DUORUM FRATRUM GERHARDI et THEODORI FELTMAN, JUR/SCONSULTORUM DOCTISSIMORÜM O PER A JURIDICA. ÏN QUIBUS MÜLTA EX ROMANÖ VETERl NEC NON ALIARUM GENTIUM PRJESERTIM CLIVIORXJM UT & GELRORUM TRANS-1SALAN0RUM IMO T0± TIUS BELGII CUM PUBLICO TUM PRIVATO JURE MORIBUS AC INSTITUTIS CAPITA ADEO ELEGANTER & DOCTE TRACTANTUR UT NIHIL * SUPRA; EDIDIT et PR^FATUS EST pANNES JACOBUS van HASSELT JCtus corAM CÜR1A S\}"PK"LMKTyuCATUS GELRliE et COMITA Tus- zcstphANIM. ADVOCATUS etc. TOM U'S PRIMUS. f Difceptationem Forenfem de Numis reprobis importatis aut expofitis. I TraUatum de Jure in Re & ad Rem. ContinensJ Librum unum de Feudis > cui addita nota Confultijfnni Viri Arn. Alex, I Pagenftecheri &c. ut 6? adjeEta obfervatio de Refponjis Prudentum adï_ verfario non edendis* A R N H E M l JÉ, Apud, \ H. MÖELEMANN Bibiiopokm.   FRATRIBUS SUIS CARISSIMIS. JOANN/ CONRADO COPES van HASSELT. GYSBERTO van HASSELT. WILHELMO BARTHOLDO van HASSELT. Quorum Prior laudabili viteque hommum necejjario Advocatioriis, ut 6? pr&claro Mundibumi ducatus Gelrid 6? Comitatus Zut•phanitz Officio fungitur ; Alteri vero Duo reimilitarisjiudio, in quo falus Reipublica confiftit, 6? quo pax confiituta fervari 6? amijja recuperari poteft, dediti Equitum, qui Prapotentium Foederati Belgii ordinum Jlipendiis militant, fimt PrafeÜi (quos vu/go RitmeeJiers dicimt) Strenuiffimi. S, B; P. JOANNES JACOBUS van HASSELT. HOminem non ad otium, non ad illecebras & voluptates , ied ad res nafci graviores, nemini, qui unquam Pandeótas divinas legerit 3 ignotum efle poteft; Prasterea natura ipfa hoe etiam fatis faperque docet • Nihil enim nift diligentia induftria curaque adhibita provenit. Viri fortes & animofi 3 atque ad quaevis magna & egregia faóta fufcipienda ac expedienda nati & parati ad laudabilia facinora virtutifque opera praeclara , licet difticilia, fubeunda, atque exfèquenda, incitantur. Alexander ille & nomine & re Magnus dicere fuit folitus, laboribus addictum efle, opus vere eflè regium. Ccefaris Maximi Symbolum fuit, quo major, eo laboriofior. Agefilaum crebris uforpafïe fermonibus ferunt, Principis efle non moilitie aut deliciis 3 fed laboribus privatos antecellere. De Scipione Afri- * 2 cano  D' E D I C A T I O. cano ex Catone Cicero refert, eum, fi quando vacans anegotiis bellicis in litteris verfaretur, dicere confuevnTe, nunquara fè minus efle oriofum quam cum otiofus eflet: Sentiebat enim, hoe feie. tempus non otio dare aut largiri voluptatibus, (èd confiliis atque cogitationibus de Reipublicas providendis commodis tribuere debere. Hasc & hifce alia flmilia multa, qua? brevitatis ftudio latere jam patior, Clariflimorum Regum atque Ducum exempla, quoslibet ab otio ad labores invitantia, & prasfèrtim veriflimum illud, quod mens fruftra vacans, hoe eft nihil agens, nihil quidquam boni pariat, & quod nihil agendo male agere di/camus, me etiam incitarunt, ut haec Opera Juridica a doótiflimis duobus Fratribus G er bar do 6? Thcodoro Feitmm conferipta in unum colligerem lucique pubiicas exponerem. Nemo me reprehendat multo minus vituperet veiim, quod aliorum alioqui interitura, vel penes unum atque alterum delitefcentia tantum, fcripta utilia in lucem proferam publicam, fèd laudet potius iftum meum laborem & fufceptam operam, cogitetque, thefauri occulti nullam eflè udlitatem. Qua? mecurn confiderans nullus dubitavi hsec opera omnibus, quotquot exiftunt, doótis, fmt licet Tiieoiogi Advocati vel Milites, utiluTima, ut & jucundifllma, publicis committere typis, &Vobis, Fratres Obfervandi CariSÈmj &■ Amantiïïïmi! dedicare, quod vobis gratiflimum fore confido. D. O. M omnis boni datorem ardentiiïlmis votis oro precorque, ut vos cum omnibus, qui Vobis cari font, in Reipublicad ac Eccleüse Salutem ab omnibus cum anima? turn corporis periculis tutos & immunes quam diutiiïime confervare velit, faxitque, ut inter nos lemper flibfiflat illud idem veile & idem nolle, qua? demum firma amicitia eft; Dabam Arnhemiae Kalend. Septembr. Ann. MDCCLXfV. LEC-  LECTORI SALUTEM! l^s^^^Abes hic candide Ledor! Confultiffimi viri Gerhardi Wa jÊÊ Feltman, dum viveret, incfyti Jurifconmlti, magniJf mM W§k que Profefforis atque digniffimi Confiliarii, ut & Aflefm HÜI K ^or^.meritiIfimi3 & ut paucis dicam, viri omnibus inH^iK Senij dodrinseque prseüdiis quam maxime inftructi, doctiffima opera, quae cum jam diu defiderari coepta funt, nam a viro CL. diverfis temporibus publicata, progreffu temporis paffini fuerunt difperfa, adeo ut pleraque timul non nïll cum fumma moleftia& ïngentibus fumptibus conquiri & comparari potuerint, cupido me inceflk ea omnia tam edita quam inedita, quatenus fcilicet ea compa» rare potui, colligendi & majori forma, puta in folio, elegantioribus ty> pis, in lncem emittendi, una cum Tradatu fratris ejus Theodori Feitman de Somno , additis Dodisfimorum virorum Huberi & Oldekopii, cum quibus ïlli contentio litteraria interceffit, fcriptis, infertifque notis, quas in Tradatum Audoris noftri Gerhardi de Feudis edidit Cel. Am. A/ex. Pagenjiecher, atque jundis dedicatione, praefatione hac, &Indice, quod a te caeterifque doctïs viris probatum iri confido. Et id eo magis, quoniam dodi viri, inter quos amicus meus Henricus Canneg i et e r, vir ad fludia natus & fama fui nominis jam dudum exteris & ïimümls notus, qui mvhi eüam duo manufcripta huic operi adjunda im* perüvit, hoe opus ante me moliti, fed qui pïopotaa, quam ob eaufam me fugit, abdicare coadi üint. Biographiam noftri audoris mihi communicavit, qui Profefforis munere omni cum applaufu in Academia, quse Duisburgi ad Rhenum floret, fungitur, vir fumme dodus J. H. Withof, cui quantum pro illa hei nevolentia obftridus fim, nulla voxeft, qua teftari pro dignitate poffam. Hic illam ipfius verbis, nonnullis in margine additis, quse virum Clariffimum effugerunt, inferam & exhibebo; Èn illam; ,, Gerhardus Feltmannus JuriumDodor&ProfelTorprimum „ in Duisburgenfi Cliviorum ac deincepsin Groningana Academia, mox „ autem in Auriaco Frifiorum Orientalium Conventu fenator, aulicique „ Judicii afleflbr natus erat Cliviae (*) in amoeniffima hujus metropoli „ . anno (*) Quod Cl. Auftornofter Clivia fiierit natus de eo adhuc certior fum faftus ex relations doètiffiaii Profefforis atque Reverendi Viri ab Ham , qui fcribit, quod ex Albo Regii Gymnafii, quod in dicla nrbe reperitur, & cui nomina ftudioforum inferünturs conftet, quod Gerbard Feitman natus Clivia? Anno 1645. die 18. Aprilis agebat annum aetatis o6lavum & quod pater ejus fuerit Piclor; qufiKjuaifi addit, quod de Gerhardo&pa.rentibus illius nihil in librisbaptismalibus extetj quiaiïli libri id tempus'non attingunt; quodautemadillos, qui cum eo per affinitatem conjimóti fuere, ut &amicos attinet, focer ei fuit Dom. Job. Huberti Confil. Teclab. Limburgicus; Videaturobferv.Jingular. de refponf.Prudent. & ejus affinis Joban Hinfsmus JCtus. & Conful Vei falienfis Vid. Tractat. de Feud. cap. 11 j lil.num.4. Is JobanHinfenCivsHinfenius, ut hoe obiter addam, fuit certe vir dodtifI limus, fcripfitque Clivias&vicinicehiftoriam & in ilfis Incolas, Principes & fub illis mutationes praecipuas, ex fide dignjs Auctoribus & eorum verbis collé&as; Utividere eft apud Dom. Joh. Diedcricb vori Steinen Quellen der Wejlpbalifchen Hiftoriè * * 3  LECTORI SALUTEM. 5, anno cirnocxxxvir. ficut ex albo Duisburgenfis Athencei colligere „ licet, cui ipfemet nomen fuum cum mentione cetatis pro more illius „ temporis infcripfit. Parentum quidem ipüus nomina nufquam depre» „ hendiinus, honeftiffimos tarnen illos «Sc omnibus fortunae bonis flo* „ rentes fuhTc, ex toto ejus ftudiorum vitaeque curriculo fatis apparet. „ Domi enim primo ab illis, ac trivialium fimul fcholammPraefeclis, ut „ ingenuos adolefcentes decet, educatus fludiisque propaedeuticis in» „ ftru&us cum fuiffet, miiTus eft Duisburgum, cum annum aetatis age„ ret decimum fextum, ibidemque Academicorum numero die Maji an. 5, no CIDI3CLIH. aggregatus eft fub Rectore Johanne Claubergio (*) celeberrimo iUo Tbeologo & Philofopho Cartefianaefeclae tumprimum „ caput extollentis affertore praecipuo; biennio vero ante ipfam Acade3, miae, cui Claubergius ÜJe tum cum Cbrijiophoro Witticbio (f) prae„ ludebat, inaugurationem. Stadiis hic diligenter &c poft Athenaei iftius dedicationem dedit „ operam fub memorato Claubergio, & in irumanioribus literis poft „ inaugurationem fub Jobanne Scbultingto, magni illius Jurisconfulti „ &AntecelTorisLugdunenfis, Antonii Schultingii, Parente (j), eoque mox Noviomagum, in novam illam Geldncam, fedpaulo poft ite» „ rum alio tranflatam Academiam (£) vocato defunótoque, fub Joh. 3, Georgio Gravio , duobus fane eximiis omnis elegantioris hteraturre 3, Antiftitibus: Studio vero juris fub Hermanno Rhamakero & Johanne „ WeycrflraJJio ibidem attendere & openn coepit. Solida ine funda3, méntacum jcciiïet, Lugdanum fe contulit ISatavorum, ArnoldiVin„ nii aliorumque celebrium virorum inftitutione ufurus; id quod non 3, negligenter prsefütit, neut ipfe Feltmannus nofter in Traératu de Ca3, davere injpiciendo cap. xiv. pag. +3 innuit. Inde fe Aureliam rece- pit in Galliam, fama virorum ülic turn docentium, locique ipüus ce3, lebritate illeftus, ubi fe per aliquod tempus efle commoratum ibidem „ cap. xix. pag. teftatur; nee non ejusdem libri cap. xx. paulo 3, quidem obfeurius, clarius tarnen in Difceptat. de vehiculis fibi obviis, 3, addita florum fparfione, pag. 49. lignificat, fe Angliam, fortunatif3, fimam orbis Europaei mfulam, deincepsquoqueperluftraffe. Itavero cum mirificos in itudiis progreflus feciffet, ac limul multorum iiomi3, num mores urbefèjue, Ulyüisexemplo, perfpexilfet, inpatriam faam, 3, Cliviam nimirum redux, exiguo temporis fpatio interjeóto , Anno repa- pag. 87. Suorum honorum au&or, adeoque illi non exiguus amicus, extitit Lalande, uti Cl. Feitman de ipfo tellatur in tra£t. de Jur. in Re rjf ad Rem. (* • De Reótore J. Claubergio haec ex Job. Flenderi notis ad Logicam contrac- j tamClaubergianamadhucannotabo; quod Jiatus in montium ducatu Solingse 1622. ' a Naflaviaj Principibus vocatus fit Ilerbornam Anno 1649. & An. 1651.ab Electore Brandenb. Teutopolin, et quod ediderit varia opera Philofophica, cura Scbalbriickii in unum corpus redacta et Amftelodami An. 1691. edita; Obiit 1665. (f) De vita ffitticbii vide C. G. Jo- cber Gelehrten Lexicon & laudationem funebrem , quam poft obitum dicti viri \ Lugduni Batavorum a. d. VIII. Calendas i Julii cioidclxxxvii. recitavit DoétuT. jfacobus Gronovhis. (|) De horum duorum doftiffimorum virorum vira et fcriptis vide Gottl. Au* guft. Jejiichcn continuat. Notit. Autor. | Jurid, Elog. XXII. | (§) De nova? hujus Academia; funda' tionc et fatis videatur Martini Scboockii Belgium Foedcratum libr. xvi. cap. 6. Jcan Barbeyrac Eloge de Mr. Noodt pag. 38. Vonck in Pnvfatione ad defcriptionem Doesburgi pag. 65. in net.  L E C T O R ï S A L V T E M; „ reparatae falutis cmöclxi. aetatis vero xxiv. a fereniffimo Ele&ore 35 Brandenburgico, Erederico Guilielmo, magno illo Heroe, ad jtiris 3, difciplinam prïmum extra ordinem in Academia Duisburgenfi, afenu» 3, per condita, rra&andara, vocatus eft. Mox autem die Maji vigefimo 33 fexto kquentis armi cioidclxii. diploma fenatui obtulit Academico 5, quo fe ordinariorum juris ProfèlTorum numero infertum fuifle often! óebat (*), qua in re praeter infignes animi & ftudiorum dotespro35 pms ita promerentes, etiam benevolentiam fummi vin, ac praecipui 9, in Aula tum Eleclorali quorumvis doótorum hominum Maecenatis „ Eberhardi Danckelmanni adjutricem habuit. Docuit hic non fine 9, maximo applaum meritifqueinfignibus, etiamobdefenfamAcademicae 3, jiirifdictionis contra Magiftratum Duisburgenfem caufam, cum Juve. „ nis quidam juris ftudiofus, ejufque fimul inftitutione & hofpitio utens „ Johannes Koel, Confulis Dorftani films , inter Javandum in vicino 3, fluvio Ruhra fubmerfus efTet, ejufque extrahendi & examinandi ca. „ daveris poteftatem fibi Magiftratus arrogare vellet fub inani illo prae* „ textu, quod fundus ifte, ubi cadaver jaceret, non adAcademiam, „ fed ürbem pertineret ipfam; Ea lis non folum in honorem Academiae* a, neut oportebat, Relponfis infuper Heidelbergenfium & Helmaefta„ denlium Juridicis adftipulantibus, decifa fuit, fèd etiam Feltmamo 3, noftro occafionem poftea dedit, ut Traétetum fuum fatis decantatum „ de Cadavere infpiciendo confcriberet. Integrum vero fèxennium cum „ ita in Academia Duisburgenfi non fine laude tranfegiffet, vocatus 3, eft in Groningenfem Palaeftram Anno cicidclxvii. „ Hic gloriam eruditionis & inprimis cultioris Jurifprudentiae, non „ ftenhs illius &exfuccae, jam antea pattara, firn' tantopere auxit & „ amplificavit , ut cancellis AcadGmids ejus dexceritas non dratius con. „ tineri, fed jam in AulamFrifiaeorientalisquoquevicinamtrans/èrryme„ ruerit. Invitatus enim Auriacam fuit, faclufque affeflbr Judicii Aulici, „ cui dignitati poftea Titulus ConfiliariiapudfacramRegiam Majeftatem „ Danise Norwegiaeque acceffit; nee a fcribendis tarnen optimis ingenii „ & doclrinae monumentis etiam inter maxima & neceffaria, quibus di. „ ftringebatur, negotia unquam cefTavit. Obiit Bremae in Legatione, „ quam eo negotiorum quorundam publicorum caufa fufceperat, Anno „ ci3dcxcvi. cetatis vero lix. quem admodum ex epiftola MentetiKett„ ivigiiy Docloris jurium Embdani (f) ad illuftrem Leibnitium, eo „ anno die v. Junii fcripta, cognofeitur, quam diligentiffimus Joacbi„ mus Fredericus Tellerus monumentorum Var. ineditor. Trimeflri 35 vi, pag. 380. in lucemprotraxit; Refpondit eodem mox anno Leïb„ nitius, magnum Jurifconfultum vocans Feltmannum (}), cujusobi. tum (*) Et quod fuerit quartus Profefior, qui jura in univerfitate illa Regia tune temporis docuere, conftat ex Mifcellan. Duisburgenf. Fafciculo m. pag 539. et quod Clar, Clauberg. de quo fupra, ejus Collega ibidem fuerit, ipfemet Feitman teftatur in TraÜat. de Jure in Re £f ad Hem, 1 (f) Is Mznttius Ketttvig fuit amicus j I noftri Auctoris, et de veritate philofophiae Hobbefianse contra Ulricum Huberum ad noftrum Gerhardum fcripfit. (t) Ampliffim. W, van der Meiden noftrum Feltmannum etiam vocat Virum DoMJfimum & Jurifconfultum florentiffimum in zyn Annotatien over de Coufiumen van Utrecht pag. 34. et hoe merito.  X E C T O R I S A L U T E M. „ tnm non exiguo cum dolore intellexerit; nam reconditam in eo fu" ifte dodrinam cum acri judicio, rerumque ufu eonjundam, multspli» , cem quoque leclionem, quam paiïim Iparïèric in hbris editis, quos H cum affectis edi poffe optat. Quam elegans & politus fuerit Juriicor.* " niltus Feltmannus fcripta ejus omnia facile declarant, nee ïpfe celat " his, quibus in Trad. de Cadavere injpic. cap. xxxx.pag. 7Q.utitur verbis: Ex animi jententia dico me multum feverioribus flud'mtril buere, & me hort art femper meos difcipulos, ut fevera lectione bol norum Auciorum animos mitigent, quin & illud largior ambabus manibus, neminem perfectam Juris cugnitionem aafcqui poffe, qui po „ litiore Liter atura inftructus non fit, cujus £5? ego me fludiofum profi* teor. Erat certe Feltmannus vir diligentiae fingularis. Obfèlfa Anno cioixlxxii. abEpifcopo Monafterienfi CbriflophoroBemhardo Gro l nin"-a otium fallebat legendis fcriptoribus optimis antiquis, unde Flo" rum Sparfionem confecit adjedam tradatui de Cadavere infpiciendo, fi» J cut ibidem ipfemet pag. $0. teftatur. Cetera ejus fcripta, qua: mihi faltem & quatenus innotuerunt, Jiaec funt. ' } Tradatus de Jure in Re & ad Rem, id eft manududio ad Jus Ci» vile Romanorum& Clivorum Liber üngulans Leodn mdcc. in 4. ediüo hsec altera eft. (*) . 2. De ]uramento Perhorrefcentise Libn duo accurante Alex. Arn.Fa* genfiechero Coloniae cioidccii. in 4, 5 Specilegium ad Inftkutiones in 4. . % De Cadavere infpiciendo liber unus; adjiciunturdifceptationesduae (1) de Tranfitu Exercitus (x) de Vehiculisübiobviis. Brem.MDcxcit. in 4. ck jam ante Groningae k. cioioclxxiii. 5. De Tituïis YLonorum hbri óuoBremac aoiocxci, & ante ibid. cioiochxxii in ix. 6. De Lmpari matrimonio Liber unus Bremae Anno cioocxlï, m 8. Scrïpfit hunc librum mandato fer, Eledoris Brand. Frederici Guiüelmi, ficut in dedicatione teftatur. »„„.., ■ . • 7. Diflertatio de acceilionibus memorabilibus & itelliombus maritirms Lorrendraiers Amftel. eod. in 8. Eam in lucem emifit fub nomine Bcne- ditli de Fratis. t . . 8. De Promotione abfentjs & Jurejurando in alteriusanimamin 8. Ob hunc librum nata ipfi fuit controuerfia cum Oldenkoppio Jurifc. Celcbri vide Nic. Hier. Gundlingium Gundlingianorum part. iv. pag. 330'. qui Feltmanno ibi contra alterum illum nee non contra JViJfenbachium, Hotomannum & Huberum adftipulatur. 9. Benedidorum Liber 1. & de Jure Dotium Groningse cdidclxxiil in 8. 10. De Polygamia Lipfiae A. cioioclxxvii. 10 8. (|) 11. De» (*) Varia; hujus Tractatus de Jure in Re et ad Rem extant editiones, udDuisburgi 1666. Amftelod. 1^72. in 12. Duisburg. 1675. in 12. Leodii, quae hic allegatur, et Coloma; Agrippinae 1737. in 4. I Ini qua editione Colonise impreffa loei e | Gr?ecis fcriptoribus Grsece fcripti non funt inferti, quemadmodum tarnen in aliis editionibus obfervatum eft; ForfitanbibliopoIaGraecistypiscaruit. De hoe opufculo fatetur Cl. Feitman in Trattat. de Fendis, quod jam adolefcens hoe feripferit. (f) De hoe traftatu dua: extant edi- tio-  L E C T O R ï S A L U T E MY ii. De Feudis Groningse cididclxxx. in ix. & poftea iterum procurante Jf. ^4. PagenJIecbero adjeths fimul notis Colon. cidioccii. in ix. (*) ix. Decas J?e#>onforum ad rem Militarem & alia de rebus Frifise Orient. Brem* cwjdclxxit. in 4.. 13. Jus Georgicum de incluiione animalium aliisque rei agrarix argumentisL'K» cididclxxvii i. in 4. (|) jj. Commentanus ad Libr. I. & 11. Digeftorum Lipfix cididclxxviii. 1$. De Somno Bremae cididccxi. in 8. Sed hic nefcio, qua de caufa Aucïor vocatur Theodorus cum Gerbardus fuerit diChis (§), librum ipfum poft Auctoris mortem edidit A. A. Pagenftecberus Conf. Adam menf. lfinckii Orationem funebrem in bujus obitum. 16. De Dea podagra Liber Bremae cididcxciii. in 8. Vide Tcnzeïïi Colloq. Menftrua, Alenfe Septembr. ejus Anni pag. joj. (*#) Inveni etiam mentionem factam aliorum quorundam fcriptorum minus cognitorum, qualia funt. (1) De Repreffaliis. (x) Lauwerkrans der Negotie. (3) Oratio de Aci- tiones , una Gcrmanice, quse hic a Cl. j Withof. allegatur , altera Latine con- I fcripta & impreffa Brema? cioidclxxvi. in 8. {*) Et Lugduni cioidclxxxx. (-\) TLt Leodii cwncc. (§) Liceat mihi refpondere , quod Tbiodoj-us fuit frater Gcrfjardi & veras .Auctor Tractatus de Somno, uti corutat ex Prsefatione, quam ad diclum Traclatum adjunxit faepius laudatus Pagenftecher in verbis fcilicet; Meritis adfcribe, quod ejus Germani fratris Theodori prefentem de Somno librum ab obli-vione 6f interitu vindicem; Fuerunt prceftantijfimi Fratrcs Gerhardus £f Theodorus Feltraanni , in eo pari fortuna, quod morientes finguli unum fdiwn rdiqut runt: aui tarnen improles diem faam obUrmt, uti & ex ipfo Txactatu de Somno, ubi Theodorus Feltmannus, Gzrbardiem FMmamwm vocat fratrtm fuum ibid. S.ct. VUL §. 6. Is Theodorus reliquit filiam, quam in uxorem duxit Lamkrtus ie Beoeren vtrbi divini Minifter Nocrdnornai, ex quo matrimonio ei natus eft fihus Theodorus de Beveren, qui nomine famiiias matris fus aflumpto fcripfit Fekman de Beveren, in fignum forfitan , quod Felimannorum mafcula ftirps extinéta effet, vide hac de re Vliffmgfcbe K.rkbemel a Godtvoardo Vrolikbertio ediiuïïi Vlifliogae Anno cioiocclvii 1. pag. 256. pace Reverendi Domini Vrolikbert diclum vohy quod hallucinatur, quando ibidem in notis annotet,qüod Gerbard Feitman,qm patruus fuit ül'm Theodori Feitman, Lamberto de Beveren nuptas, & qui librum de Dea podagra, de qua poftea, edidit , fuerit, ut iibi videbatur, Medicus IBremenfis, nam nemo alius Auctor iftius libri eft quam nofter Feltmannus, cujua vitam hic exhibemus Interim , quod exticeric Medicus, cui nomen familias Feldmannus fuerit, inveni in préefatione Magni illius Medici Alberti Êalleri ante Auctarium ad praeleéïiones Academicas. Boerhavii, famam qui terminit aftris, in verbis, mifit (Uturn Cl. Feldmannus, fed hic adefle difcrimen in modo fcribendi cuilibet patet. (**) De hoe libro fequentia annotavit fchurfflleifch; Gerbardus Feltmannus, JCtus. Frifius & in Academia Groeningenfi Juris Anteceffor, cum arte fua Antiquicatis ftudia conjunxit, & ex his fontibus multautiüter haufit &poft varia, qua? edidit, noviffime confignavit litteris ac emifit aliquid ab amceniore ingenio profeclum, quod morbo articulari confliélantibus levamento fit & jucunde legatur. Liber eft fingularis de Podagra inferiptus 1693. Bremse editus in 8. Multae ibi & bellae narrationes extant ingeniifaleconditae, quas eo diligentius in hunc librum retulit, quo magis dolore fuo vim ejus morbi ille auc1 tor eft expertus. Locum Celfi expofuit I & Plinii atque Columellaeteftimoniisquael dam confirmavit cap. 31. p. 179. de morbo  LECTORI SALUTEM. Acicula (*), cujus meminit A. A. Pagenjlecherm-. Feltmanni cultor & admirator iummus fout antea ducipulus (f), cujiifque ad imitationem fe de Rapis Orationem fcripfiife ipfemet narrat. Et hxc funt, quae de Gerhardo Feltmannc e chartophylacio Academiae noftrae Duisburgenfis aut aliuhde colligere fuit datum (§) piura for- bo Podagrae c. i. & morbi articularis cap. q. agit. Exempla jucunda & ad jocos pertihentia de Czaro & Henrico IV. in primis affert. (*) Oratio de Acicula, quid hacde Oratione & fcripto, quod inferipfit Lauwerkrans der Negotie, fitfentiendum, poteft intelligi ex litteris, quas hac dcread me dèdit Clar. Withof; quae fic fonant Vir Confuitijjime! Quanlquam pofterioribus tuis litteris Immanifiimis nihil inerat, quod refponfionem magnopere poftularet, gratia? tarnen agendae erant, pro communicato illo opcrum Feltmannianorum brevi edendorum indicio Belgica veftra lingua concepto. Spero rem feliciter fucceiïuram tli', Video Te, Vir Nobiliffime in illo ilidice inter alia fateri, Orationem Feltmanni de Acicula tibi plane incognitam , cill'. Nee fane immerito. Res ita fe | habere videtur. Habuit utique fcripfit que Orationem de Acicula» ïednunquam ut videtur publicis typis impreflam. Alex. Am. Pagenjlecberi Orationem de Rapis fortaife habes, quas ejus fchediafma-1 übus de Pr Pagenftecheriad dictum Traclat, %  LECTOR! SALUTEM. tione obligat, uti in primis Nos Gelros (*), magna eft aucloritas, in numeris enim vicibus apud illos, de hujus vel itüus legis obfervantia in foro & in praxi inter Litigantes eorumque advocatos, dubitatio & akercatio orkur, quae certe non melius tolli poffunt, quamfi adferatur fententia, qua lex illa & ejus ufus in foro connrmatus apparef, Non me fugit, ü Simonis a Groenwegen Tractatum de Legibus abrogath aliosque ümiiis argumenti libros vel leviter infpiciamus, dicendum fore, fi non omnes, laltem plurimas leges in foris noftris aut abrogatas ciTe, aut minimum earum difpofïtiones parum attendi, at in hoe illos toto errafTe caelo & nimis liberaies fuiffe cum fua formula abrogata hac lex ejl, ante me d.-Jum obfervarunt alii; Infinitis praejudiciis oftendi poffet, quod nunc agere non convenit, quam male faepe laudatus a Groenewegenle* gem abrogationis cenfura notaverit, quae tarnen adhuc in viridi obfervantia eft. Quid quod Paulus Cbrifiinaeus, JoannesaSanded\ï\c[\ie JCtihaud ïncclcbres fatis fcriptis fuis prodidere, non omnia, quae abaliisproabrogatis venditantur, illorura nomine jure merkoque venire, fed in Judiciis & Curiis fecundum illa magna dihgentia pronuuciari. Non ignoro prae» judicia in caufarum decihonibus vim legis non habere (f) nee ejufroodi pr?cjudicatis polfe aliquem tuto fidere, quando ratio fententke, quam Tudex reddere non folet, non iimul fitaddita, &tefte Cotbmannotaliaprae» judicia adeo non elTe curanda, ut pro Oraculo Delphico vel pro lege fint habenda (J) cum decifiones non iequamur, quiafic decifum, fed quiabo. na ratione nitunttir (§). His tarnen non obïtancibus, magnam praejudi» cioruni, praefertim fï fint lata a quadam fpeftata Curia, auctoritatem effe cum Mynfingero (**), Gailio Carpzovio (\\. tuae," ut fpero, prudentiae erit, ut moneas, humankatis, ut ignofcas; meminerifque illud Horatii, ut nemo hominum vitüs fine nafcitur, ita necullus Liber, qui a labore eorumproficifcitur; Optimusilleefl, qui minimis urgetur. Et hifce vale» (*) Videatur Tractatus meus de jurifdictione Militum In Prafidiis Belgicis; Of Verhandelinge over het Gezag en Jurifdictie der Militairen in de Guarnifoenen van den Staat der V-reenigde Nederlanden, pag. 27. cum feqq. ubi longe & late de receptione Juris Romani in Belgio egi. (f) Vide Lauterbach ad Tit. ff. de Legib. num. 48. Stryck. in uf. modern, ff. ad fit. de Conflit. Princip. §. 2. cum feqq. & inde reéte obfervavit Schotanus in notis praèlicis ad examen fuum juridicum, quod hodie fuprema? Curiae, qua? juftkiam adminiftrant, legem ferre non poflint, li-. NAAM- eet in pretio non vili fint res ab iis judicatae, allegans Coren Ohfervat. 30. n. 2. 3. 4. Zypa; Notit. jur. Belg. tit. de Legib. Chriftin. vol. 1. decif. 1. num. 2. &vol. 2. decif. 58. num. 5. Cf) Vol. 1. conf. 13. num. 130. (§) Maevius conf. 110. num. 10. Reusner vol. 1. conf. 8- num. 55. (**) Cent. 4. Obferv. 5. (tt) Obferv. 29. num. 1. & obferv. 42. num. 30. I (j|) 4. Refp. 37. num. 11. {%) Vol, i.dvc. i. num. 4.  NAAMLYST DER H E E R E N INTEKENAREN* DE HEEREN I t, A: Abeleven Abrahamz. J. U. Stud, \ I. Mr. A. Ardefch Secretaris der Stad \ Arnhem. i. Henr. Joh. Arntzenius Profeffor. B, t, Mn Inn. Jan de Bach Heeft van Ryn- \ oort in den ouden Raad der Stad Dor-\ drecht. I. T. D. Beman Boekverkoper te Rotter* 1. Mr. H. F. van Berk Advocaat voor den Plove van Gelderland. i. Mr. Quiryn de Blau Raad Ordinaris in t Hof Provinciaal van Friejldnd. i. Mr. Val. Jan. Blondeel Procureur ' Generaal in den Ed. Hove van Ut- 1. Mr. D. Bone Burgemeefter der Stad Harderwyk. 2. J. C. ten Bofch Boekverkoper te Ut¬ recht. I. Gerard Jan Bouriciüs J. U. Stud. te Leydcn. i. Jacob Anthony Boüricius J. U.Stud. te Leydcn. i. Mr. W. R- Brantfen Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Geire en Graaffchap Zutphen. i. Mr. PI. W. Brantfen Secretaris van Haar Ed. Mogende de Staten desOitartiers van Veluwen. i. Mr. G. Brantfen Burgemeefter te Arnbenu . Mr. H. Brantfen Burgemeefter te Afri* hem. Mr. W. A. Brantfen Advocaatvoof den Hove van Gelderlaud. .. Henrieus van Bulderen Boekverkopen te Zutphen. C. .Den Hoogwelgeb. Heer Baronvan Capellen Heer van den Dam Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. i. Mr. Conrado ïVftaktffi. Kamerling , Bewindhebber van de Weftindifche Compagnie. U Mr. H. Cannegieter Profejfof. t. Henr. Cannegieter J. U. D.ejusdem* que facultatis ut 6f Jur. Nat. Gent. Publ. êf Publici foederati Belgii & Hodierni, Profeffor Ordin. te Franequer. ï. Mr. Joannes Cannegieter Advocaat voor den Hove van Gelderla7ïd< i. Mr. Herman de Leeuwen van Cool- wyk Advocaat te Zutphen. i. Mr. B. H. Cremer Subft. Momber der Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. D. i. H. W. Decker J. U. Stud. i. Mr. Dierquens Ordinaris Raad in den Hogen Raad van Holland Zeiand m IVeftfriejland. 1. Mr. J. Doude Advocaat voor den Hove van Gelderland. i. Johan Adolph Sigismund Baron van Dorth, Heer van *t Velde wBolU ** g • huU  N A A M L Y S -T. HoUhuifenCommiftaris der Monftering \ i. Mr. Joh. Georg. Hymmen B*serings der Graaffchap Zutphen. \ Raad te Geve. " E. i. Eek Predicant te Amftcrdam. t. Mr. W. Engelen Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. G. i. Mr. A. Gaymans Advocaat voor den Hove van Gelderland, i. H. Gelderman J. U. Stud. l. Mr. J. Gordon Advocaat voor den Hove van Gelderland. H. i Mr. B. van Haffel t Burgemeefter der Stad Zutphen. i: l\" j je Salis Major van het Regiment Gri^ fons van den Collonel Schmid. x, Cornelis Santvoort Griffier der Stad Bofch. j. Mr. Ifacq Schluyter Advocaat te Zutphen, i. Mr. Gooswyn Schluyter GerechtsSchryver des Schout-Ampts Zutphen. i. Mr. J. Schomaker Stadholder van het Scholt-Ampt Zutphen. I. Mr. P. C. Schomaker Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. i. Mr. Herm. Schomaker JCtus & Reipublica Zutphanice a Secretis, i. Mr. Wolter Statius Schomaker Advocaat te Zutphen, 3. J. van Schoonhoven Boekverkoper te Utrecht. I ï. De Hoog Welgzb. Heer Heimich Chriftian Baron van Senkenloerg , Zyn Keizerlyke Majejleits werkelyke Ryks Hofraad &c. &c. &c. te Weenen. 1. Mr. Rudolf Staring Stadholder van het Scholt-Ampt Zutphen. i. De Hoog Welgeh. Heer Baron de Vos ' van Steenwyk J. U. Stud. i, D. J. Slotsboo J. U. Candidatiis. T. 1. Mr. T. Tiddens Advocaat te Gfonin- . gen* GERHAR- r. Mr. G. H. Trotz Profejfor in deRecfc ten f Utrecht. 1. Mr. G. Tulleken Burgemeefter der Stad Arnhem. 1. Chriftianus Tyken J. U. Candidat. Ü. ï. Mr. G. Umbgrove Burgemeefter der Stad Arnhem, V, i; jacóbus van Vaafen JCtus Rotterd: in tertia Schola Erasmiana Prcecepton 1, Mr. A. O. F, Bomblee Vatebender Advocaat voor den Hove van Gelderland, t. Mr* H. van Vianeri Raad Ordinaris in den Hove van Utrecht. 1. Mr, Anthony Jan de Vlieger Schepen en Raad der Hoofdftad 's Bofch, mitsgaders Ordinaris Leenman der Leen en Tolkamer van gem. Stad en Meyerye van dien, ï. J. van Vliet J. U. Studiofus, 1 Mr. J. van Vliet Canunnik in 't Capittel van S, fan. r. Mr. W. Verfteeg te Utrecht, W. ï. Mr. Wachtendotf Secretaris der Staï Utrecht. ii Mr. H. A. Welmers Advocaat en Auditeur Militair te Zutphen. 1. Mr. P. WeiTeling Profejfor in de tli* ftorien te Utrecht. 1. Mr. Joh. Ant. van WeVelinkhoven Penningmeefter van den Zuydhollandfchen Polder en 'i N. Land van Al~ tem c.   GERHARDI FELTMANNI JURIS CONSULTI DISCEPTATIO FORENSIS D E NUMIS REPROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. In qua prater ea, quae in fronte promittit, multa de fimula tis paclionibus Magiilratuum ad conquirendos facinorcfbs initis, & de illorum dolo bono, tra&antur.   Pag. DI5CEPT ATIO F O R E N S I S DE REPROBIS NUMIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. Pro Reo. ï jjff&$fPf| Ulta & varia funt, ob qus S^^^É mercator Amftelodamenfis ^la^if! z crUTdne f^32 rnonetse, elJllilüi cujus ab Advocato Fifci ditionis Möerfanae eftpoftulatusj videtur abfolvendus. Quanquam enira in i\\ud quoque incidat, qui falfos numos aut monetam adukermam, a\> aiiis coëmunt & in vulgus eiargiuntUT. Nemef. Karul. art. III. I. 9. §. z. ffl <*, JL Corn. de Falf. Damhouderprax. crim. cap. 65. n. 5. 2 ld tarnen primo cum hac exceptione accipiendum, fi quis dok malo id fecerit: j uti eft apud Ulpianum. in d. I. 9. §. ^. 3 Atque fciens prudens cerofam pecuniam malitiofè ad fraudandum proximum expenderit : quemadmodum loquitur Karulus V. in d. art. III. 4. Secundö non aliter quis tenetur L. Cornelia de Falfis quam fi ftanneos aut plumbeos numos pro aureis aut argenteis fubftituerit. d. I. 9. §. 2. Vivius lib. I. Comm. opin. verb. monetam f alJam fcienter. ? Et tertio nifi emerit vendideritque tales numos. d. I. 9. §. 2. ubi Gothofred. Ut, d. 6 Neutrum au tem de Reo noftro dici poteft. Nonprimum, quia nefcivit aerofam efle pecuniam. Vult. autem Karulus V. ut fciens eam redemerit atque erogaverit: Exigit &hoccumUlpiano, utdoloïè & Iraudulentur illa in re verfatus. Dolus autem ab ignorante nunquam committitur. I. 1. C. de Falf. mon. I. 3. C. yad L. Corn. dz Falf. Nee rurfus crimen Ine dolo. Ant. Faber. Cod. Sabaud. lib. y. tit. 15. def. 2. n. 2. fe? 3^ Qua ratione optimè placuit, neminem g pumri pofle, nifl fcienter & dolofè reprobam monetam erogaverit. Petr. Theodoricus Colleg. Crim. cap. 8. apb. 2.W.29ubiplures citat. Regn. Sixtin. 2.deRegal. 7. n. 14.0. Dan. Moller. 2. Semejlt. 35* itt. 2. Ö "Dwid Mevius ad Jus Lubec. lib. 4. tit. 12. art. 5. n. 10. CairpZOV- p. I. prax. crim. q. 4.2. n. 108. & 109. Menoch. arbitr. Jud. QJ?. cafu 316. n. 5. fe? 55. Negat Reus fefci-9 viflè; contra accufator affirmat: quare huic non illi incumbit probatio. I. 2. ff de probat. Quam hic ex indiciis perfpi-10 cuis oftendere convenit. /. 6. C. de dolo malo. Ant. Faber d. l.n.x. Laurent. Silvan. Confil. 7. n. 17.^ Prasfertim cum indicia innocentiae ad-1.1 fint fatis urgentia, cum communia tum hujus rei propria. Illa funt quod accufatus fit integer vitae: aequum autem eft, ut boni nominis finceritas- bono fit patro- cinio. arg. I. 5. §. 6. I. 3. §. 12. ff. de re milit. Nam perinde opinio eft de cu-12 jufque moribus, ita quid ab eo faclum fe? | non faÜum fit, exiftimari poteft: uti ait Cicero, pro A. Cluentio. Quam ob rem bona fama & qualitasfg perïonae multum conferunt ad excluden- dam falfi praefumptionem. Menoch. 5. prcefumt. 20. n. 44. Claud. Vacearius epi- tom. Excufation. a crimine falfi n. 34. 35- 36. 37' 38- 39- & 40. ubi phires allegat. Deinde quod quilibet prasfurnatur bo-14 A 1 nus  4 FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS mis a natura, atque ita falfi purus. Menoch. d. , lib. 5. prafumt. 3. n. 15. Vacearius d. I. n. 10. 15 Propria indicia funt illa. Quod Reus mox dïxerit, a quo nümos reprobos acceperfc: quo cafu a dolo & pmni poena excufandus & omninóabfolvencïüs, lïtruno ore largiuntur Jegum periti. A£gid. Boffius pratc. crim. tip. de falfa pioneta n...^. Vincent, de Franchis. 2. decif. Neap. 401. n. 4. Joan. Vincent. Hondedaï 2. confil. 92. n. 20. Tib. Decian. tractat. Crimin. lib. 7. c. 25. n.. 12. tf feq. Covarrüv. iil Tract. de Veter, cvllat. numifmat. cap. uit. n. 4. Bajard. ad Jid. Clarum lib. 5. recept, fent. §. falfimi. n. 328. Farinacius p. 3. prax. crim. q. 115. n. 145. Ludov. Molina de J. & J. tra£t. 2. difp. 702. n. 9. Theodoric. d. apb. 2. n. 30. i<5 Quin amplius non efle neceffe, utperfonam, a qua acceperit, oftendat, refpondic judicatumque rcfert Venetns Barbatia. Ub. 3. confü. 51. w 52. n. 6. 17 Quod fama Cx rumore nou incerto accepiffet, numos, qui Jeverae cudurkui^ ut ad legem Imperii Romano-Germanici non effent flati, tarnen in ejusditionibus, ac nominatim in Frifia Orientali yalere, cujus rei teftimonium attulk accufatus, quod ipfi perhibuerunt Ordinum Legati & Adminiftratores iErarii Frifia; Orientalis. I ad. 'j jful. 1Ö83. 2J I ig Quoties autem quis quidfeck, ad quod ipfum irivitabat rumor &fama, tune non praffumitur fuiffe in dolo. Aymo Crevetta. confil. 319. n. 4. Menoch. d, prcefumt. 3. n. 26. &? 27. 19' Ut proinde jufta opinione fuerit ductus, eos alibi in toto traétu Veftofalicó atque ita quoque in ditione Moerfanajure jicito poffe erogari. Conftat autem quod a doli fufpicione liberat credulitas&perfuafio, monetam eo in loco non efle improbam. Mevius 3. decif. 267. n. 6. 20 His adjice, quod cum falfie vel potius reprobaa monetae copia & bonee inopia tanta fit, quantum his miferrimis tempqribus'vidimus, vix eft, ut non mukö minus agi debeat cum eo quoque, quifalfam monetam fciens expendit: ut loquar cum Antonio Fabro. d. defin. 2. n. 4. 21' Confuetudinis enim tanta vis eft ut excufet a falfo. Laurent. Silvan. confil. 7. n. 18 Vacear. d. I. n. 28. 21 A cujus pcenae caufa, quaelibet etiam beflialis folet liberare. Farinac. in tract. . de peen. temp. q. 90. per tot. Vacear. d. I. n. 14. Silvan. d. I. n. 19. , 1 ,Ut non memorem, haut effeir.privat.i23 ■alicujus poteftate explorare, num pecunia, rquae püblica au&ontate conflatur, cxjujlta materia lit faéta, quin potius quemdibet oportere credere, quodPïinccps, qui [hoe Regium jus k Caefare atcepit, aut ■jure pfoprio ab antiqnis temporibus ex| ercet, eo non fuerit abufus, neque potefta,tem dederit fuis miniftris aliam fignare ;fu4 imagine monetam, quam quae ex tali ; materia eonftet, quam jus publicum defiderat, adeó ut nemo nonmodöad fcrupulofam ejufmodi inquifitionem hautadigi;queat, fed ea pro delatoria curiofitate fithabenda, qua; jure reprobatur. I. 6. 'ff. j. & f. ignor. Sed cui bono hic recurrimus ad con-14 je&uras, cum manifeftiffuna adeffe videantur innocentia? argumenta! Certo namque jure utimur non aiiter expendentes adulterinam monetam ineidere m Nemefin Karulinam , quam fi moneta illa fit manifeftè falfa & reproba: quapropter fi numi quidem vitiofi fint at non reprobi, hoe eft non improbati, fedinuïuvulgari habeantur, haut dicendi funt falfam monetam expendere, qui expendunt in loco ufltatam. UiTzs quippe cenfor óc approbator moïietaS. Deinde qui illam erogant ka in poenam incidunt, fi dolöfè id faciant, idolum autem excludit ignorantia^utijam | antea dixi <£ plena manu cradic judicatumque referc David Mevius. d, decif. 267. n. 1. 2. £ # 4. ubi n. 7. fef 8dicit, quod fi pro minore deterióre monetd graviorem recepit , qui cafus eft nofter, non effe crimen faljrce moneta, fed tantum ufurarice pravitatis. Cogitemus & hoe; ipfos, qui mone-25 tam, de quaquaeritur, fecerunt, eampro fua agnofcere &publicè teftari, quod non modo aucèoritate & permiffufuiPrincipis vi monetalis Regalis ordinationis percuifa; fed etiam ab ejus Rationali eo valore, quo fignata, accipiatur & ibi in ufu fit: uti exltat in teftimonio, quod a. d. 12. Jal. 1683. deditPraefesprovincke Jeverana^. Non poffe autem dici monetam illam effe falfam, fed tantum minoris valoris& nonprohibitam: uti cum Theod. Hammerus Sacerdos Hufingenfis expofuillet in Omlandia numos a Comitc Gronsveldico percuffos & ab hoe agnofcerentur, refponfum fuit a JCtis Ultrajecl:inis A.deRaeth. B. a Zutphen & Matthifio. 21. April. 1659. in quorum fententiam 3. Maji. [659. pedibus quafi iverunt Arenacentes G. A. Limberg & Joan. opdenNorth. ïec non f Iagienfes Theod. Trigland. & [acob. Deym. 17. & 20. Maji. Adjeceunt & album calculum CampenfesHenr. Crachts  REPROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIE y Cracks Stuyrman, Joan. Veen & Everw. a Benthem , d. 17. Maji. 1659. item Leo var dienfis Thom. Beylanus 14. Jul. 261659. Pro quo & facit ratio, quam Pra> fidi provinciae Harlinganaj mihique allegabat idem vir g*Éerofiliïmus«. d. 26. dicti inenfis Jttlii: non mirum videri debere, haat examaiïim illos numos congruere legibus bnperii, quae exigunt quod ex pura ïvacem argenti Colonienfis fieri debeant aumi minuti. Caf. Perdin. Momtal. Ordin. Juguftce Vindelicorumpublicataamio 1559 §. 2. tffeq. 27 Nemim enim latere ab omnibus Principibus Caeterifque Imperii Ordinibus, quui cc Caffare ipfo numos fuiffe flatos, qui tnentem beffemque * Imperialis thaleri referrent, fpeótata autem eorum materia longè minus conveniffe legibus monetalibus quam Jeveranos illos, de quorum va- 23 lore nunc ambigitur. Cur itaque Principi Anhakino-Zerbftano non permitteretur, j quod etiam Imperii Comités, quales Suart- [ zenburgici & alii, nee non Civitates qua> i dam fibi licere exiftimant? In Impenovigere debere jus, quod populusRomanus, j dum mera fruebatur Jibertate fanétiffimè! 2p cuftodivit; Privilegia ne irroganto. Non) carere ratione, ut temporum anfraclusdi-1 yerfitatem in materia, ex qua fit pecunia,1 introducant, omnium sevorum hoe fuiffe vitium, quod fempcrxpud nosculpïbïtm gofèmper tarnen retinebitur, ü modo vi-i tium id dicere poifis; quia juris cum mo-! ralis atque divini, tum etiam civilis docto ribusplacuit, poffe Principem, fieoindigeat, fentire aliquod lucrum ex moneta, ut minus valeat quam materia: etiam de■ duciis expenfis, cum ipfe det illi autori- 1 tatem, adeo ut non referat, quod ab ini- \ tio eam curaverit perfici mukö majoris pondéris vel valoris. Innocent : in C. i Oiiantb. 18. X, de jurejur. n. 1. Nicol.! de Tudefchis vuigö Abbas Panormit: vel ficulus in d, c. Quantè, n. 11. 31 Quod li exteris, in quorum terras importarentur , vifi fuiflènt numi Jeverani non concordare cum legibus Imperii monetalibus; abrogare eorum ufum aut valorem minuere, non vero publicare illos : debuiflèflt, licet hoe tentaverint facere j Moerfani juxta Embdani longè dilTiden- ] tes ab inftituto Caffaris, qui eo conten-! j tus, quod ufum eorum interdicat. Receff. \ Imperii Ratisbonte anno 157Ó. §. aber die- i Wöieil albereit. §. 73. Non pari in parem coarpetere imperium. I. 4. ff. de recept. 1 arbitr. j 1 33 Non efle verifimile tale quid aliquem '1 * Vernaculè eintuk und doppelte Markftuk-}*ken. I ] veile fieri in numos a fe fignatos; abftmendum ergo ipfo fuiffet a tam atroci alienae monetae cenfura. Qjwd tibi fieri non vis, alteri ne feceris: vetus eftfententia; quam non tantum facratiflimus fervator mundi ore fuo repetiit, fed & Alcxander feverus, quanquam genrilis effet, ufque adeo dilexit, ut & in Paiatio & inpublicis operibus praefcribi juberet. Ml. Lamprid. in Akxandro fevero Cap. 51. infi. 34 Duros ejufmodi alienorum numorum aeftimatores nil aliud exfpeétare poffe, quam ut ex eadem lege, qua in Jeveranos quaerunt , hi quoque contra illos agant numofque peregrinos profcribant fifcoque Principis fui addicant. Quis enim afpernabitur idem jus fibi dici, quod ipfe ahis dixit, vel dici effecit ? interrogat Ulpianus in l. 1. pr. ff. quod quifque jur^e in alt. Eft namque haeclex, quam quifque fibi ipfe fcripfit: uti difcas ex Ariftaeneto. lib. 1. epift. 13. infi. Retorfionis hoe nunc dicitur jus, quo36 reétè utimur contra alias gentes, quae id in nos ftatuunt, quo unus culter akerum cultrum contineat in vagina, uti vulgö loquimur, cujus rei exempla varia adtulit Gerh. Feitman. m comment. ad l. uit. f. d. t. n. 5. &? feq. Hac ex re commercia turbata iri, quas 3? ut promoveantur maximam opéram locaj re eum oportere , cui taks Batavorum cordi atque curie: illam namgue in commercio, navigatione, pifcatione & operibus manufadtis confiftere. . Nufquam gentium accidiffe, ut tam gra- qg vis dica fuerit fcripta iis, qui novos illos ° trientales & heffales numos, quorum fupra mentionem feci, importaverant magna copia, fed quod vilior eorum effet materia, tantum valor illorum fuit diminutus : caetera tolerati ubique , etiam Embdae , Moè'rfae & in aliis Germania; locis. Jura autem non in fingulas perfouas, fed generaliter debent conftitui. I. 8. ff. de tegib. Qua in re ergo magis peccavit Reus,39 juam caeteri mercatores , qui periculo x>lo diminutionis pecuniam, qua? ediétis nonetalibus non congruere deinde depreïenfa, per omnes Imperii provincias diIribuerunt ? Bslliffimê Seneca dixit; Quifque fequitur priore-s male iter ingreffos, midni habsant excufationem, eum publica na erraverint ? lib. 2. de Ird. cap. 9. Neque eft quod quis objiciat collufio- 40 tem aut clanculariampaélionemvelfocieatem Rei cum Monetario. Hanc enim iterque negat. Si dixeris cum Delphilio Rhetore neminem fore nocentem ilud fi fufliciat, refpondebunt tibi cum B Ju.  6 feltmanni disceptatio forensis de numis i Juliano Imperatore; Ecquis immens erit, ji accufaffe fatis fit? 41 Stat pro utroque Satrapas teftimonium antea è loco memoratum. ad quem, ne qua fraus commkti poJfit, mox, ubi tot fignati numi, quod ille fieri decrevit, typus monetalis in arcem iterum curare cogitur Monetarius, uti hic, cum a Satrapa Harlingana? ditionis & a me remotis arbitris fub dio in vallo Caftelli Jeverani fpeétante id è cubiculo Satrapa interrogaretur , nobis fuit confeflus, de 42 cajus Monetarii fide vel eö minus dubitare quis poteft, quod in nonnullos pagos tanquam pretor jurifdiclionem habeat titulo praefecti * , atque adeo nil ad eum, quod parum prudenter verbis fatis toti ordini Monetariorum contumeliofis non veritus fuit fcribere Cafp. Klockius, hoe exulceratijfmo fieculo , nefarium iftud hominum genus veterno JErufcationis immer* fum , monetam adulterare pragmaticafque Imperii fanüiones temer e convellere. Nam & liberam jufto huic homini fuiffe linguam. in trafo, ie Contribut. cap. 13. n. 122, 43 Tranfeamus ad alteram exceptionem, quae de Jlanneis & plumbeis numis Joquitur. Non minus hasc fecurum effe jubet Reum, quam prima. Nee enim exftanno aut plumbo numos expendit, fed aerofos five tales in quorum confiatura , Plinii verbo ut utar, nimiam eeris ar~ gento fuit additum: quo in cafu nemo, qui etiam fciens prudens illos erogavit, reus fit L. Corneliae de Falfis: multofque fe ab illius poena ejufmodi diftinftione liberaffe refert Bartolus, quem laudat & fequitur Nicol. de Tudefchis ad d. c. Quantb. n. 5. 44 Tertia exceptio etiam huic Reo fuffxagatur, quia concepta eft de eo qui emerit vendideritque numos: quod de veteribus numifmatibus tantum poteft accipi. quibus homines pro gemmis utuntur & quorum ideö verus ufusfructus conftitui poteft. I, 28. ff. de ufufr. 45 CHiapropter id non pertinet ad pecuniam , cujus ufus non confiftit nifi in abufu , & quae in affidua permutatione confiftit. g. 2. Infi. eod. 46 Sic ut non ipfa fit merx fed precium, qua omne quod mercis appellatione venit, folet & poteft aeftimari. /. 1. pr. ff. de contrab. emt, 47 Hujus rei nos admonet Hermogenianus, cum ait, quod interpretatione poena? molliendae funt potius quam exafperanda?. /. 42. ff. de poenis. * Veinacule ibi loquentibus Vogt dici tur: I Cui concinit illud vulgare, odia re-48 f firingi ac favores ampliari oportere. c. j odia de R. j*. in 6. Pro Accuhatore. TJjaec funt quas pro Reo facere viden-49 jO. tur, jam fubjiciam Replicationem accufatoris. Ait ad primum, quod dolus ex faéio contegatur: atque ex importatione & erogatione numorum falforum dolofus animus, fatis adpareat. Cum & alias, ubi caufa eft criminalis, dolo factum quid cenfeatur. arg. I. 2. §. $.ff. vi bon. rapt. Gail. de PP. lib. 1. cap. 16. n. 4. Ant. Matthaeus Antecefior Leidenfis in trafo, de probat. cap. 2. n. 9. SancTdones Imperii hanc in rem effe 50 tam claras, tam certas & tam perfpicuas, ut de ea ambigere, dubitare aut contendere non longè abfit a cammnias crimine. Nam in eum, qui peregrinam falfam monetam ex aliis gentibus nationibufque in terras ad Imperium Romano-Germanicum pertinentes intulerit & expenderit, publicatio bonorum confticuta. Receff. Imperii Augufta Vindelic. anno 155J. §. So haben ^ tum fuifle atque inter Monetarium & Reum convemfle ne numi, de quibus quaeritur in Germania? provincüs expenderentur, quamplurima funt qua? jpvfllcunt. Quod fi enim talis conditio abfuiffet, nee ad defiderium Rei aut quorundam Judaeorum, qui promififfent numos aerofos in exteras exportaregentes, ut nimia longinquitate locorum difficilior effet inquifitio in eorum auéforem, in ditione Jeverana, atque ei vicina Fri| fia Orientali, nee non in Harlingenfi a! gro, & iis uterentur. Jam vero non modo in agro Jeverenfi, fed & in ipfa urbe nemo ejufmodi numos novit. Mi- gg Irabantur iftius civitatis viri primarii, cum unus ipffs. ttvouftraretur numus, dicebant omnes fe agnofcere "Principis fui imaginem & Sjmbolum, moneta} autem genus fe nee vidiffe antea nee novifle, detreclabant tarnen ejus rei teftimonium largiri, quod putarent ea ratione fequaii cognituros de re quae ad Sereniffimi Jura Regia pertineret. Accidit deinde ut cum 89 Auriaca? in nundinis die 17. Vllbr. mercator effet Jeverenfis ei quispiam olFerret talem numum, rogaretque, an eo genere moneta? vellet fibi folvi, at ille refpondit fe eum non nofle interrogatufque an ergo Jeverae non effent in ufu, hoe negavit: uti inftrumento Notarii, qui illa omnia juxta cum teftibus audiverat, comprobatur. Conftare quoque ex teitimo- 90 nio hominis, qui antea Jevera? publico Monetarii munere funclus, eum numum Jevera? tam apud plebem quam apud eos, qui in dignitate conftituti , incognitum effe. Nil de eo quoque novere Witmun- 91 dani & Efenfes. Quaeftor Principis Efe- 92 nae eum etiam non noverat rebanturque plures pa&ionem aliquam fub fuiffe, qui enim alias ejufmodi pecuniam in luis confinibufque terris non expenderent Jeverani? Qiiamobrem vel hoe folo evinciö/j quod repi obata fit quia ea appel'atur etiam, quae non currit nee cuiifuevit, ut C cum  ï« FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de ÈUM& cum juris Pontificii doétoribus loquar. Cardinal. Hoftiens. ad d. c. Chianto. Marius Muta ad confuet. Panhorm. cap. 85. w. 4. 94- Doli apertiflimi conviclum hifceReum fruftra boni fui nominis finceritatem alJegare, quia in eo, quod clarum & faéto finitum, nullius eft conjeéturae locus; uti Venulejus tradit in l. 137. g. 2. infi. ff. de V. O. P5 Aliquando repente quem fieri malum neque cum de crimine quaeritur quem preefumi bonum, fed dolo id admififfe. Mafcard. de probat. vol. 2. concl. 865. incipit. ïlomicidium committi tripliciter n. gi. Cl. Ant. Matthaeus d. cap. 2. n. 9. 96 Nil opitulari Reo quod dixerit, unde acceperit numos, tum quod antequam eos curaret Moërfam, jam fciverit illos effe xepróbos; Ludov. Molina d. dijp. 702. n. 9. 97 Tum quod Boffius pro Reo citatus dicat, hodiè id non attendi in pract. crim. tit: de fals: mm: 11. 3. 03 Tum quoque ideö, quod leges Imperii non diftinguant, fed indifcriminatim capite & bonis omnibus mulétent eos , qui in ejus provincias important aut fcientes crogaiit monetam, quas non eft fpccies probae: uti Valent. & Valcnfi AA: ajunt in l. 1. C. de vet. num. pot. pp Confentiunt illis quaedam Belgarum: nam jure vicinae gentis fancitum eos, gui mercaturam falforum numornm faciuntóc fcientes quaeftum inde percipiunt, fortunis omnibus fpoliatos in aheno coquendos aut cremandos. Jus Omland, lib. 7. art. 48. Oldampt. lib. 5. art. 57. Selverd. lib. 5. art. 45. 100 Q.IU molliufculè cum iis agere volunt, illi dicunt, extra ordinem eos eflè puniendos, fi indicaverint, unde eam habeant: uti poft Alcxandr. Affliét. & Hippol. docet Covarruvias in trajtt. de Veter, collat. numifmat, cap. uit. n. 4. lor Ridiculum effe, quod de fama&rumore adfertur ; contrarium enim ex fupe- j 02 riore loco diótis adparere. Non magis illi numi in Frifia Orientali, quam Jeverae cogniti aut in ufu , quemadmodum publico Kegiminis Principis Frifiae Orientafis teftimonio comprobatur, datum I0„Auricae 29. Octobr. 1683. Fatentur apud 0 illam gentem veftigalium conduélöres, numos iftos fibi nunquant efle vifos, & fexcentis id poflet probari teftibus, hactenus nos üs non effe ufos. Sed cui bo- 104 no cum laudatum Rcgimen ajat fibi id poft ipccialem indagationem conftitifie? Tcftimonium laudatorum Legatorum & 5 Adminiftratorum coartlandum eflè ad nu¬ mos Jeveranos, qui ufu comprobati. Hujus rei fortilTimum nobis praebere argumentum, quod contra numos Jeverenfes tot Principis edicta, tot decreta Civitatis Embdae exftent, quorum nonnulia aétis inferta , quibus vel prefcribuntur, vel eorum valor minuitur. Totum mundum 106 fcire, quod numi Jeverae flati * ut novem faciant Imperialem thakrum, pars in Frifia Orientali tantum pro quatuor Jtuferis crogari poflint : uti adparet ex Principis edicto promulgato a. ó. 16. Jun. 1676. Cum alias fi valerent id pro quo cenlèntur Jeverae fex efiicere deberent ft ufer os. f Eflè memoratum teftimonium generale , fortè eos, qui hoe dederunt aliud perhibituros, fi interrogentur de numis, de quibus noftra eft quaeftio. Non enim praefumendum ef-107 fe, illos veile Ampliffimo Ordini Embdanae Civitatis in os contradicere atque in eum cenforiam ftringere virgulam, quod numis iftis laudatiilimo in omnem memoriam dando exemplo manum injecerit. cum tarnen laudatus Ordo aeaue mos Jeveranos, qui ufu comprobati. Hujus rei fortilTimum nobis praebere argumentum, quod contra numos Jeverenfes tot Principis edicta, tot decreta Civitatis Embdae exftent, quorum nonnulia aétis inferta, quibus vel prefcribuntur, vel eorum valor minuitur. Totum mundum 106 fcire, quod numi Jeverae flati * ut novem faciant Imperialem thakrum, pars in Frifia Orientali tantum pro quatuor Jtuferis crogari poflint : uti adparet ex Principis edicto promulgato a. ó. 16. Jun. 1676. Cum alias fi valerent id pro quo cenlèntur Jeverae fex efiicere deberent ftuferos. f Eflè memoratum teftimonium generale , fortè eos, qui hoe dederunt aliud perhibituros, fi interrogentur de numis, de quibus noftra eft quaeftio. Non enim praefumendum ef-107 fe, illos veile Ampliffimo Ordini Embdanae Civitatis in os contradicere atque in eum cenforiam ftringere virgulam, quod numis iftis laudatiilimo in omnem memoriam dando exemplo manum injecerit, cum tamen laudatus Ordo aeque ac alii noverint, quatenus Jevcrenfis moneta in illis locis valeat. Ambiguum ef-108 fe practerca faepius memoratum teftimonium: nee enim id definire in quantum illa fit in ufu, & nil determinat ratione numorum, de quibus nos agimus, & de quibus petere deberet fibi illudperhiberi. Aft Reum id non facere, quod fciat apud iErarium haut eos efle ufitatos, uti literis fuis datis Embda a. d. 25. OttolT. atteftatus eft ejus Quaeftor: Teftis quoque eft is, qui tum in prcefeSturd Frideburgenfi, quae Jeveranac ditioni finitima, quam Auricana a laudatis Adminiftratoribus conftitutus cftCoaétor, fenon noviffe illos numos. a. d. Kal. Nov. hujus anni. Reum itaque, dum ftudethif-109 ce talium ignaris & longè diflitis judicibus imponere; nil aliud agere quam doli fufpeétum fe redderc: non enim eo videtur carere, qui recta via non incedit; fed per anfraétus & diverticula. Bald. & Salicet. ad l, 3. C. de naut.foen. Menochius 5. prcefumt. 103. n. 108. Fatuum videri , quod ex SebufianoXIO Fabro allegatur ob copiam reproborum numorum mitius agendum cum eo, qui illos expendit: cum tarnen citatae leges monetales Imperii planè contrarium variis locis nobis inculcent: Et alias jurisiiT fit explorati , aliquorum maleficiorum fupplicia eflè exacerbanda, quotics ni- mium * Schillingen vnlgo audiunt. f Quorum quinquagima quatuor faciuot tbth 'emn imperialem.  REPROBIS IMPORTATTS AUT EXPOSITIE ti mium mukis graffantibus exemplo opus fit: uti ait Claud. Saturninus in l. 16. §. fi. ff. de poenis. 112 Scribit de fua tempeftate Bernh. Zierikzius tune Principes, aliosque Magnates non tantum Monetariis Magiftris, fed & privatis imö etiam Judaeis maximo Reip. incommodo fublime hoe Regale foeaore elocare non erubuiüe: atque ideö exclamat ; Verum 6 fecula, 6 1 mores! Deeft remedii locus, ubi vitte in mores degenerant. ad Nemef. Karul. d. art. III. infi. Plinc autem neminem, nifi pipulo apud cunctos dockos velit differri, inferre poffe, tale quid , fi hodiè accidat, ex lege, quae de potekate Imperatoris nunc regnantis lata, non poffeagi. Et, quid fi Imperii Fifci Advocatus talia transmittat, an ideö fingulis Principibus non erit permiflum punire eos , qui falfos numos ' 114in fuas terras aliunde important? Si caeteri id non vindicaverint, videre eos debere quomodo negligentiam fuam excu- njfare queant. Nee hic confuetudini effe locum, ubi cunfcli Ordines, aut ipfi in Comitiis praefentes aut ipforum Legati confenferunt in leges monetales. RecefiJ. Imp. Augufice Vindelicor. anno 1582. §. Wan mm gemeiiten fldnden und AbgeJanèien iahin gefcblojjcn- 67. ll6- Neque enim reprobare poffum femel probatum, inquit Scaevola. ém /. s>.jf. de neg. geft. junct. I. 5. C. de O. & A, ny Retorqueri poffe argumentvim, qviod habet pari in parem non effe imperium: atque ideó, fi alii quid fecerint aut pra?termiferint, ex quo confuetudo videatur introducta, id ad alios non pertinere, rectiffimè inferri. arg. li 27. §. 5. verf. ante omniaff. de paft. jnnct. I. 35. ff. deLL. ibi ; velut tacita civium conventio. u3 Nee reticendum contra rationem tale quid a nonnullis, fpretis aut neglectis Saluberrimis Imperii Sanètionibus, fervari: ideoque in fimilibus id non debere cukodiri. I. 39. ff. de LL. X1Q Aufcukandum potius effe fymmachio ajenti; Frigent jamdiu apud homines criminofos vetera decreta: quorum vigor cum latoribüs fuis decidit. Tantum denub legibus feveritatis addendum effe, quantumflagitia creverunt. lib. 2. Epiji. 13. 120 Excufare caufam bekialem, fi per eam quis in errorem inciderit, quia hic imperitiam detegit. 15. ff. de Jurifd. 121 Quare non id trahendum effe ad cafum, ubi agitur de eo, quiignorarenon debuiffet, haut licere in Germania? ditiones tales numos inferre: & praeterea priusquam id fecerat, jam eorum valoremha- bebat exploratum , noveratque plus vilioris metalli effe iis additum, quam per Imperii leges licet. Ludov. Molina d. I. n. 9. Ipfum Antonium Fabrum fuam docl:ri-12 s nam reftringere ad eum , qui falfam monetam pro bona ab alio imprudens acceperit. d. defin. 2. n. 4. Finiendo graviffimis poenis coërcen-123 dos, qui falfam fcientes minori pretio compararent, ut majore in publicum tanquam bonam exponerent incautumque vulgus deciperent in ea re, in qua vel cautiores ipli facilè decipiantur. d. I. n. 8. ibique annot. Parum prudenter Reum accufare eos 124 delatoriae curiofkatis, qui examinant numos aliorum Principum , cum ipfe id fecerit. Arnobius diceret, res agitis fatis injujlas, ut in nobis conftituatis damnabile, quod & ipfi vos faÜitatis , aut quee vobis licere permittitis , confimiliter aliis licitum effe nolitis. lib. I. adverfus Gentes. Bene praefumimus de Principibus, fedI2^ homines funt, qui faepè alienis cernunt oculis quorumque fenfus pluribus negotiis intentus folet minor effe ad fingula atque aeque falli ac errare queunt ac alii: nam in nullo peccare divinitatis magis quam mortalkatis eft, ait Juftinianus. in \. \\. de confirm. Digeft. ad Senat. Perron. Satyr. Nemo wojlrum non ptccat, homines fumus, non Dii. Non Mevium magis quam Ant. Fa-12 5 brum favere Reo, ü totus locus perlegatur, nam expreffè illum docere, tum demum a dolo excufare ignorantiam, fijufta & probabilis fit. d. decif. 267. n. 5. Quare id non trahendum ad eam, qua? 12? craffa & aftèótata eft. Farinac. part. 3. prax. crim. q. 115. infpett. 3. n. 162. Carpzov. d. q. 42. n. 110. Menoch. d. cafu 316. ti. 56. Qualis dicitur , cum ex infpeftione 128 moneta? poteft quis fe ipfum vel per peritos de illius falfitate inftruere & non facit. Salicet. ad l. majorem. C. de falf. n. 3. Farinac. d. I. n. 163. Ne craffa ignorantia fibi objiceretur, 129 Reum caviffe, & penliculatorem publicum Amftelodami confuluiffe; qui cum affirmaffet monetam effe reprobam, nullam amplius ignorantiam pra?tegi poffe, fed hic obtinere debere, quod Mevius tradit, in Sanctionem Karulinam incidere, li dolofè id faciant. d. decif 267. jj. 4. Quod vero idem auclor non falfa? moneta?, fed ufuraria? pravitatis crimen tantum effe, ait; fi quis pro minore deteriore pecunia graviorem reeepk & lucrum C 2 ex  Ta FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS De NUMIS ex tali commutatione quaerit: non efle \ -crimen falfa? moneta? fed tantum ufurariae pravitatis, id abhorrens eft a legibus Imperii fupra addu&is, contra quas ne j hili quidem seftimandam efle fingularem iftam Mevii opinionem , cum & a nqftris traditum fit, in difputando non licere provocare ad auétoritates doftorum, ubi juris ratio apertè refragatur. Matth. Wefenbcc. 2. confil. 46. n. 14. ! , ï Ipfum Mevium, quod adverteret iUp 1so* eflè fuum affertum, deinde id reftringere ad pecuniam ,, quae in ufu, qualis haec nunquam rre quidem Jevera? fuit: alias cimi Ant. Fabro fentire eos, qui fcienter falfam minori pretio comparant, ut majore in publicum tanquam bonam exponant, quo de cafu nos agimus, ordinarii falfata? moneta? poena pleóti. Mevius in annot. ad d. n. 8. j „ s Minimè refragari, quod Jeveranus SaJ" trapa & Monetarius monetam pro fua agnofcant: hoe enim non impedire, quo minus ratione materia? poflit dici falfa: quandö enim illa eft adulterina & legibus noftris monetalibus non congruit, tune non attenditur, an fignata fit ab eo, qui jus flandi monetam habet nee ne. Marius Muta ad confuet. Panhorm. c. 78. n. 10. Covarruv. in tract. de. vet. collat. numifm. c. 8. w. 1. 6f DD. Comm. Quod cum expreffè reiatum üt in Nemefm Karulinam. d. art. III. ibifi injufto metallo ufus: ideö movere nos non debet, quod laudati JCti Belga? a condemnato & in exilium aclo facerdote confulti in alia videantur fuiffe opinione. Nam fi talis profeflio Reum liberaret utique facilis foret via reperta in noftras terras accerfere numos legibus noftris non confentaneos atque adulterinos. Semp;r & antea exteros Reges atque Principes , quorum numi per leges monetales Imperii profcripti illos agnoviflè in quibus ideö contineri monendos eflè , ut cos, ad memoratas leges pofthac cuderent, veluti Burgundia? & Lotharingia? Duces, Helvetics & Belgas foederatas. Receff. Imp. Ratisbona anno 1567. §. 85ceff. Imp. Augujla Vindelic. anno 1566. §. 172. & feq. Receff. Imp. Ratisbona anno I57<5. 5. «58. Receff. Imp. Ratisbom anno 1582. §. 71. Receff. Imp. Ratisbona anno 1598. §. 49- C? JH- Receff. Imp. Ratisb. anno 1603. §. 54. Notiflimi juris effe rem inter alios ac"J tam aliis non praejudicare, neque ita Sereniflimo Principi Auriaco obitare; quo minus cuaïrere poflit in eos, qui adul«eriaoa numos in ejus ditionem importarunt; quod iis pares ab aliis Principibus, atque Ordinibus hac tempeftate fuerint flati, quippe cum non fit fpeclandum, quid Roma? faétum fit, quam quid fieri debeat. I. 12. ff. de offic. praf. Wefenbec. d. confil. 46. «.13. Neminem, nifi hoipitem in jure pu-134 blico, ignorare; quam gravi poena cunctis Magiftratibus illo pra?cipiatur, netales in fuis tolerent territoriis, laudandi ut fint, qui hac in re feveritatis gloriam affeftant. Quod fi alii id neglexerint in-135 frequensve fit quaeftio ex legis monetalibus , nil id ad eos, qui eam velint infti- atque Ordinibus hac tempeftate fuerint flati, quippe cum non fit fpeclandum, quid Roma? faclum fit, quam quid fieri debeat. I. 12. ff. de offic. praf. Wefenbec. d. confil. 46. «.13. Neminem, nifi hoipitem in jure pu-134 blico, ignorare; quam gravi poena cunctis Magiftratibus illo pra?cipiatur, netales in fuis tolerent territoriis, laudandi ut fint, qui hac in re feveritatis gloriam | affeciant. Quod fi alii id neglexerint in-135 l frequensve fit quaeftio ex legis monetalibus , nil id ad eos, qui eam velint inftituere. arg. I. 1. §. 2. de migrando. I. 2. \ff. ex quib. cauf. maj. 1 Aéliones, fervitutes coeteraque priva-136 1 torum jura non utendo amitti, non item jus publicum. /. 2. C. de diverf. refcript. Donell. r. comment. 12. Rofenthal. de feud. cap. 12. concl. 3. n. 17. Tabor. de Altero tanto ufur. part. 4. art. 7. n. 11. Aliam rationem fuiflè moneta? cuden-j^-? da? Iqua? trientem beflèmquc Imperialis thaleri refert & quae a variis Principibus, & Imperii Civitatibus fignata; fcire omnes , quod dura in rebus egeftas, quam bellum cum Gallis & tranfitus etiam noftri militis noxius peperat, illam extorlèrit: neceflitatem autem non habere legem: & faepe illicita facere licita. c. 5. Ix. de conjuetttd, c. quod non ejf. 4. de R. I. in 6. Amarifflmas necefiitatis leges etiam eos 135 pati, qui Dei vicarii & Dei gratia, fe imperare fcribunt: imö in facris chartis Dh appellantur, quisdubibet? cumPla- to dixerit d*dyxv> ®t0* hl*Z'rrat '• ne~ ceffitati nee Dii refiftere poffunt: Palam atque jugiter ex una maffa, ut qualis effet a quovis facilè animadverti poffet, fuiffe illam percuffam & mox in loco, ubi fignata, publici juris faótam, indeadconfines populos & poftea ad remotiores ferpfiflè, five commercio five quod k peregrinantibus nonnunquam quaedam niunorum corpora importarentur. Numos, de quibus noftra eft difquifi- 14c? tio, nulla neceffitate conflatos, vel hinc adparcre: quod Jeverae non expofiti ibique incogniti, tune autem demum intelligi ob neceflitatem receffum a priftini bonitate materia?, ex qua fit pecuaia 4 ft id agatur, ut fubjeótis de ea magis profpeótum fit; quemadmodum id oftendunc inftituta eorum, qui ex varia & vili faepe materia; qualis & papyracea erat obfeflb per Heros Lugduno in Batavis, nu • mos efformari curarunt, de quibus vide fis f lenning. Arnifieum. lib. 2. de Jure Majeft. cap. 7. n. 7. Clanculum & in latenti pecuniam Je-14£ ve-  RËPROBIS IMPORTATTS AUT EXPOSITIS. 13 verenfem, nee totam ejufdem materiae conflatam, extremitates namque non vereri ad Lydium lapidem exigi, in medio numi, refidente viJi/ïïma materia, ut de vitio, niü uftrina fluxus redditus, con-j ftare nequeat. In loco ubi conflatus eam non erogari, fed Amftelodamum occulte curatum inde non particulatim per iter facientes, aut ex commercio a pluribus, fed omnem a Reo ad duo millia Imperiai'um tbakrorum, ut maximum ex aurea moneta pro iis permutanda venaretur lucrum, in ditionem Moè'rfanam importatum: Ex quibus, etiamfi aliter de dolo & confeientia Rei non liqueret, tarnen fatis probari poffent; quia ifta quoque contegimus ex fufpicione perfonae expendentis & quantitate pecunia? loeatee. Bertrand. Argentra? ad Confuet, Britan. art. 589. n. 3. 143 Quod dicitur Principem poffe mutare monetam, id de eo qui abfolutam habet poteftatem accipiendum effe. Ariftot. I. Polit. 8. & V. Ethic. 8. Joan. Faber. ad aath. boe nifi. C. de folut. Boërius decif. Burdeg. 327. n. 6. ïaj. Auftores in contrarium addufti id etiam Principi non aliter largiuntur , quam fi confenfu populi vel faltem magnatum id fut. Innocent, ad c. Quantb. x. de jfurej. n. 1. j^j- De quo tarnen fe dubitare ait Abba Panormitanus, quod traélecur de praeju dicio fingulorum. ad d. c Quantö. n. 11. j.g In eo autem ambo conveniunt, nee confenfum populi fufficere, fi effet expendenda extra Regnum. arg. I. fi. ff. de Jurifditt. 147 "Vincat fibique habeatReus, Dynaliam Jeveranum nulli effe fubditum, Ultrö enim concedi, hoe inde non fequi, quod ab anno 153 2. in fidem & clientelam, five Burgundiae five Brabantia? Ducis, de eo enim inter Sereniffimum atque Potentiffimum Dania? Regem 4 cui nuper dominium fuperius, quod directum vulgö audit, ceflit Gallorum Monarcha ceu jam factus Burgundiae Princeps, & Serenifli- [48 mum Principem Anhaltinum, ambigitur, aliud fiquidem eft Vafaüum efle, aliud fubjeétum. C. Cceterum x. de Judic. Clement. Paftoralis. de fent. & re Judic. Martin. Mager, a Schönberg. de Advoc. arm. cap. 6. n. 239. êf feq. Carpzov. lib. 4. refponf. jur. 70. n. 24. Zach. Viéior. de cauf. Exempt. Imp. concl. 22. H9 Quibus pofitis fateor non modo injnriarum, & imminutorum Regalium no mine teneri, qui de Principis judicio. quo decrevk, hos vel illos numos fieri. difputare fuerit, auf/us, neque eos relatè ad fuae ditionis homines & terras pofle ippellari falfos, licet in fe fpe&atifintaerofi & nimiummetallivilioriscontineant. irg. I. 1. fjf 3. C. de vet. numifm. pot. Brunneman. ibid. n. 5. & 6. Nil tarnen vetare, quo minus apud ex- 15Ö teros, fi horum legibus non congruat moneta, poflit dici falfa, atque in ejus materiam inquiri. Prgedarè Chryfoftomus, querrt juvat per interpretem audire, inquit, Jura Regum vim fuam intro, proprios fines obtinent. Romanus Imperator prcefcribere nullas leges poteft Perfis, neque Perfarum Rex Romanis. ad Pfalm. Comperta falfitate in iilorum arbitrio 151 efle, an eam profcribere, non verö valorem ejus minuere velint. Publicari illam quoque pofle, fi contra edicta monetalia importetur tanta copia, quafi in urbem Embdam illati hoe genus numi de quibus qussritur; Cujus civitatis am-15a pliflimus ordo vigilare hac in re necefle habuit non tantum & communibus Imperii decretis, fecundum qua? parum rigidi talium ultores ad Advocatum Fifci ab Imperio conftitutum delati duobus marcis auri mulctantur. Ferdin. I. Ediil. Monet. g. 160. Receff. Imp. Aug. VindeL anno 1566. g. Wir ordnen und wollen aucb. ii.69. RecejT. Imp. Ratifbona;. 1594^ g. t)icisjeil aucb. 10^. & anno 1603. §. Jbjetzen, ordnen. SS- Capitid, Leopoidi Aug. art. 33. Veram id illis quoque ob daas fibiproprias caufas incumbebat. Prima eft, quod r^ omnis pecunia? ex auro argento aliaque materia ad leges Imperii conflanda? jus fibivindicet. Magiftratusautem, quifrau- j „. des numarias habent compertas Öc in eas non animadvertunt ^ fuo jure, fi quod habent , privari. d. art. III. Nemif. Karul. Non fecerint id Principes, quos neceflitudines & adfinitates cum Imperatore & potentiflimis Ordinum atque foedera fecuros reddere queunt. Civitati non inflftendum veftigiis, qua? illi preflerunt, prsefertim hoe feculo, quoplures jurafua amiferint. Altera fuit, quod vectigalj^ Embda? folvatur & portus ibi fit, nee non commodus inde progrefius ad alias pateat terras, cujus loei Magiftratibus id nominatim pra?cipitur. Receff. Imp. Francofurti anno 1571. g. Dieweil ober viel. verbottene. 16. Moè'rfanos, praeter graviflimas poenas r -„ fuprafcriptis legibus infegnius ofticio fuo ' fungentes ftatutas, hac pra?terea peculiari Fuifle impulfas ratione, quod magno quodam opus eflet exemplo contra maximas fraudes, quibus, quod di verfis gentibus fint fmitimi, magis quam coeteri C 1 Göt-  H FELTMANNI TUSCEPTATIO FORENSIS de NUMs Germania? populi expofiti. arg. Receff. Imp. Auguffe Findelic. anno 1582. §. unc wéfl am Rheinjlrom. 68. J5S A pari non hac ratione exerceri imperium in parem; licet fingamus nulli parere eum, cujus imagine fignata moneta qua? ad leges noftras exaóra falfa fuit deprehenfa: Non enim plus fibi vindicare poffe, quam auétorem fuum, hunc autem li provincia fua excefferit proprivatohaberi. /. 3. ff. de Off. pref. j Cui confequens, effe in numis iftis nor amplius formam feu valorem externum. quod hunc a Principe, cujus nomine flati , habeant, fpeftari, fed tantum materiam; quas fi legibus noftris haut conveniat, time numos profcribi aut fifco vindicari, ne in folutionibus faciendis pro fatisfaélione cedat: quod haec requirat pecuniam, cujus certa ac perpetua apud nos fit aeftimario tam ex valorequammateria,qua? ideö Belgis juxtaGermania? inferioris populis ntc non Gallis, aüoy dicitur, quafi ad legem conflataetiamquealiquandö payement, quod illa, qua? juffa tantum poflit folvi, nam payen , unde Gallicum payer, Clivenfibus eft folvere: Hinc & divifas penfiones, quibus precium dari ab. ^ emptore debet, payen appellant. Aliam 0itaque, qui domi fua? cudunt, intrafuaej jurifdi&ionis fepta retinere nee ad exteras gentes, ut incautisimponatur, illam exportare debere, qui aliter fecerintjus gencium viderivioMTe, etiamfi majeftate fint praediti. Tib. Decian. trscl. crimin. lib. 7. cap. 24. 11. 18. Sixtin. 2. deRegal. 7.11. 113. 114. Hanc an Dynafta Jeveranus habeat non ulque quaque expeditum efle: namceffione, quam Gal i ia? Rex fecit Danorum Monarcha?, continet, illum huic non modo dominium direélum , fed & jus longè fublimius, quod appellat la Souverainitè, dej£ difle: Alii hoe Imperio Romano-Germa-1 nico videntur adferere, inter quos Huid. Eyben J. C. eruditiffimus & Adfeffor fummi Imperii dicafterii, quod Spira? Nemetum eft, meritifftmus. in Elett. fend. cap. 6. §% 6. ubi inter provincias Imperii docet quasdam terras referri, qua jure feudi a Ca?fare non tenentur & inter has quoque numerat Dynaftiam Jeveranam: quam vis Winckelmannus nil decidat d. tratt. lib. I. cap. 11. n. 31. 6? feq. Imperatorem cenfere fua? ditionis terTÖ3 ram effe; nuper eum latis oftendifle, quod ex militibus , quos ad tuitionem Frifioruni Orientalium alit, quosdam Jeveranis a Dania? Regis copiis fe metuentibus auxilio miferit, quanquam his in oppidum admiffis per eos illi nontanquamCaefaria- ni fed Hifpanici migrare fuerunt juffi. Sereniffimum Principem Frifia? Orientalisi^4 jus, quod in dynaftiam Jeveranam obtendit,inde arceflere,quod pars fit ditionis quo a Ca?fare Friderico III. inveftitus, licet deinde in Karuli V. ceu Ducis Braban] tia? & Comitis Hollandia? clientelam coneèflèrit, quam Princeps Enno Ludovicus ab Ordinibus Hollandia? repeti curavit. Qua? ratio eft, cur Regimen Principis, 165 fi juris experiundi caufa quemexurbeaut : ditione Jeverenfi vocandum decernat, non denuntiatione fed citatione utatur, atque hanc in ipfo oppido Jevera aliquando a viatoritus Regiminis Frifia? Orientalis faftam accepimus. In dicafterio, 166 cum religio judicantibus effet, executores litium exponere periculo & tarnen vererentur pra?judicare juri Principis, noluerunt in fubfidium implorare opem Magiftratus Jeverenfis fed ediélo Wïtmunda? in territorio Principis fui propofito vocare placuit cum qui in urbe Jevera habitabat. a. d. 5. VlIIbr. 1681. in caufa A. M. S. contra D. A. B. heredes. Legatum Anhaltinum paucas ante dies 167 in Comitiis Auguflxe Tiberii verba feciffe, ex quibus nil aliud conlegipoflit, quam fereniflimum fuum Principem veile dynaftiam Jeverenfem effe Imperii ditionem. Conqueftus enim fuit quod licet Gal- i lorum Monarcba nuperpromiferic ad tempus nil quïdquam attentare contra Imperium , per militem Regis Daniae nihilominus ex jure ab illo ceffo oppidum Jeveram occupatum. Quidquid fit five 168 dynaftam Jeveranum fingamus fui juris efle five alieni, ex dicTfcis patet, aliis Principibus & Magiftratibus licuifle cenfuram ftringere in ejus numos, quos in fuis terris deprehenderunt. Nam privatis id quoque permiflum efle, ut fiftere queant eos, qui adulterinam monetam important aut exponunt, vel hinc adparere; quod tertia pars indici cedat. d. Edict. Monet. Ferdin. I. §. 161. jimiï. I. 1. C. de falf. mon. Elb. Leoninus ibid. Parnormitan ad. d. c. Quantö. n. 4. in fi. Nil quidquam feciffe Embdanos autrgp tentare Moërfanos, quam quod fibi fieri velint, fi ipforummonetaimportetur, in exteras regiones , quarum legibus non congruat, necindignaturos, fialiieodem jure contra fe utantur; licet inde quid commercio decedat: fed & vigor publicae difciplinae poftulat , ne reprobi numi pro merce cedant. arg. I. p. g. 5. f. de Publican. & vectiga junb%. I. 3. §. 1. verf. fed cjf fi quis merces A. Stellionatus. < Obfervandum effe Principibus, nema- 17a 'è circa commercia difpenfata libertas in per-  REPROBIS IMPORTATTS AUT EXPOSITIS. ff perniciem publicae falutis vergat: qua in re apud Batavos ratione quorundam librorum, veluti FratrumPöJonorum &Spinofae, erratum videri: uti notavit Feitman, in comment. ad l. 3. de J. cjf J. n. 33. & 37. 71 Ut commercio fuus conftet vigor ergone tolerandum omne genus etiam peftilentiffimorum librorum V quos inter meretur referri, qui hoe anno de fictae gentis Auftralis inftitutis atque moribus prodiit, quo nefcio an pejor, nifi fortè vetus ille de tribus mundi Impoftoribus, unquam in lucem prodierit, nam fub perfona Stellionis, cui nomen ftroukaras, cum principe vate is, in cujus ore nunquam fraus reperta, notatur & utriufque niiracula evertuntur. L. Hiftoire des Severambes. fecond. part. tont 3. 72 Ipforum Mercatorum interefle, utauxilium denegetur ei, qui illicitam negotiationem exercendo numofque, quos aut fciebat aut fcire poterat efle adulterinos vel importari vetitos, turpem quaeitum aucupando elocavit: ut alii exemplo hujusmodi deterriti a fimili facinore defiftant atque 11c Belgarum felicitati invidentibus praecludatur occafio iftius gentis Mercatores non majore in precio habendi quam ^appanenfes funt apud ejus popuii Ndbües, ab bis enim teremi Merca tores, quod mendaens-, guö probrofurr feétentur lucrum, alios circumveniant Franc. Caron. defcript. Jappan. qiueft. 9. Ob malos mores ex bonis legibus an- 73 tea negleótis faepè agi: quodque in aliis prsetermifTum hoe Reo non praeltare impunitatem: neque tolerantiam ex prohibita facere licitum. Befold. 2. confil. 59. n. 26. 74 Quemque fequi male iter ingreffos, & neminem a domino praïdii, quod via fuit rejefta, cum equis & vehiculo poffe fifti, id dubio proeul pratter rationem a fama depromptam, hanc quoque habet; quod dominus muniendo agrum cavere poffit, ne alii in eum ingrediantur; quae ratio ceffat, quod ad Principes & Magi- ■ ftratus adtinet, cum commeandi pote[7?ftatem omnibus permittamus. Porro via'"torem verfari planè circa facium aliorum; at, qui importat merces vetitas aut reprobos numos, habet quoque ignorantiam facii proprii; quamvis enim nefciat, quales fint, non tarnen ignorat, quod, fi falfi fint , eos prohibeatur expendere, quapropter prius in eos inquirere debuiffet. Vide fis Gerh. Feitman. in Jun Georg. de Incluf. animal. cap. 17. J"eet. 10. n. 3. & ptr tot. j 7§ Qua de re nequidem liic nos oportere eflè foilicitos, cum ex fuperioribus conftet, Reum bonjtatem numorum exploraffe, & non dubiis indiciis ac argumentis probata fit ejus cum Monetario paétio: quem per illum fuiffe circum fcriptum fi quis dixerit, non id vero adeo abhorrens videri. Cum enim haftenus in quafi pof-177 feffione exemptionis ab Imperio & libertatis fuerit Dynafta Jeveranus , numos eum poffe in fua ditione cudefe, quos vult, idque videri indicare laudatum Satrapam Jeveranum, dum ait in teftimonio, monetam iftam a Rationali Principis fui admitti: Quod, ut pugna inter illud af-178 fertum & di6la aliorum, affirmantium incognitam eam effe Jeverae, vitetur, ita explicandum ut x*t* ttjó^-dj»v feu per anticipationem intelligatur locutus , fcilicet, ubi videbitur numos iftos ibi vulgare, eos tales cenferi debere, quibus quis etiam canonem, oblationem aut cenfum Rationali Dynaftae poflit folvere: Abfit enim 179 ut aliud de viro illuftri gente orto fuspicemur, cujus verba potius in fenfu improprio accipienda imö inania & ad importunas Rei preces extorta videri debere, ne ex iis abfurdum fequatur. arg. I. 13. g. 2. ff. de excuf. tutor. Mantica de tacit. & ambigu, convent, lib. 2. tit.i^.n. it. èf feq. Menoch. confil. 778. n. 9. Monetarium quod adtinet, imputarii8© poffe Reo, quod nefciens ejus conditionem, cum illo contraxerit. arg. I. 19. ƒ. de R. J1. Quamvis enim -onwis fceleris purus x g T pronuntiari debeat, fi confenfu Principis legibus Imperii monetalibus foluti monetam conflaverit, quae ratione materiae illis non congruat, non tarnen ignorare Reum debuiflë jam antea ipfum feciffe thaleros quos Leoninos *■ vocant & numulos, quos Sextarios f appellant, quorumque nonaginta fex faciunt Imperialem ' thakrum. Nam priorum valorem deinde jga ! ab exteris diminutum, pofteriores autem, ! quod toti ferrei effent, Hamburgi ante bina luftra & quod excedit publicis programmatibus fuiffe profcriptos: mulftatis iis, qui eam pecuniam in iftam urbem importaverunt , atque inde Mercatorem Jeverenfem Henricum Pottium magnam in fortunis fuis fenliffe cladem, uti a memorato homine, qui antea publico Monetarii munere funélus Jeverae conftanter. a. d. 17 Septembr. hujus anni adfirmaium fuit. Non unum reperiri, qui id cul- .g pet; quod Monetarius fimul praeturam ö^ exer- * Vulgb LÖwen-ïialer. Hamburgi & in Holfatia utuntur. t SecbfiAngen quibus Lubecse, Hamburgi & in Holfatia utuntur.  t6 TELTMANNl D1SCEPTATIO FORENSIS m NUMIS exerceat, quia huic quaeftura ineft, qua carere debere id genus hominum, ne numos majores, quos a rufticis accipiunt, contra juris publici praefcriptum mox fornaci devoveant; arrepta inde occafione pjures, quam publicum commodum ejg^xigit, conflandi numos minutiores. Periculo itaque fuo Reum cüm ejufmodi Monetario contraxiffe, vel faltem ejus numos in alienam ditionem importaffe, quam noverat eflè adulterinam, ut conjeéturis contrariis refutandis operam impendere, nil aliud fit, quam oleam & opcram perdcre. 185 Quare pergam ad fecundam exceptionem, quae de Jlanneis & plumbeis numis loquitur; Verum eam quoque nullius effe roboris , brevi diétionis compendio poffe abfolvi. Quanquam enim fint, qui contendant ex L. Cornelia non puniri, qui aerofam monetam exponunt, eos tarnen extra ordinem coercendos effe neminem ambigere: uti fatetur ipfe Nicol. de Tudefchis pro Reo allegatus. in d. c. Quanlb n. 5. Covarruv. d. cap. uit. n. uit. Menoch. d. cafu 316. n. 52. igö Amplius Salicetum & Hippol. deMarfilÜ3 aflïrrnare, pa?nam ordinariam uni\ wfim manere eos , qui quamcunque monetam falfam fcienter expendunt, & id effe in praxi receptum tradit Ludov. Molina. d. difp{ 702. n. 9. jg^r Cum etiam Nemefis Karulina non di- J ftinguat, id fatius nos fequi ccnfuitje Bo- f j cerum. in tracï. de Jure Monet. cap. 5. 1 «. 28. jgg Tertiam exceptionem non majoris effe momenti, quippe cum emere vendere apud Ulpianum fignificet omnem contractum omnemque acium, quo convenit de dominio transfcrendo & re abalienenda, : quae verbi fignificatio ex lege XII. tabularum repetitur a Pomponio. in l. 29. 1 §. 1. ff. de Jlatulib. jg0 Quamobrem cum Reus promififfet pro triginta millibus Imperialium tbalerorum, ( quos fibi in aurcis numis, iftam fummam c acquantibus, dari ftipulatus fuerat, minu- £ tam pecuniam permutare, utiqae de eam- t Mo, quod manuale vocant barbare, hic J fuiffe aétum. Cambire autem nil aliud c eflè quam permutare. ƒ. Feud. 4. §. 2. t Apulejus in Apolog. an ipfe mutuatarias c operas cum vicinis tuis cambias, neque Jcio c neque laboro. Scipio Gentilis ibid. n. 229. c 6? 230. contendit antiquififimum effe" f verbum Latinum. j jp0 Eundem Ulpianum autem docere, fed fi quis permutaverit, dicendum eft u- e trumque tmptoris & venditoris loco ha- li beri. /. 19. 5. ff, de Mil. edicto. Nee filentio omittendum, atrociusef-191 fe deliclum ubi reprobi numi emuntur ac venduntur tanta copia. Unde cum alias quaelibet caufa etiam injufta & quaelibet credulitas a dolo, ubi apertè de eo non conftat, excufet; id tarnen non procedic dn venden te falfam monetam , in hoe ! namque dolum nedum praefumi, fed etiam evidenter dici apparere : uti poft Cephalum & Decianum fcriptum reliquit Farinacius. d. quaft. 115. n. 161. Tantae molis itaque non videri Reum 192 tot argumentis convinccre , praefertim arm duobus memoratis millibus alios fex mille addidiffet, qui omne ad imitationem Holfaticorum & Lubecenfium, qui ex argento flati ut ociodecim faciant Imperialem tbalerum & quorum nomine etiam donati; Appellantur enim DütgesI0* a punffis, ut opinor, quibus fignati aut notis minufcularum rofiirum, quae in iis numis confpicuae, qui ad fex millia ifta elocati, nam hos pro fuis agnofecre nolebat Monetarius Jeverenfis^ cum ipfi oftenderentur. Sed dicebat eos effeSaxonicos Razeburgi pcrcivffos. Credibile au-194 tem cum fit, nunquam Sereniffimum Principem Saxo-Lauenburgicum auclorem fuis fuiffe tales conflandi, qui adhuc pejores Jeverenfibus, nam vigintifex, detraftis omnibus fumptibus & juribusMonetalibus in fingulos centum minoris funt precü, quod ratione materiae legibus Imperii praefcriptum : adeo ut plus quam puartam partem inde turpiffimo quaeftu ^ercepturus fuiffet Reus, nifi ^ftimatoris Agrippinenfis opera facinus effet deteétum. A quibus ergo hos accepit?ip5 Nam quod Barbatia cenfet, in initio hukis diflèrtationis allegatus, non eflènecef"arium, ut oflendatur perfona, id non u1a ratione ab aliis refutatum. BolT. d. \it. de falfa mm. n. 3. Menoch. d. cafii \i6.n. 59-&fiq. Si dixerit a judaeis, jam deeocon-rqr; lamatum, fore quod proxenetis in fraules Chriftianorum eruditis ufusfit, nee xploraverit numos, qui ftatim ex fracione nofcuntur effe adulterini, nee ut everenfes coticulam fuftinere valent: & |uia durioris metalli, nee facilè patiunur fe fieéti, falfitatem fuam fatis pro.unt, quare etiamfi non conftaret Reum am fciviffe, id ex illis tarnen daretur ontegere , praefumptiones enim hicfuficere vifum fuifiè fapientibus noflris. 'arinac. d. qticeft. 115. n. 50. £f 114. Judicis arbitrio etiam relinqucndum 19^ (Te, an Reus praefumatnr illam ignorafl'e, eet profeffus fuerit, a quo numos acce- pe-  REPROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. perit. Henr. Bocerus de Jure Monet. cap. 6. n. 19. 10S Supereffe ergo nil aliud, quam ut inveftigemus in poenam hujus deliéti propriam. Numos Jeverenfes DISCEPTATIONIS FORENSIS de reprobis numis importatis aut expositis. PARS ALTERA HYPOTHETICA. SECTIO L Pro Reo. I t^lifil Erimmè diclum * Baldo, acla ^^mM en*"e ?ua^ vehiculum ad fen^^^^ tentiam. ad c. cum fuper. x. l||§y|||& de cauf. pojf. & propr. n. 8. in fi. Oétav. Cacheran. decif. Pedem. i. n. 39. Thom. Merckelbach. apud Kloek. 2. conf. 93. n. 3. „ Cum enim ea, quas fuperiore loco ediiTertavi, fecundum illa, qua? proponebantur , fcripferim, deinde autem acla ad me curata fuerint, multa occurrunt, qua? adhuc magis Judices in Rei partes j trahere debere videntur cum rubore & ignominia cum accufatoris tum Satrapa; 1 Moërfenfis. Qua in re , fi quid fama? I tribuendum, jam dudum deutroquecon-1 clamatum efle oportuit : At videamus' . quam reclè. Sex autem exfaélo oriuntur queeftiones, quas ordine, ut de toto negotio pleniusplaniusque conftare queat, exequi eft animus. Prima eft; an non licuerit Satrapa?, boni publici gratia ad fiftendam importationem reproba? moneta? , cum homine, qui lares foveat in iis locis, ubi illa non valet, paótum depermutandis numis ex auro flatis cum aliis, qui etiam in ufu at vilioris metalli & minutiores, inire, ut ea ratione quempiam in ejufmodi facinore erogationis adulterina? moneta? deprehenderet. 4 Altera. Num is, qui ut fatisfaceret fimulatis cum Satrapa paftis conventis ejufmodi pravos numos importavit, inipfa adnumeratione deprehenfus , potuerit ad defiderium Advocati fifci carceri mancipari & in eum ex legibus publicorum judiciorum qua?ri ? Tertia eft. Quae aótio illi contra Satrapam vel Advocatum fifci fit prodita, ut indemnis fervetur, fi quandö purgaverit fuam innocentiam? g Quarta. Utra alteri fit prasjudicialis? An hasc de dolo aliave ad damnum profequendum, an vero criminalis falfae monetae? 7 ' Quinta. Extetvdine poffit aclio ad id quod intereft ultra poenam, quae conventione fimulata eft ftatuta in eum > qui fidem falleret? Sexta eft. Ipfo jure num pecunia ae- 8 rofa fifco cedat 3 an vero hic iflam fibi vindicare nequeat nifi exfpeótata judicis fententia? Perplexas efle has quaeftiones nemocj non videt, qui videt quam difficile fit illarum argumentum, quo vix alterum vU dit tota de jure refpondentium cohors, quodque ob fui raritatem aliorum eruditiorum ingenia merito exerceat. Sedio quia ejus, qui fe juris peritum profitetur, officio coagruit refponfa dare petentibus, vix muneri videor pofte deef1 fe. ïiancifc. Keil. confil. 78. ra. 2. cS* Yfeq. Ad cum k loco allegaverim caulam^ jj cur meam hac de re fententiam depromere inconfultum fit, ideo quaecunque porro dixero , non quafi certa & fixa, fed veluti a difceptatore, qui probabili conjeclura utriufque litigatoris argumenta aflèquitur , arbitrandi autem Jibertatem judicantibus relinquit, prolata cuucla funt accipienda. Ordiar itaque a pri- j s ma quaeftione & loco refponfipraemittam allegationes Rei. Primum, quod ipfe pro fe non obfeuris verbis adfert, tanti momenti jure dixeris, ut, fi veritate niteretur, id in adverfariorum perpetuam ignominiam vergere neceffe effet, ait enim nominatim inter fe & Satrapam fuiffe conventum, ut in permutando pro aureis numis dare liceret ex viliore metallo conflatos etiam Jeverenfes aliosque ob quos tam gravis dica nunc ei fcribitur. In refponf. ad artic. Inquis. 41. Exam. habiti 5. Jul. 1Ó83. Dolo malo itaque reum fuiffe induc-r^ tum & circumventum , tam clarum & tam manifeftum efle, palpari ut poflit. Quid enim aliud eft dolus malus, fi Servium audimus, quam machinatio quaedam alterius decipiendi caufa , cum aliud D a fmiu  2b FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS fimulatur aliud agitur. /. I. g. 2. ff. de dolo majo. I4. Fuerit Satrapa? & caeteris Praefe&is cordi ftudere commodo publico, utique aiia fatione potuiflent inveftigare & in exemplum punire reproba? moneta? importatores: Conftare enim ex ore duorum tefcium ab alio mercatore Amftelodamenfi, illam antea in ditionem Moerfanam fuiffe miffam. Joban. Tribboler Duumvir Creveldenfis Gladder ad art. 20. Exam. bab. 8. & *7- Septemb. 1683. ij Facüe & promptum itaque ipfis fuiffe in criminis auftores inquirere, fi modo ei rei operam dare voldffënt, nee tam turpe captafïènt lucrum ex fimplicitate hominis, de quo nulla, ne minima qui- jgdem fceleris erat fufpicio. Dolum enim pra?fumi in eo, qui non utitur remediis 0portunis ad aclum, fed illa omittit: uti poft Baldum docet Celf. Bargalius de Dolo lib. 2. cap. 3. n. 26. Mafcard. de probat. vol. i. Ut. D. concl. 532. n. 4.2,. ■ Fingamus ha?c aliter largiamurque non I'aliter de auftore potuiffe conftare, haut tarnen , ut quifpiam in fcelere deprehenderetur , licuifle dolum dolo addere & poft fimu/atam pacttionem de permutando mitam callidè ei, qui bona fide ad contrahendumaccefferat, deinde perfuadere, numos illos effe probos, ob quos nunc reus eft poftulatus: ld enim fibi a Satrapi adfirmatum fuiffe non modo incredibili fama? velocitate etiam apud Frifios Orientales pervulgatum, fed & ipfe Reus id affeverat. in refponf ad art. inquif. 19. Exam. babiti 6. Jid. 1683. t g Quemadmodum autem nullius culpa? argui poteft, qui vi coaélus quid fecit, idem omnino obtinere in eo, qui dolofa adverfarii perfuafione induólus expofuit numos caetera reprobos, quippe quod ejus modi perfuafio plus poffit quam violenta coactio. /. r. g. 3. ff. de fervo corrupto l. 3. §• 5> ff' de bom. lib. exbib. Bargal. d. trait. lib. 6. reg. 24. n. 24. quipluribusid exornat. lib. 2. cap. 3. n. 26. in XII. fpecie. Cothman. 3. refponf. 30. n. 22. Marfcard. de probat. d. concl. 532. n. 40. 19 Eum, qui ftipulatus eft fibi a Reo pro aureis dari minutiores numos, fummum effe magiftratum & Principis vices gerere: mercatori itaque nil imputari poffe, fi juftam cenfucrit efle monetam ; qua folutionem aut fi mavis permutationem poffe fieri, ipfa conventio celebrata didtabat. Nusquam gentium melius ut locum fibi vindicet illud; fub fide publica neminem oportere decipi. /. i. C. de bis qui veniam cetat. Burfat. 2. confil. 177. n. 4. Tiber. Decian. 1. confil. 2. n. ni.! J Mynfing. decad. 5. refponf. 51. n. Ö3. Bargal. d. trait. lib. I. cap. 6. n. 12. Atque alterum; injuriarum occafionem 2 o inde non debere nafci, unde jura oriuntur. /. 6. C. unde vi. Gail. 2. obferv. 55. n. 4. Summa ope & omni ftudio hoe agen-21 dum a fatrapa, ut inuftam maculam abluat: & laefo ac multis nominibus onerato fatisfaciat, atque periculo omni eximat; vel eö magis, quod fidem fallere non Principes deceat viros, fed eos, quibus fama cura? non eft, fed meretrices, fed juvenes, uti refpondit in re haut abfimili Georg. Mundicis a Rodach. 2. confil. II. 53. fïf 54- tibi memorat Bartol. Jafon. Andr. ab Exea. Mandofium & Rolandimi a Falie. 22 Quin nee, fi ajamus altumde Jeverenfibus ca?terifque reprobis numis in permutationis placito fuifle filentium, projufto id haberi pofle, fi ea mente fuerit initum; quo imprudens quispj'am mcrcatort quem a?quum eft ad fuum quaeftum efle verfutum & callidum, incideret in tabulas ejusmodi monetam importare aut elocare vetantes. Quamvis enfin dolus bonus fortaffis appelïari poffit, quo quis adverfus facinorofos utitur , eam tarnen verfutiam effe damnandam, qua hoe tantum agitur, ut, fpe lucripropofita, ho-23 mines invitentur ad delinquendum. BelJiflimè Hugonem Grotium fcripfifle i Quicquid alicui facere non licet, ad id eum impellere aut follicitare non liceat: Semper enim, qui alteri peccandicaufamdat, peccat & ipfe. Nee eft quod regerat quisquam, ipfi qui talem hominem ad facinus impellit, aclum talem effe licitum. Licet enim id ei facere fed non eo modo. lib. 3. Jure p. 6? b. cap. I. n. 21. 24, Legem nunquam nutrire aut fovere peccata. Bartol. in l. omnes populi. ff. de J. £f J. n. 24. in fi. 2$ Ejus adminiftrum efle magiftratum , cui fanè probrofum fore in aliis reprehendere, quod ipfe committit. Sigifm. Scaccia. de Judic. lib. I. cap. 86. n. 35. verf. fecunda quia. > . Deprehendi quemquam facile fit per ejufmodi fimulatam paótionem, quinamplius & deprehenfum fuifle, non tarnen, ut ca?teri exemplo deterriti ab importa* tione & elocatione reproba? moneta? abftineant, illum pofle pleéli, nifivelimus omnia jura tam divina quamhumanaviolare. Illa vetare ne fiant mala, ut inde eveniant bona. ad Romanos III. 8. cap. 7. c? feq. caufa 14. q. 5. Mund. d, l. n. in. Famian. Centolin. ad Farinac. lib. f. confil. crim. 83. Ut. d. Sebaft. Guazzi- nus  REPROBLS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. 21 1 nus in tra£t. ad defenf. reor. def. 20. cap. 12. n. 5. 27 Hese vero improbare negotia , qua; per fimulationem contrahuntur. rubr. C. Plus valere quod agitur quam quodfimulatè concipitür, 28 A quibus abftinendum effe monere Jacobum Marchifellum; quoniam, inquit, & mald merce decipiendiproximumprodeunt: fimulatio quippe veritati adverfatur , c5* qui a veritate recedit, a Cbrijlo recedit. c. qui contempta. diftin£l. 8. Etenim fimulatio propriè eft mendacium, mendacium vero peccatum eft, unde confequens fit peccatum, ut tradunt Santlus Thomas 2. qae. q. III. art. I. ad 2. 5. Bonaventura in 3. Sentent. dift. 38. q. 2. Quare ad contrahits fimulatos accedentes fciant fe peccatum incurfuros, de prateritis ergo doleant £f ad Judicium confefforis fatisfaciant. Haétenus Marchifellus. Recollect. quaft. <58. «. 8. Nequidem civilem prudentiam permis 29tere, ut magiftratus fummus, qui Principis locum tuetur, qualis eft Satrapa Moërfenfis , fubjeclos praecedat dolis. Bargal. d. trait. lib. I. cap. 6. n. 16. Conftanter a veteribus nobis quafi per * manus traditum effe, ne tune quidem , ubi fceius adminum & nonievibus indicüs onerati funt rei, judicibus licere uti captendulis aut üétis fermonibus veritatem facli extorquere fceleratis. Centolin. ad Farinac. d. I. tit. C. Flamin. Chartar. pratt. interr. reor. lib. 2. cap. 2. n. 18. Scaccia. d. cap. %6. n. 35. per totum. Guazzinus d. cap. 12. n. 2. Laudari quidem corruptis faeculi moribus magiftratus talium inventores, olim tarnen poenas daturos, qui illos adhibuerint. Paul. de Caftro ad l. 15. ff. de jurifd. n. 5. ê? in l. 3. C. de edendo. n. 9. Guazzin. d. J. n. 3. Brunneman. proceff. inquif. cap. 8. membr. 1. n. 57. 22 Hujus rei nos admonere Maronem, dum canit; Gnofius hcec Rhadamantus habet durijfima regna: Caftigatque auditque dolos fubigitque fateri. JEneid. lib. VI. o « Jure meritö, quanquam timidiufculè, 0 ideö a Felino Sandeo notatumAlexandrüm III. Pont. Max. quod-, cum privatim promififfet alicui Epifcopo, fe ei condonaturum crimen Symonice , fi id palam coram Cardinalibus confiteretur, mox atque hoe fecerat, illum munere exuiffet. ad c. offerte, 'x. de prafumt. n. X. -. Quantö minus itaque licitum effe magiftratibus adhibere dolos, ut perpetretur crimen, quod non erat in rerum natura, fi fpe&emus eum, qui in id magis incidit quam quod illud contraxifle dici poflit: Quippe cum multa, quae jam facta funt, tolerentur, licet alias fieri protiibeantur. arg. I. %.ff. de his qui fui vel al. jur. ibique DD. Quoties quis incidit in negotium > ibi 35 confenfum abefle; veluti accidit in communione citra focietatem contrafta: unde tune non vero ex contraclu, hic enim eft conventio five duorum pluriumve in idem placitum de re praeftanda confenfus, fed quafi ex contraólu tantum nafci obligationem; Deficiënte autem confen- 3<5 fu dolum quoque & crimen omne a Reo abefle. arg. I. 12. ff. ad L. Corn. de Sicar. ibi; innocent ia confiliu iiwiÊï. I. III. f}\ de R.J. _ Ne eo quidem cafu, quo mercator fia- 37 gitii fufpeétus atque indubiis argumentis conftitiflet antea ab illo numos reprobos in agrum Moè'rfenfem fuifle importatos, per fimulationem quidquam cum ipfo contrahi potuiffe ut in re manifeftaria deprehenderetur; quemadmodum exemplo ex antiquitate deprompto erudimur. Cum 38 enim prifci Chriftiani, ad inquirendos Prifcillianiftas mendaciorum atque perjuriorum involucris delitefcentes, dicerent, artem contraria arte deludendam efle atque eam ob caufam, ne magno religionis Chri\ ftianaa detïimeuto Prifcillianiftae diulateIrent, licere mendaciismendaciaprodere, ! nempe mentiri fe quoquePnfci\\ianiRas,ut qui verè ta/eseffent, detegerent, ücque ab ejufmodi pravis fruticibus expurgare poffent ecclefiam; divus Auguftinus, cum haec accepiflet , execratus eft facinus, quod Chriftiano homini nee in levibus mentiri liceat. Baronius Annal. Ecclef. torn. 5. in anno Cbrifti ccccxni. Honor. & Theod. Impp. Extra omnem dubitationis aleam qui- 39 dem pofitum effe; exempla non eo valere momento, ut legem controverfiis forenfibus praefcribant : quin tarnen rem maxime illuftrent atque declarent, neminem ambigere. /. 3. §. 2. ff. de collat, l. I. in fi. pr. ff. de prcefcr. verb. MwkL d. confil. II. n. 23. Adeo, ut quae exemplis concomitanti- 40 bus fiunt, jure fieri dicantur. c. in caufis. ibi Felinus Sand. atque cceteri canonum interpretes. "x. de re jud. Bargal. d. tra£t. lib. 1. cap. 6. n. 5. Mund. d. I. n. Et in re propofita vel eö magis id di-41 cendum; quod opinio tanti docloris & patris ecclefiae Chriftianae exemplo fuftragetur. Cui album calculumadjicere nulli grave fore, fi mente verfaverit ideö D 3 quid  .22 FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS quid Proculum probaffe, quod id rufticos fenes audicrat dicentcs, uti Celfusrefcrt. in l. 79. §• 1. ff. de legat. 3. 42 Semper abftinendum eile a doiis & captionibus, ubi alia ratione queunt detegi fcelerati, memori itaque peétore tenendum. Scaccia. d. n. $5. ver}, fed quia fi lex. 4, Palam eflè alium quendam Judaeum Vefalienièm, cum quo nofter fuitcoram pofitus , vel, uti barbarè amant loqui, cmifrontatus, deprehenfum in eodem crimine atque publicatis numis cum infamia ex territorio Moè'rfenfi relegatum in perpetuum. Sententia lata h Scabinis Mo'èrfanis xxn. Nov. 1683. 44 Nullam ergo adfuilTe neceflitatemconfugiendi ad dolos ejufmodi doftos, quibus Reumcircumfcribineceflèfuit, adeö ut fi in aliquo peccaffe videri poffit, id culpa? magis quam dolo adferibendum ef- 4rfe. Nemini autem Jatere , quod dolus prxponderet & cu/pam tollat, arg. l.\ 5. l.fi.ff. ad L. Aquil. 1.55. ff. deMdil. ed. Cardin. Thufcus praÜ. concluf. tit. D. concl. 579. n. 1. Bargal- d. traft. lib. 6. reg. 12. n. 1. & 2. 46 Callidis in necem Rei contextis machinationibus, quidquid cum eo geftum eft, fuiflè celebratum cuivis adparere. Nam non modo in principio tempore pa&i atque in medio, dum follicitè quasrebat minutiores- numos , ex parte Satrapa? dolus interceflk, ücuti in fuperiore loco dictum, fed & is ad finem ufque duravit, quid mirum itaque fi incident' in laqueos. Batavica fimplicitate gaudens mercator, quos callidiffimus verfutiffimi Pontificis Max. filius Caefar Bor- 47 gia vitare non potuit. Quemadmodum enim hunc Neapolin ad fe venientem Confalvus Magnus amice excepit, deinde autem comprehendit & in Hifpaniam ad certiffimam fervitutem fubeundam devehi juflit. Guicciardin. bijl. Ital. lib. 6. Jovius in Confalvo Magno. 48 Idem plane fatum fenfiffe noftrum, nam a Satrapa convivio exceptum, & die fequenti adnumeratione eorum faéri, mox a preetore cvocatum atque in malam inanfionem detrufum; uti conqueritur in pralim. Inform. produSld 19. Aug. 1683. _ Juftitiam naturalem autem ac aequitatem exegiflè; ut inquififlènt , num moneta, quam reprobam eflè cenfebant, inftruftus effet mercator, cui apiccs juris incogniti, quique bona fide acceflèratad paéti leges adimplendas. Moneri ut debuiflèt , ne illam erogaret atque fibi caveret, ne inevderet in posnarn j ediéti, quo erat profcripta. Chriftiani l enim officio convenire delinquendi occa-' fionem tollere è medio, & proximum diligere, ficut fè ipfum. Flores Diez de Mena 1. pact. QQ. 18. n. 30. Dolo autem facere, qui non facit, ad5 quod faciendum erat obligatus. I. 8. 9. ff. mand. I. 1. §. 22. ff. depof. Generaliter etiam traditum, pro dolo51 haberi quidquid contra bonam fidem & aequitatem fit, uti poft Duarenum docet Bargalius. d. trait. lib. 3. cap. 5. n. 10. Non homini tantum id deberi fed & $2 humanitati; comiter monftrare erranti viam, qua eundum. Illa vetat fuperbum effe adverfus focios, vetat avarum: verbis, rebus, affeÜibus comem fefacilemque omnibus prceftat: nullum alienum malumputat, bonum autem fuum id maxime, quod alicui bono futurum eft, amat: uti differit fumma?. Stoicae fapientiae doélor Seneca in epift. 88. Jurisprudentisc finem effejuftitiamuni-53 verfalem, uti varüs in locis nobis deimonftratum, quod fummatim repetii. in comment. ad l. 10. pr. ff. de J. 6? J. n. 8. Qua de caufa , fi quis contra officia 54 Chriftiana peccaverit, eum extra ordinem puniri poffe, quoquefcripfi. in Jure Georg. de incluf. animal. cap. 8, /eft. II. n. 2. Intolerabilius id efle in Satrapa , qui^ ceu iummus magiftratus profpicere de[bet, ne alii delinquant atque eapropter non fuo exemplo peccandi occauonem praeftare. Scaccia d. cap. 86. n. 35. IMala exempla quantum noceant opti- ^5 mè docuiffe Senecam in epift. 7. Poenitentia igitur ac celeri fatisfacido- 57 ne eum oportere emendare dolos, ni graj viora velit pati, quam olim divina nemejfis ftatuit in memoratum Confa/vum , [quem ob perfidiam, qua erga Alexandri VI. natum erat ufus, ex fufpicione affectati regni, Neapolitani è fummo faftigio. dejecium privatamque vitam ducere coactum tradunt annales. Quanquam fidem non fervaffet homini, quo vix nequiorem terra tulit, uti vel hinc conlegas, quod Caefaris iftius Borgiae ad imaginem Principem fuum finxiflè dicatur Nicolaus Machiavellus, quem novimus ideö ab imperitis pipido apud aequales diflèrri. Rupert. in Val. Max. lib. 1. cap. 2. diff. I. §. 1. & 2. Noftrum non modö omni crimine, fed 59 & ejus fufpicione caruiffe , nifi id noxae imputandum, quod, uti vircandidus ac apertus eft, alios cum quibus paétus fuerat, ex fuo modulo metitus nee fciverit eflè morcales, qui. Uni  REP ROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. z* Uni fe atque eidem ftudio omnes dedere & arti, Verba dare, ut cautè poffint pugnare, dolofb Blandiri, certare, borium fimulare vu rum fe, Infidias facere, utfi hoftes fint omnibus omnes. Quemadmodum fui temporis homines depingit Lucilius apud Cad. Laótantium. lib. 5. divin. inflitut. 9. 60 Quas enim culpa poffit objici mercatori, cui tam tempore paéti aut ftipulationis de permutandis numis contraclae , quam ex intervallo adfirmatum erat ab ipfo Satrapa, Jeverenfes caeterosque, ob quos reus faótus, pro folutione ceffuros? fed demus &praetermittamiisifta, utique ex actis conftare in ipfo oppido Moerfa illos fuiffe ab adminiftris Quaeftoris Principis elocatos & tam Prsefeclis militum quam Reclori claffium perfolutos: utividere datur. ex teftimonio V. IXbr. 1683. Teftes ipfos ab accufatore produftos adfeveraffe antea ejusmodi monetam ibi in ufu fuiffe , Reumque refpondiffe ad illius interrogationes fe a non uno fide g2digno viro id accepiffe. His accedere quod coiomse \3\pieuus Magiftratus fuerit atteftatus ante diem fecundum 3ulii non modo illam in commercio fuiffe admif&m, fed & ea tributum canonemque Principi fuo perfolutum. Atteftat. 12. Jul. 1683, x Rhenobercenfem ampliusdicere, non modo Jeverenfibus illis numis ftipendia militibus erogata, fed principes fui oppidi cives & mercatores adfeveraffe indifcriminatim eos cum cunciis casteris dimidiatis Scillingiis , quorum fedecim faciant tbalerum Imperialem, ante tertium prasdicü menfis Julii valuiffe donec iis, qui C. P. at fine die &annofignati controverlia fuerit mota. Atteftat. 13. Jul. 1683. Apud Agrippinenfes caeterosqueUbios monetam ejufmodi etiam antea viguiffe fatis liquere ex teftimonio, quod conjux Petri Geyr Archiepifcopatus Colonienfis Quaeftoris perhibuit, fateri enim Novefio ,illam fuae ftationi illatam fuiffe. Inftrum. Notarii 4. Septembr. 1683. f A dolo excufare caufam falfam &non v legitimam , dummodo originem habeat ex jufta & probabili credulitate. Bertazol. conf. crim. 385. n. 6. Francifc. Niger. Cyriac. 4. controv. for. 624.. n. 21. Sigifm. Finckelthaus. obferv. 73. n. 5- &fiq. Imö etiam caufam injuftam atque ere- 66 dulitatem levem ac injuftam fufficere, li requiratur dolus ; ut ih propofito nobis argumento, nee fufficiat lata culpa. Bald. Odofred. Bartol. Tiraquell. Gabriel. & Clarus, quos refert & fequitur Farinac. p. 3. prax. crim. q. 90. n. 42. Tib. Decian. 4. conful. 22. n. 36. Niger Cyriac. d. I. n. 22. 6? 4. controv. for. 131. n. 49. In tantum hoe effe receptum, ut ad ex- 67 cludendum dolum fatis fit adfuiffe caufam irrationabilem , fatuam & temerariam, dummodo fuerit quoquo modo colorata. Tiraquell. de poen. temp' Caufa 43. n. 5. & alii citati Faririacio d. q. 90. n. 3. Niger. Cyriac. d. controv. 624. n. 29. Juftiffimam autem noftram habuiffedS caufam cur crederet, numos, quos expofuit, non effe reprobos, tum quod paélo permutationis caufa initö comprehenfi tum quoque ideo quod Satrapa id ipfi dixiffet. Non poffe autem nimis credulum dici eum , qui viro fide digno credidit. Gloffa in l. Titio fundus. ff. de C. D. Farinac. p. 1. prax. crim. q. 30. n. i<6. Praefertim fi is, cui quis fidemhabuit, 69 fit magiftratus, huic enim tuto credi in iis, quae ad ejus officium fpeóiant. FaIr'mac. d. cp 50. n. 178. Niger Cyriac. j d. controv. for. 131. n. 5$. / Adhsec accedere famam publicam me- yD moratis teftimoniis fatis probatam, quam conftat operari juftam credulitatem atque excufare a dolo. Bart. & Guido Papae , quos memorat & fequitur Farinac. d. q. 90. n. 43. & in terminis tefminant. p. 3. prax. crim. q. 115. n. 161. Confuetudinem etiam injuftam excufa-71 re a poena , uti etiam in terminis terminantibus tradit Hieronym. Gratus. 2; Refponf. 151. n. 23. Non cum his pugnare poftea edicto 72 Principis fuiffe profcriptos; quod fi enim contra quam eo comprehenfum commiferit, id juris ignorantie accidit, quam nemo nefcit, excufare a/dolo. Farinac. d. q. 90. n. 9. Niger Cyriac. 4. contr, for. 637. n. 31. Hoe autem ceffante ne quidem extra- 75 ordinariae poenae locum effe. Joan. Vincent. Hondedae. 1. confult. decis. 105. n. 86. Niger Cyriac, d. contr. 637. w< 34. Quoties enim gravis poena infiigenda, 74 non fufficere latam culpam. Burfat. confil. 279. n. 1. Niger Cyriac^ 4. contr. for. 624.. n. 15. l Maximè cum edifti monetalis a Caefar'e 7^ i Fer-  a+ FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS ' Ferdinando I. promulgati verba fint concepta, ut quisque ab importatione aut elocatione repro bx monetae abftineat. d. Edict. §. auf dafs dan. 53. M} endlich enthalte. 76 Quae idem fignificant quod ut ne quis a'iïdeat vel prcefumat, qualia fi ufurpaverit legislator , tune eiun exigere dolum. Aymo" Cravetta conjil. 6. n. 18. Bertazol. conjü. 74. n. 10. Farinac. d. p. 3. q. 87. n. 32. Niger Cyriac. d. contr. 624. n. 16. 77 Illud fanè negari nonpoflepenesReum fuifle juftam dubitandi rationem , acceperat enim ab alüs dimidiatos illos Scillingios Jeverce conflatos non minus ac caeteros valere neque in urbe Moerfa efTe prohibitos, dubitantem autem non contrahere malam fidem aut dolum, noftrisfapientibus placuifle. Bartol. in C. ?mturalis-. 5. ff. de ufucap. n. 9. Fclin. in c. fi. x'. de prafcript. n. 9. Niger Cyriac. 1. controv. for. 131. n. 29. Cum in lege ftipulationis aut pacli de 1 permutandis numis celebrati generaliter iftorum dimidiatorum ScUlingiorumtfTet mentio faclam, penes Satrapamfuifiejeverenfes Saxonicosque excipere. arg. I. 39. ff. de patt. I. 99. ff. de V. O. ibique DD. 79 Quod cum non fecerit, dolum ex ejusmodi füentio prsefumi necefle efle. I. 14. §. 9. ff. de JEdil. ediclto. Cravetta conf. 142. n. 20. Herm. Vultejus4. confil. Marpurg. 24. n. 31. Sixtin. 3. confil.\ Marpurg. 12. 11. 25. ' g0 Occultationem enim ejufmodi haut injuria dolofam iimulationem apellatam a Baldó. ad l. 2. C. de refcind. vend. n. 2. g j. Non tan tum enim dolum efle apud eum, qui fallendi caüïa obfcurè loquitur, ' fed ix apud mum, qui infidiofë diflimulat, uti poft Florianum eft fermo Matth. Wefembecii^. 1. confil. 42. n. 50. Sixtin. d. confil. 12. n. 26. g2 Plusquammanifeftiffimumutfit, dolum velatum hic intervenifle , nam eum efle machinationem obfeuro fermone vel infidiofa difTimulatione ad fallendum vel circumveniendum alium adhibitam. Bargal. d. tract. lib. 2. cap. 1. dwif. 2. tt. li. g3 Qua quidem re in foro nil hodie frequentius, cum tarnen ea, qua? ad fallendum alium adhibeantur forenfia cuncla ftratagemata , nunquam, five caufa jufta five injufta fit, viris bonis probentur. Carpzov. p. 3. decif. illufir. Saxon. 214. 17. 18. & 19. Covarruv. 1. variar. refolut. 2. n. 1. 84 Sapienter dixifie MarcumTullium, ex omni vitd fi?nulationem diffmulationcmque tollmdam. de Offic. lib. 3 Ad tria millia ducentosque thaleros Im-g? periales adnumeratos quidem fuifle numos illos Jeverenfes ac Saxonicos mandata Rei, uti hujus adfinis ab accufatore teftis produchis affirmat. ad art. 10. Exam. habiti die 7. 6? 8- 'Julii 1683. Ullum autem Amftelodamo accerfitumSö aut aliunde importatum, probari nonpoffe. Nam licet idem teftis ajat ex ifto totius mundi nobilimmo emporio Reum attulifle ejus pecunise quantitatem quasex characlere , quo fignata, requet mille ac feptingentos aut oclingentos prafatos thaleros. ad art. 1. d. Exam. 7. & 8. Jid. Maximam tarnen partem ad bis mille 87 & quinquentos aut fexcentos Moè'rfae eum redemiflè & incertum efle, an ullus eorum, quos exportavit Amftelodamo > fuerit pennixtus monetas quam Satrapse adnumerari curavit. Vefalias enim erogatos l aliosque cum ibi tum in alüs vicinislocis iterum ipfum accepiffe, quemadmodum [relpondet. ad Catifales ab advocato fifci exhibitas. die 23. Jul. 1683. a nifi a judi- cibus imperitis, jam alüs obfervatum. Carpzov. {>. 3. prax. crim. q. 113. n. 42* Brunneman. 4t l. 11. 77. Inter quas non poffe noftram referrili-102 :em vel hinc quoque evinci, quod Reum ÏS opinione accufatoris non fatis clarè ac liftinétè ad interrogationes fibi faétas repondentem , muléta mille aureorum ad id faciendum adegerint judices: Decret. 19. Aug. 1683. Quos, fi de tali deliéto, prop ter quod 103 reum debeat conviétum fequi poena capitalis aut qua? in corpus infertur, ageretur, potuiffe illam in rem adhibere tormentorum minas, ufu fori comprobatum efle. Guazzin. d. tract. def. 20. n. 1. 2. 3. 6? 8. ibique allegati. Balth. Conrad. Zahn. de Mendac. lib. 2. cap. \-j.n. 3. verf. ad quos articulos. Quibus confequens effe, ut ad tertiam 104 quajlionem progrediamur , Reo injuriarum aétionem non modö contra Satrapam & Advocatum fifci fed & ipfos judices, qui malam manfionem decreverunt, competere. arg. I. 32* ff. de injur. Mynfingj cent. 5. obferv. 69. n. 5. & feq. Berlich. p. 5. concl. pract. 59. n. 119. Harprecht ad §. 1. Inft. de injur. n. 15. uhi n> 16. id egregiis rationibus confirmat. Aétionem praeterea de dolo contra 105 eum , cum quo ;paétus fuit cunétofque praefeétos, quorum confilio tam callidè circumventus, proditam efle, neminem l dubitattuum, fi cogitaverit etiam de doj lo fuo teneri adminiftratores alicujus civitacis vel alios magiftratus. I. 15. §. 1. ff: de dolo malo. ibique Bajïlica lib. 10. tit. 3. /. 15. Celeberr. Georg. Adam. Struvius Syntagm. jur. univ. exerc. 8. th. 39. Cerdflimam effe regulam aïquitati na- 106 turali maximè confentaneam; aétionem l de dolo dari in eos, qui illud fuggefferunti vid. I. 7. pr. ff. de dolo malo-. Bargalius d. tract. lib. 6. reg. 24; n. 13. Porrö nee de illo ambigi oportere, ex-107 Ceptionem praejudieii, de qua in quarta queeftione agitur , hic locum fibi haut pofle vindicare • Neque aétionem de dolo quiefcere $ donec lis criminalis decifa; I Ultrö enim Satrapam dolum confiteri, I & hunc folum facinori egregio praetendere. In notoriis autem caufis iftum excepdonem ceffare. Natta I. confil. 138. Ti. 19. éi2 20. Non quoque eam admitti, fi per mé~ 108 ram malitiam objiciatur. Cynus ad l. 1. ; C. de bis qui accufi non poff. n. 16. An1 ton. Capycius decif. 25. n. 4. Bajard. J ad Jul. Clarum lib. $t recept, jent. §. fi, I q. 2. n. 14. Carleval. difp. jur. torn. poft. J lib. li tit. 2. difp. 6. n. 25. Farinac.^. 3. I prax. crim. q. 100. n, 103. I Aétionem iftam de dolo non tolli per r 09 1 E aliam,  i6 FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS centos ducatos non competere. I. y.pr.ff. de dolo malo. Wilh. Radelant. decif. 104. ». 3. Bachov. de actionib. difp. 6. tb. 17. Praïterquam enim, quod paóhim aut r 16 contraétum, qui ftriftijurisiünt, depermutando ab ipfa permutatione dividere oporteat; utique Satrapam ex fuo dolo exceptionem non poffe habere, fi Neratium audimus in d.l.ii.§.z.ff.de doli mali 6? wet» except. Nee filentio praetereundum, exfraudu- 117 lento confilio, quod caufam dedit contraclui bome fidei, etiam acüonem doli competere, quod fcilicet nulla alia jure noftro fit prodita. d. I. 7. pr. 6? ibi GloJfa. ff. de dolo malo. Bargalius d. lib. 6. 118 aliam, quse ex pa£to aut ftipulatione oritur, Neratium nos docere, duin inquit, in univerfum bmc rcgnla fequenda ejl, ut dolus omnimodb puniatur, etfi non aiicui fed ipji, qui eum admifit, damnofus Juturus erit. I. 11. §. 2. ff. de doli mali &metus except. 110 Ex quo fatis adparere , quid ad quintam queeftionem refponderi oporteat. Quanquam enim ob fidem ruptam & non datos a Satrapa aureos numos, ad id quod intereft iis caruiffe , aclio contra eum cornpetat; quin tarnen ultra id ob dolos varios , quibus noftrum miferis modis circumfcripiit, ad omne damnum , quod inde praeterea paffus eft, imö etiam ad lucrum , quod ei abeft, teneatur idque ; jurejurando in litem aeftimari poflit, id I ex natura aélionis doli fponte fua fluere. I /. 9. §. ï.l. 18. ff- de dolo malo. _ I ui Nam fi callida adverfiiriorum machi-| mtione non fuilTec invitatus, nunquam id feciffet, quod imagincm magis habet criminis, quam ut apud aequos rerum arïl2bitros pro eo haberi poflit. Habitum tarnen id fuiffe pro magno fcelere, ideoque miferum carceremaJiaqueperpefliim,qua? eö graviora cenfenda quod illata mercatori, cujüs totam fortunam a fide & probitate, quam quifque de eo concipit, quaeque, quod ad noftrum adtinet, multis modis in dubium vocata, pendere jamdudumab alüs obferva tum effe. Petr. Peckius de jure fiftendi cap. 18. n. 3. Simon a Leuwen. ibid. in annot. 113 Quod ergo..minus eft in aélione ex pafto aut ftipulatu, id Reum a&ione de dolo non tantum, fed illa ducentos ducatos, hac verö omne, quod fua interelt, confecuturum. Quoties enim rei perfequendoe gratia funt comparatae duae aftiones, quae ex diverfis caufis funt comparatae in perfonam, tune fingulas obligationes fingulae caufie fequuntur : Nee ulla earum alterius petitione vitiatur. /. 1 14. §. 2. ff. de except. rei jud. Hotoman. i illufir. ÖÖ. 27. 114 Difcretam effe aclionem ex pafto aut 1 contraclu ab ea, qua) ex dolo nafcitur, ! tam manifeftum elfe quam manifeftifli- : mum, quia hsec eft ex delifto aut crimi- . ne i quod ut alia poena quam ea, quae in conventionem deduéïa, pleétatur, reip. maxime intereft. /. 16. ff. de dolo malo. junü. I. 51..5. fi-ff. ad L. Aquil. Celf. • Bargal. d. lib. 6. reg. 44. n. 2. 3. ci> 4. .115 Incivile fore , fi Satrapa fortè dicere 1 ' veh't, quod cum dolus permutationi eau- ( fam dederit, ea autem fit contra&us bo- 1 nae fidei, totum id negotium fit ipfo ju- 1 re nullum. Et fic ex eo aóYioncm ad du-1 centos ducatos non competere. I. y.pr.ff. de dolo malo. Wilh. Radelant. decif. 104. n. 3. Bachov. de actionib. difp. 6. tb. 17. Prauerquam enim, quod paóhim aut 116 contraétum, qui ftriétijurisiünt, depermutando ab ipfa permutatione dividere oporteat; utique Satrapam ex fuo dolo exceptionem non poffe habere, fi Neratium audimus in d.l.ii.§.z.ff.de doli mali 6? met» except. Nee filentio praetereundum, ex fraudu- 117 lento confilio, quod caufam dedit contraétui bona1 fidei, etiam aclionem doli competere, quod fcilicet nulla alia jure noftro fit prodita. d. I. 7. pr. 6? ibi Gloffa. ff. de dolo malo. Bargalius d. lib. 6. reg. 24. «.13. Sequitur nunc fexta & ultima queeftio , Ijrg de qua quid exiftimari oporteat, non ex fententia , quam Judices Moè'rfenfes in Judaeum Vefalienfem tulerunt, repetendum effe. Quamvis enim hac contineatur ipfo jure reprobos numos fifco cefliffe; Aliud tarnen evidentiflimè ex legibus x T g monetalibus adparere , conceptos enim efie in futurum tempus. Recef. Imp. Francof. anno 1571. §. Aber damit 11. in fi. ibii zu verdienter ftraffbracht meurden. &f \. Wie dan hinvuiederumb. 14. Item Monet. prob. ab Ordinibus Circuli Inferioris Rheni & Veftofal. coafti in ColonidAgrippinenfi Legati xvn. Maji 1680. ibi, dafz nit allein das geit, fo wieder diefe ordnung ausgegeben, fonfifciret, fonder auch die ausgebere und empfdngere noch daruber ivil, kürligh geftraffet werden follen. liujus autem temporis verba certiflimo 120 effe figno non ipfo jure fed demum per fententiam reprobos numos fifco cederc : uti in terminis terminantibus tradit Joh. Herm, Stam. ///;. 1. de fervit. perfon. tit. 2. cap. 5. 3. Verba fiquidem futuri temporis vimI2l :onditionis obtinere &differreatquepro•ogare aéfum , omnibus placuiile. Gioffa 'n l. 14. §. 2. C. deSS.ecclef. Petr. Gilken 'bid. n. 16. Brunneman. n. 2. Tiraquell. ïd l. fi unquam. 8. C. derevoc.donat.verb. ■e-oertatur n. 26. 32. 176. cif 177. Ho•at. Carpan. ad c. omnium. Nov. conftit. Mediolan. n. 644. Eo enim folo cafu fententii non effe I22 ?pus, fi fanótione coinprehenfum ut non nodö ipfo Jatto mme ut tune cif tune uti tune. Sed & fine ulteriore declaratione facinorofus in poenam profcriptionis, :ui publicatio bonormn ineft , incidat; juemadmodum id conftitutum eft de. 1110ïetariis, qui pofthabito interdieïodenon :onllanda moneta. id perrexerunt facere prius-  REPROBIS IMPORTAT IS AUT EXPOSITIE 27 SECTIO tl Pro Accufatore. FAlfum effe inter Satrapam & Reum i conveniffe, ut hic numos, propter quos nunc in ipfum quasritur, pofiet in permutando dare. „ Nihil tale in pacio „ aut ffipulatione ejus rei gratia contracta 1 „ reperiri, verum Reo liberum arbitrium „ in illa relióbum minutiores numos pra> „ ftandi five confifterent in blaffardis , „ exceptis tarnen dimidiatis five in inte„ gris & dimidiatis Schillingiis, nee non „ in grojfis , tam integris quam dimidiatis, „ Sic ut viginti blaffardi Imperialem thar „ lerum, ocïo integri vel fedecim dimidai „ ti Schillingii eundem tbalerum faciant; | „ item hic «ft.ima.tur quindecim dupliciI „ bus ac trigmtafimpucibusgrojfts. C^uod ' „ ü mercatori luberet dare Brandenburgi„ cos trien tales, quorum tres conftkuunt „ Imperialem tbalerum , illos non ultra „ fummam duorum aut trium millium Im„ perialium tbalerorum ei dare fas effet: Sic ipfa paótionis verba ex Belgico in La- % tinum Sermonem verfa habere, ut Reo ultra id de aliquo conventum aut fibi quid fuggeftum fuiffe afferenti incumbat probatio. Talia enim faéti effe vel tyronibus notum effe. arg. I. 7. §. 3. ff. de curat. furios. Et alias certo jure nos uti, ne pa£lum3 in alia re faólum, ultra ejus verba extendamus atque ita in alia re noceat. /. 27. §. 4. verf. ante omnia ff. de pact. Tantum abeffe, ut verum fit, ex pac- 4 to licuiffe dare numos Jeverenfes aut Saxonico-Lauenburgicos , quin potius ex aclis adparere mercatorem indignatum, quod ejus affinis, cujus opera hac in re ufus, non expreffè ftipulatus effet fibi integrum fore talibus quoque dimidiatis Schillingiis, horum enim valorem pra? fe ferunt, in permutando uti. Fatetur enim Reus fe mandaffe fuo affini, ut nominatim illam monetam in pacrum deduceret, ne deinde ea de redifputatio oboE 2 rire- Confirmari id re apud Gallos judicata. 131 Commemorare enim Bacquetum Sarcinulam cum reculis cunótis, quas ob crimen falfte monetae profugi in illa habuerant, non nifi per fententiam ceffiffe iis , ad quos bona publicata fpeótabant. Jean. Bacquet. des droits de Juftice, chsp. 11. n. 14. priusquam fe praefumpto crimine purgarint. Stam d. cap. 5. n. 21. ,i2o Hinc- enim , quod tune demum fententia non defideretur; quoties nominatim lex cavit; afafque illa quem bonisaut reliquo jure privari, recf.i!limè a contrario inferri, alias declarationem aut fententiam effe neceffariam. Ludov. Molina de k cf §• tra£t. 2. difp. 96. n. 5. Jdqae in iis quoque cafibus procedere, ubi res ipfo jure in commiffum cadunt aut fifco cedere dicuntur; veluti in crimine haerefis. c. cum fecundum. de baret, in 6. Gafp. Anton. Theffaur. 2. O forenf. 40. n. 1. cff 2. I2j Nee non in alüs multis, uti pluribus perfequitur. Andr. Gail. lib. 2. de pace pull. cap. 3. n. 8. &? frq- 12( plexus eft Sereniffimus Princeps Neoburgicus xx. Maji memorati anni. Verba 32 decreti autem haec elfe; Principibus fip magiftratibus jus fore criminis importatce vel txpofitce reprobce moneta fufpeclos , toties 'quoties id necejfitas exegerit fub religione 'furisjurandi aliterve interrogare & in eos queerere, atque fontes pro arbitrio coercere, hac adjeóta fanclione; ut fi quem Principem aut Magiftratum illa in re negligentem fuiffe confiiterit, officii fui a Circuli primoribus ferib admoneatur Princeps, inmagistraium autem ab eo confiitutum nomine Cir- !culi jujtd pomd animadvertatur. Quae 33 verö haec fit, jam ïupra quoque fuiffe dïftum, ut prorfus nil imputari poflit Satrapa? casterisque prasfeóiis, fi cum repro bi numi longè Jatèque per ditiones fidei fuas commiffas a Sereniflimo Araufionenfium Principe , graffarentur; fubtili ratione fceleris au£tores indagaverint vulgando ubique penes Satrapam effe magnam vim aureorum numorum , quos minutioribus ex viliore metallo conflatis vellet permutare , & deinde cum mercatore Amftelodamenfi pacifcendo legibus fupra recenfitis. Praa- ^ clarè Grotius; ea quee ad finem ducunt in morali materia ceftimationem intrinfecam accipiunt ab ipfo fine: quare quae ad finem Juris cbnfequendi funt necejfaria, neceffitate fumptd non fecundum Phyficam fubtilitatem fed moraliter, ad jus habere intelligimur: Jus dico illud quod firictè ita dicitur & facultatem agendi in folo focietatis refpettu fignificat: Hinc inter caetera trahit fequens, quod argumento noftro in totum convenit; fic pergit dicere, ubi jufta eft punitio, jufta etiam vis omnisfine qua ad po'enam perveniri non poteft: d. cap. 1. n. 2. Si vis omnis jufta quidni &folertia? 35 Nam reélisfimè Maronem ceciniffe ! E 3 d9~  3o FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS - - dolus an virtus quis in bofte requirat.Arma dabunt ipfi: ALneid. lib. 2. g<5 Pro hoftibus meritö haberi eos, qui falfam monetam aliunde in noftras important terras, idque inde cognofci quod jus gentium dicantur violare , quemadmodum Decianum & Sixtinum fcripfiffe, è loco commemoratum. Nil itaque cum referat, an virtute five aperto Marte; an per acuta belli, cum hofte quis eongrediatur, quod & Ulpianus probat in £ %• §• Z'ff- £k ma^° c' dominus nojfer 23. q. 1. Didac. Covarruv. 1. var. refol. 2. n. 1. 37 Nil quoque intereffe, an manifeftariis quaeftionibus an verö per infidias & verfutia perveniamus ad juflam punitionem. Dicitur enim verfutus quod facile fe ad j ea, qua? ufus polcit, vertit: Honorat. Servius ad Virgil. JEneid. lib.vi. 2§ Mentem eandem haut federe Ulpiano: ne per Bifantiorum numos ferreos quidem quempiam facilè juraturum, conjungere enim eum hofti latronem: quod verbum elfe generale pertinens ad omnes , qui latenter infidiantur, non malè quem exiftimare. Mare. Ter. Varro de LL. lib. 6. Feftus de V. S. Ut. L. verb. Latrones. 39 Teftem quoque effe eam in remVirgilium, quando latronem pro venatore ufurpat, de leone faucio gravi vulnerelo- , quens; fixumque latronis hnpavidus frangit telum. JEntid. lib. xn. ' 40 Nullos mortalium magis latenter infidiari turpioremque quaeftum venari quam cos, qui rili redimunt adulterinos oc dotni iax ignotos numos, atque hos in alies nas terras important aut ad decipiendoalios iterum exponunt, quamobrem eti* am;Romae gravius & quidem capitisfupplicio pleftuntur: fi fumma, quam elocarunt, viginti quinque excefferit ducatos. Farinac. p. 3. prax. crim. q. 115. 71. 130. Éf 142. in fi. 41 Sicuti itaque contra hoftem aut latronem vim facientem licet vi agere, ita quoque magiffratui, ut cum Nafone loqui liceat Judice me, fraus concejja eft repellcre fraudem. 42 Quid quod ne quidem fraus aut dolus appellari pollit: fed folertia?, verfutiae ac fagacitatis nomen mereatur macliinatio ejusmodi, quse ad conquirendos facinorofos adhibetur, uti ex Bartolo, Baldo, Cujacio, Jafone, Nevizano, Romano, Borcholto & Bocero tradit Mundius d. confil. 11. n. 18. Qui, licet id habeat inter rationes dubitandi, nil tarnen ei poftea reponit, ;quod vetet tale dogma huc transferre. ■ (^.lod fi itaque ex parte Satrapae dolus iintervenit, illum bonum fuiffe & Jufti | epitheto fatis defendi. Neque enim ma'ilum committi ab eo, quihocagit, ut ! alterius fraudem vel injuriam excluderet. .Erneft. Cothman. 3. refponf. 35. n. 122. i Magiftratibus eum in finem effe dolum 44 bonum permiffum multis poffe oftendi jexemplis, inter quae fiuniliam ducit illud Salomonis, qui ea ratione de vera matre vivi infantis certior factus fuit. 1. Regurn III. 16. & feq. c. afferte. X. de prafumpt: ibique Felin. Sand. n. 1. Ccls. Bargal. d. tracc. lib. 1. cap. 4. n. 14. Qui poftremus contendit etiam a fer- a$ vatore mundi nee non ab angelis atque a Patriarcha Jofepho, Prophetis, Davide & Apoftolo Paulo dolos bonos fuifie adhibitos. d. cap. 4. n. 9. 10. n. 12.13. ö* 15. Quorum nonnulla duriore tarnen quam 46 par erat remiicitam notare verbo, Jaudat Grotius loco citato n. 8. reprehenfus co nomine a Cafp. Zieglero, qui reclè monet nullum qualecunque mendaciuminfacris liberis probari. in atmot. ad d. lib. 3. cap. 1. de jfure p. & b. §. p. 10. tffeq. Illud veró utrumque largiri fimulatio- *7 nem effe indijferens ckmodöifiicitèmodö licitè fieri. Licitam effe nil aliud, quam folers confilium, quod falva Dei gloria & illaefa juftitil adverfus aliquem iufcipitur atque exercetur Ziegler. ad Grot. d. I. §. 7. Hanc femper & ubique ufurpari poffe 45 a magiftratu ad bonum finem, inter prudentes noflros convenire. Farinac. p. 3. prax. crim. q. 81. n. 313. Gomez. 3. var. refol. 13. n. 4. Zahn. de Mendac.lib. 2. cap. 43. n. 2. Hinc fieri, ut rebus alüs uti liceat 14^ etiamfi praevideamus futurum , ut alter inde falfam concipiat opimonem. Grot. d. cap. 1. §. 8. Qiiidni ergo licuiflet Satrapae uti pac- 3 Verum hsec & alia ejufdem comniatis in acfis obvia ingenium ejusverfutumhomine è Mennonis feda dignum magis magisque prodcre. Quemadmodum enim nonnulli a Jefuitis eo nomine notati a Ludov. Montaltio in epift. provmc 9. amant loqui ambigue, ita & hoe «rtulari Mennonitas nemim latere, ut ahudioquantur, aliud verö fentiant, adeo ut 11 verbis aequivocis quis paffus fit übi ïmponi, eum Mennonitica eaptendula circumventum dicamus , hominemque duülicem ac verfipellem defenptun ajamus fflura plenum effe rimarum Mennomtica- 74 rum. Noftrum in M re artificem confummata? fcientise viden. Quid enim eft ludete in verbis, fi hoe non eft, quod interrogatus an memoratus Laurentius eifet JEftimator, refponderit fe ml fcire df iEftimatore? Quid magis verf uturn exco gitari poteft, quam cum antea aperte di xiffet fe per inftitorem aut famulum fuun curaffe ab illo Laurentio examinari nu mos, poftea tarnen id aliö torqueat quafi ex curiofitate tantum id a fe ellet tactum. ad interrog. 8. Exam. 12. Juli, 1683. . . 75 Qua in re rurfus pugnam in ejus ver bis facilè a quolibet obfervan; Coniiter enim Reum in illo loco fe juffiffe famu lum ut exploraret nmnos, at deinde ite rum è veftigio inquit feignoraffeanfpon te an ad juffiim ejus fiunulus id fecerit a interrog. 9. d. Exam. 12 Jul. 76 Apertiflimè mendacii non tantum fe • & fcientia;, in qua rei cardo confiftit conviclum effe mercatorem per teftimc nium quod Laurentius ille per hibüit, qt ait illum fibi adfuiffe & ad Rei defide rium exploratis numis, quos dimidiato Schillingios vocant, quorumque valorer 11, de quibus nic quaeruur, pra? ie_icrunt, fe illi renuntiaffe quod viginti in fingulos centum minus valerent quam ex legibus oporteat, quemadmodum id continetur inftrumento Tabellionis Davidis Hofmaker Variet , qui atteftatur fe & Reum & Laurentium Kerwolf bené noviffe & hunc juratum civitatis Amftelodamenfis Penficulatorem efle Datum Amftelodami 22 Jul. 1683. Dimidiatos illos Schillingios fuiffe nu- 77 mos Jeverenfes de quibus hic agitur, tam ex refponfionibus Rei & memorati j Judssi, quorum fupra mentio faéfa, quam ' ex iis qu;u hic prius adaftus ad maximè folemnem & fuss gentis propriam in legibus fummi tribunalis Imperii, quod Spirse Nemetum eft, definitam jurisjurandi formulam, poftea dixit, abundè conftare. Apellam amplius dicere Reum ipfi retuliffe fe curaffe examinari illam monetam atque his verbis ufum Confcientice ef'Je opus. Addere quidem recutitum fibi 7S non liquere an monetaï caufa illa verba ufurpaffet an autem fignificare voluerit 'taJe quid fore, fi alteri quajftus, qui in(de obvenire poteft, concederetur. ad art. 5. Exam. 6. Jul. 168%. \ Quid nofter? Eum conftanter negare79 fe ülis verbis, quafi Conjcientice opus fit, effe ufum. ad art. il. d. Exam. \ Hinc adparere in fequiore fenfu &con- 80 'tra eum , qui talia verba protulit, illa effe accipienda. Quod fi enim id fenfiffet, quod Judaeus fubdubius iis etiam affingit, non veriturum fuiffe mercatorem ' id aflirmare. Sed cum hic probè fciret, : fe,verba illa protuliffe , poftquam Judaei .! taciturnitaticoncredideratvalorem, quem . fiepè diftus Laurentius ipfirenuntiaverat, k 'atque ideö ex caufa, ob quam verba ef., fatus fuerat, non alio fenfu quam eo, quem ex communi loquendi ufu habent, illa accepum iri praavideret, maluit negare fe dixifle. Qiianquam quod jam antea 81 {contraria & falfa dixerit &. in re illicita jverfatus fidem non mereatur. Sed erel 'dendum fit vera effe qua? Judams refpon■; dit atque ideo verba illa Conjcientia id 0■ pus e(Je, hoe fignificare, non fine peccato - contra fanaiffunum numen ncgotiare quem i poffe ejufmodi numis. Verba enim m- U jtelligenda effe fecundum communem loi!quendi ufum. Bartol. in l. 9. ff. de J. , Êf J. n. 58. verf hic enim ufus. Hen- - frfflg Goeden confil. 6. n. 6. i; Caufamque, propter quam funt prola- 83 - ta, magis infpici debere ; quam eorum s corticem. Bald. 2. confil. loj.n. i.& inl. 1 quamvis 15. C. de Jideicomm. n. 5. verf. j item  REPROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. 33 item nota mentent. Carpzov. p. 3. decif. illuftr. 268. n. 17. 84 Significationem fllorum verborum non effeaham, fed id dixiffemercatorem: ut non quidem Judasi, de hoe enim parum fuiffe foUicitufflj ^ed conjugis atque famuli affenfuffl in re turpi nancifceretur, conlegi ex teftimomo Verpi: qui ait fibi aReo monftratum effe Schedam iËftima toris; atque illius uxorem femel aut bis numos libraffe. ad art. 6. (&f 8- d. Exam. 6. Julii. «s Quae, ubi praecefferant , tune Reum fiuim de numis judicium protuliffe: uti idem Judaeus atteftatur : & a meridie cum mercatore coram pofitus confirmavit. Eundem teftem adfeveraffe, Reum pofteaquam jam exploratam haberet quahtatem numorum Jeverenlium ob quos in illum quaeritur, nehilominus conftituiffe apud fe ad locum, ubi conrlantur, ire ipfum aut famulum eö mittere: ut tales percudi curaret, fi modö tempus permutationi praefinitum fibi a Satrapa prorogaretur. ad art. 35. Exam. 5. Jul. 1683. (S ad art. 11. 14. 16. Exam. 6. Jul. 1683. ..... g6 Deinde etiam Reum jam non ïgrtarum qualis effet illa moneta, feripüffe Hamburgum. ut ipfi duo aut txia milïva Imperiahum thalerorum in numis unius, _&.trr vel quatuor millia in alcerius generis mit terentur , exemplumque epillolae mon ftraife memorato Judaeo , & hunc ilJiu mandatu ad monetarium Jeverenfem literas, quibus'eos petiit , dediffe. Idem teftis ad art. 31. Exam. 5. Jul. & au art. 12. 13. Ö' 16. Exam. 6. Jul. s Poftremum, quandö Reus oc teftis co7 ram pofiti, ab illo quidem negari, fee ab hoe pari conftantia, quocoetera, af firmatum fuiffe. Eundem refpondiffe f< accurate non poffe fcire an nofter tale numos etiam in Cliviam oc Montium du catum miferit. ad art. 22. d. Exam. 6 Jul. Q3 Qu0 ipf° teftem indicare, aliquid f ea de re percepiffe dubio proeul enimeun refpexiiïe ad pacf urn quod Reus Vefalia voluerat cum illo inire de mittendo ii iftam urbem fingulis menübus tot nurao reprobos, de quibus hic agitur, quot fa ciunt bis mille Imperiales thaleros, ut pe affinem fuum & per faspè dictum tellen ]udaeum diftribuerentur per totam infe riorem Germaniam lucrumque inter illo squaliter divideretur , qua? focietas ni difplicuilTet Judaeo ad exitum faiflet pa dufta: uti continetur Inftrum. publ. Nc tarii Pétri Becter, Móërfa 9 Jan. 1684 Ex quo facilè pra?fumi rei turpis focier tatem cum aliis contractam atque ideo ; Reum preecipuè fuiffe auctorem quod j omnes ïlli reprobi dimidiati Schillingii I irrepferint in Germania? inferiores ditio[ nes quam plurimas : Nam a praeterito ■ praefumi ad praefens , & mentem non I praefumi mutatam a principio fui eleganI ter docere Nicol. Everardi a Middelburg. 1 in Topic, loco 96. n. 3. & 12.. Nee re'l ferre quod alii idem fecerint, Reum eaim j id non excufare , quod plures turpis qua?j ftus venatores fuerint: quin potius uti& j antea dicfum, majore poena illum affi- ciendum ob frequentiam criminis. I. '16. uit. ff. de poenis. i j Vel fi lenius in reum ftatuere velimus, 89' utique nos cogi fateri ob teftimonium ü( lud> Juda?i augeri pra?furnpdonem Juris, j qua? contra eum ftat immota, ob tot tanj taque indicia quibus eft oneratus. Sed I quid juvat dicere de indiciis & prasfump, tionibus cum propria hominis confeffio, \ cui Judaeiafferdohesjurata? pleniffimè adI miniculantur, pro pleniffinia probatione ' cedere oporteat? Unum teftem non fi' dem judici facere etiamfi pra?clara? curiae ' honore fulgeat, juris quidem habere Re1 gülarri Ca?fari Conftantino. in l. 9. §. ï. \ C. de teftib. Farinac. de teftib. q. 63. ri. ,0.4. . .... - j Eamque multö magis obtinere in cri- do -1 minalibus, utpote in quibus de periculo ; vita?, fama? ac fortuuariun agitur Aïexandr. 1. confil. 89. ri. 7. Farinac. d. I. "•7- , .... Nee Judaeum recipiehdum effe teftem o t contra Chnftianum noftris placuiffe fa, pientibus. arg. I. 3. C. de crim. expil. he[ i red. c. placuit. X- de teftib. c. non poteft. . j 24. caufa 2. q. 7. Carpzov. part. 1, Ju: 1 fifpr.for. conft. 16. def. 71. n. 4. i Imperatorem autem reftringere regü-ga ■ lam ut fcilicet non facilè unius admittatur . teftimonium. Quod argumento eft id prorfns non refpici fed tolerari quando ; certa adfunt indicia. I. 19. C. de K. V. I. 1 15. C. de Jure dot. . : Hoe rurfus licet alii produci nolint ad93 1 caufas criminales etiam tune, cum unus ; teftis eft omni exceptione major. Tib. ■ Decian. 1. confil. 92. n. 29. Farinac. d. : l. n. 36. 1 1 Quin tarnen faciat praefumptionem &94 - probet femiplenè, uti ajunt noftri, id nes gari non poffe poft plurimos a. fe adduci tos docet idem Farinacius d. q. 63. n. 50. • üf 52. . . - . : . . • - IQuapropter fi unius teftimonium con- 95 currat cum rei confefïione, ïk hanc, F übj'  3* FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS ubi obfcura & cavillacoria, interpretatur; non oportere dubitare , quin tune eo valiturum momento: ut confeflioni junótum , pro plena cedat probatione, praefertim fi de irroganda poena pecuniaria agatur per tradita a Farinacio/>. 3. prax. crim. tit. de Reo confejfo cf convïcto. q. 86. n. 5. 51, SS- 58. 78- fffa.. 96 Pro proximis & urgentiffimis indiciis ea habenda, qua? Reus admifit & tantö graviora cenfenda , quod p»r propriam ejus confeffionem probentur. Thom. Grammat, confil. 5. n. 7. Mafcard. de probat. lib. 1. q. 15. n. 13. 97 Illud etiam conftantiiïimè a noftristraditum, ut teftis de facfo proprio, quaiis eft memoratus recutitus, quando ait fe ex mandato Rei ad Monetanum Jeverenfem fcripfiftb, in fubfidiumplenam iaciat fïdem, quod aliter de veritate conftare nequeat. Ant. de Butrio. in c. cum dilecti. X. de elect. n. 25. Farinac. de teftib. d. q. 63. n. 226. Carpzov. p. 8. prax. crim. q. 114. n. 55. 98 Nee his adverfari, quod fit Judseus: nam & hic admittitur, ubi veritas aliter non poteft exquiri. Marq. de Sid'annis in traft. de jfudais part. 1. cap. 5. n. li. Nepos de Monte Albano in tratt. de teftib. n. 102. P9 Vitiari quoque regulam de non reci-; piendo teftimonio Judafi in criminibus omnibus exceptis. Felin. Sand. in c. ffu- i dcei. X de teftib. n. 6. Ma/bard. de probat, vol. 2. concl. 94.6. n. 9. Farinac. d» tratl:. q. 56. n. 227. 100 Idque fuppleri & alias, fi praefump^tiones & conjeétura? dicto Apellae fuffragentur. Aymo Cravetta confil. 73. n. 18. 6? feq. Mafcard. d. I. n. 14.. Oélav. Cacheran. Ofafch. decif. Pedem. 72. n. 5. . & falen Cum itaque ex dictis conftet, Satrapam non fuiffe in dolo; & contra Reum fciviffe numos effe adulterinos, tam ex ipfms proprial confeffione, quam ex teftimonio Penficulatoris Amftelodamenfis & Juda?i Vefalienlis demonftratum, utique manifeftiflirnum fieri Reum apertiflimi doli jam efle convictum? Hunc enim praefumi contra eum, qui fcienter rem prohibitam fecit. Cravetta confil. 193. , n. 2. Mafcard. d. iratt. vol. 1. concl. 532, n. 50. 102 Aut cóntra jura mercatur. Rol. a Valle 3. confil. 14, n. 10. Mafcard. d. concl. 532* n. 48. (0» Conjefturas autem & praefumptiones * fufficere ad plenam doh probationem: i • quod is in animo confnlat. Mafcard. d. 11 ■vol. 1. conci. 531. n. 5. 11 I Neminem nobis in re propofita con-104 | traverliain faclurum, quod cum Neme. fis Karulina tum leges lmperii monetales j nil aliud defiderent, quam ut probetur 1 fcientia ejus, qui expofuit falfam monei tam; quin imó & fola importatione cri' men contrahi, uti prolixè ediffertatum 1 in parte priore hujus difceptationis. Su1 perfederi ut pollet examinandis ca?teris, qua? de dolo Satrapa? longa oratione fupra funt prolata. Verum nil ut defit,IO< omnes juvabit excutere ramos, &finguj la perluftrare, ubi quidem primo loco il! lud offendi, quod alia via potuiffet inJ dagari fcelus i dolumque praefumi contra eum, qui non utitur remediis oportunis. Sed de altero mercatore Amftdodamenfi I non nifi pofteaquam noilro jam manusinjeóta conftitiffe, ex actis notoriufn effe. fit quamvis citius fraus illius fuiffet de-I06 teéta , non tarnen Amftelodamo civem evocari potuifle a Magiftratu Moërfenfi: I etiamfi ex epiftolis ejus conftitiffet nuI mos reprobos ab ipfo in ditionem MoërI fehfera fuiffe curatos. Nam etfi demus, 107 abfencem na intdligi crimen, in loco eo, in quem monetam mittit , contrahsre' tarnen certum effe quod, fi ibi non de' prehendatur nee ei praefenti dies didus, deinde contra abfentem & fe fiftere ibi judicio recufantem haut reélè agi & eum tanquam contumacem condemnari potte nfci alibi nobis doclum rebusque judicatis confirmatum. in comment. ad l. 3. ƒ de offic. pmfid. n. 11. Vide Carpzov. de feud difp. 6. in append. 22. ex Aur. Biüla 1 n 26. & feq, Nifi judex loei domicilii in fubfidium IoS juris imploratus permififfet ad exterum tribun al evocari, quemadmodum apud nos die 19. VUbr. 1682. decretum & ex hac ratione, cum incola Dornumanus a Judice Provinciali Efenfi ob feneftras in urbe Efena excuffasefletevocatus&hunc fe illi, fiftere juffiffet Praetor Dornumanus, atque ideó reus ad dicafterium provocaret, appellatio denegata in caufil Geerd Berens Muller contra Georg. Chriftian. Feraz. Sed appellante revifionem peten te ex confilio JCtorum Heimasftadenfium appellationem effe recipiendam deinde judicatum 16. Mart. 1683. AftIOO ne hoe quidem exp'eclari potuifle a Magiftratu Amftelodamenfi ut cives incolasve fuos ob ejufmodi facinus ad exterum tribunal cogeret. Notas effe intercelfiones quas apud Serenillimum Moè'rfa? Conitem pro Reo fecit. Conftare quod taioniï quafi lege ex decreto Curia? Holandiae Qua?ftor ejus in ditione Moërfenfi daga>Comitum fuerit arnfiatus. Quodfijj ita-  REPROBIS IMPORTATTS AUT EXPOSITI& 39 Minus itaque ad tale quid raciencinm j o 2% impellere oportere fubjeélum. Praeterquam enim quod hujus faclo perfidia inF % «t; itaque in nundinatores adulterina? monetb animadvertere vellet Praefes Moërfenfis, non oportunioribusremediiseumuti potuifle; qnam li excogitaret rationem, qua illos ipfos in locis lus; ditionis poffet deprehendere & eos ex praefcripto legum Imperü coercere: quod poftremum, cum ejus oëcio congrueret, etiam prius lliipfi licaiflè. Cui enim merum imperium aut /urifdicfio conceffa eft, ei caetera quoque, fine quibus commodè explicari nequit, conceffa intelligi /. 2. ff. dejurifditt. 12 Crepari ex parte Rei, quod ne minima quidem de ipfo fuerit fufpicio. Sed, cum de crimine conftaret, & undique querelae eam ob rem deferrentur ad Satrapam , quod incertis auéloribus furtim fe reprobi numi proreperent in territorium tutelae ejus commiffum, licuifTe ei ómnes ingenii nervos intendere ut illi deH3tegerentur. Quando enim de corpore delicli, ut cum noftris hominibus loqui liceat, jam conftat, tune ne quidem injuriam fieri, fi fpecialiter in hunc vel illum , de quo aliqua fufpicio efi:, quaeratur. Conrad. Plartz. de Inquis. Venef. \ concl. 4. n. 1. Brunneman. inproceff. In- ; qwi/ii. cap. 8. membr. i. n. i. Henr. Hahn. ad We/enbec. parat. jff. de accu/at. n. 2. Qaantó magis itaque permiflhm fuiffe Satrapa? rationem, qua citra cujufqueinjuriam poffet adparere de auótoribus? Neque enim Reum nominatim invitatum elfe ad paélum permutationis, fed re ubique vulgata Moërfae proponi conditionem vilioris metalli ac minutiores numos aureis permutandi, illum ultrö accefliffe, & deinde ob reprobos illatos & expofijj^tos quaeftionem de eo habitam. Qiiamobrem licet fortaflis antea nil tale ab ipfo fuiffet admiffum, qua de re tarnen uti ex ediffertatis liquet, contra Reum exflat urgentiffima juris praefumptio, Vide n. 88- bujus feit. nehilominus manus injeclionem in eum fuiffe licitam. Muitos ex crimipe perire, qui tyrocinia fceleratae artis necdum depofuerunt, quamvis nonnunquam id faciat poena? mitigationem, hanc autem noftrum non pofle fperare: quod ex actis adpareat, non modö alium mercatorem Amftelodamenfem fed & Judaeum Vefalienfem idem facinus patraffe, plurefque effe vix dubitandum. nóNotam effe antea etiam memoratam doctrmam Claudii Saturnini ajentis ; NonWMJKjMfltn evenit, ut aliquorum maleficiorum fupplkiaexacerventur, quoties nimium multis perfonis grajjdntibus exemplo opus fit. I. 16. g. itit.jf. de poenis. Mentiri eos omnes, qui vulgantdolo- n* fa Satrapa? perfuafione ita Reum fuiffe inducfum, ut huic ab illo vel fuggeftuni fuerit: ut Jeverenfes numos fuppeditaret vel poflea affirmatum eos juftos effe contrarium enim ex actis evidenter conlegi, Nam eum, cujus foror Reo nupta, & quo is ceu procuratore, quemadmodum a£ta docent, hoe in negotio ufus eft, exprefle fateri pridiè quam numi in caflello Moërfano adnumerarentur, fe eos monftraffe Satrapa? , ab hoe autem diclum ipfi fuifle eos non valere, ad art. 31. & 32. Exam. habiti 7. Jul. 1683. Cui plenam fidem effe adhibendamnon 118 una ratione conftare. Nam tam ar£la neceflitudine Reo conjun&us, ut verifimile non fit eum in re, qua? contra adfinem facit, falfum dixifie, idque in naturali ratione effe fundatum &ideó_magis ei credi quam alüs. Hippol. Riminald. 4. confil. 362. n. 58. 6f 59. Farinac. de teftib. q. 54. n. 79. Adhaec , eum teftimonium perhibere 119 de facit) proprio: quare, licet unicus fit, eum tarnen probare in fubfidium , jam antea fuiffe demonftratum. Idque multó magis obtinere, fi fit mandatarius vel negotiorum geftor ejus, contra quem pro[ ducitur. Barthol. Salicetus ad l. omnibus I 10. C. de teftib. n. 6. verf. aut altera parte ] invita. Farinac. d. tra£t. de teftib. q. 60. I n. 268. ' Fidem itaque cum non fefellerit Satra-120 pa ; fed potius fallentem monuerit: fnuftra illi allegari, ut fama?, qua? apud bonos nullatenus fed tantum apud eos, qui Malevolo litant Mercurio, videtur laefa, confulat. Habere quidem iftud majorem 121 I fpeciem quod ex Grotio adfertur , non licere alterum ad peccandum impellere. Sed fi exempla, quibus dogmata fua aptat, infpiciantur, cuivis mox adparere, ea rei nobis propofita? non convènire. Magnum enim Hugonemvetare, nequis follicitet fubjeclum ut regem fuum occidat; ne oppida fine confilio publico der dat civesre fpoliet: At quare non vult ei caufam peccandi dari? Quod fcilicet contra jus gentium id a plerifqué exiftimatum fit per immiffos petcuffores aut mercede conduélos ficarios appetere vitam Regis inimici, licet Mutius Scaevola id olim tentaffet in Porfennam: qui ipfe cenfebat jure belli hoe licere. Livius lib. 2. Hiftoriar. 