EX LIBRIS
J. G. R. ACQUOY.



VERTROOSTINGEN
Jl N ALLE
L Y D E N TEGENSPOED:
L E E R E N DE
Hoe datwy ons Godvruchtiglyk; naar de alderheyligfte wille Gods behooren te dragen, in alle Ziekten en Bezoekin- . gen Gods; hier agter zyn nog bygevoegt zeven zeer fchoone
MEDITATIËN,
Op eiken Dag van de Week, met haare Gebeden, daar toe dienende.
Alles door
ANTHONIUS van HEMERT;
REGULIER BY EYNDHOV.EN.
Ter Liefdenbegeerte en onderwyzinge zyns Zujiers, en tot troofl van alk bedrukte herfen.^^^
Te ANTWERPEN, Voor de ERFGEN. van de Wed. C. Stichter, op 't RokJüa, ia de Oude Berg Calvarico,



AAN DEN
L E EZER.
AAngezien, beminde Leezer, dat deze Vertrooftinge in Tegenfpoed veelMenfchen zeer aangenaam is, en veel nuttigheyt heeft bygebragt, onder zieke en gebrekkelyke, als mede onder veel kleinmoedige Menfchen; zoo hebben wy dezelve wederom door den Druk gemeen willen maken: vertrouwende, die t'aangenamer zal zyn, vermits wy groote vlyt hebben betoont, om die, in 't overzien, van eenige ingeflopen fouten, en van veel vreemde woorden te zuiveren, als ook, met zommige fchoone Figuuren en afbeeldfels, en agter aan met een bekwaam Regifter, te doen verryken; omalzoo, in alle voorvallen, beter te konnen verftaan en gebruikt worden, ten dienft van alle goede Chriftene Catholyken; die wy wenfchen, dat dezelve mogen gebruiken, tot eeuwige welvaart haarer sielen.



O P D R A G T.
^bemaal bat 'et m'emant tet toewït/
« XT | 300 heetlp gefchapen/ noch ooft 305
ÊJj IN m gering ban conbitie gebonben ftan tooj»
sp^f^M *"e nict bageips eenige ttibula3z>^i^3s, tI£/ angetjaïïi'glöept f ^tn ^ tEgm.
fpoet/ geboeït en onbettoomen ig; baatom 311KC11 top bit 25oeft opbjagen aan alle 3oo?ten ban menfcben/ memant uptgefonbm. jfecn 3egt gemeenlijft: Ieder Menfch gevoelt zyn lyden: Ieder draagt zyn Kruys. Jfêaar ebentoel / een iebet benfct / of onberfoeftt niet / toie baar ban bt 003* faaft ié/ en hoe ram 't 3elbe ïian berbjageltfft maften, ifêaat ter contrarie/ in plaatébanbeöemebien te hefojgen / bihb men mibbeleh om 't 3elbe te betftoaten/ in pïaaté ban 3ijn 3elben te ontïaften / betbubbeït men jfjn lafi: inboegen bat men 3yn ïaft betftoarcnbe/ baar boo? getaaftt in eert afgtonb ban onbetbulbigbept / en ten laatften in wanhoop; bat i$ ban Een quaat bat gebeten ftart toojben/ meen onberbeterlp quaat; ja banöet tfjheïrtft in 't eentoige / en bit al bp gebjeft bart goebe oberbenftinge. tynt ban ftlaagt be$?opheet füereraiflg/ Cap. 12. Alle de Aarde is verwoeft met een verwoeftinge, om dat 'er niemant is' die 't met 'er herten overdenkt.
<©efe oberbenftinge heftaat / en raa&t be tebEnen en 't epnbe ban alle miferien ban bit ïeben-$ met eenige ftragtige remebien en pjefetbatiben / maat iwoj.raïn $1'$ Mn pan het meejïenbefl.beF



O P D R A G T.
riïenben btbjpenen betfetten/ insoobam'gepïop ffaan/ of in 3ulftet maniere temperen/ bat'men befelbe ïigtcïrjft ftan berbjagen; ja 300 betfocten/ bat men bie niet meer alé gnaat/ 't geen men bjeefi/ 'maar alé een obergtoot goebbat men bemint/ omhelft en aanfiet. Zoo bat men aïé ban uptroept met ben Ipoftel/ 2 Cor. 12. Ik neem behagen in myn krankheden, benaauwtheden en vervolginge, ter liefde JeitiChrifti. 3[abat men alfoo lebe in het ©agebuur ban bit leben/ jjelp in een $arabijé bet baelmfren.
<®m ban hier toe te ftomen/ moet men ectfi/ met aanbacht onbetfoeften; maar upt aïfe gemee» ne en bpfonbete omhingen 3pboo}tftomenbe/ en tot mat epnbe 3p oné toojben tocgefonben. J©p 3UÏÏen/ 3ooboenbe/ bebinben batfe alle ban @obt ftomen/ bie onjiboben maten bemint / en3ijnobet gtoote liefbe betoont heeft / boo? ontaïipe en onwaarbeeripe toelbaben; boaatom bop ooft moe* ten geloben/ bat hp onS noopt geen twellinge/ bnn om oné meetber toematen / 1$ toefenbenbe. SCIbné boo?tgaanbe/ 3nIIen bop aattmetften/ het jgroote onuptfpjeefteïpe goeb/ 't geen bop upt bt iribnlatie ftonnen mftften/ en oné pjofijt baat mebe boen.
$abcmaaï ooft be 3onbe/ be eerfre oojfaaft ié ban onfe ttibnïatie/ 300 moeten bop ooft ban geïrjfeen/ booj be 3upbetingban be 3onben/ be eerfte remebie bettoaeftten. J^ict toe ié onê ban noobe ten gtonbig betoubo en bolfiomen ïeettoefen/ 't toelft gegtonb 3p in be ftenniffe ban oné epgen fnoothept/ en <$obS almogenbe goethept/ boaar upt bat boo?tftomt een boomemen om <U>obt niet meet te bergtammen/ maataltijb te Wenen/ te teten en te beminnen; hiet toe 3ulien top onfe te» mbit 3oeften/ ra ïoopw m bt f ontepne/ toelfte



O P D R A G T.
%athatt'ag/ Cap. 13.300 beeï€eutoen te booten/ boojfepbe / bat open 30ube fiaan boo? alle 3onbaatg en 3onbateffen; 'ttoelfttébien&thaapö-foelban ben J^eetc %e\u$/ niet geojbineert tot genefing ban eenen/ maat ban aheSSieften. ÏBp3ulIenong nrpgen tot bie magt / bctoelftc 3efué Cbuftué 3hn
vïpofieïen beeft gegeben/ Joan. 20. Wiens zonden gy zult vergeven, &c. i©p3uilen/ 3egge ift/ geloof bafielpft / bat top booj een oprechte S&iegt of 2&elifbinge/ met het 2Sïoeb Chjifti booj* ben gefupberten bat / of fchoon onfe3onben irt getal 't 3ant en bmppelen bet ^ee te boben gingen/ nochtans al haat 3boatthcpt en memgbulbighept als fnecubo betanbett / en toeg genomen 39! boojben boo? het 3elbe.
©aat henebcné/ i$ ooft be Communie tet (OJafel beé Zeereu eenalbetftracötigfteremcbietot betfrerftingc onfer 3ielen/ tegen be ouabe getooonte bet 3onben/ en 't buut ban onfe ouabe begeetïpheben en paffien/ 't welft ben toojtel bet 3onbnt is.
©it aiberftepligfte jgattament betmeetbett onft bebotie/ en betteent onéblijtighept tot ben bienft <$obö / om 3ijn dSobbeftj'&en boil te bolbjengen.
2CÏ(c be ©abeté 3eggcn/ bat het be allerfietftfte remebie is/ tegen alle beftormgenbeSbteefch: mant boo? befe tegenbooo?bighept / genieten top't gcfeifchnp bet ^. Cngclen; en om bat be gebacfitenté bet faffte Chjifïi biet in boojt betnieubot / 300 moet ben ©upbel blugtcn / mitéhpbaarboo? 1$ betboonnen.
Mm moet hiet aan ban niet tborffeïen / bemetftenbe/ hoe bat boa? befetagt <$obé/ be^firïie beé ©erbonbö/ 't nebetbloetjen bet 3[o?bane flutte/ Jofue 3. Cn be boojt ban €bi^i hint be bjoutö/ ttoaalf jaten aan be Wosbloop jjaanbe/ * 3 hreft



O P D R A G T.
heeft geneefen; hoe becï meet ftan 't bïeefcb Siefu Chjifii oncpnbeinft hephg/ maagbelp/ 3upbet tn petfoonïp / bcreemgt met be onepubelpe 3up= berftept ber ïleplighept <$obë/ boo? 3p aanta* ften/ fttacht hebben/ om oné bleef ch 3upbet te maften/ betepnighept en onnofeïhcpt in tebntft» ften/ be beftooring te fhrpten/ en 't buut bet begccrlphcpt te berboobcn ?
©efe toaarhcpt bebefitgt ben $jopbeet ©abib/ fpjeeftenbe ban be %iht beé $erbonbé / Pf. 25. ir.5. een toaatachtige figuute ban bet f. Sacrament beé lutaarö / en ban be (Cafeïen ber boojfettinge; Heere, gy hebt bereyd voor myeen Tafel tegen alle myn vyanden, die my quellen. (Cttttont nam hp 3p toeblugt tot befe remcbien m 3tjn albet3toaatfie quelhngen / 3pbe maar een $oojt en afêunc titffcöm 3p &ïaapfiebe en ben (Cabernafteï/ naar be gemeene opinie ber oube jSabbpcn/ om bp bag.cn nagtten aïïen tpen/ baat m tt ftomen/) om alfoa. in be meefre noot/ trooft en bjomigftept in 3ijn ipcn en tegcnfpoet te bctbJetbcn. ©it toaé3tjn SCtftnaal omtoapenen/ en <©taftel om (Uobbeïpe raat te 3ocften; tbcntocï toaS tot boojfcpbe maat een #iguur: Hebr. 9. 3Mc 'Hitft en (Cafeïen maten een fcha» bïmjc ban 't Sacrament / maat in top be toaathept genieten.
gift 3aï biet nu niet fpjefien ban alïe be naboïgeubeenmeecbettemebien/ te toeten/ aïé'tgtootehulpmibbelban ten aBobbmchtig <tëebcb/ of ban be memorie en oberbcnftinge ban 't hrpïig 3Etfben onfcé ZabgmaftctS; item/ onfebicr Üpttetfren/ het Bcbtomgen ban onfc brif Zinnen/ be berfrerbinge isté Weefch/ ban ïem'ghcpt tebïieben/ ban jtfn ffjtttn en tentatie aan een geefteipen #abet te openbaten/ ban het (Ceeften beé »nip$/
ten



O P D R A G T.
ban be bebotie tot be U&oebet OPobS/ ben «Engel/ tot onfen fatroon/ en boojté anbete. bietgeïpe <#obbmgtige (^effeningen/ baat befte benbaagfcfte 2&oeften en ^cbifeatien boï ban jfjn/ en ooft be pn'ncipaaïfte in befe #ecttoofttnge genoeg betftanbclt toojben; boant oné boomcmen té alleen in befe #pb?agt/ 't gemoeb ban ben %tt\tt/ tot ben ftanbcl befeé/ te boen aautoaftftercn/ om ben 2Setg of Xabbct bet (Ctibulaticrt tnct ftïoeftmoebigftcpt op te klimmen.
Jfêp ïeefen/ boe ben gatriarcft ^acoh/ na betfcbepbe (Ctibulatien/ beö nacbté met jijn fiooft op een fieen toaö tuftenbe; altoaar fep totttooft/ bien UTabbet jag/ bic ban be Statbe tot aan ben ïjoogen kernei raafttc; boat toaébat anbeté/ aï# om fiem / en onê 3p nakomelingen / te ïecten 3 ©at top op ben Sabber ban (Ctibulatte/ be€entoige W&tytnt/ en alle ^epïigen <$obé/ jouben naboïgen"/ alfoo opftïimmenbe naau be eeutoige tufte. ï|p/ bie boo? ttibulatie / ontbïugtenbe toaé ben toom/ en ban 3p 2Sjoebet toierb betboïgt/ toaé boo? bit^iftoengeftetftt/ om alle moepeïpïjept/ ongemaft en pnnlpftept/ 3°nbet ftrcunen upt te ftaan; toant fep fpjaft/ met een heplige b?cefe bebangen: In der waarheyt, defeplaatfe is vreefelyk! en niet anders dan Gods Huys, eneenPoorte des Hemels. %i§ of hp toiïbe3eggen/ be Cribuïatien en JBetbolgingen fcftpcn bjeeffcip in onfe oogcn! maat bet 3p SabbecS en foojten/ bic oné ben tocg tot saïtgbept openen. <B 3aïige (Ctibulatic! topbeijooten naatutebecïangeu. <® ficpftac lEfibfaarnfeept I toaatom b?eefrn top u? ©en H. Chrifoftomus jegt: g&agte meet/ om <#obé toiïlc/ ban beIfêcnfcftenoualp gettatteett te too?bm/ ban ban (tëobt 3elben gexctt te 3ön. ©t ïitoon notfi ooft b* $aatlen ma's^ ftcn



O P D R A G T.
ten 't hooft 300 boo?luchtig met / alé 't öruné bat men bjaagt om be HEiefbe, <$obé. *
Wn behooten 't ïïtupé Chjifri 300 blijbeïp te aanbaarbcn/ enban beraarbenoptenemen/ geïp aïé be jfêoeberé haar Itrbe tenbcren omhel* fen/ en tetffen bienpt gtoote minne en bujbfcbap; mant bit té 't bat oné namaaïé groot 3a! maten/ nnfen naam boen eeutoig Irben / en meer berheffen (3egt St. Jan Guldemont) ban ©octo? / 2Spoétel of Cbangeïife te 3p/ ja miffchien/ oné bp <$ob in meerber boaarben boen achten / ban aan be techterbanb <$oöé te 3tttcn/ en onber be ttoaaïf (Chjoonrn ber 2$pofrcIen pïaaté te tetfgen.
Jfêat meerber boojbrcl 30U men ftonnen boo^tBjengen/ om be boaatbe en pjité/ ban be (Cribit* ïatie te betonen?
%n fébeboaatagtigeöoebebanifêofeé; betoeï* te opbeaarbe leggenbe/ een fchpteip Serpent btrtoont/ baar ieber ban bocgbïugt; maar ter egt opgenomen 3pbe/ temt fieeï Cgpten/ bat ié/ be Jtëereïbfche begceriphept en "hoogmoet / ber» flaat onfe bpanben/ en bop ben regttn boeg naar 'tSanbban beloften/ bat ié naar onfe sahgïjept/ trehtenbe oné upt be fïabernpe ber sonben/ en ïept oné boo? 't Öoobe ifêccr ban be bloebenbc $affte Chu'fti/ in het SSefoofbe Sanb betlüebcubigen; 't toeïft bloept ban honing en USeïft bet töobftcpt en itëcnéhept Cïmfti.
Verborgt u ban alhier / ö aïïe bebmnte en benaaumbe herten I bie ban be boereït beragt en beïagt h)o?b/ aïé't onboeer ban tegenfpoeb en Ipen begint op te fteten/ alé gp betbolgt / betbmftt/ Cetiranmfeett/ getrotfeert en berfmaat h)o?b ïaat 't fenffu ban ben ouben ©jaaft/ fteftenbe oné in 't merg ban oné gebeente / geen oberhant behouben. ö Wj&mê tenberenj fchep moeb/ ber-
borrpt



O P °D R A G T.
toecpt be ïang afgefchafte gloffe ban tojaaïi en bet» gelbing/ en bcfabigt utogemortmct een anbecen rijpee bcbenmng/ bfugt tot be fchoot ban lijbfaamfjept/ bliegt ten i^emel mrt be oogen «toet herten/ tot a&obtbieaïïeé regeert/ beftiert enonberboub/ öpi'ó't/biefïaatentoeber jalft; brnfit/ datfe zalig zyn die daar lyden om de geregcigheyt, en dat haar Namen in't Boek des Levens zyn getekend} en bat bit Erfgenamen bes #e* raels 3511/ bie De ttibnlatie gebnlltg aannemen.
©au 3al be boolfte ban b?oef bept / booj bit oprtjfenbe ligt/ ban ubu 51e! toojben afgcfeïjoben.
©an 3al 't 3boijmfel ban ®obé beelt / bat in oné booj 3ïbamé bal / be3boal&t en bcrbaïfcht boaó / 3tjn borige gïanfeft beftomen: baant booj be ïebjepe ban hetïïrupéoptenemen/ boojbenbe ^elobigen ban be <$ngelobigen / be Schapen ban bc iBoftften/ en 't ïïoom ban 't ïiïaf/ onberfeftepben.
©efe beugt bjengt 300 beclgoebéboojt/ bat het niet mogelijk iéallcöteberftalen; baant 3onbrr be beugt ban Irjbfaanujept / ié 't OMoof rn Siefbe alé boob/ 3pié eenbafte^oop/ en een fonbament ban b?ebe/ een fchat ban bc Chnftelpe $aam/ Rom. 5. booj haar too?b be toom gematigt/ be tong gebjepbelt / 't bert beffr'ctt / be bjebc bctuaart/ goebe (Cugt onberhouben/ be heetfehappp ban tmabe hxften gebjoficn / be trotfe en opgeblafcnthept bebtoongen/ brn b?anb ban ntjt en onmin uptgebïuft/ ben mngt ber tpen in tengel geïjouben / en be beftoeftighept ber armen berguiftt.
%p beboaart be Sfêaagben in hepïigc repnhept/ bc ï0ebuboeu in ftupaftept / bc gehutobe m onbebleïue ïiefbe.
52p maafct be menfefien ootmoebig in boojfpoet/ ftïoehmoebig in tegenfpoet/ 3agtmoebig om fpftt tn on%öi}h te behagen.
f5 SSp



O P D R A G T.
%n ïeett be menfchen betgtbing negeeten/ tn maïbanbet ïjaaft S°ebtojme^ftfeelb ™J*ll*™ boo: bie oné plagen/ gebenebpcn bie on?^btrbloe,Sen / en boet ené ooft onfe betboïgeté3elfé toten» belp te gemoet gaan. ,
innïstm/ 3P boet onfe fïapetige betten optoahen/ binbcnbebie met baat ^afupne tot bolftan» bighcpt / 300 bat top nog 3toaatt nogbnut ontftcn/ bemóWpheben m alle boojbaïïen getoillig uptftaan; toant 3p blegt en toont aan 3toaftftc/ bit
onbohnaaftt 3tj«/ "^'^"""IS^^ff"/" noube Ktoonen/ en b?engt be boïmaaMe m 300
hoogc ïiefbe tot <$obt/ bat 3P ÖflflVnJ?ÏÏEt{2, booïftcn.gbtptenapobbeïpentoilonbettoetpenbe/
haat met ®ot>t betcenigen/ en m hem_ gettooft 3fjn in aïïeé; toaat booj 3P &p na3eïf tëobbeïrjft
to°ëSbanig ié en toaé 't geïoof en bettoutoen ban alle <$obé hebe ^epïigen; bit téhet plegt» anftet ban aïïegeïobtge Ch#enen; bit téonfen ?S en obettoLmge. ö $tDeppet en Begeetbet banalleé! ï^eete gefa/ ^nipbegombanmfjn 3S! Set baS be «. «et&! (JManfch m 3oet,g. hentbet €ngeïen! fliett m oné ben geeft ban lpfaamncpt: betttoofi oné en alle henaautobe hetten met een ï|emeïfche bethgtinge/ ra aïïe on e ttibnlatie: toeeft oné/ en aïïe bte metgoebm toïït itefinlp tejtttea/ ten &W tn.^afie befthetraing; bit bibben topu/ ^eete »; mm.
VER-



VERVOLG
O P H E T
VOORGAANDE.
O&etbacht pchbenbe te ftemebien/ om aïïe fituWn/ quEÏÏmsmcntnbufatiEti/ bttbulbinlnfien■ iittjft npt te (taan/ tn ooft boo?oogen ÏSSÏte oSÏ» «an on* quaat; tetoelte| ,J geen gebtoongcnnoot/ fatum of ffoftnra^rnaat onfeu mhmelpen $abet/ <$ob Sïlmagtig/ bit onj 'Bemttibuïau
nuaat te bebtfiben/ of ban't jeïbcar " twttRtn/ Stottmbt 3 nbtn enbp gebolg te eeuto.ge betbotmemé; tn bat ï,p g"n mtetbtt wMW oopt tegen ben 3onbaat betoont/ ban in aïïebmbept/ 3onbet guelling oftrjbtïpfttW
oné ïtjben/ jttfettn en queffingen/ fl^ ^btnfeenbattfobt oné boil 3upbctenm b tleben/ met tenfiojte ttgeuhept/ omonénamaaléban beceu» totge ppe te bebajben? ■ < ■. J
feit bïepne guaat toetb oné toegefonben/ om oné te btomgen tot ajobt te gaan/ on|,m 3D« ftfioot te begeben/ tn alfoo naat ten geeft te betfietten tegen onfe bpanben/ om on£ " boeitoptoabtn/ beé £ntané hfïen te ontberen/ onfe oogen beé geeft te openen en bgt te geben/ om t noebebari'tguaatteonbctftenncn/ te ontbloten/ oné te bepjoeben/ en in beugben te boimaftcn; maat boof top naatbenoemd ftlimnwn/.ert met bolle «men boo? be baten ban bit fteifteiip Icben/ in toepnig tpé/ ten %meï baten/ en ut te fja-



VERVOLG OP HET VOORGAANDE.
S&emmbe Cbufïencn/ Iaat oné ban/ boo? beft fchoone obcrbcnktnge/ in onfe 3icl 3p ontfteeken/ om in alle onfe guclliugen tot een Cftjtftelfjfte betbulbigbept berept te 3p; boant 't en ié niet genoeg/ alleen te3pbebacfit en onbertoefen/ maat be mibbeïen en pjactp/ bie top upt bit boekje jullenïeeten/ moet men met aïiepbet aangrijpen; toant be berbuïbighept / bie tot ben epnbe buurt/ 3aï oufen arbept en betbienfie tpelp kronen en belonen. <#p bat top ban/ met een goebe en 3aïige boob mogen befiupten/ bemerkt
Zes opmerkelyke Remedien, om een goede dood te verwerven.
1. Zoo fiaafi aïé iemant3!ek toojb/ in't beginftïbet3ieftte/ eecmenbe jfêebicpgebmpkt/ 3P $5iegt te fpjeften; toant be ifêpman 3egt / boo? be monb bah ï|. <$eefi/ Eccl. 17. t. 28. Gyzult levende, en gefont biegten. ©aatom tracïjt/ grfont en toel te paé/ te biegten.
2. Baar beu raat ban beu $jopheet €faiaé/ Cap. 38. aan beniSoning €3ethiaé gegeben / bat toaó/ in tpé3p(aTeftament te ftelien/ om in't Iaatfte niet met tpeipe bekommering befet te 3p/ in betftroptng utoer 3innen/ toaat op ben ïjelfche bpanb altijt loert; bietom maakt bet met boojbacht / gefont 3fjnbe / op bat gp utoe nakomelingen met geen guellingcn/ en uto 31'cïe in uto upterfte/ btnbcrip 3#t. ï|iet toe iébanbannoo* be/ bat bet klaar en net 3p/ toaar na geen £30teffen mogen bolgen; en ook/ op bat bet ban bertop en ïafrermge b?p 3p/ toceft befo?gt toebet te geben bat n niet toekomt / en te betalen bat gp ftftuibig 3fjt; bifponeert ook boo? geen bpfonbert affectie/ Iaat n niet berïepbm totacbterbeelban
utoe



Vervolg op het voorgaande.
utoe «Erfgenamen / aan toelfte gp jijt berbonben/ ïatenbe 't recht / bat <$obt en bc latuur geeft/ haar behonben; en toeeft ra fraat ban gratie alé gp baar mebe boenbe 3rtt/ op bat het te aangenamer jp/ bpfonber 30a gp remgc 45obb?ucötige Ulegaten maaftt: toanUjebtgpfetuberen? 3Ötgebagtig/ 3ijt St. Auguftinus, bat gpCtmfhiéeen ban bentoe maaht; tn Chrifoftomus, Serm.iS. Cap. 11.300 gp Kefué Cöjiftuö mebe Erfgenaam ober utoe ftmberenmaaht/ hp 3aï bie bef thermen/ tn een betet ©abet3fjn ban bp; raaa,t bobcnaï/ betgcet u seïben niet / bat ié/ uto epgen 31e!.
3. #ntfangt het 26?oob beé ïcbené / be <2Sobbe» ïpe ïtëapeninge/ het p:efetbaticf tegen be boob/ ben ©?anb bet (©nfterfipbept / be ffignnt ban be ^etrtjfftnié/ het £>anb of <£>obé-penmng ban be Ccntoige «Motie; hiet boo? 3ult gpeen irgcïffft fionnen ftiatcn/ en een 3ahge boob betfttffgen. ©en H. Chrifoftomus 3crjt/ Lib. 6. de Sacerdotio: ban een 2&an grhoojttc hebben/ (aan betóelfte «Bobt bit hab geopenbaart) bat be gcene bie inbaar uptterfte 3p/ e« bit Sacrament met een nette en 3iipbere confcientie ontfangen/ haat hghamen boo? be Cngclcn / aïé&taffieréen ^etgiauten hun omtingbt/ tegtnaat ben kernei 3ulieu getaagen toojben.
4. ^é 'ér iemant onbet u ïicben 31CR / 3ijt ben H.Tacobus, bie halebefu'efietébctïïethen/ en laat bie obet hem bibben/ 3aIbenbehemmct<*Mie in benï&aam beé ï|ceten; en't 6cbeb bcé«3eIoofé 3BÏ ben 3iefie genefen / en ben f ette 3ai hem betItgten; en ié't bat fep in 3onbenié/ bie3nïïcnhem toojben bergeben. ©efe f. Paarhrpt bebcftigen 3ecr beeït <©utbabeté en Ccncihen / alé icbet bcfient ié: be fententiebanSuarez en Bellarminus ié befè/ bat het onbolmaafit S&etouto/ gebocgt
met



Vervolg op het voorgaande.
met ben i. <BUe/ bie bracht heeft alé'tboïmaaftt Söeronto / om aïfe3onben te bctgeben/ al toaren 't bc albetïeipfle / in gebalfemen bie niet ftonbe biegten. iJ2ie en bemetftt niet ben grooten noot/ om bit i|. Sacrament in tpé teontfangen/ eet men 3p 3innen en berfianb berliefi?
5. Jkrfoefit bolfiomen berfoeninge met alle utoe bpanben tc bcfo?gen. Zoo gp 3fjt een 8abec beé ï|upégefmé/ geeft be SSenebictïe aan alle utoe ïtmberen èu familie/ en tracht een goet erempel / in berfmaathept beé toetelté / ootmoebigbept/ ïicfbe en bctbulbighept/ achter te laten; .toont aan uto bu'enben / bat gp fierft in een oprecht «Beloof/ ï|öop cnïiefbe; toaarboojgpin oprechte uanbbaftighept haar boonreet / enpïaatégaat berepben/ en bat gp be Chn'fteipe ïiefbc ban haar / in hatc gebebcn bertoagt/ seggenbe bp u 3eïben: USpen «Bobt! bcreenigt mijn hert met het hette ban utoe bienaacé en bienateffen / bie boo? mp fpjefienbp u/ en ontfangthare gebebcn alé of 5e upt mpen monb cjuamen.
6. ©ntfïaat u ban ben banb beé lighaamé / bat té/ 3iit niet bjoebig ober fe feïjepben ban uto' ïiebc ©u'enben: maar toenfcht / met ben ^Cpoftcï/ ontbonben te 3tfn/ om bp Ch?iftué en 3p ïiebc i|epïigen tc Icbcn. SBebceït utoen geefi in «Sobé hanben; bit oBo?bp/ tuffchen u en be Creaturen/ gefchobenhebbenbe/ tracbtop'tboïftomentfie/ alé uto betftanb 3ulfié toelaat / tenminften met utoen toidc/ n met utoen Schepper / boojbe oeffeningeban 'tbeloof / i|oopcn1Ciefbe/ ttberEcnigen/ benftenbe booit niet/ alé op <0obt en 3tjn geheet ï|emcïfch «tofeïfehap.
VOOR*



VOORREDEN.
ANTHONIUS van HEMERT. Regulier.
Wenfcht aan den goedwilligen Leezer; troojl en vrede in den Heere.
MEerder Boeken te maken, zytSalomon, Eccl.i2. en is geen einde, enveeloverdenkens is een quellinge des vleefch. Hetflot der redenen is dit; VreeflGodt, enboud zyn gebod. Chriftuszyt, dat boven al, een ding zonderlinge van noode is, 't welk ook was het befte deel, dat van ons niet zal genomen worden , Luc. 10. Dewyl dat'er geen beter deel is, als Godt altyd met liefde aan te hangen, alzoo dat wy, om geen toevallen van lief of leet, voorfpoed of tegenfpoed, of wat ons mag overkomen, van Godt afwyken, maar altyd ftandvaftelyk, in zyn liefde, beveftigt blyven, als David zy t, Pf, 72. Het is mygoed en zalig Gode aan te hangen, en op hem myn hoop en betrouwen te zetten. Pf. 70. Want dien Godt betrouwt, die zal in der eeu~ wigheyt niet befchaamt blyven. Alwordhyzomtyds van de menfchen befchaamt. Dit betrouwen komt uit de Liefde, want zy is, als Paulus leert, 1 Cor. 13. verduldig en zagtmoedig, zy lyd en verdraagt alle dingen. Om dan tefchouwen de menigvuldigheyt der Boeken, die den lydendemenfch meer verftroyen dan vertroosten, en te komen tot dit een, dat van noode is, dat is, tot de waaragtige verduldige Liefde., die alle diDgen vaa de hand Gods in gelyker ma-



VOORREDEN.
ten ontfangt. Zoo heb ik, door begeerte van goede Vrienden, tot vertrooftinge van alle bedrukte herten, en ook uiteigen onderneminge, dit Boekje gefchreven, om dat zy hier kortelyk in vinden, hoe datfe hare droeffenifle, met Chrifti Jefu onzen Zaligmaker verzetten mogen. Chriftus heeft voor ons geleden, zegt Petrus, ons em •exempel nalatende, dat wy hem navolgen zouden, i Pet.2. enPauluszyt, 2Tim.3.12. 'AlledieGodZaliglyk willen leven in Chrifti Jefu, die zullen vervolgt worden: niet alleen die volmaakte of regtvaardige menfehen, maar ook zoo haaft als hem een menfeh tot Godt wilkeeren, en een goed leven begint te aanvaarden, terftond zal hem vervolging en tegenheyt ontmoeten; want dat is een zeker teken eenes Godzaligen levens. Hierom, ö alle bedrukte herten! die nu in de Wereltvervolgt, gequelt en veragtword, en weinig getrouwheyt in de menfehen vind, om üwlyden en bekooringe te klagen, komt hier, een ieder leeft en zoekt, dat hem vertrooften mag; keert u tot Godt, proeft en fmaakthoe zoet dat den Heere is, zaligis den menfeh die op hem hoopt, Pf. 3 3. Bid en gy zult verkrygen, zoekt en gy Zult vinden, klopt en gy zult ingelaten worden, Matth. 7. Want Godt ons nimmer nader by is, dan als wy in lydenzyn, en meenen wy, dat hy dan alderveerft is ? Davidzyt: Den Heere is na by alle die geenen, die bedrukt vanhertenzyn; en die ootmoedig van geeft zyn, zal hy zalig maken. Veele is het lyden der Regtvaardigen, maarden Heer zal haar van alle ly den verloffen. DenHeere Jefus Chriftus, die zoo veel voor ons geleden heeft, die wil ons gunnen, dat wy vandittydelykelyden mogea komen tot het eeuwige verblyden,Amen. .
VER-;



Pag. r
HET EERSTE BOEK.
Van Troqfl in de Kajlydinge Gods.
HET I. CAPITTEL.
Waar uyt dat alle Lyden eerft gekomen is, te weten, uyt Adams Zonden.
R|j||S2S^& ben begin/ aïé <5obt ï|emeï en liÊffii fÊ$t ^arbe gefcbapehbab/met al bat
|e^y> ban AP &EE 2tarbe gefcftapen ben
\4> éLÖ eb Mtnftï) l inftojtenbe bem een rebe»
fieniffe ujnsi 3|. ©nebuïbighent/ ftólenbe hem in >t Warbfchipifabttó/ tafcöQQnfimgenoeglp51 ftr



ï Vertrooftinge in de
fit pïaaté beé ganfchen 2fiarbrijfté/ om bat tt ht* tooncn en te Betoaren / Gen. 2. gebenbe feem een gebob/ bat êp eeten mogt ban aïie ©jugten beé $arab#é/ Bebalben ban ben 25oom ber ftemiiffe beé goebé enquaabé: enbp albienbp/ tegen het gebob <£obé/ baar af toilbe eeten/ ban joube bp be boob moeten ftetben; maat bat gebob onbet» ihoubenbt/ joube bp onftetffefp3p/ fageenltfben nog eenig betbnet mmmermeet geboelen/ en ten tijbe/ aïé bet OBobtbehaagbe/ jonbtt ïijben/ Richten enfietben/ geboett too?ben upt be toelïué» ten beé $atabtté/ m be bhjbfchap beé ï|emeié/ tn ban het tübéïhftïeben tot be bjeugbe beéeentöigenïebené. Auguftinus de Civitatc Dei, lib. 2.
Ifêaat ö ïaaé! ben jfêenfchiébegeboben oBobé met onberbam'g getoeeft/ maar boo? htt beb?og beé ^erpenté/ tn boo? ben raat ban 3fjn ïtëfjf/ beeft het gebob <$obé geb?often / eetenbe ban be $?ugten bie hem berboben toaten / Gen. 3. en bót boo? ié hp gttaaftt onbet ben toomengcamfcïjap. öBobé / in aïïe Itjben/ atbept/ ftatrjbighcpt/ berbuet/ tegenfpoeb/ 31'eftten/ pfjnen/ tn ooft in be boob bcëJighaamé en bet jieïe/ Gen. 3. en hp ié ge» toornen upt het $atabfjé bet toelluften / in het bal bet ttanen om te ïijben / te atbepbcn / en 3ijn h?oobin 't 3toeet 3tjné aanfchtfné tt eeten/ om alfóo penitentie te boen boo? 3ijn mt'ébaat.
%ïê ben itëenfcft nu albué ban behftaat bet on» jtofeïhept gebalïen toaé/ tn upt htt $atatojé bet toeiiufien in befe tïïtnbe geb?eben / Gen. 4.300 heeft 6p na beu loop bet natuut/ boo?tgeb?agt ïJinbe» ten ban jfj« geftalttnifft / te toeten/ ftinbetenbet engehootfaamhept/ beé boobé tn bet gtamftftap #obé / Ephef. 2. fflmt nabemaaï bat ben jKenfcö het gebob «5obé obettteben hab/ 300 ié tctfïonb soft. itjïtn hem opgeftaan 30n ipjJWlPïffKÏ/ mt
tm



Kaftydinge Gods. 8 ten gtoutoeïpen fttp tegen beteben. Jtëaatom bat be jMenfch/ hem jcet fcftamenbe/ £hgcMa< beten bp een geblochten heeft/ om 3p ftbamtl*
hept baar mebe te bcbcMen/ tn hem boo? het aanftfttjn <$obé te berbergen/ Gen. 3. maat't heeft ïjem met gëboïpen. ï©ant be pfage bet ongehoo?faamhept 300 bi'cp in 3P bïeefcft betho?gen lag/ bat 3p ïighaara baat mebe betbalftbt en ontfte* hen toaé.
$nban/ bc ftinbetcn/ btcbanbefenbleefch ge* boten too?ben,- 3p ooft 3oobam'g gefteït getoeeft/ rjcïphaat ©ubcté. Auguftinusde Civitate Dei, lib. 13. Jtëant be ©uberd bonnen anbrré metgeneretcn ban 3p 3dbc 3p. «fnbtt heten top€tf3onbcn/ om bat 3p ban bencetftenjiBenfcb iéncbetgebaaït/ tn nog bageïpé ié nebetbalcnbe tot ben epnbc beé itëeteïté toé/ m alle JUSenfcfjcn bie: ban Stbamé 3"aat geboten 3P/ of geboren 3uïlen tnojben/ geïp $ anïué betftlaart tot ben Ronu Cap. 5. uptgenomen nbgtané be 3$. jKoebet tëobé. «Pctohl top ban/ bao befen open onsehoo?famert $3 mamf



"4" Vertrooftinge In de
Stbam/ aïïegaber geboren 3p/ en beCtfjonöm/ met 3p ongefteïthept/ ban hem ontfangen hebben/ 300 moeten top ooft beelagtig3pbe penitentie 3pé atbepbé en Ipené/ geip be boom moEt ïijben het geb?cft bet too?tcIcn/ en be leben be fttanftïjcpt beé hoofté.
Bh 31'et gp boeï/ hoe bat aï oné Ipen/ trimtïatte/ 31'eRten en boob/ oojfpjonftëlp eerfi ftomt upt be 3onbcn onfet eetfte ©uberé/ toaar mebe bat top ooft berloren hebben be hcetfthapppc bet Uittelt/ tn bet ontebeïpe Creaturen/ bieonéte ïooten/ inlbam/ belooft toaé/ Gen. 1. Ï0ant ïie Cteatuten oné nn tebel en tocberfpannig 3p/ bie oné te booten fnbject en onbetbanig getoeeft 3oube 3p/ toaar 'tbat2Ibam/ onfeneerftcnèabet/ en bop in hem/ ben ^rheppet bet Creaturen/ cnberbam'g getoeeft habben. ifèaat nu/ öïaatf I ié 't oné af conttatte. Jtëant alle be Cteatucen ïmeïïen oné/ en to?eeften aan oné be oueete hateé -lïthcpperé. ©aat tot ftomt ooft noch be ©upbel ban bet feilen / bie guelt en betoett oné op betfchcpbe manietcn/ alé gaulué leett 1 ThefT. 3. tip bat hp oné aïfoo biè gfotie / baar top ban 45obt toe gefchapen en betftoren 3P / onttoben 3oube/ 33eip hp ooft onfe dMieré upt htt $ atabfjé betijeben / en in be boob gebjagt hab. ï©ant boen fip booj 3p hobaarbp hem selben optcgte tegen cBobt / en <#obe geltjft toiïbe sp1 boen is ftp ban ben bogen ^crnel gebaïlen in '1 biepfie ber pellen/ Efai. 14. ©e ebeïfte Cngel/ fchoon alé bc HS03jjenftettc/ ié getoo?bcn be aïïcrïcclpfie ©upbel ban allen. «Bobt 3ag bat ICucifet/ om3pfcBoonhept' hemjclbenberhobaarbigthab/ tnbaarom aipt ben ï|emel getoomen toaé ' 300 heeft <$obt 3p plaaté toeber toiïleu bttbuïltn/ fcheppenbe ben Jfêtnfch na 3p epgen beeft en geïpeniffe/ Gen. 1.
lEaas



Kaftydinge Gods. jjf
Jfêaat om bat bp ooft bem jclbm met berbeffen 3oube/ 300 beeft 45obt ftcm omhangen met een lig» baant ban 't jïp bet aarben / om bat ben H&enfcb. aïttjb etn oojfaaft ötbben j0nbe om bem 3eïben te betnebeten / en alfoo boo? ootmocbigbept ftomen tot befeibe glorie/ baat ICuctfetboo? 3p ftobaatbigftept upt gebaïlen toaé. ©it beeft ben ïjobaatbigen ©upbel 3cet betb?ooten/ bat een aatbfrtj Cteatuut 3ulft ten booge glorie 3oube befitten / en baatom beeft Ijp boo? mjbigftept geatbept / ben Ifêenfch tot beu3elben baïteb?engeu/ alé bp gebaïlen toaé. €n notïj bagelpé arbeptftp/ gaanbe rontom aïé een b?tefcöenbe üeeuto / 1 Pet. 5. om gebcel het menfcöelp geflagt upt bteglotittt fïupten/ entot3pberboememffeteb?engen/ boo? 3p mentgbuïbige bcftoringe/ lpen en betbolgiuge/ baat bp oné bagelpé mcbe'bebegt / bochm'ct 3onbet toeïatmge ban (fêobt/ gelttft top*b?eebet betftlaten 3uïïen in 't tboeebe 2Boeft.
HET II. C A P I T T E L. Hoe wy door eygen zonden in lyden komen.
NU 3uïïen bop bctopn / bat top niet aïfeen boo? be €rf3onben / maar ooft boo? onfe cpgen jonnen / biftmaalé m groot ïijben en plagen ballen, ifêant na be mate bet 3onben/ alé 'et gefcft?eben pat Deut. 25. jaï ooft toefen be inamete bet plagen / bat iö bet ftaftijbinge. €n men 3tjt gemeenip/ toaten'et geen 3onben/ baat en gefcbieben geen plagen, ©efeeu top battop3ouben/ topbübben bat top toouben. fflmt befiet nu aïfe ftaten bet toetelt / töeeftelp en iöereltip / toat gtoote jonben bat'er, bagtipé gefcbieben/ hepmeïpen 5$ 3 epen-



Vertrooftinge in de npenbaat. JEie leeft/ ofboub 3rjnrn fiaftt jooboTftomelijft alé 't betaamt 3 <$nbct alle Sïmbagtcn tnc^fftcicn/ in&tcbcn/ ©omcn/iupfcncn&ïo» ten / banbe jolen ber boeten tot ben top bré hooftg/ tn ié 'er geen gefonthcpt tebinben/ Efai.i. $ttfonen / bie bet jout bet aarben en bet licpt bet kietelt jouben jtjn/ jp nu beclc alfoo betfïapt tn berbupfto / bat jp (03obt betert) jomboijï boo?Sangeté jfju tot jonben; Seïigieufe SMoebeté en SSuflcré/ biebeboereïtafgeftojben/ en banbe toexelt gefchcpbcn jouben jp / toillcn nu ooft becïe bc toereït grip jp/ m ectgietigïjept en oberiiaat/ in 't hebben/ in 't houben/ mhaat/ np tn aehterftïap/ (ïc. ©e onbe eenboubigbtpt tn bierighrpt ié nu jcet bergaan. ©en i|uboelpen flaat/ bie éobt 3tïbtïjetftincjtficït/ toojbnujoa oualp geftoubcn/ bat het jammer hoben jammet ièl toant in obctfpcl/ hoetcrcn en onftupéfjcpt ié geen mate of rpube. ï$ie joube ooft ftomicnupt» fpjeben be gtoo'te to;tttbcpt ban menig ©betfte/ be bcrbmKftmge bet kernen/ beloofe piactprn/ be tootftcrpe / bc gter i'Qhept /bebjog / balfcbe€eben/ iinbighept/ toomigbcpt/ tooPcnfcftap / boobp» oen/ möojben/ roben/ ftcclcn/ (Je. bie top bageïpé (®obt betert) boo? oogen jicu/ bebaïbeu be rjepmeipe geboden bit OPobt alleen bennelp jp, H H§ toonbet bat bc batmftertighept 4?obé al(r£ ïpen ftan. ^iccotn jegge ift / ié ïjtt geen toonber/ bat 'er ooft beel plagen ballen. i®ant al jp be plagen *toaar en beel / be jonben jp nog al beeï meer 't JMft ftiaagt jomtpé ban beel plagen in stgemeen/ tnbflnbrelïpcnéin'tbtfonbet/maat # toillcn haat jonbifj lebtn niet beteren/ toaat upt bat 'et Ipen en alle plagen ftomen / 't ié (<$ob ■ fietett) 300 ber geftomen/ bat men ooft gtootcjou-
ten/ xatt mü fcoo; jo^tn m sfyn tt no$



Kaftydinge Gods. * meet ié/ top betoemen oné ban onfe booéfiept/ en laten oné 3elben bunften bat het tol gebaan ié. Cm nos ftiasw top ban be fttafftng■ f obé/ en ban oné stoot ïijben I Hiaat een legtip bem beteren ban jonben/ tn ban jijn quaben opfet/ en fceeten bem tot dSobt/ en fthtftRcnbat alït'SW toanbeïinat sott jp boo? <$obt; en boo? be »nffi/ ïïnj«l aïïTjnnipeninjotügbeptbetan-
Lett too?btn/ Efai. 55- ^^^Jgffi nen met be &cft?iituut/ te toeten / ïjoeban't hemnfel beé ï©eteïté/ be bofen/ om ïjattt fonben tal / ban aBob t geftr aft jtjn. Cetfttip / boen mam >t gebob tfobé geb?often pb / fpjaft«ob tot fitm/ Gen.?. 17. om bat gp bit gebaan hebt/ enbeftemme utoeé toijfê meet ge&oo?t ftebt ban mnm: / m om bat gp ban bt $?ugtcn/ bie ift u betboben tob/ gegeten öebt/ joo jal be aatbe m uto pubtoeft bermaïebp jp: met juten arbept en in 't jtoeet utoeé aanftftpé juït gp uto b?oob eeten / tot bat gp"toebet bttanbett too?b in aatbt/ baat Cn af gemaaftt jp/ toant gp 3p aatbe/ en gp juït toebetom tot aatbt too?ben.
Cba/ om batfe pat man beb?ogen ïjab/ moeft ooft ïijben/ gelijft <$obt baat jcpbe; 3ft jal betmeetbeten uto ïpen en ontf angemé / met pijn en fmett «rit tra ntoe ftinberen baren/ en juït toefen onbet fjet getoït beé mané/ en bp jaï u oppetpoft jrm.
Cara/ om bat bp jfjnen b?oeber geboot pb/ moeft ooft ïpen/ gelp <$obt totbcmfpiaft: ©e ftemme beé bïoebé ban utoen b?oebet4beï/ toept tot mn bah bet aatbcn. ©aatom juït gp betmaïebttt jp op bet aatben/ betoeïfte baten monb opengebaan beeft / en bat bïoeb utoeé b?oeberé ontfaugen beeft ban utoe pnben/ Gen. 4. 4Ié onbe aatbe bctoïften m/ bie 3al " »m' 3fi 4 1 .



$ Vertrooftinge in de
ten boojtbjengen. Cn gp 3uït boojbïugttg cnbebenbe 3ftu op beu aarbcn.
Hoé'/ om bat Ijp bjonftcn boaé ban bm J©tjn/ bit bp jribe eecft geplant feab/ ié ban jijn SSoon Otfpot / om bat bp onbetamelp bloot lag.
Cbam/ om bathp 3ttn#aberbefpotte/ ié ban <$obt betmalcbtjtin 3i}n 3oonen/ min 3fjn naftomeïingen / batfc souben toefen Rnegten ber ftneg» ten bar er b?ocbeten/ Gen. o.
€fau/ om3ftnguIftghEptenonBupéhcpt/ boert fcerooft ban be ®rnebittien/ en ban het boojbeeï ter tetfteïingen / Gen. 25. en 27.
©e ïSomng $hatao / om 3tüt nerfteentbept en tirannpe / toiett met berfebepben plagen ban 05obt gtftraft / tn ten laatften in be Soobe Zee berb?on» hen met alle srjn ï|rpt / ifêagcnen en ïttijgélieben. Exod. 9. 10. en 13.
©e ïüinberen Sftaêlé / ombaat onïfjbfaamhept/ mmmuraticen oploop tegen <0obt/ entegen baat ©betften/ toer ben 3cer geftraft/ en moeften 40 jaren lang bïijben m bc S^ocfipne upt het üanb ban geloften/ Num. 11. 14. en 16.
€n alé 3pnn m't ïanb Dan beloften toaten/ merben 3p/ om haar afgoberpc/ bimnaalé met honger/ burentfjb/ bjoogte/ fictftc/ oo?fog/ en met beel anbere plagen gequelt/ Judic. 3. en 6..
Zauï/ om3<)nbobaatbpe/ engrootennbighept terjen ben onnofelcn ©abib / miert ftefeten en gequelt ban ben bofen geeft/ 1 Reg. 15. en ban «Bobt berbao2pcn/ 300 bat hp/ nog 3pn naftomeïmgen/ geen koningen mogten srjn ober 3jfracl.
©e honing ©abib/ ombathp2&atfaöa/ ïlriaé tohf/ met oberfpeï befmet hab/ en ïlriaégeboob habbe/ fieeft cjtoot ïpen en perfecutic moeten lijtien bmi3.Dnrpscn3oan^faïon/ 2Reg.11. $og
feit



Kaftydinge Gods. 9 3ftn 'et bert meer in 't «tëube en jSieutoe (Ceftament/ bie om haat 3onbcu groot ïijben en petfccutie geïeben hebben; alé be ïSoningU9anajfeé/ 2 Paral. 33. en meet anbere. €n bic bp 3tjn £>tiefmoebct gefïapcn habbe tot Cottntftcn/ betoeine fanlug' ben ©npbel obetgaf/ tot ben boob beé bïeefcbcé/ op bat be <$eeft behottbcn bleef in ben bag beé ï|ecren/ 1 Cor. 5. en nog hebenbaagétoojben'etbcel om ftarer 3onDen boiïle geplaagt: 't bïijftt ban upt bet boojfepbe/ bat upt be 3onbcn alle itjbcn en plagen boojtftomenbe 3tjn. ©aarom boillen top, ban geen ïijben hebben/ 300 moeten top be3onöen frfjontoen. ïtëant 3onbe té be omfafee beé Irjbmé/ 300 be ïê>. ïïoning ©abib 3#t/ Pf. 118. Eer dat ik door lyden vernedert werd, had ik te vooren gefondigt Cn be $?opïject Cfaiaé Ef. 64. Gy zyt, ö Heere! op ons zeer geftoort, om dat wy gefondigt hadden, en wy zyn daar lange tyd in gebleven, en zouden wy nog zalig worden? regt of hp 3eggen toilbe/ neen tap. Want top 3ün alïe onfupbét getoojben m onfe ongeregtigfjeben/ aïé een ©och ban een USaanfttgtige J^outoe. Cn top 3tjn aïïe afgebaïïen aïé een bïab/ tn onfe 3onben hebben oné boo?tgeb?ebcn alé een totnb. Bofepïjé bjoeberé/ alé 3P in Cgfjp» ten quamen/ en baat Itjbcnbe in bjeefen toaten/ 3cpben 3p: Wei te regt ïijben top bit betbnet/ toant top gcfonbigt hebben tegen onfen bjoebct gnfcpïj/ boen hp oné bab/ bat tophcmïoé5oube laten gaan/ cnbjp bem niet toilbe hooren/ maat betfiogten hem in toeembe ïanben. %n ft" 2&ocft Refter ftaat: Wy hebben gefondigt, ó Heereï voor uw aanfigt, daarom hebt gy ons geleverc in de handen onfervyanden; gy zyt regtveerdig Heere, want wy haar Afgoden aangebeden en gedient hebben, Heft. 14.
%5 HET



iö Vertrooftinge in de
GS$S$96SSSS9SS$S$SSSSSSSSS$SSSSS9
HET III- C A P I T T E L.
Waarom dat de regtvaardige en goede Menfehen zomtyds groot lyden overkomt.
M4at gp mag3eggcn/ bat beel menfehen biet groot lijben gepb hebben/ bie niet beel gefonbigt habben/ gcip be fjopheet Seremiaé en j§>. San 2Sapttft / bie bepbe in haat moebcré ïig« haam gchrplïgt boaren/ en nog meet anbete ifep» ïigen/ bie hiet beel ïpbcnó / perfetutie en tormenten hebben geïeben. Zoo 3uït gp boeten / bat beft alfe ban Sfibamö bïeefch genomen / en in erf3onben ontfangen 3p; om toeïfte 3onben OPobt geo?ïmtcett beeft/ bat top hiet lijben m becbnet heb» Ben/ en bat top ten laatften ooft be boob ftetbm jouben. Hüaar in bet toaathept / 300 en ié htt ïpen bet goebe jlfêenfchtn/ met recht/ geen ïijben te heten/ toant het haat ban <$obt toegefonben too?b/ om bu'ebetpnbe oojfaftcn:
(Cen eetften/ om bat hpfc pjoeben 3oube / of3p ïjem aïtoaatagteïp beminnen/ toant <$obt heeft jp ïiefbe tot oné openbaarlijft genoeg betoefen/ tn baarom toiï hp ooft toeten onfe ïiefbe tot bem/ 2 Tim. 2. 32e gtoote menigbnlbighcpt onfer 3on« ben / heeft 3P ïiefbe niet mogen betftouben of bettoinnen/ baarom laat uto ïiefbe tot hem mebe niet bettotnnen ban 3P £aberïpe ïlaftptnge / <$obt pjoeft u/ 3tjt jtóofeë/ op bat'fjp toeten50itbe/ of gp ïjem ooftleer bemint / Deut. 13. cn bcCngel Rappel 5epbetot(€obiaë: OmdatgyGodebehaaglyk waart, daarom wilde hy u met lyden beproeven, Tob. 12. (Cen ttoecben/ yuü ^obt fee goebe J^efphen



Kaftydinge Gods. it ïpen toe/ toant 3P beel meer bo?betcn in beugben boo? tegcnfpoet ban boo? boo?fpoct. ïtëant bat ïftten ij ben goeben ïfêenfcb als ecnitëetiteen htt Mfer. ïEant alé 't @fcr met ten S&rtftetn met ge«epen toetb ban betroefi bet / en menftan 't met beugen; alfoo betftapptn en bcrpautocn ooft te noebe Menfehen in bengben/ aïé m met geen ïrjben geoeffent toojben. ÏJietom toaö fauïué gegeben be queflinge 3ijn# bleefch/ i Cor. ia. op bat hp htm met betbeffm 3oube., €n op een anbet nlaatfe ftaftp hP 3ribe 3P hgpam/ en b?engt het onbet fuptiie/ op bat hp anbetc menfcDm pjebiftenbe / 3elbe niet bettoojpen 3oube too?ben /
* Sm ter ben/ op bat boo? htt ïijben betmeetbctt -xoube too?benpar beugben/ betbicnfïcn en haat nïotie. ©aatom pb tëobt gea?bmcttt / bat be ©jophtten en ^pofrcïen in beien tijb gtoot ïpen tri betboïgingeaangebaan 3oubctoo?bcn/ en batfe hier honger/ bo?ft/ hitte/ftoube/gceffeïmge / ftet» fee/ boob/ (lt. ïpen 3oute/ grip aïé hp haat boopgt habbe: "Sn be toeteït 3uit gp b?uft en Irjben hebben / maat hebt goebenmocb/ ^ftpebte toerrit btrtoonnen. #c #?ebtftattc of JDetftonbtging beé Cbangeïiumé/ bnb tocï 3onbcc petfetutic bolb?agt bonnen toojben/ maar bat toilbe <fcobt niet hebben/ sotfttnbe het pjofp bet $?ebi» hanten. Wmt geïtift het ïfibtn ben 3onbaren té ren Itëatetbab/ baat al haat onrepmgbept ber 3onbrn mebe afgttoaffthen too?b/ en een buut baat aïlej roef* bet 31de mene afgefchuutttoo?h/ alfoo té net ïijben be goebe Itëenfchen eenbetcpbfeï fotbaar* bet boogfte gïotien / en een pco?te bet eeutotget bipftöappen/ grip be hepiige #?opfteet. 9ob/ toeïfte boo? <$obé toeïatinge/ 300 Stoatcnlnbenm plagen obetgeftpmen jp/ bat het



12 Vertrooftinge in de
fcftpt: toant hem al 3p goet op een tijb afge* nomen toiert/ bijfbupfent peppen/ bn'cbupfcnt jftemcïcn/ b#föonbettpaat<©ffen/ en btjfftonbert Cfeïen/ baar na toiert 3p^upébetmeït/ cn3p tfinbeten geboot/ alfoo bat fjpnietébehielt/ baat hp cenig foïaaé of ttooft aan ïjab/ ban 3p#?on* toe/ Job r. M&at befe/ bie ïjem betttoofien 3ou* be tn 3pn ïijben helpen bjagen / bie ié ban ben ©upbcï baat toe bet toeft t/ bat 3p ïjem meet be« fpotte en befchimpte/ ja ttagte bem ban <U?obt af tt tttftfien tot blafpïjemie/ 't toeïft ben % Mm beeï meet bebjoefbe/ banaï 3p ïijben. $u 3P ©uenben/ bie upt berrc ICanben quamcn om hem letrooficn/ aanfienbe3t)ngrootetonnentrn/ fton» benin3ebenbagen/ ban3oogtootentoonber/ niet tentooojbfpjefteu/ toant baar bagte/ bat3oogtoo* ten ïijben bem niet onberbicnt ban töobt toegefon* ben toaé. €n ten ïaatfien hebben 3p be hepïige Jfêan ooft befcftimpt/ Job 42. 3eggenbe: bat Bp jnïfté om 3p sonben ïijben moeft/ toant het niet moogïp toaé / bat een rcchtbaatbig Man 300 bit» tetïp ban <#obt gepaft soube toojben; toant na bat bp al 3P goet/ 26ccfien/ i|npfen/ ISinbeten tn $tnecï)tcn betïooten hab/ en bit aï betbuïbig* ip betbjoeg/ 300 beeft hem baat toe ben ©upbeï/ met 3ulft een pp cn jtoetenbe toonben/ in 3p ïtghaam gemteït cn boojgtaben / bat noopt maarte* Ïaat3toaarber tormenten ïeet. Jjiaaat geïp hp be ftïjabe ban 3p goet / en be boob ban 3pc ftinberen betbuïbig geïebcn ftab/heeft 300 mebe geïcben be pp beébgpamé; fpjcftcnbe anbetémet/ ban: ©cn ifeetc pb het negeben/ beu '#ecte beeft het toeetgenomen/ aïé 't hem beïieft heeft / aïfoo ié 't gefchieb: be $aam beé 3|eeten ié aïtP gebenebp. i©ant hebben ton 't gocbe baH dpobt ontfangen/ toaatom souben top 't cmabe ban mebe ba» <$°bt
niet



Kaftydinge Gods. i£ «iet ontfangen 5 %l bit ïijben toaé hem een bet» meetbeting ban 3p bengben/ en een bettpbfeï tot 3p glorie/ bepbc bier en hier namaalé. <0obt Sllmagtig ban / 3ienbe bat hp al eben bolftanbig bleef in be ïiefbe cfcobó/ en alïben lijbfaam / öctft hem jeer gepjefen ban 3ijne gettoutoighrpt/ gcbenbe hem al sp goet bubbclboubig toebec / aïfoa bat hp ftrecg beertienbupfent peppen/ 3eébupfent Ciemeïen / bupfcnt paar doffen/ bupfentCselen/ bie te booten maat half 300 beel maten/ fiteeg toebet 3eben%ooncnenb:ie©ochteren/ m heeft lange tp baat na geleeft in bjebe: tn leeft noch bp ben $)ccte in gloeien.
©eégeïfjfté ooft bc f|. i^ienb Cobé (üTobiaé/ Tob. i. bie ban 3p ftinbéhept aan ëcn onnofeï bcugbclp Icben gelept pb / toacïncnbe htm ban be hefmetthtge bet SIfgabetpe / bctalenbc alle (Cienben ban 3p goet/ en boenbegtoottbjetften bet batrnhettigfjept / in^almocffentegeben/ ben naaftten te ftïeeben/ hongetigen te fphfen/ 31'cften te befoeftrn/ gehangen tc berloffen/ boobcn te begtaben. %n 3ulfte boerften toaé btgoebeman 30a neerfiig/ bat hp op eentp obetma.iltP3h> tenbe/ cn hem geboobfehapt boiett/ bat ten ban bc ïiiiibeten ban Sftaé'f boob op fitaat lag/ tetftonb opfpjong/ be ga ften betïiet/ en'tboobeligpamop3ijnpïét'hnpéb?oeg/ om bat beénagté te begtaben/ Tob. 2. %ïsbp in sniftegocbe boetten beftommett toaé/ 300 ié 't gebeutt/ bat hp ten| 3eet mocbe ging aan be toanb leggen fïapen/ 300 ié ben beften bjeft bet ^toaïutoen ban boben op 3poogengebalïcn/ batbp&fmbtoiert/ Tob. 2. Sn bit ïpen 3pbe/ beeft htm baatomniet bebjoeft / maat heeft OPobt grootrlpé gelooft en •pebanfit alle be bagen 3pé lebené. Zoo oné be ^chjtftinn; fe?tt/ 300heeft$o&tbit Ipenop&em
ïft*



Ï4 Vcrtrooftinge In de
ïaten Somen/ op Dat bcndRome(ingtn3oubettheb» ben een fpicgcï En ercmpcl 3ijnct betbulbigbrpt. 3©ant geip be goebe %ot bcgeïu rn befchimpt rmett ban De funfen En öomtmen/ aïbp boiEtt (Cobiaé rriEbe befpot ban 3p bucnben tn magen/ rn boben aï ban 31)11 ^upéb?outu, biebcmb?aag» be/ toaat bat nu 3P pop toaé/ baar hp 300 beel Sfiaïmoeffenen beugbelpc tortfien om gebaan ftab* be? Ifêaat bE goEbe Man öecft het aï berbuïbig* ïpgeïeben/ bettoutoenbe atïEEn op @obt Stfmag» lig / En boïfianbig blpenbe in 3p gort boomcmen. ©aatom httft tëobt 00b 30» &btb betboo?t/ rit heeft hem tocbct3ienbe gemaakt/ EnficEftbem 300 beel goeté bEtïEEnt/ bat bp aï 3pbjienben tebobtn ging; cn nn ié bp ïebEnbe in bc bjcitgbc beg eeutoigen ïebené/Matth. 23.
©eégcfpé 00b bc $ jophcct Zacprtaé/ bc 30onc 25ar acbic/ ïjceft mebe groot ïpen/ bertotet En bEtboïgingc gehab ban bc boofeloben/ 2Par. 24. want na bccï tormenten cn betfmaathebcu/ pbben 3p bem ten ïaatften met penen boob getoornen/ om bat bp niet ophteït pat 3onben te beftraffen/ tn 't i©oo?b <$obé cn be toaathept te piebtaen: H&aat bat ié ïjtm nu wet gwne cete/ tn be Sobcn ccutoige feïjanbe. Want bp nu batt <$obt boo? be berboïgiuge en boob / bonbertmaal bubbelt loon ontfangen beeft in ben ^emeï.
HET IV. C A P I T T E L.
Wat lydfaamheyt is, en hoe menigerhande die zy.
D€ tegte ïpfaamhept of bttbuïbighept / ié een beugt / bie a({c tegen^ept goebigip pafcaaagt



Kaftydinge Gods, 15 om <tëob£ tou7 en bie met geen afBeet/ toornighept/ oftojafiebetoertbiojt/ op bc geene bie bïrat ïpen en berbu'et aanboEii. Sfipo ié 'et 006 een quabe ïpfaamhept in boofe menfehen/ bie bceï quaat tn betbu'et ïijben om baat 3onbcu te bolbjengen; gelpSetemiaébeWaagt/ batbcSoben gearbrpt pbben om hoóéhept te boen. Itëant 33 lopen bïpeïpcr/ tn met meEtbet atbept ter pellen / ban be goebe jfèenfchcn tot 6ct eeuwig ïeben. ©it beficnnen 3eïbe bebetbotmbe in be ï|elle/ Seggenbe in 't 2Soeft bet ï)9phept: Wy zyn moede geworden in den weg der boosheyt, en hebben zware verdrietelyke wegen gewandek, Sap. 5. Wlmé boen be öoofe enfehen beeï meer: srbepté/ cn ïijben betï meet om bc 3onben biiï/ tn om be boereït te bepgen/ ban be goebe ombe bEugbcn/ en <$obt tt behagen, 't iJMft op een gtoote fcpnbe ié/ bat bop niet beeï meet naar» ftighept boen om het eentoigeoSoettebetfirpen/ ijau be bocreïtïiebenbc om 't tpeïpe. S&emetft: mebe / baat bt gierige boen tn ïpen / om geït tn rjoet te minnen. €n baat be oiiRupfcp boen en hj» ben / om haat ftfnfienbe bïecfcheïpe ïiefbe teboïbjengen: 3p tpen / 3p jagen / 3p tupten / 3P robcn/ 3P bafien / 3p toaficn ïjeele uagttn / 3p tepfen bette upt beu "üEanbe / of ontfren geen pttptl / of fpaicu geen boften om te betRcpcn bat 3pbegeettn. ïfêaat aïé 3p baat ten uut tot <$obt begebcn / 'tié pat tetftontbetlttlang/ ombat3p300fiout3tjti in be ïiefbe <$obé/ en traag tot goebe toctfien.
(Ceu tboeebcn/ ié'er een gebepnébe ïpfaamhept ber ï|ppocrpteu/ Matth.ó. biehenbepnfenbcelte ïijben/ om batfe hepïig 3ouben fchpen boo? be menfehen. Jtëant 3p bermageten haat aan jicht/ aïé Cïmftué 3üt/ op batfe bc jtëenfchen 3oubert
ft^awteba^Of %xm sp flaaubwi u mï&nj
3P



Iö Vertrooftinge in de
3P bibben en toaten, tn gcben beel om <$obé toiï/ tn ïpen brei onrrgtcn betb?iet/ maat al met een quabe fïinftfe memnge / bat ia / om bc menfcben te bepgcn / en baatom 3uHen 3p oor met be Imfier naoojbenaat bcrboemt too?ben/ betoclte snit fctupö/ öm^obétoüV niet getotllig en leet/maat om 3p 3onten ïpen moeft/ Luc.23. ©efebcbben 'et loon ontfangen/ 3$ Chjifïué. Matth.ó.
(Cen betben / 10 'et een onberbulbigc ipfaamppt / te totten / alé men mutmureett en tegen 3p ptt en tonic lp ' gcïpMatth.ay.&tmonCprcmté/ bie bet ïïrupé Cbpi mtip D?agen boo? bebtoang bet Soben. 4Ibué b?ageu beel aPeeftcIijte f etfonente fttcngigbcpt beé ©?bené boo? hcbtoang ptet (tëberfept. i®ant 3P 3o«ben 't niet boen/ toaten 3p baat toe niet betbonbcn. %tem/ sommige ftnegten ïijben ooft beel ban baat ïf eeten / fptjtigc tooo?ben/ fcpmpetftcpt/ flagen/ (ïc. en 3p 3topcn fiil/ 300 bat 3P 'tt geen quaat tooo?t/ of ontoaatbig tenen butbcn toontn/ upt b?cefe/ bat 3p nog meet mogteftrijgen/ ofbanfepamte bat 3P niet tegen baat #bcrbept oppan toilltn/ nogtané mutmnteeren/ en betbïoeten 3pfe biftmaalé in baat bette. Stlbué ïpen ooft beel menfehen menig 3ieftte cn fmette ban noobé toegen / tn niet ban beugben; toant 3P 3fen bat 3p 't niet af sp en ftonuen. ©efe ïpfaamhept cn ié ooft niet betbienfWP boo? <$obt.
(Cen bietben/ ié 'et ten toillige aangenomen ïpfaamhept bet goebe menfeïjeu/ bie niet alleen naatne en toilligïp om <ff»obé toiï ïijben/ maat ooft beminnen baat betboïgeté en bertoufcfteré / nelp f auïué jftt/ 1 Cor. 13. De liefde is lydfaam en goedertieren. SSp igïpfaam/ toant 3P ten anbeté quaat berbjaagt/ 3P té goebertieten/ toant 3pobftbemint/ biP&asvïÖbwwbetboïgmpj
aan*



