E
18












MANIFEST
VEREJENIGDE * e JL G e af
£ N
luik.enaam.en;'
-HET VIERDE JAAR DER FRANSCIIE VRYHEl©
{April 1792 ;
.£.7* A« Framth-rertwld.
■ .:, . jfj
TE D VIN KE RKE N\ Vy vak SCHELLE, eaComi* MDCCXCJ L






MA1IFEST
B £ R
VEREENIGDE j » E L G E
K N
^ ü I & E N A A JR. E Wê






B B
VEREENIGDÈ
BELGEN en LUI KE NA AREN
ALLEN DEN VOLKEN VREDE EN VRYHEIDi
Vóusk der aarde, die nog onder het juk eenes 'fchandelyke flaaverny zugt; gelukkiger Volken , wier moedige poogingen hebben gezegenpraald over de pcogingen van het despotismus, wier ketenen voor altyd zyn verbryzeld; Volk van Frankryk inzonderheid, aan welk de zaamgezwooren dwingelanden, nog op dit oogenblik eenen fcepter betwisten, die hun uit de handen valt! het is aan u, het is niet aan die gekroonde overweldigers , die zig de meesters der aarde noemen, dat wy onze klagten voordraagen,• Gyl. zyt het, het zyn niet de dwingelanden, die u onderdrukken, die wy tot rechters over onze eisfehen aanftellen; het is vooruwei* rechtbank, het is met de wapenen der rede en der eeuwig onveranderlyke rechtvaardigheid, des noods onderfteund door onze vereenigde wil en kragten, en niet door de ydele drogredenen van eene bedekte kunst-' maatige en logenvolle ftaatkunde, dat wy onze en uwé. rechten zullen verdeedigen, die reeds al te lang zyn miskend en vertrapt.
Volken vrienden, volken broeders! Deeze zaak is de zaak van alle Volken ! Hoort en oordeelt ons!
Toen de mensch voor de eerfte reis de noodzaaklykA hdé



C * )
heid gevoelde % van zig tot eene maatfchappy te véreenigeri , kwam dit zyn gevoel daar van daan, dat hy - buiten deeze vereeni«ing geen ander middel zag, om de hewaaripg zyner rechten te verzekeren, der/.elver ultoeifening te vergrooten , zyn beftaan uit te breiden * en, om zoo te fpreeken, zyne phyiique en verftandelyke vermogens te vermeerderen.
Hoe is het mogelyk , dat fophisten hebben kunnen beweeren, dat de mensch het behoud vaneen gedeel" te zyner natuurrechten niet heeft kunnen verhoopen * dan van de vrywillige opoffering van het overig- gedeelte van dezelve ? Hoe is het mogelyk-, dat zy mee* Vryhuid hebben kunnen vooronderltellen in den wilden,dan in' den mensch, die m de maatfchappy leeft ? Hebben zy niet beiden rechten te handhaven, pligten te vervullen ? En dcezé rechten, deeze p'igren zyn die niet, voor cfëri êenen zoo wel, als voor den andtereiT, daar irr gelegen, dat zy voor het behoud- van hun weezen zorgen ? Beftaan d'eeze rechten niet, voor den ccnen zowel, als voor den anderen-, in de perfoonlyke veiligheid, in de Vryheid der daadtrr, ift het eigendom der goederen, ift de weerftandbieding aan de onderdrukking ? Beftaan niet deeze pligten , voor den ee-rienzoo wel, als voor den anderen in het r.iet aanranders van de rechten van andere menfthen-?
Maar 'er heeft tusfehen hen werkelyk dit verfchil plaats, dat in den ftaat der natuur niemand zyne rechten kan in veiligheid ftellen , dan door zyne individueel kngt of'behendigheid te nellen tegen over de individueels l'.ragt of behendigheid van dien geenen , die henr deze've wil ontrooven, waar door de rechten en dc pp cr van een ieder op eenen zeer wankelbaren voet
rus-



rusten , tcfwyl in dé maatfchappy dé réchten Van eenen iéder onder de befekutting en dê' vrywatïng van de iriagt van allen zyn geplaatst, waar door men de geweldenaaryen en "de onregtvaardigheden der byzonderc fcden heeft kunnen beteugelen, door' welk middel de vechcéri vaii eenen ieder, zoo wel, als de rechten van allen, de hoogst mogelyke uitgebreidheid hebben kunnen en hebben moeten békoómen.
Dit is derhalven het oogmerk geweest van alle flaatItundigé vereenigingen ; deeze zyn de grondflagen geweest van het eerst maatfchappelyk verbond; van deezen aart heeft de eerfte van alle menfehelyke verbind^ tcnisfen moeten zyn, dat zy de rechten van allen verzekerden tegen alle byzondére en algemeene aanvallen , en dat zy dezelve ftelden onder de befcherming van den algemeenen wil of van de wet, en niet onder die van 'eenen erffelyken meester.
Op welke bladzyde van dit heilig wetboek is deeze ïïaatelyke bepaaling te leezen ? Waar vindt men, dat de c'erftè menfehen hebben zamengeftemd, om aan een ander mensch, die hunner gelyk was, te zeggen : Wy ftdaè m éigendom, dan a en aan alle uwe nakomelingen af, cttze Vryheid, onze goederen, onze perfoonen. die van 'onze vrouwen , die van onze kinderen, dh van onze geheele nakomelingfi/iap, en gy £«g daar over naar wehc vallen kunnen Lejchikt!en ze dikwyis dis gy het noodig zult cordeelen voor uwe perfoonlyke veiligheid, om uwe byzonders belangen, uwe gierigheid , uwe heersthzugt, uwe verfraaien , uwe eigenzinnigheden t e voldoen ,• hei zal u vryfiaan ons te ruir.ccren, ons te vamoorden, ons aan den meestbiedenden te verkeopen, en wy zullen geduldig verdraagen , dat wy aldus gekweld, gedrukt en n.ishdndeli worden, en gy zult in ons fldaven vinden , die alryd A % mm
(3)



Wt f^yA ff* zyn, £, aM
f d K'Mm k^chen • '**» ons fla«! .. - HoeVryC' onafhangelyke zielen, die daarop fier waren, dar *7 nog aan de natuur toebehoorden, touden eene zo ^ep vernederende taal hebben kuunen fpreeken ! Nen < |« enkel denkbeeld van eenen zodaaaigen gruwel ver-' ontwaardigt en doet zidderen.
^et daar egter. tot welken trap van Haavemy, van laagncden en van vernederingen de Koningen, die het werk van onze handen zyn, de menfchen hebben kunnen orengen.
Z«Hen wy eenen kostbaaren tyd te zoek maaken.met te bewyzen. dat deonbepaalde Souverainiteit, welke deeze oP z.ch zelf ftaande wezens zig aanmaaigen over muhoc nen wezens, die hunner geïyk zyn, niets dan eene fchreeuwende overweldig is. Leeven wy in eenen tyd var.duisternis* fpreeken wy tot lieden, die nog zo barbaarsch zyn; dat wy noodig hebben die ongerymde hellingen der Koningen en hunner laage vleyers te wederleggen : dat hunne magt van den hemel komt; dat de fcepter aan hunne geboorte verknogt is. Dat het bloed der ïorflen van eene meer zuivere zelfflandigheid is, dkn dat der an 'cremsr.fchen , dat de natuur, hen op de aarde plaatfende ,dezelve hteft „jjfa eeren en vcrfraaym ^ ^ » '»Ux*L, ïcort van wezens; dat het derhaluen geene betooging nocdi, h*eft\ dat alleen aan hen ly uitfluiting het genot van alle rechten toekomt, terwyl aan de overige menfchehyke wex4ns de vervulling van alle pUgtm }s opgelegd. * Deeze doodelyke ongerymdheden zyn maar al te lang geëerbiedigd, geduurende eene lange reeks van eeuwen van onweetendheid en van barbaarschheid- het bygeloof en de dweepery hebben al te lang met de dwin;
(4)



.-elanden en overweldigers de handen in één gefWn om de bhnde ftervelingen te bedriegen, en hen ver *e«** van d weg d£r red£n • Qm
^ gevoel hunner eigen kragten in hen uitredooven. M at dee2e dagen d£r onweetenhe.d m
tyden zyn vervuld;.... op de aI nde ^
^ 7Sb£^e»e S eindelyk het Jicht pgedaig Cn 3116 de -oroordeelen zyn uitgeroeid -et meer het eigendunklyk geweld, of de list, maard nveranderlyke rechtvaardigheid, die ons in hetvervog t ^gtsnoer van onze daaden zal verdekken; het i! met meer het bedrog 0f de verblinding, het is de ! ™g onvervalschbaare waarheid die onze reden zal leiden • *-d van alle de byzondere leden der maatf' zal met meer llaafagtig gehoorzaamen aan de eige m" mgheid van één enkel lid, maar hy zal z,V f vedelen op den fouvereinen wil Ü ^ & onverwnkbaare orde der natuur
Om derhalven den wettigen en noodzaaklyken on «and te verdeedigen, waar van w.y allen der ZZl enmeuw voorbeeld voorftellen, zoude het ols n
»» te gehoorzaamen, en ,let Z' l T " Waamd, dan aan de w J ^ *
eigen vryen wil. ' geWr°§t va" W
* onUedlg!nS te geeven van de bezwaar™ Hfi. Boodrnken, eindelyk gebruik te m ^ verv.eemdbaar rech * m3aken ™ het on-
hc^ft «gee en ' , , aan alle memchen
^«VhWk van dat, van Aftand te
A * bi*
(5 )



Weden aan. de onderdrukking,.... Volken der aardt, gy, welke wy rot onze rechters hebben verkoozen ? ziet en beflist, of 'er ergens eene dwingelandy is, gelyk aan die, onder welke wy gekromd gaan: ziet en beilist , of immer een Volk eenen meer billyken grond heeft gehad, om zig recht te verfchaffen.
Plegtige, en door de contrafleerende partyen ftjatelyk bezworene verdragen verbonden de Nederlanden?} en de tjjütenairin aan hunne respeftive Vorflen.. de Vorfïen 'zyn rpeincedig geworden, zy hebben deeze geheiligde ..mden verbiooken, zy hebben hunnen eed ger fchonden.
Wy hadden onze Conflitutien; zy waren ongetwyffeld wangedrogtelyk , bezoedeld en doorweeven met al-. Ie de gebreken der nog barbaarfche eeuwen , waarin zy zyn geboren , or.voltoo.id, iri deeze tyden ontoereikende , weinig ftrookende met de grondbeginfelen van burgerlyke gelykheid, vanlpolitique gclykheid, en van de natuurlyke gelykheid , welke het licht der wysbegeerte ons heeft doen zien, welke de rede ons noodzaakt in alle menfehen te erkennen. Zy waren niets meer, dan eene onvolmaakte verbeie-ing der leenroerige regeering , waarvan zy de vernedeiende onderfcheidingen en de. haatelyke voorrechten hadden behouden.
In weerwil van haar-e onvolmaaktheid hadden deeze. Conftiturien egter aan het despotismus der Vorften paa^ Jen gefield , welke men dagt, dat onoverkoomlyk waren ;. deeze Conflitutien ten minsten verzekerden aan het Volk de dierbaarfte de kostbaarfre van alle de vryheden, welke her te rug vordert, die van zyne draden en van zynen perfoon; het recht van niet te kunnen in verzekering genooracn werden, dan op een vonnis van den
reek
( 6 )



C 7 )
rechter; dat, van in niets willekeurig of volgens den eigenzin der beftuurderen, te kunnen behandeld worden ; dat, van aan niets ondergefchikt te zyn , dan aan de Wet; dat, Van toeteflemmen in het onderftandgeld , en van geene nieuwe belastingen optebrengen, dan op het verlangen van zyne verteegenwoordigers: Men zoude , om kort te gaan, in deeze Conftitutie de zaaden van de beste grondbeginfelen en der meest gefchikte infteilingcn kunnen vinden, om' de opperfte magt binnen de behoorlyke grenzen te befluiten.
Maar welke teugels zyn fterk genoeg, om met vrugt en op den duur die regeerzugfin bedwang te houden, welke van natuur zoo eigen is aan den mensch , om die dorst naar onbeperkte oppermagt, die hem zonder ophouden verteert, te bedwingen , wanneer de opperfte magt berust by ééne enkele familie, of in écn aanblyvend lighaam, en deeze familie of dit lighaaro dus, zonder vrees voor het verliezen van deeze magt, erfferyk'e plans van onderwerping kan maaken , en hen by erf-op-volging kan voortzetten? Te vergeefsen zult gy tusfehen den Vorst en het Volk intermediaire Corpfen plaatfen, gelast om de rechten van hetzelve te handhaaven en te verdeedigen tegen de aanrandingen van hem, die met het gezag is bekleed; te vergeefsch zult gy onafhangelyke Overheden aanftellen , om over deezé aanrandingen te rechten, en haar te fkaffen;.., Indien deeze intermediaire Corpfen zelve erffelyk zyn , of ja* dien de benoeming daar van en van de overhcidsplaatfea aan den Vorst liaan , dan zal weldra van twee zaaken eene gebeuren ; of dat zy zig met elkander zullen vergelykcn , om gezamenlyk u te enderdtukken, en dan lal de verdubbelde last des Volks het fl.-gts te zwaarer A 4 di u's-



drukken ; of dat tusfchen hen eene eeuwigduurandp, twist zal ontitaan over hunne wederzydfche magt; ea dan zal het Volk, welk altyd een flagtoffer blyft, beftemd om de prys van den overwinnaar te zyn, by opvolging , van knevelaaryen in knevelaaryen worden voortgedreven ,. en verdrongen worden tusichen het despotismus van éénen en het despotümus van veelen, en de tegen Burgeren gewapende Burgeren zullen zonder ophouden ftryden, niet voor de Vryheid, maar om de keuze hunner dwingelanden.
Al kondct gy zelfs vooronder/tellen .dat deeze tegenmagten zo wysfelyk zouden befchikt en in een zo juist evenwigt gefield worden , als aan des menfchen geest mogelyk is uirtedenken, zo zuilen zy egter zamengefteld zyn uit altyd bevveegbaare hoofdftoffen • zo zullen eg'er haare betrekkingen verfchillende worden by elke verandering. Welk beftendig hulpmiddel kunt gy er dus van verhoopen tegen het erffelyk despotismus, welk altyd werkzaam is, zelfs wanneer het in eenen ftaat van rust is, welk altyd zyn voorgefleld doel nadert, zelfs wanneer het fchynt fhl te ftaan of agter uit te gaan, altyd nieuwe fchakels fmeedt aan de kluisters der Natien, het zy het overwinnend dezelva onder hetgewigt van zyn al-vermogen verplettert, het zy,aan de dringende noodzaaklykheid der omftandighede.i toegeevende, het dezelve met zyne verraaderlyke liefkoozingen fchynt te overlaaden?
Dit is het ingeweeven gebrek, dit is het zaad van verwoesting geweest, welk heeft gehuisvest in onze zo hooggeroemde Conflitutien, in welke men, ondervoorwendfel van een nuttig doch hersfenfehimmig evenwigt te Hellen tusfchen dc verfchillende masten , inde*
«Ua4



