VERZAMELING GEDENKSTUKKEN IN NEDERLAND, Uit Geestelyke, Waereldlyke en. andere Voornaeme Gestichten en Opentte Patsen by eeD vergadert, Ter Onlhrflyke Gedacbtenisfe van DOORLUCHTIGE LAND- en ZEE-VOOGDEN, en andere HELDEN, Die HERSTELDERS en BESCHERMERS ' der Vadeulandscue Vryheit zyn geweest,; Jls ook van zodanige IN- EN UITLANDSCHE PERSOONEN, die zich door hunne Deugden hebben beroemd gemaekt; ophelderende Veelb Gesch.edenhsbn . Ong.meene Gevallen en Weetenswaerdige Zaeken; Voorheen in het Latyn ingelegd en aitgegeven door P. Timareten; En nu met verfcheidene g e D e n k s tu k k e M van vroeger en lacerTyd, vermeerdert en KcnGEnmtsche Vertaelingen en Afbeeldingen fflet N0pgeheldert rande?mael in het Licht voorgeUdd Door een Liefhebber, der Vaderlanusche Merkwaerdigheden. I. Deel, bevattende de Stad Delft. By ISAAC du MEE, Boekverkoper in de Spuiftraat. M. D C C. L x x v I I.   INLEIDING TOT DEEZE VERZAMELING VAN GEDENKSTUKKEN I N NEDERLAND. ^^^^^1E hier een Werk, dat in het flPly^ [laetft der voorgaende Eeuwe ^^j^^Ê ciengelegd en, in de Latynjche ^^^^^m Taele, den Tael- en Oudheidv®^®^*™ Hevenden is voorgefleld. Indien deszelfs Jlenlegger, bekend onder denNaem van P. Timareten , toenmaels zyn oogmerk bereikt en dat Werk voltooid had, zoude het, in een veel ruimer omtrek, vertoond hebben de Gedenkstukken en Uitmuntende Zaeken van Nederland ; maer, het zy dat hy, of om verjcheidene redenen daer van heeft afgezien, of door andere gevallen daer in is verhindert geworden, immers hy heeft het laten verblyven by het Eer ft e Deel, pronkende met deeze opmerkelyke *2 VOOR-  VOORREDE des SCHRYVERS a e n den L E E Z E R, Tot opheldering van dit werk. pijp! EELE, immers uitmuntende , verbazende en ftoute Bedryven, Gunftige Leezer! heeft Nederland vertoond in de voorgaende Eeuwe, by de Beveftiging van de Waere Godsdienft en de verkryging der Vryheit;door het knellende Juk des Konings van Spanje en dat der Roomfche Kerk-heerfchappye af te fchudden ; als ook by de Grondlegging, Opbouwing en Befcherming van een Allerheerlykst Gemeenebest: welke met den eerften opflag , naulyks geloofbaer voorkomen ; maer,by alleEdelaertigen recht overwogen , in geene geringe achting worden gehouden. Insgelyks zyn hier opgedaegt en voortgekweekt zo veele voortreflyke ^enleggers en Medehelpers van alzulke Bedry. ven, dat noch Griekenland, noch Romen zelf, in een zo eng Tyds-perk vertoond heeft een dusdanig roemwaerdig Schouwtoneel,  Voorrede aen den Leezer. v neel, praelende met Ryën van Helden, die in Deugden en vermogens boven anderen hebben uitgemunt. Geen wonder dan, dat deeze duurgekogte grond bykans overal braveerd op een aantal van Eerbewyzende Gedenkstukken dezer in allerlei Rang , uitmuntende Perso nagien en derzelver lofryke daeden; Deeze GedExNtkstukken zyn het, die my, ter gelegenheit myner Reizen, onder het oog komende, my dervoegen bekoorden, dat ik noch moeite noch onkoften heb gefpaerd, om die by een te verzamelen en dezelve, geftaeft met de hier onder volgende Redenen, ter Drukpersfe over te geven; in die Schikking : dat zy worden voorgefteld volgens de Steden, uit welke de Inzaemeling is gefchied; en dat den Naem der Stad, of boven byzondere Stukken, of daer onder, met het woord Aldaer, word aengewezen; uitgezondert de Opfchriften van het Waereld-beroemde Raedshuis te Amjlerdam ; welke eerfl; overgeftagen , naderhand hier achter bygevoegd en met derzelver Nederduitfchen Text in het Latyn zyn overgebragt (*). i. Door (*) By de vermeerdering en verfchikking rler Gedenkftukken heeft men hier omtrent eenige verantleiin* 3 &-n  vi Voorrede i. Door deeze Gedenkstukken heb ik dan getragt voor te ftellen , eene eenvou wige Afbeelding van eene byna verloopene Eeuwe, die zo uitmuntende heeft geweeft: om in het jongelingfchap, dat van eene goede verwagting is, met alle mogelykheid te prenten, eene Hoogachting voor zodanige Helden, aen welkers Bloed en Zweet, edelmoedig ge/lort in de Befcherminge van Godtsdienjl en Vryheit met en onder den Byftand des Almachtigen, men eene danklyke erkentenisfe is verjchuldigt, voor W?ldaeden, waer door hunne Nakomelingen in deeze Eeuwe boven veele anderen Volkeren worden verheven: Eene Eeuwe , waer by geene der voorgaende zyn te vergelyken, noch geene der navolgende aen haer den welverdienden palmtak lichtelyk zullen ontrooven; op dat alzo der Voorvaderen verdienden, na hun overlyden, by het volgende Nagedacht, niet verwelken noch in kleinachting mogen geraken: 't welk en vroeger en later ondervinding ten over- gen gemaekf, en dus ook deeze Opfchriften verplaetfr onder die welke tot dezelve Slad behooren ; voorts de Lafynfche Overzettingen van deeze en andere Nederduitfche Opfchriften , als buiten het Beftek van deeze Vcrzaemeling, agterwegen gelaten.  aen den Leezer. vu overvloede beveiligen al dikmaelen te gefchieden. 2. Voorts: om daer by die van Kyper Jaeren, aentemaenen, dat zy, ondanks allen Tegenftreeveren, eene betaemeiyke Gedachtenisfe en Eerbied beftendiglyk behouden voor zo veele deftige Bejchermers van bet algemeen TVelzyn-y en voortreflyke Herftelders der waere Godsdienjt en Vryheit, bekwaem tot alle openlyke Eer-ampten; wakker en met Godts hulpe voor uitziende; En dat zy dusdanig eene Gedagtenisfe en Eerbied laten gepaerd gaen met eene byzondere Hoogachting tot eene uit het oog aireets verhevene Deugd: Een plicht die van geene argliftige en vergiftige Tong eenes Benyders wordt afgeëifcht: ten zy deeze , door een herhaelend nadenken, zich uit zyne doolinge redde, zyn laflergift ophouden en het van hem zo zeer verworpen eens nader betrachte en overwege. 3. Als ook: om in oprechte Gemoederen op te wekken eene verplichte Dankbaerheit aen den Allergoedsten en Allergrootsten Godt! die, in de voorledene Eeuwe, ons Vaderland dcrwyze heeft begunfligd met Hemelfche zegeningen, dat, niet alleen uit de algemeene Provintien , nemaer uit de meefle Ste- # 4 den  viij Voorrede den en Vlekken, als op eenen fprong en m genoegzaem aental, zyn opgekomen zo veele Werktuigen bequaem gemaekt tot zyn Eere en Nutte van 't Vaderland; dat, niet or.è'igentlyk , van dit in alles wonderbaer geval mag uitgegalmt worden: Wat Votk is op eenen Dag voortge/prooien! ingelyks: Op dat de Roem der Grondlegginge en Behouding van dat Gemeenebefl, door een reeks van Eeuwen,en rontsöm den Aardbol zich verfpreidende, alleen Gode worde altoos toe geheiligd', die voortgebragt, met Raed en Daed onderftut en tot heden onderhouden heeft, alzulke Werktuigen in welkers grondbeginfelen dit Gemeenebeft is gevormt en voortduurend blyft. Want, offchoon het om den akeligen toeftand des tyds, op eenen wankelenden en losfen grondflag was opgeflagen en van begin af met ontallyke verbazende gevaaren, immers noch onlangs, is t'faem geworfteld, nochtans heeft het de befchermende Hulpe des Hemels tot hier toe ondervonden : 7 welk niet alleen in den dagelyk/chen omgang meer dan eens word opgehaeld; maer ook hier en elders oprecht iyk erkend, in zodanige Gedenktekens, die, naer het aloud gebruik van I/raéls Vilk, ter Eere Gqdts des Beschermers  'aen den Leezer. ix Eiï Verlossers zyn opgerecht en ten zeiven einde tot medebewuftbeit aller Votteren, zo veel mogelyk, in dit Boek worden aen het Licht gebragt. 4. Insgelyks: Ter betooning van eene plicht, opgelegd allen die zich, by de uitgeftrekte voordeden der Vryheit verluftWn, wil men verfchuldigde Erkentenisie en üankbaerheit bewyzen aen Hooagefchatte en door de Dood verbrookene Werktuigen; aen Voortreffelyke Mannen van dien tyd, Stichters en Beschermers van dit goedgunstig Gemeenebest, die, met Godts Hulpe en hunne eigene Dapperheit , dien Hoed, dat aloude zinbeeld der Vryheit gewonnen en herroverd hebben. Die Hoed, zeg ik, dien met Goud noch Edele Gefteentens is te vergelyken ; en aen allen Braeven veel waerdiger dan hun leven is; Die Nederlandfchen Hoed za alom vermaerd op den bekenden Jerdkloot; en zegenpraelende tegens alle Rykftafs- en Roede-bedreigingen van Machtige Dwingelanden , welke hy, tot op den buidigen dag in de lucht laet fchermen. 6! Hoe fchoon was deszelfs Aenfchouwing voor veel duizenden,die, gewetenshalve, ter Liefde Godts uit hun Vaderland gevlucht en in deze verè'enigde Ge* * 5 wellen  x Voorrede WI mn ^yrde overgekomen, dit aller edelfte Teken van Vryheit, af gemaeld in Tafereelen, of gebyteld in duurzaem Marmor, op veele openbaere plaetzen beoogden als een gewenfcht vruchtgevolg der langduurige Oorlogs-bedryven die deswegens zyn uitgevoerd. Naulyks heeft de Waereld in haeren gebeden omkreitz zodanig eene Heilige en Algemeene Vryplaetze voor gefield den geenen die om de Godsdienfl verdreven, of in dezelve met eenes anderens gevoelens verfchillende zyn geweefl,alsdit Gemeenebefl van zyneneerflen grondflag zich opdeed. Ter beveiliging hier van worden in dit Werk by gebragt de voornaemae Gedenktekenen vanalzulke Perfoonen, die, om de gemelde Reden op het felfle vervolgt, hunne toevlucht gezogt hebben in den fchoot dezer weldoende Republiek, haer aentreffende als eene medeJydende Voedfter, welkers Weldadigheit hun, in het Leven tot een Lommer, en na het Overlyden, tot eene vervolgings vrye Lykbufch verftrekte 5. Wyders:Dat deGedenkftukken der voorheên verdrukte Nederlandfche Vryheit met de daer aen gefchakelde Gefchiedenisfen , in de gemoederen mogten herinneren de verfchrikkelyke uitwerkzelen dezer onderdrukkinge: Hoe de Onfchul- digen  aen den Leezer. xi digen met zwaere Laden uitgemergeld, Gebouwen genoopt, Mannen van hunne Vrouwen, Ouders van Kinderen, Aanverwanten , Nabeftaenden en andere Vrienden, van malkanderen zyn gefcheiden : Hoe Ballingfchappen, Gevangkenisfen en Berooving van Goederen , geheele Genachten tot de bedrukfte Armoede hebben gebragt; en ontallyke Doodflagen, Roveryen , Vervolgingen , gruwclyke Straffen , allerwreedfte Ombrengingen , Verbrandingen en Verwoeftingen van Steden en andere foorrgelyke euveldaeden, onder fchyn ,van Godsdienft en Gerechtigheit, zyn uitgevoerd. Welke Zaeken, met recht opmerkenswaerdig by andere Volkeren, inzonderheit ook by een Volk, dat vrygekogt is van deeze Rampfpoeden, dikwils en ernfiig mogen overwogen worden. Naerdien de onöpmerking van zo zwaere Rampen , fchoon zy niet ten eene mael uitblufcht eene Liefde voor de Vryheit , echter de Gemoederen doet overhellen tot zekerheit en verwaerlozing van eenen zo duurbaeren Schat; en eenmael zynde ï#gefloopen , dusdanige onheilen veelal worden vergeten. 6 Tevens: Dat de Gedenkftukken eener Vryheit, die, door de moeilykheden van eenen Tachtig-jaerigen Oorlog, bs-  XIJ Voorrede beveftigt is, als ook die van ontallyke bedelde Overwinningen en Zegepraelingen , benevens die der Helden , welke edelmoedig hun Leven deswegen hebben opgeófferd , voor oogen gehouden, mogen verftrekken tot de krachtigite overtuigingen, om met een vaft en onwnkbaer voornemen eene Vryheit die 20 duur herfteld, gedekt en bewaerd is, door den Voorvaderen , onöphoudelvk en tot den laeflen druppel Bloeds, te helpen befchermen, bewaeren, en te beveiligen tegensi allen opentlyke en bedekte Vyanden. fVant een Volk, dat niet zonder de grootjle moeite uit Jlaeffche banden is ontflagen en zich daar na fchuldig maekt aan het verwaer lozen zyner Vryheit, heeft des te zwaerder en welverdiender flrafvan onachtzaemheit en zorgeloosheit te verwagten. En, te laet wys geworden , moet het eindlyk met vergeeffche Traenen en duchten zyn verlies betreuren. Edoch wenfch ik hertgrondig, dat de Goede (jodt , dit Gemeenebeft voor dit allerrampzahgft Lot tot in het laetfte der dagen, wil onbefchadigt bewaren. 7. Tot Aeneenfchakeling en Verflerking van een algemeen Vertrouwen op deez? Republiek, die groote Schutsvrouwe der Vryheit, het zy of reets aen haer  aen den Leezer.' xiij haer beweezen , of noch verfchuldigt, van allen die onder haere uitgefpreide armen worden befchermd; en zich verluftigen met de dierbaere vruchten derzelver Vryheit, wederom bekomen door zo veel Twifts en Elende van den Kryg en bvna ontebovenkomentlyke zaeken , als in de meefte Gedenkftukken van dit Werk worden aengetoond. Immers is het onder de zachte Regeering dezer Republiek, dat het aen een' ïgelyk vry hae zyne Godtsdienft onverhinderd te oefenen volgens zyne eigene gevoelens; alsook, om in een ftil en geruft leven, zonder een' ander' te beledigen , de vrucht van het zyne te plukken, fchoon in weerwil van kwalykgezinden , die zich op t iamenrottinge toeleggen,en,naer hun welgevallen , eene Heerfchappye tegens de tl. Schrift over het Geloof en Geweten van anderen aenmatigen. Derhalven behoord men een ongekreukt Vertrouwen te doen uitmunten voor een Gemeenebeft , waer in de Inboorlingen, maer zonderling Vreemdelingen, met de naeuwfte belangens redelvk en dankbaer worden verbonden; en, door zulk een uitftekend voorrecht, zich niet alleen nevens eikanderen nederzetten , Koophandel dryven , Godsdienlt  SIv Voorrede " Mae^Pyen word/n 8 Eene andere Befchouwing van dit Werk is deeze: Op dat alkrlïi Gedenkftukken vooral van later Deugt enRofm onder het oog van 't algemeen mogen ve?. fehynen',zn de Afbeeld zeis der me? zo veel be?efdeTydSenoten^ie op de tracht worden en verftrekken ter aenmaeninge, om het fpoor van Deug? te volgen: en waeriyk, al was \ om «ene andere reden , dan om de Liefde tot de Deugt, jn ons te krachtiger te doen ont fleken door derzelver fcÈoone voorbed.' denen Be-vveraers van haeren altoos verzeilenden Roem geduuriglyk voor te lil hïlu Clnde 0nzes «**f«M de voorbeelden van jonger tyd, voor die der alöuaen,boe zeer voorbeen in waerdegehouden gantfihlykvoorte trekken, zo om de vSIche geheugemsfe der bedrevene Daeöen, die geen geringe aendoeninge od het gemoed werkt, als voornamentlfk we? fn iLer^^ ondc™*ng> *e ^ in Ja ter tyd , omtrent de meefte zaken heeft bekomen, en de manier van deS ver  aen den Leezer. xv ver uitvoering die by ons navolglyk, maer by den Ouden in voorige Eeuwen geheel onbekent is geweeft. Derhalven heb ik deeze Verzameling der Gedenkdukken dus ingericht: Dat zy niet alleen de onlangs voortreflyke Daeden, maer te gelyk derzelver uitmuntende Uitvoerders vertoond: Op dat zy , die met een edelmoedig Hart begaefd zyn , en hun hoogde vernoegen in den omgang met die jongde Helden en Voorltanders der Deugden fcheppen, nimmer hunner Maetfchappyen mogen verftooken worden; en , door de voorbeelden van Deugt en Roem geduuriglyk te aenfchouwen en te betrachten, die eindlyk zelve eens mogen gelykvormig worden. Immers bevedigt de gemeene ondervinding: dat het gemoed hoe langs hoe meer aen byblyvende Voorwerpen zich hegt en verëenigd, en ider zyne eigene zinlykheit volgt. Op dat aen de uwe deswegens niet ontbreeke,word m dit Werk niet alleen Deugt en Eere (die altoosduerende verludingen der Edelaertigen en Verdandigen) maer tevens eene veelal behaeglyke verfcheidenheit in dezelve uwer opmerkinge voorgedeld. o Eindelyk: zo veel ons mogelyk zy, om de Gedenk/lukken der voorige Eeuwen voor  xvi Voorrede haeren ondergang te beveiligen, met voorkominge aller oir zoeken van hunne vernietiging: Als Bouwvalligheit, Indorting, geduurigeAfllyping met de Voeten, Verbranding , Overftrooming, Vyandlyke Inval, Binnelandfche Oproer, en andere algegemeene Onheilen. Ach! hoe veele Edele Perfoonen en Daeden van dien tyd ( zo als ik in het doorzoeken der Kerken heb bevonden) zyn, door zulke oirzaeken, niet in eene duiftere vergetenheit geraekt. Maer , by deze voorgemelde Oirzaeken, zyn noch eenige andere aentedippen , als allerfchadelykft der Gedenktekenen ; Stel eens, verandering van Godtsdiend, v/aer door het gebeurd, dat gewetens halve, eene bovendryvende Party op de Gedenkdukken der onderworpene aendruid , die tot den grond rammyd, verbryzeld, of, op eene andere wyze pleegt te vernietigen. By aldien het eens door Godts toelatingegefchiede, dat ter beproevinge van waere Godsdiend - Belyders , ontdekking der Geveinsden, kadydingen der Zonden, laeuwheid in het Chridendom, Onëenigheid , gebrek van Broederlyké Liefde, en gevaer-dreigende zorgloosheid omtrent het Stuk der Hervorming, eerlang  aen den Leezer. xvijr lang een voorige Kerkheerfchappy de overhand kreeg; 't welk aen veele doorzien tigen en oprechten, zo onwaerfchynlyk niet voorkoomt, dat, zeg ik, om alle deeze reedenen, er geen twyffeling meer overig blyft, of en waere Godtsdienfl en Vryheit, met alle derzei ver Gedenkftukken , ftaen geheel en al te worden verlooren. Wild gy derhalven Gunftige Lezer de Echte reden van dit Werk, zo als het ingericht is en zonder breeder opgevinge verftaen? Zy is d^eze: Op dat men door die Gedenkftukken aen het laeter Nakoomlingfehap mededeele, de Gedachtenisfe van zo veele Lofwaerdige Bedryven en derzelver allerwaerdigfle uitvoerders, die omtrent den Waeren Godtsdienfl, Vryheit, Deugt en Geleerdheit, of voor 't minjl in eenige van deeze, by het Gemeenebeft zich eenen wel verdienden -Naem hebben verworven. Voor 't overige, Gunftige Lezer! weet, of fchoon deeze Gedenkftukken veelal zedert de Grondlegginge der Republiek en de Hervorming der Godtsdienft zyn byeengezameld, dat ik echter zodanige, die om derzei ver aloudheid, uitmuntendheit, of andere die met reden voortreflyk en fraei geöordeelt wierden, in myne Verzameling niet heb willen voor-  xvnj Voorrede voorbygaan; onaengezien dezelve behoorden den aenhangeren van het toenmalig alömheerfchend Geloof. Wat zeldzaeme Gevallen en merkwaerdige Zaeken betreft, zal men, behalven die, welke, op meer als eene plaets in dit Werk worden aengehaeld, inzonderheid omtrent de laetfte, voldaen worden Wegens die van Leiden, Stad en Hooge School der gantsche WaeReld door beroemd ! en bewaerende in haeren fchoot een en Schat van Wetens en befchouwingswaerdige Zeldzaemheden, die uit vroeger en laeter tyden, is by een gezameld. Voornamentlyk : de Gedenkstukken der Eerwaerdige Egyptische en Romeinsche Aloudheid, die (wil men ook deeze befchouwen) misfchien van deze Volkeren nergens. Zo als hier, zullen te zien zyn; welkers Opfchriften benevens eenige Kasfen van Zeldzaemheden, met Aentekeningen en Ophelderingen der voornaemfte Stukken, in dit Werk medegedeelt worden (*). 5 Mog- (*) De Hr. Timareten; dit fchryvende omtrent den jaere 1683. beeft in zyn Werk een Catalogus ingelafcbt van alle de Zeldzaemheden welke toenmaels op de Ontleedkamer en in den Kruidhof de Hooge Schoole te Leiden te Zien waren. Wy hebben alleenlyk de Op- en Bïschrif- ten  a3n drn Leezer.. xis Mogten eenige weinige Opfchriften dezer Gedenkftukken in den zin hier en daer wat duifter vallen, zo weet dat of door achteloosheid, of onkunde der Werkbaezen , veelal omtrent foortgelyke zaeken Misdagen en Trekken worden begaen die fomtyds gantfch onherftelbaer zyn. Insgeiyks heb ik (of fchoon het niet dan fchaers geöorloft zy) alwaer zomtyds eene geheele Regel, of het grootfte gedeelte van dezelve door een breuk van den Zerkfteen, of door een geduurige afflypinge der voeten , ontletterd is aengetroffen , en den inhoud ftaekte, het voorgaende met het volgende te zamen recht overwogen hebbende, den ledigen oord zo niet met dezelve verëifchte woorden ten minften met eenen behoorlyken zin aengevuld. Eindelyk, zo in eenige plaetzen van dit Werk iets onfierlyks mogt in 't oog lopen,het zy met groote voor Kleine,of kleine voor groote Hoofdletters, geplaetft te vinden, als ook eene onrechte ftreep van ten der. Voornaamste Gedenkstukken aldaer uitgenoomen en die Catalogus,naderband door verfcbeidene Opzichters telkens met veranderingen uitgegeven, voor 't overige, in dit Werk voorbygegaan. 2  xx Voorrede van Verdeelinge of Affnydinge, zulks, of door gebrek van behoorlyke Letteren, of onbewuftheid des Letterzetters, is bygekoomen, die, der Latynfche Taele onkundig en foortgelyk Werk als dit ongewoon, lichtelyk heeft kunnen feilen by afwezendheid des Schryvers. De aentekeningswaerdige Feilen worden achter dit Werk aengewezen. Eenige mindere, die by de eerfle Leezing lichtlyk zullen gemerkt worden , der verbeteringe overlatende, beveel ik my uwer Heufchheid. Vaer wel. WThebben deze zo Opmerkeïyke Foorrede niet alleen waerdig maer zelf nodig geacht, om die in 't geheel en zonder eenige verkorting alhier in te lasfchen. Zy had alleen genoegzaem kunnen voldoen, indien 'er geen nadere Opheldering ontbrak, ten opzichte van dit Werk, zo als het nu door ons met verfcheiden Gedenkftukken van vroeger en later tyd is vermeerdert, en, met Nederduitfche Vertalingen en eenige Afbeeldingen opgeheldert, andermael, in het Licht voorgejleld word: waerom wy ons verplicht vinden om noch van het een en ander iets vooraf te melden. Men heeft zich reeds lang verwonderd, daer  aen den Leezer. xxi daer den Nederlandfchen Thuin zo dikmaels is omgedolven en doorploegt ter> nafpeuring en opheldering van 'sLands Oudfeden, Gefchiedenisfen en Merkwaerdigheden, dat er, onder zo veele Schryvers, de minjle zich verledigt hebben , tot het opzoeken en by een vergaderen van dit foort van Vaderlandfche Gedenkftukken ; en of fchoon onder eenige Liefhebbers hier en elders Verzamelingen der zelve zyn bergende, is 'er tot noch geen een daer van opentlyk in >t Licht gebragt en uitgegeven , het zy als een byzonder of algemeen Werk dat tot een Vervolg op dat van onzen Scbryver had kunnen verflrekken. - . , Dat 'er verfcheidene Belchryvingeri der Nederlandfche Steden en afzonderlyk achter de Medalifche Hiftorie van den Heer Bizot, eenige voornaeme Gedenkftukken zvn afgebeeld en befchreeven , is alom bekend-, maer, boe veele zyn 'er over ge/lagen qfflecbts gedeeltelyk aengebaeld? Wat een aentalniet door eigenzinnigheit of wangunfi bedekt en verborgen gebleeven, en wat een menigte niet door onkunde weggeruimt, ja ten eenemael vernietigt? Intusfchen na alzulk een Byzonder of Algemeen Werk vergeef fch getoefd te hebben beving ons zelfde Lufl, hoewel niet zonder fchroomtin aenmerking der Moeite en meer J ##3 an-  xxrj aen den Leezer. andere omflandigheden, van deze Verzameling, zo veel ons mogelyk was, te vervolgen en te vermeerderen met den voorraed van Gedenkftukken, die wy zedert eenige jaeren uit Liefhebbery hadden by een vfr/aatT; terwyl onzen y ver meer en meer wierd opgekkerd' door eenigti Kundige Liefhebbers vanfoortgelykeMerkwaerdigheden , in het en Affchriften, om dit Werk m een uitgeftrekteren deftigeraenzten andermael in het Licht voor te Jtellen. Wat de Vertaeling dezer Gedenkftukken betreft;eemge Opfchriften der zeiven welke aireets door den vermaerden 7. Oudaanen andere Taelkundige Schryvers waren uit het Latyn overgezet in het Nederduitfch, hebben ons het fpoor gebaend, om bv de overbrenging van de overige, uit de Latynfche en andere Taelen, den Letterlyken zin allernaeft te volgen. Eenige andere die ons met de vertaelingen zyn toegezonden deelen wy zonder eenige verandering mede Voorts hebben wy onzen Voorganger gevolgt m het doorreizen der Steden' Echter zo: dat wy van ieder Stadt ofPlaets, een byzonder Stuk of Boekdeel, mededeelen , bet welk, naderhand, by de andere Stukken, het zy volgens den rang der Steden, of Letters, naer igelyks goeddunken , en zin-  aen den Leezer. xxiij zinlykheid kan gepUetfl of^fib^or^. Maer, ten aenzten van de Gedenkftukken , hebben wy eerfl de Oud/Ie en daer na de Zgfte Gedenkftukken voorgeteld volgens Waeren vaar in zy opgerecht of gemaekt zyn. Jntusfchen zyn ons eenige onder het ooggeraekt of in Tekening en Schrift toegezonden, diewy, om der zeiver eenvoudigheit, dachten voor byte flappen, en geen gebruik daer van te maken; doch meer dan eene reden hebben ons verplicht om dezelve alhier mede te deelen. Wy behoeven niet te zeggen,dat 'er veelal van deeze zyndie,ten opzichte van Geflacbt-naemen; Geboorteen Sterfdagen ; aen zommige Perfoonen noch eenig Licht zullen geven. Omtrentdefcbikking hebben wygedagtvoeglyker te zyn, om de Gedenkftukken van het Amfterdamfcbe Raedhuis, welke door den Heer Timareten ten einde zyner verzameling van Hollandfcbe Gedenkftukken gevolgd zyn, te verplaetfen ; en der zeiver overzettingen uit het Nederdmtjcb m het Latyn, nevens andere Latynfche overzettingen achterwege te laten; gelyk als wy reeds lebben aengetekend by de Voorrede van dien Schryver; die, behalven de Latynfcbe overzettingen, zyn Werk zeer veel vergroot heeft door verfcheidene Zaeken, als: de Order der Zomer- en Winter-lesfen opde v 4 fcioo-  xl1v aen ö » m Leezer. o™f ^?SIC? tG LEIDEN en FrA™' qïtkr, voor de jaeren 1682 en 1683, ins- ëdlt ZVenrK^F der ZddSX Le™mTT/J 7,de kleedkamer te Leiden te zien, al het welke wy (uitgezondertde merkwaerdigfle Op- en By cEZn van dezelve) onnoodigin & Weïk oordeel den, en voeglyker achteden, om, in deeze opgeruimde Vakken, te (lellen alzulke Merkwaerdige Gedenk/lukken, al aen Zyn IfffontJJipt of in >t geheel hem onbekend gebleeyen zyn, vooral hebben wy in dezelve ruimtens geplaetft, verfcheidene Aloude en Zeidzaem voorkoomende Stukken die reets eenige Eeuwen bedekt en verborgen zyngeweefl en waer van men by vroeger en later Schryvers weinig, of in't geheel mets vmdaengetekend: hedenkftukkl die wy meeflendeels hebben afgetekend en afgeJchreven-, als ook noch veele andere, die in dit Werk zullenvoorkoomen, en doorkundige en bequaeme Tekenaers, onder myn omzicht, ter Stede zelve, naer de Voorwerpen , naukeung zyn afgetekend en Voorts door een Kunflige hand in >t Koper gebragt Emdelyk, zo als wy in ons Bericht, wegens het Drukken en Uitgeven van dit Werk Zï voo"f^geield, enwyalhïe'r wederom herhaelen; zullen wy Z» verplicht vinden aen zodanige gunftige Lief heb-  AEN DEN L » 12 H. XXV hebberen en Voortzetter en, die ons eenige Afbeeldingen en Affchriften, welke niet gemeen en onder hen beruftende zyn, edelmoediglyk gelieven by te zetten: deeze, vroegtydig bekoomende, kunnen wy als dan ordemly plaetzen, of anders in een Byzonder Jenhangfel tot ider Stad of Plaets, daer zy behoor en, laten volgen om, zo veel moogiyk zy, deeze Verzameling lui/Ier by te zetten. Eene opentlyke Dankbetuiging (zeggen wy nocbmiels) zal tot erkentenisfe hunner Edelmoedige onder(leuninge vertrekken, wanneer wy derzelven Lof onder de Gedenkstukken van Nederland mogen vereeuwigen. Zie daer Gunfïige Lezer, al het geene wy, nevens de ingefchikteVooTreóc tot opheldering van dit Werk,«o^ te berechten hadden. Uit het een en ander zal men genoegzaem kunnen opmaken: Dat het tot Eere en Lof van den Aller-Hoogften den Opper-Befchermer van dit Gemeenebeft, en ter Onfterftyker Gedachtenisfe van hun wiens Naemen en Deugden alreeds door deeze Gedenkftukken zyn ot noch in lateren tyden door Nieuwe Gedenkftukken ftaen vereeuwigt te worden, is aengelegd , vermeerdert en in 't vervolg van tyd is te vergrooten. Mag zodaenig een Werk uwer Goedkeu«j ring  ring waerdig geacht worden, dan ^whet, tegens alle Benydine en kerZJ l* vendeszelfslngangl Jt l^tle'& fchrtft, ontleend uit de laeJ^r- P' van Horatws Derde Boek. ~ ' monimentüm ^ere perennius, Regaliqüe situ pyramidüm ALTIÜS QüOD nec imber edax, aut aqwla possit diruere , aut innumerabilis Annorüm series, et füga temporum. — Een Gedenk/luk duurzamer dan Metael EnJoogerdan een Koninglyk fieljel Van DE  DE VERSCHEIDENE ORDENS, Die dook haere Gedenkstukken in dit Werk worden voorgesteld, als: i. Vermaerde Staetsmannen. 7eer Beroemde Af gezondene der Edelen en Steden, zo StaetenGenerael der vefêemgde Nederlanden, den Raed van Staeten, als ter Vergaderingen van Hun Edel Mogenden de Stoeten van Holland en der overiTe ProJntien ; der Gecommitteerde Roeden en veele andere Hooge Colkgien; Uitmuntende Gezanten aen BÏ nlandfcbe Hoven ■' Grootdchtbaere MagiftraetsPerfoonen der meefie Steden, Burgemeefters, Roeden, Bailiuwen en Sckpencn, enz. 2. Heldhaftige Land- en Zee-Helden. Doorluchtige Stadhouders, Capiteinen-Generaels en AdmXaeL , Land-Rechters en Gouverneurs der t^n Vejlingen, vcornaeme In- en Uitlandfche Legerhoofdenen Vlootvoogden die «*J"*f • voor de Vryheit en Godsdienji, hun leven hebben opgeofferd. ' Eerwaerdige Kerk-Leeraers. Getrouw Herders, die in Gadsvrugt, Leer en Leven beroemd zyn geweejt. 4- Yverige Vooostanders van den Waeren Godsdienst. Edele Perfoonen, die wegens den zeiven, in Balling* fchap zyn overleden. Geleerde Lieden. Veortreftyhe Opperbeftuurders ^#°^?c~,; Wydvermaerde Hoog-Leeraeren in allerlei Wetenfchappen; en eenige Taelkundige Meefiets der opentlyke Schooien. 6  Aenzienlyke Beminnaars der Gzutnnmr* rbornaeme Reizigers en JonReIin«en 5 ^ wuif a^iv:nz:it zar 2. Zo/- 7,v,r IEF?AEDIGE Stichten. 2V«r«fc», Zinnebeelden, OpfchriZn tTi^ en meer andere Merkwmdigbedfn. SPreuken> ©P  O P D E VERZAMELING VAN GEDENKSTUKKEN JN NEDERLAND. Men tracht de Dood ten trots, voor wie het all» moet bukken, „_ Maar vruchteloos zijn'Naam, ia duurzaam Marmer- Op ZeTkóf Gevelpraal, gebeiteld en gefneên MetPdiepe letteren, der fterflijkheid te ontrukken. DeGriizeTijdbreektzelfsdenhardftenfteen aan ftukken; Hee t «otLhe Steden en Paleizen plat getreên. Zo dat de Naneef uit hunn' ouden lu.fter geen Of weinig nuttigheid, na tijds-vedoop kan plukken. Wij danken'* Schrijvers vlijt; die Ons, w* ijderStad I. W de WILDE. bas. bat. OP  OP DE VERZAMELING Word hier, Verdienlt en Deugd van Man En Vrouw, en Kind gedagt, g ' Va" Man' Met Vlyt by een vergaerd; 3 En aen de Onfterflykheid gewvd Als zulk een Loc wel waird' ' Menpryft in h Vrye NederJan(j Uok elders met een Merk Van Gunft de Gift der nyvre Hand Des Schryvers van dit Welk. 1 l B. VINTCENT. TER ONSTERFLYKE GEDACHTENIS SP SIC VIVITUR POST MORTEM Ziet Nederland dit m« veel ^T^5* ]even-' F. W. O P  OP DE VERZAMELING VAN NEDERLANDSCHE GEDENKSTUKKEN- Wie Dicht en Oudheid mint, kom hier zyn luft verzaden; Deze onwaardeerb're pen, wel eer ter pers geweeft, Toont ieder, die dit Werk met aandagt overleeft, De Schranderheid en Vlyt befteed aan deze bladen. Een Momus mag dit vry verachten en verfmaden: Bedilzugt niet gevat voor 't fyne van die keeft Acht 't Werk vry nutteloos noch zal het luft of geelt Des Schryvers dempen, of het allerminfte fchaden. Zyn Naam blyve in waardy by 't laatfte Nagedacht Voor d'onbetaalb'rendienft aan de Oudheid toegebragt', Daar hy doet meesig Held na zynen dood herleven: 't Nakoomlingfchap befchouw de wortels van zyn* ftam Waar uit het luifteryk en Naam en Roem bekwam, Ondekt, bewaard en eene onfterfelyke Eer gegeeven. ]: DORSMAN, LUGDüHO BA.TAVUS- O P  OP DIT ALGEMEEN GEDENKSTUK. ]\£etael en Marmer m^^ De Tyd toond dat en Erts en Steen verganklyk is; Maer eene onfterflyke Eer en Nagedachtenis Geboekftaeft en geprent blyft duurende aendagt wekken ^ Indien Voorvadren Deugt en Lof beftendig blyft, , 't Is in dit Werk; waer door zy immer zyn verheeven, En onuitwifchbaar voor den Tyd ftaen opgdchreven, Zo lang Oplettenheid in Nederland beklyft. Wie zulk Gedenkftuk treft moet Vlyt en Arbeid achten Van Hem, die d'eerften grond daer van heeft aengelegd, Waer op het naderhand ter Eere, is opgeregd, Van d'Oppermajefteit! en Deftige Geflachten! Dank heb de hand die zich daer toe verledigt heeft, En Luifter en Sieraed aen dees Verzaemling geeft. H. K. B. VER-  VERZAMELING VAN GEDENKSTUKKEN I N NEDERLAND. DELFT. in de Oude Kerk. Hier leyt begraven WILLEM JANSZ DIE BRASSER, Sterf A°. xvc iiii Dé xn Jüvary. En Aachte Wovters DoCHTr sy~ HvYSVROVWE Sterf xvc 39 Dé 31 Maert. Ouders va Heer Vincót Brasser Priester. In bet Vromvenkoor. A Hoop  * VERZAMELING Hoop is Lydens Trooft. Hier leyt begrave CORNELIS van der HOOGHE Arentsoon Hooghe Heemraadt van Delf land in syn leven en starf den negende aprilis anno mdxxxv. bidt voer ziin ziele. By de Regeeringsbank. met Itpt bepToea Jl©ateu0 <®iptvf$. m ö. #o&e &tatf ree. rüii öen r . f efetutoarliiö €n fpn öuifbïou jHSartgfn giacopg Uocfitt" fiarf ao u öje rrf Sobembcr. bitt boer. tsie Ziele. Hier leyt begraven CORNELIS HUYGENSZ. van RYCK was out 79 jaeren ende heeft op syne ach tien jaren met syne vader HuiCH huigensz. van RYCK geweest tot jerüsalem en starf den 28 MEY ió23. T M Hier leyt begraven JAN HUYGENSZ. van RYCK in syn leven brovwer in de WlTTE LEEV sterf den 12 MaERT 1625. By den Ingang aen de Noordzyde. Ini-  van GEDENKSTUKKEN, £ Initium. Sapientue. Timor. domiki. et. delectare. in. eo. omnia. PRjETEREUNT- prater. Amare. Deum. Soli. Deo. Gloria. Het is al niet die $ wel besiet. mündüs. 1rans1re. et» gloria. ejüs. FACILE. CONTEMNIT. OMNIA. QUI. COGITASSE. ESSE. MORITURUS. DIS E. MORI. ET. OPER\. SEQUü.NTÜR. IN VITa. -KTERN5. NON. HABEMUS. HIC. MANENTEM. CIVITATEM. SED. FUTURAM. INQÜERIMUS. IN. iETERNITATE. DEUCHT VERHEUCHT. HOOP IS BLIDE. PATIENTIA. VINCITÜR. OMNIA. (Dat is:) De vreeze des Heeren is het beginfel der wysheit. en zich daer in te verluftigen. Alle dingen gaen voorby: behalven Godt te beminnen.Godt zy alleen de eere! De waereld en haer roem verdwynt. Hy veracht lichtly k alles die denkt te zullen fterven. Leer fterven ! en de werken zullen in het eeuwige leven volgen. Wy hebben hier geen blyvende woonftede; maer zoeken de toekomende in de eeuwigheid. Geduld overwind alles. A 2 Hier  4r VERZAMELING Hier leit begraven LYSBET JANS de Eerste Huisvrou van Sasbout. Cornelisz. van der dussen BlJRG£mr van delft Starf in December A°. 1545 Grietgen Sasbouts. Dr. 156Ö Jan Sasbouts Zn. 16 . . In bet Noord-kruispand; doch is onlangs uitgehakt. Int jaer ons Heere* 1551 Dé gi: my sterf DIRCK JAN BOKELS zoen va sancten kerckmeestr in zyne tydt hier begraven. bidt voer die ziele. By de Weesgaldery. Hier leit begraven Heer VINCENT WILLEMS ZOON van Sparwov pbr En STERF Dé les Té novemb a° xvc Lil. Hier leit begraven JAN WILLEMS ZOON van Sparwov En sterf Dé xxvijte decembr. A° xv°li bidt voer die zielen. In het Vrouwenkoor. ma  van GEDENKSTUKKEN. 5 lept begrabm %b}iMn l^anc^. fcanDer ïïiccc fiflïf %° UB ö£ *« - 16 . • ELIZABETH HENDRICX BVGGED1*. A°. 1602. SASBOVT van der DVSSEN overleeden den 10 november A°. iö52. Onder de Banken by bet Koorhek. a 4 m  3 VERZAMELING %let Mt brgtaben %mt)Qt\i 23ora *|accöj toa0 tot «Conlranrhiopoïen %° iis rot Sfrufaifiu %° f4. (ietf 3t» 1586. ben 6 3tpr([ $fer left begrabe Hbpébrori ban lïnrhonf 25onl <3acop5 ftarf 3° ijSi oe 11 3&ecembet. Onder de IVeesgaldery. Hier leit begraven HEYNDRICK ADAMZ VaB BURCH IN ZYN LEEVEN Burgemeester deskr Stfede En RAEDT vs de STATé van HoLLANT Sterf A°. ijqi de % Febrevary. . In V Vromvenkoor. Ger-  van GEDENKSTUKKEN. Germanos. Batavus. Gallos. ItaLosq. Brittannosq. ut vidi. ut sistor. per go videre üeüm.' JANUS OVERSCHIE vix eram. Anno cidioxci. die oct. xxiii die iix. (Dat is;) Gelyk, ik Jan Overschie, een Nederlander, de Hoogduiefche , Franfche , Italiaanfche en Engelfche gezien heb en daer in word wederhouden : 20 volharde ik echter met Godt te aenfchouwen. 'k Leefde naulyks .... jaeren en 8 dagen. Op den 33ften van Wynmaend, des Jaeri 1591. Op een halve Zerk, in het afgeflooten Pand, aen de Zuidzyde van den Tooren- A 5 Geen  io VERZAMELING Geen loof zoo snel en ryst noch Roos en kan verdwynen, Als d' aertsche mensch vervalt hy sy doch schoon en groenj Maer Christi stem sal hem wt d' aerd* weer doen verschynen, Ghelyk een schoon Groen Loof een Roos in haar Saisoen. HAMF 1595 niet sonder Godt. Memento miseri triste hoC decvrrimüs x.vvm et avia inani et vmbra inaniores .£terna exipivnt hoc iEVVM s.ecvla nonne TER desipit qui totvs hvic in heret ? (De Zin ix:) Gedenkt, Elendigen! dat onze leeftyd is Gelyk een fchaduw en omringd van Droefenis; Dat wy een' yd'len weg noch ydelder afloopen: Dees Tyd verwisfeld met de oneindige Eeuwigheid, ö Driewerf dwaes! die zich met aerdfche Welluftvleid; En aen verganklyk goed zich eeuwig vaft wil knoopen. HlER LEYT BEGRAVEN JACOP SCHOT Sal: STARF ANNO i592 DEN 28 OCTOBRIS. In het Koor. HlER  van GEDENKSTUKKEN. h Hier leyt begraven YDA DIRCXD: va HEEMSKERK hvysvp.ovwe van Floris Jacobz: van Montfoort STARF den 20 MeY I505. HENR1CK DIRXKZ: van ZANTEN B VR gem eest er va DéLFT starf Dt.n ^oe. Maart »6o6. HELENA FLORIS van MONTFOERT Dr. STAERFT den 2 JaNVARIUS iÓiO. Aliaer. die hier leit. heeft geselt weest rein. acht v klein. vreest den dach. die niem$ voor bi en mach WOVTER ADRYAENZ pen BV1SER starf den \6 september l602. ADRIAEN WOVTERZ den BVISER starf den IS> maart anno l6lO In het Portael, onder den Toorenm EPI-  x* VERZAMELING EPITAPHIUM Nobiliff. & Magnanimi Herois ARNOLDI DUVENVORDII» Tribuni militum, diverforum Oppidorum & Munitionum olim Gubernatoris pro Deo & Patrio fidiflimi & potentijfimi; obiit in Ojïendte ob~ Jidione; n Junii Anno 1Ó02. Siste gradum tu qui transis , meritoqüe se- pulchro AsFICE ut inquiras quis hic est ? Ille a quo totuit virtutem dhcere virtus; Cül comes et pietas et FIDES : VlVERE cui decus in ChRISTO , cui PRO grege Christi dülce fuit bellum et mors ipsa. Scire cupis ojjis sit? Jacet hic DUVENVORDIUS ille Nobilis ARNOLDUS Batavum Decus. Heu! rapuit quem pestis atrox Ostendaque Sjeva, Felix, nam Deus ipsum suscipit. Rara avis in terris , nigroque simillima cygno. magnus erat pletate et marte. Obiit Anno cid.idcii. iv. Non. Jun. In het Koor. (Dat  van GEDENKSTUKKEN- *3 (Dat is:) GRAFSCHRIFT Van den Wel Edelen en Grootmoedigen Held AERNOUD van DU VEN VOORDE, Collonelover een Regiment Ruiters; eertyds Gouverneur van verfcheidene Steden en Vejlingen, * Voor Godt en het Vaderland getrouw en deugd* zaem, Hy overleed by het Beleg van Oojlende op den 11 van Wiedemaend in het Jaer 1602. Sta ftil Voorbyganger! en verneem, indien gy onderzoekt Wie in dit welverdiende Graf ruft? 't Is Hy, van wien de Deugt haer vermogen heefc kunnen leeren; Dien en Godtsvrucht enGetrouwigheit verzelde; En tot eene Eere was in Chriftus te leven ; voor wiens Onderdaenen hem den Oorlog, ja zelfs den Dood, is aengenaem geweeft. Verlangt gy Hem nader te kennen ? Hier lege De Wel Edele Aernoud van Duvenvoorde , de E.oem der Batavieren! Welken,Eilaes!door de wreede Peft,in de ftren- ge Belegeringe van Ooftende is weggerukt en van Godt gelukkig opgenoomen. En gelyk een Zwarte Zwaen is een zeldzaeme Vogel op aerde, Zo groot was Hy in Deugd en Dapperheit. Hy overleed in den jaere 1602. den 11 van Wie- demaend. * Dat Hy Gouverneur van Gbbrtruidenserg en Schenken Schans is geweeft, meld S. VAN Leeuwen, Bat. 111. p. «ij* ma  U VERZAMELING MONUMENTUM NOBILISS. D. ELISABETfLE MARNIXLE. IU™Zll^ï L™CAWE ab origine gentis, MORGANI hic conjüx ELISABETHA te- GOR. MARNIXI soboles, quod non nèscttur in orbe Nomen, et invito tempore semper erit. VlRTUTUM satis EST, UNI PLACUISSE MARITo'" QüOD PRO me LOQUITUR TAM PRETIOSÜS AMOR. t Foor het Gedenkjïuk, in het Vrouwenkoor. D, O. M. ELISABETHA MARNIXIA. V. N. PHILIPPI MARNIXII S. ALDEGOND ANI F. matrone GENEROSISSIMiE , UXORI OPTIME , CASTISSIMJE, MATRI PIENTISSIM/E. dulcissiule CAROLUS MORGAN EQUES G. P. TRJB. L. R VIXI, UT vivis, MORIERIS UT SUM MORTUA Anno cio. idc. viii. x. Feb. relicta filiola patri ANNA MORGAN. LEX UNIVERSA est, QJiJE jubet nasci et mori. Aldaer, op derzelver Grafzerk. "(Dat    van GEDENKSTUKKEN. (Dat is:) Gedenkteken van de Wel Edele Vrouwe ELISABETH van MARNIX, Hier onder ruft ik Elisabeth, Huisvrouwe van Morgan, Gefprooten uit een Deftig Aloud Geilacht; _ En Dochter van Marnix, een Naem die niet onbekend in de Waereld is , En ondanks den Tyd zal onfterflyk blyven. 't Zy genoeg myner Deugden, dat ik eenen Echtgenoot Lief en Waerdig was: Het welk eene zo duurbaere Liefde voor my betuigt. Den Allergoedften en Allerhoogften Godt ter Eere En ter Gedachtenisfe van ELISABETH van MARNIX Des Edelen Heere PHILIPS van MARNIX van ST. ALDEGONDE dochter. Eene Hoog Edele Vrouwe Gewenfchte en Eerbaere Gemaelinne, Godtvruchtige en Allertederfte Moeder, heefc CAREL MORGAN, Ridder, tot haeren opentlyken Lof, dezen Steen gelegd- „ , _ Ik heb geleefd, gelyk gy leeft, en gy zult fterven, als ik geftorven ben. In het Jaer 1608 den 10 van Sprokkelmaend. nalatende den Vader een Dochtertje ANNA MORGAN, 'er Is een Algemeene Wet, die beveeld gebooren te worden en te fterven. Hier  W VERZAMELING Hier leyt begraven ALBERT HEYiVDRICZ van LEVNINGEN ovdt BvKGfcMEfSTER van 's GrAVENHAAGHE sterf DEN xxx M..ART ANNO 16(3. ENDE AGNIESGEN BRVINEN GflSSARS Dr' zyn hvysvrov STARF dcn xxiii DECEMBER anno iói2. Achter het Doopbek* Den' Ere vnt Achtb.aaren VOERNEMEN MaN ËDLEFF Broeders F Avt den nordtstrande is syn soon Broederis Adolfys tot Delft in Hollandt Sallick Gestorven den 15 Appriel NA MlDDAECH DEM GüDT GENADYCH SY ENDE is OvT gewest 21 JAER ANNO ______ In hét Koor. Hier    van GEDENKSTUKKEN. i? OPINIEN DES MENSCHEN REGEREN DE WERELT. 'c Geloof neemt aen het woordt 't welk vloeit uyt Godes mondt; De Hope ftaet op Godts belofte valt gegrondt, End' fouckt met haer gebet den Hemel te vercrachten; De Liefde fpoeidt om Godts bevelen te betrachten: Soo moet door eenen wech, en door drie trappen treen, Een Chriften Menfch tot hem, die Drie is end maar een. sepulchrum Amplissimi viri JACOBI van der dussen, quinqüe viri aggerum regundorum, Consulis Delphensis, Domini in Harencarspel, Calversdyck, Dirxhorn zc ejusdemque uxorum , liberorum, atque affinium. MDC. XIV. Op het Gedenkfluk, in het Koor. Het Graf van den Ed. Heere JACOB van der DUSSEN Heere van HeerencakspeL Calvers- dyk DlRCKSHORN Zé. BURGEW. der stad Delf en H. Heemraedt van Delfland met ZYNE HüYSVROUWEN en NaCOMELINGEN. Geertruyt van Heemskerk z\n eerste Hoysvrouw sterf den ... Aldaer op deszeifs Grafzerk. Vaa  i8 VERZAMELING VAN HERTE CLAER. Alle Vleefch is als gras, en alle Heerlycheyt des Menfché als een Blomé des velts. i Petr. i Cap. vs. 14. Hier. leyt. begraven Jovfrov. CL ARA. van SPAERWOUOE. weduwe van. Mr. Arent van der Meer. in syn leven , Hoge Heemraet. van DeLFLANT raet. ende Secretaris deser Stadt. Delff. sterf den iiiien. AüGüSTY Anno. xvc. vyftien. Salich en Heylich is hy, die deel heeft in de eerfte opftandinge: in defé en heeft de tweede doot geë macht. Apoc. xx vers vi. Wy fien nu door een' fpiegel in een duyfter redé maer da fullen wy fien aersfichi van aenfichte. 1 „Cor. Cap. xiii vers xn VAN SPAERWOUDE Op bet Gedenkfluk, aen de Eerfte Zuidpylaer. Hier    van GEDENKSTUKKEN. 19 Hier leyt begraven De E. Heer GERRIT MEERMAN Raet ende Schepen deser Steede , starf oudt 55 JaAREN den 10 OcTOB: Anno 1615. De E: Heer HUGO MEERMAN starf ovdt 27 Jaer den 24 Juny 1639. In het Vrouwenkoor. sepultvre HADRIANUS van OVERSCHIE van ADRICHEM, in zyn leeven BaILIOV en ScHOVT . van Vlaerdtng en Vlaerdinger Ambacht, sterf den 27 Decembri Anno 1617. In het afgeflooten Pand, aen de ZuidZyde van den Tooren. Hier leyt begraven HERMAN CORNELIS van der OVERGAEV in syn leeven secretaris der stad Delf; sterf den 12 Febrvary. Omtrent den Ingang, aen de Wcjlzyde. B 2 Hier  ao VERZAMELING Hier leyt begraven de Hser FRANK REYERSE vander BURCH BüRGEMr. deser Stad, sterf den i Seftember ióio. ende Juffrou AGATHA vander HOEFF syne huysvrou, sterf den 12 AuGUSTI 10*3 2. In bet Vrouwenkoor. Vont foo veel groote Deucbd, die Ghy hem hebt betoont, U Man Mari de Bye , Frans Meerman U beloont Met dit [eer droef Gejcbrift ,meerkan hy Uniet geven, Zoo GODT WIL was V'moordt: Hyfagh bet U beleven, In alles wel geruft onfcbreumig voor de Doodt, Geluckige Vyfjaer dien Hy U Deucbt genoodt, O Liefverr' uit het oogh nooyt buyten myn gedachte, Alhier wil ick met U den Jongflen Dacb verwachte. starf den Vlen OcTOBER xvi0 xxi. Oud xxiv Jaren. Op het Gedenkfluk, in het Koor. Se-  IV   van gedenkstukken. 21 Sepvlture van cornelis lambrechtz. vander wel, oudt Burgemeester deser stad Delft, starf den 20 Novembris Anno xvic. xxi. ende crystina pietersdr. van dyck, syn Huysvrovwe starf den a°. mvc. lxxxxii. ende van elysabeth cornelsd1". vander well Huysvrouwe was van daniël gerritsoon vander buys Cornet, sterf den 13 May a°. xvr=. xxvn. In bet Zuidkoor. in dit graf rust tacob jansz. gr as winck el, geseit boot, Geboren 25 July 1536". was Tot een Wonder! Den Armen Ryck, Hem selven Arm. Sterf x Martis Anno m. dc. xxiv. Syns Ouderdoms lxxxviil In bet Noord-kruispand. Sepvltvre. Hier onder leyd begraven johan van lodesteyn, starft Bvrgemeester der stadt Delft op den 4 OcT0Br. CIO Vlc. xxvi In bet Koor. B 3 Deo  22 VERZAMELING Deo. Opt. Max. ET iETERNiE MEMORLE Sacrum , lugete foederati mortuum quem pr/eclara in uemp. hanc merita kon sin ont esss mortalem PETRUS HEINIUS, Archithalassus Brasilia mari mexicano, lusitanis morinis fatals nomen, heic jacet, cui fortitudo mortem mors vitam dedit. Delphorum portu sub septentrione editus, natalis soli famam reportans , é portu malang/e ad occidentem opimis spoliis gemind orbi intulit. pakenthm humilem sortem animi magnitudine et uerum gestarum gloria transcendens , non nasci semper heroes docuit, sed audendo fieri. per 1neluctabiles fortun-ffi terra marique casus, numinis favore eluctatus, INDIAM, HISPANIAM, FLANDRIAM, captivitatis svm, mox libertatis ac victoria testes habuit. SINE TEMERITATE INTREPIDUS, SINE FASTU MAGNANIMUS, DISCIPLINE NAVALIS TENAX NON SINE SEVERITATE UT OBSEQUII PRIMUM OMNTS PATIENS, SIC IMPERII POSTMODUM OMNIS CAPAX. Anno cio. idc, xxiv. prafecti vicem gerens , urbem salvatoris in brasilia inter primö5 ex  van GEDENKSTUKKEN. 