BESCHRYVINGE VAN DEN ARCHIPEL.   BESCHRYVINGE van den ARCHIPEL* TOT NUT VAN ÜEN KRYGSMAN, ZEEVAARENDENEN HANDELDRY VENDEN. VOLGENS DE NIEUWSTE WAARNEEMINGEN OPGESTELD; door den R. v. K. Ï.ID DER KONINGLTKE MAATSCHAP PT VAN WEET EN SCHAP PEN TE BERLTN. te AMSTERDAM, by JOH AN NES AL L ART.   VOORBERICHT VOOR. DE UITGAVE, WELKE GESCHIED ÏS, ALLEEN VOOR. DE VRIENDEN DES AUT HE UK. S. Ma zommigt myner Vrienden in gefprek zynde, viel hetzelve op den tegemvoordigen totfiand van de eertyds zoo vrye als blocyende Ei' landen van den Archipel, thans door het onbepaalde Despotismus der Turken in de grootfte tiende vervallen; Deeze onderhandelinge gaf wy aanleidinge den waaren toeftand van de voornaamfle Eilanden in dezelve, uit aanteekeningen op het papier te brengen ; en eene befchryvinge * 3 dep  Voorbericht. den Krygsdienst, Koophandeldry venden en Zee. Vaarenden betreffende, tot nog toe alleenlyk voor myne Vrienden befiemd, op eigene kosten te ver» vaardigen: doch welke ik misfchien, ingevalle de Archipel eens van Miester veranderde, ten nutte van myn Vaderland, mynen Landgenooten zal mecdedeelen, op dat dezelve als dan in flaat gefield mogen worden, om ié riordeelen en te zien , wat 'er uit die thans vervallene Eilanden te haaien zj. In het bewerken van den Archipel heb ik dee. 'zen leiddraad gevolgd: <—»— Met het Eiland Candia beginnende, befchryf ik de Europeefche Kust, en die Eilanden, welke gereekend worden aan dezelve eigen te zyn, dus Noordlyk aan voortgaande, heb ik, by het Canaal der Dar da' nellen wendende, my aan de Afiatifche Kust en op de Eilanden aan dezelve behoorende, tot we- 'dtr  VOORBERICHT der aan Candia terug vervoegd: En deeze be,fchryvinge waakt de eer/ie afdeeling van myn Werkje uit, ■ In de tweede begin ik van "het Canaal der Dardanetten aan de Europeefche Kust* de Zee van Mirmnra door, Conflantino* polen voorby, en door deszelfi Canaal naar de Zwarte Zee: < Vervolgens langs de Afia- tifche Kust weder naar de Dar dan ellen terug. Ik heb achter deeze Afdeelingen nog ten ge. br.uikc van den Zeeman gevoegd eenige Aanmerkingen omtrent de Westlyke Kust van Morea, en wel voomaamlyk de Havens en Anker, plaatzen van Navarino, Corron en Modon betreffende , afgefcheiden van het voorgaande gedeelte van myn Werk, het geen in één ligchaam beftaande, dus meer onderfcheiden en aan minde, re verwarringe onderheevig is; waaraan de Lee. zer anders in de be/chryvinge van eene zoo groots mee.  VOORBERICHT, menigte van Rheeden, Havens en Baayen veel' ligt bloot gefield zoude zyn; en om van alles voor den Leezer zo veel duidelyker en klaarer denkbeelden te doen verkrygen,zo heb ik 'er eene nieu: we Kaart bygevoegd, verjchillende van de oude, als zynde deeze zeer defecl. Zoo Ik door deeze myne aangewende moeite en onkosten, (alléén tot nut van myn Vaderland genomen en gemaakt,) hetzelve ooit van eenig nut konde zyn, zoude Ik my voor mynen arbeid dubbel vergoed achten, en van myn hort weer dan te vreeden 'zyn! BE-    BESCHRYV1NGE van den ARCHIPEL. EERSTE AFDEELINGE. Beginnende met het Eiland C A N D I A. Het Eiland CANDiAeertyds onderden naam van C r e t a bekend, ligt op de breedte van 35 gr. 40 min. De grootfte uitgellrektheid van dit Eiland is van de Caap Garabufa de Westlykfte uithoek van hetzelve tot aan de Oostlykfte Caap Sidero en niet^, zoo als men tot nog toe verkeerdlyk gemeend heeft, tot aan Caap Salomon. Deeze uitge* ftrektheid is ongeveer sgHollandfche mylen, zynde deszelfe grootfte breedte N: en Z: 10 i mylen. Men zal zich zeekerlykverwonderen, dat deeze onze aanmerkingen zoo verre verfchillen met die, welke anderen voor ons geA maakt  2 BESCHRYVINGE van maakt hebben, doch de moeylykheid om alles naauwkeurig zelfs op te neemen, heeft den reyziger dikwyls al te ligt geloof doen flaan aan de valfche berichten, hem door dèn veeltyds onkundigen Bewooner van het Eiland gegeeven. — Men kan de oppervlakkige uitgeftrektheid van het Eiland ongeveer fchatten op 371 vierkante Franfche mylen; men vindt overal zeer hoog land en bergen, waarvan de ftrekking is W: en O: — Deeze aanëenfchaakeling van bergen is op vier plaatzen doorgefneeden, en de voornaamfte Communicatien van de Noordkust met de Zuidlyke verdeelen de lengte van het Eiland in vier bynaa gelyke deelen : De eerfle verdeelinge is tusfchen de bergen van Spachie, welke zich van den Westlykften uithoek van het Eiland tot aan de hoogte van Retimo uitftrekken , en door éene vry opene Valley van Criavici afgefcheiden zyn, welke Criavici eygenlyk den Westlyken Voet van de berg Ida uitmaaken. In dit eerfte gedeelte vindt men de haven3 van Grabuges, de Golf van Chisfamos^ die van Cannée en van- Porto-Suda op den Noord« lykften Kust en de haven van Spachie op de Zuidlyke kust geleegen: De ankerplaats en de  den ARCHIPEL. % de haven van Retimo, beneevens die van Standia en de fterke plaatze Ca nd ia zyn op de Noordlyke kust van het tweede gedeelte , waarvan de berg Ida het middelpunt uitmaakt» deeze berugte berg is de hoogfte van het geheele Eiland en vertoont zich als geheel alleen en verlaaten, daar de vlaktens van Candia en Mesfara zich door eene aanëenfchaakeling van heuvelen, die den voet van de berg Ida uitmaaken, vereenigen : Hier vindt men ook den gemaklykften weg der Communicatie tuslchen de bewooners van de Z tydkust van het Eiland met die der Noordlyke, en maakt teevens de grootfte bree te van Candia uit. Het derde gedeelte kan men reekenen van de berg Icaro, die zich ver boven de vlaktens va' Candia, tot aan de bergen van Ca» youccy verheft; welke bergen zich op het fmalfte gedeelte van hét Eiland bevindende door eene valley N: en Z: loopende, van de bergen van Jscity afgefcheiden zyn. Op deze kusten vindt men niets aanmerkenswaardig, dan de haaven van Spina-longa en de ankerplaatze van Mirabel. Het overige van het Eiland tot den Oostlyken uithoek tusfchen de Kaapen Sidero en Salomon A 3 lig-  $ BESCHRYVINGE vaU liggende is eeven bergachtig en men vindt geene andere communicatie tusfchen de Zuidlyke gedeeltens van het Eiland met die van het Noorden, dan de opgenoemde ; tusfchen beide gemelde Kaapen is de ankerplaats Pa, leio - Castro. — Deeze communicatien zyn de voornaamfte of wel om zoo te zeggen de eenigfte, die gebruikbaar zyn, en loopen N: en Z: aan de gemaklykfte punten en haavens uit. In deeze affnydingen vindt men ook de diepfte waterplasfen of rivieren, zoo dezelve dien naam verdienen, dewyl haar loop zoo fnel en naauw bepaald is. Dus dan moet men zich noodzaaklyk aan deeze groote verdeeling houden, en alle particuliere verkenninge op deeze punten toebrengen ; vooral zoo men in tyd van oorlog een ontwerp van attacque of van defenjie wilde formeer en. Door de Turken is het Kooningryk van C a n d i a in drie Pachaliers verdeeld, dat van Candia, van Retimo en van Canca. Het gouvernement van Candia ftrekt zich uit van de Provintie Milopotamo tot aan Caap Sakmon. Het tweede van Ampicorma tot de Provintie van Lambrys, en het derde, van Can. nm  den ARCHIPEL. f ma naamlyk, van de Caap Garabuza tot aan de Provintie van Ampkorma toe. De verdeelinge , welke de Grieken van hetzelve gemaakt hebben, is minder verward en eenvoudiger, waaraan zich ook de bewooners van het Eiland gewoon zyn te houden, de naamen zyn dezelfde gebleeven als in de middel - eeuw, by voorbeeld Chisfamos, Selino. Sydom'e, Ampkorma. Sphachie. 'Eiland van Gozzo', Retimo. Milopotamo. Aulopotamo, Lambkt Arcady, Rifo - Castro, Gnosfe. Lascity. Maleviny. Ttmenos. Cherfonefe. Gira-petra, Sitia. Mirabella. Spina~Longua, Door de gunftige ligging van dit Eiland is 't gemaklyk om te zien, van welk gewichtig aanbelang deszelfs posfes/ie in tyd van oorlog zouden zyn: hierdoor zoude men volftrekt meester zyn van de communicatie van geheel Europisch Turkyen met den ArchiA 3 pel,  — Ongeveer een | myl van la Palamide is de haven van Toron, eene zoo wel gemaklyke als veilige ankerplaats , en zeer gefchikt om troepen aan land te zetten: Een Esquader en de ligte vaartuigen tot deeze Expeditie uitgezonden, en kruisfende af en aan van de Golf, zouden gebruik moeten maaken van eene frisfche koelte , om zich naar deeze haven te begeeven en aldaar 1500 man aan land zetten, waarvan de avant-garde terftond post zoude moeten vatten op de hoogtens van Drapano, even boven het dorp van dien naam , f myl van de plaats der landing, en grenfende aan de vlakte, die communicatie heeft met die van Napels van Ro-  den ARCHIPEL. 25 Romaniën: Dit gelukkig ter uitvoer gebracht zynde, zou men geen ogenblik moeten verliezen , om langs de voet van 't gebergte voort te rukken tot aan een verwoest Grieksch dorp, 't welk in 't gezigt van Napels, ligt, op het uiteinde van eene aanëenfchakeling van heuvels, die zich tot aan de Palamide uitftrekken: Hier zou men eene Post moeten laaten om de communicatie met Drapano te begunftigen en gemaklyk te maaken van den eenen kant, en om van den anderen in geval de zaak kwalyk afliep , de retraite door de vlakte van Drapano te dekken. Te gelyker tyd zouden 300 man met roeivaartuigen den Westlyken uitgang van de haven van Toron uitgaande langs de kust roeijen, en zich een weinig boven een klein Eilandtje aan land begeeven, vervolgens door eene Vallei het gebergte beklimmen, en halte houden zoo draa zy het voetpad ontdekten, welk langs den voet van het Fort la Palamide naar de ftad gaat. Op eenen vastbepaalden tyd zouden de troepen, die langs de kust aangerukt waren, zonder van het Fort ontdekt te kunnen worde.n, zich op de hoogte vertoonen, en op den hoek van de Zuidlyke Bastion eenen ftorm B $ waa-  z6 BESCHRYVINGE van waagen, en vervolgens aan den rechter kant trachten de poort van de redoute te overweldigen. — Op het Sein van attaque zou een gedeelte van de 300 man, die aan den anderen kant van de berg geposteerd waren, verder oprukken, en hun best doen om aan den rechter kant van dezelfde bastion in te dringen , terwyl de overige hec voetpad houdende , onder de Vesting langs zouden marcheeren, en zich op dieplaatze, alwaar la Pala> tnide met de Stad communicatie heeft, posteeren. Dit gedeelte van de Vesting ten eenemaal weerloos, en op de rechter flanc van de tegen overgeftelde Bastion niets dan 2 flechte yzere flükjes zynde, is het zeer waarfchynlyk, dat de hiertoe beftemde troepen hun oogmerk gemaklyk zouden bereiken: Eens óp de plaats van de communicatie geposteerd, zouden zy zich met voordeel daar lichtlyk maintineerens en de overgaave van het Fort bevorderen, dewyl alsdan aan het Garnifoen geene hoop van hulp noch retraite overblyft. Het Esquader zou te gelyker tyd in de Golf eenige diverfie kunnen maaken, befchietende in het voorbyzeilen de punten van defenfie der Stad zelve, en ten anker gaande buiten het bereik der mortieren, die voor het  den ARCHIPEL. 27 het overige flecht gedirigeerd zouden worden, en derhalven weinig te vreezen zyn. Men rekent het getal der Inwooners op omtrent 6000, eenige familien in het Fort la Palamide woonende 'er onder begreepen; de meeste zyn Turken, de Griekfche famiüen beloopen naauwlyks 100 in getale , en de Jooden nog veel minder, ook vindt men 'er zommige Armeniaanen: De Franfchen woonen in de Voorftad buiten Napels zelve, en dry ven eenen vry voordeeligen handel; be. ftaande voornaamlyk in Oly, Graanen, Wollen , Zyde , Vermilioen , Garst, Snyhoonen, Bootten en andere artikels, waarentegen zy uit Frankryk ontbieden, Laakens, Coffy, Indigo, Cochenille, Suiker, Lyonfche Stoffen en andere kleine voorwerpen meer. T H E R M I A. Ongeveer 9 Hollandfcbe mylen vlak Noorden van Milo ligt het Eiland Thermia; het welk voor den Koophandel, eenige Zyde uitgezonderd, van weinig of geen aanbelang jsj Hetzelve is met twee havens voorzien vry wel voor Koopvaarders, doch niet voor groote Scheepen gefchikt, en onder de riaa. men  28 BESC1IRYVINGE van men van #0 Erini en S<-° StepTiano bekend, de ingang van de laatfte is Z: Z: O:, en van de eerfte N: N: O: en N: O.-. Tusfchen beiden naamlyk omtrent 6 mylen van Milo is het Eiland Serfo op denzelfden windftreek gelegen, doch verdient geene aanmerking. A N D R O. Van den Noordlykften uithoek van 7'hermia, tot de haven van het Eiland Andro, rekent men 7 Hollandfche mylen ongeveer N: O:, doch is flechts voor kleinere vaartuigen gefchikt, en in oorlogstyden van geen aanbelang: Om dezelve aan te doen, ftuurt men tusfchen het N: en O: N: O: Het Eiland is ten uiterften vrugtbaar, doch even gelyk de meeste andere van den Archipel door de vadzigheid der Turken ten eenemaal verwaarloosd: De voornaamfte Dorpen zyn, Mesji, Strapurias, la Pichia, Livadia, Merta-Chario, Aladinia, Gianistes, Megnitetz, Lamiro, Ap* ftlia, Steniëtz, Vurcorti, Arna, Falica, Curelli, Pitrofo, Castanietz, Cochilu, Lardia, Amelocho, Atinati, Vouni, Gridia, Piscopia, Capraria, Aipatia. GOLF  den ARCHIPEL. 29 GOLF van ATHENEN. ( De Caap van Damala, by anderen Malo geheeten, en de Caap delle Colonne , maaken den ingang van deeze Golf uit, en loopt van deeze Caapen - afgerekend byna 15 mylen landwaards in, en is overal met Eilandtjes als 't waare doorzaaid, waarvan zommige bewoond, en zommige veflaaten zyn; die van Poro, van 5» George tfArbora en het Pro. yintie Eiland, eertyds onder den naam van Patrodeia bekend, liggen aan den ingang van de Golf. Onder het Eiland Poro , het welk zich eene myl in de lengte en eene halve in de breedte uitftrekt, vindt men eenen goeden ankergrond, hetzelve is door een naauw Canaal van het vaste land gefcheiden, deszelfs haven, Porto Poro genoemd, beftaat in eene groote ruime Kom, tegen het vaste land, en door het Eiland gedekt, men kan hier op de diepte van 25 tot 10 vademen ankeren; de ingang van dit Batfin of Kom, die aan den Westkant ia, is alleenlyk 70 a 80 roeden breed; Men verkiest evenwel meest, om het aan den Zuidkant te zetten, van wegens de na-  3° BESCHRYVINGE va» nabybeid van een Dorp, alwaar men eenlgf , ververfchingen bekomen kan. Ankerplaats van Caap Colonne. Op het Oostlyk uiteinde van het Provinciale Eiland, in onze Kaart met den naam van Gal* drionifi beftempeld, vindt men ook eene veilige ankerplaats tegen den Noorde wind, onder den naam van Ankerplaats van Caap Co* lonne bekend, doch men moet wel zorgedraagen, om het Anker nader aan de Caap dan aan het Eiland te laaten vallen, alwaar men op eenen behoorlyken afftand van de wal 15 vademen water vindt. De ruïnen van de Tempel van de Süniadifihe Minerva, waarvan men de Colommen op de uithoek van de Caap , ontdekt, dienen tot een bekwaam verkenningsmerk; ook heeft de Caap, weleer Caap Suniade geheeten, van dezelve den naam ontleend. — De Golf verder inloopende, vindt men het Eiland Egina, van alle de anderen, die in de Golf op deeze hoogte liggen alleen bewoond, en met één flecht Dorp voorzien; Het terrein van hetzelve is zeer bergachtig, en wegens de fteile rotzen en klippen, welke het  den ARCHIPEL. 3* het overal omringen, behalven aan deszelfs Noordwestlyken kant, ongemaklyk en gevaarlyk om aan te doen. De Pireesche Haven. Ongeveer 5 mylen ten Noorden van Egt» na, thans meestal Engia genoemd, en ongeveer 8 mylen N: W: van Caap Colonne, ligt de beruchte Pireëfche Haven , of de rheede van Athene , thans onder den naam van Porie Leon ot Port Lyon bekend: Om dezelve aan te doen ftuurt men, het Provinciale Eiland eens te boven zynde, N: W: en N: W: ten N: tot op de hoogte van het Eiland Ealconde, het welk men aan ftuurboord laat, vervolgens ftuurt men N: N: W:, en laat het dus voortloopen tot men dicht by een Ei. landtje, de kleine Contour geheeten, komt, wannéér men de mond van de haven, die men wegens verfcheidene laage punten tot hier aan toe niet had kunnen zien, ten eenemaal open ziet. Aan den ingang van deeze haven vindt men nog eene voorhaven, alwaar men op 14 vademen zandgrond veilig ankeren kan, de kusten zyn zeer fchoon, maar de ingang niet  32 BESCHRYVINGE van niet zeer breed zynde, moet men midden vaarwaters het anker laaten vallen , en een touw aan de Noordwal aan land brengen. Byaldien men de Pireëfohe Haven in wil zeilen, loopt men zoo na' als mooglyk is by de overbiyfzels van eene oude Vuurtooren langs, wanneer men vervolgens tusfchen de oude in Zee opgeworpene Werken doorloopt ^ welke men nog overal met het water gelyk ontdekt; Deeze enge pasfage van 250 roe. den wyd , alwaar men 14 vademen water vindt, eens door zynde, krygt men eene zeer groote ruime haven, alwaar men naar verkiezing overal op 6, 7, 8 a 9 vademen veilig en voor alle winden befchut ankeren kan. De haven zelve van alle defenfie ten eenemaal ontbloot, zoude zeer gemaklyk te fluiten, en de oude opgeworpene werken met weinig onkosten te herftellen zyn, en welgeplaatfte batteryën fneeden de Scheepen alle mooglykheid, om zieken engen ingang in te zeilen, ten eenemaal af: ■— Zoo ooit eenige Mogendheid het voorneemcn fmeedde, om de fteden, posten en havens van het eertyds bloeijend Attica, wegens derzelver gunftige ligging, weder in hunnen voorgaanden ftand te brengen, of geduurende eenen oorlog aldaar  den ARCHIPEL. 33 daar een vast etdblhfement te maaken, zoude men eerst het Schier-Eiland, onder den naam van Piree bekend, moeten verfterken, waarop men nog de overblyfzels van de oudtyds zoo vermaarde Vestingwerken vindt. De oude haven van Phakrus, die niets anders dan een baay aan den Zuidkant van het Schier-Eiland is, biedt eene gevoeglyke plaats, om troepen aan land te zetten aan, welke als dan in ftaat zouden zyn om de Pireefche Haven van binnen te bezetten, en alle comunicaHe tusfchen dezelve en Athenen af te fnyden. Ongeveer eene halve myl ten N: W: van de Pireefche Haven is die van Couloury, welke geformeerd wordt door twee Eilanden , wel. ke van verre aan het land fchynen vast te zyn, en onder den naam van groote en kleine Couloury bekend: de ingang van deeze haven, die zich in het N: N: W: vertoont, is tus» fchen de kleine Couloury en het vaste land , zoo draa men dit Eiland voorby is , opent zich eene uitgeftrekte rheede , bekwaam om wel 60 Scheepen van linie te bergen; Men ftuurt als dan W: N: W: , tot dat men de Oostpunt van de groote Couloury, de kleine Couloury en de mond van de Pireefche Haven in één heeft, wanneer men op 18 a 20 vadeC men  34 BESCHRYVINGE van men grys zand en eenen goeden ankergrond vindt; men vertuit zich O: en W:, en men ligt als dan voor alle winden befchut. De kleine Couloury levert niets, doch de groote Graanen, Pik en Wyn op; van hout en water is hetzelve byna ten eenemaal ont. bloot: Hetzelve is van eenige flechte Dorpen, in 't geheel met700 bewooners bevolkt, voorzien : Omtrent 3 mylen Westlyk van deeze rheede voortzeilende, doet zich de ankerplaats van Megara, anders de haven Nisda geheeten, op, alwaar men ao vademen Reekgrond vindt. Eindelyk doet zich op de rheede van Corinthen, in het binnenfte van de Golf gelegen , op eene cabellengte van de wal, ter diepte van 30 vademen harde fteekgrond, eene goede ankerlaats op. De Stad Athene n. De Stad Athenen is ongeveer één uur van de Pireefche Haven in het midden van eene ui geftiekte vlakte gelegen; eenige alleen liggende hoogtens , op welker eene de Citadel gebouwd is, en de Stad tot eene natuurlyke dekking ftrekken, liggen rondom de-  d ë ' n- ARCHIPEL. 35 dezelve heen- — De onïnneemlyke fterkte van den Tempel van Minerva is door haare natuurlyke ligging nöeh hedendaagsch eene zeer fterke Post, dezelve beftaat in eene zeer hooge rots, waar van men de geheele vlakte, waar-in de Stad gelegen is, beftrykt, en die alleen van eenen kant toeganklyk is: De rmiuren van deeze Vesting, welke dan eens verwoest, dan weder opgetrokken zyn, bevinden zich thans in eenen zeer vervallen ftaat r de geheel Artillerie beftaat in 20 ftukken van verfchillend caliber en flecht gemonteerd: Men dient wel in het oog te houden, dat 'er op den afftand van 200 roeden van deeze Citadel een andere hoogte ligt, van waar men dezelve, fchoon minder hoog, gemaklyk befchieten kan : Deeze is Onder den naam van Philopappus bekend, wegens een gedenkftuk tot eer van Cajus Philopappus , waar van de overblyfzels nog te zien zyn , aldaar opgericht. Deeze Post, welke geduurende den bloei van Athenen, voor zeer belangryk gehouden wierd, droeg ook de voorkeuze van den Generaal Morowitz , die deeze plaatze bemachtigde, weg. De Stad is vry aanmerklyk, bevat ongeC 2 veer  36 BESCHRYVINGE van veer 12000 inwooners, en groeit wegens de gezondheid der lucht, en de gemaatigdheid ,• waar mede de Grieken behandeld worden , daaglyks aan: Men heeft dezelve nog onlangs uitgelegt, en op het eerfte gerucht van den oorlog met eene zeer Hechte muur voorzien. De Albaneezen , die zich geduurende den voorgaanden oorlog in Morea verfpreidden ,; kwamen verfcheidene maaien de Stad plunderen , en het is toen dat de Turken deeze belachlyke Werken hebben opgeworpen : het geen een duidlyk bewys is van de vreeze , welke de Turken voor binnenlandfche onlus* ten bezielt: men verzekert ook van goeder hand, dat in geval van eenen nieuwen opftand , de Grieken meerder moeds dan ooit zouden betoonen , en nog door de vreeze voor hunne Meesters, nog door het herdenken van de voorige ftrengheid, noch van de trouwloosheid en de kwaade behandeling der Rusfen, te weerhouden zouden zyn. De omliggende ftreeken van Athenen zyn wel bebouwd: De zoo beroemde rivieren de Ilisfus en Eridanus verdienen thans den naam van rivieren niet: De eerfte, die aan den Zuidkant de Stad en de Citadel influit, ligt 's Zomers droog: En de Eridanus is een beekje het welk  den ARCHIPEL. 