01 1178 9459 UB AMSTERDAM     D E JOODSCHE K N A AP. Eene waare Geschiedenis. KINDERMIBLIO THEECg VERTAALr 'jit het hopgduitsch. VIERDE DEELTJE, met plaaten. IN 's GRAPEMfAGE, gij J.F.JACOBS de AGE, Boekverkoopcr in de Vlanringftraat.    l'e n f a nt j u i f. Histotre VÉkiT&Mihè; ZÏBLIOTHEOUE r>v< Des enfans tr ad u ite de l'a lle" mand. (yUATRIEWE PARTJE. avec figures. ^r hazard pla~ cée dans quelqu'autre ouvrage. Mais puisqu'elle étoit écrite pour vous feu/s & devoit feulement fervir au but que je me fuis propofé, jefuismon premier A 3 plan  vi VOORREDE. merk dienen moeh volge ik myn eerste plan. Lees dezelve dus met voordeel en vermaak en wees verzekerd, dat ik pty in het toekomstige ten uittersten bevlytigen zal, om u op de aangenaamste wyze te onderhouden. Manheim Ja- miary 1791- Kammerer. L'EN-  vir prevace. plan. Lifez la don0 pour vous injlruire &" amujèr, & foiez Jurs9 que je continueraiafaire tout mon poj/lble, afiti de vous entreienir de* la mant ere la plus a~ gréable. Manheim en. Janvier 1791. Kammerer.' a 4 vm*  B Z JÖODSCHE KNAAP. In eene ftad van middelbaare groote aan de zuidelykc grenzen van Duitschland heersen te van onheugelyke tyden aan geluk en overvloed. Een vuurige yver voor den Godsdienst, de zuiverste genegenheid voor hunne vorst; werkzaameyver, om den koophandel en de handwerken  I.'ENFANT J U I F. D mis une ville d'une grandeur mediocre fur les frontieres occidentales de rAllemagne, on avoitvudès tems imme* morablcs regner la prospérité et 1'abondance. Un zêle ardcnt pour la religion, 1'amour Je plus pur pour le prince A s a  C ïo ) ken den hoogsten trap van volkomenheid te doen bereiken deze waren de voornaamste chara&er - trekken van haare inwooneren. De rykdommen en de welgeftcldheid, weike allerwegen in deze Had in het oog vielen verfchaftcn den burgeren eenen' ongemeeneo roem en zeer groot aanzien. Dan het geen hun nog meer luister byzette, was.de braafheid, welke zy in hun-  C ii 3 auquel elle appartcnoir, 1'ardeur le plus vif pour porter le com. merce & les manufaöures au plus haut degré de perfe&ion —• voila les traits les plus caractériltiques de fes habïtans. Les richeiTes & 1'aiiance qu'on remarquoit par tout dans cette ville, donnerent une grande renommee a cette ville & faifoit refpecter par tout les citoïens. Mais ceVqui leur  C 12 ) hunne handelingen en daaden toonden. De Vorst, onder wiens gebied deze ftad ftond«was een vader zyner onderdaanen. - Met wysheid en liefde voerde hy het gezag en alle zyne onderzaaten waren doordrongen van de tederste gevoelens voor zyne goedheid. - Pe . Zuigeling zelfs itamelde bereids met verrukking zynen naam» en de gryzaard, wiens lokken de ouder-  C 13 ) leur faifoit eneore beaucoup plus d'honneur, c'étoit la probité quMs montroienrnonfeulement dans le commerce. Maïs en même tems dans toutes leurs actfons. Le pnnce dónt cette ville faifoit une partie de fes domarnes, fut le père de. fes fujets. Jl les gouvernoit avcc fagefle, & tous ceux qui lui étoient foumis, furei t penetrés de reconnoifiance pour fa bonte,Les enians m ême niou.  C 14) ouderdom met eenen zilver - glans belirooide, ftorttetraanen van liefde en dankbaarheid, zo vaak hy van zynen gebieder fprak. Hy was het wien ieder uiteer vol, een geroerd hart, zyne hulde , zyn liefde, zyne verèering en bykans zyne aanbiedding toeftamelde. ■Dan, op eenmaal wierp een nabuurig volk alle banden van gehoorzaamheid ten vollen af en ftortte het ganfche gebouw  ( *5 -) montroit les fignes les plus évidens de cés fentimens en balbutoient fon nom avec ravilTe' ment, & le vielliard dont les années avoient blanchi la tête, repandoit des larmes d'amour & de reconno^flance, chaque fois qu'il parloit defonprince. CePrince, auquel chacun pénêtré de réspèct offr? fon C03ur paitri de réconnoiffance, fon jutte hommage, fon amour, fa veneration — & qulfut presque adoré de fesdignesfujets. Mais  C 16 ) bouw zyner wetten neder. • Het aardryk daverde terwyl de troon van dezen magtigen Alleenheerfcher nederplofte, • en de- oude fTaatsgefteltenis het onderst boven gekeerd werd. Deftroomen bloeds der onfchuldigen , die vermoord werden, het gejammer van hem die zich hier door op eenmaal tot weezen gemaakt zag; het gefchreeuw der oproerige , dien eene vermeende  C 17 ) Maïs Iorsqu'on ne s'y attendoit pas une nation voifine brisoit a Ja fois tous les Hens de l'obeiJFance & fubverfoit toutes fes loix. La terre trémbla, lorsque le tróne du plus puifiant Monarque fut renverfée & qu'on fit changer tout a fait de face la conftïtion primitive. Les ruisféaux de fang qu'on vit repandre — Les innocentes victirnes qu'on immoh. Les cris plaintifs des B Or-  ( is 5 de vryheid vervoerde, de jammeren, die allerwegen hunne zwarte wieken uitbreidden -dit alles weêrgalmde door de vier wereld deel en. De Vorsten, 't zidderden op hunne zetels, en de vervoerde onderdaanen lieten zich byna alöm door den flikkerende glans eener kwaalyk begrepen onafhankelykheid misleiden. De pest des oproers floop ongemerkt ja dQ ingewanden der mees-  ( 19 ) Orphelins ; Ies bruits' qu excitoient les féditieux, qui furenr énivrée öHJrre Jiberté fantaftique, les nriéres qu'on voioit regner partout — tout ceJa fitreteritir fanivers. •Les Monarques trembJerent ïur leurs trónes, & presquc partout les fuiets q^onavoitfcufeduirefe laiflerentéDlouirparl'om bre de liberté & d'indépendance imaginaire. La iemence de Ia fédition fut  C 20 y meeste natiën, en werd ook voor de braafste volken niet zelden vergiftigend. Van het oosten tot het westen zag men niets, danwederfpannigïieid; van het' zuiden tot het|noorden was VryJieidde algemeene leuze. Men zeide aan de VorHen de gehoorzaamheid op; verftopte de bron -waar uit hun fchatten toeftroomden; beroofde hen ■van alles wat tot genoegen ftrekken kon: ieder fchreeuw-  C 21 ) repandiie de tout cöté dans le feïn des nations &fon ppifon infectoitmême les peuples autre fols les plus fornuis. D'un bóut du monde a rautre on ne voioit que des rebelles & le nomdeliberté fut le fignal univerfel de lafedition. On refufoit toute obeifance; fit tarir