12. Sed vide Rich. Zouchaeum Jur. fecial. inter gentes part. 2, feEt. 10. q. 6. Minus itaque ad tale quid faciendnm I2a* impellere oportere fubjeclum. Praeterquam enim quod hujus faclo perfidia in-  36 FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS fit: uti tradit laudatus Grotius d. lib. 3. cap. 4. ri. 18. atque hoe cafu ipfe agnofcat jus gentium violari, talis follicitator incidit quoque in delictum, quod utili aétione de iervo corrupto poteft vindicari. Cafp. Ziegler. ad Grot. 3. de 1. p. &'b. 1. §. 22. 123 In memoratis exemphs & hoe notandum, quod directe» quis per ejufmodi folhcitationem permoveatur ad peccandum: & non poffit non fiagitium committere, fl quid faccre velit. Longè aliter rem fe habere in noltro argumento. Nü enim mali fuggeftum mercatori, fed tantum ei, ut & cunctis ejufdem profeffionis hominibus, fuiffe oblatam conditionem permutandi aureis numis viliores, hos etiam Reum & quidem varii generis dare ex paéti Jege potuifle, qui omnis cenfura? fuiffent expertis, atque ita nullo jurefubnixum, quod dicitur; ad peccandum fuiffe a Satrapa permotum mercatorem. 124Satrapam jure fuo ufum: nee dire&öper lucri imaginem, quae in veritatem abiif- fet, fi Reus juftos numos minutiores de- j diffet, impulit eum ad peccandum. Si. ea ratione mercatore cauia peccandi fuit j data, id non dolo Satrapa? fed illius pro- \ prio eveniffe & quidem extra negotium; 125 quod inter ipfos erat contradtum. Nil enim hoe habuiffe mali, ac proinde axiomata Grotii huc trahi non poffe: fed effe reftringenda & inteliigenda fecundum ! ea, qua? allegat ars. c. intellifrentia. 6. X. j de V. S. { I2g Per fimulationem hic nil aclum cum Reo, uam ü fidem paéti aut ftlpulationis adimpleviffet vel ex auro flatos numos, vel, loco ejus quod intereft, poena? nomine promiffos ducentos ducatos jure fuo ! eum petere potuifle, non diffiteri Satra-1 pam. Ut perperam huic obiiciatur a fi- \ mulatis contraótibus omninö abftinendum 127 effe. Marchifelli doctrinam eö pertinere, neis, qui contrahereprohibetur, id faciat per interpofitam perfonam; neve, cum vetetur donatio, dicis caufa, vel, quod idem eft, fimulatö concipiatur inftrumentum, ac fi venditio effet celebrata. Item ne, cum per ultimam voluntatem res in extraneos nequeattransferri, id fiat fimulata alienatione inter vivos. Talia enim non tolerari, quod ejufmodi fimulatione fraus fiat legibus. /. 23. /. 30. ff. de LL. Anth. Matthams celeberr. o'lim. Anteceffor. Ukraject. param. jur. 5. I23 Nil mali fecifle Satrapam, ut indefequeretur bonum: fed bonum publicum licitoque remedio , quale eft fpes de per¬ mutatione faéla , promoviffe. Si inde occafionem peccandi venatus fit merca¬ tor, atque ideo damnum fenferit & adhuc exfpeólet: non Satrapa?, fed fibiipfi , id debcre imputare. /. 20^. f. ds R. J. ö M Si extra rem, quam e-eftk callidp i machinatus fuerit Satrapa , & omninö \ quis contendat id dolum appellari poffe, ; non tarnen eum inficiaturum bonum fuif- ic , uee uireccu cx principauter ad nocendum alteri adhibitum , quippe cum Reus iuftam monetamdando illum nntnif_ fet deludere. Quod fi fecundariö ei nocuerit, quod contra leges mercatus fit» id non fpectari: uti fcriptumre/iquitCelfus Bargalius. de dolo lib. 2. cap. 1. «. 19. Quod ex eodem auctore alfegatur ma- r3o giiLianuu uuu upurtere ïuDcutos pra?ire dolis id non de bonis , fed malis accipiendum: atque ideö non effe hujus loei. Cenfere Raph. Fulgofium, judici licere" 131 minari ei, pro quo oronuntiatnrm <=ft j contrarium, ut illum facilius adigat ad traniigendum luper iite, ne fumptuofis anfractibus utruifque partis indulgeat. Confil. 22. n. 78. Ficta etiam blaudique oratione, fi ju-133 dex adegerit ad confitendum fcelus eiuf- ïnuui icu», qm iiun inauDiis argumentis videntur id perpetraffe^ idmeritóadlaudem ejus facere. Fichard. in Encbirid. caut el. crimin. tit. 6. caut. 41. Fieri enim ifta ob bonum finem , ut 133 fcelera non maneant impunita , & refp. farta tecta confervetur; atque ea permiffa tune effe asnoviffe in cnnrnrium oA. ductum Centolinum ad Farinac. d. I. Ut. d. Non effe repugnantia, qua? ex eodem 134 & Chartario, Scaccia , Guazzino , Ca^ftrenfi nee non Brunnemanno allata, nam eos loqxü de reis, qui fpe impunitatis io- r. ; 1 c r . a iis piumaicc nnpuui iuerunt ad conntendum facinus, cujus poftulati, quo & pertinere exemplum Papa? Alexandri ex Felino adduéti. Proditionis enim genus id effe , è qua judices Deum timentes femper vidi abftinere ait Tranquill. Ambrofinus de modo form. proceff. informativ. lib. 2. cap. 2. n. 18. cif 19.' Non reétè dici Reum potius incidiffe 135 in crimen quam id contraxiffe. Imö verö verius effe, quod potius in occafionem deliquendi inciderit, revera autem delictum contraxiffe. Liberum namque ei fuifle ab importatione aut elocatione reproborum numorum abftinere. Cumi^5 ergo hanc, licet extra id de quo inter J ipfum & Satrapam convenetat, eifetpofita, lucrandi immodica aviditate aucu- patus  REPROBIS IMPORT AT IS AUT EXPOSITIS. $7 patas fit, non nifi fatuó a Reo innocen tiam confilii oftendi, guam Modeftinus adfcribit infanti. in d. I. 12. ff. ad L. CoTTl &(t Sicdf * 37 Prkcmianiflarom exemplum licet etiam fpeciem quandam habeat nullatenus tarnen caufam accufatoris reddere deteriorem. Nam id non facere legem alüs controrerfiis; pra?fertim eum id fundatum üc in fingulari illa opinione Augufitd, qui negabat unquam juftum effe mendacium, etfi hoftis per illud fallatur; quod tarnen Chryfoftomus & praeter Au-j guftinum Theologi ferè omnes licere arbitrantur. Vide fis Grot. d. lib. 3. c. 1. n. 17. Ziegler. ibid. Zouchaeum, d. fe£t. 10. q. 4. .0 Nil eer dus effe quam faétum, quod culpatur ab Auguftino, tale elfe, ut capi neceffe fit eos, quibus alter per mendacium & fimulationem imponit. In noftro argumento rationem non unam adfuiffe expedienda; falutis: neque enim Reum fenfurum fuifle ullum damnum ; fi legi ftipulationis fatisfecifiet. Cum verö id praetermififlet & feétando turpiflimum quaeftum reprobam monetam dare maluiflet \ a fe ipfo, non a Satrapa,; eum captum intelligi*, uti jam antea fuit' diëtum. j«p Si nee hsec fufBciant, dici praeterea pofle Auguftinum loqui de privatis, atque ideö inde fruftra mferri ad Satrapam, qui tale quid fecit, quod tarnen longiflimè diftat a faéto, quod reprehendit Auguftinus. Non enim ille fe alium proteflus, ut non nifi per calumniam ei mendacium polfit imputari. Cogitemus & 1 ^° illud, quod etiamfi laudatus antiftes notaverit Chriftianos fui temporis, per quos Prifcillianiftae fuere circumventi, id tarnen nil pertinere ad Magiftratus. Cum Judas Ifchariotes per fimulatio4 nem amicitia?, us pentad. confilior. confil. 2. n. 12. Sufpeéhim & eum reddere fceleris re-188 proba? monetai illud, quod cujus generis effent ante coeptam adnumerationem numorum quidem ediderit, de iis autem, ob quos nunc in ipfum quaritur, ne minimam -quidem fecerit mendonem, verum hos imprudentibus fubjicere maluerit. Dolo malo autem non edidit qui malitiqfè edidit, & qui totum non edit, tradere Ulpianum in l. 8. pr. ff. de edendo., Ufurarioe prawtatis ctimen quod dici-1$9 tur ne ipfum quidem Reum abnuere, & fic fimul evinci eum fciviffefalfos fuiffe numos, quos expo fuit. Fatetur enim, quod exploraüone a fe faéla deprehenderit ex mared, argenti puri tot ferè poffe flari, quot faciunt duodecim thaleros Imperiales. Refp. ad art. 10. £f 21. Confrontat. Cum tarnen ex aeftimatoris Amfteloda-190 ' menfis relatione, cujus non femel a nobis mentio facfa, conflet marcam ejufmodi non pluris valere quam ocfo Imperialibus & oéto fiuveris ; adeö ut viginti in fingulos centum nofter fuiffet lucratus fi res ex voto ei fuccefliffet; hunc quaeftum autem effe improbiflimum & poenam corporis aliamve extraordinanam mereri per doéla a Carpzovio. p. 2. prax. crim. q. 92. n. 29. j Confeffum etiam fuiffe Reum, fe Ham-191 burgo petiiffe reprobam iftam pecuniam atque ibi feptendecim aut oclodecim in centum minus valere, in refponf. ad interrog. 64. Inquif. d. 5. J'ulii. j Adfinem ipfius juxta judeeum Gom-192 perzium adfeverafie ideo noftrum inducias a Satrapa fibi indulgeri poftulaffe, quo tempus fibi fuppeteret, quo poffet curare cudi numos illos, quos jam noverat effe adulterinos, ad bis aut ter mille Imperiales thaleros. Affinis ad interrog. [ 16.  REPROBIS IMPORTATIS AUT EXPOSITIS. 4* iö. cif feq. prod. 7. Julii 16%$. Ruben Gomperts ad artic Confront. 7. 8. & 9. prod. 7. Jul 1683. 193 Quae cunfta fumrnurn Reo ineffe defL derium venandi 'm^me luerum arguere & eius admifium valdè aggravare, Nee enim ejusmodi conatum, cui nil defuit, quam cafus, quem nofter maluiffet abelfe non debere impunitum relinqui fed extra ordinem coërceri oportere. Jul. Ckrus. lib. 5- recept, firn. 92. w. 2. verf. regulariter. Rebuff. ad conftit. Reg. in promn. gloff. 5. n. 31. Barth. Taegius d. part. 7. n. 10. 6? feq- Carpan. ad. d. c. homicida. n. 1053. jp4_ Incafiiim Satrapae objici, quafi contra Chriftiani officium peccaverit, fatis enim eo functum per id * quod pridie monuerat Rei affinem cum quocontraxerat, ut numerationi intereffet : Cum quo & interfuit: ut hic locum capiat illud vulgatum; qui jam fatis certior erat factus, neceffe non fuiffe amplius certiorari. cap. 21. de R. J. in 6. p5 Dolo aut contra bonam fidem & aequitatem nil itaque factum a Satrapa, cui ceu fupremo Magiftratui non poffe vitio verti, fi fortè transmiferit ifta quae Flores Öiez de Mena a privatis exigit. Illi enim legum cuftodiam & provinciae tutelam atque quiëtem commiffam, unde & ab hac nomen accepiüe. * g6 Satis itaque imó plus quam oiRcio functum eó ipfo, quod fignificaverit pridie numos non valere. Nee enim fcrupulofa inquifitione onerandum, qui pro publica falute vigilando, ad id animumadvertere debebat, an ifta occafione monitum deteriora fequentem non effet deprehenfurus in facinore, cujus auctores rnveftigare hactenus alia ratione non potuerat. arg. I. 6. ff de J. & f. ign. ibi; nee fcTUpulofa inquifitio exigenda eft. ip2 Litaverat eo ipfo humanitati , quod mercatoris affini indicaverat viam: qua, fi iviffet, non incidiffet in foveam, quam jog ipfe fibi fecit. Nil culpari poffe in agri domino; qui, quod hactenus iterfacientes viam in fuum fundum rejecerint, cu- * Dicitur enim Drojl non a Trofi, quod fa ktio provincialibus fit: licet poftremum reperiahius apud Otfridum; Superioris enim Germania» populi in hanc ufque diem t pro d & contra uiurpant. Verum qui in agro Puttenlï apud Batavos appellatur Ruward quafi Ruftvoard: is idem cum noftro Droft. Nam antiquitus eum vocarunt Den Ruftöewaarder, unde porrö DroJJaard manavit & majore literarum compendio Drojl defcendit. Vide quae dixi in tract. de Juraw. perborrefc cap. zi.n. 17. riofis oculis obfervat tranfeuntes & fpe aliquem deprehendendi circumabulat j quoi ex gravi dica uni fcripta, cceterï deterriti difcant ire via publica. Verbis , re & affeciu hunc comem fe facilemque erranti fatis monftrare, fi ei illam viam monftraverit. Quantö magis ergo pro tali habendum elfe, qui infuper erranti indicat non eflëeündum; qua vefligia, in fuo fcilicet praedio, prefferunt alii? E-199 jufmodi agri dominum ita fimul fe virum , bonum & bonum patremfam: oftendej re : nee contra illius officium peccare, fi, dum hujus munia adimplet, alienum malum poflit videri venatus. Ex nulla 20© ! itaque, lege Juftitia? univerfalis in Satra| pam pofle quseri nee illum contra Chriftiana officia peccaffe aut exemplo alüs nocuifle: quin potius eo oflendifle, Ma giftratus ad exemplum ejufmodi patrisfamilias ferpentum prudentiam aemulari debere. Nee enim quem eo pacto alienum 2oi malum appetere, fed fuum arcere dicendum: qnia non videtur dolo feciffe cum fraudem excluferit, uti Papinianus inquit in l. 77. §. 31. de legat. 2. Covarruv. I. var, refol. 2, n. 1. j Non vereri Satrapam fatum Confalvi: 2 $2 | quia probè fibi confeius, inter fuum & . hujus factum longam effe diverfitatcm, quin potius illum fperare fereniflimo & aquiflimo fuo Principi operam qualem cunqne, quam mentis acumine publico navavit, femper gratam fore. Quod JJ203 praster fuum meritum humanitus quid ei accidat, femet ipfum folabitur verbis Trogi epitomatoris Juftini ajentis; qua natu* ra debentur immutabilid funt. Mercatori fi libuerit Lucilianis verfi- 204 bus ipfum pungere; non fibi his fimilia abeffe, Pari enim ratione Reo fe candidum & apertum profitenti, pofle occini vulgatum hemiftichion. Simplex apparet. fimplicitate caret. Nil praefidii in eo collocare poffe Reum, 205 quod cum Moërfie tum in variis locis inferioris Germania? fuerit erogata ifta moneta. Nam inde ei accidilïe, quod pro certiflimo pravitatis habetur figno: fcilicet redditam illam fuiffe iis, qui eamexpenderant. Per paramiam enim , ubi ilicö 2c(j revertimur ad locum unde eramus digreffi, dicimus: Nos redire ad inftar reprobce pecunia. Quod fi ex ejufmodi a6tibus,2o7 per quos probatur fuifle antea elocatam monetam , confuetudo nafceretur; nunquam fetè in crimen falfae quis incideret ob id, quod eam quisimportafietautexpendilfet: Quippe cum femper prius ignotis auétoribus latenter prorepant in G no-  42 FELTMANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS noftras terras, antequam unum aut alterum in ejufmodi facinore deprehenda- 208 mus. Quem nemo fanus dixerit in confuetudine fuum collocarepolTefirmamentum: idque ob alia multa, quae brevitatis ftudio fiientur, tum pnecipuè ideo; quod tune demum illi locus dari poifit, ubi detefto errore populus ei rei acquieviffet. Valere enim confuetudinem non aliam ob caufam, quam quod tacitaqmedam civium fit conventio. I. 35. ff- de legib. 209 Hanc nullam dari abfque confenfu. L 1. §. 3. ff. de pact. 210 Cui notum eft nil magis contranum efle quam errorem , utpote qui imperitiam detegit. /. 15- ff- de Jurifd. L 116. §.i.f.deR.J. 211 Saiuberrimè ideö efle confbtutum; id quod non ratione introductum fed errore primum deinde confuetudine, quae in facfo magis quam jure confiftit, obtentum eft; in aliis fimilibus non obtinere. h 39. ff. de legib. 21Z Juvabit huc tranferibere quae in realia ufurpavit Juftinianus ; neque ; inquit , emfuetudines nominare aut quarere, quos forfitan aliqui pradiciorum in proprium lucrum injufiè adinvenerunt. Malb enim «.dinventa malceque confuetudines neque ex longo tempore, neque ex longd confuetudine confirmantur: in Novell. 134. cap. 1. 213 Per errorem ab adminiftris Quaeftoris provinciee apud Moërienfes antea numos illos quidem nonnullis Praffeótis militum & Reftori claflium H. Crufio fuifle perfolutos, verum, cognita eorum pravitate, ultrö a laudato Quaeftore repetitos. Tefiimonia data 2. & 5- IXbr- l683- 214 Accufatorem non negare antea ejufmodi monetam ibi expenfam; fed inde non fequi eam in ufu fuiffe. Ipfos teftes, quos Reus advocat hujus caufam planè deftruere. Tres enim afferere paucas ante bebdomadas prius illam innotuiffe: quinque ajunt non gratam fuiffe atque ideö magnam indignationem & querelam exortam fuiffe diftis fex teftium comprobatur. Oélo tett.es ejus rei rationes has dedifle, quod fufpecta vifa , item nimis tenuis ac levis: his acceflilfe famam, illam non valere, porrö, quia inconfueta & nova fine dato quodque Vefalta recufata. ad art. 1. fiq. Exam. habiti 7. Jul. 1683. ni- Stegmannum jam antea citatum atteftari in municipio Kempen fe ne unam quidem cerevifiae ollam ifta pecunia1 mercari potuiffe. ad art. 12. d. Exam. 2I(j In commercio eam non admitti, quod jufti non fit ponderis, & reproba: dicere ires teftes. ad art. 13. d. Exam. Pmtorem & Scabinos Gladbacenfesop-217 :imè rem definiille: quando teftificantur, antina numos iftos in manus hominum jrorepfiffe fed nunquam in ufu fuiffe. At:efiat. 4. Septembr. 1683. Hinc Sereniffimum Principem Neo-2ig burgico-Palatinum ceu Julia? Ducem ad praffecium fuum Gladbacenfèm fcripfiffe; ut manum illis injiceret, importatores inveftigaret & elocatores carceri manciparet. Refcriptum datum Duffeldorpii 6. Septemb. 1683. Agrippinenfibus monetam hanc nunquam 2 r 63. & 56. Bargal. d. I. n. Iö. Has autem contra Reum ftare quam- 2^ jlurimas , atque ideö ejus Sacramento ïac in re non effe ftandum, uti poft Cra/ettam docet Gabrielius d. concl. 8. n. 59- . Illum ipfum fuifle confeflum fefcivifle237 nonetam iftam Monafterii non valere, exploraverat eam Amftelodami atque de ejus pravitate monitus nehilominus illam adnumeravit. Eum verö, qui cognovit caufam effe injuftam: & nehilominus perfeveravit in ea, non poffe fe tueri priore ifta regula. Siquidem ex perfeverantia perfpicuum eft; eum non carere ani^ mo decipiendi, uti poft Baldum eleganter docet Bargalius d. reg. 13. n. uit. Quae de credulitate adferuntur, eahuc 238 non pertinere: cum falfi! nitantur hypothefi. Non magis ergö obftare, quam quae de juris ignorantia obtenduntur. Errorem enim juris naturalis aut gentium non excufare a dolo. Illo falfitates fu- 239 gere admoneri omnes mortales, quorum animis id infculptum exftat: utiveriflimè Alciatum & Gabrielium fecutus fcripfit laudatus Bargalius d. I. n. 13. 14. êf 15. Repetitum licet id jus poftea fuerit 240 ediclo Sereniflimi PrincipisAuriaci, non tarnen naturam fuam mutaffe. Pratores24 I & olim acliones dediffe commodati, depofiti, alias: nee tarnen inde defiiffe juris gentium effe. I. 1. ff. commod. I. 1. g. 1. ff. depos. Everard. Balck i. Elector. 14. Nil novi eo fuiffe comprehenfium, fed 242. quod anterioribus Imperii legibus Monetalibus contra eos, qui adulterinos importarent aut expenderent numos, erat conftitutum laudatiflimum Moè'rfae Comitem in fua ditione fingulari fanftione repetiiffe & fimul quod contra illas effent flati profcripfiffe Jeverenfes & SaxoLauenburgicos numos , ob quos Reum etiam remoto memorato edifto potuifle puniri tam certum ut omnem prorfus contradiftionem effugiat. Si enim prius 243 quaevis jprava moneta deberet publice reprobari, fruftra fore jura quibus certa materia & forma ei praffcribitur: generaliter adjecfa poeni qui aut hanc, aut illam in conflando non obfervaverit. Hoe & inde neceffariö fequi abfurdum ea 244 ratione admiffa impunè cuivis licitum fore omne genus adulterinos numos flare erogare & importare. Malitiis autem hominum non effe indulgendum. /. 38. f. de R. V. Summo cum ftudio obviam iis ivifie Legatos Principum & Ordinum Ciradi G 2 Vè'  44 FELTAIANNI DISCEPTATIO FORENSIS de NUMIS Vefiofalici fupra laudatos , qui Colonia Agrippinenfi in unum coierant. Sanxiffe enim ; ut, fi quae contra leges percuffa moneta aut extra illum Circulum flata minutior, importaretur in fuas terras, ea publicaretur non tantum, fed & arbi24.(5traria mulófa Reus plecleretur , quarta parte indici data. Quod fi itaque fingamus, Jeveram non contineri memorato Circulo, de numis ibi conflatis non magis poffe nos dubitare quam de Saxo347 Lauenburgicis. Quod ad pofteriores, f modö tales fint, ideo quod contra decretum ex alio Circulo importati, non enim poffe Reum evitare pcenam, licet eos numos non probaffet, nee monitus effet ab aliis. Non fine ratione a majoribus dicfum fuilfe; digitum immittendum effe in terram & olfaciendum in cujus ditiene fis. *49 Illud abfurdum,leges non extendere,vim fuam in populum nifi ejus judicio fuerint, receptae: hunc enim conftituere arbitrum illarum rerum, quas jure fuo facit Princeps, tam ridiculum effeutconfutatione ampliore non egeat. Vide Bachov. ad Treutler. i. difp. i. tb. 5. Ut. b. qui antiftes mihi efi millibustrecentis, utiValerius iJIe in verfu olim ajebat: quidni ergó paucioribus pro contraria opinione adducfis, quibus contradixi Feitman. in comment. ad d. I. 32. §. 1. ff. deLL.n.4. -50 Dubitaffe Reum adhuc de valore monetae: credat Judaeus Apella. Ex acfis enim liquere quod cum antea fruftra. co-J natus eüet eamïpaclione de permutando, ' complecfi, tarnen aliunde, Jevera fcilicet , illam petierit atque Amftelo dami exploraverit pofteaque Möerfae monitus fortunae rem totam committere maluerit, ut hic locum capiat quod Baldus ait: DuMus in confeientia, non dicitur facere contra confeientiam, nifi poftquam ei innotuerit veritas. apud Felinum pro reoadductum ad c. quoniam. %. de prcefcript. n. 9. iJ1 Quin, etiamfi fingamus dubitationem quandam apud ipfum fuifle , nil id ei profuturum: quod caufae ejufmodi urgentes omnem dubitandi anfam tollant & aliquem conffcituant in dolo. Barbofa locuplet. lib. 4. c. 52. axiom. 2. Brunneman. ad l. 10. C. de adq. poff. n. 4. 252 Haerere animo non potuifle hominem, qui monitus a duobus uti eorum jurato teftimonio comprobacur, facilè potuiffet * fcire monetam hanc reprobam: haberi autem non pro dubitante fed pro fciente omnes qui facilè potuerunt fcire. Sur- " dus decif. Mant. 265. n. 47. ubi Baldum, , ^afonem. Sfort. Oidum & alios citat. j ( 253 Clarè fatij atque apertè locutum Satra-1, pam ipfa verba paéli aut ftipulationis dei permutando oftendere, nam pro numis auro percufiis varii generis alios minutiores & ex viliore metallo quidem flatosufii tarnen probatos fibi dari a mercatore ftipulatum fuifle. Inaniter hoe ergö illi objeórari quafi quid occukafiet, cujus Reus debuiffet admoneri. Nam & hunc id fuiffe 254 aucupatum, ut reprobi numi, ob quos nunc accufatur, conventione comprehenderentur, Satrapam autem id noluiffe fupra abunde fuilfe demonftratum , ut non levis contumelia fit, illum falfi criminis five infidiofae & dolofae diflimulationis arguere. Nil enim referre; an pacfo ex-25 c ceperim memoratos numos , an verö, ~ ' cum alter hos illo vellet contineri, contrariam meam voluntatem declaraverim quippe cum aeque hoe quam illo cafu apertè teftatum faciam, me ejufmod^monetam nolle. Sed etfi nulla ejus mentio 2 56" fuiffet facfa, tarnen non pofle velatum dolum Satrapse objici, cum nil obfeuri fit in recenfitis ejus verbis & recla ratio monftret de ejufmodi numis, qui ad legem Impern effent confiati, illum fenfiffe per tradita a Franc. Cardin. Mantica. lib. 10. detacit. & ambigu, convent, tit. 7. n. 12. Cumque uon alios liceat habere in com-»z7 nercio; non videri neceffarium ea de re " idmonere eum, qui id nee poterat nee iebebat ignorare: Tune autem filentio 2<-o demum admitti dolum, fi fraudulentertaceamus quod juri&juflitiae confentaneum -.rat exprimere. /. 2. C. fi contra jus vel \til. publ. & fimil. allegatis a Bargalio d. rail. lib. 2. divif. 8. n. 5. Verum per infidias nil hic geftum effe 259 am fatis conftare, quia Satrapam expreffè renuiffe illos numos Rei affinis, & f^pe nemoratus Judaeus teftantur; Satrapam ït minimè feriant quae ex Carpzovio de ion tolerandis in judicio ftrategematibus dlata funt quafi contraria. Quanquam ^varruvias & haec probet fi ad bonum inein dirigantur. d. refol. 2. n. 1. 6? 2* Imó quotidianum eorum ufum 'effe in 260 aufis civilibus aeque ac militaribusnegoiis, citato non tantum Covarruvia, fed& firaquello, Cotta, & Ant. de Tremulis, u&orem effe Francifc. a Soufa 1. C. Luitanum olim Bruxellis Advocatum Fifci legis Hifpaniarum. in comment. ad tit. F. de pacl. art. 2. q. 1. n. 3. in fi. Haud dubió crudè nimis a Cicerone 2Ci licfum effe; ex omnivitafimulationemdif'.mulationemque tollendam, optime Grotio ffe obièrvatum; nam neceffariam hanc mninó atque inevitabilem his praefertim uibus refp. commiffa eft , inter quos atrapa numerandus, non uno in loco ip-  REPROBIS IMPPORTATTS AUT EXPOSITI& f5* ipfum Ciceronem faterf Grot. lib. 3. de j.p. & b. cap. 1. §. 7. 262 Non mereri fidem ea, qua?porröReus dixit, incertum fcilicet effe, an ullus eorum numorum, quos Amftelodamo attulit, fuerit ■ inter bos qui Satrapa adnumerati; deinde enim, cum iteram interrogaretur, ipfum Variaffe & confefium fuifle, quod non tantum nonnullos in Clivid &Montibusaceepiflit, verum etiam quofdam Amftelodamo ottuliffet. ad ulter. interog. 12. Exam. 6 Jul. 1683. 16% Neque llac exceptione Reum tutum ^fore; etiamfi liquidö probaflet fe omnem reprobam monetam, quam Moèrfa? in arce ut conventa? permutationis legibus obtemperaret, adnumerari fecerat, etiam in fola ifta urbe a fe fuifle redemptam. Nam domijam didicerat illam effe reprobam & Moërfie monitus fuerat, ne eam 264erogaret. Peccafle itaque eum tum quod illicita? mercis negotiationem exercuerit; tum quoque ideö, quodexpenderitpecumam, quam noverat effe conflatam contra leges Imperii monetales, quibus certo certius eft recenfitas in parte priore hujus difceptationis poenas graviflimas etiam in 265 alterutrum efle conftitutas. His pofitis fuapte concidereea, qua? in contrarium funt addu&a de probatione faciendi ut neceffario inde id inferaturquodprobandum eü\ & de excludenda falfi fufpicione, quippe cum m re manifefli & dari non, 266fit locus conjecfurïs, Et fi his quoque pugnandum fit, longè fortiores&magno numero in pra?cedentibus enarrata? ftant contra mercatorem; inter quos non infimo ponenda loco, quod non fuerit eo tempore , cum numi adnumerarentur , proteftatus fe alios daturum, fi fortè quidam inter eos effent qui non valerent. Barbatia 3. confil. 52. n. 3. £? 4. Farinac. p. 3. prax. crim. q. 115. n, ^ &67 Non effe ita expeditum, quod expendere monetam falfam fit inter t« {*i nefas haut ejje putav'u Eft etiam Serenijfime Princeps, AuguJii tui patris, p. p, puy Fcelicis & Triumphatoris magnifici aula, in qua Tu C/emeatiJ/ime Ztomfne eduexris; Jonge ab illo aliena. Nam in ea non modo Ut er at i principibus permixtiviris, fed& iiqui ineaprmcipatum obtinent, literarii orbis principes jure meritoque fuo appellantur. Sic quoque jam, Serenijfime Princeps, jeveraprofecifii lege, ut facinora bonofque, togatae militiae profejforumconauis, benigniffime interpreter is, uti cum devotijfimaemeae ment is Jlupore:, nuper percepi, admijfus ad facram tuam manum. O temporum foelicitatem! quibus ipfe juv ent utis Princeps, Jevcrioribus fludiis animum applicat, ut ejus ad exemplum totus jam componendus fit Jludioforum juvenum orbis. Sileat de fua tempé flat e Pighius, nos enim habemus non Julium tantum £5? Clivimontium, qua cognomina fibi Carolus Fridericus Princeps, nqflri Principis Juventutis avunculus maximus elegerat, * fed £5? Brennoniae gentis antiquijfimue Principem, Elefloralis imperii Majeflatis vim^ t £e? tot tantarumqe provinciarum, rerum, gentium nationumque berumminorem. Majora haec Junt omnia, Jed multo fublimiora, quod cum olim iftius Caroli Principis moribus, uit ae fludiisque por mandis, datus fuerit pi ex Granvellana fcimilia prodierat j , nofter juventutis Princeps, tradilus fit viro, ipfo Perennottó majori, antiquis moribus £5? bonoribus illuflriffimo; Quem quafi alterum Athlantem,. tot popu/i, cujus bumeris infideanty immortalem habere, vovent fupplices. A cujus vultu H 3 nemo * Pighius in ckfeript. pompes eqüeftr. quam princeps Carolus in campumproduxit, cum Rudolpbus Auftr. Hungarice Rex coronatus. pag. 423. f Pighius in Htnuk Prodicio. pag. 83. 'BOROSSLE. MAGDEBURGI. CLIVLE. JULLE. MON- TR7M. STETINI. POMERANLffi. CASSUBIORUM. VANDALORUM. CROSNiE. ET. CARNOVLE. JN. SILESIA. DUCI. BURGGRAVlO. Nf> RIBURGICO. PRINCIPE HALBERSTADII. MINDiE. ET CAMMINL COMITI. MARCHLE. ET. RAVENSBURGI. RAVENSTEINiE. LAVENBURGI. ET. BUTOVI. DOMINO.  ?4 EPISTOLA DEDIC ATOHiA. * Uti ex Francifco Balduino & Bartholom. Mercatore apertiffimè demonftraYï tnfpicil. ad Injlit. procem. pr. verb. utrumque tempus, n. 4. I N nemo bonus cibit tr illis. Quem literarum Hteratorumque, praefidiuM £5? de ais bene dixeris* Cui non tantum aliquis Cato, vel Catone fuperior, fed £5? Frincïpum patres £5? retlores, quotquot ab orbe conditofue* runt, ceder e debent. Quo nee ipfe Gordiani focer Mifitheus, fuit vel ment is fuhiimitate velfortunae divitiis poteniior. Cui in n*thi* Xenophon £5? vel ipfe Socratis magifler Prodicus, herbam lubentiffime darent; Et quod nullo in loco tacendum efi, cum illuflri L. Barone aSuerin, necRichelius aut Mazarinus, nee ulli, qui hodic regnum principumque lateri gdhaerent, aulicae philofophiae peritia contendere queunt. Sed ad Te Serenijfime Juventutis Princeps pofi divcrticulum r ever tor. Hanc exiguam chartam, quae per exercitationes Academicus, inïibelhim confurfexit, ad Te, Clementif/ime Princeps, defiinavi, ratus nulli alii eam debet i, quam fub cujus aujpiciis crevit, £5? ut apud Te, Princeps Serenijfime, otii mei liter ar ii ratio conflaret. Apud quem enim magis ejus operam reddendam putarem, quam apud Te, Clement ijfime Dom ine, qui hanc Academiam, cujus initia per 'Maximilianum Imp. Anno m. dl vi. po fit a, quaeque aujpicato titulo Schola inluflris jam antea m. d lix. introducla, * pofl exceffum autem Principis Caroli Clivimontii, ob difficultatem eorum temporum collapfa, nobis fehijfimo augurio, ipfonativitatistua anno, quafi Jani templum aperiijïi. In quaegononjolmnfludiorum tyrocinia depofui, jed et poflea difciplinae admotus, per quadriennium publice docui. Ego primus qui legitimae Jcientiae primitias Tibi, Clement iffime Domine, offer 0. Accipe quaefo eas, Serenijfime juventutis Princeps, ferena fronte, et patere, ut Auguflum tuum nomen, me contra eos, qui Mercurio litant Malevolo , tueatur; quae vel unica ratio, me ad hanc audaciam impellere potuiffet, cum hac ferrea et praecipite •mundi aetate , non aequalis ab aequali, f ed quod graviter ferendum, nee praeceptor a difcipulo tutus ft Patere C/ementifJïme Domine, aufpicatijfimos tuos tituios, huic exigui mei ingenii curae praefigi. Sic vel ipfa invidia, coeptorum meorum acterna comes, deterja, atque difficiles mor jus humilejque jufurri haut nocebunt* V aleaet er num Princeps Juventutis Serenijfime l Tuae Serenitati T)evotiiïimus fubje&üs & fervus GERH. FELTMAN. D'uisburgi Clivöfum. CID. 13. C. LXV. Pr. Id. Xbris.  In Hunc TractaTum. 55 Qüicquid ab antiquis infamam tffetula mifi JEmula Feltmanntdum legit cura; Quidinquit Me movetl Agnojco conceptas peftorgflammas. LaBeame tangit prifci facundia Juris. {re Ubet, quo fata vacant. Felicia Jpero pjumina, nee veils aut nofiris inviaa coeptis; JVec mora, degenerem mens indignata quietem, Pitna Deo, & pretio laudispercujfatogatce, Quid jleriles, pergit, fomnos, aut otiafekor, Afondumexbcwjla-emnis Patrum doEtrina labtre, Muita latent, cura &JludioJ'ervatanepolum, Elegantiffimè ndornatum a Viro CL. GERHARDO FELTMANNO, TC & Profeflbre nee non p. t. Reclore Magnifico, LECTORI iEQUO S. PRodit inpublicum Traclatus de Jure in re & ad rem, repraejentatus a me in Academici Aurelianenft, cum in juris utriujque doel ores transfcriberer, deinde cum autlario ad exercendos juvenum animos in hac miverfitate dijputatus, nunc vero meliore arte adjeüisque quamplurimis aliis9 digefius. Sed videor audire non fufurros tantum , jed & voces aliquas pa/am dicentium, Quid ijle fibi vult titulus? quae illa dijlinttio juris ? quam nunquam didfrite&s. a nó/ïrispraeceptoribus, viris maximis japientiae incrementis ornatls, quamqiie nequidem commemorari ab u//o aucio> re intelleximus, £ƒ tarnen ita flrenue fub Themidos vexillis meruimus Jli pendia plura, ut mijfiw ex SCto. nobis deer et a £5? his etiam non perceptis, in juris utriusque doctorum ordincm recepti Jimus. Ad hos brevis mihi oratio efi. Quod Ji leviore hac via ducti fuijjent, fine magno labore & fine ulla diffidentia, maturius ad ea perduci potuifjent *. lnjlitutionibus juris enim generaliter cognitis, £3? incipientibus nobis exponere jura populi Romani & patrii: ita videntur tradi commodiffiime, fi primo hac levi et fimplïci via a mepraejiripta, ut vera et certiffima utriufque principia in animis Jludioforum haereant, pofi deinde diligentijfima atque exact ijfima interpretatione Pandectarum fingula tradantur. De titulo nil attinet dicere coram iis, qui varie atque aliter quam vet er es, Juos libros infcribunt eojque haut Jemper ad metbodum art is componunt, undehodiefrequenter accidit, ut plus babeant in recejfu quam in front e promittunt, uti Fabius dixit. Non peccavi ideo ego fi excurfmnes feci non paucas et prolixe nimis de jure perjonarum edijfertavi. Sed qua praejeriptione tutus ero contra JCtos politijfimae elegantiae in injcriptionibus retinentiffimos, omnejque alios J'everiorum Jiudiorum exaiiores ftrenuisfimos? quos ifti qui fapiunt, criticos dicunt. An cesfionis fiebile beneficium arripiam £«? bonam copiam ejurabo? Quod facere malo, ne gravior mihi dica int* pin- Hoe animi motus ad laudem accendit avitami Hoe ftimulos dedit, £y'fama argumento,perennü Feltmanno, cf numquamperituri nomen oonorisj Ingenii boe cultijaetus, boe orfajuvente Prima docent, fpecimen victuri grande laboris. Ha, tibifelici fuccedent omine curct Et famd &fru6tu non adverjantibus aufis. Scena tuis Feltmat.ne fatis conatibus ampla Contigit, dferie laudem meriturenepotum. Urgeultra, c# notiesin lucemperge politas Miliere. Pars rogat boe 4 Pan offen alteraplaui Jüm. Collegae fuo. j o fi. Mensingü. * Juilinian. in %. 2. I. de I. & I.  ttf PR.&FATIO AD LECTOREM. NOMINA RESPÖNDENTIUM. Non ordine temporis, fed quo hic Trafiatus nunc digefius. Quorum plures in doclores tranfcriptu AManct. Elberttis Zwaefken. Gelrus. loh. Henr. ab Rittensberg. T raje&inus ad Mofarri. ]oh. Erneft. Krebsbach. Tremonia-Weftphal. Petrus Falckenier. Embrica Clivius. Bertram Rademacher. Embrica Clivius. Joannis Goris Neomagö Gelrus* jÊmÜhia Cuperus Batavö Gelrus. Gofwin. von Efchbach a Broeckhaufen. in territ. Sufatenf» Cornelius a Groin. Resa-Clivius. Timann. Muller. Olderfumo Frif-Orient. Wilhelm. Hagen. Clivia-Clivius. Johannes Kempgen. Duisburgo Clivius. Nicolaus Janffonius. Groninganus. }ohannes Ifinck. Embrica Clivius. Wilhelm a Recklinghaufen. Efchweilera-Julius.' Gerard. Drefanus Rofenberga-Francus. Theod. Buyiero Haga-Comitum Batavus. Toh. Adrian. Schlechtenthal. Duisburgö-Ciivius. Henticus Leuwen. Vefalid Clivius. Wilhelmus ab Eick. Duisburgó Clivius. Tohannes Schnabeh Neomagö Gelrus. J TRAC* pingatur. Illud tarnen hic referre debeo, quod non tantum patrii juris inveftigatio, fed £«? amor fcientiae & bonarum Ut erarum, hunc libellum dïvitem fectrit. Ad has enim £5? Jlylo quantum potui, £5? rerum verborumque enodatione, difcipulos quafi manuducere etiam tentavi, cum fine earum cognitione non magis fapere poffint, quam bene olere qui inculina habitant. Quare jocari definant ii, qui ajunt, quod cum in argu> mento tam tcnui tantum impettderim temporis, caligare pygmaum Ma* ximini caligis, voluiffe videar. Quod fi enim unam alter amve pagellam leger int, parcere Juo fomnio cantherino incipient non minus quam hi, qui diccnt tantam hujus mater iae facilitatem effe, ut lucem huic dare veile in lucum ligna ferre fit. Si vero aliquis exiflat, qui hanc chartam meam notarüm& reprehen/ionum pleniorem effe die at Quantum olim eft mufcarum cum caletur maxume : is fuam in jure civili infeitiam praecipue prodet^ Nam ibi notarum pïena funt omnia, £3? nifi alius alium reprehendiffet, pro digellis indigefla moles nobis fupéreffet , neque ego cujusvis a me diffentientis notam vitupe* rabo unquam. Nêc euro iflud, quod nebulones aliqui mendaciffime & calumniofe in me graffati. Imperitis vero £2? ineptis cenjoribus repono, quod celebris in Gatlis olim JCtus JEmil. Ferrettus inquit, Scribant qui loqui nefciunt, £ƒ videbunt ïtiquaï funt incijuri difficultates, * facilius multo ejl aliquid carpere, quam bene aliquid dicere, Tibi autem le Hor extra animi fcabitudinem pofite, omnia faufla £5? foelicia voveo. Vale, \ * ai l. pen. ff. de ufucap. pro emt. n. uit.  TRACTATUS D E JURE IN RE E T AD REM. C a p u t I. edque pracipuè fcientid ad enodandos pleroi* que juris laqueos utebatur: addit Gellius eum id fuifle profequutum libris 38, 39. 6? 40. pofteriorum: quod ego verum efle confirmo ex /. 9. g. 1. ff. ad 1. Jul.pecul. 5. Paulus quoque vocum notationes accuratè explicuit libro, quem infcripfit de variis leótionibus, ut fragmenta , qua? exinde fuperfunt, indicant in /. 18. ff. de inftü. att. I. 1. ff. de oper. libert. I. 23. ff. de except. | 6. Utilitatem reibreviffimè complexus | efl: Fabius 12. Inji. Orat. 2. Quid? non quce/iio juris omnis, aut verborum proprietate , aut aqui difputatione, aut voluutatis conjetiurd continetur : eamque aperit & declarat exemplis, monftrantibus viam, M. Mantua Bonavit. de folv. arg. jur, mod. 2. & feq. 7. Neque his adverfatur Celüisin/. 17. ff. de 11. nam ibi latere graëcifmum nullus dubito, per quem voces illae fubaudiuntur non folum fed etiam, atque hoe voluifle dicere Juventiumopinor, fcire leges non tantum boe efl verba earum latinè & fecundum Grammatica? regulas tenere ,fed etiam vim ac poteftatem, fecretiorem legislatoris mentem & legis rationem alüs dief am. Videfis /. 10. £f feq. ff. eod. 8. Qua interpretatio nemini videatur mira, cum ejufmodi locutiones faepiflimè noftris obrepant, ut pianum fit ex /. 9. g. 8. ff. quod met» cauf. I. $.ff. de S. P. U. I. 2. ff. de crim. fiellion. L 2. g. 2. ff. de aq. quot. &. aft l. 1. g. fi. ff. de rer. permut. I. 17. /. 96. ff. de Je. S. I. uit. ff. de cedil. edik. I. 30. g, 7. ff. ad l. Falcid. Scaliger in Varron. de R. R. p. 244. Bufius 2.fubtil. jur» 6. n. 3. öf 6. fubtil. 15. n. 5. quod Accurfio non latuifie & omnium utile efle pra?dicat Awgüftinus Vir I eui \ JCti fequuntur Stoicos. Verborum Jludium commendatur. Gellii locus illujlratur. Celfus graciffat in l. 17. ff. de 11. Rei cif juris appellatione quid hic veniat inda~ gatur. Jus jtngulare horum locorum, quod Juperftes conjux rerum mobilium heres, allegatur. I. Ilfjj^ACTÜKüS juris rerum uv Jy terpretationem, neceffaric iW JlS^Jp3 Prsemictendum exiflimav ÈMJiMW^ pauca de Jignïficatione tp/tus tituli referre: Uipian. in /. 1. ff. de reb. cred. neque id novum fed antiquum eft inftitutum , rebus immifcere , qua? ad Grammaticam fpecfant /. 1. ff. depof. I. 3. éf 4. C. de V. S. g. 5. I. quibus mod. jus patr. pot. folv. 2. Quod prifci JCti ut alia quamplurima, ut conlocavi ad pr. I. del. 6?7. verb. conjlans. n. 2. etiam ex fumma Stoicafapientia hauferunt. Quintilian. 5. In ff. Orat. uit. JCti, quorumfummus circa verborum proprietatem labor eft: Adi Sueton. de illuftr. Grammat, cap. 4. 3. De L. iElio Gallo id conftat ex Gellio 16. Nott. Attic. 5. Macrobio 6. Saturn. pen. Feflo de V. S. paffim. &epigraphe /. 157. ff. de V. S. Gajus quoque ha?c veftigia preflit ceu vides apud Geil. ii. 17. Diomed. Grammat, lib. 1. Serv. Honoratum ad Virgil. Georgic. lib. 3. Ulp'unus ideö in fapientum casnis övopono&ti j»; audit. Athena?. lib. 3. pag. (mihi) 99. fed injuria. Cafaubon. V. CL. ad d. lib. c. 18. 4. De O. Antiftio Labeone pertritum efl; illud Gellianum 3. 10. latinarum quor 'que vocum origine rationcsquepercalluerat,  $2 1F ELTMANNI TRACTATUS &m noftra Themis debet debebitque. lib. 2 Vpin. ï. o. Tantum ergo deberi dicamus hifce juris cpgditdribus , quotum ilüs olim, qui ca|ft&!iuin a_b anni* Gal lorum atque infidiis defenderunt, nee labor eorum minus inglorius, qui ambigu as voces int,erpretati, nam aquivoeafidiftinótafint,' in perceptionem ipfius rei provehimur, & evitatur controverfia, quae nafcitur, cum fcriptum duas aut plups res fignificat. M. Tuil. Cicero aüt fTquis alius auófor. ad Hercnn. lib. 1. 10. Cum autem utrumque tituli noftri verbum sroAvVtijUov, illi operam daturum prius nofie oportct, quid per jus & per rem heic intelligam. Rei verbum eft im-, menfae amplitudinis & tranfeendens, ita ut definiri nequeat, nil enim eft in toto aniverfo mundi fyftematc, cuiaptarinon poftk. Gmci alias ts «V, alas 7r^£y(x« vocant, : 11. Hsec latiflima -eft vocis acceptio, neque hujus loei, nam multae funt res, circa quas homo jus nullum habet pr. I. , de R. D. nee habere poteft, quales funt I eae, qua? cenfura nullius in bonis funt. §. • 7, & feq. d. t. ; . 12. VideamusaliamvocabuliREifigni-1 ficationem, per quam notat juris objec- i tum, quod perfonis & acf ionibus opponitur. g. fi. I. de I. N. G. & C. U i.ff de flat. hom. I 15. Sed hvec eft angufta nimis, nam : cum fervus etiam ex obligatione nobis dfiberi poflit. I. 8- ff. de V. O.l. 16.I. 32. & fimü. eod. & ita jus ad eumhabeamus, patet perfonas hic rei verbo nonnunquam contineri, quod liquidö apparet ex5.23. j I, de inutil. flip. ubi poftquam praemifif- ] fet Imperator, ft de alia Re ftipulatoA fenftrit: fubjicit deinde velutijiHominem Sticbum: & g. 1. der eb. corp. & incorp. ubi homo inter res corporales recenfetur, 14. Aétiones quoque & nomina cum fint conventionum objeófa. /. 3. I. %. l.fi. £i de ber. vel. act. vend. I. pen. C. mand. I. 2. C. de donat. ad cenfum rerum in hoe ■noftro argumento pertinebuut. g. 2. /. de tfojorp, l. 33. I. 49./. de V. S. I. 52./. 15. Quare per Rem hic fignificatur omne id quod eft aut elfe poteft in noftro patnmonio, commereio, & bonis live fit mobile, fivefoli, aut incorporaJe. pr. I. de R. D. rubr. I. de reb. corp. & incorp. pr. I. de inutil. Jlipul. Et hic res ferè diftingukur a jure, uti in /. 25. C. de donat. ibi jus ac rem. 16. Incorporaliummcminiidcó, quod . dixi nomina & aófiones quoque cadefe pofle in obligationem , qua funt res incorporales. d. g. 2. de reb. corp. I. 8. ff quod cüj. univ. I. 44. §. eum. qui l. iot. ff. de Leg. 1. /. 25. ff. fmiil. herifc. propne neque mobiles aut immobiles res i dici queunt, cum motus fit tranflatio cor\ poris de vicinia in viciniam, atque cor1 poris affecf io. 1?. Acüones autem &-nomina corpora non funt, ut,jam ex'jure oftenfum, quod fana conftat ratione , nam quod non tangcre aut tangi poteft non eft corpus. Philofoph. lib. 3. de animdc. 12. & ' *• Phf 5- Sic etiam argumentatur Tribomanus tl. d. t. de reb. corp. & incorp. corporales hce funt quee tangipofjïtnt: Gracus paraphraftes <% ^ &td Cwot/^th. Sub tactum oculosque recidit: & Laur. ValJa 4. elegant. 98. omnia corporea aut tanguntur, aut videntur: & Servator nofter Luc. cap. uit. 39. 18. Cui eft gemina aüa ratio , quod corpus fit aliquod extenfum in longum, latum, & profundum, ex fententia Apollodomn§. 1. L de ufacap. quemmemorat Petr. Gregor. Tholof. de pralud opt. JCti. lib. 5. c. 8. quas affeeftiones nemo nommi aut aftioni ttfbuet. 19. Manet ergo verum quod fint res incorporales, Vid. Salmafiii Herod. in* fantic. p. 32. De quibus dici nequic eas aut motum aut quietem recipere , quod noftri non ignorarunt, quando acf iones 1 rebus mobihbus ckimmobilibusfeparant !• IS-S- 8- ^S. ii.ff.derejud.l.i.C.dè pat. pign. I. 7. g. 4. ƒ. de pecul. I. 2. / 3 C. de quadr. pmfcr. I. fi. ff. de donat. I. 86. pr. ft. de leg. 2. 20. Quod fi tarnen altcrutris accenferï debeant, ut quotidie occurrit , etiam guando ex legibus vicinarum provinciariirn hbens ex primis nuptiis, omnia bora immobilia tam a matre, quamapatre srofecta cedunt, fuperftes autem conjux res quasvis mobiles capit, quarum ea, qua? ex fecundis votis nafcitur proles, eft heres. Gulicb undt Berg Landlord, tit. 74. 21. Id quod & Gennepiiinftitiitocautum. Confuct. Gennep, art. 49. atque hic Duisburgi pro lege cuftoditur, Vefalia? quoque ufu longajvo/èrvatur (*), utatte- fta- (*) ABindix etiam ad cujus magiftratus requifi■ionem d locer fententiam tulit 28 Maji 1666 n caufa dn Vormundct Galenfchen pupilli contra Vrbgenamtn Lei»garte*S, quod licet id ibi juris (Iet, & expreffo ftatuto permittatur fuperftiti ide Wehncr Obfervat praól. verb verfangreebt: itt denen gefttden Cudcren zu fcbaltenundzwwal. ten  DE JURE IN RE et AD REM. $9 flatus efc ampIiiT. ejus urbis (*) magiff ratus. An, M. DC. XLLX. XXiy. Novemb, Atque faepius in camera Spirenfi confirmatum. (f) Thom. Merckelbach apud Kloek. vol. 2. conf. 64. n. 2. in fi. (j) 22. Eo cafu nomina & acf iones, ex re Cujus perfecutionem continent, aeftimabuntur. Carolus Molina?. ad Confuet. Parifi tit. 2. §. 78- gloff. 3- «• 5- qui enim aétionem habet ad rem perfequendam, rem ipfam habere videtur. /. 15. ff. de R. I. 23. Qua? ergo acfio pro re mobili perfequenda competit, ea rebus mobilibus adnumerabitur , de qua capio /. 2. C. quando & quib. quarta pars. ubi cum lex prohibet mobilia bona curialium fub cujüfquam afpeótu dividi; etiam jura & acfiones continentur. 24. Qua autem petimus rem , qua? moveri nequit, ea immobilium jure cenfebitur. Jacobin. de S. Georgio de Roydis §. 17. Schneidewin. ad §. 4. I, de interdict, n. 8. & feq. Gail. 2. obf 11. n. 10. Joan. a Srmde de probib. rer.alien.cap. 1. n. 1 s.Wehnzr. obf. pr act. verb.fabmufz. Plus fatis de rei fignificatione de jure porrö difpiciamus. 25. ]us autem plurïbus moiis Aicituri inquit Pauius in l. pen. ff. de I, £# I, ubi tres ejus verbi adfert fignificationes quarum urnen priores duie, ad unun commune genus reólius percinere dicuntur, nam utroque modo jus idem efl quod juifus five fancfio , qua? juftum jubet , quemadmodum etiam capi debet in rubr. 1. de I. N. G. &. C. ubi dixi. 26. Ne fallat ambiguitas tyronesjuris, adjiciam & alias; (J) fumitur pro arte ju* ten obne der Kinder und Vrunden einraden; HoC tarnen ita intelligi debere, fi liberis legitima ex alüs bonis üt falva, quos a fuperftite accepiflènt vide JMaev. nd Juf Lubec p d tit. i. art. 8. num. 11 & feq ér "rt. 33- num 72. Idem p. 2, art. 12, ?mn. 174. Schurf, cent. I. conf. 36. num S, Gul ordn. cap. 95 foo viel. (*) In ea tamen iuperftes etiam retinet ufum fru&um rerum immobilium, ficuti & in Viciris Provinciis Gulich und Berg Ordnung cap, 8i. prific (•f) In nonnullis Galliaslocis idem fervatur, uti ifta confuetudo efi in Lozxii, cujus loei confuetudines fërvanrur in comitatu Sacri Caefaris tefte Nic Boerio ad confuet Bitur, tit. 2. §. 2. Qkff. 1 num f. [\) Zubattnegerin der Graffchaft Marck; Idem ita atteftatus ejusoppidi magiftratus 22 Maji 1656. ad defiderium EliJabetbvonderBacb, quodnempe liberi prioris matrimonii omnia immobilia capiant undfeine in die zuueite Ebe mit Peter Dalman untber die mobilien mogen bringen, (§) Primam at propriam Juris fignificationem vid. Sanil, Minerv, libr. hoe, quod rei qualitas non appelletur J jus, nifi impropriè, quemadmodum exf dictis conftat. Juris autem vocabulo in i hoe traclatu nonnunquam abutuntur JCti | ideö, ut erudiant nos, quod non omnis c facultas & poteftas etiam naturalis heic 1 intelligi deheat, fed legitima & jufta, ( qua? homini competit ad aliquid juftè ha- ] bendum aut agendum ex Dei vel morta- j Iium ordinatione, quodque ex caufa de J effeéfu judicare debeamus. Vid. Grot. 1. de 1. p. tf b. 1. n. 4. & Cl, Boè'cler. f ibid. Filliuc. moral. Q. Q. tit. 31. c. 3, C n. 51. tf c. 1. n. 2. Leffius 2. de I. tf I. li 2. dub. 1. art. 2. tf 3. p 35. Unde etiam is, qui ea poteftate r utitur, jus experiri dicitur. Tacit. 3. t Annal. neque ipfe audeat jus experiri: J. 1 Fred. Gronov. vir magnus & meritis in c literas clarus. 2. obf. n. p 1 C A P U T II. Status hominis tf jus perfonanimdifferunt. De pofthumis , iis qui in utero funt, mortuis natis , tf monftris edifferitur. 1 Etiam de maribus, fceminis, hermaphroditis atque obftruttis. Jus patrium tf maritale expenditur. Oitinam partus fit legitimus inquiritur %' TT^m poteftatem aut jus habemus | l^é vel in perfonas, quas hic rebus opponimus, ut etiam fit in §. fi. I. de I. N. G. tf C. vel in res. Ue jure rerum poftea. Nam cum bominum caufa omne jus conjlitutum fit. I. 2. ƒ. de fiat. hom. pnmö de jure, quod in perfonas habemus, agam, ut propofita? materia? evidentiorem intellecfum non tantum lector capiat, fed etiam hic_pra?cipua juris Romani & hodierna principia ordine digefta habeat. 2. De eo jure autem eft titulus Inft. de jure performr. quem alii perperam mifcent cum inferiptione, qua? ex/fat m Pande&is deftat. hom. nam Jus perfonarum eft poteftas legitima, per quam homo fièjectus eft aut nofter dicitur. 3. Status autem hominis eft conditio & qualitas, qua? natura1 vel lege homini ineft, per quam hoe vel illo jure uti cogitur; Ex conditione hominis legitima, ceu ex caufa, oritur aliquandojusinperfonam tanquam effeétus, qui cum fecundum rationis perficienda? artis gnaros fit pofterior fust caufa, primo de perfwiarum ftatu ordinem ediëti perpetub fecuti dicemus: Hermog. in d. I. 2. 4. Altcrplex eft diftinaio conditionis Live flatus, quem habet homo. Huro jam natis cenfentur, quoties de eoum commodo agitur. I. 7, /. 2J£a>jU6VWV i<;}. 30. Nam alias menfis quoque pro triginta diebus accipitur. I. 101. ff. de R.l. 28. I. 31. 5. 20. ff. de JEdil. ed. I. fi. C. de jure delib. Nov. 115, c, 2. /. 2. C. Theod. de decurion. quam denumerationem probat communis Germaniae confuetudo. Mynfing. 6. obf. 40. n. uit. quam fi fequamur, fex menfes clxxx. dies efEeient, & ergö duo qui in d. I. 3. fuperfunt, feptimum menfem inehoabunt. 31. Octavo menfe qui nafcitur infans, non jufto pattu dicetur editus , Varro apud Geïlium d. c. 16. Hippocrat. libr 7re(i BKra/u. rationem alii inde quaefierunt quod oélonarius numerus fit imperfethii Alex. Alphrodifasus 2 Problem. q. 42. 32. Alii quod foetus ter moveatur in matris utero, quarto, feptimo & nono menfe. Vetus Scholiaftes Homeri adlliad. ■f. Cenforin. de die natali c. 8. non rumpit ergö teftamentum. arg. I. 2. C. de pofthum. hered. 33. Tempeftivus & frequentior eftille partus,qui nono menfe gignitur. 2. Macbceor. 28. Amm. Marcellin. lib. 14. quo natum effe Joannem Baptiftam comperies fi Lucae cap. 1. verf. 26. jungas cum verf. 57. 34. Decumanus quoque genitalis eft. 1. 29. pr. ff. de lib. & pofthum. I. fi. ff. de fideic. lib. arg l. 3. ïi.ff.defuis& legit. her. \Nov. 39. cap. 2. Sapient. 7. 2. êf in utero matris figuratus fum, care lempore èiccem menfium: Virgil. Eclog. 4. Bucol. Matri longa decem iulerunt fajiidia menfes: Arnob. adverf. Gent, lib. 1. in utero matris J«c8 formatus, abfolutus menfibus % confummatus decem: 35. Quod autem Servius Honoratus ad' ducFum Maronis locum fcribit, 1 27. Qua? major a?tas non tollit vene- 1 rationem, qua? parentibus debetur, nam, praceptum de honorandis parentibus, quod adverfarii maximè urgent, eft generale, pertinens ad omnes liberos, five 1 fint majores , five minores xxv. annis. I Cl. Chriften. Anteceff. Amftelodam. de ( Jure matrimon. diff. 3. quceft. 5. h 28. In vicinis provinciis autem filius 11 debet complelTe atatis fua xxx. & filia ( xxv. annum, Jus Jul. & Mont. cap. 73. ïmö fi nee ad eam atatem pervenerint, "\ coierint in matrimonium infeiis & no-1 c Jentibus parentibus, id ratum tamen eft. t 10. Ut patet ex adducfa conftit. ver- c bis d. c. 73. Si liberi abfque confenfupa- \ t rentum contrahunt nuptias , tune iis paren- ' li tes donec vivunt, doteni dare aut propter ( miptias do?iare non obligantur , nifi NB. v hèmtes idvelint facere : fubfiftitergoconnubium, alias enim doti aut donationi ff propter nuptias locus non effet,. /. n. l. L 19. §. 4. /. 41. i.jf. de jure dot. non j pi I entis enim nulla funt qualitares aut accidentia, ut in fcholis loquimur. I 30. Sic etiam apud Trcmonienfes virI go fine confenfu etiam propinquorum 1 nubens, nil amplius accipit quam armarium cum fuis veftibus fufumque columque unum, id cateris ipfo jure pro exheredata habetur Stat. Imper. Civit. Tremon. art. 87. 1 tf art. i8d. nee tarnen nullas contrahit nuptias. I 31. Ea qua; contra adferuntur obfervata fuerunt aliis, & locis ex facris paginis Gcnef. 24. Judic. 14. Tobice. c. 6. nil aliud probatur, judicio etiam Corafij Epiftol. QQ. cap. 29. n. 1. alias dilfen- i tientis, quam curam conjugiorum pertinere ad parentes, cum illi optimum confilium pro liberis fuis capiant. /. fi. C. dc impub. tf a\ior. fubftit. 32. Quorum arbitrio, hac in re tam gravi & qua parentibus maximum adferre poteft prajudicium , fi liberi ftent, piè agunt, & Servatoris fui Chriftiveftigia premunt, de quo fcribit Lucas cap. 2. verf. 51. tf erat eis fc. parentibus fuis fubjectus: quod fi facere neglexerint, graviffime peccant & ob id olim a Deo poenam durifiimam exfpeètent. 33. Nam per ea qua hacfenusdiA-i, nil derogatum volo bonori & obfequio & officiis, qua liberi parentibus praftare coguntur, five fui five emancipati fint liberi. Exod. 2. n. Epbef. 6. 1. & Coloff. 3. 20. /. 4. §. i.ff. de in jus voc. 34. Anathemate feriatur magifler ille lequitiarum, qui vit loquar cum Laéf anio, excufferit tam deforme myfterium, ït erudire velit liberos, ne patrem ut iecet, honore profequantur, cujus perbna femper honefta & fanéfa filio videri lebet. Uipian. in /. 9. ff. de obfeq. parent. ]ua de re fuadeo omnino, legas divinis lumanüquc Jiteris eruditum virum Petr. Jregor. (cui per ignorantiam vulgó Tho • )fani, ut Petro Eridero, JVïindani noïen inditum) in tract. cui tit. Prcelud. )pt. JCti. lib. i. cap. 40. per. tot. 35. Quod expreffè continetur Caroü 7. Imper. conftitutione & Concilii Trientini decreto, quamvis fecundum u■umque irrita non fint matrimonia abfque onfenfu parentum conrracfa, nam legiïr in Declarat. Religion. Augufta; Vinde* c. Anno 1548. rubr. de Sacramento juod nos novimus efle nihil Joh. Calin. 4. Inflitut. 19.) matrimonii §. pen. 36. Et Tridentini Pontifices tit. de rerm. matrim. ajunt, nihilominus Sanct* ei Ecclefia ex juftiffimis caufis illa, nem- matrimonia abfque parentum confenfu con-  DE JÜRE IN RE et AD REM t-ontraéta, femper deteftata eft atque probibuit. 37. Fruftra ergö objicitur Decalogi praceptum: Menora patrem tf matrem, tf Levit. 19. 3. id enim in dubio benignius interpretari non minus juftius quain tutius eft l. 192. §. i.ff. de R. I. Neque id ad fummam antea memoratamneceffita-. tem trahendum, cum alias matris corifenfus eodem modo fequiretur, qüia ei eandem debemus reverentiam, ex lege rriorali & civili. I. 4. g. 2. ff. de in jus toe. 38. Et fi nobis quoque ut Ebrais , mos effet, locum illum legis aeterna? ex fcriptoribus ejus gentis explicaremus, quod alias a viris, maximis fapientia incrementis ornatis, fa6tum effe non ignoraroHS. Ebraei autem quid nomine honoris aut timoris parentum intclligant, ex niente veterum interpretatur Salomon Jarchius ad d. Levit. 19. 3. 39. Cujus verba civitate Romana donavit Cl. Seldenus, de I. N. tf G. ad difcipl. Ebraor. lib. 7. cap. 2. p. 795. ubi tegkut, Qui nam eft timor feu reverentia bek ftlii ? Non fedeat in loco patris, non kquatur in loco ejus , nee verbis êjus contradicat. Et qualisnam hek bonor exhibendm? Prabeat parentibus cibos ac potum tf veftimenta, calcecsinduat, introducat atque. educat: 4.0. Ubi nullam vefiigium ejus necefÜtads de qua nos agimus, nee in toco èo opere Seldeni, in quo de fep tem illuftrioribus juris naturalis & divini capitibus, tum etiam de minoribus ediffertavit, ejus ullum veftigium cernitur, cum tamen integro libro quinto de concubitu tum licito tum illicito, tractet. 41. Ajunt graviter adverfari Numer. cap. 30. ubi ait Mofche, fi filia votum j fecerit &jurejurandoidfirmarit, patrem ' ubi id refciverit, id poffe irritum facere, multo magis nuptias per quas non Deo ut per votum , fed hominibus obligati fumus, irritas facere poterit. 4*. Kefpondebo verbis Ulpiani in /. 2. §. i.ff. de pollicit.. voto obligantur patresfamiliaram, non liberi, cum votum ad facra pertineat, qua? liberi non habent, fed ut exftat in /. pen. $. 4. C. de adopt in facns patris funt conftituti. Alciat. V. Cl. lib. 5. parerg. c. p.junge can. 1. 2. tf 3. cauf. 2c. q. z. 43 Et alia ratio eft voti quam nuptiarum, nam per has quis faltem quod ad perfonam adtinet, obligatur, per votum vero res fsepè praeftanda, ex quo alienatio fequitur, quse liberis interdida eft. /. fi. §. 5. C. de bon. quee lib. Joan a Sandè de probib. rer. alien. c. 3. n. 2. tf ideö d. cap. 30. verf. 3. de fcemina fpecialiter traditur, quae cum nee miles effe queat, & poftulare vel M agiftratum poteft atemve gerere prohibetur , caftrenfia vel quafi caftrenfia bona adquirere nequit, nullo cafu vovere poteft, ut ex eo res praeftetur. 44. Filius verö cum in caftris autmïlitia togata aliquid proprij pleno jure acquirere poffit, /. 6. pr. C. de bon. qua lib. ideö fi voto fe adftrinxerit alicujus rei folvenda?, fecundum jura divina obligari eum conftat ex d. cap. 30. verf. 2. 45- Aut dicam ibi fceminam imbecillitate fexus et fragi/itate fua. /. 2. §. 2. tf 3. jf. ad SC. Vellej. tacit. 3. Annal. non imhecillem tantum tf imparem laboru bus fexum: voviffe quod corpori vei anima? adferat difcrimen, qualia vota Pontificiis ufitata , noftri damnant multa, ideoque nee obligatur, per ea qua fcribunt Andr. Vallens, ad tit. x de voto §. 1. n. i. Balduin, de caf. confe. lib. 2. c. Si caf. 7. Carpzov. Jur. Ecclef. lib. 2. fit. 9. def. 172. n. 13. tf feq. Hohhes de Cive cap. 2. §. 13. _ 46. Et cum utroque cafu objectum voti fit res illicita, juranïenti nulla vis eft I. 5. C. de II. nee enim idfervarioportetj jfi in alterius detrimentum .am dare illi, pecuniam pendito prout eft dos uirginum: 48. Ex quibus verbis D. Rivetus ad l. cap. tf ad Decal. Exod. 20. 12. itaarmmentatur, fi patri hoe jus fit in filiam :orruptam, id quoque habebit in intejram, nee credibile effe, puellam ad ftu)rum aliter fuiffe adduéfam quam matrinonij pactis, aut faltem poftea id non mafiifie. 49. Haec autem tanti non funt, ut ïerbam dare aut victum profiteri cogars aam ibi agitur de eo, qui virginem ftupravit, qua cum nuptias aut fponfalia non contraxit. d. verf. 16. qua non eft defponfata: qua ergö fruftra prsefumuntur interveniffe. K » 50. Ideo-  6% rELTMANNI TRACTATUS 50. Ideóque flagitium magnum in IIraële patraverat: ut apparet ZX'iif ero?ï. 22. j v. zo. xi. Vid, Fabrot. Exercit. 3. ƒ1.54. qüod ultimo fupplicio pleétcbatur, vel ut Judaei dicerent excifione. Adi Seiden. de SucCcff. ad LL. Ebraor. cap. 3. p. 24. & diatribam Is. Abarbanefis ad Numer. c. 15. 30. latiné verfam a J3uxtorfHo. 51. Sfuprator ergö cum effet propu diofus homo, moribufque indignus, cur non Hceret patri diffentire? cum haec diffenfüs caufa alias jufta fit. arg. I. 12. §. 1. ff. de fponfal. I. i 8. v. de nupt. Thom. Sanchez de matrim. lib. 3. difp. 9. n. 1 o. Kitzel. d. tratl. cap. 4. tb. 5. Ut. a. atque hanc ejus loei expöfitionem fibi non difplicere mihi adfirmavit vir magnus & Theologiaé doétor inclytusMoyfesAmyraldus antecefibr Salmurienfis. violationi imminet, five a Numine ut naturae totius parente et reciore, five ab hominibus infligenda, monerent. 4. Nee folum quid liceat , fed quod honeftum eft intuiti funt. /. 144. ff. de R. I. quod luce meridiana clarius patet ex /. 1. §. 3. tf 4. ff. de perk. tf comvrod. rei vend. in qua dicitur laudandum effe eum, qui cum poffet ex lege contraéfus vinum effundere , id tamen non fecit. 5. Atque ita quoque intelligendus fine dubio eft Papinianus in d.l. 15. quod non deceat filium juffum patris exequi fi fit rei turpis, quanquam alias veile non credatur qui obfequitur imperio patris /. 4. ff. de R. I. cum ejus juffa nee potuit filius detrecfare, ut aic Tacitus Annal. lib. IX. 6. Vel fiquis civili cum vinculo cum exaudire malit, ipfum non ignorare oportebit, JCcum gentilem civiliter quoque dixiffepietafem, exiftimationem, verecundiam tf bonos mores, non autem ca verba ufurpaffe, prout capiuntur in morum Philofophia et ratione qua? de Deo explicatur, quam Romanorum docf iffimus Theologiam vocat, ac proinde mutari queunt novis moribus aut legibus. §.pen. Inft. de I. N. G. tf C. 7. Res exemplis het clarior. Julianus exiftimat jam apud fe in l. 2.7. 4. ff. ad SC. Trebell. quam apud Ulpian. in l. z. §. i. ff. de vuig. tf pup. fub ft. Improbüm effe eum qui follicitus eft'd* vivi hereditate : Vid. Erafm. Roterod. Adag. cbil. 1. cent. 7. 14. An ergö non probè agere Imperii Principes dicemus quando gentilitia paéfa faciunt ? Abfit. j 8. Maximè cum moribus pacto here' ditas detur , invité tf reluEtante 77>emi, de, tf fateor ed quidem qua Exquiliis habeat , fcribit Bertrand. d'Argentré ad Confuet Brit. art. x66. tit. des appropriances. cap. 4. n. 23. tf feq. fecundum quos nofter JCtorum ordo refpondit, confultus m. dc. lxih. Die De,cembr. xnx. in caufa B. contra B. in I refponf. 1. ad Quaft. i.rat.dub.tfrefponf. t ad Quaft. 8- rat. dub. I 9. Rogatio Julia de maricandis ordinibus, ut eam explicartmt Anton. Au* guftinus et Jacobus Gothofredus, dice: bat effe contra Existimationem, fi jfenatoris filïa Jiberto nupfiffet, et tales ' nuptias nullas declaravit Paulus in l. 16. ! pr. ff. de rit. nupt. quod tamen jus cor'. reéf urn eft rectè , Nov. 78. cap. 3. Nov. 117. c. 6. io. Nam eleganter non minus quam verè C a r v t IV. Qtueftionis t>ra?cedentis plenior declaratio. Lex Xy. de condit. inftit. in Pandect. pleniffimè explicatur. Et Ordinatio Ecclefiaffica Civ. tf Mare. expenditur. I, T^\Icat aliquis fi eft peccatum &tur\j pe facfum non obfervare patrum & ejus confenfum negligere, uti traditum fuit cap, praced. 3. n. 32. nee aliter nos ergö pofle facere credendum efl. /. 15. ■ff. de condit. inflit. ubi Papinianus inquit, qua facta laduiit pietatem, exiftimationem, verecundiam noftram tf ut generaliter dixcrim, contra bonos mores fiunt: nee facere nos pofte credendum eft. 2. "Ei primo allegabo, quod ea lex 15. non pertineat ad forum externnm quod forum fori, fi Diis placet, vocant, fed ad forum poli ut ait Pontifex fummus, in quo fcelera mente metiri folent, nee manu & minis mortales cogere. Vid. Seheca.Epift. 49. 3. Cum enim jurisprudentie finis fit juftiüa univerfalis, utplaniflimè demonlfravi in fpicilegio ad pr. I. de j. tf j. hinc fit ut ex antiquiflimo Pontificum collegio, de quo adi Pompon, in/. 2. §. 5. ff. de O. I. in pofteritatem propagati JCti, qui ideö Sacerdotes juris in /. 1. §. 1. ff. de l. tf. I. tf divinihumanique juris omnis fcientes audiunt, uti obfervavit Gothofredus ad l. 10. §. 2. eod. tit. non faltem humanum jus docerent, fed de officiis tam erga immortales quam erga mortales, five naturaliter, five civiliter obfervandis, atque de pcena, quae eorum  DE JURE IN RE et AD REM. <9 verè Severin. Boëtius de confol. Pbilof. 3. met. 6, ut eum edidit Janus Bernardus. Omwe humanum genus m terris Simili furgit ab ortu: Unus enim rerum pater eft , tf iterum Quid gemis tfproavos ftrepitis? Si primordia veftra, Aucloremque Dsum fpettes, Nullus degener exftat, Ni vitiis pejora f ovens, Proprium deferat ortum: 11. Poëtae quoque qui judice docfiflïmo Balzacio dayis Jon Ariftippe difc. 1. primi, et Laótantio aucf ore Inftit. divin. 1. cap. 5. antiquiflimi generis humani doctores perhibentur, ut mox taks erudirent, non contra exiftimationem fieri fi non aequales jungantur conjugio , fuos Heroas humihum amore captos fuiffe cecinerunt, fabulas eorum , quae contigiffe feruntur ante id tempus quod admiiit hiftoriam , memories produnt, quod Achilles Brifeïda, Agamemnon Caifandram, Ajax TecmeiTam, puellas captas in bello, deperierint. Vide etiam Horat. Carm. lib. 2. od. 4. Ovid. 2. Amor. eleg. 8. ■ ■ x2. Sempet exiftknatum fuk, contra Veuï.cu'ndiam. effe , ff dotis confexvandae caufa, fidejuffor a maritodaretur. /. 2. C. Ne fidejuff. dot. 13. Hodiè tarnen mores quarimdam gentium ejufmodi üdejuiTores admittunt, quandö vel maritus ad inopiam vergit. Gail, %. obf. 84. n. 10. aut tabulis antenuptialibus ita cautum fuit. arg. I. fi. C. de pact. int. emt. Cujac. ad d. tit. C. ne fid. dot in fi. Anton. Faber Cod. Sab. lib. 5. tit. 14. def. 1. n. 7. tf defin. 4. per tot. quos laudat Groenewegen ad d. tit. de LL. abrog. n. 2. tf 4. quod & apud Graecos obtinuiffe auctor eit Harmeno puhïspromt.jur. lib. 4. tit. 8. n 9. 14. Similiter quoque contra reverentiam facit filius, fi patrem fine venia praetoris in jus vocet. I. 6. ff. de jus voc. Hac verö tempeftate fi magiftratus ad petitionem filii caufam luis non diffmulantis decernat citationem, veniam concedere inteliigitur, etiamfi ideö fpecialiter non fuerit rogatus. Adi fcripta nobis in hft. Jur. noviff. tit. di atlion. §. 12. n. 51. tf 51. tf Cujac. 10. obf. 10. Gudelin. de jure noviff. lib. 4. cap. 5. Bufms ai. L 2. ff. de in jus voc. n. 8. 15. Quod confuetudine et curiarum ftylo ideö receptum, quod ea vetus ir jus raptio quae obtorto fiebat collo, ut: alibi contra Bachovium difputavi, in not, ad fcotani exam. jurid. tit. de in jus voc. nobis non fit in ufu; et quia non edere folemus nomen acf ionis qua volumus experiri. c. 6 x. de judic. c uit de lib. obl. Nicol. Everardi confil 80. n. 3. Imbert. lib 1. cap 15. n. 4. Chriftinaei vol. 2 den tif 88-n 7. 16. Judex imploratus, ut ex nobiliflimo fuo oflicio omni meliore modo jus et juftitiam adminiflret, curam quidem habebit ne famofam dicam impingant parentibus liberi, fed fi qua fubeffe videbitur, eam verbis in factum temperabit. Vid. Ludovic. Gilhaufen Arb. Jud. Civ. caP 3 n 35 17. Antiquitus apud Romanos non tantum Philofophis, in quibus major ratio ipfis videbatur L. 6, C. de maner, patrim. Sed nee juris civilis profeflbribushonora^ ria peten tibus praetor jus dicebat ^ cum civilis fapientia precio numario non fit ceftimanda, nee D E HO N ES TAND A, dum in judicio honor petitur: ait Ulpianus in l. 1. §. 5. ff. de Var. tf extraord. cogn. & quia Philofophos id primum profiteri oportet, mercenariam operam fpernere d. I. 1. §. 4, ubi vid. Grotius in flor. fpwfi 18. Praeceptor autem hodiè non pee» cat contra bonos mores, quandö in judi| cio perfequkut id quod fibi a difcipulo . debetur, arg. 1. Corintb. 9. 11. ad Ro, mem. 15. 27. DoéfilT. Groenewegen de LL. abrog. ad d. §. s. n. 5. Sic volvenda atas commuiat tempora rerum : Porro aliud fuccedit tf e contemtibus exit. ut canit Lucret* de rer. nat. lib. 5. 19. Et hoe pact0 in oificio continentur mortales, bonifque moribus convenienter agere erudiuntur , quandö eos remunerari, aut gratias habere iis coguntur, quorum eloquentia & diligentiameliores redditi funt, ut Aquilius Regulus ad Nicoftratum rhetorem fcripfit apud Papinian. in l. 27. ff. de donat. quod libris epiftol. legal. cur non comprehenderit Joan. Raymundus, miror. 20. Mvo hoe noftro id maximè utile eft, quia non ubique nee femper in ingrefiu facramenti eifertur honor , quod olim debuiffe fieri docet nos JCtus in i» l. 1. §. 5. dicitur in ingrefiu Sacramenti^ pro ftudiij quod ita appellatur, quia doctor jurabat fe non ingenia deleturum fed fideliter doéturum Accurf. ad d §. 5. Feftüs de V S. Sacraimnto dicitur, quod jurisjurandi facratimz interpofitd actumeft. K 3 ai. Dif-  7ö FELTMANNI TRACTATUS ar. Difcipulos quoque juratö fe obftrinxiffe probat Hipprocatis Jusjurandum, quem Heurnius docuit fari latinè, fic, Sanclè itaque promittö, me loco parentum habiturum hunc, qui me hanc ar tem docuit, nutficiumquê me ei praftiturum, tf quibus eget benignè impertiturum tfc idque ad exeroplurn fagate militie, quam togata emulatur, $• fi I de müit tejt. obtinuilïe credibile eft. Vid Ifidor. 9. Origin 3^ 22 Imb quod jure antiquo fuit pretio, fit apud nos nullo honore, nam meretricem, que impudicitiam femel apud iEdiles profeffa erat, quod memini me legere apudTackum, Non Turpiter,accipere cum iit meretrix, ait JC. in l 4, § 3. ff de condict ob turp. cauf. 23 Sed loquar cum Horatio lib. 3, Carm. od. 3. Mos tf lex maculofum edomuit nefas: nunc enim floret repertum laudibus Tertulliani, qui inquit, libr dehabit mulitr. mdlius rei turpis eft merces decora: nominatim id comprobatur verbis ore divini Mice prolatis cap. 1. v. j. (*) 24. Poftrcmö obfèrvari veiim, non omne, quod heic vel alibi dicitur, fieri contra bonos mores, non facere nos poffe, ut enim fuuscuiquegentimoseft, (f) ita quoque aliud probat , aliud culpat. Sïkbo gentium nationumque quas fama obfeura recondk , inftituta et mores, quos ab ipfa natura abhorrere dicemus. 25. El ut adpauca redcam; Gallis , feverioribufque gentis etiam noftre homi-1 nibus videbkur effe contra bonos mores,' fobriam ebrietatem ex fiftulis trahere, (4) tabacum tamen non viefima faltem vulgi eft ut ait Barleus, nam ut cum Terentio loquar, fecere alii fiepè , item boni: Perfis turpe habetur ipuere, non nobis. Connan. 1. comment. 1. n. 3. 26. Nos non bené moratum eum dicemus , qui ftomachi five vitium five operationem, ore palam in triclinio prodit, Angli tamen falutem id facienti precantur maxumam 27. Itali et Hifpanipeccatum magnum (*) Vid. Scip. Gentil. ad apuleïi apol. w, 859. adeo ut id, quod non ita pridem moribus quafi rntrodudtum e-at , ut le Carivart, apud italos & gallos hedie improbetur vid Joan Faber. ad >.J deinjur. Matth. Boys ad Joan deGarronib. de Secund nupt poen ïf. in addit, «. 1. (\) Cariefuf de methodo art. r, vers fateor. (4) Itno fub poena aurei& quidem, fancWne dupü cum fxpius quis deprehendatur; in Provincia marcana id vetitum edicto Principis Clivis ' 13. febr. 1664. j ajunt vino inebriari quemquam, non ita \ moribus noftris, alüs ideo notaris. Adi t Plieron. Rorar. lib. animaliabritiamel.rat. utunt. hom. p. 29. tf pafjim. Guyon. diverf. lecons. torn. i.fol. 269. tf facetèdefenfis ab Harfdörffero Tkatro Hiftor. Itali bibunt more befliarum nee plus potant qusm fttis deftdcrat; Germani bibunt, po~ I culum hilaritatis tanquam bomines ratione tf fenfu prcediti, quae in bruta, non cadant. 28. Ofcula apud nos tanquam officiorum et pudicorum affeóluum figna, non improbantur. Vid, Heemskerk. Batav. Arcad. pag. (mihi) 191. tf feq. in not juridic Calvin, ad Roman. .«6. 16. Ea Neaj politani cum poena capitis damnant. j Thom. Grammat, conf 48. ». 3. Nic.CarJ bo pract. lib. 2. c. 3 n, 92. f 29. Oenique quot bomines, toifententia: f ut inquit Comicus Andr act. 4.Je. 4. Vetant enim viri graves in fecnam prodire et perfonam ad fabulam agendam induere; i U T V. Hodie in Clivia tf Marcana Provinciapatris confenfus requiritur in nuptiis. An etiam aliorum? difquiritur. Dux Clivia eft Papa in fuis terris. Quid fint jura communia ? Equeftris ordinis Privilegium. 1 i- TV/f^i jam dudum fatis erat, non j IVJL modo pracipua objectamenta : pleniffime diluiffe fed ck funditus fuftilif-, fe, radicem ejus opinionis. Quod etiam I feodiè in nuptiis liberorum ex necejjitate ctoïli parentum defideretur confenfus.' • 2. Cam fubito exorta eft clara Principis promulgatio , per quam fummum illud Romanorum jus , quo ea fententia firmatur , cap. 3. n. 8. cum graviffima; fanéfione repetitum. hoe anno cid iocxxv. i die XXI. Julii. I 3. Verba ejus, qua ad hanc rem fa-' ciunt, hic commemorabo ; Jubemus ne pofthac quisquam fine confenfu expreffo pa- \ rentum eorumque quorum voluntasjura communia chfulerant , nuptias contrahere aut, clam fe defpondere inftituat. Si qui contra > fecerint , non pro conjugibas babentor tf \ forte faiïd hierologid nulla tf irrita cenfetor; contrabenles in carcerem conjiciantur \ vel alia arbitrarid petnd pro admiffi quali- I tate coerceantur, etiam parentes donec vivunt minime dotare eos compellentur etiam, fi morte unius parentis ejus bononmiproprietas ipfis obvenififet: 4. Cum autem apud omnes conftet, leges futuris faltem negotiis formam prafcribere l. 7. C. de 11. nuptias ante eam conftitutionem fine parentum confenfu contraótas valere, nee liberos ex iis natos & nafcituros pro fpuriis habendos effe, colligitur vel ex ipfis conftitutïonis Verbis, ibi,nepofthac. Adi Profp.Farinac. p* -2. fragment. Ut. L. n. 20. écficadhuc  €0 FELTMANNI TRACTATUS herent, dixi in fpicil. ad Inftet. ad lib. i iit. i. 71. 3. 13. Hac lege de confenfu parentum k nuptiis abhidendo, lata, defiderabiturinterpretaiio. /. 2. §. 5. ff. de O. /.Namex iis verbis edicti, & eorum quorum confenfum jura communia defidcrant: difputatio foid orietur. Qua in re quanquam magis prudentiam aucforitas neceffaria elfe queat, ego tamen quid fentiam, confignabo. 14. Vulgo notius eft autem, quam ut dicidebeat, verbisjuraeommunia, intelligi jus civile Romanorum. Ord. Cam. A. 1500. ordnen. de Confiit. Maximil Notoriis Anni 1512. und nacb dem P. 0. A. 1577. §• I7-. 15. Unde non aliorum confenfus requiri tur quam eorum , quorum aucfontas jure Quiritium elf neceifaria, fic enim in hac nova conftitudonerelatio ad illud jus, non poteft autem plus efle in referente quam eit in relato, uti loquuntur Bald. in l. fi donatio. C. de donat. n. 2. Gail. 2. wf. 1. n. 15. & alii multi quos memorat & fequiturWilh. Anton. f 'reundenberg. de rcfcript. mor at. concl. 66. n. 115. éffeq. Auctor, adfert. Brandenb. in Cliv. 6? annex, p. 418. 16. Ideoque illis verbis veniet haut mater. Vid. Livius hiftor. lib. 38. c. 57.neque etiam pater fi libertifintemancipati, 1. 25. ff. de rit. nupt. multo minus curatores aut propinqui ibi comprehendunrur., /. 20. ff. de ritu mept. I. 8. C dt nupt. I. xoi.ff.de K O. 17. Quod ex iis, qua in memorata conff itutione fequuntur, planifümum quoque fit, nam poft ea qua h. c. 25. n. 3. retuli, è veftigio fubjicitur : Nil tamen noftro Clivo-Marcano equeftri ordini hoe in cafu per Receff Provincialen! die 14 Aug. 1660. concefto privilegio per boe noftrum edictum derogatum erit. 18. Jam vero dubium non elt, equeftris ordin is privilegium efle hoe, quod fi virgo nobilis etiam non exfpectato matris & neceffariarum perfonarum arbitrio nupferit, ejufmodi conjunótionem duriffime pcena fubjacere, uti fcripfi cap. 16. n. uit. 19. Quare cum jus fingulorum in nobilibus foium fitconftitutum, auconfequentias trahi non debet. /. 14. ff. de 11. accedit axioma, exceptio firmat regulam in eaübus noc exceptis. 20. Nee avum quidem paternum, licet jure civili confenfus defidertur /. 3. I. 9. 16. §. 1. ff. de ritu nupt. per ea verba intelligi, cuivis apparere poteft ex eo I quod dixi cap. x. n. 21. & quia nep osI non eft hodie amplius in avi poteftat. IGroenewegen. ad §. uit I. de nupt n. 2. 21. Nam vocabulo parentum eos Aflos parentes fignificari, in quorum poteI ftate funt liberi, hac in materia tralati! tium eft. pr. I. de nupt. Vid. cap.^.n. 18. 22. Quinimo nequidem patris in cujus i poteftatie funt liberi, jufliim exfpectare aliquando cogantur, nam fi filius xxx.& j filia xxv. annos nata, nuptias contrahere I queunt, infeiis etiam parentibus. utialle- gavi c. 3. n. 29. juntt. c. 4. n. 32. & non eft abhorrens a jure civili. Nov. 115. c. 3. g. 11. 23. Sed quos ergö prater patrem, iu cujus facris liberi funt conftituti, compleéfuntur ea verba? eorum quorum cmfenfum jura communia dejidtrant: Ajo eis fignificari quoque patrem, quamvis, filia fit fui juris, attamen intraquintum& viceCimum &tads fiie annum conftituta. 2. C. de nupt. etiamfi vidua effet. /. ig. C. eod. Joan a óande lib. 2. decif. tit. 1. def. 3. 24. Tutores illis verbis etiam comprehenduntur, fi de impuberis hominis fponfalibus agatur. /. 1. C. d. t. 25. Curatorum confenfus etiam neceffarius eft, fi patèr fit furiofus. 1.25. C. eod. pr. I. de nupt. An & avi tune requiretur? Sic quidem jure Romano cantum L9.pT. ff. de ritu nupt. 26. Sed cum fario ejus in J. uit. depatr. pot. tradita, moribus noftris ceffet, dixi etiatn in hoe c. 5. n. 10. ideo nee hodie ejus confenfus defideratur necelfario, quam fi legitimus nepotis aut neptis fit curator , etiamfi diflentiat Carpzov. lib. 2. Jurifp. Conftft. tit. 3. def. 45. & feq. 27. Nee omitti debet, per ea verba etiam ipfos contrahentes fignificari, l. 2. /. 21. ff. de ritu nuqt. I* 1. I. h. l. *3- ƒ• de fponfal. I. 14. I. 20. C. de nupt'. C A P U T VI. Difquifitio de fervis adhiic hodie,neceffaria. De colonis fervilibus Lciten, , & ie iis qui poffident oirloffs , keurmiedige und koojfguter, nove ediffertatar. r. TUs Stiam gentium hominibus ex acI cidenti propter fervitutem imprefït qualitatem, l. 1.%. i.ff. de his qui fui ;el al. jur. ex qua dominus jus habet in terfonam fervilem, l. 2. d. t. §. 2.1. eod. jus  DE [URE IN RE et AD REM. g| jus fuum detrahi: quod ideö recte explicatur poteftas, d. I. 1. I. eod. 2. Servi autem funt qui juflam ferviunt fervitutem, quae eft conftitutio jurisgentiüm qud quis dominio alieno contra naturam fubjkitur. §. 2. L de jure perfon. ubi dixi. (*) 3. Quanquam in orbe Chriitiano veri fervi nön habentur. Anton. Vacca ad l. 17. ft. de ftat. bom. Gudelin. de jure noviff. lib. 1. c. 4. Groenewegen de 11. abrog. ad tit. I. de bis qui fui vel al. jur. n. 3. Perez. Jus publ. c. 53. & fi in bello capiantur hóftes, lytro quod inter Hifpanum Belgafque per Principem Auriacum & Mendozam Admirantum Arragoniae titulo Quartier olim Hagae Comitum, cum hic poltremüs ibi captivus effet, fuit conventum, vel alias modico liberantur , uti pro Philippo Gamma contra praefeéfum Voyfm judicarunt fosderati Belgii ordines apud Leonin. 2. emend. 7. n. 10. 4. Difquifitionem tamen de fervis fumfnè neceffariam elfe cenfeo, cum leges quae dè illis latae, ratione nitantur quae bona occafione fecundum Pedii dief üm in l. 13. ff. de II. ad fimiliainterpretatione aut juf ifdi&ione trahi queant: 5. ExemrAo fint, l. Jf. de OjT.PrcEior. ad quam egregiè ediffertavitvir egre gius Jac. Gothofredus, Sc l. i. §. fi. I lo. ff. de poen. A fervis etiam ad Mo nachos, & Jibertis ad vafallos argumentationes funt frequentes & utiles, uti cognofces ex Everhardi a Middelburgo Topic, loc. 35. óf 36. 6. Maximè cum in captos in bello quod cum Tufcis & infidelibus Mahumetanis gerimus, prifcum jus, quod gentium jure dominisinfervoscompetebat, exerceamus, Stamm. de fervit. perfon. lib. 1, (*) De pretio fervorum /. §. 5. C. <£? comfnuni fel va manum; fed hoe ibi seftimaüonis com rnunis caufa fic fcriptum, in venditioné autem locum non habet. Nam quis nefcit üaphnidem in Plinio lib 7. vacnisfe trecentis millibus & feptingentis feftertüs? id eft feptem millibus quu> gentis feptemdecim Philippasis cum dimidio: grande pretium in uno fluxu&mortalihomine,quem {blus grammatici titulus commendabat. apud Suetonium Lasl. L. Praeconinus emptus ducentis millibus nummum. qua; funt auinaue VhÜippaorum mdlia. Calvius fibinus in Üericca plures ana gnoftas habuit & fingulos centum millibus emptos Lipfius de magnit. Roman lib. 2. é. 4. Qui Hitemibus inferviunt non in pretio funt, nam fafti taebdomadales nuntiant venetiis 21. April 1Ó68. Scripram, quod Pyrata venetus pr^fectc fummo rmlitari vendiderat. 300, Turcas, fin. gulos pro 4, imper. thalsr: voor 4 reale flukken; i: c. 4. idque ab eo, qui id in Hungaia hac tempeftate vidit, accepi j nee bfcurè id colligas ex imperii conftitutioe : Receff. Imp. Auguftce Vindel. An. 566. §. Wietvobl ftcb, tffc. ibid. contra rurcam non tantum propter imperium, fed f honoris, corporis óf vita ergh pugna~ i- 7. Quod facimus ex juftiflimaratione^ [uae extat tot. tit. ff. Quod quifque jur. in i. fiquidem illi nos fervant & in ferviutem redigunt. Receff. Imp. Spir. An» 524. §. Ünd iviewohl nubn. ibi. óf in yrannicam brutalem fervitutem nos deduci •atimur: quod etiam Barbariae pyratae, aciunt cum illis , quibufcum illis juftum >ellum non efl. 8. In Indiis quoque fervos habent 3 forti & erudito homini tellus quaeq; pa» :ria eft, fi ibi magiftratumpoteftatemque jereret, caufasve oraret, turpe effet ei, us quod de fervis conftitutum, ignorare. . 2. §. 43. ff. de O. I 9. Quid quod in orbe noftro repperire iatur genus hominum, qui quam proxiuè ad fervos accedunt,^ fervi tamen non unt; Quos majores noftros nunquam hasuiffe ex Tacito demorib. Germanor. conftare poteft, nam fuam quemque fedem, fuos penates regere , fcribit, frumentï modum : aut pecoris aut veftis, ut colo|no injungi a domino , ck. petgk liberti 'fc. Romanorum non multi Jupra ïervos Germanorum funt. 10. Ut non duram eorum hominum qui alüs ferviebant, apud Germanos, Menapios, confinefque alios Gallia populos , quibus Romani imperabant, conditionem fuiffe eredam , fed cum tam ipfi homines bello vicfi quam agri eorum in poteftatem ditionemque vief orum concefiiffent, nequè expediret omnes manucaptos in fervitutem abducere, in praedüs nonnulli ad ea colenda relicfh 1,1. Ea de relocuseft in Probi Imperat. epiftola ad Senatum. apud Vopifcum.^ag. (mihi) 239. fubacta eft omnis, quatenditur late Germania: novem Reges gentium diverfarum ad meos pedes , imb ad veftros , fuppliceS ftratique jacuerunt. Omnes jam Barbari vobis arant, vobis jam ferunt: Sc iterum. Quid plura? illis fola relinquimus fola, nos eorum omnia poftidemus: quaï iri folo funt aut ex eo nafcuntur ; Inter* pres eft Illuftr. Salmaf. in not. Et rei & hominis caufa quis non comprobet? 12. Hac firmantur magis ex iis, qtiae Scholiaftes adnotavit ad Saxonum Jus Provinciale vulgö Landtrecbt lib. 3. art. 44. da Heffen fis dk Bamvren. tff 6. in fi. h Laf  74 FELTMANNI TRACTATTJS Laffen funt quos noftri majores linquehant in agris cum has Pr windas occuparent: Quibus laftln dicuntur a gelaffen, ut fervi a fervando. §. 3. ƒ. de Jure perfon. Vid.( Cl. Strauch. ad tit. C. de metrop. Beryto cap, 2. n. 26. 13. Nos ut fepé Germanorum S. in T. vertimus, eos colonos ferviles vocamus Laten, quos omnium vetuftiflimos eiTe ex iis qua antea commemoravi, apparet liquido. Kilian. in dittion. verb. Laet. 14. A quibus licet nomine diftinguantur ii, quos appellamus HorigeHoevener, Keurmiedige tfc. maximam tamen cum illis adfinitatem habent, nee in eorum conditione ulla differentia, omnes enim fervi funt & omnes ferviunt, etiamfi unus magis alter minus; quod tamen de imperfecta fervitute capias. Grot. 2. de I. p. & b. 5. n. 30. I 15. Non eos a fe invicem differnl mikum, conftabit ex iis que veris & antiquis literis continentur, non typis de- ' fcripta, fed aut manu prodita aut obferVata mihi ex ipfis rerum documentis, ex quibus feleéfiora quedam heic cranfcribam, & qua? opinor patrii juris ftu- y diofam juventutem juvabunt, nejuvenes in fcholis ftultifiimi fiant, quia nihil ex t iis qua in ufu habemus, aut audhmt, aut : méént i ut inquit Nobilis Scurra. Satyr pr. J ■ 16. Incipiam de iis hominibus, qui- > bus minor eft facultas naturalis faciendih quid velinz. Eos dico effe, qui in ditione Möerfa pofiident bona , difta vulgo d venialia & vernacule oorlof]goederen, nam c cum akerius conditionis h.,minibus nup- { tias contrahere nequeunt, mfi domini i confenfus tanquam juflus precdat. A- 1 pud Gehos etiam tales coloni exfiftunt, I qui id ajunt: contrahere nuptias non nifi 2 poteftate ejus rei indulta Fred. a Sancic de H feud. in prcelim. c. i.n. 15. g 17. Cum autem de glebs adferiptis ti jure id proditum fit, /. fi. C. de agric. d Nov. 22. c. 17. nefcio cur Udalr. Zafms t. fingul. refponf. 3. ». 78. propter juris ti imperitiam hoe ufurpari fcribat, cum e omnes nofhï hommes maximopere con- q vemant cum adferiptitiis. ti 18. A quibus ne Jovem quidem lapidem juravero derivari eos , qui in eo F traéhi Chvie cui nomen Lymerfi*, au- ac diunt Horige Hoevener (*) in agro g (*) In lenüOMo FfTendien fi dicuntur hc^ü-'ll ter judex fcoets f quia ejus perpetuae mercedem colonus éspê non praeftat aliam, quam quod dominus colono mortuo inde fodtfall, jus caduci, mertuaria & Traurrecht vocatur, Knich. de inveftit. 2. c. 3. n. 24. habeat curmedam, ïd efl, ex ejus bonis unum optimum habeat. 15. Unde apparet, non elfe elecfionem, ut nonnulli die Chur vertunt, fed potius optionem /. 4. ff. de opt. & eletJ. leg. arg. I. 9. y. 1. ff. de dolo malo: nam li eleéfio conceffa obfervandum ne optimus vel peftimus accipiatur. I. 37. pr.ff. delegat. 1 junÏÏ. §. 22. /. de legat. 1(5. In vicina provincia Julia, fi colonus curmedialis moritur, relióto filio, is optimum ex pecudibus habet caput, & dominus huic vicinum, ex Rofenthalio Wehner. obf. praït. verb. Curvvede Befold. thef. pradt. eod. verb. 27. Illud autem unum optimum vel ptïeftatuï ex. pecudibus &. jumentisck dicitur iebendige keurmied. In Möerfana provincia, territorio Ulpienfi, HorfteUti, Hammcnfi, Iflkmienfi, Campenfi, afiiique vicinis locis domino cedit equus optimus, fi colonus ille fervilis moritur, fi ejus uxor aut colona, optimam vaccam capit, inde vocatur Hauptrecht, Hauptfall, five optimi capitis praeftatió. Quod fi autem ex rebus inanimatis praeftetur, ut ex fuppelleéfile, ornamento & mundo & inftrumento, pretiofiffimum fi optet dominus, tune fimpliciter keurmied vocatur. 28. Quae quidem domini capere queunt, fifuojurefummoutivelint, fed cum non ignorent quod ait Terent. Heaut. act. 4. fc. 4. jus funvmum fisepè fumma efl injuria ,• & Cicero 1. de Offic. ex quo illud fummum jus fumma injuria. eft jam tritum [ermone proverbiwm: qua de re eleganter Franc, de Petris. 1. feft. lelt. 1. n. 10. 29. Nova humanitatis ratione introduftum etiam noftris moribus , ut dominis exiguioris aeris fumma, non autem ipfa res aut ejus pretium juftum folvatur, nonnunquam pro femiffe vel triente redimitur. Meifner. decif. Camerèl. torn. 1. decif. 20. 30. Arcana quoque dorninationis id expofcunt, ut eo melius ferviant homines, nam cum olim totum id quod ca- ducum erat, caperent domini, feditioaem & cruentum pertinaxque bellum exei tarunt ruftici & agreftes homines, ut nemoriae prodidit Sleidanus lib. 5. 31. Hac arcana Imperii & rationem juam vocant ftatus, fecütus eft celfiflinus heros Mauritius, princeps Araufia* :us, qui üt conditor quoque fuit rèip. :ujus cives ab omni jugo femper Jiberi fuerunt, ita ipfexin Möerfana terra fervitutisimaginemademit, &praecepit, ut loco ipfius optimi five Curmedaé equi, xvi. thalerös, vaccae vero vin. eofdem tiummos folvant coloni curmediales, par:e precor hoe verbo & alüs, quae ion femel ufurpare neceüe eft, quia na)ura qmtidie novas deproperat edereformas. !. 2. §. 18. C. de V. I. E. 2, F. 24. e. i- §• 3- 32. Huic hominum generi fimilesfunt i, qui pofiident bona quae Koosgüder noninantur, imó ejufdem conditionïs cuus funt curmediales efle crederemfacile, /ocis enim origo argumentum praebet foraflimum. 33. Nam aut in rigidiorem dérivatioïem & veram fortaflis inquiris, & Koofz dem erit quod latinis optio vel electie, juia trahitür a kiefen, quod noftris eft optare aut eligere, ut Koosgüder fint bona optioni obnoxia &. cuxméde. 34. Aut fi feftiviorem cupis originationem , dicas ea derivari a Koos quo rerbo fïiefn aut porcum rudhiese perfonse :tiam in fermone fimplicitate gaudentes, ippellare apud Menapios Ufïpetefque conueverunt, nam Koosgüder funt bona, ex quibus colono fervili mortuo j dominus praecipit unum optimum porcum, rehjuorum media pars autem pertinet ad eos., jui in ea villa funt. Bericht von natur der Kooftgüder in Anipt van Afpeil. $. 3. rillam hic voco einen Hoff, & etiam fu)ra, id me docuit Voflius vir honeftis irtibus copiofus , de vitiis fermon. Lat. ïb. 2. verb. Hoba. 35. Praeterea verveeem unum habet löminus, qui modico aere met drey Stanerffe redimitur. d. y. 8. inft. etiam fegeis quse necdum fake a folo feparata five ivecta in horreum live ruri jaceat, feniflem capit dominus, non quidem fru^um ipfarum, fed aeftimatione faéfa, >retii partem quam dixi ch Bericht §. i, L 2 Ca-  t6 FI L T MAN NI TR ACT ATUS cie hicri illiciti damnatae fuerunt. c. ft quis ufuram 14. q. 2. c. 14. x de ufur. 6. Minimum tamen in emtionereditus permiffa. c. 1. tf 2. 'i de errit. non fuit curatum. arg. I. 4./. deintzgr.reftit. quod cum debitor non praftaret, tune crefcebat illud in duplum, & fic porro; 7. Neque colore Jucri, fed paenas propter moram non foiventis infligebatur, Vid. I. 17. §. 3. ƒ. de ufur. Idque canones expreffe non vetuerant. Carol. Molina: de ufur. n. 84. 85. 8. Vel illud ex antiquis Germanorum moribus repetendum, apud quos, cum fcemis agitare tf in ufuras extendtre ignotum eflet, hunc tarnen cenfum crefcere fiverunt, aeftimantes rationi elfe conveniens ut cuiquc faa mora noceret. /. 173. $. 2.ff. de R. 1. Quid quod id videatur arceifendum inde, quod hi hominesolim \manum\ffi fuerint eaiege, utanniquadam die cenfum praeftarent, atque fic ob memonam date Jibertatis eum foïvere debeant. Everard. Topic. loc. 31.72.4. Adeo ut in poenam ingratitudinis duplo, tri* pio, &c. mulcfentur. 9. Redeo ad noftros cenfitos. Illi folyunt cenfum nummis ejufdem valorisfïve interni five externi, fecundum quem eos accipit Principis Quaeftor. d. Tinsrecht. \. niemand, nequeunt alienare bona nifi eonfentiente domino, qui fi non ipfe pretio 'ea mercetur et zere, ab emtore ei datux Iaudativum, quod efl primo anno duplicatus canon. d. §. I0« Idque etiam a liberis penditur exftmttis parentibus. $. Wanneer. Nulla Iprafcriptio contra dominum allegari pojtefl, fi is oftendere poflit ex antiquis fuis icodicibus, fibi deberi cenfum ex illis bo'nis. Item bet is. 11. Adeo quidem ut ei quingentorum annorum tempus non obftet. Ratio fortaffis hac, quod hi homines ratione bonorum fint fervi, atque fic quafi furtum fui ïpfms facere videatur, qui fe fubtrahere conatur praeftationi cenfus, arg. I. 1. C. de ferv. Aug. 4, neque ideo prafcriptione fe tueri poflint. Quanquam pro ratione et hoe addatur , quod cenfus poffit efle tam exiguus, ut eum fmgulis annis exigere operae pretium non eifec, et quia is qui cum debet obfervet diem, quo eum folvere necefle habet. §. uit. (*) 11. Ne- Trattatur de iis qui boirige Hoevener £f!quod cum debitor non oraftaret' tune Caput VII. TraEtatur de iis qui boirige Hoevener tf Thynsgenoten appellantur. Quid fit Fahrzinfz tf unde originem habeat novè inquiritur. Etiam de illis differitur, qui Lyffgewins tf deelbabr goederen poffident. i. /^Urn emphyteutis fimilitudinem eV^/ tiam habere noftros colonis ferViles die boirige Hoevener, vel ex eo intelligitur , quod dixi eum cui habitatio& villa relinquitur, adftringineceflitatefolvendi cenfus & canonis annui ipfi domino , qui inde barbare cenfualis dominus & vernaculè Tbynfherr vocatur. d. Inft ructie. §. i. in ff & cssteri coloni boirige Tbynsgenooten vel fimpliciter Cei\fiti\ Thynsgenoten. ibid, Addefis Wehner obf.' pr. verb. haub. 2. Quamvis hi etiam fint praeterea peculiare genus hominum, qui ratione bo-1 norum ex qüibus cenfum den Tbyns Ger-1 manis Zinfs, Belgis Cyns, Grot. I. Ira■troduSt. 4. 6. n. 2. folvunt, in fervitute1 funt fed tarnen leniore, nam in quibufdam locis parum diftant ab emphyteutis. 3. Eorum conditio durior, qui fi die anniverfario quo folvi debet canon, eum, domino aut ejus procuratori bonorum j non dederint ante folis occafiim, die fe-1 quenti ad duplum tenentur, fi ideo in! jus vocantur, tertio die ubi adhuc cef- j "faverint folvere ad quadruplum, quarto ad oéfuplum, & fic quavis dies adjecfa facit augeri obligationem. Tinfzrecht in princ. unde Fahrzinf vocatur, a gefabr five periculo, Germanis Rïttfcher Zinfs, weilen fie fortrutfeben. Wehner. obf.pratt. d. verb. 4. Hodie tamen fecundum fummum jus non folet agi cum iis, fed celeri obiatione moram purgare illis conceditur. Carpzov. Iurifpr. for. p. 2. conft. 28. def. 25- n. 9. Ita tamen ut id quod intereft, praeflent. Berlich. part. 2. concluf. 47. n. 6. tf feq. Coler. decif. 24. n. 4. tf 5. Et fi ex faóïo confultus Cal. hujus menfis Vllbris M. Z)C. LXV. refpondit Dn. Joh. Huberti JC. nobiliir. & focer meus. 5. Unde autem is cenfus qui ex mora dici dupheatur & nobis Fahrzinfs appellatur , originem trahat, non elf vuigo notum. Si quid conjeétura adfequi pof-'1 fum; puto eam referri oportere vel ad illud tempus cum ufurae per canones fpc- ^ (*; torte ideo quod cum hi homines ratic*. e bonorum fuit fervi vid. c. n 19. furtum uafi fui ipiius facere % videantur non foWendo enfum arg. L 1. C. de ferv fuz.it. & fic non rxlcnbunt ; Aut jam id arceffi oportere ex co.  DE JURE IN k E et A D REM 77 12. Neque hoe a jure civili abhorrens eft. arg. I. 2%. ff. quïb. mod.ufasfr.amitt. \ 35- ff' de mort. cauf. donat. I. 4. ff. de ann. Icgat. Quibus in locis cernere datur fi quid in fingulos armos debeatur, plures effe obligatianes; eafque non amitti non utendo. d. I. 28. Frid. Martini de jure Cenf. c 5. n. 78. & feq. 13. ld tamen explicare neceffe erit ex /. 7. ff c- de prafcript. 30. annor. ut iis a/ima's praftationibus prefcriptum effe intelligatur, poft quas triginta'annorum tempus elapfumeft, ita ut centum annis fi neglexent dominus, non jure fuo cadat, fed faltem feptuaginta annorum tranfacf orum canones petere nequeat. 14. Nam unius cujufque anni nova eft & fingulans obligatio, quae aliam quoque requint prefcriptionem. Treutl. 2. difp. 22. th. 3. I. ubi Bachov. in addit. quod in hoe noftro tra&atu, in quo de perfonarum nexu , ex quo praftatur cenfus agitur, non habet dubitationem Cl. Hahn. ad Wzfenb. parat, de ufucap. n. 7. 15. Eorum durior olim fuit eonditio qui apud Moerfenfes habent bona divifiliiia, deelbare goederen, nam bona mobilia poft mortem coloni feruilis, etiam ; capiebat dominus dkeSbis, uernciculèquo- ■ que der Grundhtrr $ verum hac aufteiitas ab ufu quoque receffit, &redimuntur hodie xv. sareis folidis, imö fi curta fit fuppellex, remiuk eequitas. 16. > Inter quam tamen ftriclum jus fó- ' lus Princeps cognofcit. arg. I. fi. C. de 11. Quare Praefecfi gratiam non faciunt iis aut alüs colonis fervihbus, de quibus antea dixi & de quibus porro fermo habe- i bitur, nifi fub hac conditione > fi Princeps ; iJ ratum habuerit. Hec accepi a Nobi- ! liff. D; ArnoldoaGohr. JC. Auriaco eon-1 fiiï & appellationum Judice. 17. Homines de quibus fcripfi hacfe- ) nus, dixi non multum differre ab iis qui j haffi & Laten vocantur, quo nomine ] etiam' in vetuftis fcripturis appellantur ï generaliter , quod inde accidit , quod ii arATyo» ïpeclarunt fecundum U 3. ff. de l Nam ut plurimum id genus colonorum fervilium apud nos reperiri, argumento funtlibri qui de eorum jureexftant. Vid., JusLaton. curtis Santenfis Epifc. tf HanJdar. eo, quod olim hi homines manumiffi fuerint ca lege , ut praeftaretur cenfus, cumque fci ob meirioriam datse libertaus eum folvere debeant Everard loc. 31. «, 4 quafi in poenam ingratitudiais; ita duplo & porro milicantur. 18. Illi coloni funt iidem cum illis, qui bona vulgo vitalitia audiunt, vernaculo fermone Lyffgewins goederen poffident, nam fi ex vita migravit homo fervilis conditionis \ heres cogitur jus defuncfi rurfus adquirere , quod dicunt die handt winnen: fi liceret italoqui, manum adquirere, unde qui id habent adquifitum j barbaro verbo?MmMta" vocantur; vidrub. c. 5. lib. 1. Jur. Santens. 19. Qua? locutio fortaflis ex antiqukate originem trahit, nam veteribusmanus fignificabat poteftatem, etiam legitimamSeneca 3. contr. 3. nemo poteft alium fud mam habere, qui ipfe in aliendefl^vSan. imp. I. de libertin. manumiffio eft de manu datio, nam quamdiu aliquis in fervitute eft, manui fef poteftati fuppofitus eft, tf manumiffus liberatur poteftate ; PlaUt. Aiïlul. a£t. uit. fc. uit. orabo ut manu me mittas. Legitima vero poteftas eft jus, ergo manum habere eft idem, quod jus alicui competere. 20. Ea autem nova adquifitio Handtwinningh teftificatibnibüs fcriptis faltem probatur, Jus Santens. lib. 3. c. 1. &alibi major e alibi mktorè ere fit, nam ii qui poffident Koosgüder dare confueverunt duplicatam annuammercedem. d. Bericht, citat. n. 27. in §. 11. zï. In villa Hanjelarenfi rk\ amplius quam thaleri Valorem five duos cantharos vim i ffus Hanfelar tit. 11. quod pro qüavis mutatione manus etiam in Möerfana Provincia folvunt, que tamen mutatio intra annum&fexieptimanas, intra quod tempus ein bulderbandt dicitur, permittitur. 22. Poftea autem ein vafte handt id eft: jüs ftrmum acquirit ille Laffus, quem ad librum referri, quoque curavit colonus. Ille non tamen ideo poft ejus mortem, quia etiam extraneumadhiberepoffumus, in bonis coloni fervilis jus habet, ficut nee in bonis illis propter que adfumptus eft, cum id colonus faltem juris fui confervandi gratia feeiffe intelligatur, ne per mortalkatem ambarum manuum vel duarum potius perfonarum ea bona fierent caduca. 13. Quod fi id factum fuerit in villa the Honfelaer tit. 13. jure conftitutum, ut dominus ad exemplum ceterorum vi* talitiorum barbarè fic dicforumbonorum3 yernaculè Lyffgewins güder, ea bona proximioribus defunófi coloni cognatis perfonis, ex gratia, non tamen mera, fed dato aliquo aut promiffo Turfus con:edit. In Moer fana provincia ü fum= L 3 ■ mum  ;8 PELTMANNI TRACTATÜS mum jas velint fequi, pro fingulis jugeris duos thaleros dari, a novis adquirentibus exigere queunt. Ex aequitate ta- • men decedit de jure fuo dominus, quem j movent paupertas , fterilitas, multitudo liberorum öc merces annua gravior. Id-1 que in alüs vicinis Jocis ufu quoque fervatur. J2. c. t. dub. x. art. 6. Layman. TbeoL j mor. lib. s.fett. y. tract. x. c. 3. n.a.Fdj liuc. mor al. £ (j. tit. 31. c. 2. 34. Hornei. 3. Ethic. 13. n. uit. Tarquin. Gallut, ad 5. Magn. Moral. Arift. 5. in explan. \p. 3. tf in q. un. ad d. c. 5. Lugo de I. tf 1. difp. x.fett. r. 71. 7. tf fut. 2. n. 31. 7. Atque ut fpeciales habet caufasnoc jus quod in perfonas habemus, ita quoque fingularia parit remedia , dicuntur enim praejudicia {. 37. ff. de O tf A. I. 1' §• !• ff' de K <}U3e acfionibus op ponuntur l. 35. §. 2. ft. de pracurat. d. I. x. 2. quatenus fc. in illis Praetores & Praefides non dato judice , fed ipfi eognofcere folebant. 8. Quare nee nomine acfionum ftricte fic dicfarum veniunt, latius autem fi verbum capias, quia per hoe etiam, licet 1 ex alüs titulis, quos tamen facit nafci juftitia univerfaüs, aliquid petitur, acf iones recfe vocantur. §. 13. J. de aïtion d. I 37- §• 2. 9. An autem illae fint in rem, anvero in perfonam ? non una omnibus ftat fententia ; pudet me viros doet os conjecturis explicandis & probandis operam abuti. Nam qui praejudicia queunt ad aiterutrum earum actionumgenusTeferri,cura actiones in rem & in perfonam, nafcantur ex jure quod vel in re vel ad rem habemus ? aft heic nobis non de jure quod in res, fed quod in perfonas habemus, difputatio inftituitur. 10. Omnibus fubüliter exactis, fedet verum effe, prajudicia effe genus acfionum. ab alüs difcretum, quod fpecialem habet caufam; Jus nempe perfonarum. 11. Ab objeéf o id arceifas etiam, non enim illis petitur res , fed perfona, propter qualitatem & itatum. d. I. 1. § 2. ff. de R. K l. 7. §. ft. i 9. de lib. cauf qui hominis ftatus non eft privatafedpubüca res, ut doéte Hotoman. ad d. §. 13. 12. Forfitan eas actiones fubindicat Tribonianus in §. 1. de act. verbis tfaliis quilmsdam modis: quafi dicere vellet, agï cum eo qui nobis obligatus, generaliter loquor §. 5. I. de except. vel ex jure rerum, vel alüs modis ex jure perfonarum, quod nobis competit ex obligatione nata ex variis cmifariim/figuris n. 4. recenfitis. 13. Dices fi funt ex obligatione , erunt in perfonam actiones, cum Üla harumdicatur caufa & mater; Giphan. ad rubr. f. deO.tfA. n. 13. Rsevard. ad i. l.l le aition. 71. 9. 14. Refpondeo , aut obHgatio oritur x debito contracto ex juftitia particulari & C A P U T VIII. E% jure perfonarum oritur attio prcejudicialis, Unde ea 7ieque in rem, neque in perfonam. Nova §. 1. I. de action. expojitio. I. pAtère nunc arbitror in quas perfoJT nas privatus & civis poteftatem habeat Jigitimam , uxorem , liberos & 1 fervos, atque ha? poftremae ambae intel- < liguntur in rubr. I. de jur. perfon. nam per- 1 fona dicfa eft a perfonando, & proprie | eft quod ad fabulas agendas affumitur,: Agell. 5. Nott. Attic. 7. Lactant. x. di-1 vin. inft. 2. Graeci a-faVwaro», ideö quod ori apponatur. 2. Deinde transferri ccepit ad omnes' qualitates quas nobis hsec vita veluti feena, imponit, ut faepe apud Ciceronem' legitur. Poftremö ipfos homines fignifi- j cat. Grot. flor. fparf. ad rubr. b. atque' ita fervis tribuitur, l. 1. ff. de his qui fui vel al. jur. I. 22. ff. de R. I. & eft hujus loei. 3. ]us autem hoe, quod in perfonam habemus, & ut dixi, non aperte tamen verbis iifdem, ex focietate inaequali, idcirco non eft aequatorium, fedrectorium. Grot. 1. de I. p. tf b. x. n. 3. 4. Nam oritur ex quahtate, quampietas, honeftas, gratitudo, excelientia & fuperioritas, ad finem noftrae civiiis difciplina? confequendum, homini injiciunt. 5. Atque hsec puto effe quae etiam intelligit JCtus in /. 1. ft. de O. tf A. per verba ex alüs caufarumfiguris. non autem eft haec poteftas ex debito vel obligatione juftitiae commutativce, nam quod ad fervos attinet, jure expreffum, inter dominum tf eum qui in poteftate ejus eft,nulla eUigatio nafci poteft. J. 6. I. de mxal act. de hberis eft $. 6. I. de inutil. flipul. 6. Patris quoque ad filium & maritiad uxorem, propter unionem qure eft inter eas perfonas, fictione juris afünnativa /. fi C. de impvh. tf alkr. fubft. Gen. 2. 24. " & contra , non eft: juftitia particularis, «tu» de re plura apud Leffium de l.tfl. <  DE JURE IN" RE ET AD RÉI ^ & emendatrice, aut non, fed ex aliis ti- I tulis antea memoratis, ilJius eifeótus eft I actio in perfonam, non hujus, quia eft caufa aéf ionum prajudiciaiium. 15. Non ea qua? dixi evertit, quod fint ex jure perlonarum. Nam cavefis adfirmare ideo elfe eas acf iones in perfonam , nam aliud eft jus perfonale quod oritur ex obligatione perfona, hoe eft jus ad rem, illud elt jus in perfonas, quod ex obligatione, quae refertur ad particularem juftitiam, non venit, cum pote/}as omnem obligationem tollat, ut jam ! antea allegavi. I 16. Quae cum hic non fub fit & caufa tamen eit, nee acf io in perfonam hic erit, quippe cum celfante caufa &effectus ceifet, neceife fit. c. 60. 'x de appell. Simon. Vaz. Barbofa Princip. tf loc. com. jur. Ut. C.n, 11. 17. Quae fi bene diftinxifiet Vultejus, rion prolapfus fuifiet in foedum & craflum j illum errorem, graviffima hac funt ver- ! ba fateor, non mea tamen fed Sutholti diff. 12. aph. 3. ut obligationes, quia fub I jettivè infunt perfonis, utexinderespra- ' ftetur, loco fuo in Inftitutionibus juris \ moveret & ad jus perfonarum referret, | quod quam fit infulfum ex dictis apparet, ' & apparebit è loco plenius & planius. in 1 cap. 28. per tot. l8'J" rem 9uo9ue non ideo dicimus effe actiones eas, quia uc nonnuüi putant, funt ex domimnio juris, non enim I qui fevera lege proficere cupit, agnofce-, re aliud dominium debet, quam quod fit jus in re corporali, /. 4. pr. ff. Comm. div. 19. Fruftra eft Bachovius de attion. difp. 2. tb. 19. quando fubtilem quandam hic fingit vindicationem rei, quam planè non admittit vindieationis ex vetere ritu natura, qua de re dicam alias è loco. c. 13. n. 17. tf 18. 20. Quod autem in d. §. 13. habetur, in rem effe videntur, id hunc capit intelleétum, non revera tales effe, quod fatis apparet ex adjecto verbo videntur, quod efl srAasruco» flrg. I. 7.5. junct. I. 204. ff. de R. I. Cl. Oaus ad Merill. difpuncl. 11. fed cum iis fimilitudinem habere, non quidem quod ad caufam attinet, fed fpectato effeétuj quia dantur contra quem- cunque perfona poffefforem ; Vid. V. CL Theod. Marcil. ad d. 5. 13. C 1 P ü t IX. Jus circa res quid fit? difputatur. Natu atque Hendiadys. ï. pLacet hic ludere cum elegantifllmö JL Grotio, in Paraphr. ad tit. I. de R. D. Haclenus in primo perfonis addita jura ■- - - - difpofui , /eruofijue tf libera dixi Corpora ,• quiqui fui juris foret, aut alieni: Pergite Pierides, medio nee calle vagant em Linquite me, qud nulla pedum veftigie, ducunt , Nulla rotce currus tefiantur fignaprioris i 2. Jus rerum aliud circa res, aliud in vel ad res, nobis competere, tradit Sebaft. Medices. de confsrv. poff. gl. 2. p. 3. n. ï, Illud, quod circa res ille vocat, habet is qui rei adminiftrator conflitutus. d. part. 3. n. i. 3. Sed cum plures fint qui jus circa res habeant, etiamfi earum adminiftratio iis noh fic conceffa, reefiüs quis dixerit, jus tale pro variemte objeóii & rei circa quam lex nobis poteftatem aliquamtribuit, varium quoque effe. 4. Ita dicitur jus abftinendi. 5. t. de her. qual. tf diffU. fi. C. de jure delib. adcrefcendi, l. 1. pr. I. 3. f. de ufufr. adcrefc. deliberandi, t. t. ff. tf C. de jure delib. penfationis, l. 18. §. fi. ff. commod. immunitatis, t. t. ff. de jure immunit.ghdii, l. 6. §. 8. ff. de offic. Pref tale jus etiam habemus circa feras beftias §. 12. ibique DD. Ii de R. D. fexcenta alia funt qua memorem, fi fit otium. 5. Per id autem jus, neque ipfa res eft nobis devincfa, nee homo aliquis ad eam rem praeftandam juris vinculo nexus eft, fed ejus juris exercitium immediatè ex legibus vel natura decreto, alicui datum, de quo heic non agimus. 6. Sed potius de eo jure, quod in re vel ad rem habemus , per quod, ex qua-, litate qua res mediante hominis facto, ut fic Joquar, affecfa, vel ipfa res nobis fubdita, vel perfona ad eam praftandam pbligata eft, & cum ea qualitas ex jurk juftitiaque regulis &juftiinjuftiquefcienda rei fit indita. Vid. cap. 1. n. 31. 7. Hinc  So FELTMANNI TRACTATUS 7. Hinc fit ut jus in re & ad rem quod tanquam effectus ex ea qualitate ut ex caufa fua derivatur d. cap. 1. n. 34. objectum juftitioe commutativa effe, fcripferit Filliucius morall. QjQ\ tract. 32. c. 6. n. 177. & jus objectïtium dictum fuerit Cardinali de Lugo de I. tf I. torn. 1. difp. 2, fect. 1. procem. 8. Rectius tamen referetur ad eam juftitiam qua: a Philofopho appellatur «hop- 1 ^r«i(i ab alüs expletrix. Grot. de j. p. J tf b. Lib. 1. c-. i. n. 8. 9. Nam jus ad rem & obligatio faltem defcendit ex ea juftitia qua o-i/»***>ct/kij .' id eft commutativa vocatur, arg. I. i.jf. de O. tf A. §. 2. I. de oblig. cum eam folum inaqualitatem, qua in conventionibus & commerciis cernitur, corrigat; 10. Jus autem in re conftitutum ad | eam juftitiam commutativam non perti- l net, cum acf.io, qua? ex eo jure oritur, l detur , contra eum qui nullo jure obliga- 1 tus eft. 1. 1. de A£tion. Theophil. < ibid. in parapbr. \ 11. Quod interpretor de nullo jure , quod derivetur ex juftitia commutativa, nafcaturque ex contraófu vel deliéfo , ( quanqnam li ipectemus juftitiam ho(6u- ( Tix^ideft expletricem , ille qui rem meam i vel in qua jus habeo, poffidet j ad eam reftituendam adftrictus cenferi debeat. 11 §. 5. L de except. I. 10. ff. de V. S. arg. 11 d. §. 1. infi. M. Ant. Muret. ad Ariftot.j 5-Etb.i, Ir 12. Non utamur ideo arcfo nimis vo- li cabulo commutativa juftitia, fedutrum- p que jus tam in re conftitutum, quam ad li rem ex fynallagmate comparatum , re • c feramus ad expletricem juftitiam. Dixi ad t $. 3. verb. tribuere. I. di I. tf I. n. 1. 13. Eam vero divifionem juris ut eft f objecfum ejus juftitia, per quam aliud in / re, aliud ad rem dicitur, efle defumtam d ex parte termini quem refpicit, nugan- n tur Vallenfis, ad procem. Decretal. §.2. 1 n. 2. Leflius, de 1. tf I. lib. 2. c. 2. dub. S 2. art. n. Malletus, aur. Th, mor. torn poft. mail. 17. bratt. 1. t< 14. Hac namque diflinéfio exnaturali n & legitima caufa, qua; diverfitatem u- c. tnufqiie juris oftendit liquido, cum unum di ex ipfa rei aftedlione, alterum ex fynallagmate ortum habeat, peti debet. il 15. De Leflio aliifque qui confidentie pi laqueos exphcare conantur, dicamus tr nos, quod ohm Plnloföphis in in procem. h< Inft. Orat. p, {mihi) 6. impofuit Fab, fir Quintilianus, contemto bene dicendi labore pe ad formandos animos, inftituendafque vita ric leges regrefti, partem quidem potiorem, fi\ M ' dividi poffet, retinuerunt , noftrum jure meritoque repofcimus, non ut nos illorum utamur inventis fed ut illos alienis ufos effe doceamus. _ 16. Cum ergo ea fint caufa juris, quod in re & ad rem habent mortales, eafque folum non vero alias praterea juftitia «r.aS0«T/x>i probet j nee hominibus aliud ahquod jus quam quod ex iis fontibus fluat, tribuat, hinc confequitur neceffario , quando de jure per eam juftitiam circa res explendo, agitur, aliud jus prater id quod in re & ad rem eft, non dari; 17. Errat ergo longe mea quidem fententia Schröter. ad Sutbolt. diff. 18. apb. 9. quando aclionem ad exhibèndum, neque ex jure in re , nee ex jure ad rem, fed ex jure rerum fimpliciter, oriri opinatur. 18. Ea. enim dica , cum fit in perfoïam acfto, vel perfonalis. I. 3. % o. ff. \d exhib. originem utique trahet ex oblil ratione. §. 1. I. de a£t. I. 25. pr. ff de D.tf.A. r U 19* Non quidem ea, qua eft ex conraciu vel q. & delicf o vel q. fed ex ea ibligatione, qua ex variis qupque cauarum figuris nafci dicitur in l.i.ff. da 0. tf.A. manifeftum itaque eft acfionem id exhibèndum ad jus ad rem & obligaionem referri debere. 20. Magnopere quoque a vera lapfus mone videtur Roecaful ad DecaL traat. 4. lib. 5i c. 8. fe£t. 6. n. 196. cum rater ea jura in re & ad rem, addat aud, per quod libere, quis re fua uti, dere «Sc bibere, atque eleè'mofynam peere poflit, 21. Nam ad poftremum quod adtinet, er ftipes id eftmodicaara/. 27.5. i.ffde r: S. colligerealiquid, nifi fit validus menicans. /. 1. C. de mendicant. valid perattitur cmvis egeno. Deutemon. 1$. v r. Mattha. 25. 42. /. I2. L z. C dê 0. ecclef. 22. Et eft res mera facultatis fimpticit & juftum non debitum, fed conve^ens. Cl. Boëeler. ad Grot. dej.p.&b.i. 1.5.3: Vid. Hahn-ad Wefenb.parat, ff. ufucap. n. 10. 23. Quod fi quis quemadmodum etiam ud, quod edere & bibere quis poflit itet jus efle quod tribuit juftitia explcix vel fynallaéfica , omftes aft iones minum etiam naturales cujufcunque t generis , jura & poteftates lege comtentes vocare poflemus, quod quam fic iculum nulh non patet, verba funt oeciani in l. 86. pr, ff. de her. inft. 24, Ede--  DE JURE IN RE ët AD RE M. gf 24. Edere porro & bibere, ac re fua üti liberè quod quis queat jure fuo; illa poteftas non eft jus diftincfurn a jure rerum, de quo noftra haec fflaüo eft, fed eft effeftus ejus juris quod in re habemus & dominium appellatur. /. «. C. mand. ' quüibet eft arbiter & moderator rerum fuarum. Matthae. aft *5- ^non licet mihi, quod volo facere inmeisrebus? Add. Coraf. 7. mifall. 20. n. 1. & 2. _ sj. Nifi tamen aliquid inter fe paéfi eifent, ut alter alteri epulas praeftaret, quod enim tune polfet edere & bibere, Jioc jus appellari meretur> quia idexcon-*ventione ad rem, efculenta fe. & pocuJenta, adquifivit. 26. Ut eft cafus /. cum focietas 69 ff-, ■pro foc. ubi ait JC. tf conveniret ut unus reliquis nundinas , ideft epulas prceftaret: Eigura hifce verbis ineft, qua? Hendiadys vocatur, dixit enim nundinas id eft epulas-> pronundinariisepulis, quafquenundinarum tempore habere folemusi 27. Et licet forfitan apud antiquósbené dicendi artis magiftros, haec eadem locutio non reperiatur, fufficere tamen debet Ulpianumea ufum elfe j apud quem in l. 1. §. 2. ff. de pact. fimilem figuram notat Accurfius, et adducit fimilem locum Virgilii lib. 1. jEneid. arma uirumque: ideft armatum virunu 28. Eamque obfervavi apud Juftinun Hiftor. lib. 2. c. 2, lance eistffus acvefiium ignotus eft: ideft veftium ex iana con-fectarum. Francifcus de Petris 2.fect.le£t. 5. n, 5. eam figuram obfervat in /. fit §. 1, C. de Epifd tf Cler, 29. Veteribus ergö ufurpatam fuifle hendiadyn conftat, quam nos imitamur vernaculo fermone^ quando idem fentimus quod in di U ÓOi proponitur, cum enim amicos noftros ad epulas nundinarias invitamus, dicimus fie zur Kermiffe notigen. 30. Quod verbum Kermiffe aut Kirch^ meffe, hodie etiam ubi miffa miflionem accepit, pro mercatu et nundinis eapitur. Add. Wehner. obf. praü. verb. Kircbivey & Meffe. Befold. tb. praÜ. eod. 31. Similiter fi quis conveniret uthabita astatis ratione , aliam atque aliam eens quantitatem, pro victu et cibariis, quoad viveret fibi praeftandis, perfolvexet, ut Amftelodami, Neomagi et in alüs Belgii locis quotidie fit, cum ingrediuntur domus venerabiles, quas Oude man-' nen-hu^en vocant, 32. Quod enim ille poflit edere et bibere, hoe ei conceditur jure quod per paérum ad rem alienam adquifivit, quale ! etiam habet jus ille j qüi ad tempus precio convento cibum potumque pacfus eft, quod ideo Hollandi dicunt de coft I coopen. 33; -Apud 9üos nee non Groninganos in aliquibus civitatibus , inter vicinos, curriculo annorum in aliis breviore, in alüs longiore ^ transacto commeflationes inftituuntur, a quibus fi quis ex vicinis ptohiberetur, ei actio daretur propter jus quod ad rem tacita pactione fibiparavit> & ita jus epulationis efle, videre datur etiam apud Cothmann. refponf. 88. n. 117, C A P U T X. Varia utriusque juris tam in re quant ad rem competentis defcriptiones examinantur. Aucloris definitio proponitur tf declaratur. ii y~\Uorfum igitur haec fpe&et diflertatio ? quae infit ei diftincfioni vis? & unde fit? fi interroges, . a poftremoinitiumfaciam, accidereenini poffet, ut qui folus nefcit omnia, hoe i fciat quod legitur apud Suetonium de iU 1 luftr. Rhetor. cap. ï. Hac nova quee pr<£. 1 ter confuetudinem ac morem majorum fiunt > I neque placent, neque refta videntur : aut ' graviffimis verbis utatur, & difficiles nos habere dient nagas, eas ideo aliquid effe, ut Catullus ajebat, oftendam. 2. Vetus namque difcretio eft juris, in id quod in re> et aliud quod ad rem nobis competit, nee faltem interpretum ingenüs culta; ut putavit Charondas fur Bouteiller, grand Conftum. de France tit. 1. K. quando inquit, cette diftinction a efle in* troduite par les interpretes du droit Romain, pour plus facile interpretation: 3. Sed jam ufque amediae jurifprudentiae, (quaenam ea fit ipfe exponit Juftin. in 3. L de Legit. agn. fuccejf.) ducta temporibüs, et ipforum juris eonditorum verbis prodita. 4. Juris enim in re mentionem injicic Ulpianus in l. 2. §. 22. ff. Vi bon. xapti five ufumfrultum in ea re haheam , vel quod aliud jus: et ante eum Gajo prae caeteris auctoritas eft, quod duobus locis, iifdem plarte verbis fcripferit, five aliquid in ea re jus babeant: in l. 30. ffi de iiox, act, tf l. ïg. ff. de damn. infetl. 5. Hos fequitur Imperator in l. 8. §. 1. C. de prcefcr. 30 ann. ft veronullmn jus in eadem re. tf 4. I. de Ufufr. plenam in M re  8t FEL T M A NNI TRACTATU S re poteftatem: jwnü. pr. I. eod. jusincorpore: 6. Jus ad rem nomine fuo feparatim appellat Joannes P. Max. xxn. in c. i. de concejf. prab. in Exlrav. jus ad rem expectantibus: 7. Ejufque clare fatis meminit Paulus in l. 3. ff. de O. tf A. cum ait quod obligatio alium nobis obftringat ad dandum aliquid vel faciendum vel prceftandum : ut swo'ff ayw<*. qui id negaverit, & cum iis qui umbratico fermone utuntur , di xerit, entia fine neceffitate multiplicari. 8. Aut dicat Bonifacio VIII, quid fecerit, quando eam diftincf ionem una verborum ferie expreffit in c. 8. de conceff prab. in 6. in quibus jus non effet qucejitum in re, licet ad rem: & in c, 40. de prabend. in 6. jus vero quod fecundo adprcebendam, non in prcebenda bujusmodi competeb#t. I 9. Et Clementi V, in c. un. defequefir. poff. in Qementin. a jure quod fibi in bu- '\ ju/modi beneficia vel ai ipfum forjitan com- ' petebat. I 10. Quorum veftigia fecuti funt ii, I qui iècuio poft Chriftum natum, duode- | cimo, primum jus civile in fcholis pro- \ fiteri caperunt, utBafianus, Azo, Accurfius , Bartolus , Baldus , alii, quos adducit Cl. Halm. de jure rer. concluf. g. 11. Eaque prefferunt magis non modo Theologi morales, quos non femel cica- j vi, fed et JCti prxilantiilimi, quorum j progreffus fuo loco notabo. | 12. Tribunalia quoque fuprema eam' diftinctionem amplectuntur , Radelant, decif. Ultrajett. 48. n. 4. 13. Et ea bis utitur Princeps. Affrt. Jur. tf fucceff. Brandeb. in Cliv. Jul. 'tfc. p. 330. tf 333. | 14. Jus in re fynonima vocabula habet miiluTneod. Marcilio«^§. ffquutusdiv. L de interdict, tf Gothofredo ad l. 14. 2. ff. de except. rei jud. et Vinnio V. j V, CU. ad §.jï I. de I. N. G.tfC. dicitur ' jus in rem, fic etiam id appellatur in l. ■ 20. ff. de leg. 3. j iS- Suetonio jus in bona. Cal'ig. c. 47. quando in omnium hominum bond jus baberent: Accurfio jus rei. in l. 13. i. ff. de damn. inf. Baunii Tb. mor. p. 3. lib. 1. tratt. x. q. 15. jus reale. Cafari Argelo de. Paltron. de acq. poff. q. j, art. 5.73. 22. jusfirmum. Vallenfi d. %. 2. n. 4. jus perfectum. Baldo , Bartolo et Bachovio, j quos allegat Hahn. d. tr. concl. 12. jus in I re conftitutum, jus quafitum et confoli-j datum. / 16. Germanis ut pafüm in Saxonum provincialibus conftitutionibus cernimus, vocatur ein dinglich reebt, dingliche gerechtigkeit. Belgis Beheering. Grot. 2. Introduit. 2. n. uit. Noftratibus ideo berfebappie eines dings. L. L. Clivenf. tit. 11 o. Gallis droit en la cbofe. Annè Robbert, livr. 3. des arefts. ch. 1. p. 404. 17. Jus vero ad rem , haec etiam ab interpretibus quos in unum. praced. adduxi, nomina accepit, jus perfonae, jus perfonale , jus non confolidatum. 18- Diciturque Germanis Scbuldt. Wehner. obf. pr, verb, Schdden in fi. Belgis Infchuldt. Grot. d. n. uit. Gallis droit h la cbofe. Bouteiller en le grand Couflum. j tit. li Charles Loyfeau du droit des Offices | ch. 2. n. 12. vel ut Annè. Robbert, d. I. mavult, droit pour acquerir la cbofe. 19. In difiniendo utroque jure mirè variant noftrae difciplinae auctores. Jafonm §. fed ifta. /. de act. n. 8. dicit jus in-re ei competit, qui habet dominium, jus ad rem , eft q. dominium. I. 2. §. in hac. ff. Vi. bon. rapt. 20. Gomezius ad Reg. Cancell. reg. de impet. ben. viv. q. 4> ait, jus in re, quod per provifionem acquiritur. 21. Et Moneta de opt. Canon. c. 1. m 15. per optionem re ipfa fubfecutam. Jus ad rem quod per electionem tranfit, Gomez. d. tract. reg. de jure quaf. q. 1. vel beneficü collationem. Mohedan. decif. de renunt. 7. n. 1. 22. Deinde Decius confil. 147. n. 4. et Menochius 6. prcefumt. 40. n. 10. jus in re quod de pralend, jus ad rem quod de futuro adquiritur. 23. Mynfinger ad rubr. I. de Servit, n. 2. jus in re, quod habet is cui fervitus debetur , et creditor qui habet pi. gnus. 24. Nee aliter Frantzkius ad §. r. de aUion. n. 9* jus in re eft dominium etc. jus perfonale eft obligatie 25. Neque felicius Mallet, d. I. Leff; d. dub. 2. art. 12. Layman. d. c. 5. n. u Vallcnf. d. §. 2. n. 3. jus in re finiunt, quod tribuit actionem realem, et jus ad rem ex quo obligatio et actio in perfonam oritur. 26. Rigidiores civili fapientiae magiftri, ivere in alia omnia Ludovici Molina, qui torn. 2. de I. tf I, tract. 2. difp. 2. n. 1. jus in re, meo (inquif) judicio , eft jus ad quod ipfe res eft devincta; Jus ad rem quo ipfa res nobis non eft devincta. 27. Quas definitiones non unus faltem ejuldem fectae homo Lugo probat de I. tf L  D E [URE IN RE et AD REM* $3 tf 1. difp. 2. procem. fed utroque polluce laudant juris 'ïn re defcriptionem Doctiff. Sutholt. diff. 4. aph. 2. et Cl. Tabor. efem. Jurifpr. part. 2. 4- 28. Aliter Hahnius ad Sutholt. d. I. a>. nimadv. 2. d. tr. de jure rer. concluf. 13. ait jus in re efle id, quod circa rem conftitutum jus et rem ipfam afficit. _ zo. Grotius d. 11. uit. ita dilierit. Jus in re 'eft f10 iui^ a^ nos Pert^net tf conft(lit inter hominem tf rem abfque neceffario intuitu alterius perfona. Jus ad rem eft quo quid ad nos fpecïat, quodque perfonce in perfonam competit ut ab hac vel res vel faMm fibi praftetur. 30. Sed ab iis omnibus nil edocenter neque ad inftituendum explanate fcriptum eft, alii enim enumeratione fpecierum jus in re exponere dum moliuntur fruftra et contra artis rationis perficiendae regulas, praeterea in eo vitio deprehenduntur, quod minus perfecta utantur , ut Myniinger. et Frantzkius, aut contra juris rationem , ut Jafon, alii, exempla ponant. Vid. §. 4. I. de aft;, junft. §. 1. tod. 31. Doctores morales fuas defcriptiones trahunt ab effectu. Gomez. Mohedan. et Moneta caufam et titulum quo utrumque jus in alium transfertur, cum jure, quod exinde oritur, mifcent. 52. Decii Menochiique mentem divinare nemo cogitur, et ei obftat §. 2. I. de V. O. Definitio Molinae , de Lugo, Sutholti et Taboris, juris, de quo agitur, eflentiam non explicat. 33. Quemadmodum nee Cl. Hahnii, olim a Glolfa propofita. in c. fi capitulo verb. affeftttm, de conceff. prab. in 6. Nee enim magis quis intelligit quid fit jus in re,, fi dicamus per id rem ipfam effe aut devin&am, quam fi fimpliciter jus in re pronuntiemus, idem enim erit, & utrumque jus quod re in ipfa habemus. 34. Expeditiflimè omnium quidem Grotius jus in re definit, caufam tamen ejus juris & differentiam a jure ad rem non exprimit, et hoe jus minus recfè cum obligatione quae ejus juris caufa eft, confundit. 35. Quod licet et caeteri faciant, eorum tamen fcripta omnia utpraefcriptaet imperata fint, defendere neceflitate ulla kut cogitur quisquam, ipfa quoque confuiïudo affentiendi periculofa effe videtur tf Mrica: ut Tullius ait Acad. QQ. lib: 4. 36. Non quidem mihi deftinatum eft, accuratam. hic ponere utriufque juris defi* nkionem, quae ad juftamDialecticeslancem exigatur, fi enim laboro ut brevis fit j, obfeura fiet, fed receptam apud ve» teres juris ftudiofos confuetudinem, fe* quar, qui parum folliciti fuerunt an rem ex arte Logica finirent, quippe cum demonftrationibus faltem uterentur, quod genus Grceci, tvwhs magis, tf t)V«yf« vel faciendum } vel prceftandum: Add. Concenn. var. QO. 3. c. 16. n. 1. tr l. 8. C. de hered. vend. ~ Cl 5°i D?.ch™ho id uno exemplo heic, ± nam & aha fuo loco dicentur. Emtio& 2 venditio eft perfecta fimul atque conve- d nent, pr. I. de emt. tf vend. fuper pretio, in fi. d. pr. mercis five rei. I. s. ff. ha 4e contr. empt. 1 r|g 51. Unde ftatim quidem obligatio ori- Ifec tur. 1.1. I. de obl. ex conf fed ea non fa- j 1 cit emtorem dominum, ut infigniter haf[ Iucinatur Lugo de I. tf I. difp. 2. feil. 2. CUT Venditor qui necdum rem emtori tradidit, adhuc ipfe dominus fit (L q ƒ de empt. ^ *5' " 52. Quare fi hic alteri deinde rurftfs i eandem rem vendiderit & ex ea caufa tradident, is pofterior emptor dominus efhcietur, & quia huic prius rei pofieffio I tuit tradita & per id ea qualitas ex conjunchone proximiore ejus voluntatis cum ipfa re, ei rei indita jus quoque in re ea habebit, /. quoties. 15. C. de R. V. ubi Hyeron. Marilian. in repetit. n. 11. Tr Raguell. ad I. contra£tus. C. de fide In' ftrum. Idem cautum Jure Oldampt. lib. 4. dYt% 84- C A P ü T XI. Jus_ in re non adquiritur per conventionem fed rei traditionem. r. \ Tque id fummum & princeps iu*i ns noftri eft principkim, dd. I. \.ff. de O. tf A.tf l. 20. C.depaSL mod ex us quse difputavi, potius arceui lebet, quam ut dicamus hoe ideo a maonbus bene conftitutum effe cum Giphaïio, ad d. I. 3. n. 3. ne alias ex obligalonibus, ex quibus aótio in perfonam oriir, jus in re & adi iones in rem produprentur, id enim manifefte petit princilum. 2. Perfpicuum quoque evadit, falfum de, quod fcribit Leiningen difp. I. n. 1. 2. obligatione jus in re acquiri, & lonter. a Cue va decif. Arrag. 36. n. 22. iris perfonalis effe dominium &proprietem dare. Add. Bonacina de contratt P' 1. q. 8. punct. 2. 3. Contra illud autem juris principmrm od contraftu non transferatur domi«m, ita argutetur quis, mutuum eft -ntraftus §. fi. I. de obl. quee re contr. & men ahenatio eft, ut liquido demonatum contra Salmafium. 4. An ergo dicemus efiequofdamconictus, quibus dominium transfertur? m Card. Lugo de I. tf I. difp. 32. feti. n. 42. Roccaful. ad Decal. tr. 4. lib. c. 5. n. 38. Id non patitur jusnoftnuri l. 20. C. de pact, 5. In qua l. 20. licet verba nudis paStisid accipiamus ut iis utimur in matedepaftis, &/. iS.ff. de prcefcr. verb. ea mterpretemur potius de iis con- vea-  DE JURE IN RE et AD REM, Ventionibus, quae folo confenfu perficiuntur. 6. Ideoque non exdudi dicamus eas quae ad fui perfectionem requirunt rei traditionem, & per hanc non vero per contra&um dominium trans/erri, & pignus per eam quoque conifitui exiftimemus cum Giphanio ad d. I 3. ff. de O. tf A. Bachovio ad 0. 7. f- de att. in pr. ibique. Ludwelh. tf. 7. ■j. Tamen cum rei traditio alüs dicatur con tracfus mutui & pignoratitii pars inregrans, &Mozziofubitant,ialis, intratt.\ de contract, tit. de mutuo rubr. de fubfiant. n. 2. neque aliter cöntracfus perfecfus dici poteft, quam fi rei traditio intervenerit, neque hic perficitur, nifi etiam adimpieatur. Vid. Cl. Vinn. de pact. c. 8. ». 13- 8. Quare ex contracfu perfeéfo, ex quo faltem obligatio nafci deberet , & jus ad rem adquiri, contra ejus fubftantiam, d. l.^.ff. de O. tf A. dominium in eum qui mutuo rogavit, & jus in re in creditorem tranfit. 9. Paucis ego hoe componere tentabo; ajo duo hic effe fadf a confideranda, & primo facfum dantis & accipientis fimul fpe&ari oportere, quatenus dans in contracfu mutui & debitor tradens rem,' zeeipentem fibi obligat, ira ut neceflitate adflringatur is qui accept id poftea reddere, ex quo negotio & contrattu, / fi in eo perpendamus ipfam conventionem & duorum in idem placitum confenfum, quod in omni contracfu potiiïimum effe debet, /. 1. pr.ff. de pak. nil oriri deprehendemus quod fit contra fubftantiam obligationis. Add. Vultej. difcept. fcbol. cap. 16. 10. Quod fi vero facfum folius accipientis infpiciamus, is non ex contracfu, fed ex acceptatione & ea conjuncfione 1 cum re, jus in ea adquirit. pr. I. de Obl. quae re contr. in fi. I. 238. §. 2. ff. de V. S. 11. Verum ei conjeëturae rurfus ob- 1 ftat, quod traditur in h 1. pr. tf §. x.ff. < de pign. a£l. non fola traditione: Ulpianus 1 graeciffat & voluit dicere non tantum fola t traditione. Vid. cap. 1. n. 7. tf 8. fed ttiam nuda conventione etfi non traditum eft, pignus contrahi. 12. Varia refponfa commenti funt in- 1 terpretes. Cujacius oper. pofthum. ad l. ', 17. §. de pignore. ff. de pact. & ejus in- i gratus difcipulus Merillius in Comm. Infitt. ad^ §. 7. de aï\im. n. 2. ex eo jus in re t & aétionem in rem petunt, quia Praetor 1 id padfum confirmarit. < 13. Sed ex paófo legitimo vel a Praetore firmato, acfio non in rem, fed in perfonam oritur. t. t. ff. de cond. ex L. tf t. t.ff. de conft. pee. §. 9. Ldeatt.Ma.ran. ad. d. tit. de cond. ex lege. 14. Et quod Rittershuf. ad, d. $. 7. verf quafi Serviana. rationem ponat in eo, quia id agitur inter contrahentes^ id nil explicat, & de eo quaeritur, anid agi queat inter pacifcentes? contra regulam d. I. 3. de O. tf A. 15. An ergo dicemus eam hicperdere fuum officium 3 quia pignus non eft res gravis praejudicii? cum Alciato ad d. I. 20. C. de poet. n. 76. et Mudaeo depignor* c. 'contrah. n. 2. 16. Vel an ideo in d. I. i.ff. de pignt aSt. nuda conventione jus in re adquiritur, etiamfi res tradita non fit, quia pignus alioquin foret inutile? aucforeMolina de I. tf I. torn, 1. tract. 2. difp. 2.n.8. 17. Et ita regulam d. I. $.ff. de O. tf A. hic perdere fuum officium exiftimabimus pro utilitate communi; cum pro ea, fi credimus Juliano /. 51. §. 2. ff. ad b Aquil. multa Jure Civili contra rationem difputandi recep'ta efle, innumerabilibus rebus probari poflit, et jus in re legis poüuspoteftate, quam conventione tranfire. 18. Maxime cum ea regula et alias pa[tiatur exceptiones, quibus ejus poteftas reftringimr, et ipfo jure jus in re transfertur, ut in pignore tacite contracto L t. C. comm. de leg. bypothecariam donare tctionem, qua etiam nullo verbo pmceden'e, pofft ab ipfa legeinduci: ufufructu. §„ 1. I. per quas perf. cuique adquir. I. 6. verf. fi quis. C. de bon. qua lib. 19. Cavefis tamen ex cerebro tuo non ïngere jus in re, ubi traditio non interrenit, nifi nominatim hoe in jure alicuï latum fit, praeter legem fi ut id facere srelis, erubefcere debes. arg. Nov. 18. c. >• pr. 20. Aut denique in d. I. i.ff. de pign. ift. I. 4. ff. de pign. tf hypoth. 7. I. de iet. pignus quatenus jus in re et etiam nexïm et obligationem pignoris fignificat irg. I. 52. §. 2. ff. de pact. dicitur nuda :onventione et pacto convento quidem :onftitui , fed fubtilior traditio , quae moque per epiftolam contingit, l, 34. ). 1. ff- de pign. tf hypoth. non heic' mans abefle negatur, quamindominiitranlatione. 21. Quae quanquam traditione perficiaur, non vero pactis nudis. I. 20. de paft, dhilo minus nuda voluntas ad eam ihfE:ere dicitur alibi, de quo dicam cap. feq. M 3 22. U-  te FELTMANNI TRACTATUS 22. Utrumque tam factum hominis quam lex, per ufucapionem nobis adjicit rerum dominia et jura in illis conftituta /. 20. C. de pact. L 3. ff. de ufucap. 2. Feud. 26. $. 4. /. fi. C. de prafcr. long. temp. I. un. C. de ufuc. transf. 23. Non enim auctoritas ufus fundi per longum tempus bona fi.de polfeffi, eft folum ex vetuftis legibus, pr. I. de ufucap. et Cicero orat. pro Cacin. ufu caplio fundi non a patre relinquitur, feddlegibus: fed, quia is qui patitur rem fuam ufucapi, alienare cenfetur U 28. pr-ff. de V. S. eum fundum fi credis confultis, mancipat ufus: Horat. 2. Epifiol. 2. 24. Is modus bono publico introductus eft l. ï. ff. de ufucap. quae fuprema lex, falus nempe populi, fi ufucapionem non probaret, vix eft ut aequa et jufta dici fimpliciter poffer, . 25. Si verum veJimus fa ten, id jus quod peraeque apud gentesufuitaexigente fuper rerum ufucapionibus eft conftitutum, vix eft utalioreferriqueat,quam ad memorabilem Taciti locum Annal. xiv. Habet aliquid ex inquo omne magnum exemplum, quod contrafingulosutilitatepuUicA rependitur: Adi Cl. Conring. de fin. Imp. c. 19. Vacon. a Vacuna x. declar. a8. n. 4. tf 8. 26. Idea jurifprudentia non aqui folum fed et boni ars dicitur. /. 1. pr. ff. de I. tf I. et Tullius. ad Ilermn. lib. %. ex aquo tf bono jus conftat. 27. Nee alia ratione apud bonos auctores jungitur aequo bonum. Lactant 5. divin. Inft. 9. nojiros autem nihil operarinifi aquum tf bonum potevant. Senecai. de Clement. 18. aqui bonique natura : Terent. Adelpb. act. i.fc. 1. nimiwn eft ipfe durus prater cequumque tf bonum: 28- Non enim eft unum juris capnt, quod aequum et juftum non efiet, fi non bonum ei accederet. Vid. /. 16. §. 4. jf. de min. I. 1. i *3- ff. de quaft. I. iz. C. Qui pot. in pign. jun. I. i.ff de jitre dot. tf l. 1. ff. Jol. matr. I. 1. ff. de conc. 2. Sed cum nobilius fit jus in re et praeftantius, quam jusadrem. Tufchius. 2. Sed cum nobilius fit jus in re et praeftantius, quam jusadrem. Tufchius. 4. concl. pr. 626. Petr. a Bellapert. ad l. un. C. etiam ob chirogr. n. 9. tf 12. Wefenbec. parat. ff. de jure dot. n. idt. Souü de Macedo ad l. pen. C. de Vfufr. p. 2. c. 13. primam in juris in reeffectuminquiram, et praevidebo quorfum haec noftra diflertio fpectet? 3. Eo fcilicet ut non juris notitiam, fed fcientiam juvenes in fcholisaddifcere queant, profuturam olim in foro: Cicero de orat. lib. 2. quod tandem eft os illius patroni, qui ad caufas, fine juris fcientia audet accedtre: quam nemo adquirit, fi rem non per ejus caufas cognofcat. Arift. 1. Met. 3. 4. Hic autem tractatus actionem caufas propinquas exhibet et explicate declarat. Bachov. de action. difp. 1. tb. 13. 5. Sic etiam, ut opinor, fatisfactum ei interrogationi, quae infit ei diftinctioni vis? nam magna inter jus in re et jus ad rem eft diffeientia. Decius in c. Romana "x de refcr. n. 25. P.Paul.Par. vol. 4. cenf. 83. n. 17. quia ex jure in re oritur actio in rem, ex jure ad rem aéfio in perfonam nafcitur. Gothof. ad 1.14. §. 2. ff. de except. rei. jud. Nic Vigel. repert. jur. c. 32. Loccamer. de cauf. act. §. 9. I 6. De hac & ejus generibtis poftea, ;nunc de actionibus in rem pr&mittam , ques tanquam effectus ex jure in re ut ex fua caufa oriuntur. Molina d. difp. 2. n. 10. iVinn. ad §. 2.1. de aft. n. 2. Stemberg 2. dijj. I. 26. th. 20. 7. Et quia per earum caufam, id eft jus in re , ipfa res nobis eft obnoxia, hinc eae acf iones in rem, dantur contra rei poffefforem, non habita ratione ejus perfonas, & licet nullum negotium fponte, ignorantia vel involuntario Vid. I. 1. tf 2. ff. de LL. cum ea aut ejus auft oribusgeftumfit, verum id folum fpecfatar, quod rem noftram detinet g. 1.1. de act. I. 25. pr. ff. de O. tf A. , 8. Appellamus autem generaliter in rem quidem aft iones vindicationes. §-15. I. de action Graeci in d. I. 25. Bafilic.tom. 6. lib. 52. tit. 1. ij ydg ïi fa «'<"> KSf\ **- ü KIKSiJMtloiU. 9. Proprie alias vindicatio ea , quas appellatur (1) Rei fe. corporalis vindicatio, eft dominii vindicatio, ut vocatur in l. fi- C. rer. amot. five proprietatis affertio, quae aliis in rem aftionibus opponitur. §. 1. Ii de act. I. I. 5. i.junct. L 23. ff. de R. V. 10. Utilis tamen datur iis, qui vel dominium minus plenum habent /. i-ff-Ji ager C A P ü T XII. Ex jure in re oriuntur actiones in rem. Inquiritur in juris in re fpecies. I# TT^Xplicui nunc unde fit haec diftincUi tio nata, et qua ratione jus in re adquiratur, avebat quidem animus, juris ad rem fubftantiam, de qua etiam ex dictis conftare poteft, hek explanare.  DE JURE IN RE et AD REM 87 ager •veel. 2. F. 8- §. rei autem: vei fictum, hifce tamen non nomine proprio conceditur, fed vel Publieiana vel Refcifforia appellatur. t. t. ff. de Publ. in rem. act. §. 4. tf 5. I. de eclion. u. Prater eas & alias funt inrernaéliones. §. 3.1. de atl ut (2.) Hereditatis Petitio. I. 25. §. 18. ff- de her. pet. (,3 ) Confefforia. fi. 2.1 de abt. (4.) vindicatio rei dotalia 'i 9- c-de K V- (5-) hypothecaria. /. 17- f- de Plènor- & hP- $■ 7- l Je Att. (6.) interdictum. I. 2. §. 2. ff. de interdict, junct. 1.1. de aclion. 12. Quae cum plures fint praeter rei vindicationem, hinc plura effe jura in re quam dominium, & alias adhuc caufas aétionem in rem proximas effe , facile confequitur, egregie vir egregius Paul. Bufius i.fubtil. 7. n. uit. & Coraf. ad. I. ei qui f. de fervit. n. x. 13. Omnes enim acf iones habent caufas fuas praeexiftentes. Otterman. Coll. Ql. 1. difp. 17. tb. 2. Et nullae funt actiones dativce. Forcatul. Necyomant. dialog. 97. n. 1. Cl. Paul. Voet ad §. 1. de perp. tf temp. att. n. 1. effeófus fine caufa. effe nequeat. Ch Richter, cent. Reg. 4. n. 4. 14. Apparet ergo quam valde fallant ii & falkntur, qui praeter dominium , nullum jus in re, nee caufam acfionuu in rem agnofcunt aliam. Vid. Mollen bec, cent. 3. divif. 54. lit. b, & fi nor plura illa & diverlï generis remedia, quibus ipfam rem perlëquimur, eos confutarent, facilè tamen effet eum errorem explodere, vel ex legum verbis adducfis cap. 10. n. 4. tf feq. vel earum fententia & poteftate. 15. Quid enim dominium habet commune cum poffeffione? Nil; /. 12. §. 1. ff. de acq. poff. nee magis cum fervicute id convenit. L 1. §. 2. ff. ad Sc. Sylan. aut pignore. h n. ff. de damn. inf. aut hereditario. /. 4. pr. ff. Comm. div. vel dotium jure. I. 30. C. de jure dot, junct. I. 9. §. 2. de caftr. pee. 16. Ex verbis & mente legum erudimur, non effe quoque faciendum cum Connano, qui jus in re diftinguit in dominium & pofleflionem in Comment. lib. 3. c. 3. h, 1. quanquam ita fenferit Grotius Introd. d. part. 1. ubi id dividit in dominium & poffeffonem. 17. Nihil etiam horum probandum, quae adferunt Giphan. ad $. fingulorum. I. de R, D. Kleinfchmidt. prcecog. jur. tract, fitt. 4. n. 2. quia poffeflionem fiientio omktunt, & dominium, fervi- ï tutem & pignus jura in re folum effe ajunt. 18. Hifce tribus jus hereditarium addidit Baldus ad l. fi eer lis C. de pact:, n. 19. fed hoe praeteriit, & poffeflionem connumeravit Bachovius, de act. difp. 1. tb. 14. & ita quatuor jura in re conftituta effeadferuit, dominium, fervitutem, pignus & poffeflionem, quem aemuJatifunt Sutholt. diff. 4. aph. 2. Vinn. ad §. ri. I. de R. D. n. 1. Cl. Rebhan. hodog. Jur. chart. 2. dim. 1. tb. 19. Tabor. d. p. %, tb. 5. & D. Paul. Voet. ad §. 2. I. de action. n. 1. moti forfitan. I. 13. §. 1. C. de judic. ubi ea quatuor recenfentur. 19. Quod vero Leflius d. dub. 2. n.12. Gudelin. de jure noviff. lib. 1. £ 1. pr. & Vinn. ad §. 2. I. de act. n. 2. ufumfruétum tanquam diverfum a eaeteris jus, huc trahunt. zo. Id mihi non faciendum puto: cum enim fit fervitutis fpecies, /. r. ff. defervit.. & eadem acfio pro ufufruétu, quae pro reliquis fervitutibus competat, /. 5. Pr- ff- fi ufufr. pet. junct. §. 2. I. de ait, idem ergo fons & jus in re pariet ufumfruétum, quod alias fervitutes nafci facit, nam effeófus oflendit fuam caufam Hotoman. Dial. jur. lib. 3. c. 17. 21. Recfius Hahnius ad Wefenb. parat, ff. de judic. n. 4. tf tr. de jure rer.concluf. 33. a Baldo diftincf urn a eaeteris jutmus in re hereditarium jus, in lucem protraxit, & quatuor a Bachovio pofitis juribus junxit, quem fecuti And. Reiter. de alienat. p. 1. c. 2. n. 4. tfp. 2. c. i.fett. 3. & Cl. Struvii Syntagm. Jur. exerc, 3. th. 88. 22. Sed ego longius progrediendum cenfeo, & dico quod fint fex jura in re a fe invicem difcreta, & quatenus quaedam non dominis competunt, tanquam diverfae fpecies diftinéta, fi verö ea dominio & plenae in re poteftati ineffe ponantur, tanquam verae fpecies non differunt. /. 25. pr. ff. de K S. 1.5. ff.fi ufufr. pet. Add. Doéfiff. Eyben. difq. Inft. 6. obfe. 5. 72. 24. 23. Ex quo intelligitur illud jus, per quod dominus re fua utitur, non poffe dici ufumfruéfum, quem vocant caufalem, arg. d. I. 5. tf d. I. 25. /. z6. ff. de S. V. P. pr. I. de ufufr. 24. Species juris in re funt hae: Dominium, Jus hereditarium, Jus dotium, Servitus, Pignus & Poffeflio. Cujus me® fententiae argumenta non reticebq in cujufque juris expofitione. 25. Unum hic monere debeo, commo^ dius effe fingulas caufas fingülis appellatio- nibus  83 FELTMANNI TRACTATUS nibus diftingui: cum Juftiniano in §. 5- L quib. mod. teft. infirm. & Anftotele 3« i etbic. I. imJ y*j ai«4>è«« boy.* ïytt ïiiot. zó. Et hanc in emdiendo viam exem- 1 plo fno conftanter monftrat nobis Legifla- . . tof, diftinguit enim in §. 13. L de L. Aquil. inter iiftum, nip tum & fraótum, quanquam poterat fola rupti appellatio m omnes iftas caufas fujjicere. . 27. Commendatur id etiam dodrina l( Clariffimi Hotomani tract. de Spar. c. 2. ubi fcribit, tamen ut in plerifque alüs juris noftri queeftionibus , difciplince caufd fingula res fingulis nominibus diftinguun- tur. I %%. Hicpugnes licet non repugnabo, 1 quin etiam concedam, dominium ita la-1 tè patere, ut quamvis legidmampotefta- | tem & quodvis jus in re fignificet, arg. 1 l. 19 §• 3-ff- Ae caffr.pec. L 8-#- dereh: auEt. jud. poff. I. 48. ff defolut. I. 3. ff ft ufusfr. pet. U 13< §. f < de fund. dot. . \ 49. Nobis tamen fatis effe debet ahas id verbum reliquis juribus in re opponi. L 15- Pr-ff- d- R- 19-ff- de damn- inf' l 11. $. 1. ff- de adq. poff. rubr. de jure dot. I. 4. pr- ff. comm. div. & proprietatem appellari vel proprietatis dominium. §. 44 & 45- 1' ^ R. D, li 46. §. 1. f. 74. ff- de furt. 30. Germanis, Eygenthumb ,LL.Mmnicip. Cliv, tit. 110. Eygendom. A quo differt Eigenheit in eenig goet, LL. Munic. Cliv. tit. 153. $. Roept iemandt. Nam per illud intelligitur ibi jus fervitutis vel pignoris. , 31. Et quanquam veteris juris auctor es ita locuti fint, & dominium tam lateacceperint, an nos id fequemur ideo?^ qui (lulti habebimur, fi commodiore via que amus pervenire ad Themidis facra, ferpere malumus tamen per locos avios & difficiles ,• quique ut cum Scioppio loquar, fruges divino beneficio inventas afpernati, vief itare malimus Glandibus, &pura rurfum procumbere lympha. 32. Quodque JCti ita improprie dixerint, ejus rei hac ratio erit reddenda, quod illi fermone vernaculo ufi fint &nativo, cumque de re ipfa & ejus propria fignificatione fatis conftaret ex d. l.\.pr. ff. Comm. div. elegantia & varietatis gratia minus propria vocabula ufurparunt. 33. Quod fi hodie nos faciamus, qui inlatinalingua per naturam fumushofpites tuïbabimus juvenum animos, idcirco intereft noftra fcire nationem, ut in re alia loquitur 'Ulpian in U 31- §• **• ff' de cipue iftud jus in dominio cernitur. Boëcler. ad Grot. de j. p. & b. 1. c. 1. §. 3. 3. Cui enim id competit, is cateras uris in re caufas alteri conftituere poteft, & rem fuam vel inter vivos in alium tranfferre cap. 1 o. n. 42. vel heredem facere. pr. I. quib. non efi permif. fac. teft. etiam fervitutem d. c. 10. n. 43. poffeflionem. /. 18. pr. ff. de acq. poff. & pignus in ea re concedere. /. 2. /. 6. C. fi alïen. res pign. & jus emphyteuticum §. 3. f. de locat, fuperficiei. I. i4<#. qui pot. in pign. & feudi dare non vetatur. li F, 1. $. 2. 4. Quod dominium fit jus in re, probatur $. 4. I. de Ufufr. I. x. §. i.f.fiferv. vind. Rebuff. ad l. 67. ff. de V. S. Montecatin. ad Ariftot. polit. text< 28. p.248. Leff. d. dub. 2. n. 7. Lugo d, difp. i.fect. 1. n. 3. Hahn. de jure rer. concl. iê.Tabor. d. p. 2. th. 7. Sutholt. diff. 4. aph. 2, Struvii exerc. 4. th. 88. 5. Effeófus ejus id evincit fatis, qu'm aófio qua ex eo oritur, contra quemvis rei pofieflbrem, inftitui poteft. I. 23. ff. de R. V. junÜ. §. 1. I. de att. 6. Pauca prius cum Feldeno ad Grot. de j. p. fcf b. 1. c. 1. §. 5. qui negat dominium effe jus, (1.) quod in res fuas nemo jus habere queat, & (2.) quia dominium a jure feparatur in l. 13. 5. 1. /. 19. ff. de damn. inf. 7. Quod ad primum adtinet, ante omnia fcire oportet, quod ille cenfor y quamvis fuerit acutus, ut fuit, in fuis tamen annotatis ftepiflime fermonem intelleólu facilem & proprium, interpretur contra mentem loquentis. ! 8. Sic cum magnus Hugo fcripferat, dominium effe jus, fi hoe verbum jus cav piamus Jpro effecfu qualitatis moralis rei indita. cap. 1. n. 33. Feldenus per jus fine ulla ratione & neceflitate, &recla- man-  D E JURE IN RE et AD REM. gp toaptibus omnibus bonis auéioribus latinis, nil aliud voluit intelligi, quam poteftatem , quae non in ipfius rei fubftantiam, fed potius in rei accidentia, comparata eft, ut fervitutis &pignorrs jus. 9. Si ille ita ad vocabulum fumat, vincat ftbique habeat, dummodo fciat, nequidem Tiberium potuifle civitatem' dare verbis, Sucton. de illuftr. Gram. c. 22 uti fcripü in Spicikg. ad procem. Inft. 10. Legum objeftarum verba concifo 0ionis genere , quod noftris familiare eft, prolata, ita explicanda reor, quod poiïmt de damno infeft 0 cavere Jive domini fint, five aliud aliquod jus in re hafeant: Vid. c. un. 7. i.nf>iij Dominium juri ibi non opponitur, led juris alüs fpeciebus. I. z. §. 22.ff.vi, bon. rapt. 11. A contrario argumentam non poteft eum juvare, cum illud non ex literarum extern» figura peti debeat, nee vafeat, fi ex eo abfimditas contra legum aliarum verba clara hoe. cap. n. 4. fequeretur. Everard. Topic. loc. 82. n. 7, Schickard. Log. jur. loc. 20. reg. 1. », 21. j 12. Jus dominii vid. L 43. ff. de relig. & fumt. fun. rubr. C. de jure dom. imp. quod ab ipfo dominio & proprietate, ut effeftus a fua caufa, fecerni debet. 1.6. C. de pact. inter emt. quemadmodum & vcrnacLilum der eygenthumb von die eygen ihumblicbe gereebticbeit: id e/1, proprietas a jure proprietatis. 13. Aliud verum eft, aliud ficium. Illud rurfus vel plenum vel minus plenum. arg. §. 4. cjf 5- I. de att. I. 4. pr. ff. de (dim. leg. I. 46. pr. ft. de ufufr. Plenum definitur , plena in re corporali , quae nobis propria, poteftas. §. 4.1. de ufufr. 1. 17. in fi. de R. V. auth. hcec ufus C. de SS. ecclef. 14. Ea plena poteftas confiftit praecipuè in eo, quod dominus poflit rem fuam afienare. c. 12. n. 28. & feq. Ariftot. x. Rbet, 5. tï M oixeitv eivoti ot«» qV oivici tjoi3-«»-ooTgiÉÏir«i, & eam vindicareaquolibet pofleflbre. k 23. ff. de R. V. 15. Quae cum ex eo," quod res propria dicatur, fatis intelligantur, & potius ad exercitium dominii quam ejus fubftantiam pertineant, haec enim poteft elft falva, etiamfi rem non in alium transferamus, nee eam repetamus, eamve alie nare prohibeamur. Seneca 7. de benefic ii. necelfe non erat, cur noftri ea ii definitione ponerent, ut LL. fubtilis con^ fultus Timae. Faber bene pervidit difp, anniv. Inft. 12. tb. i. 16. Proprietas ea fi fit rei corporalis, qualis ea lit dixi cap. i.n. 18. tune dominium vocatur JC. in l. 4. pr.ff. Comm. div. corpor alium rerum fit divifio, quarum rerum dominium habemus, non etiam bere* ditatis. 