37 welk in verfcheidene takjes verdeeld de Olyvenvlakte befproeit: Voor een Esquader zou* de bier eenen overvloed van ververfchingen , als Osfen, Schaapen, wildengroentens, maar geen brandhout en weinig water te vinden zyn. De Olie is het voornaamfte artikel, het welk Athenen oplevert ; waar van een ge. deelte naar Conftantinopolen , een gedeelte naar Venetiën en Frankryk verzonden wordt > welke handel op twee huizen aldaar geëta* blisfeerd, en die nog eenige Wol en Hennip by hunne verzendingen voegen, fteunt. ANKERPLAATS van MANDRY, op de KUST van AtTICA. Deeze ankerplaats ligt tusfchen de Golf van 'Athenen en die van Negrepont, ten Zuidwesten van de Caap Dailo , door anderen ver* kerdlyk Caap Doro genoemd, en is aan den Zuidoostkant door het Eiland Macronifi of het lange Eiland gedekt: Deeze ankerplaats wordt geformeerd door twee Zuidoostlyk uitrekende hoeken lands, die eene kleine Golf, '400 roeden diep en wyd, uitmaaken, aan het Z: O:, zoo als ik reeds aanmerkte, door Ma. C 3 cro~  s& BESCHRYVINGE van cronifi gedekt. De kusten rondsom deeze ankerplaats zyn zo fchoon, dat men dezelve zeer naby kan komen, men vindt overal 3 , 4,6, 8 , 10, 14 en 16 vademen water , en eenen allerbesten ankergrond, als zand en Iteekgrond. De plaats is alleenlyk door eenige Herders bewoond, die Schaapen en Melk voor eenen geringen prys aan de daar komende Scheepen verkoopen ; voor het overige is het zeer gemaklyk om over land van Athenen Osfen en allerhande zoort van ververfchingen te bekomen : -— Goed water is hier niet te vinden, maar deeze ftreeken leveren in tegendeel eenen overvloed van brandhout op; fchoon de oevers , zedert het verblyf der Rusfen in deeze wateren, veelal van hout verminderd zyn. NEGRO PON TE. Byna 2 mylen N: W van het Noordlykfte einde van Andróh Caap UOroy op denOostlykften hoek van het Eiland Negropent gelegen. — In geval van oorlog zou hetzelve van het allergrootst aanbelang zyn, en haaren ouden luifter, welke thans byna ten eene-  den ARCHIPEL. 39 nemaal verdweenen is , weldra weder zieri herleeven; vermits men als dan trachten zoude om alle yoordeelen van de vruchtbaarheid der grond te trekken, die nu verwaarloosd zynde, niet veel beduidt. *- Deszelfs natuurlyke ligging is wonderlyk , en het is niet mooglyk eene fterkere te vinden: De gebeele Noordoost kust van het Eiland is onmooglyk aan te doen, en zelfs zeergevaarlyk om naby te komen; en het Westlyke gedeelte maakt met de kust van Beodën en Attica twee Golfen, de eene ten Zuiden en de andere ten Noorden uit; aan welke beiden de ftad Negrepont gelegen is.- In deeze beide Golfen kan men zeer goed en veilig ankeren , zynde de kusten fchoon en op veele plaatzen gemaklyk om aan te doen: — De ankerplaats in de Z: Oostlyke Golf is echter te verkiezen boven de andere, dewyl men dezelve gemaklyker uit kan komen , en waarvan de ftrekking boven de Golf van Athenen en de pasfage tusfchen de Eilanden Andros en Zea de Krygsoperatiën fterk zoude faciliteeren: van te vooren waren de ingangen van de beide Golfen verfterkt , de Noordlyke door vry wel aangelegde Werken, die thans ten eenemaal geflegt zyn , en de Zuidlyke door een C 4 fleSc  40 BESCHRYV1NGE van liegt Kasteel, nu geheel vervallen , en ftrekkende tot eene fchuilplaats voor de Rovers. De Fortificatiën van de Stad zelve zyn van weinig aanbelang: Men rekent het getal van Inwooners byna op 16000 , en van het geheele Eiland tezamen op niet meer dan 40000, zynde een gevolg der despotique regeering en geduurige kwellingen der Turken, waarom eene vruchtbaare landftreek onder het gezegendfte luchtgeftel geleegen, en met de vetfta weilanden voorzien, byna woest en onbewoond blyft leggen : Met een geringen arbeid verzamelt men veel Olie , Koorn en Wyn ; de bergen zyn overal met bosfchen bedekt, en leveren zeer veel Timmerhout op. ■— Uit dit weinige kan men zeer licht opmaaken , van welk aanbelang de bezitting van dit Eiland zoude zyn; om thans niet te fpreeken van deszelfs gunftige ligging ten opzichte van Thesfali'èn, Livadien en Beotiht , die door dit Eiland, fchoon onaf hanglyk, ten eenemaal gedekt worden. Met Livadien is het Eiland door middel van eene brug van vyf boogen vereenigd. De voornaamfte plaatzen , welke men tegenwoordig op het Ei-; land vindt zyn: Aan  den ARCHIPEL. 4t Aan den Oostkant. Oro. Ccrinto. Valana. Graspitea. Acatia. Armenia. en Aan den Noordkant. Litar. Aan den Zuidkant. Porto Chimi. Bocco di Silofia. Porto Caristo. Porto Buffalo. Disco. Carisfo. Sttira. Potiri. Cupna. Protino. Andi. Vatia. Negroponte. Polirico. Limea. Dipfo. Colochir. Porto Ca/os. en In het Land. Nefo. Iltrodo. Tianto. KUSTEN van THRACIËN en MACEDONIËN. Op de Noordlyke kusten van den Archipel, van het Eiland Negrepont af te rekenen tot aan de Golf van Saros, dicht by het Canaal der Dardanellen gelegen, is geene Rheede of politie, die eenige betrekkinge kan hebC 5 ben  42 EESCHRYVINGE van ben tot de beweegingen van een Esquader, of tot een voorwerp eener expeditie zou kunnen dienen : Wel is waar men kan in allé deeze tusfchen beiden gelegene Golfen ankeren , maar men vindt 'er geene gefchikte havens, zy zyn te ver van de gewoone route, en in den Zomer ongemaklyk om aan te doen wegens de Noordlyke winden , en in het Hechte faifoen gevaarlyk-: De Golf van Sa/onikiy waar van wy zoo aanftonds omftandiger zullen fpreeken, ligt dieper in het land dan de andere, en heeft eene goede rheede: Doch fchoon het niet te past komt, wat onze Militaire befchryvinge aangaat, ver uitte weiden omtrent deeze uitgeftrekte kusten , door haare ligging byna als onverfchillig aan. temerken ^ zal het echter niet te onpas zyn om met een enkel woord aan te flippen, en de resfources te melden, welke men op dezelve overal ten overvloede vindt. Men noemt en wel met reden de Golfen van Volo, Saloniki, di Contesfa en Monte Santo de koornfchuuren van Conftantinopolen, eene oneindige meenigte van kleine vaartuigen en eenige Scheepen van den Grooten Heer vaaren altyd af en aan op dezelve, en men zoude , naar maate de omftandigheden zulks  den ARCHIPEL. 43 zulks vereischten, deeze vaart naar elders kun. nen verleggen; De Grieken van het Eiland Hydra leggen zich fterker dan de anderen hier op toe; ook zal het niet onnoodig zyn hier in 't voorbygaan te melden, dat, deeze Eilanders de bekwaamfte Zeelieden van den Archipel pplee veren de, zoo zelfs dat zy die der andere Volken indien niet overtreffen, ten minften evenaaren,noodzaaklyk ontzien zouden moeten worden niet alleen, maar de oorlogende Mogenheid dezelve moest trachten op zyne zyde te krygen; om door hun middel leevensmiddelen en Scheeps-timmerhout van het Noord, lyke gedeelte van den Archipel te bekomen. —: Wy gaan thans over tot de GOLF van SALONIKI. Deeze Golf heeft de kust van Macedonien ten Westen, en die van Sakniki ten Oosten; zynde deszelfs ingang op de hoogte van de Caapen van Pagliori en St. Georges, ongeveer neegen Franfche mylen breed: dewyl men reekent dat dezelve zich ongeveer '20 Franfche mylen landwaards in ftrekt, te reekenen van Caap Casfandra tot het binnenfte van de rheede van Saloniki. De  44 BESCHRYVINGE van De Golf wordt van deszelfs ingang tot aan de Caap Berm/s hoe langer hoe naauwer, op welke hoogte dezelve Hechts de breedte heeft van 2 Franfche mylen; de ftrekking van de Golf tusfchen deeze twee Caapen is Z: W: en N: O: De Caap Casfandra ligt op de breedte van 39° 53", en de Stad Sakniki zelfs op 40 9 41''. De ingang van de Golf is aan den Zuidkant gedekt door eene aanéénfchakeling van rotzen , die zich van de Caap St. Georges tot aan het Duivels Eiland uitftrekken; dus dan van den oostkant komende, moet men tot op de hoogte van het Eiland Lemnos loopen, voor men de Golf zal kunnen in zeilen. Op de Westkust van de Golf, die voor de Noorden Oostlyke winden bloot ligt, vindt men geene veilige ankerplaats. Zeer kleine vaartuigen zouden zich onder de S[. Qatharina, eene kleine haven aan den voet van den Olym. pus kunnen bergen. Op de Oostlyke kust vindt men inteegendeel overal eene bekwaame ankerplaats op de diepte van 15, 20, 25en 30 vademen waater: alle deeze ankerplaatzen, die hunnen naamen ontleenen van de verfchillende plaatzen, op welker hoogte dezelve zyn, zyn alle even voordeelig en vei-  des ARCHIPEL. 45 veilig wegens de wel houdende fteekgrond; hierby komt nog, dat op deeze kusc geankerd, en door eene fterke Zuidewind overvallen , men het zeer gemaklyk toe binnen in de Golf zou kunnen laaten doorloopen ; alwaar men voor de Stad op 10 en 8 vademen en zelfs op eene Cabels lengte van de Stad op 6 vademen goede fteekgrond, veilig kan ankeren j Het is zelfs byna zonder voorbeeld, dat hier ooit de Scheepen voor hunne ankers gedreeven hebben ; zoo dat men hier voor geen het minfte ongeval te vreezen heeft. De Fortificatiën van Sakniki zyn zeer oud , gelyk uit de manier van dezelve aan te leggen duidlyk blykt: Het Kasteel en het bovenfte gedeelte van de Stad is zelfs van de tyden van Keizer Theodofius, door zyne overwinningen en wreedheden in deeze ftreeken zeer berugt: De muuren zyn in eenen zeer Hechten ftaat, en door de aardbeevingen overal van een gefcheurd, waar uit duidlyk te zien is, dat zoodanige Fortificatiën voor niets te achten, en geenzins te duchten zyn. De Zeekust is niet veel beter verfterkt op de twee Toorens , die op de beide hoeken ftaan, liggen batteryën ; die van de Kruidtooren fchynt te beftaan uit io ftukken, en de  46 BESCHRYVINGE van de Bloedtooren flechts uit 6, alle van verfchillende caliber: de fchietgaten zyn met het water gelyk,'eri met dubbelde deuren, even gelyk die van de Dardanellen, voorzien: In ieder Tooren liggen ook nog 5 of 6 ftukken , doch alle kleiner dan 24 ponders. Op het Kasteel zelve liggen niets dan zeer lange ftukken van klein caliber; en het beste gedeelte van de Artillerie is in den voörgaanden oor. log door den Groot Vifier naar Conftantinopolen opontbooden. — In zulken deerniswaardigen toeftand is ééne der fterkfte plaatzen van het Turkfche Ryk, zynde van allerhande Ammunitie bykans ten eenemaal ontbloot: Het getal van Janitfaren in de Stad alleen wordt op 15000 gefchat, naamlyk alle jonge manlyke kinderen 'er onder gerekend, welke terftond na hunne geboorte aangeteekend worden , ten einde van de voordeelen, die hier aan gehecht zyn, te kennen jouisfeeren : alhoewel een derde flechts door den Grooten Heer bezoldigd word: Zij ftaan onder het commando van eenen Aga, die altyd in de Stad woont, en het opzicht heeft over het Kasteel, onder de orders van de Pacha dier Provintie, die ook zyne refidentie te Sakniki heeft. Uit deeze oneindige hoop  den ARCHIPEL. 47 hoop Janitfaren-, welke onder geene discipline ftaan, zou men in tyd van nood, ter naau« wer nood 500 man kunnen uitmaaken: By gelegenheid van het inhaalen van eenen nieuw aangeftelden Pacha waren 'er onlangs 300 byeen verzameld, waar van meer dan een derde alleen uit kinderen beftond, buiten ftaat om de wapenen te voeren, en zonder de minfte uniformiteit in kleeding noch in wapenen. Ieder Janitfaar heeft een Snaphaan, Pistolen en een zeer korte Sabel : Hunne geweeren zyn allen óngelyk in grootte, en ieder maakt zyne eigene Patroonen, deeze eens verfchooten zynde , is 'er geen middel om weder andere te bekomen. Aangezien het groot getal Janitfaren , zyn 'er zeer wéinig Subalterne Officieren, en die 'er nog zyn, kunnen hun gezach niet oeffenen, dewyl geene de minfte discipline by de Turken plaats vindt. Dit alles te zamen in overweeginge neemende , begrypt men lichtlyk dat de geheele fterkte van Sakniki in de twee Toorens gelegen is, van welke wy boven rrieldinge maakten, en waarin de dekking der Rheede alleen beftaat; dezelve byna van alles ontbloot, en in Hechten ftaat van defenfie zynde, kan men byna verzeekeren , dat één enkeld Schip van Li-  48 BESCHRYVINGE van Linie der zei ver vuur zou doen zwygen, en in ftaat zyn de voorwaarden, welke hetzelve wilde, aan de Stad op te dringen. Zoo men in een diergelyk geval voorneemens ware , zich hier te etablisfeeren , zou het noodig zyn het Kasteel met eenige Troepen te bezetten , om zich in deeze politie, waar van alles afhangt, te kunnen maintineeren. De kleine Caap Bernus, dicht aan welke de Scheepen genoodzaakt zyn langs te houden , om eene daar tegen overliggende Zandplaat, is de eenigfte plaats die gefchikt zou zyn om tot dekking van de Rheede eene battery op te werpen. Om de Rheede van naderby te dekken , zou het niet ongefchikt zyn om aan de uiteinden der Stad ook batteryën op te werpen , doch het Land hier zeer laag zynde, zoude men aan het vuur der Scheepen blootgefteld zyn , en met meerder vrugt eenige Mortieren aan het uiteinde der Stad geplaatst kun. nen gebruiken. — De Golf en de Stad van Sakniki, zyn , als Soldaat gefprooken, van geen zeer groot aanbelang , en ik zie niet in welke omftandigheden dezelve zulks zouden kunnen worden: Door haare Noord-Westlyke ligging is ze te ver van het gewoone vaar-  den ARCHIPEL. 49 vaarwater van den Archipel afgefcheiden en ongemaklyk om uit te komen; met eene zwab kere magt zoude men hier geene veilige retraite kunnen vinden, en dezelve met eene overmagt binnen loopende > zouden hier door de andere Krygsoperatiën te veel vertraagd , en derzelver verdere voortzetting verhinderd worden. Wat de Stad zelve betreft) deeze zou alleen het voorwerp van eene expeditie kunnen zyn in geval van attaque , anders zoude men zich zonder twyffeihier niet langer ophouden als den tyd, dien men noodig had om zich van allen voorraad, welke men hier in overvloed bekomen kan, te voorzien. -Het getal der Inwooners van Sakniki^rekent men op 70,000 , waar van 20,000 Joden, 10,000 Grieken, 2eo Franfchen, en de rest Turken: De Pest van het jaar 178 r heeft hier zwaare verwoestingen aangericht, en het getal der Inwooners fterk verminderd; meest alle jaaren heerfchen hier tegen het einde van den Zomer befmettelyke koortzen , welke men gelooft dat aan de uitdampingen van dé fnoerasfen , die zich van de Stad tot aan den mond van de Verdac Noordwestlyk uitftrek* ken, tóe te fchryven zyn.  50 BESCHRYVINGE van Sakniki levert zeer veel Catoen , Tabac, Graanen, Vee en Timmerhout op, welke waaren door Conftantinopolen tegen geld, door Smyrna tegen gedroogde Fruit, en door Candia tegen Zeep worden verruild. Een Esquader zoude te Sakniki aan alles overvloed vinden ; aan den voet van den berg Olympus, dicht by de haven van Sa Catharina , is het beste Timmerhout, en drie kleine dagreizen van Sakniki zyn zeer goede Yzer- en Koopermynen : Pik en Harst vindt men in overvloed op Negroponte, en de vlaktens van Macedonien leveren eene menigte van Hennip op. Waar voor men Duit- fche, Franfche en andere Laakens derwaarts zoude kunnen voeren , als zynde byna den geheelen Archipel door, doch voornaamlyk te Sakniki, zeer getrokken en beroemd. LEMNOS of STALIMENE. Ongeveer 16" Hollandfche mylen recht Oost van de'Caap Pagliori, op den Oostlykften uithoek van de Golf van Sakniki gelegen , ligt het Eiland Lemnos , op de breedte van 39° 5i° •> naamlyk de Zuldlykfte Caap van het Eiland, en volgens de Kaarten op 23° leng-  dèn ARCHIPEL. 51 lengte, doch aangezien de verfchillen, wel< ke men zomtyds hierin bevonden heeft, zou het wenschlyk zyn, dat dezelve door Astronomifche waarneemingen eens vooral uit den Weg geruimd en vereffend wierden. Hetzelve heeft het Eiland Tenedos ten Oosten, op den afftand van ongeveer 41 mylen, en Tasfo aan den ingang van de Golf di Contesfa gelegen N: N: W: 9 mylen van zich. Het heeft flechts van het Z: tot het N: 3 mylen, en is van eene vierkantige gedaante liggende O: W: Z: en Noorden. Het land, fchoon overal onegaaj en bergachting, vertoont zich echter niet zeer hoog. In het Noordlyk gedeelte , dicht by den uithoek , onder den naam van Cochino bekend, is eene Rheede, die voor onveilig gehouden wordt , als zynde aan de Noordlyke winden , die alhier zeer fterk doorwaaijen, blootgeiield. De geheele Oostkust van het Eiland kan men niet aandoen , wegens eene Bank, die zich ongeveer 3 mylen in Zee uitftrekt- Op de Westlyke kust, die overal fchoon, en van verfcheidene inhammen of bögten voorzien is, ligt men voor de Noordlyke winden veilig , en moet alleen voor de Westlyke op zyne hoede zyn. De beste ankerplaatzen vindt men op de D & Zuid.  52 BESCHRYVINGE van Zuidlyke kust van het Eiland ; en de haven van 5t0 Antonio is aanmerkenswaardig, waar by men nog kan voegen die van la Condea , naby de eerfte gelegen , welke fchoon niet zeer ruim, echter ten uiterften veilig is. De Haven van Sto Antonio. De kenmerken om dezelve aan te doen zyn twee bergen , die hooger zyn dan de rest van het land, en zich in het Z: O: vertooilen , wanneer men van den Oostkant komt, ftuurt men op deeze bergen aan, tot dat men dicht onder het land zynde , twee kleine Eilandtjes ontdekt, dit dicht by de Westlykfte Caap van 'de baay zyn. Een van deezen is aan de piramidale gedaante zeer wel te kennen. Het Land van dc Oost Caap ver. toont zich laag en hakkelig, by het inzeilen van de baay moet men de Oostkust niet te na komen om eene laage hoek te myden, die vlak tegen over deeze Eilandtjes ligt, en byna 2i cabellengten in Zee uitfteekt. — Eens voorby deeze Eilandtjes zynde, kan men ankeren waar men wil op 22, 20, 15 en 12 vademen , maar de beste ankerplaats is op de Westkust, ongeveer 4 cabellengten van de t 1 Ei-  den ARCHIPEL. 53 Eilandtjes, die den ingang van de haven uitmaaken; daar vindt men op 15 vademen diepte zand en fteekgrond; fchoon de ankers hier zeer goed houden , verkiest men zelden om daar te blyven liggen , als alleen in geval de O: en O: N: O: winden het inzeilen van de haven zelve beletten; dewyl men op deeze Rheede aan de Z: en Z: Z: O: winden blootgefield , welke hier eene zwaare Zee maaken s Ook zou men door eenezwaareZ: Z: O: wind overvallen alhier geenzins veilig zyn. Om van de Rheede naar de haven van Sl0 Antonio te zeilen, ftuurt men op een lang Eiland, binnen in de Golf liggende, en onder den naam van het GroeneEilandbekend, aan, hetzelve genaderd zynde , ontdekt men de Oostlyke kust, die den mond van de haven uitmaakt; dan gaat men over ftuurboord lig, gen, en houdt midden vaarwaters op de haven in , want dicht by de Eilandtjes fleekt een Steenrif ongeveer eene groote cabelleng,te in Zee af : zoo dra men deeze Eilandtjes voorby is , kan men op 6, 7 en 8 vademen gaan ankeren, maar de beste plaats is, wanneer de Moolens van bet Dorp dat op het OosMand ligt O: Z: O: van U zyn , op 3$ P 3 ca-  54 BESCHRYVINGE van cabellengte van de wal, alwaar men 8 vademen goede fteekgrond zal vinden. De haven is tegen alle ftreeken van de wind en voor de flag van water gedekt, op het diepfte vindt men 7 en 8 vademen, die allengskens opdroogen tot li cabellengte van de wal, welke men ook wegens de droogtens, die rondsom de kust liggen, niet nader komen moet. Onveer 3 mylen West van dezelve ligfc de haven dellaCondea, om dezelve aan te doen houdt men op een klein Eilandtje, dicht by de Oostlyke Caap gelegen, aan, en de haven opent zich naar maate men dit Eilandtje nader komt, die zich anderhalve myl naar binnen uitftrekc ter breedte van 2400 voeten zoo dra men het bovengemelde Eilandtje voorby is , kan men overal gaan ankeren op 15 tot 20 vademen fyne zandgrond. De gefchiktlte plaats om te ankeren is diep in de haven, doch by het inloopen van dezelve , moet men vooral midden vaarwaters houden , ja zelfs liever een weinig nader aan de flinker wal dan de rechter , van waar een Rifje ter lengte van eene kleine cabel affteekt : dit Rifje eens voorby zynde, kan men het anker op 8 , 9 en 10 vademen fteekgrond laatcn val-  den ARCHIPEL. $$ vallen, men ligt hier voor de Z: Westlyke winden een weinig bloot, maar het Zandrifje breekt de zwaare Zee, die met deze wind hier anders zoude ftaan. ., De haven van StQ Antonio is buiten twyffel een van de fraaifte en ruimde havens van den geheelen Archipel, zeer gefchikt om aan te doen voor Scheepen, die zich boven de Cycladifche Eilanden bevindende, door eene zwaare Zuidlyke of Z: Z: O: wind overvallen, mogten worden : Door haare Noordlyke politie , de nabyheid van het Canaal der Dardanellen, en de Noordlyke winden , die hier het meest waaijen , kan dezelve dienen voor die Scheepen, welke uitgezonden worden om in den Archipel te kruisfen: De Rusfen hebben alle deeze voordeden zoo wel aangemerkt , dat zy na het vernielen der Turkfche Vloot in den ilag van Tchesmé, in de havens van Si0 Antonio en della Condca ten anker kwamen, en flechts eenige Scheepen naar de Rheede van Lemnos detacheerden om de attaque tegen het Kasteel te dekken : De Route en roekelooze onderneeminge van Hasfan Pacha, gevoegd by de negligentie der Rusfen , dreef hun te rug , en noodzaakte de Rusfen om van een etablisfement op Lemnos D 4 af  $4 zullen thans den Leezer onze aanmerkinj, gen , omtrent de Eilanden op deAfiatilche „ kust liggende, als ook omtrent de kustzel„ ve mededeelen en beginnen met het Eiland T E N E D O S. De Noordlykfte punt van hetzelve ligt ongeveer 33 mylen van deCaapGfam'tzari, doof anderen verkeerdlyk Jannisfaire genoemd, die den ingang van het Canaal der Dardanellen op den Afiatifchen kust uitmaakt, en 3 mylen van de kust van Troijen ; deszelfs groot' Re uitgeftrektheid is Noord en Zuiden: de Oostlyke kust, alwaar de Stad en het Kasteel ligt, is alléén bewoond en met eene haven , voor kleine Scheepen gefchikt, voorzien J men vindt 'er echter 25 voeten water, en de Fregatten, door den vyand gejaagd, zouden zig hier, de nood zulks vereisfchende, kunnen bergen. Van het Eiland tot aan de vaste kust van Afiën toe , vinden de Scheepen byna overal eenen gefchikten ankergrond , middenvaarwaters ter diepte van 17 en 18 vademen en 12 a 10 vademen, op den afftand van tweecabellengtens van de wal, zoo dat de Scheepen zich  6*2 BESCHRYVINGE van zich onder het Canon van het Fort zouden kunnen rangeeren. Het Fort van Teuedos ligt op eene aanéénfchakeling van Rotzen, die in Zee uitloopende, tevens den inham, welke de haven van het Eiland uitmaakt, voor de Noorde winden dekt : De werken zyn driehoekig met toorens en bastions voorzien en volgen overal de gedaante van de Rots : boven op de vlakte van deeze Rots vindt men een Werk met 9 Courtines en even zoo veel Toorens verfterkt: Het Fort is van alle kanten door de Zee befpoeld, uitgezonderd aan den kant van de Stad, alwaar hetzelve door eene graft van 24 voeten breed en flechts 10 diep verdeedigd wordt. — Al het muur en metzei • werk is in eene zeer flechten ftaat en de Parapetten vervallen: De batteryën zyn flecht en met kleine ftukjes voorzien, maar de politie van dezelve aan den Zeekant, tot dekking van de rheede geplaatst, is zeer wel uitgezocht. Ook is 'er nog eene redoute op den Zuid. lyken uithoek van het Eiland , fchoon vry wel in eenige opzichten geplaatst, ligt dezelve al te veel alleen en op zichzeive om van grooten dienst te kunnen zyn : De werken aan  den ARCHIPEL. 