedures word vervolgt, en gevaar loopt van geëxfecuteerd te zullen worden, verzoekt hij tevens provifioneele furcheance tegen de exfecutie, die met verklaring van onverwijlde noodzaaklijkheid bij de eerfte kamer befloten, cn door de tweede kamer bekrachtigd werdt. NB. Wanneer iemand furcheance heeft gevraagt, en provifioneele furcheance verkrijgt, en wil dar zijnen boedel onder toezicht wordt gebragt, field de rechtbank na verhoor van de fchuldeisfchers, twee of meer, van hun tot Sequesters aan,diemetde requefirant het toezigt en de bewaring des boedels hebben. art. 78 Man. van Proced. b.r. III. Afdoening van Fideicommis. Bij de requesten moet de aart, natuur, oorfprong en overgang van de erfenis over de hand, duidlijk uitgedrukt worden, als mede een  C «5* ) een blijk van de toeftemming door hen, op wien de erfenis moet vervallen. D*ze requesten worden gefield in handen van het hof of burgerlijke rechtbank, waar onder de verzoekers woonachtig zijn. — NB. Deze verzoeken aan de eerfte kamer gedaan, werden daar, na drie lezingen op het favorabel advijs, belloten, en door de tweede kamer, mede na drie lezingen, bekragtigt. Zoo het advijs van het hof, of van de burgerlijke rechtbank declinatoir of afwijzend is, werdt zelden het verzoek geaccordeert, .IV. Diligent. Wordt gevraagt en komt te pas, wanneer men op de tijd bij de wet bepaald, daar aan niet voldoen kan, het gefchiedt om de boete of andere poene te vermijden, die anderzints de wetten medebrengen. Hetzelve wordt gefield in handen van het Uitvoerend bewind om te dienen van confideratie en advijs — dit declinatoir zijnde wordt het verzoek afgewezen, doch het advijs gunftig zijnde, conform gedecreteerd,'en het verzoek geaccordeert. Deze befluiten hier op, 0f wel de verzoeken, Zijn bij beide kamers aan drie lezingen onder'  C 157 ) derworpen, ten ware 'er eene onverwijlde noodzaaklijkheid beftond. Een , die zich diligent of naarftig te zijn, wil verklaard hebben, moet de redenen van onvermogen en de letter van de wet duidlijk aanvoeren. V. Remissie en Gratie. Of kwijtfchelding van verfchuldigde pagtpenningen, verpondingen, of andere fchulden van den ftaat, gefchied bij requeste aan de eerfte kamer , die hetzelve verzoek , ftelt jn handen eener provifioneele commisfie uit haar midden , of in die van het Uitvoerend bewind, óm te dienen van confideratie en advijs. favorabel adviferende, word hetzelve aldaar, na drie lezingen conform befloten, en i word bij de tweede kamer dit befluit mede na drie lezingen,bekrachtigt, art. 50 Man. van Proced. NB. Zoo het advijs declinatoir is, werd veeltijds het verzoek gewezen van de hand. De requeftrant moet niet duister in de gronden zijns verzoeks wezen, maar dag en datum en conditiën van pagt of andere oorzaaken accuraat fpecificeren. VI. Dispensatie. |s een vrijdom van een wet, gefchied doorgaans  C 158 ) gaans om de drie huwelijkfche geboden op een dag te doen gaan, of wei van de politi ke ordonnantie anno 1580, ten opzigte van het aangaan van huwelijk met zijn overledene vrouwszuster of broeder, enz. ontheven te zijn de eerfte gefchied met verzoek eener voorafgaande verklaaring van onverwijlde noodzaaklijkheid, en werden daadlijk befloten, verleend en bekrachtigd: De tweede verzoeken worden verzonden, naar het hof, waar denvertooner onderhoorig is, om confideratie en advijs, dit favorabel ingekomen zijnde, befluit na drie leezingen, de eerfte kamer conform, en bij de tweede insgelijks drie lezingen gefchied zijnde, bekrachtigd het befluit, en veranderd hetzelve in een decreet. • De requesten om abolitie, gratig pardon, remisfie van ftraf, rappel van ban enz. behooren tot de crimineele practijk. Z E-  C 159 ) ZEVENDE AFDEELING. CRIMINEELE ZAAKEN. , . • >jv or> ', bi j.-.jri tavcd •• tnsl c S Hl • §.68. TJT. Algemeene Bepaaling. De l^ïtf is de wil van de geheele Maatfchappij, zij is befcherrade of ftraffende, gelijk voor allen, en ftrekt zich alleen uit tot daaden, nimmer tot gevoelens. Eene misdaad beftaat uit de fchending der Wet, gevoegd bij den wil', om dezelve te fchenden. JFilangiere, la Jcience, de' la legislaiioh Tom. 4. Ieder Burger mag zijn gevoelen uiten en verfpreiden, zo als hij goedvind, mits niet firijüTg met het oogmerk der Maatfchappij, Burgerl. Staatk. Grondreg. voor de Staatsreg. art. 16. Zo dat niemand eenige ftraffen ondergaan kan, over het geen hij denkt. L. i$.f. de peen. Niemand mag befehuldigd of in verzekering genomen worden, dan uit kragt van de Wet, in de gevallen , en volgends dc wijze door haar voorgefchreeven. Ie.  ( • ioo ) * Ieder Burger is onfchendbaar in zijne woö. liing, zijns ondanks mag men nimmer in dezelve treden, ten zij uit kragte van eene order, bevel, of decreet van gijzeling, eener 'bevoegde magt. art. 39. Burgert. Staak, Grond. Staatsreg. NB. Zodanig bevel hebben, de volgende: 1. Alle opeubaare Aanklaagers,het zij Procureur-Generaal of Bailliuw. a. Exfecuteur'en 'van een Departementaal Gerechtshof^ of een Schout Crimineel , ieder in zijn Departement, Territoir of Gemeente, uit den aart Van htm Ambt en uit krachte der Wet. art'. 2. man van Proced. Grim. Zaake;:. Uit krachte der We}'. a. iemand op heeterdaad of in flagranti delicto te vatten. b. Na eenen daad vluchtend, of zich. verbergende , ontdekt wordende. c. Die uit de geheele Republiek of een gedeelte derzelver gebannen zijnde, daar binnen wordt gevonden, met dien verftande: dat wanneer dezelve misdaadiger of banneling zich in een Burgerhuis, geen herberg of ' drinkwinkel zijnde , verbergt of ophoudt, d©  de dienaars der Juftitie hetzelve wel mogen bezetten, doelt in weerwil'van denbewooner, niet in hetzelve mogen komen, dan in tëg nwoordigheid van de Procureur Generaal, Exfecuteur , Baiüiuw of Schout crimineel art. 4. man. van Proced. in Crim. Zaaken Niemand mag gevonnisd worden, dan alvoorens wettig te zijn opgeroepen, en alzo opgeroepen zijnde, is men verpligt te verfchijnen. Indien iemand buiten den Rechter, ingeval van noodzaaklijkheid, gevat wordt, moet hij binnen 24 uuren aan zijn competente of bevoegden Rechter worden overgebragt. Alle openbaare aanklagers zijn verpligt een waakend oog te houden, dat dit artieul bij de Rechters, die dusdanig één vatting doen, naanwkeurig wordt geobferveerd; en het Hof of Ree'hTbaTrk is gehouden daar voor te zorgen, art. 16. man van Proced. c.z. Binnen één dag, na dat iemand in verzekering is genomen , moet hij de reden zijner gevangeneming weten, art 32. Burg. Staatk. grond, der Staatsr. Men kan ook 'niemand te. gen zijnen wil van zijn bevoegden Rechter aftrekken. Een gevangene onder borgtogt te ontflaan, zo de Wet geen lijfftraf vordert: — in dat L ge-  ( i fcauldigingzoude moeten ingericht worden tg-  C ^7 3 tegen leden, ministers, den procureur generaal, commies, klerken, kamerbëwaar* der, exploictiers, bodens , eXfecuteurs , cipiers van gevangenen —■ tucht of werk en gijzelhuizen, en bedienden van dezelven, dienaars der Juftitie en van alle andere fuppoosten hoegenaamd , bij of van elk gerechtshof, zonder onderfcheid, van wat aart en natuur, dezelve misdaaden zoude mogen zijn, of welke ftraf bij de wet daar op bepaald. *. Over alle misdrijven in de waarneming hunner post begaan, zoo als mede door de bailluwen, fungeerende bij de burgerlijke rechtbanken, door commisfarisfen der nationaale trcforie, door nationaale ontvangers en verdere finantieele beambten, door ministers, fuppoosten of bedienden van het vertegenwoordigend lichaam, van het uitvoerend bewind, van commisfarisfen der nationaale treforie en rekening, van de raaden der buitenlandfche bezittingen, of van de departementaale beftuuren , en eindlijk: g. Door Leden, ministers,fuppoosten of bedienden van -een gemeente beftuur, en van alle adminiftrativen beftuuren. De befchuldigde perfoonen ftaan te recht,  C 168 ) voor dat Hof , binnen welks departement, hij terzaake van post, ambt of bediening, welke hem aan het Rechtsgebied van het Hof onderworpen gemaakt heeft, moeten refideren. Alle zaaken welke bij appél van de Burgerlijke Rechtbanken aan den Hoven worden overgebragt, art. 177—181. In/Ir. Depart. Gerechtshoven. §• 7°- TIT. van Preventie. • De Departementaale Gerechtshoven nemen bij Praventie kennis, van: a. Over alle misdrijven, blijkende bij het onderzoek van civiele Procesfen voor hun aanhangig, zonder ondeiichsid door welke perfoonen,,dezelve misdrijven zoude wezen,begaan. NB., mits Ingezeten van hun Departement zijnde. v. Over alle misdrijven begaan, door praktizijns bij het Hof aangefteld of geadmitteerd , of door Notarisien binnen s'Hof Departement woonende. Door preventie wordt verftaan, het eerder ■; '•>'> - dpfn  C 169 ) * ■ -ï 'tü'-✓ # os i. . * t doen exploicteren van eenen'crimineele Rechtsingang, art. 