toutes les fources, dont ils tiroientleurpuisfance&leurs trefors;& on lesprivoit de tout ce qui pouvoit fervfr pour renB 3 dr«  C 22 ) fchreeuwde over onderdrukking en noemde zelfs de billykste eisfchen zyner gebieders een ongehoorden , knellenden last. Dus winnen kwaade voorbeelden al meer en meer veld, terwyl de beste oogmerken der Beheerfcheren verkeerd beoordeeld worden ; hoe zeer zy ook de duidelykste kenmerken van eene Vaderlyke zorg ver toon en. Pan, ook in de boven  ■c w) dre leur vie agreablet chaqu'un feplaignoitd'étre opprimé, & les droits les moins a charge furent appelles des vexations. C'elt ai'nfi que des niauvais exemples font bientót fuivis de presque tout le monde, lorsque eti même temsont jugemal mème des meiileures actions desMonarques, fans faire attention fur les indices les moins équivoquesj d'un fein paternel. B 4 Am  C 24 ) ven gezegde gelukkige ftad drong deze geest van wederftreeving allengs door. De liefde voor den Vorst begon te verflaauwen; gehoorzaamheid weid met den naam van flaaverny beftempeld ; de vlyt geraakte aan hetkwynen ; de lief. de voor het Vaderland veraartte in eene toomelooze geestdry very, en de Item van den Godsdienst zelfs werd niet meer gehoord. Dat ge»ne  C 25 ) Ainfi Pcfpritde revolte s'empara auffi de cette villeautrefoisfiheureafe. L'Amour pour Je Prince fut biehtót tout a fait éte'nt; PobéifTanee, qui lui étoit due fut traité d'escJavage; IWüftriè commencoit a s'aflbiblir; . l'amour pour ia patrie dégénéróït dans une licence affréhee & fanatique, & la vois de la reljgion ne fut plus reverée. Tout ce qui pendant ■B 5 plu-  ( 26 ) na waarop het heil des volks reeds eeuwen lang gerust had, werd om gekeerd en eene vinding der trotfchheid van den Dwingeland en onderdrukking genaamd. De burgeren rotten famen hieven een woest geraas aan tegen de overheerfching dwongen zelfs verftandige en weldenkende mannen zich onder de banieren der wedcrfpannclingen te begeven, enweê hem die dit durf-  1*7% pliifieurs fiècles avoit été la bafe du bien public fut renverfé & on le nominoit une invention d'un Tyran & des artifices d'un opprefleur On faifóit des attroupemens, élévoit de clameurs énormes contre 1'oppreiïïon & même 1 ils contra ignoient de gens fenfés & bien intentionnés de fe ranger fóus Ia banieres des féd tieux, & malheur a ceux, qui ofoient "lbicnt s'en defendre, Tout  ( 28 ) durfde wagen zulks te weigeren Al wat burger lyke deugd heet was nu verdwenen > alle orde om ver geworpen, de wetten vertreden, en men druisebte vlak tegen de algemeene belangen aan. Men liep te wapenzette Overheden af; mishandelde alle braaven ; dreigde met moord en verwoesting, en liep al zinneloos, naar bloed en wraake dorstende, door eene dolle woede aangeblaazen in het rond -  ( 29 ) Tout ce- qu'on peut nommer des bonnes mccurs fut banni, on fcou'everfa tout ce quï pouvoit fervir a maintenir 1'ordre , les loix furentfoulées anx pieds, on faifoit tout ce quï étoit contraire au bien public. On s'aiTembioït; • lesMagiflats furentprivés deleurs poftés, on maltraitoitles gensde bien, les menacoit de mort & dedertrutiion, couroitca & ia; comme de furieux, le  C 30) rond - de gruwelen der verdelging waren nu tot den allerhoogsten top geftegen. De kinderen achtten niet meer op den wil van hunne ouderen; broeders wapenden z'ch tegen broeders en alle banden der natuur, van den Godsdienst, en deiwetten werden verfcheurd. De beklagenswaardige ftad weleer de woonplaats van geluk en voorlpoed, was nu niets anders, dan een tooneei van rampen. Een  C Si ) fe montroit alterés de Mig, & anfmés d'une fureur efTrenëe f • mafs e'étoit alors que les crimes & les horreurs avo t atteint leur plus haut degré. Les enfaiis me prïfbiem la volonré de leurs pèrés, les fréres s'armoient contre leurs freres & tous les Jiens de la nature, de la reIfgion & des loix furent brnës. Cette ville maiheureufe qui autre fors 9vo\X donné le Ipe&acle . lo  C 32 ) Een afgeleefde grysaard op een en Hok geleend , waggelde met ongewisfe fehreden dezer dollen hoopte gemoet, en hield, terwyl 'er op zynen wenk wel dra een diep ftilzwygen heerichte, eride woeste menigte zo dra zy hem zag als van een dondersflag getroffen geheel verbaasd en roereloos ftond , hun deze volgende redenvoering. Myne waarde Medeburgeren !6,, — dus „ fprak  C 33 ) Ie plus ravhTant de bonheur& de profpérité, ne fitf a préfenr, qu'un vrai théatre de mifère, Néanmoins un certain viellard, appuyé fur fon baton, ofa, a pas chancellans, aller au rencontre de cette horde en furie. Dès qu'on le voïoit tous furent faifis de vénération & refterent imtnobiles, lorsqu'il leur tenoit Ie difcours fuivant. „ Mes chers Con-  C 34 C ,i (prak hy met eene „ beevende ftemme — hoe vreezelyk is niet de toeftand , waar in „ gy u door eenen ,, blinden yver voor de Vryheid gebragthebt. ,, ó ! ... Was het mo„ gelyk, dat gy u zel- ve eens als „in eene ,, beeldenis kondt zien handelen — daar u de „ yzelykfte woede mis99 vormt, en de raazers, ny van eenen gewel79 digen  ( 35 ) „ Citoiens!" leur dit-il d'une voixtremblante.— ;, Comoren I'Etat, ou „ vous vous trouvez ac„ tuëllenlent, n'eft-ii „ horribJe! c'eil donc „ dans eet 'état dans Je„ quei votre zèle fan„ taftique pour la ij_ „ berté , vous a réd uit ? „ s*il étoitunefois poffil „ ble que vous vous „ pouviez voir vous mê~ „ mes & vos actions, „ lorsque ia rage la plus n affreufè vous a déngu..C 2 n rét  C 3<5 ) 5, dïgen oproer den f yge5, ren gelyk maakt — „ voorzeker zoudt gy, „ met fchaamte bedekt 3, als dan voor uwe ei„ gene beeldenis al ril— lende te rugge deinzen, en bloedigetraat hen van berouw en „ leedwezen Horten. Is „ het mogelyk, dat de 5, getrouwste onderdaa„ nen , dus in oproere„ lingen ohtaarten; dat M tederhartige Vaders „ in bloeddorilige verfcheu-  C 37 ) » ré, & que la furcuf „ d'une fédition exécra„ ble vous rend fembla» bles, aux tigres - il eft „ fur, que vous feriez „ couverts de bonte & „ trembleriez a cette „ vue, en répandant les „ iarmes les plus ameres. „ Eit-ii poffible, que „ ces fujets autrefois les „ plus rldèles peuvent „ ètre changés aiiifi eh „ rebelles; que les pe„ res jadis, les plus M coinpati/ians deviei:„ nent  ( 38 ) ^ verfeheurende dieren „ worden omgevormd, „ en mend'- zagtaartige n Duhfchers in wreede „ woestelingen en wil„ den veranderd vindt. „ Gy heb?