17. Deinde ei, qui habet dominium * datur rei vindicatio l. x. §. 1. /. 23. ff.de R. V. fed haec aófio in rem fpecialis non competit iis , qui jus rei incorpora lis vel univerfitatis adquifiverunt. /. 50". eod. 18. Hoe enim jus non admittit vindïcationis ex veter e ritu, natura, vindicare enim prifca lingua. idem erat quod concapere; Jac. Gothofr. ad LL. XII. tab. in not. tab, 6. nee vindicatur quod tangi & comprehendi nequit. Agell. 20. Nott. Att. 9. Raevard. ad LL. XII. tab. cap. 6. 19. Et praeter alia multa, quae adferuntur ab interpretibus, fummam hanc puto efle, quod rerum incorporalium & jurium in re conftitutorum, fpecialianomina jure prodita, fpeciales quoque & nomine diftincf ae aft iones propofitae fint, cur ergo ad dominium, verbum & ambiguum & generale nimis , Vid. c. 1 o. n. 27. eareferemus? | 20. Maxime cum Vulteji difcept.fcboL \c. 19. inter dominium rei & juris in ea 'conftituti diftinguentis opinio a com: muni noftrorum fcbola fitrejefta. Add. ■ iMejer. C. I. A. ad tit. de A. R. D. th. 3. jHUUger, Don. Enucl. 9. comm. 8. lit. B. (Vinn. ad $. xx. ï. de R. D. n. 3. Halm. de jur. rer. concl. 39. j 21. Contrarium ftatuunt non pauci. iTreutl. 2. difp. 20. th. 1. L. ibique. Bachov. Forfter. de domin. c. 5. membr. 2. n. 16. Riemer. ill. OJfKdec.^. q. x. Andr. 'Gerhardi exerc. Inft. 3. queeft. 1. & de' cem ftipatus argiunentis Mare. Aur. Gal-* vanus diff. Var. c. 35. n. 5. 22. Sed funt levia & perinfirma, quijbufque nullo negotio refponderi poteft ex jdicf is, cap. 2. n. 27. 6f feq. Etiam ei jquodLugo d. difp. 2. fett. i.n.2. objicit, jDeum habere perfeftiflimum dominium Jangelorum. 1 23; Fateor enim Deo T. O, M. jus& 'dominium in omnes res creatas compete're, ideoque AdonaiEbraeis, Graecis xtlpi©* !& dominus Latinis dicitur. Tertullian. \Apol. c. 34. & Iüdor. 7. Orig. 7. Ado■\nai, quod generaliter Dominus interpreta, \tur, quod dominetur creatura cunttoz: t1 24. Verum heic non de divino fed de ■ Iiumano dominio nobis fermo eft, utrecjte advertit Layman. d. c. 4. n. 2. &rem jcapimus pro juris objefto, c. 1, n. 15. | N circa  po ÏELTMANNI TRACTATUS circa, quod homo habet poteftatem, fibi ratione juftitia expletricis debitam. c. p. n. 8. tf ftq. 25. His fatis cognitis, quae jam explicata funt-, nunc de modo acquirendi rerum dominia, dicam: non quod latuslocus fit, fed paulo ante funt jaéfa fundarnenta, nam cum generaliter declaravi, unde res eifet ita affecfa, ut jus nobis in ea competeret, fimul aperui , quod ab ah'o in alium non tranfeat dominium & proprietas per contracfum , fed traditionem intervenire debere, c. 11. n. 48.! tf feq Varro 2. de RR. 6. pecudes emptionibus tf traditioniius dominium mutant: 26. De quo uno modo, cum maxime ille i» hoe tracfatu fpecletur. arg. I. 3. ff. de 0>. tf A. I. 20. C. de paft. pauca ediiïèram , cateri juris gentium & civili» expheiti. t. t. Inft. ds R. D. tf %.ult. I. de- uf. tf bah. junct. tit. ffq. etiamque ad- traditionem referri queunt. arg. I. 9.I §. 4. ff. de A. R. D. I. 7. §. fi.fi pro empt. 1 d. I. 20. Vultej. 1. Jurifpr. 69. 1 27. Eft autem traditio alia vera&pro- i prie fic dicfa, quae eft rerum faltem mo- : bihuna, & definitur Theophilo in §. 41. 1 I. de R. D. eiTTo^iifof «É %ü£cts pïrdfant t i\utx#*AaxT(&', de manu in manum tranfia- 1 tiafacüis: Olim alia erat legitima, quae t dicebatur traditio nexu , eratque rerum mancipi: altera naturalis traditio fine nexu. Ulpian. Regul. tit. 19. 28. Hodie rerum mancipi & nee man- < cipi dkFcrcntia fublata. L un. C. de ufuc. 4 tramform. ibique. Raguell. omnis traditio f] eft naturalis & fimplex. §. 41. I, d. R. S D. ibi cujuscunque generis. i, 29. Eaque fit vel manu brevi l. 43. §. { 1. ff. de jure dot, quando dominus ipfe J tva.dk , vei manu longa, cum tradit per { procuratorem /. 9. $. 4. ff. de A. R. D. I. 79. ff. de folut. quem abfurdè cum li-jq ieravocant. Cl. Vinn. 1. fel. QQ 8. ri 30. Eft & alia traditio fiéfa, quae etiam a^ quafi traditio audit, quae non perficitur 1 per talem tranflationem, fed per alium g acfum, qui magis rei a nobis abdicandae ct & abalienandae voluntatem demonftrat, hinc fit ut per eam dominium ita in alium v transferatur, quafi res ei de manu in ma- ac num tradita efiet. C 31. Quia tamen non ea craflior tradi- q tio, quae fit tranflatione de manu in ma- e; num, hic intervenit, traditio vix videtur v & nuda voluntate dominium tranfire di' ti citur a Gajo in l. 9. g. 5. ff. de A. R. £>. m & cogitatione. Jus Prulf. lib. 3. art. 12. % 5. * dc 32» Ejufmodi traditio fieri intelligitur nu fquoties non ipfa res, fed nota aliqua vel [fignum traditur, ut per claves traditas apud horreum. /. 74. ff. de contr. empt. §. 45. I. de R. D. per inftrumentum, /. 1. I. 4. ff. de perk. tf com. rei vend. trabium et tignorum obfignationem. /. 14. eod. traditio rei feudalis per enfem, fceptrum tf vexillum etiam ea, quae fit baculipofitione et per feftucam , et id genus aliae gentibus alüs adhiberi folitae. Vid. Lindebrog. Cod. LL. antiq. in glojf. verb. traditio : et §. 45. h jur. noviff. de R. D. 33. Fit etiam oculis & affeéfu. /. 1. §. pen. ff. de acq.poff. demonftratione, 1.18. §. 2. eod. & animo /. 51. epiftola. /. 77. ff. de R. V. fiéf ione brevis manus. /. 3. 5. 4. ff. de acq. pof. I. 9. %.i.ff. de pub!, att. I. 77. ff. de R. V. & fi res fit meorporalis per patientiam & ufum /. 3.pr.ff. de Vfufr. I. fi. ff. de fervit. 34. Hodie quando res immobilis abaienatur, traditio non fimplex fed ea Vees legitima deüderatur, quse fit Clivis lit band, halm und giebtigen munde, id ft, manu, feftucd tf confitente ore: ut toftrates ajunt: Saxonibus appellatur die uflaffungTremonienfibus Oplatinge. Sta. •üt. art. 262. Germanis der gerichtlicher erlaff, ubergab, oder verzicht. Reiter. d. r. de alienat. p. 1. c. 5./efl. 11. tf feq. 35. Unde & nobis vertichniffe. LL. Municipal. Cliv. tit. 160. lib. 2. c. 5. Gelis Opdracht. Goris 4. adverf. 18. n. 2. k Clari/T. amiciff. Vir. D. Greve. ad \. y. I. de R. D. infi. &femibarbaretran'ortus vel effeftucatio dicitur. Joan. a inde de effeftuc. prolog. n. 3. ubi Goris s not. n. 6. Gallis deguerpiffement. Loy:au du deguerpiff. i. c. n. 7. Anglis fei■na. Couwell. Inffit. Jur. Angl. 2. tit. x. .42. 36. In Hollandia pro ea folvitur fifco ladragefima pretii, hinc fit ut ncceffa5 requiratur, et fi non intervenerit nil jtur. Placcaat van den 40. Penning art. t. Grot. 2. Introd. 5 n. 18. Groenewe:n ibid. in not. tf ad tit. 1. de obl. ex nf. 71. %. 37. Sed apud nos quid obtinere debeat deamus ? Et cum regulariter de precio aerarium nil inferatur, quod laudat irtius torn. 1. conjecl. lib. 1. c. 51. atle ita ceflet ratio, quae apud Batavos m pofcit neceüitatem, etiamque ea aeprifci, quo requirebatur ideo ut Quiririum domim'um accederet. /. unfC, de ■do jure Qiftr. toll. 38. Hinc etiamfi non intervenerit mininm transferri puto, maxime cum 11a lex fit aut mos , qui fummam eam ne-  DE f U Pv E IN RE et AD RE U, pt |eüeffrtttera fequirat, fed firmitatis caufa utque eoemeliusltuerifequeatnovusrei dominus, ea utimur, quare etiam veftinge a vsften quod efl: firmare, vocatur LL. Cliv. d, tit. 169. 39. OlÜ cum aJia quoque ratione donfmium probare^eat, de LL Cliv tit. 110 Proprietas rei probari poteft non tantum Scabinorum inftrumentis fed etiam fam4 publü-d cV teftibus, uti jure cautum; ff,i vetos aliqris fcholiaftes notat ut C. de «rob. 1.4- 40. Fruftra eam neceflitatem fingemus ex verbis d tit. 169. tf ut cenfus annuus ex pradio prceftandus non amplius a vendu tore petatur: Non enim ex omni re penfio praeftatur annua, nee cunétoe res oneribas affeétae, et fl aliquid debeatur, aliter poterit conftare de domino. Diffent. Georg. Schultz. ad §. 41. I. de R. D. Reiter. d tr. d. c. 5. fi&, 13. n. 1. Carpzov. Jurifp for. p z. conft 39. def. uit. quem confutat juris peritiffimus Frantzkius lib. 2. Var. refol. quaft. 12. Eleganter quoque non minus quam verè pro noftra opinione diflêrit Jac. Curt. torn. 2. conjecl, lib. 1. c. 15 atque ita Wittenbergae judicatum memorat Gothofred. Suevus ad autb. habita. C. ne fil. pro patre. 5- 46. I. de R. D. n. 1. et Wiffenbacfu qui incivilitatis notam Grotio diffentienti impingit. difp. 1. de mutuo th. 4. 4. Ut hsec eo melius percipi queant, vifum fuit hic fubjungere, quid per jus naturae intelligi debeat, quod clare patebit , fi de divifione juris, ut juffum et legem fignificat, l. pen ff. de L tf l hic repetam. 5. Quod Mus eft vel naturae uel rationis. Jus naturae improprie jus et rectius natura appellatur. dixi in fpicileg. ad pr. I. de I. N. C tf C. n. 4. Jus autem rationis proprie meretur dici jus, et eft rurfus vel rationis fimplicis vel rationis compofitae* 6. Jus rationis fimplicis eft iftud, quod definirur in%. ï.I d t. ibi. quod verb naturalis ratio inter omnes bomines conffituit i Vocaturque jus gentium, primariumfci- I licet, et jus naturale fecundarium, haec namque fynonima funt. 7. Id jus habet hanc notam perpetuam, quod vetet turpia, & praecipiat ea, quae honefta funt & recfa , eftque nil aliud quam lex moralis. Vid. Hemming. de Lege nat. in pr. Suarez. de legib. 2. 20. n. 3. Hobbes de cive cap. 3. art. 31. Mal* letus aur. Theol. mor. mail. 16. traSt. 4. IHornej. 9. etbic. 3. n. 25. Roccaful. prax. Tb. mor. p. 3. lib. 4. c. 1. Ivo Parifin. Jus nat. in prcefat. tf c. un. §. 1. 8. Eft & aliud jus naturae, quod exïgit, ut aliud aliquid praecedat, nequévires fuas odendk, nifi cum jam gentium jure fecundario hoe vel illud faétum fit, unde jus naturae dicitur per retrotraéf ionem. Cl. d'Avefan. Anteceflbr Parifienfis & Aurelianenfis, tracl. de contract, cap. 1. (*) 9. Quia nimirum mortalium acf us fequi quidem folet, fed tamen trahit retro ex eo tempore fua principia, quo illi hominum acf us necdum exerciti erant. Adi Grot. 1. j. p. tf b. 1. n. 10. 10. Veluti ut patriae pareamus. I. 2. ff. de I. tf I. illud enim juris naturae praeceptum arguit, jam antea difcretas elfe gentes. I. 5. ff. eod Kleinfchmidt. prcecog. jur. tract. 3. fe£t. 2. n. 24. 11. Sic furtum jure naturali efl prohibitum pr. I. de obl. qua ex del. & tarnen non prius id fcelus fuit admiffum, quam poft difcretionem mei & tui, quae eft ex jure gentium fecundario. d. I. 5. 12. Con* (*) Exemplum hujus Vid. trad. de tit, ff*nor. L, 1. e. 9, ?i, 6, ér ftii* N 2 C a p v t XIV. Jure natura traditione opus effe ad dominii tranflationem, exercitii gratia contra omnes ferè,. defendit auctor. 1. "jVjUm autem de jure naturae tradi±\l tio aliqua in dominii abalienatione fit neceffaria , nee fatis fcio, nee fi fciam dicere vix aufim , quippe cüm longè a me feorfum fentiat vir cujufque praedicatione major Hugo Grot. 2. de j. p. tf b. c. 8. n. 25. tf c. 6. n. 1. Leflius d. c. 3. n. 12. Baunii Th. mor. p. 3. lib. 2. tract. 4. q. 4. 2. Celeb. Hahn. ad JVefenb. parat, ff. de A. R. D.n. 11. tf Reiter d. tract. p. 1. c. 2.fecl. 5. n. 6. tf feq. 1. Verum cum Tiberius, ut aucforeft Tranquilius Tib. c. 28. fubinde jaófaretm civitate libera linguam mentemque liberas ejje debere: et in liberrima noftra rep literaria incorrupta libertate frui licebit. Adi Rupertum graecis latinifque literis perpolkum virum ad l. 2. 6. 47. ff. de O. I 3. Qaae hac de re dicam exercitii gratia dicta volo, quamquam feriö id veile quoque videantur Vin CLL. Vinnius ad  Pi FELTMANNI TRACTATUS 12. Conjugia quoque fratrum & fororum jure natura? vetita l. 8. ff. de ritu nupt. Levit. 18. 9- junct. verf. 24. tffeq. 1 qua? tamen lex non principio rerum, /. pen. jf. de ritu nupt. fed multiplicato genere humano vim & poteftatem accepit, Vid. Hilliger. Don. enucl. 13. c. 16. lit. h. 13. Putarem praeterea effequaedam juris naturaiis capita, quae a£tus etiam hominum volunt praecedere, non tamen pracipiunt aut imperant cum difcrimine honefti & turpis, fed propter rei affecfionem, hoe illud vel in ea re neceffario requirunt, ut aliter fefe habere nequeat, unde etiam jure naturae illud defiderari dicitur. 14. Juvabo id, quod dixi, exemplo uno vel altero. Emtio & venditio jure gentium fecundario demum introducfa d, l. 5. ff. de I. tf L & tamen naturaliter fe Ji■cet circumvenire in precio l. 16. §. 4. ff. de minor. 15. Cum enim uterque lucrum habere \ intendat. I. 8- C. de refc. vend. ipfa nego- j tii affecfio & naturalis ratio dief at id tolerari debere. Vide tamen ea, quxfcripü , ad g. 3. verb. alt. non ladere I. de I. tf I.\ n. 1. 16. Ulpianus etiam in L 24. ff. de ftatu hom. inquit, Lex naturen eft, ut qui nafcitur fine legitimomatrimonio, matremfequatur: Nee tamen ea vigorem accepit quam poftea, cum a legiflatore concubitus legitimi Sc non legitimi differentia. eSYet introducta. 17. Nam ante legem datam occurrente m publico viro fremina, fi ita ex paóf0 convenirent, mercede data concubuit is cum ea atque abiit. Mofes Maimonides Halacb Isbotb. cap. 1. Cardinal. Paleothus de noth. & fpur. c. 1. n. 1. tf feq. 18- Pari quoque ratione dominiis rerum, gentium demum jure difcretis, ea tamen jure naturali per traditionem transferri dicuntur in §. 40.1 de R. D non enim per naturae jus ibi conceditur intelligere illud, quod explicatur fuperioreloco n. 6. tf 7. quippe cum circa hunc proprietatis abalienandae modum non verfetur honefti & turpis difcrimen; Grot. d. c 8 n. 6. 19. Sed naturale jus hic eft, id quod confequens acfus humanosrationiconfentancum, ut loquitur Leftius d. dub. 3. n. 11. quae quidem ratio hic cogit, & neceffario traditionem requirit, quod praterquam fatis colligatur ex dicfis : cap. 10. n. 39. tf fa. 10. Planius fit hoe inde, quodutatate aurea atque argentea ad occupationem i I opus erat apprehenüone , fic poftquam dominia funt faéta certiflima, traditione ad abdicationem. arg. I. 35 ff de R I. _ 2t. Quemadmodum enim in occupatione corporis fc. humani acceffw ad corpus, id eft rem adquirendam, intervenire debet ideo, quia cum antea res effent communes, apprehenfio defiderata fuit, per j quam quis teftaretur men tem fuam, eam 1 rem fibi habendi; quod fi non feciflet , alter adhuc falli potuiffet, cum ignora1 ret, quod ea res effet in alicujus bonis. j Vid. Grot. 2. de j. p.tf b x. n. 1. Hugo ! de Roy de eo quod juf, 1. tit 5. n. 4. 1 22. Hinc principio rerum , gentium nationumque dominium folum penes eos ■ fuit, qui in domo -dominium habebant. I. f 195- §• *• ƒ• de Verb.fign quod nonegredjebatur domos, quas fubierant, quibufque res quas proprias fibi ceperant, continebant , unde etiam dominium diftum Macrob. 1 Saturn. 15, Connan i.Comm. 3%n 1. Befold th.pract. verbo Herr. Wefenb. par.ff. de A. R D n.i. 13. Juftinus breviffime finit lib 2. cap. 1. hominibus inter fe nulli fines, nee enim domus illis alia: ubi per domum fignificari resldomefticas et famifiares, guarumr dominium habemus, ne Jovem quidem, lapidem juravero, nam et antea eam tempeftatem, de qua fcribit Trogi epitomator. domus- antra fuerunt, Et denfi frutices, tf jmeta cortici vir ga: 24. Sic etiam quando agitur dereabahenanda factum aliquod vel traditionem intervenire neceffe eft, ut dominium rei, qua mea eft et propria, rurfus amequo^ que abdicetur, quod fi facf um non fit, tune quia alienans, fi res fit mobiiis, naturaliter eam perdere et cum ea fe in pedes dare queat, ejus adhuc erit propria, et dominium tranflatum dici nequit. Felden, ai Grot- d c 8. cum fine hominis faéfo ab mitio non conftituatur. Joan. Ramus mal jur. tf facli. c. -^.^n 1. 25 Et fi res de loco in locum transferri non poffit, quia ejus dominium ccepit ex naturali polfefiione l 1 §. 1 ff de acq. poff. id vel per introducfionem in fundum, fymbolum, aut patientiam, fi fit res incoiporalis, abrogari debet. 26. Cum iffdem modis, quibus adquiruntur, res noftra effe definant. I i.ff, pro der el Harmenopuf Judex Theffalon' promt jur lib. 2. tit. 1. § p {n fi * ' re»**», wt «f„K«p,y Swdp&x KT;,exi»ai „. *7- E-  D Ê J U Pv £ ï N RE et AD REM Pf ij Ebraèi quoque optimis naturae pa- J retitis feu numinis fancfiilimi legibus et J inftitutis formati, formularum in domi- . mi tranflatione tenacütó fuerünt, nee j apud eos ex nuda conventione quidquam transfer ebatuf. . \ 28 Res mobiles non tranfibant, nifi ! prehenfione, ?UaMollerentur, veltrac- j * oUaftu aut ductu, ii res commode ' LU, dOd^Lu, IJ- .- . 1 geftari non potent; vel denique traditio- . %po{Teflio transferretur. Seïden. de I. N. J 0. ad diff Ebrceor. lib. 6. c. 5. in Cod. j jfiddoufchin. c. i.feft. 4. relatum, quod magnum pecus traditione acquiratur , at parva pecus elevatione, tf ex fapientum doctrina etiam attraitione. Conftant. 1'Empereur de LL. Ebrceor. ad c. 7. §. 6. 29. Jure gentium ea neceifitas traditionis recepta; non enim foli Romani & Ebraei, verum etiam Graeci traditionem j requirunt. Conftant. d. tit. 1. §. 9. 30. Jure quoque Pruffiae provinciali per traditionem jure naturali dominia transfer ti dicuntur. lib. 3. art. 12. §. 1. etiam Angliae inftitutis. Couwell. Inft. Jur. Angl. 2. tit. 1. §. 39. tf 42. 31. Et nominatim id praecipitur edicfo j Theodorici Gothi apud Goldaftum torn. i 3. Conjf. Imper. in leg. 53. ut traditio in • omnibus locis fecundum leges fiat; & in l. \ 51. fi cujuslibet precii res fit mobilis, fola 1 traditione perfeSta Jif donatio, qua tamen I fchriptura fide poffit offendi: I 3 2. Ex cujus legis ima cerainproclivi eft diluere id, quod opponit nobis Grotius in annot. ad cl. c. 8. ri. 25. tum videri , veram effe traditionem , quando apud alium fcriptura donationis eft LL. Wifigotb. lib. 5. tit. 2. c. 6. quod nempe gens ea traditionem facfam voluerit per fcrip. tionem probari, vel geftibus municipali- , bus allegari, ut eft in /. 52. eod. Tlieod. Gothi apud Goldaftum d. torn. 3. . 33. Nee difpar eft intellectus jirmeiae cap. 32. 44. ubi ait, agros pecunid compardbunt tf inferibendo literis tf obfignan- ; do atque exhibendo teftes: quae quidem ad cautionem privati contraéfus interveniffe notant Tremel & Jun. ad d. c. verf. 9. nee : tamen ibi excluditur rei traditio. b. c. n. , 27. tf 28. 34. Neque etiam in mancipatione, ut fentire videtur D. Grot. annot. ad. d. c. 8. n. 35. aliter enim nos docet Cicero Topic, lib. 3. abalienatio eft ejus rei, qua mancipi efl, aut traditio alterinexu: mancipatio ergo omni traditioni, ut apparet i ex: iis, quae dixi c. la. n. 27. non opponitur, ied faltem naturali, & purae, ut lo- 1 quar cum Boè'thio ad Ckeron, d.l. i 35. Imo ea quoque traditio eft legitima, mancipare enirn eft nexu tradere, & adhibito aere & libra, Calcagnin. ad l. alienat.ff. de V. S. tf dial. cuitit.equu tatio p. 575. Petr. Fab. 2. Semeft. 23. pr. Lipf. 2. Tac. annal. 30. Salmaf. de Ufur. cap. 8. Popma de diff er. verb. lib. 3. 36. Id magis me juvat, quod Romani eam mancipationem a Judaeis hauferunt, fi credimus Ludovico d'Orleans ad Tac. Annal. 1. e. 63. n. 3. Pro quo facit locus apud Jirmeiam c. 32. 9. tf 10. com*. paravi agrum illum, tf appendi illi pecuniamfeptendecim ficlos argenti: tffcribens in literis obftgnavi tf adbibui teftes, quum appendiffem pecuniam trutind, 37. Apud quos tamen traditionem debuifle intervenire non femel allegavi, & quis ita bardus, ut hodiè quando rei ceffio legitima, vernaculè die verzichnufz, vel opdracht fit, neget intervenire traditionem ? 38. Scio quod noftri ita contra medifputabunt; fi effet traditio neceflaria tune femper adhiberi deberet, funt vero cafus multi juris quoque fcripti, quibus' eam intervenire non eft opus, ut (1) in hereditate. I. 23./. de acq. poff. (2) legato. Ulpian. d. tit. 10. /. 46./. defurt. (3) donatione mortis caufa. I. 2. ff. de publ. acf. (4) focietate univerforum bonorum /. 1. §. 1. I. 2. ff. pro foc. (5) donatione alimentorum caufa. I. 1. C. dedo-< nat. qua fub mod. vel (6) ecclefix faóta. '. 23. C. de SS. Ecclef Vid. Gilken. ad X 20. C. de pali. n. 8. tf feq. Tulden. ad Inftit. tit. de R. D. c. uit. Bachov. ad Treutl. z. difp. zo. th. 4. d.Vinn. i.Junfpr. zi. 39. Taceo alia, quae egregié removit Efotoman. illuftr, QO. u. nee genera:im modo eorum argumenta exponam :um Sebufiano Fabro. 19. Co7ije£t. 3. ibi dicit prorfusneceffariumeft, fiétamtralitionem inducere, quoties dominii tranjla-io aliqua reperitur, nee tamen vera ulla. ■raditio in eam rem - intervenit: 40. Neque eorum tela excipere avet mimus Cum eruditiffimo Ant. Contio 1. lifp. Jur. 8> qui legis vi dominium fine ;raditione mortalibus adjici exiftimat. 41. Ulpianus in fragm. d. tit. 19. lege. quidem id afHrmat , fed videamus aos, an non quaedam traditio in fingttlis quoque locis interveniat'? quos fingula:im examinabimus, quia ipfi etiam eos ion confufe folent loqui. 42. Primo conantur oftendere per he~ editatem transfire ipfo jure dominium, tut per praetorem data bon. poifeffione N 3 Cor-  P4 FELTMANNI TRACTATUS Corfus. 3. Indagat 4. n. 2. 6. tf feq. Fr. de Petris 2. /e/i. lelt. 15. n. 3. 43. Ego vero ita didici, fi liberi fint & fui heredes , tune dominium in eos non tam transferri, quam potius apud eofdem id manere /. 11. ff.de lib. tf pofih. Pithceus ad pariat. II. Mofaic tf Rom. tit. 16. Leonin. emend. 13. quia etiam ex capite pofteriore L. Vellea vivo patre heredes. Ant. Faber. 9. conject. 1. 44. Unde filius fam. berm minor dicitur Plauto. Mercat. act. 1. Jc. 1. tf hs7roTti; viurteof Poiiuci lib. 3. c. 8. alios locos conlegit Grot. infior.fparf.ad§.2.I. de her. qual. tf diff. 45. Si fint extraneï, ad eos quod omnia jura dicuntur tranlire d. I. 23. id difcrepat longe ab acquifitione dominii particularis alicujus rei corporalis, cum enim hereditate fuccedamus in omne jus defuncli, l. 24. ff- de V. S. I. 62.ff.deRJ. mirum non elf, fi id quoque rerum corporalium proprietatem in fefe continet, «rg. 1. 115. ff. de R. 1. 46. Aut hic fubtiiiore traditione dominia transferri exiftimemus, cum enim mortuus non moriatur, fed vivus. /. 18. % x.ff. de manum. teft. Ant. Faber. rafio?j. ad l. 50. pr. ff. de her. pet. pun&umque moriendi adnumeretux vita; , Agell, 6. INfoct Attk. 13. quod feliciffimè ante Bachov, & Vinn. ad §. 15. I. de inut. flip. expedivit Ilieron. Elenus VirDoctus Diatrib. ad Jus Civ. lib. 2. p. J03. 47. In ipfo momento quod feparationem anima a corpore, qua per mortem confmgit, pnecedit, per id quod ante eam expletam voluntatem fuam non revocat, traditio per eam patientiam , cujus quidem ante mortem fecutam nullus eft effecf us. /. 4. ff. de adim. leg. fed poft eam vires capit, facfa retro fuiffe intelligitur. Diog. Laërt. de vit. Pbilof. lib. 5. bené quidem ut fpero erit, exterum tf fi quid contigerit , ifta ftaiuo. Domefticam omnm fuppellettilcm Meianti tf Pancreonti Leontis filiis trado. 48. Quod ex ritu prifci juris clarum, fecundum quod heres per mancipationem fiebat. §. x. de teftam.ord. ibique Do&iff. interpres Vigl. Zuichem. Idetiamdici poteft ad fecundum, quod legato ftatimres tranfeat ad eum, cui legata eft. I. 64. de furt. 49. Cum ergo in legato traditio quadam interveniat, quantum avius h vera longï ratione feratur. Azevedo ad Conft. Hifp. torn. 4. lib. 5- 4- l- t.n. 123. & Petr. Sanz. Je bon. t#i# i> 3- c- 5-«-37- qui rei legata dominium liefc, & Barbofa ad I. 3. C. de prafcr. 30. ann. n. 147. qui civile dominium, non vero naturale | tranlire opinatur, nunc facile erit judi- i care. j 50. Legatario enim res traditur ex juj fta caufa. /. 1. §. 2. ff. de publ. inremact. I. 5. ff. pro legato, jure ergo naturali res i illi adquiritur. §. 40. I. de R. DJ. 31. ff. '■ de acq. rer. dom. Effecf us id liquido proI bat, datur enim rei vindicatio l. 1. C. | comm. de leg. juntt. I. 23. ff.de R. V. & I rei legata interims ad eum pertinet. §. 16. II. de legat. etiam in foro cogitationis. I Diana refol. mor al. part. 11. tract. 6. refol. 45. j 51. Quod ad tertium de donatione mortis caufa allatum attinet, meminiffe debemus, eam fieri non uno modo, ut docet Bachov. ad Treutl. 2. difp. 19. tb. Ip.A.tf ad Wff. parat. ff. de mort. cauf. I donat.^ n. 2. ubi Halm. & Perez. C. d. t. n. j 3. quid fi ergo att. I. 2. de publ. aft. exI plicemus de donatione ea, qua ut noftroj rum locutione utar , perficitur fub conI ditione refolutiva, tune enim a donatore [ res traditur. /. 12. ff. de cond. cauf. dat. I. 35. §. 3. ff. de mort, cauf. don. j 52. Vel fi A t. 1. generaliter, etiam' que donatione facfa cum conditione fufpenfiva accipere velis: dicam tempore j mortis, qua erat conditio, rem cenferi I tradicam k donatore, eo ipfo, quod vof iuntatcm non mutavit, idque ad exemplum legatorum, ut ait JC. in d. 1.2. 53. Sed graviter obftat t 3. pr. d t: funt tf alia pier aeque partes quibus domii nium quis nancifceretur. I. 1. $. 2. eod. Id cum Bufio & Cl. Wiffenbachio x. difp.ff. 18. tb, 23. interpretari de tituh's &caufis variis, ex quibus fi traditio fit facfa,dominium adipifcimur, non patitur d l. 1. §. z. ubi fatis multa partes opponuntur traditioni & ufucapioni. 54. Quod ergo vocat Ulpianus partes ego explico modos: aucf oritate Bafilicón lib. 15- ti*. I. l. I. |UET*7ro*cir ii roju/juoi? Tjojra/s x»xi r*( t)t Steno-zum. Fabrotus V. Cl. ver tit muilis autem modis legitimis dominium quis nancifcitur: Quare Ine objecta legis eft intellecfus , publicianam aéfionem competere non tantum ei, cui proprie res tradita, fed etiam illi, qui fubtiiiore quodam traditionis modo rem ab alio accepit, cujus partes funt fatis multa, ut dixi cap. 13. n. 31. tf feq. 55. Quartum erat argumentum ex l. x. J.i. /. z.ff.profoc. fed ex verbis legisfecare nodum datur, quee itadeclarari, con- ve-  remt ejus fententia?: licet fpecialiter, id eft rerum fingularum, traditio propneüc dicfa & qua? perficitur tran/latione de manu in manum , non interveniat, tacita tarnen per patientiam cnditur intervenire 56. Idem repomsei, quod moribus communione bonoram inter conjuges introducfa, de qao paro diflerere poftea, donunia rerum ipfo jure transferri fcribat Paul. Bafms. ad l. 3. ff. pro foc. 57. Patientiam effe loco traditionis, ie phno aufim polliceriideo, quod paóf is antenuptialibus dominii tranllatio impediri queat Stat. Tremon. art. 73. Chrifiina. 3. decif. Belg. 9. a. 9. Goris 1 adverfar. 1. n. 27. Radelant. decif Traj. 54. n. n. Mavius Vir Amplifr. ad Jus Lubec. 1. tit. 4. art. 5, n. 3. 58. Et quod ea communio bonorum incipat poftmatrimoniumconfummatum, ' ut oftendam é loco, per quod muiier in | manti poteftatem tranfit, cap. 2. n. 23. & ad exemplum adrogati, quod fe tradit i viro & bona fua tacito jure ut ait JC til \ l. 15. pr.ff. de adopt. & cum capite for- i tunas quoque fuas in familiam & domum ! manti transfert. arg. I. pen. K, 2 ff. de bon. 1 poff fee. tab. 'fff , . I 59- Nam magis dignum ad fe trabit mi-' nus dignum. Moneta de decim. 9 n, 2<8 Ueinking. de R. S. tf E, 1. daff. 4, co. it. jj?. m y co. Quod quinto ü donatio ex caufa ahmentorum fit facfa, donatori, etiamfi ei res reddita non fit, acfio in rem detur, l. _ 1 C. de don. quee fub mod. ideöque do' minium ipfo jure in eum iterum transferri ftatuant Mozzius de contract, tit. de donat. coLj.n. 17 Surd. de aliment priv. 61. n. 29. et Gratian. 2. difcept for. 381. n. 20. 61. Illud pacare quidem annititur Giphan. ad d. I. j. n. 8. eo commento, quod ibi utilis potius acfio & dativa locum habeat, fed hanc non novi aftionem 1 $t pofita in rem aftione ponatur ejus eau- ■ fa, dominium & jus in reneceffeeft. cap. 1 12. n. 13. 62. Dicere ideo habeo, quod in d. I. \ 1. donatio fit faéla fub conditione refolu- , tiva, qua erat talis, ut praftarenturali- ! menta, quod cum fuerit haud adimple- t tum, conditio hac non exftitit, nee caufa propter quam res data & tradita, 1 fecuta, ideoque rei dominium, quod ex < nuda traditione non tranfiit. /. 31. ff. de t ff'.R- D- a?ud donatorem manfifteintel- t iigitur; d. I. 1. C de don. quee fub modo. B ? 1 63. Ut enim habet axioma; fub conditione datum, fub contraria ademptum eenletur. Knipfchildt: de fideic. cap. 6. . 64. Et cum ita dominium femper fuerit penes donatorem, ei etiam in rem aóho competit. I. 23.ff.de R. V, juntt. dj. t. ut plane ei non fit opus condidione ob caufam dati caufa non fecuta, expenri. 14. I. de att. 65. Quanquam enim traditio ex caufa donationis dominium transferat §. 40 I de R. D tamen cum conditio hac pet pacf um fuerit adjeÉta, ea ut alias nil pomt in effe, ut arg. L.213. ff. de V S, ioqui amant. Heig. 2, illuftr O O. 2 ri. 31- & Carpzov. Jur. for. p. ffemft. 11. def. 3. n. 3, J 66. Sic hic principio acquifitionis obitat, ut cenfent Mantica de tac. tf amb °0nV; HfriL 42' n- *' Cutelli de don', mort i difc 3. part. 6.n. 19. Groenewegen de 11. abrog. ad l. 3. C. de cond. ob cauf. dat n. 4. quod exprefle ego probo ex l. 7. $. 3- de jure dot. I. 8. ff. de reb. cred. 67. Negat id quidem Giphan. ad l, 31. ?. dejolut. Sed nemo non videt, fi videt legernaam imbecillis illa fit,ut palpari queat ; ftatus caufa ante omnia ponendus, qui ent tabs. Ego id quod fub conditione debebam numeravi, hoe paaumfuitadjectum, utfiea conditio exftitifiet, eapecuma m folutum cederet, quando condiuo exiitit, ego liberor, quia per nume•ationem antea facfam , creditori fatis:actum eft, nee obftare inquit JC. quod mte ejus creditoris pecunia fafta fit. 68. Nam cum hac fit natura conditïo11S^' f refrotrahatur, Vid. Frantzke ad . Gallus ff. de lib. tf poftb. difp. 2.memb. 1. fett.- 4. n. 11. jam ab initio cum eam iecumam folvi, illam creditoris fuiffe ingitur. G9._ Pro fexto dixi poffe objici, quod lonatione ecclefia fafta ipfo juretransfeatur rei proprietas l. 23. §. 1. C. dè SS. eclef. Duaren. ad tit. ff. de O. tf. A. cap'. ;. in ft. cui colorem quafivit CL. Wifenbach. difp. Inft. 10. tb. 35. verbum ttionis ibi pofitum eife pro exattionis. led hac non differre ait Reinking. tratt, e retrattu q. 9. n. 67. 70. Tu die dominium ibi non plene ranfire, nam id ex eo certum fit, quod k hypothecaria acf io competere dicatur, t in re propria cujus dominium jure genum ad nos pertinet, pignus non habenis, uti fubtiliftimusFrancif. Sarmiento difte-  06 FELTMANNI TR ACTATUS dilTerit. de redit. Ecckf. part. 3. cap. 2. n. 16. 71. Nee obftat, quod in d./. 13. fcriptum exftet, acf ionem in rem tf bypotbecariam: quamvis enim vocula E t ut plurimum copulandi vim habeat, hic tamen declarat id, quod praecedit&fignificat Id Est, prout nonnunquam ufurpatur. dixi ad pr. I. de libertin. n. 1. Jafon. in l. 31. ff. de II. n. 3. Chaffanaeus ad conf. Burg. rubr. 7. §. 10. verb. de linea tf ramo. Idque magis hic locum habet, quod e t conjungat genus, acf ionem in rem, cum ejus fpecie, hypothecatia acf ione arg. 1.15. §. z6. in fi. ff. de injur. Befold. tb. pr. verb. und. 72. Ex verbis quoque legis perfpicuum eft, quod dicitur in rem tf hypochecariam: capi debere fic, in rem id efi hypothecariam, nam ea quae fequuntur folius hypothecariae mentionem injjciunt, quam Jullinianus ecclefix conccdit ad exemplum legatariorum, cum vero his quibus res eft legata etiam in rem acf io ea, quae' rei vindicatio appcllatur, data fit, cur etiam non eam fi tribui ecclefix volui/Iet, verbis poftea aeque pronuntiafiet. 73. Quare id quod praecedit & quod de acf ione in rem praemittitur, ex illo, quod de hypothecariafequitur, interpre-1 trationem accepit ex noftrorum docf rina, apud Bender. de revif. concl. ao. n. 96. 74. Quod ergo dominium dotis, cum fit caufa pia , /ine traditione transferri ajant Sanchez. de matrimon. lib. 6. difp. 14. n. 13. & Deckher. 1, differt. 1. 11. 44. & rei quae univerfitati velcivitaridonata, dominium ipfo tranfire exiftiment Gothofr. ad d. I. 23. & Mevius ad Jus Lubcc. p. 2. tit. 3. pr. n. 19. Id cum arg. d. I. 23. probare cupiunt, de illis ex iis quae difputavi, difceptatio efto. Diffentic Hyeron. Marilian. ad l. quoties. C. de R. V. h. 100. 75. Haec ad rem maxime pertinere & alicujus momenti vifa mihi funt, quare ea praecipue notanda & declatanda mihi fumpfi. Nee plura fortaffe carpi, neceffe erit; Nam & illa omnia, quae obfervarunt Hotomanus & Contius, integra & illaefa manent, utpote frigide ab alüs refutata. 76. Ego ut nil defk, omnes excutiam ramos. Videamus ergo num fit contraria l. 4- C- ^ pa£t. int. empt? ld adfirmat Raudenf. decif. Pifan.16.t1. 197. a quo non longe abit CL. Wiflenbach. ad l. 20. C. de paft. ubifcribit, non vi paéfi coramilTorii dominium redire ad venditorem, fed legis poteftate. Sed de eo noftra difiertatio inftituta eft , num id lex fa- difiertatio inftituta eft , num id lex faciat? 77. Quare ergo potius in eo fum, ut dicam non tam vetus dominium renovari cum Hotomano, fed quia lex commifiöria conditionem in fefe continet, quae fi non exiftat, cum contract us in irritum deducatur , rem retró femper in dominio venditoris permanfiffe, fecundum ea quae dixi n. 62. b. c. Leonin. 4. emend. 16, n. 6. 78. Per me licebit etiam fentire, dominium iterum transterri, fed tune id fine traditione non fieri, affirmabo cum Franc. Marei U decif. Delphin. q. 401. n. 3. tf 6. ut firpremus ejus provincia? Senatus cenfuit. Marta Neapol, lom. 4. Dï- | gefi. noviff. tit. dominium. c. 10. , 79. Obftat etiam, quod ex eo contracfu ' vel donatione a Principe facfa dominium ipfo jure tranfeat, fi fidem habemus Parifio 1. conf. 1 j. n. jg. Covarruv. 2. Var. refol. 19. n. 3. Layman. d. c 5. n. 8. Chriftina? 1. decif. Belg. 131. 72.14. Ma- ftrilli decif. 114. n. 28. Tapia ad rubr. de conft. Princ. c. 12. n. 12. 80. Sed cum nulla lege vel ratione id ab iis adferatur, judice Luca de Penna ad l. fi. C. de loc. prad. civ. lib. XI. regulam d. I. 20. C. de patt. quoque in Principis perfona obtineredebere, ftatuamus cum Thomingio 1. Confil. 2. n. 160. & Andr. de Hernia c. 1. tit. quid fit inveff. in FF. n. 3. 81, Principis namque faclum femper non oportet definire iecundum jus commune, uti pro confirmanda hac noftra fententia ratiocinatur poft Baldum Jacobin. de S. Georgio de feud. verb. Princeps verf. fed queero. n. 2. 82. Cujus regulis quamvis folutus fits /. 31. de II. Nov. 105. c. 2. arg l. 19. C. de tefiam l, r. §. fi. ff. de off. proc. Caf. I. a.6. C de don. int. vir tf ux. I. 34. pr. C. de donat. I 14 §. 1 ff. de manumiff. fponte fua tamen eas fervat. I. 4 C: de 11. L 15 ff.de leg. 3. I 3. C. de tefiam. §. fi, L I Quib. mod. teft. infirm. 83. Nee movebit unquam, quod per fucceffionem Majoratus tranfire ipfo jure rerum proprietatem tradant Reufner. 3. Confil. 8. n. 225. Salazar de ufu tf conf. p. 12. M| 33. Rodriquez de concurf. cred. c. r. art- 6. n- x6. 84. Nam cum jus fanguinis in majorem quemque natu per jus conftitutum defératur. Molina de I. tf I. torn. 3. tr. «• difp. 576. Speidel. in fpec. verb. Majorat. hoe continuatur dominium & tradi- i tio quafi per manus fieri cenfetur. LivU ' vius  DE JURE IN RE et AD RE M 9? vlus lib. l. Hifior. c. \.Aventino, fulmïne ipfe ictus, regnurn per manus twhdit ;Lactant. 2. divin. infiit. 4. vixit enim ufque ad fencüutem regnumqm fer manus, ffio tradidit. 85. Examinare labet verba §. uit. I. de of. jud. nam fecundum ea hodie moribus dominium per iö/am fententiam transferri in eum, cui reseftadjudicata, fatentur Goris ad Sande de effeftuc. c. 2. n. 34. & Wiifenbacb. ad d. I. 10. C. de ^«cï. gtf. Confentiuntque plurimi, adjudicaüonem non minus ac legem effe modum, quo dominia adquiruntur, puto Giphan. Vinn. Lachvell. ad d. §. uit. Mynf. ibid n. 6. & Merill. n. 2. quod non probo ; nee tolerare poteft Cl. Paul. Voet. ad d. §. n. i' ' j 87. Neque etiam illud ferre queo quod | Accurfius, Silveft. Aldobrandinus & Ni- ! caf a Voé'rda ad d. g. n. 1. tradjtionem praeter fententiam requirant, id enim vïx eft ut ex d. g. obtineat. 88. Refpondere malo in d. §. nil contrarium effe regulae l. 20. C. de pact. non enim ibi dominium in eum, cui adjudicatur res , transfertur, fed id quod antea '; habebat, ut CL. Bachovius etiam fcrip- j fit ad d. §. n. 1. & in quo rei vindicationem fundare debuit. arg. 1.23. ff. de R. V.' hoe diftinguitur ut ait cultiffimus Marcilius in not. ad d. §. dechratur. Ant. Faber 20. conject. 10. cxplicatur & quoque detegitur. 89. Qui autem id faltem facit, nilnovi eum efficere, ex alüs quoque juris capitibus , intelligitur. Sic qui grana ex fpicis excufiit, cum ea perfeclam fuam habebant fpeciem , non novam fpeciem fecit, fed dam qua-erat, detexit, ideoque dominus non eft. Gajus in l. 7. in fi. ff. de A. R. D. ex quo corrigendum eft facinus ejus qui contra fcripfit in §. 25. I. de R. D. quique fixit leges pretio atque refixit; li verum eft quod prodidit memoriae Harmenopul. lib. 1. promt.jur.tit. r.J. 10. 90. ita Imperator Zeno quamvis emphyteufeos propriam dicatur ftatuiffe naturam, §. 3. I. de locat. tamen quia id, quod ante latebat fub emtione & locatione, difcrevit, non civili fed gentium jute adferibitur. Coraf. de jure emphyt. in 'prokgom. n. 8. & ad l. 1. C. d. t. n. 10. 91. Poftremum nobis objici poffet ex CL. Brunnemanno ad d. I. 20. C. de pact. quod per conftitutum poffefforiumper quod quis fatetur fe veile rem a fe emptam vel alteri oppignoratam nornine venclitoris fef contra nel creditoris poffiden; Befold. tb. pr. ver», conjht. pofj. dominium in conftitutarium transferatur fine rei traditione. /. 18 §. 1. ff. de aclq. poff. I. 6. $. 2. ff. de pracar. 92. Helluo librorum Tiraquelius de conft. poff. idinfmitisprope legibus &auctoribus firmat in part. 1. Mihi quoque arma miniftrat, quibus telum iliud excipere poffum, fcribit enim in part. 2. ampl. 1. n. 1. ficlam hic intervenire traditionem. 93 . Cum enim defideretur,ut is^qui conftituit, confiteatur expreffe, fe nomine alterius poffidere, d. part. 2. Ampl. 2. n. 3. fic ulterior aéfus quam qui contracfus aut paéfi de re in alium abalienda terminis_ contineatur, intervenit, & fic traditio fieri intelligitur brevi manu, circuitus enim qui neceffarius haut eft, vitandus. GiJken. ad §. interdum. Inft. de R. D. n. 1. C a p u t XV. De dominio minus pleno in genere differtatur. Id babent Vff alii. Feudum rect'e dejinitur jus in re. Ligium unde dicat* tur, nova origo indicatur. ' 1. TTAéfenus de pleno dominio, nuné IffJL de minus pleno agere, animus fert. Id eft vel direccum vel utile, hoe qui habet in re, ei quicquid uti/itatis ex ea re percipitur, cedit, fic tamen ut directum dominium, a quo utile derivatur et ad quod aliquando revertitur, fit penes alium, qui ideo dominus principalis dicitur ab Imperatore Friderico in autb. fi verb C. de baret. 2. Cui idcirco jus magis hrmum competere, et amplius dominum cenfendum, quam eum, cui omnis cedit utilitas, definit Lugo de I. cff I. difp. 2. fect. 1. n. 9. 3. Ego verö dubitavi femper, auctor mihi fuit celeberrimus apud Lugdunenfes in Batavis anteceffor. Cum enim iis quos utiles dominos, vel inferiores appe/lavit Coftalius ad l. 1. ff. fi. ag. vect. rem in qua jus iis competit, vindicare poffint etiam contra ipfum dominum principalem. I. 1. §. 1. ff. eod. 2. F. 23. in fi. tff 2. F. 8. I. 73. ff. deR. VA. i.§. z.f.defuperfic. 4. Reique omnem caufam omnemque fructum, non propter aliquam convenionem, ut contingit in locatione, fedob us quod in re adquifierunt , capiant, ;ommodumque in alium transferre queant, O qui-  ■ $2 fELTMANNI TRACTATUS quibus duabus rebus dominii exercitionem conftare dixi cap. 13. n. 14. ideo exiftimet quis eos magis effe dominos, nam effectus prodit caufam. 'f, Haec vero dominii in directum & Utile diftinctio numprobandautroquetrahunt auctores, pJures tarnen funt qui eam admittunt, hos utfequar inclinat animus. Fateor legum verbis eam non effe expreffam, ex earum vero mente adftruitur dominium minus plenum, aliud effe utile. 6. Hocque nomen accepiffe a re ipfa, quia rei continet utilitatem. Vel quod ratione bona id traxerint ab effecto, jus namque ejufmodi dominis minus-plenis five inferioribus, conceflïtutilemrei vindicationem, cur ergo eorum jus non potius utile dominium diceremus? 7. Et quia utile folet opponi directo. I. 47. pr. ff. de neg. gefi. tf Jimil. idcirco jus ad quem olim redit utilitas, dominium i direclwn appellatur, aut quia illius fupe- I rioris domini ad mentem jus inferioris in i principio dirigitur, ut ego conjicio. Haec | fententia fic dividentium eft recepta, ut 1 eft teftis in eam rem Thomingius 1. conf. 38. n. 29. 8' Arbitror nunc conftare, an rectè ■dominio directo civitatem noftramdederint, qui id verterunt das mebrer eygenthumb , id eft dominium majus: et dominium utile dus minder eygenthumb, dominium minus: Mallem das grund fundi üve, ober eygenthumb dominium fuperius cum Grotio ad Jurifp. Holl. lib. 2. part. 33. ct das nutzbar vel niefzlich eygenthumb, id eft utile dominium. 9. Illud,- directum intellige dominium, habet dominus rei in feudum aut emphyteufin, nonnunquam fub cenfus praeftatione datae alteri, etiam cum alius jus fuperficiei adquifivit. arg. 2. I. 8- §. quam•vis. 2. F. 47. /. 1. §. 1. ff. fi ag. veel. I. : 12. in fi. C. de fund. patr. /. 1. 4. /. 2. i ff. de fuperfic. Hi omnes habent jus in re. 1 10. Etiam illi, quibus vel utile domi- 1 nium vel aliud aliquod jus conceffum eft, veluti colonis iftis fervilibus, de quibus cap. 5. tf feq. edifferui, etiam clientibus vei vafallis. Carol. Tapia p. 1. ad l. fi. i ff. de conft. Princ. c. 1. n 27. in quorum ] perfonis id dicitur feudum vel jus feudi, 1 quod eft m ipfa rc conftitutum. 11. Quare etiam feudi genus optime . ponitur jus in re. Gothofr. Anton. difp. < feud. i. tb. 2. lit. C. tf D. Zoef. de feud'. i cap. 1. n. 2. Maeftert. de feud. difp. fi c tb. 2. Cl. Struve Synt. feud. c. 2. aph. 3. f 12. Id oftendit effectus, nam Vafallis j 3 in rem acfio competit. 2. F. 23. in fi. 2. J ! F. 8. verf. rei autem. tf 2. F. 83. patet I ergo ex iis, quae iradidi cap. 12. n. i?,. eos habere jus in re. Hattyfer. anahfi feud cap 3 Arn. de Revger. difp. feud fi. th 14 CL. Goeddae. difp. feud. 12. th.x. b. Ludwell. de feud. div. cap. 1 p. 13. 13. Quod tamen tanquam nimis rem fluim genus rejicitur in definitione feudi a Godefr. Suevo exercit. feud. 2. aff.i. qui id finit, effe jus utendi. Minus adcurate, nam vi & poteftate juris in re, vafallus, utitur fruitur ea re, & jus utendi , fruendi eft effectus magis feudi quam ipfum feudum, reefiufque differentiae loco adlegatur. 14. Quanquam autem diens utatur fruatur re in qua habet feudi jus, ideo tamen id non poterit dici ufufructus cum Treutlcro 1. difp. 16. tb. 3./. Giphanio difp. feud. 1. th. 3. Niellio difp. i. th. 6. C. Dabo mis etiam ufumfrucfum clfccanfalcm, ceu loqui amant, fed cur eo nomine appellabiinus jus, quodvafallocompetit, cum fpcciale nactum fit nomen, dicaturque feudum? Adi cap. 12. n. 25. tf feq. ï 15. Miror eorum interpretum judicium , quod diftributionem dominii direefi & utilis non ferant, quafi juvi noftro ignotam, hanc tamen ufusfruftus divifionem, quod alius fit caufalis alius verö formalis, ampleciantur, legibus improbatam, /. 5. pr. ff. fi ufufr. pet. M. Aur. Galvan. diff var. de ufuf. cap. 2. '2. i.tf feq. 16. Fuerunt qui feudum dixerunt effe conceffionem, uti videre datur apud Forner. de feud p. 13. Kinfchot. refporf. 2. n. 40. Hanneton.de/rad cap. 2. n. 2. ibique. Chriftinae. in not. Sim. van Leeuwen. Cenf. for. lib. 2. c. 19. n. 3. 17. Quod ut ut ex fententia Philofopho•um haut difplicere videatur Borcholto le feud cap. i.n. 11. mihi tamen non ar'idet, cum feudum, propter quod quis ^fallus vocatur & jus in re habet, non it ipfa conceffio, fed jus in re, concefione adquifitum & traditione. 18. Haec enim traditio accedere cle>et, antequam quis clientis nomen me"eatur, vel dicatur babere feudum. arg. . 20. C. de pact. Match, de Afflicf is ad ih. 1. feud. rubr. 9. «. 4. tf 5. tf decif. Neapol. 299. n. zo. Franc. Zoannett. rèr. motid. c. 1. per tot. atque fic ad primum .'axonum argumentum refpondetPrinceps ï dominus ineus clementiffimus in afferfi icceff. Brandenb. in Cliv. Jul tfc.pffio. 17- & 328. 19. Feudum ergo minus fubtifiter dicitur  DE JURE IN RE ét AD REM. citur contra&us, in 2. F. 87- <3ui J°cus muleis, ut feudum definierïnt effe contracfum, etiamque m-dgpse aucforitatis viris impofuit, veluti Gipbanio adi. 5. ƒ. de O. tf A. n. 13. Lüd- Rodolphino de Sabloneta defupr- Ptffc. pot. cap. 6. n. 189. Wefenbec. de feud. c. 1. n. 7. 1. Petro Sardo decif 6. n 11. Baunii Th. mor. p. 3. &> 2- tra£t' 8' ?• 14 Carpzovio 'lib. 6. refp. tit. 8. refp. 76. n. 12. zo. Id genas eft metonymicum , nam contraéius efi modus per quem jusadrem & obiigatio adquiritur, qua dominus neceflitate adftringitur rei tradenda. /. éi pr. ff. de O. tf A. $. 2. I. de obl. quod finonfaciat, tune ei, cui feudum promint, acfio prodita, per quam intendit dominum id facere oportere* §. 1. I. de attion. I. 15. pr ff, de O. tf A. Andr. Kohl de fervit. feud. procem. n. 9. 21. Nam obligationis fubftantia non in eo confiftit, ut corpus aiiquod noftrum faciatj fed perfonam adftringit ad aliquid faciendum. /. 3. pr. ff. de O. tf A. Cujus regulae verba licet de pleno & perfecf 0 dominio fint concepta, ad fimilia tamen interpretatione procedere convenit./. 12. ff. de II. & ad dominium minus perfecf urn trahenda. arg. I. 147. ff. de R. 1.113. eod, l. 72,/. de V. S. 22. Rei verö vindicatio non datur ei cui promiffio facfa, nifi res ei fuerit tradita. arg. I. 23. ff. de R. F. Carpzov. difp. feud. 6. th. 2. 23. In pauca nunc ea, qua? modo dixi conferam , ea fic habent, Feudum non eft contraéfus, quia hic eft conventio, L 1. §. 3. I. 7. pr. tf 5. i.ff. de patt. fed conventio eft confenfus in idem placitum, d. I. 1. §. 2. de aliquo praftando. Conftant. Harmenop. lib. 1. promt. tit. 9. 1. fi ergo praftandum adhuc eft feudum , etiam quando contraxerunt, fequitur ergo nondum efle feudum arg. §. 14. I. de attion. I. 167. pr. ff. de R. I. 24. Id evincit ratio alia hac. Ex contracfu nafcitur obligatio §. 2. 1. de obl. I. *• Pr- ff- eod. hac parit aétionem in perfonam , §. 1. I. de act. per quam intendimus adverfarium aliquid facere oportere, 1. (ff §. 14. de att. quare fi adhuc debet facere, quando eft obligatus ex contraftu, colligitur dare eum non feciffe, nee feudum praftitiflë. arg. d. 14. tf 1.167. ie R. 1, 25. Objicitur, quod ex feudo conftituto oriatur obligatio inter dominum & vafallum, 2. F. 60. verb. dominus quoque: feudum ergo effe contraaum. arg. d> 1 1 2. /. de obl. 6 S 26. Refpondeo, quod ea obligatio non originem habeat ex feudo & jure in re clienti adquifito, fed ex conventione qua aut traditionem anteire folet, aut eam comitatur, propter quam habet actionem in perfonam contra dominum, fi is culpae reus fit, feudumve fuerit evictunii 2; F. 8. pr. 27. Contraftus hic etiam parit ultro citroque obligationem, /. 19. ff de V. S. juntt. I. 3. .tf feq. ff. de 11. quare fi be* neficiarius fidelis non fit, aut non fervet ea, qua femel placuerunt, dominusgravem ei poteft impingere dicam, quae eft actio in perfonam, per quam dicit, eum id facere oportere. d. §, 1. de att. Vid. Niell. difp. feud. 9. th, 1. b. Ch Corvinus, amicus meus, de feud, lib. 4, tit. 4. 28. Unum hic lubet adnectere quod id hanc materiam pertinet, alüs non ob[ervatum, quos ego vidi, ajunt enim vaallum ligium dici quafi ligatum, & fubectumarctiffimo vinculo. Ant. Cont. metb. eeud. tit. de divif. feud. Nic. Saifon. ai Confuet. Turon. tit. 12. §. 1. gloff.%. concl. L3. Alii. ig. Sed Pannonia fuere populi, queis romen Ligiorum, quid fi ab iis id verbum tractum effe dicamus, juvat conjec* turam Tacitus qui lib. 12. Annal. cap. 20. fic fcribit: Secuti mox clientes, ka ea aetas vafallos vocabat, tf acceptis agris in Pannonia locatifunt: Mihi hese ac taia iegenti in incerto judicium efl} alüs ;xiftimandi copiam facio. Cap ut XVI / De feudis Clivenffbus tf Marcanis fingularia traduntur. PEtronius qüem addüxi alibi, me monet, ut aliquid proferam ex iis, [uae nos in ufu habemus. Ei operam dauro ante omnia fcire oportet, quodfeula in hifce provinciis non fint unius ;eneris. 2. Reperiurttur enim primo quae nee inö nomine appellantur, fèd vel fimpliriter dicuntur Clevifcbe Lehne, zutClevU 'che Mannlebne, Clevifcbe pundige Lehne ande d. c. 1. §. 7. n. 64. in fi. d. Adf. Erand. p. 45. 50. tf Sl. clegantüfnneDluid. Eyben. Elett.feud. e. 0. §. a tfs- 21. Vocantur autem ad fucce/ïïonem :udi primo defcendentes, Ufque non exi-  DE JURE IN RE et AD REM. iot exiftentibus, collaterales, «" ,e§° in MSS. Deel de natura Clivenfi tfMarcan. feud. fatta in Confilio ClivisAn.1569.10. Febr. Quod cape de iis, ™°£tU0P°,ftremo vafallo ex latere junéti funt, fic tamen ut defcendanc ab eo, qui feudum primus adquifivit- 22 Alioguin ü pnmo chenti ex transverfo'ordine cognationis conjun&i fint, tune non admittuntur. Quod etiam non \monvit Sande d. cap. 1. $. 8. ». I. 35. Vafaffo è vivis erepto, cui non /uit res angufta domi, fed qui domos plures & natos reliquit fuperftites, tune ex conffitutione Ducum Joannis P. & F. cujus mentionem injeci antea, & cujus fragmentum exhibuit Sande d. 8. n. 6. primogenitus fi modo capax fit, principaal & optimam domum praecipuam capit, id efi retinet. Ant. Faber. 1. conje£t. 14. & cum effecf u accipit. Z. 71. pr. ff. de V. S. t, 24. Non enim reliquorum liberorum portiones, quas nullas propter jus primogeniti fingulare, ineahabent, redimere cogitur, uti fcribit Sande d. I. quem fequitur Sim. van Leeuwen. Cenf. for. lib. j 2. c. 21. n. 16. 25. Id enim quod de divifione cum fratribus & fororibus facienda feu potius de portionibus eorum, pretio ex bono& sequo deünito, redimendis dicitur in memorata conffitutione, id intelligi debet de eo omni, quod non continetur muris, fofiis & vallis primariae domus. 2<5. Verba edicfi funt perfpicua, quod filius natu major optimam principemque domum habere; pojfidere tf retinere debeat, tf cum fratribus tf fororibus dividere penfando, id quod efl extra muros, foffas tf valla. 27. Altera domus cedit filio fecundo genito. Tertia tertio. Si filii non fint, inter fiüas jus fervatur. 28. Quod novimus effe facfum quando hercifcunda erat familia DominiPallandi, Dominii in Zehlum, Dies fort &c. antiquitate gentis inluftris&nobiliflimi, cum enim filius effet incapax, maxima natu filia primam, altera alteram cepit. 19. Hoe autem jus praecipui obtinere in iis praediis quae nos dicimus equeftria & vernacule Ritterfitze , etiamfi pleno jute pertineant ad ordinis equeftris homines , quae vulgo allodialia bona audiant, non vero extendi ad alia aedificia etiam ih villis pofita, quae bona BurgenJia audiunt d. RecejT. Provinc. Anno. 1660. §. das auch: monet vir Nobiliflimus Joh. Steinberg. JC. & Confil. Brand, ad Sande d. I. n. 6. 30. Illud etiam utriusque feudi Clivenfis & Marcani commune eft, quod fi ex quacunque caufa commiffum fuerit, & facfum caducum , tamen fi proximior poftremi clientis agnatus intra annum & diem petat inveftituram, eam quoque ipfi faciet feudi dominus Princeps. d. confiit. Joan. §. Wy en f uilen. Ita Duisburgi nomine ordinis JCtorum refpondi ad 1. ration. dub. in Quceft. 5. confilii allegati pro B. contra B. 31. Eo autem privilegio non gaudent agnati vafallorum nobilium extranei, aut qui funt ex civico ordine. D. D. Steinb. d. n. 6. 32. Penitus quoque a fueeflionetamin linea collaterali, quam defcendente, arcentur filiae ordinis equeftris, quae fine confilio parentum & propinquorum nubunt, ita ut ipfo facf o abfque exheredatione excludantur, nee loco legitimae parentes, fratres aut agnati iis quidquam dare compelluntur. d. Receff. Prov. d. §. fo laffen. in fi. tf welcbes wir. feq. Ulpianus dixiffet, quod quidem per quam durum eft, fed ita lex fcripta efi: l. 12. §. i.ff* qui tf a quifc. man. 1 C A F V T XVII. Agitur de jure empbyteutico, Supcrficiario, Libellario, Cenfus tf decimarum, etiam de fitco dominio. Adcurate in caufam cujusque juris proximam inquiritur. 1. T7Mphyteutae quoque habent jus in -Ui re, quam fub lege meliorationis & folutionis annui canonis, poffident. Wefenb. de jure emphyt. c. 1. n. 10. Bufius 2. fubtil. 13. n. uit. Ferd. Waizeneg. de Servit. diff. 2. c. 2. n. 17. Efi; enim praedii, l. 3. §. 4. ff. de reb, eor. fine obligationis vinculo rerentatum, ut ajunt Arcad. & Honor. in l. it. C. de f und. patrim quod emphyteuta in eo fundo habet. I. 71. §. 4. tf 5. de Legat. 1. 2. Quare & rei vindicatio illi datur, l. I. §. fi. ff. fi ag. veil:, tf rubr. ibi petatur, junÏÏ. I. 178. §. a.ff. de V. S. 1.2%. ff. de O. tf A. quamvis dominus non fit., d. §. fi. direétus fcilicet, Guido de Zuzaria de jure Emphyt. n. 25. vel verus, Coraf. ad l. 1. C. de jure Emphyt. n. 3. aut integer non eft dominus, CL. Balduin, Catechef. Jur. Civ. cap. 3. dominus tamen O 3 fundi  toi FELTMANNI TRACTATTJS fundi elf in l. 12. in fi. C. defund.patrim utilis. Cod. Henrici.IV. Gal]. Reg. lib 17. tit 6. cap. 1. /. 8. 3. Hoe jus i(*q>vT(VTnov, quod nobi dicitur Erffpachtsrecbt. LL. Municip. Clivenfi. tit. 155. longe differt ab emphy teufi, qua? a Grc-tio Introd. lib. 3. part j8. n. 3. ideo appeilatur Erffpachtgun ning: & elf contractus de agro fteril alicui tradendo lege meliorationis & fo Jutionis annui modici aris, cujus fede eft in §. adeo 3. I. de Locat. Vid. Fr. Raguell. Vir doctus adcuratiifnne, ad l. 23 C. de SS. Ecclef. infi. 4. Qui fi initus fit, non ftatim dominus utile dominium tranftulit in eum cum quo contraxit, ut male opinantui Chriftina. 3. decif. Belg. 119. n. 1, Bau nii Th. mor al. p. 3 lib. 2. tract. 10. q. 1 Arn. de Reyger. difp feud. 9. tb. 11. 5. Nam nee emphyteuta appellari poteft , antequam jus emphyteuticum adquifierit; ld autem abfque rei traditione haut contingit. arg. I. 20. C. de patt. 1.3. ff. de O. tf A. 6. Gnaviter ne ergo ineptire dicemus Tim. Fabrum difp. anniv. 24 tb. 7. lit. a. & JE verhard. Balck. i.Elekor. 5. quando contra rationem juris, id eft contra communes juris regulas: fic enim interpïetor legem. 14. ff. de 11. Harmenop. 6 promt. 2. $. 91. id in emphyteufi efle receptum, ideoque eum contraétum juris civilis efle, fine ratione ulla óclegeloqm non erubefcunt? Nov. 18. c. 5. pr. 7. Quid enim hic locum habeat, quod legem 3. §. 4. ƒ. de reb.eor.adfirmandam fuam opinionem, adducat Friüus Fabei JC. castera non incuriofus, ego non capio, nee Oedipus in eo fcripto, nodum quaret. Jus illud non eft exconventione, ex qua etiam utilis rei vindicatio non oritur, fed obligatio & in perfonam acfio. 8. Verba planiflime fcriptafuntdeemtióne, /. 15. C. de R. V. §. 3. deemt.cur non idem jus cuftoditur in hoe negotio, cum prifcis temporibus ab ea non fecerneretur, §. 3.1.delocat.Couient. Donell. 5. comm. 13. Vinn. 1. Jurifpr. 71. tf ad d- § 3- n. 4. 9. Eam aétionem in perfonam ei quoque CUi fimdus veéligaliseftlegatus, dant Donellus d c. i3. & Halm. ad Wef. ff. ji ag. vett. n. 3. Sed cum dominii plenum jus fic per ultimam voluntatem transfcramr & aétio in rem ideo legatario concedatur, ^ 2. E de legat. I. 1. C. Comm. de leg. ratione optima id extenditur ad jus emphyteuticum. 1 o. Quia eft dominium minus plenum. jjam dixi c. 15. n. 21. idem jus vero in parte obtinere, quod valet in toto. We» fenb. parff. fi pars her. pet. n. 2. I 11. Fundamento eodem eft fulta eorum fententia, qui hoe jus non fecus ac plejnuin jus proprietatis & ufumfrucfum, /. 'fi. C. de pnefcr. long. temp. longi tempoiris praefcriptione & io; vel 20. annorum ufucapione acquiri ftatuunt, Ant. JViat,thaei Sen. difp. ff. 14. tb. 10. Bachov. ad 'Treutl. 1. difp. 29. tb, 3. b. tf. 2 difp. |22. tb. 4. K. Zoef. ff. locatin. 62. Maften, fed illuftr. b. p. 534. CL.Cypr. Reg. ab Oofterga difp. Inft. 19, tb. 8. Diflbnt'. Bronch. 1. aft. 81. Clarus de jure emphyt. q. 7. Treutl. Scotan. Corvin. Wcfenb. & Hahn. ad tit. ff. fi ag. veft. 12. Largiortibi, ajatquis,jusinreadquiri emphyteuta? per ejusmodi 10. vel 20. annorum prafcriptionem, fed quaro abs te, unde ille & dominus proprietatis fibi invicem obhgentur, cum hic nulla conventio intervenerit, nee tempus ik modus introducenda oblicationis? I a± §. i.ff. de O. tf A. ^ 13. Prafertim cum triginta anni defiderentur ad eam finiendam. /. 2. C. de prafcr. 30. ann. plures ergo requ> rentur ad obligationem conftituendam, jura namque proniora funt ad liberandum quam ad neéfendum. /. 74. ff. de O. tf A. qua eft cento. Emund. Merill. lib. 7. obf. 1. 14. Reipondeo ego, illud juris vinculum, quo alter alteri adftringitur, non nafci ex tempore, fed ex fiu5cis domini, qui canonem fingulis annis fibi oblatum recepit, & rem fuam meliorari paffus eft, etiamque ex praftationibus emphyteuta, qua? accedente tempore obligant. /. 19. C. de agric. tf cenf. Giphan. ad d. I. 44. n. 16. 15. Et quemadmodum dubium non eft, pofle nos in focietatem, qua non fecus ac emphyteufis folo confenfu perficitur, re coire l. 4. pr. ff. pro focio. fic quoque hoe negotium re contrahi, dicam. 16. Cum nil interfit faéf is & praftationibus, an verbis, confenfus expfice tur. Franc, de Petris 3. feftiv. le£t. 9. n. 1. Carpzov. Jure Ecclef. lib. 2 tit. 2. def. 29. 11. 13. Quid quod faéf is magis quam verbis exprimi voluntatem , contendit Nic. Lofa?us de jure Univerf. p, 4. c. t. n. 20. 17. Superficiarius habet jus in re, /. 10. ff. de damn. inf. Coraf. de jure emphyt' wolegom. n. 16. Aug. Morla, p. t.empor. ur. tü. 6. in pramijf. n. 54. Id colligitur tiam ab effecfu, nam ei in rem aéfio pro-  DE jURE IN RE et AD REM, Ic>3 prodita eft» l. 73. tf feq. f dt R. K I. I. §. 3. defuperfic. non direfta, ea enim domino foli competit, /. i> §• 4- eod. fed Utilis, l. 16. §. fi.ff. de pign. act. I. 3. §. 3. ff. de op. nov. nunc. ideoque quafi in fem aftio dicitur. L x. §• 1. ff. de ƒ«- ig'. Illud jus /"uperficiarium non adquiritur' ex lo&tiaae & conduétione aliove , contraflu, fed rei traditione, arg. I. 3. f de O. tf A ibi, corpus aut fervitutem I lofiram: juuft l I %ffff- de fuperficielus. quare nee ei, qui non ad modicum tempus conduxit fuperficiem, datur in rem acfio , nifi caufa Cognita. d. I. 1. J. 3. ip. Id autem prius debet praetor cognofcere, num is cui fuperficiei jus promiffum, aut qui ad non modicum tempus conduxit, aedificare coeperit, infii- , Jamve in eo folo pofuerit, tune enim jus | in re & aéf ionem in rem habet, per 1 quam non folum contra extraneos, fed & adverfus ipfum dominum experiri po- j teft, vel eum vindicantem exceptione & allegatione juris fibi in re conftituti, tepellere d.l. 1. §. 4. 20. Quod fi vero eorum nil fecerit, idque adhuc facere in animum fuum inftituat, & dominus eum prohibeat aedificare, tune non in rem fed in perfonam acfio ei dabitur contra, dominum, ex emptione, locationealiove contraóiu cum eo inito. d. I. 1. 0. 1. 21. Si vero domino permittente aedifi-! eet & ab alio prohibeatur, olim eedenda ei erat a domino acfio, fed quia patientia fua dominus rem eam foli tradere intelligitur , & fic jus in re adquirit; ideo hodie longe utile vifum, ei quafi aclionem in rem polliceri. d. I. j, §. 1. in fi. A. I. 3. §. 3- ff. de op. nov. nunc. Nova haec funt, non tamen novandi ftudio, fed ad vetera juris principia juvanda, a me excogitata. 21. Libellariis quoque jus in re competit, quod non eft idem cum vero & pleno dominio, ut putat Vultej. de feud. ï. c. 12. n. 9. fed cum utili. Frantzke de laudem. cap. 11. ra. 10. 23. Nee per id diftinguitur a feudo & jure emphyteutico, quod id concedatur alii a vafallo, quemadmodum fcriptum reliquerunt Wefenb. de feud. c. 13. ri. 7, Joan. Koler met. jur. emphyt. part. 2. c. 21, ü. 7. Leflius de I. tf I. 1$, 2. c. 24. dub. 1, n. 6. Clarus de jure emphyt. q. j.n. ï, nam fubfeudum ratione primi fubinfeudantis, verefeudumeft, Andr Kohl. de fubfeud. cap. 1. n. 4., , 24'. Recfius ab illis juribus differredk citar ideo, quod conventio, qua jus hoe promittitur, in fcriptis fieri debeat, ex quo fortaflis nomen libelli derivatur, non vero a libelia five minimi precii pecunia* ut putat Connanus 7. corrfm. 12. infi.non enim libellae fed libelli meminerunt ufus feudorum. lib. 1. tit. 17. tf J$ 2; tit. 9. * ^ 25. Hoe quoque jus ob non faéf amfolutionem, haut tam facileamittitur, debet quoque certis temporibus etiam non mutata poflefforis perfona renovari cum laudimii praftatione, nee etiam hic requiritur melioratio. "Vid. Cujac. 1. FF. 2. verf. autfiibellario. Rhtershuf.defeud. c. 2. q. 7. Vultej. ad §. 3. I. de locat. n. 10. Ludwell. de feud. cap. 2. 26. Moribus tamen hominium hoe jus. cum emphyteutico mifceri & promifcue accipi teftantur Coraf. in d. prolegom. n. 14. Duaren. in confuet. feud. cap. 12. n, 8. Bufius d. lib. 1. fubtil. 13. n, 5. 27. Magnam quoque fimilitudinem cum jure emphyteutico gerit id quod cmfuale a nobis vocatur, vernacula lingua pradium in quo id jus nobis competit, dici folet tynsgoet, quia domino foli fenfus 1 tyns vel jarbrente, five annuus reditus pen'ditur, ne ejus memoria excidat, ideo». \ que appellatur Tynsheer. | 28. Ille vero, quifruéfuspraedüperci» j pit & cenfum folvit, dicitur tynsgenote, barbare noftris cenfuarius, ita & fxpe ego loqui cogor, verilïime dixit Pctronius Satyr. pr. doctores neceffe habent cum infanientïbus furere: 29. Ejufmodi cenfuario, cui funduseft traditus ea lege , ut ejus nomine fingulis annis cenfus domino praftetur, jus in re competit. Manz. preelud. helli. civ. fup.cenfu. q. 4, n. 61. Jac. Venutus traft, de ann, prcefi. q. 1, 30. Quale autem fit illud jus, an direétum an vero utile, non una ftat omnibus fententia, neque de eo conftare poteft nifi diftinxeris, inter cènfum quem vocant refervativum, & eum quem appellant confiitutivum five conlignativum. Joan. de Salis dt cenf. dub. 1. n. 3. 31. In refervativo dominium utile ad eum, cui fundus traditur, tranfit, qui cenfum folvit alteri, cujus direcf urn "dominium per id confervatur. Molina. ad confuet. Parifi tit. 2. §. 72. ra. 20. Fontanella de patt. antenupt. torn 1 clauf. 4. gl. i8- p. i. n. 5. tf 22. Schrader de feud. p. 2. c. 2. n. 59. Frantzke de Lauelem. c. 10. n. 41. Qui ideo a nobis, ut jam antea allegavi, Tynsheer & a Gallis dicib tu?  104 FJELTMANNI TRACTATUS tur fcigneur direit tf f onder, & haber dicitur feigmurie cenftve ou fonciere. Bac quet du droit de franc, ftefs chap. 2. n. 15 32. Tamen id non aliter fit un direc tum dominium maneat peneseum, quan fi non cenfu folum annuo, fed & alia re cognitione fundus cum traditur, obno xius afferatur tradenti. Frantzke 1. var refol. 1. n. 10. 33. Si vero id non fiat, tune etian tranfit dominium directum in eum, cu fundus datur, vel potius plenum domi nium, fi proprie amamus loqui cum Gafp Roderico de ann. redit. 2. q. 2.2. n. 5. at que ideö pacfam pecuniam vel cenfun: dare cogitur. Lehman Cbr. Spir. lib. 2. c. 44. rubr. cenfus. 34. De hoe cenfu fic difierit Grotius 2, Introd. 46. n. 1. qui habet hts cenfuale vet aliquem reditum is transfert proprietatem: Et ne quem fnllant, adjiciam cv. alios, qui de ejufmodi cenfu intelligendi funt. Clar. de jure emphyt. q. r. n. 2. Capyc. decif. 196. n. 3. Petr. Barbofa ad l. 2. C. de prafcr. 30. ann. 11. 334. Koler. de emphyt. d. p. 2. c. 22. n. 4. Vukej. 1. de feud. iz. n. p. Leff. de 1. tf I. 2. c. 22. dub. 2. n. 4. Layman. Tb. mor. 3. tract. 4. c. 18 n. 1. Ludwell. Synopf. jur. feud. tr, 2. Vinn. ad §. 3. I. de locat. n. 9. Everard. d Middelb. top. loc. 31. n. 2. tf 3. Berlich. 2. concl. prait. 47. n. 9. Manz. d. prcelud. q. 1. n. 23. Antonin. Diana p, 10. refol. moral. tract. 12. & z. miffcell. 3. Groenewegen de Ik abrog. ad rubr. C. de cenf. Sim. van Leeuwen Cenf. for. lib. 2. cap. 17. ti. 3. Carpzov. Jur. for. p. 2. conft. 39. def. 1. n. 4. Reiter. de alienat. 7. c. 14. feit. i.n.2. 35. Conftitutivus cenfus etiam plenum dominium tam direétum quam utile, facit manere apud eum, qui ex re & fundo fuo alteri cenfum conftituit, atque praeftat. Gratian. torn. 3. difcept.for. 567. n. 17. Salas d. tract. dub. 1. n. 3. Bauny Th. mor. p. 3. lib. 1. traÜ. 3. q. 1. de quo cape Frantzkium 1. var. refol. 7. n. 20. tf feq. I lilliger. D. E. 9. cap. 13. lit. O. Lugo. de I. tf I. torn. 1. difp. 2. fect. 4. n. 56. 36. Rogabis qui ergo fieri poffit, ut acfio in rem competat ei cui debetur & praelfatur cenfus. Lc/F. d. dub. 2. n. 6 Frantzk. d. lib. 1. q. 3. n. 2 f, plenaproprietas & dominium tam direéf um quam utile , fit apud alium, qui cenfum folvit ? 37. Refponfum hoe habeat, quodplures fint juris in re, ex quo acfio in rem •ritur, fontes, quam dominium direéf um [ : I vel utile, quare hujus aétionis in rem eau* I fam efle ajam jus cenfuale, quod eft a eaeteris juribus diverfum, & in realiena, quafi fervitus, conftitutum. Ludov. Molina torn. 2. de I. tf L tratt. 2. difp. 383. n. 12. Layman. d. c. 12. n. 2. 38. Quod rei ita inhaeret, ut cum ea ad quemcunque pofiefiorem tranfeat. arg. I Impp. ff. de publican. tf t. t. C. fine cenfu vel reliquis fundum comparari non poffe. ubi Percz. n. 1. Leonin. 1. emend. 8. th 1. tf. 4. Ita ut id onus realifiimum dicatur Molinaco. ad Conf. Parif. $. 73. glojf. 2. vetk facquefteur. n. i.Scheplirz. ad confuet. Brandenb. p. 4. tit. 7. §. 4. n. 4. 39. Praediales decimas, qua?quispoffidet praediorum ratione. M. AntXucchus Inft. jur. Canon. lib. 2. tit. 16. jus quoque in re adferere ei cui debentur, mi- nime dubito. Vid. Bufius j . fublit. 7. tl. 7. tf 8. J \ 40. Qiiod non fecus ac jus cenfuale, mihi quidem non videtur dominium utile, fed partem veluti ab co decerptani efle, & ad quemcunque rei poflefforem illud onus tranfit, c. fi quis laicus. 42. q. 1. Rebuff. de decim. q. 3. Carpzov. Jtirijp'. Ecclef. lib. 1. tit. §. def. 128. ti. 9. D'ftfentit Gudelin. de jure noviff. lib. 3. c. 8. J. eadem. Nam & Sarraceni eas folvere ten en tur. c. de terris 16. & c. 33. x de decim, Lancellot. lib. 2. Inft. Canon. tit. 26. illud. 41. Idem de mixtis decimis , qua? prreftantur de lana, laéfe & foetu animalium c- 5« ei feq. 'x. d. t. ibique Vallenfis 5. n. 2. judicium efto, nam greges & armenta pars fundorum cenfentur. /. 2. C. de V. S quod doété explicat CL. Lalande Anteceilor Aurehan. fummorum meorum honorum in jure auéfor, tract. de Decim. in prologom. p. 6. 42. Quod nonnulli interpretum dicant lélionis in rem caufam folum elfe dominium & rei proprietatem, id mihi difplicuit etiam femper ideo, quod&aéfiones in rem dua? reperiantur, qua? non ex vero dominio fed quafi ex dominio, Cofial. ad l. 39. ff. de evicl. vel ficto dominio, originem trahunt. Bach de act. difp. 13. th. 14. 43. Nam vel fmgiwr hoe jus in re qua?Gtum, quod revera acquifitum non eft Sc ex eo datur aéfio Publiciana. §. 4. /. de tttion. Haerfolte de ait. part. 2. ait. 16 kül. Marranus ad tit ff de Publ. ait. Ton. a Sande ad l. 137. ff 44- Vel fingitur dominium non amifam, quod revera amiffum erat, & tune com-  DE JURE IIV ÜE et AD REM. ,oj competit aétio in rem refcifforia, §. 5I. de act. Sutholt. difp. 17. aph S6- veI reftitutoria, ut mavuk Steinberg. p. 2. diff. Inft. 36. th. 35. 45. Quam licet ei quoque, qungnoravit res fuas ab alio prsefcribi, largiantur. Gail. 2. obf. 19. n. 19- & Berhch, ƒ>. 1. prait. concluf. 10. n. 5- eg° ^pen ei negandum cenfeo, arg. I- *• de ufucaPcum Hunnio ad Treutl. 2. difp. 22. th.4. q 14 non dicam quot capita fed quot capeffi t°c fententix : feftive ait Franciic. de Petris i. feftiv. kit. 6. n. 2. prior tamen opinio vera fi facfum tertii j^ervenit. arg. §.33. verb. Sanè ft tam nisgna caufa. I. de aition. | fona non exftinguitur jus, poteft appellari Erbrecht vel Erbgerechtigkeit. 5. Quemadmodum & illud quod rei foli & praedio adhaeret, hoe enim fimpliciter ein Erb , aut etiam ein Erbguth quanquam ex hereditate id nobis non obvenerit; imitatione forfitan Romanorum, qui id heredium dixerunt. Vid. num. feq. 25- & fei- audit. Quare malo id vertere Erbfchafftsrecht, ut oratio abfit ambigua- 6. Ergo nomen oftendit hoe jas differre a dominio. Res ipfa quoque loquitur, nam dominium eft rerum fingularum l. 1. pr tf $. 3. ƒ. de R. V. junit. I. 23. eod. corporalium, cap. 12. n. 16. tf feq. 7. Hereditarium jus non tantum firigularum rerum eft. /. 37. ff. de acq. her. I compleetitur enim omne jus mortui etiam nomina & jura. d. I. 37. /. 14. ff. de V. S. I, 62. ff. de R. I. & univerfas res hereditarias. I. 18. $. 2. ff de her. pet. 8. Dominium eft rerum earum, quas nobis propriae funt. cap. 12. n. 29. hoevero jus poteftatem heredi largitur in re ea, quae defunóti propria non fuit, nee ideo in bonis fuccefforis eft, veluti quae mortuo fuit commodata, pignorata, vel apud eum depofita. /. 19. ff. de her. pet. 19. Heres quoque propterea non ponic fundamentum fuae adfertionis, quoties res petit fibi reftitui hereditarias, in eo, quod fit dominus, fed hoe intendit, fe eile heredem, ille etiam qui pofiidetnon fe tuetur excepdone contra dominium, verum contra jus nomenque hereditarium oppofita. /. 10. §. i.ff. de her.pet. Cujac. Vir CL. lib. 10. obf. 1. 10. Antiquitus etiam is, qui de hereditate certabat, alia longe ratione fuum petebat , quam fi de rei fingularis ptoprietate controverfia erat, Tullius enim Ferrind 3. fcribit, Si quis teftamento fe heredem effe arbitrdbatur, quod tum non extaret, lege ageret in hereditatem: Hereditates petebantur facramentis & legis actionibus, non vindiciis, nifi cum pendente lite principali effet incertum, quis debebat efle poffeffor. Afcon. Paedian. ad Cicer. d. I. 11. Differentiam inter utrumque jus etiam hodie maxumam, ponunt actiones diverfae, nam ex dominio oritur rei vindicatio fpecialis, quae eft aétio merè in rem. §. 1. L de ait. I. 1. junit. I. 23.ff.de R. V. ex hoe jure petitio hereditatis, quae eft mifta. /. 7. C. de her. pet. tam in rem quam in perfonam. $. 20. I. de ait. 12. Pofterius ex eo planiffimum fit,, P qaod^ C a p u x XVIII. Jus hereditarium differt a dominio. Etiam a rebus hereditariis. Nova.§. uit. I. de her. qual. & diff. expofitio. 'i, "T\E dominio egi, nunc tranfibo ad xJ jus in re univerfale, natura fic poftulante, ut id eaeteris juribus particularibus praemittatur. M. Ant. Muret ad rubr. de inoff. teft. quod non eft unius generis. 2. Eft enim vel jus hereditarium, quoc óefcendit ex mera juris univerfitate Jul. Pacius Ifag. D. de judic. n. 6. AloysRicc. p. 3. decif. Neapol. 101. n. 3. aliud jus dotium , quod eft ex univerfitate mixta, quare fi conferatur cum priore, fingulare magis videtur, judicio Frantzkii ad d. tit. ff. de inoff. teft. n. 1. & fequitur merito. 3. Jus hereditarium memoratur legibus noftris frequenter. /. 5. §. 5. ff. de his qui dejec. vel. effud 18. C. ad exhib, l. <5 pr. ff. de relig. tf fumt. fun. I. 6. pr. ff. de vidg. tf pup. fuift. I. 3. C. de reb. al. non al. I. fi. §. 1. ff. pro fuo. I. 49. ff. mand. I. 91. f. ad L. Falcid. Florus 2. biftor.%. Antiocbus ut bereditario jure repojcebat. Hahn. ad Wef. de bered. pet. n. 2. tf de jure rer. concl. 64. n. 1. dicitur & jus fucceflionis. /. 1. §. 1. ff. de R. D. Germanis Erbrecht, Erbgerechtigkeit. Hahn. A. I. & Cl. Struve de her. pet. tb. 4%. infi. 4., Pace eorum adfirmabo, hautcuriofe nomen illud ab iis fuifle inveftigatum, nam ita hoe jus non diflinguitur ab emphyteutico & cenfuali jure & cuncfis aJiis, quae ad heredes tranfeunt, generis namque vocabulo idomne quid cum per-  io* FELTMANNI TRACTATUS quod bona? fidei judiciis accenfeatur. $. 28 I. eod quae qualitas efl; propria actionum in perfonam, non rei vindicationis alteriusve, quam jus in reparit, petitionis Bachov. de aüion. difp. 6. th. 1. tf difp. 3. tb. 15. 13. Vis namque hereditatis petitionis & poteftas ejufmodi eft, ut fuapte natura faciat nafci praeftationes perfonales. /. 25. Pm- fi- de hered. pet. quae omnia cum certis legibus contineantur, quas fequi neceffe eft. 14. Miratus fui femper nee mirari defino, cur Perez. C. d.t.n.i. Scotan. E* Jur. d. t. Frantzke ad ff. d. t. n. 2. Wiffenbach. ibid. th. 16. Giphan. & Rittershuf. ad. d. $. zo. I. de aft. Ha.rpvcch.t -ibid. n. 4. Nicoll. Bellon. i.fupput. jur. 4.11.1. Hcenon. difp. I. 9. th, 2. a. Vultej. ad $ 25. n. 64. Ilunn. 4. var. refol. 2. q. 6, Treutl. 1. difp. 14. tb. 2. b. ibique. Oofterman. tb. j. id ex accidenti contingere, ceecerum aétionem meré in rem efle doceant. 15. Acf um nolo agere ? nee eorum rationes repetere, quia iniisrefellendisnon inglorium Jaborem praeftiterunt Haerfolte. de aclion. p. 2. aft. 10. 11. 2. Tulden. C. d. t. n. 3. Bachov. ad Treutl. d. I. tf de act. difp. 1, th. 7. Zoef. ff. d. t. n. 4. Hahn. & Ludwell. ad Wefenb. ibid. n. 7. Tim Faber. difp anniv. 27. tb. 2. Vinn. add $. tf i.fel.QJl.23. 16. Nam quod ajunt duo contraria non cadere in candem rem , id prester tritiflïmum c. non debet, x de conf, tfaffin. ubi Pontifex M. quatuor funt humor es in corpore, qui conftat ex quatuor elementis contrariis: Reip. formamifta, idfonusdulciftimus fuavisque melodia, quae ex diverfi toni fidibus ad fymmetriam intentis, gravibus mediis & acutis conjunftis, oritur, evertit, uti poft Petr. Gregor. edifferit perfonatus Hippol. a Lapide de rat. flat. in Imp. part. 1 cap. 1. 17. Mifta fi eft haec acfio, evincitur miftam effe ejus cauffam. Ea erit jus in re defunêli hereditarium & obligatio, una quippe res diverfas poteft habere caufas. "rë l- 5- §. 1 • ff- de tutel. 18. De illo ex dief is apparet, fed de obligatione, quae gignit aétionem hanc, quatenus eft in perfonam, dubitabitis fcio, quod ut ciarè & diftinétè percipiatis, optumè optumis optumam operam locabo 19. Ea non eft ex delict o vèro vel qua-1 fi contracfu vero vel quafi Nam quod in ! §. 5. I. de obl qua. q. ex contr. traditum i eft, aditione hereditatisheredemadftrin- : I gi, qmd hoe ad pofleflbres rerum hereditanarum? Erit ergo hsec obligatio referenda ad varias caufarum figuras: de quibus in /. 1. pr. ff. deO.tf A 20. Cur inquies haec feparantur? dicitur tamen hereditas dominium. i.ff. de bon. poff. I. 37.ff. de acq. ber. I. 13. ff. de acq.poft l. 48. f. de her. inft. &heresdoj minus d. I. 48. pr. I. 12. §. kgis ff. ad l. Aquii. §. fi. I. de her. quaU tf diff. Sed i memineris id verbum tam latè patere, ut 1 cunctam legitimam poteftatem & quodj cunque jus in re fignificet. cap. 12. n. 28. I 21. Vel ego id ex adduéto $./?. de ber. qual. in Inftitut. explicandum cenfeo , quod veteres heredts pro dommis appellabant. Quod ideo ab iis facfum fuit, quia ohm regnante Saturno & primordiis vitae | humanae, rèrum dominium non egredie| baturdomos, quas fubierantmortales, nee erat mfi rerum, quas quis apprehenderat Ubique fubjecerat vel occupaverat, cap. 10. «. 40, 1 22. Natura monftravit inhimn dominii elfe fumendum a rebus corporalibus, I cum ea ad domefticum & familiarem ufum magis necefiariae fint, & ut Nonius Marcellus auéfor eft, proprie dici queanr lubjici & occupari: ideoque ejufmodi res quae tangi poffunt in dominio habuifie homines, quod beliflime expediit Gro: tius de mari lib. cap. 5. Add. Ariftotel. 1. Poüticor. p. ócHorat. Epijlol. lib. 2. 23. Quarum rerum cum verè & propnè loquendo dominium fit. cap 12 n 16. tffeq. hereditas quia & famifia dici tainXll. tabuhs, fic etiam domus, nuncupata fuit. Genef. 15. 2. 3. Cui dixit Abram, Domine Jehova, quid dar es mibi, cum ego incedam liberis carens; tf is cui relinquetur DOMUS mea fit Damaskenus Elihezer ijle 9 24. Et a domo dominium, c. 13 & heres dominus vocari potuit aveteribus, fecundum d $.fi & Feftum Gramm. qui ant mnn?am fcriPfit' hcres aP^ mi\ 1 1QUÜS pro domino putabatur : *5- Prifci Romani ideo quoque rem corporalem nnmobilem, heredium appel- arunt, uti fcimus ex fragmentis Xvira- hum RL. tab. VII. ex colleérione Jac. Gothofredi. Nee mea refert, five id in- terprcteris hortum cum Plinio /. jo. capt 4^ vel parvum praedium cum Fefto. dl ad. Quanquam, fi dicere fas eft hujus fententia fequenda fit propter a'uétontatem Ter Varronis l. 1. de R. R. cap, 10. Heredwlum eft pradium, quod heredem equitur: & Cornelii Nepotïl Catonisvita pr.  DE JURE IN R£ et AD REM. 107 pr. verfatus eft in Sabinis: quodffi heredium dpatre relittum labebat: ftatfe tamen pradium diclum heredioJum, etiamfi hereditate non obveniffer, Jiquet non folum ex Fefto fed quoque ex Apatejo in Apolog. pulcherrimum predium meo nomine emifi fe Dico exiguum herediolum, 27 Valeaur ii qw nobls obftare putabunt Teutonum linguam, per quam Erbherr dicitur quafi Eygenthumbfzherr, & Er'Jich quafi Eygenthumblich. Wehner. cl pratt. verb. Erbherr. Reinking. de retr'tiiïu. q. 3- «• J5- & fic hereditatem cum dominio mifcent. Eft enim ea non vera & Grammatica verbi origo, fed magis allufio, quaparum eft concinna. 3g. Non enim fignificat id, quod heres lit dominus & hereditas dominii fpecies , fed fenfus eft longè alius, nam per Erbberr Germani intelligunt direétum dominum i qui ab emphyteutis & iis qui cenfum adftricti funt folvere, den erbzins accipit, & fic idem eft quod Eygenthumsherr, five nuda proprietatis dominus. Speidel. ad Befold. thef. pr. verb. Erbberr. 29. Adferui nunc jus hereditarium in libertatem. Ergo nunc dicendum quid fit. Eft autem legitima poteftas in univerfis rebus & bonis a defunclo relict is, per quam ea bona noftra dicuntur. arg. I. 10. §. 1 ff. de her. pet. I. 23. ff. de acq. pof. /• 37- ff- de acq. ber. I. 3. pr. ff. de honor. poffeff. cont. tab. 30. Qua defcriptio maximam partem eft defumta ex Theophilo, qui ad §. \. I. de reb. corp. & incorp. verf. ^ (,s \t. ytia '. fic differit ort «vto ii SixoÜQt to not. PW j"s' vetffvifflxv «fs «9-fc'»(^ t>i» mga A«jw6*«<» 7rf{i»i \-\ffde fund. dot. arg. I 3-ff * O. (ff A. I. 10. C. de pacl Gomez. ad l 50. Tauri. rc.27. Molina de I. éf I. torn. 2. difp. 426. n 1. Vahfc i. confult. 2. n 6. Diffent. ■goh a Vafle de lucro dot. q. 5. n. 6. & 13. 11. JVonidficintellige, quodneceflaT-l0 res vel corpus aliquod transferri in j jnantum debeat; ut dos ei dicaturadqui- j fita, nam rebus principalibus, id eft prae- I diis, non traditis, penfiones tamen debentur, /• vit- $. 2. C. de jure dot. quia fatis eft jus in illis rebus ad maritum tranfiiffe per fubtiliorem quandam traditionem. Adi cap. 13- »• 3°- &M- 12. Hoe jus etiam appellatur dominium, /. 13- §• 2 ff- defundo domper quod , probatur magis, quod fit jus in re, Vid. cap. 13. n 4 & feq. diverfum id tamen efl a dominio proprie fic accepto. Coraf. 5. mifcell. 14. n. 8. idque ex nomine apparet , a quo enim abeft fignificatio, ab ' eo effecf us etiam abeffe intelligitur. arg .1. \ 4. ff. de leg. 1. Wacker de majorat. lib. 3. c. 28. n. 13. Vultej. ad §. 14.1. de nupt. fi- 9' 13. Et ut veftis tton poteft dici fuppellex, /. 1. ff. de fuppel. leg. quamvis proponitur teftatorem eam fic appellafie, d. I. 4. fic dotis jus non eft proprie loquendo dominium, licet Juris aliquis conditor fic prolutus. Adi cap. 12. n. 31. & feq. rerum enim vocabula funt immutabilia. d. I. 4. in fi. princ. 14. Dominium namque eft jus proprietatis. d. cap. 12. n. 29. fed hoe jus eft in re aliena, üt enim duo fint ejusdem rei domini in folidüm, naturaliter inter fe eft pugna. I. 19. §. 3. ff. de cafirenf. pee. I. 5. §. uit. ff. commod. 15. Quare rejicienda eft ea Simplicü fententia, cum in Epitïeti enchirid. c. 20. ait, l tKXfX e. 39- heet fbluto matrimonio, ü id in fru&u fit, reftitui debeat. /• 4- l- 10. §. 1 ff. de jure dot. qua de re nemo mehus Hug. Donello 14. Comment. V 38. Jus autem univerfale dotis non hater juris intelJecfum fine ullo corpore, n?in rebus exfiinétis perit. arg. I 10 ff. jure dot. quod fecus elf in hereditare, qa$ etiam elf jus univerfale, l. zi-f.de aq- ber. , 39. Hoe difïïdium, adhibita inter univerfitatem merè juris & faéti aut mixtam dillincfione, componere conantur Ant. Guib. Conftan. d. tracl. c. 2. n. 4. feq. ïhad. Pifo 2. var. refol. 8- n. 15. Zoef. ƒ• de jure dot. n. 1. Ludwel. & Hahn. ad W?ƒ. parat. ff. d. t. n. 2. Hilliger. D. E. lib. 14. c. 4. lit. a. Hunn. ad . Treutl. d l q. 4 j 40. Quidfi ad mentem juris noftri eon-1 ditorum , qui ejufmodi divifiones ne qui- j dem per quietem acceperunt, maxime cum turbent ftudioforum animos, fim- j plicius dicamus, ideo hereditatem fme 1 ullo corpore juris intellecfum habere etiamque dari actiones heredi contra defuncfi debitoresj heredem quoque creditoribus & kgatariis teneri, quamvis non folvendo fit hereditas, quia vel perfonam defuncti gerit vel quafi contraxit, quando hereditatem adiit. §. 5. I. de obl. quee q. ex cont. ibique DD. 41. Neutrum convenit marito, is enim quando dos efl; inaeftimata, de qua nobis hic fenrper fermo, illa enim, uti auctor mihi eft Juftinianus, proprie dos eft /. un. §. 15. C. de rei ux act. nullum negotium quafi geffüTe dici poteft dedotereddenda, fi res pereat fine mariti culpa, neque is in alterius locum fuccedit. 42. Cum ergo rationes eae in marito minime locum fibi vindicent, propter quas heres adftringitur alicujusreifolvenda? vinculo, etiamfi hereditas fine ullo corpore fit, idcirco confequitur exftincta ie dotali, maritum non habere amplius jus aliquod dotis, nee eum cogi aliquid ] ideo praeflare aut reddere, nifi levi ejus culpa id contigiflet. /. 18. §. t. I. 24. §. 5. ff. fol. matr. I. un §. 7 C. de rei ux.aSt. I. 17. U 25. $.1.1. 66. de jure dot. 43. Subjiciam rationes quoque alias, per quas oftendam hoe jus dotis a dominio diftare ; Corporalium rerum faltem I dominium habemus, dixi cap. is. n. 16. tf c. 12. n. 28. tf feq. at in dotem quoque dantur res incorporales. {. un. §. 7. C. de rei ux. act. nomina, /. 43. ff. fol. matr. L, 2. §. ï.ff. de dot. prcel. eg. ufufruêtus. /. 4. 1}. de patt. dot. neque hodie repperitur, qui juris ejufmodi dominium in maritum tranfire opinetur cum Vultejo. Vid. cap-. 13. n. 20. 44. Poftremo jus dotis a dominio diftingui, apparet ex eo , quod fundi in dotem accepti proprietatem & dominium nequeamus transferre in alium. $. 1. L quib. al. lic. I. 4. ff. de fundo dot, l. un. §. tf cum lex. C. de rei ux. atl. tamen fi heredem inftituerimus, in eum hoe jus dotis tranfibit, & fundum ob impenfas vel res donatas vel amotas retinere potent l'. 15. ff. fol. matr. Emund. Merill. different. jur. cap. i 6. 45. In definitione feqüitur ojao6.maritó hoe jus fit conftitutum. Is antiquitus dicebatur , cum fponfa ingrefia effet domum fponfi. /. 6. C. de don. ante nupt. Sidon. Apollin. lib. 1. epiftol. 5. ex quo conftat ftatim atque hoe factum erat, maritum hoe jus dotis accepifle. I. 7. ft. di ritu nupt. 4.6. Optime ergo conveniunt earum gentium nationumque inftituta, quae poft benediefionem facerdotalem, quamvis nova nupta necdum in mariti cubiculum venerit, ajunt lucrum dotis quod marito ex Jege vel paétis debetur, & communionem bonorum cedere illico. Gail. 2, obf. 80. n. 3. Mornac. ad l. 5. tf 6 ff. de ritu nupt. Bufius ibid. n. 8- Matth. de Afflitt decif. Neapol. 61. n. 5. Goris r. Adverfar 2. n. 3. ibi ende oir en Kerkgang gedaan hebben. Chriften. de matrim. differt. 1. q. 1. in fi. Paul. Berens difp, I. i. tbem. 4. q.2. 47. Saxones id non fufEcere arbitrantur, fed requirunt ut thalamus conjugalis confeenfus & fic nubant, qnemadmodum Plautus, Petronius, aliique id verbum ufurpant. Vid. I. 31. C. ad L. Jul. de adult. ibi cum vir nubit. quodacciditcommixtione corporum. Moller. 3. femeflr. 23. n. 5. Treutl. 2. difp. 7. tb. 1. d Carpzov. Jur. Confifior. lib. 3. tit. 5. def. 57. num. 15. tf 16. 48. Quos fequuntur Hifpani, Covarr, de matr. p. 2. c. 7. 1. n. 6. Frifi, Sande lib. 2. tit. 5. def. 1. Leodienfes, Carol. Mean. obf. 55. n. 8. & Trajeétini provinciales, tit. 22. art. 1. necnonRu* remundenfes, p. i. tit. 2. §. 2. art. 1. i. mó etiam Clivenfes, nam in LL. mimi' cip. rubr. De fucceff. fratr. dicitur inffpr. lm*  m FELTMANNITRACTATUS muiier eft mariti focia ilicb atque ejus tborum ingreffa: \ , 49. Ut verum fatear prius illud mihi magis probatur. arg. I. 30. ff. de R. I. 1. 15. f. de cond. tf demonftr. I. 24. C. de nupt U 56. in fi. .pr. C. de epifc. tf der. fic tamen id temperandum erit, ut fi per marem non fteterit, quo minus hierologia interveniat, fed valetudine fponfie id urgere merk pncpeditus, ei quoque nil imputari debeat, & contra, c. imputari. de R. I. in 6. arg. I. 38. §• i.jf. locati. I. 4 ff. de offic. adfeff. tf fi.mil. Berlich. p. 3. cpncluf. pratt. 25. 11. 20. 50. Secundum quod fummus harum provinciarum Senatus cenfuic (*) fententia lata Clivis xxx. VJIbris m. do lix. in caufa Nicolai Breflers contra heredes Alidae ab Enden. ibi. Si Brefferus per Deum juraverit, quod per eum non fteterit, quo minus hierologia coram facie ecclefiaperagere tur, fed folafponfa valetudo adverfa obftiterit, illo prcevio ipfi competens jus retentionis adimi non potuit atque ideo ei in païlis èotalibus promiffa prcejlanda. 51. Tdam jus ergo cufiodiri debet, fi quaeftio proponatur an fuperftes lponfus vel iponfa mobilia habere debeat, quod hic in conjugibus fervari cap. 1. n. 20.1 tf feq- dixi, arg. I. 17. ff. de 11. I. ïo.tf feq. eod. I. 51. §. 2. ff. ad L. aquil. 52. Etiamque pro utilitate communi recipiendum eft, fi agaturdecommunione bonorum, quae hodie paflim per nuptias inter conjuges contrahitur Gudelin. ad Reg. Jur. c. 14. n. 15. Groeneweg. I ad pr. 1» quib. al. lic. tf ad rubr. C. de' jure dot. n. 1. Ant Matthaei. de auÜion. lib. 1. c. 19. 53. Ea rerum focietas etiam in ufu eft: in ima parte-hujus provinciae. De Embrica id teftatur magiftratus iftius urbis apud Lamb. Goris in annot. ad 1. adverf. 1. n. 26. In urbe patria & hujus regionis principe fimiliter, quod cernere datur ex ejus inftituto, quod transferipfi in boe. cap. n. 48. in fi. 54. Quod enim ibi legatur genotinne, ideft focia > id hon de individua vitae confuetudine capies, fi memineris in eam coiri folo confenfu. I. 30. ff. de R. I. & fi adieris titulum alium, qui mihi eft %i. in cujus principio perfcriptum, tf is üko transfert bona in confugem. 55. Calcariae etiam (f) ejufmodi bono- (*) Et cavetur Stat. Civit. Tyel part. 1. tit. f. art. (f) In der Graffd:aft Mank die noblefle MSgenomen, dorgehenis «uf platten Lande. Com- munio rum focietatem iniri, produnt ejus urbis leges. Nam tit. 36. haec eadem verba exftaut; deinde alio in loco, rubr. 13. in fi. traditum, quod marito & uxorc mortuis, utriusque cognati proximiores bona omnia aequaliter inter fe partiantur. 56. Id jus quoque cuftoditur Tremoniae , ejus enim liberae reip. legibus in art. 73. 125. 136. tf 149. idem cautum eft. Hildefii id quoque viget, uti vidi ex decreto Senatus 27. Aug, 1647. quod erat apud acta, quorum cognitor eram Duisburgi lite ortd inter Ericum Muller tf Viduam Colditz. 57. Sufati etiam, nam id in ejus civitatis inftitutis, quae appellantur Schrat von Soefi, expreife continetur, art. 76. 58. In Bentheimico territorio illam communionem moribus introduclam elfe, accepi ex act is judicialibus inde ad nobililiimorum JCtorum bigam, D. Zacchar. Lobbelce, Confulem 1'remonienf. & D. Joh. Huberd, utrumqueadfinitatis vene- ratione mihi colendum , anno M. DC. LUX. transmifiis. 59. Cum enim inter conjuges Vincent tf Gertrud a Beeften, quod ad thorum & menfam adtinebat, feparatio efiet facfa & maritus fretus ea confuetudine, mediae partis bonorum fuae uxoris adminiftrationem fiagitaret, pronuntiarunt, quod non obftante illa communione cuique bona propria tf in matrimonium inlata , deduclo prins eere aliem conftantibus nuptiis contraclo, donec feparatio duraret, reftituenda & ex iis quemque fe alere oportere. 60. Quanquam apud Saxones morte poftea unius conjugis fecuta , fervetur contrarium, fic ut fuperftes etiam defunéto fuccedat in portione, quae exftatuto defertur, etiamfi ejufmodi feparatio contigiffet. Carpzov. Jurifp. confift. lib. 2. tit. iz. defin. 215. n. zo. 61. Hic difquirere lubet, num ejufmodi bonorum communio, quae per nuptias Clivis contrahitur, etiam afficiat bona , quae funt fita in illis locis, ubi jus civile, quo illa focietas ignoratur , viget maxime? Quod ut clare percipiatur, necefiarium vifum fuit hic de ilatutis quaedam dicere. Ci- munio bonorum ad defiderium Ordinum Clivis in Comitiis recripfic Sereniff. 10, Maji i584» arf- 9'  0 DE JURE 1N RE it AD K E M. n3 inter conjuges contrahitur, cum enim id fit in perfonam, ideo etiam ea focietas inita cenfetur quod ad bona alibi fita, u~ bi illa communio bonorum non habet locum, uti pulchrè tradit Lamb. Goris adver/ar. jur. tract. i. cap. 6. per tot. cff in annot-. 8. Neque aliter fentias de eo ftatutOj quo conjux fuperftes bona mobilia Jucratur, de quo dixi cap. i. n. 20. éf 2n nam ea bona perfonam ejufque domicihum femper fequuntur, & fitum habere negantur. Vid. Bertr. Argentrè ad confuet. Brüan. tit. de donat. art. ziS. glof.6; n. 30. 9. Ad haec ftatuta, qua perfonas afficiunt, referuntur ea etiam, in quibus da acfus alicujus folemnitate cavetur, nam fi ejus loei folemnitas fit obfervata, in quo acfus celebratur, tune ubique valebit. I. 1. C. emancip. I. 16. ff. de eviÜion. Cl. Brunneman. ad d. I. 1. in ff 10. Quare fi in Belgio teltamentum quis fecerit & me heredem fcripferit coram notario & duobus teftibus , ex eo petam hereditatem in hac provincia fitam, nee obftabit mihi, quod hereditas directo hic non aliter poflit dari, quam in folemni ultima voluntate, feptem teftibus convocatis, condita, /. 2. C.quemadm. teftam. aptr. Gail. 2. obf. 12. n. 2. iMaynard. 5. decif. Tbolof. 92. Sande lil). 4* tit. 1. decif. Frif. defin. 14. Treutl. 1. difp. 1. tb. 1 o. lit. e. Merenda 4. controv: 34. Vinnius 2. ill. QQ. 19. 11. Difpiciamus nunc, quid fit flatuturn mere in rem. Eft autem illud, quod de conditione & qualitate rerum difponit, ideoque faltem afiicit res in territorio eorum, qui ftatutum ejufmodi condiderunt, fitas, nee refert an cives fint, an vero peregrini, ad quos res pertinent, arg. I. fi. ff. de jurifd. c. fi. de conftit. in 6. Gail. 2. obf. 124. n. 17. Fulgof. ad t. i. C. de fumm. Trin. Coler. de proceff. execut.p. 1. c. 3. n. 216. Kloek. vol. 1. cenf 28. tl. 434- 12. Tale ftatutum efi; illud fuperioré loco memoratum, cap. 1. n. 20. fecundum quod liberi ex primis nuptiis quafiti , res omnes immobiles parentis fui, tam vivi, quam mortui, capiunt, nam extra eas provincias, & ubi id fpecialiter conftitutum non efi, fi praedia reperiantur, ea deferuntur ad legem loei, in quo fita. Add. Tiraq. de jure primog & 4<5. Gail. 2. obf. 124. n. 4. & 5. 13. Huc quoque eafpectant, qua de modis folemnibus mancipationis & ceffionis differui cap. 13. n. 34. tfffeq. etiamfi Q_ enim C a p u t Agitur de fiatutis. fi de varia eorum na~ tura. Rariora noffatium exempla adfe- runtur. 1 nTatata gua Jatiflè magis inftituta ' O dixeris. §. 10. /. de I. N. G. èff C. ibi. ab inftitutis duarum civitatum. Vel funt integra alicujus provincia, & tune appellantur Landrechten vel Landordnunm, ideft Ordinationes provinciales. j 2. Vel unius alicujus urbis jura aut le^s , & tune Germanis dicuntur Stadrechten, five leges civitatis, nobis quoque cum Belgis mutata parum fcriptione, loeren , verkarene rechten , jura electa, handveften. LL. Municip. Cliv. in procem. Calcar tit. 149. etiam geprovede rechten: ud lego in princ. Statut. Sufat. 3. Sunt autem alia in rem, alia in perfonam , alia denique mixta. Statutum in perfonam vel ut cum interpretibus loquar, perfonale eft, quod difponit de conditione & qualitate perfonarum, & fic comparatum eft, ut hominem ubique locorum faciat e& qualitate, qua ille per ftatutum afficitur, gaudere , ita ut ejufmodi qualitas perfonam femper comitetur. arg. I. 9. ff. de pojlid. 4. Ubi tamen quasri poteft, an originis locus, an vero domicilii fpecf ari debeat? Refpondeo quod in honoribus & muneribus , ut quis eorum particeps dici poflit , jus loei, ex quo quis originem habet, infpici debeat. /. 1. ff. ad Mimicipal. Receff. Princ. Clivo-Marc. Anno 1660. §. nachdem ober. Vide ea qua dixi ad §. 3. verb. civitate Rom. I. de Libertin. «.8cfffeq. _ _ ' 5. In cateris vero omnibus locus domicilii attenditur. Nam cum illud in difceptationem venit, an uxor fit in manu viri? qua de re egi in cap. 2.n. 23, tune legem domicilii fequimur, per quam cum ea qualitas nupta mulieri injiciatur, hinc nullibi fola negotium recfe gerit. Nicol. Burgund. ad confuet. Fland: tract. 2. n. 5. & feq. 6. Et ita etiam res fefe habebit, cum to, quod exflat in LL. municip. Calcar. tit. 87. quod fi mas duodecimum atatis annum complevit, tune major eft fi velit: Quod fi enim in ea urbe jure fuo uti velit i ubivis liber erit a tutela. 7. Idem judicium efto de eo ftatuto, per quod rerum communio per nuptias  H4. FELTMANNI TRACTATÜfi enim Batavus aut Sicamber non alienare poflit immobilia in illis provinciis fita, ü non interveniat ejufmodi mancipatio, attamen id minime extendi poteft ad bona alibi jacentia, quod fi enim illa donet alicui aut vendat, & inftrumentum faltem ipfi tradat, proculdubio rem immobilem faciet accipientis. Vid. cap. i3. ». 32. cv Argcntrè d. I. n. 6. 14. Quemadmodum etiam illud, per quod ex rebus venditis veftigal aliquod aerano civitatis perfolvitur, adi cap. 13. n. 36. tff 37. Nam exteri ad id obftricti funt. Id heic Duisburgi dubitatione caret, quia in hujus urbis ftatutis peculiaris titulus eft, Si peregrini prcedia vendam: quo in cafu difponit, ut ex iis decima folvatur pro refettione murorum iftius civitatis: 15. Mixtum ftatutum eft , quod perfonis & rebus in eodem terrkorio confiftentibus jus ponk. Quale eft illud, per! quod vel vetatur uxor, non intervenien-(j te mariti confenfu, contrahere & aliena-l 1 re, vel prohibetur maritus immobilesres! non conientiente conjuge in alium trans- j, ferre. Gennep, art. 29. lib. ftatut. Duis-h burg. tit. ut maritus & uxor prcedia nonh alienent. jj 16. Eft namque in perfonam, quod ad i contraétum & ex eo natam obligationem» adtinet, ea enim nullibi terrarum pariet \ aétionem efficacem. Quod vero ab bo-f Jia adtinet, qua? extra territorium eorum, U qui eam legem rogarunt, reperiuntur, illud ftatutum in rem dici debet, quare q absque conjugis confenfu ea-pofle alie- 2 nari, contendit Burgundus d. tract. 1. % n. 25. ! 17- Q»od tamen ego hodie admittere 1 nequeo ideo, quia apud omnes fere gen- / tes uxor eft in manu viri ócnubendotran- r fit in mariti poteftatem. cap. 2. n. 23. t Unde fequitur, quod ea opinio in mulie- r xe, quia ejus perfona fic aflicitur per ftatuta, dixi hoe cap. n. 5. non obtineat, H etiamfi in marito fortaffis tolerari poflit. n 18. Hanc ftatuti divifionem ad Theo- ti logiam tranftulit Calvinus. Is enim lib. 4 p Inftüut. relig. Cbrift. c. 6. feil. 12. in fi. è pro Antiochena ecclefia primatu caufam 5 orans, eam non modo refert, fed&acu-L ratiiiiine drverfitatem, qua eft inter mem- / bra diftincfa, expiicat j lp- Verba ejus hac funt: Si jure de-U jiramda fit bete caufa , neceffe efl refpon-l deant , vüintne privilégium hoe perfonale él effe, an reaie, an mixtum? unum ex bis de tribus effe oportet. Si dixerint perfonale, E nibil igitur ad locum; fin vero reale, ergo I ubi femel datum eft loco, non admiturprop\ter perjonce vel mortem, vel difceffum. Su\pereft igitur, ut mixtum effe dicant, tune \ autem non fimplex erit loei confideratio, nifi perfona fimul refpondeat. Eligant quidquid volent, protinus inferam, Romam nulla ratione fibi primatüm arrogare. C A P ü T XXf. ]Servitus eft jus in re. Ex illa non oritur actio negatoria. Qitid apud veteres horrei appellatione veniat. Locus facri codicis, in quo de ftabulo dicitur, explicaties. Perfarum carvanfera, Gallorum Magafin, vel Comptoir, & Belgarum Pakhuys. *• WXr ordinc cdicti perpetui tranfeo ad fervitutem. Giphan. cecon. edict \erp; p. 2. n. 4. quam fic defmio, quod tt jus in re ahena, conftitutum ad perona mea vel pradii mei utilitatem arg ': *-ff- de fervit. pr. I. de ufufr. jus heic igmficat poteftatem & facultatem homi11 jure tnbutam. Vid. cap. 1. ». „ & 'eq. 0 ' 2. Aliter Hahnius ad Wefenbec. parat, le itfufr, n. 5. ubi jus praterea in re in:elhgi ait , nefcius, quod ipfe femper fcri3at, jus in re nil aliud elfe, quam pote4\atem in re concefiam. 3. Sed hac convenire non videntur uod feryitus poflit dici jus, cum illa ma-' is lit diminutio juris. /. 1. §. 9. ff. de op ov. nunc. Id autem pacare datur faci* iter, appellatur enim jus, Germanis henjlgerechtigkeit & Belgis erffaenbangige erechtigbeit, fi intuemur eum in cujus erfonx, vel in cujus pradii commodiitem & utihtatem, fervitus eft comnaita. ^ 4- Nomen vero fervitutis & vernacui hngua dienfibaarbeit , ei eft inditum :cfe, fi fpeétemus rem, ex qua ea debeir, & qua mihi aut rei mea utilitatem raftat, per quod ejus rei jus minuitur f fic ca res fervire dicitur. d. I. 1. & l. S' ff- fi ufufr. pet. Grot. 2. Introd. p. 33. I. Vall. Riemer. ill. Qfl dec. 4. q. & LZor. Inft. mor. torn. 3 lib. 1. c. 25. *. o, achov. ad Treutl. 1. difp. 16. tb. j a Vaizenegg. de fervit. diff I. c. 2. n. 7'. 5. Etiam objici poteft, quoc] ufusfru. us, qui eft iervitus perfona, /. 1 f. fervit. dicatur fafti. /. j. 0>#- f/jf ilc quod eft jun contrarium. /. 79. §-  DE JU RE IN RE et A D R"E Al u$ \.ff. de judic. I. 16. ff. deftatubom- Malcot. ad rubr. C. de j. tf f. ign n. 4- 6. Refpondeo, fecerni debere facultatem legitimam five jus propter quod quis utitur fruitur, ab ipfo a#u utendi fruendi, aut perceptione/ruciuum, per quam jus ufusfruftus mihi ene in re conftitutum, probatur: num enim perceperm truaus nee ne, ett m faóto pofitum, l un. pr. ff- quando dies ujusfr. leg. eed. f vero id oftendi poflit, ex eo faóf o jus orietur Henning. Goden confil. 75. ra i. & ufusfrucfus mihi competere dicetur, arg. I. 5*- $ 2'jf- ad L> -dquil cumfi.mil Kamus fld 1-3-ff- de j. tf f. ign. n. 1. Jus eft autem in re, L 30. ff. denox. aït. I. IS- i- 1' l- 19- ff- de damn. inf. I. 2. §. %2.f vi bon. rapt. pr. I. de ufufr. 1.3. pr. C. de profcr. 30. ann. f. 61. ff. deR.I. quod plurimis debemus, veiuti Oldendorpio claff. 3. alt. 4. pr. Treutl. d. difp 16. th. 1. a. Oofterman. 1. coll. Colon. difp. 17. th. 2. Hahn. ad Weff d. I. tf de jure rer. concl. 20. n. 1. Donello 9. comm. 21. Manzio de fervit. prced. tit. 5. n. 8. Jac. Gothofred. add. I. 61. verf. ergo tf hic. 8. Liquidiffime id demonftratur per effe&um & aaiones eo nomine proditas, ea enim funt in rem, §. 2. 1. de aÜ. & dantur contra quemcunque pradii' alte riusve rei, poflèiforem. /. 5. 9. i.ff.j uffusfr. pet. arg. §. 1. J. d. t. L 2$. pr.tf de O. tf A. . "* ^ 9. Amba autem non oriuntur ex fervitute, licet multi fic loquantur, id enim de fola confelforia adfirmari poteft, eavero, cui nomen negatoria, potius dicetur fervitutis nomine competere, uti fubtiliffimi ingenii vir Ant. Faber fcripfit 20. conjecx. 13. pr. 10. Hac enim datur ei, cujus pradium vel res dicitur fervitutem debere, contra quam is fefe opponit, & negat alteri jus in re fua competere, adferitque fic rei fua libertatem, ex qua igitur, non vero ex fervitute, qua ei contraria eft, d. I. i. 9. de nov. op. nunc. arg. pr. 1. in fi. de libertin. origo a&ionis negatoria repetenda. Vid. Coraf. ad l. ei qui 16. ff. de fervit. n. 3. 11. Grotius ideo reaiffime docuit 2. htrod. part. 33. negatoriam effe partem dominii. Imo firmifïïme mihi perfuafum habeo, eam ex jure proprietatis domine competere, tanquam exceptionem, /. 1 4. ƒ. de fuperfic. ïz. Qua tamen in moduma&ionis proponi poteft, §. 2. f. de act. non fecus ac ea, qua illi eftpermuTa, qui intenditfi- ipccuniam non effe numeratam, quam e accepiffe fcripfit. I. 7. I. 14. §. 4. tf 'Ufh. feq. C. de non. num. pee. 13. Per id autem, quod jus in re eft ferritus, apparet luce meridiana clarius effe, mod peffime olim generis vocabulum harita, & divifa fuerit in fervitutem pradii & perfona, hacque iterum in eam qua* i re perfona & qua a perfona perfona? iebetur, Vid. Zoef. ff. de ufufr. n. 7. tf 3. D. Dauber. Anteceffor olim Bredaïus difp. ï. 20. tb. 1. Diffent. Leffius de I. tf I. c. 3. dub. 7. art. 29. 14. Nam ea fervitus, per quam perfona ?erfonae fubjicitur, eft caufa juris, quod n perfonas habemus, quod plane differt l jure, quod ad res pertinet. I. 1. ff. de lat. hom. de quo hic mihi fermo eft. 15. Difcrimen illud produntmagis, & mum non poffeponialterius genus,evin:unt acf iones diverfifiima, nam ex ferritute, per quam perfonee fervit perfona , )ritur acfio prajudicialis. §. 13. I. de a£t. Adi omnino cap. 8. n. 7. tf feq. ex ea au;em, de qua hic agitur, aaioinremconbflbria, §. 2. d. t. Porro illa eft in re diena, fed hanc dominus habet in re propria. Ant. de Padilla ad rubr. C. defervit. 1. 6. 16. Ifta, qua a re debetur, fluit eX qualitate rei inharente, diciturque fervitus perfona inl. 1. ff. de fervit.ratione ejus, cui debetur, hac vero ex ftatuhominis originem trahit, & appellatur perbnae fervitus a perfona, quae eam fervie cogitur, non autem, quia perfona de>etur. 17. Olim enim fervi poena quoque eficiebantur, §. 3. I. quib. mod. patr. pot. olv. quod Juftinianus mutavit Nov. 22. :ap. 8. auth. fed hodie C. de don. int. vir. tf ux. etiamfi ad mortem naturalemdamïati fint. uti infpicil.Inftit. demonllravi :ontra j. Herm. Stamm. lib. 1. deServit. )erfon. c. 7. n. 7. 18. Res, in qua jus nobis competit , rel eft mobilis vel immobilis, illam non >atitur fervitus alia, quam qua perfona; Iebetur. §. 2. I. de ufufr. nam ad ferviutem rei requiruntur duo pradia, $. 3. I. de ferv. prced. I. 1. §. i.ff Comm. prced. i de ejus aéfu & exercitio quaratur, Vid. . 10. ff. de S. R. P. quare ea navi non mponitur, cum lit res Jmobilis. /. 1. §. 6. tf 7. ff. de vi tf vi arm. Ant. de Padilla id rubr. C. de fervit. n. 12. 19. Aliena defideratur res, ut in ea ferutus dicatur efle conftituta, nam qui labet proprietatem rei, ei eadem res on poteft fervire. I. 5. pr. £. fi ufusfr. q 2 pet.  hé FELTMANNI TRACTATUS pet. I. 26. ff. de S. V. P. nulli non patet ergo, minime valere prifcam illam divifionem ufusfruclus, quod alius fitformalis alius caufalis, verbis precor parcite, & vide fis cap. 12. n. 22. & 23.Aruma, exerc. I. 3. tb. 16. 20. In pradii utilitatem fi hoe jus fit conftitutum, tune pradii fervitus appellatur, inrerpretibus quoque realis, eaque pro diverfitate praedii illius, cui debetur, /. i: §. 4.3. ff. de aq. quot. eft vel ruftia vel urbana. I. %. pr. ff. comm. prad. si. Quod non dicitur urbanum, quod in urbe lit, nee rufticum quia ruri pofitum, fed a fine, ad quem efi deftinatum. d. /, 1. S 1. ï. de fervit. I. 198. ff. de V. S. in qua verbum materia fic expono. arg. I 2. ff. de S. P. R. 22. In qua lege fecunda , cur Neratium fuo arbitrio loquentem notet Vinnius i.fri. 0 0. 30? egononcerno, necejas rat/onem fequendam cenfeo , quia id a jure civili non eft abhorrens, ut eadem fervitus, quae ex fui natura eft urbana. I. %. ff. de S. V. P. ruftica quoque dicatur, fi ruftico praedio debeatur, all. I. 2. de S. P. R. ficuti una eademque fpecie fervitus , nunc praedialis, nunc perfonalis dici poteft. §. 2. 1. de fervit. prced. f37. ff de S. P. R. I. 14. §. 3. verf. nam et. ff. de alim. leg. 23. Ulpianus a me difceffionem facere videtur, quando tacitam conventionem de illatis & invecfis, etiam in his, poft eundem JVeratium putat locum habere, quae funt illata in horreum. I. 3. ff. in quib. cauf. tac. pign. hoe jus autem non fervatur, nifi pradium fit urbanum. I. 4. pr. eod. I. fi. C. eod. I. 4. ff. de pact. ubi Cujac. 24. Relponfum hoe habe : vel quod veteres horreum non dicebant folum id, quod frugum colligendarum & agri inftrumentorum fervandorum gratia efl; exftruéfum, fed eo vocabulo fignificabant aedificium, in quo homines reponebant merces. ï. 74. I. 76. pr. ff. de contrah. empt. I. 2ï. §. d. ff. defurt etiam pecuniam. I. 6. pr ff. de edendo. pretiofifiimam fuarum fortunarum partem /. 3. §. 2. ff. de off. prcef. Vig. : 25. Quod Belgis eft eenPackhuys, Gallis un magafin, vel illud quod utrique genti dicitur comptoir, quale pradium fine omni dubitatione efi; urbanum. 2,6. Vel hoe ajam, quod fi de tacito pignore agatur, id pradium pro urbane habeatur, quod non fert frucfus , per quos polfit fatis effe cautum domino propter mercedem. Qua ratione ftabula, quod ad caufam talis taciti pignoris pertinet [ ad caufam talis taciti pignoris pertinet, non mul tum ab urbanis pradiis differunt. d. I. 4. J. 1. ff. in quib. cauf. tac. pign. ubi Paul. Buf. n. 2. 27. Quamvis dici poffet, flabuJi appellatione ibi non venire locum eum, qui eft deftinatus adjumentorum, pecudumque manfionem. Columella. 1. de R. R. :& 6. & carrucarum ffationem- /. 13 §. ■fi. ff. de ufufr. & nobis vocatur ein Jtall; & Gallis écurie. 28. Sed potius diverforium & hofpi•tium Gallicè logis, in quod itinere longo fracfi hpmines divertunt cum jumentis fatigatis. /. 1. § 5. /. 5. naut. caup. ftabul. Petron. Satyr, fed nee viam diligenter tenebam, quia nee quo loco flabulum effet fciebam : ubi plurima adfperfit Joan. a Wouweren, quem non exferibo. 29. Gloilis ltabulum efi ar«»Jo^irov. quod iegimtis apud D. Lucam cap. 1 o. verf. 34. tyatutv dv-iii i>t rnxtJo^stoy : Tremellius vertit bofpitium, Beza diverforium, vulgatus codex habet flabulum ,• & reef e. 30. Sic enim Romani loquebantur , etiamfi utrumque, tam hofpitium quam diverforium per fiabulum intelligerent, uti dixi, & pluribus firmat ex CL. Heinüo Walaeus pertinacis ftudii vir ad. d. verf. 34. Hujusmodi autem flabulum eft pradium urbanum. /. 198.ff.de V. S. 31. Iterum urgebis, quod hoe verum fitdc illis ildh ulis, qax sedificiis co harent, ideoque ab iis hoctrahant, quodurbanorum pradiorum naturam induant, at in objefta lege 4. §. x.ff. in quib. cauf. tac. pign. idem adfirmari de iis ftabulis, qua non funt in continentibus adificiis. 32. In quibus cum ea conjunéiio cefifet, fimpliciterque habeantur, ut in iis armenta, pecora, & aratores nocfu recipiantiir, ideo ca ilabula urbanorumfine dubio non funt: d. I. 4. §. 1. Coraf. antelud. I i.ff. de fervit. n. 17. 3 3. Placebat ingeniofa explicatio,quam proponit CL. Goddaus ad d. I 198. n.4. quod id poffremum videatur effe verum, fi ufum earum rerum, qua ibi divertunt, non vero fi principem caufam & men tem flabulum exftruentis fpecfamus, ea enim eft hac, ut locetur, & fic ab urbano non differt pradio. 34. Sed cum dici iterum poffit, non tam id efie infpiciendum, quod exrcaliqua percipit dominus, quia etiam fundos fiepe & agros emimus ideo, ut pro nummis eorum ufus concedatur alüs , quod tutius & è re familiari magis efle, quam fcenus agitare, arbitratur Wefenbec. in parat. ff. de admin. tut. n. 4. tff 6.  DE JURE IN RE et AD REM. 117 6. confil. 278. n. 40. Diffent. Gomez. 2. var. refol. 2. 11. 6. aki 35. Veniebat in mentem per ftabula quce non funt in continentie adifictis: in memorata faepius l. 4- $• ^telligi poffe loca teda iter facientwm gratia excitata in iis quoque locis, ubi nufquam datur repperrrehornxnes, &mquibus, veljuxta quse^emo^alisdeget. q<5 ld "enus ftabulorum apud Turcas &Pe'r&s adhw hodie in ufu effe accepi, oiieis dicitur Carvanfera ,• In ejusmodi ftabulis jumenta & homines pabulo & cibariis a Te ipfis allatis, reficiuntur, nee a fri^ore, calore aut tempeftate infeftantur, pro ftatione vel locarium pra?jffear annuum aut fingulum in proximo loco habitantibus ffcabulorum dominis: 37. Quod ea ftabula diffent minimè ab urbanis praediis, veriffimè dixit Prifciis d. I. 4. §. t. & de iis eum ibi fenfiffe conjecfo, nam ei nobili JCto Adrianus Ca?far, qui Floro exprobante tefte, ambularat per Britannos & Scythicas paffus pruinas, Spartian. in ejus vita c. 16. provincias non commendaffet, fi non fciviffet eum optime ealocaperagraffe, qua? nunc Mahumeticola? detinent, & fic non ignoravit conditionem eorum ftabulorum. 38. Ob perfona? utilitatem ejusmodi jus in re, quando conceffum efl, tune fervitus dicitur perfonce l. i.ff. de fervit. I. 32. ff. de ufufr. vel perfona/is, quod nomen etiam accepit quia cum perfona exftinguitur. §. finitur. I. de ufufr. I. pen. C. eod. I. 3. §. fi.ff. quib. mod. ufufr. amit. I. f' §• 4-3- ff- de aq. quot. tf ceftiv. 39. Talis eft ufufruétus & ufus &c. I. 1. ff. de fervit. etiam ea, ut pomum decerpere liceat, et ut fpatiari et utcaenari in alieno poffimus. I. 8. ff de fervit. Vid. Sutholt. diff. 5. apb. 15. 40. Illud poffremo adneéfamus, quando et quomodo hoe jus conftitutum dicatur? quia autem eft jus in re, colligitur ex illis qua? fcripfi cap. 11. per rot. ad id requiri traditionem, non quidem eam qua? de manu in manum tranflatio eft Theophilo, fedfiélam, qua? fit per patientiam et ufum cap. 13. n. 33. in fi. 41. Per paétum autem et contraétum id non adquiritur, nam ex illis oritur obligatio. V. x.ff. de O. tf A. cujus fubftantia non in eo confiflit, ut fervitutem noftram faciat, fed perfonam adflringit ad jus illud nobis in re conftituendum, /. 3. ff. eod. ad quod in perfonam acf ione puifabitur i. pen. pr. C. de ufufr. arg. I. 15. pr.ff. de O. tf A. Lud. Charondasi* verfimil. 5. p. 21. 42. Quod fi verö jus in re ei, cui paéto vel ftipulatione aliove contracfu fervitus promiffa, competeret, tune in rem poffet agere et confeffbria experiti. Sic mecum fentiunt aüéfores boni, CL. Balduin. Cathechef. jur. civ.p. 106. Cospolla de S. V. P. cap. 21. n. i.Ant.Faber. 20. conjett. 13. pr. Nic. Valla de reb. dub. tract, 7. n. 2, tf 3* Ever. Balck. 1. elee* tor. 10. 43. Multi etiam funt qui diffentiunt, Treutl. 1. difp. 17. th. 7. a. Oofterman. d. vol. i. difp. 16. th. 10. Vincent. Boreus alvear. jur. tit. 23. Alii. Pro quibus facit §. 4. I. de fervit. §. 1. I. de ufufr. I. 3. ff. eod. 44. Quos locos fic exponunt, ut quidem poflit quis conftituere fervitutem per paétum et fi:ipulationem non quidem immediatè, fed fi fequatur quafi traditio, qua? non negatur ibi intervenire. Hilliger. Donellus enucl. 1 o. c. 5. lit. d. Bachov. ad d. §. tf ad Treutl. d. I. iEgid. Hortenf. ad d. §. Loccamer ibid. Frantzke ad tit. ff de ufufr. adcrefc. n. 3. Perez. C. de ufufr. n. 2. Zoef. ff. de fervit. n. 17. 45. Veriflimum effe eorum judicium ego planum faciam, nam verbum conflU tuere in jure civili non folum fignificat aétum, per quem jus in re transfettur in alium, fed etiam eum, quo jus ad rem et obligatio adquiritur, nam dos, qua? etiam eft jus in re neque fine traditione tranfit, conftituta poteft dici ante traditam dotalis pra?dii poffeflionem. Ulpian. in l. 5. ff fol. matr. , 46. In fervitutibus pra?diorum contrariam opinionem veram efle et pactis eas transferri, docent Bachov. ad §. uit. I. de fervit. et Hahn. ad Wef. parat. ff. de fervit. n. 5. Aft cum id pugnet cum d. I. 3. ff. de O. tf A. cujus verba de fervitute in genere funt concepta, ideo abfurdam effe eam fententiam, ait Ludwel. ad d. §. uit. n. 3. 47. Et cum in legibus adductis dicatur ufum effe pro traditione, id eft, ea qua; de manu in manum fit, utique patientia unius, quem ufus alterius fequitur, fic~ tam hic facit intervenire traditionem. 48. Quod legimus apud Wefenbecium parat. ff. Je jurisditt. n. 13. Treutlerum 1. difp. 3 tb. 11. a. utriufque etiam commentarios Hunnium et Ludwellum , ^ ei quoque cui jurisdiét io eft conceffa, aétionem effe conceffam confefforiam, id imponere nobis poffet, jurisdictionem effe Q 3 ius  n8 FELTM ANN I TRACTATUS jus in re et quidem ejusmodi, quodafervitute haut multum differret. 49. Oppido falfum illud eft, fi exigatur ad mores antiquos reiRomanae, nam cum ea ftabat, Magiftratui nullum competebat jus in re, ideo quod illud eft in bonis noftris. /. 49./^ de V. S. jurisdictio autem non erat in patriraonio. I. 1. g. 2. ff. de I. tf I. junct. I. 1. pr. ff. de R. D. quare fi quis in ejus exercitione «rr&abatur, Principem adire remque ad eum deferre cogebatur, Vid. Bachovius de attion. difp. 2. th. 23. Coraf. ad Lei qui. ff. de fervit. n. 9. • 5?« Subtilis et difficilis eft labordejurisdiótione edifierere , ftultus videbitur ipfi, qui quod ipfe non facit, nil reef um putat, quique poft Sutholtum & Vinnium VV. CLL. aliquid veile adjicere, eum veile poft Homerum Iliada fcribere, exclamabit, veniam ego facilius apud illum impetrabo , qui , quod illi multis j praeftitere et quod a ftudiofis legi nequit, j quando ad domefticam lecfionem Pan-' dectarum fefe componunt, contraxi, qui, etiam id heic non recitafiem niiï rogatus a plurimis. bent junfdicfionem etiam ordinariam , veluti Reefores Academiarum & praefecti militum. Petr. Barbofa ad l. 11. §. 1. ff. de judic. n. 45. tf feq. nihilominus hssredia & latifundia non poffident; fed illa obfervaca plerifque Alciat. x.dijpunft. 24. in fi. Ant. Vacca ad rubr. ff. de jurifd. \ jt4' jH£ec nobis ' juvare poffe eos qui | difcedunt:, quod legimusapudServiumoJ | fWVh f-n&d, lib. 1. pag. 219. dit ione id , efi potejtate, omnis enim poteftas , dittis conftat id eft imperio : Illi allegabimus, quod propnè loquendo, non omnis poteftas vemat nomine ditionis, fed fumma, quae non eft penes magiftratum fed penes principem. Virgil. d. I. i. Vajlabat Cyprum tf vicfor ditione tenebat: 'Minus lib. 1. c. g. nee aliud ditionis Athemenfium prater urbetn ipfam reliquit: prcem. I. §. ,. iterum ditioniRomance: ita Carthagmcmfes & GdUias in ditionem P.K. vemfle, non femel occurrh. Cicero orat. iv.fett. 66. 5-. Quare licet poteftas etiam haut fubhmior appelletur nonnunquam ditio ta men ea, quae magiftratui competit, qui juris reddendi caufa conftitutus eft minus adcuratè dicitur juris ditio , id enim tune idem iigmficaret, quod juris poteftas, ea autem appellatio effet nimis generalis, cum fic dominis, parentibus, quinimo omnibus, qui poteftatem juflam vel in perfonas vel in res haberent, poffet iuns ditio attribui. Vid. I. 215. ff. deV. o. ibique DD. 6. Minus propriè jurifdiótio territorium fignificat. Non me quidem frandt Juftiniam auftoritas, quem ita capio in 4.1. de Attyl. tut. cum ejus aevo defecerat fermo Jatinus, fed ut hoe dicam, facit Tacitus x. Annal. 80. ubi quae fcribit digna duxiheicinfererem, ld quoque morum Tiberu, continuare imperia, acplerofque ad finem vitce in iifdem exercitibus aut pmfdictionibushabere: Pacatasprovincias ita vocat, quod in illis Praefidum officium ; ferè fola juris dicendi poteftate implebatur. Lipf. ibid, alios locos ex Phnio & Cicerone obfervavit Scip. Gentil. i. de jurifditt. cap. 1. •7. Definire rem aliquam , juris noftri conditoribus vifum fuit periculo plenum /. 101. ff. de R. I. rationis confulto vel judice vincam, hoe fubverti non poffe Jurifdiftio eft poteftas de privatis tf civili 'ms caufis jus dicendi, jure magiftratus ompetens. Sutholt. de jurifd § 170 rt' ^Trf .d alia flU0(llie IS-ft- de V. S. hic eft loco generis, & idem C a p u t XXII. I Continet methodicam tituli Pandectarum de Jurifdiétione interpretationem. Lotigus J homo. Principibus imperii jus legüimandi quoque competit. 1. T^X inftituto noftro , de quo alibi JLf plena manu: adi fcripta 'xucap. 1. n. 1. tf feq. primus circa verborum originem eft labor. Jurifdictio eft a jus dicere dicta, /. 1. I. i4. l i$.ff. de jurifd. I. 10. ff. de offic. Proconf Dicere autem eft verbum juris & in hoe traélatu emphafin habet, ut non fit idem, quod proloqui & nude feu ex breviculo recitare: ut fentire videtur Vac. a Vacuna 6. declar. 77. n. 1. ubi jurifdiél ionem putat dici, quafi jurislocutionem. Ita enim eveniret, ut dati judices pedaneique eam vim & poteftatem haberent. óed heic fignificet diftare &praefcnbere pronunciare; vid. /. 46.ff.de V. Ö. & Gudehn. 5. de jure noviff. 17. pr. 6: denuntiare. Non. Marccll.' de probr jtrmon. cap. 4. ubi citat locum 'f'ercntii Andria: Dico tibi, ne temere facias: ( 3. Fuerunt olim , qui hoe verbum a 1 jure & ditione tractum exiftimarent, ditio eft territorium, reperiuntur qui ha- 5  DE JURE IN RE et AD REM idem quod facultas jufta five legitima in perfona magiftratus. §. 3.1. de excuf.tut. Auctorem habemus Uipianum in/. 1.$. 1. ƒ. ad l. Jul. ma], quo 0S Magiftratus P. R. quive imperium poteftatemve habet. I. 1. pr. ff. fi quis'fts die. fecundum jus poteftatis fua; & ModeMnum in l. 26. ff. de pignor. fidejuffor impeiravit h poteftate. Sic adhuc hodie Mis magiftratus uno verbo dicitur poteftas. Vid, Paris de Puteo in trati. de Syndicatu. Angel, a Ga.mbligion. de Aretio ad §. Cumque hoe. pomn. I- »• Pighius Herc. Prodic. p. p. Notio non paucis fuit hnita olim; propter/. 9P- pr. ff. de V. S. tf l 5. ff. de re jtidic^ l, 2. C, Theod. de jurifd minus propriè; cum ea quoque cognitioni criminum tribuatur. / 1. §. 3. de offic. preefeit. urbi. I. 10. ff. de offic prof. aft juri operam daturum non ita loqui oportet. Vid. c. 12 n 25. tf ftq. Notio eft penes judicem, datum abeo, qui habet jurifdicfionem, & qui eft Magiftratus atque jus dicit, cognofcendo aut judicem dando, Afcon. Paedianus in Cicer. Verr. 10. Judex pedaneus quando ex praefcripto & formula pronuntiabat, judicare, & notitiam exercere caufaque in judicio agi dicebatur, in jure verö apud magiftratum eumve qui jurisdictionipraeerat, qui etiam fententiam Jatam per Judicem, quem dederat, executioni mandabat. /. 15. ff. de re Jud. Turneb. in Cicer. erat. 2. Rull.p. 49. 11. Haec differentia fublata, /. 2. C. de pedan. judic. quare rubricae Codicis de jurisd. additur omnium Judicum tf in /. 1. C. Theod. d. t. Judices provinciarum: tf ideo Harmenopul. promt. jur. I. 1. tit, 4. §. I. Oü Svitnou $iKXSr,s Uiou 6 pijn «f»JC«*a- Jo fed jurisdicfionis confequens. arg. I. xt ff. de offic. Proconf. 36. Et dicam Zenonem cujus tempore mos dandi judices exulare juffus, fpecialiter conffitutione fua in d. I. 14. dediffe merum imperum judicibus fuper falfo a teftibus commiffo: cum fine eo jurisdiótio vix explicari poffit, /. 2. de jurisd. & quia publice intereft crïminales caufas cito expediri l. 13. pr. C. de judic. 37. Quod vero dicitur in Novell. 13 c. 3. prater illa fola quee jurisdiclione egent: imperitè id accipiunt de imperio mero, nam ea verba hunc capiunt intellect um , quae pendent a Praefidum imperio quaetjue forenfi magnitudiae dignaefunt, ut cum emancipandus aut manumitteüdus quis eft. 38. Quamvis occupata per Impetato« res rep. haec non amplius ita fervata, diceremus forfitan reótfus, officia enim I magiftratuum, quibus ineffe majeftatem j creditum, l. pen. ff. de I. éff I. quia jus publicum confiftit in magiftratibus /. I, §. 2. eod. turbare inter arcana dominatio^ nis habuerunt Principes; Tacit. de Tiberio 1. Ann. c. 6. eam conditionem effk imperandi ut non aliter ratio conftet, quam fi uni reddatur. 39- Quid quod Juftiniani feculo&lon.» ge antea ufuslinguaepuriorisperditusfuit4 ut itaque minus contra nos conflitmiö Frederici iEnobardi de pace Conftant. in pr. verf. Nos Romanorum in jurisdiÜioM tam in caufis criminalibus, quam in caufis pecuniariis. 40. Nam ab eo tempore ad noftrani ufque aetarem, prava confuetudine & prif» ci juris & ufus morifque majorum malo inteüectu, merum imperium vocari coepit jurisdictio criminalis; ex quo lucerft accipit auth. babita C. ne fil. pro patr. ubï ideo jurisdictionem de mero imperio quo. que capio arg. I. 3. de conft. Princ. (*) Purpurat. confil. 147. n. 62. 41. Finis jurisdictionem quoque diftiri» guit a mero imperio, cum hocintroductum ut animadverteretur in facinorofös, d. I. 3. I. 2. % 23. ff. deO.I. Jurifdicrio conceffa ut in civilibus privatorum negotiis caufisque pecuniariis fuum cuique tribuatur. Cicero ad O. fratr. 1. epift. r quare fit fumma in jure dicendo feveritas 5 dummodo ea ne varietur gratid, fed confer' vetur cequabilis. 42. Haec f*) Ubi dicitur beneficia principum latiffimd accipienda efle. Idque firmatur C cum deletlidé donat. C. quia circa de privileg. C. olim de V. S+ Cynus ad rubric. ff. ae conft. Princip n 4. ratio eft , quia liberalitas eorum freno fubjacere non debet arg- L 3 C. de donat. int, vir. ér uxor, L. fancimui in princ § exceptis C de donat. L, cum multa. C. de boa. qua liber. neque in diminutionem fed augmentum interpretanda; L. 2, C. de prapof agent, in reb, & omnis diminutio» nis debet efle expers Nov. 81. cap 2 infin Gloff. Petr. Odofred. Alber. Bald. Caftrenf Fulgos. Jafon ér DÓ. etiam recentiores ad d. I. fin. ff, de con(l, Piincip. Odofred. Angel, ef Joan. a Platea ad d, l. 1 ƒ quando, Hoftienfis, [oan. Andr. Anton, de Butrio abb, & marcau ftcc'm.add.C quia circa. Feder de fènis conji 201. num. % alex 2. conf 193, n. 2. Decius conf 413. Al» ciatus refp. 22. num. XX Menoch conf. 16%, num. 6, Rol. a Valle libr. 3. conf. 80. num. 4& Riminald Senior conf 73, ?mm. 35. R  132 FELTMANNI TRACT ATUS 4Z. Ffac etiam caufa efficiënte ab illo fecernitur, jurifdiétio non ut illud lege. ft. i. $. i. ff. de offic. ei cui mand. fed jure magiffratus competit , per quod rurfus diffinguitur ab ea, qua? interpretibus dicitur anomala, fpecialis, nobifque adventitia. Vid. Donell. 17. comm. 8. & CL. Vinnius de jurisd. c. 6. n. 2. 43. Haud enim omnes civiles caufa? ad jurisdi£tionem pertinent, fed illa faltem, qua; citra fpecialem legis conceflionem l. 1. ff. de offic. ei amagiftratu, majore faltem aut urbano, expediuntur jure magiftratus, Cujac. V. CL. parat. ff. de jurisd. five quatenus quis eft magiftratus, ii quatenus acceptoredupücative, ut nemo fit magiftratus, qui non habeat jurisdictionem , & contra. 44. Idque more majorum, arg. I. 5. ff. de jurisd. I. pen. in ff ff. de L tf I. Secundum quem magiftratus apopulo fuffra- 1 giïs creatus, juri dicundo praerat &ali- j us nemo jurisdictionem exercere jure po- 1 terat, atque ita exaudioTuiliumorat. 36. \ fect. 6. omitto jurisdictionem in libera civitate contra leges, Senatusque confulta. 45. Non autem audio Gothofredum ibid. in not. quando inquit; jurisdictionem in libcra civitate Romani non exercebant. Aliud jubent leges facrata?, aliud xn. tabula?, nam in veteri plebifcito apud Feftüm de V. S. verb. Sacramentum. Qidcunque prcetor pojl boe plebifcitum faclus erit qui inter cives judicet. & lex Decem viralis: furis difceptator, qui privata judicet, judicarive jubeat, prator ejlo. tum arg, l. '. 13. ff. quod met. cauf. I. 176. pr.ff.de R. I. 46. Privata? autem civium caufa? vel funt controverfise & lites, propter quas dica fcripta fuit, & judicium in invitos adhuc hodie datur /. 83. $. i„ ff. de V. O. vel alii acfus qui inter volentes fiunt, un- ■ de fit quod Martianus in l. z. ff. de offic. ProconJ'. duo membrajurisdicfionis volun- ] tariam 1c. & contentiofam, ponat. 1 47. Ad voluntariam fpectant adoptio- . nes, manumiffiones, emancipationes, qua naturam vcterum legis aétionum /. 2. . 2. L de Libcrtin. Alii quoque repcriuntur, quijurisdiétionis voluntaria funt, decretum I tamen magiftratus & caufa? cognitionem I defiderant, ut ftmt adrogatio impuberis , /. 15. %. 2. /. 17. de adopt. §. 3. 1. eod. manumiflio a minore 20. annis facienda. §. 4. I. qui tf quib. ex cauf. man, 50. Etiam tranfactio de alimentis teftamento relictis, /. 8. §. 8- ff. de transact. pradiorum minoris alienatio, /. 1. ff. de reb. eor. qui fub tut. infinuatio donationum D. folidos excedentium, /. data C. de donat. I. 30. tf arg. I. 32. eod. & apertura teftamentorum, decretalis bonorum poiFefiio /. 2. §. 1. ff. quis ordo in poff. ferv. ad quem pertinent Carboniana, ca?teraeque extraordinaria? /. 1. ff. de Carb. ed. I. 84 ff de acq. ber. quibus addasedictalem quoque. Vinn. d: c 6 n. 6. Bachov ad 7Tf«»T tas d. I. 18. an vero unius tantum, d. 1 pen. ' ' ■ 88. Sed Goveanus ad d. I. 18. n us pertinentibus ad Conventus Juridicos mlgo W%rven non prorogatur jurisdictio "amerae nifi in fcriptis id fiat. Inftr. Cam ti. 75. 93-. Ubi non genere caufarurh fed uantitate & fumma ; Eo cafu proroga- 10 locum habebit, ut fi litem moveas aud eum qui non jus dicere poteft de uantitate ea, de qua eft controverfiafed e minore, fi te fubjicias ejus junsdiconi, proferes eam. /. 74. §. L ff. de idic- 94. Inftituto reip. Amftelodamenlis 11 , quos vocant Commiffarii minorum tufarum, ufque ad fummam quadraginta orenorum judicare jufli Recueil van Keuen van Amft. c. 57. §. 3. Similiter & bnfiil cum duobus Senatoribus a meridie ifceptat Groningae lites minores judicio i id conftituto mferiore: notionem ergo ■R- 3 quo-  n6 FELTMANNI TRACTATUS quoque habebunt de re majori fi inter litigatores conveniat. argumento ditta legis 74- . . . . 95. Exemplo alio idjuvanpoteft. Embrica? fingulis luna? diebus pra?toris & duorum decurionmn difceptatio eft , qua? dicitur Embricenfe judicium die Lunet peragi folitum, eaque de plano fit,fi res de qua lis eft, üt infra decem daler os Imperiales, quin tamen prorogari poffit ea juvifdictió, nullus ambigo. arg. d.l.7\.ibique. A. Faber. (*) 96. Jurifdictioni coha?ret imperium, /. 1. §. 1. ff. de offic. ei. cui. mand. quod non eft merum /. fi. eod. fed mixtum l. 3. ff. de jurifd. Et eft jus modice coercendi jurifdictioni tuenda? inferviens. Nam illa alias nulla. d. I. fin. ff. de offic ei & alias magiftratus, tigilli iftius ad exemplum, quod ranis Pro Rege datum fuiffe a Jove fabula? ferunt, ludibrio haberetur; Atqui in /. 3. contra, quod mixto imperio inftt jurifdictio. | 97. Id verum per modum anteceden- i tis, & rurfus mixtum imperium ineft jurifdictioni per modum confequentis&potentia, licet non femper actu. Generofi Henr. Suerin. repet. lect. jur. cap. 6. 98. Cave tamen opineris, omne quod imperii eft id quoque effe jurifdictionis, ut quafi in Cymmerias tenebras delatus fuiffet, ccecutiit Cujacius vir ca?tera magnus, id enim rationem habet, quod ad objectum attinet, nam utrumqueverfatur circa civiles cauias, ii non res fed utriufque vim & ipfam naturam fpectemus: Quid diverfius effe putandum efi: aut magis inter fe disjunttum defcrepitansque; ut Lucretii lib. 3. fermone utar. 99. Siquidem res fe ita habet, ut verbo meabfolvam, jurifdictionis actus pra?cedit, quem imperium fequitur, quando ei quod jus dicens vel per fe cognitione, vel per alium fententia decrevit, non ob temperatur (f), quod fi fiat, fublïftit in actu primo & nuda potentia, arg. I. 2. ff. de jurifd. Ha?c palpari polfunt. (*) Etiam apud Romanos Tribuni ararii cognitio erat de minoribus caufis; dolet id Jwvcnah Satyr. VIL de didactris & honoriis l^raeccptorum loqueni; Rara tamen tnercet j«* Omland, libr 2 art 14. Idem fi fit Oldamptinus, uti judicatum a Camera den ao. Mui 1650 tuffen G-JtoSchmic en Warners, 100. Ubicunque itaque eft coërcitio modica in negotiis civilibus & pecuniariis , ibi dicam effe mixtum imperium, per d. I fin. Ut cum magiftratus jubet in carcerem duci, cum extraordinem aliquem plectit, & modice coërcet, /. 2. ff. de in jus voc. I. 8. §. 2. ƒ. de religiof. cum propter jus quod in re habet dominus, a poifeffore rem manu militari auffert, /. 68. de R. V. cum corpus retinet & mulctam dicit /. 9. in fi. f. ad L. Jul. pecul. & ubi nulla eft coërcitio illud quoque mixto imperio non adferibam. 101. Proinde veriffimum, quod ait JC. in l. 3. ff. de jurifd. jurifdittio eft etiam judicis dandi licentia: A quo difceffionem j videtur feciffe Paulus in l. 12. §. 1. ff. de j Judic. Qui hoe ita rentureffe, errant . probè. Res non eft intellectu difficiiis, ; in magiftratibus urbanis eft jurifdictionis, | d. I. 3. illis qui funt in provinciis, mi1 noribus & municipalibus, lege id conce- ditur. d. U ii. r. Aliter Bufius ad d. I. 3. n. 14. \ 102. Jus dicentis officium cum fit latiffimum, & bonorum poffeflionem dare, mittere inpofleflionem poflit, /. i.ff. de jurifd. per ea qua dixi, conftat, quod tamen non mixti imperii fed jurifdictionis funt actus. I. fin. C. de ediÜ. D. Had. toll. I. 1. §. 2. tf t. t. de ventr. in poff. mitt. Quod nee Harmenopulum five mavisejus Scholiaften ignoraffedeprehendi, is enim. d. tit. 4. ». 3. tv ydg StSaai ^«xctTö^» I 103. Quos inter refero jubere cavere pra?toria ftipulatione. I. 5. pr. ff de V. O. & reftitutionem in integrum. I. fin' C. ubi tf apud quem reftit. integr. Miflio tarnen fi fiat in bona judicati exequendï gratia, 1.1. ex quib. cauf. in poff. eat. vel ejus qui non obtemperavit, coercendi }caufi t. t. ut in poff. leg. ferv. mixti eft imperii. ■ 'n4* Perëamus agere contra numerum junctafque umbone phalanges multitudine Jureconfultorum, quorum falarica in fpeciem terribilis, objectio eft ex d. I 3. ad quam nota eft medica manus. Nam Ant. Faber. 4. conject. 4. tf in rationol. ad d. I. 3. pro quod reponit qua. 105. Corafius autem add. I. 3. cenfet difpungendum efie punctum poft verbum confiftit, atque id interpungendum poft voculam eft: Goveanus n. 34. tf gj. denique legit. confiftit Jurifdi£tio efi, Jurifdittio eft etiam judicis tfc nil'enim in veteribus libris eft mendum frequentius, quam iterati verbi pra?termifiio, SicFornerms ad l. 131. §. i.ft, de V. S. proeo quod  DE JURE I N R E et AD REM* ^ quod in l. 19. \. 5. ff. iocati vu/go Jegitür arcam ceratam: fubftituit arCAMeratam, ideft arcam camératam. Corafium fequor, nam Pandecta? Hetrufcae carent intervallis. Angel. Politkn. j. mifcell. 106. Sermonem nunc accipiam Ulpiani in l. 4.. ff. de jurifd- qui ea, quae jurifdictionis eiïe dm, imperii magis elfe iri- : quit. Hanc diifenfionem in tranquillum conferes, fi voculam magis hic non futnas fox*»!, id eft pofitive , ut cum de aliquo dicitur non in comparahdo, fed ih feparando> ut id fere valeat quod verbum potius, etiamfi fic opinentur Wifiert- i bach. h difp. ff. 6. th. 39. & Merillius i. j Var. ex Cujac. 4. in fi. 10% Sed (rv^tT;K£f} id e{\ comparati_ Ve, cum plus dat uni rei quam alii, fi- j gnificac tamen remutramque, de qua agitur, eandem habere qualitatem, fed non eodem gradu. Quam divcrfamacceptionemPyrrho, induxerat, ut fcribit Laër-| tms Pyrrhone, & ex eo Suidas verb. iuih I p&KKiY, Cl. Ofius difpunÜ. ad Merill. 4. pr. 108. Commodiflime autem jungetur « ditta l. 4. cum l. 26 ff. ad Municipal. Imo & pars ejus eft, quod divellendi facinus Tnboniano familiare. Quae illis in locis magis imperii efie perhibentur, non dfLffffft0 iniperio ea accipiam, feddeiunfdittione emmentiore, juridica & magis ïmperiofa, quia plus ad riaturam juffus& j poteftatis accedit. Quod genus jurifdiciindi municipaü magiftratui denegatum. Vid. Plahn. ad Wef ff. de jurifd. n. 7. 109. Explanavi quam potui dilucide meam de jurifdiftione et mixto imperio fententiam, nunc denique feftat merum imperium, quod definitur habere gladii poteftatem ad animadvertendum infacinorofos homines, l. 3. ff. de jurifd. iiö. An idem fit jus gladii in L 74. C. Theod. de Decur. cogitatu; Cognitionem tamen de criminibus quoque comprehendit, caeteroquin publicus five carnifexid quoque haberet, et quod huic legi deeft, id ex aliis fupple. /. 2 §. 23./. de O. I 16. ff de offic. Proconf l. i. §. 4. ff. de 4ic. Profeet, ufbt. I. i. ff. de offic. ei cui mand. in. Ne quis ideo autem finiftnequid fufpicioms concipiat, quod dicatur merum , fciendum, ita illud vocari, tum quod fit fummum &excellens (*), 'propter hanc rationem cum prima creatione j (*) Verf. Sat. f. de manumisfo per vindio j !am; Hac mera libertat banc nobis ffdem donant. \ Coff. merum imperium exercebant, ütex Bruti de filio fumpto fupplicio, notilftV mum, fummum jus penes eos fuifle, memorat Pomponius in l. 2. $. 16. ff de O. I. Graecis quoque eft ideo ro x(drof £^m. ■nu. Plautus hoe fenfu, meri bellatores gignuntur in mil. gkriofo att. 4. ff. z. Cicero dixit meros Principes. 2. lib. '2, di Orat. ni. Vel diftincfionis ergo, üt fecer| natur ab imperio mixto, ita dici, ajam I cum hoe jurifdictioni infit, fed merum | nil habet commune cum jurifdicfione, fed eft fimplex, purum & nudum, cum cogmtionis & coè'rcitionis actus non impediant, quo minus una fu res, & imperium merum & folum. Feftus de V. Si merum antiqiii dicebant folum, at nunc merum purum appellamus. Ifidor. 5. Orig. 30. & 31. cap. ii merum enim purum dicitur i 113. Ët nulli rei immixtum Sic. tik 10. c. 3. idem Epifcop. Hifpal. ficut & aquam meram, nullam utique rei mixtam: Tuil. epift. lib. 9. ad Attic. Hic quidem merafcelera loquuntur: Apulej. Apolog. mera fides: Plaut. Afin. att. i. fc. 3. aurum atque argentum merum, efi. &Poenulo; feffhulum merum: Terent. Phorm. att. 1. fc 2. imonibil, nifi fpemmeram: Catull. | lib. fed contra accipies meros amores: Mar1 tial. 12. Epigram. 61. ut liquidum potet ' Alauda merum. 114. Juris auótores id quoque aliis rebus dant epitheton, /. 32. ff. de C. cff D. I. 31./. depofi l. 98. y. 5. ff. defolu tion. I. un. ff quis jus die. §. 1. tff z. I. de divifi ftipul. 115. Gladius autem in d. I. 3. an non eft fabrilis? Hoe epoenxi» eft adfirmare: Dicamus cum Gothofredo «s^j/a^a* id intelligcndum de criminum coërcitione grayiori, arg. § 6. I. de publ. Jur. quae gladio ut plurimum & ferro ultore vindicabantur, quod jus confiderare folet. I. 3. & feq. ff. de 11. Alii alias quaefiverunt rationes. 116. Attamen id mihi adferibam, quod merum dicatur propter eandem rationem allegatam, quia de illis gravioribus criminibus judicia erant pubh'ca, fuper quibus poena certa legibus publicorum judiciorum l. 1. & 2. §. de publ. judic. erat conftituta, quodprobo ex /. 131. $. i.ff. de V. S. ut ita is, cui poteftas gladii erat conceffa, non necefle haberet faper illis longe difceptare, fed animadvertere citiufque caufam definire poterat, & ita magis imperium merum éc purum & fimplex videbatur. 117,' Lu-  u8 FELTMANNJ TRACTATUS inrlictione, excepus paucis, de quibus in a. cap. i. agatur, qua? colligo ex iis, quae Angliae Jumen Joan. Selden. fcripta reliquit, de I. N. tf G. ad difcipl. Ebraar, lib. 7. cap. 4. tf feq. tf übr. de Synedr. Diffent. Spanliem citatus a Walaeo ad Matth. 5. 22. 114. Cum merum imperium fpecialiter tribuatur, confequens eft idmandarinon poffe. d. I. i.de offic. ej. I. 6. de offic. Proconf. I. 70. de R.I.1. 131. infi. de V. S. Obftare putant d. I. 6. quam Bronchorft. ï. aff. 16. intelligit de fola cognitione, ita tamen ut ejus rei executio fit penes Proconfulem. Novell. 128. §. antequam. 125. Non temerarius habebor, fi dicam ïpcciaii lege id legato ab initio da¬ tum, quam repeti in omni fuccefforene- 117. Lumini autem fuo obftruunt, quotquot d. I. 3. de jurifd. gladium materialiur fic enim loquuntur , explicant, nam ut de extraordinariis criminibus taceaffl, atque aliis levioribus, ipfa publica judicia alia funt capitalia alia non capitalia, /. 2. ff. de publ. judic. 118. Quod cum perpenderent alii non ut olim iex, fed tres imperii meri agnoverunt gradus, (1.) complectitur poenas quibus anima? amiffio, ut loquitur Juftin. in y. 3. tf uit. I de publ. jud. five ultimum fupplicium <$. %. eod, aut mors d, l. Ü naturalis fc. irrogatur, l. ii. L ï%\ ff. de peen. (2 ) ubi vita civilis alicui adimitur. d. I. 2. tf l 28. (3.) coërcitionesleviores de quibus adi d. I. x. tf l. 5. C de modo mulct. Nemes. Caroli V. art. 198. 119. Merum imperium non jure magiftratus, fed ei folum competere, cui fpecialiter id k lege concelTum. I. 1 $>. i.ff. , * offic. ei. atque ita cape Tacit. 1. Annal. j 38. prevfenti chwrum militum Juppïicio pau-' lum repreffi funt.JujferatidMenniuscaft.rorum prcefectus, bono magit exemplo quam conceffo jure. 120. Soli enim illi jus pleétendi militis, qui exercitus rector. Lipfius V. Cl. I in commeat. & idem Vates d. lib. i.c. 77.! attitm de ea feditione apud Patres, dicebanturque fententia, ut prcetoribus jus virgxtrum in hiftriones effet. nam SCto fpecialiter quoque tribuitur d. I. 1. pr. Tribuno tamen etiam jus verberandi &morte mulctandi adhibito confilio fuifle fcribit ipfe Lipfius de milit. Rom. lib. 5. dial. for te fi tribunus erat Dux iftius exercitus. Quanquam hodie apud Germanos jus vita; et necis habeat Chiliarcha. 121. Quod ad Ebraeos adtinet illi nullam habuerunt jurifdictionem ; fi ex ufu juris civilis Romanorum Joqui veJimus, nam Sanhedrin cap. 3. g. 1. ex verfione Cl. Coccei, hoe legitur, caufa; pecuniarn a tribus dijudicantur. Partium queeque unum deligit Jïbi: tf pariter adfeifcunt tertiumi et ut ex eruditis ejus ad cap. 1. §. tl notis apparet, arbitri pronuntiarunt fuper illis , qua? jurifdictionis efie dixi. 12t. Tribunalia vero, qua? per omnes pagos et Bi-bes Gemar. Babil. d, tit. c. 7. jol. 56. b. etjudicesacmodcratores, quos in finguhs portis Deus ipfis dederat. Denier. 16. 18. erantque Triumvirietxxni. viri prseterquam quod Hicrofolymis effet magnum lxxi- virorumfynedrium, non habebant pro objedto nifi fcre ea, qua? in legum feu morum violationis vindicta verfantur. 123. Sic ut, ubi de magiftratibus fer- mo, ibi & de animadverfione & poena? inflicfione, exceptis paucis, de quibus in d. cap. 1. agatur, qua? colligo ex iis, quae Anglia? Jumen Joan. Selden. fcripta reliquit, de 1. N. tf G. ad difcipl. Ebraer. Kè. 7. cap. 4. tf feq. tf Ubr.de Synedr. I Diffent. Spanhem citatus a Walaeo ad Matth. 5. 22. 124. Cum merum imperium fpecialiter tribuatur, contequens eft idmandarinon poffe. d. I. i.de offic. ej. I. 6. de offic. Proconf. I. 70. de R.I.1. 131. infi. de V. S. Obftare putant d, l. 6. quam Bronchorft. ï. aff. 16. intelligit de fola cognitione, ita tamen ut ejus rei executio fit penes Proconfulem. Novell. 128. §. antequam. I 125. Non temerarius habebor, fi diI cam fpcc'mli lege id legato ab initio du| tum, quam repeti in omni fuccefforenecefle haud eil: arg. I. 1. §. x.ff de tut. O cur at. dat. & ideo quamprimum ipfi a Proconfule mandata eil jurifdiStio, haec lex fuper ejus officio in univerfum Jata, tacite repetita intelligitur, virefque fuas exferere incipit, arg. I. 12.1. 13. de offic. | Proconf. & ideo in d U 6\ hoe genus mandati dicitur extraordinarium 126. Porro pugnat cum eo quod dixi, 1.14. ff. ad SC. Sylan. legatus etiam de impubere fumpfit fupplicium i Vel idem refponde; aut Proconfulum fuiffeabfentem ponas, vel denique per Legatum intelligas Pree fidem, qui Cxfaris erat legatus in provinciis turbidioribus. Ant. Matthaeï vir clariff. tract. de Crimin. tit. de accuf* c. 5. n. 2. I*7« Regula haec perdit officium fuum, quia in ahquo vitiata l. 1. ff. deR. I. nam fi ille, qui merum habet imperium, abefic coeperit, mandari poteft. d. I 1. pr. de. off. ej. quod non folum de judicio L. Juha? de vi, fed de aliis quoque capiendum, fg. L 6. §. 1. ff.de V.S. I. i7.ff.de 11. /• 12. /. 13. eod. ubique enim eadem eft ratio. . I23. Quod hodie nobis eo magis licebit facere, cum non habeamus nifi centones; Et vis publica non minus fevere vindicatur L. Julia , quam homicidium L. Cornelia, ut liquet ex collationc l. 5. §. 2. /. qui dolo. §. fi. tflfeq. ff. ad L. lJul. de vi. publ. cum /. 3. §. pen. ff. ad L. Com. de Sicar. 129. Ideo quoque per interpretcs id extenfum ad cafum infirmitatis & morbi fontici, quod quidem jure noviffuno nullam habet dubitationem. Nemes. Caroli V. art. 2. vel alterius infirmitatis zra-tia. ü 130. Jure canonum nee mandari po¬ teft,  DE [URE IN R£ AD REM. 129 teft, quod enim non eftmutatum, cur ftare ei prohibemur? I. 27. C. de te/lam. & quia tum demum idconceditur, fineceffitas fubfit, c. 3. x de offic tf pot.jud. deleg. c. 10. 'i de offic. jud. ord. exceptio autem regulam firmat in cafibus non exceptis, arg. I. i.f.deR.I ibique DD. 131. Dubium movet c. in Archicpifcopatu. x de raptor. Sed conceptis verbis agit de Rege Siciliee, quem mandare merum imperium 6 quis velit adfirmare, ne Ille afdam propriis illidat cruribus, nam ille Princeps eft, cujus juflus eft lex, atqUi fpecialiter lege datur. d, lib. i. de of ej- i ï 32. In Clem. 5. tit. 2. de beer et, fpe- I1 ciafc eSe ajunt conftitutum in crimine 1 j h&e&os, fed cum fermo ibi def ede va0nte, nonid eft neceffarium dicere. 133. Hodie moribus nee mandata ju- '■ 1 rifdicfione tranfit, arg. d. art. 2. Nemes. i Carol, alioquin omnibus inferioribuy ma- 1 giftratibus jurifdictionem habentibus id i Jargiremur, fi enim mandaripoffet, jure , magiftratus competeret , d. 1.1. pr.de offic. j i ei. quod autem jure magiftratus, id om- ! ; nibus omnino magiftratibus conceffum. I i Deinde alias efficeremus Principes & lm- I ] perii Status effe magiftratus, quo nil in-' eptum ck infulfum magis. 1 ■ _ 134. Summa rei haec eft, qua illi qui 1 diffentiunt, hanc fententiam evertere co-« namtur, non fecus ac Achaemenides foJiis farferi & vifco homines; Quod nulla I fpeciali lege id hodie concedatur, fed magiftratus per creationem id habeant: Perez. ad C. tit. de jurifd. «.23. ] 135. Refpondeo , quod neceffarium 1 non fit, ut lex quae femel lata fuper offi- 3 cio, in novo fucceffore femper repetatur : expreffe, ut dixi n. 124. & alias omnes magiftratus ipfa creatione id haberent. Vid. Frantzke ad tit. ff. de jurifd. n. 59. 136. De fingulis hactenus, hoe omni poteftate five jure magiftratus five fpe- 1 ciali legis conceffione competenti, com- ; mime videtur, quod extra territorium jus 1 dicenti impune non paretur. I. fi. ff. de ju- ; rifd. Harmenopul. d. tit. 4. ra. 43. id eft ; etiamfi ei non pareamus, tamen ideo non 1 puniri poftumus. 1 137- Nam jus dicens extra territorium \ eft loco privati l. 3.ff de off. Praf. In f 51- §• 7- ff- de fideicom. lib. fpecialiter ! id favore libertatis contingit, cujus fa- 1 voie multa contra communes juris reguJas conftituta ait alibi imp. m y. uit. I. de donat. Neque magis contrarium probat. /. pen. d. t. de jurifd. nam id ibi fit i per literas muitti compaffus, ut loqui amant. C a p V t XXIII. Jus novum quid fit explicatur. Inter Principes jus cuftodiri oportet. Jurifdictio quemadmodum hodie accipiatur. Ea parit confefforiam aStionem. Unde evenerit, quod fit in patrimonia ? 1. ArARanfeo ad jurifdictionem novam, X quae veritatem adftruit ei, quod jure proditum eft noftrae memories, 11aturam novas quotidie edere formas, l. 2. J. 18 C de vet. jur. enucl. 2. F. 24. c. 1. J. 2. verf. fed quia. 2. Nam haec ab illa prifca , toto, quod ijunt, coelo diftat. Waker de jure metat. h 5. §. 19. utidrecteintelligatis , neceffa•ium vifum fuitpraefari, quemadmodumiac tempeftate vocabuldum jurifdictio vaias recipiat fignificationes. 3. Prima quidem , verum fi audimus Jutholtum tract. de jurifd. aph. 187. mims propria eftea, qua per jurifdictionem ntelligitur poteftas regendi remp. Lam)ad. de rep. Rom. part. 1. th. 1. 4. Eaque exercetur ab eo, qui habet najeftatem. Vid. Burgund. ad conf. Flaniir. traft. 9. n. 13. Nicol. Thuldaen. ai Damhoud. prax. cvu. c. 4. n. 5. tf 6. tam iis quae privatim, quam quae publice utilia funt, & fic non minus in facris, quam irofanis. arg l. 1. §. 1. ff. de I. tf I. 5. De qua eft intelligenda ea Principis lomani vox apud Senecam lib. t. de clenent. qua mant urbes qua oriantur mea urfdictio eft. Haec non eft hujus loei, ion enim is, penes quem eft majeftas, .mperium , auétoritatem & juffum fuum eivili acf ione confefforia, fed mage mili:ari expeditione tuebitur. 6. Qnae caftrenfis jurifdictio pro ipfis ;ft fecura & obtufior , fic plura manu igens, caliditatem fori non exercet, ut ait Pacitus Agricola cap. 9. neque ibi verkas ib ore duorum vel trium pendet, fed igminibus & aliquando triginta mille honinibus probatio fit, uti Galliarum Rerum Henricum IV. Sabaudi legatis repondiffe fertur. 7. Quod non fine ratione fed ex juftifiima talionis lege ab illo magno Principe lictum fuifledeprehendi, fcilicet, ut quod 'pfe quis in alterius perfona ceqmirn effecreiidiffet, id in ipfius quoque perfona valere baitatur: ait Praetor in l. t. §. x.ff. quod juifq. jur. in al. 8. jam vero Sabaudiae Princeps oïxeS rak  ïïo FELTMANNI TRACTATUS rat antea jus novum , id eft iniquum: Taeit. 2. Annal. 