185—187. inflr. Depart. Gerechtih. "W C " ' ' i- 71- TIT. VAN JURISDICTIE - Ieder Hof :en Rechtbank: heeft zijn Jurisdictie of 'bepaalden grond, in hoe verre de magt van -apprehrnfiè enz. gaat, en hoe tehandelen met de gevangenen ten opzichte van het Rechtsgebied. •' Eén befchuldigden op heterdaad gevat, .moet in allen gevalle te recht ftaan voor d?e Rechtbank, binnen welks het- misdrijf begaan is, zonder ouderfcheid, waardezelve woonachtig is. Eén vreemdeling, of wel een ingezeten dezer Republiek,'doch binnen dezelve zwervende, zonder ergens éen vast verblijf of woonplaats te hebben, moet te recht ftaan ^ voor die Rechtbank , binnen welks District de misdaad .is begaan. Een die ten tijde van het gepleegde ^nisdrijf, geweest is een vast inwooner op een bepaalde plaats, kan nergens, anders te récht gefield worden, dan'voor die Rechtbank binnen welks district hij zijn wooning heeft. Perfoonen buiten 's lands grove misdaaden gepleegd hebbende, moet onderzocht worden: L 5 1. of  C 170 ) 1. of zij binnen deze Republiek zijn gedomicileerd, dan: 2. of dezelven elders of nergens een vaste woonplaats hebben; hier te lande wordende gevonden. In het eerfte geval ftaat hij te recht voorde Rechtbank, waar onder hij woond; en in het tweede geval, voor die Rechtbank binnen welkers diftrict hij geapprehendeerd is. NB. Geen ingezetenen dezer republiek mogen aan rechters of collegiën, buiten de republiek overgegeven worden, en vreemdelingen,niet anders, dan op last,van den Agent van politie. In geval van onzekerheid onder wiens rechtsgebied een gevangen behoord, moet den rechter, die hem gevat heeft,deezen zoo hng bewaaren , tot dat daar over zal zijn gedispo. neerd. art. 90 — 103 Inftruc. Burgert. Rcchth. i' wfr m" m 1 1111 m TIT. Manier van Procederen. In crimineele zaken hebben ordinaire en extra ordinaire procedures plaats. De ordinaire procedures hebben plaats, wanneer een befchuldigden de misdaad ten zijnen laste gelegt, niet beleend, en den rechter de  C & 3 zaak door bewijzen twijffelachtig fchijnt, of zij misdaadig is al of niet. art. in. Man. van Proced. c.z. ftaande deze procedures doet hij defentie in zijn gevangenis , echter met toegang van zijne vrienden en praktizijn. art. 128 wordende dan de zaaken aldus behandelt. Binnen acht dagen, na dat de befchuldigden in een ordinair proces is ontvangen, dagvaard de eisfeher R. O. den gevangenen, op vierweken daar na, ter crimineele rolle, oipme te antwoorden. NB. Bij deze citatie word copie van alle de befcheiden, waar op den eisch ger fundeert is, 0vergelekt. In deze materie mag den gedaagden zich van geen exceptive conclufie , het zij op grond van 's hofs onbevoegdheid of anderzints, behelpen , art. 130. Ten dage dienende, dient de gevangen door zijn practizijn, of hij zelve, van antwoord op de zaak zelf: van de bijgebragte bewijzen zijner onfchuld, kan de eisfeher R. O, copie vragen. Vier weeken daarna of zo veeleerder, dient de eisfeher R. O. van repliek, waarop den gedaagden weder een termijn van vier weeken za} hebben om te dupliceren , ten ware bij re-  c m ) repliek geen verdere middelen geallegecrd of nieuwe beuijzen daar bij ovcrgclegt zijn. ]n dat geval dupüceeri men ftaande rolle. De zaak voldongen zijnde, worden de getuigen zo die 'er zijn, belegt; dit gefchfed op dezelve wijze, als bij de manier van Procedeeren in civiele zaaken, is omfchreeven. • De vonnisfen worden, op dezelve manier als in een extra ordinair proces, ter exfecutie gelegt: In deze materie valt Revifie. art. ro_T^ man. var. Proced. c.z. Een gevangen kan zich op zijn ahbï, lijfweering op diergelijken ter verdeediging beroepen; Commisfarisfen op het verhoor, doen daai) van in het Collegie rapport, die zulks hij letteren requifitoir aan de burgerlijke Recht, banken óf Gerechtshoven binnen de Republiekof ook aan buitenlandfche Rechtbanken , ter onderzoek zenden, 'art. 84. ÏÏfd Proced. Mdafcii sö^ki! {itiïéh , ' ! TIT. van Appuehensie of in Verzekering .nee men. Iemand op heeterdaad gevat wordende, moet dezelve onverwijld aan dien Rechter, waar de apprehenfie is gefchied, overgebragt, en  C *73 ) en daadlijk gehoord worden, wie hij is, en of ook eenig abuis of exces bij deszelfs ap, prehenfie is gefchied. Men zal wel letten of de gevangen befchonken of nnchteren is, — prefent van geest; of in een ftaat van rafernije of verftandloosheid verfeerd. NB. Indien de gearresteerde is,'een lid van de vertegenwoordigende of uitvoerende magt, commisfaris van herziening der ftaatsregeling, zal de Rechter daarvan onverwijld aan het Vertegenwoordigend Lichaam kennis geven, art. 5. Man. van Proced. c.z. Binnen twee, uiterlijk driemaal vier-en-twintig uuren, moeten de voorloopige informatiën aan den Rechter overgelegd worden, waarop de goed- of afkeuring van apprehenfie gefchied. Een geapprehendeerde wegens overtreding van bannisfement, ten eerfie te hooren , en onderzoeken of hij te vooren is gebannen uit hoofde van contumatie, of bij een definitif vonnis, tot ftraf eener misdaad. Wanneer hij bij contumatie gebannen is, wordt hij aan dien Rechter, wien dat coritumatiëele vonnis heeft uitgebragt, overgeleverd. Doch zo hij tot ftraf eener misdaad is gebannen werdt hij in crimineele hegtenis gezet,  c m ) 2et, tot nader dispofitie van den Rechter Perfoonen op orde van den Agent van poli. cie of eenige andere gecontinueerde magt gearresteerd, zullen in provifioneele en civiele bewaring blijven , tot dat de competente Rechter, op de ftukken van den befchuldigden authorifatie van crimineelen hechtenis heeft verleend. Geen apprehenfïe of gevangeneming mag «efchieoen, dan op een decreet van apprchen te, ,en dan niet anders, als in zaaken,waarop bij de Wet lijfftraf is gefield. . i. Vagebonden, zwervende vreemdelingen, en: ö ' Z' °f Raamde heidens, Egyptenaaren of landlooper* zijn averal, waar zij gevonden worden, arrestabel, en hebben «reen competente Rechter, dan die, waar zij de misdaad begaan hebben, of gevat worden, art' \—1?' Man' van Proced. cr. z. Een Rechter vermag geen apprehenfïe te verleenen op al zulke informatiën, die niet voor een hof of Rechtbank formeel beiert zijn, dus op geen verklaaringen , blootïiii voor een Notaris 0f ander publiek perfoon verleden art. 35. : Wanneer iemand bij contumacie gebannen is, wordt aan alle publieke aanklaagers aan- fchrij-  fchrijving gedaan, en is zodanig één gebannenen overal arrestabel, art. 149. De publieke aanklaager blijft echter bevoegd, deszelfs informatie , over de misdaad voord te zetten, — en kan een gebannenen in contumacie, onverlet ten allen tijde defen* fie doen, mids : 1. De kosten te betaalen, waar in hij bij het contumatieel vonnis is gecondemneerd. 2. Dat de redenen van zijn abfentie, genoeg doende bevonden worden, en 3. Dat hij zich daadlijk in gijzeling field. art. 150 idem. * §• 74- TIT. VAN GERECHTLIJKE INFORMA TIEN. De informatiën waar op een decreet van apprehenfïe of dagvaarding in perfoon, verleend wordt, moeten zijn a. Zoodanige Hukken, van den befchuldigden zei ver afkomftig, ofte bij hem gevonden. h Gerechtlijk ten zijnen laste door één ander collegie of ambtenaar van policie of juftitie. of c. Tot het beleggen van welken de Publieke aan-  X }?6 ) aanklager bij den rechter admisfie verzogt en bij het appoinctement op hetzelve' verkregen zal hebben, of wel, * BiJ' refol'utic ex officio zal zijn 'gelast Een openbaare aanklager informatiën'willen, de beleggen, doet zulks bij verzoek aan den rechter, die dezelve examineert, en waarop de Rechter disponeerd, het zij afwijzend, in advies houden, of verleend. De getuigen op de informatiën worden . door twee commisfarisfen gehoord. NB. Een gedaagden tot getuigenis der waarheid te geven, gedagvaard zijnde, en met cornpareerd of onwillig is, word tot gijzeling geprocedeerd art. 22 De getuigen worden gehoord op interrog tonen, en moeten de antwoorden naauwkeung aangetekend worden, derzelver getuige .nis ondertekenen, en des nood, met eedc •bevestigen. Als een getuigen ziek is, hooren commisfansfen hem in , • _ . : . "* wuumug; en buiten de jundictie. of rechtsgebied wuonendgefchied zulks bij lettere requifitoriaal, mee overzending der interrogatoriën art. j& — 95 Man. van Pmr^ /"■_—_ 1  §• 75- TIT. Van 't verleenen van een Crimineele Rechts-ingang. Rechtsingang, is het begin van de crimineele procedures, het welk met de apprehenlie of ï dagvaarding zijn aanvang neemt: dezelve worden niet verleend dan: 1. In Apprehenlie; 2. Dagvaarding in perfoon , en 3. Dagvaarding ter crimineele rolle. Geen rechter verleend dezelve, dan, na dat de publieke aanklager zulks heeft verzogt, en daar bij gerechtlij ke informatiën , waar uit de misdaad cönfteerd, zijn overgelegt. De twee eerften behooren tot de e.ttra