63 aan de landzyde liggen overal bloot aan de hoogtens die het Fort op eene halve Canonfchot omringen. De Groote Heer onderhoudt op het Eiland icoo Janitzaaren , ftaande onder het bevel van eenen Aga , die weeder 2 Officieren, noch eenige andere Troepen en Artillerie onder zich heeft. In den toeftand, waarin zich de werken thans bevinden , zouden dezelve door het vuur der Scheepen in een oogenblik tot de overgaave gedwongen worden , die op eene halve Canonfchot met fpringen op de tou. wen liggende, dezelve in een oogenblik zouden plat fchieten en de landinge der troepen veilig dekken: Twee Scheepen van linie, één Fregat en 600 man om te landen , zouden naar myne gedachten tot deeze onderneeminge toereikende zyn ; De eerfte enceinte die laag en kwalyk aangelegd is, zou men den vyand kunnen enleveeren, maar zoo het Kasteel wel verdeedigd wierd, zou men hetzelve door het Canon moeten dwingen. — Beneeden de haven zyn verfcheidene inhammen tot eene landing zeer gefchikt; doch aangezien de weinige diepte, zou het ontfcheepen der artillerie zeer bezwaarlyk zyn. De Oostlyke kan  04 BESCHRYVÏNGE tab kant alleen is voor vaartuigen en floepen gemaklyk aantedoen , zynde de Noord- eh Westlyke kusten van het Eiland door fteile Rotzen overal gedekti Men zou de Batteryën, die de rheede dekken, in eenen goeden ftaat moeten brengen en vermeerderen, doch vooral een goed voordeel trekken van de gunftige pofitie op den Zuidlyken uithoek van het Eiland, Waarvan wy zoo even fpraken, en dezelve met eene fterke battery in plaats van de tegenwoordi* gen redoute, behooren te voorzien, 'Alle de plaatzen tot eene landinge bekwaam van zeer naby bloot liggende aan de hoogtens , zou het zeer gemaklyk zyn om van daar alle vyandljke onderneemingen te verydelen. Men kan het Eiland van Tenedos te rechte aanmerken als de fleutel van het Canaal der Dardanellen: de fterke ftroom , die zonder ophouden geweldig om de Zuid loopt, belet ten eenemaaal de Scheepen , om met eens Noorde Wind, die ten minften 9 maanden van het jaar hier waait, het Canaal in te loopen : Voor die Scheepen blyft niets over , als om te Tenedos geduldig eene Zuide Wind af  den ARCHIPEL; $3 af te wagten . die hun in ftaat ftelt deftroom dood te zeilen; Een vyand eens meester van Tenedos, en in ftaat zynde om zulks ook ter Zee te blyven , kou door middel van deeze Rheede de Stad Van Conftantinopolen kunnen blocqueeren , en van deezen kant allen toevoer affnyden : al ware het zelfs dat een Schip ondernameom by Lemnos en onder de kust van Thraciè'n langs te fluipen , ten einde Tenedos te vermyden , zoude zulks , zonder van de Scheepen voor Tenedos geankerd gezien te worden, óndoenlyk zien , welke als dan oogenbliklyk zeil rhaakende , verder op de hoogte van Caap üjanitzari zich bevindende, hem het binnenloopen in de Straat gemaklyk zouden beletten. De Stad Tenedos, alwaar zich alle bewooners van het Eiland bevinden, bevat in zich, buiten de iooo Janitzaren , ongeveer 8oö Turken, 400 zoo wel Grieken als Jooden , die den Wyn, het eenigfte voortbrengzel van het Eiland, tegen Koorn, Hout en andere producten van de kust van Trojen verruilen. De Seheepen, die genoodzaakt zouden éyn , om hier wacht te houden, vinden overvloed van water in eene Fontein midden in E de  66 BESCHRYVINGE van de Stad , en hebben aan geenerleie ververfchingen, die op de Trojaanfche kust te vinden zyn, gebrek. M E T E L I N. Ongeveer 8' mylen van den Zuidlykften uithoek van het Eiland Tenedos, ligtdeNoordlykfte Caap van het Eiland Me tel in, onder den naam van Caap Sigro bekend : dit Eiland, benevens dat van Scio , maakt den ingang van de Golf van Smyrna uit, en ligt van de vaste kust van Anatoliën flechts 334 mylen af. Dit Eiland één der voornaamfte van den geheelen Archipel, zoo wel wegens deszelfs gunftige ligging als de resfources, welke hetzelve oplevert, is door de Turken zeer verzuimd en naauwlyks by hun bekend: en het eertyds zoo bloeijende Lesbos, is meer dan eenig ander Eiland van den Archipel in vergeetelheid geraakt. De Zuidlyke kust alleen wordt flechts bezogt door de Scheepen naar Smyrna beftemd; en is ook ten opzichte van de Golf van die Stad van het grootfte aanbelang. Wy zullen ons in de aanmerkingen omtrent  den ARCHIPEL. 6f trent dit Eiland bepaalcn by deszelfs voornaamfte punten, voegende hier nog eenige naauw. keurige aanteekeningen van deszelfs tegenwoordigen toefband en de resjburces, die men op dit Eiland vinden kan , by. De meest bekende Havens zyn: De Olyfi. "haven en Porto Caloni , in het Zuidlykst gedeelte , Porto Sigro, op de Westhoek, Porto Pedro , op de Noordwestlyke , en de twee kleine havens van de Stad Metelin , op de Oostlykfte kust gelegen. Onder deezen zyn de Ohf haven en Porto Sigro alleen van aanbelang en eene wydloopi* gere uitweiding waardig : De haven Caloni , in het midden van de Zuidlyke kust, wordt wegens deszelfs ongemaklyken ingang weinig gebruikt of aangedaan ; waar by nog veel toebrengt, dat de winden, welke beletten om Smyrna aan te doen, de Scheepen eene gunftige gelegenheid aan de handgeeven om de Olyfhaven met alle gemak binnen te loopen : De haven , onder den naam van Porto Piedro bekend, ligt voor de Noordweste winden bloot, en de twee kleine havens van Metelin zyn alleenlyk voor vaartuigen van 50 a 60 tonnen gefchikt: Op de geheele Oostlyke kust van het Eiland , tegen over E 2 die  68 BESCHRYVINGE van die van Anatoliëti gelegen, vindt men eenen zeer goeden ankergrond , en deeze paslage wordt in het goede Saifoen dikwyls gebruikt door Scheepen , die Noordlyk opwerkende , voordeel zoeken te trekken van de landluchtjes, welke men gewoonlyk in de Golfen vindt. De OLY F-H AV£N, Om den mond van dezelve wel te kennen wanneer men uit Zee komt, plaatst men zich tusfchen de Caap Maria en drie kleL' ne Eilandtjes , welke men ten Zuiden af enaan van dehaven vindt, naamlyk aan den kant van den hoogen berg van de Olyfihaven; deeze coers gelteld hebbende, ontdekt men aan de rechtekant van de Caap S10 Maria eene roodachtige Caap; en aan de linkerkant eene laage hoek , die men niet te naby moet komen ; Ten Zuiden buiten deeze laage hoek ligt eene Klip, die, fchoon zich als een Ei. landtje opdoende, echter met het vaste land vereenigd is : Vervolgens tusfchen de twee kusten, zoo even gemeld , doorhoudende , ziet men een klein, laag en zwart Eilandje, onder den naam van La Galera bekend, ligv gen-  den ARCHIPEL. 6<) gende in het midden van het Canaal: Schoon men aan beide kanten van hetzelve kan langs loopen, zal het echter veiliger zyn om hetzelve aan ftuurboord te laaten liggen : In dit Canaal vindt men op 5 a 6 vademen ankergrond. — Op eene floepslengte by dit Eilandtje of Klip langsloopende, ftuurt men vervolgens N: W: en N: N: W:, wanneer men we. der een ander roodachtig Eilandtje, het welk men te bakboord laat, ontdekt. Deeze twee Eilandtjes voorby zynde, houdt men meest de ftuurboords zyde, tot dat men een derde Eilandtje , ten Noorden van het voorgaande gelegen, ziet, het welk men insgelyks aan bakboord laat: Dit te boven zynde , loopt men de haven nog een weinig dieper in , tot dac men zich af en aan van de Olyfboomen, die langs het ftrand geplant zyn , bevindt: en men is als dan op 15 k 16 vademen zandgrond; hier een half touw bod ftee«. kende , brengt men terftond een touw aan land, en maakt hetzelve aan één van deOlyfboomen, die by het inzeilen aan de rechterhand zyn , vast: Deeze ligging houdt men voor de beste, hebbende vlak tegen over zich als dan eene zeer goede waterplaats, voor het overige kan men naar goedvinden overal E 3 tot  7o BESCHRYVINGE van tot diép in de haven op 8 a 9 vademen het anker laaten vallen. Wy hebben reeds de gunftige ligging van deeze haven ten opzichte van het Eiland Scio, en den ingang van de Golf van Smyrna aangetoond; by deeze voordeden kan men nog derzelver veiligheid en groote üitgeftrektheid voegen , als zynde tot het verzamelen eener aanzienlyke Vioot ten uiterften wel gefchikt, Wy zullen naderhand breeder meldinge maaken van het gemak waarmede men zich hier van allerhande ververfchingen, en uitmuntend water voorziet; doch men kan in zulken geval niet naauwkeurig genoeg zyn, om van den anderen kant de bezwaarnisfen op te geeven , welke men tegen alle deeze voordeelen opweegen moet- De Verkennmgsmerken van dezelve zyn vooreerst zeer onduidlyk en ongemaklyk , de ingang zeer fmal en eng, en de haven, die zich zeer inde lengte uitftrekt, tusfchen hoog land van beide kanten ingeflooten , waardoor natuurlyk hier flechts twee winden doorwaaiïende, het uitloopcn uit dezelve zomtyds zeer bez-waarlyk, ja veelal zelfs onmooglyk wordt. — Gevaarlyk zou het zelfs zyn om zulks met andere dan N; N: W; of W: winden te on-  den ARCHIPEL. ondcrneemen, vermits de N: O; winden, die in de Golf van Sanderlic altyd fris doorblaafen, eene zeer holle Zee aan den mond van de Olyf-haaven maaken ; het zoude ten uiterften ovoorzigtig zyn, dat een Esquader, beftemd om op het eerfte Sein in Zee te moe. ■ ten gaan , dezelve binnen liep. De Olyf-haven wordt in den wintertyd veel aangedaan door Scheepen , die met ftyve Westlyke winden den Archipel inloopende , op Caap Bamad aanhouden, alwaar zy alsdan de winden van de Golf of de Z: O: winden ontmoetende, hunne reize gemaklyker kunnen vervolgen. De Olyf-haven van alle Fortificatiën ontbloot , zou echter gemaklyk door eenige batteryen te fluiten zyn : de communicatie van het binnenfte van de haven met de Stad Metelin flechts van 2 kleine mylen zynde, langs overal vlak en open land, behoef ik niet te zeggen, met welken fpoed men zich van de Stad in zoortgelyk geval verzekeren moest , om derzelver defenfie met die .van de Olyfliaven te combineeren. E 4 POR  ?r BESCHRYVINGE van PORTO SEGURI of SIGRY. Aan het Westlykst uiteinde van het Eiland van Metelin vindt men eene anéénfchakeling van kieine Eilandtjes, en maaken benevens de kust van het Eüaud eene zeer gut de haven, bekend onder den naam van Porto Seguri, anders verkeerdlyk Porto Sigry geheeten, uit. Dei zei ver verkenningsmerk by het inzeilen is een rond Eilandtje , van de gedaanre van een Suikerbrood , dit laat men aan de linkerhand, en koomt hetzelve' wegens eenige Klippen , die ter lengte van twee cabels van hetzelve affteeken, niet te na: Men ontdekt nog andere kleine Eilandtjes, welke men aan ftuurboord houdt: Men kan ten Noorden van deeze', hebbende als dan het Kasteel af en aan van zich op 6, 5 en 4 vademen fyn zand ankeren: Men moet zich vertuijen O: en W:, want met de Z: Z: W: wiuden ftaat in deeze haven eene zeer holle Zee. .— Men zoude zelfs het westanker kunnen katten , want deeze wind eens fterk doorzettende, worden de Scheepen hiep zeer fchielyk driftig. Het Fort van Porto Segary, beftaat alleen ?r; een,e batery van 20 Rukken, door de Turken, »  den ARCHIPEL. 73 ken , geduurende den voorgaanden oorlog, tegen de Maltheefche Kapers, opgericht; In tyd van oorlog zou het van het allergrootst aanbelang zyn deeze Post te bemachtigen : Het Kasteel zelve is in eenen vry tamelyken ftaat , en op kosten van den Grooten Heer met 100 man bezet: Dicht by hetzelve ligt een Dorp. De STAD METELIN, benevens andere versterkte poincten, De Stad Metelin, 7 mylen ten N: W: van de Oostlykfte Caap gelegen, is gedefendeerd door een Kasteel, op een Schier-Eiland, wel* ke de beide havens van elkander fcheidt, ge* bouwd: Hetzelve beflaac met zyne Werken byna het geheele Schier Eiland , doch de muuren zyn niet dik, en het metzelwerk is overal vervallen en in Hechten ftaat: Op het Kasteel liggen ongeveer 100 ftukken van klein caliber, als 4, 6 en 12 ponders, eenige Steenftukken, en één 24 ponder, alle op flechte affuiten : Dit alles wierdt evenwel E 5 met  74 B ES CHR Y VING E van met geringe moeite en onkosten in beteren ftaat van tegenweer gebracht. Ongeveer een half * uurs gaans van het Kasteel is eene Redoute , voorheen met 8, 36 ponders voorzien, en tot dekking van de haven gefchikt. Dezelve wierdt in den voorgaanden oorlog door de Rusfen ingenoomen , de ftukken vernageld, en zyn alle volgens de gewoonlyke flofheid der Turken nog in denzelfden ftaat. Romdom de Fortificatiën van Metelin zyn ten Oosten van de Stad overal hoogtens op den afftand van een groot | uurs ; zoo dat menj in geval de ingang van de OJyf-haven niet wel gedefendeerd wierdt , men als dan diep in de haven zou kunnen landen, en op de gemelde hoogtens eenig Canon plaatzende, in ftaat zyn de Stad en derzelver Werken van achteren te befchieten. De Groote Heer onderhoudt te Metelin een guarnifoen van 500 man , maar naauwlyks zyn 'er 200 Janitfaaren, die , gelyk in alle Turkfche plaatzen, inboorlingen van dezelve zynde geen dienst doen, het Guarnifoen ftaat onder commando van eenen Mousfelin, die te gelyk Gouverneur van het Eiland is. Op den afftand van 21 mylen N: W: van de  den ARCHIPEL 75 de Stad Metelin,op het midden ongeveer van de Noordlyke kust van het Eiland, ligt de kleine Scad Molino, i myl van Zee; dezelve is met een flecht Kasteel en 150 man voorzien. De bevolking van het Eiland Metelin, bedraagt niet boven 25000 zielen, waar van § Turken en f Grieken : De daar woonende Turken behandelen alhier de Grieken met grootero verdraagzaamheid dan elders in den Archipel; niettegenftaande dit alles , is het getal van bewooners , aangezien de uitgestrektheid en vruchtbaarheid van het Eiland, zeer gering. Eene menigte fchoon land , groote vlaktens, overal door beekjens bevogtigd, liggen onbebouwd: Het Eiland is van grooten overvloed van Brand en Timmerhout voorzien; zelfs heeft men zomtyds in de haven van Metelin Scheepen van Linie gebouwd, doch de Werven zyn ten eenemaal vervallen en in eenen onbruikbaren ftaat. De Bewooners van het Eiland verwaarloozen den Landbouw, en leggen zich meest op den Zeevaart toe, en het Eiland levert zelfs niet genoeg Graanen voor deszelfs bewooners op: Zy ruilen met groot voordeel het Kooren voor de voortbrengzelen der Olyfboo- men,  75 BESCHRYVINGE van men , en derzei ver planting en onderhoud weinig moeite vereisfchende, is dit hun voornaamfte werk. — Het Vee en de Weilanden munten boven alle anderen uit. De Groote Heer werft hier voor zyne Cara vellen het meeste volk, en verkiest de Zeeofficieren van hier boven anderen in zynen dienst. Men begroot het getal der vaartuigen in de onderfcheidene havens van dit Eiland op 300; welke meest gebruikt worden tot den uitvoer van de Olie, waar van zich een. gedeelte te Conftantinopolen , en een gedeelte in onderfcheidene Steden van Afiëa vertiert. De Franfche Kooplieden te Smyrna woonagtig, trokken eertyds met zeer groot voordeel eene menigte Olie hier van daan, welke jaarlyks ten getale van 15 è 18 laadingen naar de Zeepfabrieken van Marfeille wierden overgevoerd : Doch zedert het verbod van de Porte kan deeze handel niet dan ter fluik en met groot gevaar gedreeven worden, waarom zy ook ten eenemaal van denzelven hebben afgezien. GOLF  den ARCHIPEL. 77 GOLF van SMYRNA. De Golf van Smyrna is by alle Zeevaareflden te bekend dan dat Ik noodig hebbe rny met deszelfs befchryvinge lang op te houden. Ik zal my dus alleen te vreeden Hellen eene enkele aanmerkihge op de ondervindinge gegrond omtrent het in- of uitzeilen van dezelve voor te draagen : namelyk omtrent de pasfage tusfchen het groote Eiland van d'Horlo en het land van Caap Bcwws, welke van te vooren als gevaarlyk aangemerkt , nooit bevaaren wierdt ; Deeze pasfage is overal fchóon ter diepte van 9, 10 en 12 vademen water: welke ontdekking van het grootfte aanbelang is voor Scheepen, die met eene Oostlyke of O: Z: O: wind binnen Foillery zynde , niet boven het groote Eiland van d'Horlo kunnende komen, tusfchen hetzelve en het land het anker zouden kunnen laaten vallen; of ook wanneer men zich op de rheede van één der Eilanden ó'Horïo bevindende, met een N: of N: N: O: wind de Golf wilde uitzeilen , zoude men deeze Eilanden aan ftuurboord laatende liggen, tusfchen dezelve en het vaste land door kunnen loo-  78 BESCHRYV1NGE van loopen, en niet noodig hebben om met zeer veel moeite en gevaar boven dezelve te zoeken te komen, mits men als dan zorge draage middensvaarwaters door te houden. De Stad is open en van alle vestingwerken en muuren ontbloot: het oude Kasteel op eene hoogte boven de Stad, door de Griekfche Keizers gebouwd., ligt byna ten eenemaal verwoest, op hetzelve liggen eenige foldaaten , waar van de dienst alleen beftaat in het hysfen der Turkfche vlag en in het groeten van den Molly uit Smyrna, uit drie kleine en flechtc ftukjes Canon. Beneden by de Stad, juist by de mond van de oude,, doch thans gedempte haven is nog een ander Kasteel op de ruïnes van eene Forteresfe, door dc Ridders van Rhodus aangelegen , gebouwd, het welk men nog duidelyk uit derzelver wapens in blokken marmer uitgehouwen, en waarvan de muuren gemetzeld zyn, ziet. Dit zeer vervallen Kasteel is zonder de minfte defenfie , op hetzelve liggen zes kleine vierponders, welke gebruikt worden om het feest van Bayram of eenig ander publicq feest aan te kondigen : zelfs hebben verfcheidene particulieren binnen den omtrek van het Kasteel, hunne huizen gebouwd :  den A R C PI I P E L. 79 bouwd: .— De Disdar bewoont het Kasteel, doch houdt 'er geen volk en heeft niets anders te doen dan op eenige gevangenen te pasfen. Het Fort of Kasteel aan de uithoek van de rheede gebouwd, is in geenen beteren toeftand dan de twee voorige en beftaat alleen in een vierkant gebouw met eenige toorens zonder grafc en buitenwerken : De Artillerie beftaat in 30 ftukken Canon, waar onder 2 metaalen 60 ponders, vyf 18 pon. ders , 10 twaalfponders en de overige alle van 4 tot 8 ponders. De Groote Heer houdt 'er 18 Cannoniers , alle genomen uit de nabyliggende Dorpen, welke ook verplicht zyn om op de eerfte order van den Commandant 100 man te keveren. — De pofitie van dit Fort in eene zoo naauwe pasfage is zeer belangryk , vermits alle in of uitloopende Scheepen genoodzaakt zyn op een halve pistoolfchoot by hetzelve langs te houden, ten einde niet op de Zandbanken , welke op de andere wal voor de rivier Memmen liggen, te vervallen. Deeze pasfage is zoo nauw, dat de Turken na het verliezen hunner geheele Zeemacht voor Tchesmé, kans meenden te zien om dezelve geheel te floppen, ten einden de Rusfen herin-  8o BESCHRYVINGE vak inneemen van Smyrna te beletten : om hun oogmerk te bereiken , lieten zy in allen haast eenige van hun eigene Vaartuigen, benevens twee Ragufeefche en twee Franfehe Scheepen zinken , doch tot groot geluk voor den Koophandel waren deeze middelen niet toereikende genoeg; en aangezien de groote menigte vreemdelingen te Smyrna woonagtig j zetteden de Rusfen hunne overwinningen aan dien kant niet verder voort* De volkrykheid van Smyrna neemt hand over hand. toe, zoo wel wegens deszelfs uitgebreiden en bloeijenden Koophandel, als wegens de ftrengheid, waarmede de Agas de bewooners der rondomliggende Dorpen behandelen , welke meestal onbewoond en ver laaten zyn: voor eene kleine Eeuw wierdt het getal van Inwooners te Smyrna op 30000 begroot, daar men 'er thans reeds meer dan 100,000 telt; waarvan 65 a 70000 Turken , 23 k 24000 Grieken, 6 a 7000 Armenianen * 10 a 12000 Joden en 4 a 500 van andere natiën. Het diftriét. van Smyrna ffcrekt zich ten Noorden flechts weinig, maar aan den Zuid" kant wel 25 en 30 mylen uit, en leevert eenen overvloed van Oly,, Tarwe", Turkskoo- ren  !) e n ARCHIPEL. 