C 9 3
éaad alleen magten heeft doen geboren worden , weH ke medcdingflers waren van de dwingelandy; en wtl? ker dikwerf vereenigde, doch meesttyds elkander vyandige poogingen tot niets anders hebben gediend, dan om het Volk by alle gelegenheden flegts meer cmgeUikkig te maaken.
Is het noodig de gefchiedboeken open te flaan, om er de bedroevende byzonderheden in na te gaan, welke de gefchiedenis onzer Votften overal aan ons oog aanbiedt? en moeten wy daaruit aantocnen, hoe werkzaam zy ten allen tyde zyn geweest, cm ons aan zig. te onderwerpen? hoe zeer zy op alle,gunftige gelegen* heid hebben geloerd, om inkruipingen te doen op" de rechten des Volks? hoe zy altyd hebben te kon gc daan aan de voorwaarden van het huldings verbond, welke zy zig ten fpel hebben gemaakt, om het beurtelings te bezweeren en te v,erkra«ten ?
Is het noodig de gedagtenis van eenen Karei V op te delven , die den ooilog van het een einde van lïircp* naar het ander overvoerde , overal overwinnaar, overal vplmagtig was, oveial aan zyn woord te kort kwam, en tot twee herhaalde reizen , den wettigen opihxd der Vjammgm mer eene onbillyke geftrengheid ftrafte? ^vant als een Volk opllaat, is het een cntv/yffelbaar teken, dat het niet gelukkig is). Hoe zoude hy, die het hersfenbeeld van eeiie algemeene monarchie r.«iaa*de, hoe zoude hy , die zelfs geen ontzag toedroeg'aan dé Souvereiniteit der onafhangclyke Haaien, die hei lighaam van het Duitfche Ryk uitmaaken , hoe zoude hy zig de bepaaüngen hebben laatcn welgevallen, vcike de Conflitutien der Beige» zyn desporismus tegen Helden ? Hoe zou de verwinnaar der beide waerekca geA S ' duid



duld hebben , dat z.yne hoogfte wil eenige tegenkanting, vond in een land , welk flegts een naauwlyks merkbaar punt was , in vergelyking van zyne overige bezittingen ?
Is het noodig de gedagtenis op te delven van eenen ifclibs II. dien ergdenkend.cn , dien geveinsden , dien trouwloozen, dien zwarrgalligen tyran, dien beul van. zyn eigen Zoon dien beul van zyne Volken, welker bloed , zo lang hy heeft geregeerd, niet heeft opgehouden te flroomen, het zy in de gevegten, het zy op de fchavotten, van dat gedrag eindelyk, welks wreedheden, al te wel onderfleund door vifieren , die eenen zodaanigen meester waardig waren , de Bataven gedwongen hebben om zig van ons te fcheiden, die zo groot waren in die tyden, zo ontaart zyn in onze dagen ?
Is het noodig de gedagtenis van die zwakke Vorftea uit den spaanlchen tak op te delven, die op Philips ƒ/zyn gevolgd, onder welker bewind deezefchooneProvincien onophoudelyk afgeloopen , verwoest en vernield wierdendoor vreemde legers, door oorlogen, die telkens hernieuwd wierden , en allen even verderflyk waren ?
Is het noodig, de gedagtenis der niet min zwakke Vouten uit den Duitfchcn tak op te delven , welker eerfte wcldaaden geweest zyn , dat zy onzen koophandel, onze Vryheid, onzen voorfpoed hebben opgeofferd aan de Kccpmans hebzugt van Engeland en Holland ?
Is het eindelyk noodig de gedagtenis op te delven' van alle de Gouverneurs, Ministers en alle andere onèergefchikte despocten , die ons door de hoofd - despoolen uit Span]! en Duitschland zyn toezonden, cnindcezi ?:o waden vreemde zeden,, dc hebbclykhedea der



e n)
^aaverny , en hunne perfoonlykeinzigten vanheersch - o? fchraapzucht medebrengende, zig beftendig hebben bezig gehouden roet de bereiking hunner tweeledige oogmerken , om hunne byzondere fchatten te vevgrooten en <?m de rechten der Natie te overweldigen , ten einde het gezag hunner meesters uittebreiden; die maar al te getrouwe uitvoerders geweest zyn van het plan van helfche ftaatkunde, welk men verzekert, dat xedert meer dan eene eeuw by het huis van Oostenryk heeft beftaan, en volgens welk het de rykdommen, de industrie en de welvaart van deeze , voorheen zoo bloeijcnde , thans nog zoo vrugtbaare Provinciën naar de woesternyen van Par.nonien over te voeren , om vervolgens deeze landen te verkoopen, als hunne grond zal uitgedroogd zyn, en aan hunnen nieuwen bezitter eenen flegts zeer hagen trap van magt zal belooven.
Indien men van den anderen kant het oog flaat op den Bisfehoppelyken ftocl van L'tti , wat zal men 'er vinden ? Eene onafgebrookene opvolging vanPriesteren even trotsch als onweetende, even huichelagtig als onge^ bonden van zeden, even beuzelagtig als naaidraagendc, beurtelings gewapend met den fakkel van het bygeloof, of met het zwaard der dwinglandy. Men zal 'er de de dicnaaren van eenen God des vredes zig zien vermaaken in het midden der gevegten, in het miidea der moorden. Men zal 'er de leeilingen van hem, die aan het roenschdom het voorbeeld van nederigheid, van. geduld, van armoede , van vergeeving der beieedigingen , van kuischheid. is koorrjen geeven , de waereld zien. ergeren door alk mogelyke gebreken , door alle dwaalingen, door alle misdaaden. Altyd begcerig naar meer jezag, gedreevcn door eenen onverzadigbaaren honger
tiaar



»?* < Volk noodig onderhoud, zonder trouw, der eer zonder menschlievenheid , zal men hen om hunne beestige driften of de woede hunner wik
de Godsdtenst meest eerbiedwaardig heeft. Nu eens^ men hen het bloed der r„;i
-pen, in hetzelve gehuurde foldaaten *
zthna°dSd T deftr°°men ^-aari y' ..g had en baad,d:e ?og hMgefden J
v;r.oeStm£; d:!n we(ierom 2a] * tweedragt in den boezem des Vaderlands o^eekeT de de burgeroorlogen aanvuurende en aanmoedigende ,
den Burger tegen den Burger wapenende, en zelfs 1 -r fh e>om ^ perfoQn ^ .
Tde t 'V^*^ Hfe 2^ overwinnaar, SéÏaid erde;* 2al ^ ^ ^-inde zien « "hard ; T " ' M h" b£k00men ^ ^ ten der Naue, mdien zy in tegendeel overwonnen wa-.zal ^ niet gierig zien we?zen, in het doen I, -uwe eeden.m het oP zig laaden van nieuwe verengen w elke zy verbraken by de eerfre gunfhge gelegenheid. Op deeze wyze hebben de luikm * duurende zeven of agt eeuwen te worftelen gehad met ^ onlusten van eene altyd aangevallen wordende Vry held en met de gewelddaadigheden van eene nimmer verdere dwmglandy. Op deeze wyze hebben zy tegen de poogingen van het Priesterdom genreeden. ter yerdee-nsmg van eene Conltitutie, vvclke hun onwaar-
deer-



*
Verbaart rechten verzekerde , tot dat een Vorst uit her huis van Beyeren, de Bisfchop Maxtmiliaan Hendrik , *nagtJger, maar ook fnooder .dan één zyner voorgan^e«n , (de gruwzaamfte dwingeland, die de jaarboeken van tu,k zoude onteerd hebben , indien niet een a»*^ cp den Bisfchoppelyken ttoel had gezeten) eene eeuw geleden heeft geëindigd, met hun hunne kostbaarfte rechten te ontweldigen, en dezelve heeft verdronken in het bloed van twee aan hunne pligt getrouwe en van het Volk beminde overheidsperfoonen.
Maar waarom in de afgeloopen eeuwen eene fchet* gezogt van de politieke fnoodheden, door welke zr zvn bezoedeld, daar de gruwelen van onze da-en dezelve nog ver overtreffen > De rampen , welke onze voorouderen hebben gedrukt, zyn flegts de voorloopers geweest van diegeenen, welke ons verpletten Hef despot.smus.even als alle andere ondermaanfche zaaken, heeft zynen wasdom; zyne eerfte poogingen zyn langzaam en naauwlyks merkbaar; maar de maat is vol gemeeten, het geweld onzer tyrannen kent geene teugClS meerHet was aan onze oogen voorbehouden zoo veele fnoodheden te aanfchouwen: wel aan - dat het aan onze armen voorbehouden zy , dezelve te wreeken!
Edelmoedige Volken , die ons, wanneer gy de overmaat van onze rampen zult kennen, uw medelyden *et zult onttrekken, vergelykt flegts onzen ouden ftaat, -et dren, tot welken wy thans gebragt zyn. Ziet van den eenen kant, wat onze maatfchappelyke overeenkomen waren, toen zy vrywillig en van wederzyde* waren aangegaan , en ziet van den anderen kant/wat *7 geworden zyn onder de handen vanhen, die tegen.
weor-
C 13 )



Wóordrg" over óns- regeereri-. Leest dé Vlydè'UimSrt leest den Vrde van Fex/ie, die plegtige verdragen, in welke-onze rechten en de plichten onzer Vorften zyn bepaald geweest > en- ziet dan, hoé deeze hunne pligter» hebben vervuld, hoe zy onze rechte» hebben geëerbiedigd.
Zy hebben- zig, onder het oog des hemels , in de tegenwoordigheid- van het geheele Volk, by eedé verbonden, om de kortumen, vtfantien ï vryhedtn en vöorrechfen van ie inwooneren des lamds naar te komen en te befchermen , om! dezelve te verdeedigeri- tegen alle inbfeukéri , en om te waakën y dat ten ieder worde gehandeld en geoor'tleéld volgerïi tiewet , en végtns rechten en wettigt üitfpraak, zo als hei recht van- etnfhf ieder zoude- midebrengen , en niet anders.
En egter zyn onze kostumen , dat is te zeg*éri-, de* burgerlyke wetten die onze byzondere belangen regtfJen* zonder ophoud-cn veranderd , verminkt, vernietigd,, en door andere vervangen ,. naar dat de- eigenzinnigheid der Vorften het me'debragr, zonder dat'zy de Natie ooit daar over hebben geraadpleegd , zonder dat zf ooit eenigen acht hebben geilaagen op ha-are vorderingen; zo dat de Vorst van langzaamérhand de wetgeevende Magt by uis Üuiting aan zig heeft getrokken. Méri' heeft hier in geen ander bewys noodig, dan die menigte vin edicten ,- ordonnantiën , en placaaten , dié met elke regeering' Verfchild hebben, dikwyls elkander tegenfpreekën, altyd voortgevloeid zyn uit het bloot gezag van den- Vorst, eri rhet eleëzétaalvormen van het despotismus prónken: want zttdaamg is tritt w db (hangen; waW K0 behaagt kt ons.
En égter zyn onze' ufatiieh én vrydommeri, dat ïï ié /■eggen, de GonfUmtioneélé formért , die hfi? gétül' eri"
df
C H )



ie v-eikieiing der publieke ambtenaaren, de reprefefitatie d*r Natie, de pligten der rechters, de voorreen* ten en de pligten van den Vorst, en eindelyk onze politieke rechten bepaalen, deeze ufuntien zyn veracht; deeze vrydommen zyn ons ontroofd geworden. De vertegenwoordiging der Natie is ongevoelig afgenomen , tegenwoordig is zy niets; de voorrechten van den Vorst zyn toegenomen , tegenwoordig is hy despoot; de verkiezing der rechters, der overheden, zelf die van onzé zogenaamde vertegenwoordigers, is aan het Volk ontweldigd , de Vorst heeft 'er zig van meester gemaakt; hy heeft willekeurig befchikt over alle publieke bedieningen ; en onze Rechters , onze Overheden, onze Vertegenwoordigers , die benoemd worden door het hof j die afhangen van het hof, die bedienden zyn van het hof, dryven handel met het hof over onze rechten , over onze voorrechten, over de eer, de eigendommen en het leeven der Burgeren.
En egter zyn onze vrydommen, dat is te zeggen , het recht van in alle zaaken geoordeeld te worden volgens de wet en wettige vonnisfing, dat is nog te zeggen, de- vryheid, de veiligheid van onze wooningen, de vryheid van onze daaden, de Vryheid in ons fchryven , de Vryheid in ons fpreeken, zelfs tot onze aangenaamfte gewaarwordingen , zonder ophouden vergiftigd door de zig: met de geringde beuzelingen inlaatende , de tergendfte , niet zelden de kwellendfte inquifitie. Eene fchandelyke verfpieding toont zig openlyk op alle publieke plaatfen en fluipt zelfs, tot in de binnenfte fchuilplaatfei onzer huizen door; het misbruik maaken van het vertrouwen wordt grooter; de geheimen der brieven worden ongefhaft verraaden ,. zelfs wordt 'er een zoort van
ver-.
t *5 )