ordinaire , in welke de befchuldigde, zich zei* ven moet verantwoorden, eh de derde komt in een ordinair proces te pas, waar in' de beklaagde zich zeiven, of zoo hij verkiest, door praktizijns doet verdeedigen. Het eerfte verleende decreet, ftrekt zich uit tot een last aan den openbaaren aanklager enz: ten einde de perfoort in verzekering teficllen^ over die misdaad , waarmede hij befchuldigd wordt. M DV  c m ) Deze worden niet vergunt dan in delicten waarop een lijfftraf zoude moeten volgen' Als deze rechtsingang plaats heeft, wordt aan den gevangenen binnen 24 uuren, kennis gegeven van de redenen zijner gevangenen! mg. Het tweede verleende decreet, behelst eene authorifatie op de publieke aanklaag», om den befchuldigden ter zijner laatfte woonplaatfe, of bij edicte (met toezending door de gewoone post, aan den gedaagden, copie decreet en citatie) door een exploictier of bode te doen dagvaarden, om in eigen perfoon, voor den Rechter te verfchijnen , ten einde UVer de misdaad hem ten laste gelegt, te'worden te recht gefield of te antwoorden. De citatie moet ten minfte voor een inwooner 8 dagen, en ten opzichte van anderen op zo veel weeken, gelegt worden. Deze worden niet verleend, dan inge vallede misdaad twijfelachtig is, of de befchuldigde, aan den lijve of wel alleen met infamie, verlies van ftemrecht, bannisfement of andere mindere ftraffen, zoude behooren te worden geftraft. Ook niet, wanneer de misdaad al lijfftraflijk ware, doch de bewijzen geen volkomen halve preuve of bewijs bevatten, en dus onvoldoende, om den befchuldigden te apprehenderen, Mo-  ( 179 ) Modus Procedendi. In deze dagvaarding gaat maar een default* en voor het profijt van dien, apprehenfïe op den perfoon. Onwillig in het antwoorden zijnde, zal den Rechter andere middelen beraamen, blijvende inmiddels zonder acces van vrienden en Praktizijns, art. 61 en 62. Man.vanProced.cz, Indien een gedaagden in perfoon, latiterend of voortvluchtig is, wordt hij voor de tweedemaal gedagvaard, op poene van bannisfement. Voor 't profijt van.het tweede default een ander citatie, en voor 't profijt van het derde wordt den eisfeher geadmitteerd te dienen van eisch en conclufie. De dagvaardingen ^gefchieden van 14 tot 14 dagen art. 144—148 ibid. Bij de dagvaarding in perfoon moet copie'van citatie overgelegd, en in de cittatie de misdaad, in generaale bewoordingen uitgedrukt worden. Het derde verleende decreet, bcfhat, in eert bevel aan den exploictier of bode om in naam van den openbaaren aanklaager, den befchuldigden te dagvaarden, om op zeker bepaalden dag ter crimineele rolle te antwoorden en voord te procedeeren op zodanige eisch als de publieke aanklaager ten dage dienende, tegen hem zal doen. M a  C 180 ) Deze dagvaardingen moeten ten minfte vier weken voor den rechtdag gedaan wr. den,.bij die citatie werd overgelegd copie decreet en citatie, als mede van alle de ftukken waarop de eislcher R.O. zijnen eisch fundeert. In de citatie zal de geheele befchuldiging omftandig befchreeven moeten worden Citatien ter crimineele rolle, worden verleend in alle gevallen, waarin het zeker is, dat de wet, op de misdaad geen' lijfitraf bepaald; maar alleen bannisfement uit het depar tement of ontzetting van eenig ambt, bediening of kostwinning, of ook wel een geld boete geyordert wordt, Art. 43~52. man ym Proced. Cr. zaaken. Modus Procedendi. In deze materie van dagvaarding ter crimineele rolle, worat geprocedeert als in civiele zaaken bijdefaulten, de vonnisfen hierin, bij de burgerlijke Rechtbanken gewezen, gefchieden zonder, correspondentie met de gerechtshoven. — Hier valt appél in aan het Gerechtshof art. 160 ibid. Een gedaagden kan zich bij reauesten vervoegen, om de misdaad ten zijnen laste gelegt te worden verklaard civiel en compofibel, en fnetden openbaare aanklaager, op approbatie van den  C *8i ) den Rechter, omtrent de geldboete te mogen tran figeren. De gecondcmneerden wordt door den opcnbaaren aanklaager gedagvaard, om het vonnis, zo het ftraf of correctie is , waartoe zijn perfoncele tegenwoordigheid vereischt wordt, te zien exfecuteren; doch in dat geval heeft hij den tijd van beraad,voor eenige dagen, of hij wil appélieeren of reformeeren: moetende hi/ niettemin in gijzeling gaan, echter met acces A an vrienden en praktizijns. In deze tweede inftantie gaan twee defaulten, voor het profijt van het eerfte, eene an. dere dagvaarding, en voor het profijt van het tweede, apprehenlie op de perfoon. Indien aan de zijde van den gedaagden appél of reformatie is aangetekend, wordt hij uit de gijzeling ontflagen, mits borgtogt {lellende, onder belofte van Jub pozna van confesfït en convictie, art. 160—16*5. man van Proced. c.z. §. 76. TIT. van de Exceptie van Incompetentie. Geen rechtsingang aan den openbaaren aanklager te verleenen, zo de perfoon of de M 3 zaak,  C 182 ) £aak, voor den Rechter, aan wien het verzoek gefchied, onbevoegd is. Niemand kan dienvolgende voor een onbevoegden rechter te recht gefteld worden, maar proponeert de exceptie van incompetentie. • Een geapprehendeerde, proproneerd die exceptie op de eerfte verfchijning, verzoekt daarop Praktizijns, om op eenen bepaalde dag, mondelings voor te draagen, in deze inftantie wordt ftaande rolle geantwoord, voldongen en beflischt. NB. Zo de gevangen zijn fuftenue wordt gewettigd, levert de Rechter denzelven aan zijnen bevoegde Rechter over. Een gedaagden in perfoon, geen Praktizijn, kunnende bekomen, verzoekt bij requeste, om dezelve , die hem door den Rechter werdt toegevoegd, en moeten op de bepaalden rechtdag de exceptie próponeeren , die dan daadlijk wordt bepleit en beflischt. . Ten zelfden dage, indien de exceptie wordt gerejecteerd, moet den gedaagden ten principaale gehoord wofdeh. 'De Procureur generaal, bij het hof, waar voor deze exceptie geproponeerd wórdt, moet onverwijld daar opj antwoorden, art. 13.3. hftruct. Snoei Gen. 1 . &« in c?e loopende procedures komt te blij-  C 183 ) blijken, dat de gevangene onder een ander Rechter behoort,zal denzelven aan zijnen competente Rechter werden overgeleverd. Éen geapprehendeerde, buitenlander zijnde, en buiten'de republiek de misdaad gepleegd hebbende, wordt hij aan den Rechter, waar onder hij behoort, overgeleverd., NB. Zo de bevoegde Rechter hem weigerd over te neemen, wordt hij voor al zijn leven gebannen ofgeconfineerd. In deze materie valt geen appél: doch de principaale zaak op nieuws bij het Gerechtshof onderzogt wordende , kan hij die aldaar de novo proponeeren, of doen onderzoeken, afft 54 — 60 man. van Proced. cr. zaaken. art, joo Infi. jjurgl. Rechtb. In dat geval zend het hof de Hukken, waarop de incompetentie is geproponeerd, naar den Rechter van dat departement, waar de zaak of perfoon fuftineert te behooren, art. 137 138, ibid. Wanneer een befchuldigden geene verdere fuftenuën van incompetentie mag voorftellen, zie art. 143 gemelde erdonantie. De pleidooijen van deze exceptiën voor de burgerlijke Rechtbanken, gefchieden met gefloten deuren art. 54. Injl. burgl. Rechtb. zo ook voor de departementaale GerechtsM 4 ko-  C 184 ) hoven 5 art. 103. Inftr. dep. Gerechtsh. Of de zaak, of de perfoon competent is moet ingeval van een arrest bij de policie aap:; naauwkeurig onderzogt worden, art, IQl Inftr. burgl Rechtb. 1 §• /?• TIT- van i)e Verhooren en Confrontatien. Een gedaagden in perfoon werd voor commisfarisfen in het gijzelhuis gehoort, en een geapprehendeerde in zijne gevangenis, indien hij de taal des Rechter niet verftaat, wordt hern een tolk toegevoegd. Geen >trerrogatoriën waarop een Procureur generaal een befchuldigden wil hooren , gefel ' den, dan die te voren door den Rechter geëxamineerd en nagezien zijn, art. 61 man. van. proced. cK z. cn art. 34. Jtiflr. Proc. Gen. In alle verhooien zullen commisfarisfen zo wel tot des befchuldigiiens ohfchuld-, als tot de confesfie cf convic.ie, bewijzen inwinnen, geene, verhoeren te fluiten, dan slyorens den gevimgen of gedaagden te hebben afgevraagd, of -fcij iets ter zijner ontfchuldigirg, verdediging of yerfchooning. ^eet in te brengen, srf. 3/S man. van Proced.  