- u aan de ge„ hcorz mhe'd van u„ wenwek.a-.d'genVorst „ on rokken , gy fpet M met zyne wyze be„ veelen , en grypt de w wapens aan tegen den genen, wiens eenig „ doel hier in beftaat, dat hy u wenscht ge99 „ luk-  C 39 ) M nent dans un infant „ des bêtes férocès. „ Et ces AUemands, m dont le caracïère étoit „ auparavant ft doux „ ibïent devenus des n monftres & des fau, „ vages. Vous avez refun fez toute obéilTance a „ votre Monarque bien„ faifant j vous mépri„ fez fescominandemens „ les plus fages, & cou„ rezaux armes, contre „ celui don: le feul but „ eft de vous rendre C 4 ö heu-  C 4© ) UikkJg te maaken. —■ Dan fpreek , myne Si verdoolde broederen! wie zal dus voordaan „ uwe bezittingen te,, gen alle vyandelyke 3, aanvallen beichermeny wie derft zelfs flegts een oogenblik voor uwe veiligheid, uw eigen leeven borge „ zyn ? uw Vorst, die die u als een teder„ hartigen vader be„ mint, en het zwaard „ voert, om telkens wan-  C4i ) „ heureür. — Mafs qui, „ je vous en prie, mes „ freres ! qui mettra en „ fuite vos biens en fu„ reté contre les aggres„ iions des ennemis; & » qui même o/èraft ga„ rantir vérre vieun feul m moment ? Votre Mo,» narque, qui vous aime „ cömme un pere bien„ faifant,. & porte la „ glaive pour vous dé„ fendreiitót, quequei„ qu'un olèioit vous ' „ enlever vos bien ou C 5 „ vous  ( 42 ) wanneer iemand het waagt, om u of uwe , goederen aantetasten, dezelven te befcherl, men, en deze is van u beledigd, miskend ,, en verfmaad, — zy„ ne vadcrlyke goed- heid vertreedt gy met ?1 den voet, brengt zyn „ hart ecne ongeneeze- , lyke wonde toe. : 99 £)an is het daarom , dat deze verheven menfchenvriend zyne „ nagten al waakende ;, door-  C 43 ) « vous attaquer — vous „ avez outr^gé, ce bon „ prinee,- vous jugez mal „ de lui — vous foulez „ aux pièds toutes fes „ bontés paternel les, „ portez dans fon cccur „ une playe incurable. „ Eft donc pour cela que „ eet ami du genre bu ■ „ main aitpalTéièsnuitsa „ veiller, afin que vous „ romperiez ie ferment „ que vous lui avez juré; „ eft ce donc pour cela „ qu'ils vous ouvre les » tré-  ( 44 } 9> doorgebragt heeft, op „ dat gy den eed, hem toegezworen, verbre- ken zoudt, is het daarom, dat hy u zyne floten opende, op „ dat gy zyne weldaa,, den met verfmaading „ mogt beantwoorden; „ is het daarom, dat hy „ tot uw eigen welzyn „ fteeds alles aanwendde, op dat hy eene „ flang in zynen boezem ,, koesteren, mogt ? Helaas! hoe zeer moet „ niet  C 45 ) „ tréfors, afin que vous „ repondriez a fes bontés „ par votre mépris; eft „ ce donc enfin pour cela „ qu'il ne négligé rien n qui vous peut rendre „ heureux, afin qu'il „ nourriroit üne vipére „ dans fon propre fein ? „ Hélas! quel chagrin „ n'en doit il pas fentir, „ quand il voit tous ces „ horreurs. O ui la feule „ idéé même que fes „ fojets fuivent les dra„ peaux de la. revolte & fou-. «<  ( 46 ) }1 niet zyn aandoenlyk j, hare bloéden , wanneer hy alle deze yzelykheden befchouwt 1 9, Zelfs deze enkele gedagte, dat zyne On,, derdaanen de vaan des oproers verheffen durven, en met 9> onrecht vertrappen, fy reeds genoegzaam om zyne óverige dagen te verbitteren I Myne beminde Medeburgetr ren Gy edele Duit9) fchgi die ik reeds met ,, zulk  C 47 ) „ foulent aux pieds les „ loix les plusfaeréesfe„ rok affez pour eouvrr » i'avenirdu voile Ie plus „ fombre d'unerri'ileniéh laneolie. Mes chers „ Concitoiens, - Vous v Al Iemands généreux, „ vous que je béniflbis „ autrefois, Jorsquevous „ vous repofiez encore „ fur le fein de vos ten» dres meres, ne dedaï„ gnez, je vous en prie, „ ne dedaignez pas, les* „ confcils d'un vieil» lard,  ( 48 ) „ zulk een warm hart pleegde te zegenen, „ toen gy nog aan den boezem van uwe Moe„ ders fluimerde; ver- fmaad, ik bid het u, „ verfmaad toch de re- denen van eenen grys„ aard niet — vaneenen „ grysaard, die weldra dit bekleedzel van ftof verlaten zal,wiens „ verduisterde blikken de gruwelen uwer „ verwoesting,niet lan„ ger meer befchouwen „ kun-  (49 ) „ Iard, qui partira bien„ tot de»cette demeure „ frajile de poufliere, „ dont les regards ne „ ierom pas longtems „ orTusqués des crimes & „ de la défolatïon que „ vous ferez naitre; & „ dont les oreïJles n'en„ tendront plus en peu „ les cris des malheu„ reux - d'un vieljard, „ dont le cceur fe fent „ encore en ce moment „ pour la dernière fois „ penetré du feu ardant -D „de  (50) - "kunnen; wiens oor haast door het gekerm 9' der ongelukkige doof *' zal zyn, en wiens " hart;'het welk thans '* voor het laatst met al * het vuur der jeugd in " zynenboezem bonst, " door de befchouwing ** cener elenden niet. ?> meer verfcheurd zal worden. " AÏ my! hoe treurt niet alles om ons he" nen' De Godsdienst, *! die zoon des hemels " „ ver-  ( 51 ) „ de Ia jeuneffe, mafs „ qui aura bien tót fini' „ de pleurer vos mal„ beurs- „ Hélas! Comme tout „ me femble trifte ! -— „ Même la religion 9 s, cette fille aimable du „ pere des humains, ca„ che fon vilage; & re„ pand des larmes ame. „ res. Mais Jamalicefai„ fit chaque homme de „ bien d'une fureur inw fernale, & perfonne „ n'onre fon en eens b D 2 w ia  C 52 ) 1 verbergt zyn -lange, zigr en weent van de wreedfte fmarteü ; doch de boosheid gruwt eiken recht„ fchapenen met eene helfche woede aan , en „ niemand is'er die aan. „ de deugd zynen wy„ rook offert. Gewis 'er zulien éénmaal tyden ,? komen , w nncer gy „ uwe vrouwen en Dog5, ters door boosvvigten »,' z' c'om "eren , en uwe. ^/zuigelingen onder de „ klaau-  ( 53 ) » la Vertu. Certes; » une fois, n'en doutez n point — une fois il » viendra ün tenis, que n vos époufes & VOF film les fe verront violées' „ par des fcelerats, & » vos en fans feigneront » foos les grifes des „ monftres les plus abo„ minables. Lafamine — „ maladie déiolame —» fera peut être ieule „ la fuite funefte de vöM tre revolte.  