bvervoorde
225






RAPPORT dèr COMMISSIE^
TER EXAMINATIE DEK
aanmerkingen
OP HET
CONCEPT-REGEERINGS-REGLEMENT.






RAPPORT
der.
C 0 M M I S S IE,
door de
B U R G E n Y
benoemd, ter examinatie van de Aanmerkingen,
gemaakt op het
CONCEPT-REGLEMENT
voor het -
STADS E ESTUUR
binnen de
STAD DORDRECHT en de MERWEDE.
te DORDRECHT, bij A. van den K I E B O O M} 1 7 9 7-






De Commisfie door de Burgery benoemd ter beöordeeling der Aanmerkingen,gemaakt op hetConceptRegeerings-Regleraent, op het Beftel en de Uitoefening van het Stads -BeJtuur, binnen de Stad Dordrecht en de Merwede, —. beftaande uit de Burgers :
G.J. van Rysoort van |J. Immerzeel, Junior.
Meurs. (Jan Crans.
Adr. van den Kieboom. IF. G. van Ingen J. W. Grim. IJan de Vries.
r-J. van Steenbergen. S. H. Lot<:y M. Sax. En J. de Brcjyn Ouboter. jp. Lmmerzeeó.
aan taare Committenten.
Medeburgers!
Na dat in het afgüoopen Jaar eene Commisfie uit uw midden, een ontwerp van Regeering, voor de Stad Dordrecht en de Merwede hadt vervaardigt, en edige uwer hunne bedenkingen op hetzelve fchriftelyk hadden ingelévert; vondt gylieden goed ons te benoemen tot de beöordeeling dier Aanmerkingen, om van dezelven het noodige gebruik te maaien in een verbeterd ConceptRegeerings- Reglement; — en wyders, om na de beoordeeling, in een gedetailleerd Rapport, de redenen op * 3 te



VI
te geven, waarom wy deze Aanmerkingen hebben geplaatst, en gene hebben geoordeeld te moeten pasjeeren; en eindelyk, om dit ons werk, door den Druk gemeen te maaken.
Door de Volkftem geroepen, geboodt ons de plicht te volgen; en wy namen dien taak — hoe moeilyk^ok—■
gewillig' op ons. Om hieraan te kunnen voldoen,
werden ons door den toznmaaligen Prefident der Grondvergadering, den Burger J. van Gelder, alle de Aanmerkingen , op voorn. Reglement, door onderfcheidene
Buigers gemaakt, ter hand gefield; Wy vonden
dezelvsn getekend als volgt :
Een Stuk door den Burger J. Kleton.
Een Stuk door denBurgerJ.J.vANRiETscHOTENc./.
Een Stuk door den Burger S.R. van derKeessel.
Een Stuk door den Burger G. Schoenmakers.
Een Stuk door den Burger Jacob Kuiser.
Een Stuk door den Burger J. H. v. d. Doorslag.
Een Stuk door de Burgers J. Keeman Senior en
P. Driesprong. Een Stuk door de Burgers F. van der Elst en
JoSEPH EvERTS.
Een Stuk door den Burger F. Kettingh. En een Stuk door de Burgers D. van Altena, B. Plukhooy en J. Smak.



Wy hebben dan, ingevolge onzen last , alk deze Aanmerlingen , met de gevorderde oplettendheid over. •woogen; dan, by die everwteging openbaarden zich niet zelden verfchülende , en fomwyle geheel tzgenfirydige
denkbeelden, over één en het zelfde onderwerp; s
Evenwel zyn alle Conclufien, welken in ons Rapport als de beöordeeling der Commisfie voorkomen, door de meerderheid der prefent zynde Leden genomen.
Thans bieden wy Ulieden de vrugten onzer werkzaamheden aan , in vertrouwen , dat wy hier mede aan onzen last voldaan hebben.
Wy hebben tot meerder gemak van de Burgery; —« ter bevoordering der minstkostbaarheid, en om %e moeilyke beöordeeling meest mooglyk-voor te komen, goedgedagt, korte uittrekfels, — met opgaave der Motiven, —■ uit de Aanmerkingen te trekken, en deze met onze beöordeeling zoo beknopt en- duidelyk als doenlyk was, in ons gedetailleert Rapport te plaatfen; — om, echter de Burgery in ftaat te ftellen , om met grond over ons werk te beflisfchen, zullen de origineelen Stukken , in haar geheel, by den Secretaris onzer Commisfie —« die deze moeite wel op zich heeft willen nemen — agt dagen ter bezichtiging leggen; — ten welken einde wy by deze , alle desbegeerende vryheid bieden, dezelven te examineeren. Zullende de juiste tyd, daartoe door de Grondvergadering nader worden bekend gemaa t.
'i . a Mogt



vin
Mogt deze onze arbeid, welke wy het genoegen hebben, hier nevens aan het befiisfchend oordeel der Stemgerechtigde Burgery te onderwerpen, het geluk van Dordrechts Ingezeetencn bevoorderlykxyn, dan zagen wy onze moeite in deze genoegzaam beloond.
Wy blyven voorts na heïlwinsch , Ulieder Medeburgers !
De Commisfie hoogergenoemd,
En uit derzelver Naam, (Was get.)
PIET ER IMMERZEEL, Secretaris.
Dordrecht den 20 April 1797.
Derde Jaar der Bataaf che Vryheid.
RAPPORT



RAPPORT van de Commisjfie , benoemd ter beöordeeling der Aanmerkingen, gemaakt op het Concept-Reglement op het bejïel en de uitoefening van het Stads-Befluur, binnen de Stad Dordrecht en de Merwede aan
de Stemgerechtigde Burgery derzelve Stad en Merwede.
C)p de algemeene aanmerking of vraag, van den Burger van den Doorjlag: „ of het niet beter zoude zyn, met de invoes, ring van een Reglement te vvagten, tot de vastfïelling der „ Conftitutie?" kan de Commisfie, ingevolge haaren last, niet andwoorden.
EERSTE HOOFDSTUK.
Art. I. In dit Art. willes de Burgers van der Kees/el en van den Doorjlag, eenige veranderingen omtrend dejaaren van inwooning, en die der Stemgerechtigden. II. Geene aanmerkingen. . IH. A. Hier in willen de Burgers van ^Itsna, cumjuis, dat uitdrukkelyk worde bepaald: ,, die Jesjïe verzogt en verkreegen hebben." Als mede dat hier in ook zullen worden uitgezonderd -.diegeenen, „welken cesfie verzogt en verkreegen „ hebben, uit hoofde hunner vervolging , gefprooten uit patnot,, tifche denk- of handelwyzen."
E. Hierop vraagt de Burger van den Doorjlag: „wanneer men het Stemrecht van eene verklaaring afhanglyk maakt, of dan niet de ftem van hun, die,de verklaaring hebben afgelegt, '„ meer de (tem van zekere party, dan wel de algemeene volks-
„ ftem kan genaamd worden?" .,:,;
Omtrend de bovenftaande Artykelen, oordeeld de Lommislie geene veranderingen te mogen maaken, als zynde gegrond op de a»nfchryvingivanHeUan<ls Provinciaal Befluur in dato o Maart I79.Ö. A IV.



C 2 )
IV. De Burgers Plukhooy c.f. willen: „dat de zodanlgen, „ welken de verklaaring hebben afgelegt.en dus Stemgerechtigd „ zyn, ook op de boete zullen gehouden zyn in de Wykverga,, deringen te compareeren."
De Commisfie is van oordeel, dat deze bepaaling geenzins al zoo fpecificq in dit Art. behoeft, vermits foortgelyke bepaalineen tot de huisboudeiyke wetten 'der Wykvergaderingen behooren ■ — dan zy begrypt, naar aanleiding dier aanmerking, dat, in'dit Art., agter 1795, nog diende te worden gevoegd: „ of naar „ zodanige bepaalingen, als nader, in dezen zullen worden gear,, relteerd ," enz.
V. Tusfchen dit en hetjvorige Art. willen de Burgers Smakc f. een Art. hebben ingevoegd, Waar van de inhoud hoofdzaakelyk zoude behooren te zyn: „ alle de geenen, welken ingevolge ,, de publicatie van den Provifioneelen Raad, in dato 7 Öclober >» 1795. geene Stemgerechtigden zyn geworden, zullen voort„ aan inadmisfibel zyn tot de Wykvergaderingen, except dezul„ ken, die als toen den ouderdom van 2ojaaren noch nier had„ den bereikt, en perfoonen, welken in deze Had mogten ko„ men woonen zyn, met goede atteftatien voorzien."
De Commisfie vermeent dat door baar, overeenkomftig de vooraangebaalde Aanfchryving van het Provinciaal Beftuur, hier in mede geen bepaaling kan gemaakt worden.
TWEEDE HOOFDSTUK. Geene Aanmerkingen.
DERDE HOOFDSTUK.
Art. I. De Burger Kuyfer zegt: „ dat het getal van 18, in „ dit Art. bepaald, mooglyk volltaan kan, indien er ééniglyk, ,, als nu, Stads zaaken te beheeren zyn, dan wanneer de Raad „ wederdeel krygt in 'sLands Beftuur, zoo binnen als buiten, „ dat 'er dan wel een dubbeld getal zoude worden verëischt."
De Commisfie kan Van deze aanmerking geen gebruik maaken, doordien de inrichting van het Stads Beftuur naar de tegenwoordige, maar met naar toekoomende omftandigheden.behoord bepaald to worden. «•
JI. Geene Aanmerkingen.'
III. Hier opzeggende Burgers van der Kees/el en van den Voorjlag: „ Dit ichyntde weg tot Cabaalen en intriges. Waa>„ om met liever, telkens-uit ydere Wyk, ïwee Burgers benoemd, „ aie op het Stadshuis, by loting, geredoceerd worden tot dè
„ helffj



C I ■}
„ helft; en welke uitgelootte 12 dan onmiddelyk daarop, in een „ ander vertrek, de verkiezing doen?
De Burgers van jlltena c. f. zeggen meede: „dat dit de „'juiste weg is, om kuiperyen gemaklyk te maaken, en tot de ,, grootfte intrigues; indien, (zeggen zy) men ongelukkig ge,, noeg is, deeze wyze van verkiezing te omhelzen en aantenee„ men, men dan gevaar loopt, om het wantrouwen te voe„ den en verdeeldheid te kweeken; — Wyders, (vraagen zy), „ kan men wel op goede Igronden gelooven, dat de Burgery, „ hoopsgewyze, genoegzaam in ftaat is om eene keuze van zoo „ veele Perfoonen te doen, die de verëischte kunde, eerlyk„ en gefchiktbeid tot dien post bezitten, of zal het genoeg zyn . „ als men maar 18 Perfoonen nomineerd? Zullen een menigte „ Stemhebbende Burgers, dat braave en eerlyke lieden zyn, „ zich zeiven wel kunnen redden?— zullen deeze niet genoodzaakt zyn, by hunne buurenof bekenden om goeden raad te „ gaan, die dezulken veellfgt zelfs niet injflaat zyn te geeven, ,, doch echter uit vriendfcbap of om andere reden, hun een ge„ tal Perfoonen zullen opgeeven; waarvan zy, zeer mooglyk, „ niet anders kunnen zeggen dan, zy zyn fatfoenlyk, en zy feeb-
„ ben geld enz. — zoo dit al niet verder gaat
„ Anderen, (vervolgen zy), die wat verder zien, gaan een „ advis haaien by de zodanigen, die zy reeds genomineerd heb„ ben, en laaten deezen haare nominatie zien ter beöordeeling; „ een derde gaat by een vriend, die hy als dan vertrouwd;
deeze zegt, (na by de nominatie heeft gezien) zeer wel! maar „ is bet my gegund, eene enkele aanmerking te maaken ? fa
„ wel is het antwoord. Wel nu, deeze en die zyn eerlyke
„ lieden, maar zy werken te veel uit wysgeerige beginfelen; „ en zy verdaan de eigenlyke zoo hoog nodige flenters van fta*at„ kunde niet; — deeze goede man gaat zich verbeelden, dat „ deeze klank van ftaatkunde veel verkieslyker is dan de wys'gae„ rige beginfelen, en fchrapt juist daarom gefcbïkte, ja de bes,, te Perfoonen van de lyst af; en zie daar juist, zyn, en ons „ ongeluk1!— want een Wysgeerige rekent dat tweemaal twee „ vier is, en de Staatk undige rekent lbms', driemaal drie is elf!
,, Enfin, om niet alles aantevoeren, wat ons de karakterkun„ de predikt, zullen wy het flegts, by dit weinige 'laten My„ ven; boewei ons ook de voorige verkiezingen van Raaden mis„ fchien genoegzaam hebben doen zien, welke middelen men ,, kan bezigen, om Perfoonen in den Raad te kiezen, om deeze of geene rede, enz. •
», De wyze, (2eggen zy verder), van verkiezing, welke ons „ dan het bebaaglykfte voorkomt, en waardoor men de beste t> en zekerfte keuze zoude doen, zoude dan deeze zyn.
A 2 Art,



C 4 3
Art. I. „ Men zal de Burgery, één dag te vooren, doen „ convoceeren, op de boete van 20 Huivers, om des daags daar „ aan, des morgens ten 11 uuren, den eerften zondag in de ,, maand te vergaderen, in hunne Wyken, om te verkiezen, ,, uit de pfefent zynde Burgers, 4 Kiezers uit elke Wyk, by ,,-beflooten billenen.
II. „ De Burgers zullen prefent moeten blyven, op de boete ?» v/.n 20 duivers, tot zoo lange de verkiezing is geëindigd vau ,, Kiezers, door de opneming van Hemmen.
III. „ De 4 Burgers, die de meeste Hemmen hebben, zullen „ Kiezers zyn, dit zal aan de Burgers woede» bekend gemaakt, " ™- ^r "a dC Vergadering gefcheiden worden echter zal de „ Directie, alsmeede de Kiezers, nog prefent blyven, tot de ge„ looisbrief getekend is. "
IV. „ De Kiezers zullen van 'de Direflie ontfangén den ,, volgenden geloofsbrief:
„ De Leden der Dire&ie van Wyk N". . , . vcr„ klaaren.dat tot Kiezers in hunne Wyk zyn g'ekoo„ zen de Burgers .... tot verkiezing van ... ,, Raaden .... Schepenen en één Bailliuw.
Dordt, .... Prefident. .... Secretaris.
V. ,, Ais dan zullen de Kiezers, zonder met iemand te aio» „ gen fpreeken , of in huis te gaan , zich vervoegen naar het Stads„ huis, alwaar de Prefident, één Secretaris, benevens twee „ Leden uit de Gron dvergadering, zullen moeten tegenwoor„ dig zyn.
VI. „ De 48 Kiezers, uit 13 Wyken faamgekoomen zynde, „ zullen onder de Direöie en het toezigt van de Commisfie uit „ de Grondvergadering, loten met dobbelfteenen, wie van hun „ zal afvallen, en wie Kiezers zullen zyn: de 24 hoogiie zyn ,, Kiezers en de 24 laagfie vallen af.
VIL „ De 24 boogfte zullen uit hun midden een Prefident „ en Secretaris verkiezen, en daarna zal de Commisfie der
„ Grondvergadering vertrekken. De 24 laagfie gaan naar
„ een ander vertrek op het Stadshuis.
VIII. „ De 24 boogfte zullen een nominatie maaken va0 een „ dubbeltal Perfoonen; met aien verfiande: als er j8 Raadep „ moeten worden verkooren, eene nominatie zal worden gemaakt „ van 12 Perfoonen, om daar uit 6 te verkiezen; dan vve$r



C 5 >
eene nominatie van 12, waarop die 6 zullen mogen geplaatst
worden, welken van de voorige zyn afgevallen ; uit welke 12 " weder 6 Zullen moeten verkooren worden; en de derde rejs
" op dezelfde wyze. Moeten 'er 9 gekooren worden, dan
" zullen op deeerfte nominatie, worden gebragt 10.Perfoonen, ' om daar uit 5 te verkiezen, en dan weder eene'nominatie van ',' 8 Perfoonen, om daar uit 4 te verkiezen; — doch moeten 'er ',' minder dan 9 gekooren worden, dan zullen Kiezers, ih eens „ af eene dubbele nominatie maaken.
IK. ,,-De nominatie gemaakt zynde, zullen Kiezers dezelve,. „ aan de afgevallen Kiezers aanbieden, ter exammatie, eq wan, „' neer de meerderheid der afgevallen Kiezers, .een of meer '„ Perfooneo daar van afkeurd , dan zullen de eerfte Kiezers, de ,,, nominatie"weder aanvullen, en aan de andere Kiezers prefen„' teeren, om daar meede te handelen als de eerfte reis, tot zoo: !', lange dezelve is goedgekeurd. . X; „ De nominatie dus goedgekeurd zynde, zullen de 48
Kiezers wederom loten, en de 24 die de hoogfte oogen wer'„ pen , zullen als dan, uit de gemaakte nominatie.de benoodigde
" XI. „ Diegeenen, die de eerfte reis de hoogfte oogen geworpen hebben, zullen alle de nominatiën maaken, die in • het 9de Art. bepaald zyn ; — zullende de 2de iotïhg gefcbie" den, zoo dra de eerfte nominatie van 12 of 10 Perfoonen is '| goedgekeurd; en deeze zullen bepaald als Nominatiemaakers '! fungeeren, al waare het, dat hun by de 2de loting-, de post vanaÊtueel Kiezer te beurt viel, om uit de eerfte nominatie 11 te kiezen, dan zullen zy echter na de eerfte eleöie, de 2de " nominatie helpen formeeren, en zoo tot het einde toe. XII. „ By de verkiezing van Schepenen, (dewelke zal moeten'gefchie'den na die der'Raaden) zal men even eens, nis met *' de verkiezing van Raaden handelen, echter met dit onder" fcheid, dat' die Kiezers, die de nominatie, voor Raaden hebben " gemaakt, by het nomineeren der Schepenen (wanneer die op " den zeiven tyd met die van den Raad gefchied) de eltcl e ", zullen doen, en die Kiezers, die de eleöie der Raaden heb, ben gedaan, de nominatie voor Schepenen formeeren zullen. " XIII. „ Om dat in den Hoofd-Officier veelecapaciteiten wcr, den verëischt, zal die het aller eerfte verkooren worden, om '„ daar door eene ruime keuze te hebben.
XIV. „ Deszelfs verkiezing zal gefchieden by nominatie van „ 3 Perfoonen,te formeeren door de eerst aangebleven K ekers, dewelke dezelve , aan de afgevallen ter approbatie zullen pre.. A 3 1, ten»



C 6 >
„ fanreeren, en goedgekeurd zynde, zullen de Nominatieimakers „ de eledlie doen by openbaare ftemming.
XV. ,, Vredemaakers (waar van in het vervolg zal worden „ gefproken) zullen op dezelfde wys verkooren worden, met dit ,, onderfeheid :dat zy, die de eleótie voor Schepenen deeden , nu
de nominatie zullen maaken, en de overige de eleftfe doen ,, zullen. . .....
XVI. „ De verkiezing aldus gedaan zynde, za! daar van eene „ fchrifielyke opgaave gedaan worden,, en door den Prefident," „ Secretaris en de twee oudfte Kiezers ondertekend, aan den „ Prefident der Grondvergadering, worden ter hand gefield.
XVII. ,, De Secretaris zal van alles exaél notulen houden, „ welken voor het fcheiden der Vergadering, voorgeleezen, ver,, gegeid, en op Secretary gebragt worden; dit alles yerrigt „ zynde, hebben Kiezers hunnen taak volbragt, en gedefun„ geerd.
„ Eindelyk (zeggen zy) dit is een ruuwe fchett onzer gedag„ ten; wy weeten wel wat fch.ynbaar.bezwaar men hier tegen „ inbrengt'; men zegt: Neen! het volk verkiest op deeze wyze, ,, niet volmaakt vry; — wy zeggen, de Burgery behoudt haare ,, volmaakte vryheid, de verkiezing door Kiezers word haar niet „ opgedrongen, maar zy gaat vry willig over, om, door braave „ eerlyke en belangelooze Kiezers-, baaren Raad te laten benoe,, men; men vraagt het immers eerst het volk, of hetzelve in de „ keuze door Kiézers kan Jeoomen — zoo ja ! dit doen zy immers ,, volmaakt vry? im maar dezulken die tegen Kiezers zyn, voert len zeer wel,, dat zy dan hunne flinkfche oogmerken niet kuR,, nen bereiken; —- indien men (wy moeten het al wederom ,, zeggen) eenige menschkunde bezit, en men gaat de gangen, ,, en oogmerken die fommige bedoelen, maar eens bedaard na, ,, dan kunnen wy niet verbergen van te zeggen: dat wy voor „ ons, de dryfveeren hunner bedoelingen, zeer wel ontwaar „ worden, hoe verfchillende dezelven ook in haan?n aart zyn, „ en daarom vind men goed te zeggen: — door deze verleiden„ de uitdrukking: „ het Volk Jlemt niet volmaakt vry, als „ „ het door Kiezers kiest." Want, daar doorgevoelen die „ verkeerde Yveraars voor 's Volks Vryheid, dat haar de magt „ en invloed is ontnojnen, op bet eerlyk, eenvoudig, maar ,, ongelukkig minkundig Volk.
„ Om te bekorten, zullen wy onze gedagten opgeeven tot eene"
Verklaaring voor Kiezers.
„ Ik



C 7 3
» Ik verklaare my als Kiezer, in deezen post, te zul-
{, len gedragen, gelyk het een man van eer betaamd, zonder my door eenig baatzugtig eigenbelang te laaten vervoeren, maar zal my alleen, de belangens van Dordrechts Burgery, tot eene heilige wet voorftellen, en na deezen regel zodanige Perfoonen kiezen,
,, als ik zal meenen daar toe bevoegd te zyn, op dat ik in Haat blyve, om met eene vnye confeientie, altoos
,, verantwoording, van myne daaden aan myne Commit-
,, tenten te kunnen geeven."
De Burgers J. Keeman Senior en P.Driefprong, keuren ook de voorgeftelde manier van verkiezen af, en geeven meede eene zeer uitgewerkte manier van verkiezing op, die grooten deels overeenkomt met die van de Burgers van dltena c. f. Wy zollen dus, om het volumineufe en herhaalingen te vermyden, hier van geene verdere opgaave doen.
Eindelyk zeggen de Burgers F. van der Eist en J. Everts meede, „dat er geene verkiezing is uit te denken, welke meer „ aan inconvenienten onderworpen is," opbynadezelfdegronden als de Burgers van *dltena c. f. de verkiezing aldus voorfiellende:
„ Om by yder Burger een Stembillet in blanco te bezorgen, „ en dit yder naar goeddunken , ingevuld en eigenhandig onder,, tekend, terug te laaten brengen ; en daar na de ftemnjing te „ laaten opmaaken, en zy die de meeste Remmen hebben als ,, verkooren te houden , zonder aanzien van volftrekte meerder„ heid; vermits men nooit zal zien, dat de voifirekte meerder-
„ heid aan één mensch ftemd. Sommigen (voegen zy er
„ ten Hotte by) zagen liever een verkiezing met Kiezers, dan
wy hebben gezien by de benoeming van Leden, of ten minfien „ van één Lid voor het Nationaal Beduur, wat invloed 'er kan „ plaats hebben.
De Commisfie zal zich niet bezig houden, om de taxatoire en ]32five uitdrukkingen, van de Burgers vansiltenac f. te rescontreeren, doordien zy in het gevoelen Haat, dat dit even min de beöordelaaren voegt, als het den aanmerkeren tot eer verltrekt, dezelve te bezigen, maar onverwyld tot het blootleggen h-uarer gedagten over deeze materie overgaan.
Wy moeten dus onderzoeken, welke wyze van verkiezing de beste en eenvoudigfle is, of de perfoonlyke, of die, door daar toe gemachtigden.
Zeker is het, en dit kunnen wy veilig tot grondwaarheden aanvoeren, dat, hoe deeze verkiezing ook gefchiede, die wyze A 4 «ie