Kaftydinge Gods. 17 aanbeen, ïfêaar -bie alfoo betb?agcn/ bat 3p tijt en ftonb btrtoathten om te tujeeftcn / 't gene bat baat miöbaan ié/ bie hebben geen Itjbfaamhept/ maat betoonenfe ban bupten; maac baat hetttS bol fenijn cn toiaaftgtctighept. ©aaeom jfit € h?té« tué/ Matth. 5. Bemint uwe vyanden, doet wel die u haten, bid voor die u vervolgen en vervloeken, fictftt of öp 3CSBCH toilbt: o&pjultuetbuiDig en Igbfaam jiju tegen utoe bpanbcn/ met bet herten/ met ben monbe/ met be toetfien; met 'er httten juït gpfc beminnen / met ben monbe juït gn boo? haar bibben / metbctoctaen jult gtx 'et toeibocn. ï©aut geïijft aïé 't boo? be menfehen bcugbelp té/ bat men een anbetéquaat Ban betb?aacn/ alfoo ié 't boo? <$obt een beugt / bat ment jitn berboïgcréftau beminnen, ©e^ijfeman jrit/ Prov. ió. Beter is een verduldig menfche die hem zei ven kan verwinnen, dan een fterk man die Steden en Sloten overwint.
jjaaat nu gebeurt het jomtftté/aïé S.Gregonus jijt/ bat jommtge menfehtn opbictrjt/ alöhaac te ftojt gebaan ié/ niet geftoo?tof onlijbfaam too?bcn/ maat baat na aïé 3P obetbenRcn toat jp Scïebeu hebben/ ban too?ben jp geftoo?t/ enbegeeren tojahe. €n jao bcrlicfen jp in be b?ebe / bat jute booten getoonnenhabocninbenfttiit. Want ben ©upbel begt joo tegen ttoee/ cn üegeettfe bepbe tc bcttoiuncn. ©en cenenbettoefethp/ om jriu naafttn ontecht te boen: ben anbeten/ bat hrt bat niet ïijben/ maat juïfié bctftoten joubc. IÉmat aïé hp bic heeft obettuonnen bie' t ontecht begaan heeft/ joo atbept hp oor bien tc herminnen/ bie 't goebertierlijft geleben beeft / om hem tot too?n en onlhbfaamhept tt bettot&Rrn/ b?enrjenbe hem toonbetïfjRt fantafpenm'thooft/ jeggenbe: J»aatom 5Qugp?uiBé ^/ mm« % beel



18 Vercrooftinge in de
beel te fio?t gebaan? Sé 't bat gp bit ïfjb/ ram 3öï tt met bingetcn natofjfen/ Ett jal it ftojté meet gebctnen/ $c. €n hp b?cngtbiEttmenfeh 300 bet/ bat ïjct hem begint tE berontoen/ bat bp 't berbuïbig gtïrben heeft/ en begeert imafte ober 3tjn naaftEtt. <£»ch mijn aïbetïitffie / bit ié geen rechte ïtjbfaamhept/ maat 't ié een gtoote 5onbe. Itëant toaatagtigt ïijbfaamhept / bit berbjaagt aïlE onrecht bat mEn baat aanboEt/ En alé jpbaaton benftt 300 betbïtjb 3p haat / bat 3p 3uïfté gcïeben beeft. Jtëant 3P 3'" niet op htt ontEtht bat 3p geïcbcn 'öttft / maat op htt loon bat haat betept ié in ben kernei.
HET V. CAPITTEL.
Hoe dat onfe lydfaamheyt door veele dingen getrooft werd.
T€n rerfien / 't ié oné een gtootm ttoofi in aiïc Itjbm/ aïé bop aanmerfcen bat hEt immEt alfoo 3ijnmoEt/ En bat bop 3onbEt ïijben niet 3ijn tn mogEtt / 300 lang aïé bop in bit baï bet ttamn ÏEbsnbE 3ijn / boant 't hier in ben ttjt bEé Itjbené En ftttjbEné i$/ tn namaaïé bEn ttjt beé betbïijbené. Wmt top 3fjn hier in be ffletelt/ aïé een ;&chiptn 't mt'bben betree/ bat ban alle ftanten metfiojmtot'nb/ batEn en regen befioten too?b/ alfoo toornen bop ooft ban alle ftanten met ïijben/ ontrtht/ tegenfpoet en 3ieftten gegneït/ 3ooïang aïé top in be 3ee befet Jfêeteït bnjbcn/ tn top ftonnen ooft baat nitt af betïoft toojbtn / tot bat top ftomen tot be haben beé eeutotgen ïebmé. ©aatom Iaat oné ban be noot een bengt maften / en 't geene / bat sné mogte toefen ten oojfaaft bei bfïboemem'ffe/
jast



Kaftydinge Gods. 10 ïaat oné baat af oopfte bet bepubeniffe manen,
(Cen ttoccbcn/ 't té oné een gtoattn ttooft trt flïfe (pen/ aïé ton aanmerken oen aïbetliefften teutotgen toiïïë#obé/ ben toeïfte top altpbehooren onbertooapen en obergeben te 3p tn aïle btngen/ benftenbe bat bet <0obt alfoo belieft/ en bat Set immeté alfoo gefthieben jaï/ of 't oné ïief of ïeet ié/ al toat <$obt geopneett heeft, ©aatom ïatentop oné 3eïfé obergeben htbepnbentöobé/ omteboen/ teïaten/ en te ïijben alleé toat bent belieft. 4IfoobcebCbnpém3phangtghept/ al£ fipjepbe: ö Hemelfche Vader! is'tmogelyk? laat defen Kelk des lydens van my gaan, maar nietzooikwil, maar zoo gy wilt, Matth.26.42. Ï0ant top 3p in be hanben <$obé/ alé be f otaarbe in be banben beé gothaftfteté / <$obt mas met oné boen/ of ban oné maften/ toat hem belieft/ eenbattcreereoftetoneete/ geipbefof baftftetban3ijnfotaarbe/ Efa.45.Rom.9. %oube / bp gelpenié/ een aatbcn bat tegen jp Ifêeeéter toet betben fpjeftcn/ toaaromftebt gp mp 3001 nemaafct? of een toetft tot 3P J^erftman: Ütoc tongen en bogen met 5 2llfoo bepren top ooft tegen <#obt niet te mutmnreeren / toat hp oné bott.
(Cen bctben/ 't té oné ttoofttip in alle ïpen/ aïé top bebenften be gtootppt tn mcmgbnïbigïjept onfet 3onben / boojbetoelftt bat top teretp/ alle ïpen tn fcpnbe betbitnt hebben/ geltjft bc lïaoojbenaat/ aan be techtetpnb ChufttV fpjaft: tot 3ijn <$eftlfe / Luc. 23. Wy hebben defe dood des Kruys wel verdient, want wy ontfangen loon na onfe werken, maar defe Chriftns en heefc niet misdaan, fier 3 a! nu een örömftt Jiföenitï» oberbenben / hot menigen gtoote 3onbt bat hp gtbaan beeft / ban 't beginfeï 3pé ïebené tot nu toe f tn toat gtoote pijne bat hp baar boo} betbient heeft.
2 3©an*



£e Vertrooftinge in de
Wmt Bp aïbien tëobt Bem naar jfjn betbienfte be* be/ bp30ubeinbeï|eïïeleggenbjanben. ©cfeïceïrjfte 3onben/ en ooft be ppebet3onben/ magftn nu biet/ met een ftïepnb'etbufbig lijben / binnen een ftopn tijt aftoaffcöen / en 300 3tipbet toojben Cm baar toe 300 boojb Bem 3p ïpen ooftligtet/ aïé bp 't gaarne en toiïïig lijb om «5obé boiïïe / toant anbeté ié 't bem een bubbelt ftrupé
(Olen biecben/ ié 't ttoofteïp aïé top aanmetfieu toat be f eere Sefné Cft?ifrué/"en ai 3p ïiebe ï|epligen geïebcn ftebben. ÏEantalIe^cpïigenBebBen be fteïft beé Ipcnégebjonïien/ tn3pbehhen baar geen fenrjn of bitterfiept in gebonben.. Zn BeBBcn om CBufü toiï gefiojt bet bïoeb baret berlen enïigbamen/ bat ié/ 3P ftcbben iutoenbige en ooft upttotnbige ftrupfen gefiab/ maat 3p en botten met fmcften/ bjepgernenten/ onrccbt/ que'iïinge/ tormenten/ nog ooft ombupfentboobente ftttben/ ban be ïiefbe Chufti gettoftften toojben/ Rom. S. Cn notfitané toaten 3p ooft mtnfcBtn aïé top/ om'öangen jffnte met befeïbe aranftfiept tn ftetflpfthcpt aïé top/ en befcïbtgtatic <$obé/ baar 3p 300 fietft en beetipbooj gehjojben 3p/ bie pat oné nogopen/ bettpt om oné teBeïpen ©aarom BeBoren top oné met retbt te fcïjamen ban onfe gtoote ttaagftept en onïpfaanujept / bat top niet een tooojb om tëobé toilïe/ ftounen betbragen. Wn Boten en ïefcn bageïijfté/ Boe bat beeïe ïiebe ©rienben <$obé gemattififeett en geboob 3p om be name Cfiu'fti met betfcbepbe tormenten/ be eene Beeft Bem ïaten bjaben / B?anbentot pulbet/ tn beu anbet Beeft Bem laten Bangen en ftrupfen / of met ben 3toaatbe ïaten ontBaïfeu/ ooft jïeemgen/ ftt. op toonberïPe grontoeïpe manieren. Jtëplcfen ooft / Bot bat teert jongt ifêaagben banbettien/ btjftienofttointigjaren/ bieingtoote



Kaftydinge Gods. ar
ie toeeïbe en tpbom toaten opgeboeb/ pat niet ontfttn hebben gtoote to?menten/ en ben Dittcten boob tt fterben boo? €h?tftué/ liebtt ban 3p baat maagbelpe repmghept/ met tenigen bleefcbeltj* ben 2S?upbcgom/ 3oitbeii laten befmetten/ of bat 3P be Stfgoben eenige offetpnbe 3onben gebaan hebben. Mast top tot'IIen niet ban alle gemaft en boo?fpoet hebben/ en geen toetften bet penitentie boen boo? onfe 3onben.
(Ccn btjfben/ ié 't 3eet ttoofteïp in alle ïpen/ bat flPobt 3eïbe met oné in ïpen té / en bat hp onf ïpen tet betten neemt/ geïp©abibPf.90.15. in ben petfont »$obé 3tjt: Hy heeft tot my geroepen in zyn lyden, en ik zal hem verhoren. Ik ben met hem in lyden, ik zal hem daar uyt helpen en glorieus maken. ©ch! toat ten gettouto (fcejtUe en goebe .helper té <S>obt be beb?uftte: herten / bie hP 300 gettoutotïp helpt / gebenbe haar ten eetftcn fttagt en ftetfthept om b?omeïp te ïifbtn / gelp top lefen ban beel #epligen / bie in be to?menten bpna obettoonnen toaten ban gtoottn pp/ maat aïé 3P be name lefu aantiepen/ tet» pnt toietben 3ptoeberomgefter&tentoeïgcmoet/ om op uteuto te ïijben. ©aatom boen &. %au« rené op be fiooftet lag tc b?aben/ 300 bagt hem bat hp op een 3agt 2&cbbe lag. €n boen &.8in» ceutiué met bloote boeten ober hecte ftolen ging/ hem bagte bat hp ober Sïofen ging. ©it pbbcn 3pboo?par epgeu fttagt niet ftonnenipen ' maat be ^eete Cb?iftué fteefttefe/ en pnb haat bp alé ttn gettouto <$efeïïe.
(Cen ïaatftcn/ té 't oné 3eet ttoofteïp / bat <0obt oné helpt tn aï oné ïpën/ toant hp oné bat betfagt en betfoet/ geïtjft be b?te Slongclingen in 2Sabplonien / bic tn ben bntigen ©ben getoo?pen toier» ben/ ben toelften <tfobt bien fteeten toanbjoo 3oet 23 3 en



si Vertrooftinge in de
tn fiotï maaftte aïé ten bauui/ Dan. 3, $u betfagt <0obt niet alleen oné Ïijben / maat hp bettrooft oné ooft in 't ïpen/ geip David3#t / Pf. 85. Gy Heere, hebt my geholpen en vertrooft ïnmyn lyden. dTnopeen anbereplaaté/ Pf. 93. Made menigvuldigheyt des lydensmyns herten, hebben uwe vertrooftinge, ö Heere! myn ziele verblyd. J©ant alé Paulus 3(jt/ 2 Cor. 1. 300 ié be #abet bet barmhertigen / en be dPobtban alle bertroofiingen. €n hiertoe befchetmt en bet» ïoft oné <$obt ooft ban bet lijben / gcip Bp ©abib upt &auïé Banben betïofte/ 1 Reg. 19. Jjnfanna «pt be hauben bet $nefteten/ en©anié'lupt ben ftupl bet ttteutoen/ Dan. 14. Cm bat hp beel 3^cpïtgen ban be tojmenten befcftetmt tn betïoft jeeft/ bat betupgtoofi David, Pf.90.3eggenbe: Waat hy in my gehoopt en betrouwt heeft, jijt be f eetei zal ik. hem verloiTen uyt het lyden , en zal hem betonen myn zaligheyt.
HET VI. C A P I T T E L.
Van driederhande lyden, van driederhande Perfonen daar wy af lyden, en eerft van de Kaftydinge Gods.
A%\t op ïpen ié bjieberhanbe/ ten tetften/ BeBBen topten ïpen bat oné aangeboren ié/ alé alle pp en betbjiet ban bit ellenbige Icben / te toeten/ pttt/ ftoube/ houget/ bojft/ aïleftatp bigBept en armoebe. (Cen ttoeeben / Bthben top ten ïpen bat top 3eïfé en al toillené aangenomen hebben/ alé aïlt totrftèn bet penitentiën/ in baé» tmi intoafteu/ intoollegaau/ inbibben/ enanbete pengtghtpt beé ïebené. (Cen betben/ htbbm
top



Kaftydinge Gods. 5$ top ïpen bat oné ban anbete aanpjtbaan too?t / en bat ié ooft b?iebetpnbe/ tn ban b?iebetpnbe petfonrn: te toeten/ bantëobt/ banben©upbeï/en ban j&enfcben. #an tëobt ïfjbcn top ftaftpinge/ tn beft moeten top met alïeberbulbigbcpt ontfangen/ ban onfen albetgettoutoften $aber/ 3onbet ceitige onlpfaaipept of mutmutatie. #an btn ©upbeï ïpen top bcftotinge en betbaatniffen / i Petr. 5. befe 3iitlen top b?omeIp toebetfiaan in ben geïobe/ en naatftelp toeficn/ bat top baat boo? niet betïept too?ben tot 3onben. ©an Mtn* fcften ïpen top betboïgingt/ fcpnbe en fcpbe/ feotïj niet 3onbet toeïatinge ban (fcobt. Cn bit bc» pten top ooft goeto'gïp tc ïijben / tn 3eet fcpt» peïp toaat te nemen/ bat top biet boo?metbettoeRt too?bcn tegen onfe naaftcn / om biet toebet iet quaatéte boen/ tn bat quaat onfe naafienmet quaat tt Ionen/ maat aïïe quaat cn onbcugben met goet en beusben te bettoinnen/ 300 paulué lejtt/ Rom. 12. ban be fóaftpingt é»obé. Wt fttafpgen bie oné ban <£obt ftomen/ jfjrt aïbetpnbe geb?eften onfeé figpamé/ aïé .fttanfthept/ 3i'efttené/ pefteïentien / fïctften/ oo?ïogcn / b?anb / buten ttjt/ toateténoot/ (|t. cn aïlc anbett tc» genftept/ toat oné bietgeïpé toebetbaten mag/ 't toelft top bilïijft met gtoote bïpfcpp bebotcn te ontfangen/ cn oné baatom geeufiné te beb?oe» ben. Want aïé 't ïigpam met 3ieftten cn tegenbept gcqucït tóo?t / ban too?t ben geeft aïletmeeft geftetat. JKaat aïé 't ïigpam gefont en toeïbatenbe té/ ban ié ben geeft biftmaaïé 3tet quaip baat aan. I^ant bet Itgpam too?t met soete / 3agte en Icftftece tongen geboet / maat ben geeft too?t met fcïjetpe/ ftatbe en ppïpe buigen geboet. Sn 3ifftte beé ppamé ftan een ÜSenfcb toeï bemetften be beugben 3#net 3i'eïen, €n baarom 22» 4 be*



g.f Vertfooftinge in de
hehoo?t mtn bEftaftrjttmse ®obé 3eer berbuïbig te b?agen / taant bp oné anberé nergené om ftcaft / ban bat bop oné beteren ' en met meet 3onbigcn 3onben. jjtëaar alé top oné niet beftcerrn toiliéu / tn in onfe 3onben bcrbart bltjbrn / ban jal oné tt ftafltjbingc <$obé geen quptfchclbmge onfer jon* ben/ maat ren hcginfel ber phnt toefen. Jtfant 't ié met oné alé met een 2Soóm / betoeïfte mtn te onbetfte taftfien aftjout/ op bat bp te bEtEE cm boog toaffen 3oube. QËtfoo motten top oor on« fe quabe aatbfchc genegentjjept afbouben en bebbJingen/ op bat top tc beter op be femeïfche binsgrn benftcn. i|oe bat (Uobt be jonbaren ftraft met jiefrtcn en met anbete plagen / op bar jp baat befterren joube/ betoont oné Tobias, Cap. 13. ^eggcribe ban be ft inbeten ban Hfraé'I/ bie <£oöt met berfeftepbe pfagrn geftafinb fiajb: Godf, 3#t bp / heeft ons geftraft om onfer zonden wille, maar hy zal ons zalig maken door zyn barmhertigheyt. -Wam «Jpobt Doet trebt alé een iKebitttnJJ&eefrer/ bic be 3ieftten bc quabe materie afbnjft met febtrpe putgatien / of 't quaat bltefcfj affntjt cn uptb?anb/ op bat ben menfeïj tc bttccgenefen jaubc. $u behoort bem be menfeh alfoo tc geben onbet bc hanben <$obé/ alé ben 31'Eftc onbet ben Mtbet#n/ berb?agcnbe bait htm alle pijn om $n 3aligbept / en bchoo?t <£>obt te bibben bat hp Bent b?anbc en fnnbe / op bat bp bem bier namaalé fpare/ benftcnbe bat <$obt hem baarom firaft ensieft» ten toefenb/ op bat be quabe materie ber 3onbcn baat mebe bti-gaan 3oube / en be menfeh beter boo?beu 3oube/ gelfjft bejiefte in 't ïEbangcfie / bie om 3pn jonnen hn'f/ 38 jaren lang / 31'eft gelegen ftab aanbefifrine/ en ban Sefuégeuefen toert/ Joan. 3, bebcrienbe bem 1 bat bp niet meer jonbigeu 3oube/ ou bat hem niet erger en gefcfiiébe. 36(é nu
be



Kaftydinge Gods. 25 He jonbaten/ boo? befe ftaftpinge dPobé/ pat 3onoig lebcu deteten ban too?ben 30 33113 eii <Éobt 3cet aangenaam. Maat al§ 3p baat niet heftccten bullen, maat betfieent En bolhetbig bfpen in baat booë opftt eii 3onbtg lEbtn / 300 ia baat befe pijn een begaifel En boo?fmaaft hatet EÊutoigE pfjnra/ En bit 3a! baat geen affto?tinge 3rtn/ maat 3P 3ul(cn ban 't tpelp Ipen ftomen m htt ecutoige; gelp benïlïonmg3ïntiochus7bieban $obt/, om sfjn to?eethept/ met 3ulft een sïehtt gepaft toictt/ bat pm lebtnbige ï©o?men upt 3p lig» fiaam fttopen/ bis bem 3p Sngttoanb alfoo boo?« reben/ bat pet gefteelc Bept/ en ooft bp 3elbe ben ftanft rtt'et Ipen ftoft. ©cégelpé ooft bE ïloning ï^EtobEEi/ bit bE onnofElE iSinbeten geboob pb/. Matth. 2. rn bE anbEtE ï|etobeEi/ Sïgtippa gt» tiaamt/ baat "Snees Aft. 12. af fch?ijft/ bcntoelfie be €ngeI<$obé/ om sp pbaatbpe/ metbc* fElbe 31'EfitE fïoEg bat bp fb'ttf.
<Cen ttüEEbsn/ 300 laat<$obt onfe ligpmenooft mielien/ opbat toponétoacftten3oubcn/ omniEt in 3onbEn tE balleri/ En altfjt 3o?gbulbig te 3pn/ gelp OPobt ben 3IpoftEf$auIu3/ 2 Cor. 12. gtoote quellinge 3pé bfecfeft toegefonben pb / opbat bp \jtm niet bctpffen 3onbe; boaarom bat bp ben ï|eete bjiemaai gebeben bab / bat bp tem baat af betloffen 3oube/ maat ben ï|eete toilbe 't niet boen. Want bc fttaebt in be fttanfebept bolmaaftt too?t W$ <$obt ban 3iet bat 3ommige uaenfeïjen tot 3onben genegen 3p/ enjn bcel3onben ballen mogten ' ban 3ent bp 'tt 31'èhte tn quellinge beé ïigpamé toe/ op bat sp alfoo ban 3onbcn tocctboubcn too?ben. itëant bet Öcn 3aftgec is / bat 35 boo? 3iebte beöonben/ ban batfe boo? gefontbept betboemt too?ben / gelfjft Cp'fhté jftt: Het is u peter ? dat gy met een oog in't lèvén gaat, dan 25 5 met



Vertrooftinge in de met tweeoogenin de verdoemenifle, Matth.5. «En bit rjefcfjiEt aï nut bc groote boo?fichtighcpt tn ïiefbe <0obé- ifêant toaar 't /. bat oné ©obt 500 niet tembe rn onberhieï/ bop liepen bïmbeïing alé ongetoombe paarben / en totïbe menfcpn tot onfe betboemenié. ©at ïpen ié aïé een toom/ baar oné <$obt mebe bout; bop flagten be quabe «inbeten / bop bullen niet beugen of leeren 3onber pgcn.
(OTen betben/ ïaat <$obt be goebe menfcpn met jiefittn en geb?eken gequeït too?ben/ op bat be quabe baat boo? bekeert 3oube too?ben / en baar aan een eyempel nemen. ïfêant aïé 3p 31'en bat be goebe/ 3onbet fcpït/ 300 ptb gekaftp too?ben/ 300 krpen 3p een acperbcnken/ wel Wetenbe/ bat 3p 't bupfentmaaïbetetbetbientpbben/ geip aïé men eenfonb pat bat bp jankt boo? een feilen ITceuto / op bat be lEeeuto baar boo? beweegt en beb?eeft 3oube Wo?ben/ 30?genbe batbP ook gefïagcn mogte boo?ben. ©aatom 3p Gregorius: Sé't bat <£obt pt30o fcfierpeïp paft 3p $?ienbën / bie bp Wiï ktonen / boe 3toaat 3a! bp ban namaaïé paffen be 3onbattn bie bp 3a! betboemen.
(Cen bierben / 3ent <$obt bie menfcbenook3tekten en anber ipen tot/ op bat 3p eetebaat boo? betb?cpt 30iibe Wo?ben / aïé bp oné baat toonbec ïp af betïofi beeft/ baat anbeté geen taat toe toaé/ aïé wp ïefen Joan. 11.9. ban ïafatné en ban ben bïinbgeboren / beWelke baatom be ktankïjept ontfangen bab/ op bat <$obé Kmagtigïjept baat boo? betb?ept 3oube toojben.
HET



Kaftydinge Gods.
2?
Gsssssssssssssssssssssssssssssssd-
HET VII. CAPITTEL.
Hoe wy ons houden zullen in ziekten, fterfce en in de uure des doods.
A%ê u be f eete eenige 3teftte toef ent / ban juk t gp tetftont niet bcrpgen toefen/ nog te tol op be j©ebecp-jH&eefteré berttoutocn / enen alé of 'et geen <$obt toaé bie u fton helpen/ en ban al uto ïijben betïofftn. Jfêaat gp 3uït u tetfi ban alle menfthelpe huïpe/ tn ban alle toeteltfche beftommeringe ontlebigeu / en fteeren u met alle ntachten tot ben ï|cctc utoen ^theppet tn ®etïoffet/ beftïagenbe bat gp hem 300 beel en menigmaal met utoe 3onben bettoomt/ en 3p goebe infpjaftt bertooraen hebt/ tn bat gp utoen fcofteïpen tp/ bie <$obt u gegeben heeft tot penitentie/ onnutteïp in pbeïbept en 3ouben betflcten pbt/ en bat gp ban al be gtoote toelbaben <£obé onbanftbaar getoeeft 3p/ tn ooft bat gp anbete Ifêenfchen ten oopfte tot 3onben gegeben hebt / tn meet beégelpé/ gelijft u ben J$. dÊeeft iugebcn 3al. €n ban 3uït gp btnfttn/ bat 11 befe 31'eftte om utoe 3onben toil ban <0obt toegcfonben ié/ cn bat hp u upt pure ïiefbe baar boo? toil 3aïig maften/ en 3upbettn ban utoe 3onben/ ié 't bat gp betbuïbig 3p ©aatom betept n in tpé tot be S&tegt/ tn ompt &attamcnt bes ï| fóetft toaarbigïp tt ontfangen. ©it gebaan hebbenbe / moogt gp raat 3ocften aan be jfêebccpen/ nocpané boben aï in tëobt bettoutoeubt. €n ban offert n jeïben in bc hanben <0obé tot 'et boob of tot het leben/ 300 aïé 't 3p «flfobbelrj&en toil beïiebeu3aï/ pBenbe batbe batmöettige ^eere/ bie Luc. 23.
43*



28 Vertrooftinge in de
43. ben jonbfgen $aoo?benaar in be ïaatfle mirt 3péïebené/ tn genabcn ontftng/ ooft tori ontfangen jaï ©ercenigt befe siefite rn uto ftlepn toclbcrbtent ïijben met bet hittere onberbient lijben utoé fecten Siefu €ft?ifh / banftcnbe hem npt gantftöët betten/ bat bp u toaatbig reftent in bit ïijben / gelp te too?bcn 3pcn eenigen licben Koone C6?tfii 9|efu/ en bat hp al utoe groote3onben biet met een ftfepne fmerte 3upbert / op bat bp tt Pmaaïé bepeben 3oube boo? be eeutoige ppe. ïfêant onber alle <$eefteïpe ©effeninge en goebe boerften/ t'é beu menfeh geen ttoofteïtjfteten jaïiget/ aïébp ftetbrnjaï/ te gc'benben / aïé bat Bp bem jeiben gantfepip obetgceft* tn ben aïbetïiefpn boillt <#obé/ om ban 3p ©aberïpt pn« ben alle bingen te ontfangen naat jijn toelbepgen/ ja niet finbeté te toeufthen / 't3ppe't<#obt SÏImagtig bocgt: Ptgené 3icb3eïber fn3oeRenbe/ maat aïtijt in tp en ecutoigbept/ afleg ®obt op* bjagcnbt/ en 't 3elbe aïtijt boo? 't aïberbep te boubcn. Wé ben menftb bem 3eïben in 43obt 300 opgeb?agen ën obetgegeben beeft / om tot <tëobé tere te ïijben aïïeé toat <#obt obet bem hefïoten beeft biet of namaalé/ ja al pb bp magt om/ boo? toenfehen alleen / nog bupfent jaar ïebené lebertottben/ en bat inaïletoeteltftbetoeïïupn/ bat bp eefttet/ aïé't®obé brille toaé/ ïtebeetetfiont toilbe ftecben/ of befe 31'efitc nog tien of ttoin* tig jaren Ipen; ja al toaé 't bat 45obt bem ooft in be felle sctten toilbe/ tot benjongfienbagtoe/ bat bp 'et mebe te b?ebe 3oitbe 3p; ban ié be menfeb eetft tot optccpe en boïmaafttt geïaten* ftept genomen/en toojt alé ban met dJobt beteenigt/ 300 bat bet onmogeïp ié'/ bat Q?obt biemenfche iet toepgeren of niet fteïpen 3oube. Jifêaat bie tot3ulft jen boïftomenfiept nog niet genomen ié/ bie ober»
benftt



Kaftydinge Gods.
benftt be bittere paffte Chn'fti/ enhefïet toat ben fecte gcïeben Beeft om 3pcn 'ttoiï/ en benïitbat Bp ooft toat ïijben moet om <ISobé toiï/ 3inftenbe gantfcBcip in 3p bïocbige bijf toonben/ beftïagenbe met bittere tranen/ bat Bp 3p albetltefften l^abet en goeben feetc/ met 300 menige 3onben bertoomt Beeft / en Bib Bem/ batBpsPpjecieiié blocb niet te bergeefé uptgeftojt ïaat jfjn/ maat tot 3pn en aïïet menftBen jaligBept. ©aatom acBt aï uto ïijben ftïepn/ bp'tgeue bat onfe feere 3e* fué CBjiftué/ en alle fepligen/ geleben Bebbem €n ié 't/ bat utoe pijne u nog3toaatbunftt/ 30a neemt boo? oogen be pijne bet feilen/ biegptoeï bubbelt berbieut Bebt / en baat gp tmmeté moet toe ftomen / ié 't bat gp onipfaam gebonben toett. Itëant met betbuïbigBept moogt gp nu beu f emeï toiimen / en met onbetbuïbigBept be f elïe / en 3011 nocBtané be pijn Biet tbentotï moeten ïijben met bubbeïbe morpte. J©ant aïé men een buig niet gaatne ïijb / ban ié 't bubbeïbe pijn / maat aïé men't gaatneïp/ té'tmaatBalbepijn. ©e pijnt 3aï BtetBaaft gebaan 5tjn/ maat be gïotie 3a! ecutoig buten, ©it toett oné boojgeBoubcn in 't Cban* gcïïe ban be atmclCajaVué? Luc. ió.biebanalïe menfeften toaé betlateu/ tn boo? beé öpemané Poojte lag bol 3toeetcn/ in gtoote baiigigBept en 3ieftte/ en niet een fttupmfttu bjoobé ftofte betftrpen/ bat men be Bonben gaf / en moeft alfoo fterben in groten Bongei en pijnen/ maarombp Ban be f. Cngcïen / met gtoote BïpfcBap / geboett toiett in SIIpBatné fcBoot; 3p pp toaé naauto ren oogenbïift/ maat 3p loon onbetg'anfteip. ©e befte mebecp om bc 31'eï te beftouben ié 3ieftte tn tegenfpoet / toant 3p beBoeb be menfcBe-n ban beeïe oopftenbet 3oubcn/ enB?engtBemtot ften» niffe 3ÖP 3elfé en 3Pg ^tfteppet ó. ïfêant bie te
boi



go Vertrooftinge in de
boren aan ®obt nt'et basten alé 3p gefont maren/ bie aanroepen nu flpobt om buïpe en genabe. <$cft boe jalig ié bc jieftte! Wmt een 3teft menfeh ié niet hobaarbig/ nog gulfig/ hp begeert geen on~ftupéftept te boen / hp boet nt'et ban berbulbig 3p. ©it metfttc jeer toef een f. $aber/ bien <$obt bede jaren meteen 3toate3t'e&te guam befoeften/ aïé hp nu een jaar bmpb getoeeft/ fpjafthptot <0obt: o feetel toaar mebe heb tft bit berbient/ bat gp mp bergeten hebt? ©th hoe berre 3p top ban 3uïfte boï&omtnhtpt!
2&emetftt/ hoe berbuïbig toaé be 31'efte in 't HE» bangeïie/ Joan.5-f-6, 7.bie 38jaar3ieftgelegen pb aan be pifttne/ niet een menfeh pb bie hem in 300 lange tnt / 3P getrjf boen toilbe. %eïben 3p top alfoo betïaten/ hoe grote 3teftttn bat top Ooft hebben/ top hebben ten minften iemant bie oné Bpfiaat.
fietorn mp 5tïberlieffte / ïp u in to'epftne en toceft berbuïbig in bc3teftten/ beufttnbe/ hoe beel arme eïenbige menfehen bat 'et 3fjn in be toerrit/ aïé meïaatfehen / ftteupeïe / blinbe - ban ben ©tiphei befeten/ en ïSanftet bpnabertettt/ ja bie nog beel meet anbctt getpBen hebben/ bat het mp niet moogïp ié aïïc te befchjPen / bpbentoeïften uto ïpen niet te betgeïpen té. 3Su benftt / toat 3p meet aan <Sobt bttbient hébben 300 3toaarhj|ft gegueït te toojben ban gp / gp mag miffchten <tëobt beef meet bettoomt hebben ban 3p. ©oft fielt n booj oogen ben aïbetfttanftften / ongcbaïïtgften/ atmften en miémaaftften menfeh bie oopt op bet aatbe getoeeft i§/ of immeté ftomen 3a!/ en benftt toat benaautobe bing bit ié: %\ 3uïft ten pb gp getoeeft/ of mogen toojbeti/ pb bet <$obtbeïieft/ of bab hp n na utoe berbienften toiïïcn boen.
€n 3Öt toeï gemoet tegen be bjeefe beé boobé/
toant



Kaftydinge Gods. 31 toant be boob ié 't epnbt ban alle pijn beé ïijbené/ en ten ingang tot be eeutoige gloeit: ié'tbat gp ijcfe fto?te pijne berbnlbig flunt ïijben om <tëobé toil/ tot guptfeheïbing utoet jonben. i©attoilt gpbocp hier langer btgeeren te leben/ alé gp nto ïeben niet en betert: toant boe ïanger gp ïeeft boe jtoaar» ber uto paft too?t / en boe noober gp fietben juït. J©aat gp gtoutoeït mtffchien boo? utoe jonben bat gp berbnemt moogt toojben. ïaat u be jonben ftarteltjft ïeet jijn/ en toerptfe in be hïoebigetoon* beu Cbjifn' / bie obetbïoetogïhft baar boo? betaalt heeft/ en geeft u gantfeb ober in jijn ©abetlijfte hanben / en maaftt een goet opfet om te biegten / en <$obt nimmer met jonben te bertoo?nen/ joo too?* ben u alfc utoe jonben terfiont betgëben/ en gp moogt toeï bïijbeujft fterben. ©it mag al binnen ten bietenbeel uutégtfeftitben/ toaatom toiitgp ban jo?gen? aJobt beeft jeïbe gefp?often/ bat&p niet begeert be boob beé jonbaarg/ maar bat bp bem befteere en ïebe. dEn nog jijt befeere: Ezech. 18. Wanneer hem een zondaar bekeertvan zyn zondig leven, en Penitentie doet, ik en zal zyn zonden niet gedagtig zyn. ©efe tooo?ben heeft <$obt gefp?often/ toe met liegen en ftan; blijft baat bafi bp / laat u baat niet afruftften boo? toanhoop. 3©ant femel enSSatbe jaï bttgaan/ maartëobé tooo?t jaï bïtjben ftaan/ Matth. 24: 35. ©at gpbeeï onnuttt jo?gb?aagt/ mag u niet heïpen/ maat toeï hmberen. m&nt gp bué niet tt b?oeget fietben juït / aï toanbelt gp mibben in be boob/ een iegeïijft heeft jijn tfjt/ bantëobt geo?bineett/ baar hp niet boo?bp en mag/ behoubehjftbat top oné jeïben niet in petpfteï moeten toetpen/ en joo <fcobt temtteten. <$obt hteft boo?ften en geo?bi« ntert/ op toat tijt/ pïaatfe/ hoe en in toat manier een j'eaeltjft prben 38J, $>p ftonnen ®obé



Vertrooftinge in de Stlmogenbe hanb niet ontlopen/ ié 't bat hp on# hebben toiï. Ifêaax toiï bP oné fpaten / bp ia ooft magtig genoeg/ oné onbet bupfent perpfieïen/ fterftenrnboobeu/ ttftehoében/ befthttmenente bcrïoffen; bochmen3.u7 3tgcje ift / Gobt niet temtcereu / of 3ith aï toiïïené in perpftel «ellen.
HET VIII. CAPITT E*L.
Van't fterven onfer Vrienden, van on vruchtbaarheyt, en van alle lyden dat van Godt is komende.
D<tèo? 't affttrben en om be boob ban utoe ïiebe bitenben/ aïéeen^joutoomhaarjlfêan/ een Man om 3*1 ©joüto / een ïimb om jnn ©abct en ïKoeber/ en ©abct en jUftoebet om haar fimb/ en booité om SSuflci en 55?oeber / en om meer anbete tjetroutoe buenben / mag men toef bjoebifj m en fchjentn / toant bat ié natuurlij». Chuftué hteft xeïf getoeent om be boob ban "£a3arué 35" buenb/ Joan. 11. maat matig/ cn met geïpft be iepbenen/ bit geen hope ber berrrjfcniffe en bej eeutoigen ïebeué hebben/ 1 Theff. 4. J©ant bat ié ben ftetbenben menfeh ben mecften ttooft/ bat bpjeftetïP gelooft/ bat bit fterfïp ïigftaam / het toeïft nu berrottcu saï in be aatbt / in ben ïaatften bag met gtoote gïotit betrfjfen saï. mnt hiet mebebetttoofte ooft <üWP JBattha/ Joan. ir. aïé baat SSjoebet ^acné gefto?btn toaé / 3eggen« be"* Uwe Broeder zal verryfen. Wantik ben de verryfeniife en het leven; die in my gelooft zal leven, al is hy ook geftorven. €n 2 Mach..7. be jebcn ^jocberé bet .ttfatpbecn met patJlKotber/ lieten hiijbeïp haat hanben/ boeten/ tonge



Kaftydinge Gods. '3i •önoofbmflfhoatocn/ en haat ïjeeïe ïirjlfjaam met bctfSbe tojmenten betnielcn. Wmt jp geïoofben/ bat jp't 3clbeItghaamnamaalé toebet / met mlerber glotie ontfangen jmbe tn be berrijfemffe. Ent geïijR S. Jan 5tjt/ Apoc. 14. dooden die in den Heere fterven. 6ttnoeft op u ban / en meent ban touto te bef toijRtn 2 mmj utoen J&jitnb ié boojgegaan / bat gp fio?t£ bolaen xalt/ en bat gp bem ban eeutoiglpfc 3ttlt DeSupfttnüt glorie/ 3onber 3o?ge ban te betltefen/ ié 't bat gp u baat toe milt fcïjiftnen/ nut noebe metten/ om be glotte te betatijgen. ©e tntf« m ROU/ en alé een oogenbïtfc te tefienert bp bë ctutoighept. Jtëaatgpmag 3tggtn: ift geloof boel bat bp 3a! betttjfen; maat hp hab mp Si hef/ bP toaé mp 300 gettoubo/ en bttoaatbe 00 tol i «n: in alle bmgen/ m 6* A bert aan hem bettoten. * j&u ift bem qupt ben I too t ift Sban alle man betftoten. 2finttooo3t: tfobt leeft nog/ bten gp niet mmt betïiefen/ bie u mtóraet af fietben of betïattn sal/ betroutot bmeip op bem / bp 3al u betet boojfttn en betoatcn / ban alle mm chen in be boetelt. Ifêaat gp 3egtb3tbetom: 4 nab bem 300 lief / bat ift 3onbet bem met batt ïtben; baatom beeft bem <i5obt ban ngenomen/ toant gp te 3eet op be b?ienbfchap en ïiefbe bet menfcbtnfiont/ en tfobt baat mebe betgat. Wmt Sobt la «n ,'aïoeté Itiefbtbbet / Ezod.. ta man niet ïijben bat men iet boben bem bemint/ neïtift be SSoont <$obé Chufiué 3nt: Wie zyn Vader of Moeder bemint boven my, die en is mvn niet waardig. tfobttoiï aïtijt be ïitffte 3tto/ Et hp oné ooft boo? be Krffte houb/ en1 boben maten «tt bemint, baatom meent gp bat p?ahamen£ata3tfntoijf/ 300langtbpmarRanbtten ïeefben/ Gen, iS. «m bat 3p <$abt ftobenftUbe-



34 Vertrooftinge in de
minbcn/ *ïfootatSI6jflfiBraGen.22.berenttoasy gmeemge Iieberi ^oon3faaft tebooben om X toil/ rn 3ou ooft toeï 3Dn toijf geboob hebben
boo? ®ob£ gebob/ Bonnen booben 3 bie too oSftK faam tft alé be f eere/ bie n aïleé berleent-2 talie baat mebe boet. ©aarom 3et uto> \2
tnenfcben boben o3obt/ ban tal u 't beXani* 300 berb?ietis 3un/ aïé'et ftott »aftSSlC
*E hrf,ÖEn- SoejottGobtuftjer ftonnenbet* ïaten / bieu upt met fiefc&apen beeft / en ttfn eeni tot in b/ boob/Ken prat bet ïiefbe/ gegeben Beeft. $n Beeft u ton ftBoont ï|emeïtpft Belooft te gebej/%u 3o« ön „ befe ftïtpne 2EatbfcBe tongen toepgeten? P
JSSS 3uï* sp tenBm/ bfit uto 'Öbw ban neen menftBm Bomt/ maat batBtt<$obé toetftaïïeen
l^m/ ^ 6p u b^En ^nb/ 300 ana |ab geleent / en beb?oeft u niet te3eer/ om bat hem $obt nu ban n neemt, ©e goebe fieeïe / bie oné 300 «er Bemint/ toeet toeï in 3Ön Btpmelrlften raat/ toaarom bat Bp u bat laat gSm/ te toeten/ tot»tnutoé booben b?ienbé 3aïigBent ©m befe 5eïb? oo?faften/ ïaat flobt 3omS ?,S?mrb3UC&töflflr ^n/ en geen ftinbeZ ffSS?' ^flnJ öp totttotlBoeBaatbeftinberen ïcoiRfien/ en batfe bgt een quaat epnbe nemen
l0übm/w°tbflt bt ^«betéBaat Bert enjinnente
£1°? E ft,öbtten «tten 3ouben/ of bat3pboo?
rTL'V*'" ÖEfo?8t 5nn/ om groot goet
hfr ïlllJBpmï En bflt>* mi»nBare3teïenm eer ftmbtren 3teïen/ baat .boo? betbotmen 3ouben
t?S» a5 on^ mpt Stfrr '^obbeItffte#?binantié ** bjeben 30n/ bie atfe t,imx tonffeip ojbineett
tot



Kaftydinge Gods. 33 tot onfetDcft. ï©ant 't i* hiet joohaaft Qtnaan_/en 3?i lans J&etbet/ banoo?ïog/ BroaiiSS/litmWtawititt/ netftt/ Djoose ja-
S'nttS/ bat3uïïentop ooftgoebettietipi Ipben. Sant alï't «n Stmetne pïaageu ongcbaï ié/ ban Srïïo»toenniemant in 'tbpfonbet baat af tebeS2 £» toeten toeï bat top biet 3tto ra 'tM tot Sanen en ellenben/ baat top anbeté met bettantra / ban alle betb?iet tn tegenjpoet. Cn toe hrrhuïtoa hïrift ten epnbe toe/ 3aï Jbïib toefen/ j& 10: Seenbmsonbetfcïjept be goebe menSn meet i be quabe/ aïé ïrtben en tegenfpoet. Stil goebe menfehen ban&enenïoben<Jobun Snfpoet/ enbetbientnbaat aan/ maatbequ*KKemeettn en ïafteten &obt boo? onbttbnïtmmnSm/ tn motten nochtané tbentoeï uttSï 3©ant aclrtft be K>ttfcman 3Pt/ Eccl. 2. S too?benp b«et &tp?oeft/ geip gout in ben IbenTof 3PVtt of quaat 3p. ©aatom *È SÏSmon/ Prov. 4. Myn lieve zoon, en wilt Ie verwerf
h? umet verdrieten,, als gy van hem geftraft lor?. Want die Godt bemint, die ftraft hy, en Tndie heeft hy zyn welbehagen, gelyk een vader fn zto Wnd! ©m ban nu tt betonen toat S^m mffitniaïisnept bat in ons tottftt be ftalöbtogf&Tmet ooflog/ gebangeniffcentbet; bS uae/ aïé top 5e toeï waarnemen ;$oo toett/ Ee aïbetbooftten to?eetfte Sïoning f anajej/ bfe 300 beeï afgoberpe cn ïaftcté pb gebaan tegen
Koet hab betgoten/ bat pi te gto tt£ tab tufaïcmmet bïoet betbuït hab. %\$ hp ""pan 58? bpanben bettoonnen toaé / en ongenabeïpft Tben letftet gebangen lag/ toel baft gehonbett



36 Vertrooftinge in de
mEtbeeï @fere ïïmnen/ joo té Bp tot Beficntem'é geftomen/ rn Beeft 3p Bert rn ooflen opgEï)EbEn tot <tëobt/ BEgErrnbE gEnabE ban jp ïeeipe jonben. €n be genabige ontfermBcttigc <$obt BtEft jp gebEb bEtBoo?t / en Bern m grnabE ontfangen/ upbsn ïïctftetbeiïoft/ EnbJEbEtom in jp isp gefteït.
StEin/ toat groots jaïigöept bat in oné toetïst atmocbe/ fiatptgBept EnanbEtE ongebafïigBept/ biE <!3obt boo? ?p babEtipr boo?figtigbEpt obEt oné toEïaat/ bEtupgt oné Cb?t'Pé Lnc. i5.fp?tSePe ban bEn ©Etlorm %oon/ bie boo? baeeïbe / quaat gEfEpBap / b?onftEufctjap en onattpéBept/ in gtoote jonben toaé gebalïen/ en bette ban jp ©abet bttbooït toaé. 2Wé bp nu boo? quaat gefeïfcpp al jfjn goet betqutft pb/ tn tot gtoote atmotbe enaatpighept geftomen toaé/ jooié bp boo? ïjonget/ fiommet/ engtoot btrb?i£t totjp jEÏbEn gEBoniEn/ boo?nEmEnbe toebet tt htettn tot jp liebt ©abet / bien bp jtoaarïp bettoo?ut pb. Cn afé Bp nog bttte toaé / ging Bem jp ï^abet te getnoet/ ontpgBemmet gtoot BegEEttE: toaar tn bat oné bE gtoote BatmBErttgBept 45obé btttoont too?t/ ttie oné ftafip/ op bat top tjp JoubE bEftEEren/ en aïé top oné befteeren/ genabig toeet outfangt / betgebenbè aïïe onfe np» baben. Wbu§/ jeggetft/ bat Bet oné Jtet goet ié/ bat top jomtflté toat tEgEnfpoEt BebbEn. Itëant jet ipen ié oné aïé tEn buut: jijtgpira aïéeen pfet bEttoefi boo? jonbEn/ joo hiEtt met 't buut beé ïpené uto rotfting afgeb?ant / en gp gefupbtrt. SSp gp gout/ bïinnenbe ban beugben/ joo toon Öp nog bïinftenbet boo? ïffbcn. ïtëaat jp gp Baf rn fttoo/ ïigtbaatbig tot jonbEn/ en jonber ber- buïbigbEpt in ïijben/ joo too?t gp Beel berb?ant en itietgebetett; waar boo? bat ntëobt toiï BepEbEn.
Want



Kaftydinge Gods. 37, JEant ban juït gp bubbeïbe pijn hebben/ hiet en hietnamaaïé. Wtt bie geene, 3ptbe Jfcnfeman/ Eccl 2. bie baat ïijbfaamhept berioren hebbetU itëant be joubaten/ boe meet 3P ïijben boe boftt %n tooiben/ aïé fhatao Exod. 10. en baarom tg haatïtiben niet betbienfttg of loonbaat. Jtëant3P meenen 't ïijben te ontgaan/ en te berfetten met ttenoegte bet Creaturen/ maar bot meet3P, bet fchontora ïjoe meet 3p baat in ballen/ mantiebet ioube bjengt een bpfonbet geefieltjft ïpen mebe. SSn&ïagen 3omtpé batfe gtoot Ipen hebben/ en meenen bat het ïoon haat boïgen jal / aïé 3P boren bat het ïnben3aïigié/ maat 't té een boojfmaaft bet betboemenié / en baatom té aïïe ïpen met betbienfttg of ïoonhaar / aïé bat gtleben too?t upt regteïiefbe/ inopttchttïijbfaamhept. ©aatomnujn aïbetïieffte/ b?eeht tt 3elbe en utu natuur/ bat gpt both liibfaam 3p tn 't geene bat u be lieert toefent/. 300 moogt gp ontfangen be Kroon beé febené.
HET IX. CAPITTEL.
Hoe dat Godt uyt liefde, de Menfehen lyden toefend.
G©bt lïmagttg/ bie aïïe bingen brffêHJft o?btneett/ bit heeft/ boo? 30" onuptfp?efMpe biepetofjéhept/ geboegt/ bat bop in befe tijt met Ipen 3oübe bef ogt boo?ben/ niet bat hp oné baat/ of begeett ttbetbju&fttn / maat upt 3p ongemeten ntoote ïiefbe tot oné. i^ant boen <0obt ben menfeh tetfi gtfthapcn hab/ en hem be heetfthapppe bet nantfehet Netelt hab gegeben/ en ontalïp beel toeïbabenheboefcu / Gen. i. toen té ben menfeh upt befe gtoote eet en toeelbe in hgbaarbpe gebanen/ C 3 Gea»



5$ Vertrooftinge in de
Gen. 3. rn Beeft alle befe goebe toclbabtn 6obé/ fcBanbelp miéb?upht tegen <$obt/ bettoetpcnbe jet gebob <tëobé 3pé£cBeppeté/ aanbaatbenbe cen raat beé ©upbelé/ 3p boobbpanb. iÊocBtané Beeft ben goeben fcer ben 3onbigcn menfcb «iet Beeï brillen betnlelen/ fioc toef bat3umé3fjn recBtbaarbigBept berepfcBte. ifêaat Beeft 3039e boo? Bent geb?agen / en beele oo?fanen gefogt tot 30113ahgBept/ 3tttenbe Bem upt Bet #atabp/ fjem toeboegenbe ïijben / arbeptenbcrbuet/ op bat jp / bie te boren / boo? boo?fpoet en toeclbe / in jonnen gebaiïen toaé / nu boo? lijben benaautot 3pbe/ meber opfiaan en Bem tot 45obt neeten 3oube. ifêant bab Bp na be miébaat in 't f atabijé ber toeïïuftcn jjebïeben/ Bp 3ouboo? 3Uïfte ongefttafte b?pBept / beeï bofet getoo?ben 3p/ en in aïïe 3onbcn gebaiïen Bebben. ©aatom bebe Bem <$obt p?ofijteïfjft bat bp Bem upt Bet parabfjé in armoebe fteïbe, <$né Biet mebe ïeerenbe/ bat Bp beé niet te min $o?gbulbtg boo? oné '£/ en aïïe oo?faftcn 3ocftt tot onfe befteetingt/ al ié't bat ton Bem bnpfentmaaï met onfe 3onben bcttoo?nen/ betfmabcn/ cii3p gebobcn onbet bt botten bettrtben / op bat top boo? ïijben cn atbept tot Bem befteett 3oube too?ben. ©f ié 't bat top betficeut bïijben m be 3onben/ bat men ban 3oube toeten / bat <$obt genoeg gebaan Beeft/ om oné baat upt te Beïpen. 3$ant ié bet/ bat top/ in al bit lijben cn berb?iet Iebenbe/ nog met op&ouben te 3onbigen/ toat 3onben top ban gebaan Bebben/ BabonédFobt in't$atabp bet toeïïuftcn laten BIfjben? %caer top babben <$obt ten faatfïen nog jeffé baat upt toilleu bjfjben. < ©e ^cB?ift 3ijt/ Eccl. 33. Ledigheytis een" moeder van alle quaat. 3tcm / ban be Kinneten 3ftaêlé/ bie 't ufcuiben Kalf aan&aben/ ftaatgcfcöjebtn/ Exod. 32. Het volk zat neder om te
eeten



Kaftydinge Gods.' 39 eeten en te drinken, en uyt die welluften zynfe opgeftaan om te danffen, en 't Gulde Kalf aan te bidden, ©e hepïigc fjopheet ©atnb / geeft ooft te ftenucn Pf. 108. bat niet alleen be quabe maat ooft be goebe menfehen jaïig en profijtig ié bat Jp met ïijben geoeffent toojben / jeggenbe: ö Heere! t is rhy goet dat gy my vernedert hebt, op dat ik leeren mag uwe gerechtigheden. €n Cbjiftug jelbe leert oné / Matth. 7. bat top be tngen weg beé, ïfjbené aangrijpen 3ouben / bullen bop ftomen tot be bjèugbe tsté ttuboigen lebené. Ziet gp nu mei tot baat epnbe/ bat be goebe ï|eett / oné ïijben toefent/ telneten/ ombathponébejonbebaat mebe aftoafjehen/ tn op beel jachteïpet / aïé top betbieut hebben/ paffen joube. Itëant 2Cor.4.aïïe ïhben/ bat oné bautëobt oberftomt in bitïcben/ bat ié aan oné gtoote afboninge bet toeftomenbe ppe7 en het boerftt in oné een ongemeten gtoote heetiphept in be ^cmeïfcBe gïotie.
l|ietom/ mp aïbetïieffte/ neemt het met quaïpaïégpbantëobtbefogt toojt/ boantHebr.12. bie be ÏJecte bemint bie ftaftpbP- Cn 't ié beeï belet hiet gcleben ban namaaïé / toant mtn biet met een unt betbulbig Ïijben meet bttbienen mag ban namaaïé met 100000 jatcn. Ccïp S. Jan jijt in 3p Openbaringe Cap. 10. joo jtootr ben Cngeï bp ben lebenben d5obt: Dat 'er na defen tyt geen tyt des berouws meer zoude zyn. 3&emetftt het exempel ban ben rpen ©?eft en beu armen 1£a« jatué Luc. 16. hoe bat be fiijfte / bie joo ïeftfterïijft ïeefbe/ in aïïe toeïïuftcn beé bïetfché/ ban ftïecbeten/ fpp en bjanft/ en bènatmcn&ebeïaar niet eenfttupmften bjoobé toilbe geben/ bat men be ©onben boomu'etp/ pc bat Bp/ toen hp ftietf / in bt ^cïïcBegcflbentoiert; en be atmelCajatué/ bie in 500 gtoote pijn tn atmotbt ftietf / na 3p boob C 4 ban



40 Vertrooftinge in de
ban be Cngelen in a&Jahamé ftftoot fjebottt toett. 21 Ié nn be öpcman in be 3|rIIe ïeggenbe 3fjn oogen opfloeg ten ^cmcï / rn ïajaruö jag jittm in julftrn glorie/ en hem 3elbe in bc pijne/ 300 ié hp tot bcHcntenié genomen / en bab 2fo?aham bat hP ICajarué tothcm3enbeu3oube/ opbathp met het uptetfte 3ifné bingeré/ een bmppeïtoateré fpjcnftelbe op 3rin burige tonge/ batfe toat betftoelt mogt tooiben. itëant hp om 3ijn ïefiftertme cn athterftïap 3eet in 3fjn tonge geqnelt miert. 3flfeaarombathp1Ca3Btué een fttupmften bjoobé toepgerbc/ 300 ié hem ooft cen bmppei toatetégetoepaert. Jtëant abraham 3epbe tot hem: Zoone gedenkt, dat gy in u leven de goede dagen ontfangen hebt, Lazarus de quade, nuis'thier een ander tyt, nu wort hy hier vertrooft, en gy gepynigt.
hierom heeft <#obt ooft ben ©upbel niet ber» «telt / maat heeft toifïcn toelaten bat bp oné quel» ïen/ ocffcuenenbefiorcu 3oubc/op bat topböojjijn befiortuge een oojfaftc ban meetbct betbicnfien 30ube hebben/ alé bop hem bjomeïfjR toebetfiaan tn aberboinuen/ bic onfe eerfte «©uberé 30a jammerïijft belogen hab. hierom / seggelft / bat be beftoringc beé ©upbeïé / en alle ïijben bat oné ooft ban be menfehen mag oberfiomen / immeté 30a toeï/ ja beeï meet/ upt be ïiefbe <0obé Ramt aïé geruft en boojfpoet. Want o?obt begeert oné niet tt ftcaffen met bc boob/ of in beï^eïie te pijnigen, ïfêaat bat top bit ftjben / bat ié aïïegabet oné epgen fchuït/ aïé be ïEtjfcman 3ijt / Sap. 1. Godtheefc de dood nog de Helle niet gemaakt, nog hy en verblyd hem niet in de verdoemenis der menfehen. €n <$abt 3tjt 3f 'fé bom €;ecftiéï ben $?n= phtet / Ezech. 18. Zoo waarlyk als ik leve, ik begeere niet den dood der zondaren, maardatfe
baar



Kaftydinge Gods. 41 haar bekeeren en leven, ©e gocbcttietentbcpfc <$obé is 300 groot tot oné arme 3onbaten/ bat het niet mogclp ié/ bat top alle 3ijne goebcttierenheben souben bonnen begrijpen of uptfp?cficn. Want na 300 groten betfmaathrpt ber menftbett tegen ®obt / na 300 gtoote ongeboojfaambept / na 300 beeï 3onben/ aïé afgobetpe/ toicbelerpe/ biebetpc/ tooefierpe/ obetfpeïen/ boobflagen/aismt be gantfche Netelt met titannpe bet 3onben bcfmet toaé/ aïé top nube3toaatfte pijne boo? onfe jonben betbiënt habben/ en alé men met retbt hab mogen 3o?gen/ bat <15obt 't heele mcnfcbelijft nefïagt om ber3onbentoiï/ gantfcb bcrnielensouboen beeft ben goeben ^ecte oné 3P alletmeejle rjoebettictenhcpt betocfen. Want toen heeft 9P jijn eenigen ïiebeu Zoon/ boo?oné/ bie3ijnebpaiiben toaten/-obetgegebeu tot m be boob beé «tupé/ en boo? 3ijn hebe %ooné bittet Itjben/ onéftmftenbcSBoafien/ met ïjem beteentgt en betfoeut/ beïobenbe oné baat toe nog te geben/ bet Kijft bet S|emelen en 't eeutoige lebeu / een 300 gvoo* ten goet / bat noopt ooge gefien/ noopt oote geboo?t/ en noopt menfehen hett bcgtepen heeft/ Ëf 64. bit moet immet cen gtoote ïiefbe jijn: toant David 3tjt/ Pf. 103. Gelyk hem een Vader ontfermt over zyn Kinderen, alfoo ontfermt hem de Heere over de geene die hem vreefen. €n be $?opbm Efaias Cap. 49. Zoude een Moeder wel konnen vergeten haar lief kindje, dat zy aanhaar herte gedragen heeft, dat zy haar niet ontfermen zoude over den zooneharesbuyks? En of 't mogelyk was, dat een Moeder haar kind vergeten konde, zoo en zal ik nochtans uwer nimmermeer vergeten, zyt de Heere> want ik u in myn handen gefchreven hebbe. m beftet eené/ toat gtoote (icfbe bat bit ié/ me C- 5 ■



4» Vertrooftinge in de
oné hier te berpan gegeben boon;, ©taïbetmet* fte ïiefbe / bie men ban bebenfien/ ié bie een #aber / of nog meereen l&oebec beeft tot fjaatliebe fiinb; maar nu jijt be %tttt/ bat 3p ïiefbe tot oné befe natuutïpe ïiefbe bette te boben gaat.
©aatom mat oné ^°bt aimagttg toefent/ 't jp boo?-of tegcnfpoët/ of ïiefofïeet/ Iaat onébat aï ban jp babecipe pub ontfaugtn/ boo? oné sïbrrbefte. Matth, 7. 3P Chn'ftué 3'eïbe/ Geen Vader is zoo wreetop zyn kind, als 't hem bid om een brood, dat hy hem daar voor een fteen zoude geven. Of als hem zyn Zoonbidomeen Vifch, dat hy hem dan een Serpent geven zoude, ïtëant be natuurlpe Ïiefbe beé ï^abtté en mag bat niet betbjagtn. ©aatomjütCïm'ftué/ Matth. 7. Is 't zake dat gy, die zondig en boos zyt, uwe kinderen.goede giften geeft, hoeveel te 'meer zal dan uwe Hemelfche Vader, bie ban na* tuten goet tn batmfter.tig té ' eenen goeden Geeft geven zyne kinderen die hem aanroepen. ÏEant 'fllébmpm bibbtn/ hp 3a!onó betbooten/ geïp bp" oné btïooft beeft/ Joan. 16. en jaï oné upt alle Ipen betloffen. USaat 12 't bat hp oné niet en betboojt/ tn't geencbat topbïbben/ om bat htt oné miffthien niet 3ah'g té/ 300 3aï hp oné geben / 't geeïtebat oné bceljau'ger is/ hier of feite namaaïé-
flSSSSS8S$SSS$SS©SS$S$SSS8S$SSSSS3
HET X. CAPITTEL.
Wat Godt voor ons gedaan en geleden heeft; en van de groote liefde Gods tot ons.
D^tbib bermaant oné «n ben gfaïtet/ Pf. 1173eggenbe: Dankt en loofcden Heere, want hy is goet: want zyn barmhertighey t in der eeu0 wig-



Kaftydinge Gods. 43 wigheyt is. €n faulué 30t/ i Theff. 5. bflt top
<tëoot malie buigen 3oubeloben/ 30a aoei tntegenfpoet als m boo?fpoet; toant bp ié onfe aimogcnbe Schepper/ en top srjn atme Cteatnttn/ bie hp boo? 't bcginfEÏ beé ïtëetclté/ ban ceutoighcpt / ra 3nnJM>etlp bette/ bctftoten heeft/ enmbectnt banniEt gefchapen heeft/ niet alé heeften sontet becftant/ maat naat't25eelt 3ÖP ©Jiebulbighepté/ 3onbEt onfe betbienfien. ^emEl en aatbe en al bat 'er in ié / heeft hp tot onfen biEnft/ tn tot onfe fprtfe aeftïjapen. m heeft oné cjegebcn tottéhept enteben/ boben alle anbete bieren /en be fteerfthanppe bet JUeteït. $p heeft be Cngelcn gcftelt tot onfebetoaatbeté/ gcbenbe oné gtoote gaben ber 31'ele en beé lighaamé/ Hebr. 1. Cn nog bagcïiffté Öoub hp niet op ban 0110 te fppfen/ te boo?fien/ tc onbcrhouben/ gtoote tocïbabcn te betonfen/ cn ban gtoote petpelenttbetiotfen. fp heeft in 't #ube (Ceftament onfe #oo?baberé met betfehepbefiguren/ <$pcnbattngen/ «Jebcbetten 3£?cpgcmenten geïeett / hermaant cn onberhouben boo? Cngelen/ f?opheten en ïïithteten. Cn alé top boo? be 3onben ecutoig betloten toaten/ bat oné geen Cteatuten in ben ^emeï nog oplatten helpen ftonben/ eubattopeenceutoigenb?anb beé |elfchen buuté 3oube hebben getoeeft/ boen peft bic goebe ïieereph obet oné ontfermt/ enié 3etbe geftomen ban ben hogen ï|eraeï/ upt ben fchoot 3pé #emeïfcben #abetë in bit ttanenbaï/ be jfêenfchelijfte $atttnt aannemenbe/ om hem teïffi onfe eïlcnbige ftatijbighept beelagtig te maften/ en oné alfoo te betroffen tn tot be eeutoige 3aïtgfttpt te b?engen. ip heeft hem seïben op het ïaagfte betnebett/ op bat hp oné op'thoogfie betheffen 3oube. Want hp ié gctoo?ben bcaïbetatmffe/ nebeiigp tn bttfraaabfte menfeh bteoopt op



44 Vertrooftinge in de
beltëeteïttoaé/ en heeft boo?oné300 ootmoebig/ goebettietcn cnbeugbcïp ïeben gelept/ en ié ooft baar na be fcbanbeïpe bitteren boob gefto?ben/ bat noopt cénige Martelaar 300 bitter een boob geleben fjecft; toant hem aïïe 3p Iebcn aïfoo gegnctfi en boo?öonbqcn boaren / bat bp naautoeïpé ten b?nppet bïoet 'in 3p geheel ïigpam beïjieït / Matth. 27. %n befe groote pp ié hpnochtatté 300 Ipfaam getoeeft/ bat SSon en Jfêaan/ boo? mebelpen hareé &cfteppcté/ berbnpfterbe / be aatbe beefbc upt b?eefe cn be &teenenfchcutben. €11 bit aïïeé heeft hp patienteïp geïcben/ upt gtoott ïiefbe/ boo? oné fnoobe 3onbattn/ cnooft boo? bie ïjem Rtupften/ baat hpnog hebenbaagé bcrept ié/ toaé '* mogeïp/ bupfent booben tt ftetben / eet bat be aïberminfte menfeh boo? 3p fchuït 3oube gaan betïottn. itëtet bat hp onfer beïjoeft/ of bat hp bieé te 3ahget of te betet ié/ toant hp hab onfet toeï ftonncn bctben / cn anbete/ beeï betet menfehen/ fcheppen; maat bit beeft hp flïïeé gebaan en geïeben/ aïé tft boo? gemeïbheb/ upt onuptfp?eReïpe b?anbenbe ïiefbe tot oné. Cn a( ié 't bat top hem nog bageïpé met beeïc 3on* ben bettoomen/ 300 blijft norijtané 3peeutoige ttoutoe ïiefbe / baar hp oné / en al 3P Cteatuten mebe bemint en omhangt/ aïtp eben fpoet / eben betept om oné te ontfangen tot penitentie, aïé top m'ctnataten toïfïen te3onbigen/ 300 bertoagt hp oné ïangmocbeïp tot bat top oné beReeten. %n ontfangt oné goebig aïé top tot hem Romen. % betgeeft oné mtïbeip alle 3onben / aïé top ban hem genabe begecten. SSp ïiefbe en goethept ié 300 biettg/ bat 3p noopt boo? onfe booé&cpt of ttoutoïoofe onbanftbaathept ban uptgebïufcht too?bcn/ 1 Tim. 2. tëobt blijft aïtijt eben 3oet/ eben goet/ eben berept/ om oné en aïïe 3onbaren



Kaftydinge Gods. 45? •
tt ontfangen / tn Bem 300 brei goeté te boen aïé Bp betmag in eetttotgBept. l©ant Bp antoré niet 3otRt of Begeert/ ban bat aïïe menfcBen 3aïig toojben/ en tot ftenniffe bet toaathtpt ftomen; tot toeïfte toaarBrpt en 3aïigBept Bp oné aïïcgefcBa« pen B"ft. Wmt Bp oné tot aïfuïfte Booge eete tn ebeïBept gefcBapen Beeft/ bat top niet nonnen begrijpen/ Boe Bp oné tot meetbet BoogBept soube bEtftiefen. fflmt jijn ttoutoE En jojgbnïbigBEpt boo? oné/ gaat aïïe menfcBeïp betfiant te bobcn, $00? iegeïp menftB b?aagt <£obt jojge aïé boo? een geBeeïe toereït/ en Bp 3oeftt aïïe ooifaftcn om alïemenfeBen tot Bem te tteftftcn. fp bermaant/ Bpïoftt/ Bp roept/ jeggenbe: Komt alle tot my, die belaft en beladen zyt, ik zal u verligten, Matth. 11. Cn Bp ontfermt B*m 3ccr obec onfe betpentbept en afftcerigBept / roepenbe met ftïagelpe pmme/ Matth.23.0 Jerufalem! Jerufalem! een ieber CB?tpn %it\t/ hoe dikmaal heb ik willen vergaderen uwe kinderen, gelyk een Klokhenne haar Kiekens vergadert onder haar vleugelen, en gy hebt niet gewilt. Ch?iftué bcrgeipt htm 3elfbp eenïiloftBennE/ toant gEEn <©iEt 3o?gbuïbigEr ié boo? haar ÜongEn / al& ttn RIofthEunE boo? haat fiitUné. ^p rtEp EEné tn bEuiCempeï/ en nog bageïpé roept Bp tot oné: Al wie dorft heeft die komt tot my, en drinke dat levende water om niet. $ergené binb men in 't Cbangeïie bat Cb?iPé iemant betfmaat / of niet berBoo?be bic in ïpen toaé/ *n ban Bem Buïpe begeerbe/ Boe 3onbig/ booé cn bertoo?pen bat Bp ooft toaé- Ifêaat toftmaaïé binb men bat hp bc ;§>cB?iben en $Barifeen / bie op Baar cpgen hepïighcpt pnben/ cn meenben batfe £B?iftum beu SZaligmaftct niet beBoefbe/ bat Bp befe jeet ftBetpeïp bepafte/ Matth. 23.jeggenbe: Wee