Vtrfienfte gdraaakt van dit verraad < blo'óte vermoedens zyn t-nerekende om eene geheele familie fchrik en vrees iantejaagen; de vader wordt weggerukt uit de armen zyncr kinderen ; de egtgenoot uit die van zyne vrouw ; men fluit, met behulp van militair geweld, diegeeneri in de gevangenis van welke men zig niet langs den weg van rechr en billykheid heeft kunnen verzekereh. Zy, wier onw.ankclbaare deugd, wier onbuigzaame Vaderlandsliefde ten last verflrekt , wo.den langs duizend •wegen vervolgd; men dwingt hen hun Vaderland te verhaten; men wreekt zig aan den eenen door crimineeïë proccduuren; om hem te bederven, fielt men alle de listen en bedrieglykheden te werk: tegen anderen gebruikt njen bezoldigde roovers; de plunde.ingen worden open-
lyk geduld , misfehien worden zy beloond ! teri
minsten de wetten zwygen , ende rechtszaalen, dietezwak zyn, om de vermogende boosdoeners te ftraffen , zyn alleen te dugten voor den zwakken en den onfchuldigejh
7.iet liier, wat ons van onze oude vrydommen overig b'yft : wy hebben nog onze Staaten of zogenaamde Ve-regenwoordigers; maar in eene der grootde Provinciën wordt het eerfte lid van (laat uitgemaakt door eenme hQQfden van geesteiyke huizen, die door den Vorst 'renecrod zyn ; zommige adelyke leenheeren maaken 'er eifT.-iyk. het tweede lid van uit, en in het derde lid , ■waarin het volk, onder den naam van den derden Staat, ten minsten volledig moest vertegenwoordigd worden , ziet men alleen de vertegenwoordigers van drie ftcdt'ji, of veel eer de vertegenwoordigers van zommi^ ge gilden , of beter nog gezegd, van een dertig.- tal be-
vfcer:echte.familien fcn deeze Provincie telt egter
over
c 10



t 17)
«■ver de 500 duizend inwooneren, en zy is van allen diegeene, welker ftaaten menigwerf en met den meesten nadruk zig tegen de onbepaalde magt hebben verzet.
In anderen, is het de Vorst, die de overheden aanftelt; en het is uit deeze overheden, dat de zogenaamde vertegenwoordigers der Natie worden verkoozen... .' Zy zyn dus alleen de vertegenwoordigers van den Vorst.
In eene andere ziet men twee monniken en drie edellieden de volftrekte, de altyd overftemmende meerderheid uitmaaken, in weerwil van de 14 leden van het derde lid van ftaat.
In Luik, wordt de eerfte kamer geformeerd door het Cathedraal Kappittel, welk met den Bisfchop flegts een lighaam uitmaakt; eenige edellieden met zoo veel kwartieren , vertegenwoordigen zig zelve, en maaken 'er de tweede kamer uit, het derde lid, of de derde kamer wort verkooren, uit de overheden der fteden , die voorheen door het Volk wierden verkooren, maar zedert eene eeuw, of half of geheel, door den Prins worden aangefteld.
Hoe zoude het mogelyk zyn, dat de rechten des Volks wierden geëerbiedigd, daar derzelver handhaaving is toevertrouwd aan zulke onzuivere handen, die zoo veel belang hebben, om haar te fchenden ! Hoe zoude het Volk aan de onderdrukking en de flaverny hebben kunnen ontfnappen , daar zyne befchermers zig rrywillig hebben gefteld onder de befchutting en de verdeediging der hand , door welke het onderdrukt wordt ?
Ook waren onze rechten reeds zedert langen tyd niets meer dan ydele hersfenfehimmen ; ook hebben onze B fchaduw-



f iadu.vbeelden van Staaten ons in duhwnd gèwigHge gelegenheden verraaderlyk verkogt ; o~k heeft roert hen van tyd tot tyd, zig aan de fnoodfte trouwloosheid zien fchuldig maaken , door aan den Prins eeuwigduurende ondefftaridgelden roeteftaan, hen altcos over onze eisendornraen onherroeplyk zien befchikken en zig zich losrukken van den enkelen teugel, door welken wy nog de luid fchreeuwende onregtvaaidigheden van de onbe-, perkte magt konden tegengaan.
Er bleef ons altyd nog eene fehemering van hoop Övërig; men had-kunnen verwagten , dat deze Vorften, na geleefd te hebben uit de vooibeeldeh van anderen* na geleerd te hebben uit "de onde: vind.ng \ an hunne eigen ongelukken, na alles beproefd te hebben, waar toe de wanhoop des Volk?, als het ten einde toe wordt getergd, in' ftaat is; hoe fchriklyk deszelfs woede is, r>ls 'het opftaat; hoe zeker deszelfs wraak gaat, als zy begint te werken; hoe broos en nietig de geleende magt' der despooten wordt tegen de magt des Volks ; na overwonnen geweest te zyn, en na verhaten en veracht geweest te zyn van de hunnen; na verdreevew geweest te Zyn uit hunne Staaten , na verph'gt geweest te zyn om te vlugter., na ve-pligt geweest te zyn , om fchandei' k den byftand of de bemiddeling der andere despooten aftebedelen; na verphgt geweest te zyn , om de vergiffenis van even dat zelve volk aftefmeeken, welk zy , in de dsgttl van hunne magt, met hunne ve-achting overlaadden , men1 had kunnen verwagten { Zesgen wy, dat deze Vorften na hunne ongelukken zouden geleerd hebben, regtvaardig , gemaatigd en mensch3'ievehd te'zyn-, en dat zy niet zouden verlangd hebben , óm weder tot hunnen vorigen rang verheven te worden
C t* )



C »9 )
ien, dan, om hunne voorleeden ongelyken te herftellen, dan om recht te doen aan de biilyke efsfchén des ' Volks, dan om het ryk 'der Wet en der geregtigheid te befchermen.
Maar helaas ! hoe zeer is deeze hoop veryde'd ! en hoe zeer komt het hier te pas, te zeggen : de laatjle iwaaling is erger geweest, dan alle de vorken.
De Lmkenaaren , zonder armée , zonder gefrhnt, en zelfs, in het begin hunner omwenteling, zonder krygsyoorraad, zonder de Natie met buitengewoone lasten te drukken, eenen by uitftek geringen onderftand vindende in hunne geldmiddelen , en alleen gefterkt door hunne energie en door hunnen moed , hadden zes maanden lang het hoofd gebooden aan de vereenigde poogingen van vier mitfche despooten; zy hadden over i hen gezegepraald, zo wel op de muuren der Steden, als in de vlakte; de overrompelingen deezer trouwlooze vyanden waren tot derzelver eigen fchande uitgevallen : de Itiikenaaren waren overal overwinnaars. In dit ©ogenblik komt Leopold tot hen , die hun aanbiedt deeze ongelukkige gefchil'en tot wederzydsch genjegen tevcreffenen. De Luikcnaaren kunnen niét vermoeden dat een' zo magtig Vorst in ftaat is, om hen te verraaden ; zy geeven zig, zonder eenigen fchroom over aari dien Leopold , welken zy hadden geloofd , dat zo grootmoedig was; aan dien Leopold, wiens regcerirg toen door Toscdnen wierd gezegend; aan dien Leopoid, die zig niet had doen kennen; dan door zyne regtvaardigheid, zyn wysgeerigheid ; aan dien Leopold, welken de gantfche waereld zou betreurd hebben, indien.... Maar hy had nog niet verdiend, dat de wreekende hand des hemels zig tegen hem uitftrekte, De Luikenaren al te veel ver® * trom-



trouwen ficHende in deugden, welke zy onbefmet waan* sJen, verlasten zig voor de derde maal op het woord tan tenen Vorst, en voor de derde maal worden zy door het woord van eenen Vorst misleid en bedroogen.
Deeze zo groote Vorst had beloofd in Luik te zullen komen, als in een land van vrienden, met weinige troepen en met de olyftak des vreedes in de hand: men opent hem de poorten : hy rukte als overwinnaar in een land, welk hy niet heeft overwonnen; hy vult het op met troepen ; hy ontwapent 'er de inwooneren van; hy fielt het op contributie.
Deeze zo edelmoedige Vorst had beloofd veiligheid en befcherming voor lyf en goederen, wederzydfche vergeeting van het gebeurde, en eindelyk een onpartyüig recht voor allen; en hy heeft zelfs den PrinsBiïfchöp niet eens eene amnestie afgevorderd; en zyne rnagt heeft alleen gediend, om de wraakoeffeningen van deezen bloeddorfh'gen priester te bevorderen; en onder de oogen van den Oost enrykfeken Commisfaris, met beleid van de Oostenrykfc/ie Generaalen, en met behulp van de Oostemykfcht foldaaten, zyn de fchreeuwèndfte onregtvaardigheden gepleegd , de gruwelyklle gcwerlddaadigheden uitgeoeffend , de eigendunkelykfte gevafigenneemrngen en gerechtelyke moorden begaan, de eerlykfte Burgeren verbannen, een oneindig getal van Samüisn tot den bedelzak gebragt: het Volk is door vyftig nieuwe imposten gedrukt; deszelfs gewoonelasten zyn drie- en viermaalen verdubbeld.
Deeze zo wysgeerige Vorst had beloofd mede te zul!eri werken tot uit den weg ruiming van de bezwaaren der Natie, en zyne bemiddeling by den Prins-Bisfchop :.z zuilen aanwenden, om de oude Conftitutie in haare
oei-
(«>)



fiftrfpronglyke zuiverheid te hcrftellen, om aan het Volk het recht weder te geeven, van zyne rategenwoardi* gers te benoemen , om aan deeze vertegenwoo, ei re s de magt te verzekeren van de wetten te maaken, van in de belastingen toeteftemmen En onder de bemiddeling van Leopold, in tegenwoordigheid van de Mmist ters van Leopold, is de oude Conftitutie geheel ve nte» tigd, en hebben de Staaten zig op eene flaaffche wvze ontdaan van alle hunne magt. De Bisfchop heeft de fchaamteloosheid gehad , van zig te verklaaren devoot, alleen eigenaar van den grond van Luik, alleen meester , om 'er naar zyn welgevallen over te befchikken, om dien te vervreemden, te verruilen, te verkoopen en wegtegeeven, eenig en alleen Wetgeever van het land , alleen fouverein in zaaken van politie, eenig hegeever van alle bedieningen , eenig uitdeeler van alle gimften , en van alle voorrechten, met recht zelfs om va„ devzi binding der wet te ontflaan, wien het hem goeddunkt. Ziat daar, welke vrugten de befcherming van Leopold voor Luik hebben gehad.
Heeft men na dit alles te wagten, dat zyn beftuur meer weldaadig zal zyn geweest voor de Belgen ? dat hy ten hunnen voordeele zyn woord meer naauwkeui sg zal zyn nagekoomen , meer getrouw zal zyn geveees: aan den zin der traftaaten, meer zorgvuldig zsdzyngaweest in het vervullen der verpügtingen, welke d>s hoofd der Natie, op hem rusten ? Het is waar, date ' eerfte dagen van zyne regeering nog cenigen zweem hadden van 't geen , waar aan men den Groot - Hercoj. van Toscanen had erkend; en het is ongelukkiglyk d>valsch mom geweest, welke de Luikenen heeft vei'firikt; het is waar, dat het Hof van Weenen Europ.i heelt B 3 doen
C 21 )



( 22 )
doen weergalmen van zyne grondberinfelen van, edelmoedigheid, van goede trouw, van gemaadgdheid, van
rech vaardigheid Ach ! de Bd^en .rven als de Lui?
ke a?r *~vraagden mets anehrs dan rec'it De zagt-
r. ledigheid zoude een beleediging voor hen zyn geween M-ar het is te vergeetsch geweest, dat zy deeze re» - airdijheid hebben ingeroepen. Waar zullen wy dan de blyfen vinden van deeze edelmoedigheid, van deeze goede trouw , van deeze gemaatigdheid en van deeze za^tmoedigheid ?
Zal het zyn in de eerfte trouwloosheid van den Graaf de AUrry , die, om aan zynen meester het ftreelend ver-i maak te bezorgen , van in onze Provinciën te trekken , volgens het recht van verrooveiing, het laagt gemeen heeft omgekogt, en rondom de plaats der Vergaèerirg van de Staaten van Eraband, heeft doen zamenrotten , om hen door de vrees te doen wederhouden van toe.tcftemmen in de Conven'ie van den Haag , terwyl men reeds met de onbeduidende hoofden van deeze gewaande omwenteling, en met de omgekogte bevelhebbers der Be/pfc&e armee was overeengekomen , om het land overteleveren ? Men gevoelt, hoe gemaklyk ea voordeelig het voor een despoot is, dat hy zyn recht alleen onileent van God en zynen degen; men gevoelt, hoe veel tevreedenheid en blydfchap het voor eenen dwingeland moet opleveren, dat hy een voorwendiel heeft, om een Volk te behandelen als een overwonnen Volk, als een muitend Volk, en by gevolg, om het de wet voortefchrvveu , om het ftraffen op te leggen,, om het met vreemde troepen te dwingen , om het geldboetens aftevoideren, en om het zyne wapenen, zyne
rech-



( 23 )
rechten en eene Vryheid te orstneemen , van welke het een zo gedugt gebruik maakt.
Zal het daar in zyn, dat men in de voorraamfte bedieningen van het gouvernement die geenen heeft hei Held , van welken het Volk een billyk afgryzen had ? Is het daar in , dat men de doodelyke Volks - verdeeldheden heeft aangeftookt, dat men den een tegen den anderen heeft gewapend, dat men de muitelingen heeft aangehitst, dan eens tegen de Staaten, dan wederom tegen de Democraten , dat men de foldaaten het geweer heeft doen opneemen , heden voor de van der Noettaanen , morgen voor de Vonckhten, ten allen tyde tegen de Burgeren ? Zal het daar in zyn , dat men het daaglyksch moorden en rooven der militairen heeft ongeftrafi gelaaten , terwy! men met de uitterfle geftrenghcid heeft gewoed tegen de minste mis Iryven der Burgeren i? zal het daar in zyn, dat men de vertegenwooidigers der Natie heeft veracht gemaakt , dat men de overheden des Volks eigendunkelyk heeft a.fgrzet, dat men zig eene omgekogte meerderheid in de flaatsvergaderingen en in de gerigrshoven heeft bezorgd ? Is het in de onrechtelyke gevanger.neemingen, in de militaire executien by nacht, in de gewelddaadige wegvoeringen ? Is het in de rooveryen, welke men den foldaaten , in deeze tyden vol onlusten en vol ysfelykheden, heeft tcegelaaten? Is het daar in, dat men den roof, den diefllal en alle andere misdaadeu heeft gewettigd ? Is het daar in, dat men, met een zeker zoort van wellust, het oog over de nog rookende flagtofferen van zoo veele wanorders heeft laaien weiden ? dat men zig ontflaagen heeft gereekend van alle conventien , van alle verdragen, van alle ver-, bindtenisfen ? Is het eindelyk daar in, dat men eenen B 4. zwerm



