SCHRIJENBOEK-BV
SITTARD









01 1122 8508 UB AMSTERDAM



I



ALMANAK
VOOR HET JAAR 2 7 p o.



Mat dit Jaar telt men:
Van de Schepping der Waereld • . . 5739 Jaaren.
—— den Zondvloed 4083 .
" de Geboorte otizes Heereti . . 1790 «
* —— Joodfche Jaartelling . , . 5350 ,
1 ■■ ——. Hegira of Turkfche Jaartelling. 1204 «
De Zonnencirkel is ?
Het Guldengetal 5
De Epafta . . . 14
De Zondagsletter , ........ C
Septuagefima 3I jan.
Vastenavond . . • . , 16 Febr.
Paasfchea ; 4 April-
Hemelsvaartsdag 13 Meij.
Pinkfter , 23 Meij.
Advent 28 Nov.









JA NU A R Y Louwmaand XXXI. Dagen
i
a
3 4
.1
7
8
9 io ii
12
13 14 15 16 17 18
19
20 21 22 23 24 25 25
27
28
29
30 31
Vrydag Saturd. Zondag. Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. Saturd. Zondag, Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. Saturd. Zondag, Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. Saturd. Zondag, Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. •Saturd, \ Zondag*
Nieuwe Jaar Duink- j, Doesb. j. Eyndh. j. Thelesphor. Drie Koning. Kastel j. f. Omer. j. Middelb. b. O'jeniyd. Ripbeim. Archadius. Juletta. f. Pontiaan, Paulus. Brugge j. H.N,J.f, /f, f. Picterftoel, West. b. Fab. en Seb. f, Agnï&t, 'f. Viru Oorfchot j. Antvverp. p* f. Paulus bek. Kortryk. j. Tilburg, j. Herenthals j, Emmerik j. Geersberg.p. Luik. j»
©Volle Maan Viydagden 1 s'av.ten7uur. 29 minuut.
CLaatfte quartier Donderd.den 7 av. ten 5. uur 54 min.
Nieuwe t Maan Vryd. den 15 'smorg. ten 6 uur. 53 min.
ü§]> Eerfte >JE$/ quartier Saturd. den 23'smorg.ten 1 iuur 48min. Volle Maan Sat. den 30 'sav.tenSuur. ii2 min*



FEBRUARY Sprokkelm. XXVIII Dagen.
x
2
3 4
5 6
7
8
9 io li
xa ï3 14 15 1*5
37 i3
19 ao
21 22
23
24
25
aó" 27
38
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Satuid.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond-
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag*
Gelder j. Mar.Lkhtm. Geldorp p. Arnemuirt. j. f', A'gatha. C. Dorothea. Nioort j. Gcnd p. f. Apolonia. Bremen j. < Roermond j. Eulalia. Gregorius. Oiiinquagef. iperen j. Vast.-Avond. Asdag 9Btfi' Simeon. f.Bonifacius. Maftrigt p. Oaadrag. . /; Pkterfi. Heusde j. f. Matthya. Gouda p. Quatertemp. Ouaten'emp\ 'kemimlcere.
/j^ Laatfte quartier Saturdag den 6,'s midd.ten i2 uur. 19 min*
0J\ Nieuwe.
Maan Zund. den 14. 's movg. ten 1 uur. 33 min.
quartier Maandag dea 2a.'smorg.tea 6 uur 49inia*



MAART Lentemaand XXXI Dagen.
i
.3 4 5
7 8
9 io li
12
13 14 15 ló
17 18
19
20 21
22 23 24
25 26
S7 28
29
30 31
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturu.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond-
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Haarl. p. Heusd. p._ Deventer j. Grave p. Calimhus , Bosh.vastm 0:uli f- Th, Barn. p, Amfh )o. Amft. lo. Arnh.vrym. f. Greg. Euplirafia; Ltiare Horf. p. Muyden p. /. Geer. Deventer 1. f. Jofeph. Joichira, Ju di ca, Ling. j. Montf. p. Arnhem p. Maria Boodf. Vianen p. Bos b. Palm* Zond, Utrecht pGorcum pVollenh. p.
1 f7^\ Vol,e \~J Maan ,
I Maand, den [ 1,'smorg.ten 6ur 31 min.
CLaatfte quart. Zond. den 7 'sav. ten 11 uur. 40 rain.
Nieuw Maan, Maand, den 15,'s avonds ten7 uur. 35 min.
"Ufo Eerfl:e
Quart. DingsJ.den 2l,s'avonds ten9uur. 37 min.
Volle \£iJ Ma in, Dingsd. den 30 , 's Hlmidd. ten 3 uur. i6min.



APRIL Grasmaand XXX Dagen.
i
2 3 4 5 6
7 8
9 io
H
12
13 14
15 16
17 18
J9
20 21 22 23 24 25
26
27 2Ü
29
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag*
Maand.
Dingsd»
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Witt. Dond, Goede Vryd. Richardus , Paasfchen. 2Paaschdag
Zyp j.
Groning. p. Vooif. k. Amersf. b. Thiel p. Qiiaf. Op, Buren p. Montf. b. Wyk h Li.s,Naard.b llooin p» Kaftr. b Mijerlcordia Alkmaar b. Am ft. b. Alkm. p. s. for'i Grave b. Arnhem b. Jubilf.Marc Barn. p. Meppelc b. Lar.Mun.b. Delft b. fid. p.
Lastfte
Dingsd. den 6 , 's morg. teniouur.25 min.
Nieuw. Ij^Maan , Woensd. deni4,'snamidd. ten 1 uur. 3min.
Eerftè >W Qaatt. Dond. den 22.s' morg. ten7 uur. 25 min.
/p\ Volle
Maan , Woensd. den28,'sav. ten n uur 57 min. Mann Eclips,



MAI Bloeimaand XXXI Dagen.
i
2
3 4 5 6
7 8
9 lo 11
12 IS 14 15 16
«7 l8
19
20 21 22 23 24 25 20
27 28
29
30 31
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd*
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag<
Saturd.
Zondig,
Mjand.
Dingsd.
Wcnsd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag,
Maand.
s. Ph.enjac. Ctf'z.Hulst j. f Vind. Bodegr. b. Purm. p» „<•. Jan Benfdiopb. s. Michiel Pocem. t Dag. Fran. p. NereusAcb. 1 Hem. Ckrist.
Sneek j.
Nimvveg. p.
Exaitdi.
Utregt p.
Venantius ,
Gore. p.
Gron. p.
Itisberga.
Vastendag,
P'inxteren,
2- Pinxierd.
Duyvela. p»
Qiatert.
Amft. lo.
IOjiaiert. 'Oua'ert. li. Drisv. PetroneJla.
Laatfte Quart.
Woensdag.
den 5 ,'s ar.
ten 12 uur»
30 min.
Maan , Vryd. den 14, 'smorg. ten 4 uur.43 min. Zon Eclips. <Wk Eerfte
Quarc. Vryd. den 21, 's nam. ten 4uar.i* min.
Volle Maan,
Vrydag den
28, 's morg.
ten 8 uur. 10
112 ia.



JUNY Wiedemaand XXX Dagen
z
& 3 4 5 6
7
8
9 1° H
12 13 14 15 16
.17 18
19 29 21 22 23 . 24 25 3.6
2.7 28
29
30
Dingsd.
Woensd.
Dond-
Viyd.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Hard. p. Delft p. H. Sacram* Enk huif. j. Oudew. p. War. k. Runfchot. p. D in tel. p. Beest p. Buytentl. p. s- Barnab. s* O du lp« s. Mlh. Medenb. p. Mernk. p. Puttersh. p. Schagen p. Harl. j. Hilverf. p. Bosk. k. 's Gravel, p. Deventer p. Vatlendag, s.Jan Bc.pt, Adelbertus. Joh en Paul. Haarlem k. [/a[iendag. s. Pet. Paul. s, Paul.ged.
CLaatfte Quart. Viyd. den 4 's naraidd. ten 4 uur. 9 min.
■dSJfEix Nieuw V^/Maan, Saturd. den 12, 's namidd ten 6 uur. 16 min.
^xEerfte ,J$$J Quart» Saiurd. den I I9's avonds | len 10 uur. 3 1 min.
Volle H/Maan, Sac. den 26, 's natnidd. ten 5uur. 11 min.



JULY Hooimaand XXXI Dagen.
i &
3 4 5 6
7
8
9 io II
12
13 14 15 ió
17 18 19 20 21 22 23 24 25
26
27
28
20 30 31
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond,
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd,
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Viyd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Hond.
Vryd.
Saturd.
Breda p. Mar. Vifit. Giesfen p. Mart. tran. Bonifac. Gorcum p. Utr. lo. Edam lo. Geertr. p, Dev. Ed.k. Vlisf. k. Utrecht k. Leid.k. Svvyndr. p. Apost. - fch. Edam p. Alexius. Alph. k. Honsd. begin s Marg. Groning- p. s Mar. Mag. Deventer j. Vastendag, s. Jacob, s. Anna. Kamp. 1. Voorfch. p. Martha. Grol. p, s. Ign.
€Laatfte Quart. Zond. den 4, 's morg. ten 9 uur. 22 min.
0\ Nieuw Maan , Maandag den 12 , 'ï morg. ten 5 unr. 42 min.
4P Quart. Maand, den j9,'smorg. ten2uur.29 min.
©Volle Maan, Maand, den 26 ,s'morg. ten 3 uur. 44 min.



AUGUSTUS Oogstmaand XXXI Dagen.
i 1
2
3
4 5 6
7 8
9 ïo
if
32 13 14 35 16
17 18
19 20
21
22 23 24
25
26
27 28 29
30
31
Zondag*
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag
Maand.
üirgsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd»
s. Pietsr Portiuncula, s. Suvensy. s. Dom. Maria ter J:u Transf. Donatus
Bos k. Vastendag, s. Laurtns,
Rotcerd. 1»
Waaiw. p.
Hypolitus.
Vastendag.
Maria Hem.
Hartjesdag.
Noordw. k'
Agapitus.
Lodowicus.
Honsd.cynd.
Privatus.
Gor. k.
Vastendag,
s.Barih,
s. Ludowic.
Rotterd. lo.
Rotterd. lo.
s. Augihiin,
3}JaMont.
Muyden p.
Bomm. k.
/fS^Laatfle Quart. Dingsd.den 3, 's morg. ten $uur,25 min.
/és& Nieuw Maan , Dingsd. den 10,'s nam. ten 3 uur.31 min.
Dingsd.den 17,'s morg. ten 8 uur.49 min.
/f^w Volle ta£f Maait, Dingsd.den 24, 's namidd. ten 4 uur. 32 min.



SEPTEMBER Herfstmaand XX
X Dagen»
i
3 4
5 6
1
9 io
li
12
13 U 15 ï6
17 18
19
20 21
22
23 24
25
26
27
28
29
30
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd..
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag,
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond,
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
s. Gillis» Blok. b. Kampen b. Seraphia. Abk. k. Nimweg.k, Nimweg. p. Maria Gcb. Workum |. Tertolen j. Rofend. \» Loen. k. Am ft. lo. t Verh, Quatert, Corn.Cypr. Quatert, "Qiiatert, Amft. k. Paft, s.Matt. Leeuw. p. Linus
Terfch. b. Brakel p. Albl. k, Bur. p. Gore. p. s.MicHel. . s,Hier«nim.
/^Laatft» Quart. Woensd. den 1, 's namidd. ten 5 uur. 38 min.
#Nieuw Maan , Dond. der» 9, 's morg. ten 1 uur. 5. min.
3Eerfte Quart» Woensd. den 15 , s'av. ten 7 uur335 min.
Volle Maan,
Dond. den
23,'s morg.
ten 7 uur. 54
min.



O C TOB ER Wynmaand XXXI Dagen.
i
S
3 4
5 6
7
8
9 lo li
12
13 14
H
3(5
17 18
19
£0 21 22 23
24
25
26
27 28
29 30
Vrydag. Saturd. Zondag. Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. Saturd. Zondag. Maand. Dingsd. Woensd. Dond. Vrydag. Saturd» Zondag. Maand. Dingsd. Woensd. Dond, Vrydag. Saturd. Zondag. Maand. Dingsd. Woensd. Dond. j Vrydag. Saturd. > Zondag.
Bavo. Wyk le. Leyd. Ontf. s. Francisc. Kuyl p. Weefp. p. Goeree j. Mkm. Ontf. Dionifius. s. Pir. Nyp. p. Pur. b. Purtn. P. Schag. p. Barn. p. Boerezat. Heemsk k. s, Luc. Weefp. b. Haarl. b. f. Urf. Bom. p. Montf. p. Akerfl. k. Woer. p. Hag.Rot. b. Paf.
i Sim. en Jud Gore. b. Paft.
Rheen* k.
CLaatfte Quart. Vryd. den 1 's morg. ten 10 ur.2min.
/sm*. Nieuw. Ijlgjjjj' Maan, Vryd. den 8 's morg. ten 9uur.i2min. /|f% Eerde Quart. Vryd. den 15,'smorg. ' ten 1 uur.55 min.
Volle \i&J Maan, Saturd. den 23 ,'s morg. ten 1 uur.26" min. Maan Eclips. ftp£ La at ft. yj/ Quart. Zond. den 31, 'smorgi tem uur- 33 min.



NOVEMBER Slagtmaand. XXX Dagen-,
x
3 4
5 6
7
8
9 lo it
12
13 14 IS 16
17 18 ip
20 21 22
2-3 24 25 2<5
27
28 =9
Maand.
Dingsd.
Woensd»
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag»
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vrydag.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd»
Alderh» Alderz. Hoorn p. Gonda b. Enkh. b. Punn. p. s. miUbr. Grol. j. Weesp b. Alkm p. s. Maarten. Bos b. Brictius. Sparen, k.
Gore. p.
Gorcumb.
Munnik. b.
Huyf*. p.
s. Etij.
Alkmaar 1.
Maria Pref.
s. Cecilia.
Clemens.
Munnik. p.
s. Cath.
Vlym. p.
Iloogftr. b.
i Adv. Bcfl.
Fajlendag*
f. Andnes,
/«Sfll&Nieuw 'fgip Maan , Saturd. den 63 's avonds ten 6 uur 3 3 min. Zo» Eclips.
Ëerfte 4P Quart. Saturd. den 13, namidd. tensuur. 29min.
©Volle Maan; Zond. den 2i.'savonds ten 8 uur.
Laatfte \jX^ Quart. Maand den 29'snamid. o uui.sömirj



DECEMBER Winterm. XXXI Dagen.
i
& 3 4
5
6
l
9 lo li
12
13 14
X
18 *9
i( 20 21 22 23 24 35
26
27 28
Ü9 3°
ai
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maandi
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
Saturd.
Zondag.
Maand.
Dingsd.
Woensd.
Dond.
Vryd.
s.Eloy. Bos. j. Si. Francisc. s. Barbara.
2 Advent, s. Nicolaas. s. Ambrujius Maria Ontf. Lions j. Melchiad._ Roden b. j.
3 Advent. f • Lucia. Rysfel j. Qjiatert. iielmont j. Quatert. 'Quatert.
4 Advent. Vafiendag. s. Thomas. Hall. bev. Yverd.vuII. Vafiendag. Kersdag.
1 Kersdag, s. J.Evang. Onn. Kind. Th. Cant. SaWnus. s. Silygster.
Nieuw
Maan, Maand, det 6, 's morg ten 4 uur 54 min.
11 ^
Dingsd. den 14, 'smorg, ten 5 uur. 12 min.
©Volle Maan, Dingsd. den SE, namidd. ten 3 uur. 35 min.
/vg^ Laatfte \jy^ Quart.
Dingsd. den 28/savonds teniouur.44 min.



WAS DE
ECLIPSEIf,
voor 't Jaar 1790.
Vier Eclipfen zullen zich, in dit jaar, op het Aardrijk vertoonen, als 2 aan de Zon en 2 aan de Maan\ waarvan twee aan de Maan alhier zullen gezien worden*
De Eerfte zal zijn aan de Maan den 28 April, en zal geheel verduisteren, 't begin bij ons te zien s'avouds ten 10 uur 36 min; geheel verduistert, ten 11 uur 34 min, in de volle fchaduw vertoeven.
De tiveede zal zijn aan den Zon den 14 den Maij', ï'morg. ten 4 uur 51 min., en zal zich vertoonen op 65 graden zuidefbreete, en 73 graden van ons ten Oort*n, zijn grootfte verduistering is 4 en 3 tiende duim.
De derde zal zijn aan de Maan den 23 October, en zal geheel verduisteren, 't begin bij ons te zien s'avonds ten 11 uur 14 miu , geheel verduist: ten 12 uur 21 min het begin dezer verlichting s'morg. ten 2 uur 6 min. geheel verlicht, ten 3 uur 13 min , zullende 1 uur 4S min. in de fchaduw vertoeven.
De vierde oïlaatfti zal zijn aan de Zo» den 6 Nov. s'av. ten 6 uur 37 min. en zal ia America te zienzijn , zullende ruim 7 duim over de noordzijde verduisteren.
HET



HUT 1. V IJ DEN JïR
POORT-KLOK
VAN DE STAD
A M S T E R D A M. 't Verlangen.
Den se Jan. , »s morg. ten half 7, »■ av. ten half g. Den 8 Febr., ss morg. ten 6, »s av. ten 5 uur. Den 24 dito, 's morg. en 's av. ten halt 6. Den 14 Maart, 's morg. tens,'sav ten6 uur. Den 28 dito, 's morg. alsboven,'s av. ten halt 7. Den ro April, 's morg. ten halfs ,'s av. ten 7 uur. Den 22 dito, 'smorgalsboven ,'savtenhalf8. Den 7 Maij, 's morg. ten 4, »s av. ten 8 uur.
NB. Van den 7 Maij, tot den 8 Augustus, blijven alle de Poorten open ftaan, tot »l avonds ten kalt 10 sur, als mede de Sinds Herberg.
't Verkorten.
Den 8 Aug,, 's morg. ten half 5, 's av. ten half 8. Den 25 dito, 's morg. ten 5 1 's av. ten 7uurDen 9 Sept., 's morg. ten half 6, 's av.ten halt 7. Den j 1 dito, 's morg. als boven, 's av. ten 6 uur. Den 3 O ft , 's morg. ten 6, 's av. ten half 6. Den 2r dito, »s morg ten half 7,'sav. ten 5 uur. Den 6 Nov., 's morg. ten 7, 's av. ten half 5.
De Maand December blijft als vooren,
SIKH*



MENGELINGEN i n
OZ A. s k r 0 Ë Z IJ,



ff Natui-.r gam t*e*lgvnrf tntt eeuzv met muite zt-anger j
„ Eer 't haar gehikk*, du: ze u>? onftirfeljiun zanger
;, Hst vrttijk levtnslitbt fn 't jammerdal doe zien.
9, De Kunst moet al haar hulp , «»' reeks van jaar en biu:y
„ 0;«, door beur liefde en z>rg. dien Cumtling optckweeke/t, 5; verbtvtH Dicht der goden taal zal j}reeken. _i J'
«I3ION VAN DER WAAL»
Zit zijn prij'vaers in bit 2de deel der Pottlfibt Meweljioffin éts geitootfc/jafs: Kunstliefde fpaart geen vlijt.
N.B. De Letter D , welke bij eenige rtaamen cnder de Wichtjlutjes-, in dit Jaarboekje vttrkomtndt . gedrukt is, btttlkw: VlCWi ïRESïS,



VOORBERI GT
VAN DE
ÜITGEEFS TER.
De jaarlijks uitkoomende Almanakken inziende, be' üacrkte ik , federt een geruimen tijd , hoe nodig het ! *Vaare dat dciclven , voor zoo verre bet bijvoegzel van SMAAK betreft, eene, met den aart der Nederlanders övcrcenkomftige , verbetering nodig hadden. De losfc Klikken, athtér de gewoone tijd en fVeSralmanak geplaatst . Wöaren, immers voor het meerergedcelte, veriaalingen en vertellingen uit oude buitenlandfche tijdfehriften, die dooreen nieuw graveerijzer, in de plaaten , een weinig opgehaald en in de overzetting niet weinig Verlamt waaren. Mijne landsluiden ontbraken een oir. fprongkelijk Jaarboekje, dat, met fmaak uitgevoerd wordende, tevens geheele nieuwe ftukfcen, van inboorelinjjen onzes landaarts inhieldt! -
Ik verheug mij, bij den aanvang van dié jaar mij in ftaat fiefteld cc zien, den'Nederlanderen eene kleene verzameling , nieuwc-oirfpfongketijltê itukken in dit jaarboekje, door de medchulpe van eeniga bekende Dichters en ÖSchreresfen, te hebben kunnen bezorgen, hoopende dat, voor volgende jaaren , eene even gunftige medchulpe mi: rcoog' aanzetten , om dit werkje , dat mogelijk den



