DE TWIST DER
MOGENDHEDEN,
O F
DE NYDIGE KEISER.
In ryne Onregtvaerdigheden tegengegaan. STAAT S^P E L.
IN Dl IE BjGDRY VEN. Door HESMODlüS FRIS O.
Te Middelburg by P. Gillisfen en Zoon, Huifinja. en P. Rocloffe, Amfterdam L. Nutbey, Lz. D. Schuurman, J. Vetkmen van Bercum, s'Hnge J. H. van Drecht en H, van Drecht, Rotter dam van Dries, J. Krap«» J. de Leeu



(4)
In 't waggelend geval rayn Heldenziel zal Wagen;
Waarom niet aan 't verzoek van 's Keifcrs eisen voldaan;
Waarom niec zynen wil gereedlyk toegeftaan?
Wat voordeel, wat voor heil, kan ons' de Scbelde baaten,
Of wy dit Water niet Jan aan hem overlaten?
üi hangt het heil van 't Land dan aan de Scbelde af?
Agamemnon.
O Ja; dit Land graavt voor zyn eigen zelf een graf, Zo men den wil voldeed ons te onregr afgedwongen, Men wagt dan liever af zyn nooitvtrwagte fprongen, Die hy tot zyn bederf gewisfclyk zal doen. Maarzagt! ik zie den Vorst! Hywil zig herwaard fpoén. 't Is 't best dat ik my nog wat aan zyn oog ontrekke Eer ik n;yn kragt en recht wil voor zyn oog ontdekken.
TWEDE TOONEEL. WILLEM en JOSEPH. Willem.
Zyt welkoom ,waarde Vorst! van't magtig Rooms gebied,
Die men door 't Waereldrond den Ryksftaf zwaaien ziet; Die met zyn Oorlo^svaen de Waereld kan beroeren, En ons met eentn flag na *t aaklig fttx kan voeren.
J o s e p li.
Zyt gy het, eedie Prins en onderdrukten Held 'Van Jt gouden Nederland? dat all' moet neergeveld.' Wat zal ik uw voor gunst en zegening bewyzen, Wyl ik door uw bedryf myn Glorietroon zie ryzea. Uw Oom heeft my berigt en alles doen verftaan Hoe ot het in den Raad met u is omgegaan. Maar 'k hoop uit uwen mond, die nimmer was befprooken Te hooren, waarom gy een twist zoekt aan te ftooken.
Willem.
't Is ver van ydle twist te ftooken in den Raad, Wyl dit den. ondergang berokkend van den Staat.



( 7 )
VIERDE T OONEEL. WILLEM en J O S £ F H. J o i e r h.
Uw haat te rreezen, Vorst! zal nimmermeer my fchaden, Ik vind het, waarde Prins.' niet noodloos maar geraaden, Myn volk te voeren na dit onverweerbaar Port, ïïer dat ik door den Held, uw Oom, verraaden word.
Willem.
*k Weet niet waarom myn Oom zig moeit metdeezezaaken. Laat hy maar voor zig zelfs en niet voor andrc waakeu.
J • s e p ■.
Hy zy een magtig Vorst, ik fchroom hem niets met al, Wyl ik hem eer hy 't weet tot Venten dwingen zal, Kan ik niet op myn wenk als 't Krygsfwaard word genomen, Niet meer dan een Miljoen in 't Harrenas doen koomen? 'k Ben Jofeph, maar Ik denk dat Cefar in myn bloed, Reeds van myn Wieg af aan te zigibaar is gevoed.
W i l l e m.
Gy zyt dien Held gelyk een tweeden Alexaader, Wyl 't Blixemt waar gy Plant uw arends Ooriogftander; Ik zal intusfehen dan tot hoop van uw bettaan, üiai Fredrik en Louis en Againeuinon gaan.
ZESDE TOONEEL. J o s e r h. Ik dien wat ik begin naaukeurig te overweegen, Den haggelyken kans des Oorlogs loopt zoms tegen, En als ik de aanvang neem dan diend het ook velend;... De raagt van Nederland ie my te wel bekend. Om die te vreezen, neen ! 'k heb nergens voor te fchroomen. Ik zal het zo verward en listig op doen koomen, Dat heel de Waereld beeve als ik in 't heir verfchynS Dat voor myn Legermagt de grootfte magc verdwyn! Of zo Gods Raadibefluic was dat ik ging veriooren, Dat dan uit «jynen asch nog wreder word gebooren. Linde vim 't eerfle Bsdryf.
A 4 TWE-



