WETTEN.






WETTEN
BEK
MAATSCHAPPY
VAN VERDIENSTEN', ONDER DE ZINSPREUK'.
feli3h .mer! tis ;
O JP & EMICMjT
TE AMSTELDAM, IN BEN JARE 1777*
TE AMSTELDAM, BY PIETER JOHANNE S UVLENBROEK. MBC CXCIII.






JlA' vefgrobt&nde bloei en luister der Maatfchappy felix meritis, vooral toenemende in veelheid van leden, had weldra ten gevolge dat hare wetten, laatflelyk' in 1789 gedrukt, met reden ongenoegzaam geoordeeld wierden: De Maatfchappy befloot, nevens de commisfarisfen, vyf leden uit de onderfcheiden departementen te benoemen, om, met de directeuren, gezamentlyk, haar wetboek naar te zien, te verbeteren, te .bekorten, of uit te breiden, zo als het zou behoor en, volgens hare van tyd tot tyd genomen befluiten, of volgens haren naderen by zonder en last; en dus hare wetten, als haren algemeenen wil, op nieuw te drukken. Hieruit is géboren het tegenwoordig wetboek, met onderlinge en eenparige goedkeuring ten einde gcbragt. Zy, die we. ten en bezejfen welk eene moeite aan zulk eene onderneming,1 noodzakelyk, verknocht is, zullen, befcheidenlyk, hier het geheel ongeA 2, hek-



brëkkige noch eisfchen noch verwachten. Het wetboek heeft, hoofdzakelyk, ten oogmerk, de gelukkig flandgrypende éénsgezindheid, en het daaruit voortvloeijend gezellig genoegen in de gemeenfchappelyke verkeering onder de leden duurzaam te vestigen. Mogt dit groote, dit goede oogmerk tot in late dagen worden bereikt, welk eene ruime, welk eene flreelende belooning zou dit zyn voor den arbeid, die, belangloos, aan dit moeijelyke werk befteed is!
Amft. 17 i 03»
^Z^^^T ) Secretaris- O '



Van de Maatfchappy in het algemeen . (J i 3,
Van de leden der Maatfchappy . . . g 4.
Van de effcctive leden j g 27.
Van de honoraire leden 5 28 31.
Van de algemeen titulaire leden. . § 32 37.
Fan de byzonder titulaire leden . . 5 38—41
VVÏZE VAN AANNEMING TOT ONDERSCHEIDEN LEDEN.
Tot effective leden § 42—48.
Tot honoraire leden 5 49 51.
Tot -algemeen titulaire leden . § 52 54.
Taf byzonder titulaire leden . . . J 55.
VAN HET BESTUUR DER MAATSCHAPPY.
Fan het algemeen befluur 5 56—,',5.
Van commisjarisjen § 66 73.
Verkiezing van commisjarisjen ... § 74—78.
Van Jecretarisjen § 79 85.
Verkiezing van fecretarisfen § 86—88.
Van thejaurieren 5 3p jqo.
Verkiezing van thejaurieren . . . S 101.
A 3 Van



Van den boekhouder . 5 lcz—105'
Verkiezing van den boekhouder . . . § 106.
VAN HET BYZONDER BESTUUR.
Van directeuren $ 107—n 7-
VAN DE ONDERSCHEIDEN VERGADERINGEN.
Van de jarelykfche aigemeene vergadering § 118—II9.
Van de buitengewone aigemeene vergaderingen § 120-1:1.
Van de maandelykfche aigemeene vergaderingen § i22-
Van de hwshoudelyke vergaderingen deidepartementen § I23—126.
Van de wekelykfche vergaderingen . §127—136.
Van het befiuur over de geldmiddelen en
derzelver gebruik § 137—H2-
Van het kunstkabinet, de bibliotheek,
het museum, en derzelver gebruik . § 143—'155-
Van het gebruik des gebouws ... § 156—162.
Verbindende kracht der wet . . . . §163—166.
Wegens het genegotieerde fonds der
Maatfchappy ... § 167—177.
* *
WET-



WÉTTE N
VAN DE
MAATSC HAPPY: F E L I X M E R I T I S.
VAN DE MAATSCHAPPY IN HET ALGEMEEN.
§. i. De hoofdbedoeling van deze Maatfchappy is, om, by wyze eener nuttige uitfpanning, verftand en deugd aan te kweeken, en kunsten en wetenfchappen te doen bloeijen.
a. Zy zal dit oogmerk trachten te bereiken door werkzaam te zyn in vyf afzonderlyke departementen, als: i. teekenkunde, s. letterkunde, 3. koophandel, zeevaart en fabrieken, 4. natuur- en wiskunde, en 5. muzyk.
3. De werkzaamheden zullen worden geoefend in het gebouw der Maatfchappy, op de Keizersgracht, by de Beerenftraat, in die orde, dat de leden op alle werkdagen der weke, van het begin der maand October, tot op het einde der daarop volgende maand Maart, afzonderlyke werkzaamheden kunnen
by-



8
WETTEN VAN
bywonen; en voorts des zomers, zo als by byzondere departementen zou mogen worden bepaald.
VAN DE LEDEN DER MA AT SCHAPP Y.
§. 4. De leden der Maatfchappy zyn onderfcheiden, 1^ in effective, se honoraire, 3e algemeen titulaire, en 4e byzonder titulaire leden; allen van den christelyken godsdienst.
VAN DE EFFECTIVE LEDEN.
§. 5. De Maatfchappy zal beftaan uit niet meer dan vierhonderd effective leden, die, ten tyde hunner aanneming, den ouderdom van agttien jaren moeten hebben bereikt.
6. De effective leden alléén hebben, gezamentlyk, recht tot alle eigendommen en bezittingen der Maatfcbappy.
7. Zy hebben den toegang tot alle werkzaamheden der onderfcheiden departementen, en zy-alléén zyn verkiesbaar tot posten van beduur.
8. Zy bekomen een lootje, waarop eene vrouw ter concert kan worden ingeleid.
9. De effective leden alléén hebben recht om alle voordellen, zo by de aigemeene vergaderingen der Maatfchappy, als by de huishoudelyke van die departementen, waartoe zy behooren, te helpen goed- of afkeuren, en om in alle vergaderingen, waar ftem-
ming



FELIX MERITIS.
9
rning te pas komt, hunne ftemmen naar den ouderdom van hun lidmaatfchap uit te brengen.
10. Een lid zal, na bekomen verlof van hem, die de werkbeurt vervult, één' of twee vrinden, buiten deze ftad wonende, als gasten mogen medebrengen, uitgezonderd op het concert: zie §. 131.
11. De effective leden alléén hebben recht om een' ander' perfoon tot effectief en algemeen of byzonder titulair medelid voor te ftellen; en, indien de voorgtftelde een zoon van een der leden is, zal hy, by voorkeur, vóór alle andere kandidaten, geballotteerd worden.
12. Elk effectief lid zal tot één der vyf departementen moeten behooren, en voorts tot zo vele anderen als waartoe hy, op zyn verzoek, mogt worden aangenomen.
13. Echter zal hy, flechts in één derzelven, over zaken, de aigemeene Maatfchappy betreffende, mogen advifeeren en ftemmen; waarom dan ook ieder lid, tot meer dan één departement behoorende, zich zal moeten verklaren in welk een departement hy van dat ftemrecht zal verkiezen gebruik te maken, en daarvan, jarelyks, vóór ultimo Mei, aan eenen der directeuren van zodanig een departement, fchriftelyk opgave moeten doen, of anders gehouden worden, voor één jaar, by zyn vorig departement te blyven.
14. Alle effective leden zullen verpligt
B zyn



io WETTEN VAN
zyn de posten van algemeen of byzonder beftuur, waartoe zy verkoren worden, te vervullen, op de boete, door de byzondere departementen daartoe bepaald. Echter zyn van deze boete , voor den tyd van twee jaren , bevryd diegeen, die van eenig beftuur zyn afgetreden; en zy, die den ouderdom van zestig jaren hebben bereikt, zullen tot het aanvaarden van zodanige posten niet kunnen worden verpligt.
15. Niemant zal tot eenigen post van beftuur verkiesbaar zyn, dan nadat hy, een rond jaar , by dat departement, waardoor hy verkoren word, ftemmend lid over Maatfchappyelyke zaken gewest is. Ook zullen niet gclyktydig in beftuur mogen zyn, vader en zoon, broeders of zwagers, oom cn neef.
16. De effective leden zyn werkende, of befchouwende.
17. Werkende leden zyn dezulken, die zich als zodanig by het een of ander departement aangeven, en ten dien einde zyn zy verpligt, buiten wettig beletfel, hunne beurten, by de fchikkingen van dat departement bepaald, te vervullen; of, by weigering daarvan, gehouden hunne contributie als befchouwende leden te betalen.
18. lemant, die eene werkbeurt vervult, zul zo vele perfonen, binnen of buiten de ftad woonachtig, als gasten mogen medebrengen, als by de byzondere wetten van elk
de-