V O O R B E R I G T.
grond tot een groter plan kan legden, aan den gang te houden, waaromtrent ik mij, met aandrang , aan het aandenken van iedeien weidenkenden landgenoot beveel;
Alle ftukken, het zij Poézij of Proze , welken men mij, ter aanmoeJiging, zal gelieven mcdetedeelen , zullen , voor zoo verre zij belangrijk zijn, en het beftek dezes Almanaks toelaat , in een volgend jaar geplaatst worden , waarom ik den geëerden Schrijveren of Schrijffters derzelven verzoek, ze mij vóór den eerflen April of uiterlijk voor den eerften Mei , o? ijder jaar , te doen toekoomen. - Eij de plaatsing van dezelven zal ik eens gelijkheid in de ondertekeningen der naamen van hunne Dichters en Schrijvers op het oog houden j en altijd flechts de Vóórletteren des naams en toenaams gelijk in dcczen Almanak, onder ieder ft uk doen drukken. -
De fpeU'vng van ijder Dichtftuk zal in haar geheel behouden worden , en de juistheid der taaie zal men, pveiaj > in acht neeracn.
liet is overbodig den Lezeren te doen opmerken dar ik , tot de uitgave van dit Jaarboekje geene moeite noch kosten heb ontzien, en ik vertrouw dat mijne pogingen, om iet tot het algemeene nut bijtedraagrr»» met goedkeuring zullen ontvangen Worden. Jmfterdam i Nfvember De Weduwe T D é L L»
i 7 8 9'






_^« <2 /" ^rajcr& 'TnMTtSfV ^es&or'veTzey i& 7?7^e6- eerw, j^7~ereri& kre7Cm*y aakrw}



.2% Z
c\ <2<? ^Tfayzer^culjD .
als ^neewi* — zyn, Ttcrofzl was






(O
DE DROOM van LUCINDE»
vJij weet, zelie! dat ik mijnen geliefden misfe. twee jaaren zijn reeds, gedachteloos , over zijn graf weggcrolt - De zon heeft reeds tweemaal haaren loop voleindigt) en de hope der zaligheid, alwaar ik den edelen verflorvenen zal wederzien, begon mijne fmarten te verlichten en mijne traanen optedroogen; doch, de nacht van gisteren heeft alle mijne wonden weder open gekrabt, zij bloeden, bloediger - fraartelijker dan ooit in mij. - Ik heb hem - hem den dierbaren ontflaapenen, in mijnen droom, gezien! - dat gezicht wat vreezelijk , en , zvvcevt onophoudelijk voor mijnen geest - hoe troostvol het ook waare!
Het fcheen mij toe,dat ik in het donkere bosch bij rbinval wandelde. - Ik dacht aan God - aan mijnen geliefden-en aan de onftervlijkhcid-de geheele ITille - feboone natuur ademde zaligheid en zegen, rondom mij, en mijne ziel klom tot den Eeuwigen op , zoekende haren vriend boven de hoogte der aarde in deu luister der Qjerubijuea , ... Die mengeling van edel - meer dan A racn-



( 3 )
■enfcheliik gevoel, deedt «ij rnijue kniën voor den •ngezierieU Eeuwigen buigen; ik Jprak niet tén woord9 maar mijne denkbeelden zweefden in ongekende - onbevattelijke Spkaercu öm. Geheel los van de wacrcld, gevoelde ik de ouftervlijkheid in mijn binneufte kloppen, en zag de drieëenheid van gezichte tot gezichte! ...» Ach! zelie! hoe juichte mijne ziel aan de zijde van mijnen outflaapenen ! ... .Ik riep hem toe!
ii e n r i k ! zie hier uwe lucikde, Zij leevt, ah engel, man uwe zijde //...... Midden in die hooge klimming
mijner denkbeelden, richte ik mijn hoofd op, cn zag, op ecu afftand van mij, in het bosch, eene wolk die zich aJlengskeos opende Eene huivering kroop
door mijne leden - maar - ik vreesde piet! ... «Paar (tapt, mijnen geftorvene uit die wolk - geen doodskleed fleepte hem treurig na - gocuc doodstrekken waaren op *ijn gelaat uitgedrukt - zijn kleed was wit als fntcuw zijn hoofd was met eene groene kroonc gekroond - cn lijn gelaat fcondt jeugdig ei> vrolijk; de onfchuld en de
deugd donkerden hem ten oogen uit! De ge-
liefden trad tot mij, ik hielde mijne armen naar hem opgeheven - en 5 hij zonk, geheel zacht • geheel vreugd-
TÓl ■



( 3 )
vól - geheel vrij van driften, op de kloppende» bee-
zem zijner lucinde neder! - 6! Zaligheid!
verre boven het peil eener vergankelijke verbeelding, opgewonden zaligheid, die ik toen - toen ik den gelouterden aan mijn zwoegend hart drukte, ondervond, wie zal U omfebrijven? .... Zelie! bevat dezelve; zoo gij kunt; ik kan 'er u niets van zeggen. - Lang lag hij op mijnen boezem, en zijnen zuiveren adeta blies eeuwig genot in mijn hart .... Toen hief hij, met majesteit zijn gelauwerde kruin op; zag mij teder? aan - zijue hand beevde in de mijne - hij nam die hani leide ze op zijne borst, en fprak:
LUCINDE ! GIJ ZIET DAT ik lee ve , SCHOON IK GESTORVEN bek - OOK ZOO ZULT g IJ EENS l E E V E N , SCHOON G IJ STERVl! - (hij
Mam de Kroon van zijnen Schedel') DIERBARE st Erve,
LIJIxE! ZIEDEEZE KROONE DER OVERWINNING, ZIJ zal u OOK SIEREN, ALS uw» ÏROEVTIJD VERSTREEK EN IS - JESXJS HEEFT HAARVOOR ZIJNE JONGEREN, VERWORVEN! STRIJD en OVERWINT! - DE GOD DER LIEF* ss is ALTIJD LIEFDE, HIJ VERBREEKT cesa ~ he



(4)
ne basden, eie door de liefde es db deugd gesnoert zijn ! . c elo o v der gods» spraake : zielek die, i» den EEUWROL der verborgenheid, als zusteren tot e e kt e eeuwige verbindtenis verör de nd wierden, blijven eindeloos CCn!-TreUR
siet, Geliefde! spoedig zjjt gij bij mij, Reeds is, in de woninge Godes, uwe flaatsbereid,en dan zal ik deeze kr 00n e met u deelen.'!
Hier zweeg hij, drukte zijne lippen op de mijnen cn - rees met de wolk naar boven ! ... Ik wilde hem toeroepen - maar hij was mijn oog ontwecken cn liet mij, opgetoogen, aan het laag des wornis geboeid.
- Kom, Edele Ziel ! Kom .' . . . daal noch eenmaal neder - en verhef uwe l u C i n D e met U, om dc vreugde dtr zaligheid, fooreloos, aan utve zijde, te genieten! -Zoo fnikte ik, ó mijne zelie! cn ontwaakte noch dooidrongen van dit genoegvol - fchoon voor eene fter« velijke vreezeüjk, nachtgezicht.'
J. E, d. W. Jr.



C 5) ï S M E N E
aan
L E A' N D E R.
De zon is opgeklaart - de nevel is verdweenen -
Het opgeruimde hart is vrij van angst en pijn De kalme reine ziel fnelt naar haar ooripronk heeneti En zal, in beuren Spheer, welhaast, gelukkig zijul-
Le4 iïder! onze min hielde mij in 't ftof geboogen , Zij deedt, geruim een tijd, mij aan mij zelv ontvliên j
Maar thans kan uw vriendin , met opgehelderde oogen, Naar de eeuwigheid, naarGod- en al 't gefchaapne zien 1 •
Ik juich ten leven in-Ik voel de ontbinding nadren -
De matte lluïer zinkt voor mijne voeten neer -
Niet meer aan de aard geboeit, ftroomt wellustdoor mijne adren -
ik heb,wat zaligheid! mijn vriend! geen weufciien meer !A 3 Ge-



C 6)
Geliefde! o, zing triumph!.. juich, wijl ikhaastzal ftcrven! -
Leandeb! mint gij mij?., verhoor dan mijne beêj
Pleng niet een e'ukle traan !. .Zou.k gij mij hooploos derven ? . . .
Neen,Edle! ik voer uw beeld, in hoger kringen, meê ! •
Toen, eerst, een rillingmij den fchootdes ftofs vertoonde,
Week mijne denkkracht weg • ik fchrok vcor de eeuwigheid ,
Mij dacht dat, in het graf, de fchrik der menschheid wooudei
Maar thans voele ik,Gcd lof! hoe 'c graf ons heil bereid!
'k Lag, dikwerf, als den flaaphet angltig oog vermande, Beklemt door koud gevoel,met doodzweet op 't gelaat:
De frnart, die alle hoop van mijne fpondc bande, Goot wanhoop in mijn borst; en riep : uw tijd vergaat !
Dan, Dierbre! zulk een ftrijd is, roemrijk, doorgeftredett,
'kKan derven,roept mijGod van deez verganklijkcaard.
Geheel mijn ziel is kalm.-De roos bloeit voor mijn treden-
Ik zie, door 'c lombre floers, het loon der deugd bewaard ! -
Treur



C 7 )
Treur niet, leander ! neen. - zoude gij mij trnancn geevcn ,
Nu mij de liefdehand des Scheppers tot zich wenkt ? .. Hebt gij mij ooit bemint?.. wel! vo'g mij,in die drccven, Waar woeste drift de deugd door geene laagheid krenkt. -
ol'K voel een reine traan langs mijne wangen rollen, Een traan van dankbaarheid! geliefde ! voor uwmin ! -
Zij zal niet hier op aard, maar in den Hemel, dollen , Ik voer' haar, warm, bij 't koor der Cherubijnen in ! -
Treedt o*p,mijn halsvriend! hef uw edel hoofd naar boven!
Gij mist rsMENE niet-zij blijft U, ftoorloos, bij Wil Jezus menfehenmin - wil 's vaders goedheid lovc n -
En,haast,zwiert ge uw vriendin,vól tuajesteit,op zij*!. .
Ach!,. 'khoordeftemmeGods!..zijroeptmijop ,mij» waarde ! ...,
Mijn bloed kruipt langkzaam, door gerekte fpicre» heen
Mijn hart Haat machtloos., flaauw! ..daar wijken mensch en aarde.;
Esander 1 alles deiast!... 'k zie c o d en u alléén !!..
A 4 Va«r,



C 8 )
Vaarwel! mijn edle vriend!.. ontvang mijn laatfte zuch. ten ! . . , .
Vaarwel! denk dat geen doodgekuischtczielej
fcheidt !!
Daag aan, vernietiging! doe mij natuur ontvluchten !...
Triumph! ... mijn Goël koomt!.. ó, zalige Eeuwigheid! -
M, v. Z. D.
Ouder het afbeeldzel van Jongkvrouiut JUL1ANA CORNELIA BARONESSE deLANNOY.
Dit is de edele de LAwnoyjder kunst te vroeg onttoogen :
Die, aau haar fikfen lier, en hart en ziel verpandt.-
Wier naam, de tijd ten trots, elk' kunstvriend moet verhogen ,
liet fieraad haarer eeuw, de roem van Nederland!
C. B. D.
GRAF-



C 9 )
GRAFSCHRIFT.
Hier bloeide , vól bekoorlijkheên , Een Roos die pas ontlooken fcheen! Zij deedt haar' zachten geur aan 't wapprend windjetlpaa* ren.
Ze ontlook in dezen morgenftond, Terwijl de Zephirs , in het rond,
Met knschjens om haar blaadjcns waaren ;
.... Eén oogenblik !.. de ftormwindwoeï • Benam aan 't Roosjen geur en bloei'!
De dood- de wrede dood , ontzaglijktoegefchooten» Trof, in zijn woên, de lieve bloem} Dat ieder zijne wreedheid doem',
Die nimmer teerheid kweekt voor de allerfchoonlte la<*>» ten!
j. 3. v. d, M. AS KLINK*



( 10 )
KLINKDICHT,
AAN
I K I S.
't Was Nacht, fn alles lag in diepen flaap gezonken De Maan dreef ftatig langs een' effen hemel héén -
Natuur was in den boei' der irille rust geklonken; JEu fmoJt de pnftérflijkhèid met fterflijkheidin een, -
Meu zag geen' modezot met zijn verilerfels pronken Mcu hoorde geen gejuich - ook geen benaainvt geween •
Men hoorde mensch en dier op hunne legers ronkenGeen minnaar wierdt veracht - geen meisjen aangebeèn-
Het vooglcnheïr wr.s ftil.- Geen Torst dacht aan gebieden-
Gecn' TToovling deedt, dit uur, de deugd aan 't hol ontvlieden -
Geen klacht der armen drong, in Jt hart dermenschheid, door -
Me»



Men zag,door flaap vermand,geen vrek zijn fchijven tellesj Maar, .. iris ! mij, helaas! moet zulk een rtvstontftellen 5 Wijl ik U, droomend, zag, en-al mijn rust verloor!
E.
• * *
Qndtr het Afbeeldzel van den gthtrden Jtod: M O S E S MENDELSZOOn,
Natuur wilde in het brein van ccsten mensch verée'nen,
Al 't geen zij nuttig, voor den ftervling, fpreid ten toon? Ze ontwierp - zij tchiep - en trof een breinkast voor dien éénen;
Minerva ziet dit beeld, en zegt: 't is mendelszoo» !
J. Ei d, W. Jr.
D £



PREDIKER
E N
PHILEET.
Een Prediker fprak met Phileet,
(Die weinig van zijn Godsdienst weet, Maar veel van fles en dobbelfleenen:)
Hoe diep rampzalig hij zou zijn,
Wanneer hij ftierf gelijk een zwijn, En dan zijn dwaasheid zou beweenen . .
De Predikant wees hem het loon,
Den waaren Christen aangeboün, Hij zei hem: gij kunt eenwig leven, fcEn juichen, met der englen reij;
Eeuw uit - eeuw in, arm Goëls zij, In Ec'.ens onfchuldvollc dreeven l -
Phileet fprak :-zeg mij, Domini!
Deelt men daar wijn en kaarten met,
Ik



■
035 .
Ik wetifchte dit, vooraf, ts weeten? . ♦ i De Leeraar zag hem donker aan, En zei : wilt gij in 't leven gaan»
Dan moet gij zulk een tuig vergeeten, De wijn en 't laage dobbelfpel, Zijn voedfterlingén tot de hel,
De hemel fcbenkt ons edler fpijze !
Ach! riep Phileet! ach! ftaak uw reên, 'k Vaar met mijn fles ter helle heênj
Want ieder leevt op zijne wijze! Vaart gij ten Hemel - ik ter hel; Dan zijp wij, immers, beide'n wel ? •
AAN



C -4)
AAN GESCHEIDEN GELIEVEN.
Tedre harten, die de wreedheid,
Woedend, van elkander fcheurt!
Ivuilche zielen, die uw afzijn,
Met een bittre traan, betreurt!
Ach! verheft, in 't woèn des rampfpocds, Moedig 't matte hoofd omhoog 1
Eens toch zult gij weêr heieenen 5
ó! Dat dit uw traanen droog'!
Voelt ge, door zoo wrang een fcheiding, Heel uw aanzijn neergedrukt;
Zie dan hoe, de grens des levens, U aan allen ramp ontrukt! *
lic



( is )
Zie hoe eens, de God der liefde,
U ontheft aan aardsch verdriet.' Deukt, trouwharte lievelingen!
Deukt : ,, DE ZIELEN STERVEN IIIET"i
Laat de waeréld ü vervolgen -
Dat de dwang U woedend fcheidt;
Edlen! gluur op hoger orden,
Zend ecu' wenk in de eeuwigheid!
IVIoet ge, op aard, elkander derven;
Troost U! - iu dcez' rampwoestijn, Vind de tederheid geen fchuilplaats,
Hoger zal haar fchuilplaats zijn!
Legt gc, aan 't eind des wredeu levens, Moede, uw brozen fluiër neêrj
Juicht dan, onfehuldvolle harten!
Juicht dan, in uw' eigen fpheer!
I.1UÏ



< 16 )
3Laat de wreedheid U vervolgen -
Eliivt ftandvastig in uw rnin ,
Penkt : na weinig batige dagen, Kwijnen wij ten leven in!
*t Graf zal alles effen maakcn -
Zendt naar 'z graf uw wenfchen heen, Paar, getrouwen! leevt gij ftoorloos -
Eeuwig - ongefcheiden e'e'Nj
M. v. Z.
D E






ce^i ^ttt^ctz. /wrcï&r VOTZ &&?z& ^cf ?2&d^ertt&2^eé<y?i was .



I w ^e<s&aZóe-, die ojt? A^ó" ^troeyru






( 17 )
DE SCHULD ELQOZE VERÉ ENIG ING.
De zestienjaarige euzr, weidde, dagelijks> baare fchaapjes, aan den voet der Alpen. - Tot hier toe hadt zij het gefpeel der jonge Lammeren, met deelnceming, aangezien, en hadt geenc andere weafchen gevoelt dan die, welke de kinderlijke onnozelheid in den ftaat der onfchuld aanbrengt. - Nu eerst gevoelde zij, fomtijds , eene ledigheid in haar jong hart. De zich ontwikkelende natuur deedt haar naar iet wenfehen, waar van zij zelvs geene rede wist te geeveiv Als zij, in de Lente, tegen de helling eens bergs rustende, om de brandende hitte der middag zonne te ontwijken, het gepaar der vooglen zag; * als zij hen zag ftreelen, cn elkander, tjilpend, naar huppelen,. zuchte zij onwillig, terwijl haare jeugdige boezem, door zijn zwoegen, haar de tederheid der natuur deedt gewaar worden. In die mengeling van ongekend verlangen en ingefchapen gevoel, zag zij treurig om zich B flea.



heenen; al het gcfchapene, dat zich aan haar oog ver. toonde, was gepaart eu -juichte. - Zij alleen ltoudt onverzeld daar! -
Op een J'chooncn morgen dreev zij haare kudde naar den heuvel, en, weggezonken in, voor haare aandoeningen, treurige gedachten, volgde zij hen. - Dicht aan den "heuvel kooroende, hoorde zij, aan de andere zijde van denzelven, het geluid van eene veldpijp. De bekoorlijkheid van dit mnzijk , wiens toon volmaakt met haare neêrflachtigbeid inftemde , trok het lieve meisje uit haare mijmering. - Zij beklom den top des bergs, en ziet, in de beneden vlakte zag zij een jongen herder van eene fchoone geflalte, die op het groen ncdcrgczcten was, houdende in zijne hand de veldpijp, wiens geluid het oor van elize getroffen hadt. - Hoe feboort is deze Herder! . . . Zoo fprak h?ar hart . waarom kent hij mij niet, wil ik afklimmen en bij hem gaan? HTj fchVy.n treurig - treurig gelijk Ik ben! Zijne tinnen zu.ir.ren bcthtlscb - zij drongen in mijne ziel ■ maar zij tvaaren even droèfgetitlg als mijn bsrt het is! . . . Zie! daar firtelt de fibocne herder ten jong lammertje'. ,.
ach i



C "o )
ath ! hij tviscbt zijne oogett af'. . , Zou hij geweent hebben ? ach! misfebien, is hij even ongepaart ah ik bet ben ? Terwijl elize dus, bij zich zelve, fprak, zag de herder op, en, haar op den heuvel ontdekkende, gaf hij een luiden fchreeuw, en vloog haar te gemoete.
2ijt gij, zoo ftamerde hij, eene fterfelijke of zijt gé van den hemel hier gezonden, om mij in mijne onge» kende treurigheid optebeuren ? Zijt. gij eene godin, die, in de gedaante van een jong meisje, mij wilt te kennen geeven, welk een fchat ik moet vinden, om de geftoorde rust aan mijn hart. wedertegeeven ? . . « Ei,ize'- bedwelmt - verlegen - bloosdde - Die blos maakte haar de jonge door den zomerregen verkwikte roos gelijk , en was een nieuwe pijl die de liefde gebruikte , om den jongeling te doorwonden. - Zi| zweeg, een geruimen tijd, om hem te antwoorden; haar hart iloeg gehoorbaar, en het zaliglte gevoel van natuur en onfchuldvollen wellust fmolt haare in zijne giel, toen hij haare bevende hand in de zijne leidde, en haar, met een veel beduidend oog, badt, hem te B s zeg.