C 54 } „ Èaauwen der afgry. „ zelykftc fchrik gedrogren bloeden. Hon!' gerfnood een verwoestende krankheid " alleen kunnen de ge, volgen van uwen op,, ftand zyn. ö H e, m e l ! ontroer toch het hart van deze ver: doolden, die voor* m.aals zo deugzaam, '\ zo getrouw aan hunnen Vorst en zo onbe„ rispelyk betoonden, „ dat toch hun hart by 1 ' het  ( 55 ) 6 Ciel! exa.ncez mes » vceux! — touchez tou„ chez les.cosurs de mes „ eonc'toyens, antrefois „ fi Vertueux — Si fidew les a leur Prince & „ d'une conduite irre„ prochableó! que leurs „ cceurs, k la concept ion „ de la plus importante „ des vérités, fonde „ commedela cire, afin „ qu'iis faifisfent la raaiti „ paternelle, que ieur „ Monarque leur tpnd 4 t, pou?  C 56 ) het bezef van deze ge„ wigtigfte aller waar„ heden als wasch ver- fmelte, op dat zy de vergevende réchte„ hand van onzen Vorst enVaderaangrypen en, aan dè jnfpraak derna„ tuur en van den Gods„ dienst, welke zy te „ voeren met een ge- roerd hart eerbiedig„ den thans ook van nieuws gehoor geven ! Tot hier toe had 'er eene diepe ftilte onder de faam-  C 57 ) tj Pour fe reconfilier »> avec eux & Ieuroffrir » leur pardon, & qu'ils „ obénTent-de nouveau a lavofx c.e la religion, a laquelle jadis ils furent toujours löumis". Jusqu'a préfent Je fii ience le plus profond avoit regné par toute la multitude, & feulement elle fut troublée de tems en tems pour quelques minutes par les ianglots de quelque peu de "bien D 5 in-  C sS ) faamgevloeide mcenigte geheerscht, welke flegts doordefnikken van eenige weldenkende by wylen voor eenige oogên blikken was afgebroken, van veeier wangen was een ftroom van traanen nedergerold en de goede grysaard gevoelde reeds de vreugde der Hemellingen, daar hy zich met zyne behaalde zege by voorraad begon te vleien — Doen verhief'er zich ©p eenmaal een woest gefchreeuw  C 59 ) mtentionès.Onvoioit collier les larmes d'un nombre confiderable, et le bon veiilard fenti't deja lajoyelaplus pureren fe flartant d'avoir remporté la victoire, fur la rebels lion; iorsque fubitement il s'cleva un cri horr'ble et qu'on entendoit ces mots - a 1'Echafaut... a 1'Echafaut — voila ce que merite un traltre de fapatriè!..., La masfe enorme de cette multitude fut  C 60 > fchreeuw en men hoorde deze donderende woorden naar het fchavot— naar het fchavot met dezen verraader van zyn „ Vaderland !.. " Het ontzaggelyk gevaarte dezer iaamgedrongen fchaar werd door een toomloos geweld op eens in -de vervaareiykfte beweging gebragt, en rot het nemen eener bloedige wraak tegen dezen Grysaard voord geftuwd. Duizend handen grepen naar de ver-  C 61 ) fut hïentót mis en mouvement par des fentimens il yiolens, eton la vitanimée a prendre Ja vengean ce Ja plus cruelle fur eet innocent. Mille mains furent b'entöt etend us pour faifir les cheveux argentés de eet homme venerable, maisqueJques pens de bien s'enrendroient maitre et 1'arrachoient a fes boureaux qui neresp'roient que du lang et de ia cruauté. Du milieu de cette foule ori trou-  C 62 ) verzilverde lokken van dezen eerwaardigen: dan, eenïge braaven maakten zich van hem meester en redden hem uit het gedrang dezer moorderen, die niets, dan bloed en moord ademden. Ja midden van dit gedrang bragt men den gryfaard in het huis van eenen Jood, waar hy zich in een ital verbergde. ïntusfchen werd het dood yonnis over hem uitfproken en zyn hoofd op ee-  C 6*3 ) rröuva molen de Ie mener fauf dans Ia maifon d'un Juif, ou il fe coücha dans uneétable. En attendant on prononca contrelui 1'aret de mort & fa tête fut mife a un pris exorbitant. On menaca chaqu'un qui oferoit lui offriz un alile des peines les plus horribles. Voila"' lesfuitesfuneftes de la fedition. Tout ce qu'on appelieles droitsde J'homme fut alors foulé aui pisds, la verité est outra.  C 64 ) en hoogen prys gefield.. Men bedreigde den genen die hem eehe fchuilplaatszou durven aanbieden met de verfchrikkejykfte ftraffen. Zie daar de treurige gevolgen van eenen opftand. Alles, wat het recht dermenfchheid genaamd mag worden, wordt dan het onderst boven gekeerd; de waarheid verguisd, en edelen daaden, welke een duurzaam gedenkteken van de reinfte dankbaar-  C6-5 3 tragée , & des hits généreux, qui méritoient un monument éternel de Ia reconnoi/Tance d'un peuple généreux, font trés fouvent pu- nis de mort: — Deux jours de fuite ce vieillard vertueux fut «ouché dans Ia boué*, couvert feulement d'un peu de paille. Tout ce qu'il trouvoit Ia pour. compagnes dans fon malheur étoient quelques chevres, qui en efTet . * E fu-  < 66 ) bsarheid des volks i verdienden, met het hoofd geboet. Twee dagen en twee nagten ageer een t lag de beangste grysaard in eenen flal, ter midden van allerlei onyeinigheedeii, flegts met een weinig iïro bedekt. 2iyn ganfche gezelfchap beftond flegts in eenige geiten, die in de daad veel gelukkiger waren als hy — dan deze braven man. Eene volkomen iTiagteloosheid had hem  C6? ) furent beaticoup plus heureux que eet homme fi digne d'un autre fort. Une défaillance generale totale s'empara de lui. La faira, la crainte pour une mort flétristènte & doujoureufe, & des mifères de tout es fortes auxquels ils fe voioit en proye , rendirent fon état le plus d'éplorable du monde. Maïs Ia fage providence, qui a foin même du moineau fur ndtre toit, prete K a f intusfchen overmeesterd; de honger, de vreeze voor eene fmaadelyke en wreeden dood, en de elendenvan allerlei aart, waar aan hy hier ten deele moest bloot ftaan , maakten zyne toeftand nog veel afgrysfelyker. Dan, Gods wyze voorzienigheid , welke bet wurmpje niet vergeet, geeft dan, wanneer de nood het dreigendfte is een heugelyken uitkomst, De gezegde  cours lorsqu'on eft au comble du malheur* Les chevres , dont nous avons faits mention, apartenoient a un jeune Juif, qui dans le commencement ne 1'avoit pas découvert. Mais lorsque le viellard y avoit logé dé ja deux jours, celui-ci vouloit donner de la paille fraiche, il tatoit entre les bêtes entaflees & alors c'eft qu'il découvrit le E 3 vieüV  ( ?o ) de geiten behoorden aan eene arme J oodfche knaap, die in het eerst den grysóard, die zich hier veriteeken had, niet bemerkte , dan toen