4<j Vertrooftinge in de
u,2V Schriben enPharifeen, gy geveynsde, &Ci 4wn • Ik ben niet gekomen om de gerechtige, maar om de zondaars te roepen tot penitentie. Want die gefont zyn behoeven de MedecynMeefter niet, maar die krank zyn, Matth.9. Saarom Bepbenen of %otiW' ^eten of fcoeoen / Sltnaat?/ ïEoeftetaaté, fa ooft be ^oojbenaat fanTfirê/ Lnc.23. b*e in 5Ö« mooot/ öeföïen/.^anBmBeftpenn/ b'en&eeft Ch? ftuösmabegegeben / bangenbeaan'tBrup$/ 3lïfSLobénoot?Jnbt; «W^jfStJ!?/ beton»/ tónt Jtïbtn bag het fatabijé tocgtfept/ SSen j&ubefietbegtooteïiefbe<iWtotonë/ KSStóU} gebaanheeft/ ennogboet en aïtflt betept ié nog meet te boen/ isi'.bat. b* «Ibc toilt. benftt hot bat 't mogelpft $tjn sonbe/ bat befe lieflijfte *eett utott met ontfetmm Sube/ aïs BP n ïijben jtjt/ of n met bethoren «robe/ als gphemaantotpt? «p ié both immet ffaW* W/ Ljjc.«. te ogup t in t neb-hanen/ tn ons met jhn bïoeb berïoft beert/
|n soVbeeï om gebaan en geleben heeft. Opheeft ons ncïeert al* top hem bibben / bat top hem onfe ©abe?heten fouben. $eel lieber hoojtbpfcatot ton lette b el lieber heeft hP bat men bem bemint/ ban bat men bem b?etft. Saatom mijn ÏÏbet ieffte/ al toat u ooptmagobetftomen/ W hSioetofttgenfpoet/ neemthetaanban behanb
Sn aïbetbefte/ benfttnbe bat 300 hatmhtttigen KSSSniWia/ «ntetsai aten gebeurVn/ of het moet nobig tot uto 3aïighept 3Ön; Sant ioït3ottbe nitt gaatn hebben bat het ong SSft ntoa aeïttft ton jeïbe/ <0obt totl of ftanooft



Kaftydinge Gods. 47 jbept en HCiefbe. Maat alé top onójclbe ban ïjem Seeten tot jonbe en hem fchoutoen / ban arftgen top fllletïep ïftben en pijn in oné.
gsssssssssssssssssssssssssssssssoi
HET XI. C A P I T T E L.
Van de verholentheyt derOordeelen Godsi waarom dat de goede tegenfpoet, en de quade voorfpoet hebben.
UWe Oordeelen, Heere, zyn een diepen afgrond, Pf.35. Want aïé top aanmerften be <£obbcinfie techtbaatbigbept en totféhept / bie 1 aïïe tongen met gelifte ojbinantie en mate regeert/ en bat top nothtané jien/ bat het 3omti)té hier in befe ïfêeteït 300 óngeïrjft toegaat/ 30a mogen top oné met reeht toeï bertoonbetcn / en fpjeeften met ben f jopheet %nzmia$/ Jer. 12. Gy zyt rechtvaardig, Heere, maar nochtans moet ik in rechtvaardighey t met u fpreeken: Waarom is den weg der bofen zoo gelukkig, en waarom leven zy in voorfpoet en weelde alle die zondig zyn ? €n Habak. 1. Waarom, Heere, zwygt gyftille, en ziet door de vingeren, als de goede van de quaden verdrukt, gequelt, en in alle manieren qualyk gehandeltworden ? ©it bunöt bc menfehen somtffté een toonberïp tong tcjijn/ maat in ber toaarïjept en ié 't niet; geïija ift n 3aï betohfen: Wn toeten aïïe toeï/ bat dSobt een rechtbaacbigöechtetié/ bie geen goet ongeïoont/ nog geen quaat ongefïraft jaï laten. W$ top nn 3ien/ bat goebe beugbeltjfie hectenhier berbmftt/ betooeft/ belogen en gequeït toojben / en alle betbuet ïijben/ ban 3uIIen top bennen/ bat flpobt ben ïephtbaatbigenöetötet bat loon haatbet bet*
bien*



sfc Vertrooftinge in de
4 „ *. -u hiti tot in bet toc&omenbe W toenftctt faKtó^JiKbelbonbig, *»W; terl / op ba hp t pat db ; üat
fentboubig to5DEtS «J1»-*1 m to£c?teitrjen/ be bofemenfcpn rfgg^te en tn ren menigte fltmt »J m J ^ ^
«"? ffi J?n «aan* bS 5Sn top Qebenbrn / bat be hanb aan pan, dö'j"' ftph,\ * , tn Dat beie bier b«at loon ™$^J^i£hm 5aï / toeelbe baat namaaïé nop ojoedib »n,
Si batfe ^.^"Kn^lS *W *tol to?menten 3umn ^ " "üt 5„?armen *a-
feïpt in ben «Afttn®^'hiaat't wat / bat hiet 58^/ Luc. 16. ».ant toaat t^; / «ïïe eoebe nitnfchtn ba„ © ooi_ g ^ «i alle quabe gepaft ■ ^ « 3ou toant5ï[
ïeben/ geen ?ntl!^!nS nebben/ «n iegeïP ïjiet ïoou ontfangen 3°»*'" 1^ ^
ffpm&
k*^TSwM*Sfa' tn namaaïé te ïeben m aïïe^f^^u^trnM > b>e jou» ooft tegebumhen bebjehpjbcu.ifhrf to00?t m
te hem 3^ br^l" nTlSpge Voorwaar,
ïiegtmet/ bit sn ;J0*°:n-S datgyfchreijenenween^^
relt zal haar verblyden. en gy verandert
worden, föu dcur/ ui ö bEtantittttoo?ben/
„toe penen mJf«a*XS Wa^tn? W» of gp niet ten gtootert ftpai30u<j w t „
toetooft mï»/toant Jftjjj^t mHpftan/ heeft u Stooft 6Btaï fchap jaïbetanberen 'pan.io m y * hebb£n ? In de Werelt zult^JlT^eitverwonCiaarbetrouwt, wantik heDae www



Kaftydinge Gods.' 4$ nen. Stem/ Eng en benaauwtisde weg des levens , en weynige wandelen dien, Matth. 8. Alle die Godfalig willen leven in Chrifto Jefu, die zullen druk en vervolginge lyden, Tim. 3. Des menfehen leven hier op der aarden, is anders niet dan een ftryd, Job. 7. %oo ié 't nu hiet ten tnt beé fïxpené / en namaaïé be tp beé berbïijbené. daarombebjoeftgpuban/ bat gpmurnen iPbcé (tjbené Ipen hebt? <$p jou u met techt baatom betblprn; toant Chufiné/ bie u hiec booppt bat gp Ipen moet/ heeft u ooft boojfept en belooft / bat gp u namaaïé berbïpcn juït/ Matth. 27. hp jaï n bat eene joo boel honben alé het anber; boant ï^emel en aatbe jalbttgaan/ maat <#obé ïfêoojb jal in bet eeutoigbept blpen ftaan; ï&aat gp ftlaagt/ bat gp meet ïpen hebt ban anbete menfcpn/ en bat gp bet jafte onfcplbipj iftt %thtt oné ftomt geen Ipen obet/ of ma lebben 't toeï betbient/ tn aï boaat gp onfrpïbig/ 't boaé goet. ï|cbt gp hiet meet Ipen abjt anbete/ gp juït namaaïé ooft meet bipftpphebben ban anbete menfehen. J©ant be betftoaringe beé lpené ié een bermeetbeting bet ïStonen. daarom/ 6 bebmftte Zieïeï toiït niet miéttontoeii' hebtgotbenmoeb: Want Godt is getrouw, jrtt f auïué/ 1 Cor. 10. die u niet zal laten lyden boven u magt, maar hy zal in alle uwe befoekinge maken, dat gy't verdragen kont. 25ebeelt bet in jppnben/ bp jal u boel betloffen al# 'tpm goet buuftt tot ntoejalighept. Cnié'tbat gpfchulthebtinbeoopfte/ joobetbïPu/ mant ban boojt je u in bit ïpen bergeben en afgeboaffeïjen; maat ié 'tbat gp geen fcplt hebt/ joobetüipn beeï meet/ toant u ban ten groot loon berept toojt in bciemelfcp gïotie. baatom aïé gp u jeïben btbioeft bint/ gaat ban tetpnt in nbette; bint



#ö Vertrooftinge in de
Bp baar/ nat gp<0obt Sülmagtig menigmaal met «toe toipïe3onbenbettoomtBebt/ 3oobenfet/ bat <(Sobt een recBtbaarbig KecBtcr ié/ en bat hp n filé 30n miébabigen gocbettierïp ftaftp. €n bctootmoebigt u onber be macbtige banb <®ob§/ j Petr. 5. op bat Bp u berBeffe in ben bag ber ttibnlatie. ïtëp sten bat ten pmSSeeft/ een öonb/ al blaft Bp 3eet op bjeemben/ alé bem jp jfêecpt pat of befcpt / bat Bp 3P Part en fiooft 00tmoebig nebetfïaat/ en berft meteenëjanften/ recBt afé of Bp Bem 3eet fcBaambe. $oe beel te meer top rebeipe menfcBen/ BeBoren be fiaftnbmgonfeé Iieben Jfêeepré tn %tm/ ootmotbïg te bettoagen. $u paft tëobt3ommige Bier/ 3ommige Biet namaaïé/ tn 3ommigt Biet tn oor Biet namaaïé- Jfêelft ban befe bp bunfct n nuBetbepte 3nn? Refter/ bat men Biet gepaft toert (toant men hier 3etr ïigt ftan betaïen / bat men namaaïé tot ben ïaatften penning toe moet betalen /) bat i'é ten goet teften/ bat top ban <$obt nog bemint toojben. ïfêaar aïé oné tëobtïaat onft toiïlt boïBen/ en aïït geïufi 3onbet ïpen gebmpfien/ bat ié een 3eer cutaat teïien ber eeutoige btrboemem'jfe/ geïp aïé ©abib 3ttt/ in benpctfoon <£obé/ ban be «inbeten Sfraeïé/ Pf. 80. to'e<0obt uptCgpten geïept / en beeï goebé gebaan Bab/ en bic 3P fiemme niet Boren/ en geboben niet boen toiïbcn/ 3epbe Bp/ bat Bpfe 3oube laten getoojben na be begeerte Barer Berten. daarom 3tft Auguftinus: ó bebmbte mcnfcBe! toiït niet 300 fiinbetatBttg 3P/ bat gp 30U fp?efien/ mp $abet Beeft mijn S&joebtr ïiebct bie Bp 3p toiï ïaat boen/ en bie Bp niet fcaftp/ ban mp/ bit Bp tetpnt paft aïé »ft miéboe. %itt 30U gp u meet in betbïfjben / om bat be etffenié beé ^tmeïtpé u aanpanbe i§. il^antbieBier. aï par, toiï Bebben/ bie 3nïïcn
na«



Kaftydinge Gods. 5** namaaïé niet hebben/ en ban (fcobt n«t be ïanae ïïoebe aefïaatn tn betbotmt toerben. Chryfoftomus laatom ontftet niet gaffelt te too?ben/ ïï«r nnterft te tooiben. ©en 3 efte baat a««
Kenseb?npften na beSeettn. ïfcaat baat nog boTbeé ïebené ban i* / srbenft *ebetftne bte Saibetbeft.é. «Ibu*/ 3efltft/ boet jsobtooft. Kat boe bat het té/ aï 3ou een tnenfcb ooft eeutoTab«boemt $nt 3W *# 't ™ötané beter fiwc teoenfnottte bebben ban boo?fpoet; toant hoe eert mSb biet meet toeelbe gtbab heeft/ hoe hp naSSw meet tormenten baat boo? 3al moeten ïrtben/ Sïtift sïjan fa be Openbaring 30tCap.i7.Zoo Sil als zy 'er zelfs heeft verheven en tn welSen eeleeft, zooveel tormenten laat'er ook Sn fvdln €n hoe iemant bier meet berb?tet en Stb n aebab heeft/ boe $n pijn namaaïé hotet *5ï toefen / toant ban ttoee quabe / of ooft ban t toec S menfehen/ ié bp aïtijt besefte/ toe biet |et meefte ïtjben a«J8b heeft.
HET XII. CAPITTEL. Van driederley bitterheyt des lydens.
DOdor Taulerus leert tn 't Sermoen vandetf dertienden dag, ban b?teberhanbe bittetbept beé Ipené/ toaar mebe bat ®obt 3Ön b?tenben «effent »et eetfte ïijben fiomt een menfeh aan/ toe langen tijt in 3«tben heeft geleeft/ en bent Haarne nu ban be sonben tot <*obt befteeteu. soube. >t Wtm ïjem in 't beflinfeï 3«t J^aar balt: om
bp toe genepat & m bmt ÖP^anginpeeïs



$8 Vertrooftinge in de
geïeeft/ nu moet'betïaten/ maar boo? öcm aïïe buigen joo bitter too?ben/ alé jp bem te boren joet toaren in be 3onben. Ifêant na bat bc boelluft groot toaé/ baat na moet ooft 't berouw groot 3p/ en bat moet atbept ftoften.
ï^ct ttoeebe ïftbengeeft 05ob jelfé/ aïé bp u eenig ïpen of tegenfpoet toefent/ iuboenbigof uptboenbig. <&ib ftofi gp bat berbulbig ïijben! en upt ben gtont bet «fcobbelpe ïiefbe/ boaat boo? bat bet u aPobtjent/ ontfangen/ bat boaat een bofteïp bingi ïfêant bet atbetminfte ïpen bat u obctftomt/ fcïjeuftt u <$obt upt bengrontbanjpoiiuptfpjeftcïpe ïiefbe/ boo? be befte gabe bie bp n mag gebcn. $immctmeet mag aïfoo ftïepn ïpen op u baïïen/ of 6obt beeft bat in bet eeutoigbept aïfoo geo?büieett/ en gebult bat u bit Ipen obetftomen joube/ op aï juïftentp/ ban al juïfte ferfoncn/ en in al julfte manieren, ©aarom alé u poft tote boet / u bongett/ u bo?ftet/ men beb?oeft u met moo?ben of met boctften/ of baat n mag gebeuren/ boe ftïepn of jboe groot bat het {$/ „ 't ié aïleé ban <#obt in eeuruigbept gemeten/ gewogen en geteït/ bat ptuaïbné/ cn niet anberé gefebieben jonbe, f£p ïjebt öetbetbient of niet berbitut/' 't jp' tecöfofohtctlt/ of bat bet ooft boo? uba tpgen berfupm gefeïjiet-ié/ joo gebenftt ebentoeï bat 't al ban tëobt ftomt/ en lp en banftt 5©obt / bat jijn eenbhgen boiïfe aan n boïb?agt boo?t. <tëmïpenébailïe/ beeft (tëobtaïle bingen geboegt in mebetfpannigppt tegen be menfehen/ bc élementen/ ffaneteu/ heeften/ ^ageï/ ^neeuto/ Boube / !|ettc / ontrjbig Jtëebet / g eftilentien /.®o?« logen/ buren tp/ en menig anber Ipen / be3boaarniffcn en fttanft&ebcn. ©it beeft qJobt aïïeé gefeïpt/ bat be Ifêenfcften baat boo? gcoeffent/ betept/ tn tot bent getogen 3open toojben. Sïïfoo
m



Kaftydinge Gods; 53 tal öatJ <5oW »joob mogen ïaten biaffen aïé «oo?n/
tooi ïebtgïjept en gemaft/ met tot meet 3onben SbaHen/ maat boo? atbept en ïijben/ betet ge-
^MffSUft» tn $fj« niet te b?ebe« met Ipen bat &en (fcobt toefent / maat talleniJ>en teïbeiimeet gutllen/ ïabenbe op pat meet aïé SP betmogtn/ en baat ftomt ben met beeï p?ofrué tmt; toant 3p fttpen quabe öoofben/ bof ïpen tn fantafpe / en anbeté niet. <$p jnlt uto ïigpam 300 niet ftaftpen/ bat gp 't onbcquaam maaftt tot ben bienft <$obé en utoeé uaaftcn. #3aat gp tuït uto quabe begeerten en onbettgt booben / en ïaten u ban anbete raenft&enoeffenen/ queïïen tn beroo?beeïen/ cn ïpen bat 3Bgtmoebigïp/ bat té <m0bt beet aangeuamet/ ban bat gp u seinen bebetft.
S»et betbe Ipen ié jeet bitter / tn bat 3Öngtumelpe 3toatt aanbegttnge/ intoenbtge pecftnge en bupftetmffen/ 3oo bat beu menfcj $omtp« benftt / ban gtoott mifïtooftig&ept / sP ïebtn of tinnen tt stiïïcn bcriiefen. ©ie ben biet m gamfeïj aan <ö»obt obetgtben/ cn sP quabe natuut btrïaten saï/ bic moet't batten bïoeb betteeten/.beeï meet aïé m ecuig upttoenbig ïijben. i©ant bit Somt met 300 3toate btftotiugt / befolatie en bupétetniffe ban binnen/ in toonberïpe en b?ccmbe rnaniete/ bic niemant toeet aïé biefe beeft onbetbonben. ^la 3ommige bebben 300 toonbetfpeen ïpen / baat baat geen menfcb tet toeteïtban ftan betïoffen l©ant be ïiebe buenben 45obé / bie bp tot een bpfeubct beplig ïeben toiï tttftftrn/ moeten boo^ een ppebjaen teeg/ bie 300 fcïjetp ié/ bat sn/ sorrbet gtoott gtatit beé lieten A met en ié te toanbelen. %U ben menfeh bem in3uïften onttjooftbint/ ban 3al pp/ met alle oopoebigc ge® 3 bas*



•fó Vertrooftinge in de
Uflnten/ pm jeïbtn betnebettn in bat arup«/ mtt ten bemoebise onbetboetpina boo? <$obt tn allt Creaturen / in regt gelatenhept tn bermetiug 3pné jelfa/ tn ïattn aïbué/ ten p?m ban beé ïiatbané'aanbegtinge obtt htm gaan. JSonbet ïbpffel / <$obt SÏImagtig 3a! 3p poghept nepgen/ tot 3nïfe ttn menfth 3P ootmotbighept. »ant/ in alle ïpen/ is geen beter ïfêebecp/ aïé bat ïjen jffêenfch bem 3eïbtn betfierbe/ betïogtnt tn berfmabe / 3p 3tïben en alïeé toat bem immet eberftomenmag/ obttgebtnin bt onberanbetïpe boojfttpighept tëobé/ tn btttontoen 't ïjem baé* leip tot/ tn laten bem 3o?gen. ©oopaat/ bp 3aï n upthjtnbig tn inboenbig beeï betet befo?gtn/ aïé of gp nagt tn bag baat op legt en fantafttrt/ cn n poft b?eeat. <#th bie hem 3eïben aïfoo onïettoetpen ftoft/ onbet be berbojgen oojbeeïen «fcobé / 300 lange aïé 't <J5obt beïiefbe! bien menfth 3ou <$obt boo? hem 3tïbtn btrttooften/ tn pm 300 fttatpig tot 3P <tëobhfpt tteftften/ bat hp/ boo? (Uobé gemeenftpp/ betïiefen 30U aïbe menigbnïbige aatbfthe gtfmthebtn / en hier boo? ppïia/ t'a <J?obbcïijft mo?ben.
tëobt ontttM 3omtflté ben menfthe aïïe ttooft «n bebotie/ bat hP nttgené 3tn of fmaafe in beeft/ ja bat htt ïjem al tegen ié baat hp te bottn gtoote bebotie in pb/ enboo?t aïfoo bo? alé of hp <#obt noopt geftent of lief gehab pb/ fa of hp tëobé boobbpant toaé/ tn bat hem bnnht/ bat hp boo? te aatbt jfaften moet en betboemt 3a! jfm. Slïfoo maé Chuftué BtfWt aan 't Btupé / tn aïé on't ïaatp punt ber berïatinge geftomen; bat ié/ beijaïbeu te wanhopen/ 300 flonbehpban<$obtmct meet berïaten 3P getoeeft. ©aarom ttep hp met ïupbepmme: Myn Godt! myn Godt! waarom hebt gy my verlaten ? Mattü. vj, bat 1*
ten



Kaftydinge Gods. 53 een ipen boe? be befte lmenbcn ®obé/ bat fipfe; 3omtijté betïaat/ en bem ban baat aeert / alé of pfe niet en fecnbe / toanneet 3p ban bem trooft cn grnabe begeeten/ mité 3p toepnig plpe cn trooft ban menfcbenpbbcri; toant ïjen gemeenïp alle tongen ten rrgftcn getroftfien toojben / al boen 3p ooft iets goeté / en bat 3omtijtéban baat meefte bu'enben. ja&aat in bit Ipen en mbefenontrooft/ ' moeten 3p ben ï|eere bettoagten/ en niet uptbje» ften met tooojben of toetïien tegen <$obt / om eenige trooft aan Jitëenfcpn of Ctcatnten / bnpten <#obt/ te 3oeöen; toant ban 3ouben 3p be m'nberenSgraêlö geip 3p/ bie 't ï|cmeléb?oob betfmaben/ tn 3ogten anbere buplc fpfffe/ Num. n. ©an 3aï<$obt/ alé'tpm belieft / 3P aanfigt toonberÏP toebct bettonen/ en bjengen bicn menfeft aï 3ulfte 3oetigbept mebe/ bat hpaï 3p Ipen betScten/ en betept toefen 3a!/ nog pnbettmaaï meet te Ipen. iöant nimmetmeet ftaat in be menfeben ecnig Ipen op/ of <$obt 3a! bem baat na toebetom gtotelpé betttooften/ alé'et ftaat Tob. 3, bat na groot onweer een fchoone Zonnefchyn opgaat, ©aatom Iaat n niet bunften/ bat fietaï bcrioren ié aïé gp ftïepne bebotie öebt/ en aïé gp ban 4Pobt bpna in miétrooftigftept 3p berïaten / toant ban ié 3?obt 3omtpé u aïbetnaaftbp.
csêssss^ssêssssssssssssssssssssso. het xiii. capittel.
Van de groote zaligheyt des lydens.
LIben ié een ïiofteïpe j$tbetpe/ toaar mebe bat genefen toojben/ aïïe 3iefttenen toonben m 3ie(eu; £pen iéecn fcfioon Wepnoot/ bat © 4 tfobt



5« Vertrooftinge in de
tèobt m'tmant fthennt ban jtjn uptbetfiottn bjien» ben: ïijben b?engt beel beugben in.
(Ceneerften/ 500 bermurtot ïijben br betfttenbe betten bet menfehen: toant gelififi aïé 't Jtëafch fmeft bp 't bnur/ bttliefenbe 3fjn eetfïe fo?m/ rn nemenbe een nieutoe aan; alfoo ooft br berftecnbt menfehen / alé 3p htt buut beé ïnbenö genanen / 3p leggen haat oube 3onbenaf/ en nemen een uieuto ïeben aan. ©aatom boerptfe OPobt m 't buur beé ïjfbené/ op batfe met groot ïijben/ aïé met jtoate hameifïagtn/ betmurben tn betnieutoen 3ouben.
(Cen tboeeben/ too?ben bop boo? ïijben onberfogt toat top betmogen; toant niemaut toeet htt toat Jp ié of betmag/ ban aïé hp in ïijben ié. ©aatom toiït gp totten/ of gp" ffioom of Baf/ ber bidbig of onbetbuïbig Sijt / faat eené op u bïafen / bat ié/ ïaat u iet miéfeggen of mi'ébotn. Zrjt gp JÜoo?n/ 300 3ult gp baft bïptn ïcggtn/ 3fjt gp IBaf / 300 3uit gp opfiupben/ en met toom toeg toaahen / en onïtjbfMm toojben.
(Cen betbtn/ 3oo3upbect oné het ïhben: toant ben ï|tmeïfthen 'Slafierman / <$obt ben ©aber / repmgt en befnoept 3fjn BShngaatt-Sanfcen / op batfe meet b?ugten 3ouben boo?tb?cngen. Cn baatom ïaat Cobt be quabe onbet be goebe ïeben / op bat hp be goebe of ffenen en repmgen 3oube, Joan.15. iEant be quabe 3tfn be goebe alé be ©irgel het Soo?n/ en bt $ijïe bet Ifet/ en 't bunt tot tc u?oebingc ban 't töout / toant alle on3upbetbept en bthoringen/ tocjben oné boo? 't lijben afgebeegt en berbjeben.
(Cen bierben / too?ben top boo? ïijben gefierfit / grïijft aïé men toiï bat 't buur 3eer bjant/ ban bïaaft mën't ftfifucber/ bat het bpnafchfmtupt te gaan/ maar het gaat bré te fterftrr toeber op. 3üfoo / ïjoe goebt menfehen meet betbjuJu too?ben/
hot



Kaftydinge Gods. 57 hoe Jp in ®obt meer toojbeu gefterfet/ Exod. i. en alé men meent batfe 'er heel onber 3ijn ban ftaan jp fchoon tocbet op. <0elrtR bc Rinbctcn Sfraéïé in tfgrjpten/ boe meer jp berbjufct toietbenban fbarao/ boe meer jpbccmcnigbuibigben. ©et buur maafit bet Pafch mutto./ eu bet ^tpft harb/ alfoo ooft bet ïijben. Itëant be SSpoftelen/ bie boo? Ch?iftriébanb jeer toeeft baar en: aléCh?ié:-. tué ban baar boaé/ cn jp boo? beu Cceft gejïctftt maren / boe jp boen meer met ïijben geoeffent boietbcn/ boe jp al fïctftet en fjacber toetten/ en niemant ontjagen/ Aft. 5- ... - ïit'
(Cen btjfbcn/ too?ben topbooj't tnbcïnft ïijben berïoft ban 't eeutoig ïijben/ en gebjagt tot bet reutoig ïeben. ïE>ant bc^teenen/ bie men tot be timmetagie beé (Cempeïé Öeftgbe/ mneften eetft neftoubert/ geeffent cn becjuaam gemaaftt Jijn/ a Reg. 6. alfoo be lebenbe ftcenen/ bie brrftnten tijn nm in ben ^emelfcften (Cempcl tëobé getimmett tetoojben/ bie moeten cerft in berftbepben ïijben geoeffent toojben/ en alfoo tot bet #emcïfche Scrnfalem Romen.
(Cen jeében/ boet bet ïijben/ bat @nbt in ben meuftfte begeert te tooncn. Wam nimmetmeet ié (fcnbt ben menfeh nabet bp7 ban aléhp in lijben ié/ gelhft ©abib jijt / Pf. 33.» ïijben ié joo tbel/ bat alle menfchelijfte herten/ inbefen tfjt / niet begrijpen Rnnnen het groote ïooit / bat<$obt in ber eentoighrpt geben toiï/ boo? hetmtnfte ïijben/ bat top hier om jijnent toiïle geleben heobeu. %\ lag een menfeh honbett jaar op jijn hihéh/ hp jou <êobt niet genoeg bonnen bannen' boo? het minfte ïijben bat hp hem tocfenb. Dit zyt de Spiegel derVolkomenthcyt. Stïle ïijben/ pet Jp totllig aangenomen / of ontoitlig toegebaïïeu / baar men ban be noot een beugt maant/ aïfoo bat men © 5 3on-



Vertrooftinge in de jannet ben hjiïïe <$obS niet enbegeettïtto'g te jijn/mant 't jeïbt aan <#obt cpbjaagt/ tot lof en eet ban jdn bit tet HEijben / met ootmoebige gebuïbighept / bat is <#obt aangenamtt ban alle anbete offet tn oeffeninge btt goebe toetften. ï©ant bet onfe natuut meet tegen is / en onfe 3inneïijfthept toett baat mebe meet nretgebnifit/ De geeft meet berhcben/ en ben menftb ftetftt bem 3elben/ en tornt meet op ten unt/ ban anbetö in lange jaten. Celfjft Taulerus, Lanfpergius, &c. jeggen/ 30a beeft <$obt onfe 3alijjrjept meet gefet in ïijben ban in toccften / toant top meet ïijben mogen ban toetften. ©aatom een menfeh bie 3ieft of nub is/ bat bp geen gtoote toetften meet boen Ban/ bic moet baarom niet miéttooftig toefen; toant $obt ban bem niet cn tpfcbt hoben 3hn magt; maat bp moet hem 3eïbcn «tëobt ban gantfcb Obcrgebcn/ cn ïfjben bctbnlbig cn gaatnt aïïe 't jjeene bat bem tëobt toefent/ en bem 3eïben toasten/ 30a na aïé bp ban/ ban 3onben en quabe jgebagten. ©it is <$obt genoeg/ maat ban een jong cn ftetft menfeh toiï <#nbt nog meet bebben/ te toeten/ tot befe betbnlbighept ooft upttoenbige toetften/ na teben en öcfchcpbcnftcpt. Mensiet ^ceï menfehen ban toepten bafien/ toaften/ bibben/ at 3icften bienen / en gtoote bingen boen / maat totpm'g Jijn 'et bie eenige betfmaathept of onxecöt betbuïbig ïtjbenbonnen; toant3p bantonnen Bobaatbig en eergierig 3ftn/ beeï banftcm3eï« bcn houbenbe. ©cel beter ié een Jfèenfch/ bie Een mcttooa?b upt opregte ïiefbe ban anttooojben/ als men bem to'tterlijft toefpjeefit/ ban bie alle bageu in ben ^cmel opgetogen toojben in bebotic/ en onïijbfaara 3ijn / afëmch hen eenige befchaamt» Jjept of ïijben aanbnet. 3©anntct ten menfeh bem 4elbcn3aeöt/ en met genoegte tot gefebapen bin3 gen/



Kaftydinge Gods. 59
nen/ hupten <$obt/ fteett/ tn Bitr boo? in pttij* fieï getaafit mn reutoig bctboemt te toojben/ ban fent <#nbt Bem lijben toe/ op bat bp baat mebe beftnmmett 3fjnbe/ bE 3onbEn En be Cteatuten betgeten/ 3ijn rpgen hranftBept beftenncn/ tn tot <35obt om fiu'pt toeptn 30ubt. ©aarom 3uI« ïEn mp oné niEt bunfteu JatEn bat top bttï ïijben/ tnbEEÏbaat aan bEtbiEnEn/ hoetoeï bat onfé loon tn berbienftcn niet ftïepn ié boo? <$obt/ bat ong ban betbuïbig tE ïijben bomt; maat bop jullcn jeggen geip onéCbu'frué ÏEEtt/ Luc.i7.Alsgy al gedaan of geleden hebt, dat u was opgeley t, dan zegt, dat gy nog onnutte knegten zyt, want gy niet meer heDt gedaan dan gy fchuldig was. ©ué 3uÏÏEn top dSobt ban nantfebet pttcn banftcn/ bat Bp oné betmaam acht/ om 3p gtoote gabcn beé Ipené te ontfangen/ met betoeïfte hp 3p eenige lieben %oon 300 gtootefpé Begiftigt Bab. ©telt menfcBcn 3p ban <$obt geballen in bnojfpoet / maat toepmg in tcgenfpoet; taant met ïijben toojben be beugben gegronbbeft. Wanneet een 3$enfcB ban <$obt en ifècnfcBcn toü?t betïattn/ en baat in tc b?ebeni'é/ entöobt baat ban banftt en looft / ban ié Bp op ben hoog* ften gtaat ban 3ïjn 3aïigBept. €u Boe ftïepn aï 3ulftcn ïof ié/ bat upt hebmftter Betten bomt/ 't ié ebentoeï (fcnbt aaugenamet aïé bet Cngeïert Jof in ben kernei/ toant 't seïbe upt bltjbfcBap 3onbct atbept of ïijben gefcBieb. ï^oon toat bat uptbetfioten ©at $auïué 3p / Rom. 8. Alle 't lyden defer tyt, is niet te waardeeren by de toekomende glorie, die ons vertoont zal worden: nog ooft bp be boojïeben 30nben bie oné baat boo? betgeben too?ben/ nog bp be gtatie bie oné ban <$obt ingeftojt toojt / nog ooft tegen bc ^elfche pijne/ bit top baar. boo? betbient mogen Bebben.



'cc- Vertrooftinge in de
Humoat iemaut 3eggen: %§ 't jafte/ bat bet ïpen 300 p?ofijte)p rn 33(191^/ toaarom toillen top ban 300 nootje lijben? bat ié boo? onfe ongcftojbentjept / om bat top 300 gtooten ïiefbe tot oné 3elben bebben/ en 300 ftiepnc ïiefbe tot Cobtben %eet. Cn bat bop 3eiben oberbenfien bat gtoote ïoon/ 't totlft Cobt gebcn 3a! aan al be geene/ bie biet b?uft en lijben berbnlbig bebben gelebcn om 3pen naam. Cnooft/ bat top 3eiben obetbenfcen rn boo? oogen fieïïcn / 't groote ïijben en ben fepubeïpenboob/ bieCh?ifhié,' onfen ^ect/ boo? oné gejeben peft j toant alé be fiuptct 3iet / bat jtjit Koning 3clfé met bem m benftrp ié/ en jtoaatïp ié getoonb/ ban heeft bp 3p epgen toonben beter te Ipen. ©aatom Iaat oné ijiec b?omeip met Ctj?ipé ipen / 300 3iiIIcn ton ottémet bem in bet eeutoigppt bethipcn/ 2 Tp. 2.
GEBED,
Als gy gevoelt datu eeniglyden aanftaande is.
O^ÏIbetfoetfte ï|eeïe 3jefn Cb?ifti I tot een bet* eenigingban utoe befbe/ baat gpuscïfé mebe geoffett bebt tot bc boob beé ïfirupé / offer ift u mijn bett en 3teïe/ op bat gp met mp boetnaat utoen Cobbeipen totïïe. # ïicben ^ccte! befen utoen alberliefftcn totïïe / betftiefe cn bcgeett ifr / 't 3p ooft boe beeï ïpen bat mpnuaanpanbeié/ tn tb bebeeïe mp gantfeb in utoe gettontot boo?ftgtïgftept. y®m\ ift pop cn bib u/ bat gp mp tn aï toat om mpié/ beflieren en regeeren 3uït/ tot utoec tet/ enmijnet 3t'elen 3aïtgbept / Steen,
Een



Kaftydinge Gods* 6l Een ander Gebed in lyden.
OWIbetfagtmoebigfie en betbuïbigfte SJefit Cö?ifii! tot een bctecniging ban alle tcgenhcbcu / pijnen tn Ïijben / bic gp onbetbient boo? mp geïeben JjcDt / 300 bnï ift ooft bit ftïepn toelbetbienbe lijben 3eet gaarne Inben boo? u/ om bat bet alfoo belieft. itëant ift bit ïijben en berbnet toe! ftonbertmaaï berbient beb. 0 2Soete Scfu! geeft mp bolhomen betbulbigbept / sagtmocbigöept / goebettierenbept en ootmoebtghept / op bat ift mijn 3cïfé boaatbig ftennc alle berfmaatficpt crt pijne / en bat ift/ al'toat mp mag oberftomen/ berbuibig/ toilligen bïjjbclijb ban ontfangen/ 300 beel cn 300 lang alé 't u belicben 3a! / met gant» fcfje bcrnietinge mrjné 3elfé/ en met bolftomen bauftbaatftept tot u ^ecre gefu/ SUmen,
GEBED,
Als men in Lyden is, en een Overgevinge zyns zelfs in de handen Gods.
Omrrbarmhertigfte ieere gefu Cïm'ftt! aïïe bit Iflben bat ift nn ïijbe/ en al bet geene bat gp ban mp geïeben hult hebben/ bat ontfang ift hnlfig ban uboe ©abctïpe boojjïgtighept / banftenbe u ban uboe gtoote ïiefbe/ toaar upt bat gp mp bit ïijben ban eentoighept berojbineert hebt tot mp 3alighept. itëat 30U ift 3eggen tegen u / 6 tyeeze mijn 6obt! aïé bat ift 't toeï heb berbient/ en bat ift aïïe utoe gratiën cn betttooftmgen oiitoaatbig bem ©aatom tet eeten utoet bittete faffien/ bie gp boo? mp geïeben hebt/ 300 offece ift mp 3eïben/ om te ïijben aïïe bit ïijben / httbuet en tegenöcpt; en ift tot'f ooft geen anbert
trooft



6i Vertrooftinge in de
trooft of betïoffmge joeftcn / ban naar utoen <$ob« beïpentoiife. Jltëaattftbibbe u/ ö J^etre! batgp mp bcïpen toiït / en geben mp aïïeé toat mp ban noobe ié I om boïftomeip rn betbulbigfp tc ïijben/ om utoe boogfie en aïberïieffte toille te boïbjcngen. Itëant ift arm fttanft menfeïj/ beboef beel meer gratie/ alé uto anbetegettoutoe bjienben. Stcïj joete l|eere gefu! of ift aïïeppe/ ïijben/ berbutt tn betfmaathept / fton ïpen ban aïïe menfcben/ op bat ift utot ïiefbe ieté bauftbaatlpen ontfanfteïpé mogte offeten/ boo? mijne tn aïïer menfcben nriébaben/ 3Smcn.
Als gy in Lyden zyt, zoo neemt voor u een Kruys, en valt neder op uw knién, kuffende en zeggende, met een bewegen, byu verwekt, uyt de H. WonEden der Voeten Chrifti.
O^ïïmogenbe eeutoige <$obt! aanfiet mp / utoen armen ftnegt/ boo? toelften bat onfe §ettt gefué Cbu'ftué/ gefttupft tn geftojben ié. ©erïigt mp ijttt / op bat tft ftan betpan cn geboeïeu/ upt toat gtoote ïiefbe/ bat gp mp bit Ipen pbt ïaten oberftomen. ©aar na tot bt pnben beéfötnpé/jcggenbe: fileer! geeft mp utoe <0obbeïpe topbept/ bie mp berftant berïigt / mp pttempbett/ en mp begeette ontfonfte/ omu/ mijn ^ectt tn töobt tt fttnnen cn te beminnen in aïïe bingen. €n bat mp utoe eeutoige i^fféftept bpp/ bctftetftt en met mp toerfte/ op bat ift/ tot bet ïaatfteepnbe toe/ bit ïpen mag tot utoe gïotie/ en tot mp en aïïer menfcpn 3aligjbept/ ,3lmen.
(Cen berben/ tot be bïoebige Jonben beé bet* :ien: ó onuptfojefteïpe gtoote ïiefbe flPobé tot



Kaftydinge Gods. <53 oné! fi aïbetïieffte 3|eere %e\u €bnftil 3'ft bib n om beïiefbe utoeé herten/ boo? toeïftegpboo?ons geïeben ijE&t aïïe fmerten/ helpt mp/ bat ift bit ipen bcrbitïbigïp ftan ïffbtn/ 300 ïang als 't n ÖEÏicbtn 3aï/ ümeu.
Gebed in een zware Ziekte.
OSttte aeftt Cpfn'! eenige 3aïighept ter ïebEnbe/ En eeutotg ïEbEn ber ftecbenbe jfcenfcftenl ift gebe mp nu gantfcbehjft inutoepnben tt ÏEbEn cn tc fietben/ 300 ais bet u oeïieben 3aï. mit gp bat iïs ÏEbe/ enu/ en mijn naaficn ïan* get birnrn / 300 toil ift nog gaarne het befte baat toe boen ; maar toiït gp bat ift nu fïetbe/ 30a meeft mijn 3ieïc genabig. 36 betroutoe toeï/ bat bet met berïoreu 3a(gaan/ toatutoer genabebeboïen tö; en 006 bat bafteïp jfjopenbe enbetroutoenbe/ bat ift bit n'ghaam/ in be berrijffeniffe tenjongfien bage/ toebcr jaï ontfangen: maar in mijn 3eïbe en binb ift niet ban aïïe firanfthept 0 Stieten i|eere! ftetftt gp bocb mijn jieïe/ booi utoe gratie/ tegen aïïe beftormge bes ©upbcïS/ enbefchetmt mp met ben fcöiïtutoer ontfermftër« tigbEpt/ aïö gp boo?tpS be $. jfêatteïaten gefietfit hebt/ om te ïpen aïïe boobenbe tojmeiiten. 0 ©eere/ m u is al mp betroutoenl toant ift pbbe bceïe 3onben/ en toat 3p mpe bcrbieuftcn 3 Jfêaat boo? utoe bcrbienftcn en gerethtigftept/ hoop ift nog te ftomen in 't getal utocr uptberftoo?nen mm al toat gp gebaan en berbient hebt m be »erelt/ en aï toat gp hebt geïeben/ bat hebt gpaïïe ooft boo? mp gebaan en geïeben/ , 300 laat bat mp nu te pas ftomen: toant'téemeïrijft bepo?t u bubbeïtboubig toe; cerft/ om bat m te «enige rwhte erfgenaam tn natwuripe
Zoon*



ö4 Vertrooftinge in de Kaftydinge Gods. SSoom «Pobö 3Öt/ ten anbeten/ bebt öp bat met uboe betbienften en bcpIiB bfocb geftoat. SSgt BP ban te b?eben met bie trfftmffe/ en Iaat nta lijtenen bettoenften oné te pbe ftomen / Iaat uto hloeb onfe 3onben aftoaffcfien/utoe eembttafcept onfe onsetetbtiabeptbeftfteu. ófceete! be&oebmp toto ïaatfte uute mijné boobé/ bat mrjnocïoof niet beftope/ tmjn pop niet betsaat/ en mp « fbe niet betflaautoe; maat alé mp oo5en b?tften/ en mp tonöe niet meet fpjeften 5al/ bat mrjn ptt ban noa met u beteeni9t blijbc; ïenbe: ó^eete mp<#obt: in utoe pnbeubebeel ift mpen Gteft / %mn.
mx



Pag. 65
HET TWEEDE ETOEK.
Van de Bekoringe des Duyvels.
HET I. CAPITTEL.
g^^vrgss;| $ net Xrjben / bat top ban ben ©upS(^^fef# ticï ïöben/ als btRoringe en ber* I Co iA baatniffE / 't totlft oné bibtoilé jeec 10*1 yü» Jtoaat balt/300 moeten top nothtansbjomcltifttocfien/ battopbem I^VgjgjgJ tróts te toilïejftn tot jonben. ©ra eetften aanbal be«©apbel$ téJEEtfEf/ maar ais fin een Rlepnt toebetftant cjeboelt / toojt bp tetftont betfïaautot; en boe men fiem meet b*b£tflaat/ boe bp al ftwn&tt toojt: top moeten toeï naatfna



<5Ö Vertrooftinge in de
totfitn/ tn ons alttjt tot ben ftrni- he*»«*.«~, tont doe top ^UnmaSZh&i betasten/ boe bE ®upbef bffiticte: tó nm3i. ^te ïifiöEpt te bEÏEtten/ Phil. 4 Sfl' r Lff m oné ié/ bie ié beeï maotmerSï ahS n»"* £ team* on* j#„. rfnttoï^SïS fetft/ tnbermogEnalïe bmg/ mbZZnfxtS bttmantn top met met alïm; in ZléSa& 2 r ? *Ion#ï«£ö«tom/ Matth.4.
r^tftCfol?u#bfln &£n WbeSeïfoepSr op bat top boo? jrjn erempel gefterftt/ Ha 3* boo? jrjn hmpe betoaart jouben Een »n fiiff fleftteben / op bat top ooi jouben ïeeïn ftS 5 hp heeft herwonnen /op bat top boo? hem olfZl
tmge of fttttt/ nog geen ftrrft jonbetbnam / ï'Xf ^nöer firftben. An^S^^ 'mibbett bet ftriftften tn ïagtn/ Eccl o. %£
£5 taS&^eT/ïï Mtr?toEfte„/ en masen / ié 't bat top niet bettoonnpn hlmèJ. too?ben; en ié't bat top bettoKtoiïïtn/
beé 3©fjfemané: Zoone, (jrjt bn Ecc,u™ gy om Godt te dienenVfoo bere'uw Sïïg tot lyden en bekoringe. $n bermaamnni ! boten tot ben fttnt/ op bat oné ffiff ng*£ beeept en tante/ en oné ban onbetffené< Saint joube, ©aarom jijt f anlué / Ephef ö°Onfen ftryt en is met tegens vleefch en bloed, maar" tegensdePnnfen en Magten, tegens de Rekten der werelt defer duyfterniflen, teeenf de geeftelyke boosheden in de lugt. WnYmkn^ ten/ bat joo toanneet top ieté goeté beftaan te boen / tetftont toett be ©upbël baaifmebe tenen «nébertoeftt/ omjulftéttbEÏEttEn; maTLS Urn bonton/ tot het a ttm hei «tiSwfS
ar-



Bekoringe des Duyvels. ö> alleen ben ttoift bie tuffcften oné en ben ©upbel SfïfltS »«i "WH be^emelfcöe f 1 ot.c/ baat hnupt Bebaïïenté/ op bat top baat boo? tot beug. teipc toetften niet joube ftomen. daarom betmaant oné getrttg/ i Petf. 5- »nbe: BroeE, weeftzober en waakt, want uw vyand caat rontom als een briefchende Leeuw, zoekendewie hy verflinden mogt; denwelken gy ïromelyk moet wederftaan, fterk-vvefende ia 't eeloof. Jj&et befe tooo?ben raat oné bc $euug/, bat ton aïtftt op onfe &oebe 3oubc toefen/ en bat top inaïle beftotiugen/ onfe toebuigt tot tfobt
fte£(p0Chryfoftomus 3egt! Cen menfeh bie 30» taant «er fel tegen ijcra 3itt ftomen / loopt met Txfn bcgcetten tot ben grenen toe ïjem, befchet. men mag; eben aïébc jonge ftmbeteri/ aïéfeietj Baatips &ü ïopen 5P tot be fcftooi fiaat* ÏBoebttó / gtpenbt haat ftïeebeten en bebeftften
pat baat mefi; ««« flï^ niÉt be&a^t5tJ" ?o«lopen 3P toeg/ toiïienbe bp haarfl&qebermet ftomen/ al toept men tn fmeeftt men/ pval bieb men pat ooft te teten; ban maften bejpoeber* SnVullebaft/ ombeftiubeten aïfoo boo?betbaatmffe tot pat te boen ftomen. W!tmi boet #obt ooft / aïé top hem tc bet ontlopen/ ïatenbeong San bar!t beS ©upbeï beftoten en betbaten, mnt aïé oné be boft geeft queït/ ban too?ben top goebe Beten/ ban ftomen top tot beftentemffe/ ban lo^toptat aïïe naatftigPpt tot Gobt; maar aïé ton ban beu ©upbeï met gejaagt too?ben / ban bullen top oné tot Gobt niet fteeten/ maat 30e-
ften ?nbe« «ooft in't ^«^SfflïSffi Taulerius 3egt: $ietom boet ooft <$obt 3«magtig/ teW bet letten/ albué Mg^®*» ftoojnra/ ftpïflatfejflgen^enqneïïmPnbtïlelfche



ö8 Vertrooftinge in de
bonnen/ met betfcöepbe ueRortnge en Innen/ tot bat $n ïjem atbetaangenaamftc 3fm. %U nu tooi ben 5p beboojt met hobaarbtgfjept/ ban met mi tigörpt en met onftupSftept <fe. m&ttii a an C&nften Ziele! blijft ftantnaftig in beferfttflt / en Iaat u met berïepbcn (toant gp moet immers ncjaagt tooiben) jnït gp 3aiïg toojben. jtëaar hoe
fL3t£mlto0?t ban.tm ©«Pbri/ of ban bupbeïfthe jaaeiifcfien/ ooft ban urn epgen bleefcn beriofit/ gflataltfjtmetgeratentbept/ boouenbnrpe mSSPTl m\a8tmoEl"'9Öept/ in toaaragtige ïtjbfaamftrpt ban buptcnenban binnen/ en ontfermt u ober ben geenen bie n jagen/ pijnigen/ tn aïïe quaat banubenaenof fjpjtften/ eni ttqt imt befbc utoS Ijertcn: ó eeutoige tfobt' mrjnleetel o aïlet Creaturen öeere! toiït u bocö obet mn trt ober utoe Creaturen ontfermen. j©aar bonen
* V«0JSflBt u/ oat öp 5cïbE ooft toeber'en öaft of brft/ op be geeue bie u jagen/ maar ïoopt m utoen toeg regt boojt tot 4?obt 3onber ornfkn/ S1 flai U >flJ£n300 'fl"9 flfS 't <3J5obt belieft. %t Semeïftfie fcaber beeft op alle pfaatfen tfn ^aot©onben/ in ïiloofters en ölupfen /LffiR, an «npfen. üDant be uptbctftorene <S$obS moeten bfl"a ikr ^tcatuten gejaagt toojben in éobt Cn gelrjft aK«n»ert Hbat 3eer gejaagt too?t/'bo> fretnaat be i©ater-25eeften - Pf. 42"aïfoo mïtnn u ooft ban alle gefcbapcn bingen m <35obt ïaten iaBen en naar bem alleen bojften/ bie be toaaran. lige JFontepne bes üebenbe haters is/ en tuit rjeen anberen trooft 3ocften bnpten&em/ in trit nog in eettto.gftept. Cn of 't gefeb.ebe/ batube jonben bet beftormge agtetbaalbe / en bicïen u in u confcientte/ batfe u ftmbeten of be3toaarben/ 300 ffeeptfe naat u en fïaat baat öoofben tenen ben ©oom bes Srupóen't bittere ïijben Cfeifti/
ban



Bekoringe des Duyvels. 0*0 ban mïïenfe 11 tetftont laten gaan / boo? be bettcniging utoé Inbené/ met bet Ipen onfeé Zaligmafteté gefu Ctmftt.
HET II. C A P I T T E L.
Van driederhande vyanden, en van driederhande Bekoringe des Duyvels.
D€§ menfcben ïeben hier opbetHatbe/ iéan« bete met ban een gebutige fttht / (Job 7.) aanbegtinge en beftotmye; toant top toanbelert hiet m 't mïbben bet bpaubcn/ en moeten memgen 3toaten aanftoot en beftoringc ban haat ïp ben; aïé top be eenehebbenbettoonmn/ tetftont 300 3p top be anbet toeet bcttoagtenbe. ©it ïaat <0obt baatom gefcfiieben/ op bat top aïtpt met 3o?g 3tjn / en be maniet ban fttpen toeten 30ube/ Eccl 35. ïtëant bie niet bt&oo?tié/ bie toeet ooft met toatpt fttpenté. Wn bebmben in be &eh?iftuut bïicbethanbe bpaubcn: ©e eetfte en p?mcïpaalftc'ié be ©upbeï ban bet ieïïen 1 1 Petr. 5. Dewelke nagt en dag altyt rontom gaat als een briefchende Leeuw, zoekende dien hy verfcheuren mogte. ©e tombe bpant. iéüefebeb?tegcïpebalïcheïjt>errït / gelp S. Jan jftt / batfe gantfeh in 't guaat gefteït ié < 1 Joan. 5- Want haar vriendfehap is een vyantfehap Gods; en haar verdrukkingeisonfeblydfchap, Joan. 16. ©e berbe bpant ig oné epfitn Meefch / 't welk altyt begeert tegen den Geeft, en den Geeft wederom tegen 't vleefch, Gal. 5.
©aatom bctbieft oné $auïué Rom. 13. Dat wy de zorgvuldigheyt des vleefch niet volbrengen zouden met begeerlykheden. Want is 't 0 4g 3 dat



7© .é Vertrooftinge in de
dat wy na den vleefch willen leven (Rom. 8.) zoo zullen wy fterven, maar is 't dat wy de werken des vleefch door den Geeft dooden, tn tc onbrcb?engcn/ zoo zullen wy leven, ©it $tjn nc bpanben cn bc ©oïfien bic ons 4?obt tjtïaten hteft/ (geïp Ifêofeé jijt Jud. 3,) op bat bp op baat boo? bcfoeften cn lecrcn joube/ en bat top be maniet ban ppen niet jouben becgettn; tc toeten: alé be ©upbeï/ Netelt en oné tpgen Vleefch; befeb?ie/ hebbenïjaten epfch/ joo gaat be ebde jiel berïoren / bic tëobt joo b?ienbeip beeft bttftoten. ïföaat be pjiuctpaaïfien bpant is be ©upbeï/ betoeïftc bettoeeanbetemibbelen(tetoeten/ be Bfctelt tn oné Vleefch) gebjupftt/ tn tejjen oné bcttotftt/ om oné tt bcbjiegen cn te bet» ïepben. Sïlbué fchpen 'tb?ie bpaubente toefen/ maat 't ié nochtans p?inttpaip bic cene/ tt toeten ben ©upbeï / bic oné boo? b?tebetïep mibbelen ié befitijbenbe/ of boo? jijn cpgen ingebingc/ of boo? bettoeftftmgc ban be toerelt/ of boo? bertoeftftinge onfer epgcu toclfufiighept/ naar bat hp meent ïigtct te juïïcu obcttoinncn. ïtëant befe ttoee/ tc toeten/ 't aanfchoutocubanbctocteïtcn oné cpgen toeïluftighept / oné boben maten tot het quaat bertoeftftent ban be toereït fp?eeftt S. Jan in Jifn SSji'ef / 1 Joan. 2. Alles dat in de werelt Js, dat is begeerlykheyt des vleefch, begeerlykbeyt der oogen, en hovaardigheyt des levens, ©itjp be bu'eHancien bie 3oab ftaft in 3ibfoïonS bert/ 2 Reg.18. Soab in 't i|eb?eetifch/ ié joo beeï te jcggenalé een bpant; en 't iéeen3|eïfche bpant / bie met befe b?ie ICancien boo?toont het bette beé fc&onen Ibfaloné/ 't toeïb ié be ebeïe 3ieïc/ bic joo fchoon ié/ bat jp na 't beeït Cobé nefchapeu / cn met het bïoet Chjifti betïofl ié. W&nt met befe bjte jonben/ heeft p jsmmerïp
fit-



Bekoringe des Duyvels. 71 atautn onfe eetfte ©ubetéabam en Cba/ Gen. 3. eTm 5en/ met begeetipbept beé btaftt>/ aïé hp tot baat 3cpbe: Eoïgt urnen appetp/ en eet ban be Ruigten / en gp x.ult met fterben.
(Cen ttoeeben/ met bcgeetlphept bet oogen/ aïé ftn baat boo? jfta beftotinge toaé mobettnbt/ om cutieufeïp aan te jïen bat bout / baat be betöoben b?ugt op toaffenbe/ jeetft&oon ut be oogen tn fttuglp °m aan te 3ien toaé.
<Cen bétben / met hobaatbtgppt beé ïebené / al* hp xtpbe/ gpsuItaïéCobejp; en bat 3eer té te heftlagen/ 300 boo?toont hP met befe ïancie nog hebenbaags/ het bert ban memgen menfth/ bie met het hooft blijft hangen aan be Cpfte ©oom betbeftommetniffen/ pbelppt en toeïïuftcn befet Netelt. i©ant aïé een menfeh baat taaftt aan bettoart/ ban toon hp geïebett in beê©upbel* bauben; baarom bient men toeï naatftig toe te tien/ en te blaften. »ant het ié met oné geïp aïé een £tab/ bit tontom ban be bpanben beïenett ié; baat men ban toect bat be bpanben het aïbctftetnfl 3p en be »eften pt aïbetftoaftft / boet men ooft be meep tegentoeet/ anbeté 3°"benfe netoounen en hebo?ben too?ben aïfoo moeten top ooft boen / baat top het aïbetgeb?ehfteipft en meefï tot be 3onben genegen 3p/ baat bitntn top ooft ben meeften totbetftant tt boen/ té/'t bat top immeté be 3altghept onfer jieïen totllen hetoaten. ïfêant be ©upbel bep?mt oné ban alle Santen metmemqctlep oo?ïogétupg bet guabe beftotmtn geïp f auïué3nt/ Ephef.ó. metbutige ptjlen ban fennnige gëbagteu/ maat bit moeten top alle met beu fthilt beé «tïoofg / b?omeïp toebetpan: toant eeten top/ toinftentou/ pan top/ papen of toaften top/ aïtijt ié be ©upbeï bp oné/ om oné te bebnegen en te betïepben. %h ïaat nog traan C 4 cc



Vertrooftinge in de bebeftotrngebetbobaatbigbrpt/ gietigftcpt / Buïfigbept rn onftupéDept. ip hjengt be menfcben jomtpéin brn 3in/ 300 ïeclpe afgrpipeblaégftemtfcbe gebagten/ ban Crnbt/ ban Cppé fflmghtnt/ ban be Hfêoeber <$obé/ of ban anbete ï|epïigen I 3onbetIing aïéfe in pat Cefctben 3p/ of baar tot Cobt toiifen begeben/ batmen $t naauboeïpé in 't biegten noemen mas/ en bat ïjet toonbet is/ bat een Cpfien menfcïj 3nïfté 3ou bcnften. i|iet mebe boojben jommige ftlcpnmocbtge fretten 300 3cet benaautot/ batfe meenen te fierbtn; boant 3p benften bat 3uïfté Broote 3onben is/ maar in ber toaathrpt 't niet/ 300 ïang aïé SP baar geen bepgen in hebt/ of baar mebe niet fpcelt fn uln hmntnfte. ^ietomen hifï n niet bebjoeben/ maar gefp alafc u ingcbaïïen 3p / 300 faatfe boeber uptbalïen/ en maaftt een fttupé/ bctfpoiimenbe cn beragtcnbc ben ©upbcï / 3eggcnbe: ÏEeg/ boeg/ gp fh'nftenöen ©upbeï / loopt met befe uboe bupïe ingebmgen in ben afgront ber pellen/ BP hebt aan mp niet/ ift toiï ugeengcftöo?geben. f$ant boe min bat men 3e acht boe beter / maat aïé men baat ïang op pat tc fantafeten / en baat mebe boiï fpeeïen/ ban boojteïenfe biepet in/ en 3p ban guabct tc bctbunnen. ©aarom 3iet toe/ in 't begin / bat gpfe tetpnt bocbcrfïaat / alé gpfe fitboeït; en fïaat bc jonge ftinbeten ban ©abpïonien/ Pf. 126. (bat ié bit mtabe inbaïïenbe gebag» een) pat Dooft aan tbocc / aan ben pen bie Cïnié» tué iS/ op batfe niet bolmaffen en urn boebetpattp mojben / baant gpfe ban peï gnaip ftnnt betminnen; en baït gp ban nebet in biepe ootmoc» bipept/ boo? be boeten Cobé/ cn bopt niet af ban't aanfepn Cobé/ maar bïnft boïpnbigbu <0obt/ be fantafpenbienboojoogcii bïiegen/ betafltenbe/ bat ié ben beften raat. fflmt aïbïogen
aïïe



Bekoringe des Duyvels. 73'aïïe be ©unbelen bet ^eïle/ met aï ftaat ontrpnigftept/ boo? uto 3ie( cn Itgbaam/ 300 lang alé gp <#obt ailcen mint en boo? oogen Ijebt/ cn liefeer, ben boob soube fietben/ alé met een 3onben 45obtbettoojnen/ 300 en bcfmettenfe uto 3ielc niet/. maat 3p toojt 'et boo? getepnigt / en3ulRéuboo? ten ^agebnut gercftent. ©dj :hunt gp u -aibué gebulbig lijbenbe fticr tn blagen/ <tfobt 5011 u toel betïoffcn aïé 't htiti tijt en goetbagt/ en utobe-' ftoringe bubbetboubig boebet betgrlben met tëobbcipen ttooft; toant 0?obt ïaat 3omti|té 5«iï$*' toe / oni uto 3onben en bètfupmenié baat mebe te ftafïpen/ of om u te betootmocbigen.
©eégelpé 3uït gp ooft boen/ alé"be©upbef' te binnen bjengt betttoiffeïing in 't beloof/ te toeten/ ban be ©ucbulbigïjept/ ban Cb#ué:. Hfêenéftept/ ban be jjtëoebet 45obé baat eeutoige tepuigpept/ cn of het Cbpen beloof/ bat top hebben/ ooft bat teebte beloof ié/ of batbettCutften/ %ben/ of bet petten Celoof/ betet ié ban bet onfe / of bat 'et geen ^cllc of toeftomenbe <$o?beeï ié/ en meet bictgeïpé? ©ït 3tiït gp aï af-: fïaan/ en baat niet tegen bifputeeteu / maat3impeip 3eggcn: 3[ft geloof aïé be hepïige ïïetft ge-' looft/ en gelp mp £>oo?babeté gelooft bebben/ In anbeté toil ift niet betbet bjagen/ maat biet toiï ift bp" ïeben en pcben? J©ant boe 30U 't mogeïp 3p/ bat bit afcloof baïfcb toaat / baat 30a beeï Ifêattelaaté om gepjben3p / en met baat bloct bebcftïgt ïjebben / cn bat nu 3ebentirnbonbctt jaat ïang tenbjagteïp ban aïïe menfcben gepubeu ié getoeejï. ïüojteïp in aïïe beftotingen bet 3onbèn/ 't sp tot gulfigbept/ npigftept/ too?* nigbept/ onftupébept/ (|c. en 3iilt gp op utoé 3eïfé magt niet bettoutoen of betoemen; maat tetftont/ alé gp eenige 3onbige gebagten getoaattoojt/ 30»^ C 5 fieett



74 Vertrooftinge in de
teert u baat af / met gtoote naatftighept tn miéfcageu. &>ant tjot gp ianget baat m bltjft / boe gpguantt baar upt 3uït nomen; maaftt ten fctupé tn bib <ö>obt/ toetpenbe u 3tïben boo? be boeten trincr batmhcttigbtpt/ aïé ten atm Btanft. SBebeïaat boo? een magtig üioning! en 3tgt;
GEBED.
Oreert <$obt #aber StïmagtigI boo? 't bitter ^fjben utoéeenigen %oon Sefu Ch?tfti/ toiït mp berïoffen ban befe beftotmgcn/ bat ift tot geen tonfcnt. bet 3onben afgcttoftten too?be. ö #eere éobt! toteft mp atm 3onbaar genabig/ boo? uto nronbelofebarmbettighcpt. fl ïteerel berïoftmp ban mijne bpanben/ toant ift tot u mijn totbïugt neme. ó %fu! Zooue <$obé/ ontfetmt u mijnbet. öï|ectc! 300 biftmaaIéa(émpbeboofe<$eeft/ of een anbet/ befe auabe gebagten in mijn bette bïaaft tegen mijn toilïe/ alfoo biftmaaï offer ift u op bat albctfcboonfie lof / baat u befeïbe boofe «tfieeft in be eeutoige gïotie mebe gelooft 3o« hebben/ hab hp bolftanbig gebïeben.
€n of 't 3afte toaar/ bat gp na utoe Cebeben terftont met betheo?t too?t/ 300 ïfjb u/ tn bttroutot op <$obt baftelijft/ en blijft baat bp/ bat §p anbeté geen trooft/ of foïaaé/ of tfttfto?ting* Soeftt/ aan tooo?ben nog toerften/ om bat ïijben te berfetten/ cnhet3aïu/ 3onbetttoijffeï/ jfjaaft ban <#obt afgenomen too?ben. jBaat gp 3uït aïtijt ftfterp toeften/ toant be ©upbeï ïaat niet af/ maar hp ia aïtijt bp n/ en hp eet of fïaapt nimmermeer/'maat ïoett aïtijt/ toanneet hp n eené op uto aïbetfttanftftt mogt bïnben / of aïé gp aïbetminft baat op toelegt/ bat hp ban een guabe nebagten m 't hettt toetpt boo? uto betfupming/ te toeten aïé gp uto oogen/ of hanben/ of tonge



Bekoringe des Duyvels. 75 «iet boel bepcb / rn uto anbett 3innen onnutte ïp tn onbebtoongen Iaat lopen/ banftomtbptn fluppt baat in/ eii belpt bE onbeugt fietben.
G©$SSSSSSS8SSSSS$SSSSSSSSS$SSS8SÖ
HET III. GAPITTEL.
Van de groote boosheyt en liften des Duyvels tegen ons.
NI bat ben ©upbcï onfeccrfte ©ubeté tot ben bat geb?agt en bettoonnen/ en boo?té nog jen menigte fionbett bupfent Ifêenfchen onbet 38 n ntagt en tot be teuboige boob gettohfttn/ en alle J^u'enben <#obê/ in het <#ube (Ceftamtnt/ met bctfcbepbe beftotingen en betboïgingen heftteben pb/ ié bP ten ïaatfien ooft tot onjen Zaligmaftet Chnftüm geftomen/ en beeft 31'g niet gcfcpamt tien 'ooft aan te ftïampen / ftet toeïfte bp tot b?temaal toe gebaan heef t / Matth. 4. en bat met b?icbethaube 3onben; baat top hiet boo? ban gefp?often hebben/ met betoelfte ftponfe eetfte ©ubeté btftoo?t tn bettoonnen hab / en baat hp nog bageïpé be menfehen mebe bEftoo?t/ bat ié/ bebeneetlijftheptbeébleefch/ begectlrjfthept bet oogen/ tn pbaatbighept beé ïebeué. ïtëant memant ié 300 hepïig of boïmaaftt/ of bp too?t 3omttjté beftoo?t; ja be goebe menfehen biftmaaféalbctmeeft, Ifêaat bie ben ©upbeï cpgen stjn en hem toebepten/ bic ïaat hP met b?ebe / toant hp baat geen toebetfiant cn bint. UDp mogen hiet 3onbet bcftoting en Ipen niet ïeben: ©aar ié geen $?ben cf &taat 300 hephg/ nog pïaatfe 300 hepmeip/ baat geen beftoting/ ïpen of tegcnhept ié; al liet pmeenmenfeh ooft tuffchen ttoee muten metfcïra / hp 3011 nog genoeg bef waart / geouelt en be-
fioojt



7<5 Vertrooftinge in de
fcoo?t too?ben; toant top nonnen oné joo bigt tn boft nt'et befhipten / of ben bpant jai toegang btnben om oné te beftoten; fa top hebben tn oné jeïben baar top ban ..geguelt en beftoo?t too?ben. €n aïé top meenen/ bat top ban't eene ïrjtren betlofi jrjn/.joo bomt 'et ftaaftcïijft een anbet op/ bat beel jtoaarbet ié/ toant bet oné aïfoo jaag té. ©aatom bienen top/ m 't begtnfeïbet beöottng/ aïé ben bpant nog bttpten be poo?te onfeé betten is/ na/itftig te toebetftaan/ cn fïupten be bent onfet bflf jintien/ ïatcnbe ïjem bupten. Jfêaat aïé top ban jclfé bem be poo?t geopcnt bebben/ bat bp baat toebct in té geftomen/ ban ié ftpniet ïtgt baat upt tt b?fjberi. Cetft b?engt bp oné in 't bert cemge blote gebagtcn tot jonben/ en aïé top bic niet affïaan/ joo boïgt 'et na een biepct gtonbering of imaginatie/ baat na ftomt be toeïïuft en quabe betoette in oné ïigbaam / en ten ïaatften bat confent bet tEben / ban ié be jonben boïb?agt in 't bert/ en té boobfonben. Wjoo (jegge ift) ftruppt be ïoofe bpant aïlengéftené tri be jiele/ filé men tn 't beginfef ïjem niet fïttpt. USaac be bofe <tf ecft té joo ïooé / aïé bp jiet bat bpmet openbate bcftotinge niet ftan toumen / ban fïuppt hp toeg/ eben aïé of Bp toaé bettoonnen/ opbatbcti menfeh tc bmet en onbcfo?gbct toefen / en hp hem ban enboojfiené obetbaïfenbe / te betet bettotnncn 3ou. 3[a bat nog meet ié/ hp raat ben menfeh jomtifté t'eté goet te boen / aïé jt'ngen / ïefen /fch?ij* ben/ ftübeeren/ pjebtften/opbatbpjnnbcrtboo? juïfte beftommermffe betfttooheu / tn tot éobt met ten ïicfujften toefteet geftabig niet opheffen / en jijn tonfeieritie onbetfoeften joubc. Wmt hp toeet jeet toeï / bat jp boo? befen ïieffeïpen toefteet / of boo? ten oprechte meening tot tëobt / jeetbetmaam toetben tot aïïe beugben/ en tot boïftomenöept. 'fytz
ban