F E L IX MERITIS. n
departement bepaald is; doch by het concert zullen geen ftedelingen mogen worden toegelaten; en, omtrent de vreemdelingen, ^ie men §. 131.
19. Befchouwende leden zyn zodnnigen, die zich in geen der departementen tot medewerking hebben verbonden.
ao. Den befchouwenden leden ftaat vry, zich als werkende by hun departement voor een volgend faizoen aan te geven, mits zy zich , vóór ultimo April, aan directeuren fchriftelyk verklaren, en zich aan de fchikkingen, by ieder departement omtrent het aannemen der werkende leden bepaald, onderwerpen. Den werkenden leden ftaat even zo vry, befchouwende te worden, mits zy zich op denzelfden tyd en dezelfde wyze verklaren, en alsdan de contributie als befchouwende leden betalen.
ai. Elk effectief lid zal, terftond na zyne intrede in de Maatfchappy, betalen honderd en vyftig guldens in ééns ; waarvan een-en-twintig guldens zullen zyn gefchikt tot een prefent voor, en ter dispofnie van, het departement, waarby hy is aangenomen; twee - en - veertig guldens voor gewoon entrégeld, in de kasfe der Maatfchappy ; en zeven - en - tachtig guldens extra - entrégeld , tot eene kas de referve.
aa. De werkende effective leden zullen, vóór ultimo December van elk jaar, zes- enB a der-



12
WETTEN VAN
dertig guldens en vyftien ftuivers, en de befchouwende twee-en- vyftig guldens en tien ftuivers betalen, tot jarelykfche contributie, op ultimo April des volgenden jaars verfchynende , welke penningen thefaurieren, tegen quitantie, zullen invorderen.
23. Effective leden, die ophouden indeze ftad, of binnen één uur gaans buiten dezelve, te huisvesten, zullen, mits van hun vertrek aan één' der fecretarisfen van de Maatfchappy fchriftelyk kennis gevende, kunnen voldaan met tien guldens en tien ftuivers, jarelyks, gedurende hunne afwezigheid, ten behoeve der Maatfchappyelyke kasfe , vóór ultimo December, te betalen; doch zullen geen concertlootje bekomen. In plaats van dezelven zullen echter nieuwe leden aangenomen, en de voornoemden als boventalligen aangemerkt worden.
24. De leden, die hunne contributie, vóór het einde der maand December, niet hebben betaald, zullen vyf guldens en vyf ftuivers verbeuren, en zy, die, na noch tweemaal aangeomnd te zyn, vóór ultimo April, niet hebben betaald, verliezen hun recht van lidmaatfehap, en zullen voor de achterflallige contributie en boeten, zelfs des noods in rechten, aanfprakelyk blyven.
25. De effective leden zullen verpligt zyn de jarelykfche aigemeene, de maandelykfche, en voorts alle buitengewone vergaderingen der Miatfehappy, alsmede die van hunne de-
par-



F E L I X MERITIS. 13
partementen, by te wonen, op de boeten, hieronder nader bepaald,
2.6. Tot boete voor het niet opkomen by de jarelykfche aigemeene vergadering zal betaald worden één gulden; by elke buitengewone, elf ftuivers; by de maandelykfche, vyf en een' halven ftuiver: echter zal een lid, voor één jaar, zich van de boeten op de maandelykfche vergaderingen, en van geen anderen, kunnen uitkoopen voor één'gulden en vyf ftuivers; ten welken einde in de maand October van elk faifoen eene uitkooplyst in de entrékamers zal gereed liggen.
2.7. Een effectief lid, verkiezende de Maatfchappy te verlaten, zal verpligt zyn, hiervan,vóór primo Mei, aan commisfarisfen fchriftelyk kennis te geven, of, by verzuim daarvan, gehouden zyn het volgende Maatfchappyelyk jaar lid te blyven, en de volle contributie en boeten te voldoen.
VAN DE HONORAIRE LEDEN.
§. s3. Honoraire leden zyn zodanige perfonen, binnen of buiten de ftad woonachtig, die aan de Maatfchappy eenige wezendlyke diensten hebben bewezen; of, door hunne verdiensten of geleerdheid uitmuntende, de Maatfchappy tot eere kunnen verftrekken of nuttig zyn.
29. Het getal der honoraire leden, binB 3 nen



14 WETTEN VAN
nen deze ftad woonachtig, zal voortaan op twaalf zyn bepaald.
30. Honoraire leden zyn niet verpligt tot entrégeld, tot gefchenk, of tot contributie; doch dezulken hebben ook geen toegang tot Maatfchappyelyke of departementeele vergaderingen , noch recht van voordellen, of recht van eigendom aan de bezittingen der Maatfchappy.
31. Zy hebben, voor hunne perfonen, den vryen toegang tot de werkzaamheden van alle de departementen, en zy, die binnen de dad wonen, een vrouwenconcertlootje.
VAN DE ALGEMEEN TITULAIRE LEDEN.
§. 3a. Algemeen titulaire leden, welker getal op twintig bepaald is, zyn de zodanigen, die zich by één der departementen tot medewerking verbinden, en den toegang hebben tot de werkzaamheden van allen; doch geen recht van dem of eigendom. Zy bekomen allen een vrouwenconcertlootje.
33. Zy zyn, even als de effective werkende leden, verpligt (§. 17.) hunne beurt van oefening te vervullen, en zullen, daaraan niet voldoende , vyftien guldens en vyftien duivers verbeuren , ten behoeve van hun departement; en, weigerig zyude deze boete te betalen, op belluit van hun
de-



F E L I X MERITIS. x5
departement, van hun lidmaatfchap vervallen zyn.
34. Wanneer zy eene werkbeurte vervullen, zullen zy het voorrecht genieten by §. 18. voor de effective leden bepaald.
35. Een algemeen titulair lid, twee achtereenvolgende jaren aan zyne beurt voldaan hebbende, zal, des verkiezende, by voorkeur, boven andere kandidaten, ten ware die zonen van leden der Maatfchappy waren, als effectief lid zich kunnen laten voordellen, om geballotteerd te worden.
36. De algemeen titulaire leden zyn verpligt , terftond na hunne aanneming, ten minste een - en - twintig guldens te betalen tot een gefchenk, ter befchikking van het departement, waarby zy zyn aangenomen; en voorts, jarelyks, tot contributie , twee - enveertig guldens, op den tyd,de wyze, en onder de boeten en bepalingen, hiervoor in §. 11. en 24. voor de effective leden vastgefteld.
37. Algemeen titulaire leden zullen het voorrecht der effective leden, volgens §. 23. niet genieten.
VAN DE BYZONDER TITULAIRE LEDEN.
§. 38. Byzonder titulaire leden zyn zodanigen, welker recht van lidmaatfchap zich tot byzondere departementen bepaalt, en
Hechts



i6 WETTEN VAN
Hechts één jaar duurt: zy hebben dus alleen toegang tot de werkzaamheden van die departementen, waartoe zy behooren, en in welken zy verpligt zyn me Je te werken.
39. Zy hebben geen recht van ftem of eigendom , noch toegang tot het huis der Maatfchappy buiten den tyd dat hunne departementen werkzaa» zyn.
40. Zy zullen, jarelyks, ten behoeve der Maatfchappy, betalen, onder de departementen der teekenkunde, letterkunde, koophandel, en natuurkunde, tien guldens en tien ftuivers, en onder dat der muzyk éénen dertig guldens en tien ftuivers.
41. De vyftien oudften by het departement der muzyk bekomen een vrouwenlootje tot het concert.
WYZE VAN AANNEMING TOT ONDERSCHEIDEN LEDEN.
TOT EFFECTIVE LEDEN.
§. 4a. Wanneer eenig effectief lid iemant tot effectief medelid wil voorftellen, zal hy verpligt wezen diens naam, ouderdom en woonplaats aan één' der fccretarisfen van de Maatfchappy fchriftelyk op te geven, met bepaling in wat departement dezelve verkiest te worden aangenomen, en of hy als werkend, dan of hy als befchouwend lid wil voorgefteld zyn; van welke opgave