30. callidus tf novi juris repertor Tiberius : Et aliegaverat inter Principes jus civile non cuftodiri oportere P. Mathieu hijlor. de Ilenry IV. torn. 1. livr. 2. narr. art. 4. fur le fait du poffejfoire dn Marqidfat. de Saluces, les Savoyards alleguoient, que la maxime du droit, qui veut qu'avant toutes cbofe la depouüle foit reftituè, ne fe pratique pas entre les Princes ny pour les principautez; Les Francois demeuroient toujours en la verite du contraire; 9. Ferrum ergo provocavit ipfe, quod Montignio dicitur via della forza apud Cardin. Bentiv. della guerra di Fland. lib. 3. 10. Vix aliter defenditnr quoque ea* jurifdiéfio, quae intra fines ejufque provinciae in qua terrendijus habent, l. 239. ff. de V. S. jure duroteocrogten exercetur a Germania? Princibus exterifque Imperio immeditatè, uti ajunt, fubjecf is. Frantzke comm. ff. tit. de jurifdict. n. 57. 11. Per quam habent latiiTimam&pkniffimam,in fuis territoriis tamen, Lult. ff. de jurifdict. ftatuendi poteftatem & omne imperium. Knichen. de jurifd. territ. c. 1. n. 337. Mingius de fuper. territ. c. 1. n. 7. Befold. tb. pratt. verb. Landfzfurftl. Obrigk. Reinking. de R. S. tf Ecclef. lib. 1. clajf. 5. c. 1. tffeq.Limntc. de I. P. lib. 3. c. 5. n. z. ii. Nimis craffè ideo eam cum mero imperio mifcet Wurmfer. de J. P. exerc. 3. th. 12, nam Imperii proceres tantapolient in fuis provinciis auctoritate ne dicam majore, quanta eft Caefaris in imperium. Carpzov. ad L. Reg. Germ. c if fett. 13. per tot. & CL. Vir.Huld.Eyben. tract. fing. apud Fritfch. de jure publ. p. 2. 13. Si ea excipias quae re inania, verbis autem uti Cornehus Tacitus Annal. lib. 1. fcripfit, fpeciofa. veluti nobiles& comités faeri palatii creare, fpurios legitimos facere, veniam aetatis largiri: plura funt quae memorem. 14. Quaeque fibi folis, ü credere fas eft, fuam poteftatem angendo, Principum verö auóforitatem augendo, fervarunt noftri Augufti, quae inde appellantur refervata Imperatorum , peffimè relitta ab Hippol. a Lapide, de rat. fiat,in Imp. part. 1. cap. 16. verf. eo tamen. 15. A territorio ea poteftas diéfa fuit territorialis jurifdiéfio , vel fuperioritas. Wehner. obf. pratt. d. verb. Landfzf. Obr. etiam regia & regalis. Carpzov. proceff. I jur. tit. 7. art. 3. n. 27. & a Lampadio I d. tr. p. 3. c. 3. th. 6. majeftatica. 16. In feptemvirorum aliorumve prineipum perfonis, Die hobe Landfzfurjtliche Obrigkeit, fifitComes, Baro velnobilis, Die Landfz. hobe Obrigkeit vel berligbeit: quod etiam in liberis & Imperii civitatibus obtinet, de quibus quoque legitur die Staettlicbe Obrigkeit. Befold. difc. polit. 4. de fiat. reip.fubalt. c. 1. Myler. de Princ. tf fiat. Imp. c. 3(i. Bidembaeh. de furper. territ. q. 1. n. 7. Knipfchildt. de imper. civit. lib. z. c. 5. n. 7. tf feq. 17. Linquamus ideö cas jurifdictionis fignificationes, & fubjiciamusaliam,quae ex hodierna civili fcientia erit. Propriè autem jurifdictio nobis eft poteftas quae non propter id competere folet alicui, quod territorii fit dominus, Vid. I. o.. ff. ad L. R])od. de jattu. _ 18. Verum quia ab hoe fuperiore jurifdictio ilia eft data, ut de quavis re&ncgotio jus edat atque praefcribat ex praecepto legum, & appellatur gericht, &is Cui ea eft conceffa dergericbtfzbcrr ; Wehner obf. pratt. verb. gericht. 19. Cui etiam fit die buldigung ab iis in quos eam jurifdictionem exercet. arg. c. nimis. x' de jurej. Surdus conf. 4-7. num. 39. qui tamen ideó ejus veri & propriè fic diéti fubjeóti nonefficiuntur, nam per illud jusjurandum illud faltem fpondent, quod ei in omnibus, quae ad jurifdictionis exercitionem pertinent, velint effe fideles, etiam in aliis, fi modo nil exigatnv ab iis, per quod peccarepoflènt contra territorii dominum den Landfzfurfi en oder herren. 20. Sic ideo illud capi debet, quod jurent treia und hold zu fein alfzgehorfame untertbanen; ideft fe fideles fore tanquam obedientes fubjettos: nam proprie Joquendo funt & manent illi fubjeéti, qui efl: territorii dominus, cui etiam praeterea praeftare tenentur die Landfzhuldigung. five bomagium magis latinè hominium. Wehïer & Befold, verb. buldigung. 21. Cujus jurifdictionis nobiliflima & moribus ubique fere firmata eft divifio, qua al ia eft a/ra, altera vero baffa: ficbarbarè loqui amant. Reinking. d. tract. lib. 2. claff. 2. c 17. n. 43. Hilliger. D. E. 17. c 7. lit. a. 22. A quibus tarnen diverfam effe medium, & tertiam fpeciem effe, cenfent Bouvot. couflum. de Bourgogne tit. des fufiices pag. 1. Argentrae. ad confuet. Britan.art. 4.46. n. 4-Burgund. ad conf Fland. tratt. 9 n. 24. 23. Quod probare non poffum, quia d eam referunt eos actus qui per impeti m, quod non eft merum, expediuntur, quare  DE J TJ R E IN R Ë et AD REM* ,3, qüafe etiam is, cui jurifdictio conceffa, omnia quoque fibi tributahabebit, fine quibus illa explicari nequit. /. 2. ff. de jurifd. I. r. §. 1. infi. I. uit. ff. de off. ej. cui mand. jurifi Sic fentiant mecum Camill. Borell. de magiftr. edict. lih. i.c.i 11. 125. Knipfcbi/dt- d. tr. & d. lib. 2. c. 6. n. 144. ^Pt- Suntinger obf. pract. 86. tu 3- 24. Batik emm, quae iis dicitur , illa eft eadem poteftas, quae apud Romanos jurifdictio appellata fuit, cüm autem mortales poftea caepiffent abuti eovocabulo& id quoque traherent ad gladii poteftatem, dixi c. 22- n. 40. tune civilium & privatarum caufarum cognitio , nomen boffce pffliÏÏionis accepit. 25. Quae ideo etiam civilis vocatur, etiam inferior, quia in ea non eft fic imperium confpicuum, uti in ea, quae crimina vindicat. arg. L 2. §. 23./. de O. I. Adi Carpzov. Jur. Rom.for. p. 1. conft. 39 def. 17. n.4. z6. Germanis eft nieder oder untergericht, etiam erbgericht. Joan Oetinger de jure limit. lib. 1. c. 9. n. 17. Gallislabaffe & la moyenne jufiice. Papon. recueil d'arefis: liv. 7. tit.ar. 33. Hollandis de laege jurifdiÜie, etiam AmbachtsheerUckheit: Objectum ejus funt omnes caufae pecuniariae & civiles, ideft pecunia & debitumSc quoque pignerationes, arrefta & puniriones , de quibus plura vide apud Reinking. Knipfchi/dt. & alios dd. II. 28. Aha jurifdictio autem eft merum imperium, & dicitur Saxonibus fuperior, & vulgo criminalis , peinlicb vel obergeriebt. Carpzov. 1. tit. 5. refponf. 49. n. 6. 6f prax. crim. p. 3. q, 109. n. 15. in Palatinatu Zentgericht, Bavaris die frais. 19. Communiter genti noftrae dieblutbahn, peinlicbe oder halfzgericht, hauptgericht y malefitz obrigkeit, peinlicbe gericht uber halfz und baucb, haupt und haar, nonnunquam audivi zu balfz und zufebuoerdt, arg. I. 3. ff. de jurifd. Vid. Hagen. Infi. jur. publ. lib. 3. c. 6. n, 4. Gallis fa haute jufiice: Belgis de booge jurifdittie vel hals* beerlickbeit. Vinn. de jurifd. c. 3. n. f. 30. Jurifdictio ea hodierna de qua nunc eft noftra diifërtiö, plerumque cohaeret territorio , Garf. Maftrillo- de magiflrat. lib. 6. c. 8* n. 99. Calvin. JC procef. jud. c. 4. tb. 3- 'ff. 2. tanquam propriofubjeéto praedicato uti ait Alex. Raudens. decif. Pifan. 44. Ui s.quod ergö fcribit Franc, de Claper. de jurifd. concl. 1. n. 4. eam tantum ad perfonam referri \ nee èffe qualitatem territorii fed perfonae, Jacob Mandelf ad L 1. de jurifd. omn. jud. n. 29. hodiè minimè verum eft. Praefertim in Omlandia ubi ratione praedii competit. 31. Quanquam aliquando fine territo» rio effe poflit. Winceler. collett. decif. I» n. 69. (ff 70. &tunc ajunt. effe jurifdittionem perfonalem ,• Hahn. ad. IVefiff. de jurifd. n. 8. 32. Eamque largiuntur Reétoribus A« cademiarum. Vult. in l. 1. C. de jur. tit 10. Benius de priv. JCtor. priv. 16. n, 1. Befold. de jure Acad. c. 6. n. 4. Duisb* non Rector folus fed cum Senatu Acade« mico eam poteftatem exefcet. Privih Elector. 2. Idem fervatur Groningse & in Germaniae univerfitatibus. 33. Etiam praefecti militum & ii qui k Zenone in l. un. C. de monop. dicuntur profeffionum primates, nobis zunfft vel gildenmeifters , Belgis quoque Dekens öc Oldermannen, ejufmodi jurifdictionem habent. /, uit. C. de jurifd. omn. jud. ubi Diod. Tulden. m 5. Carpzov. p. h decif. ill. Sax. 285. per tot. Zypae. notit. jur. Belg. lib, 4. de colleg. artif. CL. SchoocL Belg. fced. lib. 7. c. 27* 34 Quos omnes fuam jurifdiétionertl contra fibi fubjectos tueri poffe non dubitatur ,l.i. pr, ff. fi quis jus die, non ob* temp. caeterum fi ab alio in exercitio ejus Iturbantur, non confefforia agent, quia nullum jus in re illis eft, conceffum, fed Principem eos adire oportet , ejufmodi periniquum cjf termerarium facinus corri* get. Anatlaf. in. d. I. uit. 35. Miffa eft perfonalis, eamusnuncad jurifdictionem realem, quae obvenit cum re et territorio. Perez. C. de excuf. mun. ra. 19 cui adhaerere fic dicitur "noftris, uti nebula fuper paludem. Fr. Merlin. Controv. for. c. 99. n. 15. Conr. Hartz. de jurifd. concl. 5. n. 3. Jacq. Corbin. de* cif du droit. q„ 50. materialiter tamen et paffivè quemadmodumloquitür Steinberg. p. 2. diff Infi. 37. tb. 5. 36. Haec non fecus ac aliae res quae funt in noftro patrimonio, trartfit ad he* redes. Burgund. d. tract. 9. n. 1. Groenewegen de II. abrog. ad. I. un. C. ubi conv. jui eert. loc, n. 1. Adde his Grotium/;£, 2. de j. p. cif b. c. 6. n. 10. 37. In rei illius caufam quando inquiro, invenio hanc, quod cüm res & feu* dum, cui plerumque adhaerebat jurifdiéfio, ad fucceffores transmitteretur , fimul etiam illa tranflata fuerit, arg. t. t. C. fine cenfu vel reliq. fund. compar. non poffe. 38. Unde contigit feudi & jurifdictionis Caufas femper ferè confundi. Argen:rae. d. tract. art. 28. ri. 2. Charond. panlecl. lib. 4. c. 8< p. 493. S 2 39. E-  13* PELT MA NNI TRACTATUS r< 39. Exiguis haec res efl profecta initiis, fed eo crevit, ut ad exemplum rerum foli, jurifdictio in feudum dari cceperit. Frid. Sande de feud, Geldr. tratt. 1. tit. 1. d 1. n. 5. Ludwell Synopf.feud. c. iz. & quidem ita ut in alterius territorio exerceatur. Reinking. d. c. i.n. 78.Carpzov. 5. tit. 3. rejponf. 15. n. 5. 40. Cumque feuda ad heredes tranfirenc, etiam jurifdictio in feudum data ad eos pervenit, & ideo etiam res patrimonii noftri habita fuit. Matth. Stephani de jurifd. p. x. Ub. 2. c. 4. n. 9. Bacquet des droits de jnjiice c.S.n. 8. Sinolt. cogn. Schutzen. coll. publ. vol. 1. difp. 6. tb. 5. g. Oldekop. caut. crim. 1. n. 2. tf 3. Kónig. Syn. Jur. publ. difc.' 10. th. 10. 41- De hac jurifdicfione ajunt, quod exerceatur dominii & juris reaJis titulo,; Reinking. d. c. 1. n. 19 quod ejus dominium fit utile. Mg. Thomat. dccollett.p. 400. n. p. juridicum, imo plenilfimum. Choppin. ad 11. Andium in ferie tratt. p. 80. t 42. Etiam quod fit poteftas bona fuperiori, & turbantem illam eamve in alterius territorio exercentem, peccare contra juftitiam, ideo definit Cardin. Lugo de I. tf I. difp. i.fett. n. 14. quia alterius jus violat. P. Ant. de Petra de fidelicom. q. 13. n. 569. 43 Qui confefforiam actionem utilem tune re&è inftituit, & per illam jurifdic-j tionem fibi competere adferit. Corvin.U ff. de jurifd. Carpzov. Jur. for.p. 2. conft.h 7. def. iz. n. 10. Cl. Grevededomin difp. 3. th. 16. j 44. Quse etiam rectiffimè jus in re at-b que adfinitatem cum fervitute habere, 11 dicimeretur. Hahn. adWef.ff.defervitX n. 13. Waizenegg. de fervitut. diff. 1. c. Ij 2. n. 30. & quafi pofieflio ei tribuitur. t J. Bapt. Pontan. defpol.lib. 2. n. 174. eam- ƒ que habenti manutentio dabitur. Lud. c Poftius de manuien, torn. 1. obf. 10. n. 9. Ignofcite verbis. c' Capüt XXIV. - Pignus efi jus in re. Quomodo dijferat al hypotbeca? Pauliance actionis natura nove indagatur. tf §. 6. I de aétion.expenditur tf declaratur. i T /^vUintum genus juris in reeft Pi1 nus, L$o.ff. denox.att.1.19. t {. ii. pr. ff. de damn. infeclo. Manz • ad pr. I. de R. D. n. 16. Marcil. ad . fequens. I. de interdict. Coraf. 6. mifcell. 5. 2. Sic enim hic capitur , quanquam 1 me non iateat , aliquando rem ipfam , pignori traditam. t. t. ff. de diftr. pign etiam contraétum. /. r. %fi.ff. depact.%. pi JL de obl. quee re contr- & ex eo natam obhgationem & jus ad rem. /. 52. 9. 2. jj. de pact. eó vocabuló fignificari. Bapt.' Schwartztal. de pignor.c.z.n.3. Bachov. • de pignor. i.cap. 1. 3. Marcianus ait in l. 5. ff. de pign. tf hypoth. inter pignus autem, tf hypotbecam tantum nominis fonus differt: quod verum non eft, fi modum, per quemutrumque acquiritur creditori, fpectamus, pignus jemm dicitur a pugno. /. 238. §. 2./. de )y. t>. unde veteres Germani pfand quafi jbeband. Wehner. obf pratt. verb. pfand. '& eft rei mobilis, perficiturque rei traditione. 4. Hypotheca vero finetranflationede manu m manum conftitui poteft. I. 1 ff |de pign. att. & in re immobili, cujus potfefho manet apud debitorem, §. 7.1. de latt. ibique DD. appellatur quoque ideo hypotheca ein unterpfand, pignus vero [ein pfand, propriè magis diceres unterpfandreebt & pfandrecht. Vid. Cl. Balduin, tr. de pignor. cap. t. 5- Quod fi autem civiliter rem confideremus , ftatim nobis occurret, quod ratione effeftus optimè fit locutus ille JCtus in d. I. 5. cui etiam Juftinianus herbam dedit, d. §. 7. I. de att. nam tam ex hypotheca quam ex pignore, jus in re oritur. d. I. 1. ff. de pign. att. Baunii Theol. mor. p. 3. Ub. 1. tratt. 7. q. io. & vinculum. /. uit. C. de prafcr. longi temp. 6. Cum quo onere illa res tranfit ad quemcunque poffefiorem etiam nullo jure, quod ex conventione cum ipfo inita nafcatur, nobis obligatum, /. 11 c de Ufir. pign. I. 15. C. de pign. contra quem :tiam tam propter hypothecam quam prop-  DE JURE IN RE &T AD REM. propter pignus, aétio inremServianavel quafi, aut hypothecaria, praeterquam apud nonnullos Belgas, fi res mobilisfit, uti Jcripfi in §. 7. Inft. jur. nov. de attion. inftitui poteft §. 7. I. de att. Petr. Terminae. procejf. c. 25. n. & 7. Etiam Pauliana, quoties non voluntate debitoris, fed aPraetore per miffionem in illius bom, creditor hoe jus in re pignoris eft confecutus, tune enim ea aétio eft in rem. §. 6. I. de att. g. Quod fi vero miffio non fit faéla tune quia propter fraudem datur , erit potius in perfonam. I. 9. /. 10. pr. tf %■ i. ff. qua in fraud. cred. Sutholt. diff. 17. ap. 66. Manz. ad d. §. 6. n. 3. tf 5. p, Sed cur ea aétio eft in rem ? et eatenus ex pignore, cum fufficere videatur hypothecaria ? Refpondeo quod Praetor vóluerit oftendere, quod curam habuerit ejus pignoris, quod ipfe largitus eft, maxime etiam, quod bona fide omnia agi oporteat, nee fraudem adhiberi debere, teftatus fit. 10. Ut valde mirer eos, quireprehendunt Donellum, quod eam aétionem ex praetorio pignore oriri ftatuat, cum alia ejus aétionis quatenus eft in rem, caufa nulla fit. Val. Gui\. Forfter p. 2. difp. I. 3. th, 6. fit. Ludwell. ad d. % 6 n. 2. Nifi quis dicere velit eam ex preztorio dominio nafci. l. 15. §. 16 ft. de damno inf. D. Joh. Phüippi ufuspract. ad Injiit. lib. 4. eclog. 45. ra. 5. ; C A P U T XXV. Poffeffo eft jus in re. Alia eft naturalis alia civilis. Interditta an fint in rem actiones? traditur. i. "pOftremum jus in re eft Pos se sJL sio. Probatur /. 30. §. 6. ff. de acq. poff. Coraf. 6. mifcell. 5. n. r. Bachov.de attion. difp. 3. th, 40. vel potius Jus Possessionis, hoe enim ab illa tanquam effectus a fua caufa, fluit. Borcholten de acq. poff. c. 1, n. 1. Grotius 2. Introd. z. n l. inquit; jus poffeffwniseft, quodexpofjejjione fequitur: 2. Grammatica^q/71!/^0^ origo eft haec, per quam trahitur a pofftdeo et poffeffum, et hoe rurfus a pos feu potis, quod potens fignificat, et fedeo; fic ut poffdere, fit dictum pro poffe f edere: Vernacule befitten a pone vel jitxtatem/edere dicitur quafi by of daar by fitten. 3. Secundum Logicos nona/edzwn, uti nobis imponere volueruntDonell. 5. comm. 6. ibique Hilliger. lit. a. Scipio Gentil. lib. Origin. ad Pand. p. 349. Galvan. dijf. var. cap. 33. ra. 1. Alii, fed kpedumpofitione appellata eft. /. x. ff. de acq. poff. per quam frequenter poffeflionem nancifcimur. 1.3. y. 5. d. t. arg. 1.3. tf feq. ff. de 11. 4. Sedes quoque funt magis notae pof» feffionis longè antea adquifitae. Connan, ! 3. Comm. 8. n. 1. Forcatul. dialog. 73. ra. z. Sed in eo turpiter lapfos effe JCtos aic Ant. Montecatin. ad Ariftot. polit.p.zéfl. ubi mavult eam dici a poteftate. Sus Minervam. 5. Cüm autempoffeffio difteta jurepoffeflionis , fingulatim dilpiciamus prius , quid illa fit : Eft autem nil ahudpoflèflio^ quam rei alicujus detentio, quae Graecis uti ex Theophilo conftat appellatur K<*töxf Bafilic. torn 6. lib. 50. tit. 2.L1. Hvopq (pvTiK» én Kocro^: Fabrotus vertit, poffeff fio eft naturalis detentio: 6. Sed qui hanc habent circa animum fibi detinendi, veluti mifli ex primo decreto damni infeéti, l. 1. §. 8- ff uti poff. I. 10. $. 1. de acq. poff. procuratores s tutores & curatores l. 1. y. 20. I. 18. eod. I. 8. f. commod. coloni & inquilini. /. 31. 1 §. 3. jff. de ufucap. 7. Ii non tam poffdere, quam potius ! effe in poffeffione intelliguntur. §. 5.1. : de interditt. ubi Vinn. n. 1. & afminaeo= / rum eft poffeflio, fi velimus loqui cum / incerpretibus. Hahn. ad WeJ. ff. d. t. n 3, & intueri jus potius poflèïïïonis , quod nullum habent. 8. Nam id eft jus rem detinendi cum animo fibi habendi, arg l.i. § 3. I. 3. §. 3. ff. d, t. I, 61. ff. de furt. Sic ego poffeflionem acceptam pro jure poflidendi, definio cum Giphanio ad d §. 5. I. di interdict. Fr. Balbo de prcefcript. p. z p. 187. Seb. Medices de acq. poft. gloff. 1. part. z. n. 3. licet JCtorum peritiflimmos eam non aufos fuifle definire ajatLugoJe \I. tf I. difp. i fett. 4. n. 59._ 9. Quod autem fit jus, videre datur ex l. 44 pr. f. de acq. poff. I. 3. §. 38.ff.ne quid in loco publ. I. 5. C. de lib. cauf. ideft poteftas et facultas jure tributa et Iegiti- ' ma. k anchin. ad c. Raynut. x de tefiam. verb. cujus bona. n. 167. 10. Quam leges noftrae ei quoque dant qui non ex aequo et bono rei poffeflionem funt naéti. arg. I. 1. §. 30. ff. de vi tf vi arm. ii tamen naturaliter poflidere dicuntur , civilem enim poffeflionem vel potius jus poffeflionis civile, is folum habet, qui fic rem detinet, ut credat feejus rei plenum dominum effe. Cujac. 27. - S 3  FELTMANNI TRACTATUS 134, p L L 1 M A IN IN 1 i fv A i a 1 v o obf. 7. Donell. in l. un. C. utipojfid. n. 2. Borcholt. d. tr. c. 2. n. 12. Zoef./, de acq. poff. n. 4. Lang. exerc. I. 6. th. 5. b. 11. ~De quo cenfeo capi oportere Cornel. Frontonem in fragm. vett. Gramm. quando fcribit, poffidet nemo, nifi qui rei aut reliftce, aut dönata, aut empt& domi- I m?<5 e/ï. ita z'« habente onus, pojjidente jus \ eft: 1 12. Naturalis poffeffio vel jus poffeffionis naturale, eft apud eum, quiremdetinet preeter affectionem dominii pleni, quam habere nequit, neque tamen caret animo rem aliter fibi habendi. arg. L 13. §. 2. ff. de publ. act. I 22. §. ï.ff. de nox, act. f. pen. C. defurt. Vultej. ad pr. I. de interdict, n. 9. A. Matth. Sen. difp. P. 45. tb. 26. 13. Sic poffidet muiier res donatas. h 1. §. 4. ff. de acq. poff. Lyclama. 3. mem- brem. 3. creditor pignus. I. 7. §. 12. ff. Comm. div. qui precario rogavit. /. 4. §. x.ff. de precar. Vafallus 2. F. 8. §.auam- v-is. tf 1. F. 12. §. Jancimus. Emphyteuta. arg l. 1. ff.fi ag. vect. Caxoc.de locat. p. 2. q. 80. n. 5. Ufufruóïuarins. I. 12. ff. de acq. poff. Borg. Calvalcan. de u- ficfr. mul. c. 9. n. 5. Renneman Jurijpr. membr. 2. difp. 6. thef. 19. litt. b. Saufa de Macedo. ad l. pen. C. de ufufr. p. 1. «. 4. 14. Quia autem adferui, quod poffeffio fit jus in re, etiam verum effe debet, quod actiones, quas ex hoe jure oriuntur, fint in rem. Vid. cap. 12. n.5. Ilias autem appellantur interdicta, quas etiam in rem effe actiones tuentur Treutler. 2. difp. 25. th, 1. c. Cranius de interd. c. 1. n. 10. [ 15. Contra in perfonam effe contendunt Gothofred. ad l. x. §. pen. ff. de interdict. Hosnon. difp. I. 23. th. 12. Wiffenbach. 2. difp. ff. 25. tb. x. 16. Imo mixtas & in rem fcriptas ede volunt. Virg. de Bocat. a Cingulo de interd. uti pojjid. c.x.n. 5. Zoef. ff. de interd. n. 4. Perez. de interd, n. 8- 17. Melior eft fententia diftinguentium fic: an agatur de retinenda poffeffione, & tune dicendum aétionem pro tuendo jure inftitutam, effe in rem. I. 1. §. 4. tf uit, l. z. ff. uti poffid. I. 3. C. de interdict. I. 14. $. uit. ff. de except. rei jud, pr. y. 4. infi. §. 6. tf uit. I de interdict. 18. Etiam in aliis ca/ibus, quoties is qui agk, hoe jus fibi competere, adferit. I. 2. §■ 2. ff. de interdict. I. 43. ff. de relig. tf fumt. f un. 19. Quoties autem recuperanda? poffeffionis interdiao utimur, idque inftituimus ob contmnaciam vel dolum 5 to- ties exaétio ent in perlonam. /. 38.pr.tf §. 5. junct. I. 7. ff. de vi tf vi arm. io Et ea ratione in faéf um appellatur» §. idt. I. de interdict. I. 1. §. uti.i. 3.§.idt. ff. de vi tf vi arm. de quo intelligo /. 1. \. pen. ff. de mterdict. Vid. Bachov. ad f Treutl. d. I. Timce. Fab. difp ann 28. I tb. 8. b. Niell. difp.feud o..th.>$.b. Hahn. I ad Wef. de interdict, n. 3. tf de jure rer. i concl. 31-6? 60.11. 4. tf 5. Sic eft cxI plicitum jus in re. ^^Hn Hf ron fi." C a p u x XXVI. . Obligatio differt a jure ad rem. Tahoris * Eybenii tf Struvii VV. CLL. deftnitiones examinantur. . r. T>Roximum eft poft dominia & jura jL in re, dicere de jure, quod ad rem ' competit mortalibus. Omnibus autem - \ manifeftum effe videtur jus ad rem&ob-1 ligationem effe fynonima vocabula, nam . rigidi quoque artisnoftrmfatellites, quan- - do de eo jure, quod ad rein habemus, dif. quirunt, illud ajunt effe obligationem. i Vid Bachov. adpr. I oblig.n.2. Sutholt. . diff. Inft. 12 aph. 1. Tabor. elem. jur. p. 3. feft. 3. th. 4. 5 2. Sed fi hoe verum eft, cur ergo ff ii ter jus ad rem deünitur quam obliga} tio ? fic enim fuflicere poffet id quod ■ de obligatione jure prodkum eft noftras t memories: nam unius rei duas definitio. nes effe non poffe fcimus ex fiepe commemorando Ariftotelis axiomate apud - Hotoman. lib. 2. dial. jur. cap. 17. 3. Quia hoe ipfiim intelligebat CL. :- Hahnius , ideo quoque credidk fe fatis jus ad rem finire, fi poft Baldum & Jaftv 5 nem illud non nifi in obligatione confifte. re, adfirmaret. tratt. de jure rer. .concl. - 10. tf ad Sutholt. diff. 4. animadv. 2. 4. Is autem quia brevis effe laborat, 1 obfeurus fit, haut enim fatis explicate , juris hujus eifentiam exhibct: Ego id fad cere annitar. Putavi autem femper aquo f tempore juri operam dedi, quod obli:. gatio fit proxuma caufa juris ad rem, & S. quod hoe jus ab obligatione differat ve- luti effectus a fua caufa. In qua fenten:s tia eft etiam, fi reéte memini, Schotau. not. ad Pach' analyf. t'it. de Oblig. 'e 5. Dicere id veró fortius audeo, quia per rerum. naturam cerrum eft, obliga'- tionem prius exiftere quam jus ad rem, - illa enim nafcitur ftatim , ubi contrachis - intervenit, l. 20. ff. de judic. & tune 1 illico  DE JÜRE IN R È et AD REM. i|| iJJico adftringitur perfona debitoris, l. 3. fr.ff.de 0. cif ^. 6. Ei quoque proprie Joquendo obliga• • tio ineft, & de ea perfona dici folum poteft quod obligetur ideft firmiter ligetur, & neceflitate adftringatur. pr. 1. de bblig. I. 13. C. de contr. emt. atque vinculo quodam quafi necfatur. Afcon. Paedian. fragm. Vett. Gramm. obligatus etiam notis vinctdorum in loco intelligitur: Plus eft ergo obligatum effe, quam deftrittum: 7. OWigationis namque natura eft ea, ut nulla concipi queat, quin poena aliqua ejus violationi immineat, idque ex praeffituto five exprelfe five tacite, quod aperte demonltravit faepe a me laudatus Seldenus de I. N. tf G. ad difcipl. Ebrceor. lib. 1. ^ 4«. qui ideo etiam veram laudem jneroit a viro laudato et omnis interioris Jiteraturae confcio, J. Henr. Boëclero ad Grot. de j. p. tf b. prcefat. pag. 9. in fi. 8. Poena autem cum praecipue propter emendationem hominum fit conftituta, /. 20. ff. de peen. ex eo planiflimum evadit, haut aliter confiderari pofle obligationem, quam quod fit vinculum perfonae ejus, qui alteri aliquid debet praeftare. 9. Ratione aiitem creditoris cui debitor eft obligatus, adcurate fi loqui amamus, fortaflis non dicitur obligatio nifi metonymice, caufa fumta pro effeétu. t. 1.1. per quas perfon. cuique obl. adq. nam alterius perfonas nexus ipfi creditori jus ad rem tribuit, d. I. 3. ff. de O. tf A. 1 o. Quod tamen poteft efie in penden-; ti, etiam quando obligatio pure nafcitur. Nam qui rem futuram dare promhit, is continuo obligatur, /. 2.13. ff. de V. S. arg. I. 99. ff. de cond tf demonftr. ftipulator vero quanquam creditoris loco habeatur. I. 10. ff. de V. S. jus nihilominus non poteft habere ad eam rem, quae nondum eft in rerum natura. /. 73. ff. de V. O. Adi Cl. Goeddae. de contrah. flip. cap. 8. concl. 6, n. 129. 11. Ideo aliis nunc exiftimandi copiam facio, an fequi velint Cl. Struveató.jf. de O. tf A. th. 54. & elegantiflimi ingenii virum Huid. Eyben ad pr. I. de obl. obf. 3. n. 38. quando relationem ponunt inter jus ad rem & obligationem, ut illud dicatur in perfona creditoris, haec vero in debitoris perfona habere locum. 12. Relatorum quippe haec eft ratio, ut uno pofito, alterum neceflario ponatur: Tanta enim inter ea eft neceffitudo a natura, ut alterum efle fine altero non poflit, atque adeo ordine natura?, alte- , rum altero prius non fit. Vid. Barclaj; ad IJ; i.ff. de reb. cred. 13. Qjaam reciprocationem nemo fa|cile heic admittet, fi modo praeter id quod dixi, menteverfet, quod is etiam qui ejuravit bonam copiam & bonis ceffit, obligatus maneat fuis ereditoribus. §. uit. I. de action. I. 4. /. 7. fff. de ceff. bon. qui tamen jus neque ex poft faóto, ad rem habere dicuntur, nifi ejus fit magna quantitas.t. \6.ff. d. t. Add. Ever.Balck. Ii eleztor. 13. ' 14. Nunc quaeritur quid fit jus, quod ad rem mortalibuseftquaefitum? Variant autem hic noftri, nam ut caeteros heic non memorem , quorum cenfor exftiti alibi, Cl. Tabor illud deEnk fic: eft jus circa rem, quo alius nobis obftringitur, ad aliquid dandum, vei faciendum vel prceftandum. 15. Mihi non liquere fatebor, fibona fit ea definitio; nam jure ad rem alius nobis non obftringitur fed obligatione, c. 10. n. 34. nee etiam jus nifi valde improprie , poteft dici refpeótu debitoris obligati, quia jus in hac materia nil aliud eft quam facultas aliquid habendi, agendi et obtinendi. c 1. n. 31. tf feq. 16. Deinde jus circa rem generaliter nimis ponitur, nam fic efficeremus, ut ii quoque qui non habent nifijuftumcons veniens, minime vero debitum , dice- rentur jus ad remaccepifie, etiamfi enim jus circa rem illis competat, eam tamen petere nequeunt ab invico nee judicio contendere. Vid. Cl. Boëcler. ad Grot. d, tratt. lib. i. c. 1. §. 3. 17. Sequitur ergo eos jus ad rem non habere, illud enim omne refertur ad juftitiam expletricem eam , quae adftriétiore vocabulo dicitur , aliis com» mutativa : Sic quoque comparatum eft jus iftud ad rem, ut fi res non praeftetur ad quam jus habemus, judicio agi, et illud invitum reddi poflit. /. 83. §. 5. ff. de V. O. 18. Quando etiam dicimus jus ad rem tune rei appellatione fignificamus tale quid, quod vel hominis aut legis ordinatione certum eft, vel quod per judicem poftea definiri debet quid, quale, quantumque fit. Vid. I. un. C. de font. qua pro eo quod intereft. ibique Raguell. Quod dici nequit, ubi quis jas circa rem habet. 19. Exemplo res omnis fiet clarior, Natura cognationem quandam inter omnes homines conftituit, l. 3. ff. de I. tf I. ut interfit hominem ab homine beneficiis adfici. /. 7. in fi.ff. de ferv. ex port. eleganter  il6 FELTMANNI TRACTATUS ab ilJa perfona, quas ei ex maleficio eft obhgata , lolvi poltulat. d. I. uit. ft. de priv. del. §. io. I de injur. & hac ra¬ tione dicitur jus ad rem habere ex ele¬ ganter Guil. Onciacius quafi. jur. Pbilcf. i. n. 3. Unde egentes peifonae habent jus circa res, quo ahus ipfis adftringiturj ad aliquid dandum vel faciendum. 20. Idem ergo habent jus, quod D. Tabor largitur iis, qui jus ad rem adquifierunt, pauperibus autem nemo ajet jus! ad rem competere, non enim alii ipfis funt obligati ex contraétu vel fecundum juftitiam rw** «xtdc>> , Illorum quoque juftum non eft debitum, fed faltem conveniens, ex quo fit, ut agere nequeant contra eos, qui hberalitaus funt ïmmemores, neque praetor formulamideopraefcribat, vel judex definiat quantumegenis dari oporteat. 21. Exequi illud mitto, & progredior ad aliam definitionem , quam invenio apud CL. Struve ad ff. tit. de rer. div. th. uit. ubi fcribit, jus ad rem eft facultas jure competens, qud ad rem praflandam, hoe efl dandum aliquid vel faciendum, aut aliquando patkndum, perfonam ex j'uofacto, obligatam habemus: 1. 3. i. 25. ff. de O. tf A. \ x%. Ignofcat mihi celeberrimusiftejuris facerdos, quod hic nonnulh notem, propter quas in ejus omnia ire nequeo. Nam (1) haec definitio etiam aptari poteft ei obligationi, per quam fecundum expletricem juftitiam poffeffor rei meae adftricfus eft, §. 5. J. de except. ad eam rem mihi reftituendam cum omni fua caufa. g. 2. 1. de offic. jud. I. 17 §. i.ff. de R. IS. I. 5. L. 17. C. eod. arg. I. 49. §. x. i ff. eod. [■ 13. Deinde (2) fcire oportet, quodj non per jus ad rem habeanuts perfonam obligatam, fed quia obligationis vinculo homo eft nexus ad rem praeftandam, ideo jus ad rem eam nobis competit. Vid. h. C ril 9. tf feq. 24. Ad patiendum (3) non eft homo obligatus per jus ad rem, imo ne quidem per obligationem, de qua nos agimus & ' quas refertur ad juftitiam vulgo commutativam dicfam, ejus enim obligationis i quoties ex deliéto nafcitur, fubftantia non confiftit in eo, ut fic perfonam faciat ob- • noxiam poenas, ut cogatur eam pati in fuo corpore, quia id eft extraordinem agere. /. fi. ff. de priv. del. I. fi. ff. de furt. 25. Sed ut ejufmodi perfonam, quae deliquit, nobis öbftringatad dandumaliquam rem, vel faciendum vel praeftandum. /. 3. pr.ff. de O. tf A Nam haec obligatio non oritur nifi ex delicftis privatis. pr. Infi. 1 de obl. qua ex M. I 25. §. i.ff. de O. tf A. \ | a 6. Quae inde etiam fic appellata, quod 'is ex illis agat cujus privaüm intereft, quique civiliter & pecuniariter poenam ab illa perfona, quae ei ex maleficio eft obligata, folvi poftulat. d. I. uit. ff. de priv. del. §. 10. f de injur. öc hac ratione dicitur jus ad rem habere ex deliéto. 27. Non vero idem adfirmari poteftfi alius aliquis facinus aliquod patrafiet, propter quod populari adiionepulfaripoifet, uti apparet ex/. 7. §. 1. ff. de pop. act. I. 5d. §• 3 ff- de fidejuff. quod enim acf or creditor dicatur, id adferibi debet litis conteftationi, /. 12. pr.ff. de V. S. &fic j non ex delict o fed ex ipfa judicati velut obligatione, jus ad rem adquirit. I. 3. §. 11. ff. de pecul. 28. Accidit aliquando (4) ut perfona citra fuum faétum obligetur, & nos adquiramus ad rem ejus etiam ignorantis& nil planè negligentis, uti clarè cernitur in obligatione qua quafi ex contracfu pupillus & is cum quo incidi in rerum communionem, ex ea enim obligatione jus ad eorum rem habeo quanquam perfonas ex fuo facto obhgatas mihi elfe, dicere non queam. §. 2. 1. de obl. qua q. ex contr. §. 3 eod I.5 § 1. ff.de O.tfA.l.25. §. 16. ff fam. bercifc. C a p v t XXVII. Auctoris definitie explicata tf defenfa. Jus ad rem etiam propriam habemus Juftitia eft diverfi generis. Anaftafiana conftitutio in his provinciis repetita. Ejus verba vermeide fermone recitantur. 1. T 7 Is nuffis, ajo quod Jus ad rem LJ. fit poteftas vel lacultas legitima homini ad rem, five fuamfire alienam competens, propter obligationem natam exjurtitia«-«*<*****™per quam non ipfa res ei obnoxia, fed alter adftriitus adrempraeftandam. 2. Eft poteftas legitima five jufta. *Vid. cap. i.n 31. tf feq. competens ad rem; Generale hoe verbum hic eft , ut factum quoque compleétatur, ut hoe ptobem, dicam verbis JCti, in hac quaftionetotus ob rem dati traüatus infpici poteft. *. 5. pr.ff. de prafcr. verb. Vide filubet, . 3. pr. ff de O. tf A. §. 1. §. 15. /. de atlion.  DE JURE IN RE ët AD REM. ïj? attion. §. uit. I. de V. O. & eleganter id explicantem Bellonum ad pr. & de oblig. n. 43- 44- 3. Quia autem nemo ad factum pqtelt cogi, d. §. uit. I. 13. infi. de re jud. ideo etiam ex tali obligatione jus ad rem habemus , nam id quod revera inducitur damnum, nobis reddi debet. I. un. C. de fent. quce pro eo quod intereft. 4, Ad facfum vero jus nobis quaeri, minimè ftatui poteft , antequam enim id fiat, nil elf, nullum ergo jus ad illud habere conceditur, nam ut in fcholis loquimur, non entis nullas funt qualitates. Gothofred. ad l. 23. §. 1 ff. de S. P. V. Pruckman. 1. conf. 14. n. 129. 5. Si fiat quod promiffum elf , tune exiftit facfum, & ftatim folvitur obligatio, /. 176. ff. de V. O. & contingit liberatio, / 54. ff. de folut. neque ftipulator jus ullum habet amplius. 6. Mireturquis, cur dixerim jus homini etiam ad rem propriam adquiri, cum ei fuperfluum illud effe videatur ? Si enim habet rei proprietatem & dominium, tune habet jus in re, quod elf longè nobilius & prasftantius, quam jus ad rem cap. 12. ». 2. 7. Refpondebo non nocere fupervacuum. /. 94./. de R. 1.1. 65. ff. de V.0 Augultin. lib, 4. de civ. Dei. c. 17. fole enim, inquit d viris al. cod. juris periti. dici, fuperflua non nocent: Eciamti enim rei alteri commodatas, vel pignori traditas aut apud alium depofitas, dominium retineamus , tamen jus quod ad eas res habemus, non abundat. 8. Nam (1) hoe jus oftenfa ver ita te obligationis, de qua lfatim per teftes vel inftrumentum, conftare poteft, jus autem in re five dominium diificilimè probatur, uti teftes in eam funt Mascard. de probat. concl. 1198. n. 10. Carpzov. lib. 1. tit. 8. refponf. jur. 76. 9. Cogitemus (2) quod jus in re triennio, decennio&vicennio, amitterepofümus, fi alius eam rem bona fide & ex jufia caufa poffedit. I. 1. I. 11. /. 12. C. de prafcr. long. temp. pr. I. de ufucap. fed jus ad rem durat regulariter triginta annos, re enim per negligentiam ejus perfonas, quas nobis obligata efl, ufucapta, tamen adhuc ea perfona manet nexa ad prasftandum id quod noftra intereft, donee triginta anni prasterierint. /. 3. C C. de prafcr, 30. ann. I. l. §.j. C. de ann except. 10. Melior etiam fit conditio ejus (3^ qui jus etiam ad rem fuam habet, quia fiepiffimè idee acfio bonas fidei ipfi com¬ petit , §. 28. /. de aiïion. quas ei negaretur, fi jus in re tantum ipfi quaefitum effet, tune enim arbitraria aétio locum haberet. § 31. eod. Vid. Bachov. de aftion. difp. 6. th. 1. 11. Habemus hoe jus ad rem alienam> in emtione , locatione , permutatione , mutuo, aliis quoque cafibus, quoties intendimus eum qui obligatus efl, nobis aliquid dare oportere. §. 15.1. de a£tion. id eft dominium in nos transferre. §. 14. eod. I. 75. in fi. ff. de V. O. 12. Obligatio quse jus ad rem nobis largitur, eft ex juftitia ffuv«\\ ijff c. actiones diitinguantur a reDus, ia ideo fit , quia ibi confiderantur ut funt modo propofitae in judicio, & ut funt remedia , per quae perfequimur jus, quod in perfonas vel in rebus, vel etiam ad res habemus. §. 1. 13. tf 17. I. de att. uti bene obfervavit Vultej. ad pr. h d. t. n. 16. Donell. ibid. n. 8. Tim. Faber. difp. ann. Inft 27. tb. 1. a. Rittershuf. ad d. pr. 31. Aliud porro allegat (8) Vis, natura tf fubftantia obligationis a rebus dbftrahitur. Tota namque in eo confiftit, ut , alter alteri adftringatur : Hactenus Wiffenb, Largiter errat, pace tanti viri dicam. Subftantiam enim obligationis a re non abftrahi patet ex /. 6. ff. ad SC. Maced. ubi dicitur quod numeratione fit expleta obligationis fubftantia: colligitur [ergo, illam in rei praeftationc mere po- I fitam effe. I 32. Quod praeterea ex eo quoque ma1 nifeftum fit , quod licet falva maneat | perfona obligata, tamen fi illa inclemen| tia fortunae fit lapfafacultatibus, nil profit creditori perfonam fibi habuiffe & etiamnum habere adftricfam, nifi deinde rurfus adquirat res aliquas. §. uit. I. dt attion. ibique DD. 33. Eidem octavo noftro firmamento ; objicit (9) Quod autem alter alteri obliga! tur, inde non magis obligatio participat de j rebus, quam v. c. juriffdittio criminalis de Icriminibus: Belliflime contra eum uti pofI fumus ea comparatione quam inftituit ini ter obligationem & merum imperium. 1 34. Hoe aeque perfonae inhaeret quam \ obligatio, imo magis, nam cedi regula! riter & alteri mandari nequit. / 1. pr.ff. de off. ej. cui mand. jurifd. quemadmodum autem fubftantia meri imperii confiftit omnis in exercitione poteftatis gladii, & animadverfione in facinorofos homines. /. 3. ff de jurifd. fic obligationis fubftantia confiftit in rei praeftatione. 35. Primo etiam argumento (10) contradicit Wiifenbach. d. difp. 31. th. 5. Primum\objettum in duobus confiftit, inftatu tf in obligatione: Is jus perfonarum appellat primum juris objeéfum, quodminime mihiab illo perfuaderipatior: unum ego agnofco circa quod jus verfatur, actiones & facfa mortalium^ quatenus de iis quaeritur an jufta vel injufta. Vid. Sutholt diff. 1. aph. 33. Hahn. ad Wef. de flat. hom n. 1. 136. Hoe exequi mitto. Ei vero quod jus perfonarum etiam in obligatione con* fiftere adfirmat, obloquitur edicfi perpetui au&oritas & Inftitutionum metho» k dus.  £>E JURE IN RE Et AD'REK Ht dus. Audiat Timae, Fabrum fuse etiam fcholae antecefforem inluftrem, Is difp. ann. I. 12. th, 1. infit: Carpant, arrodant qui velint, cif Jïi peccatum alibi in fingulis quidquam. Mihi dottrince ordo univerfum fervatus in his elementorum libris optime conftare , optime defendi, optime laudari femper vifa: 37. Moverealiquem poffet, (il)quod obligatio referatur ad jus perfonarum fi eum infpicimus qui obligatus eft, & fi per jus perfonarum intelligimus non quidem poteftatem legitimam , fed potius qualitatem hominum vinculo aliquo adftrictorum. I 3. §. 1. infi. ff. de cap. minut. arg. I. 3. ff. de ftat. hom, pr. I. de jure perfon. 38. Debet autem illi non latere, quod non omnis hominum qualitas appelletur jus perfonarum, fed illa tantum quae ad ftatum libertatis, civitatis & familiae pertinet. /. 6. $. 2. ff. de ufufr adcrefc. etiamque id ex Pandeét arum & Inftitutionum iërie, nee non §. 5. /. de cap. dimin. 1,3. ff. de fenator. videre datur facile. 39. Dixi quarto obligationem rebus annumerari: tit. I. de reb. corp. & incorp. Negotium hic nobis (12) facit Ungépaur, quando fcribit obligationem quidem effe rem, fi vocabulum rei tam late accipiatur, ut hominem quoque complecfatur . non vero in ftricfa fighiticztione, qui res ab homine &aétionefecernitur.§.u/t. I. de I. N. G. tf C, 40. Hoe ergo fentit loqui; obligatio eft res id eft perfona. Infulfum fane commentum, illud quod perfonae accedit aliquando , cum ipfa perfona mifcere. Deinde fi velit rei appellatione perfonam fignificari , d. tit. de reb. corp, tf incorp tune efticiet ex hereditate & fervitute perfonam; nam ibi pari gradu collocantur cum obligatione, 41. Nee reticebo, quod inloco memorato , obligatio recenfeatur inter res incorporales. Si autem res ibi fignificaret perfonam vel hominem, quae ifte aucf or nulia ratione a fe invicem diftinguit, Langiae. S.femeftr. 9. tune homo effet res incorporalis, quod effet abfurdum cogitare. §. 1. ï, d. t. 42. Ungépaur (tf) etiam hoeadducit, quod non fequatur: obligatio efi tres ergo ad jus rerum pertinet: nam & libertatem & fervitutem eam, quam homo fervit, effe etiam res in corporales, neque tamen ad jus rerum referri poffe, idem ideo de obligatione tenendum effe. 43. Aft ignorare eum non oportuiffet, in hoe traclatu rei appellatione contineri illud, quod eft in commercio & bonis, & ad quod privatus homo jus adquirere poteft. Ad libertatem meam alius jus non habet, nee ego quidem ad eam, fi abfolute fpeétetur, ipfe diciqueo, jusaccepiffe, quia non ex jure ab alio quaefito, fed ex naturali facultate agere poffum id, quod volo. §. 1.1. de jure perfon. 1.4. pr. ff. de ftat. hom. Grot. flor.fparf. ad d. 44. Neque ahter res fe habet cum fervitute , nam ipfe ad meam fervitutem jus nullam habeoj fed contra naturam alieno dominio per eam fubjicior. c. ï. n. 50. tf feq. alter vero cui dominus meus me vendidit, donavitve, non jus habet ad meam fervitutem, fed magis ad perfonam meam fervilem, quae tune rei appellatione veniet. §. 23. i. de inut. ftip. & fic jus , quod ille alter ex obligatione ciun domino meo contracfa, adquifivit, erit jus ad rem. 45. Fringam ipfe nonnulla, quae huic apertiffime veras fententiae obftare videbuntur. (14) Obaerati debitores vel venundabantur olim, LL. XII. tab. tf MaU tbcei c. 19. 25. vel creditoribus addicebantur in fervitutem, uti ex Plauto, Cicerone , Gellio & Quintiliano oftendit vir eruditiflimus Franc. Hotomanus HU \9Ji c- a6. & Tiraquell. ad Alex. ab Alex* \andro 6 gen. dier. 10, I 46. Videtur ergo fubftantiam obliga* l'uonis etiam in eo pofitameffe, ut ftatum quoque hominis afheiat, ideoque ad jus perfonarum referendam effe. Neque huic fatisfecit Val. Guil. Forfter. p. 1. difp. I. 2. th, i.n. %. quando id jus hodiemutatum effe adftruit ex l 12. tf autb. fea. C. de O. tf A. Nov. 135. c. 7. 47. Satis enim adverfatur, hoe obligatione agi potuifle, & adhuc hac tempeftate ejus manere veftigia, ut qui bonam copiam non habeant, vel alibi hoe patiantur, ut creditori ad manum condemnetur donec operis praftitisfe liberet, Saxon. Jus Provinc. lib. 3. art. 39. pr. Videfis Schuitzen ad tit. I. de action. lit. bh 48. Vel in carcerem conjiciantur, qui ab Agrippinenfibus appellatur die bagts communiter a Germanis der Schuldthurn. Vid. Wilh. Ant. aFreundenb. derefcript. mor at. tit. 1, concl. i.n. 10 Couvarr. 2. var. refol. 1.». 5. Bacquet du droit d'aubeim liv, 2. c. 16. n. 8. 49. Refpondeo (1) addiéfos quidem olim ferviiffe, fed tamen creditorum fuorum fervos non fuiffe magis, quam eos, qui pretium redemtionis nondum exfolverant. /. 2. C. de poftlim. reverf. quam rerum verborumque differentiam annota» 1 T 3 vit.  t4i FELTMANNI TRACTATÜ8 c a p u T xm. In obligationis originem tf fontem inquiritur. Divifio obligationis in naturalem, five jurisgentium, civilem tf mixtam. Uod caufa juris ad rem fit obliga- uo, uiai, quare ut de eo jure planus conftare poflit, in obli¬ gationis originem & fontem inquirendum erit. Oritur autem obligatio vel ex caufa proximiore vel ex caufa aliqua remotiore. 2. Remotior caufa obligationis elf jus, non in ea fignificatione, qua id accipitur pro poteftate & facultate legitima, nam fi ita jus intelligimus, tune non elf obligationis caufa, fed potius ejus effec- C a P ü T XXIX. In obligationis originem tf fontem inquiritur. Divifio obligationis in naturalem, five jurisgentium, civilem tf mixtam. i. /^vUod caufa juris ad rem fit obligatio, dixi, quare ut de eo jure planus conftare poflit, in obligationis originem & fontem inquirendum erit. Oritur autem obligatio vel ex caufa proximiore vel ex caufa aliqua remotiore. 2. Refnotior caufa obligationis eft jus, non in ea fignificatione, qua id accipitur pro poteftate & facultate legitima, 'nam fi ita jus intelligimus, tune non eft obligationis caufa, fed potius ejus effectus. Vid. cap. 26. n. 4. tf c. 27. n. 1. tf 2. 3. Jus ergo hic capitur pro juflii vel lege, quae id quod juftum eft, pbet & praecipit. I. pen. ff. de I. tf I. atque ita ahud eft naturale, aliud gentium, aliud denique civile, uti tradidi cap. 14. n. 5. tf feq. 4. Unde juris interpretum eft haec divifio: quod obligatio alia fit naturalis, vel gentium juris, adi omnino d. c. 13. n. 6. alia civilis, alia vero mixta, id eft tam mturalis, quam civilis. I. 14. ff. de O tf A. §. 1. l.defidejuff. I. 3. §. 1.ff. de conft. pee. S.i.de except. 5. Naturalis fola eft obligatio ea, qua? mera & nuda ratione naturali nititur. I. u 9-J: de °- S* A.&per quam hommi injicitur vinculum pietatis, pudoris & aequitatis, ad alteri aliquid praeftandum l- 95- 4- f- defolut. Sic tamen ut officiorum magis, quam juris regula adftringatuf, quemadmodum difputat Scneca lib. 2. de Ira c. 27. in fi. 6. Eftque non unius generis, nam alia eft minus-plena, aha antem plenior. Illa nullos in jure civili cffeaus parit, idque vel exfe tf per fuam naturam, quodiflud jus ei obligationi planè non adfiftat, fed eam linquat in illa qualitate merë naturali. Ejusmodi eft obligatio ad «VriJaf«. /. 15- §• I l-ff. de her. pet. I. 54. §. de furt. 7. Vel ex accidenti cafu, quod jus ei obligationi naturali nominatim reliftat. Talis eft obligatio mulieris fidejubentis. /' 16 ff. ad SC. Veil. junct. L 40. ff. de cond'. ndeb. 8. Etiam pupilü fine tutoris auctoritae contrahentis, hactenus faltem, ut ejus Jerfonae vel rebus non noceatur. /. S9-ff ■ dè vit. Cl. Pithoeus ad tit. 2. collat. Mofayc. tf Rom. 50 Nam fi tantum adquifierant; quantum debebant, tune creditores cogebantur eos mittere è fua manu. SigoUius lib. I. de antiq. jure civ. Rom. c. 6. Hotoman ad g. 4. /. de jure perfon. Majore ratione idem de hodiernis addictis dici poteft. 51. Refpondeo (2) quod accidens non mutet rei fubftantiam, ut vulgo dicitur. Id contingit ex accidenti ut quis addictus fiat, cum ne quidem tacite id agi poflit, ut quis fervus fiat, vel carcer etiam fit ejus mala manfio. I. 83". §. 5. ff. de V. O. I. 6.1. 10. C. de lib. cauf. 52. Et fi expreffe convenerit de carcere, id non eum fortitur effectum, ut in perfona debitoris pignus, /. 6. C. Qua res pign. obl. ne dicam fervitus conftituatut, fed ut in eo cuftodiatur, donec folvat, aut caveat fatis vel bonis cedat. Stam. de fervit. perfon. lib. 1. tit. 4. c. 4. 53. Obftare ajat quis (15) quod major. 20. annis fi fe venundari pailüs fit & de pretio participavit, fiat fervus, §. 4. I. de jure perf l. 1. /. 3. ff. quib. ad. lib. pro-\ dam. & fic per obligationem natam ex | contracfu emtionis, hominis ftatum mutari, ideoque ad jus perfonarum eam pertinere. 54. Refpondeo , quod is qui fe finit vendi propter ingeniumfuumfèrvile, pro fêrvo habeatur fictionc juris pofiitiva, quae tantum operatur quantum rei Verkas. Vultej. ad d. §. n. 4. deinde fi patrem habeat , ab co adferi in libertatem poteft. Bachov. ad d. §. n. 2. 55. Non contrariatur (16) quod focietate & locatione etiam agatur de operis perfonarum, quod hodiè maximè in famulis noftris cernitur. Nam haut fcquitur obligatio perfonam adftringitad operas, ergo pertinet ad jus perfonarum, ita enim ufiisfruétus fervi ad illud quoque jus referri deberet. 56. Poftremo omittendum non eft, quod liberi homines fint illi, qui hodie nobis ferviunt, Stam. d. tratt. I. 1. tit. 1. c. 2. 71. 3. & nuM neceflitate praecisa" obligati funt operas nobis fuas praeftare, fed praeftando id quod noftra intereft, li_ berantur. arg. l. i3. infi. ff. de jud. Vinn. ad d. §. 4. n. 5.  ÖE JURE IN O et AD REM. 14,3 de U. tf A. I. 4.L ffi de cond. indeb, l. 127. ff. de V. O. Vinn. depacl. c. 14. 71. 12. 9. Obligatio naturalis plenior eft ea, ex qua aliquem jure gentium quidem dareoportet. /. 84. §■ i.ff. de R. I. jure vero civili nulla oritur aélio, per quam id quod quis natura debet, invitus praeftare cogatur. Sutholt. diff. Injïit. 12. aph. 15. 10. Exceptionem tamen parit ea plenior obligatio naturalis, l. 21. C. de pact. 1. 7. §. 4. ff. de pact. aliofque plures infigniores effeflus. Nam indebiti condictionem impedit. h 13. f. 26. §. 12. f.40. ff. de cond. indeb. l.io.ff. de O. tf A. 11. Facit locum novationi. I. ï.k.fi ff. de novat. compenfationi, /. 6. ff de compenf. poteft in conftitutum deduci, /. 1 i. » 7- ff. de pee. conff. accedit etiam illi obligationi pignus & fidejuffor. §. 1. m I fi. 1. defidejiff. |. 6. éf 7-#. eoi. 12. De hac ergo obligatione pleniore funt inteihgendi juris noftri loei, in quibus de obligatione naturali fermo fit, ea enim, quae minus plena fuit appellata, vixin ftatu noftro jure judiciali verbo obligationis continetur. Donell. n. comm. 2. Andr. Gerhardi exerc. I. 7. q. x. 'l 13. Ejus autem obligationis naturalis \ pïemoris exempla occurrunt paflim. Ta- ' lis eil ea obligatio naturalis, quaeexpac-| to live nuda conventione nafcitur. I. 5 \ %. 2.ff. defolut. I. 1. ff.de pa£t. I. 3. C. del ufur, 14. Illa quoque, quae oritur ex contractu, a pupillo non interpofita tutorisauctoritate, gefto, hadenus nempe ut alter ei accedere queat. I 64. pr. ff. ad SC. Trebell. I, 1, ff, de novat. 1.25. $.4.ff. quando dies leg. Rittershuf. ad pr. I.deauct. tut. junge l. 111. ff. de R. I. . *S'. c°ntraéfibus fervorum ejufmodi obligatio naturalis plenior etiam nafcitur. ï. 14. ff. de O. tf A.l.i 3. ff.de confil. pee. nee non ex illis, qui inter patrem & hberos, funt initi. /. 56, §. 1. ff. de fidePffr 16. Vel inter fratres, qui in ejufdem : patris poteftate funt. I frater afratretf. pr. tf§. i.ff. de cond indeb Quodadmittunt feré eunefti, qui ad eam legem fcrip- e ferunt, Cujacius, Hotomanus, Pacius, r Mercerus , Lefcurius , Suerin. uno ex- I cepto Marq. Frehero, qui in dedic. epift. 4 ad d.l. 38. eos civiliter obligari debere a contendit. Sed fruftra. 17. De obligatione civili etiam dici po- t teft quod fit plenior & minus plena. Obli- il gatio civihs minus-plena eft , qnae aequi- ti tatis vmculo caret, & mero jure civili n quidem parit aaionem, fed ea oppofita exceptione infirmatur. 18. Qualis eft illa obligatio, quae durat tametfi padum de non petendö intervenerit , veljusjurandum praeftitum. /. 27. §.2. ff. de paft. $. 3. tf 4.1. de except. etiam poft rem judicatam. $>. 5. d. 1.1.60. ff. de cond. indeb. 19. Huc pertinet & ea obligatio, qua? oritur ex promiflione, quam quis per metum mihi extorfit, $. 1.1. de except. huic enim confenfum inefie olim JCti putabant. I- 21. §. pen. ff. quod met. cauf. QuodPraetor non credit. /. ï. eod neque verum efle, reaè fentit. Ant. Dianap. 3. tracl, 5. mifcell. refol. 20 tf 118. 10. Civilis obligatio plenior eft, quae fundatur in aequitate & juftitia, non quidem femper vera & aperta, fed quoque praefumpta , quare ad agendum eft efficax. 21. Sic oritur obligatio ex jurejurando yoluntario , re judicata , confeflione in jure prolata. /. 56. ff. de re judic. etiam ex literis poft biennium, licet pecunia non fit numerata. t. t. I. de lit. obl. ibique Dd. 1. 14. tf t. t. C. de non num. pee.. 22. Tandem de obligatione mixta tam naturali quam civili difpiciamus. Ea aperta conftat aequitate &. fimul juris civilis vinculo , ac definitur in pr. I. de oblig. Quanquam ibi civilem obligationem plemorem etiam comprehendi non negavenm, quia ea obligatio, de qua ibi fermo , ex literis quoque oriri dicitur in ï 2. d. t. C A P U T XXX. Commentarius ad titulum de Paais in pandectarum libro. Mceftertius refutatus. Quando hodie ex patio acïio nafcatur \ declaratur. Conventio quomodo definat effe nuda ? JAm in obligationis originem & fontem proximum inquirendum erit, Proxima autem obligationis caufa ft faaum aut negotium quod inter duos lurefve interedit, & generaliter rofpexifle indicant /. i.ff. commod. I. 1. f. depof. hic de conventionibus non nudis enfifle. arg. d. I. 1. §. 3. /, 7. pr. §. i.tf 1. b.t. 26. Laxat ille habenas, & cito pede >ergit. Quando Praetor dicit fervabo , unc actionem dat. /. i.ff. de conft. pee. . 44. §. 1. ff.fam. bercifc. Refpondeo, d tum demum effe verum, fi materia ifficiens fubfit, ut d. II. tune enim Prae3ri licet,- nam ejus verba cum hoctemeramento debent exaudiri, quod reppe- V <• ritu?  jtf FELTMANNI TRACTATUS ritur in li i in fi. ff' Ex quibus cauf. maf. quod ejus per leges tfc. licebit: ' 27. Non refragatur. k 84. $. 1 ff' de R ƒ. nam ex ea rtil colligas, quam quod ille qui propter jurisgentium rationem obligatur, ex jure natura? quoque nexus fit, cujus rei caufam pete ex diais ad pr. L de I. N. G. tf C. ex inde tamen minime confequitur jitre fori ut habet c. uit, cauf. 17. q. 4. id ab invito extorquer: poffe. Neque aliter intelligo quodfcribii Seldenus V Cl. lib. 6, de I. N. tf G. a< difcipl. Ebrceor. c. 5. ex nudo verboruu Contractu nil apud Ebraeos acquifitun fuiffe: Caeteroquin in foro poli ex fob promiffione quem fuiffe obligatum colligo inde, quod ea gens, vernaculo fermone promiflionem dixerit efie vinculum- Hugo Grot. 2. de l p. tf b. ti. n. 4. vincuhim autem eil obligatio. pr. I. de Oblig. haec autem eidem nationi poena dicitur; Selden. d. tr. I 1. c. 4. 29. Quam etiam portendi ei qui paéta non fervarat, docet R. Obad. Hartenofius, $ 2. ad Mi/ha & Gemara. tit. Baba Metzia. capite 4. Qici vindittam fumpjit ex feculo diluvii, tf ex feculo divijionis Unguarum , tf ex bominibus Sodoma tf Gornorn?, tf ex Mgyptiis qui immer fifunt in mari. is fumet olim vindittam ab iis qui tonventis non flant. Selden. de fucceff. ad LL Ebraor. in prolegom. Ne ego juRo Üm longior, legere & perlegere* legiffe enim non fufficiet, velitis Ci Vinnü «VaTtAïB-f**, cap. 6. n. 5. tf feq. 1 30. Et hanc civilem fuper pacto fanctionem nee canonibus effe mutatam, non funt pauci qui ita rentur, arg. c. fi. *. de nov. op. nunc. cum etiam rationes eaedem huic juri adprime conveniant, maxime cum verbum fervare quod exftat in c. 1. tf 3- ** de patt. commodam ex jure civili recipere poflit interpretationem. de qua èixi hoe cap. n. 13 tf 24. 31. Errant probe, nam ita leges non' febus fed verbis effent impofitae, contra l, 2. C. comm. de legat. & de jure civili «ft longc alia ratio, cum per id exprefifum fit, pactum non parere aétionem /. J 7' §• 4- ae patt. ex qua ei quod eft in l. ft Pr- ff' eod. ambigue pofitum, facem accendimus, /. 19. ff. de LL. 32. Non juris omani rationes fpeétarunt Pontifices, non illi ita anxiefolli-J citi fuerunt an ftipulatio interceftiifet, an libertas civis omani minueretur, fecuti illi aequitatem naturalem , qua? ex pacto vinculum facit nafci, ex qua efficax actio detur. /. 1. pr. ff. de patt. quod argumentum ut alia omnia, bene contra Connanum. 5. comment. 1. defendit Grotius /. p. tf b. lib. x. cap. n. n. 1, 33. f retus eodem fundamento non exiftimo dubitationi relictum effe locum, an hodie ex pacto nafcatur actio? Id etiam j teftantur Gudehn. de jure noviff. lü>. 3. c. 5. Wefenb. parat. ff. de patt. n. 9. Groenew. de LL. abrog. ad l. 10. C. ffde patt. Refponfo prudentum id firmat Cl. Hahn. ; ad IVefemb. d. I. & contradicto judicio ; Carpz.rerum, forenfiumperitiflimus. jfuI rifpr.for. p. 2. conft. 19. def. 17. 1 34. Idque non inde arceffo cumFrani 'cifco de Petris lib. 3. fefliv. lett. c. 8. n. ■ 8. infi. quod omnia hodie in ftipulatum redigantur fed ex inftitutis noftra gentis quae fidem femper maxime coluit, traho cum Grot. Introd. d. p. 1. n. 87. teftatur id Tacitus Annal. Ub. 13. 35. Cui ideo fortaflis paétum dicitur einBundt, quod derivatur kbinden: ver\ bis enim folet effe minor & lenior litera , vocalis & in nominibus durior & major 'qualis hic eft U. quod obfervavit ubertim Clariftim. Collega Dn. Clauberg. libro necdum edito quem inferipfit de Cauf Ling. Germaru part. 1. cap. 3. $. 114. cSc a bundt bundigb : quafi ligatura & fii> mum. 3Ö. Et cum hoe olim ftipulum appelJabatur, pr. I. de V. O. patere inde arbitror non ttipulationem a paéto majores noftros diftinxiffe. Haec etiam clara magis ex LL. Municipal. Urbis patrice tit. 162. Nil efi, quod magis obliget quam hominis voluntas. Nam qui volens promütit, notens volens boe fervare cogitur: 37. Ea autem aétio, quae nafcitur ex pacto, erit condictio ex canone aut moribus, arg. I. x.ff. de cond. ex lege. 38» Quod tamen faltem proceditfi pactum ferio & deliberato animo fit initum , cum enim in arbitrio fit cujuscunque, hoe facere quod inftituit, oportet eum vel minime ad boe profilire, vd cum ad boe venire properaverit, non quibusdam excogitatis artibus, fuum propofitum defraudare, tantatnque indevotionem quibusdam quafi legitimis velamentis protegere. Ita legiflatot in /. 35. 5 5. C. de donat. & idem exftat re ipfa in i. f C ad SC. Veil. 39. Quod fi autem aliud agenti & cogitanti dicas, visne pro me fidejubere aut hoe vel illud expedire? fi mente non meditata, inconfideranter refpondeat fiv WU», non nafcetur ex eapromiflioneacUQ, ita cenfint Senatus MechlinienfisCurwp. Chriftianaeus 2. decif. Belg. 91. n. 2. tf 3. 40. Nee  DE JURE IN RE et AD REM. i47 40. Nee magis ex eo quod fit per ver* ba narrativa, ut cum tuWes horolo- gium aliamve rem quam manibus traéto, ego tibi dicam, eft hoe guafi aere man- ciipioque tuum, fi ia/^vd potius cum Gallis? eft * vfefervice ne ille infipidus fit qui eam id maxime velit , ab teri qui obti ™c rf P™b™> dicarr fcriberei«a^"mlllduxe!'lt- Huc illud Comici ./Zm/w/. aft. 1./c Lifte» /flftwm eft: nam non fuerunt^fiemones- 5- *• rfe mil, teft. & jata verba. Plaut. Epid. att. 5. Jc. i.Gal li dicerent des compliments. 42. Deinde nee fufficit feria & conftante mente promitti, requiritur etiam ut id acceptetur, nam pactum eft conventio, haec autem eft duorum aut pluriurr confenfus. I. ï. §. 2. ff. de pact. I. 55. ff. ie 0, 6? A. I. iö. C. de _/ïd. inftrum. per quod a pollicitatione diftinguitur /. 2. /. 3. de poüicit. & ultima voluntate, /. 12. in fin. ff. de Legat. 1. & etiam a voto c. 6. & 7. x de vot. Lugo de I. & I. torn. %. difp. 23. fett. 3. a. 37. Belliffime id confirmat Tavoleni locus in l. 55. ff. de 0. cif A 43. Quod etiam in pacto donationis locum fibi vindicat, l. 10. ff. de donation nam ut res unius ad alium perveniat, de fideratur ioruc£f conjunct io fenfibilis vc luntatum ex parte utriufque extremi quae fit per acceptatiouein. 44. Et alioquinefficeremus, fiquisnemine audiente diceret promitto Titio centum aureos, eum continuo obligari: Cum fi in illis conventionibus ubi hinc inde quid detur, quas vocant onerofas; id neceffe eft, arg. I. 5. C. de O. & A, quidni etiam in donatione ? 45. Nam ut illis tacite ineft, fi altei viciffim velit contrahere, ita huic fi ve. lit promiffum acceptare, quod fi non fecerit, non veile, & afpernari oblatum videbitur, ideoque ei allegabitur illud Pauli Invito beneficium non datur. I. 69.ff de R. I. Ulpiani aliud, non poteft liberalitas nolenti adquiri. I. 19 §. 2. de donat Leffiusfie /. & I. lib. 2. c..i8 - dub. 6. art 4. Belliftime id confirmat Javoleni locu aliis hanc in rem, quod ego fciam, noi obfervatus in /. 55. ff. de O. & A. ub affectum utriufque contrahentis in dona tione requirit. 46. Quanquam autem ut diximus ea conventiones nudae non pariuntactionen quando fc. pactum eft conventum ut exinde quid petam, fi vero contigerit pactum efie, ne petas, id. fervabitur & pa¬ riet exceptionem d. I. 7. §. 4. ff. de patt, dixi cap. 29. n. 10. 47. Et hoe ratione effectus eft vel in rem vel in perfonam. d. I. 7. g. & hdc perfonae pacifcenti faltem prodeft, illud extra eam quoque aliis. I. 2.1. %.fi.ff. d. t, In rem funt quoties generaliter pacifcor ne petam: in perfonam quoties ne d perfona petam. i. e. a Lucio Titio. d. §. 8. quod minus ex verbis quam ex mente convenien* ■ tium ceftimandum: nam perfona plerum: que ut demonfiretur, cum quo pattumfac*. • tum eft, adjicitur, d. I. 7. $. 8- 48 In dubio itaque in rem effe dicemus. /. 9. ff de prob. I. 8. §. i6.jp. Quib. mod, pign. folv. Fruftra eft qui ex /. 57. 1. ff. de pact. pactum mixtum colligit, nam hoe pactum ne ego petam dicitur in perfonam eo fenfu, quod ego nonpoflim petitionem habere, heres vero meuspoffit. 49. Evenit tamen aliquando , ut non duorum pluriumve confenfu expreffo, fed re, l. 4. ff. pro focio, id eft tacite conve* nire intelligatur. 2. pr. ff. d. t. ita qui in futurum ufur as a debitor e acceperit, ta~ I cite pattus videtur ne intra id tempus for* I tem petat. I. 57. pr. ff. eod. I. 2. §. 6. ff. .' de dot. mal. except. & fic adhuc hodie no- - vatio facta, uti confultus refpondi die 3. - Novembr. 166%. arg. % 3. I. quib. mod. , tollit. oblig. _ 50. Obft. pactum in alia re facfum ia alia non debet nocere. I. 27. §. 4. in fin. ff, de patt. aliud autem eft fors aliud ufura. /. 1. /. 5. ff. de folut. Refpond. quamvis ufurae differant a forte, non tamen intelligi queunt, nifi ex comparatione fords. 51. Ufura namque vocatur idquodpecuniae mutuo datae accedit, nee debetur nifi propter ceffationem. I. 17. §. 3. ff. de Ufur. Ideo pacifcitur tacite de non petenda forte ad certum tempus, qui ufuras accipit in futurum id tempus, alias nullo jure eas haberet, & poffent alias condici condiefione fine caufa. h 32.^ , de reb. cred. I. i.ff, de cond. fin. cauf. An* \ ton. Faber. in ratiohal. ad d. I. 47. pr. ff. ! de patt. i $1. Etideofidebitorimeoreddiderimcaui tionem, intelligit fcriptaram yiuppcmw ■ dixit redfe Plarmenopul. d. tit. 9. §. 7. five chartam qud cautio continetur: Tropi- i ca haec locutio per metonymiam contenï ti pro continente, idem obfervari in U 5. • iff. fam. kerifc. I. 40. ff. de reb. cred. l.fi. IC. de cond. ex lege. cavendi verbum idem fignificat in l. 7. C. de won num. pee, vüteV 2 iw  I48 pELTMANNI TRACT ATüS tur inter nos convenijfe ne peterem: profuturam ei conventionis exceptionem : 1. 2. %. 1. ff. de patt. aliud exemplum in/, r. C. de donat. ubi de tradiéüs inftrumentis. Sic emptiones agrorum pro agns pignori /. 2. C. qua res.pign. obl. ita liberatio^legata per id quod cautio relicta l. 3. tf 4. ff. de liber. legat. t. I 44- §• 5-ff. delegat. 1. Jitis in/iruraenta reddens DD. adl.14.. C. deprocurat. I. 27. ff- de appellat. 53. Non cum hoe pugnat, U 24. ff. de probat. nam ibi agitur de chirographo cancellato, ex quo non oritur ea praefumptio ut exreddito, nee parit exceptionem de non petendo, fed folutioms, quam non effe factam creditor probare debet. Elegantiffime omnium Jan. Langlae. 4. femefir. 7. 54 Alio quoque modo exifhmo dici poffe tacite inter nos convenire non ut antea ex vero funili mentis no/fras conjectura, fed ubi unius defectum lex fupplet, quod contingit in invectis ckillatis in praedium urbanum, 1. 4- F- #• dePa£taliisque tacitis pignoribus. 55. Ad hoe genus tacitarum conventionum, hic enim eft fermo Pauli in d. I. 4. refero omnes obligationes quae quaft ex contrattu nafcuntur, ita enim nos loqui oportet non ex quafi contractu, fi veteres fequamur: l. 5- i-ƒ• de °- & A. rubr. I. de obl. qua quafi. ex contract. memineris tamen has efle non nudas, de quibus deinceps fermo erit, Ach Bachov. wét* tit. de patt. de convent, tac. 56 Quarum non nudarum conventionum'aliae funt veftitae ex jure gentium publico, aliae exprivato, civihve fanctione; Ad prius membrum pertinent publica pacta; Ulpianus in l. 5- $ de pact. publica conventio eft qua fit perpacem, quoties inter fe duces belli quadam pacifcuntur. Holoander legit, qua fit per Principem. 57. Ita quoque Harmenopul. d. tit. 9. §. 4. jre{ft|ew»«f«»: quod ideo amplcxus fui antea. Sed nunc vinei me paffus fui per rationes V. AmplüT. Elberti Leomni 2. emendat. 6. n. 6. tf 8- ubi ftc fcribit, publicoe conventiones non tam ex qualitate perfonarum, quam ex genere & natura negotiorum, de quibus agitur, accipiuntur. 58. Ea conventio quae defcribitur in K.ff. de. patt. foedus vocatur, /. 5. $. in pact ff. de pofilim. reverf. I. 12. pr. eod. Servïus cd Vir gil. Aüneid. lib. 1. quod fit liter dimicanUs: Sil. Italicus lib. 1. prinoip. Juratumqut ^oui f*ius conwntaquepa- ; truni Sidonii /Vegere Duces: id erat aut oequum, id eft aequale& juftis legibus, & aequis eorum qui pacifcebantur conditionibus per pacem aut inducias iétum, aut impar fuit, cum eo faedere I comprehenfum effet, ut is populus alteI rius populi majeftatein comiter confervai ret: /. 7- §. 1. d. t. de captiv. & pofilim. I 59. Ad priorem fpeciem refero quod j fcribit Caefar. lib. 1. de Bello Civ.fore ut aquis conditionibus ab armis difcederctur. ' Juftin. lib. 43. cap. 5. fcedus aquo jure per* .cuffum: Plinius Panegyr. Traj. ac induI cias quidem nifi aquis conditionibus non inibant: & apud Tacitum 11. Annal. 25. datum id f ceder i antiquo, tf quia foli Gallorum fraternitatis nomen cum P. R. ufurIpanti De pofferiore funt loei apud Lit vium lib. 8. & Tullium Orat. pro C. BalI bo. obfervati olim erudititfimo Budaeo ad \ d. I. 7. tf ad l. 3, ff. ad L. Jul. maj. 60. Id jure gentium datum ei pactio- ! rii, ut Princeps per eam damna civibus 1 & fubjectis illata propter publicum rem 1 pofüt remittere , cüm in ejus dominio ! fuper eminente vel potius imperio D. Ziegler. ad Grot. 3. de jure p. tf b. 20. 7 fint omnes res privatorum. Grot. de Jur. pac. tf bell. 3. c. 20. n. 7. Alber. Gentil. 3. de jure belli 3. Gudelin. de Jure pacis c. 6. 61. Id rei neceffitas, id ratio flatus poftulat, quse quamvis fpeciem & imaginem videatur habere iniqui refpectu unius aut alterius privati, propter bonum tarnen quod inde fentit tota univerfitas, legitima eft, qua de renemomeliusScip. Ammirato fopra Com. Tacito. lib ix.dif- corfo. 1. & Silhon. Minifire d'Eftat. p 1. livr. 3. difc. 2. Vide tamen /. 13 ff. comm. prced. 62. Aperiam nunc ea quae veris literis continentur de conventione privato jure veftita, ex qua fecundum noftrae civitatis jura obligatio civilis & naturalis oritur ; Veftitur autem vel ex accidenti. Hoe modo fi conventio alias nuda, fpeciali lege firmata ; ad producendam tamen obligationem /. 6. ff. de patt. ex qua jus profequendi habeam in judicio, ea dicitur legitima d. 6. & paétum legitimum. 63. Quod parit condiétionem ex ea lege quae id confirmat. /. 1. ff. de cond. ex leg. ut paétum donationis producit condicfioneni ex /. 35. C. de donat. exempla alia petas ex l. 30. ff. de ufur. I. 6. C. dé dot. promiff. Nov. 136. c. 4. & ex jure honorario. /. 17. §. x.ff. de patt. I. ï.ff de pign. att. 1.1. de confi. pee. \ 04. Deinde  DÉ ] IJ R Ê i N R Ë et AD REM j4o 64. DdndeexacddentJ>eft«urficoii^ tradui adjiciatux. /. 7. §• 5-ff- de pact. Et eft de fubftantia contractus, vel circa ejus adminicula; Priore cafu aut eft contractus qui folo ^nfenfu perficitur, aut re vel verbis et faca Pm- Si folo confenfu fit * ■* ^ adjectum m continent!, & ex int«vallo. Quando in conünend, ome contraétum informat & novam ejus fpeciem exhibet. I. 72. ff. de contrab. etnpt. l. I. §. ff. depof. L 22. ff. mfrr. verb. Municipal. Cliv. tit. 153* l 38. de contr. empt. actionemque ejus contractus cui adjicitur, format d, l. 7. Obftat. /. 2. C. de patt. int. etnt. Reïpondent nonnulli voculam vel, ibi corrigendi vim habere, ut in l. 13. §. 2. ffcommod. I. 11. ff. de nox. act. Malim dicere ideo actioni praefcript. verb. quoque locum efle propter dubietatem an actioni ex contractu locus effet. /. 50. ff, ( de contr. emt, ratio autem quae dubitare facit d. I. 2. eft, quod id pactum adjec- 1 tum magis ad refciudendum contractum tendat. 66. Contraria quoque creditur efle d. I. 50. Refp. (1) non ibi agi de pacto venditioni purae adjecto, fed de venditione fub conditione contracta. (2) Diffidium olim fuifle inter Sabinianos ql Proculejanos, quod compoütum per Inipp. I. 4. ff. de L. comm l. 6. ff. de in diem additl. (3) UJpianus improbat fententiam Labeonis. (4) Dubitari interdum cui fit locus actioni. Harum fententiarumquae vera? Non Appollinis magis verum atque loc refponfum eft poftremum. 67. In continenti autem fieri dicitur, non faltem quod in ipfo negotio aut ejus ingreffu, l 7. §. 5. ff. de patl. aut initio, 1. 23 ff. de R. I. l. 5. §. 2. ff. commed. I. 5 C. de patl. int. emt. fed etiam quod pauio poft, antequam ad acfus extraneos procefferunt, fubfecutum , l. 7. §. 6 verf quin imo ubi fubfecuta. I. 3. C.deMdil. editl. arg. I. 25. §. 4. ff. de acq. her. juncl. I. p. §. 5. ff. de autl. tut. eique op-' ponitur id, quod ex intervallo contingit. 68. Si ita pactum contractui qui folo confenfu perficitur, fit adjectum, fpectare oportet an res adhuc integra fit, ut fi hinc inde nihil datum aut traditum, & novus itidem fit contractus, d. I. 7. §.6. d. I. 72. de contr. emt. I. z.ff. derefc. vend. quod fi veio res non fit integra, tum obferva an fit augens & nulli prodeft. d. I. 2. an minuens, quod reo prodeft, non actori. d. I. tf l. 13. C. eod. 1 69. Si autem contractus re initus fit aut verbis j. ut ftricti juris , diftinguendum quóque erit, an pactum ei fit adjectum in continenti, an ex intervallo; Priori cafu id prodeft tam actori quam reo, /. 40. ff. de reb. cred. I. 27. C. de patl. I. 4. §.ƒ.#. eod. I. S2.ff. de F. O. nee inelufio unius in d. I, 7. §. 5. ff. de patl l. 13 C. eod. alterius ftatim facit exclufionem, praefertim cum utrobiquefubfit eadem ratio, nempe quod cohaereant contractui, quia in continenti adjiciuntur. d, t. 7. Matham Magnus lib. 1. ratien. tf diff er. jur. Civ, 70. Non obft. I. 99. ff de V. O. Refp. non hic agitur de pacto adjecto, fed de Conceptis verbis Ripuluionis. 71. Obft. I. 17. pr. ff. de patl. I. n. g. 1. ff. de reb. cred. Refpondetur, non ideo poffum petere amplius quam dedi mu* tuo, quod pactum non infit ex parte aetoris, fed quia mutuum re contrahitur, nee poteft contrahi pacto ultra, quam eft datum. d. I. 17. Ex intervallo fi adjiciatur, reo faltem proderit ad excipiendum 4.1. ff. de patl:. d.l. IX. 72. Cum contingat circa adminicuïa, »«f« modo, periculo, culpa, Iferiptura s pactum fit adjectum. Id fi incontinenti factum, five augens five minuens , ineft tam a parte aótoris quam rei, tam in ftricti juris, quam in b. f. contraclibus. I. 13. ff. comm. prced. 1.1%. I. 17. C. de patl. t. z4.jp. depof. I. 69. ff. pro foc. I. 40. ff. de reb, cred. fi ex intervallo, ineft a parte rei non actoris d l: 7, tf l. 72. 73. Ex fe & fin natura quae veftitur conventio, appellatur contractus, vel fi proprium fit fortita nomen, aut eo deficiënte, habeat caufam, l. 1. §. 4. /. 7, §, 1. tf 2. ff. de patl. dationem fc vel factum. Sutholt. diff. 12. apb. 44. 74. Atque ego quidem ita fentio, alias conventiones effe non nudas vel ob folam caufam, d. I. 7. §. 2. quae dicuntur* contractus innominati , quales funt per* mutatio five do ut des , tf hodie cam* Mum. (*) Grot. de j, p. tfb.2.c. iz.n.%. do (ft) Collybium Gratis; a Cambire 1. F. 4; §. 2. ér I. F 22. $.1. eft pecunia pro pecunia fimplex permucatio, & contraélus in nominarus, licet nomen habeat, uci multis videtur; Obft. eft mutuum Refp. Nego quia id untuta pecunia? fed tnuiuum omnium fungibilium. 'f) in Cambio ftatim res redditujr Obft. efl :mptio Refp. ex l. 1. ff. de rer, fermaM, Jefp. (2) empüo folo confenfu fit, V %  t*o H E L T M ANNi TRA C TAT ü S do «£ /aciaj, cui ftmilis affecuratio. Hahn ad JiTef. #". prte/c. srcrfa n. 4. tf fuffragium. I un. C. de Juf f rag. fado utfacias. Idque ideo quia non pariunt actiones qua nomini contractus conveniant, fed praeicriptis verbis. I. 5. §. 1. ff. prafcr, verb. Ernund. Merill. 1. var. ex Cujac 75. Alias ob folum nomen , ut firn contractus qui folo confenfu, veluti emp tio , locatio , empbyteujis , focietas, man ddtum , verbis ut ftipulatio: & literis no tninum obligatio, fiunt, nam ea fola a< contractus perfectionem fufficiunt, etiam fi datio nulla aut factum intervenerit. t t. I. de obl. qua ex conf. I. 2. ff. de O. Q A. I. 3. y- %. eod. tit. I. de 'liter. obl. j6. Tandem alias vefliri nomine & caufa, ut qui re ineuntur conventiones. mutuum , commodatum , depofitum,. pignus: quamvis enim illa: proprium nomen a jure non accepiffent, tamen cum ad earum perfectionem res requiratur, pr. 1. de obl. qua re contr. quae in contrac tibus confenfu initis demum ad confinnmationem neceffaria, planum fit, quot etiam absque nomine, produxiflent jus ad rem & actiones. arg. d. I. 5, §. S. 77. Omnes autem in univerfum conventiones , qua tranfeunt in proprium nomen contractus: d. I. 7. §. 1. contractui nominatos vocant Interpretes s non propter nomen, nam ita & efficeres permutationem efle ex eorum genere, fed quia vi ejus nominis pariunt actiones , quae eandem cum nomine contractus habent fignificationem , & quia a gentium aut civilibus inftitutis peculiaris iis forma indita. Definitio contractus nunc in propatulo eit- 78. Ajo quod fit conventiohabens nomen vel caufam arg. d. I. 7. §. r tf 2. Malè alii ex t l $.2 ff. de patl. nam ita pactum effet contractus, nee juvabit ii addas producens obligationem tf attionem, cum & eadem vis pactis legitimis infit, imo nee hoe propria vi: cur id fiat cxplicandum erat, & cur non lex aeque propriam vim dare poteft conventioni, ac aliud jus ? errant magis qui definiri exiftimant in /. 19. ff. de V. S. nam ita f*awwAeufo, ut cif ftipulatio, non effent contractus. 79. De conventionibus nudis c% de non nudis hactenus fingulatimj difquiremus porro de fis, quae utriusque communia videri poffunt; Cum ad omnium commune genus, nimirum ad conventionem, duorum ut diximus, requiratur confenfus, j de eo primo agam, eum aliis natura, I aliis civilis conrtitutio negat. t 80. Natura furiofis, l. 5. /. 40. ff. dt I R. I. ubi copiofe Inttrpr. & mente captis, | qui placide magis infipiunt, & in quiete funt: §. 8. I. de inutil. flipul. Si tamen furiati fint, & dilucida habeant interval! la , conventio rite gefta non irrita fret per intervenientem furorem. arg. §. 1. \ L quibus non eft permiff. fac. teft. 8i.'Ebrn voluntarie infaniunt. Seneca Epift. 83. nam ebrietas elf furorisvoluntaria fpecies: Ammian. Marcel!. 14. c. a crapuld. 'x de vit. tf bon. der. dt$«lfïTijf nxviu. Ifidor. Pelufiot. 1. Epijloi. 203. Chrifoft. Hmil. de refttrr. Cbrifti: sxo'or/©* juiiij, quare nee illi qui ita merferunt in pocula men tem, recte paf cifcuntur: arg. I. 11. §. 3. ff, depan.c. qui i concupifc. 16. q. 1. ibi ;*nec veile, nee nolle: 1 quod cape de iis, quorum neque pes neque | mens fatis officium fuum facit.- ut ait Terentianus fenex, Eunuch, atl. ^..fecn. 5. Comparanturenim infantibus l. \. impub.ff. ad L. Com. de falf. & mor tuis. C. venter. ■ diff. 35. 8*. Caeterum ƒ] prester confuetam vi! tae rationem hilarior vino factus cc dicatur habere noftris ein r duf gen, eum obligari crediderim ; de quo opinor loqut Ebraeos, quando ebris dicunt effe eandem rationem, quaefobris, apud BaxcorlY. ds fponfal. part. 1. $. gó. 83. Furiofo comparatur prodigus, d. /. 40. tf l. i.ff. de carat. furiof. quando* ahenat, l. 12. §. fi.ff. de tuU g cur daL pacifccndo autem fibi acquirere poteft, l. 6. ff. de V. O. I. s. ff.de novat. ut autem quis in ftatu jundicali pro prodigo habeatur, ïion fufficit, quod quis neque tempus, nequè finem expenfarum habet, fed bona fua dilacerando tf diffipando profudit: l. 1. ff.de cur at. furiof. 84 Nam ibi Ethice talis defcribitur ab Ulpiano, quia juxta moralem Philofophiam prodigus dicitur qui exceffum committit contra liberalitatem ; Ariftot. 4. Etb. t. Qiiod debet anteire, ut a Magiftratu ei bonis interdicatur: LL. Municipal. Clivenf tit. 15 §. die bürgermr. quod fi factum fit, tum demum ad effectus juris, & juridicè prodigus dicetur. 85. Hincpraferiptum, prodigus cui bonorum fuorum adminiftratio iuterditla e(i: § 2. ƒ. quibus non eft permiff. fac teft. L i.ff. de curai. furiof. non antè. Alioqiiin non poffe pacifci efficeremus plurimos, qui neque tempus neque finem expenfarum habent, quibus etiam indere nomen Stads-  DE JURE IN RE ét AD REM. Jst 14' tf /. t. 6. 3. ff. de aca. tioff. anr. in il lis quas facti funt fpeciale efle: d. I. i. S- 3 Staits-Kinder, ideft vnftrt* civitatis ut Neomagenfes & Belga? omnes prodigos vocant, effet durumflin51^ necèpublica re. 86. Mans qainoniüVa complevit feptimum setatis fiaffflflum. /. 14. ff. de fponfal. I. i. & 5./ adro. iwr. /. 18. C. de iwr deld. ifri°r' 6ri&' 11 • c- 2. infantia 'porrigitur in ftptem annis: non magis in idem pbdtam confentire poteft quam fariofus, §■ i°- 1- de inutil. ftip. ï.xz. fadL. Com. de ficar. nam nullum habet fenfum: l 32- §. 2.ƒ. de ad?. ^o/. 5ö_/?//c fiJ. do. £ft. 21. «i9-s6»o|w£»oi. Arnob. ^ 2. animum in infantibus ftelidmeffe: Imo Stoici, magiftri JCtoxum, mxi, c. i. w. z. infantesrationales efie negarunt. Galenus de Hippocratis tf Piaton. placit. 8j. Quare infans dicitur quod farinon poflit. I. i.pr. I. 70. ff. de V. O. I. 1. §. 2. ff. de admin. tut. Non Marcell. de propr. fiermon. Lat. cap. r. n 175. infans h non fando dittus efi: Ifidor. d. c. z. infans quia adhuc fari nefcit. etiamfi enim verba elo-' quatur, non tamen magis cum intellectu ad juris effectus ereditur fari ac garrula pica aut pfittacus; quod tutius eft dicere quam cum Ifidoro id removere per hoe, Jyondum enim bené ordinatis dentibus, minus eft fermonis exprejfio: etiamfi nee aliter fentiat Varro de LL. lib. 5. n. 7. i 88- Eum quoque qui infancias proxi-i mus eft conjungit cum infante Legiflatorl d. §. 10.rationemfubtexit, quia hujusmo-l di cetatis pupilli nullum habent intellettum. \ Cum quo pugnatvaldè, quod feptennio; majores fponfalia contrahere queant, l.\ 14. jf. de fponfal. qua? tamen confenfu" contrahentium fiunt: /. u. eod. fi ergo confentire, etiam pacifci poterunt. arg.■ l. 1. pr.ff. de patt. 89- Aut id ita intellige quod infans nullum omnino intelleéfum , proxumus;i infantiae nullum perfectum habeat, fed:' in hoe propter utilitatem eorum, benigniorU juris interpretatio fatta eft: d. §. 10. d.l.l 14- tf l. t. $. 3. ff. de acq. poff. aut in il- , hs quas facti funt fpeciale effe: d. /. 1. §• 3- 90. Quemadmodum etiam in fponfali- : bus contrahendis ideo id receptum effe \ dicam, quod in iis non locum fibi capiat ' regula, qua? traditur in /. 5. C. de O. tf A. fed unius diffenfu diffolvi queant, l.t 1. C. de fponfal. quam rationem magis < probabit omnis, fi cogitaverit, etiam infantes defponfatos & olim & hodie, h praefertim inter magnates. U 91. Alios civili fancüone prohiberineb pacifcantur dixi, quorum numero eft pupillus pubertati proximus, & minor. De quibus dico in fpicileg. Inftit. pr. tit. de autt. tut. Servus ad horum cenfum recte refertur: /. 22. pr. ff. de R. I. juntt. L 23. eod. atque ita interpretor /. 14. ff. de O. tf A. nam naturaliter & obligatur & obligat. d. I. 14. juntt. d. I. 12. 92. Quemadmodum etiam ille, qui alteri pacifcitur. /. 27. §. 4. /. 17. §. 4. ff. de patt. I. 73. §. fi. ff. de R. 1.1 56. ff. de obl. tf attion. I. 9 C. locati. cujus rei non haec eft ratio, quod Reip. interfk fuas res quemque agere, inde enim eveniret neminem alteri poffe mandare, & ita humanitatis officia tollerentur : erit ergo haec meri juris civilis , fed exftat in $. 19. I. de inutil. ftip. I. 17. /. 38. ff. deV.O. 93. Quapropter cum alterum per alterum beneficiis aftici, ex communi mortalium cognatione, L 3. ff. de I. tf I. naturae conveniat adprimè: /. 7. in fi. de ferv. export, nam charitas non quaerit quae fua funt, i. Corintb. 13. 5. & cum res nil iniquitatis habeat in perfona rei, qui non nifi voluntate fua ohligatur. I. 5. C. de O. tf A hinc paflim moribus ex conventione alterius alteri acquiritur obligatio Sc ^êfio: Anton. Eaber. Cod. fdb. lib. 4. tit. 134. defin. 1. Couvarruv. ad c. quamvis. de patt. in 6. part. 2. §. 4. n. 2.Groeneweg. ad d. §. 19. n. 6. 94. Maximè cum ea reguia multas pa:iatur exceptiones l. 7. $. i.ft'. de patt. t [8. U 19 /. 59- eod. I. 22. C.ff. de patt.l. {o. C. de transact. I. 3. C. de don. qua htb modo. 95. Etiam hanc, quod filiusexceptiotie conventionis a patre faélae, reóiè ute:ur. /. 33. ff. de patt. E diametro adverratur, /. 17. §. 4. ff. de patt. Divido, aut later fenfit de fiho qua tali, & tum lo:us eft d. I. 17. ita tamen ut ea lucem :apiat ex /. ti. §. 2. infi. ff. de patt. ubi ioli exceptio filio prodeft; quae aliquanio in fubfidiurn extraneo dativr, l. 25. tf '. feq. ff. eod. aut fenfit de filio ut herede futuro, quod eumfeciffecolhgitur, cum :onvenerit fuper ea obligatione, ex qua ion poteft filius nifi ut haeres conveniri, & ita cape d /. 35. cujus rei ratio fubiicitur haec, quippe heredi confuli concefrum eft. 96. An etiam uni ex heredibus? Heic liftinéfione res tranfigenda : Nam aut :gitur de obligatione uni ex heredibus dquirenda, aut de liberatione a nexu rel exceptione ; Priore ar ticulo, fi fit inculum quo quis adftricius fit ad aliquid dan-  if* f ELTMANNI TRACTATUS juftitia, exigunt qucefunt extra pubiicas tabulas: Senecas.Benefic. ix.tfi.de ha 27. mos etiam primitivae Ecclefiae fecundum quem faltem haereticos averfati, pro lege non immerito cuftoditur, arz. I. 32. ff de II. 107. Obft. non poffunt contrahere, l. 4. §• 3. C. de bceritic. tf manicb. contractus autem funt gentium juris, l. 5. ff. de l. tf I. cujus ergo nulla eft communio cum hereticis, nee ergo fides iis fervanda. 108. Refpondetur quod d. I. 4. loquatur de iis qui infigniores&peftilentiffimï funt, quales Mamchaei, qui negarunt SS Trimtatem : rejecerunt vetus teftamentum &c. pubheum crimen commictunr. d. l' 4« §. 1. & cum ideo bona eorum in fif- dandum mihi, id ego uni meo paóto non acquiram, & ita eft. /. 137. §• ftff. de V. O. 97. Ratio eft ex jure explorato; ita enim LL. xir. tab. vocantur quatenus receptae in ufum forenfem, ut 'in l. 4. tf l. pen. C. de legit. bared. petenda, quod ipfo jure inter coheredes five confurtes dividerentur actiones , l. 25. §. 13. ff. fam. berifc. I. 6. C. eod. & quia unus haeres non nifi pro parte defuncti perfonam fuftinet l. x. C. de ber. aclion. Huc etiam pertinet /. 56. §. r. ff de V. O. judicio Cujaci in explic. d. I. 33. qui ut Valerius ille in verfu olim dixit Antiftes mihi millibus trecentis. 98. Eft qui dicit in d. I.56. non fuiffe eam voluntatem pacifcentium. Nimis divinatorium! Id quoque lubentius admiferim, quod ideo Titius in d. I. 56. non teneatur nifi pro ea parte qua eft heres, quia ultra fuam portioncm habetur pro extraneo. I. 14. C. de R. V. 99. Si vero quis mihi fit obligatus ad aliquid faciendum, id uni ex heredibus, cui per pactionem profpexi, proderit, cum factum non nifi uni praeftari queat. /. 72. pr. ff. de V. O. & quia Xvirahslex hic non obflai l. 2. §. x. I. 4. y. i. d. t. d. I. 72. Quod fi vero de exceptione fermo inftituatur, ea uni adquiriretur , l. 33. ff de pact. cum de ea ml vetitum in jure civili prifco. 100. Pacfa fervare cum fit aequitatis naturalis /. 1 pr. ff. de paSt. & haec cüm ratione naturali? & gentium jure promifcuè ufurpetur; J. 3*.jf. depof. I. g.pr. ff. de bon. damnat. I. 84. §• ï.'ff. de R. I. hinc patet cum iis rectè nos convenire, quibufcum jus gentium nobis eft'commune, quod cüm inter omnes homines conftitutum fit, $. r. t de I. N. G. tf C. & hoftes mortalium cenfu exempti non fint, etiam cum iis jus gentium colitur. I. fi. ff de legat. Sine quo nusquam tuta fides, fed caedes & bella aeterna. ior. Aft inquient alii, veteres dolum etiam bonum dicebant: maxime fi adverfus boftem qids macbinetur: l. 1. §. 3. ff. de dolo malo. Refpondeo, fi fides data eft, tune dolus efl malus eam fallere imo perfidia. 102. Videbo an obftet /. x. C. de commerc. tf mercat. Pianè non Nam cum barbaris, quia homines jure gentium utimur, i. 6. in fi. ff de bori. damnat. & aliud eft aurum illis fubtili ingenio aufferre, aliud fidem iis datam fallere, nam illud Anglos quoque facere narratur, quod tamen nee femper fieri compertum habeo. . 103. Praedones autem & pyratas quamvis jufti hoftes non fint, l. 24. ff. decapt. tf poftlim. reverf. tamen quia homines, cum illis nobis óc jurisgentium commu- j nio. /. 31. ff. depof. Dices vi aut metu id cenferi factum , ideoque id refcindi I poffe. I. 1. ff. quod met. cauf. Refpondeo id verum fi cum aliquo conveneris i metu compulfus aut vi, cum eum pro viro bono haberes, fecus fi cum ab eo initio libere contraxeris, & remifiis animis, ut ait Guil. Oniac. QQ. jpur. Phi- j lof 35- »• 4- cum fcires eum effe prsedonem aut pyratam, nam tum fides data eft j fervanda. arg. c. nolit. 23. q. 1. 1 104. Idem de per duel le & transfuga judicium efto, arg. I. 5. §. 1. ff. de cap. min. & etiam de Jatrone. d. I. 31. ff. de- \poff Nam adverfatur, quod hic cogna- 1 tionem quam natura inter omnes homines conftituit, h 3. ff. de I. tf I. violet: & ideo a quo vis impune occidatur, l. 1. /. 2. C. quando lic. unie. nam id obtineret, fi non cum eo qua tali, pactum conventum effet. Grot. de I. p. tf b. 3. c. 19. n. 3. 105. Cum haeretico non aliter fe habet: arg.l. 1. ff. de patl. Silhon. miniftre d'Eftat , part. 2. difcours 4. fi fidem ci datam rumpamus, Deus vindex erit, id ; oRendit Uladiüai exemplum propter non ' fervatam cum Amurhate pactionem. Credo quod ideo Romae in Capitolio proxima apud Jovem fidei fedes pofita. Cicero lib. 3. de offic. Rofin. 2 antiq. Rom. 18. ; ne violaretur facile fides. | lod. Et fi nee patrati fceleris poena aut I malus magifter adefiet, fi non lege ei pro|fpectum, quam multa pietas, bumanitas, juftitia, exigunt qucefunt extra pubiicas tabulas: Seneca s.Benefic. n.tfi.de Ira 27. mos etiam primitivae Ecclefiae fecundum quem faltem haereticos averfati, pro lege non immerito cuftoditur, arz. I. 32. ff de II. 107. Obft. non poffunt contrahere, /. 4- §• 3. C. de bceritic. tf manicb. contractus autem funt gentium juris, l. 5. ff. de I. tf I. cujus ergo nulla eft communio cum hereticis, nee ergo fides iis fervanda. 108. Refpondetur quod d. I. 4. loquatur de iis qui infigniores&peftilentiffimi funt, quales Mamchaei, quinegaruntSS Trimtatem : rejecerunt vetus teftamentum &c. pubheum crimen committunt. d. I. 4. §. 1. & cum ideo bona eorum in  -DE }ÜRE IN RE et AD REM Êfcum cogantar , d. I. 4. §■6- inde fit I ut fi convifti quod expreife traditur d. I. 4 i 3. in fi. non ampA'uS contrahendi habeant facultatem. tfoc argumentum | traftavit nemo meliu* G. Rittershufioh- . bro fmgulari, q;i^ praster Cajum Vatienum; utrogueffce laudabït omnis. 100 poftren» definiuonis verba te, in idemïmMQ*ód ita 'ntelligas fi de re fit, 5^ e/l m Patnlrioni° noftro, mm ti extra cömmerciüm pofita & cenfura nuMusin bonis, non erit objecfum c0nvendonum, quas privati inter fefaciunt- S- 7-^8. /• de R. D. Sicut nee ea qa$ vel utilitate vel aucf oritate ad jus publicum fpedant, /. 7. $. 14. /. 38./. . de patt- l' 42- eod. aut ex natura defcendat. /. 34' ff- d t. I. ïo. C. de lib. cauf. ne. Nee valent paéta quae contra juris civilis regülas aut Praetorum edicfa farit. I. 28. de patl:. I. 27. ff. de R. 1.1. 2.1. 12. %. 1. /. 18. ff. de patl. dot. l.$.$. j d.t. aut contra imperii conftitutiones ufuraria fint, Receff. Imp. Auguftce Vindel. 1548. tit. 7. §. 8. aut fupermonopo- ] Jiis exercendis. Polit. Ord. Imp. an. 1577. Üt. 18. § 2. & hoe elf quod dicitur. d, 'l 7. v- 14. 'tf generaliter quoties patlum d jure communi remotum eft, fervare id non oportet: expreflum Harmenop. d. tit. 9. 15. irxfcc tm koi»cl vofttfxct. I. 1 C. Theod. de patl. imo apte magis / 6. C. Hermog. d. t. quod contra juris formam. 111. Et cum fecundum eam, tit funt certi obligationis & dominii acquirendi modi, itaque quoque acquirendae haereditatis, teftamentum & lex, fit ut pactiones de hereditate viventis, odiofa effe videantur, tf plena triftiffimi tf pericu- lofi eventus. I. fi C. de patl. I. 15. / 19. ' pr. eod. arg. I. 6 ï. ff. de V. O. Hahn. de jure rer. concluf. 70. n. 1. tf z. \ 112. Quae ratio > cum etiam obtineat • ubi de mutua fucceifione actum eft, nee j ea conventio effecf umfortietur, maxime 1 cum hac in re fingula lege militibus pro- j fpeétum, d. I. 19. in quibus contemplatione mortis donatio fadta cenfeatur, ut lion obfeure fêntit Harmenop. d. tit. 9. j §. 30. quas exceptio firmat regulam. arg. ! L i. in fin. ff. de R. I. 113. Idque cum cefiet, in illuftriüm | conventionibus gentilitiis, quas appellamus Erbverbruderungh, non ex jure civili , fed ex moribus eas robur habere, confequitur: Wehner. obf pratt d verb. & ex fublimi Principum Imperii poteftate. Auctor, de jure fucceff. Sereniff. Dom. I Êrandenb. in Clivia tf annex. p. 101. / 114. Quibus etiam vis accedit mutuo I I conjugum pacto, de fuccedendo fibi ihvicem, Pek. 1. de teftam. conjug. 8. n.2. Neoftad. de patt. antenupt. obf. 2. Frid. a Sande de feud Gelr. tr. 1. tit 2. c. 3. n 1. quod fi valeat in vim ultimae voluntatis , a fuperftite poteft mutari, arg. I. 4. ff. de adim. leg. I. 32. $. 3. ff. de don. int. vir. tf ux. J. 1. I. de donat. CarpZoV. Jurifp. for. p. 2. confil. 43. defin. 10. Et ita noftra facultas juridica refpondit Anno praeteritó 1662. Quod fi admittamüs non nobis contradicet Wilh. Radelant. decif. Ultrajett, 93. US. Quod fi vero duó inter fe pacifci contingat de tertii alicujus viventis bonis, quae poft mortem ejus ipfi iperant, ea conventio valet fi confentiat ille tertius. i. fi. C. de patt. idque jam antea fanxerat Conftantinüs, ut conftat ex l. z. C. Theod. de famil. hercifc. ficut etiam ea quae fadta decommunionererum, quas ex incerti alicujus hereditate capere poffern, h 3. §. z.ffiprofoc-. Fr. Raguell. ad d l. fi. 116. Pacta quoque quae contra bonos mores fiunt, nullam habent firmitatemj d. I fip,. Scholiaftes Harmenop. d. tit. 9. J. 28. In Codice Hermogen. tit. de patt. ut citatur in Confult. veter. JCti. pattumneque contra bonos mores, neque contra leges emiffum valet: quae lex eft ordine altera. Idehï traditum l. 8. C. Grêgor. d. tit. de patt. 117. Quibus cum advetfetur concuiTio & èalumnia. I. 5. pr. ibi turpia lucra. ff. ie Calumniator. I. i.ff. de Concuft. eaque in_ advocato intelligantur, qui de parte rei, fiiper qua lis eft, pactus eft, jurè improbata eft ejusmodi conventio. /. 5. C. de poftul. I. 20. C. mand. I. 15. C. de procur. I 53. ff. de patt. I. 6. §. fi. I. 7. ff. mand nam eftïPyaA*/3/*mera. Mores confentiünt. Inftrutt. cam. Hevet. mann. art. 50. Inftrutt. Cur. Holland, art. 81. tf82. Jus Omland, lib. x. art. 36. 118. Ejus ratio petenda ex lege Cineia, quae & muneralis dida, fi fides Fef:o de V. S. & Plautö in fragm. Neque nuneralem legem neqüe Lenoniam: qua eau :um erat, ne quis ob caufam orandam pe~ :uniam aut donum accipiat: Tacit. 11. Annal 5. Pompon. Laetus de LL Rom. Titli lege eidem profpectum, ut canit & Aufoniüs Burdega'enfis. Juris Confulto cui vivit adultera con. fa* Papia lex placuit. Julia difplicuit. Quceritis unde hcec fit diftantial femivir ipfe X Scan-  i0 FÈLTMANNI TRACTATUS Scantiniam metuens, non metuit Ti- Adi Plin. 5. Epiftol. 14. / 119. Poftea Claudius 'capiendis pecuniis modum pofuit ad dena fejlertia: Tacit. annal. lib. ii. c, 7. óchancjuftamcertalnque mercedm: intelligit- Sueton. Nerone. c. 17. quas fumma eft centum aureorum. Lipf. V. Cl. ad Tacit. d. c. 7. Rauchin. 2. var. IeEt. 7. quam capere advocatis licet > l. 1. §. fi cui ff. de var. tf extraord. cogn. fed non nifi peraéfis negotiis. Plin. d. lib. 5. de palmario tamen feu viótoriae praemio etiam ultra eam quantitatem pacifci licet. d.l. 1. fi cui. In Germania arbitraria eft falarii aeftimatio fed in Bel. gio plerumque certa & publice praefcripta. Jus Oldampt. I. 1. art. 135. 120. In Medico ob evidentem concuffiohem, huic enim ut corpus redimeres , quidvis dares, idem juris eft, l. 3. ff. de I var. tf extr. cogn. I. 9. C. de Profeff. tf Medic. lib. 10. cum etiam ab initio femper in incerto fit, quid futurum fitjuftum falarium. 121. Si poitea quam conventum, fis oriatur neque in idem confenfiffe eos di- j catur , obfeuri pacti interpretatio fiet contra eum, qui appertius potuit dicere tegem five emptor fit, five venditor. /. 39' ff- de pat):. 1.172./. de R. I. Harnienopul. d. tit. 9. y. 24. 122. Objicitur /. 34. ff. de contr. empt. Relpond. ibi emptor pactum adjecit, fibi ergo imputet quod legem non dixerit apertius. Vel 2. quod eo loei proponatur venditio non fimplex, fed rei generis & alternativa, quo cafu venditoris ut debitoris, efl electio. 1*3. Plane in judiciis fecus eft, nam id quod utilius ei eft\, accipiendum eft: l. 66. ff. de judic. quia ea non dependent ex duorum voluntate , fed ex unius arbitrio , ideoque non infpicitur in libello conventionis, quid reus fenferit, de eo enim folliciti non fumus, fed quid aéfor voluerit./. 83. §. Z-ff.de V. 0. I C a p u t XXXf. is 1- De conventione ftSta , Indebiti folutio an ie verus fit contr aldus ? nove traitatur, Quomodo ex facto non licito jus ad rem \. adquiratur. Furti pcena capitalis defien1. fa. An ex ailu oriatur obligatio inquirii- tur tf de transatlionis , donationis tf i. nuptiarum genere difputatur. ï. e 1. "pOfl veram conventionem nunc de l- JL fiéta paucis erit difpiciendum. Ea a autem tune intervenire creditur quoties - obligatio quafi ex contracfu oritur, vid. >- cap 30 ti. 55. Wegner. difp. I. 13. th.i. cujus caufie enumerantur t. t. Infiit. de ƒ obl. qua q. ex contr. nafc. ubi Vinn. ad pr. ; / n. 4. I 2. Ex iis omnibus quis ita firmiter ad1 ftringitur quafi contraxifiet, id eft ac ii • expreffa conventio five duorum confen- • j fus in idem placitum interveniffet, /. <. ! pr. tf $. i. ff. de O tf A. 1, 3. Et quia ex re hic obligatio nafcitur. | l. 46. ff. de O. tf A. ideo jus ad rem non ; minus tribuit, quam quae eft ex vero : contracfu. arg. I. 7. §. 2. ff. de patt. ibi, . fubfit tamen caufa. Adi Balduin, catecbef. ■ jur. civ. cap. 4. pag. 163. 4. Sed quid indebitifointio inter eas obligationes quae quafi ex contracfu nafcuntur ? cum videatur elfe verus contractus, nominatus & re initus §. 1 I. quib. mod'. re contrah. obl. imo alibi diftraftus appelletur. d, §. i. in fi.§.6.I. de obl. qua q. ex contr. 5. Refpondeo quod folutio indebiti verus videatur contractus, fifpectemuseum cui fol vitur, is enim re obligatur perinde ac fi mutuum accepiflet. d. §. 1. 6. Quod fi autem intueamur eum qui folvendi animo pecuniam dat, tune obligatio quafi ex contractu nafcitur, is enim quafi contrahere id eft tacite pacifci videtur, ut fi appareat poftea, debitum non fuifle, id repetere poffit. d. §. 6. 7. Et fi tandem de eo conflet & folutam errore pecuniam condicat, indebiti folutio retro facta diftractus potius videtur. d. $. 6. I. 5. §. 3- f- de Ü. tf A. 8. Ex faóto non licito etiam obligatio nafcitur, /. 9. 5- üi* quod illicitc: ft\ de publican. ld appellatur maleficium, j. 2. /. de oblig. I. 1. pr ff. eod. veldelicium rubr. Inft. de obl. qua ex del. De eo autem obligatione ex delidto etiam pcenali hic quaeritur , cujus poena non dependitur reip  DE JURE IN RE et AD REM. Xtf reip. fed privato alicui datur. Vid. Doneli. 15. comment. 33. 9. Quare crimina atrociora, quae ex legibus publicorum judifiorum veniunt, /. 1. jf.de publ. jud. &q^omm executio cmvis ex populo plerumque permittitur, §. I. I. eod. non funt hups loei. 10 Nee etiam crimina extraordinaria, t t if.de extmord. crim. vel privataquoquèmaleÉcm, quoties criminaliter & extra ordinem agitur. I. fi. ff. de priv. del. l.fi.ff éefurL n. Quanquam enim ex hifce poftremis illi demum, qui laefus efh privatim aólio detur, cum tamen ad utilitatem & rem familiarem actorisnonpertineat,fëd ad folam delicf i ultionem , non magis ex iis jus ad rem ipfi adquiritur, quam fi judicio publico aliquem accufet. 12. Quoties ergo non publicae difciplinae vigor, fed privatorum utilitas fpectatur, toties ex maleficio is qui deliquit, obligationis vinculo teneri & laefo jus ad rem competere, dicitur, d. I. 9. §. 5 ff. de publicci?i. I fi. ibi pecuniariter. ff. de priv. del. 13. Idque propter delictum quod vel fponte vel ignorantia contraxit. I. 2. ff. de II. Prius contingit in furto, rapina, damno injuria dato, & injuria. pr. 1. de obl. qua ex del. I. 4. ff. de O. tf A. Pofterius, fi judex male judicavit, fi quid dejectum vel effufum etc. fi in navi caupona vel ftabulo furtum fit factum, t. t. 1. de obl. quee q. ex del. 14. Poft litis conteftationem ei quoque qui actione populari experitur, jus ad rem competit, etiamfi enim per eam jus populi tueatur. /. 1. ff. de popul. aÜ. tamen tune creditoris loco habetur. /. 12. pr. ff. de V. S. 15. Neque contradicit nobis Paulus, quando in l. pen. §. 1. ff. de pop. act. inquit , qui habet has actiones, non intelligitur effe locupletior: Nam id verum fi judicio non fit contractum d. I. 12. Vid. I. 3. §. 11. ff. de pecul. 16. Ex furto tamen hodie quod ad peenam adtinet, vix quifpiam jus ad rem nancifcitur, nam publicae difciplinae vigor fere privatorum utilitatem abrogavit. Si illud fit improbius, tune qui illudprobrum admiferunt, è infami trabe fufpenfi longae fiunt literae. 17. Ea laquei poena gravis quidem, jufta tamen nee facris paginis eft contraria. Non enim alias ultimo fupplicio adficitur, fur quam fi is, die nocluve alicujus fores , cedes, receptacula, arcamve ruperit 3 aut cum afcenfime aut telo animo re- fiftendi idfecerit: ut Zieritz. vertit Caroli V. Nemes. art. 159. Vel ter aut fi faepius iftud crimen admiferit. art. 162. d. Nemes. Carol. Lipfius de milit. Rom. lib. 5. dial. 18. ad Polybii ifta; Qui ter ob eandem culpam mulcïatus: fcribit Videfis tf nota. Etiam leviores tf pecuniarice culpa capitales fiunt fitter repetitce. Caufa quod talem pravo ingenio cenfebant tf faftum ad peccandum. Fortaffe tf contumacia iis vifa punienda tf quod quafi per contemptum ludibriumque legis peccaret: 18. Quibus cafibus falus populi eam poenam fiagitat, arg. I. i. ff. de oblig. I. 13. ff de offic. prof. ut fruftra clamitent alii proportionem adhibendam efie, cum fumma illa lege iftud fupplicium nitatur. 19. Locus Exod. 22. 1. hanc fententiam minime deftruit, nam jus iftud inter folos Ebraeos, fuit cuftoditum, qui eum dominiorum diftinctioni praefcripferant modum, ut fi quis furtum poftea faceret, quintuplo reddito, liberaretur. 20. Si autem Noachides vel gentiles furtum committebant, five inter fe fibi facerent, fïvejudaeis, etiamfi tantillum clepfiflent, ut nee pruta feu nummulo, quo minor nullus, idvaleret, gladioplectebantur, cum Ebraei ob ejusmodi rem minimam furti non obligarentur. Gem. Babil. tit. Sanhedrin, cap. 7. Selden. de I. N. G. ad difcipl. Ebraor. lib. 6. cap. 2. 21. Unde jam apparet capitalem peenam , quae hoe feculo trium literarum homini inrogatur, cum juftitia non pugnare, ex variis enim gentibus &nationibus coè'unt mortales in focietatem, nee ufpiam invenimus, legem talem apud alios populos difcretioni mei & tui efle datam, quare illud omne ad Ebraeorum jus civile five proprium, referamus. arg.l. n.ff.de Ltfl 22. Quinimo fi dicere fas eft; etiam in ipfos profelytos poenam furti adeo atrocem fancitam reperimus, quae generofis animis acerbior morte videri debet, eos namque qui quintuplum praeftare nonpoterant, vendi volebant. Exodi cap. xi. 3. junct. I. 209. ff. de R. I. 23. Non omnia contractuum & delictorum genera hicfingulatim explico, quia ea omnia apertis conftant firmamentis, ut nemo fit, qui ambigere audeat, an ex iis obligatio & jus ad rem adquiratur ? l. \i. ff. de O. tf A. §. 2.1. eod. ibique DD. 24. Sunt etiam ab omnibus juris noftri interpretibus pertractata fatis, & fi quid clare magis & ex certis principiis dici poflit, id alibi tradam. 25. Illud adhuc examinemus, anrecte X 2 cnm  i$6 FELTMANNï TRACTATUS cum Cl. Tabore p 3. jurifp. elem.fect. 3, tb. 31. actus ponaturmembrum ejus facti, ex quo obligatio oritur & jus ad rem ? Quod vix videbitur cum juris noftri principiis convenire, fi dixerim quid actus nomine hic veniat, & fi actus quofdam hic commemorem. 26. Actam autem generale verbum efle Labeo de£nk in /. 19. ff. de V. S. fed hic fignificat negotium, quod variis modis perficitur & a conventione vel maleficio feparatur. Vid. Bocer. dé donat. c. 1. n. 2. 17. Etiamfi enim fiepè actus fiat pei conventionem &contractum, tamen ideo actus ipfe non poteft dici conventio aut contractus, cum per rationem naturalem conftet, quod modus quo aliquid fit, ab ipfa re, quae ex eo perfectionem accepit, fecerni debeat. 28. Quare transactionis non aliud ge-1 nus proprium reperire datur, quam quod! fit actus, neque pactum aut contractus appellari poteft, licet alterutro interve-' niente nonnumquam perficiatur. /. 2. ff. de transact. I. 4. /. 6.1. 15. /. 40. eod. Bachov. ad Treutl. 1. difp. 7. tb. 1. lit. d. Vinn. de transacl. c. 1. n. 8. Hahn. ad Wefenb. parat. ff. eod. n. 2. 19- Donatio quoque quamvis pacto & ftipulatione fiat. I. 2,2. infi. ff. de donat k 35- Pj eod. nihilominus ejus genus rectius dicitur efle actus, quam pactum vel contractus. Alciat. ad d. I. 1 p. ff. de F. S. Bocer. d. I. Harpprecht. ad pr. I. de donat. n. 9. Wiifenbach. difp. Inft. d. tit. th. 1. Diffentit Treutl. 2. difp. 19. tb. 1. a. ibique allegati. 30. Nuptiae pari ratione melius dicuntur actus vel conjunótio, §. 1. I. depatr. pot. quam contractus, heet mentione & repromiflione, /. i.ff defponfal. vel confenfu contrahantur. /. 30. ff. de R. I. uti planiflimè fcripfi, in Spicil. ad Inft. t. d. §. 1. verb. conjunüio: 31. Haut difficulter nuncintelligemus,' num ex actu jus ad rem adquiramus; Ut enim ordiar a transactione, ea vel fit datione aut retentione, l 38. C. de tranfott; & tune non jus ad rem, fed potius jus m re ex tali aétu oritur. arg. §. uit. I de offc. jud. juntt l. 20. C. de tranfatt. 32. Et quod ei qui dedit, obligatio adqurratur & a&o praefcriptis verbis detur,1 l. ó. inn. L. a. t. id noh" adferibere traniacüom, jed contractui innominato, /. ] 7. $ 2. ff. de pact. I. 8. in ft. I. 15. ff. de , praifcript. verb. per quem is actus ah'quan-j do celebratur. d. I. 6. tf l. 33. C. detran-l jaflf. I k. 33. Vel perficiunturftipulatione Aquihana & acceptilatione/. 2. /. 15 ff. eod. & eo cafu non jus ad rem adquiritur, fed id quod antea competebat, poft tranfactionem, efl ipfo jure fublatum, ut ex eo nulla amplius actio moveri queat / 19- C. d. t. I. fi. C. fi adverfi tratfact. 34. Aut fit per ftipulationem fimpticem, & tune jus ad rem, quod accipit ftipulator, non fluit ex ipfa tranfactione fed ex verborum obligatione, qua in actus eft geftus. d. I. 6. tf l. 33. /. x Jt ff. eod M 35. Nuda conventione avitem, fitranfactio fit inita, tune tranfigentibus exceptionem largitur. d. I. i9. tf 1. ftve apud. C. d t.l. 21 C. de pair. qui tamen jtunc nullum jus ad rem adquirunt, fed id quod habebant, retinent. I 36. Et quanquam hodie ex pacto obligatio nafcatur, uti dixi cap. 30. n 33. tf feq. & jus ad rem nobis tribuatur, ii fic tranfactio mterpofita fit , attamen illud non ex tranfactione, fed ex pacto ems ; caufa interpofito nafcitur. 37- De donatione idem dici debet. Quod emm jus ad rem nancifcamur ex donatione fi vel ftipulatione vel pacto fit facta, iftud hifce modis debetur, per I quos donatio perficiuntur. d. I. 21. ff. tf l. 35. C. de donat: Nov. 162. cap. 1. | 38. Si vero rei traditione peragitur, tune non juris ad rem fed dominii & juris in re adquifitionis genus eft, uti ait Tutanus in pr. I. de donat. §. 40. in fi. I. 1 « ' \ ff* de donat' ibi doni datio. ff de' V O* ^ am°U' & L 7S' %'fi' t 39-. Ex nuptiis denique non jus ad rem jure civili nancifcimur, cum eo communio bonorum inter conjuges ignoretur. arg. I. 51. ff. de don. int. vir. uX. Foaner' i.fel. antiq. n. Sultholt. diff I. 2. abb. 18. Riemer. 2. UI. Qh r> r 40. Sed potius mpérfonam, quia iis :ontractis alter alteri obligatur ad eapraettanda, quae ex lege matrimonii debentur, uti cernere datur ex facetis eo nominè propofitis actionibus , apud Guil. Durandum in fpecul. vide & Kitzel. Synopfi matrim. cap. 10. tbeorem. 4 Ut. c. et ea quae dixi cap. 2. n 23. 41 Quodque. hodie bona inter conjuges communicentur, cap. 19. n $2 ?eq. id non ad nuptias referri debet'fed >oüus ad focietatem , quae eo aftu fiw e contrahitur. /. 4. pr.^ pro foci0t Ca-  DE fURE IN RE et AD REM. 1$7 man. ad tit. I. de oblig. & Cl. Greve difp. I. io. tb. 29. 7. Nafcuntur autem ex proprio quodam jure, eoque vel publico, quo pertinet caufa ejus obligationis quae nafcitur ex pollicitatione, per eam enim quis non minus adftringitur, quam ii confenfum effet a duobus in idem placitum. /. 3. $. 1. /. 9. ff. ie pollicit. Cujac. 19. obf. 32. Felden.' ad Grot. 2. de j. p tf b. 11. n. 14. 8. Vel ex jure quodamprivato, eoque 'iterum vel tali quod dirigitur juftitid uni- verfali, & eo refero caufam obligationis ejus, quae parit jus perfonarum & actio- jnes praejudiciaies, c. 8. n. 14. ea namque ontur ex variis caufarum figuris enar- 'ratis. d. cap. 8. n. 4. tf 5. j 9. Vel ejufmodi jure privato., quod regitur juftitid particulari, eaque rurfus vel emendatrice, & ex hoe jure repeto caufam illius obligationis, qua res mea. mihi debetur. pr. I. de attion. & qua poffeffor rei meae mihi adftringitur eam mihi reftituere, ut dixi cap. 9. n. 11. Huc pertinet negatoria in cafu /. io. §. 1. ff. ft ferv. vind. 10. Eam enim obligationem, ex qua oritur in rem acfio , etiam comprehendendi in d. I. 1. pr.ff. de O. tf A. indicat inferiptio, d. tit in Bafilic. Sic e~ nim habet «tsH wspi dyaytSu '%% Ai«$o{m» «V. t/«» tviHsxfjtivu*: Et de attionibus ex varns caufis najeentibus: kwee l. 25, pr. ff. de O. tf 4. 11. Vel denique obligatio oritur ex jure privato, quod dirigitur juftitia fynallatticd, & haec latiffime patet, quoties enim acfio in perfonam in jure prodita, toties obligationem quandam contracfam effe, certiffimum eft. Vid. cap. 8. n. 13. 12. Jam vero faepiffime contingit, ut, ea obligatio non poifit referri ad unam ex illis quatuor caufis ordinariis, quas commemoravi b. c. 32. n. 6. quasque recenfet Tribon. in §. 2. I. de oblig. quare eam dicamus pertinere ad varias caufarum figuras. d. I. 1. pr. Adi Mollenbec. cent. 3. divif jur. 23. _i3- Obligationis iftius, quae fic ex variis caufarum figuris nafcitur, exempla quaedam hic recitabo. Ubi primo occurrit ea, per quam is qui rem etiam poffidet illam , cujus ego dominium amifi, /. 3. $. 1. ad exbib. I. 7. §. 1. tf z eod. juntt. I. 23. §. 2. ff. de R. V. eam exhibere tenetur. cap. 8. n. 18. tf 19. 14. _ Huc quoque pertinet illa , per quam is adftringitur, qui in jure interrogatus refpondit , aut per contumaciam X 3 filuit, C xvvt XXXII. Explicatio 1. 1. pr- ^ je O. & A. Quomodo moprio jure b ex varns caufarum üguris, oiiiigaüonajcatur? Exempla attïonwn plurium enarrantur, tfnovè in earum caufas inquiritur. h /rviclo. riam daturum quos prhnttm orknte fole confpexiffet: tum accejjife Gambaravz ad Fream uxorem iVodan, & Uinilis •vitloriam poftulaffè , Frearzque conf- z  i7o FELTMANNI TRACTATUS de nobis etiamnum fuperfunt , bellebard (d) & bardifa°n.~\ anno serae Chrilriana? DLX.ÏIX inundaverint Italiam ( quadraginta & duos annos inhibitaverant, exciti Vid Paul. Walnefriedc Diaconus lib. i. de grflis Longol'.n-dor cap. 5 ér fill Putean hiflor. Infubr. lib. 2 pr Abb Orlperg. p m, 1 1 ér feqq (f) 6 Alieno folo) Quod hodieque Lombardia appdlatur , co,, plectüurque J-abaudiam, Montem ferracum, tVjediolanum, Parmam, Modenam , Mantuam , &c Poftea tamen iidem Longobirdi larius impcrirarunr. ('g) . Aucloremhabeo] -dd. Coccej jur pw bbc t. x. num \ ér cap j num xH ér feqq Dixi eüatn ad Bockelman. j publ jus p. '(h) 8. Aliis popults\ m±Sv]ck,exam,feua, I cap. l. quaf, 2, ér 3, Coccej. feud, prof at, §• 4- I (i) 9 Ideo ea ad Gerrnanorum) Longobardorum 'feil & deinde Francotum ut jam dixi. Eti.:m de Longobardis Nota III dixi De Francis add. Picard. antiq. tap 17. &, uc alios mittam, novifiime V. Illuftr. Menfonem Altingium Nolit, Batav. ér Frif part ■.. lit. F. num, 1. Ubi «Sc difces, Francos aliter & | Salios cognominari , ab antiquis fc. ad Saiam j & Üceanüm fèdibus: quo epitheto diftinguuntur & a tdiquis Francis, qui fuperiora velue emifli coloni ad Hercyniam ufque SyJvjm Nicrumque tiuvium occuparuni, Chauis vicini, hinc Cbattibar.'t appettau Cumque hodierna Twentia & Bcnthdmieniïs Comitatus anriqux Trans IfaJanix portione» fint, ftlting.aof!';.ƒ>*>•/. I 1. lit. B num 9 confequitur, & hos Salios j fuiffe , conléquenter & Francos. Piccardc. d. cap 1 7, ■ lia tignificaüone iala ér Aulam, Camerar, z oper fubf 64; 6c locum comitiishabendis deftinatum notat Alting. d mm \ ér lit S n 1. ('iccardt d cap. 17. ubi ScBentbemii talem Salam fuifïè air. Olden-Saia 6ne tribus circ'uer horis fJenthemii fala diftans, talem veterum Francorum Salam apene prx fe fert. Sedes Fubantum (quafi qui tho Benden, id eft, catervatim aut turmatim exeant, dicti) ditionibus iwentix 8c Öenftiemii comprehenfasautadfines ol m fuiffe , vel ipfa nomina loquuntur. Certe Benthcim eft domus Tubantum. In hujus vicinia habes Bentlage id eft ca/lra Tubantum. add. Alting notit part, 1. lit, T. num. 7 In • domum ilbm atque Sedem Fubantum, BentheimiJm, fequens Fpigramma coliocavit Paul. Hachenbcrg lubant. pag 86. I Me gens clara armis olim tenuere, Tubantes. | Me vajla Drufi muniit arte labos 5 junxi Francorum viHrix mea f ceder a fceptris: 'IrajcEtique de di jura fuperba foro ICum Soljr/ne pereunt: bis pulfo tympana circum Mcmphin, éf hac tremuit trux pietate Pharos Alta Fala time refero primordia fi'trpi; I Et genuit Comités Aula Batava jneos. Afccndas: firn tota feges: quo faxa Creator. i Ejfcc'tt, ferro fulcat arator agros j Incumbitque nemus lapidi, Thetis humida monti, j Et natat in media carpio rt/pe fenex I Die Najfovi aquilas! me fantlior infula cingit, !Sceptraque Apoftolko firt Comes alta pedo, Hoe magnum, triplex quod condo fanguine Tt? gnum Majus, quod Chrifti nomina ferv» mei, Vi-  D F, F I ü D I S. Ca p. I. x?t 2. IJ enim aliud fcriptum aliud fine fcripto venit. §. 3. I. Je ^- -W. G. Apud Germanos autem jus feudorum & expreffa' legislatoris voluntate, lib. 5. feud. tit. 1. & feq. maximam vero partem confuetudine introducf um elf. 2. F. 9. pr. 2. F. 83. [2. F. 1. j)r. 2. 26". domino committente. & §. moribus.'] 3. Nee ejus vilis in ea gente aucf oritas 5 quod corpori juris additum accepimus a Gothofredo (k), fed & in foro receptum (/) & in Academiis docetur j non tamen Videatur Hed. hifi. Vltr. P Scriv, }n pr. Holl. ér Wefiff $M anti1 Germ' bl>. 3. cap. 12. Stangef- Annal. Weftfalic lib, 2. cap. ïq.Tefbstnak. Annal. Cliv. part, t. Dous Annal, lib. % Ponton. Hiflor Geldr L ii.Ub Emm. Hifi. Prif bh «5. Vcrüculus cujus t-pigrammatis quartus Jucem capit ex prxfati Altingii 'notit. pag. rijit B- n ig.^ibi: Conflat veroex catalogovetvfoVafforum Tra) quoa pritni Cafiellani feu Comftt Benthemienfes fttcrint lra;eclin I. Denique, Salios, quos fupm dixi, Francos fuifle, firmare videtur famofa illa Francorum Lex Salfca: de qua & Camerar /. 1 oper fubf cap 61. Cujus fimofius caput cluit: Inter I.; Sa/ka mulieres ne fuccedant Cujus natales ad Piuramundum (Germanis Waremund) primum Francorum regem, referri videas Vid, tamen Hahn dm legal de jur Sexfcem th. xi. Potcatul. de feud cap 6. n 2. ér feq add . Not. 20-}. inft Plane etfi fuerint & alii Safce fluvii: Camerar. d cap^ 61. Striétius tamen Saliorum territorium antiquum refèrrë videtur princeps Trans Ha'.anix portio Salandia, quafi Saliorum terra. Li is addi merutur Schonhovius de origine Francorum: ubi & Franck quafi aulterum & ri gidum Fe\'p!icat, quafi prx ceteris truces & inexpiabifis irx Frai-corv Edidit hunc autorem inter veteris seVi anafcóta, A. Matthxus. (k) io. Accepimus d Gothofredo] Immo, dices tu, jam ante Gotbofredum ab aliis idem factum eft, Natus eft fiquidem Gothofredus feculo xv<. medio At editiones Corporis juris, qux vel circa Gofhohedi tempora prodierunt , habent tamen adjunctos Feudorum Jibros. Refpondeo: Habent, fed non ea forma qua Gothofredus eos edidit, nee qua eos Ufus Fori recepit. Scilicet Feudorum alia eft editio antiqua Vulgata , alia Aivarotü, alia Cujacii, alia Gothofredi. Alvarotti nulla hodie fedta eft, habet libros tres. Tertium a % F. 23. adi F f8. OJimfubinde id fequebantur: etiam Juris ille Utriusque Monarcha Matthxus de Affiióiis. Vulgata editio , i non habet nifi duos libros; quorum fécundus definit cum libri 2. titulo 58 cui tum omiffis I fequentibus libri fecundi titulis, fubjectx apparent Conftitutiones quxdam lmperatorix, qux nunc in Quinto libro apparent Cujacius autem non duos libros Feudorum, fed quinque edidit. Knimyero librum quidem primum ibi & incipit & finit, ubi Vulgata, fëd tamen eundem inalios Titulos difcindit: ur tituJos ex Cujacii paniuone habeat triginta & unum : cum Vulgata illa Editio non habeat nifi viginti &o£to. Videbis exemplum fciffi apud Cujacium titu'i in hoe libro Feudorum Primo, infra ad Auéloris Cap, jo, § J. Porro, Secundum Feudorum librum in. choat quidem Cujacius ad eundem modum quo Vulgata,- fed eundem alio modo finit, poft Titulum nempe xxi . Nam a Titulo libri Vulgati Secundi vigefimo tertio inehoat Cujacius librum fuum Tertium : ut nofter Titulus 23. libri Secundi, apud Cujacium fit Titulus Primus libri Tertii Sed non habet hic liber Tertius Cujacianus nifi duos Titulosnempe noftros xi, & 24, Mox enim cum Titulo noftro if". inehoat Cujacius fuum librum Quartum: fed hic liber Cujacü muko prolixior eft^ continet enim titulos 109. Titulos enim libri Vulgati Secundi in tot minutulas partes d'vffecat, ut a Titulo 2j, fupra diclo, ufque ad Titulum 58. connumera» tum, Titulos faciat fèptuaginta et duos. Uiienim Timlus vigeümus quintus libri 1. iph eft Jibri quarti Titulus primus,- ita ipfi 2 F. f». §. Cum datur domino, eft Titulus 71, libri Quarti, Qui huic Titulo 72. (live, juxta Vulgatam 2. F,^S. § uit) Tituli tum fubjiciuntur , ebs Cujacius ex privatis quibusdam luris Feudalis Ufu Fori non approbatis Scriptoribus fupplevit: unde & Textus Apocryphi, aut Capita Extraordinaria aut Cujaciana appellantur; legique pofïunt libro Gothofredi fêcundo, a Titulo 7;. ufque ad ejufdem libri finern His fubjicit Cujacius tum librum Quintum, qui equidem & Conftitutiones Imperatorias continet, fed plures quam nofter liber Quintus; inferuit enim eidem & illas j qux hodieque in Secundo libro apparent, quas in Secundo libro omific. Ex his jam diftis nota (1) Nihil deefie in Feudorum libro 2. poft titulum 58. Etfi enim mox fuhjiciatur titulus 73. Ex fuperioribus tamen fequitur, titulos omnes ineilè titulis editionis Vulgatx, ut & Gothofredianx : Gothofredus enim (ut de hujus feditione nunc etiam fubnedtamus) fèrvavit Êdin'onem Vulgatam illam Anuquam : hinc duos Feudorum libros exhibec, eorundemque Primo affignat' Titulos 28. Secundo Titulos j8. eodem modo fcilicet ut Vulgaia illa antiqua Ne quid tamen in Editione fua dcfic, fubnedit & Titulos illos Cüjacianos, eo ordine & numero quo Cujacius eos concepic. Sed & Conftiiuuonibtis Imperatoriis fubjeccis Titulum Cajactanum 'iJbriékbi' ti Feudorum liquit; quafi inchcaregeftüéflS'j Cu. 1 jacii Z -L  r7£ FELTMANNI TRACT ATUS men (ni) eo valiturum momento, ut ufum alicujus loei fmgularem (n) aut legem pofteriorem vincat. arg. 2. F. ri pr. (0) [Fallunt ergö atque falluntur, qui apud Clivios, Julios, Montanos, Marcanos, Ubios & Monaftcrienfes aliosque Veffofaliae ip) populos controverllas de feudis obortas ex jure ille fedarevolunt, cumcertiffimum fit gentes iftas a majoribus fuis, qui Franci fuere appellati, feudorum naturam accepilfe finguiarem priufquam in Italia jus aliquod de feudis •concinnaturg fuit, uti fcripfijam pridem in eo de jure in re éf ad rem. c. 16. n. 13. Nee mirum ; quia non in omnibus curiis eadem eft confuetudo. 2. F. 24. pr. 2. F. 34. pr. §. 1. 4. In Frifia & Groninga agroque ejus focio vix invenias feuda, eorum tamen notitia fiurime neceffaria, cum absque ea jus publicum intelligi nequeat. arg. 2. F. 57. Habent autem refpublicae casterae Belgii feuda & in iis partim proprio partim verö Germanorum utuntur jure: quod & Longobardicum appellare poiTumus. arg. I. 2. §. 7. ff. de Orig. jur. [junct. 2. F. 1. pr. ibi, legibus Longobardorum.~] [5. Apud Frifios Belgas unum tamen reperias feudum quod ex agro novè aggeribus cincf 0 in Hemmemas olim contulit Georgius Saxonia? Dux. Orientaübus oüm quoque non fuere cognita feuda fed a temporibus Karuli V. Imp. demum cceperunt. & offerri & conftitui; quanquam rariora ibi lint. Drentii tamen illa jam antea habuere, qua? partim Trajecfino, partim 7 rans-Ifalanico jure reguntur. Li agro Selverdico, qui Groninga: civitati paret, etiam ultra iftam aïtatern feuda fuUTe at ddhdc exiflere compertum habeo. Tenet et ifta civitas bencficio Ordinum foederati Belgii Wefterwoldam antiquas Reideriae partem, cujus dominium quod dicitur direéturH prifcis temporibus penes alios fuit. Emmius hiflor. lib. 23. & lib. 27. Veïïigïa quoque juris feudalis reperii in prifcis inftitutis Gronings: fepè enim meminerunt facramentalium (r) five teftium qui in alterius verba jurabant, ex formula, quaj exïtac lib. 5. Stad-boecks. art. 26. at abolita (s> lege lata anno M. D. XX1IX. Eft autem ex jure (t) gentium, (u) quae feuda introduxerunt. r. F. 4. 2. 1. F. 26. §. 1. £f 2. F. 33. Hotoman. comment. verb. feudalib. verb. Sacramentales.'] II. Fat- jacii libros, Secundum, Tertium & Quartum, junctim contineri uno fuo libro Secundo. Ex diébs confequhur (1) TexiasCujacianos, ufpote apocryphos , a. 2. F. 7*. ufque ad 2. F. 109. ad probationem non faceie, léd non nifi ad Jnris Feudalis illuftra-ionem, Saneemm tum demum Corpori Juris hi texius a Cujacio affuti funt, cum jam Feudorum Ufus fatis ubique introdudhrs, & tum per Jura Patria , tum per Capitula Juris Feudalis Vulgata antiqua, ftabiii'.us erat. Unde nee cafum in Vugatisanti quis capituüs non decifum, capitula Cujaciana decidere va'ebunt. vid. Mot. 210. infra & Stiuv. dt feud. tap. I. aphorijïn, 7. w 10. Sithman fpeeul Imper, Rom. cap. 2f. n, 4. Ad explicationem tamen & declarationem aborum adhibcri eadem poffe» concefferim Rud ngero 1. controv. feudai. 24. Et nefcio an Capaula haec Cujaciana a nonnullis caute fatis Extravagantia appellaniur; cum Extravagantibus apud Canoniftas vis et robur legum adfic, quxCujacianis deeft, Libri tamen Qu'nti Feudorum Conftituriones Extravagantium nomine porerunt adduci. Liceac his fubjungerc ce'ebrem controvetftam, Autori omiflam: £W feil. fententia fit preferenda fi in uno textu feudali opinionet referantur pluret? Dico, eam qnae menti compilatoris iftius texcus magis arrjfiflS, probabi le fuerit. Veluü, li fententia aliqua lïngulariter firmata appareat. ex. gr. cum additur, dico, vel è contra 2. F. li. /vel alt id e&antiquo. add. Hert. dt feudo nobili feil V %r}: De fee Pro ftipendio fumto, addt iis Fiuum feud cap. 4, §. 4. Hxc liipendia erant perfdnaJia duoio procul. Unde Sc ufitfructus vocatur Feudum. 1. F. 22 f. Sc morie rerminabarur 1. F. I. Cui convenit iftud Lehn. quaft commodato autprecarioconceflum. Quod ultimum Gryphiand. oeconom. Legal lib ;. c. >z, num. 87. commendat vafallis illis qui quotieüe cum dominis converfantur: cum in aula facile gratia excidant, & feudo queant privari: ut aulici comparentur libellis tragicis qui exterius bene compacti, flebiles intus actuscontinent. Auctor h. § 2. num. 5. mavult feudum afehd, id eft , bellum. add. Schoitel Ling Germ pag. 1313. Od autem bona denotare adhuc ex hodiernis Klehwdiis & Einode colligere licet. Ut All odia fint vel res anciquitus competentes, ut fupra dixi; vel qux in totum {all) noftrse fint: at Feuda non nifi pro parte noftra funt. Ceterum, ab illo Feodum, videtur fluxifle alterum boedum, quod antiqui Codices habent Freher. d verb Feodum. Hagemaj. feud, c, (.§.19. Ëx omnibus autem iftis & hoe fequitur, feudum è nonnull:s non recte pronuntiari quafi fefdum. Sed, annon dictum foedum convenit fententiae illorum qui id a vógen deducunt quod Germanis olim idem fuerit quod difponere &c ordinare ? Eft ab eo Sc Vogt & Vogtum: hinc contractet/öV»« & fidum, hinc foedum Sc feudum. v. Thom. Franz,. apud Struv. fy?it feudal pag. m 664 concordat tamen fimul illud foedum cumGerma nico alere: ut feuda vafallus fint data ad alendum. Rb.ct.part, 2, difp, n.fta, 1, ubi & illud *a«, quod eft in fine vocabuli foetum, illuftrat collaI tione illorum Wittum (kReichtum: ut tum (quafi zum vel torn ) fit res ad aliquid deftinata, Add. \Not. 117. infr. Ceterum feudi, foedi, feodi[ ■ ephoedi vocabula, ante Caroli III. tempora non 1 inveniri: tradunt Freheras Rhoti ufque didis lo\cis, Germam receperunt vocem Lehn: velqnod I Commodato quodammodo fimile, vel quod pto ; Mutuo accepto daretur. de quo Rhet. d l. 1 (y) 2».i<;^JScilieettemporisfuccelTu,pollquarn Longobardi Icilicet mundaverunt Italkm. V. 2. F. j ƒ Antea fuit utique tnere Germa» nicum. add. Not, XXX. infra. (s) .3. Sed clientela] Difting inter clientelas in genere, & clientelas feudales, fidem item in genere & fidem feudalem. fa) 2 4. in quo ér dominus] Obtinet enim in Feudis fidelitas mutua. Unde illud: Getreuer Herr, getreuer Knecht t, arg. I. 2f, 11. her. pet l. 5+. §, t. de furt, juntt. Nota ji, infra in fine, ut dominus vafallum hoe fenfu etiam conjugem habere videatur 2. F. 58. etfi dominus non iuret 2 F 6. Thyll collat feud. th 16. (b) if. Germani etiam prifci] Unde Feuda Germanis antiquiifima funt. Vide fis ufum hujus rei. apud Auftorem noftrum hoe cap 1. §, 1. num., J verf. Fallunt (c) 26. Indicant idprceterea] Scilic, praeter ipfam Feudi vocem, de qua jam monui fupra Nota XXI (d) 27. Feionia] Quafi obnefee : ideftabfque ftipendio. Vid Not XXI fupr. Aliter Notj, 289. infra Alia fuppediantur exempla alibi, ita VafTum & Vafïallum (ita enim oportet fcribi) a GermaHico Fajfen defcendit, ut denotetur Feudi vinculum: unde & Faffal. & hinc We fel vid. Bitfch, indic. in verbe: ligium. Matth, de criminib. tit ad L. fui. Majeft cap, I, num 10. Add, tamen Not 107. infra, Huc pertinet Longobardorum & Lombardiae appellatioaes, de quibus fupra Nota III. hem Feuda Francs, & Z 3  in FELTMANNI TRACTAT U S Feud. x6. §. domino committente. guerra. z. F. 27. morgcngeba aut morgenatica. 2. F. 29. inveffitura. 2. F. 2. óf. feq. giiarentizare. 2. F. 34. Theutonica terra. 1. F. 40. allodium. 2. 2'". 54. cavena. z.fF. 1. 6? 2. i\ 2. fodrurn. 5. F. i.1 A quibus et nomen iis inditum. Nam febd veteribus Germanis eil bellum. Nemef. Karul. artic. 129. [Unde barbara; voces fida et diffida. Vid. Cmfiit. Frid. II. poft libros feud. g. 5. et Gallorum défi ac défier. Sic in Conftit. Kariili Al. ad Salicam legem adjuclis c. 4. appellatur faidofus qui. hoftis eft publicus. Videatur et Siccama ad LL. Frifin. in addit. fapient. p. 135. Qui Veed pro febd ex dialccto gentis dixit. In LL. municip. Calcar. quoque eft titulus XXVII. cujus infcriptio; Ein burger die Vebde maeckt.] Sed occafione militiee, ut eam vafallus pro domino feudi fuftineret, nata funt feuda, ut vel hinc conlegere datur, quod vafallus dicatur miles. 2. F. 21. 21. 23. cif 51. in fin. (f) Non autem tueri fullicit dominum fed & fideliter in re ejus cuncf a Vafallum agere oportet atque ideö is fidelis, 1. F. 1. §. 2. & a re ipfa üvefide & ïtalico fede, per allufionem (f) appellatum (g) eft feudum. 2. F. 3. §; 2. in fin. Eft autem jus in re (/;) aliena Vafallo lege fidei (i) conftitutum. 1. Ad exemplum pignoris feudum fignificat & rem in feudum datam, 2. F. 22. §. fi verb. & contracfum (k) feudi de mutua fidelitate inter dominum & vafallum ïhitum. 2. F. 87. [Ita & emphyteufis pro'conventione, §. 3. I. de locat. etiamque pro jure, (l) %. C. de jure empbyt. quin & pro re accipitur. d. I. 2.] Sed ut quis vafallus dici queat, inter quem & feudum relatio quredara eft, jus in re eum habere oportet. 1. F\ 25. pr. c? 2. F. 1. in fin. Juris autem voce hic venit pro primo qualitas Burgenfia, de quibus. Autor. cap. 2. §. 4« ér cap. 2. § 4 & Feudum ligium, ex fententia Autoris nova cap. 2. §. 8. num ? Adde fis qux de hoftenditiis dixi infra ad Autloris cap. ly §. 3- *• 4. (e) 18. Vafallus dicatur miles] Ufum vide fis infra cap. 10. § 5. «uw. I. Add Huber. de jur. civitat. 2. feci f. cap. i. n 2, feq. (ƒ) 19 Ver allufionem] Immo, per derivatio • nern Logicam. A b cap. 1 § 2. pr. adeo que ex ipfa re. Conf. fr. ■ (j) 32. Lege fidei] MutUX.Auft. fupr,§, l,m fin mm. \. ér infra cap. X. §. 10. ér cap. 1 r, § f. num, 3, Dixi Nota XXIV Jvpra Cum autem dubio proeul hic intell gatur fides komini prajftanda ; fêquitur , Feudum So/are , quod a folo quis feil. Sole (üer.tibus olim pro Deo culto) habet , non effe Feudum. v. Titius de feudis c. 4. §, 18. (£) 33. Co*fn?8. I.deacï Adde (i) hodie & litteraritquid fubfffe. Vid. A cap. ii. y 4 num. 6. Varias Docto. rum Diflènfioncs hac in re qui fcire vult, is a« deat Pfrcundtium d. fic?. j. th. 2. add. Hoe non , ad inftit. difput, ■ f in add üc A. infra cap. i. $.1. num. 1. & prjecipue cap. 7. $. 1, num 1 é-feqq. Unde & quod de pacto nu do legitimo & non bonx fidn pactocontraétuve dixii hmko, nili Feudum cmtione, permutatione , aut pignore , conferatur. Tum enim & contraétum agnofcere par eft, & bonam fidtm. d v I. de atl, (/) 34. Etiamque pro jure} In re 2. F. 23.fi  DE FEUDIS. C a p. I. j7j (?w) 35. <£u<7/;ta] Conf. / %6.deV S. (w) ^XSjssjruilus quidam] Quidam ,noneft in textu Ergo in dubio argumentabimur ab uno ad alterum, ut mox num, 4 Add, Not. XL. infra, O) 37 'ft' finnhs] V. A. infra cap j $. 6 e£* feqq (p) 0. Similitudine ] Pracipuam habesapuc A. h §. 4. ($) -i j.DijJimilitudmj Exgr. (t) Ufuifruélus morte exungunur y, 3. 7. ufufr, Non Feudum. I. F l. $. 1. é- 2. F- i?. ƒ (-0 Frudtuarius non poteft remxdificandoimmutare l 44. /. *i ufufr. Vafallus poceft 2 E 28. Stryck /éW m/> *. quafi 14. (3) Vide §. 2. /. er A. cap 3. §. 6. & feq. U) VJfusfrudtus pradcriptionem agnofcit decem viginüque annorum. /. ƒ. C. de prxftript. longi tempor, quod fecus eft in Feudis Ludwell, £ympf jur, feud. cap. 8. pag. mihi f7 3. num. Vide fis tamen Irner, injur. vapul. coit. xi. (5) Vid A infra c 5. §. 1 num.ó verbis: neque huic ufusfruéïus cedit. Quod fecus eft in ulufrudtu l.f. C. ufufr. Not. 155. (6) Vid. A. infra cap. 1 j. §, I. C A- J (r) 10. Licet alias dictpojjït] Lateicilicetloquenj do. Aliter id expiicui ad Inft. 2, aph. 58 »a«>. •? Pneterea Iciat Ledtor, Dn b eltmannum hoe \ loco Feudum Conftimtum latiusaccipere, utfub \ eodem comprehendat 6c Oblatum: quod aliasab : ifto diftmguAtut A, cap. >. §. o. juncl. cap, x. §, 8. num. 7. Cum autem & ojferre & confii' l tuere fint facti, fequitur, in dubio rem praefumi alJodialem, non feudaiem. Adde; olim omnei ƒ res fuiffe allod.ales, an-equam e vader ent feudales," ƒ at maranonem non prxiiimi. Conf A. cap. j, §. X, num. 1. Alia ra.10: quia Feudum eft uiusfrudtus 2« E. 43. ƒ. a: hic eft Servitus: at re« pradlimitur libera, cum hic fic ftatus naturalis. j § I. I. de jur perf. At praefumptio naturae ; rransfert onus probandi in adverfarium Sali5 eet, ad l aaibus. C de fervitut. Unde in du> bio res pradumenda? allodiales Ruding t.cent. i 67, Interim & conjedturas pro demonftranda 1 qualitate feudali admitti, vides apud Carpzov. j & Ksbach ii 17. def, 7. ik. Textorem decif 8, j ». 2. & 7. litas (m) juridica rei indita. r. F. I. §• cutn qua tanquam cum onere tranfit ad millefunum poffefforem. arg. I. 12. ff. quemadm. fervit. amitt. Secundo jus hic fignificat juftam five kgirimam poteftatem, quam vafallus in re fibi in feudum concefl! habet. 1. F. 25. pr. 2. F. 1. pr. 3. Quod verö vafallo jus in re competat, prodit effeSlus, qui eft in rem aéfio. I. F. o. §. rei autem: £xplicatè & id intelligas inde quod feudum dicatur ufusfructus quidam (n) notione generali & impropria. 1. F. 23. $. uit. At fruccuarius habet jus in re. /. 19. ff- de damn. infecl. pr. I. de ufufr. 4. Cumgue ufusfructus in re aliena competat, /. 5. pr. ff. fe ufusfr. pet. feudum quoque in alterius re immobili vel ea quae ifti fimilis {0) eft conitituitur. 2. F. 1. 1. [Octo autem inter feudum atque ufumfructum fimilitudfnes (p) at rurfus decem plurefque diffimïlitudines (qj qui noiTe cupit, is adeat Hotomanum difp. feud. c. 34-] 5. Et quidem id fit lege fidei. Lex hic pactum & conditionem notat. 1.1. &. t. ff, de L. Commijf. Nam lub conditione fidei feudum datur & fidelitas ad fubftan- tiam feudi defideratur. 2. F. 3. in fin. Nee obftat 2. F. 24. §. 1. Reipondetur, quod eo in loco per fidelitatem fit intelligendum fidelitatis jusjurandum. 1. F. 4. 6. Conftitutum autem feudum, licet alias dici poffit (r) id quod promiffum. arg. §. 4. I. de fervit' prced. y. z. I. ch ufufrutt. nobis tamen hic illud eft quod a domino eft vafallo traditum. /. 5. ff. fol. matr. arg. I. 20. C. de patl:. I. 3. ff. de O. cif A. [arg. I. 15. C. de R. V. I. 7. y. 16. ff. de Public, att. Qua de re explicatè, nifi fallor, egi in d. tract. cap. 15. n. 20. & feq}  i-6 FELTMANNI TRACTATUS C A P U T II. De feudorum divifione & qualitate. I. wctiortss feudi funt multas, nos pro inftituti ratione principes trademus Prima efl, göod feudum aliud üt mafculinum [quod in dubio prajiiimitur (s) conlatum. arg. i. F. i. v-3-1 aliud frjemininum, (f) [Cui limile elf pignoratitium, (ït) Germanis Pfand-leben. Wehner. obf. patt. lit. P. d. verio.7] illud a viris, hoe veró a mulieribus adquifitum eft. 1. Divifio ha;c conlegitur ex i. F. iu 30. c? 50. Non ergo ex perfona feudum concedentis, nee ex fucceffore ejus qui primum adquifivitfeud;:mdiveü\tms ratio petenda. Nam pacto effici poteft, ut fcemina mari fuccedat, ncc inde tamen feudum fit foemininum. z. F. 17. 2. Sed & Belgii univerli inftitutis, nee non totius inferioris Germania? privis legibus filiae in feuda fuccedunt, fi filii non adfiht, uti è loco dicetur, nee tarnen ea ideo fceminina funt fed & in caiteris articulis pro mafculinis et jure proprii feudi habentur. 2. F. 48. 3. Videtur et mixti (x) feudi naturam obtincre id quod in mafculumetfceminam fimu! conlatum. 2. F. 104. §. I- [4. Adparet itaque ex dictis malè imo peffimè vernaculum Man-lebn verti mafculinum, cum nobis man non virum (y) fed hominem fignificet: Vid. fis antiquatumjus Trans-lfalan. part. t. 0. 16. unde et vafallus homo, atque fides, quampromittit domino, bominium ac bomagium item bominifcum barbare at nöflra lingua mankbat) dicitur. Quod cum multi ignorent, non poffunt non incidere in maximoserroresprsfertim fi ex jure feudali, quod Italis fuam debet originem, (z) argumenta ve-' lint petere: nam id demum f» fuperiore feculo XV. in Germania receptum, jtis vero noftrum a Francis introductum, et quo cliens pro homine ufurpatur, uti. quoque carh in rem teftis eft Carolus du Fréfne in Gloffar. lit. H. jam dudum an- ' tea apud gentes cap. r. aph. 1. 72. 3. in additam. memoratas viguit.J [5. Unde vcrmaimen (b) veluti fynonimum jungitur verbis leben empfangen et ver- die-" CJ) 4i« Quod in dubio prafiimitur] Rationem pete ex /. 2 . fa ff. de probat add. Not XL, fupra (t) 41, Foemtninuni] Gcrman Kwckel Lehn. Kunckel eft fujus. Hinc Kunchekn & Ku.ic kei fufe. Schuifel, f. Lwg Germ, 6. In feemininum fuccedunt etiam fcemina;, fed non nifi mafculis deficientibus. 1. F 30 Regulariter ergo fcemince a Feudis excluduntur; per rationem 2, F". 36 in f. é- i, 195. in fik, ff. de V. S. Feitman inft. cap 8. §. 7. num 2. ér cap 9. §. 9 Strvck. feud cap, 4. quafi; 4. Unde & in dubio prafumetur pro Feudo mafculino. Feitman. h. cap. 2. §, 1, nütn. l. Stryck c 4- quafi J). (u) 43 Cui fimik efl pignoratitium] Quoniam & fceminx in hoe fuccedunt. Scihcet qua pignoris jus adhazret; non autem qua Feudum eft Schwendend. *c7. feua pag 112. ubi & nota, Feudum pignoratitium diftmgui a Feudo prgnorato. Conf. Sfryck cap. 4 qiafi ry (x) 44 Videtur ér mixti'] Ut quafi conjunétas duas poniones intelligas. Quod ufum habet in fucceffione. Vid Stiyck, d. cap 4. fuJjt, m, & feq. (y ) 45-, Cum nobis Man non virw.] Conf. A cap. 3, $, 7. mm, l, é" cap, 8. 'y. 7 nUm,%,& cap, II. ^. 5 num t, ér cap. 18 §. ï.num 1, & §. I. num -}.ér%.6 num 1. ér mox hoe. §. iiuit 5. quibus locis vides hare- Manlehn, Maneet, Maifhap, Manven von Leken, Mannen, Manhayfer , Mandag, Manlotte , Vermannen add. Not. qt.ér Not. 100 infra. (z) 46. Quod'Italis fuam debet originem] In'elVgc, qua codcHum eft. Origo autem & autto- , ritas debettir Germanis. h. fupra c. 1 §. 1. | (a J 47» Natu id demuvi) Vid. Not. XXV ! fvpra 1 0) 48. [Unde verwannen] Hoe fpeftat | Lehn. ahaque, de quibus fupra Not. 45. item j Man Geldt: de quo ad A. cap, 3. §. 6. numli, 6c Man recht de quo Schottel, de fugu/ar, Germ jurib Item Mangericht, Manrichter t j Manhaus , Manbucb. Schottel. 2. ling. Germ. 12 num, 201. pjT 204. Hac refero & Man- fum, quafi Mam-vin, Valalli domus 1. F, 4. I §. f. quemadmodum in felcentis aliis, tum ) pro heem vel beha, domum denotat. H nc eft. Manjuarius, Manponile aliaque Hinc Man &z | Lehn Gerichte funt :! Idem Struv feud e 6. '.aph 6 num. 1. item: Mannhdufer & Dinck| bofe. Speckhan. cent. 2. claff. 4 *u*(l z<. Aliter Sonsbcck feud. part, 10, num, J.'  DE FEUDIS. Cap. II. I?7 benen: m ïnitrumento invejtiturct quam Johannes Dux CJiviae, Julia; ac Montium contulit in Merfeldium agri Monafterienfis incolam anno 1533. Luna 6 Oüob Duffeldorpii.] [6. Ubi obiter obferva, quod cum Clivia Julia? praeponatur (c) verifimile fic (d) nondum illo tempore obtinuifle tradita nobis (e) lib. 1. de titul. honor. c. 76. n. ïq. Difcas & hinc ab alio arcem aut domum, ab alio autem imperium & jurifdictionem in feudum accipi poffe: arcem enim Merfeldiam idem cliens tenet a Comité Bergenfi, uti alio mftrumento poftea demonftrabo g. 8. n. 5. ex illo autem conftat imperio ac junfdièhone eum donatum fuiffe a Duce Clivia?; quippe cum ifta notentur verbis nut fulchen vryen Jioelen, vry-Graffchafft und Herligkeit zu Merfelde.] Secundaeft, (ƒ) feudum aliud vetus aliud verö novum effe. Illud quis abadfcendentium aliquo , hoe verö ipfe adquifivit. ï, Prob. 2. F. 3. pr. z. F. n. J. bis verö. 2. F. 12. z. F. JK. 2. F. 31. £2? 2. F. 50. |Fer adicendentium ahquem intelligas eum, qui communis*'agnationis ftirps & caPut a£ ?"g? feu<ü fimul fuit. Quod autem ipfe quis adquifivit, id oportet initium habuifle in perfona ejus, qui primus de feudo invsftüus eft, licet fortè alter pecuniam contulent. 2. F. i2.j Non autem intereft, an id primum naftus an verö cum caducum effet aut filio, qui fe abftinuic hereditate patris, cognatis confenuentibus, (g) a domino novè iterum conceffum fuerit:: erit enim tune non amplius vetus fed novum efficitur feudum 2. F. 45. [Quare et tune fequemur regulam nobis traditam in l. 48. ff. de patl. ubi videfis qua? dixi in comment.'] 2. Idem non ajemus, fi pater cefferit feudum domino ut ab hoe uni Ch) ex liberis nove daretur. Manet enim nihilominus vetus. 2. F. 14. Neque enim reliqua? proh caetenfque agnatis adquifitum jus fine eorum fa&o aufferri poteft. L 11. ff. de K. jp- 3. Contra feudum novum jure antiqui concedi poteft. (i) arg. I. 21. C. mand. I. 7. C. ie omni agro deferto. I. pm. C. de pact. [Quale in re dubia pra?fumitur: (*) idque poffeffioms inter commoda referendum eft. Probatur et arg. I. 5. ff. de probat.'] Nifi ecclefiajiicum fit, nam is qui ecclefia? pra?eft ejus conditionem deteriorem facere nequit. c. 2. extra, de feud. I. 14. C. de SS. ecclef. 4. Vulgó partiuntur feudum vetus iterum in paternum et antiquum, ut illud fit quod a patre, avo ahisque fuperioris ordinis parentibus proprio nomine appellacis hoe verö a majonbus |_qui funt fupra tritavum. /. 10. §. 7. ff. de grod. & etdfinA adquifitum dicatur. J 5. -Sed malè! cum paternum generaliter fit, quicunque etiam ex fuperioris ordinis parentibus id adquifivit: uti locus oftendit 2. F. 50. Synonima? ergö voces funt antiquum, vetus & paternum, quod intelligere promptum ex collatione 1. F. 14. §.2. 1. F. 12. cum 2. F. 12. [Quamvis ftricfa vocis fignificatione paternum dicatur quod patris fuit. 1. F. 12.] III. Tertio dividitur feudum in ecclefiajiicum, (m) quod in re ad ecclefiam pertinente : & feciddre, quod in re profana conftituitur. 1. Ec- (c) 49. Praponatüf] Ncmpe in dic"ti inftrumenti tenore (d) ?o. Verifimile fit] Non neceflarium. Nam & in AuIaBrandenburgicafimileobièrvavit Auctor d, num >$>. & poteft contrarium obtinere aut errore aut aftu Politico & ratione flatus. (e) 51. Tradita nobis] Scilicet, Cliviam Juliae I prxponitum cum utriufque PrincepsfedemClivis habet Secus fi Duüeldorpii (ƒ) *z. Secunda eft] Ufum vide apud A. c, 4. §. 11. & c. 9 §. * & c. u $ 4 (ê) Cognatis confint ] Rationem pete ex A. h. §. 2. num. 1 in fin. Junge § uit I. de hls qui funt fui vel al jur. (b) <4. Ut ab hoe un'i] Reliquis non confén- , tienribus. arg d §. uit. I. de his qui fui. (*') ff. Concedi poteft] Arg, l 48. de paél. j (*) SÓ. guak in re dubiaprafumitur] Nempe I antiquum. Puta Vaflallo poflidente: ut patet ex iequentibus , eam Autoris noftri mentem efie. At fi do ninus poftideat, praefumetur pro Feudo novo 2 F a> §• ƒ• arg. I, f. §. i.deca/umniat, l, 128. de R. f, Sttyck. cap. 1, quaft, 1. (/) 57. Sed mak] Adde quod antiquum fit quodcunque praeceflit. L 1. %f.fia par, quis fur. Quo fenfu & Sichasus Didonis maritus, quoniam .SLneam praevenifiet. conjux antiqum: vocatur apud Virg. JEneid libr, 4. Forcat de feud. cap. x.n 10 quemadmodum vinumw/«r eft anni quod eft praxedentis. /. il.ff.trit.yin.&ole, Sed his non obftantibus diffenuo, diftinguendo inter quod jure Feudaii communiter vocatur, i.F.8. y 1. & quod unus Feudifta fibi vocat, 2. F, jo.' (m) 58. In re ad Ecclefiam pertinente] Ërgo & jure Patronatu-': de quo dixi lrner. cap, 43,' add. Stryck c. 3. quaft, 24. Aa  i;S FELTMANNI TRACTATUS 1. Ecclefiafticum Germanis Kromftafslebn , a curvo bacuio (ft) Epifcoporum aliorumque Praefulum, a quibus id feudum in rebus ecclefiae conceditur, i. F. i. pr. [De hoe folus Epifcopus vel Abbas tanquam feudi dominus cognofcit. c. 7. X. de foro csmp,~\ 2. Recfè autem a re difcrimen arceffitur. c. 7. X de confiit. c. 6. X. de foro comp. Illu.flratur id exemplo emphyteufeos, qua? non nifi a re nomen accepit. Nov. 7. c. 3. Nov. 120. c 1. & 8. 3. Non ergö a perfona (0) dantis vel accipientis feudum id ecclefiafticum dicere fas eft. %. i. 35. pr. arg. I. 3. C. de epifc. aud. Cum quo viderur pugnare 2. F. 40. §. fin. Sed fciendum quod per beneficium non eo in loco intelligatur feudum fed munus ecclefiafticum, quod quis propter feudum gerit, nam dicitur id eum fequi licet amittat feudum. d. §. fin. IV. Quarta divifio quod feudum fit vel nobile vel plebejum. 1. Hanc reperire datur 2. F. 10. Plebejum autem etiam Burgenfe (/>) voce barbara , qua propter rerum novitatem , ut perpetuam veniam precer, mihi fcepe utendum ent, dicitur. [Cujus generis videtur elfe Rofendalium primo lapide a Cli.viorum metropoli fitum ab Ofterviciis diu poffeifum.J Hinc in Clivia id ««r»;^. stMf appellatur Burgbmans-gutb, (q uti eft in Lege conventa Comit. 16Ó0. y. dofs aucb. t. Neque ergo poiïeiTor ejusmodi praedii ea fibi vindicare poteft, qure non nifi ad vafaüos nobiles referuntur. [Veluti jus venandi (r) & vacatio a publicis onerïbus, uti expreffum d. %. dafs auch.~] [3. Ex quo conftat Burgmans-gütere Cliviis videri idem effe quodBurger-Je/;nen eaque planè differre a feudis quae apud illos & Monafterienfespoffidenturabiis, qui/W/jmamzen audiunt, quales funt pcriJluftres Morrienni cum Horftmarix' tum Rheiaa? in quo poftremo oppido habent burgum five arcem Falckenhovam: k bur^i autem tuitione (s) c* appellantur: & aliqmndo Burgen/a: *S w Quardi* A. /; §. 4 w»> S '»% [t) 05 Memorata lege Chvo Mare] Aliud eft de jure communi. Dixi Nota LXlll fupra.  DE FEUDIS. Cap. II, 179 3. Debet ergö de nobili feudo conftare vel ex literis inveftiturce vel ex pofl'dTione ab antiquis temporibus repetita 2. F. 10. §. cceteri. £Quia vicem legis tenet. I. l.§. 23. ff. de aq. pluv. are] 4. Si clare fint verba inveftiturce non fpeéfamus (u) an dominus feudi potuerit nobiles facere necne? arg. §. tilt. I. de fidejuff. Nam in Germania inferiore plurima feuda nobilia funt non in majores hodiernorum vafallorum nobilium a Caefarefëd a terrarum Principibus conlata, qui olim eos, quos ob ff gularem virtutem&egregia cum belli tum quoque pacis decora in nobiles tranferipferat Imperator, feuda, ea lege, ut nobilia ellent, largiti fuerunt. arg. I. 48. ff. de patt. 5. Cseteram fi nee a fummo principe datum feudum neque ex inveftiturce fcriptura canftet illud nobile effe, defideratur ad ejus probationem tempus, quod excedit hominum memoriam, (x) idque argumento ujus, quod de immunitate a tributis cautum. d. Lege Clivo-Marc. §. Setzen. 6. Nee obftat quod antiqui temporis mentio fit. 2. F. 10. §. cceteri. Nam pro diverfitate rei, (y) de qua agitur, varie id capitur ut fruftra id ex ufucapionis materia definias. t. t. C. de prcefcript. long. tempor. fQuippe cum a dïverüs vitiofè argumenternur. arg. I. fin. ff. de calumniat.} VI. Feudum nobile iterum eft vel regale vel non regale. Hoe abfque regali dignitate, illud autem cum ca conceditur. r. Prob. 1. F. 14. pr. 2. F. 34. pr. Regale feudum & fceptri & vexilli feudum atque yernacule Scepter et Fahnen-lehn appellatur. Karul. W. A. B. tit. 5. Nam hoe politicis, illo verö fymbolo ecclefiafticis Principibus feuda et integras atque ampliffimas terrarum regiones Csefar tradere antiquitus folebat. Jus Saxon. libr. 3. art. 60. ibique Gloff. . 2- H°die vero (z) frequentius utrisque eorumve Legatis enfem Imperator tradit: cujus illi capulum prehendunt ejufque extrema? parti ofculum figunt. [Manavit id ad nos aDanis (a) tefte Saxone Grammatico bijl. Dan. lib. 2. infi. ubi ait; olim namque fe regum climtda daturi tatio gladii capulo obfequium polliceri folebant:] 3. Non autem a folo Caefare fed et ab aliis Regibus atque Principibus penes quos efl majeftas, feuda regalia dari queunt. 2. F 10. Et cum ordines ungularum Belgii hberi rerumpublicarum fumma poteftate polleant, idem jus bona ratione ad ipfos transfertur. arg. I. 12. & feq. ff. de legib. 4. Ad agnatos ergö atque gencües deducendi, qui ex veteram legum monumentis ad folum Csefarem id referunt idque, fi Diis placet, probare conantur ex l. 5. C. de dignit. (b) [Cum ipfi Augufti fateantur fuum imperium fines fuos (c) certos habere. /. 4. C, de comnurc. & mercatf] 5- Obji- ( u) 66. Non fpeélamus] Puta fi Vafallus al al'o jam in nob'les allectus fit, ut apud A fe quitur h ». 4. ér mox num. * (x) 67 Tempus quodexcedit hominummemor Vid Irner c, n, 7. Conf. Stryck c jf quaft. .5. ( y) 68. Ndm pro diverfitate rei~\ Ita duoan ni funt diuturnum tempus ratione locat onisquoc ad mercedem non folutam. / fi.jf locat Aliuc Jongum tempus eft in confuetudine introducenda $ 9. I de jur natur nempe arbitrium /. i.fj de jur. delib Immemoriaie autem quod ad ier vitutes naturales ftabiiiendas in l. 1. §. 23. /. 3 §. 1. ér $• < ff de aq ér aq pluv are (z) 69. Hodie vero) fcrgo modus mutatur. Re tamen ipfa manet Unde & novo ifti Archi-of ficio Archi Vexilleferi, quod Duci Brunvic-Lu neb 1691. concefium eft, füus hac etiam part conftabit ufus Vid Coccej jut public cap ij num. 16 Olim 8c Ofculo Feuda Ecclefiaftic fuifle tradita, vides apud Piccard 6. obferv Fo li tic. rid, nar. 4, in fin. Diemer ad Befold kt.K Aa % 1 num. 57. Immo & Ferula. Virriar, illuftrat. 2. tit 1. §. ?. lit A. (a) 70. Ad nos a Danis] Cur non a Germanis ad Danos.? Quia hi fcilicet olim fceptro & vexilio ufi i ( b ) 71. Frobare conantur ex l. f.] Qux dignitatum collationem foli imperatori fervat. Sed lmperatoris poteftas quantum pofteris temporibus imminuta fit, alii fufius oftenduntj & declarat Oratio noftra de Quarta Monarchia '. (e) 72. Fines fuos certos habere] Hinc in/, ■ 14. C de judic legis: In orbe terrarum, qui no- ■ ftris gubernaculis regitur. fax quibus fupplendum eft illud in / 9. ff. ad L Ebod de jaft ibi: Eg» ! quidem mundi dominus Jus autem maris lege Rhw ■ i dia , qua de rebus nauticis preeftripta eft , dijudi• [ cetur Poft: mundi in d l 9. fupple, qui noftris : gubernaculis regitur, ex d l ia Add. Difput at. . | noftr 'leftam $. 1 ?8. In Verfione Vulgata dic\ t tas legis 9, abundat, id Lege & interpunge ut - bic vides. Nee erit adeo cur haec interpunótio '. . arguatur ineptiae, de qua Crufius ad l, 9. ff. de IL Rhod.dejaa.  i8o FELTMiNNI TRACTATUS 5. Objicitur autem etiam regale dici , ( d) cui non efl junóta regalis dignitas. 2. F. 34. At fcias (e) (1) id fic appeJJari a rege et perfona dantis non autem fpecfato effecfu. (2) Ambo litigantes id dicunt, ut Regis de eo feudo cognitio fit. [At veritas rerum errore geftarum non vitiatur. I. 6. §. ï. ff. de offic. prcefi] Regalia feuda alia iterum ecclefiaflica (ƒ) funt alia politica. 