C 185 ) De tijd wanneer, en hoe veel maaien den befchuldigden moet gehoord werden, heeft een algemeen richtfnoer, te weeten: ct. Het eerfte verhoor binnen één of uiterlijk tweemaal 04 uuren. jS. Ieder befchuldigden ten minfte eenmaal ter week, te hooren, • , b rf» 7,-.n Lu? I!11Petrant ter crimineele rolle !Zll-n v;rfch^en, te antwoorden ; en voord te ^^^to^^c^^ tn te  C 199 ) te worden verklaard zuiver cn onfchuldig enz. De impetrant moet het appoinctement ten minfte vier weeken voor den rechtdag doen exploicteren. Die appoinctement van Purge verkrijgt, compareert ter rolle blootshoofds, en moet het appoinctement zeiver préfenteren. ■— Hij mag wel een praktizijn bij zich hebben, die den eisch doet. De procureur generaal kan alvorens te antwoorden den impetrant 'op articulen hooren, waar aan hij zich moet onderwerpen; en heeft als dan dezelve manier van verhooren plaats, als van een gedaagden in perfoon. In allen ftate van het -proces, van het in leveren van 't Request af, tot het einde toe, zal den impetrant, zoo bij de misdaad, hem ten laste gelegt, lijfftraf bepaald is, door het hof lx officia, geordonneerd worden, in beflóten hechtenis te gaan. Zoo den impetrant niet verfchijnt, wórd voor het profijt van dien comparuit verleend , het appoinctement vervallen verklaard, én hij in de kosten gecondemneerd. art. 70— 77. Man. van Proced. Cr. Zaak. N 4 §. 85.  C 200 3 §■ 85. TIT. Van Submissie. De verzoeken van om in fubmisfic ontvangen te mogen worden, komen te pas, wanneer tegen iemand een of twee rechtsingangen zijn verleend, om verdere kosten van procedures te vermijden, zich aan de arbitrage van oen hove onderwerpt. Het hof neemt hier op in, de confideratiën van den publieken aanklager, en wordt niet verleend, wanneer de misdaad lijfftraf vordert, of dat den openbaareu aanklager zoo verre met de procedures is gevordert, dat hij, 't zij op confesfie of op convictie behoort te worden gecondemneert.werdende als dan het request bij de proces ftukken gevoegd, om 'er bij afdoening reguard opteflaan. In de requeste moet de confesfie uitgedrukt worden, wanneer het hof gunftige termen voor des impetrants verzoek vindt, wordt hij in fubmisfie ontvangen i en in alle gevallen in een geldboete gecondemneerd art. 78-8! Man. van Proced. Cr. Zaak. % 86*,  ( 201 ) §. 86. TIT. Om Brieven van Abolitie, Gratie of Remissie van straffe, en surchean ce van exsecutie. Deze worden bij requeste behoorlijk op ze.gel gefchreven, en door den verzoeker zeiver ondertekend, aan de eerfte kamer van het Wetgevend lichaam ingeleverd. Bij deze requesten moet men overleggen, copie fententiën, en van de bewijzen waarop men zijn verzoek fundeert, ook moet den requeftrant, daar in een gevoel van leedwezen betuigen, met verklaaijing van berouw, bcloovende een beter leven en afkeer van misdaaden. Deze requesten worden gezonden naar het hof, waaronder den requeftraut woond , om te dienen van confideratiën en advijs, dewelke dezelve zenden aan dien openbaaren aanklager ,Vien hem geactioneerd heeft, om berigt; zo dit gunltig bij het Wetgevend lichaam inkomt, wordt het verzoek bij de eerfte kamer conform befloten, en bij de tweede kamer, bekragtigt. Zo 'er geen onverwijlde noodzaaklijkbeid bij is, is het berigt, confideratiën en 3N $ ad-  C 20S ^) advijs, in beide'kamers aan drie lezingen on dcrworpen. mm npwii . i* ;*l**i?f}d^x*w !.... 1 ; TIT. Manier van Procedeeren voor de Vierschaar ove^de Misdrij. VEN DER JlECHTERS. Hiervoren \pag. > hebben.-gezegt wat deze Vierfchaar is , en (>g. n,y weike zaaken en perfoonen vóór dezelve te recht moeten ftaan, nu zoude de modus procedmdi moeten volgen, en deze is dezelfde als bij de .departementaale Gerechtshoven in crimineele zaaken, -waarvan het ter-eerfte inftantie kennis ■neemt, uitgezonderd het geen bij «feèftfi*. tie, bepaald is , en hiér kortlijk volgen zal. Geen procedures te beginnen, dan. na dat alvorens het Vertegenwoordigend lichaam, een decreet van befchuldiging in h;inden van den Agent van juftitie heeft gefteld, die in dezen als accujator publicus ageert. -— Na een behoorlijk Onderzoek, verleend de Vierfchaar ,an den Agent, een crimineele rechtsgang; en bekragtigd, het, door hem gefchorte vonnis. — Zij kan exofficio den befchuldigden provifioneei als Rechter, fuspenderen. —.— - r De  ( 203 ) De citatiën worden doorheen Bode van een departementaal Gerechtshof gedaan, 'er fetfl ook perfooheel arrest gefchieden. Voor de volle vierfchaar gefchieden de verhooren van getuigen. — Zo 'er één of: meer Rechters als den gedaagden, aan het hem ten laste gelegd misdrijf fchuldig zijn , is geeh nader decreet van befchuldiging- nodig. — Deze vierfchaar kan van alle ftukken, registers, refolutiën bij een hof of Rechtbank, vifie of copiën vragen. — Ordinaire procedures worden ter rolle, voor de volle vierfchaar gehouden, alwaar de vonnisfen werden gepronuncieerd. — In deze procedures, gefchieden de pleidooijen met open deuren , de vierfchaar gedraagt zich in het ftniftën der 'misdrijven, zo lang het algemeene wetboek niet is:geintrodticeerd, na'die wetten, welken in elk departement of plaats waar den'befchuldigden zijn functie heeft bekleed, nog beftaan en kvagt-hebben, De vonnisfen zijn aan geen revilie, noch appél, noch reformatie onderworpen. Geen ander confinement heeft plaats, dan binnen het departement, waar de vierfchaar haar zitting heeft gehouden. - Bmnisfemen'. ten gefchieden op dezelfde wijze als bij articul 196 en 197 der Inftructie van het departement Gerechtshof is bepaald. ~ De openbaa- re  C 204 ) ie ftrafoefening gefchied, ter plaatfe, Waar de .gemelde vierfchaar reGdeert, de exfecutie van geldboete enz. wordt aan het departementaal Gerechtshof opgedragen. — lePmand N contumatie gebannen zijnde , word aan de openbaare aanklaagers aanfchrijving gedaan om denzelven te apprehendeeren , J jTr""'- J Proced- "WK §. 88. iTIT. Manier van Procedeeren voor het Hoog Nationaal Gerechtshof. iVai1 Wdke zaaken e" Perfoonen dit hof ken"1S neemt ' is W*W pag. 79. belchre. ven: aangaande de manier van procederen, is dezelfde als bij de departementaale Gerechts hoven in crimineele zaaken, waar van zij ter eerfte inftantie kennis neemen, except, het geen b.j de Inftructie voor dit gerechtshof ^uitgedrukt. De openbaare aanklager wordt het decreet van befchuldiging, door het VcrtegenwoordigendLichaam genomen, ter hand gefield, die ais dan nadere informatiën moet inwinnen Indien de informatiën en bewijzen, door het Ge-  C 205 ) Gerechtshof voldoende bevonden worden, en bevoegd is om rechtte doen, verleend het hof, aan. den aanklager 1 rechtsingang , hier valt ook perfoneel arrest in , de exploicten gefchieden door den exploictier van dat departements Gerechtshof, die daartoe gelast worden. De getuigen worden in de vergadering van het hof gehoord, en de verhooren door drie Commisfarisfen beftuurd het hof heeft ten allen tijde, wanneer hetzelve 't nodig vindt, recht van vifie en toezigt tot alle ftukken, relolutiën, aantekeningen enz. en kan ook copie vorderen. In een ordinair proces , als mede van dagvaardingen in perfoon, worden geen gewoone termijnen gehouden ; maar worden door het hof naar omftandigheden van tijd en plaats voorgefchreven. Een befchuldigden kan bij request korter termijnen vorderen, dan die het hof bepaald heeft. —■ de pleidooijen gefchieden met open deuren, en de vonnisfen, worden ten overftaan van de volle vergadering van het hof, gepronuntieerd. De vonnisfen zijn aan geen revifie, of ander hooger beroep onderworpen. Even gelijk de Vierfchaar over de misdrijven der  C 206* ) trechters, zkh M de, plaatfeJijke wetten moet reguleer*, , moet dit hof in het bepaaien der ftraffe, 'er zich ook aanbonden. ' Bij contamacie gevonnisd wordende, «. fch-d he, bannisfement, uit de geheeIe' £ Pubhek, en zulks voor altijd. toCDnVC°f "ementen WOrden binnen *™Zn^TZen huis'bi— één der departe5^f ******* - ^ open- wrdttoiemngwórd verdcht ter ^ mL L reridentiehoud,condem. 2 ' \ ge!dboete worden «n het departe. m ntaal gerechtshof, waar den befchuldigden Proced. voor het Hoog Nat. Gerechtshof. ACHT-  ( 207 ) AGTSTE AFDEELING. MILITAIRE RECHT. TIT. Algemeene Bepaalingen. Het volk van oorlog blijft, in alle civiele zaaken, en voords in Commune delicten, alleenlijk aan den burgerlijken rechter onderworpen; Feiten, in den dienst, en door den krijgsman alleen bedreven wordende, worden aan garnifoen krijgsraaden verwezen, art. 398 e/; 399 acte van Staatsregeling. De fubordinantie, de ziel van de militaire dienst'zijnde, heeft deze regel: dat men moet beginnen met te 0 b ed ië eren, en zich eerst daar na beklagen. M. Cri'min. Wetboek, art. i afd. i cap. 3. Van vonnisfen bij gemelde krijgsraaden op Confesfie gewezen, kan niet geappelleerd worden; maar die zonder confesfie zijn geflagen, komen aan een hooge krijgsraad in appél, art. 9 III. afd. 6 capitt. regelement van krijgstucht of cri-  C aoO ) crimineel wetboek voor de militaire van ftaat. dat9 26 Junij 1799. Van vonnisfen der genoemde garnifoen krijgsraaden, in tijd van vreede, en in crimineele gevallen uitgefproken, kan eene herziening van ge vordert worden. De militaire jurisdictie bij de wet bepaalt, ftrèkt zich uit tot militaire perfoonen, en die alleen in militaire delicten, art. 1 afd. 1 gem. regel. Voor militaire perfoonen, worden gehouden alle hooge en laage officieren, onder officieren en gemeenen, die in actueelen dienst zijn, als mede de doctoren, chirurgijns, en mufikantcn , mitsgaders de recruten, zoo dra aan dezelven de krijgs articulen zijn voorgelezen. ibid. art. 2. Onder de militaire misdaaden, worden geteld, misdaaden tegen discipline en fubordinantie, defertie in deszelfs bijzondere trappen, mitsgaders verraad in den oorlog gepleegt, enz. art. 5. In gevalle de militaire rechter, burgerlijke perfoonen tot getuigen nodig heeft, kan hij dezelven voor hem doen compareeren; burgerIj kc getuigen ongenegen zijnde , zal den militaire rechter, dezelven bij' letteren requifitoir, door den burgerlijken rechter waar onder zij WGO-  C *09 ) woonen, op interrogatoriën moeten doeri • hooren. Militairen als getuigen voor de bnrgcrüj; . ke rechtbank gedagvaard zijnde, zullen daar voor moeten verfchijnen, mits daar van, «an den commanderende» officier, 'waar onder zij behaoren, kennis te geven. Militaire misdadigers kunnen door de militaire rechtbank, buiten . de republiek gebannen worden. §. 