deeze 'er zich bereids twee gebeeJe dagen opgehouden had, wilde de kie ne Jood zyne dieren verscb ftroo geeven, hy tastte op de opeengeftape^de boslèn, en nu w'er<3 hy den ouden man op het onverwagts gewaar. De jongeling zo wei als den ouden vader  C 70 vieillard. Le jeune hom* me ainfii bien que fon hote inattendu trembloient de cette' découvcrte: Tunne favoit que penfer, 1'autre qui penfbit entencire cncore les i cris afireux *— „ a 1'échafTaut... a 1'échaffaut n ie préparoicdé$ pour porter fes pas ' chascclans vers le théatre horriblc de mcurtr.es & des crimes. Maïs a peine eet excellent jeune homme 1'avoit il reE 4 connu  (7*) der beefden als een riet; den eerften fchecn deze ontdekking een raadzei, en de tweede, die het vreezelyk geroep, „ naar het fchavot, naar „ het fchavot'», nog Haag in de ooren donderde , maakte zich reeds geleed om met zyn waggelende treden naar dit affchuweiyk moordtooneel te flappen. Dan naauw bad deze braave jongeling hem herkend, of hy zwoer eerder te zullen fterven, dan hem te verraaden.  C 73 ) connu, qu'il juroit de mourir plutot, que dele trahir. U fut chercherfon fobre dejeuné & le donnoit avec joye au bon vieillard. „ Vois - la, tout ceque j'ai", lui dit il & il lui pré para une couche aufli commode ^u'il lui étoït poifible. Après il lui porta de Peau fraiche, ce qui fembloit au vieillard un boilfon beaucoup plus agréable que les vin* les plus recherchés, ne E g peu-  C 74 ) caaden. Hy haalde zyn fober ontbyt te voorfchyn, en re.kte het den honger igen met de groot* Üe blyulchup toe.,, Ont„ vang alles, wat ik „ heb ", dus fprak hy, en bereidde hem eene gemakkelyker legerftede in zyncn ilal. Hy bragt hem vervolgends een teug frisch water, het welk den grysaard eene heerlyke drank fcheen, veel aangcnaamer zelfs dan den welus-  . (75) peuvent être aux gens les plus déJicats, lorsque en même tems il croioit que, fon pain furpaflbit en douceur les mets les plus exquis; —. •t IebonDieu vousbenisa, fe jeune homme ver„ tueux dit il , Jors„ que les Jannes lui „ couloient fur lesjoues vous êtes digne de fervir d'exempie aux „ 'Chretiens'' ! Et en effetfouventou voit dans le Juif un cceurgenereux &  C 76* > lusteling de kostelykfte wyn, en uitgezogtfte geregten. „ God zege,, ne u, voortreffelyke jongeling", dus fprak de rede, terwyl ruwfte traan en van gevoel zich in zyne oogen vertoonden", „ gy zyt wel waardig een Christenen tot een voorbeeld te verftrekken ". Menig edel hart flaat in den boezem van eenen Jood, en meenig eene beminnenswaardige ziel, ftrekt  C 77 ) & une ame aimablc, quï font 1'ornement d'üne Nation, que nous reregardons avec autant de mépris & combien des Chretiens ne trouve t'on pas qui fe montrenc tout k fait indignes de ce titre glorieux en maltraitant ces malheureux, qui fans cela déja afièz miiërables par le dédain anquei ils font en bute &le joug preffant des cérémonies de leur loix. Jln'eft, diroit- ou, guere pos-  C 78 ) flrekt tot fieraad van eene Natie, op welke wy met zo veel verachting nederzïen. Dan hoe veelen Christenen vindt men niet die deze grootfche naam aan die ongelukkige ftervelingen ontwyen, die de algemeene verachting en het knellend juk hunner fchaduw wet reeds genoeg ter neder drukt. Dan by diergelyke tooneelen is het onmogelyk het waare menfchen gevoel'  C 79 ) posfible , de ne pas entendre le cris de i'hurnainté au fond de nótre ame, a I'arpeélde ces mauvais araitemens ■c'eft alors que ia religion Chretienne condamne tout haut tous les maltraitemens de cette nature, Puisque'elle nous fait reconnoitre non feulement les juifs, mais même les nations les plus barbares, & les Payens pour fnos freres. L'Amour le plus fincere pour  C SQ) , geheel te fmooren, en dan veroordeelt de ChristeIyke Godsdienst gewis alle dusdanige mishandelingen , terwyl dezelve niet flegts de Jood maar zelfs de aanbidder van blinde afgoden als onze broeder leert befchouwen. Eene algemeene menfchen liefde. — Zi& daar de groote, de gewigtige buit der Christenen — en wie is het, die waagen durft, hier eene uitzondering te maa-  C «i ) pour tout le genre humain. Voila le premier & le plus important de nos devoirs & qui eft ce qui oferoit en faire des exceptions. Mais comment ne doit pas rougir de honte: Ie Cbretien, quand il fe voit ainfi furpalfé par le fuif généreux? iorsqu'il" ne fe font point attendris & émus en voiant Ia fouffrance de fes femblables. Peut-être dira-t'on pourtant, que le feul but F des  fnaaken: Doch höe zeer befchaaamt niet de braave, weldenkende grootmoedige Jood eiken Christen die in ftaat is by het befchouwen der menfchelyke ellende geheel koud, veriteend en ongeroerd te blyven! Dan mogelyk zal men zeggen het eenig doel der Joden is fteeds om den Christen te bedriegen en hem ten ondergang, te brengen. Doch vinei t men ook geene Chris-  C «3 ) des Juifs eft de nou's duper & de nous creufer im abime. Mais eft: ce -qu'on ne trouve pas de menie des Chreriens qui ne font pas moins des fourbes; & croiroit on qu'il y a fous les eieux un peuple qui ne compte pas des méchans' au nombre des liens: et y a-t-il de 1'equite a méprifer pour cela toute une nation. Et li néanmoins il y eut jamais un cas, oti Ia mauvaife fois fut excufèble, alora F a eer.  ( 84) Christenen,die even laag-hartige bedriegers van hunne Geloofsgenooien jgyn, en waar toch be~ ftaat 'er een volk het welk geen booswigten in syn midden voedt? Is het derhaiven billyk, dat men daarom zodanig eene ganfche Natie veracht. Zo egter immer een geval ware, waar in men het bedrog verontfchuidigen kan, dan zeker moest het ten aanzien van de Joden zyn. Heeft men voor hun wel e enige  certaïnement ce feroic a Pégard des Juifs, Eft ce qu'on a lanTé bien quelques au tres moiens pour trouver leur fubfiftance que des trés médiocres & pénibles. Tous les matieres qui leurs font permis , font limités le plus polfible, & leur fort, je vous en prie, n'eft-il pas beaucoup plus miférable que celui des bêtes même! * * Ceci peut avoir hcti en Allemagne; mais enHoiianöe c'eft bien different. F 3  ( U ) eenïge andere dan flegts ten uiterfte bekrompen middelen om hun beftean te vinden , overig gelaten. De beroepen, die men hun heeft vrygegeeven, zyn zeer bepaald, en hun lot is immers veel ongelukkiger dan dat der lastdieren .