23 EXCENDENS , LUSITANIS , EREPTUM ivit. ANNO CIO- IOC. XXVII. CLASS1 PKjEFECTUS» NaVES HOSTIUM SEX ET VIGINTI bUB EJUSOfcM l RB1S MiEKIBUS STUPENDO FACINORE EXPUGNAVIT , D1RI- puit, exussit; alias imsuper tres inckedi- BILI AViV AD MAREAM INSUL M AGGRESSUS, PRAMIA BELLI SPECTANTE HOSTE ABDUXIT. ANNO CIO. IOC. XXVUI CLASSEM NAVIUM VIGINTI, ARGENTO, AURO, MERCIBUSQUE PRtiTIOSISSIMIS GRAVEM , AD CUBA LITTORA FALICI OCCURSU OFFENDENS, FiELlClORE MARTE SUPEUAVIT, ET NOVUS argonAUTA, e nova novi ORBIS COLCHIDE, AUREUM HISPANIARUM REGIS VELlus, PRINCIPIBUS EUROPiEIS FORMIDABILE, NON IN GRiECIAM SED FOEDERATORUM TERras, NULLO HACTENUS EXEMPLO TRANSvexit; et societati OCCIDENTALIS INDliE IMMENSAS OPES, HISPANO INOPIAM, PATRIO SILE RORUR. SIBI IMMORTALE DECUS PARAVIT. TANDEM. MARIS PRAFECTURAM QUAM FORIS MERUERAT DOMI ADÈPTUS , NAVALI PRALIO CUM MORI- NIS DECERNIT, NAVIUM HOST1UMQUE POST CRUENTAM PUGNAM V1CTOR, IPSE MACHINA MAJORE ICTUS, FATALEM MET AM SINE METU GLTRIOSE AD1VIT. EJUS F AM A VIRTUTISQUE ERGO * ex ILL. ET PR7EP. ord. DËCRETO, rei MARITIMiE PRAFECTI SENATORES MON. HOC. Pf'S V1XIT ANNOS li MENS VI. DIES XXII. TO MEN 0ANEIN ouk AI2XF0N , AAA' AISXPON &ANEIN. Op het Gedenkfluk, in het Koor. B 4 (DaI  24 VERZAMELING (Dat is:) Aen den AUerheerlykften en Allerhoogfien Gjdt, en de Onfterfelyke Gedachtenufe toegewyd. Beweent, 6 Vereenigde Nederlanders! den Overledenen , den welken zyne Voortreffelyke Verdienden voor deeze Republiek niet lyden fterfiyk te wezen. Hier legt PIETER HEIN, Admirael, aen Brafilien, deMexicaenfche zee,den Portugeezen en Vlamingen een doodelyke Naem , dien de Dapperheit den Doodt en de Doodt het leven gegeven heeft. Te Delfshaven in 't Noorden gebooren zynde, heeft hy door het veroveren van eenen ryken buit uit de Haven van Malanga, in 't Weden, de Faem van zyn geboorteland in beide de Waerelden gebragt. Zyner Ouderen geringen afkomft door Kloekmoedigheit en Eer van uitgevoerde daeldep overtreffende, heeft hy getoond, dat de Helden niet altyd gebooren, maer door ftoutheic gemaekt worden. Door de onvermydelyke gevallen van het avontuur ter zee en te lande met Godts gunft heen geworfteld, heeft hy Indien, Spanje en Vlaenderen tot getuigen gehad eerft van zyne flavernye, daer na van zyne vryheid en Overwinningen, Zon-  van GEDENKSTUKKEN. 25 Zonder ligtvaerdigheit onverfaegd, Zonder opgeblaefenheit grootmoedig; De fcheeps-tucht onderhoudende niet zonder ftrengheit; Gelyk voorheen in alle onderdienftbaer- heit lydzaem, Alzo daer na tot alle heerfchappy be- quaem. In het jaer cio ix. xxiv. Vice-Admirael zynde, heeft )hy de Stad St. [Salvador , in Brafilien, zelf onder de eerfte op de wallen klimmende, den Portugeezen ontweldigt. In het jaer cio. 10c xxvii. heeft hy als Generael der Vloot zes-en-twintig Scheepen van den Vyand onder de muuren van dezelve Stad, met een wonderlyk ftout beftaen, vermeesterd, geplundert, verbrand. Noch drie andere met een ongeloofelyke dapperheit omtrent het Eiland Marea overvallen hebbende, heeft hy die Oorlogspryzen in 't gezicht van den Vyand weggevoerd. In het jaer cio. 10c xxvm, een Vloot van twintig Scheepen met Zilver, Goud , en zeer koftelyke Waeren geladen, aen de Stranden van Cuba, met een gelukkige ontmoeting betrappende, heeft hy dezelve met gelukkiger Wapenen overwonnen, en Als een' Nieuwen Argos-held, uit het Colchis der Nieuwe Waereld, het Gulden Vlies van den Koning van Spanje , fchriklyk voor de Prinfen van Europa, niet in Grieken, maer in de Vereenigde Nederlanden, 't welk nooit te vooren B 5 was  26 VERZAMELING was gefchied, overgebragt, en voor de WefHndifche Maetfchappye onwaerdeerlyke Rykdommen, den Spanjaerd gebrek, zyn Vaderland fterkte en hem zeiven eenen onfterfelykea Naem heeft verk reegen. Eindelyk: Het Admiraelfchap ter Zee, 't welke hy buiten verdiend hadde, t'huis verkreegen hebbende, terwyt hy in eenen Scheepsflag met de Duinkerkers ftryd, na een bloedig Gevecht, Overwinnaer bly vende van de Scheepen en Vyanden, zo is hy met een Kanons-kogel getroffen en alzo tot zyn beftemde Perk onverfaegt en loffelyk heengegaen. Om zyne Vermaerdheit en Kloekmoedigheit, hebben, volgens het Befluit der Doorluchtige en Hoogmogende Heeren Staten , de Raeden en Overften der Admiraliteit, hem Dit Gedenkftuk opgerecht. Hy heeft geleeft li Jaeren vi Maenden en xxn Dagen. (fterf op den 18 Junii 1609). ST(?n wierd nooit Man geacht voor fchandelyk te Jlerven ; Maer door een eerloos eind hem Jchande te verwerven. In het Koor. SlET  van GEDENKSTUKKEN. s% slet hier de plaets van rust van die zyn levens lust Was deucht met vreucht te zoecken: Het lichaem legt hier doot, De ziel in Abrhams schoot, Zyn geest leeft in zyn boecken. Pofuit A. ROM. Vir Clarissimus ac eximius M*. JOANNES STALPARDUS Natus S. C-ffiCILLffl die 1579. obit iv, Calendr. Jan. Anno Salutis 1630. (Dat is:) De zeer Vermaerde en Voortreflyke Heers en Mr. JOANNES STALPARD, Gebooren op St. Ceciliaesdag (den 22 van Slachtmaend) I579is overleden den 29ften van Loumaend , in 't jaer des Heils 1630. In het Vrouwenkoor. HlER  £g VERZAMELING Hier Rust HENDRICK VOCKESTAERT Adriaensz. Raad en Vroed-» schaf deser stad DeLFT, sterf den 8 September A» 1034 Ovt ... Jaaren. en IDA VOCKESTAERT zyn Dochter, starf den 24 Octob: 1062. Ovt 40 Jaeren. In bet Koor. Sepulchrum ALBERTI ARNOLDI van der GRAEFF. leggen hier begraven joffrouwe MARGR1TA VISCH sterf den 4» October 1Ö34. ende Joffrouvve EVA BRIELLS sterf den i9e December 1640. In het Vrouwenkoor. Hier  van GEDENKSTUKKEN. «gt Hier. leyt begraven de Hr. Mr. ADRIAAN va n COOLWYK in syn Leeven ontfanger generaal van de ecclesiastyke goederen, Raet ende Schepen ende Tresorier deser Stede, starf den 28 Jüly 1Ó37. ende syne Hüysvroüwe Juffr. LIVINA BRASSER, starf den l6 DECEMBER i64j. de Hr. DIDERIK van COOLWYK in zyn leeve raed en BüRGEMr. van DELFT MITSGADERS BaILLIUW en dykgraaf van Delfland, sterf den 29 November 1688. de Heer JOHAN van COOLWYK in zyn leven Seryant Mayoor van een Regiment Infanterie ten dienste deser Landen, sterf den 2.5 October 1694. By bet Koorhek. 't Gra»  W VERZAMELING 't Graf van Mf. CORNELIS van BERESTEYN, in svn Leeven Heere in Middelharnis en Burgemeester der Stad Delf, starf den 18 Augusti 1638 Oud 51 Jaren. ende CORVINA HOFDYK, zyne huys- vrouwe, starf den 21 octobris Anno 16Ö7 oud 65 Jaaren. mitsgaders Mr. JACOB HOFDYK, in syn Leven Heere in Middelharnis, starf den 28 Aprilis 1Ö32 Oud 23 Jaaren. In bat Zuidkoor.   I  van GEDENKSTUKKEN. 31 Vim Memoria Patris Clarissimi JOH ANN IS a LODENSTEYN Consulis Delphensis et Matris Dulcissima MARINE a BLEYSWYCK Filtus Unicus EDUARDUS a LODENSTEYN ejusdem ürbis Consul hoc Monimentum poni curavit m. d. c. xliv. (Dat is:) Ter vroome Gedachtenisfe Eenes Voortrefiyken Vaders, JAN van LODENSTEYN, Burgemeefter van Delft, en eener Lieftalligfte Moeder, MARIA van BLEYSWYCK, heeft hunne Eenige Zoon . EVERARD van LODENSTEYN, Burgemeefter van dezelve Stadt, Dit Gedenkteken bezorgt te worden geftelt. 1644. Op bet Gedenkfluk, in bet Koor. Hier  1% VERZAMELING Hier leggen begraven Dr. JACOBÜS VALLENSIS, IN SYN LEEVEN EERSTE medicyn VAN zyn EXELL, maurits ENDE zyn HoOGH: FrEDERIK, Hendrick Princen van Oranien ETC. sterf DEN xiv FEBRUARY mdcxliv. JUFFr. MARGARITA van CLOOTWYK, syn huysVROUWE sterf DEN XXX JüLY MDCLXII. In bet Koor. HlER leyt begraven de Heer JACOB PAVW, Raet ende Scheepen dezer Steede Delft, starf den 12 September, A°. 1Ö45. Ovdt 41 Jaaren. In bet Noordkoor. Hier  van GEDENKSTUKKEN- 3? alhier berust Jufvrouwe HENRICA van DREMMELEN was weduwe van de Heer MATHYS vat* CLOOTWYK, in syn levenrentemeester over synhoogheyds domeynen onder Geertruydenberge, ende Burgemeester der selver stede stürf den viii february mdcxxxvii. In het Koor. Hier leyt begraven JOHAN de SALLENGRE, in syn Leven Raed Tresorier van de Hooggebooren Graven van hoohenloo vry heeren van Langenberg CrANICHTsVeLT , ETC. sterf den 27 marty Av. 1646. Oudt zynde 73 Jaaren 4 Maanden en 3 daage. Omtrent den Ingang, aen de Wefizyde. Grafste van REYER F RANKE NZ. vander BURCH, starf Oudt 59 Jaaren, den 54 April Anno 1Ó49. ende desselfs huysvrouw AELTIEW ARENTSDr. vander G RAAFF starff Oudt.8i Jaaren den 6 April Anno 1Ö73. In het Noordkoor. C D.  $f VERZAMELING D. O. M. Nobilissime ET PiENTISSIMjE D: Do-mime MARGAR1M de JONGE del BAERDWYK Vxori suve Carissimje Nobilissim. Generosissim. D: Domin. JACOB FREDERIC a RENESSE de BAER, Dn. de Grypskerken et Poppendamme Cum Jüstis Lachrimis Hoe Mnemosymon sacravit. Fsemineum de Jonge Decus rapuere Reneffe Margariof & Angelicis fata dedere Choris: Sanguis Honor Pietas terreno e femine Gemmam Juflere iEthereis ignibus efle parem. Obiic ui Nonas Februarü An°. Reparatas falutis.. cio dc ui. (Dat   I  van GEDENKSTUKKEN. 35 (Dat is:) TER EERE VAN Den Algoeden en Allerhoogsten Godt! Aen delIoog-Edele enGodtvrugtigeVrouwe, Vrouwe MARGARITA de JONGE van BAERDWYK, zyne zeer Geliefde Gemalinne, heeft de Hoog-Edele en Iloog-gebooren Heer, de Heer JACOB FREDERIC van RENESSE van BAER, Heere van Grypskerken en Poppendamme, met rechtmatige Traenen, dit Gedenkftuk toegewyd. Het Opperfte Albeftuur ontnam Renesfe een Vrouwlyk Pronkftuk en Paerle Margarita de Jonge, om het aen 'tKoor der Engelen te geven: willende, daten Af komft en Eere en Deugt, uit eenen aerdfchen oirfprongk, zoude gelyk zyn een Edel Gefteente met flonkerende Hemelftraelen. Zy overleed Op den 3„ Hier. leyt begraven YACOBUS SCHAGEN, in zyS leven Predikant dezer Stad, Obiit den 8 Juny 1707. In bet Koor. ANNO 1710-. S H F. Ik leve niet meer, maar Christus leeft in my. Aldaer. Hier onder Leid begraven Domine GERARDUS van HELL, gebooren den 6 decbr. I6Ó9. gestorven den ii OcTOBr i7iq. by de 6 Jaaren alhier Predikant gëweest. Aldaer. D Vi&  verzameling Pjje ët Mt: Mem. ANTONII A. LEEUWENHOEK, Reg: Angl. Societ: Membri, Qui Nature Penetraeia et pliysices Arcana MlCROSCOpiis ab IPSO inventis et MlRABIXI ARTE Fabricatis assiduo STUDIO et perscrutatione detegendo et idiomate belgiiq. describendo de toti terrarum ORBE optime meruit. Nat: Delph: XXIV. oct: A. MVIC. XXXII. ibidemque Dekat. XXVI augusti A. MVII' XXIII. Patri Charissimo Hoe Monumentum fllia maria a. Leeuwenhoek moerens p. (Dat    van GEDENKSTUKKEN. 51 (Dat is:) Ter Eerlyke en Altydige Gedachtenisfe van ANTHONY van LEEUWENHOEK, Lid der Engelfche Maetfchappy , Die deBinnenkameren der Natuur En Natuurkundige geheimen, met Vergrootglafen door hem zelven uitgevonden, en niet zonder eene verwonderlyke kunit vervaerdigt, zo vlytig als nafpeurende, te ontdekken En Eigenbeeldig in de Nederduitfche Taele te befchry ven, Der geheele Waereld Lof allerbeft verdiend heeft. Hy was gebooren te Delft, den 24fcen van Wynmaend, de$ Jaers 1632. en is aldaer overleden den 26 van Oogftmaend, des Jaars 1723. Voor eenen zeer Geliefden Vader is dit Gedenkftuk, door deszelfs Dochter Maria van Leeuwenhoek, treurende, doen oprichten. Op het Gedenkjïuk , aen de NoordZyde van den Tooren. D 2 Hier  5a VERZAMELING Hier rust ANTHONY van LEEUWENHOEK, Outste Lit van de Koninckxyke sosyteyt in londen , gebooren binnen de Stadt Delft op den 24 october 1632. out synde 00 Jaer, 10 Maanden en 2 Dagen. Tot den Leezer. Heeft elk, o wandelaer! alom Ontzagh voor hoogen ouderdom En wonderbaere gaven, zoo zet eerbiedig hier üw' stap l hler legt de gryze wetenschap In Leeuwenhoek-begraven. En MARIA van LEEUWENHOEK, desselfs Dogter gebooren te delft den 22 septemb. i65ö. en overleden den 25 april 1745- Aldaer, op deszelfs Grafzerk. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 53 Hier Rust DIRK SCHOL L, die ruim Twee meer als Sestig Jaaren bezielde 't Klokkenspel en 't Nieuwkerks Orgelwerk} zyn Leeftyd werd beperkt als Sesentagtig waaren 't Onsterflyk leeft om hoog en 't Sterflyk dekt dees Serk. Obiit 21 Maart 1727. deszelfs Soon HUYBERTUS CORNELIS SCHOLL, in syn leeven meede Organist en Klokkenist van de Nieuwe Kerk alhier Overleden den 12 juny 1741. Omtrent den Ingang, aen de Weflzyde. hier Rust Do. PETRUS GRIBIUS, GEBr. 25 OCTOBr. 1651. OvERLEEDE 30 OCTOBr. I739. geweest 54 Jaaren Predikant alhier. Vrouwe MARIA van BLEYSWYK geboore GRIBIUS, den 13 Augusti 1685. overleeden den 18 November 1751. de Heer Dr. ABRAHAM van BLEYSWYK, Raad en Burgemeester deser Stad, hoogbailluw en opperdykgraaff van Delfland, Bewinthebeer van de Oost indische Compagnie, etc. etc. geboren den . july ió80. overleede d 22 jan: i7ói. In bet Koor. D 3 Graf-  54 VERZAMELING Grafsteede van Ma. GASPAR RUD0LPI1 v~ KINSCHOT Gasparsz. Heer van Nieuwerkerk, Hoog Bailluw en Dykgraaf der Stad en Lande van Oudewater, Secretaris dsr Stad Delft. etc. Gebooren den 26 October 1704. Overleeden den 7 Mey 1740. ende Vrouwe CATHAR1NA MARIA DE DEL Philipsd*. Gebooren den 11 Juny 170Ó. Overleeden den 7 April 1772. Waren te zamen in den Lcht verbonden den 20 Mey 1725. Op het Koor. Hier legt brgraven den Wel Edele Gestrenge Heer Mr. NICOLAAS DIERKENS, Heer van Buvignies in zyn Wel Edel gestr. Lieven Regeerend Schepen en Raad in de Vroedschap der Stad Delft etc. etc Overleeden den 15 FebruAry 1751. Aldaer. Hier Rust den Wel Eoelen Gestrenge Heer Mr. WILLEM van A SS EN DELFT, in zyn Ed. Leven Raad Vroedschap en regerend HoOFDOFFlClhR deser Stad , &c iiic. geboren den 26 Maart 1704. overleden den 20 Juny 175Ó. Aldaer. Eert  van GEDENKSTUKKEN. 55 D. O. M> S. LEONARDUS de VOOGT Suprème CuRi-ffi Senator et MARINE SANTEN^ Conjuges hocSepulchruM sibi et posteris süis fier! voluerunt. (Dat is;) Leendsrt de Voocht, Raedsheer in den Hoogen Ried, en Maria van Zanten , Echtgenooten, hebben, voor zich en hunne Nakoomelingen, deeze Grafplaetfe willen doen maeken. In het Vrouwenkoor. Sepulture van joncheer AIS TON 10 MAURIQUE, in zyn Leven Heer van Maesdam. Aldaer. Sepulture van dh Heer ARN0UT van BERESTEYN. Aldaer. Eert Vader en Moeder op dat het V Wed gaet end hyer namóls. Exod. 2,0: Vreest den Heer van gheel der herten En wacht als hy comt clop- pende [dat wy bereyt mogen staende wyle noch levenden adem by ons is. syerach i, 'T GRAF VAN DIRK VAN SENNEWAERT. Op het Koor. m d 4 Math-  5© VERZAMELING ,Math: 5 vs 15. 16. Men steekt geen Kaersse aen, ende set die onder, een Koren mate maer op een kandelaer, ende sï schynt allen, die in den huyse zyn. Laet uw Licht alsoo schynen voor de men» schen etc. Ter Gedachtenisse tan Vrouwe CLAR.A. Van SPARWOUD e, door bevel van Weesmeesteren deser stad als Executeurs van des- selfs uyterste - !, wille herstelt en verbetert A- 1679. In Twee Schilden, hoven een Kerk-kroon. Math.  van GEDENKSTUKKEN. Math: 5 vs 15 16 Men steekt geen Kaersse aen, ende set die onder, een Koren mate maej op een Kandelaer , ende en schynt allen bie in den huyse zyn, Laet uw licht alsoo schynen voor de menschen etc. Ter Gedacht en is s e van den heere en Mr. WILLEM EVERTZ: Van BLEYSWYK, in syn Leeven Burgemr: deser stad Delft; die dese Croon by uyterste wille aen dese Kerk gemaekt heeft, is v0lbragt Anno 1Ó82. In Twee Schilden, boven een Kerk-kroon. D 5 't 57  5g VERZAMELING ft zy. dat. ghy. coemt. of. gaet. fójïS" denkt. dat. God. voor. v. staet. Psalm 139 f- 2. 3- Op de Buitenzyde van bet Noerdkoor-bek. Indien, ghy. lydt. en mydt *© mert. niet. .©&3* Hy. leydt. v. wt. en. in. en. schvtt. v. voor. vi-rdriet. I Psal: 121 f 8. Op deszelfs Binnenzyde. christvs. IS by. DE. GHEê. die. in. syn. naam. vergaaren. hy. prystze. DIE. GODS. woort. horen. end. dat. bewaren. Matth. XVIII. Luc. XI. Op de Buitenzyde van bet Middenkoor-bek. CHRISTVS. WORT. IN. DEN. DOOP. ALS. EEN CLEfiT AANGETOGEN. EN. ALS. DER. SIELEN. SpYS. STELT. HEN. 'T NACHTMAAL. VOOR. OGHEN. Gal: III. Matth. XXVI. Op deszelfs Binnenzyde. Laü-  ou cn %aa ut &tege goeten nip. Dit Randfcbrift Jlond met afgebrookene ivoorden op eene andere Oude Lui-klok , die mede in bet jaer 1719 vergooten is. Sacrt  VERZAMELING Sacro Janclce individtia Trinitati uni foli Deo vers vivo S: Defe Clock is grgmten ter eer en des Hoech wairdighe beylige Diieveudigheyts eens isaerachtichs onverJcheyden Gcdbeyts duér Heindrick van Trier in 't jaer bns Beer en xvclxx. Kerck-meefters weefende Sasbout Cornelisfoen, Picter van Opmeer, Jan Sasboutjoen ende Lambrecht Michiel/oen. Op de Grooifle Lui- en Heet-uurs-Jlagklok weikers weergade, zo men zegd, in Holland niet te vinden is, en wel ibcoo Ponden zou wegen. utilitati et ornamento. (Dat is:) tot Dienft en Sieraed. Wat laeger, op dezelve Klok'.- Als mek 1605. heeft getelt Ben ick gestelt tot dienst van den burger Als men zien kan By den Haven-meester Gerrit Meerman. Op een Steen, vebter de Uurwyzer, ten Zuiden, regt voor de Trap. Lau-  van GEDENKSTUKKEN. e> Laudate Dominum omnes gent-es: Laudate eum omnes populi. Jan Albert de Grave MS fecit. Amstelodami Anno Domini 1719. (Dat is:) Looft den Heere alle gy geflachten: Looft den Heere alle gy volkeren. Jan Albert de Grave heeft my gemaekt te Amfterdam, in het jaer des Heeren 1719, als Kerkmeefteren waren Mr. Dirck van Groenewegen van der Made. Mr. Adriaen van der Goes, Heer van Naters. Mr. Ewout van der Dussen , Heer van de zouteveen. Jan Meerman. Willem van Ruwen. Mr. Maarten Hoogenhoek. Op een der grootJJe nieuw-gegootene Klokken, wegende 4225 Ponden. Servite Domino cum gaudio: me fecit Jan Albert de Grave Amstelodami Anno Domini MDcexrx. (Dat is:) Dient den Heere met Vreugde: Jan Albert de Grave heeft my gemaekt te Amfterdam, in het jaer onzes Heeren 1719. waer by ook ftaen de Naeraen der bovengemelde Kerkmeefteren. Op een ander, wegende 1752 Ponden. SlT  tt VERZAMELING Sit Nomen Domini Benedictum. Jan Albert de Grave me fecit Amstelodami Anno Domini 1719. (Dat is:) Den Naem des Heeren zy gezegend. Jan Albert de Grave heeft my gemaekt te Amfterdam in het Jaer des Heeren 1719. Voorts de reetsgemelde Naemen der Kerkmeefteien. Op de kleinfleKlok, wegende 889 Ponden-, deeze met de Twee voorgemelde zyn op den 2.9P'» van Slacbtmaend deszelven Jaers, aldaer in den Tooren opgehangen. In  van GEDENKSTUKKEN. ës In de Nieuwe Kerk. hier leyt begraven Mr. LAMBREGT ARENT zoon, Organist deser Kerck was. starf den 28 february 1534, ende MAERTGEN LAMBREGTS. zyn Dochter Hvysvrov Van Mr. Claes Bartoutsz. Paspoort sterf den 8e. December Anno iöio. ende M'. CLAES BARTOVTS Z. PASPOORT, haar man, starf den ió April 1Ó24. By den Ingang aen de JVeflzyde. Sepulturb van CORNELIS HENRICXZ: ROSE Bvrgemeester van Vlissingen. Ende starf den 13. Avgvsti Anno MD83. hier leyt begraven Meester JACOB ROSE Licentiaat in beyde den Rechten, ende starf den 2 February Anno MD91. In de Zuidoojlhoeh. van het Koor. — _  66 VERZAMELING D. O. M. E T iETERNiE MEMORIE GUILIELMI NASSOVIiB, SUPREMI ARAUSIONENSIUM PRINCIPIS PATR. PATR. QUI BELGII FORTUNIS SUAS POSTHABUIT ET SUORUM, VALIDISSIMOS EXERCTTUS, ^EREPLURIMUM PRIVATO, BIS CONSCRIPSIT, BIS INDUXIT; ORDINUM AUSPIC1IS, HISPANIiE TYRANNIDEM PROPULIT, VERiE REL1GIONIS CULTUM, avitas patri/E LEGES > revocavit, restituit; IPSAM denique LIBERTATEM, TANTUM NON assertam, MAÜRITIO PRINCIPI, PATERNA VIRTUTIS HiEREDI FILIO, STABILIENDAM RELIQUIT; HEROIS VERE Pil PRUDENTIS , INVICTI, QUEM PHILIPPUS II HISPAN. R. ILLE EUROPEE TIMOR TIMU1T NON DOMUIT. NON TERRUIT, sed impio percussore, fraude nefanda sustulit. Foederat. Belgii Provincije. perenne meritorum MONUM. P. c. c. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. €7 (Dat is:) aen den AHergoedften en Allergrootften Godt en ter Eeuwiger Gedachtenisfe Tr., , van WILLEM van NASSAU, den voortreflyksten prins van ORANGfi Vader des Vaderlands, Die om de Voordeden van Nederland, de zyne en der zynen achter gefield, zeer Machtige Legers, meeftendeels met eigen geld. tweemael op de been gebragt en in het Land gevoerd, onder der Staeten opzicht, de Spaenfche Tirannye vendieeven, de oefening van den waeren Godsdienft en de oude Wetten des Vaderlands herfteld; en eindelyk de Vryheid, genoegfaem verzekerd, aen den PRINS MAURITS, Erfgenaem der Vaderlyke Deugden, zynen Zoon, valt te ftellen naegeiaten heeft; een Vorft waerlyk Godtvrugtig, Voorzigtig en Onverwinlyk, dien Philippus de Tweede, Koning van Spanje, diefchiik van Europa, gevreefd, niet getemd, niet vervaerd; maer, door eenen fnooden Moordenaer, met fchelrn- fche lift van kanr heeft gemaekt De Vereenigde Nederland che Provintien hebben dit tot een eeuwig Gedenkteken zyner verdienften doea nellen. In het Koor. E 2 Ber-  03 VERZAMELING BëRNARDUM COLUI, MONACHUS MALESANUS et abbas SeD CHUtSTUS servum reddidit ecce suüm. CüjOS amore ardens , dum pasco fideuter agnos, hac recubo tandem mente beatus humo THOMAS TILIUS, Minister Ecclesia Deephensis obiit die XIII Januarh A°. Dom. MDC. XC. (Dat is:) 'Als een kwalyk bedachten Monnik en Abt heb ik Ber- nardus in eere gehouden; Maer, merk wel: Chiïftus heeft zynen knecht wederom te regt gebragt, Met wiens liefde ontftooken, ik getrouwlyk de fchaepen geweid heb. Eindelyk, gelukzalig naer de ziele,ruft ik in deeze aerde. THOMAS TILIUS, Bedienaer der Delffche Gemeente, Overleden den i^dep van Louwmaend des jaers 1590. Voorbeen omtrent den Predik-Jloel; maer thans, is deie Zerk, die alreeds in Twee jiukken gebroken tvas, elders verplaetfl en gelegd. An-  van GEDENKSTUKKEN. Cg Anno ióco. Begraaffenisse van GOVERDT WLLEMSE BRASSER, Burgemeester der Stadt Delf , en Hooge Heemraadt van Delflandt, starf den io November A°. ióoo. DIRRICK WILLEMSE BRASSER, starf den 28 july A°. 1638. In bet Koor. Hier leyt begraven CATRINA VAN BERESTEYN, Oudt 21 Jaaren. Obiit 22 November iöoo. SURGET IN GLORIA. (Dat is:) Zy zal in Heerlykheid verryzen. Aldaer. E 3 Hier  o VERZAMELING Hier leyt, die heeft g'seit, Leeft ende l\et leven int ghemeyn, me vkrbeit Gods barmhartigheid CHRISTIAEN ANTHONiSZ. van TICHELSTEYN Leeft, ende « ~—" LAET Leven. Hy was tis waar, Stads Metse- laer, in zyne tyt met lust, maer nu hier nalr, sy de hemelsche scha er, verwac ht syn rvst. hy sterf Anno iooi. In bet Midden-Pand.  van GEDENKSTUKKEN. 71. %\# men ©npfent fe$ fjonöett en bpff ïjceft gcfc&ebcn/ ©en cen-eii-tbjfntigfien / toeetöig&t te berclaren/ Heeft 3fi£®$®$g$ 2 De SBctelt brgtjeuen/ %\§ öp Die beleeft {jaööe een meet e# ico garen. «2n jB$g53#4BIKE£ fpn Qup$ ©joubs moefi oocft tsan tjiet baten 3®fpnfcö uren nae &cm/ negen-en-tnegentfc&gaeroubt/ ï?p ban en fp ban Üiïiegom seboten maren/ 2©£tt'ipcïi ober lxxv. ^aten gesjonor. j&pn bepö' op öen xxij. (in aloec eenbont) ©ooj !aü be£ lüagifitaetg/ Die fjaet confent Daer toe Böabtn/ Set eeren &aaret! ouïierbom / bfefcofangtoatS getrout/ SSinncn ©elft oberluptit / en In öe jfèfeitU) ïterft begraden / ©jp ©onb'ren merbt men in Deg tmee arm ban öaben* ©at£/ bat£ bepö Des? toclSaet tjeböen bertootben/ fpn/ Zoolang'gelesft/ lana'geljout/cnoeïnclirjefio.Jben/ 3Pn. f egelpcn oberbenn Dit bp &em felben ïup^Ipcn / &\etl alfi al geleeft 10/ moeten mp net]} ffetben/ re Vreede beminnende en aldus de Eeuwige bezittende; is Hy met zyne Huis vrouwe Margareta Dochter vanPaulus Bereftein .meertmels Burgemeefter van Delft, in eene en dezelve Grafftede, alhier bygezet; en verwagt de Zalige Opftandinge. Hy is Gebooren in 't jaer onzes Heüands 1571. en Ontflapen in 't Jaer 1620. den r^den va„ Oo^ftmaend. Voor eenen Allergewenfchten Vader hebben de Zoons, en Dochters dit doen nellen. Dit is het eind der Werken. Aldaer op deszelfs Gedmkjluk , aen de Noo^dwejl pylaer. Hjbr  7S VERZAMELING hier. leit begraven dirk vvtenhagen Ambachtsheer van Ruyven, starf in't Jaar ons Heeren xvic Hl den viii September met zyn Hutsvrou Joffrouw el1sabeth Wtenhagen in haar leven Ambachtsvrouw van Ruyven, starf A° 1631 den 20 Mai. a a p a X A a v a qvot HAC in JEDE SAXA TOT svnt indices MANERE VIVOS MORTVIS pares VlCES PARESQUE CVNCTIS BIS TRIVM PEDVM DOMOS SED has ET ILLAS DISPARES DABIT DIES qva DITIS HORROR DIVITIS QVI NVNC honor COELIQVE FIET AVLA CAVLA PAVPERIS AMOR FAVORQVE S.SCVLI FVROH DEI CVM vm LOCO VENITE FVLMINABITVR DIV1NA VOX i NVNC ET OBLIVISCERE tvm SALVTIS HICQVE DORMIENTIVM. PRO PACE POSVIT PATRIS FXXR. IVD. FREDERICUS EXHAGINUS a RUYVEN, IVD. obiit Festo 'sThomje 1Ó21 Vxor eivs CORNELfA DE VRIES a RUYVEN obiit XI Janvary 1Ö22. Et (Dat  van GEDENKSTUKKEN. n (Dat is;) Gaven zonder Gaven. Hoe veele Zerken in dit Kerkgebouw zyn, zo veele Aenwyzers: Dat den Levendigen als den Dooden gelyke Beurtwisfdingen blyven, en aen Allen Gelyke Huizen van Drie-paer Voeten. Doch deeze en geene verfcheidene zal die Dag opleveren, Waer in de tegenwoordige luider der Ryken in een fchrik der Helle, de Hut der Armen in een Hemelfch Paleis, en de Liefde en Gunft dezer Waereid in den Toorn des Almachtigen zal veranderen: Wanneer de Goddelyke Stem het Wee! zal uitdonderen: koomt uit de plaetfe der flapenden! ga weg! en vergeet hier uwes Heils! Dit heeft ter Rufte zynes Vaders gefield F.XXR. ivd. FREDERIK UITENHAGEN van RUYVEN, der beiden Rechten Meefler, overleed op St. Thomas dag 1621. Zyne Huisvrouw CORNELIA DE VRIES van RUYVEN flerf den ne. van Louwmaend des Jaers 1622. In bet Koor. Via-  f 8 VERZAMELING VlATOR pBEROS SPECTABILIS ; Q/;l fcXACTIS CONCOKDI MAIIUMONIO ANNIS LIV. ET PLURIBÜS DIVINjE EENEDICTIONIS TiSTlMOMIS ORNATI , SECUEUM HOC /EXERNITATE, HONORES IMMORTALITATE, opes FELICITATE , NEGOTIUM OTIO, TERRAM coelo COMMUTARUNT. obiit. P. van BERESTEIN A. cio. id. c. xxv. NOVEMB. XXIII. /ETat. LXXVII. et VOLCKERA NICOLAI A°. cio. iccxxxiv. APRIL. xxvii. JETAT. lxxix. P. M. poni E. Libeiu, Nefqtes, Pronepotes. (Dat    van GEDENKSTUKKEN. 7> (Dat is;) Gy Reiziger lees deeze weinige Woorden: Alhier zyn bygezet Twee Stedelingen en t'faemgepaerde oprechte eerlyke en treflyke Burgers. getrouwe kuifkhe en lieftallige Echtgenooten. PAULUS van BERESTEIN, Een Man achtbaer van leven, minzaem van gefprek. van waerdigheit Burgemeefter, van wandel onberifplyk. en VOLCKERA NICOLAI, in liefde tot haeren Man, en teederheit voor haere Kinderen uitmuntende! dewelkeeendragtig een Huwelyk van 54 jaeren enz. met veele bewyzen van Hemelfche zegen verfierd, volbragt hebbende, deeze eeuwe met de Eeuwigheit, hunne eere met de Onfterfiykheid, de aerdfche voorde Hemelfche goederen, de arbeid in Ruft, ende aerde met den Hemel hebben verwisfeld. P. van BERESTEIN overleed in 't Jaer 16*25. ' den 23 van Slachtmaend oud zynde 77 Jaeren. En VOLCKERA NICOLAI, in *c Jaer 1634. den 27 van Grasmaend, in den ouderdom van 79 Jaeren. Ter Gedachtenisfe, hebben hnnne Kinderen, Kindskinderen en Achter-Kindskinderen, dit doen ftellen. Op het Gedenk/luk, aen een Pytaer, aen de Noordzyde van het Koor. Hier  8o VERZAMELING Hier. leyt begraven Schout VRANCK van DIEMEN, en HEND.-RYCK VRANKENS van DIEMEN, ende JACOB a'ASSENGY, starf den 3*. September A°. 1625. xnde GERRIT MICHIELSE KAMERLYNCK, starf den 22e SEPTEMBER A°. I625. Ende MARIA GERRITSD1". KAMERLING, • oud 48 Jaer, Huysvrouw van JAN HEYNDERIKX van WIEL, starf DEN I4 JaNUARY A°. 1657. ende JAN HEYNDERICKX vander WIEL, oud 69 Jaer, en starf DEN 25. OcTOBER in *t JaEK. ons Heeren, A°. 1671. In het Keor. Hier leyt begraven MICHIEL BAELDE, Schepen der Stadï Ipere, dem 30 December Anno 1630. en SYNE HüYSVROUWE ISA- BELLE BOLLONGIES, den 1 December 1634. in den Heere ontslapen. Aldaer. Hier  van GEDENKSTUKKEN. U Hier leyt begraven FRANS GERRITSOON OUWEJAN, in zyk leven Schout van 't Hof vS Delft, Vryenban, Wout en woutharnis , bleslandt , en Ouwerschie, Baillou en Schout van Abtsregt, sterft den 8 Mey A°. 1632. en AELTGEN ARENS VAN GYPLANT, syn Huysvrou, starf den 13 September 1600 oudt 90 Jaaren. Omtrent den Ingang, gen de Weflzyde. F VoT  I * VERZAMELING Volgens het Jaertal der Overledenen Vertoonen wy alhier Dt Afbeelding der Wapenkasfe tan HUGO DE GROOT, overleeden te Rostoch den 28rcen van Oogftmaend en te Delft begraven den 3den van Wynmaend des Jaers 1645. met de nevensftaende 8 Quartieren, zo van Vaderszyde: De Groot. Heemskerk. Cornetz. Van Alphen. als Moederszyde: Overschie. Van Adrichem. Van der.Dussen. Van Woerd. Befcbou 't GEDENKSTUK van De GROOT, Wiens Wapen en Geflachti Quartieren, Geen ongemeens Prael verfieren By 't enkel Jaertal van zyn Dood. De Kunft, geneigt iets grootjcb te maeken, Bevond dat zy verlegen 09 fout b' tiaem ölet fpn behent. Aldaer ten Zuidoojlcn, G 4 ©ie  104 VERZAMELING ©ie boben compt fal fjem berfinncn / cgnfal Deren grote tofi acn-merclten/ l!?p fal Delen upt tecgter minnen/ ,§>pn aelmfgfen tot ijuip üau Defcr Hiercaen/ 3©ant groot goet cofïe Dit te toetcnen. Aldaer ten Zuiden. fèabit $rer ban ïltrccbt bfe geprefen Sterft int felfföe ^aer Data1 tel belsenöt/ 02nDe tueöec eeuöiacgtig gecorcn $cec te boffen / ©en l&eet ban Staten feer bemint/ Slaet de Cymbels tot zyne eer! ■ Wild met Orgel-fpel, Kunftwyzen, 'sAllerhoogften Almacht pryzen, Die de Koningen beheerd; Loven Dien, die 't al regeerd. Organa psallentum moderentur cantica sed tu suscipe vota deus nostraque corda trahe aures incassum permulcet musica nostras mens nisi plena deo concinet inte- rius. (Dat is:) Des Zangers Stem word door het Orgelfpel geleid; Maer gy, öGod! ontfang genadig ons verzuchten! Trek onze herten, dat zy opwaerds tot U vluchten Vand'aerd tot voor den Throon van Uwe Majefteit: Vergeeffch is 't aerdfch Mufiek welklinkende in onze ooren Zo niet de Ziel daer by U innerlyk mag hooren. AN-  Iio VERZAMELING Annuenttbus A. A. D. D. hüiüsce ürbis consulibus Pneumaticum hocce Organum fa- CIEtiDlUM PULSANDUM SARTUM TECTUM HA' bendium jEre SUO CüRAVIT Fr„ l. BoiNDRE Anno C. 1699. Mtatis 80. (Dat is:) Met begunftigiog der Wel Ed. Achtbaere Heeren, de Heeren Burgemeefteren dezer Stad, is dit Orgel te befpeelen, te herftellen, te dekken en te behouden, op eigene onkoften, doen maken, door Fr. L' Boindre, in het Jaer onzes Heilands 1Ö99. en zynes Ouderdoms 80. Onder het Orgel. in  tan GEDENKSTUKKEN. m in de Luterjche Kerk. Geene Gedenkftukken aldaer aengetroffen hebbende, plaetzen wy alhier eene, op dit voor weinige jaeren vernieuwd Gebouw, gemaekte Prosopopeia, of Aenfpraek tot den Aenfchouwer: Min vierde eertyds in my Sint Joris, als Schitbeilig; Daer na ben ik verkleind, en Kerk van Koor gefcheurd: Hier tergde ik Vreemdeling, daer huisde ik Dollen veilig1, Voorts doodelyk Gefclut. Eerlangweer afgekeurd, Wierd ik een Pakhuis, door wiens enge Keldergaten De dampen riekten van 't geporfte Wyngaerdnat. Geen Snncten, Bayerd, Zot, Gefcbut en Voedervaten Ontfieren my, ahans een Sieraed van de Stad. Dankt Godt! en 't Staisbejluur, dat my dien Roem verwaerdigti Dat bier d'Aerds- Heiland word eerbiedigtyk gevierd! Pryfi Gunjlen Vtyt van Hun, waer door ik ben vervaerdigtl Nu Luthers Naem myn Kerk, zyn Zwaen myn' Toorenfterd. 1766. Dns.  fc» VERZAMELING D*s. GODEFRIDUS D'OVERSCHIE et DA FRANCISCA VAN DER BURCH. conjuges , hasce jediculas , ojjinque camerarum nomine , in usum pauperum fundaverlnt vi0. decembris xv. c. lxx. hoc monumentum fronepotes p0suere .anno xvic. xliii. (Dat is:) De Heer Gobefried van Overschie en Jonkvrouwe Francisca van der Burgh, Echtgepooten, hebben deeze Huiskens, onder dea Naem van Vyf Kamerkens, ten dienfte van den Armen, Gefticht op den 6den van Wintermaend des Jaers 1570. De Nakomelingen hebben dit Gedenkftuk gefield in het Jaer 1643. Voor het Hofje van Overfchie, anders genaemt de vyf Kamerkens. Voor  van GEDENKSTUKKEN. ir3 Voor Man en Vrouw,syn dese Hofjes van Gratie gemaekt tot een eeuwige fondatie. 1575- Voor bet Hofje van Gratie , gefticht door P iet er Sasbout , wiens Wapen aldaer in de Voorgevel flaet; gelyk ook de Wapens van Maria jacobsd' van der Dussen , Huisvrouw van Cobnelis Abrabamfz. Graswinkel , geweezen Brouwer in de Drie Akeren, en Sophia van der Wisl, Weduwe van Andries van SwiEten; boven welke men leeft: Wy stonden eertyds op de Geer Ses in 't getal maar nu een meer, Op nieuw herboud, en hier gebragt, Door twee de oudste van 't geslagt. 1660. Renovati hujus jEDIFICII primum posuit lapidem Egidius Carlier 1 1660. (Dat is:) Den Eerften Steen van dit Nieuw Gebouw is door Egidius Carlier gel-gd, op den 8fte.n van Hooimaend, des Jaers 1600. * Aldaer, op een Steen in de Galdery. il Huys-  H4 VERZAMELING HuySkens. van. ARENT.SASBOUTSz.v. DUSSEN. voor. den. Armen. die. altoos, zullen, zyn. 't komt. al. van. Godt. onderhout, syn. Gebodt. dat. is. van. allen. boeken. het. slodt. + het. is. al. niet. die. de. Q eesiet. peist. om. die. doot. die. niemant. spaert. 1604. Respice. finem spero. melius. Voor het Hofje van Arent Sasboutsz* van der Dusfen. D. W. V. R. Die mildelyck Zaeyen in der Armen Hoven E. F. . V. R. Sullen rycklyk Maeyen in den Oucst hier boven. Anno 1605. Voor het Klaemvs Hofje. H O F I E Door den Weled. Heer JAN van der DUSSEN, in zyn leven raed en burgemr dezer stad, en zyn Weled. Huisvrouw , Vrouwe ELIZA- BETH PAUW gefundeert Ao. 1707. Voor bet Vander Dusfens Hofje. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 115 Hier Leeft MARIA DUYST onsterflyk door haar sterven; Dees stigting was haar wil ; zy heeft een. schat doen erven. Waar uyt de nyvre Wees> om vlug verstand geëerd, Hier afgesondert leeft en vrye kunsten leerd. dus doet zy langs het spoor der wiskunst de armoe streeven. Naar 't merg der Wetenschap , om tot 's lands nut te leeven. Voor het Fundatiehuis van de Vrouwe van Rensivoude. Tot Deugdens onderhoud , Opvoeding en Godts VREEzë, Syn hier by een gebragt de Ouderloose Weezen; Zy roepen dagelyks met Eerbied tot Gods Zoon: Geeft ons Weldoenders hier en namaels daar voor Loon. In het Portael van het Roomfebe Weeshuys. H 2 Y*  nS VERZAMELING Y * per angusta ad augusta prisca domus fratrum quondam sed, sensibus aucta Nunc facta Seminarium Theologicum. nemo illi limen terat 1mprobus , aut male castis Profankt intus sacra trcta moribus. IIII Viri incidi curaverunt. Anno cid. idc. xvi. ("Dat is:) Dit voorheen en oudtyds Arme Fraterhuis door gaven verrykt zynde, is thans een Queek-School van Godgeleerde Telgen geworden ; dat geen onvroome deszelfs drempel betreede, op dat door geene kwade Zeeden , dit Godshuis werde ontheiligt. De 4 Beituurders van het zelve hebben dit Opfchrift in (teen doen foyden, in het Jaer ióio". Voor bet Fraterbuis. * Dit is het merk van de Pythagorifche r. Gym-  van GEDENKSTUKKEN. 117 GYMNASIUM PUBLICUM JUVENTUTI PIETATE, ARTIBUS ET L1NGUIS IMBUENDI DICATUM. (Dat is:) Opentlyke Oeffenplaets, toegeëigend ter onderwyzinge van de Jeugd, en Godtsvrugt, vrye Kunften en Taelen. Y Voor bet Groote Latynfche Scboot. MEM. POST. ]N USUM CIVIUM ET HOSPITIUM URBISQ. ADEO HUJUS ORNAMENTUM, THEATRUM ANATOMICUM PUBLICO iERE HUIC EXTRUI. CC. Ampliss. Coss. GeRHARDÜS.WelHOUCK. JACOEO DELFF iEDILE. THEODORUS VAN DER ThEODOROI.F.VaLLENSI, Dussen. Protopoliatko atque everardus vanbleys- CoLLEOII ChIRURCICI wyck . Decano. Albertus van der Graef. Mors sola fatetur, qüantuda sint hominum corpuscula. Anno. cid. idc. lvii. H 3 (Dat  n8 VERZAMELING (Dat is:) Ter Nakomeling? Gedachtenisfe, Ter gebruik der Burgers en Vreemdelingen en tot fieraed dezer Stad , hebben op gemeene onkoften Dit Schouwburg der Ontleedkunft alhier opgerecht in het Jaer 1657. naer wettelyk befluit Der Groot Achtbaere Heeren Burgermee (leren, Gerard Welhouck. Jacoe Delff HavenmeefDirk van der Dussen. ter. everd van bleyswyck. theodorus VaLLENSIS Albert van der Graaf. Jacobz. Eerfte Stads Geneesheer en Deken van 't Heelmeefters Gilde. De Dood alleen maekt de gering- en nietigheit van 't Menfchelyk Lighaem bekend : Daer onder ziet men bet Afbeeldfel van een Menfchelyk Geraemte, met een Gevleugeld Uurglas, hebbende tot Byfcbrift: Id eft: alata vita & fluxa. CDat is:') Het Leven als vleugels hebbende vliegt geftadig weg. Boven dit Opfchrift flaet een kleine Spitsmet deeze woorden'Decrescit dum Crescit. QDat is:) Het neemd af terwyl het groeit. Voor de Anatomie, of Om leedkamer. Ho-  van GEDENKSTUKKEN- 119 Homo Bulla. (Dat isi) De Menfch is als een Waterbel. Aldaer, voorheen op de Binnenplaets, onder een Standbeeld van Mercurius. Pulvis et Umbra. (Dat is:) Stof en Schaduwe. Aldaer, onder een Standbeeld van Vcnus. Artem Audacia Vincit. (Dat is:) De Kloekmoedigheit heeft de Kunlt overwonnen. Aldaer, onder een gefneede Vrouwbeeldje, in de hand houdende een groote Calc-ulus, of Steen der Blaeze, die een zekere Vryjler, in den ouderdom van 73 jaeren, binnen Delft woordn.li, haer zelve heeft afgehaeld. H 4 °P  i2o VERZAMELING Op een Schild ter zyden van dit Beeldje. Doe Maartje Joofien met gevaar Geprangt, gedrukt was menig jaar Door/and en [teen ( 6 fmertelyk wee ! Dat fchier de Leydjter fmagten dee, Verlaten van der Artzen Raad, Daer om by Godt alleen fogt baat: 'k Weet feydze Godt die is alken Een Heer, een hoeder voor die geen In Siekt' en pyn op hem vertrout: Dus namze moet en haer verftout Met eygen band dees * groote Steen Terukken door de Pis-wegh been. 't Gekerfi' verftand kon niet ver/laan Hoe 't wonder haer kon wel vergaan, Sy/onder Steen, pyn, ramp, gevaar, Heeft na gekeft omtrent driejaar: Doe wierd die zaal'ge door de Dood Gevoert ter ruft in Abrams fcboot. J. ScHRAVELAAR. * Toenmaels een derde grooter, en weegt nu Twee Oneen. Aldaer. "*~Oc~  van GEDENKSTUKKEN. 121 Occasus ae Orto pende t et fragilis vitje Flammula düm splendet perit , nec perit tamen Bonis: QuiN morte rectificata in sempiterna s.ecula perduratura firmatur. (Dat is:) Na Opgang volgt den Ondergang: En 't vonkje van het brooze Leven Heeft naulyks Licht van zig gegeven. Verwelkt, vergaet eerlang, Verdwynt; maer voor geen vroomen: 't Word eerft gezuiverd door den dood; En van alle aerdfche ftof ontbloot, Om de onverganklykheit voor eeuwig te bekoomen. Aldaer voor een GlazekaJI, waerin een voldraegen gebalzemd Kindje , dat maer eenige uuren na zyn geboorte heeft geleeft, en in de Hand houd een uitgebluji Wafih Lichtje. ~~ H~5 Ge-  122 VERZAMELING Gemelli monstrosi nati Delphis Bat. III cal mart. Anno 1658. quorum alteh sine capite heic loci anatomice dissectus fuit. (Dat is:) Wanfchapene Tweelingen gebooren te Delft op den 2yften Van Sprokkelmaend, in het Jaer 1658 waar van het eene zonder Hooft alhier ontleed is. Non minus i%lp*>*t turpe est respublica Monstrum. ('f welk betekent:') Dat een Land zonder Hooft, is een fchandelyk Wanfchepfel. Aldaer. HjE€  van GEDENKSTUKKEN. 12S HiEC Domus Odit, Amat, Punit, Conservat, Honorat. Nequitiem , Pacêm , Crimina , Jura , Probos. (Dat is:) Dit Huis Haet, Bemind, Beftraft, Bewaerd. Eerd, De Boosheid, Vrede,Misdaeden, 't Recht en Vroomen. Voor het Stadhuis. Corpus perunctum aromate puro sepulcro conditur: opera tantum pectora et munda Christus diligit. (Dat is:) ïlet Lighaem gebairemd met welriekende Speceryen , word in een Nieuw Graf geleid: alzo bemind Chriftus de welriekende en reine harten alleen. In de Eurgemeelers Kamer, onder een Kunftjluk van M. Heemskerk, verbesldende een Afneeming van 't Kuuii. aLdVs Was den tooren, soo aLs sII pLaCh te staen, Maer sll Is door CraCht Van 't VIer aL Ver- gaen. In de Schepens Kamer , onder een Afbeelding van de Nieutve-KerksToorcn. Jam  124 VERZAMELING Jam canitur toto nomen in orbe tuum. (Dat is:) Thans blinkt uw Naem door al de Waereld heên. Ecce patrem patrio virtutis cerne sacellum. (Dat is:) Zie hier den Vader des Vaderlands! en aenfchouw de Kapelle der Deugden. 'Aldaer, op een Tafereel, verwonende het Lyk van Willem den Eersten, omringd van alle Vorf.elyke Deugden en Verjierfelen. Ao 1565. den 2. January, na-middag met die Vloet, in een groet quartier uers , is een ys-ge- bercht ghécomen, op 't hooft tot delfs-haven, hoegh wesende 23 Roevoet , ende lang io roeden. Aldaer, onder een Schildery in de Weeskamer. Elck  van GEDENKSTUKKEN. izS omnino ne sit fato colmannus ademptus, Martini fecit ingeniosa manus. (Dat is:) Op dat ColMannus niet ten eenemael door de dood zy weggenoomen, Heeft Maeitens Kunftige hand dit gemaekt. Aldaer, onder een Afbeeld zeU Elck wandel in Gods wegen. Op de Markt in Twee Cirkels met Straetfleenen rontsom een Compas gelegd, in den jaer e 1595. en bermaekt 1766. ELec dbsiderius, ne spernas, pinxit Erasmus, Olim in Steingje quando latebat agro. (Dat is:) Dit Schilderftuk, wil 't niet verachten, Quam van Erasmus konftige hand, Als hy, om wysheid te betrachten, Verborgen zat in 't Steinfehe land. In St. Aegten Kloofler, voorbeen, in de Kamer van den vermaarden Pater C. Mufius, onder een Kruis-beeld, gefchil' derd door Erasmus. Hier  125 VERZAMELING Hier onder staen de Teykenen der kooglen daer meede Prins Wilhem van Orange is Doorschoten op io Iuxy Af! 1584. Op de Trap van 't Princen Hof. bin-  van GEDENKSTUKKEN. 12? Binnen de Stadt van Delft gedaen ons intret Met de Saey-Neering den 2 dach in Mey. A° 1596. Aldaer boven de Deur van de Looykamer. «Setoaarfcfjout o [$ o cp o fiaccrg? o feg „ €Ia o te o betaaïen bat o %\$ o 3©aarbepn£ ° ©an o f&ep$ o «j gr;gjng » C oojöfel o nerfiaalm o ®f£T o Dieman o ©an o papier 0 hoopman • JDoet o binnen ° gaen o %otn ° mn m dn toat b öaWp 3cgt bat 3Ë>ie 0 3aï o (c o bermaen o öoen o i^qö. Aldaer, voor de Saey Hal. Fe-  isg VERZAMELING FELICIBUS AUSPICIIS Ampliss. Coss. D. EVERHARDI a LODESTEYN. D. JOHANNIS GR AS WINCKEL. D. MARTINI PAAUW, D. THEODORI van der DUSSEN. nec non Ex Cos. Nobil. D. THEODORI MEERMAN. ( Equitis , Chomarchje Agri Delphici Collegii D. Luc?e Decani, LOCUM HUNC, ARTIUM NoBILISSIMiE PlCTUR-k DlCATUM iERE COLLEGII EXTRUI et ORNARI CC. Sex H. A. Collegii Prïesides c13. ioc. lxi. (Dat is:) Onder de Gelukkige Beftuuringe der Groot Achtbaeren Burgemeeftereti De Heeren Everard van Lodensteyn. JoHAN GrASWINCKEL. Maerten Paauw. Dirk van der Dussen. benevens des Edelen Heeren Dirk Meerman, Ridder, Raed en Oud Burgemeefter, als ook Hoog Heemraed van Delfland, en regeerend Deeken van St. Lucas Gilde, hebben de Zes Hoofdlieden van dit Kunftgilde deze Plaetze gefchikt voor de Schilderkunft, de Edelfte der Kunften, op koften van het Gilde bezorgt op te bouwen en te verfieren in den Jaere 1601. Op St. Lucas- GHdekamer. AR-  van GEDENKSTUKKEN. 129 AR.MAMENTAR.IUM ordinum HOLLANDIiE et WESTFRISI.E. (Dat is:) Wapenhuis van de Staten van Holland en Weit- vriesland. En wat lager: VIGILATE DEO CONFIDENTES. (Dat is:) Waekt op Godt betrouwende. Voor bet Holfandfcb Wapenbuit. I QUOP.  i3o VERZAMELING quod. fel1x. FAUSTUMQUE. SIT Anno. Mum. Christian.e. M. D. CXCI. DECIMO. CALENDAS. OCTOBRIS. HUJUS. ARMAMENTARI1. QUOD. NoBILISSIMI. AC. POTENTES. DOMINI. DEPUTATI. CONSILIARII. HoLLANDIjE. AC DÏFENDENDA. HORRIDA. BELLA. SUMMA. CUM. PRUDENTIA. CURA. VIGILANTIA. STRUI JUSSERUNT. REYERUS van der BÜRCH. Franconis. hollandse armamentarior um. HUJE, DeLPHIS. AC. SCHIEDAMI. VIDENTUR, ■ PRjEFECTI. FILIUS. Reyeri a Reyero. eorundem. ARMAMENTARIORUM. EX. PRjEFECTI. nepos. (SPES. PATRIiE. sitque. PATRIjE. DECUS.) iETATIS V. primum. LAPIDEM. ÏOSUIT. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. . i3r (Dat is:) Dat gelukkig en voorfpoedig zy Het Jaer van Chriftus geboorte i6pi. den 22 September, Heeft van dit Wapenhuis, Het welk de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raden van Holland, om af te weeren de fchrikkeiyke Oorlogen, met de grootfte voorzigtigheit, zorge en waakzaemheit, hebben doen bouwen, Reyer van der Burch, Zoon van Franck van der Burch, Opper-gezaghebber der Hollandfche Wapenhuizen welke te Delft en Schiedam gezien worden, en Kleinzoon van Reyer Reyerfz, Oud-Opper-gezaghebber derzelver Wapenhuizen, (dat hy de hoope zyn's Vaders, ook de eere zyn's Vaderlands zy) op zyn Vyfde Jaer, den eerften Steen gelegt. Aldaer, in de Gevel, op de Binnen-plaets. 1 2 Mo-  132^ VERZAMELING Motu Bellico * dejecta a°. CIO. 10. LXXIII. nec dum CoMPOSITO Restaurata. a°. cio. 13. xciii. (Dat is:) Door de Beroerten des Krygs ter neder-geworpe» in het Jaer 1573. is geduurende dezelve herfleld in het Jaer 1593. In de Oofl-Gevel van de WaterJlootfche Poort. blad-  BLADWYZER DER GEDENKSTUKKEN. A. ABIadz. a. (Agniesgen Vranckësdr. van der) 5 AhGTENKLOOSTER. (St.) 125 Acquet. ( Anna Catharina d') 4^ (Amarantha d') -—- . (Henrick d') Adrichem. (Hadrianus van Overfchie van) 19 Anatomie. Zie Ontleedkamer. Arendsdr. (Soetge) 8 Assendelft. (Gerard van) 88 (Willem van) 54 AssENGV. (Jacob d') 80 B. J3aelde. (Michiel) -— Basius (Johan) 6 Berckhout. (Adriaen Teding van) 73 Beresteyn. (Arnout van) 55 . .— (Catrina van) 69 __ . • (Cornelis van) 30 . ■ ( Margareta van ) 75 mm (Paulus van) 7P I 3 Ber-  134- BLAD WYZER Bergen. ( Johanna van) Blaj%£ Blinckvliet. (Johan van) g Bleiswyck. (Abraham van) ^ ~~"~— CAbraham Guliaemsz. van) 47 (Adriaen van) z ' ■ ( Dirck Evertz. van ) gp (Dirck Guiliaemsz van) 47 (Evert van) % 1 (Evert Francosz.) 3g * " (Ewoutvan) , ( E wout Evertsz. van) , T"""'—" (Francois Guiliaemsz. van) *y ' ~ (Hefter Francosdr. van) gp (Magdalena Francosdr. van) ' (Maria van) OI ■ (Maria Francosdr. van) gp ' (MargaretaCatharina Francosdr. van) , ~~ — (Sara Francosdr.) ' ( Willem Evertz. ) _ Bqogert. (Bartholomeus) 5l *" — (Sufanne Francoife) Bokels. (Dirk Jan) Bollongies. (Ifabelle) c4 Boni. (Anthoni Jacobz.) Boot. (Jacob Jansz. Graswinckel) „ brasser. (Dirck Willemfe) 1 ' - (Geerrruyt) g^ * (Govert Willemfe) 6 ' (Livina) ^ — (Willem Janfz. die) ? Briels. (Eva) f Broeders. (Edleff) * Bruinen. (Agniesgen Cefarsdr.) J_ BrunswykLunenburg, (Anna van) zie Nassau ^UISrogge. (Huich Aerzen) p7 Burch.  der GEDENKSTUKKEN. 135 Bladz. BüRCH. (Franck Reyerz van der) 20 (Heindrick Adamsz. van der) 8 ——. (Reyer Frankensz. van der) 33 Burg. (Maria Jacops van der) 93 ( Willem van der) 91 Buiser. (Adriaen Wouterzden) ii (Wouter Adryaenz den) Bye. (Maria de) 20 CC. astelen. (Anthonia van den) 91 Chys. (Johan van der) 86 —— (Julius van der) —— Clootwyk. (Margarita van) 32 Coolwyk. (Adriaan van) 29 1 (Diderik van) (Johan van) Cornelisz (Anthonis) 71 Croeser (Pieter Adryaensz.) 44 DD. edel. (Catharina Maria) 54 1 '■ Maria Bruynsdr. 45 DirCkx. (Katryn) 5 Delff. (Jacob) 41 DlEMEN. (Henderyck Vrankens van) 80 ■ - ■■. (Vranck van) —— Dierquens. (Nicolaes) 54 DreMMELEN. (Henrica van) 33 Droog. (Willem Alebregtfe) 93 Duist, (Marie) zie Fundatiehuis) DuVENVOORDE. (Aernoud van) 13 Dussen. (Arent Sasboutz van der) 7 — (Cornelis Sasboutz van der) . ■ ( Dirk van der) 39 . (Ewout van der) ui ■ (Euwout van der) 35 I 4 Dus-  13* BLADWYZER Dussen. (Fytgen Sasboutsdr. van der) Bladz. • (Grietgen) Sasboutsdr. van der) 4 ■ (Jacob van der) 17 ■ — (Jacob Sasboutz.) 7 * ■ (Jan Sasboutsz. van der) 4 ———— (Lysbet Sasboutsdr.) . — (Maertgen Michielsdr.) 7 " ■ ( Michiel Sasboutz.) „ —— > (Nicolaas Ewoutz.) 