C 8 }
de be^tè is, welke de meeste eigenfcbappen eener Volksverkiezing beeft, en die te gelyk ten zekerden Waarborg drekt tegen dfe zoo fchroomelykeintrigu.es en kuiperyen, en, gefcbiedende op eene min offlflachtige manier, de meeste hoop geeft op de verkiezing van gefchikte Perfoonen voor Bewindslieden.
Zonder nog in de gevolgen in te dringen, welke de eene of andere verkiezing kan na zich fleepen ; moeten wy met een enkel woord aantoonen, welke wyze het meest aan haardoel beandwoord.
Eene Volks-Regeering by Reprefentatie, eisebt uit haaren aart Vertegenwoordigers; dat is: Perfoonen die uit en door het Volk worden geroepen, om in deszelfs naam het beduur uitte oeffenen ; hier aan is het recht van ieder Lid der Maatfchappy vastgehegt; naamlyk, om tot dat einde zyne dem te mogen uitbrengen. °
Het'is-waar, dat het volk de onbetwistbaare raagt bezit, om de uitoefening vandeszelfs recht, totdedaadelykeen reebtdreekiehe meedewerkmg ter verkiezing van Vertegenwoordigers, aan anderen, die hetzelve daar toe gefchikt oordeelt, toe te vertrouwen; — dan, het is niet minder waar, dat deeze wyze van verkiezing, reeds eene blykbaare afwyking van deszelfs oorfprongelyke inrichting is, en dö Vryheid des Volks bepaald.
Het kan een Lid der Maatfchappy, dat de waarde zvner rechten kent en waardeert, geenzins onverfehillig zyn, of by zyne Venegenwoordigers zelf Teede verkiest, dan, of by daar toe eerst Perfoonen moet benoemen, aan wien by zulks toevertrouwd. —
De Burgery zal, zoo wy vertrouwen, daarin met ons wel overeenkoomen: „dateeneperfoonelykeenrechtdreekfebe Volks,, keuze, veel meer beandwoord , aan het doel haarer indelling „ dan eene verkiezing door daar toe gemachtigde Kiezers "
Nu ontdaat natuurlyk de vraag: bedaan 'er thans alhier, zodanige gewichtige redenen, die ons zouden kunnen aanzetten om de verkiezing door Kiezers, boven anderen te fchatten^ goo ja! welke zyn die?
Twee gronden voert men aan, om het recht van preferentie, voor Kiezers te bepleiten; en deeze zyn:
1. Vrees voor Kuipery in eeBe rechtdreekfebe verkiezing, zoo als by het Concept is bepaald.
2. Vooronderdelde ongefchiktheid van de geheele Burgery, boopswyze genomen , om gefchikte voorwerpen te bsnoemen. —
Deze re onderzoeken; aan de mooglykheid, en de duidelyke ondervinding te toetzen, is onze taak: het refultaat daar van mue: ons befluit bepaaleu,
De



I
C 9 5
De Kuipery» die vreeslykc adder, welke aan de zenuwen? van den Republikeinfchen Staatsvorm knaagt, en ziel? om den weldadigen boezem der Vrybeid flingert, om haar den hartader, af te deeken, — de Kuipery, die zien aan het oog van den eer}yken Vaderlander, in de affchuuwelyke gedaante eener ondermynfter van het volksgeluk vertoont, doet het hart beeven, op de gedachten, dat het haar doemwaardig oogmerk immer zou kunnen gelukken, om haaren verpestenden invloed op de harten ■des Volks te doen werken. Met recht ziet de waakzaame Vry. beidsvriend op middelen uit, om haare kragt te ontzenuwen, in deeze oogenblikken, dat men werkzaam is om een Reglement voor het Stads Beduur daar te dellen.
Zeker is het, dat de wyze van verkiezing haaren- mogely» ken invloed paaien deld of bot viert. —
Wy kunnen veilig delten, zonderde minde vrees, vandoor het gezond verftand tegen te zullen gefproken worden: dat die geenen, welkendcor bedekte middelen naar bewindsposten daan, met te minder moeite totjiun voorgedeld doel kunnen naderen, wanneer zy flechts weinig menfehen in hun belang behoeven over te haaien, dan wanneer zy hier toe 'er veelen behoeven.
Wanneer wy nu, uit dit oogpunt de beide verkiezingen, en de rechtdreekfche, en de vertegenwoordigende, befchouwen, dan ontdekken wy, dat de invloed van den intriguant minder moga•lyk is daar, waar ieder Burger zyne eigen dem uitbrengt, dan daar, waar hy zulks aan een ander overdraagt; Immers, Burgers! hoe weinig moeite behoeft hy te doen om te bewerken, dat in iedere Wyk zodanige Kiezers worden benoemd, van wier geneigdheid voor hem, hy zich ten volle verzekerd houdt; en wanneer hy die heeft, wat ontbreekt 'er dan nog aan zyne dadelyke aandelling? — wat anders dan èenige tusfchenöogenblikken ? — dan, hoe oneindig moeilyker word hem de treffing van zyn doel, wanneer hy meer dan de helft der Stemgerechtigden in zyn onrechtmatig belang moet overhaalen ! — dit immers is te onwederfpreeklyk, dan dat zulks eenig betoog zoude behoeven? —. Men waane niet dat eene Vergadering van Kiezers, het zy dan ook dat deeze, het welk men echter in het overweegen der mogelykheid van den invloed der kuiperyen, niet kan vooronderdellen, — volmaakt door den vryen wil des Volks, zonder eenige de minde aandrang van andere grootheidzoekers, haare daarfïelling heeft gekregen, ten genoegzaamen waarborg, tegen den invloed der intriguanten zoude verdrekken; het is hier van , dat een der grootde Staatsmannen in de Franfche Republiek, wiens doorzichtig oog, de bronnen van de rampen zyns Vaderlands nagefpoorc, en daar uit de flinims en heillooze kunstf A s na-



C IO >
naryen der Volksbedriegers afgeleid beeft; — het is hier van dat een Botsfy d'^nglas zegt: „Even als alle andere Verga" ,, deringen, ftaan de Verkiezingslighaamen in gevaar, van zich. „ al te fchielyk te laaten voortfleepen; te dikwerf lieten zv zich „ vervoeren door den geestdrift, die een Redenaar kan voort„ brengen, den invloed van een grooten naam, en al den drang* „ die 'er een behendig man aan weet te geven.
,, Het waren de roisdaaden van den 2 September, die, het „ lighaam van Kiezers verfchrikkende, Maraten Robespierre „ tot den verwaardigen rang van Wetgevers verhieven • — het wa' „. Ten intngues en andere middelen, die anderen onder u riepen " Door du aangevoerde vervalt, onzes inziens, de vrees vóór Kuiperyen 111 eene onmiddelyke 'Volksverkiezing grootendeels en levert eenen vry hegten grond op, om dezelve, boven dé benoeming door., Kiezers, te waardeeren. — - Wanneer deeze onze overdenking, eene andere wyziging had ontfangen ; wanneer wy als waarheidzoekende lieden die de waarheid op dien prys fchatten, welke zy verdient, ons'verpügt hadden gezien, om de eenvoudige en min onmachtige wyze van perfoneele verkiezing af te keuren; en in derzelver plaats het project oer benoeming van Kiezers te omhelzen, of- wanneer wy hadden bevonden, dat beide deeze wyzen van verkiezing aan. dezelfde inconvementen onderhevig zyn , - dan zou misfebien. de verder aangevoerde rede van ongefchiktheid des Volks, tot de rechtftreenfche verkiezingvan deszelfs Be Huurders een naauwkeuriger onderzoek vorderen, dan wel mi vermits zy als dan, — wanneer daar uit mogt blyken dat zy' gegrond was, — bet overwigt aan de Kiezersbenoeming zou geeven. Echter, om bieromtrend iets te zeggen, beeft de ondervindioe ons met geleerd, dat de Burgery van Dordrecht haar belan^ wel in zoo verre heeft geweeten en behartigd, dat zy,in onder', fcbeiden Remmingen van deszelfs Stads-Beftuurderen, zeer wel 4w per/uonen heeft.uitgekooren , welken, zoo door hunne eerlykheid als kunde, alle achting en vertrouwen verdienen' — fcn nu, aeezezeilde manier van verkiezing, wil men wederom na genoeg, mtrouuceeren !
Te beweeren, dat de Burgery, hoopsgewyze, niet gefchikt is om zelve Stads-Beltuuraeren ie benoemen, dit zoude immers alleen met voorbeelden uit bet voorledene moeten worden bewezen en geflaaft? - en dit is tot nog toe ongedaan gebleven, immers voor zoo verre ons bekend is; _ Het is waar! dat de Burgery zich in haare keuze fomwyle kan vergisfen, maar ook aan deze dwaaljng is de Kiezers-Vergadering onderhevig De voorgeftel.de nianier van Verkiezing door de Burgers van 'i A der



<kr Eist en Eveyis moet de Commisfie al mede afraaaen, e», meent de redenen daar voor, reeds genoeg te hebben aangetoond.
Het is dan op alle die gelegde gronden , en na rype en bedaar-, de overweeging", dat de Commisfie, de Burgery moet aanraaden om de wyze van verkiezing, zoo als zy in het Concept is voorgemeld, te adopteeren, en alzoo geringe zwaarigheden, welke dezelve kón bevatten, aan nog veel grootere op te offeren. — Alleen zag zy, tot meerder klaarheid, liefst Art. III. aldus gefield :
„ Deszelfs verkiezing gefehied op de volgende wyze: „ Daags voor de vetkiezing word aan bet h'uis van elk Stem,, hebbend Burger een oningevuld Stembiljet bezorgd , waarop ,, door hem moeten ingevuld worden de naamen der Perfoonen ,, die hy verkiest; welk Stembiljet'hy vervolgens eigenhandig ,, ondertekend.
„ Deeze Stembiljetten worden den volgenden dag terug ge,, baald, en terftond aan dc Grondvergadering bezorgd, om ,, daar uit de Stemlyst op te maaken.
,, De Stemlyst opgemaakt, en daar in daadelyk eene volftrekte „ meerderheid gevonden wordende, zullen diegeenen, welken ,, eene zodanige meerderheid mogten bevonden worden te heb-
ben, Raaden zyn ;-en zoo daar in geene volftrekte meerder-
heid voor dezelfde Perfoonen gevonden word, zal van die 9, geenen, welke de daar aan volgende meerderheid van ftem--
men hebben, eene nieuwe Lyst gemaakt worden, welke een« maal meer Perfoonen zal bevatten, als het getal dat verkoor-en
moet worden; — deeze Lyst gedrukt zynde, zal wederom „ aan het huis van elk Stemhebbend Burger bezorgd worden,
ten einde hy daarop met een teken merke, de naamen van die
Perfoonen, welke hy tot het Stads Beftuur wil verkiezen.
,, De volgenden dag zal die Lyst weder worden afgehaald, „ in welk geval de keuze der Stemgerechtigde Burgery, door „ de meerderheid der geftemd hebbende Burgers, zal worden „ bepaald."
JV. De Burger van der Keesfel zegt, in zyne aanmerking: dat hier, in dit Art., diende te worden bygevoegd, zulke „ hoedanigheden, uit welke de prefumptie van gefchiktheid, „ tot het Beftuur gebooren word ; als by voorbeeld: belange,, loosheid, en daarom moet niemand gekoren worden, aan ,, die notoir bekend is middelen genoeg te hebben om van te ,, kunnen leven, zonder in verzoeking te komen, om zich, uit „ het Beftuur ongeoorloofd© voordeden'te verfchaffen; — en „ belang in het y/elzyn der Stad, om deze reden behoord ,» men, of een geruimen tyd daar in gewoond en zyne kos'twin-
„ ning



3 ";«g gehad te hebben, of da5r in een eigen huis re hebben • „ of 2® veele fondfen op de Stad of Provincie te bezitten dat „ men, door voor bet algemeen welzyn te zorgen,.-ook voer 5, zich zel'ven zorgt."
De Burger van den Door/lag maakt in fubftamie dezelfde aanmerking, en voegt 'er ten flotre by: „ De Armen konnen „ kundig en braaf zyn; maar die by het algemeen welzvn wei* of n!ets heeft teyerliezen , zal 'er zich- ook hét- minst over „ bekommeren. — De menfehen zyn niet anders, en de vraa°„ is hier niet, hoe het behoorde te weezen, maar hoé herwerk!
" cu's ' onze voorouders, zelfs m de minst Ariltocrati-
" iche,'J'den' begrepen bet zeer wel, om zoo-wel de vermort genditen als de vroed/ten in bet beftuur te plaarfen
Het hoofddoel deezèr beide aanmerkingen isE, naar-het de Comïïjishe toelchynt, aan te toonen : dat de Perfoonen, die tot regeenngsposten zullen gekooren worden, tot' een zekeren graad gegoed behooren te zyn; om dat men meent, dat de gegoedheid, een meerder belang doet (tellen in het behoud der Stad, en, vervolgens ook tot een fchutsmuur verflrekt tegen de omkoopmgen. —- °
Zonder te onderzoeken, of niet misfchien de Ariftocratie dit middel heeft uitgevonden, om de posten van regeering onder de vermogenite Ingezetenen, te verdeelen; vermeent dé Commisfie van deeze Aanmerkingen geen gebruik te kunnen maaken,om de volgende redenen:
1. Om dat het bepaaien van eenige gegoedheid , reehrftreeks flrydig is met het aangenomen fysthema van Gelykheid, in het welke geene andere verèïscliten gevorderd worden, dan deugd, bekwaamheid en vaderlandsliefde. 'd ucus"»
2. Dacdefielliiig: dat iemand dieniet gezegt kan worden, tot zekeren graad gegoed te zyn, minder belang in bet welzy. der Stad zoude ftelien dan hy, die eenig eigendom heeft in de fbndfen der «ad of Provincie, naar ons inzien ftryd te-en het' gezond verftand ; want, elk die zyn beftaan vindt in eene Stad ,
vïard ' °° be'ang derzelver beboud e» wel!
3. De omkoopbaarheid, hangt elgenlyk niet zoo zeer af van de mindere gegoedheid, dan wel van de onverzaadbaare goud. dorst, en het doen van nuttelooze uitgaven, die, daar zy alleen gefchieden om de pragt te vermeerderen, fomwyle de inkomften verre te boven gaan. _ Het waare en beste middel tegen orakoopingen is: Maattghetd in de levemv/yze, hy die mer ZT£ •tHe,Vrfeden is' zalzich nietfzoo ligt door de zucht tot grootheid laaten overmeesteren; terwyl de maa van fchatten,
veel-



C 13 )
veelal door de gierigheid behe-erscht, in oogenbliklten vat» ver» zoeking bezwykt ! — Althans de gefchiedenis, zelfs van onzen tyd , levert daar van meer dan één voorbeeld.
Eindelyk moeten wy hier nog byvoegen, de aanmerkelyke periode, inde vermaarde Deductie der Staaten van Holland, A°. 1Ó54, m welke als een grondregel» word vastgefteid: „ Dat in eene yrye Begeer ing ae Charges op de waardig„ Jien moesten worden geconfereert ; dat nooit aan de ryk,, dommen ofte andere bywerpfelen der fortuin, zoo veel „ moest worden gedefereert, als aan de vroomheid, capa,, ciieit en de merites van de Perfoonen zelfs."
Hebben de Volks-Reprefen tan ten van 1654 deze waarheid reeds gelooft, het zou in de daad der Burgery van 1797 weinig eer geeven, dezelve te betwyfelen!
Nog willen de Burgers Plukhooy c. f. voor de woorden, in dit Art. voorkoomende, ,, ieder braaf, kundig en fiemhebbend ,, Burger is verkiesbaar enz." gefield hebben ieder Stemgerechtigd Burger is verkiesbaar, enz. De Commisfie gevoelt wel met de Aanmerkers, dat deeze woorden aldaar van geene breede betekenis zyn, dan dat zy echter', daar ftaande, van het zelfde nut zyn voor dre Burgery deezer Stad, als de baaken voor de vaarende Huurlieden, en dus, zender fchaade, aldaar kunnen blyven.
Ook willen zy, met weglaating der bepaaling van inboorling der Republiek enz. gefield hebben: ,, dat hy die verkiesbaar is, ,, tien jaaren in de Had moet gewoond hebben; om met het een „ en ander van het huishoudelyke der Stad , van naby bekend te
„ zyn, en dus met fucces te beftieren. Nog willen zy,
„ dat de Leden van het oude Beftuur eerst 12 jaaren fiemge„ rechtigd moeten zyn geweest om verkiesbaar te zyn, en dat „ zy, om ftemgerecbtigd te worden, alvoorens in de Wyken „ moeten worden voorgedraagen, of men ze als zodanig wil „ aanneemen, ja dan neen; — en eindelyk, dat geen Bailliuw „ of Mansmannen van het een, of ander Diftriót tot die posten „ moeten kunnen verkooren worden, om reden, dat het zeer „ mooglyk, ja dikwyls onvermydelyk is, dat die beide Colle„ gien te faunen 'geiyfc moeten vergaderen, en dat zeker dan „ één van die beide Collegien, van die Leden beroofd• zyn:"
De Commisfie kan," wat het eerfie betreft, geen rede vinden waarom in deeze van het Concept af te gaan; maar begrypt, in tegendeel, dat iemand, met de vermogens begaaft om de Burgery te vertegenwoordigen, in twee of vier jaaren, welzoo veel van het locaale kan opzamelen en weeten, als hy tot het Wei waarnemen van dien post nodig heeft,



C 14 )
' Dé tweede bepaaling, met betrekking tof de":Ledém van' hef oude^beftuur, is van geen minder belang, tot de wel beftuuring der Burgery ;■ • b
Dan wy moeten hier voor eerst op aanmerken : dat men voor als nog geen vrees behoeft te hebben, dat 'er oude Regenten zullen worden benoemd tot Stads Beftuurdereh , vermits de voorwaarde tot de verkiezing, het eerfte requifit hunner bëvoegdheid, hen ontbreekt. Immers kan niemand tot dieposten- verkoorerr gorden dan Stemgerechtigde Burgers, en niemand Stemgerechtigd worden, zonder de Verklaaring te hebben afgelegd » daar zy noch tot de eerfte behooren, noch de' laatfte hebben afgelekt, valt al e vrees, voor derzelver benoeming, immers voor afs nog, .geheel Weg; - ten tweede, is de aanftellmg van ons Stads Beftuur, eene vrye verkiezing van het Volk; het Volk zou derhalven bang moeten zyn voor zich ad ven, of moeten vreezen, dat het immer eene demarche zoude doen, welke het nu reeds als fchadelyk befcbouwd, en uit dien hoofde, thands zich zelve aan een band moeten willen leggen, om in het vervolg geen kwaad te kunnen doen. s h
: En buiten dit alles, het Reglement onzer Stedeiyke Redering " geenzilB V00r0ns eene eeuwi'ge wet, - geeneï voortduwende regel voor onze meergevorderde jaaren, even min a voör onze kinderen ; - daar uit volgt dus blykbaar, dat bet Volk ten alle. tyde zyne Regeeringsvorm veranderd of verbeterd naar maate zulte door deszelfs. veranderde behoeften, of door de noodzaakelykheid gevorderd word '
Wanneer dus deeze bepaling al'gemaakt was, en het Volk kreeg het eenmaal w den zin, om de oude Regen en in het Beftuur te roepen, dan immers, zou dezelve vo/ftrekt niets betekenen ; net zou deze ve uit zyn Reglement van Beftuur royeeren, en geen magt zou in ftaat zyn (het wettig recht in het oog houdende) hem zulks te beletten; - Wy zouden dus van oordeel zyn , hier van geene bepaling te maaken.
Wat nu de laatfte aanmerking dier Burgers berrpfi- n„ h;. Art. is de Commisfie van oordeel, 'omS den B , Uw^ene bepaling te moeten brengen ineen volgend Art., alzoö dit hier niet behoord, maar echter zyne nuttigheid heef ■ en 0n rend
ïaCrzyrvÏSs?t/eCbn,n,fSaf gCene u'-^^ing"n odKaaJciyK te zyn, vermits de post van Mansman niet van dien om
ftagtigen aart ,s, dat dezelve aan de welwaarnoeming van dfen van Raad, eemg hinder zoude kunnen toebrengen - ook heeft bet Coliegie van Mansmannen alleen betrekkin! tót da Railif.» ge , en dus rechtftreeks niets gemeens met deezeSta • g völg lykkan de waarneeming van dien post geen nadSS deÖ":
ring



C i5 D
ring deezer Stad te Weeg brengen, en dus kunnen de tot Mans* mannen gekooren Burgers, zich op dien grond niet onttrekken aan de Stecielyke lasten.
V. Hier by zeggen de Burgers van Rletfchotcn c. ƒ. ,, dit „ Art. behoord, onzes bedunkens, geheel weggelaaten te wor,, den.
,, De Familien der Ariftocraaten mogen eertyds zodanige bs„ paalingen nodig geacht hebben, om dat niet fommige of eene „ enkele Familie zich meester zoude maaken vanailede voordee„ len der toenmalige Regeeringen; maar thans, in deeze tydea „ van verlichting, waar in het Volk zyne wezenlyke rechten „ herkreegen heeft, kan men ten gevalle der Vryheid , zulke ,, oude behoedmiddelen zeer wel misfen," om dat dezelve ge,, heel onnoodig zyn, en de keuze des Volks te veel beperken. ,, Onnoodig zyn deze bepaalingen voor eerst: om dat de IVluni.,, cipaliteiten voortaan zullen zyn ondergefchikt aan, en uitgeflo„ ten van het algemeen Beftuur; eene Familie kan zich derhal,, ven geen meester maaken van de Volksvryheid, noch ook van „ de voordeden, waar over het Algemeen Beftuur te befchikken „ heeft; en ten anderen: om dat even daar door eene Familie„' Regeering zich in het Stedelyk Beftuur nimmer vestigen kan, ,, als ook uit kragt der bepaaling, dat telken jaare een derde ,, van den Raad zal afgaan, welke posten door de vrye ftem der „ Burgery, wederom met andere Perfoonen zullen vervult worden;— ook zouden zulke bepaalingen de vrye keuze des Volks te veel beperken, om dat het zeerwel moog/yk is , dat daar „ door telkens 'lieden zouden moeten gepasfeerd worden, die „ veel meer daar toe gefchikt waaren , dan anderen, die men als „ dan genoodzaakt zal zyn, te moeten verkiezen. Of is er zulk ,, een ruim aantal braave, kundige en daar toe gefchikte Per,, foonen voor handen ? — De ondervinding moet elk daar over ,, doen zuchten, gelyk zulks by het vernieuwen van het Colle„ gie van Schepenen gebleken is.— De zwaarigheid , die men „ veelal oppert, doch niet dan in fchyn beftaat, als of Bloedver,, wanten zich ten nadeele van het Algemeen, te gereeder zul„ len vereenigen en alles van hunne wenken doen afhangen, „ word door de ondervinding veelal het tegendeel bevestigd • „ verfchillende denkwyzen, omtrend een en dezelfde zaak' „ doen menigmaal in vergaderingen, de hevigfte discusfien tus,, fchen Bloedverwanten ontftaan. — Voor zoo verre men eer„ lyke deugdzaame Burgers verkiest, zullen deeze zoo wel als „ zulke, die eikanderen niet in den bloede beftaan, hun pligc „ betragten, enz." Offchoon de Commisfie ia fommige opzichten met de Aan.
mer-