90. TIT. Hooge Militaire Vierschaar.'-' Deze beftaat uit vijf Hoofd-Officieren en één Fiscaal, art. 301. acte 'ven Staatsregeling, waarvan de eerfte of oudfte in rang, Prefident zal zijn:,dezen zullen uit de dienstdoende van degehecle armee, door het Uitvoerend Bewind,' op foordragt Van den Ag*M van oorlog, voor den tijd van a jaaren worden aangefteld: jaar. lijk] gaan 'er. twee af, welke door een gelijk: getal vervangen worden, an. r—5. afd. 3. lap. a. nïiï. Cr. Wetl. De Fiscaal dient bij d^ze vierfchaar van eisch, '■*> Wanneer het leger fe velde is,'houdt het hsare refidentie ter plaatfe, waar het generaaP 1»  C aio ) le hoofdkwartier is, en zal als dan over alle criffi/fteeie en civiele delicten in het leger voorgevallen, recht doen. Alle rechtszaaken worden voor gemelde vierfchaar beleid en behandelt, als ten aanzien van de manier van procederen voor garnifoens krijgsraden is bepaald, zo dra een z;:ak in ftaat van wijzen is gebragt, worden 'er nog twee officiers uit het corps of regiment, waartoe den beklaagden behoort, geasfumeert. Ter eerfte inftantie ftaan voor deze vierfchaar te recht, de Generaals, de Colonels, en verdere Hoofd-Officieren der halve brigade, benevens de Officieren van de andere corpfen, der Bataaffche armee , mitsgaders de Adjudanten Generaal, en dezulken, die aan den Generaal en de Colonel geattacheerd zijn. Deze vierfchaar is ook competent in cas d'appél, van zodanige vonnisfen, die bij garnifoens krijgsraaden geveld, en aan hooger beroep onderworpen zijn, art. i7. afd. 3. cap. 2. Van vonnisfen, door de garnifoens krijgsraaden geflagen, willende appélleeren, moet men binnen drie dagen na de uitfpraak declareeren, en  en het request mandament in cas d'appél, binnen 30 dagen daar naar inleveren, op poene van de/ert. In cas d'appél geen nieuwe ftukken te produceren; binnen 14 dagen na dat het mandament verleend is , moet de appellant zijne grieven overleggen, 8 dagen daar na, zal den geappelleerde moeten debatteeren. NB. De Fiskaal kan ook grieven è minima proponeeren — en tot zwaarder ftraffe, dan in de eerfte inftantie is geeischt, concluderen : art. 2,2. Voor deze vierfchaar komt men in revifie of herziening, zo lang het 300 art. der Staatsregeling, niet in werking is. Geen vonnisfen mogen ter exfecutie gelegt worden, dan, na dat dezelve alvorens door den commanderenden Generaal van de armée, gefiatteerd zijn ; deze kan na bevind van zaaken de exfecutie opfchorten. Dc hooge vierfchaar zal geen vonnisfen ter revifie of herziening overgezonden , mogen improberen, dan in deze gevallen: 1. Indien de krijgsraad, die het vonnis gewezen heeft, niet competent geoordeeld wordt. 2. Indien de krijgsraad dié het vonnis ge- O a we«  C 11% ) wezen heeft, niet is gecompofeerd volgends de wet. 3. Indien de form bij de wet voorgefchreeven in het nemen van informatiën, of in de inftructie der procedures, niet is in acht genomen, en: 4- Indien geoordeeld wordt, dat het vonnis niet overeenkomftig de wet of de merite van de zaak, geweest is, art. 37. afd. 3. capittel a. In tijd van vrede houdt de hooge vierfchaar haare refidentie in den Haag. §. 91. TIT. Garnisoens Krijgsraaden. Dezelve beftaan in zeven leden: te weten: 1 Kapitein, a eerfte of tweede Luitenants, 1 Wagtmeester of Sergeant, 1 Corporaal en i Gemeen Militair, geadfifteerd met een Auditeur Militair. De Prefident is één HoofdOfficier of bij gebrek van dien, de commanderende Officier van het garnifoen of corps. Een gedaagen kan één of meer leden rc«-cuferen om de volgende reden. 1. Uit hoofde van" bloed- of aanverwand. fchap en; £. Vit.  C «3 ) e. Uit hoofde van haat of vijandfchap;1 De fententiën moeten naar de conclufie door den auditeur opgelleld , door de le. den gerefumeerd en gearrefteerd worden, art. 1—26. afd. 3. capitt. 3. mil. Cr. Wetb. v Het proces in ftaat van gewijsde gebragt zijnde, zullen de leden daar over befoigneeren, eerst delibererende en dan adviferenderwijze: de auditeur, dient van confideratie en inlichting; geen ftemmen mogen Uitgebragt worden, dan tot abfolutie of condemnatie. art. 19 20 en 22 ibid. De krijgsraaden worden gehouden. * 1. In de plaats waar de gedetineerde geapprehendeert is, mits daar een provoosthuis zijnde. 2. Dat daar niet gevonden wordende, dan in de plaats van het district, alwaar het hoofdkwartier van de halve brigade is; of 3. In het gemelde hoofdkwartier, zulk een huis niet zijnde, als dan fchikkingen te maaken. S- 9*- TIT. Manier van Procedeeren. Een officier en onderofficier zal in het al0 3 ge-  C 214 ) gemeen het recht hebben, om die van minderen rang, arrest aan te zeggen, art. 4 afd. 3 cap. 1; en is gehouden, daar van aan den commanderenden officier rapport te doen,^. 9. onfchuldig zijnde, wordt de gearresteerde daadlijk ontflagen, fchuldig zijnde, komt hij ter judicature van den krijgsraad. Zoo dra een gevangen bij den provoost gebragt is, wordt daar van aan den auditeur kennis gegeven, art. 1 afd. 3 cap. 4. Het proces neemt zijn aanvang met de verhooren, en mogen geen ftrik vragen gedaan worden : de gevangen kan door ftukken of getuigen zijne verontfchuldiging allegeeren: zijne misdaad bekennende, en het corps dehcti confterende, moet de zaak fpoedig ten einde werden gebragt. De getuigen door de gevangene opgenoemd, zullen door de auditeur in forma gehoord moeten worden; na afloop, der verhooren, kan den beklaagden, zoo hij het verkiest met een advocaat of iemand anders te raade gaan. Alle ftukken ter verdcediging overgelegt, zal het Exhibitium opgefteld worden. De zaak voldongen zijnde, gaat men over tot de noodige recollementen. Indien een befchuldigden tot confesfie is gekomen, zal hij in zijnen bekendtenis worden gerecolleerd, wan. neer  f 015 ) neer als dan achter de gemelde zijne confesfie, moet worden gefield, de acte van recollement, aldus: - Dat de gccondemneerde, na dat hem „ zijne confesfie nogmaals in den krijgs„ raad duidlijk is voorgelezen, verklaard „ heeft daar bij als nog te perfi'steeren, „ zonder dat hij begeert, daar bij iets ge,, voegd, of daar van iets afgenomen „ te hebben. Indien de befchuldigde niet tot confesfie is gekomen,zullen de getuigen gerecolleerd worden, en worden daartoe door de krijgsraad gedagvaard. Wanneer de onfchuld van den gevangenen blijkt, moet den auditeur Pro innocentia concluderen. JNB. Aldus — „ ten einde dezelve van de „ hem ten laste gelegde befchuldiging, zal worden geabfolveerd. Maar de onfchuld niet blijkt, noch ook de bewijzen niet voldoende zijnde, om daar op de gedetineerde fchuldig te verklaaren, dan concludeert men. Ten einde de gedetineerde ter zaake „ van de hem ten laste gelegde befchul„ diging zal worden geabfolveerd ah in„ flantia" O 4 Dan  I 2IÓ* ) Dan icjiuldig bevonden zijnde, Concludeert ftien, tot de ftraf bij de wet bepaald, waar bij altijd gevoegd moet worden. ,, Ten einde de gedetineerde wijders 5, zal worden gecondemneerd in de kos„ ten en mifen der juftitie, en in de « kosten van den procesfe, ter tauxatie van den krijgsraad." ïn alle conclufien moet deze falütaire clauful 'er bij gevoegd worden, en wel in de twee eerfte gevallen. „ Of dat bij den krijgsraad in dezen, „ zoodanig zal worden gefententieerd, „ als denzelven in goede juftitie verftaan „ zal te behooren.'' En in het laatfte geval. „ Of tot zulk eene andere ftraf, als de „ krijgsraad in goede juftitie verftaan zal „ te bt hooren. De Auditeur en des befchuldigden confulent, kunnen een deductie inleveren, de eerfte tot adftruciie zijner conclufie,en de tweede ter •zijner defenfie, mits binnen 8 dagen, na dat de procedures voldongen zijn; alle ftukken tan de zijde van den ei;fcher R.O. bij den eisch overlegt wordende, moet bij behoorlijke