( 24 )
zwerm gehuurde en barbaarfche huurlingen tegen eea ongewapend Volk heeft te hulp geroepen, dat Ltcfold , dat zyn gouvernement blyken hebben gegeeven vangoede trouw, van gemaatigdheid, van zagtmoedigheid en van edelmoedigheid ?
Nimmer heeft het huis van Oonenryk eene meer gefchikte gelegenheid gehad, om de Fügen door de magtige banden der erkenlykheid aan zig te verbinden ; maar daar gelukkiglyk Leopold niet is ontaart geweest van zyne voorouderen; daar het thans meer dan middagklaar is beweezen , dat 'er by het Hof van JVeenen een erfFelyk en agtervolgd plan van onderdrukking heerscht, is het tyd, meer dan tyd, om de vervulling deezer verwoestende ontwerpen voor te koomen Het is niet
meer het juk van Jofeph li., het is niet meer het juk van Francais, die zig reeds vol waans het recht toeeigent , om ons op zyne beurt te onderdrukken; het is het juk van het huis van üostcnryk, welk wy gaan verbryzelen. Het zyn niet meër onze privilegiën, het zy» onze gemeene rechten , welke wy willen herfteld hebben; het is eene waarlyk vrye Conftitutie welke wy noodig hebben.
Om alle welke oorzaaken , wy het Volk der Belgifche Provintien, te weten, van Sraband, van beide de Vlaandrens, van Henegouwen , van Doornik en het Doortiikfche, van Nameur, van Limburg, van Gelder, van Luxemburg , en van de Heerlykheid van Mechelen , in aanmerking nermende dekragteloosheid, tot welke onze oude Conflitutien zyn vervallen, door de aanhoudende en altyd toeneemende geweldenaryen onzer Vorften, en door de nietigheid tot welke deeze allenjskens de vertegenwoordigers der Natie hebben gehragt;
Ie



In aanmerking nemende de ontelbaare inbréfcken; welke gedaan zyn op onze coftumen, op onze ufantien, op onze voorrechten en vrydommen, zonder dat onze dringendfte fmeekingen, onze klemmendfle remonftrdntien en onze kragtdaadigfte oppofitien ooit iets hebben kunnen toebrengen, om ons het minde recht te doen verwerven , of om den hoogmoed te doen buigen van een huis, welk errTelyk hongert naar gezag, naaroverheerfching en naar wraakoefeningen; Declareeren voor het oog van hemel en aarde, dat alle banden, door welke wy aan het huis van Oostenryk - Lotharingen waren gebonden, zyn verbrooken en vernietigd; zweeren dat wy dezelve nooit zullen hernieuwen; zweeren, dat wy niet voor onzen Hertog, Graaf, Marqüis , Heer of Opperhoofd, onder welke benaaming het ook zoude mogen zyn, zullen erkennen, den Aarts-Hertog Francais, Koning van Hongaryen en van Bohemen, noch iemand van zyne opvolgercn, noch eenigen Vorst of Vorften uit datzeive huis; declareeren, dat wy van nu af aan voor nul en niet gemaakt houden, als gemaakt zynde buiten onze toeftemming en uitdrukkelyken wil, alle Conventien, welke door onze voormaalige vertegenwoordigers, of door iemand anders, zouden kunnen zyn geflooten met den Koning van Hongaryen en van £ohemen, ftellende wy ons tegen alle inhuldigings - aéte, die in het vervolg zoude kunnen worden voorgefteld \ uitgevoerd en geratificeerd; declareeren daarenboven dat wy in niemand , wie hy ook zy , eenige fouvereiniteit over de Nederlanden erkennen, willende wy ons in het genot onzer oorfpronglyke rechten herftellen, om daar over vryelyk er *<üor ons zelve, of door onze vryelyk ■gekooreuc Gelanden, te befchikken, ten einde eene 5 nieuwe
C *5 )



c *o
Hïeuwe regecringsform vast te ftellen, welke wy voor^ ueemens zyn aanteneemen in gemeenfchap met onze broederen de Luik:naaren.
. En wy insgeiyks, het Volk van het land van Luik, het Marquilaat van Franchimont, en het Gi aaffchap van Looz., &c.
In aanmerking neemende de enorme misbruiken, die, zedert verfcheiden eeuwen, in ons beftuur zyn ingefloopen, de onophoudelyke inbreuken , welke onze Bisfchoppen en het cathedraal Capittel op de rechten en vryheden van onze fteden en van het gemeene land hebhen gedaan, en onder anderen hunne ontvveldiging van ons recht van zelve onze oveiheden en vertegenwoordigers te benoemen, welke rechten en vryheden ons gegarandeerd waren by onze vredes-artikelen.
Inzonderheid in aanmerking neemende de doemwaardige misdaaden, waaraan de tegenswoordige Bisfchop zig heeft fchuldig gemaakt omtrent de Natie, door zynen eerften eed te verbreeken, waarby hy heeft gezwooren , ongefchonden te zullen handhaaven , bewaai,en en naarkoomen , onze vredesartikelen en privilegiën , die van Fer.he, die der XXII, &c.; door insgeiyks zynen tweeden niet min heiligen eed te verbreeken, welken hy had gezwooren ten tyde der omwenteling van den 18 Augustus 1789; door zig eene onwettige magt toe te eigenen, met onze voorrechten op te offeren aan de hebzugt van de Keizerlyke kamer van Wetzl.wr; door niet' te doen eerbiedigen , en door zelf niet te eerbiedigen de fouvereine uitfpraaken van onze gerichtshoven der XXi'I en hunner Revifeuren , van welke niet is te appelleeren aan het Dui/fck Ryk, door de gerichtshoven van dit Ryk tot wraakoefiéning aan te
zet-



( *7 )
letten, in weerwil van de plegtige en und-ukkelvke wyze, waar op hy, de gantlche waere'd tot gc.uigeu neemende , heefr betuigd het tegendeel të hebben gedaan i door ftyfhoofdig van de hand De wyzen de voorfte'len van vrede en van vricndfchappelyl'e verefiening der gefchillen, welke wy hem, zelf met opoffering van onze Rechten hebben gedaan ,• door de Cespooten van ■Duïtschk;ui tegen ons te doen zamenrctien; door ons met zo veele yyanden te tergen,-. door in het land vreemde troeren te brengen, die het hebben verwoest,- door •het Volk eenen,Moedigen on hardnekkigen oorlog t.tntedoer ; door ons op nieuw te bedriegen, by zyne intreede in Litlk; door het neemén van alle zooiten van openlyke en geheime wraakoefeningen te dulden, te *we-.ugen en zelf te bevelen,- door de voornaamfte burgeren te vervolgen en de gevangenufen met zyne flagtoffers optevullen,- door de fchavouen van onfchuldig vergooten bloed te doen rooken, door het Volk met ondiaaglyke lassen te bezwaaren ; en door het zyne voorrechten te ontneemen.
Nog in aanmerking neemende de geheele vernietiging, tot welke on^e maatfehappelyke conventien gebragt zyn door de ongerymdlle , de eigcndunkelykfte en dwangttlg igfte acte , door welke wy met de geringde flaaven met de veiachtelykde dieren worden gelyk gedeld, en door welke alle de migten op den Bisfehop en zyn Kapittel op de wanvoeglykde wyze worden overgedtaagen;
Declareeren Conftant%. Vrar.cois, uit de Graavcn van Hot:ishrouh , vervallen van zyne waardigheid van Prins van L.ili; en na hem te hebben afgezet, verkharen wy hem te zyn meineedig, verraader van zyn Vaderland, Ictuldig aan de onderdrukking, de gewelddaadigheden ,
de



de moorden en alle de andere onheilen, welke het land van Luik hebben gedrukt en nog drukken , in fchuld en overtuigd van misdaaden van gekwetfte-Majefteit,- tot herftelling en Vergoeding van al het welke wy zweeren, hem en zyne medepligtigen te zullen vervolgen, tot dat hy voor alle zyne fnoodheden zal hebben geboet.
Daarenboven in aanmerking neemende de lafhartigheid van onze Staaten, die deeze zo haatelyke geweldenaaryen hebben bekragtigd, en de laagheid weikezy hebben getoond, toen zy het Volk van zyne rechten, en zig zelve van de magt beroovende, welke zy in deszelfs naam uitoeffenden, den dwingeland bedankten vo0r de eer, welke hy hun wel had willen aandoen, met hen onder het getal zyner flaaven aantenemen.
Declareeren wy gem. Staaten onwaardig, om ooit het vertrouwen van het Volk te bezitten , casfeeren en vernietigen wy hen, en ontnemen wyhen, om eene andere orde van zaaken vastteftellen , alle die magt van welke zy een zo fchandelyk misbruik hebben gemaakt.
Ook in aanmerking neemende , dat het oogmerk van onze vereeniging met het Duitfche Ryk geen ander is, en geen ander zyn kan, dan om genot te hebben van alle die rechten, die aan alle de leden van dieconfoederatie gemeen zyn; dan om 'er eene kragtdaadige vrywaaring voor de onafhangelykheid en de fouvereinïteit der Natie, en eene voldoende befcherming tegen alle geweldenaaryen , en eindelyk eene onpartydige°en fpoedige rechtspleging te vinden, in alle die gevallen, die aan het appèl en de uitfpraak der hooge gerechtshoven van het Ryk onderworpen zyn ; maar dat het £*iifche Volk, zedert eene lange reeks van jaaren, van den
kant
C 28 )



kant deezer gerichtshoven, in plaats van deeze voordelen, niets anders heeft ondervonden, dan eene overmaat van onderdrukking en van tyranny; dat, in plaats van de fouvereiniteit der Natie te handhaaven , het Keizerlyk kamergericht; zedert eene eeuw, niet heeft opgehouden , van die op de wreedfle wyze aanteranden ; door zig in alle de zaaken van onze politie en van ons inwendig beftuur intelaaten, en dat tegen den uitdruk» kelyken inhoud van de Wetten van het VuitfcAe Ryk, en tegen de capitulatien aan, welke wy met hetzelve hebben aangegaan; dat het, in plaats van de gewelde' naaryen tegen te gaan , dezelve heeft bekragtigd, door de niet min onwettige dan onrechtvaardige vonnisfen, welke het tegen ons heeft geveld ,■ dat het zelfs beftendig ons alle de privilegiën heeft ontweldigt, welke wy van het Ryk hebben ontvangen; dat het, in plaats van onpartydig en fpoedig recht te doen, altyd de fterkfte, de meest vermogende is, welken het in het gelyk ftelt, het altyd de zwakfte is, welken het veroordeelt; dat de rechtsplegingen 'er langzaam worden voortgezet en kostbaar zyn, en altyd eindigen met de ruïne van beide de part yen.
Eindelyk in aanmerking neemende, dat wy aan de geweldenaaryen van dit onrechtvaardig gerichtshof te wyten hebben het grootst gedeelte der rampen, onder welke wy gebukt gaan; het verlies van onze voornaamfte rechten, de nietigheid van ons Nationaal gerichtshof, en de verwoesting van onze Conftitutie en van onze Vryheid, van welke alléén onze tyrannen al het voor-, deel hebben getrokken.
Declareeren wy, dat wy ons ontflaagen houden van een contra&, welk, zal het van eene verbindende kragt
zyn,
<*s>)



( 3" J
zyn, ook van' een wederkerig voordeel moet wezen/ befcbouwen wy dar Contract: als van geene waarde,- renuntieeren wy • aai in het vervolg een integreerend lid van het Ouitfihe Ryk te zyn, welk nimmer heeft opgehouden onze rampen en onze flaverny meer ondraaglyk te maak en
En na ieder afzonderlyk onze refpeétieve maatfchappelyke conventien verbrookea , na voor eeuwig het juk van onze onderdrukkeren afgefchud te hebben, declareren wy , het voixder hier bovengen. Btlpfcht Provinciën, en wy HKi- votrt van het land van Luik, by deeze zelve acte , dat wy van dit oogenblik af aan, onze bedoelingen j' onze middelen , en onze kragten tegen onze refpcctieve dwingelanden vereenigen,- zweeren wy , dat wy de' wapenen zullen opvatten; om die niet neder te leggen» dan na dat wy onze onafhanglykheid , de rechten , welke de natuur ons heeft gegeeven , en eene Conftitutie aullen hebb-en verzekerd, welke niet met deeze heilige wetten fhydende is;
Zweeren wy eindelyk, dat wy flegtS één vry en onafhanglyk Volk zuilen uitmaakcn. bn dit volk biedt zyne vriendfcbap aan, aan alle Volken der aarde, zyn hèndgcnpatfebap aan alle Volken , die vry 7yn , en zyn voorbeeld , en des noods zynen byfiand , aan alle die geenen , die het zuilen willen volgen , en zig insgeiyks zuilen wilka vry maaken.
Vit naam der vereenkde Belgen en Luikenaaren,
H5T COsaTB' GSNBiUAt ZITTÏN6 HOLJDENLE TE PARTS.
ADRES



C 31 >
ADRES
AAN
BELGEN en L U I K E NA AREN,,
VAN WEGENS EN UIT NAAM VAN HET VEREENIGD COMITÉ' DER BEIDE NATIËN.
BELGEN, LUIK EN A A R E N , ONZE WAARDE MEDE-BUR G ER E N !
Cry weet, of wy, zo lang wy in u lieder midden' hebben verkeerd , zo lang het ons is vergund geweest , ons zonder vrees en onder u lieder oogen op de vervulling der zo heilige en aangenaame pligten tocteleggen, welke het Vaderland alleen zynen kinderen oplegt , deeze pligten met yver zyn naargekoomen , cf orze oogmerken zuiver zyn geweest of de dienden , welke wy uh hebben bevveezen, belangloos zyn geweest, of wy door andere driften, dan door de brandendéle Vaderlandsliefde zyn bezield geweest, of wy door eene andere eerzugt zyn gedreeven geweest, dan door die , om onze medeburgeren voor altyd vry en gelukkig te zien.
Het is tegen alle zoorten van despctismus eh van'geWeldenaary, het is voor eene Vryheid, van welke de rechtvaardigheid en de wil der Natie de eenige grcmdpaalen waren, het is eindelyk voor de fouvereinireit des
.Volks,