C 16 )
ftierlceren inflemt, moet zy nochtans, de ondervinding en de jnenschlyke zwakheden raadpleegende,zeggen: dat het haar is Voorgekoomen, na bedaarde overweeging, dat da uitzondering in dit Art. gemaakt, meerder heil dan nadeel, aan deeze Stad kan toetrengen.
Wel is waar, de Burgery wordt in haare keuze eenigermaate belemmerd ; en het Volk zal mooglyk door deze bepaaling, fomwyle genoodzaakt zyn, gefchikte voorwerpen tot dien post voorby te gaan; — dan, hier tegen ook zal men te weeg brengen , dat eene voorkoomende zaak niet door eene Familie-betrekking, eenzydigkan worden behandeld; en dat geene gunfielingen van zodanig eene Familie, kunnen worden bevoorrecht boven huns gelyken. Ja ! al waare het flechts alleen , dat
anderzins braave en volkminnende Beftuurders, door follïcitatién van, in hunne familie bekende perfoonen, in verzoeking konden worden gebracht, om van hunnen pügt, en hunne waare beftemmirg, fchier fchuldeloos af te wyken; iets, dat men in alle gevallen, waar zulks kan gefchieden, behoord te voorkomen, ten einde hier door het misnoegen en den argwaan der Burgery, goo veel mooglyk te verhoeden.
De Burgers Smak c.f. willen ook uitgefloten hebben: ,, Groot„ Vader en Klein Zoon, en twee Zwagers."
De Commisfie begrypt: dat deeze meerdere bepaaling onncdig, ja zelfs fchadelykis: om dat dit Art. reeds uitzonderingen genoeg in zich bevat; alle welke, zoo als hier voor te recht is aan, .gemerkt, de keuze der Burgery, zodanig beperken, dat hier dom- reeds een aantal van gefchikte Burgers moet worden gepasfeerd,
Nog zeggen die Burgers: de woorden in dit Art.: ,, zy kun„ nen niet gelyktydig; verkoozen worden,"— moeten zyn: Zy Zullen niet gelyktydig mogen dienen. ,, Want anders kan dit •jp Jaar de Vader, en het aanltaandejaar de Zoon, worden gekoo-
ren, en dan komt 'er fpoedig eene Familie-Regeering."
De Commisfie vindt deeze bedenking zeer juist, en gelooft dat deeze verandering ook meer aan het oogmerk der Ontwerpers zal voldoen, wier bedoeling ook ontwyffelbaar geweest is, dezulten niet gelyktydig te laaten dienen. Dan, de Commisfie zou tevens der Burgery ter beöordeeling geeven , of agter dit Art. nog niet behoorde te volgen, om alle twyffeiing en verwarringen zoo veel mooglyk weg te nemen : ,, Zullende niettemin, hy, welke .,, de gedecideerde meerderneid i heeft, en door geene buiten•> gefloten familiebetrekking belet wordt, in de plaats vallen van ft die geen, welke door de loting is afgevallen."
VI. Hier op vraagen de,, Burgers van Rietfchoten c.f.'.
„ Wor-



C 17 )
4,WordeninditArt.ook bedoeld Rentmeesters van Godshuizen ?" De Commisfie kan hier op antwoorden; Ja! vermits deezen ook als verantwoordelyk aan de Stad kunnen befchouwd worden. — Wyders geeven die Burgers in bedenking: ,,ofook dn Suppoosten „ van den Krygsraad hier in niet behoorden genoemd te wor„ den?"
De Commisfie vindt deeze bedenking gegrond op de noodzaaIcelykheid, doordien de Suppoosten, even min als de Ministers van den Krvgsraad, kunnen gereekend worden gefchikt te zyn tot den post" van Raad ;' alzoo het, in geval van nood, ligtlyk zoude kunnen gebeuren, dat Raad en Krygsraad, met derzelver Ministers en Suppoosten, te gelyk in werking zouden moeten zyn.
De Burgers van den Doorjlag en van der Kees/el willen: „ dat ook dienstdoende Godsdienst Leeraars, vryheid zul„ len hebben om voor Politieke posten te bedanken, dewyl bia „ ambt veeltyds niet toelaat eeuig Burger-Beuuur, naar behooren ,, waar te neemen." • ,
De Commisfie in aanmerking neemende, het gewigt en de fiudie van dien post, als mede het oneindig verlehil der werkzaamheeden in het Politieke en in het GoJsdienfiige; zou van oordeel zyn, dat hier in, de voorgeilagene uitzondering diende te worden gemaakt.
De Burger J. Kuifer zag, ingevolge zyner aanmerking, op dit Art. gaarne „ alie Ambtenaaren, het zy van 's Lands of van «, Stadswegen, uitgezonden, als niet verkiesbaar tot Leden van „ den Raad; doordien zy allen de noodige neutraliteit misien."
De Commisfie vind zig verpligt hier op te moeten zeggen: Dat zy met den Burger Aanmerker geen oogenblik zou aarzelen, om de Burgery hieromtrend eene uitfluiting te proponeeren; dan, daar deeze Stad in de daad te weinig js voorzien, van zulkeBurgers , welken de vereischt wordende gefchiktheid bezitten , om de post van Raad naar behooren en zonder merklyk bezwaar waar te neemen; — en dewyi door reeds gemaakte uitzonderingen, deeze fchaarsheid aan gefchikte voorwerpen, niet weinig vermeerderd; moet zy, uit dien hoofde, deeze voorgeftelde fcclufie, de Burgery afraaden.
VII. By dit Art. vraagt de Burger J. Kleton: „ Zou het „ niet beter zyn, nog agter dit Art. te voegen : ^ils meede niet „ de Baiiliuw van Zuid- Ho/land."
De veelvuldige en omflacluige werkzaamheeden, aan dien post verknocht, oordeeld de Commisfie met den Aanmerker, dat genoegzaamen grond opleveren, om hem, nevens den Hoofd. Officier en Schepenen, in dit Art. uit te fluiten.
De Burger Kuifer wil hier nog hebben agter gevoegd: „ Ook B „ niet



C 18 )
„■niet die geene, die van geboorte geen Burger zyn in deeza ,, Provincie."
De Commisfie begrypt, dat in het 4de Art. van dit Hoofdftuk omtrend het fchadelyke, inde keuze eenes Buitenlanders, genoegzaam is voorzien. b
Aan de intentie van de Burgers Keeman en Driefpronn-, be, trekkelykde uitfiuiting der Godsdienst-Leeraaren, vermeent de ' Commisfie genoeg te hebben voldaan, by het 6de Art
VUL De laatstgenoemde Burgers merken aan: „ dat in dit „ Art eemge duisterheid word gevonden;" dan de Commisfie moet betuigen, geene duisterheid hier in te vinden
De Burgers Plakhooy c.f. zeggen: „ Niet moet alle jaar een „ derde, maar de helft der Leden afgaan, wyl men anderzins „ gevaar loopt, als van agttien Raaden zes afgaan, en, zoo ,, Art. 10, gezegd word, maar één jaar behoeven fiilteftaan, „ dat zy die dit jaar afgaan, bet toekomende weder aankomen, „ en dan loopt men gevaar dat 24 Burgers, altoos tourbeurten „ houden, en eindelyk de Regeering onder hun 24hebben" enz. en een weinig verder: „ Men moet den last niet altoos 03 „ dezelfde fchouders leggen."
' De Commisfie moet bier op aanmerken : dat zy met het eerfte lid der aanmerking niet kan inftemmen, om die rede, welke rneermaalen te vooren is aangemerkt, de fchaarsheid, naamlyk, van gefchikte voorwerpen. En wat de gevolgtrek¬
king aangaat, „ alsof 24 Burgers, eindelyk degeheele Regèering
„ onder hun 24 zouden hebben of krygen i" Dit zou ons
als mooglyk voorkomen, wanneer enkele perfoonen moesten verkiezen, of wel de aftegaane Raaden zelve: dan nu de <*ebee le Burgery dit recht uitoeffend, en dus de keuze zelve beftuurt zonderde mmfte belemmering, nu ftellen wy zulks onmoozhk Dan de Commisfie, de biilykheid der woorden: Men moet den last met altoos op dezelfde fchouders leggen, (door de Aan merkers, tot fta ving hunner fustenue zoo terecht aangevoerd , ten vollen penetreerende, hegt volmaakt haar zegel aan de heilvolle betekenis daar van; en het is om deze rede, dat zy niet heeft kunnen oalaaten de Burge-y te proponeeren, om in dit Art te •bepaaen: dat, in gevalle wederom, een,ge Leden van deezen Prov.honeelen Raad, in de eerstkomende keuze, mogten wor, den benoemd to, Leden van eenen nieuwen Raad, deezen, als dan by preferentie, zonder looting zullen afgaan; zoodanig, dat wanneer er meerder dan 6 worden verkooren, daar uit dan de ö d'e het langst deezen post hebben waargenomen, het eerst zuilen afgaan, er de overige, by voorKeur het volgende jaar, vermits de fchouders van deeze reeds veel, ja zeer veel, boven
die



C 19 )
die hunner meeste Meedehurgeren, hebben getorscht; en uit dien hoofde, overeenkomfiig de reegelen der biliykheid, wel eenige veriigting toekoomt.
IX. Geene Aanmerkingen.
X. De Burgers Keeman en Driefprong, vraagen by dit Art.: „ Of het niet beter zoude zyn, dat de Leden van den „ Raad, welken hunnen tyd hebben uitgediend, twee jaaren
onverkiesbaar wiGrden gefield? Ook zeggen de Burgos
„, Smak c.f. meede, dat, die als Raad is afgetreeden, twee „ jaaren zal moeten (til zitten, eer by tot eenigen Regeer ings„ post zal kunnen verkooren worden."
De Commisfie is van opinie: dat hieromtrend geene ruimere bepaaling noodzaakelyk zy; eensdeels om de dikwerf aangevoerde rede van fchaarsheid aan gefchikte Perf ionen; ten tweede, om dat de Burgery in haare vrye keuze hier door te veel zoude worden beperkt, en eindelyk, om dat ieder Burger de faculteit behoud, wanneer hy na expiratie van één jaar, teegen zyn genoegen wederom word verkooren, voor die verkiezing te bedanken.
XI. en XII. De Burgers J. y. van Rietfchoten c.f vermeenen -. ,, dat de boete van f 300, in deeze twee Auikelen bepaald ,, voor dezulken , die den hun opgedraagen Post weigeren aan te „ neemen, of die aangenomen hebbende, zonder wettige rede-
, nen bedanken, veel re weinig is; — van geene genoegzaa,, me verbindende kragt; en te gering om daar voor drie jaa-
„ ren van de burgerlyke lastposten ontheeven te zyn.
. ,, Die fomma, (zeggen zy), is van geene genoegzaame ver„ bindende kragt:
,, Het kan aan ieder e°n bekend zyn, dat wy leeven in een ,, Revolutionaire tyd, en geene vaste Conflitutie hebben,zoo „ dat dit Reglement ten Wet moet (trekken, tot zoo lange de ,, Conflitutie deswegens nadere bepaalingen zal hebben ge,, maakt; — Er kunnen dus onlusten, volksbeweegingen of ',, oproeren ontdaan, wanneer wy nu hier by overweegen.dat
maar zeer weinig menfchen eene genoegzaame derkte van ,, ziel bezitten, om in dormen pal te daan, en alle gevaar te „ tarten, wanneer het flegts de zaak des volks geld; dan „ moeten wy vraagen: wat zou er te wagten zyn, wanneer „ elk, zoo gemaklyk met alleen ƒ 300 te betaalen , voor. ,, den tyd van drie jaaren konde outvlugten? — is het dan.
niet zeer mooglyk, dat men, vooral in trouble tyden, zeer ,, moeilyk menfchen zal vinden, anders dan dezulken, die „ geen ƒ 300 kunnen betaalen, en voor welke het dus eene „ hardigheid zou zyn, om de belangen der Burgery waar te Ba » ne-



iC 20 >
„ neemen Ja genomen dat men die vind, kan dart dtf
" ?ur,§ery ",et m een «ogenblik beroofd worden van het ge„ beele Beftuur? - Zoo dra het in een tyd van gevaar, waar „ mawn het zelve meest behoeft, goedvind te bedanken, en „ elk Lid dirar van ƒ 300 gulden betaald? - en welke ver„ derfiyke gevolgen er voor de geheele Burgery, in zulke ty„ den van verwarde Regeringloosheid, uitzouden kunnen voort„ vloeien, is in het geheel niet te berekenen
„ Deeze boete behoord dus verdubbeld, of op ƒ600 gefield „ te worden, om aan den eenen kant niet in de neodlaake„ lykheid te zyn van altoos ryke lieden te moeten verkiezen,
* f T a't0?S de braaffte en kmd^e zyn) en om „ aan den anderen kant voor te komen, dat de verkozenen „ niet zoo gereedelyk hunne posten nederleggen, — om dit „ verder voor te komen, (zeggen zy wyders) en de Burgery „ tevens aan de Maatfchappelyke verplichting van, namelyk, „ dezulke te beloonen, die zy aanftelt om haare algemeene „ belangen te behartigen, te doen beantwoorden, zouden wy „ tusfehen Art 12 en 13 gaarne een Art. geplaatst zien, waar „ in een jaarlyks lalans vastgefteld werd, dat wel geen aan„ letdtng tot Kuiperyen (*), maar nochtans eenige fchade„ löosftelling, voor verzuim in affaire, kan geven; hier in be„ ftaande: dat de Leden van den Raad zullen genieten, voor „ het^ eerfte jaar ƒ 100, het tweede ƒ 200, en voor het der„ de jaar j 300, dus in drie jaaren f óoo, enz " -
De Burgers van der Eist en Everts zyn in tegendeel van meening, en beweerer.: „ dat die,/300 iemand vier jaaren „ behoorde vry te ftellen van de waarneeming van het Stads „ Beftuur; want, (zeggen zy) iemand moet twee jaaren die„ nen, en dus nog twee jaaren ftil zitten, eer hy wederom „ van nieuws mag verkooren worden, dat zelfde recht koopt „ hy voor f 300, ergo moet by ook vier jaaren vrv zvn »■
Nog zegt de Burger- Kuifer: „ dat hy die penaliteit „ van J 300 zeer- nadeelig vind voor de behartiging van de „ be angen der Burgery, doordien er wel perfoonen kunnen „ gekooren worden , die, om diegeftelde boete niet te geeven „ den post wel op zich zullen neemen, maar dezelve niet met „ dat geneegen en welwillend hart, zullen waarneemen, als „ roodzaakelykis.en tot het meeste nut der Burgers wel noo„ dig zy, bovendien loopt men gevaar (vervolgt by) dat fom-
,, mi-
(*) „De waarborg voor de Kuiperyen, beftaat vooral in eene eoew » üe w.sze van verkiezen." b



micen die ft.il willen leeven, om de gefielde last zullen ver" hnizen, en anderen om dezelve rustbegeerte hun woon" plaats niet in deeze Stad zullen neemen; — wil (voegt hy er V. ten hotte by) men als Ingezetenen de Emigratie met bevor' deren; maar in tegendeel vreemden uitlokken hunne Itille !i vreedzaame en nuttige inwooning, .hier te neemen, oeffent, , of ftelt dan nimmer eenigen last, op het waameemen van
Eereposten, welke gy hier meede ook bovendien onteerd. " Neen1 lokt liever veele nuttige en werkzaame menfchen tot *' de inwooning! — Laat dit eene hoofdbedoeling, zoo van !' den Raad als van de geheele Burgery zyn!!" —
De Burgers Keeman en Driefprong vraagen meede: „ ot „ men er wel gemakkelyk van tusfehen kan: om aan yder Lid , van den Raad toe te leggen, een Dedommagement van/óoo
a f 700" voor de facrifice van haare affaires, en andere ty*' delyke genoegens, te meer nog, (zeggen zy), als men den , post van Raad als een lastpost gelieve te befchouwen , zal
men den toegang tot den Raad, voor de Burgery fluiten, " men zal uit toegeevenheid en politesfe, dit van tyd tot tyd . '• menageeren, dat, zoo doende, eene verwydermg maakt tus„ fchen de Burgery en den Raad; dat weder een nieuw lee„ ven en voedfel geeft voor het Ariftocratisme-
, Het Dedommagement (vervolgen zy), kan als geen bezwaar voor de Stad aangemerkt worden, als men nagaat , wat dezelve Kasfe, nu, buiten voorige jaaren, inhoud, voor
eerst het niet zenden van één of meer Gedeputeerden naar ', 's Haage, het onderhoud van het Stads Logement, het ver' vallen van den post van Penfionaris, Burgemeestersgelden " enz. en zoo dit alles niet toereikende mogt zyn, zal eene , kleine heffing, in de Verponding van Stadswege dit zeer ligt ' aanvullen." En ten flotte „deeze toelaage kan ook geenejede ' zyn .waarom zich deeze of geene zoude tragten in te dringen, in , den Raad, als dezelve door Kiezers word gekooren, die by " elke Verkiezing, van nieuws moeten benoemd worden, —
vervallen door het een en ander, allefchynbaare bezwaaren; ' en de Eed neemt alles weg."
De Burgers Smak c.f. voeren in fubftantie het zehde aan, als de laatfle Aanmerkers, alleen willen zy „ een dedomma„ gement van ƒ 300, daar de andere Burgers ƒ 600 a 700
uellen." , . , ...
De Commisfie is van oordeel, wat de eerfte Aanmerking betreft, naamlyk om de geftelde boete in dit Art. te vergrooten of te verdubbelen: dat dit voor Burgers, welken hunnen B 3 P1'^



C 22 5
pligt kennen, en aan denzei ven willen beantwoorden, geénfins behoeft; daar de gefielde boete van ƒ 300 voor dezulken meer dan. voldoende is; en dat, voor hun, die de grenzen van pligt, balflam'g voorby flappen, en zich hebben voorgenomen, geene posten van dien aart, te zullen aanneemen ; de verhoogde of verdubbelde boete even mm toereikende of afdoende zal zyn, als de gefielde zelve; te meer, daar deeze werkloosheid het meeste gevonden word, onder de .gegoed fle Burgers, terwyl daarentegen de middelmatig gegoede, wel doorgaans de arbeidzaamfle en gewilligde zyn, maar ook dikwerf in zodanige omdandigheeden verkeeren, welke, offchoon niet door de Grondvergadering als voldoende tot hun ontflag kunnen toegelaten worden, echter van dien aart zyn, dat dezelve hun het waarneemen van dien post onmooglyk maaken ; waar uit volgt, dat men door de verliooging der boete, in 't weezen der zaak, 't werkzaamfte en meestal gewilligde gedeelte der Burgery zoude drukken; — en wat het pal f aan in ge vaar en aangaat, ten welken einde de Burgers van Rietfchoten c.f. al meede op de verdubbeling der gefielde ƒ 300 'aandringen; dit zou, naar inzien der Commisfie, even zoo weinig afdoen , in gevallen van nood , als in het voorige; in de daad, die lafhartig genoeg is om de vlugt, voor de pligt te kiezen , zal door geen ƒ 300 min of meer, tot liaan gebragt worden, of zyne vrees ter zyde dellen.
Hoe zeer de Commisfie gaarne iets Wenschte daar te dellen , dat, meer verbindende, lafhartigen affchrikte, om in tyden van nood , hunne toevertrouwde Posten té veriaaren ; zoo heeft zy echter hier in niet kunnen réiislèereri, uithoofde, der meenigvuldige zwarigheeden, welke zich hier tegen kanten; 'by voorbeeld: de moeüykheH van gegronde antwoorden, op de vraagen: H>'at is oproer? — wat is geweld?1 — wat is gevaar? — wanneer is er nood? — er. dé hëöórdeélSfjg over de waarheid der uifv'Jugtende gezegden : Ik was toen ziek; ik bevond mv buiten de f ad; het was my volftrekt onmooglyk te comparee. ren, om den toenmaaligen hulpvorUerenden toef and van
mvn huisgezin; enz. Dit aliès èëeë-, onder meerandere
zwaar,gneoen, haar befiuiten tot de weglaating.
Ook fchynén de Burgers Aanmerkers, zelf, de oneindige zwaarig'heden gevoelt re hebben, want zy willen bet verbeuren van boete niet aan zekere gevallen nf omdandigbeeden verbinden; ma ir in het algemeen , dat er ƒ 600 boete, op het niet aanvaarden of tusfehen tyds ver laaten van den post van Raad, gedeld w rde.
B 'rrekkelyk de Aanmerking van den Burger Kuifer moet de Commisfie reflcéreeren: dat, wanneer de menfchen waaren,
Z09



C 23 )
?.oo als zy behoorden te zyn, en dus in alle gevallen, zonder iftvlugten, hunnen pligt opvolgden, de boete, in dit Art. gefield wel agter zoude kunnen blyven; dan, de ondervinding raad ons, deeze boete, hoe onvoldoende ook in fommige gevallen, te behouden, dewyl buiten dezelve, de Burgery zich gei duurig in de noodzaakelykheid zoude bevinden, van haare keuze te hernieuwen; ja, fomwjlen tot haar leedwezen zoude moeten ontwaaren , dat er geene gefchikte Perfoonen, voor haare keuze meer overig bleeven , aangezien de fchandelyke onverfchilligheid van een niet onaanzienelyk gedeelte der Burgers.
De bedenkirg van de Burgers Everts en van der Eist, fchynt de Commisfie toe van zoo weinig aanbelang te zyn, dat zy hieromtrerd niet veel zal behoeven te zeggen, dan alleen dit: dat dit één jaar langer vry ft ellen, geene verandering in de fentimenten der verkoorenen zal te weege brengen.
Dan de Commisfie alle deeze bedenkingen overweegerde, als meededen inhoud van het Concept Art. zou liefst, als meer eigenaartig, en verbindende, (lellen: bVelke boete hem f echts drie jaaren, zal bevryden van de 'waarneeming van dien Post, voor welke hy deeze f 300 betaald.
Wat nu het geprojecteerde Dedommagement, voor de RaadsLeden belangt: hier van heeft de Commislie begreepen geen gebruik te moeten maaken om de volgende redenen :
1. Om de ver veragterde en fchaarsvoorziene Stads Kasfe, welke hier door zeer aanmerkelyk zoude gedrukt worden.
2. Om niet de allerfehadelyklle Kuiperyen, en de flegtfle Intriguanten, in de handen te werken.
3. Om geene andere bekleeders van burgerlyke Lastposten, waar van er fommigen oneindig moeilyker zyn dan de bedoelde, de geleegedreid aan de band te geeven en te verfchaffen, om ook eenige Dedommagementen te vorderen.
Ten 4.... Dan meerder redenen zal de Commisfie niet behoeven op te geeven , om de fchadelykheid , en het onraadzaame hier van aan te toonen, offchoon er nog wei eenige voor handen zouden zyn. ■
XfH. Geene Aanmerkingen.
XIV. Geene Aanmerkingen.
XV. De Burgers van Altena c.f. willen: ,, de jaarlykfche ,, inhuldigirg in de Groote Kerk, door den Prefident derGrond,, vergadering, ten aarhooren der geheele Burgery, hebben."—■
Deeze bedenking vindt de Commisfie niet ongefchikt, om de verkooren Burgers daar door de aangeleegenheid hurner Posten en de daar uk voortvloeiende verpligtiig, als het waare, te leevenB 4 di-



C 24 •)
rJiger te doen befcffen, en om de hoog noodige energie, onder de Burgery izoo veel imoglyk te behmden , e i aan e kweeken, dan, om dit doel te meer te bereiken, komt het ie Commisfi» voor dar de geheele Grond vergade. ing hier by zoude moeten adfifteeren.
VIERDE HOOFDSTUK. Art. I. Geene Aanmerkingen.
II. De Burger Kuifer geeft hier by in bedenking: ,, Of het ,, riet beter zoude zyn in dit Art. te Hellen, dit < e Leden i iet ,, zullen verwisfelen van P.aats , maar dat tJe Zi n' g er Leden ,, naar de jaaren moest gcfehieden, zoo, dat altvd het oudile ,, Lid voorzat, naast den Prefident, enz."
De G.'mmi>lie moet hier met den Aanmerker disfeniieeren, . vermids men ijiet,.als een ftelregel kan aanncemtn, dat oeoud'ftc van jraren, het grootfie van verfland zyn, zoo min als de Helling doorgaat, dat ook de meestgevorderde in jaaren het zuiverde van Patriottisme zyn.
lil. De Burger Kuifer wil: ,, dat in dit Art. ook melding ,, z>\ worden gemaakt van de verkiezing eens Vice PrefiJen/s."
De Commisfie, om meer dan eene rede hier mede i. Remmende' , moet zich hier voor verkiaaren ; 'er zou dus in hei voorig Art. moeten worden gevoegd: een Prefident en Vice Prefident, welke laatfie meede van plaats zal m ieten verwis.èlen ; endn 3de Art. aldus moeten worden geredigeert:
,, De beide Prefi.tenten zullen msandelyks op rieuw verkooren ,, worden, en geduurende hun Prefijium, een van beide, naar-
onderlinge fchikking, in de Stad moeten blyven, of van hunne ,, aanfiaande afwezenbeid, in tyds aan den Raad kennis geeven , ,, die als dan zal moeten zo-gen, één hunner Leden zoo lang ,, daar toe te qualificeeren."
JV. De Burger Kleton vraagt: ,, of daar nog niet behoorde ,, te worden bygevoegd: dat de Rand zal moeten veraderen, ,, wanneer de Stemhebbende Burgery, by voorkomend')geval,, len, dit zal vorderen ?"
De Commisfie vindt de plaatfing van zoodanig iets geheel overboodig, vermids de Raad nimmer zal weigeren te vergaderen, Wanneer het belang der Burgery zulks vordert, aangezien hy zyne aanfrelling van, en om de Burgery krygt, eu zyn beltaan niet laneer voortduurt, dan <Je Burgery zelve goedvindt.
De Burgers van der Eist en Everts, zeggen: ,, deRaadheeft
niet meer dan één Secretaris nodig, dus zou het de Stad
„ met