1. Ecclefiaflica autem funt Archiepifcopatus, Epifcopatus et Abbatia?. [Velutï funt in Germania inferiore non modo virorum, ut Corbejenfis et Verdenfis fed et fceminarum, Effendienfis, Ekenfis et Hervordienfis, qua? poffrema iterum infinitos habet fubv af alios.) De his feudis concedendis inter Csefarem FridericumlII. et Nicolaum V. Pont. Max. anno 1448. pacfa funt facfa quee vulgó Concordata naüonis German. dicuntur. Secundum qua? Pontificis Romani defideratur confirmatio ut is qui ab Imperatore de feudo regali ecclefiaftico inveflitur, pro Preefule ecclefis Romana? haberi poiftt. Quod enim ad jus (g) politicum (/;) d\noKfotx6fl»t ' quod ecclefiaftico cohasret, adtinet, ejus aucf or folus efl Caefar. Hic quoque folus feuda regalia ecclefiaflica concedit Principibus cultum Deireformatumprofitentibuseaque feuda titulo poftulatoxum & eleftorum Epifcoporum poffidentur. Inftrum. pac. Ofnabrug. 1648. art. 5. §. 6. [Quanqum verius (i) et citius Pontifices Max. in fuis tertis dicantur, uti fcripfi lib. 2. de titul. bonor. cap. 29. ri. 14/J q. Non ergó lii Pontificis egent confïrmatione nee pallio, (k) quod caeteri Roma? maximo precio redimere coguntm, quanquam (/) et antea comitiorumImperii participes fiiti " 4- Politica & vulgó fecularia ftuia regalia funt Regna, EleEtoratus, Archiducatüs, Marchionatus, Ducatus , Landgravionatus , Burggravionatus , Principatus Comüatus nee non liberi Baronatus. d. 2. F. 10. Poftremis accenferi'debent Efena' Stëdesdorpium, Witmunda et Jevera: nee male fortaBis Amelandiam infulam iis adnumeraveris.J vul Quinto dividitur feudum in ligium et non ligium (m) Illud eft quando vafallus dommo fidem adpromittit contra omnes nullo excepto mortali. 1. Prob. (dj 7?, Etiam regale dici] Ubi? An intextu addutlo ab êuttore ? Nequaquam. Cum, contentus fit ego: a regé dari. I (e) -4. At fcias] Vel refponde, fupplendum I effe hunc textutn verbis: cum regali dignitate. \ Lex enim una ad a\iam pertinet l io Quanquam ér antea comitiorum] Conf. A. h § num ï ér Not 59, fupra. ( m ) Ö «. Quinto dividitur Feudum in Ligium & non Ligiumj Fortean Ligii vocabulum ab 1 talis poftea fuperadditum eft, a ligandod clum, quod Dominus v afallufque ad mutuam fidem fibi obligati fint Quo pertinet fenfus ejus quod legimus de Vafaliorum ligatis olim pollicibus: dc quo more Camerarius 1 oper fubcifiv.6. Quem- 21lTd^ apud Germanos V*jT*m dicfi funt ab all & faffen: quafi toti domino f jo obligati Ut & ;dem fignificetur ifto : leidig quomodo in antiquis htteris vafallus vocatur leidig-Mann : è patiendo Rofenth. 1. concl 4. Ut adeo ligium beudi epipheron fit perpetuum. Nam quod Monn illi dxunt, ligium vocari qui non nifi anum dominum habet, id fatis refutawr/vr clem, Pafioralts. de fent ér re judic ubi Robertus Si. ciüas Rex, & Imperatoris & Papa; Vafallus,hujus homo ligius appel!atur Simileexemplutn habet & nofter b c, 1, § 8 num 8, Quin & ipfe textus, per quem vulgo diverfum ftamunt, intelligo 2. F- oy. Feudum ligium (quare omne, utdxi, Feudum eft) diftinguere videtur in verbis: pro quo domino fidelitatem contra omnes deW, Ui textus hic non agat de omni Feudo Li* ;>o fed de una duntaxat ejus fpecie, ubi fcilic. memos contra omnes debetur Hanc fpeciem Jgtam vocari polfe, negandum non eft Sed am folam Ligium effe, nego. Dico, & alte- ram  DE E E U D I S. Cap.IL 181 1. Prob. 2. F 99. Nam Deus, quidquid in contrarium garriat Hobbes, [inlibro 3. Leviathan, cap. 42. quem refutatum vide apud Robert. Scharrock. de offic fecundum jus nat. c. 4. n. 0. Vide & noftra ad l. 31. ƒ. de LL. n. 5. & feq.-] excipiendus eft. Act. 4. 19. Non autem Papa arg. (ra) Roman. 13. 1. & feq. Nee obftat. 2- F. 100. Refpond. Eft apocryphum. Neque etiam Ceefar: (0) nam locus 1. F. 56. in fin. non de feudo capiendus eft. 2. Unus enim duorum vafallus ligius ab initio non reef è conftituitur. arg. clem paftoralis. §. rurfus. de re jud. 2. F. 99. Sed poftea id tolerari poffe (p) & exempla probant & juns ratio firmat: cum alterum per vicariam perfonam tueri queat. 2. F. 99- in fin. 3. Poteft tarnen (q) fi velit primo feudo ligio renuntiare vafallus. 2. F. 38 ar~ gum. Lpen. C. de patt. I. 2. ff. de bom. lib. exhib. juntt. I. 13. in fin. ff. de re jud [4. An- ligiumt a ligando, quia Vafallus ligius aréfiffimo vinculo eft domino 'feudi obitrictus.' An fortè a Ligus populis? f» Vid. de jur. in re c. 15. n. 28. fi? 29.] [5. Sed ram fpeciem illi oppofitam , quando feil fidelitas contra omnes debetur, confimiliter Ligium Feudum eiTe per text d clem Paftoralis defe?:t étre judic. per rationem, quod hic eadem fit ligatio, de qua, dixi Ergo non nego, duas feudi fpe , 1 cies efie; unam qua fidelitas contra quofcunque 1 appromittatur,- alteram, qua nonnullimonal um l excipiantur Sed nego, illud folum ligiumvocn- t ri: hoe non Et ita non obftat 2. F. 52 1 fatis bene. fi vel maxime fpurius non eft, quod j ] poft alios vult Bitfchius ibi in not Sed nee ob- I J ftat 1. f 99. utpote ad quem jam refpondi, Tè J quo poni ibi fcilic non demonlbandi fed diftm- , guendi cauÊr. ut non dicam, textum iftum etTe J apocryphum. TSleque videtur vox ea ligius effe \ Longobardica, fed pofterioribus temporibus e \ merfiftê.- eo quod recentiores Audtotes duntaxat 1 ea aranrur, veJun' Clemens V. in d. cl. Paflora- I lis, de fint qui fedk ineunte feculo decimoquar- I to. Ur eadem voce quafi a ligando diélaindica I retur Itahs Gaü'sque indoles vocabuli Vaffallus, r a fiffen, id eft, comprehendere & ligare, unde & Fejfel, & Weffel, ut fupra Not 17 monui, 8 etiam Nb*. 10 addudtisex Altingio verbis, Vaf t fis exhibui De tali Ligamine loquitur Gul. Apulus de geftis Norman. cap. j, ibi: / Solus noluerat vires promittere regi; r Nee fe cum relïquis jurando jure ligare, c Quippe ligatus erat per juramenta Johanni c d Omne ergo Feudum eft ligium: cum nullum fit ii abfque ligamento. Eodem fenfu habes ligiam re n fidentiam c ex parte x de der. non rej compil 5 p quando fcilicet beneficium Ecclefiafticum habens, J( ad refidentiam maxime juramento allegatus eft ( Vid Ant Matth. 1. jur Canon 10 His adde v locum Innocenti III. i.epijl. 150. ubidominum d ligium vides. Vid. A. h. cap. 1, §. 8 n 8 Etfi p autem omne Feudum ligium fit, & ad fidelita- n tem contra qnofcunque obiiget 2 F. 7. poffunt 1c tamen nonnulli excipi, non tantum exprefie, ut p apud A. h, cap 1. §. hum. ». fed & tacitè ipfo- f] que jure excipitur Imperator & Dommus anti- fi quior. ï. F, 7. ér 28. ƒ ér ^6.f Quia ta- d men abundans cautela non nocec /. ƒ i pr. man- d dat. l.if.C tefiam Videtur Fridenci Pnmi n temporibus Imperator nominatim fuifle excipien- | d\ dus. Guntherus Ligtir. lik. 8, verf. 643. j d< I Vraterea quoties feudali Jure recepto. Vafallus domino fidei juramina prafiat, Exciptendis erit Romanus nomine Princeps. 2uod fi ergo fubditus Imperii fe domino directo )uligaverit, nee imperatorem Romanum excepum veüt, nihil agit /. 17 R. J. I. 5. c, legib. • 38. ff. f 0. C. de patl Aliorum argumena, quibus ifti divifionem Feudi in Ligium & Mon Ligum impugnant, videre eft apud Finc:elth , difput feudal 10. Hotoman difp. iud cap 7 Bocer. claff 4. difput, '4. num, . . S ruv feud. cap i, aph 9. Vultej 1. 'rud. 8, num in fin. Diflentit poft alios Mch. ad 2 F. 52, §, fatis bene. Add, Not. i^. ér feq infra, (» %i Non Papa arg.~\ Hujus capitis argu; menrum vult, apud Romano-Catholicos Papam ïxcipiendum omnino effe. (dj gj, Mos etiam Caffarj- Nifi apud Impeli Romani la 'ditos v A. 9. num r, (p) 84 Sed poflea id tolerari poffe] Arg l. pr ff mand Et ita cap-te . F. 51. %. fait bené in fin add Vultej d. c 8. n. «4 ƒ. (?) % Poteft tamen] Pfreundc. d fici,{. h o, ubi & diflèntientes (r) 86. Forte a populis Ligüs] Qui incolueunt Si.efiam: ubi adhuc Lignitx,. Sed & Leo. ium Liege appellatur Sunt tamen adhuc alii ui Ligium a liliis , Francorum fcilicet infiani' educant Vide Forcatul. cap. \ num. 1, Oerman. fyn feud num 17. Sed fententiam □ftram a ligando id omne trahentem cum fura fatis confirmaverimus, fequitur caeteras con« Cturas evanefcere Etiam illam Audoris, qua 3oft alios nonnullos) Ligium a. ledig derivat: Sed ïhementer fallor, fi Auctor mftrumenti hicadidi mentem affecutus eft. Credo enim, ibi :r ledig inteilig' Feudum illud, quod Doctores 3ftri aperibile vocant: quando fcilicet VaO'allus co fervitiorum caftrum aliquod velurbemtemare belli domino aperire tenetur: de quo Struv. nt feud cap 4. aph 2,. & Stryck exam] udor. cap. 4, quaft 41. Certe huc verba iéti inftrumenti, verf. ea lege &C. aperte tenunt Quo &c pertinere videtur illud in inftri». icnti Germanico idiomate apparens ouwe derfan. 1, quafi quod abfque ulla contradïclione Feudum >mino debeat aperiri His omnibus adde, ledig m etiam aliud quid denotare quam Ugium, & non t\a 3  i82 FELTMANNI TRACTATUS [5. Sed melius probabitur dici a ledig, pro quo & lidig, uti pro berve dixerunt birve, ufurparunt; atque inde porrö Itali vocem iftam ad genium linguae fuae flectentes ligius effinxere. JVlultis id poflem firmarc vetuftis inltrumentis; fed contentus ero unum attuliffe, quod dignum duxi integrum brevitati hujus opufculi inferere nuper mecum per Monafterienfes ambulante communicatum. Vernacule fonat uti fequitur; leb Herman von Mervelde Ritter doüen kunt allen lüden ind bekennen in defen effenen brieff, datt ich meine Heren dem Greven vonn dem Berge mem bui/s zu Mervelde upgedragen bain, ind dat weder von eme entfange bain; Alfo datt ich ind meine Ervene datt felve huifs untt alle feine hegriff vom eme, ind vonn feinen Ervenn alwege entfangenn ind balden fullenn, zo eyne off enen ledigh huifs, alfo datt he Ind feine Er venn ficb dar aff alwege behelpen fullenn wind muge, zo alle yrem nutze Ind zo yrre noitt. Vortt fall Ich vonn demfelven buyfs des vurgl. Greven ledige Ind unwederfande Man.fi fijn Lid blivenn, up datt ditt vafte ind fidde fy, fo hein Ich mein Siegell ann defenn briff gebangenn, Ind bain vorte gebedenn birue meine leve f runde, as Bernarde meine Bruder, Diderich vonn Lymburgb, Hinricb von Strunkede, Hanneman von Bungelen , datt fie Ire Sigele by datt mein an diefen brieff haint gehangen zo eine gezeuge. Geg. Inn den Jaar Uns Heren Duifentt C. C. C. Iviij. up Unfs Fr. dacb afiumption. Quae Latinè verfa& hic edam, quod & alia contineat, quae luccm argumento noftro adferre queant: Ego Hermannus Merveldius Eques notum facio cunttis £if confiteor aperto hoe inftrumento, quod domino meo Comiti Bergenfi domum meam Mebveldam obtulerim eamque iterum ab illo acceperim ; edlege, ut ego beredesque mei iftam domum cif quidquid comprehendit, ab ipfo atque heredibus ejus femper accipere & tenere debeamus tanquam vacuam domum, fic ut ipfe beredesque ipfius ed uti femper queant fuo cum commodo tum neceffitati fua ut fubveniant. Porro ratione ejus domus ero ci? manebo memorati Comitis vafallus vacuus qui fit cif cui nemo contradicere poffit. Ut hoe firmum perpetuumque fit, figillum meicm buic inftrumento affixi rogavique vir os bonos charos meos amicos, veluti Bermrdum fratrem meum, Theodorum Lymburgicum, Henricum Struckedium, Hannemannum Dungelium, ut Sigillafua meo adjecerint in rei gefia teftimonium. Datum anno Domini noftri do. ccc. lviii. die ajfumptionis B. Virginisf] [6. Ex quo inftrumento adparet eum, qui ligius vulgó audit, veteribus fuiffe diótum ledig. At haec vox vacuüm vel folutum fignificat nosque admonet, clientem qui ligius appellatur, ab omni obligatione adeoque ab omni mofeftia, quam, quod fidelem fe faciat domino fuo feudi ab alio exipeófare poffit, debere effe vacuüm aut folutum & non dari alium, qui vafallo ligio contradicere queat, quod domino , a quo feudum ligium accepit, fidelius ferviat contra omnes nee exceptione fe tueri poffit cliens, fi contra hos operas fibi praeftari deüderet dominus, cujus vafallus eft ligius: neque enim alius eft fenfus vocabuli onwederfande, quod vacuo jungitur, idemque videtur effe cum onwederfprekelickf] £7. Praeterea ex eodem inftrumento erudimur, quae formula effe debeat feudi oblati, de quo agemus cap. 3. §. 10. n. 2. & feq. Ut fcilicet prius quis fateatur fe tradidiffe alteri rem fuam, & deinde iterum ab illo lege feudi accipeffe. arg. I. 20. C. de patt. I. 3. pr.ff. de O. cif A. juntt. I. 18. ff. de adq. poff.] £8. Caeterum quod dicitur ligium debere domino fidelitatem contra omnes, id accipiendum fecundum diéfa n. 3. quin enim poftea excipere quem liceat, dubium non eft; atque ita intellige formulam, (s) queam Innocent. III. i.epift. 130. nobis prodidit. Ego Balduinus Comes Flandr. cif Hainen. notum facio univerfis prafentibus pariter & futuris, quod ego conceffi cif juravi domino meo ligio Philippo illuftri Regi Francice, quod omnibus diebus vita mea bond fide & fine fittione ipfum juvabo contra omnes homines, qui poffunt vivere cif mori, praterquam de terra Hainen contra dominum meum epifcopum Leodicenfem, fi ipfe vellet inquietare Regem Francia vel Re.i Francia eum, five contra Imperatorem de eadem terrd.] £9. Ligius ergö idem quod folidus, qui Sifolidum bomagium dicitur preeftare in LL. Cathalauniae, quas ex bibliotheca Thuana memorat Carolus du Frefnc ad Ann. Camnen. lib. 13.J IX. Non non tantnm apenbile, ut hoe loco, fed & illud, I quod dicitur acdpi mit lediger fchlippen : quod | fcilicec ad fceminas abfqae honorarii piadtatione defertur: de quo A cap l$ § uit num uit, Aliorui^ explicationcs vide üs apud Anton. 1. i difp feud. lit. B. in fin & ibi Stryck. not, (t) 87. Atque ita intellige formulam] Non licet eam ita intelligere, cum hpifcopus Lcodi«)fis non poftea hic excipiatur, fed fimul Ut hic locus evenat vulgarem Feudi ligii defcriptionem.  de f f ü D I S, Cap.IL i8j T TT {/) 88. Cafar intelligitur'] Bic, & fequentes, cenfetur in omni Feudo ex cepti Ergö & in ligio Nam omne Feudum eft iigium. Apud Romano- Catholicos idem eft quoad Papam: ut fupra Not, 8 2, add, Irner, hijur vapul cap 12. §. 16 (u) 8? Etlaudanèis]X5iüdejurefilior mew.br 7 §» 7' Add Tacit. libr 4 annal cap (x) go. Sexto diflïnguiHr Feudum in proprium ejr non proprium] Reóte A hanc non d.viftonem omnium fummam , fed coord.natam inducit; eft enim haec divifio a naturalibus Feudi foüs defumpta Alias funt Sc ad illam non pertinenres, qua; ab accidentalibus defcendun:: ubi tumutra que fpecies aut propria aut impropria efie i.oieft. Ex. gr Feudum Vetus, & Novum nee proprium eft nee impropriutn Sed aut hoe efle poteft, aut illud Titius de feud. cap ? in dubio au rem, feudum praefumi propriam: &, fi in uno improprii quid admixtum habeat, in reiiquis ta ■ men manerc proprium , tenendum eft. Arg; Non ligium eft, fi excipiantur nonnulli, contra quos dominum adiuvare non cogitur: J 1. Caefar intelligitur (t) apud Germanos in hoe feudo femper exceptus 2 F 56. in fin. & apud Gallos Rex. 2. F. 7. De antiquiore domino idem placuit 2' F 28. in-jin. Idque juita ratione ad patrem extenditur. arg. Nov. 12. c 2 2. Fruftra ergö hodiè nonnulli hanc feudi diftinftionem improbanr Nam in ligio pater non exceptus quia id datur ab eo, qui fuperiorem fe agnofcit neminem cui, u müdietur vajallt pater etiam domino fubjecfus, crimen perduellionis commktit, atque ita hhus dominum tueri debet contra genitorem; cum & hunc impuneacculare queat, Nov 115. c. 3. &Jaudandus, (u) fi eum memorati criminis IT* ? d • 31 f' % Tdi^ LNon fine diftincfione ld pro- bat Seneca 7. de benefic. 20.] f*u C A P u T III. Plures divifiones feudorum explicantmfj Sextó diftin-itur feudum in proprium & non proprium, (x) Hoe a regulis feu* oorum commumbusrecedit; hlud verö planè iis convenit. 1. Prob. 1. F. i.lJn. 1. F. 7. # 2. 2. ff ^ In re dubia autem omne te cenfetur proprium, atque ideö, five dominus five dixerit in hoe vel illo articulo propriam naturam mutatam effe, id probare debet. 2 7. $ hw. 1 are. h 2. £ de pro&at. nam proprium eft quod ea habet, - y ) quae naturaliter feudo iolent meüe. Aft horum mutatio non prafumitur, quia fadi eft. arg. I 7 f 3- IT- dejurat. furiof. qm ergö in fado famamentum collocat, is oneratur probandi neceifitate. /. 12. jC, de mn num. pee. j 2. Cui confequens eft illud, ut licet in uno vel altero mutatio contkerit, in reiiquis tarnen propnè jure feudi habeatur, 2. F. 4g. arg. c. 8. X. di coïïuetud. [arg. f4- ff- fe LU Et quod mutatum non eft, cur ei dlare prohibemur? I. 27 C de teftament.l. 32. pr. C. de appellat..] ' ' ii: Mmus>propnum feudum non tantum eft foemininum , de quo antea locuti fumus, Lcap. 2. ^ i.j fed & quod ea lege datur, ut etiam fosmina? ad id admittantur r. Probatur 1. F 8. §. 2. 1. F. 15. Quod ejus generis feuda hodiè reperiantur repraefentavi c. 2. §. 1. n. 2. dicere. III. Eft /. ?2. in fin. C. de appeü. 1 XX. ff. probat Ruding. • contr feud. 7, Add. qua: dixi Not, 40. 41. & 42 fupr, (j) yi. Proprium efl quod ea habet, qux naturaliter Feudo. filent ineffe.] Horum Naturalium perhibentur ocfo famofiora; de quibus extant hi verliculi: Feudorum ex reiiquis hac NaturaUa crede' 1. Vaffdllus jurct, 2. Juccedat majculus 3. infra 4. Serviat incertum, nee rem 5. qua vnniobh lis , \ ai fit Vandere, pofl mortem 7, denuo inveflitus he- rilem, • Peaando Ü. feudi fila commoda perdere ?wlit, Fe illo tamen quarto vid. A cap 3. §, f. IJJud infra: notat, Feuda ad folos aefcenden'es, refpeftu primi acquitemis, pertinere. v. Not,<,%,  i8i FELTMANNI TRACTATUS III. Efl quoque haut proprium feudum illud, quod dicitur hereditarium, idque iterum a feudo ex pacto & providentid differt. x. Feudum hereditarium efl, quod alicui & ejus heredibus datur fic, ut(s)hi [licet extranei & teffamento vocati fint. j non jure primi, qui id adquifivit, fed hereditario & tanquam fucceffores poftremi vafalli id habeant. Sed ex pacfo ckprovidentia illud eil, cum vafallo ejusque filiis aut liberis id concelfum non facfa heredum mentione, (a) neque etiam liberi veluti heredes noviffimi, fed primi vafalli jure (è> id capiunt atque petunt. [Etiamfi poftremi vafalli heredes non fint. Quod tamen non transferas ad feudum mixtum: quia hoe alicui datur pro fe cif filiis & heredibus.~\ 2. Quae diftincfio in foro recepta & fecundum hanc ab ordfne JCC. in Academia Teutoburgenfi cognitor datus 8. Jan. 1666. refpondi, & judicatum fuit fecundum ea, quae proponerentur, in lite Bemh. van der Wipper contra Creditores. 3. In dubio, potius cenferi feudum ex pacto & providentia, quia id proprium magis eft, arg. I. 8r. /. 94. ff. de R. J. facile intelligere efl ex dief is hoe cap. J. 1. n. 1. & 2. ibique additt. £4. Quando verbis erfdcb und eiviglicb fuit conceffum, in re veluti clara non eft conje6turae locus, fed omnes heredes etiamque fcemina? in illud fuccedunt. Ita Hamken, quod Perilluftres PaJ/antii pofïident, elf een Erf-leen uti liquet ex tranfaftione quadam, quam Arllpldus Alpenfis cum Guilielmo Geldria? Duce anno 1388. celebravit: quanquam juris 71 utphanici deinde anno 1403. faéf um fuerit; uti cum hoe tum alia multa obfervavit adfims meus Joan. Hinfenius ]C. & Cof. Vefalienfis talium diligentiffimus exacfor.] IV. Feudorum haut propriorum genera plura jam enarrabimus. Ubi primo occurrit feudum francum. 1. Liberum latinè dixeris. £Vernaculè enim nobis loquentibus fynonima funt vry rif franc: (c) pro quo & Clivii vry cif liber dicunt.] quia fic datur, ut accipiens nullas operas nullumve minifterium domino praeflet atque cujuscunque muneris vacationem habeat. 2. Quod (2) 02. Et ejus heredibus datur pc ut] Recte: fc ut cfre Nam fi fimpi'Citer fit datum Vafallo & heredibus, maneDit Feudum proprium ex pacto fcilicet & providentia Per heredes enim in Feudis inielliguntur hcredes feudalest ergo fbli delcendentes mafculi. vid. Gail. 2 obferv. 154.». 10 Jiq Rudinger. 1 controv feud. 23, n 2. Coccej hypomn feud, tit. 2. th. 20 Und( & filii, utpote lïmui beredes, Feudum fine Allodio acquirere nequeunt 2. F. 1$ quod nota efie fingulare fitiorum jus, de quo adde fis qure dixi tr. de jure filior. in Antico \m ex patio primi acquirentis. &. ex providentia juris feudalis, quod profpicere voluit folis heredibus mak culis Flarc ergo notabilis diftercnt'a eft inter Feudum ex pacto & providentia, 6c Feudum fmeditariam Ratione illius fit fucceflio primo acquirenti: ratione hujus, ultimo defun&o Adde: illud continet acquifttioncm modo fingularr. hoe, modo univerfali. Illud folis defertur heredibus feudaiibus, quos dixi: hoe, heredii bus quibufcunque. Illud repudiata ultimi defuncta hereditate ab agnatis poteft acquiri; Hoe, 1 non v. Pfreundt d difp feil. 3. th 8. Si ex his diftèrentiis, aliifque quae exinde confequuntur, unum alterumve pacto convento mujatum fit, manebit tamen in eaeteris non mutatis Feudum ex pacto 8c providentia, per ea quae habet A. h cap 3. § 1. num 1. Unde tum evaS det Feudum Mixtum , mixture nunc majoris nunc minoris, prout ex diftèrentiis plura aut pauciora ademta aut alterata hint. add. Queftet. ad Hagem. cap, 2, num. 20. W 95 Vry ér franc ] Puta a fèrvitiis Non I a fide: nee regulariter a jurejurando Vid. Rupert ad Befold, jjnopf cap. 16. Piccard. anti' quitat cap 17 Üiftèrr ergo Feudum Frani cum a Feudo Juris Francici, quod primogeni! turae locum facie ViU Schiller de feudis. Juris Francici. Sed nee fi liberum fit Feudum s , fèrviens quibusdam, id.idco in totum eiit fraucum arg l 2T. pr. prob. Sub Epifcopis, ültrajeftiriis Bciuheiniium olim feudum francum fu:fte, patet fupra ex Nota $>,  DE Y E Ü D I SL Cap. III. 2. Quod eft a recfa. fendi ratione (d) abhorrens; nam datur ad hoe, ut ille (f fui heredes fideliter domino firviant: uti Obertus de Orto fcripfit 2. F. 23. in fin. Non autem feudum non proprium eft ideö, quod certimuneris vinculo (e) diens nexus fit, [quod interpretes vulgó & femibarbarè condüionatum vocant.] 1. Nam Obertus expreffè dicit, d. 2. F. 23. non referre, five fervitium illud nominatim quale effe debeat fit expreffum, five indeterminate fit promiffum: 2. Qua ratione infertur proprium effe feudum, quod ea lege datur, ut vafallus arcem domini tueatur, quodque Burglebn audit. Cave tamen, ne id mifceas cum Burgerlelm, hoe enim eft plebejum, uti diximus c. 2. §. 4. num. 1. & 2. Sed illud etiam nobile efle poteft. [uti exemplo inluftravi in addit. d. §. 4. n. 2.] VI. Feuda de Camera & de Cavend huc autem pertinent: (f) non autem femper (g) ea, quae in curte dicuntur effe. 1. Illud eft, cum ex aerario domini vafallo certum ftipendium [Germanis (h) Beftallungs-gelder, Belgis tractement & jaérgelt.f praslfatur; hoe verö ex cella, penuario (i) aut horreo. 2. F. 1. g. fciendum. 2. F. 2. § /t verö vafallus. Recedunt a feudorum natura ordinarii, quia non in re foli, nee in perpetuum conceduntur. \k) arg. 2. F. 10. Obftat: 'feudi recli appellatione veniunt. d. §. fi. verb. Refpond. Id fit ideö. quod vafallus juret, fe reétè id eft juftè poiïidere. 2. Utrumque autem hoe feudum non debetur, nifi domini asre alieno omni prius dedutto. 2. F. 72. pr. Utrumque etiam in curte dicirur (/), id eft domo vel curia domini (rn), eique contrarium eft id, quod extra curtem eft. 1. F. 51. §. uit. 3. Quan- (d) 96. A recla Feudi ratione] Ideft, ïiFeufi\ natutalibus". de quibus fupra ad A. cap, ï §. I. Nota 91, noftra ka & rationem pro regula habes in l. gè» f«j iegik ubi Gothofr. not. Conf. 2, Feud 16 § Ff/» 00 97' i^U-od cert' muneris vinculo'] Secus eft, fi certa quaedam annua penfio veniat prx üanda. Natura quippe Feudorum eft, ut fervitia eoram raiione pneliemur Ad qux penftones non pertinent. Vid Rofenthal. concl dj. lit, h Pfreundt d feci tb 4. (f) 98. Feuda de Camera eff Cavena huc aut tem pertinent] Nempe ad Feuda impropria Sed hoe alii redtius negant: non equidemobtexium 2 F, 1. § 1 in fin ubi Feudi recli appel iatione veniunt: nam ad hunc textum reefte refpondet A. h. cap, 3. § 6 num. . in fin, Hagemei c 2, n. 32, & Finckelth. 2, defip.fiud, 2i. in fin. Sed quoniam Feudum proprium in immobiUbus, iisque quae immobilibus annumcrantur, confiftit: at talia funt ea quae de Camera 6c Cavena ptaeftantur. 1. F 1 §,fciendum, Nee j obftat, quod Feuda Camerae & Cavenae morte extinguantur nee ad heredes aut dantis aut acci- j pientis fint tranfitoria 2, F. 10 in fin. verf Sol \ data id enim pernegatur: aflerimufque con- j trarium, Feuda nempe Camerae ci Cavenae mor- | te non exftingui, nee dantis, inquam, nee acc pientis 2. F 23./. add Not. 107 infra ad cap. 1. §, 7. verb donec luitio Nee obftat / ' 2. F. io in fin. verfi Soldata, Loquitur enim de Feudo Soldatse, quod plerumque gratis datur & fenibus, & non intuitu fervkiorum. Vid. Finckelth. d, th. 22. feq. add Textor. prax. judic. part. i, cap. 1 num. 9. Nee defunt & alia qux immobilibus accenfentur, & ad feuda adeo propria pertinent, Unum dabo infra Not, 171. ubi vide fis. (s ) 99. Non autem femper] Duobis enim modis Feuda, quae in Curte effe dicuntur, acci- j I pi pofiunt, ex fententia Aucloris, de qua videbimus h cap 5, §,6 num 2. & num 3. (h) ico Germanis Befiallungs-gelder] Immó i hoe eft Feudum Soldata de quo %■ feq 7- Aft 1Feudum de Camera appellatur Cammer-Uhn, &C Mangelt, Bkfch. adi, F %é.pr. Schuliz.. fy* nopf feud, cap. 6. num, 24. Finckelth. d loc (i) 101. Hoe vero ex cella, penuario] Quod Germanis alicui aer Kafen. Vocatur hoe idem feudum etiam ai Caneva. A Cane nempe, quod itidem cellarn notat: de quo Car. du FrefneGlofi fat. in Canava. Cui addo locum obfervatum mihi apud Olivarium de la Marche rationar au» !le eb- imper. num. 12. ubi dictur, Cocumdebere fe'dam habere cui infideat tuffchen den buffette , ende der cane: id eft, inter rnenfam <£r cellam. \ (k) 10 Ghia non in re foli nee in perpetuum I conceduntur] Utrumque jam fupra Not. y8, negavi & refutavi. (/) iOj. Utrumque etiam in curte dicitur] Nego (m) .04, In curte, id efl, in domo vel curia domini] Curtis enim eft ipfa Curia, 1, F. y , pr, hinc pares Curia aliter pares Curtis audiunt. 1. F. 4.. §. ?. Eftquè Curtis vel Cortis ab ltalico Corte, notatque maniïonem five habitationem cum omnibus emolumentis. Freher, ad conflit. Car. II/. verb. Quot manfos Car, du Frefne Gloffar verb Curtis &c Crufius notis adCaroli M, diploma ad Irutmannum Weflfalia Comitem: ibi, ut refideat in curte ad campos. Talem Cortcm habuk Ccenobiarchus Werdenfisolim Groningse, fimulque domum Abdincam; apud Alting not, part, 2, lit, G. num. 14» Ergo notet Ledtor divifionem Feudi in Curte & extra Curtem, Ut illud fit inclufum limitibus manficnis dominicac: hoe extra ejufdem limites fitum fit. Cfum collige exd, I F. 4, 5, é" d. 2, F, 51, pr, Bb  m FELTMANxVI TRACTATüS tJkolirrZ\mtrfkS (">.■*'■?'* W^atur, quod vafallut poffidet in temtono domini. quod vero in alieno habet, extra curtem appeUari lolet. z. F. Vil. Haec / aliud feudum qilam unum Evenburgicum, quod antea 30. April. m. dc. xlh. Baroni Ehrenreitero, nunc verö 2. Septembr. anno m. dc. xc. ejus genero illuftrilhmoComiti Wedelio (a ) conceffum. Eft & aliud in agro Efenfi Stempeliamun , quod Principis Cancellarius nunc tenet.j C A P U T IV. {De his, qui feudum dare poffunt.'] i Dari feudum (b)[& offerri (c)] novè poteft ab eo, qui legitimè bonorum fuorum adminiftrationem habet. ï. Illud exprefle exftat 2. F. 3. pr. & non tantum apud Germanos, fed & Gelros atque Trans-Ifilanos fervatur'? Nam quilibet eft arbiter & moderator rei fuae. L 21. C. mand. Mattbai 20. 15. [/. 2. ff. Ji quis a par.nte manumijf. I. 14. C. de contrab. emt. I. 9. C. de Judceis.] Moribus autem HoJJandioe (d) folus Princeps ejusque vafalli feuda dare queunt. arg. I. 2. C. ut nemo ad fuum patroc. Aliud enim utilitas privatorum, aliud vigor publicse difcipïmse poftulat. /. o. per tot. II. Eft autem vel EccAefiafticus vel Politicus. Ille etiam in bonis ecclejue [quae nifi confenfu Epifcopi five expreffo five tacito exftru&fa fuerit, non poterit nomen fuum tueri, fed ad ufus profanos recfé transfertur. Mager, de Advoc. arm. c. 0. n. 532.J feudum recSlè conftituit, fi eorum liberam adminiftrationem habet. 1, Prob. 2. F. 35. Perdit id autem officium fi titüli fint, quos in feudum dare velint. 1. F. 5. pr. id eft res ad alimenta e) deftinatae, quae vernaculè taefd-goe* deren dicuntur. Deinde fi jus ad rem tantum adquifkum alteri ex promiffione, tune fucceffor perfonae ecclefiafticae (ƒ 1 rem tradere non cogitur. 2. F. 9. 2. Hodie quoque in rebus ad ecclefias reformatas pertinentibus feuda Principe auófore conftitui poffunt. arg. t. t. de reb. minor. I. 21. C. SS. ecclef. Novell. 120. c. 1. [iuncl. I. 21. ff. de R. f.l III. Pontifex itaque feudum dare poteft. 1. Non forum de rebus propriis, uti quilibet clericus, d. i. F. 35. fed res ecclefiarum f g) in fnidum non datas; (h) uti ipfos in propria caufa judices dixiiïe Pontifices, ajunt eorum adulatores. arg. c. unam fanÜam. extrav. comm. de maf. cjfobed. 2. Non obftat quod 1. F. 1. ejus meniio nulla injiciatur. Nam ibi voce Epifcopi venit. (i) c. in tantum, difl. zi. Apud Germanos Pontifex eo jure non utitur, nee eo fs) ii? Neque in Frifia Oricntali novi conftitutum] Csecera enim funr Oblata («) H 5 Illuftriffimo Gmiti Wedclio] De quo confer \ infra cap XI § 4 num, j & quaa dlXl Not infra (b) 17 Da'i Feudum] Ts , qui Feudum dar, vocatur Dominut: item, Senior. Ut hoe it< hus fynonymum fit lUud Lat num: hoe 1 on go'iard cum , quos Syn or , po, Sijn Heer , Conf Vultej feud t. cap. * num f is qui. accepit feudum , vocatur Vafll s quafi rafelt Adel: inqu t Öurgund ad confuetud Flandr, tr, 13 n hoe eft, recent nobilit Feuda iuni nob luatis nervus Confi Not 2 . junefta tarnen Not. 2 U) 1 8, Ef offerri] Reip cit Author. ad cap, 3, §. uit (d) 19. Hollandix) Vid, Author. cap, 4, §. Ü, mm. 3, | (e) tio. Id efi res ad alimenta] Vid Vultej, Feud libr v cap. t n 'O in fin (ƒ) il , Ecclefias] Vid Author cap. 2.§. 7; num. 2 ér feq (g) 1 x . Sed ér r$t Eccleliarum] Qiiarumcunque non modo ApoftoNcas (ux Sedis, fed quotquor Fapam fuum Ponuficem Summum a- 1 gnofcunt c -i. éf fiq c 2 cauf ■:. qvarft, 1 c 1. de prceb ér dignit in $ clement I. in l Ut lit pend nil innovet. Scha 12,. feudi c 4. num 5. (h) 7 Non datas] Hoe eaeteris Prtelatis ; Ecclefiafticis denegatur Vid Vultej, . feud, e. 3 n 10. Author c. 4 %. <. n 1 | f') ' 4 Natlt *bi voce Epifcopi v?n:.tr\ Uti vice verfa Papa? vox nout fc.piicopu.rn Au:hor. | cap. 8, § 3,. num. 1 ♦  DE FEUDIS. Cap. IV. X$Q co gaodere debet, (k) arg. I. 39. ff. de^legibus l. n. ff, de R. J. & %, F. 13. ^J^^l^^' Archiepifcopi, Epifcopi, Primates, Abbates , Ab- 1 Hi omnes /caia eoncedere queunt, ƒ antiquitus confuetudo eorum fuerit (l)ait Jus ï. J • 1. j>r. Intellige fi morte oa/af/i aut culpa feuda ad eos redierint." 2. F- 55* 2 Atque hoe cafu confenfus capituli non defideratur. c. uit. X. de feud. Etiamfi uti plerumque fit, ea fuis confanguineis dederint. f» tóeftc filio. z5. X. S *^/?% 7 'fr r' W0W-/k"' 86' c- 2' X- de arhür- ar&- ™ «ftimeïnus. 13. W- 2- l- 5- C. de fervit. ibique DD. . • 3' i!ZUm/mrum d*Vn re ProPria foli 1uidem poffunt, 2. F. 35. non autem in ecclefiae rebus hberè & fuo jure. 1. F. 6. *JLSX d;emU?rid faCere queunt' fi'res infeudari folita c- 2. X. de feud. c.ad Jïïïr* XI rf\mn aUm- Dldtur auCem fo,ica m**i fi bis in feudum (n) data ac 2LL. anni (0) praetenerunt accipiensque fit in bona fide.J «J^LE?lC?f C3efar &.Reëes at(ïue Principes nee non liberarum rerump. Ordines primum hbi locum capiunt. r 1. Hi enim omnes (p) in fuis territoriis eo jure ntuntur, quo Imperator olim in umverfos. arg. I. r. />r. C. . 2. c. 12.». 17.] Principes, Comités (x) & 2fero»tf feuda dare poffunt, etiamfi Caefari aut Regi fubjeéf i fint. 1. Hi valvafores majores, ï. F. 7. 1. F. 17. & capitanei [Quamobrem dynaftae Frifiorum Orientalium, iique qui in agro Groningae focio reperiuntur, cum 'vafalli non fint, haut illo nomine fed Capitales appellandi: quod etiam indicavi d. lib. 1. de titul. honor. c. 41. n. 14.] appellantur. I. F. i. pr. Horumque major apud Germanos quam Ecclefiafticorum poteftas. Nam abfque confenfu Ordinum Provincie fua? jurifdictionem aliaque in feudum concedunt. z. In bonis autem privatorum nemini jus feudi dare queunt. arg. 2. F. 3. pr. 1.7. C. de precib. Imp. offer. I. z, C. de refcind. vend. VII. Nobiles quoque qui ab his fecundi ordinis perfonis feuda accipiunt, iterum aliis ea lege dare poffunt. 1. Valvafinorum nomen iftis nobilibus datum invenimus 1. F. 10. Sed & valvafores minores atque etiam minimi dicuntur. 1. F. 9. cif I. F. 16. Hodie haec nomina in defuetudinem abierunt. [Videntur autem iis indita a valvis (y) feu portis aularum vel curiarum ad quas v af alios oportet adeffè, ut dominum feudi procedere in publicum volentem mox comitari po&mt.j VUL Plebejos quoque (z) bona. fua aliis in feudum eoncedere pofte juris communis ratio permittit. 1. Ratio & exceptio hujus enuntiationis tradita eft. c. 4. 5. r. per tot. Non obftat, quod ï. F. 1. pr. tantum agatur de perfonis in diguitate pofitis. Refpond. ex. 2. F. 10. §. cceteri. & i F. 34. §. fimiliter. [Neque unius (0) inclufio eft mox alterius exclufio, fi id, quod videtur excludi, iterum alibi lege aut ratione certa includatur, uti vulgo noftri ajunt. j t. Obftare _ videtur quod dominus jurifdicfionem in vafallum exerceat. z. F. 55. §. uit. Privatorum autem confenfum non tribuere jurifdiaionem. I. 3. C. dé jul rifd. I. 3. infi ff. ad L. Jul. ma]. Refpond. ex. c. diletti. x. de arbitr. { b ) 3 Obftat vigor difciplinae publicae. d. c. 3. §. 1. n. 2. Refpond. Cur Princeps apud Germanos id paffus fuit, jam vetuftas [c) vicem legis obtinet. /. 1. y. 23. ff de aq. pluv. art. ' 4. Et illa (d) ratione admiffa Imperii Principes prohiberentur feuda dare, cum *? !fs Cxf™*^uZ.ImPerio magis metuendum, quam fingulis Principibus & Ordimbus a fibi fubjeéf is. arg. I. uit. ff. quod met. cauf. (e) IX. Fceminae etiam non prohibentur res fuas nove in feuduè dare. 1. Expreflum id eft z. F. 3. §. 2. verf. fotminam. Non obftat'ratio /. 2. f. de R j. [nee quod judices effe nequeant. /. 11. §. 2. ff. de judic] Refpond. Moribus ju- rifdic- enim Marck hic limitem, five equum Mar, intelligas , funt nihilominus Marckgraffii fimul Graffii Diffcrunt confequenter & a Marefchallis: hoe enim eft a Mar equus & fchaick five fchalt) % fichalten) minifter. Vid. Thulemar. Ociovirat c. 16. n. 4, ér feqq. ér c, 17. * j, ér feqq. Add. Monzamban cap. 2. § 7 & Becman. notit dignit. UI dif 9. cap. 2. ubi fimul deprehendes triginta Marchiones unificui inöaerentes per Sfamarfi. Quod autem Albertus Kranrzms ?. Saxon. 9. ér ï. Wandal 16. ante «ennci I. Imp tempora Marchionis vocabulum incompertum memorat. id refutat Boeier, de rebus fac. 9 ér• 10 Pag. i76 ubi & ,„arckapro bmite, veluti adhuc hodie Marck & Peldmarck (x) 1^6. Comités] Vid. tfockelman fynopf. jur publk. caf 14 v 1. & feqq ubi & de Germanico Graf, quod Judkem notar üixi annot ad Botkelman fynopf jur publ d. § i, Plura habet Thuiernan, Q8ovir.it, c, 17, «. 8, J I De Zent &raffis in ipecie Bernegger; ad Tac. Germ. quafi 64. (y) '37. Indita a valvis] Cur a Wall & vaft ? Die vaft in (vel an) den Wallen findt. I (*) 138. Plebejos quoque] Add. 1 hyllius de collatione feudi th 2. Uiiïènr. Gryphiand r. Nee obftat argumentum traóf um ex /. 20. ff. de A. R, D. I. 54. ff. de R. J. [Unde quis forte conlegat, quod cum ipfa fcemina nequeat feudum capere, id quoque alteri non poffit dare.] Refpond. Sic efficeres nee dominum rem fuam alteri in ufumfruchim dare poffe. Cum hic in re propria ei non competat. /. S.pr.ff.fi tifusfr. pet- Aft hoe abfurdum ergo & illud [Neque novum eft, ut alteri quis dét, qaocl for^lit€r> utl Philofophi dicerent, non habet. /. 63. f. de ufufrutlu. Quid quod ftanina non plané üt feudi incapax, quia pacfo inveftitura? vel lege effici poteft, ut.!n iliud fuccedat. Vid. cap. 6. §. 2. n. 1.] Fcemina tamen vetatur feudum dare in us locis, ubi in mariti poteftatem tranfit. Videfis traÜ. de jure in re c. 2. n. i3. Vel abfque curatore nil alienare poteft. arg. 2. F. 3. pr. X. Procuratores ex fjngulari mandato nova feuda in aliquem conferre queunt. 1. Utrum enim ipfe an alius pro te invejlituram faciat, nil intereffe putamus. 1. F. 3. $>• t./oerf. fed utrum. Sed univerforum bonorum procurator, cui eorum adminiftratio libera (ƒ) vel generaliter reliófa, id facere nequit. /. 63. ff. deprocurat. arg. I 7- pr. ff. de donat. 2. Nifi id fecerit bona fi.de & abfque defenfore, cui feudum datum, res domini abfentis detnmentum accepiffënt. arg. 60. §. 3. ff. mand. l. 7. %. i.ff. de donat 6 42.1 de R. D. I. 9. §. 4. ff. de A, R. D. I. 58. ff. de procurat. XI. Tutores autem & curatores non aliter quam totorum bonorum procuratores. 1. Non ergö novè feuda concedunt, nifi cum potentiore tuitore pupillus vel minor indigeret & decretum Magiftratus intervenerit. arg. I. 12. C. de prced. min. Vetera autem feuda renouare non prohibentur. arg. 2. F. 3. pr. XII. Pupilli verö, minores, furiofi & prodigi res fuas in feudum dare nequeunt. 1. Qui enim qualibet ratione aliquid de fuis rebus impeditur alienare, is nee per feudum poterit inveftituram facere, ait 2. F. 3. §. 1. in fin. Illis autem alientio'(g5 permiffa non eft. pr. I. de autt. tut. I. 3. C. de integr. rejl. I. 40. ff. de R. J. I. 6. ff de V. O. [§. 2.1. quib. alien. licet vel non.~\ 2. Quse de veteri fit inveftitura, etiam a minore fieri poieft. 2. F. 3. pr. Quod hodie non aliter (b) admittendum, quam fi curatorem non habeat, arg. I. 1. /. 3. pr. ff. de minor. iSed & fi eocareat, adacbum, g. I. 137 $ . de V O. (/ ' 14.V. Minor etiam abfque curatoris confenfu) Eft hic ergo exceptio a reguia /. 3. c rejlit minor. Vid quae dixi de jure Ventris part 9. feil 4. Ratio, quia fidelitas & fervitja magis perfonalia funt. Vid. I. 8. C. de nipt, ■ Sive : dièfa 1 V agit dc obligatione patrimo1 mali Secus eft in perfonali d l. 8. (m) Iso. Feudum accipere) Ad oblatum Feu-" dum, de quo fupra c. 3. $. uit. hoe non pertinet. /. 3 C. re[l. mtn Vultej. d. c. 4 ». 6. tnf. (») 151, Et ex ftipulatu] Cur non & ex i pafto ? I )ixi ad ft. admonitor. part 7. 1, verf Ceterum moribus \ ( 0) If *• Juramentum autem non coguntur praflare] Intellige impuberes Nam in d. §. fi minori per minotem intelligi impubeiem, I pater, bnfeh. ibi in notis Puberes ergo jura• bunt. Atsth. Sacramenta puberum. C, fi adv, Ivendit. Add Not 147 (ƒ>) IJ3. Minor autem) Textus agit de inv I puberc. add, pr. I de vuig fuift. $. I de tu1 tel.  DE FEUDIS. Ca* V. t93 j, R. D. jtmtt. L 5. I 40. f. de R. J. Et dominus qui illis perfonis id concedit, videtur contentus efle defenfione per vicariam perfonam fafta. are. I 2. ff. de iurifditt. \l. 9.ff de negot. gefi. I. i9.ff. de R. jj] * ' J 6. Prodigus autem abfque curatore reóte adquirit feudum. arg. I. 5. §. 1. # de da. hered. 1.6. ff. de V. O. Etiam filiusfam. licet pater non confent'iat' arg' l \o ff. de 0.8 A. I- 8. pr C. de bon. quce lib. neque huic ufusfrucfus cedit.' (qXarl t z. ff. ad SC Macedon. I. 6. pr. in fi. C. d.t. K1J b ? ordo etiam hominum non attenditur; nam & fuperiores ab inferioribus/ewaV accipi«at et per vicariam perfonam jusjurandum praeftant atque feudi dominum tuentur>' *■ *• 100. Exemplum nobis praebet Princeps Auriacus qui [nunc M. Briunnf Rex Hic tamen] ratione territorii nunc ditioni Moerfanae iundi, Abbatis T/ffdenfis vafallus eft. (r) J j. Neque etiam refert, num laicus an verö clericus fit cui novè f» datur fe^wm. jtfowchus tarnen id adquirit monafterio. (f) arg. aut. ingreffi. C. de SS. ecclef. Id tum ndem operafque per alium mortalem praftare receptum eft 9. Tune autem nil agitur hac feudi conceffione, fi monafterium immobiles res adquirere nequeat. Quod moribus Belgicae totius, etiamque Clivia; aliarumque iafenons Grermaniae provinciarum introduéfum eft. Edict. Johan. T 1410 &\0ban S' £ ™ PrinciPum- Maximil. Hem: Jus Archiepifcop. Colon. tit. z 6 <. [Piacit. Ordin. Holland. 4. Mj/Y. 1655.] Jus Drentbia l. 3. # * f * Athd f°rtiore ratione remofentu ft F. 3. m ƒ. [Rationem pete ex illis, quae fcripfi ad. I. x.ff. de J. # J. n. C A P U T VI. [De rebus, qua in feudum dari poffunt. dadTquLntd£re ^ rebUS' Et quid£m^ aWl ^ ?ToWlt* i» ^ 1. Prob. 2 F. 3. £. 2. ^r. Ad hunc locum pertinent ea, qux de prsfulibus ecclefiarum, tutonbus & procuratoribus dicere anteverti c. 5. \ IO JTS^ refer fundum dotalera. pr. I. quib. alien. licet vel non ' 2. Confentiente mullere tamen apudGelros, Frifios, Trans-Ifalanos Gronin ganos Omlandos vicmofque populos is in feudum dari poteft uü coSat e^S" ditis ad d pr Inft Jur. noviff. n. 1. junü. U%\ ff de R. / [Apudtïmen £^1% eidTblïUr' Ut ^ -juratÓ renunti« ^endLPerUmtZS?efi Juhae de fundo dotah nee non jun fingulari, quod ufu fervatur apud Auricanof Nordano» fcumanos et Retderios, fznekque dafs frauwen gutb nicht vT^Tnoch gemnne: ,d eft, ut mulieris bona nee augeaniur ne/minuantur. Quamvis Ton ft n ceffe foeminam res fuas ahenantem vel hypotheca. conftituentem SllLe &c Len „porale, fed fuffiat m inftrumento dici, fe nolle jure fuo mf^Tl 3. ftes fideicommiffo onerata vel lege extra familiam gentemque alienari vetita licet fine confenfu agnatorum eorumque quorum intereft in feudum dari1 nequla dè Res aliena quoque cum efteéfu in feudum non poteft dari eamVmifit audiendï L*eft7d£* ^ ZL~è ^T? M «ri. *tf CflM/. Nee rei dominium fed pofleffionem SS 2. F. poteft /. yy.aeR J loquitur enim de aclibus leg.nmis ln fpecie fic dctis, id eft, de talibus attibus, qu, cerram formulam verborum fibi prxfcnpram h.bebant: cumque h^c verborum conceptto a tege.fhinc les,timi appeliatio) vrxfcupta m perfonam proPnam &^ure ^ eflet, (equeba ur , & per alias fien non pofte I & omne tempus refpuere At cum moribus ta'' les formulce ignorentur; fequitur & ignorari aCtus tali ienfu legitimos: adeoque 6c aeftus illos qui olim erant legirimi, hodie per procuratorem! j öc cum temporis adjecfione, peragi pofle. Feit- [ j man. de promot abftntis e. 3 *. 66. Sequitur I "'im' 'n^ft'turam qua de hic agitur, nunquam dicto lenfij legitimum acium fuifle, (y) 160. Conlegas) Huic parenthcfi incluu debent collocan ante illa: Nee refert (z) 161. Vetantur-] Huc pertinent & infames, ut a feudis dignaatis arceantur Vulcei ftia?Schuï:;ir f ;er: trd,s icmo^  DE F E tf D l S. Cap. VI. i9f ■2 F. 26. l.fifaiïa- Et re evióti ignorant! aflio datur contra eum qui tradidit; [Uc vel numos in feudum loco rei eviclae det vel aliud ejusdem qualitatis & quantitatis praeftet. 1. F. 8.pr. £f 1. F. 25. quod pofterius cambium feudi dicitur. d. tit. 25. a cambire, quod efl permutare. Apulej. in apolog. an ipfe mutuatarias operas cum vicir nis cambias, neque fcio neque laboro.~] Non autem haec fcienti competit, nifi eam fibi cactus fuerit, uti confultus relpondi die 24. Octobr. 1670. & expreffum 2. F. g. pr. % f' 80. 2. F. 87. & 2. F. 96. [Non quoque aliter competit vafallo, quam fi vocavetit dominum vel ei litem fibi motam, denuntiaverit. 2. F. 25.] 3. Ei quoque qui fcivit rem fideicommiffo oneratam effe, actio non negatur. /. uit. ulL f - Comm; te leêat- Sic nomine ordinis noftri fecundum ea quae proponei&ixW de !ite q.UEe.in fupremo Frifiae tribunali agitur, refponfumdedi3Q. Jan. 1671. 4. Neque fuperioribus obftat arg. 2. F. 23. $. uit. junit. I. 2. C. de evittion. I. 18. jf. «tó. «te don«£. Refpond. ex h 194. ff. de V. S. Quod enim in donatione pro-, pria receptum, d. I. 2. §. 18. id ad hanc quae ob caufam fidei fit, trahi nequit. [Ut non memorem foepe titulo onerofo redimi feudum.] 5. Moribus autem Belgii ajunt omnem inveflituram fieri falvo jure tertii: atque ideö dominum rem alienam in feudum dantem de evicf ione non teneri. Magis cautè autem defiderant Trans-Ifalani d. tit. 15. art. 2. ut nominatim hoe modo res alteri data fit, alias aétio illa competit. [ 6. Quid fi res communis fit, quae alteri ab uno ex fociis fuerit in feudum data? Id quidem uni permiffum arg. I. 12. C. de donat. I. 1. I. 3. C. de commun. rer. alienat. I- 5- $• -"• ff- te legat. non autem rem totam adquiret vafallus; fed caeteros cogere poterit ut fecum dividant. 2. F. 72. §. 2. nemo enim invitus tenetur perfeverare in communione. I. fi. C. comm. divid. I. 26. §. 4. ff. de cond. indeb. arg. I, 77. §. 20. ff. de legat. 2. junÜ. Nov. 30. c. 1.] III. Rem propriam pleno jure proprietatis ad fe pertinentem ab alio tanquam feuda» lem habere nemo vetatur. 1. Quilibet enim rei fus moderator & arbiter. I. 11. C. mand. Non obftat ratio /. 3. §. iz. ff. de adq. poff. Refpond. ex i. 18. pr.ff. eod. Graviter obftare videtur Gallorum Belgarumque paroemia; nemo poteft dare ci? retinere: Refpond. Non adeo vim fuam extendit ut ufum in feudis femper fervatum atque mores vincat, arg. z. F. 1. pr. ex quibus multa exempla & ipfa rerum monumenta adtulit Fred. a óande de feud. Geldr. tr. 1. tit. 1. c. 1. n. 11. & feq. [Feudum id dicitur oblatum: de quo jam fupra egi c. 3. §. 10. n. 2. Sic & quotidie apud Frifios Orientales praedialibera jure emphyteutico onerantur, idque utilitatis caufa receptum. arg. §. 1.1. de ufufr. Bachov. ad Treutl. 1. difp. 19. th. 9. lit. e. Hahn. ad Wefenb. ff. fi. ager vett. n. 3.] 2. Haec vera, fi alienare non prohibkus & juris fui gnarus fit is qui illud facit. arg. 2. F. 3. $. i. pr. Si vero errore lapfus putaverit rem tantum feudi jure ad fe pertinere, nil agitur. arg. I. 15. ff. de jurifd. [3. Qua in re autem diftent oblata feuda conftitutis, difcas ab Hertio, qui fingulari opufculo illa explicuit. Adjice & diéta nobis in lib. 1. de titul. bonor. c. 45. n. zi. & feq. Quanquam in eaeteris eadem in illis, quae in conftitutis, locum habeant: Befold. thef. prati. lit. A. n. ioi.I IV. Alienari non prohibitae res iterum vel fingulae funt, vel univerfitatis naturam habent. 1. Quod univerfitas rerum in feudum dari poffit notius eft quam ut dici debeat. Nam 19. Febr. 1Ö33. territorium Hoogersmildanum ab Ordinibus Drenthia? Adr. Paeu-zv Heemftedii toparchae in feudum datum, ut omnia ejus jura non ramen regia hac ratione ad eum pertineant, fed & apud Germanos vaftae terrarum regiones ferè omnes feudi jure a Principibus tenentur. 2. Dixi ferè omnes. Repraefentavi enim loco fuperiore, (b) quod comitatus Pinnmberg. fit allodium, ejusdemque juris funt Moerfa & Vargila nee non Burggraviomtm Kappelndorf. [Caeterum quod ad Moerfam adtinst; olim Clivise feudum fuit. Vide (b) 16} tXeprttfentarj'i enim loco fuperiore'] Nempe c. 4. §. f n. \. Huc pettinet &c ob- • fervatio, nonnullos Comitatus eue allodiales: at | regalia in feudumrecognofci, Bockclm.jV./aR cap 14 » 4. C c 2  igd- ' FELTMANNI TRACTATUS Vide d. tratt. de titul. honor. lib. t. c. io. n. i. & feq."] Ipfis Principibus autem territorio in feudum conceflb, omnia regalia & jura, quae ei cohacrent, illis conceifa intelliguntur. arg. L 2. ff. de jurifd. I. 1. infi. l.fi.ff. de offic. ej. cui mand. eft jurifd. Pari ratione fi Belgii foederati Ordines vel ilfi Principes pagum cum iis, qua; ad illum pertinent, in feudum alicui dederint, univerfitas rerum intelligitur conceifa. 4. Habebit ergö is non tantum arcem qua; in ifto pago eft atque cum ipfo feudi jure antea poiTeiïa. arg. c. tranfiato. 3. x. de confiit. Sed etiam bombardas & toimenta bellica, qux ad.tuitionem ar cis & pagi atque ufum perpetuum deftinata funt. arg. I. 3-§. i.ff. defuppell. leg. 5. Jurifdiéfio etiam nee civilis tantum fed & criminalis, qua; aut arci aut pago cofueret, ad eum pertinebit. arg. I. i8i.fi. de V. S l. 3. ff. de confiit.princip. Hodiè enim junfdicf ionis & feudi caufa faepè mifcetur & hujus ad exemplum ifta ad heredes tranfit, uti fcripfi in traft. de jure in re cif ad rem. c. 23. n. 36. ci? feq. Singulae res vel corporales funt vel incorporales: & iftse iterum vel immobiles vel mobiles. 1. In rebus immobilibus conftitui poffe feudum dubio caret. 2. F. 1. y. fi. &? 2. F. 23. infi. Idem dicendum de folo cobcerentibus, uti ait d. 2. F. 1. §. 'fi. quales res funt fruófus pendentes. /. 44. ff. de R. V. Qiios etiam abfque fundo, 'fi iingulis annis renafcantur, propriè in feudum dari conftat, juriique ratio perrttittit d 2 F 1. §.fi. 2. MoJae huc quoque pertinent, fi folo inaedificatae vel ftipitibus in eo üxx ünt. arg. I. 18. pr. ff. de aft. emti. Ifta; autem, quae pontonibus fuperftrucfa; aquisqueinnatant vel fimpliciter in praedio pofitae atqüe de loco in locum facilè transferuntur rebus mobilibus annumerantur. /. 60. ff. de A. R. D. Quod fi tamen ad eas vicini aut incolae molitum ire cogantur, tune pro re immobili cenfentur, eafque bannales molas vocamus; uti videre in trad. de juram. perborr. c. 35. n. 7. [Lege quoque effici poteft ut immobilium numero habeantur, quod & de navibus onerariis quae fulcant mare, fanxit Jus Omland, lib. 3. art. 16.J 3. Praedio quoque cohaeret fylva, unde unum abfque altero in feudum dari nequit. (c) arg. I. 44. ff. de R. V. I. 47. c? feq. ff. de contrab. emt. 1. F. 1. infi. Venatio autem, fylva m feudum daté, vafallo non competit, ( d) nifi frucfus fundi ex venatione conftet. /. 26. ff. de ufur. De pifcacione idem üatui oportet cum utriufque par ratio fit. I. 9. §. 5. infi. ff. de ufufr. Servkus autem praedii tranfit ad eum, cui praedmm jure feudi datum. arg. d. I. 47. de contr ah. emt. 4. Sunt etiam res qua inter immobilia cennumerantur, veluti cum de camera aut de cavena feudum datur: dicitur 2. F. 1. infi. Eodem jure cenfentur annui reditusnori tantum rerum foh, fed & illi qui percipiuntur perpetuö ex aliqua pecunhi • hxc enim res genens eft neque perire ideö poteft. U 14. g. 1. ff. de peric. & commod. rei vend. 5- Actiones in rem foli, fPro hac Gronings? etiam habetur navis, qua iter fa cientes vehuntur & quae trahitur equis. Unde ibi Treck-fnick & in Hollandia Treek febuyt audit.] in feudum quoque dari poffunt. arg. I. 15. ff. de R J 1 f q in fi Quae verö ad res mobiles competunt ex juris feudalis atque comimmis' ratione'aequè' ac cunctae res mobiles in feudum concedi non poffunt. (e) 6 Feudum enim ita datur, ut perpetuö penes accipientem maneat. 2 F. 2° 6 fi. Sed rerum mobilium natura fluxa & fragihs atque facile perit * 7. Secundö debet (ƒ) proprietas rei feudalis penes dantem manere. d. §.fi. (ff ■J'. 8. ft. fi. & ideo nulla ratione in pecunia et rebus aliis, qua; ipfo ufu confumuntur, feudum conftitui poffe videtur. arg. §. 2. /. de Ufufr. 8. Utiiitatis urnen caufa aliud placuit Gelris cun&ifque Belgis, ut tamen domino * feudi (0 164. Unum abfque altero in feudum dan vequit] Vid tamen Auth. h §. y „ f. mfM. & Schultx feud c. 6 1t.11. Textus ab Authore addutli nil ptobant (d) \6<. Venatio v filva infeudum data , vafallo non competit] lmmo contra /. 9 §. ufufr. Alia quaeftio eft, an. Venatio fit fructus? Neg, /, 16. ufur, Aha, an rfucfuariuspof¬ fit vcnari? AfF. d l. 9. $ Sanè & extra frueftum, alia peraget frucfuarius. Vid. bchulti. feud. c. 6. n. 16, - (') Res mobiles in feudum concedi nonpof funt] Nifi improprie , five quafi. $. 1. I. a* ufufr. jundf. Not rsfi. fupra. (f) 167. Secundo debet] In vero u/ufruclu, I Secus in Quafi d. §. a.  de feudis. cap: vi: t9f feudi eo nomine utmter caveatur. d. §. 2. I. 7. f. de ufufr. ear. rer. Apud quos res omnes mohifejnac tempeftate in feudum dari queunt, iili enim feuda in multis articulis mftar allodialium rerum habent. VI. lncor?orales res apud omnes quoque gentes in feudum dari receptum, & ?'«nz appellante J r , ''^LeZ^Z^V^ C/nfentur> «^ 2- C.^/emï. idque pienius & plan/os. intelligi poteft ex dief is. §. pneceJ. n. 4. 6f 5 • 2'n?rinn?n venatl° u^que expreffè in /euditw dari poteft, & tune licet fundus f TnïZ , non.c?nfiftac>. !d eft propter eam non habeatur, venari poterit vafalMA quod ceperit ipfius ent, uti explico /. 9. 5. 5. # /. 62. ƒ. de tffirfr. • n,F» °M ^ °mmn° fentias- Decim33 autem nequeunt novè dari in toS^vd JS0-^^011011^ Lateranenfe ab üs, qui è dero non funt, vel %t T^latf Poffidentur, us non aufferuntur. c. cum Apoftolica. x. de bis quee Q • VII. t R^nf -JUra aLia regaIia aIia ^0 non reSalia: & iIla vel majora vel minora. ]J' ^ga,a a re& dicuntur quod r^w principifve, aut Ordinum penes quos majeltas eit, propria fint jura. (b) Haec in feudum dari pofte manifeftum eft, 2. F. 50. Lt cum provincus ad Principes Imperii in Germania tranfeunt. 1 F il. (f c vin. ' Ts 3 Majora ftint autem regalia, quae ad ftatum reip. ejufque adminiftrationem nee non iummi Principis decus pertinent. 1. Haec a Cicerone propriè jura majeftatis, a Livio jura imperii, atque a Tacito Jacra regm appellantur, Belgis boogbeit, Lands-heerlickheit, & barbare jura Souve- ramitatis, Germanis autem Keyferlicbe Hobeit und Refervaten, uti videre in confti- tutione Impern Ratisbon. 1576. §. dadurch dan. 7- Sunt autem regalia majora hsec: (1) Leges generales condere eafque fi dubia? imt interpreten. I. f. §. u C. de legib. (z) Duces, Principes, Comités, Barones, eqmtes^cc nobiles, ereare. I. 5. C. de dignit. (3) Facere notanos, & dodores bul. jaros, (4; Comités païatinos & poëtas laureatos ereare. arg. 'l. 5. C. de diverf. rejcript (5) bparios facere legitimos. Nov. 89. c. 9. Nouveau EJiat de France. ch. 1. (6) Reinere famv. L jo. &> t t. C. de f ent. paff. (7) Vernam aetatis indulgere. I. 1. 6 t> t. t. de bis qui ven eet. (8) [Hoe jas in agro Groningss circumjacente exercent 11, quos Capitales fupra appellavi, nee folum ipfi fed ii, quibus iurifdicf ionem et imperium mandarunt. Jus Omland, lib. 3. art. 36.] Conftituere fummum tri- ; ]Tf f\*\qnï appdlari non P°ffit- fc ^ §• i- /• * WM- non lic. juntt. I. un. ff. de Off. praf prcet. (9) Jus vitae et necis, vulgo pardonner cum Gallis dicimus. I. 27 l. 31. tl. de peen. IO) Abfolvere a jurejurando ad effecf um agendi. Lult. ft. quiJatifd. cog.1. 6. ff. de jure patron. (11) Jus civitatis dare. /. uit. tr. ff. ad mmmpal.1 1. C. demetrop. Berit. (12) Monetam cudere. arg. I. 2. C de falfi mon. (13; FJenüiimam tuitionem tnbuere, quam fauvegarde appellamus. arg. I. 1. $ 1. fi. ad E, Jul. Maj. (14) Inftituere curfores publicos, ti) qui celeriter difpofitis equis epi ftolas ferunt, nunc poft as vocant. tot. tit. C. de curf. publ. (15) Bellum alten populo indicere et urbes munire. c. quid culpatur. 23. q. 1. (16) Pacem cumholte et ioedus cum extern pangere. arg. /. 5. ff. de pact. ibiq. Haloander in verf. (17) Academiam vel univerfitatem literariam condere. Ord. Cam. Spir. p. x. c. 3. fi desgeleicben. (18) Legatos nuttere ad alios Principes vel refp. arg. I. 2. ff. de jurifd. junct. d. c. quid culpatur. UP) Arrogationi aucforitatem dare. L 2. ff. de adopt. §. 1. 1. eod. , KgL ?~r n regalta * alia\ Differunt ut bona bcclefialica a Sacris: ut crimen Perdueilioms \ crimine Majeftatis in fpecie ita difto - ih\l69 ff>iria funt jura-] Urgo dirTerunt a Feudis tegalibus: quae a dignitate regali id nonunis adepta funt. n W M°' ï%$'tmn curf°r" publicos] Intellige ^oftas Generales five umvet^les: Reicbs Po/Ie». Provinaales enim five fpeciales, hand Poften. i>w.us Imperii fibi vindicanc, Illis ut fupremus Magifler, GenerabReichs Poflmeifier, praeeft Comes de Taxis, qui id orficii ab Imperatore in feudum recognofcit, & per ipfam Hifpaniam & I I-aliam jam per ducentos annos exercet. lmmo j & per Belgium Fcederatum: quod miratur Bocj keiman. Synopfi jur publ. cap, 8. ad artic. 3f. ubi vide fis Add. Hornick. de jur pojlar. c 6. j Schweder, jur, publ. part fpec, fed. 1. cap, 18,' Cc 3  i99 ■ FELTMANNI TRACTATUS I. eod. (20) Magiftratus creare eofque confirmare ik jurifdictionem atque imperium tam merum quam mixtum dare. I. un. ff. ad L. Jul. 'de ambitu. 2. F. 56. /. 1. pr.ff. de offic. ej. cui mand. ibi; lege: junct. Lult. C. de legib. (21) Comitia univerforum Imperii aut reip. Ordinum indicere , l. I. pr, ff. quod cujufque univerfit. 3. Religionis orthodoxas tuitio (2,2) ejufque nee non ecclefiarum cura; ad quam fpettat cultum facrum ordinare, concilia et fynodos cogere, ecclefiae miniftros inftituere & confirmare & malè viventes a munere removere. I. 1. C. de Summ. trin. I. 9. C. de SS. ecclef. Indicere (23) ferias non tantum profanas fed & facras. /. 4. C. de f er in. 4. Mutare Q14) religionis cultum & alia inftituere facra. Inftrum. pac. Osndbr. art. 6. §. 13. Sic tamen ut civibus & fubjecfis migrandi poteftas permittatur. d. art. 6. %. 1 i. Neque fi manere velint in patria, ferro & fkmmis aut vi vel concuffione ad novum cultum cogendi. arg. 2. F. 100. ibi; foli Deo: [Vid. Milton treatife of civil power in ecclefiajlical caufes. per tot.] IX. Regalia minora funt commoda quae ex rebus publicis et ratione imperii capiuntur. 1. Jura fifci haec vulgo appellantur et maximam partem enarrantur 2. F. 56. Sunt autem ) r. Prob. 1. F. 8. Idque his rationibus conftat. (1) Alienatio vafallo interdicta. *. F. 52. 6? SS- Vohmtas autem ultima eft pro alienatione. i. 8. S>. 2. C. de fecund. nupt. (2) De re aliena nemo teftari poteft. /. 120. ff. de F. S. Sed feudi ]us licet vafalli fit, id tamen res aliena eft propter obligationem mutuam. arg. l. s. Q. de O. & A. (3) Ne forte invitus dominus alium, quam quem voluerit, fibi adqüiraf vafallum. 2. f. 12. (4) Jus defcendentibus & agnatis quaefvtum aufferri non debet /. 11. ff. de R. J. 2. Qua de caufa, licet in bonis allodialibus liberi inaequaliter fcripti fint hcredes in feudis tamen aequaliter fuccedunt. 1. F. 1. g. 1. in fi. 1. F. 8. pr. 3. Atque haec in tantum vera, ut nequidem Principis adprobatione teflamentum confirmetur. arg. 4. I. n. ff. de R. J. I. 13. 5. i. ff. comm. prced. I. 2. C pro quib. cauf. fervi. 4. Nee illud fubfiftat, etiamfi pro animd aut ecclefiae alterive pise caufa; quid in eo reliquerit vafallus. 2. F. 9. J. r. Nam ecclefia cultrix & auttrix juftitia non patitur contra juftitiam aliquid fieri in fe vel alterum, privatus verö fape obviat juftitia ■ ait jus 1. F. 13. 5. ^Eftimatio tamen hodie ecclefiae praeftanda fi vafallus alia bona habeat (q) arg. I. 39. §. 7. 8* /. 114. §. 5./. de legat. 1. $. 4. J. de legat. Bachov. ad Treutkr z. difp. 13. t*. 5. Uti g. Vinn. ad d. v. 4^ n. 7. Carpzov. de feud. difp. 5. tb. 18. Quae tamen regula aliquando vitiatur. 1. Perdit officium fuum fi feudum improprium & fit concefium ut ipfe cif fui heredes cif cui ipfe dederit, id habeant: (r) uti eft in z. F. 48. [Ratio petatur ex /. 48. ff. de paft. I. 10. C. eod.] Deinde fi dominus confirmet ultimam voluntatem, haec (ƒ>) 176. Sed prior in feudis prohibita] Ergo ncc Icgatum feudi va;eb t. Ei go nee praelegaiurn facfum uni ex liberis Vid Hcenon. ad infiit difp. io. th if. Hattyfer. feud cap 10. 'ontra lit L. Ue moribus ramen quorundam, ha bes apud Cyprian Regner Oofterg adBronch, fiud, c. 8 üt, h. (?) 177. AZftimatio tamen hodie Ecclefa> pr*fianda fi Vaffallus aha bona habeat] lila : hodie: Ecclef* fi vafallus alia bona habeat: In vifis verbis abundant Scilicet vtcus controvertia eft: An vafallo f udum fuum legantc, iegatano jefti matio pixftanda veniat ? Ler cum poffit privatorum voluniateincommcrdum : deduci domini, inquam, feudi confenfu : qui do, nvnus feudi etfi aliquando fimul Princep* fit & I Majeftatis juribus gaudeat, in feudi tamen aliena, tionem non confentit qua Piinceps, fed qua Dominus feudi, qui & privatus ene poteft, cara j poflit effe & rufticw «Sc plebcjus, At ti quis privatorum conventione commeremm alicujus rei, quod alias non haberet, nancifci poflit, aeftima110 legati debeiur /. 114. §. ƒ de leg i. t n. $ Ió de leg. 3,. Ludwell adlibr.6 U0dtit.ei. pag.^%% Lauterbach comp ff.p. Gothorh add l 114 § ƒ. (r) 178. Sui heredes] Hare fola non faciunt feudum hereditarium. fljfif inquam, addarur, quibufcunque s aut timile quid. v fupra. Not- 9i. Conf, Stryck feud. cap. a, auafi, 10.4f. «J7-  Ï)E FEUDIS. Ca ff VIIL iQt C A P U T VIIL De defcendentium fuccejfione ab inteftato. I. Ab inteftato fucceffio iterum defertur vel jure feudali communi vel finguJari. i. In feudorum autem fucceffione gradus numerantur ex praefcripto juris Romanf arg. i. F. i. §. 4. (ï) ubi de patruelibus (t) mentio fit: quos quarto gradudifferre indi- (s) 179, In feudorum fucceffione grddus nume. j rantur ex prsfcripto Juris Romani\ Omnino ' diflèntio, & poft Fachinaeum 7. controv 16. & ibi allegatos, contendo, Jure Feudali obfer- ' vari computationem graduum Canonicam; quod non tantum hiftona receptionis juris Canoniei ante Romanum, exigit, fed &c firmatur arg 1, F. T. $ 9 ubi ,geniculum vides, ideft, gene rationem. convenienrer luri Canonico, v Ad mort. ad ff. part §. 61. fupra 11 Vides ibi, feptimum geniculum.- iterum apprime ad placitum Juris Canoniei t f (, |( j f. Adhuc r. vides ibi jure moderno, ideft, tempore Gerbardi Nigti five Capagifti & Oberti de Orro Confulum Sc jCtorum Mediolanenfium, pnecipuorumque fub Friderico Primo, feculo duodecimo , Juris Feudalis compüatorum, obtinente. At hoe feculo nondnm receptum erat Jus Civile; urpote quod tum demum dc novo in lucem j protrahebatur, Vid Trner. injur. vap. pag, 285. ér feq Ur. verofimile üt, verficulum: quod in mafculis d. 1, F I. § 4 Deinde adjeclum efle ab Hugolino |C fub Friderico Secundo, feculo XIV. Ait de jure novo: idque diftinguit 2 modemo Sub Friderico enim demum 11. Feu. dorum libros emerfüTe, vides apud Goroftedum ad Auth caffa C de Ecclef Sed & idem fenfus erit, fi dictum modernum jus de temporibus dicto prioribus acceperis; fufficit enim quod deawtiquo id accipi nequeat, adeoque ad idfeculum, quo Jus juft nianeum ignorabatur, idreftringendum fic. flecedit 4 text 2. F fi ubi generatio vocatur, quod anrea geniculum Conf. Adinon. ad jf part. 6 § él. Nee obftat. 'i F. w, pr ibi enim per Leges intelligi debent Longobardicae arg diclorum junil x F. 1. & iènfus eft, debere ordinem legibus feudaübus pnefïxum obfervari, de quo 2. F. }o. kil-ut linea pro- D d hsec a domino deinde reprobari nequit. 1. F. 13. arg. I. 9. ff. de negot. geft. Agnati tarnen et liberi id facere [& illam impugnarej poffunt: nifi et hi [& caeteri] quoque, quorum intereft, confentiant aut ratam habeant noviflimam vafalli ordinationem. arg. f Pen- c- de patl. X 1. par. 5. ff. de injur. I. 45. ff. de R. J. [2. Item *ifi feudum fit novum: quod enim ego primum mihi adquifivi, cur iet meo arbit"0 non. P°ff'm alienare, cum hoe pacfo nemini firn nociturus? Quod tarnen ite^m Pert^^ fuum officium, fi contemplatione liberorum nominatim inveftiturd Cöfliprenenforum novè feudum mihi datum fit. arg. I. 19. par. 1. ii'. de peculio.'] .. n . .. 3, jlforibus Belgu agnatis etiam invitis de feudo teftari permiffum eft dummodó jonriuüs direéfus expreffe confenferit idque etiam nominatim cautum LL. Trans-Ifal, pi, tit. 25. art. 18. Adeo idplacuit, ut & fubftitutiones fieri & fideicommiffa reh'nqui poifint neque tantum a primo fed ulterioris gradus herede praeftanda fint a'pud Trans-Ifalanos. d. tit. 25. art. 19. 4. Quod apud Batavos & Gelros tamen aliter fervatur, qui ultra primos cafus jdnon extendi voluut. Sande. d. tit. 1. c. z. n. 6. 5. Qui reef e quoque d. c. 2. n.io.&iï. obfervavit, quod fatis fit ultimam voluntatem a domino praefentibus duobus curias paribus confirmari. Idque ubique valere arbitror :_quod quafi apud acta condita cenfeatur. arg. I. 19. C. de tefiam. 6. Neque illud omittendum, hodiè pacfo dotaii hereditatem dari, contra/. 3; C. de collat. uti nomine ordinis JCtorum Academiae Duisburg, re/pondi. die 18. Decembr. 1663. cif 18. Febr. 1666. Atque ideö in eo de feudi fucceffione cum confenfu domini caveri poteft adhibitis propinquis & neceffariis fi in Germania feuda fita, fecus fi in Belgio, uti dixi n. 3. & cognofces plenius c. 15. §. 1. n. 6. [7. Sanè quod ad Clivios Marcanofque adtinet, non eft-dubium quin apud eos popuios aeque ac apud Ubios & Monafterienfes feudum poffit teftamento in extraneam familiam transferri. Adfert. Brandenb. in Cliviam &c. p. 4. Adeo ut maritus uxori illud rehnquere queat nee domini confenfus defideretur, quam ut difpiciat an idoneus aptufque fit, uti de feudo, Marcano in folo quidem ftto, fed Tuitienfis Abbatice, confultus refpondi. a. d. ii. Januar. 1686.3  zoz FELTMANNI TRACTATüS indicat ï. F. 8. $. r. (m) Secundo, quia geniculum attendicur. d. 5. 4. Conftat autem geniculum nil aliud effe quam generationem, ex qui jure civili ( v gradus «fti* mantur. /. uit. y. 10. ff. de gradik Tertio, ordo fervari debet, (7)"qui leibus prsefcnptus. 2. F. 37. ^r. 1» Per leges intelligimus Romanas. z. F. 1. pr.%i fi (z) Ut a vero non aberravent, > a) qui dixerit, malè a Gothofredo interpunótionem fa&am in 1. F. 1. 0. 3. & comma aut duo puncfa, non uti is fecit, poftvertum fiuccedant, fed poft vocem legibus poni debere. [x. Ubigue gentium (b) fere etiam folent gradus acftimari fecundum jus Romanum, quando de jure fuccedendi in allodia quaeritur; Frifti autem Orientales inter eos, qui è latere fibijundi, fequuntur jus Pontificium. Oifl-Fritfcb Lantrecbt lib 2. art 1. pr. cif d. lib. 2. rubr. neque ideö ad eam ex! ten* proxim'eris (fepofiti enim linea remotiorê. Ex gr fra ris mei nepos pracfertur meo patruo: quia illa eft m linea viciniore a patre meo ductse, at hieeft m remoriorc, mpote ab avoveniente) & ,' in ea proximitatis habeatur rat o. Nee enim om nes, qui di(la»t aüquo gradu f ft ant vat funt fi- I mul eodem gradu Admon. ad ft part 6 §.63 1 & feq. [ra & illud; legibus: accipitur i.F. t. | § 1. ut comma ibi linquendum fit ante di&um, . legibus Cum ergo ordo graduum longe alius, I ob prxrogativam nempe lineae proximioris Jure ' ff Feudali quam Jure Civiti, fequitur, computa- j tionem graduum & legesin diéto textu ..F.37. mtelligendas eiïè Longobardicas; adeoque diétum textuni no" rantum non obftare, fed ücquintum 1 nobis prxbere argumentum, idemque fortiffi. mum * 1 J (O 180, m de patruelibus-] Sed non ait, effe eos quarto gradu Ex coilatione .. F 8. 1 $. 1. patet, olim quosdam lècundum gradum, j 1 alios quartum, alios feptimum hic admifinc. Vid ' \ I. §. 4 & t. F 6 y. , Ut neceiTe non ha- I li beatn dicere, patruelium vocabulum d $. 4. f § Sumi late pro quol bet sgnato, qua fignificatione I etiam ipfi {mies patruelet funt. 2. F. 50. quafi j fi l 1 i patre cogriati. Conf. Textor. r. difp Acade. mie 17 tb. 7. ^" Vf1, sradit luart0 differre fo&A r. r. 8, $ i.j At ibi nu'.Ia patruel.um mentio nt. lmmo, cum feptimus gradus memoretur, colhge, ibi intelligi gradus Canomcos. ( *) 182 Ex qua Jure Civili} lmmo magis canonico. Civile magis attendit ipfis ptrlo. nas generatas At Canonicum 'otum geniculum, hve totam generationem. V Admmi. ad ff tit dt gradibut. J (y) 183 Ordo fervari debet} Intellige ordinem legibus feudalibus priefixum Vid. Not 1 io. (z) 184. Rmianas} lmmo Longobardicas, / Net. 180. (a) l8f. Non aberraverit] lmmo vel maxine. d Not 180. (b) 18S. Ubique gentium] Si ita de harum nonbus conftcr. Alias in dubio fus Canonicum noribus prasvalere: hiftoria receptionis juris Ci■dis Sc Canoniei exigit Ut in genere rede Ti' us/f^ c 3. §. H. add> qus djxi Inurt c }l (e) 187. Odium fifin lmmo fifcus maxime vorabllis eft. Dixi Admon ad ff. pari. 7. h  t) E FEUD I & Cap. VIIL tendenda, quae turbato fit mortalitatis ordine, uti JC. loquitur in l. 15. ff. de inoff. tefiam.] ' • -. ■ / 4. Vitiatur tamen haec regula (1) fi pater in favorem fiJii aut nepotis feudo renunciavit, erg. 2i F. 14. uti Spirae judicatum & ufu forenfi comprobatum. £Mynfin?. 3 rv. 93- quippe cum refutatum, vel abdicatum a patre non hujus favore amittat fuam naturam, fed paternum maneat. d. 2. F. 14.] 5. (2)$ °. refpe&u patris feudum datum fit. arg. I. 19. % i.ff.depecul. TQuia p^er magis 4u^m ^lus accepit feudum, ut non tam in id fuccedere, quam mxefüofeudum capere dicendus fit. Seneca 5. de fcewejïc. 19. tanquam jCtus refpondeam, mns fp^^anda eft dantis. beneficium ei dedit, cui datum voluit. Sicut ft in patrisywem fecit, pater accepit beneficium.'] 6. (3) Jure ftngulari moribus introducf0 apud Hollandos parentes quoque ad feudorum fucceffionem admittuntur. j. In feudis Zutphanicis idem obfervatur; atque eodem modo fuccedunt, uti in aliis rebus. 8. Quod & in feudis novis apud Trans-Ifalanos cautum. d. tit. 25. art. 14. fed jö antiquis parentes non admittuntur. art. 11. d. tit. 25. III. Defcendentes [Primus fuit Conftantinus M. qui exemplo monffravit viam, quam prudentes deinde in feudis fecuti: nam ille legem tulit, ut agri & oppida ducibus, comitibus atque veteranis honeftè miffis affignata ad eorum heredes tranfirent. Steph. Vinand._ Pighius in Hercule Prodic. p. 42.] vel funt feculares velfpirituales. r. Hi iterum non unius generis. Primo enim fic dici queunt, quifufceptièfacro fonte, arg. I. l6. C. de nupt. quos non fuccedere (d) palam eft. Gloff. German. ad Jusprovinc. Saxon. lib. 1. art. 3. Secundö (e) eo nomine veniunt ii qui clerici (ƒ) funt facti. 1 Hi generaliter appellantur Papen in LL. municip. Cliv. tit. van der Papen erve. 79. Papas temporibus Sidomi Apollinaris appellatos fuiffe omnes Epifcopos aliosque è Clero his inferiores, ex ejus epiftolis adparet; Vixit autem feculo quarto obiitque anno cccc. iaxxii/} Hi quoque arcentur a fucceffione in feuda. z. F. 26. y. qui clericus. 2. F. 21. 2. F. 30. & z. F 36. in fi. (g ) Quod ad equites Melitenfes, (h) Teutonicos S. Johannis (i) aliosque vulgó extendunt. vLamb. Goris Adverjar. traCt. 3. part. r. cap. 8. n. 14.. in annot. ibique citati. j 3. Cum quibus facere negueo: (k) Nam in iüis öc prifci & novi juris ratio ceffat. Juris^ veteris ratio exOat 2. F. 1. Equites autem t\ eiken fes, licet tria vota (l) paupertatis, cajiitatis & obediëntie faciant, non tamen hujus f&culi milites effe defïnunt. Ratio novi juris fundata eft in dief is. c. 6. §. 2. n. uit. (m) [_Neque enim uti, cae- (d) Quot non fuccedere] Et enim laltim adinventa ur nupu.s novus ponatur obex. Supva Jültman tempora, nulla ejus tamen extat memorsa. Cumque lit ruec cognatio merè ima • ginaria: uec in nuptiis ubiq-ie anendhur. V d, Kitterfchus. diff jur Civ. <& Can libr i. cap. 16 (e) i V9 Secundo] Hic a typographo omif fus eft Numerun o. (f) 190. Clerici] Eccleftarum miniftri, qui | feil Oeo dedxati divinis officiis in a iqua c cr.iefia inferviunt l 2 de Epifiop & Cler Cod Theo dof, Quorum Septem ordines vide fis in /. 6. C. de Epifc. & Cler. (g) 1)1. Arcentur a fucceffione] In feudo noviter acquirendo iêcus eft. infra c 5. y. a. » 8. {h) 192 Equites Melitenfcs] Qui & Rho diu & iohannuici, Vid. V'itriar. 1 jur publ. 21. % I ubi fimul vides, fupremum ejus per Germaniam Ma^iftrumefle,fimui P ineipem Hei j dersheimram in Btifgoja: cujus dignitaris A C 1683. faftrs eft Baro Wachtendonckius ille de ' quo Author mox num. 4, (i) 9» Teutoncos S Johannis] Male hos Author nofter confuudic Nam equites Teuto- • nic;, non funt Fqiftes S. Johannis five lohannitici: Sed funt Mariani Ai Mefienfibus five Malthenfibus convenit johanniricorumappellatio JVlarianoium, id eft Teutonicorum Èqu tum Mjgifter fedem iitit Mergen heimii in Franconia ad fluvium Tubarim. Vid Vitriar illuftr. libr l. cap \s.n, ij (k) 19;. Cum quibus facere nequeo] Neque enim funt Clerici Not 195 juncL Auth. h. § n %. in fin. Add. Fachin J. ^6. (/) 195. Tria vota] Ergo fallet illud de Rqu tibus i'euionicis uitum: Wer ein fchön Weib had ivo Teutfihi Herrn findt, eine Metz-Korn, I und eine Hi?iter Thür, der hat ein Jahr daran zu effen. Refer; t'rèffinger ad Vitriar. d c. i?„num. i? u n & alteruin: Kleyd-r aus, Kleyder an, Effen , Trincken, und Xchlaffsn gahn, ifi die Arbeit, fo die 'leutfebe Herren han Herculis asrumnte.' {m) Ratio novi juris fundata efl in dïclh e. 6. y. 2, n uit J Pro c 6. legendum: c. f. Per jus novum intellige id de quo Author tract. mox n > & » ï de quo novo ju^e 6c ego dixi ad Inflit libri aphor 11 Quod autem Au'hor u itur hac phrafi fundata in: noli ipfi vitio vertere. Ita apud Doctores receptum eft • Dd %  204, FELTMANNI TRACTATUS caeteri clerici in ecclefia quotidie Sacris Dei vacant, fed magis arroa virumque canunt."] 4. Sed iicet propter eam proprietas rerum allodialium his equidbus non obveniat, nee eas nifi confentientibus fratribus aut cognatis atque Principis [accedenrej auctoritate alienare queant, uti in Clivia ufu quoque fervatur, ejusqueexempla u:ibeo, nee non confultus relpondipr. Cal. Maj, 1666. Secundumea, quas mihi propoiubantur a Reverendijftmo Barone Wachtendonckio nunc ob fumma erga remp. Chnftianam meritain Principes Imperii beneficio dignitaris, quam Ordo Melitenfis eicontulit, tranferipto.] tamen id nil ad feudum; cum ufusfructus quidam fit, c. 1.5.3. n. 3. & hic tantum ejus nomine ipfis, donec vivant, competat. 5. Deinde quia illi tantum clerici prohibentur, qui monafticae vitae fe mancipa* runt. Jus comit. Zutpban. tit. 17. art. 7. Trans-lfal. p. 2. tit, 6. art. 10. Qua de caufa non folum iifi equites fed & clerici, qui monafterium haut ingrelii & memorati c. 6. §. 2. n. 10. aequè ac verbi divini praecones noltrates in feudis fuccedunt. 6. Apud Belgas hsec res dubitatione caret, quod eorum feuda dicantur franca atque immunia elfe ab operis militiae armatae. Quanquam in Germania equices ipfi eas praeftare, caeteri verö clerici etiamque nolfrates paftores per alium eas exhibere poffint, uti praefatus c. 6. §. 2. n. 10. 7. Illud autem intereft, quod hi ad fuam prolem juflis nuptiis quaefitam, non autem ifti (n) feuda tranfmittant. arg auth ex complexu. dt incefi. & inut. nupt. junft. Jure Frif. Oriënt, lib. 2. rubr. wat Kinder neen erffeniffe: ibid; Papen, Monnicken-Kinder. [LL. municip. Vennep, art. 42. Jus Jul. ci? Montan. c. 77.I IV. Liberi feculares vel legitimi funt vel non legitimi. 1. Non legitimos haut fuccedere manifefta ratione [quod honeftè in curia vel aula domini lfare nequeant.J & jure receptum. 2. F. 26. y. naturales. Adeö ut nèc matri heredes in feudis fint. idque nominatim cautum. LL. Trans-Ifal. p. 1,tit.25. art. 17. Nee enim paroemia Een wyf maeckt geen baflaert: in feudis locum habet. ■Ant. Mattbcei param. 8- w. 25. 2. Quod fi autem per fubfequens matrimonium fiant legitimi, eos admitti verius (0) [Hoe qui tuentur, ajunt quod locus 2. F. 26. $. naturales. loquatur de iis, qui refcripto Principis funt legitimi facti: nam ibi dicitur: poftea fiant legitimi. Jam verö eos, qui ob fubfequens parentum matrimonium fiunt legitimi, non poftea tales demum fieri fed retro fuilfe üngi c. tanta. x. qui filüfint legit. Nee putant obftare, quod in d. §. naturales. exftet nee cum aliis illos fuccedere: fi enim alii adfint, non poffe naturales refcripto fieri legitimos; nam refpondent id intelligendum effe de aliis,, qui nati poftquam naturales jam a Principe effent legitimi facfi, Matth. de Afilicf. ad d. t. naturales. verf. quinto ci? ultimo not. n. 1 Treutler. 1. difp. 1. tb. 6. f. Sed utut ingeniofè ifta difputentur, tamen cum nimis violenta fit illa explicatio d. §. naturales. eique apertiffimé vis fiat, dum ad folos refcripto faéf os legitimos ut cum clarc loqui vo'unt, dicant, fundari in aliquo. Et gratulor mcri o Cl. Eeltmanno, quod fuo tempore ncideru in cenfores honeftos: majon profefto felicitate quam ego, qui cloacis & fterquüiniis effoiftfiimum ilïum Cornclium in me vidi infurgere, ut cum barbariei me infimulare omni conatu intendat Ktiam illud: fundari in aliquo fcurrili calamo mihi objecent Dixi Muro Alxneo, quem vide fis ;* Admonitor. ad ff. (») »P7 Non autem i/ii] Ratio peti poteft ex /. f ae in jut voc l 6. de bit qui fint fi vel al. i § feu I de nupt Vocantur quidem Kinder, ut apud Auth h. n. 7 in fin. fed id intelligendum de naturali geneiatione (o) V$ Eos admitti verius} Illud mihi pcrfu.itiftimum eft Sed ut idem & ad legitimatus per Refcripmm Ptteeiph pertineat Texius enim 2. F. <2h §. naturales, non loquitur de iis qui vivo patre leg'titrao fint, fed de iis, qui poft cju« mortem fe kegiümwi fecerunt, quod in prasjudicium agnatoium fuceie nequeunt. /. li. 4» R. J. §, uit. I. de his q fiunt f. vel. al. jur. Cum ergo quo ad legitimatos nihil diverfi induxerit lus Eeudale, fine calumniainhaerebmusjuri Civili, quod legitimatos vult fuccedere. 2. F. I. verf Strenuus. Quod autem Ün Author mox objicit, ünato poft lcgkimationem vulnere, cicatricem tamen mancre fuperft/rem , id fentent.ae noftra: nil ofiicir, tum, quod negcm, cicatricem aliquam rermnere : arg c tanta x. qui fil. fint leg tum quod il:a cicatrix , ti qua* elTet, fucceffiambus obeilj nequit: ut inpiaeclariffimis allodiis Iiquet Nee magisimpedit, quod Dn. Au&or fubjicit, feudi ftricte etlè accipicnda : nego id enim procedere , ubi textus indiftincte generalem ünctionem exh.beat, ut hoe cafu 1 F 1. § 4 & 1 F. 50 prsecipuecuffl diftinchonem in fucceüionibns Jus Civile talem ncfclat. Oe moribus interim hic non difputo. Dc his fequitur apud Authorem. b. u. i. & dixi ad mfl. 1. aph, n.  DE FEUDIS. Caï, VIII, a0; mos coarótatur, cum tamen generaliter Joquatur, atque ideö generaliter etiam accipi debeat. arg. I- 8. ff. de Public, act. ideö contrariam fententiam ceu theoreticae veritati magis confentaneam tuencur Vultej. i.feud. 9. n. 94. Niellius difp. feud. 5. tb. 7. d. Bzchov. ad Treutl. d. I. Ant. Matthacus Fil. de Succeff. ab inteftato' difp.'14.. th. 10. Carpzovius de feud. difp. 5. ^.34. Hahn. ad Wejenb.ff.de his qui fui vel al. jur. n. 2. Et ratio cur naturales arceantur , non in totum celfat, etiamfi legitimi: licet enim valnus fanetur, cicatrix tamen quaedam illis aucforibus videtur manere fuperftes ob originis vitium. quod quidem argumentum mihi non probatur, fed potius ittud fod Jus fuccedendi in feuda ab eorum origine aliena atque idcircó ftriéte accipienda, uti monui in annot. §. 2. n. 3. ] & moribus ubique receptum. [De Germnd teftes funt Gail. 2. obf. 140. & Mynfing. 5. obf. 42. ac de Hollandia Vinnias ad §. 3. Inft. de hered. quce ab inteft. n. 3. Bort. de fucceff. feudi Holland, p. 5. jVows tarnen legibus legitimi per fequentes nuptias faóti feuda capere prohibentur, & VrT,t 1D ea mccedendi excluduntur apud Brunovicenfes & Saxones. Conftitut. Ducis IVolfenbut. Henriet Julii publ. 3. Jan. 1593. EdictumMauritii Eleït.Saxon.apud Hartm. Piftoris 2. 0 0. 41. n. 37. arg. c. tanta. X. qui fil. fint. legit. Non idem tarnen placuit (p) de iis, qui refcripto Principis natalibus legitimis reftituuntur. d. S'Jx 2j6' ^' naturales- Hos tamen admittunt Batavi, fi refcripto inferta claufula, op.* feudorum capaces effe jubentur. Neoftad. de feudi Holland, fucceff. c. 5. n. 80. 3. lolerabile id in feudis novis. arg. I. i9.ff de R. J. I. 21. C. mand. Sed, ut fuccedant in antiqua feuda, & feudi dominum & agnatos confentire oportet. arg. I. 11. ff. de R. J.{q - Domini tamen confenfus expreffus non eft neceffarius, fi is fuo refcripto eos legitimos fecit. arg. I. 7. §. I. ff. de reb. eor. I. 1. C. de prced. minor. V. _ Legitimorum duo genera funt. Alii enim legitimi & naturales fimul funt, alii legitimi tantum. 1. Legitimi tantum (r) funt adoptivi', qui nufquam gentium fuccedunt 2. F. 26, §. adoptivus. Adoptio namque non jus fanguinis confert. I. 23. ff. de adopt. 2. Feuda verö fanguini dantur. 2. F. 31. infi. Nee ex aliena familia in fraudem agnatorum & invito domino alius vafallus obtrudi poteft. 2. F. 12. [arg. I. 76. ff, de C. & D. Petr. Stockmans decif. fupr. cur.. Brabant. 69. n. 5.3 [3. Vitiantur tec fi) ü lex vel confuetudo fit contraria. arg. I. go. ff. de R. f. aut (z) ita cautum inveftiturce patio. arg. I. 23. ff. d. t.1 VI. Liberi legitimi & naturales fimul, alii iterum ex matrimonio aequali, alii vero ex inaequali funt geniti. 1. Matrimonium inaequale eft ad morganticam [Recfius morgengabicam (s) dixe- xis; (?) 199» N«« idem tarnen placuit] Quidni? Textus 1, F 16 §. naturales, loquitur de na turalibus Non eigo de legitimaris. Dixi 1. feil ci. (q) 100. Dominum ejr agnatos confentireoport tet] Nego: quando enim liberi adhuc fperan tur, jus interim fpei aliorum in fufpenfoeft i.F. 26. v. moribus. Conf Auth. infr cap. •1.5.7. ft J. 1 (r) io 1. Legitime tantum] Adoptivi funt liberi per Cognationem legalem. Ne offèndat te, , Lettor Honeftc, ea vox: Legalem Ofïèndat, inquam, Scurram Corne'ium Cloacinum: non' te. Ita loquitur Jus Canonicum t h x.deCo gnatione legali. Ita loquuntur JCti: qui JCtino- j men merentur. Ex muicis unum in fpecie fo Riltershufium de dffer Jur Civ. & Can.libr. . cap 19, ubi de hac Legali Cognatione, agit ex profeffo. Stupido autem ifti Cornelio de ,VJerdardis oppofui Sc hac in parte, Murum meum .Aheneum ubi vide fis. Leges Civ es fibi apparenter obftantes: -.nteWgo l. i\. de adopt & /. 1. §. 4, unde cogn, quatum hsec cognationem adoptione induci affirmar, illa negat: compones diftinguendo inter cognationem in genere & in fpecie acceptara. Rudinger. 1. contr. feudal ff {$) 201 Reélitts Morgengabicam] Deeoego vehementer dubito Etii & ita Author nofter tr de import matrim part. 1. num 13 ér feqq. Rudinger 1. contr,feudal 15 aliique Doctores paffim Énimvero Morgengaba etiam inter pares locum habet, daturque poftero mane, ia pretium decerp i virginei floris. At Morganaticum Matrimonium habet, non nifi inter impares locum, contrahiturque tempore ipon/aliorum. idque ad proli ex impari mairimonio fufcipiendae alimenta decernenda illa rif lege donarionibus communi; Hoe lege Saiica. 2. F. 9 fueiunt quippe plura legis Sa'ncx capita. Forcai u'. feud. c 6, num >. Confequen.er Óc illi errant, qui ab his non fêparant Matrimonium fub lege Doarii contraétum: hoe enim viduse dnnum confert. Feltm. dici part. z num ?6. & fiqq. Nunc confer fis Lauterbach. ff. comp pag ibi: in pretium virginitatis, bichard. ad rubr C. de Dd 3  aoó* FELTMANNI TRACTATUS ris: quo verbo donum matutinum venit, quod novus maritus priufquam liminadomus excedat, in fponfam confert. Satatut. Tremon. art. 105.1 contraétum, atque ex hoe fufcepta proles in feudis heres non eft. 2. F. 29. Cui obftat 2. F. 26. §.fiiii. Refpond. (1) Vocala non ibi deeft, (t) uti ratio fubjecfa indieat. (2) Pater ibi tantum liberos a fucceffione allodialium excludere voluit, unde id ad feuda non extenditur. d, filii. juntï. I. 8- g. 12. ff. de transact. I. 14. ff. de legib. 1. Hoe matrimonium in favorem vel fratrum vel liberorum prioris connubii contraétum a patre iftis invitis mutari in sequale non poteft, ( u) uti demonftravi libr 1. de titul. honor. c. 82. per tot. [3. Nee tamen re&è (x) contrahitur favore fratrum, fi pater jam habeat liberos, vel poftea nafcantur, uti demonftravi in eo de Impari matrim. part. 1. cao. 3. n. 170. éi? feq.] VII. Qui ex juflis & ajqualibus nuptiis defcendunt vel mafculi vel fosminae funt. 1. Explbrati juris feudalis communis regula eft, filias & fteminas non fuccedere in feuda. 1. F. 1. g, 3. 2. F. n. Ratio proponitur. 2. F. 36. quiafirvirt non valent. [Adjice huic fexus verecundiam, levitatem & garrulitatem. (yj 2. F. 6. & ita non moratur /. 4. C. de lib. prat. (2) j 2. Vitiatur hoec regula (1) Ji ejus conditionis fit feudum: uti eft d. 2. F. 11. Intellige fi fit foemininum, de quo c. z. y. 1. dixi. (2 Si eo patio adquifitum, (a)uti pergit juris aucfor d. 2. F. 11. (3) Si francum fit: (b) aut 4; ad eas operas datum, quas muiier honeftè prajftare poteft. 2. F. 104. (5) Si a patre id emtum aut contracfu onerofo etiamque innominato partum. 1. F. 24. (c) 3. His autem quinque cafibus non aliter fuccedunt, quam fi filii non adfint. 1. F. 8- §.2. 2. F. 17 pr. infi 2. F. 30. pr. ej 2. F. 50. Quin & fi ad filiam pervenent feudum & ea iterum plures habeat liberos, ex his mafculi foli fuccedunt. 2. F. 17. fir *• F. 51. g. 3. j Contra naturam enim feudi & a penore juris communis remotum , fuccedere ibeminam, ideoque id reftringi non ampliari oportet are l. 14./. de LL.~] r 6' 4. Nee de jur. dot. ibi: in compenfiationem opera noBur» na tjefold. thefi. praci. Ut M. num Ji. ibi: So dor óponfus nacb kfchlagener Declee oer ' Spon/j gibt an Geldt, Keften , una Kleinoot, Conf. Hu jer. hiflor torn. }. pag. 418. (*) ,Oj Vocabula non ibi deeft] QjJodfcripti Codices conti, mant Cujac bitfeh ad . F. 26, §, ƒ. itaque negaüve hunctextumt'uiffecon- ( ceptum apud «ndreamde iferma, & Ma thxum de ftffl&is, al;ofque antiquos, in ipforumcom- j mentariis depiehendi I («) 204. Mutari in tequale non potefl] Ho- i die enim paffto tertii etiam jus acquirimus. Vid. I qux fitipft de Jure Ventris 1. y. uit. Add ' tfft.de paa (x) tos. Nee tarnen reële] Textus id enim duntaxat indiget favoe filii antea nati Vid l 22, hi fin C appell. Denique ad Authoris hunc y 6. addi meretur Hert. de fpecialtb. R G. imper rebusp feci. 1 num 4. I (y) *e 6. Levitatem ö" garrulitatem] l 1. J y. .?. de poflul. At hxc non concordant cum ( rcquilitis 2. F. 6 At hxc talia funt qux fceminas & a feu iis Francis arcenc Sane en m 6cm j hrancis fidei.'as requhitur: at hanc memorata . garru'itas, cui junge avaririam fexui naturalem j ^ ?3 § 1 f- dc don vir & ux. I 1*. I de donat ant nupt. reddunt iubleftiorem. Vid Pfbcard 7 ot>f , v Po!itic 3 Forncr. fiud e. I Ij num 6. Qi*>d au cm iden Fornerius d : num 6 ratione i' remotarum fecminarum etiam j ex eo perat , quod Pares Curix judicandi niu- j nere fun^antur, a quo tceminx arceantur, id j patum concludit, cum ea ratione fceminx & a feudi datione repellantur, contra textum * F. j in fin Quid ii magis prseier vlas fupra. a fervuiis Sc fidei/'rate petiias rat ones, addas ter:iam a confervatione familiarum ? arg d. 2» F 3. §. 1. fcemina autem facnüix lux finis tü. I is,^ de V S quo ge tendit Romanorum Lex Voconia Vid Alexand. ab AleXandro 6 genial dier. \ f Quod ad Germanos, nota eft Lex Sa'ica (*) 207 L. 4 C de lib. prat.] Qux vult fexus xqualitatem aut adxquationem. Agitemm de xqualitate quam natura inducit: at talem induc t in allodialibus: non in feudis (aj 208 Si eo pacfo acquifitum] Quo ca/u fub filia voce, etiam hujus defcendentes comprehendentur. 2 h. 51 %fiimiliter Oiff Siruv. feud. cap 9 aph. 8. num .5. Dixi de Jure Filiorum Antic. y j. (b) 2 ,9 Si francum ft, aut &c,] Nego lextus 1. F I04. eft apocryphus rt obltat Authori argumentum /. 14 d> legib. quo ipfe utitur. h. § 7. num. 3 in f. «fr fupra § z, num 3 Vid Rudinger. 1 contr feud, 33. (c) 210 Si 4 patre id emtam aut contr aft* onerofo partum] Nam in tali feudo magis fuccéditur ex naiura contraétus, quam feudi: fecundum elcgans dief um Odofredi, referente ac. dc S. Georgio fiud % é-fteminis num f>, qui ramen 8c ipfe diüentit, veluti & alii. Vid. Rudinger 1. feud. 32 Cum his & ego fecenm arg l, 32 C. de appell. in f Nihforninus va quxftione , cm ccdat preuum feudi ex pacfo  DE FEUDIS. Gap. VIII. ao; 4. Nee tamen per hos foeminae femel exclufie femper prohibita; cenfentur. r F. 8. §• 2- 8* 2- F- l7- (d) Obftat 1. F. 6. y. 1. Refpond. Fcemina; ifta; ultenus non admittuntur, quae per mafculos exclufae, fi hi defcendentes fuperftites reliquerint, fed inter eos, fi mares deinde non fint, (e) iterum muheres admittuntur. 5. Minus obftat quod d. 1. F. 6, $. 2t dicitur, ex his omnibus caufis feudum ad'dominum reverti: Nam id non ad cunclos ifto titulo traditos, fed ad eos tantum cafus, (ƒ) ?ÜI d- 5- 2- enarrantur-, pertinet. 6. Qainfe enarratis cafibus & adjice, (6) fi legibus vel inftitutis (g) mulieres ad7^™ meceffionem admittantur, uti caütum LL. Trans-Ifal. d. tit. zS. art. H- & 1H castero toto Belgio nee non Clivia, Julia, Montana atque Marcana terri,_Kavensbiirgenfii [& Lippiaco] comitatu, diceccfi Colonienfi, Monafterienfi , Corvejenh, Eiiendienfi atque Üsnabrugenfi quoque conftitutum moribufque fervatur. fi" fui. Mont. c. 93. Lex conventa Clivo-Marc. 1660. %.fo laiïen. fus ArcHepjcop, Colon tit. 7. y.4. PrMl Wilh. Ketteler Epifcopi Monafier. 1555. Dominic EJtomihi [Primi. Henrici Schwartzenburgici, Epifc. Monafl. anno , 466 in profefto concept. B Maria Virginis. cif Primi. Joh. de Hoya Epifc. Monaft. 6. April. ,570. J rrml. Conr. de Ritberge Epifcop. Osnabrug. 7 Non autem apud cuncfas has gentes pari modo fuccedunt. Nam apud Belgas öcluditur hha fi fihus adfit; non autem apud inferioris Germaniae populos, uti prater loca adduéte planiffimè conftat ex privilegio Johannis P. & F. Cliviae Principum ( 0) equeftn ordmi indulto 1510. quo continetur: primogenitum non tantum Jratriöus fiê ciT Joronbus cogt penfare id omne, quod non continetur muris, Mis & vak lis primarics domus: [Conftat id ex verbis, fo wal op den fjoebteren als op den Sobnen. quibus laudati Principes ufi, & repedtis in lege Auguftoclivii lata in comitiis anno 1660. l. „olafjeyiwir auch. Illa enim reftè vertuntur ceque in filias ac in fdios feuda tranlire. Quod fane argumento eft, illas cum filiis, excepto primigeniti privilegio, de quo agitur %.fq, 10. n. 8. pariter admitti: quod jam adolefcens fcripfi in d. tralc. de jure in re & ad rem. c. 16. n. 17. Noftris autem Principibus praeivit Henricus Schuartzenburgicus Epifcopus Monafterienfis in privilegio, quod citavi 71. prceced. 6. idque fic eleganter expiicat Schraderus confil. 14.12. 55. ci? fea. 8. Evidentiflimè etiam id perfcriptum in Jure Colon. d. §. 4. In his autem ibi femmarum conditio durior, (1) quod non admittantur, fi titulo Manlehn feudum concelfum d. tit. 7 J. 1. [Ohm non fic erat res: nam exftat inllrumentum MS. m quo Hermznnus Archiepifcopus Colon. anno 154.6. Lutherum Quadum Landscwmenfem inveftivit arce Thenberg zum rechten Maniehen, ut in hoe feudum fucce derent feine rechte Erven, diefeyn Mans- oder Weibs-Erven. J Contra apud Beteas Chvios & iV.arcanos. Adfert. Brandenb. in Cliv. p. 45. 50. éi? 51, [{. Sic in in- ftru- pa&o redemti, fceminis & reiquis heredibus al- I Jodialibus accedo arg t 6 C de R V cum Richtero & aUeg. tr de patlis ad l . C de', fa tl int. emt & vend num. 1*3 <& feqq. Qui Richrerus d. l. nam ? 39 & feqq. m i principali quseftione cum noft o hic leunt Fekmanno, quem & cor.ier fis fupra cap ( § 9. f d ) 2 t I Nee tamen per hos fmmine fetnel exclufg , femper prohibita cenfentur i F. y. 2. & *. F. r ] Sententia contraria commun's eft Sc in foro recepta. Vide fis Locforum nubem apud diüennentem. Vultej v. feud ^ n. 85. adde Bkfch. ad 1 F. 6 y. i Fabrit ad Gail 1. obferv 148. ubi & argumentum j fceminas a feudis regularter areeri: ut extenlio hic odiofa fit : de quo & Feltm h c y. 2 » 3- & § 7 »• 5. Firmatur fententia noftra pono i. F. 6 §, 1. & 2 ut ruftus demon I ftravi tr. de Jure Filiorum in Antic $ 3 «-( fin Nee obftant textus a ün. r2. n 1 cap. o. $, y. ». 2. ubi Sc exceptio occurri ». f. tl (/) 218. appennagium] Vel apanagium Eft j enim h panare, quod notat parnrn five alimenta ? ' prjebere. Ui cum prohibetur, latronem apanaré : id eft fufientate. Unde & Apanagium a Paragit/ . ' diftinguitur, cum hec non fola ulimenta re/pi. t I ciat, fed & condominium, etfi insquaJe. Vid. | Schiltet, tr. de Parag, & Apanag, E e  xio FELTMANNI TRACTATUS 5. Qua in re longè melior primigeniti conditio eft apud Hollandos & Trajecfinos 1 nam- apud' illos populos non tantum in feudo antiquo, fed & novo folus admktitur, uti fecudum ea, quae proponebantur, de feudo Trajecfino confultus re* ipondi l6. Febr. 1Ó70. nee quidquam fratribus dare compellitur, nifi folius patris nummis emtum. Confuet. Al. §. 69. LL. civit. Ultraj. tit. 23. §. 25. Bort. de fucceff. feud. Holland, c. 9. q. 4. 6. Tanta autem ratio primigeniti non habetur apud Gelros, Zutphanienfes & Trans-Ifalanos: illi enim primogenito beffem, eaeteris liberis autem feudi trientem tribuunt. LL. Trans-Ifal. d. tit. 25. art. 9. cif 10. Zutpban. d. tit. 17. art. 9. fff 10. 7. Gelri amplius primogenito largiuntur primariam domum cum feudo, qui ejus foffis, vallis & muris continetur, uti conffat ex notiffimo Lud. Requefentii Belgicae Proprincipis decreto 16. Decembr. 1574. 8. Clivii autem & Marcani praeter domum arcenrve primariam, atque ea quae foffis, vallis & muris continentur nil primogenito tribuunt, nifi quod reliquorum portiones redimat ex bono & aequo, non autem precio maximo; ajunt enim Principes in edict o memorato antea tho redelicker maten. [Praecipua & habet primusgenitusea, qua; familiae alendae ferviunt. Stockmans decif. 124. n. 7. cif per. tot. atque fecundum illa quotidie judieari oftendit fententia Clivis 31. Octob. 1665. lata in caufa Joh. von Dornick contra ejus Fratres ac Sorores. Verbis mit graben und wallen unentgeltlicb und bey den iebngüteren gegeh herausgebung eines redlichen equivalents. | Si plares arces hzbuerit pater, altera domus filio fecundo, tertia tertio cedit, idemque jus inter filias fervatur. [uti inluffravi exemplo] in eo de jure in re ad rem c. 16. n. 25. ci? feq. 9. Julii, Montani, & Ubii planè eodem jure, quo Clivii & Marcani utuntur, & omnes hae gentes idem inter nobiles etiam in allodiis obfervant. $u$ Jul. Montan. c. 93. $. Und ijl. fff feq. Archiepifc. Colon. tit. 6. §. 12. & feq. Unde cum hac excepdone capiendus Sande de feud. Geld. d. tit. 3. c. 1. y. 7. n. 6. XI. Si verb cum illis concurrant liberi è gradu fecundo, tune hi in ftirpes fuccedunt. 1. Probatur 1. F. 8. Sed ex paroemiis Belgarum adparet, (m) quod gradu proximns ibi admittatur folus, nee apud eós repraefentationi in feudis locus fit. 2. Quod in tantum verum eft, ut defunóti vafalli filia nepoti ex filio ante patrem defunófo pra-feratur, & ideö fortiore ratiofje filius fecundus potlot eftnepoté ex primogenito natus, ü hic ante genitorem defunclus fit. Sande d. t. 3. §. tin. 13. Ant. Mattbai d. pareem. 8. n. 33. 3. Trans-Ifalani autem hactenus a eaeteris Belgis difceffionem fecetunt, quod velint nepotes ex filio praemortuo quoque admitti ad feudi trientem. LL. Trans* Jfai. d. tit. 1$. art. 21. XII. In ftirpes quoque admittuntur fecundi vel ulterioris gradus liberi foli. 1. Facile id intelligas ex d. 1. F". 8. Contrarium tamen fervatur apud Belgas, qui ex defunéfi nepotibus feniorem folum admittunt. Verba parcemiae clara funt majorem natu eaeteris praeferentia. In Trans-Ifalania tamen eaeteris debetur triens, uti dixi h. cap. §. 14. n. 3. (w) 210. Ex pariemiis Belgarum] Apud eft, filiot f Horum debere eomputari interfilios & Germanos contra eft Veluti jam antequam re- firmatum eft, ut aqualitcr cumpatruis bareditaceptum aut notum cflèc lus juftinianeum, tem- tem dividerent paclofempitemo. Witrichimd lib. pore Orconis Primi Comiais Stelenfibus dccifam I 2. tfoccier. dt reb, faculé IX. & X. in Ott. I,  D E FEU D I S. Cap. IX xii C A P U T LX. De fucceffione eorum, qui è latere veniunt ' (n) ïio. TteBijjime judkavit] Per ea quae habet Feittn. fupra c. 8. y 7- «• 7- (e) lü. Diftti?» exprejfum ut alter alteri] j Jure enim Feudali ceffat itwentum illud Juris Ci- . rilisi Alterum alteri non poffe parifci. §. 18,1, de inutil flipul. Conkr Auth e 8, §. 6. ». x» & qux dixi de jure Vent. \, n uit (p) 2 2i. Non autem indiltinóte~\ Regularirer non habet locum, nifi ex verofimili voluntatis conjectura teftatorem aliud voluiife appareac Voet. comp, ff, dt legat ». uit, Ee 2 I. Liberis deficientibus è latere conjuncfi veniunt. T probatur 2. F. n. Jure communi feudali autem foammae non fuccedunt, atque ideö foror per fratrem excluditur. i. F. 8. Êf 2. F. ii. t. Belgarum paroemiae mafculum famince quoque praeferunt, idque cautum LL. Trans-Ifal' d. tit. 25. art. 11. quibus etiam exprelfum, in hoe ordine trientis aeftimationem eaeteris fratribus natu minoribus aut fororibus praeftandam non effe. d. tit. 1$. art. 12. 5. Quod enim fingulari defcendentium favore conftitutum, ad eos, qui è latere veniunt, extendi noluerunt. arg. I. 14 ff. de legib. Quo argumento non obftante, apud Clivios, Marcanos, caeterofque Germania; inferioris populos, forores cum /ratribus ad feudum a defuncfo fratre reJiélum admittendas, reótiffimè judicavit (w) 12. Decembr. 1574. Ludov. Requefentius adduélus cap.prcec. §. 8. n. 7. 4. Id etiam, quod primogenitus praecipuum habet, fi de fucceiïioneparentisagatur, etiam ad fratres vel forores plures defuncfo fratri fororive fuccedentes extendi, fcriptum reliquit Simon a Leeuwen 2. cenf. for. 22. n. 4. II. Non tamen ad feudum novum admittuntur. 1. Tam apud populos memoratos. §. prceced. n. 3. quam jure communi, itaque nee frater fratri in feudo novo eft heres. I. F. 8. §. uit. & 2. F. n. 2. Hoe & exteuditur ad eum cafum, quo (1) de novo beneficio fratres fimul inveftiti, vel (2) in domo communi poft mortem patris manferint, vel (3) cum equis vel armis communibus vel pecunia communi feudum ab uno fuo nomine novè adquifiturm 1. F. 8. 2. F. r2. In quo poftremo loco ratio adfertur haec, ne forte dominus alium, quam quem voluerit, fibi acquirat vafallum. 3. Simul & reftricïio (1) fubjicitur; dum tamen meminerimus id, quod de communi expenfum efi, alteri pro parte competenti effe reftituendum. (z) Idvitiatur, fi. feudum novè duobus fratribus datum fit individuum; veluti cum in jurifdicfione, jure patronatus, venandi aut pifcandi aliave re incorporali confiftat. 4. Sed & licet fimul inveftiti non fint duo pluresve fratres, tamen alter alteri in feudo nove fuccedit (1) fi facta fuerit eo paiïo inveftitura, é? hoe fuerit diÜumexpnfim, ut alter alteri (0) fuccedat. uti eft in 1. F. 8. y. uit. & 2. F. n. (z) Si beneficium de communibus bonis fuerit emtum domino volente. 1, F. zo. (3) Si fci en te domino in rerum communione fteterint, & feudum utriufque nomine adquifitnm fuerit. 1. F. 20. (4) Si utriufque nomine in hoftem domini cummunibus armis vel equis adquifiverint. 1. F. 20. (5) Si duobus feudum legatum, jure adcrefcendi apud Germanos ad fuperftitem unum pertinebit totum. §.8-1. de legat. non autem indiftincfè (p) apud Belgas, uti conlegere ex dicfism Inft. jur. noviff. d. §. 8. n. 12. (6) Si confuetudine id introduftum, veluti apud Zutphanienfes & Hollandos. Sande d. c. 1. §. 19. p. 3. n. 25, Neoftad de feudi Holland, fucceff. c. 5. n. 46. tff feq. 5. Leges Trans-Ifalaniae d. tit. 25. art. 11. tffiz. generaliter admktunt ad feuda eos, qui è latere .veniunt. An autem cum jus non diftinguat, nobis id qupque faciendum non eft? Putarem abfque calumnia nos poffe uti diftincf ione ex jure feu'Mi communi propofita, & fic arcere frates a feudi novi fucceflionè. arg. 2. F. 1. L 17. C. de tefiam. Groenewegen ad rubr. ftudor, confuetud. 6. Nee  aii FELTMANNI TRACTATUS 6. Nee obftare credas, quod apud Belgas- feuda fint hereditaria & allodiis fimilia: Nam eadem cum his'elfe nemo ideö dixerit, ut recfe huc transferatur docfrina tradita c. 3. $. t. n. 2. & repetita h. esp. $. 16. n. 3. 7. Nam alias frater aut agnatus non poffet feudum, hereditate repudiata, a domino redemtum capere, quod tamen apud Belgas extra dubitationem pofitum, uti teftis eft Sande de feud. Geldr. tratt. h tit. 3. c. x. §. 7. n. 5. 8. Aft apud Clivios et Marcanos cseterofque Germanos non licet. Quia inter eos, qui è latere veniunt proximiores gradu fuccedunt, nee linearum habetur ra. tio, atque ita non a communi parente, uti apud Belgas, fed a poifremo mortuo jus fuum habent, hujus ergö reliquam hereditatem ampleéfi quoque debent. nifi feudum ex paÜo tff providentia fit, uti docent Treutlerus 2. difp. 1 2. th. 4. c. (f Carpzov. de feud. difp. 5. th. 37. et de filio quoque fecuti plurimos adducfos a Treutleip d. th. 4. tit. b. confuiti relpondimus in lite, cujus mentionem injeci, c. 3.5.3. b. 2. (?) III. Vocantur autem ad feudum antiquum primó fratres non tantum germani, fed etiam confanguinei. 1. Nam fatis eft, quod quis ex fanguine primi adquirentis defcendat & agnatus fit. 2. F. it. Uterini autem non admittuntur, quia neque agnati funt neque ex eo orti, qui primus beneficium adquifivit. arg. d. 2. F. 11. verj. Ad cognatos. 2. Batavi ficut in feudo novo hos etiam admktunt, uti docet Neolfad. d. c. 5. n. 46. ita in paterno non fequuntur rationem juris feudalis communis, Néofiad. d. traït. c. 6. n. 21. & f

in capita fuccedunt. 1. Probatur 2. F. 11. Senior tamen inter fratres fororesve plures id praecipuum habet, quod in locis memoratis hoe cap. $. 13. «. 7. 8. & 9. primusgenitus capit, uti repraefentavi. h. cap. §. 16. n. 4. 2. Deinde adparet ex Belgarum paroemiis, quod folus frater natu maximus aut fratribus deficientibus foror natu maxima fola fuccedat. h. cap. §. 16. n. 2. In feudis regalibus natu maximus etiam potior aeteris habetur. arg. h. c. $. 13. n. x. Si cum fratribus concurrant praemortuorum fratrum liberi, tune hi in ftirpes admittuntur. 1. Exftat id 2. F. 11. Fratrum filii itaque patruum defunfti excludunt arg. Nov. Ii8. c. 3. junft. 2. F. 1. Hollandi id etiam probant ex parcemia 't Leen en klimt niet geerne: id eft feudum non adfeendit libenter. 2. Caeteri verö Belgae omnes ex faepè adducfis paroemiis, quibus cfoudjle op ftraat potior eft reiiquis, patruum praeferunt. VI. In capita (r) autem fuccedunt fratrum filii foli. 1. Res haec dubio caret apud Germanos. arg. Receff. Imp. Spir. ifjtp. J. item als bisher; Jur. Jul. ff Montan. c. 86. junft. 2. F 1. Salvo tamen jure p'raecipui, quod primigeniti filio natu maximo debetur in cafibus enarratis hoe cap. $. 13. n 2' 3. 8. c? 9* 2. Belgai autem, utiparosmiae indicant, femper feniorem ex pluriumfratrumfororumque nepotibus planè praeferunt eumque folum admittunt, adeo ut, non habiti ratione agnationis aut cognationis, filius fratris natu minor cedere debeat fororis filio natu majori. 3- Nee obftat, quod Ultrajecfi aliter judicatum. Radelant. decif. 31. Refpond. ex l. 13- C. de fent. cif interloc. omn. jud. I. 12. ff. de Offic. Prof. & in contrarium eleganter dilputantem videte Cl. Antbu Matths. d. parecm. 8. n 47. 48. & 52. VII. Poft \q ) 22V Et de ft/,ó jtttyue confuiti refponditnut] Nos contia emmvero fi.ii fêmper here- I des appe lantut: non agnati Deinde textus z. F. 4* loquitur de feudo proprio , utpote here. ditatem Feudo appo'iens. 1 '1x1 de formola hac controverfia tr de Jure Vdiorum Antic. § 7. verficul. Velnti cum fUétritw , an filii retinere queant Feudum repudiato allödio ? Ubi vide fis. (r) 224. Jn capita] D'ff bonsbeck de feud part. 9. » 100. é- feqq. cum qU0 fecerim, cum in Feudis nihil mnovatum fit. y~id 2. F. 1 verj. Streniitu juntl l. i2. in f. C. de appellat. & qux dixi trner. injur. vapul c. 2. & novitfïme Amon ff. part, 6. § 93»  DE FEUDIS. Cap. IX. aI3 . . VIL Poft hós ukeriores agnati vocantür. 1. Probatur 2. F. ii. Si gradu asqtiales, tune fimul admittuntur, fin minus, egnatum proximorem feudum pertineht. 2. F. 37. pr. Apud Belgas inter parS gkdt femor folus admittitur > uti mamfeftum ex parcemiis, qui etiam apud Clivios Serofque memorata populos h. c. J. 13. n. 7. 3. $ p. id 1^ pra^eipuum/rod alrls ad primumgeruwm pertinet. v Puum> quoaauas 2. Reqnihtur tarnen, ut agnati ex iüa firn* j» [Wie Galli ajunt. 1 fint ei qua pafeOT t^rffo,, qui /«^ re]: „j ^ ^ ^yj^ ^ ^> « ÏUd Ent fed foL ?ZU tamen & JU1Ü' nec non Montani ^ Marcam id S^fea^ n°n VerÓ to hata> ^ patruus turn* ^JTf. ^ ram"? * *™ cumïobi S ^ i? ^ uti Marcani H™^ £S rt ÏÏT ft Vefta:R.ecki^ghtifanus peteret inveftituram feudi vf g - Grjbbirtshag^ refenpfit Regimen, quod Clivis eft 17 *C 00 ' f£LqUia C1 Pamiffe V1fUS' ad alias Pr2c" deinde fu t Ju Mafi ii591. faÊta ut praeterea probaret Jodocum Henricum Droftium, ex cuWüofoS &?rin5ha/UppllCan.s aj£bat/e defcendere Privile^ Clivo-Ma'caTó£ prStu• ^Pern?ttaatl S iüter ërad" ^uales m^alu, fS 5- Habetur emm ratio non e/a*, qnf fcer ett fuperftes mortuo, fedex hrenr! morumgemtorum is vocatur, qui ex defuncfi fratriTaut fowre m u mToleXi minori1" ^° * tantUm filia, 6. Zutpiianica /eMia cum m feudis haólenus conveniunt, quod in iis foecW quoque proximior gradus, quo quis poftremo defuncfo conjunöS fui Za^ettm agnatioms ratio habeatur, atque ita cum Clivenfibus c^tJ^m^Sad^ S^tjMtJSl ^ 9Uand° oritur, nec opus fit ut ijL ^teri idem m etiai" öbfervant. hoe autem amplius volunt, ut inter /^ paterna et materna diftinguatur, Videfis ,. F. 15. et haec ad matris, Jk vcrè ad folqs patris cognatos pertmeant. uwvwe recl; fcfï?0 £tiani Ukra dec™ gradum agnati et cognati maneant, etiam m^S^^J^SS e°S füCCerere debere' 2- F- 5°' eo^"e j«re non VUL Con- (0 Hl. Agnati ex HJa linea} H ehabesorAnem illum de quo a. F. 37 princ Vid /a*^ Not, i8c.-é* 184 Juxta hunc ordinem, fratris mei nepos aeterique defcendenres prxferuntur meo pairuo- Tatio, quo i patruus non de/cendat ab eodem ftip te pmximo, a quo proxime defcendunt fratr s met nepos reliquique defcen. teates. Fa.ruus enim repetitur in linea alia ref. peétu defuncfi, qmm fnms nepos Nepos enim fatriseft in Jmea defuneft; paterna, pa ruus in avita. De hac fjccefllone 1 neili latius agit Textor. ï difput Acad. 17. Cui fe oppofuit ocbilteriiy, quas conteftationes videre potes lubhexas Schilfert trada ui de Paragio & Apanag/d. Interim didhm faccevTionem 1 nealem ad kadi. I individua reftringe. Tt^for. 8, Ee %  2If\ F'ELTMANNI TRACTATUS VIII. Conjuges autem his deficientibus fibi non fuccedunt. (t) l'. Probatur i. F. 15. Hoe jure ubique uturiur idque & tune locum habet, fi uxor marito feudum in dotem dederit 2. F. 85. Nec refert, an uttrque fimul in* veftiatur. 2. F. 85. 2. F. 104. §• uit. z. Fallit tamen, fi fpecialiter maritus aut uxor invejlita fuerit, 1. F. 15. ideft/t nominatim quafigerendo uxoris negotium inveftiatur uterque, (u) tune ei quoque adquirit feudum ea fciente vel jubente. z, F. 85- Nec etiam c@rporis vitio laborantes agnati. 1. Tales funt muti & furdi, coeci, claudi, vel aliter imperfecfi. 2. F. 30". 1. F. 6. Ratio eft, quia fervire non valent. d. tit. 36. Quae cum in iis, qui mentis vitio laborant; veluti fatuis & furiofis locum habeat, & idem jus ad illos trahendum, arg. I. 10. é? feq. ff. de legib. non autem ad prodigos. arg. I. 6. ff. de V. O. [Vitium enim efficit, ut domino utiliter operas praeftare nequeat, atque ita corpus hominis redditur inutile. I. 1. §. 9. ff. de Mdïl. edicto.~] 2. Sed & in feudo franco ifti omnes admittuntur, vel fi vitium quod perfonae ineft, non fit impedimento operis ex conditione feudi debitis. Cumque apud Belgas feuda fere franca fint, ideo ob vitia five animi five corporis nemo repellitur ab eorum fucceffione, & facramentum fidemque per vicariam perfonam pnuftat. C A P U T X. De Invefiitura feudi veteris. . I. . „ '., ■ - tl Caeterum fucceffione non immediatè adquiri feudum manifefta ratione conftat. :1 i. Qiianquam enim ad heredes non tantum pertinere\% devenire, C5* pervenire feudum, z. F. 23. §• fi. z. Ë. 50. fed & iis adquiri dicatur * 2. F. s3.fr. id tamen ad jus pertinet non ad poffeflionem. /. 23. ff. de adq. poff. arg. I. 1. 1. ƒ. fi pan blut, petat. I. i.ff. quor. bonor. z. Et licet Ga/ha; , Belgicse Hifpanici juris, & Ubiorum qua Agrippinenfium qua Diocoefianorum moribus introducf um, ut heres in pofleffionem defuncf i fuccedat ex paroemia Le mort faifit le vif: apud caeteros tamen Germanos & Belgas foederatos cuftoditur jus civile, uti fcripfi in Injl. jur. noviff. tit. de hered. qual. & diff. n. 10. 6f tit. de Interdict. §. 3. n. 5. [Frifii quidem Orientales anterius videntur poftulaife, fed id folum obtinuerunt, ne, haut citatis heredibus legitimis, extraneus bona defuncfi occuparet. Transact. Hagacomit. anno 1660. cap. 1. art. z$. ibique rejoint."] 3. Adeo ut poffeffio mortui tantum ad hunc effecf um (x) in filio vel agnato continuetur, ut adimplere poffit feudi praefcriptionem a defuncfo inchoatam. /. 30. ff. ex quib. cauf. maf l. 31. $. 5. /. 40.^. de ufucap. 4. Sed & apud ipfos quoque Ubios eadem ratio obtinet: nam decenter ii fucccf* fore inveftituram peti volunt. Jus Arcbiepifc. Colon. tit. 7. §. 4. Qua? cum fiatpraeftito jurejurando per novum vafallum, ideo fingulare hoe in feudis praeterea recep tum, cur in eorum poffeflionem heredes non fuccedant. 5. Eft enim jusiurandum perfonale, nec a mortuo praeftitum ligat fucceftbrern. /. 12. (/) 226. Conjuges non fuccednnt\ Notabis ergo dirTefentiam'juris Qvilis & Feudalis Rationes dat Bitich. ad 1. F. 15 veluti quod olim feuda tranfitoria non fuerint: at hoe in Conjugibus non eft correcfum. (a) 2-.7- 1^ ejt fi nominatiiii] An haec ifto. rum verborum mens fit, vehementerdubito. Intelligerem eo poüus ad mentem legis 48 fil de paft. fi leil. ipfi inveftiturx tale fpeciale pad um adjectum fit, Vid. Bitich. ad i, F, 15 S.ryck, \ c, 16. q 22. fic ita exp'icarem quoque verba 5 a fciente veljubente: qua: vides 2. F 8f. Ut hxc exceptio agat dc invcftitura illa fimultaneadequi Feltm ivfr, e. rt.§ 8. add Stryck.,/ c 7.24 Alia exceptio eft in feudo hereditatio. Vuit. c. 8 n. a*?. Stryck. d. q. 21. (x) 228. ïantum ad hunc elf etiam] lmmo fic ad effectum Poffefbonis Praetoria:, guatew* haec juris eft l, 10. C acq om. pof & iatctdxtum opcraiur, §. 3. I. de interdïtï,  DE FEUDIS. Cap, I 2If 1. 12. pr. L. de reb. cred. Deinde ƒ eudi direüum domininm ad alium pertinet ne ergo ejus jus antiquaren"-, ab eo nové poffeffio transferenda erat. arg. I. 3. in fi, C. de jure emphyt. Nam inveftitura opus eft. (y ) 1. Non tantum vafalli, fed & domini immediati mutata perfona, uti non tantum liquidö coniegere eft ex ratiombus adduófis v. paaced. n. 5.-fed & expreflum ufibus feudorum, 2. f. 3- pr. 2. b. 24. pr. 1. F. 32. verf. de veters cff 2. F. 40. pr. & ubique fervacur. a> AdAanc autem inveftituram fuffidt inftrumentum, (z) quo dominus .^oSèfnm m novum w/a/ft,™ transferre intelligitur. arg. ft 1. C. dé donat. f» 3. Sufficiunt in hoe negotio teftes extranei, Son autem fcemina.. 2. F, 32. \m III. Utrum ipfe vel alius pro te inveftituram faciat vel fufcipiat, nihil intereffe puta- Uf7?rh*Ah*? 2" F- 3- 5- 2. fed utrum. Hic repete ea quae 5. (f. 10. ff 11. de dantibus feudum & c. 6. §. 3. de accipientibus difta nobis funt 2. mores hoe quoque per totum terrarum orbem fequuntur: & folet Principis nonime Cmcellarius aur Camera feudalis five Praefes five Direttor heem inveftituram. Accidit id 11. Febr id34. in Adr. Paeuw, Equite & Heemftedi Toparcha, qui tovffuram ab Illuftr. et pnepotent. Ord. Drenthiae accepit per quXrem fuum «enr. Uojer rique ex mandato fpeciali jus jurandum in animam domini etiam praeltitit, idque fieri jure poffe et debere docui traït. fing. contra Oldekop 4. Quando autem plures funt heredes, tune vel omnes inveftituram petere vel cunctorum mandato procurator eam accipere debet. 2. F. 26. §. omnes. 2 F. 77 l\üi teudum ex divifione vel jure primigeniti, uti in regalibus feudis, uel fenioris', uti apud Belgas, ad unum pervenerit, d. % omnes. hJ' Sed " £ ^f™11110 «roe/tourom pro te quis petat, et tu eam ratam har J <£^ffVd habebltur> arè- t. 1. §. 6./. gwadrfu ft 60. f. de H. 7 | £ C. arf 5C. Maced. c. ratihabitionem. de R. f. in 6. * . nu - IV. JJebet autem peti exprsefcripto legum et morum «. 23. pr. m ƒ. In hujus facfi fidem breve teftatum a domino fieri confuevk f F. 3. quod vernacule mutbzettel et leenfinning dicitur «««"«a »• 2. Si domino placuit tempus definire, eo ipfi fe w/a/fc fiftet atque foonte fe offeret ad jusjurandum fidelitatis preeftandum. 2. F. 24. pr. 0. F4o ^ // irans-Ifal. p. 1. tit. 25. ^ 1. êf 8. ' ^ ^i\0pï°rtei 5?2ï ^ dofflinum irnmediatum, qui fawJt&ütfitn ei „esare nou £K ;PfCc C°Jmf tiU 7' m- * fed fi i^e noiuerit gJS tune ad mpenorem feudi dominum pro vocabit, IX, Trans-Ifal. d. art. \ [Quod Ucturn fuit m hte, quam memoravi z» adfr. f. g. ff IO „ 1 k* a 1 L^ V. ..... .j Qcibus cavetur ut intra juftum tempus id fiat et Ittüdemium praeftetiu» (c) 1. An- \yj ïuvejittura] Tribus modis hxc voxaccipuur: d.) poiTelfionem. 2. F i- (z) lmeras five mftrümemum. •. F. 58 f ) ipfum myeftiendi aftum (uc hoe loco) nocans ' Schntz. colleg, feud. cap. 10. ai 23^*- &J^'/ itPruwattum-] Ergo a winveftituras vocabulum male arceffas Po uus ut fit ab vim & feftum Aur. c. n\ f n. i.junft c, l. § 2 ». 3. ' ' 5 (ƒ) 23i i. ïVawrnre intelligitur] EU hxc fic • ras & quafi tradiuonis fpecies. Vid. qux dixi ad Injt. 2, aph. 47, O) 231 Non autem fcemina) Qax notabi Ijs exceptio eft a regula; qu* feminai mwefque ad teftimonü di6tionem ex aequo admitrir. /. r. § I ff. de teftib Veluti eodem reguJa' oifi." cium fuum quoad fceminas perdit in reftamentis. $. 6 1 de teft. ord. Item de /ure Canonicó quoad cnmmalia, haétenns faLem ut teftimonium fcemina-um non lit omni exceptionc uiajuc. c. 10. X de V. S.c ij. c i, j, qum» * j öed & mafculispis: fceminis major tiiouiéu'r fi" I des Carpz 1. 16 oef. 43. „, +. Nuoc nou quod de fceminis Author hic habet. id eelike j in ï.'Iuftnbus, Stryck c 25. q I9. I (f) 5^*» *nof>ii»J Vafallo morttjo | quod tempus inveflitura. peti'debeat l Ctmtro~ , wtó»r. Dico, « annum & u.enfemi, Feud! 2i.  ai 6c f qq Ut adeo fanBiones illa novè que per \. F. 19 20 21 6c 22. decurrunt, videantur Friderico II effe adferibenaa: fub hujus quippe imperio (quod iucidit in initia fieculi xiv.) Hugolinis Feuda adiuéla plene edidit, Gethofred ad Auth. Cafla C de SS. Ecclef cui adde fis arg. I F. §_4 Sanefpectant eodem illa in diclis lotis I. F 21. öt 22. ; confpicua: fancimus, qua ibi in prafenti tempore \ po fita & repetita commodifftme de Friderico 11. intetliguntur. Nec negari poteft, Fridericum II. é* alias leges fanciviffe: ut liquida conpat ex ul th-iis libri quinti Feudorum ex quibus&d. Auth. CalTa C de SS Ecc'ef. deprompta efi. Sed & probabde efl, fi A I, F. 19. 20 21. & 12 de aliorum ante Fridericum II. Imperatorumfanctionibus agerent, Fridericum II eorum nomina non fuifje omiffutum. Neque impedit, quod d (4 F. 19 & d. 1. F. 52. § f. Eugenii Papa factant mentionem,qui Lothani II. temporibus non fue_ rit Refpondeo enim , nm cqnidem, textum effe comgendum . etfi hoe DoBores ferme omms hic attent are, & vel pro Lothario reponere Conradum, vel pro Eugenio legere Innocentium, vide». Sed hoe dico: vel (l) in diclis textibut C A- vocem. Papa? fumi laxius pro Epifcopo omniqut Clerico: dc quo Feitman Feud. 0. % §. 2,. n. ' 2. Ant Matth veteris avi analeèl torn. 1 ad I pag. 544 Quenell ad Leon Magn. epift. 44. 'pag 480. ér fèq Duar de Sacr Eccl min 8. 10 in f, ó" Fagedes. Oper Academ. dilT. 8. th. 17,. 6c quaeft. 7,. At Eugenium jam Lotharii II. tempore, Monafterii prafetlum fuiffe , ut colligere efl ex Baronio ad A. C «145- vel (a) . E'jgenium ibi Papam vocari, fumptavocepro Pon. tifice Roman0 , quoniam deinde talis fub nomine Eugenii Tertii evafit. Eugenius in diclis textibut \ Papa vocetur per prolepfin quod novum non efi, ' fèd ér 'i yujlmiani titulis idem apparet, y. Lo' camor ér Lyncker ad Procem. luftic, n. 4. & n f. Ex diclis adhuc concludo Lotharium hic intelligi Stcundum {quem alii Tertium male vocant, veluti Goth. not. ad 2. F. 5*. f) nonPrimum, [ V. Bitfih comm. ad 1. F. 19. Sed ejr ex üt* J dem fluit, rubricas duas qua l. F, IO. apparent, j effe erroneasy quippe cum loquantur de Lotharii II, I conflitutionibus •' conftat enim ex diclis , e at effe j friderici II. Sane ér apud Cujacium utraque ru\ brica deeft. Idemque ex titulo ditio 19. exbibettil' tulos duos, ut diUut titulus 19 apudipfumfit 17. ér t8 fed uterque abfque titulis Gotbofredi, ér | cum his formulis: Tit xvi ï. De fucceffione 8c . culpis rmlics fidelis. Tit xviil. Qualiter nepos vel patruus fuccedant in feudis avitis. Ita, in- ■' ■ quam, bbri I titulus XIX tnfiribitur titulis duoI bus apud Cujacium. Ut Rubrica: Feudorum vul1 gares nos minime debeant conturbare.  D E F E U D I S. Cap; XL %t% C A P U T XL V ï)e inveftitura novifeudn I. Adquiri^ aütetó feudum novum imfnediate per traditionem et praefcriptio* fte™'/urn enim fit jus in re et minus plenum dominium, non pa&is adquiritur, led traditionibas et ufucapionibus /. 20. C. de patl:. [_arg. I. 3. pr. f. de O. & A. Vide fodiéta. in tratt. de jure in re cif ad rem. c. 15. n. ii/J 2. Tres autem acfus hac in re a fe dividendi. Primus eft conventio, qua vafaU lusüdem et dominus feudum promittit: et hsec inveftitura nomine nondum venit, $ ex hac promiffione oritur a£lio in perfonam ad illam faciendam, uti dixi c. 7. t t.ri. 6. & quia per eam jus ad feudum adquirit vafallus, ideö metonymica loctitione illud contractus dicitur 2. F. 78. 3. Alter eft nil aliud, quam confirmatio promiffionismutusefolenniter factae ; qua c/ominus in inftrumento fatetur, {e feudum alteri eoncedere; qui & ideö plerumque tune "jusjurandum praeftat, & hic acfus inveftitura etiam appellatur, öt fine hac feudm nullo modo conftitui poffe dicitur 1. F. 25. pr. _ _ 4. Nam, etiam fi domino jubente quis alicujus feudi verbis nudis promiffi poffeffionem nancifcatur & teneat: uti eft d. tit. 25. pr. non tamen jus in re adquirit , nififolemnis acfus pro fecundo memoratus, quique vernaculè beleening audit > intervenerit, 2. F. z. pr. & 2. F. 32. .1 5. Ratio hujus rei patet ex l. 31. ff. de A. R. D. Ex hoe autem aéfu non mh jus ad rem vafallo competit, arg. I. 3. pr. ff. de O. &. A. I. 15. ?. de R. V. 3. I. de empt. tff vend. atque ita inveftire aliquando fignificat folemm conventione in fcriptis celebrata feudum concedete 1. F. 25. §.fi. & paffim. ^ _ 6. Tertius aftus eft, qui fit traditione. Haec autem aha naturalis, aha vero eft civilis. De civili, quae per inveftituram abufivo modo fit, mox §. feq. Naturalis ite-. rum modis duobus peragitur. Primo per inducfionem in feudum. /. 18. §>• *. ff. de adq. poff. Secundo paüentii & ufu. I. fi. ff. de fervit. I. 3. pr.ff. de ufufr. Et his ca~ übus propriè inveftitura fit. z. F. 2. pr. Fit autem traditio etiam per inveftituram nec tantum propriam fed ékabufivomodo faclam. 1. Qua? propriè fit di£ta inveftitura, jam expofui §. praced. n. 6. Reftat videre, quae abufivo modo fiat? Ait autem jus, quod tune perficiatur, fi bafia vel corporeum quodlibet porrigitur d domino feudi fe inveftituram facere dicente: 2. F. t, pr. 2. Nihil enim intereft an haftam, fceptrum, enfem, annulum ahamVe rem cor* poralem pro fymbolo, an verö rem ipfam dominns tradat, uti dixi 0. z, % 6. n 1 & erudimur eXemplo [ftipula: &] feftucce, qua res immobihs apud Clivios & Gelros, aut baculi, quo apud Drenthinos & Selverdianos, pofleflio transfertur. Jus Drenth. lib. z. art. 32. Vide d, tratt. de jure in re tff ad rem. c. 13. n. 32. tff feq. 3. Non ergö probanda eft eorum opinio, qni dicunt per inveftituram abufivo modo faftam dominium utile quidem, non autem poffeflionem transferri. Illud enim utile dominium eft jus in re, 2. F. 8. §• rei autem.. quod non adquiri diximus mli traditione: at haec, uti vulgö notum, nil aliud eft quam vacua? poffeflionis tranllatio. /. 30. §. i.ff. de att. empti. juntt. I. %. y. 1. l 3- Pr- & $• ï-fffd- Egregie ifta confirmantur 2. F. 33. pr. tff 2. F. 7. §. uit. ibi: omninö cogatur dommus tnve~ Jlitum in vacuam poffeffionem mittere. A. ' 4. Obftare ergö non credas, quod z. F. 26. ^.fi facta. difputetur, an poft factam inveftituram dominus cogatur invitus pofleffionem trawsferre? Nam ïbiinvejhtura eft adus fecundus, nobis docfus § prceced. n. 3. 8 feq. Deciditur enim dominum num (d) 234. Prafiriptionm] Hsec mvefiitura Urajumt* dici fokt. Schutt, coll feud, tfa tb, I in fin. Ff  2i8 FELTMANNI TRACTATÜS num poffeffionem feudi, de quo inveftituram, id eft folemnem promiffioncm, fecit, tradere compellendam: nec praiftando id quod intereft liberari. arg. I. n. &. i.rjfx. ff. dc a£t. empti. $. 2.1. de donat. I. 31. ff, pro focio. (e) 5. Si antem tradere adhuc debeat, fequitur jus in re vel dominium utile necdum tranfiatum fuifle. arg. I. 3. pr.ff. de O. cff A. fVid. d. tratt. c. 15. n. 24.) Cujus rei tamen effecf um inveftiturce meffe, ipfa verbi origo oftendit III. Hujus rei fortiflïmum argumentum nobis praebet vocis etymon. 1. Certum enim eft eam defcendcre a verbo inveftire, unde & inveftitio appellatur. 1. F. %6. pr. verf. teftes. Hoe autem vel latinum eft vel barbarum. Latiri Piiiiio 35. hifi. nat. 7. inveftire eft vefte aliqud induere: 2. Sed et haec nominis ratio ad rem noftram facit, quod in vafallorum praffertim majorum, inaugurationibus vefte folemni eos indui moris fuerit, idque persei fohtum, quando abufivo modo et fymbolö traditio faófa: ut hanc interveniffe et poffeffionem tranflatam nemo, nifi Labeone infanior inter infanos haberi velit n^eayerit unquam; uti egregiè haec omnia illuftrat Sleidanus, quandö Mauritii Saxonis maugurationem narrat, comment. de ftatu relig. lib. zo. p. 567 cff 577 . Quibus firmlia de Bavaro in collegium Principum Eleftorum alkcfo quoque invemas aoud Lundorp. act. publ. tomo 1. libro 6. p. 159.} 3. Barbaram fi dixeris effe hanc vocem, nec id parum momenti adferet Erk enim tune a veften id eft firmarej unde invefiio appellatur. 1. F uit Hinc dominus quandö pofTeOionem vafallo aufert, eum deveftire dicitur. 1. F. 7 Sequitur er gö hanc ei adqmfitam effe: quod praeterea vernaeula formula geguêdt ~ende gwi oftendit. Sande de effeflucat. c. 2. n. 9. tff feq. \ Hinc et veftinge folemni traditio qua? fit mit hand, halm und gichtigen mund; id eft manu, ftipula et ore confitente' appellatur in LL. Municip. Cliv. tit. 169. } 1 4. Juris etiam ratio fuffragatur: nam fi poffeffio non tranflata fit, haut firmker feudum tenet vafallus, heet ei fub conditione fidei ultrö citröque promiffc dominus feudum polhcitus fit: cum ex ratione juris non tantum Romani, fed & hodierni, aken aut vendere aut gratis aut va. feudum dare atque tradere, & pofteriors id facere queat. li 15. C. de R V. [Nec obftat quod ita reus fiat criminis falfi. I. 21. ff. ad L. Com. de falfi nam haut novum eft, rem forciri effeaum & tamen modum, quo perfecfa fuit, improbari. k 3. y. iS.ff. de re milit. Vide quae fcripfi in eo ds •juram. psrhorrejc. c. 20. ti. 40. ffffeq.] IV. Peragitur etiam inveftitura haec feudi navi folemniter. 1. In feudi veteris renovatione fufficiunt teftes extranej. c. 10. §». 2 n 0 Sed haec aut fit ab eo domino, qui plures vafallos habet, & tune coram duobus % F. % pr vel tribus, qui pares curie dicuntur, (ƒ) perfici debet: ne quid excoUte'. tur Jalfttatis in permciem domini aliis tefiibus induttis, corruptis ferè pecunid vel odio vel grand, quee non Junt fufpicanda in paribus: [Quales tantum dicuntur oui fimul «1 eadem terra ejufdem Principis vel domini funt vafalli: atque ideö in Frifia Orientah, ft fi« mvefttendus, & penuria aliorum adhibeatur teftis, qui feudum a Principe Fnf. Onent. m agro Efenft poffidet, non pro pari fed extrieliSaSSrper ea, quae refte contra Struvium (g) fcripfit Joh. Frid. Rhet. Vir ill. ad lib 1' Feud Ut. u 1. verb. pares curtis. n. 2. 6? feq.^ aut eos non habet, & tune a'dhü beat dommus, quos mehores poterit, liberos tarnen, uti hsec cunaa nobis tradita % ï. 72. § 1. fff 2. 2 Germaniae inferioris & totius Belgii moribus id quoque ufufervatur, mcoram paribus curiae fiat inveftitura, fi eam capiamus pro aftu fecundo explkito h. cap K l'n nl h atqUC is At hxc Manfuai aar I Manfi pars. Dxx\fupra- ad'c. j. §, 6.  D E f E U D I ÏS. Cap. XL ^ inveftitura?: ten overftaen van mannen van leen de W. Ed. Heer J. van Welvelde ter Klencke, ende de Heer Roloff van Echten tot Echten: Sed ad acfum primum pariura 'curias teftimonió opus non eft, uti vidi ex decreto Ord. Drenth. ip. Febr. 1633. 3. Si pares curias non veniant vocati, dominus eos cogat. arg. 2. F. 2. pr. verf Si enim. Si peregrè abfint, exfpecfandi, quandö mox redituri fperantur. 2. F. 33° pr. verf. quod autem. Alias etiam extraneï funt recipiendi: uti eft in 1. fi.26.pr verf. 'idem &. [Sic éam anno M. DC. xc. Illuftriffimi Comitis Wedelii, de quó locutus fum c. 3. §■ i°- n- f - perageretur inveftitura in aula Principis Frif. Onent. ob egeftatem p^m> ««/^««.HarJingenfis terras, (h) qua? eidem Principi paret, fuit advocate cum alio, qui nobili fungebatur munere, & vafallus alterius Principis erar. Qm™v1s id mmis curiofe faftum videri poffit, fi femper illud affeftaveris.] #. Sive autem clericus five laicus fit dominus, ad probandamnovamivxveftitwamfemp pares curw funt neceffarii, ait 2. F. 32. pr. Obftat 1. F. 26. pr. in fi. Refpond. pjus & minus dicere, contraria non funt. Sed in loco poftremo requiritur ut parit* accipiantur pares & extraneï: fi) id eft, ut hi prascer pares quoque ad'hibeantat Am 2. F. 32. de clerico rem propriam in fieudnm dame arg, l. 3 C. de epifc. cler. at 1. F. 26. de eo, qui rem ecclefia? feudi jure concedit, interpretantxa. (k) . 5. Fftque haec inveftitura folemnitas cum ratione teftium, tumque acfus iftius fecundi h. cap. g. 1. n. 3. 4. 5- memorati, adeö neceffaria, ut fi neglecf a fit, ml acf um intelligatur. 1. F. 25. pr. z.F. 2. pr. & 2. F. 3z. pr. Quod et moribus cuftoditur, fi pares cuxia non intervenerint: folëmnis autem ifta confirmatio hodiè 'de fubftantia non eft. arg. 1. 4./. de pign. & hypoth. I. 4,. f. de fide inftr. I. 1. pr. ff. de pact. [Sed fufficit inveftitura lnftrumentum domini ejusve adminiftrorum manu et fignaculo firmari, adeö ut parfum aliorumve teftium fubferiptio haut fit neceffaria , uti dixi in feq. n. 8.J 6. Quanquam hac tempeftate fcriptura defideretur, quas quoque breve teftatum appellatur 1. F. 2. §. 1. 1. F. 3. i. F. 4. pr cif §. 3. 2. F. 32. alias publicuminftrumentum. 2. F. i.%.i.infi. vel publicè confe&um. 1. F. 25. in fi. Germanis Lehnbriefi Belgis verö Atten, uti eft in LL. Trans-Ifal. d. tit. 25. art. 2. 7. Jure verö feudali communi ad fubftantiam inveftitura? non requiritur mftru, mentum, 1. F. 2. §. 1. 1. F. 3. 2. F. 25. infi. licet, quo citius ac melius pröbeturf, illud confici foleat. ï. F. 4. pr. 8. Neque etiam hodie ullibi neceffaria eff parium curiee fubferiptio, quee jure communi defiderabatur, 2. F. z. pr. verf. fi enim. 2. F. 32. fed fufficit a domino feudi illud fubfignari ejufque fignaculo firmari, uti quoque cavetur LL. Trans-Ifal. d. art. z. Sic tamen ut nomina parium in inftrumento exprimantur: uti ubique ui» fervatur & facfum cernis in exemplo. h. §. 4. n. 2. V. Et quidem pra?ftito deinde per vafallum jurejurando. 1. bacramentum hoe fimpliciter fidelitas dicitur. 2. F; 4. o. F. 24. §. %. infi.Germanis lehnspfiicht, nonnullis Belgis buide, uti videre in LL. Trans-Ifal. d. tit. 25. ait. 8- idque jungitur verbo eedt in inftrumento inveftitura? nova? in Drenthia facta?, de qua §. praced. n. 3. Ordines manfehap etiam dicunt in inftrumento, quo vafit* (h) 238. Harlingenfis ten te] Eft hxc pars Fnfix Orientaiis: non confundenda cum Frifix Occi'dentaüs urbe Harlinga. Ifta magis Harlin. gia audit, continetque inter alia, Efenarn, Ste desdorpium, & Wittmundatn, Feitman. 2. de jurament. perhorrefi. 74, pr Eft ibi & Folckershufa, üomicilium familix nobilis vetus & I pnlchtum: inquic übbo Emmius Frifi Oriental. P"g< 53 Adjacet Harlingia Oceano Germanico j è regione infulx Langerogx. (i) 239. Et extranet] Scil. ut extraneï fimul | Cêceffarii fint quod ad Clericos, non quod ad , reliquos. X. F. 26. pr. ibi: in clericorumfeudo \ paritér accipiantur pares, Ó' extranet: hoe ideo, , ijuia cum clerici quofdam ie feudo invejliunt, fiepe ] abfconfi ér fin* prafintia fintrum confratrum hoe { facere fludent Ubi per confratres intellige pares curix, & fuorum intellige refpedtu curte, Ita non egemus ernendatione Vukeji t c. 7, n. 28. Nec mirurri, pares curiae hie vocari confratres s cum & alibi conjuges audiant, 2.F f8./r.quem. admodum julius Cxlar milites üios commilitones. V-Bernegger ad Suet Caf c 67, Bitfch adi. F 26. pr Quoniam ergo Pnslati Clerici hbs Confratres fuosnon adhibeahr. eeque modoEcclefiam abfconfe malo more fraudabant, idcirco ad hunc malum morem tollendum, paritet adhibendl & confratres & extranei. khet d 1. F. 16. pr, \k) 140, Interpretantur'] Hos refutat Bitich. d. loc. ubi & aliorum fententix eiaiTyuanrai:. Ff a  <22,o FEL TMANNI TR ACTATUS fallo teftandi poteftatem permiferunt. Affa ti. Febr. 1654.. Nec mirum quia barbarè a multis vocatur homagium fff bominium. [Vide diéta c. 2. n. 4. Sed et Man-al appeilatur ab auftore Chron. Goudani in Joan. Hannem."] 2. Qui domino fuo fidelitatem jurat, ifta fex in memoria femper habere debet, inc6> lume, tutum, honeftum, utile, facile poffibile: uti continetur epiftola Philibertiepifcopi 2. F. 6. Quo in loco ea non tantum per partes explicantur, fed & fonnula jurisjurando conceptis verbis fubjicitur. 2. F. 7, 3. Cum qua Germanorum Belgarumque formalas ferè conveniunt, nifi quod hi brevitaris magis ftudiofi. Subjiciam hic formulam recentem exempli fiepè addudti; lek Hendrick de Gover door kracht van fpeciale procuratie; love ende fweere uyt den naem ende in de Ziele van mynen Heer principael Adriaen Paeww Ridder, dat by de Landtfchap van Drenthe fal trouw enae bold fyn. baar argfte fal wecnn , ende baer txfit voorftaen, ende voorts alles fal doen, wat een goet ende getrouw Vafal fyncn Lcevbeert fchuldig is ende behoort te doen. So wair belpe hem Godt. [id efl: Ego Hcnricus Goyerus vifingularis mandati, promitto tff juro nomine (ff in animam domini mei mandantis Adriani Pa.uwii Equitis, eum Drenthia fidelem obfeqinofumque fore y ejus mala avcr- jurum commoaaque procuraturum es porro facturum omma, qua probum fddemque vafallum domino fuo feudali praftare obligatus atque facere tenetur, Ita verè Deus illum adjuv.!.'] 4. Qua? formula generalis quidem eit, nec tarnen incerta videri debet. Cum & illud fit certum, de quo apparet per relationem. I. 50. %. 1. SF. de re jud. I. 7. S. r. fi". de contrab. empt. Quamobrem quid vafallum, non quidem ratione fervitiorum nam in Belgio omnia feuda francz funt, fed fidelitatis praeftare oporteat, id ex adducfis juris feudalis communis titulis explicari debet. arg. 2. F. 1. pr. 5. Nam in ipfis feudis francis fides tamen juratö adpromitti debet; quia, excepta vacatione operarum, in eaeteris jure proprii feudi cenfentur. c. 3. §. 1. n. 1. & 2. Neque diflinguitur an feudum fit parvum, an magnum, arg. 2. F. 3. infi. 6. Paólo feudis adjecfo tamen remitti poteft necefiitas praeftandi jusj'urandum d. 2. F. 3. in fi. a. F. 24. §. 1. Dominus quoque poftea ejus gratiam vafallo facere poteft. I. 6. ff. de jurejur. arg. I. pen. C. de pact. Quibus tamen cafibus ad omnia tenetur, quae alias jurejurando continentur. 2. F. 47. infi, 7. Caeterum, fi facramentum remiflum non fit, etiam a vafallo clerico prseftandum. arg. c. 30. x. de jurej. ibi; nihil temporale obtinentes: Quod ubique moribus cuftoditur ik etiam ad illum ca/urn trahitur, quo eccleüee feudum datum. Nec obftat arg. 1. F. 13. verf. ecclefia. Relpond. Prsefiiles fallere poflunt. c. un. verf. verum quando. de ftatu regular. in 6. 8. Ad jusjurandum praeftandum vafallo dominus feudi non tenetur, licet hic ifti mutuam fidem debeat, quam ne quidem expreffè ei promittit, fed tacitè ad eam obftringitur. 2. F. 6, infi, VI. Atque tune vafallo competit poteftas rem propria auóloritate oeeupandi. 1. Quando inv ftitura propriè fit vel per traditionem naturalem vel fymbolicam* huic quaeftioni locus effe non poteft, uti adparef ex edilfertatis h. cap. §. 1. «. ö. y. 2. per tot. & §. 3. n. 1. 3. fff 4. Sequitur ergö per inveftituram hic nobis 'intelligi' debere acfum fecundum, de quo dixi /;. cap. §. 1. n. 5. 2. Licet enim illa celebrata fit abfque ullo fymbolo , tamen vafallo ita inveftito permiffum eft ex voluntate domini abfque judice feudi poffeffionem apprehendere. arg. I. 3. C. de pignor. I. 9. ff. de ferv. export. I. 2. C. fi ferv. export, vdi. Et hrec licentia tollendae dubitationis gratia plerumque inftrumento inveftitura inferitur, idque verbis: gunnende ende accorderende mits dezen zyn Ed. Gcftr. de poffeffie van dezeh ve Jurifidictie van nu af reelick aan te vaarden ofte aanvaarden te laten: expreffum erat in exemplo faepiffimè memorato [quod apud Drenthios accidit, & Latinè fonat : concedendo ff permittendo boe ipfo nobili firenuoque memorato viro, ut pofjeffomm jurifdictionis ci in feudum conlata, ab hoe tempore queat apprebendere vel per fe vel per alium."] etiamque Inftrum. pacis Osnabr. art. 11. y. fimiliter. infi. [continetur.] 3. Quod fi tamen dominus mutaverit fortè voluntatem, nec tamen vi eum expellet vafallus, neque hasc etiam ejiciet fundo alium3 qui in poifeifione ejus eft. arg. I. n.ff.de R. Vil Per-  D E F EU D l 8, Ca f. XI %3ll VIL Perdit id officium fuum,_ fi inveftitura fub couditione vel ex tempore facfa. r. Hic it -rum per inveftituram me acfum illum fecundum , quo folemnis fit feudi promiffio, cap. $■ *■ 5- inteiligere, quilibet facilè percipere poteft. Si autem ea fub condkione vei ex tempore facfa, non prius debetur feudum, quam fi diesvenerit & conditio exffiterit. /. 213. pr. ff. de V. S. $, 4. ƒ. de V. O. a. F. 26. $. mo- V' Conditio autem pcffibilis efle debet. I 31. ff. de O. cff A. Cum autem id nos non pofc facere credendum fit, quod contra verecundiam & bonos mores efl, l. 15. ff. iecmdit. inftit. dubitari poteft, an valeat inveftitura in cafum mortis vafalli httz? "UJÜS cafum fpettari neque civile neque naturale efi: (1) ait Paulus in /, g3, §. 5. ff. di V.O. 5, Obanuit tamen eam fieri poffe. 1. F. 3, 1. F. 9. Si modó poft mortem ipfius vafalli ad dominum r ever li fperabatur. 2. F. 26. §. moribus. Et hoe procedit (tkmjtne vohmtate vafalli fatta. 1. F. .35. atque moribus ubique fervatur. 4. Evanefcit tamen hsec inveftitura, fi vafallus, qui poffidet feudum, liberos ac* ceperit. arg. I. ïi. ff. de R. J. Jus feud. Saxon. c. 20. Nifi ilicö nati vivo patre jterum decelferint. arg. I. 12. ff. quib. mod. uftam. infirm. Jus Saxon. d. c. 20. Aut 'feudum ejus conditionis, ut morte vafalli finiatur. ci 3. §. 6. n. u& §. 7. n, 2. c? jj. 8« n. 2« 5. Appellatur (m) alias hasé inveftitura a Germanis Geding, Anwarïung, Gna* denlehn, Exfpettantz, aliter: a Belgis vero Acten van furvivance in cas van Leen. Non autem ad hanc folemnia ulla defiderantur, nee parium euriae teftimonio opus; & pertinet ad acfum primum nobis explicitum. c. 11. % 1. n. 2. VIII. Ea, quae in cafum mortis vafalli fit, & fuperinfeudatio vulgó audit, hiifceri niïnimè debet cum inveftiturd fimukanea. . I- Haec nomine quoque a pciore differt : dicitur enim Germanis mithelehn-fcbaft „ fampt-lehn & gefampte hand. Fit autem (1) fi duobüs feudum fimul detur. 1. F. ï„ §. 2. 2. F. 12. tff 2. F, 18. (2.) fi pacfo fratri in feudo novo fucceffio promktatur. 1. F. 8. i.infi. (3) fi unus feudum poffidens permittat, ut alius non tantum fimul inveftiatur. fed Sc in poffeflionem mittatür. 2. F. ^ verf. nifi ille. 2. Duo priores cafus huc non pertinent, <8c fuperiore loco expliciti. Tèrtius Verö eft quoüdianus, & abfque eo in Saxonii agnati nequidem iri feudum antiquum fuccedunt: Jus feud. Saxon. c. 3.1. Nec tantum9 fi prior invefiitus fks deinde alter adjicitur, fed & apud Clivios caeterofque Germaniae inferioris populos tune, quandö in primogenito renovatur inveftitura feudi penes ipfum reliófi, & a fratribus fororibufque redemti, fimul frater natu fecundus cum ifto invefiiri folet * uti contigit in illis etiam, qui interfunt huic eollegio, [Fuere generofiffimi Huchten^. bruchii fratres. At proh dolor! ut ex gente inluftri & vetufta nemo nifi unus dynaffa Gattorpknfis cui nec fbbóles mafcula. fuperftes fit.] in cujus ufum hoe fcriptum, quatenus per valetudinem & plurima alia negotia licüit, exaravh _ 3. Quamvis autem per hanc fimultamam inveftituram in poffeffionem frater aker dicatur mitti & de feudo inveftiri^ 1. F. 3. non tamen naturalis poffeffio aut rei detentio ad eum pertinet3 atque ideö nec jura habet, qua? ab ea flutint. arg. c. 6 b. x. de appellat. Neque etgö ideö pro immobilium poffeffbre habetur, nec a fatisdatione excufatur. arg. I. 15. pr. ff. qui fatisd. cog. [aliud in vafallo ipfo obtinet* uti annotavi comm, ad all. I. 15. §. 1. n. 2.] Non ideö quoque incola cenfetur nec ex eo domiciliem conftituituri arg. I. if. §4 13. ff. ad municipal. 4. Mukó minus ea facit indigenam, cum hic jüs a patre fuo fepetefe debeat & neceffe fk> ut hic in [terra, ubi filius vult pro indigena haberi, habuerit domicüium & pariter Principi fubjectus fuerit. d. L. Clivo-Marc. 1660. in comit. Cliv, §. vors trfte. 5. Alii ergö effecf us fimultanea inveftitura quaèrendi. Erunt autem hi: (1) qüod va- (/) 241. Neque naturale efi] lmmo & vél . maxime rmutalc, uquicquam aiiud, Unde &c j Moribus ferva ur. Add, Hahn. de jure rer, cap. ■ tf. concl. 8l (tn) 242. ^ippellatufl fctfcm fiperinfeuda- \ tïo Author §. H, A qua differt fuUnfeudaïio: de qua Auihor infra cap \\. ifta ^n&m ExpeiJa^ tiva audit j de qua prodir hoviffime dilpuratiö Dn. Thyllii de ExpecJativa Feudali von Jfnwmi* fchafft elneï JLehns, Ff 1  FELTM ANÏII tRA'CTATÜS vafallus -.feudi poffeffor illud in fraudem fimul invejlitorum alienare nequeat, arg. I. 11. ff. de R. J. junct. z. F. 3. (2) quod plures fi fint, qui diverfi gradus, fed tamen fimnl inveftiti, aequaliter fuccedant; nifi hoe adjecf um hach rechter Sipzdhï: fid eft fecundum retiam gradüumconfanguinitatis numcrationem.~] arg. 3. F. 50. in% junÜ Nov Ïi8. c. 3. ff vel confvetudine loei aliud re'ceptum fit. arg. 2. F. , >• ït.; Trxfcriptoone quoque feudum adquiritur: idque non uno modo. ï. Nam vel in re aliena jure feudi antea non affect! dominium utile adquirit j 2. F. 33. vel in re. propria retinet jus feudi, direcfo dominio alteri tacitè conceflef, quod fieri poffe dixi c. 6. §. 3. ii. ï. [Neque tacite tantum fed & exprefsè, uti tradidi cap. 3. §. 10. n. 2.] vel alienum feudum tanquam fuum praïferibit. LL. 'Franse ïfal. &. Ut. 25. art. 23. 2. Ad qualemcunque ejufmodi praffcrïptionem defideratur (1) tempus 30. annorum («) 2. F. 26. y. 4. Belga? autem cuncfi trientem feculi requirunt. LL. TransIfal. d. art. 23. [Unde paroëmia apud eos nata eft: Een derden deel van bondert jaer gaet voor alle zegel en brief".ideft triensfeculi pr-af'er-turomnibusfigillis tffcriptis. Continet autem ille triens annos triginta, tres menfes, dies quatuor: quibus nonnulli-, tres dies adjiciunt, uti poft Lamb. Goris tradit Ant. Matthaeus partem. jur. 9. n. 1. £?. feq.f Contra decem vel viginti anni fufficiunt in cafu 2. F. 87. (1) ut rem teneat jure feudi & domino prcefente fff non contradicente (fffer vitium ejus quafi cï vafallo recipiente: 2. F. 33. 3. Titulus autem neceffarius non eft. arg. Jur. Oldampt. lib. 3. art. 40. Nam. Heet non probet inveftituram, veruntamen obtmebit pftfftito juramento, nifi aliud contra inducatur: zit.d. 2. F. 33. Bona fides autem licet nonnifi in cafu (0) z. F. 87. requiratur jure feudali communi, hodiè tamen ea opus eft. [Uti pluribus auóforibus firmavi dec. 1. decif. Oftfrif. 2. n. 10.] Non tamen praefumitur mala fides. arg. h '51. pr.ff. pro focio. Quare poffeffor bonam fidem non cogitur probare. arg. 2. F. 33. (») 24'?: Tempus ?o. Annorum] Illud in Prxfcripüone Extraord/naria requiri, concedo: i in Ord/naria autem, nego Êxtraordinaria prae- f fcriptio eft cum quis non a non Domino rem ter- ' tii acquit it: ièd piïmo aufu, rei tamen Domiuo I fciente 6c patiënte, reutitur. Vid. 1. F. 33.. Cum-! que in hoe Êxtraordinaria hoe ipfum extraordinarium fit quod titulus pixferiptioni defit, tituli vicem ftjpplet Domini fcientia & patientia. Cumque alias ad prxicriprionem ordinariam, quae titulum habet comitem, decem aut viginti annorum ln immobilibus /patium defideretur, titulus qui in Êxtraordinaria deeft, decem aliis annis pen- j fatur: ut ita triginta anni in.eadem Extraordina- j ' ris deilderentur. Ondepatet," aliquando inPraefcriptione Feudi fa/Gcere annos decem vel viginti: puta in Praelcriptione Ordinaria, quae nempe titulo innixa eft. Et de hoe cafu intelligi debet 2. F. 87. etfi alkcr actipiaturaScWendendorrY; atv. fucc. feud expof gen c, II. § 14. Notan| dum eft noc lóco caufe pix privilegium, quo Feudi Ecclefiaftici prxfcriptióni, quadraginta atïI ni prxfiguntur. Dixi Irtter. inj vap. cap. 11. | (*) 244. In cafu] Hunc cafum Author. h: §. 9. bis memorat, n. 2. & n. 3. intellige autem utroque in loco, cafum Prxfcriptionis Ordinarix, de qua Nat, 144. Dixi.  DE FEUDIS. Ca*; XII; iaj c A P u T XII. De jure Vafalli (p) in re feudali. I Ex feudo immediate adquifito competit vafallo utile dominium & poffeflio. i. Eft autem proditum, quod in eo tanquam dominus {q) habeatur, z, F. 8. §. rei autem. quodque ufusfruttus rei feudalis ad accipientem tranfeat: a.F. 23. §.fi. atque ideö dominium utile reéfe ei adferitur. arg. I, 8- Cod. Henrici IV. Gail. Reg. lib. ij, tit. 6. cap. 1. juntt. I. 12. in fi. C. de f und. patrimon. t. Poffeflio quoque ad eum fpeófat. 1. F. 22. §. uit, 2. F. 2. pr. 2. F. 7. g. 1. 2, F. 22- 6? 2. F. 26. %. fifatta. civilisne an vero naturalis? In verbis, uti plerumque fit, ludunt interpretes. Si per civilem intelligas eam, quas animo non tantum pleni fed etiam minus pleni dominii habetur, [atque nudee incubationi opponiturj vafallus etiam civiliter intelligitur poflidere, fecus, fi illam folum civilem dixeris, quae opinione pleni domini conflet. arg. I. 22. ff. de noxal. att. I. 13. §. 1. ff. de publ. in rem att. juntt. I. 35. $. i.ff. de pign. att. I. 37. pr. ff. de A. R. D. 3. Sciendum autem, quod poffeflio fignificet ipfum utile dominium, quando pro* prietati opponitur, uti fit 2. jF. 8. §. 2. Nec perperam id fieri, docet nos Javolenus in /. 115. ff. de V, S. Alciat. ad Laur. Vall. lib. 6. elegant, cap. 41. Jure utilis dominii omnis utilitas & commoditas rei feudalis ad vafallum pertinet. 1. Nam ufusfruftus in eum tranfit, 2. F. 23. %.fi. & omnes fruttus ad eum fpecfare dicuntur: 2. F. 28. $• bis confequenter. eosque liberè alienare poteft. (r) arg. $. 1. I. de ufu & habit. juntt. d. §. fi. I. ai. C. mand [l. 2. ff. fi quis a parent. manum."} x. Thefaurus autem in praedio feudali repertus ad vafallum hodie (s) \ quia ubique gentium ferè ad regdia refertur & res fifci effe dicitur. c. 6. §. 10. n. 1. Quod nefcio, an in libera gente, quae pactis cum Principe jus fuum fibi fervavit, obtineat? LL. Wefiwold. art. 80.] non pertinet. Neque enim a fructibus ad thefaurum valet illatio. I y. $. 12. ff.folut. matr. I. 63. $. ff. ff. de A R. D. Nifi tarnen feudum fit regale; ü non regale, tnnc quoque non aliter ad feudi dominum, quam fi is regalia [ Jura ] habeat. 2. F. 57. 3. Quin, licet inter fructus numeretur id, quod ex falinis, lapidum, carbonum, et metallorum fodinis capitur. h 7. §. 13. cif 14. ff. fol. matr. I. 77. ff. de V. S. I. 9. 2. ff. de^ ufufr. attamen in auri argentique fodinis eadem diffmctio, quae de thefauro tradita, hac tempeftate locum habet; idemque ratione decimte partis de carbonibus, lapidibus, aliisque dicendum, ex ediffertatis c. 6. §. 9. n. 12. 4. In infulis et alveo a fiumine derelictis, venatione, pifcatione, nobiiiorumque alitum aucupiö idem obtinet quod in thefauro. [Quce itaque de eo dixi in additam. $• prfced. et huc transferas. Praebet et argumentum'quod in Amafo ejus accolis permiffum fit pifcari non folum hamo fed traeno: qui et alveos derelictos et infu- las .O) 24f. De jure Vafalli] De Jure Domhti, \ agit Author cap Xv interim ad Jus Vafalli per. tjnet & cap. xxn, & cap. xfv. fflud affi ma-1 üve: Hoe negative. ( 5) 246". Tanfiatn BöminUs~] In pirtibus puta ipfis conceffis. inftar fratftuani: nam & V» ) fallus ufumfruftum habet. 1. F. *i f. at ufos- 1 fructus eft & dominii pars, in multis nempe ca ! fibus I, 4 i ufufr. unde & ufufrnétuarius Dö- ' mini appellatione venit / 8. pr, de reb. aucl jud. ■ poff refpedtu fc multorum cafuum d. I 4. j i-odem Sr, Vafallus ergo Dominus. Alias regü- , lariter nec ufufruftuarms Dominus eft: nec Vafilius. 