39 ■ (Pieter) " (Sasbout) 7 - (Sasbout Cornelisz.) , Pyck. (Chriftina Pietersdr. van) 2Ï X rater-huis. iiö Fundatie-Huis. 115 G. CxoRDON. (Johan) 84 Graaf. (Aeltjen-Arendsdr. van der) 33 _ . (Albert Arnold vau der) 28 < (Camarina van der) 42 Grafschriften zonder Naem. 08 Graswinkel. (Alida) g7 ■ (Gerard Jansz.) ö • 1 CJacob) po Gravesande. (Cornelius) 4<5 Geibius. (Maria) . — (Petrus) GaooT. (Alida) g7 „ (Fïanchoife de) , , , (Hugode) g2 -(Jan de) , 87 , ■. (Maria de) Gvplant. (Aeltgen Arens van) gj; H.  der GEDENKSTUKKEN- 1 137 HH. Bladz. eemskerk. (Geertruy van) 17 s (Yda Dircxdr. van) n Hein. (Pieter) l2 Heinsius. (Adriaen Anthonisfe) 45 (Anthony) (Erckenraad) (Maria) Hell. (Gerardus van) 4! Hodenpyl. (Adriaeu) yZ Hoeff. (Agatha van der) 20 -« (Cornelis Michielsz. van der) 86 (Catharina van der) 35 • (Michiel Willemsz. van der) 83 ' (Willem Michielsz.; 1 Hqofdyk. CCorvina.) 30 (Jacob) Hofje van Arend Sasboutz van der Dusfen. 114 ■ ( Jan van der Dusfen) 1 (Klaeuws) , » (Overfchje) h2 ■ (Sasbout) j 1 o Hoofdaltaer in de Oude Kerk. 60 H00CENHOUK. (Anna van) 4! (Pieter van) 44 IIooghe. (Cornelis van der 2 Houve, (Matheus Oliviersz van der) w Huychen. (Meynsgen) 7I T J- Jacobsdr. (Martgen) 2 Jansdr. (Lysbet) 4 Jonge van Baerdwyk. (Margareta de) 34 Junius. (Jacob) 43 — (Jacob Ifaacqsz) „ (Gerrit Michielsz) g0 15 K.  i3g BLADWYZER KK. Bladz. amerling. (Maria Gerritsdr) 80 Kinschot. (Gafpar Rudolph van) 54 Kittensteyn. (Willem Luitz) 86 Kerk-KbooneN in de Oude Kerk. 56> 57 . — in de Nieuwe Kerk. 99 Klokken in de Oude Kerks-Tooren. 61—64 — in de Nieuwe Kerks-Tooren. 105—ioó Koorhekken in de Oude Kerk. 58 59 . in de Nieuwe Kerk. 100—101 L. I^ambregt. (Arentz.) 65 Lambregts. (Maertgen) Latynsche School. "7 Lee. (Anna van der) 43 . • . (Dirck van der) —■ (Gysbert van der) ■ — (Henderick van der) —— (Huybert van der) ——• Lenarts. (Maria Jacobs) 43 Leeuwen. (Agneta Hoppefteyn van) 88 Maria van) 87 Lieftinck. (Johan) 48 (Sabina) 46 (Sophia) 48 Leuningen. (Albert Heyndrickz van) 16 Leeuwenhoek. (Anthony van) 51 (Maria van) 52 Lodesteyn. (Catrina van) 88 ■ (Jan van) 31 ■ . (Johan van) 21 (Maria Jansdr. van) 42 Looykamer, oud Opfchrift aldaer. 127 Lucas Gildekamer. 128 Lutersche Kerk. ui M.  der GEDENKSTUKKEN. iiP , M. IVIaeslandt. (Baertgen Engelbrechtz van) ^6 ' ~ (Cornelis Engelbrechtz van) — (Engelbrecht Cornelisz. van) * " ■ (Sophiavan) Mattheusdr. (Sophia) Manrique. (Antonio de) „ Marnix. (Elifabeth van) Mark. (Claas Commertfe van der) qq Mast. (Rartholomeus van der) 4Ö ■ ■ (Claas van der) Mathon. (Petrus) IQ7 Meer. (Adriaen Vranckez van der) 5 — (Cornelis Adriaensz. van der) , (Maria Heyndricx Dr. van der) =8 Meerman. (Gerrit) 10 ~ (Hngo) Montfoert. (Helena Floris Dr. van) 11 NN. assatj. (Anna van) I0g (Anna van Brunswyk Lunenburg Prin- ceue van Oranje en) p. ( Prins Fredr van) I0g (Willem van Orange en) 07 (Willem Carel Hendrik Frifo Prins van Oranje en) IDg Noorde. (Wilmiena Jacobs van) oq Nicolai. (Volckera) ,8 O. ' Ontleedkamrr, Opfchriften aldaer. 117—122 Ophoven. (Johan van) g„ ' (Margareta van) „ Opschriften op de Oude Kerks-Tooren. 61—94 — 1 Nieuwe Kerks-Tooren. 103—ic6 Or-  I4o BLADWYZER Bladz. Orgel in de Oude Kerk. óo , Nieuwe Kerk. 112 . . Gafthuis Kerk. 107 Franfche Kerk. 109 Ouwe Jan. (Frans Gerritzoan) 81 OvERGauw. (Cornelis van der) 19 OversChie. (Jan) 9 PP. aspoort. (Claes Bartoutsz.) 65 Pauw. (Jacob) 32 Predikstoel in de Nieuwe Kerk (Opfchrift vande) 102 RR. avestein. (Adrianus) 85 RhooN. (Gerrit Dirkz van) —— Ruyven. (Catharina van) 44 B.yck. (Cornelis Huygenfz van) 2 . ■ (Jan Huygenfz van ) — Q S. Oaeyhal, oud Opfchrift aldaer. 137 Sallengre. (Johan de) 33 S H F. 49 Santen. (Maria Cornelisdr. van) 87 1 (Pieter van) 40 schagen. (Agatha van) 46 . (Anna) 99 — (Jacobus) 41 Schilderstuk van Erasmus, zie St. Aegtenkloofter. Schot. (Jacob) 10 Scholl. (Dirk) 53 (Huybertus Cornelis) Sennewaerd. (Dirck van) 55 Slicher. (Elifabeth Aletta) 39 Spaerwoude. ( Clara van) 18 . . (Jan Willemfz van) 4 (Vincent Willemfz.) -— Spie,  der GEDENKSTUKKEN. 14! Bladz. Spiering. (Petronella) 42 Stadhuis, Opfchriften aldaer. 123—125 Stalpard. (Jan) 27 T. T ekens der Kogelen, waer mede Prins Willem van Orange is doorfchooten.126 Thierens. (Anthony) 48 Tichelsteyn. (Chriltiaen Anthonifz.) 70 Tilius. (Thomas) 08 Tou. (Maria Ariens) 93 Tromp. (Maerten Harperfz.) 37 Tweelingen, (wanfchapene) zie Ontleedkamer. Ü. T_JteNHAGEN. (Dirk) 7Ö (Frederik) —* V. allensis. (Catharina Maria) 30 — — ■ (Jacobus) 32 Verburg. (Johanna Claesdr.) 44 ■ (Theodorus) 96 Visch. (Margareta) 28 Vockestaert. ( Hendrick) ( Ida) —- Voogd (Leonardus) 55 VooleN. (Elifabeth Thomasdr. van der) 90 Voorburg. (Jan Barendz.) 72 Vries van Ruyven. (Cornelia de) 77 W. W apenhuis (Hollands) Opfchriften aldaer. 129-131 Waterslootsche Poort , Opfchrift aldaer. 132 Weeshuis. (Roomfch) "5 We-  142 BLADWYZER der GEDENKSTUKKEN. Wedesholt van Wiedenhoven. (Georg. Rein-^^Z' hard) 84 Wee. (Cornelis Lambrechtz van der) 21 « ■ (Elil'abeth Cornelisdr. van der) • Welhouc. (Gerard) 42 Well. (Catrina van) 47 ■' (Gerard van der; pQ ——- (Quierina van der) 02 Wiel. (Jan Heynderikx van der) 80 Wouters. (jAachte) x Z. ^Zanten. (Henrick Dirxz van) Ir 1 (Maria van) AEN-  AENWYZING DER AFBEELDINGEN. f. Ëlisabeth van Marnix. Bladz. 14 II. Jacob van der Dussïn. 17 III. clara van spaerwoüde. Ig IV. Maria de Bye. 20 V. Jan van Lodesteyn en Maria van BLEYSWYCK. 31 VI. Margareta de Jonge van Baerdwyk. 34 VII. Jacob Delff. 4° VIII. Gerard Welhouc. 42 IX. Anthony van Leeuwenhoek. 50 X. Adriaen van Berckhout. 74 XI. Paulus van Berestein. 78 XII. Hugo de Groot. Sz XIII. Willem Carel Hendrik Friso. $5 XIV. Anna van Brunswyk Lunenburg. 95 NA-  ï44 NA-BERICHT. Om dit Deel niet buiten* noodzaeke tot een hogen Prys te doen ftygen, heeft men de Afbeeldingen van zulke GedenKftukken die reeds in andere Werken in Plaet gebracht zyn, niet laeten graveeren. Behaegd deeze Verzameling den Liefhebberen der Vaüerlandfche Merkwderdigheden en zyn 'er een genoegzaem aental die ook deeze Afbeeldingen by dit Stuk verlangen, alsdan zal de Uitgever dezelve in 'c koper laeten brengen. DRUKFEILEN, dus te Verbeteren: Pag. 6 ftaet Aldaer lees by de Wcesgaldery. 19 Weftzyde — Noordzyde. 33 • 54 April — 24 April. 42 Y AüGUSTY V AüGüSTT. 51 Engelfche Koninklyke Engelfche. 53 Wejlzyde Noordzyde. 55 Maurique — Manrioue.  VERZAMELING GEDENKSTUKKEN IN NEDERLAND, Uit Geestelyke, Waereldlyke en andere voornaeme gestichten en opentlxke plaetsen by een vergadert, Ter Onfterflyke Gedachtenisfe van , DOORLUCHTIGE LAND- en ZEE-VOOGDEN, en andere HELDEN, Die HERSTELDERS en BESCHERMERS der Vaderlandsche Vryheit zyn geweest ; Als ook van zodanige IN- EN UITLANDSCHE PERSOONEN, die zich door hunne Deugden hebben beroemd gemaekt; OPHELDERENDE Veele Geschiedenissen > Ongemeene Gevallen en Weetenswaerdige Zakken; Voorheen in hec Latyn aengelegcl en uitgegeven door P. Timareten; En nu met verfcheidene Gedenkstukken van vroeger en Jater Tyd, vermeerdert en jaet Nederduitsche Vertaelingen en Afbeeldingen opgeheldert, andermael in het Licht voorgefteld door A. F. II. D e e l, Bevattende s'Gravenhage en Scheveningen. IN •tGRAVENHAGE, By ISAAC du MEE, Boekverkoper in de Sprriftraat, m. dcc. l x x v i i !.   VOORREDE. f|||fKND1EN Delft, die Priff IgL^ y£/y&? en Ruflplaets van slf3birêJ§ Doorluchtige Grondleggers en Opbouwers der Nederlandfche Vryheid, met uitmuntende Gedenk/lukken bet Eerfle Deel onzer Verzameling heeft verjïerd, 'sGravenhace , Vorflelyke Hofen Luflplaets van Doorluchtige Handhavers en Befchermers derzehe Vryheid, heeft, door geen minder aental van Voortref yke Prael- en Eertekenen, dit Tweede Deel luijlerryk opgetooid. Dus pronkt het met verfcheidene Gedenk/lukken van Vroeger' en Lat er'-tyd; laet zich bewonderen over de Graefyke Overblyffelen, die de Verganklykheid trotfeer en ; en vertoond, nevens deze, meer * 2 (Oh  iv VOORREDE. anderen, en wel zodanige Vaderlandfche Merkwaerdigheden, als zelf by voornaeme Schryvers, overgejlagen of ten eenemaelen onbekend zyn geweejl. Voorts kan men in dit Stuk befchouwen veele Op- By- en Randfcbriften van Aloude en Jongere Praelgraven, tVapenborden. Zerken, Kerkglazen, Predik/Joelen, Orgelen, Klokken enz.; Lof- en Zinfpreuken, ter Eere en Qpwekkinge van Barmherüghelt; Betracbtelyke Voorfchriften ; Achtervolgelyke Lesfen; Wet- en Raedgevende- Opwekkende- en Waerjchuwende Tafreelen ; Zinbeelden , Öpfchrifien , Spreuken, in en voor Geeflelyke en Waereldlyke Gebouwen. Ter Verzameling van alle deze gemelde Stukken, is noch Vlyt, noch Moeite, noch Arbeid gefpaenl; en hebben niet alleen ^nzïenlyke en Vermaerde Perfoonen; my ge-  VOORREDE. v gelieven te begunfligen met Eigenhandige Affchviften en Tekeningen', maar ook andere Deftige en Voornaeme Begunfligers van dit Werk, den Toegang, Bezichtiging, Aftekening en Affchryving van fommige Zeldzaem-voorkomende of meejl Verborgene ftnkken veelal vergund', en zelf de benodigde Hulp en Byjland daer toe bejleld en bezorgd; waer voor ik Hunner Edelmoedigheit en Heujchheit verplicht in deze opentlyk mynen Dank betuige; als mede aen den Onbekenden doch niet, Onkundigen Schryver, die my, met eenen Beleefden Brief, toegezonden heeft verfcheidene Fraeije Stukken; waer van men gedenkt te zullen gebruik maken in Een der Volgende Deelen ; en dien , nevens andere Gunfligen Liefhebberen, verzogt word, by aldien zy eenige Ajfchriften van Gedenkftukken uit Hollandfche Steden of Dorpen enz. onder * 3 zich  Vi VOORREDE. ,zich mogten berujïende hebben, van dezelve my gunftiglyk te willen byzetten, ter Jpoediger voltoijinge dezer Verzameling ; waer in vervolgens de Gedenkstukken van een of meer Steden flaen vertoond te worden. Dat 'er in dit Deel wederom eenige Gedenk/lukken van minder foort voorgejleld worden, was my niet wel mooglyk te vermyden: om geen ondank te behaelen by fommige Nazaeten, welkers Voor-ouderlyke Gedenkftukken , hoe eenvouwig ook zyn, echter bewyzen, door en voor welke Perfoonen, zy, ter Gedachtenisje hunner Naemen Bedieningen als anders, zyn gemaekt; wat ik deswegens alreeds, in de Voorrede van het Eerfte Deel, op Bladz. xxni, heb by gebragt, dunkt my onnodig alhier anderwerf te herhaelen. Intusfchen heb ik r in dit Tweede Deel, de*  VOORREDE. vu dezelve Orde en Schikkinge, als in bet Voorgaende, waergenoomen; en eenige Gedenkftukken van het nabygelegene Zee-dorp Scheve n i n g e n , dat men genoegzaem ' als een Voorflad van 's Gravenhage mag aenmerken, hier achter voegelykft ge. plaetft ; gelyk mede eenige Overgejlagene Stukken, die, onder de By voeg fel en, worden aengewezen waer dezelve in dit Deel behooren. Verders gelief ?nen ten befte te duiden indien 'er buiten de aengewezene Drukfeilen, waer by de Verbeteringe gefteld zyn, noch eenige mogten voorkomen die het oog ontJlipten, onder de nakezing. Hoe oplettend men hier omtrent mag wezen, blyft 'er echter altoos iets overig daer de Befcheidenheit overheen ftapt en de Berisping over flruikeld. Eindelyk verwagt ik, dat Kundige en On-  vin VOORREDE.1 Onpartydige Lieden dit Tweede Deel, met geen minder genoegen en goedkeuring, dan bet Eerfte, zullen ontfangen en beoordelen. Dit zal my, in 't vervolg, aenmoedigen, om, onder den Byftand en ter Eere van den Jlgoeden en Allerhoogften ! en ter onflerflyke Ge dacht enisfe van Doorluchtige Land- en Zee voogden en andere Helden, die Herflelders en Beschermers der Vadcrlandfche vry beid zyn geweeft, als ook van zodanige in- en uitlandfche Perfoonen, die zich door hunne Deugden hebben beroemd gemaekt; en ter Ophelderinge veeier Gefchiedenisfen, ongemeene Gevallen en weetenswacrdigeZaeken, in mynen arbeid voort té gaen ; en deeze Verzameling van Gedenkstukken , zo veel mooglyk, nut en aengenaem te maken voor Tydgenooten en Nakoomlingen. A. FRESE. 'sGravenhage, I7Ü78- VER  VERZAMELING VAN GEDENKSTUKKEN I N NEDERLAND. 'sGRAVENHAGE. in de Groote of S'. Jacobs Kerk. T........ Tres excellent & Tres puiiTant Pnnce Phihppe par la grace deDieu Dux de Bourgongne. De Lotherge, de Brabant, de Lembourg &c. Comte de Flandres, dArthois de Bourgongne, Palatin de Hainau, de Hoüande & de Zeelande &c. Fondateur du dit Ordre de la Thoilon d'or. (Dat is.:-) Den Doorluchtten zeer Uitmuntenden en Machtigen Prinfe Philippus, door Gods-genade Hertog van Bourgonje , Lotharingen, Brabant en Limburg enz. Grave van Vlaenderen, Artois en Bourgondieu. Paltsgrave van Henegouwen, A van  2 VERZAMELING van Holland en Zeeland &c. Stichter der gemelde Order van 't Gulden-vlies. AULTRE n'aURAY. (Dat is:) ik zal geen ander hebben. ■ Op bet Gedenkjluk aen de, Eerjle Pylaef ten Zuiden van het Koor. Jllwaer, iets laeger, aen de Twee naefials ook aen de daer over-fiaende Pylaeren, op eene gelyke hoogte, zyn geplaetjt nevens elkanderen , de Wapen-Schilden en Naemen der Ridders van 't Gulden-vlies , die, ten getalle van Dertig, onder Philips bygenaemt den Goeden , alhier hunne V°.rgaderinge hebben gehouden in den jatre 1456V en dus ten wedetzyden Vyftien; bebalven dat van den Hertog, met de gemelde Inscriptie, het welk, als van 'f Hoofd dezer Ord:e, voor aen en wat hooier, zich vertoond; zynde veel grooter en met meerder Lofwerk van dien tyd verfierd. Ten einde van beide deeze Reyen Wapen-Schilden ziet men het Blafoen van deeze Ordre. verbeeldende bet BourgondifchKruis,ofTwee dwers over elkaêr t'/aemgcvoegde Lauriertakken, met het Vuurflag, Keifteenen, Vonken, en een Gulden Schapen-vagt, en daer nevens een Schild , waer op het Jaer en Dag van deezs Ryeenkomfle aldus flaet aengetekend: Anno a Nativitati Domini Müefimo QLiadringentefirao 145Ó. Quinquagesimo Sexto Qiurto Idus May. De  van GEDENKSTUKKEN. 3 De Wapens, aen de regte zvde, zyn van de volgende Ridderen, welkers Naemen enz. boven en onder hunne Schilden aldus ftaen gefchreven: Meflire Guillibert de Lannoy, Seigneur de Willerval & de; Tronchiennes. Meflire R,obert, Seigneur de Masmines. Meflire Piere de Beffroimont, Sr. de Charny. Meflire Simon de Lalaing, Prifonnier. Meflire Jehan de Vergy, Sr. de Touvans & de Vignary. Meflire JVhan Bastard de Luxembourg, Seigneur de Hauxbourdin. Meflire Thibault, Seigneur de Neufchattel. Monfeigneur Charles, Duc d'Orleans & de Vailloiz. Meflire Badot de Noyelle, Sr. de Catteau. Meflire Jehan, Seigneur de Lannoy. Meflire Hünry de Borsele, Sr. de la Vere. A 2 MeA  4 VERZAMELING Meflire Dreü, Seigneur de Commines. Meflire Jean de Gavaro, Comte de Arienne. Meflire Philippe, Seigneur Teruanc & de la Motte, TrepalTer. Meflire Franc de Borsele, Comte d'Ooflervant. En daer tegens over, aen de Linkerhand, ziet men vooraen het Wapen des Konings , 't welk mede iets grooter en lïerlyker is als dat van de andere Ridderen , met dit Byichrift: Tres excellent £? Tres puijjant Prince Don Alpbons Roy d'Arragon 8* de Cecille. Nevens de Wapens van de volgende Ridderen; Meflire Hues de Lannoy, Sr. de Santes, Trespaflei. Meflire Antoine , Sr. de Croy & de Renty. Meflire Bodoin de Lannoy, dit la Begghe, Seigneur de Molembeis. Meflire Jehan de Croy , Sr. de Tour fur Marne. Meflire Jehan , Sr. de Crequy & de Canaples. Mef-  van GEDENKSTUKKEN. $ Meffire Jehan de Melun, Sr. de Antoing, Meffire Mattiiieu de Fou, Comte de Comminges, TrespafTer. Meffire Jaques de Lalain, Seigneur de Monragu. Meffire Charles de Bouron? Comte de Charrollois. Meffire Pedro de Cordona , Comte de .Golifenne, qui fud trouve mort par ceux qui avoienr. la charge de luy porter fordre: A cette caufe ne le rcceut poinc. Meffire Jkhan, Seigneur de Berdam. Monfeigneur Jehan, Duc de Cleve, Comte de la Marche. Meffire Regnauld, Sr. de Brederode & de Vyanne. Meffire Jehan de Neuchatel, Sr. de Montaigu Onder de opgemelde Wapen-Sehildm leed men deeze Spreuk: proemiüm non vile laborum. (Dat is:) Geen gering Loon voor Moeite en Arbeid. A 3 hier.  6 VERZAMELING Hier leyt begraven die Edele en Welgebooren GERRIT Heer van ASSEN DELFT, èn van Besoyen, Raed ordinaris, eerst van den hooggf booren prince des hertogen van bourgonje , en daer na nog van den HOOGGEBOOREN PltlNCE des EeRTS-HERTOGE van OOSTENRYCK in HAEREN LANDE van Hollant, Zeelant en Vrieslant, ende starf' üpten negenden dacii octobris in *t jaer ons Heeren m. cccc en ses en tachtich. Hier leyt begraven die Jonkvrouw BEATRIX van DALEM, Vrouwe van Assendelft en van Besoyen, Gezellinne van de voorsz. Heer van Assendelft, en stakf upten derden dach van FebRUAKII, in 't JAER ons heeren , dusent VILR hondert en twee en 't negbnt1ch. In de Kapel van Asfendelft, op bet Voet-fluk vande Tombe of't Prael-grafvan Heer Gerrit van Asfendelft, Heere van Asfendelft, Cralingen en Heemskerke, Ridder; in zyn leven Raed,eerfl van HmogCarel vanBourgondisn , en daer na van Keizer Maximiliaen van Ooftenryk; als mede van Jonkvrouwe Beatrix van Dalem, uit den Huize van Jr~ kei, Ambagts-vrouwe van Eefojen en Heinenoort in Zuid-Holland, zyn Tweede Huis* vrouwe Deeze Tombe by J. de Riemer, in zyn Befcbr.'van 's Hage i.Deel Bladz. 353. nauwkeurig afgebeeld en befchreeven. is thans veelal verkleind en in een Kas met Deuren opgeflooten: dus zelden, en dan noch weinig daer van, gezien word. „,. _.. Hier  van GEDENKSTUKKEN. g Hier ieyt begraven die Edele en Welceboren Jonkvrouwe , Jonkvrouw CATHARINA van ASSENDELFT, (*) eerst Weduwe van Jonkheer Adriaen van der Leck , Heere vanEemskerk, van Kralingen etc. ende naer weduwe van jonkheer joost van Halewyn, Heere van de Kapelle, van Asperen in Vlaenderen etc. en zy starf up ten xv. dag in augusto in *t jaer ons Heeren m. cccc xciiii. * Aldaer, aen de Noordzyde, op een Blaeuwen Steen, tegen de Muur. (*) Zy was een Dochter van Heer Gerrit van Asfendelft en Beatrix van Dalem. A 4 Hier  S VERZAMELING Hier leggen begraven die Edel en Welgebooren Heere en Vrouwe,, Heer NICOLAES, Heer van ASSENDELFT, van Heemskerk, van Goudïuaen, van Besoyen, van Hooningen , van de lande van de Lek, EN VAN DEN WaELE, RlDDER, RaED , CaMERLING DES RüOMSCHEN KONING , EN VAN ONSEN GEN. Heere DüN AERTS-HERTOGE VAN OOSTENRYK, HeRTOGE VAN BOURGOINGEN, ENDE hy STERF UP TEN a- sept. IN 'T JAER ons Heeren m. d. i. en Vrouwe ALYT van KYFHOEK, t Vrouwe van Assendelft zyne Gezellinne en SY sterf up TEN i 3fte JüLII in 't jaer ons Heeren mdxxx. Bidt om Godts wille voor die zielen. Aldaer, aen de Ooflzyde, op eene tegen de Muur geplaetfle kopere Plaat , omvat door een Blaeuw-ftrduin-fleene Lyfl; hebbende dit Graffchrift wel eer op eenBlaeuwenZarkJieen geflaen. Hier  ?an GEDENKSTUKKEN. $ Hier leyt brgravc CRISPF JASZ. van BU3CHHUYSEN (*), Rentmeester generael va Zuythollant En sterf £o XV. XXXIX. Dé XXUII DAG IN APRIL Elt AGNYCTE PIETERS Dochter syn HüISVROUWE En sterf a° XVLI ü5 XIIII dach AüGUSTI. Benoorden het Orgel. (*) Hy was Baftart Zoon van Jan van Bufcbhuyfen, Ridder, die g-naamd wierd Jan menen Witten Valk en een onverfaegt Ooriogs Man was. A 5 D.  |ö VERZAMELING D. O. M. S. GENEVEF^E G OESIM, Arnoldi film, pjeminjE incomparabili, quje m. d. £lv. salutis anno', sexto calend. aprilis, ietatis xl. conjugii xxii. partus xvii. extincta est. EVERARDUS NICOLAUS, Consilii FrisijE pr/eses Maritus conjugi dulcissimje monimentum cum lachrymis posuit. (Dat is:) Den Allerbeften en Allerhoogfren ter eere en ter gedachtenisfe van GENOVEVA van der GOES, Arnolds Dochter; dewelke, in het jaer des Heils jj45, op den 27fcen van Lenteraaend, in den Ouderdom van 40 Jaeren, na 22 Jaeren in het Huw'lyk over- en voorrgebragt te hebben 17 Lyfsvrugten, haere Levenstoorts is uitgebiufcht. E V ERD NICOL AES, Voorzitter in den Raed van Vriesland, derzelver Gemael, heffe, voor deeze zyneallerbeminlykfte Gemalinne, die Gedenkfchrift met Traenen ter neder gefield. In bet Middcnpand. Hier  van GEDENKSTUKKEN. i| Hier. leyt. begraven. ROCHUS. Jacobzoó. in zyné Levé Bufch-bewaerder der Heij-Raet en derfde 21. Dach va September. 1545. bidt. bit. voer, die. ziel. Aen de Noordzyde van bet Koor, PlE-  £2 VERZAMELING PlETATIS ERGO FILIÜS P ARENTIBUS OPTIMIS DEINDE ETIAM SIBI UXORIQ. CARI3SIMJE AC EORUM POSTERIS MQNIJVIENTUM HOC FIER! PONIQUE CURAVIT. (Dat is;) Dit Gedenkttuk heefc de Zoon uit liefde tot zyne aller waerdfte Ouders, en voorts voor zich en zyneallerlieffte Huis vrouwe en hunne NakoomMngen bezorgt te doen maken en ftcllen. Onder zeker Gcdenkf.uk, oat, wel eer fn eene der Kerken of Kapellen alhier is geplaetft geweeft; en alzo het zelve behoord aen het Gedacht van Boot, dat een byzondere Kapdle en Begraefplaetfe in de Groote of St. Jacobs Kerke van ouds gehad, en noch heeft, is het niét onwaerfchynlyk, dat, zo niet ren tyde der Beeldftormioge, het zelve naderhand bywden af braek dezer Kapeüe, die aen de Noordzyde van deeze Kerk heeft geftaen en in eenige Woonhuisjes is verandert, van daer is genoomen en bewaerd onder de Nazaeten van het gemelde Gedacht; welkers Kegraef-kelder aldaer noch den Naem van de Kapel van Boot behoud. Volgens medegedeelde en geloofwaerdige Berichten: zoude Prins Will m de ifl», uit een byzondere Gunft, aen een der Voorzaten van den Wel Ld. Heere Gerard Pieter Diert , Jansz. Heere van Melizand, by wien het thans bewaerd word, dit Stuk hebben doen ter hand ftellen. Dit Gedenkftuk , volgens het daer op ftaende jaertal is gemaekt in het jaer 1558 , en fchynt wel eer tot een Altaertafercel gedient "te hebben. Het is zes voeten hoog en zeven voeten breedt met zyne opgedagene Deuren ; in het midden ziet men de Op  van GEDENKSTUKKEN. ^ Opwekkinge van Lazarus; en, op de regterzyde, tegens de Deur, den Vader en Moeder van den Gever van dit Gedenkituk, in eene biddende houdinge afgebeeld: gelyk de Zoon met zyne Huisvrouwe en Kinderen alle voor eeneZarke nedergeknield, zich vertoonen, als te bidden voor de rufte der-Zielen van hunne geliefde Ouders. De buiten-zyden der Deuren pronken met de Gedacht-Wapens van Boot m Oudshoorn; waer onder het gemelde Od« fchrift. r Uit die Wapen-Schilden blykt, wie dit Gedenkftuk heeft doen maken en (tellen, te weten: Dominicüs Boot, Raed in den Hove van Holland, die ter Vrouwe had Catharina van Montfoort, Jacobs Dochter, en van Dirkje Boelen van hindenburg, voor wylen zyn' Vader Vrank Boot, in deszelfs leven Advocaet voor den Hove van Holland, die aen Keizer Karei het Raedsheers ampt refufeerde en beleefdelylc ■daer voor bedankte; als ook voor zyne Moeder Cbriflina van Outsboorn, Dochter van Dominicus, en Geertruid van der Haer. Gemelde Vrank Boot ftierf, in den Ouderdom van 70 Jaeren, anno 1557. Deszelfs Zoon nevens Catbarina van Montfoort lieten verfcheyde Kinderen na, als, onder anderen, Cbriflina MariaMargareta, Jofma, Frank, Jan, Jaoomina en Dominicüs. Hy overleed te Utre cht 1573. en zy in 's Hage 1605. Zynes Vaders Zufter MagteU Boot3, was getrouwd met Nicolaes Coebcl, Rentmeefter van Zuid-Holland. Zie breder van die Geslacht by S. van Leeuwen Batav. lllullr* P«g> 875—870. Pi  VERZAMELING D. O. M. PrïESTANTISS? Jurisconsulto Rebusq. ClVILIBUS tractandis ExERCITATISS? VlRO D. QUINTO WEYTSEN Dïïb in BRANDWYK, Regio in Haga Comitis Consiliario Ordine Charissima Conjux Lieerique cum lachrymis posüere. obiit. an. m. d. lxv. idib. april? jetatis suje xlvii. jOBiiT- Domina ADRIANA PERSYN, D. in BRANDWYK, Vieua Integerrm.a A? mdlxxxvi. id. nov, hic tum... obiit,Domina MARIA WEYTSEN: P. Persini Uxor Chara. A? m. d. lxxiiii. prid. CAL. sexti hoc conDITA TUMULO. (Dat  VAN GEDENKSTUKKEN; }g (Dat is:) TER EERE Van den Allergoedsten en Allergrootsten: Godt. Den Voortreflyken Rechtsgeleerden en in de uitoefening van Staerszaken zear ervaerenen Heere, Heer QUINTYN WEYTSEN, Heer van BRANDWYK, Lid van 'sKonings raed in 'sGravenhage, hebben zyne allerwaerdfte Echtgenoote en Kinderen dit met droefheid gefield. Hy is geftorven op den I3dïn van Grasmaend,' in het Jaer 1565; en zynes ouderdoms 47. Mevrouwe ADRIANA PERSYN, Vrouwe van BRAND WYK zyne Deugdfaeme Weduwe, overleed den I3den van Slachtmaend des Jaers 158Ö; en is alhier begraven. Vrouwe MARIA WEYTSEN de geliefde Huis* vrouwe van P. Perfyn, ftierf den laetlten van Hooimaend in het Jaer 1574 ? en is in dit Graf bygezet. Ten Zuiden van bel Orgel, op een Blaeuvj* Arduin -Jleen Gedenkjiuk; dat thans overdekt is. Hier  ■0 VERZAMELING Hier leyt begravx CORNELIS van AKEN Cornelisz. in zy LEVë SCHEPë (*) sterf Dé ii DECéBER a I566. en CORNELIS van AKË Cornelisz. zyn zoê sterf Dé 19. november a 153». (*) Hy overleed in den Ouderdom van 75 Jaeren, h-. bbende dat Ampt by de 31 jaeren bekleed; ook is by Bewaerder van 't gemeen Zegel van den Hage gewelf., volgens zekere Certificatie in eene der Cotluimtn dezer Stede. Zie van hem breeder by J. D RlEM£R, 1 Deel pag. 232. Hier leyt begraven JAN DIRCKZ. di in fyn leven Wynverlater was in den Haghe hi fterf den 9en February 1570. Stilo Communi. Jen de Noordzyde van het Koor, Hier leyt begraven CLAES JACOBZ. VALCK. toegenaemt fterf 23 Maert 1573. Voor de Trap van de Arwkin" deren. Hier  van GEDENKSTUKKEN. ff 15-1. Ah! Merito Misera hjec lachrymarum Vallis habetur Vitaque Supplicium carcer et Exilium. (Dat is:) Ach! met recht word dit Traenendal voor Elendig gehouden, En hetLeven Straffchuldig, een Kerkeren Ballingfchsp.' „r Job XIX. Sn toeet Dat mpn Bnloffit leeft enne 5p sal inp tjfet met upttet artöe beetofeften I l euöe ick fal Daer na met mpn fnipt cmttaen mojötn enbe fa! in mpnrn nieefch ©oöt firn. II Reg. XIIII. 3©p (ierben n! te ramen rnöe d$ toeteren balles top in fce aeröen Dfe nier toeDer nomen. Ecl, XIIII. aUeefi aebachtffj bat öte Doot niet en bettouft. II Cor. V. Wt> toeten af£ Dat on-3e aeröft&e fttipfe öncr toooniiiQlje gebjoocnen tuerö / Dat top een timmer! ge Ijebben ban <®ofit/ een tjupg niet met fjanöen gemaecfit/ maer Dat eeutoiclj ig m tê Jgemel/ en Daer otter bM&euctjtê top / en berlaügi-n onfc Ijupfinge/ Dte ban Èê $rmcl Ij?/ bat tuu Daer mer* brhlce&t fouoe toeröen: itl noctifan^ Dat ton behieeb* cnbe niet narent benonDen toer^ c" Esa. XXXVIII. JSeeelb uto hnlg mant gp ruft ftetUë en niet ïeben. Ecles. XXX. 23eter fjS Me boot ban mi bitter lebrn enbe een eeutofae tuft Dan rei? auerenDe craiiclinept. Apoc. cap. XIV. ^ch fjoojöe een sstrmme van öcn (|emel/ bie uvaen tQt mp: &fh,jufr/ &aliet| fpn De DooDen Die In té Deere lïerben. Stat sua cltique Diks, Elk is zynen Dag beftemt.  t$ VERZAMELING De Nominatie van den genen die ondek den sarck. begraven leggen. Pieter Hanneman , in fyn leven Eerfte Commisfarij van de Camer van den Rekening, in Hollandt, fterf dé 28 July 1525. Jonckvrouwe Katarina , van war. Jansd.r zy Huysvrouwe, fterf dé 9 Janr, 1545. Jonckvrouwe Maria Hanneman, Huysvrouwe was van Hr. Thomas Cassiopyn , fterf den 5 July 1516. Jonckvrouwe Cornelia Hanneman , jonge Dochter, ftarf 11 Jan1? 1553. Mr. Nicasius Hanneman, in fyn leven Advo caet voor dé Hove van Hollant, fterf den 29 July 1567. Dirck Hanneman, in fyn leven Secretaris van Hollant, fterf den 17 April 1584. Vincent Hanneman , in fyn leven Clercq ords. van de Ed. Mo. Heeren Staten van Hollant, fterf den 7 Augufti 1621. Jan  van GEDENKSTUKKEN. .1$ Jan Hanneman in fyn leven Raedt ende Rentnv gnrél van Noinhollant, en namaels Rekenmr va Holl'., fterf dé 23 April 1573. Jonckvrouwe Alyt Dieryks Gotschalk, fVn Huysvrouwe, fterf dé 27 Aprillis daer aen 1573. Jonckvrouwe Adriana van Kerckwerve , in haer leven Huesvrouwe va Mé Pieter Hanneman , Griffier van den Hoeve van Hollant, fterf den xx Aprilis xv? lxxxix. m't^TER HannfmS , Hoghe Heemraedt va JJelfflant, ende Ghriffier voornt. fterf opté 21 JanT J503. Jonkvrouwe Maria van Boseghem, in haer leven Huyvrouwe van Willem Hanneman Rentmr. Generael van Noorthojlant ' fterf den 20 April 1598. Magdalena Hannemans , Weduwe van S. Meefter Jan van Haerlem, fterft den xxvi Augulty 1590. Cuniera Hannemans, Huysvrouwe van Johan Steelant, ende fterf den 31 Mey 1Ó52. Nicasius Hanneman, in zvn leven Burgemeefter van 'sGravenhage,' fterf den 3 February i6jö. In het Koor, aen de Zuidzyde op een gefchüderd Bord, regens een Pylaer. B 2 Be-  40 VERZAMELING Bene vivere et ljetare. Ps. XVJ. vers IX. 35aerom berrjruc&t öem mpn nerft! fuDe mpn ttte l& bjolieh / oon fal mpn bleefclj feefser liagljen. vers X. 3©ant nbp f»lt mpne fïele "iet in Dcc tje'len laten / enoe ntet toelaten Dat urne tjepüghen brtrotte. vers XI. 43fjp Doet mpn conöt Den meglj tot té letmt; booz u tg bjeugbe enDe lijefe» Iuca toeföh tot nmet lecnterjöanöt eeumelpcfi. Ecles. Cap. 7. ün alle urne ketenen beöeneftt n utetlïe gÖP «1 fuie niet fonbtgfjen. Ecles. Cap. 14. 3©cefi gtjebagtfg bat Die boot met en bettgoeft. Isaije Cap. 38. SJcbeelt urn b«p£ toaut 8»» fuit ftetben en niet lebe. Apoc. Cap. 14. ^alfclj fpn be DooDtn Dte in Dé Üeere ftetben. Hier leyt begraven den Edele ErentfestE ende Hoechgeleerde L. L. BARTHEL van BASSENN. GeNaempt ERNST, Zoon van Heer JOHAN van BASSENN, Ridder, in syn leven Griffier va HOLLaT (*) starf Dë XII en FëERÜ. I583. 1583. Ten Zuiden van het Midden-koor, op een Tafereel, tegens een PyJaer. (*) Zedert den jaere 1557. Je-  van gedenkstukken. zi Jefüf. door. u. bitter. Doot. en. Lyden. Wik. onze. zielen, in. den. Hemel, verblyden; Hier is begraven, Joncheer WILLEM CROESER, die sterf den x octobri, anno 1582, ende Jongvrouw JO ANNA BONTE, zyn Hüysvrou was, die voor haer tweeden Man getrout hadde joncheer jan van BOEVEKERCKE, zy sterf Pen xii October, Anno 1583. In het Midden-koor. Hier leyt begraven Jonckheer ADRIAENDUYCK(*) in SYN leven gouverneur der stadt en CaSTLEL van Woerden , sterf den 3 October 1583. In de Kruis-kapeJ. (*) Zie van Hem,en zyne Aframmelingen,by S. v*n Leeuwen Batav. HJuftr. Bladz. 940. B 3 Hiér  22 VERZAMELING Hier leyt begraven die Edele ende Welgebooren Vrouwe, Vrouwe CATHARINA van ASSENDELFT, Weduwe van Heere JOHAN van CORTENBACH, Heere der Stadt Helmont, Erfburg graeeve tot Weren en Duesborgh , &, sy starf op ten vierden dach in novembri, in 'ï jaer ons heeren duysent vyfhondert drie en tachtig. In de Kapel van Asfendelft, op een wit-albaften Steen , tegens de Muur, aen de Noordzyde. HlES  van GEDENKSTUKKEN. 23 HlER leit begkaven JAN WOLF Janjz. IN SYN LEVEN KeRCKMEESTER EN SCHEPEN VAN DEN HaGHE, (*) STERF ANNO 1584. 21 Mey. ende jan wolf jansz. (f) in syn leven Kerckmeesterende Schepen van den Haghe, sterf den XI July Anno 1620. Onder bet Orgtl. (*) Als Treforier aangefteld den 5 Decemb. 1578. heeft hy dat ampt tot zyn overlyden bediend. Zie by J. pe Riemer, II Deel bladz. 121 en 122. (f) Deezen word by dien Schryver in de Lyft der Kerkmeefteren niet gevonden; maer in de Naem-rolle der Regeerders koomt hy, federt het jaer ióoo tot 1618, nu eens als Vroedfchap, en dan wederom als Schepen, voor; tot dat hy, by de verandering der regeering, en dus kort voor zyn overlyden, uit zynen dienft is ontflagen. B 4 Hief.  t4 VERZAMELING Hier leyt begraven DIRCK GERR.ITSOEN ROETRING, in DE KröN, stsrf opten NlEÜJAERSAVENT I584. hier leyt begraven AGNIET HENRIX Dochter, sterf den 14 SëPTEMB* Anno 1609. In de Kruis-kapet. Hier leyt begraven SIMON van der DOES, (*) sterf den XI Aprilis 1587 en ELYSABETH Sems Dochter syn Huysvroi/we en sterf Zd augusty 15 . .. . Voor het Koof. (*) Hy was afftsmnend uit het Alöud en Aenzienlyk Gtflacht van dien Naam; en heeft in het Jaer 1564 en 65 na alvoorens eenige jaeren Scheepen geweeft te ht-bben , hetSchout-ampt van 'sGravenhage bediend; wierd eindelyk tien jaeren daer na tot het Burgemeefterfchap gevordert; ook is hy Convooy-meefter en Axysmeetter van Vriesland, voorts Bailliuw van Vlieland en Pluimgraef van VVieringen geweeft; en, als Leenman van zyne Koninglyke Majefteit, vind men hem betyteld in het Jaer 1568. zie Luiscius Woordenboek op Letter D. Bladz. 163. en J. de Riemer II Deel Bladz. 61. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 25 HlER LEYT BEGRAVEN ADRIAEN MATHYSz. BENNINCK, IN SYN LEVEN Secretaris van oë Hage STERF A" I589 Dé 27 OCTOBRtS en ALEYD PLUMIUS (*) syn Huysvrouwe Starf den 27 Febr. 1590, Hier leyt begraven MATHYS BENNINCK (f) in syn leven Secretaris van 'sGravenhage Starf den óden Mey 1Ó12. Ende ALEYD JANSdr van KUYL, £yns HUYSVROUWE STARF den <5den November Av 1Ó27. Voorheen in V Koor achter het Prael-graf van [Vasfenaer; doch thans verplaetjt. (*) Haer Vader was Secretaris van 'sGravenhage, in wiens plaetfe haer Man, die eerft zyn Subftituit was, is gWuccedeerd. (f) Mathys Adriaenszoon was in den jaere 1579 Rentmeefter van deeze Kerlc. Van Hem en zynen Vader , Zie breeder by J. de Riemer II Deel Bladz. 183. . Hier leit. begraven. JACOBA PIETERS D. HuisvRouvva van M. JAN BUE1S van Monickendam, Die sterf op den X[ Aprjlis, Anno Dnï XVcXC ende rust in den Heere. In het Koor. B 5 Cla-  26 VERZAMELING ClARISSIMO CONSULTISSIMO DOCTISSIMOQUE VlRO ARNOLDO NICOLAI, antea quidem HOLLANDIjE Senatus, postea veko supremi concilii ab Ordinibüs Confcederatarum Provinciarum Hage. Comitis stabiliti, Pr^sidi Integerrimo. Fratri Charissmo Amantissimoque , Frater et soror sororumque llberi moesti posue- re , vixit annos LXIIII. obiit. XI Ka- lendas Fee. Anno a Christi nato. M D X C I I. [Dat  van GEDENKSTUKKEN. 27 (Dat is:) Den zeer Vermaerden Schranderen en Geleerden Heere ARNOLDUS NICOLAESZ. voorheen als Raed in den Hove van Holland, maer daer na in den Hoogen Raed van de Staeten der Verëenigde Provintien, in den Hage beveiligd en geweeft zyn.de Een Deftig Voorzitter: Eenen Waerden en Beminden Broeder Ter Gedachtenisfe hebben, en Broeder en Zufter en Zufters- Kinderen, Met droef heit deezen Zerk doen leggen. Hy heeft geleeft LXillI. ftierf den 22 van Louwmaend, in het Jaer na de Geboorte Chrifti M DC XC. II. Aldaer. Hier leyt begraven cornelia van muylwyck willems Dr. (*) en sterft den xiiii Decembris Anno x vc. xc. nu. In het Koor, aen de Ooflzyde. (*) Zie van Haer en haer Geflacht by S. van Leeuwen Batav. Muftr. Bladz. 1012. No-  st VERZAMELING NoBiir ac Pr^claro Viro THEODORO ab EGMONDT a NYENBURG Supremi in HollandiaConsilii Pr^sidï ïignissimo atque incorroptissimo mo- numentum hnc DELIANA 9e BLOKHUYSEN, Charissimo Conjugi mcestissima Conjux fostjit Obiit anno Domini XVc. XCVI. vh Idus Jan. (Dat is:) Den Edelen en Voortreflyken Heere DIRK van EG MOND van NYENBURG, Eenen zeer waerdigen en onberispehken Voorzitter in den Moogenraed van Holland, en aller beminlyklten Gemael, iteeft DEL f ANA van BLOKHUYSEN, Deszelfs zeer bedrukte Echtgenoote, dit Graffchrifc gefield. Hy overleed in het jaer onzes Heere 1596. op den yden van Louwmaend. In het Midden-koor. (*) ^7 was gebooren den 17 van Wintermaend des Jaers 1537, wierd Prefident in het Jaer 1586; en is van wegens den Staeten en den Prins van Oranje na den Keurvorft van Saxen in AmbalTade gezonden. Hy ltierf sonder Oir natelaten. Zie van Leeuwen Batav. ill. Bladz. 958. Hier  van GEDENKSTUKKEN. j$ Hier, rusten de Heer BIDERICK van LEEUWEN(») Raedt in Dé Hove Provintiael en Hogen Raedt van Hollant, Sterf den 21 April, 1596; ende Juffrouw CATARINA van "der GOES (f) syn Ed. Huysvrouw, sterf den 20 Januari, iooS.. In het KooH (*) Ook genaemt Dirk va» Leyden. (f) Zy was een Dochter van Mr. Adriaen van der Goes er. Anna van Spangen. Zie breder van haer Afkomft, by S. van Leeuwen Batav. Illuftr. Bladz,969.  ^e. VERZAMELING H. S. E. nobiliss. et ClARISS. HADRIANUS MILIUS, Arnoldi f. Dordracenus , jtjrïs scientia ET titulo eximiüs, VARIA frudentia PRjEDITUS, et AD VARIAS dignitates EVECTUS, tjsqtje cum sua laude et bono püblico functus, consiliarius in curia batavia , et IN EA deniojje preses; vigilans, incorrüptus et varüs Justitie antistes. ojji , omni vita laudabiliter peracta , subito obiit anno chr. «0. 13. xc. vi. kal. JULII. VIXIT ann. Lil. Lector et Patria dolete. (*) (*) Dit Latynfch Graffchrift is door den Vermaerden Justus Lipsius opgefteld. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. s* (Dat is:) Hier legd begraven Den Wel edelen en zeer Beroemen ADRIAEN van der MYLE, Arnolds zoon, gebooren te Dordrecht, uitmuntend in Vermaerdheit en Wetenfchap van Rechtsgeleerdheid met menigerlei Voorzichtigheic begaefd en gefteegen tot verfcheidene Waerdigheden, die hy zo wel tot zyn Lof als tot het algemeen Welzyn heeft bediend; zynde geweeft Raedsheer in den Hove van Holland, en daer na Voorzitter van het zelve Hof; Een Wakend Standhaftig en Getrouw Voorftander der Gerechtigheid ; Die, in alles Loflyk, zyn Leven styd doorgebragt hebbende, haeftlyk is overleden, in het Jaer onzes Heilands, 1596. op den 27 van Hooimaend. hy heeft geleeft 52* Jaeren. ó Leezer en Vaderland, Betreurd hem! Aldaer. Hier  3f VERZAMELING Hier leyt begraven JOHANNA van waveren Sal. Huysvrouw was van THOMAS van TILT (sal) in syn LEVEN DlENAER DES EvANGELY, STERF A°. 1596 Dé 16 Dbcembr. EN MENIGH VERSCIIEYDë Cruys BESWAëRT DEN CHRISTEN Naem. De Rust £n Goetheydt Godts maekt dat de Vrocme t' saem Om Christi wil met Hem VAN hier.. AENGAENi Onder het Orget.  van GEDENKSTUKKEN. s3 Dit Grafschrift van deze Vrouwe , vviers Mans Graffchrifc insgelyks onder de Gedenkstukken van Delft op Bladz. 68 is vertoond, en by welk de volgende Aentekening is gefpaerd ; geeft thans aenleiding, om ter opheldering van het Een en Ander, dezelve alhier by te voegen. P. de Jonge, in zyne Gendfche Gefchiedenisfen. verhaeld: Dat deeze Thomas van Tilt , of Tilius , op „ den 3 December 1378, in der Carmelittn Kerke te ,> Gent , voor Wllkm den itten Vnvs van Oranje , „ heeft gepredikt, toen op het Bevel van de Maeiftraet „ aldaer een Valt- en Bededag gehouden wierd Dat " ï\u" Hof-Pr^dikervan di™ Vorft, na alvoo'rens te „hebben geweeft Abt van eene Abdye in Braband ; „ maer , verlatende zyne Abdye , nae dat hy eene „ groote forome gelds vergaderd had, «a het Land van Cieef was gevlugt, alvvaer hy, op de Calvinifche ma„ nier, met eene Ryke Weduwe trouwde " — ln d zelve verbeterde Gefchiedenisfen van P F de Goesin 10 Tom. pag. 88 en 89, word den zei ven Thomas 1ilt nader befchreeven, 20: „ Dat hy Paftoor in den „ Oudenbofch en Abt van St. Bernards geweeft heb „ bende, dezelve Abdye verlaten heeft, en geloooen ., na het Land van Cleef, al waer hy trouwde met eene ., Edele Jufvrouw, genaemt Johanna van Waveren (welkers Grafichjift hier boven gemeld zulks duidlvk beveiligt) voorts: „ Dat hy in 'tjaer 1590, isgeftorven „ te Deltt alwaer hy Minifter is geweeft, e„ 2yn Graf, „ fchrift aldaer in de Groote Kerk («) noch te f$ zien is. In (*) Lees: Nieuwe Kerk. c  34 VERZAMELING In de Kennemerlandfche Oudheden bladz. 158 en 150 vind men: „ dat hy na de inruiming van de L. V. Kerk (*) aen de Gereformeerden te Haeriem, bp ft den 1 Maert 1577. op den z^en derzelver Maend , aldaer, voor de eerftemael, op zyn Nieuw-gezinds, fi in dezelve Kerk heeft gepredikt, en den 7deji April „ daer aen volgende, het Avondmael heeft uitgereikt; en dat hy geweeft is Abt van St. Bernardus Abdye , „ op de Schelde buiten Antwerpen en naderhand Pre„ dicant te Delft, " al waer men hem op de Ly ft der Predicanten vind. Zie de Nieuwe Befchryving van die Stad Bladz. 440. De Riemer in zyne Befchryving van 'sGravenhage, 1. Deel Bladz. 332 , tekend aen: „ Dat „ men op den 20 July 1583 eene Commisfie vind, op den Heer van Nyvelt en den Advocaet Buys, om Thomas Tilius te verzoeken, van zich in Dienft » der Haegfche Kerk te willen begeven. (*) Lees St. Bavos Ke;k. Hier  van GEDENKSTUKKEN. ^ HlER leyt begraven SEBASTIAEN van LOOSEN, in zyn Leven raet ordinaris in den hove van holland (*) en sterf iN 't Jaer ons Heeren xv xcvii. op den 241^ Aprilis en JOH ANNA van VALCKESTEYN die Huisvrouw was van den Voorn. Sebastiaen van Loosen , Anno xvc xcvii. den iii Aprilis is gestorven en hier by begraven. Joffrou JOHANNA van LOOSEN, de voorn. Mr. Sebastiaen van Loosen eenge Dogter Huysvrouw was van Dë Raetsheer Mr. ADRIAEN T. JONGH (f). In bet Koor. (*) Hy was van Gorincbetn, alwaer hy in den jaere 1570 Burgemeefter, en 1572 Penfionaris is geweeft; voorts wierd hy in January 15S0 tot ordinaris Raed in den Hove van Holland en den 6 February 1582. tot Raed van den Hogen Rade beëediat volgens de Lyften der Prefidenten , Raden en Minilters van beide die Hoven, te vinden by S. van Leeuwen Bladz. 1474 en 1483. (f) Ook genaemt JüKius , een Dordrechtenaet, wierd ordinaris Raed in den Hove van Holland den 10 January 1597; en overleed in Mey 1Ó20. C 2 Hier  y VERZAMELING Hier legt begraven Jufr. ELÏSABETH RUYCHROCK van de WÈRVE» obiit 27 Juny 1597. Joncrr JaN van WIELE, (*> obiit 2 SePTEM* A° 1625. Jonckr JACOBs van WIELE. Heer van Werve, obiit 2 Maert A° 1642. In de Kapel van B.uichrock van de Werve. (*) Corneliszoon en Josina de Jonge ; Hy en zyne Nakomelingen hebben den Naem van StalPért verlaten; doch bleeven het Wapen voeren. Zyne Stamquartieren, als ook die van zyne Echtgenoote,ftaen op den Zerk uitgehouwen en zyn: van der Wiele. Van de Werve. De Jonge. Jongelinx. Arkel van Montfoort. Van Doom van Sonsbeek. Heemskeek. Gramaije.  van GEDENKSTUKKEN. 57 J Dousa Jam. F hic cvbat. qui. vixit. ann. xxv. menses. xi. dies iv. obiit ..... m. d. xc. vil. (Dat is:) Hier ruft JAN van der DOES, Janszoon (*) die geleeft heefc 25 Jaer en n Maenden en 4 Dagen hy overleed By het Koor. (*) Deeze Jan van der Does was reeds vroeg yermaerd ora zyne Geleerdheit; van zyne buitenland* Iche Reizen t huis gekoomen, is hy ongehuwd overleden en word by veele Schryvers gedagt; onder welke van hem en zyn Gellagt omüandigmelden S. van Leeuwen m zyn Batav. illuftr. op Bladz. 932. en A. LuisCius in zyn Woordenboek op Bladz. ióö. Letter D C 3 Nis-  88 VERZAMELING Vrouwe MARGARETA van NISPEN, nispen. y,AN DE.^ * Meeren. Weduwe van Heer GILLIS van EICHELBERG Genaemt HOOFTMAN, Heer van Cleidael Stefvers, en Artselaer npvMs STERF DEN XXT" MARTH AÏÏN0 Hertsback. deïms' md. xcviii. Heer CORNELIS van EICHELBERG, Eichblberg, Nispen. genaemt hpoftman. genaemt hooftman, rldder , heer van Stevers en Artselaer , stierf den ii Maert m. d. c. xxxii. öuse. van der ^ Meersn. In het Midden-koor. hIC  van GEDENKSTUKKEN. 59 pIC wèsIJ reCVbant perChare ConJVgIS ossa. spIrItVs ast CceLo gaVdet In eMpIJueo. jacet et hic obiit xii cal: jul. c. h. de wees, a xöoo. (Dat is:) Hier ruft 'c gebeente van de Wees zyne Echtgenoot , Z0 tederlyk bemind; haer Ziel in Abrahams Schoot. Alhier ruft ook C. H. de Wees, overleden den 2often van Zomermaend in 't jatr ióco. In bet Koor, aen de Noordzyde. c 4 Hier  4o VERZAMELING Hier leyt begraven de Wel Edele Jonciieer GERARD van RANDENRODE, Geseyt VAN DER AA, Sjerf den XVI October MDC. In het Koor , aen de Zuidzyde, op bet Gcdenkjluk. Het zelve beftaet in een kundig gebeeldhoude Blaeuw - Arduine Grafzerk van eene ongemeene groote , die , voorheên gedekt met Houte Deuren en LuiVen, voor de afflyfing, en gelegen bezyden het Praelgraf van den Admirael Wasfenaer, van daer regens den Zuid-muur van hec Koor is verplaetft, en recht overeind gefield in den jaere 1726. Op deeze Zerk ziet men den gemelden Jonkheer, levens-groote afgebeeld, in zyne volle Wapenrufling, leggende op eene Tombe, en nevens hem zyne Gantelets ; waer boven zyn Adelyk Wapen met de Vader- en Moederlyke Stamquanieren, als: Bandenrode geseyt Borcneval. van der aa. Kerreman. Ittre. Cuyck. Vterlimingiien. Heymbeecke. Pypenpoy. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 4I Hier leit begraven Mr. FRANCOIS MEERMAN, in syn leven advocaet, starf den XIIII^ NüVEM- bris A°. xvii Een. ende Joff* GEERTRUYT RUYGÜAVERS, syne Huysvrouw starf den xi" Novembris, A° Xv1; XCIX. In het Koor. Hier leit begraven pieternelle jans. Dochter De jong, Weduwe van claes jansz, in syn leven Timmerman van den HaGE, ende sterf den six December, Anno iooi. Aen de ÏVeJïzyde. C 5 Hier  £3 VERZAMELING Hier leyt begraven Jonckhrer ADAM VAN DER DUYN, Heere van Zanen , in sin leven, Hoogheemraedt van Rhynlandt, ende sterf den xxii JüLY in den jaere mdcii. Hier leyt begraven Jonckheer CHYMAN VAN DER DUYN , Heere van Zanen , desselfs eenigen achtergelaten ZoON, die sterft ongehoudt den eersten NoVEMBRI, ïn den Jaere MDciii. Oudt xxvi Jaeren. Godt geve Haer het Eewtch Leven. In bet Midden-koor. Dit bovenilaende Graffchrift is gegraveerd op een Kopere plaet, leggende, in plaetfe van een Zerk, voor het Praelgrafvan den Admirael Was* fenaer. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 43 Hier legt begraven J0S1NA Dircx Dochter van ZANTEN, in HAER LEvë L. HüYSVROUWE van EVERAERT QVIRYNSSE (*), Burgemeester van 'sGravenhage. Sterf den xxvii November, An°. xvi'; ende vi. Jn hei Koor, (*) Hy heeft zedert het Jaer 1598 tot IÓ15. met tusfchenpoofing, dat Ampt bekleed. C.  44 VERZAMELING Ci. gist MessirePAUL CHOVART, Chevallier, segieve de Buzanva et de Grand champ et de la Granqe avx Roys ; Conseiller dv Roy tres Crestien en son conseil d'estat, et gentilhomme ordinaire de sa chambre. Ambassadeur ordinaire puur sa Magese vers Messeignevrs les Etats Generaux des Provinces vnies dv Pais bas le qvel est mort a la Haye le dernier jovr d Aovgst. Mil Sis Cents Sept. (Dat  van GEDENKSTUKKEN!. 4j (Dat is:) Hier ruft Paulus Chovart^ Ridder, Landvoogd van Buzanva, Grand champ en Granges avs Roys; Raedsheer van den Alierchriftelykflen Koning in zyn' Raed van Staten, en gewoon Edelman van 'sKonings kamer; van wegens zyne Majefteit OrdinarisAmbasfadeur by de Heeren Staten Generael der Verëenigde Nederlanden; dewelke is overleden in 'sGravenhage, op den laetften dag van Oegftmaend, Duizend zes-Hondert zeven. In bet Midden-koor, bezyden bet Praelgraf van den Admirael IVdsJenaer.  ^ VERZAMELING V. CL. JOANNI SANTENÖ, CUM AMPLISSIMIS FUNCTUS HONORIBUS POSTREMUM SUPREMI' APUD BATAVOS AUDITORI SENATOR ANNO CHRISTI CIO. IOC. IX. SUO AUTEM XLII DIE OCTOBRIS XXVt. AD MELIOREM VI TAM MIGRANS GRAVE SUI DESIDERIUÏX RELIQtJISSET. UXOR ET LlBERI MCESTI POSUERE. Dat  van GEDENKSTUKKEN» Den Vermaerden Heere JOHAN van SANTEN, die, na laeftlyk met grooten Roem de Raedsheerlyke waerdigheid in den Hoo'genraed by de Nederlanderen bekleed hebbende, (*) in het Jaer onzes Heilands 1609, maer zynes Ouderdoms 42, op den 2óften van Wynmaend, tot een beter leven overging. Op dat een ongemeen verlangen naer Hem zoude overblyven, hebben zyne Bedrukte Eehtgenoote en Kinderen dit ter aendenken gefield. In het Midden-koor* (*) Is alvoorens Penfionaris te Middelburg geweeft. Göüdh. Bladz. 