inventaris gefchieden. • Wanneer een befchuldigden buiten handen en  en banden is, noemt men hem gerecpuiteerden, en wordt als dan opgelijke wijze geprocedeert; maar voordvlugtigd zijnde, gefchied het op gedaan verzoek aan en met toeftemming van dèn krijgsraad bij edictie of indaaging — dan v/ordt den befchuldigden bij trommelflag of trompettengefchal, met affictie van dagvaarding, van. 14 tot 14 dagen, tot drie maaien toe, en eene derde citatie., exjuperabuadamie-, ingedaagd. Voor het profijt van het laatfte default, wordt den eisfeher R,0. geadmitteerd te dienen van intendith, art. i~6o,, Afd. 3, cap. 4. mil. Cr. Wcth. Alle vonnisfen worden in het openbaar, in naam van het Bataaffchen volk recht doende, met ontfloten deuren uitgefproken. De exfecutie van een vonnis gefchied publiek, ten overftaan van commisfarisfen, indien dezelve lijfftraf medebrengc; Iemand - ter dood gecoodemneerd zijnde, moet 24 uuren , voor de exfecutie daar van geadverteerd worden, van dien tijd af wordt hem ter zijner keuze een Leeraar toegeftaan. art. 1—38, afd. 3. cap. 6. gemelde wetboek. O 5 NE-  C «8 ) NEGENDE AFDEELlNG. MARINIERS. Een gelijkzoortige vorming en werking, van krijgsraaden, als bij bet volk van oorlog § 89,plaats heeft,beftaat ook ten aanzien bij de Mariniers, of die het oorlog te water dienen, zoo dra zij zich aan boord van een der lands fchepen bevinden, art. 302. Acte van Staatsregeling. TIEN-  C 219 ) TIENDE AFDEELING. GEWAPENDE BURGERMAGT. S 93- - TIT. Algemeene bepaalingen. De gewapende Bataaffche Burgermagt, het bolwerk der nationaale vrijheid en onafhanglijkheid , zoo naar binnen als buiten zijnde, kan geen geregeld voordduurend beftaan hebben, zoo de leden derzelver, aan geen billijke wetten en goede voorfchriften zijn verbonden, art. 1 hoofd. 1. Regel, gewap. Burgerm. dato 7 Meij 1799. De gewapende magt is, ten allen tijde, een onde'rgefchikt lichaam. Zij kan als zoodanig nimmer raadplegen. Geen gedeelte derzelver kan nimmer in werking komen, dan op fchriftelijke last eener wettige magt. art. 44 en 45. Burger 1. en Staatk. grondreg. der Staatsreg. Voor wapenvoerende burgers werden gehouden alle hooge en mindere officieren, onderofficieren en gewapende burgers, die tot den  C *20 ) den actueelen dienst verpligt zijn, daaronder de doctoren, chirurgijns, mufikanten, mede begrepen, art. 4. cap. 1. regelm. vm d ne voor de gewap. Burgerm. dato 10 Augustus 1799- & Misdaaden bij de wet omfchreven, zijn disooedientie, fubordinantie, moedwil, dronkenfchap enz., mits in den dienst gepleegt en begaan wordende. § 94/ TIT. Raaden van Administratie en discipline. De organifatie derzelve is evenredig naar de Merkte der corpfen. A. De eerfie hebben de beheering over alles, en zijn verandwoordlijk aan den lieute? nant colonel van ieder battailion. B. De tweede ftaan op zich zeiven, de wet ter richtfnoer hebbende, in de uitoefening van dezelve. In plaatfen daar een battailion of niet minder dan 4 compagnien zijn, beftaan zoodanige raaden, uit 1 major, 2 kapiteinen , r eerfte en 1 tweede lieutenant, 1 fergeahi of .bombardier, 1 corporaal, en 1 gewapend burger. Jn Plaatfen daar meer dan één battailion is, v' heeft  C 221 ) heeft ieder battailion eenen dusdanige raad voor de adminiftratie, en voor de discipline; uit ieder dezer raaden wordt benoemd i Major, i kapitein, i eerfte lieutenant, i corporaal of fchutter; en' bij twee battaillons uit beide de raaden bij tourbeurten i fergeant. De lieutenant quartiermeester fungeert als fecretaris. Deze raad' heeft een auditeur militair. De collonel heeft in alle dezelven vrije toegang, zitting, vifie van de papieren en boeken, art. i—14 hoofd. 6 Regelem. Gewap. Burgerm. j . §.'95- TIT. Manier van Procbdeerjjk. De auditeur klagten ontvangende, neemt de nodige informatiën en bewijzen, wanneer hij als dan tegen den overtreder zijne actie inftitueert. De procedures beginnen met de verhooren. Iemand voor de raad van discipline, opgeroepen wordende, moet zulks bij citatie door j den provoost drie dagen te voren gedaan worden: NB- Niet compareerende wordt hij door een commando gehaalt, (zoo hij te vin- , c den  den is) en bij den provoost gedetineerd. ■ De befchuldigde de misdaad wel bekennende, doch daar tegen fatten allegeerende, die het misdaadige daar van wegneemen, moet de auditeur die fatten onderzoeken : de opleggende misdaad ontkennende, zullen de verklaaringen dér getuigen geproduceerd worden. De getuigen moeten één voor één binnen ftaan, en in tegenwoordigheid van den befchuldigden gehoord worden, niet tegen de getuigen of getuigenis hebbende, werdt zulks in de acte van recollement aangetekend. Geen ander recht te doen, dan op beëedigde getuigenisfen. Voor het overige wórd hier in,als bij de militaire hier vooren §. 92. gezegt, voord geprocedeert. art. 1 rot 36 cap. 5 Regdm. Dicipl. Van de Vonnisfen waar bij iemand gecondemnéérd word om gecasfeerd te werden, kan men appelleeren; zulks heeft mede plaats omtrent vonnisfen waar bij iemand tot twee maanden of langer in arrest is gecondemneerd. Het appél moet binnen agt dagen na de pronunciatie gefchieden, en zulks niet doende, word het vonnis ter exfecutie gelegt. Appél aangetekend zijnde , zendt men de ftukken aan den Raad yan appèl, beftaande uit de Raad van Discipline van een der drie Battail- lons  C ) Jons infanterij van ieder halve brigade, welke jaarlijks eikanderen afwisfclen — noch voor deze raad, noch voor die van discipline worden practizijns toegelaaten. Zoo wanneer een vonnis van casfatie, de claufule van infamie behelst, en het zij al of niet geappelleerd zij, moeten alle de procesfaale ftukken , aan het Departementaal Gerechtshof, ter approbatie gezonden worden, art. i tot 18 cap, 6 Regelem, discipl. ELF-  C 224 ) ELFDE AFDEEL ING. 'S LANDS GËMEENE MIDDELEN. "*" |— — 1 , Ten opzichte der judicature over de quxstiën,raakende 's land geraeene middelen, heeft het.*Vertegenwoordigend lichaam, in dato. 18 Ftbruarij 1800, gedecreteerd: a. Dat de judicature, welke thans bij de Commisfarisfen ter Finantie in de vóór* maaüge gewesten wordt uitgeoefent, op denzelfden voet, als tegenwoordig plaats , heeft, zal blijven beftaan. h Dat dezelve, waar die beftaat, zal overgaan op de burgerlijke Rechtbanken of departementaale Gerechtshoven. c Dat in alle crimineele zaaken, de Leden van de Rechtbanken niet recufabel zullen zijn, ten ware, uit hoofde van neering of trafiek, zo ook in civiele gevallen. d. De actiën en calanges worden geinftitueerd en vervolgd, door de Bailluwen en Procureurs Generaal bij de Hoven en Rechtbanken postulerende. c. Dat in al het geen wat tot deze judicature betreklijk is, zal moeten wordep gevolgt de  C 255 ) de manier van procedeeren, in de afzonderlijke gewesten, toe nu toe, in deze geordonneert. ƒ. Dat de Rechtbanken en Gerechtshoven, aangaande de judicature , zullen houden bijzondere rollen , en : g. Dat dit alles zal blijven provifioheel, töt dat deze voorzieningen; bij het invoeren van een nieuw en algemeen ftelzel vari fmantie, door anderen, zullen worden vervangen. |. 96. TIT. Algemeene Bepaalingen. Tot gemak van den Burger in het voormaalig g&west Holland woonende,- zal ik eenige be* paalingen, en de manier van procedeeren bij de gemeene middelen, in dat gewest tot heden plaats hebbende, hier laaten volgen. Geen gaarder of collecteur zal mogen compenfeeren of de begaane fraudes en boetens niogen afmaaken,^ art* 7. placaai Staat. Holland 22 Julij 1749. Zij ftonden eertijds, ter eerfte in* ftantie voor Gecommitteerde Raaden te reehty art. 14 ibid. Alle fraudes en calanges komen tef eerfte inftantie voor de Burgerlijke Rechtbanken, zo  als eertijds ■ voor Schee.pen , Commisfarisfen :f de zaaken in proces gebragt, moeten binnen drie maanden, na den aanleg, afgedaan zijn. $M8«fj ..; , osjtawèi j. •• pb sid : De departementaale-Gerechtshoven, moeten deze articulen blijven obferveren,. art. zoo Inftr. 5.c.h.- ïamiU Ié ' 7 ' •■ §.•97. ' TIT. Manier van Procedeeren. Ier eerfte inftantie moeten de citatiën drie dagen voor den Rechtdag, met overgifte van copie der befcheiden, en expresfie van de articulen' der wet, waarop men zijn actie fundeert gedaan worden , ■ art. 3 regeim. &H Hol. laad, dato 23 Augustus ■ i749.. Voor Gecommitteerden Raaden ter eerfte inftahtie.-gefchied " zulks 8 dagen te voren , art. 11 ibid. NB. Men moet ^ize-laatfte citatie bij re-' queste verzoeken. 