C 25 5
,j twee Seeretarisfen afkunnen, en het Traktement var* „ den derden, zou kunnen worden gefpaard , waardoor de Seeren taris Santheuvtl zou moeten afgaan, dan, hy evsnwel door „ den Provifioneelen Raad aangefteld zynde, 4<zou kunnen bly. „ ven fungeeren, op het Tractement, dat hy voorens genoot, „ als Secretaris van Burgemeesters Kamer, en hem zou kunnen ,, worden toegezegt, de furvivance by de .eerfte vacatuure." — Een weinig verder zeggen zy nog: „ zoo men de fpaarzaambeid. „ (bet welk wel degelyk diende) in aGht wilde neemen, dan zou „ den post van derden Secretaris, welken door den Provifioneelen „ Raad, buiten kennis en toeftemming der Burgery is aangefteld op een TraQement van ƒ 3000, vooral behooren gemortifi,, ceerd te worden. Ook zeggen de Burgitrs Plukhooy c.f;- „ jtls één Secreta. ris by aen Raad prefent is, dat is genoeg; men kon ,, dus het getal der Stads-Secretarisfèn, tot verligting derStads,, Finantien wel op twee Rellen, zoo dat zy by tourbeurten, de „ fesfien van Raad en Schepenen bywoonden; en verminderen' „ dan nog het Tractement, dat die twee Seeretarisfen trekken, „ de werkzaamheden verminderen geftadig, en zullen nog al „ meer verminderen-, ook zullen de Seeretarisfen niets te zeg„ gen hebben, maar zich als loontrekkende Leden moeten ge,, draagen.
„ De tegenwoordigheid van twee Seeretarisfen by alle Raads„ vergaderingen, is iets dat by de voorige Vergaderingen nooit „ plaats gehad heeft; dus zoude, dunkt my, (zegt de Burger „ Kuifer') één Secretaris zeer wel by' elke vergadering „ kunnen volfaan."
De motiven deezer Aanmerkingen zyn dus:
1. Dat de Raad aan één Secretaris genoeg heeft.
2. Dat de werkzaamheeden van den Raad en het Collegie van Schepenen dagelyks verminderen en nog meer zuilen verminderen.
En 3. dat zutks tot verligting van de uitgaaven der Stad zou verftrekken.
De Commisfie (temt volmondig toe in het.Iaatfle Argument,en moet, de twee eerden in één fmeltende, vraagen : Zyn de werkzaamheden des Raads van dien aart, dat één Secretaris genoegzaam kan gerekend worden, om dezelven alleen, v/aar te neemen ?
DeAanmerkers fchynen hier van overtuigd te zyn, vermits dit de eenige grondflag is, waarop zy hunne conclufie, om, namelylc. Stads Seeretarisfen op twee te verminderen, bouwen.
De Commisfie is van een tegenovergelleld gevoelen, dan deze B 5 Bur-



C' 2Ö )
fcurgèfj; zy heeft bedaardelyk riaargégaan én overwogen; dé Werkzaamheeden die voor reekening der Seeretarisfen van den Raad komen, en bevonden, dat dezelve zoo veelvuldig zyn, dat die niet door één Perfoon kunnen waargenomen worden naar behooren.
De werkzaamheeden van den Raad moeten vryèb ongehinderd haaren gang gaan, maar niet onderworpen zyn aan, of belemmerd jcunnen worden door, de waarneeming van het Secretariaat.
Het Secretariaat moet zoodanig worden waargenomen * dat deRaad zekerheid heeft.dat deszelfs werkzaamheden niet gedelayeert, Waarin tegendeel m alles befpoedigt, gemakkelyk gemaakt, en in behoorlyke orde zullen waargenomen worden.
Ontneemt men nu der Vergadering van den Raad, één van derzelver Seeretarisfen, dan is het zeker dat men haar daardoor belemmerd, en dien-waarborg van zekerheid floopt * welke zy zoo noodzakelyk behoeft.
Immers kan één Secretaris niet te gelyk: Notulen houdent Refolutien extendeeren en Stukken voorleezen? — en deeze drie dingen moeten al dikwerf op een en dezelfde tyd gefchieden. "
Dit geargumenteerde werpt, naar ons inzien, den zwakken grondflag, waarop de Aanmerkers bouwen, neder, en brengt ons tot de raag: Zyn dan Seeretarisfen van de Stad te hoog gefalarieerd? en zou men derzelver jaargeld kunnen ver. minderen ?
De Commisfie is van oordeel, dat, indien wy den zin en de meening van dit 4de Art. raadpleegen, men dan deeze vraag niet behoeft te beantwoorden, als komende hier geheel te onpas.
Om hier van echter een enkel woord te zeggen, moeten wy daaromtrend aanmerken : dat, hoe zeer de Aanmerkers het Tractement van Seeretarisfen willen verminderen, wy zulks zouden beicnouwen, als eene hardigheid voor de perfoonen, welke tegenwoordig die posten bekleeden , niet alleen, maar zelfs als ftrydig met het waar belang der Burgery.
Wy zouden zulks befchouwen als eene hardigheid, om dat, daar de Raad, als vertegenwoordigende de geheele Burgery, de tegenwoordige Seeretarisfen aangefield, en derzelver Traftementen bepaald heeft, gevoiglyk daar door, tusfehen den Raad, in naam der Burgery deezer Stad, en de Perfoonen. die thans als Seeretarisfen fungeerpn, een Contract, is gemaakt, dat als een Heiligdom van wederzydfche trouw, moet worden aangemerkt en gehouden. — Zelfs eens een oogenblik vooronderfield , dat-de Raad het Traktement voor Seeretarisfen te hoog heeft gefield, dat wy echter geenzjns kunnen toeflemmen, dan nog,, zou het naar onze meening, eene groote hardigheid zyn voor die
Per,



< 27 }
Perfoonen, cxn door eene ongewagte vermindering van hun jaar* geld, hen, t.'s bet waare, het flaentoffer van een misftap des R la te O! nheo. Wanneer de Raad zulks naar het oordeel der Bi ir :cry, heeft gedaan; dan moet hy zich verand woorden, en dan Ibat het aan de Burgery om, indien zy de redenen niet wigtig genoeg oordeelt, die daar toe ten grondflag hebben geftrekt, den Raad daar over haar misnoegen te kennen te geeven.
Verder zouden wy de vermindering van het Salaris der Seeretarisfen , befchouwen als ftrydig met het waar belang der Burgery, om dat wy van gevoelen zyn, dat derzelver Traöement, geenzins te hoog is bepaald, en dat, in geval men hetzelve verminderde, de Collegien van den Raad, en der Juftitie, in gevaar zoude brengen van bekwaame, en in hunne werkzaamheden ervaaren Perfoonen, te verliezen, wier plaatfen dan , ja door nieuwe Perfoonen zouden worden vervangen, die zulks voor minder geld waarnamen, maar die ook, behalven dat zy eene volflagen onkunde, in hunne nieuwe posten hebben, misfehien de duideiykfle blyken zouden opleveren, dat het, om eens een genieenen term te gebruiken, waer naar heur geld was. • ■
Voor het overige moet men ook vooral niet uit het oog verliezen, dat, hoe men ook van het tegenwoordig Tractement van Seeretarisfen mag gewagen, van het zelve ook de aanzienelyke uitgaave aan alle de Klerken ter Secretarie af moet, die nog al eenige honderden guldens bedraagt, terwyl thans alle verdere inkomften of emolumenten der Seeretarisfen, welken zy te vooren genooten, in Stads Kas komen.
Het geen wyders, naar het oordcel der Commisfie, nog voor de noodzaakelykheid, dat nopens de Stads Seeretarisfen, alles op den tegenwoordigen voet blyve, pleit, is dit: - Dat tegenwoordig by het Committé van Finantie, één der Stads Seeretarisfen ad/iileerd, en in die qualiteit, by het zelve fungeert, het welk alzoo behoord te blyven, vermits zulks ten uiterften noodzaaklyk en nuttig is; eerfïelyk en principaal, om dat daar door de last die de Leden van dit Committé op derzelver fchouderen, ten gevalle der Burgery, en zonder eenige fchadeloosflelliug, torlchen, aanmerklyk vermindert en verligt word, en ten tweede, om dat een Perfoon die voortduurend dit Commi'té bywoond, natuurlyk het allergefchiktsr moet worden geconlidereerd, om het Secretariaat in hetzelve waar te neemen, daar anderzints, uit eene gefiadige afwisfeling van Leden, gevolglyk ook eenegeduurigeverwisieiing van Secretaris, zou voortvloeien.
En wat de werkzaamheeden van den Secretaris van'dit Committé betreft, hieromtrend zyn wy in het zekere geïnformeerd.



C 28 )
meerd, dat dezelve zser uitgebreid, moeilyk en tydverflindend syn.
Derhalven zou de Commisfie, boe zeer dit tevens als een bew-ys voor de noodzaakelykheid, dat er drie Seeretarisfen, zoo als thans plaats heeft, blyven, moet worden geconfiderecrd, 'er voor zyn, dat agter het eerfte paragraaph, van het 17de Art. des 4den Hoofdiïuks, werd gefield: ,, Waarby zal adfi„ fteeren en fungeeren, een der Stads Seeretarisfen, die aan-
houdend zal zyn, en den naam draagen van Secretaris van „ het Committé van Finantie, waardoor hy vry gefield zal zyn
van de waarneeming van het Collegie van Juftitie, maar daar„ entegen gehouden zyn de Vergaderingen des Raads by tewoo„ nen, volgens de bepaaling in het 4de Art. des 4den Hoofdftuks." ■ Gevolglyk zou dus naar ons inzien , het 4de Art. van het 4de rioofdftuk, aldus gefield kunnen'worden:
,, De Raad zal tweemaal in de week ordinair vergaderen, na„ melyk des Woensdags en-Saturdags, voormiddags ten tien „ uuren, en voorts zoo dikwyls als de nóodzakelykbeid zulks ,, zal vorderen, of te wel,een of meer Leden dit van den Voor„ zitter zullen verzoeken; — by alle deszelfs vergaderingen, s, zal één Secretaris, benevens de Secretaris van het Committé
van Finantie, tegenwoordig zyn."
Wat eindelyk aangaat de Aanmerking van de Burgers Smak c.f. om te bepaalen, dat Seeretarisfen zich als loontrekkende Perfoonen zullen moeten gedragen, deeze fchynt ons toe als nietsbeduidend, vermits Seeretarisfen, volgens eene inflruétie handelen, die hen voorfebryft wat zy doen of niet doen moeten, en zoodanig is ingericht,als in alle ordentlyke Vergaderingen plaats heeft; en bovendien hier geheel niet voegd.
Voor het overige refereert de Commisfie zich, tot de hier agter ftaandeBylaagen.No. 2,3 en .4, welke haar op haar verzoek zyn gefuppediteert, en is op die gelegde gronden van oordeel, dat van de Aanmerkingen van de Burgers Smak c.f, van der Eist, Everts en Kuifer op dit Art. geen gebruik moet worden gemaakt.
V. De Burger Kleton meent, ,, dat in dit Art. diende te „ worden bepaald: dat, wanneer de Burgery de Notulen des ,, Raads vraagt, zulks niet zal geweigerd mogen worden." —
De Commisfie kent dit recht onvervreemdbaar aan de Burgery toe, maar juist daarom zou zy er tegèn zyn, melding hier van in een Reglement te maaken; dan daar zy-tevens de moeilykheid bezeft, om in alle gevallen de meerderheid der Stemgerechtigde Burgers, tot zoodanige requifitie over te haaien en te krygen; en daar er echter gevallen zouden kunnen voorkomen, waarby de * No-



C 20 1
Notulen des Raads onöntbeerlyk waren, zag de Commisfie liefst in dit Art. gezegt: Dat de Raad gehouden zal zyn om vifie of extracten, van of uit deszelfs Notulen te geeven, wanneer de Grondvergadering zulks, uit den haaren, dan wel op ged^ana Propofitien in de Wyken, requireert.
De Burgers Êverts en van der Eist willen: „ dat de Raad, „ alle Vergaderingen met opene deuren zal houden, uitgezon. „ dert dan, wanneer er enkele gewigtige zaaken, betreffende ,, 'sLands Beftuur, verhandeld moeten worden, in welke ge. „ vallen de Raad zich in een geheim Committé kan formeeren."
De Burgers Smak c.f. merken genoegzaam het zelfde aan.
De Commisfie moet hier tegen aanmerken : dat de voorgeflagen Publieke Raadpleeging, haar niet zeer aanneeraelyk voorkomt: en we! om de volgende bezwaaren: i-
Voor eerst komt haar het verkrygén, van een gefchikt locaal, voor zulk eene Raadpleeging, zeer moeilyk voor in deeze drukkende tyden.
. Te? 2- gelooft zy, dat de uitkomst deezer publieke deliberatien m de daad geenzins aan de verwagting der Aanmerkers zou beantwootden; alzoo er thans, daar de Stedelyke Beftuuren, zelfs tot den minften invloed op 'sLands Beftuur verlooren hebben, geene zaaken worden behandeld by den Raad, die de tyd der Burgeren, welke zy tot het aanhooren der Raadpleegingen belteeden, eenigermaate zou vergoeden of beloonen; Ook gelooven wy, wanneer men het gros van menfchen, ten-voorbeeld fteld veihg te mogen zeggen, dat het zelfs van eenen nadeeligen invloed en uitwerking zou zyn, op fommigeen wel misfchien op de meeste Leden, van zoodanig eene Vergadering uit Burgers. Ja dat fomwylen eene kundig en braaf Burger, Lid van die Vergadering, in het Publiek eene gedagte zou zwygen, waarvan hy ten nutte der Burgery, in een geflooten vertrek, een luid gebruik zou maaken. » b
De Burger Kuifer zegt, „ niette kunnen bevatten , waarom „ dit Art. zoo gefteld is; — waarom (vraagt hy,) niet alle Ver„ gadermgen met open deuren gehouden? of is men daarinne „ lerupuleus om eene of andere rede?— dat men dan (vervolgt „ hy) ten minften vastftelJe, dat geene Refolutie kragt van wet „ hebbe, alvoorens men in den Raad,over dat Point met opene „ deuren zal gevoteerd hebben; en zulks voor het aangaan der „ Vergadering, by klokkegeklep, op de ordinaire wyze, vooraf „ aan den volke zal kennelyk gemaakt zyn; ook zullen (eindigt „ hy) dergelyke deliberatien en conclufien, nimmer anders dan „ op de ordinaire Vergaderingen, van Woensdag en Saturdag „ morgen,om tien uuren, kunnen ©f mogen genomen worden."
De



( 30 )
De Commisfie twyffelt niet, of de Burger Kuifer zal uit het aangevoerde op de aanmerkingen van de vorige Burgers op dit Art. de rede wel kunnen bevatten, waarom dit Art. dus gefield is. Wat het verder aangevoerde van dien Burger betreft, , faierop moet de Commisfie betuigen, geen genoegzaam lichtte hebben ; op welk eene wyze dit ter uitvoer zou kunnen worden gebragt; — de Raad zou dus doende, niet anders dan over eene zaak kunnen advifeeren, immers niets ter befluit brengen ,a!voorens hy door klokkegeklep ieder had uitgenodigd hierby prefent te komen! — het laatfte paragraaph van die Aanmerking, komt haar evGn zoo ridicul voor, men gelieve flegts te confidereeren welk een Raad het zou zyn, die nimmer conclufien mogt neemen, noch mogt delibereeren, dan op Woensdag en Saturdag morgen ten 10 uur en'.
De Burgers van der Keesfel en van den Doorjlag vraagen: „ Hoe met genotuleerde befluiten te bandelen, die voor een tyd „ geheim moeten blyven?
Deeze Bedenking komt de Commisfie niet zonder nut voor, doordien er gevallen zouden kunnen voorkomen, waarin de publiekmaaking van Ichadelyke gevolgen zou kunnen zyn; als by voorbeeld: in zaaken betrekkelyk Stads Finantien, welkers publiekmaaking fomwylen het geheele discredit der Stad ten gevolge zoude kunnen hebben; rede genoeg, waarom de Commisfie, eene uitzondering in dit Art. zoude proponeeren, omtrend zulke zaaken in de Notulen, welke eene volftrekte geheimhouding vorderen.
VI. De Burger Kuifer zegt : „ Dit Art. bepaald het getal ,, van 13 Leden , voor zaaken van belang, en 10 Leden om het „ gerefolveerde kragt van wet te doen hebben; — was het niet „ goed (eindigd hy vraagende) dit altoos in beide gevallen op „ twee derde gedeeltens te bepaalen?"
De Commisfie vind, met betrekking tot het eerfte geval, namelyk: dat er geene befluiten van belang mogen genomen worden, dan in de tegenwoordigheid van 13 Leden, in de aanmerking, die twee derde van 18, en dus 12 in plaats van 13 wil; geen meer heil voor de Burgery; en wat het laatfte aangaat, hier op durft de Commisfie, mede ten opzichte der aanmerking niet favorabel advifeeren , dewyl het haar voorkomt dat deeze bepaaling van twee derde aanleiding tot verwarring en onaangenaame debatten zoude kunnen geeven, wanneer er 13 of 17 Leden in den Raad prefent waren. — Met twee derden uit 13 of 17 in het Cyffer, zoude men ligtlyk tot eene bepaaling komen, maar nimmer met twee derde uit dat getal van Raadsleden.
VII. De Burgers van den Doorjlagen van der Keesfel merken
aan:



C 31 )
aan: „dat, daar de meerderheid der Stemhebbende Burgery altyi
uit mingegoeden beftaat, deeze de algemeene Belastingen die bet „ meest opbrengen, dikwyis zuilen afkeuren, en daarentegen „ zulke zullen vastftelien die de vermogendfte Ingezetenen bet „ meeste^ drukken, weinig opbrengen, de ruime verteeringen „ befnoeijen. en dus by Hot van reekening, de kostwinning van
„ den Ambagtsman verminderen.
Dan , hoe zeer de Commisfie met de Burgers Aanmerkers infiemt, dat het zeer moeilyk voor de Burgery is, om het goede of kwaade m eene belasting te pondereeren, kan zy echter niet van zich verkrygen, eenige bepalingen dien aangaande te proponeeren , doordien het recht in dit Art. der Burgery toegekend, haar onbetwistbaar, ingevolge de rechten van jden Menscb , toekomt; ook vertrouwen wy, dat de alles leerende ondervinding weldra ten deezen opzichten, eene gereegelde en mee juiste werking in de algemeene denkbeelden zal te weeg brengen.
De Aanmerker Kuifer zegt: „ dat dit Art. zeer goed is, „ maar (vraagt hy) zal het ook mei noodig zyn, wanneer de „ Raad een Vreemdeling zyn Burgerrecht weigerd , hy ook ver„ pligt zal zyn de rede van deeze weigering aan de Burgery
„ bekend te maaken?" ■
Wy vinden geene noodzakelykheid of nut, om deeze bedenking der Burgery aan te pryzen ; dewyl foortgeJyke gevallen alhier; minder dan zeldzaam gebeuren, en wanneer zulks al eens mogt voorkomen, dat een vreemdeling zyn burgerrecht verzoekt, durven wy gerust de befchikking daar over, aan den Raad overlaaten.
VIU; De B"rger Kleton zegt hierop: „ in zulk een geval „ zal de Burgery ook kennis dienen te worden gegeeven , op het „ billet van oproeping, van de noodzaakelykheid van het geval, „ met fterke aanmaaning om in zyne Wyk op te komen.
De Burgers van ^hena c. f merken aan en zeggen • „ wel „ toe te Remmen, dat de Raad het befluit der Burgery kan terug „ zenden, dan dat dit binnen agt dagen zal moeten gefchieden, „ na dat dit aan hem door de Grondvergadering is toegezon»» im- — 9°k wanneer de Burgery ten tweede maale by haar „ befluit volhardt, dat, dan de Raad niet zal vermogen te vraa„ gen de volftrekte meerderheid van alle Stemhebbende Burgers, „ maar dit als dan zal moeten aanneemen;— geevende wyders „ tot bezwaar van dit Art. op, dat wanneer er intrigues werden „ gebruikt, men dan ligtlyk kon bewerken, dat nimmer de volï, ftrekte meerderheid op kwam, om hunne Rem uit te brengen.'-'
Op die bedenkingen moet de Commisfie aanmerken, dat zy de eerfte voorzoo verre goedkeurd, dat er op een billet diende te
wor-



C 32 >
borden gefteld de rede der convocatie, zonder nochtans daar byte voegen eenige aanmaaning van opkomst, vermits dit mis'fchien wel eene enkele reize iets zoude te weeg brengen; dan ook even als andere zaaken van dien aart, fpoedig door de geWoonte vrugteloos zoude Worden gemaakt, — en dat zy de tweede moet afkeuren; doordien zy van gedagten is, dat de voe.rgeflagene agc dagen met geene mogelykheid kunnen worden bepaald, dewyl de Raad eene zaak te behandelen zoude kunnen hebben, die eene onverwylde afdoening vorderde, en dus daar door buiten de gelegenheid kon zyn,binnen dien bepaalden tyd, foortgelyke befluiten behooriyk in overWeeging te neemen , om hier op zyne bedenkingen en bezwaaren i aan de Burgery over te geeven.
Betrekkelyk het laatfte gedeelte deezer aanmerking naamlyk: dat er in zoodanige gevallen, geene*volftrekte meerderheid der Stemhebbende Burgers in de Wyken zou te krygen zyn, ook dit zelfde bezwaar weegt by de Commisfie, dewyl geen gering aantal Burgers, te weinig hun wezentlyk belang kennen en behartigen , om dit waar het behoord , voor te fiaan en te bewerken; het is hierom dat zy liever in dit Art. zag bepaald : dat, wanneer de Raad ten derde maale eene volftrekte meerderheid vorderde, als dan daag-; te vooren aan het huis van elk Stemhebbend Burger een gedrukt billet moet worden bezorgd, by bet welk de zaak en het gefchil kort en duidelyk word opgegeeven, waarop dan door hem met ja of neen zal worden gefchreeven, of hy blyft perfifteeren, by het befluit der Burgery, welk oillet als dan daags daar aan zal worden terug gehaald, en ter Grondvergadering gebragt, die dan de conclufie zal moeten opmaaken, na ■de meerderheid.
Ook' wil de Burger Kuifer hier in gevoegd hebben: ,, De ,, Raad zal ook de ftem der Burgery refpecleeren, eerbiedigen, ,, doen of helpen uitvoeren.",
De Commisfie moet beiuigen, dit gepofeerde meer als eene nietsbeduidendii vvoordfpeeling aan te merken, dan wel als eene nuttige bedenking, Vermits het immers van zelf fpreekt, wanneer de Raad de ftem der Burgery moet aanneemen, hy ook deeze ter executie moet leggen.
, Eindelyk zeggen de Burgers van denDoorJlag en vander Kees„ fel: i, dat, ais zulk eenekleine meerderheid van Stemhebbende h Burgers tot alles wat zy wil den Raad kan verpligten, dan de Raad „ met er tyd een onbezield werktuig word, en dat dit ook zoude ,, ftryden met eene Volks Regeering by reprefentatie;— dat de ,, invloed des Volks moet beifam: in het doen van nuttige ver», toogen; — beioep op Hooier Gezag, Provintiaal of Natio-
„ naai;



| 33 )
& naai ; en in de verand woordelykheid van den Raad aan het rt Volk, enz."
De Commisfie moet zich tegen die bedenkingen verklaaren; naardien volgens «Ie plegtig erkende en onwraakbaare grondbeginfelen , de oppermagt in den boezem des Volks berust; dit onvervreemdbaar en oppermagtig recht dus als een heilig en wettig eigendom des Volks befcbouwende-, kunnen wy geenfins inftemmen, die principes zonder dringende noodzaaklykheid te verzaaken, en dus ook niet met dit aangemerkte.
IX. De Burger Kleton op dit Art. aanmerkende: „ dat „ ook Rekenmeesters zuilen gehouden zyn, inde Wykvergade-,
ringen rapport te doen, en wanneer iemand zoodanig rapport, „ of eênige ftukken van hetzelve, voor een tyd requireerd* „ zulks niet geweigerd zal mogen worden." • Wat de eerfte vordering van den Burger Aanmerker belangt : deeze vinden wy van weinig gewigt;—het Concept-Art. zegt: dat de Rekenmeesters in het openbaar verfiag zullen moeten geeven; dit, dunkt ons, is genoegzaam, of dit in de Wyken,. dan wel op eene andere plaats gefchied, dit immers maakt geen verfchil, wanneer de Burgery 'er flegts inzage in beeft j en wat de tweede aangaat, dit zou aan tallooze inconvenienten onderworpen zyn, by voorbeeld, 'er werden door verfchiU lende Burgers één en dezelfde ftukken (offchoon het dikwyls maar één geheel is) gevraagt, hoe toch zou men zich hier moeten gedraagen? een Renvooy-lyst voor dezelve plaaffen ? — zoo veel Copyen fchryven of iets dergelyks ? Gaan wy dê moeilvkneden daar van eens na! — dan, ftellen wy eens, men leverde hierop eenige bedenkingen, of aanmerkingen; zal het dan niet meer dan waarfchynelyk zyn, dat deeze zonder grond zulien zyn, aangezien het voorige examen van volftrekt belang, looze Rekenmeesters?
Veele tegenredenen zouden wy hier nog kunnen aanvoeren, dan, het volgende, dunkt ons, is onwederlegbaar: dat wanneer wy zulks in praétyk willen brengen, de post van Reken, meester alsdan volftrekt van geene betekenis, ja geheel overbodig is.
De Burger Kuifer wil, „ dat hier van door de Burgery „ eene nadere bepaaling zal worden gemaakt." Dit behoeft geene beöordeeling.
De Burgers Plukhooy c. f. willen: „ dat de rekening in „ de Groote Kerk zai gefchieden, en dat daar van agt dagen „ te vooren aan de Burgery zal kennis gegeeven worden, als „ meede, dat door het luiden der groote kerks-klok een kwartier te vooren, het fein zal worden gegeeven;— en voorts, "... . C " „ dat