109. Hier.  4B VERZAMELING Hier. leggen, begraven. Jofvrouwe BEATRIS van DORP. HütsvroUWu van JACOB HEERMANS, 'tresorier van den hagk sterf den 4 MaERT A° ióio. Joffroüwe. J O ANNA. HEERMANS. IIuis- vkouwe. VÊl CORNELIS. ROSA. Secretaris, van den. Hove van Hollandt. Sterf den ie.n Mei A° 10*17. Salich zyn de Dooden dik in den Heere sterven, zy rusten va iiaeren areeyt ende gaen va dit leven tot een beter. Hier. legt. begraven. JACOB HEERMAN, Tresorier van den. Hage, sterf den 3e.n April 1629. ende Juffrovw MARIA HEERMANS, Huysvrouw van Mr. WILLEM PAEDTS, Advocaet voorden Hove van Hollant, sterf den l8e" novembris ió2i. Aldaer. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 4g Hier leyt begraven £>e Edele Juffrov JANNE van LYNDEN, benaemt VAN BRIENEN, VroVWE in SlNDEREN , starf indt Jaer ióio. den 22 Octo. mitt haer eenger Dr. twee JoNGE KINDEREN, ^ls Joncker HE ND RICK, JAN, die starf Ao jöiS. den 14. Novemb. En Jofvrov ELYSABETH, die starf A° 1615. den 30 Novem geprocreert by Joncker OTTO van der ZEVENTER, (*) nv heere van KeneNbvrch, Lynden. „ Bester. Bronckhorst. almri ïn bet Midden-koor. (*) S. van Leeuwen, meldende van dit Geflacht noemt deeze Juffrouwe Hessel van Brienen, Doet ter van Carel van Brienen en N van Lvvn7N mt Gelderland: dus haer Moederlyke StïJtóH leen op de Zerk ftaen. Zie van dit GeüYcht van 7* venter of Zevender'by gemelden Schryverl Blad": D D.  sa VERZAMELING D. O. M. S. Nobiuss. et Lepidiss. Puella EVERTIEN COENDERS, ae HELPEN, nobiliss. conjugum ABELIS COENDERS et TEEDKA ENTENS, Filia , Anno mpc. iiii. Die xi Aug. Gronings nata A°. mdc. xih. Die x. Decemb. Hags Com. dena- TA, meliorem0.ue in VITAM ex vita hac .ffiRUMN.OSA TR\nslata, curantib. MCESTISsimïs parentib. exuvias suas expectantes gloriosam RESURrec. sub hoc saxo posüit. coenbers. ScaUFFERS. Tamminga. RlPPERDA. En ten s. Ompteda. Entens. Uterwick. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. (Dat is:) BEN AeleRGOeDSTEN EN AlLERHOOGSTEN zy toegewyd 't Wei-edel en allerbevalligft Maegdeken E V E R T J £ COENDERS va n H E L P E N, Dochter van de Wel-edele Echtgenooten ABEL COENDERS en TEEDKA ENTENS, gebooren te Groningen, den nden van Oegflmaend, in het Jaer 1604, ontflapen in 'sGravenhage, den iodtn van Wintermaend des Jaers 1613, en, uit dit elendig- tot een beter leven overgevoerd, zyn, door de Bezorginge van bedroefde Ouders, haere Overblyfzelen, eene Heerlyke Opitandinge verwagtende, onder deeze Zerk gelegd. In fat Midden-koor, ten Ziltden van bet Praelgraf van den Admirael IVasjenaer. D i Hoe  52 VERZAMELING HOC MONUMENTUM CoNDITTJR Vir CEL- TOANNIS BUEYS1US Monikxnd. TC Curle Hollandis Senator, OBIIT A° D. MDCXIV FEB. d. XII. iETATIS SÜM lui. sub CERTA spe Beatte Resurrectionis. (Dat is O Deeze Zerk bedekt den vermaerden Heere TAN BUYS van Monnikkendam; Rechtsgeleerde en Raedsheer In den Hove van Holland (*)• Hy overleed in het Jaer onzes Heeren 1614» op den iade.n Dag van Sprokkelmaend, en zynes Ouderdoms 53. in de zekere hoope van eene Gelukzalige Verryzinge. (*) Zedett het jaer 1601. % ^ ^ Hier leyt begraven TAN HENDRICK van BUEREN, OUT wesende 67 jaeren , STERFT den 12 December Anno 1615. ISABELLA MARIA MEYNARTS Dr. VAN DER OLDCAMPS, syn HüYSVROUWE WAS OUT 67 JaERÓ, STERF DEN 12 MaRTII l6l6. Aldaer, aen de Oof.zyde. AD-  van GEDENKSTUKKEN. 53 ADVOCATI OFFÏCIO FUNCTUS ANNIS lux. Hier leyt begrav. Meester REYNIER van AMSTELREDAM, Advocaet voor rsé Hove van Hollant, sterf den Sevenden Novembris, ui Jaer ons Heren, iöiö. In 4e Kruis-kapet. D. O. M. COR. NOBELAER Toparcha in Grisoirt, ANNA VAN DER WIELE, Conjuges , hoc SlBI SuiSQUE monumentum F. F. A°. If5r7. (Dat Is:) den allerbesten en allergrootsten zy efrf ' CORNELIS NOBELAER, Heere van Grysoord, en ANNA VAN DER WIELE, Echtgenooten (*), hebben, voor zich en hunnen Nakomelingen, dit Gedenkgraf doen maken in het Jaer 1617.' In het Koor, aen de Noordzyde, boven den Ingang van de (jrajkelder, (*) Zie van hun by S. van Leeuwen Batav. ill Bladz. 1171. D 3 D.  54 VERZAMELING D. O. M. S. noeili et prjeclaro Viro HENRICO ab HOVINE, Dno de Heemstede, Marito Cariss.. uxor mcesta pos. obiit Tertio Non. Sept. Anno mdc xv. i"- (Dat is:) Den Allergoedsten, en Hoogsten ter Eere! den Edelen en Uitmuntenden Heere HENDRIK van HOVE, Heere van Heemftede, Eenen zeer geliefden Gemael, heeft deszelfs bedroefde Echcgenoote dit ter neder gefield. Hy overleed den sden van Herfltmaend, in het Jaer 1618. In het Koor. Hie^  van GEDENKSTUKKEN. 55 hter legt begraLyere' Berchem. ven DEN EeDELE EMMERY DE LYERE5 in syn leven nores. etten. governeür van Willem stadt, Clunert, Noort- damme ende die Coelgenessen. van dm Heerlickheden Merweden. ende Landen daer tho behoorende. sterf Dé ó DEjoigny alias vandermols. blondel. cembera? I6l8. tot SüYDOi Aldaer, aen de Noordzyde U 4 Hier  $6 VERZAMELING Hier legt begraven JACOB Cornellissen VAN WOUW, in sin ' leeven Burgemeester ende Kercicmeester va schravenhage , sterf den 16 Aprilis An 1620 out 75 Jaeren ende syn HuiSVROUWE MARIA Jans van SUIERENDAELS, sterf den n February Anno 1633. In bet Koor, aen de Zuidzyde. HlES^  van GEDENKSTUKKEN. $ Hier leit begraven de Ed. Heere Mr. NICOLAES RUGEHAVER, in sin leven Raedt in den hooghen raede over Hollant Zeelant ende WestVRIESLANT (*), STERFT den 14. July, Anno 1620, ende zyner Ed. Huisvrouwe, Jofvrouwe CORNELIA van DER EICK, starf den 18. Decembris Anno 1614. als mede de e. e. heer M. DIRCK GRASWINKEL, STARF DEN XII. OcTOEER A° IÓ66. ENDE Jof? GEERTRUYT VAN LOON, starf den viii november, i675. In bet Midden-koor. (*) Hy wierd beëedigt op den 13 February 1Ó14. D T DEO.  53 VERZAMELING DEO. OPT. MAX. ET MT. MEM. M A R 1 JE. MAG© ALEN JE. CONJUGIS. CARISSIMJE. MATRIS. DULCISSIM* PIISSIMiE. UNDECIM LIBERORUM. PARENTIS. QUORUM. NOVEM. UNA. CUM. PATRE. SUPERSTITIBUS. MOEROREM. DE. SE. ATQUE. DESIDERIUM. RELIQUIT. MATRONiE. AD. ÊXEMPLUM. NATA. CUM. INCOMPARABILI. CONJUGIS. LUCTU. QUI. EX. ea. NIHIL. NISI. MORTE. DOLUIT. ITERUM. jdenat^e. cum. BENJAMIN O. kt. MARIA. PRIMOGENITIS. HEIC. CONDIT*. AC. SIT^E. IN.FUTUR^. RESURRECTIONIS. SPEM. CUM. UBERRIMIS. LACHRYMIS. P. C BENJAMINUS AUBERIUS. MAURERIUS. ASSESSOR. SANCTIORIS. CONSILII, REGIS. CHRISTIANISSIMI. EJUSDEMQUE. AD. ORD1NES. FOEDERATOS. BELGII. LEGATUS. nata. VII. MAJI. ANNI. CID. ID. lxxxv. vixit. ann. IN. CONJUGIO. XX. EXTINCTA. XII. NOVEMBRIS, ANNI. CIO.IO.C.xx. (Dat    van GEDENKSTUKKEN. 5? (Dat is:) Ter Eere van ben algoeden en at-lerhoogsten goot en ter EëUWIGER GEDACHTaNISSE van MARIA MAGDALENA, eener Allergelieflte Gemalinne, Allertederfte en Godvrugtigfte Moeder Tan Elf Kinderen, aen welke noch Negen oveiblyvende te gelyk met den Vader, zy jegens haer Droefheid en Verlangen heeft nagelaten; welke, gebooren zynde om ten Voorbeeld eener voortrefiyke Vrouwmoeder te verftrekken, en ter onvergelyklyke Rouwe van haeren Gemael, die niets over haer dan haer Overlyden beklaegt, wederom is ontflapen; benevens BENJAMIN en MARIA, haeren Eetftgeboorenen, alhier met overvloed van Tranen is bygezet en ruft in de hoope eener toekomende Opftandinge, is dit bezorgt te ftellen door BENJAMIN. AUBERIUS MAURERIUS, Raedsheer in den Geheimen-raed des Allerchriftely klten Konings en, wegens den zei ven. by de Staten der Verëenigde Nederlanden, Afgezant. Zy was gebooi en op den 7den van Bloeimaend des Jaers 1585. heeft in Huwlyk geleefd 20 Jaeren; en is haer Levenslicht uitgeblufcht op den i2de.n van Slachtmaend des Jaers 1Ó20. In het Midden-koor, op bet GedenkUuk tegen een Pylaer, aen de Zuid-Ooüzyde, nevens het Praelgraf van den Admirael JVasfenaer. Hier  Co VERZAMELING Hier. leyt begraven ADRIAEN DUYCK, in syn LEVEN HeER van OüTCARSPEL, KoEDYK. end' SECRETARIS van de Ed. Mog. Heerc Staten va* Holland, stierf den v van Decembris Anno mc. v xx. Hier leyt begraven Jonckvrou ANNA de RECHTEREN (*), DIE HüYSVROÜ WAS VAN ADRIAEN DüYCK, STIERF den xxv December miv": xcv. In het Koor, aen de Zuidzyde. (*) Zy was de eerfte Huisvrouw van AdriaeN Duyck, die naderhand getrouwt is met Maria Paffenrode en laetftlyk met Barbara van Dorp. Hier  van GEDENKSTUKKEN. %t Hier leit begraven de Heer AELBERT DE VEER, in syn leven RlDDER , He- re in callantsooge en raedtsheer in de hoogeraet van hollandt, Zeelandt en Westvr esland, sterf den ~e February Anno 162i. In het Midden-koor, achter het Praelgraf van den Admirael Wasjenaer. Hier legt begraven LAVRENS Adriaensz. de LANGE,sal? in syn leven ovdtbvrgemeester der Stede Schoonhoven, sterf op den 5 octobris, anno iö2i. ende JOH ANNA Symonsd* syn hvysvrovwe, sterf op den 10 a'/gvsty, IÖip. In het Koor, voorbeen hy den Ingang van de Maria-kapet. CüM  62 VERZAMELING Cum Christo surgere VlTA est. Hic jac3t ALBERT a SCHULENBVRG, Filius Umcus NoBILISSIMI ac StRENUI LEOPOLDI, in Apenburg et Beuxndorf, in ANTIQUA MarCHIA Brandenburg ob. pie a? m. d. c. xxii i nov. ietat. 24. (Dat is:) Met Chriftus op te ftaen is het Leven. Hier ruft ALBERT van SCHULENBURG, Eenigile Zoon van den Wel Edelen en Geftrengen Heere LEOPOLD, te Apenburg en Belzendorf, in het alöud MarkBrandenburg ; Hy overleed vroomlyk in het Jaer 1622, den ift^n van Slagt-maend, in den Ouderdom van #4 Jaeren. In het Koor, aen de Ooftxyde. Hier  van GEDENKSTUKKEN, % Hier legt begraven GERARD Jansz. DELFT, IN zyn leven TreSATJRIER van Hollant, starf den 26 November 1622. Hier legt begraven de Eerbaere. zeer Deuchtsaeme AECHGE PIETERS Dochter, Huysvrouwe van Gerard Jansz. Delft, Tresorier van de Heeren Staten van Hollant, staiïf den 18 in april, 163. In het Midden-koor. Hier  <54 VERZAMELING Hier leyt begraven Mr. WILLEM van BAERSDORP* in syn leven raedt Ordinaris van Hove van hollandt (*) ende sterft den Xe.n meye des Jaers clo loc xm. ende JüFFROUWE ANNA van BROVCHOVEN, Huys- vrouwe van DtN raedts- Heer Baersdorp voornt. die in den Heere gerust is den XXII!" Jünius Int Jaer clo loc xxvi. Aldaer. (*) Zedert den Jaere 1613. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 65 Hier liggen begraven Joncheer PHILIPS VAN STEELANT, Heer in Grysoort, Drossart van BüYREN ende RaEDT van syn HoOGHEYT den prince van OrANJE, sterf den 28. May 1623; met Vrouwe MARGARETA van| MECHELEN, zyn Huysvrouw, is gestorven den Eersten Maert, Anno 1643. Steelant. Mechelen. Roijen. Cocic v. NeryneN; Aldaer. E D.  m f-ERZAMELINÖ D. O. M. AND* HESSELiEUS de DINTER, SenatuS Brabantici Preses et Illustk.1^1 Arausjonis Principis Mauritii Nass1. &c Consiuarius, Geirleque PR0VTJf et ZuTPHANI-e ELECTUS CaNCELLARIUS , ac imperante SeRENm.° AnDIUM DüCE in Belgio, finantiarum supremüs Thezaubariuset MARGARETA van der MOELEN, Conjuges , hic Resurrectionem expectant st Misericordiam : Ille ab Anno 1600 ISTA IÖ24. Dat  Van GEDENKSTUKKEN. Cj (Dat is:) aen den Allsrgoedsten en Allerhoogsten Godt, ANDRIES HESSEL van DINTER,' Voorzitter in den Raed van Brabant en Raed van den zeer Door'ugtigen Prins Maurits van Oranje en NalTa-u, enz. Afgezonden ter Vergaderinge wegens de Provintic Gelderland en verkooren Canfelier van Zutphen, onder de Regeeringe van den Doorl. Hertog van Anjou in Nederland, Opper-fchatmeefter va« 's Lands inkomflen; en MARGARETA van der MOELEN, Echtgenooten, verwagten alhier Opftanding en Ontferming. Hvi rióoo. ï> Zedert den Jaere H Zylj L1Ó24, In het Midden-koor. E 2 Hier,  £3 VERZAMELING Hier is begraven: Jonckh. JOHAN PERSYN, eenich sone Heer HIPPÖLYTüS en van Vrouwe ELYSABETH, sterf den 3 January 1625. out 78 Yaren. in 't Jaer 1604 Dé 3 April sterf en is hier begraven Vrouwe ELYSABETH de JONGHE, Weduwe va de E. Heere HIPPOLYTUS PERSYN, die twintig Jaeren geweest synde President soe va Vrieslant als va Vtrecht, is aldaer op tó 3 DECëB. I568. GESTURVé EN leyt Ste. CaTIIARINE BEGRAVEN. (*) Hier leyt Yonckvrouwe ANNA PERSYN haer lyeder eenige dochter, sterf den 26 November 1009. In het ïtoor, aen de Zuidzyde, (*) By S. van Leeuwen Batav. illufir.Bladz. 1048. •word gemeld, dat by alhier zoude begraven zyn: dan dit getuigd dit Grafïchrift niet. Hier  van GEDENKSTUKKEN. Hier leght begraven MATHEUS van THYE (*) sters den io Otobris, 1625. Ende MACH TELT BOGAERT, syn Huisvroü , sterft DEN 27. AüGUSTY, A° IÖ38. mitsgaders der selven Soone Heer ABRAHAM van THYE, h\ Collonel in dienste dezer landen, etc- stierf den 7. December, 1645. Aldaer. (*) Is zedert het Jaer 1Ö18 tot iö2i. Vroedfchap van 'sGravenhage geweeft. Hier leit begravem de Heer CORNELIS van AERSSEN, Heere van Over- ende Nedereint, van spick, sterf den 2 2 maert 1627. ende VroJWE EMERENTIANA, de REGNYER, sine Huis- vrouwe, stierf den 30 January, 1627. Ali'ier. E 3 Deo  rgo VERZAMELING DEO. OPT. MAX. depositum GEORGI de BYE Equitis. Dni db Albrantswaert, Thksaur.-Gener. Ord. Fcf.d. Belgi et Preses Cam. Rat. Holl. et Westfr. oeiit 6 (*) Non April An° ciobcxxviir et dilect-e. Uxoris Dn/S MARIJE as ALMONDA obiit 3 Kal. Mart. A° cblocxxv. (Dat is:) Ter Eere van den allerbeften en allergrootsten. Grafftede van GEORG de BYE, Ridder, Heere van Albrantswaert, Algemeen Schatbewaerder der Vereenigde Staeten van Nederland en Voorzirrer in de Rekenkamer van Holland en Weft-Vriesland; overleden in Grasmaend, des Jaers 1Ó28. en zyner Geliefde Huisvrouwe MARIA VAN ALMON DE (f) welke ftierf den 27^ van Sprokkelmaend, in het Jaer 1Ó25. In het Midden-koor, achter bet Praelgraf van den Admirael Wasjenaer. (*) Hier ftaet een 6- dat een ander Cyfier moeft wezen: alzoo April volgens den Roomfchen Calender, maer 4 Nonas heeft, die in 't begin van die Maend zyn. (f) Haer Broeder Jacor van Almonde, dien zy overleefde, was de laetfte Mans Oir van dit Gellacht. Hy, ftierf in het jaer 1óc9. oud zynde 74 Jaeren; en is met zyn Wapen, in deeze Kerk, in 't Graf gelegt. BAR-  van gedenkstukken. fï BARBARA DUYCKIA HtC SITA MARIT0 OPTIMO AC NOBILISS. DU D LEI O CARLETONO ANNOS DIUTURNOS SUOS PARITER meosque PRECOU. 0biit II DIE JULII jETATIS XXIV PART^ï SALUTIS MDCXXVIII. (De Zin is:) ik BARBARA DUYCK alhier begraven, wenfch mynen zeer waerden en Hoog-Edelen Gemael DUDLEI CaRLETON, de zyne te gelyk en myne, beftendige Leefjaeren. Zy overleed op den 2den Dag van Hooimaend, in den Ouderdom van 24 Jaeren, in 't Jaer der Zaligheit, 1628. Op het Gedenkftuk, aen de Derde Pylaer aen de Noordzyde. e 4 la  72 VERZAMELING In noc Monumento SITI sünt ClNERES PRiESTANTISSIMiE DOMIN-^ BARBAR/E DUYCKL/E, cui Parentes fuere Adrianus Duyckius Dom. de Outkerspel et in Koedyck, Secrëtarius Illustr. D. D. Ordinum Procerum HoLLANDIiE, et barbara DoRPIA , ex VETERI PltOSAPIA nata dorpii; cujus Prius Nuptvs NICOLAUS TROCHMORTONUS ncbiliss. AnGLIC. FUIT, ex quo peperit HESTER AM; qvm denata. Alter deinde Conjux Nobiliss. erat dUDLEYUS CARLETONUS, Sereniss. Regis Magni Brittanni^e Legatus apud Pr.t.potentes ord. Fcedgrat/e Belgicte Proceres et EJUSDEM MAJESTATIS SANCTjE secretariu5, EX HOC USQUE annum ad HUC 3 pr0genu1t Ey ELISA BETHAM; qu^e itidem ne ansa defleta. par1terque HIC requiescunt mater piissima, prior Maritus et utraque Filia. Obiit ii Julii, JEtatis Ann. xxiv. partie salutis md. c. xxviii. Moniturum DUDLEYUS CARLETONUS Maritus moerens posuit. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. 73 (Dat is:) In dit Graf is bygezet wat fterflyk was van de Uitmuntende Vrouwe BARBARA DUYCK, wiens Ouders zyn geweeft Adrianus duyck, Heere van Oud-ktr'pel en Koedyk, Geheim-fchryver der Edelmog. Heeren Staten van Holland, en bakbara Dorp, (*) uit het aloud Gellacht van dien Naem ontlprooten; wiens Eerfte Echtgenoot was NiCOLAES TROCHMORTON, Cf) een Hoog-Edel Engelander, by welken zy voortbragt HESTER, die overleden is: Daer na was haer Anderen Gemael den Hoog-Edelen DUDLEI CARLETON, van wegens zyne Koningl.Majefteitvan Groot-brittanje, Afgezant by de Hoogmogende Heeren Staten van het Verëenigd Nederland en van Hoogftgemelde geheiligde Majefteit Geheimlchryver: by welken zy , tot het 3df jaer , voort- en opgebragt heeft EL1SABETH, welke insgelyks,niet zonder reden, betreurd word. En ruften alhier te gelyk eene Godtvrugtige Moeder met haeren Eerften Echtgenoot en beide Dochters uit het een en ander Huwlylc. Zy overleed op den 2de" Van Hooimaend, oud zynde 24 Jaeren, in het Jaer des Heils 1628. Ter vermaninge heeft DUDLEI CARLETON haer bedrukte Gemael dit ter neder gefteld. Op de Graf-zerk, thans door Zitbanken overdekt. (+) In hetGeflagt-regifter towDuyck by S. van Leeuwen Batav. ill, Bladz. 940. word zy Maria genaemt, 't geen deze Graf-zerk' niet beveftigt: daer haer Naem JBarbara noch duidlyk op te leezen ftaet. (|) DeezeN.Trochmorton, zou, volgensM.Balen E 5 en  74. VERZAMELING €n den gemelden Schry ver, de Tweede Man van BarearA DuTCK geweeft hebben; doch, het tegendeel blykt uit het gemelde Gedenkftuk en Grafzerk. Van het Gedacht van TroCHMortoN vind men bericht by Luiscius, \n zyn Groot YVoordenb. Letter T. Bladz. 2S4. hier legt BEGRAVEN Mr. HENDRICK ROSA, Raedt ord» in den Hove van hollx (#) overleden 21. January xvicxxix. ende Jofvr. CORNELIA van HOOGHEVEEN zyne HüYSVRE , DIE overleedt den XI MaRTII XVie XXI. Mitsgaders Jofvr. MARIA ROSA, haer eenighe D« HüYSVRS van Mr. FRANCHOIS FAGEL (f), Raed in den hooghen-raedt in 't Hof, overleden den xxxi Martii An° xvic xxii. In bet Koor, aen de Ooflzyde, (*) Zedert den 19 Augufti 1597. (f) Zedert den 9 November 1Ó19. Hy overleed den 1 Maert 1Ó44. HlQ  van GEDENKSTUKKEN. f£ HlC jacent D. J0HANN1S VERMEREN, obiit 12 OcTOBSUS I634. D. MARIA VERMEREN ] Uxor D. PETRI HELMAN, D. A MUYLQ.ue11q.UE, Maritus mcestus P. C. Illa obiit 8 Septem. 1638. ille obiit . . . (Dat is:) Hier ruften De Heer JOHANNES VERMEREN, overleden den I2fte.n van Wynmaend 1634.J Jufvrouw MARIA VERMEREN, Huivrouwevan den Heere PIETER HELMAN, Heere van Muilkerken, Die, bedrukt, dit heeft bezorgt te Hellen. Zy overleed den 8fte.n van Wynmaend, 1638, Hy overleed . • • Aldaer. Hier  té VERZAMELING Hier. leyt begraven De Heer THOMAS BROVART, in zyn leven Raed en Tresorier Generael van syn hoogheyt den HeERE prince van orange} ende IS gestorven den 20 JtJLITJS, I635. By het Koor. Hiei;  van GEDENKSTUKKEN. 7? Hier eeit begraven Be Heer JOHAN VAN DER VEECKEN (*), IN SYN leven raet ende AgENT van syne ceurf. DoORL. van Geulen, sterf den 4en Augusty, Anno 1635. ende Yoffrotj ELISABETH VAN DER MAST, syne Hdys- vrouwe, sterf den ge? November, Anno 1637. Aldaer, aen de Zuidzydel (*) Deeze Johan , ook Hans van der VeeckeU genaemt, is een Koopman te Rotterdam geweeft; die,' de Ambagts-Heerlykheid Kapelle op den Ysfel van den Graef van Aremberg gekogt hebbende, het Kafteel aldaer 't welk zeer vervallen was, wederom fierlyk heeft doen opbouwen. S. van Leeuwen Bat. ill. Bladz. 109Ó—. 1214. PAX;  f J VERZAMELING Panhuys. DuBois. Eichelenburg.Daelberö Gt Hooftman. Hier rust Vkouw BARBARA PANHUYS, Huysvrouw van Heer GASPaR van VOSBERGEN, Ridder, Heer in Cats, Gedeput. van Zeeland ter Vergadering van de H. M. Staaten Generaal, sterf den 3 october xvjc xxxviii. oud lix Jaaren. met haar En. Dogter Jufvrouw BARBARA van VOSBERGEN, sterf den iv October xvi= xxxix. oud xxni Jaaren. als mede haar Ed. Zoon Jonkheer GASPAR van VOSBERGEN, Ridder van de Ordre van St. Michiel, Heer van Duyvendyk, Ambassadeur aan de Republiek van Venetië» Drost en Casteleyn van St. Maartensdyk, sterf den ii Maart xvi^ xliii. cud xxx Jaaren. ende nog LOUIS van VOSBERGEN, Drost van St. Maartensdyk. sterf den vii April xvi= xliii. Oud xxiv Jaaren. Vosbergen- Noorthüeck. Panhüys. Eichelenbur& Gt, Hooftman. Op bet Gedenkjïuk, aen de Zuidzyde van de Kerk, boven de IVeeibanken. Hier    tah GEDENKSTUKKEN. 7* Hier leyt begraven SEGER van der MAES, (*) Out-Schepen en Capiteyn van den Haege, ende is overleden den 3e\ Januri.s 1640. In bet Midden-pand, onder de Zit-banken. (*) Was Schepen in het Jaer ióiö. Hy word vermeld, in het 2de Deel der Befchr. van 'sHage, Bladz. 442. Hier leyt begraven HENDRICK GEUL, gestorven den 10 April Anno 1640. ende syne Hüysvroüwe MARIA JAGERS, gestor-en den 6 February, Anno 1048. In bet Koor, aen de Zuidzyde. JO-  8a verzameling JOHANNIS JOACHIMUS a RUSTORF, archi-palatin/e domus conciliarius intimus , generis noeilitate , vitie integritatë ,' eruditionis singularis, laude celebris , eegationibus ad reges et principes clarus, rerum politicarum ac jüridicarum not1tia, nobilium sui temporis nulli secundus, religionis orthodoxe cultor, causie palatin/e assessor; piam animam deo creatori reddidit, corporis exuvias hic loci deposuit, in beata resurrectione resumendas. Natus Aurbachii, xxvi. octob. A°. m d lxxxix. Denatus Hag^-comit; xxvii. Aug. A° mdcxl. Memento. Dal  van GEDENKSTUKKEN. Zt (Dat is:) JOHANNIS JOACHIM van RUSTORF, Geheimraed van het Keurpaltsfche Huis; van eene Edele Afkomfte, Oprecht Levens-gedrag, Byzondere Geleerdheit, en Vermaerden Roem;' Aenzienlyk in Cezandfcbappen by Koningen en Vorlr.cn, in Kennisfe van Staets- en Rechfts-zaeken, Niemand der vermaerdften van zynen tyd wykende; Een Beijveraer der Rechtzinnige Godrsdienft; En van wegens de Pakz Rezident: Heeft zyne vroome Ziele aen Godt zynen Schepper wedergegeven; En het afgelegde Sterflyk deel hier ter bewaeringe gefield, om in eene Za'ige opftandinge wederöm aenteneemen. Hy was gebooren te Aurbach, op den 26ften van Wyn-maend des Jaers 1589. en is overleden in 'sGravenhage, op den 27^» van Oogft maend, in het Jaer 1040. Gedenk. Op het Gedenkjhk, aen de Zuidzyde van het Koor, f Hier  8a VERZAMELING Hier legt begraven d'Heeb JOACHYM VAN MIEROP, (*) in syn leven Ontfanger Generael van Holland, ende Westvrieslandt, sterf den 23 Jgli 1043. met zyn Huysvrou Jongvrouw ANNA BENNINCX, sterf den Lest July A? mdc. xxiiii. In het Midden-koor, achter het Praelgraf van den jJdmiraet Wasjenaer, (*} Van hem en zyn Gedacht, zie by S van LEEUwen Batav. illujlr. Bladz. ioió. alwaer men ook vind. dat Vincent van Myekop, geftorven -1558. alhier m deeze Kerk begraven zoude zyn aen de Zuidzyde van het Koor, onder eene Blaeuwe Zerk, daer zyn Wapen met de Quartieren op ftond. Dan deeze Zerk is niet meer te vinden. Hier  van GEDENKSTUKKEN. g3 Hier ligt begraven de Heer en Mr. PIETER COUWENBERG van BELOYS, in syn leven raed in den hove van holland, na dat zyne Ed. 't zelve Ampt 47 Yaren hadde bediend (#; saliglyck. in den Heere ontslapen op den 28 Juny 1644. In het Koor. ZIS WegenS Zeeland' °P d6n 7 JulÜ Hier leyt begraven de Heer WILHELMUS de JONGE ' sterf den 12. Mey 1645. ende Juffrouw MARYA de JONGE, SYN SüSTER STERF DEN 20. Mart 1649. In het Kruis-pand. F a Hier  84 VERZAMELING Hier leyt begraven Heer JACOP van BERCHEM, Heere van Endegeest, in syn leven raet van staten der Vereenigde Nederlanden, sterft den 30 octobeb 1654. ende Vrouwe ELISABETH van SCHOUWEN, tot Endegeest sïne Hüysvrouwe, sterft den 31 October 1652. In het Midden-koor. Hier leyt begraven YSEBRANT van BLEYSWYCK, in syn leven Agent van de Edf.le Mogende Heeren van de Ommelanden ende de stadt emden, sterf den 22. Sbptember, 1Ö55. Ende Juffrou MARGRIETA MA ES, de LOUCQUER.E, syne Hutsvrouwe, sterft den 18 November, 1654. In het Koor. Hier  van GEDENKSTUKKEEN. 85 Hier legt begraven JOHAN ANNOCQUE, in syn leven commys van r>é Ontfanger Generael Philips Doublet, sterf den v Augusty lóöl. ende Jofvrou ANNA van GORKOM, syne Huysvrouw gestorven den i5den Xbris 1C83. Als mede SV7ANE ANNOCQUE haer luyder Dochter, sterf den 15 January 1669. lnds JOHAN ANNOCQUE, haer luyder Soon, sterft den I JuNY IÓÓO. In de Kruis-kapel. Hier leyt begraven Juffrou MACHTELT van LUNINGEN, sterf den 14 augusty l66l. Aldaer. Hier legt begraven CORNELIS SCHENCK, gestorven den ix July, Anno 1662. In het Koor. F 3 HO-  VERZAMELING HONORI ET GLORIA herois illustiiis5: et ex vetustissima nobiditatis BATAVICjS stirpe »er continuam ET legitimam süccessionem prognati D. JACOBI DYNASTiE de WASSENAER, domini in obdam, fcederati beegii arch1talassi, etc. rebus prieclare terra marique gestis, non tantum in atlantico oceano, unde sparsa fugataque lusitanorum classe, magnaque onustus pr^eda , domum rediit; sed et in freto ealtico, ubi pulsis adversariis , et insigni parta victoria, laboranti dants succurrit, et simul majestatem reipublicie, asseruit et stabixiVit;  van GEDENKSTUKKEN. 87 AC TANDEM CONTRA UNIVERSAM KEGIAM ANGLORUM CLASSEM , CUM PAUCIS FORTISSIME DIMICANS ET UNDlQUECINCTUS,NESICQUIDEMCESSITHOSTIBUS: SED MAGNA PRIUS EDITA STRAGE, INCENSAQUE DEMUM PRiETORIA SUA NAVI, HERCULEO EXEMPLO FLAMMIS VIAM SIBI AD SUPEROS PARATAM INVEN1T, ANNO SALUTIS 1665. iETATIS LV. ILLÜSTRISS. ET POTENTISS. FCEDERATI BELGII PROCERES VIRO FORTISSIMO O-PTIMEQüE DE REPUBLICA MERITO, MONUMENTUM HOC POSUERE ANNO REPARATIE SALUTIS MDCLXVII. F 4 C°at  U VERZAMELING (Dat is:) Ter. Eere en Roem van den Doorluchtigflen Held, uit het Alleroudfte Gedacht van den Hollandfchen Adel, door eene achtereenvolgende en wettige Afdaelinge gefprooten: Een Heere JACOB BARON van WASSENAER, Heere van Opdam, L'. Admiraelder Verëenigde Nederlanden enz. Die, na vooitreQyke zaeken te Lande en ter Zee gedaen te hebben, niet alleenlyk in den Adamifchen Oceaen, van waer Ily, de Portugeefche Vloot, verftroid an op de vlugt verdreeven hebbende, belaeden met groote Buit na Huis is gekeerd; maer ook in de Zond, al waer de Vyanden verflagen en eene Roemwaerdige Overwinninge behaeld hebbende, Hy het waggelende Denemarken ié te hulpe gekomen en te gelyk de Grootmogenheid der Republiek heeft vejzekert en beveftigt;  van GEDENKSTUKKEN. en, eindelyk, tegens de gantfche Koninglyke Engelfche Vbot met weinige allerdapperlykft ftrydende, en van allen zyden omringd, echter noch alzoo niet voor de Vyanden heeft gezwigt; maer, alvoorens een wakkre Slachting verzöiraekt hebbende en zyn Schip ten laetften in brand zynde geraekt, als een andere Hercules, zich den Weg, door de Vlammen, ten Hemel gebaend heeft. in het Jaer des Heils iööj; en zynes Onderdoms 55. De Hoog-mogende Heeren Staaten der Verëenigde Nederlanden hebben, voor den Allerdapperften Held, en die zulks zeer wel van de Repnbliek heeft verdiend, dit Gedenkftuk doen oplichten, in het Jaer der herftelde Zaligheit 1607. Voor bet Praelgraf, aen de Weflzyde. F 5 An-  ga VERZAMELING Anno /er^e christian^ mdclvii. classis fcederati belgii ductu dynast^ de Wassenaer prope ostia tagi naves lusitanicas e brasilia reduces invadit. (Dat is:) In het Jaer 1657. naer de Tydrekening der Chriftenen, heeft de Nederlandfche Vloot, onder het gebied des Barons van Wassenaer, by den mond ! van den Taeg, de Portugeefche Scheepeu uit Biafilien te mg {levende geflagen. Aldaer, aen de Noordzyde. an»  van GEDENKSTUKKEN. t ANNO JERJE. CHRISTIANJE MDCLVIÜ. FGEDERATI BELGII CLASSIS DUCTü ET AUSPICIIS DYNASTIE DE WASSENAER, FRETUM BALTHICUM INGREDITÜR, AFFLICTISQUE DANIJE REBUS SALUTAREM FERT OPE1I FUGATAQUE POST ACERR1MUM CONFLICTUM ADVERSARIUM CLASSE. (Dat is O In het Jaer 1658, naer den aenvang derChriftenen, is de Nedeilandfche Vloot, onder het gebied en beleid van den Baton van WASSENAER, in de Zond gevaeren, en heeft het Koningryk Denemarken, waer van de zaeken in een zeer foberen toeftand waeren, in zynen ouden luifter herlleld; hebbende, na een allerhevigfl: Gevechr, der Vyanden Vloot geflagen en op de vlugt gedreven. Aldaer, aen de Zuidzydei ]A.«  9$ VERZAMELI NG JACOBUS DYNASSTA IN WASSENAER, dominus IN OBDAM, henbroek, spibrdyck, woogmeer , suydwyck, kernhem , etc. eques ORDIN1S DANIGE regis; anno iETATIS suze vigeSIMO primo quondam FRiEFECTOS equitum lxix; TR1BUNUS legionum equestrium; nec non in NOB1LIUM hollandse ET WESTFRÏSLffi ordinem exceptus; guber- KATOR TERR^ HEUSDANffi ; ET DEIN CONFCEDERATARUM PROYINCIARUM archithalassus; HOLLANDIiE ET WESTFKISIjE ACTOAB1US supremus: qui, anno mdclxv. xiii. JüNII, in diuturno ET ANCIPITI naval! pr.?ei.io , contra regiam anglicanam classem , NAVE PÜLVERE incensa , IN ALTUM CUM suis discussus, GLOSIOSISSIME MEMBRA SUA PRO PATRIA DICAVIT. anno iETATIS SVJS. LV. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. 93 (Dat is:) JACOB BARON van WASSENAER. Heer in Obdam, Hensbroek, Spierdyck, Woogtneer,Suidwyk, Kernhem,enz. Ridder der Koninglyke Deenfche Order; wel eer op zyn eenen-twintigfte Jaer Ridmeefter over een Compagnie van 69 Man te paerd; Collonel over een Regiment Ruiters; «n befchreeven in de Ordre der Edelen van Holland en Weftvriesland; Gouverneur van het Land van Hensden; en daer na Admirael der verë'enigde Pro vintien; Opperbevelhebber wegens Holland en Weftvriesland: Die, in het Jaer ióöj. op den 23^ van Wiedemaend, in eenen Jangduurigen en hevigen Scheeps-Stryd, tegens de Koninglyke Engelfche Vloot, toen het Schip door 't Bufch-kruit was in den brand geraekt, met de zynen in de Lucht is gefprongen en roemruchtig zyn Leven voor het Vaderland heeft opgeofferd, in het Jaer zynes Ouderdoms 55. Aldaer, aen de Oojlzyie. PIE-  94 VERZAMELING. PIETATI, ET HONORI. S. V. N. THEODORO. GRASWTNCKELIO. J. F. EQ. S. MARCL HOLIACE D. N. DELFIS. BATAVORUM. STIRPE. COS. PROGNATO. QUI. A. PRIMA. MTATE. INGENIO. QUOD. NACTUS* ERAT. OMNIUM. SCIENTIARUM. CAPACISSIMUM. GRAVIS. SIME. USUS. NON. SOLUM. DELIBAVIT. SED. ET. ABSOLVIT. EN* CYCLOPjEDIAM. MEMORIA. TAM- VASTA. ET. FIDELI. UT. OMNIA. QUiE. UNQUAM. DEDICERAT. OPPORTUNISSIME. SEMPER PROMERAT. ET. AD. PRUDENTIAM. LEGITIMAM. AC. CIVILEM QUAM. SIBI. VRJE. CJETERIS. DESPONDERAT. EXCOLENDAM. REFERRET. HINC. A. PRIVATIS. FORI. CURIS. AD, FISCI. " PATROCINIUM. TRANSLATUS. DICASTERIOQUE. LEGE. PACIS. MONASTERIENSI5. CAUTO. GRAMMATEUS. DATUS. CHARTISQUE. TEADUNDIS4 EXACTOR. MISSUS.    van GEDENKSTUKKEN. 95 SCRIPTIS. INTEREA. PLURIMIS. PATRIAM. JUXTA, VENET1S. ALIOSQUE. SIBI. OBSTRINXIT. OFFICilS. AC. COMITATE. QUOSVIS. DOMI. PEREGRE- QUE. DEMERITUS. ERUDITIONE. INCOMPARABILI. RAPTUS. IN. STUPOREM. AFFLICTIS. SUPPETIAS. EGENIS. SUBSIDIA. OPIFERA. MANU. FERENS- PIETATIS. SOLIDiE. CULTOR. CITRA. FUCUM. ET. SIMULATIONEM. SOLLERTIA. ET- RERUM. AGENDARUM. FACILITATE. NEMINI. SECUNDUS. ERECTO. SPIRITU. ET SUBLIMITATE. ANIMI. CUNCTIS. ANTISTANS. SED. DUM. NON. MINUS. IMPOSITUM. MANUS. QUAM. DE. JURE. SUMMI. IMPERII. BONO. PUBLICO. ET. NOMINI. BATAVICO. OCCEPTAS. LUCUBRATIONES. EXEQUI. SATAGIT. ET. SIC. VEE. SUPREMUM, ANHELITUM. REI. PUB. IMPEND1T. ABSENS. VIODENTA. PARALYSI. DE. MEDIO. TOLLITUR. MECHLINjE. AD. D. XII. OCTOBRIS. ANNI. CID. ID. C- DXVI. n. e>. n. geertruda van loon, CONJUGI. DE. SE. OPT. MEERIT. HEIC. INHUMATOJ p. c. TIXIT. annos. LXVI. D. XII.  95 VERZAMELING (Dat is:) Der Eerbied en Roem toegewyd voor den Wel Ed. Heere DIRK GRASWINKEL, J. z. Ridder van St. Marcus , Heere van Holy, uit een Burgemeelterlyk-Geflacht te Delft ontfprooten Die, van zyne Eerfte Jeugd, zyn bekoomen Verftand zo ongemeen vatbaar voor alle Wetenfcbaopen wel degelyk gebruikt; en niet alleen den Kring der Kundigheden flechts even aengeroerd, nemaer ook afgehandelt heeft; met een zodanig uitgeftrekt en getrouw geheugen, dat alles, wat Hy ooit geleerd had, Hy op het gelegenfte wift altoos voort te brengen en toe te pasfen op het Staets- en Burgerrecht, dat Hy zich voor anderen had beloofd te| voltooijen: Daer yan daen is Hy, uit de byzondere zorgen der Gerichtsbank overgebragt ter bekleeding van het Fiscaels- ampt; en met wyze Maetregels van den Staet vereerd, om de papieren der Munfterfche Vreede, als Taelkundig Opzichter, over te brengen. Ondertusfchen heeft Hy met veele Schriften, zo wel zyn Vaderland, als Venetien, en andere Landen aen , Hem verplicht; zynde door zyne gogde Dienden en Vriendelykheit,zo wel Binnen- als Buitenlands, bemind; en,door eene onvergelykelyke Geleerdheit,elks verwondering ; den Bedrukten Trooft, en den Behoeftigen on« derftand met een Milde hand toebrengende. Vai  van GEDENKSTUKKEN. 97 Van welgegronde Godtsvrucht was Hy een Voorftander, zonder fmuk of veinfinge; in Schranderheid en in Vaerdigheit omtrent de uitvoeringe van zaeken, niemand wykende, met Wakkerheid van Geert en Verheevenheid des gemoeds allen anderen overtreffende. Maar, toen hem geen minder Taek als die van het Recht der Hooge Overheit ten algemeen welzyn, en Naem der Datavieren was opgelegt, en Hy de Aengevangen Nachts-Letteroefeningen behertigde uittevoeren, en alzo zelf zyne uiterfte Levens krachten voor hetGemeene beft befteede, is Hy, uitlandig zynde, door eene geweldige Beroertheid, uit het Leeven weggerukt te Mechelen ,ih het Jaer onzes Heeren ïóóó. op den J2^n Daa van Wynmaend. De Wel Ed. Vrouwe, GEERTRUY van LOON; heeft voor haeren zeer Waerden en Welverdienden Echtgenoot, die alhier begraven legt, Dit Gedenkfchrift gefield. Hy heeft geleefd 66 Jaeren en 12 Dagen. Boven het Gedenkftuk ftaet zyn Afbeelding me$ deeze KeuiTpreuk: nemo 1gnavia factüs immortalis. (Dat is:) Niemand word met onwetenheid onfterflyk. In het Koor, aen de Noordzyde, Onder een menigte Schryvers die van Mr Dirk Graswinkil melden, kan men by Luis» cius en Hoogstrate'n, in hunne WoordeboeG ken  98 VERZAMELING ken van hem nader bericht vinden ; a's ook in de Nieuwe Befchryving van Delft: al waer, by zyne Levensfchetze is Revoegt een Lyft van alle zvne Werken. Zeker Voornaem Rechtsgeleerde verraaegdfehapt aen deszelfs GeHacht, by wier, niet alleen het Origineel Afbeeldfel van pejnelden Dirk Graswinkel, door Minveh gefchildert is den iaere 1636. word bewaerd, ook verfchetde Eigenhandige Gefchriften van deezen Beroemden Man beruftende zyn, heeft ons de Volgende Lyft, als vollediger, opgegeven: Theodori Graswinkelii Delph. J. C. De Jurc Maje/tatis. ; De JWc 'Picecedcntia inter Rempubli- cam Venctam, & Servbmdix Ducem _ . Libertas Ver.eia, ftu t'cnetorum in je ad fuas impcrandi Jus. . . Mans Liberi Vindici tannici JJftrtorcm. Libri duo. . , - De Pita Cj Nece CnJJii & Bruti. Pita Mdrca Crateri _ . Pfalmi Duvidis Carmine Heroico Virju , T. a Krmpis de Imitatione Chrifli Carmine Hexametro „ Commentaria ad Btllum Catilin. Sa- kjiii. — Hun ft, om Wel te hven. . . Over de Placaeten van de Lyfengt. —- Van de üppermagt der Staeten van tlalland. Op  van GEDENKSTUKKEN. 99 Op het Bovengemelde Afbeeldzel van Mr. Dirk Graswinkel 't welk door Matham zo kunflig als kundig in het Koper gebragt is, heeft C. Barlaus een frati Latyn fch vaers gemaekt,'t welk daer onder flaet. 'Er is noch een ander Byfchrifc, op het zelve Konterfeitzel, ons toegereikt ,'c luid aldus: Talis er at Graswinkelius, dum viveret oris Quique partes patrits docuit jua jura fupremat h.venies faciem Theodori {ff corporis umbram In tabula: ingemum in fcriptis fpecimtnque. B. Faget* (Dat is:) Dus was Graswinkel , toen hy leefde, van gelaet,' Die 't Recht der Oppermagt betoogde van den Staet. Gy vind hier flechts een Beeld en Schaduw van 's Mans leven; Maer, in zyn Schriften praeld zyn geeft alörr* verheven. Ook is ons, wegens het maeken en ftellen van dit Gedenkftuk, ter hand gefield een Letter» lyk Affchrift van het alhier volgende. G *  300 VERZAMELING Contract tusfchen Mevrouwe Geertruyda van Loon en Monfr. Rombovjt Verhulst. „ Op buyden heeft Monf. Ramhout Verhulfl aangenoi.mtn te maakcn en te (lellen op zyn kojïcn een \ Supelture, ter gedagterds van wylen de Heer Theo' doms Graswinkel, in zyn leven Fiscaal van den " Hove van Hollandt, ende Griffier in de Chambre ini " pattie. volgens teekening daar van zyndc weeder" zyds onderteekent oD de ruggc. Ende namentlyk, " dat de plaatfe van het Schift zal zyn van tost/leen " gepolyft en de letters niet en fal zyn tot fynen laf,' ten , ende refi van wit Marmer. En het ft Me" vrouw Geertruyda van Loon Weduwe wyle gemelte " Heer 'f zelve aon hem bcfleet om te maken en té " (tellen als voor en en daar voor belooft te betaalen.^ " de fomma ven Jeven hondert Caroli guldens eens." 'Mum in 'sGravenhage denfevende Juny ióüq. Glertruyd van Loon. Rombout Verhulst. Ik onder gefchr even bekenne hier van deze tombe ten mlle betaak te weefen. De Zomme van 700 guldens. Mum Hage 17 December 1670. Romeout Verhulst. Ont-  van GEDENKSTUKKEN. toi „ Omfirgen by my ondergefchreven Rentmecflcr,. van de groote Kerk van ts Grtvenhagc, beken in die „ qualiteit ontfangen te bcbben van Geeriruda van ,, Loon Weduwe van wy'en de Heer Mr. Dirk Gras- winkel Sr. ovir een recognitie ten behoeve van de ,, vourn. Kerk ter zaacken van 't Cunfent by de Hce„ ren Kerkmeefteren gegeven en verleent, om aan een „ Pyhar aan de Nonrtjyde van 't Cboor te erigeeren „ en tc (lellen een Monument ter eere en ter gedag„ ttnis van de voorn. Heer Graswinkel, haar Man ,, Saliger; f oirconde dejen getcykent 18 December » 1670. J. v. Hoeven, De fomme van thien Zilvere Üucatons. HlER legt begraven C A TA R I N A van ONDEWATER, Huysvrouwe van Pieter Splinter, Burgemeester van 'sGravenhage, (*') gesturven den l6. MeY, Anno ió68. In het Koor. (*) Zedert het Jaer 1621., men vind hem de eerftemael als Burgemeefter 1643 en voorts als Vroedfehap, tot in het Jaer iöjo, vermeid op de Lyfte der Regeering G 3 Se-  102 VERZAMELING Sepulture van Heer WILLEM BOREEL Ftiü- M Hsta. Jacobs. Ridder, Baron ende Heere van Uresdyck, Urenhove, Hber van Steelant, Duinbeke, Perenboom, etc. Na verscheyden Ampten, Bezendingen ende Ambassaden, aen Koningen, Repubuëcken en Phincen, wekde A° cio. id. c l. Ambassadeur ordinaris van DfCSEN StAET in Vranckryck. sterf te Parys, 29 Sept 166S. is hier begraven door den staet , ( * ) 8 January m. d. c. lxix. ende van Vrouwe JACOBA CAREL, syn Echtgenoote Filia Jans, Baronesse ende Vrouwe als boven, sterft Ambassatrisse in Vrankhyk, tot Parys,denxvn. Junius,m.d.c. lvilbnde light hier begraven. Aldaer, aen de Zuidzyde. Volgens Refolutie van Hunne Hoog Mog. de Heeren Staeten Generael, van den 27 Dec IÓ68. Van zyn Overlyden en Begtafnisfe , vind men omftandig verbad by L. van Aitsema, in het 48^ Boek der Zaeken van Staet en Oorloge Bladz. 786—806 en 810. D.  van GEDENKSTUKKEN. 103 D. O. M. SI pacem QUJERIS LIBERTATEMQCE, VIATOR aut NUSQÜAM AUT TALI sub iAPIDE INVENIES. LEO AB AITZEMA, Natus ióoo. ip. Novembris, Defunctus 23 Februaru 1669. Hic P. et L. expectat. (Dat is:) DEN AtlERGOEDSTEN EN ALLERHOOGSTEN. Indien gy, Reiziger! Vreede en Vryheid zoekt, of nergens, of onder zulk eenen Steen, zult gy dezelve vinden. LIEUWE van AITZEMA, gebooren den iode.n van Slachtmaend, 1600. overleden den 23fte.n van Sprokkelmaend, 1669» verwagt alhier Vreede en Vryheid. ' Aldaer, aen de Ncordzyde. G 4 Hoe  104 VERZAMELING HlC JUXXA RePONUNTUU EXUVIjE WALTERI VANE militis : Henrici V'ane m1lit1s, CAROLO PRIMO MAGN0 BiUTTANNIiE REGIS A SACRIS CONCILIIS ET SECRETAU1I PRINCIPAL. FILII QUINTi; QUI A SERENISS1MO PRINCIPE AURIAC0 campo PR/EFECTUS, MEDIA INTER AGMINA, FORTI MANU SED FORTIORI ANIMO, IN PR-ELIO sën EFFEN si » H0STIUM IMPETUM ET RABIEM REPELLENS, CiECO SED INEXPUGNABILI MARTE PERCUSSUS, MONTII, OPPIDO QUOD EST HANNONIiE, ANNO DOM. CID. IOC. LXXI1II. .ffiTATIS SUM LV. III NONAS AUGUSTI, INV1CTAM PER VULNERA REDDIDIT ANIMAM DEO.  van GEDENKSTUKKEN. 105 (Dat is;) Alhier is bytezet het afgelegd fterflyk deel .van WOUTER VANE Ridder, ' den Vyfden Zoon van Hen rik Vane Ridder en Eerde Geheiml'chry ver ter ' Raedsvergaderingen van Karei den Eerden Koning van Grootbrittanje. Die, onder het beleid van den Doorluchtigen Prince van Oranje, als Veldoverde, in het midden der Krygsbenden, met eenen dapperen Arm, maer met noch dapperder Gemoed, in den Veldflag teSenet', denAenvalen Verwoedheid der Vyanden te keer gaends, door eenen blinden- maer onbeftrydelyken Kogel , doorfchooten, te Bergen in Henegouwen, in het jaer onzes Heeren 1074 , er> zynes Ouderdoms 55, op den gden van Oogd-maend, zyne ziele, onoverwonnen door wonden, heeft wedergegeven aen Godc. Aen de Noordzyde. (*) Deeze Wouter Vane commandeerde, nevens den Rhyngraef, de Linker-vleugel van de Infantery, in die vermaerde Bataille; en wierd, in de qualiteit van Sergeant-Majoor, aldaer onder de gefneuvelden geteld. Zie de Holl. Mercur. 1674. Bladz. 149—159. G 5 Grap-  1G6 VERZAMELING ?™x ssDE ™" E,CH H-TM,rEW soete de la&e. Nispen. «A.NsT HusE' lfe»xjgn«. mct. m SO»t. van dbh meeren. Grafstede van DfiN Hooch Edelen en Welgebooren Beer, Heer ALEXANDER ZOETE de LAKE, van VlLLERS, heer van VlLLEES, Zevender, Potshoek, etc. STIERF len xxx augusti, MDCLXXViri. out lxxv Jaren. Aaksïn van Sommelsdyk. Bomre. *EGÏU, ,r™ Wjelant. Ysselingen. suïs> De Hooch Edele en Welgeboore Vrouwe, Vrouwe ADRIANA van AARSSEN, van SOMMELSDYK, Vrouwe van Villers, etc. syn Huysvrouwe stierf den xv November, mdc. lxxvu. out lxxi Jaren. In bet Midden-koer. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 10? Hier legt begraven ROCHÜS W1LBRENNINCK, is gesturven den 10 Mey A? 1682 in san leven Agent van 't Overquartier van Geldeklant, ende Postmeester van 'sGravenhage en Jüfvrou MARIA SNELS (*), syn Huisvrouw gestorven dey 7 April 108.1. In bet Koor. (*) Van dien Naem vind men eenen Mr. Jacob Snels, die in het Jaer 1637. Schepen, en daer na in het Jaer IÓ42, VroeÜfchap van 'sGravenhage is geweeit. Grafstede voor de Heer MARCUS VAN DER HOEVEN, Burgermeester van 'sGravenhage endh Kerckmeester dezer Kercke , is gestorven den 22. Maart, 1688, oud 88 Jaaren. In het Kruis-pand. Non  log VERZAMELING Non procul a proavis et avis et utroque parknte corpore in hoc cineres post red1vivus kro. (Dat is:), Niet verr' van 't Wederzydrch-Vooröuderlyk Geflacht, zal ik eens, in dit Lyf, uit d'Afch, herlevend worden. Hier legt begraven H:er ROELAND van KINSCHOT, Hher van Kinschot, in zyn leven Eïrste Raet van den Hogen Rade van Hollant, Zeelant en Vrieslant. Gebooren den ió November, 1621. Gestorven den 20 Februari, 1701. Voor den Ingang van bet Midden-koor. (*) Voorheen Raed in den Raed en Leenhove van Braband; en, zedert den 31^ Maert 1Ó73, Raedsheec »n den Hoogen-raed. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 209 Hier legt- begraven AGATHA van der VAART, geweezene HuYSVROUWE van THOMAS DE BIE, sterf 15 October, 1703. In het Kruis-pand, aen de Noordzyde. Grafstede van de Heer FRANCO IS de ROOS, gesturven den 9 Mey 1708, en Yuff. ANNA van DALEN, syne huisvrouwe gestorven den 27 AüGUSTY i7i5. Aldaer, voor bet Midden-kooti. Erai*  iio VERZAMELING ER am quod ES ElUS q00d sum. Nemo immortalis. PETRUS VALKENIER, per xvni Anno3 Rei publ. B\tav;e Ablsgatus A? 1641. 25. Feb. Embricje natu». Zyi2 15. JüL. iïagje denatus. et Carolina Bax. ab- Oersbeek.: ejus Conjux denata 16 NOVEMS. A°. 1723» Pa!  vast GEDENKSTUKKEN, iIE (Dat is:) Dat gy zyt was ik iKor dezen : Wat ik ben zult gy ook wezen. Niemand is onfterflyk. PETRUS VALKENIER, die, geduurende ii} Jaeren, Afgezant <*) van deezen Staet is geweeft^ Was gebooren te Emmerik op den i5de.ivan S©r©fckelfnaend in het Jaer 1041. En is overleden op den 15**? van Hooimaand 17tt. en CAROLINA BAX, van Oersbeek zyne Huisvrouw a geüurven den i6 Die Wormen spyst. Al wat nu d' aarde Noch baart, geeft lessen, hoog van waarde, Tot'vroom en heilzaam ziel gebruik, tt Geen Bruid en Bruigom kunstig loven in rt Hoge liet, heet bloem sieraadt, Heet kruit, dat reuk en smaak verzaadt; Of edel Ooft van vruchtbre Hoven. Veel deugt der Kerke , ryk van lof, Wort by Apostlen en Profeten Verbeelt en heerlyk uitgemeten, Als Vrucht en Wasdom in Godts hof, Koom, Heer, ei koom uw Hof-vrucht quekeï*. Wat knecht hier plante of kloek besproei, Uw geest geeft kracht tot vollen groei. Zo kan uw' Dienst geen heil. ontbreken: Zoo  van GEDENKSTUKKEN. rj^ zoo helpt ge ons, uw gena ten prys, GEZALIGT door den boom des levens, Aan al de vreugt en vruchten tevens Van 't ewig bloeiend Paradvs. J. VOLLENHOVE. 170(5. Cornelis van Weena, Deken. Cornelis van Schie, Nicolaas van Kemben, Hooftman. Hooftman. QüIRYN van DER smaal , evert van WaNRODE, Hooftman. Oud peken. Jacobus van der Valck. Oud hooqtman. Op bet Adams-gildébord, in bet Kruis-pand, aen de Zitidzyde.  Ï4<3 VERZAMELING De Metzelaars, een dienstig Gild Tot Huis- en Kerk-bou, schonken milt godtshuis DIT muur SlfcRAAT van HOUT, In Stê van d'eerste gift, die out Net hondert jaren, en te zwak Van leden, om een ander sprak. Maar wat is hout? wat 'sMetzelwerk? Geen aardtsche stof is Christus Kerk Godts Geest bewoont, Godts zorg behoed1? Dat erf gekocht met Christus bloet. Daar wacht men 't huis, dat zonder hant Gebouwt, in een' volmaakter stant, Door ramp noch ouderdom verviel. Hoe ryk, hoe zalig is dk ziel, Die door Godts Stem hier opgewekt, Een Levendige steen verstrekt ! WÏEj  van GEDENKSTUKKEN, WIE hIer in 's heeren hVIS gehoor geeft op zyn' Last, DIe boVt , aLs op een rots, en MetseLt sterk en Vast. MDCLXXX. J. VOLLENHOVE. Adriaan Blootling. Willem Klaptas. Hooftman. Hooftman. Rèijer Dronck. Deken. Martin perzoon. Nicolaes van der Cruck1* Hooftman. Hooftman. verbetert Anno 1705. Jacob van Cleef. Alexander Piedeny. Hooftman. Hooftman. Jacoeus Coster. Deken, Johan nis van der Burg. Nicolaes van Hellmont. Hooftman. Hooftman. St. Barbara Gildebord , aen étze Kerk vereerd, in den jaere 1 s8p is 1680 weder vernieuwt; bezuiden bet Orgel. An»  fr4s VERZAMELING Anno 1045. Hiob VII. vers 6". Myne dagen zyn ligter geweeft dan een Wevers fpoele , en zyn vergaan zonder verwagtinge. Leviticits XVI. vers 4. Hy fal den heyligen linnen rocken aen doen, ende eenen linnen onderbroek fal aen fynen vleefche zyn, ende mee eenen linnen gordel fal hy hem omgorden ende mee den linnen hoet bedecJten: dit zyn heylige kleederen, daerom fal hy zyn vleefch met water baden als hyfe fal aen doen. Apocalypsïs XIX. vers 8. Ende haer is gegeven, dat fy bekleedt worde met reyn ende blinkende fyn lynwaet: want dit fyn lynwaet zyn de rechtveerdigmakingen der heyligen. Hadrianus Junius in fyne Hiflorie van Holland in bet XV. Kap. Men moet op deze plaets niet verfwygen hec geluk der Hollanders, dewelke al is 't dat zy niet en hebben de groote overvloedicheyt van vlas, ende dat foo ik meyne om de weynicheyt hares landts, nochtans ïynder geen Coninckryken in ly-  van GEDENKSTUKKEN. 