8* ren en allerhande zoorten van vrugten opk welke gedeeltelyk in het land vertierd , en gedeeltelyk door de havens van Adajat en Scala Nova, naar Malta en andere plaatzen van Europa worden vervoerd. Smyrna en deszelfs omliggende ftreeken lee* veren ook nog veel Catoen, Wol, Wasch en Rofynen op , doch de Zyden en andere Stoffen, Galnooten en verdere Drogeryen^ welke van hooger op derwaards gebracht worden, ftaan verkeerdelyk als voortbreng* zeis van Smyrna by veelen te boek. De Koophandel trekt eene meenigte Vreemdelingen derwaards, en dezelve maaken verre weg het grootfte gedeelte der Inwooners uit, geheel Anatoliën, Morea, Candia, de Eilanden van den Archipel, ja Perjiên zelfs, brengen zeer veel tot de bevolking van Smyrtui toe. Daar Smyrna aan de Sultane Moeder, en by derzelver overlyden, aan den in plaats zynden Groot Vizier behoort, wordt het Gouvernement nooit aan eenen Pacha gegeeven i Een Molla, een Mufelim, een Mufti en een Seidar der Janitzaren maaken de vier opperfte Officieren uit, welke van Conftantinopolen derwaards gezonden , en > de Mufti uitge^ F fcon*  «2 BESCHRYVINGE van zonderd, meest alle jaaren veranderd worden. In het geheele Twkfehe Ryk wordt geene Stad gevonden, waarin de Inwooners minder geplaagt worden, of met grootere vryheid den Koophandel dryven , zoo dat ik veilig durve verzekeren , dat de Inwooners van Smyrna door van Meester te veranderen niet gelukkiger kunnen zyn. De Koophandel van Smyrna, fchoon dezelve jaarlyks op 20 millioenen guldens kan gereekend worden , zoude nog eenen veel grooteren aangroei kunnen erlangen ; byaldien Perfiën, zedert eene halve eeuw in eene regeeringloosheid vervallen , zich eindelyk onder het gebied van eenen Vorst vereenigd zag; en de communicatie met de Turkfche Provintiën geopend zynde , aan de Caravanen eenen veilige doortocht wierd verleend. Ook zoude het zeer mooglyk zyn om eenige nieuwe takken van Koophandel aan te leggen , zoo het Gouvernement der Turken zich hier toe bevlytigde, doch hier in, gelyk in al-het overige, is het ondoenlyk den Turken gezonde denkbeelden in te boezemen in de plaatze van de verkeerde principes, waar op hunne regeeringsform rust. AAN-  den A R C TI I P E L. 83 AANMERK INGE yN omtrent de Eilanden van SCIO, METELIN, • en de GOLF van SMYRNA, te zaamen genoomen. Men kan deeze Eilanden aanmerken als maakende benevens de kust van Anatoliëri ééne enkele doch zeer uitgeftrekte Rheede uit, beftaande in een Canaal van verfchillende wydte naar maate de buiging en ftrekking van het vaste land, en in welk Canaal men byna overal eenen goeden ankergrond vindert kan; daar de Golf van Smyrna tusfchen Scid en Metelin gelegen, den Scheepen eene vei* lige fchuilplaats biedt: De gemaklykheid orri alhier in de Golfen te kunnen ankeren, en de reguliere afwisfelende winden, die in dezelve waaijen, hebben op de beweegingeri van een Esquader eenen byzonderen invloed * en zyn zelfs van het allergrootst belang: Met opzicht en betrekking der ftrekking van de kusten, ziet ieder één gemaklyk, van welk aanbelang het is om zich in oorlogstyden Van deeze vruchtbaare Eilanden meester te' maaken: Scio heeft geene haven j doch dé ahF i kers"  84 BESCHRYVINGE van kers houden op de Rheede, die voor de Stad is , zeer wel. Metelin geeft daar en tegen weder de veiligfte, grootfteendebestgeflootene haven van den geheelen Archipel aan de hand: Dezelve heeft eene zeer voordeelige en gunftige ligging op de Zuidkust, en wordt veel aangedaan, door Scheepen naar Smyrna beftemd, en welke door de Z: O: winden belet worden deszelfs golf aan te doen : Wy hebben reeds over deeze haven, onder den naam van Olyf-haven bekend, wydloopiget gehandeld; wy hebben toen ook gezien dat dezelve gemaklyk te verdeedigen zoude zyn , / het is genoeg derzelver fituatie en gedaante gade te flaan, om alle voordeden welke dezelve oplevert te ontdekken. Wy gaan de zeer bekende Rheede van de Eilanden van Itaclac, in de Golf van Smyrna gelegen, en de haven van Toillery, met Rilzwygen voorby, beide om derzelver gunftige ligging veel gebruikt, en tot het verzamelen van Convooijen zeer gefchikt: — In tyd van oorlog zoude men in het uitkiezen der beste Posten voorzichtig moeten zyn, en wel zorge draagen, om met een geheel of een gedeelte van een Esquader niet op de Rhee. den, welke tegen over deeze Eilanden op de vas-  den ARCHIPEL. 85 vaste kust zich opdoen, het anker te laaten vallen j om dat debynaaltyd waaijendeNoordewind het uitloopen uit dezelve zeer be« zwaarlyk maakt: De haven Janot en de Golf van Sanderlic, vlak tegen over Metelin, zyn in dat getal: waar boven de ankerplaats van de Eilanden Mykoni/i verre te verkiezen is. Het verlies van de Turkfche Vloot, die door den Vyand in de haven van Ichesmé tegen over Scio opgeflooten en vernield wierd, is hier aan alleen toe te fchryven , want had zy in het Canaal zelve, het zy op de Rheede van Scio , het zy op die van vSta Helena, het anker laaten vallen, zy had gewis haaren on* dergang vermyd. S A M O. En de manier om hetzelve rond te zeilen. Ongeveer 8 mylen ten Zuidoosten van Caap Blanco , op de Zuidlykfle uithoek van Scio gelegen, is het Eiland Samo: Dit Eiland is van eene zeer groote haven voorzien, onder den naam van de haven van Vati, op de N: W: kant van't Eiland gelegen, bekend; Om de gunftige ligging van dezelve had men eene vry groote Stad aan Zee gebouwd £ doch de F 3 in.  86 BESCHRYVINGE van inwooners door de Zeerovers te veel geplaagd» , hebben dezelve verlaaten en zich naar het gebergte begeeven. Van hier Westlyk aanzeilende, vindt men de bogt van Car*. lovasfi, dog alleenlyk voor Caïquen gefchikt ; negen mylen van Carlovasfi is de haven met den naam van Satan oïDuivels-hayeny om derzelver Hechtheid, beftempeld ; en is wegens de vlak inwaaijende Noordewind zeer gevaarlyk om aan te doen: Een weinig boven deeze haven, ligt de berg Catabate, op den uithoek van het Eiland, en maakt tevens de Caap van Samos uit: Deeze Caap, rondloopende, vindt men de baay van Marathrocampo, vervolgens ' ftuurt men tusfchen het Eiiandtje Samopoula. en Caap Colonne door, wanneer men eene gemaklyke en goede haven vindt, doch ligt weder ten eenemaal aan de Siroc of Zuid Oosten wind bloot : waarom de Ouden tot berging der Galeyen eene Moelje tegen over de Stad Samos zelve aangelegd hebben , nog hedendaags onder den naam van Porto Tigani, wegens deszelfs ronde gedaante, bekend ,• In het rondzeilen van het Eiland altyd voortgaande, is de haven Prafonifi de laatfte, achter eene Rots van denzelfden naam, tusfchen de Bo~ gas en de haven van Vati gelegen; voor dat • men  den ARCHIPEL. %7 men deeze haven open ziet, loopt men by drie of vier klippen op den afftand van eene fnaphaanfchot van het Eiland liggende langs , waar van de voornaarnfte met den naam van Didascalo, anders Dascalio, beftempeld is. Samos levert, gelyk de meeste Eilanden van den Archipel, Fruit, Wyn, Zyde, Pek, Honig en Wasch op : De Zyde is zeer fraai, en men betaalt dezelve ongeveer een Ryksdaaler het pond, en de uitvoer van dezelve wordt jaarlyks op 4o»ooo Guldens begroot : De Honig en wasch zyn 'er van eene zeer uitmuntende hoedanigheid, en de eerfte wordt de vyftig pond tegen eene Daaler, en en de tweede 4' Stuiver het pond betaald: Het. Eiland levert van het eerfte ongeveer 200 Quintaalen, en van het tweede 100 Quintaalen op, ieder Quintaal gerekend op 150 pond, gelyk men overal in den Archipel gewoon is te doen. De geheele bevolking van het Eiland wordt flechts op 12000 zielen, alle van den Griekfchen Godsdienst, gerekend: 'Er zyn flechts drie Turkfche gezinnen, dat van den Cadi , van den Aga, beide te Coka, en dat van eenen Or.der-Aga, welke dan eens te Vati, dan eens te Carlovasfi woont. F 4 ■ NI.  88 BESCHRYVINGE va» N I C A R I A. Ongeveer anderhalve mylen ten Zuidwesten van Samo vindt men het Eiland Nicariar van anderen Nacaria genoemd , hetzelve is van weinig aanbelang, ook zouden wy het. met ftilzwygen zyn voorby gegaan, zoo het niet noodig waare het gevaar te melden, het welk een Esquader in oorlogstyden hetzelve aandoende loopen zoude, als zynde dit Eiland van alle kanten met gevaarlyke en blinde klippen omringd, waarom hetzelve zorgvuldig te vermyden is. — In het algemeen genomen zyn alle de Eilandtjes tusfchen het vaste land tot aan Micony toe van zeer weinig aanbelang, de Eilanden Samo en Stanchia bieden den Zeevarenden alleen eenige flechte havens aan: Waarom het binneloopen der Golfen, die zich overal opdoen , te verkiezen is. T I N O. Dit Eiland ligt ongeveer y\ Hollandfche mylen Westlyk van Nicaria, en ftrekt zig N; JN; W: en Z: Z; O: byna 60 mylen in den.  den ARCHIPEL. 89 den omtrek uit: Schoon hetzelve overal vol naakte rotzen zich vertoond, is het evenwel één der best bebouwde en vruchtbaarfte van den Archipel. Allerleie zoort van vruchten als Meloenen, Vygen , Druiven en Wyn munten boven die der andere Eilanden uit , doch de Zyde, welke hetjaarlyks 16000ponden oplevert, maakt deszelfs grootfte rykdom uit. Deszelfs Fortificatiën, benevens het fteedtje Tino , meesc onder den naam van Santé Nicolo bekend , zyn op eene rots boven alle de anderen van het Eiland uitfteekende ge' bouwd en aangelegd; het Guarnizoen beftaat in 12 of 14 flecht gekleede Soldaaten , en men telt 40 metaalen ftukken, en 2 of 3 yzere ftukken Canon. Niet tegenftaande hier anders geene gedis« ciplineerde troepen zyn, zoude men echter in tyd van nood op het eerfte Sein meer dan 5000 man op de been kunnen brengen uit de omgelegen Dorpen, welke verplicht zyn ieder eene Compagnie te leveren en te onderhouden. De Capitein Pacha Mezomorto in den voorgaanden oorlog bet Eiland eene zwaare brandschatting willende opdringen, kreeg van den F 5 kun-  co. BESCHRYVINGE.vam kundigen Provediteur Moro tot antwoord y dat men hem gerust zoude afwachten * doch dreef de Turken door middel van ioooa120a man, wélke hy uit de Vesting van Santo Nicolo liet aanrukken , met zeer groot verlies te rug. M I C O N Y. Eene groote Hollandfche myl ten Z: O; van Tino ligt het Eiland Micony t)op de breed* te van 37 graden 26minuten, en maakt met hetzelve een Canaal ter wydte van eene groote myl uit, by alle Zeevarenden naar Smyrna of andere Afiatifche Steeden beftemd , ten overvloede bekend: Daar hetzelve voor den Koophandel van weinig aanbelang is, doet men deszelfs haven op de Westlyke kust gelegen byna nooit aan, dan wanneer men ten N: van Tino door eene al te fterke O: en N. O: wind overvallen aldaar tegen de N:, N: O:, Zi enZ: W: winden eene veilige ligging vindt. Met de W:, W: N: W: en N: W: winden, die recht in de haven waaijen, ftaat hier eene holle Zee. De kenmerken om deeze haven van den Noordkant aan te doen is eene hooge fteile Caap,  j> e n ARCHIPEL. 91 Caap, welke derzelver Noordlyken ingang, en eene andere minder hooge, aan wiens uiteinde zich een klein Eilandtje vertoont, en den Zuidlyken ingang maakt. Zoo dra men d2 Noordlyke Caap van den ingang , waar by men zeer dicht kan langs loopen, voorby is , houdt men over bakboord liggende zoo na als mooglyk is by de wal langs, tot dat men af en aan van een griekfche Kerk , op eene hoogte ftaande , zich bevindt; wanneer men op n cabellengte van de wal 24 vademen goede zandgrond vindt. Behal ven deeze ankerplaats, onder den naam van Tourion bekend, is 'er nog eene andere vlak voor het Dorp Micony, alwaar de ankers op 15 a 18 vademen zeer wel houden, doch met Noordlyke en N: N: Westlyke winden ftaat hier eene holle Zee. Tusfchen Micony en Delos zyn twee kleine Eilandtjes, tusfchen welke men Zuidlyk aan willende veilig doorloopen kan. Men rekent de bewooners van Micony op 6000, alle in het SteedtjeMicony woonagtig, en zich op de Zeevaart alleenlyk toeleggende; hunne landeryen zelfs worden door Vreemdelingen, van de omgelegene Eilanden derwaards ontbooden, bebouwd: Zedert dat de Kei-  02 BESCHRYVINGE van Keizerinne van Rusland eenen Conful in vreedes tyden naar Micony gezonden heeft, houdt hier ook van den Turkfchen kant een Aga zyn verblyf. De Rusfen gemaklyk begrypende van welk aanbelang dit Eiland is wegens de pasfage tusfchen hetzelve en het Eiland Tino, de gemaklykfte en meest gebruikte van den gehee* len Archipel, hielden hier geduurende den voorgaanden oorlog meesten tyds eenige Fre. gatten geankerd , zelfs het ruw Saifoen en den geheelen Winter door : Ik veronderftel dat de Rusfen in geval dat hunne Vloot in den Archipel in den nu geëindigden oorlog hadt verfcheenen, zich van deeze twee Eilanden, als zynde de rykfte en best bevolkte van de Cycladifche Eilanden, zouden hebben getracht meester te maaken; en het hun dan gemaklyk zoude zyn door middel der gewapende Grieken deeze importante Posten te defendeeren en te behouden. Het zoude in de daad gevoeglyk zyn om Micony, dat klein en gemaklyk tedefendeeren is, tot een eerst etablisferaent te verkiezen , vermits men door hetzelve de andere, welke men oprichten wilde , grootlyks zoude kun. Eten dekken en begunftigen. De  den ARCHIPEL. 93 De ligging van het Dorp of Vlek Micony is zoodanig, dat hetzelve door middel van eenige batteryën ter hoogte van de halve kust aangelegen tegen allen aanval veilig zy: De nieuwe gebouwen van den Conful leveren verfcheidene gemakken tot een etablisfement dienende op, als: twee zeer groote regenbakken , van zeer goed water altyd overvloedig voorzien: Schoon men voor het verfterken van deeze plaats niet de allergrootfte zorge dient te draagen, om de rheede te dekken , 200 kan men echter van hier de beide inhammen en de vlakte van het Vlek geheel be« ftrj ken ,* daar men voor eenen aanval van achteren over de hoogtens niets te vreezen heeft, als zynde het geheele Eiland, eenige baaytjes of havens, die gemaklyk te bezetten 2ouden zyn, uitgezonderd, van alle kanten ontoeganklyk : Deeze [gunftige pofitie wordt door de nabygelegenheid van de vruchtbaare Eilanden Naxta en Tino nog merklyk vergroot. PAROS. Dit Eiland ongeveer 3 mylen ten Zuiden van Micony , op 37 graden 8 minuten breed-  94 BESCHRYVINGE van breedte , en is van Naxia flechts door een Canaal van een half uur wyd afgefchetden ; deszelfs grootfte breedte, die zich O: en W: ftrekt, is van 3* uur. <— Dit Eiland heeft drie voornaame. ankerplaatzen , onder de naamen van Trion, Paros of Parechia en die van Nausfa bekend: de eerfte op de Z: W: kust gelegen, is van eene zeer goede en gemaklyke waterplaats voorzien: de tweede op de Westkust gelegen, is wegens verfcheidene droogtens en banken ongemaklyk om aan te doen: Die van Nausfa, op denN: N: Oostlyken kant van het Eiland gelegen, verdient alleen onzen aandacht, als zynde de veiligfle en alleen tot het formeeren van een Etablisfement gefchikt. De HAVEN van NAUSSA. op het Eiland Paros. Het verkenningsmerk van dezelve uit den Noord komende is eene berg van de gedaante van een Zuikerbrood , welke men aan de Westlykfte hoek van Eiland gewaar wordt : By het inzeilen laat men die aan fluurboordj en houdt tusfchen dezelve en twee kleine Eilandtjes, die aan de Oostlykfte Ca?p lig*  dés ARCHIPEL. 95 liggen, door: Deeze Eilandtjes en het OostJand is laag, en het Westland hooger, waar door men zich zeer bezwaarlyk vergisfen kanDe haven is in twee bogten of baayen verdeeld, beiden om te ankeren wel gefchikt; de eene aan de Oost- en de andere aan de West-wal; Schoon evenwel de grond van beiden even goed is, houdt men echter de Westlyke veiliger, liggende aldaar tegen de Noordlyke winden meer gedekt. — Zoo men na de verkenninge van den ingang onder de West-wal wil gaan ankeren, fielt men de Caap Z: en Z: Z: W: van zich, houdende de ftuurboords wal zoo na als mooglyk is; tot af en aan van eene laage hoek, door de Rusfen in den voorgaande oorlog met eene battery verfterkt. Boven deeze laage hoek zynde, gaat men over ftuurboord liggen , en brengt de Caap in het N: W:, en vervolgens, tot in het N: N: W: van U, en zo vervolgens voortzeilende, tot dat de mond van de haven gefloten zy, wanneer men overal op 9 a 10 vademen zand - en wiergrond ankeren kan , op eene kleine cabellengte van de wal, hebbende de berg, te vooren gemeld, als dan ten Westen; en ten Zuiden de twee Eilandtjes, die diep binnen in de baay gelegen zyn ; dicht  95 EESCHRYVINGE van by deeze diep in de baay gelegene Eilandtjes is eene ondiepte, door de branding zeer ge» maklyk te kennen, en die alleen voor kleine vaartuigen, welke de baay te diep willen inzeilen, gevaarlyk is. Zoo men zich eenigen tyd in deeze haven wil ophouden , vertuit men zich Oost en West, en moet het Oostlyk anker katten. Zoo men evenwel met N: en N: W: winden liever in de Oostlyke baay wilde ankeren, zou men met eene Noorde wind dezelve gemaklyk inloopen , doch als dan by het inzeilen wel op zyne hoede moeten zyn tegen eene droogte , die by deszelfs ingang ligt, en flechts 30 a 40 roeden in den omtrek heeft: op deeze plaat vindt men maar 5 k 7 voeten water, en ligt N: O: en Z: W: met de eerfte Noordlyke hoek van het binnenfte der baay , op den afftand van eene kleine halve cabellengte van dezelve. Het is veiliger tusfchen het eerfte Eilandtje en deeze droogte door te zeilen, als zynde de pasfage breeder, dan die, welke men tusfchen deeze droogte en de N: hoek vindt, eens de baay ingezeild zynde, vindt men overal op 8 a 9 vademen eenen goeden ankergrond. De  den ARCHIPEL 97 De haven van Nausfa heeft alle de ongemakken van eene gefloten haven, zonder in de voordeelen en gemakken [, welke hun ge* woonlyk te beurte vallen, te deelen : De Noordlyke winden, welke in deeze ftreeken flerk doorwaaijen en eene zwaare Zee veroorzaaken, maaken het uitzeilen uit dezelve zeer ongemaklyk: hier komt nog by dat men wegens de ftroomen, die geweldig om de Z: O: en de Z: W: zetten, geene voordeelige gangen kan doen, dus zoude het zeer onvoorzigtig zyn het uitzeilen in diergelyke omftandigheden te onderneemen -, als alleen met zui* ke Scheepen, die wel naar het roerluifteren* de, fchielyk door de wind willen } en van wier fchielyke wending men ten eenemaal verzeekerd is: Dus ziet men lichtlyk , dat deeze haven voor Fregatten beftemd om in de Levant te kruisfen, en die men met allerhande winden naar Zee zou willen zenden , niet gebruikbaar is. Etablissementen en Véstingwerkén , door de Rusfen in den voor gaanden oorlog in dè haven van N aus sa aangelegd, en derzelver tegenwoordige toef and* De ligging van het Eiland Pafos, toö na* G by  qS BESCHRY VINGE van by de voornaamfte Eilanden van den Archipel, en de gemaklykheid om van de omgelegene Eilanden allerhande leevensmiddelen te kunnen krygen , deeden alleen den Admiraal Orlow befluiten , om hier een vast Etablisfement op te rigten : Hy was toen meester van de vaart in den Archipel, en eenige weinige Fregatten ter kruistogt uitgezonden , waren toereikende genoeg om alles te beveiligen en grooten buit te maaken. terwyl de Rusfifche Vloot in die haven eens geankerd , niet noodig had naar Zee te gaan: Aangezien alle deeze omftandigbeden , kwamen hun de opgemelde ongemakken minder tastbaar voor; zeeker zynde van door geene overmagt ontrust of overvallen te zullen worden , verzamelden zy alle de hunne daar. Niets daar vindende, moesten zy alles van den beginne af aanleggen. Het Dorp Nausfa bood hun niets tot eene inkwartiering gefchikt aan , waarom zy genoodzaakt waren om Cazernen en Magazynen van allerhande zoort te bouwen , het welk op flechte Plans en met weinig foliditeit ter uitvoer wierdt gebracht ; niet tegenftaande het Eiland hun de beste en fterkfte bouwftoifen aan de hand gave, is 'er tegenwoordig niets dan zeer vervallene ruïnen meer  fi'i S ARCHIPEL. 99 meer overig ; al het hout is door de bewooners van Paros, wegens deszelfsfchaarsheid, met greetigheid en drift weggehaald: De Gewelven van de voornaamfte Magazynen zyn of ingeftort of fterk vervallen. Buiten het Dorp, in het binnenfte van de Golf gelegen, is eene zeer waterryke Fontein , waarvan de Rusfen het water door twee graften tot dicht aan Zee afgeleid en twee fchoone waterplaatzen hadden gemaakt: De eene , en wel de gemaklykfte om by te komen , is ten eenemaal weg, en de andere zeef Hecht onderhouden : Twee Kruidmagazynen op een Eilandtje binnen in de haven gebouwd, zyn in eenen goeden ftaat. Wat de Vestingwerken der Rusfen aanbelangt , van dezelve is ter nauwernood eenig kenmerk overgebieeven, als zynde met zeer veel zorge en zulks zedert korten tyd geflecht: Voor zoo veel ik heb kunnen ontdekken zyn dezelve van geene groote uitgeftrektheid geweest, maar hebben alleen in twee batteryën , op de twee hoeken van de Westwal opgericht, welke den ingang en dekking der beste Rheede uitmaaken, beftaan, benevens eene derde, op het Eilandtje, het dichtst hy de pasfage liggende , aangelegd , welker G 2 vuur  ioo BESCHRYVINGE van vuur dat der twee anderen kruiste : deeze defenfiën , fchoon wel overeenkomftig met de natuur van het terrein, waren echter tegen eene overmacht geenzints toereikende genoeg. De oude battery was zeer laag, en aan het vuur der Scheepen bloocgefteld, die van de punt meer naar binnen en hooger gelegen , was beter geplaatst, doch beiden waren zy van metzei werk uit brokken Marmer, waar van het Eiland opgepropt is, ftarsgewyze gemaakt, waar door de verandering van de directie der Stukken onmooglyk wierdt. De haven van Nausfa is tot eene defenfie plaats geenzints gefchikt, zynde de twee Schier-Eilandtjes , die dezelve uitmaaken » zeer final: De land-engte van de Westlykfte zyde, daar de beste Rheede is, is flechts 50 Roeden breed, en eindigt aan de buitenkant door eene baay, die eene vry goede ankerplaats oplevert, van waar men gemaklyk de Scheepen in de haven geankerd met Bomben bereiken kan : daar het aan de Oostzyde even gelyk gefield is, dienen deeze punten met batteryën te worden bezet. Voor het overige het Eiland Paros van alle kanten zeer toeganklyk en. van vry goede plaatzen om te lan«  ©en ARCHIPEL. xox landen voorzien zynde , zou Ie de Vyand zich zonder veel moeite meester kunnen maaken van de hoogtens in het midden van het Eiland gelegen, om een Esquader, in de ha' ven geankerd , te attaqueeren , kunnende zich, de Operatiën wel gedirigeerd zynde , eenen goeden uitflag van zyne onderneemingen belooven: Daarom dienden Paros of Pa. recchia, benevens Trion en Marmara, wel te worden bezet. Deszelfs bevolking en Resfources. De Inwooners, welke men ten getale van 700 Grieken op het Eiland rekent, zyn in zeeven Dorpen, waarvan Parecchia en Nausfa de voornaamfte zyn , verdeeld. Men vindt 'er geen Turken op hetzelve , maar wordt door de Primaten, aan wien de Capitein Pacha de zorg om de fchatting te ontvangen , toevertrouwd , geregeerd : De Volkrykheid van het Eiland is zedert het verblyf der Rusfen fterk verminderd , wegens den grooten overlast den Eilanderen toen aangedaan: Alle Grieken ftemmen eenpaarig hierin overéén , dat het juk van flaverny en afhanglykheid , waar onder zy leeven, veel draaglyker voor hun is dan de zoogenaamde vryheid, die hun aangebooden wierdt. G 3 Niet-  f.02 BESCHRYVINGE van Niet tegenftaande het onftaatkundig gedrach der Rusfen in dien tyd , zouden zy wegens de eenvormigheid van Godsdienst altyd middelen genoeg in het werk kunnen Rellen, om een zwak en bygeioovig Volk tot hunne zyde weder te doen overflaan. Het Eiland Paros overal even droog en bergagtig , levert zeer weinig Graanen en Wyn, naauwlyks voor de bewooners toereikende op. Maar de Eilanden Siphanto, Androsy Tine en Naxia, rondom hetzelve gelegen , vergoeden deszelfs onvruchtbaarheid ten overvloede : voornaamlyk het laatfte , het welk van alles overvloeijende , gemaklyk een Esquader ; in de haven van Nausfa ten anker > van alle ververfchingen kan voorzien, NAXIA of NAXO. Dit Eiland ten Oosten van Paros gelegen s en flecht door een Canaal van i myl ongeveer van hetzelve gefchieden , is het grootRe, aangenaamfte en vruchtbaarfte van de Cycladifche Eilanden, en brengt eenen overvloed van Olyven , Oranjeappelen, Citroenen en Granaatappelen voort; Van geene goede haven voorzien , is deszelfs Koophandel van weinig of geen aanbelang: Behalven de haven voor  den ARCHIPEL. 