2. F 8 %, uit. «rg. 2, F. 23 inf.junfi. j pr, I. de ufufr. \ (r) 247. Eofifue liber e alienare potefF] Fruetunm enim perceptorum Dominus eft ,* adinftar iterum fructuarih §. }6 I D. R D. Unde fructus ex feudo percepti habentur jure allodialium (t) 248 Ad Vafallum hodii] De Jure Civili utimur. Diftinetionibus y $o. I de R D. I. un, C de thefdur. At nunc ad regalia fere refertur Aut h n 2 Dicit, fere. Mores enim variant, & pro Juris Civilis obfërvaruia tam in Germania quam Belgio Vid. Groenew ad §. 34. /. R D. Schultz fyn. ibid. Struv. ff exefe, 4t th, f3 & fe,j, Catr:erar. 1. opet fuboifm. 53»  %%4 FEUMANNI TRACTATUS _ i«'fiM arlfemntl ar- % F. 67. Quod enim nobiles venanui jus umque iere nauSSS^iM nob"is>d privilegio auc praffcnptioni imputare de- b£n;- Sfte Süe^tatern ad vafallum pertinere. d. /. 0. « 1' Nee tamen ex ? § 4- divddemus an latitet alkivionis incrementum an autem Ltreat• «TT 8 $ de publ. in rem att. fed illud fpecTabimus, an dominus ahSm in refeudali fervaverit nee ne? I. F. 4. §■* PolWe cafu mcremenqmd "D11°1h-/r* e* . k /c ridemerit, fi ager imitatus in feudum vafako daZütA faifö^^^fa^ Namfiexprefseconvenerk, u aluviS doiïüno cedat, in eo nullius eft conjecta locus. /. 137. £ fr/fff "e F. O. Si de ea nominatim padi non fint, mnc vafallus probare_debet increm^um ejus rei per inveftituram fibi quoque datum fuiffe, vel, fi zn poffeffio, Cü ReJmtale, quod per fe fubfi fiere poft, ideft, ut per fe cenfeatur, atpr^mm: ld ^n ^refc t [4- "*5- &i ff- S' verj, per fe non poffit Ju}:- fifteTeuSll^ meliorern namque conditionem feudi facere poteft: ait 2. F. £ *• ^J^/frcS ficü in fundo feudali pofiti proprietas non adquiritur domino diredo, (t) icette/etdflhadverfanocef. rh arTl de juremr. Sic tamen , ut ratione diretti dominn jus falvum do; nncfeudi maneat [Ergö poterit vafallus tranfigere decidendi non vero demi^/r«7 Sdi caufa, quod ad jus domini adtinet.] Ad quod defendendum (t) 140. JEdificii in fiunda feudali proprietas ] non atamritur Domino direélo] Mukoque minus, j fi pradium lit vicinum V. Gothofr. Not ad 2. I F. 8 §. I. Ut Z. Unde tene regulam: Melioramenta Feudaiia jare a'lodialium ■ cenfere Stryck. e 22. q, 16 & ( 14 ?• »» tr&° celTat hac in parte regula: Acceffonum naturam fui principalis fequi. Vid. Feitman. infra cap. 17. (u) 2fo. Tranfigendi facultat etiam generaliter Vafallo tribuitur~] Verum Jus Novellum Imperatorum Lotharii & Frideric! omnemalienandi facultatem Vafallo generaliter ademit. Vid infra Not. 1^9 n . ., 1 (x) «' tomen pro eo quid accepent, ta feudi jure cenjebiW arg, c. furrogatum de R.J. m 6 ] Talem textuta in meo Juris Canoniei Cofpore inveni e hadfenUs non potui. Sed Author intelligit, credo, vulgatum illud: Surrogatum fapit naturam in cujus locum efi furrogatum. Quam in rem allegare Carpxovius folet cap Ec defia, V ubi gloff. X. ut lite pend Thaauell. él iure primtgen quteft 55. nUm. II Alexand 4. 1 confil 5f. num. li. Alii ad difli canonis pro 1 bationem utuntur. / 9. % 6 .Je ufufr de quö 1 Matth. de Affliftis decif *9f. 10 .m ' adhibent /. 36. $• l« ^ int ?}r- &uxTefmar. de refutat feud. tb. 6. Verum ve> I luti nec ex his diclum canonem fatis probafl I exiftimo : ita «ontrarinm palet ex /. 6. C. * I R. V. ejufque argumento ab Auihore hic dijI fentio Adde fis quae dixi Irner in] vapvl» j coit, 3+, §• UÖ, verf. Vtrna mfpiciam«st  DE FEUDIS. Cap. XII. zz< etiam hunc liti intercederé poffe & in transaéf ione confenfum agnatorum intervenire debere, reefiifimè ffatuitur. arg. I. fi. C. de autt. prceft. I. 11. ff. de R. J. 4. In arbitrum etiam vafallus confentire poteft. (y) %. F. 15. 2. F. 34. pr. ö* 2. F. 46. arg. /. 1. ff. de recept arbitr. juntt. d. i. F. 8. pr. verf. rei autem. [Intellige ratione utilis non verö direcfi dominii. Nec móratur quod ne quidem prioris ratione poffit, quia judicem adire debet. 2. F. 53. pr. nam hic locus explicandus ex l. 13. ff. quod metus caufa l. 176. ff. de R. J. arg. rubr. d. z. F. 53. Non quoque moveat, quod domini fit cognitio. 2. F. 55, y. fi. quia facilè largior dominum id poffe prohibere maximè hodiè propter fportulas, quae jurifdi&ionis feudalis funt frucfus. At fi non contradicat, valebit compromiiTum. arg. c. qui tacet. de R. J. in 6. IV. Servitutem quoque preedio feudali imponere idque locare alteri non prohibetur. 1. Quod adtinet ad fervitutem, ex ea pree judicium domino direcf o non generetur, nam refponfum eft, ut vafallo duntaxat, donec feudum tenet, poffit obeffe. 2. F. 8. §. rei autem. arg. /. 31. infi. ff. de pignor. fUnde domino (2) non nocebit, etiamfi longo tempore fervitus fundo feudali inhaereat. arg. I. 19. ff. de R. J. regula enim ifat pro illo in 2. jF. 55. §. nos autem.'} 2. Ratione locationis fciendum eam valere, tum quod pro ea mercedem accipiat vafallus, tum quoque ideo, quod dominium utile non mutet. /. 39. ff. locati. Exceptio autem hxc recepta, nifi locatio effet fraudulenta alienatio. 2. F. o. C A P U T XIIL Be Subinfeudatione. I. Alteri quoque per feudum poteft jus fuum eoncedere (a), licet nèmirh ufum» ifmStum in re feudali conftituere queat. 1. Acfus,- per quem feudi jure alii rem feudalem iterum Jargitur, vulgó fubinfeudatio & res ipfa fubfeudum. vernaculè vero afterlehn & agterleen, audit. Hanc Jincerè hodie fff fine fraude licet vafallo facere. 2. F. 9. pr. 2. F. 3. pr. tff 1. F. 55. J. callidis. [Atque fic non obftat, quod ibi omnis alienatio fit interdi£ta: nam de callida in necem domini facfa id capiendum. Quid quod fubinfeudatio non üt alienatio. n. 2.} 2. Ufusfruótus autem longè alia ratio, fi propriè & ex ufu juris Romani eo vocabulo utimur. Narn is non nifi morte ejus, cui datur, finitur, nec lege fidei atque operarum conceditur, contra fubfeudum perit, fi é vita decefferit fubinfeudans (b) [arg. I. 31. ff. de pign. fff hypoth.'] atque ab hoe (c) fubinfeudato iisdem conditionibus conftituitur, quo ille feudum accepit. 2. F. 34. g. 2. verf. profefto. 3. Si autem per ufumfruftum intelligimus fenfu haut proprio perceptionem fructuum alteri conceffam, donec vafallus vixerit, §. 1. in fi. I. de ufu {ff habit. tune apud Germanos gratis alii cum largiri nequit, quod nervo belli deftitutus vafallus in eo dominum fequi nequeat: [arg. 2. F. 55. ibi, unde debita firvitia amiitebantf] Atque (ƒ) ?fï. In arbitrum etiam Vafallus confienti' re potefi] Nifi <5c hxc poteftas Jure Itnperatorio novo, de quo Noc. 25-9 dixi, ipfi ademta eft. Vid. Clar § feudum. quaft. 29 Utfi mores plerumque difientiant. Vid. Author. infr. c 18. §. 5. (») 253. Unde Domino] Ex prohibita illa alienatione, de qua Not. 259. (a) 254. Alteri quoque per feudum poteft jus fuum eoncedere] Krgo 8c feudum totum 1. F. 9. $. 1. Non obftante 2. F. 74. utpote apocrypho. Ceterum limitantfbperiuseffatum quoad feuda regalia. Ut nec horum pars quota queat transfciri: etfi tamen pars quanta, 2. F. 55«v«i« Stryck. c 19. q, 15. efr fiq. Vide fis tamen Feltmannum infra c, 15, §, i, n. 3. ejr c. ij, § *• r 4 (b) 255. Subfeudum perit fi è -vita decefferit fubinfeudans'] Óppon 2 F 9. pr mf. unde nonnulli limitant, nifi feil fubvafallns Uomino directo ferviiia prxftare paratus fit, Sed tenendum eft, dieftum textum faltem narrare jus antiquum. Tu Jimita (1) nifi fubir.feudantis liberi fuperfint I. F. 5 pr (1) ü dominus Vaiaiii heres faótus fit. Stryck c. 14. § 1 ». 6- (e) 256 Atque ab hoi] Infsre aut übintel" lige: fuhinfeudante,  ii« FELTMANNI TRACTATUS CA- que ideo confenfu domini opus. Stockmans decif. cur. Brab. 132 n. 1 Non idem habean^elêaS foederatOS obtineC ex ratione rePraelentata, quod feuda tantum franca tl Elf autem necefle ut fubinfeudatio ifta fecundum regulas juris fiat. 1. Triafunt, quas ad eam requiruntur. Primum, ut fine fraude' fiat, 2 F 9 fir. Non ergo coiore fubmfeudationis feudum in perpetuum abalienari aut vendi ooteft *. F, 55- $■ 1. verf. callidis. Alias non defideratur ullo in loco, ut gratis fit- Quia ergo non cum lege agimus, quandö id fiagitamus, erubefcimus illud ftatuere ard fvov. 18. c. 5. pr. > 6 2. Nec obftat d t*. Refpond. Loquitur de vera alienatione, per quam primus vafallus ml juris in feudo retinet. Non etiam contrarium eft, quod dicitur f A k 3" mJlfiat infraudem: Refpond. Non omnis fubinfeudatio ibi prohibeUdil qUam allUd fimu,atur aliud a§itur' & CUJ'US meminit d. Ser/. cai- 3. Secundum eft3 ut fubinfeudatus fit aequè idoneus ad operas paéfas cum primo praeftandas & domino direófo ferviendum. 2. F. 26. $. beneficium, ibi, dum tamen mihti detur: 3 F 34. g. 2 Ratio, quia vafallus primus per fubinfeudatum domino folet operas exhibere, atque fic huic ineptus obtrudi nequit. arg a F. « fi- f«T Bi.ff:defolut.] De Belgiex feudis aliud dicendnmeie\atïóiniin V adducra oltendit. y 3* 4. Tertium poftulat, ut qui fuum beneficium alii dat in feudum, non debeat alidle?e dare nifi yud ipfe habeat. d. „erf. pro/eSc. Si ergö feudum ejus conditionis fit: § foBmmee m eo non fuccedant, pado ejufmodi, ut ife admittantur, alteri die nS quit. d. verf. profetto [Ex que»a contrario argumentari licet, quod fi ab omn? hominum memoria vafallus ita dedent fubfeuda, ut in ea ftemina, fuccedant deficien tibus manbus mde conlegatur feudum, quod ipfe tenet, ejufdem efie cónditiont" quod maxime facit pro Elecfore Brandenb. & Palatino contra Saxonem rTtïoneZ' cedendi juris m Chviam, Juham, caeterafque iis confines terras.1 Neque e^m operas remittere vel earum loco annuos nummos pacifci poteft. arg. 1.11.fi.deKJ. Effeftus eft quod fubinfeudatus fiat vafallus vafalli, non autem dominidireai & dominium utile nancifcatur. "uuuuecu, a , »'a-\ f' sm üiud qmq- unde a Prfmo vafall0> W tamen rationefe cundi onderlehn-heer dicitur, non autem a domino direófo, ^overleheZlTzlf latur, renovatie mveftitum peti debet, uti & ratione vocum & rei ipfiSjSi cavetur LL. Trans-Ifal. d. tit. 15. art. 1. v expreue a.Nec fubvafallus ad fidem & fervitia domino diretto, fed vafallo nrimn «kk™ 2\S ,N-Pcaa%ad non alios referuntur, quam qui convenertT fx^f f ff' l' 2*- £ -Aft mquies requiri, quod domino fimüiter fervire ut fic#. 2. F 34 s. 2. Refpond. Id verum, fi primus fponte ^r;^^ falli perfona velit uti, vel ab hoe, quod ifte fervire nequeat £ «k ? n.a/"feflfieri domini non poffit, contra fubinveftitum executio fiat S £JUS fatls" 3. Semper tamen (d) domini direfti perfona etmmfubvafallo fancfa virWï Quare, fi dom™ domini fui offenderit. feudo fuo trivetw R 17a™ r debet' quo ipfe tenebat, revertatur. 2. F. 55. 5. ^ ^ pnWtW & ad domm™Mm, a (d) 157. Semper tarnen] Sed nec alienare poteft fine utriufque concenfu. arg, 2, F, 24 * .  DE FEUDIS. Cap. XIV. ai7 C A P U T XIV. De probibitd feudi alienatione. I. Alienatio fiudi tam ratione dominii diretti, quam utilis interdidfa efl;. (e) i. Dominus jus fuum in alium invito vafallo, cui etiam fidem debet, uti loco fuperiore praefatus, transferre non poteft. 2. F. 9. infi. 2. F. 34. §. i* rif 2. F. 55. |. 2. «rg, h 74. ff. de R. ff. 2. Veile autem ex natura fidelitatis id debet vafallus, quando duro neceffitatis tëlo cedere feudo cogitur dominus, nec aliter cum bofte pacem conficere poteft. arg. I. 38. pr.ff. de legat. 2. 3. Non idem de vafallo adfirmandum: nam hic, etiamfi fumma neceftkas eurn premat, alienare feudum nequit. arg. 2. F. 9. pr. ibi, necefiitate namque fuadente: juntt, 2. F. 52. cff 2. F. 55. pr, Confenfum tamen dominus non facile tune negabit. arg- l' 4- ff. de agn. fff al. lib. I. fi. C. de alim. prcefiand. 4. Nam, ut alienatio valeat, femper domini diretti confenfus requiritur. a F. 52. tff 2. F. 55. Adgnatorum autem tune arbitrium etiam exfpeéfcandum, fi feudum fit vetus. 2. F. 39. pr. Sulficit autem confenfus tacitus, (ƒ) veluti fi is a vafallo petitus, nec tamen expreffè indultus, fed alienationi deinde interfint nec contradicant. arg. I. 1%. ff. mand. [Secus fi ümpliciter (g) tantum fciant alienari arg. I. 8. \ 15. ff. quib. mod. pign. folvit.'] 5. In fubfeudi alienatione non domini diretti fed folius vafalli primi confenfus defideratur, fic tamen, ut non diutius firma fit quam ad id tempus, quo in primi vafalli perfona ejufque heredibus fubftidffet. arg. I. 31. ff. de pignor. 6. Sciendum tameneft., feuda heredkaria liberè alienari poffe. 2. F. 48. Qua de 'caufa Belgii ferè totius moribus quoque introducfum, ut abfque confenfu domini & invitis agnatis fiudi alienatio fieri queat, dummodö nova invefiitura fiat coiam domino ejusve vicario & paribus curise. Groenewegen ad r. F. 5. n. 3. & 4. Dixi/'trè, quia LL. Trans-Ifal. d. tit. ij. art. . cavétur, ut qui intra fex hebdomades domino diretto non figniücaveric alienationem a fe faólam, feudo ratione fuee perfonss privetur. II. Vafallus itaque feudumntouit donare alteri nec venditione * permutatione aut datione in folutum vel nuptiarum caufa transferre. (fo ) 1. Donatio nominatim prohibita, 2. F. 9. §. 1. arg. I. 7. pr.ff. de donat. nec non venditio. 2. F. 55. pr. ibi, ut num liceat feudum totum vel partem aliquam vendere: Permutatio & datio in folutum veniunt verbis: vel quocumque modo diftrahere feu alienare. juntt. I. %. C. de rer. permut. 2. Nuptiarum caufa vel dos datur vel donatio propter nuptias fit. §. 3. I. de donat. Neutrum vafallus pro liberis in feudo conftituere poteft. 2. F. 9. §. 1. Sed mulieri permilfum, ut feudum ad fe pertinens marito in dotem det. 2. F. 13. & 2. F. 17. pr. (i) Hic tamen foluto matrimonio nil juris in eo habet, ficuti nec fcemina (e) 2f8. Alienatio feudi interditta efi] Vaffallis ea prohibitio in totum facfa eft per Lotharium & Fridericum Imperatores 2. F. 52 & JJ. Additis pcenis, ut I aCtus fir nullus, & 2. pretium una cum feudo amittatur, tum >. l^otanus ïnftrumentum de rali alienatione facens, manum , famam , & officium perdat Ratio prohibition s ëvt, ut Vafalli ad firviendum maneant idonei, Olim haec p. § 1. ita tamen ut negügentia unius, extra ! deieendentes , aferi non obfir.. Vid Schwen: dend att fiucc feudal. pag. 8p. & feq. & in* ; fra A c, 17. § 2. num. 7 (g) 260. Secus f fimplidter] Vide fis fingularem cafum apud J extorem decif. Palat. b. (h) i5l. Vafallus nequit transferre] Vid. j Brandmyller. ad Scotan exam jurid, -vol. 3, pag. I 211 & fiqq. j (/) 262 Mulieri permiffnm ui feudum ad fe pertinens marito in dotem det] Ratio: quia mm i non fubeft alienatio /. 30 C. de jur dot. Aliud i eft in patre aliove ipfi uxoii dotem daae: tum [ enim Gg %  ïi8 FELTMANNI TRACÏATüS mina in eo, quod propter nuptias donatum ei eft, nifi domini confenfus apud Germanos intervenerit. c. 6. x. de donat. int. vir. & uxor. d. 2. F. 13 III. Praeterea nec pignori dare vel libellum aut cum onere cenfus alteri eoncedere poteft : in emphyteufin vero tradere non prohibetur. f. Pignoris conftitutio vetita eft (&) expreffé, 2. F. 55. 2. F. 8. §. 1. infi. nec non alienatio, qua? per libellum fit. [Ha?c res jam tempore juftiniani in ufu'fuit uti non inodó ex Calliodoro fed et ex Gregorio M. 2. epift. 1. conftat. Dicitur autem contractus h'bellarius etiamque libella (Z) et ab allodio cum feudo diftin?uitur. 2. F. 26. $. 1. nihilque aliud eft quam conventio, qua res alteri in perpetunn' utenda traditur ea lege, ut annua libella id eft parva auis libra vel penfio paucorum denariorum praeftetur, utque poft luftrum(m) aut decennium hic Contracfus renovetur, precio iterum oblato, quod antea fuit datum."] 2. F. 9. §. 1. Cum poftremo non tantum convenit jus emphyteuticum fed & moribus (») hominum ea duo inter fe mifcentur. [Sunt tamen diverfa. arg. I. 7. C. de codicil/, nam jus libelku'mm (0) quod facfa traditione ftatim in accipientem tranfit; arg. I. 3. pr. (f. de O. # A. juntt. I. 20. C. de patt. haut ftatim amittitur, fi biennio aut triennio non foiva. tur penfio annua. Diftat etiam a feudo, quia hoe temporejuftinianiincognitumimt; libellarium verö ab eo appellatur jus zr»pixtxè>: in Nov. 7. pratf. & ab interpretè colonarium. Deinde in feudo prasftahtur operas, in libellario antiüa penfio. JDJud gratis (p) fui natura datur, h'beJJarium jus emitur. Hoe renovandum (q) póft certum tempus, at feudum non nifi morte domini vel vafalli. In feudo fidelitas non verö in illo intervenit. Feudum denique amittitur feionia, non item jus iibei/a'riuni Vide quos memoravi, in tract:. de Jure in re & ad rem. c. 17. n. %l. & feqq.l Aeque ita idemque jus in utroque cuftodiendum effe videtur. c. $. x. de reb eccle'j aiien vel non. arg. I. 1©. fff feq. ff. de legib. juntt. l.fi. C. de reb, alien. I. is. infi.' C dfund. patrimo. Sed aliud ufu invaluit. Nam vafallus hodiè funduin incultum ubique terrarum in emphyteufin eoncedere poteft. H . 2- Jus cenfus in1 feudo vafallus conftituere neqük, quia id perpetuum eft reique inhaeret. I. 7. pr. ff. de publican. tot. tit. C, Sine cenfu vel reliq. Quare fi cenfus fit conftitutivus, [Vide d. cap. 17. n. 35. éjf feqq.] ad exemplum fervitutis prohibitus cenfen debet. arg. 2. F.8. pr verf. rel autem juntt. I. 4. ff. de fervit. Unde vafallo, donec feudum tenet, poteft obeffe. arg. d. verf. rei autem. 3. -Sed cenfus refervativus , [Adi d. cap. 17. n. 31. tfffefr] cum transferat plenum dominium in eum, cui fundus datur, ex quo cenfus prasftationem fibi quis fervat, ideö in totum ejus conftituendi poteftas vafallo adempta. arg. 1. F. 55. 4. Ex dief is conlegitur, quod in generali alienatione vafalli non continetur feudum, nifi nominatim dief urn fit. 2. F. 26. % in generali. Quamobrem obligatione generali rerum non illud venit nec tacitè in illo pignus contrahitur. arg. I. f f ,/j pignor. cff hypoth. Atque haec apud ipfes Belgas obtinent & confuitus refpondi 29 Martii 1660. '* 5. Quando autem confenfu domini pignori conftituitur feudum, tanod tarnen apud Mffirfanos non afficitur hypotheca nifi hxc coram judicibus feudali bus conftituta & actis figillatim ei rei deftinatis inferta fuerit: utifanxitillorumPrineeDsmn • M. Bntannise Rex lege lata 25. Jul. 1Ö78. cap. i.art. 16.] tune huic fcripto, quod revcr- enim dotis datio vera eft alienatio. Conf. Hattyfex.fieud. (, 10. §. contra, üt. d & Bronchorft. feud c. 8, fpecies aliematMt. (*) i<5.3- Pignoris conftitutio Qetitaeft] Atqui ÖrD a,ienatio **• 67. K S. Scilicet non eft talis direcle, eft tamen per conlèquens. Ex prohibita ifta pignoris conftitutione, fequüur, nec , hypotheca: tacira» in feudis locum efle. Unde & parcior ufus in feudis eft aftionis Servianx & 1 interdict! Salviani. (/) 264. Libelli] Atqui textus habet libellum. \ Ut adeo fcriptus hic fit contraöus five Lirtera-1 l rius. I' (m) löj, Pofl hfirwn] Dc hoe nihil habet j1 textus. Eft tarnen de eo aliquid in Novella Lcnnu ij, ubi tum t;ri*jicTixd„ datur. Sed 1. id omne de fpeciali paft o convento accipiendum eft, 2. agitur ibi de emphyteufi (n) 166. Moribus) Qui & contrjctuum emphyteuticum liturarium effe credunt. Lauter5 bach. comp ff. p. 120 f. (0) 267. Nam jus übel/arium] Prxrer hanc diffèrcntiam adhuc qoaiuor alias confixic Cuwc ipud B.tfch ad i F. f. pr. Sed abfque lege. • (n^»' Illud gratis] V id. A.fupr.c.3. ). 9. Sc ibi Not. Ui (f) 269. Renovandum] Nego: nifi ita pacjm conventum fit. Not, 266,  D E FEUDIS. Cap, XlV. 22$ (O 270. Po/? /fl^a- elapjum jus creditorisintegrum nanet] Nego: arg / «. §. x8. ^ Solv 1 +1.5. t. o. é- / 56. V« +• ^ O. Author pro fe nullam adducitle gem. led tantum jacobinum de S. Georgio, & iNegazanuum. Sed uterque abfque lege loqui- (0 -71. Eo finito id prorogavit] Atque ea prorogatlöne non indigebat Socer, fi pignus tempore elapfo de jure durafTet. (0 272. Domino invito fieri éotefil Quin. que fententtas hic inveniri, vid. apud Fachinxum 7. controv 60. Cum Authore fentit & Vultej. X. feud, 10. n. 30. & Tefmar. w/w/rf. feud. K fep ' reverfale vocant, cavere debet vafallus, fe intra certum tempus id luiturum & k nexu illo redempturum. Jus Jul. Ment. in for mul. c. ti. f Solent quoque ZtM ubi confentmnt, ut feudum hypotheca poffit conftitui, adjïcere ut int/a cet^ nos hiatur. «Quibus transacfis ratione domini creditor jus fuum amififte dicend.,»*rg l. 8. §. 18. jf. quib mod. pign. folv. arg. I. 44. $ r.ff. de 0. & A. l V6 Tï %rt6 tr0* Lfi- Cr' de ■ Ran°ne Vafdli autem dabitur creditori retinêndi'ius fi iorte poffeffionem fine vitio naaus. Schrader. de feud. p. 8. c 2 n g Af n Rn fenthal de feud c. 9. membr. ,. concl, 1%. n. 12. lit. i. Sed & poft tempus elapfum jus creditoris mtegrum manet, (r fi feudum pignori fuit obligatum pro pecunS vafial o mutuo data, quarnu laudemii loco vel ex contracfu de xtfeudali inito cum pacto 3. w. 17. Neguzant. de pign. & hypoth. part. 2. membr. 2. n ±6 Idotie us ouuuec per tradita a Corbulo de jure Emphyt. c t± amfiï y 0,.,r0 r meus colono fervili mutuo dediffet U^^*^7ufA^l^SS laudemium folveret & ea in hypothecam\d Certum tempus coSffet^SfiSS id prorogavit aha, (s) quse in illius locum deinde venit.1 IV. Renuntiatio feudi licita etiam eft. T nnnS £Ut •? ha?C/es aPPfI,ata ^/«ta^. rHaéc vox enim non fecus ac reftmart Longobarchs idem eft, quod Latinorum abdicare, cedere & ren unriare Gefmanis ag-fagen&aufi-kundigen, ac Belgis cp-feggen at^e op-kundigen. K^SnSf d catio nsdem foleinnibus quibus m^to peragkur iterum fieri! ^g/ïï ff ^ ii. quemadmodum & m exaudoratione facerdotum obfervatur nec non Si£ tumcumarmat* tum togats muitte. Jan. Langteus i3v/^r. 1. Sifoüm vortns mulieribus claves antea data, rurfus aufferebantur.j 2 F o § eam e al I propria aha «propria, [Quae quafi refutatio dicitur. 2. F. 39 Pr In Ff ma ft fieri^^U^ maMS' $ R P ™fiq%L domino invifo ften potdt. (t) 1 2. F, 38. arg. c. 60. x. de appellat. I. pen, C. de patt. I. 60. f de ris' ex 1 FeT^ FT* Wi fmfoa 'm con"arium difpufave, >;/ ör^ ^ I5'^- rfe LL' ubi vide fis qu® fcripfi in comment! modo ^ c^hdè non renuntiaverit ut obveniens ex bello per Sutario' LttrècbfS. ™ ***** ^ a a. Refittatio haut propria eft, qua, fit defcendentibus & adgnatis 1 F ao Et Zl'J hbfens/aaa» tam de novo quam de vetere feudo permilfa a% 2 F 1f ï. 5?v309'.non nifi domini confenfu: —ra ^ » 3- Si refutavit feudum vafallus aut in manus domini, (v) aut aCTatis remotiori rit: £ enim cafu .ntratnmumto^ ö. His tarnen Belgas id nunquam vindicarepermittunt, ex ratione iap l l n. 6. 4. Poft (u) 273 hic aghnus] Alta refponfio eft, quod Domini & Vafalli difpir fit condino: ïdeoque a dive fis non rc£te inferri. l. f. de calumn Ludwell. fyn, pag. 309. (*) 274 Ex 1. Feud 2ij CJbi vides, Dominum invito Vaiallo tcudum adimere non pofte. Unde diffènuentes concludunt, nec Vafallum j Domino directo invito intervertere pofte jus icrj vit orum & fidelitatis fcetferave qüae ih Vaiallum j habec jura. Vid A cap. feq. §. (. atqui id fieri I per renuntiationem, five refutationem Va&lh. ' (7) 275- In manus Domini] Sententia comj munis: Vultej. x. cap. 10. «.13!. texius tamen de Domino non loquuntur. Hattyfcr feud cm. I 11. per lit. d, Gg 3  x3o FELTMANNI TRACTATUS 4. Poll factam (s) tarnen refutationem priflinum dommum offendere non debet vafallus. 2. F. 38. Huic & manet jus fartum tecfum, fi agnatus, in cujus gratiam renuntiavit, ante ipfum moriatur, arg. 2. F. 14. 2. F. 49. Ubi tamen adjicitur, 'nifi feudum omninö refutaverit: [Et ideö fortaffis in rubr. d. tit. 49. dicitur de eo, qui finem fecit agnato de feudo paternof] C A P U T XV. De jure domini diretti. Dominus Direclus jus ratione feudi tam in re quam ad rem, fed & amplius in perfonam habet. 1. In re feudali non tantum nudam proprietatem retinet, 2. F. 8. §. Él fed & pofleffionem civilem. arg. I. 12. pr.ff. de adq. poff. juntt. I. 1 o. g. 5. ff. de adq. rer, dom. Quod plenius intelligi poteft ex dicfis c. 13. 1. n. 2. Atque ita non obftat /. 3. g. 5. ff. de adq. vel amitt. poff. z. Habet etiam jus ad rem ideft fidelitatem; quam non minus ac operas, fi conditio feudi non refragetur, vafallus ex obligatione nata ex variis caufarum figuris pra?ftare cogitur. arg. 2. F. 6. juntt. I. 1. pr. ff. de O. (ff A. 3. Jus preeterea in perfonam vafalli habet. Licet enim domino fi.bditus non fi.tr, fa) fi ftri&iore fignificatione id verbum ufurpamus, arg. Pacif. Osnabr. [art. 5, 42.] ubi ratione fubfeudi jus reformandi haut ccmpetit. [Neque ergö Landgravim Haffia? in Waldeccenfi terra ei in feudum oblata, neque Rex Ilifpaniae in Jeverana, quanquam hxcfubfcudum lit Burgundicum, alia facra, quam qua? anno xxiv. hujus feculi (b) ibi fuere in ufu, introducere poteft. Idem de Efena, Stedesdorpio & Witmunda, quod ad eundem Regem Ordinesque Geldriae adtinet. Vid.c. 3. §. 10. n. 3.] tamen ad exemplum liberti & patroni, recfè dicitur, (c) quod in vafallum poteftatem dominus habeat. arg. y. 13. I. de AStion. ibique DD. [4. Diftis confequens eft non videri debere mirum, fi in herctfcunda familia res feudales triente minus quam allodiales asftimentur, uti Clivis judicatum 30^». 1671. lite inter Georg. Pfankuch 6/ Joh. Edmund vsn Marck orta -wegen Clojtermans-boff.] Qua de caufa vafallus domino reverentiam & honorem debet, ejufqne commoda augere atque damna infecfa avertere obligatus eft. 1. Nil quidquam ergö eorum faciet, quibus domini famalsedi aut exiftimatio ejus minui poteft. c. 33. dift. 63. 2. Fi 5. 6. cif 7- Quapropter famofam dicam domino fcribere nequit. arg. 2. F. 22. ibi, falvd reverentid: nec interdicfum unde vi, pra> terquam li vis armata arguatur, arg. I. 1. §. 43. ff. de vi & vi arm. ipfi contra dominum competit. arg. d. Ö. 43. 2. Ne autem talia pateretur, veniam a judice petere debet vafallus, qurmdo aclverfarius in jus vocari poteft ab adparitore, licet magiftratus aditus per aóforemnon fuerit, [uti Groningse fit.] ne enim temerè famofam acf ionem contra dominum inftituat vafallus, judex cognofcet, qualis ea fit &, fi eam deprehendat elfe talem, quae famam oneret, verbis in faftum eam temperabit. arg. I. 11. §. 1. ff. de dok malo. I. 5. §. 1. ff. de obfeq. parent. & patron. prczfi. 1.10. §. 1*. ff. de in jus voc. Aft, fi nemo in jus vocari queat, nifi ex decreto judicis, [Quo jure in Germani! utimur; nifi fortè periculum in mora & debitor, qui fe parat ad fugam vei jam in hac (x) 275. Fofl fiaclam] Manent enim poft I rerutationem, Dominici juris Scimillae quaechm & leWquise: inquit Hattyf d. lit d veluti affi nitate extintfa cjuldem fupereft veneratio. §. ö. I nupt (a) i77. Domino fubditus non fiat] Und? nec ad collecf as Vafallus tenetur. Ltii de dotan- j da Domini fiiia agatur. Stryck. c, iS q. 37, è feq (b) 178. Hujus feculi] Decimi Sexti. El? enim difta Pacificatie de Anno 16^8. (c) 179. Recle dicitur] Nego. Debet eq"'* dem Vafallus Domino fidelkatem & operas: fed idem eft in hod ern's famulis: neque tamenidf» acf ioni prsejudiciali locus eft.  DE FEUDIS. Cap; XV, ij, hac eft, forte fiftendus. Peckius dejurefift. c. 4. ibique Simon a Leeuwen in annot,J alia atque expreffa venise conceilione opus quidem non eft : tutius tamen fecerit vafallus, fi prius praetorem adierit atque ei rem bené explicuerir. arg. I. 7. (J. 1. ff. ds reb. eor. 3. Haec cum ita fint, multó minus vafallus poteft dominum propter crimenaccufare, eumve deferre apud eos, quibus vigor difciplinae publicae eft curae. 2. F. 24. §. 2. verf. item ff delator. 2. F. 33. $. r. verf. fimiliter. Excipitur perduellionis facinus. arg. I. 7. §. 2. ff. ad l. Jul. maj. Nam & fi filius ejus reum poftulaverit fuum genitorem, ab hoe ideo exheredari nequit. Nov. 115. c. 3» §. 3. nec ergö vafallus propterea feudo privabitur. 2. F. 24. §. 2. verf. prcediftis modis, 4. Porró non debet effe teftis contra dominum in caufa criminali. Quidam tamen dicunt in civili licere: ait d. verf. fimiliter, Hoe moribus fervatur, fi vafallus non ultrö fe in gerat ad perhibendum teftimonium, fed per judicem excufatio ejus rejecfa, & coacfus ad id fuerit. arg. I. 4, ff. de R. ff. 5. Conftitutum & eft, ut vafallus calumnia facramentum a domino non exigat 2 F, 33. $. 1. Quod verö fubjicitur, hoe etiam a parte domini intelligendum eft, ut quod quifque juris in alium ftatuit, ipfe eodem jure utatur: id & abfurdum & ab ufu abhorrens eft, cum ea, quae ad honorem referuntur, vafallo dominus haut debeat. Eft quoque filentio non prastermittendum, quod in fummo Imperii tribunali, quod Spirae eft, (d) jus d. 2. F. 33. §. 1. non obfervetur. [Rutger. Rulandt. p. 1. de Commiffar. lib. 2. c. 14. n. n.] Quare in inferioribus judiciis abfque calumnia illud jusjurandum a domino exigimus. arg. §. uit. I. de fatisdat. Receff. Imp.Ratisb. 1654. §• 137' III. Confilio cmoque & auxilio domino adefie, eique operas praeftare dogitur. 1. Operee ifta?, populari modo loquendi, audiunt fervitia feudalia & vernaculè lehn-dienften, quas non ad fubftantiam feudi-, fed ad ejus naturam pertinent, atque ideö pacfo apud Germanos & confuetudine apud Belgas reefè remittuntur. arg. I, 11. §. i.ff, de aff. empt. I. 5. §. 4. ff. de prcefcript. verb. 1.23. ff. de R. J. 2. Sunt alias operae eae vel officiales, uti adeffe, comitari l. 3. §. 1.1.10. 1, ff. de oper. libert. vel foronfes, ut vocati ad judicandum fe ftiftant, plerumque autem militares. 1. F. 5. pr. 1. F. 20. inft. 1. F. 21. infi. x. F. 21. & 2. F. 26. §. 5. verfi beneficium, atque ideö k Germanis Ritter-dienfle appellantur: 2. F. iz. verf. quod fi cum armis fff equis. & praeftandae, quandó dominus in pericnlo eft conftitutus, five belli tempus fit, five non. 2. F. 7. 2. F. 2(5. §. licet. & 2. F. 28. §• ad bac. ibi dominum guerram habere vel non. 3. Cumque periculum Caefari immineret olim in itinere Romam faciendo, (e) Imperii principes atque vafalli in illo debebant Auguftum comitari eique adefie. 2. F. 54. [2. F. 55. pr.] Sed quia ifta expeditio vulgó Römerzug, (f) ab aula receffit, aere ea ab Ordinibus redimitur: idque ferè folum nnnc eft, quod penfitent Imperatori, eftque fingulis fecundum cenfus quantitatem indicfum. Quae [proportio] & in veris expeditionibus contra Turcam & Imperii hoftes [quales nunc Galli decreto publico declarati.] alios fufceptis fervatur. Receff. Imp. Ratisbon. 1594. §. wiewohl nuhn Churfürften. 4. Antiquis temporibus pecunia, qua redimebatur ifta profecfio, veniebat boften* ditiarum [quafi dienft contra hoftes. (g) Sic fifcile lignum Augufto-Clivienfes fifceel- bolt (d) 280. guod fpira; efl] Puit. Dc fimitibus judicii hujus migrationibus, vid. Rhet 4. inft. jur publ. 1, §. 7, Couf. Schud. ï.jur. publ, 2 pof. I (e) 281. Itinere Romam faciendo] Ad capiendam ibi Sc coronam Romanam: de qua vid. Schutz. I. jur. publ priel 2. pofit. II. cjf ibi Sjpicileg, Stryck. vol. 3. difput. 22. c, 1. & ibi alleg. (f) 182. Römerzug] Ad hoe Romanum iter Imperatori addudu' funt 4.OC0 equites & i00zo. 1 pedites. Etfi hic numerus nunquam completus fuit, Ultimus qni cotonam Romanam petitj I fuit Carolus V. Manent tamen contributiones ab Imperio ad iftam quafi expeditionem impe» dendse. Unde Imperatori prEeftantur die Romer Monathen. Vid Vitriar. illuftr at. 1, jur. publ. 12. §. 8. De itinere Romano Conradi SaliCi habes I. F 1. § 2. Add Boecler. de reb, ge ft. Sac, 0. ér 10. in Car oio III. (g) 283. gfuafi dienft contra hoftes] Atqui fepe fit ralis expeditio, etiam ubi nullus hoftis adeft. Ut potius hoflenditias derives a Dien/l & Oofte Quod ultimum fimiliter Teutonicum eft 6c notat expeditionem, Coccej de 4-doh b I,  43S FÈLTMANNI TRACT ATUS holt & vulgó ferfeel appellant] vocabulo: Nam bofienditice dicuntur adjutorium, cpiod faciunt dommis Romani cum Rege in bqftem per gentibus. ait 2. F. 40. g. praterea. J IV. Sunt autem opera? vel finita? vel non. 1. Pofteriore cafu loei confuetudo infpicienda: & moderata? pro quantitate feudi exigendse, vel ftipendia jnilitice folvenda. 2. F. 54. arg. I. 10. ff de R. J. I. 34. ff\ eod. 2. Si verö finitae fint operae, lex contraéfatus fervabitur. /. 23. ff. d. t. Plerumque id hodiè accidit in feudis noftratibus, ut ad certum operarum militarium genus teneatur vafalli: atque inde ratio nominis Zadd-lehncn: quod equo inftructo domino adeile, eumque in bello comitari debeant. 3. Propter increméntum feudi naturale non [Cur enim non latius verba concepit dominus? /. 99. ff. de V. O.] crefcunt opera? fïnita?, fed qua? finitae non funt. arg. 2. F. 54. Sed fi facio domini angeatur feudum, & is majores operas paófus fibi non fuerit, fibi id imputare debet. arg. I. 39. ff. de pact, 4. Damnum, quod rei feudali accidit, minuit operas quidem haut finitas, arg. d. 2. F, 54. non autem finitas. [Quia vafallus potuit eum cafum pra?videre. Cur ergö in illum fibi non profpexit? arg. I. 39. ff. de patt. ubi videfis noftra.'] Nifi, cum tantum fit, ut nil pro earum penfatione capere poffit arg. I. 1. C. de jure emphyt. vel fi culpê. domini id evenerit. arg^ l. 74. ff. de R. ff. Sunt tamen cafus, in quibus ad eas non tenetur vafallus. 1. Primus eft, ü opera? fint, quae fine turpitudine pra?ftari non poffunt. (J>) arg. I. 38. pr.ff. deoper. libert. Nampacfum, quod feudo tradito adjecfum, non obligat [Quod enim turpitudinem continet, non eft in vafalli poteftate. /. 15. ff. de condit. inftit. Ac impoflibilium nulla eft obligatio. /. 185. ff- de R. J.] vafallum, & tamen hic illud retinebit arg. I. 8. ff. de cond, ob turp. cauf. Quod fi autem tantum promiffum fit feudum lege operarum inhoneftarum, nullius momenti erit ea conventio, nec dominus illud tradere cogitur. arg. I. 27. g. 4. ff. de patt. I. 31. ff. de O. tff A. t. Alter cafus eft, fi dominus alii operas cedere velit: huic enim eas vafallus non cogitur praeftare. arg. l. 9. g. 1. ff. de oper. libert. [d. l. 27. g. 4. in fi.] 3. Tertius occurrit in domino: ü enim is excommunicacione mnjore a ccetufideh'um plané exclufus, vel profcriptus fic, tune vafallus ei opem ferre non tenetur. 2. F. 28. pr. c felicis 5. de peen. in 6. . 4. Quartus cafus quoque in domino feudi locum inyenit: nam iftum injufth guerram alicui facientem non cogitur quidem vafallus adjuvare ad offendendwn, adjuvet tamen eum ad ejus defenfionem: uti eft in d. 2. F. 28. pr. 5. Quintum cafum in fe ipfo reperit vafallus: nam ut fibi ipfi malus fit & contra fe ipfum, conjugem^ liberos & parentes pugnet, non adftringitur dominum adjuvare. arg. I. 6. I. 7. /. 8. ff. pignor. fff bypotb. Et quidem propria vafalli perfona etiam in ligio feudo excepta, arg. I. 5. C. de fervit. I. 18. C. de folut. non in eaeteris idem jus. c. 2. §. 9- n. 2. 6. Sextus eft, fi nummis fuis dominum ab hofte vel fumma egeftate liberavit vafallus. Cum enim jure id facere non cogatur, arg. 2. F. 24. %. item fi dclator. 2. F. 26. §. licet. juntt. I. 5. §. 18. ff. de agnofc. lib. non, ut liberalkatem fuam oftenderet, id fecilfe praefumitur. arg. I. 4. C.fol. matr. I. un. §. 13. infi. C. de rei ux. att. atque ideö contributio pecuniae loco operarum habetar. arg. 2. F. 55. $. 5- (i) VI. Alias (h) 284.. (fhta; firn turpitudine prsfiari non j poffunt] Quo pertinet jns antiquum laxandat colle fwe connagii: de quo Berger difp de fi- i de Fafalkka %. 17. Conf. P. de Neyn. Luft- I hoff p tö8, & f 259 & d« 'ege Eveni ilf. J Scotorum Regis Bubner hifior. politic part. 9. . P l°21 (/) 285. Contributio pecumtt loeo operarum > habetur] Scil hoe cafu. Alias enim illud pro ! alk) regulariter folvi non poteft. Nec ideo pe-1 cunia loco ferviiiorum Unde nec dimidiam fruótuum partem Vaiallus Domino invito Joco operarum obtrudet. Secus fi confentiat: ira cape 2. F y. firmiter. Siryck feud. c. ti j.X & feqq. & vol 3. difput 22,, cap. % (fd\W locis fimul videbis, pecuniam qux loco ferviiiorum Domino prteftatur, adoham vocari, item adohomentum. An ab Adoalda Longobardorcm rege , aut unde, dubium eft. Vid. AjdL *k tur, adohet, & Coccej. de advka.  DE FEUDIS. Cap. XV. X33 v l. Alias ipfe operas praeftare fuis fumptibus debet, fi a domino monitus fuerit. 1. Ipfum vafallum domino fervire debere hac ratione eonfl:at, quod & nationis, /. 31. S. ai. ff. de JEdil: ed. & fingularum perfonarum diverfitas magna fitj, I 21 ffdefoïut. atque xronlegitur facilé ex 2. F. 6. 2. F. 7. cff %. F. in fi. ' 2. Perdit autem (1.) hasc regula fuum officium, fi vel expreffè id continetur pacfo inveftitura, vel tacitèhd dominusipermiferit, feudum dando ejufmodi perfonis, quas per vicariam perfonam operas praeftare neceffe fit.c. 6. §. 1. n. 5. 8. 10. & ii* 3. Sed & fi idoneo homini feudum conceffum (2.) propter impedimentuni tamen fuperveniens five morbi, five alterius infirmitatis, ipfe ad operas praeftandas non obligatur. arg. 2. F. 55. §. z.. 4. Pari ratione {3) infertur, propter aetatem vafalli impuberem admittendum elfe alium, qui pro eo praeftet operas. 2. F. 26. $. 5. 5. Quod autem ad operas non teneatur, nifi vocatus & adefie iuflus fuerit , id mamfeftum eft ex 2. F. 7. verb. tff fi ficivero. 2. F. 26. §. licet. 2. F. 28. §. ai base. 2. F. 37. % uit. 2. F. 54. tff 2. F. 55- §• *• Falht, (Y) h conftituto tempore operas anmverfanae promiffae. arg. i. a. F. 7. jttnft. I. ia. C. de contrah. flip. (Z) si vafallus fciat dominum in magno periculo haerere: nam tune fponte aderit ipfi 1 F. 16 $. licet tff 2. F. 28^ §. ad base. in fi. . 6 Suo vidu operas (k) praeftare debere vafallum indicat ratio, qua? proponitur 2. F. 23. $. fi. &piamflimum fit. arg. I. 18. ff. de oper. libert. Nifi feudi commodum exiguum & operae magnas defiderent expenfas, aut has vafallus facere nequeat arg. d. I. 18. ff. de oper. libert. * VIL Poftremö ad Jus domini laudemiwn moribus quoque pertinet. 1. Solvitur id ad laudandum vel recognofcendum dominum feudi. arg. I. ült. C. de jure empbyt. De eo autem dicere reprasfentavi c. 11. §. 5. ra. 4. ubi Belgarum vernaculam appellationem adtuli. Huic autem par eftea, quam inferiores Germani habent, uti cernere ex Jure Julio & Montano. Ordn. abn den Manbaufern. c. 3. L der Stadtbalter ibï$ die hergeweyde und gerechtigkeit. 2. Elf autem bergeweyde aut heergewade id, quod laudemiumbarbara voce dicimus, (Nomen dubio proeul inde accepit; quod tale quid dari debeat domino, ddi men tn heirgevaerden bebben moet als Schweert^ Peerdt gefadelt und dat befte Harnifclr id elf quo egemus in acie, (l) vel enfts, equus inflructus melioraque arma. Uti exftat m LL. muncip. Chv. tit. 80. §. j. öc domino feudiprsettatur, atque communist Germanis eaeteris venit verbis lehn modo illud eum veftigat commodum, quod honorarium domino non folvat, atque ideö lebdige lehne & accipi mit lediger feblippen dicuntur. [Id eft finu veftis vacuo: quod indicat fceminas feudorum femper^ apud majores noftros fuiffe capaces, cum earum propria vex fit finus: qua de alibi copiofe egi.] C A P U T XVI. Ouïbus ex caufis feudum amittatur ? Feudum jufte adquilitum tamdiu fubfïftit, donec fiiu'atur vel propter vafalli cuh pam, (?re) vel ob caufas alias. 1. Culpa ifta verbo felonice venit. 2. F. l<5. §. 5. verf. domino committente. Eft autem feionia dièfa a vernaculo fehlen (H) ideft errare: confiftitque non tantum in committendo malo facinore, fed & in omittendo eo, ad quod ex lege feudi quis tenetur. a. F. 24. ^. 2. verf. fed non eft alia. Pace ergo aliorum dixero non recfè id verti een Scbelmftuck. (0) z. ind {ra ) 288. Vafalli culpam\ lmmo dolum Nam 1 F %6. $. Domino, & *. F. 37, 38. & 47. In feionia dolus fupponitur, itaque ;felonia acscte. ris caufis diftingm'tur. 2. F. 5J./>r. in f, Scio, textus etiam eulpte vocabulo uti, veluti 1.F.21. Verum dolus fub culpae appellatione comprehenditur, &c quum maxime culpa eft. Unde & ita Horatius: Hic murus abeneus efio, NU confeire fbi, nulla pallefcere culpa, Conf. /, n. §.f.ff. «dflter. (») 289. Vernaculo Fehlen] Alii-ifallen, Vicli Feitman. c. 18. §. 10. n, f. & Schrag. indic. feud. voc, feionia, Adde fis tarnen Notam 2/. fupr, (0) zoo. No» reffc id vertf] Qutdni? Coucordat id cum fraudis & ingenii indole, de qu* 2. F. 52. 9 ƒ. Nec impedit quod feionia etum omittendo fiat: cur enim non ita peragatur ti* Schelmfiuck? V. I. 4, agn. lib, itaque commodiffime a ceteris cauüs diftiriguitur. Plaeec & ift* verfo  DE EEUDIS. Cap. XVT. a35- 2. Illud autem memineris, feionia caufas fub aliqua certd reguld aut definitione ro± iundd quidem non poffe comprebendi: uti Obertus Anfelmo filio fcripfit. 2. F. 23. pr. plures tamen jure proditas efie, nemo nefcit, fecundum quas judex folers & difcretus & aqidtati obfecundare fillicitus cuncta fubtiliter difpmfans provideat, fi qua fuerit antiquioribus caufis fimilis feu major: ut pr einde Jciat utrum beneficium fit amittendum an nihilominus retinendum: z. F. 24. §. z. verf. fed quia natura. arg. I. 10. I. 11. U 12. I. 13. cjf /. 17.fi- de legib. I. 6. $. 1. ff. de V. S. I. 31. pr. ff. ad L. Aquil. IL Sunt autem culpee genera multa. 1. Nam per culpam vafallus peccat non tantum contra dominum, 2. F. 26. 5. verf. domino>. fed & extraneum: & dominum vel direcfö laedit, vel per confequentïam , priore cafu in domini perfonam quid admittit, pofferiore non item* arg. I. 1. §. 3. ff. de injur. HE Prius autem videamus de iis culpis, per quas contra dominum diretib peccatuv. 1. Prima eft, fi vafallus dominum afjalierit, vel vicum in quo eft, per vimaggreffus fuerit, vel impias manus in perfonam domini ubicumque ingefferit, vel alias graves vel inhoneftas injurias ei intulerit, vel morti ejus vencno vel gladio vel aliter infidiatus fuerit. 2. F. 24. §. 2. verf. porro. 2. F. 7. 6? r. F. 58. 2. Contra vim tamen & injuriam corpori fuo per dominum illatam fetueri etiam cum internecione domini poteft vafallus. arg. I. 3. ff. de J. cff J. I. 45. §. 4. ff. de L. AquiL Nec privabitur feudo vafallus, fi is cum fua uxore in adulterio deprehenfum dominum impetu traétus doloris interfecerit; tum quod dominus mutuam fidem fallat, tum quod fit difficillimum juftum dolorem temperare. I. 38. §. 8- ff. ad L„ jul. de adult. [Dolorem enim illum fequi mox mentis alienationem nonnunquam videmus in iis, qui norunt dominos effe laboris vicarios.] 3. Secunda elf, fi cum domini ho/fibus fcedus amicitiae pangat vafallus 2. F. 58» Nam per inimicos ibi hoftes intelligi oportet. arg. 2. F. 7. Neque enim cadet feudo diens, fi colat amicitiam cum iis, quos inter & feudi dominum inimicitia privata intercedit. arg. I. 47. §. fiff. de R J. Nov. 30. c. 1. 4. Quin & cum hofte domini foedus pacifci poteft vafallus, ut fibi profk fibique & fuis parcat hoflis: non autem, ut domino id obfit, [_arg. I. 2. §. 5. ff.deaq.pluv> are. act.] quem & contra hoftem ex lege feudi defendere debet. 2. F. 7. 5. Et licet cogitationis peenam nemo patiatur, /. 18. ff. de poen. nec folus conatus in prioribus duobus caübus fufficiat, [arg. I. 1. in fi. ff. quod quisqtte jur. in alt, fiat.] tamen, fi ad exteriores actus perventum fuit, feudo cadit vafallus. 2. F. 51* S. 2. Nec tamen femper aau exteriore opus eft. Quid enim fi vafallus fit fimul lubjecfus domino feudi & hic majeftate polleat? Hoe fanè veriffimum, (p) quod nuda cogitatione in memoratis cafibus peccat, ï. 5. pr. C. ad f. Jul. maf. fi modo ea probata fuerit. d. 2. F. 51. §. 2. infi. 6. Tertia, fi accufet dominum criminis, 3- ** 5". (f) 291. Turpis lujut] add. Leffium de/»/?. & jur libr 4 cap. 2. dubitat.l6.nurn.lil.Huc & lufum clancularium in bacchanalibus, nonauteto honeftum jllum in aulis Ptincipum dieWirtfchafften, refert 1 exror d c 3. ». 4. (j) 2.4. Noftrates] Alii terrentur paroemia: Freundtfihajft auf da> Lippen, macht<&c. Unde & invitx virgini ofculum figeie, apud Germa» nos eft contra bonos mores, ut ait / 15. § 2j. de injur. Intereft enim noftra fcire nationem /. 31. §• 21. de adilit. aditt, l. l,ff. deventr inff. i Unde fruftra mira'ur Au hor, injuriam ofculo dato inferri, apud Germanos. v. d. I. 15. $„ (t) 2<,5 Qfion fe mouchoit fur la manche] Quid hocelt, Lector? IgnorasV Cornehus ille meus de Merdardo praxim ejus rei optime te doccbir. Adeo a teneris aftue/cere multum eft. Ta mecum contentus fis Ertimoadag.chiliad t» cent. 4. num. 8- Conf. Erafim. colloq.uhthyopbagia; ibi: cubito rafium emUnges pibitofium efl fiabie ftucJicantem. | (u) tf.6 Origo verbi concurbitare] RogoLcc! torem, ut dc hoe legat qu* fcripfi tr. de jure fi: Horum ». y. % uit.  DEF E ü D I S. C a P. XVL ^ —!~T3 «- *« "lurtuum cadere nequeat 3- ff- ad L' p& * /. 15. §. 24. ff. i in^Lrio^GSani/' et fi ^ habetur ft *S «pOfe iJLf ^Sjf? etiamque Teutoburgi in CJivis, licet, & jiapts mulieres fpontè teÏÏ! f flos virgimtatis dehbatus, iis id non effe in domo % in capülo Nam Et ï ^W™6 j l3™^ eröó fanC *», quia, eft familitfuéTnis & S quod fit nuptiis, tuncexit Gennep art. lo. aliarumque gentium moresVidé üsavfd I J ^ 38" i «r«t. fc^ in re &. j ^ ^ 2* ^^de fls aPud ^ores, quos memoravi terLNtevfSmi^^ meham domini illur] faétum fuerit. ^| fu^^'ffl'Aï8"? mJCOntueveniffe, quoties pedifequa aut virp-o hnrW.v lVT • 7 V hodie tottes dicemus mdfc ■ 5 3' 6' * c- *■ '5- 3- «. s 24. 5.,; vcrf. mim dicatm.Ü rati°n£ Id ^ feCerk aut ^rit-, P« dommum contempfiffe alienavit,^*^rreiiff!ai0??n 3pud Germanos redP"> fitotum minos dehW. arglö. L^f'^^^??** dehet «W«*rprivadonis prohibuerit ^^IföSSfoS^h^0 ^ PCEna ifflV 1569 0ppignoran & ahenan «ti eft M JSmïfl 3. deunde vafallus feudum, («) &'fM,^r abnegam, amittü: igno- aA*V5,?' Meftfisdhucvkgo-] Gothofred m*4 naptm tradere Bitfch W ,. ^. * Perca. venum Scil.^farTe tnoff ^ Jü" JfM«w«MTWj Puta curatoriam. s i* u ntgeH*\ z°ef ^ * ia. vere* adjungttur Ww? II5, ( 3, §. 6 & hic I in pcena/ibtrs nulla fiat extenfio, Conf. qim dixi d. Jur. ïthor. m. 7. §. 3, , f *) 300 SffWo vafalluf] Sokt hoe varie ii. m.tan, veluti fi vafallus ante luis conteflationem pcenitens, mendaciumrevocet, fimulque domino damna & expenfas refundat. Kofenthal fefd c to concluf. 31. mm. l6,fen. De qUQ e^ D'nnnI|; dubitent, tu tamen confer fis qua: dixi^/? Admonit fart. 7. §. *7. Nifi repofreris, Tn ipfo mendacio, efiè ftfonSa confummationem Cape. rum d'f ^mentknte habes apud ZahniHW de mendac. lïbr, 2, cap. 96, Hh 3  233 ÏELTMANNI TRACTATUS ignoranti verb fubvenünr. Qtiod fi dubitct, dubitanter refponderc debei. 2. F. id. §. 5. verf. vafallus. 2. F. 34. §. 2. 4. Quod licet alicui [Cypr. Rcgn. ab Oofterga ad Bronchorft. metbod. feud, cap, 8. lit. Ju} abrogandum videatur in Belgio, aliud tamen fervat [Grot. 2. Introd. 43. n. 4. Gudelin. de feud. part. 5. c. 1. infi.'] & exigit ratio. 2. F. 24. g. 2. ftj< 6V^ noïi eyr alia jufiior caufa beneficii auferendi, quèm Ji id, propter quod beneficium datum fuerit, boe fiervitium facere recufaverit: Neminem quoque oportet privatum legibus efle fapientiorem, uti Plato dixit. (b) arg. U l. fi. C. de 11. (c) 5. Tertia fpecies (d) palpari poteft ex ratione mox propoiïta, firmaturque (e) arg. I. fi. C. de revoc. donat. Quarto tanquam mgretus cadit feudo vafallus, fi intra julfum tempus domino fuo mortuo Jieterit, quod heredem domini fui inveftituram petendo, fidelitaiem pollicendo, non adierit: ff e converfo, fi domino fuperftite vafallus decefferit fff filius per jam diftum tempus neglexerit petcre invefiituram, bcneficio carebit. z. F. 14. pr. 2. F. 52. fif 2. F. 55. g. 1. infi. Apud Julios & Montanos formula jusjurandi id continetur. Formid. furam. c. 9. ff 11. 6. Excufationem tamen tribuit jufla cauja: veluti mortis vel capitales inimicitice, vel infantia, vel jufta ahfentia, 1. F. 22. pr. Idem de jufta ignorantia adfirmandura! * F- 55- $• 5- wj£ vafallus. arg. 2. F. 42. Sic Spira; judicatum in majoris momenti atque difficili lite. Gail. 2. obf. 48. n. ii. infi. Hifce & adde bellum. fnfirum. pac. Ofnabr. 1648. in art. 4. §.fi qua etiam feuda. arg. 2. F. 52. §. tilt. in fi. 7. Belgas quod adtinet, illis placuit ferè cuncfis propter hanc quarto loco memoratam cu/pam feudum haut amitti, fed laudemio cunaliumque jure duplicato eam lui oportere. Trans-Ifalani id etiam fcquuntur, fi intra annum & diem non tantum invefiituram petere neglexerit. fed & vocatus poft edicfum peremptorium intra ftx hebdomadas non venerit: tune autem iterum vocatur vafallus, & fi intra alias ilx hebdomadas non fe domino fiftat y feudo cadit. LL. Trans-Ifal. p. 2. tit. 25. art. $. 8. Pro quinto eft & alia ingratitudo, fi vafallus ter vocatus ad facramentum fidcJitatis praïftandum, haut venerit & jur are noluerit. 2. F. 24. §. 1. Idem juris," fi dominus vocavit vafallum, dicendo cum in culpam incidifje. c. F. 22. 9. Sexta fpecies eft, fi cYiensfuo domino juftitiam facere & de lite, qua; domino cum alia vafallo eft, judicare noluerit. d. tit. 24. §j 2. verf. illudtamen. Sed propter hanc contumaciam vix in Belgio feudo quis privatur; nifi nominatim ediéto pcremptorio ea poena contineatur. arg. LL. Trans-Ifal. d. art. 8. 10. Septima, ü vafallus abutatur jure feudi, & d domino fuo admonitus, non refipuerit in fud perdurans infolentid, ordine judiciario beneficio exuitur 2. F. 27. §. g Adparet autem vel ex ipfis verbis memoratis hic agi de nimia vafalli in fub'jeclos afperitate, quam & Galli hodiè infolence appellant, cx per quam ipfe dominus quodammodö contnmelia. adficitur. arg. §. fi. I. de his qui fui vel al. jur. c. 11. de fint. excommunic. in 6. zt. Re autem feudali fi malè utatur vafallus, non ftatim feudo privabitur, arfy 2. F. 8- pr. verf. quid ergb. nifi infignitior fit deterioratio inde fecuta per'quam feudi utilitas perpetuö Jasdatur. arg. a. F. 23. §.fi. ibi; itfusfruclus: junct. I. 2 f, fi. ufusfr. pet. I. 9. §. fi. ff. de damn. infi. auth. qui rem. C. de SS. ecclef llxc enim in fpeciem ingratitudinis incidit. arg. Nov. 22. c. 47. pr. 22. Qua ratione Oef avö & illud receptum, ut vafallus feudo cadat, etiam tune, ubi domini bonis aliis grave damnum iniulerit. (ƒ) arg. 2. F. 7. i/>/,- ff'fi contigerit te rem aliquam. junct. 1. F. 21. Vf. Se- (*) 301. Üti Flat» dixit] Idem tamen Plato 1. de legib. inquit: Noli quid omittere in quo leges nofiras pofiis reprehendere. Nofiere enim qua bona in iis non fünt. turpe non efl. Unde idem t . de Ug, dial. inter juvenes & fenes hoe in parte diicrimen inftituit. ipfe Jocus meretur legi (0 ?oa Arg. I. x.&l.f C. legib.] Scilicet, ubi legum menspatet, fubditis obièquii gloria relinquitur, etfi leges ipfo: perquam durse lint 4 1. §. i. & * qu. mm, ne ahoquin fub auc¬ tor'tate requi 6c boni fcientra: pernitiofe in rep. erremus / 91. $. 3. V o. (d) 305. Tertia fpecies] Si qtiisfcil, ferviti* praeitare detrectet. Author. h § f. 7» 4. (e) 304. Firmatur] Donatio lub modo(qiM* li & in feudo occurnt) facta modo non implsa toj res vocatur. (f) 3°f Grave damnum intultrtt] Ob hoC enim exheredario locum habet. Nov. IK upt 3. ergo & feudi amiffio. Author, h. e, 6i ». ƒ.  DE FEUDIS. Cap. XVI. a39 V l. Sequitur videre, quemadmodum ex aliquo facinore contra extraneam perfonam admiilb, feudum vafallo aufferatur. 1. Ubi primo occurrit parricidium. r. F. 5. pr. verf. item Ji fratrem. 2. F. 24. §. dt. verf. Ji verb non. Ex quo loco adparet, fruftra id reftringi (g) ad fratris ca> dem propter x. F. 37. pr. Nam exemplum ibi memoratur non regula. Et quod ei loco deeft, id ex aliis fuppleri debet. Jus Saxon. lib. 5. art. 84. 2. Vafallus tamén feudo non privatur, (b ) licet inter ïecexït firatrem domini fui. d. 2. F. 37.fr. [arg. I. 47. §. ƒ. ff. de R. J.] Quid autem eveniet, fi ipfe mortem fibi confeivit c/iens. Feudum non pertinebit ad dominum, nifi vafallus id fecerit convicïas de crimine, propter quod bona in fifcum coguntur, & dominus jus fifci habeat. 3. Secundo, fi aliam feloniam commifierit tradendo hominem, ut in cv.rid amplius ftare non poffit privabitur beneficio. x. F. 37. pr. Per hominem ibi intelligitur convajallus, (/) & tradendi verbum ibi ufurpatum pro proder e. Nam Italis adhuc ho. diè traditore eft proditor: & inde Gallorum trahir & traitre. 4. Inceftus cummatre, filia aut forore huc quoque tertio pertinet, cum is, qui tale aliquod fcelus patraverit, honeftè in curia domini ftare non poflit, & sequè ac parricidium atrox, nefarium, contra vim humanitatis & fanguinis communionem fit, uti Cicero ak pro S. Rofcio Afner. 5. Quartum crimen eft perduellio, quia parricidio gravius: arg. I. 35. ff. de religiof. tff fumpt. fiun. & quia propter illud omnia bona publicantur. /. 5. pr. C. ad L. Jul. Maf Nov. 134. c. 13. Nemes. Karul. art. 218. Ut de feudi amiflione dubitari non oporteat. Nam & fi quis Cardinalem ecclefiae Rom. hoftiliter infecutus fit aut percufferit, feudi jure mulclatur, ü id ab aliquibus ecclefiis habeat. c. 5. pr. de peen. in 6. 6. Quandö autem in Germanist crimen perduellionis contra Casfarem perpetratur ab eo, qui ab aliquo Imperii Principe feudum accepit, tune hoe non cogitur in fifcum Imperatoris, fed Principis, five fubfeudum fit, five non, & five bona omnia fita fint in ejus territorio five non, uti exemplis [Nam Comité Tettenbachio (k) ante aliquot annos perduellionis damnato, & Vienna? in Auftria capite mulctato res foli, quas pofiederat in agro Halberftadienfi, contra Csefaris fifcum fibi adferuit Potentiflimus Septemvir Brandenburgicus.] erudimur, & compreiienfum Capitul. Ferdin. III. art. 28. Limnce. ibid. in not. verb. landen gelegen. & feq. Capitul. Leopoldi. art. 27. 6. Illud filentio non praetermittendum, quod propter omnes caufas, ex quibus liberi ex"heredari, matrimonia difiolvi & donationes revocari queunt, etiam feudum amittatur: 2. F. 24. $. 2. verf. prcediÜis modis. juntt. Nov. 115. c. 3. I. 8. §. 2. C. de repud. I. uit. C. de revoc. donat. [Cum ergö ob plures caufas, quam qua? enarrantur in alleg. Nov. 115. exheredatio fieri poflit, uti demonftratum dedi ƒ>. t de Impar. matrimon. c. 1. n. 70. tff feq. nec non c. 3. n. 236. idem decaufis, obquascliens feudo privatur, dicendum. b. c. 1. n. 2.] quodque propter omnes eas caufas, ex quibus vafallus feudo privatur, dominus etiam jure dominii direcfi cadat. 2. F. 26. §. 5. verf. domino committente. & 2. F. 47. vit Non autem id ob culpam (m) fit ipfo jure, fed caufa? cognitione atque fententia opus eft. 1. Pro- (s) 3ol5« Frufira id reflrwgf] Poteft tamen ad eam reftringi textus 2. F. 27. pr. quod, ad requifimm collocatum: ad hoe ut totum hereditatem babeat, Quod in ceteris parricidiis abfeifie non requiratur. Aliter Textor. d c. 3 * 18. {h) 307. Feudo non privatur] Atqui privabitur, ficoncubuerit cum iórore Domini. Feltm. fiupt. §. 4. mm, 7. Scilicet quia hoe magis ad f contumeliam Domini redundat. Illud patet, Au- J thoris noftri thefin h.niim.z. limitandamcfie, ' ut cefïet in facinore tato proditorie perpetrato aut j cum perduellione. [Textor. d. cep, 3. num; 13. feqq. (i) 308. Ter hominem ibi intelligitur] Ita Lotharius II; Imperator, factus eft homo Papa, Quam hiftoriam exhibet etiam Chnft. Matthia: theatr. hifi, in Lothar. II. (k) 309. Comité Tettenbachio] Vid, Hubner. Geograph. cap 10. §. 15. in fin, (m) ?io. Ob culpam] De reiiquis ergo caufis Author hic non agit: fed demum h c. §. 8- Sed 6c allegati duo textus dc culpa tantum agunt.  **o FEL TM ANNI TRACTATÜS f. Probatur i. F. ai. pr. 6? i. F- 22. §. «/f. Ideo non ipfo jure fn) dicitur amitri feudum, quia dominus per legitimos tramites, non autem per vim aut propria auctoritate vafallum fundo ejicere debet. arg. I. 13. ff. quod met. cauf. U ifC.ff. de R. J. I. 7. C. unde vi. t. t. C. Ne quis in fua cmffa jud. x. Quod li verö de irucStibus feudi fermo fit, retro a tempore feionia comrniffa^ licet hanc longo temporis intervallo poftea fequatur condemnatio, ad dominum feudi pertinere (0) arg. I. 22. C. de R. V. juntt. I, 15. ff. qui cf a quib. man. &arg. l. 38. §. ï. ff. de ufur Cbriftina. 6. decif. 77 n. 39. (ff 40 atque ratione facfi fententiam eam quidem effe declaratoriam, (p) aft infpeéfo jureprivatoriam effe, reciiffimè infertur. arg. I. uit pr. C de compenfat. § 30. I. de attion.juntt §. 39. eod. tit-, [Quod & de fideicommiflo alienato contra prohibitionem teftatoris cenfui in refponfo memorato b. c. § 5. w. 2. ubi citavi quoque Vincent. Fufar. de fubjlit. #.583. per tot."] 3. Neceffe itaque non eft dicere, (q) quod eo folo cafu (r) vafallus ipfo jure feudi dominium utile apud Germanos (s) amittat, quandö id abfque domini confenfu alienat, quia haec caufa aliis (t) jungitur, 1. F. 21. $ Ji quis miles. Ut fruftra quis in barbaris fcriptis 2. F. 55. §. 1. verf. Callidis. venetur vocem reverti: (u) <$c magno conatu difputaverit, acflonem in rem utilem non nifi a tempore condemnationis domino competere. Cur enim de hac follicitus fit, cum direcfam habeat? arg. 2. F. 23. § uit ibi; proprietas penes dantem maneat: juntt. I xiff.de R V. Quid quod verbum reverti generaliter de qualibet caufd ufurpetur in 2. F. r. pr. verf quid. ergb. cff a. F. 24 $ fi- 4. Ad caufte cognitionem quod adtinet , fciendum (1) quod non nifi quinquetefïibus fumma atque integra opinimis illa probari queat. 2. Y.$i.infi. Belgii verö moribus duobus vel tribus teftibus fides habetur. Quod non loco arg. Deuteron. 19. 15. fed potius confuetudini imputandum. Nam facri Codicis exacf ores diligentiffil mi etiam funt Germani & Frifii [Belgae; nam Orientales, qui Germanis accenfentur, permittunt fieri teftamenta non modo coram feptem teftibus, fed & coram parocho ac duobus teftibus. Jus Yrif. Oriënt. MS. lib. 2. art, 211. Refcriptum dicafterii, in quo ita, dum ego ei adfcriptus, quoque fuit judicatum, refert Hahn. ad Wefenb. ff. qui tefiam. fac. poff. n. 10. verb. ad pias cauf as.~^ neque tamen in teftamentis duos vel tres teftes fufficere arbitrantur, licet hac m re etiam cum Belgis duorum vel trium teftimonium admittant. 5. Examinandum quoque (2) an non vafallo remiferit feloniam dominus. 2. F. 31. Quod & tacité intelligitur fecifle, ü ante lkem de ea conteïlatam dominus aut vafallus mortuus fuerit. arg. I. 7. C. de revoc. donat. §. j. Z de perpet. & temp. a£t. ibi; tff ft qua alia fimüis. Idem adfirmandum, fi viginti annos dominus elabi pafl fus fit. arg. I. 12. C. ad L. Corn. de falf l. 13. pr. ff, de diverj. & temp.prafcript. VIIL Po- ( » ) 31 r Ideo non ipfi jure] lmmo ideo , quia fententia privatoria hic debet praecedere. i. F. zi, pr. & I. F 11. $. ƒ. (o) 312. Ad Dominum feudt pertinere] Alii hoe negant. v. Gudclin. feud. part. ?. c 3. Quid enim fi dominus remittat feloniam? vid. Auth b §. 7. num. 5. (p) 3>*- Declaratoriam, afi&c] Ex mente Authoris haec inter fe tranfponenda funt Habec enim Author his tribus numeris [,}, 3. oboculos Struvium feud c. 15. aph. li. quem hic refutare conatur. Sed fruftra: per Not. 312. & feq. fipra. Qux caedem volunt, regulam Struvü d, aph. 11. feil. privatoria bic opus effe, ne quidem fubjacere iimitationibus ibi adductis. (q) 314 Neceffe itaque non eft] Varias hac de re dwetfiffimalque Doctorum fcntentias vide fis apud Gudelvnum d cap. g. ipfêque (quem fequor) diftinguit inter caufas ingratitudinis, & ceteras. Quo ad illas tequirit fententiam privatoriam : non quod ad has. (r) 315- ffluod et folt cafu] Alii excipiunt plures. vid. üoichokcn. feud c, 8. n. 10^ Zoef, cap. 16 mm. 38. Vultej. I. cap. II. num 113, Gudelin. part. 5. «p. 3. ubi hunc Fcltmanno hic adducmm cafum non admktit: reverti ftatuwis vi attionis arg. I. f, c tev do», Enimvero convenit teudi ob ingratitudinem repe* titio cum donationis revocatione, 2. F. 24. $ 2. Unde & condicfiom' caufa data, caula non fecuta locus eft. 1. F. ai. Neque tamen hoe impedit, quominus 6c tum aétioni in rem, quae poft fententiam privatoriam efficax reftituta eft, concurrat. I. F. 5. §. rurfiut, 2. F. 42, arg. /■ I. C. don fub. mod. Gudelin. p, 5. c. 3, n. o. (t) 31Ö. ApudGtmartos] vid. A. fupra $. 5, w. I. (t) 317. Cum aliis'] Feloniis. Nec enim agit de certis feudi amittendi caufis. (u) 318 Vocem reverti] Revertetur vi aftio? riis 6c fenwntix privatorix.  DE FEUDI S. Cap. XVI. vu r. Poftremö de caufis aliis, (x)propter quas feudum finitur, (y ) videndum eft. 1. Prima eft, li illud in re corporali conftitutum fit, ea fublata quoque jus feudi tollitur. arg. pr. I. de ufufr. juntt. 2. F. 23. §j uit. 2. Secunda ïïhtscfeudi natura fit, ut ad heredes non tranfinittatur, 2. F. 10. vel eerto tempore finiatur, j. F. 2. pr. aut vafallus abfque heredibus moriatur. 1. F. 5. §. 6. 1, F. 13. §■ cff fi clicntidus. 3. Tertia eft, iï vafallus domino, etiam invito, feudum refutaverit: 2. F. 38, tune enim utilis dominii cum dzVeffo fit confolidatio. arg. §. 3. /. de m/m/V. jwm£Ï. 2. f. 23. §.ƒ. 4. Qinna, ü ckneus aut ineptus fiat iis praeftandis, ad quae ex lege feudi tenetur. 5. F. fff. 2. F. 16. §. 4. -uer/. gw? dericus, cif 2 F. 21. Sed haec caufa hodiè paruin adtenditut, uti dixi è loco. [Quia fcilicet apud Belgas feuda funt franca five libera ab opens, & apud Germanos per alium cliens illas praeftare poteft. l.fi. C. de contrah. & cornmüt. fiipul. nifi fortè feudi lex vellet, ut ad operas teneatur cliens, quae mente magis, quam corporisviribusexpediuntur. arg.l. 31.fi. defelut.] 5. Qumta eft praefcriptio. arg. 2. F. 2ff. §. 4. juntt. U tl ff. pro derelitto. Fit autem vel a Qornino, vel a vafallo. Si enim dominus, qui putat propter defeéfum heredum fiudaiium, feudum effe exftincfum, rem animo pleni dominii per triginta annos in Germania, fed in Belgica per trientem feculi [de quo dixi c. 11. §. uit. n. 2. in annot.'] polTedit, utile dominium contra vafallum praefcripfiffe intelligitur. arg. d. §. 4. juntt. d. I. 1, 6. E contrario vafallus etiam dominium dire&um prasferibit, fi caufam poffeffionis domino feudi mutaverit, eique negaverit ea, quae ex lege feudi ipfi debenturi quod fi enim praefato tempore ad id fifuerit dominus, libertatem vafallus praefcripfiffe dicètur. arg, l. 2. C. de prafenpt, 30. annor. juntt. 2. F. 1. pr. [Quanquam enim némo, caufam poflefiionis fibi ipfe mutare queat. k 3. y. 19- ff- de adq. poff. I. 19. %..jk, ff. eed. /. 33. §. i.jf. de ufucap, tamen fi in terverterit poffeffionem domino, aliud obtinet. t. 20. ƒ. de adq. poff. fi enim ille ad id fileat, non vafallus, qui pi-aeferiptione. ufus, fed lex; & patienüa domini caufam poffeffionis ei mutarunt.j 7. Memoraturn autem tempus hoe in cafu apud Trans-Ifalanos non fufficit, fed centum annorum defideratur. LL. Trans-Ifal. p. 2. tit. 25. art. 13. Et ne facilè talis praofcriptio domino feudi obftare poffit, jure Julio & Montano conftitutum eft, ut vafallus fcripto, cui nomen reverfalis, fateatur fe inveftitum de feudo, ejusque conditioni fepariturmn, atque omnia femper facturum, quee Sdeles vafallos facere oporteat, abfque fraude. Forinul.proniiff.cap.il. C A P U T XVII. Ad quem feudum exfiinttum pervsniat. f L Feudum propter feloniam amiffum fi novum fuerit, domino cedit. i. Probatur arg. 2. F. 24. i. uit. ibi: ad proximos pertinet, fi tamen fuerit paternum Reftrictiö eadem invenitur 2. F. 37. pr. Firmatur quoque hac ratione, quod in iliua feudum hben tantum fuccedant, in iis autem paterni criminis exempla metui. I. 5. §. 1. C. ad L. Jul. maj. [Quae ratio cum tantum conveniat i\\i felonice, qua? m crimen perduellionis incidit, idcircö quod ad caetera delicfa adtinet, alia ent inveitiganda. Erit fortaffis haec, quod juris conditores ita voluerint in officio con- (x) H9. 13? aliis Caufis] Extra feloniam. Erdem diftjn&to 6c alterum ufum prsebet cap, fiq % U&%.\ (j) 3*ö PropUr fias feudum finitur] Ipfo jure, i extus enim qui fententiam privatoriam rcquirunt vel innuunt, agunt de culpa vaülli In ceteris ergo rrunet concoidia inter ufumfrucf um • 6c feudum. Quod inter al/a urget Boceru? claff. ' $. difput. io. num 149. & fane fundamentum habet 2 F. 23.fi & in caufis h §.8. enarrati* , procedit, in $« 7. autem officium fuum perdit: j quod in jure novum non eft. /. 1, /. 8©. ds R. j J. I. I, reg. Caton, li  24> F EL TMANNI TRACTATÜS coatinere parentes, qui in liberis fuis magis, quam in fe ipfis terrentur. arg. L ji. ff. quod mttus caufa Quamvis hodie non jure fuo femper utantur Reges, p'rincip'efque, & vel ipforum perduellium filiis feuda linquant. Vide quae annotavi ad LL. milit. Belg. art. 5. lit. a. n. 8.] . 2. Quod fi tamen fflii vel fratres vafalli ejus, qui feloniam admiht, limul de ïito feudo novo inveftiti fuhfent, -delict urn vafalli his non obeflet, quod proprio jure feudum tune peterent, & pcena fuum auéforem ideö tenere debeat. /. 12. C. de peen. [I 26. ff. de pornis. Araob. ad-verf. gentes lib. 7. Apud mortales nefas baberetur alterum pro altero plecïi, ff aliena delicta aliorum cervicibus vindicari.~] De vetere beneficio idem ftatuendum, donec vafallus ejusve proles vivat,, fi modo ifte contra dominum peccaverit. 1. Filii delinquentis arcentur per rationem propofitam b. c. §. r. n. 1. eftque hanc in rem locus manifeltus in 2. F. 26. §. fi vafallus culpam committat: ff 2. F. 11. ibi; filius tarnen ad id nullatenus adfpirabit: Et quidem indiftinclè in filiis id obtinet, 'etiamfi contra alium deliquerit vafallus. arg. 2. F. 37. pr. ibi; ad agnatum proximiorem : ff 2. F. 25. y. fi. ubi per proximos, agnati intelligi debent non m' • r , 1 2. Quod verö ad agnatos adtinet, intereft: num peccaverit chens contra dominum vel directo vel per confequentiam, an vero contra alium? Priorecafu, quamdiii vafallus ejusve foboles animam trahit, agnati non admittuntur, ut dominus band faltem babeat injuria fua ultionem: 2. F. 14. §. fi. arg. %. F. 37. pr. ibi; quia tarnen. 3. Poft fata autem vafalli ejusve filiorum, agnati ad feudum vocantur. 1. F. 78. 2. F. 26. %. fi vafallus culpam. 2. F. 31. arg. 2. F. 40. §. fi. Nam ilfi proprio jure veniunt atque ideö factum alterius, a quo caufam non habent, ipfis obeffe nou debet. arg. 2. r. 3. y. 1. *. /q-jj- . , a„rp n.on nifi rntione vafalli delincmentis eiusaue hoerorum feudum ad domi¬ num, quoties illi contumelia facfa, dicitur redire in 1. F. 5. 2. F. 24. §. ƒ. 2. F. 37 ■ pr. m fi ff 2. F. 55. v. I» verj. cauidis. i\eque nuic interpretationi ooitat, quod 2. r. 24. fi. expreue dicatur, non aa proximos, jea aa aummum re-oeriamr\ u —:™ u„r.<« mtplUftnm habpr nnn ftatim ad tirnrimns. o. F. 78. JLU ClllLIl liuuv- j.u<.>_i.— j-- r- - — - i - i _ 5. Pofteriore cafu aatem ftatim ad proximos agnatos, non vero eos, qui ultra quartum gradum funt, (s) uti perperam (a) conlegitur ex 2. F. 26. y. fi vafallus +\..j,..„ n0i.hn»t o (f ha fe o. F. <3*7. idnna nfii fervatur. cuivam \ewiwin y^11-111^' " *•* -"f- ^ -» - - a<- —i—. —~—. 6. Quemadmodum autem poit mortem vafalli delinquentis contra dominum, agnati „r,«VrS'nfiir a fnccelYionc in feudum paternum, ita nec, üpeccaveritecclefixprx- fui, id nocet ejus fucceflbri. 2. F. 40. §. fi. 7. Cum etiam ex fuperiore loco nobis doctis adpareat, quod inter culpae ejus, per quam peccatur contra feudi dominum, genera quoque memoretur alienatio abfque ehis confenfu fada, etiam idem jus in ea valere debet. 2. F. 24. §. ƒ. (i) Agnati tamen poft annum, a quo fciverint abahenatum effe feudum, non audmntur. 2. F. 2(5. §. 5. verf. Tithts filios. 8. Et fi intra illud anni tempus & diem invefiituram petant agnati clientispoftremi proximiores, tune feudum Clivenfe etiamque Marcanum, quacunque ex caufa id caducum facfum fuerit, iis dominus feudi Princeps iterum indulget ex privilegio equeftvi Ordini dato a Ducibus Johanne P. & F. anno 1510. Hoe tamen jure non eaudent agnati vafcdlorum nobilium extranei aut illi, qui ex ordine civium funt. [arg. I. i.b§. 2. ff. de confl. Princip. Seneca 5. de bene fic. 4. | 9. Belgarum moribus feudum ob vafalli culpam amiffimi non agnatis,_fed domino,'fi regale minus five jus fifci habeat, alias fifco cedit. Quod fruftra inde arceffas \ feuda ad inftat patrimonii rerum caeterarum redaêfa. effe :^ quia generali appellatione bonorum non continetur feudum, nifi nominatim dictum fit. 2. F. 26. §. in generfd. (s) Non verb eos qui ultra quartumgra dum firt~\ lu(ëro) aut faltem quarti gradus 1. F. % f vafallus culpam. Senl'us elf, feudum ad agnatos primi, fceundi, terdique gradus non devolvi. O) 311, Uti pcrpir. Titius filios: Et quanquam apud Belgas agnati id jus non habeant, in filiis tamen illud cuflodiri asquitas cogit. arg: ad Galat. 4. 7. I. 7. §. fi. ff.fi tab. teft. non exftab. I. 15. ff. de inoff. teft. I. 7. ff. de ben. damnat. 3. Quoties verö propter vitium corpoiis aut animi vel própter profefiionem ordinis religiofi amitti feudum novum contingit, id ad dominum fpeftat; antiquum autem filiis vel agnatis cedit. 1. F. 6. §. mutus, 2. F. tv, ff 2. F. 36. verf. quidam. Quid verö hodiè juris fit ediffertatum c 8. v. 3. n. 5. (fc. 9. §. 9. n. 2. 4. Morte quoque exftinguitur feudum & domino cedit, fi vel haec ejus fit conditio, 2. F. 10. vel vafallus abfque herede feudali mortuus fit. 1. F. 5. pr. verf. rurfus. 1. F. 13. verf. tff fi ciientulus. tf 2. F. 73; Illud etiam diftincf ionem recipit, (c) quis tune fruftus habere debead 1. Variè quidem inter frudfus dividunt interpretes, & ipfum quoque jus feudorum eo cafu, quo per mortem vafalli finitum eft feudum, diftinguit non uno modo anni poftremi tempora, quemadmodum videre eft in 2. F. 28. §. bis confequenter. 2. Sed hsec temporum ratio varia, rejieitur poftea. verbis: Quidam tamen dicunt, quocunque tempore anni decedat, omnes pendentes frullus ad dominum vel heredem pertinere. d. J. bis confequenter. in fi. Nam fruótus pendentes (d) fundi pars effe videntur. /. 44. ff. de R. V.~ 3. Quod verö ad perceptos adtinet, argumento a contrario deprompto, eos ad mortui vafalli heredem allodialem fpecfare, reef iffimè infertur, jurisque ratione comprobaturj arg. I. 58. pr. ff. de ufufr. atque in Belgic4 ufu fori fervatur. [Videfis Frid. a Sande ad confuet. Geldr. feud. tracl. 2. tit. 2. c. 5. §. 1. n. 5. ff fiq. Gudelin.' de feud. part. 5. c. 5. n. 5.] 4. Si tamen defuncf us fuis impenfis fundum feudalem coluerit, & diem fuum obierit, antequam frucfus ab ipfo percepti, heres allodialis fumptus deducere poterit. arg. I. 7. pr. ff. fam. hercifc. I. 15. ff. de impenf. in res dot. f'aft. 2. F. 28. §. fi vafallus-. 5. Ratione mercedis pro fundo locato debitae ihfpiciendum eft non illud tempus, quo folvi folet a colono, fed id, quo frucfus colligitur. arg. d. I. 58. pr. Cenfus autem annuus, decimae, jurifdictionis & vecfigalium emolumenta, nec non lau- (0 3\4 Illud dijlin&ionem recipit] Aut va- I fallus moritur ante Kalendas Martias Scpoft Au- | guftum, aut poft Kalendas Martias ante Augufti finem Priori cafu pertinebunt fructus ad Dominum , Pofteriori, ad vafallum. Hanc dtftrnrftionem ab ablurditate conatur abfolvere Bitfch ad $. his confequenter. i. F. 28. Sed ratio ab Jta iia depromti non eft eadem ia Germania aut Bel gio (d) ^2'. Nam frucius penèntes] Adde rationem quod di&a diftinóho abfurditate laboret. Quis enim exem grar tivas menfe Auguftq percipit regulanter ? Adde aliam rationem ex §. 26, I de R. D. feil ufufrudtuarium percipier.do demum rfucïus fuos facere: ergo & vafellum, arg. 1, F. 23 in fin, li %  244 FELTMANNI TRACTATUS hudemia fubfcudorum cedunt heredi allodiali, licet a defuncfo non fuerint exacfa, fi modo eo vivo deberi coeperint. arg. l. zó. ff. de ufufr. V. Sumptus autem illi, per quos feudalis res melior facfa, indifcriminatim heredi allodiali funt reftituendi. (e) i. Vifum (ƒ) quidem nonnullis fuit feudo per culpam vafalli amiflb, ejus heredem allodialem a domino impenfas petere non pofle; argumento ab emphyteutico jure deprompto. I. z. C. de jure emphyt. z. Contrarium tamen reefius placuit moribusque receptum. [Gudelin. d. c. 5. n. 3. idque Struvius probare videtur cap. 15. de feud. aph. 16. n. i.j Quis enim patiatür ea, qua adhuc pacifico domino jure perfeÜa funt, cff ante inchoatam feloniam captumque jurgium impenfa, damno vafalli ejusve heredis allodialis cedere. arg. I. 7. C. de revcc. donat. Cum & in praedone ratio impenfarum habeatur. I. 38.^. de hered. petit. I. 37. ƒ. 6? h 5- C.deR. V. 3. Et elf difpar ratio juris emphyteutici: cum lege illa id alteri concedatur , ut rem meliorem reddat, atque inde nomen quoque acceperit. Ut non memorem, quod emphyteuta, fi quid ultra, quam in frucfus & cukuram impendi debeat, erogatum docere poteft, folemniter repofcere queat. arg. I. 7. C. de ufufr. 4. Neque refert , utrum heres feudalis fumptus illos faéfurus fuiffet, nec ne. Quae quidem diftinctio in rei aliena? pofeilöribus fervatur, /. 3S.ff.deR. V. nulla tarnen ratione trahi poceft ad utiJem fundi dominum, in cujus locum venit heres fewdalis. I. 59. I. 62. ff. de R. 5. Quemadmodum & illud, quod in l. 48. ff. de R. V. de rei aliena? pofiefioretraditum eff, compenfari impenfas cum frucfibus! pari rarione ad vafallum, qui jure dominii minus pleni frucfus fuos facit, extendendum non eft. M odicas vero refeófionum impenfas,- easque, quae frucfuum quaerendorum gratia facfae funt, heres allodialis petere nequit. arg. I. 61. ff. de legat. 1. I, 15. & feq. ff. de impens. inresdot, fa£t. L 7. y. 2. ff. de ufufr. junct. 2. F. 23. g. fi. 6. Sumptuum autem eatenus tantum habetur ratio, quatenus tune, cum feudum alteri obvenit, id inde melius eft effecf um. Quod fi plus precio fundi acceffit, folum quod impenfum eft heres allodialis capiet. arg. I. 38. pr* ff. de R. V. I. $8. ff. di legat. 1. 7. Quod tamen ita temperandum, ut, expenfarum collatiorte facfa, feudalis heres in earum partem admittatur, quatenus quoque elf in allodiis fucceffor. Quaa res in feudis nolfratibus ufum habet. Nam in Zutphanicis, Trans-lfdla.nicis, Clivenfibus, Gelricis, Juliacis, Colonienfibus, Montanis, Monafterienfibus, Marcanis aliisque primogenitus praecipuum quid habet, uti dixi c. %. §. 10. n. 6. 7. 8. é? 9. atque ideo ab impenfis detrahitureaportio, quam coheredes, in quorum com.-» modum earum impenfarum collatio facienda, ex feudo capiunt. 8. Cum autem apud Hollandos & Trajecfinos primogenitus folus in feudis fuccedat, uti repraefentavi d. §. 10. n. 5. ideö totum illud, quod impenfum eft in feudales res, is casteris fratribus conferf e tenetur. VI. Qui etiam ideö onera hereditatis ferre atque actiones creditorum excipere tenetur. 1. Haec regula probatur arg. I. 10. ff. de R. J. Neque enim fucceffor feudalis de debito hereditario aliquid feudi nomine folvere cogitur. z. F. 45. idque Germaniae, [ Carpzovius p. 2. Jurispr. for. conft. 46. def. z. per tot.] Ff ollandiae, Flandriaeque moribus comprobatur , [Vide quos memorat Groenewegen de LL. abrog. ad 24 F- 43-1 . 2. Perdit tamen (1) officium fuum in filio, d, z. F. 45. nifi feudum ex palfo 6? providentia concelfum, c. 10. y. 3. n. 13. [Item nifi beneficio inventarii filius adietit patris hereditatem, uti judicatum refert Chriftinseus r. decif. 169. n. uit.]- 3. Vkiatur quoque regula illa (2) fi confuetudine alicer invaluit, velutfin Geldria [vid. Frid. a Sande d. tit, z. c. 4, $. i* n. 5. tff feq.] & MarchiaBrandenbur*. genfi. (f) 310. Reltituendt] Aüt poteriteofdemde- * firuébbus deducere: fecundum §, 4.. n. 4. (f) 327. rf%m\ Pixraittc; Probatur 2. F, \ Z. fi vafallus' arg. I. 7. de ufufr. junB. 2. '. *j. §• ƒ• Add. Auth. b, §. y, n, 5, mfi*.  £> E FEUDIS. Cap. XV. ^.j ■gen», [ötruvius d. tract. c. 14. aph. io. n. 4.] Nam agnati fuccedentes in feudum as alienum poftremi vafaJJi folvere coguntur, heet in hypothecam ejus nomine conihtutamhaut confenferint. 4- In feudis regalibus {3 ) idem ufu apud Germanos fervatur. Quanquam enim is, qui in ns fuccedit, non fimul heres fit in allodiis, tamen debita antecefioris fetiam absque Caefaris confenfu contracfa, folvit. Gylman. vol. 3. Symphorem. torn. 4- P- l. n. 10. [Rationibus id firmat f'ranzkius in refponfo juris apud Struvium d /. n. 5.] VII. Non idem m feudi onèribus obtinet ï haec enim fucCeflorum feudalem féquuntur. 1. Novus itaque vafallus obligatur ad cenfus, tributa, laudemia, decimas etiamqüet TLllrfN SfP'W hi J^e civili rem non afficiant, /. uit. Li.ff.de emtrah. empt Belgu [Abrah. a Wefel «f AW/. Uitred, art. ra «. 6.] tarnen & Clivia moribus aliud introducfum, fi per modum emptionis (ff venditionis ex fundo certo prattantur: tune enim immobilibus rebus annumerantur, uti refcriptum fuiffe ab amphffimo ordine Civit. Vefalienfis 24, Septembr. 1649. obfervavi ex acfis ad me Duisburg! docentem ohm curatis. [Ita etiam a Magiftratu Duisburgenfi iudicatum fuit jam pndem a. d. 12. funii i57s. 7 dici pot£{l: «am ideft pignore non habiti ratione ad perfonam. j. 17. C. de ufufr. ibi; poffeffionem obligavit.l. 11. ff. t, ff. de pign. cff bypotb. I. 39. ff. de pign. act. s 3. Idque in tantum verum , quod heres feudalis etiam propter cenfus & reditus ante tempus iftud, quo feudum ad ipfum pervenit, ceffos, conveniri poffit. arg. I. 7. ff. depubhean. cff vettig. I, un. C. fine cenfu vel reliq. fund. comp. non poffe. r 4. Quod fi tamen annüs reditus aliudve onus a vafallo defuncfo absque confenfu dornim impofitum fuerit, heres feudalis contra fucceffbrem in allodiis , ut ab hoe mdemms fervetur, jure expentur, veluti Trans-Ifalaniae Ordines lite inter Agnetam ab Itterfum & Annam a Mervelde orta judicarunt 26. Jun. 1551. 5- E contrano heres allodialis conventus propter nummos in feudi emptionem aut utilitatem verfos, reétè poftulat, ut fucceffor in feudo eos fibi reftituat, idque ratione & ufu firmatur. [Jacob. Schukes ad Modeft. Pifforis part. 3. O O. 121. n. 69. CS'feq. Gelnes tarnen confuetudine id non aliter locum capit, qu^fi uni e* defcendenubus feudum obtigent, adeö mis, qui è latere venit adfeudifucceffionem, ad id non teneatur. } 6. Porro inter onera feudi refertur dotalitium femibarbara voce fic diftum Gernnms leibgeding, [item mttumb. de quo videfis elegans opufculum Nicolai H«ne h JCti Uratislavienfis, cap. j. §. 6.] Belgis verö Gallico verbo douaire; eftque ml aluid quam ufusfruclus aut certus reditus viduae ex feudo conftituttis, propter dotem ïllatam cc in feudi utilitatem verfam. 7. Moribus enim utentium invaluit, ut hunc in feudo uxori queat largiri vafallus nooihs, &, ii hic illum non conftituerit, a domino vel agnatis viduae concedi debet ea quantitate, ut duphees dotis illata? ufuras nancifcatur: nifi dotem repetere maht, id enim ei permittitur. [Adi Carpzov. in tratt. de onerib. vafalli decad. 4. pojit. i. cjf 3. per ut item nifi pactis dotalibits alia quantitas üt definita. Andr. Kohl. ad conltit. Marchic. q. 9. n. 23.] 8. Alimenta liberorum, qui feudo ablato fe exhibere non valent, inter onera feudi reefce numerantur, 1. F. ö. §. 2. non minus, quam educatio & dos filiarum. Haec tarnen non debetur, nifi cum nubant, neque hac coguntur contentae effe, ubi pa5? m f6if.S fuccedunt- c- 8- S. 7- n. 2. tff 10. [Contra illis non debetur mli » kiblidium, ubi parens alia bona non habet aut reliquit. Schultes d. q 122. n. 33. 86. Quamvis pofteriore cafu aliud aonftitutum fit apud Saxones. Carpzov, 4. refp. 65. n. 11. cff 12 J r - 9; C™rvero **** fepè fociam lecfi non inveniant* quam fi modico contenti, & ab ühs forores defendantur, eosque onera fequantur plura, quae intellectu ma^is percipiuntur quam elocutione exprimi poffit, [uti in re aha loquitur Ulpianus^ t. 12 §. 2. ff -rem rat. bab.\ non mirum alicui videri debet, quod d. i 7. n 9. lïent confentire in fororum nuptias, quam fi heredkla renun-  z±6 FELTMANNI TRACTATUS C A P U T XVIII. De f onna judicii exercendi, I. In controverfiis feudalilus (g) idem judiciorum ordo obfervatur, qui in eaeteris civilibus caufis, nifi quatenus jure feudorum & moribus aliter conftitutum reperiatur. r 1. Probatur arg. 2. F. 1. pr. verf ftrenuus. Apud Julios & Montanos lege ratio difceptandi lites feudales fingularis praefcripta. cui titulus Ordnung des gericbtlicheit procefs in Lebnfachen für Stadt balter und mannen von Leben. 2. In legibus Trans-Ifalaniaepart. 2. titulus XXIV. (h) fic habet: VanLebenfaeken, ende hoe men in lebenfaecken fal procederen. Habent & finguke feudales curia? fingularem faepè ordinem, quo lites traéfari debent, quem illi, qui in illis verfantur, pro lege cuftodiendum norint. arg. c. ex literis. 11. pr. x. de conflitut. Quemadmodum ergo in eaeteris litibus, fic & in feudalibus prima quaeftio elf quis judex adeundus fit ? 1. Si de feudo regali inter vofallos controveriia orta fit, tune Rex vel fummus Princeps, a quo illud fe accepiffe fatentur, de eo cognofcit. 1. F. 18. pr. q. Quod apud Germanos haftenus dubio caret, ut fupremum Imperii tribunal quod Spurae Nemetum [antea fuit, nunc Wetzlariae] efl; & nomine Caefaris alias caufas cunétas difceptat, de ejusmodi feudo veluti Ducatu, Principatu aut Comitatu, qm immediatë (i) ab Imperio pendeat, notionem non habeat, fed folius Caefaris (*; ea de de re jurifdi£tio fit. Ord. Cam. Spir. part. 2. tit. 7. 5- Regi Germanorum (J) idem jus tamen tributum legimus d. tit. 7. idque jufti ratione ad Imperii vicarios (m) transfertur. Nam in Karuli IV. A. B. tit 5. tantum poteftas inveftiendi de feudis regalibus illis adimitur, a quo malè infertur negatam ipfis effe cognitionem. Quin imo ifta exceptio firmat regulam, per quam dicitur eos vices Caefaris gerere: Neque obftat Receff. Imp. de regim. 1521 Wormat 6. Quod enim Karulus V. nominatim id fibi fervaverit, argumento iterum eft alias ad vicarios hoe jus pertinere. [Allegat haec & fequitur elegantiftimi ingenii Ant. Gunth. Thulemarius de Octoviratu c. 22. n. 28.] 4. An verö Caefar folus, an autem adhibitis paribus curiae five Imperii nonnullis Principibus judicare debeat? utroque trahunt au&ores. Non malè fecero fi huc tranferipferim, id quod Inf rum. pac. Ccefar-Suec. art. 5. $. io. verf. quoad procejfum. in (g) In controverfiïs feudahbus] Adqms non perunet DifFamano nrgo nec p.ocellus ex L. Diffaraari Unde fi vafallus de feudo dffamationem paflus fit, d'tFamantem citare poterit etiam ad judicem nonfeudaiem; fed ad quem. cunque. Ita cenfent Schwendendorff atl fuct. feud. Tit de Atlione fucc, diffamat. §. 18 Ve« rum ego fententiam magis communem malira ïequi, qua: judicem diftamatihicadeundumcenfet : hic enim folus facultatem habet aliquem tuendi ne de cetero inquietud nem fuftineat: ut loquitur / difamari C de ingen manum qui ergo hic eric tpfe / udex feudalis Schrader. feud. p. ulecl. 1. num 73. difFamatio enim hic fe acceffionis vice habet: non quod firacceffio acÜonis principalis poftea inftitutae, led juris agendi, quod diffamator fe habere praiendic. Conf. Alexand 3. confil. ioy (h) 320. Part. 1. titulus 24.] Ad quembre ves gloffas dedit Cypr. Regner ab Ollerga ad Brtncb. feud, e, li in fin, 1 ' (') 33° immediatë] Nam in mediatis, etiam appellatio in Camera admittitur: nifi dominus feudi habeat privilegium de non appel* lando. (*) 33Sed folius Cefaris] Nifi agatur de feudi ob feloniam privatione: ubi tum Êlectorurn confenfus adhibendus. Capitul. Letp. artic. %%. Quin 6c rcl quorum Principum confilium imperator exquirit. vid, tamen Feltm. mox nu. 4.6c Stryck 1. ay qu. 5. (/) 3;a Regi Germanorum] Lego. Romatw , rum Vid. Bockelman. jur public, c. g. §, 2. (m) 3<3« Imperii vicarios] Palatinum feil. & Saxonem. vid. Bockelman jur, publ cap. II. ubi tarnen contrarium fentit §. 11, quod ad I quasltionem a Feltmanno h. 2, §. 2. num. j. propofitam Malim tamen cum Feltmanno Ventire propterea quod generali poteftate vicaria rungentes, exemtionjm talem nullibi pafli fint vid, Aur Buil. tit. 5. & Coccej. jur, public, caf. 16. § 13.  t> E FEUDIS. Cap. Xvm. %4f in.fi. conventum verbis , liberumquc fit fua majefiati (n) in caufis majoribus, (f unde tumultus in Imperio timeri poffent, infuper etiam quorundam utriufque religionis Elec* torum fif Principiim fententias & vota requirere: 5. Quandö feudum non efl regale, res jure feudali communi diftinctionem recipit. Si enim inter vafallos ab eodem domino feudum habentes Jis fit, tune ejus difceptatio ad dominum pertinet. 2. F. 46. pr. cif 2. F. 55. § fi. Nec obftat t. F. 18. Refpond. Ibi Jis elf inter vafallum öc fubvafallum, atque adeö inter dominum & vafallum, ut non mirum, quod judicium parium curies requiratur 2. F. 55. 6. Quod fi cöntrqverfia üt de feudo inter dominum & vafallum, parium curia ea de re notio elf, five directo lis fpectet ad dominum, x. F. 16. pr. 2. F. 30. §• fi inter. 2. F. 55. y. fi. five per confequentiam, quod dominus ei, contra quem pronuötJabitur, de eviètione teneatur. 2. F. 46. 7. Moribus autem Germaniae inferioris, nec non Belsicse totius omnes caufae feudales adnibitis paribus curice difceptantur, qui vel fimpliciter mannen vel mannen van Ubn dicuntur, LL. Trans-Ifal. p. 2. tit. 24. art 4 & aliquando lebenleuth vocantur Jul. & Mont. Ordn. abn den manbeufern. c. 4. Unde judicia haec quidem etiam lebngerichte & lehnrechten, uti eft in d. Ordnung alm dem Manbeufern, audiunt, frequentius tamen mangeriebte appellantur. d. Ordn. des gerichtl. proceff. c. 15. , 8- Habent autem pares curia nudam tantum notionem, ea verö, quae jurisdicto* nis atque imperii mixti funt, pertinent ad dominum ejusve vicarium, vernaculè Stadthalter der lehn, uti eft in d. Ord. alm den manheuf. c. %. & Statholder in LL. Trans-Ifal. d. tit. 24. art. 2. in: Deinde idagatur, an indoneus fit vel fufpectus ? & quot pares curice neceffarü ? ï. Quod ad prius membrum adtinet, de eo in Jure Julio & Montanö d. c. 15* cautum his verbis; Es fal in alwege dat mangericht nit aüein mit Adelichen redelichen und verflendigen perfonen befatzt. id eft judicium feudale non tantum nobilibus ratione atque inteüigentid praditis perfonis conftare debet: 2. Cum autem majorem peritiam habere praefumantur illi, qui feudum ejusdem qualitatis poffident, hinc eos advocare ad difceptationem litisoportere, optima ratione introduéfum. arg. I. %. §. 43./. de O. J. 3. Quare in Clivia, fi lis lit de feudo juris Zuthanici, de eo cögnofcent illi, qui feuda ejusdem conditionis pohldent: nifi tot non reperiantur quot ex lege curia difiderantur: nam tune alios pares curia, ut numerus preefcriptus compleatur, adhibere licet. arg. LL. Trans-Ifal. d.tit. 24. art. 12. 4. ATon enim omnes pares curia vocantur, (0) fed, ut fumptibus parcatur, in Trans-Ifalania, quando a£tio editur, quatuor, d, tit. 24. art. 5. poftea verö, fi ultrö citröque fcripta exhibentur, duos adeffe fatis eft: art. 10. éf 11. fed, fi fententia ferenda, feptem, aut in rebus arduis novem etiamque decem vafallos praefentes effe oportet. art. 12. 5. Jure Julio & Montano d. Ordn. abn den manheuf. c. 4. $. tva ober. etiam conftitum, ut donec lis tractatur, haut plures quam fex aut oef o, & in arduis caufis decem vel duodecim advocentur: qui fi ajant fibi non fatis liquere, vel litigantes id defiderent, vel plures vel etiam cunctos pares curia, quando fententia dicenda, adhibere neceffe eft. 6. Apud Gelros feptem vafallos in exordio litis adeffe debere cautum fuit edictö Caefaris Caroli V. art. 2. In Clivia, Marca & reliqua inferiore Germania, nec non Belgio, arbitrio domini ejusve vicarii relinquitur, quem numerum adhibere velit, foletque rationem memoratam ferè fequi. [Apud Moerfanos Comes Hermannus Neuenarius lege 3. April. 1567. lata cavit tit. von Lehn-gerichten, ut interlocutoria fententia a Satrapa, ceu judice feudali, & quinque paribus curia; at definitiva ad- ■ hibiüs feptem, imo novem, quando caufa valdè ardua & momenti alicujus eft, feTatur: pares que curia efle debere, felbjlandige Lehen-leute, qui pro fe ipfis, non in alte» (») 334.» Liberumque fit]ju* majefiati] Limita per Cap, Leopold, art. 28. Vid Not.^2. fupra, ( 0) '335' Nfl» pares] De Jure communi iêcus eft, ira ut omnes judicare debéant, nifi Domino & Vüfaüo litigantibus quoldam eligereex illis, vifum fuerit a. F* 16, Struv. t. 16, aph. 6. n. \.  t48 FE L T M A N N 1 T RA CTATUS alterius aniraam, fidelitatem jurató adpromiferunt. Confirrrravit ifta M auri dus Pria-ceps NaiTavius'. 27. Mart. 1604.] 7. Sulpefti judieis in höc judicio etiam rejectio fit. Quid enim Cl fub vafallelisk cum domino irnmediato'? Cum abfurdiflimum lit, aliquem in re propria judiceir. conftitui, /. 10. ff. de jurifd. t. t. C. Ne quis in fud canfd jud. & pares ni! aliud fentire audcant, quam quod domini vicarius obiter quafi jactatis fermonibus fibi videri pro». Jocutus , uti in re fimili fcripfi in tract. de juram. perborr. c. 6. n. 17. adfuperiortin j i uil dominum (p) ejusve dicafterium feudale, nunc camerr.m dicimus, vafallus provo* cabit: Inftrutt. cur. feud. Holland, art. 1. ad quod & dü ceptatio fpectat, fi vafalliab ipfo Principe feudum habeant, atque fic cape LL. Trans-Ifal. di tit. 24. art. 2. 8. Si contingat lis inter vafallum & Principem ejusve vicarium, atque ideö hic fu* fpectus tibi fitrejicere rem poteris ad Principis regimen: nam ïllius dicafterium, quod in Germania inferiore Hofgericht et Jufiiz-rath dicitur, de feudo cognofcere nequit, fed. regiminis ea de re jurifdictio eft. Receff. Clivo-Marcan. i66o.incomit.§. Sofol. ff feq. 9. Quando nonnulli ex paribus arguuntur fufpecti, caeterorum ea de re notio eft, ex ii taies deprenenaantur ene, ani in eorum locum lumciemur. i\on autem eam effe juftam caufam, quod is, qui in pares tranferiptus, ab alterutro litigantium fi iidum habet, inter Comitem Montenfem & Flodorp in Geldria judicatum fuit 14. Julii 1545. »o. Id hacteuus admitto, quod tanquam fufpectus recufari nequeat. (q) 2. F. 20. fed, fi alter ad jusjurandum perhorrefcentice profiliat, eum audiendum putaverim, per ea, quae docet Rofentha.1. de feud. cap. n. conl. 4. n. 63. [Apertiffimè liuic locum dat illuft. Rhetius ad lib. 1. Feud. tit. ic. pr. n. 5. Atque ad illud facramentum fe obtulerat Mohrmannus in caufa, cujus fupra memini, c. 8. §. 10. n. 1. in annot. Sed curia feudalis domini feudi fuperioris id non exegit, cenfens fubvafallum fatis fufpectum videri, quod Mohrmanni patruehs maritum jam inveftiv.rat.'j & quae integro libro de ea re tradidi, quaeque quotidiè magis increfcere videmus. Nam 27. Decemlrr. 1670. Sereniff. & Potentiff. D. Elector ürandenb. Clivenfibus & Marcanis iterum refcripfit; Juramento perhorrefcentice locus datur, allegatioautem jvftarum caufarum\& antea inditta pcena tollitur. [Nunc autem ad jus antevius, quo caufae allegari debent, iterum redierunt, uti in tract. de juram. perf/orrefc. quando eum rtir- ius (r) cum ampimima oniervationum ïyiva eaam, ex ipns rerum monumentis demonftratarus fum.j IV. Pergamus jam de ofiicio judieis feudalis difquircre. Ante omnia is examimre debet, an caufa quoque feudalis üt? ' 1. Talis autem eft , fi de feudo tradito, vel operis ideo proeftandis , aut culpa . caufis üifpecfi teltis argumentamur ad caufas fu. fpeÖH ludicis. Argumento feil. a minoriadmajus, Cum *a tefte tantum pericnli non immineat, qosntum a judice. Cum 6c bic fententia fua,leltium dida que* deferere Gail. i.obfirv prae* *W 33. «. $>. Glofli ode, 35. X of, deleg. (r) 338- gfua?ido eum rurfiis~\ Vid lrner injur. vap c 45. y. 9« (O 339- judieis ordinarii) Nota ergo in Feu dalibus ti es judices, (1 ) Dominum ieudi lx en,* fbus y 2. r.um i. a. 3. 4 Ji OJ Pares curisti In caf bus d num 5. in fin i'emnum. 6 <&>*m 7. (5.) judicem allod alem five ordinariurr»./* cafibus h § 4. num 2. 3 4 & 5. üfi infra §• 12. num. 3, Ad hos tres, referri poffunt & ceteri: de quibus liitfch. ad i. F if. $. quwtt notandum, add. Speckhan, csntur, 2. clafi 4« qu*(l J4. &feq. (O 340- gu* fententia nultit placuit] Sed & multis difpl'cuit. vid. Bocer. j. difput. »'•  DE FEUDIS, Cap. XVI. 249 Imperii tribunali judicata firmatur. Rofentbal. d. c. 1 >. concl. 12. n. 75. Nominatim id quoque cautum LL. Trans-Ifal. d. # H- art. 19. riec non Injraft. cur. provinc. Geldr. art. 16. quam Anno J547- ConcUdit Caeiar Carolus V. 3. In Clivia & Marca idem pro jure cuftodiendum efle, fuadent multa. Nam conditor juris Julii & Montani fuit quoque Clivia dux et Comes Marcae. Nonmodicam etiam aucforitatern apud nos in re dubia habere debet ïd, quod confines populi obfervant. arg. I. S^J.delegib^mo Cravetta de antiq. temp. p.j. princip n 4-0 Facit & huc, quod fi de polfeiïione interdicfo fummaniffimo fit acfum, appellatio non recipiatur ex refcripto memorato [Eleéforis Brandenb. adprecesChviae Marcaeque Ordinum. | 27. Decembr. 1670. [Reftè ergo illuftreRegimenChvoMarcanum (u) in pofefforio barbarè fummariifimo difto de feudo Teclaburgico m commitatu Marca fito 8. Jun. 1685. pronuntiavit, lite inter penlluftres Neffelradium & Strunckedium oborta, refervato ordinario poffefforio & petitono geborigen ohrts anzufielkn.~] 4. Caiifie non feudales quae fint, ex adducto jure Julio & Montano liquere arbitror. Illis & adnumerantur praeterea, hae (1) fi de feudo promifio, fed nondum tradito controverfia oriatur: (2) fi de feudi fructibus agatur: (x) nam in eos nuffio a judice, in cujus territorio fundus feudalis fitus, etiam jure communi fieri poteft, uti ait Elector Saxon. in Ordin. Judic. tit. 40. (3/ Si hs inter dominum vel vafallum & alium, qui negat fe effe vafallum arg. 1. F. 15. 2. F. 27. 5.1. verf. Jt duo. LL. Trans-Ifal. d. tit. 24. art. 18. 5. Accidit nonnunquam, ut caufae feudales ad judices feudales rejiei non pofimt. Primus cafus eft, fi dominus & pares fufpecti, v. prceced. n. 7. ff feq. Secundus, fi pares curia non adfint. 2. F. 16. Tertius fi in eadem lite teftes erunt. arg. c. dilecti. x. de teftib. v. Et pviusquam (7) juris experiundi copiam acfori faciat, ad tranfactionem hortetur litigantes, aut fi contendere malint, eos interroget, an non arbitros ehgere Prius membrum ad omnes judices pertinet: c. uit. x. de transaft. Recefs.Imper. Ratisbon. 1654.1 zweiten. arg. Nov. 30. c. 1. I. 51. ff- ie pecul. & expreffum de judice feudali. Jure Jul. tf Mont. d. c. 17. §. fi. nec non LL. Trans-ljal. de tit 24. art. 4. Quo in loco & illud cavetur, ut quinque pares curia ideo vocentur. Apud Gelros actor ipfe debet profiteri, fe malle tranfigere, atque ideö petitajudicediem reo condici, ex ediclo Caroli F. 1547. art. 1. ' . 2. Alterum exftat in Jure Julio & Montano d. c. 4. §. Es fal auch. Ubi tainen Princeps edicit, ex paribus curia duos aut tres a nngulis eligi pofle, quod hi melius jus in ea lite obfervandum fcire praefumantur, uti dixi h. cap. v. 3- »• 2-• & 3-. 3 Quanquam, fi verum amamus, etiam alii, qui pares curia non fint, libero hWniium confenfu fz) eligi poffint. 2. F. 15. cif a. F. 34. pr. Nec domini con- fen- num. io. ob textus generales ï. F. 20. pr. 2, F. *g. § fcienter. 2. F 5? § pen. & fpeciales j 2. F. 3 2. §. ft verb vafallus. c. catcrum X. de judic. c. verum. X de for. comp c. ex tranfmijfa X eod Sane cum his femio: nifi ipfis aiicubi 1 rerum argumentis aliud obtinere, probetur j (u) 341 Regimen Clivo Marcanum] Ëifi non . lït Judex Feudalis: nifi in cafu §. {. * 8. . (x) 342 Si defmaibus] idem eft de meliotamenris v cap 17. % 5. (v) 343. Et priufquam] Vid. Auth. cap. 12. %. v num. 5 ér feq & ibi notata. Rationem coVrigat Lecfor ex lêqucnti hiftoria quam exhibebo verbis Tabarelli de Fatis tracl. de Judiciis tit. 3. pr Parifiis (inquit) duo fuerunt Advocati Compattes: horum alterum vir quidam rogat, ut caufam fuam adverfus ruft.cum antagoniftatn agat, Annuit, Sed paulo poft adveifarius •unVcus adeft, cumque multo plus pro afliftenia pollicerefur, etiam huic operam fuam proxiittit. Redeunte primo fe excuüu quod ei proin ffam operam praeftare nequeat. Ablegat tamen eum ad alterum Procuratorem Compatrem fuum cum hac commendatione: Compater mi, venerunt ad me duo capones pingues: ego pinguiorem cepi: alterum vobis mitto: plumetur is a parte veitra: ego plumabo alterum. (z) 344, Etiam alii libero litigantium confenfu] Etiam in caufa Feudali, üiffcntit Rofenthal. o. feud. I concluf 22. num, 9. Confentit Vultejus 2. F. 2 num. 3 pro quo eft arg 2, F. r. verf. Strenuus. & ufus fori; nifi quod ratione feudorum regalium, Imperatoris confenfus requiratur. Feltmann._/a/>r h.c $ i.n 2.Schwendend. aél. fucc feud cap. 10, $. 1». Compromiflum notum Bentheimicum eft, Kk  l5o FELTMANNI TRACTATUS fenfiis neceffarius eft. uQ arg. 2. F. 43. juntt. 1. i.jf. de recept, arhiir. [Marcarms Ordo equefter in comitiis Auguftoclivii a. d. 3. Mart. 1674. habitis pacto convcnto fanxit, ut, fi inter ipfos lis oriatur, per electos arbitros prius concordia tentetur, eamque rem poftulare debeat is, qui cum alio vult contendere, nifi forte res moram non ferat, tune enim judicem poteft adire, & deinde petere ut ab arbkris ex orciine laudato electis Jitigatores in tranquillum conferantur, confirmavit hsc principis nomine Regimen illuftre Clivo-Marcanum. a. d. 9. Mart. d, ann. 1674.] Neutrum fi ipfis placuerit, Per adpantorem reum in jus vocari, & pares cum atque actorem, ut die condicta adfint, moneri curabit. 1. Dies ifte juridicus five faftus in LL. Trans-Ifal. d. tit. 24. art. 2. tf 5. appellatur man-dag: & adparitor Manbotte apud Julios & Montanos. in d, Ordn. de! gericbtl. proc. in lehenfachen. c. 17. pr. Ubi dicitur, quod fi in eo loco juratusnuntius talis non fit, per duos pares curia reus vocari debeat. 2. Si reus fe fiftat, bonum factum; fi non, iterum per adparitorem vel duos vafallos vocatur, ut poft duas hebdomadas proefens fit, & fi tune non venerit, tertio pari modo, quó antea, "vocatur, ut conftituta die libello exhibendo interfit eique refpondeat. d. c. 17. g. nach vorgemelten. Idem in Gelria fervatur moribus. Sande fik. Inffit. for. c. 40. lit. e. Merula, prax. civ. lib. 4. tit. 84- ci 3- n- 9- Fultejus, de judic. lib. 3. c 9. n. 16. [et Joan. IVamefius in confil'. civil. 97. n. 2.] 5. Arbitrio judicïs id linquunt Menocbius d. 1.' n. 14. Gilken. ad 1. 2. C de edendo. n. 7. Lmtad Deventer , Amptman van Colmjchate fffc. E. 1. D°. J. A.Eck Predicant te Amfterdam. 1. Mr. Otto van Eek Secretaris der Stad Thiel, Ontfanger Generaal over de 1 40. en andere Penningen, Collateral Succeff. en Tabak over het gehele Ouar- tier van Nymegen. 1. Mr. W. Engelen Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. t; Mr. H. Engelen Secretaris der Stad Nymegen. 4, P. van der Eyk Boekhandelaar te Leyden. F. 1. G. C. Falck J. U. Stud. 1. P. H. W. de la Fargue J. U. Stud, . Mr. J. F. Foclcens Advocaat Fijcaal der Stad Groningen. . J. P, Frantz J Ui Stud. . f. P. Frcé J. U. Stud. , J. Friefewyk Boekverkoper ie Deventer. G. . Mr. A. Gaymans Advocaat voor ka Hove van Gelderland. f". Mr. Galic Advocaat voor den Hete van Holland, Zeiand en Frieftand. ' 12. J. G. Garbe Boekhandelaar te Frankfort ci Main. 1. Mr. Abrah. van de Graaf Secretaris der Stad Harderwyk. 1. H.'Gelderman J. U. Stud. i. Mr. J. Gordon Advocaat voor den Hove van Gelderland. H. ;. Mr. P. van Hamel Burgemeeftcr dei Stad Arnhem. 1. J. H. van Thye Hannes J U Stud. 1. Mr. B. van Haffelt Burgemeeftcr der Stad Zutphen. I. Mr. J. C. van Haffelt Burgemeejterm Stad Zutphen. è, Mr. D. G. C. van Haffelt Contrarcl- leur van de Convoyen en Lieerden tt Zutphen. 1. Mr. ). C. Copes van Haffelt Momber des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. f» G. van Haffelt Ritmeefter in deEfquadrons Cauallerie van den Generaal Major Bami van Eek ten dienft even den Staat. i. W. B. van Haffelt Ritmeefter in het Regiment Cavallerie van den Generaal Major Gr ave van Rechter en ten dieftfte van den Staat. 1. Mr. Joh. Alex. van Haffelt Advocaat voor den Hove van Gelderland. I. J. C. van Haffelt ILitt. Studioji. 1. G. van Haffelt £ Zoons van de Heer j Uitgever. i. Carel van Hees J. U. Dr. 1. Mr. H. van den Heuvel Griffier | Hovcs van Utrecht. I. Mr. T'H oen Fifcaal in den Hove van Holland, Zeiand en Vr ie fland. 10. B. C. Hofman Boekhandelaar te Ckvi< 1. M. f logen dyck J. U. Stud. 1. Mr J. W. van' Hoogflraten Raadsheer in den Hove van Holland, Zeeland en V-rie fland. I. Mr J. Nanning van der Hoop Burgemeeftcr der Stad Arnhem.  der HEEREN INTEKENAREN* %. A J. van Hoorn Boekhandelaar te Zutphen. De refpeétive Hoven. t. Haar Ed. Mogende de Heer en Raden des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. i. De Ed. Mogende Heer en van den Hogen Raode in Holland. i. Het Hof Provinciaal van Friejland. i. Jacobus Huysman Boekverkoper te Ter Goes. i. Mr. Joh. Georg. Hvmmen Regerings Raad te Cleve. I. [. Mr. J. Jongbloet Advocaat voor den Hove van Gelderland. K. . Mr. Jeron. Karfieboom In den Ouden Raad en oud Burgemeeftcr van Dordrecht , thans Gedeputeerde in het Collegie der Hoog Mog. Heeren Staten Generaal in 's Hage. i. Johannes Krak J. U. Stud. i. Mr. G. D. van der Keeflel Profejfor in de Regten te Groningen. r. Mr. J. G. Keifer Lieutenant of Prefident van het Hof van ffuflitie van de Stad Groningen en Ommelanden. L. :. J. D. van Laren J. U. Stud. i. Mr. Joh. Did. van Leeuwen Advocaat te Thiel. i. Mr. A. van Lom Practifer end Advocaat te Gorinchem. 4.. S. en J. Lugtmans Boekverkopers te Leyden. M. ii J. D. van Marle J. U. Stud. 1. Mr. P. E. Martens Raadsheer in den Edelen Hove van Utrecht. i. Mr. Wilhelmus SertoriusMeiling Advocaat te Zutphen. 6 F. W. van Metternich Boekhandelaar te Ceulen. 1. P. van Meurs J. U. Stud. i. Mr. F. a Meynsma Advocaat te Amfterdam. i. J. Moojen Stad en Academie Drukker . en Boekhandelaar te Harder-ivyk. i. J. Morrees J. U. Stud. i. Francis Muller Boekverkoper té Nirrtwegen. N. r. R. H. Nahuys J U. Stud. te Utrecht. i. Mr. Jeronimus Nokhenius Secretaris ter Ouden Amftel. O. i. Mr. H. Oofterdyk Janfz. Advocaat en Canonik van de St. Pieters Kerk te Utrecht. r. Alb. Wilh. van Oldenbarneveld J. IL Stud. i. Mr. J. R* Op tenNoorth Secretaris der Stad Arnhem. P. i. A. van Paddenburg Boekverkoper te Utrecht. i. Jacob Palier Boekhandelaar in 'i Bofch. 1. J. A. Pelt J, U. Stud. 2. Cornelis de Pekker Boekverkoper te Leyden. t. A. Pit Junior J. U. Stud. ï. Mr. Bemard Gutberleth. Pleghsr Advocaat te Zutphen. li Mr. Everwyn Henrick van der Poel Secretaris der Stad Vollenhoven. X. Mr. P. Putman Griffier van de Heeren van de Ridderfchap van de Provincie van Overyffel. R. • x. Mr. B. H. Rauwerts Ontfanger der Verpondingen en Commis van 's Lands Magazyn te Zutphen. X. J. van Rees J. U. Stud. i. Mr. S. Rinck Advocaat te Thiel. i. S. Ripperda J. U. Stud. i. Mr. J. L. van Romondt Secretaris van den Gerichte der Stad Utrecht. 1. Mr. Joh. Mich. Roukens Oud Sche¬ pen en Raad der Stad Nymegen. li Mr. J. G. C. Rucker Profejfor Juris te Utrecht. S. x. J. de Salis Major van het Regiment Grifons van den Collonel Schmid. 2. M. Salmons Boekhandelaar te Zalthom- mel. i. Mr. J. C. Santvoort Griffier der Stad 'i Èofch &c. i. Mr.  NAAMLYST ulil HEEREN INTEKENAREN. i. Mr. Ifacq Schluyter Advocaat te Zutphen. i. Mr. Gooswyn Schluyter Gerecht sSchryver des Scbout-Ampts Zutphen. i. Mr. Schraffërt Advocaat voor den Hove van Gelderland. i. Mr. Jooii Schomaker Advocaat Fifcaal van de Finantien des Graaffchaps Zutphen, Droffaardder Stad en Heerlykheid Borculo. i. Mr. P. C.Schomaker Ordinaris Raad in den Hove des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. i. Mr. Herman S chomaker Secretaris der Stad Zutphen. i. Mr. Wolter StatiusSchomaker Advocaat te Zutphen. i. J. Schomaker J. U. Stud. 3. J. van Schoonhoven Roekverkoper te Utrecht. 1. M. Sóls J. U. Stud. 1. De Hoog ÏVelgeb. HeerHeimichChriltian Baron van Senkenberg , Zyn Keizerlyke Majefteits ncerkelyke Ryks Hofraad tfc. tfc. tfc. te Weenen. 1. Mr. Rudolf Staring Stadholder van bet Scholt-Ampt Zutpben. 1. Mr. van Staveren Advocaat voor den Hove van Holland, Zeeland en Vriesland. 1. De Hoog Welgéb. Heer Baron de Vos van Steemvyk J. U. Stud. 1. D. J. blotsboo J. TJ. Candidatus. I. J. F. Staatman Boekhandelaar in 's Hage. 1. Mr. I. Sweers Hoofd-Ojficier der Stad Amflcrdam. T. I. Mr. J. van Tatenhove Advocaat en Notaris te Amfterdam. 1. Mr. T. Tiddens Advocaat te Groningen. r. Mr. Joan Hendrik Tobias Oudfte Secretaris der Stad Zwol. 1. Mr. C. H. Trotz Prof effor in de Rechten fUtrecbt. i. Mr. G. Tulleken Burgemeefter der Stad Arnhem. 1. Chriflianus Tyken J. U. Candidatus. GER tl | U. 1 1. Mr. G. Umhgrove Burgemeeftcr in Stad Arnhem. V. 1. Jacobus van Vaafcn jCtus Rotterd. 8 in tertia Schola Erasmiana Pneccptor. 1. Mr. A. O. F. Bomblee Vatebender Advocaat voor den Hove van Gelderland. 1. Mr J. C. Vatebender Secretaris der Stad en Landfchryver des Scholtampts [ Lochem. [ 1. H. Vermeulen J. U. Stud. 1 I. Mr. H. van Vianen Raad Ordinaris in den Hove van Utrecht. 1. W. P. VilTcher T. U. Stud. 1. De Hoog migeh. Heer en Mr. A. Baron de Villattes, Raadsheer in den Hove van Holland, Zeeland en Vriesland. 1. Mr. Anthony Tan de Vlieger Schepen en Raad der Hoofdftad 's Bofch, mitsgaders Ordinaris Leenman der Leen en Tolkamer van gem. Stad en Mcyerye vati dien. 1. Mr. J. van Vliet Canunnik in 't CaHttd van S. Jan. 1. J. van Vliet T. TJ. Stud. 1. Mr. W. Veriïeeg te Utrecht. t. Mr. Wachtendorf Secretaris der Stad Utrecht. x. E. de Weert Rentmeefter mn Zyn Doorlugtige Hoogheid den Heer e Pritice Erfftadhouder te Steenbergen 1. Mr. H. A. Welmers Advocaat en Auditeur Militair te Zutphen r. Mr. P. WeiTeling Prof effor in de HiJtorien te Utrecht. t. Mr. Joh. Ant. van Wevelinkhoven' Penningmeefter %an den Zuydbollandfeben Polder en 't N. Land van Altena tfc. r. J. de Wit Haganams T. U. Stud. I. H. Wolters Ordinaris Gedeputeerde ter Vergaderinge van Haar Hoog Mogende wegens Stad en Lande 1. JurTr. J. II. van Wyk Boekverkoopfln te Deventer.  \ GERHARDI FELTMANNI. J. U. D. TRACTATUS TITULIS H O N O R U M»' DUOBUS LIBRIS ABSOLUTUS.   1LLUSTR' & POTENTISS. GRONINGSE & OMLANDI/E O # D ƒ A? *7 DEPUTATIS Viris ïlluftribus 3 generofijf. nobilijf. atque amplijfimis. ^ê^SSSSA Um adolefcentuïus civili difciplina operam darem atWéÊSÈÊk 4ue *d fiu^um non tantum confragofum fed £s? in4 ^Sf^S p'wüs varium eje deprebenderem, in quo nemo feW$«*bÊ^ ^ter verfaretur , qui non biftoria qua novae qua zmÊ^m^êM pifca peritid ejfet infrudus, auÜm'es qui gentium müonumque res gefias non unius populi fed generis Cbri/liand lingud multiplice, memorie nobis prodiderunt, in manus cepi, ex quibus etiam in ex ter is locis vivens, omnia qua ad jus privatum juxtct publicum atque ad civilem prudentiam pertinere videbantur, excerpebam cj? ea qu& memoratu digna audieram, annotabam, eaque mihi ad fubfidium memoria quafi quoddam literarium penus rcconde- A 2 bam: D. jOHANNI MEYNARDI. D. RENEKE BUSCH, JCto. in Wefterdeel-Lai^ewolt; Hummerzee & Efinge Toparchae,. D. FRANCISCO F. N. JUNIO, JCto, Reip. Groning. Senatori, antea Academie hujus Antecefiori celeberrimo. D. NICOLAO van BORCK, tot Lopperfum, Wirdum & in de Vierbuyren , tot Godlinfe nobili Toparchae. D. ADOLPH. FRIDERICO 5CHERFF. in de Vierbuyren nobili Toparchae. D. WICHERO WICHERS. JJirontm eliam Nobilijf. & Confultijf. bigae Laudatiff. Ordinibm nec non Deputatis ab Arcanis & Epiftolis. D.EGBERTO CLANT, vanNyeftein, tor Sandweer , Oldenzyl, Oofternylant, Rottum & Eelswert &c. nobili Toparchae. D. WILHELMO ALBERDA , op 't Zant y Leermes , Eennm, Zeerype, Eeftrum ten Poft & in de Vierbuyren nobili Toparchae. D. GISB. HERMANNO RIPPERDA, Domino in Oofterwytwert & annexis pagis. D. DUYRT ELAMA, op Allersma tot Efinge, Feerwert, Grootegaffc & l Docfum Toparchae, Judici cataracla\ rum hereditario van Efinge & Harde| weer.  4 DEDICATIO. ham: ut quando ufus.veniffetM rei, cujusme fortè repens obfak tenmffet, 6? libri, ex quibus eam fumpjeram, non adefiènt, facilè ad quodvis jurisgentium aut pubhci argumentum inde mihi inventu atque depromptu foret, fimul etiam olim dijcipuli quod imiturcnis haberent. Cum enim d prima adolefcmtid aquales & populares tm cathedra Academica defiinaremt, nil eorum unquam pratermijl qua adformandos adolefcentum animos facere videbantur, ne fi antiqua tantum aut diffidlcs nugas aliquando ipfis proponerem b3 eorum ingenium deler e mciperem, folus in fcbolis relinquerer. Non fefellit augurium aquales tune mees nunc principibus permixtos vin atque in fummis dignitatibus pofiios, nec me meafpes: anno enim uno 8? vicefimo mea atatis profejfor juris fui defignatus 6? cum iterum per Gallos ambulare defiijjem altero duo & vicefimo cathedu admotus ad hanc ufque tempeftatem publicè non tantum jed 6? in htenti jus privatum nec non publicttm interpretando occupatijfmm'femper fui & frequenter de ratione fiudiorum fieveriorum, quodque iter pergerent, interrogatus fui ab adolefcentibus artibus honefiis copiofis & inter quos non pauci ad clarijjima quoque vuerunt. His mom Jlraroi viam quam ipfe diligenter tetfW, cumque fiagitarent fapkts ui fpècimen aliquod eawem, ex cujus pertradione mielligerent, quemadmodum obfervata illa ad eas res quas in ufu habemus, transferri pojfint, non magis commodum mihi occurrebat argumentum quam illud de Titulis bonorum. Latebat enim mihi alios ex infiituto de eo egiffè, nec enim Hozpingii liber de infignibus, in quo multa de hac re quoque tradita funt, mihi vifius fuit, nifi cum jam res omnes in unum eoegiffem. Seldenum quodadtinet de illo nil audiveram nec fando aut legendo quidquam de co intellexeram, fed ante annum & quod excurrit, cum hic meus liber maximam partem typis effet defcriptus , in Vejlofalis agens ab inclyto, Hammonenfis Scbola illuftris Jjodore Theologo accept, memoratum audorem opus de ifto argumento literis confgnaffe: qua de re cum follicitus effent, coepi apud alios, cum rediijjem domum, de ed quoque inquirere. Confirmntum id mihi tune fuit per alium rerum hominumque apud Brit annos gnarum, etiamque id perfpexi ex Bozcleri viri Cl. notitid Imperii: ejus autem fcriptoris injpedio mihi non obtigit nifi fero $ cum jam ad finem effet ferè perdudus meus liber. Lubens fateof quod ex iflius viri maximis fapientia incrementis ornati dióïis plurimos potwjfem carpere flor es, quos adfperfiffem huic meo opufculo, ab eo vulgando tamen non magis me deterruijfet quam Heepingius aut Hars dor ferus aut Mofiartius Amftelodamenfium reip. olim ab epillolis. Nam ficuti hi pofiremi tantum formulas titidorum vertui-  DEDICA'TIO. j fermone, nobis memorik prodiderunt 6? ^ «o» indicem eorum qua apud alios legerat non adjetlis ex proprii ingenü viribus argumentis nobis exbibm, fic Seldenus, non nifi titulorum hifionam vernaculd Britonum lingud contexuit Meus autem lahor eft de jure titulorum, quare apud mites 8? candidos lettor es atque aquos rerum alienarum arbitros vernam impetrabo quod de titulis ediffertaverim quatenus adftatum juredkialem fpettant. Non ignoro qudfiones bujus argumenti altiffima eruètiom effe digniffimas, fidfiripfi hac , cum mea vita effet, ut mihi requies in labore, in mifiena curisque folatium effet, non mirum ergofiin diutino ifto 6? perpetuö languore memoria & judicium langueant alibi atque vacillent. ^ Hoe autem opuficulum vobis Patres conferipti & viri amplifftmi, dicare aufus fui, quod augufta hujus provinciae, Ordinum, d quibus tot tantique tituli mortalibus tribuuntur, fitis Legati atque arcanorum participes, etiamque ut grati mei erga vos viri reip. principes, monumentum publicum exfiaret. Valete Optimates Optimi 6? uti facitis falutem publicam juvate conftanter & feliciter? E Mufaw dk XIX. Septembr. cid. ioc. lxxi. VESTER Devotifiimus GE RH. FELTMAN A 3 VIR O  V I R O Ampliffïmo & Confultijfimo D. GERHARDO FELTMANNO, GER- J. U. D. & in illuftr i Illuftr. & prsepot. Groningae & Omlandiae DD. Ordinum Academia. AnteceiTori primario Cum eruditijfimum de Titulis Honoribus librum publici faceret juris. (^Kjid titulos Feltmanne doces, oftendis honor es, Qui dives titulis, nullus eges titulis; Quem laudum comitantur opes, comitantur honoresc? Cuique novus paiTim crefcit honoris honos. Dum volupe eft juvenesque virosque fenesque docere^ Ceu libet hic cahmo, ceu Jibet ore loqui: Dum volupe eil: ridere meros almolque legijlas, Intima queis legum non penetrare licet; Quos nemo Myftas, nemo quos dicat Epoptas,. Nec quibus in primo Iimine vila Themis; Quin magis eil 'mvilk Themis, invifa Minerva Quos dicas titulis pofïè carere luis. At te, qui Dices penetras penetralia, ferv et Non montura dies, non moriturus honos. Franciscus F. N. Junius J. U. D. olim Antecefjor nunc Reipubl. Groninganmf Senator*  GERHARDl FELTMANNI J. C. TRACTATUS D E T I T U L I 5 H O N O R U M. C A P U T I. j Iniagatur unde Titulus dicatur, & quid bic ea vox fignifwt. tus üt Ebrcei juris atque fermonis callen:iflimus Petr. GregoriusTholos. derepubl. lib. 12. c. 15.11. 6. 4.. Non autem tantum figna ejufmodi ad quse etiam fufpenfa hsedera, tanquam vini venalis titulis notiffimus, referri meretur, appellabantur tituli, fed & verba pauca, ex quorum intuitu res cognofci citö poterat, eo nomine veniebant. Tazit. 1. Anal. 8. ut legum latarum tituli: ^ua ratione accidit, ut capitis feu parus alicujus libri kmy^ctcp^ vocaretur titulus, quod brevi di&ionis compendio illud complecferetur , quid in ea codicis parte continereter. /. 2. ff. cle Statu hom. I. 1. pr. ff. de reb. cred. 5. Ex hoe inlfituto prifco & illud flurit, ut fornices & meretricularum celluae titulis inferiberentur , quo impurus misque eorum adfpe&u fcire poffet, qua? in illis laterent quantumque mererent. Leno apud Appollon. Tirium : Ancilla exornetur, fcribatur ei titulus: Oidcunque Tarfiam defioraverit, mediam libram dahit, poftea populo patebit ad ftngulos folidos. Nequitiarum magifler non femel fic utitur eo verbo in Satyr. Ait enim, video quosdam inter titulos fpatiantes: atque iterum; fub eodem titulo: 6. Servis quoque venalibus ex edicfo iEdilium titulus ad peélus impingebatur, at ejus intuitu feiretur, qui qualesque efent. Petron. d. Satyr, venalitium titulis )iïium: Seneca epiji. 47. Stare ante Urnen Calli • I. ^5wp||SJ? Itulus dickur k tuendo, non Ê^Ê quidem dl notione; qua tueri f|§|j fef eft idem quod defendere, fed •> longè alia, qua tueri ufurpatur pro intueri. Nam uti Romanorum Docf iifimus lib. 6. de L. L. tradit; tueri duo fignificat, unum ab adfpectu, unde eft illud, tueor fenex proh Jupiter! Ergö tueri hic eft videre, uti id ex Virgilio & Pacuvio exponit. Non : Marcellus de propr.ferm. lat. cap. 4. §. 498. _ 2. Hanc ob caufam olim ftatuis ad vias pofitis affixa figna, quae iter viatoribus monftrarent, tituli appellari coeperunt, quod iter facientes eorum intuitu ilicó mtelligerent, qua eundum effet. Hos titulos adhuc hodiè in Germania inferiore referunt manus ex ligno facfae poftibus ruri juxta bivia aut trivia adfi- xae, quae viam indicant. 3. His quoque confequens eft, quod lapides eos, quos codex facer ab anti- quiffimis Ebreeis memoriae conférvandae ergö pofitos commemorat, Genef. 28:18. ffofuce 22. tf 1 Reg. 7: 12. nec non fo. J'ucë 24: 26. recfihlmè titulos interpreta-  S FE L T M ANNI TRACTATUS Callifti Dominum fuum vidi tff eum qui illi impegerat titulum: Lipfius in not, ad d. ep- 4?- , 7. Superindicfio , per quam populo ; exponebatur caufa, cur reus poena ah- j qua plefteretur, etiam non tantum prae- j conis voce, uti docet Cujac. 8. obferv. 7. & 13- obf. 3. fed quoque titulo fieri t pierumque folebat. Sueton. Domit.c. 10. Patremfam,quod Tbr ecefamirmilloni parem, muncrario imparem dixerat , detrallum e j fpeÜaculis in arenam, canibus objecit cum hoe titulo : Impie locutusparmularius. Idem Tranquill. Caligula c. 23. Roma publico epelofervum, ob detraftam leeïis argenteam laminam, carnifici confeftim tradidit, ut manibus abfeiffis, atque ante pettus a collo pendentibus, pracedente titulo, qui caufam pcena indicant, per ccetus epulantiwn circumduceretur. Laevin. Torrentius vir juris & non tam verborum quam rerum antiquarum fcientia perpoiitus idem obfervavit, uti didici ex ejus comment. ad Sueton. Calig. c. 24. Servatori mundi ti- | tulum quoque fuperindicfurn novimus ex Evangelio Matthaei. c. 27. 37. 8. Infcriptos quoque fepulchris fuiffe titulos , vel ex uno Seneca de brevit. vita. cl 19. difcimus. Qui fcribit: mifera fubiü cogitatio, ipfos laborajfe in titulum fepidchri. Plura loca qui defiderat, is adeat Kirchman. virum Cl. qui alia congeffit defunerib. Rom. lib. 3. c. 19. _ 9. Qua tralatione faftum, ut omnis feneris inferiptiones tituli dicerentur. aclant. 1. divin. inftit. tl. hiftorïamcontexuit ex titulis & inferiptionibus facris: Ovid. 1. amor. 13. Adjiciam titulum, Servata Nafo Corinna: Tu modo fac titulo muneribusque locum. tb. Et cum laudes resque bené atque profperé geffcas titulus five inferiptio contineret, pro honore, dignitate atque bono elogio ea vox ufurpara fuit, uti didici ex Suetonio Domit. c. 23. noviffimi eradendos ubique titulos abokndamque omriem memoriam. Caligula. c. 34. ut reftitui falvis titulis non valuerint: Ovid, faftor. lib. 2. At tua profequimur Studiofo petlore, Caf ar, Nomina per titulos ingredimurque tuos ix. Hinc titulus, quo quid laudatur cenfetur vel a;ifimatur, uti interpres el Gronovius vir celeberr. ad Senec. fuafor 6. Turturet. de nobil. gentil. lib. 2. c. 0 cff generaliter pro hominis qualitate po nitur iftud verbum. Phaedrus fab. lib. 5 Procem. Nam fi qids talis etiam eft tituli 1 12. Atque haec ligmncatio ad imtitu* \ tum noftrum pertinet. Neque enim hic de titulis voce forenfi nec tamen novi fic dief is, Jufiinus hiftor. lib. 5. c. 1. Cf erat hic quidem titulus cumGraciscoeunë: five de caufis vel jufta; ab afienationisvel poffëihonis, aliisque rebus tituli appellatione venientibus atque enarratis Hoepingio de jure infign. c. 22. n. 17. cff Jq. mihi erit fermo, fed agere inftitui de titulis honorum, uti eos appellat Joh. Jacob. Speidel. Sylloge O CJ. d. verb. 13. Sed ahnon reéhus ergo titulus venit a Graeco n'tiv? Honor namque eft titulus idem & inde npt honor, & wit titus atque titulus honoratus »tixos non honoratus. Hoe placuit Jul. Ceef. Scali- ! gero I. Poet. 9. Becmanno de origin. ! lat. ling. lit. T. verb. titulus. Voif o in | etymol. d. voc. titulus. 14. Et cum honor titulo defendatur, hinc titu/um a tuendo id eft defendendo, defcendere Varro fcripfit memoratus. b. c. 1. w. I. Qui etiam ait milites olim titulos appellatos quod patriam tuerentur , I pari ratione qua alibi adhuc Scbutzen vel Landfcbutzen, magis communiter tamen | Krieger a Kriegen ik capiendo, appellari j folent arg. J. 17. /. de R. D. I 15. Reperio quidem ita fentire hodiè alios veluti Lazium lib. 9. com. reip. Rom. c. I. Turturet. lib. 2. de nobil. gentil. c. 9. p. 106. cff feq. Ludov. de la Cerda ad Virgil. JEneid. lib. 3. carm. 545.mwof. Iatque inde facerdotum amiftum tituli nomine veniiTs tradiderunt Turneb. 26. adverfar. 10. Pier Hieroglyph. lib. 41. cap. de titulo. Sigon. de nom. Rom. c. 5. Hoeping, d. c. 2,2,. §. 1. n. 13. 16. Non tamen patior mihi impopi, ' radicem hujus rei in fundo Graecanico originem habere, licet acutè & labore haut inglorio mihique ad argumentum inde trahendum oportuno, eam, laudati auótores inueftigaverint, ne que etiam a defendendo titulum nifi per allufionem dicfum effe eredam idque ex progreüii rerum a me hoe cap. 1. n. l. & feq. notatarum, obfervare datur. C A P U T II. ■ Examinatur, quid honor is appellations vê niat in inferiptione hujus libri? 1. VOcabulo honoris, quid in inferiptione veniat, paucis expediam. Eft autem illud  De TITULIS H O N O R U M.' $ illud tractum vel .ab £vw five Sm/*' id ett. juvo s profum: ab precium, merx, quod eft ab wtïS-cu mrcari, emere: unde qui in honore eft, is quogue in precio effe dicitur. Gerh. Joan. Voiïms etymol. lit. ff. verb. honor. 2. Non miram, G honorem pro cuitura & obkrvmtiA ergo dixerint non. modo latinas/iDguJBConcütores, utiegregiorum te/fr'nioniorum fylva probat Non. Marcellus depropr. ferm. lat. lib. 4. §.231. fed & JC}i veteres; quod plena manu tradit Guil. Forner, x.feMtion. 19. 3. Quapropter recfè honor definitur, extemum fignum beneficce opinionis, quod exhibetur viro bono tanquam prcemium virtutis, ut alii illius exemplo ad virtutemincitentur: uti ex fummae civilis iapientiae P/iilofopho Ariftotele docet Franco Burgersdic. ethic. c. 2. §. 16. 4. Hic honor pro fundaménto habet interiorem cogitationem potentiae & bonitatis alicujus & in opinione poteftatis confiftit, Thom. Hobbes Leviath. part. 1. cap. 10. ci? part. 2. cap. 31. ^ 5. Verus tarnen hic tantum eft fipecfata politica non autem ethica. Haec enim vult ut perfonae merita ei refpondeant. Baco Verulamius fermon. fidei. c. 53. Plinius lib. 7. epiftol. ad Montanum, de PalJante liberto fcribit ; Equidem nunquam fum mkdtus, qua fcépius afortund qudm a judice proficifcerentur, maximè tamen hic me titulus admonuit, quam effent inimica cff inepta, quee interdum in hoe ccenum in j has for des abjicerentur , qua denique ille furcifer cff recipere aufus efi cff recufa- j re. <5. Quanquam fi verum amemus, ifta honoris acceptio, qua refertur ad moralem difciplinam, philofophise potius fit contemplativae quam activae, quippe cum per hanc erudiamur ex opinione poteftatis , honorem tribui, uti vel inde experimur, quöd multi honorentur, qui non amantur , & contra. Steph. Guazzus ' de converf. civ. lib. 1. p. mihi. 87. 7. Ab effect u itaque optimè honorem dixit elfe nihil aliud Mich. de Montaigne %. des Effais 16. quam judicium favorabel quod alter de nobis fert. 8. Quae quidem defcriptio eleganter nobis aperit fontem titulorum a parté ante fic diêtorum feu honoratorum epithetorum, plerumque enim ea metiri folemus ex seftimatione virtutis, quam opinione conc'epimus. Montaigne 2. des Effais 7. 0. Sed cum poteftas hominis preecipua quoque praeterea fit honoris caufa, hinc fluxit ut metonymica locutione effeóU pro causa, poteftas & munus cum imperio aut dignitate conjuncfum honor appelletur. y. 7. I de I. N. & G. & C. c. 9. X. de probat. ibique Mynfing. n. 4. 10. Pofterior haec fignificatio parit titulos h parte poft, quos aeque ac eos ci parte ante dici titulos honorum & vernaculè Ehrentitulen jam cuilibet opinor conftare. Nam ehr & ehre five honor etiam. hodiè jurifdictionem fign'mcat. Befold. p. ft. confil. Tubim. 118. n. n.&Tbe* faur. pratt. lit. E. n. 12. ibique addit. ClIUT III. Tituli definitie ab aliis tradita examinatur3 & nova fubftituitur atque explicatur. ï. POft verborum originem indagatam atlufionefque traditas, de rei definitione agendum. Petrus Gregorii Tholos lib. 1. Syntagm. jur. c. 13. n. 27. dicit quod titulus fit inferiptio vel compendiaria Jignificatio & Jigmtm majus aliquid demonftrans: fubjicitque ad omnes tituli figni- )ficationes eam definitionem polfe referri. 2. Verum cum titulus fit ex numero earum vocum, quae ambiguum habent intelleólum & homonymss audiunt, quarum nomen, quidem commune fed definhtio diverfa, uti ex Ariftotele in contrarium recfè difputat Theod. Hoepingus, | ideö id rejicit in d. trafo. cap. 12. f. 1. ri. 23. 3. Ipfe autem d. c. 22. it. 19. fcribit; quod titulus fit, qui ad cujufque gradus* excellentiam exprimendam digniori vocabulo pro dignitate ufurpatur: five titulos dicimus, per quos magiftratuum gradus digni' tatis tff imperia defignantur : adducitque Turturet. d. trati. lib. 9. c. 9. Schard.Lexic. verb. titulus. Guid. Panciroll. 1. var. lelt. 1. pr 4. Pofterius fubfiflere nequit, quia non tantum magiftratibus fed privatis quoque perfonis tituli tribuuntur. De» prehenditur & cum priore in eo vitio ? quod legibus definitiones haut conveniens fit, fed rudem tantum defcriptionem contineat. 5. Sequatur ergo alia definitio tradita a Sam. Pufendorfio viro Cl. qui lib. 1. Elem. jurifpr. univ. def. 6. inquit; Titulus eft attributum meirak, quo'defignantur B diff \ jignificatio & Jigmtm majus aliquid demon- I earum vocum, quee ambiguum habent in- / teuectum peclare id (2) ad privatum rerum dominiwn , ab eo ad jus provincia? in focietate fundatum haut firmum trahi poffe argumentum. Maximè cum privatis rerum proprietas farta teóta manferit ac ita fatisfa6tum Pomponio in d. L 20. 10. Pomponium ipfum (3) aliud infinuare, cum inquit publicatur enim ille ager, qui ex hoftibus captus fit : Jam verö reip. forma per Hilpanos mutata, interiiffe jus titulumque provinciae foederatae. arg. I. 9. §. 3. ff. ad exhibend. Atque ideo Drenthiam ut rem hoftium publicari non minus quam Brabantiaeque Flandrieeque partes Belgico additas imperio. arg. d. 1. 20. 1. 11. In publicis caufis ex jure antiquo poffeflionem non effe decernendam, fed cum Periandro dicendum, uti quisque quid obtineret, ita poffideret, poft iErodium Zouchaeus Jur. fecial. p. 2. fect. } 3- ?• ö. ji 12. Ipfos Drenthinos jam tiudum fibi j hoe jas abrogaife, quöd non titulo pro- ' vinciae fed territorii vernaculè Landfchap \ uii. A quo autem fignificatio vocis ab- 11 efl, ab eo effecf us rei removetur. I. 4. : C. de ferês. Nicol. Everardi Jun. f.J* conf. 41. n. 32. Wacker de majoratu. 3. I c. 28. 13- Vult. ad §. 14. J. de nupt. ri. 9. 13. In fingulos incolas publica utilita- < te rependi , fi Drenthia jure provinciae 1 non gaudeat. bic parci fumptibus & t nummis praeftandis iis, quifupremisBelgii foederati collegiis adferibi deberent;! i atque ita ipforum provincialium intereffe I. arcanumque imperii id non pati. arg. l j : 13. ff. de lib. cff poftbum. 14. Poten titïïmas caeteras provincias jam feptenario numero inclytas id non i tokraturas, mélius ergo facerent, fi j < fumtibus inanibns fe non vexarent, cüm obtinendi fpem non habeant, uti aitJC. I in ï. i'.jf. ae inoff. tefiam. 1 1 15. Dato DremHi* titulo provinciae, | i non tamen hinc feparatim fuffragii jus fi- j 1 bi vindicare pcffe magis quam Zutpha- , c menfes , qui provincia? nomine femper venerunt, nec tamen foli fed cum GeJris. fufTragium habent, ut Drenthini videantur cum Translfalanisjungendi, quorum tertiam partem olim conftituiife & inde nomen accepiffë nonnullis dicuntur. Phih Cluver. Ub. 3. German. antia. c. 12. pr. C K P U T VIIL Dignitatis titulis an ante vel poft fcriba* tur num referat ? x. SI ipfi reges aut principes in principio inftrumenti vel privilegium vel aliam rem continentis, titulum fua? dignitatis munerifve etiam ponant; tune intereffe an nomen eorum antecedat an autem id fequatur, traéfatum reperio apud Abbat. Panormit. in d. c. quoniam X. d. offic. jud. deleg. Qui dicit ejufmodi fcripturam debere incipere a nomine appellativo. 2. Hunc fecutus Anton. Capycius de* iif. Neapol. 121. n. 6. id illuftrans exemplo: videlicet Rex Alphonfus feu Ferdinandus, nou autem nomine proprio, vi» delicet Ferdinanius Rex: 3. Et licet id poftea rejicere videatur, tamen de Pontificibus tantum loquitur s dicitque eos folere aufpicari privilegia a propriis nominibus, fed de regenilad-» dit. 4. Quinimo d. decif. n. 5. tradit, re* ;em pacifcendo tune fucceffores obliga•e, fi nomine dignitatis five regio praeniffo nomini proprio contraxerit, non lutem fi fcriptura contineatur, Ferdinan-, dus Rex. 5. Quam docfrinam adeö abfurdam julico, ut vix abfurdior excogitari queat. >eges enim non verbis fed rebus impofise. I. 2- C. Commun. de legat. 6. Et ordo fcriptura? non attenditur. . 2. §. 6. ff. de vuig. cff pup. fub ft. §.34. I. de legat. Praefertim fi acfus alias fo•et nullus. Decius ad d. c. quoniam. n. ri. ibique Sylveft. Aldobrand. in not. 7. Quidque ftukius effet quam captioajaucupatione alicujus verbi eludereeum jul bona. fide tecum contraxit? arg. 1.1, '2. de for mul. fublat. 8. Non diftinguimus an in fine ufitata idjecfa fint verba fonder arg of lift vel gere-zdich und ohne gefehrde, per qua? doirfl malum abeffe promittitur ; Cl. Goeda?. de contrab. cff commü. Stipirf. c. 8, B 3 concl.  *4 ' FELTMANNÏ TRACT ATUS cmcl. ï. n. 26. Georg. Schuitzen ad Ut. Inft. ds attion. Ut. t. 9. Etiamfi enim doli mali abfuturi claufula expreffè adpofita non fit, in omni tamen actu & fermone femper cenfetur exceptus. L 60. §. 4. ff. mand. I. 62. \. fi. f. de contrah. emt. I. 12. ff. qua in fraud. cred. I. zo. $. I. ff. de Ub. leg. Celfus Bargalus de dolo lib. 2. divif. 3. n. j 21. Farinac. p. 1. fragm. crim. lit. D. n. 185. cif Jed- MunnozdeEfcobar.de vaiiöcin. adminiftrat. cap. 11. n. 24, 10. Quare ficuti privatus aequè ligat fuos heredes; fi de eo confeftum inftrumentum fic ajat j Ego Dottor N. N. quam fi habeatur Ego N. N. Doctor: Variè enim homines fcribunt & promifcuus eorum verborum efl ufus; arg. I. 22. §. 5. ff- qui teftament. fac. 11. Pari ratione & Rex tenebitur, etiamfi regius titulus nomini proprio praspoütusnonüt, fed illud fequatur. Nam in contraftibus jure privatorum utitur. Wefenbec. parat. ff. de L (ff I. n. 11. Treutler. 1. difput. 6. th. 7. lit. B. 11. Ut nil reticeam; contra eam Panormitani Abbatis Capyciique fententiam ftat ratio, quae fecretam gannit in aurem, ne principi aut regi liceat facere id, quod quis vitiabit agendo, quia princeps aequitatis terminus jurifque cuftos, ut fub ejus clypeo fideque publica decipi quemquam, non tantum amarum fed maximè 'iiefas effe putarem. arg. I. 1. C. de his qui ven. atat. impetr. Valer. Maxim. lib. 6. inemorab. cap. 6. pr. cff per tot. Hortens. Cavalcan. de brach. Reg. p. 2. n. 318. 1 13. Mittit nos Capycius ad Baldum 1. confil. 417. Sed nil ea de re invenïtur apud eum auftorem. Si ergö aliter fervetur in folo Capycii, dicam qua Neapoli fiunt, nil ad nos: quae verba in proverbium abieruntj arg. c. %. X.dedivort. uti cernis ex Bertachin. de gabell. p. 7. n. 26. Royz. decif. Lithuan. 5. n. 228. Pruckman. 2. confil. L n. 530. jure, mü cc nomina , qua? ïocieras yar* jwi»e>i & ar*Tf4xii peperit, titulos dicere velis, tituli noti; Qiiippe aliter tune orbe novo cceloque recenti Vivebant homines : 2. Sed eorum ufus manavit ex ee jure gentium, per quod difcreta? gentes®na condita fuerunt /. 5. ff. de Juft. & Jure. 3. Sic principio rerum gentiumnationumque Nimrodo ftatim titulus potentis venatoris inditusfuit; Genefi. 10. 9. atque tune unum, fpeftata. inter bonos moderatione , in reliquos imperium 'exercuiffe memorige prodidit Trogi epitomator bifior. lib. 1. cap. 1. 4. Novum quoque id haud effe vel commentitium, fed vetus & ab antiquitate repetitum inftitutum, ut tituli hominibus atque elogia fcribantur, vel ex eo adparet, quód primi & antiquiffimi generis humani Doctores, Poetas aliique temporis mytici conditores heroas fuos titulis nec non elogiis ornaverint. 5. Bonum faftum, meo fi fidemhabes arbitrio. Sublatis enim virtutum pra?miis etiam ipfae virtutes periturae ut minus decorae. Sed & refta ratio vult uc inter homines ordo aliquis fit. arg. I. 2. I 13. f. de 0.1. 6. Quamobrem licèt origo titulorum demum cceperit cum jure gentium feeundario, arg. d. I. 5. ff. de ff. cff J. attamen eorum adtributio & diflributio ad praecepta juris naturalis fecundarii& gentium primarii pertinet, uti poft Grotium & D. Avefanum in re alia docui in traU. de jure in re tff ad rem. c. 13. n. 8. t£ fa' ... 7. Hujus enim juris praeceptum elt, ut patria? pareamus. I. 2. ff. d. t. Jam verö patriae origo fuit nulla antequam jure gentium fecundario gentes effent difcretae. d. U 5. ff. eod. 8. Sequitur ergö non effe abfurdum> ut quid dicatur colleftum retrö ex prïceptis naturalibus, quod tamen non nifi ex jure gentium fecundario vigere cocpS' rit. arg. §.ƒ. Infi. eod. tit. ubi dixi in ff' cileg. ' . . 1 9. Ideö verö titulos Juris natura? vei gentium primarii rationibus imputare quoque malo, quöd ex illis fluxit honor I erga magiftratum. arg..d. I. 2. ibique^'1' ' ton. Vacca. Titulos autem honoris fignjj elfe fuperiore loco dixi. c. i.n. 10.0 11. C *.* C A P U T IX. Titidorum origo ccepit cum jure gentium fecundario , quanquam eorum diflributio ex pracepto naturali colletta. r. ORigo titulorum non eft ex jure natura? , eo enim omnes mortales fuere «quales. I. 32. ff. de R. L Neque eo  de titulis honorum: ibid. in comment. Quamobrem Ifrael pro titulo Jacobi habeo, Genef. 32. 18. Qui locus folus titulos licitos effe probat, ratio haec fubjicitur, nam ut principem te geris apud Angelos cff apud homines 5. Similiter CliTiftianus III. Rex Daniae ecclefiaften fibi titulos tribuentem objurgavit verbis; M Andrea anerudidm te, quomodo d peccatis homines abfolveredebeas ? in genua bic procido non tanquam Rex, fed mi/er peccator, mecum agas non ut fubjectus cum Rege, fed jicuti pater cüm filio, legatus Chrifti cum oviculis fibi commiffis, non appellor hic potentiffimus, fereniftmus, fed jimpliciter Chrifiianus. Strigen. p. 2. poft Domin. 21. poft. Trinit. Gockel. d. c. 1. n. 164. inft. 6. Neque hic tantum intra Principum regumque cenfum fland um. Nam & patruni noflrorum memoria, in clariffima quadam inferioris Germania) provincia repertus fuir vir ex gente inluftri, quoeque nobilitatem a multis feculis repetere poteft, & tamen tantae moderationisfuit atque modeftiae, ut iis qui illum tituli generqfl 6f praftrenui Domini, ei jure optimo debito, falutarent, dicere ïolitus effet , appellate me N. poft fagos, nam arx fplendidiffima quam inhabitabat, fagis genere arborum, quibus ea tellus abundat, cincfa erat. 7. Hoe tamen non ita intelleótum veJim ac fi hic nobilis abfque vituperio non potui/Iet fibi eum titulum vindicare. Id enim ei non minus ac Regibus memoratis licuiffet. Sed his omnibus infignia nomina onerofa vifa funt, uti jam olim C Ale- C a p u t XII. Exempla modeftorum principum qui vanos titulos fpreveru.it. I. LAudanda ergo eft modetia eorum ' priacipuiii qui titulos adfpenuti ta- -m, 1 j  j8 FELTMANNI TRACTATUS AJexandrum Severum, eum ei a fcnatu cumüiatim tituli defcrrentur, refiponfum meminit JEl. Lampridius in ejus rcitd: fubjiciens deinde, multo clarior vifus eft, ■alienis nominibus non receptis, qitum ft recepiffet, atque ex eo conftantiaacplena gravitaiis famam obtinuit. fee. part. 2. ft cl. 4. q. 2. Aliter adhuc Sprenger axüm. Stat. 23. narrat Gallis regem fibi titulum hfanv S. DionyfiïtAbuifie. 5. Cujus fiicceflbr Locovicus XP?, hodiernus Galliarum Rex felicifiinsusprster eum quem a Navarrae regno perpetuö fibi adferibit , aliquando pluribus titulis utitur. Nam in fcedere -icf 0 cum Helvetiis die 24. Septembr. 1663. habetur etiam Dux Mediolani, Cornes Jfta, Dcvünus Genua: Hujus pofterioris tituli etiam meminit Martin du Bellay livr. 3. des m moirés p. 104. 6. Audiamus autem quid in contrarium difputet. Petr. Gregorii, d. Ub. 6. cap. 11. n. 13. ubi fcribit ; Hoe unun laude dignum in Gallia: quod Reges unia nomine, Reges Franconm, folis liliaii'sinftgnibus fe.exornant. Neque enim titulos illos qua divifïonem continent, neque tcivitifa infignia, qua mixtionem piurium indicant , ad uném demum nobüitandam talent. Quod enim per fe fufficit non eget alterius acceffione. • 7. Merentur idGalliprofiteor, ut Jandis bonos iis tribuatur, quod vananominum haut curent. Lirnnae. addit. ad B. 4. de jure publ. cap. 6. n. 37. quam & Hifpanis adferibit Theod. Hoeping. h jure infign. c. 22. procem. n. 5. Non crederem nifi ipfe Lutetiae Parifiorum fepius vidiifem thefes dedicatas Galliarum monarchae tot gentium mtionunique domino, non alium, quam Regi quod effent inferipta», habuiffe titulum, & quoties tanti principis germano nuncupabantur , erat titulus Regts fratri. Dicata Cancellario viro, ducis, comitisque nec non aliis multis titulis illuftriffimo, non aliter inferibebantur quam PetroSeguitè regni Francia Cancellario: 8. Sed haec cb fpeéfant de quo prseff tus c. 13. n. 7. Alias pluribus & majo tibus & minoribus titulis uti permifiuö nec per hos officitur iftis /. 3. C. de & gnitat. lib. XII. tit. 1. 9. Quapropter pace Tholofani iftius JCti, viri castera omni Studiorum ge nere excultiflimi, dixero, non recfè eum expendiffe rationem , cur alii reces & principes tiun variis atque multis utantuf titulis. Ea enim haec eft; quod finguls provincia;, quas habent, fint fupremat, vulgo ftuveraines cum Gallis dicimus, neque una alteri fubdita , uti cc cuncii» Belgii tam Hifpanici quam liberi provinciis teftatur Eman. Meteranus part. 2. hiftor. Belg. lib. 20. fol. mibi. 24. col. iin fi. 10. Con- C a p rj t XIII. Titulis dignitatum & fingularum provin- ' ciarum uti licet. Fraiiciftus I. Gail. rex excufatus. Eurematicum proponitur, atque curalius de regis Galliarum titulo ediffertatur. 1. FOrtius dicere audeo, licere Regi vel Principi aut in alia dignitate pofito I viro titulos h parte poft & vel a munere j vel a provinciis etiam fingulatim enarxatis, defumptosufurpare, praefertimfiantiqui & recepti, per ea quae tradit Petr. Gregorii lib. 8. cap. 4. n. 4. Schneidewin. ad procem. Inft. n. 3. Voet. ad g. 1. eod. n. 1. 2. An ergö jure Caefar Carolus V. iiv rifus fuerit a Francifco I. Galliarum Rege , quod cum ad hunc fcripfiffet titulos Imperatorios aliosque gentis Auftriacae provinciarum indices fibi tribuifiet? Et an ideö meruerit, ut Gallus idem charta; fpatium impleretfcribendo: Francifcusl. Rex Gallia, Gallia, Gallia, Gallia &'c. atque fubjiceret ; unum fuum Gallia regnum fufficere omnibus Imperii provinciis domandis ? Facile cuivis obfervitare. 3. Non ut ideö, irafcamur acerbo ejus rei inventori cum Mich. Piccarto d. decacl. 4. obf. 4. Ex ipfis veterum & novorum hiftoricorum chartis cognofcere datur, quemadmodum animi eorum principum contra fe irritati fuerint, ut mirum non fit, fi humani quid paffiis Gallorum monarcha. arg. I. 38. g. 5. ff. aci L. Jul. de adult. 4. Scire etiam oportet Piccartum, feflivum valde principem fuiffe Francifcum J. Aliquando enim fe dixit Roy de France & de Goneft'e, quod in hoe loco, qui pagus eft Lutetiae vicinus, optimus co'quatur panus, quo quotidies regia refieitur, uti fiepè a Gallis id accepi in Galliis agens & fcribit Limna\ addit. ad lib. 4. de I. P. c. 6. n. 37. Hoe tamen contigiffe eo tempore, de quo fcribit Piccartus, video fentire Zoucha)um de jure  de TITULIS II O N O R V ip 10. Contra obfervatum hactenus inzuig Galliarum regis. Nam xegnum ex diftantibus conftare fciunt, ut ffovmciis pluribus non folutis, aeque ideö uni nomini fubjeftis, quare, nec rituhs earum provinciarum fed wtius corpons five regni Galliarum titulo uü iunt. arg. I. 30. pr. ƒƒ. de 11. Quod inA'tutum valdè quidem Gallici nominis dignitatem auget, novi tarnen cives licèt haut detrectent parere tan to regi, a quo optime defendi queun t, mêlent tamen jure fuo gentisque difcretas appellatione gaudere; Nam uti Ulpianus in l. 4. y. 5. de oJ/jc. proconf. in re fimili loquitur ; magni enim facient provinciaks, feryari fibi confuetudinem iftam & hujusmoii prarogativas, 12. Hoe ergö ii fecuti fuifiënt Galli facilius plures fibi fubjecifiênt homines non tam recufantes in didonem quam nomen Gallorum , extincfa omnis gentis proprhe gloria, tranfire. 13. Neque dubitandum Belgas eos, Anefios, Hannones, & Flandros intelligo, lubentius, admiffuros Galhcum imperium, fi patriis linquantur legibus & inftitutis, & in fingulis provinciis de re omni facra. & profana. fummum jus exerceatur , nec ullam ob caufam Gallicam aulam adire neceffe habeant. 14. Ut curanda non fit ratio Gregorii quod per fe fufficit non eget alterius acceffione: Largior ei, Galliarum regem ad fattigium tantse poteftatis evectum , ut is titulus fufficiat eumque totus fere obfervet orbis. 15. Negari tamen nequit eum alio forte indigere, ut facilorem viam fibi paret, qua eat aliquando ad fupremam Imperii Germanici dignitatem. Et fi ea tempeftate, cum pacis foedus Monafterii in Veftofalis icf um fuit, Galli judicaffent •fe alterius egere acceffione atque Alfatiam fui juris reliquiffent & ab ea Rex Galliarum quoque Ducis aut Landgravii titulum adoptaifet , in comitiis imperii feffionem atque fuffragium haberet plusque facere pollet è re fua. ió\ Prudenter valdè time egeruntSueci, qui jus quidem fuprema? provocationis, tribunali eam in rem Vismaria? condito, fibi vindicanmt, titulo tamen principis Imperii Pomeraniam citeriorem nec non Bremenfem & Verdenfem provinciam tenent. Infirum. pac. Ccefareo Suec, art. 10. per tot. 24. Octobr. 1648. 17. Summi rei haec eft, quod, five fpectemus Galliarum regni provincias veteres five novè eiadditas, difparitatis ra¬ tio manifefta adfit, cur ab illis titulos fi. bi hacfenus Rex Galliarum non adferipferit. Quod enim ad veteres adtinet, ea* plera?que habent fuos duces & Comités, qui earum titulos ex Regis voluntatefibi fidferibunt. 18. Ut longè abfurdum foret, fi Rex quoque ufurpare vellet titulos quos in fibi fubjeólos tranftulifiet. Adeö ut nop opus fit argumentari ex l. 19. $. 3. jf. de caftr. pee. ubi dicitur, quod duo eandem rem in folidum habere nequeant. Nec etiam necefie huc transferre Gallorum parcemiam, dmner cff retiner ne vaut. Confuet. Bitur. tit, 9. §. i. Boer. ad d. tit. 9. y- 2. glof. 1. Pyrrh. Augleberma? ad confuet. Aurel. tit. 13. cap. 7. glof.i. Bertrand. d'Argentrè ad confuet. Britan. art, 226. glojf. 1. n. 1. 19. Si novas provincias confideremus, earum purpuram infïgnibus Gallicis intextam iis cedere arbitrati. arg. z6. Inft. de rer. divif. I. 34. pr.ff. de contr ah. emt. Accedit quod fulgor liliorum aureorum, in lecum bufonum fubftitorum, ita intuentium oculos obccecat ut colo^ rem nequeas fecernere colore & ideö eas provincias incorporari coronae voluerunt. uti eft in Ipftr. Ccefar. Gallic. art. Pri1 toö quod fupremum. 24. Dtfofr. 1648. i 20. Abfurdum & fore crediderunt^ il ■j ea lilia in acceffionem viliffimae alicujus, ; fi cum tota Gallia conferatur, terra? cej derent; atque ideö contra rationem juris, per quam neceffe efi, ei rei cedi, quod fine illa elfe non poteft: Paulus in l. 23. §• 3-#- de R. V. provincia? cedunt liliis. arg. I. 9 §. 2. ff. de acq. rer. dom. §. 2-3. I. de R.D. ! C a p u t XIV. Infolentia privatorum in titulis damnatur h multis & unde ea orta, inquiritur? i. NÖrt tantum reges & principes fed & cunfti mortales ad eum vanitatis ■ gradum procefferunt, ut nunquam con- ■ tenti fua forte, majora appetant, &ina: nes a fe ipfis decepti plus fibi tribuant - quam habeant} uti audaéfer nimis loqui. tur pleniusque exfequitur in hoe argumento Petr. Gregorii d. c. 11. n. 1. Beyer- i linck. d. Vol, 7. lit. T. verb. titulus. 2. Privatorum quoque hominum luxuriam in titulis depinxit & a?qué acin jam ! c 2 fua  ao F EL T M ANNI TRACTATUS fua aetare de ea queftus Lancellot. Corrad. in tcmplo omn. judic. lib. i. c. i. §. 3. n. 8. in fi. verbis quae digna duxi hic mferere; Poftrcmo ait, licet in multis aliis oberrare tff in varios abufus incidere apua plerosque mitingat , illud tarnen fubjicere non indecens videtur emendatione dignum , quod fi ad compendium aliquid forfan non ■pertineat, reftè tamen fperare videatur aa inftitutionem morutn tff ornatum tff exactum ordinem rerum politicarum, quibus bene utendum fit: ham eo infeitice & ternerit atis deventum eft, ut abfque ullo dijcrimine perfonarum, fub titulis dignitatumalloquamur cff interpeilemus : cff fcribendo, indignos tff immeritos epitbetifque adeo claris decoramus ut nec principes aut duces bonorificentius interpellentur. 3. Idem autor in tract. de duello tff pace. part. 3. concluf. 77. fcribit, Expedit fcire dignitatum gradus tff ordines, qui tempeftate noftra apud aliquos fubvertimtur, ufque adeo ut appellentur illuftr es aliqui, vix clariffimi aut egregiinuncupandi, fatis imperite tff corrupte. 4. Quaeftus & de vana ea gloria Joh. Stümpnus cbron. Helvet, lib. fa. c. go. fol. 247. cffftq. qui oflendit, quemadmodum tituli in cuncfis hominum ordinibus creverint. Fecerunt quoque hoe alii, quibus difficile fuit fatyram non fcribere de eo pravo more. Hoeping. d. c. 22. §. 3. n. 151. tff feq. 5. Unum dabo, qui folus inftar amplidimi theatri erit. Joh. Balthafi Schuppium orat. de opin. p. 37. Ubi fe juris candidatum alloqui fingit verbis; Tibi, nqbiüffim Dn. Candidate propino. Quanquam credebat me hcec ferio animo tff nimis vere loqui titulos tamen hos ambitiofiffima modeftfd recufabat dicens: In jure noftro JCti quidem vocantur nobiles, 1. 2. §. ff. ff. de excufat. imo nobilijjimi. 1. 4. $. 