(9)
F e I D I t I k.
De magt die gy bezit moet gy terftond gebmiien; Om Roomes Opperhoofd in zynen drift te fnuiken, Wend alle zorg thans aan en onvermoeden vlyt, En toon dat gy niet bloö voor eenen Keifer zyt.
AGAMEMNON.
Met vecrrig duizend man is niet Teel uit te rechten.
Frederik.
Men moet zo veel men kan om zig te weeren vegten. Hy heeft zo hier en daar beneden in zyn land Pas veertien duizend man die de Oorlogs ftandaar plant. Neem Bruflel, Tiene en Gent, Antwerpen en Vilvoordens Zo boeid gy hem terilond als met de ilerklte koorden. Wat was die trotfche Held tog buiten u geweest? Hy had vol reddering geftaêg voor u gevreesd. .Koom, toon uw ouden moed; fra pal by de Oorlogs VaaaeB Om dus een grooten weg tot roem en eer te baanen. Ziet hier den Franfchen Held wiens trouw u is bekend.
TWEDE TOONEEL.
AGAMEMNON, FREDERIK en LOUIS.
Frederik.
Zyt welkoom, braave Verst! de Hemel wil in 't end Tot Nederlands behoud ons nu nog 't zaamen voegen.
L o u i i.
ïn wel te doen, myn Heer moet elk zig thans Ternoegen.'
Agamemnon. Zyt weikoon; Achturen Held! tot myn behoud gereet. Louis.
Ik ben tot uwen dienft nu gy u moedig kweet. Ik heb de nydige aart van Jofeph lang verdragen, A 5









VERTOONDERS.
JOSEPH, Rttms Keiftr.
AGAMEMNON, Gcbiedvterder der Nederlanden. FREDERIK, Koning der Pruifm. LOUIS, Gehitdvoerdc der Franfen. SULTAN, Gebiedmerdtr der Turken. WILLEM, Onderdaan van Agmimnonï Scnige zwygende Soldaaten.
Stt Tmttl is tp hes F$rt LILLO,



DE TWIST DER
MOGENDHEDEN,
O F
DE NYDIGE KEISER.1
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL
AGAMEMNON en WILLEM.
Willem. Hy doed wis als hy zegt en heeft zulks voorgenoome$
A g 1 II 1 II H O H.
Hy doed wat dat hy wil; 't is niet zo vsrgekomea Met ons, dat men voor Hem zou bukken met ontzag. Men vreest geen nydig Mensen hoe hy ook weezen mag, Geen Legers, nog zo ïterk, zal nimmer ons bedwingen,
Willem.
Mtn zal ons van zyn kant we! anders heren 21'ngen: ïk, Agamemnon! Vreez voor 't Gouden Nederland, Wanneer hy looslyk brule met zyn gevreesde tand, Wanneer hy met zyn oog dat Helden kan doen beven," Het teken van den Marsch zal aan zyn Helden geven. Ik zeg en zweer uw tans by Haardftedc ea Altaar, Dat ik my nimmer (teek in 't naderend -gevaar; Dat ik in 't bloedig Veld vol buidrende Oorlogsvlagen, A 133



C 5 ) J o s e r H.
Die was de wensch,myn Prins! die my in'f eedelst fielden. Gy moet uw Regt van daag nog in den raad doen geiden En toonen dat ge een Prins, den Patriot ten fpyt, Van 't Jang verreezen Land, van 't gouden Neerland zyt.
Willem.
Zo gy het zo begeert zal ik den Staaten toonen Wat Heldenhart 'er kan in mynen Êoezem woonen.
J O S K P H.
Ik zal eer dat de Zon ten zesdemaal verdwynt, Eer dat van Nederland een enkel man verfchynt, Met Legers zonder tal zo dapper hun bevegten, Hun rasch verwoesten en hun Forten doen beflegten; Dit Fort dar thans myn voet op Neerland* grond betreed, Lege voor my aan de hand het vyligtte geieed.
W r l l e m.
Zo ik uw dienen kan; gy hebt gerust te fpreeken.
J o s e p H.
Ik help u , kooni laat my nu ook niet in gebreeken, *t Is enkel om u Heer te maken van een Land, Dat u zo gaarne wenst te (hikken met een' band. Maar 'k zie Held Frederik, uw Neef, reeds her waar ds koomen.
DERDE TOONEEL,
WILLEM, JOSEPH en FREDERIfL
Frederik.
'k Had lang, o magtig Vorst! reeds mynbefluit genoomen Om uw te vragen, wat gy Nederland wüt doen? Ik kan uw ftrengen wil in deeze niet vermoên.
J o s e p w.
Myn wil is om dat Land geheel te doen "verdelgen En die het wedsrftaat zo eenklaps meê te ftvelgen.
A 3 Fk-