* Beminnen wy de Joden met eene zuivere >broederlyke liefde, zodanig als het de groote Stichter van onzen Gods* Dit kan in Duitsland plaat» hebben, nwarhierinHolland is het zeer vedcliÜlend.  C «7 > fccaücoup plus attachés, généralement les Juifs «run amourvraiment fraternel, ainfi que le grand Fondateur de notre fainte religion le nous a prdonné. Eftce que nous iaifons les moindres efforts, pour les convaïn-. ere d'une manière efficace, qne la religion Chrétienne eft une religion qui commando 15a* mour de nos fembiables. Si cela étoit, alors ils jiouö feroient bientor F 4 Eft  C 88 ) dienst van ons eiscbt. Doen wy wel de allerminfte poogingen, om ïien met de daad te overtuigen, dat de ChrïsteJyke Godsdienst eene ieere der liefde zy: Ware dit het geval, dan zeker zouden zy ons naderen konnen en zelfs het denkbeeld, om ons te bedriegen, met afgryzen en verfoeijiW ver„ Werpen. Langen deelde deze edeldenkende Joodfche knaap  C*9) Êft ec que nous aimons & rejetteroient certaineirient avec horreur Pidée de nous tromper. c'étolt longtems que ce brave jeune homme avoit partagé fon pain avec le vieillard, & ris•quoit tout, pour ce malheureux,jusqu'a«ce que enfin le Prince envoia une garnifon fuffifante dans cette ville qui, ramena bientót ces égarés a leurs devoir. Tout F 5 J'em-  C 90 } knaap zyn brood met den grysaard, en waagde alles, om het leeven van dezen ongelukkigen te verlengen; tot eindeiyk eene bezetting op bevel des Vorsten in de Stad rukte , en hen wier hoofden de vryheid hadden doen duizelen , wederom te recht bragt. Alles greep nu de vergeevende rechtehand van zynen Lands-vader aan; beloofde gehoor- zaamheid en trouw en keer-  Cpi ) s'emprefferent alors d'ob* tenir le pardon que leur offrit ce boa Monarque , & promfrent que dans la fuite, ils fe montreroient des fujets fidèles &obéiflans ,* après quoi chacun retournoit comine auparavant. a fon ouvrage. C'eft alors que ce vieillard risqua de quiter fon azile, & béniffoit Ie jeune Juif avec une affecïion vraiment paternelle. Que cette hiftoire nous aprenne donc,  C 92 ) keerde weder' tot zyne voorige bezigheden. De grysaard verliet nu zyne wykplaats en zegende den Joodfchen jongeling, even gelyk een Vader ten aanzien van den beste zyner kinderen. Leer nu uit deze gcfchiedenis, myne lieve kleenen , hoe men zich naar maate zyner kragten op het vlytigfte beftreeven moet, om wel te doen, en hoe ieder ongclukkigen, by moge dan  C P3 ) donc, mes chersEnfans! que I'ondo.'t roujours employer toutes fes forces a faire du bien a un chacun, & que tout malneureux quelconque ait a juste titre, prétention a nótre humanité. Cette hiftoire énflu nous doit exiter a faire tout nótre posfible pour devenir des bons fujets. Nous autres Allemands ne voyons pas des tyrans lur nostrones & puisque notre  (94) dan zyn wie hy wil de billykfte aanfpraak op uwe weldaaden maaken kan. Ten laatften behoort u dit verhaal ook aan te fpooren, om goede onderdaanen te worden. • Wy intusfehen zien onze troonen door geene dwingelanden vervuld. Dan daar onze geliefde Vorst te geiyk de Vader van zyn volk zy, zouden wy immers ten hoogfte ondankbaare kinderen  C95 ) Prince chèri mérite bien Je nom de pere de fa patrie, nous nous montrerions les pjus ingrats du monde, fi nous ne voulions pas repon* dre a fes bontés par la reconnonTance Ia plus parfaite. Les peuples qui montrent des rebelles fe laiffent pour la pluspart eblouir par une libené cliimérique, mais ils ne comprennentpas, que ce fout  C 9$ ) zyh, zo wy zyne goed^ heid niet met de rynfte dankerkentenis poogden te beantwoorden. De Volken , die zich oproerig gedragen, worden meest als door de taniokkelykheden een er vermeende vryheid tot deze handelwyze vervoerd, doch zy begrypen niet, dat zy booswigten zyn, die zich % aan hunne fpitfe ftellen, en deze hen te gelyk in ketens fiaan, welke, zo hng  C 97 ) font pour la pluspart des fourbes qui fe placent a leur tête& qu'en même tems ils leurs donnent des chaines pour toute leur via. Ils animent les citoiens a la rebellie, puis qu'ils paient feulement des droits trés moderés, & k la fois ils fe rendent maitres de toutes leurs poffeflions, fous prétexte de les délivrer du joug péfant des impöts qu'on exigeoitd'eux. Ainfi c'eft qu'en despo^G *es.  C 9S 3 lang zy leeven, door hun niet kunnen verlaten worden. Zy zetten den burger tot oproer aan, wyl hy flegts kleine fchattingen behoeft op te brengen, en grypen tevens naar alles wat hy bezitten kan, onder voorwendzel van hunne handteeringen en koophandel van alle fchat tingen te zullen ontheffen, handelen zy even als ue Oosterfche Despoten op eene willekeurige.-  C 99 ) tes abfolus ils amasfent des richefiès qui font fouiUées du fang de ces miférables. Ils prétendent de reformer les abus dms les loix & ia conftftwtïon, d'amener un meiJIeur ordre . lorsquo le feul & vrai but dece fourbes n'eft autre, quc celui de ren ven er tout ce mérite de porter u nomdedroit&d'équité & de ne le reinpj2c; que par Ia confufion é> des óereglemens jj. G a -leur  ( ICO ) yige en gewei dadige wy« ze: zy hoopen uit het bloed en zweet van hun^ ne bedroge onderdaanen xich zeiven fchatten op; zy geven voor, dat zy de wetten verbeteren, en eene betere orde in voeren; doch hun waar en eenig oogmerk beftaat daar in, dat zy alles wat wetten genaamd mag worden, den bodem tragten in te liaan , en niets dan verwarring en wanorde in derzelver plaat*  C lor ) leur font croire de vou~ loir mettre en fu.reté les biens & la vie de leurs concitoiens ,. éV néanmoins ce font enx mêmes, qui par leur force unaiüime le voudroicnt frayer un chemin a la fouverainité & defireroient de laver leurs mains dans le fang 1© plus innocent. Ce lang des citoiens vaincus fume encore fur la ter re des Bataves , & il faudra pluileurs fiècles G 3 avant  C 302 ) plaats wenfchen in te voeren; zy zeggen het leeven en de goederen hunner . medeburgeren voor alle onbiliyke aanvallen te willen bcfchutten, dan juist dezelve zyn het, die over hunne ontzielde lighamen henen Jtappen en hunne handen in derzelver bloed wasichen. Het bloed der verflagen burgeren rookt nog in de Nederlanden» en na het aflopen van veifcheide eeuwen zal dt  C 103 ) avant que Ja playe que quelques rebelles étourdes leur ont porté fera •tout a fait guérie En foyez furs, mes chers Petits ! il n'y a point de liberté réëlle, que celle qu'on peut gouter fous le 'ceptre d'un bon Prince, & eft ce que les Souverains de 1'AUemagne ne mentent pas avec raifon d'être préférés k eet égard a beaucoup d'autres. Dansnotrepatrie fortunée chaqu'un G 4 peut  C io4 ) de wonde noch niet gansch geneezen zyn, welke eenige roekei ooze oproermaakers dit volk hebben toegebragc. Geloof het vry, myne Vrienden ! 