( 20 )
zeggen, wie zij icocht weezen, die hem in eene dusdanige vervoering bragt ?
Ach! zachte zij, Ach! ik weet niet, herder! wat gij wik zeggen; ik ben gcene andere dan een eenvoudig landmeisje,, mijn naam is £ltts en mijn Vader is de hoevenaar Bhtialkus! . . . Laat mij gaan - mijne fchaapjes zullen weggraazen, ik moet hen te hoop hoeden. . Het geluid van uwe veldpijp, riep mij op den top des heuvels. - Wie zijt gij? ... Ik, (fprak h)j) ik ben dam oir de zoou van den hoevenaar Miken . . , , Ach ! . . . wilt gij mij zoo fpoedig verhaten? hebt g:j den trenrigen toon mijner Luite niet gehoord? . . Ik znchte om U, fiboon ik u uict kev.de! ... wilt gij mij zoo fpoedig verlaaten! . . Hoe? - lieve Herderin ! gij zucht ook?.. wilt gij mij verh aten. Damon ! ACti! . . ik moe, immers heenengaan? , . . wat zullen wij hier langer doen? . , waarom fchreit gij? . . 6! Gij moet niet weencn; mijn hart kan dat niet aanziea, ik zou ook fchreïen; en gij wilt mij immer» niet droeviger maaken dan ik ben ? . . . . Waarom zijt fij dan droevig , süze? . . . w^rgm? . . . Herder



C 21 )
tJer.' ik kan u hier geen reden van geeven? . . • Ik wei , (fprak Damon) misfchien treurt gij om dat uwe geliefde herder niet bij u is ? . . . Neen! . . • Nee: ! . . . Neen! . . . (fnikte zij) ik ken geenen geliefden herder dan . . . maar kom damon! laat mij gaan!
Toen viel hij haar te voete, en riep : zoo gij geenen geliefden hebt, dan bezweer ik U bij de goden, geev mij uw hart, gelijk ik U, zints het eerfte©ogenblik, dat ik U zag, het mijne, voor eene geheele eeuwigheid, fchonk! . . . Hij zag elize vól tederheid aan - de natuur is, in onfchuldige harten, altijd eenvoudig en oprecht; zij richte hem van den grond op, en, terwijl eene zachte blos haarJfchoone gelaat bedekte, zeide zé : Damon! als uw hart zoo zuiver voor mij, als het mijne voor u fpreekt, ontvang dan mijne liefde voor de uwe! . . . Hier dook zij met haar hoofd op zijne borst neder, de gelukkige herder drukte haar, bevend van redaea wellust, in zijne armen, en, op hunner beider lippen, fcheen de fchuldelooze liefde een lied van overwinning aanteheffen ! - Hunne B 3 wen-



C« )
wenfchen wasten voldaan, en hnfine kuifche zielen vonden, in elkanders bezit, de verloorene rusten we» der. - Mekaikus en mikon, wierden fpoedig van de liefde hunner deugdzame kinders onderricht, en achtten het ak een Godsdienstplicht:, twee harten door den echt te verbinden, die , in hunne zielen, vóór hunne fchepping, reeds, in den hemel, verbonden waaren!
J. E. d W., junior.
BIJ



( =3 )
BIJ de» DOOD
van
G E S S N E R.'
Natuur, verflauwd van gloed, vertoont niet meer dien luister,
Wiens majesteit in 't hart een ftillen eerbied wekt; Haar fchreiend aanzien is met een ontzettend duister,
In plaats van met den glans der ichoonftc pracht bedekt^ Zij treurt om g e s s n e r ... en nooit heeft haar baud voor deezen,
Dat eerbiedsblijk verricht, 't geen ze aan zijne asch bewijst. -
D.e Hevling van haar' fchoot heeft aan haar zelfs bewezen.
Den Hoofdtol,dien zij fteeds van ijdreu ftervling eischt! Zoo ooit haar teder hart tot fchreïen is bewoogen,
*t Waszekar, toen zc aan hem het jougfte fuikje vroeg 5 B 4 Toe*



C 24 )
Toen zeker rolde een traan uit haare lanminnife oogenEeaToïl ^ ZUiVC1'SC Wijk dcrreillfte droefheid
Ja! toen zij d'eedlen band, de zagte ftrengmoestbreeken, Die aan beur' lievling haar zoo tederhadverknocht,1
Toen zag men hgar een vloed van warme traanen leeken, Eer zij dien band ontfuoerde, en kommervol ontvlocht.
Th"nS dwijJcn" droevenrouw-" Men ziet haar pracht ver-
Meafcjf£ Va" ft°nd t0t ftond' dat bMM fchoonh'eid Haar Srnltf ^ ' ' • Cn ^'"WÜft ze altijd
Daar zij, door gesskers dood, haar eigen leven derft! In >i barnen van die fmart kan niets haarleed verpoozen,
Dan dat zij foms een krans van frisfche roosjes plukt, En dien, geheel beweend, bij 't dille zuchten loozcn,'
Op gessners eenzaam graf met waaren eerbied drukt. 0°k Aftrekken01" ^ ^ ^ flaainvea troost te
Zijn kalme rustplaats doisreeu kleurrijk bloemprieel, Een fomber wilgen boschje, cn treurcijpresfen dekken, .Op dat hun koele fchaêuvv zijn rustende asfche ftrccl'..
Na-



C =5 )
pattlïir.' die alles poogt - die alles wilt voldingen, Wat ook den grootcn roem van uwen vriend vermeer^*.
Help , help mij zijnen lof, in al zijn fchoon, bezingen , Duldt dat ik klanken flae uw' lieveling ter eer' 1
IMaar zagtl . .om zijnen naam, hemwaardig, tedoenleevcn,
Gelijk hij zelf, door U, dien boeide aan de eeuwigheid,
IMoest gij me een vonkjen van zijn eigen dichtvuurgcevenl
Dan Hechts wierd g e s s n e r s naam te recht door mij verbreid]
J. J. V.
BS
DE



<2<5)
DE BEKOORLIJKSTE
EENZAAMHEID.
Eenzaam Bosclije ! - ftille daalen !
Lieve woning der natuur! Ach! in uwe zoele fchaduw,
Vind mijn hart zich zelve weer! Hier in dees bemoste dreeven,
Stijgt mijn ziel ten hemel op! Juichend, met de vliegende orgels,
Loovt zij 's waerelds opperheer.' Teedere - onfchulclvolle harren !
De aarde is uwe woning niet, Maar, in dit bekoorlijk boschje,
Vind ge een Edens Lustprieel! Hier , aan deze beek gezeeten,
Zijn mijn traanen louter vreugd Ijder golf jen voert ecu zucktjen ,
Za«



07 )
Zalig zuchsjeu, van mij meê! Door de jonge - groene blaadren, Blaazen Zephirs om mij heên ! Hun geblaas giet reine kalmte
Zuivre wellust in mijn ziel! Ijder vliegjen - ijder miertjen,
Dat mijn tuurend oog aanfchouwt, Is belangrijk voor mijn harte,
In dit oord der zaligbeid! In de gintfche - vette weiden,
Speelt mijn' veldlief op zijn luid Ecbo kaatst mij van den heuvel,
Js Herders zachte klanken toe! »k Hoor de lieve Lammren bleeten! ....
Toonbeeld der onnozelheid! Mogt ik ook zoo fchnldloos worden,
Vóór natuur mijn loop vólend! .... 'k Wil die lammren évenaaren;
Dikwerv in dit Boschjen gaan; Hier ontluistren pracht noch weelde, >t Denkbeeld der onnozelheid! .
Hier



Hier kan ik mijn God bewondren,
Ja elk ondeel zijner macht. Hier kan ik de Schepping prijzen;
En - een nuttig ftervling zijn.' ,.,t Eenzaam Boschje .' - mie raaien»
Lieve woning der Natuur!
Ja; in uwe zoele fchaduw, loei» ik mijne ouflervlijkheid!!
J. E. d, W. Junior,



PE MOEDER van NERO.
(Klinkdicht.) agr.ippina.
Mi,- zoon ... Natuur verfchrikJ!... mijn zoon ftaatmiï naar 'c lecven J ....
Mij, die in wrange fmart en angst,hem heeft gebaard!...
Is, n e a o! dit mijn loon? ... Ik heb u 'l licht gegeevea!
Toon, wreedaart! dat uw woên, voor': minst uw moeder fpaart 1! . .
rome antwoord.
Neen , agRippisa! neen ! dat neroU doe fneeveiï j U die dit helsch gedrocht hebt in uw fchoot vergaart!
Sterv! dat de hand nw 's zoons, natuur en U doe beeven ; Gij wierpt, tot Romesfchrik, ditmonfterop der aard !•
n-e-



C 3° )
ÏERO SPREEKT.
Mijn hart kent geen natuur ,-gij moet uwleeven derven 1
Ach! konde ik Rome en U ter ééner flond doca fterven !
Hij is mijn grootfte vriend die 't meest op de onichuld woed!
AGRIPPlNA.
Ik fterv, ontaarte zoon ! de hemel is rechtvaardig; Ik ben,voor uwe dragt,geen beter ftervlot waardig; De vrouw is ftraf baar, die ecu moniler baart en voedt!
£. v. P.
HOE



HOE VREESLIJK ZAL HIJ DAGENS
donder gromt! - De blikzem lchiet!
De boosheid beevt, als trillend riet ! De lucht is enkel vuur en zwavel! De waereld dreunt, tot in haar navel!
De orkaanen flaan een woest gedruis;
Zij lloopen bosch - en berg - en huis! De Zee komt uit haar boezems hollen J „ De Hemellichten fuifebollcn" -
,, Alle elementen zijn in ftrïjd"!
De zon - de maan - het jaar » de tijd, 't Is alles uit zijn' kring geweeken! »k Hoor God, door fchorrc donders, fpreeken! «•
De mensch - het woud - en vcldgediert,
De vogel, die door 'i luchtruim zwiert, 't Valt alles, machteloos, ter neder! Natuur geevt haare fchoonheid weder, Zij treurt! en heel het fchepzel fchreit,
Op d'oordeclsdag der ftervlijkheid! ....
M V. Z.
IIO B



C 32 )
HOE SCHOON ZAL II IJ VOOR DE DEUGD ZIJN.
Au
een de Christen juicht een lied'; Daar hij, in God, ecu' vader ziet! Hij zwiert, ontboeit van 't lage duister, Met de englen, tot zijn grootfchen luister,
Eu treed, dc palmtak in de hand,
Verheerlijkt, in zijn vaderland! Hij zal, wat 's wacrelds lot moog' weezen, Geene sardfche tegenipoeden vreezen;
De dag, die alles richt en fcheidt,
Is d'aanvang zijner zaligheid!!
M v. Z.
DE



( 33 5
D E
AVONDSTOND.
Heerlijk! .... fchoon, daalt hier den avond! -
Gloeiend flikkert nog de zou! . . . »k Zie hoe haar' verflaauwde vuurgloed,
Zich nog fpiegelt in decz» bron! Daauw verkwikt de vruchtbre velden,
Door den heeten dag verzengd, Luisterrijk is, aan den hemel,
't Gloeiend rood met blaauw gemengd! « Zuifeild driugt de koele Zephir
In het digt geboomte door, Wijl ik 't avondlied der vooglen,
Uit hun hooge takken hoor! •> Eerbiedwekkend valt de fcheemring,
En mijn ziel zoo kalm - zoo vrij,
C Heft



C 34 )
Heft zich tot haar' bron en oorfprong,
In een zaclite melodij'! Ziet, mijne oogen op de feboonheid
Van deez' trotfehen avondftond! Bank, mijn ziel! de bron der eeuwen, Die U op deeze aarde zondt! Die, ook U, uit Niet deedt worden,
En een Hofje, in 't all' deedt zijn'. ...» Neen! geen ftofje maar een weezen, Dat onitervelijk zal zijn! Blensch! gevoel hier uw beftemming!
Niets is edler hier beneèn ! Gij, fchoon aan het Hof verbonden,
Stijgt eens op tot de eeuwigheCn'! God fchonk U een draal dier grootheid, Die in Hem oneindig blinkt, Voor wier eeuwig zuivre glanfen,
De aarde cn al haar trots verzinkt! Stijgt dan op, mijn dankbre klanken!
Voor den troon van die mij fchiep l d Eeuwige die, door zijne almacht,
ftlij, uit ftof ten voorfchijn riep !
Juich ,



(3- }
:aichr met mij, ó blijde fchepphig!
Juich , ó rustende natuur! Jij verbreid, met mij, Gods grootheid,
In Hit heerlijk avonduur!
C. A. N, r>.
C 2
D Ë



DE VLUCHTENDE MOEDER MOORDER.
Js 't waarheid ! .... moet ik dan bet wreed gerucht gelcoven? . .
Kan een vervloekte drift, ontvonkt door heilloos vuur , Den zoon dus wanklen doen in plicht, dat hij Natuur Verkracht, zijn Moeder durv' het lieve leven rooven ?
L irbaar! kost gij uw' brand, uw'geil en brand niet doe ven? Haar ten gevalle, die U onder 't hart zoo zuur, '.Met fraarten droeg, dat gij beflaat ter kwaader uur
Een gruweldaad, die alle gruwden (treeft te boven ?
Gelukkig! zoo U hadde in moeders ingewand, Of in uw fchonilend wiegje , een zachte dood vermand. Waar was ooit gruweldaad, meer wreed of ongehoordcr ?
Ontvlied uw Rechters vrij; maar God, die alles ziet, Zal U vervolgen , en voor 't ritslen van een riet, Doen fjddren, febrik der aard! vervloekte moedermoorder!
J, W. r>. W.
Bat.
D E



C 37 } DE ROOS.
Roosje! toen de wenk des Scheppers,
U, uit niet, ten voorfchijn riep, U, tot fieraad van de Schepping,
En tot vreugd des menschdoms fchiep! Groeide, toen, in Edens dreeven,
- ZCó veel doornen om U heen? Neen! gij waart bevrijd van priklen,
Voor de zonde op aard verfcheên.' Heeft de val van vader Adam
U die doornen aangebragt ? Deelde gij, met al 't gefchaapne,
In de elleud van 't ndgeilacht? Wilde God, in U, ons t'oonen,
Dat het fchoou der rampwoestijn, Sints den val der eerde menfeheuj
Zou doormengt met distien zijn ? Bloozend Roosje! leert uw fchoonheid
Aan den ftervling, hoe de deugd,
C 3 Ka



C 33 )
Né het zwijgend graf zal glooren,
Vrij van fmart en ongeuengt? . ... Roosje! ik zie een zachte daauwdrop ,
Tintien langs uw blaadjes neêr; Hij fchenkt U een' nieuwen luister,
Geevt U geur en leeven weèr! -Ook zoo zal de zuivre Godsdienst,
Zielen laaven die zij mint, Die een vonk van hemel wellust,
Aan geen nietige aarde bind ! Roosje! mogt mijn's levens avond
Daagen, als uw wording daagt; Die het merk der heilige onfchuld,
Op de ontlooken knopjes draagt! Mogt mijn hart , aanminnig Roosje !
Denken, als 't uw fteeltje ziet: Alles teelt, in 't oudermaanfche,
Doornen - rampen - en verdriet» Laat mijn hart, bij dit aanfehouweu ,
Denkeu : na het rustend graf, Neemt de liefde hand des Scheppers,
Aan uen flaaf zijn kluister af! -
He-



< 39 )
Hemel! laat mijn avond dagen ,
Met de toozen in den mond, En , verwisfel mijne doornen,
Voor een zaalge rnorgeulTond! Roosje'! dan - in hooger luister,
Worde ik aan uw fchoon gelijk, Daar ik, aan den tliroon der eeuwen,
Schuldloos - zonder fmctteu prijk!
}. E. d, W. Junior
C4
DJE



< 40 )
DE DONDER.
I'Toe trenrig-zwijgetjd is de Schepping!
De zon verbergt haar licht! Geen wind. beweegt den top der boomen,
Geen fpichtig grasje beeft! -
Natuur legt, hijgend naar den regen,
Door 't zbmervuur verzengd; Het vee loeit, in de drooge velden
Elkander , angjHg, toe! -
Het ooft hangt kwijnend, half verwelkend,
Aan *t buigend takje néér! Geen voedend vocht is meer in de aarde,
Nog dringt ten wortel in ! -
De Roos, die Koningin der bloemen,
Werpt dorre blaadjes heón! Haar Ween en teêr ontluikend knopje,
Wordt door geen dauw gedrenkt! .
Het















c 40
Het geurig - fchoone rijk der bloemen,
Staat treurend - fmachtend dof; En dreigt, wel draa, daar heên te fterven»
Als de aard geen vocht ontvangt 1
Ook 't rijpend graan buigt van zijn halmen,.
Op *t fplijtend aardrijk neêr! De landman Haart, met droeve blikken,
De drooge gronden aan!
t! Dat de Godheid, op de Schepping,
Nu gunflig neder zag! Hoe blij zoude alles, dan herleven!
Hoe dankbaar 't menschdom zijn!
Zacht, welk een licht? • 'k Zie blikzemftraalert
Aan 't zwarte luchtgewelf! Daar rolt de donder, romlend, klatrend -
En bonst den blikzem na,
c s De



C 45 )
•De Schepping beeft! Natuur! gij fiddert!.,.
De mensch zwijgt, vreezend, ftil! Hij hoopt dat God, door vruchtbre droppen,
Het aardrijk drenken zal.
Ja-, eeuwig Vader! 'k ftaar, bewondrend,
Uw wijze grootheid aan! Uw blik doet blikzem fchichten worden,
Gij wenkt - de donder rokl -
Daar opent d'Eeuwige de wolken;
En regen daalt op 'c veld ! Hoe drinkt nu, 't hijgend fmachtend aardrijk,
Het dalend voedzcl (al
Nu zal al 't veldgewas ontluiken,
Met blijden • fchoonen glans! Nu fpreid het geurig rijk der bloemen,
Verkwikking om zich heen!
Dk



( 43 )
Dit alles, in zijn vollen luister, Geniet, gevoelt den mensch!
Zou hij, als de edelfte aller fchepzlen, ó, God! ondankbaar zijn?
•t Juicht alles nu, met blijde klanken^ Den Schepper, dankbaar, toe.
Een onbegrensde Schepzlen - liefde, Waakt, mensch! voor uw behoud!
Juich dan, kniel heel aanbidding, neder,
Verhef uw blijden dank, Voor U deed God natuur herleven,
Op zijucn euklen wenkj
C. A. N.
BE-



C 44 )
B E SPI Ê O E L I N GT,
Bij een' vruchtbaar en regen, nd eer.e lang' duurige droogte, in hei jaar 17S9,
"vVieus hart juicht niet vol dankbaarheid,
ö Weldoende Oppermajesteit! Eij 't zien van deezen vri;:l.tbren regen!
Elk droppeltje, op 't verdorde kruid,
Roept, galmend, Scheppers goedheid uit, Voor zulk een onverdieudea zeegeut
Het dorftige aardrijk fpleet van een Het zuchtend vee liep zwoegend heen ,
En aasde in onbegraasdc velden ,
't Vooruitzicht, dat zóó vleiend was, Op oogst ge waste n - kruid en g;~s,
Zag men üechti enkel weè voorfpelden.
Des



C 45 )
Des Lindmans hoop, zoo wel gegrond,
Zag uit, op eiken morgenftond, Bij 't reizen van den vroegen morgen ,
Of reeds een vruchtbaarmakend nat,
Zijn noestig werk bevochtigd hadt, Dat hem bevrijden zou van zorgen!
De lucht verzwaart; hij hoopt, niet grond.
Bij elke warme avondftond , Dat God het aardrijk zal belproêïéo ! -
De donder loeit 1 - de blikzem dreigt,
Van verre! *t fchijnt den hemel heigt. En regenwolken zaamea vloeien!
Vergeevs! - flraks doet de zilvren maan,
Weer al zijn hoop in rook vergaan, En door één heldre wolk verdwijnen;
Het ltarrenheïr blinkt, wijd en zijd,
Het tintelt aan het ïuchttapijt, Eu komt in vollen luister fchijnen !
No



( 4<5 )
Nu leunt hij, zuchtende, op zijn fnaü, En oogt, bedrukt, de wolkeu na,
Die hem 't begeerde heil beloofden;
Dan , ach! zij fcheitlen zich van een 1 Een zachte oostwind drijft hen heéu,
Die tevens hem zijn hoop ontroofde J
Hij Haat zijn oog op *t veldgewas-, Op kooren - kruid - op rijzig vlas,
Verfchroeid , verdord en neêrgeboogen ! Hij roepe, in fpraakloos zugten, uit: ó Schepper van *t heelal! ontfluit,
Ontboei uw regen, op het droogen.
Dan lag de nijvre Landman weêiJ,
Zich afgewerkt ter ruste neer, 'Gausch hoopeloos en neêrgeflaagcn.'
Doch, wijl de zuster van den dood,
Hem koestert, in haar zachten ichoot. Doet God voor hem den regen daagen.
6 Hen-



C 47)
6 Heugelijke omwenteling!
Hoe groot is zijn verwondering j 'Hij wordt van blijdfchap opgetoogen!
Toen hij de ftulpdeur open doet,.
Ontvangt zijn oog dees morgengroet, i Ziet alles Scheppers lof verhoogenj
Geen blikzemfttaal - geen noordftorm loeit,
Geen donderend geratel boeit Zijn hart, noch doet hem angftig beeven;
ó Neen ! de Vormer der natuur
Doet, in dit rijkgezegend uur, 5t Gelaat des aardrijks blij herleeveu! -
De malfche dropplen daalen zacht
Op »t aardrijk, dat hun invloed wacht,
2ich opent om die blij te ontvangen j
Het vlas . het kooren •• beureu 't hoofd Blijmoedig opwaards; dit belooft
(Den Landman, om zijn vrucht te erlangen;
Een



C 48 )
Een dankbre traan ontvalt zijn oog. Terwijl zijn geest des hemels boog
Aaufchouwt, in wiens verheven zaaien, De Schepper 't vruchtbaarmakend nat, Zoo lang een tijd bellooten had,
En nu zoo gunstrijk neer deed daalen.'
Zijn ziel, die waarlijk dankbaar is, Barst uit, in deeze erkentenis :
„ Ik zal, 6 God! uw naam verhoogenl Gij hebt ons, een geruhnen tijd, Gedrukt; maar thans met heil verblijd,
Cij giet uw flroomen op het droogen!
S Vader van *t gejchapen !
Uw droogten dreigden ons met de val; Het flnagtend aardrijk maakte U moede;
't Gefchaapen he'ir viel U te voet
Als Vader, die bet fchept en voed jA Op dat gij zijnen val verhoedde!