PELIX MERITIS. i7
ve de fecretaris, by de eerstvolgende vergadering, aan commisfarisfen zal kennis geven, om aldaar op de lyst der kandidaten, te worden aangeteekend.
43. Daarenboven zal de voorfteller, eer over den voorgeftelden kan worden geballotteerd, vyftien guldens en vyftien ftuivers aan één' der fecretarisfen moeten ter hand ftellen, welken, alléén in geval van afkeuring, zullen worden te rug gegeven, en, by goedkeuring, in mindering van het entrégeld, verftrekken.
44- Wanneer eene of meer plaatfen zyn opengevallen, zal de fecretaris den oudften kandidaat, of de oudfte kandidaten in rang, fchriftelyk opgeven aan directeuren van dat departement, het welk door den voorgeftelden is uitgekozen, om aldaar in de eerstkomende huishoudelyke vergadering geballotteerd te worden; by welke ballotteering-ten minste negen leden moeten tegenwoordig zyn, en een derde gedeelte van dezelven is genoegzaam tot afkeuring.
45. Aangenaam verklaard zynde, zal de naam des kandidaats, met bepaling van zynen ouderdom, en van zyne woonplaats, en of hy als befchouwend, dan of hy als werkend lid word voorgcfteld, in de groote entrékamer worden voorgehangen, en ten minste zes dagen lang, voorde eerstvolgende maandelykfche aigemeene vergadering, daar blyven voorhangen.
C 46.



18 WETTEN VAN
46. Op deze aigemeene vergadering zullen commisfarisfen over de voorgeftelden, naar vervolg van de lyst der kandidaten, doen ballotteeren; één derde der geballotteerd hebbende leden zal genoegzaam zyn ter afkeuring; doch wanneer eenig lid genoegzame reden meent te hebben, om den kandidaat, over welken geballotteerd word, niet in de Maatfchappy te dulden, zal hy in het ballottage zakje moeten werpen vyftien guldens en vyftien ftuivers, of drie gouden dukaten, befloten in een briefje, waarin de naam van den afgckeurden, letterlyk als op de lyst van voorftelling, moet gefteld zyn.
47. Een kandidaat, het zy in de departementeele, het zy in de aigemeene vergadering afgekeurd, zal, in dat Ioopende faifoen, niet weder, onder wat voorwendfel ook, mogen voorgefteld of geballotteerd worden: en hy, die eenmaal door middel van vyftien guldens en vyftien ftuivers is afgekeurd, kan, by volgende ballottage, met vyf guldens en vyf ftuivers op gelyke wyze worden afgekeurd.
48. Een der fecretarisfen zal denzelfden avond invullen, en ten fpoedigfte doen afzenden, een bewys van lidmaatfchap, by 't welk den goedgekeurden kandidaat word kennis gegeven van zyne aanneming; op vertooning van welk bewys de nieuw aangenomene ïn het Maatfchappyhuis, als effectief, lid zal worden toegelaten.
TOT



F E L I X M E R I T I S. 19.
TOT HONORAIRE LEDEN.
§. 49. De honoraire leden zullen, alléén door het collegie van commisfarisfen, op voordel van eenig departement, worden voorgedragen.
50. De ballottage zal gefchieden op dezelfde wyze als die der effective leden; doch tot afkeuring de meerderheid der vergaderde leden noodig zyn, en niet door middel van geld kunnen gefchieden.
51. Een voorgefteld * honorair lid', afgekeurd zynde, zal in 't loopende faifoen niet weder mogen worden voorgefteld.
TOT ALGEMEEN TITULAIRE LEDEN.
§. 52.. Niemant zal tot algemeen titulair lid aannemelyk zyn, ten zy hy twee volle jaren, als byzonder titulair lid, by hetzelve departement gewerkt, of wel, door openbare profesfie, of andere verdiensten, overtuigende blyken van bekwaamheid gegeven hebbe.
53. Een effectief lid, iemant tot algemeen titulair lid voor te dellen hebbende, zal de wyze van voordelling en ballotteeren dezelfde zyn, als die der effective leden: 5 4a tot 48 ingefloten.
54. Vóór de ballotteering, zal de voorgeftelde tien guldens en tien duivers aan één' der fecretarisfen ter hand dellen, die, by
C 2 goed-



Ï3
WETTEN VAN*
goedkeuring, in mindering van zyn gefchenk verftrekken, en, alléén by afkeuring, te rug zullen worden gegeven.
TOT BYZONDER TITULAIRE LEDEN.
§• 55. De voorftelling en aanneming derbyzonder titulaire leden gefchied alléén op de huishoudelyke vergaderingen van ieder departement.
VAN HET BESTUUR DER MAATSC HAPPY.
VAN HET ALGEMEEN BESTUUR.
§. 56. Het beftuur der Maatfchappy is onderfcheiden in algemeen, en byzonder.
57. Het algemeen beftuur is bevolen, ie aan een collegie van vyf commisfarisfen, geadfifteerd door twee fecretarisfen ; en voorts, ten ae. aan een vereenigd collegie , beftaande uit dezelfde vyf commisfarisfen en de vyf prefident - directeuren van de vyf onderfcheiden departementen, geadfifteerd door één' der fecretarisfen.
58. Het collegie van commisfarisfen vertegenwoordigt het ligchaam der Maatfchappy, en is gelast met de uitvoering en handhaving der wetten, en van alle zodanige zaken, als van wegen de gantfche Maatfchappyelyke
ver-



FELIX MERITIS. ai
vereeniging, of van het algemeen beftuur, moet gefchieden; alsmede met de behartiging der finantiè'ele belangen, alle de fchikkingen rakende de administratie van het gebouw, alle byzondere bezorgingen daaromtrent, en van al het gene tot het huishoudelyke der Maatfchappy behoort.
59. Alle zaken, die voorts tot het algemeen beftuur behooren, zullen ter deliberatie gebragt en. overwogen worden in het vereenigd collegie , beftaande uit commisfarisfen en prefident-directeuren. (Zie § 57.9
60. Door dit vereenigd collegie zullen alle Maatfchappyelyke voorftellen , het zy in eenig departement, door een der leden, of op eene andere wyze gedaan , overwogen en den uitflag daarvan worden opgemaakt, om dien, des noodig geoordeeld, ter verdere overweging en uitvoering te worden gebragt, daar het behoort.
6r. In gevallen, die fpoed , of onvoortdurende fchikkingen vereifchen, zal dit collegie het recht van befluit hebben; doch in geen zaken , die een voortdurend verband voor de leden der Maatfchappy rnet zich brengen, noch in veranderingen op de wet-* ten, of dat tegen dezelven ftrydig is.
61. Het collegie van commisfarisfen zal, van primo November, tot ultimo April, ingefloten, den eersten en derden maandag in elke maand, na den middag,van zes tot zeven uren,' of langer, vergaderen; gedurende het C 3 zo-