'er beftaat geene grooter vryheid, dan die, welke onder den fcepter van eenen goeden en wyzen Vorst genoten wordt, en kunnen onze Duitfche Vorsten , ten aanzien dezer bem'nnelyke hoedanigheden niet met alle anderen  ( 105 ) peut fervir Dieu. Selon fes propres lumières; chaqu'un peut chercher a fon gré fa fubfiitance, & fuivant les qualiiés dominante de fon efprit. Les droits que nous payons font trés modérés, calculés feulement felon les beiöin de 1'état & non fuivans ceux du luxe d'un Monarque ami d'un vain éclat. II n'y a perfonne qui nous oferoit maltraiter ou fe rendre maïtre de nos biens.  C 106 ) deren gerust om den voorrang dingem In ons gezegend Vaderland kan elk volgends zyne eigene overtuiging, den oneindigen dienen en veree en; elk mag zyn befiaan zoeken volgends de bekwaamheden, welke de Hemel hem gefchonken heeft. Defchatcinp0en, welke wy moeten opbrengen zyn zeer gemaatigd, en niet berekend naar de praalzugt van eenen verkwistenden  C 107 ) biens. Rien qui noué pourroit procurer des agrémens ou nous rendre heureux, neus eft refufé. Et qui eft ce donc qui auroit je cceur alTez méchant pour ne pas .aimer de teis Souverains , ou leur refufer un hommage qu'il fa vent m enter a un li jufte titre. LA t  C 108 ) tenden Vorst, maar overeenkomstig de behoeften van den Staat. — Nie_ mand is 'er die ons een hair durft krenken, of ons in het bezit van onze goederen ftaaren. Niets, dat ons genoegen verfchaifen, of ons geluk volmaaken kan, is ons geweigerd. Wie is dus de onberaadene die zulke Vorsten niet beminnen, of hun met een gezond hart zyne hulde fchenkcn moet? Het  C 109 ) L A FAMILLE JUiVE MALHEUREUSE. e fardeiu fous lequel gemir la nation Juiveles place pour la pluspart même au defflis des brutes & eft p'us péfant qu'il ferolt jamais posfible de croire Nul part on trouve de tels fpecfcacles hor-  ( 110 ) Het Ongelukkig JOOOSCH GEZIN. De last, waar onder de joodfche Natie tot nu toe zelfs beneden het redenloozcvee, verzonk is onbefchryffelyk zwaar.—» Nergends treft men zulke ontroerende tooneelen der menfcheiyke ellenden aan, dan by de Jooien. "Armoede, verfmaading, de gevoelloosheid welke hunne Nabuur  C MI ) bombies de mifère quq chez les Juifs. La detreffe, le mépris que nous leur montrons confufe un peupie dont Ie cocur elt endurci car, Ceft ainü que nous les nommons trés mal a propos , tout cela Tend trés fouvent leur fort le plus; deplorable de tout 1'univers. Souvent une feu le familie de Juifs demeure a quelqu'endrditj qui fe voit ainfi en cas de malheurs & d';.ndi~ gence  C iia ) buurgenooten hun, betoont, als een verftokt volk gelyk zy hen op eene liefdelooze wyze noemen, dit alles maakt meestal der zeiven lot ten hoogften treurig. — Niet zelden woont 'er hier of daar een enkel gezin van Jooden, het welk dus hoe ook door armoede en rampen nedergedrukt , egter een byfiand of onderkenning van zyne geloofsgenooten erlangen kan — Dan ia  C U3 ) gence prfVée de tont fecour de ceux qni fuivexu aveceux les mêmesdogmes Et en ce cas leur* fituation eft Ia plus affreu fe certainement, qu'on fe puilfe imaginer & qu'a peine on feroït en état de tracer avec des juftes couleurs. Le préjugée dont la plu» grande partie des Chrétiens non obftant que leur religion dicie un amour fraternel ülimité, fe lï.'/ie aveugler . leur H re.  C xi 4 3 Sn dit geval is deszelfs toeftand zo yzelyk dat men bykans niet in ftaat' Is dt n zeiven naar waarleid altemaalen. — Het vooroordeel- waar aan liet grooste gedeelte der Chrtjimen in weerwil van bunnen liefdryien Godsdienst gehoor geven , — Houdt allen byiand zeer verre van de&e ongelukkigen verwyderd. Zo dra Uegts het lastdier van den een of anderen onzer nabuuren on-  refufe toute affiftance. Sitót que quelqu'un des snimaux , domeftiques de nos voifins eft attaqué par une maladie inprévue ou qu'il lui arrivé quelque mal chacun vole a inftant k fon fe, cours; ma is les mïfères d'un Juif qui gemit fous fes maux ne1 femblent pas feulement merker' notre attention. Sans en être touché, on pifeJe long de fon iit de m?L lère, trés rarement, fes H a lar-  ( n6) ènvoorziens door eene ziekte of ander onheil overvallen word, ylt alles ter redding toe. —-Dan de ellenden van eenen kranken of ongelukkigen Jood treffen niemands hart. Ongeroerd gaat men voorby zyne legerftede: zeer zelden beweegen ons zyne traanen, en nimmer bykans vernemen wy zyn gejammer. Een Joodfch huisgezin , dat zich door zyne onaf-  C H7 ) JUrmes pénétrent ju«tm'au coeur de fes férriblables,& rarementnous daignons d'entendre fa vc-jx plaintive. Une familie Juive, qui par fes foins aflidus a^ voit pourvu a peine aux befoins les plus presfans, demeuroient dans un petit village non loin des limites de 1'Allemagne la plus grande, diligence dans leur metier & une probité au deffus de toute reproche dans H 3 i§  ( u8 ) ©nafgebrooken vlyt flegts een zeer kommerlyk leevens - onderhoud verfchaffen kon, woonde eens in een klein Dorp aan de uitterfte grenzen van Duitfchland. De grootfte naarstigheid fin hun beroep, eene onkrenkbaare eerlykheid in denkoophandel en het betoone van eenen ongemeen zagten aart in hunnen omgang — zie daar de QharaÏÏer- trekken, die dit gezin byzonder ken-  C ii9 ) le commerce, jointe k une douceur aimable faï— foient les traits