C 34 }
„ dat Rekenmeesters, den vryen toegang zuilen hebben tot
,, Stads Finantien."
Wat het eerlïe gedeelte van de aanmerking betreft, ook dit zou de Commisfie voor de beste plaats houden, om rekening aan de Burgery te doen, dan, zy zou der Burgery tevens in bedenking geeven: oi foortgeiyke bepaalingen wel voegzaam in
een Reglement van Regeering zouden zyn? ■ en of men de
plaats-verkiezing niet veilig aan Rekenmeesters zoude kunnen overlaten ? '
Agt dagen te vooren kennis geeven aan de Burgery, vindt de Commisfie niet zeer gefchikt voor het geheugen, vermits dit oorzaak zou kunnen zyn, dat deeze kennisgeeving op de bepaalde tyd, reeds by een aantal menfchen, vergecten zoude kunnen zyn; het klokluiden een kwartier uurs te vooren , is voorzeker beter gefchikt ten bedoelden einde , dan liefst zag de Commisfie agter dit Art. gefield, in generaale fèrmen: „ na behoorlyke kennisgeeving aan de Burgery." Geene de minfie rede vindt de Commisfie om hen toegang te ver'eenen rot de Finantien; — dan zy oordeeld, dat eene inftruQie voor Rekenmeesters, noodzaakelyk was; en heeft om deeze rede een Concept ontworpen, het welk zy de eer heeft by deeze over te leggen (zie Bylaage I.)
X. De Burgers van der Eist, Everts en Smak e. f. zeggen, byna met gelyke woorden: „ dat de handhaving der „ rust en veiligheid, niet den Raad, maar Baillitiw en Sche,, penen competeerd."
De Commisfie moet ter beandwoording dier Aanmerkingen zeggen: Dat de Raad even zoo veel als Bailliuw en Schepenen, behoord te wsaken voor de rust, veiligheid" en goede orde; alleenlyfe met dit onderfcheid: dat de eerstgezcde de noodige middelen, ten dien einde moet verfchaffen, en opgeeven, terwyl 'de laatften verpligt zyn, deeze punöueelyk naar te koomen en uit te voeren. ■*
XI. Hierop merken de Burgers Kuifer en van^ltenac.f aan: ,, dat dit behoord te zyn (de befchikking van de Preli,, dent des Raads, over de Gewapende Burgermagr naamlyk) „ na voorafgaande kennisgeeving en toeftemming van den Raad ; „ en dat de Raad als dan verandwoordelyk zoude zyn aan „ de Burgery." r
Wy moeten hier tegen aanmerken, dat er gevallen zouden kunnen ontdaan, waarby eene fpoedig gevorderd wordtnde voorziening niet zoude gedoogen, den geheelen Raad op re roepen; en dat' daarom !de Prefident, als zynae Gouverneur van dé Stad, eene compleete voimagt behoord "te hebben
y (on-



C 35 D
(onder Verantwoording aan den Raad en Burgery) om ih tydetl TOn nood, eene onverwylde hulp door de Nationaale Garde te kunnen toebrengen.
XIJ. De Burger Kuifer fchynt den mhoud van dit Art. niet wel geheel te bevatten, alzoo by in zyne Aanmerking zegt,
dat hy wel goedvind dat de Raad het toezigt beeft over de
Ambtenaaren, als mede het recht van correctie en daadelyke ,, afzetting, van dezulken die hunner pligt verzuimen, doch ,, niet raadzaam, ja! zelfs'fchadelyk vind, dat de Raad, het ,, recht van aanjlelling der Ambtenaaren en Officianten s, heeft. —— Dit recht, (zegt hy vervolgens) zoude men de
Wyken kunnen afftaan; dewyl anders de Raad, voor zich
en hunne Familien, de beste Ambten uitzoekt, en de Salat, risfen daarvan eigendunkeiyk verhoogd, enz.
De Burger Aanmerker fchynt dus uit dit Art. te verdaan, dat de Raad de Verkiezing of benoeming der Ambtenaaren ea Officianten zoude effeclueeren; — dan de Commisfie twyffeld niet of de Aanmerker zou, wanneer hy dit Art. in zyn verband en famenhang befchouwd had, deeze aanmerking anders ingericht, of geheel weg gelaaten hebben; vermits hier alleen be^ doeld word, wanneer Burgers, volgens het Reglement op de begeeving der Ambten verkooren zyn, dat aan den Raad als dan het geeven eener fchriftelyke aöe van aanfielling zal competeeïen. Het zal dan ook geen betoog behoeven, hoe ongegrond de vrees zy van den Aanmerker, dat de Raad door dit Art. vryheid Word gegeeven,- om voor zich en hunne Familien de beste en vetfte Ambten uit te zoeken.
De Burgers Smak c.f. merken op : ,, dat de Raad de benoe„ ming van Overlieden van Gilden en Confreryen niet behoorde s, te doen , dat dit zeer gefchikt is om de Gilden onder bedwang
van den Raad te brengen, en ook Aridocratisch kan genoemd
worden."
De Commisfie is van opinie, dat de Raad, en niemand anders, kan of behoord te hebben, het opperlie toezigt over de Gilden en Confreryen, om te kunnen zorgen, dat, wanneer er questien onder Gildleden en Burgers ontdaan, welke Dekenen niet kunnen vereffenen, hieromtrend eene biliyke en befJisfcbende uitlpraak' gedaan worde; — Intusfchen zou de directe behandeling deezer eaaken zeer bezwaarend zyn voor den Raad en Gilden tevens, aangezien de veelvuldige questien onder fommige Gilden ^ hierom nu, en wel voornaamelyk om de presfance der afdoening, van de meeste questien, worden Overlieden benoemd, Welke, alleen als Scheidsmannen moeten aangemerkt worden, aan welkers uiifpraak niemand zich verbonden vind, vermits t^fen zich in C a »lie



C 36 ■)
alle gevallen nader, aan den Raad zelve, vermag te adresfeêrèn i hier uit dus blykende dat zoogenaamde Overlieden in geene onmiddelyke betrekking ftaan met, en geene de minfte voordeden genieten van de Gilden, even min als van den Raad of Burgery moet de Commisfie notoir oordeelen dat die benoeming aan den
Raad behoord te blyven gedemandeerd. - Dan, daar 'er
Gilden befiaan, van welken het oudfte Lid, of iemand der Leden, volgens keuren of ufantien, als Overman fungeerd, en aldaar in eene geheele andere betrekking (laat, zou men by die Art: kunnen voegen : „ Voor zoo verre dit thans gebruikelyk is."
Xfff. De Burgers Everts en van der Eist willen: ,, dat ,, wel het opzigt over den Pubiieken Armen, aan den Raad zal ,, gedemandeerd blyven, maar dat hy geene de minfte invloed ,, moet hebben op de aanftelling van Weesmeesteren, Vaders» ,, Regenten, enz."
De Burgers van Altena c. f. zeggen rfleede: „ dat de aan„ ftell ing van Weesmeesteren door de Burgery moet gefchieden ," daar van tot reden geevende: „ dat deeze de Goederen der Na,, tie zyn, en dat ingevolge van dien de Burgery invloed diend „ te hebben, op derzelver Adminiftrateurs."
De Commisfie moet hier op refleéïeerefi: dat in dit zelfde Art. den Raad word aanbevoolen, de generaale zorg over de Weeskamer en Godshuizen', dat de Aanmerkers zelfs noodzaakelyk fchynen te keuren, vermits zy dit ftilzwygend voorby Happen ,> en te recht; daar eene goede Adminiftratie dier Geftigten, van zeer veel belang is vóór de Burgery in het gemeen, zoo wel alsvoor de Geïntresfeerdens in het byzonder; — nu moeten wy hier vraagen : is onder die generaale zorg, ook niet de zorg voor goede en getrouwe Adminiftrateurs? — Wy gelooven dit zonder twyffel, en (lellen op dien grond zeker, dat die niet kan plaats hebben dan door eene onmiddelyke aanftelling van den Raad zelve, ook dat dit notoir niet anders kan zyn, zal de Raad voor de Adminiftratie dier Geftigten verantwoordelyk zyn.
Nog zeggen de Burgers vanslltena c.f.,, dat het Beftuurover „ den Armen,aan een geheel ander opzigt, dan aan den Raad be„ hoorde te worden gedemandeerd, en dat hier toe een ander Col„ legie behoorde te worden verkooren."
Dan deeze bedenking kan de Commisfie van geen dienst zyn* dewyl zy alleen liet gefielde afkeurt, zonder iets meerder 'er by te voegen.
XV. Do Burgers Smak c. f. zeggen by dit Art. >(om allen ,, fchadelyken invloed te beneemen, zouden wy van oordeel zyn, ,, dat deeze Committé's door Kiezers uit de Burgery behoorden te „ wordetfdaargelield, welke Kiezers een geheel jaar zouden kunnen



c 37 y
j, nen fungeeren; ook komt het ons voor (vervolgen zy) dat dit Committé van Opvoeding en Publiek Onderwys, door tweeLeden uit den Raad, behoorde te worden vergroot." De Comm'sfie moet hier op, in de eerfte plaats, refletleeren, dat in het voorig Art. wordt gezegd:
De Raad zal de opperfte zorg hebben over de Opvoeding t en het Publiek onderwys der Jeugd: en een weinig .verder: tot bevordering van welk oogmerk, de Raad de drie volgende Committé's zal aan/lellen.
Vit dit gefielde blykt dus, dat de werkzaamheeden dier Committé's, eigenlyk behooren zouden aan den Raad zelve, dan, dewyl de Raad, met geene moogelykheid, zelve dit alles naar behooren kan adminiftreeren, field hy Adminiftrateurs aan, die deeze zyne werkzaamheeden gratis waarneemen; — Hoe tecli kan men nu veronderftellen, dat dit aanftellingsrecbt der Burgery competeerd, daar zy dit recht, door de verkiezing van Raaden, reeds heeft uitgeöeffend ? — Dan, wat de bedenking betreft, om by dit Committé, 2 Leden uit den Raad te voegen, hier in vindt de Commisfie veel nut, doordien de werkzaamheeden zeer uitgebreid zyn en verfchillende, niet alleen, maar ook wanneer by die Committé's zaaken worden behandeld, welke ter kennisfe van den Raad moeten worden gebragt, dit dan des te fpoediger en gemaklyker zou kunnen gefenieden. Dit Art. zou dus moeten worden gealtereerd, met daar in te (lellen: dit Committé zal beft aan uit 10 Leden , waar onder ten minjlen i uit den Raad.
De Burgers van den Doorjlag en van der Keesfel merken aan: dat men, behoudens de vryheid, aan ydere Gezindte, niet kan betwisten, het opzicht over het Onderwys dier Armen Kinderen, wier Onderwyzers door hun bezoldigd worden.
De Commisfie kan dit aangemerkte geenfins befchouwen als eene refieclie op dir Arr., vermits dit geene de minfte betrekking heeft op eenig leerftellig onderwys in den Godsdienst, maar alleen zich uitftrekt tot de Publieke en Algemeene Burgerlyke Schooien, als meede tot alle openbaare lesfen in Kunsten en Weetenfchappen.
De Burger Kuifer wil ook in dit Art. vastgefteld hebben, dat dit Committé, eens 'sjaars, verflag zal doen van zyne verrigtingen.
Dit zou misfebien zyne nuttigheid kunnen hebben, dan wanneer men in aanmerking neemt, dat dir Committé alleen uit Burgers beftaat, welken deezen last vrywilligen zonder eenig voordeel of falaris torfchen, en dat ook hierby geen loontrekkend Secretaris adfifteerd, zalmen weldra de moeilykheid tot het doen van jaarlyks verflag, (het welk niet dan met veel werk
C 3
en



C -38 )
enfchryvens kan gefchieden)ontwaaren;de Commisfie is van oordeel dat dit uit dien hoofde met geene billykheid van dit Committé te vorderen zy, en zou dus liefst deeze bepaaling agter laaten.
XVI. De Burger J. Kleton vraagt hier by: „ of dit Com„ mitté ook nuttig voor den Burger zal zyn? — of het, het
brood, de boter, vleescb, enz. goedkoopcr zal maaken? — ,, of het ook zorgen zal dat 'er onder de Kooplieden geene „ fchaadeiyke monopoliën worden gemaakt," enz.
Men kan deeze vraagen , wel niet als zoo veele Aanmerkingen op dit Art. befchouwen, maar om egter den Aanmerker of Vraager, aangaande .dit Committé, eenigfints gerust te Hellen, moeten wy antwoorden: Dat het Committé zoo zeer niet werkende kan, of behoeft te zyn, om deeze of geene, der Producten, goedkooper te maaken, maar zyn daardeliing, op dien voet, zal ontfangen, om de Commercie in het gemeen, zoo wel als die onzer Stad in 't byzonder, zoo veel mooglyk te favorifeeron.
De Burger Kuifer zegt, „ dat dit Committé ook eens 'sjaars ,, verflag doet, kan niet dan zeer nuttig zyn."
De Commisfie kan geene redenen zien, die hier voor zouden pleiten, ook weet zy niet, welk verflag dit Committé zou moeten doen, dewyl de voornaamfle werkzaamheid van hetzelve, beflaat in eene correspondentie met andere Steden.
De Aanmerking van den Burger F. Kettingh, welke ten doel heeft, deeze Committé's door de Burgery te doen aanflellen : meent de Commisfie genoegzaam te hebben wederlegt, toen zy heeft aangetoond, dat de aanflelling dier Committé's den Raad competeerd.
Doch hier by, zouden wy op de" Aanmerking van do Burgers Plukhooy c. f. advifeeren: tot de bepaaling, dat 'er ook ten minden 2 Leden uit den Raad zitting in dit Committé zullen hebben. Ei? des zoude dit Art. aldus behooren te worden gealtereerd : hetzehe zal bef aan uit n Leden, waar onder zuit den Raad, en de overige enz.
XVII. De Burger Kuifer vraagt hier; „ of het niet goed zou ,, zyn, dat de Ingezetenen, wanneer zy pakhuizen, heinin„ gen, enz. wilden dellen, maaken, of aforeeken, zich aan „ dit Committé moesten adresfeeren, ten einde dit Committé als „ dan hunne confideratien en pras-adviferi, den Raad konde doen ,, toekomen, welke daar door des te beter in ftaat zou worden „ gefield, om daar over met grond te oordeelen?"
De Commisfie oordeeld, datdaaromtrend geene bepaaling nood* ^aakelykzy, varmits de Raad, wanneer 'er flukken inkomen5 welke aldaar niet gemakkelyk te behandelen zyn, zeer wel heeft
ge.



C 30 )
eeweeten, en voortaan zal weeten, op welke eene wyze best eene goede en rechtvaardige dispofitie te bezorgen ; — ook wanneer dit in praöyk werd gebragt, zoude men even eens moeten bandelen, met nukken relatief het Committé van Koophandel, Publiek Onderwys, enz., zonder eens aan te merken hoe ligt]yk het zou kunnen waar zyn, dat'er Leden in den Raad werden gevonden, die genoegzaame kunde zouden bezitten, om, omtrend zaaken, in foortgelyke vakken eene voldoende inligting te geeven? - Zie ook nader de 8ue Paragraaph van dit
A De Burger F. Kettingh maakt bezwaar omtrend de woorden van den Eed: Zoo waarlyk enz. en wilde liefst hier voor gefield hebben: Dit beloove ik.
Daar nu de Aanmerker, geene redenen geeft, waarom hy deeze laatfte woorden voor de eerfte vei kiest , moet de Commislie betuigen , dezelve ook niet te kunnen opfpeuren, en daar door buiten Raat te zyn, om deeze Aanmerking ten nutte te emplo-
yeEmndeiyk~zeggen de Burgers Plukhooy c.f., even als de Burgers van der Eist en Everts: „ Dat de zeven Leden, welke ditCommitré zouden moeten uitmaaken, behooren te zyn, en " verkooren te worden, als volgt: twee uit den Raad , door denzeiven te verkiezen; twee Thefauriers, als éen effecref er, een " Vice Thefaurier of Secretaris, welke vter jaaren zouden moeten " dienen, met dien verRande, dat hy, die 2 jaaren als Vice-The" faurier of Secretaris heeft gefungeerd, ook by opklimming, " 2iaaren alsTbelaurier effeaief zoude behooren te dienen, zoo, " dar alle 2 jaaren een Vice-Thefaurier zou moeten verkooren " worden • — En eindelyk, drie Bouwmeesters, één uit de Tttiü " merlieden, één uit de Metfelaars, en één uit de Lootgie" ters die voor hun leven dienden te worden aangeReld, mits " goed'comportement; doordien 'er een groote reekSi van jaaren " wordt verëischt, om de gevorderde kunde te ventrygen van " Stads Gebouwen, waarvan eene meenigte Privaaten, Rioolen " en Waterloopen de dagelykfche bewyzen opleveren , enz. Dee" 7e Bouwmeesters zouden moeten genieten een jaarlyks tracte!! ment van ƒ300 ieder." - Wyders, (zeggen zy ) dat ditjeeven
lang aanftellen het eenigfte middel is om hen deskundig enon" afhanglvk van den Stads Fabryk te maaken, welke post dan " ook bv het overlyden van den Burger Smak zoude kunnen ge-
mort'ificeerd worden. - En eindelyk, dat de Stad dan drte ., kundige Bouwmeesters voor dat geld zou hebben, het welk
thans den Fabryk trekt, en dat deeze vyf voorgeflagen pos-
ten, alle, door de Burgery, zouden begeeven moeten worden.



C 4° )
De Commisfie moet vooraf volmondig verklaaren: dat zy even min 'm het vak der Finantien, als in dat der Fabricage, dio ervaarenheid bezit, welke haar alleen bekwaam zou kunnen maaken tot eene welberedeneerde en gegronde beöordeeling, in deezen. Deeze verklaaring wettigd dan ook eenigermaate de huiverigheid welke zy gevoelde, om haare gedagten over dat fujet te manifesteeren; — met blydfchap zag zy dus het 13de Paragraaph van dit Art. welk zegt:. „ Aan dit Committé word „ uitdrukkelyk aanbevoolen, een ontwerp te maaken, en aan „ den Raad voor te draagen, volgens het welk de Finantien tot „ die éénheid, en de beheering derzelven tot die eenvoudigheid, „ kunnen worden gebragt, als welken noodzaakelyk zyn, om „ ten allen tyde, klaar, en gemakkelyk, den Raat daar van te
„ kunnen opmaaken, en aan de Burgery open te leggen. "
In de daad, een ftuk van zoo vee! gewicht, en van zulk eene uitgeftrektheid, is met weinig tyd en vlyt, niet zeer te verbeteren, terecht, heeft dus de voorige Commisfie dit 13de Paragraaph alhier geplaatst; — wat dus de geprojefteerde Thefauriers, betreft, de bepaaling daar van, vinden wy voor als nog, onraadzaam, maar zien meerder heil voor de Burgery, by de berusting in het uitdrukkelyk bevel aan dat Committé, in voorm. 13de Paragraaph, dewyl dit het vooruitzicht, op eene weloverdagie en duurzaame verbetering opleverd.
Betrekkclyk de Bouwmeesters, moet de Commisfie refkéïeeren; dat het haar is voorgekomen, dat 2 Bouwmeesters genoeg zyn tot de waarneeming van het omfchreeven werk, te meer word zy bier in bevestigd, wanneer zy in aanmerking neemt dat thans de Fabryk alleen, een groot deel dier werkzaamheeden verrigt; ook moet zy met de Aanmerkers verfcbillen, omtrend de verkiezing van dezelve, de Aanmerkers willen dat verkoren zullen worden, één uit de Timmerlieden, één uit de Metfelaars, en één uit de Lootgierers ; dan de Commisfie vind deeze keuze te veel beperkend voor de Burgery, ook ftrydend met de Gelykheid, vermits de ondervinding te meermaalen heeft bevestigd; dat ook onze Stad een aantal bekwaame en kundige Bouwlieden opleverd, offchoon dezelve niet tot de Gilden der Timmerlieden, Metfelaars enz. behooren; om welke rede zy ook dan, ingevolge het Concept, geene bepaaling hier by zoude maaken.
Wat nu de geprojecteerde aan Helling voor hun leeven aangaat, hier voor waarlyk pleiten verfcheiden redenen; als by voorbeeld: de ervaaring by ondervinding; — de moeite, welke men zou aanwenden, om alles op eeue geregelde en gemakkelyke voet te brengen; — het opofferen van een gedeelte zyner eigen zaaken,
tot



C 4i 5
tot de welwaarneeming van den post van Bouwmeesters, dewyl men dan altoos zeker konde (laat maken op het vaste inkoomen
van 'sjaarlyks ƒ 300. ■ Doch hier tegen zyn meede geene
geringer argumenten.
Voor eerst zou men , voorzeker, meerder Burgers in dat vak werkzaam maken om zich te bekwaamen, ja zelfs, om daar in boven anderen uit te munten, iets bet welk natuurJyk tot heil der Burgery in het gemeen zoude (trekken; — ten anderen — en dit fchynt ons toe onwederfpreekelyk alles af te doen: Bouwmeesters, voor een bepaalden tyd aangefteld zynde, zullen zich voorbeeldiger,en in alle gevallen meer actief toonen,dan wel in het tegenovergeftelde geval, doordien zy daardoor, als liet waare, de Burgery zullen tragten uitte lokiten, om hen te continueeren.
Wy zouden dus , alles wel overweegende, het best sördeelen: twee Bouwmeesters door de Burgery te doen aanftellen, voor 6jaaren; waar van, naafloop der eerfte 3 jaaren, één zal gedefungeerd hebben, by looting; en dat dan voorts,alle 3 jaaren eene nieuwe verkiezing, zal gefchieden van één, die by tourbeurten zal gaan; op een traQement, als by het Concept bepaald is; doch altoos met vrylaating aan de Burgery om hen te continueeren in die posten.
Wat nu eindelyk de mortificeering van den post van Stads Fabryk betreft, na den dood van den Burger Smak, hier by zou de Commisfie van advis zyn, dit, als niet in het Reglement van Regeeriug behoorende, ook aldaar agter te laaten, nochtans zoude men dit, by eene voordeelige ondervinding, van applicatie kunnen maaken.
VYFDE HOOFDSTUK.
Art. I. De Burgers van den Doorjlag en van der Keesfel merken hier by aan: „dat 'er ten minften twee of drie kundige ,, Rechtsgeleerden, in het Collegie van Schepenen, behoorden ,, te zyn, op dat niet alles, van een enkel Advocaat of Procureur „ afhange." 9
Hoe gaarne wy dit ook bepaald zagen, durven wy echter der Burgery zoodanige omfchryving niet aanraaden, uit hoofde van de fchaarsheid aan zulke voorwerpen in onze Stad, en om hier door de keuze niet al te naauw te binden-.
If. De Burgers van Rietfchoten c.f. zeggen: dat Schepenen eenige fchadeloosftelling behooren te hebben, en ftellen ten dien einde voor, een jaarlyks dedommagement van f 200, en proponeeren hier van een nieuw Art.
Cfl De