Volks, dat wy hebben gewerkt, geftreeden en gelee-' den. Helaas ! onze bitterfte droefheid, onze brahdendfte fmerten hebben wy daar over gevoeld, dat wy gezien hebben , dat onze zo menigvuldige poogingen vrugteloos zyn geweest, en dat de hemel de onrechtvaardigheid, het geweld en de dwingelandy heeft begun%d.... Maar laaten wy ons wagten van den hemel te lasteren ,• hy is rechtvaardig, hy heeft misfehien ons flegts willen beproeven; misfehien waren wy nog niet ryp voor de Vryheid; het was noodig, dat eene noodlottige ondervinding de nog overblyvendc vooroordeelen kwam uitroeijen , welke ons nog gekluisterd hielden; alleen het ongeluk en de tegenfpoed waren in ftaat, om de vooroordeelen van ons onbedagt vertrouwen te verdryven, en ons de oogen te openen voor de heillooze raadgevingen, door welke wy misleid, bedrogen en bedorven zyn.
Waarde medeburgeren , onze byzondere gevoelens zyn niet veranderd; dezelve yver voor uw geluk, de zelve heilige geestdrift voor de Vryheid, dezelve brandende liefde voor het Volk blyft altyd uwe goede, uwe waare vrienden bezielen. Ver van u, zo wel als in ul.micden.zyn ons deeze zoo aangenaame gemoedsaandoeningen overal gevolgd. Dikwyls hebben zy gediend , om het gevoel van onze rampen te verzagten, zomtyds zelfs hebben zy ons tot eenen kragtigwerkenden troost verftrekt, in de hoop, dat wy allen, na deeze tyden van beproeving, wyzer en meer gefehikt zouden zyn geworden , om de weldaadige zaadtn der gewigtige grondbeginfelen van rechtvaardigheid en gclykheid io onze harten te ontvangen, dat wy allen meer werkzaam en meer waakzaam zouden zyn geworden, om 'er de
doo-
C 32 3



«ielykc onkruiden uit te roeijen, welke men nogmogt poogen 'er in te zaaijen.
Deeze denkbeelden hebben ons opgebeurd, en nooit heeft de moedeloosheid eenen toegang gevonden tot onze zielen. Eenen vryen, vriendfchappelyken en gastvryen bodem tot onze fchuilplaats hebbende uirgekoozen, hebben wy de dagen van onie ballingfchap niet iborgebragt met ydele en nuttelooze klagten; alle de oogenblikken van óns Iyden zyn befteedr.cn voordeele van het Vaderland; alle onze wenfchen hebben geen ander doel gehad, dan de fpoedige verlosftng onzer medeburgeren.
In deeze dagen van onrust en van verwarring, de byna «nvermydbaare gevolgen van alle hevige fchokken, zullen veele lieden, onder een 'bedrieglyk uitterlyk, tot u koomen; met eene fchynbaare zedigheid zullen zy u de duurfte betuigingen doen van de zuiverheid hunner vadetlandsliefde 5 zy zullen zugten over de inbreuken ,' welke de despooten aan uwe oude Conftitutiën hebben toegebragt; zy zullen tl by eede belooven, dat zy u dezélve in alle haafé zuiverheid zullen wedergeeven
Ach ! mistrouwt hen; zy zoeken alleen misbruik te' maaken van het vertrouwen van het al te ligrgeloovig völkZ? we«en wel, dat deeze Conflitutien weldra een ruirh veld zouden openen aan hunne eerzugt-
tén koste van de publieke veiligheid Zy zullen zig
wel wagten van u te zeggen, dat het itiaatfchappelyk verbond, zodra ilegts één deel daar van verbrooken is, in alle zyne deelen is vernietigd j dat 'er by ge vol» een nieuw contract noodig is, welke nieuwe formen be! paalt, en nieuwe beftutirderen der verfchillende manen aanftelr; zy zuPen « niet ze?s«i, dat deeze magt.n ,°een ü uit.
C 33 D



uitvloeife! zynde van de fouvereiniteit des volks, het volk alleen het recht heeft om daar over te befchikken,' zo a's het dit nuttig en nowfzaafcryk' oordeelt.
Deeze zagttóngige' lieden zullen uwe vooroordelen vleien , ü.wé driften liefkoozen , en uwen haat aanvuuren ; ach !' wy herhaalcn het , mistrouwt hen • zy doen het, om dat zy liet vermogen der vóoroordeelen kennen ; om nar zy weeten, dat gy , wanneer gy u door de woedde uwer driften laat wegfleepen, het oog niet kunt gevestigd houden op hunne gedragingen, om dat zyhoopen, dat zy onder bêgunnigTng der wanorde j welke de uitbarfting van uwen haat zal met zig brengen , u onderling zullen kunnen verdeeld ïruakeh, en , uverdeelende , u zullen kunnen gebruiken, om u den eendoorden ander aan zig te onderwerpen.
Deeze huichelaars zullen u nog zeggen, dat zy de wapenen me: hekben opgevat, dan ter verdediging van
den Godsdienst uwer vaderen Ach! in dit geva*
vooral moet gy hen wantrouwen. De Godsdienst heeft geene zoortgeiyke verdedigers noodig; de Godsdienst is fterk genoeg , om zig zeiven te verdedigen. Maar ziet gy niet dat zy door deeze domme list u regtstreeks leiden naar de onverdraagzaamheid, door de onverdraagzaamheid naar het bygeloof, door het bygeloof naaide onwetendheid; door de onwetendheid naar de flaa-. verny ?
En daarenboven, wie is bedagt, om den Godsdienst aan te randen? Van waar zou ons deeze dwaasheid zya aangewaaid , dat wy de, heilige dingen zouden willen vermengen met de belangen der menfehelyke ftaatkunde ? Neen, waarde medeburgeren, wy beöogen niets anders dan de rechten des volks, dan de vryheid des volks,



C 35 )
dan de fouvereiniteit des volks. Deeze zyn gaaven, welke ons door de natuur, door God /.elven zyn gefchonken : de eerfte grondflag van den Godsdienst is, dat men het werk van God ongefchonden laat; de roeklooste ongodsdienftigheid misfehien is, dat men het wezen der dingen zoekt te bederven En wy verlangen
„niets anders, vraagen nieis anders, dan het herilel van -onze inftellingen, van onze coftumen , van onze ufantien , van onze zeden !
Dat dan deeze belanglooze, zo Godsdienflige , zo rechtvaardige lieden, even als wy , de 'fouvereiniteit der Natie openlyk durven erkennen , en dat deeze erkenning niet langer ydel en zonder beteekenis zy ! Dat zy vau dit oogenblik af aan zig verbinden , om, wanneer onze gemeenfehappelyke poogingen onze tegenswoordige geweldenaaren van hunne magt zal hebben ontbloot, zelve zig van deeze magt niet meestei te maaken , of te
dulden, dat iemand anders, om het even wie , daar mede bekleed werde, dan op de vrye keuze, op denvryen wil, en op de fouvereine bevelen van het vergaderde volk. Dat zy plegtig belooven de Natie te zullen zamenroepen, zodra de eerfte onweéren der omwenteling van eene genoegzaame ' kalmte zullen opgevolgd zyn ! Dat zy plegtige en openlyke hulde durven bieden aan deverklaaring van de rechten van den mensen ! Dat zy eindelyk ophouden dezelve tegen te werken , zo als zy tot hier toe hebben gedaan , en dat zy dezelve verklaaring ondertekenen , die tot een'grondflag heeft gediend van hetgeen wy hebben verrigt, en tot eenen toetsfteen, om bnszeiven tehennen en te beöordeelen. (i) Ziet daar, door welke
te-
( l) fftlaarinj^^ndertekend door eenen ieder der Belgen n Luikenaren, die Met Comité Generaal uitmaaken.
C a Wy



g'ukt, in ons Vad.rland tc rug te kecien cn ons in het be.
tekenen zy zuilen kunnen toonen , dat zy waailyk zuivere en belan^looze pahiotten zyn; ziet daar op welke
wy-
wy ondergetekenden , uitmaakende het vere'enigd comité der Belgen cn Luikenaaren, en tót het eenig doel van onze dcliberatien fteUeride, het neemen van de incest gefchikte maatregelen , om Voor eeuwig het oridrnaglyk juk af te fchuiden, onder welk onze Vaderlanden zugtefi, orh 'er de dwingelanden uit te jaagen, die het onderdrukken, en 'er in hunne plasts te doen heerfchen de geJykheid , ie andere onveranderbaars en onvervreemdbaare rechten welke de natuur sm alle menfehen heeft gegeven, en eindelyk de politieke cn burgerlyke wetten,.welke de vrye wil van het volk zal hebben vastgefteld en bekragtigd.
Wy erkennen de volftrekte, geheele en onverdeelbaare fouvereiniteit der Natie, als den eerften grondflag vanalleftaatkundige verenigingen, en inzonderheid van die, welke wy verlangen , gevestigd te zien tusfchen de Be'.gifche Provinciën en het Land van Vüik.
Wy verklaa'rén in gevolge hier van, cn wy verzekeren door •nze afzonderlyke ondertekeningen , dat wy in alles wt wy doen, of zullen doen, niet zyn geleid of gedreven door eenige inzigten van eigen grootheid , hebzugr ©f oerfoneel belang, noch door eénig ander verlangen, dan door dat van het hoogst mogelyk goed ten voordeele van onze medeburgeren te bewerken, cn van de groote ert onveranderbare grondbeginfclen van orde en van rechtvaardigheid Vjort të.planten. Wy veibinden ons, om in geval het onj g 'ukt, in ons Vad.rland te rug te kecien cn ons in het bezit te itellen van het beftuur, we k onze dwingelanden zs tyrannisch waarneemen* 'er ons niet niecc te belasten, dan Volgens die wyze, onder die bepaalingcn, voor dien tyd cn met die magt, die by ons Manifest en de daajfyy gevoegde ftuk•ken zullen zyn bepaald; dat wy 'er dc uitoeffening niet vin
zul*
y 36 )



< 37 )
wyze zy kunnen hoopen , dat zy zig ons en uw vertrouwen zu.len kunnen waardig maaken.
Na
aullen op ons neemen, dan by voorraad, en tot op het vau te voren bepaald oogenblik, naamlyk tot dat de Natie zal kunpen opgeroepen worden, en zig vertegenwoordigers zal kunT oen verkiezen, om aan onze handelingen alle mogclyke publiciteit te geven, door de gemeentens van het land, die zulks zullen kunnen doen, uittenpodigen tot bet benoemen van Commisfirisfen , om allen den last van ons by voorraad genomen beduur met ons te deelen ; renuntieerende wy voor het vervolg aan alle gezag, magt, beduur van 's lands penningen , ambtenen bedieningen , die ons niet door het wettiglyk cn vry. vergaderd Volk zullen zyn opgedraagen.
Wy declareeren ook, dat wy nimmer zullen dulden, dat vreemde Mogendheden eenigen invloed hebben op ons lands beduur, of zig daar mede inlasten. Wy verzekeren ook, dat niemand onzer in ecm'ge veib.indtenis daat,. en verbinden ons, om ons nimmer te verbinden met gem. vreemde Ho, ven, door ccnigc betrekkingen van perfuonlyk belang, en om 'er nooit eenige penfiocnen, giften of.gratificatiën vk i te zullen ontvangen.
Wy belooven, dat wy nooit eenige verbindtenisfen zullen aangaan, dan met vrye Volken, als mede, dat wy nooit raar eenige voordellen zullen luisteren, die zouden kunnen ftrekfcen, om de zuiverheid van onze grondbeginfelen, en vooral om de fouvereiniteit der Natie te kwetfeu.
Wy dcclsreerea van nu af aan,dat wy houden voorverbre, kers van hun woord, verraaders van hun Vaderland , en meineedigen omtremhet volk, alle diegeenen vanoiis, die zouden te kort koomen aan, iets van al het geen zy by deeze acte beloofd hebben; dia het oor zouden leenen aan vreemde in^'oézcmjngen; dis , buiten weeten van het Qomité, eenige afzon.
* C 3 fcfr



C 3»)
Na dat wy , waarde medeburgeren , u vry en gelukkig zullen zien, zal dit vertrouwen de aangenaamfte belooning zyn voor onzen yver; maar wy wil'en 'er ons met met list van meester maaken; gyl. moet onze bedoelingen en onze daaden beoordeelen; wy onderwerpen dezelve zonder vrees aan ul. onderzoek. Alleen die geenen vreezen bekend te zyn, die in het duister wandelen , die den weg van den leugen en van het bedrog, volgen.
De fouvereiniteit berust by het volk; alle magt vloeit oorfpronglyh voort uit het volk. 'Er kan geene wettige magt beftaan, dm die door het vol';, cf door de door hetzelve aangcftelisb'.ft-iurdrren , wordt uitgeoefend; deeze zyn de onwederlegbaare grondbeginfelen , volgens welke wy onze handelingen hebben geregeld; deeze is de grondflag van de Conftitutie, van welke wy u een affchrift aanbieden , zonder dat wy e?ter voorneemens zyn, u iets voortefchryven , dan de uitoeffening van uwe fouvereiniteit * die onvervreemdbaar en onverjaarbaar is.
Onderzoekt ons werk met alle mogelyke zorgvuldigheid , waarde medeburgeren; ziet , of het mogelyk zy , de verfchillende magren met meer naauwkeurigheid en met meer klaarheid van elkander te onderfcheiden ; ziet, of'er onder alle bekende regeeringsvormen eenezy, die minder wegs openlaat aan de geweldenaaryen der heersch-
zug-
derlykc buitcnjandfche correspondentie zouden onderhouden met betrekking tot de publieke zaaken; die de fouvereini.* teit aan één of meer individus, of aan eenig ander Hghaarra zullen toekennen, dan aan dat der Natie. Ter verzekering van al het welk wy deeze acte met onze naamtekeningen hebben bekragtigd, te Psrys, in de maaad January 17^. \