(6)
F r e d e r i JC.
En waarojn wilt gy Uit zo zonder regt of reê»?
j o s e f h.
Ik doe het geen ik wil en zeg het geen ik meen. En ai wie my weêrftaat of rugling meent te noopen, Zal ik eer dat hy 't weet zyn naakte huid doen floopen,
Frederik.
Wat heeft dit Nederland dan u voor kwaad gedaan? 'c Is onregtvaardig, Vorst! dcez' Oorlog aan te gaan.
] ( t e f ii.
De Schelde hoort aan my en eer ik die zou geeven, Verloor ik op dit ftond veel eer het lieve leeveii.
Willem.
Ik raadea ook den Staat tc ftemmen in uw wil.
Frederik.
Zwyg gy van Oorlog tog myn waarde Neefje flil.
j 9 s e p h.
De hoon hem aangedaan kon rny uitzinnig maaken, Het pasc niet om een' Prins zo aan zyn eer tc raakea.
Frederik.
Het zy daar mee zo 't wil ik lei het nimmer niet, Dat men den gouden Maagd van Neerland fchaaken ziet," Zou ik dat Saatsjuweel, dat heiligite aller panden, Zo zien ter neêrgeveld, o Hemel! dit waar fchanden, Die voor dit waereldrond zoud* vliegen met een maar, En brengen my, o fmart! in 't uiterfle gevaar. Of meent gy met uw magt de Waereld te regeeren! Gy hebt genoeg, o Vorst! op 't aardryk te beheeren , Ziet van uw voorneeme af en laat de Staat de* Staat, Of vrccz, o Nydig. Mensen i myn langgetergde haat.



{*}
T W E D E B E D R Y F.
EERSTE TOONEEL.
agamemnon ca FR e deri Kj
Agamemnon.
Gy hebt meer dan te klaar uit zynen mond verdaan, Waarom hy met een wrok op ons is aangedaan; Hy wil de Schelde aanhem met fchyn des rechts doen blyken, Om dus zyn Keizerryk hier mede te verryken; *t Belang van u, o Verst! eist dit te keeren, om Dat hy te magtig wordt met al zyn eigendom. Hoort niet de Schelde aan ons die heel uit Picardyè'n, Zyn oevers als een Zee tot ons weet uit te breien? *k Gaf gaarene gehoor en ftond zyne eisch hem toe, Veel liever dat ik duld' dit hy 't met Oorlog doe; Maar zo ik zynen eisch eens kwam gehoor te geeven, Iiad ik my nies aan 't Recht als Bondgenoot ontheven? Hy doe het geen hy wil, men zwigt nog niet zo ligt, Al had hy op deez' grond een Hontuiyt op gerigt; De God van Nederland die ons zyn gunst kwam fchenken, Zul om zya eigen Land ais zulks verryst wel denken.
Frej>erik. .
Wyk niet een (lap te rug nog van uw grootheid af, Of wa^t van mynen hand u allerzwaarfte draf, Gy hebt van s'Keifers kant in 't minde niet te vreezen j De-z' Oorlog zal uw Land van Binnentwist geneezen, Prins Hendrik is daarom na Vrankryk toe gegaan, Om ai les mondeling aan hem te doen verdaan, •Louis, dien braaven held zal hier terftond verfchyaen, Laat al uw eidle zorg van bang te zyn verdwynen.
Acamemmoh.
Jk vreez' thans geen gevaar in 't uiterfle der nood, Schoon niets vooroogen doad daa d'onverzoenbren dood, Seboou Kamp op Ramp my trof en esger fcheen tedrygen, Schoon my een Legertal onnoemlyk kwam bekrygen, Jk rust en deun op God mya Hulp en Toeverlaat, De Kotltcen van myn heil en Rugltcun van den Staat.