aa WETTEN VAN
zomerfaifben den eersten maandag van elke maand; en voorts zo dikwils als zy door hunnen prefident zullen worden befchreven.
63. Het vereenigd collegie zal vergaderen den derden maandag van elke maand, het geheele jaar dóór, des avonds, ten zeven uren, behalve in de maanden April, Juny en Augustus; en voorts, buitengewoon, zo dikwils dit door den prefident-commisfaris noodig zal worden geoordeeld.
64. De invordering, bewaring, en uitgave der penningen, voor entrégelden, contributiën, en gefchenken, inkomende, is toevertrouwd aan een collegie van vyf thefaurieren, geadfifteerd door eenen loontrekkenden boekhouder.
65. Het dëpartementeel beftuur word geoefend, door drie directeuren, by elk departement.
VAN COMMISSARISSEN.
§. 66. Ieder der onderfcheiden departementen benoemt één derzelver leden, om, gedurende den tyd van drie achtereenvolgende jaren, den post van commisfaris te vervullen.
67. Ten minste twee der commisfarisfen zullen alle vergaderingen over zaken, de Maatfchappy in het algemeen betreffende, moeten by wonen, in dezelven pre-advifeeren en vóórfteiumen; en, in gevalle de ftemmen
fte-



F E L I X M E R I T I S. 23
{teken, zal de prefideerende commisfaris eene beflisfende ftem hebben.
68. Commisfarisfen zullen, by beurten, elk eene maand lang prefideeren, zodanig, dat de oudfte in rang met den iften November het eerste prefidie zal vervullen, en van de nieuw verkorenen zal de oudfte, in rang van lidmaatfchap, op den jongst aangeblevenen volgen, ten zy een ander nieuw verkorene noch eens of meermalen als commisfaris had gefungeerd, als wanneer een zodanige den voorrang zal toekomen, en vervolgens, buiten deze gevallen, als naar rang van lidmaatfchap.
69. Commisfarisfen zyn, zo lang zy dien post waarnemen, vry van alle departementeele boeten, uitgezonderd van die, in welken zy, op hunne beurt, als werkende leden zouden vervallen.
70. Commisfarisfen zullen, jarelyks, in de maand November, aan de leden, in derzelver aigemeene vergadering, verflag doen van den ftaat der Maatfchappy, zo als dezelve zich bevond, by het opmaken der balance , in dato primo Mei, door den boekhouder, op last van thefaurieren, vervaardigd; en voorts opnoeming doen van alle zaken van eenig belang, gedurende het jongst verloopen jaar voorgevallen.
71. Zy zullen alle waarfchouwingen of kennisgevingen fchriftelyk, door één' der fecretarisfen onderteekend , uitgeven, en in de groote entrékamer doen voorhangen; doch alles,



a4 WETTEN VAN
les, wat aan de leden behoort te worden t'huis gezonden, zal in druk mogen gefchieden.
72. Geen commisfaris zal zyn' post tusfchentyds, ten zy om ziekte, of verhuizing buiten de ftad, mogen nederleggen, dan met toeftemming van het departement, waaruit hy benoemd is, op de boete van veertien guldens, ten behoeve van dat departement; het welk, binnen eene maand na zodanig eene nederlegging of zodanig een ontllag, een' ander' moet verkiezen.
73. Een der commisfarisfen, het zy door affterven , het zy anderszins, van zynen post ontüagen, zal de in zyne plaats verkorene niet langer behoeven aan te blyven dan ter vervulling van het overige der drie bepaalde jaren; doch, zo dezelve, na verloop van het tweede jaar is ingevallen, zal hy, daarenboven, ook de volgende drie jaren dien post waarnemen. '
VERKIEZING VAN COMMISSARISSEN.
§. 74 Wanneer de drie jaren der befturing ■ van eencn commisfaris ten einde loopen, zal het departement, by 't welk de post openvalt, hiervan door den fecretaris, twee maanden te voren, worden verwittigd, om, vóór half October, één van derzelver leden te benoemen , ten einde met November , daarop volgende, den post van commisfaris der Maatfchappy te vervullen.
75.



FEL IX MERITIS. 25
75. De verkiezing zal moeten gefchieden by meerderheid van ftemmen der tegenwoordig zynde leden, in toegevouwen briefjes; en de af te treden commisfaris zal niet mogen worden verkoren, ten zy met goedkeuring van ten minste drie vierde der tegenwoordig zynde leden.
76. In gevalle een departement met de vervulling in gebreken bleef, zal hetzelve, tot de vervulling toe, in de befchikkingen der overige commisfarisfen moeten berusten.
77. Niemant zal tot commisfaris verkiesbaar zyn, dan die den ouderdom van vyfen - twintig jaren bereikt heeft, en ten minste twee volle jaren effectief lid 'der Maatfchappy geweest is.
78. De aldus verkoren commisfarisfen zullen, behoorelyk, door den prefident ter eerste gewone vergadering, in November, befchre'ven worden, en zitting nemen.
VAN SECRETARISSEN.
g. 79. Twee fecretarisfen zullen, by onderlinge fchikking, elkander vervangen in de behandeling van alle zaken, de aigemeene Maatfchappy betreffende.
80. Zy zullen, zo lang zy leden der Maatfchappy zyn, kunnen aanbly ven; doch , verkiezende hunnen post neder te leggen, behooren zy van dit hun voornemen, ten minste D drie



26
WETTEN VAN
drie maanden te voren, aan commisfarisfen kennis te geven.
81. Gedurende de waarneming van hunnen post, zyn zy vry van alle departementeele boeten, behalve van die, in welken zy, op hunne beurt, als werkende leden zouden vervallen. §. 69.
8a. Een der fecretarisfen zal, by alle vergaderingen, door commisfarisfen belegd, tegenwoordig zyn, en alle befluiten, daar genomen, aanteekenen, uittrekken, en verzenden , zo, en daar het behoort.
83. Secretarisfen, of een hunner, zullen een naauwkeurig register houden van alle leden, in hunne onderfcheiden klasfen, en by aanneming, of verlating der Maatfchappy, daarvan fchriftelyk kennis geven, daar het behoort.
84. Zy zullen een naauwkeurig register houden van alle werktuigen, kunstftukken, boeken, en rariteiten, de Maatfchappy toebehoorende, verdeeld naar de byzondere departementen, voor welken dezelven zyn aangekocht, en aan welken zy zyn gefchonken.
85. De notulen, boeken, memoriè'n, brieven, en andere oorfprongkelyke (lukken, of affchriften, moeten blyven berusten ter feéretafie, in het huis der Maatfchappy, in eene kast, waarvan de prefident-commisfaris ook een' fleutel zal hebben; en geen dezer (tukken, m geval van noodig gebruik,, van daar worden afgegeven, dan met toe-
ftem-



FELIX MERITIS. 27
ftcmming van ten minste twee commisfarisfen en tegen onderteekend. ontvangfchrift, 't welk op de plaats van het afgegeven ftuk moet gelegd, en, vóór de eerstvolgende vergadering, tegen het te rug bezorgde ftuk, ingetrokken worden.
VERKIEZING VAN SECRETARISSEN.
§. 86. By overlyden, of afftand, van één' der fecretarisfen, zullen commisfarisfen de onderfcheiden departementen daarvan kennis geven , en hen aanfehryven, om een' bekwaam' perfoon, die ten minste drie jaar effectief lid geweest is, ter vervulling van dien post te benoemen, binnen eene maand, na de ontvangst der aanfehryving.
87. De benoemingen van alle departementen ingekomen zynde, zullen commisfarisfen eene buitengewone aigemeene vergadering befchryven, om in dezelve, uit de benoemde perfonen, by meerderheid der overgeleverde ftembriefjes, cenen nieuwen fecretaris te verkiezen.
88. In gevalle de verkoren fecretaris niet genegen ware dien post op zich te nemen, zal, op nieuw, by de departementen eene benoeming worden opgemaakt, en de verkiezing op de voorfchreven wyze moeten gefchieden.
D 2 VAN