1 De termijnen zijn van-8 töt 8 dagen, art. £ Geen exceptiën. of verzoeken wordéh"toegelaaten, dan die peremptoir zijn, te weeten: (1) exceptie van incompetentie, (2) litispendèntie, en (3) UtispZnitie , daar onder fubmisfie tn transactie ± begrepen j art. 8. Binnen 8 dagen na dat de zaak voldongen is,  C 2Sf ) is, wordt 'er gewisfeld van ftukken en mUnimenten, alles onder behoorlijke inventaris. Ampliatie van productie gefchied niet, dan volftrekt nodig zijnde, Refolulie Holland 10 April 1750. In deze materie gaan twee defaulien, volgends art. 4 Regelement ibid. Voor het profijt van het eerfie default, eene tweede citatie. En voor het profijt van het tweede, wordt den eisfeher geadmitteerd zijn intendith over te leggen, en eene derde citatie om 't te'zien verefieeren. NB. Indien bij voordvluchtigheid of contumatie, waarbij lijfftratfè geeischt is, geprocedeert wordt, gaan 'er drie defaulten en een vierde citatie cx fuper abundantic: doch in zaaken 'waartoe alleen een geldboete of bannisfement geeischt wordt, twee defaulien. Pubh Staat en van Holl. 9 April 1755. Voor 't profijt van 't verflek van antwoord, is geen .purge, en verder als het tweede default. Voort profijt van 'tverftek van re- eh dupliek, wordt de,zaak gehouden voor voldongen. Indien de aanlegger niet corapareerd , wordt comparuit verleent, en voor het profijt van dien, abfolutie van de inftantie, art. 3 en 22 en 40. gemelde Regelm.  ( 223 ) De manier van procedeeren in deze zaakv ter cerfle inftantie voor gewezene Gecommitteerden Raaden, is dezelfde, art. 20 tot 27 Regelm. 23 Augustus 1749. — |i ' < 'iii ii_m §. 98' TIT. Appel en Revisie. Men kan van alle vonnisfen in appel komen , de mandamenten worden met de ckufule van inhibitie, en is 't nodig met furcheance verleent, mits het vonnis ten voordeefe van een particulier is geweZen : doch ten nadecle dan werd fiuiplijk reformatie toegeftaan. art. 28 Regelem. JNB. Van vonnisfen van ƒ200:-: zonder eenige fequeele van infamie, valt geen appél art. 19 Cener. Ordonn. 22 Juli; 1749. fententié'n bij provocatie, of ter eerfte inftantie bij hoger collegie, worden bij arrest gewezen, echter kan men daar van in revifie komen. art. 20 ibid. Binnen 8 dagert, na de uitfpraak van het vonnis, moet de aantekening van 't appél gefchieden. Die in Rivifie wil komen, moet vroegtijdig Re-  C «9 ) Request prefenteeren, en binnen twee maanden na de pronuntiatie van het vonnis, dag betekenen. Ten dagen dienende geen nieuwe middelen te allegeeren; binnen twee maanden na het nemen der conclufie en antwoord, moet men adjunct Revifieurs verzoeken, an. 58 Regelm. De Manier van Procedeeren in cas d' appél is dezelfde, als in de eerfte inftantie. In deze tweede inftantie gaan twee defaulten. Voor 't profijt van het etrfle is, een. tweede appoinctement. Bn voor 't profijt van het tweede, wordt den impetrant geadmitteerd zijn intendith over te leggen, art. 41 Regelm. Voor't profijt van het verflek van antwoord, re-en dupliek, is als in den eerften aanleg, art. 44 en 47 ibid. Bij befluit van de eerfte kamer des Vertegenwoordigend lichaam, dato 27 Februari; 1800, is het Uitvoerend Bewind aangefchreven , om, wanneer hetzelve van gedachten was, dat 'er een ander mefure mogte nodig zijn, als dan eene nadere voordragtj, ten opzigte der appélien over deze materie, aan gemelde kamer in te zenden. P 3 TWAALF-  C 230- )• TWAALFDE AFDEEL1NG. VERBEURD VERKLAARING. 1 — §• 99 TIT. Algemeene Bepaalingen. Het Bataaffchen volk heeft bij zijne Burgerlijke en fiaatkundige grondregelen, waar op de fundamenteele grondwet, gebafeerd is, gewild: Dat 'er nimmer een verbeurd verklaaring der goederen, van eenige ingezetenen der bataaffche republiek, plaats zal hebben, art. 7$ dan alleen in de gevallen, hier navolgende: a. Het verklaard voor altijd van het grondgebied der republiek gebannen te zijn, alle de openbaare voorftanders van het gewezen Stadhouderlijk beftuur, binnen deze Republiek gewoond hebbende , en daar uit zedert den 1 Januarij 1795. geweken. b. Het verklaard tevens aller derzelver goederen en bezittingen, welke zullen blijken op den 1 Januari/ 1798. hun perfooneel eigendom te zijn geweest, vervallen aan de Natie, zullende dezelr ven van haaren wegen , onder behoorlijke  ( a3l 7 iijke fequeftratie gebragt en ten. behoeve der Republiek verkogt worden, en: e. Het Vertegenwoordigend lichaam zorgt' dat de uitvoering dezer laatfte wet, met betrekking tot achtergelaten ongelukkige kinderen en huisgezinnen, de onfchuld niet met en om den fchüldigen, treffe. §. ioo. TIT. Manier van Procedeeren. De Emigranten zijn een volledige. defenfie open gelaatenden ftaan voor die Gerechtshoven, waaronder zij behoord hebben,te recht; men zal het recht van derdens berreklijk derzelver goederen, op geenerlij wijze verkorten. De openbaare aanklager van een Gerechtshof , zodanige goederen onder zijn gebied wetende : verzoekt aan hetzelve Hof , mandament van dagvaarding en arrest op de goederen, om daar aan de exfecutie te doen - en concludeert ten dagen dienende. „ Ten einde hij zal worden verklaard te „ vallen in het 35 articul der algeniee,i ne beginzelen, voor de Staatsregeling „ geplaatst, en ingevolge van hetzelve „ voor altijd van het grondgebied der P 4 „ Ba-  ( 2$2 ) Bataaffche Republiek gebannen te zijn „ en deszelfs goederen en bezittingen „ welken zullen blijken op den i Janua„ rij 1798, zijn perfoneele eigendom te n ziJ'n geweest, vervallen aan de Natie. Na afloop der procedures word hiervan aan het Uitvoerend bewind kennnis gegeven, dat aan het Vertegenwoordigend lichaam een voordragt doet, of, en in hoe verre met de goe« deren gehandelt moet worden; hetzelfde lichaam kan tweezints decreteeren. 1. De goederen naar aftrek der lasten en onkosten, aan de nagelaaten kinderen en huisgezinnen, afteftaan; of 2. Dezelven aan de natie vervallen te verklaaren. In dit laatfte geval, fteld het Uitvoerend Bewind of de agent van politie fequesters aan; Welken alle de goederen onder zich flaan, de' uitftaande fchulden ontvangen,bij advertentie in de couranten dc crediteuren, tot 1 Januarij 1798pretentie hebbende, oproepen, de liquide voldoen , en de illequide bij preferentie en concurrentie voor het hof na voorgaande edictaale citatie, onderzoeken en beflisfen. Voords brengen zij de boedel tot effenheid, doen ten overftaan hunner aanfteller, rekening en verantwoording, en geven het batig faldo, aan zpp:  £ 233 ) zoodanigen perfoon, als daartoe, door het Vertegenwoordigend lichaam zal benoemd worden. In deze inftantie, word geprocedeert als in crimineele zaaken, bij pleidooije of intendith. Zie, het befluit der eerfte kamer dato 16 April 1799, op den 10 Mei;, daar aan volgende, door de tweede kamer van het Vertegenwoordigend Lichaam, bekragtigt. P 5 DER-  C 234 > DERTIENDE AFDEELING. IN HOE VERRE DE LEDEN VAN HET VERTEGENWOORDIGEND LICHAAM IN CIVILIBUS ARRESTABEL ZIJN. 5 De Leden van het Vertegenwoordigend lichaam kunnen nimmer in verzekering genomen of te recht gefteld worden, dan in lijf. ftraflijke misdaaden, op de daad agterhaald, mits daar van aan het Vertegenwoordigend lichaam, onverwijld kennis te geven: de raadplegingen in de beide kamers • gefchieden in een committé generaal, art. 71—72 tit. 2 afd. IV. Acte van Staatsregeling. De Staatsregeling, dit bepaald hebbende, fpreekt nochthans van de civiele zaaken' ofperfooneele arresten, niet, ten dien opzigte heeft het Vertegenwoordigend lichaam gedecreteerd; te weten: ï. Geen leden zijn geduurende derzelver zitting in hunne perfoonen arreftabel, ter zaake van fchulden, dan ingeval van voordvlugtigheid, agterhaald wordende of van exfecutie der vonnisfen ter hunner laste gewezen, 3. Dat  a. Dat in hét eerfte geval, daar van aan de eerfte kamer onverwijld zal kennis gegeven worden. 3. In het tweede geval geen exfecutie te derigeeren, dan na voorgaande kennis geving aan gemelde kamer, met overleggingder ftukken en informatiën tot de exfecutie betrekking hebbende. 4. De eerfte kamer zal den beklaagden, in zijn belangen hooren, en onderzoeken of 'er termen voor perfoneel arrest of gijzeling zijn. 5. Geen grond daartoe vindende, wordt de zaak gehouden voorafgedaan. 6. Gronden tot het arrest zijnde, word het beflait naar de tweede kamer ter fanctie gezonden. 7. De tweede kamer weigerende 't te bekragtigen, is de zaak afgedaan. 8. En bekragtigd zijnde, wordt het aan Uitvoerend bewind gezonden, om de daarin belanghebbende kennis van te geeven. Vide Decreet van het Vertegenwoordigend Lichaam, dato 1 Maart 1799, op het rapport der commisfie, befluit der eerfte kamer, dato 31 Februari] 1799. EINDE. 11 E-  REGISTER DER AFDEELINGEN. EERSTE AFDEELING. Politiek Bestuur. . ' , Bladz. TWEEDEAFDEELING. Rechterlijke Magt. . . 43 DERDE AFDEELING. Forum Competenti. . ^ VIERDE AFDEELINGManier van Procedeeren. . g£ VIJFDE AFDEELING. Proces Orde. . tn^ • . ioo ZESDE AFDEELING. Verzoeken aan het Vertegenwoordigend Lichaam. . . x^ ZEVENDE AFDEELING. Crimineele Zaaken. . .159 AGTSTE. AFDEELING. Militair Recht. ao7 NE,  REGISTER der AFDEELING EN. NEGENDEA F DEELING. Mariniers. . . . Bladz-21^5 TIENDE AFDEELING. Gewapende Burgermagt. . 