103 voor de Stad Naxos, op de Westlyke kust van het Eiland tegen over. Paros gelegen , vindt men nog die van Driagatha, Agiasfo ; Panermo en Potamides, welke niet den naam van havens, maar van ankerplaatzen verdienen , waarop men wel voor de Noordlyke winden veilig ligt, maar geenszins befchut is* voor de Z: W: wind, die gewoonlyk in deeze ftreeken hevig woedt. Dus voor het oogmerk, het welk wy met onze befchryvinge bedoelen , van weinig aanbelang-zynde , gaan wy over tot het Eiiand N I O. Hetzelve ligt Z: W: ten Zuiden van den Zuidlyken uithoek v^Naxia, ter afftand van byna 2§ myl, en wordt wegens de fchoonheid van de havens nogal veel aangedaan , de voornaamfte van dezelve, onder den naam van de haven Manganari, bekend, ligt op den Oostkant van het Eiland, en is tot berging der grootfte Vlooten gefchikt, doch niets byna voortbrengende, is hetzelve voor den Koophandel van geen belang. Einde van de eerfle Afdeelinge, G 4 TWEE'  BESCHRYVINGE van den ARCHIPEL. TWEEDE AFDEELINGE.. Beginnende met de PASSAGE van de DARDANELLEN; Van de Hoek Blava, op het Noordoostlyk*. fte einde van het Eiland Lemno of Stal/mene , tot aan de Caap Greco , welke den, Westlykften uithoek van het Canaal der Dardanellen uitmaakt, rekent men byna N: N;Oostlyk aanzeilende, ongeveer ?i mylen; (*_) De Caap Greco, op de kust van Europa, en die van Gjanitzari, in Afiën gelegen , verkend hebbende,, zeilt men het Canaal veiligst op de volgende wyze in : Men moet zieh verder van de Caap Gjqnitzari afhouden dan van Caap Greco, wegens eene Zandbank, die van de eerstgemelde affleekt: Zoo dra men de Moo- W Nota. In de voorige uitgaave ftaat 71 alwaar doo^ Onvoorzichtigheid van dea Drukker de 2 uitgevallen is. F . ...  den ARCHIPEL. 105 Moolens, die voor het Dorp G/anitzari Razvt, in elkander heeft, is men vlak over deeze Bank , wanneer men over ftuurboord gaande liggen O: N: O: ftuurt, en op de Barbiers hoek aanhoudt, loopende tusfchen de beide Forten, naamlyk dat van Europa en Afiën door, mits wel oplettende om wegens de voornoemde Bank,. die men rondzeilen moet, de eerfte kust wat nader te houden. ■— De verkenningsmerken van den ingang van het Canaal zyn eenige fteile hoogtens, onderden naam van Witte Vlakken bekend, een weinig verder dan deeze vindt men eene laage hoek, die zich * myl in het Canaal uitftrekt, deeze moet men niet te na komen wegens eene Bank , die ongeveer 1^ cabellengte van dezelve VV: N: W: affteekt. Deeze Bank eens te boven zynde, vindt men de Barbiers baay, hier kan men op eene kleine cabellengte het land naderen, alwaar men op 8 a 9 vademen ankeren kan: om hier ten anker te gaan, gaat men over ftuurboord liggen zoo draa men boven de voorgemelde Zandbank is, en ftuurt middenvaarwaters tusfchen die Bank en het Fort van Afien door , wanneer men op 3 cabellengtens van de wal op 12 a 15 vademen water eene goede zandgrond vindt; men verG 5 tuit  io6 BESCHRYVINGE van tuit zich O: enW:, wegens de N: enZ: winden, die hier het meest te vreezen zyn. — Op deeze hoogte van 't Canaal loopt de ftroom weldig fterk , en men heeft eene zeer fterke Zuide wind om dezelve dood te zeilen noodig. Men moet wel in het oog houden dat door de hoogte en ftrekking der Kusten deeze wind fterk belet wordt door te waaijen, en dezelve by den ingang van 't Canaal veeltyds fterker dan verder naar binnen is. Zoo men het Canaal verder op wil zeilen , houdt men tusfchen de oude Kasteelen van Europa en Afia door, onder den naam van Dardanellen bekend. Ongeveer 4 myl N: i N: O: van het Kasteel van Afiën , is eene zeer goede ankerplaats, de Fontein van Pacha genaamd, om reeden eener zeer gemaklyke waterplaats, door Hasfan Pacha alhier aangelegd ; op eenen behoorlyken afftand van de wal kan men veilig ankeren, en men vindt op 15 tot 20 vademen zand met fchulpen : Deeze rheede is door de punt van Nakara en door die van het Kasteel van Afiën befchut en zeer veilig: De Scheepen die het Canaal afkoomen zyn verplicht om zich hier te laaten vifiteeren. — Deeze rheede voorby zynde, ftuurt men Noord en houdt dicht langs de  pen ARCHIPEL. ïo? de kust van Europa, om de hoek van Nakara te myden , heen, die ongeveer twee cabelslengten West in Zee uitfteekt: Zoo draa men boven dezelve is ftuurt men weder O: i N: O: op de Vuurtooren van de Stad Gallipoli op de kust van Europa geleegen aan: Van de hoek van Nakara tot aan Gallipoli s kan men op beide kusten veilig ankeren, vindende op twee cabelslengten van de wal overal 30 vademen water en fyne zandgrond. Tegen over Gallipoli is de punt van Char. doe , die twee groote cabelslengten in het Canaal uitfteekt en hetzelve hier zeer vernaauwt: Men kan vlak af en aan van Lamp* faco op de kust van Afien het anker laaten vallen , en door de nacht overvallen zynde is het voorzichtigst om het hier te zetten ; doch men loopt in deeze pasfage nader aan de kust van Europa heen: Men kan; gelyk wy gezegd hebben , af en aan van de Stad Gallipoli op 30 vademen wel ankeren, vindende op 2 cabelslengten van de wal eene harde fteekgrand , doch deeze rheede ligt voor de Z: W: winden ten eenemaal bloot, daar de punt van Chardoc de rheede van Lampfaco voor de N: winden dekt; hier kan men af en aan van de moolens op 2 cabels- leng-  iqS BESCHPvYVINGE van lengten van de wal het anker laaten vallen » op de diepte van 25 vademen fteekgrond. Voor dat wy het Canaal der Dardanellen verhaten en de Zee van Marmara ingaan , zal het niet ongevoegd zyn een naauwkeurig verflag te doen van de nieuwe Kasteelen en van het Kasteel der Dardanellen op de kust van Europa en Afiën gelegen. NIEUW KASTEEL van EUROPA o f ROUMELI-INGHI HISSAN. Hetzelve ligt aan Zee op eene hoogte, door eene kleine valley van de andere afgefcheiden, is met twee dikke toorens doch anders met geene buitenwerken voorzien. De batteryën liggen met het water gelyk , en men gaat naar dezelve van het Kasteel langs fteene trappen, aan de beide uiteinden van eene zwaar muur gemaakt: op de laatfte platte forme is een metzelwerk ter dikte van 18 voeten en met 2 fterke toorens verftrekt; in deeze dikke muur zyn fchietgatten met flagdeuren, waarin zeer zwaare ftukken liggen zonder affuiten., Voor dezelve of op de , rech-  den ARCHIPEL. 109 rechterhand van de groote battery heeft men eene andere gemetzeld , die van nieuwere fmaak en wel aangelegd is. De groote Toorens, die zelfs voor bomben veilig zyn , worden voor een magazyn gebruikt, en derzelver platte formen zyn ook van ftukken voorzien. Het Kruidmagazyn is achter de groote battery zeer flecht geplaats. Op het Kasteel, dat zeer fterk gebouwd is, ligt eene onbegrypelyke menigte gefchut, doch meest zeer flegt gemonteerd en geplaatst , ëén enkeld fchip zou de geheele Artillerie gemaklyk doen zwygen ; dewyl de Canonniers , wegens het fpringen van het metzelwerk onmooglyk in ftaat zouden zyn, het lang te kunnen houden. Men fchynt van voorneemen geweest te zyn, om eenige werken op te werpen op de hoogte boven het Kasteel, die de beide plaatzen , alwaar men in geval van eene landinge het Kasteel van achteren zou kunnen attaqueeren , beftrykt ; doch men heeft deeze onderneeming, fchoon volmaakt welbedacht, geftaakt. LYST  iio BESCHRYVlNGË van LYST van de ARTILLERIE van het Nieuwe Kasteel van Europa. Op de groote battery liggen 13 metaalen ftukken van 17 voeten lang, 4 yzere dito, 1 metaalen van 26 voeten, 2 yzere festigpon. ders lang 22 voeten. Vier metaalen ftukken» lang 20 voeten, 13 duim diameter. Op de rechter battery liggen 7 metaalen 48 ponders, 1 dito Haubitzer, en 3 dito Mortieren zonder affuiten: 'Er liggen nog boven op het Kasteel ongeveer 30 ftukken van verfchillend caliber, doch alle kleiner dan 24 ponders , waaronder begreepen zyn eenige Veldftukjes voor de batteryën, die met het water gelyk zyn, op het ftrand geplant. KASTEEL van EUROPA. Geduarende den voorigen Oorlog gebouwd. Dit Kasteel is niet anders als eene battery van 13 ftukken en met 4 Toorentjes, waarop ook eenige kleine Veldftukjes liggen voorzien, doch het metzelwerk is in eenen zeer flegten ftaat. De pofitie is wegens derzelver hoe-  den ARCHIPEL. m hooge ligging zeer wel uicgekoozen , en het vuur der Scheepen zoude tegen hetzelve van weinig vermogen zyn : De battery vertoont zich van verre veel fterker dan zy in der daad is, zynde de ftukken meestal onbruikbaar , en het metzelwerk geheel vervallen: 3 fesendertig ponders zyn gefprongen, en de affuiten van alle de anderen aan ftukken of zeer flecht: Op hetzelve woont een Commandant , doch men onderhoudt 'er geen guarnifoen. Tusfchen dit en het Nieuwe Kasteel van Europa is eene zeer diepe bogt, zeer bekwaam voor kleine vaartuigen om te kunnen ankeren, en gefchikt om eene landing te onderneemen , het geen waarfchynlyk aanleiding gegeeven heeft om deeze hoogte te fortificeeren , en daar men hier van daan den ingang van het Canaal beftrykt, is deeze Post voor de beveiliging der Kust en de environs van het Nieuwe Kasteel van het uiterite gewicht. Het KASTEEL der DARDANELLEN. op de kust van europa. Hetzelve ligt op de glooijing van eenen hoo-  na BESCHRYVTNGE van hoogen berg, die, niettegenftaande men het Kasteel vry hoog opgetrokken heeft, echter boven hetzelve ver uitfteekt: Door onkunde is het, dat men verwaarloosd heeft van deeze gunftige pofitie gebruik te maaken , ten einde van deeze hoogte het geheele Canaal te kunnen beftryken: Langs dit Kasteel loopt een klein riviertje, en de omliggende landen zyn zeer moerasfig, het welk deszelfs fterkte niet weinig vergroot. ARTILLERIE van het KASTEEL der DARDANELLEN in Europa. Op de groote battery zyn 19 metaalen ftukken, lang 10 voet en 22 duim binnenfte diameter , fchieten fteene kogels van 22 duim diameter ter verte van meer dan 630 roeden: Eén metaalen ftuk van 20 voeten lang, 20 duim diameter van binnen, 11 dito van 24 duim, en 8 dito van 8 en 4duim diameter, op Hechte fcheeps affuiten: Schoon men de groote ftukken veronderftelt van een en het zelfde caliber te zyn , is het eene echter grooter dan het andere, by voorbeeld, men vindt  DEiï ARCHIPEL. 113 Vindt 'er een, die men Rufack heet-, van 28 duim diameter, zy zyn allen zonder affuiten, en in de fehietgaten op den grond geplaatst i Vier van de grootfte ftukken zyn volkomen buiten ftaat: De ftukken van 24 duim zyn voor de zwaare geplaatst, en worden gewoonlyk om te falueeren gebruikt. <— Op de Toorens liggen nog eenige ftukken van verfchillend caliber, doch alle kleiner dan 24 ponders. NIEUW KASTEEL van ASIËN, o # ANATOLI INGHI-ISSAN. Het Nieuwe Kasteel van Afiën ligt aarl den voet van de hoogtens der Caap Gjanit~ zari, aan het uiteinde van deZandpunt, die geformeerd wordt door de rivier de Scamander, thans onder den naam van Mendees bekend, en die een weinig boven het Kasteel in Zee uitloopt: Van dit punt tot aan het Kasteel van Europa reekent men eenen afftand van 900 roeden , waarom men hief even als op de kust van Europa, ftukken die zeer ver draagen , heeft geplaatst; Dit Kasteel is fleahtèf gebouwd dan alle dé H ad--  U4 BESCHRYVINGE va s anderen, de muuren zyn minder hoog, en hetzelve ligt voor de hoogtens van de Caap Gjanüzari ten eenemaal bloot. Het eenigfte dat hier eenige aanmerking verdient is de battery, die met het water gelyk ligt, en waarvan de dispolitie dezelfde als die van Europa is. ARTILLERIE van het NIEUWE KASTEEL van A S I Ë N. Hier liggen op de groote battery met het water gelyk 23 metaalen ftukken van 17 voeten lang, 20 yzeren ftukken van 20 voeten, fchieten 60 pond, doch alle gedemonteerd. 8 Metaale ftukken 24 ponders , op flechte affuiten : Twee metaalen Mortieren van 8 duimen, gedemonteerd. Men vindt 'er nog 15 ftukken van verfchillend caliber en flecht gemonteerd , liggende op onderfcheidene Toorens van de muur. AR  den ARCHIPEL. iij ARTILLERIE van het KASTEEL der DARDANELLEN. OP DE KUST VAN AsiEN. Op de battery met het water gelyk liggen, 14 metaalen ftukken, lang 10 voeten, waar van de binnenfte diameter van 22 duim, en aangaande welke , wy reeds onze aanmerkingen , toen wy over die van Europa handelden , hebben medegedeeld , zynde aan die volkomen gelyk: Dertien metaalen 24 ponders, op fcheepsaffuiten, en voor de groote ftukken geplaatst: Drie metaalen dito, op de linker flanc van de groote battery: Vier me taaien dito , gedemonteerd, liggende by de deur op de rechter flanc. Eén metaalen ftuk van sr voeten en 12 duim diameter, gedemonteerd: Vier metaalen Veldftukken , 24 ponders, gedemonteerd: Twee 8 duims metaalen Mortieren, insgeiyksgedemonteerd:.— Vyf metaalen 18 ponders , liggende in de fchietgaten en op de rheede van de Barbiers hoek gepointeerd: Zeventien metaalen ftukken, van 17 voeten lang en 12 duim diameter: Vyf metaalen 12 duims Mortieren : — Een metaalen ftuk van een buitengewoon H 2 maakt  u6 BESCHRYVINGEvan maakzel, zyn 17 voeten lang, en hebbende S4 duim diameter. Eenige AANMERKINGEN, betreffende de positieder DARDANELLEN. Aangezien de naauwe betrekkinge, welke deeze Forten, zoo wel die van Europa als van Afiën, met malkanderen hebben, zal het gevoeglykst zyn onze aanmerkingen dezelve betreffende hierin te laaten vloeijen. Zeeker is het dat tegenwoordig deeze vier Kasteelen, aangezien hunnen rampzaaligen toeftand, niet in ftaat zyn een Esquader het binnen loopen te beletten, en had de Admiraal Orhw gebruik weeten te maaken van zyn geluk , na dat hy de Turkfche Vloot by Tchesmé vernield had, was het hem zeer gemaklyk geweest om het Canaal der Dardanel. len te dwingen. De zwaare Artillerie, waarmede de Forten voorzien zyn, is zoo flecht geplaatst, dat de Scheepen van dezelve weinig of niets te vreezen hebben: — Weinige moeite zonde 'er noodig zyn om deeze Forten in eenen beteren ftaat te brengen, aarden wal«  den ARCHIPEL. ii7 wallen op te werpen, en de ftukken met behoorlyke affuiten te voorzien overeenkomftig met derzelver caliber; Men zoude ook nog andere batteryën op de Barbiers hoek, waarvan wy van te vooren fpraken, doch die thans verlaaten zyn, kunnen aanleggen, ten einde met behulp der tegenoverliggende verfterkte hoogtens het ganfche Canaal te beftryken. De hoogte van Mcnta in Europa, vlak over de laage punt van Nakara in Afiën gelegen , zou men boven al moeten bezetten; omdat de jScheepen op deeze hoogte genoodzaakt zynde om dicht onder Europa door te loopen, dus eenen geruimen tyd onder bereik van deeze batteryën zouden zyn. — Niettegenstaande alle mooglyke moeite, die men znude willen aanwenden, om de voorgemel. de poinéten tegen allen inval te behoeden , zoude zulks onmooglyk zyn , zoo men de nabuuiige kusten tegen alle landingen niet eerst in veiligheid fteit, zoo wel ten opzichte van Europa als de tegenoverliggende Afiatifche Kust, dewyl alle de Forten van achteren geatacqueerd , zeer gemaklyk te neemen zyn: De Kusten van Europa zyn veel hooger, en fteeken verre boven die van Afiën uit j waarom men voornaamlyk trachH 3 ten  n8 BESCHRYVINGE van ten moest, derzelver eerst meester te worden , en dan die van Afiën te dwingen. Op de hoogte van de Dardanellen, is het Schier - Eiland , door de Ouden Cherfonefus genoemd, flechts anderhalve myl breed: deszelfs Kusten zyn fchoon, en byna overal gemaklyk om aan te doen , voornaamlyk aan den kant van de Golf van Saros , alwaar men gemaklyk, de hoogtens die midden in het Schier-Eiland en door de natuur zeer verfterkt zyn, bezetten kan. Een klein Corps zoude genoeg zyn, om het Kasteel van Europa , aangezien deszelfs nadeelige pofitie , met voordeel aan te tasten, en zou na deeze verovering die van Afiën en alle andere poin&en van defenfie in korten tyd kunnen dwingen. Men zoude, wel is waar, op de kust van Afiën eene attaque kunnen waagen , wanneer men op de kust van Troijen wilde landen , doch alleenlyk van het Nieuwe Kasteel van Afiën als dan meester kunnende worden, het welk verreweg het zwakfte is , zoude men zeer veele moeite hebben , om zich van de Afiatifche Dardanellen, wegens de ongemaklyke en moerasfige weegen die men overal langs de Kusten vindt, te verzekeren. Rondsom  den ARCHIPEL. lip om het Canaal is het Land vruchtbaar, en levert zeer veel uitmuntend Catoen op. De EILANDEN van MARMARA. Omtrent acht mylen N: O: ten O: van den uithoek van Gallipoli liggen de eilanden van Marmara. Deeze zyn ten getale van 4, twee groote, één middelmatig en één klein : In den wintertyd is het veiligst om bezuiden deeze Eilanden om te houden, wanneer men naar Conftantinopolen wil, wegens de Z: Z: Ooste winden, die doorgaans in den Winter hier heerfchen: Het grootfte van deeze Eilanden is het Noordlykfte, en heeft ongeveer 10 mylen in den omtrek: De hoofdplaats is Marmara, waarvan het Eiland den naam, en de Zee weder van het Eiland ontleent: Op hetzelve liggen nog verfcheidene Dorpen , waarvan de voornaamfte Galioni en Crastio , en meest door Grieken bewoond zyn. Daar op volgt in grootte Avezia, liggende ten Oosten van Marmara, en is meest door Arabieren bewoond: Op hetzelve is een Steedtje, onder denzelfden naam, en 2 Dorpen, onder die van Alom en Arabkioi of het Dorp der Arabieren bekend. Het derde, Coatali geheeH 4 ten,  i2o BESCHRYVINGE van ten, heeft een Dorp van denzelfden naam. Het kleinfte, Gadaro is flechts met een ge-, ring getal van bewooners voorzien: Zy leveren alle eenen overloed van Koom, Wyny Fruit j Catoen, en zeer veel Visch op; Thans gaan wy over tot CONSTANTINOPOLEN, en deszelfs omliggende Streeken en Voorfleeden, zoo wel op de kust van Euro*, pa, als op die van AJiên gelegen» Wy zullen in het behandelen van de omliggende plaatzen deezer Hoofdftad den volgenden leiddraad houden , en beginnen van het Noordlykst gedeelte boven de haven der Stad, naamlyk van de baay van Tarapia of Bugdjuck deré tot aan het begin van het Zoetwater: Waarop wy als dan het Zuidlyk gedeelte beneden de haven tot aan de Zee van Marmara weder te rug zullen laaten volgen. Het Land tusfchen den Vuurtooren en het Zoetwater, welke de beide uiterftens van de haven uitmaaken , is overal zeer bergachtig en met diepe watervallen en plasfen door-. fiiQed campeerd by Pyrgos, bvaldien dezelve door overmacht genoodzaakt wierden te buigen. 'Er blyft ook geene waarfchynlykheid over dat de Vyand eens meester zynde van de hoogtens van Belgrade , langs de bosfchen zou  den ARCHIPEL. 125 zou defileeren, om den Zuidlyken kant van de Stad met alle macht te attacqueeren, wegens het groot gevaar, he.t welk eene diergelyke beweeging na zich fleept; bovendien zyn aan deeze zyde de communicatiën zoo ongemaklyk , dat men den Vyand met eene zeekerheid van voordeel attaqueeren kan. Omliggende plaatzen van CONSTANT1NOPOLEN. in A s i a. De Stad Scutari, welke voor eene der Voorfteeden van Conftantinopolen wordt aangemerkt, is door eene Zee-engte van ongeveer 3000 roeden van dezelve afgefcheiden den, en in een ander Waerelddeel op den uithoek van Calcedoniën gelegen. Een weinig beoosten dezelve ligt een berg, die boven alle andere uitfteekt, en door eene aanéénfchakeling van hoogtens met de andere welke zich langs het Canaal uitftrekken vereenigd , tusfehen beiden zyn zeer diepe en ongemaklyke waterplasfen: By deeze berg verdeelt zich het water, waarvan een gedeelte  126 BESCHRYVINGE vau te in 't Canaal en het andere in de Golf van Smeth uitloopt. Langs dezelve is eene weg , die naar de oude Kasteelen van Afiën tegen over Battaliman uitkoomt; Op de flinker oever van 't Canaal, vindt men eenige hoogtens, vlak van boven , en overeenkomftig met die van Europa , waarvan wy van te vooren meldinge hebben gemaakt , welke plaats even gelyk de andere tot het opwerpen van batteryen zeer gefchikt zoude zyn.—• In dit geval Zoude men zich evenwel niet moeten verbinden, om die plaats welke vlak tegen over de Kasteelen van Europa ligt, en wel de voornaamfte van het Canaal is, te verkiezen , maar zich 100 roeden hooger begeeven, van waar men het Canaal tot aan de bocht toe geheel ontdekt, en het vuur der batteryen met dat van Battaliman kan doen kruisfen. Altyd volgens ons aangenoomen Plan redeneerende, naamlyk dat de Turken tot de verdediging van deeze laatfte Pofitie gebracht zouden zyn ; begrypt men lichtlyk , dat de aanéénfchakeling van hoogtens, die zich hier van daan fchuins naar den berg van Scutari uitftrekt, door een Corps Troepen bezet moest worden 3 waarvan de flinker vleugel aan  den ARCHIPEL. 127 aan het Canaal, en de rechter aan de voornoemde berg moest zyn: door welk middel men zich in ftaat zoude Hellen om de retraite van alles wat uit Conftantinopolen kwam, te dekken. De Posten , die men op het Front van deeze politie zou kunnen bezetten zyn zeer Herk, als zynde door eene vry groote Rivier ingeflooten j en 4 of 5000 man zouden toereikende zyn, om de Stad Scutari te dekken. De STAD en VOORSTEEDEN van CONSTANTINOPOLEN. Na dat men van de Noord komende de hoek van S10 Stephano genaderd is , houdt men binnen dezelve langs, om dat de ftroom hier. fterk naar het Canaal zet, en als dan zoo digt mooglyk, by de ftad langs loopende , vindt men overal grond. De Vuurtooren eens voorby, en ten Westen van het Canaal van de Zwarte Zee zynde, zou men zeer dicht by de Stad het anker moeten laaten vallen, byaldien men door ftilte de ftroom niet dood zeilen kan; doch men dient wel zorg te draagen om terftond een touw aan een der Paaien, die langs het Serail ftaan,  128 BESCHRYVINGE van ftaan, vast te maaken, dewyl men daar de ftroom het zwakfte vindt, zonder dat loopt men gevaar om door dezelve midden naar het Canaal gezet worden, alwaar men niet dan op 30 a 35 vademen ankeren kan: En zoo als dan de Noordlyke windt doorzette en men driftig wierd , zou men zyn touw moeten kappen, en het onder de Prinfen Eilanden zetten; zelfs zou het veiligst zyn om hier het anker te laaten vallen, byaldien men op deeze hoogte door den nacht overvallen wierdt. Een kleine pistoolfchot van de muuren van 't Serail vindt men 6a? vademen water, en boven de uithoek is de ftroom gunftig, welke uit de Zwarte Zee naar binnen loopende tegen deeze hoek aanfluit en vervolgens naar de haven draait» Zoo men aan den kant van het Tolhuis wil ankeren, moet men zich altyd aan het Serail houden, daar de ftroomen meeloopen, daar men in tegendeel aan den kant van Topana en de Gietery dezelve geftadig tegen heeft. Men ankert op 25 vademen, en brengt insgelyks een touw aan land, het welk men zoo veel doenlyk is nadert, om het midden van de haven vry te laaten ; deeze voorzorg is tenuiterftennoodzaaklyk, om het aanboordzei4  den ARCHIPEL. 