=8
WETTEN VAN
VAN THESAURIERS N.
§. 89. Een collegie van vyf thefaurieren, ieder drie achtereenvolgende jaren aanblyvende, zal, alléén, gemagtigd zyn tot invordering, bewaring, en uitgave van alle penningen- §. 64.
90. Thefaurieren genieten, zo lang zy dien post waarnemen, het voorrecht van commisfarisfen, onder dezelfde bepalingen, g. 69.
91. Thefaurieren zyn, omtrent het aanblyven in hunnen post, of het nederleggen van denzelven, aan dezelfde bepalingen onderworpen, als commisfarisfen, volgens §. 72. en 73.
92. Thefaurieren zullen hunne gewone vergaderingen houden op dezelfde dagen en uren als commisfarisfen, (zie §. 62.) en in dezelven zitten tot ontvangst der penningen , betaling der rekeningen, doer commisfarisfen gefiatteerd, en tot afgifte der prefentgeldcn aan directeuren.
93. Zy zullen, ten bepaalden tyde, by de leden de betaling van het verfchuldigde invorderen, of doen invorderen; hierin waarnemende, het geene §. 21. 22. 23. 24. 36 en 43. vastgefteld is.
94. Alle ontvangen penningen zullen in het huis der M.iatfchappy, ter thefaurie, worden bewaard, in eene yzeren kist, waarvan drie thefaurieren een' fleutel van het
groo-



FELIX MERITIS. 29
groote Hot, en twee anderen die der hangfloten zullen hebben.
95. Thefaurieren zullen geen betaling doen, dan op rekeningen, of ordonnantiën, door twee commisfarisfen by onderteekening gefiatteerd, of geflagen; en, in gevalle van eenige bedenking daaromtrent, hunne aanmerkingen aan commisikrisfen voordragen.
96. Zy zullen in een kasboek aanteekenen, wat by hen, dagelyks , ontvangen en uitgegeven word, en de quitantiën van uitgaven, naar de achtereenvolgende dagteekeningen, liasfeeren.
97. Thefaurieren zullen van de penningen, voor prefentgelden inkomende, afzonderlyk aanteekening houden, en geen uitgaven doen, dan, op quitantie, door de directeuren van elk onderfcheiden departement onderteekend, waarby uitdrukkelyk blykt, tot wat einde de gevraagde penningen worden befteed.
98. Thefaurieren zullen, des verzocht zynde, aan commisfarisfen opening geven van den ftaat der kasfe; en, aan de directeuren der onderfcheiden departementen, van de.n ftaat der prefentkasfe, dat departement behoorende.
99. Zy zullen, vóór primo Mei, aan commisfarisfen opgeven, welke leden mogten hebben nagelaten hunne contributiën te voldoen.
100. De aftredende thefaurieren zullen, jarelyks, door de aanblyvenden, en nieuw
D 3 aan-



3o WETTEN VAN
aankomenden, na het overnemen der kasfe, behoorelyk worden vrygewaard.
verkiezing van thesaurieren.
§. ioi. In de verkiezing van thefaurieren zal even hetzelfde worden waargenomen, wat op die van commisfarisfen, hier boven §. 74. bepaald is.
van den boekhouder.
§. 10a. Tot het houden der boeken zal een der effective leden worden aangefteld, tegen eene belooning van ten hoogde drie honderd en vyftig guldens in het jaar, verfchynende met ultimo April,doch niet betaalbaar, voor en al eer de jarelykfche balance gefloten en goedgekeurd is.
103. Van de bergplaats der voor hem noodige boeken zal hy een' lleutel hebben, en de boeken in het huis der Maatfchappy moeten byfchryven.
104. Hy zal, jarelyks, met ultimo April, de boeken fluiten, uit dezelven eene behoorelyke balance opmaken, en, vóór 1 Juny,daaraan volgende, inleveren; voorts zich moeten gedragen, omtrent den vorm en de behandelingder boeken en balance, naar een hem voorgefchreven plan.
105. Hy zal verpligt zyn, den ftaat der Maatfchappy geheim te houden, en aan nie-
mant



FEL IX MERITIS. 31
mant opening of vifie van de boeken mogen geven, dan, aan commisfarisfen en thefaurieren, ten allen tyde, en, aan directeuren der departementen, ten tyde, wanneer de balance aan hen ter goedkeuring is overgeleverd.
VERKIEZING VAN EENEN BOEKHOUDER.
§. io5. By openvalling zal de post van boekhouder vervuld worden op gelyke wyze als van fecretarisfen; en, wanneer geen deibenoemde en verkoren effective leden tot dezen post genegen is, zal een perfoon, geen lid zynde, daartoe worden verkoren.
VAN HET BYZONDER BESTUUR. VAN DIRECTEUREN.
§. 107. Elk der vyf onderfcheiden departementen, in §. 3. dezer wetten opgenoemd, heeft, tot geregelde en onafgebroken oefening van deszelfs werkzaamheden, eene byzondere huishouding, in welke het zodanige huishoudelyke fchikkingen mag maken, als door iéder noodig word geoordeeld, mits dezelven niet tegen de aigemeene wetten ftrydig zyn.
108. Aan directeuren der onderfcheiden departementen is aanbevolen, het beftuur over de werkzaamheden van hun departement,



3i WETTEN VAN
ment, zo wel als de uitvoering van alle . fchikkingen, daartoe betrekkclyk.
109. Zy zullen, jarelyks, de balance der aigemeene Maatfchappy naarzien, en, in orde bevindende, met hunne onderteekening bekrachtigen.
110. Directeuren zullen van alle veranderingen', vermeerderingen, of affchaffingen,der byzondere wetten van hunne departementen, een volledig affchrift aan één' der fecretarisfen van de Maatfchappy bezorgen.
in. Zy zullen van de inkomst en uitvalling van, of verandering onder, de leden van elkeklasfe, in hunne departementen, zo dra dit tot hunne kennis zal zyn gekomen, en, jarelyks, vóór primo April, van de werkende leden, die in het voldoen van hunne verpligting tot de werkzaamheden nalatig mogten zyn geweest, aan thefaurieren fchriftelyk opgave doen.
na. Alle jaren, met ultimo Mei, zullen directeuren aan fecretarisfen opgeven, welke leden zich, wegens hunne verkiezing van ftemmen, (.zit §.i30 nader hebben verklaard.
113. Een der directeuren van ieder departement zal den post van prefident, een ander dien van thefaurier, en de derde dien van fcriba waarnemen.
114. Directeuren zullen verpligt zyn, op het bord, in de groote entrékamer hangende, in tyds te doen ftelleu de lyst der werk-
zaam-



FEL IX MERITIS. 33
eaamheden van elk departement; en de voorgekomen veranderingen daarop aanteekenen.
115- Elk directeur zal, gedurende drie achtereenvolgende jaren, zyn' post waarnemen, en, by foute van dien, vervallen in de boete daartegen by zyn departement bepaald.
116. By elk departement zal, jarelyks, één der drie directeuren, die den tyd zyner bcfturing vervuld heeft, aftreden, zonder te mogen worden verkoren, ten zy met goedkeuring van ten minste drie vierde der tegenwoordig zynde leden.
117. Van deze en andere verkiezingen der leden van het algemeen en byzonder beftuur zal, terftond na de verkiezing, door directeuren aan commisfarisfen fchriftelyk kennis gegeven worden.
VAN DE ONDERSCHEIDEN VERGADERINGEN.
VAN DE JARELYKSCHE ALGEMEENS VERGADERING.
§. 113. Op den eersten maandag in de maand November, des avonds ten half zeven uren, zal 'er eene aigemeene vergadering van alle effective reden der maatfchappy worden gehouden, welken hiertoe, ten minste zes dagen te voren, tegen zes uren, zullen worden befchreven.
119. Na het voorlezen der notulen van de E laatst-



