TWAALFDE BERIGT WEGENS EEN PRENTWERK, VOLGENS DE NIEUWE UITVINDING VAN DEN HEER CORNELIS PLOOS van AMSTEL, JACOBS CORNELISX.   XII. B E R I G T wegens een Prentwerk, volgens de Nieuwe Uitvinding van den Heer CORNELIS PLOOS van AMSTEL , Jac. Corn. Z. Mededirecteur van de Teken-Academie der Stad Amjlerdam\ van het Zeeuwfcbe Genootfchap der Weetenfchappen te Flisfingen, en Lid van de Hollandfche MaaifchappyederWeetenfchappen te Haarlem. ALhoewel ons Vaderland wegens het voortbrengen van voornaame Schilders en Tekenaars, alom geroemd, en by de vreemde Natiën te recht onder de eerfte Kweekfchoolen der Schilderkunde genoemd word ; fchynt het echter als of men de bekwaamheid der Nederlandfche Kunftenaaren hierin vooral bepaald hebbe aan het enkel naarvolgen van onbezielde en redenlooze voorwerpen, als Landfchappen, Bloemen, Stil-levens, Beesten en dergelyke, even of 'er geene uitmuntende Schilders van leevensgroote Beeldtenisfen, Historiën, en wat 'er van dien aart meer is, onder hen gebloeid hadden. Zy nogtans, die in de Tekenen Schilderkunst geen Vreemdelingen zyn, zullen door ervarenis reeds by zich zeiven van het tegendeel overtuigd zyn; dog anderen, 't zy niet zoo zeer met dezelve bekend, 't zy dat zy van de Hollanders nog niets anders dan Landfchappen gezien hebben, of om dat zy de vooroordeelen van Onkundigen of Nydigen blyven aankleeven, waanen dat onze Vaderlandfche Meesters in het voornaarode deel der Tekenkunst, de omtrek van het Mensenbeeld namelyk, geene of zeer weinige verdienden hebben, daar nogtans veelen derzelven in pleegen uit te munten. Reeds in de Vyftiende Eeuwe waren door hunne groote verdienden onder anderen beroemd Cornelii Antboniszoon(a') en Dirk Jacobs (b), beiden van Amfterdam; Lucas Huigenszoon met Lucas Corneliszoon (Y), te Leiden; Maarten Heemskerck (d), te Heemskerk, en Zwart Jan (e) , te Groningen gebooren. De Zestiende Eeuw was niet ruinder voorfpoedig; de overgebleevene Kunst van den grooten Leer- O) A°. 1482. (j) A°. 1494. CO A°. 1494- (•'/> A°. 1492. (*) A°. 1500.  XII. BERIGT WEGENS EEN PRENTWERK. ke in de Tekenkunst door deezen grooten Meester, met groot verftand en gemak, zyn ter uitvoer gebragt. lilde Deel pag. 77." Hier moeten wy byvoegen alleen tot eene nurl te Les voor de Schilderjeugd, het geen Leonard da Vinei in zyn Werk over de Schilderkunst. Cap. 24, zegt: »t Zyn niet de Werken der Meesters, maar de Natuur, welke zy verbeeld hebben, die men te volgen heeft; " met zulk een min of meer gelukkigen uitflag wordt deeze groote Meester heden ten dage door veelen gevolgd, en byzonder door den Heer Hendrik Pothoven, Kunstfchilder te Amiterdam. NB. Dit Prentwerk is te bekoomen by Mattbeus Woortman , Kunstverkooper op de Angeliersgragt te Amfterdam en by de Boekverkoopers Tntema en Tieboel. By wien het van de Liefhebbers kan worden gezien; doch wordt niet in Commisfie gegeeven.           Xtl. E E R I G T Leerling des bevalligen parmigiano, Antbony Blocklandt (ƒ) van Montfoort, treedt nog heden ten dage in het ftrydperk met de onnavolgbaare Kunst van den naaryverigen Kweekeling des grooten titiaans , ik meen die van Dirk Barents (g) van Amfterdam; wy zullen van een Cornelis Corneliszoon van Haarlem, de Goudfche Crabettben, van Goltzius , Bloemaert en meer anderen niet fpreeken; een Rubbens met van Dyk alleen zouden den Nederlanden hier in genoeg ten glory kunnen ftrekken, en wy meenen hier mede voldaan te hebben, ten einde een iegelyk te overtuigen , dat de Kunst van den omtrek des Menschlyken Lighaams wél te verbeelden al van ouds met lof by ons geoefend is. Gelyk nu deeze Meesters, boven al in de nauwkeurige naarvolging van het eeuvoudige waare in de Natuur, door hunne Schilderkunst hebben uitgeblonken, muntten zy inzonderheid uit