Bekoringe des Duyvels. 77
ban ftöflt een fthoone figuur ra 't 1 Boek der Koningen, ban $aaé ben ïioningbet "Jmrnomten/ bie be ;&tab %&bté in dMeab 3eet ftetR belegert pb/ en totïtfein geen genabe ontfangen/ ban op conbitie/ bat alle fttpbart mannen baar rechter oog upt 30ube laten fteften/ op batfe niet meet beguaam tot htt Cefcïjut/ of tot ben &ttp 3p jouben. $aaé beteftent 300 beeï alé een Serpent/ batiébe©upbeï/ biebanonéanberé niet begeert aïé oné tecötet oog/ bat ié onfe goebe mecning/ beugbeipe toetften / en onfe liefïpen toefteet tot 43obt. Pant aïé hp oné bat benomen heeft / ban heeft hp oné aïtijt 3eftet onbet hem/ tn ftan oné bnjben mét beftotinge boaat hp toiï/ om bat top ban onbeguaam 3fjn getoojben oné 3eïbe tegen hem te bertoeeten. ©aatom ïaat oné 3eet uaatftïg 3p/ om aïtfjt een opgeheben hett/ en een lief* ïpen toefteet tot <$obt te hebben / en oné 3eïben 300 3cet niet uptfto?ten tot eenige beftommetuiffe of tijbcipe 3o?gbuïbighcpt/ bat top <$obt baat mebe betgeten / en oné 3eïben berïiefen. Want wat zou het ons baten (geïp Cftuftué 3fjt Luc. 10.) dat wy de gantfche Werelt wonnen, als wy onfe ziel daar mede verloren, ©at ié bat ten/ baat ïucaé af fpjeeftt/ pt toeïft oné ban noobe ié. ©aatom bienen top aïtijt op onfe hoebe tt ftaan; toanttoptoojbenbanaïbetmeeftbeftoojt aïé top meenen bat top ionbet beftotinge 3p. ©nfe boobbpant ié cen geeft 3onber ïigbaam en gebeente/ en baarom jRonnen top ïjem met geen ïigha» meïfjfte toapenen betbnpen; hp ié onfieuip / en baarom bonnen top oné te gualpet booj hem toagttn. jfl&aar fauïtté/ bie 3p liften toeï ften* be/ 2 Cor. 2. ïeett/ hoe top oné bertoeeten 3ttï» len met gcefteïtjfte toapenen / 2 Cor. Cap. 1©. stip l)p 3P Ephef. 6, Dat de wapenen onfer Ridder-



78 Vertrooftinge in de
derfchap niet vleefchelyk, maar geeftelyk moeten zyn; tetortrn; dat wy aandoen zouden het Zwaart desGeefts, het welk is 't Woord Gods, en het Pantïier der Hope, en den Schilt des Geloofs, en een Helm der Zaligheyt, &c. H&et befe toapenen mogtn top frtüben tegen be geefteïfjfte booéheben beé Ingté. Cn fetrtté leert oné/ dat wy altyt zober zouden zyn en waken, en beforgt wefen den ftrytte verliefen, i Petr.5. SSeftet 't geit oné biet geen ftlepnefchabe/ maat lijf / jlel en be eeutoige jaïigftcpt. ©aatom jepj ift toebetom / Iaat oné naatftig jijn en toetteiftït fïtijben; toant niemant 3a! gefttoouttoojben/ ban bie b?oom geftteben/ en na bat hp ben ftfcijt getoonneu heeft / 2 Tim. 2. $Ié ban ben bpant oné met eenige beftoringbefp?mgt/ juïïen top benftcn/ tofe bat hp ié / bie oné juïfté te boten lept / te toeten onfe boobbpant/ be bofe/ to?cebe en nrjbige ©upbel ban ber pellen. $u benftt tené/ of gp befe utoen boobbpant/ bie utïtbe gtontjoeftt te bebetbentn tot bt eeutoige becbocment'é te tteftftcn/ ïiebet bolgt/ ban €>obt aimagtig uto gcttoutoe $abet/ bitu gcfchapen heeft boen gp niet toaatt / bie u berloft heeft met jijn bïoet boen gp bctloten toaatt / bie nog berept ié u te gebeu be eeutoige (JSlotie/ ié't bat gp hem toiït bienen/ en ben ©upbeï beef aften, ©enftt/ of uto boobbpant met een bloot jtoaatt boo? uto beut ftont/ om tl te booben / of gp hem be beut openen 30U. dEben alfoo ftaat be ©upbel boo? be beut utoet jieïe/ alé hpjt eenige quabe qebagten ingeeft. #thtot'lt gp bit toeï bebenften! hoe naatftig jou gp fthoutoen alle oo?faftenbet jonben/ en alle ingebenbeé ©ttpbelé. ©e ©upbel ftan oné tegen onfen toiï niet bcttoinnen. ftan oné toeï quabe gebagten inblafen / maat bie mogen top boo? be statie <0obé/
cos



Bekoringe des Duyvels. ^
ooft yeti list toebet uptjagen. Zijn ingeben te ontfangen of te bermerpen/ batlrpt aan oné 3*1ben. ©aatom alé hem een Cftuflen menfeh ban ben ©upbel ïaat bettoinnen/ bat ié aï te gtoottü fcBanbe/ eben aïé of bem een toeïgetoapent Jï&an ban een $Iieg ïiet boobbfjten; toant fiab be ©upbel geen magt om in be^atftené te gaan 3onbet coufent ban Cpjiftué/ Boe beel minbet mag Bp CBu'ften menfcBen beftoren en guelïenS Zijn magt ié Bem benomen boo? be bittere paffie cn boob oné ^eeten 9cfu Cöjifii / geïftft Cobt boo? Jfl&ofeg 3fjt/ Gen. 3. Dat Zaat der vrouwen, (toeïft ié CB?iftué.) zal hem zyn hooft aan twee tredenfen vernielen.
jfêaat gp mag b?agen: Paatom Beeft be ©upbel ban onfe eetfte ©uberé bettoonnen / enlubaS ben ©ettabet Cft?ifïum boen ïebtten/ cn 3hn jeïf^l bcthangen/ en nog meet anbete ten baï geb?agt ? 2fintto. ©at toaé Baat onb?oomheptfcBuït/ toant 3p toetené en toiïïené Baat 3eïfé ben ©upbeï obergaben/ en lieten Baat obcttoinnen/ Ben niet bettoectenbe met be toapenen/ bat ié toet be gratie Cobé. W&nt Bp Bab 3ïbam cn Snbaé getoeïbig tegen Baat banft bettoonnen/ toaatomftonbe Bp ban ben $?opBeet %ob I cn ben apofïeï faulué niet bettoinnen / bie bp met 300 beel beftotingen/ Triben en ttibuïatien/ intoenbig cn upttoenbig/ bebogt en gueïbe / bat Bet ongelooflijk fcBijnt 5 Sfintto. <®m bat 3p aïïe 3tjn ingeben en bcHOtinge b?omeïfjft toebetfionben / batfe om ïeben/ nog fietben / ban be ïiefbe <fi>obé niet gefefttpben mogten too?ben. €n hietom beeft be ©upbeï op Baat niet getoounen / maat ié aïtooé met fcBanbe ban Baat gegaan/ cn 3p 3ffn boo? 3fjn beftoringtn ftïaatbet en heetïrjftergetoojben/ aïétëoutinben itëben,
HET



€o ' 'Vertrooftinge in de
.GSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSÖ HET IV. C A P I T T E L.
Van menigerhande Bekoringen des Duyvels, : een zeer trooftelyke Remedie daar tegen.
D%t heb?og beé ©upbeïé ié joo bctfchrpbenV rn jijn hooéïjeben 300 menigbuïbig / batfe on* teïbaat jijn/ als be guiten beé ï|emelé/ aïfoo -bat Bet niet mogeïp ié at jphèftotingen te ften* nra cn tt ontgaan / ban boo? jonbetïinge betïigtin* rje en hpftant Cobé.. Jfêarit Jomtpé Romt Bp jóetetp aan met fcöoone beloften/ aïé l|n ©oé om be jimpeïe te bcbu'egen. Zomttjté mimt Bp met ïofe bonben en fnbtïeïercben/ om be geïeerbe te betfcpïften. ZomtptéftomtBp aïé ecu ICeeuba/ met openbate bebotiugen/ om be goebe tot jonben te ttcftften/ en be onflantbaftigeban<0obéharm* Brttïghfpt tot toatiBoop en nuëtroofligbepttebjen» gen/ Icggenbe baar te boren be gtoote fïtengtg* ppt bet tegtbaatbigïjept <$obé/ en baat tegen bebcelhrpt batct gtoote jonben/ en maaftt baat bie aïfoo 3toaat/ bat Baat bunht/ batfe ban <#obt nimmcrmeet betgeben mogen boojben. ifêaat ban jaï een menftB boo? oogen nemen / be onuptfp?e* fieïtffic ïiefbe <$obé/ cn be omiptfp?efieïpe batm* BerngBrpt <8>ob$/ op batBp nietbettboijfeï: ben* fienbe Boe d?obt atmagtig upt gtonbcïofe ïiefbe / jutRe bittere tojmenten en fcbanbeïpen boob/ boo? oné geïeben Beeft / bat geen jouben joo gtoot of joo beeï cn jp / bie met Bet bierbaar bïoet Ch?im' niet afgctoaffcBen mogen boo?bcn/ ja aï Bab ooft een menfeh aïïeen gebaan aï be jonben/ bie ban 'tbeginfeï bet Netelt gebaan 3p/ of ge* baan juïïen b)b?ben tot Bet upttetfte <#o?beeï toe/
bie



Bekoringe des Duyvels. SÉ bic ftoflen alle mei tm bjuppeï afgctoaffcBen toojbtn/ op 300 bette aïé be menfeh ftaat tot iftan ftomen'ftatft hem ban betten leet 3nn / en begeetten Beert om bem te betettn. ©aatora boe beeï en menigmaal be menfcB geballcn ié/ Bp moet niet toanhopen/ ftan bp maat ten ^be ïfêatia lang/ toaatagtigbetoutobetftrrjgen/ aï jijn 3onben toojbeu bem binntn een oogenbïift bctgeben en betnieft / aïé een ftmppeï biatet in een gïocjenbe ©ben. J#ant be batmftetttgbept Cobé i§ 3onbec tpnbe/ gaanbe bet hoben aïïe mt'ébabcn bet menfcben. ©oft ftan men «Pobt geen meet quaat boen/ ban bat men op 3tjn goetbept miéttoutot tn toanhoopt.
Nota: 2tfé ben ©upbeï 3ict/ bat Bp met befe beftotinge nik tn mint/ ban gaat Bp met contrarie mapenen fttijben/ fïelïenbë ben menfcB booj/ bat (fcobt 300 goet en batmBettig tegen be 3onbaren ia bat Bet Bem onmogeïrjft ié een Cöpften menfeh tc betboemen/ ombefeïbe aïfoo totboofe bra&ept en ftoutighept tt tteftften / op bat Bp Bem 3onbet bjeefe en agtctbogt in aïïe 3onben 3oube toetpen. itëant aïé een menfcB 300 bet geftomen ié/ ban toiï hp geen goebe betmaninge meet ontfangen f. gefrjft &aIomon3ijt/ Prov.iS.Degoddelofe als hy in 't diepfte quaad gekomen is, dan verfmaden zy alle goede vermaningen, üjiet tegen 3a! men benfteu/ Boe hncbelhft bat düobt/ in botige tijben / be3onbcn Beeft gefttaft. 2Petr.2. ï^eeft hP be ebeïe Cteatuten bet Cngcïen / om een hobaatbige gebagten / npt ben ftbonm kernei ge» toornen in ben afgtonb bet Heïïen. Gen. 3. <©nfe ectfte ©ubeté / ban<$obt3elfgcfthapen/ beeft hp om haat ongehoojfaamhept upt Bet fatatofé/ m Defe eïïeuben gebjeben. Gen.7. ©c gantfcöe ïtëereït om be ontoipébept -met ben i&fiterbïoet betbunftenbe. Gen. 19. ©e bijf &teben £oboma tn'



$a Vertrooftinge in de
aPomojtA/ met ftclfcft mat / fea en &uïpfict/ laten berfinften/ rn meer beégeltjfté in 't <©ube (Ceftament. ü^ant om bat be 30'nbcn niet ongeftraft jonbe bïijbcu/ 300 heeft q?obt 3rfn eenigen Zoon niet gefpaart / Rom. 8. maar heeft hem ober» gegeben tot m ben boob bes förupé/ op bat fm benmenfche fpaten 3oube/ en 3rtn rcchtbaatbighept toiert bolbaan. ï^oe beeï minber saï bp oné ban fparen aïé top be3onben niet buiten becïaten5 Zomtoijten befioon oné 000 be ©upbeï met be ^erftieftnge <$obé/ aïébat m'emant 3aïig 3aïtoojben/ ban bie banCobt baar toe beraocrnté: en bat aïïe be geene bie betboemt 3uïïen toojbcti/ bp tëobt/ in een jefiet getal,* baar toe boo:fien 3ijn.
S|ier mebe maant hp be menfehen 300 groote bupfrermffe en ftertfeet/ bat 3p meenen te ttoijfeïen; toant 3p ïaten haar bunnen/ bat het aï ber* tyren is/ toat 3P sullen boen. Want 3p bennen/ Of 3P goet of quaat boen/ bat <ü$obé berftiefinge boch boïbjagt 3a! moeten toojben. (Cegen geene gebagten most men meer firrjben ban tegen befe/ toant bit ié be moebet ber toanhope. ö .ïBffu aï» fietïiefftel hebt goeben moeb/ nog ttopffeït met / (fcobt jbeeft 3e}be gefpjoften/ bat geen goet toetft 3aï bedoren btijben: ja / aï gaf gp maar een bmp» pel hout toater om dFobé toil/ 300 3aï uto ïoon ftietbtrïoreu3ifn/ Matth. ro. ©aatom toiït niet bentel/ 't ié ebenbeeï toat ia boe / goet of quaat/ ®obS ojbinantie 3a! niet faiïjeren; heeft hp mp tjeraoren/ toat ia boe/ ift 3a! ten epnbe/ en in bet eeutoighept betaoren bïfjben. €n ter contrarie/ heeft mp <Ö>obt tot be berbocmem'é boonïien/ ift moet betboemt toojben. ©ertorrpt toch befe
tuabe gebagten / en atbept geheeïïtf ft tot een boïanbig ïeben in beugben/ toeï toetenbe/ bat bet «iet mogeip #/ bat <$«bt ttn menfth/ bit 3#n



Bekoringe des Duyvels. 8|
Ïeben in beugben epnbigt/ betboemen jaï / toant ®obt/ bie niet liegen ftan/ jijt / Matth. 19. Wilt cv tot het leven gaan, onderhoud de geboden : en baarom/ toiït gp toeten/ of gp ban De betftorene tfobé ten eeutoigen ïeben jijt / of met/ joa. metftt of "utoen toilïe/ begeette en arbcpt geheel baar toe ftteftt/ om ben toeg jijnet geboben te toanbeïen. €n tet conttatie/ inbien gp m een tonbig ïeben/ jonbetpenitentie/ jpboïftctbenbe/ mo toeet jeftet/ bat gp ten eeutoige betboememg booifieu-jtjt en anberéniet; toant Cobtmcmant fcWmbe tot be betbotmemé aïé juïR# begeerenbe Jfêaar beeï meet/ bat een menfeh jpn jonbig ïeben ïateube hem befteere? en in bet eeutoiahêpt ïeben/ Efech. 11. bemant beeft Cobt booificn betboemt te toojben/ ban aïbe geene bie in een jonbtgen ftaat/ jonbet penitentie/ jijn ïeben ié ennbenbe. €n alé ban toojt een menfttj niet betboemt / om bteétoil bathp baattpeboo?fien toaé/ maat oih bat hP J#" ïeben m aï julften ionbigen ftaat / betagttnbe be ficpïige gratie tn ntoote genabe Cobé/ geepnbigt heeft; het toeïfte &obt/ bien aïïe toeftomenbe bmgen m bet eeutoighept tegtntooo?big getoeeft Jp/ ié aïttjt ban t beginfeïfteuneïrjft getoeeft / enbaat om jp al julften banCobt tot bttboememffe boojfien: bat té/ bat Cobt in bet eeutotgppt toctcube toaé / bat juïften menfeh in joobanigen betbocmeïpen ftaat/ tnn ïeben/ boo? jp epgen quabe en obftinatert toiïïe/ epnbigenjoube/ betfmabenbeaïïemibbeïen ban penitentie/ en ban een beugbeïp ïeben/ en taï w in bet teutotgftept betboemt toefen. I^ant naar 45obé teefttbaarbtghept / hP Ioo« na toetften xaï ontfangen. Cn ;oo ooft / een anbet menfth/ bic jijn ïeben i* ïcpbëubc of ten epnbe befïuptenbe inbeugben/ heeft Oobtin bet eeutoighept betfto-



*4 Vertrooftinge in de
ten tet jalighent; boant hem in bet eeutoighept heftent toaé / bat befe ilSenfeh jijn gratie toaatnctnen/ enjftn toiïle tot be gratie boegen joune/ pm getoiïiig ben toeg ber beugben te toanbefen / irn ben toeg bet 3onben/ in ïeettoefen obetbefeïbe/ bon? ben bpput 3pet gratie/ te ïaten: toeïfte bppnbighept ban <8>oo$ gratie/ aïfoo toeï ben jonbigcnbe menfcb ié gtbcnrenbe (immeté 300 beeï aïé 't nootfaMp ié tot be 3ahghept) aïé ben beugbeïpen; maat be sonbige 3p bie betagtenbe en niet toaatnemenbt. ©aarom arbept aïtijt tot beugben/ en gp juït niet betloten blpen/ maat in bet eeutoighept bcbouben too?ben. €n aï boaat 't 3a8e/ bat ben menfeh eeutoigïp betboemt 30Ubc toefen/ alébpnochtap aÏ3p beftbebe/ 3P betboememé 3ou ban beeï Iigtec 3p; toant geen ■goet jaï ongeloont blpen. jfêaat biet ftan nochtané memant 3eftetïp toeten of bp betboemt of behouben 3a! toefen; wantniemant weet, ofhy den haat of de liefde Gods waardig is, Gift &&ïomon Eccl. 9.) en hoe hy zyn leven eynden zal tot Gods eere. ©aarom offert u 3eIoen in bc pnben Cobé/ op bat hp met u boet na 5p aïbetlieffte toiï/ 't 3p tot be boob of tot het ïeben ©chl fion een menfeh 300 bet ftomen/ bathp30a gelaten toaé in be pnben <$obé/ pe b?icnbeïp 30U pm Cobt ontfangen. €n ttotfffeït niet / mp SÏIbetïteffte/ Cobt bie techtbaatbigié/ 3a! n niet betboemen/ is 't bat gp 3p gebob'en geftoubcn hebt naat u bttmogen/ en bat u hett oprtcht tot hem ié; toant 300 ïang aïé ben menfcb abem heeft/ 300 ïang pat htm nog optn bt fepot bet genabe <6obé-
#etberé/ aïé gp tot gtamftpp beftoojt too?t/ en ten affteet of miéhagen begint te fttfjgen ban titoe ebennaaften/ ban juït gp u 3elben vtnmtitn
tot



Bekoringe des Duyvels. &f
tot gcbagten ber Ïiefbe/ en 3ult hem alle tellenen ban buentfchap betorifen/ benfteube tn uto hert: ©ch mgnliebe mebebjoebet of 3uftttl top 3ijnte 3amen butgeten ban een &tab/ ftinbeten Cobg en €tf genanten beé ï|cmeltpë/ 30uben top mt hiet in ben toeg eenige onmin hebben 5 ft. €tt tot U3elbenfp?eefttalbué: ffoep/ foepu/ 3ougp uto Itebe mebebjoeber alfoo betathten / of eenige ontoaatbtghept betofjfen/ hp iémtffchienbupfent maal betet boo? 4?obt aïé gp. ©aatora toiït hem niet betoojbeeïen of bebjoeben / maat toiït hem in Boebet troutoe beminnen / 300 3ttït gp beu ©upbeï ligt bettoinmn; toant be ©upbeï geen bing meetbet haat tn ontftet ban ïiefbe. ©e ©upbeï tet nimmermeer/ hp flaapt nog beftt ooft niet / en baatom bjaagt bP niet beeï baat naar / al bafttn toaaftt gp beele/ ja al betïaat gp al u goet 3 maatnoebtanéarbept hp aïtijt om u befe hingen te beletten / mité het beouame mibbelen jijn tot be beugt/ ebentoeï ié bit het rneefie niet bat bp ontftet. Ifêaat hebt gp ïiefbe tot utoen naaften/ bat ontftet hp 3eet: om bat gp alé ban op bet aatbe ftunt behouben/ 't geen fip in ben 3|emcl niet ftan behonben.
aïé gp tot hobaatbighept beftoo?t toojt/ 300 baït neber inbiepe ootmoebtgftept / benftenbr: ó Gy aarde en aflche! wat wilt gy u verheffen ? Eccl.Cap. 10. Al die haar verheffen zullen vernedert worden, 3fjt Chuftué/ Matth. Cap. 23.
aïé gptot traaghept btftoo?t toojt / 300 oefent U3eïben geftabigin goebe toetften/ benfteube/ bat niet ben lebtgen/ maat be b?oïme toetfteté / het %aon beéï|emeïtijfté3algélebehtoo3bcn/ Matth. ao. Slnhet beginfel beé goebén toerfté/ 500 atbept aïtijt be ©upbeï uto meem'ng tebetbaïfthen/ bat gp uto toerft niet puut om apobé toil/ maat ff 3 b»



Vertrooftinge in de om ïof en p?p bet menfcBcn/ jou boïb?engen. fn is 't bat gp htm biet in toebetpat/ 30a ié bp nog upt om u in ben boo?tgang beé toet&é te beletten/ u btttoeftftenbe tot gtamfcBapV traagftept/ 3bjaatmoebigbept/ of ïigtbaatbigtjept / of tot eenig anber beïetfeï. €n too?t bp biet ooft bettoonnen/ 300 beftoojt bp uin 't epube/ of na Bet tpnbe beétoetfté/ metpbele glorie of betoeminge/ te toeten/ bat gp 't 3ect b?omeip gebaan hebt/ in bat gp beeï betet 3tjt ban anbete menfcben / bie 3uffté niet boen. jfêaar Biet moet gp n ooft b?oom tegen toeeren/ en aïfc beftotmgen met contrarie toapenen bettoiuncn; bat ié/ aféube ©upbel toil betBeffen/ bat gp u ban beruebett: toil bp u bcrueberen tot toamjope/ ban berBeftuboo? jeen goebe Bope op <#obt/ (|c.
€n of 't gebeucbe bat gp 5omtfjté toiett bettoonnen/ 300 geeft terftont ben moeb niet betloten/ bat gp geen tegeiiftant meet boet/ maat a ■jcïbe ben©npbeï alé bettoonnen gebenjon/ eben of 't nu aï bedoren en geen raat meer toaé. ©tBI bat toaat aï te peticuïeufe ftïepnmoebighept / en een moebet ban toapope. Maat boet gp aïé b?omeiSupteté/ betoeïfte/ aï too?ben3p eené tet aarben gefïagen/ ftaan Baafiig tocbet op/ gaannitt ïopen/ maat begten ban bappetbet aïé tt boren. Want at balt gp 3omtfité boo? beftotinge in ttoee / b?ie/ tien of ttointig boobfouben/ toiït baatom niet toauBopen/ of om uto 3toaftBept tc3eerftftpnmoebig toefen/ of ban Cobt aftopen/ toant bat nu'éBaagt <0obt beeï meet/ banbe 3onben biegp boet. Jfêaat ftcert u tetftont toeer totCobt/ bibbenbe om genabc/i#%piaaftt ten goet boo?nemen u.boo?taan betet te.toagten/ 300 toett bt3onben ban <ff>obt berfltben. ©enftt boe 3toaatïp bat ©abib geballen toaé in boobpgen oberfptï/ a
Beg.



Bekoringe des Duyvels. tf
Reg rï. €n hor. be #?infE ber «noffeïtn $ettn4 3p jBecftet Ch?tfiué b?iemaaï ïoocöenbe/ Matth. 2<5. €n pc fauïué be Stoft bttboïgbt/ Actor.. o ©cfE gtoott ^EpligEu heeft <$obt baatom laten ballEn/ op bat gp 3toafine menfehen/-boo? u temen niEt joubc mtgttoulrjen. Want de uytverïcoornen zyn alle dingen behulpig ten beften, Rom 8. la' ooft 3ommige 3onbcn En geb?t&en/ baat boo? 3p bEtootmoEbigt too?bcn.
HET V. CAPITTEL.
Van uytwendïge Openbaringen en Vervaarniffen des Duyvels, ook van Toveryea en andere quellingen.
D€ bofe (JfEEft/ aï too?t hp biïsmaaïéban br b?ienbeu töobé bEttoonuEn / tn Iaat nochtans" baatom niet af; maat biehp mEt intoenbige beftotinge niEt aan bettomnen/ biE queït hp mEt upttoenbige openbatinge; bectonenbc htm jEÏbEn tomttjta aïé Chjifiuó/ of in bE gEbaantE eeuö goeben'Cngeïé/ 300 gauïué 3pt/ 2 Cor. 11. om be 3imptl£ tE bEtÏEpbEu. %omttpé m leelpe gtoutocïPe figuttn/ aanntmEnbE bEn fthp ban Wah bEn / 5SEEtcn / ICeeutoen cn ©?aftcn / om bE fiïepumoebige en 3toaftfte in 't gEïoof/; boo? aï3ulfteberbaatniffm ban haat goEt opfEt te b?pen/ grip top lefsn ban %>. Inthoniué/ Athanafius in 't . leven van S. Anthonius, tn ban anbEtt % $abErcn in be itëocftpe. USaat tjitt tegen mott men nemen bEn &c&ilt beé <tf>eïoofé/ aïé f auïué ÏEEtt/ Ephef. 6. btttoutotnbE bafïeïp op bE goebe huïp en magtige bEfthctminge <$obé. Want fee ©upbeï heeft geen magt/ om on§ aan 3teï of 3F4 Ï'S*



S» Vertroellinge in de -
ïi'öltjflfltti / gtoot of ftïepn / etn hapt te Sonnett bettoetcn/ of 't moet hem eetft ban <fcobt toege* laten En geoo?ïoft 3tjn. ïjeeft hp geen maat om ih öe -©aiftrné te gaan 3onbcr €h?iftué tonftnt/ Matth. 8. hoe beeï minbet jaï hp iet te Ro?t fton» nen boEn bE Ch?iftcn menfcben / bie na d&obé beeït nefcfiapen/ en met het bïoet Ch?ifti beïïoft jön5 ©aatom be $?opïjeet %ab / bie 3cer groote fthabe m 3fjngoEt/ ento?menten in jijn ligbaam/ ban ben ©upbeï gEÏèben hab/ aïé ïjem toiert gebpotfehapt/ bat\aï 3tjn goet toaé bedoren / en 3n« Ktnbrren boo? 't h«pé boob toaren gebafïen/ Job 4 300 3epbe hp met/ $obt öeeftbet gegeben rn ben ©upbel beeft bet genomen: maar bp 3epbe/ Godt heeft het gegeven, en die heeft het' weder genomen, gelyk 't den Heere belieft leeft, alfoo is 't gefchiet, den Naam des HeeTen zy gebenedyt. Want hp toift toeï/ bat bE ^>upbcl niet een binger aait hEm ftefien mogt/ betbct aïé hem bat ban <0obt geoo?loft toaé- €eré» teip 3p goet tebetoben/ baat na shn Kinberen te boben/ tn tenïaatften 3ijn fighaamtephnigen. Sïlfoo 30U het met oné ooft 3pn/ habbcn top goet betroutoen op <#obt. itëant bie hem 3eïfé/ boo? be gratie 6obé/ ftan toagten/ bat bp met toett bettoonnen in be intoenbigebeftoringeber 3onben/ bie 3al ooft toeï gemoet 3hn om be upttoenbige openbaringen cn berbaatriiffen te ïflbeu. Want <fcobt 3aï 3rtn hett betïigten ban binnen mttxrin gratie/ 300 bat hp aïïe beb?ogbeé©upbeïé&aaéteïh'ft 3aï Rennen En betagtcn / benfttitbe / bat <0obt ben fecte bp hem is aïé ten ftetht befchetmec/ en bat bp magtiger ié hem te behoEbEn/ ban alïE ©upbeïen om tc befetjabigen / Luc. 20.
Jfêaat 3ommige goebe menfcben 3rin 300 bctijaait en3toaftm 't geloof/ batfe beé nagté 3on-
bec



Bekoringe des Duyvels. §9 bet ligt niet butben gaan / of ijaat hooft naautoeïnfté upt ecnbenftet fteften/ tben aïé of be ©upbel meer magt pb in 't bupftet ban in 't ligt/ of bupten 't hupé meer ban binnen 'é hupé/ en 3P 3bn oor meer betbaattaïé3p alleen 3p/ ban alé iemant bp baat té. 2ttme menfcben I meent gp/ bat 45obt n 300 boel met ban beboaten 3onber ligt aïé met ligt / of aïé gp alleen 3p alé bat 'et iemant bp u ié/ of alé be beut open ftaat ban alé 3t toe ftaat? ©it ié imtneté een groote binbetagtighept en 3toafthept in 't OPeloof. jfoep oné/ Cbnften léenfchEtt; bat mp 300 ecu aïepn bettoittoen op OFobt bebben / of 300 3cet boo? cemg 0113ebal fcïjjomen. dabben bopbe recïjtc ïiefbe 05obé/ mp 3ouben beeï betet op hem bettoutoen / toant 't betroutoen Bomt upt ïiefbe. Immeté 30t gp betfeftett / aïé Wauïué 3P / 1 Cor. 10. Dat Godt, bic aïtrtt bp u ié / u niet zal laten gelchieden meer als gy verdragen kunt. 3jft 3cgge nog/ bat ©upbel / §el\e/ nogeenigCreatuur/ uiuet genaften mag/ of 4Pobt moet 't eetft gebogen of toelaten. Ié 't nu / bat OPobt ben ï|eet / upt 3dn J&abecïpe ïiefbe en boojftgtigbept / belieft / bat gp iet lp tot uto pjofijt en 3alig[jept/ toat toiït gp ban bfteben en 3o?gen? 4Pp befjoojt tetbet ïjct Ipen tc gemoet te lopen/ maat niet met Sjonaé/ <&obé o?bonantte te toiïïen ontbïugtcn / Jona 1. 't toeïft oné onmogcïp té. ï|ietom aïé oné oPobt eenig ïpen/ of aanbegtiuge beé &atpné toefcöiftt/ 3uïïen top op OPobt betttötitocn/ en 7t jefbc ban OPobé banb getoillig aannemen/ toetenbe/ bat be ;§>atpn oné niet meet Ban fimbcten / aïé «JPobt bem 3a! toelaten; cn aïé <#obt bc ;§>atpn begeett toe te laten/ bathp onébebegt/ temteert en pijnigt/ bat 3uïlen top patientig/ om OPobé mille/ berb?agen/ enaléb?omeCampïoenen/ bch •3F 5 ^«P-



po . Vertrooftinge in' de
©upbeï«n al 3paanhang aiioo bettoinnen/ toeï' toetEUbc/ bat top <S>obé ataogeube banb niet fton= tien ontbïugtcn; rn of to ©upbeï oné b?epgbe en betfthpte/ 300 3ulïen top bafielp betttoutoen/ bat tegen C>obé toiï en o?bsnantic/ oné niemant ftan binberen/ be toeïfte ons niet boben bermogen jal laten ïrjben. ©it ié ooft te betpan ban to» betpen/ begogeïcrpen/ en anber gnaat/ bat oné. boo? ©upbeïé taat of ftonficn gefcbieben mag. Want o5obt ëné bthocb met 3p mogeube hanb/ bat top niet ballen/ of befogt too?benboben onfe magt/ of bp 3a! oné baat toonberip ban bcrïoé» fen/ geïp hp $aulué bebe / Actor. 28. boen be fenp;ge ^ïang aan 3p banb bleef hangen/ en iebcr meenbe/ bat Bp baat ban ftetbcn3ou/ botB Bp fïoeg befeïbe ban 3p banb in 't buut / 3onbet eenig gebaat te Ipen. Want CB?iftué Beeft 3p ©ifcipcïen en oné alle belooft/ 3eggenbc/ Luc. 10. Ziet ik hebbe u magt gegeven, te treden over de Serpenten en Schorpioenen, en over alle kragt des vyands, en geen ding en zal u hinderen mogen. %a I al b?onft gp ooft toat fe» tirjii/ 'tcnjai u niet fchaben / (ft. Want ik ben byu, tot den eynde des Werelds toe, Luc.23. bit 3p CBjiPé tooojben. $11 beuht ecné / of u be ïrepfet 3nlfte belofte gebaan Bab / of gp Bem niet bettoutoen 30113 telneten/ bathp met aÏ3p magt en ppten/ u aïtpbp 3P/ en befchetmeit jou boo? aï utot bpanben / of gp ban toeï iemant 3oube b?eefeu. ©eel toaatagtiget ié o?obt aïtijt bp u/ en almagttg om tc Beïpen. ©th of top bit toeï hemetftcn ftonben! bat be l^eete 3uïfte ïiefbe en 3o?ge boo?o.né Beeft/ bat Bet Bem 300 toet boet/ alé top hem'niet tod bettoutoen/ en 300 nitaben geboden ban Bem Bebben / bat Bet onuptfp?tfteip tót toant Bp toil oné niet boen ban alle goet/
maas



Bekoringe des Duyvels. 91
maat bat hp oné 3omtijté 3uïRéïaat gtfchieben/ bat boet hp om oné geloof öaat mebe oeffenenbe te ficrften / en om bat men 31'en en Rennen 3oube/ of mp hem aï getrouto 3tjn en bettoutoen. ifêaar* om 3o?gtgp ban/ bat u baat of baar/ of ban bie en bie menfcben iet gefcftteben mogt / baar gpfcha» bc of fchanbe 3ou ban ïfjben/ bie 3iilRen toornen bpftanbet hebt 3 Pf. 70. ©it ftomt aï upt beé ©upbeïé beftotinge/ bie u be3o?ge beé toeRomen* ben ïijbené 300 frrtft boojtb?eugt / eben aïé of 't nu ge'fchiet toaé/ 't boeïft miffcbten nimmetmeet jaï gefchieben. i£ant het ié be ©upbeï ebenbcel/ toaat mebe hp ben menfeh 30" Öett bebjoeft cn te onbet toengt/ 't 3p met openbate beftotinge/ of met pbeïe baïfchc 3o?ge beé aanfiaanbe ïijbené en pctlfReïen; baar mebe bat hp ben menfeh 3»m« t#té 300 3eet bef toaatt en beftommrtt / bat hp meer bjeeft het onfeftet aanftaanbe ïijben / aïé be fmette beé tegentooojbigen ïijbené. ©it ié een onge* ttoutoighept tegen dSobt: Jtëant ift 3egge/ bat top gantfehehjft met 'et betten aan dPobt moeten hangen/ geruft ©abib jijt/ Pf. 26. Den Heere is een befchermer mynslevens, voor wienwil ik dan zorgen ?
HET VI. CAPITTEL.
Hoe dat tegen alle Bekoringen geen beter Remedie is, als 't overdenken van de Paffie Chrifti.
TCgen berfchepbc 3onben stjn berfeftepbe Se* mebien: maat tegen alle 2Beftotingen bet 3oubcn ié geen betet Semebie/ aïé geftabigïijft te sbttbtnften 't bitter, lEijben en ©00b oné Zeereu



$2 Vertrooftinge in de
•Jiefu Chn'ftt/ 't toeïft ié ttn &chiït terjctt aï'bt §&#ltn beé ©upbeïé. itëant geïp 't ïïtupt gehettn $anaceeu/ bp be jfêebecrjnen/ gort iS tegen fitte 31'efitm/ alfoo ié ooft be bittere faffte Cftn'ftt goet tegen aïïe beftotingen en jiefttrn ber 3tele. OPeeft oPobt be dPefteenten en IKtupben magt om ïigptncipe 31'eSten te genefen 3 ï"*k>e beeï meerber magt beeft bp gegeben jtjn bittere $affien tegen aïïe bjoefïjept en 3onbcn/ aïé men 3e met bebote herten obetbenftt3 %S 't ban/ bat u be grootfiept bet 3onbcn tot boanïjoop toil ttcftften 3 500 hebt gp be gebenebpe boonben Cftn'fti / boaar mebe bat gp aïuto 3onben obetbloebig mag afboaffcben. Slé't bat gp n 3elbe ïaauto / ttaag en jonbet bjetfe bint/ 300 fteett n totbe faffie Cïm'fti/ en3iet hoe tojeebcïp bat dPobt onfe jonben m 3p eenigen ^oon gepaft heeft/ pe 3nut batbet Chuétué 3pn 3eïbe beeft ïaten toojbcn/ eer bp n upt be magt beé ©upbtïé betloft beeft 3 €11 benftt mat gp nu boen / en bat gp befcibe toeg toanbeïen moet/ toiït gp bomen baat bp ié. %S 't bat gp toteetgtetighcpt/ tjobaarbpe en pogbept behoort toojt / 300 benftt / boe 3eet ïjem be aïmogcube oPobt om utocnt bernebert beeft / als een worm die men met voeten treed, Pf. 21.
Woit gp beftoojt tot unbigftept en gtamfcpp 3 52oo benftt/ boe goebigïpft en 3agtmoebig/ bat bem be goebe 3|eete bettoont beeft aan 3p bpanben: Gelyk als een onnofel Lam voor zyn Scheerder, alfoo dat hyzynenmontniet open gedaan heeft, (om een klaaglyk of verwytelyk woort te fpreken,) Efa. 51. itëo?t gp beftoo?t tot guïfigftept/ ïeftfterupt ia fpp en bjauft 3 %oo benftt/ pe bat bie albetfoetp S|ecte metbitiete dPaï en €bift aan 't fótupéiégtlaaft/ Matth. 27.
itëojt gp benoog ban be boelluften beébïecftb?
©enftt/



Bekoringe des Duyvels. 9$ P«mt/ fioe bem bat bE SeereChjijhiö ban alle brcHnften ié gEtoEEft/ boen fip na brei armoebe/ abfttncntie En ppltffibept/ 3ijn ÏEbEn tn allE Inben / berbuet En tojmenten geé'pnbigt beeft/ Matth. 27. baar bE $. ^chjtft bol ban té. »oit gp beaoojt tot rftftbom3 %oo benfit/ boe arm bat be Sïtmogenbe l|eet om utoent toiï getooibenié/ 30a bat bp niet 300 beef bebieï/ ban aï bet goet bril i^cmeié En bErlarbrn/ bat 3pnEtoaé/ baatjnfi boojtoont gebenebijbe hooft op hab mogen tuften/ Luc. 9. SCïbué 3"ït gp boEn m aïÏE beftoriugen / na bat ubE <$eeft @obé ïeerensaf; toant bE ©unbEl ontfiEt neen bing nwr / até ïjet bitter ïfjben Cfjufii; hp toeettoel/ toat fcïjabebat rjpbaacbn gebab beeft / en bat bem af 3pn magt baar boo? benomen ié. Want als wy dood w aren door de zonden, zoo heeft ons Godt, in Chrifto, wederom levendig gemaakt, vergevende ons alle onfe zonden, en uytwiïfchende het handfchrift dat tegen ons was, en heeft dat weggenomen, en aanhetKruysgenagelt, (C0I..2.) berovende de Prinfen en de Magten der duyfterniffe, en heefcfe openbaarlyk verwonnen, triumpheerende over haar, doorhem zeiven, 1 Cor. 10. Chriftus is de kragt en de wyshey t Gods, Pred! 4: ^0 ié be ftcagt <£>obé: Want bie bp bemint/ bie ham. bp / Apoc. 3. ©os ié bp be lEtjébrpt ®obét toant bp leert oné boo^ijn stempel/ bat top be fiaftttbmg ber beboringe berbuïbtg ïnben 3qnbcn/ geïp $ auïué snt / Heb. 4. Wy hebben met een BiïTchop die geen medelyden heeft met onfe krankheyt, maar die in alle manieren met lyden beproeft en onderfogt is, gelyk als wy, behalven de zonden, ©aatomté ebuftué beaoring en Ipen/ opeenbefonbetebEtligtmae: toant aïétopaanmetfim'i bitter ^p-n oné i$ee-
retf



94 . Vertrooftinge in dé
ten 9efn Ch?iftt/ 3°° tont oné Mepn ïfjberi beeï hater / geïnV fauhté stft/ Heb. 12. Gedenkt doch aan Chriftus jefus , die zoo grooten lyden voor ons geleden heeft, en wilt geen verdriet hebben in uw lyden. Want al oné ïijben/ en ai bet Ipen bet Hjepïigen / ié niet te aelnfien bp be bittere f flffte oné S^eeten Sefu/ geïijft bp 3eibc 3fjt boo? ben £>?opbeet fetemiaé / Klaaglied, j. ó Alle die voor by den weg gaat! aanmerkt en ziet, of 'er eenige pyne isgelyk de myne? ^n figuur ban ban befen / 300 heeft Jfêofcé in be itëoeftfjne 't getale &etpcntop een fiaafe gehangen/ Num. 21. bat ié Cbjijtum atfam aan het
«nrn$/ op bat aïïe/ bie ban 't ï|eïfchc &etpent gebeten / en in haat steïenmet het fentjn bet 3onben befmet-toaten/ haat aanfigten soubcn opheffen tot 't H&etaïe Serpent Ch?iftum Semm/ en aïfoo ban be fmettcn ber beftotinge genefen too?ben Wü nu / ó beb?uftte betten! bie beöoo?t. ert gegutït 3ön ban ben ©upbeï/ neemt boo? oogert



Bekoringe des Duyvels. <j$
timen -Brnpbegom Cïjjiftnm Sfcfum/ tn 31'et in at fpiegEl bflustju bittere gaffïE/ toat hp ban bofe menicben geïeben / eu hoe fin bEn ©upbel boo? 3iht igbfaambrpt berfcoomiEn beeft/ engp 3uït gtoote trooft baar ju binben/ tn toelgemoct toojben ont élk bekoring tn ïfjbEn tE betbjagen. <$oft iê ttn gtootE ttiuEbiE tegen alle be&ormgtn beö ©upbeïaV tEnbEboot <$ebeb tot tëobt/ geïp jElf Chnftü# 3ht / Matth. 26. Waakt en bid, op dat gy niet valt in bekoringe. tyitt ban ïjtböen b)p Een f> gunt in 't 25oeh Exod. 17. boen bE ïfinbettn %$>
taelé bogtEu tegen be amalEöitEn/ hoe bat ïfêou§ jat op bEn 2Sctg/ tn bab tot <fco~bt met upt* gerefttt atmen; en 300 lang als jj@ofe£ bab / tn 3pn armen ophielt / bEttoonnËn bE ^fratliten/ maat aïébP3t h^innen/ 300 betïortn 3p. %m&ÏEth beteftent bE ©upbel ban bEt pellen/ bie booi onfe bEbotE gEbEben bEttoonmn toett/ maat atö top m 'tDihbenbetfïaautoett/ ban too?ben3p putti tefltnomj. ^bitn«tt«ntooru^t b»cft^obfl3



$5 Vertrooftinge in de
iïMtnteenbcboot j$an: 6 <$p eeutoige ïfêphcpt <£obé 1 met toat toonberlpe itëebecpen genceft nn onfe toonben. <$ch 3oete ïiefbe tëobé! hoe mtnnefhft treft t gp onfe herten tot n/ en hoeb?ienbeIftR fmecfit gp oné / hoe ïteffeïp bflngtgp oné/ rn hoe fterfteïp houb gp oné 3 ö <$p goebe ^ether! toie joube uboe mmnelpe boetpppen met begeeren na tc boïgen in afle Ipen/ beftormgen arbept / alé een fepapje 3p ierber /, cn een ftucgt 5«n H&ccfter? ó ^emeïfche ï^phept! tote jou uto 3altgen raat met begeeren te horen? o SCIbetPfp Seful toiït boch mp ftout hert boo?fchieten metbe burigc ftralcn utoet hefbe/ op bat ut mp geen pïaatfe binben be burigc pijlen ber $eifche brftotingen. #aït in 't bmnenp ban mijn hert/ en berligt be bupfterntffe mijner 3ieïe met« dPobbeip ligt/ op bat ift alle liften beé ©upbelé hennen en fthoutoen mag. $ot ftan men 3oeter toeften alé utoe ïiefbe/ of beter binben ban utoe IMéhrpt? Job 7. aïïe bie bo?ftig 3p/ bomen tot ïi/ cn toer ben gelaaft methettoatetutoet3a« liner tophept. Wit moebe ié/ bie neme u 3oete* ÏP op tp ï»aï#/ en hp Snï baar ruft m binben/ Matth. ii. Wit met ïpen en beftormg gegucït ié/ bic Rome tot u/ pre en boïgen u/ hp3albetïoft too?ben en herwinnen; toant gp toilbe boch telbe beftoojt too?ben/ op bat top boo? utoe beftoringe en bictorie bertoinuen 3ouben / Matth. 4. ©aarom toie met Cö#u$ aïïe beftormg ber bpanben toil bertoinuen/ bie moet ooft met<£h?-ftué gaan in be tooeftpe/ bat ii/ in afjonbermgban ban aïïe menfehen/ en ppen pm alleen / op bat hp 300 hem ïclber te beter waarnemen. |p moet ooft baften/ toaften en bibben; toant aïé Ch?iftué tp/ too tp'et3ommige©npbeïen/ bie met berDoonnen toojben/ ban boo? baften en bibben. «5*



Bekoringe des Duyvels. y? té 't/ bat gp hier boïftanbig in blijft/ 300 juït rn ooft bettoinnen/ en ban jaltai be engelen tot u ftomen / en na be bittorie u berttoofieu en bienen/ Matth. 7.
HET VII. CAPITTEL.
Van de Bekoringe des Werelds.
Dtf tboeebe bpant/ baar top boo? too?ben be* ftoo?t/ iS befe bcbuegehjfte i^ereït/ toeïfte/ fl[« fi. ^an 3tjt/ geheel m 't gttaat geftelt ié. ïEant 3p" iS boo? beé ©upbeïé hooéhept/ en meer: ban haar jelfé beb?iegeïijfthept / 3eet tegen oné getoapent/ om oné beftorenbe te betltfben /1Joan. 5. tn bat in ttoeebetïep manieten; te toeten / aïé nu met boo?fpoet/ en ban met tegcnfpoet: 3n boojfpoet ftomtfe 3oet aanttebcn/ aïé een %otz fchoon opactopt/ om oné boo?haar pbelegenoegte/ baïfche rhftbom en tijbeïnfte eere te berïgben. gnt tegenfpoet fteert 3p haar ftetft om / en too?t ong ban to?ecber aïé eenige i©oïf / of bat 3p oné, boos onïiibfaamhept en murmureeringe in eenige manhoop mogte toerpen. ©e iKereït/ heet ift / bc toettïtïpt menfehen/ bie na haar 3tnïpfttpt ttt niet na btgcboben <0obé ïeben; biebefto?menon# in boo?fpoet met b?tebethanbe toapenen/ te toeten/ met pbele genoegten/ baïfche rijftbom/ en pbeïc eete/ aïé San 3tjt: Broeders en wilt de Werelt niet beminnen, nog al dat in de Werelc is Want alles dat in de Wereltis, dat is begéerlykheyt des vleefchs, begeerlykheyt der oogen, en hovaardigheyt des levens, 1 Joan.2. jgu laat oné eetft beften be pbele genoegten üt§ mm\ts/ baat haat bt menfehen 3eer roebebe& som*



08 Vertrooftinge in de
«ommeren/ haren Schepper betgtten/ en haat ebeïe jieïe betboemen. <t£n i$ 't niet alé nbeibeut/ tytberïieó/ en befmettmge bet tonfctentie 3 mt ié anbeté haat 3tngen en fpnngen/ haat bu'nften en ftlmfteu/ haatbanffen enhobeeten? ïtëantalé be nute obet ié./ ban ié ooft aï be genoegten gebaan. #ch I of het ban gebaan toaé/ en bat 'et geen bjoefhept na boïgbe; maat geïflft na bjoefhept ftomtberttoofimge/ aïfoo ftomt na pbele ge» noegten niet aïé bjoefhept/ touto en Knaging bet tonftientie. =©00? een ftïepnc bjeugbe / beeï bet« bu'et. Itëant na ftojte bjengbe een lang reet/ bat iS beé J©eteïté ïiefben Meet. ïloojt boatbe ifêijfeman 3ijt ban be bebuegïijftftept beé ï©ereïté/ tn be perfonebaneen #oer: Voor het Venfter myns Huys, zag ik, door de traliën, een Jongeling wandelen op de ftrate aan een hoekje in'e donker; en daar ontmoete hem een Vrouwe, gekleed als een Hoere, bereyt om zielen té bedriegen, klapachtig, wilt en ongebonden, haar lagen leggende in alle hoeken. Zy greep den Jongeling by de hand, kuïïende omhelsde zy hem, en fprak: Ikben uytgegaan om u te ontmoeten, begeerende u te fpreken, en nu heb ik u gevonden. Ik heb myn Bedde met Koorden ondervlogten, en overdekt met geheelde Tapytferye uyt Egypten: Komt, laat onsgenoegte rapen, en malkanderen vriendelyk in den arm nemen tot den dageraat. Zy beftriktenhem met veel woorden, en hy volgde haar terftont, gelyk een Os tot devleefchbank, en als een Vogel tot de ftrik, niet merkende dac het hem om zyn leven te doen was, Prov. 7.
$11 hebt gp gehoouV boebe brbn'egeïtj&e 3|oec befet Jtëeteït upt té/ om oné met haat genoegten ttt toeliuften te bttïtjbw, Mm ïwojt n« ooft ben
tm



Bekoringe des Duyvels. 99 raat beé »öfeman«/ Prov. 7. 3rggtnbr. Mynv kint, en laatu doch tot hare wegen niet verlyden, want zy heeft 'er veele gewont en nedergeworpen, ja ook de alderfterkftevzynvan haar vermoort. ^ietom/ mtjnllbetlteffte/ toagt ti ban be genoegten beé ïfêerrlté/ bie 3eetfto?t en berganfteïtjft/ pbel/ ja 3onbtg 3tjn; hoo?ttoatbe ty. i|o&3tjt/ Job 21. Zy liaan de Trommel, fpelèn op Harpen en Snaren, zy lyden haar leven in goede dagen, en binnen een oogenblik dalen zy neder'in denafgrontder Hellen, ©ofc 3tjt ChpftuS/ Luc. 6.. Wee u die nu lacht en blyde zyt '."want gy zult fchreijen. Uw lachgen zal in fchreijen verandert worden, Jac.4. ©cnftt eené/ of gp boo? een uur blübfchap toeberom een uut b?otfhept moeft ïijben / of u befe bïijbfcbap aangenaam 30U toefen ? $U3uïtgpmet alleen een uur / maar ooft langen tijt b?oefbept en pijn moeten ïijben/ en bat boo?een ftlepnegenoegten en pbeïhept. ©aatom jfft gp toijé/ 30* ïaatfe baren. ^ . r-r< A«i ,
©e ttoeebt ftttft / baat oné be ü&eteït mebe beftoo?t/ ié htt goet en rijnbout ber Netelt/ baat $aultté ban 3ijt / 1 Tim. 6. Die ryk willen worden, vallen in bekoringe enftrikken des Duyvels , en in veel onnutte fchandelyke begeerlykheden, die de menfehen nederdrukken tot in de dood en verdoemeniffe. Want de wortel van alle quaat is de gierigheyt. Wy hebben niet gebragtin defe Werelt, en wy zullen daar ook niet uytdragen. Daarom alswykoft en klederen hebben, moeten wy te vreden zyné ©it 3ijn jèaulué epgen tooo?ben en goeben raat. Jtëaat be bofe iëerelt / of be ©upbeï boo? be Netelt/ b?engt oné toonbetlnfttbingen te boten / aïg bat top bit en bat nog gtb?e& hebben: baatom <J5 a 30»*



icö Vertrooftinge in de
30uben top 't 300 toeï niet hebben aïé bit rn biel "gtem/ fioub toatagterS om utoe «inbeten eetïfjft op te bcïpen/ of tegen ben quaben / of onbm bag. 3|tem/ bab gp bit of bat nog/ ban mogt gp te bjebe 3p/ en niet aïé goebe ciet manen uto ïeben ïang. Sfêp 2fiïberlieffïe/ bit 3p aï groote befioringen / bie beé menfcben bert 3eer bcftoaren; tn aïé Chufhté 3p/ 3p 't fcberpe boojnen/ bie 'é menfcben bert 300 boojfteftcn/ bat bp niet ruéten ban/ Matth. 13. ifêeï te recht noemtfeCbjiétué boomeu. €n toat ftoft bet al petPeï/ arbept en moepteu/ eer bat men toat goeberen ftan mujgen? en aïé menfe berfttegen ïjcrft / ban 3p 't ooft boomen/ toant men ié aïtijt beftommett toe te betïiefen; en 't toojt 3~omtpé op cen uur bcrïoten / baar men menig jaar om gearhept heeft; rn bedoren 3pbe / 300 3p 'tooft boomeu/ toant men beeft ban groote routoenpttfcec baar ban/ ja 300 / bat 3omnuge baar 3inneu en ïeben baar boo? berïiefen. %oo 3p ban be rpbommeu en goeberen befet i©erett / anbeté niet ban boojnen/ beftotinge cn queïïmgen in'tberftrpen/ in 't bepuben/ in 't berïiefen/ en 't ïaatp loon ié be ^eïïe ben geenen biefe guaïp gebmpften. 3®ant hoe bat men meer beeft/ hoe bat men al meer pbben toiï: en nimmer ié een gierig bert tc betfaben: gehjft be fitjfteman in het Cbangeïi'c/ bie Schuren boï bab/ cn niet toift/ toaar bat bp al het goet bergen 3oube; 300 bagt bpin 3P bert/ batbp3p Schuren toiïbebergrooten/ cuatébp 't al bpeen bab / ban toilbe bp eeten en bpften 3onbet agterbenften: Maai be ftemmc <Bobê fp?aft tot bem: ö Gy dwaas! uw ziele zal in defe nagt van u genomen worden; wie zal 't dan befrttendat gy vergadert hebt ? $og3p betijbeipe goeberen fthabeujfc/ om bat 3p ben menfeh
een



Bekoringe des Duyvels.
een oojfaaft 3ftn tot bede 3onben/ baarttn&m menfcb heel b?p ban ié; en baarom 3tjt Chjiftué: Dat 'er eer een Kameel door 't oog van eert Naait zoude gaan, dan een Ryke in 't eeuwig leven. l©ant be tnfte lieben bjijbeu m obetblocbiobent/ 3p bettoilbeten ban opgehlafenthept / 3P gaan baar 't ben belieft / ballen in3onbentoe 'er betboben 3tjn/ betfupmen bat 'er geboben ié/ tn aïfoo toojt bet goet een oojfaaft ber prjne/ bat baat toaé een toeïluft bet 3onbcn. ©au toaar aomt anbeté't nipten en roben/ ttoiftenoojïog/ oberfpel/ boobflag/ moojt/ (|c. ban upt gierigbept/ cn om 't bebben en 't bouben 5 ©e gietigbept bet* bïint be menfcb 3pn bert / bat bP nog buenben nog magen aanfien toiï/ bat bp tccht in onrecbt betfteett/ cn ïiff cn 31de bedieft om 't goeté taille, ©aatom/ mijn Sfilbetïieffte / tailt bocb op bit Sïatbfche goet niet ruften; toant / bet ïept bert menfcb m be ^eïle / cn bet bïifft 'cr 3dbe hupten. Cbu'ftué 3üt/ Luc.6. Wee ugy Ryke, die hier uw geneugten en vertrooftinge hebt. Jtëant toat 3ou het een menfcb baten/ bat bp 't al bpeen gefcbjaapt / en be gantfcbe Netelt getoonnen hab/ alé 3tjn ebde 3tel moeft bedoren bïftben3 Wn moeten 't biet bocb aïïcé laten/ tn oné jaï niet boïgen ban onfe beugben. ©aarom raat Ch?ié« tué/ Luc9.Dat wy ons vrienden zouden maken van den fchat der boosheyt: bat tó/ bat top ben armen ban onfe goebeten 3oube mebebee* ïen/ op bat top/ na befe tijt/ in be ï|emeïfcbe <oJabernafteten ontfangen mogten toojben; toant be beugben en goebe toetften 3fjn be toaatagtige rpftbomraen beé menfcben / Luc. 16. l|et 36atbfcïje goet boojt oné niet toe / maat be Itëereït i& tot oné nut en pjo'fht beé naaften/ onébandSobt odeent. Jltëaat bt befïttmge bet toate rpbom* <$ 3 men



toi Vertrooftinge in de
men net jreïe/ bat beugben 3tfn / bie mogen top met befïtten / 300 ïang alé top in be ftëeteït ieté Beminnen boben <$obt.. ©aarom 3ijt Cïjn'ftné": Zalig zyn de armen van geeft; want haar dat Ryk der Hemelen toebehoort.
©e berbe fttift / bie oné bc itëeteït lept/ ié pbele glorie of tpehjfte eere/ baar (<£>obt betert) 3eet beeï menfehen mebe bebjogen toojben. i©ant aïé top aïïe anbete 3onben bebben bettoonnen/ ban 3p top nog in ben fttijt tegen be pbele glorie. 3feant/ gelp Auguftinus 3tft/ alle anbete 3onben gefchieben in quabe toetften/ maat be pbeït glorie mengt haat onbet be goebe toetften/ om bit tt betnieïen. gbelc glotie ié ttoeebetlep / te toeten/ tn 'tï&ereïtïpe en in 'ttëeefteipe: be pbele IJÏorie in ifêcteltïpe bingeu is beeïbethaube / te toeten / mbooghepbeéftaaté/ bat men hem 3e! fj baat in betheft / bat menban be menfehen ttrtfien tn geeett toojt. Stem / bat men hem betheft in jp gtoot goet / of om hgpmelpe fchooubept/ ef om ftetfiftept/ toelfBjeftenthept tn biergeipe/ *t toelft alleé groote pbélftept ié. Want befe tóngen 3eet betganfielp 3p; geïp gp ftuntbebinben / tn 't aanfeftoutoen ban be opjaffiebcn bet geene/ bie in gtoote eet/ magt en rpbom hiet getoeeft 3p/ en albe bagenpteélcbenétn tocelbe cn toeïluft boojgeftiagt hebben: metftt / of gp eenig teften bau haat tere/ toeelbe of fepopept/ binben juït 3 2&cfïct / toaat bat nu ié haar ftoftejp cietflflt in ttlecbercn / in Siutoceïén/ in<$oub tn JStïberS Waat ié nu haar eer / groote lÊaam/ hogejJSagt/ ftofteïpeJfêaaïtpen/haatïachgen/ fpelen en oberbaat? toaat 3p 'er ©ienaaté en ontfag? ftt. Wast 3pfe 3eïfé ooft gebaten/ bie anbete menfeïjen 300 ongeuabig berbmftt / cn ïan» ben en $teben oiibet haat getoelt gebjagt hebben 5
W&üZ



Bekoringe des Duyvels. 103
Want té be fcpone «bfalon/ be top $aïomon/ be ftctftt £amfou? %P3paI gepaffeett/ ten en «nesten/ arme en rpe/ fcpon en leelp/ tong en oub/ fret ié nu aï geïp / jp jtm nu al aatb en fip/ gt. Maat be pbele glorie: in teipe bingen/ aiéin baften/ toaften / btbben en aaïmoeffen te geben/ bie té beeï fcpbclpet:: be anbere ié pbeïïjept / maat befe 10 booéppt. ©efe nbeïe aïotit ié ttn fenijn/ bat alle goebe toetften bcrbaifcp en bebetft/ bat 'et geen bmgten upt ftomen/ aïé Cfiuftué 3p/ Matth. 6. Wagl: u, dat gy uw Aalmoeflen (of anbete goebe toerfttn) niet doet voor de menfehen, om van haar gefien of geprefen te worden, want anders zou cv geen loon hebben van uwen Hemelfchen Vader. €n ban be cetgietigt fptifeen/ bte al haat toetften beben om beu menfcpn te behagen/ «pbc bt^tttt/ Matth. 6. Ik zegge u voorwaar, zy hebben haar loon hier ontfangen. i©ant be nbeïe glorie i& ttn Ifêottt bie be goebe toetften / baarfe upt geboren toojt/ Peft m betflmt. St. Tan Guldemont, befcbjnft oné jeet fchoon be nbeïe eere beftt Jtëeteït/ jeggenbe: bat aïïe eet en ïof ber menfehen/ niet meet te achten ié / ban het geftaaft of natuur betoogden/ bte uren toep* nig tijté toefmgen / en ban tetftont toebetom totgbïiegen %ou gp u baatom niet 3eet betbïttben/ xnt hP/ of té u bat niet een gtoote eett? $tet meet té aï be ïof bet menfehen/ toant bic betgaat paft cn betanbett. 2SÏ be eere befer ^crelt en ïé niet anbeté aïé tooft / bit ban ten ftïepn ftooïtje buut opgaat/ tn om hoog ftomenbe/ betbtopt. 2Sïbué té 't ooft mtt bt pbele glotie: Want alé be ïupben metften/ bat men na eet en glottt ftaat/ ban betathtenfe bie menfeh/ en fteettn htt bïab tm/ lapttnbt pm beeï meet alé jp htm tt bo^ 4 dB



104 Vertrooftinge in de
ren pjefen. Want be pbele glorie ié ban 311ÏÏS ertt natuur / aïé mm bie 30CM ban bïietfe boeg/ maat aïé men bie betfmaat 300 ftomtfe ban 3elfé na oné 10e; geïP Chuftné 3P/ Luc. 14. Alle die hem zeiven verheft, die zal vernedert worden; en die hem zeiven vernedert, zal verheven worden. <$obt haat geen buig meer alé ftobaarbpt tn gierighept; toant baarom heeft hp beCngclen upt ben %emel/ en be ïfêenfcben upt het $arafcp gebjeben/ 1 Tim. 1. Want alle eer / lof en «njé hem aïïeen tocbehoojt. Cu ïjp toil 3ijnectt niemant gebcn/ Efa. 48.' ö <Pp opgebïafcu menfcpn! Wat hebt gy doch, dat gy van Godt niet hebt'ontfangen? 1 Cor. 4. Enis 't, datgy ft ontfangen hebt, waarom beroemt gy u dan, als ofgy't niet had ontfangen? ©aarom/ mijn Sïïbetïteffte/ ïaat 3inften ubo hoogmoet / en ber«otmoebigt* u onbet be magtige pub <$obé/ op tat hp u betheffen in ben tp bet befoeftmge/ 1 Petr. 5. J©ant bie hem om ïaag houb/ bic 3a! .«iet ligt toojben gefeïjoten/ of in be ftttftften beé ©upbeïé en beé U&telté baïïcn; en bie hem bafi aan <$obt tn 't"Chuften (fceïoof houb/ jaï aïïebrfioringe beé Wtriltg bettoiunen; geïp j§>. 9|an jijt/ 1 Joan. 5. De victorie, daar mede de Werelt wort verwonnen, dat is ons Geloof.
én hebben topbetpaït/ bp beftotingen beé ttëettïté in boopoet/ bie top bïiebcn/ fchoutocn tn bertoinuen moeten. Maat aïé be Ifêeteït oné in tegenfpoct bcpunt / ban moeten top niet ïo» pen/ maat oné bjoom baat tegen fieïïen htïpfameipteïpen"/ aïtoat3ponémagaanboen/ met par betboïging ju tojeetljept. i©ant/ aïé bet üab ban 3ïbontuten ompat/ toojt ben menfcb aïïeé tegen toat mbeïtëeteït iê/ ooft bie te boren 3ijn groote ^u'cnben waren s enban3onbe bpugt



Bekoringe des Duyvels. 105 in mtétroofitgbept ballen/ aïé bp niet toeïgefon" been baat tegen betept toaé; toant bp too?t obetballen met fcïjanbe en feïjabe in 3tjn goet en eere/bptoo?tbetb?uht/ beragt/ belogen/geïaftettban alïe menfcben/ ooft gebangen/ gefpanuen en ge-: to?menteett/ ja boe 3011 ift al be perfccurien bonnen berbaïen _? Chu'ftué 3tjt / Joan. 15. Dat wy ons niet verwonderen zullen, dat ons de Werelt haat en vervolge, want zy hem eerft gehaat en vervolgt heeft. Waar 'c dat wy van de Werelt waren, dan zoudenfe ons beminnen, en niet haten. Maar om dat wy van de Werelt niet en zyn, en ons Chriftus uyt de Werelt verkoren heeft, en top be ïtëereltberloaent tn betlaten btbben/ daarom haat ons de Werelt, en boet oné aïïe betbuet aan. ifêaar bictom zullen wy ons verblyden , oftt be tfecre / Matth. 5.) want onfe loon zal groot zyn inden Hemel.
HET VIII. CAPITTEL.
Van de Bekoringe ons eygen vleefch.
D€ betbe bpant / baar top boo? beftoo?t too?bcn/ ié oné cpgen bïeefcb/ 't toeïft oné in ttoee manieten beftoo?t: i&mt bet begeett oné tt tttfiften ban het goebe en te betïepben tot bet quaat. ©an 't goebe tttftt oné 't blcefcb / aïé 't hem ontftet jtoare penitentie te boen/ enfttengtgbept beé ïebcné aan te nemen / ïang begeett te fïapeu / ïuttel te bibben / ïehftct te eeten / geen geb?eft of ongemaft te totlïen ïijben/ ttaag en bctfupmeïfift m aïïe goebe toetften te jijn. jfêaat ten quabe befioojt bjt bné mt ttoee 3onben/ te torten met # 5 sul«



ioö Vertrooftinge in de
rmïfighept cnonïmpêftept; welfte ttoee bïeefcftcltj&e 3onben ben (fcecft contrarie 3fm/ aïé ^auluéjfjt/ Gal. 5. Dat het vleefch altyt begeert tegen den Geeft, en den Geeft wederom tegen het vleefch, alfoo dat wy niet konnen doen, 't geen dat wy begeeren. S2ant het aarbfcïje bïeefch begeert «ter öan alle aatbftfte bingen/ bie aan be 3inneïphept cn ben onben Ibam genoegïp 3pn/ aïé bjajfen / jnppen banRettecren / hoerceren / on* ftupéhept te bebujöcn/ en aïïe bïeefchcïpe begeerten te boib?engen/ na hooghept cn eere ftaan/ ptcnbe/ nrjbrg ttoifïig/ fthfagtig te jijn/ pattpfchap tc tongen / en meer bietgeïrjïié / aïé Manlus fycrbrx berhaali Gal. 5. jeggenbe: dat die zulks doen, het Ryk Gods nietbefitten zullen, ©e B&ifeman / in be petfoon ber gobbclofe en bïceftbelti'te menfehen 3egt altoté: Sap. 2. De tyt onfes levens is zeker kort, en wy weten niet, wat ons na de dood zyn zal; daarom komt, laat ons nu gebruyken de tegenwoordige welluften: Laat ons drinken van den beften Wyn, en met koftelyke Olie ons vervullen. Laat ons onfe Hoofden kronen met Rofen, eer datfe verwelken , en niet een Velt ledig laten zonder teekenen onfer overdaat, en onkuysheyt. ©tt ïjeabcnfe albuégebapjtengefpjoften/ maat3pbooïben/ en haar baoéhept heeftfe bctoogen en betIilint. ï&ant / alé ©aitlué Jfjt / Rom. 8. Die naar den vleefch leven, gevoelen het geene dat het vleefch aangaat, maar die na den Geeft leven, die gevoelen 't geene dat den Geeft aangaat: Want de wysheyt des vleefchs is detiood, en een vyantfehap Gods, om datfe de Wet Gods niet onderdanig is, nog ook niet onderdanig wefen kan. En, die in den vleefch zyn, die konnen Godt niet behagen. Daarom laat
ooi