lugrïgen, aan de kuiperyen der listigen, aan de heb, 7.ugt van bedorvene lieden.-
Wy hebben de Tranfcfiè Conflitutie tot ons rigtfnoer genoomen ; maat gelukkiger zynde, dan de Vranfcher, , indien wy de omftandigheden ons weeten ten nutte te maaken, zal de toepasfing der grondbeginfelen by ons riet in tegenoverftelling ftaan met de grondbeginfelen zelve; by ons zal niets van het geen vreemd is aan de Conftitutie, derzelver loop vertraagen. Wy zullen gee»en anderen bybly venden en erftelyken wil hebben, dan den wil der 'Natie; deeze wil is altyd wettig en nimmsr éigendunkelyk. Wy zullen geene andere rykdomffien bezitten , dan de rykdommen der Natie. Zy maaken de magt des volks uit, en ftrekken nimmer tot desfcelfs bederf. Wy zullen geene andere Majefteit erkennen, dan de Majefteit des volks; deeze doet de oogen "niet fchemeren , maar zy boezemt ontzag in. ■ Vergelykt, waarde medeburgeren , vergelykt dit onbedekt en ongeveinsd gedrag met de flinkfche handelwyze, door welke gy al te lang zyt misleid. Het is niet meer eene omwenteling van perfoonen, welke men vanu verwagt, het is eene omwenteling in uwedenkwyze , welke uwe vrienden u aanraaden ,- het is niet meer voo1 de keus uwer dwingelanden dat gy zult ftfyden , het is de vestiging van uwe Vryheid of van uwe flaaverny , welke gy gaat befiisfen. Waakt dan met alle mogelyke zorgvuldigheid ,- doet geene verkeerde ftappen ; zy zouden waarfehynlyk onherftelbaar zyn: geeft u niet cnvoorzigtig over aan den cerikn bedrieger, die zig als uwen verlosfer zoude aankondigen hy zoude u in nog ondraaglykere ketenen kunnen kluisteren , dan dewelke u, thans knellen, Wy bezweeien u, in den naam C 4 van
C 39 )



va« uwe onwaardeerbaar/te belangen; doet niets, be~ flat mets; verbindt u tot niets, dan met den alge-
TT derNatiC- PIe^haarraad;roeFt haar op, dat haare vertegenwoordiging evenreedig , volledig en • gemeen zy; dan alleen zal haare w,l kunnen kenbaar morden , en in eene wet worden veranderd, die heili, zal zyn voor allen.
. ™Y Van °"zen kant bel°°ven plegtig. wy zweeren, m het aanzien des Hemels, dat wy alle gezag zullen wederleggen op het oogenblik, dat het zal mogelykzyn, de meerderheid van volks vryelyk verkoorene vertegenwoordigers te vereenigen, Maar tot diep tyd toe i, het noodig geweest, dat wy de doodelyke gevolgen der regeeringloosheid voorkwamen; en deeze is de oor, zaak, om welke wy eene omwentelmgsmap heUen aangebeld, die by voorraad de plaats van alle de andere magten zal bekleeden. Haare organifatie is eenvoudig; wy onderwerpen haar met vertrouwen aan ulieder goedkeuring. Zy is van eene bepaalde duurzaamheid; zy is onbepaald in het getal der leden , die 'er de zorgen van zullen deelen. Het is ontegenfpreekbaar, dat eene zo cenvoudtge, eene zo ongeveinsde handelwyze, niet dc wyze van handelen, van eerzugtigen, van bedriegers is • het is ontegenfpreekbaar, dat deeze magt niet is te dugtcn, daar haare uitoeffening verdeeld is over zo veelc hoofden, op welke het Volk een fteeds waakend oog houdt...., Ach! het zoude veeleer een lastige, een moeijelyke' pligt zyn, indien hy niet door onze Vaderlandsliefde wierd gemaklylc gemaakt, indien de bevryoing, indien het geluk onzer medeburgeren "'"er niet dc belooning van ware.... Maar reeds heeft de Krygsbazuin zig {aaten liooren g
reeds
C40)



reeds zyn de vaandelen der Vryheid ontrold; een edel,, moedig Volk roept ons, om, op zyne voetfpooren, dq dwingelanden te gemoet te vliegen. Burgeren , gordt de wapenen aan, onderfteunt ons, aan u hebben wy" onze rust opgeofferd, en alle moeijeiykheden en onaangenaamheden ondergaan; heden offeren wy , met blydfchap, onze goederen, onze armen, den laatften droppel van ons bloed aan u op; wy gaan de wapenen opvatten: volgt ons voorbeeld , en laaten wy alleen zweeren , dat wy die niet zullen nederleggen, dan na dat wy overwinnaars of vry zullen zyn.
Hit Comité dtr Vtretnigde Belgen en Luikenaaren zitting hiblcndï a Parys» -,
C 4* )
C5



SEKSTE A R TIK Et.
Jp)e OMWENTELING EE WERKENDE MAGT Zal
berusten by ' een centraal comité, befhande uit vyftig perfoonen, die genoomen zullen worden, uit diegeeBen, die het verë'enigd comité der Belgen en Luikenaaren uitmaaken , en de omwenteling hebben voorbereid, en benoemd zullen worden door dit comité zelf.
II. Met dit comité zullen correspondeeren de byzondere comités, die aangefjeld zullen worden in de verfchillende deelen van de Nederlanden en van het Land van Luik.
III. De byzondere comités zullen het Volk niet kunnen zamenroepen , om de nieuwe by voorraadswyze Overheden te verkiezen, dan na by het centraal comité Commisfarisfen gevraagd te hebben, ombyde verkiezing te prefideeren.
IV. Elk comité, elk befluurings - collegie, welk In élke gemeente zal zyn aangefteld, de toeftemming des volks hebbende, zal ondergefchikt zyn aan hetcentraalcomité, zullende ook ieder van derzelver leden eene verklaaring moeten ondertekenen van denzelveninhoud als die, welke ondertekend is door de leden van het vereenigd comité.
V. Overal waar 'er geen befluurings - collegie, zal by voorraad zyn aangefteld , zal her centraal comité in het beftuur voorzien, en Commisfarisfen zenden, om
eï
OMWENTELING BEWERKENDE MAGT.
C 4= )



'er een aantefleüen, het zy by eene vrye verkiezing va* het Volk, het zy op eenige andere wyze, die welbehaaglyk zal zyn aan het V0Ik.
VI. Het getal der leden, die de voorraadelyke be* ftuurings -collegien zullen uitmaake'n zal geëvenredigd zyn aan het getal der inwooners van elke gemeente, en zo klein zyn , als mogelyk zal wezen. Den Commisfarisfen zal de zorg aanbevoolen zyn, om hetzelve tebepaalen.
VII. De voorraadelyke beftunrings - collegien zyn byzonderlyk gelast de orde en de openlyke rust in hunne gemeentens te handhaaven; zy zullen alle plunderingen, gewelddaadigheden en buitenfpoorigheden tegengaan, zelfs wanneer zy mogten bedreeven worden tegen hen , wier patriotismusverdagt ware. Ook zullen zy nog belast zyn met de invo.dering van |? lands penningen, en daar van rekenfchap afleggen aan het centraal ccmité.
VIII. Deeze befluurings - collegien zullen nog zorgen , <fet de publieke eigendommen worden ontzien,- dat daar aan geen nadeel werde toegebragt, en dat zy niet vervreemd worden, voor dat de Natie, door haare »tf verkoorene vertegenwoordigers rot algemeen welzyn (en vooral, om aan hen , die onder de heerfchappy van het despotismus hebben geleeden , eene billyke fchaêvergoeding te laaten toekoomen), zal hebben befchikr..
IX. Het centraal comité zal voor de algemeene rust van het gehcele land zorg draagen; het zal in de algemeene verdediging voorzien, de handelinghebbcn van de penmngen , die rot 's lands uitgaaven zyn beftemd, en bet oog kouden over het gebiuik diergeene ,die ter
be-
C43 }



( 44 )
fcsfchikking flaan ran dc bytonderc bcftuurings-colleg'-cn.
X. De omwenteling bewerkende magtzJl haare zittingen openlyk houden in alles wat het a'gcm en beituur aangaat, behalvèn, wanneer zy als krygsraad is vergadert. Zy zal alle veertien dagen rekenfchap afleggen van. het geen zy heeftverricht , en vooral van' h.t gebruik , welk zy heeft gemaakt van 's lands1 penningen.
XI. Naar maate der voortgangen, welke de omwenteling in eene provincie, kastelany , balljuwfchap , district , gemeente of Stad zal maaken, zal het centraal comité gehouden zyn, 'er de inwooriers op de voorgemelde wyze op te roepen, welk zig het noodig getal van vertegenwoordigers zal verkiezen , in evenredigheid van de bevolking, te weeten, éénen vertegenwoordiger voor tienduizend zielen. Deeze aldus verkooren vertegenwoordigers zullen zig vereenigën met het centraal comité, om gemeenfchappelyk met hetzelve de omwenteling bewerkende magt uitteoeffenen.
XII. Zodra er zig honderd en vyftig aldus verkooren vertegenwoordigers te zamen vinden , en 'er aldus eene onbetwistbaare meerderheid is daargefteld, zullen zy de Conftituecrende Vergadering uitmaa'ken, en van dat oogenblik af zal de omwenteling bewerkende magt, «phouden.
* *. %. # *
*
VAN



eerst! artikel
De omwenteling bewerkende magt zal de uitgeftrekrheid der verfchillende gemeenténs bcpaalen, en, zo veeï mogelyk, eene Stad nemen tot midden punt van ieder van dezelve,
II. Elke gemeente zal ten minsten tien duizend zi*. -ten flerk zyn.
III. De gemeenténs, welke van tien tot vyftien duizend zielen zullen fterk zyn, zullenéénenvertegenwoordiger verkiezen ,• van vyftien- tot vyf- en twintig duizend ,- twee; en zo vervolgens, in dezelve evenredigheid.
IV. Om de verkiezingen gemaklyklyker te maaken t zullen de burgeren van elke gemeente zig in verfchillende Vergaderingen verzamelen.
V. Elke Vergadering zal haare verkiezing afionderfyk doen, en het refultaat daarvan aan de hoofdplaats der gemeente toezenden.
VI. Men zal de verkiezing doen op dezelve wyze, als by dc pretv, ttnt CwftïtHtii % voorgefchreeven. • '•
?RO£f
VAN DE WYZE
y a n . , ,,
V , , t ) }{ »}
VÉRGADEREN
va n het
V 0 L K>
• M ZYNE VERTEGENWOORDIGERS TE KIEZEN.
c 45 ;



/
PROEVE
van £ £ «ï
C O NSTITUTIE,
VOOll DB
BELGISCHE PROVINCIËN LAND van LUIK.
3D>e Belgen en Luikenaaren, die zig tot een generaal comité hebben vereenigd, overtuigd {dat de onkunde ,de vergeetelheid of de verachting der rechten van den burger envan den mensch deeenigeoorzaakenzyn van de onheilen , welke eenen Staat kunnen overkoomen , en van de bedorvenheid der Gouvernementen ,■ daarenboven voor
eene onbetwistbaare waarheid erkennende, dat de beste Conftitutie diegeene is, welke het meest met de rechten van den mensch ftrookt, hebben,, voor en aleer over te gaan tot het voorftellen ,van eene. Conftitutie voor de beide vereenigde Volken, noodig geoordeeld, hunne byzondere gevoelens daarover, in eene kcrtzaakelvke vtrklaaring medetedeelen,
VER-
( 4«')



VAN DE
& E C H T E N
VAN DEN
MEN S C H
EN VAN DEN
B U R G ER.
5ERSTE Ar T i k E i.
Alle menfchen zyn by hunne geboorte en blyvea gelyk in rechten.
II. De natuurlyke en onvervreemdbaar rechten van den mensch zyn.de Vryheid, dc eigendom, de veiligheids de weerflanibieding aan de onderdrukking.
III. De uitoerTening der natuurlyke rechten van elken mensch heeft geene andere paaien, dan waarby^aa» alle andere menfchen, zynes gelykcn, het genot die.Zelve rechten wordt verzekerd.
IV. De bewaaring van deeze rechren moet het oogmerk van alle maatfchappyënzyn , en het doel van alle Gouvernementen.
V. De algemeene wil van een Volk of van eene Na.tk kan alleen de Conftitutie, dat is te zeggen, decaöe
daar-
V E R K L A A R I N G
C 47 )



daarltellen, welke de reegeeringsvorm bepaalt, en de' grondwetten van de maatfchappy behelst.
VI. De Natie heeft ten allen tyde het recht, oni door eene werking van den algemenen wil; de Conftl.tutie, welke zy zig heeft gegeven te veranderen of te verbeteren, en om alle.de maatregelen te-nemen, welke haar het meest gefchikt fchynen, om haar geluk te bevorderen. ,, , .
VII. De fouvereiniteit berust by dc Natie; deeze fouvereiniteit is• onbepaald, volledig,^onverdeelbaar en onvervreemdbaar. Geen enkeld perfoon , geen byzonder lighaam kan dus eenigerhande magt uitoeffenen, welke' niet onmiddelyk uit voortvloeit.
VIII. Aile diegecnen , die van wcjiqns de^Natie met eenig gezag zyn bekleed , zyn haare plaatsbekleeders, haare afgevaardigden, en zyn haar by gevolg rekenfehap verfchuldigd van hun beltuur.
IX. Om te beletten , dat deeze magtvoerders, en vooral diegeenen , aan welke dc wetgeevende of uitvoerende magt is toevertrouwd, geEne onderdrukkers der Natie worden, heeft deeze het recht, om hem op zekere tyden , die door de Conftitutie bepaald-wor'den, tot den ftaat van ambteloos''burger te doen te ïug keeren.
X. Het maatfchappelyk verbond moet'de gelykheid *ot grondflag hebben': elk burger moet derhalven eërie gelyke aanfpraak 'hebben op de bedieningen. Het vooronderftellen van geboren Koningen', YVergecverj,
" Raadsheeren en Overheden is éene ongeryfndheid in de • gezonde ftaatkunde.
XI. De wet eene werking zynde van de fouverainiteit, " jnoet zy de uitdrukking van den algemeeneh wil zyn;
-' tfk
C48 )



elk burger heeft dus het recht om het zy perfoonlyk ,* het zy door zyne vertegenwoordigers, mede te wérken , om haar te maaken.
XII. De wet, het zy ze befchermt, bet zy zeflraft, moet dezelve zyn voor alle Burgeren.
XIII. In de maatfchappy beftaat de vryheid, in alles te kunnen doen, wat hiet fchadelyk is aan een ander: zy heeft geene paaien, dan dié haar door de wet worden voorgefchreeven.
XIV. Alles wat niet verboden wordt door de wet; kan niet belet worden; en niemand kan verpligt worden om iets te doen, welk zy niet gebiedt.
XV. De wet kan niet verbieden, dan daaden , die fchadelyk zyn aan de maatfchappy, en zy kan niets gebieden, dan het geen haar nuttig is.
XVI. Niemand moet ontrust worden om zyne wyze van denken; en derzelver onbelemmerde mededeeling ' óp welke wyze het ook zy , kan niet worden tegengegaan:
XVII. Twee, of meer, Burgeren hebben het recht om te zamen te koomen , ten einde met elkander ovèr het algemeen welzyn raad te pleegen , en ieder burger heeft het recht, orh of afzohderlyk, ofin gezelfchapvan anderen , am de vertegenwoordigers der Natie, by elk perfoonlyk ondertekende verzoeken voortedraagen.
XVIII. Het recht van eigendom brengt mede, dat de mensch vryelyk mag befchikken over zyne, zo roerende , als onroerende, goederen, zo wel als over zynen perfoon.
XIX. Geen burger kan beroofd worden, van zyne eigendommen, dan als de wettig beweezene , algemeene
<C 49 )