in de bevalligfte manier van behandeling van Tekening. Waar van de bewyzen nog beden ten dage overgebleeven zyn in hunne Werken en in die van veeleu onzer beroemdfte Kunftenaaren, welke van tyd tot tyd toonen de vorderingen die zy maaken, waar toe niet weinig dienen de openbaare Oefenfchoolen der Tekenkunst, gelyk onder anderen de Stad Amfterdam ons door haare Akademie kan bevestigen. Wy zullen de verdienden der Tekenaaren onzes Vaderlands, aan de beminnaaren van Kunften en Weetenfchappen , en inzonderheid aan die der Teken-kunst, onder zoo veele bekende Werken, door een treffend voorbeeld tragten te ftaaven, 't welk de Heer Cornelis Ploos van Am- ftel (ƒ) A°. 1532. De Heer J. J. van Reenett, in 'sHage, bezit tegenwoordig een uitmuntend Kunstfluit van deezen Meester. Het zelve is 11, J voet hoog en 11 voet breed,Rhynl. maat,en verbeeldt een Hemelvaart van Maria, in 't byzyn eener groote menigte sranfchouweren ; op twee Deuren, die 'er voor zyn, is door denzelfden Meester, van binnen, de Kersnagt en de Boodfchap aan Maria, en van buiten, een Kerldyk zinnebeeld, door verfcheide Perfoonen verbeeld; alles door bovengemelden Blocklmid, volgens zyn eigen handteekening gcfchilderd A°. 1579. Zynde dit het zelfde fluit, waar. Carel van Mander, in zyn Leven der Schilders, A°. 1617 uitgegeeven, fpreekt, bladz. 172. (g) Dit Huk berust onder meer andere fraaije Schilderyen in de keurige Verzameling van den Heere J. Enfcbede te Haarlem.  WEGENS EEN PRENTWERK. flel in de negentiende Prent van zyn Werk, tot opbouw deezer Kunst, ten blyke van de bekwaamheid onzer Inlandfche Meesteren, en uit hoofde van het genoegen der Kenneren te verdienen, den Liefhebberen aanbiedt; zynde gevolgd naar een der fraaide Tekeningen, gemaakt door den alomberoemden Tekenaar en Plaatfnyder (b) ..CORNELIS VISSCHER getekend in zwart Kryt, A\ 1651 , en gekomen uit het Kabinet van den Wel Ed. Heere en Mr. M. L. Tolling (i); en thans berustende in de Verzameling van den Heer PI. v. Amftel zeiven. Jammer is het dat men van dit Kunstduk, dat een zyner fraaide, en, in kragt, uitmuntendde Werken is, niet kan naarfpooren wiens Portret het is. Het zelve verbeeldt een aanzienlyk Man zydwaards gezeeten in een Armdoel, en met de rechter kant van het aangezicht naar den aanlchouweren gekeerd; zyn Hoofd met los krullend hair is ongedekt; hy is gekleed naar de wyze van dien tyd. Over zyn linker fchouder hangt een met zyde geboorde» Mantel, welke aan den linker kant op eene fchilderagtige wyze is omgeflaagen en over den Leuning van de Stoel hangt, waar op zyn regter Arm zeer los en gemaklyk rust. In 't verfchiet ziet men tegen den Agtergrond een opgetrokken Gordyn en hangende Koorden; waar agter een Pylaster geplaatst is, op wier Voetdeun de Hoed ligt. Wy zouden in de befchryving van deeze fraaije Tekening te verre moeten uitweiden, zoo wy al deszelfs verdienden , zoo van den Omtrek, als van het Licht en Donker wilden aantoonen,en daarom niets anders zeggen dan dat dit Kunstduk in allen deele bevestigt, het geen de beroemde Schilder a. houbraken in zyn Scbouburg der Nederlandfcbe Kunstfcbilders van deezen Meester getuigt. „ Dat zyn wyze van Tekenen, met zwart Kryt naar 't Leeveji, onverbeterlyk is, en dat hy deeze manier van Tekenen, onder allen , ten voorbedde vau de Schilderjeugd uitkiest, om daar uit te leeren afzien, de Kunst van hec leggen van vlakke Dagingen, breede en heldre fchaduwen en vaste toetfen, welke Diilionaire des Graveurs, par f. bassan. Tom. II, pag. 534. (i) Zie, Catalogus van 't Kabinet Tekeningen, verzameld en nagelaaten door Wylen den Wel Ed. Heer en Mr. mgidws laurens tolling; verkogt te Amfterdam 21 Nov. 1768,pag. '15, Kon«tbook Lett. B. N°. 65 ,en aldaar gekogt door P. Foujuet ,voor ipp Gis.