143 lyne-weverye met haer te vergelyken, veel minder in eenige gelykheyt te ftellen ; voorwaer door de fubtylheyt van haer werk tusfchen de Hollandfche lynwaten , zynde de heele werelt door bekent, en een welluft van Cóningen en Coninginnen, den adelyke Aragne, ik zwyge, zelf de handen van Palias. Exodus XXX. vers 27. Zy maekten ook de rokken van fyn linnen, van geweven werk, voor Aaron en zyne zoonen. P.S. Schep. W.Selkoen. M. Jonckhff. G. B0de2.ra.ve. J. Verhoef. Vernieuwt A°. 1705. J. V. Geldorp. H. V. Weert. P. V. V. Oorfchot. P. Bor/tboom. S. Wette. Op bet St. Cornelis Gildebord j benoorden het Orgel, in het Noord* weft-pand.  144 VERZAMELING rom. VIII, vers 35. 2©fe 33! èi\$ ban öe ïlcföe €J)?ifH fcïjeiJorn ? 'Sïntio 170?. Exodus III. vers 5. «gnbeïjp fnJÏ)e/ "aöeït Ijiec niet toe/trrnt utoe^cfs'o^ «en «pt aan utue boeten/ iöaut ce plaetfe öact gu ojï flaet/ $ fjcpitfj lanö. Actorum X. vers 6. t^feje Ifnïjt fe bupS bf» eeiren &imon Hcöcr&crriiöcr/ biefpn &up£ Ö«ft up öe 2ee: öeefe fal u fifjacn Vuaï gp Doen moet. Actorum XII. vers 8. Cn&e öe <öngel frpoe tot Ijem / omgojt u / en rMtibi Utoe i&cljocn3ooIe!i aen. <£nöe tjp öeüe alfoo. <£noe fjp fepïe tot öem teerpt utoen manui om / enDe Dolgljt Ep ue$  van GEDENKSTUKKEN. 145 EPHES. VI. VERS 15. €nï)e be boeten gefc&orpi öe&oeuöe met öereutfjept tot$ dEüaugelfumé öe£ üteOr£. Sebastiaen Scheurleer. Deken. Pieter Beek. hooftman. GerriT jalingh. Hooftman. floris husson. Hooftman. Willem Refyn. hooftman. Hendrik Wynants. g-ut-hooftman. gaLICfjeYt «BefontljtYt Jtolng Voojfpoet/ VftLmit «tBoti brfe broeöerg In aL ftaec fafeê/ ble ee:ib;aCfj!lCö aLfegaöcc booi LIeftiê goet/ ter eeten «Boö£ Woo:t Dit tjeBben boen Mafsë. 1 y Si. Op St. Crispyns-gildebord, eertyds gepJaetft boven de Prinfe-bank, over den Predikfloel; thans aen de Eerfte Pylaer ten Zuiden, in het Midden-pand; ismede vernieuwt in het jaer 1705. K; Veel  H5 VERZAMELING Veel Meesters kent dit gild, arbeidende in metaal Die kooper smeden ,tin of yzer ,loot of staal. Hier vind zich in db 's Gravenhaagsche Kerk een gilt ge-eert, en blyft haare ere schuldig, 't Welk niet alsins aan enerhande werk Zyn vlyt en tydt besteedt.maar menigvuldig Te kost legt , met verscheidenheit van stof Aen slechter of uitkemender metalen: eenvo nt , waar mede een tubalkain lof inmoses bladt voor ewigkon behalen. Dit kunst gebruik , by Arons heiligdom Vereischt, quam zelfs Gods geest twee meesters leren } En Hiram werd verzocht van Tyrus , om Godts Tempel met metaalwerk te stofferen. Het smêen van staal en yser , loot en tin En koper, blykt al't aardryk door nood wendig Tot oorlogstuig, en voor elk huisgezin , Maar menschlyk werk blyft zelden lang bestendig. Wel zalig is de mensch , die steeg van aart Zyn hart verzet,geplet voelt door den hamer Van 't Godlyk woord ; om door dien slag bewaart Voor zyn bederf , en tot Godtsdients bequa- MER , In  van GEDENKSTUKKEN. 34? In al de stoffe , uit 'saardtryx ingewant Gegraven, groot of klein van prys en waarde De kracht te zien van d'Allkbhoogste hant ; En van al 't aardtsch te stygen boven d'aardë Met deugt , die in elk schepsel Godt verheft , En in zyne eer het hoogste eerwit treft. j. VOLLENHOVE. Cornelis van der Burg, Tiieunis Schrey, Loodgieter, Hooftman. Eyzerkramer, Hooftman, NlKOLAAS MULDER, Tinnegieter , Deken. Mathys Aldkkerk, Jacob Koning, Koperflager, Hooftman. Hoeffmit, Hooftman. Arnoldus van der Heuvel, Hendrik Schoof, Kopergieter, Out-Hooftman. SIotemaker.OuT-HoOFTMAN. Den 30 November 1705. Melchior Bejrn/ARSS Fbc. Op bet St. ElOjs-GiLdeborDj aan deEerJle Pylaer ten Zuiden van bet Midden-koor. K 2 DATR  Ï4S VERZAMELING DATE ET DABITUR VOBIS. Psalmo XLI. VS. I. êalfeö ÖP öie berfiaet op ben 25eöoefbeu&ë tfi een kernen Dien 3al öie ©eere berloflenhi oen quaeben öact) / öie 8?eere 3fll öem betoaeten en ïe-jcnöe tnaecfcê en §>a» neg maeefcen op tet aecöen en lebeten tjeui niet in beu lötlle 3pnbet bpanöen. Esaijb Cap. LVIII. 25?eecftt ben J§ongerenöe u bjoot enbe ben ISrmen Itoaelenöe lept in u öupg/ enöe gijp eenen namen 3tet fult gijp Bem becKê. <£nbe en tailt u tilepfcf) nier. netfmaeöen. Danielis Cap. IIII. Haet mpne öaeöt u berjaege o Coiilncn en tollt utoe jêonbeu becloflen met ?ïelmtffen en utoe 23oo£ö?pa/ en met ontfarmgattlgtjeit tegtjeti öie Ritmen öp abontue* ren/ <©obt jaiu $onbcn bergljeben. Proverb. Cap. XXI. 3©le spn (©ore toeffnpt boo? bat roepen Deg 'JErmen / öie sal oocli toepen en niet betgoojt toojöen. Tob ie Cap. III. ^oet^e/mffYen ban utoe goeben en en tollt u aenfïcfite «iet affteeren ban enigen 2£rmcn / toant foe fait gefc&fe* üen bat ljet ^euftcgt bt.ö $%me ban u niet en sal toer* ben gljeueert. EC*  van GEDENKSTUKKEN. 149 Eccl-esiast. Cap. III. öet 3Bater biufcljt betnmöe biet npt/ en bïe ^Eeïmlfle bjebcrftaet Die &onbc. / ru üo'.ije mp na j toatu foe Uiie tV;i icucn Uül bfïjutiDcii Die fal 'e bediefeu. Math. 16. vs. 24. -|)ft 3Doo:b ban ben €t«pfe Cb^ffif i$ teel ben pljce» urn Mn bei-baren toojöen fjrljeis; man m$ We t>tj}ou* fcm ujojecii i.ö £ct öt£ 'nacDt <85obt$. 1 Con. 1. vs. 16. 3Dp paften ben ^Jtjecrtipfku «Cgrlfii/ b>ier$ epnae iej bet* Doemcniffe/ tu:er$ «Bobt bie bnpu io"/ en We eetê in tjact fcganöe/ bie toeïciie nettfcl) gefinö j»n. ©ie Cöjifter.c 3pn gebbë get blepfcï) met alle 3pn be» geerlpeiiijept gecjupfl. Gal. V. SBitbp booj <ü5obt prrfecfu enöe bolmaccttt 31)11? ©ercoopt «üj goeb en beelt beu armen bte naeeist 3p:w6 Math. 19. vs. 2u Op Jte» II. Krcis-Gildeboho, in de Kruis-kapel. Na  xS6 VERZAMELING na hondert dertig jaar verryst sint l.ucas schilt Met schoonder leên, door kunst tot Kerkeer ofgetilt. CID. ID. CC. IX. t De Schilderkonst praalt hoog van stant,' Met purper, gout en diamant, Gelyk een aardsche regenboog Vol glans, in aller wyzen oog, wïl zy natuur te treffen wist In 't hart van Gods Evangelist, Wiens zinne spelende Osse-schild Versiert het fenix-schilders gild. D£*las-nimf bezigt erts en kai. En maakt azuur-vuir uit de klai. Verbeeldende het water vak, En maalt op d' aarde 't Starren-dak. 't Penseel geeft vleugels aan de faam, En voert Apels en Zeuxis naam Ver  van GEDENKSTUKKEN. Ver van de vaderlyke grond Alom tot aan den horizont. Die konst dus d' aardkloot door gekroond Gelyk de deugt haar zelven loont, En tart, bemint van majesteit, De tyd virduurende eeuwigheit. S. SYLVIUS. Jacobus Moll, Deken, HoOFTMANS. Roeland van Brinkhorst. HenrikBoekwout. Francois Paludanus. Simon Classon. Willem Mansveld. Pieter de Steur. li 17—09. S. Classon, S. Op bet St. Lucas-Gildebord , zynde geplaetft aen de Ooflzyde, by den Ingang, over de Vismarkt. Voor  i58 VERZAMELING ^^oor hondert en noch zestien jaren Wou dit Godtshuis beminnend gilt Aan houtsieraat geen kosten sparen; Nog blykt dees liefde ruim zoo milt, En door Godts zegen geensints armer, Zoo duurzaam als haar schrift in marmer. CI3, IC. C. C VI. 't Wynkofers-gilt wil geensints wïken, Voor andre met een liefde merk Tot Kerksieraet. Zou dat niet blyken ? Godts wyngaart is zyn dïerbre Kerk. Aartsvader Noach liet in 't queken Van wyngert planten zorg noch vlyt De nieuwe werelt vroeg ontbreken, Hier in gevolgt van tydt tot tydt. De Duuivetros, met lust gedragen Van Eskol, strekte een proefstuk van Veel zegens, als de Stammen zagen Verwacht in 't vruchtbre Kanaan, De wyn dient zieken en gezonden, Vermeert veel heusche tafel vreugt, Geneest in 't Evangeli wonden, Heet drank die Godt en mensch verheugt. Godts geest eischt wyngebruik voor droeven Tot artseny in swaar verdriet, Godtszoon koomt d'eedle wyndruif proeven, Veiteft ook wyn in 't Hoogste Liet. Ts  van GEDENKSTUKKEN. i5$ Te Kana laat hy in 't byzonder Dkn BllUILOFTSDISCH niet onge-eert R/Lt wynvréugt, als zyn eerste wonder, Veil waters daar in wyn verkeert. De Heillant, endeloos te danken, Is zelfs een wynstok , naar Zfl» WOüRT, De vrqomsten vruchtbre wyngertranken. Och wiert zyn stem hier recht gehoort» Zyn les zou lossen wellust stillen, Die al te siekk en stout van drift, Godts milde gaaf niet schroomt te spillen Veel wyns verkeert in slang"è-gift. Hier roept zyn st&m noch, dat men kope Zyn' troostwyn op ien wondre wys, Heel zonoer gelt, en sterkt dus hope Op nieuwen wyn van hoger prys, Op 't hoogste Feest van Godt geschonken Aan heilge gasten, Hemelsch dronken. J. VOLLEN HOVE. Adriaes van Leeuwen, Deken. PvlCHARDUS van OER k-un, Hooftman. Balthazau van Thiel, iio o 7t man. Johan de Putter, Thomas dr Bie hooftman. hooftm-an. * Harmanusvan deMoesel, Jqhannis de Hondt Hooftman- Hooftman. Cornelis van Sanen, Hooftman. Op het Noachs-Gildebord, ten Zuiden tegens de Kapel van Asfendelft. « ——: ^_ CJ3.  X6ö VERZAMELING CL3. 13. CC. VI. H et Bakkers gilt betaamt in eërbeyvys Der Haagsche Kerk geen Gilden toe te geven; Daar 't Daaglyksch broot in 't bidden al de spys, Maar Christus woort, en welvaart melt van 't leven, Op dat Gods volk bevryt bleef voor 't gevaar Van honger in Woestynen, minst gezegent Met Graen-gewas, viel broot wel veertig jaar Van boven , uit de lucht hun toegeregent. Melchisedek, van name en faam zoo groot Quam Abram met een brootgeschenk vereren Het Pinxterfeest vergat geen offerbroot. De Toondisch mogt geen Eroot-gereciit ontberen. Elias en zyn nazaat vonden by Gebakken meel veel stofs tot wonderwerken: 't Zy 'sHemels gunst hen zelfs bezorgde, 'tzy Hun dienst het Hart van andrhn daar holp sterken. Maar met geen Tong wort 'sIIeilands werk volroemt, Die  van GEDENKSTUKKEN. 161 Die duizenden met luttel broots verzadigt, Met hemelsch Mann', zyn vleesch en lyf genoemt Veel grooter schaar van zielen begenadigt, Hy zeegne ons met zoo groot een liefdeblyk9 Aan zynen disch hier in zyn huis gezeten: Op dat we ook aan zyn tafel in zyn ryk Om hoog, heel bly en heel gezaligt, eten. J. VOLLENHOVE. Nicolaes van der Kryt, deken. Hendrik van Nieuwenhoven, hooftman. Nicolaes Bakker, hooftman. Joh. Schuermans, Out-hooftman. Jan van Persyn, hooftman. Jan Voerman, hooftman. Aelbert van Kortenhoef, Out-hooftman. Op bet St. Oberts-Gïldebord", boven bet geftoelte der Raedsbeeren, aen de Noordzyde. h VSBL  1ö2 VERZAMELING "v^eel kennis w0rt met kloek verstant, Veel nuts in Visschery bekomen, Van groote wondren, die Gods hant Voor 't Menschdom wrocht in zee en stromen. Zyn wysheit, magt en góedhkit geèft Al 't aardryk dankbaar te bevroeden, Hoe al wat in de watren leeft, Ons leven door zyn dood helpt voeden. d'Apostlen zagen 't zonderling Daar 't net, gescHeuRt, cF ongereeten Een schip, of twee, vol vissciien, ving, Op Christus woort, sTrax uitgesmeten, Maar nutter was 't genade woort Hun net, om noch veel min te missen, Ja zielen, door 't geluit bekoort, In 'swerelts woeste zee te vissen. Gewenschter kan hst Visschers-gilt Of groöter geen geluk Bejegenen, N • Dan  van GEDENKSTUKKEN. ztfj Dan dat hier, d'Allerhoogste milt Die mensche visschery koom' zegenen. Hy sterk' den Haagschen kerkdienst met Zyn' geest , en werk' daar groot verlangen, Dat elk door 't Evangelinet Tot ewig heil, zich ras laat vangen. Vernieuwt Anno 1705. J. VOLLENHOVE. J.Suermont, G.van der Horst, F. vanLyburg, Hooftman. Hooftman. Deken. J.van derUurgh, L. Schrap, G. van der Lande , Hooftman. Hooftman. Hooftman. B. van Kel, m. Bom, N. Agtersoon, Hooftman. Deken. Hooftman. G. Ammerlaan, Hooftman. Op bet St. Pieters-Gildebord , boven der Weeskinderen-bank, aen de Zuidzyde. L z 1582,  HÓ"4 VERZAMELING 1582. Genes. X. vers 8. 9. ÜSaar Cïjitfj toan Uimrotg/ bie feegonfï een getoet* biet) J§eere te spn op tet aerben. «Ctibe toa£ een getoelbfcg jagetboo? ben JJJeeren/feaet uit coempt bat gemepn feggen / bat i$ een getoeïbfcg jaget booj ben ^eere gelpn JJimroty. Genes. XXV. vers 28. gifaac ïjabbe <£fsn lief/ om bat gp ban fpnen tollt* banc abt. Deuter. XXII. vers 1. gp in ben toegen tooit ftenbe eenen bogel^ ncfJ op eenen boom oft op tec aetben met jongen ofte met epe* tml foo en fulöp bfe mocbet met bfe jongen niet ne» men/ maer gp 3Uït bie jongen nemen. Psalm  van GEDENKSTUKKEN. 165 Psalm XLII. vers i. enöe gp fpian / Ijoe fonbe in bat berftaen / ren toare Dat mp imant tinberg tuefe / en hu baD Pditippum bat top op' Romen fouöe en bp Ijem fitten. I CORINT. IX. p. 2 COR. IX. 10. Sn öe 3©et H&ofïg ftf grfcrjjeben / gp fait ben offe bfe boift ijceft ben muple niet toebfnöen. jèojgt 43oöt booc o'öfïé/ of fept gn öit omonfent bjiüe? ï@aiït om onfent bJiiïe ts" ^at ejefcljjeelieu 1 toant öie ploeeljt moet op foo< pe ploegen/ enbe öie öojfle op hope / moet fpiiöcr hoape bee'fietjrlg toefen. ®>k ften ^aejer het fact geeft / öie geeft u cou bJOOt fee fppje. I  van GEDENKSTUKKEN. 167 In 't werk der Jpojlelen XXVII. vers 10. fpauïutf fütte tot Ijen mannen iïi fïe Dat 5e baert toe* feu fal (lift ymötr. eu groote fcöaöe niet alleen öe.ó laf! rnöe fcïieeps/ maec 00a onfeé leücnö / maer De ©oof* man getoofbe. Den <§>ctjipper en Stierman meer Dan ÜJt gfene Dat Öaultis: fepüe. Cuoe aig In brei Dagen nou jêonne no.j J>ttf ren gefiieu üjetöen en geen cïein omater. onej tegen lyaö / foe tuerr alle Die hope cufec üel)ouöiu» ge benomen; en alö fp nu langen tut niet gegeten ïjao* Den/Doe ffont f5auluë nuööe» onDer {jaeren fepöe/i?Mi moeite mpn geïjoo?t öeböen enöe ban $reta niet afge* baren gröben en mine Dineer e» fcftaae fetmlum / uünöe beenjane ili u lisoen goetj? moetgf te fpn/ bjant nfe» mant ban u iicbeu fal ïjet lebeu oerllesen maer alleen ijet £cgip. Psalm XXXIII. vers 16. <£en ïtoning en tjrïpt niet fpn groote magt / eei) rpfte en bjerb niet uerloft booi fpn groote cragt; paeroeu en nelpen ooü niet / en hare grote fierate en ueclofi niet; tiet Hef heeren ooge siet op Die gein bjeefeu. Op bet St. ValentyNs-Gildeboro, aen de eerjle Pylaer, boven het gcfloelte van de Magiflraet-, aen de Noordzyde. L 4 Be,  VERZAMELING Behalven deeze gemelde Gildeboeden vind men, op het Midden-koor, achter het Praelgraf van den Lt. Admirae) Baron van Wasfenaer, ter plaetfe al waer voorheen het Hooge Altaer heeft; geftaeu, op een groot Tafereel, gefchreven de Tien Geeooden, waer onder, met groote Letteren, fiaet: DOOR DE WEDT COMPT DE KENNISSE DER SONDEN. Als mede noch Zes fluks Tafereelen, waer van, aen de Zuidzyde, Drie, en een gelyk getal aen de Noordzyde, alle achter de Wapens der Ridderen van het Gulden Vlies, gevonden worden. HetEerfte Drietal vervat, uit het xxvmft.e Hoofdftuk van Moses Vyfde Boek, genaemt Deutekonomium, den inhoud van Vers i tot 15; en het Tweede; de aldaer volgende Verfen tot het gifie Vers; eensdeels voortellende: den Zegen der Froomen en anderdeels: de Straffe der Godhozen. Het daer onderkende Jaergetal 1591. toond wanneer dezelve aldaer zyn geplaettr. Van  van GEDENKSTUKKEN. 169 Van verfcheidene Geschilderde Kerk-glazen waer mede deze Kerk, niet minder als andere Kerken in Nederland, voorheen gepronkt heefc, vind men noch Vyf overgeblevene, die, of fchoon min of meer, niet ongefchonden zynde, echter duidlyk genoeg aentoonen dat het befchouwingswaerdige Gedenkftukken van Doorluchtige Gevers en kunftry.ke Meefters zyn geweeft. Het Eevfle derzelven is het zo genaemde Glas van Keizer Ka rel. 't Welk die Vorft aen deze Kerk vereerd heeft in den Jaere 1547. ftaende dit Jaer-tal in het bovenfte gedeelte van den Bo>g; waer, in Twee byzondere Vakken, ftaen afgebeeld de Pylaeren van Hercules, omflingerd met een Lind, voerende des Keizers Keur-fpreuk.: PLUS AULTRE. (Dat is:) Al verder. Tn het Midden van dit Glas vertoond zich een Vorftlyk Hof-gebouw, geftoffeerd met Beelden en Sieradien; Op den Voorgrond ziet men den gemelden Keizer, bykans levensgroote, naer 'c leven afgemaeld, met de Kroon op 'c hoofd en, in zyn Keizerlyk Prael-gewaed, nedergeknield op een Kusfen, in eene biddende geftalte, voor her. Kindeken Jesus, dat hem door de H. Moedermaegd Maria, beftradd door den H. Geeft, in de gedaente eener Duive, en als uit den Hemel op een glansryke wo!ke nederdalende, word aengeboden. L 5 Ne-  170 VERZAMELING Nevens dien Vorfl leggen zyne overige Ryksverfierfels enGoudtWapentuig; en voor hem,op een Tafel, legt een geopend Boek, waer, in op beide Bladzyden, de Drie Eerde Verfen uit het Euangelium van Joannis, naer een oude Spaenfche Overzetting aldus fraen gefchreven: En es princifio tra fa paiabra et fa paiabra era cerca el Dios, fc? Dios, era la paiabra efla era en el principio cerca de Dios cj? totas las cofas fon hechas por eflo mesmo et fin efl non guna cofa hec* ba loque e(t. (*) (*) 't Is zeker, dat dezen Text uit een der oudire Overzettingen in die Taele is ontleend: alzo dezelve veel ai veifcheeld van een jongere Vertaelioge luidende aldus: 1 En el principio ya era la Paiabra: y la Paiabra era a cerca de Dios, y Dios era la Paiabra. 2 Efla era en el principio a cerca de Dios. 3 Todas las cofas por ejlafusron bechas: y fin ella nada de loque es hecbo, fue hecbo.  van GEDENKSTUKKEN. 171 'c Is niet onwaerfchynlyk, dat dit Glas door den vermaerden Dirk Crabeth is getekend en gefehilderd: niet alleen om de Vinding, Schikking en Kracht van Verwen , die men daer in befchouwd,en waer door deszelfs Glaswerken voor anderen uitmunten ,• maer ook, om dat deeze Meefler, in 't vervolg van tyd, voor de Keizerlyke Familie fchynt gewerkt te hebben: als, namentlyk, voor's Keizers-zoon, Philippus den Tweeden en Maria Koninginne van Engeland, deszelfs Gemalinne, in het vervaerdigen van een Glas, 't welk deeze Hooge Perfoonen, in den Jaere 1557, aen deGoudfche Hoofd kerk hebben vereerd;en aldaer noch te zien is,nevens andere Glazen, door Hem en zynen Broeder Wouter Crabeth, voor andere Uitmuntende en Aenzienlyke Perfonagien getekend en gefchildert. Op  W VERZAMELING Op het Tweede Glas, daer nevens ten Zuiden zynde vee « gefchonden, kan m n r' «oen gedeeltelyk befchouwen de Af beddinge der Komnginne van Scbeba, voor den tS men het volgende: 3 Jeelc* AüDIRE 5ap,SNTla ejus et AIT ■ Major est Sapjentia et Opeba' tu4. QüAM RüMOK QUEM audivi. (Dat is:) Om^Jrteïï Scfa koomt totSalomon, U W IV ysh«d » groorer en LVe VTelea Dan het Gerucht dat ik gehoord heb. Onder aen ziet men de BeeltemfT^n ,,,„ t Graef die der, Kei w fiSSg^,^ Kerk gefctoS: d°£n ™ke" e" a» *» Hier *i?G*T^ ^d een rier van Tekening en s7hïïf ge{chiJdert, uit de ma** hy 'er de ^"v^^'0 Glas ****  van GEDENKSTUKKEN. m Hier naeft is het Derde Glas, zynde het zogecaemde Suppoosten Glas , 't welk door het Hof, Reekenkamer en Suppooften is bekoftigt en aen deze Kerk gefchonken. In het bovenfte Vak praeld het Wapen des Konings van Spanje; en in 't middenfte een Schild, vaftgehouden door Twee Vrouws-beelden, verwonende de Gerechtigheid en Wysheid, op dit Schild ftaen deze Woorden uit het 3df Vers van den ioóde.n Pfalm: Beati sunt qui Custodiunt jus et faciunt justitiam in omni TeMPORE. (Dat is:) Welgelukzalig zynze die het Recht onderhouden en die t'allen tyd Gerechtigheid doen. Laeger,het Jaertal 1579; waer in dïtGIas gemaekt is. Thans is het zelve meeftendeels gefchonden en met ongefchilderde Ruiten aengeftopt, waer door men van het overige daer in geweeft zynde Schilderwerk niets verder kan melden.  174 VERZAMELING , In het daer aen volgende Fitrde Glas, vertoond zich, in tboyenftegedeelte, de Engel Gabriéx ttet uitgefpreide vleugelen, aen Maria, die in naere Slaepkaffler is cedergeknield, beodfchao» pende, de Ontvangenkfe en Geboorte van onzen Zaligmaker. En,in het onderflegedeelte ziet men, ten gecaile van Dertien, den Deken en Kanunniken van St. Maria-kapelle ten Hove in hunne geefteiyke kleedinge, alle byna levensgroote afgemaaid; en waer van reeds Twee Kop* pen of Tromen gebrooken en vermin; zyn: Dus er noch Elf in 't geheel gezien worden. Volgens de Wapen-Schilden, boven hunne Hoofden, kan men Cornelis van Mierop, toenmaels -Deken, als mede de Kanunniken Jan van Cuyl Jan Stalpert van de Wiéle en Nicolaes van MoERKERKEN,nochduidlyk.;ndfrfciieiden:fchoon fommige willen dat gemelde Tan Stalpert van der Wille dit Glas aen de Kerk alleen zoude gelchonken hebben, is het wacrfchynlyker dat dit Glas, by de gezarnemlyke alhier afgebeelde en met hunne Wapens pronkende Perfonaeien aen deze Kerk is vereerd. Het gelykt Van dezelve Hand gefchildert , die het voorgemelde Eerfte Glas heeft vervaerdigt, en die ook in het Jaer 1553. voor Kornelis van Myerop , die hier als Deken is afgebeeld en toenmaels Proofr. en Aerts-diaken te Ucrecht en Kanunnick van St. i>alyator was, een Glas gefchildert heeft, 't welk in öeGoudfcheHoofd-kerk als noch te zien is; en herivitrVVing de/ Ze]vCT Kerkg'^en , als net AVia.e Glas, word opgegeven en uitgelegd. Het  van GEDENKSTUKKEN. 175 Het Vyfde, noch overgebleven Glas,dat boven den ingang van de Oude Sacrifiy ftaet, is veel kleinder j en is gefchildert volgens het daer op ftaende Jaer-tal in den Jaere 1541. Het vertoond op den Voorgrond den Val onzer Eerfte Voorouderen, in het Paradys; en in het verfchiet, hoe zy daer uit verdreven worden. Dit Glas fchynt door eenen anderen Meefter vervaerdigt te zyn; en is, of fchoon het Oudfte, echter minft van allen befchadigt. Behalven deze, hoewel meelt, van hunnen voorigenLuifter beroofde en jammerlykgefchondene Glazen, alle ftaende in den Omgang van het Koor, aen de Ooft- en Zuidzyde, zyn 'er in de Kerk ,in het bovenfte der Glasboogen, noch verfcheide overgeblevene Stukken en Brokken van Gefchilderd Glas»werk, zonder eene volkoomen gedaente, by een geplaetft: ten bewys, dat aldaer veel grooter Glas-tafereelen zyn te zien geweeft. Onder deeze praelde nog lang het Glas 'c welk in den jaere 1096, ten verzoeke van Kerkmeesteren, door de Gecommitteerde Raeden van de Staeten van Holland en Weftvriesland, is doen maeken en fteüen in een der Boogen van deze Kerk, bezyden den Tooren, Welke toenmaels noch geftopt waren. Dit Glas ftond aen de Zuidzyde en is gemaekt ten zeiven Tyde, en waerfchynlyk ook door den zeiven Meefter, die te Gouda in de St. Jans kerk een gelyk Kerk-glas aen de Noordzyde van den Tooren-, voor de Heeren Staeten van Zuid-holland r heeft gefchilderd, naer de Tekening vanJoACHiM Uitewael te Utrecht; Het was Adiuaen G. b. VüYEeen Goudenaer en Leerling van Dirk Crabeth. De aldaer inftaende Wapens der Zuidhollandfche Steden, vond men ook in dit Glasj't weJk  176 VERZAMELING welk tevens die van Noordholland daer by deed zien. Uit bet een en ander zou men kunnen opmaken, dat het van eene gelyke Verbeelding is geweeit, te weten: De Vryheid van 't Geweten. Afgebeeld door eene fchoone en onöpgefmukte Maegd, die, gezeten ter rechte zyde eener gekleede en met fchild en zwaerd gewapende Vrouwe, vertoonende de Befcherminge des Geloofs, op eene Staecfi-wagen, word voortgetrokken door Vyf Vrouws-perfoonen, alsBeeltenisfen van de Liefde, Gerechtigheid, Eendragt, Trouw en Stantvafligheid. In den Jaere 1729 was dit Glas alreeds zodaenig gefchonden , dat men flechts eenige weinige Wapenen konde kennen; en alleerdyk de Nsemen der Steden leezen, die hier onder met een * getekend ftaen: Dordrecht. * Medenblik. HAERLHM. * PUHMERENDK. *JëLFT- Woerden. Leyden. * Oude water. J ?OUDA- * Geertruidenberg, * Amsterdam. Heusden. * Rotterdam. Naerdhn. gorinchem. * vveesp * Schiedam. Muiden. * Schoonhoven. * Vianen.' Briel. $ Asperen. * Alkmaer. Woudrichem. Hoorn. * Heukelom. Lnkhuizen. * Leerdam edam. * ysselstein. Monnikendam. Goedereedë. Thans is 'er niets meer van te vinden: alzo die Boog is vermetfeld en ander Glas daer in geflopt. An-  van GEDENKSTUKKEN. 177 Anno. Mirabili. cio. idc. xxix. quo. de classe hispanica. capta. vesalïa. occupata. sylva. ducis. expügnata. üoste. fugatö. trivmphatum. victric1. patrio. coelo. victori. accentura. sacris. reixigiosa. modis. (Dat is:) In het Wonderjaer 1629, toen men over het Verflaen van de Spaenfche Vloot t Het Inneemen van Wezel, De Bemachtiging van 'sHertogenbofch, en den vlugtenden Vyand, zegepraelde, Verftrekten, aen het Overwinnend Vaderland, De Hemel zelf overwinnende! Tot Zegetekenen, het Godsdienflige te zullen opheffen met Heilige Maetklanken. Voorheen ten Zuiden van bet Orgel. M &  178 VERZAMELING S. P. Q. HAGIENSIS. IMMEfJSI. ERGA. PATRUM. BENEFICII IMMORTALI. DEO. IAUDES, IMMORTALES. VOCE. MANÜ- FECTORE. ACCEisTURUS. E. C. SINGULA. QUjE. PER SE. BATAVI. BONA. VERBA. LOQUANTüR. UNA. TOT. AMBIVIT. VOCIBUS. HAGA. LOQUI. ( Dat is:) De Raed en het Volk van 'sGravenhage, Wegens de onuitfpreeklyke Weldaed jegens het Vaderland, aen den Eeuwigen Godt, Altoosduurende Dankzeggingen, met Stem en Hand en Hart willende toezingen, heeft bezorgt dit opterichten: Door de Byzonderheden die den Batavieren verplichten te juichen; en begeerd, dat 'sGravenhage, te gelyk met zo veele Stemmen, zoude lofgalmen. Aldaer ten Noorden. Can-  van GEDENKSTUKKEN. 179 Cantate, domino, nunciate in pofulos res gestas ejüs. ps. io5. vs. i. (Dat is:) Loeft den Heere! doet zyn Daên aen de Volkeren ver(1 aen. Aldaer in hel Fries van de Onderlyft voor de bovenjle Orgel-kaft. Hier onder zag men de gefchilderde Wapens van de toenmalige Kerkmeefteren, als: Nobel. Cassiopyn. Criep. Quartelaer. Deeze By- en Opfchriften, Wapens en Naemen, zyn by Hernieuwing van dat Orgel gezamentlyk weggenoomen; en ondienftig geacht om by het Nieuw-werk wederom geplaetft te worden. Voorheen is 'er boven den Noordelyken Ingang tegens over den Predikftoel een ander Orgel geweeft, waer van het overgebleven Oxael noch den Naem van het Oude-orgel voerd; en thans diend voor eenige bequaeme Zitplaetfen. Het daer voor öaende Jaer-merk 1559. toond, dat dit Orgel was gemaekt na den Brand, >die deeze Kerk Twintig Jaeren te vooren had getroffen : waerfchynlyk in plaetfe van een ander, 'c welk, nevens alle overige Kerk-fieradien, door de Vlammen was vernield; van dit Ongeval meld M 2 de  18o VERZAMELING de Nederlandfche Hiftorie-fchryver Bor in zyn 9df Boek:dat, op den 2911? van Slachtrnaend, des gemelden Jaers, door een vcrfchriklyk Onweder, deeze Kerk is verbrand; waer op hy het volgende Tyd-dicht maekte: de kerCk Van sgraVenhaeCh Werde Verbrant sChfer In Winter Maent door godts ChraCht en bant fier. Kort daer na is dit Gebouw wederom herfteld; en metgefchilderde Kerkglafen,al« andereSieraeden, opgefchikt; en op den Tooren Nieuwgegootene Slag en Luiklokken , benevens een Nieuw Uur-werk gebragt; 't welk gemerkt met het Jaertal 1542. noch tot heden met eenige daer aen gemaekte verbeteringen aen de gang is» OP  van GEDENKSTUKKEN. i$t OP DEN TOOREN. doer hes. engels. vermonden. was juinen. naem. Jhesus geheten. eer. ic. was. ontfaen. jaspar. moer. met. ian. siin soen Hebben mii. gegoten, seer. svet van thoen. a. d. m. ccccc. xli. Op de grcotfle Lui-ktok. wegende 9200 Ponden; en A kamertoon klinkt. jacob hidt ick den doeden beschreid ick End den levenden rop ick. tot goedes dienst. Hekrick van Trier ma?k mi it jaer xvlxx. Op de Tweede Lui-klok, wegende 4000 Ponden; zynde Cis. Salvatoer. is. mynen. naem. jwy geluyt sy gode beqüaem Jan Moer maekten mi in 't jaer onses heeren m, ccccc. xlvii. Op de Derde Lui- of zogenaemde Werkklok , Cis Toon; wegende omtrent i300 Ponden. M 3 vrm-  iSa VERZAMELING pretor. consules. syndicus. hagiensis. coenraet, wegewaert. me. fecit. hag.fe. co? mitis. anno. domini. ió47. (Dat is:) Schout Burgemeefters en Raed van 's Gravenhage: Coenraet Wegewaert heeft my gemaekt in 'sGravenhage, in het Jaer onzes Heeren, 1647. Op de Heel-uurs Slag-klok, die C klinkt en 4800 ponden weegt. Temporis ut noris Pretium, Partesque minutas, Hora tibi hoc Signo dimidiata sonat. Claudy Fremy me fecit Amstelodami A° 1692. (Dat is:) Op dat gy de Waerdye van den Tyd en deszelfs Kleine deelen zoud weeten zo maekt u deeze Klok het Half-uur bekend. Op de Half-uur5 Slag-klok, zynde. de laegjle C der Speel- klokken, te f amen wegende 11075 Ponden. Rust,  van GEDENKSTUKKEN. 183 Rust , Vreemdeling ! die my Sint Jacobstooh'n (*) betreed; 'k Ben Zes-hoeks , binnens-muurs Viermaed Acht voeten 13reed-, En Achtmael Dertig Hoog. Hebt gy geteld uw stappen ? GA voort, klim tot myn Top Drie Hondert Vyftig Trappen. A. F. Boven de Deur van den Eerften Omgang. (*) Onder myne Aer.tekeningen van dezen Tooren vinde deszelfs Hoogte,op den 3^en Mei d-s jaers 1743 afgemeeten van binnen , naer de Rynlandiche Vuetmaet, aldus: Voeten D. De Eerfte Verdieping of Zolder is Hoog - 50 - ■ Tweede - 47 - ö Derde u , a Vierde — daer de Luiklokken hangen - 37 - ■— Vyfde — voor het Uur- en Slagwerk - 24 - . Zesde — voor de Speel-tromm;! - 8-6 , Zevende — voor het Wei-bard - - 8-6 •—■ Achtfte — Vertrek voor den Klokkenift 12-4 Negende —- de Lantaern waer in de Speelklokken - - - 14 - — Tiende — zynde de Bovenfte Kap - 17 . De Peer - - - 10 - Bedragende in 't geheel de Hoogte van - ƒ 240 V. M 4 in  ig4 VERZAMELING in de Kloofler-Kerk. Dorp Almonde Wyborg UytwyckAlksmade Haaften van Vloeten Polanenexpectat hic Die süo Deum suum quidqutd mortale fuit virï nobilis ARNOLDI van DORP, Equitis , TopaiichjE Temsche Maesdami et in Middel-harnes: MeCHLINUE olim, mox ZlRlKZEiE gubernatoris OBIIT anno salittis CID. i3c. II aügusti ./etatis ixxii, ACCESSIT f1lia DïFüNCTI Josina van Dorp, vidita viri illustris caroli du Becq. Eojjitis, Baronis de Boüri, Toparch,e villebonii, iquitüm gallicorum in confced. belgio tribuni ob. anno salütis cio. ioc. xlvi. /etat. lxxxi. (Dat   -  van GEDENKSTUKKEN. 185 (Dat is;) Alhier verwagt, ten zynen dage, zynen Godt, wat flerflyk was van den Wel Edelen Heere AREND van D ORP, Ridder, Heere van Teemfche, Maesdam en Middelharne»; Gouverneur eerit van Meehelen en daer na van Zierikzee; Hy overleed in het Jaer des Hei is nSco den ade.n van Oogdmaend; en zynes Ouderdorns 72. Ook is hier by gezet des overledenens Dochter, JOSINA van DORP, Weduwe van den Dapperen Heere CAREL van BECQ;, Ridder,Baron de Bouri, Heere van Villeboni, Overfte onder de Franfche Ruiterye indienfl: va« het Verè'enigd Nederland. Zy overleed in het Jaer des Heils 1646. jn den Ouderdom van 8i- Jaeren. Op bet GcdenkJIuk, tegens den Noordmuur, aen de Wejlzyde van den Predik-floet. M 5 Cats,  ïSö VERZAMELING Cats. ruven. Bruelis. WlSSENKERCEE. coulster. Alckemade. LoNGYN. Baenst. TüYE van SeROOSKERKE, van den EYND. NlCAULT. Cats van Wale. Sandlyn van . . . Brimen. van db Werve. Die wel Edele Gestrenge ende Manhafte Heere Jonkheer Abel van Cats,in syn Leven Bal-liu der Stede ende Mahquisaets van der vere sterf DEN Óen april ANNO IÓOÖ. ' die wel Edele EerenTrycke ende Vroome Joncvrouwë Charlotte van Tuyl van Serooskeeke synè Huysvrouwe sterf den ló^n Juny Anno 1Ó29. In de Zuid-kapel, op het Cedenkjïuk, V welk) aldaer ten Ooflen door de Banken is overdekt; en dus niet te zien is als by gelegenheit dat 'er hegraven word. Dit Gedenk/tuk beftaet in eene kun/tig gebytelde Graf-zerk, ter Lengte van 10- en Breedte van 6 en\ Rynlandfche Voeten; de daer op zynde Beelden hebben de Lengte van 4 en l voeten. Wy geeven van dit Stuk eene naukeurige Afbeeldinge, die, om derzelver duidelykheit, geene verdere verklaeringen verè'ifcht. DORF*    van GEDENKSTUKKEN. 187 Dorp Schetsj PHILIPS van DORP (*) Nelling Erimeo. Ridder en Admirael WïBURG REGTERSMt, van van Apen. van de Wervel Holland. Stierf in 't Jaer ciorocxir. oud zynde 65 Jaeren. Aen de Noordzyde. (*) Van Hem en zyn Geflacht zie by S. van LeeuWem Batav. illuftr. Bladz. 937. Het  m VERZAMEL ING In de Weftkapel aen de Ooftzyde is een Gedenkstuk zynde het. Rouw-wapen van frederik henrik, Keurprins van Boiieemen) (*) f*) Deze Prins is, op Woensdag den I7^n van Louwmaend in het Jaer 1Ó29, omtrent Zaendam, ongelukkig aen zyn einde gekoomen: doordien het Veerichip, waer inHy zich, nevens zynen Vader, den Koriing van Boheemen en verfcheide Edelen, bevond , des Avonds, omtrent 4 Uuren, by een groote Jachtfneeuw en fchielyke Duifterheit. van een Water-fchip oi Dry ver, overzeild wordende, kwam te berden: waer door Hy met Drie Edelieden , als de Heeren Odio-  vak GEDENKSTUKKEN. tfó Odiova, Beerïndorf en Villenou*, en noch Vier andere Perfoonen is verdronken. Den volgenden Vrydag, zynde den i9d*n, wierd het Lyk in den Haeg gebragt; en is voorts alhier, in de Zuidweft-hoek dei bovengemelde Kapelle, in ftilte bygezet. Zie breeder van dit Ongeval by j. van Zanten , Bladz. 288. en L. van Aitzema in zyn gAf Boek, Bladz. 736 en 737; van Hem getuigende: Dat Hy was een Prins van groote Hoope ; fpreekende verïcheiderle Taaien : als de Hoogduitfche, Boheemfche, Franfche, Latynfche, en Nederduitfche; zynde v»n een vroeg ryp Verftand, ea zeer Goedaerdig. R4M  VERZAMELING RAKJE PlETATIS, SINCER^ FlDEr, MAGNAÏ InDUSTKLffi, SoLERTL/E, HoSPITALITATIS , ET BeNEFIC^NTI^ VIRO DAVIDI NUYTIO antwebjpiensi: AD annum .ffiTATIS SUiE lxiv. conjugii xxxvnr. iiominis christiani offichs Eene Eeateq3 defuncto, Honestissima Matrona MAGDALENA TIMMERMANS, ex conjuge vidua ipsius facta, anno Domini ctd io cxxxi. die Septembris xxiv. Hoe Monumentum Honoris et Amoris ergo 5 mcesta pos uit. (Da£  van GEDENKSTUKKEN. io| (Dat is:) Aen DAVID NUYTS, Antwerpenaer: Een' Man van byzondere Godts vrucht, oprechte Trouwe, groote Vlytigheit, Schranderheit, Vriendelykheic en Weldaedigheit, (*) tot het Jaer zynes Levens, en het 38fte zynes Huwlyks; de Plichten van een Chritlen-roenfch wel en gelukkig volbragt hebbende, heeft de zeer Eerzaeme Vrouwe MAGDALENA TIMMERMANS, (f) van Echtgenoote deszelfs Weduwe geworden in het Jaer des Heeren 1631. op den 2411? Dag van Herfft-maend, dit Gedenkftuk uit Eerbied en Liefde bedrukt toegewyd. (*) Hy heeft in het Jaer 1631. het Huiszitten-huiste Leiden begiftigt met een Somme van 5000 Guldens. (f) Van dat Geflacht vind men bericht by S. van Leeuwen in zyn Batav. Uluftr. Bladz. 1121. Van  r» VERZAMELING TAN de* goes. renoy van spyk. HlC qxjiescit ADRIANVS GOESIVS J: Cï F: H: Princ: Avraic2e CoNSLtlARIVS Ex Patre Delf: Pr./etore avo et proavo HoLLANDLE et WesïF* Advocatis. obiit vu id. Jan. A Almonde- Brouckhqven. HlC qui6scit Nobilis Domina Anna de Stoppelaer Vidua Domini Martini de Crom- STRYEN JfJRIS CoNSÜLTI obiit xv. Janvarii Anno Domini mdcxxxii. Cromstryen. Stoppelaer. DüVELANT. itt van de werve. Clarissimus Dominus Philippus De Cromstryen JüKIS CONSULTUS MoNUMENTUM hoc sibi MaTRIQUE su/e PONI Testamento cavit. obiit xviii. Maji Anno Domini mdclvii. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. 195 (Dat is:) Hier ruften de Wel Edele Vrouwe ANNA de STOPPELAER, Weduwe van den Heere MAERTEN van CROMSTRYEN, Rechtsgeleerden; zy overleed den i5den van Louwmaend, in het Jaer des Heeren 1632. De Wydvermaerde Heer PHILIP van CROMSTRYEN Rechtsgeleerde heeft deze Graiplaetfe voor Zich en zyne Moeder, by uiterfte wille bezorgt. Hy overleed den iSden van Bloeimaend in het Jaer des Heeren 1657. Aldaer, N 2 Hos-  ioó VERZAMELING Hospes sis videns Cecedit hic quidquid caducum fuit viri militis D. EDVVARDI HARV700D. angli equitis aurati, norfolcia oriundï , qui pr&pot, d. d. ordin. gener. in obsid. BCMMELI^ (xMDXCIX) primo MILITAVlT ostend^E (MDCIl) VEXILEO dona- tus rhenobergje propugnandje (mdcvi) procenturio centurio evasit: exin. legionis angl. illust. D. Rob. Svuneii vice-com de lisle pro tribun tribunus factus est. denique post xxxiii. ann. stipendia, ad obsessam MOSiE trajectum tertio globulo perfossus OFFICIO s1mul et FATO functus EST. quod IMMORTALIS VIRI, FORTIS juxta AC BONS Deo Patri^que devotissimi memori.e , nec non posterorum exemplo Henr. Herbert. et Nic Byron Equi- tes aurati, ille tribunus legionis hic Centurio Cohortis Anglican^ P. C. A. D. M. DC. XXXVI. Dat  van GEDENKSTUKKEN. 197 (Dat is:) Gy, Reiziger'! indien gy oplettendezyt: hller is ter aerde befteld wat verganklyk was van den Krygsheld Den Heere EDÜARD HARWOOD, een' Engelander; Ridder, gebooren te Noordfolk; die, voor Hunne H. M. de Generaele Staeten , by het Beleg van Bommel,I5pp,zynen eerften Krygsdknft heeft waergenoomen; en in dat vanOftende, ióoa, met een Vaendel is begiftigd; voor dat van Rhynberk iócó", tot Onder-hoofdman (Lieutenant) voorts Hoofdman (Capitein) en, daer na, onder de Engelfche Krygsbenden, van den dapperen Heere Robbert Sidney- , Markgraef van deLifle, is aengefteld totOverfteen Collonel;, eindelyk, na een Drie-en-dertig-jaerigen dienft , By de Belegering van Maeftricht, met den Derden Kogel doorfchoten zynde, te gelyk zyn Leven en zyn Noodlot heeft geeindigt: Het welk, ter onfterflyker geheugenisfe van dezen Dapperen en ' Vroomen Held-, die tevens Godt en het Vaderland getrouwlykft heeft gediend, En tot een Voorbeeld der Nakoomelingen, Henbik Herbert en Nic. ByroN, Ridders , d'EeneCo//one/en de ander Capitein, der Engelfche Krygsbenden, hebben doen ftellen in het Jaer des Heeren 1.636. Op het, Gedenkjïuk, tegens de Oojl-muur. N 3. ü£r-.  198 VERZAMELING Perpetute Memorie Nobilis. Viri D. JOHANNIS l'EMPEREUR, ab Orpyck, qui postS. studia in Belgii FffiDERATI ACADEMIIS FCELICITER exculta et INDE QUINQOENNALEM PSR GeRMANIAM Helvetiam, Italiam; Galliasque peregri- NATIONEM Q.uum S. MlNISTERIO, cui solius RELIGIONIS ET CllRISTO INSERVIENDI ZELO «ESE DEVOVER AT , LeYDERDORPH BlENNIUM , BrIELL/E OcTENNIUM , et ANNOS: TOTIDEM IlAGiE COM. SINGUEARI PlETATE, PRUDENTIA ATQUE Facundia PERFUNCTUS ESSETJHUJUS VIT/E et AgRESTÏS et ClVICiE et AuLICiE; PERTJESUS; SEMFERQUE rebus ETIAM SECUNDIS AD C^LESTEM ADSPIRANS PATRI AM, TANDEM Fiducie in Deum pelnos eo commigravit, relicto SVfi in piorum ANIMIS deslder1q ardentissihu , A°. CIO, ioc. xxxvii. xxii. AüGUSTI ^etat. su.e XLlil. Uxor Abigael Thysia Rev. Theologi 13. Antonh Taisii F. Liberique , P. C. (Dat  XI I   van GEDENKSTUKKEN. jop- (Dat is:) Ter altoos duurende Gedachtenisfe van den Edelen Heere JOHANNIS i/EMPEREUR van Oppyck, Die, na dat Hy zyne Letteroeffeningen in de Godisgeleerdheit - op Nesrlands Hooge-fchoolen , gelukkig had volvoerd en van daer, na eene Vyfjaerige Reize, door Duitfchland, Zwitserland, Jtalien en Vrankryk gedaen te hebben, mitgaders de Heilige Bedieningen der Godsdienlt, aen dewelke hy zich alleen uit yver om Chriftus te dienen had overgegeven te Leyderdorp Twee Jaeren, in den Briel Acht Jaeren, en even zo veele Jaeren in 's Gravenhage , met eene zonderlinge Godtsvrugt, Voorzigtigheid en Weljpreekendheid had waergenoornen , en het Hooffch- Stads- en Landleven, in de gllervoorfpoedigfie Zaeken , verdrietig geworden zynde, altoos verlangende na het Hemelfche Vaderland, eindelyk , vol van vertrouwen op God , derivaerds is verhuift; een ongemeen verlangen in der vroomen Harten tot Hem nalatende, op den 22fte.n van Oogftmaend des Jaers 1637. oud zynde 42 Jaeren. Zyne Huisvrouwe Abigaei. Thyssen , Dochter van den WelEerw. Godtgeleerden Heere Anthony Thyssen, en zyne Kinderen hebben dit alhier doen plaetfen. Op bet Gedenkfluk, tegens den Noordmuur , aen de Ooflzyde van dm Predikjloef. N 4 voor,-  300 VERZAMELING Voorhoudt. Breeman» XilER LEGGEN BEGRAVEN '' Den Wel Edelen Heer Heer HENDRICK van VOORHOUDT, (*) Heer van Sevenhuysen WlLDBRVEENEN etc. Overleden den i7de.n November 1639. SUITLANT. ende fiOUBORCH. \%ou AGATHA BREEMAN, Vrouwe van Sevenhuysen etc. Syn Wel-Ed. Huysvrouwe. VAN DER WlELE. HoOCKLINGH. overleden den 3e? february ICT63. De Jonge,' van der nat. Aldaer. (*) Van Hem en zyn Geflacht, zie by S. v. Leeuwen Bladz. 1139. > . ' "u Hier  van GEDENKSTUKKEN. 201 Hier legt begraven Jqnkvrouwe constantina de haene Dochter van Capiteyn Joh. van de Haene, sterf den 23 Januari 16?. . als mede johan Berthout van lo.o, in syn leven Agent van de Quartieren van Vlaenderen, sterf den 25 July 1637. ende Joufvrouwe just1ana de fyaene syne Huisvrouwe stierf den 28 December 1639. Aen de Zuidzydf. Hier leyt begraven de Ed. Jvffrovw BARBARA CROMWEL, Hvisvrovwe van den Ed. Heer Collonel JOHANNIS CrOMWEL, sterf op den eersten December 1642. Aldaer. N 5. Hier  «os VERZAMELING ABRAH: a WICQÜEFORT ser. Poloni* et SVETIJE regis ad CelSOS PRiE P. FQ3DER. Belgu ordines extraordinem ablegatus hoc monumentum sdu suisque posuit A C cloIocLxvii. Beati mortuiq3 IN Domino moritjntur. CDat is:) Abraham van Wicquefort , van wegens Zyne Koninklyke Majefteit van Poolen en Zweeden, by Hunne Hoog Mog. Staten der Verëenïgde Nederlanden, Buitengewoon Afgezant, Heeft deeze Graf-plaets voor zich en den zynen bezorgt, in het Jaer der Chrillenen 1667. Zalig zyn de Dooden die in den Heere Sterven. Aldaer. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 203 Hier oncer rust den Ed. Manhaften Heere ISBRAND GOSKE, in syn leven raet van indien en Gguvebnkur Van de Caap de Bonne Espekance, sterft den 2pep september A° ióoi. Aen deOofizyde. In deze Grafstede leggen begraven WILLEM ALBERT HOPPINCK, Gestorven 6 November 1698. oud 2 Jaer en 4 Maenden. PIETER HOPPINCK, Gestorven 14 Mey 1709. oud 11 Jaeren 7 Maenben 19 Dagen. ELÏSABETH IOHANNA CLERCQ, Huysvrouw van Albert Hoppinck, Gestorven ii November. 1721. ALBERT HOPPINCK, inleven Commister Griffie van haar Hoog Mogende wegens het Landschap Drenthïi overleden den 19 Juny 1722. JACOB WILLEM HOPPINCK,inlevenCommis ter Griffie van haer Hoog Mogende wegens het Landschap Drenthe, overleden den i Augustus 1772. MARIA CATHAR1NA HOPPINCK, overleden alhier den 18 December 1776. Aldaer. Hier  20| VERZAMELING Hier, leggen begraven de Heer JOHAN VAN ALBERDING, Ingenieur, en Directeur van s Landt Fortificatiën overleden den II january I70O. in Vrouwe MARIA VAN DER LANDE zyn Huxsr vrcuw overledem den 28 October 17 u. Aen de JVeJlzyde. QüOD NATUM EST POTERIT MORI (Dat is:) Wat gebooren is kan fterven. Dit hoort Mr. MATTHEUS de HERT0GHE Advocaedt Fiscael. m. d. cc. iv. Aldaer.  van GEDENKSTUKKEN. ses A. Mog. de Heeren él' commitxeerde r aenftonds handen ^ werk geflagen ter herftellinge, en tot dat efnde gemaekt met het ontblooten der Jaers r77gc!n ^ Geb°UW' * heC beëin d« Hej was by die gelegenheid, dat men aldaer ontdekte eenige Merkwaerdige Oddheeden fcL Ged.nS"^ LVefh£*bers derVSandiche Gedenkftukken bevlytigden van dezeive naukeung op te nemen en We fchetzen;emei hunne Aenmerkmgen op te helderen,om,Z ?3 ï'8? ??,°gftgemeld CclUgie in te léveren. ies te kunnen bezichtigen en aentetekenen; wat ik het      van GEDENKSTUKKEN. ï2l het Merkwaerdigfte oordeelde, om ten een' of anderen tyd den VaderlandfchenOudheidslievenden te kunnen mededeelen, zonder my met eene uitgeftrekte Eefchryvinge te willen ophouden. By de voorgemelde Ontblooting der Grondflaflagen, waer van eene nauwkeurige Af beeldinge alhier word vertoond, ontdekte men allereerft Eenige Grafkelders en Zandgraven , zo aen de Zuidzyde f als in het midden der Kapelle, omtrent het tegenswoordige Vorftelyk GeMoeite; voor het welke men ontdolf eene Kelder, die voor, aen de Weftzyde, was geflooten met een fl.uk of gedteke van een Zark, van de welke men naderhand noch een ander Stuk heefc gevonden: welke beide Stukken, nevens elkander gelegd zynde, het volgend afgebroken Randfchrifc te kennen gaven: E?ifr. ïrpt. bcorebê. «JF-oöcrt. 3©allcranö (*) öif. in. 5pn. IfüEï:. \a&$ *r. oie. fule: Voorts wierden, onder de Gaïdery, opgedolven eenige Grafzerken met uitgehakte Nisfen, waer in, zo als uit het Ciment, of Pik, in dezelve gevonden , duideiyfc bleek , dat 'er in die Nisfen , of Kopere of Marmere plaeten, waerfchynlyk met Wapenfchilden, of Graffchriften, zullen vaftgehegc zyn geweeft; doch met veele andere Gedenkftukken , in den voorgemelden Brand, zyn vernietigd en vermift geworden; en dus vond men op deze Zerken niets, waer uic men (*) Wie deeze Govert Wallerand geweeft is hebben wy niet kunnen ontdekken.  «28 VERZAMELING hadden0opmaken» voor welken dezelve gediend Twee andere Grafzerken , echter, toonden - aen door Wapens, Beeldwerk en Schrift, wie onder haer waren ter aerde befteld. De Eerfte, zynde de Grootfte,'alhier in Plaet vertoond, was in plaets van een Wapenfchild S,eprd aet,efn G£Uifch Bywerk> omvattendé een Pnefterlyken Kelk, tusfchen twee kleine slmpullen, of Zalf-olie-kruikjes; voorts, ronts- °^r??Trand dezer Zcrke ftond die volgende Graffchrift: 6 Obiit Bfncrabilfg qpomfmiS ,€|)eoörfcn£ De mtlft (*) dezer Kapelle, overleed op den vyfden dag van Wintermaend in het Jaer onzes Heere r47i.Godtzy zyne ziele genadig. De Tweede Zerk, zynde van minder Groote en jon- u ^ K°Ptje LyfteTnvan de Kanunniken dezer Kapelll Z°i l t van„heussen *« zyne Kerkelyke Oudheden, als by J.de Riemer in deszelfs Befcbryvinge van sGravenhage, word dezen Diderik van Delft niet au " 18 du! °f/choon een Man van aanzien cn geleerdheit, onbekead gebleven.  . xvn.     van GEDENKSTUKKEN. 22$ jonger Tydmerk, lag meer Weftwaerds in de gemelde Galdery, naby den Ingang ten Zuiden van het Orgel; deze Graffteen was, zo my voorkwam , onverpJaeft blyven leggen; met het volgende Beeldwerk en Opfchrift: men zag op deeze eenen Engel, vafthoudende Twee aen een geftrikte Wapenfchilden. Dat des Mans was beladen met Drie links-gewende Luipaerds koppen, Twee boven en Een onder; en dat der Vrouwe met een' Hoekkeper, omzet van Drie Sterren , Twee boven en Een onder ; voorts doorfneeden, of gehalveerd, met het opgemelde Mans-fchild ter regter zyde. Op de Vierhoeken dezer Graffteen waren zo veele Seraphins-Hoofdjes; en het Graffchrift rontsöm den Rand bevatte het volgende: Hier legt begraven (*) Mr. maerten va naerdó raet ord. in hollt voorn. p5ident va vtuecht en lievtnt der 5tadt en LaDE V& grongnen. Onder de Wapen-fchilden ftond: en joncfrovwe petro- nella osbrechts zyn huisvrovwe stère den i. july I585. Men (*) Deeze Mr. maerten van Naerden word gemeld als Raed in Vriesland, op het Jaer 1525. Extraordinaris Raed in Holland den 25. Mey 1537. en daer riae Lieutenant te Groningen: wederom Extraordinaris in Holland, 22.06tober 1557. S.van Leeuwen Batav. ilhjir. Bladz. 