Gy moet, bet galt hoe 't gaat, met hein den m'tflag wieen.
U op- of Ondergang hangt aan ons byden af. Zo u onze arm verlaat daalt gy gewis in 't graf. Denkt dan dat rasch zyn Volk van boven af komt trekken Dat dit dien grooten Turk tot voordeel zal verftrekkcn, Dat die dan eer hy 't w«et hem in de lenden valt En zyn te groote magt dan nacrkelyk vcrmalt.
Agamemnon.
Maar kan ik wel den flag aan s'Prinfen arm vertrouwen?
Frederik.
o Neen! hy moet myn Heer, het leger niet befchouwea.
Louis.
*t Was beter zoo my dunkt dat 'er een ander Held,' Dan deez' te laffe Prins in 't leger wierd gefield. Een man van wiens beleid en trouw men flaat kon maaken; Die voor de Veiligheid der Republiek zal waakeu, Wiens arm door moed en deugd ons te over is bekead.
Agamemnon.
Zo triumpheerd dit land door Vryheid in het end. Maar 'k zie myn Onderdaan , met Sultan herwaarts komen. *t is nodig zyn Advies in deezen ook genomen.
DER DE TOONVEL.
AGAMEMNON, FREDERIK, LOUIS, WILLEM en SULTAN.
Agamemnon.
Groot agtbre Sultan! die tot myn belang gereet, Uw met den Keifer fteeds al« Held en Meefter kweet. Die als een «root Monarch zig met geen woord laat paaien, Maar uwen Sabel laat in allen Oorden fwaaica, Zyt welkoom op dit Fort.
Sultan.
Zyt welkoom eedlen ftoet,
Vol



(»)
Vol zedig Krygsbeleid en waarea Heldenmoed.
Louis.
'k Heb meer dan eens getragt om met u zelfs te fareeken,' Maar myn voornemen bleef fteeds altoos in gebrceken.
Frederik.
Nu fmaaken wy 't geluk ons by elkaêr te zien.
S u l t a k, tegtrt j£amemn»n.
Wat hoor ik, zult gy niet den Keifer weêrfiand bièn?
Agamemnon.
't Ontwerp door ons gemaakt eist Teel oplettenheden; Gy zult ons met veel moed hem tegen zien getreeden; Wy wagten eerst zyn wil en volgen hem gewis, In alles daar die Vorst maar in te volgen is.
Sultan.
•*£ Waar .'t beste na my dunkt hem't eerfte een Neep gegeven^ Louis.
Men moet niet al te fors met deezen Keifer leven, De over fchrandre Zaar en England zyn 'er osk, Die waimcn zig als nog by de uitgebarften rook.
Sultan.
Zo rasch gy met uw htir zyn veilig aan zoud valle* En üegten met uw heir zyn overflerken wallen, Zou ik Hem met myn heir van agteren zo flaan, Dai hy genoodzaakt was niet na u heen te gaan. Maar zal deez' jonge» Held uw Oosiogsheir gebieden; Dan zien ik niets met al in deezen tyd gefchieden. Want na ik merken kan zo fpant hy met hun t'faaa.
Willem.
Gt zegt een woord, myn Heer! waar efcr ik my fthaam.
Aga-,



<•«)
Agamemnon.
Myn Heeren Iaat ons t'faam op 't ogenblik rertrekken Wyl ik een groote faak heb aan u oog te ontdekken.
VIERDE TOONEEL,
WILLEM, Meen.
Zou mogelyk dee»' doet ook weeten al het geen,
Dat tusfchen my en *t hart des Keilers omging? Neen!
De onmoogiykh'-:id daar van kan ik te zekér weeten
Ik ga daar nooit va;' af; en 't heeft my nooit gefpeeten,
Dat ik my in de twist der prooien Heiden flak.
Ik leev als nos> gerust en zal op myn gemak,
De hajiglyke Oorlogskans en al zyn leed verduuren
Ik (look maar middlcrwyl de twist in onze muuren,
En zo-de kans verkeert, en *k leev in hangen nood,
Kies ik, fcaoon voor my zelf, in 'i eindden wisfehen dood.
Einde van 't Twede fiedryf.
DERDE BED RY F. EERSTE TOONEEL. WILLEM en JOSEPH. Wil l m m.
Myn Heer.' een groote zaak van veel belang en waarde, Is reeds gefmeed om u; en eer men dit aanvaarde, Dagt ik het nodie* 't u te zeggen welk een haat, Men reeds te faamen fweer in 't byzyn van den Staar. De Turk de Pruis, gereet met Vrankryk t'faam gefwooren, Die hebben reeds een ftraf met weerwraak uit gekooren, IJn 20 gy niet in tyds op uwe hoede zyt, Dan zyt ge u Ryksgebied met alle uw' Legers kwyt.
J o s e ? h.
Ik vrees geen fnood gevaar nog laffe dwinglandyc, Jk aal my na my 'dunkt wel van dit juk bevryë,
Et