C 49 )
Gij boorde, Almachtig Opperheer !
Het lachend groen verbreidt uwe eer; Het buplend vee loopt tierig weiden,
't Gevedert koor vervangt mijn zang!
t! Dat ik, heel mijn leven lang, Mijn dank.bre ziel mogt tbroon waards leiden I
Ct C: S. Wed. Vi W;
a



C 50 >
AAN GOD.
endeAlzeeg'naar! die, met onvermoeide zorgen,. Geftaag uw5 zeegen f'preid op 'tlaagefchepzlen dal! CJedoog dat ik mijn hart, in deezen vroegen morgen, Tot U, almachtig God! eerbiedig buigen zal! - -
Hij die natuur - uw werk! als Christen kan befchouwen , Die de edler orden ziet, die gij den ftervlinggeefty
Word, in zijn ziel, verrukt, door eerbied en vertrouwen, Eu roept, erkentlijk, uit: w ij nj g r o o t e n schep-
eer leeft!
Uw baud, eensvaders hand,doe ons ftaag dankbaar weczeni Hij, wie de deugd waardeert, wiens hart voor deen» < deugd vlied,
Behoeft, uw' ongenaè, mijn vader! niet te vreezen; Door Ü is 't dat de mensch op aard geluk geniet! -
Wen



C 50
Wen rampfpoed ons ontftelt in 't wisfelvalJig leven,.
Aïs zich een donkre wolk om onze hoofden ipreid! Laat dan de vriend der deugd zich aan uw' throon begceven;
Waar hij verlichting vind door uwe almogenheid- -
Ik, die, ('choon nog een kind , uw grootheidkan bemeiken, (a)
*k Eerbiedig U, mijn God I die zoo veel groot? ebbe fiiert;
Ik ftaar, ootmoedig, op mijn' Scheppers wonderwerken} Dewijl ik mede één Hofje in al'tgelchaapnewierd!
(a) De maak ft er van dit dichiftukje is een jonge jufarenzv ban nog geen 13 jaaren ; men vertrouwtdat ieder Kunst' vriend belang zal neemen , om zoo veel fcheppend genie, in zulk een tedren ouderdom, aantcmnedigen; en daarom heeft men , met zeer veel genoegen, dit difktflultje eene plaats D a naast



( 52 )
Der eeuwen morgenzon zal, fpoedig, luistrijk praaien 1 Thans daalt de zon des daags op 't draagend aardrijk rjeêr!
Met de aankomst van den dag, zien wij Gods zegen daalen; E« d'avoud brengt den menseh geluk en goedheid weêri
C. D. E.
B.
naast die van ttndere, hier voorkoomendc j dichteresfin gegteven. Wij raaden onze jonge Knnstgenoote om zich meer tn weer te oefenen, in eene Kunst, waartoe de natuur huar fihynt gejchikt te hebben.
DE



C 53 )
D E
SAMENHANG DER
W A E R E L D.
Laat oude en nieuwe Wijsgeeren, Op het hevigst disputeeren,
Of van deeltjes , groot dan kleen,
3z Waereldiielzel hangt aan een. Laat een leibnitz zich vermoeien, Met Atomi uit te broeien,
En dat newton Monades
Schakelt tot eeu Series-; Ik voor mij, ben van gedagten , Dat de meeste aantrekking*-krachten ,
Van dien fchakel is gefield,
In Metaal; ik meen het geld! Want bet geld doet oorlog brouwen Steeden flegten en weer bouwen
D 3 En



C 54 )
En een lang gewen schre wet.
Brengt, foratijds, het geld ook meé\ 't Geld doet ook den Krijgsman ftrijdcn, « Dat hij anders zou vermijden.
't Maakt een botmuil Advocaat,
En brengt Ezels in den Raad. 't Doet den Doctor vifiteerén d'Apothecar ook klisteeren,
Een Ziekentrooster voer het bed,
Doet voor geld zijn doods gebed. Geen Bidder zou bekend gaan maaken, 't Lijk niet onder de aard geraakeu,
Door des Doodegravers hand.
Lag hem 't geld niet in *t verfland. „ 't Geld maakt mooije meisjes Hoeren ,
Eu ook Edellnij van Boeren,1'
Helpt meenig meisjen aan de Man,
Dat geen vreijer vinden kan. En door gebrek of hooge jaaren, Anders nimmermeer zou paaren,
Maar tta geboggelt oud en krom,
Door ImM geld is wtllekomi -
Men



C 55 )
Men boorde ook geen Leeraars preeken, Was 't niet voor 't geld der Leeken -
En niet eenen Ambagtsman,
Toonde wat hij maaken kan, >z Geld doet ook den Landman ploegen, En den Koopman dravend zwoegen,
liet brengt een Schip door holle zee,
Van de een tot de andre reé. Geen Koordendanfer zoude danfen, Had hij zonder dat te fchranfen,
Geen Hond noch Aap fprong op de ftraat,
Wist baas Hechts voor honger raad, De grootfte van de Konftenaaren, Zoude vlijt en arbeid fpaaren ,
Iets nieuws te brengen aan den dag,
Zoo hij daar voor geen geld en zag. En om niet meer op te haelen, *c Is ellendig rond te dwaalen,
Met een beurs heel ongefteld, Of niet wel voorzien van geld. Ook moet ïk U wel betuigen, Dat het boeltje viel in duigen,
D 4 Var?



(5<S)
Van ons- lieve Vaderland, Hieldt het geld het niet in ftandJ Dus is hier het hard Metaal, het geld deai Series ,
Yan leibnitz Aiomi,en Ni TT tos s Monade* t I
F. E.
DE



C 57 ) DE ROOS voor DIRCE.
Schoon Roosjen ! dat, thans,opnwfteeltjen praalt} Bij welker glans geen bloem in luister haalt! Hoe teêr - hoe veel zijn uw aantreklijkheên! Uw gloeijend rood blinkt over alles heên! Uw geur, die zich zo liefelijk verfpreid, Lokt me aan om, tot een merk der tederheid,
tanmiunig Roosjen! U van uw fteel te pluKken;
•p dat mijn dirce,U voor haar borst moog' drukken f
Ze is fchoon als gij! - reeds in haar tedre jeugd, Ontvonkte in haar een zachte trek tot deugd! Dc blos, die foms op haare kaakjes gloeit, Is als uw gloor, lief Roosjen! nu gij bloeit! En, als uw glans uw teder blad verlaat, Leer dirce 't lot dat haar te wachten ftaat! ens zal haar fchoon verwelken , als uw bladen, n,'t vraatig graf zich aan haar lijk verzaden!
DS Of



C 58 )
Of wijkt de dood, als bij mijn dirce ziet? Dan, neen. - Hij kent de deugd of fchoonheidnïct. Zijn fcepter daalt en wij - wij zijn niet meer: Gelijk een bloem, zo vallen wij ter neer; Zelf 't wormpje, trots met onzen voet getreèn, Tiert, in het graf, door de ijdle fiofklomp heèn,
Vernederend beeld Tan onze fterflijkheid!
Uw fchoon, mijn dik.ce! is voor den worm bereid !
Eeas zal die leest, die zuivre wellust kweekt', Eens zal dat oog, dat kwijnend minnend fpreekt, Eens word mijn dirce, die al mijn heil volmaakt, Gelijk dit Roosje, een prooij der aard gemaakt'! Dan, 'k fidder! God! zoude ik haar fterfuur zien? Neen! dat meuwwenk, vóórhaar, in'tgrafdoevliên, En, als ik eens het levenslicht zal derven, Laat me in den arm van mijne dirce Iterven!
Ga, roosje, voor ner maagden fchoon bereid! Leer mijne dierbre ook haar verganklijkheid,
Zij



C 59 )
Zij beev* niet, wen ze, üi ü , haar broosheid ziet, Maar werpe een blik op't fchittrend eeuw verfchiet.' Zij zie den fchijn van 't vlug voorbijgaand leven, Op ieder blad van U, ö bloem ! gefchreeven! Zo moet uw gloor - uw tederen blijden fchijn , De deugd ten nut, en 't fchoon ten fieraad zijnj
C. A. N.
Do



C öo )
EVA
«ij het lijk vam
ABEL.
Wdk akell-g gegii, wa[ 2iet mf.n oog^ fl Godj Mijn Silla legt, bezwijmt, angst doet mijn» adem bevenf
Dit koud, dit zielloos lijk, is dan het overfchot, Van jeugdige^;, ;:orts den wellust van chm leven > Is dit mijn' Abel, thans voor eeuwig mij ontrukt, Ach • had gij mij omhelst in 's levens jongde flippen
Nooit,wreede Kaïn.' was uw moord naar wensch gelukt • Natuur en lievde zweevdc op Abels tedre lippen!
Vol vreugd verliet hij nog deez' ugtend onze tent. Hij leide >t bfferlam, omkranst met lentebloemen,
Ja^heeft, reeds vroe^ods lievde en magterkendj Reeds hoorde ik zijne jeugd des Scheppers wijsheid roemen.
Zijn lieve Kindsheid beeft mijn zielsverdriet verzagt, Zoo vaak ik treurig dagt, aan Edens zalig lommer ■ Sd,e^hu^lend Paapje, diep getroffen, doormijn
Zijn



C 61 )
Kjn ftreelen fchonk mij.troost, verbande zorgenkontmer.
1 Mijn' Abel was de vreugd, de lievling van 't gezin, ïooit heeft een norfebe blik zijn minzaam oog verwildert, I Zijn boezem klopte voor de tedenle oudermin, !t'Genoegen hadt een blos, op t gul gelaat, gefchildert! -
Mijn Jbefs Uil geluk heeft Kaïn's ziel vervoerd; k Zag lang, in 'c dreigend oog, de wraak en wanhoop ichittren,
; Zijne ontevredenheid heeft 't moederhart ontroerd, >, Kainl moest uw nijd, uw haat mijn heil verbittren I
Kom zie uw' Broeder thans door uwe hand ontzield, [k zogt vergeevsch zijn bloed in Silla's arm teftelpen,
Ik zie mijn weerhelft, bij zijn telg,in 't ftofgeknielt, è, Eeuwige levens Vorst! laatonsnwe Almacht helpen!
Dan ik, ben de oorzaak dat mijn lievling fterven moet; Ik heb, door waan misleid, Gods lievde en trouw vertreden ,
'k Heb voor mijn nakroost zelv den wreeden dood gevoed ,
ilk heb d'ouftervlijkheid geweerd , uit 't bloeiend Eden, Hoe word dit vrolijk oord, korts Edens fchaduw beeld,
Ver-



( )
Vervult met batige fmart, en naare boezem klagteft! Geen hnplend Lam worde meer, door Abel?* hand, geftreeld ,
Zijn veldzang zal niet meer ons grievend leed verzagten !.
Hier treurt natuur met ons om mijn gelievdenZoon; 'k Zie gtnts bet lustprieel bij 't krouklend beekje kwijnen.
Hoe vaak weergalmde diftt mijn's Abels dankbre toon , 3k Zie overal den dood door 't icb:cmretul loof ver» fchijnen!
Ik mogt, deez ugtend nog, van bange Zorgen vrij, Win'Abel! aan uw hand op gintfeheu heuvel klimmen ,
Wij zongen van Gods gunst; vaal; zag ik aan uw zij', Ook daar de zilvren maan door blauwe wolken glimmen!
Mijn Kind! 'k zal op de plaats, daar wraak uw bloed vergoot,
Van groene zooden zelv een rijzend Altaar bouwen, Wij offren God ten zoen, hier trof ons eens den dood •'k Voel, *k zal in de eeuwigheid mijn' Abel wéér aanfehou-
wcu 1 .>x «ootÏMt 8;ïm sfcov \
A. v. O.
D.
# m m
AAN



C «3 )
AAN N. N.
Kan ik deeze bloemtuil weigren,
Door uw hand voor mij geplukt? 'k Word, door 't fchoon der zagte kleuren»
Door den frisfchen geur verrukt! Vrolijk lacht de blanke lelie ,
Naast de pas ontloken Roos, Bloempjes! die ik, in mijn kindsheid,
Vaak tot Ingte kransjes koos! Bloempjes! gulle vriendfchap hegt IJ',
Zoo bevallig thans aan één, Vrolijk ademt ge op mijn boezem,
Lente - geurtjes om mij héén. Frisfche jeugd lacht op Uw blaadjes,
Vreugd lonkt me uit uw kelkjes aan;Dan, haast, lieve ontlooken bloempjes!
Is uw pracht, uw fchoon vergaan,
Wei



< ö4 )
Wen mijn oog na weinige uuren,
Tedre bloempjes! op uw ftaart,
Sloept gij kwijnend : »k fchets verwelkend, st Vlugcig leven op deeze aard!
A. v. O.
OVER.



< «5 )
©VERDENKINGEN
EBSEfc TROBWï) BIJ H«T
ZIEK e * STERFBEDDI
v a » haar.
ECHTGENOOT.
'Ach 't is dan tè vergeefs, 6 wellust mijner dagen !
Beminde zielevriend! dat ik een heete vloed Van bittre traanen Mort, en dat mijn biddend klagen
In dit beperkt vertrek de lucht weêrgalraen doet! Vergeefs vest ik op U,helaas! mijn fchreïende ooge», 1 Terwijl mijn bange ziel haar kerker als ontvlugt, )En, voor den hogen throou der almacht, neêrgeboge»,
Yoor uw beboudeuis, aanhoudend, fraeekt en zucht!



( ö<5 )
Konde ik door rnijn geween, uw levensdagen rekken , ,
6 Dierbaar Echtgenoot! konde ik door mijn geklag Den God des levens, Hechts tot medelij verwekken,,
Dan zag ik nogmijn wenschbekroond opdeezen dag; : Dan achldeGodheid fchijnt mijn fmeekftem niet te hooren,
Zij geeft op mijn gefchreï, op mijne fmert geen acht, Noch op mijn zugten , die door lucht en wolken booren,.
'k Heb dan vergeefs belaas, op haare gunst gewagt. Als mij uw hulp verlaat, ö God! de ilag zal treffen,
Ontferm U aog, kau'tzijn , om dit onfchuldigkroostj Dat, nog zijn ongeluk niet kunnende bdeflen,
Bij U nietroept om hulp, bij U niet (meektom troost! Komt, lieve kindren ikomt treed toe ,komt allen nader!
Buigt uwe knietjens neer, (trekt uwe handjes uit, Tot uwen Schepper, bid om 't leven van uw vader!'
Eer dat de dood, voor U, zijne oogen eeuwig fluit! Dan wordt de Godheid, ligt nog met ons leed bewogen r
Haar romlcnd ingewand vertederd dooruwklagt; Dan,,mogelijk, zal haar hand nog onze traanen droogen,,
En wordt ons hartenleed ,door haare gunst verzagt. Maar, neen! ach! 't is vergeefs! hét raadsbeiluit moei buren,
Ter*



C«7 )
Terwijl mijn mond zijn reeds beflorven lippen kust», Terwijl mijn oog blijft op zijn ftervende oogen ftaaren ,
Wordt, in mijn tranen vloed,zijn levenslamp geblust! DHij derft, ó God! bij fterft • wie zal mijn leed verzagten ?
Wiens fmert, 6 Hemel! is gelijk aan mijne fmert ? iKan ik, na dezen dag,mijn leven dierbaar achten,
I\u mij mijn levenslust in hem ontnomen weidt! Gij fterft, mijne andre ziel! ach! mogt ik met a fterven!
De dood die u verlost van kommer, finert en pijn, Doet mij in uw gemis, al mijn genoegen derven,
Waartoe zal *t leven mij, dan langer dienftig zijn! : Gij fterft, mijn lief! gij fterft! in 't bloeien uwer jaaren !
In 't ftre!end.-t voorgevoel van ?t vleïendfte geluk, In een voorfpoedig lot! dat bij dit wreed ontpaaren,
Verwisfeit in een nacht van zwarten ramp eudrukj. ïö! Welk .vooruitgezickt van kommervolle dagen,
Voorfpeh mij uwe dood, in dit noodlottig uur! [ Daaraan mijn zorg alleen, dit Kroost wordt opgedragen ,
Ontbloot van uwe hulp en vaderlijk beftunr! 1 Dit Kroost!.dit hulploos Zaat! - dees vaderlooze weezen!
ó God! miju kracht bezwijkt, als ik uw hulp ontbeer! ] Mijn kindren , ach! wie zal ? wie zal die wojid^cuejizen ?
E 2 Ik



C 58)
Ik roep U fnikkcnd toe : gij hebt getn f'aJer meer t Ceen Vader? neen! Hij is UW tedre liefde onttogen,'
Zijn kinderliefde en plicht is voor U afgedaan , Hij zal uw leed niet zien,uw traantjes niet meer droogen ,
Zijn Vaderlijke zorg biedt U geen troost meer aan. Geen Vader! achdit woord moet i!< 't nogceus herhaalen i
Doorgrieft mijnmoederjiartenfcheurthetalsvan een ! ! Ounoozel! lchuldloos kroost! waar zult gij heenen dwaaJen,
Gij roept uw vadernog! dan, ach! gij hebt'ei geen! ^ Onkundig van het lot hier door U wedervaren,
Loopt gij onweetend dat blijmoedig te gemoet, Geeu traan ontrolt uw oog om't geen uw moest bezwaaren,
Daar gij nog met de melk der onfchuld wordt gevoed. Geen wroeging kwelt uw hart, of fchuldeloos geweeten,
Waarom uw batige borst benauwde zuchtjes uit, Uw jeugdig hart wordt niet door fmert van één gereeten ,
Als 'tfchomlend wiegje traag uw jeugdige oogjes fluit. Waar zou de kennis van dit onheil ook toe ftrekken,
Dat door dit wreed gemis, U zeker treffen zal! Het mogt een ijders hart tot medelijd' verwekken,
Maar 't geeft geen waare troost iu bitter ongeval,
Uw



(<*)
bw hart gevoelt nog niet al't geen gij hebt verloeren» I Uw moeder blijft alléén gedompeld in den rouw! kch, ongelukkige! wat lot is mij befchooren • I 6 Smerteüjk verlies! ó vroeg ontfnoerden trouw! k Dierbaar Echtgenoot, nu doof voor mijne klagten, I Wat baart uw droeve dood mij eindloos zielverdriet! lUw denkbeeld,waardfte vriend! zal in mijn ziel vernachten, I Tot dat mijn fchreïend oog bet laatfte daglicht ziet! |Acii !dat mijn levensdraad met U wierdt afgeweven! f Dan zoude ik bij U zijn ! dan neen ! >t is nog geen tijd , lik wil nog eerst uw beeld doen in uw Kroost herleveu!
üoor mijne trouwe zorg en onvermoeide vlijt G ;an zij uw voetfpoor nf, het zal mij welgebakken j
»k Zal dan den Vader weêroinhelzen in zijn Kroost, Dan zie ik hen het fpoor van uwe deugden drukken,
Dan ftrekUen zij nog eens haar moeder tot een troost! Men fcheurt mij van Uaf, ö God ! behoed mijn leven ,
Voor dees onfchuldigen , wil haar hun Vader wéér , 1b uwe trouwe hulp en zorgen weder geven!
Vaar wel, vaar eeuwig wel! geliefde ! ik kan niet meer! 'Vergeef, ó groote God! mijn oubcdagtzaam klagen! De wanhoop overheerst^de fmert die mij beroert,
E 3 Leert



C 70 )
Leer mij me ootmoedig naar uw wijzen wil gedragen;
Op dat mijn ziel niet weêr te drift igwerd vervoert 1 Laat daar toe uwe gunst en invloed mij beftralen,
Zoo onderwerp ik mij geduldig aan uw wil, 3\Iiju geest,daar door geflerkt,kan reeds weer adem halen,
Uw wil is mij een wet; dies zwijg ikGodeftil!
C. C. S. tPtdi V. W. P.
AAN









Tl. V.






C 71 )
AAN M Y N GRAF.
Dat thans de koude hand des doods mijn fnakren ftcra' Daar ik ze tokkel, in het vaal Cipresferi lommer
Dat vrij het nadrend uur mijn bloed in de adren flrem , Mijn rustkoets lacht mij aan, vlugt fmarten , angst en kom. roer!
De wolken drijven weg , mijn oog ziet de eeuwigheid. Zij daagt van agter't graf , dat ginds mijn ftof verbeid!
Graf! fombre plaats, zoo vaak al fidderend gefchunwt! 'kWagt aan uw' rand den dood, gij doet mijn hart t.iet feb rikken,
Mijn laatfte zangtoon, die aan 'c hijgend (hikken huuwt, Vloeit op de jongfte golf der fmoorende osgenbiikken , Terwijl op 'f bleek gelaat de laatde tl aan bevriest, Eu 't levensllroompje zig,in 't vreedzaam graf,verliest!
ï A Graf!