1471 en 1475. op de Giafzerk ftond het Jaer van zyn overlyden niet gemeld; doch S. van Leeuwen op eerftgemelde Bladz. fchryft: dat Hy ftierf in 't Jaer 1566.  224 V E RZAMELING Men ging voort met de Opdelvinge aen de Ooft. zyde der Kapelle, in den Hoek ten Zuiden. Hier ontdekte men eene Grafkelder, die, van boven, als een Brug of met een Boog was toegemetzeld, en van vooren geopend wierd. Men vond in deeze eenige Houce Kiften op Yzere Roofters gefteld, die, alle vermolzemd zynde, by de opening der Kelder, van een vielen. Men zag weinige overblyffelen van de daer in gelegde Lighaemen ; en vond, behalven nog eenige ftukken van Gepikte Planken, Yzere Ringen en Hengzeis, der gemelde Kiften , eene fierlyke Hoofd- of Hair-fchedel van een Vrouwsperfoon ; naer fommige gedachte te zyn geweeft Vrouwe Jacoba van Beijeren ; van welke Gravinne , die hier begraven is , men geene andere overblyffelen heeft kunnen vinden; (*) En die, zo al in deze Kelder bygezet was, ongebalfemd, en zonder Loode Kift, flechts in eene Houte moer begraven geweeft zyn, en dus ras verteerd is. Deeze Hairfchedel was gedeeltelyk op een Zyde Callotje met een gekeperd Lindje doorvlochten ; en onverteerd gebleeven , onder zoo reeJe verrotte Srukken van Gebeentens en Planken enz: 't Js niet onwaerfchynlyk dat dit Hoofdhair door de eene of andre Specery-olie, of Baizem, meermaels gezalft eh geftreeken, 'in 't vervolg der verrottinge heeft kunnen wederftaen. Wy vertoonen hier nevens de Afbeelding van deze Hoofd- of Hair-fchedel. On- (*) Volgens mondeling bericht, zoude hetGraf-fchrift van deze Gravinne door Lappius van YVaveren afgefchreven en zeer eenvoudig geweeft zyn ; maer, onder wien een Echt Affchrift daer van beruft,hebik niet kunnen ontdekken.  zxm.   van gedenkstukken: 225 Onder de gemelde Lykkiften bleef 'er eene op de Roofters ftaen ; zynde van Hard - geflagen Lood , rondsom dicht en fierlyk toegefoudeerd en wel eer beflooten geweeft in eene Eikenhoute Kift, die, nevens noch andere daer by geftaen hebbende Kiften, vergaen en uit een gevallen was: of op deze Kiften eenige Merktekens hebben geftaen , is niet gebleeken : immers , op deeze Loode Kift ftond Schrift noch Teken. By derzelver opening bevond men het daer in zynde Lighaem op den Buik te leggen; dus wierd het Dekzel wederom toegefoudeerd en de Kift andermael aen de Bodem-zyde geopend. Wanneer men het Lyk, dat in een Wasfchen Kleed, van het Hoofd tot de Voeten ingepakt en met Gepikt Koord bewoeld was, allengskens ontbloote, zo bleek uit het Aengezicht en verdere Deelen het van een Mansperfoon te wezen, zynde gebalfemd en ongemeen voor de verrottinge bewaerd gebleeven in een Liquor of Vogt, hec •welk, by de opening der Kift, meeft wegraekte en voor 't overige allengskens verdroogde: Die Vogt was van geen onaengename reuk; doch waer van, of met welke Drogeryen , het zelve gemaekt was, wierd meer gegift als beweezen. Een thans Voornaem Lid der Regeeripge, die kundig der Vaderlandfche Gefchiedenisfen en Oudheden , toenmaels benevens andere Liefhebbers zich geene moeite fpaerde , om alles op 't naukeurigfte na te fpeuren en aen te tekenen, heeft my, ten zei ven Tyd, de volgende Notitie daer van eigenhandig medegedeelt; luidende Letterlyk: P In  S25 VERZAMELING In hit Graf N°. 4. gevonden een Loode Kift, hoven met een rond Hoofdftuk. De Kift is lang 5 V. 5 Duimen. 't Hoofdjiuk lang en breid 9 Duimen. Van den eenen tot den anderen Schouder breed 16I Duimen. Hier in gevonden een Lyk , liggende op den Buik, lang van den Kruin tot de Hielen 5 V. 7 Duimen. Gekeerd zynde en gemeeten van den Kruin tot de Teenin 5 V. 9 Duimen circa. Dit Lyk was gelegd in een zeer grof en naer Zeildoek gelykenende Kleed, overgoten met Liquor, die alles bruin had doen worden; en zynde verders over dit Kleed gefpannen en gewoeld een Touw , waerjchynlyk begonnen van den Hals, daer het eer ft omhopt , toen om de Borft omgeslagen en zo voorts tot de Voeten toe, zeven mael, in gedaente als een Pak, hopende tusfcben de voeten door; op gelykewyze over het achter/le gedeelte van bet Ligbaem heetten, en komende weder aen den Hals uit, daer hit fcheen vaflgeknoopt geweeft te zyn. Het Touw was op Twee plaetfen los. Het Lyk was geheel en al met het Doek bedekt, zoo dat men van 'r Aenzicht, of andere Deelen van het zelve niets onderfchtide konde losgemaekt en 't Kleed opgeligt zynde, bevond men bet zelve te wezen  van GEDENKSTUKKEN, 227 zen 't Lyk van een' Man, liggende noch geheel in 't Vleefch, door Liquor bruin van Couleur geworden ; met gejlooten en ingezonken Oogen, ingedrukte Neus, veroirzaekt door het liggen op den Buik; Knevels boven den Mond, en een weinig Hairs aen den Baerd. 't Scheen dat men de Pan geligt, en mooglyk toenmaels bet bovenfte Hoofdbair gejebooren had, dat zeer kort was, maer in den Nek wat langer. Op de flinke Wang zag ik eene Jmalle Groef of Wonde van circa i| Duim lengte: Deeze Wond, zegd men my, wyder geopend geweeft te zyn, toen men 't eerfi het Dekzel van het Jtenzieht afnam; 't is ook waer, dat het Lyk van dag tot dag inkrimpt enjliwkt. Nevens deeze Wond was 'er een klein Wondie. Aen de rechte zyde fcheen een Indrukking op de Wang te wezen, veroirzaekt door een foort van Contufie; Men meende, bet Lyk had eene Wonde in den Hals hopende van den Gorgel achterwaerds, tot by het rechte Oor; doch ik heb by nauwkeurige befebouminge met den Hr. Dr. Sandifort, zulks niet kunnen vinden : Hoewel het waer is, dat achter in den Hals een zeer groote Opening is te zien; Edoch juifl op die plaets daer bet Tcuw heeft gekneld, 't welk waerfchynlyk oirzaek zal hebben gegeven , dat hier door de Liauor heeft kunnen penetreeren, en het Lighaem eerder vergaen is. De Gorgel was tocgenaeit, nevens dc Borfl enz. tot byna aen de Kniefcbyven toe; hebbende men, naer 't Jcheen, het Vet uit de Waeijen weggeheden. De Beenen waren los en gacf. De Hielen befchadigt: waerfcbynlyk door Drukking van het Touw; en de rechte Voet byzonder gezwollen. Dat dit alhier ontdekt Lyk het Overblyfïel van een Voornaem Perfonagie geweeft is:daer aen hebben weinige nevens ons getwyfteld ; p 2 ook  ?28 VERZAMELING ook heeft men uit alle Kentekenen en Omftandigheden, en volgens de meefte waerfchynlykheit en minft verfchillende beöordeeling van verfcheidene Oudheid-kenders, niet anders kunnen opmaeken: dan dat het zelye Lyk moeft wezen dat van Willem den Vierden van HbNegouwen ; welken Graef door de Vriefen is verflagen omtrent Staveren in den Jaere 133$. al waer hy eerft in het KloofJter van Sc. Odulphus begraven en van daer, in later' Tyd, herwaerd overgebragt, met veel ftaetfie, alhier in deeze Kapelle is bygezet geworden. Wy deelen hier van mede Drie byzondere Afbeeldingen : Als De Kift ongeopend. Dezelve geopend; met het Lyk zo als het ingepakt en op den Buik lag. Het Lyk, zo als het gekeerd en gedeekelyk ontbloot was.    van GEDENKSTUKKEN. iz$ O P H E T GEBALSEMD LYK VAN WILLEM den VIERDEN VAN HENEGOUWEN, GRAVE van HOLLAND; Opgedolven in de Franfche Kerk, in 'sGravenhage, 1770. Oï", die Aloudbeit eerd, koom berivaerds en befcbou ■>s Voorouders Baifem-kunJ} in 'tflerflyk deel te fpaeren, Van Vierden Willem, uit bet Huis van Henegou, Na Tweepaer Eeuwen en nocb Vyfmael-Zeven Jaeren- Wat Marmot, of Metael, kon dezen Groef bewaren, Dat fiecbts een Aftrek van 't oirfpronklyk geven zou? Ja, Gy Nakoomlingfcbap! Gy moogt verwondert flaren Op 't Lyk van dezen Held, berkend aen Wonde en Hou-, Die, zynde op 't Bed van Eer gefneuveld met veel Braven, Eerft in Odulfs konvent, by Stavren, wierd begraven; Daer na, #1 dees Kapelle, is bygezet met prael. Indien de Voorzaet was eerbiedig en zorgvuldig Omtrent dit duurbaer Pand, de Nazaet bleef Plicbtfcbuldig, Dat by bet onverteerd begroef ten Derden-mael. P $ Naeft  23o VERZAMELING Naeft deeze Grafkelder , ontgroef men een ander, die onder het alhier wel eer geftaen hebbende Akaer was gelegen. In dezelve vond reen mede, nevens eenige vermolmde Stukken van Planken, verroefte Yzere Handvaten, verfcheide Beenderen , noch eene Groote Loodc Kilt , benevens een Klein langwerpig-vierkant Loode Kiftje, welke beide hervoor gehaeld en geopend wierden: Toen zag men in de Eerfte het Lyk van een Mansperfoon, leggende in een Wasfchen Kleed; by de opening van deeze Kift, was de Tronie noch zo kenlyk , dat men het Hair van 't Hoofd , de Knevels en de Oogen met den gefloten Mond heel duidelyk kon befpeuren. De Tweede, mede geopend zynde, ontftond daer uit een zodanige vuile flank van de daer in verteerde Ingewanden, dat men ten fpoedigfte befloot om die weer dicht toe te foudeeren. Weinige zyn 'er die getwyffeld hebben , of Lyk en Ingewanden in deeze beide Kiften zyn die van| Hertog Albrecht van Beijeren geweeft, welkers Overblyffelen mede in een' Liquor fcheenen bewaerd te zyn geweeft: immers het Kleinfte Kiftje was nog vol van dat Vogr. De Afbeelding dezer Kiften laten wy hier volgen. Wat de Overblyffelen zyner Graftombe betreft: men heeft, by het opneemen der Banken, wel een Steen Beeld gevonden , verbeeldende een Held die in zyne Wapenruftinge met ontbloote Hoofde en tefaem gevouwde handen , als biddende, op een ontrold Tapyt legt, met een Hond aen zyne Voeten; doch, of dat Beeld tot de Graftombe van Hertog Aelbrecht heeft gediend, als andere wiJlen, koomt ons gantfeh on- be-  van GEDENKSTUKKEN. 231 bewyslyk voor .'integendeel, hebben wy reden om te bewyzen, dat dit Beeld eene heel andere Perfonagie vertoond: naerdien men uit de Wapenschilden of Quartieren, die op het gemelde Tapyt reeds uitgefleeten waren, noch uit eenige Byfchriften van Naemen enz. iets hsefc kunnen ontdekken, om vaft te ftellen dat het een Afbeeldsel van dien Hertog was: ook fchynd dit Beeld van geen Bejaerd Man,maer van een Jonger Perfoon te wezen; beha!ven dat, indien het een Prael-beeld van dien Vorft mogt zyn het welk men tot heden bewaerd had, het zeer aenmerklyk is , dat men alleenlyk dit enkel Stuk zoude overgehouden en befpaerd, en alle de andere Overblyffelen der Praelgraven van Willem den Vierden en voor-al van Vrouwe Jacoba van Beijeren geheelyk weg geruimd hebben, zonder het minfte overblyfzel daer van te laten blyven. Dus is het veelal waerfchynlyker: dat, wanneer de Statue van Vrouwe Jacoba is weggeruimd ook te gelyk die van Graef Willem en Hertog Aelbrecht zyn aen een kant geraekt: Want, dat de gemelde Statue van Vrouw Jacoba, ftaendein de Kapelle van den Hove, geweeft zy, is alreeds bekent. Maer, wat nu van dit Beeld? Wy vinden in eene oude Befcbryvingevan'sGraven* hage, die, in 't Latyn enNederduitfch, verftreke ter opheldering eener Katrte van die Hof-plaetfe, gemaekt en uitgegeven door J. Loenderzeel, omtrent het Jaer 1615. dat alhier, in deze ze Kapelle, is Statelyk begraven eenen Marquis van Bergen , voor wien eene prachtige Graftombe was opgeregt; en waer op den gemelden Marquis, in zyne Wapenruftinge was afgebeeld. Doch Loenderzeel moet deeze Tombe niet al te nauwlettende en flechts oppervlakkig beP 4 fchouwd  i$z VERZAMELING fchouwd hebben: want, dit Beeld is van geen Albaft of gepolyfte Marrnorfteen , maer van witte Bentemerfteen gebyteld, en fchynt overfchildert en gevernift te zyn geweeft, gelyk veelal verfcheidene Graftombens in voorgaenden Tyd: onder anderen, als die van de Brederodens in Vianen ,* van Assendelft in s'Gravcnhage;en van Marnix te Delft: immers dat het gecouleurd is geweeft , bleek uit fommige overgeblevene verwplekken aen hetTapyt, waer op het Beeld rufte; maer, dat ons vooral, hier omtrent fterkr, is: dat men, omtrent dit Beeld, het Wapen van den gemelden Marquis,nevens een gedeelte van deszelfs Helmteken hebbe gevonden , met noch eenige Stukken en Brokken, zynde alle van dezelve foort van Steen als waer van het Beeld gemaekt was, en dus geen twyffel is, dat dezelve behoord hebben tot geene andere Graftombe, als die van den Marquis van Bergen. Voeg hier by : dat, of in , of kort na de beruchte Beeldftorminge,de voorgemelde Statue van Vrouwe Jacoba en de Praelgraven van Willem den Vierden , met die van Hertog Aelbrecht , te gelyk zullen weggeraekt zyn; en dat ter zei ver plaetze, al waer de Tombe van evengemelden Hertog geftaen heeft, die van den Marquis is opgericht ; welke men in later tyd voor die van Hertog Aelbrecht heeft aengezien. Zelf de wydvermaerde Leeraer en Dichter J. Vollenhove in zyne Poè'zy op Bladz. 53* fchryft: dat'er in zynen Tyd noch SteeneGraf- en Gedenktekens hebben te vinden geweeft, en van Hertog Aelbrecht en zyne Eerfte Huisvrouwe Margaréta van Bkigen. De Cretser en de Riemer , in hunne Befchryvingen van 'sGravenhage, getuigen het zelfdej maer, by nader onderzoek, zyn de    van GEDENKSTUKKEN. 233 dezelve niet gevonden, en waer dezelve verbleven zyn is onbekend. Voor 't overige is het aldaer ftaende Veersje op de gemelde Bladz. met deszelfs Aentekening grootendeels door de ondervinding geftaefd. Het een en ander luid aldus: Zou 't Franfche Kerkgebruik geen Franfcbe Pracht verwinnen ? Hier vind men Graven van 's Lands Graven en Gravinnen. De Eer/ie en meefte Graven van Hollant leggen in d'Abdye van Egmont, fommige te Rynsburg, en die federt uit de Huizen van Henegouwen en Beieren gevolgt zyn, meeft te Valencyn begraven, Maer dat Hertog Aalbrecht van BeUeren en zyne Eerfle Gemalin Magareta dochter des Hertogen van Brigen, in de Kapelle van 't Hof nu de Pran/cbe Kerke begraven zyn, melt iïoude Kronyk van Holland , Jan van Leiden en Veldenaer en Snoi niet alleen , maer ook nu noch de fleene Graf en Gedenktekens aldaer te vinden. d''Ongelukkige Heldin Jacoba kreeg na veel onrufie bier eindelyk ook haare ruftplaets. En mag men Veldenaars Kronyk gelooven, van wien anderen verjebelen, zo is 't gebeente van Graef Willem den Vierden, in Friesland omgekomen, door een voorJpoediger oorlogstogt van Hertog Aelbrecht of zynen zoone Willem van daer gebaelt op een nieuw hier ook begraven. Uit deze Aantekening blykt: dat Vollenhoven voor het overige het zeer wel getroffen heeft; 'c geen in 't vervolg van tyd, door nadere Ontdekkinge is beveiligt. Dan wy keeren, na dezen uitflap ter opheldering, wederom tot onze Aentekeningen. P 5 Met  35* VERZAMELING Met eenige tusfchenruimte , waer in men geen blyfc aentrof , dat 'er noch Kelder , of eene andere Grafftede voorheen geweeft was, ontdekte men Twee Kelders ten Noorden van de voorgemelde: de Naefte was Lang en Smal, en befloot Twee- achter elkander op Yzere Roofters ftaende Loode Kiften , de diepfte of achterfte inftaende, was de Grootfte, deze geopend zynde was het Lighaem meeftendeels vergaen ; dan het Geraemte noch niet uit elkander. Eenige hebben gemeend dat het zelve was van Margareta van Brigen, reets bovengemeld; maer het is eer waerfchynlyk, dat zy, in dezelve Grafkelder waer in haeren Man naderhand wierd bygezet,is begraven geweeft; en dat haer Lyk fchielyker vergaen zy, als dat van den Hertog haeren Gemael: immers, zo als wy boven reeds aengetekend hebben, zyn 'er in die Grafkelder ver|"cheide Beenderen, Planken, Yzere Handvaten enz. gevonden^: waer uit bleek dat die Hertog niet alleen daer in is begraven geweeft. Wy zyn van gedagten, dat dit Geraemte het overblyffel was van den Marquis; dewyl het zelve juiffc ter plaetfe is gevonden waer boven de gemelde Graftombe weleer geftaen, en by afbraek en opruiming in de laetfte Vergrooting, het Beeld onder de Zitbanken, is gelegd. De andere en kleinder Kift is, om reden, niet geopend. Op het Dekzel ftond de Naem van ïrancoïse van Egmond (*), met kleine Letteren (*) Deeze Francoise van Egmond is in het Jaer jjfe'o, alhier in 's Gravenhage wonende, overleden aen een Carcinoma, Zy was een Dochter van Lamoraed van Egmond Prinfe van Gaveren en Steenhuyzen, Heer van Purmerende, Hoogwoude, Aertswoude en Bei-  van GEDENKSTUKKEN. 23? ren gemeden; en op het zelve, aen 't Voeteneinde, lag een Lood Hart; 't welk mede ongeopend bleef: of hier in het Hart dezer Jonkvrouwe, of wel van een ander Perfoon aen haer vermaegdfchapt, was opgeflooten kan men met geen zekerheid melden. De Afbeelding van dit Loode Hart en gemelde Kiften gaet hier nevens. De Vierde Kelder, nevens deeze, was korter; men vond in deze niets dan vergaene Beenderen, Stukken van Kiften, Yzere Hengzeis enz. voorts, aen hetOofteinde, tegens den Wand met een Rood Kruis gemerkt : gelyk men dan ook in eene andere Grafkelder dergelyke Kruisfen met Fresco Verw, in een lichter Rood, vond gefchildert: tot het Eerfte fcheen een foort van Rooden Oker, en tot de laetfte Menie gebruikt te zyn. Omtrent de Derde voornoemde Kelder vond men een Zerkje van Blaeuwen Socynfchen Steen , van welk een foort de meefte alhier opgedolvene Zerk-fteenen waren. Het was 35 Duimen lang en 32 en l Duimen breed; en fcheen gelegen te hebben boven dezelve Kelder waer in de gemelde Jonkvrouwe van Egmond was begraven (*). Op dit Zerkje lag afgebeeld een Kin- der- Beijerland, Fiennes, Sottegem, Dondes, Armentiers, Auxy in Vlaenderen, van Gaesbeek, Ridder van het Gulden vlies en Stadhouder van Vlaenderen en Artoys; en van Sabina van Beijeren , Dochter van Jan , Paltzgraeve van Spanheim, en Zufter vanFREDERic, ramaels Paltzgraeve en Keurvorft. Zie S. van Leeuwen Batav. illuftr. 953'—54. (*) 't Is niet onwaerfchynlyk dat het Geflacht van Egmond ook alhier nevens andere Edelen eene eigene Begraefplaetfe hebben gehad, waer in behalyen dit Kinder»  *%6 VERZAMELING der-Lykje, dat in een fierlyk gewaad omzwagteld was, ruftende met het half-gedekte Hoofd op een Kusfen, in een Gottifch Boogwerk. De Rand van die Zerkje was bezet roet deze Stamvjerendeelen, als; Egmond, Jrkel, Meun, Cleef, Waerdenberg, Wwtemherg, Baden, Oojtenryk, en een dubbeld Randfchrift, met Gottifche Letters, luide aldus: Sint. jaer ö$ fceer pcccc lrr.;c . op. fint. anDrieg önctj. flejf. ofe. €M. ujolge noren. Sonffrö goefl. öocgt. ban. Cgmót. op rrr. oaclj. na. öaer. Qe&oert. Wy hebben, om de Zonderlinge Tekening, het zelve naukeurig nagevolgt en in 't Koper doen brengen, zo als wy het hier nevens vertoonen. Onder dit Zerkje vond men in het Zand een Lood Kiftje, dat voorheen in een Houten geftaen had. In het zelve vond men niets dan Aerde die met de Kalk van het Lood eeniger wys vermengt was; wy hebben het niet kunnen aftekenen : naerdien wy geene gelegenheid daer toe hadden; zo ook een Spaene Doosje, gevuld met een foort van Aerde; het welk toegezegeld . was der-Lykje ook de gemelde Jonkvrouwe, als mede zo zommige willen haer Zullcr Leonora van Egmond, Gemalinne van George van Hoorn,zoude ter aerde befteld zyn. (*) Zy was de Eerftgehoorene en Dochter van Jan den 3er Sptck, zag men, ten wederzyden van den Predikftoel, aen den Zuidwand. Op het een Tafereel las men den i2ift!n Pfalm en op het ander de beide Texcen uit Luc. 2. vs. 20—32. en Rom. 14, vs. 7—0. Het Loofwerk van dit laetlte Stuk was van deZelve Ordonnantie of Tekening als de Gilde-Proef, welke, door gemelden Meefter, is vervaerdigc voor hun, die zich als Meefters in 't Lucas Gild hebben doen infchryven en verplicht zyn om jlünne Proeven daer na te fclülderen. Ook  van GEDENKSTUKKEN. 349 Ook pronkte deze Kerk voorheen , aen de Weftzyde, met Zes groote gefchilderde Glas raemen, door byzondere Gemeentens van de Augsburgfche Corjfesjie aen dezelve vereerd. Als van Leyd en : die in het Jaer 1646 een Glas, met het Wapen van die Stad en eenig Bywerk daer in, ten Gefchenk gaven ; doch welk Glas, by de verplaetfing van het Orgel, uit den Noord- in de Wefthoek , is uitgenoomen en deszelfs Boog geheel toegemetfeld. Het Glas derzelver gemeente te Utrecht vertoonde , onder 't Stads-Wapen, eene witte Zegel bloem, met een Palmtak, omringd door een' Doornen kroon; hebbende tot Onderfchrift: Dees Bloem en Palmen-tak met Doorenen omgeven Betekend dat men koomt door 'f Kruis in 't Eeuwig.Leven. 1647. In het Glas 't welk die van Haerlem hadden gegeven zag men het Oud- en Nieuw Wapen van dezelve Stad; en daer onder dit Veers: Die Chrijlum volgt, betrouwt in 't midden van de Baeren Die vind by Hem behoud en zal door Hem wel vaeren. Math. 8. vs. 23. Q 5 Eeni-  25o VERZAMELING Eenige Jieren daer na, toen deze Kerk aen de Zuidzyde was verbreed , en Drie nieuwe GUs. boogen daer in waeren gemaekt, vereerde de Gemeente van Amsterdam het middelde Glas, waer in het Amfterdamfche Wapen met den Keizerlyken Kroon ftond afgebeeld, en onder het zelve een Lam dat een Boek met zeven zegelen opende, het Byfchrift was: Dit Lam van het begin gcdoot, heeft ons ontjlooten Het toe gezegeld Boek, door 't Bloed van Hem vergooten. 1665. Die van Hoorn hebben toenmaels mede een Glas doen fchilderen en daer in hun Stad3 Schild , benevens een Bloemryke Roozelaer, met het onderftaende Rym: Den Roozenboom bier Uoemryl flaet, Daer men Gods woorden hooren laet; Maer Hoorn tot trooft in nood is meer, En tot uitbreiding van Godts eer. Een  van GEDENKSTUKKEN. 251 Een Glas van gclyke groote door de Gemeente van Woerden gefchonken, vertoonde nevens het Woerdenfch Biafoen de afbeelding van Johan nes Pistorius hunnen Eerflen Leeraer, die, om het Geloof, verbrand is in den Jaere 1520. daer onder ftond: Hoe Godt zyn Kerk hier plant, Dat blykt uit dezen Heldt, Die, midden in den Brandt, Godts Woord volflandig meld. Aen de Noordzyde, in het Oude pand, bleek dat 'er noch eenige gefchilderde Glazen van byzondere Leden dezer Gemeente zyn doen maken : Het Glas waar in Georg Leopold zyn Wapen , benevens dat van zyne Huivrouwe Bareara, heeft laten fchilderen, is noch langft d3er 'van overgebleven. Behalven deeze Tafereel- en Glas-fchriften was dit Gebouw van binnen rontsötn verfierd mee verfcheidene Spreuken uit de H. Schrift, meeft alle met Goude Letteren gefchreven, als: ZaligzyndieGodts woordhooren en bewaeren. Voor de Kap van den Predikjloel. Dat  :S2 VERZAMELING Dat Bloed Christi des zoons Godts maekt ons reyn van alle zonden. x johan. i. vs. 7. Voor de Galdery. Rom. 10. vs. p. Want is 't dat gy Jesum bekent met uwen monde dat hv de Hüfc.re is ende gelooft in uw herte dat hem Godt van den dooden opgewekt heeft zo word gy zalig. Jan Wagmveld 1664. In bet Oude Pand, aen de Noordzyde. maer wy gelooven door de genade jesü Christi zalig te worden. Aclor. 15. vs. 21. David Michiel van Augspurg. Aldaer, aen de Zuidzyde. Alzo lief heeft Godt de waereld gehad pat hy zynen eenig geborenen zoojm gaf, op dat alle die aen hem gelooven niet verloo- ben en worden. Johan. 3. VS. ió. Hendry:k Wiggerts van Verden. In bet Niemve Pand, aen de Noordzyde. 1 Ti-  van GEDENKSTUKKEN. Z5J i Timot. i. vs, 15. Dat is immürs gewislyk waer en een dierbaër waerdig woord dat Christus Jesus gekoomen is in de waereld , om de sondaers salich te maken, onder welke ik de vüornaemste ben. Johan Albertz van der Spyck. 16Ó4. Aldaer, aen de Zuidzyde. Wot ïieftucft ?]Pn unie 5GDooninge / l$etre Seoaotfo» mpne yek toerlaugr cn 3uctjtrt n«rc De coojtjoocn fce£ ©ecte/ myne ipf eme $kle acr'ieugcn tjaec in öe» le* benölrjtjen 11 TER NAGEDACHTEN ISSE EN LOF? Hier ruit de Pronk der Kerk-Leeraeren, Wiens Geeft, onilerv'lyk opgevaeren, Wat Sterv'Jyk was gaf aen het Stof; 't Geloof heeft weer een Zuil verlooren, En Hoop en Liefde mift een Stem, Die, in het Nieuw Jerufalem, By 't Driemael Heilig ! zich laet hooren; Daer Juicht Hy, die des HEEREN Woord, Ruim Achtien Jaeren, hier verklaerde; En nimmer Vlyt noch Moeite fpaerde, 't Zy dat Hy hoorde of wierd gehoord. Vraeg niet, wie, zo Getrouw, als Schrander, Uitmunte en is ontrukt te ras? Die Pronk der Kerk-Leeraeren was: JOHANN CQNRAD ANDREAS SANDER,  vak GEDENKSTUKKEN. $6} Ook heeft alhier zyne laetfte Ruftplaetfe Jan Dirker, die de Laetfte Kofter (*) in de Oude en de Eerfte in de Nieuwe-Kerk is geweeft; men vind van heen het volgend GRAF- SCHRIFT. Die Kerk en School met mond en hand, Kunjl, vlyt, bekwaemheid en vgrjtandfj Te Dordt en 's Gravenbage Bediend heeft drie en vyf tig Jaar, Dees zang-lees-fchryffpel-Kunjlenaar, Wiens lof een elk gewage! Die ruft kier onder deze Zerk: Jan Dirker, Kojter dezer Kerk. (f) (*) By het afbreeken der Oude Kerk heeft men een Opfchrift gevonden, waer uit bleek, dat JoHANNis Haaseband, den allereetften Koffer in dezelve is geweeft. (f) In de Nederlandsche Mercurius voor de Maend Juny 1771. Bladz. 227. R s  iè6 VERZAMELING In de Remonjlranfche Kerk. (#) Haet verwekt Tuoijl. Liefd bedekt Overtreding. Op een Wapen-tafereet, hangende in èen ingang, aen de Oojhyde. (*) Van deze Kerk is de Grondlegging geichied in het laetft van 't Jaer 1635, en is voor de Eerftemael daer in gepredikt door den vermaerden Johannis UiTenboGaert op den 30^ van Slachtmaend des volgenden Jaers. J, de Riemer Deel bladz. 320-21. De  van GEDENKSTUKKEN. 267 De Twaelf Artyckelen des Algemeenen Chrifiely. ken Geloofs, welke met Vergulde Letters op een Zwart Tafereel omvat van een Rood gemarmerde Lyft zeer kunftig gefchreeven zyn door Willem J. van Nymegen , en gemerkt mer het Jaer- en Dag-tal 16754. vind men alhier geplaetft. Aen de Noordzyde tegens over den Predikjioel. Ten wederzyden van dit Stuk hangen Twee kleinder Tafereelen , die gelykerwys zyn gefchilderd; en, een Jaer later, aen deze Kerk vereerd fchynen te wezen j op het Een en Ander ftaet: Joa.  268 VERZAMELING Joa: 6. 32. 33. Ons algemeen, Oock ider een Heeft Godt gegeven Uyt fynen Schoot Het waare broot Tot 't eeuwich leven. E. A. M. Anno 1Ö79. £ 'Aldaer, aen de Weflzyde van bel gemelae Tafereel. Joa:  van GEDENKSTUKKEN. sc$ joa: 4. 14. Wie t'water drenckt Dat Chriltus fchenckt Uyt fyne wonden Die heeft geen noot Om van de doot Te fyn verflonden. E. A. M. Anno 1676. £ Aldaer, aen de Ooftzyde* BUK»  270 VERZAMELING BURGER WEESHUYS E N FOND ATIE VAN DE VROUWE VAN RENSWOUDE. Boven den Ingang van het Weeshuis. Der dtjisten lestbn teeg m aria , kleedt en voed En queekt hier op in kunst het puik der burgerweezen, Haer' god haer land tot eer, wat vroomheid van gemoed ! Werd ooit dit liefdewerk wel naer waerdy volpreezen ? Aldaer, voor het School onder het Wapen en ömfcbrift van Maria Duist , Douariere van Rheede; Vrtvrouwe van Renswoude. Twes  vam GEDENKSTUKKEN. 27* Twee Kroonen zyn van Go» berEYdt, Den Armen der lydzaemheidt Den Ryken der Mildadigheidt. Lyt en Myt. Boven den Ingang van het Oud* Vrouwen- en Kinderbuis. t Ga.  S7* VERZAMELING t Gebouw weet hier vergroot om grooter schaer te vatten Van zwakken ouderdom en ouderlooze jeugd, Naer 't lyf bezorgt verrykt met onwaerdeerbre schatten. Naer 't beste deed door. hulp tot wetenschap en deugt. Hoe nut was d'Armhuisbou ! dees holp ook stof verleenen Tot opbou van godts-huis met levendige steehen. J. Vollenhove. 1687. Aldaer, boven den Ingang van de Vergrootinge. Mil-  tan GEDENKSTUKKEN. 273 Misdadigheid heeft my het eeest gesticht mlldadigdeid deed my daar na vergrooten MlLDADIGHIID heeft NU MïN Huisgenooten op 't Eeuwgety den Feestdis aangericht. Deugt, die den Menschdobt naar de Godheib zweemen, Keêrlandsche Deugd, bewaar my voor verval, Zoo lange , tot gy zelve een eind zult neemen, Daar *t voorwerp uwer liefde o^tbreeken zal, Aldaer, in de geivoone Vetgader-kame? der Regenten, is dit Vaers gefield ter Gedachttnisfe van bet Eerjle Eeuwfee/} , zedert de Stichting van dit Huis, gehouden op den iP» van Qrasmaeni des Jaers 1760. a Pas-  374 VERZAMELING Pauperies pacem dat, opes pax, copia luxum: Luxus dat bbllum, bhllaque paüperiem. fons amor est odii vitje ; mons turba quietis Stakt, qui decirant: quique stetere, ca- dunt. Et capti capiunt; et qui domuere, domantur. Fit victo supplex, qui modo victor erat, SlC plebi INDOMITjE , sic sunt sua fata tyrannis. Sic Deus ^eternas versat in orbe vices. A° 1Ö17, Dat  van GEDENKSTUKKEN. 27J (_Dat is:) Behoefrigheidt baart Vreê , Vreê Rykdorn , Rykdom Weelde: De Weelde baart den Kryg, en Kryg weêr Arremoê. Die leeft, vindt Haat: die fterft, een Ruft, die nooit verveelde. Zy (taan, die vielen: en die pal fiond legt 'er toe. De Slaaf word vry en Heer: De Heeren worden Knegten. De Winnaar fmeekt hem, die pas bakte voor zyn kling. Zoo weet God dwingeland, en'twoeftegraauwte rechten. Zoo fluurd Hy eeuwig de Aard by Beurtverwisfeling. j. W. De Wilde* Mdaer, in dc Kamer def Regentes/en. S 2 %a*  »76 VERZAMELING SoDarmtë a. f. . Aldaer, voorheen onder een Naem Tafereel, in een der vertrekken. (*) In dat Jaer op den 21 ten Van Lentemaend, wierd ter gelegenheid der Stichtinge van dat Gebouw, door den toenmaels Hoogduitfchen Leeraer J. G. Pambo eene Leerreden gedaen over Exod. u, vs. 9. Waer na fen "behoeve van dat Godshuis eene Collefie of Inzameling gefchiede. S 4 of  s8o VERZAMELING op het Stichten en Bouwen van dit ARM- en WEESHUIS, onder de gunftige toela ing der Wel Edele Achtbaare Heeren BURGERMEESTEREN en REGEERDEREM van het VORSTELYK GRAVENHAGE, Gefchied in de Jaren 1764 & 1767. <-> Dat 's regt naar Jesus les, vol Kristenvuur, te zorgen Veoil 't ÜUOKRLOOZK rvROOST, en de ARMOE waar die drukt, ' En Ouderdom te voen, als die nooddruftig bukt : In dat gewichtig stuk ons aangedaan te bor- GtN , Was zelfs, by 't Heidendom te wreed, te onmknschlyk worgen; Hem , wikn het wuft Geluk zyn Zegen had ontrukt. De Vaders die dit Huis uit Kristen-liefde stichten, Der Uurgermeesteren Raadt die daar verlof toe gaf, En Haagsche Burgerschaar , in 't geven geensints laf vertoonen , dat zy zyn GEHECHT aan liefde PLICHTTEN. godt will' hen , in den glans s', zyns HeILIG- doms verlichtten, Wanneer 't verganklyk deel zal dalen in het graf. Wee,  van GEDENKSTUKKEN. 2S1 <€>. Wee , wee hem , wie de vrucht van hunnen yver plukte. En nikt steeds dankbaar is aan God, en de ovebigheên , Te reukkloos mlsbkuikt de giften groot op kleun , Of wreveug onder 't kruis der Armoè nederbukte! Gelyk hem 't tydlyk heil gestadig aan mislukte, Zal hy in 't eeuwig Ryk ook nimmer binnen treén. Amicus Pauperum Ff?.ctt et don.wit. J:van Alphen Scripsit, 1770. Sc In bet Room/eb Arm- en Weeshuis, op de Regenten-Kamer voor de Seboorftecn. S 5 FA-  282 VERZAMELING FAVENTE DEO (Dat is:) Met Godts gun ft. Aldaer tegens over, boven het Naemtaf ree! (») der Directeuren en Arm' \ beJUerderen. CONCORDIA RES VARVJE CRESCUNT (Dat is:) Door Eendragt groeijen kleine zaeken. Aldaer boven de Beurtlyjl. (*) Op dit Stuk fiaen afgebeeld : Twee Weeskinderen , in hunne Kleeding; Het Meisje ter regterhand en het Jongetje aen de Lmkerzyde, beide vafthoudende een Rood-kleed, waer op met goude letteren ftaet aengetekend: dat aldaer is de armen staet overgenoomenprimo augustiI7Ó4. 't mejsjes huis aengekogt 12. april i7ó5. *t jongenshuis gesticht 22. augusti I7Ó7! en als eerste directeuken waren de heeren en mr. jzaac jan de RoY gerard p1etbr d1ert van meliss^nt. cornelis paulushoynck van papendrecht. Voorts: de Naemen der i2Eerfte en Volgende Aimbeftuurdereu tot het Jaer 1778. Q.UI  van GEDENKSTUKKEN. 283 QUI VOULDRA. (Dat is:) die zal willen. (*) In bet St. Nicolaes Gafthuis, onder de Wapenen van Spanje en Eourgondien, aldaer ten Oojien van de groote Zaal, (f) in een Glas, waer in tevens zyn kunjiig geschilderd, den Aertshertog Philips van Oostenryk , bygenaemt de Schoone, en zyne Gemalinnt Johanna van Arragon; beide, in eene biddende gedaente, nedergeknield; en achter hun St. Nicolaes met nocb eenen anderen Scbuibeilig. ( *) Men vind deze Woorden ook met Twee dooreen gevlochten Letters op de Keer-zyde van een Penning geflagen, ten tyde van Philips van Oostenryk, betekenende, als of hy een ider , maer inzonderheit de Gelderfchen, ten ftryd uitdaegde. Op een' anderen Penning worden dezelve, in het Rand-fchrift, driemael achter een geleezen. Slichtenh. Geld. Gefcbied., Bladz. 309. en Mieris Nedtrl. Vorfl. IV. B. Bladz. 295. (t) In dit Vertrek zyn de overige aldaer geweeft zynde hefchilderde Glazen met Wapens van Oude en Adelyke Familien , waer van j. de Riemer in zyn i&? Deel Bladz. 447 meld, niet meer te zien; zynde thans andere Glasraemen in derzelver plaetfe gefteld. Voorts  23+ VERZAMELING Voorts vind men, in de Regenten-kamer, het Afbeeldzel van Hertog Aelbrecht van Beijeren; als mede deszelfs Wapen (*), dat alhier Twee Leeuwen ten Tenancen of Schildhouders heeft en voor de Schooriteen praeld, met de daer onder ftaende Wapens en Naemen der toenmaels zynde Regenten van dat Godtshuis, namentlyk: W. v. Nieupoort. J. v. d. Andel. M. Paets. A- v. Mterop. C. Rüysch. J. Comans. cio. 13. c lvi. C ) Dit Wapen ziet men ook boven den Ingang voor aen de Straet; en daer nevens Twee ruftende Oude Lieden , zeer kunftig in fteen gebyteld. In  van GEDENKSTUKKEN, i 852 In de voorheen S* Cornelis-kapel en Leproos-huis, (*; hebben wy geene andere Gedenkftukken gevonden als de Wapens en Naemen van eenige Regenten, die, onder 't Schild ▼an 's Gravenhage, ten wederzyden van het Tafreel (f) voor de Schooriteen in de Regentenkamer ltaen geplaetft in deeze Order, Aen de Rechte zyde; L. Mulder. A. Bosch, van der Gracht. Z. de Zwart. A. C. v. Ruymvelt. W. Middelbeek. Johan Patyn. j. Steenis. j. Slicher. H. van Heteren. T. Schwencke. A. Bosch. Alb, Nepos. W. Comans. Rentmr. Rentmr. Aen de andere zyde: b. Manschot. P. Baartmans. C. van Neck. C. de la BasseCour. W. Horeman. C. van Hoey. F. Laurentius. A. van Neck. J. Vollevens. C. van Thi&l. J. W. Bosch Rentmr. (*) Thans noch Proveniers huis , voor de daer in zynde Commenfdlen, welke daer in uitfterven : volgens medegedeeld Bericht. (f) Dit Tafreel, als ook het geen boven den Ingang van die Kamer ftaet, beide vertooneude toepaflyke Gefchiedeni.si'en uit het N.Teftament, zyn gefchilderd door Theod. van der Schuur , na dat deze Kapelle in den Jaere 1705 in eene Vergader-kamer der Regenten was veranderd. An-  2Ï6 VERZAMELING Anno. God. zend. ons- syn. plagen, neder. ALS. SYN BODEN. OM. ONS.WEDER. Pieter Jacobse Wynant Backer. van der Maas. UYT. der. SONDEN-BOOSHEYD. QUA et, TE. DÖEN.WYCKEN. METTER. DAET. OORLOG PEST. EN.DIEHE. TYDEN» KOMEN. ONS. S0MTYDS. BESTRYDEN.. tot. der. armer:; rancken. wyck. is. 't pestiiüys. nootsakelyk. Johan van Timotiieus hudeneaet. rav£ns. dit. is- daerom. gedaen. stichten, om. den. armen. te. verlichten. De. Regenten, syn. gespelt. by haer. Wapens, hier. gestelt. IÖÖ2. In het Dol- cn Peilbuis, aldaer in de Regenten-'iamer, op een '1 afreel. An.  van GEDENKSTUKKEN. 287 Anno. Als. de. Pest. ons. kon. benouwen. DOEN- oock. haren- dienst. de VROUWê. AMrtIA clara Plevier. Libaert. en.besorgen.dat het huys. sy. van- nootdruft. reyn en. kuys. wel.versien.op.dat de krancken. haer daer. na. mogen. bedancken. De. Regenten, wel. bedacht. op die. saeck. oock-namen. acht. ^Nna Maria KODEy/OUT. van der hoevrw. hebben. tot der. vrouwen- eeren. dit. sieraet. hier. gaen. vereeren. ter gedachtenis gestelt. EN. haer.namen. oock. vermelt. l662. Aldaer, op een nevens ban* gend Tafreel, In  288 VERZAMELING In deze Kamer der Regenten is de Schoorflsen, pronkende met een ongemeen Tafreel, dat door een Meefteriyke-hand gefchilderd is en verben ld een Dollen Mansperfoon, die in zyn Razerny wurd beteugeld; ten wederzyden van da' StuR. ziet men de Wapens en Naemen der Regenten en derzeiver Vrouwen, aldus gefchikt: Barthol. van Rever- Johannes van Peer. horst. Ekmtje de Winter. Margareta Hamont. Abraham Perzyn- Abraham vandeVyver» margariita clarck. anna van hüyssen. en onder het Jaertal: ci313c. ixxxin. Laeger: Vernieuwt 1770. Regenten. De Hr. en Mr. Mar. Emants. De Hr. CVn. Henr', Velft. De Hr. Johan. Jac. Du Val. De Hr. en Mr. Pieter var, de Poel. De Hr. Cer. van Velfen. Rentmeejler, Voorts ftaet op den Rand een Antiecq Beeldje van St. Anthony , den Schutheilig van de alhier geweeft zynde Kapelle, waer aen reeds ia den Jaere 1569. het Pellhuis van den Mage was gebouwd: Volgens J. de Riemer 1. Deel Bladz. 506. Ten  van GEDENKSTUKKEN. 289 Ten wederzyden van die Schoorteen hangen Twee Tafreelen met Wapens en Byfchriften: op het eene ftaet P. Jacobse In.T JAER. IÓ57. waren. Amilia Plevier* Backer. BüVTENVADERS. van. Jacob desen huise. PlETER- Anna DE BïE. RCDEW0UT. Jacoese Backer. FN. wvnant Jacob deBve Wynant. clara Liebaert. van der MAES. van der maes ENDE Ono vanTiel. Otto van Tiel. Maria Kiev/yi»- IÖ57. En op het ander: Wynant in den jaere Clara van der maes. LlEBAERT. sestien h0ndert sestig en vier gysbert ware Regenten van tMartina dk Bïe. Nobel. Pest en Dolhüys Wynant van derMaes. en Gysbert de Bye. gerritje _ _ „. de GROOÏ. gcvert Govert van Marle van Marle. Pieter ende Pieter Apperloo. johanna Appblroo. Hacks. Cl3 IOC LXIII. t h  2$o VERZAMELING wynand in Jaere feflbien clara van der " j j van llbaert. Maïs. hondert en fefikb waren Regenten van 't Pefi- en Pieter Ae nolbuvs Johanna Ap?ei,koo. J Hacke. Wynand van der Maes, Pieter Appelroo, ?ara »e PüTTIK. '* ' LODESTEYS. Symon de Putter ende barthol Bartholomeus van Reverhorfl. ermtje VAN ReVERHORST, DB WlNIER. Aldaer, op een ander Tafreel. Ifi  van GEDENKSTUKKEN. 291 In een gf oot Tafreel, 't welk tegens over de Schooriteen is geplaetfl;, ftaen de Wapens en Naemen der Regenten en hunne Vrouwen vervolgens (ïerlyk in Hout gefneden en befchilderd, verwonende die van Pieter de Roos. WeyntjevanHeyningen. Johan Mulder. Sara van Gool. Adriaan van Ryn. Alida van Aken. Gerard van der Horst. Theodora Anckershoeck. Pieter van Aken. Sara Doll. Leonardt Scheltus. Cornelia de Putter. Rochus de Bye. Alida van Schagen. Eduard van Velsen. Debora van der Horst, T 2 Leo-  tgz VERZAMELING Leonardt Scheltus. Hertrout den loAuguftus 1752- SebastiaanMiddelbeek. Jacob van Neck. Mr.MarcellusEmants. Mr.PièterJan Geselle. M. D« Corn.Henr.VelsÈ Quirinus Dannenberg. Johannis Jac. du Val. carel de LlLLE. Pieter van de Poel. Gerard Diederick. van HOEY. Gerard van Velsen. M. Geertruy van Vel« sen. Agatha Emants. Susan na C. LansselChristina Sweerts. Alida de BYe. Hermina Maria Gousset. Anna Margareta Ha- vick. judith goury. Anna Henrica van Minningen. Agatha Johanna van SteelantAgatha Sophia van o vervelt. Anthonia de Graaf. Wyders vind men in der Zieken-zael van het Pefthuis, een oud Afbeeldfel van St. Anthony van padua,als mede noch een Schilderftuk, waer op ftaet: in 't jaer iö2q waeren Buyten Vaders van desen huise pauwels pieters van der werve Pieter Cornelis van Der Burch Coster van S. Jacobs Kerck. Michiel Matheus de Bye ende Niclas Marcus ElNNEVAER. Aldaer, bezyden de Scboorjleen. Pek.  van GEDENKSTUKKEN. 193 Per CRücé me Victor (Dat is:) Door het Kruis ben ik Overwinnaer. In het Hofje van van Dam, in de Regenten-kamer , boven het Blazoen van den Stichter Heer Flokis van Dam; achter het welk, aen de tegenzyde, word vertoond de H. Moedermaegd met het Kindeken. laet schryven die klerk dit gedenklyk werk. De Eerfte Regel flaet boven het Afbeeldzel van den gemelden Stiehter, als zittende in een Schryf-vertrek, met een papier in de hand, op welk men leefd: Laetfe 'er aen geruflig, de Clerck gheoccupeerd. De Tweede Regel is boven de Afbeeldinge van zyne Zufter Jonkvrouwe Ida van Dam. Beide zyn zy in den Jaere 154.8, Hy in den Ouderdom van 39, en Zy, in dien van 40 Jaeren, naer 't leven gefchilderd door Henricus Gradin. T 3 An-  2p4 VERZAMELING Anno 1565 Fundeerden ter Eere der Heylige Drievuldigheyt Mr. Cornelis Barthouts Janszoon Griffier van den Leenhove van Hollandt Negen Huyskens; ende Pieter Cornelisz. Van dó Hoevê Synen Mede Erfgenaem Anno 1595 Noch Drye Huyskens staende op Verscheyde Plaetsen in St. . Jacob Straet alhier. Dezelve naer verloop van Hondert Jaeren vervallen synde Heb-  van GEDENKSTUKKEN. 205 Hebben de Descendenten ende ■Administrateurs van de Voors. Fvndatevrs en Fvndatien In Plaetse van dien Deeze 12 Wooningen onder een Dack Alhier opgerecht by Avthorisatie Daer toe verleent by de Ed. Achtb. Heeren Bvrgemeesteren en Regeerders deser Stede van 'sGravenhage ter Goeder Gedachtenis van de Overledene ende Godtvrvchtige Aenmaninge van de Levende tot gelyke Mildadigheyt. Anno 1665. Voor bet Gejïicbt, ter Eere van de H. Drievuidigheit. T 4 Ple-  %96 VERZAMELING Plerumqv^ grat^ divitibus vices, münd.£qjje parvo sub lare pauperum CcENjE, sine aul^eis et ostro , Sollicitam explicuere frontem. (*). (Dat is volgens Vondels Vertaeling:) Veranderingen zyn den Ryken veeltyts aengenaem, en d'onkoflelycke rnaehyden der Armen, onder een laegh dack, zonder tapyten en purper, ontrimpelen een bekommert voorhooft. Jn het Hofje van den Heer van Nieuwkoop, op de GrooteZael„ voor de Scboorfieen. (*) Horat. Carm. Lib. 3. Qd. 29. vs. 13—17. Vi-  van GEDENKSTUKKEN. 297 VlVITVR PARV0 BENE, VBI GRATVITVM SPLENDET IN MENSA TENUI SALINVM. (*) Dat is: (zo het J. de Cretzer en J. de Riemer opgeven) Een Menfch kan baefï vernoegt wel met een kleintje leven, Daer hy een zoutvat heeft van aerdewerk of tin op zyn geringen difch uit gunft voor niet gegeven. Aldaer, boven de Thuin-poort in de iWarmoes-JJraet. (*) HoRAT. Carm. Lib. 2. Od. 16. vs. 13^-14. alwaer dit aldus gelezen word. Vivitur parvo bene, cui paternum Splendep in men/a tenui falinum. (Naer Vondels vertaeling luidende:) Hy leeft wel in het kleen, wiens geërfde zoutvat op zyn lichte tafel glimt. T 5 C.  sp8 V E R Z A M E*L IN© C. V. W. Deeze Hoofdletters die in elkander gevlochten zyn, ftaen aen de Binnenzyde, gelyk het Wapen aen de Buitenzyde ftaet, boven den ingang van het Hofje van Jufvrouw Cornelia van Wouw; en beteken haeren Naem. Als Stichteresfe van dat Gebouw vind men haer Af beeldfel gefchilderd in den Jaere 1662, door Adr. Hanneman: nevens noch eene byzondere Afbeeldinge van dit Hofje aldaer in de Regentenkamer. pax huic domui. (Dat is:) Vreede zy dezen Huize. Voor het Hofje van den Heer van Hogelande, boven een Nis waer in een Basrelieve, of half verhevan Standbeeld , de Vreede vertoond; en waer onder het Wapen ven den gemelden Stichter ( * ) ftaet, met bet Jaermerk 1669. (*) Aldaer, in de Regentenkamer, in het klein afgebeeld. OU-  van GEDENKSTUKKEN. 259 OUDE MANNEN HUIS. Eet leste manlyk oir van 't Huis van Bey- ren schagen Voedt hier den Ouden Stok op Hertog Ael- bregts spoor, De Faem mag kort met schrik van Oorlogs- daên gewagen Hier juicht de Nooddruft zelf van blydschap alle dagen In Jacobs Fredriks lof de volgende eeuwen door. MDCCLXXII. In de Voorgevel van dit Gebouw, onder het Wapen van den Stichter. De Naemen en Wapens der Eerste Regenten, die van hunne Vrouwen als Regentessen vind men, onder het jaer hunner Aenftelüng, aldus: MDCCLXXII I. Aen de Rechte zyde: Mr M. Emants. C. B. Sweerts. P. V. Beekestüyn. J G. van de Mey. A. L. Richard. S. Varin. Aen de andere zyde: M« J de Kempenaar. M. H. van Minneghen. J. Roering. C. v. de Kasteele. MR G. Emants. Rentmr. Aldaer, in de Regentenkamer voor de Schoorfleen, ten wederzyden van het Wapen van dtn Stichter, wiens Afbeeldzei, in het Harnas, geschilderd doo' J. de Baan, daer tegens over is geplaerft. NE  300 VERZAMELING NE IUPITER QUIDEM OMNIBUS, (Dat is:) Noch Jupiter voldoet aen allen. Vigilate Deo confidentes. Anno 15Ö5. (Dat is:) Waekt op Godt betrouwende. Foor het Stadhuis, Felix quem faciünt aliena PERICüLA cautum. (Dat is:) Hy is gelukkig dien eens anderen gevaeren beveiligt maken en voor 't Seraf-gericht bewaeren. Aldaer, aen de Weftzyde. PALLADIS HAGAN^ SEDES. (Dat is:) De Zetel van de Haegfche Paljas. Foor de Latynfche School. Col-  van GEDENKSTUKKEN. 301 Collegium Chirurgicum et Theatrum Anatomicum. (*) mdcclxxii. (Dat is:) Gilde-huis der Heelmeefteren en Schouwplaets der Ontledinge. 1772. Voor het Nieuw Gebouw'. (*) Een ander Opfchrift en Zin-beeld, 't welk zedert het Jaer [628, voor de Oude Anatomie of Ontleedkamer (voorheen aen de Zuidzyde van de Groote Kerk) boven den Ingang Itond; en van J. de Riemer, in zy« ne Befchr. van 'sHage , Deels 2de Stuk, op Bladz. ó04. word vermeld, is alhier tegens den Ooftgeyel van dit Gebouw, wederom geplaetft. Jus-  302 VERZAMELING JüSSU CüRIiE HoLLANDI/E ETC. PlCTüM EJUSDEM DOMO Theatro Anatomico Hagiensi datum. (Dat is:) Volgens bevel van den Hove van Holland enz. is dit gefchilderd Stuk (*) aen de Haegfche Ontleedkamer gegeven. Aldaer, op de Kunjlkamir. (*) Verbeeldend aen een gewasfen Tweelingen: zo In- en Uitwendig als in het geraemte. Cor*  van GEDENKSTUKKEN. 303 Corpora Carthaginofa e i'ulmone excenfa 28 Oftob. Die Anni 1667. ab Cornelio Solingio Collegio Chr. Regio donata: quorum quingenta quidem in eodem reperiebantur niji magnituditiis Glandis labaque imo Ovi Columbini adcequata. 5 Novcmbris die Anno 1Ó67. (Dat is:) Deeze Kraekbeenige Lighaemen zyn uit de Long gefneeden op den 28ae.n van Wynmaend des Jaers i66\ door CORNELIS van SOLINGEN en aen het Koning]. Genoodfchap der Heelkunde in Vrankryk gezonden: van welke een Getal van Vyf-honderd in dezelve zyn gevondea van geen minder groote als een Eikel of Boon, ja als die van een Duiven Ei vergeleken. Den 5de.n van Slachtmaend in het Jaer 1607. Aldaer, boven Twee'van die Zeldzaemheden.' BI  304 VERZAMELING Bibliotheca Medica quam . D: ü: Joan: De Cocq natus Hagfe Com. 16-39 Denat: 17-21. Hic in ufum Medic: dono dedit. (Dat is:) Bibliotheek, of Boekery van Heel en Geneeskundige Boeken, welke de Geleerde Heere JOAN DE COCQ, (*) gebooren in 'sGravenhage, op den 20fte.n van Slachtmaend 1639. en Overleden op den 27fte.n derzelverMaend 1721 alhier, voor 't gebruik der Heel en Geneesmeef- ters, ten Gefchenk, heeft vereerd. Aldaer. (*) In zyn Leven vermaerd Artz. De»  van GEDENKSTUKKEN. gaj De Wapens en Naemen van Profesforen, Dekens en Hoofdlieden , die in en na het jaer 1699» alhier geweeft of noch in Leven zyn, vind men , in derzei ver grootile Vergader- kamer, rontsom het 'sGravenhaegfche Wapen, voorde Schooriteen aldus geplaetft: G. Bidloo. M. Reverhorst Pr. R. Goutieb. Anno 1694. M. van Bourgonje. S. de Rouw. L. Cccq. É. v. Ourick. F. v. Kempe. A. Huckerey. G. v. Beeckesteïn. Hier onder ftaet: Huc transvecta Anno 1772. (Dat is:) Alhier Verplaetft in het jaer 1772.  