129 zeilen te beletten van die Scheepen, welke het Canaal van de Zwarte Zee afkomende den fterken ftroom niet kunnen dwingen. Midden in de haven zyn 25, op den afftand van twee Pistoolfchooten van de Kaay van Galata 20, en op de hoek van het Arfenaal 8 vademen water: Diep in de haven , onder den naam van de Zoete wateren bekend, zyn Hechts twee vademen , zwarte fteekgrond. Van de punt van het Serail tot aan de Zeeven toorens heeft eene Sloep met tien man één uur en 18 minuuten roeijens noodig, en men rekent dien afftand op ongeveer 2000 roeden: aan deezen kant loopt de Stad met veele bochten voornaamlyk by het Serail en Concapit; heeft eene enkelde muur met vierkante toorens zonder fchietgaten , en is op verfcheidene plaatzen vervallen : Op eenige van deeze toorens en zelfs op de muur van het Serail heeft men huizen en voor dezelve hier en daar Kiosks voor den Grooten Heer en zyne Vrouwen gebouwd. Aan deezen kant zyn 6 poorten, alle aan Zee uitkomende, en voor dezelve eenige huizen op heiwerk in Zee; waar onder men de Caïqnen of Sloepen bergt. Langs het Serail is I eene  i3o BESCHRYVINGE van eene Kade of Kaay , waarop verfcheidene deuren van hetzelve uitkomen; deeze Kaay vindt men op veele plaatzen aandeezenkant, doch loopt niet geheel door; of dezelve nooit voltooid , dan wel door Zee verwoest zy, is onzeker. De muur is hier ter hoogte van 20 a 24 voeten behalven eenige toorens, die hooger opgetrokken zyn. Voor de reparatie of het onderhoud der muur wordt geene de minfte zorg gedraagen; de Zee wint gefladig voet, en doet de muur voornaamlyk by de Zeeven toorens van tyd tot tyd inftorten ; dan bouwt men achter dezelve eene nieuwe , én laat de overblyfzels van de voorige ongeredderd liggen, waar door het zeer gemaklyk zoude zyn de nieuwe te beklimmen , die Hechts 8 a 10 voeten boven dezelve uitfteekt. Op den hoek by de Zeeyen toorens ontdekt men nog in Zee de overblyfzelen van eene Dykj deeze geheele kant is wel gerepareerd geweest met Colommen enSteenen vanGriekfche en Romeinfche gebouwen, het welk uit de Infcriptiën, welke men overal op de Steenen vindt , duidlyk blykt, — Het gedeelte A'an de muur van den landkant, te rekenen van de hoek van de Zeeyen toorens tot aan de haven, heeft de lengte van 18002 roeden, De  6es ARCHIPËL. i§f De geheele Stad is door drie muuren ingeflooten, de eene hooger dan de andere als een Amphitheater of fchuins Oplopende geplaatst; op de eerfte ftaan vierkante toorens, op den afftand van 3^4 honderd voeten van elkander, fteekende boven de muur zelve ter hoogte van 25 a 30 voeten uit. Ongeveer veertig voeten van deeze eerfte is eene andere ter hoogte van 18 a 2ovoei ten opgeworpen, en is thans met zeer weinige toorens, zommigerond, en andere vierkant, voorzien. De derde muur is ongeveer 12 a 15 voeten hoog, zondërs toorens 5 en flechts 12 a 1$ voeten van de tweede af; hier vindt men eene Graft van 50 a 60 voeten wyd, dezelve is rondsom met eene Contre.escarp van 12 è 15 voeten voorzien, van 75 tot 75 roeden liggan in deeze Graft muuren ter dikte van 6 voeten, die van den kant van de wal door Contreforten zyn gedekt; deeze muuren hebben dezelfde hoogte als de Contre-escarp, met welke zy aan de uiteindens verbonden zyn-, in zommige dier muuren zyn boogjens of gaaten van sii voet diameter. De waarfchynlykfte reden , waarom meri deeze dwarsmuuren heeft gebouwd, fchync I 2 ge*  132 BESCHRYVINGE van geweest te zyn om het water op te kunnen houden en de Graft te vullen waar en wanneer men zulks goed vond ; hier en daar loopt nog een beekje in deeze Graften, die fchuins alloopen, en het water, dat overal uit de grond opborrelt doet met reden vermoeden niet alleen dat dezelve van onderen met waterleidingen voorzien is , maar zelfs m^ent men met zekerheid ontdekt te hebben, dat ze met Ciment of Tras gemetzeld zyn. Deeze drie muuren zyn in den allerflechtflen ftaat, en vallen benevens de Contre-escarp overal in puinhoopen neer : op veele plaatzen zyn dezelve met klimop en heesters begroeid: De Graft, die door het vervallene metzelwerk der muuren zoo wel als door de langdurigheid van tyd verftopt is, wordt benevens de ruimte , welke men tusfehen de muuren vindt, thans bebouwd. Men diene wel op te letten , dat 'er maar eene enkelde muur en zelfs zonder graft van Eyri Kapoul of de Lhvarspoort tot aan de haven loopt : Voor de muur te wceten van de Zeeven-toorens tot aan de Poort van Selivrec of Sekmhria is het terrain vry open; langs den Zeekant zyn eenige Taaneryen, en het overige land wordt tot moeferyen gebruikt: Tegen over  den ARCHIPEL. 133 over de Poort van Selembria is eene open ïurksch Kerkhof, en boven hetzelve ligt op eene hoogte ongeveer 65 roeden van de Stad eene Griekfche Capel. Tusfchen beiden is een zeer waterryke Fontein , en dicht by dezelve eene groote voorraad van water, byeen verzameld door het floppen van een beekje, het welk by de Poort Top-Kapoul ont. fpringt: De muuren van de Stad zyn tusfchen de Poorten van Top en Endrmézeer vervallen , en in alle drie zyn groote bresfen, door welke men gemaklyk dringen kan : De Contre-escarp is in denzelfden Haat, en zelfs op zommige plaatzen geheel niet meerde vinden: De muuren volgen overal de helling van het terrain; tusfchen de Poorten van Adrianopohn en Eyri^ alwaar dezelve naar binnen loo* pen, heeft men het Kerkhof der Armeniaanen geplaatst. Van dePoort van Eyri tot aan de haven loopt de muur altyd naar beneeden , volgende de ftrekking der huizen , die men in de Voorftad vindt. Het gedeelte van de Muur van den hoek van de Voorftad van Toub tot aan de hoek van het Serail rekent men op 2000 roeden: hetzelve is echter korter dan dat van het Serail tot aan de Zeeven I 3 too-  134 BESCHRYVINGE van toorens: Hier is flechts eene muur met vier» kante toorens voorzien, doch die men wegens de huizen die tegen dezelve aangebouwd zyn, naauwlyks onderfcheidcn kan; de geheele Zeekant is bebouwd , en men vindt alleenlyk eenige openingen tegen over de ftraaten , die naar de Elf Poorten aan deezen kant 3 gaan. Men rekent het getal der Inwoonersflechts op 600,000 zielen, waar onder nog begreepen zyn Galata, Pera en Tophana, maar de oneindige menigte van Mosqueeën vereis» fchen zeer veel plaats; daarenboven zyn de huizen, die meest van hout zyn, zeer laag , en flechts door ééne familie of huisgezin bewoond, en met een klein tuintje of ten minften met een plaats voorzien. Het Serail, de getrouwde Sultanen, die haare Paleifen in de Stad hebben , en de huizen van de Grooten van het Hof neemen zeer veel plaats; voor het overige zyn 'er na de laatst ontftaane brand zeer veele Inwooners uit de Stad vertrokken , wier huizen tot nog toe niet weder ssyn opgebouwd»  den ARCHIPEL. 135 Eenige Aanteekeningen betreffende de LAND- en ZEEMACHT der Turken voor den laatjien Oorlog, De Turken, die den 7 July 1770 voor Tchesmé hunne geheele Vloot alleen door onkunde der commandeerende Officieren verlooren , hebben niet noodig geoordeeld om meer kunde zedert dien tyd te trachten te.verkrygen. De overleedene Capitein Pacha, die zonder twyffel, een man vol moeds is geweest, hadt van Zeezaaken geen het minfte bezef, en fchoon men in Hem het grootfte verlangen veronderftelle, om het gezach van zynen Meester ten hoogften toppunc te verheffen , blykt het echter duidlyk, dat Hy van zyn crediet alleen gebruik gemaakt heeft, omzyne gierigheid te kunnen voldoen. 'Er is geen een enkeld Capitein van de Caravellen, waaruit de Turkfche Zeemagt beftaat, die het minfte denkbeeld van Navigatie, Manoeuvres of Zee-taéticq bezit, en zullen door de Rusfen , met eenige kunde aangegreepen, altoos geflaagen worden: Zie hier de voornaamfte reden : Niemand kan een I 4 Schip  i36 BESCHRYVINGE van Schip krygen zonder aanbieding van eene zomme gelds, en die de flerkfte biedt wordt het bevel opgedraagen : Hier door worden de Capiteins in de noodzaaklykheid gefield, om op hunne beurt weder middelen te bedenken , om hunne geleedene fchaade te vergoeden ; Een der meest gebruiklyke is, om terftond na het uitzeilen, de helft van de Equipagie aan land te zetten , en geduurende de geheele reize daarvan de Soldy te trekken tot hun eigen voordeel: deeze vermindering van manfchap nog gevoegd by hunne onkunde , Helt hun aan gewisfe gevaaren bloot, welke zy echter zoo veel mooglyk trachten te vermyden, door zich maanden lang in eene haven op te houden , tot dat zy met eene voor de wind op de plaatze hunner destinatie hoopen te kunnen komen. Hunne Lootzen, die meest Grieken zyn , bezitten niets dan eene oppervlakkige en door lange ondervindinge verkreegene kennisfe der kusten, en verliezen zy eens het Land uit het gezicht, dan is het Compas voor hun ten eeneraaal onnut: Ook ziet men gewoonlyk, zoo eene Caravelle naar Syriën of Egypten gezonden wordt, dat de Capitein in de haven van Smyrna of Rhodos een vaar.  den ARCHIPEL. 137 vaartuig , om hem voortezeilen en den weg te wyzen, opzoekt. Op hunne Scheepen heerscht geenede min™ fte order nog discipline ; alle Handen zyn onder elkander verward, de uitdeelinge der leevensmiddelen ongelyk, en het water niet bepaald; dus daar ieder a part eet en wat hy wil, is het eenen Capitein onmooglyk om te bepaalen, hoe lang hy in Zee bly ven kan. In het timmeren en optuigen der Scheepen hebben., zy door middel der Franfchen en Engelfchen eenige vorderingen gemaakt , doch de andere fchikkingen zyn binnen boords even flecht, als dezelve te vooren zyn geweest: — De Cajuit is verdeeld in verfcheidene kleine hutten voor de Officieren, en hunnegeheele battery van vooren tot achteren met kleine houten hutten opgepropt, dienende tot Winkels, Koffyhuis en zelfs tot Keuken voor de Equipagie; Het rooken, en branden van licht, Haat alle uuren van den dag en den nacht aan boord overal vry. Het exerceeren met de Stukken is hun onbekend, zoo dat men hier door gemaklyk kan bemerken, met welke moeite men een zoodanig Schip tot den flag prepareeren zou. Op hunne batteryen liggen ftukken van alI 5 Ier-  i38 BESCHRYVINGE van lerhande caliber naast elkander, en het is zeer dikwyls dat men naast eenen fesponder, eenen 48 of 60 ponder vindt: waar uitnoodzaaklyk in den tyd eener aftie de grootfte verwarrin. ge moet ontftaan, doordeonmooglykheidom fchielyk genoeg voor ieder Stuk de juiste kogels en Cardoefen aan te kunnen geeven. Dit maakt, dat zy altoos oneindig meer dooden en geblcsfeerden dan haare kundiger vyanden moeten hebben. In dien tyd beftond de geheele Turkfche Vloot in 24 Scheepen van Linie, waaronder 8 byna geheel buiten ftaat om Zee te bouwen, en aangezien de onbegryplyke verwaarloozinge in derzelver onderhoud, kunnen de andere 16, fchoon nog nieuw , niet lang dienen : Door de ongehoorde bedriegeryen der Opzieners, die het geld der Timmerlieden in hunne zak fteeken, is het calefaten der fcheepen ten eenemaal verwaarloosd, zoo dat toen ter tyd het Turksch Esquader geen travaat van 8 dagen had kunnen uitftaan, en een nagel nieuw Schip het jaar te vooren in volle Zee zonk , Om kort te gaan, de onkunde, wanorder > dievery, en verwaarloozing in het beftuur van de Turkfche Marine gaat zo verre, dat men gerust kan verzekeren, dat geen enkel Turksch  den A R C H I P E L. 139 Turksch Schip in ftaat is, om zelfs den zwak. ftcn Vyand een oogenblik het hoofd te bieden. >— Van den innerlyken toeftand der Magazynen van het Arfenaal van Conftantinopolen kunnen wy geen naauwkeurig verflag doen, doch aangezien alle andereomftandigheden, is het zeer waarfchynlyk, dat de Capitein Pacha den Vreemdelingen den toegang hier toe weigert, om hunne elende en zwakheid denzelven niet voor oogen te ftellen. Het Charter der Scheepen , welke toen te Conftantinopolen gevonden wierden, waren Getal en zoort van Scheepen. Stukken. 2 Scheepen van » 74. waarvan 1 goeden 1 op Stapel. m •" ' ■ - 64. 8 goed en 4flecht. ïo ——— - 50. 8 goed, 1 flecht. ■ en 1 op Stapel. zaraen 24 Scheepen van Linie. a Fregatten van - 44. in goede ftaat. 3 - 40. 2 goede en 1 flecht. 3 1 - 36. in goede ftaat. 5 ■ 32.. 3goedeen2flechte. s " - 30. in goeden toeftand. dus 15 Fregatten. a Bar-  140 BESCHRYVINGE van a Barken voerenda 36. op Stapel. i5Chebecquen - ja. 7goede en Sop Stapel. 7 Galeijen - - in goedeftaat. 4 Bombardeer Galjoten. 1 goed en 3 op Stapel. 1 Cannonneer Sloep - op Stapel. In 't geheel 68 Scheepen en Vaartuigen van den Grooten Heer. De LANDTROEPEN der Turkfche macht zyn gewoonlyk vier Clasfen verdeeld', te weeten De eerfte Clasfe is die der Janitzaaren, en wordt gerekend op honderd en vyftig duizend man, waarvan hondend en tien duizend tot dekking der Frontieren , en de overige 40 duizend te Conftantinopolen zelve. De Spahys is een Corps Cavallerie van 12000 man, gecommandeerd door hunnen SpahyrAgasfi. De Silikdars; insgelyks een Corps Cavallerie van dezelfde fterkte, onder bevel van hunnen Generaal Silikdar.Agasfi. De Buluchcats Erbea, beftaan uit 4 Compagniën Cavallerie ieder van 400man, waarvan  den ARCHIPEL. 141 van 2 zich by de Spahyrs en 2 by de Siiïkdars zich vervoegen. De Ocybediyr is een Corps infanterie van 3500 man. De Topdiya, zyn Canonniers, onder commando van eenen Topdiyts-Bachi 3 ten getale van 5000, gedeeltlyk te Conftantinopolen, gedeeltelyk op de Frontieren. De 7op Jrabadgyrs is een Corps Infantery, alleen gefchikt om de affuiten te maaken en te geleiden, benevens het andere ammunitie en wapentuig. De Tichadirs Cuchlyteris zyn 800 man, om zorg te draagen voor de tenten en bagage van den Sultan, den groot Vizier, den Kukuyabei en van den Testendar. De Cuchterames tabes Alens, is een Corps van 200 Muzicanten voor den Sultan. De Suzaldigo is een nieuw Corps Canonniers, in 1783 opgericht, beflaande in 2000 man, door den Groot Vizier onderhouden. Behalven deezegereguleerdentroepen, ligt *er op de Frontieren nog een Corps Recruten , om in tyd van nood de vaste Regimenten voltallig te maaken. De tweede Clasfe bevat in zich eeu Corps voortkomende uit de Leenrechten, en be- ftond  142 BESCHRYVINGE van ftond weleer uit ten minften 200,000 man , doch tegenwoordig is hetzelve van weinig aanbelang, en zoo fterk in verval geraakt, dat men thans in de hoofdftad flechts 400 telt onder den naam van Gaediliy bekend. De Kalhys of Levenos zyn Troepen door de Pachas onderhouden , en met derzelver opkomften overeenkomftig. De Koumbaragdis zyn een Corps Bombardiers , hebbende voor Chef eenen Koumbaragdis Bacha. By deeze Clasfe behoort nog de militie van Vindin en vanEgypten, ieder van 3000, en de Kurder van 30,000 man, eindlyk nog de ( Bulgaren , die uit 12000 man zoo Turken als Grieken beftaan, In de derde Clasfe zyn begreepen de Miriarkns, maakende een Corps uit, dat alleen in oorlogstyden en naar maate der omftandigheden meer of minder fterk geworven wordt. De vierde Clasfe beftaat uit de Tuc-Muheh liers9 en zyn alleen Volontair en , die door het Fanatisme aangedreeven van zelf te velde trekken, doch die men als dan op 's lands kosten voedt. AAN*  den ARCHIPEL. 143 AANMERKINGEN betreffende ae middelen van defenfie van het Canaal der Zwarte Zee en die der Kusten van Europa en AJia, aan hetzelve grenzende. Hetneemen van de Krim heeft het Oorlogsfystema van Rusland om tegen de Turken offenfif te ageeren volkomen veranderd (0) A. Zich van de Zwarte Zee meester gemaakt en aanzienlyke Magazynen in de havens van de Krim aangelegd hebbende , zullen zy hier door in ftaat zyn, om het binnenfte van 't Ryk met alle kracht aan te tasten; en de weinige zwaarigheden , welke zy zouden ontmoeten om eenen aanflag tegen de Hoofftad zelve te waagen, geeven ons redenen om het volgende Plan van Operatiën by hun te veronderftellen: om naamlyk. Eerst. Met een Esquader de pasfage van het Eenige Noten betreklji tot deeze Aahmerkingen hebben wy, om derzelver uitgebreidheid verkoozen achter deeze te iaaten volgen, en flechts met eene Capitaale Letter, de plaatzen, waar by dezelve behoorsn, aangetoond»  i44 BESCHRYVINGE van het Canaal der Zwarte Zee te forceeren, na zich alvoorens door eenige Manfchap. op de Kusten van Europa en Afiën ontfcheept , van achteren meester gemaakt te hebben van de Forten en Batteryen, in welker fterkte , die van het Canaal beftaat. Ten tweeden. Om op de Kust van Europa niet ver van Conftantinopolen eenige troepen met allen fpoed aan land te zetten, en een Coup te waagen, mits zich eerst van de genegenheid der Grieken verzekerende, die gewis eene revolutie zoude begunftigen. Ten derden. Zoo de noodige voorzorg door de Turken genoomen, om Conftantinopolen van naby wel te verdeedigen, geene hoop overliet, om na de twee voorgemelde attacques de Stad te kunnen overrompelen , zouden de Rusfen een Corps Troepen kunnen tranfporteeren tusfchen het gebergte Hemus en dat gedeelte der Zee, het geen by de Turken onder den naam van Barkan of Bosphorus van Thraciën bekend is, vervolgens zich meester maakende van Chmguené SKelesJy, als zeer gefchikt om alle het noodige te verzamelen, de Campagne in Europisch Turkyen openen. ,, Ba-  den ARCHIPEL. 145 Bttreklyk dit laatfte pointl zal de Note B „ den Leezer niet weinig licht byzetten" Wy zullen ons thans een weinig breeder uitbreiden omtrent de middelen , welke men zoude kunnen aanwenden om de pasfage door het Canaal van de Zwarte Zee te forceeren , en den tegenwoordigen ftaat van defenfie van hetzelve een weinig naauwkeuriger den Leezer voor oogen Hellen. De ingang van het Canaal van de Zwarte Zee is gedefendeerd door twee oude Kasteelen , te verre van elkander gelegen om met eenigen vrucht hun vuur te doen kruisfen, en teven [veel te zwak om dat van de Scheepen te weerftaan: Een gering getal Troepen in de nabuurige bochten of inhammen aan land gezet, zou dezelve met weinig moeite ftormenderhand kunnen inneemen. (C) De twee Nieuwe Kasteelen, in het jaar 1773 yolgens Hechte Plans aangelegd, kan men , fchoon nader by elkander gelegen , gemaklyk meester worden, als zynde op verfcheidene plaatzen van alle defenfie ontbloot. (D) De Nieuwe Batteryen van de twee Kavacs even als die van de voorengemelde Kasteelen uit metzelwerk beftaande, beduiden niet veel, zynde hunne fchietgaten niet hooger dan 4 K of  i46 BESCHRYVINGE van. of 5 voeten boven de oppervlakte van het water, en zouden door het hoogere vuur en het klein geweer der Oorlogfcheepen weldra tot zwygen worden gebragt: Eveneens zou* de het met de Vliegende Batteryen, hier en daar langs de Kaaijen van 't Canaal geplaatst, gaan; welke wegens het groot gevaar om 'er zich van bedienen van geen effect zouden zyn: hier by komt nog de gebrekkigheid van. de Artillerie, waar door men op de juistheid van de fchooten geen ftaat maaken kan, noch op de gezwindheid van het vuuren, het welk in eene diergelyke gelegenheid zoo noodzaaklyk is» Uit deezen tegenwoordigen toeftand, waar in deeze Forten zich bevinden , is 'er alle waarfchynlykheid, dat de onderneeming van eenen Vyand fterket in Zeemacht en meester van de Zwarte Zee , in zyn voorgenomen oogmerk om de pasfage te forceeren, eenen gewenschten uitfiag zoude hebben : dewyl hy voor de Kasteelen en Batteryen, waarvan wy de vouten hebben aangetoond, niets te vreezen heeft. (E) B;aldien hy echter, niet. tegenftaande de groote waarfchynlykheid van eenen goeden uitfiag, de onderneeminge. niet durfde waagen , zoude het hem zeer gemak-  den ARCHIPEL. i47 maklyk zyn om door middel van eenige Troepen op de uabuurige kusten van Europa en Afiën aan land gezet de Kasteelen tot de overgaave te dwingen; want op de zyde van ge. fchut ontbloot, zouden zy in eenen enkelen ftorm te neemen zyn: Deeze Manoauvrevereischt flechts eene kennisfe van het terrein , die gemaklyk te bekoomen is. (F) Dicht - by de oude Kasteelen en de Vuurtoorens van Europa en Afiën vindt men verfcheidene plaatzen tot eene landing zeer gefchikt, alwaar men in éeneh nacht genoeg Troepen aan land zoude kunnen zetten , om dezelve te overweldigen, terwyl van den Zeekant het vuur der Scheepen eene zeer gunftige diverfie maaken zou. Op de kust van Europa vindt men de gefchikfte plaatzen van de Vuurtooren Fanaraky tot aan Esky-fanary, ter uitgebreidheid van omtrent 2000 roeden : In deeze inhammen , die gewoonlyk dienen tot berging dei» Caïquen , zouden de Ch'aloupen zonder de minfte zwaarigheid kunnen landen: Op de kust van' Afiën vindt mén ook eene ruime inham op den afftand van 100 roeden van heg Kasteel, welke geformeerd is door eene ope; ne valley aan den mond van eene beek, dee* K 2 Z3  i48 BESCHRYVINGE van ze plaats is zeer veilig, niettegenftaande de nabyheid van het Kasteel, het welk van deezen kant geheel van gefchut ontbloot en niet in ftaat is om te kunnen ontdekken wat 'er in deezen inham gefchiedt: Vierhonderd roeden verder is by Riva eene nog betere plaats, hier is eene inham , die dicht aan het land door een klein Schier-Eiland in tweën verdeeld overal gemaklyk is om aan te doen: De Scheepen zelfs vinden op den afftand van 200 roeden van de kust op 16 vademen eenen goeden ankergrond : Wy kunnen hier ter plaatze eens vooral aanmerken, dat men op alle deeze kusten veilig ankeren kan, dat de grond fehoon is en tot aan den oever langzaamerhand opdroogt ; niettegenftaande de geweldige Noordewinden houden de ankers overal. Het flechte Kasteel van Riva zou niet in ftaat zyn te beletten om do noodige troepen aan land te zetten ten einde hetzelve weg te neemen ter gelyker tyd als dat van de Vuur. tooren van Afienj de gemaklykheid der communicatiën en de hoogtens, welke langs het Canaal loopen, doen met redendenken dat deeze eerfte attaque gelukt zynde, de ove* rige Forten in eenen enkelen nacht, mits alle  den ARCHIPEL. 