( 42 )
De Commisfie moet, om aangevoerde redenen, in het geval van Raaden, ook hier met de Aanmerkers disfentiëeren, te meer nog, kan zy niet Memmen om eene nadere bepaaling te maaken , dewyl Schepenen zeker prefentiegeid, en fomtyds ook vaeatiegelden trekken.
„ Het zou misfcbien niet kwaad zyn," zeggen de Burgers van der Keesfel en van den Doorjlag, „ dat, uit een dubbeltal, „ door de Burgery te benoemen, door den Raad , of het Hof van „ Holland, het benoodigd negental werd verkooren."
De Commisfie moet hier wederom inroepen, het geen zy, op de aanmerkingen der Burgers, by Art. 8. van Hoofdftuk4, heeft gezegd, naamlyk, dat dit de oppermacht des Volks, en het daar uit voortvloeiende recht, geenfins zou gedoogen.
III. Geene Aanmerkingen.
IV. De Burgers Smak c. f. willen hier dezelfde uitfiuiting by Schepenen, welke zy, by Raaden, hebben voorgeflaagen, in Hoofdfiuk 3. Art. 4.
De Commisfie moet dus ook haare voorige beöordeeling, daar ter plaatfe, alhier inroepen.
De Burger van den Doorjlag zegt: „ Kerk-of Godsdienst„ Leeraars moeten voor deezen Post kunnen bedanken."
De Commisfie moet hier wederom haare beöordeeling, by Hoofdftuk 3. Art. 6., op de aanmerkingen van de Burgers van der Keesfel en van den Doorfag gemanifesteerd, inhasreeren; en zou op dien grond, deeze bepaaling alhier kunnen toeftemtnen.
V. en VI. Geene Aanmerkingen.
VII. Hierby merken de Burgers van Altenac.fi aan : „ Dat „ de verkiezing van Raaden en Schepenen niet op éénen dag „ moet gefchieden , ingevalle de Burgery zelve onmiddelyk „ verkiest, overeenkomitig het Concept-Plan."
De Commisfie moet deeze bedenking goedkeuren; om alle verwarring voor te koomen, proponeerd zy dus: dat de verkiezing van Schepenen zal gefchieden agt dagen na die van Raaden.
VIII. IX. en X. Geene Aanmerkingen.
XI. Op dit Art. zegt de Burger Kuifer: „ Deeze bepaaling „ der Vergaderingsdagen is juist gefchikt, om voor al wat han„ del dryft het hinderlykiïe te zyn, want op den eerfïen dag is „ het grooten Postdag, en op den tweeden Koornmarkt."
De Commisfie moet hier op refle&eeren, dat het haar voorkomt, dat de aangevoerde rede geene verandering kan te weeg iprengen , dewyl deeze gefielde dagen misfchien voor eenige Burgers moeilyk zullen zyn, dgn, daarentegen andere dagen, wederom lastig zouden zyn voor een ander gedeelte der
Bur-



C 43 )
Burgeren, vermits de beroepen oneindig van fïialkanderen ver-
fchillen; ja zelfs, wilde men dit bezwaar in aanmerking neemen , dat men dan een groot aantal Burgers geheel zoude moe* ten exeufeeren, doordien 'er niet weinig Burgers zyn, welke volftrekt geméén dag, uit hunneaffaire of beroep, kunnen gemist worden; — om den Aanmerker hier van te overtuigen, heefc hy,flegts zyn eigen beroep, den post van Schoolmeester, zonder anderen te noemen, gade te liaan; — om welke rede wy ons dan voor het Art. verklaaren.
Nog zeggen de Burgers Plukhooy c. f, dat dit Collegie ook; door den Bailliuw opgeroepen behoord te kunnen worden, als by voor de Kamer iets te doen mogt hebben.
Dit befchouwd de Commisfie als redelyk , gelyk dit ook thans gebruikelyk is, jen welken einde de Bailliuw zich vervoegd by den Prefident van Schepenen, die zulks nimmer weigerd; dewyl zy. ingeval van weigering konden worden aangeklaagt by den Fiscaal.
XII. XIII. en XIV. Geene Aanmerkingen.
XV. De Burger Kuifer zegt: ,, zou het niet goed zyn, dat het geheele Committé van Finantie en Fabricage, by het rond-
„ gaan met de Paajinge adfifteerde? om dat het dan meerder ,, naar zyne eerfte inftelling en but bleef gelyken en beanrwoor„ den, en dit Committé van Finantie dan de plaats van het „ voorgaande Collegie van Agten zoude bekleeden?"
De Commisfie kan niet begrypen, dat de Paajinge meer naar zyne eerfte inftelling en but zoude gelyken, wanneer 't geheele Committé van Finantie daar by adfifteerde; — de Leden der Kamer ten beleide (of Burgemeesters Kamer) adfifteerden nimmer by het rondgaan met de Paajingen, en waarom nu, zoude het Committé van Finantie (dat gemelde Kamer vervangt) hier by behoeven te adfifteeren? Ook geene de minfte rede vind de Commisfie om, (zoo als de Aanmerker wil) de plaats van het Collegie van de goede luiden van den Agten, door het Committé van Finantie te laaten bekleeden, by de Paajinge.
XVI. tot XXII. ingefiooten. Geene Aanmerkingen. XXIII. Hierbyzegt den Burger G. Schoenmakers: „deCom-
„ misfie fchynt hier een der Suppoosten vergeeten te hebben, en wel den Stedehouder van de Merwede — en zegt te„ vens, geen rede te weeten waarom men dien post zoude ver„ nietigen, daar hy nimmer Stads traktement heeft getrokken, of „ men zoude dit moeten doen om dat de Stad en Merwede ge,, combineerd zyn; dan dat hy dit ook niet kon gelooven, ver„ mits alle andere Ambtenaaren van de Merwede in hunne „ posten blyven fungeeren," enz,



C 44 }
De Burgers van der Eist en Everts voeren genoegzaam het «elfde aan, alleen voegen zy 'er nog by: „Wanneer men de uit„ geftrekrbeid der Jurisdictie van de Merwede nagaat, zal men „ voorzeker moeten befluiten, dat 'er een byzondere Stedehouder „ van de Merwede moet zyn, en dat men in dit Art bier van „melding behoord te maaken." De Commisfie deeze bedenkingen in overweeging neemende. , als meede, dat den Stads-Stedehouder niet wel zyn post in de Stad kan waarneemen, en tevens met gelyke vigilantie onder de Merwede ageeren, en dat het belang der Ingezetenen van de Merwede voraerd, dat 'er voor hunne veiligheid meede zoo veel mooglyk gezorgd word; en eindelyk, dat het ook tot mertelyken dienst van de Jufiit.e kan verftrekken, dat de Stedehouder van de Merwede, by abfentie van den Stads-Stedehouder door den Bailliuw kan geëmployeerd worden; befchouwd deeze aanmerkingen ais zeer gegrond, en zou dus van advife zyn • dat m dit Art. agter het woord Stedehouder moest worden ee voegd : de zoogenaamde Stedehouder van de Merwede
Nog merken de Burgers van der Eist en Everts op dit Arf aan, „dat de aan Helling van den Stedehouder, Cipier en Schem' „ rechter, competeerd aan den Hoofd-Officier met overleg van „ Schepenen, maar met aan Schepenen met overleg van den Hoofd„ Officier, en dat het getal der Dienaars niet minder dan zes, zal ,, mogen zyn." '
<tD/uC°?m'Sn3-'S °mtrend het rechc van aanftelling van den Stedehouder, Cpier enz. van gedagten, dat, om de harmonie tusfehen Bailhuw en Schepenen te behouden, dit niet E aan Schepenen behoord toegekend te worden, ook niet al él aan den Hoofd-Officier maar dat dit bestaan hen gezlmentlyfc zoude kunnen gedemandeerd worden; te meer daar het Zn Hellen met overleg van den Hoofd-Officier, weLig bete ke d en dat het dus best zou zyn dit in het Concept aldus te veranderen: Enwydersaanden Bailliuw en Schepenen gezZentlyk de aanfielhng van de Stedehouders, den CipZ en Scherprechter, blyvende enz, -rr
ZESDE HOOFDSTUK.
J£' l' DA Bog%S ^ **r Kee*fel e" van ^n Door (lag zeggen: „ De Hoofd-Officier behoorde uit eene nominatie vtn „ 4 Burgers door het volk te maaken, en rot op twee dóór den worden?'™' *™ het Pr°Vint,'aal Beftuur verkooren te
Zonder te beflisfc&en hoe lange het Provinciaal Beftuur zal
voort-



( 43 O
voortduuren, moet de Commisfie zeggen, dat het haar voor-i komt, dat ook hier de keuze zoo veel mooglyk aan het Volk moet vry gelaaten worden; als zynde dit eene van haare grootite rechten; zoo als de Commisfie reeds te vooren meermaalen heeft aangemerkt, en waarom zy deeze bedenking moet afkeuren;
If. De Burgers Smak c. f. zeggen: dat in dit Art. gefield moest worden, in plaats yan: de Hoofd Officier moet zo jaaren oud zyn, hy mag niet minder dan '30 jaaren oud zyn.
De Burgers van Rietfchoten c. f. zeggen: zal het niet noodzaakelyk ïyn, om te verhoeden, dat de Hoofd-Officiec foms een vry gebruik van het finökkelea 'zou kunnen maaken,, hier per Dot by te voegen : noch eenige Affaires doen die aan 's Lands Impost onderworpen zyn f
De Commisfie de gegrondheid en het nut deezër beide aanmerkingen gevoelende, begrypt, dat dit Art. aldus behoorde te worden gefield.
Deszelfs qualiteiten zyn dezelfde, als die van de andere Leden van het Stads - Beftmtr, alleen moet hy volle dertig jaaren bereikt hebben, en mag volgens het generaal Placaat op de Gemeenè Middelen, van den 22 july 1749, van dezelve geen Gaarder of ColleSleur zyn ; en niet Worden gebruikt tot de Colleïie van de rechten of middelen gefield op waar en, waarin hy neering doet, of die hy tot zyn neering noodzaakelyk moet gebruiken.
En dienvolgende ook geen koophandel of neering doen, noch daar by zyn geintr e sfeer d, in welke hem zyne bediening als Hoofd Officier, met opzicht tot het fraudeeren, van des Gemeene Lands Middelen, zoude kunnen begunfigen.
III. Hier op vraagt de Burger Kuifer: of men de bepaaling omtrend den Hoofd-Officier, ook niet in allen deele, omtrend Schepenen moest vastftéllen ?
• De Commisfie vind geene redenen, em biefomtrend iets naders te bepaalen, dan dat geene, het welk reeds te vooren, in het vyfde Hoofdfiuk omtrend de verkiezing van Schepenen is bepaald; aan welk aangevoerde zy zich verder refereerd; als meede aan het geen gezegd is, by het uitfluiten van Perfoonen tot de post van Raad. (te vinden by Hoofdfiuk 3.)
• IV. V. en VI. Geene Aanmerkingen.
VII. De Burgers van A'itena c.f. willen, om dat men, (zeggen zy) in het fiuk van Eeden nooit voorzichtig genoeg ■kan zyn, agter den Eed laaten volgen, zoo veel my tnoog■lyk is.
De Commisfie begrypt dat deeze byvoeging ennoodig is, alzoo



C 4S 3
*oo men nimmer iemand, door bet doen van dergelyke Eedeh t
pnmooglyke dingen oplegt; onmooglykheden kan men im-
jnuTs van niemand vorderen. De bedoeling van de Aanmerkeren, ligt dus in den geest van deezen Eed opgeflooten. j VIII. Geene Aanmerkingen. ■
IX. De Burger A7<tfo« wil hierin bepaald zien: „dat deHoofds, uificier zal verplicht zyn, om ingevalle 'er eens mogten komen „ byzondere Feest of Vreugde-dagen, de eene of andere Publi„ eatte, tot bewaaring van de rust, en waar in verbooden word*
het fcbieten met Pistoolen,'Snaphaanen , enz. wanneer
hy zulks mogt nodig keuren, drie dagen te vooren te laaten „ afpubliceeren, op dat de Burgery, of haare Kinderen, door i, onwetenhe:d n>'et in ongelegenheid raaken; en wanneer zulks „ niet gefchied, zal zoodanige Publicatie buiten alle kragt zyn."
De Commisfie vind deeze Aanmerking ongegrond ; de
Burger Aanmerker wil aan den Hoofdofficier de magt geeven, — eene magt die hem in 't minst niet toekoomt,. —'L om eene Publicatie op nieuws te doen publiceeren, met bepaaling dat, als hy dit niet doet, zoodanige Publicatie, buiten alle kragt zal zyn* en dus in effecte. de magt om Wetten te.doen flaapen, of werken, naar zyne verkiezing; en begrypt, dat wanneer dit met betrekking rot ééne Wet plaats had, dat in gevalle die niet weder telkens werd gepubliceerd, zy haare kragt verloor, ditdan weldra, op alle wetten, zoude toegepast worden, en waar zou het dan heen ?
X. De Burgers Everts en van der Eist merken hierop aan: „ dat de Hoofdofficier aoodzaaklvk, zitting moet hebben, by „ Schepenen, en aldaar eene adviieerende Stem behoord te heb„ ben, vermiis'er dagelyks honderde zaaken voorkomen, diehy •„ voor, en met,Parryeo aldaar moet behandelen;" — Verder
'vragen zy „ wat is den Hoofdofficier? Wat moet hy doen,
„ ïoo hy geen zitting by Schepenen heeft? Hebben deeze
„ niet altyd vereenigd geweest, en daar door hunne fermiteit tn „ kragt gehad ?. — Doch (eindigen zy) als deezen van elkande-> „ ren gefebeioen worden, dan word langs dien weg, de kragt f, van Hoofdofficier en Schepenen verbrooken , en dat tegenwicht
van de Burgery, tegen de Aristocratie word ontzenuwd."
De Commisfie moet hier tégen aanmerken, dat, wel is waar'er veele zaaken voorkómen, by Schepenen, in welke de Hoofdofficier noodzaakelyk eénige elucidatien behoord te geeven, tot ;faciljteering der werkzaamheeden van Schepenen, en 'er uitdien
.hoofde zyn prefentie in fommige gevallen vereifcht word; ■
Dan, dat daar en tegen, geene geringe argumenten, zyn aame-Voeren.
Voor



C 4? >
' Voor eerst, moet hy by alle overtreeding der wetten, in alle voorkomende zaaken, zoo Civile alsCrimineele, tegen den overtrederen E.sch doen; -— Zoo nu 'de overtreder 'met zodanige Eisci zich niet te vreede houdt, en daar door zich te veel bezwaard vindt; wanneer hy begrypt, dat de Hoofdofficier hem, ten onrechte, eene te hooge boete of flraf oplegt; weigert hy hier aan te voldoen; -— De Eifcher zyn Party, roept hem voor Schepenen, voor die Rechteis, welken tusfehen Eisfcher en Gedaagde, naar billykheid en bepaalde wetten moeten vonnisfea en uitfpraak doen, zal nu de gecondemneerde, door den Hoofdofficier, wanneer hy zyn Party, mede in die Rechtbank zietzitten, niet met alle billykheid mogen zeggen; dat hy van zoodanig een Collegie geene uitfpraak kan aanneemen, vermits zyn Party,
zyn befchuldiger, meede aldaar zitting heeft? Men zegge
niet dat hy in zulk een geval zich zoude kunnen abfenteeren, dit voorzeker zou zeer gemakkelyk kunnen gefchieden, wanneer dit flechts eene enkele reize voorviel , dan, dewyl dit zoo menigmaal gebeurt» zou dit aan veele misbruiken onderlievig zyn, en naar inzien der commisfie , immer ten nadeele der Burgery uitloopen. — De voordragt en inlichting van zaaken, door den Bailliuw by Schepenen, voor Partyen, is in de daad al meede meer na- dan voordeelig voor de Burgery, doordien het wel tot gemak van Gedaagden en Schepenen kan (trekken, maar men ook daartegen, immers eene partydige (of liever eenzydige) voordragt, te wjgten heeft.
De vraag, wat is den Hoofd officier ? — Wat moet hy doen zoo hy by Schepenen geene zitting heeft enz. — kah de Commisfie eenvoudig beantwoorden rpet een renvooy naar den ontworpen Eed, en de daar op volgende Artikelen van dit Hoofdfiuk. Wy kunnen almeede niet bevroeden, langs welken weg
de Hoofd - officier en Schepenen, hunne kragt hier door zouden verliezen; even min kunnen wy bezeffen, Welk tegenwigl vöor de Burgery ontzenuwd zou worden, ter bevoordering der Ariftocratie.
Ten Hotte moeten wy hier nog byvoegen, dat dit zelfs by hoogere Rechtbanken in geen practyk is; de Fiscaal zelfs, heeft geene feslie by het Hof Provinciaal, verfchjnt daar ook nimmer zonder audiëntie te hebben verzogt, of géroepen te zyn.
Dan, om aangevoerde redenen zoude de Commisfie oordeelen best te zyni nog by dit Art. te'voegen: En ter, allen lydêverplicht zyn, Wanneer Schepenen,zulks begeeren, zich in de Kamer te laaten vinden.
XI. Hier by-vraagt de Burger J. Kleton: „of daar nog niet „ op 'diende, te volgen: Hy zal niet vermoogeo, wanneer ee^è
Bur-



C 48 )
„ Burger, of iemand anders, het zy weetend of onweetend eeni „ ge fraude begaat, en voor hemontbooden word, om de daar „ toe gefielde boete in te vorderen, aan dezulke dreigementen te „ doen, wanneer zy zyn eisch niet inwilligen, en hier door hun „ als het waare dwingen om haar hand te tekenen, tot betaaliné „ der boete; maat dezelve beboorlyk tyd geeven, om zich tebeden„ ken of met meer kundigen hier over te fpreeken;op dat alles ge„ fehiedenaarRechtenGerechtigheid; op verbeurte vanzynAmbt'» De Commisfie zag, even zoo gaarne als den Burger Aanmerker. dat er eenige bepaaling konde gemaakt worden, tegen de misbruiken die Hoofdofficieren, van hunne magt, fomwyleh zouden kunnen maaVen > doch zy vind het tevens onmooglyk om' daartegen te voorzien; — de meeste afmaakingen van fraudes gefchieden zoodanig dat de beboette, daar van geen bewys heeft, al waare 'er dus eene wet zoodanig als de aanmerker voorflaat,'de mishandelde zou daar van geen voordeel kunnen trekken, bebalveri dat ook het maaken van eene bepaaling dat de Hoofdofficier dé gecalangeerde, de tyd moeft geeven , om eerst met kundigen te fpreeken, in veele gevallen de billykste aanhaalingen op niet zoude doen uitloopen, en alzoo de fraudes, ten nadeele van'sLands Cas,.merklyk begunftigen.
. En boven dit alles, moet men in aanmerking neemen, dat de middelen, door den aanmerker opgegeeven, als door een Hoofdofficier fcms gebruikt wordende, de eenigen niet zyn, waar van men zich kan bedienen, veelen zyn 'er nog welke niet by den Hoofdofficier zelfs, maar by den gecalangeerde aan huis gefchieden, dan de onmooglykheid belet ons hier voor te zorgen of tegen te waken.
De Commi.fië begrypt dus, dat van deeze aanmerking geen gébruik kan worden gemaakt.
Op dit zelfde Art. zeggen de .Burgers : Plukhooy C. S. daar* dit Art. een van.de Bolwerken der Bürgerlyke Vryheid is, zouden wy liefst bepaalen ;, dat de Hoofdofficier niet zal vermogen in het huis van een Burger in tekoomen, zonder hetConfentvanden £ewooner, om aldaar huis zoeking te doen. enz.
Even als de Aanmerkers, befchouwt'de Commisfie dit Art. als een oer Bolwerken van de Bürgerlyke Vryheid , en vind derhalven dé bepaalingen, waarsan den Hoofdofficier by dit Art. word gelegt en verbonden, zeer wyslyk gefield, hier door word immerS voorelks veiligheid de zekerfte waarborg gefield? maaide Commisfie kan geenzins met de aanmerkers inftèmmen, om er nog de voorgeflagen bepaaling by te maaken, dit zou allerge■vaarlyksr,. en ftrydig zyn, tegen het belang en de zekerheid van den Burger.; Ja dan zou de grootjle fnoQdaart, de welver.