1. in fi. ff. eod. Sed queefo tarnen, ne pudorem cff tenuitatis mea confeientiam oneres hac titulorum mole. Imo ajebam fis bono animo optime vir. Hac mea confuetudo eft. In titulis nunquam fum pareus, five quis Reverendus appellari vslit five formidandus, five vifibilis, fivefpeÜabilis. Domi mihi nafcuntur verba. Non ea innundinis Francofurtenfibus emo. Et crede mibi nulla re facilius impetrare poffum, quod volo , quam fpeciociffimis titulis. Ouid riks ? profeclö , qui vento pafci voluut, indigni funt alimento alio. Sed obfecro atque- obteftor veftram amplitudinem (ewer weittlaufftigkek) ne me prodat. Nam ft bomines noftri intüligerent} me non toto I peftcre profimdcre titulos, impoftcrum"omnes babéretn inclenuntijftmos. ] 6. Valdè convenienter poftcrioribusfis ! verbis majoris titulos ambitioforum homimm j tabacum, quod eorum fumus illis cibopo1 tuque gratior fit, appellavit Harsdcffer. in Scbawplatz Lift und Lebrreicher geifchiebt. append, idt. n. 182. 7. Confuetudo haec per quam majores tituli vigere coeperunt, Scabies appellatur a Dracone de orig. & jure patricior. lib. 3. fol. 225. n. 5. nec non Piccardo d. obf. 10. qui vix falis fatis repperiri poffe fcribit, quo ea defricetur. 8- Ei lege publica occurrendum duxcrunt Bojari, uti cernere eft apud Zorer. 2- Q.Q jm- J8. n. 5090. & curatiflimè Brabantis legem de titulis dedit eorum Princeps Ant. Anfelmo. Cod. Belg. verb. Edel. tff verb. Titulen : per tot. atque jam olim ea Imperatori Impcriique ordinibus curae Puit. Receff. Imperii ann. 1500. jdugufta vindelic. rubr. der Hauptman fol ohne Schaden, in fi. Cumque ejus mollitiei caufam ex noviffimo bello Germanico arecffat bpeidel. Specul. hiflor. jurid. pol. lit. T.n.41. ideö reformatione & reductione titulos egere ait narratque fuilfe, qui per Satyram diceret eos in ftatum reponendos effe, in quo ante amium hujus feculi XXIV. futrunt. C a r ut. XV. Indagatur origo ampliorum titulorum. Germani defenfi tff Belga lauèati; eorumque cff Galliarum regis arcana imperii. 1. NOn negaverim ego correÊtionem adhiberi pofle vel faltem modum ei rei poni debere , Speidelio tamen largiri nequeo occafione belli titulos tantum creviffe, fed originem mollis iftius juris referre malo ad Italos; nam diu ante ea tempora eo titulorum faftu laborarunt, uti adduéfo loco Lanccllotus Conradus teftis eft, & firmat Thom. Lanfius ff» confult. de princip. inter provinc. Europa. | orat. contra Italof.p. 721. cfffeq. atque Limnaeus de jure publ. lib. 4. cap. 6. n. 69. & feil. I 2. Hoe pèftilenti Italice Sydere orco | ex fuperiorum ambitionc & inferiorum adulatione, Hocping. d. c. 22. procem. 11. 4. afllata fuit omnis regio ei confinis at* I que ita migravit in aulam Caefaris inde 1 ferp-  de TITULIS HONORUM: 21 ferpfkad Germanos fuperiores, a quibus prono alveo ad inferioris Germamss incolas is mos derivatus eft. Vid Zorer. d. q. 18. n. 5083. 3- Hujus rei fortiiiJmumpraebet argumentum, quod quo magis ex Belgio in ipfa Germania; vifcera penetres eo majores contingant tibi tituli, adeo ut plebs non tantum Jrancofurti ad Moenum fed & Colonise Agripp. titulo dementia; five Ihr Gnaden ornet viatorem , qui aliter quam valgaxi vefte amicfus incedit. 4. Quid quod jam ante noviflimum bellum apud Germanos abierit in paroe- miam titulos nullo conftare precio Rutg. Rulandt. de commiffar. p. 1. Ub. 5. c. i. k. Ziegler. ad prax. Calv. §. Landfaj]ii. n. 200. Nolden de ftatu nobil.civil. c. 20. n. 79. ad quam quoque refpicitSatyricus memo- ratus c. 14. n. 5. 5. Ut ut autem contagio hic mos utendi majoribus titulis ad nospervenerit, fcire tamen nos oportet non omne quod contagiofum, effe ftatim perniciofum. Cum & ipfa fcabies tempore peftis falutaris fit, uti poft Bened. Plater. Joubert & Foreft. tradit Paul Zacchias OQ. medico-legal. Ub. 3. tit. 3. q. 2. n. 26?" 6. Putaverim ergo non peccaffe Au-' ftrios caeterosque Germanos omnes fi ad semulationem Italorum titulos auxerint, neque Belgas culpandos fed mage laudandos effe, fi ad exemplum vicinorum Germanorum ampliores adfeótent titulos, quod integra quxftione fequente planum faciam & intelligi poteft ex eo PJutarchi libro, quo de laude propria edifferit. i vulgus eos majores cenfebit atque nos contemnet. I 3. Inficias autem nemo iverit contempj tum fui tanquam peftem a principibus : praefertim viris, avertendum arg. I. 19. ff. de off. praf. Quamobrem & ha?c fcai bies titulorum eam in rem proderit fecundum dicfa c. 15. n. 5. 4. Qnare licèt vivendum fit moribus praeteriris, utendum tamen verbis praefentibus fuadeo cum Agellio. Arocf. Attic. 5. Verba quoque ufu valentutnummi, veluti jam olim dixit Plutarch. libr. de Pythice oracul. _ 5. Sed quis nefcit ob cemulationem vi-s cinorum nummorum valorem & aügeri j & minui? exemplum ejus rei recens no1 vi in Marcanis & Tremonienfibus. 6. Quantö magis id fieri poteft in titulis , cum fine ulla vicinorum injuria augere eos queamus, oportet ergo in hujusmodi rebus utilitatem atque tutelam facientis fpeól are, ut loquar cum Ulpiano in l. 1. §. 7. infi. ff. Ne quid in fium. publ. 7. Et cur vicinus quaeratur ? Tollat enim aedes fuas ad cceium usque & in muro fuo feneftram faciat, ut in meum fundum profpiciat, citra tamen fervitutem me prohibere nequit ne ego etiam altius tollam meam domum, nec vetare poteft, ne ego aedificando obftruam feneftram , quam is aperiit in fuo pariete. Schneidewin ad §. pradiorum. I. de fervit. n. 21. Carpzov. ffurifpr. for. p. 2. confil. 41. defin. 10. n. 4. cff feq. Richter, p. 1. decis. 6. n. 4. 8. Adjiciam & hoe, quod ad calumnias obtrecfationefque retundendas liceat de fe paulo elatius eloqui Marg. Freher. tract. de gloria, lib. ï. c. 7. n. 9. Cl. Voet. ad § 1. proem. Inft. n. r. Schritzmejer Spec. Polk. q. 32. refp. ad 2. rat. dub. 9. _ Neque haec, quae difputavi, extra hominum aófionis efle pofita , evidentiffimè comprobatur id ex defiderio equeftris ordinis in Frifia Orientali, quod exftat in tranfaólione de gravam. Haga-Comit. facta art. 22. Verba ejus Belgica vertam latinè , quia aliquando intellexi hoe exteris difplicere quod in libellis antea editis vernaculè multa ex ipfis monumentis defcripta, infperfi. Ea autem fic habent; Cum tituli labentibus annis in orbe mutentur, Quemadmodum equeftris ordo, principio rerum, dominos Comités non aliter ippellarint quam nobiles, cff bi contra equeIri ordini titulum bonorabilis, Ehrenfefte' ;ft in fcriptura prima, tribuerint, atta- C 3 men C A f tl t XVI. 'Tractatur an titulis amplioribus atque antea haut confuetis uti poffvmus ? 1. ~\/TAjoribus & etiam aliis, quam qui-LVJ. bus antea ufi fumus, titulis nos falutari reef e permittimus. Ordo enim dignitatum fartus teéfus fervandus rubr. Cod. lib. XII. tit. 8. & ut id fiat, publicè intereft. Ant. Fabr. Cod. Sab. lib. 9. tit. 29. def. 16. n. 7. 2. Qnomodö autem id fiet, fi non paribus titulis utamur, quibus ornantur vicini? Si ab iis abftineamus, vel molliter fibi perfuadebunt fe nobis effe fuperiores vel aliis hominibus id imponent, imo I  ^ FE L T M ANNI TR ACTATUS men lapfu temporis varia in titulis mutatio contigit, cif domini Comités poftea nobiles generojifimi Edele Wolgeboorene, deinde generofijjimi Woigeboorne, poft iterum illuftr es 'Hooch Wolgeboorene cff nunc ilItiftriffim Hoócfegeboorene dicuntur tff illis . titulis ab equeftri ordine bonorantur: Nibilominus in Cancellarid fervatur vetus titulus neque equeftri ordini alius quam honor abilis datur; Etiamfi domini Comités tff jam Princeps fuos Cancellarios tff confiliarios, quanquam nobili genere haut nati fint, nobüiffimos vocent iisque eum titulum largiantur. Petitur ergo ut princeps Barones titulo Wolgeboren , generofiffimi tff reliquos equeftris ordinis Hoch Edele, prambilis titulo ornare velit. Secus fi factum fuerit, quod non confidit, haut fuccenferi poffet equeftri ordini, fi iterum ad primam rationem fcribendi titulos redirent. 10. Idem repetitum invenio in Final. receff. de gravam. 1633. art. 22. ubi refponfo continetur; rem eam jam tranfactam effe atque Principem hac de re mentem fuam equeftri ordini declaraffe. 11. Nec credas non ratione introductum, quod inferioris ordinis hommes titulos mutent fibique eos capiant, qui antea principum virorum fuerunt, atque ideö non amplius obfervari oportere. arg. k 39- ff- Aell. 12. Quid enim abfurdi ex eofequatur, quod hodiè majore nummorum materia inventa , opera hominis carius conducatur quam ohm & nunc viliffimo mercenario vel tyroni eadem con/fituatur merces quae ante fecula duo praeflabatur artifici egregio artisque alicujus fabrilismagiftro, id eo-o cernere nequeo. A nummisautem ad verba atque titulos re£tè argumentamur , antea dixi, & titulos creviffe ul rerum pretia fcribit Limnssus de jurepubl. lib. 4. c 6. n. 68- 13. Neque infigniorum artificum & magiftrorum intereft, quia eorum merces nunc quoque major eft. Pari ratione nec Principes queri ideö poffunt, fas mihi fit hac fimilitudine uti , cum eorum tituli etiam creverint, uti laudatus ordo equeftris indicat & exemplis demonftrat Stumpfius d. I. defcriptusSpeidelio Specul, lit. AL. n. 38. 14. Quodque ex caufis memoratis tituius augeri poflit & debeat prudentiffime fuo exemplo nobis monftrant DD. Ord General. Qui licèt alias parci fint in fibi tribuendis titulis, tamen ne faftui Mofchorum cedant, literis 16. Junii 1663. ad eorum Imperatorem fenptis ajunt ,• Nos m-dines generales laudabilium liberarum Bel¬ gii ftederatarum veluti Principatuimi, Comitaluum tff Dominiorum Gelria & luiphania, Hollandia nec non occidcntalis Frifia , Zelandia , Ultrajecti , Frifue, Trans-Ifalania , Groninga , Omlandia , Drenthia , Wedd-a, Wffter-xolda, Cemitatus Froonhove tff domininorum Valck>?,burg , Dalem tff Hertogenrade in agw Ultra-Mcfano etiamque magna partis. Brabantia cff toto orbe celeberrimi comitatus Flandria , poffeftbres munerum ma. gnorumque regnorum in Indid Orientali ti quoque in Afid, Afried Guined cffc. 15. Nec tantum belli fed & pacis effe acuta interque ea hoe numerandum nuper nos docuit Gallorum monarcha, quando Turcicum legatum eodem modo exI cepit, quo fui legati haberi folent apud ! Turcarum dominum & D. de Lyonne, I qui fuae majeftati ab arcanis regni &epiI ftolis eft, titulum Imperatoris fuae majeftati , non verö Regis dari voluit in colloquio cum Othomanico legato, uti horum temporum hiftoria nos docet. C A P U T XVII. Titidos majores aliquando adfectare non licere oftenditur tff ab objeetionikts vindicatur. Is f T?X diélis conftare arbitror non licers Hj euiquam adfecfare majorem titulum, ut melior majorque fibi aequalibus habeatur vulgö. Ratione moveor ea , per ' quam quis prohibetur in pariete proprio ' aperire feneftram, quandö id non com- I: modi proprii caufa facit, fed ut alteri dominari videatur Richter d. decif. n. 3. 2. Videbitur enim cuncfis gloria ea | vana non tantum fed & invidiae plena. '. Sed invidiam vel ipfae civiles conftitutiones damnant, uti ex earum monumentis ; oftendit Franc, de Petris lib. 4. fefiiv. leÜ. cap. 11. n. 16. 3. Quare fi utile tibi id efie nequeat, audi Perfium Satyr. 3. te monentem. Quem te Deus effe Juffit & humana qua parte locatus es in re Difee, neque invideas. 4. Si major nóvusque titulus etiam ad tutelam fuam non pertineat neque eum , adfumere cogaris ut aequalibus par exiitimer is , eum ïi tibi inferipferis, vana- gfo* ; riae aucupatorem te cuncfi fpecfat® vao-  d e TITUMS HONORUM 23 derationis homines appellabunt, ferfufaniflue. tuam gloriam fuco ajent c«n H 0_ ratio. 5. Quo referri mereror Cofini magni Hetrutiae Ducis viQmi J m PrinciPe non conviene ambier ïexceïknzd detitolofopra gli altri; ma cfc deve contentarfi della pojjdnza in vece di titoli. Befold. difcurf. pol, de UomrcMa generat. cap. 3. n. 1. Cujus nomen fslüit, rem tamen latinè vertit Linm0<& ^. 4. de jure publ. cap. 9. n. y 6. addit. 'ó. Non obftat, quod quaedam habere poifumus, quam vis ea utiïia nobis non funt, uti Labeo definit, in l. 19.ff.de Jervit. 7. Id enim habet intelleéf um, quamvis utilia nobis non acfu fint, tamen fi aliquando utilitatem nobis adferte poftea queant, /. 23. §. i.ff. de S. V. P. Alias fi nec praefens necfuturautilitasfpectetur, fruftra id habemus. /. 15. pr.ff. de fervit. 8. Sed & his adverfari videtur, quod fufheere debeat, fi quis majore ejufmodi titulo delecfetur, in voluptate vero etiam utilitatem effe pofitam. /. 13. §. 4. I. 28. I. 41. ff, de ufufr. _ _ J 9. Refpondeo in adduèf is legibus agi de voluptate, quam percipes ex re extra te pofita, veluti ambulando in loco amceno fpecfando manum egregii artificis & traclando numismata vetera , quamque te revera fentire omnes facilè concedent. 10. Aft mihi hic fermo de titulo quem j non ad tucelam tuam capis fed per volup- I tatem , quem fentire videris ex re tibi infita ipfi, & quam alii mortales fimilem effe dicent larvae fine corpore uti devana gloria ex ChryfoftomoapudStobaeumdifferit, Freher. de c. 7. n. 13. facril. Petr. Ant. de Petra de poteft. prin~ cip. cap. 15. n. 17. 2. Quoties enim de ejus voluntate in rebus jure divino atque naturali haut vetitis, conftat, toties id laudare debemus, licet aliis favorem major em indulgeat quam nobis arg. ad Roman. 13. 1. tff feq. J 6. I.del. N. G. cff C. Guido Papae confil. 65. n. 4. Loyfeau de Seigneur, c. 3.72.52. 9 53- 3. Audiamus quid divinus Daniël cap. 5. 19. Beltfatzari dicat de ejus avo Nebucadnetzare quem volebat, extollebat, cff quem volebat, deprimebat: proemittitque , a Deo excelfo regnum & amplitudinem gloriamque eam ei datam fuiffe. d. c. 5. 18. 4. Ampliffimi quoque theatri inftar fit politicae docfrinse architeétus C. ïacitus; qui lib. 6. Annal. c. 10. fcribit: Non eft noftrum judicare quem fupra cceteros cff quibus de caufis extollas. Tibi fummum rerum judicium DU dedere: nobis obfequii gloria relicta efi. 5. Exemplum hujus rei optimum nobis praebet Galliarum monarcha. Quis enim dicat ei, quid facis ? quod in animum fuum inftituerit majores titulos Celfiffimo duci Turenio largiri, ut fuperior aliis habeatur, quemadmodum legi fcr'uv 1 tum Parifiis die 20. Novembr. 1669. 6. In regnis atque rebusp. x*t« vópov | ordinariis id fieri autem nequit, fileges 1 paótaque conventa id vetent Reinking. de R. S. & E. lib. 1. claftf. 3. cap. 12. n. 17. cff feq. Nil enim melius & fanctius quam illud juris gentium ; Non licere Principi , quod adverfatur illis, de quibus inter Principem &fubditos convenit. Mare. Zver. Boxhorn. lib. x, Inftit. Polit. c. 5. §. 27. Idque de jure refpondi nomine ordinis JCtor. hujus univerfit: die 28. f an. 1670. 7. Per quae Imperatoris Romano-Germanici libertas modum accepit. Cautum enim eft D. Leopoldi Augufli nunc regnantis capitul. art. 44. Notamus quoque in prajudicium antiqua: alicujus domus aut \ families, atque ad lesdendam ejus dignitatan, ftatum vel titulum, alicui,quisetiam fit, nova prcedicata, ampliorefquz titulos tribuere. 8. Hinc obferva majorem fingulorum Germanise principum in fibi fubjeclos j poteftatem. Quid enim frequentius in 1 eorum aulis, quam ob favorem uni indulI geri ampliorem titulum ut aliis prcefera[ tur? Inde ifta, Ofcr-Commiflarius, OI bêr-lafpüdtoc, Ober-Ampiman, Ober-Fer| fier , Gber-Rath. Hoe poftremum triba» C A P U T. XVIII. Rex cff quilibet Princeps uni ex fubjectis ampliorem titulum largiri poteft, ut alüs prceferatur. Qjiod aliquando fallit. 1. QUin autem Princeps novam dignitatem amplioremque titulum alicui hote mini, ut ea ratione c:eteris fibi antea sequalibus, major cenfeatur, tribuere queat, de eo difputare lacrilegii inftar haberecur. arg. I. 3. C. de crimn.  x4 FELTMANNI TRACTATüS butum Wolfg. Foftnero eique a DD. Ord. General, adfcriptum literis ad Principem Frifia? oriënt, öatis 21. Octobr. 1662. j cmfiliarms'; adfcribat. Hellebcro enim I ut purgaretur Anticyras mittendum cum j dicerent, qui ipfe luo nomini preemittej ret titulus cldriffimi vél celèberrimi,a.üt qucd j ftultius dominum appellaret. 11. A quo poftremo et abftineas, licet alius repetita voce, exBelgarummore , tibi titulum domini infcripferit et ra exemplar epiftolse ad te miffa? exhibeas typisque defcribendum cures. 12. Nifi hoe non propria? laudisgratia , fed ideo feceris ut inde quid probetur, de [quo dubitatur. Hoe enim cafu cum titulum edere potes, quia exemplum in omnibus imo verbo convenire debet fcriptura? prima?, arg. c. 15. X. dem 1 inftrum. ibique Mynfinger. n. 6. Alex • Trentacinq. var. refol. tit. de fide infiru \ ment. refol. 13. n. t. C a p u t IXX. Oiws titulos quis fibi adfcrïbere queat? ti SIbi ipfi alias debitos fibi titulos adferibere nemo vetatur , quod Juftiniarium fecifle non ignoramus & Principes adhuc hodiè imitantur. Schneidewin. ad rubr. procem. Inft. ri. 3. 2. Contra quod licet difputet Chriftoph. Porcius ad d. rubr. n. 4. ubi ait non ab ipfo Juftiniano fed a compilatoribus fuifde fcriptos; ■ 3. Id tamen confuetudo firmat qua? optima legum interpxes I. 37. de th 4. Et quid frequentius quam ut ab antecefibribus Academicisproprii titulifcribantur in programmatibus, difputationibus & teftimoniis? 5. Facilius hoe iis indulgetur, quia in imibra neque focietatibus hominum politicis permixti vivunt nec publicis caufis intereflè folent. 6. Quare id iis vel prifci cenforesipfi permitterent, ut ex iis titulis apparere poffit quales fint qualesque efle debeant. 7. Atque alii h'brorum conditores inftimtum hoe obfervant fuisque nominibus titulos adpingunt non propter aliam rationem , quam ut eoxum intuitu facilius impellamur ad librum emendum. arg. Li. ff. de O. I. 8. Hic autem probè diftinguendum inter principes & privatos atque inter titulos h parte ante & eos qui a parte poft ufurpantur. Titulos a parte ante etiam fibi princeps tribuit, nam pacf a publica quibus inter fe reges vel principes de re aliqua conveniunt foepè incipere folent; Cum fereniffmus Dominus D. N N. Rex vel Princeps. N N. 6. Sed quod magis eft, Mofchorum Imperator ait, noftra majeftas apud Aitzema. p. 4. Ub. 43. p. 1067. tff feq. Quod & Turca Barbarique emnes faciunt, fed Chxiftiani id vix fecfantur: Licet iis Juftinianus prafiverit. procent. Inftit. pr. Nam & hic gravius peccavrt uti dixi. c. 16. n. 24. | 1 o. Ne autem privatus unquam alios j quam a pafte poft veluti dciïor prof'effor, Cap ut XX. ■ Enarrantur principes ufurpantes tituks \ftne re. 1. ' • ai REges & principes titulis quoque ut folent defumtis a provinciis & regni ab ipfis non poffeffis. Illud autem ride re alios ^principes , qui verè poffident & fompiu illa contemnunt, fcribit Petr Gregorii d. lib. 6. c. 1 r. n. 13. 2. Quod facilè admitto, fi tantum 0 ftentationis gratia fiat, uti ait Carpzov. de L. Reg. German. cap. 13. feÜ.i.n. 28. Quod ii principes tuhc fimiles videantut pueris, quibus omne ludiétum eft in pretio, quique bullas ex faliva & fmegmate confecfas, fpiritu in aere hinc inde pro pulfas vel ccelo ipfo pulchriores efle pu tant. 3. Eam ob caufam ab Hifpaniarum Rege & Archiduce Alberto poft BataJ ca? libertatis confeffionem , titulos fep; tem nationum adhuc ufurpari, Hifpanici fosderatis imponere , conabantur, ajentes: Contentes efie debere ordines, quod in poffejfione fint cff pinguori inftftant. Rem quendum effe magnis principibus, ut majorum fedibus exterminati, faltem inanes titulos fibi referèare poffint , quemadmodum pueris denttcr crependia a blandis nutriciM Dominic. Baudius lib. 2. de induc. belli Belgic.fol. 94. 4. Addebant nec fine exemplo id fore: Teneri Hifpano Navarraregnum,t$» 1 tarnen veteribus poiïefloribus extortum noMJJ minis  ï>e TITULIS HONORU M. aJ tninis honorem: Britannum Gallia regem fe fcribere: neque aut hoe Gallw», aut illud Hifpanum injuriam interpretari, cum & Hifpanus ipfe Hicrofolymorum regni, prceter vocabulum, nil habeat; uti ait lacitus Belgicus hiftor. lib. 17'• et antea memoriae prodidit quoqne Meteran. part. 2. hiftor. Belg. lib. W-P1- 2I9- b. pr. 5. Sabaudus etiam regis Cypris titulo gloriatur, quod aliquando Fortitudo Ejus Rhodum Tenuit; Nam fic notas F. E. R. 7-. timlis fuis circumfufas explicat. Galli aliquando eas interpretati inverfo ordine legentes : 'Fout Retournera En France. Joh. Theod. Sprenger. axiom. ftat. cap. 23. 6. Polonus quanquam prester nudum titulum nil Suecici regni pollideret, ad noftra tamen ufque tempora eo ufus. Donec tandem anno hujus feculi fëxagefimo pacis foedere inter Suecum & Polonum convenerit, ut Polonum in literis ad Suecum miflis titulo Regis Sueciae ablf ineret eoque donec viveret, tantum cum aliis quoties ageret, uteretur, poft fata autem Cafimiri nullus fucceifor eum fibi titulum unquam amplius vindicaret. In ftrum. pac. Polon-Suecic. art. 3. 7. Quid in Germanfa frequentius aut notius quam ut titulos ufurpent , licèt ditiones non teneant? Ut de eaeteris nil memorem, quorum catalogum conficere non effet diificile ex Sprengeri libro cui tit. pratenfïojies ülujïres, quot non domus, & quod magis eft, quot non families fibi adferibunt titulos Clivia, Julia, Montium, Marca, Ravensberga, tff Ravenfteina ? 8. Non tantum fereniffimus Elector Brandenburgicus atque Dux Neoburgicus, qui provincias eas poffident, fed& •alii principes earum titulos re inanes fibi tribuunt, veluti Rex Sueciae, Eleclor Saxoniae aliique Saxonicae gentis Principes, Bipontini etiam atque iNiverfii. 9. Princeps Neoburgicus titulum comitatüs Moerfie etiam fibi inferibit, rationem ex fucceffione Clivo-Juliaquaerit. Hanc & fibi jure delatam vindicarunt, eo tamen titulo haut ufi Brandenburgici, comque Auguftus princeps Eleêtor Dei munere fuperftes cum piiffima & nunquam fatis laudanda principe D. Loyfa Auriaca anno 1648- foedus matrimonii pangeret, ei titulo in pacfis publicis renunciatum aliquando accepi. 10. Licet autem de folo honore, fine utilitate parum curandum, dicat Hippol. Riminald. lib. 7. confil. 741. n. 49. & titulos fine vitulo rideat Jafon. in l. apud hoftes ff. de legat. 1. n. 12. & feq. atque fine territorio titulos effe non aliter ac fidem fine operibus fcribant, Tiraquell. de nobilit. c. 25. n. 0. öt Andr Knichen. de Saxon. non provoc. jure verb. Ducum. cap. 3. n. 229. cff feq. 11. Malè tamen hoe ad rem propofitam transfertur a Sprengero d. axiom. 23. nec non Limnaeo d. c. 6. n. 38. ubi ait: Sine re fi fuerint tff jure nuces erimt caffa, inopes rerum nugaque canora: Infigniores enim id adhuc habet effectus , quos in progreffu notabo. C A P U T. XXI. Cur titulis Sine re utantur ? difquiritur. 1. PRimus effecf us eft, ut prasferiptio aliorum impediatur. Befold. de monarch, c. 3. n. 3. in fi. Carpzov. d.fe£t. 1. n. 27. Sed nemo eft, qui aut lege aut ratione id probet. Non abs re ergö erit in hujus adfertionis caufam inquirere. 2. Erit autem for taffis haec. Quod ad juftum praefcriptionis initium, hodiè defideretur bona fides. Treutl. 2. difp. 22. thef. 6. a. Goeddae. I. confil. Marpurg. 28. n. 254. Harpprecht. ad pr. I. de u- fucap. n. 60. Ludwell. ibid. n. 5. Carpzov. 2. Jurifpr. for. conft. 3. def. 8.W.4. tff lib. 1. tit. 4. refp. Elell,. 40. n. 10, 3. Per id verö quod alter provinciae, quam tu detines, titulum palam ufurpat, non poteft non videri tibi denuntiafle: arg. I. 209. ff. de V. S. Hoeping. d. c. 22. (J. 7. 11. 22ö. Aft denuntiatio te ponit in mala fide, per tradita a Mart. de Vè. tra£t. de proteftat. n. 54. tff feq. 4. Ponamus profcriptionem bono initio coeptam. Ea licet fit temporis im.; memorialis, tamen vitiatur hac tempé « ftate mala fide accedente. Treutl. d. i i lit. c. Perez. C. de prafcript. 30. vel 40. ann. Leeuwen, lib. 1. cenf. for. c. 10. n. 10. 5. Sequitur ergö interrumpi civiliter praefcriptionem territorii, quod bona fide quoque poffidere coepifti, fi alius poftea ejus titulum publicè fibi inferibat. Neque excufandus , fi hoe ignorare te dixeris, quod omnes fciunt. I. *I3.§. 2. cff 223. pr. ff. de V. S. I. 9, J. 3./. de jur. cff f. ign. D 6. Pa-  *6 FELTMANNI TRACTATUS 6. Palam fe hic prodit civilis interruprio, ut palpari queat. IN'am five fermo lit de polleflbre majeftate praedito fi- J ve de eo qui alterius imperio fubjeótus | eft, tam ïltius quam hujus praefcriptio I interrumpkur, ü alius quispiam rei pof- | feffae titulum infcribat. j 7. Fit enim civilis interruptio per litis conteifationem. I. 26. C. de R. V. ' /. 10. C. de adq. poff. I. uit. C. de annal. except.^ At quomodo in jus vocabitur poffeffor qui neminem agnofcit fe fuperiorem ? 8. Cum ergo litis ordinario jure teftandae judicioque peragenda; viam ingredi nequeas, hoe extraordinarium remedium tituli ufurpati proderit. arg. I. 2. C. de ann. except. I. 14. tff auth. feq. C.de non num. pee. I 9. Poflèffor ubi fuerit alieno juri fubjettus, fortè tantee potentieeprinceps efl, ut ficuti plerumque evenit, ideó non au- I deas judicio contra eum contendere, fed 1 malis rem rejicere in tempus, quo sequo ' jure contra eum experiri queas atque interea tituli ufu ejus prasferiptionem impedire. Quoties enim adverfarius nimia poteftate praeditus eftmrsefcriptionem ejus interrumpit denuntiatio. I. 1. C. de annal. ' except. Brunneman. Vir. CL. ibid. in comment. 10. Nec poffeffor audiendus, fi allegare velit tit. C. ut res int. al. aha al. non prajud. Qui enim titulum rei a te poffeiidi ufurpat, is non cum alio fed cum tua perfona aliquid agit. arg. d. I. 2. 11. Et imputes tibi, quod contra alium titulo fine re utentem non egeris condictione ex L. Diffamari. de ingen. manum. vel ü fumma poteftate gaudebat, eum aut bello aut elecfis arbitris non coegeris titulum praetermitteré. 12. Hsec tamen officium fuum perdunt, quando alter clam titulo uteretur ftudiofeque caveret, ne ad poffefforis notitiam id perveniret aut in loco magno intervallo diftante habitaret. arg. d, l. 209. ff. de V. S. 13. Quod fortaffis movit Galliarumre- gem cur fe Comitem Aftce dominuvique Genua dixerit epiftolis ad Helvetios tanquam illis territoriis vicinos fcriptis, ut • ab his Genuenfes intelligere facilius id queant. 14. Alter effecf us elf, quo data occafione prsetenfiones ac praetextus bellorum habeant; ut fas mihi fit loqui cum Carpzovio & Befoldo locis addutlis h. c. n. 1. Exemplum in Rege Galliarum poflit Sprengerus dicitque eum fc dicere re- gem Navarrae ad praetenfionem continuandam. d. axiom. ftat. 23. 15. Caufam hujus rei inveftigare non eritadeö difficile. Qui enim titulum aieujus regni aut provinciae fibi tribuit, s eo ipfo in id palam dominium adferit itque quaii vinciicat, uti fcripfit Cyriac. Tralymachus aucfor perfonatus literisd Andr. Nicanorem de juft. armer. Sm. contra polon. $. auch wil] ich diefelbe Sack datis Anno 1655. 6. Novembr. probatq* Hceping. d. c. 22. ri. 220. cff feq. 16. Hsec ratio movit Belgas foederal cur provinciarum fuarum titulos noiut rint iinquere Hifpanis atque Arehidui bus, prudentiffimè rati populis liberis mm quam fatis foliicite cavcri: veluti ait GrO' tius hiftor. lib. 17. 17. Titulos enim hos fine re fi Hj panus fibi retinuiffet, tune vifus fuiffet (i non plenum fakem minus plenum atque uperius dominium fibi fervafie, neque :am libertas quam potius ejus queedam imago & quafi ufusfrucfus Belgis concef fus fuiffet, nec poft lapfum feculidefuï fet Hifpano ratio fpeciöfa movendi ipfis bellum aut flatus quaeftionem. are. I. *&, ff. de ufufr. b 4 18. Effecf us tertius, quod ex titulo j parte poft, licet is fine re fit, major tri buatur titulus a parte ante. Sic Sabaudiae Dux Cyprum infulam non tenet, quia tamen ejus titulum habet, appellatur Celjitudo Regia: Qhii poRremus titiv 'us ahas non nifi Regum liberis tribuitur. A.n fortè & Sabaudo a materno genere? 19- Quartus effe&us. ut genevis nobilitatem commendent. Petr. Gregorii. de rep. lib. 6. c. 11. n. 13. De quare cur principes folliciti effe non debeant, ego non video cum Hceping. d. c. 22.I 215. & 228. & Jacob.Andr.Crufiom-i tae lectionis viro tratt. de procedr. c. 5. ft. 21. Nam bonum eft habere pulchrufl nomen; uti ait Jacob. de S. Georrio i feud. in procem. verb. Carolus n. 2. °& ti tuh clantas notat honoris praerogativafl Mich. Ant. Frances de Ufrutigovti. v\ jur. refol. cl 39. n, 215. 20. Quintus, ut oftendatur ex qè gente & familia quis cretus , atque li propter defe&um familia; , qua/ antdj provinciam tenebat, ca vel juri feudi antiqui aut fidei-commiffi tibi competere probari facilè poffit. Vide Menoch. |J« confil. I. 261. n. 13. tff 14. Hceping. A c. 22. n. 24L 21. Effe&us fextus eft, ut is qui titulum fine re habet, juvet eum qui rem poflidet, & hoe defuncfo fmë prole, pro-  ö e titulis honoru M\ 4? provincia-; ad eum tranfeant, qui antea i earum nudum geffit titulum. zi. Propter hanc rationem Sereniffimus Elecfor Brandenburgicus fe adhuc 1 hodiè dicit Ducem Julia (fMontium, öc Princeps Neoburgicus fibi tribuit titulum Ducis Clivia, Comités Marca tff Ravensberga atque Ravenfkina Domini, licet de lite inter fe tranfegerint & hic illas, ifte verö has poiïïdeat provincias ex paelo convento Anno i666. 23. óeptimus effecfus eft, ut concordia inter plures agnatos confervetur & , odium atque invidia procul arceantur ,' quae facilè aliorum animos occuparent fi titulo non minus ac re carere debeant. Regn. Sixtin. de Regal. lib. i. cap. 2. n. 18. Hoeping. d. c. xx. n. %i6. Angli hoe tamen non obfervant, uti cernis apud Thom. Smith. de rep. Angl. lib. 1. c. 17. 24. Effe&us oefavus eft, ut demon-1 ftrent fe ejus provincia? poffeffbres ali- ' quandö fuiffe. Andr. Knichen de Sax. jure non prov. verb. Ducum Sax. c. 3. n. 238. tff feq. Petr. Gregor. d. c. n.n. 13. D. Cruüus. d. c. 7. n. 21. Hanc ob caufam Auftriaca domus Alfatiae titulum fibi retinet, in quam prseter hunc nil habet. I. Refeldenfo Heromont. de fumm. pot. princip. Germ. in add. p. 161. 25. Quod ufu illis venire poteft, ut fi pro provincia alteri ceila aliam acceperint, atque fic ex retenco ticulo ïinere titulum permutationis ilico probare que-1 ant. z6. Praxis hoe firmat. Nam ideö quo- ' que totius Pomeraniae titulum fibi fervavit Sereniif. Elecf or. Brandenb. eoque utetur cuncfa ejus mafcula foboles. Inftrum. poe. Osnabr. art. 10. §. quidquid. 24. Gvtibr. 1648. 27. Plures effecf us titulorum fine re jam mihi non occurrunt. Alios qui deliderat is adeat Rofacorb. jol. 105. ad quem nos remittit Befold. in thfi. pratt. lit. T. n. 2ï. quem ego invenire haut potui nec vidit Hoeping. d. c. 22. n. 218. 28. Nifi quis pro octavo adhuc addere velit, tituiurn rei partis ratione vacuüm, prodeife, ut quis, ac fi rem totam teneret ex totius tituli ufurpatione inter ordines Imperii eenfeatur. Qua» forte caufa fuit cur reges Sueciae totius Pomeranis titulum perpetuö fibi fèrvarint. InJfnim. pac. d. art. 10. §. quidquid. 19. Pro nono id pro praeeipuo effe£tu habendum , quod Status Imperii manet & ad ejus.comitia vocatur; qui prater titulos tumulosque majorum in Imperio nil poffidet. Vietor de cauf. exempt. co* nol. 3r. Reinking. de R. S. tff EAib. 1. m 4. c. 1. n. 45. Sprenger. de mod. Imp. Rom. 1. c. 6. in f. Limnaeus de I. P. lib. i, c. 7. u. 96. C a p u t XXII. Commemorantur tff examinantur incomino* da titulorum Jine re. ii PRimum incommodum , quod caereri principes id non modo rideant uti proetatus ex Petro Gregorii c. 13. n. 1. fed & rerum politicarum fcriptores atque aucf ores juris, uti videre apud Carpz. d. c. 13. feci;. x. 72. 28. Zach. Vietor de cauf. exempt. Imper. concl. 31 • Limnae. d. lib. 4. de I. P. c. 6. n. 40. cff feq. 2. Quod tamen Hoeping. d. c. 22. 72. 229. refellere conatur contrario exemplo a Friderico Saxoniae Elecfore defumto. De cujus rei duratione nil certi adfirmare quidem queo , ambigere tamen non defino, quia totam Magdeburgenfemprovinciam Sereniif. Elecfor Brandenb. & re tenet & titulo fibi loco Pomeranise citeriovis cum provincia Halberftadienü & Miridenfi celfo, d. Inftrum. pac. Caf. Snee. art. 11. §. fimiliter. cff feq. §§. 3. Incommodum & illud veltigat utentes titulis fine re, ut principes, qui re ipfa poffident denegaver int auxilia faborantibus titulariis, cum quibus alioquin non levis amicitia fuit. Petr. Gregorii d. c. 11. n. 13. 4. Hoe, fi de facris principum arcanifque imperii opinari liceat, fortè impulit fereniffimos Elecf ores Brandenb. cur ante connubiale fcedus abftinuerint comitatus Mcerfte titulo, quem alias fi non majore faltem aequali jure cum Neoburgico Principe fibi inferibere potuiffent, neque ratione hujus ifta tituli omiflio Brandenburgicis nocere unquam poterit. arg. I. 6. C. de LL. Auguft. Barbcfa ibid, in collettan. 5. Tertium incommodum , quod hac ratione irritentur valde animi eorum qui provincias poffident, ut triftiores ea res parere foleat cafus, quam qui exiftunt ex negata ope. Scribit enim Franc. Mezeray bijl. de frar.ee en la vie de Henryll. p. ~oó. quod Elifabetha Henrico VIIL nata ex Anna Boalenia propter matris impudicitiam debuerit haberi pro notha D 2 at-  2.3 FELTMANNITRACTATUS atque ideö non abfque ratione, licet adverfante förtuna, Mariam Stuartani Galliarum Delphino nuptam fibi fumfifie titulum reginae Anglioe. 6. Quae res Ehfabethae animum dubio procul exulceravit atque poftea eam movit ut colore non uno inventö, primum ad cuftodiam perpetuam condemnata ac deinde ftmulato forte Effexii errore mortis fupplicio adfecfa fuerit. De quo Grotius hiftor. lib. 12. pr. fcribit; non minus novum quam invifum regibus cunttis exemplum , tff reipfd quidem neceffitate fatis excufatum , occifa, fcemi?ics imperio fcemina tff cognata tfffupplex tff regina. 7. Quanquam ut fecura quoque effet magis atque Maria? heredibus omne jus in Angliam praecideret, eam prius coëgerit cedere titulo Angliae uti commemorat Meteran. hiflor. Belg. 24. fol. 109. a col. 1. ratio tantum congruit a parte ante. c. 2. n.S. 5. Quapropter pro fecundo id inter commoda referri meretur , quod titulus rei a me poffelfae index fit juris quod in ea re habèo. arg. c. difplicet. 23.5.4.Hceping. d. cap. 22. n. 217. Gloffa ad rul:, C. de his qui pot. titul. 6. Tertio in aéfionibus & remedüs titulorum nomine competentibus comrr.odum quis fortè requirat, non ego. Inter effeófus ea haberi volo cum Hceping. i g. 7. n. 242. fed & titulis a parte anti quoque tribui debent & de iis capite il tegro tracfabitur. 7. Pro quarto hoe inter commoda titulorum refert Hceping. d. c. 7. n. 208* quod hifioriis lucem adferant , & uti idem aucf or. d. I. n. zoo. antiquitatis venerandae monumenta nobis relinquant. Sed hsec inftituti noftri in ftatu jurediciali non aliter funt, quam quatenus ad probandi materiam pertinent, de qua etiam in progreffu notabo. 8. Quodque idem Hceping. d. §. 7. n. 233. pro quinto de titulo libris praemifflj dilTerit, quod per illum nofcantur cujus fint, id non tituli fed nominis eft attributum atque etiam ad probationem fpectat. Similiter quod de rei bonitate ex titulo aeftimanda tradit pro fexto Hceping. d. §. ». 240. hoe sequè nomini ac titulo congruit. 9. Majeflatem denique ex titulorum ampiitudine a nonnullis cenferi, veluti Petro Gregorii, Lipfio &Bocero,fcriptum nobis reliquit Carpzov. d. Je Et. 1. n. 30. Qui tamen re£te id rejicit fecutus Arnifaeum lib. l. de jure majeft cap. 1. Lipfius tamen & Tholofanus ille gl. nil ea de re ajunt. Petro Gregorii, Lipfio &Bocero,fcriptum nobis reliquit Carpzov. d. Je Et. 1. n. C a f u t XXIV. Sponfce titulus fponfi communicatun I 1. SPonfa de praefenti, ratione vineuli* uxoris appellatione continetur atque ideo ejus titulus augetur fi majori nubat etiam ante matrimonii confummationem, five hierologiam enim fpectemus, five corporum conjunéf ionem, utrumque anteire folet titulus. arg. I. 30. f. de R. J. I. 32. §. 13. ff. de donat'. int. vir. tff «* tor. c. conjux. 27. q. 2. c. ex parte. X. de fponfal. ' 2. V- teire folet titulus. arg. I. qo. ff. de R. J. I. 32. §. 13. ff. de donat. int. vir. & «- xor. c. conjux. 27. q. 2. c. ex parte. X. de Iponjal. C a f u t XXIII. Recenfentur commoda titulorum h parte poft, qui cum re conjuncti. U COmmodum primum, quod praeter effeófus , quos parit titulus fine re, de quibus fuperiore loco egi, accidit ei, qui rei a fe poiïeffae titulum habet, eft iftud, ut nofcatur quis fit, nam titulus eft index & nota perfonae. Hceping. d. cap. 22. §. 7. n. 207. 2. Videtur nonnullis pro fecundo ea inde utihtas obvenire quod plures tituli prooedriam tribuant. Angel. Imola. in l. 55. ff. de hcered. inftit. 'I iber. Decian. i. rejponf. 21. n. 46. tff 3. refponf. 19. n. 213. & 4. refponf. 50. n. 31. Atque ideo Ducem Ferrari® Floventino , quia ifte ter Ducis titulo infignis erat, praeferendum refponderunt Natta confil. 638. n. 13. Scotus confil. 28. n. 115. 3. Aft hoe nulla ratione conftare, quis non videt? Si enim id admitteremus, infinita litium feges inter principes oriretur , uti jam antea bené obfervatum Hcepingio. d. c. 22. §. 7. n. 213. & Cl. Crufio. d, cap. 7. n. 14. 4. Cujus tamen ratio, quod tituli non rei veritatefed opinione hominum hodiè nitantur, haut convenit titulis a parte poft, de quibus hic tantum nobis fermo eft aequè ac JCtis antea adducfis, fed Crufii  ö e TITULIS II O N O II U JiC. 2p 2. Ulus hoe comprobat, nam fponfee regis Sarmaticae gentis nuper ad majeftatis faftigium eveéti, a fratre Imperatore D. Leopoldo A. iperati mariti titulum tributum eamque Keginam falutatam fuiffe, cuncfis notum eft. 3. Dixi autem titulum augeri idque ftudiofè. Nam etiam poft confummatas nuptias uxoris titulusnon minuitur, fed fi Principis f/ia Comiti vel Comitis nata Barom' aut nobili nupferic originis titulum noftris moribus retinetj sequë ac in Anglia. titulum Lady. 4. Quod contra mentem juris Romani inval uit, fecundum quod uxoris dignitas ex mariti conditione aeftimatur titulus que mariti mulieri tribuitur. /. 1. pr. I. 8. ff. de Senator. I. 22. §. 1. ff. ad municip. l.fi. C. de incol. I. 13. C. de dignit. C a p u t XXV. Enarrantur tituli h parte poft. Cur omnes exponere neceffe non fit docetur. 1. DE titulis nonnullis a parte poft prius hic agam, tum quod per eos nofcatur, perfona, de qna conftare debet, ut fciamus quo elogio ornari debeat,arg. /. 2. ff. de ftatu bom. tam quod antiquiores fint & nominibus jam a prima cetate j tribuantur, nam magnatum liberi etiamfi a cuncfis appellantur, fed tituli h parte ante ut ferenitatis vel celfitudinis iis vulgó non largiuntur nifi cum puberes facti. 2. Ordinis autem ratio vult utanotiore eoque quöd prius in rerum natura exiltit, initium faciamus. Quare etiam Jappanenfes nomen praenomini praeponunt, quod illud prius fuerit & a parentibus ad nos tranfeat. Fr. Caron. difcript. Jappan. 3. Si vero non ex lege ordinis, quem hodie nonnulli nimis fuperftitiofe adfeètant, opufculum hoe contexam nec per caufarum genera aut methodo analytici remtracfem, veniam precor ab iis, qui inftituto huic novo indulgent. Nam apud alios qui in veterum chartis verfari ea mihi opus non erit. _ 4. Repraefentavi dicere quod de nonnullis titulis a parte poft acf urus firn. Cui bono enim de omnibus'? Quotus enim quisque eft, qui ignoretquid Rex, Dux, Princeps , Marcbio : Landgravius , Cé- mes , Baro , Papa, Caramalis, Epiftopus, Abbas, Doctor, Magifler & aliae voces innumerabiles ilgnificent? 5. Lege gloffaria Wehneri, Befoldij Speidelii, Lindenbrogii & Kiliani & invenies vocabula titulosque eos explanatos, & fi lubet adi interpretes juris Feudorum atque ChaiTanxum ad confuet. Burgund, in procem. nec non Theod. Graswinckel virum Ampliff. in obfervat. ad Placita van Lyfftocht. 6. Si quis curiofus fit, ut origines rationesque titulorum eorum , qui hodiè^ tribuuntur illis qui juri dicundo prafunt, noffe defideret, is videat fi tanti eft, quid ego de illis literis confignavi in tract. de juram. perhorefc. c. 21. n. 10. cff feq. i. iNter titulos h parte poft , de quibus I agere inftitui, primo occurrit Imperator Germanorum, non ut movear carmine, quod curise Effence, fclopetis affabrè facfis haut ignobilis in Veftofalia urbis, dudum fuit infcriptum & noviffimi aetate adulta iterum a me leef um atque fic habet; Qiiod Deus in ccelis boe terrce Ccefor in orbe eft: Effena obfequium praeftat utrique fuum: 2. Sed ideö de lmperatoris titulo prius agam, quia ita incidit, neque enim in enarrandis perfonarum titulis ad earum ordinem & jus procedriae fpecfabo, fed pro ut res ipfa menti meae fubjicietur4 de iis ediffertabo. 3. Quod autem ad uerbum Imperator adtinet id militare, nam venit ob imperio populi, qui eos qui id attentafjent oppreffit: bofteis: Varro de L. L. lib. 4. 41 Plenius id apud Ifidor. 9. Wig. 3. Imperator autem nomen apud Romanos eorum tantum fuit prius, apud quos fumma rei militaris conhfteret, & ideö imperatores dief i ab imperando exercitibus, fed dum diu duces titulis imperatoris fu'ngerentur, fenatus cenfuit ut Augufti Caefaris hoe tantum nomen effet , eo, quod is diftingueretur a eaeteris gentium Regibus, quod &fequentesC&jfares hactenus ufurpartmt. D 3 5. Quod C A p v t XX VI. Titulus Imperatoris unde ? ff quod Gallia* rum Regi, ceque ac Germanico Cafari competat argumenta proferuntur,  3o FELTMANNI TRACTATUS 5. Quod feil. defiderio priorum poft funera tenerentur & tanquam in pofteris eadem indoles futurae vircucis eniteret. Alex. ab Alexandro 1. gen. dier. 2. 6. Hunc titulum Imperatoris vernacuJè fignificare Herfcber, Gebieder, facile intelligitur atque ideö alii fummi principes veluti Turca , Tartarus , Mofchus & Afer TafieJetus eo uti volunt ne alias viderentur Imperatori Romano parere. 7. An autem Rex Galliarum eo titulo jure uti queat? examinandum aliis relinquo ex rationibus, quas hic fubjiciam. Adfirmandum id videtur inde, quod olim aliarum gentium reges ab eo titulo abftinere cogebantur, quia Romanis vel fubjecf i vel eorum majeftatem comitercolere neceffe habebant. 8. Cum neutrum hodiè ad regem Galliarum transferri queat, quis vetabiceum ne fe Imperatorem & Regnum fuum imperium appellet? ■ 9. Quinimó hic titulus ei vetere voce Gallica, femper tributus fuiffe videtur, dief us enim fuit femper Syre, ifque titulus hodiè ei tribuirur non tantum a fibi fubjecfis fed & exteris etiam principibus perfonis atque liberarum rerump. rectoribus. 10. Hoe autem derivatum a xufi©', fi credimus Loyfeau d. c. 12. n. 39. Aut an non a Cyro ? atque ita a COSRA id eft Imperatore venit, Almachin. lib. 3. bijt. Sarac. 4. Omnis Rex Pbargana, dicitur Afcid, quemadmodum Romanorum Imperator Cafar, aut Perfarum Cosrai: a quo & Mofchorum Princeps Czar five Imperator appellatur. Georg. Hom. Vir. Ci. not. ad Sulp. Sevsri hiftor. lïb. 2. 11. Et quia negaverit regem Galliarum omne imperium in fibi fubjecfos excercere atque re ipia efie Imperatorem ? Chalfanae. ad confuet. Burgund. procem. verb. faniïi imperii. n. 2. Quamvis fe vulgö eo vocabulo latiuo vel vernaculo Empereur falutari noluerit, quod crediderit regis nomen effe antiquius auguftius atque dulcius. Scip. du Pleix torn. 1. bijl. de France p. 98. n. 3. ii. Quodque hodiè , ne ambitioni Turcarum cedere videatur eorumque domino inferior cenfeatur, titulo Imperatoris utatur loco fuperiore tradidi eiqueid non minus licere quam toga ad talos demiffa amiófum incedere & pro pileo uti alio capitis tegumento. arg. I. 2. ff. de via publ. 13. Et alios principes olim fibi ipfis majores arrogaffe titulos, inter quos Henricus VIII. qui die 23. Jan. 1542. fe ip¬ fum Regem Hibermse fecit. Annal. Angl. lib. 1. p. 248- Quodque Dux Polonorum anno 1077. Regiam dignitatem Regium que nomen fibiufurpaverit, diademaimpofuerit atque ipfo natalis domini a XV. Epifcopis in Regem confecratus fuerit, aucfor eft vetus fcriptor bijl. German. 14. Aliorum Principum Regum & Imperatoris adeoque Germanici non intereffe , quem titulum fibi Rex alius capiat. Nam Hifpani dignitatis atque exiftimationis fuae acerrimi caetera vindices, cum fcederatas provincias Belgii liberas profi-. terentur, ore Richardoti dixerunt Ordinum legatis, per nos vel regnum effe fi lUl bet, nou intercedemus : Grot. hiftor. lib. 17. 15. Non obftare, fi ad interceffionetn Imperatoris Germanici olim fuerit quis coaóf us ab eo titulo abftinere. Nam & antiquiora pcrfcrtitari cff ad fuperiora tempora afcendere, confufionis magis quam legiflationis eft, fed ex temporibuspraefenüs conditionis rem effe seftimandum. \ Nov. 21. c. 2. Nec exemplis fed legibus aut radonibus judicandum. /. 13. C. d: fentent. 16. Populos alios hunc titulum Caefari tantum inferibentes legem non poffe dare Galliarum monarchoe; arg. I. fi. ff. dS jurifdict. Cui nec proejudicium fieri per id, quod a fibi fubjecfis Regis titulo hactenus fuerit decoratus, quia inferior fuperiorem fe ligare nequit. c. 16. X. di maj. tff obed. ij. Exteris eum id imponcre poffe jure eo , quo victores utuntur atque fuo fubjecfis fibi imperare, ut fe Imperatorem falutent. arg. §. 5. I. de I. N. G. tff C. His enim obfequii gloria relicta. Tacitus 6. Annal. 10. A P U T. XXVII. Contra Galliarum Monarcham argu- j tnenta. ti IMperatoris titulum Regi Gallianim competere negatum ivit Ilenr. Kip* ping. in not. ad Aubrii libr. 3. c. 1. axiom. 1. Cujus dicfa in pauca conferam. Movetur primo hac ratione, quod Imperii pars ohm fuerint regna atque ideo RegeJ ei iftam debeant reverentiam, ut titulum Imperatoris ei linquere debeant, qui imperio hodiè tanquam caput praeelt  ü e T I T U L I S H O N O R U MV 31 z. Ferdinandum I. Caftilia? & Legionis Regem, olim iibi quidem fumfifle titulum imperatoris Hilpamei, ei tamen incercelTiiïe Henricum UI. Imperatorem Germanicum atque ideö ïftum mutatie fuum confilium. Mariana lib. 9. bijtor. Hifpan. c. 5. 3. Jure ergo eo, quo fe tuentur poffeüores tutam elfe contra caeteros Reo-es Imperatorem Germanicum, cum jus qua/i ex poileifione quaeiitum dicatur ex mo acf u. Petr. Ant. de Petra defidèicóm- wjj'. q. iï. num. 174. cif 192. Joh.Bapt. Pontanus de Spolio. lib. 2. n. 174. Lud. Poitius de manuien, obf. 31. per tot. 4. Fraefcriprione hunc titulum foli Caefari elfe quaeütum ex confenfu gentium nationumque totius Chrilfiani orbis. Conitat autem quod adverfarii fola patientia poifelfionem alii tribuat. Carpzov. Ub. 1. tit. 7. refponj. jur. 66. n. 15. Cafp. Kloek de contrib. c. 20. n. 226. tff feq. 5. Non Pontificem Romanum aliosvè Pveges titulum Imperatoris Galliarum monarchae largituros; Neminem autem poffeffionis caufam fibi ipii in praejudicium alterins mutare polfe. /. 3. v. 19. jf. de adq. pojf. I. 5. C. eod. Richter p. 4. decif. 96. n. 74. Frantzke. 2. mr. refol. 9. n. 81, 6. Caeteros populos malè id interpretaturos, nam licet id potius ad majeitatem cajusque referac CL. Geetlus ad rubr. procem. Inft. n. 7. in ff. tamen haéc obfcurè dominandi libidini imputare videtur , quod Rex Galliae aliique ad Impe- 1 ratorium nomen, uti ille loquitur, non erubefcant. 7. Caefarem Germanicum jam ex antiquitate folum eo titulo nium efle eique ideö uni recfè defenditur compecere. Quandö enim qnis re publica folus diu ufus elf, alios eam ufurpare jure prohibere poteft. I. 7. ff. de div. cff temp. prcefcript. 8. Hanc gloriam Germanis deberi, ut cum fide, virtute viribusque cuncfis aliis populis praeltent, eorumque principes in majeftatis confortium recepti fint, quoque caput habeant, quod tituloaugiutiore prae eaeteris Regibus honoretur, arg. t. C. ut dignit. ordo Jervet. Haec funt quse contra Gallos mihi occurrunt, nil tarnen defhiio fed aliis exiftimandi copiam facio. C A P ü T XXVIII. De titulo Romani Imperatoris atque Imperii. 1. Dicitur autem princeps Germaniae caput Romanorum Imperator & imperium Germanicum quoque appellatur Romanum. Pro eo titulo pugnant non tantum Germani, veluti Reinking. de R. S. cff E. lib. 1. claff. 2. e. 3. per tot. Dan. Otto, de jure piïd. cap. 5. Limnaeus de I. P. lib. 1. c. 4. per tot. Carpzov. de L. Reg. Germ. c. 13. J'ect. 7.72. i2.Sprenger. de modern, imper. Rom. Germ. cap. 1. q. 2. Kipping. d. tract. lib. 2. c. 3. axiom. o. fed & Hugo Grotius Batavus de j. p. cff b. lib. 2. c. 9. §. 11. tff 8. atque Anglus Rich. Zouchaeus Jus. fecial. p. 2. fe£t. 2. q. 1. 2. Contrarium acriter tuentur Aubry de pratenf. Reg. Gail. in Imper. Germ. lib. 2. c. 3. ex Aucf or qui fub perfona J. Belfendio Heromontani prodiit tracf. de funnn. Princip. Germ. pot. 11. 3. Ego , licet inficias ire nolim, hodiernum imperium toto ccelo difterre a prifco Romano, origine tamen & fucceSionis ratione fpeétata eum titulum retineri poffe arbitrarer arg. I. 8. pr. ff. mand. I. 13. pr.ff. de pign. tff bypotb. 4. Effectus erit hic, ut fi qui adhuc hodiè repenantur, qui Imperio Romano-Germanico fe fubtrahere novè moliantur , ii cogi queant qui Germanis nunquam fubje6li fuerunt, fed concefferunt in remp. eorum tanquam fuccefforum Principum Romanorum. arg. c.furrogatum. de R. I in 6. quodque Perfonatus ille Monzambano de ftatu Imper. c. 1. §. 15. plurimum damni ex hoe titulo contigiife narrat, id nulli probabitur, qui cogitaverit id propter religionem evenilfe. 5. Cnr etiam invideremus Imperio atque imperatori hunc titulum? Cum non novus fed ab antiquitate fitrepetius. Vetnftatem autem vicem legis obtinere conftat. I. 1. 23./. de aq. pluv. are. 6. Ut omnis autem cavillandi corditio tollatur , prudenter facimus, fi titulum hunc exprimanus verbis das Heyk R'óm. Reicb Teutfcber nation: ld eft facrum Imperium Romanum Germanicae nationis: veluti quoque obfervatum Reinkingio d. 1 c. 3,  j* TELT MAN NI TRACTATUS c. 3. n. 9. Speidelio d.fpecul. lit. R. n. 56. & Pacifico aLapide ad Sever.deMmzamb. difc. 6. §. 22. 7. Qui Speidelius üt. H. n. 80. tradit etiam quare epitheton te'/z'gaddatur. Quod reótius a ChaiTaneo. a. I. n. 1. vertifanctum quam facrum faciJè inducor ut eredam arg. I. 8-pr.ff. de R. D. VidLimnas. d. lib. 1. c. 6. n. 1. tff feq. 8. Caeterum licet ipfi Germani fic epithetis ornent titulum Imperatoris & Imperii, utrique tamen vix aliud vocabulum quam Germanici adjiciunt exterae gentes. Imo Galli fimpliciter antea dixerunt VEmpereur & ïEmpire. A quo tamen abftinebunt fortè fi conflans &perpetua fit eorum voluutas titulum Imperatoris Regi fuo tribuere. 9. Quod adtinet ad Belgii fcederati DD. ordines Generales, illi ajunt Romana Cafarea majeftas (ff Romanum Imperium in inftrumento mandati noviflimis ad j Hifpaniarum Regem miffis legatis prae- i fcripti die 6. Ottobr. 1661. C a p u t XXIX. Titulus Keyfer unde tff cui foli competat ? ï. Appellatur autem Imperator Germanis juxta Belgis Keyfer, quod defcendit a Caefar uti ex pronuntiatione linguae lafmae cuivis facilè obfervitare, qui modo legerit quid fcribat Lipfius de pronunt. litig. lat. c. 11. tff 13. 2. Is titulus a primo Imperii Romani conditore ad cunótos fucceffbres pervenit, Novell. 30. prafat. in fi. ad hodiernos Imperatores vernacula quafi voce tranflatus. 3. Hinc autem apparet nulli hunc titulum tribui poffe, nifi ei qui in locum Caefarum venerit, ut minus recfe hodiè loquantur quidicunt Tur ckfe Keyfer, Mof covifcbe Keyfer. bint enim Imperatores atcamen Caefares non funt. Befold. demonarch. c. 3. n. 2. 4. Quapropter licet ex dief is Rex Angliae etiam titulum Imperatoris aequè ac Gallus , Chinenfis atque Jappenfis nec non Turca & Tartarus Mofehusque fibi vindicare poffe, alicui videri queat, tamen malè titulum Caefaris magna; Britanniae Carolo I. inferipfit Thomas Mor tonus libr. de confiliis pacis fcripto. 5. Quanquam Galliarum monarcha & Caefaris titulum fortè fibi adferet, quod in provinciis fibi fubditis in locum Caroli M. venerit atque ita jure Germanorum, fecundum quod, uti anteadocui, omnes Principum liberi titulo paterno aequaliter gaudent, aeque fe ac Imperatorem Germania; titulo Caefaris debere decorari contendet. arg. d. Nov. 30. prafat. VErbum Princeps, Furft & Vorft latè quidem patet, ut & Imperatoribus, Regibus, Elecloribus, Ducibus, Marchionibus, Landgraviis aliisque rribuatur. ; gn, Lobcovitzn, Diemchltemu, Pico- Augufice Vindel. anno 1654. §. 197. Qui- * jeffate gaudentes titulo Principis kxt'%i; %fl* contenti fint, uti in Auriaco, Pede- C a p u t. XXX. De titulo Principis quod tff generalis cff fpecialis fit. 1. VErbum Princeps, Furft & Vorft latè quidem patet, ut & Imperatoribus, Regibus, Elecloribus, Ducibus, Marchionibus, Landgraviis aliisque rribuatur. Illis tamen hic titulus magis datur a parte ante, veluti Sereniftmus Princeps D. Ludovicus XIV, Rex Gallice tff Navarrce. 2. Sunt tamen nonnulli, quibus ifte titulus fpecialiter atque a parte poft conceffus, uti Anhaltini jam olim eo decorati ïuerunt tefbe Reinking dell. S. (ffE. lib. 1. claff. 4. c. 8. «. 8. 3. Atque ante aliquot annos Naflavü, Hohenzollerani , Salmenfes, Eggenbergii, Lobcovitzii, Dietrichfteinii, Picolomini, Averfpergii fecundum excellentiam eum titulum nacti. Receff Imper. Auguftce Vindel. anno 1654. §. 197. Quibus & accedat Pr'vffae Germanicae five 0rientalis princeps. 4. Cuncfis his datur titulus Principis non tantum ex parte ante fed uti dixi quoque ex parte poft. Inferiptio enim poftremo fit prasmiffis elogiis PrincipiÊ N. Principi Frifia Orkntalis, Dominus in Efens tffc. 3. Quamvis in aliis locis Principes majeffate gaudentes titulo Principis kxt' ifa, £ii» contenti fint, uti in Auriaco, Pedemontano & Tranfylvano cernimus. tii eet hic poftremus jam in clientelam Tarcarum conceffiffe videatur. 6. Regis Britannire primogenitus etiam titulo Principis Walliae non minus clarus quam Galliarum Dclphinus atque Hifpanorum Infans titulo hoe quoque fulgt't. 7. Is quoque qui hodiè rerum potitur in Lufitania Principis titulum retinetregia quanquam polleat poteftate. A titulo Regis autem ablfinet quia ejus frater Alphonfus adhuc vivit nec obcrimen | in Infulam Terceram abditus eft. I C a-  ö e TITULIS IIONORUM; 33 j obf. pratt. verb. Scbutz und Schirm, Be! fold. tb. pract. lit. S. n, 56. Mager, de advoc. arm. per tot. Speidel, fpecul. lit. S. n. 103. 7. Comprobat hoe ufus. Nam mek j aetate jure fuo id aliquoties tam in urbe j quam agro EiTendienii fecit SerenhT. D. I Elecf or Brandenburg, quia utriufque pro1 tecfor eique ideö honorarium ducentorum thalerorum Regiorum etiam fingulis annis ' penditur. C a p u t XXXI. Protecloris vox ambigua. Jus clientela quid ? Non Gallia regi in Germaniam competit. ■ /'^jÉÊmP^ i- •pRoteèlons titulnm quem callidas noX vique juris repertor Olivarius Cromwcllius regise majeftatis ufurpatur fibi furnferat & filio in manus tradiderat, novum efie videri poffet. 2. Sed jam olim in Anglia eum in ufu fuilfe didici ex fignis gentilitiis cuidam cauponi ex more olim féryito fed nunc exoleto donatis ab eo , qui a rege Britanniae ad exteros tanquam legatus mifius erat. .3;. Vidi ea hoerere lateri alicujus triclinii in Cantiae quodam pago, cui nomen Sittenborn, in domo, in qua celeriter difpofitos equos, pofias diamus, reperire datur. Eratiis fignis circumfufum perifcelidis fymboium cc fubferiptus hic titulis; 4. Duke of S t. Lord protector. Dubitationem tollit Bac. de Verulamio, qui in vita Henrici VII. p.o. tradit quoc Regens durante minore setate Regis olim Protector ibi fueric appellat us, & inde ïacilis ad diadema via. Henricus II. Rex Galliarum antea quoque adfumfit titulum proteóf oris libertatis Germanicae, uti in ejus vita narrat Franc. Mezeray hifi. de Francepag. 622. Frifiam quoque olim Protecfores habuilfe accepi, bic enim Poteftates vulgó tune dief as, appellabat liber populus eofque & Patres falutabat. Pier. Winshern, Cbron. Frif. lib. 4. p. 114. Anno Chrifti 910. 5. Quodque Henricus IV. Rex Gelliarum, eo colore aliquando ufus, quod vellet venire Hagam Comitumad viduam principis Aufiaci fulutandam, ut a Belgis prote&oris titulo libertati eorum invido ornaretur , fcribit Bentivoglio rekt. Mie provinc. unit. libr. 3. cap. 4. 6. Aft hic titulus proeul dubio fine re erit, quem Henricus II. fibi inferipferat , quia nunquam Germani fe in tuitionem Galliarum monarchie dederunt: qui alias perpetuum jus haberet honorarium annuum a Germanis petendi, & fi Jiberet liceret ei in Germania mi li tem legere atque in ea illum metari poffet. Haec enim exercent veri protecfores. Wehner. C a p u x. XXXII. Concionatores cur miniflri dicanturl tff qui in aulis hunc titulum habeant? j MIniftri titulus ünde paftoribus reformatis in Gallia tributus idem auctor en la vie de Francais I. p. 502. tradit his verbis ; Hun des difciples de Calvin étoit vulgairement appellé par les Ecoliers Monfieür le Miniftre, pour ce qiïil avoit lu les Injtitutes du droit UPoitiers dans fauditoire qiCon appelle la minifircrie, ce nom de miniftre efi demeuré aux Predicateurs Calviniftes. 2. Commentum autem id effe vel ex eo Jiguet quod non fimpliciter iis ifte titulus detur fed vel tacitè intelligatur vel expreffè addatur F. M. D. S. E. ideft fidei Miniftre du Saint Evangile, & nos mini* ftros verbi divini eos appellamus etiam vernacule. 3. Nudem autem nomen miniflri hodiè iis adferibimus qui principum arcana Dominationis & affaires du cabinet ou d'état tracf are, folent. 4. Unde etiam adjeófa alia voce hoe titulo honorantur ut mimftn flatusdicantur, & qui inter eos preecipuus & intimae apud Principem admiffionis, is premier miniftre d'Etat appellatur. 5. Hujus ufum valdè improbant Franc. Mezeray d. I. p. 418. & Joh. Theod. ^prenger. axiom. Stat. 3. Sed eum antiquiffimum effe docet Theod. Marciliua ad v. 4. E quib. mod. patr. pot. folv. atque hodie Principibus eum morum effe demonftravi in fpicil. ad d. §« 4. n. 7. fir-* maturque exemplo Principis Averspergii qui gratia Caefiuis exeidkuri hiftoria hodierna erudimur. E Ca-  34 FELTMANNI TRACTATUS C a p u t. XXXIII. De titulo profeftbris primarii , Senioris atque Ordinarii. i. PRimarius profelTor in Belgii univerfitatibus nemo vocatur, nifi cui nominatim is titulus datus. Differt ergo a primo ordinis vel facultatis uti nunc ajunt, profeffore & quidem non nomine nudo lèd re ipfa. 2. Num primarius elf quem nemo antecedere poteft , fed primus eft quem quidem actu nullus prcecedit, ei tamen alius adhuc praeferrj poteft. 3. Et ideo in Icalice academiis is qui fecundus eft ordine folet venari titulum primario proximi. 4. Ne alius vel vivo primario fibi praeferatur vel ut mortuo primario, in ejus locum fuccedat. 5. Quanquam aequius ut fecundus licet eo titulo non gaudeat, è vivis erepto aut remoto primario, primarius fiat. /. 2. C. ut dignit. ordo. Jervet. Jac. Andr. Crufius de jure proadr. cap. 33. n. 3. 6. Cum primario videtur convenire is qui in Germaniae univerfitatibus audit Senior facultatis non veró ordinarius de quo Vide Carpzovium ffurifpr. ecclef. lib. 2. tit. 25. defin. 410. n. 10. petere doftoris titulum, tract. de priv. Doctor um. c. 13. 3. Nemo enim nifi & ipfe magiltcrfit, dixerit unquam nomine doetorum in legibus imperii venire magiftros, cum per illas docforibus ca privilegia ratione ainictus & vefiitus conceifa quae nobihbus. Reform. Polit. 1530. tit. 3. von Doctoren. & 1540. eod. tit. P. Ü. iSYj.fiit. 12. 4. Neque enim patior mihi perfuaderi ïlhs in legibus, quae & doéforem nobili praeferunt, vel iplos Theologosintelligi. Hos enim ea temptffas magiftros appdla- ■ bat, atque ideö Carolus V. Imperat. ia quadam epiftola magiftros prcepofuit Doetonbus, apudMelch. Goldaftum in Confiit. Imper. pag. 245. 5. 1 icet verö hodiè non praccedat doctor nobilem, nifi Me alio munerc publico veluti Cancellarii aut confilinrii fp-ctatus fit. arg. I. 41. f. deexcuf.tut.Czfp. Kloek, de contrib. c. 15. n. 30. uti ufus Belgu non tantum fed & Gcrmanite inferions comprobatcontraCrufium. d.tratl. c. 32. n. 33. 6. Ufu tamen invaluit ut Theologii nunc Doótoris titulos tribuatur. Laudatur tarnen in illis fi ad mores feculi comti & velfiti cum fuis conjugibus haut incedant. Qua in re tamen Germani majorem prae Gallis, Anglis Belgisque fibi viiidicant libertacem. f. Qjüs autem docloris titulum Germanis adeö fpectatum tribueret philofophiae magiftris? quos catervatim & vix ephaebis ^egreffos alibi vidi renunciari. Nec in Germania quoque aliter quam magiftri falutantur. Non autem recedi 0portet a communi ufu Joqucndi. Wilh. Ant. Freundeberg de refcript. mor at. cond. 59- «• 52- . 8. Tolerabile tamen quod inBelgiolatme fenbentes fibi adferibant doéforis titulum, tum quod varictatisvenuftatisque gratia fiat, tum quod ibi nil interfit, quia fallus vanaeque glorire fufpicio nulla inde oriatur, quippe cum in publico munere conftituti non doéforis vel magiftri, fel officii titulo falutentur, 9. Obferva quoque tituhim Licentiati, juris non competere iis, qui examen fubierunt & pro fummis honoribusdifputarunt, licet enim feliciter id egerint Sc vulgó: Licentiati non promoti dicautm, non ramen jure titulus Licentiati tribuiturillis qui non in ordinem illum publicé tranfcripti funt, hic enim ordo eft non minus jc docf orum, ut in cum cooptari debeant. Sprengtr. de modern. Imp. Rom. c. 3. art. 4. Ca- C a p u t. XXXIV. Plnlofophice Doctoris tff Licentiati titulus improbatus. 1. DOcf or philofophiae eft titulus novus. Eum ignorant Angli, Galli, Hifpani, Itali, Sicuü & Poloni. Caepit ufurpari in uno vel altero Germania; loco nec non in Belgio ab iis praecipuö qui ejerata vulgari philofophandiratione, nobilifiimi Galli philofophi Renati des Cartes veltigia prefiertmt. 2. Pro hoe titulo valdè pugnat Balth. Cellar. poiit. lib. 2. c. 14. §. 26. cff feq. Sed nullo ipfe artium Magifler caufam propriam tueturidoneo argumento. Quare potius facio cum Georg. C hrift. Walthero, qui artium magiftris negat com-  t> e TITULIS HONORUM $f 7. Conjeóf ura haec confirmatur inde $ lod jurifdiéfio ratione praedii illis com:tat, & quoque comitiorum jus non nifi ijrorum poifefforibus datum lic. 8. De titulo Joncker Schardius in Le',co jur. verb. Infans fcribit; non folum i prceclaris famüiis, feci cff in urbibus acdit, ut prector aut Conful Dominus ein lerr, filii eorum Jungherrn vocaii fueInt. Inde eft etiam quod tot Jongheri vo~ zntur tff vocari contendunt qui tamen noilitatis ci genere nihil habent. 0. Haec nota non.tangit filios Confuim & Senatorum reipubl. Groninganae, am & Caefaris priva lege data anno 1481. :un6f is qui in amplifïimum ordinem trans* criberentur indultum ut nobiles cenfe•entur eosque per legatos equeftri cinguo donari poftea curavit. 10. Sed hodie eo titulo fe abftinent, :um fciant non modo liberale fed éff frucuofum effe de jure fuo nonnunquam decedere iti alibi ex Cicerone fcripfi, differt. ds bromot. abfent. c. 4-. n. %. P Caïct XXXV. a Differitur de titulo Joncker cj? Hove- 3 linck. i c 1. : 1 Titulus Joncker, olim Principum & < deinde Baronum liberis dabatur. i Smmpf. Chron. Helvet, lib. 4. c. 30. Spanberg. chron. Hennenb. lib. 5. c. 13.p. 200. 1 Munfter 3. Cosmogr. 20. & dicitur quafi 1 Jonck-Herr. Nam filius vivo patre Grae^ I cis ïeirs-oDjf vfwTÊ^oj atque Plauto heros minor eft, uti docui in traPtat. de jure in re cff ad rem c. 13. w. 44. 2. Vernacule enim Junior cff minor ea.dem funt, uti optimè obfervavit Nobiliff. D. Joh. Tiaifens traÜ. van Zegelrecten cap. 13. Qui etiam reftè addit poftea nobiles dief os fuiffe Joncker en, quod minores Domini fint, fi cum Regibus Principibus & Comitibus conferantur, ut fruftra id pro abufu habeat Speidel. fpecul. lit. I. n. 77. 3. Hic autem titulus in Germania non h parte poft neque haut ab aliis nobilihus, I quam iis qui nullum imperium aut jurif- I diStionem habent , ufurpatur. Cseteri] qui imperio aut jurifdicfione gaudent ii dicuntur non folum domini fed & eorum nati nolunt titulum Joncker : ut nil cedant Baronum filiis, in quibus ibi ifteti-1 tulus jam dudum profcriptus fuit. 4. Sed in Hollandii etiam primarianobilitas hoe titulo a parte ante utitur atque in hac provincia Groningano-Omlandica cuncfi etiam antiquiffimis familiis creti quique cum exteris de claritategentis contendere queunt, hoe titulo tam a parte ante quam poft Contenti. Nominibus enim fuis adjiciunt Joncker ende Hovelinck quod latinè reddunt nobilis Toparcha. 5. Ergö Hovelinck eft Toparcha atque is eo titulo donaturqui, licèt nobilis non fit nec ex equeftri ordine > tamen jurifdiètionem atque imperium etiam anniverfarium in aliquo pago exercet. An diètus quafi Hoofftling & quafi loei perfona princeps? ita in feneftris nonnullis fcriptum reperio. 6. An verö Hovelinck quafi Hoevelinck? hoe fcriptura: veteri congruit. Ut appellatus fit ita tanquam dominus alicujus Hubce five agri quantitatis, uti docet Voflius de vix. ferm. lat. lib. 2. c. 9. verb. boba. C a V v t XXXVI. De Superintendente cff InfpectorA. i. Titulus hic perpetuus efl & i Principibus Auguftanae confeffionis datur ei qui paftorum atque ecclefiae infpecf er eft, Carpzov. Jurifpr. confift. lib. 1. tit. 2. def. 19. n. 11. %. Synonimum Epifcopi verbum effe oftendit c. qui epifcopatum. 8-q.i. Reincking de R. S. cff E. lib. 3. claff. 2. c. 3.1 num. 6. Cothman. 2. refp- 64. num. 65. 3. At cum hic titulus propter eamSynonimiam, vim quandam imperii videatur indicare, ideö in Comitatu Marcae rem quidem ipfam in profitentibus praefatam religionem fed mutato nomine tolèrat Sereniff. D. Eleèfor Brandenburgicus. Sic ut non fuperintendentis fed infpecf oris titulo utatur. 4. Hujus quoque inter Reformatos alibi in Germania veluti in Palatinatuufum efle accepi. Sed iftum titulum ignorant Clivenfes, julii, Montani, Marcani, Moerfani, etiamque Belgae & Galli. A» pud quas gentes Prccfldes, Moderatores & deputati, fynodorum & Claffium eo mattere funguntur. 5. Ubi autem fuperintentlentium titulus viget, ibi fi plures fint, unus con- E 2 ill-  FELTMANNI TRACTATUS Jftittritur, cui infpecf io in omnes principi lbo fubjectos clericos cujuscunquegradus fint competit. De qno Refeldeniö Heromontanus d. traÏÏ. c. 5. p. 51. haec fcribit. In inferiori autem Saxonid, quidam Theologie Doctor co proceftit infolentia cff ambitionis ut Generalis, fatis pol magnifico ac excellenti titulo, noluerit effe contentus, Generaliffimi affeclans nomen, de quo vehementer conquaftus eft modo lauêatus Dn. Cancellarius in eodem confilio. Ubi fcribit; Fatendum , rei veritate infpectd, verbum Cj* titulum Generaliffimi Superintendentis verum effe monftrum vocabuli, quod in vera fignificatione nihil aliud fignificat quam Clericum qui nullum in eodem gradu juxta fe tolerare poteft aut vult, fed qui defiderat effe direCtor cif fuperintendens feu Epifcopus Jupremus omnium reliquorum Epifcoporum; Quod vel pro formali defcriptione Papa Ro- l man. habendum vel nemo nifi Princeps per ■ id intelligi poteft. \ 6. Perfonatus idem autor pergit poftea ! dicere; Et in Ducatu iMnenbargenfi hos \ fuperbos tff nil nifi ambitionem militarem] fpirantes titulos exulare mme audio, & qui non ita pridem Generalis vocabatur, nunc ober Superintendens audit. 7. In Gallia titulus Superintendentis tranflatus eft ad primarios rerum fifci atque aerarii adminiftratores, atque difpenfatores rerum ad aulas Principum pertinentium. Ut mirum non fit cur in Clivia titulus InfpecJoris datus fit ei qui cunctis vettigalibus prae-eft. I I tut. dari poff. Tiraquell. de Nolilit. c. 8. J n. 3. Palceoth. de Spur. c. 62. n. 5. I 3. Optimum atque fortiffmum train f argumentum a libertate ad ncbilitatem omnes facile concedent, qui cum Guil. Budaeo viro incemparabili fentient ncbilitationem uil aliud elfe quam natalip reftitutionem, uti is fcribit adi. ult.§. de fenator. fol. 42. a. 4. Quod & indicare videtur Lutherus j quando id quod apud Syracid.c. ^.n.ii I fcriptum de fervo aut famulo, fineremffas illi manus tff qu&ret libertatcm : interpretator/o mier Juncïer feyn. 5. Qui ergo eques is quoque nobilisBü' dse d. fol. 42. b.. atque ita ad liberos & pofteros licet equitis titulus nontransmittatur. Menoch. conf. 126. mm. 36. Choppinus de doman. Franc. lib. 3. tit. 2.6. n. 13. ubi fcribit, quod nec Regis Gallise filius eques naicatur. 6. Aliud tamen de nobilitate dicendum. Nam ficuti fervus tutor datus atque tacitè per id manumiffus libertatem conciliat cuncfee fuae proli, etiamfi exea nemo ei in tutelam fuccedat §. 3. J.qiiïbus modis tut. fin. 7. Sic etiam civici ordinis homocreatus eques nobilitatem quam tacitè accepit toti fuo generi communicat arg. I. 11. C. de dignif licet ad nullum exfobole titulus equitis tranfeat. Hic enim facfi ille juris eft. Hic Perfonae ille vero fanguini datur, uti mos creandi evincit. Adi Befold. th. pratt. lit. R. n. 67. Speidel. 1. lit. n. 116. 8. Quodque olim equitis titulus amplior majorque effet, quam nobilis, id obfervavi quoque ex privilegio , quod Johannes Comes Clivenfis anno 1348. & circumcif. Chrifti Cliviae civitati indujfit. Ei enim in fine adjicitur; Acta funt b&c Cleve in prafentia 'cff fub teftimonio NobU 'ium tff proborum vir orum noftr orum. Conf. videlicet D. Ottonis de Cleve prapofiti S. Gedeonis in Colonid, D. Theod. de Hornen Domini de CranenburgconfanguineorumnQfirorum, D. Arnoldi de Arckel, D. Everhar di de Ulffte, D. WilbelmideUlffteM Elberti de Eyl, D. Ftider. de Honnepel, D. Wübelmi de Gent, D.Roelandi Hagendam , D. Joh. de Offenbruck, D. Theod. de Rrienen, D. Hcnric. Romliaen, D. Everhardt de Wiffcbel, militum. Tbeodajici Lecker, Sweder de Zaerbruggen tff'Hem. ie Grietbuis -Armigerorum. 9. In hac priva. lege equites veniunt voce militum & nobiles appellantur armi\eri. Quod ex alio Comitis Adolphi privilegio eidem cïvitati Anno 1 $68.'die Tbo- ma C a p u t XXXVII. Equites qui (ff an hodie pro nobilibus cenfèndiP i. DE titulo Ridder five equitis, qui ideo Gallis chevalier atque Italis Cavalliero nec non Hifpanis Cavallero dicitur, paucis quoque dicendum. Is major eft titulo Nobilis fimpliter fic appellati. K'énigl. Satz. zu Wurmbs. Anno 1495. tit. von der einnabm der Auflegcr ibi; Plerren, Ritter, Edelman. 2. Nemo enim creatur eques qui non antea nobilis fuerit Limnaeus de I. P. lib. 6. t. 2. n. 9. Quapropter fi eum Imperator aut Rex creet equitem qui nobilis non fit, tacitè direcfam ei dedifle nobilita- ■ tem, cenfetur. arg. §. 4.1. Qid tefiam. i  üe titulis honorum; 3r j maApojtoli dato etiam probatur; Eieniit, iubjicitur: Gefcbiedt in antwoirdeindtegenwordigheit Edkr LuydenindEbrfamer Heeren Didericbs van Mónemten, H. Wilhelm van den Ha^ve, ff. Jobaas van Dorrenwalt, H. Jobans van Lynne, dicteren Diderkh van Lymborcb, und Diderich uyt den Venne Xuaepen. io. Quod Kiuep: nobilem & Ridder equitem lignifket notius eft , qai.n ut expucdri debeat. Befold. d Ut R n 67 SpëdeLiri'fiecuL lit. A. n. 38.'fed in ^ueiioc inftrumento, equisnon tantum nobdi praefer^ fod illi ütulusDomm non vero hulc adfcribitur 11. Hodie vero in Germania vix aliqnu ^ «obdi exgente cretusfecuTat eqmtemfimphciter üc diüu.n creari. Rationem forte liane habent, ne ea ratione nove videatur nobiiitas adquifica, quam jam a multis feculis repetere & cumavorum proavoromque infignibus probare queunt, uci fcripfi infpkil. ad tr. ï de viZenn±ffffh fir g ^ 2 confil. Tubmg. 88. n. 58. & fa. ia. Si verö quis equitis titulum cum nobüitate conjungere velit, id ei nihil nocebit, I 3. C. de dignit. Qaanquam hac tempeftate nobili ex fangume natus praeteratur novker creato vel exorelTè vel tacite. Anton, Peretz. Jur. publ. c. 80. ;I3- patre vero Creato equite, filius qm ei ante eam dignitatem a Jcptam natus eft, nobüis qaoqu* eiücicar. arg. L 5. ff. de Senator. TiraqaA. denobilit. q. 40. ] per tot. Pacius r. enant. 39. ,1 3-. Haec cum jure optimo exercéantur omrua a fingulis fcederati Belgii provinciis ex majeftate fibi adferta, uti doem in tralt. de juramento perhorrefc. c 16 n. 4. j • 4. Hinc dubitandum non eft quin etiam equites atque nobiles per earum ordines crean queant. Neque enim id monarchae eft proprium jus fed majeftatis inter efteaa transferibendum, uti exemplo jereniffimae Venetaereip. erudimur, qua? Ariftocratia eft, Carpzov.deL.Reg. I c i$.fe£t. 4. n. 30. & equites atque no ' blies tamen creat. j 5. Eques ab ea facfus erat D. Theod. ! Graswinckel & in nobilium Cenfum anno tranfacfo 1669. cooptati fueruntnonnulh, qui nummis multis in publicum conlatis remp. juverunt contra Turcas, quodque Tnbunus aliquis cui nomen Rados Lngunnus, non tantum Equitis fed etiam Comitis titulo donatusfuerit, quod in Creta fortiter contra hoftes fecilfet, id fcriptum Venetis 16. Maji 1670. ! 6. bi quis dicat eam remp. iwbereDucem atque ita Monarchiae & Majeftatis perfonahs quandam imaginem ibi apparere. Ei allegabo quod non a Duce fed de| creto Amplfmmi ordinis id fiat. j 7. Cur quoque Praefidi patrum Conj fcriptomm alicujus provinciae Belgicaa j minorem poteftatem adferiberemus quam I Duci Veneto, cum hunc nulla fmgulari I poteftate inügnem elfe non ignoremus ? Caip. Contaren. /. 2. de Magiftr.tffrep. Venet. p. 19. 5. Intueamur remp. Romanam ,& ilicö nobis apparebit, quod tune, cum moribus antiquis virisqueejusresftaret, quoque equites & nobiles creati fuerint. Quid enim alleébi in Patres, tranferipti in equites , donati haflis, torquibus, corona* civica, navali & obfidionali aut murali aliisve aliud erant quam ex noftrate dicendi genere, creati nobiles ? , 9. Accedit quod fingulae Belgicae Provincia? Academias fundaverint atque per Anteceflbres in illis conftitutos doctores faciant. Quod quoque non tantum Majeftatis jus eft uti poft Sixtinum etiam docet Jacob van der Graef. Syntagm. Jur. publ. c. 13. n. 1. Sed & per quod, ratione praefertim juris Germanici infpecfa» tacitè nobilitas datur. 10. Cur ergo non exprefie etiam creando equites aut nobiles eam vel togata vel fagata militia claris, tribuere poften t? Taciti namque non major vis debet efie quam exprefli. Reinking. de R, S. cffE. lib. 1. Claff. 1. cap. 5. n. 26. E 3 C*. C a p u t XXXVflI. Demonffratur fingularum Belgii fcederati provinciarum ordines poffe equites cff nobiles Creare i. JUs nobiles creandi tantum Imperatori & Regi competere vulgo tradunt tam juris quam rerum politicarum auciores. Quibus contradicit Perfonatus ille Heromontanus d. traSt. c. 9. cuilibet Germaniae Principi hoe tribuens. 2. Litem hanc ego nunc nolo facere meam, hoe tamen probè fcio, nunquam idlad haec usque tempora antea accidiffê, optimeque calleo hoe jus proprium eiTe Majeftatis atque ad ma]ora pertinere regalia. D. Eruc. Mauritius Antecaflor Cmloniens. Celeberr. de nobilit. tb.  ■jS FELTMANNI TRACTATUS cipiorum nomen Burgimagiftri fcripturti reperiamus, ut loquitur Wefenbec. con\ fil. 40. 71. 31. Pro quo tamen fortatlis reótius Civium magiftri voce uteremur. 4. Latinè tamen loquentibus Confules dici nequeunt qui in cunólis municipiis civibus praefunt, fed dilfinctione res temperanda, ut dividamus an ea municipia ad comitia Provincialia vocentur nec ne? 5. Clivia enim habet urbes viginti quatuor,- Ex illis non nifi feptem veluti CU- I via , Vefialia , Duisburgum , Embrica, j Refia, Calcar ia cjf Santena Comkiorun , I participes, earum ergo capita reef eCon1 f fules non verö caeterorum municipiorum duumviri dicuntur. 6. Non enim hi ut illi cum Principe & ordine equeftri in commune confulunt, '/unde Conüilum nomen defcendit, atque I ideo legari araici, vernacu.'ë Gefcbickete 1 Freunden von unfier Ritterfcbap und Steden \ dicuntur a JohanneDuceCliviee, cScCoI . mite Marcae atque Cattimeliboci, in e1 j dicto anni 1508. Dominica Juin', at e. Quod i cum & principes fenatus Embdani infri: fia Orientali quoque faciant , confules t \ optimo jure falutantur, uti & Nordani, . | Auricani, aliique. Ca p u t. XXXIX. /Igitur de titulo nobilis Domini. 1. IN Germania reperiuntur nonnulli qui a parte poft dicuntur Comités & nobiles Domini. Hoe titulo gaudent Lippiaci. Spiegelbergii, Heldrungii , Diepholdi; & Wartenbcrgii. 2. Baronibus is quoque titulus datus, veluti Ganfii dicuntur nobiles Domini ir Putliz. Speidcl. d. fipec. lit. E. n. 4. 3. Exemplum quoque habemus in Frifiae Orientalis Baronibus Kniphuliis, qu. hoe titulo decorati ut vocenturFreyeum Edele Herren zu Lutzburg. 4. Cur autem antiquitus eum titulum acceperint, id inveftigare, non erit adeo difficile. Nam cum equitis titulum ve nollent vel non impetrarent, tamen qui; aut Comités aut Barones erant, nobile; Domini dicebantur ut a eaeteris nobilibu: diftinguerentur , qui non Edele Herrei fed Edele Knecbte appellabantur. Spcidel d. tract. lit. F. n. 78. 5. Quanquam aliquando ex nimia mo deftia titulum nobilis Domini non fibi de derint. Inferiptio enim domus Horncn/ï oftendit, quöd D. Bemhardus Cornet Lippiae dicfus üt GraffundEdler fifunckcr. C a P u T XL. Confules & Senatores qui mcreantur appel lari. 1. ÏN urbe Roma erant Confules & Sena tores, in municipiis Duumviri & De curiones. Titulus ergo Confulis verna culè Burgermeefter & Senatoris five Raetsbeer non videtur competere nifi ampliffinu ordini Jiberae alicujus civitatis in Germa nia atque in rep. Bclgica Magiftratui eju 'civitatis, quso Jure Comitiorum gaudet 2. Non tolerare queo quod Zahn. Ii Iclmogr. muncip. c. 14. «. 14. has voce: pro fynonimis habeat neque intereffe putet an Confules an vero Duumviros dicamus. 3. Quanquam enim lubens ei largiai ouod inftitutis omnium Gcrmanioe muni- > ' C A P V T XLI. I Deo rettc adferibi titulum Ter. Opt. Max. Idefenditur. I. A Tque partim exempli partim novi -fi intellect as gratia hos titulos a parte poft plerumque ufurpari folitos commemoralfe fufficiat. Tu verö ö aeterne & cundipotens Deus largire valetudinem atque ingenii vim ut penfum quod ipfe .! mihi partitus, abfolvam feliciter! Patere . 1 ut a tuo nomine, quod nunquam dignis . fatis titulis coli & definiri poteft. arg. . Exod. 3. 14. tanquam Alpha aufpieia fu- > j mam. Apocal. 1. 8. • j ft. A parte poft Deus Dominus recfè i dicitur, nam jus & Dominium in omnes , j res creatas ei competit id eoque Adonat 1 Ebraeis, Graecis & Dom inus Lati; nis audit. 1'ertullian. Ap'olog. c. 34. I* • fidor. 7. Orig. 1. Adonai, quod generaliiter dominus interpretatur, quod dominetut creatura cunttce. In eum convenit titu! l"s Patris: uti docet Laéfenc. 5. iuft.di1 vin. 19. I q. An  d £ TITULIS H ONORU NL' 39 3. ^ ptfrte a*2ie licet plurimos titulos Deo tribuere queamus atque corrupti per adulationem mores etiam homiaibas eorum nonnullos adfcribanr, duo tamen funt, quae ad mortales absque facrilegio referri nequeunt qaseqae folms Dei tituli \ funt, & ab eo exprdïï, videhcet quod » fit omnipotens Mrnus, tam ratione ïmtn quam durationis ApocaU 1.8. Hinc ait: ero quierö. 3- ^ vero ter opt. max. dici queat videarnus ? Negat id Joachim Oudaans jjbro cui titulus Roomfche Outheden. colloq. 4. pag- 146. cff feq. motus hoe argumento, quod profaaa gentihcas eum titulum Jovi foli tribuent, quod is Deorum omnium optimus & maximus elTet, j eam vero comp_irationem a Chriftianis 1 fingi non debere, quod Orciiodoxa refigio nullos alios Deos ftatuat neminem que adnnttat, qui ulla ratione Deo Comparari poffit. 5. Sed cum is antiquitatum curiofus indagator adeö iniquè de univerfitatibus literariis fentiat, atque ita fatis prodat fe . fevenoribus ftudiis animum fuum non mi- | tigaiïe, mirum non videatur, fi ignora- \ vit , quod optimus maximusque , vel in eum cadere poffunt, qui folus efi;, uti ex | Paulo. JC. difcere potuiffet. L. 163. ff. dt V. S. & evidentiffimè probat Papinianus qui Severo Imp. titulum Opt. Max. adferibit in l. 8. pr.ff'. de vacat. cff excuf. I nun. 6. Nam nori femper ea verba notae comparationisfimt. Cl. Goeddaeai/. 92. f. d. t. n. 1. m fi. Verum lignifi.cd.nt rem effe pleniffimam omnibusque utihtatibus refertam. Sic fundus optimus ma-! ximus eft di&us, qui cum omni commo- j do qualecunque illud fit ad aliquem pertinet, licet unicus fit. /. tl.pr.ff. defundo inftr. L. 69. §. 3./. de legat. 1. 7. In Deo autem rerum omnium bonorumque abundantia eft atque origo. Lacfant. 6 inft. divin. 6. & is Ebraeisres maximas notat, uti ad Jobi 1.16. annotarunt Junius & Tremellius. 8. Neque obftat quod Deus expreffe vetuerit ne quis eum Baal. appellaret Hofe. 2. 16. Non enim inde eflicitur eum non poffe optimum maximum dici, fed nomen Baalis five Jovis ei dari non debere. Quod facile admitto & ^ontra Seldenum tuetur Oudains d. Colloq. p. 198. 9. Bené ergö fe habet inferiptio templi novi in Boreali regioae urbis Groninganae fiti. Dei gratia Anno M. D. LXV, Civitatis hujus impenfts Summa Nobiliffimi cff Amplijfimi Senatus Cura In Dei Optimi Maximi honorem Ecclefias utilitatem cff urbis ornamentum. Tota Novi hujus Templi fiructura Abfoluta tff perfecta Conjulibus. D. Johanne Tiaffens. D. Regnero Tiaerda. D. Johanne Wicbers. D. Johanne a Gülfinga. C A P U T XLII. Nemenclatura titulorum h parte ante. I. CErtum eft latinam linguam tantae luxuriae, qua hodie fermo vernaculusturget, omnino expertem elfe & latinè loquendo faepè plus aut minus dici quam fert & vis & norma dicendi vernaculè. 1. Cum ergo deficiant latina atque propria titulorum nomina, aliis utendum per quae vis Germanicarum aut Belgicarum vocum exprimitur. Natura enim rerum conditum eft ut plura fmt negotia quam vocabula , uti Celfus, Julianus, & Ulpianus docent in /. 2. 3. cff 4. ff. de preefcript. verb. 3. Pro allerdurcbleuchtigfier, allerdoorlucLuigfte dicemus Omnium Sereniffimus Kilian. diStion. lit. A. verb. Aller. Lrit ergo Serenifiimus durchleuchtigfter, doorluchtiglfe. Idque firmat ufus, licet: origine verbi infpeéta illuftriffimus ei conveniret Kilian. lit. D. verb. doorluchtig, 4. Sed aliter jam obfervant, & durcbleuchtig , doorluchtig, nunc eft celfiffimus atque Ex. durchleucht. &UweDoorl. Celfitudo , Alteffe. nonnunquam etiam Serenitas, uti in progreffu notabitur. 5. Quod vernaculè eft Grofzmachtig-* fier , Grootmachtigfte, id latinè adhuc hodiè potentiffimus dicitur. Quanquam ut inter iftud atque Grofzmachtiger differentia fit, parum licet propitia Latialt Minerva, pro hoe potencifïïmus pro illo praepotentilfïmus ufurpari poffet. arg. Z.4* ff. de preeftr. verb. 6. Et dicfis conftat Allergnddigfi\r, allergenadigfte vertendum effe omnium clemmtilfimus. Nam Clementiffimus eft gnddigfier & clemens gnddig. i 7. Sed  4o FtLTMANNI TRACTA.TUS 7. Sed non idem fentias de vocibus U-w. Gnaden. Uwe genaden. Nam in Elcdtoribus Ecclefiafticis Moguntino & Treverenü nec non Principum perfonis illis, rcfpondent verba veftra celfitudo cc Gallicè votre alteffé. 8. Porro in Comicibus ,& Baronibus qualitatem fl/üftóffirni & illuftris fignificaut non minus quam clementiam. Nec obftat quod multis adfcribatur titulus Uw. Gnaden, qui tarnen clementiam tcftari aut gratiam hominibus facere nequeunt, fed tantum poenam legibus expreif im ftatuere poffunt, fententiae vero mutandae jus non habent. /. 55. f. de rejudic. 9. Vox enim haec Gnade, five gratiam five clementiam dixeris, licet ad eos videtur tantum referenda, qui patratifacinoris veniarn indulgere queunt, atque fuperioritatis vulgó Hogen Lands Ofirigksits, nota qusedam in eo cui is titulus tribuitur , effe videatur; Qiiinimo fubjecf ionis argumentum id proebere contra eos, quia alteri titulum Gnade adtribuunt feripfhTe dicitur Petr. Ant. de petra de fidei commifj. q. 12. u. 409. - 10. Apud hunc tamen id noninveni idque retellit notiffimus Germaniae ufus & egregiè folvit Befold. th. proct. lit. G. 1i. 72. Belgae focderati tamen hoe videntur fequi. Maltint enim Principibus Germanis tribuere titulum Vorftel. Doorl. quam Vorftel. Genade, uti ex Aitzema ob/Lrvavi , licet id pluris quam hoe in Germania cenfeatur. 11. Praeterea Hocbgebobrner Hoochgebooren eft illuftriffimus, Hoclrxolgebohrntr illuftris, jf^oblgebobrnergenerofilfimus, Hoch Edelgebohrncr generofus, Hoch Edel prasnobilis IFoty Edel nobiliffimus, Edeler nobilis. 12. Titulus]Hochgelehrterin Theologis proprium non habet vocabulum fed in JCris Confultiffimus, in Medicis eft experienïifïimus, atque in Philofophis acutiffimus. Theologis poteft adferibi piiffi- IÜUS. 13. Quid autem eft Edelveft? Minus quam Edel. Ergó non idem quod nobilis fed ejus loco dicam fpectabilis, & pro JFohlgelehrt doethfunus, Ebrcnveft honorabilis Quanquam id pro Magnifico & inclyto enim ulurpet Matth. Stephani de 'Jurifd. Ub. 2. p. 1. c. 7. membr. 2. n. 112. tarnen infrmae fords hominibus id tribuitur , ut reefms a virture & honore ver-bum trahendum. Dauth. Jur. publ. q.i. citatus fpeidello fpecul. lit. V. n. 88. 14. Erit porro fpecfatus Acbtbabr, vel ebreu aut IFohlachtkahr , fp^cfatiflimus Grofzacbtbabr , & ampliffimus Hochacl!bahr , denique honeftus Ehrfamer, prudentiffimus Vorfienigh. 15. Denique reverendiffimus Hocbwürdigfier , plurimum reverendus HoclkséU ebrvoürdiger, admodum reverendus Wélehrwürdiger, & reverendus Ebrwurdi^A C A P U T XLIfl. Agitur de titulo Imperatoris Germania eique majejlatem recto adferibi deïïwiftratur. 1. His ita conftitutis, de his titulis cuique mortalium ordini adferibendis dUpiciamus. Imperator fidutatur oM lium ftrenijfimus, preepotentijfimus, invtk 'ijfvmusque Cce/ar, & omnium dementijfimus Dominus. 2. Quem titulum ei non modo tribuunt imperii cives fed & Elecf ores & Principes eum ita appellant eique Cafd nam Majejlatem adferibunt, cujus fe quoque omni modo fubjecfifftmosAllerunte^ thenigjle profitentur, Epift. dfaxoninfer. Circulo fcripta Luneburgi 17. Juniii662. 3. Scio quidem haec fpeciofa verbis re vero inania videri perfonatis iftis fcrip:oribus veluti Monzambano & Heremonano. Hic enim d. tract. cap. 12. tradit, d flylm curice & fecidi genius produxii lec plus ferme habet effmeuz , quam alii verba honoris in quee ignaviffimus quisqus operum folet effe ejfuftfimus. 4. Aft licet iis largiri cogar ex ver* bis haut argumentum trahi ad fummani iri rep. poteftatem; Nam quantö majore najeftatis imagineteguntur, tantoeruffl* punt ad infenfiorem poteftatis diminutioriem Tac. ann, 2. 81. 5. Is tamen titulus & imperatori & Imperio decus atque commodum adfert Cum enim Imperator tot tantisque Prinpibus praefit, quibus fingulis majeftateia tribuit Heromontanus, atque uti Maxi* milianus I. & Carolus V. dicere folebant Rex Regum fit. Cafpar Kloek, de contif hut. c. 4. n. 317. praecipuus inter Chri* ftianos Principes hac ratione Turca vel judice cenfetur. Reinckingh. de R- S. O. E. lib. 1. claff. 2. c. 7. n. 49. Carpzov'. ie L. Reg. Germ. c. 13. n. 7. 6. Ut jam fatis conifet, curab iis, qö» Emperio fubjecf i, dicatur Imperator omlium ferenifnmus. Quem titulus forte ab v ex-  be TITULIS HONORÜK -4* exteris rebusp. in quibus Imperium pe-1 ttes plures eft, facile obtinebit, nontè' cus ac a Principib. exteris, quorum vis & poteftas non eft tanta ut cum Imperatore | foli eontendere queant. I 7. Quod fi vero Reges potentiffimos j fpecfemus illi nolent tïtulam omnium fereniffimi adfcribere Imperatori, heet nullum effe in orbe, qui pan cum eo titulo ornandus fit, fcripferk Chaffanae Catal. « lor. mundi part. 5. Confid. 27. Rex e%iia HifpMi® Imperatorem appellat Sejpjiffimum Principem ; literis datis ad J)D. ord. general. Belgii fced. 20. April, 1663. ; 8. Evidenter id comprobatur inde quod, fi acf orum publicorum compilatori credimus, Rex Galliarum noluerit dici Serenifilmus, fed Chriftianiffiinus non religionis fed imperii magna ratione motus. Nam quia Germania? Principes ti- j tulo Sereniffimi honorantur ideo eum no- ' luit, ne iis par & inferior Imperatore, qui omnium iereniffimus audit, videretur. Aitzema edit. noviff. part. 4. I. 42. p. 887. . 9. Titulum prcepotentiffimi etiam Mofchorum Imperatori tributum reperio ab Ord. Gen. Belgii fced. liter, fcriptis 16. Junii 1663. Et omnium clementifjimus quoque Rex Dania? a fibi fubjeftis appellatur. Aitzema d. p. 4. lib. 40. p. 57'a. 1 o. Cxfar dicitur invittiffimus. Titulus vod pie ab Imperii civibus nimcupati. Cui evencus ob aliorum Regum potentiam aliquando non refpondit. Quare hi eum titulum Imperatori haud largientur. 11. Majeftatis tamen titulus ei adferibitur a DD. Ord. General. Belgii fced. in refponfo quodam Friquetio dato apud Aitzema d. I. p. 542. Et cur negaretur imperatori is titulus qui hodiè omnibus Regibus tribuitur"? Quique Mofcho a laudatis DD. Ord. Gen. adferiptus verbis veftra Czarea Majeflas in epift. ló.Junii 166$, 12. Probè calleo auctores juris Public in Germania coeteros Reges omnes nor nifi verbis Regice dignitatis: honorari vel le , atque eam in rem adducere imperi Conftitutiones. Culp. Kloek de contribut c. 4. n. 5. Crufius de jure prooedr. lib. 3 c. 2. n. 31. id tamen vix amplius ferva tur. Inftrum. pacis Ccej. Gail. A. 1. ibi amicitia inter facram Ccefaream Majeftaten tff facram Majeftatem Chriftianiffunam Ut rifu explodendus Loyfeau, quandc facram majeftatem non nifi per blafphe* miam dici fcribit. de Seigneur c. 3. n. 59» 13. Quanquam a Circuli inferioris ba*xoniae Principibus epiftola die 20. Nov. 1657. ad Regem Daniae fcripta, huie titulum Regia dignitatis tributum adhuc reperiam. 14. An haec fortè ratio difparitatis ? Quod Rex Galliarum Imperio non fubjecf us , ejufque Princeps haud fit, aliud, verö in Rege Daniae locum habere oftendit jus feciale armatse Daniae 3. Junii 1657. in §. uit. Nos etiam ex nexu obligationis tanquam Princeps fideleque membrum fantti Imperii Romani. 15. Sed & hoe vix nodum folvit cum Sueciae Kex Majeftatis titulo decoretur in inftrum pacis. Caef. Suec. art. 1. tff 2. Regia quoque Majeflas Suecice: Obftare mihi ajat quis, quod Imperator non habeat Majeftatem, fed quod ea penes Ordines fit; fi perfonas audimus veluti Hippol. a Lapide, Monzambanum & Heromontanum. I 16. Hoe citius refolvam quam vulpes I comeft pirum. Neque hic neceffe habeo dicere cum Claudiano epigr. de Bir| ro. ' Nominis umbra manet veteris. | Aut allegare illud Taciti. I. annal. 74. i fcribentis manebant etiam tum veftigiamO' rientis libertatis. I 17. Sed re haut inanem hunc efie tiƒ tulum facilè demonftravero, li modo dii xerim _, quod Imperium pura vulgö fic j dicfa refp. cenferi nequeat. Quod fi enim eam ei dederis formam , tune id ! cuncfis Regnis inferius effe plane itapro| des omnibus, ut id palpare queant. ! 18. Quadropter dicam iterum id, quod ' & alibi docui, Principes Imperii in confortium Majeftati* efie receptos , caput f tamen effe Imperatorem quis dubitat? i 19. Et quis ignorat caput effe principale unde cognofcimur ? I. 44. ff. de re\ lig. tff fumt. fun. Et ergo Majeftatis titulus adferibendus aut eo in Imperio nullus effet ufus, quod cogitare nefas & ai bominandum. 1 20. Hanc meam fententiam juvat val■ dè exemplum ab Anglia defumptum id i enim non magis mx^xfiKtï» eft quam . Imperium Romano-Germanicum, & ta. men Regi optimo jure majeftatis titulus - tribuitur. ; 2i. Et fi id non fatis pro me facere vit deatur intueamur Poloniam. Hoe fane Regnum non fecus ac Imperium jc«t* *«'1 f*ov eft facfum , ejufque Rex legibus paéfitiis aeque ac Imperator adftricfus, 1 F ei  %i FELTMANNI TRACTATUS ei tamen Regi nemo, fi facrilegii Reus haberi noht, unquam Majeftatis titulum negaverit. 22. Accedant & teftes omni exceptione majores. Nam a Jacobo Angliae Rege Imperatori Ferdinando II. majeftatis titulus tributus literis 12. Novembris 1621. fcriptis, eas finiens his verbis : Majeftatis veftrce frater amantifjimns: Eidem Caefari majeftatem adferibit Ludovicus XIII. Galliarum rex in epiftola 7. Maji 1628. Mercure Francois torn. 12. pag. 321. cff 322. Etiam antea Sigismundus I. Poloniae Rex ita Carolo V. Imperatori fcripfit; Facit Majeflas veftra rem fud virtute tff noftra in ft obfervantia dignam Joh. Piftor. hiftor. Polon. tom. i.fol. 252. 23. Regi Romanorum majeftatis titulus etiam adferibitur uti videre apud LimrjcBum ad Capitulat. Rudolphi II. art. 32. I verb. Von Keyfer!. Maj. n. 18. Sluter. in Hipp. d Lapide p. 2. c. 6. Jecf. 6. % 3. I ufus fit, alios eam poftea ufurpare jure 1 prohibet. /. 7. ff. de diverf. R Umh tr vel quoque fuperet, fed a Charattere aut ufu tota res pendet. /. x- Pr- ff' contr ab. empt. Caput. XL VI. Angtitt Regi adhuc competit titulus defenjoris fidei. Titulus femel adquifitus durat licet caufa ceffet, ut etiam exemplo Belgarum illuftratur. i. 1% Eges Angliae titulo defenforis fidei hoV. cliè clari, quem a Leone X. Pontif. I M. Henrico VIIL tributum fuiffe, me- \ moriae quoque' prodidit Thuanus bifi.1 part. 1. Ub. i.p. 48. tff feq. Thom.Milles de nobil. polit. cff civil. tit. demaj.Reg. inaug. p. 98. 2. Num verö mme adhuc eo titulo recfè utantur videamus? Hic ii Papa ar* birer daretur, potius deftructoris fidei titulus iftis Monarchis adferibendus effet. Nacfus enim fuit Henricus VUL hunc titulum quod pontificiam religionem fcripto in publicum edito contra Lutherum tuitus erat. Ern. Gockel. de Europ. Reg. c. 1. n. 113. 3. Quantum autem nunc mutatus ab illo ? Hodie enim non Pontificiam religionem defendunt fed eam ejerant Britanniae M. Reges; ut ceffante tituli caufa & ipfum quoque titulum ceffare debere videatur. arg. I. 1. ff. de cond. fine cauf. I. 52. §. 1. C. de Epifcop. cff Cler. 4. Mqüi bonique artis cultores fi autem audimus, illi non negabuht hunc titulum Angiorum Monarchae. Sufficitenim alio licito defenfionis genere eum infignemeflè. arg. I. 16. ff. de ufu cff ufufr. leg. Kloek 1. confil. 36. n. 2. 5. Non quoque novum eft ea quae ab initio utiliter conftituta funt, ^durare, licet in eum cafum inciderint a quo incipere non potuiffent. I. 85. §. 1. ff. de Reg. Jur. §. 14. infi. I. delegat. Caput XL VII. Titulus Sire cautionis ergö Regibus trh buitur. 1. DE titulo Sire fuperiore I0C0 egieumque Galliarum Monarchae tribui dixi. Firmatur id praxi, nam a DD. Ord. ^eneral. Belg. fced. eohonoratur, uti videre apud Aitzema p. 4. lib. 43. p. 1153. 1. Idem tamen aucfor lib. 42. p. 803. memorat a laudatis Ordinibus Hifpano eum titulum tributum fuiffe. Sed & A nglia Regi eundem adfcripfere titu'um. Aitzema d. lib. 43. p. 1112. tff n 15. 3. Quod ego inftitutum valdè probo cunclisque Principibus rebufque publ. veftigandum arbitrarer. Hac ratione enim Regibus iftis fatisfit qui alias Sereniffimi & potentiflimi titulo contenti non forent, uti intelligere datur, exdicfisc.43. n. 8. 4. Invidia hoe pacfo declinatur, quam evitare nefcirent, qui omnium fiereniffmii vel prwpotentiffmi titulum alias Imperatori ex more Germanicae gentis largiri hactenus fuerunt, eumque Galliarum Regi, [erenijfimi vocabulumfpernentis, tribuere cogerentur. Quanquam hoe quod loco fuperiore c. 43. num. 8. ex Aitzema memoravi dubium reddatur ex paófis antenuptialibus inter Henricum IV. & Marlarh Medicaeum 15. April 1600. Ludovicum XIII. & Annam Auftriacam 20. Auguft. 1612. conditis, in quibus nec non in noviffimo federe pacis icf o Bredae 31. Julii 1667. titulum Sereniffimi Rex Galliarum admifit. F a 1 Ci- 6. Quod exemplis ex re politica depromptis defenditur. Nam Belgae fcederati poft ejeratos Reges Hifpaniarum tamen adhuc hac tempeltate gaudentprivilegiis & titulis fibi olim a Regibus illis tributis. I 7. In Germania Academiae Reformatorum adhuc hodie fulgent titulo privilegii a Papa olim de earum fundatione conceffi , licet hujus religionem , propter cujus defenfionem ea privilegia data fuerunt , jam deftruant.  44 FELTMANNI TR ACTATUS ICelfUudinis Ekcloralis: Sed paucos ante annos cum illuftris D. Baro BlumenthaI üus Legati munere in aula Regis Calliarum fungeretur effecit ut Seremff. domino Eleétori Brandenburgico Sennitatis Ekttoralis titulus ab ifho monarcha tributus fuerit, uti fcripfi d. promot. abfent.c. 3.n. 53; Ut. m. 11. Et quis hodiè adeö vefanus ut inr ficietur id transferri debere ad Sereniili- j mum Dn. Eleclorem Palatinum aliosque j Principes antiquiffimae iftius gentis aliosI ve Imperii Eleótores ? 12. Inter quos & praefens Colonienfis Archiepifcopus referri meretur, quia ex, 1 gente Palatina cretus Ducisque Bavari tij tulo clarus. Reliqui duo ecclefiaftici eleetores Crtjitiidints Ekttoralis titulo falutanj tur. I 13. Reverendiffimi tamen titulo praeterea fulgent nec non titulo eminent iffmi, alias Cardinalium proprio aliquando honorantur \ veluti videre datur in Renovat. fozder. Rben. 25. Jan. 1663. Quodpeffimè in nova L. ab Aitzema editione verfilm : Wel Edele Acbtbacre ende Doorlucb\ tig/te: Hxc enim verba fönant, Nobilifi \Jimi, Ampliffmii tff Sereniffimi: | 14. Sereniffimo Electori Brandenburgico titulus potent ifihnik fibi fubjecfis quoque adferibitur. Nec immerito! Regum namque opes ampliffimo imperio & tot gentium nationumque poffeffione jufta Ecquat. IS- Ut dignitatis ordo fervetur idem titulus ad reltquos Imperii Elecfores pertinere defenditur. Sic enim diffinguentur a cceteris Ducibus, qui hodiè quoque Sereniffimi audiunt, quorum tamen poteftas tanta non eft ac Eleètorum. 16. Ut enim non memorem quod Electores fint quafifirmamentaImperii,quanta eorum poteftas fit prae exteris Imperii Ordinibus id vel fola hodierni Imperatoris Capitulatio docet, ut illos quoque ti, tulo aliquo antecelkre oporteat. arg. J. | B. Caroli IV. tit. 6. infi. Si quis dicat ! in comitiis Ratisboncnfibus ea de re agji | id nil ad me, qui in ftatu jurediciali Ü ; fequor,quod provulgatum. i Caput. XLVIII. Sereniffmi qui dkantur? tff Electorum quis titutus effe debeat exponitur. 1. ADferitur a nonnullis titulus Sereniffimi foli Imperatori & Regibus, uti conlcgere datur ex Rich. Zouchaeo jur. fecial. int. gent. p. 2. fect. 4. q. 6. Qui narrat Albertum Archiducem Auftriae illuftriffimum appcllatum fuilfe a Regina Angliaï. 2. Perfequitur tamen dicere graviter id tulilfe Hifpanos eofque noluiflè Bononiae in unum cum Legatis Britannicis coire, nifi prius in autographo Regmx Sereniffimi titulus Archiduci tribueretur. 3. Jpfe Zouchceus nil definire audet, has tamen rationes pro Archiduce adferre videtur. Prima quod Ducibus aliquibus majeflas competat. Altera quöd in eos crimen perduellionis committatur. 4. Utraque ratio optimè convenit Sabaudo, qui ideö quoque titulo Sereniffimi honoratur non tantum a fibi fubjecfis, fed & ab ordinibus fcederati Belgii. Aitzema d. p. 4. p. 859. 5. Ratio ejus rei adfignatur ab Ant. Sola ad confiit. Sabaud. procem. gloff. 1. num. 11. cff 12. quod titulusisKegiusfic & infignis. Sabaudix autem DuxRcgice Celfitudinis appellatione, venit, uti praefatus loco fuperiore. 6. Nec, fi titulo majeftatis abffineat'. in gratiam Imperatoris & Regum, hoe in ejus odium non eft retorquendum, /. 6. C de LL. 7. Praeferdm cum & hoe faciat ad de- j clinandam invidiam , quodque Regiis j fumtibus non fuihciat, uti docet Bened. i Carpzov. de L. Reg. Germ. c. 13. fett. 1. • n. 22. 8. Quapropter fi Sabaudus aliiquePrincipes non agnofcentes fupcriorem , in quorum cenfum & Auriacus tranferibendus, Majeftatis titulo abftincant, Sereniffhni tamen ut dicantur quisvetabit? arg. I. 8. fi. 12. ff. de tranfact. 9. In Germania non tantum Elecfores, Archiduces Auftrite, Comités Palatiniad Rhenum & Duces Bavaria; , uti putat Hoeping. d, c. 2. n. 87. fed & alii Duces, fcandgravü , Marchionesque titulo Sereniffimi decorati funt. 10. Olim autem a Rege Galliarum lm- ! perii Elecloribus dabatur tantum titulus i Ca-  t> e TITULIS H O N O R U M ^ Caput XLIX. Septemviros etiam hodie dicere Electores nil •oetat. I, HOdie Imperii Elecfores adhue recfè Septemviros dici olim me ad amjcum, at tuerer inferiptionem, Septemviralis Univerfitatis Duisburgenfis, a me pofitani, fcripflflè bene etiamnum memini. 2. Fundamentis his eram fubnixus , Qu jd temporaria permutatio jus provincia? non mnovet, uti docui c. 6. n. 4. tff 5- 3. Non verö oéfavum Electorem adfumtum elfe in perpetuum, fed donec ex famiha Wilhelmiana mafcula adfitproles, ea enim haut fuperftite in gente Bojara definet titulus Elecf oris. Inftrum.pac. Cceffuec. art. 4. $. Qiiod ji verb contigerit. 4. Neque alias comparatio amplius vaïeret quam ex facrp codice inter Elecfores & Imperium inffituit Carolus IV. Imperator , cum illos hujus feptem caudelabra elfe ajat. A. B. procem. 5. Non quoque novum eft ut originem, cujusque rei fpecfemus & ad numerum a principio inftitatum refpichmus etiamfi poftea perfona adjiciantur, cujusque enim rei initium ipeétandum. arg. I. 8- pr. ff. mand. 6. Cum quoque feptem virorum appellatione in veterum chartis Eleótores vernam , prudenter facimus, li eo loquendi genere utamur, ne ii aliter eos dicamus , alii mutationis hujus ignari, nos de diverfis perfonis loqui credant ; Ut fatius fic poilerius dicendi genus ad prius trahere. arg. I. 2^, ff. de 11. 7. Abfurdum etiam non eft ut alicujus humeri ratio in appellatione non habeatur. tN am interpretes veteris foederis du vini dicuntur LXX. Nemo tamen nefcit plures fuifje, • Sept jnario numero etiam fanètitatem inelie veteres crediderunt, fi eos ergo quis velit laudare, eorum veftigia.premat eumque retineat, ant fi eos ridere velit adeat. QuiL Onc'mcium qui libro cui tit. dscas num. kg. ferè quadringentos de feptenariö numero locos coacervavit. Caput L. Differitur de titulis Principum Imperii. 1. Titulus Célfijfmi tff xüluftriffm Germaniae Principibus, fecundum excellentiam fic diclis, 'tribuitur. Eo quidem novè creatos Principes nonnullihonorare noluerunt illis tantum Illuftr ifimitivcAcxva. largiendo. 2. Sed Nafiavii Principes olim convenerunt de non admittendis literis aliorum, quibus titulus Celfiffm vernaculè dnreblugtig iis non adferiberetur. 3. Cui fanè genti nemo eum debet invidere titulum , fed nec fortè Sereniffimi ei quis negaverit. Cum ohm imperio non tantum dederit caput, fed & Imperatorum Regumqueconnubiispermixta fcederibusque ejus nomen Belgarum ope, quee Jïdus cuvrit utrumque, clariflimum evaferit. 4. Celfitudinis five Furftl. Gnaden titulus etiam datur Principibus ecclefiafticis, fi ex Ducum familia orti non funt, veluti Monafterienfi, Paderbornenfi etiamque Abbatiffae Eflendienfi. 5. Quanquam omnes Revercndiffimi titulo atque adeö pari cum Eleótoribus ecclefiafticis gaudeant. Legati Belgici Epifcopo Monafterienfi. 5. Octohr. 1657. Hunc etiam habent magiftri ordinis Teutonici & Melitenfis, etiamque Epifcopi religioni Pontificiae non addicti, uti hodiernus Ofnabrugenfis, qui Dux efl Lunaeburgenfis. 6. Ita enim fancitum Inftrum. pac. def. Succ. art. 5. §. 6. verf. 2. De titulis principum Ecckfiafikorum ex Auguftand ennfeffwne ita convenit\, ut, abfque tamen pnejudicio flatus tff dignitatis, titulis Electorum autPoftulatorum in Archicpifcobum, Epifcopum, Abbatcm, Prapofitiim, infigniantur. 7. Abbas Verdenfis in Veflofalia efl princeps eoque nomine appellatur, ei verö fcio ri quibusdam negari titulum Principalis Celfitudinis vel Furftl. Gnaden , ejus loco ufurpari volen tibus Hocbivürd. Gnaden five 'Keverend, ckmentice. 8. Aft cum boe pofteriore titulo ornent in Germania equitem Mtlitenfcm aut Canonicum cathedralis ecclefiae, ut inter hos & Abbatem Principem differentia fit, priorem titulum nemo ei invideat. are. 1.1. C. ut dignit,. ordo fitrvet. F q C a- 5. Non quoque novum eft ut originem, 'cujusque rei fpecfemus & ad numerum a principio mftkntiim refpiciamus etiamfi poftea perfona adjiciantur, cujusque enim rei initium Ipeétandum. arg. I. 8- pr.ff. mand. 6. Cum quoque feptem virorum appellatione in veterum chartis Electores vernam , prudenter facimus, fi eo loquendi genere utamur, ne ii aliter eos dicamus , alii mutationis hujus ignari, nos de diverfis perfonis loqui credant ; Ut  ffi FÈLTMANNI TRACT AtCS Caput LL Explicantur Comitum, Baronum, Nobiliumque nec non togatce militice principum virorum atque etiam Doctorum tituli. r. COmitis nunc Illuftriffimi titulo decorantur & Barones dicuntur Tllujlres. Schrader. confil. 13. n. 172. Purpurat. in l. 1. ff. de offic. ej cui mandat. jurisd. n. 244. Illis porrö tribuitur titulus Hochgrafl. Gnaden , his vero fimpliciter Gnaden. Plus ineffe verbis Grafl. Excellentzqakm Grafl. Gnaden. nonnullis placere video. 2. Titulo Generofiffimi ordinandi funt ii, qui Barones non funt creati, ex antiquilfima. tamen atque inluftri familia orti & imperium aut jurifdictionem habent. 3. Cceteri nobiles geiterqft dieendi. Quo poftremo titulo licet in Belgio cuncfi nobiles contenti videantur & fe patiantur falutari Hoch Edelgeboorene, attamen ampliores iis debenturtituli, nequeenim tantum jurisdictionem fed & imperium merum absque provocatione iis competit atque regalia minora exercent in Omlandia. 4. Ut valdè eos en-are putem, fi tantum nobiliffnni dicantur. Nam Prcenobilis amplius quid fignificat & tamen in Germania. adferibitur iis qui fanguine nobili non funt cred, veluti confulibus in liberis civitatibus , Elecf orum confiüarii & Cancellarii etiam Principum aliorum vel comitum, nec non fatrapa? fi nobili genere nati non fint 'fic quoque Cxluwitur. 5. Quamobrem ex rationibus fuperiore loco adductis Confules & fenatores cuncfi in Belgio fcederato, nec non adfeffores fummorum tribunalium atque adfcripti fummo alicui collegio ex foederatis provinciis conftituto, Prcenobiles vel Hoocb Edele falutandi. 6. _Non id abfurdum videatur, cum in proximis & confinibus Germaniae provinciis Juris Doet ores omnes nobilifimi dicantur. Quibus tarnen cuncfis absque difcrimine perfonarum eum titulum haut largiri debcmus. 7. Sed ut dignitatum ordo obfervctur melius probabitur t\l\\\o nobil ifthid eos doctores, qui publico aliquo in munerecon- nupauia aique i^ngua nooius pnvueglj nancifcatur. Thom. Miles d. tract. tit. nobiles minor. p. 148. Decian. 4. refp. 7 r. n. 17. Gattierez 4. pfaü. QJX 17.11.8. Cl. Crufius d. I. n. 69. tff feq. 10. Qiisadeó abfurdus qui titulum höMis Doctori ncgavcrit, ut dignitatis gradus habeatur & a eaeteris civibus nullo fcientiae fublimioris honore infignibus claris major eenfeatur? ir. Adipifcitur enim vel in exteris locis fi in Docfore tranferibatur, nobilita- ftituti, ornandos tantum effe, veluti Confules civitatium Principibus parentium earumque Senatores aut ScabiniConfiüarii Principum & Comitum, Profeiïures ordinarii jus & medicinamdocentes, \\i>dices & Praetores, aliique plures, quos inter illos absque praejudicio proccdris hic enarrare non effet diificile & inter quos Advocati , quorum hilarior fama, quoque veniunt. 8. Reliqui doétores non muncre publico clari titulum nobilis non fpernant; Et fi eo contenti elfe nolint fed cum CrufiQ de jure procedr. c. 31. n. 67. provocare velint ad /. 4. ff. de poftul. tune notam Schuppii non evadent a me relatam è loco. 9. Hinc Groningse fpectabilis five E:ren f eft Doctor tantum dicitur. Ciimveró vel apud ipfos Chinenfcs, teftes eft il de eorum Loüiis Juan Gonzal. de Mendoza de la China part. 3. cap. 14. atque in Gallia, Kalft, & Germanist nec non Hifpania atque Anglia. nobilis privilegil nancifcatur. Thom. Miles d. tract. tit. nobiles minor. p. 148. Decian. ^.nfp.ft. n. 17. Guttierez 4. pract. QjO. 17.11.8. Cl. Crufius d. I. n. 69. tff feq. 10. Qnïs adeö abfurdus qui titulum höMwDoctori ncgavcrit, ut dignitatis gradus habeatur & a eaeteris civibus nullo fcientiae fublimioris honore infignibus claris major eenfeatur? ir. Adipifcitur enim vel in exteris locis fi in Docfore tranferibatur, nobi/itatis gradum. Exploratum vero eft quod qualitas ex lege loei, in quo acfus fol emnis exercetur, obfervata, faciat perfonam ubique ea gaudere. arg. I. 9. ff. de poftul. I. 6. ff. de eviclion. I. 1. C. de emancipat. Joh. Philippi ad tit. I. de L N. G. ff C. ecl. 6. n. 5. tff 6. 12. Non adverfatur, quod vulgó nequidem Domini titulus Doótori detur, fed plebs ei loquendo dicat Doctor. Hoe enim contigit malis quorundam Docf orum moribus nimis abjecte dc dignitate fua fentientibus & fequendum non amplius jetë arS-l- 37- ff- deLL. 13. His qui prcenobiles nobilijfimi, at* que nobiles appellantur, etiam adferibitur titulus Hocbgelehrt vel Conjultiffimi quando Doétoresfimt. Licet audiam alibi multis hunc titulum aequè ac Doftoris fordere. Qui fanè parum memores quod is fibi fi/isque una fuit anchora, inquiomnem fortunam fixerint. Ca-  öe TITULIS HONOHM, 4?. Caput LIL Titulum doftiffimi etiam Regibus tributum - fuiffe oftenditur & deProfefforum Pajiorumque epitktisbonoratis ediffertatur. i. I^Efinent fortè hunc titulum fpernere, U fi cogitent, ipfos Rei Romans dominos atquè Imperatores titulum doÜiffimi admiüffe. Lapis juxta montem Quirinalem Roma? habet. Cl.^ Claudiani. V. C. Claudio. Claudiano. V. C. Tribuno. Et. Notario. Inter. Ceteras. Vigentes. Artes. I Pr^gloriosissimo. Poetarum. Licet. Ad Memoriam. Semp iter nam. Carmina. Ab. Eodem. Scripta. Sufïiciant. Ad.^ Tamen. Testimonii. Gratia. Ob. Judicii. Sui. Fidem. Dd. Nn. Arcadius. Et. Honorius. Felicissimi. Ac. Doctissimi. Imperatores. Se natu. Petente. Statuam. In. Foro. Divi. Traiani. Erigi Coilocari. Que. JüSSERUNT. 2. Jacobo Stuarto ferenilfimo M. Britannia? Monarchae titulum Regum DottifJimi quoque tributum fuilfe ante bina luilra vidiex inferiptione fubjecfa ejusftamx pofitae in culmine muri interioris ambitu fuo atrium Academise Oxonienfis complectentis. 3. Cujus rara eruditio cum multa prudentia conjunéta jam in nepote es filia rediviva cermtur, ut & perfona fcriptor de fumm. Princip. Germ. pot. in add. p. 24. titulum Germania Salomonis adferipferit ferenilfimo. Principi Eieéfori Palatino. De cujus ingenii viribu's nosdubitarenon finit Sam. Pufendorf. epift. dedic. Jurispr. univerf. 4. Hodiè verö doctifjïmi titulus conjunctus cum fpeitabili datur Judicibus , qui in doctorum cenfum cooptati non funt , & li bonorabilis accedat doetiffimo is tune procuratorum forenfium in Germania? provincialibus tribunalibus iuferioribusque dicafteriis titulus eft. 5. Proièffores ticulo Clarijjuni ornari in Belgio conftat. Dicuntur tamen omnes docf ores Clariffimi ab Hceping, d. c. 22. n. 108. cff 1. 4- Imo nunc in Germania nequidem liberal. Artium magiftri eo titulo contenti fed praclanjfimi dici volunt. 6. Ut ergö inter- eos, qui fuperiore & inferiore gradu dignitatis fcholaftica? decorati differentia quaedam fit, ideo Profeffores Theologi ibi dicuntur Plurimum Reverendi tff piiffemi; qui titulus & ad fuperintendentes atque Infpecfores Praefides generales pertinet. 7. Ecelefiafti aulico vel in valida aut libera rep. pro concione dicenti dandus Admodum reverendi & doüifftme titulus. Paftores verö in pagis aut municipiis Reverendi appellari queunt. 8- JTuris Profellbres in Germania gaudent titulo NoMUJfimi & confultiffimi. quo poftremo & ornatur Papinianus in l. 3. C. de adq. poff. fed & ampliffimi, quia judicibus ab eorum refponfis hodièribi recedere non licet, fi acfa litis ad ea Curaverint decidenda Receff'. Imperii Ratisbon. 1Ö54. $. 13. 9. Medicis quoque profefforibus Nobiliffimi titulus datur & expenenttfjfmi dicuntur. Philofophis verö & hiftoriarum profefforibus nunquam vidi tributum Nobiliffimi titulum; 10. An quia judicandimunerefunguntur Edelvefle dici debeant uti de judicibus praefatus, an vero ob profellïonem publicam, propter quam & advocatos procedria vincunc uti contra Carpzovium demonftravi in fpicü. ad pr. prooem. Inftit. verb. recfè pojit gubemari. n. 11. tff feq. aequè ac hi titulo nobiliffimi fulgere debeant , ea de re aliis exiifimandi copiam facio. Caput LHL Agitur de titulo Papa, tff an a Reformatis fancfiffimus pater appellari, poft. 1. T)Apa Romanus ornatur titulo PontifiJL cis Maximi, quod ex gentilitate & rep. Rom. fiuxiffe, vel unus nos docet Suetonius, & hac quoque tempeftate Tartan Chinenfium victores hoe inftitutum fequuntur , habent enim magnum Lama, ideft facerdotem facerdotmn , uti teftis & interpres eft Athanas. Kircherus m China illuftr. pafjhn. 2. Gre-  4B FE1TM ANNI TRACTATUS 2. Gregorius I. fuit primus qui {efervum > fervorum diceret, atque titulus in pofteri'tatem omnem prorogatus. Matth. Weft- >■ monafter. hiftor. fior. in anno grat. 605. pag. 108. Polyd. Vergil. Ub, 8. de rer. invent. cap. 2. Durandus infpecul.jur.lib.. 2. tit. de refcript. prafent. i 3. n. 7. Reinking. de R. S. & E. lib. 1. claff. 2. c. 4.. n. 57. Qui n. 58. acerbam originem ejus inftituti arceffit ex Genef. 9. 25. 3. Petrus Efpinacus Archiepifcopus Lugdunenfis Pontificem appellavit Chriftianorum propbetam tff angelwm Dei ejusqne fpiritus plenum. Thuan. hiftor. lib. 106. p. 1233. atque inde probare conatus fuit Gallos (non debuilfe parere Henrico IV. quod Papa id vetuilfet, Thuan. d. lib. 106. 4. Olim Dominus nofter appellatus fuit, fi credimus Melch. Golda.Ho in ration. \ Imper. pag. 29. fedfequentia tempora ejus f in locum mbifituerunt titulum fantlifjimi \ patris, vel quod contra injuriam homi- \ num propter fummam dignitatem , qui inftar fagminis fecialium, munitus, vel quod leges Ecclefiafticas ferat, vel denique quod ecclefiae fponfus, uti ex Mich. Rouffel. fcribit Speidel. d. fpecul. Ut. H. n. 79. 5. Hunc titulum fanttifftmi patris an Pontifici Romano Reformati tribuere queant, videamus ? Fuit aliquando hac de re difputatio in Anglia. Cum enim ageretur de nuptiis inter fereniffimum Caro- I lum I. Britanniae Regem & filiam Hifpa niarum monarchae contrahendis, papae i ditpenfatio praecedere debeat. | 6. Accidit autem ut Pontifex fummus prius epiftola ad Angliae Principem fcripta ei titulum dilecti filii largeretur. 7. Quare etiam titulum Jancïi/ftmi patris politicum efle rebanturilh", qui iftud connubium perficiendum fuadebant atque | ita is titulus Papae tune tributus fuit propter toMtijcsv erx3f«|t*(t, uti in re fimili di- j xit Cicero 7. epiftol. ad Attic. 8. 8. FIoc poftea rebus in Anglia turbatis imisque fupremis mixtis inter criminationum caufas, quoque numerafle parricidas nemini puto latere. 9. Nec hodiè Reformati iftum titulum Pontifici Romano largientur. Nam pater nofter eft in coelis Matthcei c. 6. verf. 1. 8. tff 9' proeter eum autem nemo pater appellandus. Mattha c. %%. verft. 7. 8. tff 9« &Deus eft fancfus, fanétus, fancfus, Efaia c. 6. verf. 3. ci autem nemo fimilis. Jerem. c. 10. verf. 6. Apocal. 15. verf. 4. jo. Haec quidem ex facro codice in fpeciem proferri queunt, fed diltrunttir facilè per id quod Sereniflïmus M. f ri;anniae Rex Archiepifcopum Cantuarienem appellet Admodum Reverenèmn pci)rem in Deo in literis memoratis ab Aitsema part. 5. lib. 42. peg. 930. & D. Gisb. Voetius pater in Chrifto falutaturra epift. nuper a D. van der Waijen. edita. 11. Ex quo licet adpareat, titulum patris ejufmodi perfonae ecelefiafticae tribui poffe, tamen hoe quoque inde evincitur Reformatos eos qui habent Archiepifcopos & Epifcopos ideo Papam pro patre agnofcere non poffe, cum non nifi unum patrem habeant, qui legitimi liberi effe defiderant. arg. §. pen. Inft. de nupt. 1.19. cif l. 23.fr. de ftatu hom. 12. Caeteri Reformati in Germania fuos Principes in Belgio vero cujufque provincia? ordines pro patribus venerari debent, nam Pontifices fummi & Epif:opi in fuis funt territoriis, ut eorum jurifdicïio fuprema religione permixta dici debeat, ut ex Juftino fcripfi trotf. de}juram. perhorreft. c. idt. n. 21. 13. Ipfi vero Principes & ordines non fynodoïum claffiumve praefides autmoderatores pro patribus habent, fed jure autonomice in rebus facris quaefito pro emancipatis & patribusf. cenfendi , adeö ut nullum alium patrem in rebus illis agnocant, fed fui juris fint., Papa Romano quafi mortuo. arg. §. 1. I. quib. mod.pair. pot. folvit. 14. De cujus fancf itate audiamus qui ïariim provinciarum verö ordines Edele1 Mogende, infcnbuntur. 2. Poftremum etiam datur coaCdioüa* tas vernaculè Raad van Staat, nec non •Drenthiae ordinibus quare fummo jure etiam ampliffimo ordini civitatis Gromnganae a fibi fubjecfis, atque dommis Omïandiae Ordinibus idem tribuitur, _ q. Quod ad primum adtinet titulum, eum hïülimiumpotentiumque vocabulisexprirriit Grotius hiftor. Belg. lib. 18. pag. $oó. qui narrat Hifpanicos eum non tujiilè 'fed illuftr es fcribi permififle. 4. Sed id tune accidebat cum per eos iibertatis Belgicse confefiio fieret, atque ideo foederati tune foro utendum prudenter cenfebant, unde jam ad confequentiam trahendum non eft. I. 14. ff. de le- ] 5. Nam a cuncfis aliis is titulus ordi- j nibus generalibus adferibitur , veluti a f Kege Angiiae literis 4. Septembr. 1660. f 22. Jan. cff 15. Decembr. 166%. Regina . Sueciae, 23. Febr. 1660. Rege Daniae, | ao. Decembr. 1659. Sereniff. D. Elecfore Branclenburgico. Aitzema p. 4. lib, 42. I p. 827. Principe Neoburgico. 1. Martii. 1663. Sabaudo, 19. Aug. 1663. Princi- \ pe Frifiae Orientalis 5. Decembr. 1662.! Elecloribus Mogunt. Trevir. Colon. & Epifcopo Monalt. Aitzema d. p. lib. 40. p. 245. cff 246. 6. Hunc titulum etiam Legatipraefentes fcriptis exhibitis largiuntur, uti Lufitanicus Rebellus, 6. Octobr. 1663. Mo-I naiferienfis Brabeck 6. Mart. 1Ö63. non autem Hifpanicus Gamarra, qui dominationes ait 26. Maji cff 9. OÜobr. 1663. 7. In conventu atque confiftorio verö vocabulo Meffieurs ordines Belgicae allocutus eft Galliarum monarchae Legatus Thuanus. Aitzema d. p. 4. lib. 4.2.p. 880. ! nec non Forftnerus a Principe Frifiae Orientalis Hagam milfus. Aitzema d. lib. 42. p. 964. 8. Quod miror, non tamen id quod Rex Angiiae praefens eos hoe titulo falu-' taverit tefte Aitzema d. lib. 40. p. 599. & Galliarum monarcha ordines fic aplaverit, eorum miniftro Caleti agenti loquens Aitzema d. lib. 42. p. 890. 9. Obfervavi fuiffe quitkulofublimium potentiumque addunt verbum illuftris inter quos Sabaudus in memorata epiftola & etiam alias. Aitzema d. lib. 42. p. 889. Magiftratus Embdanus, 14. April. 1Ö58. Imo tres üluftres eos dixit Comes d'Eftrades. Ga'licus Legatus in fcripto. 3. Jan. 1663. 10. Helvetii Proteftautes adjiciuntau- em fublimium potentiumque titulis praeteea hos, generoft, nobiliffimi, ftrenui & mulentiffimi, literis fcriptis 20. Septembr. 1661. Mofchorum Imperator ait, BeU \ici, Hollandici aliorumque Principatuums lobiles , liberi, fcederati, fpettati Regen\es. Aitzema d. p. 4. p. 10Ö7. cff feq. 11. Priores egregii fui erga Belgicam iberam affecfus teftandi monumenta reliquerunt , Mofchus verö mori gentis fuae indulfit. Sed apud Hifpanum manet alta mente repoftum judicium quod jam olim tulerunt, uti dixi hoe cap. n. 3. Neque enim alium titulum Ordinibus generalibus indulget quam Charifftmi magnique amict, epiftohs datis 18. Jan. fff 10. April. 1663. Imperator quoque aic Charijjimi amici generales flatus, literis 3. Aug. 1658. 12. Quae fortaflis ratio eft cur Rex Galliarum ne his duobus cedere videatur ;tiam fcribat 17. Decembr. 1668. inmaniato Comitis d'Eftrades tres cbers grands amis alliez cff confederez les Etats généraux. 13. Etiamfi autem Grotius, uti antea dixi, ordinum generalium titulum latinè vertat fublimiumque potentiumque vocibus, his tamen ab aliis vix fed majoribus ornantur elogiis. Nam Sueciae regina eos Celfos tff prcepotentes vocat in epiftela23. Febr. 1660. 14. Magis communiter tamen non tantum a fibi fubjectis aliisque inferioribusr fed & paribus & fcederatis Celfiffimi ceffe. zo. In Belgio nobilium filiae adhuc Jufferen falutantur aequè ac civium mdignitate pofitorum. A quo titulo in Germania differt Jungfer, appellantur enim i hac voce civium haut in dignitate con! ftitutorum filiae, fed Jufferen funt virgij nes ortae ex parentibus munere publico aut docforis titulo claris. Caput LVI. Superior inferiori non eum titulum iri' buit, quem aqualis czquali. Eurematicum traditur tff de Rege d'Ivetot differitur. I. \ ~\ /fUltum intereft. a quo titulus tribun' i IVJL tur. Si enim par pari fcribit, non eosdem ei largkur titulos quos inferior aut civis fubditus largkur. Nam Rex Galliarum ea epiftola, qua 9. Marti 1661. mortem Card. Mazarini nuntiat Regi Hifpaniarum, hunc ita falutat, Monfteur mm Frere Oncle tff Beaupere. 2. Superior fi fibi fubjecf o vel inferiori fcribit, titulos fingulares, tune adfaè ' bit. Imperator Epifcopo MonafleriewI dicit deine andaebt id eft tua devotio. Aitzema d. lib. 40. p. 667. Et Camera Spi1 renfis Illuftriffimo Comiri N. tribuit tan| tum titulum nobilis addkque tuComes tff tibi 1 Comiri: in manaatis nunc a me vifis. 3. Caufam jam obfervitare cuilibet faj cile cur Sereniff. D. Elecf or Brandenburg profefforibus fuis ad fcribat nomen Ebrn, quod honorem fignificat. Speidel. d.ftecui. lit. H. verb. Herr.^ 4. Quod non folum patienter ferendurn fed & juftum cenfendum & veftigandum ita , ut nunquam te titulis ornes apud 1 Regem aut Principem, uti nos monet faeer codex Proverb. 5. 6. Luccc. 14. 10. 5. Malè enim id interpretantur fi gloriam aucuperis apud ipfos idque quafi cuffl fua contumelia conjunct um putabunt. Memini me puerum audiviffe Carolum Lotharingae Ducem, qui ftipendia Hifpanis merebat & captivus in Caftiliam ad tempus miffus fuit, folitum fuiffe dicere hanc caufam cur hyberna militi fuo quaereret in terris Hifpanico imperio nonfubditisquod deberet invifere fes petites Coufins$ dynaftas liberos atque Barones, haut fe- Y rens,  ö e TITULIS H ö N O R Ü M; rens, quod in fibi fubjeótos pari jure pa- > rique fecum titulo dementia uterentar. 6. Cujus quidem facinus , quod non J femel patriam meam horrificaiut quodque & a milite fcederatae Belgicas in agro ad Mofam etiam eumcaedeSnetterialiorumque multorum gregariorum militum punitum fuit, nemo unquam probaverit, hoe tamen pa/ara prodit, quid de iis lentiant, qui cum inferiores fint, fibi tamen ïn titulis pares effe volunt. ?. Naturaliter id evenire folet. Nam & Baro aegrè feret, fi nobilis titulo ejus utatur & hic iterum indignabitur fi doctor fe eodem quo ipfe titulo, falutaripatiatur hic quoque polfremus improbabit fi in nulla dignitate pofiti pari fecum gaudeant titulo. 8. Et ideo fuperiore loco ex Carpzovio docui quod mulö principes veraMa- 1 jeftate gaudentes fe ejus tamen titulo no- j 'lint ornari ut declinent invidiam Regum. I Qui licet id tamen in perfonis, quae pro- j ximè ad eos accedunt, non nifi aegrè fer- ] rent , facilè tamen tolerant in iis, qui miuimè illis comparandi, ut fi ipfi Reges cum his conferantur eö majores&poten- , tiores appareant. _ 9. Atque ideo fortaffis Rex Ivetotius in normannia Regis titulo poteft uti, licet aliam ejus rei caufam tradat Jodoc Sincerus in Itinerar. Gail. p. 211. Titulis Regninatus fib Clotario I. qui dominum d' Tvetot obtruncaverat, damnptus ideo Romani Pontificis fententia, ut occifi heredibus jus Jitpremitatis concederet. Quanquam hodiè magis communiter Principis titulo in Galliis veniat. Princeps non perfonam fingulam fed plu* rimos totumque populum repraefentet* de I. P. lib. 4. c. 6. n. 6. Cui fuilragaturimago iftius Leviathan, exprefia in inferiptione libri, cui eum titulum pofuit Thom. Hobbes. 3. Pontifex Romanus nunquam quoque, nifi in fiilutatione & fermone famihari, de fe loquitur in fingulari, & fi | contrarium in refcripto aut mandato re-' ' periatur, id vitiari fcribit Rofredus Be^ neventan. de judicior. ord. p. 8. rubr. de confijt. meminerint. n. 5. 5. Reges etiam & principes ipfi fi ad i eum fcribant quem comiter obfervantego 1 non verö nos dicere folent. Limnae. de I. \ P. lib. 4. c. 6. n. 11. & ex eo verbote1 nus bpeidel. fpecid. lit. G. n. 155* I 5. Privatus autem five inferioris conditionis homp ab eo abftineat, fi nolit fibi a/legari id vulgatum nos poma natamus: Vult enim lex decori ut de nobh ipfis in fingulari numero de aliis verö in plurali loquamur fi nobis aequales fint. Speidel. d.fpecul. lit. W. n. 118. 6. Vetuftas autem hic vicem legis obtinebit. I. 1. §. 23. ff. de aq. pluv. are. Cum enim Tremoniae in Veftofalis confuetudine longa iutroducfum vit judex de i fe ajat Nos judex, licet nullo fit ftipatus | adfeffbre, minimè peccat fi eam feqtritur , \arg. I. 13. §. x.ff. de injur. eique id nos poma objiciens injuriarum tenebitur. arg. \d.l.i3.J.7. 7. Si de te & alio loquaris, alterius priusquam tuae perfonae mentionem facias. Unde notatus fuit a me in traÜ. dz juram. perborr. c. 17. n. 7. Cardinalis Wolfaeus, quod dicere foleret Ego cff Rex volumus: Cujus quoque ideo infolentiam culpat Franc. Mezeray bijl. de France en la vie de Francois l. pag. 390. 8. Scribit porro princeps Dei gratia. Quod fummi & iHibati imperii decus effe & praerogativae nullimortaliumobnoxiae, fcribit Argentrae. ad confuet. Britan. art. 56. n. 3. Sed is ad mores Galliae refpicit, ea enim cum pura fit monarchia, non permittit aliis fine crimine imminutae majeftatis hoe titulo uti, exemplo confirmat Petr. iErod. lib. 7. rer. jud. cap. 9. 9. Quin autem privilegio hoe alicui fuperiorem agnofcenti indulgeri queat, id extra dubitationis aleam pofitum* Chaflanae. ad d. procem. verb. par la grace de Dieu. n. 3. atque ideö Principes nec non Comités Germaniae ita fcribere tra* ' dit Speidel. in fpeeul, lit, G. n. 155. G 3 io, Pla* Caput LVII. Qtds fe appellet Nos cff Dei gratia fe effe ^ ajat ? examimtur , fimulque docetur quod privatus fe alii poftponere debeat. I. PRinCeps de fe ipfo Ioquens, ait Nos. Chalfanae. ad d. procem. verb. fcavoir faifons. n. t. Quod a modefti a prifcorum Regum principumque repetitErafm. Roterodamus, quafi eo ipfo oftendere voIuerint non fe folos fed arbitro populo aut confilio eorum, qui fibi ab arcanis effent, quid decreviffe, de conferib. epiftol. fol. 62. 2. Limnaeus verö id inde arceffit quod  -f4 FELTMANNI TRACTATUS 10. Planius forte ent, ii dicamusnoc eö referendum, quod in confortiummajeftatis recepti atque ideo id iis quoque conceiTum videri, uti quoque non obfcurè fenfit Reinking de R. S. & E. lib. i. claff "5. cap. 6. n. 7. cff 24. 11. Neque tantum pertinet ad eos qui haereditario jure in ditiones fuccedunt aut nafcuntur principes, fed & ad ecclefiaiticos id fpecfat per ea quae de Imperatore , ei hanc formulam adferendo , difputat Lium®. de L P. lib. 4. cap. 6. n. 23. 12. Unde conlegitur & Ordines liberae alicujus reip. veluti Venetae , Belgicae, Helveticae, hanc fcribendi formulam, vocefque Dei gratia fibi vindicare poffe, neque enim rationem video, cur illis negari debeat quod ecclefiafticis principibus conceditur. 13. Si enim ajas ordines apopulo con- ( ftitui, tune & Epifcopos in Germania a | capitulo eligi fcias. Et fi dixeris horum , jus eife perpetunm, tune ignorare teno- \ lim & in ordines nonnullos ad totum vita? tempus tranferibi. 14. Ponamus quoque mutari perfonas, ipfi tamen ordines non definunt efle Sicuti enim in Gallia. Rexnonmoritur: Bergeron. ad Papon. arrefi. lib. 4. tit. 2. infi. ita id de Ordinibus eadem ratione dici poteft. Neque ea dief io ad fingula pertinet membra fed toti corpori convenit, quod immortale eft nec perit unquam /. 76. ff. de judic Limnx. lib. 8. de LP. cap. 1. n. 19. 15. Cumque nemine fuperiorem habeant nifi Deum & enfem, cur non fibi id vindicarent Ordines? imo eo uti debere fingularum Belgii fcederati provinciarum Ordines , ut majeftatem fuam edant, ego crederem cum id inter effect a fummae poteftatis numeretur. Eguin. Baro. de benefic. feud. lib. 2. cap. 1. Befold. tbef. pratt. verb. Gottes Gnaden. Diether. in j'pecil. d. verb. Caput. LVIII. De titulo Excellentiae difquiritwr. PRincipibus Regi fubditis titulum excellenties adferibit Loyfeau de ftig1 neur. c. 3. n. 64. nullique nifi PrEefidi Belgicae Hifpanicae, vulgó Gubernatori I & Capitaneo Belgii dicfo, eo titulo in Belgica Hifpanici juris uti permittitur. Ant. Anfelmo. d. verb. Titulen. §. 7. 2. Sed licet nemo pr aster Praefidem provinciarum titulum excellentiae fibi ipfi tribuat, quod tantum videtur vetari edicto condito 3. Septembr. 1592. ab aliis tamen is titulus perfonis quoque aliis datur. Bené enim memini hunc titulum admi/fum fuifle a D. Francifco Solis Praefefti Preefidii Cameracenfis &. deinde Antverpienfis, & ab iis quorum utebatur minifterio & a provinciaJibus. 3. In Germania hic titulus adferibitur Comitibus uti dixi c. 51. n. 1. etiamque I Ducibus exercituum eorumque Legatis nec non Vigilum Praefeétis fummis qui quafi vernaculè appellantur FeldmarfcbalcI ken vel Generalen Gencral-Lieutenants, & ; General-Majeurs five General-Wachvmifilere: etiamque General-Feldzeitgmeiflere. 4. Ceeteri epitheto Generalis donzti veluti General. Adjoutanten, General-Commiffarien , General-Auditeurs , General* Prrjojfs, aliique titulum excellenties non l habent. I 5. Quin & in caftris fi Dux ipfe pra> I fens nulli nifi fibi titulum excellentiae aliI quando vult tribui. Nam Brema per ; Suecos obfefll llluftriiT. Comitem Vrangelium praefeftis militum, aliis & Comitis & Generalis titulo claris, hunc titulum tribuentibus , dixiffe fertur; fe M nullam excellentiam prater fe nofje: 6. Ratus caeteros fuo tune imperio fubditos honorata verba fibi fubmittere debere pari ratione, qua apud prifcos Quirites moris erat alicui fafces fubmittere, uti cernis apud Budaeum ad l.Proconfules. ff. de offic. Proconf. Lipfium. P Elector. 23. 7. In Belgio hic titulus excellentie? foxham ideö olim folis Principibus Auriacis adferiptus, atque eo priores communiter appcllabantur, donec a Rege Galliarum iis titulus Ce//trudmwtribueretur; Isenim poftea ab ipfis SereniirunaeBelsirumreip- Or-  ■»s TITULIS HONORUM ^ ïoea, quicsus iü tuit indultum atque ideo non id profeffores cunctos, nec in omnibus locis docentes tangere, Limnae. lib. 8- de Jure publ. cap. 3. n. 43. 14. Qui auctor (2) hunc nodum fol- Ordinibus illis datus fuit, & hinc noi tantum vulgó, fed & in ipfis aéh'spublicis titulus. ille voce vernacu/a Hoocheit iis Principibus & eorum fucceffori opt. & laudatiüimo Principi, nunc in arcanorum flatus participes mnfcripto, adferibitur , uti nos erudierunt literee hefternae diei. 8. Cceteram in Belgio foederato etiam excellenties titulus tribuitur iis quorum memini b. c. 57- n- 3- ibi quoque éecoxaatur, Legati, quorum hic titulus videier effe communis. Nam & fi a Belgis aut Venetis mittantur ad exteros Keges & Principes non tantum ab iis quorum utuntur opera, fed & a loei incolis & aulicis ita appellantur. 9. Miror valdè, Germania; Principes graviter ferre quod Legati Electorum iibi Excelftntice titulum tribui patiantur, fi vera funt ea quas novus quidam aucfor literis configuavit. In Galliis illum titulum Germaniae Principum Legatis quoque datum fcio. 10. Et cur Principum illorum Legatis negaretur titulus, qui in Germania cunctis Profefforibus tribuitur? Nifi quis velit diftinguere inter excellentiam politicam & fcholafticam fiveumbraticam, & hanc non illam ad Academiarum Anteceffores referat. Nam & in Italia Medicis excellentie titulus datur, ut perperam multi crediderint hominem artis medicae peritum, & ex more gentis fueej excellentie titulo fe lahitari etiam in Belgio paffum, illuihi fanguine cretumideó fuifle. 11. Pro quo verbali tamen malim a profeftbre tolerari verbum excellentiffimi, quod fine invidia & tuto magis latina hngiu admittitur, nec temnitur a Belgis Gallis & Anglis, qui titulum excellentiae umbratilis nolunt. 12. Allegabit fortè quis, quod excellentia politica ad Profeifores quoque pertineat; quia ea pro titulo Comitis habetur. Jure autem conftitutum elfe ut Anteceffor qui viginti annos publicè profeffus eft, evadat in Comitem. /. un. C. de prof e ff. qui in urbe Conftantinopol. De quibus quatuor annos docentibus in Univerfitate Patavina remifit Caefar Fridericus. Tiber. Decian. 3. refponf. 38. n. 31. 13. ilefpondetur (r) quod omne privilegium reftringatur ad eas perfonas & loca, quibus id fuit indultum atque ideö non id profeffores cunctos, nec in omnibus locis docentes tangere, Limnae. lib. 8- de Jure publ. cap. 3. n. 43. 14. Qui auctor (2) hunc nodum fol- 'vit, quando ex paraemia Itdica Comités codicillares fimiles effe ait lagenis vinocaftis, lib. 4. de Jure publ. cap. 4. n. 97. . *5* Accedat (3) Groenewegen, qui dicit id ad mores noftros non pertinere, in tratc. de LL. abreg. ad rubr. C. de dign. & Brunneman. ad d. I. un. fcribit quod ea dignitas hodiè paruin in receffu habeat. 16. Adeö ut vix eredam Limnaeo d. n. 43. dicenti Ant. Fabrum id folis Medicis negafiè privilegium. Nil enim loco per Limnasum adduóto ea de re tradit Faber, nec in lib. 9. God. Sabaud. tit. 29. def. 9. cff 10. ubi de JCtis & Medicis i agit, ea de re quidquam exftat. < 17. Non enim mihi patior imponi Sebufinum hunc Jure confultum, forenfium | civiliumque rerum peritiffimum hominem, verum Comitis titulum adferuiffe Juris profefforibus, & quod horumDecanoex priva lege Ferdinandi II. Academies Marpurgenfi conceffa, Comitivam competere , fcribit Juft. Sinold. de ftatu reip. Romano. Germ. p. 1. difp. 6. tb. 3. b. id non de jure vèrorum Comitum, fèd Palatinorum accipiendum, quos vernaculè fe nunquam Comités fed latino umbratico Comitis Palatum titulo contentos effe debere nemo nefcit. Speidel. Specul. Jurid. Hiftor. Pol. lit. P. n. 35. g. Sunt denique. 18. Reperii tamen in Academiae GalHarum antiquiffima Anteceffbrem C. C. qui Legum Candidatis aut familiar'mscum eo agentibus aut ejus verbis contradicentibus , allegabat; memores effent eum jam Comitivam adeptum ejusque honorem ideö fibi deberi aliquando jacfabat.. Caput LIX. Tit ulus liberorum naturalium quis ? 1. Liberis naturalibus tantum, non comf petere patris titulum & firmat ufus & monftrat ratio juris tradita a Card. Palaeotho de notb. cff fpur. c. 60. n. 2. Etiamfi enim Patris nomen naturae & cognationi tribuatur,- arg. I, 7. pr.ff. ds cap. minui, ejus tamen titulus ad jus gentium & civile pertinet, quo infpecto patrem non habere intelliguntur. I. 19./, 23- ff- de ftatu hom. Ant. Faber. d. tit. 29. def. to. n. 3. tff 4. 2. Cum  $ff FELTMANNI TRACTATTJS 2. Cum tamen Regum liberi naturales ex auguflo fanguine & quafi heroes gignantur, hinc Principis titulum iis apud Gallos tribui fcribit Loyfeau des Ordres c. 7. n. 91. & 92. 3. Idem fit apud Hifpanos et Anglos uti euemplis erudimur. In Dania Baronis titulus Êlio Regis naturali datur. Quem etiam Principum foboles naturalis frequenter apud Germanos accipit, et Comitum naturales nobiles titulo apud omnes ferè gentes decorari vult Leeuwen. lib. 1. Cens. for. cap. 2. n. 10. 4. In Gallus tamen et Lotharingia Equitis quoque titulus foboli Principis naturali foiet nonnunquam tribui, quod exemplis, hac tempeftate cuivis notis, illuftrare, fupervacuum duco. ! 6. Pofteriorem modum ego probonam non modo a Deo aufpicari nos oportet. Novell. 6. prcefat. fed & initium recfè ab eo fit, quia seternus & cuncfis prmcipibus mortalibusque omnibus prior eft, uti dixi in c. 41. n. 3. Caput LX. I Voces Dei gratia varïb titulis adjïci- 1 untur. ** j QUaerit Gockel de Europee, regïb. c. 1. ' §. 113. quemadmodum hsec verba *"nos Dei gratia nomini Principis adjicienda ? Nil autem definit. Quatuor verö modos fcribendi ea in re obfervavi. 2. Primus eft Gallorum, quivocnlam, nos omittunt et Regis nomen praeponunt Dei gratiiï vocabulis,- Louis XIV. par la J gr ace de Dieu Roy de Frame & de Na~\ varre. 3. Alter Germanorum, qui in rebus minoris momenti celeriorisqueexpeditionis aliquando quidem negligunc vocem nos et fcribunt Fridericus Wilhelmus Elector plerumque tamen to nos praemittunt et tune huic ftatim nomen proprium fubjiciunt, pofteaque Dei gratia fequitur,Nos Frid. Wilhelmus Dei graiih Marchio Brandenb. S. R. Imperii Elector. 4. Tertius verö eft, ut nomen proprium Principis fequatui vocabula Dei gratici; veluti Nos Dei gratia Carolus V. Imperator Romanorum. Hic enim itafubfignavit leges territorii Kuyckiani. 18. Aug. 1550. 5. Quartus efl: ut aufpicia fiant a vocibus Dei gratia ; atque fcribatur Von Gottes Gnaden mr Friedcrich Wilhelm, id eft Dei gratid nos Fridericus Wilhelmus. Caput LXI. Pontifex Rom. an titulos dare pojfd ? i. IDem Gockel dicit quaeri pofle, an Pa* pa titulos dare poffit? Divido an ecclefiaftici fint an veiö rerum hujus feculi? Priores tribuere poteft, neque enim tantum Cardinales creat fed & Epifcopos fine re et titulo tantum tenus. 2. Poteft quoque Pontifex in eos qui ecclefiae fuae membra, eumque pro capite et patre fuo fpirituali habent, conferre titulos, ut eorum zelum laudet atque magis accendat, quare et Hifpano iterum Catholici titulum indulfit. c. 45. n. 2. 3. Titulus verö rerum hujus feculi nemini largiri poteft, nifi quatenus Italia; princeps eft , non verö tanquam Papa. ■ Cum, fi eum fpecfemus ut ecclefia; Romanae caput, defierit effe homo hujus feculi. arg. 2. F. 1. 4. Hoe cum probè calleret Francifcus I. Galliarum monarcha, rejiciebat titulum Imperatoris Conftantinopolitani, fibi a Pontifi.ee Max. oblatum ea lege ut bellum gereret contra Turcas, prudentiffimè ratus rem ita arduam pro diademate imaginario emi non debere. Mezeray in vita d. Regis p. 391. Caput. LXIL Eurematica proponuntw\ I. Tj^Xpedit nunc fcire cautiones quasdaffl f-j in titulorum materia obfervandas. Licet enim paffim in fuperioribus quoque nonuullae occurant, hic tamen fimgulares praeterea adnotabo. Prima quae' hic tractatur, erit; quod moderanda fit fuperbia titulorum in iis miniftris; quorum ambitio principi fufpecfa, ne illis plebs fine judicio eorum velamento plus pote- flatis  De TITULIS HONORÜM. rr ftatis quam par üt tribuat, Petr. Gregorii Tholofan. de republ. Ub. 13. cap. 12. j n. 11. •• ! 2. Que forte ratio, cur in Galliis ma- , jores Domus lege Capeti abrogati , uti 1 'idem auftor fcribit«6.7- *8- q^a" | re Connefiabuli hodiè ia Galha eiledeiie- 3' Caufio fecunda; quod titulorum inania contemnere debent, qui rerump. formas vei confervare vel mutare volunt, uti pleaias perfequitur Forffner. in not. plit. ad Taciti Annal. verb. eadem magijlrat. vocabula p. 14. £3* feq. quem fequitur Hceping. de jure infign. c. 22. §• 3., «. I5Ö- 4. Tertia fit, quod in ftatu populari adfpirantes ad magiftratum titulos curare non debeant, fed ad ambiendam plebejorum hominum gratiam, familiariter cum iis agant nec fe eaeteris majores oiftendant. Magni enim faciunt illi qui libertatis' titulo gaudent, & fuos olim recfores non nifi muneris publici ratione a fe differre. 5. Quarta. caufio, quod Princeps qui magnis ilipendiis non poteft alere eos, qui fibi ab arcanis aliove minifterio infignitiore vel togae vel fagi funt titulis amplioribus ornet. Quod de Suecis dicitur. eos dare parum pecunia fed magnos bonwes, Refeldenfo Heromontan. d, tra'ct. Sec Belgae ajunt idem in Germania fieri. 6. Quinta elf , quod Regis regniqut titulus tncer plures füios non dividendus ied penes natu majorem folum manere debeat, uti propter incommoda praecavenda, quibus olim Gallia ideö fuit antea ■ implicata, praefata Capeti lege cautum. Petr. Gregor. d. lib. 7. de rep. c. 8. n. 14. 7. Sexta, quod minutiffima quaeque titulis non infarcienda nec plura verba in titulo quam re ipfa, de qua agitur, ufurpentur. Unde Maroccarum Rex notatur , qui olim ad Ordines Belgicae fcederatae dedit literas longo titulo tringinta verfibus rythmicis conferipto, tribu verö vel quatuor fubjecfis lineis res ipfi exponebatur. Uti ex Jof. Scaligero nar rat Limnae. ie f. P. lib. 4. c. 6. n. 39. 8. Pro feptimo, ut fi epiftola fit ad t fcripta, examinare debeas ejus inferiptio nem. Quid enim fi Princeps aliquis t appellct dileüum fidelem, nifi protefteris videberis in ejus jurifdictionem autimpc . rium confentire. Speidel in fpecul. lit G. n. 105. §. verum quidem. 0. Hic enim titulus non inferibitur nifi fubjecfis aut vafallis. Gail. de arre/l c. 7. n. 13. Quare primis reip. Belgicse temporibus ejus Ordines non admiferunc literas fibi titulo dilictorum & fidelium ab Imperatore inferiptas. Et miror cur D. Petrus Grotius ab Imperatore, in privilegio Grotianoe hiftoriae praemiffo, appelletur nofter cff facri imperii fidelis dilectus: Licet id in omnibus ejnfmodi privilegiis Belgis indultis typographis occurrat. 10. Cautio o&ava ut fordidam frivolamque laudis ambitionem fugiamus. Unde notatur a Theophrafto in ethic. c. 22. qui cani mortuo inferipferat titulum, Jurculus Melitenfis: quafi mul tum referat an quis Bononienfem aliquando nunc habuiffet canem. i 11. Hanc notam morum vix quoque evitabunt illi qni nefcio quos titulos herediis parvisque faepè prsediis vel vernacula vel peregrina voce affigunt &infcribunt, ut inde nomen adliudve vanaegloriae argumentum trahant. Caput. 1X111. Ouam vim probandi habeat titulus in lapidé ~ aut monumento alio Jcriptus ? ik Titulus fcriptus in monumento vel lapide an & quandö probet ? nunc quoque examinemus. Et ei etiam deberi adem, quae adhibetur fcripturis publicis, docet Hierom de Monte de fin. regund. n. 4. 5. tff 6. dicensagrorumfinesckprovinciarum terminos ex titulo lapidi terminali inferipto oftendi atque probari poffe. c. fanè 24. q. 2. Guido Pape decif. Gratianop. 193. n. 1. 2. Sed ejufmodi titulos non aliter fidem facere quam fi non vergant in alterins praejudicium fcriptum reliquit Ranchinus ad Guid. Pape d. decif. in annot. Pro quo ftat aucf oritas l. 6. C. de relig. tff fiumt. fun. Unde idem enunciatum trahit Brunneman. ad d. I. 6. 3. Variè hanc litemfecantinterpret.es, quorum nomenclator quidem elf Hceping. de jure infign. c. 22. n. 244. (ff feq. nec tamen explicatè proponit, quid fequi nos oporteat. 4. Fateor quidem cum Menochio lib. 2. prafumt. 59. in fi. multum judicis arbitrio tribuendum effe , ut is pro rei, facti" & perfonarum qualitate arbitrari debeat , an probationem vel praefumtionem 1 H  FËLTM ANNI T R A C T A T U S faciat ejufmodi inferiptio? regula tamen una vel altera de eo conftare deberet; Nam quam pauciffima judicis arbitrio relinquenda. Petr. Ant. de Petra de fidei commiff. procem. n. 9. 5. Dividit Menochius rem in quinque cafus meliusque quam caeteri , qui ejus fcrinia expilarunt, inter quos Hceping. & Trentacinq. Ub. 2. var. refol. tit. de probat. refol. 6. n. 1. cif feq. eam tradfavit, quod verö non fecus ac Ranchinus diftinguat, an agatur de alterius damno majore? id non veftigandum duco. 6. Sed haec mihi iedet mens, infpici debere an confenfu ejus, cui vel ipfi vel heredibus fucceflbribusve ejus, titulus inferiptus incommodum adferre poffet, pofitus fit, & tune abfque dubio contra eum heredefque ejus plenam faciet fidem. arg. I. 11. §. i.ff. de interrog, in jure fac. poft Bartol. & Felin. Aymo Cravetta de antiq. temp. p. 1. c. cftava limit. n. 12. 7. Si de eo confenfu non apparet, | difpiciendum an in loco publico titulus omnium oculis fuerit expofitus nec ne? Priore cafu iterum divide an longiffimo tempore ibi hseferit, & tune perfectam plenamque probandi vim quoque habet. örg. I. 2. tff 3. C. de prozfeript. 30. vel40. ann. Nec enim tam fupina ignorantia ferenda. L 6. I. 9. §. 3./. de j. tff f.ign. I. 213.-pr.ff. de V. S. Et imputandum ei de cujus damno agitur quod non contradixerit. arg. I. 203. ff. de R. J. Cravetta. d. I. n. 14. in fi. Menoch. d.prcef. . n. r. 2. cff 3- 7. Quod fi verö non antiquiffimo tempore nec in loco publico titulus fuerit' pofitus, intereft quoque an is tamen qui inde damnum fentire poterat, id fciverit an verö ign oraverit. Sanè fi fciverit & non contradixerit, haat quidem perfecta inde trahitur probatio , onus tamen probandi fe invito id faftum efle, fufcipere cogendus. Cum nemo praefumatur tacere ad id quod fibi damno futurum, arg. I. 25. pr. ff. de probat. 9. iriquidö fi oftendere autem queat is de cujus damno vitando quaeritur , quod ignaverit ejufmodi titulum ibi pofitum fuilfe, tune ifte, fi, uti prcefatus, longiffimum tempus non tranfaétum, ei non nocebit & nequidem praefumtionem inducet. arg. t. 8. ff. de j. tff f. ign. Ignorans enim non intelligitur confentire. Richter cent. Regul. jur. reg. 27. n, 8. & ignorantia facti prseïèrtim alieni excufat. I. 2. ff. de j. tff ƒ. ign. poft Carpzov. & Befold. Richter d. reg. n. 22. j 10. Is de cujus incommodo quaeritur, fi cum fciret titulum pofitum effe, pro- teftatus lit, tune quoque anditndus non eft , qui fe in titulo fundat. Menoch. .d. I. n. 6. 