149 alle noodige voorzorg aanwendende, te neemen zouden zyn: De Scheepen als dan veilig het Canaal inzeilende, zouden met eene Noordewind en door behulp der iterke ftroom in drie uuren tyds zich op den hoek van 't Serail vertoonen, en als dan naar omftandigh eden kunnen ageeren, om de hoofdftad door een wel gedirigeerd vuur in den brand te fchieten, en dus oproer veroorzaakende, tot de overgaave dwingen. MIDDELEN om het Canaal te defencleeren. De defenfie van het Canaal der Zwarte Zee is zeer gemaklyk, en zoo wel ter Zee als te Lande door de Natuur zelve aan de hand gegeeven: Deszelfs engte , welke zomtyds flechts van 300 a 400 roeden is, gevoegd by de hoogtens van 30, 40, 50, 100 ja zelfs tot 150 voeten , bieden byna overal voor eenïgzins kundige militaire oogen , de allergefchiktfte plaatzen voor Batteryen aan. Op beide de oevers zyn goede ankerplaatzen en rheeden gefchikt voor dryvende Batteryen, waar door men de pasfage nog enger maaken. K 3 de ,  iSO BESCHRYVINGE van de, tevens een fterker vuur tegen da vyandJyke Scheepen zou vereenigen, die als dan in de onmooglykheid gefteid zynde om hunne linie te developpeeren, geen het minfte voordeel van hun getal zouden kunnen trekken : Het zoude vry nuttiger en minder kostbaar zyn geweest, byaldien men aarde Batteryen op de best gelegene hoogtens, en waar mede men rechts en links ageeren kan, in plaats van de kleine gemetzèlde Kasteelen had geplaatst, waarvan hetfpringen het behandelen der Stukken ongemakiyk en voor de verdeedeedigers gevaarlyk maakt, die voor het overige , gelyk wy te vooren aangetoond hebben, zeer gemaklyk te neemen zyn: — dewyl de Batteryen in tegendeel op verfchillende hoogtens geplaatst en buiten bereik van 't vuur der Scheepen, de vyandlyke Vlooc van boven een zeer groot nadeel toebrengen kan : Het Canaal is zoo fmal , dat men , fchoon een weinig met de Batteryen achteruitgaande om de hoogfte en voor dezelve meest gefchikte plaatzen uit te kiezen, hetzelve gemaklyk befchieten kan. Op de tegenwoordige Batterye en in de Kasteelen zyn geen Mortieren nog Haubitzers, welke echter hier van het grootfte nut en  den ARCHIPEL. 151 en voor de Scheepen allermeest te duchten zyn ; want eene enkele Bom is genoeg om een Schip te doen lpringen en de grootfte verwarringe in een Esquader te veroorzaaken. Men zoude niet te veel Mortieren op deeze plaatzen, zoo wel hooger als laager dan de Batteryen kunnen plaatzen. — Hier by zou men nog vliegende Batteryen van kleiner caliber kunnen voegen, om met gloeijende Kogels zo wel als op de Batteryen te fchieten, en de Haubitzers zouden ook van eenen gewenschten dienst kunnen zyn. Men heeft aangemerkt, dat de twee hoogfte Poin&en die 200 roeden beneden de nieuwe Kasteelen zyn, het Canaal zeer vernaauwen, hunne hellende pofitie zou de directie van het vuur zeer begunftigen , en de verdeedigers in ftaat ftellen, om de opzeilende vyandlykc Scheepen van vooren in te fchieten: waarom men ook op deeze hoogtens de fterkfte Batteryen plaatzen moest. •— de dryvende Batteryen, die men tot de defenfie van het Canaal gebruiken wilde, behoorden ieder met twaalf 24 ponders gewapend en op de hoogte van de Caraks voor 4 ankers geposteerd, te zyn, liggende om den geweldigen ftroom beter te breeken, diagoK 4 naals-  i$% BESCHK Y VINGE van naalswyze met den ingang van het Canaal: De eerfte zoude 10 roeden van de wal aan den kant van Europa, op 15 vademen, en de tweede op 15 roeden 18 vademen, zand met fteentjes vinden : daar men de andere twee op de kust van Afiën en op 25 k 30 vademen fchulpgrond plaatzen moet: De Vyand zoude deeze Batteryen zeer bezwaarlyk kunnen forceeren , om dat hy derzelver zonder aan boord te komen , het welk wegens de ftroomen zeer gevaarlyk zoude zyn , niet meester worden kan: De ligging deezer Batteryen , welke wy zoo even hebben aangetoond, wordt nog door eene Klip, die 50 roeden van de kust van Europa gelegen is , en het Canaal zeer vernaauwt, veel fterker. Zoo men echter in het plaatzen der dryvende Batteryen te veel zwaarigheden mogt vinden, zou men in derzelver plaats 20 Cannoneerfloepen, voerende ieder een 24 ponder, kunnen gebruiken , deeze moest men midden ftrooms met de voorfteeven Noordwaarts plaatzen, mits wel zorge draagende om dezelve flerk te vertuijen en aan elkander vast te maaken , ten einde hunne directie door het omloopen der winden niet kome Ce veranderen. Tot  den ARCHIPEL. 153 Tot verdere defenfie van het Canaal zou het zeer noodzaaklyk zyn , om op beide kusten ter hoogte van de Vuurtoorens eene kleine plaats te verfterken , voor 2000 man; en de noodige magazynen opterichten, ten ein. de alles wat tot de Batteryen, langs het Canaal geplant, behoort, te kunnen bergen. Men vindt zoo wel op de kust van Europa als op die van Afiën hier toe zeer gunftige pofitiën, die door de natuur voor het drie vierde gedeelte verfterkt, ontoeganglyk, en dus met weinige onkosten oninneemlyk te maa« ken zyn. Onder deeze plaatzen zou men retranchementen kunnen maaken voor de Troepen, tot de defenfie der nabuurige kusten gedestineerd. Het gevaar, dat de Vyand zoude hebben om zulke fterke posten achter zich te laaten; de zekerheid van derzelver vuur in het voorby zeilen uit te moeten ftaan, en om van de plaatzen tot eene landing best gefchikt, afgefneeden te worden , zouden hem zonder twyffel van zyn voorneemen doen afzien , en men kan met zekerheid zeggen, dat'deeze Forten, dus aangelegd, de voornaamfte defenfie van het Canaal zouden zyn. De Vyand hier door dan genoodzaakt zyn. K 5 de  154 BESCHRYVINGE van dc af te zien om de pasfage te willen forceeren, zoude zich mooglyk een ander Plan van attacque en landing op de kusten van de Zwarte Zee formeeren, en hier toe wel die plaatzen verkiezen, ten einde lange en ongemaklyke marfchen te vermyden, welke het dichtfte by de hoofdftad zyn : t Hier toe zoude hy eene fterke Pofitie verkiezen, en in korten tyd de Troepen, Ammunitie en alles wat tot eene attacque yereischt wordt by éénverzamelen : In beide gevallen zonde het dus van het grootfte aanbelang zyn, om hem de mooglykheid van landing te beletten; en als dan denken wy voor de defenfie van Conftantinopolen zelve genoeg gezegd en gezorgd te hebben. P L A A T Z E N, gefchikt tot eene landinge zoo Wel op ds kusten van Europa als Afiën , bene* Vens de middelen van defenfie. Van de Vuurtooren en het Kasteel van Europa tot aan Esky-Fanary is de kust, ge. lyk reeds te vooren gezegd hebben, overal fteil, rotsagtig en ontoeganglyk, eenige kleine  den ARCHIPEL. 155 ne Inhammen , door de Valleyen een Beekjens, die in Zee uitloopen geformeerd, uitgezonderd; die inderdaad wel groot genoeg om eenige Troepen aan land te zetten, echter tot eene generaale landinge geenzins toereikende zyn: Geheel anders is het in tegendeel op de kust tusfchen Esky-Fanary en de Zwarte Caap , als zynde overal fchoon en zeer gemaklyk om aan te doen, gefteld: De Dorpen Enxciur en Domousdere', een quartier uur van de gemaklykfte plaatzen om te landen gelegen, bieden den Vyand de beste gelegenheid om zich te retrancheeren aan; van waar hy in eene marsch tot voor de Hoofdftad voortrukken kan. De defenfie van de k'eine Inhammen zou beftaan in kléine detachementen ter weerszyden der Valleyen geposteerd, waar door zy in ftaat gefteld zouden worden, om het aannaderen van den Vyand te beletten, of zoo dra hy geland ware, hem ter zyden met alle kracht te attacqueeren. Ten opzichte van de defenfie van de uitgeftrektheid tnsfchen Esky-Fanary en de Zwarte Caap of Kara- Bouroun, alwaar dé Vyand eene generaale landing zou kunnen onder-  156 BESCHRY VIN GE van derneemen , dient men de volgende dispofi. tiën te maaken. Ten eerften'. Men zoude twee kleine Forten en verfterkte Batteryen op de beide Caapen moeten opwerpen, zynde deeze politie ter verdeediging en om eene landing te beletten allergelukkigst geplaatst. Ten tweeden : Zou het gevoeglyk zyn om van te vooren de gefchiktfte plaatzen op de geheele Kust uit te kiezen, om eenige Batteryen met kleine ftukjes te planten, die alleen op de Sloepen tot eene landing gebruikt moesten vuuren. Ten derden: Twee Corpfen, uit Infanterie en Cavallerie beftaande, overeenkomftig met de macht van den Vyand, te plaatzen, het eene op de hoogtens van Domousderë', die op de kust aan den kant van Esky-Fanary liggen ; het andere op de hoogtens van Enxciur, mits wel zorge draagende om hun Camp door eenige retrancbementen te dekken. Ten vierden: Moet men de hoogfte plaatzen met eenige Stukken zwaar caliber, benevens eenige Mortieren en Haubitzers voorzien t om de Scheepen, die de landinge dekken, te befchieten. Ten vyfden: Twee Seintoorem, de eene op het  den ARCHIPEL. 157 het Fort van Esky - Fanary, en de andere van de Zwarte Caap bouwen , om op de eerfte ontdekking der Vyandlyke Scheepen Sein te kunnen doen en de Troepen waarfchuwen. Ten zesden' Op het eerfte Sein van ontdekking zou men langs de geheele Kust Posten moeten plaatzen, zo wel van Infanterie als Cavallerie , en vooral geduurende den nacht fterk patrouilleeren. Ten zevenden : Van te vooren dient men de dispofitie voor de Troepen te bepaalen , byaldien het den Vyand, niettegenftaande alle genomeoe voorzorg, gelukte om een gedeelte van zyne Troepen aan land te krygen: Hier toe zal het niet ondienftig zyn de Troepen fterk te exerceeren, om in dierge* lyk geval door hunne vaardigheid, den Vyand te beletten om zich te formeeren, en zich met hem mêleerende , het vuur der Scheepen te doen zwygen. Eindelyk ten acUften: Zoude men moeten zorgen, dat 'er altyd eene gemaklyke en veilige communicatie tusfchen de Troepen open bleef, ten einde zich onderling te hulp te kunnen komen, en zich gemaklyk begeeven werwaards de nood zulks eischt. Op de kust van Afiën zouden de operatiën van  158 BESCHRYVINGE van van den Vyand geen ander oogmerk kunnen hebben als om de batteryen van het Canaal te gelyker tyd als die van Europa aan te tasten, en een klein Corps, gecampeerd onder het canon van de Forten, welke wy voorgefteld hebben om op de vlakte van de Vuurtooren op te werpen , zoude toereikende genoeg zyn om dit gedeelte te dekken. Het zoude zeer gemaklyk zyn het kleine Schier - Eiland by Riva gelegen te verfterken, en de twee hooge Caapen , welke op het uiteinde van den inham liggen, leveren voor het planten van batteryen de allergewenschte pofitiën op. De Turken zyn in de vaste .verbeeldinge , dat men met Scheepen van Linie de kusten van de Zwarte Zee niet naby komen kan , dan hoe verkeerd en hoe verre zulks bezyden de waarheid is, zal uit de Note C. waar voor ■wy de details der Zeevaart overlaaten , duidlyk blyken: Verder in Zee kunnen de Scheepen op alle tyden ankeren, zonder gevaar te loopen om op de kust gezet te worden, doch omtrent de landingen, moet men zorge draagen om dezelve niet met Noordlyke of Oostlyke winden te onderneemen , welke hier eene zeer holle Zee maaken, en wegens de kleine Zandbanken eene fterke branding ent-  den ARCHIPEL. i59 ontftaande , zoude de kleine roeivaartuigen niet zonder gevaar de landinge kunnen doen. Men dient hier ter plaatze aan te merken , dat de voorzorg, welke men gebruiken moet om eene landing op de kust van Europavoor te komen, geene groote onkosten, nog veele Troepen vereischt, dewyl de plaatzen alwaar de Vyand zulks onderneemen kan, door de Natuur bepaald en zoo bedekt zyn, dat hy nooit kan weeten, welken tegenftand hy vinden zal: Hier komt nog by, dat men wegens de nabyheid van Confhntinopolen altyd langs de kust verlterkinge krygen kan; ten dien einde zou men zelfs op eene fterke en tusfchen liggende pofiitie een Camp kunnen opflaan , by voorbeeld, het Dorp Belgrade en de nabuurige bosfchen leveren hier toe eene goede gelegenheid op ; waar door men de Troepen, in geval van ongeluk, eene veilige retraite naar de Hoofdftad bezorgen zou. De kleine Forten van de Fuurtoorens en van de Zwarte Caap zouden den Vyand noodzaaken, om dezelve te blocqueeren, ten einde van achteren niets te vreezen te hebben , het geen zyne macht weder zoo veel verzwakken zoude, daar die der Turken ieder oogenblik eenen nieuwen aangroei krygen kan:  i6o EESCHRYVINGE van kan: Beneden Tarapia zoude men weder gebruik kunnen maaken van de hoogtens, die boven de oude Kasteelen zyn, en hier door zoo wel , als door de menigte van gunftige Pofitié'n, die men overal vindt, den Vyand wederom eene geduchte Barrière ftellen. Uit alles wat wy thans gezegd hebben, is duidlyk te zien , dat hec niet ongemaklyk is een plan van attacque en landing aan deezen kant ter uitvoer te brengen, maar dat van den anderen kant den Turken eene overvloed van middelen van defenfie overblyft, mits zy het juiste oogenblik, om 'er gebruik van te maaken , weeten uit te kippen: Alles hangt hier van de rechte keuze der pofitiën , waar mede de Natuur hun terrain zoo zeer begunftigd heeft, af: en hier door is het ook alleen, dat hunne Troepen zonder order , zonder het minfte denkbeeld van discipline , tegen eenen gedisciplineerden en aan het manceuvreeren gewenden Vyand, beftand zullen zyn. „ Wy gaan thans tot de aangehaalde No* „ ten , de Zeezaaken betreffende , en het „ te vooren verhandelde veel lichts byzet„ tende, over." N o-  öén ARCHIPEL. i6*r N ö t e Ai Het is zeer waarfchynlyk: dat Rusland aatü gezien de voordeelen, welke hetzelve behaald en den Turken afgeperst heeft, alle haare krachten eh middelen zal in 't werk ftellen, om tegen Europisch Turkyen te ageeren, in plaats van haare leegers met oneindige moeite, kosten en bezwaarlyke communieatien naar de oevers van de Dniester of elders te vervoeren : Ten dien einde kan men wel gisfen, dat Zy haare Etablisfementen in de Krim zal trachten op eenen goederi voet te brengen, en aldaar eene goede Marine en allerhande Magazynen, zoo wel van Oorlogsammunitie als leevensmiddelen voorzien , oprichten zal; tot dat een doorgaande Noordewind en een voorftroom haare oog-s merken van attaque günftig zym N o t e & ïh geval de Hoofdftad zelve bedreigd wièrd. Rusland zoude zekerlyk alles aanwenden j aangezien de moeilykheid van leevensmiddelen Voor haare Arrnée te krygen in een land; dat L by.  162 BESCHRYVTNGE van byna tot aan de Poorten van Conftantinopolen, woest en onbebouwd ligt, om zich van eene haven meester te maaken , welke. de toevoer van dezelve en de middelen om renforts te krygen, aan haare troepen open liet: Zy zoude met een opflag van het oog zien , dat de haven van Chingiiené-Skeksky hier toe de allergefchiktfte is: Om zulks voor te komen , ziet men de noodzaaklykheid en het gewichtig belang voor de Turken, om door eene fterke bezetting en alle mooglyke middelen van defenfie voor te komen , dat de Vyand derzelver meester worde: Men dient deeze politie met alle andere van die Kust , van den mond der Donau af te vereenigen , om den fchielyken en voorfpoedigen voortgang der Vyanden tegen te kunnen gaan. JN o t e C. Tusfchen de Vuurtoorens van Europa en Afiën heeft het Canaal de breedte van ongeveer 650 roeden, en wordt allengskens naauwer tot de punten, genaamd de Cavaks van Europa en Afiën: Voor Tarapia neemt hetzelve eenen anderen draay, en van hier toe aan Conftantinopolen is hetzelve vol bochten»  . d e n ARCHIPEL. 163 ten; boven Tarapia by de nieuwe Kasteelen is het -Canaal zeer naauw , en beneden dezelve vindt men de oude Kasteelen door Mahomet den 2den gebouwd: De fterkfte ftroom gaat af en aan van Conftantinopolen, dcch min of meer naar maate de wind Noord of Zuid is. — Deeze twee Winden heerfchen meest altyd in 't Canaal; doch voornaamlyk dë eerfte, en wel geduurende de 6 zoomermaanden , daar de Zuide wind byna nooit doorwaait; al heeft men zelfs in de Zee van Marmara eene frisfche koelte, is het byna altyd in het Canaal fr.il, het welk de vaart voor de Scheepen naar de Zwarte Zee zeer bezwaarlyk maakt: Het zoude zeer gemaklyk zyn, om alle de Kaaijen, die men aan beide kanten van het Canaal in menigte vindt, te vereenigen, en door het maaken van een zoort van Trekweg, deeze ongemakken cn de zwaare onkosten, welke de ■ Scheepen moe-; ten maaken, te kunnen verhelpen: Beide oe^ vers.zyn byna overal met Dorpen voorzien , waarom niet zonder reden dezelve den naam van eene Voorftad van Conftantinopolen verdienen. De landeryen zyn door de Turken, voor Eoo verre hun leévensonderhoud zulks ver* L 2 eischt»  i64 BES CHRY VING E van eischt , bebouwd, doch meer niet, en een weinig landwaards in, ligt alles woest. N o t s D. Men verwyt en niet zonder reeden aan den Baron de Ton van eene verkeerde plaats uitgekoozen te hebben voor de Kasteelen, die hy order had te laaten bouwen; Hier toe zegt men, had hy noodzaaklyk de hoogtens, welke boven dezelve uitfteeken, moeten verkiezen , en de batteryen niet zoodanig moeten inrichten, dat dezelve de Scheepen flechts Jbefchieten, zoo lang zy zich af en aan van de Kasteelen bevinden: daar men de grootfte batteryen Noordoost en Noordwest plaatzende het voordeel gehad zoude hebben, het geen waarlyk niet gering is , om ze van vooren en van achteren in te kunnen fchieten. N o t e E. Byaldien een Esquader of eene geheele Vloot voorneemens is om eene pasfage te forceeren, en deeze pasfage flechts op één «nkeld punt verfterkt is, zal de Vloot haar voorneemen gewis ter uitvoer kunnen brengen,  den ARCHIPEL. i6$ gen , die Punt mooge ook zoo fterk als mooglyk is , zyn : Door Stroom en Wind geholpen, zoude dezelve door fnelheid van zeilen dit gevaar wel ras te boven zyn; kunnende tevens door haar eigen vuur 9 dat van' den Vyand grooten hinder doen. De attaque van den Heere Trouin te RioJaneiro, en die van den Graave ctEstaing op Rhode - Island, bewyzen zulks duidlyk genoeg ; maar zoo men het eene vuur uitgeftaan hebbende, telkens weder onder dat van andere batteryen, die de Scheepen van vooren inneemen, vervalt, zal geen Commandant der Vloot dwaas genoeg zyn eene diergelyké attaque te waagen, als zynde van alle waarfchynlykheid om wel uit te vallen, ten eene» maal ontbloot, Eenige Aanmerkingen omtrent de DIEPTEN S. op de Kust van Europa. Het Canaal loopt in het begin O: N: O: en W: Z: W:, af en aan van de Kasteelen vindt men 9 , 13, 15, 17 a 20 vademen L 3 fchulp"  166 BESCHRYVINGE van fchulpgrond met (teentjes, alwaar men met mooi weer veilig ankeren kan, Van Fanary tot Esky-Fanary is de ftrekking van de Kust W: N: W: j van eene maatige hoogte, en vertoont zich met helder weer 7 a 8 mylen in Zee: Vier cabelslengten van de wal vind men 15 è 18 vademen fyne zandgrond. Van Esky-Fanary tot de Zwarte Caap loopt de Kust insgelyks W: N: W:, op eene cabellengte van de hoek van de Caap van EskyFanary zyn 6 a 7 vademen, en ongeveer 4 cabellengtenjvan dezelve 15 vademen,fynzand. De winden, die vlak op deeze wal aanwaaijen zyn de Noorde N: N: O: en N: O. De Zwarte Caap loopt zeer ver in Zee uit, en formeert eenen inham, alwaar men voor de Noorde winden veilig ligt, en eene zeer hooge Duin maakt den anderen kant der inham uit: Men vindt binnen in het land een Meer veroorzaakt door eene Rivier, aan deszelfs uitgang in Zee door eene Zandbank geftopt. Uit de ligging van de Zwarte Caap, en van het Dorp Enicuy tegen over dezelve , kan men gemaklyk opmaaken van welk aanbelang het voor de Turken is, om op den uithoek van de Caap een zeer fierke battery te planten ,  den ARCHIPEL. 167 ten , die van den Oostkant de vlakte van Enicuy, en van den Westkant de inham van de Zwarte Caap beftryken 'kan; daar men op den voorgemelden Duin ook eene, om met die van de Caap het vuur te kruisfen, plaatzen moest: Op de hoogte van Enicuy zoude eene 7-^0»^ van eene gewenschte uitwerking zyn, zoo wel om den Vyand te beletten om door de Valley te dringen, als om de communicatien met de binnen in het land liggende plaatzen te begunftigen: Ook zou hier eene zeer goede Post zyn tot defenfie van de Duinen van Chercui: De grond is hier gelyk te vooren , als ook de diepte. Eene halve cabellengte N: N: O: van de Caap vindt men 8 vademen, fynzand. Op eene cabellengte 13 vademen , op 2 cabellengten 22, en op drie 25, altyd dezelfde grond. Vier cabellengten N: W: van de Caap zyn s6 a 27 vademen water; fchulpgrond. De Zwarte Caap is van boven plat, van eene middelmaatige hoogte, en aan den Zeekant zeer fteil; uit Zee komende is deeze Kust aan de roodagtige kleur der Duinen zeer wel te kennen. L 4 DIEP"  168 EESCHRYVINGE van DIEPTENS op de ASIATISCHE KUST? Tusfchen het Kasteel van de Vu'urtoo, ren van Afiën en de eerfte Oostlyke Caap, ónder den naam van Cara-aböndus bekend, vindt men twee vlaktens, alwaar men eene landing waagen kan, doch de eerfte te naby het Kasteel en den ingang van het Canaal gelegen , is van weinig of geen aanbelang. Deeze voorby en een rotsachtige uithoek boven gezeild zynde, boven welke de kust Zeer hoog en ontoeganglyk is, ontdekt men de tweede vlakte, van eene kleine haven voorzien, en tot eene landing ten uiterfterj gefchikt: hier eens aan land zynde, wordt men alle defenfien van het Canaal, dezelve van achteren aantastende, gemaklyk meester. Vyf cabellengten af en aan van de Vuurtooren van Afien , werpt men 30 a 35 vademen , zand met fchulpen, één halve cabellengte van het Fort Riva en in den mond van de kleine haven 3 vademen, zandgrond. Op het Oosteinde van de vlakte van Riva ligt een Caap , die Noordlyk aan en naar Zee fchuins afloopt, op vyf i cabellengtens yan  den ARCHIPEL. 