Bekoringe des Duyvels. 107 ons niet fchuldenaars zyn des vleefchs , bat ié/ bat top na ben birefchc 3ouben toiilrn leuen/ want die na den vleefch leven, zullen fterven. Rom. 13. Maar die door den Geeft de werken des vleefch dooden, die zullen leven. €11 op een anbere pïaaté/ bcroicthp oné/ datwydezorgvuldigheyt des vleefchs niet doen zouden met begeerlykheden. <®zh toat hofen bpant 18 oné buple blEEftb I i®ant top bonnen befen bpant met ontgaan nog ontlopen/ en b?agcn hem altpmet oné/ toaat top gaan of ftaan. Wé bp hongert/ top moeten hem te eeten geben: Wé hp bo?ftet/ ■moeten top bem bunhen geben; top bocben en meften hem tot onfer berberffenié, Want hoe top jfjem meer goet boen/ hoe hp oné feïber toojt; aïtijt noopt en ftrupft bp oné/ begeetenbe ouéban be beugt tot 3onben te treft&en. §n 30U met oné toeï geftroont toillen 3p/ maar bp toil met oné niet arbepben/ ja bp atbept aïtijt meet tegen oné en 3ijué 3eïfé 3aligbept. %oe rebel / toebetfpannig en ïaftig/ bat befe bpant oné ié/ bat onbetbint een iegeïp toeï in hem 3elben / alé bp tot •bïcefcïjeïpe begeerten / of tot onfiupébept beftnojt too?t/ 't 3pbat hp SP oogen gualp hebtoongen heeft / en op eenige $erfoneu met toelïufteu beeft geflageu/ 't3p boo? onbetameïpetooo?benbiebp gehoo?t beeft / of boo? ïigpmeipe aantaflmge/ baar boo? hp ban hem 3elben of anbere menfcben / onbeljoo?itjft tot onfiupébept bertoeht too?t/ of ooft aïïeen boo? intoenbtge gebagten beé herten/ alé hp onftimsftcpt oberbenftt/ fpeïcube baat mebe in 3p binnehfte. Want be guabc genegenthept en begeerïtjRbept beé bleefcbé/ toojt 3omtfjté 300 fterft in ben menfcb / bat 3P Öteïe ïigbaam en 3teï baar. ban ontpftcn en befmet too?t/ met onbepojiPe ïiefbeperoetten, €n 't 3P/ bat hp/



to8 Vertrooftinge in de
boo? ben <fceeft en be gtatietëobé/ bebtoongen too?t/ bp 30U baïlen m confent en in 't toetft ber onftupélept/ ombat metbetïigbaamtcbolü?cngen; bet toeïft al tc gtoote fchanbebp<$obt/ en bpbe menfcben 3oubc3ttn. Itëant anbere jonbert bef metten iejieï/ maat be onftupéhept befmet ooft htt lig» ïjaam / alé $aulua leert / 1 Cor. 6. Jtëant bt onftupébept/ beneemt ben menfcb biecbeïe rnftofteïrjfien feftatber j&aagbeïpeöepnigbept/ be toeïfte eené betlotcn / nimmec toeber gefttegen too?t. baatom / mijn 5ïïbetlieffte / ïaat u ban be bupfe ïuften beé bïeefcb met betïcpbcn/ maat benftt/ mat gnabe nafmaaft bat bie ftojte genoegte boo?tbjengt: (8Tcn eetften/ 300 toett beé menfcben beet baat boo? gantfeb betbiint/ bat bp anberé niet i'é afé een beeft 3onbet berftant / aïtijt benfteube / boe bat bp m be ftinftenben b?eft bet onïsupébept mogtboenteïen/ bat ié al3p geboden/ bitb?oomt bp/ bufpjeefitbp/ bit begeett bp * baatenboben betïtcft bp ooft jrjii goet en eete / toant geen jonben 300 ftinftenbe ié / of 300 bupl boo? be menfcben/ Aïé onftupóbept/ Joel 1. <$oft 300 too?t be natuut baat 3eet mebe ge&tenftt / tn 't ïeben betfto?t/ toant biftmaaïé groote 3ieftten baar na boïgen; cn boben aï / 3ooftomtmen baar boo? in cen rjuabe getooonte/ bat men 't baar na niet laten ftan/ <0obt en 3p 3eïfé gantfeb bergeet/ geen fmaaft of treft ftebbenbe rot beugten goebe toerfien/ tn ten ïaatfttu boïgt 'et na be eeutoige berboemeniffe. Jlfêaar bie ben baat tegen b?omefp toeeten/ bie mogen baat beeï aan berftrpen/ toant 300 biftmaaïé aïé 3p bertofnnen/ bcrblpbcu 3p be engelen/ ecrerïéobt/ en3uïïcn boo? iebet bictorie/ ten 3onbei'ïinge ïtroone bebben in ben kernei, daarom / 300 baaft alé gp geboeït/ bat gp tot onftupébept betoett toojt in n hm of ugbaam/
m



Bekoringe des Duyvels; tegi too maaftt ten «rapé/ m bib <£obt om hulp rn bpftant/ want jonnet htm bcrmag gp gantfeb niet; benftenbe pc paft bat het hiet gebaan ié/ tn hoe fneï bat bt boob be menfehen obetbaït / bp* fonbet aïé gpgefien of gehoojt hebt / hoe bat beft tn bie nnuootfiena in haat jonben betfmoojt jnn.
©enftt ooft op bet ftrenge #o?beeï <$obé / baat ttn iegeïtfft jaï loon ontfangen naat jijn bottften/ tn baar 't aïfté geopenbaatt jaï toojben boo?Engelen en Ifêenfchen / bat biet in 't betbojgen joo fcbanbeïp gebaan ié.
«Jh benftt ooft op be eeutoige ppbetl?eïït/ tn ben butigtn bjanb/ bie ben onftitpfcpn albaat betept ié in bet eeutoighept / tn ïtfcbt aïfoo ben bjanb bet bïeefcbeïpe beftotingtn / boo? ben gtoo* ten bjanb beti|elle; bcnftenbeboe bat gp albaat/ boo? joo ten ftojte genoegten/ eeuWig jou moeten bjanben. <®ï ié 't/ bat gp tot betonto ftomt/ joo juït gp in menig jaat/ met menigte ttanen/ be bupïe ïitteefteué bet onftupébept naautoelpé ftonnen genefen/ én upt u bett bie gcbagtenbetbjfjben.
©enftt ooft op be gtoote gïotie beé 3|cmeïé/ bit np/ om jooeenftïepue genoegten/ betïiefen jou/ tn in bet eeutoighept/ ban 't ïieffeïpe aanfcpjn <J5obé/ en ban 't joete gefeïfcbap bet l|epïigcn/ geftbepben jou toefen, €n boben aï / joo fteett n biftmaaïé tot bt faffte Cïmftt/ obetbenftenbe/ mat bp aï om utoet jonben Wil geïeben/ tn bot bp Jp hephg hlott/ joo milbelp/ booju uptgc ftojt beeft, benftt / batgp in uto poft een ©oo«t bab fteften ban jp ftbetpe «toon / of ttn plompen ÏÊagel in uto banben en boeten / of u ban ooft jeer ïuften joube/ tenigt bïeefcpipe begeetttn tt bolhjengen? jfêeen 't jeftet/ maat gp jou ban ban poote pijn roepen en ïsrpen, U&etftt ban/ toat



Iio Vertrooftinge in de
utoen tyttt aï heeft geleben. SSou gp nu/ bien goeben tn gettoittotn ï|eete / met utoe jonben / toebetom toilïenfttupfïgen/ bie htm joo juur getoojben jp / eer Bp u baat ban beeft nonnen betïoffcn? benftt ooft/ bat <0obt/ en ben Cngel utoen SBctoaatbcr/ aïtijt bpu ié/ en aï uboe toerftenaanfiet. j&uheftet/ of gp boo?be tcgentooo?* bighept 43obé/ bie ubo bhraenfiegcbagtenen berbojQen toerftên naaftteïp ftefcboutot/ ooft boo?'t aanfcïjijn ban aïïe ï|epïigen en engelen/ u niet joube fcpmen/ joo ïeeïpe tn bupïe jonben te boen/ bie gp u ftpamt in be tegentooo?btgbept banee,nig fïtgt menfth te boïbjengcn? ©aatom jict boo? u/ tn boagt u/ bat gp aïïe oo?faften en petfontn fcïjoubot/ bieu tot jonben mogen tttftfttn/ of baat gp boeit / bat gp een quabe begeer* te toe hebt I of bie ïigtbaatbigban toefen / tn fchoon ban ligftaam jijn/ hetoatenbe aïfoo uto upttoenbige jinnen/ befonbetïnft uto gefigt tn hanben. J©ant/ hab ©abib 2 Reg. ir. jijn oogen niet gefïagen op 25atjabe/ Ütiaé toijf/ hp toaém obet* fpel en boobfïag niet gtbaïlen. ©e fchabe/ bit boo? ecu onbeijoeb gefigt / en boo? ïigpmeïpe aantafiiug ftomt/ bie ié met geen tongen upt te fp?e* ften; anbett jonben moet men met tegenfitijben btttoiuuen/ maat bt onftupéhept ftan men niet beter bcrtoinncnafémet bïieben/ aïé^auïué Jp/ 1 Cor. 6. Broeders, fchouwt de onkuysheyt. ($oft ié 't ten goebe temebie/ om befe jonben te bcttoinnen / bat men aïtrtt beftommett / toat boen* bt/ tn nimmet lebig \p toant ïebighept ié een moeber ban aïïe quaat / Eccl. 3 3. <#oft ié 't goet bat men jobet ié/ tn ben bupft/ met fpp tn b?anft/ niette bteï obetïabenj toant joberppt té be jufret ban repnightpt / gelp guïfighept be moebet bet onftupéhept. 't3#onmogelp/ jhtGre-



Bekoringe des Duyvels. ut
gorius, nat men eenige 3onben joube bcttoinnen/ 300 lang aïé men be gulftgbcpt met eetft bettoonnen beeft. Itëant ten guïfig menfcb 19 anbeté met ban cen ©atften/ bat eet en bjmftt 300 beefafa't mag/ en gaat ïeogen fïapcn. <©cfj bat ié ben toeg niet I bie ons Cbnftué leerbe / jeggenbr: Luc. 21. Wagt u, dat uw herte niet befwaartwort met gulfigheyt en dronkenfchap, en met zorgen van dit leven; want den dag des Oordeels zal komen, gelyk een ftrik, over de geenen die zitten op der aarde, daarom moeten top ben eerflen ftrnt boen tegen be gulftgbcpt / ié 't bat top immeté tot een goet ïeben toiïlen ftomen.
HET IX. C A P I T T E L.
Van zwaarmoedigheyt, bedroeftheyt, kleynmoedigheyt en wanhope, &c.
D€ 3©ljfeman 3hV dat het Lighaam, 'ttoeïft betbcrfïp ié de Ziele befwaart, en dat «en aardfche gedagten nederdrukt de zinnen, die veel hoge dingen denkende zyn , Sap. 9; i^ietom 5ulïen top nu fpjeften ban stoathhept tn bojrigbept beé betten / baat top in 't I. Deel ban bit SBoeft af gefpjoften hebben, dommige menfcben 3tjn aïfoo bang en benaautot ban confcientie / eben of 3p cen üfêoïenftten op baat httt babben / cn toojben 300 bo? enbetbnpptt/ batfe 3eïf niet totten toat ben ontb?eeftt. %lk 45eefteïpe ^effeningen en goebe toetften 3ijn baat gantfeb tegen / baat 3p te bottn ebentoel groote bebotie in babben. Sla/ baat bunftt batfe ban <$obt berïaten/ tn fiinberen bet eeutoige betboemeniffe 3p; toant saat hoop tn goet bettoutoen op <$óbt / haat
gantfeb



ïia Vertrooftinge in de
gantfeb ontbaïlen té / cn xn ftomen ttn ïaatften in 500 stoot miattoutoen/ bat 3pbeftoo?t toojben om haat 3tff tt berbangen cn tc booben. Wit ftomtben menfcb obct upt betftbepbe oojfaften: jomtijta upt gtoot betbuet in ben dJobabienft of m goebe toerften/ om bat bem/ na jijn lange ttt grooten atbept / bet loon 300 rang ontbouben toojt/ en 300 toojt bem 3tjn ïiefbe cn btetigbept aïïeugéftcna Roubet/ om bat bp betïaat bet goebe boetft/ tft beftaat te baïïen ban be ecne 3onben in be anbet/ 300 ïang/ tot bat bp baat in too?t betfieent/ tn aan be genabc <$obé begint te bianbopen/ alfoo bat bem betbuet langer te ïeben.
(Cen tboecben / bomt befe stoarigbept ooft upt pttpcï en benaautotfjept bet confcientie/ aïfoo bat3ommige menfcben baat confeientien met geen SBiegt'en ftouneu bebjebigen.
(Cen betben / ooft upt aanmerftmgt ban 't bit» tete ïijben en betbuet befeéïeben.a/ en upt begeerte beé eeutaigenïebené/ geïp #auïué/ Rom.7. Begeerde van 't lighaam des doods verloft te zyn: en tot be Phil. 1. Begeerde ontbonden te zyn, en met Chrifto te leven. Maat tëobt toilbe bem bat tetftont niet toelaten / op bat bp biet nog ïanget ïebenbt/ beeï buigt boen 3oube/ en aïfoo een meerber öroonc/ boo? 3p rpfaambept/ bunnen.
(Cen bietben/ ftomt befe 3toatigbtpt ooft upt eenig ïijben of bettottt / bat oné biet aangebaan too?t; geïp aïé be ^jopheet Cïiaé / 2Reg. 19. upt be betboïging ban Sjefabtï/ bie bem booben toilbe/ aïbué bebjoeft toiert/ bat hp begeetbete , fietben; bibbenbe tëobt/ bp toilbe 3p 31e! upt bet rigbaam nemen. Want, 3epbe bp/ ^ ben niet beter als myn Voorvaders. €n #auïué/
a Cor. 1. toaé. 300 3w bepaalt wet pm nj
#11*8/



Bekoringe des Duyvels. 113' Mff.fi/ bat ftethtmbttbjoot langer te ïeben. Wt\t maef neut en 3toatighcpt / ié bao? een mnrnmg en niet to^efonbeert menfcb een pn^elntf buig/ geïp be ïtffpman jrjt/ Eccl. 30-Z-oone, verdryfc de droefheyt verre van u, want de droefheyt zeer veel menfehen gedood heeft. è„|2mon/ Prov. 35-Qelyk de Motte verderft de Klederen, en de Wormen het Hout, alfoo bederft de droefheyt de herten der menfehen. €n #aulué/ 1 Cor. 2. begeert bat men benSoetcerbet/ bie hp beu ©upbel obetgelebett/ en unt be üetft gebannen hab/ toeber m genabe. ontf augen $aube / urn bat hp met ban groote b?oefhmtberflonben 3aube toojben. ïfcant eenmenfeft SoojSt» gantfeh betbupfïett hart toojben/ bat hP n et toeet toaar heen/ of toat bP hepan S/ maat loopt ban 'taanfigttfobé/ aléSonaS bebe/ Jona 1. en ban toojt jfüt fiett gantfeh bo? in laauto/ toojbenbe obecballenbe met beeïe gebaaten/ 3toare behoringen/ onbequaam tot alle noebe toerften/ en genegen tot alle quaat bet jonnen ïtëaat aïé bem ben menfcb m al pp; benaautothepten3toarigbeptbiut/ ban té boojbem neen beter raat / aïé bat bpaï befe gebagten/. bie hem 't gemoet beftoatcn en be smnen berpoonen/ te jamen Iaat baten/ cn bat bP, bie 3eet nobe/ aïé met gtoot nppgen/ in .jtjn hett ïaat ftomen / tot bat be ^eetc berïigtmge 3ent. Mast bat hn immeté ban <£obt niet en topt on1 eenige 3toafthept/ of 3°nben bic bP gebaan beeft/ maat bat bP bem/ met gtoote naatftigbept/ 5e cn bebotie/ fteert tot <C*obt ben feete/ tfin aïbetïiefpn #aber/ met ten burtg tëebeb. Mant/ geïpbe fepone cn ftïare 3onneftbptbetb?fjft alle nebeïige bttpfterbept/ aïfoo berbjrjft een aonbagtig en beboot tfebeb aïlt fantafpt en 3toa-
3^ ^ v'



H4 Vertrooftinge in de
rigbept beé betten/ en al beheftormge bré 3£up« belé. Cn nergené toojt een menfcb betet mebe getrooft/ in aïïe ïijben en b?oefbept/ aïé met een beboot <&cbib/ boanneet bp jeïfé oBobt jijn noot ftïaagt/ jijn ïijben beftent maftenbe; gebenbebem jeïfé ban gantfeb bercenigt obet in ben aïberïi'efficn toilïe <£obé/ om alfcé te boen/ te laten/ en te ïijben joo lang alé 't tëobtjaï beïieben; geïijft onfen ^eerelefuéCbnftué/ alé bp bebjöeft taai tot 'et boob toe/ boen bp ban gtoote angfi en benaaumtbept jijné betten/ toatet en bïoet 3tocete/ Luc. 22.'t toeïfie men ban geene ^epligen ïeeft; (<tëcb bat ié immeté een gtoote bjoefbept getoeeft:) 300 ftcetbe bp bem niet tot be Creatntcu/ om baat eem'gfoïaaérn genugten/ of eenige trooft of bn'entfebap/ in 't gefeïfrïjap bet menfcben/ te joeïsen/ maar bp firecbe bem tot jijn ^emeïfeben ©aber/ jeggenbe: Myn ziele is zeer bedroeft. öHemelfche Vader! verloft my doch uyc defe uure, Joan. 12. Cn op een anbere pïaatfe: ö Hemelfche Vader! belieft het u, neemt van mydefen bitteren Kelk des lydens, doch niet myn wille, maar den uwen moet gefchieden, Luc. 22. Cnaïébp/ opfiaanbe ban jijn aSebcbeu/ jijn^iétipclen bont leggen fïapen/ befmaatt ban gtoote bjeefeen bjoefhept / joo beeft bpfe bermaant / batfe opftaan jonben en bibben/ om niet te ballen in beSoting. Sïïbué beeft ooft gebaan be ty. gjophett ©abib/ Pf. 21. jeggenbe: Hetlyden en de droefheyt myns herten is zeer vermenigvuldigt, ö Heere! helpt my uyt mynen noot. Sjtem/ Pf. 31. ö Heere! gy zyt myn toevlugt, en myn helper in myn lyden, dat my zwaarlyk overkomt. Sïlbué moet gp ooft boen in uto ïijben/ aïé gp ban onïijbfaambept beftoo?t toojt; betgabett fnellijft. al «mfir-agtrnv fteetrnbe n met bu-
ri-



Bekoringe des Duyvels. ïtj tiat (fopten tot cfcobt. $oft ié 't xnt goet / Dat ten menfcb htm betast mtt ttn goet tn top ÏSteatbabet/ gebcnbeBien aï3p3aften en bangigbent te hennen/ Bat bp ban bie bem Iaat gefegom/ en sP taat boïgen. ï^ant geen bmg ontftet be ©upbel meet/ aïé bat beu menfth jfht ingebm tn fenhnige befiotingcn aan een top man ontbcRti mant 300 too?t aï jfju bepmtlpc boebetp en ïtótiahtpt openbaat/ en ban ié bp 300 goet atynaif bettoonnen; gelp ©ïeben en jUBoojbenaatg aï# mtn baat op 't fept btttapt. ifêaat bit 5totjgen/ toiïltnbt niét openbaten/ tn op xa\U gebagten gaan fantafecren/ in 3oobanlge betten bet.menftben maafttbe ©upbel 3pneften legct/ enb?engt haat ten ïaatften tot aïïe quaat. ïfêaat bit jolt en immeté toeten/ bat aïïe stoattgppt enb?oefhent aïtijt ban ben ©upbeï niet bomt/ maatbifttoüé boo? oné jtlfê betfupra en sonben; en ooft jorritfjté boo? begebtugeuiffe tëobé/ bie/ om 3P Ipnben te bepjoeben / haat 3omtoijïen alle ttooft/ bebotie tn bietigbept ontbout/ latenbe baat befoïaat ftaan in baat tpgen stoaftppt/ en fieett jp aanftgt ban baat/ tben aïé of fipfe met ftenbe/ ia of3p 3p boobbpanben toaten; baatenboben/ too?benfe ooft somtijté nog obetgelebett m ttoatebeftoting/ aïé totpbaatbpt/ onftupéhept tn npigbept/ bie 3P meenben ïang bettoonnen te hebben/ of inftnagtng bet conftieutieen betttop feïing in 't beloof/ §c. aïfoo bat pt toonbetj§ bat ecu Cpfbm menfcb 3"^ ftan ïijben. Cn befe temtatien too?ben 3omtijté 300 prft m baat/ bat 5p 3eïf meenen batfe bettoonnen jijn: maat tn bet toaatbept / baat ié nog in het oppetfte beel ban pat betftant en toil een beprneipe toebetflant/ 't toelft 3P jelfé naautotïpé toeten/ booj be gtoote ttibnlatie en bupftewiffe baat 3P w 5JP
|2 , W%



ii6 Vertrooftinge in de
©it ïaat OPobt alfoo aekbitttn/ op bat \n bitten 3ouben/ hoehjepnig bat jp ban baat jelben/ mbtt bt gratie OPobé/ betmogen; en om te beffen/ of jp OPobt al 300 getrouw jonben jijn in tegen* fpoet/ bo?tigïjept en ontrefiftingber genabe/ alé inboo?fpoet/ bietigïjept en gtoote bebotit. jfêaat fticrom moet ïjem ben menfcb niet tt jeet betftaan; mant bit boet OPobt upt gtoote ïiefbe om bem te p?ocben. €ben aïé eenSSmpbcgom/ bem boo? «ta SSmpb betbergenbe/ baar een wftï 3oeftcn ïaat / op bat jijn p?efentie baar te aangenamer toefen 3oube/ aïébPbemtoeberjalbectonen; aïfoo boet OPobt ooft. ©aarom moet gp n tetftont niet laten bunfteu/ bat 't al berïoren ié/ aïé gp geen gtoote bietigbept en bebotie gcböeït/ of aïé gp ban OPobt geïaten wo?t in onttooft en bo:tigbept Want be tecbte ïiefbe OPobé cn boogfte boïftomenbept/ niet geïegen is in gtooten fmaaft ber genoegïtjfte bebotieu / maat in een betbuïbig ïrjbcn en geïatenbept/ aïé gp in ttooft en b?oefbcpt/ m boo?fpoct en tegenfpoet/ in lief en ïeet / in eere tn berfmaatbept/ in boen en laten/ aïttft eben boïftanbig in be ïiefbe OPobé blijft. Ifêant bie biet bed trooft btbbtn/ bit mïïen namaaïé te minbet bebben/ en bie bier beeï ïijbené cn berbuet betbuïbig öttft geïeben / 3a! namaaïé bubbelt ïoon baat boo? ontfangen.
HET X. CAPITTEL.
Van de groote zaligheyt en profyt der bekoringe.
€ïp ban een tfontepne beeïffibieren fp2upten/ VX aïfoo ftorot ooft ban be beftarmgen beeï pm*



Bekoringe des Duyvels. 117, fïjté: ©aarom mort m'emant te ftlepnmoebigofte beöjoeft 3tjn / nat bp 3ter too?t aangebogten / mant 't ié ten goet teeften bet OPobbelpe Ïiefbe.
(Cen eetften / 300 too?ben top boo? heftotingen gtoeffent/ eugeïeett/ totbegetooontebeéfttpéJ toant bie niet beftaojt ié / bie toect ooft niet hoe bat bp hem ïjouben 3a! alé bp bcbogtcn toojt; baatotnc ié'tgoet/ batmeneengetoooute heeft/ geïp gefch?eben pat in 't 2Saeft berlSccbteren/ Jud. 3. Dit zyn de Geflagtendie Godt gelaten heeft in 't Land van Beloften, op dat de Kinderen van Ifraël, door haar aanvegtinge, de konft en gewoonte van ftryden zouden leeren. i&cipifl/ eert happee en top Capnepn bp be föomepnen / gaf ben raat bat 3p haar bpanben niet heel te niet souben boen/ om bat haar ISrpébolft met ftrpere geoeffent 3oube too?beu/ en boo? lebigbept met in alle bnoéhept joube geraften / gefp haar namaaïé: gebeurbe. Ifêant boen 3p aïïe baat bpanben pbbenbettoonnen/ beftonben 3p/ ban gtoote hoogmoet be eene burger tegen be anber/ teoopgen/ en 300 berging par bomiuatie. ©it betoont oné. ftïaarip beu «onhig ©abib in 3p ïeben / 2 Reg. 11. Ï©ant3aoïangalébpban^»aujbetbolgt toiert/ tn gtoot ïpen bab/ 300 toaébP aïtijt b?oom en bietig tot <$obt/ en pb aïtijt bictorie; maat aï£ bp ban aïïe oopg en bpanben berïofi / en in rufte / toeeïbe en gemaft febenbe toaé / boen ié bp gebalïen in obetfpel en boobfïag.
(Cen ttoeebcn / 30a toojben top boo? beftoting berootmoebtgt en betnebert / nepen een ftïepn geboeïeu ban oné 3tlfé/ aïé top onfe epgen 3toaftbept aanmerften/ aïtijt befojgt 3pbe ban in 3onbeu te ballen. Jtëant in beftotinge ïeert ten menfcb 3p 3eïbenRennen/ toat hp ié/ betmag/ tnhaz ftetft of stoaft bat bp i§< $eeïê menfcben 3p boo? boo?^ 3 fpoet



11$ Vertrooftinge in de
fpoet en bjpbcpt in groote 3onben gebalïen/ om batsp bom baar aïbccminfï op toelepbmbaar 3eïfé te bobben/ meenenbe/ bat 3p alle bpanben obethwimcn ïjabben. ifêaat een goet mcnftij betbhjb bem in beftootinge/ alttjt befo?gt 3fjnbe om bun jelbtn te betoattn/ en be ftriftften bet 3onben te ftboubjtn.
Cen betben/ 30a maaftt oné be beftotinge bn« tig en beboot/ betbujbenbe alle betfunmelfj&btpt en ttaagbept. ©e beftnting ia be 3t'eï 300 nut alé %out bet bïeefcb: mant geïp 't bïeefcb/ bat tjitt gefouten too?t / ligt beberft cn ftinfit / aïfoo gaat bet ooft be 31e!/ aïé3P met betfcbepbe beftoringcn en ttibuïatien niet toojt gcocfent. €n ge» lijft ^out bet bïeefcb onbcrbout bat bet goet en bequaam blijft tot fprjft/ aïfoo beboaatt be beftotmg bc 31'cïcn bet menfcben / batfe OPobt aangc» naam boojben / en boojtgaan in beugben.
(Cen bietbtn/ 300 boojben bop boo? be bietorie bet beftotinge in ben 3|emeï gefttoont: maat mt« mant mag gefttoont boojben aïé bie betmint / a Tim. 2. jfëiemant ftan berminnen ban bie bjome» ïtjft pp / en m'emant mag frrfjben / of bp moet ttn bpant bebben baat bp tegen fttp. ©aarom toiïïen mp gefttoont toojben/ 300 moeten top bjomcïp ffrpm tegen bc brftorfnge beé bpanté/ ombieteobettohmen/ geïp ^.lacob 3p/ Zalig is de menfeh die bekoort wort, want als hy beproeft is, zal hy ontfangen de Kroone des Eeuwigen levens, die Godt belooft heeft, al de geene die hem beminnen, Jac. 1. Cn (Cobtaa jijt ooft: Dus is hy zeker, óHeere! al die u dient en eert* dat zyn leven, i& 't 3afte bat bet met fteftoringe hepjoeft ié / gekroont ?;al worden, en is 't dat het in de verderffeüitfe is > tot uwe genade zal rnogeo komen,
Tob.



Bekoringe des Dnyvels. txji Tob. 3. Jfêaat aïé OPobt u fpaatt/ en niet Iaat behoren/ bat ié een tecften utoer onb?omigbept/ bat gp niet toaatbig 3P onbet 3P b?oome Sibbetë gerehent te too?ben / om haar na te balgen boo? buut tn toatet / en 300 te bomen tot be bef ftoelingen/ Pf. 65. Htëaar 3p uptbetfinten ^tenben / eet OPobt Die 3onber Ipen 3onbe laten / hp 30U 3eïfé htber een Cngelban ben^emel 3enben/ op bat 3p baat ban boietben beftoo?t/ geïp ben ^cpïigcn f attiatch Sacnb l bie ben geheele nagt tegen ben «Engel too?fteïen moeft.
Een devoot Gebed als men bekoort wort.
OSfiïbetgoebetttetcnfte ï|emeïfcbe©abetl bie't binnenpban alle betten aanfiet/ tube bet» hooïe meening aller menfcben RIaatïp Rent I gp meet ooft mei / ïiebt 3|eete / boe gaatn bat ia u mp 3ieïe offeren 3oube / repn en onbebïeRt ban aïïe 3onben; maar ift ben / öeïaaé l berbult met bupït beftotingen/ en iR heb nn niet aïé bit on* repnt ©at bol beftotingen / bit offet iR u op tot uboe eeutoige glotie; bab ift betec / lieben l^ectt / ift gaf u betet. ©aatom bibbe ift/ bat gp mp eetft tepnigen toiït met u bierbaar bïoet / ban aïïe sonben cn beftotingen / op bat ift utoe K|ep» lige infp?aftc ontfangen / en u in gtatie aange* naam too?bcn mag/ nu en in glotie/ 2£men. Een ander Gebed tegen de Bekoringe.
OÏ|erre ^efu Cb?ifti! aanfiet mp arme fnobe 3onbaat/ biet les ift boo? be boeten utoetgt*abe. Aanfiet bt toonben/ 3ieftten en geb?eften mpet 3ieïe/ baat 3p 3eet j'ammetïp mebe genuetft té/ cn bit ift nu / boo? be oogen utoet bormbertigbept/ bettoon om genefentetoo?ben: 62IÏberfagtmoebigp %t\u l ontfetmt nobtï.öt ftranft14 firpt



ttO Vertrooftinge in de
fotpt rn eïïtnbighept mper jtcïe/ baatfe mt mebe tot aarbfche rn bleefehelpe begeerte getroftften too?t. <#cb ïtcben ï|cere Slefu Ch#i! ift bibbe u / tm be ïiefbe baar gp u jelbe boo? ïiet bangcn en binben/ en boo? toelfteu gp aan Bet ïürupé bleef ftangen/ toiït boch ontbinbcn be jtoare banben mper jonben/ cn maaftt mp ïoé ban aïïe quabe pcnegentheben en beftotingen/ behoeb mpboo?aï be ïofe fitiftften ber ©upbelcn. ©oob in mp gronbeip aïïe epgen ïiefbe/ ongeregeïbe beroerten en begeerten/ ooft aïïe too?teïen en genegenthebcn tothobaarbpe/ gicrighcpt / gnïfighept / onftupé' ftept / gtamfcpp en pbeïe gïorie. ó %oete Sjefu! betbuït mp met boïftomen ïiefbe boo? utoe gratie/ jen bctoaatt mp in alle begin en boo?tgang ban goebe toetften / bat ift aïïe oo?faften ber jonben f choutocn / aïïe beftotinge bertoinnen / mp bïeefcb ben tëeeftonbcrbam'gmaften/ be jonbigcgeb?eften ïtpttoej'en/ utoe OJobbeïpe 3|nfp?aftc boïge/ beé ©upbeïé raat en iugcbing betïogcncn/ cu gceü tonfrnt tot jonben geben mag/ maar uto ïof / eet en gïorie/ in aïïe£ bermeerberen/ en mp jeïfë gantfeb na utoen aïberïieffien toiïïe uptp?teube/ u/ met een regte meening/ tn tepne ïiefbe aïtp aanhangen in bet eeutoighept/ Mmen.
* Een Gebed als de Bekoring niet op houd.
Aïberbarmbcrtigp^eetc SJcfu Cbjifti! ié bet bat bit utoen <$obbeïpen toiïïe ié/ bat ift tmfnpbere jonbaat/ ban befe onttpne fpftenbe ■jonbe'n/ tegen mijn toiï / Ïanget beftoo?t too?t / joo moet utoen toiïïe gefebieben. tëptocettoeï/ ï|cere/ pe ontoaarbtg bat ift ben / om ban u getrooft te tawben/ en boe ongettouto ift u ooft ben in aïïe tpgen/ ftectenbe mp jeïben ban u tot be Cteaimn / -fcaairaV boo? quabe ïiefbe/ mebeboeïeerei
biet*



Bekoringe des Duyvels. 121 bietom ïpe ift bp onfupbete beftotingen. (Cot cru betceiiiging ban uöj gelatepept/ baat niEbe gp u 3elbm gcofpert bebt utotn ^emelfcben ©abEt/ tot bt boob beé ïSrupö/ 300 offer iR mp 3elfê 00R tot alle Ipen en beftotmg/ bie gp ober mp toil gebogen/ 300 lang en 300 beet alé't u 3a! beiiebeii. Jtëant gp toeet bocb mei / ö goebcrtierenbe ï|eete! bat 3eet ftïepn mijn epgeu magt cn beugt/*en boe gtoot bat mp onftantbaftigbept / 3toaftbept en booébept ié; baatom betrouw ift op u alleen/ mtéttoutoetibë mp 3dbeu. ö ï|cete/ mp <$obtI ontfaugt mp bocb in uwe genabc/ tn betoaatt mp boo? uw fttagt/ op bat ift alle ttgenfpoet en beftotinge/ intoenbig en uptbocnbig/ alfoo Wcberpan enberb?ageu/ cnu 300 ftctfteip aanftlebcn mag / bat ift tot 'er boob toe/ geen confent tot jouben geben/ nog eenige trooft bupten u 3oeften/ op bat mpalle beftotingen too;bentot ten bermeerbering uWer gratiën/ en geen toeballen ber 3onben/ %mtn.
Nog een Gebed tegens Bekoringe.
Ollbctïieffte ï^cett ^efn Cb#i! onfe eenige pop/ trooft en 3aïigbept/ onfe bictotie/ glotie en tttumpbe! gp bie bet bïeefcb om onfent Wille bebt aangenomen/ ban beu ©upbel pbt willen beRoo?t 3tin; en bie alleen ben ©upbel/ l|elle/ ©00b/ Zonbcn en beurelt herwonnen hebt! ja/ enaïïcé toatgp biethetwon/ bat bebt gp boo? oné bettoonnen. <tëp ïaat utoe uptberftorene nergené anbeté om beftoten / en qucllen ban befe bpanben/ ban bat gpfe te meetbet jou fttonen/ aïé3P/ boo? u bettoiunen/ ben 3elbeu bpant/ bie gp boo? baat te boten bettoon. o <G>p ouhettoinneïpe lEeeuto ban ben gefiagte gubaï geeft rap raagt «n ftetftte tegen ben b?teé-



122 Vem ooftinge in de Bekor. des Duyvels. fcbenben ïceuto ben ©upbel / bie aïtijt omgaat/ 3oeftenbe luien bp betftmben mogte. o $p talig Serpent/ bat Jjfêofcé op ben ftaaft bab beehebert in be ïtëoefttjnc! geeft mp buïp en saugbept/ tegen be liften beé ouben ^erpenté ban bet pellen, ri 0?p onnofeï %am I bat alle beé ©upbelé tietanpe bettoonnen bebt/ Rom. 13. geeft mp be fttagt utoeé 4?>eeftó/ bat ift/ bic in (tuint jelbc 3toaft en teet beu/ in u ftetft en b?oom "too?ben/ om alle aanballen beé ©upbefê te tocberfïaan/ op bat mijn bpant mp niet ga betoemen; maat bat ift bem/ boo? u bertoinnenbe/ urn goebettietenfiept banftbaat jp / bit ntmmet bttïaat/ alle bie op u bettoutoen: btë leeft en regeert in bet ecutoigbept/ Sfmen.
Gebed om reynlgheyt en zoberheyt.
OlEtebe^etre gefit Cb?ifti I becb?ant botb met bet buut beé <$eefté / mijn nieten tn hen/ cp bat ift u / met ten onbefmet ïigbaam en etnt tepn bert/ bebageu mag. $eemt upt mijn bett be begcetipbept beébïeefcbé/ begeetlijftbept bet oogen/ tn be eergier ighept beé lebené/ op bat ift in utoe tegentooo?bigbept 3oberujft/ rechtbaatbig cn <0ob3alig lebenbe/ ontfangen mag be iüroone bet glotie/ Wmen.
HET



Pag. 123
HET DERDE BOEK.
Van de Vervolging en bet Lyden van Menfehen: en hoe wy onfe Overjten altyt moeten gehoorfamen.
HET I. CAPITTEL.
faeste*g»g*i3fa bt JBenfeftra £#ben top betboï^feö^gN erna/ aïé in quaat betmoeben/ onI^W-M toaatbigètefteuen/ agtethïap /jeuÖ4\2*pI Dentaal/ bappbeftlappinge/fpftAt^STfcl tiebeptbettooojben/ftpnbe/fetja^*i&mV\ De in oné goet / en quetfmge in oné ïinbaam/ bocb ié alleé/ niet jonbet het gebogen of toeïatinge tfobé. ©aatom .jullen top bat^bjomeïna bettoagen/ en geenfip tegen onfe naaften/ met eenige toonugbept of onlbbfaambept/ om quaat met quaat tt betgeïben / ontftefeenof boenbe jrjn/ maat afle quaat met btugbenbettomnen/
R°©é S'enfebtn baat top ban Ipen jijn bietbetbanbe: onfe Obetfien/ oné S^p/onfe ^ona* ten / onfe ©nberfaten. #an onfe oSbetpn ipen ton/ alé top ban baat betifpt/ gebafip en gepaft toepen/ mettooojbenof tottfitn/ betbitnt en onbetbient/ of batfe ban quabe tongen tegen oné aangebitffjpbe/ onébetpttn/ betagttntnnetnené bequaam toe bennen / joeftenbe alle oopaen om oné te betbumatn tn tt queuën; onfe bpanben betbeffepe/ bie nochtap niet betet/ ja3ow



124 Vertrooftinge in de
lijté onbeugtfamer 3p aïé top. gtem/ aïé top ban be JKereltlpe ^berijmt geftbat / gefcbörcn/ tn met oberïaft beftoaart toojbcn/ (Je. bit en bietgcipe 3ulfen top allcé goeber tieren ïijben omqpobé brille/ en onfe ©berfjept bieé niet te min ongeftoopam 3p/ ïjaar alfe eer en rebetentie betoit> fen/ aïé bie ban OPobt 3p geojbineert om 3p jêtabpuberé te toefen/ gclp$auïué3p/ Rom. 13. Alle menfehen zullen de magt der Overbeyt onderdanig zyn, want daar en is geen Magt dan van Godt geordineert. Daarom wie de Overheyt wederfpannig is, die wederftaat de ordinantie Gods: en wie die wederftaat die verdoemt hem zeiven. ©aarom moet gp noot» faïielp urne ©berften onbetbanig toefen/ en bit niet alïeen om 3p heerfeppppe/ maat ooft om uto tonfcientie te bcb?rjben. €n fettué jift ooft: Broeders, weeft onderdanig alle menfehelyke Creaturen, 1 Pet. 2. bat ié/ een ïegelrjft mn <#berftf n: om Gods wil, de Koning als de 0verheyr, de Hertogenen Stadhouders, als die van hem gefonden zyn, tot ftraffe der misdadigen, en tot lof enprys van goede menfehen. Want, dit is den wille Gods, dat gy weldoende, den mont ftopt der onwyfe en onverftandige menfehen. €n nog berber 3rtt bp: Eert alle menfehen, bemint de Broederfchap, vreeft Godt, eert den Koning: gy Knegten weeft onderdanig uwe Heeren of Meefteren, met alle vreefe, niet alleen den goede en zedigen, of vreedfamigen, maar ook den quaden en ttraffen. ï|et ié een groote beugt/ alé men/ met om 3pe 3onben/ maar onberbtrnt/ groot ouretp berbuï» big lp/ tet ïiefbe OPobé/ en om OPobt/ toeïfte oné bier toe geroepen heeft. Chriftus heeft voor ons geleden, ons nalatende een exempel, dat
wy



Vervolginge der Menfehen. 125 wy zyn voetftappen zoude navolgen. Hy die nooyt zonden deed, nog ooyt eenig bedrog in zyn mont is bevonden. Als hy vervloekt en gefcholden wiert, zyn mont niet heeft open gedaan, en als hy zeer gepynigt wiert, niemant en dreygde, maar gaf hem zeiven onder den geenen, die hem onrechtvaardiglyk veroordeelde. Onfe zonden heeft hy gedragen en geleden in zyn lighaam aan 't Kruys, op dat wy ook de zonden fterven, en degerechtighey't beleven zouden, door wiens fmerte en pyne wy alle genefen zyn. ©it 3tjn bc tooojccn beé ^.Sfipoftelé $etri; toaatmtbe bat hp ong befonbëtïtjft bermaaut/ bat bop onfe ©betfltn gehoojjaam 3ouben toefen/ alé ^taDhoubcté opobé/ magt cn btbeïhebbenbe obetoué ban OPobt. Jfêant 3p toaften obtt oné/ afé bic oPobt tcben 3uïïen motten geben ban onfe 3ieïen/ Heb. 13. €n Chzifh'é 3dt 3tlbe tegen 3fjn ©ifcipelen/ alé tot gelaten bet ^. Weth: Die u hoort die hoort my, en die u verfmaat die verfmaat my, Luc. 10. Want aléboponft(©betftengehoo2faam3nn/ ban 3fjn mp "oPobt gehoojfaam in haat/ bie oné booj gaat regectt / ïeett en beftiett. ©aatom aï 3dn 3P 300 boïftomcn ban ïeben nitt aïé haat ^>taat betaamt/ of bat 3p ooft booé/ 3onbig/ fttaf en tojeet jtfn/ 300 3ult gp'ftaat nochtané goebertieten onbetbanig jrjn in 't goebe / aïé Chn'ftué ïeett/ 3tggenbe: Op den Stoel van Mofes zitten de Scbriben enPharifeën, alwatzyhetenenleeren dat zult gy doen, maar n a haar werken zult gy niet doen. Wantzy zeggen 't, en doen't zelve niet, Matth. 23. i|tctom toiït ban haat lijben alle ontetht / beefmaatftept / en toat 3p n aanboen/ bibbenbeboojhaat / toant gp baat boo? ban geen ïfêenfcb/ maat ban OPobt/ «toen SSoon



izd Vertrooftinge in de
mlt ontfangen; gp moet hnmcré bot!) / bot gp 't maant / aïtijt ©betften hebben / joo lang aïé gp leeft/ tn al jogt gp onbtr bupfent/ 500 juït gp m'emant binben jonbet gcineft/ of bie n in alle manieten behagen- jaï. ©aarom ïeett nu/ u te ntgeben onbet ben gtenen/ bie gp nu bebt om jijn Jtoaftppt te b?agen/ op bat gp een anbete/ bie na bem jaï ftomen/ beel betet mogt bjagcn; toant bab gpbefen niet/ gp jou 'tt miffthien een beeï flimmet bebben. Hoopt bab eenftint joo ten guaben ©abet/ of ©ifcipeï quaben Jfêeeftet/ of Énegt joo paffen ^eet/ of 't toaé'et goet/ bat 3p bem ootmoebig onbetbauig toaten. ©it beeft oné gtïeett met tooo?ben cn met toetften / onfen i|ette Sefué Cb?tftué/ betoelfte/ aï toaé bP <^obt en Menfcb/ cn een ï^eet ban bt gebeeïe Ifêeteït/ notbtané beeft bp om onfen 't toiï onbetbam'g getoeeft/ niet aïleen be i©et ilfïofcé/ enbc gnfettmgen bet jfêenfchen / of be geboben 3fjnet ©ubet# Sjofepb en Jfêatta/ Luc. 2. maat ooft beïtëeteïtïijne ifeeten; ben toelftcn bp (Cribupt bctaaïbe/ boo? jijn jeïben en boo? jijn ï$upégefïtt. %* bp beeft ooft betboïging ban ï^etobeé geïeben/ boen bp nog in be Jtëieg lag/ cn moeft &auïng toefen upt ben Ulanbc/ Matth. 2. €n boo?té beeft bp nog meetanbet ontecht geïeben/ ban be geene/ bie bp met een tooo?t bab mogen boen betfmften mbenafgtontbet^éïïe/ Matth. 5. maathptot'ïbe oné ïeeten / bat top nimmet oné /1 egen onfe ©betbeben fteïlen / boe bttï bat top ooft ban baat ïijben/ maattopen/ betb?agtnen jtohgen jouben/ en ïaten tëobt patoo?becïen; benftcnbe/ bat top 't biet of baat mebebetbeutt mogen hebben/ aïé 'et gcfch?eben ftaat: Dat Godt, om de zonden des volks, zomtyts wel quade Overften laat Regimenten hebben, Jfcant pe bat Jp w£ meet



Vervolgïnge der Menfehen. 127
berbmftften/ hoeOPobt/ ban baat/ batjtoaatbec jaï afepffeften/ en oné baar meer boo? bctheffen/ ié 't bat top berbuïbig jp. ©aatom/ acht htt niet beeï/ toie bat u mebe of tegen jp/ maat 31'et bat OPobt met n ié/ in aïïe bmgen bie gp boet/ en bat gp een goebe confeientie pub / OPobt jaï n toeï befchermen en betanttooojben/ Job 34. toant toie OPobt toil heïpen/ bie en ftan memanté booéhept beletten, üïnnt gp maar jtopen en Ipen/ gp 3011 toeï haaft beplpe OPobé getoaar toojben; OPobt Stïmagtig bie weet toelben tp en manier/ hoe en toanneet bat hp u fieTpen en betïoffen jaï. ©aarom geeft n jeïbe gantfeh ober in jttn hanb: Jfêofeé 3epbe tot be Siinberen 3ftaëïé / boen jn ban $ptao Imeebeïffft toietben berbolgt / Exod. 14. De Heere zal voor u vegten, en gy zult ftil zwygen. Mlbué befeftermbe OPobt be feïjoone £ufanna ban behanb ber Öcchtereu/ bat jp niet gcfteem'gt tuiert / mité jp geen fchuït hab / Dan. 14* €n albué betïofte OPobt be bp ïlinbeten upt ben J^utigen ©ben/ in SSabiïom'en/ Dan. 3, Cn $ctrué upt ben ïüetfter / Adt. 14. Cn meer anbete upt beeï petijfteïen.
HET II. CAPITTEL.
Van 't lyden, dat ons komt van ons gelyke.
Om ïijben top ban nn£ geïpe / aïé een Jfêart ban jp ^upébmnto/ een ©jouto ban haar Man/ be eene 26joeber enguftet ban be anber/ of , bén eene ïfêenfcfj ban be anbete / en ooft ba» bnent of bpant/ bie ban baar cpgen bnaéftept/ of ban beé ©npbelé nijbighept / tegen nné bettoeftt toepen/ am om) te berboïaen en tequeïïen. Want
toat



ia8 - Vertrooftinge in de toat be ©upbeï boo? ntm xtlbt niet brrmag / bat boet bp boo? onfe naaften/ bcctoeftftcnbc bie tegen trnë. Cn aïé be menfcb ban 3elfé ooft booé ié/ 30a ié 't bubbelt quaat / en too?t 3cct 3imt en bittet te ïijben / bien menfcb bic OPobt bat btupé toefent. ©it ié ban beben of gtfietennict/ maat bet ié bau't begiufeï bet Jfêetrït getoeeft / bat be goebe ban be quabe bed ontetbt cn betbuet bebben moeten lijben: ï©ant in ben eerften/ 30a té be rcthtbaarbige %bt\l bau3ijnepgcnb?oeber€ain/ boob geflagen nm3fjn rccbtbaatbtgbtpt/ Gen.4. $oë t'é ban 3ijn 30one Cbam befpot / Gen. 9. ©e goebe %aih/ totett 3eet gcqueltbanbeonftupfche en onnatuutlijftc jèobotmtcn/ Gen. 19. Wat Mbjabam ban be Cbaïbeen tnCananiten/ Staaft ban Slfmaé'I/ ^atati ban Cfatt/ Sofepb ban 3tjn b?oebeté/ tn inCgtiptcnbansijn jfêeefteté #?outoe / beeft geïeben / baat ié bet gantfthe SSoeft Geneiïs bol af/ ja bah al baat ïijben bat 3P geïeben bebben/ 300 ban be ï|epbenen/ aïé ban baat cpgen ]|upéb?outoen/ JRtnbcten en ïSnegten/ @e. Wat beeft jnaofeé in Cgtjpten ban fhatao/ tn bccttig jaten in be JEoeflijne ban 3ijn cpgen boïa geïjab/ aïé gtoot ïijben tn betboïging? 't toeïh jem30mtijté30onaging/ eu300 3toaatbitï/ bat hp begeetbe te ftetben.' Jeronimus op 't 62 Cap. Efai. Jeronimus in zyn 2 Boek tegen Jevinia. 2Mbué beeft ooft geïeben be ^. $?opheet jèamutt/ en beloning ©abib ban §>au\f in 't 1 Boek der Koningen, ©eé f^opheet Siobé ïijben in 30a openbaat / bat men baat ban niet behoeft te febujbeu. 3tem / aïïe be $?opbeten hebben ooft beel geïeben: Cfaiaé ié met een 3|otttfaag bon?gefaagt/ Ifctcmiaé ié gefieentgt / %ma$ ié met cen gtenbel boobgefïagen/ 3ommige 3tjn met ben stoaatbecn op anbete raanietengebbob/ brhajben baat ïijben
bat



Vervolginge der Menfehen. isjji
Dat 3p nag binnen haat ïeben gehab hebben/ gaanbe gefilcet in Schapen- en <#eptenbellen gebjeft Igbenbe/ befchaamt/ bcrbuiftt en gtquelt al haat lebenëbagcn/ alé fauïug jfjt/ Heb. n. jSfêaat boben al heeft gefeben bat nnnnfel %a<tn Sefué Cft#né/ jonbEt 3fjn ftfjult / bna? onfe fchulben En miébabcn. ifêaat bit hebben 3p aïïe gcbulbig/ gaatn en blpeip geïeben/ toant gelp be aatbe boe?gtaben en met bEn $Ineg toejt omgefteett/ op bat 3P te eet saube buigt baejtbjengen / alfaa tonjben be goebe menfehen ban be quabe naft aïóbeajgtabtn/ betbjURteugeneffent; cn 3p alé ban goebettietcn betbjagenbe/ pat bpanben "bie 3p te meet goet cn bn'entfcpp bEbujfen. %p lijben fchabe in haat gaet / fcpnbe in haat eete/ qnetfmgeinpat ïighaam/ en beminnen nochtaué be geene bie 'ec 3itlfié aanboen: SSpi Ipen agtetbfap / bettabetpe/ ppmelpebeftlappinge/ leugentaal/ fppigetooojben/ hefchimpinge/ betbjfjtinge/ Imeebe geftgte/ @c. en 3p bibben boo?haatbetbolgeré / alépar Chuftuéïeett/ Matth. 5. seggeube: Bemint uwvyanden, doet goet die u haten, bid voor uw vervolgers ere befchuldigers, op dat gy zyt kinderen uws Hemelfchen Vaders, die zyn Zon laat fchynen over de goede en quade, en regent over de rechtvaardigen en onrèchtvaardigen. ^tent/ Want is 't dat gy lief hebt die u lief hebben,' wat lóón zou gy daar over hebben ? En doen dat de zondaars en de Tollenaars ook niet? Daarom die u flaat aan de eene wange, zuid gy ook den ander bieden, en die uwen Mantel wil nemen, dien zult gy uwen Rok nog toewerpen, ©it bebben Cnjiftué en 5p hebt #epftgen albuó gebaan; en abt bóïmaafite menfehert btbattn 't oaft te boen / Ephef. 2. ïtëant 3P 3P % ït-



130 Vertrooftinge in de
lenen Cfetfft/ en mebegcfelïen bet ^epïigen: be toeïfte boo? berbnïbigbept in 't quabe hebben ontfangen be Stootte beé lÊebep; cnjtjnmtt gtoote tere ban befeïfêerelt gtfcbepben/ niet orn bat3p ftaat bpanbtn quaat met quaat betgelben/ maat om bat 5p ten anbeté quaat/ met beugbtn geïoout ftabben: ©tt is ban bt fiaat bet boogt bof» maafttbept. De eerfte graat der Verduldigheyt : ÜSaat bt onboïmaafttt/ bie tetfi beginnen/ bien iS 't genoeg batjp betbuïbig/ 3onbetmutmutte■ixa.1 nonnen berb?agen/ alé baar eenig onrecbt of betb?iet ban be menfcben aangebaan too?t; en -bat tt betet/ mité 3pbaat 3onbtn aïtijt nog boo? oogen poften en befcb?efjen/ toant baat tonfeten?tte ben getupgt/ bat 3p 't toeï bubbelt meet betbient bebben: ©it 3Pft bit betbuïbig lifben. De tweede gtaat: €n bie nog bolmaafttct 3p/ tte 3ulïcn niet alleen betbulbtglijft ïffben/ maat ooft gaatut en getotlltg/ om <0>obé toiïïe. Want -ten goetbettig U&enfch/ bic be gtatie<0obé eep gefmaaftt beeft/ bunftt bat bet alïtd ftïepn is/ -toat bp Wjben mag; toant bet gtoote loon/ bat $p boo? bit ftïepne ïijben btttoagtenbe té/ bat fterftt bem/ betfoct 3ect jijn ïijben; geïp cen top Mm 3ijt: ©e boopbeétooné bettrooftben laftbesarbepté/ oftfjbemf: Gregorius, rnfauïp/ Rom. 8. Al het lyden defer tyt, is niet te waardeeren by de toekomende glorie, die ons vertoont zal worden, ©it ié de derde graat : flfn baatom/ bie bolmaaftte Jfêenfchen/ en ïijben niet alleen gebuïbig/ maar ooft getoilïig/ en niet alleen getoiïïtg / maat ooft bipeïp / om be toiïïe <$obö/ geïp Hucaé fcb?fjft/ Act. 5. Dat de Apoftelen blydelyk gingen uyt den Raat, doen •zy gegeeftelt waren, om dat zy waardig wa«n geworden, om deaNaamCPifti, fchande
en



Vervolginge der Menfehen. tif en Hagen te lyden. Want jn toaten betbuit met optetnte qpobaeiufte ïiefbe/ bie alle hingen bet» bjaagt met blhbfchap/ i Cor. 13. #oe ban be Ïiefbe tëobé in be menfcben i§ bolRomenbet / boe bat baat alle Ïijben genoegelper tn 3oetet ié; toant een menfcb / baar be toaatagtigt Ïiefbe <£ob£ in ia/ bie ontfiet geen betbolging/ maat ié tot alleé betept en betbuïbig: bpbetbeft bem niet ut boopoet/ nog bebjoeft bem niet in tegenfpoet/ maat in alle toebalien en betanbttingen/ blijft bp aïtijt fiantbafiig en onbetanbett/ en bib boo? be geene bie bem betboïgen rn betbïoeften: ja bp heeft ooft meet mebeïnben obct 3p bpanben/ m baat geb^eften/ baat 3P <$obt mebe bettoomtn/ alé obet 't ontecht bat hem toert aangebaanj mïtébien bat bp m be betbolging te betbjagen/ gtoot gttoin ié betfttijgtnbe / baatom beeft bp te meet mebeïpen met 3p bpanben / en begeett oofc aïtijt baat te ontftbulbigeu / of feboon be raeenina 3tjné betbolgtté niet en ftteftt/ befen "ïiefbebbec Cbufh/ 't geefteip getoin tc boen genieten/ 30? roept hp ebentoel met Chuftué aan bet IStupél Vader vergeeft het haar, biempfttupfen/ want zy weten niet wat zy doen. l^oe bat ban ooit onfe bpanben / oné meet ontecht en betbuet aanboen/ boe baat betbocmeniffe gtootet toett; ea baatom bet ié toeï teben/ bat top oné batet onbfetmen teftenen bet ïiefbe betogfenbe/ om pac alfoo ban aïïe quaat opfet / tot ïiefbe en hefteetimj in tc toinnen. <tèné boojpïïenbe be 3toate berboememé bie baat baarom 3oube oberftomén/ bp aïbien 3p baat niet befteerben / ja bie 300 3toaac feonbe baïïen/ bat niet be menfcben alleen/ maat jeïfé be flomme Cteatuttn/ 300 3p bat ftonbea obeitoegen/ baat3tftet/ in alle ootmoet tn pbe» ïige ïiefbe / soube bpgen en te gemoet gaan/ om 3! a ï>885



Ï32 Vertrooftinge in de
pat fa aïïe quaat oplet/ tegen ftaat ebemtaapen/ te boen betanbettn. ©aar en tegen be gtoott opïorie/ bie be goebe menfcben/ boo? 30a een ftïepn ïijben 3uIIen genieten/ bemetftenbe/ men 3011 niet ftïj?omen/ om sniften eeuwigen <$io« ïie/ aïïcé te ïpen; ja/ aï toattn alïe©upbeïen tn USenfcben/ of alle ftomme ^cbepfeïen/ bieétotgen gebuiiig tegen oné geftant. hierom ruilt gp boïmaafttftebcn boen/ b?aagt n3elbeu punten toaatagtig <$obt op / gebenbe u obet in b' eeuwige toiïïe <$obé/ om te lijben aïïe betbolging bet menfcben/ eii betloogent u 3elbe gantfeb/ in tp tn in eeuWigftept/ in <$teft cn in Hatuut. Jtëant/ geïp aïé be ceuWige Zoone <fcobó Cïj?iftué 3cfué/ in Setufaïem/ bat ié tn be $tab beé ©?eibeé/ gefttupft cn geboob toiett/ en menig 3waat berb?iet moeft ïpen / aïfoo moet gp ooft uw lijben gewillig bctb?agen/ en ebenboel met 'et betten in b?ebe blpen; Want/ gp moet benftcn/ bat gp ooft aïbué/ ban be boofe ^oben/ bat ié ban uwe uaaften / gcppt'gt/ gegceffeït/ gequcït/ tn tet &tab uptgebjeben too?t/ aïé of gp een baïfcb ©etïepbet tn een miébabigjfêenfcb toaatt; t'a/ bat gp betoo?bteït/ en boo? een bboaaé gtsgt moet Wo?ben/ aïfoo bat gp ooft ban uboe bpanben/ in aïïe menfcben ptten/ met bate quabe tongen/ gefttupft tn geboob wo?t/ geïp fauïué 3P/ 2 Cor. 3. Alle die Godtfaliglyk in Chrifto willen leven, die moeten vervolging lyden. €n / geïp aïé be boofe Uoben Cb?iftum ftrupften en booben / meenenbe/ baat mebe<£óbt tet' aangcbaan te bebben; 300 ooft allemenftben/ tie u betfmabeu/ betoo?beeIen en queïleu/ bie meenen in baat 3'"/ bat 3p Cobt baat mebe gtooten btenft boen/ Joan. 15. Jfêaat Wp3uIIen 't fcbiftften/ a$ JJtfrpt 18/ bat top «t %amtm
»Swn/



Vervolginge der Menfehen. 13 j
ïpben/ bat ié/ bat top in b?ebe bïijben/ b?ebe boubenbe in onbjebe; tn onfen l^eete Chnftnm naarboïgen/ bie boo? gtoot ïijben/ tn b' albet» betfmabelftftfren boob beé ïftrupé / moEft ingaan in be glorie iijné #aberé/ Luc. 24. ©aarom En torit het niemant / nog gebenbe fcbuït aan gtoot of ftïepn/ ftïagenbe/ bat men u beel te fto?t boet i maat neemt het opentïijft ban be bant OPobé/ benftenbE/ bat het OPobt aïfoo toelaat tot utoet %aïighept/ aïé be 3job bebe/ Job 2. J|p ek 3epbe niet/ bit gtoot quaat hebben mp gebaan be boofe menfehen/ of bit ftomt mp ban bie of befen; maar hp sepbe: Godt gaf, Godt nam, alfoo 't Godt belieft heefc, alfoo is 't gefchiet; den naam Gods zy gebenedyt. Sïlfoo 3nlt gp ooft; fp?eeften/ niet benfteube/ bit boet mp bie of befen/ maat bit gtoote goet boet mp OPobt be K^eere/ na jijn hepïige boiïle/ upt sjfn ©aberhjft bert tot mpnbcr Zaïigftept/ bie bp bOEÏ/ en ift niet bjeet. €n al wil hp mp boo? befe jijn inftrumemen booben/ ift jou 't gaatu ïijben/ Job 13. met baft bettoutoen hopenbe op jijn itëaberlnfte troutoe/ bie nimmetmeet betgaat.
csssssssssssssssssssssssssssssssa
HET III. C A P I T T E L. Van het lyden van onfe mindere of onderfaten.
TCn berben/ ïijben top ooft ban be genen bie mütber jtjn alé top/ geïijft cen ©abet ban Sttn ïftinberen / een Jfêeefler ban jijn ©ifctpeïeu/ een 3|eer ban 3tjn$ïnegtéen©nberfaten/ en bat gaat be Ifêenfcb albetmeefi ter herten / en betb?iet hein beel meer / befonber aïé bp bie te booten eenige toeïbaben beeft betoefen, ©it moet 3! 3 nog-



Ï34 Vertrooftinge in de
noatané ooft aïb?omeItjft geleben jijn: geïp bê Hcete %fué Cfiuftué/ een ftomugbetgantfcbet 3t>eteït/ ban 3tjn Cttatureu/ bie by uptmet ge< fchaocn/ met 3P mozt betloft/ rn alfoo beeï toeïbabcn bttoefeu / met be toeïfte bp ^emeï en . Slatbe/ met al bat 'et in en op is/ gemaaftt baboe: Hebr. 6. ban befe (3egift) beeft bp beeï ontegt/ betfmaatbept / en ten leften be bittere tioobgeïeben/ Matth. 26. €n nog hebenbaagélp tn bttb?aagt bp m beel ban b' onbanftbate Chjifrenen/ bie bem met bate 3onben toebetom fttunffen: bp & ban een 3pet ©ifcipelrn bie bP berftoten bab tot bet «poftelfcbap / bettaben en let boob geïebert/ om bertig fenmngen; tn na beeï Ipcné/ tormenten/ Geeffeïen en fttoonen/ tó bn ten laatften boo? be Sfoben aan bet KtupS oenagelt. %tt, toeïfte bP upt aifulfte puute hef be beeft geïeben boo? 3P bpanben / bat bp nog ptbenbaagé gaatne bupfent booben 3oube totllen fietben/ eet bat 'et boo? 3p fcbuït ten SSteï 3011be saan bttïooten. Wmt ten JSieï bie be $emeïfthe&Bbet/ gtoteïpé begaben toiï / bie plaghp fchetpeltjft te toaffchcu/ tt bcgen/ tn gantfeb te bêb?mften in be SSee bet btttetbept / alé bpJonas bebt %n bet toaatbept / tet <fcobt een %it\l bic hn beeft berftoreu/ onberept liet/ bp 3pube tetbet toelaten/ batbeeïe quabe menfcben baat booéhent en quabe toiïïe aan befe goebe menfcben hoSote / Jon. 3. Sa <$obt Iaat ooft 3omtpté toe/ bat «mmtge % jfêenfcïjcn baat oogen bcbeftt too?' ben/ en bat 3p/ bhnbelmg tn ontoetenbe/ een untbttftotcn iKenftb met 3toate oo?beeïen ober* ballen en beb?oeben/ om hem aïfoo terepmgenen te berepben. Üfêaar aïé bat % ©aatje aïbué ban toeï gefupbett cn betept ié/ ban ontöenttnopent <$oot baat oogen/ tn ban beftennen jp&Jaarip/



Vervolginge der Mentenen. 135. bat befen omiofeïe ipenbe jfêenfcb groot ongeïijft gefcbict té/ en bat 3p Ziel boo? Ipen met ftoftcïpe bcugbcn betciett is. «En <$obt acfit als ban ftfcpn joïftt jonbm ber goebe jfêenjcften/ en betgeeftfe Itgteïp/ betmtté bet npt 3p betbo?gert zaat bsas toegelaten / tot betmettbettng bet Kroonen/ cn SSaïigbept ban be goebe Ifêenfcben 3p uptbcrftoren bjienben. hierom / mpn aïbetfieffïe/ Icect uto lijnen ban be Jfêeufcben berbuïbig b?agen; toant boe gp u meet tot betbuïbig» pept begeeft / boe gp met meerbet b?ugt/ enooftr Itgtet 3uït Ipen/ om bat gp u te boten/ bar* betten/ baat toe bab betept.
Maaz toat gp boet cn toiït niet bennen: fftr ftan bat ban oefen onfaïtgen onbetfaatniet ïijben/ bie 300 beeï minber ié aïé ift / of bie ift 300 beel goet gebaan bebbe/ 't fuift mpbeeï ttxeez/ maat ban een auber tooube ift 't naam ïtfhm apr, nnu
300 cn ié 't met te ïpen; toant bp bettop mp/ bat ift noopt mp ïcben gebagt bebbe/ of bp beeft mp te 3eet gtoote ftpbe en fdjanbe gebaan / in mpn goet en eezel 300 bat ift 't niet ftan betgeteu. ©cb mijn aïbetïieffte! bit ié ttn aï tc fïegtt zeben/ bat gp niet aanfiet be beugt bet lpfaambtpt/ cn ban toien batfe gefttoont 3a! too?beu; benftt ban niet meet op be getfoon bie't n boet / of op bet ipen bat u aangebaan ié / maat op t gtoote ïoon bat u <0obt baat boo? betept beeft. i©ant een goet Ipfaam Jfêenfcb aebtniet ban toie bp ïijb/ of 't ban 3p obetften/ xtinê geïijft/ of ban bt geene bie onbet bem 3p/ of bat bp ban ten goet Menhb/ of quabcn geplaagt too?t. jfêaat bp neemt bet aï boo2 goet/ 3onbet onbetftbtpt/ ban be bant 05obé7 ban toaat bet bem ftomt/ 't3pooft bot bifttoiïé. Want pp teftent het een gtoot getoin/ aangeften bat 3 4 geen



jjö Vertrooftinge in de
neen Iftbeit/ hor Sltpn bat htt jp/ bart Oüobtoit* «eïoont jal bïtjben. ©at habbe jtrr borï brbagt be& 2&iffcboplfêBttuuifi/ be toeïfte/ aléSeverus Sufpitius fth#ft/ aï toaé bp be oppctfic f nrftct/ ïra boft bjoïfjft/ 3onbtttegenfp?eften/ banjnnalbert'ongfteöïerften/ bcfpotting cn ontsgt betmanen / alfoo bat bPfe baarom ban baar ©ffrcien niet betftiet / of tmaaft begeerbe; toant bP toaé met 'et betten ten ï|emeï opgehebcn / acbtcnbe jtiet/ bat men htm ïjirt op bet latbt bctfmabe. Thomas a Kempus, een beboot 3Pan/ 3fjt: m>&t ren Mtn\m in bem 3elben/ of aan een an* b~t/ niet ftan beteren offtceten/ batmoetbpmet ïfjbfaamhept ïeeren herdagen / tot bat dSobt be iéett htt anbets ojbimert. hierom benftt/ bat het u miffebien toeï 500 %aïig ié om bcpjoeft te moiben; en bib 4?obt/ u te helpen/ bat gp 't mengt getoiïïig betbjagen. %\ê gp iemant ecné af ttoee maal bebt hermaant / enhp met af Iaat/ -too en toiït met hem met fttfben/ maat bebeeït |em gantfeb in be bant 43obé/ op bat 3nn@obbeïnfteu toiï en eet gefeftiebe in aïïe hingen / toant hn bat guaat toeï in goet ftan becanbeten.
%ommige Menfcben bebben bat gebjeft upt eenige natuurlijke 3toaftbept/ upt gebjeft beé hoofté / of bet 3innen / batfe meenen / bat baat iïïe Ifêenfcben begeeren tebethmftften/ nemenbe upt een ftïepn teftsn/ of uptligtbaathigr tooojbsn bteeen aubet 3onbet erg 3ijt / tetftont oo?faftebeS loomé/ menenbe bat bet al op baat gefeptengebaan toon/ houbenbe3oo aïlejfêenfchenbooibaat bpanben / en toonln ban toebet leeïrjfte teftené/ af fpiefteu fpiftige tooojhen in baar bpffjn en achter baat tugge: Wé ttn aubet bat gttoaar toojt/ en hem 3eïf onfchuïbig ftcut/ niet toetenbe toat bp miëbaan beeft/ 300 toojt bP 3Qmtöté tot on-