34 WETTEN VAN
laatstvoorgaande jarelykfche vergadering, zal de'prefident-commisfaris verflag doen, als boven $. 70. bepaald is, en de af te treden commisfarisfen en thefaurieren vrywaren.
VAN DE BUITENGEWONE ALGEMEENE VERGADERINGEN.
§. 120. Deze vergaderingen zullen dienen tot verkiezingen van fecretarisfen en boekhouder; en verder geen plaats hebben, dan, wanneer de vereenigde vergadering van commisfarisfen en prefident-directeuren, in buitengewone gevallen, zulks, by meerderheid, noodig oordeelt; als wanneer de befchryving der ftukken, hoofdzakelyk, den leden vooraf medegedeeld, en de vergadering gehouden moet worden op zodanige dagen, als de zaken' zullen vorderen.
lai. Tot befiisfing van de voordellen zullen ten minste vyftig leden moeten tegenwoordig zyn, en men zal, volgens den rang der leden, de ftemmen opnemen. 'Er zal echter in deze vergadering geen ftuk in overweging komen, dan waarop de befchryving gedaan is; en geen ftuk der aigemeene wet afgefchaft of krachteloos gemaakt worden, dan met eene meerderheid van ten minste drie vierde der tegenwoordig zynde leden.
VAN



FELIX MERITIS.
35
VAN DE M A A NDELYK S C HE AIGEMEENE VERGADERINGEN.
§. i ao. Den eersten maandag van de maanden October, tot Febmary, ingefloten, zal, zonder voorafgaande befchryving, tegen half zeven uren des avonds , eene aigemeene vergadering worden gehouden, die dienen zal tot ballotteering over de voorgeftelde leden ; voorts tot kennisgeving van het overlyden, bedanken, en van de verdere veranderingen, onder de leden voorgevallen; doch, wanneer 'er geen leden te ballotteeren zyn, zal de vergadering niet worden gehouden.
VAN DE HUISHOUDELYKE VERGADERINGEN DER DEPARTEMENTEN.
§. 123. Elk der onderfcheiden departementen zal alle maanden, gedurende den winter, eene huishoudelyke vergadering houden, zo veel mogelyk op den dag tot zyne werkoefeningen bepaald, volgens de fchikkingen by de onderfcheiden departementen gemaakt.
124. In deze vergaderingen zullen alle byzondere huishoudelyke fchikkingen van ieder ■departement overwogen, en by meerderheid van Hemmen, volgens §■ 9. bepaald worden.
125. Wanneer de vereenigde vergadering
E 2, van



fflS
WETTEN VAN
van commisfarisfen en prefident-directeuren noodig oordeelt eenig voordel te moeten doen, zullen directeuren van ieder departement hierop befchryven alléén die leden, die verklaard hebben, in hun departement, over zaken, de aigemeene Maatfchappy betreffende, te advifeeren en ftemmen, (zie §. 13 ) en geen andere leden toegelaten worden.
126. In deze vergaderingen, by welken ten minste negen leden moeten tegenwoordig zyn, zullen de by befchryving uitgedrukte ftukken overwogen, en het getal der ftemmen, met bepaling hoe veel vóór en tégen, worden opgenomen : van al het welk door den directeur-fcriba behoorelyke aanteekening zal gehouden en den prefident-directeur uittrekfel gegeven worden, om, in de eerstvolgende vereenigde vergadering, het Maatfchappyelyke befluit op te maken.
VAN DE WEKELYKSCHE VERGADERINGEN.
§. 127. Elk der departementen heeft een' dag, of meer dagen, in de week, waarop het zyne werkzaamheden verricht.
128. De bepaling der dagen tot de werkzaamheid van ieder departement zal niet mogen veranderd worden, dan met onderlinge bewilliging dier departementen, die eene verfchikking noodig oordeelen, en met goedkeuring der Maatfchappy.
129.



FELIX MERITIS. 37
Directeuren geven hem, die de werkbeurt verricht, de noodige vrybricfjcs, zo voor'de gasten als vreemdelingen, die niet meer dan tweemaal in één faifoen, by elk departement,zullen worden toegelaten, ten zy met toeftemming van directeuren; doch alsdan niet meer dan éénmaal, op de boete van drie guldens voor den geen, die hem medebrengt, ten behoeve van het departement.
130. Commisfarisfen alléén zullen de dameslootjes, voor het concert, uitgeven; en de lootjes der daarby toegelaten vreemdelingen zullen door den pedel aan hen verantwoord, en, na het afloopcn van ieder concert, aan directeuren van het muzyk - departement te rug gegeven worden.
131. Op de concerten zullen geen ftedelingen, uitgezonderd de leden der regeering, fay §• 135- gemeld, worden toegelaten, op de verbeurte van een - en - twintig guldens, door den geen, die denzelven een vrybriefje gegeven, of op eene andere wyze heeft ingeleid , of doen inleiden.
132. Al wie binnen deze ftad huisvest, of als kommenzaal by anderen inwoont, of als kind by ouders of voogden, ftudenten by het Atheneum Illustre, bedienden op kantooren, officieren, hier guarnifoen houdende, fchippers, voor kantooren, binnen deze ftad, Varende, zullen, als ftedelingeu, op geen vreemdelingsvrybriefjes worden toegelaten.
133. De leden zullen van directeuren van
E 3 het



,38 WETTEN VAN
het departement der muzyk, op vertooning van een vrouvvenlootje, en tegen betaling van dertig ftuivers, een vrybriefje voor een hunner zoontjes, beneden de veertien jaren oud, of voor een' vreemdeling, kunnen bekomen, wier naam, met den nommer van 't concert, op dat briefje moet worden gefteld, en het vrouwenlootje gefcheurd; en zal zodanig een zoontje van een der leden, of vreemdeling, dat vrouwenlootje, nevens het vrybriefje, aan den oppasfer, by de voordeur, moeten overleveren.
134. By buitengewone gelegenheden, wanneer genoegzame ruimte in de concertzaal mogt ontbreken, om alle dameslootjes uit te geven, zullen die, van welken gebruikgemaakt kan worden, onder alle de leden, by loting verdeeld, en alsdan op geen derzelven, noch ook op andere briefjes, zoontjes of vreemdelingen worden toegelaten.
135. By alle gewone werkzaamheden worden, zonder lootjes, by onderfcheiding, toegelaten: de heeren hoofdofficier, en oudhoofdofficieren; burgemeesteren, en oud-burgemeesteren; regeerende fchepenen, raden,en oud-raden; penüonarisfen, en oud-penfionarisfen: allen voor derzelver perfonen alléén.
136. In geen byeenkomst binnen het huis der Maatfchappy zal eenig fpel geoorloofd zyn.
VAN



F E L I X MERITIS. 39.
VAN HET BESTUUR OVER DE GELDMIDDELEN, EN DERZELVER GEBRUIK.
§. 137. Het beftuur over de inkomsten der Maatfchappy, (beftaande in de gewone entrégeldcn der effective leden, de jarelykfche contributiën der onderfcheiden klasfen van leden, en in alle giften of makingen, aan de aigemeene Maatfchappy,) zal ftaan aan commisfarisfen, om van dezelven gebruik te maken tot bezorging van alle huishoudelyke behoeften; onkosten, en verteeringen, by de concerten en buitengewone gelegenheden; belooning aan den boekhouder; loonen aan den pedél, en verdere bedienden; lasten, reparatiën,en onderhoud van het gebouw,met deszelfs meubelen; onderhoud der werktuigen, en kunstftukken; asfurantie van het huis, met de effecten der Maatfchappy; honorarien aan de lectores, by de onderfcheiden departementen ; jarelykfche toelagen aan departementen; aflosfing der negotiatie; en voorts tot zodanige uitgaven, als door de Maatfchappy mogt worden toegeftemd.
138. Commisfarisfen zullen, op quitantie, dooréén' hunner onderteekend, doen invorderen , alle boeten, tegen de Maatfchappy verbeurd , en van de penningen, hieruit voortkomende, zo veel noodig, mogen hefteden tot noodzakelyke uitgaven, in hunne befturing; mits zy van deze penningen, jarelyks, niet minder