( 49 )
Verdiende flraf altyd ontduiken kunnen, door zich fleehts in zyn huis te houden; want men begrypt ligiiyk, dat hy, die onderfteld dat het om zyn Perfoon te doen is, geen confent tot het inkomen zal geeven.
Redenen waarom de Commisfie hier van geen gebruik kan maaken.
ZEVENDE HOOFDSTUK
Art. I. De Burger Kuifer zegt „de wyze, en voet hoe, en „ door wien, de Ambten, Welke by daadelyke begeeving ftaan „ vervult te worden, kan by de Wykvergaderingen nader bepaald „ worden, om ten overftaan der Grondvergadering te kunnen „ gefchieden."
Dit geene aanmerking op het Concept-Regeerings Reglement zynde, gaat de Commisfie over tot de" beoordeeling van
II. Hier op vraagt de Burger van der Keesfel: „zal het niet noodig zyn, eene meer bepaalde en fpecifique opgaave te
,, doen van de Ambten, welke by daadelyke begeeving, en „ die by looting zullen vervult worden ? "
De Burgers Smak c. f. zeggen: „ hier diend de Stads Chirur,, gyn te worden bygevoegt. En vermits by de Nationaale Ver„ gaderingis gedecreteerd, dat de Kerk zal afgefcheiden zyn van
Staat, zoo diend de post van Organist, als ook die van Koster ,, en Voorzanger, te vervallen, en aan een Kerklyk beftuur gede,, mandeert te worden , als hebbende die posten met de Politie „ niets gemeens."
De Commisfie begrypt met betrekking tot de aanmerking van den Burger van der Keesfel, dat het zeer moeilyk zoude zyn, en geen nuttigheid hebben , eene meer fpecifique opgaave der Ambten te doen , welke begeeven en verloot moeten wor. den; daar de, in dit Art. gefielde opgaave, duidelyk genoeg voorkoomt; — behalven, dat zy gelooft, dat by de, daarin opgenoemde voorbeelden, van Ambten, die by begeeving vervult moeten worden , de Stads Chirurgyns vergeeten zyn, eff dat die, dus (volgends Aanmeiking van de Burgers Smak c.f.} hier in gevuld behooren te worden.
Doch wat de refiecfie omtrent de Organisten enz. betreft, hier in, gelooft de Commisfie nog geene verandering te kunnen maaken, vermits wel is waar, de affcbeiding is gedecreteerd, maar de Perlbonen echter nog continue» uit Stads Casfe of Stads goederen betaald worden ; door dien dit Decreet nog niet geheel ter executie is gelegt.
III. Geene Aanmerkingen.
D !V. De



t 50 5
ÏV. De Burgers van Rietfchoten cfgeêveo in bedenking, orfl agter de woorden: zal daar van, intêvoegen: ah meede 'van het Ambtgeld.
De Commisfie vind niets tegen die bedenking, zy zou dus Voorfiaan dit voorgefielde hier intêvoegen.
V. tot IX. ingefiooten. Geene aanmerkingen.
X. Hierop zegt de Burger Kleton: „hier vind ik gefield, „ het zy door trekken met boonen of briefjes. Dit wenschte „ ik dat 'er werd uitgelaaten, om dat ik voor my geloof dat dit'
niet zoo rechtvaerdig is, als met dobbelfteenen; daar kan al,, toos eenige gunst door boonen of briefjes gefchieden, daar „ door het werpen met dobbelfteenen elk gelyke kans heeft."
De Burgers van Altena c.f. zeggen meede genoegzaam het zelfde, en voegen daar nog by; „ de Raad zal de posten, wan,, neer'er meer dan eene follicitant naar is, laten verlooten, na ,, dat de follicitanten geëxamineert zyn, en om deeze exami,, natie naar behooren te doen zal daartoe de Raad 5 Burgers, „ verzoeken, die de nodige kunde hebben, in het vak waarin ,, de vacante plaats valt, en alle follicitanten die bewyzan geeven, „ van de noodïgebekwaamheeden,zullen moeten meede looten;"— en zeggen verder: — ,, dat Artikel bepaald, dat een Burger die ,, een Ambt gewonnen heeft, en daarna bevonden word,, dat
zoodanig een niet van een braaf én zeedelyk gedrag is, hy „ dan dat Ambt weder zou moeten afftaan — dan het komt ons „ voor, dat de braaf-en zeedigheïd, diend onderzogt te wor„ den, eer de Ambten worden verloot, en dat hy die dan niet „ braaf - en zeedig genoeg is, van de looting diend geweerd te
worden; want anders loopt men gevaar, dat iemand die een p, Ambt wint, en in ongunst ftaat, 'er veele captien zullen kunnen „ gemaakt worden, als het mooglyk waarè, dat door den tyd, ,, eens intriguanten in 't Befiuur kwamen ; men maakt nu geen „ Wetten voor dezen tyd alleen, maar ook voor het vervolg; — „ des diend, éene goede bepaaling vooraf gemaakt te worden." i De Burger van der Keesfel vraagt: „ofhet niet; beter waare j, „ dat de Raad vooraf, eer men tot de looting overging, inqui„ reerde, of elk der Perfoonen, op de Lyst geplaatst, wel de „ hoedanigheden had tet het Ambt, waar naar hy dingt, en van
een goed zeedelyk gedrag zy ? — en waarom de zoodanigen, „ welke hierin manqueerden, niet van de Lyst afgelaaten?"
De Commisfie moet de fustenu van de Burgers Kleton en van Altena c.f. avouêeren, dat, namelyk, het werpen met dobbelfteenen het verkieslykfte is; — doch om volgens de Aanmerkingen van do laatstgenoemde Burgers, en die van den Burger van der Keesfel, eerst naar de Sollicitanten te i'nfor-
met-



( SI )
ffieèreh , en dezelven te examineeren , of zy de noodige Be» kwaarnheeden hebben, alvoorens hen tot de looting toe te laaten, dit zou in veele gevallen, uit hoofde van het groot aantal der Sollicitanten , onmooglyk zyn; — de Raad heeft in den jaare 1795 zelve ondervonden, dat zulks veelal ondoenlyk is, aangezien de meenigte der Sollicitanjen, en heeft mitsdien, van die gewoonte moeten afzien, en vervolgens by de verlootingen der Sollicitanten, aangezegt, dat die geen, welke de post te beurte viel, wanneer by onbekwaam, of van een flegt-gedrag, bevonden wierd, daar van oogenbliklyk zoude verllooken zyn.
tiet onderzoek kan ook veel beeter naar één Perfoon, dan by voorbeeld naar honderd , gefchieden , niet alleen , maar ook word hier door minder ongenoegen gegeeven ; want hoe grooter hoop men examineeren moet, hoe meer 'er zeéker uitvallen zouden, _— En wat de bepaaling betreft,' dat de Raad tot die examinatie 5 kundige Burgers zou moeten- benoemen ; daartoe vind de Commisfie geene noodzaakelykheid. — Wanneer *er een onderzoek _ naar de conduite of bekwaamheid van zoodanig iemand, die een post verkrygt, moet gedaan worden, benoémd de Raad daartoe altyd. zulk eene Commisfie, welke daartoe 'het gefebiktfte is; — by voorbeeld, om naar de bekwaamheid van een Beurtfchipper te informeeren, de Overlieden van de gróote' Schippers, en het Committé van Koophandel'ei Zeevaart; en' zoo vervolgens, zoo als bier agter ook in Art. 12 word bepaald ; — wanneer ook de Raad altyd verpligt was, daar toe' 5 particuliere Burgers te verkiezen, zouden die fomtyds zeer moeilyk te bekomen zyn.
En wat de vrees van de Burgers van Altena, c. f. betreft, dat hy die niet in de gunst ftaat, gevaar loopt, by foute van een onpartydig onderzoek, zyn bekomen post te verliezen, door onbekwaam gekeurd te wotden; — hier op' moet de Commisfie aanmerken; dat 'er even zoo' wel voor als na de looting, een partydig onderzoek kan gefchieden, en dat in zoodanig geVal, die geen, welke in de ongunst ftaat, ook: wel van de looting. geweerd zoude kunnen worden.
De Commisfie dit alles in overweeging" genomen hebbende, is' van gedagten, dat in dit Art., in plaats van de daarin gefielde bepaaling omtrent het looten , door het trekken met boonen of briefjes, het zy met het vier pen met dobbelfteenen; — enkel moest bepaald worden: het looten door het werpen met dobbelfteenen. En dat, ten einde alle verkeerde uitleggingen, zoo veel mooglyk te vermyden, het derae point, 't welk aan de Burgers by het veriooten, zal worden voorgehouden, aldus gefield behoorde te worden:
Da „ Dat



C 52 >
„ Dat naar het zedelyk gedrag van den Perfoon , die bet m Ambt of de Bediening wint, naauwkeurig zal worden gein„ formeert, en zoo hier omtrent overtuigend mogt blyken, dat „ hy van een flegt zeedelyk gedrag waare, zal niet hy, maar ,, de geene, die naast hem de hoogfte oogen geworpen heeft, „ indien deeze van een goed zeedelyk gedrag zy, het Ambt of de ,, Bediening verkrygen."
XI. De Burgers Plukhooy c.f. zeggen by dit Art. „het Re,, quest, omeeneAéte van aanftelling tot eenig Ambt te erlangen, „ zal deRequestrant moogen laaten fehryven, door wien hy wil, „ en het zelfs aan den Raad moogen prefenteeren, zonder gehou,, den te zyn, de Boode eenig douceur te geeven, tot fchaaver„ goéding, om dat hy niet gebruikt is, om het Request te ftel„ len, of aan den Raad te prefenteeren."
De Commisfie in aanmerking neemende, dat door den Raad by fpeciaale Refolutie, tot fchaavergoeding voor 't gemis van andere voordeden, aan de Bodens is toegelegt, f i-jo-o voor het prefenteeren van alle Requesten, om Aéte van aanftelling, en dat daarby tevens bepaald is, dat zoodanige Requesten door hun moeten geprefenteerd worden ; — begrypt, dat dit voordeel niet wel aan de Bodens kan ontnoomen worden, door
dien dit een gedeelte van hun falaris uitmaakt; te meer,
daar hy, die een Ambt bekoomt, ligtelyk aan een Bode/i-io-o kan betaalen : ook wanneer dit voordeel aan de Bodens ontnoomen wierd, zouden zy voorzeeker op eene andere wyze fehaade loos moeten gefield worden; en daar dit dus de Burgery geen voordeel zoude aanbrengen, behoord dit douceur aan de Bodens gelaaten te worden.
XU. Hier zag de Burger Kleton liever, verboten dan begeeven gefield, om dat altoos, zegt hy, by begeeving de een of ander denkt verongelykt te worden, dat me! verlooten geen plaats heeft.
De Commisfie moet zich eenigzins verwonderen, dat die Burger , die over alle voorige Art. (waarin enderfcheid gemaakt wordt, tusfehen het begeeven en verlooten van Ambten) onverfchillig is heen geflapt, nu eindlyk zich ftoot by dit laatfte Art. aan het woord begeeven, het welk daarin alleen voorkoomt, als een onvermydelyk gevolg van in voorige Art. vastgeftelde zaaken. — Ook de reden, welke die Burger hier van geeft, doet weinig af, als men in aanmerking neemt, dat het niet mooglyk is, eene inrichting te maaken, waar door niet de een of ander meent verongelykt te worden; dit kan by verlooting, eeven zoo wel als by begeeving plaats hebben.
Eindelyk geeven de Burgers Kuifer en Smak c. f. in bedenking, of'er'niet noodzaaklyk by dit Reglement moet
wor-



C 53 }
worden bepaald , de wyze boe te handelen door de Burgery, Wanneer één Lid, — een gedeelte van—ofwel—een geheel Collegie, zich het vertrouwen des Volks heeft onwaardig gemaakt.
De Commisfie; hulde doende aan de onverjaarbaare Rechten van den Mensch en Burger ; erkennende met geheel haar hart, dat de Oppermagt des Volks moet blyven berusten in deszelfs eigen boezem, befchouwt deeze bedenkingen als allergegrondst, en proponeert derhalven, aan het flot van het eerfte Hoofdfiuk, het laatfte Art. aldus te ampliè'eren.
Doch ttit hoofde van haare Oppermagt, zal zy ook het recht behouden, om een gedeelte , of alle de Leden van het StadsBefuur, wanneer zy zich by haar het vertrouwen hebben onwaardig gemaakt, door eene volftrekte meerderheid der Dordrechtfche Stemgerechtigden, af te zetten, en door anderen te doen vervangen.
Eindelyk proponeeren de Burgers van Altena e. f. de volgende Articulen, tot de oprichting vau eene VreedemaakersKamer.
Art. I. ,, 'Er zal , buiten het Collegie van Schepenen, of „ Kamer Judiciè'el, noch beftaan eene Vreedemaakers Kamer, en ,, wel, uit zeven Burgers, zynde Leden der Wykvergadering, ,, dewelke op dezelve manier als de Raaden, en Schepenen ,, zullen gekooren worden, en dezelfde qualiteit bezitten als „ de Raaden, en Schepenen."
II. ,, Dezelve zullen uit hun midden een Prefident verkie,, zen voor een Jaar."
III. „ Dit Collegie zal eens in iedere week ordinair op „ het Stadshuis vergaderen, in de Weeskamer, des Woensdags „ avonds om vyf uuren, en voords zoo dikwils, als den Preli„ dent zal noodig oordeelen, extraordinair."
IV. „ In de eerfte fesfie, zal dit Collegie een Secretaris „ buiten hun aanftellen, op een tractement van 250 Guldens „ Jaarlyks, zonder verdere emolumenten, welke deezen post ,, (mits goed comportement) voor zyn geheele leeven zal moo-
gen waarneemen." v
V. „ Dit Collegie zal oordeelen over alle Bürgerlyke ge„ fchillen, die niet Crimineel of Juftitiè'el zyn, als meede over
dezulke, die uit de Stedelyke huishoudelyke Wetten voor„ koomeB, en niet behooren tot een byzonder Committé, ook D 3 „ be-



C 54 >
„ behandeld het zelve, Gilde-kweftien, en zoodanige gefchrl„ len, die uit Koop en Verkoop, Huur en Verhuur, voort vloei,, jen, en in het generaal, over het geen tot deezer Sredelyke „ Wetten en Keuren, voor zoo verre dezelve niet Politiek, „ Crimineel of Jultïciëel kunnen befchouwd worden, en niet „ boven de drie honderd Guldens bedraagen."
. VI. „ Voor dit Collegie, moeten Partyen hunne eigen zaak „ behandelen; en zyn verpligt in perlöon, het zy by monde ,, of in gefchrifte, de queftieufe zaak in eens af te verdeedi„ gen, en des noods hunne gezegdens met genoegzaame be„ wyzen of getuigen te ftaaven , alzoo voor dit Collegie geene „ Rechtsgeleerden, onder welke benaamingook, moogen wor,, den toegelaaten; opk zal in hetzelve geen gewoone rol, of ,, andere form van rechtplcegmgen, worden gehouden,"
VII. ,, De zaaken voor dit Collegie koomende, en par„ tyen behoorlyk over en weder gehoord zynde, zullen Vree,, demaakers vonnis Ipreeken. "
VIII. ,, Dan, zoo Vreedemaakers buiten de mogelykheid ge„ (leid worden, om partyen over en weder te hooren, door„ dien de aangeklaagde weigerd om te compareeren, zoo zal „ zoodanig een agterblyvende verbeuren de fomma van eene „ Gulden, boven de 20 Huivers" Art. 12 gemeld; doch als „ dan zal den agrerweeg gebleevene wederom gedagvaard wor,, den, en alsdan weder niet compareerende, zal hy doorVree„ demaakers worden gecondemneerd , om twee jaaren vervallen „ te zyn van zyn Burgerrecht; en zullen Vreedemaakers dan na hun" „ beste weeten vonnis fpreeken, — echter zal den niet com„ pareerende van de uirvoering der eondemnatie zyn bevryd, „ als hy met voldoende bewyzen kan aantoonen, dat het com,, pareeren, hem in beide de Dagvaardingen is onmogelyk ge,, weest."
IX. „ Vreedemaakers, in de eerfte reis de twistende par„ tyen-niet kunnende verè'enigen, om redenen dat parryen „ vermeenen, nadere bewyzen voor hunne gezegdens te zul„ len kunnen bybrengen, om de aatiklagt of verdeediging te „ ftaaven, zullen Vreedemaakers, de queftie buiten uitfpraak „ houden tot de eerstkomende Ordinaire Vergadering; om aan „ de Burgers geleegenheid te geeven, de vermeende bewyzen „ voor te brengen, doch wanneer alsdan geene nadere bewy„ zen bygebragt worden, zullen Vreedemaakers naar hun beste
weeten uitfpraak doen."
X



( 55 )
X. „ De uitfpraak gedaan zynde, en 'partyen gefommeerd ,, daaraan te voldoen, doch met de uitfpraak geen genoegen „ neemende, zal het hun vryllaan, (mits onder confignatie ,, der penningen, waar toe iemand, als eene boete mogte ver„ weezen zyn, te ftellen in handen van den Secretaris van ,, dit Collegie,) hun vermeend recht, voor het Collegie van „ Schepenen, op de aldaar gebruikelykewyze te vervolgen."
XI. „ Dit Collegie zal alle dagvaardingen laaten doen door „ een gefchikt Perfoon, door hun aanteftellen, in hunne eerlïe ,, cesfie , dewelke tevens als het Collegie vergaderd , den ,, Post van Kamerbewaarder zal waarneemen; deezen zal geen
TraSement genieten voor het by eenroepen of andere dienden ,, van het Collegie. — Doch voor de dagvaardingen van partyen, ,, zal hy voor elke dagvaarding genieten 6 duivers, te betalen ,, door dien Burger die hy dagvaard."
XII „ Den aanklaager en de aangeklaagde zullen eer hunne zaaken voor dit Collegie behandeld worden, in confign3tie beraa„ len de fomma van twintig duivers; en de Burger die in het ,, gelyk word gedeld , zal gemelde fomma terug ontfangen, ,, dan, de Burger die in het ongelyk word gedeld, zal gemelde „ twintig duivers laaten ten behoeve als Art. 13 gemeld zal ,, worden, boven de boete waar in hy, boven dat, mogt ,, verweezen worden."
XW. ,, De boetens waar in de, in het ongelyk gedeld wor,, dende Burger, zal bekeurd worden, zullen komen de eene helft „ ten profyte van Vreedemaakers Kamer, om daar uit het falaris s, van hunnen Secretaris, en verdere benoodigde onkosten goed
,, te maaken, zoo veel mogelyk is. En de andere helft der
,, boetens, zal komen ten profyte van den Diaconie-armen van „ die gemeente, waar toe de gecondemneerde, wegens zyne
Godsdiendige gezindheid, behoord."
XIV. „ Van deezen ontvangfr der boetens, zal dit Collegie ,, Jaarlyks voor het veranderen, deszelfs rekening doen aan de
Armen , of eene Commisfie uit deszelfs beduurders , en ,, ieder hun aandeel ter band ftellen — als meede aan het Com, „ mitté van Finantie deezer Stad, welk Committé zal zorgen, dat
Boeken, Papier, Pennen.Inkt, Vuur, Ligt, en verdere benoodrgt,, heeden voor dit Collegie, voor Stadsrekening bezorgt worden."
XV. ,, De Secretaris van dit Collegie zal in deszelfs Verga„ dering, eene advjfeerende, doch geenzints eene concludeeren-
de



C 56 )
„ de flem uitbrengen. r Hy zal zorgen, om behoorlyk, van „ alles aanteekemngen te houden, alle Rukken teekenen. en „ autheiuifeeren , en verders alles doen wat een Secretaris „ verpl.gr is te doen , volgens inftruaie, door vreedemakers ,, voor hem opreftellen."
" D|^Co,ieêie.za' toezien °™ alledifputen, en verde„ re ongeregeldheden>n deze Stad voor te komen, en Wanneer " y„dnr 'D ^eens,haare magt zelve niet kunnen voorzien, " ,Z! ™'ks £r kenn,s brenBen van den Raad, of Schepe„ nen, tot wiens Departement zulks mogt behooren."
rww " °,e n0tü'en en verdere fefchriften van dit „ Collegie, zuilen even als die van den Raad en Schepensbank „ ter Secretarie deezer Stad, bewaard worden.
XVIII. „ Uit dit Collegie van Vreedemaakers, zal fanrlyks, ,, het eerfte jaar drie by looting afgaan, het tweede laar d~ „ vier eerft aangeblevene, en vervolgens by tourbeurten.
XIX. „ De verkoorene Leden tot dit Collegie zullen, bv „ hunne aanftelling, in den vollen Raad, in handen van de/ „ zelfs Prelident, afleggen den navolgenden Eed
C Deeze door den Raad te arrefieeren.}
. De Comm',sfie de voorgeftelde 19 Articulen tot de oprich tmg en werkzaamheeden van eene Vredemaakers Kamer overwoogen hebbende, begrypt dat het oogmerk der Propo! fanten hoofdzaakelyk is: Eene manier van Recht pleesïnJZ tevoeren, - vooral in kleine zaaken, ~ welke korter' mmder omjlagttg, en. onkostbaarer zoude zyn, dan die' welke in ae manier van Procedeeren voor de Kdmer Vu dtcieel, van den 28 December Ao. 164S, naar welke nol word gehandelt, is bepaald. S Recht doende aan het heilzaame doel der Voorfteüers, moeten wy met haar inftWn, voor zoo verre, als waartóe het hoofdoogmerk zich bepaald, maar omtrent de middelen om dit oogmerk te bereiken, moeten wy met hun verfchillen.
Eene Vredemaakers Kamer, zoo als die word voorgeflagen, in eene Stad ais deeze, waarin de twistende parryen doorgaans nier meenigvuldig zyn, zouden wy afkeuren, om dat anders de Kamer Judiciëel en Vreedemaakers-Kamer, beide Hechts half werk zouden hebben, aangezien den kleinen omtrek, en hat weinige getal Inwooners deezer Stad, in vergelyking van
an-



C S7 )
andere Steden, waar zulks veelal plaats heeft, als Jtm*. fterdam, Rotterdam, enz. Zeker z^u de daarftelling van zulk een nieuw Collegie, weldraa eene werkloosheid, inheide die Collegien, doen ftand grypen, welke ligtlyk aanleiding rot de fpoedige wedervernietiging van een of ander derzelve zou kunnen geeven; buiten en behalven, dat de oprichting van dezelve, geen gering bezwaar voor Stads Finantien zou te weeg brengen. Dan, om voorf. oogmerk evenwel te bereiken, en ten Wezenlyken nutte der Burgery, hieromtrend eene nieuwe bepaaling te maaken, zagen wy liefst, agter Art. n. van bet 5de Hoofdfiuk, drie Articulen ingevoegt, van den volgenden inhoud:
Art. X I I.
„ De Kamer Judiciëel zal de ordinaire Jufiitie, zoo civile „ als erimineele, met het geen daarvan afhangt, adminiflree„ ren, overëenkomflig de Wetten van den Lande, en de ma„ nier van procedeeren voor de gemelde Kamer, als meede „ ingevolge de bepaalingen in Art. 13. te melden.
XIII.
,, De Kamer Judiciëel, zal uit den haaren benoemen en aan„ (lallen drie Commisfarisfen tot de kleine Zaaken, voor welke zullen moeten gebracht worden, alle zaaken waarby 't geëischte niet boven de ƒ 100 : - : - bedraagt, het zy in „ geld of goederen, (arresten uitgezonden) ook alle Actiën van Injuriën of onderlinge verfchillen van woorden ; en zal " de Gedaagde voor gemelde Commisfarisfen, terllond moeten '„ antwoorden, de Eisfcher daar op repliceeren, en de Ver'„ weerder dupliceeren, om daarop, en op de (lukken en bewyzen, die door partyen zullen worden overgeleevert, Recht „ gedaan en geördonneert te worden naar behooren;, zonder dat partyen in voorfz. kleine Zaaken, hunne ding-taalen by gefchrifte zullen moegen overleeveren, ofte door één '„ of meer praclifyns geadfideerd zyn, ten waare hetzelve by ,', Commisfarisfen toegelaaten wierde; die zulks zullen mogen ', ontzeggen of toelaaten naar bevind van zaaken; zullende ', nochtans, van de uitfpraaken van bovengemelde Commisfaris'„ fen, kunnen worden geappelleerd aan de Kamer Judiciëel, „ zoo echter, dat de voorfz. uitfpraaken zullen hebben execu„ tie onder cautie, niettegenfiaande dezelve Appellatie."
X I V.
„ Commisfarisfen van kleine Zaaken, zullen hunnegewoone „ zittingen houden op Dingsdag en Donderdag, 's voormiddags D s t> ten



C 58 )
'» {en " UUren' °P den Raadhuize dezer Stad, en geadfifteert „ zyn, door een der Stads Seeretarisfen » geaawteert
Art. ï3 van bet Concept, zou dus Art. 15 worden, en moeten beginnen ais volgt: ; ' moeten
,, De Kamer Judiciëel zal zich niet mogen b2moeijen,enz
tgiSS^s&r dit Hoofdftufe —
«tpS-m00^06 ^ aa" beC einde van he£ Concept-Reglement gefield.■ Dn voorfckreven Regiemem worst bv de Ër^erv
de?zL'kedaaerfld,h(:ra,S bei'e,zende dingen, wellce in den aart nflfn ' u l Et onvervreemdbaar Volks-recht liggen opge-' foyeem ^ °°d'g berchouwt' ^ zy dus liefst hefzelve"^
E 1 N D E,
By Ia age r



C 59 )
Bylaage i.
CONCEPT.INSTRUCTIE vooy
Reeken meesters der Stad Dordrecht en van de Merwede.
HArr. t. et Committé van Rekenmeesters, zal beftaan uit 8 Leden, als 2 uit den Raad, 2 uit de Schepenen, en 4 uit do Stemgerechtigde Burgery deezer Stad en de Merwede. I I. •
Het zelve zal Jaarlyks, op den ifte Maandag der Maand January, edoch, den eerften Maandag invallende op den ifte January, als dan op den 2den Maandag dier Maand,, des voormiddags, van 12 tot 1 Uuren, verkooren worden door de Stemhebbende Burgers in hunne Wyken, als naar gewoonte,
I I I.
ïederBurger op welke de keuze wordt uitgebragt, Zal gehouden zyn den Post van Rekenmeester op zich te neemen ; dan, redenen van wygering allegueerende, za! de Grondvergadering over de wettig- of onwettigheid, daar van befltsfchen, en dezelve niet voldoende bevindende, den Verkoorenen aanzeggen, zich dien post, te laaten welgevallen, of eene boete van f 50 ; - ten Profyte van Stads Casfe, van hem vorderen.
I V.
Wanneer één of meer Leden, door het betaalen der Boete, of om redenen, aldus zyn vrygefleli.1, zal de Grondvergadering de magt hebben, derzelver plaats te doen vervangen, door die Burgers, welke naast de zoodanigen, de meeste Stemmen der Burgery hebben gehad.
V
Dealzoo verkooren Rekenmeesters zullen één Jaar moeten fungeeren , zy zullen het eerst by 't refumeeren, en vervolgens by het doen van de Rekening, adfifteeren, welke Jaarlyks, door het Committé van Finantie , Thefauriers , of wie in 't vervolg eenige Admlniftrafe over de Finantien der Stad zou moogen hebben, zal worden gedarn, en hiér by het belang der Burgery verpligt zyn waarteneemen.