< 70
Graf! eertrofeên des tijds.' wieg der onfterflijkbeid 2 Het raoegefolterd hart blij ve U zijn fchuilplaats noemen ,
ó, Rustkoets! weenend door een Seraphijn gefpreid, Van üdens kwijnend loof en dorre lentebloemen.
Ja, Seraphs weenden, toen on* de onfchuld was oh». vlucht,
De ontroerde fchepping Haakte een bange boezemzuebtj
Het zwart verderf, alöm door 't wreed gewormte omkranst,
Daalt in het fombrefgraf, op vaalen vlenglen, neder,
Daar pest uit 't {kapend ftof het leven tegendanst, £n loert, al moordend , ftaag, op 't aard/che woelperk «ederj
Angst en verfchrikkiug waart al fiddrend om elk graf, De vloek der wanhoop rolt den doodfehen heuvel af!
Dan, 't zaalig troosdicht rijst, 't graf is geen kerker meer!
Dc glans der Godheid mag door'tdoodsgewelfzel bloozeu.



C 7S >
God daalde in 't (lof gekleed, Ó, graf, al fluimrend nefc, Toea bloeiden in uw' fchoot,de onverwelkbre roozen! Elk traaDtje aan uwen rand, doorEnglen zelv gefchreid, Gloort alseeu paerel, daar Gods bloem zijn weerglans fpreid 1
Ja, zaalge fchepzlenmin ! gij zweevdeom Goëls graf, In angst en wanhoop moest,in 's afgronds poel verzinken»
De Christen droogt vol vreugd de bange traanen af, In hoort den weêrgalm reeds der hemeltoonen klinken!
Hoe vrolijk daalt die galm! het brekend hart, gevleid
Door zaalge hoop, - vervangt het lied der eeuwigheid l
Bekoorlijk denkbeeld, dat mijn tedren boezem roert l Ik voel de onlterflijkheid, in *t kwijnend leven gloeien !
Waar ben ik ? word mijn geest in ruimer kring gevoerd? è God! 'k voel mij niet meer aan fterflijke oorden boeïen*
ïs dit de ontbinding? ... dit ?.. bij 't weemlen van den dood,
Begint hier de eeuwigheid? die mijabeftaan vergood?.
SS
6 God!



C 74 )
öGod! 'k ben nog op aard,'k zingaan den rand.van't graf, Uct fterrlijk leven kruipt door langzaam kloppende adren , Maar 'k voel ,uw menfchenmin neemt haast mijn kluisters af.,
Ik voel mijn vrijheid reeds in eiken polsflag nadrenl Mijn graf!gijopcntU!'l: treed aan <lc kille hand Des doods, in uwe fcluauw, tuar'c juichend vaderland.
Mijn Heilborg vond de rust in uwen kou den fchoot, Toenfmart,en angst der hel,zijn boezem had doen gloeien,
Toen hij den prikdcl nikte, uic uwe ha^id , ó dood! Toen hij des levens boom in'tfomber graf deedt bloeien!
Sints ftillerustkoetj ülaaptdc lang vermoeide dengd
In uwe duisternis, bewaakt door Er.glen vreugdi
6 Ja, gewen sebt vèrblij'v! hoe h ijgt mijn kwijnend hart, -Om, in den arm des doods, verkwikking te genieten.
't Slaat haast den jongfbn tik, kom, folterende fmait! Doe 't vluchtig leven, ras, weer naar zijn oorfprong vlie« ten J
't Smoort



: Smoort in een oceaan der peillooze eeuwigheid , 'ijd! fchroeï uw wieken vrij,daar'teindlooslicbtzij fpreid!
)e doodflaap fterkt mijn kracht! »k ontwaak, en de
Englen lach i ftooreioos geluk, zweeft op verrukte lippen, ïu fplijt mijn graf,mijn God! dit is de jongfte dag , !, afgemecten door de ras ontvluchte Hippen, W 's waerelds morgen rijst, de fchepping volgt de»
toon
)er Godheid. 'k fnel uit 't graf voor de eeuwge glorie throon.
S God! ben ik dat Hof, gevormd door Uuit «tel »lk goddelijk gevoel droomt door mijn aanzijn henen J 'kBemiu dat weezen, dat't onmeetbaar Al gebied, hans is het wentlend rond voor mijn gezicht verdwenen J De Cherub, die 't gelaat voor 'tgodlijk vuur bedekt, Eert mij, om's Goëls wil, daar'talles blijdfehap wekt»



C 74 )
öGod! 'k ben uog op aai'd,'k zing aan den rand van't g "Het iteröijk leven kruipt door langzaam kloppende adrt Maar 'k voel, uw meufchenmin neemt haast mijn kb ters af,
Ik voel mijn vrijheid reeds in eiken polsflag nadren! Mijn graf! gij opent U! 'k treed aan de kille hand Des doods, in uwe fchaauw, naar't juichend vaderla
Mijn Heilborg vond de rust in uwen kouden fchoot Toenfmart,en angst der hel,zijn boezem had doen gloe
Toen hij den prikdel rukte, uit uwe hand, ö dooc Toen hij des levens boom iu'tfomber graf deedt bloe'
Sints ftille rustkoets ! flaapt de lang vermoeide deug.
In uwe duisternis, bewaakt door Englen vreugd
ö Ja ,gewenscht verblijv J hoe hijgt mijn kwijnendhi Om, in den arm des doods, verkwikking te genieten.
*t Slaat haast den jongften tik, kom, folterende fmart Doe 't vluchtig leven, ras, weêr naar zijn oorfprongvli ten »
st Smc



C 75 )
»t Smoort in een oceaan der peillooze eeuwigheid , Tijd! fchroeï uw wieken vrij, daar 't eindloos licht zij ipreidl
De doodflaap fterkt mijn kracht! »k ontwaak, en de Englen lach
Van dooreloos geluk, zweeft op verrukte lippen.
Nu fplijt mijn graf,mijn God! dit is de jongde dag , Niet afgemecten door de ras ontvluchte dippen,
Neen! 's waerelds morgen rijst, defchepping volgt den toon
Der Godheid, 'kfnel uit'tgrafvoordeeeuwgeglorie throon.
6 God! ben ik dat dof, gevormd door Uuit «tel Welk goddelijk gevoel droomt door mijn aanzijnheneni
'k Bemin dat weezen, dat't onmeetbaar Al gebied. Thans is het wentlend rond voor mijn gezicht verdwenen1
De Cherub, die 't gelaat voor 'tgodlijk vuur bedekt,
Eert mij, om's Goëls wil, daar 't alles blijdfchap wekt f
Ja



( 76 )
Ji vlammende Englen! 'k mag, door Jezus bloedbe dauwd,
Voor 't gouden dankaltaar , de zaalge fnaaren drukken! Uw fchitcrende oogen, door uw vleuglen thans befchouwd,
2ien haast in'tgodsgcheim, ciat de aardlingkan verrukken, De Hoffelijke aardliug, die, op 'sHeilandsliefde, pleit, Outdekt het groots ontwerpjgevormdiu de eeuwigheid!
Mijn Goël.' welk een wolk verduistert nog mijn oog ? Üoc! is 't nog nacht? heeft de aard mijnboeïen niet zien (laken ?
Verbeelding zweevde Hechts,al juichend,naar om hoog, Dan , 'k zie den zagten glans der eeuwige vreugde blaken ! De troostelijke hoop lacht mij in't donker aan, Gelijk ia *t zwart des nachts het kwijnend licht der maan J
P. M.
CLOX



<77 )
C L O E b y VRIJHART,
Mijn tedre lier, natuur en vriendfctaap toegeheiligJ, Wordt door de deugd gefnaart, voorU, ó zaalge min !
Voor U I die door de fcbaaiiw van 'slev'ensboom beveiligd Reeds huuwde aan 'swaerelds jeugd, ó! Paradijsgodin!
Cij, die om H roozenbed des ilaapende aardlings danfte,
Toen fcheppende Almacht hem een ttowjite ungei fchonk.
I Die de eeuwige Wijsheid met 't bevalligst fchoon omkranfte,
Daat 'thart ontvlamde door een goddelijken vonk!
Cij deed uatuur het eerst den toon der blijdfcbapzingeni Toen Adam in den arm der kommerlooze rust,
Zich door een Bruiloftsftoet van Seraphszag omringen, Daar de eer der Scbtppiughe»,aaaminnig,wakker kas%
Mijn



( 78 )
Mijn Cloê! voelt ge uw ziel door Engl'enwellust gloeien!
Zoo vaak ge 'mVrjhart's l arm , t verganklijkftof veragt}. Ziet ge Edensrozen, gul om uwen boezem bloeien,
Daar de onfchuld alhetleed der iterilijkheid verzagt!
Mijn Cloé! voelt ge uwlotaan datdcrSeraph'shuuweu?
Der Seraph's, die, ontvonkt door *t zuiverst liefdevuur, Gevoellooze eigenbaat, en trouchheids dwang blijft) fchuuwen ,
Daar min de fchaduuw volgt der Godlijke natuur! -
Mijn Cloé.'ja, mijn Jot kon me aan mij zelv ontvoeren, 'k Verlu.scme in 'theiiig vur.rdat in uw boezem brand;
Verrukking , deedt mij zagt de vrij e fuaaren roeren , 6, Min! dit offer biedt eeu tedre maagden baud.'
Aandoenelijk gevoel .'mijn CloPs zuivren boezem, Hijgt, drar een heldre traan in fprekende oogen blinkt;
•Bekoorlijke onfchuld ftrooitnog Edens leutebloezem, Daar zij,, vertedert, ui haar FrijJjart's armeu zinkt;
Ja,



C 79 )
hi^rijbart t 't reinst geluk kan dankbre bli jdfcbap wekke% f Daar gij den lievling van uw bloeiend leven ftreelt • PkLees ftille zaligheid in de ongedwongen trekken, I Daar vreugde en tederheid in gulle lachjes fpeelt!
Laat dartle wellust vrij., dè deugd al fcbimpend tergen, Terwijl zij 't moordend gif, in gouden kelken, mengt,
Enroozen bied, waarin zig de adders wreed verbergen, Terwijl meuschlievenheid gevoelge traaneu plengt!1 j
Haar dartle hand vlegt vrij verzengde mirthenkransfen ;
Terwijl zij 'tgaapend'graf met klatergoud bedekt; !En doet haar offers op den rand des afgronds dansfen ,
Tot hun de wréedfteval uit bimne zwijmling wekt
!De deugd, die *t heiligdom der liefde biijftbewaaken a Leidt de edle ziel op aard,, het iloflijk voorhof in;
i Van hier ziet ze in 't veri'chiet het gouden outer blaken , In de eeuwigheid gewijd aan de onbevlekte roiul -
Mijn



( 89 )
Mijn Cloê! toen uw hart het eerst voor Vrijhart tikte, Toen voelde gij de waarde eerst van uw groots beftaan
Sen geest die nimmer voor vernietiging verfchrikte ; Heft bij den gloed der min het eeuwge feestlied aan l
Ja,»t isdeonftervlijkheid, die liefdeblijvtverzeilen, Die ftraal der Godheid gloort op 't heilig min altaar !
D-e ftervling voelt verrukt zijn' gloênde boezem zwellen En plaatst zich juichend in der englen burgerfchaar 5
Verdwaalden, diebetfpoor der vleiende ondeugd koozen f Biên, wendecirce wenkt, hun hand aan reine deugd} $m«rt, wanhoop, angst-«n dood, fchuilt in verwelkte roo zen,
De min bied eenen krans bedaauwd met zaalge vreugd > 1
Moe groots klopt *t tedre hart, dat eens door liefde out gloeide
è yrijbnrt! kweekte ain niet «tns uw heldendeugd?
Tef<



(8t)
Terwijl, uit 't fchittrend oog, een mannelijk traantje vloeide,
Werd 't zuchtendVaderland door uwen moed verheugd!
Uw Cloe's zagte hand bood'tforfche helden waapen, i Gij hield het fnikkend meisje aan 't zwoegend hart gekneld,
Uw zielen voelden zich toen voor elkaar gefchaapen, Terwijl eenftemmigkeid Gods heilrijk oogmerkmeld!-
Niets kon iii'theet des ftrijds uw fleren moed verwrikken, *
Uw dierbre C/oe, door geweld verdrukt te zien! Dit denkbeeld deedt uw geest voor flaaffche ketens fchrikken ,
' God deedt haar in uw* armoden trotfchen dwang ontvliên! -
Zij, van U afgefcheurd, bleev op uw' moed vertrouwen ! Gods min blonk door een wolk van vuur eu dampen heên,
F #J



( 82 )
Zij .hoorde beldenwraak, in 't dondren der kartouwen, Daar hoop, bij 't blikzemen van 't bloedigftaal ,ver« fcheeu l
God zag uw Cloê, hierin 't ftofbekommerd knielen! Hij zag haar angst, gij werd door de englenwachtbe.; waard,
3a, reine liefde zag de zaalge ontboeide zielen , Daar de overwinning daalde, om 't dankaltaar gefchaard,
Mijn Cloê! hoe verrukt mogt ge in zijn armen fnellen!
Hoe zwijmde ge aan zijn hart volzaalge tederheid 1 tia mogt een heiige traan in Vrijharts oogen zwellen ,
Daar Cloê fpraakloos op zijugloènde boezem fchreid!
ö! Zagte omhelzingen, 6! ftille traan der liefde!
Hoe fpveekt het reinst gevoel in 't hevig kloppend hart!. De doodlijkc angst,die korts*t lief lachend meisje griefde, Vlucht; dankbre blijdfckap keut in lauwrenfchauwgeea
fvnartl
Neen!



C 83)
een! nooit, gelieven, moet 't ge weld,uwrust doen kwij> nen!
Gewen uw aan 't genot van 't heil der eeuwigheid $ lijn Cloe! wordt eerlang, wanneer de tijdgordijnen, We ontrukken aan uw oog, ia 't minnend oord verbeid! -
P. M.
9,
Fa
D E



( 34 )
D E
ALMACHTIGE
Wiefchokt,met zijne hand,dcScliepping uit haar fpil ? 1 Wie decdc,op zijnen wenk,uit isiET,ecn\vaereld worden?;
Wie fpreekt, cn alles vliegt, op zijn gedachten wil ? Wie fchicp het cicrlijkst plan,vol heerlijkheid en orden?-;
Wie vloekt,cn mensch en dier zijn nngftig fiddrend (lil?Wicknn zich in het kleed des winds - des donders gorden?-
Wie fchikt de zielen weg, voor't eeuwig raadsgelchil? Wie bind de deeltjes (aam, die in het graf verdorden ? -
Wie kent het wijs waaróm van onze onfiervlijkheid ? Wie heeft den nicteling een eindloos heil bereid? - • Wie is rechtvaardig-ftreng cn tevena-mededogend? • Wie is de zachtile Vorst,fchoou vreeslijk-alvermogend?-
Wie



(»s)
Wie is de hoop der deugd, in 's wnereld droefenis ? ,Vic is der armen troost?-Wie kan op de eeuwen zwevenfiVie roept, natuur ten trots,de dooden weêrin 'tleven ? -
Gij,god! almachtig god! wiens naam ontfermi-R. is!
J. E. d. W. Junior.
F 3 0 4»



(85)
• * EEN BLOEMTTJILTJ* AAK F I L I S M IJ N VRIENDIH-.
'k Schik deez vers bedauwde bloemen,
Filh! voor uw lieve borst 6 ! Hoe zuiver zijn hun kleurtjes,
Door geen fmetten nog bemorst! 'k Heb zorgvuldig, 't tengre deeltje,
Met mijn fchaartje Hechts geraakt; Dan, mij dunkt, ik hoor, hoe *l ftruikjen,
Een gevoelig zugtjen Haakt! Ja *k verbeeld mij, 'k hoor het klagen:
Ach! ge ontrukt mij al mijn vreugd, Ligt bied gij het beeld der onfchuld,
Een veragter van de deugd! fi Stervt ligt op een fnooden boezem,
Die zig met miju telgjes tooit,
't Blo*



C 87)
9t Blosje kwijnt, eer 't avond koeltjen,
Mij met ftollend zilver ftrooit! Voor den boezem van een meisje,
Waar in 't hart voor vriendfchap tikt, Sprak ik, zijn uw tedre telgjes
Treurig ftruikjen! thans gefckikt! 't Schuldloos blosje uwer roosjes,
Siert een deugdgezinde maagd, »t Bloempje dat haar vriendfchap offert ,
Is 't gefchenk dat best behaagt! Struikjen! 'k zal haar naam U noemen;
Ken haar die ik teder min, *t Is zij die mij zugtjes afvergt;
't Is mijn filis mijn vriendin;
A. v. O.
d.
F 4 ADRIANA



C 83 )
ADR1ANA BELCOUR,
e ij het l ij k van
LOTJE R O U L I N.
Lotje ! cloor uw leted bewogen,
VJoeïde vaak een tedre traan, Vriendfchap deedt mij nimmer de oogen
Op uw grievend lijden flaan, Of ik voelde 't hart verfcheuren -
Lotje! al mijn levensvreugd! Ik heb uw dagen weg zien treuren ,
lk beb uw lieve ontloken jeugd Zien verwelken ; bange zorgen, Zweevden om uw levensmorgen!
Vriend-



(89)
Vriendfchap! die mijn ziel doet gloeïe»,
Bij dit vreedzaam flapend lijk, Lente Roos! die thans moogt bloeien,
In het Godlijk Hemelrijk. Dierbaar lotje! thans verengeld,
Jonge - tedre hartvriendin! Die uw zachte toonen mengelt,
Met den roem der eeuwge min ■ Lotje! vreugd der hemelreïen! Vriendfchap doet mij fnikkeud fchrcïen!
Ach! ge ontweekt deez rampvolle aarde,
Door verdriet en fmart verteerd. Lotje! thans gevoelt ge uw waarde,
Daar gij 't wislend lot trotfeert. Vriendfchap blijvt mij aan u kluïstren,
Schoon gij, in een hoger kring» Moogt naar 't Godlijk troostlied Juistren.
'k Voel, terwijl ik ftaamleud zing, Zaalge! 'k voel het rein genoegen, Dat uw vrije ziel doet zwoegen!
F S Ho#



Cpo)
Hoe veel kommervolle dagen,
Sleet ik, fints uw rust verdween! »k Zag uw kwelling, »k hoorde uw klagen,
En deelde in uw rampzaligheên. Vaak verbergde gij uw fmarten,
Met een afgedwongen lag, Schoon ik d'angst van 't kloppend harte,
In uw kwijnend blosjen zag, Hoe veel lang verkropte zuchten, Hoorde ik 't jeugdig hart ontvluchten!
Schuldloos offer eener lievde,
Die zoo zuiver als de gloed, Die ooit Englenboezems grievde,
Werdt in vriendfchaps fchoot gevoed J Nooit zal haar die drift doen blozen;
Neeul wanneer de onftervlijkheid, Zegepralend, Edens roozen,
Langs 't verheerlijkt aardrijk fpreid, Zal ze, omkranst met lentebloemen, Op zoo fchoon een lievde roemen.
Lx*



C 91 )
Levbkd ! lotje minde U teder,
Groote ziel! hoe treft me uw rouw! Levehd! de Engelin daalt neder,
juichend meldt ze uw deugd en trouws Aan de Serapbs die haar ftreelen;
U onwaukelbaare min Schetst ze in Godlijke Eertafreelen ; -
't Heil van Chrisje, uw zielsvriendin, Doet haar dankbre vreugd ontgloeien, 1 Ja, eens ziet ze uw wenfchen bloeien!
Levend'! wijd' met mij deez flippen,
Aan den lievling van ons hart, Druk nog op haar koude lippen
d'Affcheids kus - de kus der fmart! Levend! ach! 't mocht U gelukken,
Stervend op uw borst gevleid, Nog haar koude hand te drukken!
't Laatfte traantje, om U gefchreid , Vloeide, door uw fmart bewogen, Uit mijn lot Jes breekende oogen»



( 92 )
Ach! vermoeid door 't grievend lijden, Heeft haar flauwe kracht gezwicht, 't Stervlot kon haar ziel verblijden ,
Zelvs,toen zij den jongftcn fchicht Van den dood, nog fcheeu te ontwijken,
Levend! toen zij aan uw hart, Rillend, de angst des doods deedt blijken,
Toen gevoelloosheid haar fmart Zacht in eeuwge fluhnring kustte, Daar zs op uwen boezem rustte!
Levend! mengen we onze traaherr,
Wanhoop fchuw dit fljpend Hof, Wanhoop zou den glans doen taan en
Van haar vreugd in »t cnglenhof! Nog bemint ze ons even vurig,
Lotje is nog mijn zielsvriendin, Levend! oogeu wij gedurig
Up haar zuivre hemelmin ! Zou haar geest, in 't wijlend leven, Soms niet troostend om ons zweven ?
Hoog



C 93 >
fïoog verheven nagedachten!
Kweekt zij dan in 't moedloos hart. Levend! ik voel mijn rouw verzachten;
Stil aandoeuelijke fmart, Smart, die Godsdienst zelv wil dulden,
Die de reden niet verwoest, Beelden die mijn heil vervulden ,
Tien r.og t.ot je lijden moest, Treffen mijn befpiegelingcn. Kan haar heil ons leed niet dwingen?
Jeugdig bloempje! uw grootfche trekken
Teekehen nog uw zachte deugd. Lclic's, die 't gelaat bedekken,
Niet getooid met rood der jeugd , Doen haar maagdlijke onfchuld pronken ,
Lotje, uw lieve aauvalligheêu , Konden 't koudfte hart ontvonken,
Dicrbre levend! hier bencèn • Blijft haar beeld , met grootfche zwieren Zacht, pns minnend hart verfieren.
't Lok-