VERZAMELING Boven en ten wederzyden ftaen die van W. v. Kervel. T. Schwencke. D. Huyberts. Hendrik Damen. P. Byland. Herm: van Hulst. j. SCHREGAUDUS. EtIENNE ReNARD. \V. v. d. Horst. Francois Wynants. E. Dringberg. Daniël Gervais. J. van Selem. And. Coenraed Hagen. GtBAS. v. SCHONDERHA- J. M. van DER MOTTEN. gen. II. Bylandt. Barthol. van den Bosch. Johannss Hartkamp. Johannes Brugman. i Da» i  van GEDENKSTUKKEN. 307 Decus Artis Süprema Ltx esto Vita Buevis Ars Longa est. Anno mdcc. (Dat is:) *t Zy hier de grootfte Wet, der Kunftroem na tc ftreven. De Künfr. is lang; maer kort en broos des Menfchen Leven, Aldaer, boven en onder de Naemlyfl der Gildebroeders, y 2 op  3oS VERZAMELING op hec TAF REE L in de Groote Vergaderkamer der BROEDERSCHAP van COSMUS en DAMIANUS te s'Gravenhage; Verwonende de Afbeeldsels der gezamentlyke Overheden in den Jasre cio idcclxxvi. , Namen:lyk: de Heeren Dominicüs Huyberts, Frofesfur Jnatomico Cbirurgicus. Hendrik Damen, De'*en. Daniël Gervais, Hoopman. andries CoENRAAD HaAGEN, Hoofdman. johannes MlCHAËL van DER1M0TTEN, °U^JjZnT bartholomeus van den bosch, Hoofdman. JoHANNIS brugman, Secretaris en Hoofdman. Sic Vivitur post mortem. Gy die in 't Schouwburg der Ontleedkunst treed, befchouw In dhVerplaetfl, Vernieuwt, Vergroot en Nut Gebouw f Dat, voor den Tydgenoot en Nazaet, praeld verheven, De Stichters van het Weik,t'faem afgebeeld naer 't leven: Hoog-Leeraer, Deken en de HoofdliêN; daer Stads-gunfl Der Broederschap een Kroon enSchild is voor deKunff^ Zie HuyberTs,DAMEN,en Gervais, benevens Haagen, En van der Motten, Bosch, en Brugman, opgedragen Aen d' Algemeenen Roem door ftoJej-Kunil-pinfeel! Dus leeft men na de Doodl in dit Gedenk-tafrebl. A. F. Aldaer GE-  van GEDENKSTUKKEN. 309 GEDENKSTUK' voor Het Nieuw Gebouw Der Broederfehap van COSMUS en DAMIANUS, gesticht in den jaere CI3I3CLXXIJ. PROSOPOPEIA, (of) Aenfpraek tot den Befchouwer: IVlTiSBRUIKT door LojOLAS bedwang, Heeft hy, voor zynen val, my lang VerLAETeN; 'k BLEEF toen LFDIG staen Tot Cosmus nevens Damiaen, My. uit den puinhoop van zyn Kerk, Opbeurden tot een nutter Werk, Dat aen de Ziel min. schaedlyk war En 't Lighaem meerder kwam te pas; Daer in word opentlyk vertoond Wat in de Kleine Waereld woond; En hoe men die ontleed en heeld: Aldus, met Gunst en Kunst bedeeld, Van Overheit en Overliên , Hef ik het hoofd ! en doe elk zien Hoe ik. in 't VorstLyk 'sGravenhakg, Voor myns gelyk dien Roem wegdrakg: Dat ik, aen 't grootste Wakreld vlek Ten SCHOUBURG der ONTLEEDKUNST'strek. A. f. V 3 JU-  3io VERZAMELING JüVANTB NüMINE. (Dat is:) Met hulp van 't Opperwezen. Voor de Kamer van de Broederschap der Apotheke-■ s , rondsom een Dasrelieve Jf oeeldini der Geneeskitnjt, prat!ende met de IVapens en Noemen van hun die de Eerde Regenten van dit Broederfchap zyn geweeft, als: M. vander Hoeven, Deken. A. ITarel. W. Rottfrmont. F. v. Zevenhuizen. VV. Wegen waert. Daer onder Ftaet: Collegium Piiarmaceuticum. (Dat is:) Broederfchap der Apothekers. Mea vind de Wapens en Naemen der volgenden Dekens en Hoofdlieden: H: Guldemont. F: KiggelaaR' W: Middelbeek, Rochus de Bye. Antii. van Catz. J: Heurniüs. Johan HaGens. 1'ETRUS rottermondt. ÜAMUEt. SciIRODER, Gehard Reyners. Cornelis Voegen. P: Kinkeed. Js Holthuyzen. Adriaan Rottermondt. Joh: Jac: du Val# Joh; Damen. C; Vlieg. C: Verbeet. VV:v:Riemsdyk. Aldaer, op de Kunftzaal voor de Schoorjieen. 13 ia-  van GEDENKSTUKKEN. 3n Binnen de gemelde Wapens vertoond zich het Schoorfteenftuk,met dit onderflaende Bjfchrift: De Zoon dienFebus byCoronis heeft geteelt, door van der Schuurs penceel zoo kunstig hier verbeelt, en voor des dondergods geweldt en blixsm veylig, beschermt 't geweid vertrek der sciirandre Maetschappy , door 't vrye land vermaart in Kunst en Artzeny, zoo wel in 'sGravenhagealsEpidaurenheilig, P. DE BYE L1CT THESAURUS SAN1TATIS. (Dat is:) Schat der Gezondheit, Af daer, op de Simpkciekas. V 4 ACA-  312 VERZAMELING ACADEMIA PICTURE. (Dat is:) Opperfchool der Scbilderkunft. Aidaer, boven den Ingang. Fratres amore picture conjunct i. (Aldus vertaeld:) Tot bloey van kunst en wetenschap, Vekeent zich hïer de Broederschap. Het Latynfch Veen ftaet aldaer, in de Kunfl-zael boven de SchoorJieen, cn de Vertaeling daer tegens over boven den Ingang. Cm-  van GEDENKSTUKKEN. 213 Confrérie van Pitïura. 1656. 24 Oft. is de Broederfchap van Piftura beveiligt, en aangeftdt tot Deken A. Hanneman, tot Ifooftmannen Mytens J. v. d. Does en M. Lengele, Secrt. C. van Veen. 1662. Is 'f Fonds opgericht en A. v. Raveflyn is Seerfle dio intekent op den 30 Januari. IÖ82. Is de Academie opgericht en zyn tot Regenten aangefteld W. Doedyns T. v. d. Schuur, D. Mytens, A. Temeften en R. du Val. 1711. Hebben Haar Ed. Agtb. dc Heeren Burgerm. de Regenten 2 dacgen deftig onthaalt en 40 gl. Jaarlyks aan de Academie vereert. 1712. Is 't 50 jaerig Jubile met veel vreugde gevierd M. Terweften Deken zynde 1737. Is 't 7+jaarig Jubile met fraay vuur Werk, Cierlyke Illuminatien en aange» naem Mufiek geviert waer toe haar Ed. Agtb. de Heeren Burgerm. prefent waaren ende voorige gif te met 60 gl. jaarlyks edelmoedig vermeerderden. M. Terweften weder Deken zynde. Aldaer in de Regenten kamer, in bet Schoorjteen-Jiuk, V 5 Ver.  3r4 VERZAMELING Verbeeldende den Tyd die de Gefcbiedkunde ontdekt Zy houd de Schryfpen in de regte hand en met de linker een Boek, waer in bit bovengemelde is aengetekend. Waer nevens een klein Gedenkstuk, vertoonends Pictdra. Met de Byfprcuk: Dat kooit verslap de Broederschap. Bezyden haeren Zetel ziet men de Waerlnit; ent voor den zeiven, de Teken en Schilderkunst, als Geniën, of Geleigecjten, in de gedaentens van Kindertjes met eenig Kunftgereedfchap: wyders, in 't verjehiet, een Eerzuil, praelende met het Wapen van 'sGravenhage, aen welkers voetfiuk zich een Springbron vertoond. Dit Kunftjluk is gefchilderd door Augustinus Terwesten cn aldaer geplaetft in den jaere 1752. 2a  van GEDENKSTUKKEN. 315 In dezelve Katner befchomvd men Twee Byzondere Afbeeldingen van wylen Zyne Doorl. Hoogh. Willem den IV^-'Prince van Oranje en Nasfau enz. enz. enz. die mee zyne Hooge Tegenwoordigheit niet alleen dit Kunftgenootfchap alhier heeft willen vereeren; maer ook het aangeboden Proteftorichap gunftiglyk gelieven aentcneemen : de grootfte, aen de Ooftzyde geplaatft, is vervaerdigt door Ziezenits, de andere, daer tegens over, door J. d'Aved, 1753. Voorts zyn aldaer, als Gedenkftukken, geplaetft. De Afbeeldingen van Adriaen Hanneman , Eerfte Deken van de Confrérie van Piftura, in 's Gravenhage (*_). (*) Dit Stuk is aen de Kamer vereerd door A. Ter■ westen in den jaere 1754. Air-  3i6 VERZAMELING Augustinus Terwesten. (*) Robbert du Val. (f) Willem Haansbergen , gefchilderd 1754. Matheus Tbrwesten,door Hem zeiven gefchilderd. coenraed roepel , door Jufvr. cornelia van Kuyck» gecrajonneerd 1777. Dirk Kind , door Hem zei ven gefchilderd. Augustinus Terwesten, — . , Johan Vollevens, — . , Aart Schouman, — ... GerardCopius, doorHemzelven gecrajonneerd 1759. Hendrik Verschuuring , door A. Schouman zefchilderd. 6 T. P. C. Haag, doorHemzelven gefchilderd 1762. Pieter Terwesten, door zyn' Broeder A. Terwesten, gefchilderd 1754. (*) Volgens het daar op fraende Achterfchriff gebooren in 'sHage op den 5de» Mey 1649. Hoofdman der Confrérie geworden A° 1Ö8». en in bet zelve \aer met W. Doudïns. T. van der Schuur, d. Mytens en R. du Val, Je Teken-academie alhier opgericht A° ióqi oh Hofschilder van den Koning van Pru/sfen FredeJtiK den iften na Berliu beroepen en aldaer overleden den 21 . January 1711. Ct) Het Achterfchrift van dit Stuk geeft te kennen dat hy js gebooren 1Ö44; in de Haegfcbe Broederfchap van PtBwa gekomen 1Ó81. Hoofdman geworden 168" obiit 1732. 'v Do-  van GEDENKSTUKKEN. 317 Dotavït , Fredericus Heneicus Dxr Gbatia Fkinceps Auuiacus Pater, fundavit jacto lapide Cm» eielmus Pilius 11 Deceme. M. D. C. XXXVI. (Dat is:) Fredrik Henrik, by de genade Godts, Prince van Orange heeft dit Gebouw gefticht; van hec welk zyn Zoon Willem, den Eerflen Steen heeft gelegd, op den 2*? van Wiaterrnaend, 1636. Voor den Nieuwen of Schutters Doelen. Den  3i8 VERZAMELING Den Doorlugtigften Vorft en Heere WILL. CAR. HËND. FRISO, Prince van Orange en Nasfau, Stadhouder, Capitein-Generael, en Admirael der Veré'enigde Nederlanden: Gaf deze , ten blyke van zyn Hoogh» Gunfl en Genegentheyt, aen de Manhafte en Getrouwe Burgerye van 'sGRAVENHAGE. mdccli. Dit opfchrift flaet gefneden binnen in het Dekzel van den prachtigen Gouden Beker, door wylen dien Vorft aen gemelde Burgerye toegezegd, en vervolgens door kaere Koninglyke Hoogheid Mevrouiue de Princesfe Douariere Gouvernante enz. enz. enz. .op Dingsdag den 8 Mei 1753 vereerd. Paus  van GEDENKSTUKKEN. Pacis Ob TINendje et CoNSERVAND-E CA USA illustrissimi et P8/epotentes D. D. HoLLANDI/e WesTFRISIJEQUE ordines hoc armentarium tormentis êeelicis fundendis jed1ficare CURAVESCNT jacto primo lapide A JOHANNE ELEMANNO fiho XXIV auc. M. D. C. LXV. (Dat is:) Ter veriryginge en behotidirjge van de Vreede hebben de Edele en Grootmogende Heeren Staten van Hollant en Weitfrieslanc dit Gefcbut-giethuis bezorgt te Stichten en den Eerften Steen doen leggen van JOHAN ELEMAN den Zoon, op den 24fte.n van Oogflmaend 166$. Voor >s Lands Gefclmt-gktbuii. Me-  320 VERZAMELING MeMORÜE SeRVANDIE CaUSA , ad L0CI ORNATUtó Et Posteroiium com- M0D1TATEM JEDIBUS , VETUSTATEM COLLAPSIS, GlIERARDL'S AB AsSEN DELFT DOMF.STIco üiRE NOVAM HANC Faciem induit: qudd ut Scires Hospes • % VOLVIT. MDCXIII. (Dat is:) Ter Behouding van aendenkeri Verfieriuge dezer Piaetfe en Gemak der Nakomelingen beeft GERARD van ASSENDELFT, op eigene Kollen, aen deeze Huizinge, door Ouderdom bevallig geworden, Dit Nieuw aenzien gegeven : 'c welk hy, ö Vreemdeling! gewild heeïc dat gy weten zoud. 1613. Dit Opfchrift was gebyield op een' blaeuwen Sozynfcben ftcen, gejlaen hebbende in de Voorgevel van dat Gebauw; '/ welk in den jaere 1677. Don Emanuel Francisco de Lyra , Buitengewoon Afgezant van den Koning van Spanje , voor een Hotel der Afgezanten van dien Monarch, beeft gekogt vandeErfgenaemen van wylen Gerard van Assendelt, en in deszelfs piaetfe aldaer het Wapen van Spanje gefield; dat, by dejongfle Vertimmering , van daer is weg genomen en veel grooter en prachtiger geplaetjl boven den Ingang, SCHE-  van GEDENKSTUKKEN. 321* SCHEVENINGEN, in de Kerk. 3n 't j'aet t'^ebrntlg enbe bpftien Bonoerr5 «Öcbeuróet Ijier t'^cljebellng op 3£[5er-£?eplfgen oag]j/ Seeüjatrr Ifrp m Defc Öern / elcjc üertoorsöert / «Dtfebort fuöe ttorc ©upra ïjoogh / a!g men Doen facfj / <£>oc!i mebe aen ben boogrj-Tiutacr/ Ijoott bit gttoaghj sGnbe in öe <§>acrif}ie enbe fietcïusi-Conjptolr/ met lift (Ötnme-merpenöe met br£ toater£ gefiacö €enen grootru ftoaeren pferen ïtifi .- Mtu Ijeeft 'er mei Ijouöcrt en a8 Jgupfcn gemifï / «giiöe toepnigtj 3Pnbet ongcfcljesit gebfetmi; 5Dfe ^cbepen toaeren boot 't «fèoru geöreben/ ©oenbe groote fchabe / elcfi macc&t Daet of mentfej 3PricIfömfcöen DetbroncKen/ gelaten &et lenen; 35uS toa$ Ijler grooten oma beneben/ 3©aerom bet gefcljieb?/ [aet fca ®ob bie ,&enteiiffc. ^.Iber-Heiligen 2E>acg ^cljcbrllng 'f Wam beklagen matb §mt urjorn tollen gefcüfeöeï In het Koor op een Tqfreel aen de Noordzyde , waer tegens over is geplaetft eeii gefchilderd Stuk , verbeeldende Schevêning, zo als dit Zeedorp zich vertoonde m den jaere 1570. SÉ "Wig  322 VERZAMELING V I A T O R! Quisquis hanc Deo sacram jedem ingrederis, ne admirabündus nesciens quidquisve sim,foras regrediare , ex me, si placet , me noscito : cetüs ingens fui; longum, grave, latltm os, quod vides, cranium est meum ventorumet fluctuum vi propeschevelingam, xx Januarii Anno cid. idc. xvii. adactus sum. Myriades hominum non sine stupore me conspexerunt. Deum, Tuum, Tim, Magnafoh, Majora falo, qui corpora nutrit. (*) <*) Het BoVenftaende Latynfch Byfchtift, uitgenoo» men de laetfte regel, is meede weg; als ook een Latynfch Vaersje , dat achter dit volgende Nederduitfch Vaers wel eer is afgefchreeven. Das  van GEDENKSTUKKEN. jsj CDat is:) REIZIGER! Wie gy zyt, die die Godtgewyd gebouw moogt intreeden, op dat gy niet verwonderd heenen gaet, zonder te weeten wat, en van wien, ik ben: gy kund zulks indien het u behaegd, uit my verftaen: ik ben een groote Vifch geweeft ; het Lang, Zwaer, en Breed Been, dat gy ziet, is myn Bekkeneel; Door het geweld der Winden en Golven ben ik op 't Strand na by Schevelingen geworpen, op den 2oft.en van Louwmaand, in het jaer 1617. veele Duizenden van Menfchen hebben my niet zonder verbaefdheid befchouwd. Vreeft uwen Godt! Die groote Lighaemen op Aerde en grooter in de Zee Onderhoud. Aldaer. X 2 ö  3H VERZAMELING ö Lezer, wie gy zyt, misschien uit verre Landen Gekomen, om te zien, de zee en haere stranden, Wat meynt' ghy dat ick ben? wat is 't dat ghy ziet staen? Denkt wat ghy dencken künt, waer voor ziet ghy my aen ? Voor Thetis oude wiegh of voor Neptuni wagen, De wageN'die hem placht Oost , West, Zuyd, Noort te dragen, Op 't glasigh golvig velt? of om dat ik sy plat Voor Amphetrites ouw versleete eaecker- mat ? o Neen ! ick heb gehad, tong, tanden, lyf en leven , ja oock veel meerder breyns in 't hooft, als al de seven , Hoogh-wysen van het wyt-vermaerde Gribkenlandt, Al evenwel ick was stom, dom , iel van ver- standt, Een ander dier blyft stom als 't leven is geweken, Maer ick begin nu eerst na myne dood te spreken. O Leser, hoe soud ghy doch weten wie ick waer So ick uw dit niet selfs en seyde rondt en klaer? Ick hebbe met myn steeht de holle Zee bereden, Ick- hee het zoute diep met vinnen door gesneden , Tott  van GEDENKSTUKKEN. 325 Tot dat ick hier omtrekt door 'swints ontstuyme kracht, En 't aenslaen van de Zee op strande wiert gebracht. De Luy van alle Staet, die quamen my begroeten, En elck een die madt, myn lenght met syne voeten. RüYM ses- en- vyftig voet wiert ik bevonden groot , So als ick op het strant in myne traen lagh doot. Dit hoog hol wyde Been, is 't hooft van my- ne leden, Tot een memoriael gestelt aen dese stede. NU weet ghy wat ick ben, geen WaGEN, Wiegh of Mat , Maer 't Potwals hooft, vaert wel! bedenkt Pen Armen wat. Aldaer. X 3 Nam  |ïö VERZAMELING Non vestram variis eonis abundans Tellus, ogenitor: manum benignam, sentit sola, sed iequor intumescens; quod complectitur ambitu patentes Terras: in fluctubus in sinu profundo Cujus , Squamigeras natare gentes Cernas, innumeras tremenda visu Tetra ingentia, efferata monstra: In quo veliferas naves Aprico Grandes cingere sole, nauta cetos, mlratur, liquidis studt.t sub undis, hos collidere molliter subinde. Wynandus Schuilius. Paflor Ece'efise Seheveringanaa Fecjc xx Januarii Anno cio. idc. xvii. (Dat  van GEDENKSTUKKEN. 327 (De zin is:) Het Aerdryk niet alleen fmaekt overvloed van Zegen, ó Schepper van 't Heel-al! door uwe milde hand! Maer ook die groote plas, wiers golven 't vafte land Omringen, daer uw Oog, alziend is allentwegen, Peild 'r grondloos diep der zee en teld 't ontelbaer Heir Van haer bewoondersdie rontsöm denAerdbol zwemmen. Gy kund, hoe groot zy zy n, de wangedrochten temmen, Dat zy in 't zonlicht ftil zich koeftren op het meir; Geen kiel beichaden, fchoon verwyderd van de ftranden: Dit doet den Stuurman vaek aen 't roer verwonderd ftaen! 't Wykt al omtrent zyn kieljhy houd een vryje baen; Vervolgt zyn reis, tot dat hy veilig mag belanden. Aldaer voorheen. X 4 Hier  p$ verzameling gang;. lloecR ^cecptn in een {j?ag{je ëu fterf ben 4 Jïoi embet aniicj ijSo. 3ftUgeï geö« Aen de Noordzyde van de Kerk. Hier legt begrav6 Hieronimus vorselius was dienaer des woorts hier 24 jaer sterf den 8 juni anno ió08. en sin hüisvrouw aelgetis dochter sterf anno IÖOg. By de Kerkmeejlers Kamer. Hier leydt begraven Cornelis Arents Schagen Schepen van den Haghe. sterf in den jaite iöii den 24e? december CoRS avont. Oud 5* Jaren Aldaer. Hier legt begraven den e. godtsaligen welgeleerden WYNANDUS H. Z. SCHUIL, in SYN LEVEN BeDIENAER des Heyl, Evangely tot Scheveningen, is saliglyck in den Heere ontslapen op den 15 Febr. 1623. in den jare synes levens, in synes deinstes 21. In het Koor. Hig  tan GEDENKSTUKKEN. 329 Hic Jacit MORTALE QUICQUID R. D. L. D. M. JOANNES COURTENII, duk VIVERET PASTORIS IN ScH E VERINGEN j jETATIS SV/E xxx. IMMORTALE QUICQUID FUIT CCELUM TENET. Obiit 12 junii A<\ 1Ö45. (Dat is:) Hier ruft wat fterfiyk was van den Wel Eerw. geleerden en Arbeidfaemen Godtsgezant JOANNES COURTENIUS, in zyn leven Kerkherder te Scheveningen, oud zynde 30. Jaeren. wat onfterflyk was word in den Hemel bewaerd. Hy overleed op den 12*». van Wiedemaend, in het Jaer 1645, Aldaer. X $ Hier  S3o VERZAMELING Hier rust DIRCK PHILIPS DE KRAE , in syn leven xxviii. ACHTER een volgende jare SCHEPë van ScHEVELINGE, sterf den xvii juni mdclxxxi. ende syn huysvrou ANNETJE GERRITS, sterf den x february, mdclxxvii. Aen de Noordzyde van de Kerk. Hier leyt begraven PIETER JOSSELET Vaendrigh onder het regiment van den generael Luytenant Sint Amant, sterf den 2 october i7ii. out 33 jaren In bet Koor. Hier  van GEDENKSTUKKEN. 331 Hier rusten onder deze steen Vyf Kindren al volmaekt van leen, 't eender dragt ook 't saem gebooren: uit Kniertje Gerbrands kan men t hooren. anno 1719. r%m AUaer, De Heer J: le Francq. van Berkhey, in het Derde deels tweede itufc, der Natuurlyke Hiftorie van Holland, de Vrugtbaerheid, Geboorte, en Opvoeding der Hollanderen, befchryvendr vermeld, in het Twaeifde hoofdftuk, op Bladz. uj9, dit zeldzaam geval aldus: „ Michiel Willems Kuiper, en „ Geertruy Roozendaal, aa„ gelatene Kinderen van „ Kniertje Gerbrands, zeg„ gen; „ Dat haare voornoemde Moeder eerff, is ge„ huwd geweeft met VViliem Jacobs Kuiper, en „ daar by heeft geprocreè'ert drie Kinderen, „ waar van de twee Jaafte Tweelingen zyn ge„ weeli:, en dat eenige weeken voor die verlos„ fing haar voornoemde Man met een pinkje „ was verongelukt. $i Dat  33» VERZAMELING „ Dat haar voorn. Moeder andermaal was ge„ huwt met Simon Arentze Roozendaal, en daar ,> by hadde geprocreëert, eerft Tweelingen, s> vervolgens op den 5 January 1719. was ver„ loft van vyf voldraage Kinderen, zynde Meis„ jes, en een onvoldrage, 't welk men konde » onderfcheiden van wat fexe 't zelve was, en „ van welke gemelde vyf Kinderen, een dood, „ en vier leevendig waaren gebooren , welke „ laafte des anderendaags, den 6 dito, onge„ doopt, zyn overleden; en dat naderhand de„ zelfde Kniertje Gerbrands nog vier Kinderen „ gehad heeft, waar van de twee laafte Twee„ lingen zyn geweeft; zynde haar laaftgemelde „ Man, mede, gelyk de eerftgemelde, eenige „ weeken voor haar verlosfing van gemelde ,, twee Kinderen, met een Pinkje verongelukt, „ waar na gem. Vrouw in het Gafthuis geali„ menteert, en aldaar in het jaar 1762, in de „ maand April, overleden is. „ De voorfz. vyf Kinderen zyn in de Kerk „ op Scheveninge begraven, en 't geval is op ,, de Sark te leezen, Be-  van GEDENKSTUKKEN. 333- Behalven, dat het Doodboek aldaer, zulks be. veltigd, zyn er noch Bejaerde perfoonen welke deeze Kinderlykjes gezien hebben zo als dezelve in eene Kift by elkander lagen,en, om den grooten toeloop der Nieuwsgierigen, en tot voordeel van de Moeder, niet eerder dan op den i8d.en van de volgende maend (zo het Tydmerk op dè Zerk aenduid ) zyn tér aerde feefteld. Men vind deeze Vyflingen, nevens hunne Ouders, afgebeeld en gefchildert door P. Willing, in een Stuk, met dit onderfchrift : Deeze 5 Kinderen syn geboren van eender dragt tot scheveling. in 't jaer 1719. den 5 januari, gesturven den 6 dito. De Vader Simon Arènts Rozendael d'Moeder Knierje Gerbrants. de wed. Marytje Sonnevelt. de Vroet vrouwe. Boven den Vader ftaet: Boven de Moeder ^etatis 31. jetatis 32. Welk Stuk heden noch bewaerd word by den Stuurman Leendeut Blok , die getrouwd is geweeft met een Dochter van KniertjeGerBrands, overleden den 13 van Oogftmaend 1778. Hies  334 VERZAMELING Hier. leidt begraven CLAAS MAARTENSE DE WIT, Schepen tot Scheveninge. out synde 74. jaren en 12 dagen} en geregeert £5 jaren io maanden en 20 dagen j en begraven den 25 January, 1723- Aldaer. Hie  van GEDENKSTUKKEN. 23f Hic Jacet CBd Mas ille M P A nec C. nec J. DOM augusti 23 anno 1727. na  336 VERZAMELING Dit Graffchrift op een Blaeuwen Zerk, gelegen aen de Zuidzyde van bet Koor , word verfchillend geleezen en uitgelegd van fommige Taelkundigen; eenige leezen het aldus: Hic Jacet C. Badda Defcnctus Mas Ïlle monumentum publicum (*) AmbIVIT. Nec C^eaturis Nec Jactantiis. Deo Optimo Maximo. augusti 23. anno i727. CDat is:) Hier legt den overledenen C. BADDA; deeze Man heeft een opentlyk Gedenkftuk begeerd zonder Beeldfnyding noch Loftuiting. Ter Eere van den Aigoeden en Allerhoogften Godt. (Hy overleed) den 23 vanOogftmaend, inhetjaef 1727- (t) (*) *Er zyn die voor Publicum , Parvum, leezen: en dan is het een gering Gedenkftuk. (f) Volgens aentekening van den Kofter en Grafmaker Dirk Linkert , in het Scheveningfch Doodboek, op Nü. 2096. is deezen Heer BaüDA aldaer begraven op den a7ffiejl van die Maend. An«  vak GEDENKSTUKKEN. 337 Andere willen het aldus verftaen: Hic Jacet C. Badda Defunctus Mas Ille monumentum PoSUIT AmbIGUUM Nec Caliginosum nec JustöM D. O. M. (Dat is:) Hier legt €. Badda , na uitgediend te hebben; deeze Maïs' heeft een twyffelachtig Gedenkftuk: gefield, dat noch Duifter noch Volkomen is. .ï Mee?  338 VERZAMELING Meer andere Uitleggingen gaan wy voorby ? 't zy genoeg ter opheldering van dit Graffchrift te melden: dat deeze C. Badda in zyn Leeven Hofrneeftex is geweeft van wylen zyn Doorl. den Heere Landgrave van Hesfen Philipsthal; wiens Graffchrift op deszelfs Prael graf, in de Groote Kerk te 's Gravenhage, hier voor op Bladz. ii6. is te vinden: men wil dat hy 'er den Opftelder van zy; immers dat hy een Kundig en Ervaeren Amtenaer in Dienft zynes Meefter* hebbe geweeft,, is bekend j als ook, dat hy eenige jaeren gewoond heeft nevens de Hofftede van Hoog gem. Landgrave, in eene aewgenaeme Luftplaetfe, na by het Tol-hek, op den Scheveningfchen Weg: Hier had hy zyn Huis van buiten verfierd met gefchilderde Zinnebeelden en Byfshriften: als de Gomvrucbt, waer onder ftond; in-  VAN GEDENKSTUKKEN. 339 Initiüm Sapienttje est Reverentia Jehova. Ff. in. vs. 10. (Dat is:) De Vreeze des Heeren ii het beginzel der Wysheit, De Goeiertierenheit en Getrouwigbeit Met dit onderfchrift: Benignitas et Fides occürrünt inter-se. (Dat is:) Goedertierenheit en Trouwe ontmoeten elkander* Y 3 Di  34ö VERZAMELING De Gerechtigheid en Vreede Op het Voetft.uk ftond: JüSTITIA et PAX osculabuntür» Pf. 85. vs. ix. (Dat is:> Gerechtigheid en Vreede zullen eikanderen kuslen* De Tyd en de Waerheii Met de daer onderftaende Spreuk: La Vekita col Tempo. (Dat is;) De Tyd ontdekt de Waerheid. Voorts, boven deeze in vier groote Nisfen geplaeffïe Zinnebeelden, zag rr,en; in een gelyk ral kleinder Vakken,eenige Italiaenfche Vaerfen met és. daer op t' zaem gefielde zangwyzen. Welke Sieradien al veelmaels het oog van den opmerkenden Wandelaer na zig trokken en hem ftil deeden flaen, ter befchouwinge en betrachting van alzulke Stukken, die niet alleen den goeden fmaek van den Bewoonder, maer ook tevens 'sMans vernuft en imborlt duidelyk fcheenen aentetoonen, in het voordellen der nootwendigfle en aengelegenfle zaeken , behoorende tot een skugdzaem en gelukkig leven. H.ÏEX  van GEDENKSTUKKEN. 341 Hier legt begraven den Eerw. godsaligsn en welgeleerden Heer EPPO SPARRINGA, in zyn leven bedienaer des goddelyken woort5 te scheveningen en overleden den io mey 1757in den Ouderdom van 53 Jaeren en 5 Maenden; hebbende byna 25 Jaaren 't Heylig dienstwerk alhier verrigt. In bet Koor. Y 3 Os-  34* VERZAMELING OSSA CORNELII AB HeEMSKERï. (Dat Ui) De Beenderen van Cornelis van Heemskerk. In de Zuidivejl hoek van de Kerks nevens het Orgel s onder een wit Marmerficene Lykbufch naer de antique wyze , Jlaende op een Zwartfteene Voetjluk , dat van voor en bet Wapen en ten wederZyden, een Doodshoofd, mede in wit Marmer, vertoond.  van GEDENKSTUKKEN. 343 Zalig zyn de geene die het woord Gods hooren ende dat selve bewaren. luc. ii. vms 22. Voor het Koor-hek, aen de Buitenzyde De hemel ende aerde sullen voorby gaen maer myne woorden en sullen geensints voorby gaen. Matthei 24. Aen de Binnenzyde. d&öefontBelt leggen Vrebe en foetlCgelt gtjeef gliftC regeetberg en borpg gILt In gWereLj? pLeln 0 {§eere öie bit belöe VWt MILoICgelt tugen Letten tot olenfl enbe 't Woortg tere rein. Onder een Schriftuur-bord, boven de Zitplaets der Regeeringe. Y 4  S44 VERZAMELING ezes Jaers m. d. cclxxvtii. 't Welk, met Krygs-Eerbewyzingen , is ter aerde befteld op den 7de.n van Wynmaend; en zal het Wapen van den Overledenen met de daer by voeglyke Prael-tekenen, mede alhier in deze Kerk fifcrftdaegfch geplaetft worden.  BLADWYZER DER GEDENKSTUKKEN- A. A. ( Gerard van Randenrode gefeyt van der ) 40 — (Jan vander) 241 Adams Gilde. Zie Gildebord. academia PlCTURJE. 31a Aersen. (Cornelis van) op van Sommelsdyk. (Adriana van) icó Aita. (Bucho ab) 240 Aitzema. (Lieuwe van) 103 Aken. (Cornelis van) 16 Alberding. ( Johan van) 204 Alkemade. (Floris van} 208 Almonde. (Jacob van) 70 . . ( Maria van ) ..... t Amsterdam. (Reynier van) 53 Annocque, (Johan) 85 . . (Zwane) «—— Arents. (Cornglis) 3 Arrel. (Maria van) , 210' Z 2' AsM">  35é BLADWYZER Bladi* Arm-huis. (Waden Diaconie ) 278 AssendelfTi (Catharina van) 7 . — (Gerrit van) 6 , — (Nicolaes yah) 8 B. BaarsdoRp. (Willem van) 64 Badda. (C.) 335-337 BairbarA Gilde. (St.) Zie Gildebord. Bassen. (Barthel van) 20 Bax- (Carolina) 110 Beker, (Goude) 218 Beijeren. (Albrecht van) 230 . (Albrecht Adriaenfz. Baftaerd van Wil¬ lem van) 220 .• 1 ' - (Jacoba van) 2^4 ..—- (Lodewyk Baftaerd van Willem van) 208 —— Sghagen. (Aelbrecht Nicolaes vari) Ï35 Beloys. (Pieter Conwenberg van) BENNINCK. (Adriaen) 25 _ (AdriaenMathyfz.) . Benninx. (Anna) 82 Berchum. (Jacob van) 84 Bergen. (Marquis van) 231 Birkenfeld. ( Wilhelm Paltsgraef van) 261 Blair. (Albertina Adriana de) 127 Bleyswyk. 'Yiebrant van) 34 Boetselaer. (Jacob Godefroy Baron van den) 137 Bdgxert. (Machtelt) 6pBoheemen. (Fredrik Hendrik Keur Prins van) 188' Bonte. (Johanna) 2t Boreel. (Willem) 102 BoSChhuyzen. (Crifpyn Janfz, van) 9 Boseghem. (Maria van) 19 3reeman> (Agatha). toer Broe-  ▼ah GEDENKSTUKKEN. Bladz. Broederschap van de Apothekers. 310 * VAN cosmus EN DaMIANDS. 3oi-3o9 "~ — der KüNSTSCHILDER5. 312 Brovart. (Thomas) 76 Broüchoven. (Anna van) » 64 Bueren. (Jan Hendriks van) 52 Buüren. ( Willem van) 2.0J Buys. (Jan) 52 Byschrift van een Tafreel in de Scheveningfche Kerk. 321 Byschriften, op een groot Bekkeneel van een Vifch aldaer. 322-327 C c- V-Mnzius. (Elifabeth Johanna) 128 Carel. (Jacoba) Ioa Carleton. (Elifabeth) jZ (Hefter) —L Cats. (Abel van) 186-210 ■ (Barbara van) ___ ——- (Catharina van) , ——— (Jacob) , ■ ■ (Willem) s (Jacob) 2I2 Chovart. (Paul) 44 Claesman. (Goedart) 239 Clercq. (Elifabeth Johanna) 203 CoCQ. (Joan de) SQ. Coenders van Helpen. (Evertje) jr Cordeux. (Renatus de) H2 Cörnelis Gilde. Zie Gildebord. Cornelis Kapel. Zie Leprooshuis. Coürtenius. (Joannis) 325 Couwenburg van Beloys. (Pieter van) 83 Crispyns Gilde. (St.) Zie Gildebord. 3 3 Cbqe-  3S§ BLADWYZER Bkdz. CroesER. (Willem de) *i Croesink, (Cornelis) 2C9 Cromstryen. (Maria van) 193 Cromwel (Barbara) 4or D. .Dalem. (Beatrix van) 6 Dalen. (Anna van) 109 Dam. (Floris van) 293 » (Idavan) -—: Delft (Diederik van) 222 (Gerard Janfz.) 63 Dinter. (Hesfel van) 66 Dirker. (Jan) 265 Dirkz. ! jan) 16 Diaconie Oude Vrouwe en Kinderhuis. 271-276 Dierquens.( Cornelis ) j2j Doeken. (Nieuwe) gi7 Does. (Jan van der) 37 . - (Symon van der) 24 DORP. (Arend van) 185 —~ (Beatrix van) 48 . — (Jolïna van) 185 (Philips van) 187 Duvk. (Adriaen) do ——-(Barbara) 72 DuYN. (Adam van der) 42 i- ■ (Chyman van der) E. JEgmond. (Francoife van) 234 «=■—~.' — (Juftina van) 23Ö ^___s —. van Nyenburg. (Dirk van) 28 ElCK ( Camelia van der ) 57 i U 1 ' Elois  van GEDENKSTUKKEN. 35^ Bladz. Elois Gilde. (St.) Zie Gildebord. Empereur. (Johannis) ip8 Essche. (Jan van) 209 Eversdyk. (Maria) £13 FF. agel. (Cafpar) I3Ö Fransche Kerk. Zie Hof-kapel. Fonuatie. Zie Burger-Weeshuis. Fyaene. (Juftiana de) 20^ P G. VJTasthuis. (St. ) Nicolaes) 283 te Scheveningen. Geesthuis. (H.) 27Geestmeesters (H.) Gilde. Zie Gildebord. Gerrits. (Annetje) 330 Gent. (Johan Baron van) 134 Geschut-Giethuis. ('sLands) 319 Gesticht ter Eere der H. Drievuldigheit. 294-295 Geul. (Hendrik) Gildebord. (Adams) ^3 . (St. Barbara) . (St. Cornelis) C St. Crifpyns) J44 . (St. Elois) ^ , , (H. Geeft Meefters ) I48 ■ (St. Jan en Francrscus) 150 . (St. Jofephs) j5Z , (H. Kruis) 154 ■ (St. Lucas) (Noachs) 138 ■ (St. Oberts) jóq ■ — (St. Pieters) 162 ', ■ "■ (Poliers) 164 3 4 Gil-  -$Sq BLADWYZER, Bladz. Gildebord. (St. Valentyns) 166 Glabbeecq. (Sebaftiaen) • 218 Goes, (Adriaen van der) 192 , , 211 . (Catharina van des) 29 (Chriftiaen van der ) 2n (Genoveva van der) 10 > (Lieven van der) 211 £?orkum. (Anna van) 85 Goske. (Isbrand) 203 GotsChalk. (Alyt Dieryks) 19 Graswinkel. (Dirk) 57-94-101 Griis. (Nicolas) ïJ9 Groene veld. (Maria van) 132 Grommee. [Maria Jacoba) 128 Groot. (Hugo de) 241 Groote of St. Jacobs Kerk. i H. J Jalewyn. (Johanna van ) 20? Halkett. (Catharina Lucia) 10,5 Hanneman. (Cornelia) 18 (Cuniera) 19 (Dirck) 18 - (Jan) 19 , (Magdalena) (Maria} 18 ■■ (Nicafius) — 19 ■ (Pieter) 18 ! 19 (Vincent) 18 IIarwoou. (Eduard) i9ó 'Heemskerk. (Cornelis van) igtf Henegouwen- (Willem den 4^11 Graef van) 229 Heer-  van GEDENKSTUKKEN. $6t Bladz. Heerman. (Jacob) 48 —— — (Joanna) —«. Hesse. (Jan van) 210 Hessen Philipsthal. (Philips Landgraef van) 114 Hertoghe. (Mattheus de) 204 Heufke. (Catharina Alida) I2y Hillerman. (Juftina Magdalena) 128 Hoek (Adriaen Janiz.) 228 Hoeve. (Marcus van der) 107 Hofje van van Dam. 2q$ ■ Hogelande. 2pg — Nieuwkoop. 2n5 — van Wouw. 2pg Hof-kapel. 2io HoGendorp. (Diderik van) I2I • (Diderik Johan van ) m • —-— (Gysbert van) . —— (Gysbert Grave van) . . ——■ (Samuel Grave van) .. Hogerbeets. ( Rombout) Hooft. (Angenis) Hoogheveen- (Cornelia van) ja Hooreman. (Librecht) !3p Hoppinck. (Albert) 2q, (Jakob Willem) ^JL (Maria Catharina) (Pieter) . (Willem Albert) Hove. (Hendfik van den) 54 HuyGens. (Conftantyn) 136 I. Jacoba Pieters D. S5 Z 5  Bladz. Jagers. (Maria) 70, Jan en Franciscus-Gilde. Zie Gildebord. Johanna Symonsdr 61 Jong. (Pieternelle Jansde) 41 Jonghe. (Elyfabet de) 68 ■ (Maria de) 83 • (Wilhelmus de) ■ ■ . Jolente. (Vrouwe) 208 Josephs Gilde. (St.) Zie Gildebord. Josselet. (Pieter) 330 K. J^aem (Heinrich Conrad von) 352 Kerk. (Groote of St. Jacobs) 1 . • (Franfche) 219 (Kloofter) 184 . (Oude Luterfche) 244 (Nieuwe Luterfche) 25Ó —- ( Remonftrantfche) 266 Kerk-Glasen, (gefchilderde) in de Groote of St. Jacobs Kerk. i69 Kerckwerve. (Adriana van) 19 Ketelaer. (Francois) 113 Kinschot. (Roeland van) 108 Kleef. (Margareta van) 207 Klok op 't Armhuis, deszelfs omfchrift. 276 Klokken in St. Jacobs-Tooren en derzelver om- fchrifien. 181-182. Koorhek-opschriften te Scheveninge. 343 Koothof. (Cornelia) jjg KRAê. ( Dirk Philips de) 33,3 Kruis Gilde. (H.) zie Gildebord. Kuyl. (Aleyd Jansdr. van) gj Kyfhoek. (Alyt van) 8 le.  ^tan GEDENKSTUKKEN. L, Bladz. T JL^ande. (Maria van der) 204 Lange. (Laurens Adriaenfz. de) 6i Leprooshuis. 285 Leeuwen. ( Diderick van) 29 Lohmeijer. (Johan Gabriel) 263 Loo. (Johan Berthout van) 201 Loon. (Geertruy van) 57 Loosen. (Johanna van) 35 ( Sebaftiaan van ) . Lynden. (Jannevan) 49 Lyre. (Emmeryde) ^5 Lucas Gilde. Zie Gildebord. M. JVÏaes. (Zegervan der) . de Loucquere. (Margrieta) Mast- (Elifabeth van der) 77 Maurerius. (Gemalinne van B.) 59 . (Benjamin) -—. ; (Maria) —. Mechelen. (Margareta van) 65 Meerman, (Francois) 41 Moelen. (Margareta van der) 6 Tooren (St. Jakobs) 185 ToRNER. (Johannes) 262 V. aart. (Agatha van der) ic9 valck. iClaes Jacobz ) iö Valckesteyn. (Johanna van) 35 V'Alentyns Gilde. (St.) Zie Gildebord. Valkenier. (Petrus) 110» Va^e. (Wouter) 104  van GEDENKSTUKKEN. <<3f ë T, Bktë* Veecken (Johan van def ) Veer. (Aelbert de) ophouden met een breedvoerig lË^\y^I Bericht van bet een en ander , dat W)^ J^IM verhinderd heeft om deze VER~ ZAMELING fpoediger, alsikvoornemens was te openen; maar laet bet genoeg zyn dat ik U verders moge opleiden ter Befchouv/mge van Nederig ands GüD enkstuk. ken, indit Derde Deels Eerlle Sruk , bevattende Dordrecht, zo als P. Timareten dezelve beeft aengetekendenwyders door my, uit andere Affchriften, zynby een vergaderd en daer by gevoegd. Doch alvoorens moet ik nog eenige Stukken devjelke my eerfl na het afdrukken der voorgaende Deelen, en dus te laet, zyn toegezonden, alhier in 't voorbygaen onder het oog brengen. In het eerfle Deel Bladz. 34. heb ik, te Delft, in de Oude Kerk, vertoond het Gedenkftuk van Vrouwe Maria de Jonge van BiERt wyk; By derzelver Stamvierendeelen behoor en deze Naemen: Baerdwïk. Dk Hotek. Sasbout van Spalawot. Brtjheze. Pinssen van der Aa. Pinsïen van dss. Aa, Van der Meer» Heereman» as  tv VOORREDE. Het volgend tnsgelyks ons toegezonden gebreklyken Naamloos Grafjcbrift, dat vaneen Scbooïvoogt ] chynt geuo;eft te hebben, en aldaer op een gedeelte van een Zerk flaende aldus lett&rlyk is afgejchrtven: Phcebus fecum nomen mihi. Sconavia mea patria mihi. Schola aft mea aita viftus mihi. Coria fita hac in humo mihi. Anima mea caria mihi. zuilen wy voorbygaen om onze Aendacht te veftigen op een verhevener Vooriverp. Ik bedoel het Grootsch Graffchrift thans praelende op het onlangs ge (licht Gedenkftuk voor Hu go de Groot. Op Bladz. 82 van het gemelde Deel vind men eene Afbeelding der Wapenkaffe van Hem die reeds lang een waerdiger Gedenkftuk verdiende : Thans is zyn Grafftede niet alleen in een uitmuntend Praelgrafverandert; maer ook noch onlangs , nevens het Prinslyk Gedenkftuk tjö» Willem de Ni Eersten, door den tegenswoordigen Ronmfch Keizer in perfoon, zelve bezigttgd en met Hoogst ', deszelfs Opmerkinge en Goedkeuringe vereerd geworden. Uit meer dan een Graffchrift, door wylen aen Ver- \ maer den Profcflbr Bcrman , vervaeraiM om ep dit Gedenkftuk te ft ellen, heeft men bet volgend verhoren. - HvGüNI  VOORREDE. v HVCONI GROTIO s A C R u M. PRODIGIVM EVROPAB, DOCTI STVTOh VNICVS OR1I», NATVRAE avgvvtvm se SvrïRANTlS OPvS, ingenii COELE tis APEX . virtvtis imago» ce' ïivs HVMANA con WTIONE decvs , CVI pfper1t libani LECTAS DE VERTICE CEDROÏ defbnsv, VER AS religionij HONOR, ♦3ufm lavrv MAVüRj, PALLAS DECORAVIT OLlVA, Q__VM EF.LLo et paci PVBLICA IVRA DARET, Qi'bM THAMÏSIS batavae miraclvm ET SEQVANA TER RAI v7dit, et adservit SïEONIS A?LA sibi, GROTIVS Hic sitvs est. tvmvlo disciditb , Q?os KON Mï sarvm et patriae fervid'.'s vrit AMOR, PETRAS BfRMAÜtirS S&CrNOKi (Dat is:) Aen Huig de Groot toegewyd. Europaes Pronkftuk en Verbaezing aller Wyzen, Een Werk in welk. Natuur zich zelv' te boven ging, De Kruin van 't Hoogft Vernuft, van Deugdde Afschildering, En voor het Menfchdom als een grooter Roem te pryzen; Die waeren Godsdienft heeft verdedigd en ten Loon pet fchoonfte Ced'ren van den Libans top verkregen; Di- itaeveni't K.echt van Kryg en Vreede, ontfing deswegen D'Olyf van Pallas en van Mars de Lauwer-kroon; Dien Theems dien Seine aenfchouwde als 't Batavieren wonder: Dien Zweeden tot zich trok, en ftelde in Eeren-ftand: Was HUIG DE GROOT ; gy, die voor Kunft en Vaderland Jïiet gloeid in Liefde, ontwyk dit graf! Hy ruft hier onder, Ver-  ri VOORREDE. Verder is my zedert de uitgaeve van het gemelde Deelvertoond een Oirfpronklyken Brief - Deeze in de Latynfche taele gefchreven,behelsde dat Keizer Kar el pe Vde , zekeren Mr. Pieter Wollebrakds begiftigde met eene Kanunniks piaetfe, in de MariaKapelle ten Hove, op den xden van Wynmaend des Jaers 1550. Dezen Kanunnik vind ik insgelyks niet op de Lyflen van H. van Heussen en J. de Riemhr. Dus is hydan den Derden dien ik ontdekt heb; en by de Twee voorgemelde Kanunniken op Bladz. %%% en 239. van het zelve Deel, moet gefield worden. Ook heb ik naderhand in d° Gedenk fchriften fcehoorende tot de Hiftorie van Holland, door L Auberius, gevonden, dat het Latynfch Epitaphium, op deszelfs Moeder Maria Magdalena Echtgenoote van Benjamin Auberius Maurerius, Afgezant des Konings van Vrankryk, by deezen Staet, is gemaekt door N. Heinsius ,• En dat een ander insgelyks Latynfch Grafschrift, door H. de Groot, epgefteld en toegezonden, om zekere redenen, van \ geen gebruik is geweeft; men kan het Eerfte naezien in dit bovengemelde Deel op Bladz: 59. en het 1 Laetfte in voornoemde Gedenkfchriften op Bladz: 376. \ Twee andere Aentekenïngen moet ik tevens \ in 't voorhygaen aenroeren; de Eene is: Dat Jufvrouwe Maria Catharina Hoppinck. vermeld in het tweede Deel op Bladz. 203. uit haere Nalatenfchap aen de Kerk te Roode, in Overyffel, (alwaer een haer er Voorzaeten uit het geflacht van Hoppinck , den Eer ft en Predicant na de Reformatie ge duur ende den tydt van Dertig Jaeren is geweeft ) heeft gelegateerd een fomma van Tien. duizend Guldens, tot het maken en onderhouden van eenen Orgel; bet welk, in Zomermaend des voerledenen Jaers, voltoaid zynde, plechtlyk is ingevsyd. De  VOORREDE. vi De andere is: Dat Hunne Ed: Mog. de Hee« ren Gecommitteerde Raeden van Hullandt, aen den Heere Berrenot, Domeinraed van zyne Doorl. Hoogheid, benevens etmige andere Heeren, voor omtrent Twee jaer én, op hun verzoek, en onder zeke" re Voorwaerden, hebben toe geJlaen eene Piaetfe in de Graeflykheids - D dnen. om aldaer eene Begraefplaetfe, voor zich en anderen, temogen ftichten; welke hun ook in Chyns uitgegeven is, om te be* heinen of te bemuuren Deeze plaets groot Negen Vierkante Rynlandfche Roeden, aen de fVeflzyds van den Schevelingfchen Weg en niet verre van dat Dorp gelegenis vervolgens omzet met een' zwaeren Muur, welken ter Hoogte van Ne^en en een Halven Voet isopgehaelA en gedekt met Blaeuwe Siiijfijnfche fleenen. Binnen dit Muurwerk zyn, aen weerskanten, Vyftien gemetzelde Grafkelders, van zulke eene Diepte dat 'er in elk Drie groote Lykkiften op eikanderen gezet en dus in V geheel, Negentig Lyken, aldaer begraven kunnen worden. Aen de Ooftzyde, tegens den Weg, is de Ingang, of Poort ter Hoogte van Tien en ter Breedte van Vyf Voeten; bovens dezelve flaet een Anüque Lyk', bufcb en in de Corniche: TER NAVOLGING. Alle deeze Graffleden zyn gedekt met Blaeuisè Zerken, op welke men Naemen, Wapens, enz. kan feilen; terwyl die van den Heere Perrenots reeds het volgend Byfchrift heeft: ExUVTiE Jaceant putres procul tjrbe : kocebam Qui ne34imi prübene, moceam ne mortuxjs opto. (Dat  pmc VOORREDE. (Dat aldus vertacld is). Myne rottende OrerblyiTels moeten verre van de Stad liggen ; daer ik (levende) vermydde iemand te benadeelen, wenfch ik zulks ook na mynen Dood niet te doen. Hier by is my bericht: dat het Eerfte Lyk V welk aldaer is begraven, was dat van Jonkvrouwe S. van Singendonk, overleden in den Ouderdom van Jaeren; en op den i$dcn van Bloeimaend des Jaers 1780. des morgens in ftUte ter rufte\ befteld in den loden Grafkelder; dat, vervolgens, op den i\fle* van Zomermaend des zeiven Jaers, insgelyks des morgens, ter zeiver plast je, is by gezet den Baron P. A. de Hubert Heere van Kruiningen, overleden in den Ouderdom van 81 Jaeren en 5 Maenden, op den xgdcn der gemelde Maend ; En op den Sden van Oogftmaend Jufrouw Alida Versteeg, gebooren Westruenen; en, kort daer na, op den Ijden van Wynmaend, den Heer Fred*rik Sajlomon Ta vel, Commis ter Griffie van Hunne Hoog Mog. en Dire&eur van de Correfpondencie met de Miniflers van den Scaet buiten s' Lands. Eindelyk, zie hier noch een Viertal Opfchriften, dewelke my mede te laet in handen zyn geraekt om in het voorgaande Deel te plaetzen. Het Eerfte ftaet op de Uur-klok in een der Toorensvan de Groote Zael op het Binnen hof in 'sGravenhage; het Tweede op de Stadshuis-khk; Het Derde onder die van Het Ooftindifch-hitis, boven de Orangerie; en het Vierde ftond hoven den ingang van de Nieuwge, bouwde Dragondtrsft&lling. 6. Me'nsch. als. ghi. an hoert, des cloxs. geilach. Gedenckt. op. 'slevcnsdach. Wilm. Wegewart. Goedt. mi. in. Deventer. Ao. 1595. ~~~~  VOORREDE/ st Verbum Domini Manet irr JEterkvu Arindt vander Pot me fecit Da ventris ;öo8. (Dat is) Het Woord des Heeren b'yft in Eeuwigheid. Arendt vander Pot heeft my gemaekt te Deventer. praetereunt impütantur I744. (Dat is:) Zy gaen voor by en worden toegerekend. NüMINIS JE T h E r e I Favor HAS nUnc CoNDIDIT JEDiCS. PALLET KUSC odium et li vo* ACERgUS h.sbet. I7>8, ( Dat is: ) Defkbfenan % M:J!u!ir heef' dit Ge^ «oen ^ Hfch\cl7en£ekt! ^ Nydvsrfl°mP' heurfcherps Na dit,in 'tvoorhygaen.aengetoondtebehhen, fo men wy ter Befchouwinge der Verzameling in % Stuk. Indien tk alle de beloofde Affchriften had ent fangen en dezelve daer in waer en"geplaetft gei et \h$ bad, zo met m groote het voorgaende Deel over- trof.  x VOORREDE. tref en. ten min ft en gelyk geweeft: dan, dus lang en teveraeefsch, daer na gewagt hebbende, befloot ik eindelyk om my niet verder op te houden, maer voorttegaen en, of fchoon het in een' mtndren omtrek is dun ik my had bepaeld, echter zodanige Gedenkftukken van Perzoonen en Zoeken te vertoonen welke der oplettenheid zo wel verdienen als anderen, die in meerdere ruimte, alreeds zyn of noch zullen worden voorgefteld. : . De Gedenkftukken van H aerlem flaen tn het Volgend en die van Leyd en in het Laetfte tut van dit Derde Deel, en wyders de overige Gedenk/lukken der Nederlandjcbe Steden en Plattjen tn de overige Deelen, voorgefteld te worden; met item. richting-, dat ha gebeele Werk tot omtrent 1 ten Deelen zal uittoopen; en dat de daertoe beboerende Afbeeldingen, zo niet by ider Stuk of Deel, als dan met het Laetfte, zullen volgen. Dit was, Geëerde Lezir! wat ik van het een en. ander Jn en omtrent dit Werk, in dit Voor-portael had te beriehten. Het hehageü thans voort te treeden ter befchouwinge dezer VER-1  van GEDENKSTUKKEN. 6$ VITA VAPOR. (Dat is:) Het Leven is een Damp. Naekt koom ik. Naekt scheyde ik. Dat de Oude Vrovwen haer draöes &elyk MET dejï HeylIÖEK betaemt. TlT. e-3. Boven den Ingang van het Arewd Marteksz. Hof, alwaer Twee Vrouwen beelden, vm Bentkemer - Steen, vaflhouden een Schild, 'waer op de Wapens van Arend Martensz, Heere van Oogflbarendrecht, en Scbobbetands- Ambacht, Schepen wz. en zyner Huisvrouwe Clementia van Beaumont Ambachts-vrouwe van de Kleine Lind enz. M. Balen Blad. 200. 3 " E Pat  '46 VERZAMELING PAX EST TRANTQUILLA tTBERTAS • PACI SEMPER CONSULEND UM NOMEN PACIS DULCt EST. JACE SUBLATA LEGES ESSE NON POSSUNT (Dat is:) De Vreede i* een gerufte Vryheid Beraed met haer fteets in nabyheid haer Naem verwekt een elk ter Blyheid. En zonder haer al 't Recht ter zy' leid. M O N E T A DIVO CAROLO V CjESARI Dit is de Munte de» romes key.'iers en graefelick keits van Hollant. PECUNIA EFFECTRIX MULTARUM VOLUPTATÜM PECUMA MATER BELLI OMNIA PECUNIA EFFICI POSSUNT PECUNIA VINCERE SPECIöSUM NON EST. (Dat is:) 't Geld is de Dryfveer van de Algemeene w?elde De IV'oeder van denKryg, die nooit vernoegen teelde 't Voornaemfte werktuig dat men op de Waereldvind Maer 'tgeld geit niet ter eer dien die daer byvtfrwiud. In de Foor geve! van bet Gebouw gejchikt voor U& Munt,  van GEDENKSTUKKEN. 6% Dit Huys was begonnen in Maart als men schreef M. Vc. k-XX. geheel en *t was voleynd tot schutters BoGAKRT, in July, Ao. M. VcXLI. in Dordrechts prieel.' Boven de Binnen poort in deCloveniirs Deelen. M. Balen Bl»dz. 665. FLOS NOBILIS CRBIUM stMPER TE BONA pax AM AT ET TE scmpkr AMANTIBOS CEDANT OMNIA RfcCTS (Dat is:) 6 Edle Bloem der Steden de lieve Vreede omhels u ileets dat alles wyk voortaen met reden Voor u en dien u mint aireéts. Koor de HoofdpoBrt aen dt zyde van de Mertoe. 1 E *  «ff V E R Z A M E L I N G pax civium et concordia tut.tssime urbem mdniunt. Custos esto mihi Deus Jehovah. (Dat is:) De Vreede en Eendragt der Burgeren Zyn de aller veiligfte Bolwerken aen de Stad. De Heere is myn Bëichermer. yoardezelve Poort, aen de anders zyde. M. Balen Bladz. 874- Christofore sakcte ♦ virtutes sunt tibi tantje qui te mane videt nocturno tempore kidet. illa namque die male morte nor morietur (Dat is:) O Heilige Chrifbffel! wat bezit gy niet al deugden ? die u des morgens vroeg befchouwd zal in den laten avond vrolyk zyn: want in dien zeiven dag Zal hy aen geen ongelukkig einde geraken. Dit Latynfch Kreupel-vaarsje ftond vtor de Herverming boven deeze foort, onder de Beeltwis van dien Heilig. 1%  vak GEDENKSTUKKEN. 69 Te vergeefs maeckt de wachter moet. als Goot niet werckt in tegenspoet Want daer Godt houdt alleen de wacht» is boosheit stout tot niet gebracht. Boven ten andere nabyflasnde Poert. 't Land en Water dat men hier ziet , ! Waren 72 Parochyen na Kronyks bediet geinnundeekt door 't water krachtig Aen de Zuidzyde van de Spuipeorh In *t Jaer 1418 belegerde hier deze Stad fier , Hertog Jan van Braband machtig; kaar wier* verdreven door godts hand krachtig. Nevens dezelve Poort op een graeumm /leen. (*) Op dion Watervloed vind men de volgende Tydvaersjes. WIeLdreCht MaCh 't Water biCLagkn. TWee en tjeVkntICh dorpen synder Met sneLder spoet 0KTRENT dordreCht onder ghegaen do®r djc hooChte des VLoet. JEm van d«n Vermaerden ADRIANUS JUNIUS: dit Latymfcla Tydyaers;  €% VERZAMELING dUrdreChto IxCVbVIt VTs atroX Ih CIta VentTs Vrbs qVa dIssILVIt protInVs haVsta MarI. 't welk vertaeld , door J. OUDAEN , aldus luid: ï>oor storm weer , over dord GeVaLLeN , LaG jde Stad gesChondkn , datze sChIer eek zee geLeeic door 't kat. Toen Koning Philips , de laetste Graef van Holland, zyne intreede te Dordrecht deede, zag m'en de Stad afgebeeld in de gedaente van eene Maegd, . met dit Onderfchrift: Me MosameVahaxismeLincaMervaqtje ctngtjnt : JIterkam Batavje Virginis ecce Fidem. (Dat is volgens den gemelden Dichter:) De Maes de Wael de Merwe en Linge bekroonen. Dus ik Bataeffche Maegd een Eeuw'ge Tro* kan toonen.  