C 60 )
v r. ,
Zy zullen de Rekening van ontfaogst, confronteeren tegens de Landeryen, Dyken, Gorfen6, Aanwaaien Hï zen, fffeöen, vaste en andere Goederen, Rechten en Heerlykheeden, en andere Eigendommen, van wat benaa mmgd.eook zyn moogen, weike de Stad en Merwede toe behooren, en ten d,en einde opening en exhibitie kunnen vraagen en moeten hebben, van alle de voorfz. vaste en andere Goederen ; — als meede vifie van alle Relblutien Verpachting- en Verhuur - Conditiën, en andere DoTmll'. ten, tot de voorn. Rekening betreklyk Ul-U,"en_ VII,
Zy zullen de Rekening van Uitgaaf, vergdyken met QuiSSr0» Beft/kke"'Aa«neemingen, Ordonnantiën zaï wvZn k "dere Pap'eren ' waa™eede de Uitgaaf zal worden beweezen; en welke daar toe eeniezin? «.Jari-f
^Mrü^f -7het recht ^"n. 3;;
^«""Dgen , en van alle de Gelden en Goederen de Stad en Merwede toebehorende; het geen hun ook 'niet zal moogen gewygerd worden. °iet VIII.
Zy zullen ,na genoegzaame overtures te hebben gehad en behoorlyk examen, de Rekeningen approbeeren, of Jebat teeren, naar bevindinge, en dezelve van alle erreuren doen zuiveren; en de Vryheid hebben, om van en uit "oö noenide
^ Z7S-eder0rorHgfeHUitrekre,S of aant-keningen te maaTet als zy Lieden tot het doen van natemelden Rapport zullen meenen noodig te hebben. "-"pport, zuilen
1 x.
Eindelyk zullen Rekenmeesters binnen i4da?Pn m hat fluiten vanvoorfchreeven Rekeningen aa nJnne^Coi'/miuen' ten, van derzelver bevindingen, als meede va den ftïa van
fee?fRrDpo«denBeZittinggen' in het °Penbaare ged t lTi u PP ,d0en' en na dat de prefent zynde Bureerv zal hebben gedeclareerd, daar niets tegen ^hebben zul Jen zy, van hunnen Post,. ontflagen zyn.S " te hebben' zuU
Bylaage z.
ia



Bylaage a.
VRYHEID, GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
EXTRACT uit de Refolutien van.
den Provifioneelen Raad der Stad Dordrecht en de Merwede, in deszelfs Vergadering genoomen op
Saturdag den 7 Jan. 1797, V zdejaarderBat.Vrylieid.
Burgers Stoop en Rodenburg, in wiens handen den 24 December laatstleeden is gefield geworden eene Misfive van de Leden der Commisfie, door de Burgery benoemd, ter beoordeeling der Aanmerkingen op het Concept - Regeerings- Regiement, houdende verzoek, om aan hunne benoemde Commisfie, beftaande uit de Burgers Jan de Vries, F. G. van Ingen en Pieter Immerzeel, articulatim, en by gefchrifte, die inligtingen te geeven, omtrend de werkzaamheeden der Seeretarisfen, als hun in ftaat kunnen ftellen om met grond daar over zelve te kunnen oordeelen, hebben ter Vergadering gedaan en in fcriptis overgegeeven hun Rapport, waar by en gros, in de eerfte plaats worden opgegeeven de werkzaamheeden der Seeretarisfen, voor zoo verre dezelve tot deeze Raade betrekking hebben, en vervolgens de zulke, welke niet tot den Raad, de Kamer Juditieel, of de Finantie, fpeciaal behoorende, egterals generaale werkzaamheeden der Seeretarisfen , aangemerkt moeten worden.
Luidende de voorfz. Misfive van de Leden der Commisfie, en fchriftelyk Rapport, als volgt Fiat Infertio.
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, zig met het voorfz. Rapport te Conformeeten, en dienvolgende het zelve, met Extract deezes, copielyk ter hand te ftellen aan de Burgers Vries, van Ingen en Immerzeel, ter informatie.
(.mderjïond')
1 Accordeert met voorfz. Refolutie. (wasget.-) H. L. v. d. SANTHEUVEL.
AAN



C 62 J
AAN den Provifioneelen Raad der Stad Dordrecht en de Merwede.
Medeburgers'.
is:: l cwtfyï'V ../I-r-b 3;u Tll4?i.T^ !C •-: Ji t>o°r Ulieden gecommitteerd zynde, om ter voldoening jtan het verzoek van de Leden der Commisfie door de Burgery benoemd ter beoordeeling der Aanmerkingen op het Concept-Regeerings -Reglement, met en beneevens de drie Seeretarisfen, conform UwliederRefolutie van den 24 December anni pasfati, aan Gecommitteerdens uit de voorfchreeve Commisfie, zynde de Burgers Jan de Vries, F. G. van Ingen en Pieter Immerzeel, articulatim en by gelchrifte omtrend de bezigheeden der Stads Seeretarisfen die inligtingen te'geeven , Welke hun in ftaat kunnen ftellen om met grond over haare werkzaamheeden zelve te kunnen oordeelen, hebben wy, TJlieden daar omtrend van onze confideratien zullende dienen, de Eer alvoorens te remarqueeren , dat wy geïnformeerd zyn geworden, dat een gelyk verzoek door de Leden van meergemelde Commisfie is gedaan , en aan de Kamere Juditieel deezer Stad, 'en aan 't Committé van Finantie, waar uit ons is gebleeken, dat de bedoelinge van voorenftaande verzoek, voor zoo verre dit aan deezen Raade gedaan is, alleen ftxekt tot bekoominge van informatien omtrend die werkzaamheeden, die alleen by, of op last en ordre van deezen Raad, te verrigten zyn, of met andere woorden, die de Seeretarisfen, qua Seeretarisfen van den Raad 'te verrigten hebben, en welke bezigheeden zigbevoorens, min of meer, ook extendeerden tot zaaken die het Gemeeneland, of de Vergadering der Staaten betroffen, dan waar van de Rapporten en Refolutien, zoowel als die der Stads zaaken, door den Penlïonaris moesten geè'xtendeert worden, en waar van niet, dan by abfentie van den zeiven, door de Seeretarisfen de extenlien moesten worden gemaakt, daar nu, de Stads zaaken altyd en geheel voor Reekening der Seeretarisfen komen.
En 't is dan ook om die reeden dat wy Ulieden, in de eerfte plaats en gros die beezigheeden zullen opgeeven, zonder daar by melding te maaken van die kleinigheeden, welke op zig zeKen van net veel gewigt, egter wegens derzelver meenigvuïdigheid en verfcheidenheid, als een gedeelte der
werk-



< 63 3
■werkzaamheeden der- Seeretarisfen, moeten worden geconfi. dereerd.
Terwyl Wy ten anderen Ülieden, almeede en grosy die werkzaamheeden zullen opnoemen, .weike, offchoon niet fpeciaal gebragt kunnende worden tot het werk van deezen Raade nog van de Kamere Judiciëel, of 't Committé van Finantie, egter als generaale werkzaamheeden der Seeretarisfen aangemerkt moeten worden.
Tot het werk der Seeretarisfen dan, voor zoo veel deezen Raad betreft , behoord :
Dat in alle, zoo ordinaire, als extraordinaire Vergaderingen , altyd twee van,dezelve prefent moeten zyn.
Het extendeeren van de Notulen, waar van de volumineusheid genoegzaam bekend is.
Het depecheeren van alle Extraxten daar uit voortvloeijende.
Het extendeeren en depecheeren van. alle afgaande Misves.
Het Schryven en TJitgeeven van alle Aflens, zoo van Admisfien, AanRellingen , als anderflnts.
Het ftellen van alle Publicatien, Ordonnantiën, &c.
Het registreeren, zoo van de Notulen, als van alle voorenflaande Stukken, ieder in het Register daar toe gedestïneerd. „ Het maaken van een behoorlyk Alphabetisch Register op de Notulen van den Raad.
Het adfifteeren by alle Commisfien, des gerèquireerd wordende, als wanneer de Rapporten, meest al, door den Secretaris gefield worden.
De behandeling der zaaken raakende den Crimpenrewaard, het houden van Correspondentie met de Steeden Gouda en Schoonhoven, het Hellen der Refolutien concerneerende gemelde waard, het apostilleeren der Rekening, het opfeezen van dezelve, met het extendeeren der Notulen, op de Rekendag van meergemelde Waard.
Terwyl tot de generaale werkzaamheeden gebragt kunnen worden:
De ontfangst der Collateraale Succesfien, met het registreeren derNalaatenfchappen , het bezorgen der taxatiën, zoo binnen deeze Stad te doen door Schepenen, of gezwoore Makelaars, als ten. Platten Lande door Schouten Gerechte, met het opmaaken en in ordre brengan der Staaten.
De



C 154 )
. beontfaflgften van den 4often en 8ofren Penning, zon voor 't Land als voor de Stad.
Da ontfangst van den 40 Penning op de Seheepen,
De Ontfangst van 't regt van Trouwen en Begraaven.
De Ontfangst van het Regt van Nakoop. I De Ontfangst der Duiten en Oortjens van de Transporten > zoo voor de Stad, Armen, Weeshuis en Krygs-Kas
Het ftellen en formeeren van behoorlyke ftaaten van verandwoording, van alle de voorenftaande Ontfangften, zoo voor 't Land als voor de Stad, Armen, &c.
Voor welke Ontfangften, ieder der 3 Seeretarisfen gehouden is, te ftellen een Borg van Tien Duizent Guldens.
Het uitgeeven van alle Atteftatien, zoo ten behoeven van Keetmeesteren, Turffchippers, als Atteftatien de Vita, Confent-Billetten van Trouwen en Begraaven. &c.
Het invullen en afzenden der Zetting - Lyst'en van het Brood, met de Misfives aan de Dorpen, onder 't resfort van de Gemeene Middelen deezer Stad behooren de. ; Het teekenen van Zegels, zoo voor deeze Stad als Arrondisfement van dien, welkers getal, zedert de Nieuwe Ordonnantie op't klein Zegel, al vry aanmerkelyk is, en in den Jaare 1796, omtrend 50 Duizend ftuks, bedraagen heeft.
Beneevens verfcheide andere kleimgheeden, van te weinig belang ieder op zig zelve, om daar van by deezen melding te maaken. Zie hier Medeburgers! eene Lyst en gros van de werkzaamheeden, der Seeretarisfen zoo voordeezen Raad als die voor rekening der Seeretarisfen in 't generaal, en hier omtrend Ulieden zullende dienen van onze Confideratien enAdvis, zouden wy van gedagten zyn, dat ter voldoening aan 't verzoek van de Commisfie ter beoordeeling der Aanmerkingen op 't Concept Regeenngs Reglement, Copie van dit Rapport, zoude behooren.te worden ter hand gefield aan de Burgers de Vries, van Ingen en Immerzeel, tot derzelver informatie, ons niet te min refereerende aan Uwlieder beter Oordeel, blyven wy, naa Heilwensch en aanbod van Broederfchap,
Uwlieder Medeburgers,
(wasget.) A. B. STOOP. dordrfcht N. ROODENBURG.
den 7 January 1797. 't derde Jaar der Bataaffcbe Vryheid.
Bylaage 3.



Bylaage 3.
VRYHEID, GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
EXTRACT uit deRefolutien van
den Provilioneelen Balhuw en Scheepenen der Stad Dordrecht en de Merwede, in derzelver Vergadering genoomen op
Donderdag den 5 Jan. 1797,'/ idejaar der Bat.Vryheid
\s door de de Burgers N. ff. Vrythnff, S. de Jongh van Son en M. Westerouen van Mieteren, ter Vergadering overgegeeven, derzelver Confideratien omtrend eene Misfive, door de Leden der Commisfie, door de Burgery benoemd, ter beoordeeliug der Aanmerkingen op het ConceptRegerings - Reglement , aan deeze Camere gefchreeven ; zynde dezelve Misfive, en het daarop uitgebragte Rapport van Commisfarisfen, van den volgende inhoud Fiat ƒ< fertio.
Waarop gedelibereerd, en Commisfarisfen voor derzelver genoomen moeite en gedaan Rapport bedankt zynde, is goedgevonden en verdaan, zig met het gemelde Rapport te conformeeren , en dienvolgens gerefolveert, dat Copie van hetzelve ter informatie zal worden ter hand gefield, aan de Leden der Commisfie ter beoordeeling der Aanmerkingen op het Concept - Regerings-Reglement.
Conder/lond)
Accordeert met voorfz. Refolutie
(was get.~)
H. L. v. d. SANTHEUVEL.
VRYHEID. GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
Mede-Burgers! Mede-Rechters! De Ondergetekenden door deeze Camere ter hand gefield 2ynde, op den 37 Decerrfber des afgeloopen Jaars, een E Brief



C 66 )
Brief van eene Commisfie uit de Burgery staten einde het Regerings - Reglement, met al het geen daar toe betrekicing heeft in ordre te brengen ) om aan-deeze Camere daar op te dienen van herigt, heeft, ingevolge dien last aanftonds werkzaam geweest zynde, de Eer te .berichten:
Dat aan hun het werk der Seeretarisfen van die uitgeftrekt. heid is voorgekoouien, dat het te veel omflagtig zou worden, het zelve alles by naame te noemen.
Uwe Commisfie denkt genoegzaam aan het oogmerk te zullen voldoen, wanneer zy , eenige derzelver die haar het voprnaairfte toefchynen, opteld ; zy bepaalen dezelve dan tot de navolgende:
Alle Berichten, Aanfchryvmgen &c. welke van deeze Carrier, aan H.jogere of andere Gerichtshoven , of wel Adresi fen die aan de Souverain of andere Collegien mogteh afgezonden of geprefenteerd worden, na de door de Camer genoom'e'ne Refoldtie, te'dellen en te doen tnfe'reeren. '.'Allé depêches Zoo_ter Camere van juftitie, als ter Secrctary voorkoomehde, te exp'édlëeren.
"Om den dienst ter voorfz. Camer, by ord;naire en 'alle extraordinaire Vergaderingen , Compantien &c gelyk ook' ter Secretary gerequireerd wordende, getrouwelyk waar te néetrlen.
* " Om te" houden een accuraat Register', in het welke alle minuten van Giften , ofte Overdragt - Brieven, alsmeede' van Transporten, Schuld- ende Reir.en - Brieven , die vöor Scheepenen deezer Stad gepasleerd worden, ieder óp hnr béhrtorlvk blad gerégistreert worden.
Om te ?orgen dat allé' Atteftatien, en Certificaticn voor Scheepenen trepasfeert wordende, geene uitgezonden, wel en .behoorlyk re boek gefteld , en. aan' die geene,' die dezeiven concernèeren , behanJigd worden.
Om te formeeren deStaaten, Inventaarisfen en< Rekeningen der fnfolvenfe .Boedels ; êh by de Comparitien daarover belegd, te aflfifteeren , en de Rekeningen daar van te apostilleerart.' I 3 H 3 Y J 5 tj .vrl 9 n f I ?
Om ordre te-fteMen, dat alle deStaaten'van preferentien en concurrentien der Infolvente Boedels, in een R.'gis'er ten dien einde expresfelyk te houd -n, op haar b^hoorlyke ordre gféresjistreert, én te boek gefteld worden.
Om de Penningen onder den gerechte de iiur Stal g;-
CO:l-



C 67 )
confieneert wordende, na de gedaane confignatie, ter Secretary deezer Stad gecustodieerd te laaten, en te zorgen, dat geene Penningen uit de confignatie worden geligt, als onder fuffifante cautie, by den gerechte deezer Stad gejustificeerd, en by faute van dien, d«ar voor aanfpreekeiyk te zyn.
Om alle Refolutien, dewelken by den gerechte deezer Stad, of by Commisfarisfen van de Gemeenelands Middelen genoomen worden, te extendeeren en in de respective Registers daar toe gedestineerd te doen infereeren. ■ Om op de ordinaris Rechtdagen pracife (zoo als voorzeid
is) te compareeren , ter Roile te zitten, alle de zaakeri
aldaar, zoo in Crimineele, als Civile zaaken, en in Cas van gemeene middelen voorvallende, waar te neemen ; ten dien einde alle fententien zelfs te extendeeren, ende ter Roile te doen ftellen, en voorts tot alle befognes, aldaar voorvallende, haarlieden te laaten employeeren.
Om in geval zulks gerequireerd word,, van alle zaaken, aan Commisfarisfen van den gerechte gerenvoyeert, te houden Verbaal van het geen voor, en by gemelde Commisfarisfen, op de Comparitien, of anderfints verhandeld word, en al het zelve in een Register behoorlyk te boek te ftellen.
Om te extendeeren alle de Publicatien, die by den Gerechte gearresteerd worden.
Omme alle AppoinQementen op de Requesten te ftellen, en vervolgens met de Requesten zelve in haar geheel te doert Registreeren.
Om de Rol van de Gedingen te houden, en alle Vonnis• feu daar uit voorkomende, te deen opmaaken, en aan de belang hebbende ter hand te ftellen.
Om alle de zaaken, de Camere Judiciëel fpefleerende, en alle depêches daar uitproflueerende promptelyk waar te neemen , en teasfifteeren by het folemnifeeren der Huwelyken.
Om alle de Gevangenen, of Gedaagdens in Perfoon, in Crimineele zaaken, op de interrogatorien, door den Balliuw overgelegd, te ondervraagen, en de responliven door dezelven daar op te geeven, woordelyk te noteeren ; en in civile zaaken dezelven ook vervolgens te doen Registreeren.
Om naauwkeurig acht te geeven, dat de behoorlyke Borgjtogten door de Amptenaaren gepresteerd worden ,' dezelven E 2 ver-



C 6*8 )
vervolgens te doen opmaaken, en daar van behoorlyk Register ie houden.
Om alle Atteftatien die door den Balliuvv ingewonnen worden, op te neemen, en daar naa in ordre te doen over. fchryven.
Om by het pasfeeren van alle Scabinaale Aérens tegenwoordig te zyn, ei) dezelven te expedieeren
Om uit de Prothocollen der Overledene Notarisfen, Extracten, ofCopienvan de voor hun gepasfeert zynde Ailens» af ie geeven.
En eindelyk zoo veele kleinigheeden , waar toe het naauwkeurig nagaan in alle derzelver byzonderheeden , meer moeite vereyscht, dan in de uitvoering zelve van het werk daar aan verknogt.
Uwe Commisfie meent, hier meede genoegzaam aan het oogmerk deezer Camere voldaan te hebben en bieden U dit hun Rapport aan
Heil en Broederfchap!
(was getj
N. H. VRYTHOFF,
S. de JONGH van SON,
M. WESTEROUEN van MEETEREN.
Dordrecht den 5 January 1797 A. L. B. 30
Bylaage 4



Bylaage 4.
BERIGT der Commisfie van Einantie
aan de Leden der Commisiie door de Burgery benoemd, ter beoordeling der asnmerkii gen op het Concept-Regeerings - Reglement, voor de Stad Dordrecht en de Merwede.
Medeburgers!
TPer voldoening aan het verzoek.het welk uweGecommitteerdeu ons by derzelver Memorie van 24 December laatstleeoen hebben gedaan, omnamentl>k, door ons onderngt te worden, van de werkzaamheeden, weike deeze Commisfie voor een Secretaris opleverd , hebben wy gemeend, niet berer te kunnen doen, dan aan U Lieden open te leggen, de bezipheeden, welke aan ons, zoo uit den aart eener Commisfie van Finantie, zelve, alsby Ipeciale Refolutien van den Raad zyn opgedragen, waar uit dan van zelve zai kunnen worden afgeleid en naargegaan, het geengylieden, tot bet onderzoek der aanmerkingen op het verworpen Concept Regerings Reglement voor deze Stad en Merwede, ten deezen opzigten hebt nodig geooideeldt.
Aan deze Commisfie is uit haaien aart, van zelve opgedragen de Directie van alle Stads Finantien van deeze Stad in het algemeen, hiertoe behoord in de eerfte plaats; het toeverzigt over alle derzelver fondfen en inkomften, waar order, behaKen da generaale ontvang ter Thefaurie , moeten geteld worden ; het Comptoir ten beleyden, den ontvang der Verpondingen, icofte Penning, Stads en Schaftgelden , de Leenbank cn Sbgroe<<e. de sieuwbekade Poleer, de Havenfondfen en deArmenfonc'len ; alle derzelver Staten moeten van tyd tot tyd geëxamineerd, derzelver rekeningen |aarlyks nagezien, geappostilleerd, en de rekeningen der Thefaurie uitgezonden, opgenomen en gefloten worden, van derzelver te doene uitgaven, moeten behoorlyke qualificatien uitgegeven, ofwel ordonnantiën van betalingen gellagen ■worden, alle differenten, welken, 't zy uit wanbetaling, ofwel uit particuliere fustenuen by de invordering der Stads Mi (delen, zo by eenige der voorengemelde fondfen, als op de differente Collecte Comptoiren , welke mede aan ons ter toeziut zyn aanbevoolen, geboren worden, moeten door de Commisfie van Finantie worden onderzogt en beflist, en aan de ontvangers of Collecteurs des wegens , de nodige orders worden uirgegev<-n, 't welft meerendeel by Extract Refolutie tegefchieden, gebruikeiyk is; gelykook het rendement der gemelde Collecte Comptoiren 3 niet



( ?o )
riet anders, dan op onze fpeciaale qualificatie of ordonnantie ter Thefaurie kunnen worden overgebragt.
. Alle verhuuringen van Stads Gebouwen, Landeryen als anders moeten mede door de Commisfie van Finantien gefchieden, en de Conditiën van Verpagting of de Huurcedullen daartoe benoodied vervaardigd worden. 6
Door den Provifioneelen Raad is aan onze Commisfie opgedraagen het toezigt over de heerlykheeden deeze Stad toebehoorenu'TiV, dn?,Rlftrat,e der revenuen daar uit prof] werende, alle de Refolutien, bneven, en generalyk alle, de in deeze te fefe Jen orders, moeten almede van onzent wegen , ingefchnfte worden gedepecheerd en uitgegeven.
Van alle de opgenoemde algemeene. werkzaamheden deezer Commisfie komt natuurlyk de meeste bezigheid voor rekening Wn den Secretaris, die niet fiegts alleen gehouden is, «JledeVergaderin. van de Commisfie van finantie, zo gewoone als buitengewoone by te woonen, en notulen van derzelver verrigtingeu te houden, maarook tevens verpligt is, om alles te fchryven, te (lellen en aan te tekenen, wat eene zodanige adminiftratie medebrened. als mede alle ftukken daartoe betrekkelyk ingevolge de Refolutien by ons gevallen, moet in order brengen.
Waar by wy nog, als een niet minder deel der werkzaamheden voegen, het menigvuldig aantal zaaken, die door deo Raad in handen van de Commisfie van Finantie gefield worden, teneinde aan denzelve haare Confideratienenadvis mede tedeelen, en waar van altyd (chriftelyke berigten worden ingediendt; welkealmede geheel voor rekening van den Secretaris zyn , om door hem te worden gefield, en m order gebragt, en waar onder dikwyls, met alleen ftukken van veel aanbelang, maarook van merkelyké uitgebreidheid voorkomeu
Eindelyk zouden wy nog een aantal kleinigheden welken tot het werk van den Secretaris behooren, hier kureen byvoegen. dan wy vermeenen genoeg gezegd te hebben, om U Lieden in het algemeen in tehgten, omtrend hetgeen er by deze Commisfie, voor ,eenen Secretaris te verrigten is, en achtten het dus nutteloos U Lieder attentie met de opnoeming daar van bezig te hou-
Waar meede wy blyven,
Uwe Heilwenfchende Medeburgers!
De Commisfie van Finantie der Stad Dordrecht Dordrecht en Merwede,
«en 6 January 1797. (Onderftond) t$sej. d. B. V. Ter Ordonnantie van dezelve
(W8S get.) H. L. v. o. SAWTHEUVEL,