( 5o )
noodzaaklykheid het vordert, en dan neig onder voorwaarde van eene billyke fchaêvergoeding.
XX. De veiligheid vordert, dat elk Burger het recht hebbe om de wapenen te draagen, zo wel tot zyne eigene verdecdiging, als tot die van dén Staat.
XXI. Geen Burger kan vastgehouden of in verzeckcring gezet worden , dan in de gevallen, die door de wet bepaald Worden, en volgens de formen, welke zy voorfchryft.
XXII. Zy, die de uitvoering van eenige eigendunklyke bevelen vraagen, die uitvoeren of doen uitvoeren, moeten geftraft worden; maar elk Burger, die geroepen of vastgehoudenjwordt, uit kragt van de wet, moet oogenbliklyk gehoorzaamen; alle weerftandbieding maakt hem fchuldig.
XXIII. Daar elk mensch voor onfchuldig wordt gehouden, tot op het oogenblik, dat hy fchuldig wordt verklaard, moet, in geval het noodzaaklyk wordt geoordeeld hem vasttehouden , alle geftrengheid , die niet noodig is, om zig van zynen perfoon meester te maaken , door de wet geftrenglyk worden geweerd.
XXIV. In alle vervolgingen om misdaaden, heeft een burger het recht, om zelf zyn verhoor afteleggen, en zig daar by van den raad van anderen te bedienen; om de oorzaaken en den aart der tegen hem aangevoerde befchuldiging te vraagen; om zig te doen hóoren tegen hen, die tegen hem getuigen; om alle de bewyzen te berde te brengen, die ten zynen voordeele pleiten ; om een fpoedige onpartydige en openlyke bcpleiting van zyne zaak te eisfehen; en niemand kan gedwongen worden, om bewyzen tegen zig zeiven aanterooren.
XXV. De



XXV. Be wet moetgeene-ftraffen vastftellen , dan die ten urtterften en klaarblyklyk noodig zyn; en niemand kan geftraft worden, dan uit kragt van eene wet, die gemaakt en afgekondigd is, voor dat hy heeft misdreeven, en wettiglyk op zyn misdryf is toegepast. , XXVI. Om de rechten van den mensch en van den burger onder eene zeekere vrywaaring te ftellen, is 'er eene openlyke magt noodig; deeze magt is dus ingeheid ten voordeele van allen, en niet voor het byzondernut van hen, aan welker opzigt zy is toevertrouwd.
XXVII. Tot onderhoud van de openlyke magt en totgoedmaakmg der onkosten, welke Lands beftuur vordert, is 'er eene algemeene contributie noodi. *V moet gelyklyk verdeeld worden over alle de burgt-
, m evenredigheid van hun vermogen.
XXVIII. De vertegenwoordigers van het volk hebben
hetrecht,omdenoodzaaklykheidderalgemeenecontribut.ete bepaalen, dezelve vrywillig toeteftaan , er het Sebnuk van nategaan, en 'er de hoeveelhetd, de wyze van opbrengen, de invordering en de duurzaamheid van te bepaalen.
XXIX Indien één of meer perfoonen , zonder de uitdrukkelyke toeftemming der Natie, de Conftitutie wil. den veranderen; indien één of meer perfoonen zigvan ^ gezag meester maakten, om hunne medeburLn e onderdrukken en aan zig te ouderwet pen , da 2
taaar zelfs een der heiligfte pligten zyn.
f 5* )
VAN
02



t>i.
VAN DE RE G E E R I N GS F O RM Ï>ER HIEÜJ' WE REPUBLIEK.
EERSTE A R T I K E
]Dc Bdgifclie, voorheen Oostenrykfc/te Provinciën , en het Land van Luik zullen in het vervolg flegts éénen enkelen Staat uitmaakcn, onder den naam van Belgifche Republiek.
II. De regeeringsfórm van deeze republiek zal zya volks - redering by vertegenwoordiging , de vertegenwoordigers zullen zyn het wetgeevend lighaam en de raad.
III. Haar grondgebied zal verdeeld worden in districlen, en ieder distriét zal weder verdeeld worden in gemeenténs.
IV- Alle de inwooners der republiek, die de nader te meldene hoedanigheden bezitten, welke vereischt worden om werkend burger te zyn, zullende vertegenwoordigers verkiezen, aan welke de Natie voor eenen tyd , het zy de wetgeevende magt, het zy de uitvoererde magt, het zy de rechtsoeffening toevertrouwt.
V. Alle de werkende burgeren, die elke gemeente of elk district uitmaaken , zullen het recht hebben , om volgens de nader te befchryvene formen , die geenen uit hun midden te verkiezen, die onder den naam van Municipaaïc Officieren, of van Beftuurderen der disftricten, voor eenen zekeren tyd belast zullen zyn met het
be-



( 53 )
beftuur der byzondere zaaken van hunne refpeéfive gemeenténs of districten.
I I I.
VAN DE HOEDANIGHEDEN, WELKE VEREISCHT WORDEN, OM WERKEND BURGER TE ZYN.
jP)e hoedanigheden , die in . eenen werkenden burger vereischt worden, zyn:
I. Dat men burger zy van de republiek.
II. Dat men zi jaaren vol uit oud zy.
III. Zyn burgeren van de republiek ieder perfoon van het manlyk geflagt, die in de Nederlanden of in het Land van Luik is geboren, en die 'er met der woon is gezeten.
Worden burgeren van de republiek, de vreemdelingen , die haar grondgebied hebben bewoond, geduurende den tyd van twee agtereenvolgende jaaren ; indien zy daarenboven eenige onroerende goederen hebben gekogt , of eene Belpfche of Luihfi/ie vrouw hebben getrouwd, of zig met den landbouw of koophandel bezig houden, en indien zy, ten minften zes maanden voor de verkiezing der vertegenwoordigers, zich op de registers van hanne gemeente hebben laaten infchry ven , als verlangende om genot te hebben van het recht van werkend burger.
VAN
D T.



EERSTE ARTIKEL.
iDe Natie, uit welke alléén alle magtenvoortvloeijen, in een natuurlyke onmooglykheid zynde, van zelve die' uitteoeffenen, ftemt toe, dat die aan zommige leden van haar worden overgedraagen, om in haaren naam te worden uitgeoeffend. '-'
II. De wetgeevende magt is toevertrouwd aan eene Vergadering van Volk-vertegenvoordigers, die door het Volk op eene vrye wyze zyn verkooren , en voor eenen bepaalden tyd zyn aangefteld, om door haar, met bekragtiging van den Raad, te worden uitgeoeffend , in die gevallen en invoege, als nader zal worden befchreeven.
III. De uitvoerende magt is toevertrouwd aan eenen raad , die insgeiyks door het Volk voor eenen bepaalden ryd zal zyn verkooren, om door denzelven te worden uitgeoeffend, invoege , als nader zal worden befchreeven.
IV. De rechtsoeffenende magt zal worden toevertrouwd aan rechters, die door het Volk voor eenen bepaalden tyd zullen worden verkooren.
VAN DE WETGEEVENDE MAGT.
EERSTE ARTIKEL
Vergadering der Volks - Vertegenwoordigers, welke de wetgeevende magt uitmaakt; is aanblyvende.
II. Zal
VAN DE VERSCHILLENDE MAGTEN.
(54)



C55)
lï. Zy zal aKe twee jaaren worden vernieuwd , by eene vrye verkiezing van het Volk. Elk tydverloop van twee jaaren zal eene wetgeeving uitmaaken.
III. Het getal der Volks - vertegenwoordigers zal geëvcnredigd zyn aan de bevolking van het Land; by voorbeeld , men zal verkiezen éénen afgevaardigden voor tien duizend zielen.
IV. Alle werkende burgeren , van welken ftaat of beroep zy ook mogen zyn , en hoe groot of hoe klein hun deel in de algemeene belastingen zy, zullen kunnen verkooren worden tot vertegenwoordigers der Natie.
V. De Conftitueerende Vergadering zal de gevallen van onbevoegdheid regelen.
VI. De Leden van het wetgeevend lighaam zyn onfchendbaar, dat is te zeggen, dat zy ten geen en ty de kunnen in rechten betrokken, befchuldigd of veroordeeld worden, wegens het geen zy hebben gezegd , gefchreeven , of gedaan geduurende hunne ambtsbediening als Wetgeevers.
VII. De Natie draagt, by uitfluiting, de volgende magtsoeffening en bedieningen op het wetgeevende lighaam over.
i°. Om de wetten voorteftelfen en te maaken; de raad kan alleen aan het wetgeevend lighaam vooifte^en , om een onderwerp in overweeging te neemen.
2° Om 's Lands uitgaavcn te bepaalen.
3°. Om de algemeene belastingen opteleggen, en 'er den aart, de verdeeling, de duurzaamheid en de wyze van invordering van te bepaalen.
4Ö. Om de verdeeling der onmiddelbaare contributien tusfchen de gemeenren der RcpubiieK te doen , D 4 het



C56. )
het gebruik van 's Lands inkomflen nategaan , en 'er lig rekenfchap van te doen afleggen.
5?. Om' den naam , het gewigt, den ftempel en de waarde der munten te bepaalen.
6°. Om jaarlyks de fterkte der gewapende magt te bepaalen, de betaaling en het getal der byzondere leden in eiken graad, de wyze van aanftelling en van bevordering , ds formen van engagement en van ontflag, en de betaaling der troepen , in geval zy worden afge» dönkr.
7°. Om voor het hoog Nationaal gerichtshof de ver':■->.;woordelykheid van diegeenen te doen gelden, die deel hebben aan de uitvoerende magt, en om by, ëlve gerichtshof diegeenen aanteklaagen en te verjCn, die befchuldigd zullen zyn van de misdaad van péKwètfte Volks - Majefteit, in de gevallen die bepaald zullen worden in het wetboek.
VHI. Er kan tot het voeren van oorlog niet befloten worden , dan by een befluit van het Wetgeevend lighaam, bekragtigd door de goedkeuring van het Volk, op eene wyze, die nader zal bepaald worden.
Ingeval dat de vyandelykheden op het punt ftaan van uittebreeken of reeds zyn begonnen; dat 'er een geallieerde moet onderfteund worden, om de zaak der Vryheid, of dat 'er eenig recht door de magt der wapenen moet gehandhaafd worden, zal de Raad 'er zonder verwyl berigt van geeven aan het Wetgeevend lighaam en hetzelve 'er de beweeggronden van doen kennen.
Indien het Wetgeevend lighaam zyne vacantien heeft, Ml de Raad het terftonddoen vergaderen,
XI. Of



(57 )
IX. Op de bloote requifitie van het wetgeevend lig* haam zal de Raad de vredesonderhandelingen moeten openen; doch dezelve zal daar omtrent niets kunnen beilisfen , dan met toeftemming van het Wetgeevend lighaam en onder bekragtiging van het Volk.
X. Ingeval van afftand of van ruiling van een gedeelte van het grondgebied der republiek, zal men eerst de toeftemming der inwooneren van dat gedeelte des land* noodig hebben.
XI. Op het oogenblik, dat de oorlog zal eindigen zal het wetgeevend lighaam den tyd bepaalen, binnen welke de troepen zullen worden afgedankt.
XII. Het wetgeevend lighaam heeft nog de magt, om de traétaaten van verbindtenis voorteftellen en te fluiten ; maar men zal geene verbindtenisfen kunnen aangaan , dan met vrye Volken en tot befcherming der wederzydfche vryheid.
XIII. Het wetgeevend lighaam heeft de magt omde wyze en de plaats zyner zittingen, zyn inwendig beftuur, de order zyner deliberatien , de gevallen , waar. in het als generaal comité moet vergaderen , en de cenfuurjpagt te bepaalen, welk het over zyne leden heeft te oeffenen.
XIV. Niets zal kunnen beflist worden, dan by meerderheid van Hemmen , en om deeze meerderheid te hebben , zullen 'er ten minsten twee derde deden der leden »oeten tegenwoordig zyn.
VAN