princïpaux de leur caraclère. jamais on ne des avok pu reprocher d'avoir pris d'ufure beauconp moins quelques tromperies out baflesfes. Ainfi ces braves gens demeuroient» ( c'étoit un man' & époufe, ) cinq ans de linies. Deux jolis en fans furent le fruit de leur amour conjugal; lorsque une tmaladie incura-* H 4 ble  C 12© ) kcr.merkten. Nooit kon men hem van woekeren befchuldigen, en nog veel min een, eenige laage of bedriegelyke handelingen ten laste lesgen. Dus leefde deze eerJyke Jood met zyne nyvere gade vyf jaaren agter een , en twee welgefchapen kinderen waren de vrugten van hunne eebtverb.'ndtenïs. Dan, nu wierp eene ongeneezelyke kwaal de moeder op het ziekbed neder. Hier  (**i) ble étendit cette malheureufe mere fur un lit de langeur. Bientöt ils virent accroitre leurs befoins, & tout ces moyens qui avoient eu jusqu'alors pour leur fournir Je neceffaire, diminuoient de jour en jour. Le peu qui leur reftoit, fut vendu de tems en tems pour prevoir en quelque manière h leurs belbins les plus prelfans. La femme vraiment digne de toute notre compaflion H s étoit  C 12a ) Hier mede verdubbeldert zich hunne behoeften , en die middelen, waardoor zy zich tot nu toe het noodig onderhoud hadden kunnen verfchaffen , namen dagelyks af. —Het weinige, het geen zy nog bezaten , werd allengs verkogt , öm aan hunne onvermydeiyke nooddruft eenigains te gemoet te komen. De beklagenswaardige Vrouw worftelde op haare Iegerftede; weldra  C 123 ) Itoit fu'r fon Ut de more fouffrant faim & mifères & y fuecomba bientót, en rendant fon dernier foupir—« fes enfans 'criolent pou;- avoir du pain, &leur malheu^ xéux pere lui même affoibli & tout defait de chagrin & de mifèfes ne fe trouvoit pas plus en état de leur en fourhir. C'eft iei que la na* ture fit entehdre fa voix toutpuiffante ; les cris de ces enfans, qui lui de-  < 1»4 } dra met honger en ellenden. Zy moest daar voor in het eind bezwyken en blies den jongsten aêmtogt uit. —- De kinderen fchreeuwde onl brood en de Vader, die nu geheel uitgeteerd was, bezat geene kragten genoeg, om het hun te kunnen verfchaffen. — Hier deed natuur op het onwederftaanbaarst haare regten gelden, het gefchrei der kinderen, die om brood baden , verfcheurde  C 125 ) dcmandoient du paindechirerent fes entrailies, Pouifé par 1'amour paternel , il raflembla fes peu de forces qu'il avoit encore de refte, afin d'aracher fes enfans aux maux de'Ia fimine. lis alla donc en chancellant mendier fon pain :' Ia triftefle parloit dans fes yeux & la rêverie, Ia plus fombre accompagnoit fes pas .• mais ah! par tout oü i! fe préfentpit, oh Ini fit un ruel refus  C 126 > hem het hart. — Voordgezweept door het alvermogend gevoel van Vader te zyn, verzamelde hy zyne nog overig gebleven kragten , ten einde zyne jammerende kleenen voor het folterende van den honger- te- bewaaren. Hy waggelde aan eene ftafgeieënd, uit.zyne hutte voord: eene fpraakelooze fmart was in zyne bli teken te lezen , en eene zombre droefgeestigheid ver-'  C 127 ) refus ces malhenreux étoit un ]uif, & cela fut a/fez pour lui refufer toute alfiilance. Les maux ies plus arfreux lui dechiroient alors Ie cceur & peu s'en failut quMIs ne 1'avoient porté au tornbeau en proye a fa douleur il retournaa fa cabane& fes enfans. Mais a peine en fut il vu, que leur cri fe fit entendre de nouveau il lui demandoient de rechef du a.'n !  C i*8 ) verzelde hem allerwegen van deur tot deur bad hy flegts om eene beete broods doch deze behoeftige was een Jood, en dit fcheen genoeg om hem alle onderfteuning ganschelyk te ontzeggen. — De verfcbrikkelykfte kwellingen woedden nu in zynen boezem, en verfcheurden byna den zwakken draad, die hem nog aan het leeven hegten. — Diep door zyne fmarten.ter nedergedrukt  pain! Ici Ie cceur du a^. re fcntit des maux presfans & ie defefppjr s'empara tout -a iait de lui. Le plus ainé Jelui demanda dérehefet d'unë manièreplus presfantc ,• Je pére malneureux lefrappa qu'il le vit renverfé. a terre Vay»e aïofs Juf dit',,. mon pèrc! ne mefrap.! „ pczpas, jeiae veuxras a avoir du pain". Qui eft ce qui ne. verfoeit r poin: -  ( 13© ) drukt, en bykans bui. ten zich van droefheid, keerde hy met ongewis fe fchreden weder naar zyne kinderen. Doch nauwiyks hadden deze hem van verre gezien, of zy verhieven wederom hun ysfelyk gefchreeuw om brood. Hier bloëyde van nieuws het hart des Vaders, en woede en wanhoop doorboorden zyne afgekwynde borst. Het oudfte der  C 131 ) point des Iarmes en voyant un tel fpeftacle. Mais le père du genre humain, qui prend même foin d'un ver,' eut aufli pitié de ces miferables, un paffant vit ce fpeftacle, & avec une compaffionrraiment chretienne , t il adoucit fes maux. Et ï prefent il ne regne que Ie bonheur & I'abondance dans cette maifon , ou autrefo's on ne voyoit que I 2 des  C 132 ) der beide kinderen riep' andermaal met drift om brood, dan de wanhoop.ige Vader gaf het een en flag dat het ter aarde zeeg , dan het andere riep hem toe, ï, ai! fla my toch niet, „ ik wil geen brood „ hebben". En Wiens hart wordt hier niet van een gereten! Dan, tic beste aller Vaderen , die zelfs voor het muschje zorge draagt, ontfermde ziek  ( m i des maux & des infbrtunes. Fl!V DU QUATRIEME Volume.  (134 ) z'ch over dezen ongelukkiger!. Een reiziger befchouwde dit droef tooneel, en van een Christelyk mededogen doordrongen verzagte hy dit leed. En nu heerfcht geluk en voorfpoed weder in zyne woon'ing, waar voormaals het naar gebrek zyne zwarte vlerken uitgebreid had. Einde van het vierde Deeltje.   \Sy den Uitgever deezer is \ te bekoomen: < I, Zangwysen tot ïc TVoev.-n van de Stichtelyke Mc> vlpc ;zy van den Hceien H. van AlpuEn | C'1 t.. V.t» Dl K V'Jr'f ",F L E , ; Gecomponeert voOi dr Z;uig, VioHno en Basfo Continno, doof ' den Heer J. C K l e i n , z deelen, de prys is ƒ 2 - m - o 11 II. Verzaameling van Staatftukken over het Grondgebied in Neêrlaad, zynde alk» de Traétaaten die gemaakt zyn tusfehe den Keyfer en dé zeven verëeaigde Provinciën, beginnende met ; 1 de Unie en eindig met 1720. met '• (een Kaart der Grondichyding, de 1 prys is < ƒ 3 « 12 -