Vervolginge der Menfehen. 137 ïfjbfaamhept bertoeftt/ beftaaube ooft iet uuaaté te 3eggen of te boen; en alfoo ftomt ïjtec bifttoilé beel quaaté en groote bpantfehap upt: maarbe geene bie toel gefunbeett tó in be ftepiige ïijbfaamhept en tn OPobt / bte 3a! cen anber toat toe geben/ te gemoet gaan / en betbjagen altnt ora OPobé toil/ @t. ©aarom 3eg tft/ 3tjt betbuïbig om te betbjagen be gebjeften en 3toaftheben ban anbete/ bie OPobt 3£ïmagtig ban u boel aanfiet en bet» bjaagt; ooft hebt gp beel gemtften/ bie anbete ïieben ban u betbjagen moeten. %ê 't bat gp u 3eïfé niet bont maften 300 alé gp milt/ hoe 3ont gp een anbet ftonncn hebben na utoen toiï. Itëp 3oubeu toeï bullen / bat anbett H3enfchen betet tn bolmaaftt toaten in alle Dingen/ maat top willen onfe cpgen gebjeften niet beteren, ©ué mishaagt / bat men een anbet tt beel gefag cri bjphept geeft/ en top toiïlcn 3eïbet niet gctocpgc'tt 3fftt alé top ttt begecten. ffln toillen ttn anbet béuaautocn met ©jbtnantien / Statuten en betten / en 3ottben selbet niet gaatn benaautot 3tju: biet upt blijftt/ bat top oné 3elfé 3agtet sfjnaïé onfe naaften. Waat 't bat alle jJSenfcben heel petfect toaten / toat 3oubeu top ban / om OPobé toil / ban een aubet tt lijben hebben? Maat nïi heeft het OPobt alfoo geo?bineett / batwpmalftanbeté laft 3ouben heïpen bjagen/ Gal. 6. tn maïftanberen tc gemoet ftomen. Want baar ié m'emant 3oitbct gebjeft/ 3onber laft/ en biehemjcl» bet genoeg ié/ of bie torjé genoeg ié in3tjnepgen 3afteu. Ifêaat top moeten maïftanbeten berbjageu/ helpen / ïeeren/ hermanen/ enbectrooften. ©aarom toilt u niet te 3ecr betfïaan/ aïé 't alïeé na utoen toil niet gaat: toant/ baat t'é m'emant op bet SEatben bie 't alleé na 3ffnen totï/ of 3omttjté geen ïijben heeft / hp 3p fóepfet/ SKo3 5 hing/



138 Vertrooftinge in dc
ïring/ ï^ettog/ of £>aué / Catbinaaï / tn 2&iffcbop; maar be julfte 3pbet het beft aan/ bie om OPobé bul Ipen en betbjagen ftunnen. ©aatom ftclt u 3eïben Eetft in goeben b?ebe/ bat gp begeert/ om OPobé toil/ mei te Ipen: en ban snit gp met an« bece jKenfcïjen ooft mei b?ebe puben: %é 't bat jjp ban een anber berbjagen toiït jijn? 300 leert 3elf ooft een anbet betbjagen. ïfêaat toiït gpubo tpgen gebjeften ontfcftnïbigen/ en eené anbeté cntfchuïbing niet ontfangtn? Rom. 12. 300 3iet pt bette bat gp nog 3p ban bt regtt ïiefbe tn notmoebigftept/ bie ftaat op niemant ftoot/ aïé. op ftaat 3clben. 't 3é niet 3toaat mtt goebe tn bjeebfame lieben om tt gaan/ maat met quabe en ontuftige ifêenfcften/ bie oné in alleé tegen 3p/ baat ié ftonft om bjebe mebe te puben/ en 't ié ten gtoot toetft boo? OPobt; toant al onft bjebe in bit ïeben iê niet gelegen in gtoott bjpbept en geïuft / bat men ban niemant eenig ïpen of te« gmfpoct beeft / maat in een ootmocbige betbuk bigbept / om aïïe toeballen / ban lief en ïeet / in Ebengeïijft gemoet te nemen ban be pnt OPobé: bie pt nu mteft ftan ïpen en betbjagen/ befe 3aï ooft be meeftc bjebe bebben; toant bp ié ten bettoinnet 3pé jeïfS / een ï|eete beé ilöerelté/ ten $?ient Cftjifti / en een «Erfgenaam beé ^emelé.
HET IV. C A P I T T E L.
Van befchimping, verwyting, en fpytige woorden in iemants eegenwoordigheyt.
A3Eé gp toojt met fprjtige tooo?ben bejegent/ 300 bient gp ten minften uto gtmoet te bebtoin* Ben/ op bat bet tot geen stamftpp of angetegeibe
bjoef»



Vervolginge der Menfehen. 139 b?oefhept bcttoeftt too?t/ ftilftoijgent ïpenbeom <$obé toil/ u aan <tfobt obcrgebEnbe. jJSaar ié 't/ bat gp bit niet toEl fiont bom/ of bat gp it Het in hebt miégaan/ 300 hout het tEn minftEn bp u/ hEbtoingenbE u xzibe/ bat gp met gEEn upt» tetïijfte teeftenen/ of mEt cenjuut aanftgt/ uto nramfthap blpen Iaat; En u ié bit ooft ontbaï» ïeu t 300 beboet tEn laatften nog uto tooo?bcn En toetften ban 3onben/ tn sict bat gp nictéjegt of boEt om u jelfé te to?ceftcn/ neraeube boo? oogen «toen lieben ï|eete Slefum Chjiftum / bic in afïe fphtigbept/ logcntaal/ baffefte Cebcn tegen hem neftoooren/ fa ooft in bc be groote to?menten jijné fCighaamé/ noopt eenige ontoaarbtgbept / in gefigt/ tooo?bcn of toerften/ betoont heeft/ maat in alle 3oetighept / ïiefbe en b?icnbcïphept / 3toeeg gp aïfoo fül/ bat hem be l|epbenfc~be Segtet ftïattté 3ter baat ober bettoonberbe/ Matth. 27.
tëebenftt ooft aan ben I| iftomng^abib / 2 Reg. ïö, bie ban ten paben ©nbetfaat met leelpc cn
on»



140 Vertrooftinge in de
onïijbeipe tooo?ben jeec getergt hJt'ert/ filé fin ttt groot Ipen toaé/ bacboetébltebcnbe/ uptSettf lem/ met bebeftte boo?hoofbe/ boo? 2tbfalon 3Öneu %oon. €n alé 3p I6|ellebaatbitté battooubcn to?refien / bctfp?aftfe ©abib / jeggenbe: Datfe haar zouden laten geworden. Want, 3epbchp/ de Heere heeft 't hen bevolen, datfe my zoude vervloeken; lafteren en beroepen, om dat Godt myn zonden daar door vergeven, enmy een goede Benedictie, voor defe fmadelykheyt, geven zoude. ï|iet mebe geeft ©abib genoeg te beunen/ bat hp 3p 3onben 3eer boo? nogcupb/ befonber 3rjn obetfpel en boobflag/ en baarom atbt bp niet op bien gtooteu hoogmott En fpfttighEpt bie htm gefchiebe / maat hp tefeenbe bat te toefen een H&ebecp 3ptt Confcientie/ baar hp mebe gerepmgt mogt boo?ben ban alle 3onben / en genabe ban OPobt bettoet» ben. Want 3eRerip/ htt ié een fchoone bicto» rt'e / bat een iKcnfeh ban stopgen en berbiagen/ bat hp niet toeberom anttooo?t beu geenen/ bie hem befetjft en laftert/ maar bat hp ftan betgeben / en OPobt 3ulfté obergeben. ï©ant baat boo? 3aï hP ten bubbelt loon hebben: ten eerften ban 3p betbulbighept / ten anbeten/ bat hp 5p?rt naaften getoounen heeft. Want geïp hP niet totjffcïp boet bie be rafenbe en uptfinnigeliaenfthen anttooo?t geeft / op 't geette bat 3p hem boo?b?enseu / 300 ié 't een 3ot bing/ bat menbe gefooibe eu ïïtammeïfêenfchenquaip auttooo?t/ en 't ié een loffeip toetft bat men fcan jtoprn tn betb?agcn/ alé men geïaflett too?t. Want alé een tcbet 3p ïeet toilbe to?eeften/ en niemant ben gefloojbcn toat toegeben/ 300 3oube ttoifï tn bpantfehap nimmet een epube hebben, ©aatom ïeett om OPobé toil ten hm tooo?tbeeb?agen/ bie
300



Vervolginge der Menfehen. i4f 300 beeï om utoen 't tod geïeben beeft / jonbet itorjffef/ hp jal u toef helpen en betanttooo?ben filé 't bem goet bnnfit/ en aï febnnt gp mi een toijï tijté berbmfit en betbupfiett te jijn/ uto ïigt jaï nog opgaan aïé be afêo?genfieti-e. Want 10 't bat gp Iflb/ tn ober u bat Iaat ïjeenen gaan/ 30a jnlïen be bfltbe tooo?bcn u niet febaben/ eniebet een jal u pjtjfen en ïoben om utoe ïijbfaambcpt / utoen bpant betfoepen om jfjnt hooébept; maat toiït gp jijn boïbept naboïgen/ en toebetom fpijtig fpjefeen / bat jal u een gtoote febanbe ji(n. J©ant / aïé be ifêenfcben u joo onïijbfaam jien / bat gp niet een tooojt ftonb betb?agen/ ban juïïeu jp ïigt meenen bat gp bebt fcbuït/ aï toaat BP beeï onftbuïbig/ gefcftenbe met uto onbetfio?bentbept/ mité gp joo baaft getaaftt jdt. Maat flïffe jien bat gp 't betbuïbig ïrfb / gebeube goet anttooo?t/ aï té 't bat gp ooft fcbuït bebt/ joo toojbett jp noebtané baat jeet upt gefïtgt/ p?n> feube uto jagtmoebtgbept/ cn benfteube/ batgp bnfcïjuïbig jijt. Want té 't/ bat bet toaat té/ 't geen men u bettoijt / joo benftt bat bet ié" uto fcbuït/ jugtenbeobetutojotiben/ cn berootmoebigt u boo? <0obt cn be jfêenfcben/ bibbenbe om genabe; benfteube/ toaatomjottbe be Jtëenfcben niet mogen jeggen/ 't geene gp u niet tn bebt gefebaamt te boen: Wbu# joo too?beu ban aïïe uto jouben betgeben/ en juït joo gtooten loon baat boo? hebben/ bp aïbien gp bit aïfoo fionb boen/ aïé of gp beeï onftbuïbig toaatt. Want/ bit oné Maatïijft bhjftt in bc $. ^cftuft / Luc. 18. baat be ftobaatbige #barifeen/ bem ban baften/ en ban goebe toetften betoembe/ <£»obt banaenbe/ bat bp niet joo jonbig en toaé aïé anbete Ifêenfcben/ tn aïé be jonbige (CoIIehaat bit achter in bt öetft fiont/ berac&tenbe. bi'en at<
men



»4? Vertrooftinge in de
men 3onbaat boo? oüobt llmagtig; boen en beeft bem be fuöficaau baatom met geftoo?t / of ben ©hatifetn fppg seflntbooo?t/ of bem 3p geb?eften betboetcn / 3eggcnbc: Mat betoo?beclt gp mp? Mat xtft gp betet ban tft 3 Jfêaat bP 3boeeg fti(/ tn ftïopte alleen op tfn bo?ft/ 3ftn fcbuït beftennenbe; 3eggenbe: ö Godt! weeft my arme Zondaar genadig. «Eu baarom 3cpbe Cöjtftué / hy is eerechtvaardigt gegaan uyt den Tempel. €u tiet/ boe haaft! ü^ant met bat bP be bcttonting ban ben fprifeen babbe ontfangen / en «Ifé jhn 3ouben beftenbe/ 300 3tjnfe hem tetftont ban 45obt betgeben/ tn bp i$ tecbtbaatbtg getoo?ben. €n bie befchulbing bet miébabcn/ ié ■bem tot bergebhtge/ en ontoetenbe 3P bpant/ ten b?ient geboorten. $u bcfiet cené jfft / Chrifoftomus in 't Sermoon van Saul en David, boe beeï atbept 3oubc bP hebben moeten boen/ met baften/ maften/ btbben/ tn ^aïemoeffett te geben / eet bP al bie gtoote 3onben afgeïept babbe s USaat om bat bp be bettoifting/ en fepmuetbept bet gprifeen ootmoebtg betb?oeg/ en trlu fcbuït beftenbe/ 300 té bp / 3onber bttï atbént/ fa met een tooon/ bat upt ïeettotefen 3Pncr jouben boo?t quam/ getechtbaarbtgt gttoo?ben; en bc fepmpethept ban be f bartfeen/ bte tot sim febanbe fchren tc 3fjn/ té bent getoo?bea tot glorie/ Matth. 5. Mant geen bmg betotegt tfobt mtet tot geuabc en betgebmg bet Jonbtn/ aïé betbuïbig tt Ipen/ en bat top betgtbtn t neen tegen oné miébaan ié. Smmeté/ too?ben tin baat mebe Gobt alle gelrlft / aïé top/ omjifnent toiï,' het onrecht goebertietip ïpen/ piet irat Jict men ban/ boe gtoot toetft bat pet bp <G>obt ié/ aïé top ten ptt en fcpmptt tooojt/ tetbmgen sonbet tegen fpjeatn/ al & 't bat top



Vervolginge der Menfehen; 143 fcfiulbtfj[|f(n/ 3ugtenbe en bibbenbe oPobtom nenabe Mant het iö oné 3omthté goet/ bat öe Jtëenfchen onfe geb?eften toeten te befkafifen / ton 3onben baar anbeté geen toera ban maften
maat/ bp albten n iemant met ontoaarftept befchnïbigt / 300 toeeft baac ban ooft met guaïrjft om te bjeebe/ toant het 5al n ban met feftaben $ beeïminber/ alé of iemant een tp Menfeh toil* ïf S^tmJLm öp flcm «ttöwoopt toaé: eert H1*6/"} ^flw" 30u mt ntbn ™beïaggeuen geïmen/ toetenbe bat hp beé met te ininber Pböe; maar bat hp een ontoetent jfêenfch pojbe fmeSen/ bte be SSonne toilbe bertohten batfe bunPr toaé/ befe 3onbe ooft met be Zonne/ m?aC &em3clbecbefchamen. 2ïlfoo befchaamt eenjiEenfch hem 3dfé/ bic een anbet bettop/ baac hn öeen
jonben/ bïaffcnbe met om bat het noobi'n ié/ maar alleen boo? getooonte: geïp gp ban met bc5EI«mflrflcr mrl qmat 5Öt/ petoeï men u 3eet flïii flIfl°,3lIït sp n,Et e£öer 3P aïé menu faftert en blameert/ toanncer gp geen fepït en
hebt ©,'eröalben berPo?t n ntó L utoen naaé" ^lÖPttBenumiaipfWee6t/ of iet bettoni;
mp eerft 3onber oopae: Itëaar Iaat uto gramfchap 3iufeen / en fp?eeat hem bnenbeip aan/gaan-
ïy,°LfiKm«om b?'Entf£öap tebernieutoen/ ban hebt gp be Öroone getoonnen.
Mmi gp meugt seggen: %$ 't bat tft 3tohg rn berbjaag/ 300 3aï hp beel öoofer too?ben/ m
£ ï 1P V mmnn°5 mtn quaat tt boen; ttt be lupben 3ulïen meenen/ bat ift fcftult hebbe/ ÏMr" mPwte"cfitrn aïéeenbïoopaattbtehem
f echte beugtfame JÏBenfepen bwpwebrn / boch toat



t44 Vertrooftioge in de
be miabe fnappeté aangaat/ baar tn ié niet.beeï II ? ach enMant 'uö beter ban een WtMm ma efcn te jijn/ ban ban bupfcnt quabe jfêen. Sn flelafttrt te too?ben. m too?t gp och 300 gereïent bp be ÏEenfcïjen ban beMctrlt/ Gobtm Sn bebe €naeien/ xnWtn een anbet bonmé ban Xbeu en bat gp meent / bat 3P u beé temeet m?dïen en betboïgen 3ouben / bat en 3a! alfoo met Sten «KTbÏi« ttn Ijaenfcïj 300 to?eet aïé een Sft / aïé bP 3tet" bat gp hem betbjaagt / geen Sentoeer bSenbe/ maar aïlté goeté begeert tt boen / 300 "al bp ten ïaaften betoecgt too?ben; en S bn 300 onteblip toaar/ bat bp b«t boo? met betoeegt en toiett/ maat u aï meer quellmg en bcSt aanbebe/ 300 bebeeït bet o5obt/ b.bbenbeb o?bem Mant ié 't bat gp't u met tet bettentreft?/ 300 San bP u met bmbeten / maar:'t Settbem 5eïben 3eer; toant bf^e'n bat ouaat onfet boïberben/ 300 ?aï bp / om bat ftïepn Echt/ 3uïften groote pijn baar boo? namaaïé Sn/ bat inbteS gp 't jélfl aanfag/ bet 3ouu Sten jammeren/
©aarom 3cg ift/ bib boo? bem / bat hphtct mbeuTtht' 3Ön miébaben mag afleggen met ftlepue Sn entie / op bat bp namaaïé ontga 300 ftbctpt ISffe Ie fijn 600 W «om toceft/ boe oor 3«n pijn 3toaarbet 3aï totfen; tn uto loonbeé te meer / en eeutoigbuurent. ©aar. om benftt op't ïoou tt bebben / boo? 300 een fto?t mam/ en niet op 't ontecbt bat aan u geftbtet; ooft hoe gp utoen naaften moogt^ettommn / m met boe np bem toebet ftonb beftbamen. ojebenfit bat aï uto sugtenié geteït: <*p ftonb 300 ftïepn ÏSmlnSet ïtjben op bet katoen baar gp geen SStWtoo?ïi*biit.siut «nbenHemeï Mant W mt Menfcb goet boet/ en 't emfjfltïijb/ ban



Vervolginge der Menfehen. 145
ié bp ttn «int OPobé/ tn Cbufto geitje'biet in irj,ben/ tn 3aï namaaïé ooft 3fjn met htm in oPlotie.
gssssssssssssssssssssssssssssssso.
HET V. CAPITTEL.
Van achterklap, verraderye en valfche befchulding, &c.
I& 't ban/ bat gp achter u rug met leugentaal bepmeltjft beftlapt/ en uptgemaaRt toojt/ het 3P ban maar of gcloogcn/ ïaat u bat niet ter betten gaan / nog en boiït 'ct u niet mebe Denomineren/ maar Iaat bet 't een <©o? in/ en 't aubet mcberom uptgaan / bctrouhmibe baftelp op OPobt. Mant moo^ben sqn booojben/ 3p bïiegen been en quetfen u niet: 't %$ Rïepnboo? n/ een booojt of ttoee/ achter ubo rug gefpjoReu/ te berbjagen/ bie niet beeï jboateflagen of tormenten/ om dPobol toil sonbe ftonnen Idben. Maatom gaan u fifepne bingen 300 3ece ter berten ? aïé om bat gp nog 300 ougeftojben epgenfinnig 3fjt/ ën op be Ifêenfcben baar ftïappetnpe te 3eer aebt. Thomas a Kempis: <tëm bat gp niet gaarn 3rft berfmaat / baarom bjeeft gp ober uboe 3onben beftraft te boo?ben/ 3oeftenbe op alle manicten u 3efben te berantmoo?ben. jfl&aat/ ö SÏIbetlieffte I befïet bocb u xtifg betet/ tot binnen 'é harten gront/ gp 3uït bebinben bat be Metelt/ en be pbele begeerte om be JKenfcbeu te behagen/ inunogïebeubigié: mant aïé gp u ontftet befchaamt en bernebect te djo?beu om uboe gebjeRen/ 't ié cen teenen/ bat gp niet beel ootmoebig/ nog be Merelt beeftojbert 3ijt. Mant aïé gp boojt batfe beel quaat ban « 3eggen/ bult ban nog erger ban u geboden/ ere niemant jtoaftfter, fltbten aï* n 3elbe. €n ié 'ty ït bat



Ï4<5 Vertrooftinge in de
bat gp intoenbtg goet jijt/ 300 acbt niet beel ben pbelen &Iap ber itëenfchcn ban bnptcn: toant al «pbe men aï bet tjuaatfte ban n/ bat men fton beoenftcn/ toat 30U 't u fchaben/ alé gp 'tobet u bun bet gaan/ baat niet op atfttenbeS '13011be niet een |api npt uto ï|ooft boen ttjfeu. Mant aïé gp 3eif iutoenbig goet 3ftt/ ban mag u een anbeté booéöept met ïjinbeten of fcbaben/ bp 300 bette aïé gpfe ban jeïf niet tet betten tteftt. ©aac om3egéft/ Iaat utoe b?ebe niet beftaan in beftlappetup bet Üfêenfcben: toant beben betbeffen 3? een jfèenfcb tot in ben kernei/ mojgen toetpcn 3p bem tocbet ter %aznt/ en notbtané blijft bp al be 3eïbc/ niet te beter nog te erget. Mant boe tou 't mogeip jijn iebet een ban paé te maften? baarom stofjgt ftiï en fteett u tot oPobt; toant bp ié be öecbtet / onbetfoeftet en ftenbet ban alle betbojgentbeben beé berten/ toetenbe boe bet gefcöiet ié/ toie bat önretbt gebaan beeft / en toie bet Irjb. ©t getupgeniffen bet jtëenfcben 3#n bifttoilé baïfcb gebonbeu/ maat OPobé ol»o?beel ié aïtijt toaaragtig / aï fcbijut bet boo? be afêcnfcben Somtpté anberé/ 1 Paral. 18. ©aarom loopt gp tot OPobt/ 't gëftïap bet ü&enfcben niet acbteube. Mant toat be recbtbaatbige ban OPobt obetftomt/ 300 berftbuftt nog en atftt bp 't niet beeï aïé men bem betongeïijftt/ nog ié niet betbïijt bat men bem ontfcbulbigt / Prov. 11. Mant bp benftt/ OPobt alleen ié een onbetfoefter bet berten en nieren / bie 3aï niet oo?becïen na ben fcbffn ban bupteu / maac nabctbrrt/ Pf. 7. Mant biftmaaïé ié't boo? OPobé <©ogen gtoote 3onbe/ bat bp be jfêenfcben bepligbept ié: en ter contrarie/ bat boo? be ifêenfcben fcbflnt groote 3onbe/ bat ié 3omttjté bp OPobt gtoote beugt. ©cn ^. $ ?opbeet ©abib / alé bp ban guabe tongen beïoogen toiett/ 3*0*:



Vervolginge der Menfehen. 147 Pf. loS. ö Heere! verfwygt myn eer niet, wane daar is een boofe nyders tonge tegen my opgedaan, en'zy hebben my zonder oorfake beitormt: Daar voor zy my zouden beminnen, hebben zy my gelaftert; maar ik heb vóórhaar Gebeden: zy hebben my quaat voor goet gedaan, en hebben my gehaat, die ik beminde. 3[tem/ als bp in 3P tcgentoooppept toiert gelaftert/ 300 beeft bp gefpjolien/ Pf. 38. Ik heb voor my genomen myn wegen te bewaren, dat ik niet zondigen zoude met myn tonge, en ik heb mynen mont befnoert als de boofe Menfehen tegen my opftonden, alfoo dat ik niet een woord fprak, en vernederde my, zwygende ook van goet tefpreken. ï|ietm hebben baar ooft 3eer bjoom geboubeu 3ommige ^epbt* nen/ geïp &encca fcbjftft ban be ïtoning %n* tigomté/ alé bp boojbe bat 3p fónegten beeï quaat ban bem fpjaften/ en3p ban bem niet toiéteu/ 300 fpjaft bp: <$aat ban hut te Mappen/ op bat u be JJoning niet jfjoojt. ©cégeipé ooft 3!uïiué Cefat/ aïé bem bertoeten toiert: ö <fen (Cpran! 300 anttooojbe bp goebettierïp: Maae ift een (Cpran/ gp 3out htt niet burben 3eggeu3 €u ben ïicpfer (Cbeobofiué gaf een Met/ 3cggenbe: #ffct iemant ban onfen ferfoon beeï quaat: 3epbe/ 300 toiï ift bat aïfuïften baarom met geftraft toert: Mant ié 't bat bet upt It'gtbaarbigftept ftomt/ 300 beftoojt men 't te beraeftten; en ié 't bat bet upt boppt ftomt / 300 bepojt men mebelpenbe baat mebe te 3p: bocb upt 3eftete quaatbept ftomenbe / 300 moet men 't bergeben. f aulué 3pt / Ephef. 4. Dat wy zullen malkanderen genadig zyn, vergevende dat tegen ons misdaan is, gelyk Chriftus ons vergeven heeft. U&aat nu jp top Cfeiftenen / K a $ub£



148 Vertrooftinge in, de
ö5obt tttttrt / joo teer rn stoaft/ bat top ban beel ©cpbenen in beugben bertooimcn too?ben. %<mmiae jBSenftbm 3tju aïfoo genatureett/ batfe lieber rrn fïag of toont/ in baar 3Eighaam 3onben betbjagen/ alé ren bert tooo?t/ tot nabeeï in baar faam. Ifêaar bat moet gp toeten/ bato3obt oné aïthb niet ïaat ïijben na onfen toifïe/ maar 't geene bat oné afbermeeft contrarie ié; mité baac meer betftërbing en b?ugt boo? oné ié in geïeegen* tëeïp een gierig JCKenfcb meent / hem't 3toaarftc te 3P/ eenige febabein 3pgeït of goet te ïpen; en een boogmoebig en eergierig ïfêcnfcb öunftt 't meeft te ïijben/ befteben/ geïafiert/ en befchaamt te too2bén/ om bat bem bat 't meeft tonttatie ié. €ii ban naturen ié niemant gaam beracht/ maattop toilïcn allegcp?efcn3p. #cb! toat groot quaat toctft i$ oné be hobaotbpe? Slaat oné ban / om tot ootmoebigbept te bomen/ 't ïeben Ch?tftina jten/ om't 3clbenaar tetoaubeïen; hp toiert befchuïbtgt ban be boofe jKcnfchen/ Luc. 15. bathp eenb?onftaatt/ metï|oe. reu en 2Boeben berftecrenbe toaé/ ben ©upbeï binnen bab/ en met 3toatte ftonften 3ijne jfêirahelen bebe; 't toelft 3P nog bed bonbecbe jaren na 3fjn ©00b / ban bem 3epben / alé ooft ban 3fjit ©ifcfpelen. €n be ï|ecre beeft bit aï gocberttetïtjft gelecbcn/ toonenbe baat beé tc meet genabe/ boe 3p hem meer quaat btben / op bat top hem ooft bier in naboïgenbe/ ontfangen 3ouben't eeutoige ïeben / 't toeïft bp on* beeft belooft/ Matth. 5. 3eggenbc: Zalig zyt gy, als u alle Menfehen vervloeken, en vervolgen, alle quaat van u zeggen, met leugentaal, om mynen 't wil, verblyt en verheugt u in die tyden, uw loon zal groot zyn in den Hemel; want zoo hebben zy de Propheten en Heyligea ook vet1 volgt,



Vervolginge der Menfehen. 14$ volgt, die voor u geweeft zyn. €n Luc. 6. 3nrjt: Wee u, als gy van alle Menfehen geprefen wort: want zoo hebben ook de valfche Propheten geprefen geweeft. <#nfe b?ienben bie oné p?pfra/ bie beletten oné brei meer/ ban onfe bpanben bie oné lafteren; boant bon fltpfltn boo? het p?rjfen een bcbagen in oné3e!fé/ 3_oo bat top onfe gebjeeften met 31'cn of beunen toillen; maar bie oné lafteren/ bmberen haar. gif?/ oné te goet boen/ mité 3p haar beroobert ban bc onfcöult beé Berten/ oné ben «rttpétoeg pjcparcrcnbe/ om boo? onfe Ifjbfaamhept m ben femel te bomen.
t5^rom Jflflt onS D,t aït^t >n gebagten houbcn 6\s mp geïaftert/ beïoogen en uptgemaafit too?ben/ bat top 300 grooten loon baar boo? 3hubertoagtenbe ïjier namaaïé/ alé too?benbe bier boo? erfgenamen beé eeutoigen lebené; en Iaat oné b?p baar en boben met onfe bpanben en ïafteraaré mebogent/ en erbarming hebben/ toant font 3al baar ober / tenjongftenbage/ met baar feberpe rcfiemnge bouben. Jpaat ié 't / bp alten bat gp u 3elfé fcbuïbig betont in acbterftlap gefp?ofien te hebben/ ba» utoe aebterbfapper of ban iemant auberé/ toaar*mJ°Klsp '} ^ Dfln ^aïfjb nemen/ bat ga 3elfé bihmaalé gebaan bebt? £teït bet ecu tegen
L*£bEtJ mem <*oot b!st ÖP * « toPbe bergeeft. Cu of gp 3m"&é noopt gebaan babbe/ 300 meugt gp bp abontuttr / gaarn geboon beöben bat men ban iemant/ befonber ban utoen bpant/ toat quaat 3epbc/ bat groote 3ouben ié. <©oft mogt gp benften/ bat bp n certittté eenig goet gebaan / of beugt banu gefp?often beeft/ neemt bat
ftfiien upt loéftgbcpt gefcïjict ié/ of ten quaat3 ften



J50 Vertrooftinge in de
ften obetgcb?agcn / tn betgeeft bet gaatn om <fcobé toil / wnber te gtimmen/ toant bet té gefchtet/ tn 't moet immcté nu alfoo blrjben/ of gp toiït «f niet %iet bP ban bat gp 't niet 3eet atbt/ too <al bP ïiQt affflten/ tn tot ftenmé, ftomen 300 fin berftant beeft; maat met betftoottng 3ult gp met tohmen/ tn niemant quclïen alé u 3elbeu.
<mbu# toilt ooft boen/ alé gp 3tet batbt^cn' ftben een quaat geboeïenbau u beöben/ achtenbe u aan julfte of aan anbett 3onben fcbuïbig/ of boo? een baïbe btoaaé/, of batfe u ten 3""t,aanfint toonenbe ontoaatbtge teeftené betofjfen/ of batfe u befcbimpen/ befpotten en betatbten/ ut beft en bietgeltfHe boo?balïen/ benftt alttft/ be Kat ié niet betet alé 3UU *eet/ Matth. 10. tfnftn éete ieftté CBjifntó/ «onrns ban be gcbeeïe Stoelt/ beeft jula* 3tet beeï geïeeben/ en nochtané jrjn bpanben bemint / alfoo bat bp ooft 3nn ©e?raber/ bie tot ïjem quam / om hem te Ieberen tot tet boob/ b:ienbclhft aanfpjaft en fiuftc/ tn hem aïfoo in 't quabe mt*™^™*; Ó ©at toaé een gtoote b?anbenbe befte! OPobt hab htm tótï haaft bonnen ïaten betfmfien inbcn fifaront bet Seïïe/ maat bat toilbe bP boe nog « et boen: oné Icetenbe bot bat top oné bebben ï ftouben tegën onfe bpanben/ «etftlappeté tn £e?rabrté. $oe 30U 't mogtïpft 3p/ bat gp Jan iemant meet ftonbe ïffbrn/ aïé «né ban tfn ©iftiptï beeft geïeeben ? nocbtané boe bp mn>m om hem te ïebeten/ Matth. 26. fp?aft bp hem «ttcHm aan/ bucnbcïiift fmffmbe/ bcïeeïnfic\onbe bet bettabetht niet bettofttcnbe/ maat KefP betgeben / bcbeftftenbe. <tëch toat gtoote fthanbe ié 't oné! bie tetftont 300 gcftoo?t too?ben/ op be geene bic cen tooo?t ban onépeggen/ Jf een juut W xmm/ of «iet toeï bejege-



Vervolginge der Menfehen. iji mtt/ (fc. 300 oat oné niemant ftan beb?ebïgrn. wat souben top biel boen/ aïé top onfen JSpant/ bie oné ter boob ïebetbe / en op 't jftpt bebon* ben? wn 3ouben bem ïiebct met tanben ban ten febeuren. <£>cb «inbeten I albué heeft Cfjn'ftné niet gebaan/ bie 3fln #e?tabet 300 minneihft ftufte. ©aarom 3eg ift/ leert om OPobé toil/ een 3uutaanftgt/ quaat bttmoeben/gebepriébc bu'entfebap/ btibbeftjept/ bcb?og/ acbtetftlap/ bettabetpe/ <ïc. betbuïbig bctb?agen/ en toiït n niet te 3eet ontfcbuïbigen/ of beranttooo?ben/ toant be toaatbept ban niet ïang berbojgen bïijben; maat arbept meet om uto $pant/ met 3oete tooojben en ïieffelfjft gelaat tot u te ttcfcften/ en met u te beteenigen/ ban met fpfjtige tooo?ben/ bitterbept/ rn anbere onbeugben/ 3ijn quaat betbet te bertoeftfien/ en bem aïfoo tot meetbpantfebap t' ontfteftcn; toant 300 aïé gp u bout tegen uto ebennaaften/ aïfoo 3aï OPobt ooft met u boen Milt gp bat OPobt/ tn be Jfêenfcben u genabig 3ijn/ 300 toeefi ooft gebuïbig/ en genabig utotn naaften. SSiet be 3|cece Cb?tftué/ boe bp baïfttj befchulbtgt/ en tet ©00b betoojbeelt toiétt / bp ftlaagbe ban geen ongeip/ of bat bp be ©00b met fcbuibig toaé/ nog bp bab baat niet/ batfe geen quaat geboefen 3ouben hebben/ maar hp 3toeeg ftil / alé of bp groote febuït gebab babbe; bietom ié 't betet bat gp 3toijgt/ en bet ongemeen! ïaat boo?gaan/ aïé bat gp beeï ftïagcnbe u beranttooo?t. Nocbtané mag men 3omtftté 3ig toeï beranttooojben/ op bat be acbtetftïappet baat boo? gebctert cn tot ftenm'é geb?agt too?ben: toant een achterklapper boet beeï quaat/ boofet 3rinbe aïé een Serpent/ quetfeube bjie fetfoonen'mct eeuFenp/ te toeten hem 3eïfé bie bet boo?t/ tn ooft ben gecuen baar bp ban fpjeeftt/ aïé bP M 4 »t



$52 Vertrooftinge in de
't ftomt te toeten cn oniijbfaam too?t. Mant baat is oren petpclenfer tong/ alé bat mtn ren #p» flnt beeft / bie onfe eer en faam bctbonftert / ober* ïieQt tn blameert, ©aatom ié 't 3omtijté gort bat men bem bttmaant / of bat top oné met fto?te tooojben ontfehulbigcn. Maat top3p nu/ OPobt betett / 300 bette ban 3ttlfte boïftomembept / bat ton niet alleen ban onfe naaften/ toat 30uben betöjagen/ maat bettoeftfieen bien eerft tot gcamftbap / met tooo?bcn en toetften; en aï ié 't bat ton bem ooft beeï tc fto?t bebben gebaan / top toiï» ïen om geen bctgebmge bibben / fp?cftenbc fpfttïa/ jeggenbe: ^ftbtbbem niet mifïept of mtébaan / maat bP beeft mp bit of bat gebaan/ bP begon tetft te ftpen/ en baatom heboo?be bppip tetft om btrgiffeniffe te bibben. <©th mijn Iiebt f2>?ient! bat gp u berootmocbigbc/ cn boo? utoe ootmoebigbept bem bcttoon / ïjoe hebageïrjft toaé »t OPobt! bat gp 3onber uto fcbuït / om betgiffcmtfe bab/ en 3fjn Zaïigïjrpt bo?berbe. W beftent bp 't met tcttofff bP i« geftoo?t/ bP 3°" 't boo?feftet biet namaaïé toeï beftennen/ alé be berftootnig obct té; en ban 3aï bp " P?pn in jp bert obct uto beugt / en bem 3eïfé betfoepen ban jnnbooéhept / bat bP « J°° beel te fto?t gebaan beeft, daarom ftomt bem tc buïp en beb?cbtgt 11 met bem/ ftellenbe upt uto bert alle affteetigftept en nramfcpp/ toant anbeté en ftont gp met geen nocbe tonfeientie/ niet ter (Cafeï OPobé gaan / of lenig goet toerft bat ben ï|ccre aangenaam ié betïigten/ inbieu gp eenige bitterbept tegen uto nfaften in uto bert jout bebonben. Cbuftué Jnt/ Matth. 5. Als gy uw gave Offert op den Autaar, en gedagtig wort, dat uw Broeder iet met u heeft uytftaande, zoo verlaat daar uw gave voor dea Autaar, en gaat eerft verfoent



Vervolginge der Menfehen. ï« «met uwen Broeder, en komt dan, en Offert
*? mis i^méê
i?taibfm£^
K? HET



I54 Vertrooftinge in de
HET VI. CAPITTEL.
Van fchade in tydelyk goet.
Tja fcfjflbe tn berlieé ban tflbeïijh Qott/ bat gtï fcbieben mas met liegen/ bcbjiegen mtal* ëoopmanftbflpptn/ of bat u ««tJ^XÏT, ïrn/ of oo aimere mamettn qupt gemaaftt ,ö' ftïtorn tuft gp tetftont met ïoopen tot beïfcaarSeré/ taat aan ben ©upbeï b?agenbe/ om tt toefen tote ba\ bet u sebaan mag bebben/ toant ban" e oote bSobfonbe/ en tegen't bet èet tfobé: oob u bictom met aanftellcn of t?ten aï? bolle ontofjfc jfl&cnfthm / bie om bet ooct baat tinnenberïkfen / baat jeïfébetïjangen ÖhSt' ofaanbtn ©upbel obetgeben g Snlijbfaarnhcpt: toant aïbué jont gp u goet n et toebttom fenomen / maar nogbaat en boben / uto raatn lüf tn xiei bcclicfra / 't toeïft fcDanbrttjR S"®Z ben^ctt cn ^nSchcn jonbe jijn/ ja « onuptfp?cMrjft quaat/ aïé of 5|emcï en^atS berïooten ging. V befe boo?ba(ïen ban / fiont ?p een ïSte boWntbept betoerfceri/ cn uto iaïiabent jeet bietbaat betboogen/ bp aitoen bat utoen *>pant/ bie u beftooïcn en belogen fit met betbïocnt/ of hatenbe obtt hem toiaaft Ktt/ maar na <5obé «berbepbgfte talie betrat JÜ / J°o af« 't 6obtbeïieft / bem goebe;tooo?. JeS te geben/ toeï te boen/ boo? bem tt tobben tn nog meet baar tot tt geben; cn bit upt ttDen/ aïé booren ié bcrbaaït/ omJM^tm Saab ié/ bem jeïfébcjtoarcnbe/ bon uto toeiSm fot^oS %abgbept; boïgt "«m 't geënt «ué ïeett/ Matth. 5. Als u iemant



Vervolginge der Menfehen. i55 den Rok neemt, geeft hem dan ook den Mantel daar by. En die u dwingt een Meyl met hem te wandelen, gaat met hem nog twee Meylen. En die u flaat aan uwe regterwange. biet hem ook d' andere, %\m$ haoöen gebaart be «rïoobige ^&?een/ baat fauïué banfcWt/
S?w '5r Verlies van haar giet
met blydfchap hadden geleden, welwetende, dat zy nog een beter, en een Eeuwigblyven,Erffeniire verwagtende waren in den Hemel. Mant toat ttn «Benfthberiiejt/ 'ttóftlemt tt achten alé jrjn %k\ blijft behouben En al won hy de gantfche Werelt, en hy verheft
^nMdele ?lei? 200 is 'tal verlooren, Matth. i id. Mant bit febfche goet i§ ttn jtuaat naft/ wL£en '""„'f'Bt mebe ftan opfthmmen tot be hooge Bergen bet ^emeïfche mhtitn. ©aarom bebcelt ben jongeling/ Luc. 18 bie hem
naar bc hoogfïe bolftomcnthcpt taaagbc/ niet al-
t? Kl £P ?ttan"'B »> 6«» 5«n goet on n*. men toerbeube/ maat bat hp 3elfé het goet ber. fmaben jonbe/ tn betftoopen al bit fjp öab/g . beate bet ben armen/ en boïgen «urn aïfoo £, nï Jm iSearmocbe; bie 300 atm toaé/ bat ftp LLl5Ön Iebm mct raöeuéhabbe/ enaïéfjpfiet. i ben joube/ met 300 beeï en hab/ baac *fjn boot ] StSE6E"rbö^^ft op mogte tuften; enaïfot» naaftt en bloot ffetbente/ berfpecfen sp nog S ïlïceberen boo? 3pn <©0grn/ Luc. 9. 5y ! »♦ ?f.V Jl" on* b0n n,Et 5°° onpatientig jfju in aat nïliSr T3* A*1^ goebetcn7ma ï 11, ^l,ebtV b00? 1 berï»$ ban bctganftchïft TfllL*^" ' ltot °n-é / "n« anberé toaé/ afftant boen ban onfe begeerlijfte merinfimt»
2S ?? V* 11,0 't niet habbm
ten/ 't 3onbe oné raoogïp betlooten/ en tot be
ten*



I5Ö Vertrooftinge in de
tcutome bctboememffe geb?agt hebben/ om: bat fcettmabontuut onretbtbaatbtg toaé / of bat bet oné i?t o t tcötbafltbisbtnt en tot jonbe: * « ton hebben; toant W té met toe[moge Inft / Btoot noct met ïiefbe te befittcn/ en beuabcïP ban IeSn tE toEftn/ geïrift «||* 8£$3B
K^eTd^ ,6« gj "
ban / batje bari, julften petpeIberïofï$P 5 toant Bp nu ben ÏJecrc 3e nm tt reep nabolgt.Cfctfttté beeft oné bcbolen/ bat top onfe debatten tn ton & /tn ntet op to^^SgS beu / baat 't be Schimmel of jaSotten betmelen ftonncn. dabben top onfen £tbat en betten tn ben bemeï/ top jonben met jeet achten / toat mp b "t Sefen op bet^fltbe. V^W"*™*
niet cpgen / maat 't té an**in"U*Tt?$to/ onfen naaften baat mebe Btplrfaamte Jp/ Matth. s. ooft joo moet bet apetblpeu; toant top jtln biet naaftt gebooten/ en juffen toebet Sftt ban hiet feftepben. *aat ben|*cöat te ton tó ben $tn»I hebben/ bte té onnptfpjefteip «00 / en bic ftan oné niemant ontwonen »etfoen oné/ bat top om julft ftïepngelotn/ jtoeeren/ fentn/ bebiietten / SitI en ïtjf berboemen. 0f S2 top baaWm joo mtfitoofP jijn / oné Joo bp; fter ontftellenbe op on e naaptn/ alé bPjetm öbaanc^ iné ontboett beeft /boo? f b^ toe aimne iabbrn top rechte ïiefbe cn batmhetttg. S} top jouben'onfen naaften beftlagcn/ boo? |em Uenbe; toant hp beef {oj* n«t an ft lp ue titbeïpe febabe gebaan / hem jeïf* m P«d ftel bet teutoige berboememé Ut"enbe. $p W»nt iet gemonnen tc hebben/ maat bp beeft bee ber. ïooren/ hp ftan met bat onrethtbaatb.g goet 35» SSiel nWbetloifen; en gp ftont boo? bat Weg»



Vervolginge der Menfehen. ' r~
Umsn SÖt/ Sap 5 De Rerh?°°?t £flt bt mt*' ftaan in groote ftant^fti5ffhtVaardlge zu,len verdrukt, en die haar e?mT tCgen haar diefe hebben; 'en alTde Zonfaref afgenomen ge in alfulke eere verhevenfdPnR!fhtVaar,dizy zeer bevreeft zyn, en JSllJn h' da" zuIlen deren, zumende van u haar^won-
herten, zeggende ™lf£Z?U deS zoo begektrverdrukr ^ de&ene die wy arme d^wafên ^ u gequeIthebben: Wv te wefen! In haar ev^T een Sotheyï i ^d^acn^^^'^^TCi ziet i deren Gods! w^i<Jr°?een„ondl?r de K™| is haar deel gevallen naa Ueyhgen Gods \ zeer gedoold e^rllint geweeS I foftomusjht: %fit benrhrrt ' &c- Chn-
I fioet/ alé of gp bat t^&ST?11banIlhj ' wil. ©krorn trlt tt hl! k"Woill% tuur iJitS? tVteto! S?» J?1 bE nant'e un«t ja) bethttl Vl *« bat tfobt ieEft/
i « nos ^BBlt5^^lfX^.^ ( jong en ben out geworden I k !,36,ikwas
ttig, en vergeeft de fon^iPrtI?re5 en barmher*&« en Satie , en ^VrV^"*Wte die hem in to^P^Jg
©aat-



8 Vertrooftinge ift de 1
maftrom toie oné Ifjben of fc&abe aan boet / tot baatom rore u s\ j öan tm
fielpt «n# tot ^Jbt / b, t 8eT - ^tn,-tDm
SSSf '©aSmt.fbJbcnst ban I^arnKt? met bTtachtmot tori fthoutoen/ rn t m5 Bift Set boo? biaatbiget aanneemt/bte rnaaftt ï ö fc 'toennia toetfc ban jtuie «alia&ept;
en nn sen^ö öeotepen bonnen too?ben.
HET VII. CAPITTEL.
Van üagen, fmerten, en quellingen in ons Lighaam.
<r»®fatn aïïe fchabe ber soebeten / o»fpötioB*Pt B bet too?beS too?t setenent/ Phne offlgm *™'t ^ianaam: »ant een ^enfeb boo?t iiener.



Vervolginge der Menfehen. 15$
Ên mS a]$ m $n «aam/ Job 2. cjfip be ©upper jepbc (bom aPotjt ben %& Pgtfban 3fjn betbuibigfiept) torn hpfpjah; len jyenfcö geeft gaatn 't eene bel boo? 't anbet bel/ mal bat bp fieeft om3fjnSiflöaam tt befcfiutten ^aat ftaat hem tra* m jrjn '»ghaam/ ban xal
mïJT'^1^ H tE£*ont 5al bermaïebtjbra itëaat hoe / ra in toat maineee bat bc boofe étinbel ben goeben Man befto?mbe/ fin moeft be-
K? ttbflfi'B En KbErbüll,,fl te #n / in toat IrjbeS , ïf^VS? flfl" 'f & met ^«gentaaï fiep1 meïrjfie aehtettugfe beftïappmg/ bettabetrte/ of met bettohtmg/ fcfiampetetooo?ben/enfchanbt m onfe p?efent.t/ of met fcfiabe n oné gVet/Ta; Beninon* ïiaoaan/ ja al floeg men oné b el toonben m 't ICftf. a^nt bïpben ton ftantbaftS m betbuibigfiept/ banfienbe éobt 7$ %bbebe/
fJt^let ütZmtiratotonfet J^panben eeutoige fcfianbe en betboemeuifft i Iftuit bjie een anbet aan 't lEigfiaam onttft/ bfe 1 toont jfjn epgen SSiel met 3maaTbt? W m toï , »n anbet boob fïaat/ toe boob frmxSntnint
IrShi'l^1" bab ? ^ aan "
«rap* boo? jijn Bpanben/ bie hem be boob aan beben/ Luc 23. jeggenbe: ö Hemelfchen Vai der.' vergeeft haar defe zonden, want zy niet weten wat zy doen. ©aat op 5tjt ben H Ber-
n ^nl^Yl^'' a?n* beeeni»
,'Siru f0^7 fi,"B nffaftt «an 't «run*/ fin f£ bfl" 1 ^,oft tot * boo?toom/ ge-
SyS»?^^' 30,Lbat ÏJP niet ö"ï* habbt ?' «aam: $P toa* met ecu i>oo?ne JR?oon geftroont op x$n gebenebfibe $ooft/ xhn
boojgtaben ragenagelt aan't «t«p*J mtm%S



,6o Vertrooftinge in de
fin beraeet aï bit bitter inben/ bcfelaast jijn »paSb/n / b bbcnbr boo?b.e hem «nip^n Oj ©o* ten ft ^ooie liefbEmQOtbetutrnitbtptl mt taat etoote ontftrmfjertiafitpt toa? bat »atoinfc: or? boo?fitftrn/ ober -Ut 3«nbiae ^tben/ boe bn 300 naatftis bab boo? stfn »P*nten. $aSn Inben j»etftet boïBben ooft na srtn «bedoeïen* feant ben retften J^attcïaat Cn?ifb / $t S eben/alé hp aefeeniat toiert/ fpjaft bp ooft fe xeïbe £?ben/ bibbenbe boo? 3nn Bpanben m S*oVtate»; en baat na beeï ineet anbe. S ©enïiatn / bebben beéSfItM 00& StDafln At?" ]l taant mi ban Chjifio baten Jfêeeftet Btïtett en ■ SouWaSn1/ batfe ^ Jaar btglgg rn nfmioeté 3oube bibben / Matth. 5. SBtmetat fL^St feiele/ bat men boo? mtabamsetoe-
JfJbitman mei noemen/ Schatten biet baS fte betsaSn/ bit beetbe I»l»bui« tttoben/ aïé men aan be motet Stfïacjtn too?t 5, bnéSan ae TaatmoebiQbfpt hetft be $eete f efué 3Ön S ^iftip?ïtn toiïien infcïjetpen / aï^ top Icefen Luf 0 boen be Samaritanen Cfi?iftum en be 4oofteïen hupten floten/ en in be £teben niet ont?aS tortbeu/ tn be 4pofteïen beaetrbm/bat Hftué het buur upt ben ^tmeï 30ube ïaten balS eü^eSnbeufe 9eïp €Iiaé bebt; bjTe antÏÏo?be haar Ch?ifiiig s«t «taf/ JJP^ weet niet van wat Geeft dat gy zyt. De^°°ne des Menfehen is niet gekomen, om de ziefe te verdoemen, maar te behouden., »ant to ï mtt hebben bat top oné jemen m temnewaften toiteften 3uïitn/ Rom. 12. maar hem «nef bnaaft oberaeben / ben toeïften alleen be to?aaft
ben/ bat 381 bp 3«t Wwm n»»/^



Vervolginge der Menfcfien'; ï6t mui/ aïé top nimmctmeer xelfé 3onben boen; maar aïé top on* ontecht jelber brillen tojceften/ ban 3SÏ dPobt ons onejeto?ofien raten/ ja hp $at onéfttaffen/ om bat top oné be bnaaft onbectomben/ bie hem alleen toebeboojt. ©aatom raat het oné ben ^eete bebeeïen / hibbenbe/ bat bH hiet bocb jagteïp ftaftijben toiï/ bie oné tc ftojt bebben gebaan/ op batfe namaaïé niet betboemt toojben.
Itëaat gp mengt seggen/ bat bit niet toeï te boen ié. 't 3é toaat; ift befienne bat bet gtootert atbept ié: maat boe bat bet ontegtgtootet/ ere ben atbept 3toaatbet ié/ bot bat bet ïoon ooft tc mectbet %a\ 3pn; en boe top meetbetgeben/ boe: oné meet ban <fcobt bttgtbtn jar toojben. Sollen top ban betgiffeniffe betfttpgen ban onfe 3011ben/ 300 moeten top ooft bergeben bie oné behbenr, miébaan. €n i'é 't bat top niet toillen betgeben/ 300 toepgt oné Cbu'ftué/ Matth. d. Dat onferf' Hemelfchen Vader ons ook niet vergeven zal t Cn bP geeft oné be geïtjfteniffe/ Matth. 18. boe bat ben gcbuïbenaat / bie tien bnpfent pont ftbnl* big toaé/ tn betgiffeniffe betftteeg / aïé bp 3pn jfêebegefeï / bie maat bonbett penningen fcbnïbiff toaé/ niet betgeben toilbe/ aan be gfjmgeté int bt fóetft obecgeïebett toett/ tot bat bp ben Iaatften f enm'ng betaaïbe. €n nog ïeett bp Mattrw 18. bat top niet tot 3eben malen/ maat tot 3ebem cn3ebentig maal 3eben malen betgeben 3ouben/ bat ié/ 3onbet epnbe tn gttal/ 300 menigmaal aïé onfe naaften oné mt'éboen/ al toaé 't bnpfentmaaï op een bag. ©enftt een*/ of bê^epfer eert <£ebob gaf/ bat aïïe Bpanben baat betfoenens moeften/ of 3p 3ouben ben baïé bethefen/ boe 3ouben top ïoopen om brientfebap te maften/ alleen npt bjeefe ora bt ^oob te omgaan. %n fcepgt ^ ang



i6* Vertrooftifige in dë
oné Gotóttttt be eeutoige ©oob/ En ton acbten't niet ©aar upt fcbfjnt htt totï / bat top mtEr be atëenfchen ontfien alé <$obt; en bat het nitt 3toaat ié onfen 2S?oebet tebttgeben/ maar bat htt alIteuonfe battneftftigbeptfcbuït ié. Wmtboe berï bat oné « fto?t Qefcïjict/ top mogen notötané OEEnhaat of to?aaft in oné D*tt behouben/ toilItn topimmeté Zalig jijn. 9»ant oné geen goebe metften helpen mogen/ 300 ïang aïé top een/ ben aïbermtnften JGfêenfth bie in be »eteït ié/batenbe tikt/ of niet lief ïjebben: ja aï gaben top ooft al oné goet aan ben 4rmen/ en lieten oné b?abeat op ben Koo.fïet/ aïé £t. lEaurcné/ hebben bm geen ïiefbe/ 300 ié 'taïberïoorEn/ iCor.13. ©aarom / ïaat oné aïïe ontcgt <Êobt obergebeu/ taant hn heeft oné bat bEboolEtt; tn laat oné met ontficn / bie aïïeen bet -£ighaam/ en be Ziel met fionnen .booben/ Matth. tomaat oné bemb?cc* fen/ tófrbepbe/ Zieltn ICigbaam/ mag toerpen in be eeutoige berboementé; btóeUbe batbetong aï ban .<ffiobt ftomt/ en nitt ban be ifêenfnjen/ uf ban anbere Cteatuuten; Jtëant be lïSenftben/ en alle anbete Cteatuuten/ 3Ön niet meet ban ^nftrumenten/ baat boo? <$obt toetfit/ geïp tm Wbet boo? 3#n getouto. WS ttn mhnxijn «int toiï haftptn met be toebe/ men ftan 't be Stbe niet toijten/ toant 3P % mm. ttn |uftruwent / toaat mebe be Babet bet «mt ftafhjt: Sïfoo ban men 't ooft beHSenfcften of anten: Creatuurtn nitt toijten/ batfe ban <fcobt geb?upftt tooiben tot onfet ftafttjbiug/ maat toptien 't «I ban be bant <0obé nemen/ en oné met ftooten aart be ïtëcnfthen / of toebct bijten alé tafenbe lonben/maat top sullen aïïeen mttfttn/ boe bat top be quaatbept bet USenfcben mogen fl$ap»« tot onï? »»« S«n MtnM ftan n



Vervolginge der Menfehen. san be 'SSiel binberen of oneffen/ 300 lang aïé gp n 3EIOE11/ boo? uto onïpbfaambept niEt enmïetfi.
HET VIII. C A P I T T E L. Wat wy van onfe Vrienden lyden.
Wanneet een opregt afêenfcb in alle beugt ets <$obtb?ugtige toetften boo?tgaat / tn op 't aïbetbeft 3oeftt na te boïgen/ naar 3ljnfttmtft betmogEn/ fnbatnocbtanéal3ljnboen/ fipbejiÊenfthen ten ergften getroftften toojt/ fa bat hp niet BEbint aïé onttooft/ oncuft/ ongEttoutoighept/ betbolging/ haat / nht/tnttoCEbjagt/enbitié 3elfé; bp bE geene/ bie te nooten 3pn befte Buenben toaten/ bat befe hem nu gaarn/ in een "ïepel toa* ter becb?ïnftcn 3onbEn: ©au 3aï hp benfien/ bat hem be tyettt ié na bp / en 3ffn befte Bu'ent i& itëant be uptberftooren Bn'enben <$obé/ toojbtit in haar / en aïïe maenfeïjen oogen/ 3omtfjté aïbtté gantfeh beruietigt enberfmaat/ en 300 naaftt eu bloot/ met Cb?iftoaan'tfttupéopgetroftften/ ban aiïe trooft ber Cteatuuten onthouben/ ja 500/ bat 3p ban al batfe 3eïf 3fjn eubefttten/ nietepgen/ of menfebeipe b?ietufchap of trooft mogen hebben, ©tt ié 't aïbetbetbUttigfte ïijben bat 'et ban jttn/ rntté het een ifêenftb beeï na gaat/ aïé bp ban 3pn B?ient t'eté ïfjb ban ban 3pBpaut. Cn bit ïaat <0obt baatom gefcbt'eben/ op bat top metften 50uben / bt gtoote ongeftabtgbept bet Hfêcnfcben/ en bat men netgené gettoutoigbept/ of toaatatbtigt b?ebE ftan binben/ ban ftt <$obt be $eete aïïeen. Want aïïe menfebeipe: buentfebap té 3eer onftantbafttg en betotegeip/ tn baat té niet meet op te fteunen alé op een



l<54 ' Vertrooftinge in de fikt/ wo baaftbetanbettfe; bie benen uto stootfteBjienben Jijn/ bie jtjnraojgen uto gtootfteBpanben/ cn biebebcn met u/ 3uïlenmo?gen tegen u xtinf Vttl 500 toaijen 3P om aïé cen ïtëeetïjaan. ©aatom set al u bettoutoen / hoop tn ttooft/ in 05obt alleen/ bic u nimmet afgaan of betanbcten 5aï/ maar aïtrjt / tot in bet eeutoigbept/ bn u bïijben/ 300 toanneet aïé gp u 3elben niet ban hem beert boo? be 3°nben; en bP 3al u toel beïpen/ enbei'o?gen/ alé 't ban nooben ié tot uto Zaliabept. ï|ietom/ alé u alle B?ienben betlaten/ cn tegcnbaïlen/ 3Öt ban met nu'éttooftig/ flf te 3eet beb?ocft; maat gebenftt/ boe bat be $eete lefué 3uïfté ooft mebe gcbeutt ip7 Matth. 26 boe hem alle" 3hn ©ifcipeïcn betlteten/ tn m'emant bp bem bleef / boen bP gehangen en gefttupft toiett; ja bP toiett ooft ban 5tjn cpflen ©ifcipeï betftogt/ bettabtn tn geïebett. ffont gp w..t <,n«r«»rfei>tt / tnn mnet nn niet beeï achten/
«II UJH j
toie bat u mebe of tegen \él of bat men een quaat geboden banu beeft/ of bat men ban u achter rug ftïapt/ bat uto bingen met beugen / en bat het met u cnfteï gebepnftbept ié / 3Ünbe aan befe of bie 3onbe fchuïbtg; benftt aïtijt/ toiften 3P 't biunenfte gebepm mrjné b«ten 300 toeï aïé m7 xn touben ftonbctt maal meet ban mp 3eggen. ©aatom heb ift bat ftïepn lijben ooft toepmg te achten/ mité Cb#u*3elféuibef eteït/ banbe Itëcnfchen betfmaat/ obetïogcn/ beftïapt/ en benefit ié getoeeft; 3tjnbe ooft in stjngtootftennoot ban al 3fjn B?ienben betïaten/ aïé Jfêatfheué ■xüv Dat alle zyn Difcipelen hem verlieten, en êineen loopen. CnSoanneé 3Öt/ dat ook zyn Broeders, bat ié 3Ö« #eben en &i£cn/ hem niet en geloofden. €fy\ftué fiaft bullen ïgtoa tn betatöt 50n/ entofflen Ww^ffi



Vervolginge der Menfehen. t5j ben ochab/ meent sp bat ahe Han u bebanften
tn fchaamt sp u met / ober iemant te Manen a rfrS5°UUto fööfaamhept Si7ï j. bc / tig flp flecn tegen poet ftont lijben? en hoe hout gp u jonbet Inben/ om te Bonnen toefen na* Buent Cfiufti? ©aarom WmX%&ffi£ ÖP "Sferen met CöJüb.J ©e ^.enbenïu ïenti
ban qsobt tot jonben te tceftften; en ban behoort men meer op onfe hoebe te jtjn/ toanneerfe ons fmeften en bu'enbeïifftbept betodfen / ban aïffe Snf tegenbalïen/ mité be: natnnrb "menfthra 25
™H» - 59 7 diC hy nlet gekomen was om peys, maar om Oorlog en tweedragt te m£
&L * ^Waft1^ ben Sekomen, jijt hp/ onTta fcheyden den Zoon van den Vader, en de DocE
zvnV7vnffJl0eder' de^den desMenfehexï 2ï 7»/ ^uysgenoten. En wie dat zyn Vafcf M?|der > Zoon of Dochter, Man of Wyf, Zufter of Broeder, bemint boven my, die ia myn met waardig, Matth. io. €n op cm anbere p aatfe belooft Bp be geene/ b.e Babtr tn «55 ber / ©nenben en magen/ «up£.en ©of/ Sc tn Zant betlaten bebben om^um 't toiïïe/ barfc bonbect font baar booj ontfangen Sn , mïif eeutoige reben befitten. iCPSiftfi neu jomtfjté een «teuftrj jeer op teStn/ t groote b?.eutfcbap of gefeïfebap X^JJg
«ptfpjeftelfjfte fcöflbe; en bie baar begeeren te 6rbageu/ b.e banen biftmaaïé kbeeï^jot ben/ beï.
ff»tp7 aïïeen om be mXattSc ban mcHfcïjen te bebagen/ of ban W«8E£



ïófi Vertrooftinge in de
tt mtéftaoen. Maat aïé menfe eené of ttoeemaal
Sten/ en <fcobt te boïgen ban be ïfcenjthen/ banmom JP geftoojt/ toetenbc n.et toatfe ban mtn Senfth. jeggen/ of ftoefebem genoeg betactjtmS) maar 't en jaï niet lang aamoopen/ S maat uto boïftanbtghept bemetften / ban ïBeTmetb?ebe ïaten «ft aïé top J.eu/ lat b n Bemeï root ié eetbeSSon opgaat/ en op•Snaan Snbe/ ban bergaat be tootftept/ aïfoo S\ ooft /aïé W een &enfcïj ban be bup|erSffe her wnben toiï fteeren / tot bet ïigt ber tfobKïrtfteStade / tooit ïjp bifttoiïé toot en befcïjaamt/
ftènt / befiaatte betïaten/ een beugbeïnft ïeben iabnemenbe ; u ban jijn 3P tonttatie/ jeggenbe ba?mm"ot/ enboïfautafietoo?t. a»*»-**0» wnrntie/ bie in jrjn hert ié opgaanbe/ jaï al
ï feSb fm^^f^m^i^^ r'„ Zhhm ton ten ftboou exempel mbr jonbateffe ïaSf iagTaïena boen Sp boo? MftMWttoSfe befteett toiett / tjeeft jp baat met gefetjaamt ïe ftomen in eenbjeemt ï|upé/ ongenoot boo? een SflftKWen/ om aïbaat ïjaat jonben tebeKnen / en genabe te bibben ban Ch?ifto. K gp ooft boen / aïé gp ban bt U&enfcïjen Petoouflen too?t/ om bit of bat te boen/ ?t jpom £r fe bim aïé uto natuur betmag o om SStp tooojben te booten tn tt fp?tfttn / al i| 't bat ïïaraiu^too?ben / bat gp baten toiï n.et tn boet S: batniet/ benfteube aïtftt: Men moet Godt SSrder gehoorfaam zyn dan de Menfehen Er 5- Wmu met meet aïé uto nootbjnft betSfrhï/ en bolgt baten ftïap niet/ aï.é't batfen
ïïSÖ/ ^banalïepbele tooo?ben



Vervolgïnge der Menfeheri. tSy 3a/ mm ttftening mot: :n geben in 't <tëo?bteï <$pbj/ Matth. 12. SSp mogen n bebenïafteten/ mo?g«t 3ullcn 3p u mogeïp om uto ftichtightpt n?hfen. daarom boet bat goet ié / laten fie ïfêehftben ban u gebot len / of 3cggen toatfe toillen. €n toiït u ooft aïtijt niet ontfchnïbigen/ geïijft jpatia jBagbalena haat niet ontfthnlbt'gbe / aïmutmureetbe tegen haat be £>batifecn en gubaé/ Luc. 10. tn al befteef haat Ifêattbahaat"Zufttt/ jeggenbe batfe ïup en ïebig 3at aan Cfijtjti boeten/ brillenbe haat niet helpen; Itëatia 3toeeg/ ontfchulbigenbe haat met / en bcthaïben ontfcftulbigbe haat be 3|eett €hnftu§ b:p meet; alfoo 3al <$obt oné ooft boen/ inbieu bap 3tofjgeu/ ftembe 3aaft bebeeleube. ©aatom/ begeett niet te 3ee« bemint te 3tjn ban Ifêenfcben/ toant bat ié tt gtoote beftommeting enbetfttoopinge beé betten: «r>ant baat gp ban bemint begeett te jffn/ btert toïïje ooft behagen/ boenbe beel bat gp toeet / baat toe te bienen / en Iaat beel tongen bie be 3uïftt mié* bageu/ op batfe bien aïtijt tot u in ïiefbe ttt b?ebc 3out beïjoubeu/ 3onbct bettoomcn. jifêaat boój al/ 3oeftt aïïeen ban dPobt bemint tt toefen/ Begeett bem aïïeen tt behagen/ bieuaïtht gettoufa 3aï 3fjn/ Eccl. i. <fêcb boe fcbabcïijft ié be bu'entftbap bet iKenfcben beu gecnen/ bie gaarn tot <£obt baat begeben en baat tonftieutie betoatert jouben! fauïué 3ht/ Gal. i. Waar 't, dat ik nog Menfehen behaagde, ik zoude niet zyni een Dienftknegt Chrifti. ©aatom flupteube/ 3eg ift / bat top niet bebjoeft motten 3fjn/ aï£ oné be i&cnfchen betïateu; maat alé top oné 3eïf ban tëobt fteeten tot ftetffeïijfte Cteatuuten) baat op tuften / bebbenbt tëobt niet boo? ooöen/ ban 3ifn topin3uïfteu ftaat/ baat men 310 met tetöt toeï obet mag beb?oeben,
%4 HET



t6t Vertrooftinge in de
HET IX. CAPITTEL.
Hoe dat men 't lyden gewillig behoort t'aan■ vaarden; en als 't Gods wil is, met t' ontvlieden.
TAulerus ïeett oné/ bat manneet onfen K|eete Chiiftué / Jtfu ïieffte ©?ieiiben en uptbci> ftoojnen/ hiet op'befe Netelt/ jonbet ophouben/ wet ontflïïP ïijben en teaenhjoet öeb^^^ tat het jeïbc rjefcï)iet / tenébeeïé om batfe netgené tmpten tëobt haat genoegen joube nemen /toaat t.00? be ©upbeï magt obct haat ftan fttftgen <£oft jooftaflht^obtbtn eenenaïbuó/ ben anbet ïiïfoo/ ben cencn meet/ ben anbeten mm/ na at iiateentegeipftanbetbiagen/ ofbanuoobeheeft/ «ben aïé men iebet be ftleebctcn maaftt/ naatbt «toothept beé ïighaamé. ©aatom behoeft hem Siemant te beftlagen/ of naat een anbecte jien/ ïjoe beeï of toepnig bat hp ïp/ mité't hem aiSué ban noobe/ tn aïfoo Zalig ié. ©icthaïben/ iiehooten top geen betftitfing bp oné jtïfé tc maSei/ om 't etnt/ of het anbet ïpen aan te nejnen / maat na tëobé toelating tn aïbetïiefftcn -tuft / ban hem bettoagten/ 't geene hp oné Iaat toeftomen om te ïpen / aïé Jpbe bie het a betïaïinfte <tëth of top metfttn ftoubeu! boe beef bat iné het aïbetminfte Ipen met 45obt betcemgt / *n hem geïfjft maaftt/ en upt toat gtoott ïtetbe tat 45obt ené bat fchenftt/ en hot grooten loon Hat oné baat boo? jaï gegeben too?bcn3 jeeftet/ ton jouben niet begeeten baat ban ontïnft tc jnn; maat top jouben be % ïpfaamhept tegenïoopen/ jbaat boetjtappen ftwffenbe/ ooft bie oné eenigit>