4o WETTEN VAN
der dan honderd en vyftig guldens aan thefaurieren ter hand ftellen, en voorts telkens op de jarelykfche balance doen brengen hoe veel, het zy in contanten, het zy in effecten , uit het overfchot dezer boeten voortkomende, onder hen berustende is.
139. Het beftuur over de penningen, voortkomende uit de buitengewone entrégelden, of kas de refcrve,(§. ai.) zal ftaan aan commisfarisfen, thefaurieren, en de vyf prefidentdirecteuren, in eene vereenigde vergadering; en van die penningen zal deze vergadering gebruik mogen maken tot zodanige huishoudelyke en departementeele uitgaven, als door haar, tot bevordering van het doel en de inftandhouding der Maatfchappy, en tot derzelver werkzaamheden, noodzakelyk mogt worden geoordeeld.
140. In geval van de hierboven bedoelde inkomstgelden der Maatfchappy, of van de kas de referve, door derzelver onderfcheiden beftuurders , penningen mogten worden afgezonderd tot aflosfing der Maatfchappyelyke fchulden, zullen commisfarisfen der Maatfchappy, met overleg van commisfarisfen der negotiatie, dit ten meesten voordeele der Maatfchappy, ten uitvoer brengen.
141. Het beftuur over de prefentgelden der nieuw inkomende leden, zo wel als alle giften of makingen aan eenig departement in het byzonder, zal ftaan aan de directeuren van ieder departement, om dezelven, op be.
üuit



F E L I X M E R I T I S. 41
fluit der leden van hun departement, te hefteden, tot aanfchaffing van zodanige kunstftukken , werktuigen , of boeken , die van een nuttig gebruik voor de Maatfchappy in het algemeen, en voor hun departement in het byzonder, kunnen zyn.
142. Alle contributiën , inteekeningen, en boeten, aan eenig departement in het byzonder toekomende, zullen insgelyks onder het beftuur van directeuren ftaan, en, volgens de' fchikking van ieder departement, befteed worden.
VAN HET KUNSTKABINET, DE BI■ BLIOTHEEK, HET MUSSUM, EN DERZEEVER GEBRUIK.
§. T43. Alle kunstdrukken, boeken, werktuigen, muzyk-inftrumenten en-werken, zyn het eigendom der Maatfchappy, doch derzelver verzorging, uitbreiding, en bewaring is aanbevolen aan die departementen , tot welker werkzaamheden zy in het byzonder behooren: dus het kunstkabinet aan het departement der teekenkunde ; de bibliotheek aan dat der letterkunde , en dat des koophandels; het mufaeum .tan dat der natuurkunde; de muzyk-inftrumenten en-werken aan dat der muzyk.
144. Ieder departement zal van de onder zyne bewaring ftaande kunstdrukken, boeken, werktuigen, enz. zodanig een gebruik , tot F be-



44 WETTEN VAN
bevordering zyner werkzaamheden mogen Bjaken , als hetzelve nuttig en noodig zal oordeelen.
145. De leden van het departement der letterkunde . en van dat des koophandels, zullen elk één lid uit hun midden tot bibliothecaris» en die van het departement der teeken- en natuurkunde, elk één tot infpecteur van hun kabinet en mufteum aanftellen, ten minste voor zes achtereenvolgende jaren.
146. Deze bibliothecarisfen en infpecteu» ren zullen, met de directeuren der onderfcheiden departementen,het toevoorzigt houden over, en hun behulpzaam zyn in, de uitbreiding en het onderhoud der bibliotheek en kabinetten , veor wier geregelde fchikkingen en orde zy zullen zorgen; zy zullen in acht nemen, dat de komplete catalogusfen, enz. in de bibliotheek en onderfcheiden kabinetten, tot gemak der leden, voorhanden liggen; zy zullen van alle voorgevallen veranderingen en uitbreidingen aan commisfarisfen kennis geven, en by alle buitengewone bezigtigingen tegenwoordig zyn.
147. De effective leden alléén hebben* voor hunne perfonen , met voorkennis van één' der onderfcheiden directeuren , alle werkdagen der weke, 's morgens van neger» tot elf, en 's namiddags van drie tot vyf uren- den vryen toegang tot, en het gebruik, veb, alle- l.unstitukken, werktuigen, en boe» keni oiiüer de volgende bepalingen.
148.



FELTX M E R I T I S. 43
148. Het gebruik, of de bezigtiging, der teekeningen, en kostbare printwerken, zal niet anders, dan in tegenwoordigheid van één' of meer directeuren, of den infpecteur van het departement der teekcnkunde, mogen gefchieden; en, wanneer een lid verkiest gebruik te maken van de pleisterbeelden , den ledeman, of wat tot lludie by het departement der teekenkunde gefchikt is, zullen directeuren één der modellen gelasten, den geenen, die het gebruik begeert, behulpzaam te zyn.
149. "Wanneer een lid van eenig natuurkundig inftrument verkiest gebruik te maken, zal hem, op last van directeuren van het departement der natuurkunde, door den inftrumentmaker het begeerde ftuk ter hand gefteld, en in de kamer, tot ruwe proeven gefchikt, gebragt worden; alwaar de gebruiker het zal kunnen op(luiten, mits den neutel in een verzegeld briefje by den pedél latende; en, wanneer hy met het gebn ik gedaan heeft, zal de inftrumentmaker het ftuk naarzien , eer het weder in het mufceum geplaatst word. De fterre- en fcheïkundige werktuigen, zullen niet mogen worden gebruikt, dan in tegenwoordigheid van één der leden, aan wier opzigt de byzondere oefe-
- ning van die takken van wetenfchap, door liet departement, toevertrouwd is.
150 De boeken zullen aan de leden door dén pedél, of eenig' ander' daartoe gefteld' F % per-



44 WETTEN VAN
per (bon , ter hand gefteld, ei, ter ;ond na het gebruik, weder in de kasten worden geborgen; doch ieder lid, die van eenig boek gebruik verkiest te maken, zal, in een daartoe gefchikt boek, met zyne naamteekening, aanteekenen den nommer van het boek, en den datum, op welken hy het heeft gebruikt.
151. Niemant zal van eenig kunstftuk, werktuig, enz gebruik kunnen maken, wanneer hetzelve tot de werkzaamheid van het departement word vereischt; en ieder zal, van eenig kunstftuk, werktuig, enz. gebruik gemaakt hebbende de kosten, by het gebruik en tot fchoonmaken noodig, als mede de fchade , door het gebruik veroorzaakt , voldoen; en, indien eenig ftuk, dat geen bepaalde waarde heeft , niet volkomen konde worden herfteld, zal hy de waarde daarvan betalen, volgens fchatting van het departement, tot welks byzonder gebruik zodanig een ftuk behoort.
152. Geen kunstgewrochten , boeken , werktuigen, enz mogen, door wien het ook zy, buiten de vertrekken, waar zy worden bewaard , of waar zy tot gebruik der departementen moeten dienen, dan met toeftemming van het collegie van commisfarisfen, worden vervoerd.
153. Wanneer echter z idanig eene vervoering tot herftelling of fchoonmaking door directeuren noodzakelyk word bevonden, ?ulLn directeuren in derzelver phats een bc-
liOO.