219 ELFDE AFDEELING. *S Lands Gemeene Middelen. . 224 TWAALFDE AFDEELING. Verbeurd verklaaring of Confiscatie. . . . . 430 DERTIENDE AFDEELING. In hoe verre de Leden van ^Vertegenwoordigend Lichaam, incivilibus Arrestabel zijn. 234 BLAD-  B L A D \V IJ z E R «? l U a3G''U 3(1 - ' • > *-M D E R V ,0 O R NAAM SJE. ZAAKEN. •r) w l J & £ (2 A. * yïanleggen van Twistgedingen-, a.'a Xmstgédingen Aanlegger., waar zich kan vervoegen. - . 62 Acmflelling van Voogden , '-Curators, enz.dobr wien.c i Auohtie-,' waar , te verzqe/cn> • SSl te Inft.it uè'eren , boe aan te leggen. . ' I08 Aciven Reeë! , tegen: Erfgenamen , Schippers,Scheepsgezellen .' Lootfen , 66 van Wisfelhandel , waa^ behoort. . ~0 Addresfen, Petitiën, voorflel. Jen, enz. waar in te leveren, 16, 20, 22, 24, . 39. , £ Administratie n, QB.ahd Advokaaten, voor geen Vrederechters te postuleren, ioo Afdoening van Fideicommis bij wien te vragen. i5g Agent van Buitenlandfche betrekking, 18, van Ma- £"t' I9„V van Po,''cie, Dijken, Wegen en Wateren, 21, van i inantiè'n 23, van Uiftitie, 25 van Opvoeding , Genees'kunae, Zeden , Onderwijs, Konsten en WetenfcbapPen, 30, van Oeconomie , Koophandel, Zeevaart , Visfcberijen , Fabrieken , Trafieken , en Landbouw ,31, waar de Agenten te Recht liaan, flo Algemeene Bepaalingen , zie Bezaaiingen,, —— Verzoeken , 2;e verzoeken. Alibi, hoe te kunnen bewiizen. . j _2 Americaansche Be- ZITTJNGEN , (Raad Vfl,0 . Appel, waar aan, 69, m civiele Zaaken, 138, waar in en waar in niet, 139. wanneer aan te tekenen ,' ,140, hoe in cas d'Appél te procedeeren, 141 jn crimineele Zaaken, 193 van welke vonnisfen al of met te appelleeren , ibid, wanneer aan te tekenen en te vervolgen , 194, Appél van Vonnisfen bij de Vierfchaar der Misdr. over de Recht., 203 , bij het H. ■Nat. Gerechtshof, 205, In Militaire Zaaken, wanneer te doen, 211, Hoe bij de Gewapende Burgermagt, 222, in Gemee. na  BLADWIJZER der VOORNAAMSTE ZAAKEN. ne Lands middelen, wanneer aan te tekenen en te vervolgen. . 228 Apprehenfie, of in verzekering te nemen, 61, wanneer, over te leveren,ibid, op beterdaad gedaan, 172, wanneer kan gefchieden, 174, hoe verder daar in te handelen. . 175 Arme Lieden wórden Prodeo verleent. 83 Arrementen van den Procesfe aan te neem'en, • 11 1 Arrest' fundeert 'jurisdictie, ' 66■,-hoe te beleggen ,128, waarom' gedaan wordt , 129, waar op, ibid, sis gedaan is , 1 wat -dan te doen. 1 131 Asjurantie, hoe daar in te procederen. . 107 Audiëntie, tot het ontvangen en hooren van voordellen, bij1 wie en wanneer, 16, . 17, 19 , 21 , 23',25, 27, 30» 3r, • '. 33 Authorifatie de farto , wat is. 116' Avarijen , waar re infiitu- . eeren. . 107 Aziatische Bezittingen. (R?^. van) 41 • B. ■ • - ■ • 0 BaiLLUWEN; • -, 60 Beneficie van Cesfie 125 , vaii Inventaris. . 123 Bepaalingen , ■(algemeene) bij' de rechterlijke magt, 46, in civiele zaïken, 61, in Crimineele , 159 , in Militaire zaaken, 207,bij de Gewapende Burger- magt., 219, in Gemeene Lands Middelen , 225 , in de verbeurdverklaaring.230 Beftuur , zie Politiek. Beftuuren, zie Departementaale en Gemeenten. Betaaling, zie Uit/iel. Boedel , afftand waar behoord , 70, hoe men daar in handelt, 125 , Befchrijving bij wien te verzoeken ,. 70 , wat daar in te doen , 123 , voorzie'ning aan wien te vragen, 70, hoe daar in te procederen, -121, onbeheerde Boedels,' wat .daar in te pas komt. . 123 Boetens, waar te vorderen. 67 Borgtogt, onder "die te ont- ' flaan, 161, waartoe dan verbonden is. - . . 162 BuitenUmdfiche Betrekking , . zie Agent. Burgerlijke Rechtbanken , 48 , waar van kennis nemen , 6g, 166 Burgermagt, zie Gewapende. Bijzitters, wat zijn. 47 C. . (fi .n^wblOJ •»,. ..,1 ;t£°d£) C~atimges, zie Boetens. Cassatie van Vonnisfen, n8 Cautie voor- de kosten , 89 Cesfie, zie Beneficie. Charges d* A f f a 1 r e s, waar competent. : 8c Citatie, zie Dagvaarding. Civiel en compofjbel te verklaren , . 180 Collegiën van Justitie n, 43, die recht uitoefenen , welken beftaan blijven al of niet. 44 Com.  BL ADWIJZER Commissarissen der Nationaale Rekening , 36, der Nationaale Treforie 36, van de Nationaale Réi kening, bij de Gerechtshoven, Gemeente en Departementaale Beftuuren , • Krijgsmagt ter Zee en te Land , waar dezelven te recht ftaan. . 80 Comparuit, in Welke gévallen verleend word, als Rau Actie, 101 , Interdictie, 117,.Boedel afftand, 127, Inductie , 12S ( Arrest, 131 , Appél , 141 , Revilie, 145, in Oppofitie, f48, in Purge. . lgg Compenfatie , niet in te corïdemneren. . 09 Competent , uit hoofde van den perfoon, 63, en uit hoofde van de zaak. 65 Cmpnferen, niet te doen. 225 Compojibel, zie Civiel Cmicherge, waar en watïs. 45 Condemnatie, zie Verzoeken. Confinement, wat daar voor . te houden. . ii , Waar in crimineele geval.len, zie Appél. Remisfie in civiele zaaken , hoe te vragen , 157 ,. en in het crimineele. 201 Renvoij, zie Exceptie. Requesten te preienteren en hoe , 52. . 54 Revifie in civiele gevallen te vei zoeken, 142, waar in niet, ibid, wanneer aan te ukenen , , 143 , hoe aditinct Revifeurste vragen, ibid, copie van productie over te leggen, 144, jn crimineele zaaken , wie niet kan verzoeken, 194, in welke geval al, 195, wat verei. cht word , 196, vak niet in vonnjjfen bij de Vierfchaar over de Mis. drijven der Rechters, 203, ook niet bij het Hooge Nat. Gerechtshof. 205 Rolle, wat daar op gebragt word, 150, wanneer gehouden worden. 251 S. Schade , zie Vergoeding. Scheepsgezellen, zie Actie, Schippers, zie Actie. Schriftuuren van Praktizijns voor geen Vrede-Rechters in te leveren. . jqo Secretarissen van het . Vertegenwoordigend Ligchaam, Uitvoerend Bewind , bij de Ministers der Ambasfade, waar te recht ftaan. . 8Q Sequesters, moeten de boedel Jnventariiëeren ,121 ,geen proces aan te vangen, 122 , wat te doen in boedels die verbeurd verklaard zijn. . 22 2 Sequefiratie \erandcrt in een curateele, 122, wanneer de Boedels onder Sequefiratie komen. . I2j Seüiciteurs mogen vuor geen Vredc-Rechtcrs postuleeren. . JCO bpolie, waar te inftituè'eren, 72 , en hoe. . u2 Staühoudersgezinde,\oor al toos gebannen, en wie. 230 Submisfie, hoe daar in te .ontvangen, . aco Subpana van Confesfie et Con--  der VOORIVAAMSTE ZAAKEN. Convictie , wat is, 185 en . 18/ Suggestie, bij wie kan gefchieden. . 164 Surcheance van betaaling, waar te vragen, 154, wat daar bij over te geven, 155 » in crimineele zaaken. . 201 T. Trafieken, zie Agent. 'Iransactie, zie Exceptie, 'lreforie, zie Commisfarisfen. Twistgedingen, hoe men dezelven moet aanleggen. 8 J U. Uitftel van betaaling , waar te verzoeken, 79, hoe daar in te handelen. 1 27 Uitvoerende Magt. 16 V. Vacnntii'n , wanneer en bij wie. • 55 Venia JEtatis, waar te verzoeken. . 153 Verbeurdverklaring heeft geen p'asts meer , dan waar in . 230 Vereffening, en doen van Reekening. . 134 Vergoeding van Kosten, fchaden en Jnteresfen, 135 Verhooren der getuigen ,184, hoe veel maal te doen en wanneer te fluiten, 185 Verflek (profijt van) in verfcheide gevallen, 91, 95, 97 .. 105 , 125 , 127 , '128, . ,88 Vertegenwoordigende Magt. , la Verzoeken om condemnatie op uitfpraken, 70, welke gedaan kunnen worden, 87 , Preliminairen , 58, aan het Vertegenwoordigend Lichaam. 153 VlIRSCHAAR, over de misdrijven der rechters, 55, Hoo„ ge Militaire. 209 Vifie van bewijsflukken, hoe te vragen. . . 88 Visfcherijtn, zie Agtnt. Voegen in een proces. 96 Voldingen, (Vervolg der zaaken na het) . 94 Volk van Oorlog , waar te recht Haan, 64 20"f Vmnüfen, in wiens naam uit te fpreken , 50, hoe in civiele zaaken , te vellen , 98 en 190, in crimineele zaaken , hoe uit te fpreeken', 165, hoe te beleggen, 199, hoe te vonnisfen bij garnifoen Krijgsraaden . 213 , bij de Militaire, hoe te exfecu. teeren, 217, hoe bij de Gewapende Burgermagt, 222 ^rede-rechters,47, wanneer zij de zaaken verwijzen, 47 en icu , waarin niet, enmetrechtsvermogen , 68 , hoe te vonnisfen. . 105 Vreemdelingen, hoe daar mede in arrest te handelen. . I2Q Vrouwen, zie Gefchillen, ge. trouwden geen perfoon in rechta^. . J2 IVa.  BLADWIJZER der VOORNAAMSTE ZAAKEN. W. Wateren, zie Agent. Wegen, zie Agtnt. Wet, wat is , 159 , w-in- -neer die gefchor.dcn is , ibid , in welke l gevallen uit kragt darztóue ieir.jnd te arresteeren. . 160 Willig Decreet, hoe daar in te procedeeren. 119 Wisfèlbrieven, hoe daar uit te ageren. . 106 Wisselhandel, zie Actie. Z. Zaaken , die rot de Vrc.leRechters ter eerfte inftantie behooren , 6-, tor de Burgerlijke Rechtbanken, .69, waar van de DopartGerechtshoven kennis nemen, 71 , behoorenue tot de Vierfchaar over de misdrijven der Rechters , 73» waar van het hoog Nationaal Gerechtshof kennis neemt. . 7y Zeiden, zie Agent. Zeevaart, zie Agent. Zee Zaaken. . I0-