Vervolginge der Menfehen. iöo hen aanboen; ja top sonben bien bag berïooren refteneu / alé top oren ïijben babben. SDant <$obt geeft oné 3ijn genabe/ rn hem 3eïbcn m ons ïnbm/ aïé top 't betbuïbig herbenen / rn banftbaat 3tjne oiiuptfp2efteïrjfie goebcttieten genabigbeben aannemen; bereenigenbe htm met oné irr trtbulatie/ (aïé ©abtb 3fjt Pf. i.) orïfjft bp "hem met oné bereentgt in 't toaarbtge Sacrament. 42>cb toat gtoot gort ftan mm m befen ftojtm trit bertoerben! bp albieu top oné bjolnft obergeben in ben toiïïe «tëohé/ tot betbuïbig ïijben. ïEaut ïijben ié 300 ebeï en bmgtbaar/ bat <J5obt jijn ©Henben 3onbetïijben niet ensaïïaten: Ctt<$obt"3tjn puenben 3onbct ïijben ïiet/ bP3oube cetber toelaten/ bat oné onfe beugben tot ïrjben toietben. USaat top 3pn/ ban aïfuïfte gtoote gaben<$obé/ beel outoaatbig en onbanftbaat/ mité top aïttjt htt ïijben toiïïen outbïieben. Maat hebben top be rechte fmaaft ban be Irjbfaambept / topsonben oné 3eïfé toaatbig tefteuen / aïïe pijn en lijbenban be Jjfêenfcbm te betbjagen/ tn aïfoo berfmaat/ gegueït en gepfjnigt te sijn/ tn bat om onfer 3tmbcn toil/ bie top tegen <$obt gebaan hebben. %lh bingeu 3ouben top ten beften heer en/ en aïïe Mtnfeben bjooébept en tufttïoofe manieten / souben top goebig leeteu betbjagen: maat nu miébaagt oné beeïttjté «et m onfe naaften; befe beeft tcbeeï pjaaté/ bie ié te ftilftoijgenbc/ bie geene ié aï te bert/ biet een aï te flap/ b'een beeft bit/b'~ anbet bat gebjeft. ifêaat onfe cpgen gefaefteu toiïïen top niet aanfieu/ be toeïfte anbete HScnfcïjen ban oné ïrjben en betbjagen moeten.
©aarom ïaat oné berbjaagïpft 3tjn tegen onfe naafien/ ïaat oné ten mtnften onfe tongebebtoingen/ bat top niemant ftraffen nog beroojbeeïen / pf te beel ban i'emapté manieren ftïappenbe/ in 't X 5 bfP«



-0 Vertrooftinge in de
hcnmcïpof openbaat/ fcïjoon Dat top ooft heel SaKatBWenötDben/ ofnogïpen/ 3ao.3xrtïen tob bjeebfaam ïeben/ en 't ïpen te betet ton«en Kagen/ en beeï bp OPobt betmogen/ Stth. sS. Wnt bat men al bet ipen upt ben toea loopen/ en ooft be geene bie oné berboïgen Eii / bat beeft oné Chuftué met geïeett/ bie 55. ïwt Wraber en bpanben/ ftomcnbe om bem te b ng*^ en teVoobX 5oo ^tietlflj tej^iog trina/ aebeube bem 3eïben m baart banben/ aïé fit gaatn te ïpen aï batfe ben1 *o»tm tom Xosuïfen top oné 5eïben obergeben tn be banhrïffl/ om te Ipen toat bem belieft/monS £ jteft maften; min benften ban aïbu|: 0 «oja inbien 't uto tfobbeïpen toiï té/ batra bit ftjjben ?aï bertoagen? 300 geef ift mp gantfeb n getotlïtg •bei; Sp toille moetaïtttt gefcbicben: uoattf "t utoen toiïïe/ bat tft bit ipen 5a! ontgaan/ al ftont ban be gantftbe Netelt tegen mp m ftag« Kn/ netoapent met ©upbeï en ©00b/ 3P ftou-
ïmmnmet^ ra2at SSePee/mpep^
?n Seftm/ b.e ftan ih immEté n.et ontgaan/ tat ;ttu miln gtootfte^panben: notbtané/ ^ee-
Set San outbonben ttjP: ^tihMm ftu Sefn tot n/ aïé een bojfitg afgemat bert/ gpjijt I ni mP trooft/ en bte mp fton ïaben; jonbet « ö aoebe ojobt! ben tft niet / maar aïé gp mijn Serte ïanft/ban bermag tft aïïe buigen Mtt Saïïgebagten/ moeten top oné tot bet ït> ben t"aebenï tï te booten ooft toeï onbetfoeften bn een todé <i5obtbm5tig Mm/ of 't oné toel ne^eSt ié/ om juïM aïé top boo? bebben / te Kuba rbenS toant men moet oPobt niet temt eïS/ bat w ïigtbaatbig jonbet tofeww/ W



Vervolginge der Menfehen. 171 $oo?tenban ïpen aanbaatben; maat/ toeï obertongen hrbbenbe/ aléiban mag men 3onber perijM/ met een b?pe confeientic/ bat Ipen aangaan.
<tëcb bat top feoften begrijpen/ hoe aangenamen feboutofpeï bet ié boo? OPobt I roept een Man/ aïé een Cö#en jfêenfch met be pfjne ftcijt! tn aïé bp 3P ïïïoe&moebigen Capitepn/ ben boo?toonbeft fefué / op Caïbarien naar (treeft? toaarïp / top ftoimen geen 3eefterber teeften hebben/ (Ifêenfcheïp fp?eftenbe/ naar be toaarfcbpïpe rebenen/) toeïften oné ban ben ©. oPeefr jijn gegeben/ ban eenige tribulatie / metootmoebigbept en berbulbighept om OPobé ïiefbe te ïijben; toant bit 1$ een fcoftelnaen öing/ toaar mebe bat <!Pobt onfe %\t\z troutot/ 't ié 300 uptnemenbe 3aab / boben aïïe berbebene oefeningen ban goebe toerben / bat 3p 3onber geïtjfiemé ié; ja een Jfêenfch beboo?bc 31'g ontoaarbig 3ulfie"n eere te achten; toant OPobt 3upbcrt onfe %iele niet aïïeen boo? be tribulatie/ maar beteert en berciert bie toonbet» ïp / geïp een gtoot #?iné/ berciert met goube Setenen en Rofïeïpe Sutoeeïen/ een feboone ©ochtet bic bp toiï troutoen; albué fp?eeftt een oPobtb?ugtig ï. 383an. ^ietom ïaat onébct ïijben niet fcb?oomen/ maat ftloehmocbig/ aïé 't OPobé toil ié / bet i^ooft biebcn: toant be cmèïïingcn bienen aan be goebe %teïen / niet anberé alé boo? fóarhanten en Sutoeeïdu / aïffe ootmóebig tn betbuïbig berb?agen too?ben / toaar mebe bat OPobt be 3eïbe bereert tn berciert op ber Sïarbe/ metmecninge/ ban bie te troutoen in benoemd / en met een ftroon ber gloriën/ en ftlecbcren ber onfterfeIpbept te fttoonen. ©icrbalben bemint gp be Eeutoige b?euet en b?eebe ? 3oeat bie niet buptcn tribulatie of 3onbet ïpen; toant onfe b?eebe en ïwogfit getob/ té niet gelegen in geen ïpen of te-
j gen*



i72 Vertrooftinge in de
mnfoott tc hennen/ maat in het stïbt betbuïbig tc blagen: baatom berbjaagt uto ebennaaften/ henectt jun buentfchap met mmheipe tebcnen/ febutot hém niet/ maat gebenfit bat gp bit boet nm <8>oM toil te boïbrengen/ om uto naaften jahg te maften/ cn u jelfmet <$obbeIpe beugben bettierenbc/ op bat uto sieïe namaaïé be eeutoige bieebe genieten/ %ram.
HET X. CAPITTEL.
Hoe dat men om de eeuwige Glorie, ahe regenlieden gewillig behoort te lyden.
DCn ©cnïigen apofteï $auïué getupgt oné / 2 Cor.4. Dat ons lyden, 't welk tydelyk is, ligt is, in ons werkt een groote en boven maten gewigtige heerlykheyt in de hemelfche Glorie. Cn Rom. 8. Dat alle lyden defer tyt, niet is te waardeeren by de toekomende Glorie, die ons vertoont zal worden. £fti|ftné ïjeeft oné belooft/ datalons lyden in blydfchap zal verandert worden, Joan. 16. Cm/ diehier vervolging lyden om zynen Naam, zullen befitten 't eeuwige leven, Matth. 5. ©aatom ïaat u bit fcone ipen uiette3eerbeb2oeben/ maat betroutot bafteip op be. bcloftcniffe 45obé/ bie noopt 3al miffen; bcuRenbe bat 't lfjbeu fret Ro?t ié/ cn paft 3al gebaan 3p/ en bat het loon ié teutoigburenbe. §ferom Iaat het u met berbueten / 't 3p bat gn toat betbjagen/ of bat gp atbepben/ tugten/ toafteu/ bibben/ ïefen of fchjpen/ of uto cpgen of ebennaaften gcb2efienbetb?agenmoet/ het eeutoige onberganftelpe ïeben ié beel meet toaatt; ja/ almoeftentopaïltbagenhonbettboo'



Vervölginge der Menfehen. dm fietben/ of bupfent iaat <Boïst trienen in aofhneiitie/ bet toaé nognietSraatbigtebergeïpen Sn een bag ban be ©emeïftfte OMorïe. <©cb bat top eenigcr maten oné «open betbeeïben be onuptfp?eReïpe topfeftan/ bie be ïicbe éepïigen «Jobé gebnng en300 beef genieten/ 33. bie biet on ber SSarbc 300 betb?uftt/ en boo? met geagt toaten/ top 30uben 3onber ttoitffeï/ oné berncberctt tot onbet be aïbetmmfie Jfêenftben beé ï^eteïté/ en begeeren upt gantfebtt herten/ ban ieber ren Begeftt / betftoten en betfmaat te 3P. ©ept hoe bat sp nu betbeben 3p/ Sap. 5. 3p too?ben betfaat met fpïjfe bet €ngelen/ bit hiet bonset tuftommet/ omoJobé toiïït/ hebben geïeben ku too?ben 3p geftïeet met het 2&?uploftéWeet/ bie hiet atme en hatbe ftïeebeten om <&obé toiïïe geb?agtn hebben, &p 3ingcn met be Cngeïen/ bie hiet gtftoegen/ betb?agen en geftb?ept ïjebben/ Apoc. 6. £p hebben pat bolftomen begeetten m ber eeutoighept/ bie ïjiet/ om be'toiïïe <tf>obé/ haar toiï betïaten/en jffo toiï gebofgt he&bën. <©cb ftonben top bit toeï bebenReni men 30U 300 ïigt niet ftïagen/ maat aïïe bttb?iet en ongemaft getoiïïigaanbaarben: toant / 3ooobetgtoottnboéteïphept/aïé be eeutoige 3aïigïjept té/ 3oubêt ieté ppeïPé te bettoetbtn/ bat toaé tmmet tegen be totjfe toefegginge Ch?ifii. ^ietom al quam oné aï bet ïpen obet/ bat men ftan bebenReu/ aïépetpeï/ beefmaatbept/ ontetbt/bettofjting/ beftïappmg/ jtoaatt/ buut/ toilbe heeften/ bonB«/ bpjft/ atmoebe/ befe en nog bonbert bi'etgeJpRe/ beboo?ben oné eenigertohé af te tteRRen ban be eeutoigbuteube gïotit beé iemeïé. ju 't ooft / bat gp biet niet een tocpnig Runt ïpen 3 boe 3ou gp ban be ppe ber 3|eïïe of beé ©agebtrutS bonnen heilagen 2 $an ttoee mta&eri&eboo?t men
al-



Vertrooftfngeiln de filtrtt bet mmfte te berftiejan-j baatom/ milt SP ïntaaan be toeftomenb^ncntra* Jwj ïeett bettoaaenbefe tegenmooibiQe^nttten^ '41 eé batgp ft et löbm moogt ié tpeïp tn ftojt / maat be l otie"Jal nfmmettenerHtbt.ïjebben. 25texha ben Fnbien bet ïpen u 3toffat:balt/ benftt ban/ bat op b?o? 300 ten ftïepn ïpen/ suïft een.gtoott tn Stgt gïotie ontfangen jutt. £>oo? be^teutoigc Se/w men met ttgt ecneeutoig ïpen beïjoSn te ïpen/ en boo? pt eeutoigeïoon/ teneeu* toiae atbept moeten boen; maat 300 gpïjteteento g in ïpentoaë/ W 5™ SPmrnmettotbteeu* to ge glotie tn tuft ftonnen. getaften. ©aatom beeft be goeben «eet gco?bineett/ bat uto ïpen S en betganfteip 30ube tot en/ en bat gp baat „fjou ftomen tot be eeutoige^tuft. |»eton1 ïaat bet u niet bttb?ieten / bat gp fretten toepmgtljté fpenbe3nt: »ant/ aï moeft mj1 bupfentiaat/ n gtoot ipen en betbuet ïeben/ toat 3onbat 3fjn ttgeïDftenbpbeeeuto.gbept5 (Cien bupfent jaat/ fahonbett bupfent faten/ 3tmnog aï met tt betfepen bP be entoigbept. mbeeft bien batmBoen goeben «eet / met aïïeen toiïïen bebben/ b t urn ïpen beïganfteïp en niet ïang / maat bat bet ooft gtting en toepmg 3P 3oubt; toant / oné bttïe ïeben buuttniet ïang/ en bat ié naautoIttftVW ïhben/ mits top baat mbeeï genoegen/ S ooft ttooft genieten. ïföaat aï babbe top mon* Sren gebet! geen genoegen of fotaaé/ en met ban tnfteïe to?menten/ betb?iet en ]ppt / a} tajjjm mi uuten oné ïebtné/ ban 't begmfeï tot aan /t ennbe/ 300 3oubet nog toepmg jtjn te agten/ bem onfe lebtnétp ftoit ié/ aïé ban betttig/ 3t£ tfei/ «bentig/ of ban minbet of meet jaten / ttt §eVïooK eratoig en onuptfmefteip gtoot / alé CfaiafiCap, 63. tn fauluébetpalt/1 Cor. 2.



Vervolginge der Menfehen. t75 MÜttttt: Dat 'er nooyt ooge gefien, nóoy t oore gehoon, nog ook menfehen hert heeft begrepen, de glorie die Godt heeft bereyt zyn liefhebbers. Cn ©abib 3nt / Pf. 83. EeMLfi Gods Paleys, is beter dan duyfcnden De Rechtvaardige zullen daar blinken als deZonne, m t Rykhaars Vaders, Matth. ïS Godt zal daar alle tranen van haar oogen afwauehen en daar zal geen droefheyt a^agSnTÏÏS ziekte of dood meer zyn, Apoc. üf bant? bit ié alle boojbp gegaan in bet tijt! Cn baaront ja baat m bet eeuïmgbept nitt ban bïrjbfchap cit bofftomtnb?tugbe5«n. UwWoning, óHernelfch Zroa! jsvol alderhandeblydfchap, Pf.gó Zalig, zyn zy, o Heere! die in uw Huys wonen, want zy zullen u in der eeuwigheyt loven. Pf* 83- o üy Stad Gods! groote wonderlyke dingen zyn van u gezyt. jssaat hot beet bat.'et « 't^nogaïbttlmctt; toant bitgh?
11e i| met geen tongt upt tt fpjtfttn. Wn motten feïgben mrt beJon.ug.nneban Zrba/ 2 Re? 0" Dat ons de helft nog hiet verkondigt is: en bon ftounen jt jeïbe/ met oné menfcöeip berftant/ niet begapen/ maat öopen't jelbe biet na naald
3pu gtatje to.1 mmnen/ tot glotie 3nné naamé/ tn onfer,3icïen 3aïigbept/ 2Smen. m'
H fe T XI. C A P I T T Ei.
Wat Chriftus voor ons heeft geleden • en hoe wy hem behoren na te volgen.
CHriftus heeft voor ons geleden, ons nalateade een exempel, datwyzyavoetftap-
pen



Ï7Ö . Vertrooftinge in de pen zouden navolgen, i Pet. 2. %\ toaten aïïe l&oeften bctbjant/ En alle Jfêeefteré boob/ eben» toeï 3onben top genoeg bebben aanCb?iftuéïftben/ om baat mebe oné m oné Itjbcn tc ttooften en tc bcrftctften/ betmité al 3,ftn ïeben ftetben/ nietaïg tnfteï ïijben cn betbuet ié getoeeft. Cbuftué toaé in 3tui ïeben/ ban 't begin tot ben epnbe/ noopt ten uurc 3onbct Irfben. wmt/ moeft Chriftus niet lyden, en alfoo ingaan in zynheerlykheyt en glorie? Luc. 23. cn Matth. 15. SSp albiert ban/ bat 'et iet betet bab getoeeft alé te ïnben/ Vinbet ttoüffeï/ Cbu'ftué 30U bet oné/ met tooo?» ben en toetften geleect hebben; maat/ bp 3epbe/ Mare. 8. Die my wil navolgen, die verloochene bem zeiven, nemende zyn kruys op zyn hals, en volge my alfoo na.
Nu zullen wy voort bewy fen, hoe de Heere Tefus ons is voorgegaan, en dat principaal in driederly lyden, en hier mede zullen wy dit Boek fiuyten.
Sin ben eer ften ban/ beeft Chriftué geïeben ban 3ftn «emelïxben ©abet/ betoeïfte noebtané/$W eenige 52oon Sefué Cb?ift«é/ aïbetïiefft gebab/ en boben alleó/ toat 'tt ooft 3ön mag/ btmmt
Dteft/



Vervölginge der Menfehen. i77 tuft/ geïpbpseïfé ticp nut benoemd/ Matth. 3: 17. Dit is myn beminde Zoon, daar ik myn welbehagen m nebbe, hem zult gy hooren. ©ien Iieben 2Soon beeft bp obetgclebert boojoné in alle Ipen/ upttoenbtg enintoenbig/ aïfoo bat bp bifttoiié toaé behoeft/en gefcfaept beefr maat nctgené bint men / bat bp noopt blpe getoeeft of geïatftgeii beeft/ tot een teften/ bat tn noopt jonbet lijben en betbuet toaé. i©ant OPobt ben ©abet bab op bem geïeptaïle onfe booéheben eu ongetecfitigbept; onfe fitanftbept beeft bn neleben/ en onfe fmette gebjagen; eu bptégetoout getoeeft om ouje 3onbcn/ tn betnicït boo? onfe miébaben/ op bat bp be gettebtigbept opobé beé #abeté/ boo: oné / genoeg boen/ en een eeutoige betfotninge betbienen joube / Efai. 54. ztin unttoeubig ïijben befebjpen oné fcïaatïp be ©joPbeten tn ebangeïtften; maat 3p intoenbta ïffben/ bat bpgebutenbejp ïeben / en in jp gtoote betïatmge/ bangenbe aan 'tötupé/ bab/ oeeft bp 3eïbt te bennen/ Matth. 27. toanneet bnban gtoote bangigbeptjpé betten/ tiep/ met ïunbe: ftemmc: Myn Godt! myn Godt! waarom hebt SJ myïX!rlaten- ï?flnt mo^ Cteaturen in 30a 3toaat ïpen en betïatmge toaten aïé Cbuftué on bie tftt toaé. * 9 y
(Cen ttoeeben / 300 beeft Cïju'ftué ooft geïebm ban ben ©upbeï/ Matth. 4. in»flnt bp toiett ban bemin betooeftpebe&oouv buemaal/ te toeten/ tot aPufftgbept/ Cietigbrpt en #obaatbtgbept 1 tn geïp üutaé m 't 4 Cap. fcfanfi/ aïéChué* tué aïïe beé ©upbeïé beftotmg toebetftaantn bettoonnen bab/ 300 ié bp eentotjï ttjtéban hernatgaan; toaat in bat ^ucaétebetftaan geeft/ bat brn^upbelCbuftué nabetbant nog biftmaaïé beeft* mm/ baat be Cbangeliften piet bapftöJÖben.



?7tJ 'Vertrooftinge in de
«Enaïéjommige^octoten geboelen/ 300 miam ben ©upbel ooft jtttm op 't ötupé CfinfH/ om te hefoeften / of hp htm in 't tpnbe 3ijné ïebené / nog joube ftonntn betftriftfttn/ tn om tt 3icn of 3<jn fieï ooft ban aïïe bïeftften 3npbct toaé. Jfêaat aié bc 3t'eïe Chrifh fchmbe ban 3fjn lighaam/ bettoon tn obettoeïbigbe hp ben ©upbeï / en toietp hem in ben afgtont bet «elïe/ ontnemenbe hem 3fjn roof / Pf. 67. bat ié/ be gehangenen/ bie hp &ebuegïijftbetlept/ enonreebtbaarbig/ totnogtoe/ befetenhab/ en boetbefe met hem ut 't $arabijé<
(Cen bctben/ beeft Chjifttté ooft beef geïeben ban be Jfêenfcïjen: Want / tetftont aïé bp geboren toaé betboïgbe hem^etobeé/ tn3ogt bem te booben; bp moeft bïieben ban bjeefe/ tn lange tijt baïïing toefen in Cgijpttn/ in gtoott atmoebeen ongemaft / Matth. 2. €n aïé bp totbet geftomen toaétn3ftnl!anb/ nabe boob ban «etobeé/ beeft bp'tot 3ijn berttg jaren toe/ bp 3nn@ubeté gctooont in gtoott nebetigbept/ Luc. 2. toefeube baat onbetbanig in aïïeé/ onbeftent / ongeagt en betfmaat ban aïïe ïKenfcben. Ifêaat aïé be tijt toaé geftomen / bat bp htm 3eïben bertonen toiïbe boo? be itëereït / cn berftonbigen baar beu toeg beé. ïebeué/ enjfcitafteïenboen/ beeft bp beeï opfp?afteté en bpanben gefttegen/ niet ban fïegt bolft/ maar banbe «eeten/ Wnnfen en @ppetfïe #ueé» teré/ en ooft mebe ban 3tjn buenben en magen/ aïfo'o bat 3p bem btfttotïé ïagen ïepben om te gtij< «en/ tebangenen te booben; 3p hebben hem ban etn&etgtoiïïtn afftoten/ Luc. 4. m hebben bem ttoee of bnemaal toiïïen fteenigen / Joan. 7. en 10. behaïben aïïe anbet getotït bem aangebaan.
Want aï 3ffn goebe toetften en ïeetingen bebben SP ten etgften betfteett/ en hem met groote ïencentaaï/ baïft&e befthuïbinge/ temm&t/ m
mtt



Vervolginge der Menfehen. tf$ mtt fchampete moo?bcn/ biftmaaïé stoot het atbaan rn obccbaïïru; rnité 30 bof riijbigbept/ tt* rjmönn/ baten omftoften. %i 33 berboben ooft het bom/ bat htm m'emant fpp ofbjanft geben/ of ter «erberge ontfangen 3oube/ aïébp ben ge» heeïen bag in ben (Cempef gepjebiftt / en beef Mirafteïen gebaan hab. 32a alle fmaatftept en bet» bnct/ hebben 3P bem boen bangen/ hem onbet» foefcenbe alé een bttrabet tn betlcpbet bet menfehen/ en gefepbeft bem ban ben renen Sethtet tot ben anbeten / tn aïfoo ben gebeden nagt qua» ÏP gehanbeït en gcquelt. %n btbbtn hem 3p oogen betbonben/ en met bupficn 111 3phabj ge» fïagen/ 3eggenbe/ bathpp?opbetceteii3onbe/ brie hem gefïagen ïjab; ttoftben hem bp 3p baart ert hapt / en met platte ftanben flaanbc ïn 3tjn aangefigt / Matth. 26. ©aar na hebben 3p hem tot ten fpot uptgemaaftt/ ttefeïsenbe ïjem een tót ftïeet aan/ en lepben hem alfoo mi'bben boo? be &tab/ boo? aïïe menfehen/ aïé hem gtoote febanbe aaitboeitbe. ©aarna bebben 3p bem moebecnaaftt upt» oeftleet/ en aan een Colommc gebonben/ en ban *t hooft tot beboeten/ met febetpe Soeben ongenabeïp gegeeffeït / aïfoo bat 'er nt'et gebeeïé aan 3p ïigbaam bleef/ of 't baaé boo?houbjen en gequetft/ Joan. 19. ©aatnabemafbinbenbe/ hebben bem een ouben futpeten jfêanteï tot fpot omgehangen/ en een ftbetpe ©oo?ne Kroon in 3fttt gebenebnbe hooft geb?uftt/ een fiictfïoft tot een Scepter injfu bant gegeben / baïïenbe boo? bem op baat finten/ en groetenbe bem afé een öoning/ totfmaat citfpot/ Mare. 15. en aïê3p opfionben/ ïpogen 3P in 3p aanftgt / namen bén öittfioft upt 3nn bant / en floegtn btm baat mebe 3mate flagett/ op 3#n hooft en op be ©oo?ne iStoou; en 300 boojté/ bebben 3P bem in aïïe marótten ge* M % (J ban*



ISo Vertrooftinge in de
banbcït aïé bebooftemiébabigfïemenfeh/ bie men ftan bcbenftrn. ©aarna bettoefen 3pbem tet boob/ Toan io. niet tot ten fleste/ maar totbtealbctftbanbcihhfie en btttctfte boob beé fötupé/ ïcqnenbe xün cpgen ïKtupé op hem/ om te b?agcn/ tot meetnet pijn tn febanbe; 't toelft noopt ban tem'ge |fêoo?bcnaaré boo? hem fiebaau toaé. W$ hp nu op ben SSetg toaé / hebben 3p hem boo? banben en boeten naafct aan 't JKtupé genageït/ en untgeteftt aïé bt §cfe op een 2£>oog/ 300 bat men aïïe 3fjn ïeben ftontcïlen; en tegtenbem alfoo op/ tuffcfjen ttoee jKoo?benaaté / baat hp 300 bleef hangen b?icuuten lang/ ingrooteptju; toant hoe hp ïanget hing/ hoe be gaten bet ïjanben en boeten gtootèt totetben/ aïé hp boo? be 3toaattc beé ïishaamé toeï toat neetfaftte. Wilt gp toeten toat mint bat bit té 3 300 f*aat ecné een tofjl mtt uptrréttftte atmen/ ongcnagelteuangeguetft/ enbefiet / hot faftig bat het u ballen 3a!. Ifêaat aïé hn nu bittetcnbo?fthab/ hebben 3phemmeto5aï en C-bfft geïaaft. ©m 3hn ftïecbeten hebben 3p gebobbeït/ en bie aïfoo gebeeït boo? 3tjn oogen/ Matth. 27. €n in aï bit ïijben/ betlattn3ifnbe/ heeft ïjp geen bettroafimge / maat niet aïé befpottenbe bertofiting gehab; bp toaé betïaten/ met aïïeen ban 3'tjn #?ienben en ©ifctpcïen / maat ooft/ aïé gefijt té / ban 3fjn «emelfcben ©abet. €n tn luïftc jtoaëe tojmentcn en betfmaatbept/ ié 3tin ebeïe ueïban 3«n bepbg ïtgbaam / met onuptfp?efteïitbe pftn cri bjoefbept/ gefebepben. Mé top nu aanfien/ toie bat bp té bie af 3ttfftéïijb/ tc toeten / <&obtcn ïfêcnfcft/ een^eete beé «emeïé en bet herben / be aïbetmagtigfte/ toijfte/ mtnneïiiRfte / 3öetfte / ïitffte / febaoufie /.ebeïfïe / tpfte/ xaatmoebigfte/ en bie affcé upt met gefebapert fieeft met een tooojt. €n aïé gp bemet&t/ toie



Vervolginge der Menfehen. i8r batjp jfjn/ bic bem bit ïijben aanbeen/ telneten/ Jrtn eggen bolft/ bic hp omiptfp?encïrj»beeI goet rn toeibaben bab betocfen; rn boe bat hp nn/ boo? haat / tn boo?. aller jfêrnfcben jonben/ beft bittere boob Mb; hoetoeï jp nochtans hem batenbe/ enooft firnpfenbe/ jfjn bpanben toaren. Cn boe bat bP bit aïleé/ upt regtebefbe en minne/ beeft geïeben bon? be jonben/ bie tegen bem oe= baan toaten Cnbat bp bem joo Iiefïtja gefteert beeft tot jrin bpanben / bie bem be boob aanbenen / alé t Ipben becgttenbe/ cn jijn «emelfcben £a« bet boo? baat bab/ bat bp baat bocb befe jonben toilbe betgeben/ Matth. 27. «p fjetft jïjn joete Btmin «ptgeteBt/ om oné en aiïejonbarenmïnnelhft baar m te ontfangen/ Joan. 19. %fjnhenhg booft nebergebogen/ om oné te nuffen. Zrta Beoentbnt&ert/ bolïflbcn/ laten openen en boo?toonben/ op bat bp onébenfebatbee h'efbe openbaren en geben joube/ op bat top baar m toouen/ en guptfcbeïbiuge ban alle jouben genabefhft bertoerbeu mogten. %lg top bit aïïeé nu aïbtté tt regt aanmerfien/ toat oPobt beu «eere boo? on« geleben beeft / joo en jaï oné geen bmg joo pfjnïrïfi: jnn/ boe jtoaar bat bet oofs ïé/ toeber boa?bem te ïfjben. ©aarom/ 6 ïöbenbeenbeb?ufiie ucïcl bie met €l?>nu$ ïïjbenbe/ tn ban alfe Menfehen bctfmaat/ gequelt en betfioten jht/ flaat uto oogen op/ enheett utot utoen geftrupfïen 2S?imbegom Sefum Cfijiftam/ en befiet/ boe bat bie albetmagtigfie OPobt geboob toert / alé be aïbermisbabigfte jfêno?benaar/ be albettrjftfïe ttonma en «eet bet «eeten ftierf boo? u alé een brr atbetatmftetetlEeteït/ joo bat bp riieté bab baar 3nn boo?toonbe hooft op mogte tuften, «n ft,'EEf m gtoote atmoebe en geb?cft/ niet op een jagt mot/ maar op een öarben baïft/ met in'tmit m s ben



482 Vertrooftinge in de
hen ban 3p ©iftipelcn/ maat in 't mtbbett bet Spfhenaren / niet in bc armen ban 3911 jU&ntbet/ Sfaau be" tmen beé «tap*. *P Öangt naaf»/ Snt/ betfinaat/ betiaten ban alle ntttpfcen; llfZlSmnl toaé 3ijn 3agt bebbe / betoomt ïroonSta Sfff / ii" flQrift & laaffenié.
menaaré be onbatmhcrtige ïtupteré. «P ftoft ïaïn noflboettn bettoeren / nog tot betligtmg/ £ banbe een 00 be anbet 3pe/ omfteeten; m £0 iffin ban befe JEerelt gefchepbeu idteni m nu / bat ben « meïfche ?S>aber Cïmftp/ 3jn fbeuioon/ 300 bef niet fiab in befe bittere pijn/ iiS fiem nu ficeft in jün glotie ? 9a ÖP boopaar; Snt ben SeIfien iaber fiem bit ipen / upt Site «efbe / oegeboegt fiab / om onfer bet ojfmge Sbnï l«n topW 00b beel aangenamer alé top S Ifiben/ ban alé top in toeeïbe 3P/ Cant. 1. SaS/ ö beb?ótfbe 3<eïen! maabt u Jeroen een SSen IKprrfic ban be faffit Chufh/ en laat S ruften tuWen uto bo?ften/ omu/ ra ntoïgten / baat meb? tt ttooften / bipenbe met Cfinf tné betbuïbig in ipen/ 500 Snit gp ^t fiemsa?U3 toefen m 't berbipcn. «tot «é 't bat tont» ïSiRtpn trooftcïp ié een mcbegefcl te fiebben in 5 ipen 0 fiebt gp Uier ^fué Cfi?iftué utoen icie niet alleen tot een mebegefelm alle Ipen/ ™««nnft 'tot een ^etttoofter cn ©etïoffer; bie 5 be neenen "bic fiem gettoutoeip naboïgenm
Sé Setoeté / geiP fip 5epbe m 't «ban rnluim 3P ©tfcipelcn/ Luc.22. Gy zyt, die ïïet rny gebleven zyt in myn lyden ^Daarom £?keiku toe het Hemelryk, gelyk my dat myn Hemellche Vader toegefchikt heeft, dat g/ault eeten en drinken aan myn Tafel, m



Vervolginge der Menfehen. 183 myn Hemelryk: En zult zitten op twaalf Stoelen, oordeelende de twaalf Geflagten van Israël. (Cot boeffte bcloftenié oné b?eugeu bul ben $abet/ ben %oon/ ra bm $etttooftet ban allt bcbjuftte betten/ ben «. tëeeft/ %men.
Een Gebed om verduldigheyt van Godt te verwerven.
O9ïlbetfagtmocbigfte %amdPobS/ «eete gefit Cbu'flt! %h btbbe u/ boo? ubo onuptfp?efte« ïpe sagtmoebtgbept/ bie gp gebab bebt ut alle ontegt/ betbolging/ befpottinge en ïbbm! $etïigt bocb mp bett met ubo gtatt'e/ en boob in mpaïïebitterbept/ battneftftigbept/ too?mgbept tn onbetbulbtgbrpt / op bat tb / tet eeten timet btttete paffie en boob / betbuïbig / willig en bïnbeïtjft ftan Ipen/ aïïe oncegt/ befpotting/ bepmeipebeblapping/ betbolging/ betbatfting/fpijttgbept/ febabe en febanbe/ en aï'tïpentnbttb?iet/ bat mp mag obetftomcu. ó Zoete Slefuï ïaat mp bit botb aïïe ban be bant uroet ©abetlpt boo?figtigbept ontfangen met gtoote banftbaatbept / bat ift getuft en boeï tt b?ebe baat in bïpe/ tn bat niet meet tet betten tteftften/ ban of'teen anbet gefebiebe / en mp niet aan en ging. ó <#oebettteten «eetc! Iaat bocb mijn bett met geen baat of bittetbept/ affteet of mióbagen/ tegen mp naaften/ befmet too?beni maat bat ift aïïe 3oett'gbept/ goebetttetenbept/ jagtmoebtgbept en ïiefbe/ tot aïïe menfcben/ befonbet totmp bpanben / betonen mag; en bat ift om geen ïftben of betb?t'et/ te 3ect beb?oeft mag boo?ben/ maat aïtflt nog meet begtete/ na ttboen toiïïe/ te ïijben/ Iraen,
1$ 4 Eea



xg4 Vertrooftinge in de
" Een Gebed, alsu eenige befchimping of verwytinge aangedaan wort.
GCbenebfft jijt gp/ rntjn «eere rn Cobt! it fcomt tor alle eet/ lof rn p?i)é/ rn mp beijoojt niet toe/ ban alle febanbe/ bettoijttng En bErfmaathEpt; bittom / «Eere Siefu! boo? uto Ïiefbe/ En tot Een beteeniging utoer bertofftmge ert betfmaatfjept / bie gp boo? mphebt geïeben/ toil ift/ bit ftlepne ïijben/ ooft gctoillig boo? u ïftben/ offrtenbe u 'tjïïbe/ tot eenteftcn ban banftbaat* jbrpt / öoetoel ift 't toeï bubbelt betbient hta.
Een Gebed voor onfe vyanden.
Omerfagtmocbigfte $aber / «eere 9|efu Cb?iéti! gp bebt oné geboben / bat top bibben jouben boo? onfe bpanben en quaatgunnenbe/ bic ban oné quaat fp?eften/ en quaat boen met toetften/ toaar bat 3p bonnen of mogen. Cm bit bebt gp jelbe eerft met 'er baat bolbjagt / bibbenbe boo? bie u ftrupften. <$cb liebc «eere I toiït bocb in mijn bttt fto?ten beu geeft utoer jagtmoebigïjcpt/ op bat ift be qtiaattoilïigbcpt/ afguuftigbept/ ïaftermge en quabe toerfteu mrfnet bpanben betbuïbig mag bctb?agen/ gelifft alé gpfe behagen btbt/ en nog bageïpé onfe jonben berb?aagt/ fiïfoo bat ift met 'er ftttten/ nog met tooo?ben of toetften/ geentojafte begcerc/ of quaat met quaat Konen; maar bat ift aïïe quaat boo?beugt berbrinnen / mijn bpanben aïïe b?ientfcbap betoijfeu toaat ift ftan/'bibbeube boo? baat/ toiït bocb baar bttt berïigten/ en geben baar aïïeé toat tot baar 3aïigbcpt ban nobcii ié; op bat top aïïe uto ftinbejen mogen too?bcn / bie uto %onnt ïaat fcbnurn ober gorbE tn quabe/ en geeft regen ober be regtbaatbiseen ontegtbaattost/ ^men.
Nog



Vervolginge der Menfehen. 185 Nog een ander Gebed voor onfe vyanden.
O 2'?m Boebetttetenfle «eere ïVh?cf" f¥K 5e öeEn D,nöEn £>aat/ ban al. !ïf„ i W mt Ö^öapenl bie Irjb / berb?aagt en Joo? be tongeren 3iet/ be jonben bet j©enfcfien/ om Der&eteeené totlïe. 3ft b.bbe n ZZSia/ bat gp mijn bpanben toiït geben/ bat baac Sa t$ aan jiel en I.gbaam/ en befonbet bat gn 2 flttft een goet heet/ bat jp nWnnen/ jo^ften erï beminnen; cn batjpmp/ utoftint/ boo?«/ ooft
Sï?hantn/„°p böt ö"^"^ gecnberbormen.s 3P/ oat jp mp aïbné haten en betboloen. m begeer met be to?afte/ ó «eere! maar Baarbeterniffe ïaat onö boeï, bier op ber aarënV met 'er berten / met ban maïftauberen febepben/ op bat mp namaaïé gebeel bereenigt mogcS too bS
HST?'* ^flüttop ^ïï toc6 Wntoen ban een geme cfien Eaber/ en Söurgcré eener 3tab be* «emebcfien gernf'alemë/ baar top boo? ecnb?ag-
toelft ons oSobt ben «eet toiï gunnen / «men. Een Gebed, hoe dat hem een bedrukt en van alle trooft verlaten Menfeh, in de hand Gods zal opofferen.
O«eere <$obt7 .«emelfcfjen fcabcr l toeefi nu en ,t "l bfe= "uto'Böept gebenebijt; toant X
tof"entt^ffr,f00 * ^Sefefiiet/ f2 miiie en toerft té aïtpt goet. ó «eere I ift berbftt-
SÏS. w*BBt<Be .6ïÖöfcbap; mpn boop m trooft: Ziet / «eere/ ift ben nuTin orooteamift/
alle fofaaö cn bpftant/ bfeé fteer ift mp / in affe ootmocbighept en onbertoërping/ tot uto Sfino. ÜWfiept. fi wibecheffte 9^ bem^Tboe 5 bat/



,R<c Vertrooftinge in de
ij M SS°°»'fSS, Stoot teWitt m 18-
banbcn/ miü D"P3* WüJLC^ bat itott ftaftübmgt: fE* ElA^ bétbjcmijnbe«fte; e«6»^ torn boel bot
jet fiiet geïebeni ai?™«m bet ménfcbtn oor
fientenaanftttftt^ £J laflt
in gtoot Ïrjben / ««« Da«"™Iooft 50UDe boojben/ «omen/ ^J^WCU betloft/ alé gp mPi^ïSK aW ^ in boobé «EiP5PhÏÏSm SSi Si "&ant gp b.ft«oot en bjoet&tpt 0?»°™"' - ie tó , tn D00? bte toilé/ boo? 't geënt on#tont«»J 'f y„t tn totï. oné albetmeeft tegen jijn/ onfe ja"WDtP" ^ e. baattstjtbJttftcnbt/ wN»?^



Vervolginge der Menfehen, 187 beré/ bie htm ytt bernebetbeu/ 3P eere hebt bermeerbctt; tn 3efu$ Ch?i8ué utoen lieben Zoon/ boo? be berfmabe boob beé ïürnpé/ aïfoo boog hebt berïjeben: Itëonberïp 3p uto toerften «eere l tn baarom 3a! ift op n betroutoen/ bat gp mp ooft upt bit ïijben juït berïofftu/ 300 aïé gp mp bi&toiié hebt geholpen/ boetoeï bat 't onmogeïp feïjeen boo? be menfcben. jfêaat 't geene bp be menfehen onmogeïp ié/ bat betmag gp/ ó goebe lefuél (Matth. 19.) bie aïïeé magtjg3ijti ïebenbe en regeerenbeban eeutoighept tot eeutoighept/ «men.
Gebed, ofopheffinge van eenbenaauwde ziele tot Godt, in druk en lyden.
OZotte 3efu I ö ïebenbe fontepne l ift ïope naar u/ aïé bo?flig en afgemat/ geïp een «ert/ (a) bat nagejaagt too?t: toant 3iet «eere pfu/ doe beeï «clfefte «onben gebnrïg op mp haffen? geen trooft ié'et boo? mpop«atbe/ ban gp alleen: Want/ (b) gp 3ijt ben toebïugt en trooftet bet armen. Ontfermt u mper «eere SJEfu.
(O M$n #aber / (d) mp Schepper/ (e) mp ^ecioffer/ mp trooft/ mp toebfugt en aï mp tnebrrfaat l geboog bat ift mag fcïwpïen onbet uto 3octe hefefterming/ ban 3al mp niet mogen fchaben beu ïaft en ïafter ber menfehen: mtin «eer! mp ©abt! (ƒ) fiomt mp te hulp/ aanfiet mijn bibben en ftermen: en ontfermt u mtt» ner/ 6 «eere 3fef«.
(s) <#P/ bie be b?ie fóinberen in SSabpïonr'eit «pt 't buur/ en be3upbere^nfannaban be boofe
ffetb*
(a) Pftjm42. (*) Pfalm 2. (e) Pfalm 10. (d) Pfalm 8. W rOda tt» U) Fftlffl $s, ftrj Daniël 3. ' M *



188 Vertrooftinge in de Vervolginge, &c. iStcfitetó bttïnftfieot/ en (h) be EnningiPe «eé» ter bcrtrooft bebt in baat benaautotïjept/ laat uto nrnabige bcttwafting mijn S«I befttaltn / tn ontfermt u mpet/ 6 «eècc 3cfu.
ïaat uto opóbbeip tooo?t mp jieï ontfonften: toant on toept: (0'üorat tot mp me beïaben 3ttt; tiet / «eete/ ia ftomt toni/ ontïaft mp: en ontfermt u mptt/ 6 «me Stfu.
(« ®P 3P mÜn bafti'BDcpt en setecjtiQïjept / bie mp aïtijt 3al oeft&ttmen; tn nergens alé bp u i* bie te binben; toant / (l) op aatbe i§ met ban eïenbtnbept: ontfermt u mpet/ ö «eete lefn.
W/ «eere/ sijtben alberftïoeftmocbtgfien Canttepn/ ouö in aïïe ïpen boo?gaanbe! (ro) ïlto Incnben 3p u aïïe m ïijben nagcbolgt/ en 3on J?toenfeben fiiïïeteftaan? ö ^A^WW fïaat en ftaftfjt/ op bat utoen' ®°^E" * boïbjagt toerbe/ ift jal't getoiïïigïpen; hietom/ Cn") neemt mp boo? uto albermmfie «iiurfmg/ rn Vaat ift onber uto ïlptberfiorene geftent too?btn: ontfermt u mpet/ o «tete 3efu/ «men.
<70 Heller 14. (0 Mattheus tt'. W Pfalm 17. [ff Job 7. en 10. (mj 17' W Lucas 24*
ZE*



Pag. I8p
ZEVEN SCHOONE
MEDÏTATIEN,
TE OVERDENKEN
Op 'IkenDag van de Week, met baar Gebeden daar op paffende.
DES MAANDAGS.
De eerfte Meditatie: Van de groothert der voorleden zonden. Y
ïflSiSlS*1! m SP « tenen om te Jfl RtPvfl ote^tn/ be oroot&ept rit me-
g4gifr4M totnofltoe/ tegen tfobt ere
1 J*Bi»w naafteri hebt.nebaan/



De eerfte Meditatie, J9^ t w.t nn nhi tonae cn hïoetjcnte jeitfjt/ tt toeten / bot bat sputo W " fit / b££Ï DE11g.
S tel ^^SSmaSSStn ban «obt/ ben bttlimmt / te ^HftnttfLat/ tn alÜ2 m utoe ^^KS&to/ gtobcïP alle bagm/ 4l2ÏS.t00 toanneet aïo.gp tegen <&obt 0E^ s;ifJan5ni rftoel obetbenM/ ga «tg» ™' ^ ^ (Uoïïenaat/ Luc. 18. "ö"1^ "y b00? at boeten plaat? «öetbaun» °P ^ 7|£(u/ obet* beé albetboogfttn *"P^«r hooi tem / mootbenteute/, en ö'E&««^ al uto
moebige ^.^JKüïSpt tot befeuute begane 5onbm/ ban ^ omftanbigteten. toe/ met al baat Wjaame^gtcn/tooo?«
ttn/ toetten tn ^UP"3
jeben boobfonbeti / / ttaaghept
en eetgietigtept; met■ "™Xn-nboeïen: Stem/ boten)'ï«Wiff£ W 3nït gp tegen be tien fJ^^J&ïtttfl^tog alleénaatftclrjft otet^™"1' ,t bat en toepmg tflt toefen tef»^ ^ bie uto tonfcientie meefttettoawt/ i n bet; tn boo? S laatft/ otet^a ^ mmn/ flaanbt boo? nto bo# / ennm w fltm£
3tBB^: ««?St* Kras, W 9. *Myn genabig. €n fmeth ^ en fchamemy ,
Heere en Godt'. » - an naar den Hedat ik myn 00§f7^^zfnTermenigvuldigC mei; want en mvn misdaden zyn op-
boven myn hooft, en myn m ft el. cewaflentótin den »emei. l,u j Hemeien fcheVader! ik h^ÖÏ, Zoor» tegen n: IH P*a oiet waarcUS ü* mee?



des Maandags. Ipi
meer heten zoude; hierom, maakt my als een van uw knegten. '
m§ op aïbué uto jonben oberbagt hebt/ joo benftt ooft op be menigte ber jonben/ en hoe bifttoiïö bat gp a toeberom/ gebalïen jijt in be jeïbr* ««Barna/ oberbenftt ooft besrootfieptenbun£ bept utoer jonben / rn boe jeer bat een jonbe ©obt mishaagt; oberïeggenbc/ batdPobt jpaïberebeïft Creaturen/ be Cngelen/ om ber jonben milieu/ met gefpaart hteft / 2 Pet. 2. maar heeftfe om be hobaarbise gebagten in beu afgront ber «ellerjetoomen/ m bat eeutoige «eïfebe buur/ met al be engelen bie 'er aanhingen.
h.?2?l/ Ö0E <ö5,?lJt/ Gen- 3- °"^« «tfïen^aSïrnfSiV lm se uonSEöoo?iaamhept/ upt ben Irll?fiSeb?*m/ SantfefjeiKenfeheIpc <0eflagt baarom m ben boob en berboemcniffc heeft laten ballen. uEcuoemc©enfit/ hoe ©obt/ Gen. 10. be Wif &tehe»/ pbomacn<$omo?ra/ (ft. met £uïpber enduur berb?ant beeft/ en boo? be aarbe beeft laten berï£" T öironïi»P^pt toiïïe; en ooft/ ombe jeïbe onftupëbept / be gantfebe JEetrït met toater beeft ïaten berbjmften: fa be jonben beeft bem joo jeer mtéftaagt/ bat bp be boob lieber toiïbr fterben/ ban bat bpfe ongeftraft jou ïaten/ Gen.7. halrl1*1 l0<3iionüm $ W fltoot/ bat top ona ïfhS 55&00?OE» tE berneberen tot onber be onrebelijfte Creaturen/ en aï be bagen ons ïcbeus baat boo? penttentie te boen. J©ant gelp aïé 't onmbgeïp té/bat men be onepnbeïPegoetbêpt/ toaarbtgbept/ topbtpt en ïiefbe tfobé/ in tot ïcS ^?lftontLtn &EStpen/ aïfoo nonnen top ooft f^Li 0ttm ?i5lme m tflMW ba« "« boonsaagt/ hp 3on baat tegen be eeutoige berboeme*



wt, De eerfte Meditatie/
9 ■ ft u hrixhtn mstm I 't bat top
ÖEWVt / tt n boobfonbcn/ top souben tot ©obtfimbt/noo? een i ^ „ƒ
>£r boob toe baat ^3£jaX jo'o Bfsc^nuabeatcibenten/ moger'"» "ö0;^ ^ ÖOotoon-
be mtémaa&t bejolt ooo?«^ h te
ten^obt en fïtenge««^ \^Jt b£t. jonben bettoojnt/ en tot t ^abeten getoetftt/ a bat gptotn gobie soo beel uoutoenWibbelaat rifW* ^ m lt boo? « beeft gebaanen ge Ïeben/ met 3onben bettoojnt/ Dt'|"LulU,nt Dflt gp uto aïé toebetom 8*™?^ • ^ bïoetjenbe j«SV& ffiiS2?flW tóe nimmet o ïfee! bat gp WjfKfi g0et in bab 5aï toebet bomen/ *«« OP 5« ï g mogen boen / 300 <wn«tritfk bebt do ?g ^ <©tp bab gp boen toeï gel«£: »J» 5 fllk Dingm
net. ï&flflt toat 5U t,Pi? £ fielvk ev uw fct toat f anljrt 391/ .Rom- 7-^ ^ ledengegevenhebt, om tedienen £rom
^■°nS»w heyligheyt. foo betwbttt nu u y\vtn / tn gI,



des Maandags.
alle menfcben; gelp gpbemeiluften gefogthebt/ 300 ftaftijt u 3elfö toebetom met baften/ maften ert bibben/ |c. ïtëant gehjft een ifer bat berroeftig/ met bftlen fchoon gemaaftt won I alfoo 3uït gp u jelbe ooft begen en fcbuten met ben ©tjï ber penitentiën ; en gp 3ult u niet laten bunften / bat eenige 3onben/ ftoe groot of beel batfe 3p mogen/ u3oube nptflupten ban ben fcboot ber genabe <8>obé / beboni tëobé barmbertigbept gaat boben alle boogbept bet menfcben. daarom en toanboopt niet / maar bebt goet betroubocnop «tëobt: cn balt met ben bedoren Zoon en ben beroubobebbenbe tollenaar/ boo? ben &toeï 3per genabe/ bibbcnbe: bat bp alle urn 3onben boil betgeben/ boo? 3ftn bittere boob. ïtëant bp beeft gefpjoften/ Efech. iS* Wanneer dat een zondaar hem bekeert en penitentie doet, over zyn zonden, ik zal alle zyn boosheyt niet gedenken, ©aarom ftaat booj uto bo?ft/ tn 3egt: ö ©oebertierne en genabige ©obtl 3ietmp/ arme3onbaar/ ïfinleggen: booi be boeten utoer genabe: gift beftenne/ batiftbooi mp 3onben bed ergct ben ban een onrebeip 3£ier; cn bat ift uto flPobbcipe H&ajeftept / 30a gcobeïp en fchaubeip onteert / berfmaat en bet* too?nt/ uto <$eboben obertrebcn/ uto toelbabeni mrêb?upftt / mp herten 3ielban u/ tot be ïiefbe her Creaturen/ gefteert; befe en bie/ 3ulfte en 3uïftc 3onben gebaan/ en ooft beelgoetg bctfupmt bebbe. <®tb «eete I gp toeet toeï / boe grobeïftïfc bat ift u met bie/ en befe3onbcn/ bertoo?ntbeb; met 3ulfte perfonen/ op 3ulfte plaatfe/ en boo| 3ulfte oo?faften; bietbalben bib ift u/ betgeeft 't mp/ boo? uto bittere faffte / aï te 3araen: op bat ift mp ïeben mag beteien/ en n tot in, bet eenmighept behagen/ amen.



Ij>4 De eerfte Meditatie,
GEBED.
Oaïmagtige ^tftepptt bes «rmelé en bet aar* be/ Stormig bet Jïoningen / rn «eer ber «erren! gp/ bie mp / arme 3onbaar/ naar u beeït en geipemé/ upt met gefchapen/ en met u bierbaar bïoet betïoft hebt: ó «eere I ift ften mijn 3e!* be niet toaarbig/ bat ift n noemen/ en in mijn hert oberbenften 3oube/ om be groote en berïbept mijner 3onben. ö aiberontfetmftettigfïe «eete I ontfetmt u mijner/ biebat'Cananeefcbe $?outot* je/ be 3onbtge l&atia JEagbalena/ ben (Coïle«aat / en be ja&oo?benaar in be ïaatfie nnre 3rtn3 lebeng/ ontfermt en berhoo?t hebt 0 «eere! gp jebt botïj 3eïfé gefp?often / dat gy niet en begeert 4en dood der zondaren, maar dat zy haar bekeeren en leven: jfêufiome ift / arm enberloren 52oonboo?u/ mnngoeberticren^aber/ enSBiegte aïïe mijn 3onben; met be toeïftenift u/ aïïe be bagen nujn£ lebenaV bertoo?nthebbe; bie ift boch boo? tt niet ftan herbergen/ betoijï gp toeet/ toat ift in mijn Ïeben/ 3eïf# ban mijn ftintfe bagen tot nn toe/ heb gebagt. <& ©aber ber hattmjertighept! mijn «eere en <fcobt! hoe biftmaaïé heb ift ïtbettoomtmet hobaatbighept/ gierighrpt/ gulftsïjept / onftupéhept/ gtamfchap/ nijbighept/ traaghept/ pbele glotie/ in 3ien/ hooren/ rupften/ fmaften/ taflen en boelen: en boo?t toaat in ift/ arm3onbaat/hebftonnen3onbigen. ©aaram bib ift u/ boo? utoe goethept: bie ban ben «emeï nebetbaalbe om mijn SSaïighept/ bie ben 80ning ®abib ban 3P bal opgeregt hebt/ hergeeft mp mpn 3onben/ en ïaat mp niet bergaan boo? mijn hooéhept/ bie boo? urne goethept ben gtfchapen. D&ant ift ben immeré uto Creatuur/ uto JSoon/ uto Kint; «eere Slefu/bent in mp het 2&eelt utott geipeniffe/ &\ té 'tpitt3onbenont-
tep-



des Maandags.' 195
rrpnigt: %r bope/ bat gp mp niet en juït betfmaben/ bie «oeten en Goeben in genabe ontfangen bebt: Luc. 15. Want gy voor de zondaren gekruyft, en geftorven zyt. ümen. Gebed als men weder in zonden is gevallen.
0«ccte Sicfu Cb#«: tb onfafige / fuoobe en onbanftbate jonbaat/ heb nu toeberom met tooojben/ of met 3ulfte toetften/ utoe goebettierenbept bettoomt/ uboe gtootbept ontectt: tnn mlfncnalbetïieffien S&mpbegom bettoomtn enbetfmaat. <® «eete: gp meet toeï boe jonbig en ongeftojben bat ift nog ben / boe bol guabe begeerten/ in mijn intoenbige jinneu; boe onacbtfaam ten goebe / uptftojtenbe tot alle upttoenbige ligtbaatbigbtpt/ tot lacbgenenpbelbeben/ hoebatfc tot ftbjeflen en toeencn / boe onbefcbepben in 't fpjeften I boe onmagtig in 't 3toftgen / boe toaftftet tot pbclbept: boe flapetig tot ®obbeIftfte bietigbept. <$cb mijn «tet en <$obt I 't i§ mp htt» teip ïeet/ bat iftgefonbigt/ tn u bettoomt benbt; en om bat ift niet genoeg leettoefen beb/ 300 foiltnujn bett boojtoonben: met toaatagtig/ berouto obet behouben/ opbatiftmpboojtaan mag magten boo? befe/ en alle anbete 3onben/ biet toe geeft mp utoe gtatie «eett gefu/ 38men. GEBED.
OlCiebe «eete gjefn Cb#ü fïaat be oogen n» toet genabe obet mp / atme jonbaat / en toiït niet aanfien be bupujtpt mijnet 3onben/ baat ift u gtoutoelftft mebe bettoomt/ mïfn 3ieïebefmet/ en mijnen naaften betetgett bebbe. Ziet / ift arme betlooten Zoon ftom tot u mijnen ïieben #a» bet: 3|ft atm en betbooït ^cftaap ftom tot umijnen «etbet/ toiït mp niet bettoetpen/ maatont* fangt mpinbei>ftbootutoetgenaben/ tnbetgeeft M a mp



ïod De tweede Meditatie,
mp aïïe mijn 3onbcu. Want ift heö gcfonbi'gt bo« ben 't getal beé jant bet Zee: ö Meetel ift btb jjefonbigt ett ftemie mftn booéftept / bergeeft mp mijne miébaben: ö «eere mijn <ff>obt! maaftt mp gefont boo? uboe gtoote hatmbettigbept/ en ift jal u banften aïïe be bagen mftneé ïebené. ïtëat jon bet u haten/ aïé tft betboemt mietbe? booben 3itïïen niet ïoben/ nog be «eïïe 3a! 11 nitt ïieïijbe'n/ maat ten ootmoebig en betonbo hebben* iie bette 3a! n ïoben in bet eenmigbcpt / 5fmen.
DES DINGSDAGS.
De tweede Meditatie: Van de bitterheyt des doods.
Aangefïen bat 'et geen bing b?eefeïpet ié/ aï« be boob/ tn niet onfeeftetbet ban benure bet jeïbe/ 300 benftt ooft biftmaaïé op be ïaatfteuute beé boobö/ op bat gp booj 3wïfttja?eefe aïïe 3on-
ben



des Dingsdags. «97 ben mengt fcboutoen/ en in beugben boo?tgaan.
%l$ gp ban obetbenftt 't geene bat u nog toeftomePc ié/ 300 ftomt n ettftmaal te booten/ bt oubetbom bol 3itftttn/ atmotbe/ betbn'et en fta* tpigbebtn/ in ben toelften gp niet beel goeté 3uït ftonnen boen / en niet aïïeen anbete jjaenftften/ maat ooft u 3elben ïaftig toefen, ©e oogen sullen u bupftet / beooten boof/ uto nenéb?uppenbe/ tn gp juït banicbeteenbetfmaattoo?ben. ©aarom fcbifttu tot beugben/ tettoijlt bat gp nog ftetft/ jong en gefont 3P J&ant ten J©enft& betfmaat beel ïigt/ al toat 3oet en genoegeïp i£ in be Netelt/ biegebuutigbtbenftt/ batbpftojtél aïïe pompctife beé iEeteïté moet becïattn. «et tél « 3eefeet/ bat gp" fietben 3uït: maat bet ié onfeeftertoaat! boetntoauneet. Mn obetbeufttbemaniett beé boobé/ tt totten/ boe onbetfiené batfe u ftan öbttbaïlen/ geïp een ©ief in be nagt/ Matth. 24. aïé gp 't aïberminft gcbenftenbe srjt/ langen tht nog mtenbe te ïeben/ en beeï tongen te boen. &eemt boo? u/ geïp of gp nu tetftont motfte fietben/ en 3egt: 6 mp 3'eï! bat gp nn binnen een uut moefte fietben / toat 3out gp boen? immeté 30ut gp u tot <0obt fteeten om penitentie te boen/ 300 boet bat nu/ mité gp met toeet be trjt nog uut. i&u befiet / boe bat boo? be boob ntmeenïnft ftomt een 3toatt 3ieftte: «etaangefigt too?t Meeft / beboeten ftout/ be bauben jtoatt/ be oogen betbïinben/ aïïe ïeben toojben ftijf/ be abtm bergaat / en ban ftomen be 3iefttené be£ boobé aan bet bette: ban b?eeften be boobbïeftften» upt / en 't b?afem loopt upt ben mont/ mité be natuur ban ié bettoonnen; 't bette fcbentt ban gtoott pp / tn be 31e! fcbept ban bet ïigbaam/ hectenbe tot baren &chepper/ bitft gefcbapen beeft/ rn tot ben ©echter bit 'ttnu loon naar & 3



ïp8 De tweede Meditatie,
toerfien jaï geben. ©enftt poe batu't bert ban jal beftoaart 3P/ 300 ban be $uhxt aïj om be tonnen/ ja ooh om 't gefigt ber gtoutoeipe ©upfceïen. éth toat knaging bet tonftientie 3ult gp ïran ïrjben/ om bat gp uto 3onbig ïeben met gen* tett öebt: Jfêant baar juït gp ban blaat 3ien/ toat gp berbient en gefonbigt bebt. «ietom faat « jelben niet bunften / bat gp u in be uute beé boobé/ beneeren 3itït/ en genabe bertoerben; toant bat enténietbeelIfêenftbeHgebeuttv mité ie pijn en bjeëfebeé boobé ban beeï groot ié/ ber* fconfcerenbe 300 3eer 't berftant beé ifêtnftben/ bat bp bp 3fln 3tïf# niet ié/ om op ®obt en 3f> itet stelen Zaïtgbept betftanbeïp enbepojip te acftten. ^
2fiïé be 31'eïe mt tn bebangigfteptté/ 300 bomen baar'bp bcb?ecfeipe aanftgten ber ©upbelen/ en 3p bjengen te boorru be boojïebcn 30ttbcn/ op bat 3p be Uaenfcfien in toanpop brengen 3oubcn; en 3p toagten tot bat be 3tele ban bet itgbaam ftbept/ op bat 3p bie mebe ter «ellemogtenboeren! en 3p boen aile naatfttgbept/ om be 3fl3ettftbeninbaat uptterfte te bebu'egen: ©ie toiït ban ïeben bebben getoeeft beftorenfetottoanboop/ bie goet ban ieben 3P/ tot pbel behagen bateé «ïfé; en tot bettoutoen opbarebetbienfttu: ©e cnftantbaftige beïsorenfe met ongeloof en ttonfel* acbtigliept: ©e 3ommige met onlftbfaambept bet tiebtcn: ©tb! boe ftojt 3a! u ban tomben te sp aïïe ben ttjt utoeé ïebené/ tn betgeipmg bp be reutotgbtpt. ^aht! ban juït gp een fteel anbet neboelen bebben ban alle bingen/ aïé gp nu boet. ©cb! boe goet jaï u ban 3p/ bat gp 3°mt0té nebaft en getoaafo bebt? ©tb! bot ïeetjaïuban tp/ bat gpomsooboutnftïtpne gcnoegte/ beot feerïooten be eeutoige glotie. ©tbJ boe gaaw3out



des Dingsdags. ïpj>
gp ban aïïe penitentie boen; en begeeren een nut refpp/ tot beterniffe ban utoe jonben/ maar bet jal te ïaat jp.
3ÜS be stele nu upt bet ïigbaam is gefcbepben/ 300 too?t jp gefielt boo? bet <tëo?beeï töobS; ont aïbaat te ontfangen baat sententie/ bie eentoig jaï buten. $it befiet! boat u na bt boob al geUhieben jaï/ en boïgt bet ïigbaam naat het gtaf/ tn jiet/ boe bat ftmftenbe ©ïeefcb/ 't toelft 30a naatftig is getoeeft om aïïe toeïïuften te gebmn» ften/ baat in ten ïtopl getoo?pen too?t! inbeSIarbe/ en jaï ban be J©o?men gegeten too?ben. Metht «n/ boe toepmg bat bet u helpen of beletten jaï/ toat be jtëenfcben ban u gefept of berciert hebben in uto ïeben/ u p?pnbe of ïafterenbe. ©aarom ié 't eene groote pbelbept: bat men om befetpeInfte bingen joo beroejt too?t/ eben aïSoffe eeuwig buren jouben / bie jomtftté naautoelps b?te bagen buren, jèu bebeuftt oöft / boe onberfiené bat it be boob ftan obetftomen / mtffcbttn nog bcben Binnen een uut / op bat gp u niet betïaat op utoe j'onftbtpt en ftetftppt.
«iet na neemt boo? oogen bet ttempeï ban cen reebtbaatbig ifêenfeb / bie tot be boob toeï betept iS/ en jiet boe begeetip bat bp aïïe bagen naar be boob betïangt/ ais naar bet epnbejpéïpenS en berb?iet/ tn 't begtnfeï jpet gïoriem <fêtb! boe bïpeip engaatu gaat bpban biet! bot berbïijb bp bem / bat bp na joo ftïepnen arbept / beeft heistegen be eeutoige b?ettgbe. «oc ttoofteïp is 't bem nu/ bat bp Jp pafficn beeï toift tebtoingen / bat bp jomtrjts bafte aïé anbete ïteben aten/ bat bp toaS tn <$ebcben en toaïienbe / aïé anbere ïieben fïiepen/ bat bp bet ipen Cb?iftt7 be boob/ be «elftbe ppe / bet toeftomenbe #o?betï <$obS/ sbetbagt tn gebjetft htth/ bit #1 beraaïtebootfc 4 ir



aoo De tweede Meditatie, ttn ftomen / tn maften bem ten gtoot bettoutoen. SZitt boe gaatn bat fep bt nou:e ppe beé boobé ïnb/ mfeopeban bt betgebinge 3pct 3onbcu/ txi fiot bjoïp bat tot fetm bomen be«.€ngeïen/ tmjp 3KÏ tE boeten tn ^bjafeamé feboot/ in ie «emelftpe Glotie.
Gebed in doods noot.
Oaibetfottfte ^eful ift fltme jonbaat/ ftomt nu tot u in mijnen ïaatften noot onbetept/ tn mtt ten stoaat paft btt 3onben belaft jpbe/ ïjopenbt / bat gp bitn 3onbtgen jfêoojbenaat/ in jijn ïaatfte nut: niet betftnaat feebt/ nu ooft mp niet 3uït bctfmaben/ al ié btt bat iftjonbigtt ten ban be naoo^bcnaat. Aanfiet / liebe^eete! fjoe bat ift nu ban aïïe ftantcn benaautot / gtpetft en btfïoten too?t. %é 't 3aftt / bat gp mp nu btttoerpt/ mie 3a! mp ontfangen? té 't bat gp mp betlaat/ toie 3a! mp betttooften5 ©aatom geef ift mp gantfeb obet in urne bant/ mant ift fian botb urne bant / 't 3p ïebenbe of fietbenUt/ niet ontloopen. Slft bcgcet niet bat gp mp ïanget ïaat ïeben/ «eete: maat tft bibbe bat gp/ ine bat eeutoige ïeben 3p/ tot mp 3teïe toiït ftomen. ©tb 3oett «ttte %tful bat ift uooptbet* toojnt / utot infpja'fte en goebe betmaningtn betfmaat/ benebené of bupttntt/ iet bemint frebbe/ fcat ié mp feerteïftft ïeet/ cn ocbl of gp mp teiltje gpnen bat btt mp! upt ben gtont mpé betten/ nog bupfentmaaï meec ïeet toaé. wilt gp Ijat tft ftetbe? 300 ontfangt mpen geeft / aïié't itat ift 300 ïaat/ met be ttage atbtpbeté/ op ben abont ftome. Wilt gp bat ift in 't ©agebuut ga5 300 moet utoen toiï gefefticben; toant ift beftenne/ bat 'tt beeï bïeftften in mp 3Ö«/ b»£ wel beboeben
wpt«



des Dingsdags. 2or uptgebetgt tt 3p ! tet Dat m üec.uaam ben tt hamen tot het «. dJefcifcfjap ban n: en ban umc albetlieffte #uenben. betboemt gp mp tet «eile/ 't toeïfte bem 3P ban rap / immeté moet utoen toil aïtijt gefcbteben / taant tft I boo? mijne jonben/ niet anbcté beb betbient. Ifêaat rbentoel / o aï» berbarmïjertigftt «eetegcfu! tft bettoutoen pop baftelp op tune gtonbeloofe batmbettignept/ en ift tornt op urn bietbaat 2Moet/ bat sp boo? mp obetbloebeip btbt uptgefto?t aan 't «out beé Ktupé/ tn meet / bat btt niettebergeefStöuptgefto?t. ©oo? bit Sliberbepligfte 2&loet utoer $aéfien i en uto 'SMbctfaltgfie berbienften / toil ia u betalen boo? mijne 3onben. © sottc «eere SJefuï met befeu &cbat toil ift ben «emcl ftopen / b«tt op toiï ift bettoutoen: en niet op mpn cpgen toetften/ bic ban ftfepnbet toaatbe 3<ju/ en befmet aï# 't ftïeetbaneen|Kaanftonbigtj©?outo. ©aatom bebeeï ift mijn 3elfé in utoe beboebenié/ en in ben feboot utoet barmbertigbept/ btben en op alle tijbtn; en in beunt beé boobé/ bebeeï tft mp 3iel en lijf / al mijn boop ëtt trooft / mp bangigfjept tn ellenbe! mijn ïeben cn 't epnbe beé 3elben aan u/ ö «eere! op bat gp boo? be betbienften ban utoe «. gaffte: al mp ïeben en toerften toiït o?bineetcn/ en regeeren naar utoen eeutot'gtn tëobbeïpeu toiïïe/ en mpet 3ieleu S2aïiabent / 3ïmen.
& 5 DES



zoi De derde Meditatie,
DES WOENSDAGS.
De derde Meditatie: Van de ftrengheyt des toekomende Oordeels.
AS« be 3'eïe i$ upt het ïigbaam gefcbepben / 300 ftomt fe ter pïaatfe/ na haar toefen en berbienftöeötóg baac beerpt; maar't ïigbaam toojt ter 2fiarbcn gebaan / en alfoo 3tjnfe berre ban mal* ftanbercit gefebepben. jUSaar aïö ben bag beg ©o?bcdé 3aï geftomen 3ftn; ban jnïlen jp tocbet te 3amcn berecnint too?ben/ tet glorie of pijne/ naar batfe biet 3pn gcfïojben: en goet of guaat bebben gebaan. .ïifêaat op bat gp bit <ü>o?beeI toat betet gronbeert / 300 oberbenftt be b?eefeh> fte teeftenen/ bie baar boo?gaan 3ulïen. l©ant baat3al ban eengtooter tribulatie'toefen / aïé'et topt/ ban 't begmfeï beé Wttthg tot nu toe/ if getoeeft/ of ooft 3tfn 3a!. €n 't en toaat/ bat bie bagen / om ber uptberftoomen toil / brtftojt boa* rra/ niemant jon beftoubcn bïftben/ Matth. 24. Want daar zuilen opftaan valfche Chriftenen, en valfche Propheten, en zullen wonderlyke Teekenen doen, alfoo dat ook de Uytverko-



des Woensdags. 203 renen, waar het mogelyk, bedrogen zouden worden. En kort na de tribulatie, jijt CbnétUv., zal de Zon verduyftert worden, en de Maan zal geen ligt geven, de Sterren zullen van den Hemel vallen, de kragten der Hemelen zullen beroert worden; en op der Aarde zal wefen een perffinge der Menfehen, wegens 't geluyt der Zee, en der Rivieren, ja de Menfehen zullen verdorren door de vreefe der dingen, die daar zullen gefchieden. In die dagen zullen de Menfehen de dood zoeken, en zy en zullenfe niet vinden, zy zullen begeeren te fterven, en de dood zal van haar vlieden. Dan zal dat Teeken des H. Kruys in den Hemel ftaan, en dan zullen fchreyen alle Geflagten der Aarden. En zy zullen den Zoone Gods zien komen in de Wolken des Hemels, met groote kragt en Majefteyt, openbaar en onverfiens gelyk een Blixem. "Itrra < En hy zal zyn Engelen zenden, met Trompetten en groot geluyt, de welke zullen vergaderen de uytverkorenen van de vier Winden der Aarden. Dan zullen der twee in een Veld zyn, de eene zal opgenomen, en de ander zal verlaten worden. Twee in de Moolen, twee op een Bed, van elks zal 'er cen opgenomen, en een gelaten worden, ©enftt nu tm$ / hoe alle 3onbartu ban 5UÏIen fchjoomen / roepen rn hermen aïé ben €ngeï be HEtompette flaat: Staat op gy dooden, en komt ten Oordeel j aïé bc 231itemen 3eet bjccfln» ballen: en be ©onbetenberbaarlrjft ïupben. ©enRt hot bat ban alle ifêeufchen / ban SIbamé tfjben tot ben laatflen bag toe/ bcrrt> fen/ tn aï tt 3amtn boo? 't (tëo^beeï OPobé bomen 3ullen; be ttn upt be %ttl be anbet upt be %«t» be/ be b«bc. ban öe$ala,e/ bebierbebanbefia-
be-n/