VERZAMELING VAN GEDENKSTUKKEN I N NEDEKLJND. DORDRECHT, In de Groote Kerk. ALBLAS. DRENKEWAEaD» Hier leyt hegraven • CORNELIS tan ALBLAS Heeren WILLMSZ. Deken dezer Kerke Sterf den % a December i540. Hallinca. Pal um. In bit Hooge Koer. A Hier  ft V ER ZAMELING Hier leyt begraven ADRIAEN DIRCX ZOON, Jerufalems Heer, Sterf op den 15 W I587- Vtor den Of gang van H OxaeU Hier leyt begraven jMAGDELEEN ARYENS DOCHTER, Jerufalemfc Vrouwe. Sterf den % Oclober 1595. Votr bet Koor* Hier  v a *0 GE DE NE & T U KlKE N. $ Hier leyt begtaven ADRIAEN HENRYKSZ VLAMING j Jerufalems Heer, (*) Sterft "op ten ajftgn Dag Martii Ao. 1591* Eitde MAYKEN CORNELIS Dqchter, jefufdlemfe Vrouwe, Sterft den liften Novemhris {$99. Jtldaer< Cf T r r? ■i (*) Deszelfs Afbeelzel, «Is mede dst van zyné Huisvro*. i me, itaen knullig Daar het Leven gefchilderd, ep twee aj» ) taerdeureiij voor beên tezienby Frans Mol, die 39 Jie| ren Koster dezer Kerke is gewee»t: volgens M. S/ilin, m | gyae Befcbt. van Dordrecht, Bladz. 109. A % Wnx  4 V E Jt ZAMELING ^ITT. BlVEREN. •t' '5'.'" ' %■ ' *w! v SlingelAnd. Holy. W I T T. Boem. Brakel. Vak der Meer. Putten. Obiit 3 April a0. 1Ö22. jEtatis 77. Dno. CORNELIO WITTIO F. F. HrTTTTs Rri P. Skpties Cos. S^piusque OrdinuM Geheralium, nec non Hollandi-e et West- FRISIJS in DTVERSIS CoLLEGII» DeïUTATO. P. M. P. (Dat  tan GEDENKSTUKKEN. 5 (Dat is:) Den op den gden van Grasmaend des Jaers i5«s in den Ouderdom van 77 Jaeren overledenen Heere CORNELIS Frans Zoon de WITT, £*) Die Zevenmaelen Burgemeefter dezer Stad, en dikwerf in verfcheidene Vergaderingen, zo der Al gemeene Staeten, als in die van Holland cn Wes- Vriesland, is afgezonden geweest, js dit, ter Gedachtenisfe, gefield» Onder bet TVaptn, in de St. Cutbariné-Kmpel. (*) Onder de Voorzaten van dat Gedacht vind men eenen Jan de Witt, zynde den i?den Van Louwmaend, 1565 , en zyn Huisvrouw Clara van Beveren, den «oiten van Bloeimand 1556 overleden; en Beide begraven in de St. Elifiliethi Kapel alhier. A i Hief  É VERZAMELING. JÏIE* lyt begraven den E. E. HEERE CORNELIS FRANSZ. DE WITT, In syn eevew Burgemeester , Kerkmeester , Schutmeester , Collonel deser Stede ; Gecommitteerde Raad tan de Ed. Mog. Heeren Staten van Hollandt en Westvrieslandt , Dyckgrave van Moerkerjcenlt. sterf den 3 April A°. 1622 En Joffr, JOHANNA (•) ANDRltS Dr. syn Huisvrouw, fTERFT DEN 9\ MEY A°. ió02. E» ALIDA de WIT, Huisvrpuw van POMPEUS PeKOEUVRE, sterft den 30 DecembreA0. 1597. Pe Heer FRANCOIS deWIT.Secr1.5 van deWeesm*, ¥>eser Stede, sterft den 39 Martis Ao. 1615. En Joffr. COKNÏLIA de WIT, Weduwe van WTEen de Heer AMELIS van HOOGHEVEEN , ?n syn leven burgemeester en tkesorier der jstadt leyden , en ontfan ger van de gemeeke; Middelen tot Leyden en Rynlant. $terft dem 33 MaRTII A°. J64I. jf/dner op de Grafzerk* (*) Heymanj. Zyvde zyne Eerfte Hufmouwe; deez« «rat gebooren den isien Tan Lenw-maend 1547. va» baer es Jwer Gedicht meld M. Balen Biidz. 1017. — 1318. op j ^e\k lsetftgemelde Bladz. noch een zonderling Ge^al van KófcfiLis de Witt, fiAN»z. word vermeld. Hier  ta» GEDENKSTUKKEN, f Hca.r. Ratallekc Hier onder rust Heer HUGO MUYS ' van HOLY, Heer van Ketel en in Spalandt; met syne Compagnie voor Bommel leggende, beroepen tot het schoutampte Puttxh. Auspach. binnen dese StEDE , korts daer na vereert met het bailliuwampt van stryen ; en sederd gedeputeerd jAlblas. Sonk." van de Eerste Collegien van dese Republycque; Ten laetsten, na dat hy hkt Burgemeester ampt alkier Linde. Loa- hadoe bediend, is den XXVIII MïY MDCXXVI deser Wereld overleden. ende TjJRHH». Krancvbürgh. Vrouw» CATHARINA RATALLER syne geëchte huysvrouwe, jongste Dochter van den Heer en Meester GlORGE RATALLER. I^Iol; Heemskerk. Tr-sesident vaw den Hove van Utrecht» et Nata XXIX April MDLXVIII. Denata II SïPTEMB. MDCXXVHI. AMÏKOMGEH DlBMEH, In bet Hcoge- Kotr. A 4 Mo-  .» VERZAMELING MONUMENTUM SpLENDIDIISlMl et PrUDENTISSimI Viri D. PETRI DAMASI VAN DE VELDE F. JACOBI N. Hujus Reipub. S-sepe Consulis, Nati circa Annum Mcccc. Li. Dekatt XXX Martii, MD. xxiv Stylo Cvrjje Holland i je. CüRA posteritatis re parat ÜMq Anno "mDCXXVL Apocalyps. Cap. XIV. vs. 13. JkïAÏA 40, 6, ECCLESIAST. IJ. «F VlTA HOMINIS VlGILIA. Memorare novissima, et in ^Eternum non peccabis. * Dat  van GEDENKSTUKKEN. $ (Dat is:) GEDENKSTUK . Van den Vermaerden en Verftandigen Heere PIETER VAN DE VELDE, (*) DamasZoon en Jacobs Kleinzoon,- die veelmaelen Burgemeefter dezer Stede is geweest; zynde gebooren omtrent het Jaer 1451, en overleden den jollen van Lenteraaend des Jaers 1524, naer flyle 's Hofs van Holland. Door Bezorging van het Nakoomlirigfchap vernieuwd in het Jaer 162 6. Openb. 14. vs: 15. Jef.40vs.t5. Predik. 12 vs. 7, Het Leven des Menfchen is een Nachtwaeke Gedenk aen uw'Uiterften en gy zult nimmer zondigen, JSovtn den Ingang van de St. Odulfs-Kapel. (*) M. Balen Bladz. 94. alwaer den Naem Van de VelDFjidie 'er naderhand bygevoegt is, met gevonden word. a $ h7c  V £ R ZAMEL IN G hxc imux.TÜ* sst JTX ABRAHAMUS vak der MILIUS Vsrbx Dxvxki Minister ■ Ö«rr A"». M. VIc XXXVII, 47 Martu, JEtatis suje LXXIIIL Hx« Expscto Carvi* KsSVXUlECTXCrNElb  van GEDENKSTUKKEN. j?i (Dat is:) Hier leyt begraven Dr ABRAHAM VAN DER MYLE, (*) Bedienaer des Godlyken Woords; Hy overleed in het Jaar 1637, op den «7flen Tin Lentematnd, in den Ouderdom van 74 Jaeren, Alhier verwagt ik de Opftanding de* Vleesch. (*) Zie van Hem by M. Balïn Bladz. aio. eo ytn Xyn Gedacht 1141 u  i* VERZAMELING De Dagen jdes Menschen zyn als Gras. Ter Eer , en Onsterflyker Gedachtenis van Den Heer CORNELIS van TERENSTEIN, Heeren Adriaens Zoon^ Tbrensteij*. 't Jon&J i>ie alhier rust ende verwacht syn opstandige ter saligheit; IN syn leeven GE- WIESE thesaurier DESER stede dordrecht , soo van DE reparatie als van het GROOT castoor twaelf jaer ; BoRGERMEESTKR IN j>iversche maelen EN jaeren ; GeCOMMITTEER* BE tweemael jnhet CoLLEGIE van de gecommitTEERDE Eaeüen. van Hollant ' en West■vriesland, ter vergadering van ho. mo. Eeerfn Staten Generael; mitsgaders in de 4Gk. Mo. Heeren Staten van Holland en Westvhiesland, tot verscheide reizen , en begerende borgermeester gestorven op den *» Martii in den Jaere m. ViCc. XLIII. oud LX1I1. Jaeren. (*;. AtBLAS. Vebkïrk. f*) Hy is op den cof1"1 daer aen volgende met een groot : en heerlyk Gevolg beeraven: men heeft geteld over de Twee Duizend en Drie honderd menfchen, die mede ter Lykftaetfie : gingen , volgens Pieter van Godewyks Scbtiftelyke Aente- • kettingen, aengehaeld by M. Balsn Bladz 878-875.  van GEDENKSTUKKEN, Hy wiens getrouwe deugt een fnegen geest verzelds In ,t dragen van 's Lants J>ask, dat tp zyn ftbtuders fot££tt Dien Hollands eerfte fiadt ditk kots tot Btrgerheer9 ■ Altyd voor Fader biel, die vosr ons in veel tochten Heeft midden door de doodt met brein en tongh gevtthtt*$ Rust bier va» dagen vil, maer vtldtr ntcb van ter, Dr. Johan de Jons. Op bet Gedenkftuk In & . St. Barbara-KapsL  9 X4 VERZAMELING HlER XEYDT IM RUST DE EDELE. HEEK THOMAS de WITT, HEERE NICOLAES S. DlE NAER VOORGAANDE BEDIENING VAN MEEST all' ANDERE MINDERE EERAMPTEN DESER STE» DE EYNDELYCK IS -GEWEEST BQRGEME ESTER var 'T GERICHTE , EN BEWINTHEBBER VAN DR ÓÓST IND. COMP. TER CA MER E VAN AMSTERDAM, STERF OP DEN XVIII JANUARIl IN DEN JAERE MDC XLV. IN HET LI JAER SYNS OUDERDOMS , SYNDE SEEK CHRISTELYK IN DEN HEER ONTSLA EPEN, TOT AENDACHT VAN ALLE SR OMSTAENDERS. In d» Si. Caihtrina*Kapet. HlRR  * van GEDENKSTUKKEN. 15 HlER RUS» Dllf EDELEN KERK JACOB U S d £ W I T T («Ju I Heeren cornelisz. gfbooren den 7 Fsbruarios I 1589 (iN IYN LÏVKH DRIEM-AEL burg» RMf e»T.ER „ I VYFMAAL scheepeii ,VIERTIGH, KERKMIBSTIR,SCHtJTi meister en CÓLONEL IN DoRDPECHT ,'ordinaris I CECOMMITTSRD TER VERGaDERINGE VAN DE S TATESf I EN VAN HOLLANDT EN DE WESTVRIESLANOT DE STA— I TENGENERAEL TWBEMAEL, IN DE GECOMMiTTBRDE | RADEN VAN HOLLANDT, EN IN oe REKENKAMER 1 HOLLANDT , ■ II ALS EXTRAORDINARIS AMBASSADtOS. I AEN DE croonen VAN poolen s WEE OEM EN DENS1 MARCKEN GEWEEST ; WERDT 1657 RAEDT en msesI TER VAN DE REKENINGEN DER DOMEYNEN VAN bk jj STATEN van HOLLANDT &C. ZN STERF DEN io ja| nuarius IÖ74. ALS mede DE vrouw ANNAVAW i der CORPUT Heeren joannis DOCHTER, GS89| REN, OEN 44 APRIL I599 die t'saMèM in ECHT.'H 'I vergaderd WAREN DEN 9 OCTOBER 16l6. SysTERTJ1 DEN 2| JANÜARIUS iq45, I - Alimtr, (•) Deszelfs korte Levens-Schetze vind men by M. Ba, Un Bladz. %2ó, 1324 — 1315. I  l6 VERZAMELING JOHANNIS BEVEROVICII EPITAPHIUM. IEX HIC MEDENDI SANITA.TIS REGULA SALUS SAEUTIS CrVIUMt VITiE ARTIFEX MORTIS FUGATOR SEDULUS , VICTOR SU-iE ; SCRIPTIS SUPERSTES IPSE POST MORTEM SIBI % DORORECHTI, APOLLO ET .JESCULAPIUS JACET. g 1 DIFUNCTO LUBINS MOERENSQUE POSUIT. i Daniël IIetnsius.|  van GEDENKSTUKKEN. i7 (Dac is:) JOHAN BEVER W Y K S (*) GRAFSCHRIFT. De Wet der Geneezing en Keur der Gezondheit, Het wel van 't Welzyn der Burg'ren, Een Arts van het Leven , Weêrftrever des doods, den zynen verwlnnend,onrflapen,herlevend in fchriften, Dordrechts Apollo en E sculapius ,legt alhler,begraven. Voor den Overledenen is dit met Toegenegenheid en Betreuringe opgelïeld door Daniël Heinsiüï. In dt St, Bétrb«rat:-kaptl. (*) Hty overleed op den ipden van Louwmaand des jaers 1647. volgens M. Balen Bladz. siö, die deszelfs Geflachï voorts meld op Bladz. 5179. 984. B D.  18 VERZAMELING D. O. M. ET ^TERNiE MEMORI/E SACRÜM. - Generosissimx Juvenis CAROLI DE BEVEREN ; CORN. EQUIT. FIx. prjbfecti militum in NAVI PRJETORIA ARCHITALASSI TROMPII , QUI SAGACITATE ingenit , CORPORIS ROBORE, MAGNANIMITATE et FORTÏTUDINE, FACILE OMNES SVJ3 JETATIS SUPERANS, POSTQUAM DUOBUS P0STERI0RIBU6 prjeliis MARITIMIS CONTRA AHGLOS PLUSQÜAM virum SE PRJESTITISSET TANDËJS cum BANKERTIO PRJEFECTO navis AGGREDIENDO PXjETORIAM ANGLORUM NAVEM, POSTEAQUE INVADENDO PROPRiETORIAM GLANDE PLUMBHA pari SORTI ac DIE cum KKROE trompio PERCUSSUS , et SIC X AUGUSTI I ciDioci.ni, «INISTR®  tan GEDENKSTUKEEN. f j> «nSTISTRO HÜMERO LETHALITER VULNERATUS "ÖEXTRA TAMEN AD EXTREMUM USQUK FORTITKR PRO PATRIA PUGNARE NON DESHT, DONEC NAVI SUBMKRGENTE AB ANGLIS CAPTCS , ÏOSTRIDIE EX VULNERE OCCUMBENS, ÏATRIiE VIT AM D. O. M. ANIMAM MEROICE CONSECRAVIT , CUM NONDUJt ATTIGISSET XVIII SVM j&TATIS ANNUM. C0RP0RE VERO IN OCKANUM PROJECT0 , ANIMO HIC CUBAT, ET RESCJRRECTIONEM UNA CUM MAJORIBUS KXPECTAT. RARUM VIRTTJTIS ET FORTITUDINIS IN TAM JUVEVILI jKTATE EXEMPLUM, CUJUS ERGO, PATER MOESTUS FILIO JUNIORS STATO ix MARTIJ C10. ioc. XXX7I ET DENAT» XI AUGUSTI Clo. Iac, taWi HOC MOWUMENTUM T03. B £ Dat  io VERZAMELING (Dat is:) Den Alltrgoedfien en Allerhoogften ter Eere en ter Altoosduurende gedachtenifle van den Heldhaften jongeling CAREL VAN BEVEREN, (*) Ridder Cornelis Zoon, Capïtein ter zee op het Oorlog-fchip van aen Lt. Admirael Tromp; dewelke, in Schranderheid des Vernufts, Sterkte des i Lighaems, Grcotmoedigheit en Dapperheit, verr' overtrof alle Tyigenooten zynes Ouderdoms ; Na dat hy in Twee achter een volgende Zeeflagen tegen de Engeifchen, zich meer als een Man had dapperlyk gequeeren, eindelyk , met den Capitein Bankert, een der Engelfcha : Hoofd fchepen senklampehde en daer na met een Admiraeis fchip ftaegs rakende, is hy door eenen looden Kogel, op een'zcl ven dag en met l een gelyk L ot als den Held 1 romp, getroffen; en alzo den iaden van Oogftmaend, 1653 , aea 1  van GEDENKSTUKKEN. *r aen den linker fchouder dooc*elyk gewond , I nochtans met den rechier niet hei-.fr. opgehouden voor het Vaderland dapperlyk te fnyden: Tot dat hy , in het zinkend Schip, van de Engelfche gevangen, des anderen daegs, aen zyne Wonden is overleden; I hebben le, als een Held , Gode zyne Ziele , het Vaderland zyn Leven, opgeofferd en het igde Jaer zynes Ouderdoms noch niet bereikt. I Schoon de Oeeaen zyn Lighaem tot een Graf j verftrekr, zo ruft Hy alhier naer den Geest en verwagt de Opftan.tinge nevens zyne Voor. Ouderen. voor al zulk een zeldfaem Voorbeeld van Deugt en Dapperheid in eenen zo vroegen Ouderdom , heeft een Bedroefde Vader, aen zynen Jongften Zoon, gebooren den oden van Lentemnend 1656', jen geftorven den 11 den Van Oogfbmaend 1653, Dit Gedenkftuk gefield. Jn de Kapel van II. Kruis. A 3 I VAN  21 VERZAMELING ran Beverkn. van Barendrecht> tam BEVEREN. van DrIEL. van DïCK. Hier •leyt begraven den Edelen Heer JACOB VAN BEVEREN. Heeren Cornelisz gebooren den 27 juny ióia*| (.in zyn leven,) He(£RE van swindrecht , Schout der Stadt Dordrecht ; van Anno 1643 tot toe, tweemaad Burgermeester, Schepen, Kejrkmeesteh en ochut- MEESTKR CEHZelvek Stede; ordinaris Gedeputeerde ter Vergadering van oe Pkerent Staten van Holland Dykgraef van den Alblasserwaerd; Watergraef IN den NedERWAERD , 1639. DïKGRAEF van Bar^ndrkcht 1639, Dykgraef ▼AHNiEU BoNAVENTURA j IVIoOKHOEKEN trekdam» , 1670 &c. hev' FT ten echte GENOOMEN den 9 Juny 1637. Vrouwe JOHANNA DE WITT, , Hexren Jacobs dochter, Hy sterf den 30 Jan. 1676. j Jn 4t St. Apohmstcs-lapd. , MORS»  vin GEDENKSTUKKEN. t$ MORS-FIDELIUM. TRANSITOS AD VITAM -ffiTERNAM. (Dat is:) De Dood der Geloovigen is een doorgang tot het Eeuwige-Leven. Of de Grafzerk van iet Geflach van Ruifcb, In d« Belle-kapel, B a Noch  2+ VERZAMELING Noch vind men dat alhier ia deze Kerk begraven \i Pen Edelen wydvermaerden en Dapperen Land*en Zee-held Heer FRANCOIS PALM, CoiONïL van een Regiment Mariniers. die, doodelyk gewond, in den Moedigen fiag omtrent Senef, op deri i2den van Oogstmaend , is overleden op den i4den derzelve Maend 1674. «n op den ioden daer aenvolgende, met een aenzienlyke Rouwen LykUaetfie by teortslioht ter Aerde befteld. Op bet Oxael, Alwaer , en in het Koor, noch de aenzienlyke Graf - ptaetfen gevonden worden, van de Heeren en Vrouwen van Bea""  van GEDENKSTUKKEN. «5 Beaumont Beverfn , Elyenburg , Brandwyk van Blokland, Brandelï.r, Duyic, Eland, Franken, van der Hulk, de jonge, van Koop, Son e» Maan, Stokman, Stoop, Trip, de Veer, Vivien, Vries, Witt, enz. Voorts in het L. Vrouwe koor, in het midden van de Kerk en Transfen of Omgangen: die van van Asperen, Beveren, Beverwyk, van Bladegem, Beukelwaerd , Boot, van der Burg, van os Corput , van Gernouw, , üaerleü, HoGEVEEN, HoYNK, van K.es- teren , van der Mast , van Mewen , VAN DER MYLE, POMPE, RePELA&R , Santheuvel,Schaerlaken , van der Steen , Stryen , dr Witt, van Zevender,j en meer anderen» In 0  a<5 VERZAMELING In IVnio Waeken WH In drVCk en In noot Want Voor een aChtendkeL terWe V/orde» ghegheVen, tsestIChstVyVeKs, drIIe groot ga* Men een pont broot Van hongher soo sIIhdesi VeeL doodt gebLeVen. In den Omgang van bet L. Vrouwe-koor , tujfcben den Eerften en Tweeden pylaer. Hebt gy op Munt gemukt uitmuntender dan goudt EeeL d'armen van uw' munt, en WaCht Weer honderdt Voudt s. v. hoogstraten. Voor de Munters-kapel alwaer op de Deur vau 't Hek, zynde kunfiig ingelegd, is de zie» bet ztgenaemde H. Cr\t met dit Onderfchrift; Dit is 't Conterfsitzkl van 't Heilige Graft te Jiru- salem. Ons Q  tan GEDENKSTUKKEN. 2? Ons LeeVen ïs GeLIIk eenrIVIere WeLke *ae De zsk Des Doots heene strLkt, 3 Sam. C. 14. vs. 14. Voor de AfeerderVoer(s . kapel, in de Frife van de Lyft. Hy acht hier 't Leeven minft die 't meerdere bekoord. Ais 't mia& is afgeley t, dan fpruit een Meerder voort. Aldaer beven 't PortaeU  verzameling o Mtnfch! ftae ftit, die thans in weelde leeft T of die bedroeft in kommer quynt en beeft. De doot genaekt, zy ftaet u hoeft f ontmoeten, of gy dan 't lyf of koet, of firtett, of viert", Het dient ten fpys van 't greetig ongediert; Uw graf Uyt reede, en" tnooglyk voor uw voeten, Maar wyl dit vleefch, dai u altoos bedekt, eens nut de Ziel zal worden opgewekt, Ter Zaeligheit, of tot de Bel fche pynen* zoo zie wel toe, dat gy de vlekken hoedt, en 't zuiver wascht, in 't Lams onfchuldig bloedt, Zoo zult gy met een Bruilofts-kleet verfchynen. S. v. Hoogstraten. Aldatr, On-  van GEDENKSTUKKEN <0 O Ier meerandere Gedenkstukken, waermede feze Kerk reeds in vroeger tyd is verfierc geweer!, plag, hoewel min ongefchonden, noch te zie zyn, Een Omgang, verbeeldende een Z' g npraelende ineaelinge der KeIZEREN. Voorts eene Afbeelding van den RJMEINSCHEM Mutius, die zyn Hand verbrande. De Geschiedenis van St. Margrti:t, D'ER ZY PEN BOJZEN GfiEST OP EEN KüSSEN Bind. Deze S ukken gemaekt door den Wytvermaerden Beeldfnyder Jeannin ©e Teroenne , gezegd Jan Terwen., Aertsz, die in 't jaer f589, in den Ouderdom van 78 Jaeren is overleeden, hebben veele Kunftkenders, niet zonder verwondering, om derzelver uitftekenheid, befchouwd en geroemd. In den jaere 1738, na dat de Heer Dr-ODATI, een Dordrechcenaer van geboorte, en Overleden ia Indien, by uiterfte wille, eene «enzienelyke Somme gelds aen deze Kerk gemaekt had, om daer voor Gouden Schotels en Bekers tot gebruik van het H. Avondmael te doen maken, heeft men, toenmaels, Drie Schotels en Vier Bekers van leuter Goud vervaerdigr; en alzo 'er vry wat gelds overfchoot, zyn daar voor Zilvere Schotels en Bekers ten diehfte der twee andere Kerken gemaekt; het overige is hefteed ter bekoftiging van het fraey ge rgten Koperhek, fittende op een prachtigtn Voet van Marmerfieen, 't welk, in het jaer 1740, alhier voor 'het Koer is gefteld. Op bit Hooge -koor. Op i  3o VERZAMELING Óp den Kap van't Nieuw Orgel, 't welk gefticht is in het jaer T671. en waer van by den frondflag den Eerfte fteen is gelegd door Jonkhr. acob Pompe van Meerdervoort, Heer Corneliz Ridders, ziec men de Wapens der toenmaels rëgeerende Burgemeefteren en Kerkmeefteren namen tlyk : Mr. Jacob van Bevereh, Heer van Swindrecht. Mr. Adriaen van Blyenburg, Heer van Naeldwyk. Johan Hallincc. Mr. CoRELIS i>e WiTTj Ruard van putten.  van GEDENK S TUKKE N. 3t DE NIEUWE PREDIKSTOEL, alhier geplaetft in dan jaere 1756 verftrekt nietalleen als een Gedenkftuk eener Edelmoedige Mildadigheit aen deze Kerk tot Sieraed en Luifter, maer ook aen den Gever ter onfterflyke Eere en Roem Wylen de Heer HËNRIK VAN VUGT, in' zyn leven Rarlnadeur in deeze Stad, heeft daer 'toe by uiterfte wille gemaekt een Somme geids, die men begroote op 25000 guldens. De aengeftelde volbrengers van 'sMans laetfte wille waren de Heeren Gysbert de Lengh en Pieter Vernimme, zyne goede Vrienden, dit dit Kunftftuk hebben doen vervaerdigen door den vermaerden Kunftenaer Astmüs Fkauen, Admiraliteits Beeld- en Steenhouwer te Amfterdam, Deze Heeriyke Kanfei is uit wit Statue - marmer gebyteld, heeft de Hoogte van ro, en Breedte van 5 Voeten en 5 Duimen: zynde het Voetftuk de helft van die Hoogte, de andere helft vervat die van den Kelk of Stoel zelve, die, in zyn geheel befchouwd, eigenclyk groot Vierhoekig, maer ten aenzien zyner ronde Hoeken, klein Achtkant is si vormd. De Trap is ter linkerzyde, en heeft ïo Marmere Treeden; op deeze praeien Twee kunft> gegooten Leuningen uit Koper. De Kap en het Doop-hek zyn uit Mahoni-hout vervaerdigt door Jan vak der Linde, Mr. Timmerman te Dordrecht,- deeze Kap heeft de Hoogte van bvna ,0 en Breedte van ig of 14 Voeten. Timmer- en Beeldwerk verdieneö opmerkinge en Lof. Dit W^-U0rd "f ^ öen de voorzyde met het Wapenfchild van den voornaamden Gever- en aan de andere zyden met eenige opene Schilden, alk omvangen met Bloem- en Vrugc-feftonnen. Voorts  Si VERZAMELING Voorts is de Gefchiedenis van 's Heilands Doop in de voorzyde des Predikftoejs, die daer Jefus de Leeraeren in den Tempel onderwyiï, ter regtefhand; en daer hy cp den berg, zyne Leerlingen en het Volk leeraerd, aen de linkerzyde, op de Deure, in Bafrelieve, of halfverheven,Kunft- en Werkkundig uitgehouwen: gelyk ook de Vier Termen of Pael-beelden die den Rand desPredikftoels onderfteunën op de vier fmalfte zyden: deze Heelden vertoonen het Geloof v de Hoop, de Liefde en de Standvaftigheit • en zyn kenlyk aen den Bybel, Het Anker, een Vlammend Hart en Pylaer, die zy inde regterhand vafthouden, onderfteuöend'e met de linker den bovengemelden Rand, die niet fierlyk Fefton-werk is omgeven. Een zwaeri: brand die in het Jaer 1457. deeze Stad getroffen heeft vind men aengetekend in de Twee Gedichten die M. Balen opgeeft Bladz. 777. waer van het Eene in de Groote Kerk zoude gehangen hebben, zynde gegooien (of gegraveerd) in een kopere plac-t. tiet eene luid aldus : Dn  vaü GEDENKSTUKKEN. 33 DusentVierhondekt Sevenen Vyftich mede Toe screef men als te Dordrecht tn Stede Verbernde mënich Huys in 't openbare , corts naë middernacht word mens gèware In junio, OP SrÏTTÈ Piéters Pauwels dach, -Soe WAS 't dat men al of VER3ERNEN sach , van der VlSCHBRUCH, WeSTWAERT , IN GROOTER Armoe , Van den Beghini-n tot die Vuyl» poort toe, oondeR twee Camers, en op dat selve pas,' Dëze Kerck, met al datter binnen was, Tot Asschen toe , Coph:r, Silver, ende GoWj Sonder alleen dit waerde Heylighe Hout, Welck in dese Monstrancy besloten sy. DuSEMT ViERHQNDERT en TwEEN en t SevENTICR DER by. Soe scruef men, als men 't hier in DEDE , Met der Tabernakel, gemaeckt deser Stedb. en het Ander: t)p Sintk Pieter en Paulus nacht, T.kn XII duren , als ANQUAM den DAG, ïn 't jaar xiiijc. Vyftig ende Seven i Te Dordrecht dat op die tyd bleven , In den Brande vele luyden doot ; Want den Brand die was soo groot Dat al of Brande sonder abuyse, Van Westen en tot Sacraments Gasthuyse, 'An poortzyde,an Lantzyde,als men mocht merice,' Ende daer toe brande die Groote Kercke. Ende alle die in den Brand bleven, WïL' God zyn eeuwige Glorie geven. V f Zn  34 VERZAMELING En vele Volken zullen henen gaen , eïï zeggen, komt, laet ons opgaen tot den Berg des Heeren, tot den Huyze des Gods Jacobs, op dat hy ons leere zyne wegen , en dat wx wandelen in zyne paden- JeS. 11. v. 3. Binnen V Portatl, hoven de Wefldeur. Anno Christi 1421. Novembris 18 SuBMERSiE manserunt f2 VlLLJE continue dordraco. (Dat is:) In 'tjaer onzes Heilands 1421 den i8^en van Slachtmaend zyn 7S Dorpen van Dordrecht Overftroomd gebleeven. Aldaer aen de Zuidzydt tegen den Tooren. ^ Era Christi 1489. junii 4. Vicit Dort in Lecca. Alleluja. (Dat is:) In 't JaerChrïftï 1489» den 4<3en Van Wiede-maend + heeft Dordrecht in de Lek overwonnen. Looft den Heere. Aldaer. FüN-  tan GEDENKSTUKKEN. $5- Fundata Sum Anno Hiesu. 1339. Junii 16". (Dit is:) I Ik ben gebouwd in 't Jaer onzes Heilands, I339 , den ióden yan Zomermaend. wat lager ftaat: Incensa Cum aliis 1457 Junii 28» (Dat is:) Met andere in Brand geraekt op den 28ftea van Zomermaend 1457. Aldaer aen de Noordzyde, OP DEN TOOREN. , Is qui vides cur non fidis, et voce dulcitraheris? I SpE st fixa tu confidis , PROSPERE liberaberis» j Mari.k Suesidio , Johannes Jeelstmans & Henri I cvs Waghenens secerunt mkJo. Ka&Lambert; (Dat is:) Gy die ziet, waerom geloof gy niet en word met eene zoete fïem getrokken? zo gy met eene vafte Hoope vertrouwd, zult gy voorfpoedig verloft worden met Mariaes Hulpe. Johannes' Jeelftmans en Henricus Waghenens hebben my gemaekt. Jo. Ka en Lambert. Op de Griotfte Klok. C s Uï  VERZAMELING Ut vox sonat in deserto» Christo ttjbas xn aperto , voce clara x,.«tabunda, Parati viai Domino, johannïs ergo vocaberis. (Dat is:> Gelyk de fternme roept in de woeftyne Zo luid gy vrolyk in 't openbaer Voor den Gezalfden met eene heldere ftemrne i Bereid de wegen voor den Heere Daerom zult gy Johannes genaemd worden. Op da Kleiodtr Klok. Cuj4  van GEDENKSTUKKEN CuM tinniam ab alto agiti ChRISTïCOL^ Jam segnas rumpite morab ad Tekfeuk Propsrate dei. Georgius vocor: Per «e Georgium Wagenens Anno Dni Mcccccxrx. (Dat is:) •Dewyl ik geluid geef uit de hoogte, wel te» 'Chri&us Dienaers breek de traege vertoevinge en fpoed u na het Huys Godts Ik hiet Joris: daor myn Joris Wagenens In het Jaer des Heeren 1519. Op di Met-te-af Preek Klok, dis haven het Kruis van dtZê Kerk pleeg te hangen en nadtrhand is verplaetfi by den -AogüftyHen. C 3 IN  SS VERZAMELING In de St. Nicolaes of Nieuwe-Kerk. Alhier zyn, in de voorheen St. Jacobs kapelle, bygezet: CORNELIS DE WITT , wittensz. Overleed den iften van Oogstmaend des Jaars 1537- (*,) en zyne Huisvrouwe BEATRIX Pietersdr. van SLINGELAND,Sterf dens3ftenvan Lentemaend 1555^ BARTHOLOMEUSvan SEGWAERD Overleedi5'57» En zyn Huisvrouw MARIA DE WITT, Cornelisdr. PIETER DE WITT. Cornelisz. Overleed den S9 van Slachtmaend 1558- Hy is na Jerufalem gereift en van daer wedergekeerd in het Jaer 1553. FRANS DE WITT, Cornelisz. fterf den *5 van Louwmaènd 1565. (*) M. Balen Bladz. 1214-1316.  vak GEDENKSTUKKEN. 39 JAN HALLINCG, gezegd PAULI. Gebooren den 14 van Slaehtmaend 1540. Schepen l I575-I576"i538. Veertig 1575 Licentmeefter van f de Convojen , en Licenren 1584 in Dordrecht; I Dykgraef van Bon - Aventura, 1588- Gecommitteer| de Raed van de Staeten van Holiand, &c. 1586. ■ In den Raed van Staeten 1.593 lByzonder-Raed van I zyne Excellentie Graef Maurits, gebooren Prinfevan | Oranje, van 't Veld-leger 1590 Rekenmeefter van 1 Holland, van den 26 Mey, 1596 tot den ioden Louwmaend 1605. wanneer hy overleed. Hy was getrouwd metJufr. EUSABE1 H VAN DER BIIïS, | ( of VERBIES) Hermans Dochter, gebooren, den 1 ipden van Wintermaend 1545. Zy fterf 1623. en I zyn beide alhier begraven onder eenen blaeuwen Zerk waer op de volgende Stamdeelen: Hallincg. Verbies. Oem. Skoek. HALLINCG. VERBIES. bogaerd. schaarxakeit. Crooswyk. Wouters. M. Balen Bladz. 1079. C 4 tWa«  46 VERZAMELING ■tWas ov daCh na angnIeten daCh, van oat iaer staet hier geschreven, Men de nIzuW kerCk Verbranden saCh, Was t Vier groot seer stIIf VxrheVen. Cpder een Tafreel verbeeldende den Brand van de Nieuwe of St. Nicolaes 'Kerk ,gefcbilderd door ] an Dudeyn , voor heen te zien by den Ed. Hr en Mr. Adriaen van Blymburg. In hec Klokhuis van deze Kerk plegen te hangen vier Lui Klokken welke genaemd waren St. Sauvator. 3200 Maria. 2234. „ , xt weegt. 9+ Ponden. Nicoeaui. & 1578 * Augustinus. iop In  ïan GEDENKSTUKKEN. 4*. In de Augüfiyner Kerk. SCREVEL HALLINCG OKKERSZ. Schepen 1551. Raed 1542-154.3. Aehc, 1550 Thefaurier 1555- tot 1558 in Dordrecht. Gecommitteerd ter algemeene Dagvaèrd te Brunei 1.555. op de Overgevibgè der Nederlanden van Keizer Karei aen zynen Zoon Koning Philips; Hy wooden in zyne twee Huyzen 't Hemèlryk en den Draek, waarin Feroinand Hertog van Alba zyn intrek had 1548, toen Koning Philips te Dordrecht als Èrfwagter der Nederlanden wierd ingehuldigt. Hy Overleed op den 18de van Grasmnend des Jaers 1558 en is alhier begraven onder een Blaeuwen zerk, waer op zyn vier Stamdeelenilaen, als: Hallïnco. Vliet. HALLINCG. 1 Bogaard. Molenaar. M. Balen Bladz. 1073 C 5 Hier,  43 VERZAMELING HlIR 1eït begraven ben EeRSAMEN CORNELIS VAN BIVEREN Hïeren^PIETERSZ. In syn 3leyen Burgermeester deser Stede van Dordrecht, sterf den 27^1 January 1586. BevereN. ValcKk BEVEREN. VALCK. Bak». Vvttv*. «K Juffrouwe MARIA VAN DE VALCK zvx HUYSVROUWE, DIE STERF DEK i» december I576' uildaer. Hier MS'-'1 v 1 2 -)  van GEDENKSTUKKEN. 4» Hier lett begraven den Edelen Gistrengen Vroomen Heer Jonker ARNHOLT VAN GROENE VELT. Heer neutville aronde , aven , centeraine ïn forest, in syn tyd al de bestalter overste «ïouverneur tot sint amandt en de stadt sluys , en in 't leste xi jaren der stadt niemegen en de omleggende vestingen, die godt door syn Genaden van desen werklt getoogen in der keuwigheit ao xvic l6 den 2 augusti. en de edele beughtryke JoNCKVROUW JOSINAvan MILLEBRECHT weduwe-vrouw van wylen Heer ARNHOLT van groeneveldt. i QüOD  44 VERZAMELING QUOJD ES FUI. SUM QüOD ERIJ. Hic sjtüs kit VIR GENERE NOBÏLÏS, «ED ANIMO VIRTUTEQUB NOBIXIOR , JOHANNES" BERCKIUS, J. G,, IN VKBI HAC NATALI ANN\ XXXIII TRIMUS A CONCILIIS , SYNDICUS, et A SECRETIS ', DUMQUE MUNIA KMC OBIIT : ïr-SPOTENTIUM FOEDERATJE BELGIjB ORDINUM TER AD REGES LEGATUS. SIS AD SERENISSIMUM MAGN.SE BRITTANI* REGEM JACOBUM : A QUO VIRTUTIS ERGO > EQUES AURATUS CREATUS EST. ATQUE ITERUM LBGATUS AD CHRISTIERNUM IV dak1jc REGEM : POSTEA  van GEDENKSTUKKEN. 4-5 postea AÜTEM SUPREMjÉ IN ïïollandu CURIjE senator designattjs , et ad serenissimam venetorum rempüb. iegatus , prope per quinquennium : ünde patria (suorum amore) diu desiderata f sjepiüsque postutata redeundi accepta potestate viii august an. mdcxxviir redux, jucunda liberorum amicorumque gratulatione j summoque civicrj applausu, exceftüs (heu breve gaudiumD " die xxviii ejusdem mensis , ingenti suorüm ac civium moerore. terras keeiquit, annos natus lxii , menses iii, dus xv. (Dar  46 VERZAMELING (Dat is:) Wat Gy zyt, was Ik voor dezen, Wat Ik ben, zult Gy ook wezen. Alhier is bygezet JOHANNES BERK, Rechtsgeleerden, Een Man van Edel Geflacht, maer noch Edelder van Gemoed en Deugt: Die, in deze zyne Geboorte ftad, 3$ Jaeren Penfïonaris en Secretaris geweest zynde, is overleeden na deze Eerampten te hebben bekleed: Wegens de Hoogmogende Staeten van hetVereenigd Nederland is Hy Driewerf by Gekroonde Hoofden Afgezant geweeft: Als, Tweemaelen, tot den Koning van Engeland Jacobus; van wien Hy om zyne Deugden ten Ridder is geflagen ; en nochmael is Hy afgezonden tot Ch.rilr.iaen den 4dea Koning van Denemarken: Daer  tan GEDENKSTUKKEN. 47 Daer na ,Raedsheer in denHove vanHolknd verkooren, heeft Hy byna Vyfjaeren by de Doorluchtige Republiek van Venetien Afgezant geweeft; van daer, uit liefde tot den Zynen, na langbegeerde, dikwils verzogte en eindelyk verkregenö Volmacht, van zyn Vaderland , op den 8^» van Oogftmaend des Jaers 1627. wedergekoomen, onder eene blyde begroetinge zyner Kinderen en Vrienden, en ongemeene toejuichinge der Burgeren, (Helaes! wat korte vreugd!,) ontfangen zynde, heeft Hy, op den igden Dag derzei ver Maend, ter ongemeene Droefheid van de Zynen en der Burgeren, deze Aerde verlaten, in den Ouderdom van 62 Jaeren 3 Maenderi en 15 Dagen. Op iet GicleHkJtuk. m. Balen Bladz. 134.545. D«  48 VERZAMELING "> D. O. M S. /Etern^e Memoria: fiUILIELMI DE BEVEREN CORNEL, F. strevelshouckii toparchX , consiliarii ET QU-SÏSTORIS generalis AÏÏSTRA1IS HOLLANDIiE , consulis dordrechtani, bis in senatum confoederati BELGÜ, TOTIES IN senatum ordinum hollandije s S^PÏUS ad SOCIAS nationes ET fostremo inter confoederatos BELGII proceres DELEGATIJ viri , cum natalium splendore , tum virtutum fama ET eximiis in HEMPUB. meritis prjeclariJ sati pridie nonas decembris CIOlDLVÏ. denau xv KAL sextilis ClDlDCXXXI.  Van GEDENKSTUKKEN^' Coff DITUR HOC tumülo probit as ; prudentia bustc} et CINKRi; PIETAS insemit ipsa suo. QVJS toties patrio JU vit facundia cad s am 5 hic silet et beveri plus VOLKT ore loqui. *tant Vrnjb jUXTA proavum : sed marmore in isto HjEREDEM priscje nobilitatis habes. q.uam , si STEMMA neget , poter at virtute mereri? NON solum titulos invenit illa j facit nunc qujesturaviro,nunc,dives traditur au ster} nunc fasces offert URBS veneranda SUOS. LUSTltA bECÏÏM attonito dictat consulta senatu t- vitaque batavia, non fuit acta sibi. legatis re3ponsa refert , per castra 5 perenses» aur1aco vadit belligerantk comes. Jam pia civiles placide mens temperat «stus-j fublica mox monitis mollibus jera juvat. jam petit a sqciis marti stipendia terris t wassovioque parat robur kt arma ducitempora sic belli, sic flexit tempora pacis,' et modo plus laurt , plus placuere togje. ipse fatiscentes batavus cum ckrneret annos, plkvit , ét hjec tumülo fosthuma verba dedit , quam leve collapsis patrije decïdere rtbus 1 hic, voluit p atria non nisi s tan te moki. (C. Barljbus.) j  po VERZAMELING SlTA quoque hic est EMERENTIA VAN EYNDE, C. I?. F. CoNJUX GUILIELMI DE BEVEREïT. MATRONA GENERE ET virtüte 8PECTABILIS, QUJE DEFVKCTA ANNO IROXIME SEQ.uent2 Cl 5. 10. C. XXXII. xv KAL SEPT. «UI xï.IX ANNOS ANTEA VIT.B FUEKAT, MORTIS jacet söcia, Beverew.' Eyxr-e. Vaixk. Coi:l. Muts tan Holt.- Sandelin®. QUEKEL, van WlEUDRECHT* OeM.  vah GEDENKSTUKKEN. 5£ (Da: is:) Ter Eere van den Allerhoogften en Allergoedfren Godt; En ter Eeuwiger gedachteniffe van WILLEM VAN BEVEREN (*);' Corneliszooti, Heere van Strevelshoek , Raed en Rentmeefter Generael van Zuid-Holland , Burgermeefter van Dordrecht; die Tweemael in den Raed van ftaten en verfcheide maelen in die van de Gecommitteerde Raeden, als ook meenigwerf tot nabuurige Bondgenooten, én laeftlyk ter Vergaderinge derVereenigde Staten, is afgezonden5 Eenen Man uitmuntenden niet alleen door den Luiiier van zyne Geboorte, maer ook door den Roem zyaer Deugden en uitfteekende Verdienden voor het Algemeen; zynde gebooren op den ^dea van Wintermaend 1556". en overleden op dea igden van Hooimaend 1631. (*) Vau Keai en zyn Geflacht regifler meid M. Balen BIgdi4 ^50.978. en Hoogstraten in zyn Woordcub. Biadz. 235. D a M®.*  52 VERZAMELING Met deeze Grafzerk word Oprechtheid, met deztf Lykbusch Voorzigtigheid overdek"; En Godtsvrucht zelf verzucht by de laetfteO verblyffels Welfpreekenheid, zo dikwerf welluidend voor'sLands wclzyn zwygd alhier en zoude langer door den fcond van VAN BEVEREN willen fpreeken- Dat de Lykbuffchen nevens die der Voorvaderen zyE b}'gezet;maer in dit Marmer Graf hebt gy eenen Erfgenaemvan eenen alouden Adel, dien Hy alleen, of fchoon het zyn Stam ontkende, door zyne Deugt had kunnen verdienen. Deeze heeft Hem niet alleen zo veele Eernaemen doeti verkrygen , nemaer zy maektHem totSchatmcefier; eerlang aenvertrouwd zy hem het Ryke Zuid-Holland, doet deze Eerwserdige Stadt haeren Gerudits Bundel aen Hem opofferen ;' Eri, gedünrendé eene Halve-Eeüw, den Raed met -verwondering luifteren naer de wyze Raedfbgen van Hem wiens Leven voor Nederland en zyn Levensbedryf niet voor zich zeiven was. Hy beantwoord den Afgezanten; door 't midden der £r\ gsbenden en lVhitterende Zwaerden verzeld hy den ihydbaeren Prins van Oranje. Nu  van GEDENKSTUKKEN. $% Nu dempt zyn vroom Gemoet, zo lieftalig , de Vlam van eene Burgelyke oneenigheit; en dadelyk matigt het zelve door zachte Vermaningen het opentlyk Trompet-gefchal. Thans eischt Hy van den Bondgenooten Krygsbezoldingen; en verzorgt daer door Wapenen en Kragt aen den Oranje Held. Aldus maekt Hy, van Oorlogs-en van Vredens • tyd ten beften gebruik: Aldus bediend Hy zig van den Krygs-lauwer of van den Staetfy-tabbaerd. .Deeze Batavier , als hy de afgefloofde Jaeren befchouwde, treurde en gaf aen dezen Graffteen deeze nagelatene Woorden: Hoe licht was het der vervallene zaeken van 't Vaderland te ontwyken! Deeze heefc niet willen fteryen ten zy dat het Vaderland alvQorens gered en ge ve rligt was. Te gelyk is alhier feygezet -EMEREMTTA VAN EYNDE , C. R. Dochter, en Echtgenoote van WILLEM VAN BE VEREN, Eene Vrouwe Eerwaardig van Geflacht en Van Deugd; welke, inhetnaeft volgende Jaer ió ?3 , den igden van Oogftmaend, is ontliepen. Zy , die 40 jaeren in Haer Leven , was, is nu, in Haer Dood, deizelfs Gezellinne. Op bet Gedenkftuk. P 4 Me=  |4 VERZAMELING MEMORIE. NOEILISS. ac FoRTISSIM. JuVESlS CORNELII DE BE VEREN, Optiontï MajjipuliCohoktisUytejihovian^.Fil,. ÏOHANNIS de BE VEREN Gallo flandrtje cohortis dum viverkt TsiBUNI et GeRTRUBIS sacri montis Pr-kfecti ; Nepotis Avi, Proavi, Abavi , Atavi, per ordinem successionis clviiatis dop-dracenie consulum j quem fostqüam cimdcesxil & lxxiii, ckebras GaLLORUM impressiokes in MtJNXMENTA vulgo Goudsche en Nieuwer-sluys, Signifer inter Psimos 31EPRESSISSET, et DrCIMO tertio KaU AuGUST. CID. ioc. LXXIV. in OPPüGNATIONE pROFUGNACULI D. pETRI is INSULA MaRTINICO» ÏGREGIA KEPOTCAC VIRTUTIS SPECIMINA EDÏDISSETj TANDEM IN CbSIDIONE URBIS GrAVIjE , EX SeP.T- MENTIS MILTTARIBUS, UNDE HoSTEM SÏRENÜE INFESTAVERAT , MlLITES SUOS EDUCENTfcM , TORMENTI QRAVIORIS ICTUS ABSTULIT. ET MALIGNUM ALIQUOD FaTUM VILCT IN HERBA GPPRESSIT VlGESIMO jETATIS suje Anno xv. Kau Novembxis ClD. IDC. LXXiV. Obiit xxil Octobsis. cio. idc. lxxiy.  van GEDENKSTUKKEN. 55 (Dat is:) Ter eedachtenifie van den Edelen en Manhaften Jongeling CORNELIS VAN EEVEREN. Vaeadrig onder het Regiment Waerdgelders van Uytenhoven, Zoon van JOHANNIS van BEVEREN5 in zyn leven Overfte van een Regiment Waelen en Gouverneur van Geertrnidenberg ; Kleinzoon van den Groot, Over-groot-Bet-over-groot Vader, die alle achter volgende Burgerneefters te Dordrecht zyn geweeft. I Dien, na dat Hy i6f 2 en>i6j^ de herhaelde AenvaU len der Franfchen op deSterktens, genaemd de I Goudfche- en Nieuwer-fluis , onder de Eerden der Verweerders, het Vaendel voerende, heeft gefiuit, ï en den ao^en van Hooimaend 1674. by het be- j ftormen van de Pieters-Schans op St. Maertens Eiland voortreflyke blyken van een Heldhaftige | Dapperheid getoond had , | Eindelyk, in het Beleg der Stad Grave, uit de Verfchanfingen, zyn Volk tegcns den Vyand moediglyk aenvoerende, door een grof Gefchut getroffen, als door een droevig Noodlot is overrompeld en ter aerde geworpen, op den igden Vau Wynmaend 1674; Hy Overleed den 12^1 derzoirer Maend, in den Ouderdom vaa 20 Jaeren. Aldaer. D 5 cio*  m VERZAMELING CIO. IOC. LXX1X. HIBR rust AGNETA SCHELLINGER. Sy was Huysvrouw van de Heer Goosewyn Hoefslegxr ü5t bh Oudt raed dezer Steede en sy was Moeder van de Heer Commandeur Gerard Hasselaer, die in 't Jaer 1672.. Veertig man commandeerde op syn eygen beurs tegen de vyanden tan desen Staet , en is DOCR een kanons koegel op 'sLaNDTS Vloot den 7 Juny dehsklve Jaer voort Vaï5ehlandt genereusllyk gestorven. godt wil, haer beyde saligh laten verrtsen Amen. Aluatr. .Vol-  v-AN GEDENKSTUKKEN. 57 Volgens M. Baï-Sn, zyn ïn deze Kerk noch de Aenzienlyke Begraefplactfen van Baan, Bak, Beek, Berk, Bogemaker; Boojc, BofjQUET, Jonker Fbans van Brederode , die in het Jaêr 1480, op Puttóxtoorn is Overleeden, Brouwer Carpentjj&r » Caulier , Ccols , Cornpüt , Daalman, Dammekt, Deylman , DruRE, Dibbetsz, Franken , Geer/ Ghey, Groeneveld ghyph , de Haan. Van Heuscxd , Heyligenberg , Hoeuft , Krul, Lens, Van der Loo, Van Messing, in welk Graf,inWintermaend, desjaers 1640,15 begraven Cornelis van Gezel , Aartsz. die nae de Reformatie in Zomermaend 1573. onder den Lindenboom , in de Cloveneniers Doelen, het Eerfte is gedoopt, of denEerften Doopling is geweeft. MeÜlSN, Minnezang, Van der Nat , Onderwater , Rees , Regest-  58 VERZAMELING FeGENMORTER, REPELAER , RlNG , RyKEN, SaM schrevee , someren sonnemans , strikken, Tek, Vak der Tak, Trip, Turquet , Vaars, Van Verskn, Van derVliit, Wassenhoven , WlRLANT, WlLLEMOT, WlT, WlTTENS, WoR , graven van Gildens ; cn meer anderen. •Ntesken JANS DOCHTER VAN WOEKRUM, een trouwe A rfe van dit Cloefier, fterf Maecht» in 't £faer i. 47. hier hegraven. bidt voer dit zieie^ Op een Zerk, *'« den Jaere 1666. dm l^den vanOogflttiaend,uitgegraven op den grond van bei Ktoofttr dsx Magdalena Zujleren. M. Bslcn Bladz. 151. \ ■  rxvt GEDENKSTUKKEN. 59 Jinwn Mccccxvilj. omtrent S. Laurens dachy ' Was dat men het Beleg voor Dordrecht, Fan Hertog Jan van Brabahd op breken zach. In hei Stadhuis hoven het Portad van de Raedkamer (*) ip een Tafreel ajbetldendt dezelve Belegering. M. Balen Bladz. 233-768. Vaders als het ydel leven , u op aerden zal begeven, slet da" dat u hertï vkvst, dat de tydt van u vkrreyst ; wild niet angstig ti leggen vreezen» VOUR u nikt te laeten WekZEN Hier Zyn Vaders vocr een Kind dat geen VadER meer EN vind. J. CATS, Aldaer in de Weeskamer voor de ScbonrfUen. M. Balen Bladz. 3*9. (*) Hier nevens is een Afbeelding der Stadt Dordrecht gefchilderd in den jaere 1629 door A. Wjllaarts; en daer onder een ongemeen Uurwerk dat te gelyk de gewooniyke waernecmingen der Stads Overheden aenwyft met het waflon en afneemen der Maene, deM»enden, Dagerl en Uuren; achter'£ .Burgemeefters Geftoelte hangd een K.iinfltafreel van den beroem. 'de Schilder Anthony van Montfoort, gezegd Blckland. Het welk't H. Avondmaal verbeejdj en vocr de Scboorfteen eea Afbeelding van 't Synode Nationael, binnen deze Stad, in de Jaeren 16,18 en 1619. gehouden. P S W«J  6o VERZAMELING Wel dien die hem den nooddruftigen aenneemd, dien zal de Heere verlonen ter boozertyd. pfalm4i. i, Bezvden de poort van H. Sacraments Gafibuis, waer boven tn Hembetner fteen zyn gebeiteld eenigeKronkcn ^Kreupelen en verminkteptrfoonen. M. Balen Bladz. 171. Hier, wert 't Peftvuur uytgelescht: Hier, vind de weeze een Borght en Veft. Pit Huys, Heer Daneëls Wyk, houd ReynjEn Strekt een Gaft-huys voor het Gemeyn. M. B. Op bet H. Geeft- en Peftbuis der NieuweKerk, beboorende onder die JVyk. M. Balen Bladz. 164. Dit Huys is wel befaemt, De Kruys-Kapel is 't genaemt. Foor de gewezens Kruis-Kapellt. M. Balen Bladz. 166. DOMUS SPIRITUS SANCTI: NuMINE CoRDA REGAT , QUI SaCRAS NOMINE , LARGE MUNERA dens DITES, DEUS UBERIORA REPENÜES. (Dac is:) 't Heilige Geefthuis. Het Hert gevoeld de Kracht, daar 't Huys de naam van fpeld De Ryke geven mild! 't geen milder God vergeld. J. OUDAAN. Boven de Poort van bet H. Geeft-buis. M. B-,len B'adz. 183. Hier-  vak GEDENKSTUKKEN, éi Hier werd 't Peftig vuur gefmoord, Zyn Kool gelefchft, zyn Vlam geftoord, Dit Gafthuys dient voor 't algemeyn Om voorts ons Stad te houden reyn. M. B. Op bet Peftbuis ter Lindegragiï M. Balen Bladz. 1S6. Hier is der weezenwyk in noot Stort van dyn gaven in er fchoot Deel ryklyk om 'et groot genot, Dat u daar door gewerd van Godt M. B. Op bel Armen IVeesbuis, M. Balen Bladz. 177. Proverb. 16 vs. 31. Grauwe Hayren zyn een Kroone der eeren, die op den weg der gerechtigheyd gevonden worden.' Sap. 4 vs. 3. Kloekbeyd onder demenfchen , is het rechte grauwe hayr, en een onbevlekt leven is de rechte Ouderdom. T^cor bet Oude Ménnenbuis% loven den Ingang, M. Balen Bladz. 187. Siet  êi VERZAMELING Siet hier worden onderbouwen Oude, Koude, Swacke Vrouwen, Trotfe Vryfters, fiere Jeugt, Siet boe dat je werden meugt. J. CATS. Voor ba Oude Vrouwen-buk» Balen Bladz. ipo- Ten Tyden van Heliseo waren daar veel Melaatfea' jn Israël, en daar en worde niemand vanhengereynigd W alleen Naaman van Syrien, Luc. 4. Ao. 1637. Voor bet Zicbsn- of Leprooshuh.  tan GEDENKSTUKKEN. 63 Hippocr. L. vi. Epidem. Nihil frustra nihil nsgligsndum» consüle abr. de beveren,QtJ&ST0R£c0rneli a Someren. Arcih vum Chirurg icorum a Senatü Dordraceno Dono Datum i. Martis 1645. (Dat is:) Niets te vergeefsch. Niets te verzuimen. Wanneer Abraham van Beveren Burgemeefter en Cornelis van Someren Hoofdichoat was, is deze Bewaerkaffe, door den Raed van Dordrecht, den Heelmeefteren tot een Gefchenk gegeven, op den itea van Lentemaend des Jaers 1645. Op de Anatomi-of O Kleedkamer , voor dczshe Kaft. K. EaUn Bladz. 658. Qui  6$ VERZAMELING' 1 Qui fuit Idalis sacratus tempor e longo, JNüNCChISTO ET S rUDUS est LOCOS ille SaCER< ConSULE, CüRNEUO A BeVEREN. QuiESToRE , Jacobo Cool. 1579' (Dat is:) Ter plaatz" waar Langen Tyd d'afgóden zyn ge-eerd, Daar werd de Wysbevd nu tot" Chrifti Lof geleerd. Burixemeefter zynde CORNELIS VAN BEVEREN y en Thefaurier JACOB COOL, CORNELIS VAN SOMEREN, JOH. F. C. N. RECHTSGELEERDEN. Veer de Latynfcbe Scboolé. M. Balen Bladz. 147. Dat ik gaf is my gebleven, En pat ik hield is my begeven. Boven de Foort van het Konings-flof, onder een Scetetón, of Geraen.te, leggende tuffchen de Wapen • fchifderi vöbAoriaanKoning Dirksz.Schepen , Weesverzorger enz. en van zyne Huisvrouwe Lucretia Oem^ Cornelis Dochter. M Balen Bladz. 193.  BLADWYZER DER GEDENKSTUKKEN. A. . # ABladz. DRÏAEN DlRKSZ. 3 Afbeelding, van een Omgang 29 Alblas. ( Cornelis van) i Anatomi, of Ontleedkamer. 63 Arend Marters Hofje. 65 Armen Weeshuis. 6r Augüstïner Kerk. 41 J^erck. (Johannes) 44 Beverkn. (Carel van) *8 — — (Clara van) 5 *— • ( Cornelis Heer PietersZ vao 42, . — (Cornelis van) 54 .. —» (Jacob van) 2* ( Willem van ) 48 Bevkrytïk. (Johan van) 16 Bies. (Elifabeth Herm- Docht«r van der) 39 C. (^•loveniers Doelen. 6j Corfüt. (Anna van der) 15 EïNDSi  ?o BLADWYZEK E. '^Cynde (Etnerentia van) 5a G. G rafplaetsen van AenZIENLYKE PeRSOO- nen in de Groote Kerk. 24-25 Gasthuis. (H. Sacraments) <50 Geesthuis. ( Heilige ) en Pesthuis- — Groenevelt. (Arnholtvan) 4.3 Groote Kerk. j H. JHallincq. gezegd Pauli (Jan) 3g (Screvel Okkersz) 4I Heyscans. (Johanna Andries Dochter) 6 Holy. (Hugo Muys vaa) i K. K lokken in de groote Kerkstooren: zie Omfchriften. f in het Klokhuis van de Nieuwe Kerk 4o Konings- Hof. Z. Koper Hek» voor het Koor in de Groote Kerk. 29 L. j^iATYNSCHE SCHOOL. £^ lVÏagd.ai.ena AfiYENZ DOCHITS. Mayken Cornelis Dochter. Mannenhuis (Oude) 3 v J 59 Munt  d*r GEDENKSTUKKEN. ?i Bladz. Munt (de) 66 Myle (Abraham van der) I0 N. JL^^aemen van Verfcheidene Aenzienlyke Perfoonen die in de groote Kerk begraven zyn: zie Grafplaetfen. Nieuwe of St. Nicolaes-Kerk. 38 O, schriften der Klokken in de Groote Kerks Tooren , Opschriften ( Oude ) ia de Groote Kerk. 33 "~~ voor de Kruiskapel. 60 ' " het lieve Vrouwenkoor. •—- " ~ de Meerdervoorts Kapel. —- *—" "- "'■ Munters Kapel. 25 ' ■ voor het Nieuw Orgel. „Q Opschriften in het Stadhuis, zie Stadhuis. » voor 't Oude Mannenhuis. 5r " de Munt. ■ Pefthuis. 6l • 1 ■- de Hoofdpoort. 6^ PP. alm ( Francois ) Pesthuis. S , T. , 57"5S ■ op de Lindegragt. $ Predikstoel. (Befchryving van den Nieswen) 31 JR^ataller (Catharina) S.uisch. E 5 S.  f& BLADWYZER JBtadxZ S, S^chrllïnger. (Agneta) 56 Segwaerd. ( Bartholomeus van) 38 Slingeland. (Beatrix Pieters Dochter van) Stadhuis. 59 T. / 1 \renstein. (Cornelis van) Tydvaeksen. op den Brand v»n de Nieuwe Kerk 40 Watervloed. 69 V. "\^"alGic (Maria van der) 42 Velde ( Pieter Damasz van de,) 8 Vlaming. (Adriaen Henrykz.) 3 Vrouwenhuis. (Ouie) °s w. "\?^eeskamer. Opfchrift aldaer. 59 Witt. (Alida de) ó • ( Cornelia de ) • r~~ w (Cornelis de) 38 .—— (Cornelis Franfz de). 5 . (Frans Cornelifz: de) 38 . . (Jan de) —" \ - (Johanna de) 2* «—— (Jacobus de) 15 (Maria de) 38 ..— (Pieter de) (Thomas de) 14 "Woerkum. (Neesken Jans Dochter van) £$ Z. f^JX%Xm Of LEPROOSHUIS, én