16*9 van dezelve, en op vier cabellengtens van het diepfte der inham werpt men i r vademen , grys zand, en op drie en een halve ca», bellengten van het Schier Eiland, dat ten W: van het Kasteel van Riva ligt, 16 vademen, en op 4ï 21 vademen, dezelfde grond. Af en aan van de hoek , die Oostelyk van de Vuurtooren ligt, en op den afftand van vier cabellengtens van de wal zyn 27 vademen water, overal dezelfde grond. Einde van de twee Afdeelinge. L 5 BY.  ito BESCHRYVINGE van BYVOEGZEL Behelzende eenige voornaame Havens op de Westkust van Morea gelegen, welke ïk, zoo als in het Voorbericht gemeld is, van den Archipel afzonderlek behandeld heb; ten einde denzelven in zyn geheel te laaten, en de yerwarringe zoo veel mooglyk is, voor te komen. Het VVESTLYKE gedeelte van MOREA. Hier door verftaan wy de verkenninge van het eertyds zoogenaamde Mesfeniën , door. de Venetiaanen met den naam van Belvedère beftempeld: Hetzelve is het allerwestlykfte van de vyf Schier-Eilanden , die den Zuid. lyken uithoek van Morea befluiten : Het Schier-Eiland Belvedère ligt tusfchen de Golfen van Arcadia ten Westen, en die van Coron ten Oosten: Op den Zuidlykften uithoek van hetzelve ligt de Caap Gallo, en ten Z: van de Caap vindt men het Eiland Venetica3 ten Westen en ten Z: W: van welke men in Zee de Eilanden Sapienza en de Klip Venetica vindt: De omtrek van deeze kust, te rekenen van het Eiland Prode tot aan Calamate, diep in de Golf  den. ARCHIPEL. 171 Golf van Coron gelegen , wordt omtrent 20 uuren, en de breedte van het Schier-Eiland 'by Navarino op byna 7 uuren gaans gefchat ■— -Deeze kusten zyn van verfcheidene havens en rheeden, door de laatfte Expeditiën der Rusfen zeer vermaard geworden;, voorzien ; —• De voornaamfte deezer zyn die van Nayarino Modon en Coron, tot welker nadere befchouwinge wy thans overgaan. NAVARINO. De Stad en derzelver Haven, de grootfte en veiligfte van geheel Morea , ligt op de Westlyke kust, vier mylen ten Zuiden van het Eiland Prode, en maakt tevens de grensfcheidinge van Arcadia uit. — De Haven van Navarino is door het Eiland, ontoeganglyk van alle kant geformeerd , ^ welke eene baay ter diepte van ongeveer eene myl uitmaakende aan weerskanten eene opening overlaat ; die van den Noordkant naauw en meestal verzand, is zelfs ter naauwer nood voor ligte en kleine vaartuigen gefchikt; en de Zuidlyke, ftrekkende zich ter breedte van ongeveer 900 roeden uit, is door gevaarlyke Rotzen van den eenen kant, en van den anderen  172 • BESCHRYVÏNGE va» ren door het Fort van Nieuw Navarino gedekt. Van den Westkant komende, is deeze Haven zeer wel te kennen aan eene hooge Berg, hebbende de gedaante van eenen Keegel, die om de O: N: O: van de haven ligt, ten Z: van deeze ligt eene andere breede Berg, welke aan de beide uiteindens fpits uitfteekt; deeze beide Bergen laat men aan ftuurboord , wanneer men voorneemens is de haven aan te doen; Deeze twee Bergen eens wel verkend en op eenen behoorlyken afftand genaderd zynde , laat men dezelve aan ftuurboord , wanneer men als dan voortzeilende Oud Nayarino, het welk ten Noorden van den ingang ligt, ontdekt: Vervolgens ziet men een klein rood Eilandtje, van boven plat en van alle kanten zeer fteil: Tusfchen dit Eilandtje is de mond van;de haven, en de kusten zyn aan beide kanten zeer fchoon; Als dan Noordlyk aanloopende, kan men dwars tegen over eene Klip, die in 't midden van de haven ligt, het anker laaten vallen: De beste plaats is twee groote cabellengtens van dezelve, alwaar men op 22 a24 vademen, zwartefteekgrond vindt: Hier ligt men  den ARCHIPEL 17% flien zeer veilig, en de Zuidlyke wind alleen maakt hier een weinig holle Zee. Het Land het welk deeze haven omringt» is aan den Zuid- en Oostkant zeer hoog, in het diepfte van dezelve is een klein riviertje, alwaar men zeer goed water vindt; doch aan den Noordkant is het land in tegendeel zeer laag, en de berg, waarop het Kasteel van Oud Navarino ligt, is van alle kanten door moerasfig land en in den Winter onbruikbaar, omringd. FORTIFICATIËN. De beide kanten van de haven van Navarino zyn verfterkt; doch het Kasteel door de Venetiaanen en Turken verfcheidene maaien genoomen en hernomen, is eindelyk om deszelfs gering belang geheel verlaaten: Nieuw Navarino , het welk door deszelfs voordeelige ligging den ingang der haven dekt, is alleen door de Turken in ftaat van tegenweer gefteld. De Stad Nieuw Navarino , aan den Zuidkant van den ingang der haven op de glooying van eenen heuvel gebouwd, is met eene vry goede muur en toorens voorzien: Aan den  174 BESCHRYVINGE.va» den Zeekant ligt op de verst uitfteekende hoek eene halve bastion ; rnet eene dubbele batterery, die de mond van de haven beftrykt, voorzien. — Het Kasteel door de Turken in het jaar 1572 gebouwd, en in 1686 hun door den Generaal Marofmi ontnomen, beftrykt de ganfche Stad en 'is met de muuren van dezelve vereenigd: hetzelve beftaat in een zeshoekig Werk zonder graft, en is. van huitenwerken ten eenemaal ontbloot, t— Op eene halve Canonfchot van hetzelve liggen overal hoogtens, waarvan men deeze Werken befchieten kan; twee holle weegen door het fterk afftroomende water van de bergen veroorzaakt , maaken den toegang tot dezelve zeer moeilyk, doch van deeze voordeden , die de pofitie van deeze hoogtens zeer fterk maaken, heeft men geen gebruik gemaakt. In vier dagen tyds hebben zich de Rusfen geduurende den voorgaanden Oorlog van Nieuw Navarino meester gemaakt; door welk voordeel zy. eene menigte Grieken op hunne zyde kreegen, en dusdanig openden zy hunne vruchtlooze Campagne van Morea: Hunne Vloot, die gemaklyk den ingang van de haven forceerde, ging diep in dezelve ten anker, alwaar zy veel Canon van de Scheepen aan  den ARCHIPEL. 137 aan, land bragten om eene battery op eene wel uitgezochte plaats op te richten: Door middel van deeze fterke battery fchooten zy weldra bresfe in de muuren van de Citadel en van de Stad zelve; doch door den Hechten uitfiag der andere onderneeminge der Rusfen in dccze ftreeken , waren zy genoodzaakt om hun plan van Campagne te veranderen. Voor dat zy Navarino inruimden , deeden zy de Fortificatiën fpringen: De bresfen zyn thans zeer wel gerepareerd, en het Fort in eenen vry goeden ftaat: De Artillerie, welke men 'er vindt, is byna niet noemenswaardig, en men kan verzekeren, dat geen Plaats van den Grooten Heer flechter verfterkt is: Alles té zamen genomen , zyn 'er maar 15 Stukken van verfchillend caliber, alle byna onbruikbaar, en geen één enkeld affuit; onder dit getal vindt men flechts 3 yzere 36 ponders. Het Garnifoen beftaat gemeenlyk in 200 Turken , door eenen Aga der Janitzaren , onder wiens bevel tevens de Stad ftaat, gecommandeerd. Het klein getal Grieken, welke men 'er vindt, woonen in eene Voorftad, of liever een klein Dorp buiten de Stad. Door de overwinninge der Rusfen hebben de meeste in-  ï?$ BESCHRYVINGÈ van inwoohers van dk gedeelte van Morea zich naar het Eiland Zante begeeven, zynde hier toe door de Republiek van Venetien uitgenoom digd: door welke Schaarsheid van inwooners de omliggende landen van Navarino onbebouwd liggen, fchoon anders tot den Olyvenbouw volkomen wel gefchikt. Navarino is eene Post van het allergrootst aanbelang, wegens de gelukkige ligging van deszelfs haven, zeer gefchikt voor Scheepen, die met eene ftyve Zuidwestlyke wind niet denkende boven Caap Matapan te kunnen komen, hier eene veilige ligging vinden, en wegens de welgefchikte wegen , die men in het land vindt, met alle Plaatzen commui nicatie kunnen hebben : By voorbeeld met Arcadia, het welk 14 uuren gaans, en met Tripolizza, de hoofdftad van Morea, het welk só uuren van daar ligt. In den ftaat, waarin Navarino zich thans bevindt, zou het zeer gemaklyk zyn hetzelve te vermeesteren, en eene enkele battery dwong zeker de ftad in weinig tyds: Om hetzelve op eenen behoorlyken voet van defen. fie te brengen, moesten de Poinclen van defenfie by den ingang van de haven vermenigvuldigd; en eene fterke battery op den uiter- ften  den ARCHIPEL; 17? ilen hoek van het Eiland of op één der kleine Eilandtjes worden aangelegd; MODON; t)e Forteresfe van Blodon ligt op ëerie uitfteekende hoek lands, welke met de Eilanden! Van Sapienza eene rheede uitmaakt, in het mooije Saifoen vry veiligmaar wegens den Hechten ankergrond, en de zwaare Zee, dié hier met de Westlyke winden ftaat in den Winter zeer gevaarlyk: De ankerplaats die tusfchen de Eilanden Sapienza en de vaste kust is, onder den naam van Hoef-yzer békend, is verre weg te verkiezen boven die van Modon, en tot ligging der Scheepen naar' Gaap Matapan beftemd zeer gefehikt. FORTIFICATIËN; De Oude lor ter esfe van Modon is gebouwd op eene Rots, do'or eene landengte van ongeveer Ï25 roeden aan het vaste land gehecht: De geheele Zeekant en zelfs het binnenfte van de haven is Zéér klipachtig j en boven dien nog met eene muur van 30 toeten hoog en met toorens voorzien'vefM fterke  ï7S BESCHRYVINGE van fterkt. Op de uiterfte hoek van den Zeekant ftaat eene zeer hooge tooren, en veel fterker dan de andere: ■— Voor deeze tooren ligt een rond Eilandtje, het welk men door middel van een moelje met de Plaats vereenigd heeft: Aan den Zeekant op dit Eilandtje heeft men eene tooren met verfcheidene ver diepingen gebouwd, op de onderfte ligt eene battery met het water gelyk, welke de ankerplaats dekt , en de geheele pasfage tusfchen het Eiland Sapienza en het vaste land beftryken kan. Dit geheele gedeelte van de Forteresfe is altyd in denzelfden ftaat gebleeven, en fchoon flegt gerepareerd, is ten eenemaal voldoende, aangezien de kust overal onaandoenlyk is: In de enceinte van deeze Forteresfe zyn Cazernen , benevens een Arfenaal en groote zeer wel gemetzelde Regenbakken, doch door de Turken ten eenemaal verwaarloosd en verzuimd. Van de landzyde, het eenigfte poincl van attaque, beftonden de Werken in eene dubbele muur met Toorens voorzien; de middel, fte van het Schier Eiland was meerder verfterkt, om dat het terrein, dat dezelve omringt, dit gedeelte ten eenemaal beftrykt. De  den ARCHIPEL. 179 De Venetiaanen zich van deeze plaats en van Navarino meester gemaakt hebbende, hebben Modon van de landzyde verfterkt, en met zeel veel overleg voordeel getrokken van de dubbele enceinte, die men van den kant van het front attaque vondt: en om hetzelve niet verder uit te breiden, hebben zy op de uitfteekende hoek van de fterke tooren eenige andere Werken aangelegd s, volgende altyd de onregelmatigheid van het terrein , zoo wel om van de oude muuren gebruik te maaken, als om in ftaat te zyn, hun vuur altyd te kunnen verhoogen. Deeze Werken met zeer veel naauwkeurigheid en voorzorg aangelegd, zyn nog hedendaags in eenen zeer goeden ftaat: de bresfen door de Rusfen in dezelve gefchooten zyn gerepareerd en de Parapetten verhoogd , en hec geen men in geene andere Turkfche Vestingen vindt, het bovenfte van de bedekte weg met palisfaden bezet. De best verfterkte kant is de landkant. In de halve bastion op de haven liggen 12 metaalen 18 en 24 ponders. Het bovenlte gedeelte van het Kroonwerk, welke het fterkfte is, fchynt overal niet egaal verfterkt: Op hetzelve liggen veel yzere en lange metaaM a len  iSo BESCHRYVfNGE van len Stukken van klein csliber, beneven eeni. ge Mortieren. De battery die met het water gelyk op het uiteinde van de kleine moeije ligt, is met 8 , 24 ponders verfterkt. De geheele Artillerie van Modon wordt op 80, ftukken van verfchillend caliber gefchat^ hier onder begreepen de 25 yzere 24 en 36 ponders , door de Rusfen genoodzaakt om het beleg op te breeken, agtergelaaten. Men kan genoegzaam verzekeren, dat deeze geheele Artillerie gedemonteerd is, want de weinige affuiten , die men 'er vindt, zyn buiten ftaat om van dienst te kunnen zyn. De Grooten Heer onderhoudt te Modon duizend Gjanitzaaren, waarvan zich ter naauwer nood 300 in de plaats zelve bevinden , en deeze zyn nog de Inwooners, welke het Guarnifoen uitmaaken : Het commando is aan eenen Aga der Gjanitzaren toevertrouwd. In de Forteresfen vindt men eenen grooten overvloed van Kruid en Kogeis, en ten tyde van deeze waarneemingen wierdt hier eene menigte hout voor affuiten en nieuwe metaalen ftukken verwacht. De Pofitie van deeze Plaats is flecht, want deszelfs buitenfte bastion kan van eene hoogte  den ARCHIPEL. 181 te op den afftand van ongeveer 80 roeden van hetzelve gelegen, ten eenemaal beftreeken worden, zonder dat men van het vuur der Plaats van deezen kant iets te vreezen heeft. De Rusfen van de goede ligging deezer Pofitie ten eenemaal overtuigd , richtten aldaar eene battery van 30 zwaare ftukken , welke zy aan den Zuidkant van de haven aan land gebracht hadden, op: doch terwyl zy beezig waren de Plaats fterk te befchieten , hebbende flechts 500 man benevens omtrend 7003 flecht gewapende en in alleryl verzamelde Grieken in hunne linie, lieten zy zich door een Corps van 8000 man, zoo Turken als Grieken , verrasfchen; en de Grieken die zich by de Rusfen bevonden zich terftond op de vlucht begeeven hebbende, wierden de 500 Rusfen, na eenen hardnekkigen wederftand, byna alle ter neêrgezabeld z Het gelukte alléén den Graaf Doïgokowky met 10 man te Navarino aan te komen, alwaar het Esquader ten anker lag: Men vindt op alle plaatzen van den Levant duidlyke bewyzen van de grove misflagen door de Rusfen zoo in haare militaire plans als operatiën overal begaan, doch door den onver wachten voorM 3 fpoed  i8z BESCHRYVINGE va» fpoed en de voordeden in de flag van Tcfasme op de Turken behaald, in vergeecelheid geraakt. Het Vlek Modon buiten de Forteresfe gelegen, was eertyds zeer bevolkt, doch thans door de kwellingen der Turken van de Grieken , welke zich wegens de vruchtbaarheid van het land daar hadden neergezet, verlaaten : De Vlakte van Modon munt in vrucht, baarheid boven de anderen uit , is tot het voortbrengen van zeer veel Oly wel gefchikt, en biedt den Zeevaarenden ook eenige ververfchingen aan: ■— De daarwoonende Turken dry ven met Tunis en eenige -andere plaatzen van de Barbaryfche Kust eenige Koophandel , doch dezelve is niet van groot belang. Wegens de gunllige ligging van Modon in het midden van de Westlyke kust van het Schier-Eiland Morea, en dekkende de gefchikfte plaats om Troepen aan land te zenden , heeft men deeze plaats als zeer belangryk altyd aangemerkt: Door de communicatie met en de nabyheid van Navarino, flechts 2 uuren gaans van hetzelve gelegen, hebben de defenfiën van deeze beide plaatzen zeer naauwe betrekkinge op elkander: De Weg van  db» ARCHIPEL. i$3 van communicatie loopt tusfchen de twee bergen ten Zuiden van Nieuw Navarino gelegen door: Ten tyde van de Venetiaanen was deeze Weg op de ongemaklykfte plaatzen geftraat en zeer wel onderhouden, en Modon en Navarino met recht als de Sleutel van Morea befchouwd : Deeze Weg van communicatie thans' zeer vervallen en verwaarloosd , zou gemaklyk te herftellen en voor Wagens gebruikbaar te maaken zyn. De communicatie van Modon met Coron is van ongeveer zes uuren gaans, en ligt over de aaéénfchakeling van bergen , die het Schier-Eiland" Zuiden en Noorden doorfnyden: Deeze wegen zyn zeer flecht en op zommige plaatzen zelfs onmooglyk te gebruiken. Men zou dit ongemak zeer licht kunnen verhelpen, zoo men deeze weg langs de glooying der bergen in plaatze van aan der* voet derzelver verleggen wil. Noodzaaklyk zou het in oorlogstyden zyn , om tusfchen deeze twee plaatzen eenen weg te openen , langs welken men de pofitiën , die op deeze aanccnfchakelinge der bergen tusfchen beide liggen , bezetten kan : het zy men het beleg van één der Forteresfen zoude willen dekken, het zy om na het verM 4 ove-  18* BESCHRYVINGE vaw overen derzelve tot in het binnenfte van Mo, rea door te kunnen dringen. e O R O N. De Rheede en het Fórt van Coron ligt N: N: O: van het Eilandtje of liever de Klip Venetica op de Oostlyke kust van de Golf Van dienzelfden naam deeze Rheede is geformeerd door eene zeer hooge hoek, welke qm de Oost zich ftrekt; ten Noorden van dezelve vindt men op ja a 14 vademen water eenen zeer goeden ankergrond: Men moet wel zorge draagen om de hoek van het Fort in het Ta en Z: * Z: O: van zich te brengen, op den afftand van ongeveer 300 roeden, liggende alsdan op dezelfde diftantie van eenige witten vlakken, die men op de kust ontdekt: Deeze politie of ligging is voor de Scheepen in den Wintertyd best gefchikt, als zynde het zeer gevaarlyk om de kust nader te komen: Men .vertuit zich N; O: en Z: W:, als liggende deeze Rheede voor winden van het Z: O: en Z: Z: Q: ten eenemaaj bloot: In den Zomer kan men het Vlek tot op 9 1 10 yademen aanloopen, alwaar men opj fyn zand eenen goeden ankergrond vindt ; Dee-  den ARCHIPEL. 18? Deeze Rheede biedt verfcheidene gefchikte waterplaatzen aanj de beste van allen zoo het weêr zulks toelaat is die, welke buiten de Rheede ten Zuiden van het Fort gevonden wordt: Het zal niet ondienftig zyn den Zeevaarende onder het oog te brengen, dat de ryke Waterwel, die men hier vindt , zich in het zand tusfchen twee rotzen verJiest, in deeze zandvlakte graaft men ter diepte van drie voeten, wanneer mep best water in overvloede vindt. FORTIFICATIËN. Het Fort van Coron gebouwd op de uititeekende hoek lands, welke de Rheede uitmaakt , is door deszelfs natuurlyke ligging zeer fterk: Hetzelve is op eene fteile rots, die flechts van eenen enkelen kant toeganglyk is, gelegen, naamlyk van den kant der hoogtens boven het Dorp: De Werken zyn zeer oud en onregelmatig aangelegd. De Venetiaanen in 1687 zich van hetzelve meester gemaakt hebbende na een lang beleg , hebben de Werken voornaamlyk aan de landzyde zeer vergroot, en hier is het dat men de grootfte fterkte vindt. M $ De  iS6 BESCHRYVINGE van De Wallen , die aan den Noord- en Zuidkant zeer hoog zyn , heeft men nog onder aan den voet door een Contre-Fort, dat zeer dik en fterk fehynt te zyn , verfterkt. De halve Bastion , die tegen het Front t?attaque ligt, is onlangs gerepareerd en meer verfterkt, men heeft de muuren dikker gemaakt en de Parapetten veel verhoogd: Ook heeft men de hoogte verfterkt, van waar de Rusfen in den voorgaanden Oorlog de plaats op de diftantie van 100 roeden , doch met eene al te zwakke Artillerie hebben aangetast. — De reparatiën z5Tn zeer wel gemaakt en met eene veel grootere netheid , dan men gewoonlyk in de Turkfche werken vindt. — Achter deeze werken ziet men eene vervallene tooren , zynde nog een overblyfzel van eene oude Muur. —■ Voor de halve Bastion ligt eene battery geheel alleen. — Deeze Werken, die door eene bedekte deur communicatie hadden met het Corps de place en met de rechter zyde van de Bastion zyn door de Turken verhaten en verwaarloosd. Het zoude echter van het allergrootst aanbelang zyn deeze buitenwerken te behouden, dewyl men van hier de beide kanten der hoogtens ontdekkende tegen alle heimelyke en on.  den ARCHIPEL. 187 onbemerkte aanvallen ten eenemaal beveiligd is. — De Rusfen zyn op het punt geweest om van dit verzuim het allergewenscht gevolg voor hun te zien, als zynde in den voorigen Oorlog de plaats genaderd zonder aan het vuur der plaats zelve wegens de hoogte der muuren te zyn blootgefteld. Ik zal den Krygsman door het volgende detail in ftaat ftellen , om zelf van den zwakken toeftand deezer Plaats te kunnen oordeelen. A R T I L -L E R I E. Getal enzoortvan Caliber. Aanmerkingen. Stukken. Op de halve Bastion zyn Vyf reetaaien *JAUe zeer flecht. Stukken - 18 ponders ( Zeven yzeren - dito CZeer vervallen en de j affuiten verrot. Aan den Zuidkant. Vier metaalen - - 2,4. ponders - Goed, maar zonder affuiten. Een goeden Mortier van 8 duim - Goed, maar gedemonteerd. Acht yzere Stukken - 8 voeten - Zeer flecht. 20 Stukken van - - Allerhande grootte - Slecht gemonteerd. Aan  i38 BESCHRY VINGE va» Aan den Oostkant. Vyf metaalen Stukken - 13ponders - Onbruikbaar, doch op goede affuiten. Vier yzere - i a ponders - Maatig goed. Een metaalen Mortier - - 8 duim - Gedemonteerd. Een yzere - 13 ponder - Dito. Men heeft in alle befchryvingen hier het getal der Stnkken en Caliber bepaald, omdat de Turken zeer zelden eenige veranderingen daar in maakende, men dit altoos voor eene lafis kan houden. In het Fort van Coron liggen i5oGjanitzaaren, door eenen Aga gecommandeerd, aan wien dejzorge voor de Plaats is toevertrouwd: De Bey, die het bevel over het land voert., is ook te Coron woonachtig. Het eenigst poincl, langs het welk men het Fort van Coron zou kunnen aantasten, is zoodanig door de Natuur bepaald en aan de hand gegeeven, dat wy niet noodig hebben over de attaque en defenfie van deeze Plaats in eenig detail te treeden i Ieder een ziet duidlyk, dat men trachten moet om zich met allen mooglyken fpoed meester te maaken van de voordeelige Posten, die rondsom  ben ARCHIPEL. 189 om dezelve liggen, of ze voet voor voet te verdeedigen: Om zich van dit Fort meester te maaken zoude 'er huiten twyffel eene wel geregelde attaque te, land noodig zyn , wyl het vuur der Scheepen veel te laag en van geringe uitwerking zoude zyn. Aangezien echter den flechten ftaat van de batteryen, aan den kant der Rheede, zoude men twee Scheepen met fpringen op de touwen kunnen plaatzen op den afftand van eene halve Canonfchot, en een heevig vuur kunnen maaken op dat gedeelte , het welk tusfchen het Fort en de toorens van den Oostkant ligt; zynde de muur aan deezen kant zeer zwak en fteekt niet meer dan 15 voeten boven de Rots uit. — Deeze kant alleen door ééne enkele en laage tooren voorzien zynde , wierdt derzelver vuur weldraa tot zwygen gebracht, en zou als dan de muur gemaklyk te beklimmen, zyn; Tenminftenzou. den deeze Operatiën een zeer gefchikt middel zyn, om de krachten der beleegerden te verdeden en dus noodzaaklyk te verzwakken. Het Vlek van Coron, liggende ten Noorden van de Zee beneden de Forteresfe, is door ongeveer 350 Grieken bewoond, het platte land, dicht rondsom hetzelve liggende,  ïoö BESCHRYV. van den ARCHIPEL». de, en onder Coron behoorende, hier by begreepen; voor het beleg was de bevolking veel groorer : Maar en Turk en Griek heb. ben beide veel tot de vermindering toegebracht. De landen rondsom Coron gelegen zyn wel bebouwd en bieden ververfchingen van allerleie zoort aan: De voornaamfte tak van Koophandel beftaat in Oly, waarvan men den uitvoer door de Franfchen van Coron, Modon en Navarino te zaamen genomen, op festien a achtien laadingen begroot; Doch de fterke verhuizinge der Inwooners uit deeze ftreeken vermindert deezen tak van Koophandel van dag tot dag. EINDE.