204 De derde Meditatie,
ben/ (fc. €cn iebet betiRt/ toat 3p beniSetbtet 3«ffcn antbjoojben.
%\§ ban Cöjiftué 3it op 3fjnen ïïecbtetftorï / cn aïïe ilKenfchcn boo? htm ftaan/ 300 3a! bpfeban ten fcbepbcn/ gelrjft een «erber be jècbapenban be 2S>obfien fchrpt: cn bP 3;aï be Schapen fteïïen aan 3tjn reebtet/ en be ©oftften aan 3nnlin« ftccbant; en ban 3a! bP3eggen/ tot be geene bie aan 3511 teebterbant ftaan/ Matth. 25. Komt gy gebenedyde myns Vaders, beëerft het Ryk, datu bereyt is van 't beginfel des Werelts: Want ik heb honger gehad, en gy hebt my gefpyft, ik heb dorftig geweeft y en gy hebt my gelaaft, &c. Cn ban 3a! bp 3t0Qen / tot be geene bie aan 3fin Imfterbaut ftaan: Gaat van my gy vermaledyde, in dat eeuwig Vuur, 't welk den Duyvel van der Helle, en zynmedegefellen bereyt is: Want ik hebbe honger gehad, en gy hebt my niet gefpyft, &c. ©aar» om/ Wagt u, 3fjt Cmiftué/ Luc. 21. dat uwe herten niet befwaart worden, met gulfigheyt, dronkenfehap, en met zorgen defer Werelt, op dat u alfoo niet overvalle den dag des Heeren; Want hy zal overkomen alseenen ftrik, den geenen die ruften op der Aarden. Daarom waakt en bid, op dat gy bequaam gevonden mogt worden, om alle dit quaat te fchouwen, en te ftaan voor den Zoone des Menfehen.
S'n bet maarbept: geen bing ié fttenget en b?eeffcïpet/ ban batlaatflc <$o?beel45obg: toant toaat 't niet b?ee(felftRet ban be «eïïe / be $?o« pbeet %oh/ cap.44.3oube niet begeetcn/ batbp tettofil in be «clle betbo?gcn mogte too?beu / tot bat bt gtamfcbap beé ©o?bcelé <Ö>obé gepaffeert toaé. <©or 5ftt §>t. «lètonimué: 2Üïé mp bien bag in ben 31'n aomt; bat ia boo? bet <#o?beel$obé3ai
mt»



des Woensdags. 205 moeten ftomen/ joo boojt ift niet alleen onttoett: maat ift betfcbp'ft ooft in al mpn ïeben; «Eet ift/ bu'nft ift / flaap ift/ boaaft tft / of mat ift boe; aï« ttjt ftïinftt in mfjn ooten bic b?ceffeïpc2&afnpne; Staat op gy dooden, en komt ten Oordeel.
©an juiïen be öccbtbaatbtgc ftaan m gtoote ftantbaftigbrpt tegen be geene bie 'et berbmftt/ tn baten atbept bermomen btbben/ Sap. 5. Zp ban bit jienbe/ juiïen jeerbecfcbnftt bjojben/ en betbjonbett jijn ban baat gtoott «cetipftbrpt/ en jugtenbe ban bangigftept jeggen: Dit zynfe die my veragt en befpot hebben. Ziet! hoe zy nu gerekent worden, onder de Kinderen Gods. €n 1 Their. 4. Dan zullen de uytverkorene opgetogen worden van der Aarden in de Lugt, en Chrifto tegemoetkomen. Jfêaac be jonbaren juiïen ban in bt SCarbeblftben/ en betbetgen haat in holen en fpeïonfieu/ geftjft feuftnige $abben/ jmaatber ban loot. ©tft ! in boat gtoote bangtgbept juiïen ban be boofe üaenfeben toefen! immers juiïen jp niet boeten/ boaat heen batfe baat fteeten juiïen: 2&oben baat jaï jftnbie ftrenge öeebter/ beneben bie bjanbenbe «tilt/ openftaanbe om baat te betfïinben; binnen baac jal jfln baat befcbuïbigenbe couftientie/ bupten baat be fyanbenbe l&ereït bol buut / rontfotn baat bare toebetpattrjeu be ©unbeïen/ bie baat bcfcbulbigen. Is 't, dat de Rechtvaardige naauwelyk zal'behouden worden? Waar zal dan ook de zondaar blyven ? ©cb! toat groote befebaamtbept jullcn ban Iftben bic armt jonbatcnl mant aïïe baat jonben en hepmeïftftbeben / ja be binuenfte gebagten bateS betten/ juiïen baat geopenbaatt tn ontbeftt toojben/ booj alle €ngeïcn/ «cpïigen en Jfêenfcben/ op bat aïïe jfêenftben ban beftennen/ <#obs ©oibeeUecbtbaatbig
t<



aoö De derde Meditatie,
te 3ftn. 'JSn 3ttïïen haat aanfigt ban benöecbtet toiïïen affecten/ boo? gtoote fcbaamte/ maat 3p 3uïlen niet betmogen. Zy zullen zeggen tot de Bergen en Heuvelen, valt op ons en bedekt ons, Apoc. 6. jsfêaat 3p 3ullcn boo? <£obt met betbo?geu mogen 3pn.
©eitftt/ boe ftteng bat btt baat 3a! toegaan/ tn tuat fcbetp onbetfoeft baat 3a! gebaan boo?ben: mant men 3al baat moeten teben geben / ban alle pbele tooo?ben/ gebagten/ banbetfieetbemepningen/ en niet alleen ban alle quabe toetaen / maat ooft ban aïlebetfnpmemffen/ Jobo.SSeftet/ men 3a! ban bupfenben niet ttn bonnen betalen, ©aat jaï boo? bc quaatboenbeté / bie aï huilens en tot* t'emj/ inboobfonbe gefto?ben 3ijn / geenbatmbet* tigbtpt tt bethoptn toefen; maat 3ulRefttengbept/ aïtoaat 't 3abt/ bat aïïeCngeïcn cn«epligenooi* moebig baben boo? ten Jfêenfch / bie toetené cn willens / in een boobfonbc / 3tmbet betoubo ge» fto?ben ié/ 3p 3oubennietbethoo?t too?ben. ©aat 3aï Cfmftué bettoonen be ICibtefcenen 3rtnet $aéften / be goebe Jfêenfcbcn tot glotie/ en be quabe tot bant gtootet pijnen/ en befcbaamtbept/ Pf. 26. ©enftt op 't buut/ ©aat «emeï/ aatbe/ be%ee/ en be HEugt/ mebe 3a! gefttpbect tonjben; bc gantfcbe ©ettït 3a! niet 3pn ban een gïoépent buut. ©it buut 3aï bomen boo? betoefiomfte bcéïïecbtetö: €nbuuten/ totbat't©o?« beeï 30! gebaan 3ijn; bocb baat en3uïïen begotbe niet mebe gequelt too?ben: maat be quabe. «iet ban 3tjt een «. Man: ws&t 't 3afte/ bat 't mo* gcltfft toaé/ bat bc jieïen bet bettftfenbe ïfêcnfcben; tn be toeftomfte beé ïïecbteté/ ban't ïigbaam mogten gefcbepben too?ben/ aïïe Jfêenfchen jouben/ ban b?eefe cn angftl tetftont ftetben. W&nt i$ 't nitt bjceffelrjfc om tt 31'en/ öbt bat be



des Woensdags* 5107
«emtïcft gefcbeutt toojbcn/ tn fine battëobtnebetbaaït ten <#o?beeï: met gtoote gtamfchap en toom/ alle be Cngeïcn baat bp3pbe/ en alle J©cnfcfien rontom fiem ftaanbc/ ban^ibamétp af tot ben ïaatften jfêenfcfi toe. ó 4Pp atme 300* baat! wat 3uït gp dJobt brn öecfitct anttoooj* ben/ bie aï uto gebjeften toeï toect: gp bie 3omtntg ontftet fiet aanfïgt ban cen betftoojt jifêenfcft. ©aat 3aï fip ban ftaan om te <$ojbeeïcn / bie nu hem 3elben ootmoebeïfja toetpt onbet fiet ©o?beeï bet afêenfchen. ©an 3a! fiet oné genocgte toefen / aï 't ïpen/ bat top betbuïbig hebben geïtben: en aïïe toeïïuftcn 3uïïen oné ftinftenbe 3p. ©an 3aï bïinften een atm ftïeet / en aïïe ftofteïpfieben beé Itëeteïté 3uïïen geacfit 3p ab3 buïïié/ en tot niet toetben. ©an 3uït gp u meetbetbh> ben obet ttn $abet ©nfe/ bat gp hebt <#tbeben/ ban ban een ftofteïpe ifêaaïtp / bie gp gegeten: hebt. ©an 3aï u meet behagen een 3impeïe een* boubige tcben / of een «flsobtbntgttge ftilftopcnt* hept / aïé een hooge tn opgebïafcn / en cieripe fiïappetnpe.
3fiïé bit nu aïïeé ié gebaan/ 3a! ben öecfitet ftomen/ en geben be ïaatfte en eeutoige Sententie/ ban toeïfte men niet appeïïeeten / of toebetftaant ftan. €n aïé bc uptfpjafie ié gebaan/ 3a! ben Ktcfitet Cfijiftué/ tetftont met af 3p Iiebel|epïigen opftïimmen/ in 't aanftcn bet betboembe/ met gtoote «eetlftftfiept/ tot bc gïotie beé «emeïé. €n ban 3a'! fiet buut / bat be itëeteït heeft gefupbett / omhangen be betboembe jKenfcfien/ en tteftftenfe met 3ig nebet tot in bt «eïïe/ ftaat baat pptgenbe ecutot'gïijft. Want be 2£arbe ban gtoutoeipfiaat mont openenbe/ 3aïfe ïebenbtg/ met haat $pigeté be ©upbeïen/ ïaten 3inften in ben afgtont bet «eife ©efe ban $ullm ban
M



ao8 De derde Meditatie,
be« «Engelen toerben nebetgeftooteti/ in bien tam** teren Ketftet rn gïoepenben ©ben / bt «elle! Kat mtt 3al 3#n aïé 't ftfoepen bet oogen / en fenerffinae bet tanben. ©tnRt toat een betbaarW nebetftoottn bat 3flt toefen ! toant té 't batfe ncfttertoaatté nebetbieïcn / bie ban Cfoifta boojSn bie 3aete"(tamm: Ik ben 't, Joan. 18. ©oe hn nebanaen / gefpannen / en beroajbeelt 3oube &K;SS Jim 3P.ban ballen / bie ban bomen be bjeeffeïifRe ftemme: Gaat van my, gy vermaledyde, in 't eeuwige Vuur: jflMé bp Jal toefen een getoeïbig «tet / ©ojbeeïenbe ïebenbe en boobe. ©tb boe fiatt ,saï bien bonterflaaMinReu! aïé be betboembembe«eïle getoo?Jen X' ban 3a! be Netelt tetftont betmeutot S Satbtttft geeffent tooaben! bïiuftenbe aïp
leme: bet Stout: gtïpfe be petten; be jBaaan Sftft be Zon/ aïtijt boï 3Ön en met betgaanbe/ be Zon tienmaal meet bïiuftenbe: ban 3P tegentooSg nu ié/ en ben omïoop bet «etneïen eeutoig bïijben ftiï ftaan.
Gebed tegen den dag des Oordeels.
Ofcrett aïmogenbe tëobt! ^rftrppet beé «e* meïé en bet aatbe/ tn Secbttt obet ïebenbe en booben! toiït mp atme sonbaat feebjftben/ m bien bjeeffeïijften bag beé ©ojbeeïé/ ban be eeutoige boob/ mité «emeï en aatbe ban betoenen betftbjiftt 3aï toefen, mt sal tft / eïïentag en ftatfroiri1 jUSenfcb/ baat fpjtften of boen? btt geen epgeu tairgben of goebe toetften beb' om te bannen boo? bie fttengen Ütcbtet. 0 «eere! In uw verborgentheyt wilt my niet ftraffen , nog in uwe gramfchap en wilt my niet kaftyden, PI. 6.
©t& liebe «eete! Ea wilt mecnwea Knegtmet



des Woensdags. 209
treden in het Oordeel, want voor uw oogen zal geen levendig Menfeh rechtvaardig wor-«. den gevonden, Pf. 142. gjfi geloof liebe «eere/ bat gn mijn i^crloffer en mijn Secfttct %tjt/ Die mp ©ojbeeïen jaï; en bat ift in ben ïaatften bacj bea" ©ojbeeïé/ upt bet aatbe 3a! ©ettfffen; en bat ift 11/ mijn «eete tn Zaligmaftet3ien3al/ in mijn bleefth/ Job 10. ö 3Ciebt «eere! bie ben tiefteube ïafarum / toeïfte bier bagen in 't <$jaf fiab gelegen / ban ben boob berboeftte/ bul mpgeben um ruft! en ooft tftt en ftoube/ om miht 3onbtg ïeben te beteren / op bat ift niet btroojbeelt toojbe/ amen.
DES DONDERDAGS.
De vierde Meditatie: Van de ftrengheyt en pyne der Helle.
"via bat be betboembe Jfêenfcfien in be «eïfc J.M sebjojpen jijn/ 300 mexftt boebittetltfft bat * 39



gro De vierde Meditatie,
%n baat tonjben geppigt: ©enftt bar bt «eïïe ia oeïriR aïé een gtoote toilbe bupftetniffe/ ttn«i bienen ©ut onbet be aatbt bol buut/ engïoepenbe ©ben I boï ban aïbctpnbe fleflaate bet Jfêenfeben/ bie ban pijn en ïjeettn b?ant/ jcet toepen tn ftctmen/ en bie boo? npigftept/ maïftanbct bitten tn tten/ alé toorbenbe «onbtn.
©aat na bebenftt be bittetfiept bet pijnen: 3©ant baat ié een eeutoig buut bat onuptbluffelp ié/ bp bt toeïfte oné buur tt geïpen / niet ié aïé enfieï Ié af &nccuto; uegtané ié'et op aatbe geen meetnet pp/ ban bt pp beé buuté: 3uïRtn heeten en bijfietcn bnut ié baat/ bat men bet minftt beeï bet pijne nitt aan begtpen/ P. Ezech, geïp aïé men ooft niet ftan btgttjpen/ be glotie bet «énïïóen. ©aat ié een ftoube bie onïpeïpft tói baat geen ftoube befet lEettït bpgeïeftcn ftan too?beh; en ban befe ftoube tooien 3P gettoftften tot be hitte/ en'ban toebctom ban be bnte tot be ftoube/ 't toeïft ouuptfpjtfteïpe pijne \§. ©enftt hoe ppïP bat bet u joube 3p / bat gp eenJEintetfe nagt/ batt buefenbe/ naaftt en bloot in 't m moeft ftaan. ©aat ié ten buut bat onuptbluffeïpié/ 3eet beet en 3onbet ligt/ baatbp ten ntooten ftanft/ en een banttafteïpe bupftetmffe. ©enftt mat ïeben bat ié/ baat 't mtefte quaat ié bt onftetffeipbept/ en pe gtoote pijnibat ié 't nefeïftbap bet ©upbeïen tnbetbotmbelfêenftben. fi SBooé gefeïfcpp! baat be een beé anbcté pp bttmtetbett boo? baat tn nijt. »ant,3P,5«Iïen maïftanbeten meeft baten m be pnn / bie biet met tonbigtn maïftanbeten 3ett b?itnbeïijft bemint bennen ©oft 3aï baat ppe toefen m aïïe 3innen/ en in aïïe ïeben: ©e oogen 3uïïen 3«n be to?eebe sanfistcn bet ©upbeïen; ©coottn;uïïenpoten 't Bttmen tn blagen; Wee ons! dat wy. ooyt



. des Donderdags. a£I gebooreri zyn; (Job 3.) Wee! datwygefcha-. pen zyn. Och! of wy eens mogten nerven: Vermaledyd is den dag dat wy gebooren zyn. Vermaledyd zy Godt dat hy ons gefchapen heeft, ©e tonge 3a! met gtooten bo?rt gegueït too?ben/ aïé 't bïpt in ben rpen $?eft/ Luc. 16. SSp 3ulïcu met feft en Zulpher gelaaft too?ben. ïfo?teïP/ toat genoeglp en 3oet ié/ bat ié bette ban baar/ en toat ongenoegïp/ b?oebig tn ppip ié l bat ié baar eeutoig tegentooo?brg. ©rfe betboembe jKenfthen 1. zyn de vaten der gramfchap Gods, in welken onsdeftrengheyt der Goddelyke rechcvaardigheyt vertoont wort, Rom. 9. ©it 1$ nu gefept alleen ban be upttoenbige pnne: maat bt intoenbtgt gaan alle pijne tt boben; geïp nïé baat 3P/ bt beroobing ban <$obé gunftig aanfigt / be upttoerpmg en btrbanm'ng ban 't 3oet gefeïftbap ber #cpïigen sonbet eenige hope ban totbet te fteeten / ben U9o?m bet confcientie/ bie onffrtffeujft i$f nimmer afïatenbt te ftnagen/ tt oueïïen/ tn ïeerpe 3onbetf/ in be betten boo? te b?engcn. $oe 3toaar en fangbntig/ bat tenig rpen ié/ nontap ié 't ttoofttip/ bat men ppe beeft tot eentwee tp baar ban berïoft te too?ben; toant 311* een ppe.ié beu Jtëenfcb geïp een &tette/ bie ban berre ïigt boo? ten bupftere JSebel/ naar be toeïfte ben JSSenfcb loopt/ en 3P trooft en toebuigt maaftt. jfêaar tn be «eïle ié omiptfp?efteïijfte gtoote pp/ en nogtané geen hope ber betïoffinge; cn baar meefte pp ié « bat m beftennen en toeten/ bat baat onuptfp?eftefpe en gtoott pp mmmet epnbe hebben 3a!: toant aïé 30 aï bonbett bupfentmaal bupfent jaren 300 hebben geb?ant / ban ié 't 300 beeï/ aïé of 3p eerft begontwn te Ipen, %$ 't jafte / bat men niemant baan <® 2 to>



■jgi* De vierde Meditatie ,
toe xonte Bonnen b?tngen/ bat bp een Jaarlang/ m een bag of nut/ 3oube toiïïen jittót in een Koenenbe ©ben/ om baat mebe alle tpbommen Met Netelt te toimten/ betmité bp met een nat ïana ïebenbig joube blpen: maat tetftont fiethen/ en be tpbommen bem nitt te ftabebomen Snbe; joo beel te meet / bepo?ben top ban te fehpften boo? be jonben/ betoijl mp toeten/ bat een boobfonbe oné fcïjuïbitj maaftt aan be eeutoine «elftnt ptfit ©tft! toat ontoijéftept en betI inlb ?t onfet betten ié bet/ bat top befe tpeffiftetoeltaflen 300 jeet 3oeften/ toaat boo? top be ientoSe g ebeten betliefen? en bat top om een Senneb?eusbe/ bie 3omttjté naautoeïpé'tïefen ïafeenfatetnofietlansbnutt/ oné jelf» toetntn in be eeutoige pijne. , , ,
P ©tb beminbe «enen! bonnen oné befe geiiantcn niet betoegcn/ om ban be 3onben afftaut tt boen / en een toepmg tpeip ïpen te aanbaatïens 300 moet oné bett banfteenjp. 26emmbe Ziele' fteett toebct tot utoen &cbcppet/ bie u nu 300 b?ienbeip noot; toant/ gp mltbemna» • maaïé bebinben 300 tecbtbaarbtg/ aïé bP bem nu to tnnJ®oo?t/ tn btt 5eïbtt btbienmg totpen/ iotTeïoof en befteeting/ betgtbenbe tn batrn* ftrrtin ootnbaatt. ©tb! ïaat oné btnften/ boe lo?tbe tijt albiet ié buteube. ©tb! Iaat oné maïftanbeten aïïe ontetftt betgeben en betgeten / ma ftanbeté geb?eften beïpen betb?ageu/ geen
èbiiftclïifte ïiefbe betgiffemé begeeten/ ban 3UÏ»
fSet ' oné «tupé op nemen / en CbJp naatbófaeté mogen genoemt too?ben. b ©aat toïjt betbaaït/ ban een pbeï WnOtf mm/ *« obetbenftenbe/ be onbetbjaagip-



des Donderdags. 215 hept bet «cïfeïje ppe / en boo? oogen fteïbe een b?anbcnbe ©ben / toaat in etn jteenfcïj getoo?pen/ 3ig been en toebet fteetenbe/ jonbet öoptbanbet» ïoffinge/ aïtooé in befe fmettt moft bolberben; bit nabenften/ ïjteft ben boouiocmben fetfoon betbet boen bemetften/ bat iemant/ maat op ten jagt bebbé/ aïtijt en eentoig raoftc leggen/ boe onberb?ageïijft bit joube jijn: aïbité bebenftenbe be grootftept bet «eïfebe pijnen/ tn baat boo? bebjeeft jfjnbe/ ié in een ftlooftcr gegaan en beeft jijn ïeben gebetett/ en ié beplighfft gefto?ben. %$ 't niet toonbet/ bat top bit nu toeten/ bat top baat boo? niet jeet fcbJomen? te meet/ mité bat 'et toepmg ïfêenfcben jfjn bie be pp bet «ellen ontgaan/ Efai. 44. $to?teïp/ gelijft noopt ootc geboojt / nog aotc gefïen hreft be glotie bet «epïigen/ aïfoo onbegrpelp jrtn ooftbe pijnen ber betbotmben. ©aatom jijt Chrifoftomus : Zegt mp / bot lange tfjt ber toeïïuftcn toiït SP geïdftcn bp bc eeutoige pijn 5 $cemt bonbett jaren/ neemt 'et nog bonbett toe/ ja neemt 'et nog bonbett bupfent toe/ toat ié btt te geïnften hp be eeutotgbept 5 Wit juïïenfe ban boen / bie nu niet een ©ïopenbect bonnen berbjagen? ©eb' boe juïïen jp be groote pijn bonnen ipen? W&i gtoote ftnerfinge bet tanbeu jaï baat jijn boo? gtoott ftoube! Wat ten fcb?eijen bet oogen jaï baat jijn/ boo? begtootehitte beébuuré! ©cb' of jp nu nog babben een ftïepn uurtje/ ban al bert tp/ brt jp joo onnutteïp bebben boo? geb?agt/ om Zalige penitentie te boen/ ban toegen bare jonben. ©aar jaï een nuc jtoaarber jijn/ abS bonbert jaren penitentie/ baarom leert nu een toepmg ïijben/ op bat gp ban 't gtoote ïpen/ moogt betïoft too?bejr.
© 3 Ge*



£14 De vierde Meditatie,
Gebed tegen de pyn der Hellen.
Oaimogenbe Heet! ift atme xonbaat bibbcra b»neer ootmoebeiijft / bat gp mp milt berhootm; rn aïé mrjn 3iele upt mijn Ïigbaam 3a! fcheplm/ bat gpfe ban toiït beb?penboo? bc prjn bet lelie / en ïepben 'er in urn fcftoort «eroeïrrjft. éimogenbe 4?obt! milt mp faebujben boo? bie nnfterffclilRen en eetttoig föiagenbe too?m, ban «n beftbulbigenbe conjctrntte. ó llmogenbe gobt! torn mp berloffen upt be hanben rnrjiier ©pan* Sn TainWenbe tfobt! totltmp.«Wffltatooj ïe to?menteu ber betboembe jatenftften. o*lraoKnbeXbt! toiït mp beb?nben boo? bte eeutouje Ciabept / en aïïe guabcn. ö aimogenbe $ob! toiKln 3ieï beb?tjben boo? beuptterfte bupftcr* SS toantbetroute op u «eere «ott! toflt inn niet berfmaben/ toant ift ben uto banttoerft. Sb bibbe aïïe ïiebe «epligen /. bat 3P boo? mp bibSn" in bic uur/ alé mrjn jielban mpIigöaant ' ?al tfi5«: ft $t. «iel opperfte €ngel,, b.e ban Sobt fcebt ontfangen be magt om be 3*len te befcbetmen! toiït mijn 3ieï ontfangen alé 3P ban bet ïigbaam fcftept / en to.ltfe betloifen ban ï? banben ber ©upbeïen / en bocrenfe m 't «eÏLïïft' 00 bat tn niet mag genaften beu ingang totïeïïe. ©S Bbe «eereV" Cb?P! <Jb.b=
ï Vo tmoebcïp/ bat gP mmmm^
ter toiït tp/ aïé ift boo? u befchuïtagt too?t ©iebulbigbept/ b?ie fetfooneneneentfobt! Suft mP «J5ebeb betpoten toant gp 3P mpn £ ere en flobt' baar tft mijn bettoutoen op fteï* S / gn utt be jB&ebetiJm mtjnbet 3tele / gp tót tra ^eSbig ©?oot / en be ©atmftetttgftept sdtaa; gp ïnlrpftnbetMfinge/ mp hope wmpubefcïj rSma egen alle aanftoot bet ©upbeïen. 3» bib*



des Donderdags. aij bc u $eete/ bat ift alfoo boo? n toanbcïe/ bat ift tot u ftome/ tn in u ruften raag in ber eeutoig* ftept / amen.
G E B E D.
OSSatmbettige §eett/ 6 recbtbaatbige Setft* ter! toïené toegen barmftcttigftept en <$o?« beeï jp; milt m mp fto?ten utoe tëobbeïpe gra* tit/ hepet mp boo? alle boobfonbeu/ en boo?be fttaffe bie baar obet gefteït jijn / 't toeïft ié jhet eeu« buge buut. ©tft ïiebe ï|eere! in be Helïe ié geen berioffinge; en bie baat jp/ bermaiebpben u» men 3Baam / bit in bet eeutoighept gehenebp ié. ö joete S^ful toiït mp baar boo? beboeben; en totït mp gebm/ bat ift mp jonbig ïeben hetere/ rn u in ber eeutoighept mag ïoben/ amen.
DES VRYDAGS.
De vyfde Meditatie: Zeer treffelyk, van de groote weldaden Gods.
Op bat gp ban/ boo? 't obetbenften bet ï|eï* fche ppen/ niet te jeer beb?oeft too?t/ joo juït gp obetbenften be gtoote toeïbaben <$obté: aanfiet / hoe bat bp kernei en aatbe/ en aï bat 'tt in ié/ tot nut bet ïfêenfcbcn beeft gefebapen/ tn boe bat bp bie tegeett/ tn nog onber» bout; en boe bat bp alle heeften ben Menfcb beeft onbettoo?pen/ om htm te bienen.
(Cen eetftcn/ joo obetbenftt/ boe bat umWeU babtt/ <!5otit ben tyeet/ ié ban onuptfp?efteïpe groote mogentbtpt/ onftegrpehjfte topbept / en «Pocjgt?nbflpt goethept. Zin boe jbjgbuibig <® 4 bat



4i6 De vyfde Meditatie,
bat bie gtoott ï|ect ié/ boo? u arm Creatuur/ bat bp u 300 beel tn gtoote toeïbaben bteft beboeten; btt ié beel getoeeft/ bat 30a gtoote Itëajeftept/ aan n cené beeft gtbagt: USaat nu heeft
i)p ban teutoigïjept geo?bineett/ bat bP n befe en toie toeïbaben geben 30ube; ja ban eeutoigbcpt fjccft bp aïtijt op u gebagt/ en 300 3o?gbm"big hou? u geboeeft/ aïé boo? een gebeeï ICantfcbap. ifcant bp op u aïïeen 300 beeï acbt fïaat / gelp of bp/ bp gefpenié te fp?efteu/ aï be anbeten ïjabbetgeten. aangcficn ban / bp 11300 lief beeft/ tn 300 beeï toeïbaben betofjft / 300 begeett bp antoeré met/ ban bat gp bem toebetom ïief bebt/ fjoe boel bat bp noejtaué u/ nog geen Creaturen bcboeft; maat bp 1* btm sxïfé aïïeen genoeg. 33u obecbcnnt alle be boeïbaben/ bic 't gantfcbe mseuftbeip gefïagt beboefen sP / banfienbe <$obt baar boo?, 300 3eet/ alé offe u aïïeen gegeben fonrru. (Ccu tboeeben / obttbenftt bp u 3eïf£ / aan toie bat befe toeïbaben gefc&ieben; enbeftet/ boe
fnoobe/



des Vrydags. 217 fnoobe / hooé en bol xanotn bat gp Jijt; tn boe biftmaaïé bat gp htm/ bic 11310beel goet beeft ge» baan/ 3*00 grootelfjfté bebt bertoumt/ (|c. den betben/ oberbenftt bc toeïbaben/ bie utëobt beeft hetoefen: en boojftet ten eer flat/ hot n alle urne 3onben goebtglp 3dn betgeben 1 tn upt boe beet prtpfleïcn en smben/ bp u beeft ber lo ft. iföïtmt m uto gcbagien ben albctbooficu 3onbaat/ tn be fllbetellenbigfte cn hatnbïgfte iKenfcb bi'e in be wc telt mag toefen/ toe 3"iut gp bebben getoerft / bab tfSobt baat boo? u met beboet. Ziet hot beef ontallftfte toeïbaben bat bp u beeft bctoefen! toie 3ottbefe alle ftounen bebenften / of uptfpjeften ? l|p beeft u gegeben gabcn ber natuut/ bctgtatte/ tn ban obettceffeirtft&ept bet natuut; benftt bat bp uban eeutoigbcpt beeft boojfien/ boomemenbe tot 3tfnct tftt te febeppen / en u een ifêenfdj en niet een ^eeft gefc'hapcn beeft; en bat bp u een Cbuften Jfêenfcb beeft laten toojben/ en ooft niet fitm/ ftatftbig/ fttanft cn plomp: maar fterft/ bjoom / rif ft / (f c. beeft u een Cngeï gegeben tot een betoaarber/ toant be ©upbel 3oube mie> fcïjt'en anberé u bupfent booben bebben boen fterben / babbe bp n niet beboet, ©oft beeft hp n gegeben uto bijf stnnen / omte3icn/ boorru/ rupften / fmaften/ tafieu of boelen. ï|p beeft u gegeben een ouflerffelnfte Ztel/ met toelften bp u gaf bernufttgc reben gebmpftent bctftant en oojbeel baar gp alle figbamelijfte bingen mebe gebmpften en betftaan meugt. ï?p boojfag bie ooft met geeftelfjfte berftanbigbept / op bat gp be onïigbamelifftc bingen/ aïé <$obt en be €ngcfcn/ baat mebe genieten en ber ftaan 30UL ïjn beeft u gegeben bjoome ©nberé/ bie u met baten atbept opbjagten. j^p beeft u beel mebe laten toaéfen tn 't'öoom./ in 't ©ïcefcb/ in ben Wijn/ (tc © S • ^oe



ai8 De vyfde Meditatie,
3^oc 3o?gbuïbig heeft hp utoe »intg&ept öehoet / en utoe j'onfthcpt btftbetmt: upt boe beeï petpcïert heeft bp u betloftS pe tofttoilé pbt gp ge» toeeft in 't petpel bet pcfhïenticn / cn anbete 3iebteu / baat bp u ban bebjrjt heeft 5 ï|oc biftmaaïé bebt gp getoeeft/ of mogen toefen / in 't petpel ban ©onbet/ 2&ïitcm/ ©uut/ Want/ en ©ieten/ baat gp nogtané tot be boob niet en toaatt betept / boo? uto gtoote 3onben/ enpbgp 300 geftojben/ 3out gp niet eeutoig3p betboemt? en immet beeft bp n baat boo?beb?ijt/ mité bat bp u/ booj be gaben bet gtatien/ utoen toebetfpaunigen en betptben toiïïe betmutft/ en be Statie 3tjnet tetbtbaatbigbtpt ingeftojt beeft. l|p beeft u gegeben ben taille/ bat gp u hebt ftounen betcten. ï|p beeft u gegeben tfjt en ftonbe / bat gp 't hebt mogen boen. l|p beeft u laten ftomen tot bet ©oopfeï/ in 't toeïfte bp u met 3p 2&Ioet ban be €cffonbe gefupbett beeft. l|p beeft uto 3onbe 300 goebettietïrjft betb?agen / u niet in be ^eïle toetpenbe/ 't toelft gp toeï bupfentmaaï bctbient bab: maat beeft u biftmaaï betmaant met 3p dPobbcIrjfte infpjafttn/ boo? getmoonen/ tn met ïijben cn tcgenfpoet/ @c. <®n bat bp utot ten betet ïeben treftften 3oube. 3|eeft bp u niet tot penitentie ontfangen/ en uto 3onben betgeben? ©ebl boe biftmaaïé 3out gp/ boo? quabe beftoactng/ in gtoott 3onbcn gebalïen 3p? en boo? gtoote bjoeffeniffe betflonben/ en miétrooftig bebben getoeeft / pbbe hp u niet gettooft/ en baat boo; beboet ? Itëaat toat toiï ift beftaan tc meïben! aï pbbe ift bupfent tongen/ ift 30ube alle uto toeïbaben /ïiebe ï|cetc/nietftonnenuptfp?cftcn. Want toat bebbe ift / bat ift ban u niet heb ontfangen? itëat ié 'et betet ban OPobt/ tn fnoobet ban een H&enfcbS nogtané 300 b«ft <$obt ben mSenftb/



des Vrydags. 219 bie 3p bpant toaé/ 300 beel toeïbaben betoefen; bat bp aïDien u ben albetflegtftcn 25oet op aatbe / iet bietgtlpé bab gebaan/ gp3outbemfcbuïbig 3p ecutoig lief te htbbtn. bemint bp niet 3tet/ bie upt ïiefbe be boob fterft boo? 3pen b?icnt? bit 3elbe beeft OPobt gebaan boo? U3pcn bpant. 2&ebenflt/ boe beel ongemaft bat oPobt/ boo? u in befe JPcteït beeft geïeben; en Iaat bat nimmet upt uto bett getahen. Wam bp ftonbr n niet betet geben/ alé benoemen: cn baat boo? beeft bP n/ niet alleen ban beu boob bcrïoft/ maat ooh bet i^emeltp geopcnt; 't tocïft 300 ïang om bet 3onben toiï gefloten toaé- #p beeft 3p ïigbaam/ en bietbaat SMoet gelaten in 't 0. #actament/ tot een fpgfe/ b?anft en ïaaffeniffe onfet 3ieïen.
G E E E D.
OSfilbetlieffle ü|eete ^cfu CbJifttl toat bebt gp in mp boo?fïen/ bat gp mp alle befe toeïbaben gebaan bebt? itëat ié be Jlfêeiifcb! bat gp bem m 3ulfteu toaatbe bout? dPp bab oné mogen betnielcn/ om onfe 3onbcn/ of anbet Jfêenfcben 3onbet 3onbeu mogen fcbeppen: maat gp bebt toiïïen / boo? uto miïbe goebbept en niet boo? onfe toctbienften/ oné ban be boob berïoffen/ en be gïotie openen; ja gp bebt 300 beeï boo? oné geïeben/ eben alé of gp u 3eïben baatte/ en oué lief babbe. $otbtané bebocft gp oné niet / ïiebe *|eete/ mité gp oné tod miffenmeugt; aïïe onfe gctecbtigbept en goebe toetften maften u niet gïorieufet nog meetbec ban gp 3P/ toant 3p 3p bebïeftt/ aïé cen ftmftent onrepn fiïeet; onft3onbcn en booébcben betminbereu ' nog en bmbcten «tot tm met: Mm 't ié aïïeen op nuttig 300
top



220 De vyfde Meditatie,
top <$obbeip ïeben/ en het ié alleen onfefepbe bat top 3onDicjen. ©aatom toat 3a! ift u/ h'ebe i|eer/ toebetom geben/ boo? aï 't geen bat gp mp hebt gegeben ? 3lft ftan n anbtté niet boen / ban m ttftentenié/ boo? utoe gtatit/ banfteu en ïoben; toant ban mp 3eïben/ 3onbet utoe hulp/ bermag ift niet*. Jfêat 3a! ift u ïiebe l^eete/ toe* ber bergeïbeu/ baat ift toeï b?ie bubbelt/ met alles bat ift betmag/ mp ïeben fcftulbig ben?
(Cen ectften / om bat gp mp hebt gefchapen / boen ift met en toaé. (Cen ttoeeben / om bat gp mp betïoft hebt / boe ift toaé bctïooten. Cn ten berben/ om bat gp mp/ mtt 300 beeï toeïbaben/ gantfeb aan u betbonben bebt. Zoo ftom ift ban befchaamt/ en bal boo? uto boeten op mp aangefigt/ mité ift niet toaarbig ben/ mp oogen tot u op te pan/ om bat ift boo? aïïe befe gtoott toeïbaben / u 300 gtoote onbanftbaatftept toeher betoefeu/ enu 300 biftmaaïé bettoo?nt heb. gft beftenne/ bat ift u $eete/ ban bupfent niet ten ftan betalen/ al toaat 't bat ift heel out toiert; ja altoaat 't bat ift ooft ecutoig in be #elïe b?anbe/ 300 en 30ube ift u ben ïaatfien penning niet ftonuen betaïen. ©eb liebe ï|eere! ift beb anbeté niet ban bit ïigbaam tn befe Ziel/ be toeïfte ift/ boo? uto toeïbabigbept/ ontfangen beb en befitte/ bué ©ffet ift u tot eeutoige gebienfügbept / bat gp" bit gebjupfit tot utoer eere/ rn baat mebe boet mn utoen albetïiefften toiïïe / amen.
DES



des Zaturdags. 221
DES ZATURDAGS.
De zesde Meditatie: Van de katyvigheyt der Menfchelyke natuur.
0#erpcpnfi utoe groote ontoaarbigbcpt tn el» lenbigbcpt/ op bat gp/ boo? bcgabcnbicu ban OPobt jrtn gegeben/ u jeïben nitt berfteft <fêm tjiet toe te nomen/ bebenftt teutetften/ uto eetfie beginfel/ baat bat gp toaat/ te toeten/ een bupï ftinftent xaat/ ontfangen in onttpnigbept beé bïeefcb*/ in bittc bet onfcupébept/ in fianft bet onjupberbept/ en in befmettinge bec xonben. %eftetmet toat fpfjfe/ bat gp in utoe* jKoeber* ïigbaam jtft opgeboet/ tc toeten/ met 't bïoet bet onjupbetbept; baat na jijt gp fcfeepenbe/ m befe ïtëereït tt boojfch jn geftomen. ©e anbete Ctcatuten bttft OPobt ban betfcbepbe natuut tn fioffe gemaaftt: ©e flanecten en Sterren unt bet buut / bt Jfêinben upt bt lugt / be ©iffencn ©ogeïen upt btt ïtëatet! maat be Menfcben en heeften upt btt getingftt btt elementen/ taunt bet fïijm bet aatbe; ^iet in jijn top ban be 2&ee*ten geïftft. Ifêartt wy zyn van Aarde gemaakt, en zullen weder te zamen tot Aarde worden Pf. 48. (Cen ttoeeben/ aanfiet toat gp nu ïfjt / té toeten/ een jaft bolbjeft/ cn fpijfe bet iEojmrn/ een jfêoffel bol ontepmgbept/ niet toetenbe utoen ingang of uptgang/ bol ban alle gebJeftelnftbtpt/ «Pebooten in onfupbetbmt/ ïebenbe in eïlenbigbept/ en fierbenbe in benaautotbept. Wa&z 't xaftebatgpnaatfielifftaanmetftte/ toatutomout/ neufe/ ooteu/ en uto gebcel ïigbaam uptgeeft/ $jp 3ttït bebinben/ bat gp noopt buplbet jtëtft-
boop



a22 De zesde Meditatie,
hoop geften hab; het ftrtt be* JMcïjen i» fiet fiïbeceDEiftE bat m be* ïfêeufchenlCighaami*/ ra nocbtan* tuft ïjtt aïtijt op beu bjttt. ©e jftoomen m »tnpten"öj«i!Jra boojt biabeten/ bloemen tn timsten: maat gpban « 3«U^/ brengt niet boon: Dan aiit ontepmghept. ©e «rupbra neben ban haat ten goeben wuft: maat gpeen bupïen ftanh. ©t § jopheet 3ob / cap. 14. ©e
toeïfie xttt toeï onbethouben hab be ftatftbigbtpt bet Jïaenftheïijfit natuut/ fpjafi aibu*: de Menfeh, gebooren van een Vrouwe, leeft een korten tyd op Aarde, en wort vervult met veel armoede en ellendigheyt. Hy gaat op als een Bloem, en wort terftontvernielt, gaandeweg als een fchim, enblyft nimmermeer ftaan, in eenen ftaat. <9oh 3ftt <$obt ben $eete jelf* tegen ttn jB&tnftö/ Gen. 8. ö Menfeh! g.y zyt Afch, en gy zult wederom Afch worden, ©aatom/ 6 OP affc&e! toat toiït gp u betheffen? 0 fa $tof en %mW toat toiït gp gloweeten? o^gj



des Zaturdags. 22§ &Iöm «i g>mi tcat toiït ep u betpbaatbigcn* toaar om meft gp «/ rnbercirttutoligtoS ftofteipe tangen/ 't toeïfc be^ojmmhaaö Srf berfhnben? fm berben/ aanfiet toatS 3ult na bit ïeben/ tr toeten/ een iSbeSSSte P?P/ en een fptjfe ber l©o?men. aanfiet beTaffieben ber geene/ bie ban befe herrit gefcbepben
toeefi! rn't geene bat jp nn jfjn/ bat tuit an
SP ÖEÖ&m ^^^ö^ ertoeeflge^ftall SP/JPÖtbbrn gegeten/ geb?onften/ geïacftt/m? peeït/ öebbenbe goebe bagen/ en «n mogC. W nu uii groote pp / en ter WgWaaït/job
geteii/ en baar too?t pat Ziel met buur heaueit/
?lbttA t0l7 öflt JP te0« &epbe tt5?ame„ 3niïen toojben bergabert/ en alfoo gepp/gf «Sat baat Par nu Par fto?te toeï/ufi/ groote bt* »»«ït/ be toer?£ ten bep iWeeftB/ groot goet/ en beef ©i'enatS ©cö na 300 Wepne b?eugt/ pe beel betbuet^
^IJJiïr^h *mobtt/Swntoeiper en fcp&fcciper/ aï* een boob ïigpam? ©flt Sa
be boob berbaarïp, te. aanfctjoutorn. ö Ztoare ïafi! boo? aïïe be fómberen ber j|»enft&en/ ban
bW^eber 825^8^^ p7t^?feSnbet fll ^«-ffiKS lu bet toaarïiept/ be jfêenfcb too?t betbuït met jtoare uaipbigbept en eïïenbe beöl.gpam*/ en beel bertaitt m >t fterte: ©erb?iet af*Kaapt en toaafit/ eet en b?.Pt/ en aï* pp xii of Swt/ ja m aue buigen ttn fcrra perpeïen aan*
ftaanbc.



224 de zesde Meditatie,
ftaanbe. Itëant niemant mag hiet in befe Netelt/ alle jp toil cn begeettc bebben; be tccbtbaatbtne en tooit met berfaat met 3P getedrtigbept / non ooft be 3onbaat met 3p booéljept/ nog bt toelluftige met totlïufttgbept / nog bc cutteufen met tutieuébept. Wn hebooten tt fcfotpn om bue bingen/ te toeten/ om be berfupmemé ban citfe boopbene toanbeling/ om be ellenbc en 't betbuet bet tegcntooojbtge pcïgtimagic/ en om be begeettc bet toeftomenbe I|emeljcbe gloriën, $n laat on? febjenen/ bat top biet jfjn gelaten tn tut bal bet ttanen/ m be ftbabutoe beé boobé/ baat be booébept gtoot enmcnigbulbig/ betorjébept ftïepn/ bet ïigbaam in petptï/en be geeft m ïijben i*. Cpïaaé! toaat totl een jUSenfcï) bem jeïbe ban in berbeffen/ en betbobaatbigen ? bit ïé nu gefept ban upttotnbig ïijben en ftattjbigbentbeé ïigpamé; maat 't intoenbige ïpen/ en be ftatpigbept bet 31'tïe ié nog beeï meet/ ja bie gaatfe 300 bette te boben/ alé bejieïte boben gaat bet ïigbaam. aanfiet boe be intoenbige jfeenfcb be 3teïe bebojben ié' boe 3toaft bat gp 3P om uto Pafften en begeetlpbtben tt bcbtoingen/ boe genegen tot quaat en 3onben / boe ttaag tot goebe beugben. %a gp bont met een* 3eggen/ ben ©cett ^efus tt 3p/ ban booi ben 6eeft. ïfêctftt/ boe beeï nieutoe gebjeftenbiit'etnogbaneïpé tn u ontflaan; aïé 't eene ïrjben toeg gaat / 300 ftomt u 't anbet aan «5aat gpu fteett baat ié niet ban ïijben en betbuet.
GEBED.
OaïbttminntipMeete Sefu! boet mp be* ftemren mp bupïbept / 3toaftftept en ftatrj* bigbept / en *b# 3wpbtte ï^eetlpbept / °P bat m
mp



des Zaturdags. te* mp toaffe en opfta een bfepe ootmoehmw.. hjanbenbe itefbe. ©cö f4%™t öae Btoot jijn be toonben mEt tonfS K hoe stoot is mijn ftranfthemcnt xLlhZ^ * toeffte ti: genefen/ Bp aS^effgÈffi «« o #eece ^efu.' ontferm" u mftntrer iK™ 3Öt* i* u geen bmg onmogeïrffte?? «ifstJn mmtz$ tt bebmftte rifenbrgT S Qn u 00«
toinen ontfetmem iSXfS ÏS""1 pnfcft anbet* boen ban AS? SrJÏ^'r1 betgoebett etenfie en hónnft? nüle,I8P/oar. ban^ntfetme„f©fl"toS^ «toe goethent* toant- mB » T Ece/ naac
tn bat ift u noont betto!?no U 8 n m,ööaagt/
tpnbe mag pfeïiSM^/ tEIf öit aïïe* to ÏItS,H?ftil^^^,,tk•, baat 3flf toefen; hetKPnnfft"nm m bttanbert
* DES



22Ó
De zevende Meditatie,
DES SONDAGS.
De zevende Meditatie: Van de Glorie en blydfchap der Heyligen in den Hemel.
Van 't aanmetatn utoet fnootfjept/ juït pp u fceettn/ tot htt aanfchoutoen ban bt gtoott «lotte beé l^emelé/ op bat gp moogt betftaan/ hoe toofnoobe en atme Cteatuut / alp een Mtiïtb ié/ tot too hooge «lotte ftan ophïtmmen. (Cent eetften/ aanfiet ben iemel/ bie gp onrurnejonSnmI betlootenöebt; 9^***^$$?. tet/ bie baat m ié/ en bte aïïe utoe gebagten/ toooaben/ Men/ «anftó tn ooabeeït. ©tg



" des Sondags. 227 P&eet J#t: Nooytooge heeft het gefien, noovt ooregehoort, nooyc'sMenfcfaedThertbecSt het geene dat Godt bereyt heeft ri/n „! S * die hem lief hebben. jfiS^^K wnt jijn Jiebe ©nenben? Zeftec neendw^ S&jbet/^ofïelijfte mmtm/lfiiRSSi ïftft goet: maar hem jelben/ bit rS5?ÏÏ?
ber / ofpjofijteipet Beben aï/ftemSPtaï in hem hebben top 't alle/ IwttaScfetmÏÏ benften mogen. itëp tnifen hem t£n / „K? °' taabfeï/ of boo? m iSarm^ bSlSSS tot aanftgt; en ban SfftoXSW! mt* top hem jien juïlen/ £? ff ff SbSfa 3rfn toefen ,£ =fcu oberben&t toat gïoote bfhS fcöap bat het iê/ met repne oogen: Kerte?£ aanftfiontoen het eeutoige^efenaBohrf/ ffimte a onbegtnpeipe tnm^WfiS^ff fitpt/ m bt toelfee een' toëfehtrS affittiK2?,IÏ' flïïe ftöoon&ept / topéöept / go?K
tint bem op ben 25eta Channw m-L oen
(boo? bertoonbermg ban mlft tm ri^^ Hept) öem niet mf^i^^lfSg'



ó.a De zevende Meditatie,
? v,„, tVinrfrn- Waar btntbtn 5»» 1>«I '"P ÊnW^ bTS«nb«ntn/ tn tien maal lionbttt
s fat ~ «pars.ss *
w?ï ^ SihRü ■ öïexxtttt Sflïfieöïien/ banbepje m bit bmbt mtt meet si? «n ««nat/ w m^



des Zaturdags. \ 229 geïpfting/ Bp het aanftftoutoen bet «ebtnem Het lyden van defe tyt, (Jhtfauïus/Romi.)
n,rei fe v,ergelyken, by de toekomende He' melfche Glorie, die ons zal worden vertoont m aïtoaar 't mogelijk / bat top bagelhftg bunjent booben fiojben/ of bupfent jaat «obt bienoen/ om bie glotie maat een bag lang te genieten/ nog jouben alfe be pijnen en bienöen/ ba bie gtoote blfjbfcftap ban eencn bag niet te gclf? Jen jfjn: toant aïïe toeïfuften/ rnftbom en oom» petpe befet «ecelt/' i§ baar bp niet anbet*/ afg? een bmppeï ï©atet bp be geïjeele %ee. €n baar* om met jonber oojfafte / jijt be £> ?0pïjeet: Inuw Paleys, o Heere! is een dag beter, dan ^uylent elders. 0 2&ïrjbftöap boben alle bïybfchap! (3pt Auguftinus) OPobt te aanfeboutoen bie on* gefchapen/ betloft/ en bie on* tot be Gïorie ncbjagt öeeft! ober al ia bïfjbfcBap en toeugbe- ia toaar bat hen be talige Menfcben aïbaar heen fteeren/ juiïen jp ober al boïftomen bïnbfchapeir bjeugbe binben. J»wt««
®oben haar juïïen jp jien/ en haar baar obec berbïijben/ bt #. ©uebuïbigbept/ en be renE «obthtpt / boïmaante fehoonbept en hm St ber Mmmnt 3efu Chmri. ©aar bp ban SS be fcöoonfiept en gïorie ber gebenebijbe Motbtz ™ alle €ngeïeu tn «. IlSenfeoen/b.e boben haar in gïorie jnn/ betoeïfte jp upt oantfeber herten juiïen oegunfïigen: toant an Ka met jnn l!oon boïftomen bergenoegt en toeï te b eebc m?{ m y&ïn em flnbE^ Sfotie beeïjeugen ©et getal bet Zaligen fcöijnt on* nu oubegSeïijft ♦
«/! a'baflt ren "«ft ben anber.cn perfectefpft jaï ftonnen jien en bennen. mat aïïe
be tyratlft&t ^o?ger*juïitnmalftflnbetmetgtoo.
$3 te



530 De zevende Meditatie, te ïiefbe ftenncn en beminnen: enbaatbetbïpbtn/ «o Sr obet anbete toeïbaatt tn genoegte/ han baat jeïbe; tn baarom ia 't/ bat ten itVw beeïV't befonbet bWm W./ ai* 'er €ngrïen en ja&enfthen m ben $emel 3p.
S&entben&aat/ juHenjp3Kn/ en 3.9 baat ober berSen / be gebeeïe «etelt bie 3eet fchoon 3al 2n en ban nog ooft ben afgtont tn pijn ber Kne / W? 3P boo? be statie «oh* 3P ontgaan. Haat in bWftap boben aï/ 3al haar betbeuSf ? «m bat m 3ün betfeftett/ bat bie «Eïotte fll Smet wï êojben ontnomen/ en bat 3P £f LSmt/ tnpbeï/ 3»oob/ nog ^eïïemeer feffttWen: toant «obt jal baatbetraanIfooSen afmaVïjtn/ en 3P suïïen geen. Iflten / Ï5m non b oefbept meet hebben: om bat be tpb S^Shrnt han boojbn i*/ Sap. 2. 6 Gemeen SZSffifS bie om be bnple ftmftenbe toeïffi bete Steelt / en om b.e onrepnebegeetten IJ öffi*/ u 3elben betooft ban 300 gtoote ^X/^wovaatt bat ïieffeïtfft aanfcbrjn Sftmin%ieïe! ontftet u mette3eet/ hier Staat en Smaat te toefen/ op bat gpbaatban S Sfnïtatn geftent en getett moogt toojben: Ü SKW ren begeetïP en naarSift nnnman ban boen. ©aarom bit befe gïorie/ *B*^S btaeertt 38P betten/ bageip* met S?MS/ b?i* nS to&ig baat tnteftomen. *t* Sn Vb be fch ont fctoone bet «eptfgm! tn boe nu bctbïilben enbetbengen/ bie op befe it\nn teet betacbt tn bctbjuftt toaten / gp ^ n ï gteïP ono ! be flomme heeften betne£?en 't «n ta geen ftïepuc 3aaft/ te tomnenof btJi.vr.n / hè <ölorie bea ^emeïa: toant tn ben Kemel * ?imenfSet P««« 5Si ïrjben/ bat toaat te fitoote fcfcrtjW



des Sondags. 23I quam u aïïe quaat te buaren/ bat men San bebenften/ allepetpeïen/ fmabeïpbept / onrecht/ bertoiJtinQ/ balfcbe befcfialbitifl / 3c. m joube alle beïacbgeué toaatt jp/ aïé gp benftt on be grootbept beé ïooné cn «ïorte; bie baar bom bcrept ié. jfêetftt mat be lEeteltipe Ifêenfcben boen; om 't Sfatbfcbe goet bp een terapen/ om pbele glorie te bermerben/ en om een ftoite genoegte of melfaft te genieten/ jeer ftïepn getoin: en fcpamt u bat gp 300 naarftig niet 3P / om 't Sp ber femelen/ bat eeutoige goet/ en be eeuwige «larie te berftrptn.
GEBED. Om de Glorie des Hemels te verkrygen.
OSEIberlieffle $eere 3efn! £cbepper ban »emel en ban Starbe/ top beïjootenu/ met een nnuptfpjeftelpe ïiefbe/ geburig/ en boben alleé te beminnen/ om bat gp oné/ arme gfarbbonnen / 300 groote «ïorie en bïfjbfchan/ erutoig m ben Ifemel/ ïjebt bcrept. ö toeteT#eere Jefu Cbufli! top toiïïen u aïtpt ten reebten boben al ïoben/ banften en eeten/ bat gn oné befe «ïorie m gtoote SSaïigbept/ bie top boo? onfe 3onbenfiabben betïooten/ niet met «out/25iïbet / ftofteipe gefteenten/ maat metutop?ecieué bietbaat 26ïoet toebetombertoo?ben/ opgereoten geopent bebt. i&mt top aïïe boo? be 3onbe berïnoren toaren/ en upt bet l^emeltp gefloten en betbannen/ maat boo? utoe bittere boob 3P ton toebet Ctfgenamen baat ban getoojben. ©cbïiebe $eete Sjefn! bic ben 3onbige j©oo?benaar/ aan' 't ï|out beé fötupé bangenbe/ met een tooo?t bet f atabpó ?r bt ^eraeïfebe «i0ÏIt belooft tn ge$ 4 frögn>



23» De zeven de Meditatie, des Sondags. ftnonften hebt/ toiït toch mp arme 3onbaar gunnen bat in in be nut beé boobé ban u maghaoreu / 't geene bat be geïoobige en boetbaarbige «ooibcnaat hoojbe: Heden zult gy met my welen in 't Paradys. ö Wit] gp ï^epltge Cngelen/ ïïtatté-€ngelen/ ïStagten/ Jfêagten/ l&eetIriftbeben/ $unfen/ £toeïen / Chetubmen en &etaphinen/ bit ban be bolfjept bet %. ©nebulbighent teutoig betfaat tn omfcbecnen toojt / toiït boo? mp bibben/ op bnt ift ban uto ïiebe gefeïfchflP niet betbjeemt toojbe. ó Sfiïïe! gp #?oohetcn/ Ipofteïen/ Jfêatttlaten / Confeffoten/ Maagben/ en alle Scharen bet ^epïigen/ bie u aïtijt bctbïfjt in bat fchooue ^emeïtnft / tn m het nanfchnn «obé/ toiït boo? mp atme balling bib» ben / bat mp be $eett 3#n gcatie geeft/ op bat ift ooft baat ftome / tn met u eenb?agteïfjft ben $ette mag ïoben en banften/ in bet eeutoighept/ %men.
Neemt ons vermaan in dank, ö Leefer goet Die hier uyt wert vertrooft in tegenfpoet, En wilt Godt bidden uyt 's herten gronde: Dat hy uytdoet myn lyden en zonde.
A. van Hemert.
E Y N D E.
% p
q Mvmyt p
<2<8>«<8>p
q * p.
QP
RE-



REGISTER.
HET I. BOEK.
WAar uyt dat alle Lyden eerft gekomen is, te weten, uyt Adams Zonden. Pag r
kornen d°°r °Dfe Cy§en Z°nden in L^'en Waarom dat de Regtvaardige en goede Menw , r 5?mtyts ëroot Lyden overkomt. 10
die^y eyC iS' Sn h°e raeniSerhande
Hoe dat onfe Lydfaamheyt door veele dingen getrooft werd. l8 Van driederhande Lyden , van driederhande
de Kaftydinge Gods. 22 Hoe wy ons houden zullen in Ziekten, Sterfte
en in de uure des doods. ,7 Van 'r «erven onfer Vrienden, van onvrucht-
Hoe dat Godt uyt liefde, de Menfehen Lv! den toefent. y
Wat Godt voor ons gedaan en geleden hééften van de groote liefde Gods tot ons. 43
Van de verholentheyt der Oordeelen Gods, waarom dat de goede tegenfpoet, en dé quade voorfpoet hebben J.
Van dnederley bitcerheyt des Lydens. Vi
Van de groote Zaligheyt des Lydens. 55 ftaïnSeif geVOeU dat U eenig Lyden aan"
Gebed als men in Lyden is, en een overgevinge zyns zelfs in de handen Gods. 61
Gebed in zware Ziekte. «5.1 W 5 HET



REGISTER.
HET II. BOEK.
VAn de Bekoringe des Duyvels. Pag. 65 Van driederhande Vyanden, en van driederhande Bekoringe des Duyvels. 69 Van de groote boosheyt, en liften des Duyveis tegen ons. * 75
Van menigerhande Bekoringen des Duyvels, een zeer trooftelyke Remedie daartegen. 80 Van uytwendige Openbaringen en Vervaarniffen des Duyvels, ook van Toveryen en andere quellingen. *J Hoe dat tegen alle Bekoringen geen beter Remedie is, als 't overdenken van de Paffie Chrifti. j - ,,o 9ni
Van de Bekoringe des Werelds. 97 Van de Bekoringe van ons eygen Vleelcn. 105 Van zwaarmoedigheyt, bedroefthey t, kleynmoedigheyt en wanhoop, &c. lAf Van de groote Zaligheyt en profyt der bekorinse*
Gebeden tegen alle bekoringe. "9 Gebed als de Bekoring niet op houd. 120 Gebed tegens de Bekoringe. Gebed om Reynigheyt en Zoberheyt. 122
HET III. BOEK.
VAn de Vervolging en het Lyden van Menfehen: en hoe wy onfe Overfter« altyt moeten gehoorfamen. -™§- lzi
VaT't Lyden, dat ons komt van ons gely-
Vanhet Lyden van onfe mindere of ooderfaten. ' Vaa



register.
Van befchimping, verwy ting, en fpy tige woorden in iemants tegenwoordigheyt. i 8 Van achterklap, verraderye en valfche befchulding, &c. I4van Ichade in tydelyk goet. 154 Van flagen, fmerten, en quellingen in ons Lighaam. I58 Wat wy van onfe Vrienden Lyden. 163 Hoe dat men 'c Lyden gewillig behoort te aanvaarden ; en als 't Gods wil is, niet te ontvlieden. Iög Hoe dat men om de eeuwige Glorie, alle tegenheden behoort te Lyden. 172 Wat Chriftus voor ons heeft geleden; en hoe wy hem behoren na te volgen. 175 Gebed om verduldigheyt van Godt te verwerven, jg. Gebed, als u eenige befchimping ofverwytinge aangedaan wort. ig4 Gebed voor onfe Vyanden. ï84 Gebed, hoe dat hem een bedrukt en van alle trooft verlaten Menfeh, in de hand Gods zal opofferen. l85 Gebed, of opheffinge van een benaauwde ziele tot Godt, in Druk en Lyden. 187



REGISTER.
DAGELYKSE
OEFFENINGEN.
Des Maandags.
MEditatie van de grootheyt der voorleden
Gebed om Vergevinge der jonden. m Gebed als men weder in zonden is gevallen. 5 Gebed als men gefondigt heeft. »jp
Des Dingsdags.
Meditatie van de bitterheyt des doods. 19Ö Gebed in doods noot.
Des Woensdags. Meditatie van de ftrengheyt des toekomende Gebeddtfgen den dag des Oordeels. 208
Des Donderdags.
Meditatie van de ftrengheyt,, en pyne der
Hellen. , TT ..
Gebed tegen te pyn der Hellen. Gebed tegen de Hel en zonden. "5
Dei



REGISTER.
Des Vrydags.
Meditatie zeer treffelyk, van de groote weldaden Gods. 2le
Gebed tot dankbaarheyt, over Gods groote weldaden. 2Ip
Des Zaturdags.
Meditatie van de katyvigheyt der Menfchelyke natuur. 22X Gebed om kennifle onfes zelfs. 224
Des Sondags.
Meditatie van de Glorie en blydfcbap der Hevligen, in den Hemel. 22Ö
Gebed om de Glorie des Hemels te verwerveQ- 231.
• V .. 4 ,9i § &tü ^
E Y N D E.



APPROBATIE.
TTVEfe Vertrooftinge, met zyne \J Gebeden en Meditatie; eertt Gedrukt tot Antwerpen, by Stmon Cocus, is geapprobeert door M. Ja/per Mera. Licentiaat in de L»odtheyt, met gratie, en Keylerlyke Prievilegie,. Anno 1548-
Ondertekent. p. de Lens.