( 13 )
En of ik fnoodlyk ftry en hun raet list bevegC, Ik blyf' en ga niet af van myn v^rkreegen regt.
Willem.
'k Zie Agamimnon daar met Sultan hcrwaards treden.
TWEDE T O O N E E L.
WILLEM, JOSEPH, AGAMEMNON ea SULTAN, geuoig van Soldaaten.
Sultan.
Men vraagt, o Nydig Vorst! raet recht u na de reden Waarom gy Oorlog voert te fnood met Nederland, Wilt gy die gouden Maagd verdrukken in haar fland, Dat leide ik nimmer,- neen; 'k zal nimmermeer gedogen,1 Dat gy uw Ryksgehied een ftipke ziet verhogen, Zo rasch gy Nederland maar aanvalt met uw ftoet, Zet ik op uw gebied en zetel myrten voet, Ja, Agamemnon zelf kan u een wyl bedwingen! Schaam u, o wreevlig Vorst! om uwe handelingen, Sta van uw wreed bcfluit wyl 't tyd is nu nos af, Of vreez' uw ondergang, uw lang gedriegde)) ftraf, Wil nooit van Oorlog meer met Nederland gewaagen,1 ) Gy zult het van dien kant zo heerlyk op zien dagen, Drt gy uw eigen val ta rasch bemtrkt zult zien.
J o s e f h.
Den Oorlog is verklaart; den Oorlog moet gefchiên! ïk luilier na geen Raad ,■ van wie by ook moog wcezeiLj
S ü L T a H.
Dan hebt gy myne wraak op 't allerfelst te vreezea.
Agamemnon. |
En ik zal van myn kmt het alles zo doen gaan; j Dat gantsch Europa hier door zal verwonderd Üaan. ê
J o s e r h.
Ik vrees geen fier befluit! niets kan myn drift betoomenj Niets wederfcoud myn wraak,- niets doet ruy immer fchroomen»
D E R-



( H )
derde: tooneel.
WILLEM, JOSEPH, AGAMEMNON, SULTAN, FREDERIK en LOUIS,
gevdlg vmi Sêldtaten.
A g ji h i m h I n.
Er is wat men ook ze;; of wat men ook moog doen,^ In 't minst geen weg die thans den Oorlog kan verhoê». De Keifer vol van haai: en wraak zugt ©pgeheeven, Heeft reeds het teken ;ian zyn Oorlogsheir gegeven.
F K e d i t i k.
Dan zal hy zien of niet zyn Oorlogslist en faalt i Dat nimmermeer uw woord door u werde in gehaald.
j o s e p h.
Al kwam het gantfche heelal,ik zou geen Aapje wyken, Maar met het Oorlogsvaên van yder hean gaanftryken,
Louis.
(bang,
Geen nood; het groot gefchreeuw maakt nooit geen helden Men kan den Vogel -raak om zyn tc iuid gezang. ,
] o s e p h.
\ Heb Willem'op myn hand beneevens meerder vrienden, Gy zult ligt altcmaal uw eigen grafkuil vinden,
Agamemnon.
Dat Willem ons verraad ziet men te middag klaar, Maar nimmer ftort hy ons in 't allergrootst gevaar. Myn Lyfwagt! neen dien fchelm in uwe magt gevangfcn! Zo kant gy van zyn kant geen hulp thans meer erlangen, Myn hoofman *k geef nevel om alles thans te doen , Dat ons voor aanval van den Keifer kan behoên. Dat Gent dat Bruflel en Antwerpen met zyn haven, Omver geworpen wordt en in het pnin begraven, Op dat de fchanic naam die op ons Neerland kleeft.
Ons



( is)
Ons door een flreng gevegt ten eenetnaal begeeft, Dat alles naar den eisch zorgvuldig word bedreeven, Zo kan op onzen hals geen flaaffche dwangzugt kleeven.
] o i i r r,
Vaarwel, o Vloekgefpan! Ik zweer van myne kant. Den ondergang in 'c kort van 't gouden Nederland. I
Frederik.
En ik zweer raet myn magt het moedig te onderfteunen,'
L o uit.
Op mynen arm en trouw kan Neêrland vylig leunen,
Sultan.
En ik zal met myn heir het fterken overal, En hoeden deezen /lag en zeeker wisfche val.
Agamemnon.
Dan Vreez' ik geen gevaar en lag om al het raazen, Waar mee den Keifer my denkt noodloos te verbaazen.: • God! o Neerlands God! red Neerland uit den druk Ban klimt uw gouden Land de berg op van geluk. '
Einde vm 't lantftc Bedryf;