C 58 )
TANDENRAAD, OF VAN DE UITVOERENDE MAGT.
EERSTE ARTIKEL.
Plf hoogfte uitvoerende magt zal berusten by eenen raad, welks leden zullen verkooren worden door het volk , op de wyze, die nader zal bepaald worden.
II. Deeze raad zal beftaan uit vyftien leden, en zal alle twee jaaren in zyn geheel vernieuwd worden , even als de vergadering der Volks-vertegenwoordigers.
III. Zodra de raad zal vergaderd zyn , zullen de raadsheeren onder zig eenen voorzitter verkiezen, die alle 14 dagen zal afgaan ,• ook zullen zy de verfchillende takken van het beftuur onder elkander verdeden, en zo veelebureaux of comhe's uitmaaken.
IV. De raadsheeren, befchouwd als leden van een bureau of comité, zullen, ieder in zyn departement, belast worden met de bedieningen, die aan zyn departement zyn gehegt; zy zullen de orders , die 'er betrekking toe hebben, tekenen , en de magt uitoeffenen, die door de Conftitueerende vergadering aan elk departement zal worden gehegt.
V. Elke raadsheer zal verantwoordelyk zyn voor de orders die hy zal hebben geteekend.
VI. De raadsheeren zullen alle agt dagen aan de vergadering van den Raad rekenfchap moeten afleggen , van het geen zy zullen hebben verrigt in het departement, welk hun zal zyn toevertrouwd, De Raad zal het verrigte afkeuren , verbeteren of bekragtigen , naar dat dezelve het zai billyk oordeelen.
• VI.I De



m. De raadsheeren zullen nog op die zelve tydea den Raad eene gefpecificeerde rekening van de uitgaaven van hunne refpecrive departementen moeten voorleggen, de Raad zal dezelve zuiveren of modereren," naar dezelve het zal billyk oordeclen.
pil Wanneer de verrichtingen van een bureau zullen zyn goedgekeurd door de meerderheid van den raad "1 deeze meerderheid 'er voor verantwoordelyk zyn ' mdien 'er eenig misdrag in mag worden ontdekt.
XI. Zodra de raad zig in bureau* zal hebben veide-Id • zullen de raadsheeren, ieder in het hem aangeweezen' departement, aan een plan van organifatie voor de *emelde bureaux moeten werken. Zy zullen die aanuvergadermg van den raad moeren voorleggen , die daar over zal delibereeren, en 'er een algemeen ontwerp van organifatie voor de gemelde bureaux van zal maaken welk zy aan het wetgeevend lighaam zal aanbieden, om deszelfs goedkeuring te bekoomen :. 'er zal ook by gevoegd zyn eene fehers van de uitgaaven van elk bureau p eene andere fchets van de mindere bediendens, die' er zullen noodig zyn.
X De raad, als een delibereerend lighaam, zal over de decreeten van het wetgeevend lighaam delibereeren, welk door hetzelve aan hem ter bekragtiging worden aangeoooden; zy zal in haare deliberatten den we* volgen, d.ehaar door het conltitueerend lighaam zafworden voorgefchreeven.
XI. De- vergadering van den raad zal ook delibereeren over de ontwerpen , die haar door de byzondere departementen of dopr één van derzelver leden worden aangeboden, ten einde<indien zy die nuttig oordeelt,
de-
C 59 )



C 60 )
dezelve aïRl het wetgeevend lighaam voorteftellen , me»t in acht neeming van die formen, welke door de Coni ftitutie zullen worden bepaald.
XII. De raadsheeren delibereerende over de decreaten , welke hun door het wetgeevend lighaam zullen aangebooden worden , zullen hunne deliberatien daar over, als mede hunne bekragtiging , onfchendbaar zyn, dat is te zeggen, dat zy nooit in rechten betrokken, aangeklaagd of veroordeeld zullen kunnen worden over iéts, welk zy daar over zullen hebben gezegd, gefchreeven of beflist.
XIII. De deliberatien van den raad zullen in het openbaar worden gehouden , behalven, als zy betrekking hebben tot militaire operatien ; en zal niets 'er in kunnen beflist worden, dan wanneer 'er ten minst vier vyfde deelen der leden tegenwoordig zyn, en met eene meer-, derheid van twee derde deelen der ftemmen.
XIV. De raad is het opperfte hoofd van het algemeen beuuur; hem is de zorg aanbevoolen, om voor de hand» haaving der orde en de publieke rust te waaktn.
XV. Aan den raad is ook de zorg toevertrouwd, orn voor de uitwendige veiligheid der republiek te waaken , en haare rechten en bezittingen te befchermen.
XVI. Wanneer 'er een agent voor de publiekeonderhandclingen zal moeten benoemd worden, zal de raad aan het wetgeevend lighaam den burger moeten voorHellen , welken hy daar toe het bekwaamst zal oordeelen. en het wetgeevend lighaam zal hem kunnen aannecmen of weigeren. In geval van weigering, zal de raad een ander voorwerp voorftellen, en zo vervolgens, t$>t dat 'er een. is gevonden, ditjde goedkeuring van beide



VAN DE BEKtlAGTIGING.
EERSTE ARTIKEL.
]De decreeten van dc wetgeevende magt zullen ter bekragtiging worden aangeboden aan den raad , die hun zyne toeftemming kan weigeren.
II. Ingeval de raad zyne toeftemming zal weigeren, zal hy de reden van zyne weigering aan het wetgeevend lighaam moeten mededeelen; indien, iri weerwil van dit, het wetgeevend lighaam by zyn gellagen decreet blyft volharden, zal het zig op het volk beroepen; dc Taad zal het decreet, waar aan het zyne toeftemming weigert, binnen den tyd van veertien dagen door den druk gemeen maaken , en de werkende burgeren oproei* .pen, om eene maand na de bekendmaaking van het decreet te zamen te koomen , en met ja en neen te delibereeren over het aanneemen of afkeuren van het decreet. „
IIL Een»
-fe de magten wegdraagt. Men zal op dezelve wyze Jal aanftelling doen van de generaals der armée , met tn achtneeming echter van het geen zal voorgefchreeven zyn over de bevordering der militairen.
XVII. De raad zal een waakend oog houden over het flaan der gcldfpecien en óver derzelver gewigt eh naamen.
De raad zal de opene brieven, brevetten cn commisfien uitleveren aan de publieke amptenaaren, en aan alle andere perfoonen ► die dezelve zullen noodig hebben.



VAN DE AFKONDIGING DER WETTEN.
eerste ARïi,cel-
De Prefident van den raad is gelast het /egel van den Staat te doen zetten ondcr de Wetten, en dezelve te doen afkondigen en uitvoeren.
II. Er zullen van elke Wet twee orgineele affchriften worden gemaakt, beiden getekend door den Prefident van den raad, en verzegeld met het zegel van den Staat
III. Een deezer afichrifïen zal bewaard worden bydie van het wetgeevend lighaam.
IV. De afkondiging der Wetten zal vervat worden in deeM woorden: uit naam *, ,m Vo!k, htef[ de Vergadering
der Volks-vertegenwoordigers befloten , « beveelt de raad. Act gten volgt.
V. Deeze afkondiging zal, indien de raad zyne toe-' flcmming geeft, ten aanzien der Wetten, welke uit hoof-
de
II. Eene we , dte aldus door het Volk is afgekeurd i " ■ het V£IVOlS van geene kragt kunnen zyn, al kwaJne de raad die, op een nieuw voorftel van het wetgeevend lighaam, te bekragtigen, ten zy het Volk daar toe op nieuw te zamen geroepen, haar op eene' plegtige wyze bekragtigt.
IV. De toeftemming van den raad zal op elk decreet worden uitgedrukt door de woorden : de raad is van het **v* gevoelen , en zal doen uitvoeren ,- de weigering zal uitgedrukt worden door de woorden : de raad ts vaneenverfchillend gevoelen, om deeze en geene redenen.
: 6i j



C ^3 3
'èe van dringende omftandigheden , befloten zyn plaati hebben , veertien dagen, na dar het wetgeevend lighaarri die aan aan den raad ter bekragtiging zal hebben aangeboden ; en voor de Wetten , die niet uit hoofde van dragende omftandigheid zyn befloten , veertig dagen na het gemelde tydftip.
VAN DE RECHTOEFFENENDE MAGT.
EERSTI ARTXKEt.
3De rechtoeffenende magt kan in geen geval uitgeoeffend worden door het wetgeevend lighaam of door deri raad.
II. Zy zal toevertrouwd worden aan rechters, die voor eenen bepaalden tyd door het Volk zyn verkooren, en recht zal door hen worden uitgefprooken, zonder dat zy daar voor eenige betaaling genieten. De publieke Aanklaager zal insgeiyks door het Volk worden verkooren.
III. Een rechter kan niet van zyn ambt worden ontzet, dan voor eene gerechtelyk beweezene misdaad; hy kan insgeiyks in zyne bediening niet worden opgefchort, dan op eene wettige aanklagt.
IV. Er zullen in elke gemeente vrede - rechters worden aangefteld, en ten minsten in elk district: een civiel en crimineel gerichtshof.
V. De bepleiting der procedures door de Gezwoorenen ial terftond plaats hebben, voor zo ver het crimineele aangaat, en in het civiele, zodra het civiel wetboek zaï ïyn tot ftand gebragt.
VI. Gee-



VAN
VI. Geene zaak zal voor de gewoone rtditbankefi kunnen worden gebragt, dan na dat de eisfcher zal kunnen bewyzert, dat hy zyne party heeft geroepen voor de vrederechters , befchouwd als enkele bevredigers, en niet als rechters. m i
VII. De crimineele procedures zullen in het openbaar worden bep eit, en men zal den aangeklaagden den byftand van eenen raadgeever niet kunnen weigeren, zo rhin als hét genot der andere rechten , die genoemd worden in het 24 Art. van de verklaaring der rechten vaa den mensch en van den burger.
VIII. By alle zo civiele, als crimineele vonnisfen zul» len de rechters gehouden zyn de redenen van hunne nitfpraak te moeten opgeevén.
IX. De onkosten van het in gevangenis zetten en andere zullen koomen tot laste van de algemeene fchatkist.
X. Er zal een oppergerichtshóf van revifie worde* aangefteld.
XI. Er zal ook een hoog Nationaal gerichtshof worflen aangefteld, voor welk de misdaaden van zamenzweering, muitery en gekwetfte Volks majefteit zullen worden bepleit.
XII. De conftitüeerende Vergadering zal het getal de verdeeling en de uitgebreidheid van magt van elk gerichtshof bepaalen.
C*4 )



C*5 )
• -VAN DE VERANDERINGEN DIE IN DE CONSTITUTIE MOETEN GEMAAKT WORDE N.
XSRSïS ARTIKEL.
•De Natie heeft het onbetwistbaar recht, van haare Conftitutie te veranderen.
II. De Conftitutie behelst grondbeginfelen en formen.
III. Daar het mogelyk is, dat een grondbeginfel, welk verklaard is tot de Conftitutie te behooren, naderhand valsch wordt bevonden , zal het wetgeevend hghaam altyd de magt hebben, om het te veranderen , mits dat deeze verandering door den raad worde bekragtigd, en door het Volk worde goedgekeurd.
VI. Insgeiyks, en onder dezelve voorbehouding,zal' het wetgeevend lighaam ten allen tyde tot een der Conftitutie behoorcnd grondbeginfel kunnen verklaaren elk voorftel, welk het zal ontvangen.
-V. Daar de formen der Conftitutie meer van het eigendunkelyke hebben, en derzelver herhaalde verandering zou kunnen ftrekken, om het ftaatsgebouw te doen inftorten, ftemt de Natie toe, om van het recht , welk zy heeft, om dazelve anders te bepaalen, eenvoudiger te maaken , of te veranderen , geen gebruik te maaken , -da: op bepaalde en gezette tyden,
E
v AN



EERSTE ARIIKEI.
Elk ftemgerechtigde zal op zyne ftemlyst zo veels naamen opfchryven, als 'er perfoonen te verkiezen zyn.
II. Deeze ftemlysten zullen naargezien worden h> elke byzondere Vergadering, en 'er zullen algemeene lysten van gemaakt worden , op welke de naam van elken candidaat en het getal der Hemmen , welke hem zullen zyn gegeeven, zullen worden opgefehreeven
III. Er zal van deeze lysten een behoorlyk bekragtjgd affchrift worden gezonden naar dc hoofdplaats van elke gemeente, waar dezelve op nieuw zullen worden nageteld;
IV. Die geenen, die na deeze nieuwe telling de volflrekte meerderheid, dar is te zeggen, één meer dan de helft der Hemmen , zullen hebben, zullen bepaaldelyu verkooren zyn , en het getal der nog te verkiezene perfoonen zal in evenredigheid zyn verminderd.
V- Er zal vervolgens eene nieuwe lyst worden-gemaakt van hen , die na deezen de meefie ftemmen hebben. Deeze lyst zal viermaalen zo flerk zyn als het getal der perfoonen is, die nog moeten verkooren worden; by voorbeeld, indien 'er nog vier perfoonen teverkiezen zyn, zal 'er eene lyst van zestien lieden worden gemaakt, die op de eerfte lysten de meeste ftemmen hebben gekreegen.
VI. De lysten gemaakt cn aan de byzondere verga-
dc-
VAN DE WYZE VAN VERKIEZING.
In alle de verkiezingen, zal men op de volgende wyze van [tem inneeming te werk gaan.
C 66 )



dwingen gezonden zynde , zal men tot de tweede ftemming overgaan. Elk ftemgerechtigde zal zo vèele naamen opfchryven; als "er nog perfoonen moeten verkooren worden; maar hy is gehouden dezelve te necmen uit diegeenen , die reeds op de lysten ftaah.
VIL De opmaaking van deeze lysten zal gefchieden op dezelve wyze, als by de eerfte ftemmingheeft plaats gehad. Zy, die by deeze natelling de meeste ftemmen zullen hebben , zullen verkooren zyn. Er zal eene adc gehouden worden van hen, die Op deezen onmiddelyfc in getal van ftemmen volgen, die tot fuppleanten of plaatsbekleeders zullen worden aangefteld.
VIII. Deeze wyze van ftemmen zal by alle verkiezingen plaats hebben; maar by de aanftelling van den raad zal men het volgende in acht neemen.
i°.Na dat de Volksvertegenwoordigers, die of het wetgeevend lighaam, of den raad moeten uitmaaken, op de voorgemelde wyze zullen verkooren zyn, zal 'er door den raad, als hy in werking zal zyn getreeden, en voor de eerfte reis, door de Conftitueerende Vergadering, eene algemeene lyst van gedrukt worden, die aangeplakt en aan alle de byzondere Vergaderingen zal gezonden worden, veertien dagen voor de verkiezing der raadsheeren.
i°. Elke ftemgerechtigde zal uit deeze lyst diegeenen kiezen, die hy het bekwaamst oordeelt, om het ambt van raadsheer waarteneemen,- hy zal op zyne ftemW zo veele naamen opfchryven, als 'er Raadsheeren te verkiezen zyn.
3°. Deeze ftemlysten zullen eerst worden nageteld in elke byzondere Vergadering, die haare lyst zal zenden den raad, als hy in bediening zal zyn getreeden,
om



< 68 )
•m 'er de algemeene en eindelyke verkiezing uit opte? maaken.
4°. De vyftien perfoonen, die op deeze wyze de meeste ftemmen zullen hebben, zullen leden van dea raad zyn; by hunne weigering zullen die geenen worden aangefteld, die na hen de meeste ftemmen zulle» hebben.
EINDE.