<94)
*t Lokjen heurer bruine haïren,
Dat ze ons onlangs minzaam boodt, Zal ik aan dit hart bewaren,
Zelvs bij 't nadren van den doodl Lokjen dat ik zacht zag flingren,
Met bevalligheid en zwier] Levend! ach, baar blanke vingren,
Boden 't pand der vriendfchap bier. Hier op deez verganklijke aarde Heeft geen fchat bij ons die waarde,
't Zal haar deugd U doen gedenken,
Daar het op uw boezem rust, Wen gij, 't edelst der gefchenken,
Weenend, vol verrukking kust. *t Overfchot der zalige Engel
Word gekast in zuiver goud, Daar ik vriendfchaps kluisterftrengel,
Aan mijn zwoegend hart vertrouwd, 9t Graf moog 't rustend ftof ontbinden, Nooit, nooit zal 't dit deel verflinden»
Ut»



C 95 )
Lieve lotje ! fluimer veilig!
Seraphs zweeven oin uw graf! Dierbre! uw vriendfchap blijve ons heilig!
Levend! droog uw tranen af! Lotje zal weêr 't licht zien dagen >
Bij der Eeuwen morgenftond. Nimmer doe meer zorg haar klagen,
Neen, dan juicht haar lieve mond* Dan zal ze ons, bij 't welkom groeten». In der Englen kleed ontmoeten.
Wie zal reine min dan wraken f
Levend! ftervt ge aan deugd getromv? Hoe verrukt lacht, bij 't ontwaken,
Lotje, 't voorwerp van uw rouw! Wen ze onftervlijk dan uw haïren,
Zelvs met eeuwge mirthen kroont, En uw Chrisje aan de Englenfchareu,
Als haar hartvriendin vertoont! Daar uw min , in 't zalig leven, Zich tot vriendfchap voelt verheven! A, v. Q,
d.
HET



C & )
HET STERVBED
V A V
CLARISSA HARLOW.
De grootfche zegepraal, der wreed gehoonde deugd Treft, aan de grenzen van het ftervlijk rijk, mijne oogen,
't Verruk]ijk fchaduwbeeld van Goddelijke vreugd Verfchijnt, en 't hemelvuur ontvlamt mijn denkvermogen,
Mijn fterfelijke hand die nog de Dichtfnaar drukt, Beevt, wen verbeelding mij de wanhoop, vloekend, fchildcrt $
Wen zij denlaatflen gi! aan 't barftendhart ontrukt Der ftervende ondeugd, reeds door de angst des doods verwildert.
Maar »k voel mijn fpeeltuig door een Engelzachtgefuaart,
We»



(97 )
Wen ik mijn klanken huw,aan deafgebroke,fuikken r
Der Godgewijde Deugd, die van deez wendende Aard , Naar Edens beemden flapt, op rollende oogenblikken.
Clarisses iïervbed fchetst mij dit gewijd tafree!, Verheevne Godvruchtboodtzelv de onverwelkte kleuren.
Tfittmpb! verdrukte deugd, verlaat het woeltoneel. Natuur! ik zie vol vreugd uw tedre kluisters fcheuren.
Clarisse! uw doodbed treft mijn jonge zangeres; Ik zie de onflervlijkheid in brekende oogen fchittren.
6, Deugd! door leed beproefd, gij fchuwt geen Lijk» Cipres!
Noch angst, noch wroeging kan dit zalig uur verbittren.
Clarisse wacht vernoegt het eindperk haarer fmart, De lach der onfchuld zweevt op de uitgeteerde wangen ,
Haar bloed bevriest:- Gods min gloeit in 'i verflauwde taht,
Ja, 't eeuwig danklied zal haar jougste zucht vervangen. Nog Haat ze een minzaam blikje op 't jammervol gewest,
Nog eens herlcevt gevoel van tederheid en lievde,
Schoon 't aklig zielverdriet baar dagen heeft verpest; Natuur fpreekt in dat hart, dat wrede raropfpoed grievde.
G Het



( 9* )
Het levensvonkje dat nog in haar boezem gloort, Schijnt, door baar laatfte kracht gevoed, nog eens te gloeien,
De tedre vriendfchap, die haar bange zuchten fmoort, Hoort thans deez grootfche taal van vege lippen vloeien:
„ Een lichte {luier dekt het ftof reeds voor mijn oog, „ De koude ontbinding rolt, al huivreud,door mijn adren,
„Mijn eemvge heilzon maalt den lchoonftcn regenboog, „ Op 't lot door mij befchreid: -'k mag vrolijk 't doodsdal nadren.
„ Gewijde fchaduwen ! c r, a Ri s s e vreest U niet l „ Gods lievde doet alom de blanke lelie** bloeien.
„ Hoe fchemert alles! moet het ftoffelijk gebied, „ Dan met den droom des tijds naar't eeuwig niet weèr ,, vloeien ?
„ Wat kalir :e omringt mijn ziel? - 'k vind hier mij zelve „ weêr,
„ Hier groent de levensboom !'kfchuil in zijn vreedzaam „ lommer,
„, Ik vind mijn vader bij der juichende Englen Heer ! „ Aan eind derftetvlijkheid, ftervt grievende angsten kommer.
„ Dan



( 99 )
„ Dan, lievdrijk God ! 'k ben nog aan't treurend oord geboeit,
INog is de wrange kelk des rampsnietleeg gedronken, „ Mijn oudren! om wier haat deez laatfte traan nog vloeit,
|, Ach! waarom kan natuur uw boezems niet ontvonken? „ Claxisse leedt genoeg; -mijn vader !'k hoor uw vloek,
,„ Gelijk denweêrgalm van een weggerolden donder: ,, Mijne ouders! daar ik Hechts een troostlijkweukje zoek,
„, Ach! ging in uwen arm de zon mijns levens onder!
„Mijn lievde blaakt voor u in 't fombre ftervens uur, „, Mijne onfchuld,thans verdacht,zal eens mijn God doen ,, blinken,
„ Dan wijd gij mij een traan , ja, deinfpraakder natuur, „ Zal, wen ik vreedzaam rust, in uwe boezems klinken.
,, De tedre zucht van 't bloed, zal Jrabdla's ziel, ,,, En Broeders ftuggen aart, eens bij mijn lijk verzachten,
,, Dan offren zij, daar ik al juichend nederkniel, „ Aan tedre zustermin hun bange jammerklachten;
G 2 'k Ver-



( 100 )
„ 'k VemijtUftervend niet», neen, fchoon de wreed-
„ fte fmart
„ Wij trof, door hun, bij wien 'k befcherming dacht J „ vinden,
„ Ik ken geen haat, gij zijt nog dierbaar aan dit hart, sï o Vriendfchap' >k voel door U me aan 't wendend ftof
„ nog binden , „ Gij waart de wellust van mijn afgematte* geest, „ Uw lieve baad kon vaak mijn heete tranen drogen,
„ Vriendin.' die al de troost mijns levens zijt geweest, a, Hoe ftreelde in 'tgrievendst leed me uw vleiend mede' „ dogen!
„ De gouden Citer, die een Seraph voor mij fn.art, „ Die ik nit Goëls hand, haast juichend zal ontfangen, „ Word na den danktoon, die zich methet.welkooiu „ paart,
„ liet eerst door mijgeftemd tot zachte viiendfchopszatv
„ Vaar wei., mijn éénige, »k wachtUin d'eeuwigheidj„ En, gij, bewerker van mijn bartvericheurend lijden ?? Veigifci^e adder! die mijne oufehuld hebt gevleid,
» Ei:



1 i« mij, al moordend, fcheeu voor rampfpoed tebe„ vrijden;
Gij, die mijn tranen, die mijn augfïen hebtbefpot, l ïeev! voor de donder item van uw outwaakt geweten! Ik fin eek uict om uw wraak; - 'k pleit bij eenlievdrij „ God,
! Jm uw vergifnis. - kon natuur uw list vergeten!
, Ach ! boogde nooit de hel, ontaarde! - op uwbederv* i \ch ! kon 't aanminnig fchoon der deugd nwgeestbe • „ koren!
'k Ben 't offer uwer drift, ontwijkt me ! - o God!! „ fterv !
; i Voel 't worstlend leven in het koude doodzweet fmo • „ ren;
. Nu, dood! gij lacht mij, als een vriendlijk engel, toe 1 kZink fluimrend in ufchoot, vriendin! de laatfle tik „ ken
Van 't hart, zijn u gewijd :" clarisse is 'tle^ ven moê,
i ir flauwe ftem fmelt weg inde allerjongftefnikken; [ let rein verlangen perst uit haar beklemde borst laatfte adem, die van haar verftijfde lippen
G 3 Pa



( ïoo )
„ 'k Verwijt Uitervend niet?, neen. fchoon de wr<
,, fte fmart
„ Wij trof, door hun, bij wien 'k befchermingdach „ vinden,
„ Ik ken geen haat, gij zijt nog dierbaar aan dit ha: i „ o Vriendfchap! 'k voel door U me aan 't wentleud
„ nog binden, „ Gij waart de wellust van miju afgematten geest, „ Uw lieve baud kon vaak mijn hcete tranen drogen, ,, Vriendin! die al de troost mijns levens zijt gewe< Hoe ftreelde iu 'tgrievendst leed me uw vleiend me i „ dogen!
„ De gouden Citer, die een Seraph voor mij fusart, it Die ik uit Goëls hand, haast juichend zal ontfangen „ Word na den danktoon, die zich met het welko „ paart,
„ He teerst door mij geftemd tot zachte vi iendfchopsz I „ gen-
„ Va au wel, mijn éénige, »k wachtUin dTeeuwighe ; „ Eu. gij, bewerker van mijn hartverscheurend lijden! ,, Vergiftig adder! die mijne onfchuld hebt gevleid



„ En mij, al moordend, fcheeu voor rampfpoed tebe„ vrijden;
„ Gij, die mijn tranen, die mijn angflenhebtbefpot, „ Beev! voor de donder Hem van uw ontwaakt geweten! ,, Ik fmecknict om uw wraak; - 'k pleit bij een hevdrij „ God,
,, Om uw vergifnis. - kou natuur uw list vergeten!
„ Ach ! boogde nooit de hel, ontaarde! - op uwbedervï „ Ach! kon 't aanminnig fchoon der deugd nw geest be • „ koren!
,, *k Ben 't offer uwer drift, ontwijkt me! - o Godlï „ fterv 1
„ 'k Voel 't worstlend leven in het koude doodzweet fmo • „ ren;
,, Nu, dood! gij lacht mi j, als een vriendlijk engel, toe „ 'kZink fluimrend in ufchoot, vriendin! delaatfte tik• „ ken
„ Van 'thart, zijn u gewijd:" clarisse ïs'tle^ ven moê,
Haar flauwe ftem fmelt weg inde allerjongftefnikken; ! Het rein verlangen perst uit haar beklemde borst 'De laatfte adem, die van baar verflijfde lippen
C 3 De



C 102 )
De ziel ontkluisterd voert,naar's warelds glorie - Vorst ja, de eeuwigheid verflindt de onmerkbre levensflippen Zoo zacht, ,zoo vreedzaam, llaapt de deugd de doods flaap in
Bij 't gouden dank - altaar, befchaauwd door vrede palmen Gekoesterd door den glans dereeuwge menfchenmin, Geftxeeld door 't cboor muzijk van Cherub's hemelpfaj
men.
P. M.
WAAR



C 103 )
WAARHEID.
Wat mag, vroeg onze buurvrouw GRIET, Die moeder was van frisfche kindreiv Het zoontje van den Landheer hindren,
Daar 't altijd bleek en zieklijk ziet? ...»
Wel, Moertje! antwoord fnuggre piet, Wat zou den jongen Landheer hindren? Is dat een vraag! Der heerenkindien,
Zijn halve menschjens, anders niet!
Gij geevt uw' Jaap - uw Ncel - uw Fij, Een voedzaam voedzel om te groeïen, Gij laat hen nimmer ftooven - broeïeu,
Maar laat hun leden rrank en vrij.
G4 Der



( io4 )
Der fteehiij hinder» draagen zij, Zij eetcu poespas om te groeien , Men laat ze in honderd windzels broeien,
Voeg daar een apenliefde bij J , . .
Ik fprak, vervolgde buurman piet, Eens met een mager - knijnfig heertje, Dat aan mij vroeg: „ Hoe is 'c, Compeertje!
„ Dat gij altijd zoo kleurig ziet?" . . .
Een beul of Doftor - ('k weet niet meer, Hoe ik dien raaren fnaak zal heeren) Schoon ik hem nimmer zal vergeeten,
Gaf antwoord aau den maagren heer;
„ Een Boer" dus fprak hij „ is gezond „ Door werken en door goede fpïjzeu, „ En wij, mijnheer! wij zotte wijzen, Zijn luie llaaven van den mond"



C 105 )
„ Ons bleek gelaat toont dat de deugd, „ In onze ftecden is ontluisterd , Dat wij aan modes zijn gekluisterd, „ Die voedflers onzer ongeneugt!
„ Zoo lang de moeder van een kind „ Natuur in luareu loop wil fluiten, „ Zal zij bet voorrecht buitenfluiten, ,, Dat welzijn aan ons leven bind; :„ Als Mode in ouze fleênde moedersblijvt gebieden, 9, Zal welftaad-kracht- en kleur van onze kinders vlieden!*
Cs
RAAD,



( 106 )
RAAD.
Geloov mij, fillis! eene vrouw Die wijs is, blijv' zich zelv getrouw; Geen gaapeu op de floep moet haar geheim verraadet:,
Als haar de min te flerk omfluit,
Werp' zij een' lonk ten venfter uit, Om 's minnaars oogen te verzaaden.
E.
* *
OPMERKING.
»tTs met veel luiden van vernuft,
Als met een laate najaarsvrucht; Die in hun jeugd verflaud ontbreeken , Hoort men, als Grijsaarts, wijsheid fpreeken;
Een laat vernuft is wel geflooft,
En draagt, doorgaans, het voedzaamst ooft.
W.
SPREU-



C 107 )
SPREUKEN.
Een vrouw diemetdeplichtvan'theilighuwlijkfpot, Verdient geen eerlijk man, noch een (gelukkig lot 1 -
Hoe moeilijk kan ons hart de liefde en medelijden, Voor iemand die men acht, naar waarheid onderfcherden.
Alleen een bbRste stap , in't wanklen aan ha ar plicht, Maakt elke iïruikeling voor de deugd der vrouwen ligt l
j. E. d W.j junior^
Wie >t eerfte liefdesvuur eenmaal koude overwinnen, Zal, MjeeHtwecde drift, meer koel ma ar-nnNK**D minnen!



C 10S )
D E
KRACHT der
MOEDERLIEFDE
\%Ien verbeelde zich de Tem van cajos marcios c o r.iojla nus , in het Leger dm vols ce n voor romen.
Voxümuia, tegen Coriolaan.
Gij juicht en Romen zucht!.. kan niets uw wraak bepaa« len?
Goon ! wilt gij Brutus woede op *t Vaderland verhaalen ? Bezwalkt mijn Marcius, door zulk een daad, zijne eer?
Mijn






CoM
>JLys Cf / rrtz/Tv ?n&e<?i^f /air/:



Tl. VI.
LaNTJ'S
vuur e?i< /óa<*Z it*eè7~séiztzris V/ls 77Z- trapan, ....



■



C 109 >
IVlïjn zoonüiërroep uw deugd,uwe oude grootheid wefef Zie uw Virginia - zie Romen aan uw voeten, Laat geen barbaarfche moord in Cajus boezem wroeten 5
Keer terug, doorluchte zoon!ziehoe uw moeder fchreit 3
Haar traan is die der eer der roem-der tnenschlijkheidï Keer weêr! Sicinins noch Brutus zal U hoonen, Elk Romer wil mijn zoon, als Burgervader, kroonen.
Mijn woord zijRomens eed! zijneed uwoHderpaud!..
Kom, volg mij ?
COlllÓLAfJUS.
Neen, Mevrouw! ikken geen Vaderland* Laat af!.. zou Marcins, ter baliingfchap verweezen, 't OndaukbaarRomen niet voor zijne wraak doen vreezen ?.
Mijn moedeijheeft v.wfchoot een bloden zoon gebaard?
Is Romen uw geiroeek of mijne deernis waard?... Hoe! heen Volumnia haar fiere ziel verloorcn ? Word nier uw eigen fchande uit mijne ichand gebooren ?.«
Vertrek! «f flrjjd met mij, tot Romens ondergang,
Erken mijn waare roem, in'c Volscerflaatsbclang. Die Volscen, die mijn moed, tot Romens heil, deedt fchrikten
Vcs-



"Vermoogen, op hun beurt, van mijnen moed befcbikkenS Corióli bezweek voor mijn gefpierde vuist, Ik heb , door zijnen val, der Volscen trots vergruist;
Maar, daar mij Romen thans als balling 'slands doet zwerven,
Vervloek ik Romens heil, en zal een Volscer ft erven! Genoeg. Vertrek, Mevrouw J zeg aau den Roomfchen Raad,
Dat Cajus zijne guust- zijn burgerfebap verfmaad, Dat hij de Volscen met de ftrijdbare Antiaten, Als Veldheer aanvoert, ter verwoesting dezerStaaten.'
Vaarwel, mijn Moeder! gaa, mijn wraaklustzijgeboet,
Als Romen word vervuld met moord en burgerbloed! Ondankbaar volk! zoude iet mijn gramfchap perken zetten? Hadt ge allen éénen hals - één flag zoude U verpletten!
Mijn bloed golvt kokend door mijne adren op en neêr!
(op de lijfwachten wijzende ) Mevrouw! zie daar mijn volk. - lk ken gcenRomen meer, Zijn naam, weleer mijn roem, klinkt gruuwzaam in mijne ooren,
ïlij doet de gil der eer wraakroepend in mij hooren!
Wel-



C *» )
Welaan; dat Romen val', doo t vuur - door moord-doOt Haal,
En Cajus, bij dien val, weêr juichend adem haal'!
V O Z. U M N I A.
Mijn zoon!., wat bitterheid!. .Ik voel mijn leedeubeven!....
;Coou ! fchonk mijn kuifche fchoot aan een' verrader 'tle-
v(>n ?
Lafharte'. is dit de deugd eens krijgsmans ?- is dit eer ?.. Kom! veUow wraak ten zoen,bet eerstuwmoeder neer!
;Kom! aarzel niet, barbaar! - verachter mijner traanen!
; Kom! laat uw dolk een weg door mijnen boezem baanen! Doorftoot, in uwe drift , naast mij, Virginia, Nooit volgtnw ecbtgenoote ofikïiw voorbeeld na! $ ' Laat uw onnozel Kroost in U zijn moorder vinden!
! Begin uw wreedheid door 't vermoorden uwer vrinden! Endat ge , outmenschte zoon! na dien bebloeden ftrijd, Op onze lijken trapt - en Romens meester zijt!
B-''--- ••. --^wwi ïwva*. n- t ^.Biiwisj
COK.IÓLANUS, (met aandoening.)
i Mijn Moeder! . . . groote Goón!
vo»



C "2 )
V O I V X I Ui
Doe Romen vrede erlangen, Of laat uw moeder van uw handden dood ontvangen!
Na een weinig zwijgeus.
Mijn Marcius! helaas! is dit is dit het loon Vooral mijn liefde cn zorg? ., is dit uw dank, mijn zoon?
Ach! had ik U in 't wiegje uw laatfle fnik zien geevcn ;
Thans zonde uw vaderland nietvooruwwraakzuchtbeeven!
Waart ge in de moedermelk aan mijne borst gefmoord , Dan waar uw glorie nooit in Romens ramp vermoord! -
Natuur verheft haar Hem - gij ziet uw moeder weenen ,
JMi durft, haar rouw ten trots, uw wraak gehoorverleenen; Gij lachtmetmïjnefmart-gijjuichtin Romens val, En wilt dat ik, watfehande! - uw opzet roemen zal!.,
Ja, Cajus !'kfchreïom U nog meer dan om mijn Romen ;
De Had kan aan uw woên-niet gij der fchandeontkooraen, *t Is waar; men heeft uw moed niet naar den eischbelooud,
Maar is uwe eer herlteld, als Romin is gehoond ? ...
Ce-



( "3 )
Gehoond ?•.. Goon !... en door wie ?.. door Volscen -
door verraders, Door vijanden , mijn zoon ! door beniep onzer vaders, -Door lieden zonder trouw , van alle deugd beroofd, En gij, mijn Marcius! zijt van dit volk het hoofd !... Neen , ken uw waar belang; wiluwe wiaakbepaalen , Laat mij op uw gemoed de zegepraal behaalen, Dat gij naar Romen keert, cn dus uwe eerherfteld, De burger roept om ü, hij eert U als een held! Geev antwoord? . . . kies, mijn zoon!
(bem te voet-vallende.)
Zie uwe moeder knielen, Zij fineekt om Romens heil! - om 't heil van zoo veel zielen ! . . •
Of heeft mijn fineeken, zoo vernederd, noggeen kracht? Welaan! dat dan mijn borst van U den doodfteek wacht! Vermoord uw moeder eerst- doorftoot, naasthaar, uw
Uw jong- uw weerloos kroost gevoele uw ongenade! . . Laat af! ikblijfgeknielt! dat mij uw wraakzwaard tref', Of dat uw woord mijnRome a-nzijn gevaar onthef'!..
H c o.



f 114 )
CORIÓIANI'S, in diepe aandoening, baar zij w band toereikende.
Rijs op, geliefde vrouw! gij zictnwCajusweenen, Mijn moeder! zuik een fcliok dringt door mijn aanzijn heenen,
Rijs op! mijn moedig hart kan vuur en fraai weêrflaan, Maar *t zwicht, gewillig, voor één moederlijke traan!. Neen; 'k keer naar Romen niet; dat Romen dorst mij doemen;
Maar 't zal, ik zweer het U! mij geen verwoester noemen! Ik keer naar Antiura ; maar'k leg de wapens neêr En Romen vind, om U, in mij geen vijand meer! -
Mijn wraak zwicht voor de fmart die U, mijn dierbre J griefde,
Gij zegeviert! zie daar de krachtder moede! liefde!
Romeineai leevtin vree -• uwfnoode ondankbaarheid Vergeev ik, om écn traan die mijne moeder febreidi
M. v. Z.