FELIX MERITIS.
45
hoorelyk bewysfchrift, tot zekerheid van de wedergeving, nederleggen.
154. Jarelyks, vóór den aanvang der winterwerkzaamheden, zullen ten minste twee commisfarisfen , in byzyn van directeuren, en op aanwyzing van de infpecteuren, of bibliothecarisfen, alle kunstftukken, werktuigen, boeken, enz. volgens de catalogusfen opnemen , naarzien , en, by de jarelykfche aigemeene vergadering, van hunne bevinding yerflag doen,
155. De pedél zal van alle de kasten, die tot berging der kunstftukken , werktuigen, boeken, enz. dienen, de fleutels, door directeuren verzegeld, onder zich berustende hebben , om, in geval van nood, gebruikt te worden.
VAJJ HET GEBRUIK DES GEBOUW S.
§. 156. De onderfcheiden departementen hebben, op de gewone dagen hunner werkzaamheden, het volkomen vry gebruik van de vertrekken, elk derzelver toegewezen; doch wanneer , op buitengewone tyden, werkzaamheden moeten worden geoefend, zullen directeuren , ten minste één' dag te voren, den prefident-commisfaris daarvan kennis geven, ten einde de noodige orde te kunnen ftellen.
157. Op de dagen, wanneer de departementen in hunne vertrekken niet werkzaam zyn, zuilen commisfarisfen het gebruik daarin 3 van



46 WETTEN VAN
Van kunnen vergunnen tot buitengewone werkzaamheden van een ander departement. ■
158. Van bet gebouw, noch van eènigen der vertrekken, zal gebruik mogen worden gemaakt voor eenig ander genootfchap, of op eemge wyze over het gebruik van hetzelve mogen worden befchikt, dan met toeftemming eener meerderheid van ten minste drie vierdedeel der tegenwoordig zynde ftemhebbende leden, in eene aigemeene vergadering.
159. Het zal den leden, voor hunne perfonen alléén, vryftaan, alle dagen der weke, in de entrékamers , en verdere vertrekken van het gebouw, te komen.
160. Leden, met hun byhebbend gezelfchap, zullen alle dagen der weke, ten halftwaalf uren, het gebouw kunnen bezigtigen, wanneer hen door den pedél vertrek voor vertrek zal aangewezen, en , na de bezigtitiging, gefloten worden; doch, by de bezigtiging, zal niemant eenig boek, kunstgewrocht, of werktuig, mogen behandelen, of van zyne plaats nemen.
161. Buiten de voorbepaalde uren zal niemant het huis mogen bezigtigen, ten zy in 'buitengewone gevallen, en dan niet zonder dat een lid van het algemeen of byzonder beftuur daarby tegenwoordig zy.
162. Commisfarisfen, fecretarisfen, thefaurieren zullen hunne kamers, en directeuren de vertrekken, tot hunne departementen behoorende, ten allen tyden mogen ge*
flo-



FELIX MERITIS. 47
floten houden; doch de pedél zal van alle vertrekken in 't algemeen de fleutels hebben, om dezelven by de bezigtiging te gebruiken ; en, wanneer directeuren, in de vertrekken , tot de werkzaamheden van hun departement gefchikt, iets ten nutte der Maatfchappy te verrichten hebben, zullen zy dezelven, met voorkennis van den prefident • commisfaris, mogen fluiten, als wanneer die vertrekken niet kunnen worden bezigtigd.
VERBINDENDE KRACHT DER WKT.
§. 163. Alle Maatfchappyelyke wetten, of befluiten, zullen, alléén door de effective leden gemaakt, by meerderheid van ftemmen vastgefteld worden; behalve in zodanig een geval, waaremtrent de wet de meerderheid nader heeft bepaald.
164. Alle Maatfchappyelyke wetten en befluiten zullen, binnen den tyd van een rond jaar, niet mogen worden veranderd; ten dien einde zal men alléén in de vergaderingen, jarelyks, in de maand February te houden, de noodig geoordeelde veranderingen kunnen voorftellen, om, goedgekeurd zynde, met het begin van het Maatfchappyelyk jaar, zynde met primo Mei daaraan volgende, ia werking te worden gebragt.
165. Elk lid zal, xerftond ni zyne aanneming, gehouden zyn, zich te onderwerpen aan alle de wetten, voor de clasfe van leden,
waar-



4e
WETTEN VAN
waartoe hy behoort, vastgefteld; als mede aan alle zodanige nadere befluiten, welken de ftemhebbende leden in 't vervolg noodig oordeelen te nemen.
166. Een lid, weigerig zynde om te voldoen aan de wetten, vastgefteld voor de klasfe van leden, waartoe hy behoort, zal, op befluit der ftemhebbende leden, zyn lidmaatfchap verbeuren.
WEGENS HET GENEGOTIEERDE FONDS DER MAATSCHAPPY.
§. 167. Over de penningen door de deelhebbers in de negotiatie, ten behoeve der Maatfchappy, tot den opbouw en voltooijing van het huis der Maatfchappy gefchoten, zullen zes perfonen (ten zy de deelhebbers in de negotiatie naderhand goed vonden dit getal te verminderen ,) als commisfarisfen over deze negotiatie het opzigt hebben, en het belang der deelhebbers waarnemen.
168. Deze commisfarisfen, welken, door de deelhebbers in de negotiatie, uit hun midden verkoren zyn, en, by openvallende plaatfen, daaruit zullen moeten worden verkoren, zullen allen leden der Maatfchappy moeten zyn, geen andere posten van beftuur waarnemende.
169. Van dezen zullen, om de twee jaren, twee of drie kunnen aftreden, die alsdan met de aanblyvenden eene nominatie van een dub-
be



FELIX MERITIS.
49
bel getal zullen opmaken, uit welken, door die deelhebbers, zo vele nieuwe commisfarisfen zullen worden verkoren, als 'er zullen aftreden, van welke verandering alsdan aan commisfarisfen der Maatfchappy zal worden kennis gegeven.
170. Deze commisfarisfen zullen, wegens de negotiatie, behoorelyke rekening houden, en, jarelyks, by de uitloting der bepaalde aandeelen, verantwoording doen van den ftaat der gemelde negotiatie.
171. Zy zullen het opzigt en het beftuur hebben, wegens het uitloten en aflosfen der aandeelen, zo van die, welken, jarelyks, volgens de gemaakte bepaling , als van die , welken, in vervolg van tyd, boven de gemaakte bepaling, zullen worden afgelost.
172. Deze uitloting zal, jarelyks, in de maand April plaats hebben, wanneer hen door thefaurieren van de Maatfchappy, op authorifatie van commisfarisfen van dezelve, tegen behoorelyk ontfangfehrift, de penningen, hiertoe benoodigd, zullen zyn in handen gefteld.
173. By deze uitlotiug zullen commisfarisfen der Maatfchappy adfifteeren.
174. De uitloting der af te losfen aandeelen zal in tegenwoordigheid van de bekende deelhebbers, op de gehoorzaal, in het huis der Maatfchappy gedaan worden, en de bekendmaking der uitloting, zo wel als de betaling der uitgeloten aandeelen zal gefchieden, op zodanige wyzen, als zulks, door genoemde
G com-



50 WETTEN VAN FELIX MERITIS.
commisfarisfen over de negotiatie, gefchiktst zullen worden geoordeeld.
175. Wanneer het mogt gebeuren, dat het getal van commisfarisfen, door deelhebbers bepaald , niet meer konde worden vervuld doorperfonen, leden der Maatfchappy zynde, zullen commisfarisfen der Maatfchappy, in tegenwoordigheid der alsdan aangeftelde commisfarisfen over de negotiatie, de bepaalde uitlotingen doen, en aan laatstgemelden het beloop der uitgeloten aandeelen, tegen ontfangfchrift, ter hand ftellen, om de betaling, tegen intrekking der aandeelen, te doen. Alle uitgetrokken aandeelen zullen aan commisfarisfen der Maatfchappy ter hand worden gefteld, ter roijeering van de daarop geftelde handteekening.
176. Tot verband van het genegotieerd fonds, blyft het gebouw, mitsgaders alle de eigendommen der Maatfchappy, zo lang verbonden, totdat drie vierdedeel der genegotieerde penningen zal zyn afgelost, wanneer het gebouw-alléén voor de overfchictende fchuld verbonden blyft.
177. Commisfarisfen der Maatfcbappy zullen, jarelyks, in gevolge den inhoud der aandeelen, bepaalde asfurantie op het gebouw moeten laten bezorgen ; en , zulks verricht zynde , hiervan aan commisfarisfen over de negotiatie kennis geven.