( "5 )
OVER
EEN
NATUUR-ALMANAK.
(Uit bet Hoogdmittsb van den Hoogiteraar
SA SDEH)
'Wanneer rnen van elk land de lijst van alle de verfchijr.zelen in de natuur had, zo als ze van maand tot maand op elkander volgen, hoe eenigen elkander fteeds (Vergezellen , en anderen nimmer te zamen komen, hoe ze, over het geheel genomen, in elk jaar zich gelijk blijven, en hoe zij in elk ander land wel altijd nog eenige overeenftemming > maar nogthans zekere uit de omftandigheden en behoeften van ieder plaats ontftaane veranH 2 . de-



C »« )
dcringen hebben , die juist het geluk van elk blonder land uitmaakt n , cn 1 Óe z'ich dat :n uitgebreide koningkrijken, reeds in vcele enkele Provinciën ontdekt, nadat zc meer of minder naar bet noorden of zuiden geleeen zijn; zo zou men de v\ijsl eiJ, de overvloeijende goedheid, de uitdee i g > de fpaarzaamheid, cn de n et elke voordfehrede des jaars, toeneemende medeJeelb'g der Nature rret handen moeten tasten, en onophoudelijk beV, ot deren.
Hoe gevigtig, hoe leerrijk en aangenaam zou een Almanak der Natuur van dien aart zijn , weke elke bloeijer.de p'a. t , elk knoportvvikkelend krui jen, elk vogelpaar, dat zijn nest maakt, eik geil ar ht der rijzende duren, dat in een land aa komt of wegtrekt, elk aai boomen ter inzan.eting rijpgeworden vrucht, iedere V enk der natuur tot veldvcrrichtingen, elke paartijd der dieren in bet woud, elke kuitfchieteide visch, kort öni , dat alles in z'uh bevatte, wat tot onoverzienbare vocrtbrengzeieh der j a uu bel oort, en ons door het gnufcht) j*4t zo veel vermaak cn vreugde veruhaft] Hoe ik), ij zou 'dezelve den Landman, den berck.ena.-r der
St.ats-



c "7 )
Staatsinkomsten, en des landsrijudorr.men, hoe onontbeerlijk een natuuronderzoeker zijn , die gaam zijne vrienain [in elke kleding ,H eiken ft and verns:ht, cn haar gezicht gaarne van veclc zij ien befchouwt, en gaam getuige wilds zijn van haare onophoudelijke Vlijt! - Geszner in 'Zwitzerhnd, heeft begonnen op dezen weg de orde in de natuur na te gaan , en men ziet met genoegen hoe dat land, dat van rotzen en bergen rondom ïngeilooter, is, even daarom eene groote verfcheidenheid van dieren, en nog meer van gewasien heeft, en hoe het geftadig met elke maand fchooner bloeijnder, vruclKbaarer wordt. - Injanuirj viert deZwitzer veel* gewigtige feesten ter gedagtenis der groote gebeurtenisje:!, die de gefchiedenis bewaart, maar de natuur febijnt .nog te Animeren, de -arde ligt in dc boeijen der wit* tctkouie, de dagen VfiX kort, fneeaw en ijs verzamelt ZÏCU, men Verwacbt de weste winden, weker verwarmende adem het vcift'jfde land weder zal verlevendigen - De volgende maand heet de dauw - en kiem-maand , Wijl van de bergen reeds een menigte gefmolten inec-uvr Weg fttoomt i wijlde Nieswort*! bloeit i «ijl het Maartsjj 3 bloemp-



( «8 )
bloempjen verfchijnt, de Leeuwrik reeds flaat; de Kraaijen reeds op de zomerplaatzen vcrfchijnen j wijl de Struisvogels haar eieren beginnen te leggen; en de Raaven te paaren. Ook uit de andere klasfen der dieren ontwaaken 'er al eenigen, De Kikvorfchen laaten zich zien, en komen van hunne verftijvingen terug ; omftreeks den 21 Februarij, fcbietde Snoek haar kuit ;ftraks> daar op zweevcn de Vlinders en de Muggen , dansfen reeds om de beeken, gelijk elders in heldere zomernachten, In Maart wordt dc lucht reeds warmer5 Kwikftaarten > Ojcvaars, Vinken, Meezen, wilde Eenden, wilde Duiven vertoonen zich ; de Patrijzen beginnen te paaren ; en men verkoopt reeds op de markt Snippen - De Koonelleboom , het Severbloempjen , het Fiooltjcn , en anderen bloeijen; de Hazelaar ftuift en heeft bereids gebloeit. Nauwelijks zijn zo veele bloemen voorhanden, of de opmerkzaamheid der mtuur zendt dc Bijen uit de korven, opdat de ftofvezels op iedere plant uitgefchud, en elke Vezel met bk-eizemftof bedekt worde, opdat niet hier Ml daar een honigdroppel , een goed korntjen verlooren gaa , opdat de vlijt dezer kleine verzamelaais, door
den



C "9 5
den ganfchen zomer inzamelen en den ganfchen korf vollen kunnen. - En nauwüjks zijn de Bijen ontwaakt en langs het veld uitgegaan, oi de natuur laat ook de Zwaluwen rond vliegen, die hen in hun zwerven vervolgen , en hier en drar eenigen detzelver opfnappen, op dat zij zich niet te zeer vermenigvuldigen. - Dan de fchoot der aarde opent zich rondom meer en meer. In April krijgen meer dan veertig Planten, Boomen en Kruiden, hun loof en bloeizem; de Wijnftok wordt vol fap, zijne botten komen te voorfchijn en de Koekoek roept - Wie befchrijft de fehoonheid van de Maij , wanneer alles bloeit; wanneer de Tulpen haare pra^ti vertoonen; wanneer men de teêrfte gewasfen in de vrije lucht kan zetten ; wanneer veele ooftboomen reeds uitgebloeid hebben.; en men daar reeds den 26 Meij rijpe Aardbeziën heeft; wanneer 'er reeds weder zaaden door de lucht rondvliegen ; wanneer de wmtergarst en rogge bloeit; wanneer de Karpers, de Braazemsfchieten ; wanneer fchier alle dieren door de aangenaamfte hartstocht geroerd worden. • In junij bloeit ongetwijfeld overal de Kooie, die beminnenswaardige gave der natuur, die wij H 4 niet



( 1=0 )
'niet genoeg fchatren, wijl ze zo menigvuldig zijn; van de gemaaide velden fteigt de aangenaam? hdoijreuk op; de Onrncboom bloeit, en met dezelve een gansch gevolg van vreemde en hlandfche planten; men oogst de u intergerst ; men drinkt des avonds den reuk des Linden bloeizems; en daar tusfehen zingt de Nachtegaal zijn venukl'j'c gezang! - Het graan rijpt tot den oogst in Tui ij; de He r.nip bloeit J men eet de eerfle Tntnt>oonen; weinige dagen nadat de koorenvclden haaren iteraad verlooren hebben, komen de witte wortelen te voorfchijn, en de geele b!oe jcn;de Hoenderen ruijen; de Salij, de Saffraan, de Kalabat en de Haver beloven weder nieuwe oogften, - In Augustus bloeit de Hop tot Bier; men fhijdt het Vlas; Vijgen, Druiven, Tuintoonen en Vlierbeziën worden rijp; de herfstbloemen kondigen het naderend einde des zomers aan; men zamelt reeds veele foerten van ooft; in Zwitzcrland verrijzen de Zwaluwen, daartegen hoort men thans de Blaauwfpecht, opdat het nist aan vijanden der Inrcdfcen, in de huishouding dc r natuur zoude ombreeken ; en in het water rijdt de Barbel. - In September zijn de Meloenen rijp, en
h«a.



( 121 )
h.are {truiken verwelken met het fpringkruid en andef» planten; het loof der Ahornen , der Eiken enz. wordt geel; de Braambeziën cn de Nooten rijpen',de Goudroe'de bloeit; men verzamelt de zaaden, en brengt weder winterzaad in de aarde; Spreeuwen en Vinken verdwenen; maar de Kraaijen herftellen hun nest; de Lusters Vallen in de {hikken; de Merel zingt; en in de Meeren wordt dc Alf gevangen. - Oftober heet daar de fterfmaand , wijl dan niet alleen boonen en veelc tuinvruchten ftetven, maar wijl ook het loof van de meeste hoornen valt; wijl men met de vreemde gewasfen naar de trekkasfen moet fpoeden, zo men ze niet door de nachtvorst wil bedorven hebben; wijl de olmboom geheel geel , en de Sperreboom geheel rood wordt, en wijl de Leeuwrikken, Kwikftaarten , de Meezen en Vinken, verreizen; maar als dan jeeft ons de natuur het derde Hooij; de Populier is nog groen ; de Rhi jnwilgen bloeijen, en de Koornvclden worden groen; ook rijdt als dan de Voren: en de Snippen worden gefchooten. - In November komt de eerfte koude weder voor den dag; deNooteboom is geheel van zijn loof ontbloot ; zelfs de £opultet 11 f werpt



( "2 )
Werpt nu haar bladen af; de Haazelnar, die tot de eer-
fte behoort, verliest eindelijk ook zijn bekleedzel j zelfs dc Tijloos verwelkt ; 'er « niet meer groen dan de Wilgen; de koude dringt in de huizen, en men moet dc trekkasfen fluiten; de Kruisvogel verdwijnt ook in het openveld, hij begint nu in het dennewoud zijn nest te bouwen.-In Deeember, wanneer het vaste land niets rreer :aan te bieden heeft, dan begint in het ZurichfcheMeer de Hageling vangst. - En zo is de natuur door het ganfche jaar rijk , vruchtbaar en altijd goed, altijd mild. Met de voorzichtigheid eener moeder deelt zij haare gaVen uit, en bezergt ons geftadig met nieuwe cn voor» treflijke gefchenken.
Voegt Lij deze lijst, (die meer een aanvang, eene proeve is, dan een volledig dagboek over de medcdeelingendcr natuur,) nog het werpen der Koeijen en Paarden; bet zetten der Hinden, Reën , Hazen en Konijnen; het jongen der Katten, Honden, Muizen; het lammeren der Schaapen; de vermeerdering der Bijën; de voortplanting der wilde dieren en Roofvogels; het herhaalde broeden Van zo veele vogelen; de dagelijkfche nieuwe toneelen in
de



C I23 )
L Infcftenwaereld; de rjzen der Zeevisfchen; de trapswijze vorming der Kikvorfchen en Padden; de toevloed van Vledermu.zen, Otters, Sabels, Wezels, Fretten en E-els tot het geheel der natuur; de leefwijze der Slangen en haar trapswijze dood : denkt daarenboven aanhet uitftrooijen der zaaüen in de bosfchen; de verrichtmgen |en vermeenigvuldigingen der Kreeften , der Slakken, der Bloedzuigers, der Mollen, der Wormen en Moszelen 1 Wanneer men dat alles wist, van elk ding', elk fchepzel, | elke voortgang in de v/aeteld flegts van Europa, m een fchüderijöf tafel,overal aan deregte plaats, inhet waare verband, zo als het door de natuur zelve is zamengefteld , konde optekenen of afbeelden ; - zoude men niet den ondankbaarften menseh daardoor, de goedheid van God doen gevoelen» Zoude men niet den ruuwften daardoor kunnen befchaamen? - God weet het, waar en wanneer en hoe elke ftecnvlccht zich zal uitftrekken : Hij heeft den tijd bepaald, wanneer iedete zwam zijn zaad moet uitftrooijen. Hij zorgt dat led r mostjen bloeijen kan, hoe veele lichtftraalen in het water moeten vallen, tot daar deze cn geene eieren kunnen uitgebroeid worden; dat
heeft



( 124 )
heeft alles ?;jne juiste Héftitfing bij driemaal hcndetj duizend dieren , en wie weet, hoe veelen 'er nog zij™ dié wij in 't geh-el niet kennén1? Zij zien op Ile.n en het groote werktuig garat zijn jjafig beftendig voort; de raderen werken geïtadïg en rasttn nooit; Gods wa ren ïs altijd In d: grootfté tew<*eging - in den tempel d?ri natuur is een beflendïge onrust en nog hoort men niets dan gezang en gejuich ]
AL-



C a=5 )
ALGE M EENE GEZONDHEIDS-REGELEN.
DOOR. * * *
Niets is noodzaaklijker, dan dat, willen wij gelukkig en gezond leven , wij ons zodanige regelen ter navolging voorfetyrtjven , met welker iu achtneeming wij veelc ziektens mijden kunnen : vooral komt hier de tedere (laat der jeugd en eevstgeboornen in aanmerking; nadien eene verwaarloozing daarvan , niet zelden voor altoos , de ongclukkigfte gevolgen naar zich fleept.
Jonge kinderen moet men niet vast bakeren, noch te warm dekken; maar het tedere hoofd, daar het nog open is, tegen de koude beveiligen. - Men zal ze ! dikwerf veifchoouen, omdat de uitwerpzeleu, meestal



(i2ó )
al fcherp zijnde, niet alleen het vel Aandoen; maar de lucht Phlogistiek maaken en geweldig bederven.
Het keurslijf zal men zorgvuldig vermijden, en de kinderen nimmer aan een leiband loopen , veel minder hangen laaten , gelijk meest bij de burgerlieden gebeurt- Men zal hen integendeel gelegenheid geeven, om te kunnen kruipen : zij zullen zich immers van zelve over einde begeeven , zodra zij genoegzaame fterkte verkregen hebben, om zich op te rigten.
Het voedzel zal naar den ftaat hunner tanden gefchikt worden : melk alleen, vooral van de moeder of miatie, is hun beste voedzel, totdat de doorgelchoott tanden en kiezen vaster fpijzen vorderen. - De beroemde Heelmeester van der haar, heeft met regt beweerd, dat 'er, door te veel verkeerd voedzel , oneindig meer kinderen omkomen dan door de kin-' derziekte. Hij wil broodwater met melk gegeeven hebben, wanneer de moeders borst ontbreekt.
De randen fchikken zich van zelf fa den mond , en hebben weinig konst nodig. - In onze gewesten, even* wel ftaan zij, meest oneffen, omdat door een zonde*



C 12? >
< «erlingen invloed van ons land en luchtffreek, de kaaken, ZOO boven als onder, merkelijk ümüttïzijm dan ons hoofdbol, en dns te weinig rnimte hebben om alle de tanden te bevatten, die onderwijlen dezelfde breedte houden, als in de warmer landen. Zij fchik. ken zich, „a de verwisfeling, zo goed zij kunnen, dan fchuins, dan sgter eikanderen, enz. I„ Afia en in
bffrfcafkmzt ruim, omdat de kaaken veel breeder uitgroeijen, en wederom daarin den algemeenen regel te buiten gaan.
Zoodra de kinderen twee jaaren oud zijn. zalmen hun de pokjes laaten itiëmen-, zelfs eerder wanneer »er eene doorgaande befmetting heerscht: wij bepaalen dit ffellig, omdat niemand in deze verlichte eeuwe, te. gens de bewezene voordeden der inenting ,. ee'uige"
tegeuwerpingen zal willen inbrengen. De Maazelen moeten vau gelijken worden ingeënt,
omdat daar uit veele traanende en zwakke oogen, en
«eer dikwerf longteering ontftaan.
Als zij vijf jaaren oud zijn, behooren zij ligt hui*,
toer te drinken, en koud. water nadat het eerst ge-
kookï



C 128 )
kookt is geweest, om het van de aardachtige dceledj cc zuiveren : geene thee, kofli noch chocolade, als te vet en te zwaar om te verteeren : maar wat de fpijzej betreft, konnen zij groentens van allerleie foort nutti-, gen, gebraden, gekookt en gedoofd vleesch eetenJ als mede visch; eenvoudig klaar gemaakt.
De wijn moet fpaarzaam gebruikt worden; de njn-1 fche en roode wijnen zijn, om de zuure onrijpheid,] en om de wrangheid, de ilegtfte; de Cpaanfche wijnen! die van Cipru,, van Madera, en dc Kaap de beste.
Misfchien is de les van aRist ot«es deaannee-l rnelijkfte, om de kinderen, van den beginne af aan, tot koud water te gewennen.
. Die groote wijsgeer wil, dat de kinderen tot de vijf jaaren toe niet alleen niet zullen leeren, maar zelfs, geene handwerken oeffenen. Het is zekerlijk niet gunftig voor dc gezondheid, als men ze te vroeg tot leeren fchikt,des niet tegenltaande zijn anderen van oordeel, dat die tijd niet geheel onnut verloopen moet; onder voorwaarde evenwel, dat men hun tusfehenbe> den veele fpeeluuren zal vergunnen, en eene maatige
lig-



C 129 )
ighaams- oeffening toegaan. Het geheugen moet fooril niet gevergd worden»
De Heer pekcivah, is hier over zeer breedvoeig en toont overtuigend het naadeelige aan, wanneer e kinderen te jong op het werk gaan, en inhetfchool itten moeten. Hij zegt zeerwel, thus the age of gaietij ■ /pent in the tnidst of tears, punishment, and flaverij enz. ; Men behoort hier over te raadplegen de Verhandengen van eallaxerd, camper en anderen. ie over de lighaamlijke opvoeding gefchrevenhebben: n het geene door de fIeeren betsky en clerc is ngeteekend, omtrent de opvoeding der Rusfifche jeugd. Het lighaam der jonge Dogters behoorde men niet et itijve keurslijven te rijgen, althans niet te beder:n, maar daar omtrent de fraaije en zeer heilzaame nmerkingen van den beroemde vax der haar, dangs aan onze landgenooten medegedeeld, in achf ueemen. Zij behooren op laage ftoelen te zitten, en oral op geene ftoelen zonder agterleeuingen of taurets, om dat zij als dan verpligt zijn de lendenen diep inwaarts te buigen, om recht overeinde te zita. Haare lighaams .oeffeningen moeten gepast zijn, 1 maar



C 128 )
kookt is geweest, om het van de aardachtige deel cc zuiveren : geene thee, koffi noch chocolade, als vet en te zwaar om te verteeren : maar wat de fpi] betreft, konnen zij groentens van allerleie foort nul gen, gebraden , gekookt en gedoofd vleesch eéte als mede viscrq eenvoudig klaar gemaakt.
De wijn moet fpaarzaam gebruikt worden j de ri fche en roode wijnen zijn, om de zuure onrijphe. en om de wrangheid, de flegtfte; de fpaanfche wip: die van Ciprus, van Madera, en de Kaap de beste.
Misfchien is de les van a 1 s 1 o t e t e s de aann melijkfte, om de kinderen, van den beginne af at tot koud water te gewennen.
. Die groote wijsgeer wil, dat de kinderen tot de ] jaaren toe niet alleen niet zullen leeren, maar Zl geene handwerken oeffenen. Het is zekerlijk niet g ftig voor de gezondheid, als men ze te vroeg tot 1 ien fchikt,des niet tegenllaande zijn anderen van 0 deel, dat die tijd niet geheel onnut verloopen mo onder voorwaarde evenwel, dat men hun tusfeheul den veele fpeeluuren zal vergunnen, en eeue maai



C 120 j
lïghaams- oeffenïng toegaan. Het geheugen moet vooral niet gevergd worden»
De Heer pejcivali, is hier over zeer breedvoerig en toont overtuigend bet naadeelige aan, wanneer de kinderen te jong op het werk gaan, en in het fchool zitten moeten. Hij zegt zeer wel, thus the age of gaietij is fpent in the midst oftears, punishment, and f averij enz. .'
Men behoort hier over te raadplegen de Verhandelingen van bailaxerd, camper en anderen, die over de lighaamlijke opvoeding gefchrevenhebben: en het geene door de Heeren betsky en clerc is aangeteekend, omtrent de opvoeding der Ruïfifche jeugd.
Het lighaam der jonge Dogters behoorde men niet met ftijve keurslijven te rijgen, althans niet te bederven, maar daar omtrent de fraaije en zeer heilzaame aanmerkingen van den beroemde \ax der haar, onlangs aan onze landgenooten medegedeeld, in achf te ueemen. Zij behooren op laage ftoelen te zitten, en vooral op geene ftoelen zonder agterleeningen of tabourets, om dat zij als dan verpligt zijn de lendenen te diep inwaarts te buigen, om recht overeinde te zitten. Haare lighaarns .oefFeningeu moeten gepast zijn, 1 maar



C 130 )
snaar haar linnen, zoo dikwils mogelijk, verfchcond worden, om dat fchoon linnen de uitwaasfeming bevordert, en uittogt geeft aan de pblogistique lucht die anders binnen het lighaam opgeflooten wordt.
Men zal echter niet alle fcbeefheid en boggelwording kunnen voorkoomen; want, behalven dat 'er on* dtr de Grieken, gelijk uit hi.ppocrates blijkt, vcele mismaakte waaren , kau men ook uit de waarnee. jningen van forsier opmaakcn, dat'er veelc lighaamelijke gebreken onder de eilanders van het zuiden gevonden worden. Hij zegt immers zelfs in N. Zeeland geboggelden en fcheevcn gezien te hebben.
De wandeling, die voor beide de gedachten gunftig is, moet alle dagen plaats hebben, hoedanig het weder ook zijn moge. Men behoort alleenlijk voor het nat worden der klcederen te zorgen, en die fpoedig te veranderen : niets fchijnt meer nadeel aan de gezondheid te doen dan natte kleederen.
Koude Baden, gelijk die het lighaam best zuivren, zoo veilterken ze het ook allerzekerst.
Het Paard-rijden is inzonderheid nuttig, omdat het gehecje lighaam hier door bewoogen wordt. Jammer
is
i



C 13! )
is het, dat dit heilzaam middel overal, en inzonderheid in ons land, te kostbaar is om algemeen te zijn.
Zorgvuldig moet 'er gelet worden, of de kinderen ook eenige gefchiktheid hebben tot Borst-teering, ia welk geval msn ze, nu en dan zal doen aderlaaten , melk, en andere balfemagtige,'en verfterkende middelen gecven , veel doen te Paardrijden, of in frifche lucht wandeleu
In zwakke geitellen, daar de engelfche ziekte ouder de leden is, moet men vooral goede drooge lucht, maatige en drooge warmte, en teffen; verfterkende middelen geeven, de zulke inzonderheid, die uit ijzer toebereid Z1jn. De buik moet bij allen warm gehouden worden : alle dc klieren immers van het darmfcheil of mejenteriumt zijn meest aangedaan in die ziekte.
Melk en Meelfpijzen zijn nadeelig, het best is huis. bier te drinken, of witte wijn op verfterkende kruiden, waar onder lepelblad, kalbes, en moortel, de overhand hebben. De natuurlijke Staal en Muin-^len van Pijrmont van Spa, van Baib, en van Brhtol zijn jutmuntend in die ziekte. De koude baden en lighaams oeffening, zijn 'er wijders zeer noodzaaklijk bij.
1 2 AU



( 132 )
Alle tusfchenpoozcnde Eoortfen, vooral die in liet voor en na-jaar heertenen, en dikwerf in rotkoortfen overman, door welke bet geitel des lighaams bedorven wordt, moeten onmiddelijk met den koortsbast van Peru, en in den beginne gefluit worden, of door zulke middelen , die , uit bet plantenrijk genomen , foortgclijke kracht hebben. Het is immers eenmaal tijd, dat wij het onredelijk juk der ouden omtrent dc ziektenftoffe, haare kooking en fcheidinge, dat is dat der Crifes en der Dies critici afwerpen , enden voortgang van eene ziekte aanflonds fluiten, wanneer dezelve uitliet ingeademd vergift der lucht ontflaat, en geenzins van onze vervuilde ingewanden afhangt.
De kinderen moeten, zoo dra zij huuwbaar bcvouden zijn, uitgetrouwd worden, niet alleen om eene gezonde teelt te verkrijgen, als wel inzonderheid, op dat de jongelingen niet door Venusziekten bedorven worden, eer zij de kracht van hun eigen geflacht beproefd hebben; of eer beide zig met fïille ongeregeldheden ontzenuwen !
Wij kunnen ons hier omtrent, in het geheel met a kist o tel, es niet vercenigen , die de dogters wel
op-



< 133 )
op de 18, maar de zoonen niet voor de 37 jaaren wil uitgehuuwlijkt hebben. Hij merkt nogthans te recht aan, dat de jonge dogters, vroeger trouwen.Ie, zwaarer kraaraen, en dikwils het leven 'er bij infchieten. Dan hij fielt den tijd voor den jonge mans te verre uit; waarfchijnlijk, om dat hij het huwelijk der jongelingen geheel en al ftaatkundig befchouwt, en niec goedkeurt, dat de kinderen te weinig in jaaren van den vader zullen verfchillen?
Voor de bejaarde lieden zijn dc geneesmiddelen te bekend, endoor denberoemdeu bikker, te uitneemeud tot heil van onze landslieden befchrecven, en gemeen gemaakt, dan dat zij ccnig bijvoegzel of verbetering vereiichen zouden.
Ik gelocve evenwel, dat men de Zeelieden niet genoeg aanprijzen kan het gebruik van versch getrokken mout, tot dagelijkfchen drank tegens de fcorbut op zee, eerst door den Heere macbride aangeprcezen, en daar na door den grooten Land-ontdekker cook bevestigd. Beide de geheele cn gemaaleue: mout heb ik, in een vaatje afzonderlijk gekuipt, tot eene proeve, in eene vogtige kelder, over het jaar, 1 3 *•*



C 134 )
zonder eenïg bederf bewaard; het kan deïhalveh in I vaten , te fcheep, zelfs gemaaleu mede genoomeü worden.
Tot fpijze konde de zuurkool dienen, zo als die in Duitschland toegemaakt, niet alleen in ons land,maar ook in Frankrijk, thans op de eerfte tafels word gegceten.
De lucht behoorde in fchepen, ziekenhuizen, en vooral in de gevangenhuizeu, door Ventilators verbeterd, en verfrischt te worden. Die zelfde voorzorge is ook voor de weeshuizen nodig.
In de fteden behoorde men op allerleie wijze te waaken, dat het vuile water afgeleid, en de bedorvene lucht zoo veel mogelijk verbeterd wierde. Dan dit onderwerp is van te grooten nafleep, om hier volledig afgehandeld te kunnen worden $ wij beveelen hier over de uitmuntende Werken aan,welke de Heeren suttok, iialks, nahuys, dei man,
troostwyk en howard, over de lucht- verbetering in de ve'rfchillende omltandigheden, uitgegeeven hebben.



C i35)
VERTREK der SCHUITEN, POSTWAGENS, enz.
Tan amsterdam
Op Haarlem , gaat alle uuren een Scbèit mtt PóortOpe^ ren, tot s'rvonds ten 8 uuren, buiten deHaarhPoort, en dagel. de Marktfibuit van 't Water bij de Papenbrug.
Op Leiden, alle morg. ten 10uur een ÜT^van deOver_ toom, de Marktfibuit Zom. ten 5 en s'Wint.ten 4 uur van 't Cingel bij 't Lat. School, s'av. de Naehtfih. ten8uur van de Beerebijt buiten de Utr. Poort. En over iW. vaa ■waar een Schuit vertr. teu 8,10,12,1, 2,4,6 en H uur.
Op s'Hage, alle raidd. ten 1 uur van 't Rokkin ten 3 uur van de Beereb. of over Leiden, van waar een fchuit vertrekt na ///^e,tenh3lf4A3,balfn,balf 1,3,5 en half 7 uur Ook rijdt 'er een Postwag. van Amfi. naar s'Hage en terug van den IS Febr. tot den 23 dito s'morg. ten half 7. van den 24 Febr. tot den 2 Oct. s'morg. ten 6 uur. Van de 3 Oei,tot den 20 dito s'morg. ten half 7. van de 21 Oei. tot den 5 Nov. ten 7 uur. van de 6 Nov. tot den 14 dito ten half 8. van den 15 Nov. tot den 14 Febr. s'morg. ten 9 uur (doch bij bejloten water rijdt'ers'midd. ten iuurnogeen Wagen.) NB, Het Compt. der Postw. wordgeh.te^wy?.
I 4 i»



Ci3<5 )
in de Benrfteeg, in s'Hage op 't Leidfche Wag: veer in.'t Voorhout.
op Delft, een Schuit op dezelfde uuren en van dezelfde piaatfen als op s'Hage.
Op Rotterdam, alle midd. ten 12 uur een Schuit van 't Rokk. ten 2 uur van de Beereb. of over Delft, vanwaar alle uur een Sch. vertr. Ook over Gouda, van waar een Postwag, rijdt van de 15 Maart tot den 1 Oei. s'morg. ten 6, 8, 10 en 12 uur s'namidd. ten half 3, 4 en 5 uur. van den 2 0(51. tot .den 14 Maart s'morg. ten 7, o en 32 uur, s'nam. ten half 3, 4 en 5 uur.
Op Gouda, iu Maart, April, Sept. en Oei. s'morg, ten 8, én iu Maij, Junij, Julij en Aug. ten7uur. een Schuit, de Nachtfch 't geheele jaar s'av. ten 8 uur van doBeerebijt, ook alle'dagen de ïker van de Pijpenmarkt.
Op Schiedam, Dingsd. en Dond, een Schuit ten 12uur van 't Rokkin, ten 3 uur van de Beereb. ook een Schuit OVer Rotterdam en Delft.
Op Dordrecht, over Gouda of Rotterd. alle dagen van de eerlie plaats, een Schip s'morg. ten 6 uur met vallend ■water of nieuwe of volle Maan, en van de tweede pi: met 't begin van de eerfte en laatiïe kwartier der Maan,
s'morg.



C137 )
s'morg. ten half 6, gaande dagelijks een uw laater tofe 't begin van 't volg. eerfte en laatfte kwartier.
Op den Briel, over Rotterd. van waar alle dagen een Schuit gaat, en Zond. en Woensd. een Schip met'teer* fte getij.
Op Gomiehem, s* Woensd. s'aV. een Schip van bij deLuthi N. Kerk op 't Cingel, of over Utr. van waar alledag, s'morg. ten 6 uur een Wagen rijdt, of met de Schuit op de Vaart na Vianen, van welke laatfte plaats ten 9 uur een JVagcn of Schuit gaat.
Op Schoenhoven, alle 14 dagen Dingsd. s'nam. ten 1* uur een Schuit van de Heeregr. bij de Utr. flr. of over/ Gouda, van waar van half Maart tot half Oei. voorm. ten 6 en nam. ten S uur en van balf 061. tot half Maart voorin, ten 7 en nam. ten 3 vat een Wagen rijdt. ^
op Buik/loot, alle uuren een Schuit, uitgen. s'Wint. geen Schuit ten 12 uur, van de Nieuwe Stads Herberg.
Purmerent over Buikfloot, Zom. ten 6 , S , II , I > 4» en 6 uur, s'Wint. ten 8, 9, 1 en 4 uur, ook op Maand, en Vrijd. s'midd. ten 3 uur een Schuit. Op Edam over Buikfloot, Zom. ten Ö, 9, 2, 3 en 5' l 5 uur>



< 138 )
*»ur, s'Wint. ten 7, 11, 2, 3 en 4 uur, de Markfch.
s'mid. ten 1 uur van de Texelfche Kaaij.
' Op Monnikend. met de Schuit op Edam, de Marktfch.
zem.ten 2, »s w. s'mid. teu 1 uur van de^lkm. Stijger. Op Hoorn over Puikfloot. Zom. ten 6, 8, 9, « x,
t, 3 en 4 uur en met boomfl., s'Wint. de eerfte Schuit
ten 7, en ten 4 uur geen Schuit, ook een Schip alle avonden voor Boomfl. van de Nieuwe Brug.
Op Medenblik, s'Maand. en Dond. s'midd. ten 2 uur een Schuit van de Nieuwen Brug, en Zaturd. s'av. een Schip, of op Hoorn, van waar alle middagen een Wagen rijdt, en dagelijks een Marktfch. vertrekt.
Op Enkbuizen, alle avond, een Schip; of over Hoorn, van waar een iw. rijdt, en voorm. ten 9 en n uur" een Zeil Scbuit.
Op Alkmaar, alle morgen een Schip ten 9, en s'Maand. nam. ten 2 uur van 't water; of o?Haarlem, van waar alle morgen ten 9 uuren een Postw. rijdt.
Op Broek en Waterland, s'Maand. Woensd. en Vrijdag s'namid. teu 2 uur een Schuit van de Texelfche Kaaij of met de Schuit op Edam.
Op Zaandam, alle uuren een Schuit.



C 139 )
Op Burgerdam, Zom. ten 8, 10, 2 en 4uurWint; ten 8, 10, 1 en 3 uur ook Zond. ten 1 uur een Schuit.
Op Naarden en Midden, Zom. Zond. ten 5, 7, 10, 2, 4 en half 6 uur; in de Week ten 6, 8, 10, 2,4en half 6 uur, s'Wint. ten 7, 9, 11, 1, 3 en 5 uur een Schuit, van de Princegr. bij de Amftel, van waar bij toewater een Postwagen rijdt.
Op Weesp, van half Maart tot half Oei. Zond. ten 6, 8, 10, half 3 en half 6 uur, in de mek ten 6, 9, half 2, half 4 en half 6 uur. Half Oei. tot half Maart Zond. ten 8, 10, half 3 en half 5 uur, in de Week ten S , 10, half 2 , half 4 en half 5 uur een Schuit, v?n de Princegr. bij de Amftel.
Op Woerden, s'Maand. en Dond. een Schuit, ten 1» uur van de Colven. Burgw, en ten 3 uur van de Beereb.
Op Utrecht, alle dagen s'morg. ten 7, s'nam. ten 1 en3 uur een Schuit, doch s'wint. s'morg. ten 8 uur.de Markfihm ten 4 uur van'tCingel ookrijdt'er bij beft. water een 'Postwag. van de Achtergr. en een van de Regul. Breeftr.
Op Amersfoort, s'morg. ten 8 uur een Schip, van 't Water bij de Vrouweft. uitgen. s'Maand. s'Wint. alleen Zond., Dingsd, ,Dond.enZaturd. of over Utrecht, - van



C Mo )
van waar Zond. Woensd. Vrijd. en Zaturd. s'morg. ten 7 en s'naraid. ten 4 uur een Postw. rijdt en dagelijks ten 4 uur een Kar.
Op Wijk te Duurfïeede, s'Maand ten 3 uur van 't Cingel, bij de Heifteeg een Schuit of over Utr. van waar dagelijks een Wagen rijdt.
Op Tsfclftein , s'Maand. nam. ten 3 eenSc&a/Vvan't Cing. bij 't Lat. School, en ten 6 uur van dc Beereb, of over Utr. Van waar Zom. ten 3 en s'Wint. ten 2 uur een Schuit g^at.
Op Arnhem cn terug, rijdt alle dagen een Postw. 'Zom. ten 6 uur s'Wint. met Poort openen te Amft. van 't Gingel bij de Beulingil , of over Utrecht waar s'morg. ten 7 uur een Postw. rij.lt.
£ 0/> Nijmegen, alle Woensd. een S<%>, van 't Cing. bij de Lut. N. K., of over Utrecht van waar s'morg. ten 7 en 8 uur, ook van daar op Arnhem, van waarvoorm.ten S en nam. ten 2 uur .Poj/w. rijden.
Op Harderwijk, alle avonden een Schip, een uur voor Boomfl. van de Sbjpiteenen.
Op Zutpben en Dev. ovexllarderw., van waar s'morg. een Postw. rijdt, een uur na het aankoomen van de Amfi. Beurtm.
Op Nieuwkerk, Elburg enDeventer, Dingsd. Dond. en Jtaturd. een Schip, een uur voor Boorniluiten. Óp



C 141 )
Op Zwol, alle avonden een Schip, van de O. Brug,doch L Dec. en Jan. alleen Dingsd. Dond. en Zaturd. en bi) een Postw. van >t Weesper Veld. Op Meppelt, Steenrijk en Blokzid, Dingsd. fn Zaturd. fs'av. voor Boomfl. een Schip, van de Meppel. Stijger. Op Vollenhoven, Dingsd. een Schip (zie verder Meppelt. j Op Campen, Zom. Maand. Woensd. enVrfjd. eenSchi^ S'Wint. Dingsd. en Vrijd. (zie verder Zwol.)
Op llarlingen, alle avond , doch van de l* Nov. tot I2 Febr Maand., Woensd. en Vrijd. voor Boomfl. een SMp van de N. Brug , van waar dagel. gelegenh. is , om tta alle de Vriefche plaatfen te reizen.
Op de Lemmer, alle avond. etnSchip van defapen Brug, van waar insgel. aüe dagen Schuit: op alle Vriesjchepl. gaan.
Op Groning. over de Lemmer , van w aar alle dag. na 1 aank. ,<jer Beurtro. een Postw. en een Schip gaat.
Op Midddb, over Rotterd.,vzn waar alle dag. eenScbip gaat. Op r,redaovtxGornicb.,vm waar alle morg. cenPostw. lijdt. ' Oi> opZoom ovcxllott. cnDort,z maal »1 weeks een&£*.
Op S'te& over Utrecht, van waar Maand., Woensd,, Vrijd, en Zaturd. S'morg, ten 6 uur een Postw. rijdt.
VER-



( 142 )
VERTREK der, POSTEN VAN de stad AMS TER DAM.
avonden op de Held. Texel en 't Vlie, ten half *
S£ 1*r^ —• - —,1:
c'„ « ij, rurcug. en de Landpost op
Zeel. sav. ten 8. op;Vrankr. en Brab s'av. ten half o uj ***** o? Düi«I. Italië. Reu.. Kleefsl. GeldS' en Bminenk &e. S'fflid. ten i uur. Op Hamb B1' Denem. Zweed Pon! t>,.-i j , ««uo. ürem.
weea. *ooI.Ru»l. en de geheele Oostz.3Overijsf N. en O. Vnesl. s'av- ten h?lf 7 ™ «~ • . * half 8. op Maa^r „ ' °P Gronin§• s'av. tea
o. up jviaastr. Luik en Aken, s'av. ten 8 rn „ i, Engeland , s-av. ten half 9 uur. ° *' En 8elu
Donderdag, even als Maandags. Vrijdag, 0p Duitsl. Ital K>m1 trt r-1 «Bmm. «•mid.ten.,. 00 MaaS i al fJ' ^ Landpost op Zeeland, Z£* \*T' ™ dc
-vctde/eveTa^r^' ^ Zaturdags, „p Breda, Denem H,mk * . ' Zweed. N. en O. Vriesl. s'av. t^n haff 7 ' ™h Cn s'av. ten half 8 uur. 1 7 °p Gr°ning.
1 N-



C 143 )
INHOUD.
Kort begrip der Almanak*
De Almanak ,of de iz Maanden dezes Jaars.
Van de Eclipfen voor dit Jaar,
Het Luijden der Poortklok van de Stad Amft.
Voorbericht.
Mengelingen in Proza en Po'ëzij.
De Droom van Lncinde . * bl. 2
Ismtene azn.Leander ... $
Onder 't afb. van Jonkv. Baronesfe de Lannoij. 8
Graffchrift ..... 9
Klinkdicht aan Iris . IO
Onder 't afb. van de Jood M. Mendelszoon . rr De Prediker en Phileet ...
. Aan gefcheidcn'Gelieven . • • J4
De Schtildelooze Vereeniging . 17
Bij den Dood van Gesfner • ♦ a3
De Bekoorlijke Eerrzaamheid • • 2-S
De Moeder van Nero ... 2-9
Hoe vreeslijk zal hij dagen • • - 3*
Hoe fchoon zal hij voor de Deugd zijn . 3»
De Ayondlbond . • * ' 33
De



C H4 )
De vluchtende Moedermoorder ■ . bi, 36
De Roos • • • • 37
De Donder • • • «40
Befpiecebng bij een vruchtb. Regen . 44
Aan God . 5°
Dc faamenhang der Waereld . • 53
De Roos voor Dirce . . ♦ 57
Eva bi] hit Lijk van Abel ♦ . Co
Aan N. N. . . . 6j
Overdenkingen eener Vrouwe, bij 't ziek en
fterfb; van haar Echtgenoot . 65
Aan mijn Graf , , • . 71
■ Cloè' en Vrijhart 4 , . 77
De Almachtige ... « 84
Op een Bloemtuiltje aan Filis mijn Vriendin, 86
A. Belcour bij 't lijk van Lotje Roulin . Ï8
Het Sterfbed van Claris/e Harlovj , , 96
Waarheid . . , . « 103
Raad . . , , 10S
Opmerking . ibid
Spreuken . , , , 107
De Kracht der Moeder Liefde . .. 10J
Over een Natuur Almanak , ; 115
Algemeene Gezondheids Regelen . ; 125
Vertrek dér Schuiten en * ostwagens, &c. 135
•Vertrek def Posten . . 142 * *



1