11. Tota autem difficultas in eo fita eft, quid lf atui oporteat fi titulus non longifhmo tempore fuerit>pofitus & nec de confenfu, nec contradicfione neque etiam ignorantia ejus de cujus agitur damno, conftet? Ego tune tutiffimum fore arbitror , fi pronuntiemus ex refcripto Alexandri in d. I. 6. C. de religiof. eum titulum non probare dominii alteriusve juris tranflationem. Chriftinae 2. decif. Belg. 195. 11. 1. tff 2. qui fua videtur defenpfifle ex Mornacio ad. d. I. 6. 11. Imö nequidem praefumtionem parit, fi exftiterit in loco haut frequentato per mortales. Aft fi titulus pofitus in eo Joco guó vulgó iter fic aut quem homines adeant frequenter , tune onerabitur praefumtione onereque probandi, fe id ignoraffe , qui inde damnum fentiret. Calcan. confil. 90. n. 8. Bald. 5.conf.31a n. 2. Mynfinger. ad c. cum caufam. X.de prohat. 71. 11. Mornac. ad d. I. 6. C. dc religiof. Caput LXIV. Quando tff quomodo titulus novè adqidfitüt probet P i. CUm de probatione quae fit per titulos ' nunc differam , connotare quoque vifum alia, ad hanc rempertinentia. Incidit autem quod a Bartolo & Baldo traditum, titulum dofturae alteriusve muneris probari debere per originale, utiex eorum ore loquitur franc. Marei torn. | decif. Delphin. q. 689. n. t: 2. Et quidem fi Imperator hodiè novos ampüoresque alicui largiatur titulos, non aliter rati & firmi cenfentur quam fi inftrumenta de iis conficiantur in cancellaria Imperii cujus caput eft ReverendilT. Elecf or Moguntinus. Capitul. Ferdin. Wk art. 44. Leopoldi A. art. 44. 3. Quibus legibus conventis cc hoe continetur , ut fi Crefar alicui titulum Principis vel Comitis tribuerit, non tarnen eo ipfo feffionis fuffragiique jufe io Principum Comitumque ordine habeatj nifi hi in id confenferint & dignitatem bené tueri queat territoriumquepolïïdeat» ; quod  u e TITüLJS HONORÜM. ^ quod titulo par fit. d, Capitul. Ferdin. IV. art. 45.j D. LeopoMi ar/. 44- Ferdin. III. art. 17. 4- IHud quoque cautum reperio per ejufmodi majores titulos nové tnbutos neminem bona fua, fab Principibus Imperii fita , in meram JAertacem adferere poffe fed Principum jus territoriale in ea fartum tectum manere Capit Leopoldi A. art. 44- infi- Caput LXV. Differt an fcribatur hominis titulus an verb ejus nomen? I. ! MUltum intereft an Rex fi fubfignet inftrumentum vel epiftolam, po- j nat tantum nomen appellativum Regis, an vero proprium veluti Philippi autLudovici. 2. Ufo enim Regis titulo folo utitur fi fibi fubjecfis fcribat vel fubfignet privilegiorum iis indultorum fcriptuturas. Capyc. decif. Neapol. 121. n. 6. 3. Quare fcederati Belgae cum coeptis eorum, annuente Deo, armis contra Hifpanum fumtis fe in libertatem vindicaffent, noluerunt admittere fcriptum, quod Rex, cujus jagumexcuflhrant, fubügnaverat verbis To el Reij live ego Rex, nti memorant Eman. a Meteren. hijtor. Belg. part. 2. Ub. 30. fol. 261. a. col. 2. Baudius de induc. belli Belg. Ub, 1. pag. 26. 4. Nunc etiam, quoties Hifpaniarum monarcha ad Ordines Belgicae foederatae fcribit, fubfignat nomen proprium, uti vidi ex epiftola, quae fubfcripta erat. Pbilippe & praeter hoe nil additum aut praemiflum. 18. Jan. 1663. 5. Etiamfi autem Hifpani eam fequantur confuetudinem, ut nomen Regis fubfignent, quemadmodum etiam vidi ex mandatis praefcriptis illis, qui Gibralterae a claffiariis Heemkerckianis capiebantur, apud Meteren. d. p. 2. lib. 28. fol. 192. b. 6. In Gallia tamen id non fervatur neque in Germania, fed Imperator, Rex & princeps nomen proprium fubfignat. Imo refcripta & epiftolae ex confiftorio Regis Galliarum valent licet nomen Regis non fit fubferiptum, fufficitque ejus ligillum uti memini me legilfe apud Theod. Hceping. tract. de jure figillor. c. 7. n. 24. 7. Hoe quoque in Galliis didici, nonen Ludovici, quod hujus eft Regis , ion ab ipfo Rege cundtis mandatis KeKiis fubfignari, fed eos, qui ab epiftolis & fecretis funt, regium illud nomen adcribere in caufis, quaeadminiftros&fubeétos referuntur. 8. Intereffe quoque, an Princeps mandatum inferipferit fuo miniftro vei judici a fe conftituto nomine judicis proprio, m verö titulo muneris expreflb, tradidit aobis Decius ad c. quoniam. X. de j offic. ff poteft. jud. deleg. n. 13. 9. Si enim dixerit Judici noftro dileStö ff fideli: tune ait mandatum tranfire ad fucceiTorem j quando autem titulus mandati habet, DileÜo tff fideli Lucia Titio Judici noftro: hoe cafu poft mortem Lucii Titii eum, qui fuccedit in iftud munus, mandatum perficere non pofte nec td id teneri. Decius d. I. n. 14. 10. Recfifïimè tamen docet hic auc:or, quod ex natura rei mandatae &peribnae conditione haec tota res aeftimanda multisque modis diefta differentia fallat, uti fcribit ad d. c. «.33. 34. 38. 40. tff \7. eorum, annuente Deo, armis contra flif- panum fumtis fe in libertatem vindicaffent, noluerunt admittere fcriptum, quod Caput LXVI. Comiti nupta an ejus titulo gaudere indagatur cff de matrimonio ad_morganaticam edifferitur. i. SI Comes nobilem uxorem ducat, quaeritur an haec titulo Comitis vd Illuftriflimae five Hachg'ebohrene ex hodierno more, quoque gaudeat? JCtiTubingenfes de jure confuiti id adfirmarunt, apud Befold. part. 2. confil. 88. n. uit. 2. Hic autem d..confil. n. v tfffeq.hzs adfert rationes, quia dignitas mariti tribuitur uxori, uti dixi cap. 24. n. 4. idque propter individuam vitae focietatem divinique humanique juris communicationem. /. i.ff. de ritu nupt. 3. Secundo, quia etiam poft fata mariti vidua iisdemjuribus&privilegiisgaudet. /. filii. §. vidua ff. ad municip. I. quoties. C. de privil. ftbol. Cothman. refponf. Ac ad. 15. n. 27. & expreflb probo. I. 1. C. de dignit. .4. Pro tertio quia nobilis non toto genere uti perfona plebeja, fed gradu tantum a -Comité differt, ideö id minorem H 2 re-  6o FELTMANNI TRACTATUS recipere dubitationem ait Befold. d. confil. n. 17. tff ftq. j$. Nec obftat, quod nobilis fcemina non fit Hochgcbobren, cum legis poteftate mariti major qualitas non minus acnobilitas illi communicetur/. 8. ff. defonator. Ant. Faber Cod. Sabaud. lib. 9. tit. 28. defin. 16. n. 4. 6. In Germania haec res nunc minorem patietur diflicukatem. Cuncfi enim nobiles ex antiquiquiflimis familiis orti, titulo Baronis atque elogio Wolgebobren ornantur etiamfi Barones creati non fint, quia cedere nolunt aliis recenter in Barones tranfcriptis, nec fe tamen majoribus aut ex gente prae fua nobiliore hant cretis. 7. Quamobrem fi virgo nobilis ibi nubat Comiti, absque dubio per ea, quae ex Befoldo tradidi & ex eo fcripfit Speidel. lit T. n. 4.1. ea titulo epithetoque Comitis gaudebit. Inter Comitem enim & Baronem exiguam valdè ponunt diffe- I rentiam, tefte Reinkingio de R. S. es* E. Ub. 1. clajf. 4. cap. 15. n. 26. tff feq. Dan. Otto de Jure Publ. cap. 11. p. 332. 8. Ufus tamen propter majorem Baronum copiam, quam quae olim erat, difparkatem majorem tum in genere vita?, tum quoque in minifterio aliisque multis comprobat. 9. Quid autem fi Comes vitae conjugem fibi ex Civico ordine adfeiverit? Eam quoque Comitis titulo atque epitheto Uluftrifthnce omandam ex prima* fortioreque Beïoldi ratione fequitur. iEqualitas enim privilegiorum parit titulorum pantatem. arg. I. fi. C. de Palatin. facr. largit. Franc. Niger Cyriac. controv. for. c. 203. n. 23. tff 24. Nicol. Myler ab E/irenbach. Gamol. perfon. illuftr. c. 22. n. 9. 10. Non enim tantum jure divino atque Canonico vir & uxor una cenfentur caro c. nec illud. 33. q. 5. fed & jure civili. arg. I. 4. §. 1. tff I. 5. ff. de ufu tff habit. Titulos verö juris civilis elfe docet Befold. d. confil. n. 41. cff 44. 11. Nuper autem cum Illuftriffimus aliquis Comes uxorem duxiifet genere civico prognatam, a Caefare petitum, ut lmpcriaübus codicillis eam in Comitum ordinem tranferiberet, quod etiam factum fuit, An referendum id ad /. 94. ff. de R. I? M 12. Officium fuum perdit tamen id, quod ex Befoldo firmavi, fi Comes nobili aut civi fe junxiffet foedcrelefh'inaequali matrimonio ai morgengabicam contracto arg. 2. Feud. 29. 13. Quod conjugium adhuc hodiè reetè contrahitur, novique exemplum ejus in Vefta Rechlinghufana ante aliquot annos contigifle , rationibus id tuentur Struvius de feud. c. 0. §. 5. n. 8. Nicol. Myler ab Ehrenbach. d. traïï. cap. 6. per tot. 14. Qua in re hoe quoque fcio fervari ufu, ut ejusmodi conjugi inaequali, non titulus Mevrouw, qui dominant fignificat, fed Vrouw Mark, ideft nudier mariatribuatur. Caput. LXVII. Contra Mylerum ofienditur, matrimonimi ad morgengabicam inaquale mutari non pofte. . 8. art. 6. n. 3. 3. Aut fi lege id cautum. arg. d. iM Exemplum nobis praebet inftitutum civitatis Groninganre, per quod nonullm perfonae aliis titulis aut muncribns pneditac, prohibentur fimul adfpirare ad dignitatem Senatoriam, vetanturque tranferibi in ordinem eorum , qui magiftratum eligunt. 4. Alias non modo in magnatibus eerI nimus, quemadmodum variis titulis ful- geant, fed & privati muki varia fiepè habent muncra & inde titulos fibi inditos diverfos. 5. Fre-  de TITULIS HONOUM. tf3 5, Frequenterque hodiè fit ut quis non tantum in duabus difciplinis, veluti Jure j & medicina gradum Doftoris nancifca- ! tur, & ita duplicis dottoris titulo vulgó , appelletur , fed & cum dorioris titulo j philofophiae fupremos honores petat atque ita doltoris magifirique titulo veniat. 6. Si objicias, Medico per cacodcemones ad inferos rapto, quo tune iturus fit ffCtus? Tune refpondebo bubulcum & ruificum fmife qui id aliquando allegaverit Co/onienü Archiepifcopo, dicenti {e & principis & archiepifcopi perfonam fuftinere, uti ex quodam Vulgofio lib. 6. colleüan. fcribit Franc. Duaren. lib. i.de fiacr. eed. minijl. tff benef. cap. 4. 7. Nam ruflicce perfionce funt fimplices h quibus nil altum debet requiri, aitServius Honorat. ad Vir gil. Bucol. in infeript. Quod enim & fimul quis queat efle lm- \ peni princeps & epifcopusdemonftratum dedit Reinking. de R. S. cff E. lib. 1. claff. ' 4. cap. 9. per tot. 8. Abfentem etiam in docforem tran- ' fcribi_ poffe, titulosque, vicariae perfo-I nae tributos, nobis adquiri demonftravi 1 in differt. de promot. abjent. per tot. fcriptumque reliquerunt Theod. Marcih ad d. §. Óc Scipio Gentilis de Conjurat, Ub. 1. p. 83. cff. 84. probatque l. 76. §. uit. ff. de legat. 2. nec non /. omnes res C. Theod. de bon. prcefcript. 4. Idque ad haec quoque tempora prorogatum. Nam SCto Parifienfi nomen | Cafparis Collini abolitum fuiffe narrat Tüuanus hiftor. lib. 53. & per perduelles i eos qui Angiiae regnum. caefo pulfoque | rege , ufurpaverant , ftatuam Caroli I. dejeètam, ejusque in locum hunc titulum fuiffe pofitum. EXIT. TYRANNUS. REGUM. ULTIMUS. ANNO. LIBER TA TIS. ANGLLE. RESTITUTIE. PRIMO. A. 1648. JAN. 30. vidi & Obftupui ftetenmtque coma vox fan* cibus haftt. 5. Quemadmodum autem id SCtütn quo fortiffimi herois (. afp. Coljinii memoria poft mortem damnacaerat, poftea juftiifunè antiquatum et in Joh. Caftellum exercitum fuit, uti ex eodem Thuano hifi. lib. 112. narrat Frantzke exercit. Inft. 14. 12. et ex hoe Harpprecht ad d. f. 3. n. 49. 6. Sic quoque Dei munere et gratia fingulari Rex Britannïce M. tantö majore cum gloria avitae patriaeque, quinimó i propriae majeftati reftitutus per omnia | fuit 3, quantö atrociores fententiae , plau I dente ad id et quafi rogante toto mundo, in parricidas eorumque et humata cadavera et eiügies et memoriam , diéla poftea fuerunt. 7. Adeö ut non tantum memoratusnefarius ille titulus fuerit erafus, fed & ipfe murus haut amplius exftet, ferale igne enim cum maxima Regiae parte abfumptus, nec elementis quidem concedentibus ut vel loei veftigium reperiretur atque tam horrendi facinoris memoria in :otum aboleretur. 8. Quae quoque infcrïpta erat titulo bpulchri polito Thomas Majo feditioforum Hiftorico juxta If. Cafauboni tumulum in templo Weftmonafterienfi fito. Nam finis fic habebat. Diem fuum obiit. Id. Nov. Anno li- ypumancelrefti-} M. D. C. L. bertatis \ Anglia 3 futa ) II. Cujus & titulum & memoriam quisdubi- let nunc poft: fata damnatam effe ? C Ai Caput LXX. 1 TraPtatur de memoria poft mortem damnata cff de Sereniff. Jiritannice diegene- J fariè cafo. i. AMittuntur tituli per crimen atrocius , veluti imminutae majeftatis & tyrannidis. arg. §. 3. I. de publ. jud. in ft. Sueton. Domit. c. 23. Novijfime radendos ubique titulos abolendamque omnem memoriam decerneret: Quod de Domkiani infcriptionibus interpretantur Beroaldus ad d. c. 23. & Adam Conzen lib. 7. Polit. c. 5. §. 4. Scribitque Torrentius ad d. c. 23. in fi. Multa nunc quoque Romce marmers in quibus erafum Domitiani nomen. _ 2. Poena haec eft antiquiffima & Graecis quoque ufurpata fuit. Nam de Athenienfibus Livius biftor. lib. 41. fcribit,Rogati exiemplo tulerunt, plebesque fcivit, ut Philippiftatuce, imagines omnes nominaque earum tollerentur. 3. Ab his ut alia multa , Romani id acceperunt, uti ex Modeftino, Cicerone, Tacito, Livio, Suetonio, Lampridio, Capitiliuo & Ambrofio oftendit Jacob. Rsevard. lib. 3. conjettan. cap. 16.  64 F EXT M ANNI TRACT AT US iit, atque ideö in Galliis trito ferartoflë >roverbio jaèiari Les Dames ne de datmit tus. . 7. Quanquam & in viris idem cuftoliatur, maximè fi fpontè fua a fenamus lignitatemque fuam abdicaverint. Kepie enim tantum magni Guftavi foboli \uguftae Chriftinae fed & Cafimiro na5er farmatieae gentis domino titulus regius & majeftatis vocabulum adhuc hodiè tribuitur. His moribus bonis quoque utimur. 8. Fortiore longè ratione haec transferuntur ad eos quibus citra cingulum dignitm pr o folo bonore delata eft. uti ajunt Theod. & Valent. in L. 9. C. de metat. Quare licet locum mutaverint prifco tamen gaft dent titulo. Nil enim aliud quaui purum honorem habent etiam exteris crebrótri bui folitum & muneris exortes ergölice; fint, nomine ramen participes manen %rg. Nov. 70. c. J. 9. Non enim ratione muneris codicil' \aris illis ille titulus catur, nec id^ö miniftrorum appellatione veniunt uti exRé landt memorat judicatum Wehner obf. pracl. verb. Hauj'z von Haufz aufz: nec etiam jurisjurandi religione aditringuntur, ut eos ubique veftigent inanes ills umbrae caflaequedignitatum imagines,nö vocantur in l. 7. C. de Decurion. 10. Hoe tamen officium fuum perdit fi titulus ob qualitatem aliquam competeret, ea enim vel fpontè vel nectffari» abrogata, titulus quoque amittitur. at\ l. 6. y. 14. ff. de excuf. tütor. Ant. Fabel Cod. Sabaud. lib. 9. tit. 19. def. 9. n. 10 Caput LXXI. I d: Monet etiam titulus poft munus, fi citra I d. infamïam abrogatum. \ q P i. p u MUnere alicui abrogato non tamen ti- t , tulus & prifcus perit honor. Ve- r xecundiae Romanae antiquae exemplum id j confirmat. Etiamfi enim L. Flaminius | r a M. catone & L. Flaceo cenforibus fe- } natu motus fuerat atque ideö extrema in j < parte theatri confiftebat, omnes tamen 1 1 eum tranfire in locum dignitati fuaedebi- | < tum coè'gerunt. Val. Maxim. 4. memo- ■ 1 rab. 5. exempl. 1. j 1 2. Tolerabile id in eo qui bcenforibus , 1 motus erat, hi enim et ieviffima quaeque J a notare folebant morumque judices iaeö 1 audiebant, ut iis qui per illos notarentur \ 1 tituli aequè fuerint relicti ac oblivione j praetericis atque ita fenatu motis, de qui- j bus capio l. 3. ff. de femtor. & §■ 5- d.de cap. deminut. _ j 3. Ignominii autem motis titulos non 1 , fuifle confervatos, facilè inducor ut ere-, dam, nec obfeure id intelligere datur ex , l. 1. §• 4- ff' de bis qui not. infam. I. 8. §. 5'ff- de excuft m- L- J3' 3-/- dere ' miiit. Dieet hos locos ad railites refiringat nec ad dignitates urbanas pertinere ajat Anton. Vacca ad d. I. 3. ff. deftna- 1 tor. 4. Haec tempora dïftin&ïonem a me . traditam confirmant, nam remotis inho- \ nellè tituli prifci non tribuuntur, fed fi aut caufaria propter aegritudinem fenec- . tamve mifïio alicui accidat vel domi Jinquatur, titulus tamen eum manet, ut in paroemiam abieritf; Qui femel conful, is femper conful: Proverbiis autem recfè utimur, arg. I. 6. % 3, ƒ, de off. proconf. etiam a ruftico prolatis. I. 79. §. 1. ff.de kg* 3- 5. Poftremum hoe fervatur quoqne ufu in illis qui fibi ipfis munus abrogarunt idque in alium transferri pafli funt, non quod jure iis titulus prifcus debeatur fed ex circumfpeèia verecundia , morumque civilitate dari foleat ab iis quorum fpec- tata inter bonos moderatio, uti quoque teftis in eam rem eft Charles Loyfeau tr. des Ordes cb. 12. n. 20. &. tr. des offices livr. 1. ch. 7. n. 87- 6. Qui auctor d. ch. 7. n. 71. Id praefertim in fexu fceminino obfervari fcri- Caput LXXII. Poena ejus qui Principis alteriusve titët'1 prepdiis fuis prcefixit. i. ■pUblica titulorum falfa frepe quofc JL admitti et puniri nemo ambigat. N^111 fi quis potentiorum nomine titulos pn£' dio fuo adfigat, quafi id ad eos pet* neret atque ideö adverfarius terrifice* abftineatque a petitione, tune potentie qui id toleravit non tantum infamia $j tatur, fed et privatus, qui id fecit, cafl» etiam jufta cadit, aut fi injuftam plumbatis caefus in metallum damnat^ /. un. C. dc bis qui pot. nom. titul. Theodcrici Regis Gothor. c. 45-14  de TITULIS HONORUMY 6f 2. De hoe crimine Auguftinus ad Ffalm 21. fcribit; Ne domum ipfiuspetat aiiquis , ponit ibi titulos potentis, titulos mendaces, ipfe vult effe poffeffor; (ff frontem domus Jüce de titulo alieno tnuniri, ut cum titulus leCtus fuerit. conterritus quis potentid nominis abflineat a petitione: Hic ! Jocus Cujacio debetur. Mornac. ad d. I. un. Darres. ad. 4. tit. q. i. Wiifenbach. ibid. Simiks alios fi quis deüderet, is adeat Lindenbrog. in Gloffar. verb. titulus. 3. Etiamü autem Groenewegen de LL. abrog. ad d. I. un. tff l. 2. C. Ne lic. potentior. pcenam eam , per quam privatus re fua cadit , exolevilTe dicat, id tamen non aliter intelligendum quam quod in commodum adverfarii id hodiè non fiat, uti fcripfi ad §. 1. Inft. jur. noviff. tit. vi bon. rapt. n. 8. Quis autem dubitet, sn non magiftratus amiffione bonorum vel majore quoque animadverfionis genere eum pleetere poffit, qui d. I. un. reus eft, cum maleficia non oporteat effeimpunita Vid. Cl. Cypr. ab Ooft.erga cenf. Belg. ad §. 23. I. de action. 4. Is verö, qui non, ut alteri terrorem incuteret, fed depellendi metus&periculi caufa, titulos potentioris five belli ducis five alterius, etiamfi ei fubjecf us non fit, petiit indultosqueaffixit, extra crimen eft. c. ex parte X. de privileg. Darres. ad d. I. un. q. 4. 5. Hos titulos optimè k tuendo tuitiones appellat CaiTiodorus 7. formul. 39. & Symmachus tuitionis auxilium dixit epiftoIci ad Theodof. A. fcriptd lib. 10. epifi. 36. Hodiè autem falva guardice appellatione veniunt. Speidel. fpecul. bijl. jur. polit. lit. S. n. 18- 6. In ejus violatores poena corporis conftituta eft. Jus milit. Maximil. def. art. 18. Belg. art. 25. Guido Papoe decif. Gratiamp. 418. n. t. Ranchin. & Ferrar. ibid. in not. Petr. Pappus a Tratzberg. ad d. art. 25. 7. Cseterum, qui fine permiffu Principis ejus titulos praediis fuis vel alienis imponit, is quoque coè'rcetur. Patitur enim rei fuae jaécuram qui enim id aufit, is Principi eam' donare cenfetur. I. 1. C. ut nemo priv. titul. ibique Sichard. n. 2. 8. Alieno praedio qui titulum Principis impofuit, is, fi honeftior deportatione, fi verö plebejus ultimo fupplicic plectitur. I. 2. C. eod. Barbofa. ibid, n. 2. 9. Permiflum quoque cuilibet eft eos titulos frangere & autferre d. I. 2. Bafilic. lik 7. tit. 11. |Ö. Sed quemadmodum priora duo ferè exoleverunt, nec nifi arbitrio judicis is punitur, qui id patravit, fic quoque ei tantum rumpendi concedendique poteftatem mores largiuntur, cui per eos titulos nocetur. arg. I. 29. fy.i.ff. ai L. Aquil. Groeneweg. ad d. I. 2. Barbofa ibid. n. 3. Brunneman. ad d. I. 2. 10. Quodque dixi, animadvertiin eum, qui titulos Principis rebus propriis praefixit, hoe ita capiendum, fi id factum in necem alterius; Mornac. ad l. 1. C. eod. tit. fed in fignum fubjecfionis id facere licet & inde quoque ad fubjecf ionem trahitur argumentum. /.varras, ad d. tit. Cod. q. uit. quo contra Erfurtenfès ufus dicitur quoque Eleèlor Moguntinus. Brunneman. ad d. I. 2. , Caput. LXXDJ. An tff quando in Crimen falfi incidat qui titulum fibi haut debitum ufurpat ? 1. QUi titulum fibi adferibit non debitum 1 a parte poft is crimen falfi commit~tit, fi dolo malo in alterius fraudem id egerit. /. 13. pr.ff. ad L. Com. de falfi. l. un. C. d. nom. mut. c. generaliter, de e/ lect. in 6. Treutler. 2. difp. 32. tb. 8. Ut* c. ibique allegati. 2. Quamobrem fi quis fe Doctorem appellat, qui Doet or non eft,puniri quidem poteft , Marius Muta ai confuet. Panhorm. in procem. n. 6. pro reo tamen criminis falfi non habebitur, nifi acfum exercuerit, qui non nifi a doótore geri poteft, veluti fi fubfignaverit refponfum aut fcripturam in judicio exhibendam quam nunc a doótore, Licentiato eove cui publicè ea poteftas data, in Clivia, Marca, julia, Montium ducatu & Monafterienfi diocoefi territorioque Colonienfi fubferibi debere , cautum eft, hoe fanè cafu falfi pcena coercendus per tradita a Carpzovio p. 1. prax. crim. q. 93. n. 37. etiamque tune fi apud Architalaffica collegia quis fe profiteretur Doctorem Medicinae, nec tamen talis effet. D. Tiaffens Zee-Politie c. 37. 3. Debet autem Doctor effe creatus ex praefcripto legis iftius Academiae, in qua honores petit. Nam in omni actu folemni id defideratur. I. 1. C de emmcip. I. 16. ff. de eviction. Gail. 2. obferv. 123. I n. 2.  *6 FELTM ANNI TRACTATUS 1k 2. Carpzov. p. 3. j^- cmfl- 6. def. 12. n. 3. _ 4. Quare cum m univerfitate üiectorali Brandenburgica, quae efl Duisburg! in Clivis, nemo doctor fieri queat, nifi prius fubierit utrumque examen pubhceque difputaverit, foiemniter quoque & ■palam renunciatus fit, uti fcnpfi de pro- \ mot. abftnt. c. 3. n. 34. tff c. 4. n. 47. 5. Hinc is , qui per errorem absque illis ritibus & examinibus doctor dicfus fuit , non tamen pro docfore habendus etiam in iis locis, ubi quoque coram folis profefforibus infenatu Academico omnia peragi quoque a volentibus & feftinantibus queunt. arg. I. 15. ff. de jurifd. I. 38. ff. de patt. 6. Pro doli gravitate etiam mortis peenam locum habere poffe in eo, qui titulo ampliore quam fibi debetur, utiturar£. I. 27. §. 2. ff. ad L. Com. de falf. docet i Tteutler. d. lit. c. Quod verum fi atro- \ ces circumftantiae crimen augeant. arg. i Nemef. CarflL art. 112. Bachov. ad Treutl. \ d.l 7. Quid enim fi quis id feaflet ut terrorem rufh'cis incuterer & titulo Principis pecuniam iis extorfiffet? Qui fciens pro poteftate dolo malo quidagit, is majeftatis imminutae reus eft./. 8. in fi. ff. ad L. Jid. maj. Anton. Matthaei de crimin.ff. lib. 48. tit. 7. c. 2. n. 1. 8. At fi titulum quis arrogaret fibi falfum in contumeliam alterius priva ti vel ut huic nammos callidè extorqueret, pu-, blicè virgis csedendus exilioque mulótan-1 dus foret. Ant. Faber Cod. Sabaud. lib. \ 9. tit. 16. defin. t. | 9. Fraudis hujus exemplum obfervavi ex hiftoria horum temporum. Nam anno 1668. n. Decembr. Lutitise Parifiorum archiftellio aiiquis in carcerem conjectus, qui fibi indiderat titulum Don Baltbafari de Anftrid Marcbionis de Menefe atque filii naturalis Regis Hifpaniarum: & eo colore jam quadringentos numos aureos, quos pifioles Galiiappellant, acccperateiquea Rege Galliarum promifii erant centum menftrui ejusmodi numi, fed poftea repertus fuit Judaeus Judaeique filius. Quid ei evenerit, non intellexi. 10. Fuftigationis & exiliipoena in eos quin ftatuenda fit, ambigi non oportet uti rebus judicatis confirmat Carpzov. d. q. 93. «• 38- 39- cff 40. Et fi dubitctnr de iis hominibus, qui titulos ignotos nobis ufurpant, fifti queunt, donec caveant, quod nuper alicui accidiffe Lipfiae, qui fe jaótat fanguinis neceflitudine tan. gere Imperatorem Turcarum hodierni temporis ratio nos docet. 11. Suppiicio eodem adfici queunt, qui titulo captivorum apud Turcas, alioye miferabili ex morbograviorevelinctadio aut naufragio caufato vel in fpeciem pio veluti ad aedificandam aedem facram pecuniam emungunt & per provincias errant. Petr. Heigius 2. O O. 27. n. 21. Coier. decif. 179. n. 3. Carpzov. d. q. 93. n.73. Halm. cd Wefenbec. ff. ad L. Corn. k falf. 71. 7. 12. Si absque fraude damnove pecuniario aliorum titulo, non debito fibi, quis utatur, tune intereft an fit titulus publicè tanquam virtutis prsemium dari folitus; nec ne? Hoe cafu impunè eum fibi quis tribuit, arg. I. un. C. de nmtat. nom. Nam & de Chaucis Frificae genlis conditoribus Ubbo Emmius Hiftor. Fris. lib. 1. p. 16. fcribit; eos antiquum nomen novo tff honoriftco libertatis titulo , quoi. ■ Francorum vox fonat, commutaffe. Blo vero cafu dixi ex Mario Muta eum puniri ideo poffe. Lex publica Imperii Germanici hanc meam fententiam confirmat. Nam in Capitul. Leopoldi art. 45. mandatur Fifci advocato, ut qui absque confenfu titulum Confiliarii aliumveufurpaverit jufta adficiatur poena arg. I. uk. C. ad L. Vifccll. Hceping. d. c. 14. n.6j. Confirmatur id quoque Jure Belgicae Hifpanicae , quo centum aureis mulctatur qui titulo equitis utitur nec k Rege Hifpaniarum creatm: Anfelmo. d. verb. Edel. 5. 8. Caput LXXIV. De titulis contumeliofis tff fiidtiticc no» td, quod ea graviffima fit ediffertatur. I. Per contumeliam quoque titulus aliquando hominibus adferibitur. Quod accidit, fi nobilem quis Scbuft appellet, Etiamfi enim origine ufuqueantiquo fpeo tato valdè honeftus fit titulus, hodiè tamen eft ignominiofus, uti poft Nolden docent Befold. tbef. pratt. lit. S. n. 260. & Hceping. d. c. 22. n. 260. 2. Cum eontumelia quoque conjunctus efl titulus Kaelis ideft facultatibuf exuti tff depiumis. Adeö ut qui cum a quo ita erat vocatus, occiderat, ab or- cli-  de TITULIS HONORÜE' 67 dinaria homicidii poena liber fuerit jadi-, catus a fuprema Curia Trajectina. Radelant. decif. 69. n. 3. i 3. Infigniter quoque Academicis funt' contumèlioü tituli Viüpecularum fcbolaf- ' earum, Pedantorum, Doiïorum Phantafiarum , Calamo miferonm & fi qui alii fint ejus fannae, quibus foepè genus hominum oneratur, quo nil aut fimplicius, aut lincerius ramen elf, uti fcribit Plinius. 2. epifto}. 3. 4. Quos iis aulicis aliisque, quipolitici ticaio turgefcunt , imputari, fcribit & queritur poft alios a fe addu6tos Hceping. d. I. n. 262. Ego neminem cujus cunque profeffionis quoque fit, tanti facinoris reum facio ex aliorum «breviculo, hoe tamen probè calleö infigne ftultitiae fignum elfe, fi alium dixeiis effe ftultum, quod me Regum fapientiffimus docuit. 5. Eique ftulto convitiatori non tantum fecundum fuam ftultitiam refponderi poteft , uti idem Salomon hortatur, Marq. Freher. de exiftimat. lib. 2. c. 8. n. 9. fed & is fi titulum probrofum vel contumeliofum alii tribuerit praeterea atrocis injuria? reus. 6. Stultitiae enim notagravioramiffione oculorum & dextrae videri debet. Nam privatus licet neminem infamem reddere queat arg. I. 7. ff. de his qui not, infam. ibique DD. Hahn. ad Wefenbec parat. fi. eod. tamen fatuitas homini objecfa fubitis rumoribus oftia pulfat, u\ exilïimationis facilius quam famas jaóturam patiatur, atque ita incapax bonorum ad actus folemnesóc legitimos gerendos haut eenfeatur. Marq. Freher de exiftimat. lib. 2. c. 1. n. 1. 7. Similiter fi quis titulum dupondiiltadiofo daret aut graviore eum appellaret Pennalem , id graviter quoque ferendum puniendumque foret , eum enim abrogavit Juftinianus; §. 2. de rat. doe. jur. ad Anteceff. 'I urneb. 8. adverfar. 19. 8. Pennalismum autem fic dictum. quo nil ex mera barbarie tetrius depromp' tum unquam fuit, uti Meyfartius oftendit de barbar, univerfit. jam profcriptun ex reförmatae religionis Academiis <5 novimus & gratulamur, deque eo abro gando inter ordines Auguftanae confeffio nis in ipfis Comitiis Ratisbonenfibusaw?? 1654. acfum fuiffe memorat is, qui nota adjecit Wehnero obf. pract. in fupplem verb. Pennalismus. quod & liquiciö con ftat ex verbis conftitutionis ea de re con ditae & enarratae Knipfchildio de Jur Jmperial. civit. lib. 5. c. 16. n. 45. Caput LXXV. Ipfo jure infamis, qui ftudiofum cff profef-, forem injuria adficit. i. QUi ftudiofum contumelia ita adficiÉ is ipfo jure fit infamis* auth. habitas ' C. ne fil. pro patre. Barbofa ibid. ni 2. Cujus Conftitutionis privilegia generali repetitione cunétis Academiis Germa' niae tributa & nuper nominatim quoque conceffa Univerfitati, quae Chiloni in Holfatis eft, uti mihi narravit egregium ejus ! fydus D. Eryc. Mauritius, cum hic triI fti fato propter amiffam profperarum adI verfarumque comitem moraretur titulumque funeris fcriberem. 2. Et cum id mutatum non fit, cur eï ftare prohibemur? I. vj. C. de tefiam. L 31. C. de appellat, Quare licet Groeneweg. ad d. auth. n. 1. fcriptum reliquerit, qualibet univerfitatem fuisimmunitatibus | fibique conceffis privilegiis uti, nec ta\ men ideo genen per fpeciem, quae con»traria non eft, derogatum dici poteft. arg. I. 41. ff. de peen. Jacob Gothofred. vit , Cl. ad l. 80. ff. de reg. jur. 3. Non novum id jus aut iniquum videatur, nam Judsei cum pro maledióto Ihabebant, qui fapientum difcipulos anI gariaverat, uti ex Jano Drufio fcribit I Befold. de jure Acad. c. 5. n. 4. i 4. Quis verö tam duri ingenii, ut ne1 get id transferri debere ad Profeffores, cum ratio fubjecta paritatem juris introducat etiam in delicfis. /. %z. pr. ff. ad j L. Aquil. ! 5. Nomine quoque ftudioforum in pri, vilegiis profeffores venire traditum fit, 1 omniaque beneficia d. auth. antecefforii bus competant. Bald. ad d. auth. n. 3. ■ ; Limnae. de I. P. Ub. 8. c. 3. n. 38. Ant. ■ Perez. C. ne. fil. pro patr. n. uit. Brunneman ad d. auth. Richt, ad d. auth. part. : 2. p. 35. ubi pulchrè rationibus id fir- - mat. Unde ea. AuthenticaAcademicorura -• unam anchoram appellat Ant. Mornac. 7 forenfium rerum peritillimus ad d. auth. 3 6. Effetque haec injuria tantö ferocior . cenfenda, quantó cum majore fcandalo - ea effet conjunéta & a Profeflbre, quem - moribus primum tamen excellere oporz teret; /. 7. C. de profeff. & medic.Pió* feffori contumeliofus adferiptus titulus atI % que  a FELTMANNI TRACT AT U S que a non laceffito in proprium fuum ordinem tam ferociter faevitum foret. arg. Jur. OUampt. lib. 5. art. 76. 7. Effectus autem iftius infamiae, quee ipfo jure inrogatur, hic eft, ut & ante fententiam & absque fententia ea notatus pro tnrpi & inhonefta perfona fit habendus. Bern. fchotan. exam. jur. tit. ff. de his qui net. infam. q. 2. Vinnius 3. Jurifpr. 30. §. infamia juris Struvius ad d. tit. ff. n. 18. ri noviffimum bellum a Suecis inlatum Sarmatis fuiffe. 5. Interdicto uti poffidetis eum quoque uti poffe, qui quaeritur ab alio iiios titulos erafos aut dejeétos efie, extra omriem dubitationis aleam pofitum eft.Turbare enim nil aliud eft, quam jus pclTeÖionis obfcurum reddere. Menoch. ntin. poffeff. remed. 3. n. 299. 6. Quod cum fiat per deletionem tituli mei, fequitur huic remedio [hic locum fore, aeque ac in materia infiginiumdeletorum, a qua cumHcepingio, locoantea adducto, recfè hic argumentamur & in quo illud in ter dief um locum habere fcribit Menoch. de remed. 3. n. 502. & plena manu ipfe Hceping. d. c. 14. ra. 21. tff fq. 7. Quoties etiam inter Imperii Romano Germanici proceres de titulis controverfia efi, mandata cum & fine clufjl fic dicfa decernuntur etiam ex conflil tione de pignorationibus, fi non tantum dejecti fed & erafi & difpuncti fuerint arg. Deputations Alfcheid 1600. §. Juj den Fal 48. Hceping. d. c. 14. n. 30. 8 feq. Petr. Denais fur. Camer. tit. 183. i 32. Gilhaufen. arb, jud. civil.c.^.ramuf 1. §. 10. n. 20. 8- Propter titulum apartepoft, dehoc enim toto hoe capite mihi fermo, etiam confefforia & negatoria utilis competit, cum utriusque ufui fit in litibus de rebus incorporalibus & quibus cunque juribufr f ortisj, uti poll multos k fe adducTtosfc' fpondit Ern. Cothman 4. refponf. 1. k 17. & in materia infignium nofoae cogna- 1 ta tradit Hceping. d. c. 14. §. 2. n. 40.41- \tff42. 8- Praejudicialis aélio & hic inftitui ]poteft, quas a praejudicio dicfa eft. Hoe 3 autem & fignificat ein voruhrtheil five / vooroordeel Belgis, l. 4. ff. de publ. jui quo fenfu ea vox accipitur a Renato des i Chartes p. 1. Princip. philos art. 16. etiamque nachtheil vel naedeel; l. 23. §. 9.J ad L. Aquil. 10. Utraque fignificatio huc pertinet. Nam fi quis alteri neget titulum Barojjl vel doét oris, prius judieari debet an Bi» ro vel doctor fit, & fi hoe oftenfura» tune eo ipfo quaeftio de titulo quoque decifa , ideoque actioni praejudiciali, pet quam de hominis ftatu & dignitate quav ritur, hic locus dabitur arg. $. 14.-/,3 aftion. ibique D D. Nolden de ftatu nobil c. 18. n. 8. ff feq. 1 r. Ut petat acfor ne in jure cogno minis vel tituli utendi turbstur non folum, fed Caput. LXXVI. Enarrantur aftiones pro titulis competentes r. ACtiones easdem titulorum ratione j competere , quae propter infignia prodita; funt, & ratio monftrat & tradit Hceping. d. c. 22. ra. 242. Reftatergöl nunc videre , quas is auctor pro infignibus introduxit in quarto decimo capite diéti operis. Sed ex inftituto breviter agam. Quod enim juvat ex aliorum chartis in re evidentiffima tam prolixè cunéta enarrare & cum taedio & cum faftidio leétöris. 2. Quapropter non ut Hceping. d. c. 14. ra. 5. ff ftq- hic praefabor multis de pojfejforio barbare fic diSto fummariiffimo, j praefertim cum de eo tractatum aliis fit ei I infiituto. f ' 3. Sed id tantum exammabo an huic remedio hic locus effe queat1 Ad&rmandum hoe cenfeo. Eo enim utimur, quoties metus , ne litigantes ad arma profiliant. arg. Ord. Cam. Spir. p. 2. tit. 21. pr. tff §. ob auch. poft Gail. Denais. Cludium aliosque Catp. Kloek decontribut. cap. 19. n. 80. & feq. ex quo cuncta ferè in hoe articulo defumfit Hceping. d. n. 5.&fiq> per tot. 4. In hac ergo re ejus remedii ufus elfe poteft & debet, fi lis fit de titulis inter eos, qui alterius imperio parent, cum conftet & bella propter titulos decreta fuiffe. Uti pluribus exemplis demonftrat Hoeping. d. tratt. c. 22. ra 183. tff feq. Docet etid nos perfonatus ille Cyriac. Thrafymachus fuperiore quoque loco a me memoratus, qui memoriae noftra? prodidit d. epift. ad Nicanor. quod non tantum bis paéta pacis folemnia et publicaruptafuerintpropter titulum controverfum , fed et ideö  de TITULIS IIONORUM. 69 fed & pronuntietur fe ex genteea, aut in doctores tranfcriptum efie ideoque jure eo ticulo uti fibi licere. Oldendorp. claff 3. aciion. 9. q. 8. §• -H^ping- d. l. n. 45, 12. Hereditatis petitione re£tè quis quoque polf ulat fibi ad/udicari titulos non tantum rerum a defunéto, cujus fe probat elfe heredem, poffeffirum, de quo cafu bené hac trahuntur tradita ab Hceping. ê. I. n. 46. cff feq. fed etiam eorum, qui fme re funt, cum in hanc acf ionem univerfaiem non folum veniant res, quae mortui propriae fuerunt & in quibus ei jus fuit quaefitum, fed ad quas jus tantum habuit quorumque nuda & naturalis poffeflio penes eum fuit. /. 19. & feq. ff. de hered, pstit. Ego in tract. de jure in re tff ad rem. c. 17. n. 8- cff feq. 13. Quod autem Hceping. d. §. 2. n. 50. cff feq. pro titulis etiam rei vindicationem competere fcribit, id non de jure eos habendi, accipi debet, fed derepetitione titulorum fcriptorum vel pief 0rum ab aliis poffefforum. arg. I. 23. pr. ff. de R. K junct. I. 4. pr. ff. Comm. Divid. 14. Actione ex L. Diffamari. C. de ingen. mannmiff. cum propter omne genus ja&ationis nobis damnofae experiri queamus. Georg. Mund. a Kodach. d< dijjamat. c, 4. n. 41. tff feq. etiam ea hk recfè utimur vel fi alius titulos nobis. Don ei, debitos ufurpec, vel adferat, nobis non competere titulos, quos nobis tribuimus, per ea quae docet Hceping. in materia infignium. d. c. 14. n. 59. tff Co. 15. Condiócio ex lege priva, per quam titulus in aliquemconlatus, inftitui etiam poteft contra eum, qui fciens dolo malo alicui negavit titulum ei debitum, ut peenam privilegio expreffam luat. Capitul. D. Leopoldi Imp. A. art, 44. ibi; fed etiam impetrantibus, adquifito Jtatui tff privilegio convenienter, conceffum prcedicatum tff titidos in expeditionibus haut dare negabunt neque fub pcend ei infertd omittent. 16. Plura autem funt quae defiderantur antequam ad hanc poenam quis damnari queat. Oportet enim (1) ut id privilegium alteri fuerit teftatö notum factum , (2) isque & poenam eo comprehenfam fciverit, (3) dolo malo cum monitus elfet, id tamen fecerit contra privilegium, quod (4) jam obfervatum antea fuerit; uti poft Gylman. Nolden. & Mager docet pluribusque explicat Hceping. d. c. 14. n. 70. cff feq. • 17. Titulum quoque propter ingratitu| dinem admiffam ab eo, cui conceflus e- rat, revocari poffe, nemo negaveritunquam. arg. c. 8. X. de conftitut. tff c. g. X. de decim. atque ideö condicfio utilis ex L. uit. C. de revoc. donat. inftitui poteft. Hceping. d. c. 14. n. 89. tff feq. 18. Sentias omninö idem de condic* tione caufa data caufa non fecuta & actione praefcriptis verbis. Nam hac expe. riri poteft is qui ob caufam titulum alicui • largitur , ut eam praeftet, illa vero agit J ut titul um ei adimat. arg. I. 8. C. di I cond. ob. cauf. dat. Hasping. d. I. n. 9$: I tff feq. Et quidem is qui titulum dedit l electionem habet an hoe an verö priore • modo agere velit. I. 5. §. 3. verf. planè. ff. de cond cauf. dat. C a r ü t LXXVIL Differitur de aÜionibus titulorum ratione. conceffxs propter alterius delittum. 1. , 4 Ctionem mjunarum titulorum nomï! x\ ne & quidem variis ex caufarum fi* guris proditam effe, nemo fanus inficia:: bitur unquam. Quid enim ft contumeliae | caufa titulus alicujus fit erafus , deletus / aut confpurcatus? arg. I. 27. ff. de injur. ' l. 11. (J. 1. ff. quod vi aut clam. Hceping. d. I. n. 99. 2. Exemplum ponere folent in patronis vel collatoribus ecclefiarum. Cum enim honoris caufa inferiptiones & tituli illis fiant, fine eorum contumelia eradi, deleri aut dejici nequeunt. Barthol. Ccepolla de S. U. P. cap. 71. n. 10. Menoch. recup. poff, remed. 15. n. 48. Hceping. d. I. n. 101. tff feq. 3. Injuria praeterea committitur, fi alius titulum jure hactenus a nobis ufurpatum & nobis folis debitum fibi adferibat, veluti fi alius titulo typographi Academici utatur,cum tamen talis non effet. arg. L 4. C. de epifcop. aud. Hceping. d. I. n. 134» 4. Sed & fi quis hodiè alicui non tribuat titulum, quem feit ei deberi tune eum contemnere intelligitur. Titulus enim nunc eft qualitas homini inhaerens & perpetua , aliter quam apud prifcos Grascos & Quirites ut injuria videatur fieri ex omiifione tituli, uti fcriptum reiiquit Charles Loyfeau des offices, livr. 1, chap. 7. n. 54. 1 3 5- Ca  Vo FÈLTMANNI TR A CTATUS 5. Capiendum hoe autem eft de titulis a parte poft non verö de iis aparte ante' Nam propter nuda honoris epitheta vel honorata verba omiffa, aétio injuriarum non comperit Mynfing. ad c. licet caufam X. de probat n. 4. 6. Alio autem remedio fibi conful ere folent illi, qui judicant fibi non ea honorata verba adferibi quae debentur. Non enim literas ejusmodi admittere folent nec aperire fed remittere. Adam. Keiler, lib. 5. offic. jurisd. pol. cap. 19. Hceping. d. c. 22. n. 160. tff 185. Idque fcepius faétum novi, licet hic non eas remittere fed rejicere nec eas inipicere foleant. 7. Exemplum etiam ex Chytraeo memorabile adducit Reinh. Konig. tbeatr. pol. p. 1. c. 1. n. 226. Cum enim. Anno 1561. Legati Pontificis principibus Au-, guftanae confeiTionis, qui Neoburgi ad / óalam in unum coïerant, exhiberent fingulis literas quibus titulus dilecti filii, \ nobilis viri inferiptus erat omnes eas haut \ apertas remiferunt ad Legatos. 8- Omittendo licet non injuria fiat, tamen plus fi alicui tribuas, quam ei jure moribusque debetur, id ei contumeliofum, cum hac ratione ab aliis rideatur & contemnatur atque adeö in injuriam ejus id cedit. arg. I. 1. pr.ff. de injur. 9. Veluti fi quis ftudiofum civici ordinis hominem nec fatis firmi judicii diceret nobiliffimum, doctiffimum omnique virtutum genere experimentisque fplendidiffimum virum arg. I. 1. cff l. 3. pr.ff.de minor. 10. Si per ironiam eum quoque dominum appelles aut doétorem vel nobilem, qui nil eorum fit, id in ejus vergit contumeliam. Limnse. 4. de jure publ. 6. n. 67. Martialis lib. 5. Cum voco te Dominum nolo tibi Cinna placere : Scepe etiam fervum fic refaluto meum. Ad invidiam alterius qui quoque ampliore utitur titulo, quam ei debetur, injuriarum conveniri poteft. arg. I. 15. §. 27. ff. de injur. 11. Quinimó fi alicui inferipferis titulum illuftrifthni aliumve, qui ejus natalibus aut dignitati conveniat, & alter qui nullo jure eum fibi vindicare poteft, dolo malo fibi atque iuae perfonae aequali tribuat, utrique tam ei eui titulus illujiriffimi adferiptus quam illi qui illum titulum ei largitus, contumelia dicetur faéta. arg. d. I. 15. §. 27. ff. de injur. 12. Non verö injuriarumreus eft, qui negat titulum aut impedit ne decernatur ei, qui nullo eum ambit merito. Nam quamvis boe contumelia caufa faciat, mul* tum tamen intereft contumelia caufa. quid fiat; an verb fieri quid in honorem aticttjé quis non patiatnr: Labeo apud Ulpianum in l. 13. §. 4. ff. de injur. 13. Quod publici boni caufa enim fit, etiamfi ad contumeliam alicujus pertinet, quia tamen non ea mente alter id facit, ut injuriam faciat fed ad vindictam majeftatis publicae refpiciat, aétione injuriarum non tenetur. I. 33. jf. eod. 14. Reip. autem majeflas defiderat tit non nifi bené de ea meritis tribuantur ampliores tituli. Quod quoque legibus Imperii Romano-Germanici conventis cavetur, Capitul Ferdin. III. art. 17. Ferdin. IV. art. 45. Leopoldi A. art. 44. & juris rationi congtuit. I. uit. C. de ftat. ff imag. Gabr. Falaeothus de Notb. 8 Spur. c. 62. n. 5. aliique adduéti a Barbofa ad d. I. uit. n. 2. 15. Et quamvis facrilegii inflat habeatur difputare, alicui num titulus jure a Principe fit tributus nec ne /. 5. C. k diverf. refcript. Si tamen poftea eum non mereri deprehendatur, aliud dicendum, peccata enim nocentium nota effe cff oportere cff expedire: ait Paulus in l. 1%.pr.ff. d. injur. ibique Groeneweg. de LL. öfcrog. 16. Illud adhuc hic connotare vifum, non folum injuriam £eri negatione tituli fed dkvoculee, quae iterum quafi breviot nota ejus loco ufurpari folet. Sic propter omiffum &C. belli quoque caufam inter Suecos & Polonos ante bina luftra & quod excedit, ortam fuifle fcribit memoratus ille perfonatus Thrafymachus i n. 11. 19. Quemadmodum porro per titulos contumeliofos injuria fiat, id fuperiore loco docui. Hoe autem adhuc meretf ob-  de TITULIS H O N O R U M n obfervationem, quod & ea inferatur ei cujus titulum , tu ignorans eum effe, h&cripferis fabulae aut fctyr» arg.l.iS$• 25- ff' d. injur. 20. Nuper acta hujus fsculi nos docuerunt quod Luteria? Parifiorum 21. Febr. 1670., aliguis a Barone de Boifiac fuerit fuftibus ccefas, quod comcediae hujus titulum in fcripferat&nefciverat ejus tituli hominem in Galliis reperiri. 21. Nec magis exculari poteft Alexander Papa VIL quod arcanorum participi Sinici imperatoris titulum adfcripfit; Diletto filio Pan Anchilleo Eunucho Sinarum regis terra marique generali prafetto: Atban. Kircber. chin. illuftr. cap. 8. p. 103. 22. Sed Pontifex fuit motus verfione bibliorum vulgata quae Genef. 39. 1. quoque Potipharem appellat Eunuchum Pharaonis: non quod talis effet fed ejus munere fungeretur interiorisque admifiionis effet. Paul, Zachias lib. 2. £(}. Mediclegal. tit. 3. q. 9. n. 27. GER HAR-" ƒ 3- Quapropter & fi hoe fieret in maj jorem contemptum ejusmodi perduelhs, nee tamen impunè privatus id facere pofj fit. arg. d. I. ij6. Camill.Borell.demagu ftr. edict. lib. 3. c. 18. n. 19. j 4. Principis fui titulos fieifubjsctiera' dant aut dejiciant, id inter modos, quibus crimen laefe majeftatis committitur, referri meretur. Tib. Decian. lib. 7. traft. i crimin. c. 51. n. 11. Hoeping. d. c. 14. «• I5V\ | 5. Si enim is ejus facinoris reus fit, I qui fciens & dolo malo ufurpat Principis titulos. arg. I. 3. ff. ad L. Jul. maf. Bocer. de crimin. la fa maf cap. 2. n. 71, | Cur non idem ajemus de eo,qui eos era- Idft? I. 6. ƒ. eod. Cum hoe fit gravius l. 2. C. ut nemo privat tit. Anton. Faber Cod. fabaud lib. 2. tit. 9. def. 1 n. i.in not. 6. Atque ideo Vafallus feudo quoque privaretur, fi in contumeliam domini vel ejus titulos ufurpaffet eosve violaffet, per tradita a Schradero de feud. p. 9. c. 4. n. 23. Rofenthal. fynopf. feud. cap. 10. concl. 20. n. 59. tff concl. 37, 20. 7. Ufque generaliter dixerim judicis officium eft profpicere ne alter alterius titulos vel fibi inferibat vel ab alio pofitos eradat & deleat, ne ad arma&rixasperveniatur & refp. inde detrimenti quid capiat. Nov. 17. c. 15. Alponf.de Azevedo ad confiit. Hifpan. lib. 4. tit. 1. I. 8. n, 3. Hoeping. d. c. 14. art. 170. ad 177. 8. Magiftratus quoque in integrum reftituet minorem cui delata eft hereditas ea lege, ut defuncf i titulo uteretur, idque facere neglexerit. Franc, de Caldas ad l. fi. curatorem. C. de reftit. in integr* min. verb. defin. vel adverfi dolo. n. 70, cff feq. 9. Poftremo ut haec caufa de plano cognofcatur , mosque in Germania forenfis obfervetur ille, quem in materia Infignium vernaculè exhibuit Hoeping. d. c. 14. §. 5. per tot. Caput LXXVIII, Publica cura ad titulos quoque pertinet. 1. t -r er r PUblicae difciplinae vigor quoque titulos tuetur. Nam li quis titulos adperpstuam memoriam alicujus deleat aut eradat, is quoque arbitraria poena a magiftratu pleclendus, per ea quae de infignibus tradit. Hceping. d. c. 14. §. 3. n. 15c 2. Quam nec evitabit is, qui deleverit titulum proditoris patriae. Cum fïngulis non fit permittendum quod publicè debet fièri per magiftratum, ne occafio oriatur majoris tumultus, qui exiflere poffet ex interceffione propinquorum. arg. I. 176. ff. de R. J. Menoch. arb. jud. CfQ. cafu 28r. n. 8. Gomez. ad §. panales. 12. I.de aüion. n. 5. in fi. F I N I S,  n FELTMA'NNI TRACT ATU S OERHARDI FELTMANNI J. C. TRACTATUS D E TITULIS H O N O R U M. LIBER II. E titulus honorum fatis fnultaisiE ta vwcbantur di6ta. Dum H W?M ailtem h3CC defcribuntur typis non tantum dies diem docuit, fed & iter in Germaniam inferiorem a me fufceptum plura ad hoe argumentum pertinentia fuppeditavk. Et, ut nil diflimu/em, quartana febris, qua? me ilicö poft reditum occupavit, hanc chartam quoque divitem fecit. Cum enim temporibus, quibus morbi purus, confragrofiore juris civilis ftudio minimè delefter nec nifi hora? demenfum domefticis auditoribus impendere poffim, animum hiftoriarum relecfioni adjc'ci , oX ilult,us capita htec mifceila collegi & fimul obfervavi fortè veram non elfe Craffi fententiam ajentis ftnettutcm h folitudine vmdicari juris civilis fckntid • apud Ciceroncm Ub. j. de Orat. g. 254. Quotus quisque enim eft, qui cognationem eam, qua? inter tegritudinem atque retatem occiduam eft, ignoret ? Nam & fenedfus ipfa eft morbus. Ariftot. 5. degener. animal. 4. Terent. Fborm. att. 4.. ft. x. & una ponuntur k Virgilia, uti obfervavit Seneca epijf. 108. qmideó . fubjicit ; fenectus enim infanabilis morbus | eft , licet naturalis fit. Paul. Zaccliias lib- medico. kgal. tit.i.q.g.n.1%. Ut mirum non fit quod JCtis ferè eodem Ijure cenfentur. arg. I. 3. C. Qid teftm. fac. poft. ibique D. D. Alchtng. i.pr* Jumt. 53. n. 3. Carol. Annibal. Fabrotus exerc. 4. Quapropter cum laborantibus morbo Themis fit & triftis & fari nefch comes, eam fenio confeéfis legumperifis magis propitiam effe, vix mihipatior ïmpom. Vel an Craffi dicferium cur» Tulho fic capiemus? ut dicamus pecunia? rnagnitudine per artem aequibonique partae folitudinem pelli in fenibus, quod inter hos perhibeantur Eucliones ? J)t qua re aliis exiff imandi copiam facio & mox obfervatam rem, pront inciditfubjicio. Nec enim eorum fuperftitioncm euro, qui non nifi ventofo ordine & genenbus loquendi a plebejis Philofophis ulurpan fohtis libros digeftosefie volunt, paruin advertentes artis efle celarcartem: ne-  öe TITULIS H ON O RU M j$ neque viris literatis placuiiTe unquam methodum, qua; turgida & cum criilis fiiperciliisque nata atque fervilium ingeniorum magiftra, fed quae naturali pulchritudine exfurgit atque libera, sec non rem absque contortuplicatis fucatae fav lofophiae legibus exphcat. Cum non eft. Limnae. de I. P. lib. 8. c. i» n. 24. Treutler. 1. difp. 1. th. 7. lit. a. 7. Tertio non horum profefforibus 4 licet non funt ut collegium faciant eft litium notio publicè data lege Imperii % cum haec eorum tantum mentionem faciat qui in Academiis & Univerfitatibus docent R. A. zu Regenfpurgh 1654. §. Ob er auch fchon: Unde res judicatae ik. refponfa Academica tantum celebrantur- 8. Videtur & illud quarto intereflë^ quod in Academiis caput Senatus titulo Reótoris magnifici fulgeat4 contra gymnafta illuftria Praefidis nomine contenta effe, 9. Sed hoe perpetuum non elf. Licet enim id inftitutum fequantur Hammonenfesj alia tamen gymnafia Academiis hac in re non concedunt. Quanquam Steinfurti in Veftofalis Proreétor: appelletur, quod Rectoris titulumComi*. tes fibi fervent. 10. Bellè quaeritur, num civitas mu~' nicipalis jure fuo poflit conftituere gym- ' nafium illuftre ? Negandum id videtufi atque ad effecfa fuperioritatis territorialis referendum cum Knipfchildt de jure ci' ' vit, Imper. lib. 5. c. 16. n. 8. D. Boeclero notit. Imp. lih. 20. e, 2. §. 2. Quemadmodum enim Princeps Imperii Academiam conftituere nequit nifi aucf ore Cae- i fare; Ord. Cam. Spir. p. 1. tit. 3. §.defz-, 1 gieichen. Sic nec provinciales abfque? Principis fui confenfu gymnafium illuftre 1 condere poiRinc. arg. c. 4. X de magiffr. I & rubr. c. z. X. eod. Ut non memorem quod in hos ferè majus habet imperium 1 quam Imperator in Ordines. 1 11. fro fecundo quia provinciales nul- ■ \ la collegia inffituere queunt abfque con- 1' fenfu fui Principis. arg. I. 1, pr. I. 3. pn - & §. 1. ff- de colleg. Nam Clivis pifto~ - ribus, quod privilegio Principis jus coljlegii non accepiffent, id negatum fuit, 1 uti me puerum audiviffe memini. _ Pari i j ratione defideratur aucftoritas Principis ad . i inftituendum gymnafium, cum id plura •. S capiat collegia, arg. I. 85. ƒ• de V. S. i-j 12. Praefertim tertio, cum ea reip;no- - !xia effe poflint, ut Princeps Imperii E0 ; pifcopi jure gaudens curare debeat, ne is j urbs quaedam liberalibus itudiis legatur ,r ; fedes, quae vel parum fit apta vel in qua ! animi juvenüm ad magna furgentium ex is! contagio incolarum malis artibus formais i ri poflent Arnifae 2. de jure maj. 6. n. 14. 1- 13. Accedit quod operam dare debeat i- Princeps, ne ftudia literarum humanio- - rumque difciplinarum propter eorum frequentiam nimiam vel vilefeant vel civi- . K ta- C A P V T 1. I 4git de titulis Scholarum tff Univerfïtatum Literariarum. 1. SCholae in quibus primas literas non tantum difcunt pueri fed & adulti tyrocinia nhetorices atque Dialeótices deponunt, trivialium claffium nomine vulgó quidem veniunt, recfius autem paedagogia & claffes dicuntur. Voflius lib. 1. de vit. ferm. lat. cap. 26. Sed & Gymnafia fimpliciter appellantur & eorum moderatores quoque Gymnafiarchae nonnunquam audiunt. 2. Illuftria autem gymnafia ea dicuntur , ad quae ad majorem ingenii cultum capiendum mittuntur adolefcentes, quaeque in claffes diftinaa non funt, & u quibus docentes profefforum titulo clar publicasque lich titaliret wurde als geftreng: ideftmajore cum laude conjunétum fore fi quis > ! appelletur comis potius, quam ftrenuus. Caput. VI. ƒ Commemorantur tituli mulierum illuftrium. poft nuptias fervati. \ 1 INferioris ordinis föeminas ad exemplum adrogatorum tacito jure. arg. I. 15. < Pr- ff' de a(iopt. & cum capite fortunas j quoque fuas in familiam & domum maritorum transferunt. arg. I. pen. §. 2. ff. de bon. poff. fecund. tab. uti fcripfi in trattde jure in re tff ad rem c. 13. n. 58. & teftimoniis firmavi d. tratt. c. 2. n. 23. 2. Hinc titulus, quem muiier antea ct parte poft habebat, non tantum cum nubit, fuo marito communicat, fed & ipfa plus juris in illum non retinet ac fi mariti antea fuiffet, nam & tune ü is dominus fit illa domina appellatur. arg. I. 8. ff. de fenator. 3. Aliud autem obfervatur inter Principes. Cum enim tfabella Clara Eugenia nata Philippi I. Hifpaniarum monarchae nuberet Alberto Auftrio, per actif fue-; tunt ritus queis mariti duo in nomen ducum Comitumque accipiebantur : uti Tacitus Belgicus ait. hiftor. lib. 8. p. 541. 1 K. 3 4. Quam-.  ft FELTMANNI TRACTATUS 4. Quamobrem in cunftis edictis utnusque conjugis nomina praemittebantur & ea a mafculini generis voce Archiduces femper initium capiebant, uti apud Meteranum aliosque Annalium conditores nec non Ant. Anfelmo videre eft. 5. Laudanda tamen hac in re fuit regia? fobolis modeftia , quod mariti nomen | fibi praeponi pafla fit, quod major dignitas in fexu viriU; L 1. in fi- ff- defenator. & lege naturae c. 15. cauf. 33. q. 5-atque Dei ordinatione viro fubdita. Genef 3. 16. Roman. 7. 2. 6. Quod cum fequioris fexus regia proles aliquando admittere nolit vel innupta manere vel fe imperio abdicare atque regno cedere mavult. Poftremum noftra mtate contigifie memini jaftatum vulgó fuifle. 7. Sed cum nil certi ea de re mihi conftet, nomen hic reticebo, prius verö, ad Elifabetham Britanniae reginam refertur. Huic enim nec proci nec formanec | alia quibus ifti capiuntur, detuere-, uti dilcas ex Meterano hiftor. lib. 1. 8. Utrumque hoe faftum cum verecundia & pudicitia fexui conveniente conjun&um, nemo vituperaverit, ficogitaverit quam nefarium fi marito veluti adniffario fceminam uti & hancdominari ei quem in thoro lubentiflime fe fuperiorem cernit. 9. Nec ergo probandum fi uxoris nomen prseponatur marito, quod contigit in Maria Seotiae Regina, quae nupferat Henrico Stuarto. Cum enim arte Rizn iftius auftoritas apud illam vilefceret, Reginae nomen prius & fecundo loco Regis titulus pofitus. Lundorp. contin. Sleidani lib. 5. p. 622. 10. Videamus autem an non jure ic fecerit atque mariti titulus pro inani umbra habendus fuerit? Cum Regina nubens plebejo eum non faciat Regem, quia alias eifent duo Reges & quia etiam non poteft regnum alienari nec in doterr dari, uti poft Baldum fcribit Tiraquell de nobilit. c. 19. n. 39. Quae ratio forti movit Elifabetham ut lefti focium fper neret & ut alia Regis nata imperio ce deret. 11. Sed haec manifeftiffimae ignoran rite arguunt eos JCtos, quos & exem plum Archiducum & totius mundipraxi refutant, ut legere eft apud D. Nicol Myler. abEhrenbach Gamol. perfon. illuftr c. 4. n. 1. 2. 3. 4- 5- & 6- Caput Vil. De titulo Illuftriflimi a Mofebis non admiffo. 1. CUm ante feptem annos legati munere apud Mofchorum Imperatorem fungeretur Comes Carleolenfis, ifti monarchae Illuftriflimi tribuebat, quodgraviter tulerunt purpurati illius Principis , adeö ut inter illos reperiretur qui id inciviliter faftum efle diceret. 2. Legatus autem has adferebat rationes. Pro primo quod titulus durchluchtigfte a Caefare ipfi Mofcho dari folitus, atiné melius reddatur Illuftriffimus quam ïerenijfimus; hoe enim poftremum Ronanis non eo fenfu ufitatum fuilfe, fed mvita Quiririum Ymgua inepfmeinaulas, ut fatisfieret hodierno titulorum faftui. _ 3. Adducebat fecundo, quod in epiftola quadam Belgica Rex Britanniae titulum Doorlucbtigjte Mofchorum Principi adferipferat, non ergö latina voce Illuftrifftmi contumeliam fuo Imperatori faftam interpretarentur , id enim quod fequitur ex eo quod praeceflit declarandum effe. arg. I. 28- ff. de legib. Cothman. 1. refp. 4. n. 19. 4. Tertio allegabat, quod fuo quoque Regi tributus a Mofchis non fuiffet titulus defenforis fidei, cum tamen is effentialis indubitatus atqoe hnmtmrrialis a majoribus fibi traditus fit, quemque plus faciat quam cunftos alios a fuis jurisdictionibus traftos, ut verbis legati utar, pro quo faciunt ea quae commemorat Arnifaeus Ub. 2. de jure majeft. c. 6. n. 15. quanquam alio fenfu is titulus accidentalis dicatur a I. Selden Titles of honor. p. 1. c. 1. §. 1. 5. Si ergö peccaflet, quod tamen fateri jure non cogebatur , paria delifta mutua penfationè tolli. mg. I. 39- ff-fitmatr. arg. I. 1. cff t. t.ff. quod quis que jur. in all. 6. Haec ferè erant Legati argumenta uti memorat Guy Miege relat. p. 208. tff feq. Mofchi tamen iis minimè contenti nec tamen doftis dictis fed re & facto moribusque fuis ea refellcbant. Quid vero pro iis facere videatur hic connotabo. 7. Ubi pjimó oceürrit quod durcbleucbtigfter hodiè nemo vertat illuftrifmus fed Jeres  b e TITULIS HONORUM7 79 frcmffimus , quodque hoe poftremum rnonarchis cunctis fummo jure debeatar atque & Romana et Gallica civitate donatum fit , ut hic obtinere debeat iftud A. Gellii. i. noct. At tic. 5. vive ergo morilu s prateritis, utere verbis prafientibus. 8. Pro fecundo, licet hic mos fit Legatis , ut fi de fuo Rege ejusque regno cum Rege alio fermonem habeant hunc illi in verbis pokponant, uti ex elegantiffimis Carkolenl'is actis cernere datur, non tamen eum debuiffe negare Mofchorum Imperatori titulum Sereniffimi quem Regi fuo femper adferipfiffe et poftea mox tantum llluftriffimi vocabulum Mo- j febo tnbuiffe Iegitur. Nam inter aequales idem jus cuftodiri oportet. arg. I. 32. ff. ad L. Aquil. c. in pari de R. I. in 6. Gceddae. 4. confil. Marp. 50. n. 5-3. Etiamfi enim titulum Regis nemo nifi BafiJius Joannis fiiius fibi Mcripferit, non tamen Magni Duces Regibus ideö mi- 1 nores: quippe cum eorum lingua Czar. j idem fit quod Ra atque Regium Pro- I phetam Davidem dicans Czar Davidfi Regium itaque titulum etiam ab aliis oblatum fpreverunt, tum quod eum ha- j herent , tum quoque quod fe Papa et Caefare fuperiores jactarent. Sigifm.Baro hijl. Moficov. pr. 9. Non ignorarunt pro tertio purpurati, quod in Germania Comités & in Poloma magnates titulo illuftriffimi falutentur, quem & Angli ad Profeffores trans ferunt uti in eam rem teftis eft Ifaac. } Wake Rex Platon. p. 88. Nifi in hominibus umbraticis id non nifi umbram elfe dixerint invitisque gentis fua; Caduceatoribus illis eum negatum iverint. 10. Quapropter fi tale quid Legato' eyeniret non incommodé fafturus mihi videtur , fi culpam in interpretem eumve qui fibi ab epiitolis eft, rejiceret illumque in fpeciem praefendbus purpuratisrepfehenderet, fic Legatus contumeliae fufpeftus haberi non poffet, nam fi interpretis imprudentia voces aliter redditae fint quam oportuit, non debet hoe legato oliïccre , fed ipfi interpreti arg. I. 2. ff. quod quisque jur. in alt. 11. Nee movet quod Legati culpa fit fi opera malórum hominum utatur. §. 3. I. de oblig. qua q. ex del, quos ideö eum periculo fuo adhibere conftet. I. 7. pr. ff. naatce caup. ftaub. 12. Quid enim culpa habet commune cum dolo ? Etiamfi ergö propter eam culpam quod majorum minïfterio utatur ad damnum pecuniarium refarciendum teneatur. all. $. 3. iff d. I. 7. non tamen ex illorum facio de dolo tenetur, d. I. 2. ff. quod quisque jur. in alt. Jam verö fine hoe injuria non committitur. /. 3. §. 1, ff. de injur. nec ad eam fufficit lata culpa Bald. 5. confil. 277. n. 2. Bajard. ad Jul. Clar. recept, fient. Ub. 5. §. injuria. n. 20. Caput VIIL An propter titulum omiffum h Principe} ejus legatus morte mulctari queat ? 1. STephanus Razin Ottomanushomonovus quique parvis ortus initiis eö crevit, ut jam magnitudine laboret fua' & non tantum regna Aftrachan tff Cafan vi poflefia & Mofchorum Imperatori erepta, teneat, fed & huic euneïisque ejusdkioni fubjecfis gentibus nationibusque terrorem incuriat. 2. Ad hunc nuper Mofchorum dominus mifit Legatos cum epiftohs fiduciae. In illis autem tituli quos Razin jure fibi deberi contendit quosque ei omnes qui ejus armatam vim perhorrefcunt adfenbunt, omiffi erant. _ 3. Hanc rem interpretatus eft atrociffimam contumeliam , eamque in Legatis fingulari mortis fupplicio vindicavit. Nam faxis eorum collis alligatis, eos tanquam canes in aquam projici mergijue juffit. . 4. An jure vel injuria id faftum quseitur? Nullo jure id faftumvidetur, primo quod Legati facro fanfti fint omni jute eosque violare nefas /. 8. ff. de R. D. I. fi. ff. de legation. Cicer. in 1. Orat. Lelati nomen ejusmodi effe debere, quod non nodö inter fociorum jura fied cff etiam inter wftium tela incolume verfietur: 5. Deinde quia bello fubito exorto le» jati liberi manent & ad patriam reverendi poteftatem habent. I. in bello §. 1. f. de capt. tff poftlim. reverfi. d. l.fi.ff. k legation. Ne defeftus virorum illuifrium 'erfatorumque effet, qui ultrö citróque le conditionibus pacis , ftederis, induiarum, difcordiarumve tutó agere pofünt uti bené advertit Ampliff. D. Ja-, ob. van der Graefi. in Syntagm. jur. publ. . 27. n. 12. idque in legatis Belgicisvei pfe Cromwellius obfervavit. 6. Tertio quia etiam ad eos Legatos ui hoflilia patrant videmus jus gentium, uo facrofanftum eft legationis officium, xtendi, uti exemplis a Livio&SaJaflio de-  go FELTMANNI TRACTATUS defumptis probat & rationibus firmat Grotius 2. de jure b. tff p. 18. n. 4. 7. Sed alia funt quibus ea refelh videntur. Licet enim Legati fint facrofanai, id tarnen ad eos non pertinet qui ideo veniunt ut contumelia afficiant Principem ad quem mittuntur, LJro quo facit egregius locus apud Procop. lib. 1. belli Gotb. Nam hominem occidere qui legatione fungitur tune quidem cff pro humanis legibus licet, cum regem videbitur contumelia adjicere. 8. Negato autem titulo contumeliarr fieri è loco demonftravi & praeterea confirmatur arg. I. 1. C. de domeft. tff protect, l. 1. C. de quaft. tff magiftr. Nil erge intereft an ipfe Legatus an vero is a qu< mittitur eum neglexerit. Nam fi tibi man davi ut injuriam alteri faceres, non tan tum ego fed & tu, fi eam ipfi intuleris injuriarum teneris. /. tl. §. 3-ff-de injur 9. Unde cum Legatus hoe pacfo ftatum & dignitatem Imperantis laedat, nor puniri tantum fed etiam occidi ab illo ipfo Principe poteft , ad quem miffus eft uti bené obfervatum Cafp. Zieglero a Grot. d. n. 4. verf. quare omninö. Quo fi enim honorem non exhibeas miniftr Principis facrilegü reus es d. l. l.C. 1 domeft. tff proteït. Marius Giurba conf, trim. 38. n. 22. 10. Nec ejus rei in monumentis vet rum deeft nobis exemplum, licet auftc Poetse minus probatum. Cum enim L gatus a Rege Argolico ad Patrem, qui < jus occupaverat regnum miffusjuft; mifcere afpera coepiflèt & hunc difcede re regno laetum monuiffet, propter ha mandata plena minis hic SanStum populis per facula nomen Legatum infidiis, tacitoque invadereft ro : non dubitavit , mi legere eil api Papin. Statium Thebaid, lib. 2. verf. 48 11. Prudenter ideö oportet Legatu: examinare mandati literarumque tem rem, & monere Principem fuum fi \ tituli contumelioft adfcripti fint illi, quem mittitur, vel omiffi fint confuel ut inde ftatus controverfia huic movi videatur. 12. Quid enim aecidiffet ifti Lega qui Regis fui mandata retuiiffet ad O varium Cromwellium in quibus huic 1 ufurpatoris titulus tributus vel protecto neglecfus atque juflus fuifiet fortunam xuere cadique Regis nato reddere ? Anglus id feciftet perduellis loco, fi t regrinus pro hofte eum habuiffet par cida. 13. Et ut ad clementiora & culdora ingenia tranfeam, firmiter mihi perfuafum habeo, quod Belgas foederati graviffimè in eum animadverfuri fuifferit, qui | ante pacfas cum Ibero olim inducias, luiJ jus epiftolas & mandata col ore legatioras I tradidiflet in quibus is illos fibi fubjecfos ï profeffus nec non hortatus fuifiet ut adfe redirent. 14. Allegaverit forfan aiiquis Legato nil imputandum cum veile non credatur qui obfequitur imperio domini /. 4. jf.de R. I. Aft non ignorare eum vclim quod jufta detrecf are tas fit, fi cum natura & ratione pugnent uti de re nobis propofita » differit Hotomanni filius Traité de VAm> baffadeur. c. 3. p. 69. & generaliter de- - finit Brederodius apud Cardin. Bentivo- - glio della guerra di Fiandra. lib. 2. verbis: , non poftbno i Rè ftendzre il loro imperio fo- pra quello della natura: atque doftè con« tra Hobbes tuetur Rob. Scharrock de offic. fecund. jus nat. c. 4. n. 9. quibus cpn- ■ fentit Grotius 2. de jure p. tff b. 26. n. 3. , ibique Graswinckel in ftrïct. Feldeni. d 15. Haec autem & naturae & ration d contraria funt, ut Legatus mandata re- o ferat ad Principem, qui Ie Jattu velut afpera faxo l. Cominus erigitur ferpens, cuifuper inanes ;- Longa fitis latebras, totosque agitataper ri artus Convocat in fauces tff fqammea colla vi/ nenum : s certiflima morte illum pleet et. :-1 16. ld enim non modo naturale eft, :c\ut quis vitam fuam tueatur arg. I. 3. ff. de 1. tff I. I. 45. ff. adL. Aquil. fed & permiifum eft cuilibet, fanguinem fuum quo- r- libet modo redimere. I. i.ff. de bon. eor. id qui ante fint. 5. 17. Cum ergo Legatus fe excufare pofn fit nec tamen id fecerit, fua voluntate )- coaftus & maluilfe id videtur arg. I. 21. el juriit. I. 22. ff. de ritu nupt. atque conid Straria regula, qui obfequitur imperio dn i, j mini cum ad id non cogeretur, veile credi;ri Itur. Jacob. Gothofred. ad d. I. 4. de R. I. to 18. Vel fi cui haec Hotomanni doftrili- na, quam exemplis a filio, fervo & va'el fallo defumptis declarat fufpefta videatur Ht propter ea quae eleganter ediflertavit Are- nifaeus de aullorit. princip. in pöpul. invim Si lab. c. 3. n. 8. e- 10. Et ideo fequi malit Feldenum, ri- Hobbefium aliosque rigidiores fapienti» civilis magiftros docentes Principi fimpliciter & in omnibus obediendum, non 1 efl^  de TITULIS HONORUM. U effit cïv'is et fubjccti judicare quid Prin- jt ceps aut Rex faeiat, neque in jegatipo- j c tetare effe ut femper mandata autephto- t Us mfpiciat , cum etiam'" obijguatae ei ( perierendae tradantur uti eyenk Carolo • ( Nutzelio olim anno 1597- a Gefare et : { Ordinibus Imperii ad Belgas fcederatos j t Legato, qui ab nis exemplum hterarum l . deinde impetraflè legitur apud Meteranum hiftor. Belg-, lik 19. 20. Si tune malum ideö Legato accidat a Principe ad quem miffus elf, tune 1 pro rep. cecidiffe et perpetuö per glo- j 1 riam vivere intelligitur. arg. pr. 1. de \i excuf. tut. aut fi triitem hanc lölarii um- : bram fpernat, obfequii gloriam fibi re- i lictamfciat, patienterque ferat id, quod ! mutare non poteft, per ea quae fcripii in < tract. de juram. perhorrefc. c. 20. n. 24. tff I H . I 21. Haec tamen non aliter quam deti- ( tulis d parte poft capienda funt. Caeterum li titulus d parte ante vel omiffus, vel malè a Legato redditus lit alia lingua, tune » nifi apertè in contumeliam ejus Principis \ ad quem miffus eft, id facfum adpareat, | graviore fuppiicii genere in eum nonani- I madvertendum, fed regula peccato adef- j fe debet. arg. I. 8- C.adL. ful.de vi publ. ' Carpzov. p. 1. prax. crim. q. 13.ro. 5.in.fi. Grot. 2. de j. p,- tff b. 20. %. 2. 22. Sufncere ergö debet, quod vel non audiatur. arg. I. 1. %. 5. ibi; inveré* cunde; ff. de poftul. vel tota legatio in irrkam dsducamr, vel denique qu&rela de eo apud Regem a quo milRis inftituatur, quod Mofchorum Imperatorem fe- j cilfe conftat ex aucf ore fuperiore loco allegato. Graviter enim unusquisque fert j honore fuo privari uti aitGiurba d. ee»fil. 38. n. 26. atque ideo a DD. Ordinibus üniverfis Belgii paucos ante dies obfervati prius fuere tituli a Mofcho fibi infenpti antequam ejus nuncios audirent, qui cum recfè tributi effent, Legati admiffi fuerunt. 23. Aft fit titulus h parte poft r tuncvidendum an nudum honoris epithetum? cujus exempla occurrunt in libr, 2. c. 18» per tot. an verö majeftatis munerisve index ? hoe negato controverfiam flatus patitur Princeps uti dixi lib. 1. c. 3. n. 7. Quae res cum capitalem inimicitiam parut. Schneidewin. ad §. 12. 1. de excuf. tut. n. 1. atque ideö Principem alium occidere poffit, mortis poenam in ejus Legatum ftatuere poffe videtur. Cum hic ejus perfonam gerat. Grot. d. I. n. 4. _ 24. Nec forfitan, morabitur vel potius follicitabit hanc fententiam, quod prop^ ter injuriam verbis fadfam hominem necare nefas. Treutl. 1. difp. 18- th. j. lit. b. Bachov. ibid. tff ad. p. 2. difp. 32^ th. 6. g. Carpzov. p. 1. prax. crim. q. 30. n. 69. Nam a jure privatorum ad Principum facra fruftra quis inferat. His enim facta contumelia ad Dei injuriam pertinet. Balth. Ayalia. 1. de jure tff off. belli. i.n. 13. & ab aequali illata eo atrocior eft. 1 Goeddae. 4. confil. Marp. 84. n. 163. | 25. Et cur hic Regum Principumque conditionem deteriore loco poneremus quam privatorum? cum & his permiifum lit Legatum occidere fi cum eorum uxoribus adulterium committat, uti perfe* quitur dicere Procop. d. lib. i. 1 26. Neque his a me diélis obftat, quod nequidem verba impia & convicia PrinI cipi faéta morte puniantur U un. C. ji. 1 quis Imp. maledix. Quodque Regium femi per fuerit hasc lpernere, tyrannicum vero in ea cum aiperitate animadvertere. Tiber. Decian. lib. 7. prax. crim. c. 50. i n. 3. tff feq. Cafp. Kloek. 3. confil. 192. \ n. 24. tff feq. [ 27. Perdit enim id officium fuum, li | facilè per ea verba populus adfeditionem j concitari poffit, l. 1. in. fi. ff. ad L. Jul \ ma], vel inde falus Principis periclitetur. I. 28. §. 3. ƒ■. de poen.Carpzov.p.ï.prax. I crim. q. 41. n. 112. [ I 28. Titulo autem negato vel contume- - liofo in ejus locum adfcripto, plebs fa1 cilè de jure Principis dubitare poteft , & ad nova molienda, quorum femper avij da , impellitur. Tutifiimum erit ergo \ obfides petere ab ipfo cui tribuere nolis ; titulum, quem fibi tamen debericonten\ dit, iisque acceptis Legatos eum mitte- • ; re. Ut enim & non reticeam memorata • ; l. un. C. Si quis Imp. mdled. agit de fub- ■ : jeèfo, qui cum a Principe plus aequoalij quando tributis oneretur, ideo hic in illo id facilius tolerat quam in pari aut perei grino. Nam de principe quodatn Eccle\ fiaftico ja&atur , quod dicere folitusfit, - ■• Cum nos faciamus id quod nobis lubet tff fub? \ jecti quoque dicant id quod velint. Quid . Cothman. 4. refp. 1,1. n. 109. tff iio. ■ dicfam legem fic explicet, quod a magi- - ftratu poena in maledicum non ftatuenda . fed ad Imperatorem eum remittere de-! beat. e s i l c *  Sz FE'LTMANNI TR ACTATÜS Caput LX. Mulkris titulus ex conditione viri afilimatur eumque vidua retinet. i. FOeminis titulum ex maritorum conditione tribui non fernel dixi ex k 8. ff. de fenator. I. io. t. uit. C. de nupt. I. uil. C. de incol. I. 13. C. dignit. Quamobrem fi plebeja aequali fcedere lecfi fit fociata nobili viro, eo falutabitur titulo quo honorantur uxores non tantum a viro fed & patre nobiles: Tiraq. de nobil. c. 18. n. 3. quod ufu Chriftiani orbisrecentum teftatur Selden. d. tr. p. 2. c. 9. $• 2. 2. hlsec regula vkiatur in Epifcopo- \ rum conjugibus apud Anglos , etiamfi 1 enim mariti dicantur Lords & Baronum ! privilegüs gaudeant, eorum tamen uxo- ' ribus non titulus Lady, qui alias eft feeminx, fi mas Lord appeJletur, fed mi- ! ftriffe datur. 3. Alias regula ifta jure civili in tantnm vera, ut fi muiier nobilis civici generis viro nubat hujus conditionemfequatür neque titulo matronarum nobilium gaudeat arg. I. 3. tff l. 7. C. de murileg. Livius biftor. lib. 10. Virginiam Aulifilidm Foiumnio piebejo nuptam, matrena fa-1 é is pudicitUe patricia arcitsrunt, quoniam &fiwt # patricia , qua piebejo nupferat. ; 4. Extenfio regulse propofitse non folum in Gerfnaniae Principum filiabus cum CbtnitibuÉ matrimonium con trahen tibus Uti ë loco dixi, fed & iterum officium perdlt apud Bricannos, num nliee Comitum & Baronum retinent titulum Lady, i etiamfi nobili, equiti aut inferiorisflatus I homini nupferint , ut Thom. Smithus 1 (lefript. angl. lib. 3 c. 8. ideö cxclamet vide quantum ƒoeminis concedamus! idemque docet Seidé». d. g. 2. 5. Habet coeteroquin regula noftra quoque in vidua locum. Haec enim prifci manti titulo fulget, donec innuota ma- i net arg. I. 22. §. i.ff. ad munkipal; l. 8. 1 ff, de fenator- Quod & in regina, verum 1 ut titulum regium retineat. Tiraqoell. 1 d. tratt. c. 18. n. 7. ■ \ 6. Si autem vidua nobiüs fecundis i nuptiis jungatUT piebejo, tune priorem tl titulum eam amittere & ab hoe marito d (joMomen atulumque eam accipere juris t I eft tralatitii arg. d. I. 10. C. dermbtt. 13. C. de dignit. I. $.ff. de Senator, mit. I 6. g. x.ff. de V. S. 7. Non autem ut mas fioeminre ita quo. que uxor marito tituium communicatj erg. d. I. 13. C. de dignit. Scribit tamea I Tiraquell. d. c. 18. n. 17. Et nos cert I vndtos novimus uxorum nobilitate palfm \ gkriantes. Sed hanc nobilitatemneftrates I ridiculo titulo Pelsadel notant , quod ï \ vefte pellkea a mulieribus geftari lolita, i eam arceffant. Caput X. Nobilis vel Dottor bic fattus an alibi vakat V I. OBiter me tetigifie memini quod titulus ex lege loei alicui perfonae inditus, ubique eam illo gander e faciat, idque exemplo a doótore defumpto iliultravi lib. 1. c. 51. », u. quod nunc plenius examinare lubet: 2. Huic autem obftat, quod per Celfiftimos Ordines generales Belgii fcederati olim anno 1596. ab Henrico IV. Galliarum Rege impetratum, ut quae Lugduni Batayorum educfis apud fe ingeniis teftimonia perhibuiffent cliverfarum artium profeirores p^r Gèlüam valerent. Grot. nftor. lib. 5. Sic tamen ut ibi profe/Torom nunere fungi nequeant. Eman. Meteran. bijtor. Belg. lib, 18. Meurf. I. Atben. Batav. 10. 3. Eft enim jus majeftatis & Regum atque principum proprium tranferiberein iocfores. Henning. Arnife. Ub. 2 de. •ure majpft. c. 3. n. 17. Gotfr. Suevus ■d auth. habita. C. ne fil, pro patre. perk. &• §• 6. Id enim vel faciunt per Antereffores in Academiis a fe conftitutis vel :x more Germania; per Comités Palatilos arg. L 7. C. de profeff. cff medk. I. 1. ] >r. C. de Stud. liber. urb. Rom. Treutl. 1. Ufp. 1. tb. 7. lit. a. 4. Quapropter is titulus non fecus ac iobilitas in aliquem a Rege conlata, ex- I ra territorium hi.jns Regis aut Reip. vaïre non poteft. Neque enim quis alteri 'rincipi aut Reip. legem ponere aut ju, ' ere poteft Ut pro nobili habeatur, quem >fe talem vult elfe, multo minus ut board & privilegia nobihbusindultauten« 1 fruenda concedat, uti argumentatur rnifoo. d. c. 3. n. 17. 5. Con-  öe TITULIS HONORÜM §j $. Confirmantur haec auctoritate Lymjixi 8. de I. P. i. n. 39. fcribena's» Nulli farie ego fuafor fuerim Lugduni Batavorum gradum ut affumat Doctoris. Licet enim in Gallia ex'paStione fortaffis , cujus e:c Meterano meminit Befold. 1. Polit\ 12. g. 3. n. 11. 31. tali reputabitur in Imperio contra vereor, tit contradittionem effugiat: Atque ideo Leydenfes Doctores merité appei/ari poffe, ixeil fie fich viel leyden müjfen, dum fcilicet controverfia ftatus illis movetur, incerto auctore narrat Joh. Jacob. Speidel. fpecul. bijl. jur. pol. lit. A. n. 29. infi. 6. Facit & pro di&is quod in Germania per Comitem Palatinum faèlus legitimus, cum antea effet naturalis tantum, non pro jufta progenie habeatur in locis Caffari non mbjectis, veluti de Frifia conftat ex fiatut. lib. 1. tit. 2. §. 1. & Rep. Veneta & aliis adduélis ab Arnifseo. d. n. 17. 7. Cüi par eft iftud, quod nótaf lus in Germania creatus in alio regno aut Rep. libera judicis atque perfonae publicae loco non habeatur, & ne quidem in ipfa Germania fidem faciat nifi adprobatus alboque infcriptus fit a fupremo tribunali provinciae ejus in qua habet domicilium operamque locare folet. 8. Haec tamen omnia tanti non funt, ut a repetitae lecfionis regula inprincipic hujus capitis propofita ideö patiar divelli Burgund. ad conf. Flandr. tract. 1. n. 22. Bertrand. Argentras. ad coiifuet. Brit. art. 218. glos. 1. ft. 12. cjf 13. Ubi elegantiffimè id explicat. Non nego Regem Principemque vi imperii fummi vetare poffe, ne alibi renunciatus doctor vel ab alio factus nobilis in fuis terris admittatur, arg. §. 6. I. de ï. N. G. cff C. quod apud Brabantos lege cautum exftat apud Anton. Anfelmo Cod. Belg. verb. Edel. 5.9. . 9. Sed id quaeritur quid magis decorum & è dignitate fit Regia? arg. c. inftitutionis 25.'q. 2. Nemo autem inficia: ire aufit hanc pofcere ut in alterius Regi: acta geftave nil ftatuas, quod tuis facti: contingere nolis per alium Principemneque viam eligas qua acta tua in aliis re. gnis refcindantur. arg. I. i. tff t.t.ff quod quisque jur, in alt. ftat. 10. Prudenter ergö aget Princeps l titulum qualitatemque aliam etiam fib fubjecf o alibi inditam , ex ratione juri communis eum in fuo quoque imperii comitari finat. arg. l'y.ff. de poftul. Ant Paber. ad d. I. 9. lit. a. idque ration nobiiitatis quatuor argumentis probat <5 a tribus contrariis vindicat Joan. Griveil. decif. Dol. 32. n. 6. tff feq. quem laudat & fequitur Calp. Kloek, de contrib. c. 14. fett. i. n. 70. 11. Quod de Lugdunenfis Academiae doctoribus in Galliis non nifi ex pacto publico admiffis , dictum , id vel ad /. 94. ff. de R. I. pertinet, vel ideö fa6tum ne contra Regem amiciffimum & foede- I ratum, fi quando novum jus in fuo re! gno contra Doctores Lugduni receptos ftatueret, retorfione uti neceffe haberent. arg. I. uit. C. in quib. cauf. in integn reftit. 12. Quodque in Galliis cathedra? Academicae non admoveantur illi qui Lug- j duni renuntiati funt doctores, id nullius eft momenti. Nam Coloniae Agrippinenfi nemo profeffor effe poteft qui in alia Univerfitate in ordinem doctorum cooptatus eft, licet plurimum claritudi-' nis fibi pepererit, fed neceffe eft, ut in Univerfitate Colonienfi fummos honores naótus fuerit. 13. Nulla quoqUe ratio prohibet cur Batavi pari argumento, quo & Gallicanas merces nunc & prohibent&onerant, quod Galliarum monarcha novum jus contra eorum mercatores ftatuerit, non eo- Idem jure ütantur contra eos qui in doctores in Galliis tranferipti funt, quanquam eos a munere profeflbrum arcere non foleant, rati, melius effe dare 6e praetermittere nec neceffe effe omnia jure fuo agere, uti ille aitapud Ter. adelpb* aft. l.fc. té 14. Alterum a nobilitate defumptunt nil me qüoque moratur. Largior enim quod Germanus qui per Regem Galliarum nobilis factus eft, domi pro nobili hactenus non habeatur, ut eximatur cenfus tributive praeftatione ad quam plebeji non autem nobiles tenentur. D. Leeuwen cenft for. lib. t. c. 2. n. 8. quam in rem faciunt nobis doèta alibi, atque fic capio Rofenthal. de feud. c. 2. concl. 2. n. 9. 15. An autem is prohiberi poteft, ne ; utatur titulo nobilis, aut enfe cinctusin; cedat, fi plebejis in eo loco interdictum . fit? Vel an amictu nobilium non utetur? Cum hic Principis in cujus territorio deget, nil interfit non patior mihi imponi, quod is indignum honore nobilium judi1 cabit eum quem Rex Galliarum propter 1 raram virtutem vel fortia facta in nobi3 lium cenfum tranferipfit. ) 16. Qui ergo alibi nobilis factus eft, . is talis cenfèbitur in cun&is, quae fifco 2 damnofa non fuut. Grivell. decif. Dol. 1 32. n. 15. Unde & fortè probabitureum La iA  84 FELTMANNI TRACTATUS ad Judos equeftres «Sfcollegia Canonicorum nobilium admittendum, ii modo non fit homo novus fed veterum imaginibus clarus & ab avis proavisque nobilitatem repetere queat,- Kloek, de contribut. c. 14. fett. ï. n. óp. etiamfi praedium ejusmodi poffideat, quod in Clivia & Marca habere debent nobiles qui comitia frequentare cupiunt arg. Clivo-Marc. Landtags Ab- fcheid Anni 1660. §. Und ixeil auch fer- nêr. 17. Limnoei dictum ufu quotidiano exploditur. Nam duos novi qui cum effent defignati ad munus Antecefforis in Acadamia Gcrmaniae capefcendum , prius tum Lugduni Batavorum tum quoquè Trajeéf i ad Rhenum fe funt paffi in doctorum ordinem cooptari. Nec quisquam hodiè adeo bardus inter Germanos, qui cbntroverfiam flatus vel in hac Univerfitate renuntiatis doctoribus moveat, ut, cum ridiculê fua, allufione valere juben- I dus Speidelius. 1 18. Non obftat argumentum a legiti- \ matione tractum. Tentari enim poffet ah non illa vim apud Frifios & Venetos ratione bonorum quidem non habeat, hominem tamen, ut in collegiis opificum admitti aut doctor in Academia recipi queat, natalibus reftituat atque adeö ratione perfonae effectum fortiatur. Burgund. d. tratt. 1. n. 11. 12. 13. tff 14. Argentrae. d. glojf. 1. n. 20. Grivell. d. decif. n. 27. 19. Aut dicamus & Germanos ratione bonorum apud illos a fucceffione pofle arcere eos, qui apud Venetos & Frifios legitimi facti. arg. I. 1. ff. quod quisque jur. in alt. ibique Hahn. ad Wefenbec. n. uit. 20. Jus fingulare quod ufus in notariis lervat, non eil trahendum ad confequentias arg. I. 14. ff. de 11. Cum enim illi judices dicantur, Sixtin. 2. de regal. 15. n. 12. Carpzov. proceff. jur. tit. 13. art. 5. n. 75. ideö non obltante ratione Gail ii 1. obf. 1.72. 13. eorum poteftatemnolunt excedere territorio ejus , a quo creati. arg. I. Ji. ff. de jurisditt. Vid. Caevallos Qj Qj 422. 21. Licet & eos qui a Papa auétoritatem habent, in Germaniae provinciis nonnullis fidem facere publicam, ajat Speidelius, qui & fcribit eos qui Spiree albo inferipti et recepti funt, novaconfirmatione tribunalis provincialis non egere, in fpecul. verb. notarius. Caput. XI. Num ii qui jus dandi titulos habent eos tribuere queant Ji extra territoriumfuum conftituti ? 1. COgnatam jam lubet fubnectere quoeftionem & examinare an is qui titulos conferre poteft, jus fuum exercere queat foras? Quod adtinet ad nobilitaI tem de ea id affimat Tiraquell. de nobil. j f 6. n. 26. | 2. Dicit enim quod licet Rex aut Princeps fi in alterius regno aut provincia fit, {loco privati habeatur , arg. I. fi. fi'. de off. prof. urbi. I. 3. ff. de off. prof. Finckcltlnus. obs. 1. n. 2. Richter, p. 1. decif- 3- n. 5- utiminiftriElifabethae de Maria Scota difceptant apud Meteran. hiftor. Belg. lib. 13. ab eo tamen tribui pofle titulum nobilis, quod aètus fit jurifdiétionis voluntarioe. arg. I. 2. ff. de off. proconf. 3. Hunc enim a£tum a magiftratu extra territorium exerceri poffe hodierno exemplo hypothecae erudimur. Nam nobilis aut judex dc ea recte conlïcic apud Omlandos inftrumentum idque firm um eft etiamfi domi non fit, vel bona, in quibus hypotheca conftituitur, in pago fuae jurifdictioni non fubjecto fita fint, quod & raüoni juris convenire docet Mevius Jus Lubec. lib. 3. tit. 4. art. 1. n. 29. 4. Nec defunt nobihtatis fic conlatto exempla. Nam a Carolo V. dum iter' per Gallias faciebat & Lutetiae apud Regem Francifcum 1. paululum moraretur equitem fuiffe creatum memorant annalium conditores. 5. Martinum Schenckium anno 1586. a Leiceflrio Comité, Imperatore exercitus Belgicae fcederatae, equeftris dignitatis titulo decoratum , eundemque honorem ab eodem in Noritiurn conlatum fuifle anno 1589. narrant Meteran.hiftor. Belg. lib. 13. & Lundorp. in continuat. Sleidani lib. 26. tff 27. De Jacobo Moeftertio quem Lugduni audivi docentem etiam narratur , quod a Sereniflimo Britanniae monarcha nunc regnante, equeftri cingulo donatus fuerit Hagae Comitum. Sed & in eodem loco, antea Daniël Pleinlius per legatum Vcnetum in equitum ordinem cooptatus fuit, uti videre  be TITULIS HONORUM. 8? dere ex oratime fexta laudatiffimf Viri, quem Seldenus non modo Jlellam eruditienis appellat, fed & ma&at elogio hoe, quod fuerit vir, cujus propria & fingularis excellentia edit absque comparatione omnem fplendorem quem is titulus ei dare poffit. _ 6. In titulis .dcademicis idem contigit. Eft namque memoriae noftrae proditum quod Leo X. Pontifex Romanus Ennism Epifcopum Verulani in Helvetiam miferit, eique etiam poteftatem de- I dent quadraginta perfonas, fi id vellent I & eas idoneas deprehenderet, in dofto- [ res vel unius aut utriusque juris nec non , in magiftros Theologiae liberaliumque artium tranferibere , praemiffo examine ngido & fervata conffitutione concilii Viennenfis & adhibitisfolemnibus in ejusmodi actibus obfervarifolitis, utiexHottingero fcribit Limnae. addit. fecund. ad. Ub. 8. de I. P. c. 8. n. 14. 7. Bredae idem ante triennium & quod excurrit accidiffe & Profeffores ibi publicè in gymnafio illuftri Auriaco docen- ■ tes a Do&ore Theologo Anglo qui Re- '' gis fui Legatis ad pacem cum foederatis ! Belgis faciendam miffis, aderat, in doctorum ordinem cooptatos fuiffe , acce-1 pi. 8. Si ergo ab exemplis rei decifio pe-1 tenda eft, fimpliciter ad quaeftionem per adfirpiationem refpondendum videtur., Sed cum multa fine quae; quidem Gunt nec I tamen valeht il ad juris rationisque lancem examinentur , ideo exempla legem non ponunt /. 13. C. de fent. tff interloc. omn. jud. 9. Ut autem explicatius de hac quaeftione omnes judicare queant, diftincf ione res eft temperanda, & exemplo clarior reddenda. Ajö ergö quod Carolus V. in itinere Gallico potuerit aliquem ex comitibus bené erga fe meritum nobilis titulo donare. Etiamfi enim erat conftitutus extra loca dictioni fuae fubdita, ratione tamen fibi fubjectorum majefta- I tem ejusque jura exercere potuit; atque hic cafus eft propofitus a Tiraquello d. c. 6. n. 26. 10, Non quod hujus fequar rationem, : cum probè calleam quod nobilium docto- ! 1 rumque creatio minimé adferibi poffint ! actibus jurisdictionis voluntarias , fed huic ; ideö confentio , quod majeftas ratione I' perfonae fubjectae illaefamaneat; Grivell. d. decif. 32. n. 14. & huic mora propter j j morbum aliumve cafum poffet effe noxia. j ] arê- l- 5« ƒ• de offic. proconf. 11 11. Quae rationes cum ceffent in civibus Galhs , ideö non nifi confentiente Rege Francifco a Carolo V. equeftri eingulo donari potuerunt, quö referendum eft exemplum ex annalibus allatum; Cum enim nullum aut feftae laetitiae genus aut honoris, quo mens hominis capi poffit praetermiffum fit a Galliarum monarcha, uti narrat Sleidanus hiftor. lib. ia.p. 321. dicendum, quod ab hoe Caefaris majeftas ad Gallici regni cives tune ea tenus prorogata fuerit. arg. I. 1. ff. de judic. I. 1. C de jurisd. omn. jud. 12. Regis FranciCci confenfus fi non interveniffet, nulla fuifiet datio nobilitatis. Nam in aliena terra majeftas Caefaris quafi in quiete erat ratione indigenarum; ut in hos titulum dignitatemque nobilitatis conferre atque itahonorare, quos Rex Galliarum noluiifet nequiverit. Nam id ad Principem, cui fubjectusquis eft, fpectare , quis non videt: arg; l. uit. C. de II. juntt. I. 1. g. 2. ff. de conft. princip. I. 5. C. de dignit. 13. Experientia quotidiana me refellï fi dixeris & allegaveris quod frequenter Reges codicillis ad exteros miffis eos vel equites vel nobiles faciant, tune refponfumhabe, quod id vel fiat ad frincipes viros vel nulli fubjectos vel connivente 1 ad id eo, qui in eos imperium habet, | cui volenti injuria nulla fit. I. 1. §. 5. ff. de injur. 14. Nec reticere queo, multum intereffe an Rex in alienis terris praefens nobilem faciat, an vero ex fuo regno ad eum nobilitatis codicillos curet ? Hoe tolerabilius fed illud fruftra fit. arg. I. 1. ff. de offic. proconf. 15. Non cum hoe pugnat id; quod de hypotheca depromü. Nam a di verfis malè infertur, fed haec res ad jura majeftatis pertinet, uti non femel inculcavï, ut cum actibus voluntarias jurisdictionis nil commune habeat. Quid quod in Frifia, Groningse & Clivis ex privil. Sereniff. Elett. Brandenb. dato Colonia ad Spraam. 28. Julii. 166%. nec non in Joris aliis uti fcripfi ad §. 7. I. jur. noviff. Ie Attion. n. 44. hypothecae conftitutio ion fit firma, nifi ad acta referatur judi:is, in cujus territorio res fita eft, quod Sc de aliis locis teftatur & rationibus eleganter declarat ipfe Mevius d. art. 1. n. 2. 16. Exemplum Leyceftrii ea quae edifertavi non deftruit. Erat enim Schencdus ex antiquiffima et nobili familia naus, ut non titulum dignitatemque nobi- L 3 lis,  FÏLTMANNI TRACTATUS lis, fed tantum id accepent, quod in i his locis tribui non folet, neque ullam i vim jurisve effecf um in Belgio habet, ut 1 indicare videtur JVleteranus quando fub- i jicit equelfrem illum honorem Schenckio j datum in magno apud Anglos precio een- ] feri. 17. Neque enim nobiles creandi poteftatem , Öc eo more honores conferen- ] di, qui & Belgis erat receptus atque ufi- ; tatus, exercere potuiffet Leyceftrius i etiamfi id ab Elifabetha fpecialiter ipfi da- < tum fuiffet , nam jura majeftatis & ea quae politicum regimen fpectabant, fibi fervaverant Ordines. Meteran. hiftor. lib. 13. Lundorp. contin. Sleid. p. 2. lib. 25. 18. Quinimo nec iftius equeftris ordinis titulum potuit Leyceftrius jure fuo Schenkio indulgere fed nominatim id jus 'ei a Regina conceffum fuilfe oportet. arg. c. fuper quibusdam. 0. praterca X. de : V S. D. Einfidel di regal. c. 3. n. 142. 1 (ffc. 4. h. 1. Quanquam Neomagenfes 1 memorentur lufiffe cum illo titulo & ca- ; daveri Schenckii caput praecidiffe fecuri, genere fupplicii in proceribus apud Anglos ufitato. Lundorp. contin. Sleid. lib. .29. 19. Ex his itaque adparet, quid fentiendum fit de conatu Leonis X. non enim videndum quid Romae faiótum, fed quid fieri debuit. I. 12. ff. de off. prceftd. Nec mihi conftat an effectum habuerit nec ne, & fi id factum non contra dicentibus Hclvctiis, id mandafie intclli-1 guntur. arg. I. 18. ff. mand. 20. Atque fic Bredanum exemplum l .quoque interpretari non minus juftius quam tutius eft. Nolente enim eo qui habet to xvgtov in rep. peregrinus in ejus terris jura majeitatis exercere nequit. arg, l. 1. $. 3. ff. ad L. fful. maj. Nam fi id quod longè minus eft, faciat, &jus in alieno territorio dicat , injuriarum tenetur diciturque tune violatum territo-1 rium. Georg. Mundius a Rodach. tratt. I de diffamat. procem. n. 40. si. Hoe tamen lubens fateor , quod is qui Oxoniae aut Cantabrigiae effet examinatus omniaque praeftitiffet, quaedefiderantur ab iis qui petunt honores titulumque Doótoris, Bredae per Profefforem deercto Ordinis Academici fpecialiter ad id defignatum, in doctores tranfcribi poffe. 22. Videmus enim quod in re fimili id fiat & Reges per Legatos faciant equites alibi degentcs. Deinde in abfentem is titulus conferri poteft epiftola öc exercitis folemnibus in vicariam perfonam, uti ntegra aiuertatione uuisrjurgi eunaucnonftravi contra Befoldum; quod autem iteris expediri poteft id nuncium quoque ion refpuit, hoe enim viceepiftolacfunTimur. /. 14. v. fi. I. feq. ff. de confi. pee. D. Lauterbach tratt. de Nuntio. c. 2. j. 1. 23; Poftremo non me follicitant exempla ifeinfii & Mreftertii. Hic enim originem fuam ex Scotia repetebat atque ita non modo Angiiae Regi fubjeótus, fed & nobilis fuit: nam cunéti Pictones fe nobiles effe ajunt. Nil aliud fuit hxc quoque dignitas, quam quae Schenkio & r\ oritio data erat; Denique non tam novè ei indulgebatur , quam ea, quam a patre Regis accepiffe dicebat, confirmabatur, quod eodicillos Regis mortuinaufragio periiffe perfuaderet. 24. Quod verö ad Heinfium adtinet, noluerunt Sereniffimae reip. Belgarum op- fmates id amiciüimo S. P. Q. Veneto aegare, ne tamen is videretur major aut jus habere quod fibi qvioque non competeret, proevenerunt Legatum Venetum & prius D. Heinfium equitem crearunt. Uti dicam c. 13. n. 11. Caput. XII. Ccecus an judicis officio fungatur tff titulus cum vitulo incapad aufferaturf i ULpianus in l. 6. ff. de judiciis ait; Cacus fudicandi ffficio fungi tur, quod nulti fic explicant ut retinere poflit jam rceptum munus, adfpirare autem ad noram, penitus prohibeatur. arg. I. 1.5.5. f. de poftul. Perez. C. de judic. n. 5. 2. ld autem difplicet Duareno. i.difp. anniv. 23. Donello 17. Comm. 27. Ludwello ad Wefenb. parat. ff. de poftul n. 4. qui fcribunt ccccum judicem dari poffey quod is non fuerit magiftratus, ad hunc autem tantum luminibus captus vetetur adfpirare. d. I. 1. §. 5. 3. Qurc quidem opinio licet verbi? Ulpiani convenire videatur, aliter tarnen fenfiffe Tuftinianum, qui omnia JCtorum verba fua fecit , firmiter crediderim. Nam jam antea a tempore Diocletiani & Maximiniani judices pedanei defieraot efle, /. 2. C. de pedan. judic. adeö ut qui magiftratus effet , is quoque jiidicandi rhu-  r> e TIT U LI S HÖNORUM, §| juunere fungeretur. rubr. C. de jurifd. wm. jud. arg. §. de interdict. 4. Confuetudo hsec in hanc usque temnefta tem duravit, fic ut jadicis officium fit magiftratus, unde cum ad hoe coccus adfpirare prohibeatur, nec judex dari poteft eoque jure utimur. arg. d. I. i. 5. Si verö ca/üs ille judici coepto munere accid^Fi tune non remèvetur tanquam fafpèaus, fed titulum retinet & digm'tatem atque locum. arg. d. I. 6'. ff. de judic.. ibique Accurf. in not. Adeö. ut fungitur ibi fignificet non definit fungi : d. I. i. % 5. ff. de poftul. 1. 8. CdeDecur. quemadmodum lite conteftata ufurae curnmt: in l. 35. ff. de ufur. ideft non cejfant currere. Bronchorft, 2. affert. 82. Sictamen ut adjutor ei detur qui adjunEtus Germanis dicitur , & hic falarium & fpórtulas cum judice-faéfo coeco dividit, uti ante annum cafus in Clivis contigit, & , poft Accurfium atque Bartolum probat i Anton. Mornacius ad d. I. 6. ff. de judic. 1 . 6. Non folus judex fed & alius adpu- I blicum munus vocatus, fi propter cafum fatalem eo fungi non poflit, illud red- . net, fi cceptum fit. I. 8. C. de decur. Ant. j" Faber. in ration. ad d. I. 1. §. 5. Ut. f. \ Unde & exempla docent profefforibus quibus mentis alienatio poftea obtigit, : & titulum & honoraria atque falaria lin- ] qui. arg, d. L 1. §. s.ff. de poftul. I. pen. I P. de cond. ob cauf. 1 7. Novi tamen aliterconftitutum fuiffe I \ de pxofeffore, qui admiferat vocationem ! { et ex vitio fibi innato ipfe noverat quod { fcepè in morbum furoremque incideret, \ quique initio muneris ilicö non recfe of- i ficio fungi poterat, huic enim poftea cum infania perpetua eum occuparet, ne- j gatum fuit ftipendium. arg. I. 2. $. 3. ff. < de doli mali cff met. except. Carpzov. lib. ^ a. ffurifp. Confift. tit. 10. def. 183. n. 13. a & 14. 8. Non quod ejus collegae id jus in 1 eum vel ftatuerent vel impetrarent, fed i ita placebat Sereniflimo Principi, licet ] pro ipfo - interceffionem facerent, quita- ] men_ refcripfit id perfonam iftius trans- r gredi non debere nec nociturum iis, qui r jam bené officio fungi coepiflent, fpar- r tamque quam na&i, pro virili ornaflent. t arg. I. 1. §. 2. ff. de conft. princip. d .c ic q • . . v b Caput XIII. Opinio fuperiore libro tradita retratta* tur cff Ordines Belgicce nobiles facere poffe iterum demonftratur? 1. CUm jam hereamus in Academicis titulis iterum examinemus an irofefför qui ipfe doctor non eft alii iftum titulum tribuere queat? Negavi id libr. i. c. 65. n. 5. fed ut aliter fentiam nunc facit Befoldus qui in colleg. Pol. claff. 2. difp. 11. n. 2b«- hanc adfért rationem, quod profeflbr non quateuus eft profefbr, fed quatenus ab' ordine nominatim ia poteftas ei data, id agat &quiacreare ioctores eft jus regium non Anteceflbrum. 2. Haec fententia quoque placuit Th* Sagittario apud Fritfchium part. exerc. hir. publ. 13. 5. 25. lit. c. & Gotfr. Suevo. ad auth. habita. C. ne fil. pro patr. perk. 2. §. 6. qui etiam recfè obfervat Comités Palatinos facere doctores bullatos & notarios, etiamfi ipfi tales titulos non habeant. 3. Poftremus hic auctor tamen recté monet confuetudinem Academies effe inpiciendam, dicitque aliud Wittenbergee ervari ibique defiderari ut promotor ipe prius doctor factus fit, quod & moriius cuftoditur in Academia Duisburgenfi mare Antecefforibus ;iis qui titulum mariftri non habent illum in initio muneris argiuntur, in qua re tamen formam a Jereniflimo Electore praefcriptam obferare debent, uti dixi in differt. de promot. bfent. c. 4. n. 47. Ut. f. 4. His dictis autem confequens eft veam effe meam fententiam quam deprompi libr. 1. c. 38. 6? c 68. n. 3. cff feq. vam ponamusnonnullos eorum, quicol;gio Ordinum Belgii interfunt, non efle obiles, fi tamen eos univeffos fpectes ïajeftatem habent, fed hujus jus eft creae nobiles, quare id liberum populum5 enes quem eft legis condendae poteftas, ïcere poffe fcriptum reliquit TiraquelL 3 nobil. c. 6. n. 6. 5. Et fi Comes Palatinus notarium faere poteft, etiamfi ipfe talis non fit, Ique jus ex privilegio Imperatoris, h io is toto quod ajunt coelo diftat, haeat, quantö magis jus majeftatis exer-i cebi-?  88 FELTM ANNI TRACTATUS ccbitur ab eo qui pars efl corporis ejus penes quod eft fumma poteftas ? arg. 1.5. §. 1. C'. ad L. Jul. tnaj. 6. Licet adhuc defendere poflimusnobilitatem iis qui in C rdines tranfcripti, quicquid etiam contradicat, Generof. D. Conrad ab Emfidel Eques Mifnicus dt regal. c. 2. 7i. 147. Nam propriam is agit caufam, quando /. omnium C. de tefiam. ad haec tempora non pertinere contendit, motus hac ratione, quod olim Quirir.es non noverint generis fanguinisque nobilitatem fed tantum eam, quam officia illuftria parerent. _ 7. Hoe autem pace viri iftius illuftris dixero id ab omni antiquitate abhorrens videri, ut id commemorafle pro refutatione fit. Vide ii lubet Budaeum ad l. uit. ff de fe?iator. Quare reélius fequimur aliter docentes Tiraquellum de nobil. c. 6. n. 21. Bocer. de regaL c. 2. ». g. Sixtin. de regaL tib. 2. c. 15. n. 22. & Carol. Tapia. ad rubr. ff. de conjlit. Princip. c. 4. n. 113. tff feq. 8. Neque id ab ufu remotum, Nam 29. Julii 1546. Confiliariis Pariamen* ti eorumque liberis nobilitatem adjudicatam fuiffe memorat Tiraquell. d. c. 6. n. 29. Si ergö nobiles qui tantum adfeffores fummi funt tribunalis quantö magis id ad Confiliarios flatus arcanorumque participes & Belgicae foederatae Provincia? ordines pertinet ? Ifti enim lateri Regis aut Principis fui adhaerent; /. 1. C. de praepof. lab. I. 1. C. de dom. tff proteCt. hi vi ro ejufdem ordinis funt, quo Imperator vel Rex alius. arg. I. 8. C. de dignit. 9. Advocatum Regium nobilem quoque efle re judicata anni 1540. & juris rationibus firmat Tiraquell. d. c. 6.n. 22. Fortius id dicitur de Advocato provincia; Belgicae fcederata;, qui Hollandis dicitur Raet Penfionaris , 'vel ab exteris difcere potes. Vide fi lubet le Sieur de S. Lazare hifi. Tragique de notre temps 19. 10. Adparet ergö ex dictis jure fibi nobilitatem perpetuam has perfonas vindicare poffe. Quamvis autem id non agant fed favori pro fe introduelo renuntient , arg. I. pen. C. de pact. nobiles tamen cenfendi quatenus inter Ordines funt, neque enim eorum modeftia jus publicum. quo etiam Imperatorum confiliarii no' biles funt, toüi poteft. /. 38. ff. de pact. 11. Exemplum nobis ad hoe argumentum non deeft fi credimus Seldeno poft libros hos duos fcriptos demum vifo. Is cum in tr. of Titles of honor. addit. ad p. 474- narralfet quod folemnia ordinis equeftris in Daniël. Heinfium Hagae Comi¬ tum peraófa effent per Legatum Venetum , deinde fubjicit. The Prcfiieni of the Gentral States baa like ixife at the Jam? time the fiame honor given: id eft ,• Prefes Ordinum Gener. eodem tunpore eundttnfa norem ipfi dederat. Caput XIV. I Doctor quatenus nobilis fit indagatur ? Q minorem dignitatem non extingui per majorem ofienditur ; etiairque explicatur quandö abdicaio munere titulus maneat. 1 t. JLlud quoque hic explicare convenit, quod libr. 1. c. 51. n. 11. tradidi doctores nobilitatis gradum mancifci: Hoe namque non de generis nobilitate perpe| tua capiendum effe eleganter feptem raj tionibus confirmat & a tribus dubiis vindicat. Einfidel d. c. 2. n. 14c. cff feq. 2. Quamobrem nobilitas haec non alia eft quam perfonalis , neque ad heredes tranfit. arg. I. i96.ff. de R. I. fed tantum id facit, ut titulo nobilis vel nobilif1 fimi honoretur & eodem veftitu, quoilli j qui ex fanguine nobili funt orti, aut 3 lummo principe facti, amict us incedere i queat, & eft ergo Edel non vero Edeli man. Limnee. de 1, P. lib. 8. c. 8. n. 10. cff feq. Suevus d. perk. 2. §. 9. Tabor dt \ Sujfrag. pericop. 5. ^. 14. \ 3. Hanc autem nobilitatem perfonaI lem non nocere ei, quae per fanguineni i transmittitur rectiffimè docet f infidel. i , c. 2. n. 115. ubi pro ratione allegat; f quid enim omni in re rationis minus habet, ! iuam ut mjus rcifamam tff opinionem am| hmus , _ ejus teflimonium averfemur ? 4 fubnectit deinde; quod ignobilis trror dtcuit nobilitatem gcn.ris hac rationeobfeura» reddi. Exempla hanc in rem funt multa, fed fufficiat unum quod recens & memo rabile. Cum enim paucos ante dies titulus Licentiati juris ab Academia Catibri! gienfi. Celfiff. Principi Auriaco Wilj helmo III. oblatus fuerit non acccpimus quod illum fpreverit. Sed & Clivis eft adfeffor fummi tribunalis antiquitate gen* j ris illuftris D. Mordio de Recke, qui pro j fummis honoribus publicè difputavit. ) 4. Neque enim bonum bono tollitur, Conftant A. ad Eumen. Rhet. cum bont' fia profeffio ornet potius omnem 'quam del firuat dignitatem: nec dignitas priorabo1 le«  n TITULIS HONORÜM. %9, fctur per pofteriorem: Suevus d. §■ 9Quapropter ü nobili familia crews fiat civis & in Tribunos plebis tranferibatur, adhuc recte Joncker dicitur. arg. I. divus \ ff. de tefiam. müit. I. fi. ff. de fenator. Ti- j raquell. d. c. 6. n. 53. 5. Aliter quidem Gallis perfuafum. Hi enim uti libro primo fcripii, cenfentminores titulos aboleri per majorem, quod quoque daré docet Argentrae, confult. 7. n. 6. 6. Non tamen cum eorum Princeps Juventutis Francifcus Henrici II. filius Mariam Scotise Reginam uxorem duceret, illum fperati Regni tituip carere paffi, nam Rex Delphinus appellatus fuit. Lundorp. contin. Sleidani hifi. lib. 1. p. <57. -. 7. Non quoque rationi juris convenit, ut dignitas polterior minuat priores, fed eos magis auget. arg. I. t. ff. de jure aur. dnnul. I. 35. ff. de adopt. Quod enim in favorem alicujus introduótum in ejus odium retorquendum non eft. I. 5. C. de L.L. 8. Tiraquellus id quoque legibus pluribus proWt, d. c. 6. n. 49. &hisexemplis illuftrat. n. 50. cff 51. quodnotarius licet doétor fiat, tamen tabeflio maneat, & quod Dux vel Comes factus novè, non prohibeatur uti titulo Baronis vel nobilis. quo hodiè Electores & Principes frequenter, fi'nolint publicè noti efie, peregrina adecmt ioca. 9. Quanquam autem minores titulos cum majoribus ufurpare permiifum nobis fit, non tamen fcriptis literisve praefigamus titulos munerum non uno in loco nec uno tempore a nobis geftorum, haec enim gloria vana dicitur jure merito a D. Fritfch. de rcfignat. official, c. 4. n. 20. '11. Huic non obftat quod libro primo ipfe docuerim , titulum relinqui etiam poft munus abrogatum. arg. I. fi. ff. de Decurion Papon. corp. jur. Gail. lib. 5. tit. 11. art. 12, cff tit. 12. art. 2. Mevius ad Jus Lubec. lib. 1, tit. 1. art. 5. n. 26. Fritfc. d. c. 4. n. 119. 12. Id enim fallit, fi alium quis accipiat titulum loco prioris. arg. pr. tff% l. I. de Curator, vel fi momentaneum habeas titulum talemque qui libero univerfitatis fuffragio ad omnes pervenire poteft. Hinc Legatus fi domum reverfus titulo nec hoe nec Excellentie amplius gaudet. 13. Sed et tune priore titulo uti licet fi quid poftea agas quod ejus proprium. Hinc qui ex profeffore factus Senator reiponfum fubfignando fcribere poteft anteci Anteceffor, ut major fibi habeatur" auétoritas. Caput XV, De titulis contumeliofis religionis ratiom inditis ? 1. BArlemontii afpero diéto reformatse religionis homines primum ccepiifeappellari Geufios extat apud Meteran. hiflor. Belg. lib. 2. Hoe nomen, quo cum ambeJ'as fortunas f cederais optimatibus exprobrarent, ipfi in honorem traxerunt , parum faujli nominis appellatione profeffi , fidem fibi in Regem ad mendicitatem ufque confti- • tutam; ut verba Grotii huc tranferibam ex Annal. lib. 1. p. 29. 2. Alias id verbum fua natura contu- ■ meliofum quis non videt ? Au£tor libri \ de Jlatü f ceder. Belg. c. ï. Neque enini ■ tantum mendicum, graviflimum, utialij bi docui atque elegantiffimè decIaratGotfr. i Suevus ad auth. habita. C. ne fil. pro patre. \ perk. 4. 1. vocabulum, fed & nebu- lonem vernaculè fiel fignifieat, uti ipfos adverfarios id interpretatos efie prodidic ; nobis Meteran. d. lib. 2. 3. Quare fi quis contumeliae caufa reformatee religionis protelToribus iftum ti- / tulum tribuat, is injuriarum conveniri i poteft. Sed & fi ignorans quale verbum j id fit, iis indiderit hoe nomen, poteft I puniri. arg. I. 2. C. de in jux voc. Nam affectata ignorantia non excufat. Giur- ba. confil. crim. 38. n. 24. 4. bi enim id accidat ei, qui Pontificis Romani caftra fequentes vocat Pontificios , non verö Catholkos, uti videre datur apud Petr. Frider. lib. 1. de procejf. c. 33. n. 6. quantö magis fi contumeliofo verbo homines Chriftianos appellet? 5. Qui cum in Chrifti nomine facro baptismate tin£ti & per hujus mortem fervati fint, ab eo folo nomen debentaccipere & Chriftiani titulo nuncupandi. 1. Carinth. 3. 13. Nam & Lutherus ipfe vetuit , ne difeipuli a fuo nomine fe appellarent. Limnae. 1. de I. P. 7. n. 58. 6. Ut peffimè ipfe Limnaeus d. c j. \n. di. eos qui refbrmatam relionem am- plectuntur Calvinianos vocet. Quam in rem eft fanctio Sereniff. Ëlect. Brandenburgici, qua cavetur, ne quis Chriftianos appellet titulis Calviniftarum, Ubiquitiftarum, Calixtinorum cff SyncretiftaI M rum  pO FÉLTMANNI TRACTATUS rum promulgata Coloniae ad Sprarem 17. Septembr. 1664. In qua de Lutheranorum voce prohibitio non facta, quod eam ipfi fibi infcribant, uti ait Princeps. 7. Cum etiam Jege Imperii RomanoGermanici tres ha; religiones, veluti Romam, Auguftana tff Reformata, fint recepta?; Inftrum. pac. Caf. Snee. art. 7. per tot. is delinquit, qui hareticum dicit eum qui unam ex illis colit vel apoftatam qui ab una ad aliam tranfit. 8. Quamvis enim Theologice talis haberi poffit. arg. I. 2. y. 1. C. de baret, tff mankba. quia tamen triplex is Dei cultus publicè adprobatus, ideö in Germania politiek apoftata dici nequit. arg. I. 4. §. fed ne C. de apoftat. nec haereticus appellari meretur. arg. Nov. 115. c. 3. 14. D. Bechmans ad A. B. exerc. 11. mem. 60. Carpzov. ad L. Reg. Germ. c. 6. fett. 4. n. 10. D. Joh. Phiiippi us. pract. ad Inftit. lib. 2. eclog. 58, n. 5. tff feq. Nec privatus fibi vindicare praefumat id quod majeftatis elf proprium jus. srg» /. 1. §. 3./. ad L. Jul. maf D. Struve I Syntagm. jur. ff. de adopt. tb. 65. 5. Quamobrem ne tune quidem plcbeji ordinis homo nobilis hac tempeftate fieri dicendus^ fi ab avo materno nobili adoptetur. Licet enim in hujus poteitatera tranfeat, uti apcrtiflimè conftat ex §. 2." /. de adopt. tff l. pen. C. eod. ^ 6. Non tamen inde ad nobilitatem rec-l té inferas cum Treutlero. 2. difp. 15. tb. 5. lit. C. Bachovio ibid. in. not. Haenon. difp. I. 2? tb. 21. Timaeo Fabro difp. anniv. I. 5. th. 10. fiahnio ad Wefenbec. ^ parat. ff. de adopt. n. 6. Aliud enim uti- | litas privatorum aliud vigor publicre difciplinaï poftulat. /. 9. §. 5. ff. de publi- I can. ! 7. Etiamfi ergö apud Romanos omnia agnmonis jura adopcatus nancifcebatiir.' fr 4- ƒ• «nde cogn. vigor pubhea: ditcvphnrc nunc tamen poftulat, ut prij yatis non permittatur quod publicè debet fieri per fummum Principem. Sixtin. 1. de regal. 4. n. 100. nifi ab hoe exercitium 1 juris Regii illis conceffum fit. D. Bechmans ad Aur. Buil. tit. 13. n. 65. 8. Non ergö aliter adoptatus ab avo. j materno familiam mutat quam rationejuiris privati, & in eo fundatae patria; poI teftatis. 5. 2. I. de adopt. I. pen. pr. C. di adopt. _ p. Ratione juris publici & ad id pertmentjs nobditatis , non trandt in familiam patris adoptivi. Ne commervto adoptionis quoque fraus fiat legibus, quoe ad ludos equeftres & ccenobia non admktunt nifi eos qui ab avis proavisque oftendere pofiunt nobilitatem. T>utl r diff. 2. tb, 10. Ut. a, Perez. d. p. 197! Kloek, de contrib. c. 14. fitt. 1.,,. . 2._ c. 8. §. 3. ubi docet quod in Italii >mmurn gentilium & agnatorum confenus defideretur ut quis per adoptbnem iat nobihs eosque prrefentcs efie oporeat, uti conflat ex formula, quam addu- Caput XVI. Adoptionis etiam hodie ufum apud Belgas effe contra Gudelinum tff Chrifiinaum demonftratur, tff fimul docetur per cam non adquiri nobilitatem. ï> ADoptionis hodiè nullum effe ufum vul. go ajunt. Per eam autem & nobilitatem & titulum ejus atque infignia adquiri adoptatis apud Brabantos teftis eft locupJcs Anfelm. Cod. Belg. verb. Edel. §. 2. 2. Fuit quoque Ferdinandus II. adtogatus a Caefar Matthia ut ille fieret Rex Bohemiae, titulo tamen, donec hic viveret, contentus effet. Adolph. Brachel. hifi. lib. 1. 3. Hic tamen obfervandum eft; quod heet adoptione titulus patris adoptivi nobilis adquiratur filio adoptato , id tamen non ahter verum effe , quam fi hic quoque nobihs fit. Nam plebejus per adoptionem nec nobilitatem nec titulum ejus confequitur. Tiraquell. de nobilit. c. 15 n. 6. Bachov. ad Treutl. 1. difp.2.th.io. ' lit. a. Jt 4. Ratio hujus rei eft in promptu, ] quia nobilitas vel defcendit ex fanguine < vel novè datur ii Principe. Sed jus fan- i guinis non tribuit adoptio. /. 23. ff. de i adopt. Anton. Perez. Jus publ. p. 197. t  »e TITULIS HONORUE' ?t ducit. Quod probatur ex L 77. ff. deR. I. juntt. I. 123. ff% eod. tur & Semibarbarè Commiffarii dicuntur obfervat. 7. Si verb judex ordinarius fit, hór! prsenomen & nomen fed titulus muneris exprimitur , uti fcribunt Irico Ummius difp. ad proccff. 6. th. 1. num. 51. Vultej. de judic. lib. 2. cap. 4. num. 93. 8. In Germania li fcripturae conticiantur de litibus, quae in fummis provineialibus dicafteriis difceptantur, non horum Praefides, five'Proprincipes fint five Cancellarii , nec eorum Adfeflbres fed ipfi Principes compellari ferè ubique moribus introduèhim, nifi cum ex aulis refcripferint ad noftra defideria eaque a tribunalibus obfervari petimus. Tune enim .titulus precum Proprincipi & adfefforiI bus inferibitur. f 9. Solent autem Germani in precibus I Principi ejufve confiif orio oblatis paffim dementia Sc gratia verbis uti & fuhjettionem fuam profiteri. Nec tamen ideö jure ubivis ac femper inanium titulorum largiffimi dicuntur ab Hippol. a Lapide de rat. fiat. p. 1. c. 2. fett. 1. §. aut pro ari- !tiqui. iö. Quanquam Belgae adeö fuae libertatis ftudiofi fint, ut in precibus DD. Ordinibus oblatis non ajant fe orare fed petere non bumiliter fed reverentid debitd: ut de illis dici poffit, quod Julianus Caefar in Mifopogone. de prifcis Germanis; in eos mores incideram , qui adulari nefI ciunt: fed fmpliciter ac liber e citin omnibus leequabüique jure vivere. i 11. Ut revertar ad Germaniam , In ' ea duo funt fublimiora tribunalia, quoI rum jurisdictio aequalis & concurrens diI citur. Sed titulus fcripturarum in uno aliter atque alio ponitur. Nam in Spirenfi dicafterio Prsefidi inferibitur uti videre in tratt. de juram. perborrefc. c. 23, n. 3. fed in aulico judicio Viennae ad Imperatorem fermo refertur uti fiibtiliffimae ! diligentiae vir D. D. Pfankuch. etiam Itradidit de fummar. poffeff. lib. 2. c. ï. Caput XVII. igitur de titulis fcripturarum qua judicibus offeruntur. ï. Titulum aètionis olim ab aétore edi fuifle folitum liquidö adparet ex /. 69. ff. de fidejuff. I. 3. C. ad SC. Maced. Quod poftea recfè correclum, cumfufnciat ex petitione intelligi quid acfor velit. arg. I. 2. C. deform.fubl. c. 6. X. de judic. Giphan. ad l. 3. C. de edendo. Hahn. ad Wefenbec. ff. eod. n. 7. Ungépaur. exerc. I. 15. q. 6. Schotan. exam. ffur. tit. de Edendo. Kloek. 2. confil. 2. n. 3. 2. Neque id officium perdere dicendum cum Lud. Gilhaufen arb. jud. civ. c. 3. n. 7. quando ex re propofita. plures actiones nafcuntur, quam enim inftituat actor id ex verbis ejus conlegi poteft. arg. I. 7. infi. ff. de fuppel. leg. D. Brunnem. de proceff. civ. c. 5. n 8. 3. In caufis tamen injuriarum Germani frequenter titulum edunt & libelli paginae exterae inferibunt Injurien klagt vel libellus injuriarum Rationem forte habent hanc, ut judex ejus adfpeótu litem chius fecare in animum inftituat. 4. In aliis litibus titulus externus libellorum non eft nifi generalis ; veluti fummarifebe vel articulirte Kiage etiam Klagfchrifft aut abgenötigte Bitte. Sed fi accufatio criminis inftituta advocati Fifci reique criminalis mentio fit his fimilibusve vocibus Fifcalifcbe vel Peinlicbe Klage : arg. I. 13. pr. C. de judic. 5. Belgae autem ejufmodi libellorum externos titulos ignorant fed rubricam aÊtionis generalem verbis Eyfch, Pofitien, Articulen tffc. in exordio narrationis & quidem eadem pagina praemittunt. Eyfch overgegeven aan H. tl. Borgemeefier en Raad: vel aan den Hove van Holland. 6. Haec verba ftatim excipit factum, nec aliis titulis judices falutant. Nifi quod videam fupremae curioe Hollandiae titulum Edele Mogende tribui, & fcripturae initio poni. Hos autem judices olim, fi dati erant amagiftratu, nomine proprio compellare neceffe erat, /. 80. ff. de judic. Quod ufus nunc in iis qui in eorum locum fed extra ordinem dan- i M 2 Ca-  £2 FELTMANNI TRACT AT ü S ' nullus eum fequatur frater, c. Jofeph. X. de V. S. Andr. Tiraquell. de jure prangen, q. i. n. 3. Hinc quod traditumnobis eft in Euangelio Joannis c. 2. vtrjh 12. Poftea defccndit in Capernaum ipfi ij mater ejus & fratres ejus: de confanguineis Beza & interpretes noftri explicant, & ante hos Auguftinus docuerat apud Ebraeqs fratram appellatione omnes confanguineos venire. tratt. in Joann. 10. 7. Melius ergö probabitur, ideö Reges fe fratris titulo honorare quod virtute fratres fint, uti non neminem dixiffe fcribit Limnaeus ad capitul. et. I. n. 6. Quanquam vellem ut expiicatius ifta verba examinalfet. Si virtus pro poteftate uVmatur iapta voce ufus auctor ejus conjecturas. Nam li titulum fpcétamus, uti fas eft ideö, quod ubi de honore agatut nunquam diminutio fiat: Loyfeau d. ch: 7. n. 103. Regum poteftas & dignitas equalis, ut unus ferè ac alter fit, &idcó optimè iis congruit titulus fratris. Hic enim ferè ac alter dicitur. Feftus de V. S. d. verb. Gellius 13. Noft. Attic. 10. Jan. Langlse. $.femefir. 2. 8. Hinc veteres aequales non tantum fratres vocabant, Phcedrus fob 29. -j. fi fimilem negos: fed & omnia paria dicebant vel fratres vel forores. Feftus in verb. fratrare. Taubmann. ad Plaat. Pcenulo act. 1. ft. 3. Quo fortè refpexit Seneca 5. de Benefic. 10. Frater fam jei alterius, ?ie?no eft^ enim fans frater. Pat umfed alicui, quis enim parjibi? 9. Cave tamen ne pari ratione euro r\ngelo Politiano, uti de eo Corafrus 3. mifcell. 16. n. 1. narrat, qui fortaffiseam ex hoe Seneca; loco traxit, inferas; Heres fem fed alterius, nemo eft enim fiats heres: Nam ftiüs heres quis eft etiamfi leres non fit. Hotom. 9. obf. 10. pr. Vinn. ad §. 2.1. de ber. qual.'tff diff. n. 2. WilTenbach. 1. difp. ff. j8. tb. 19. INec id novum in noftri difciplina ut tltulusfine re competat. Sic bonorum poffeffor dicitur antequam -habeat poffeflionem. /. 3. pr.ff. de bon. poff. junct. I. 23. f. de adq. poff. Et hodiè Docf ores aliquando inveniuntur, qui tarnen doéti non funt. Cujus rei caufam aperii in fpicil.cA prcem. Inftit. §. 3. verb. ipfis rer. argument. 10. Cum ergö inter fimilcs verbum fratris ufurpatmn fuerit uti vel indicioeft ippcllatio collegiorum qure fraternitattf ive Broderfcappen dicuntur, non aliam )b caufam , quam quod fint focietateshoninum ejusdem poteftatis, /. 173. pr- ff. Se Caput. XVIII. Commemorantur tituli a parte poft qui nuda honoris epitheta funt tff k cognatione tratta, 1. INter Principes is mos fervatur, ut titulo cognationis falutenteos, qui nulla fanguinis neceflitudine ipfis junéti funt, quod ab antiquitate arceffit. Limnae. de I. P. lib. 3. c. 2. n. 31. 2. Cum anno ch loc VII. indutiarum fcedus inter Crefarem & Turcam fuit idtum , convenit inter Legatos , ut hic fiiii, ille patris titulo appeJJaretui, quoties in iftis paétis publicis eorum mendo fieret, uti ex Baudier. narrat idem Limnaeus ad capitulat. Caroli V. procem. verb. Dbeimen. n. 4. 3. Quod forte non alio referendum quam quod Rudolphus II. Achmetem aetate longè fuperaverit. Nam inter pares alias fratris nomen receptum. Jam autem legibus iftarum indutiarum conventum erat ut aequali jure haberentur& j ambo Caefares falutarentur. Joan. Cluver. epit. hiftor. in Anno 1607. 4. Ex dièlis conftat, cur Reges fe falutent titulo fratris, ut fruftra id ad Galliarum monarcham tantum transferat Loyfeau des Ordres. c. 7. n. 103. Videtur motus hoe argumento quod is fit ecclefiae filius primogenitus adeoque fratres cum habere oporteat, qui quafi poftea geniti cenfeantur, ut fibi jus primogeniti fiilvum maneat. 5. Huic vero multa obifant. Primum eft quod Rex Galliarum etiam eos Reges appellat fuos fratres qui difceffioncm a coetu Romano fecerunt. Pro fecundo, 'quod etiam Reges & Principes illi titulo fratris fe falutant, qui Pontificis cultum vel ejurarunt vel nunquam admifcrunt. Nam & Mofchus legitur Regem Anglorum fratrem fuum dixifle apud GuyMiege relat. d. trois Ambad. p. 274. & hujus Legatus D. Comes Carleolanus iftum Regis fui cher tff bien aimè frere vocat. Miege d. relat p. 203. Magnus Mogol quoque Angiiae monarcham titulo Regis fui fratris écPerfarum Imperatorem nudo fratris nomine appellat. Thom. Roe. Itiner. c 5. in fi. > 6. Pro tertio primogenitus etiam is dicitur, qui primus natus eft, etiamfi  öï TITULIS HONORUM m ff. de V. S. atque quodammodo fraternitatis conjunÊtorum; l. 63.ff.pr0/ocio. 11. Mirum videri non debet, fi Reges fe fratres dicant. Nam ratione majeftatis a Deo fingulis tributx collega; quodammodo funt, ut unius jus contra populum feditiofum novaque molientem caeteri tueantur. Exemplo Mofchi id comprobatur. Ei enim contumelia aequali Carolo t. per parricidas curae adeö fuit ut mercatores Britannos non modo ad triife nuntium Regiae caedis, imperio fuo exegerit fed & privilegiis mulcfaverit. Tentata per nuperam legationem foepe memoratam fuit eorum reftitutio fed fruftra. 12. Admiratione quin potius rifu digna arrogantia Cardinalis Wolfaei, cujus argumentum quoque aliud notavi in tract. de Juram. perborrefc. c. 17. n. 7. quod indignatus repudiaverit titulum ftatris fibi ab Archiepifcopo Cantuarienfi infcriptum, quod fibi par non effet nec frater. Rut ger. zum, Horft. 2. de Cancellar, 10. 13. An is fpiritualesinterproceresnon poilremus nullos alios agnoicebat fratres quam qui effent naturales? Ex Laélantio 4. Inftit. divin. 23. didiciffèt, cunctos ab eodem Deo tff eadem conditione generatos jure fraternitatis effe conjunttos: 14. Vel an noverat. nuptum id eflè verbum? D. Gabbema ad Proper t. lib. 2. eleg. 14. & an ejus fufpicione carere volebat ? Sed hanc non nifi apud paganos reperio, qui cunótis olim Chridian os fratris titulo fe falutantes, invifos reddebant uti ex Minutio Felice, Tertulliano aliisque conftat. bed nihil tale novere hodie Britanni juxta Germani tfffanttius apud Oceanüm vivitur. 15. Dignus ergö fuiffet ispurpurattrs, ut fibi ab Angiiae primate idem evenifiet quod Apro & Afello refponfum narrat Phaedrus d. fab. 29. 7. tff 8. Qua in re laudanda magis modeftia nonnüllorum noftratium ecclefiaftarum, qui non indignantur fi a plebejis quoque hominibus fratris titulo falutentur, quanquBm in Holiandia, Zelandia & Utrajecfina provincia voce Domine quafi vernacula appellentur. Apud Pontificios vero fiaetas non repugnet Heer-Om dicitur paftor. Poftremum eft nota confanguinitatis' atque adeö aequalitatis. Nec enim plebs aliquem fi imperio vel jurisdiclione praeditus quis haut fit, titulo myn Heer ut verbo verbum reddam mei domini falutabit. iö. Reddi jam fortaffis oratio poteft eur Caefar Electores politicos Dheimen & ecclefiafticos Neven appellet. Limnaj. d. c. 3. n. 32. tff feq. licet nullam dart poffe aliam, quam eam quae petitur ab obfervantia Imperii & vofuntate Imperatoris, fcribat D. Bechmans ad A. B. exerc. 4. n. 44. nec ad has curiofitates defcendendum putet D. Bceclerus lib. 6, notit. Imp. c. 4. _ 17. Cum enim in majeftatis confortium recepti fint Imperii Ordines uti conlignavi in d. traÜ. de juram. perborrefc. c. 21. n. 4. & iisdem verbis Carpzovius Bceclerusque tradunt, inter hos autem praecipui fint Electores, quorum quoque in multis arriculis major quam caeterorum poteftas uti Capitulatio Leopoldina fatis liquidö demonftrat, cognationis atque fic aequalitatis quodam titulo eos honorat Caefar. 18. Rex Gallias Principes & indigenas & exteros appellat Couftns fi state pares, fi haec vero repugnet, Oncles eos qui proveótioris , neveux autem , fi fe juniores fint. Loyfeau. d. n. 103. Limnae. ad Capitul. d. I. n. 12. Alii Principes & Comités titulo cognationis fe quoque falutant, quod inftitutum etiam ejusdem confmis provinciae nobiles fectantur , adeo ut imperiti ruftici fi de his loquan- tur in Veftofalia de Vedders eos appel- lent. 19. Et cum quidquid agit nobilis doctor alibi vult effe fecundus, & is vel ejus I familia pares vocat quoque neceffarios, adeö ut pulchrum putent fi in eadem aula vel Concellarid nemo inter confiliarios reperiatur, qui eos non tangat neceffitudine. 20. Quam rem obfervare deberent illi qui Principi a fanStioribus confiliis funt, ut sequabilis juititise adminiftrandae gratia nonnulli removerentur. Vid. tratt. de juram. perborrefc. c. 7. n. 19. tff 20. Nam conjuncti & confoederati praefumuntur ejusdem intentionis, uti loquitur Felin. Sandeus ad c. 4. X. ut lite non conteft. n. ii f M 3 c 1-  -M FELTMANNI TRACTATUS politicis veluti privilegia quaedam fuerint data, arg. A. B. tit. 25. pr. eaque tio-. dié adhuc tuentur, uti ex formulacontradictionis per SerenilT. D. EleCtoris Brandenburgici Legatos in novilfimoadu. coronationis D. Leopoldi Augulli nunc regnantis, facta;, videre datur; Etiamfi enim aliquando vicarii Legatis Elccto-, rum fuerint pradati, Speidel. fpecul. Jurid. Hiftor. Polk. lit. E. n. 79. Carpzov.( ad L. Reg. German. c. 10. fed. 6. n. 18. 19. & 20. etiamque tune iterum id fie-r ret, quod pluribus Elecloribus ita pla-cuiffet, jus tamen iereniflimi fui Principis Eleétoris integrum teltando fervarunt , uti legere eft quoque apud Limnae. in addit. fecund. ad lib. 3.1. P. c. 7. ii. 74. 6. Ad exemplum quatuor iftorum Archimunerum fmguli Imperii Principes, etiam quatuor habere debebant miniftros, piorum tamen officia ut inter eos Principes ckCaefarcm difparitas effet, non audiunt Ertz fed Erbrinipter five munera he~ reditaria: idque conftituerat Carolus Craffus edict, de expedit. Rom. $. 6. ibique Freher. in not. lit. qq. Lehman, cbron. Spir. lib. 2. c. 42. 7. Hinc mos erat Imperatoribus ut quoties prifcis illis temporibus provinciam, quae antea Comitatus nomine vcnerat, auguftiore Ducatus vel Pritkipa- titulo bearent, quatuor iftius provincia; primarios nobiles his titulis quatuor munerum h&redkariorum donarent, eosque tanquam in fölemnibusaèiibusdignilfimos Ducis Principisve muuftros nominarent, veluti de Gelria teftis eft & id. in ea olim accidiffe narrat Fred. a Sande ad confuet. feud. Gelr. tr. 2. tit. 1. c. 2. n. 14. & feq. Sed hoe inftitutum a tempo- . re Caroli I V. non femper fervarunt Augufti D. Eyben. Elcct. feud. c. 9. §. io„; verf. De ccetero. S. Unde obfervare facilè, quod provincia ca qua; habet haec quatuor munera haereditaria jam a multo tempore titulo auguftiore memorato fulferit, quodque illi nobiles qui iftis muneribus dorrati jure merito Erb-F.dclkuthe ideft heredi-1 tarii nobiles appellentur, non qu idem ideö quod tencant Erb-dmpter, fed quia ifto titulo clari qui a multis feculis repetcre queunt generis fui nobilitatem. Befold. tbef. pratt. lit. E. n. 43. 9. In Clivia eiiam hrec quatuor munera jam olim anno 1418. quo ea provin* cia Ducatus titulo donata, funt facfaheredicaria, & inter titulos nobilium nunc i in Barones optimo jure uti ex óittis fc' qui- C a r u t. XIX. OJlenditur difparitas inter Archiofficia & munera hereditaria, etiamque quaternarii numeri ratio adfignatur , 6?- quis hereditarius nobilis obitur indicaiur? i. PRincipes Electores fmguli archimuneris titulo decorati funt. Moguntinus eft Germania; Archicancellarius, eoque munere per Gallias Trevirenlis atque in Italia , dum illas terras Germanorum aquila Romana alis fuis continebat, Colonienfis fungebatus, Carpzov. ad A. B. tit. 3. q. 4. «. 21. & feq. adeö ut hi dico poftremi quoque in hanc usque tempeflatem I Archicancellarii titulum fed fine re ha- I beant. Bern. a Mallinckrot. 1. deArcbicancell. 3. Bechmans ad A. B. exerc. 3. §• 7- in fi- . 2. Rex Bohemire eft Archipinccrna, Bavarus Archidapifer, Saxo Archimarefchallus, Brandenburgicus Archicamerarius & Palatinus Archithcfaurarius. Vicarios autem habent fmguli perpetuos. Primi vicarius eft Limpurgius Comes, fecundi Comes Walpurgius, tertii Baro Papenheimius , quarti Princeps Hohenzoileranus, quinti vero Comes Sintzendor fuis. 3. Vicariorum munera dicuntur hereditaria vernaculè Erbdmpter, fed Principum Electorum munera appellantur archiofficia Ertzcimpter Haec non merè pcrfonalia funt fed ratione latiflimorum territoriorum fequuntur Electores atque in his primogeniti ejusque Jiberorum caufa potior quam majoris natu è familia. Quae caufa eft cur non nifi primogenitus titulo. Archimuncris fulgeat. 4. Contra vero ob fervatur in iftis mu neribus Imperii hereditariis , nam cun hcec merè perfonalia, nec ratione territoriorum competant , ideö cunóti , qu ejus familia; funt, titulos illorum muncrum der Erbdmpter fibiadferibunt; Lim nae. ad Capitul. Fcrd. II. art. 41. & idee in his major è familiaprasfercur, Befold pag. 6. confil. Tubing. 25Ö. n. 101. per tot. atque ab una familia in aliam tranfeunt, uti non femel accidit. Limn&\ 3, de I. P. 7.11. 73. 5. Ex dictis liquere arbitror , quod Archimuncra ifta principibus Elecloribus  » e titulis honorum; p£ (juicht , tranicnptorum collocantur , uti videre apud D. Ëgb. Hopp. JC. &Prae- 1 torem Gugernorum in difcript. Cliv. cap. • ii. Quamvis vox Trudfefz dicfa quafi Trug das effen ideft dapifer. Befold. th. pratt. d. lit. E. n. 38. in fi. tanquam Germanise fuperioris dialeclum referens nobis ignota fit, & ejus loco utamur ErbHojfimeifter, ideft magifler aidce hereditarins. Nec mirum cum & dapiftr alio vocabulo alias veniat iri Aurea Bulla. Carpzov. ad L. Reg. Germ. d.feft. 6. n. 8. 11 o. Hcec quatuor munera hereditaria in provinciis differunt autem a quatuor , muneribus heredicariis Imperii. Hcec t enim perfonalia funt uti fui prcefatus, fed 1 lila ratione alicujus praedii data funt, qualia novi in Clivia quee ideo Erf .Hofimeifleren & Erf-Cameren vocantur , hoe , nunc poffidet Illuftris Baro de Huchtenbruch Dominus in Gattrop. tffc. illud vero Illuftris Baro de Wylack Dominus de Diesfort. tffc. 11. Ex quo jam altera diverfitatis ratio j fe prodit. Cum enim ratione rei tituli j hi competant, hinc non omnes, quiejas familiae funt, uti in hereditariis muneri- j bus Imperii contingit, fed folus primo- \ genitus ejusque foboles eo titulo gaudet. Nec enim fratres laudati D. Baronis de Huchtenbruch eo titulo Camerarii hereditarii utuntur. In cceteris idem fervatur. 12. Apparet ergo hos titulos non effe j fine re, idque & praeterea iic facilè de- f monftratur, quod fi acfus folemnis veluti inauguratio Principis peragitur, tune Lucrum aliquod capiant illi, qui munera ifta gerunt. Hoe credo ad exemplum hereditariorum Imperii mtinerum effe intro- I ductum. Qui enim his donati funt illi Archiofficiariorum five Principum Electorum equos, fcutellas, fcyphum, pelvim aliaque quibus in exercendo munere utuntur. capiunt. A. B. lit. pen. 13. Pari ratione & Camerario hereditario cedit veftis, qua Princeps tempore inaugurationis amictus, eaque cum ante quatuor annos Sereniff. & potentiff. D. Elecf or Brandenb. aufpicatiffimèinitiaretur Dux Clivia tffc. ad provincia; Camerarium hereditarium miffa fuit, fed noluit tune jure fuo uti , quod tamen ei fartum tectum manfit; ficuti & magiftro aulae vel curlae poteftas defenditur pecendi theatrum five ligneum apparatum arg. A. B. tit. pen. $. Dum autem. Caput XX. Proponantur tituli arbitrarii tff indagatuf tum origo timli dottoris , tum ratio qua fcrihi debeat 9 ï. QÜanto plutes tum veterum tum re*' ^centiorum evolvo &ea quae de titur 'lis dici queunt mente recolo, tanto magis divifio titulorum quam ex Bceclero viro emendatiffimo fuperiore loco lib. 2. c. 1. n. 18. deprompfi & per quam alii dicuntur folemnes & curiales alii vero arbitrarii & oratorii, mihi neceffaria videtur. 2. Groningas reperiuntur homines quï fe Notarios dicunt. Sed hic titulus non nifi arbitrarius eft non autem folemnis. Nec enim aliud agunt, quam ut aliorum inventa, defcribant aut ex formula confueta inifrumentum condant, quod tamen publica aucforitate caret. Cur autem Notarios non habeant quibus publica habeai tur fides, id feripfi in traft. de jur. per* I borrefc. c. 22. n. 4. i 3. Titulis doétoris ibi quoque arbitraI rius factus eft. Nam quamvis illi qvï ! verum diftinguere falfe norunt, Doctores appellent Patronos caufarum in Ordinem JCtorum, publicè in Academiis cooptatos, Advocates verö eos qui poftulant, licet gradum nullum confecuti & ex more aliarum gentium procuratores forenfeS dicendi, tamen vulgus cundos qui defideria aliorum in judicio exponunt vocac Doctores. Hinc fit ut & viliffimis capitibus is titulus quoque tribuatur, an joco an feriö fiat ambigo. 4. Et quanquam in re feria & ea quee tanto labore tantifque fumptibus adquiritur jocari nefas videatur, parum tamen hujus populi merce libertati concedendum. Nam & tune cum moribus antiquis virisque res itaret Romana, titulus JCtorum non erat folemnis led arbitrarius, affectabaturque ab omnibus qui fiduciam rerum forenfium ftuaiorumque civilium habebant. Unde etiam eorum refponfa jus fine fcripto conftituebant. /. 2.§. 5. ff. de 0.1. 5. Occupata deinde per AuguftosRep. illi inter dominationis arcana habuerunt, largiendo titulos, fibi nexos reddere cives. atque tune ab iis Jureconfulti func facti & titulus folemnis effe ccepit. 5. 8. 1 do  Q6 FELTMANNI TR-ACTATUS l de I. N. G. tff C. Hujus ufus omnem aboliturum ftepè jaclavit quidem Caligula, fed nil egit. Sueton. Calig. c. 34. in fi. .... 6. Cum vero, uti naturaliter in aulis cvenire folet, poftea dignus indignusque nullo difcrimine haberetur, & tantus hominum ifto titulo donatorum effet numerus , Princeps Hadrianus, cum viri etiam praetorii eum ab ipfo peterent, refcripfit eis, hoe non peti Jed prcefiarifolere: Pompon, in d. I. 2. % 47. verf. tff ut obiter. 7. Atque ab ea tempeftate defiit titulus is efle folemnis, donec ante trecentos circiter annos, poft reftauratum in Italia juris ftudium iterum ccepit introduci ut Doctores appellarentur qui publicè legum fcientiam populo Academico & Ordini difciplinre iftius adprobaffent. Paganin. Gaudent. de Juftin.fee. morib.p. x. c. 24. 8. Quare in libris juris & /. 6. §. 12. de excujat. tut. per doctores legum & aliarum quoque difcipl'marum, inteluguntur Profeffores. D. Conring. de antiq, Acad. diff. 4. p. 1 op. 9. Poft ea tempora Medici ftatim cum quoque titulum Docforis tanquam fum* rnorum in arte fua honorum indicem fibi fumpferunt , fed magis ferö Theologi. Conftat enim ex iis quae alibi dixi, primum eos magiftros fuiffe appellatos. Sed poftea cum reformata Theologia intrqducfa fuit, & ej'us Doctores inter homines verfari cceperint iisque prooedria obtigerit & plerumque primi effent qui in Academiis aut gymnafiis ad docendum conftituerentur , titulus Docforis , qui . antea inter Pontificios arbitrarius & oratorius fuerat, in illis faètus fuit folemnis & curiah's. 10. In magiftris Philofophiae h'cet ex ratione juris publici folemnis non fit titulus ifte, uti preefatus libro primo, tarnen fi fequimur formulas per quas Ca> far creat Comités Palatum, do&oresdici debere videtur. Th. Sagittar. apud Fritfch. .p. 1. exerc. jur. publ. 13. v. 25. lit. d. Nifi dicere velimus id ad libertatem Styli aulici referendum nec infpiciendum effe quid mandato Comitis Palatini contineatur, fed quem titulum ordo vel ipfe Comes adferibit illis qui fummos Philofophiee honores nancifcuntur. Licebit tamen iis titulum hunc tanquam oratorium latinè fibi inferibere, fed vernaculè nullus; nifi rideri velit, fe ideo Dó&orem appellabit, licet id facfum fuifle non ignorem. 11. Examinandum hic adhuc occurrit an titulus Docforis cognomini ilicö fub*jiciendus óc titulo muneris quod quis gerit pramuttendus fit? Quod licet negindum videatur propter aucf oritatem Ca- I roli Lofaei du droit des ofiices. chap. 1. u. 1 106. ubi ait: c' eft pourquoy quand ai I trois dignitez fe rencontrent en une mejm perfonne, l'ordre doit efire nomm'c immeditftement apres le nom, f office apres, cffls feigneurie la derniere. 12. Aliud tamen fervat ufus. Neque id cum primis Lofaei verbis pugnat, quia titulus Docforis eft titulus ordinis, atque ideo non minus quam Equitis merè perfonaliseft, & cum perfona inrcrit, unde I nomen ftatim fequi debet. Quod autem idem auètor fcribit quod titulus dynaftüe ponatur poft officium, id nec Galli ipfi hodiè obfetvant, multö minus Germani |& L'e/gre. Cum enim munus pendcat a i voluntate Principis & rato amitti poflit, I meritó fequitur titulum dynafticc , qui | ratione rei propriae competit. Caput. XXI. Difceptatio de titulo dotloris juris utriuS' que inftituitur tff praxit juxtd jus Canonicum commendatur. 2. PAulus Voetius acfivae noftras difciplïnee egregius antiftes libri cui titulus' de ufu jur. civ. tff Canon, in Belg. cap. 6. j Jureconfultis reformatam religionem • profitentibus propter Canoniei juris im> peritiam negavit titulum J. U. D. 2. Hanc fententiam verbis temperavit D. Huid. Eyben. JC. eruditus in Eleït. feud. c. 1. §. 2. quando laudatum Antecefforem Belgam fic interpretatur, ut jus Canonicum non doceatur aut difcatur tanquam a Pontificibus conditum, fed uti id confuetudine receptum eft. 3. Alias juris Pontificii difciplina non modo utilis fed & neceffaria JCto reformato etiam in Batavis degenti. Quid enim fi de decimis rebusque fimilis argumenti aliis lis orta fit quid fi ex loco iri quo Pontificia viget religio acta ad eum curentur in quibus de clericis eorumque aetate, ordine, differentia & vita difceptetur? An non juris de hac re cunétaa Pontificibus conditi, gnarus efie debet? 4. Üt  de TITULIS H O N O R (J M. 97 4. Ut non fileam, quod ufus fori plufjma iftiüs juris capkula in Belgio receperit, uti feripfi de juram. perborrefc. c. 15. n. 25. fed Jureconfultus hoe fcire debet. arg. I. 2. §. 43./. (fc O. I. & ideö hunc fi generalis fit & ferè ad omnes pertineat populos, difcipulis tradere debet Anteeeflbr Academicus, ne cum in forum venerint putent fe alium terrarum orbem delaios , uti queritur Petronius Satyr. F- 5. Laudatiffunam hanc methodum colunt Germani, qui rebus hujus temporis qua publicis qua privatis, improboineas j rmpénfo labore, vacant, atque ideo titulo egregio Rdchs und Recbtsgekhrte falutantur Hahn. ad Wefenbec. parat. ff. \ de I. cff I. n. 14. j 6. Nec Belgarum optimi conatus hic , fpernendi. Eft quidem alter IBIS qui canina fiu facundia fretus malè id fieri cla- * mat a Profefforibus JURIS ROMANI. Sed fic non modö Bufiis, Schotanis, 'i Vinnüs, Mceftertiis, Wiffenbachiis, Ju- 1 niis, Greveis, Matthaeis, Cyprianis a-' liisque praeftantiffimis Antecefloribus Belgis fed & Prssceptori fuo Wifienbachio , contradicit, cc imprudentiae notat. ' 7. Quam enim diligenter illi praxin conjunxerint theoriae eorum edka invul- < gus fcrïpta exhibent. 8. Sed vincat ubique habeat eam gloriam 0 d^loimèi ut folus Juris Romani profeffbr appeliecur. At fciat quod nil verius fit trico fermone Italorum pro ver- j bio ; Meros Legiftas meros effe ajïnos. I 9. Doceat ergo ille difcipulos res quas $ in ufu non habemus fed ipfis in futuro ' feculo profuturas, credatque & plus fa- \ naticis hodiernis, redituros veteres Qui- i rites eosque jure manum conferturos fioique plaudat coaxantibus caveaeimae cunctis. Sufficht nobis fi ab iis qui in Or- i cheftra rei literariaefedenslaudemur, eo- : rumque veftigia premamus, quos omnes j ea quoque tradidiffe difcipulis, quae de- j fuetudine imimbrata & aliter novis legibus atque inftitutis condita, luce meridiana clarius. 1 r. Ampliffimi inftar theatri fit Carpzovius inter fummos hujus feculi prudentes numerandus qui lib. 2. Jurispr. Confiflor. tit. 25. def. 396. n. 12. melius cenfet effe fi Academia conftituatur in,locis ejufmodi, quales funt Lugdunum in Batavis, Uitrajectum & Groninga , etiam hac ratione motus, quod praxis & experienia harum rerum, qu^e in cathedra docehtur & difcuntur, a ftudiofis percipi polfint. Caput XXII. Ediffertatur de titulis fubjectionis indicibus atque exponitur quid Erb-Herr fit. Eurematica proponuntur. 1. INfcriptiones unfern lieben geborfainen9 lieben getrevuen . unferer Statt & contra unferm gnedigen Herren, unferm Lands Furjlen, Lands-Herm , Erb-Her ren cff c. fubjeétionem non probare ajuntBruning. de var. univerf. fpecieb. concl. 35. Befold. de ftatu reip. fubalt. c. 2. n. 2. p. 74. tff feq. Aucf or apud Fritfchium p. 2. de Jure publ. exerc. 2. §. 1 ro. 2. Ego verö minimè id probare queo in titulis unfrn lieben getrewen & gehor(amen: Cum conftet latinè Ioquentibusid effe noftris diketis fidclibus tff obfequiofis. Quis verö nefcit obfequium referri ad fubjeétos ? & aliis hominibus non fubditis ïcribi unfern lieben Befondern. 3. Si ergo illud toleres non minus videberis in Principis tibi ita titulum ponenfis fuperioritatem confentire , quam fi eum appellaveris Landsfurften & Lands Herren, ideft Principem dominumve territorialem. 4. Quanquam hoe facilè concedam quod hasc tua confeifio memoratorumque titulorum admiifio non noceat Imperio vel Principi cui fubjecf us es. arg. I. 11. ff. de R. I. Zach. Vietor. de cauf. exempt. Imp. concl. 37. 5. Caetera unferer Statt & unferm gne~ digen Herren vertenda noftra civitati & noftro Clementi domino. Quapropter nulli Jiberae reip. auctor effern ut admitterec Principis epiftolam, qua is ei inferiberet titulum noftra civita'is. 6. Si enim i 'rincipis fit non libera amplius effe poteft. Jam vero id Principis illius eft, quod ille more Principibus ufitato noftrum dicit. Nam in privatis id meum eft, quod eft vocabulum proprietatis. Gothofred. ad l. 30. $. 1. ff. ad SC. Trebell. lit. n. Haec ratio cur olim inter Belgas ab Ibero in Archiduces Al- [ bertum & Ifabellam ceffos,. muitos ferj mones moverit titulus ab Hifpaniae Rege inferiptus verbis A nos Eftados: quod nefcirent cujus effent & an ceffio firma nec ne? Meteran. hiftor. lib. 22. fol. 452. c, 7. Et cum Principes dicant noftras ci* vitates, pagos tff cives etiam tune cum N jure  9S FELTMANNI TR ACTATUS jure feudi ea teneant , hinc pleniorem poteftatem illos habere quam fruèiuarios conlegit D. Eyben. Elect. feud. c. io. 8. Caveant ergó fibi civitates hberae fiec fe patiantur falli vulgari ifta parcemia; verba curialitatis neminem obligare: Et licet tolerandus ipfis fit titulus noftra civitatis non fimpliciter fed adjunóto aliquo epithcto amica, vicina fimïlive prolatus, Principem tamen cuifubje&ae haut funt, non appellent clementem dominum. 9. Faciant id finguli & privati homines , clementesque dominos appellent cos, quorum imperio fubditi non funt? Hoe nil ad refp. liberas. Nam privatus ratione criminis patrati in principis exteri terris facilius ejus dementia indigere poteft. arg. I. 1. fif t. t. C. ubi de crimin. Intueantur liberam Genevenfium remp. cui ab Epifcopo controver/ia fbtus movetur quod ei psrmifeiit ut olim titulo fine re uteretur & fe diceret Evêque & Prince de Gerieve. Arnifie. de jure majeft. Ub. 1. c. 1. n. 3. ubi plures titulos absque re enarrat. 10. Nunquam etiam fatis cautum libe- I ris rebusp. uti lib. 1. c. 21. n. 16. ex Bel- | garum ore depromfi, quos & ideo nulli Principi titulum clementiae adferibere tradidi. d. lib. 1. cap. num. Ut jocari videatur Auctor is qui Monafterienfis belli a£ta literis prodidit p. 4. §. 7. quando fcribit erraffe DD. Ordines Generales quod Epifcopo Monaflerienfi D. Chriflophoro Bernardo tribuerint titulum Vorftelyke Doorl. Quamvis repugnare nolim, eos poft hac uti pofte vel Gallico Alteffe vel vernaculo Hoogbeit: quod latinè redditur Celjitudo, fed Doorlücbtigbeiï efl Serenitas, quod nequidem Electoribus tribuitur fi non patre Principe nati fint. 1 r. Poftremum erat Erb-Hcrr. Haec vox homonyma eft nec femper nota fuperioritatis territorialis. Nam primo idem eft quod Guth-Herr five praedii dominus plenus, fic diétus Erbs-Hcrr quafi Eygenthumbs-FIerr. Wehner. obf. praft. d. verb. Reinking. de retractu q. 3. n. 15. iz. Pro fecundo eft dominus direétus qui ab emphyteutis colonisque ferviübus cenfum annuum Erbzins accipit, uti ex Speidelio docui in tract. de jure in re & ad rem. c. 17. n. zS. 13. Tertio is quoque qui jurifdicfione vel imperio pr«editus eft , dicitur ErbHerr a loei incolis, qui &jurant Trciv und FLdd zu f yn ah giborfamc UntcrtbaHttW Licet hi proprie loquendo ei fub- . | I jeéti fint, qui in eo loco habet fupcrioj ritatem territorialtm, qui iceó quoque Iin principe fignificatu Erb-Hen poteft appellari. 14. Cur vero ejus, cui jurifdictio data, fe profiteantur effe obfequiofos fub ditos'? id adperii in d. tract. c. 22. n. 19. & cur illum vocent Erb-Herren'? ejus hanc operam reddendam exiftimavi, quod jurifdictio atque imperium hodiè plerumque in patrimonio fit & ad heredes tranfeat Burgund. ad confuet. Fianir. ! tract. 9. n. 1. GroencwegeiHicLL. «kog. j ad l. un. C. ubi conven. qui certo loco n. 1. Caput XXIII. Plenius quam anteèi demonftratur Equites fteri nobiles & bos hodie recie equeftrem ' ordinem appellari traditur. i. Equites fieri quoque nobiles difputavi 1 in lib. ii cap. 37. n. 2. 3. 4. 5. 6. & 7. Poft hxc fcripta comperi idem fentientes Tiraquell um de nobilit. c. 8. «. 13. Jof. Nolden de ftatu nobil. civ. c. 6. g. 2. junct. $. 1. & Klockium de contrilut. c. 14. fett. r. n. -ji. Firmatur id praeterea inde, quod dignitatem alicui tributam plenilfimè interpretari debeamus, ne maneat inane nomen honoris fed vim & effectum habeat. Enenckel Baro de privil. lib. s. c. 6.7i. 1. D. Brunneman. ad tit. C. de Decurion. 1. Praxis Angiiae id comprobat. Nam non tantum ii qui in equites tranferibuntur vuhjo nobilium praeferuntur, fed & eorum uxores pari cum Baronum coniugibus titulo Ladii falutantur. Thom. Smith. de rep. Angl. lib. 1. c. 19. 3- Quid quod in Britannia Galliarum Provincia equitis hereditas non jure communi fed nobilium proprio dividatur. Bertrand. d'Argentré. cn ïadvis fur les partages des noties, q. 15. n. i'. q. 16.11.1. j cf q. 19. n. c. etiamfi perfonalis fit illa ' dignitatis equeftris, uti idem auctor tra-> dit. q. 14.. n. 9. C-f q. 18. n. 6. 4. Et in Galliis nobilis efticitur is qui. gradatim evectus ad munus legati centtirionis cohortis militaris. Guy. Coquille fur les couftum. de Fratice. q. 256. in ft. ' 5. Quod port o in d. c. 37. n. 8. 9. C? rc. nobilem poft cquitem pofui, id vidi itioquc faftum in edicto quod adducitD. Nicol. Sellius eruditiffimae diligent» vir in  b e T ITULIS II O N O R U S£ ƒ» JfyöL Ofc/èg. p. 23. n. 5. der ge- j bruicken Ritteren , Knapend und andcrer Server Luyde. j 6. Sed heus manum ïnjïcit D. Eyben J jE/ect. feud. c. 9.1 2. qui v'èrbo ifrwpefe j non nobiles fed Barones olim veniffe tra- ! dit? Aft id vir laudatus ita poftea explicat. d. c. 9. n. ri. uc planè non obitet fed ea quae nobis doeta firmet. Contra famulos & miniftros eos interpretatur Bufius lib. f. de rep. inftit. c. 8- n. 11. 7. Hic tamen admittit eos hodiè nobiles dici pufte, improbat tamen idquod titulum ordinis equeftris inferibamus agri optimatibus, motus hac ratione quod dignitas equeftris fit perfonalis nec ad heredes tranfeat, uti fcripfi d. c. 37. n. 5. {ff b. c. 23. n. 3. inft. 8. Quid autem ei reponi debeat facilè datur intelligere ex ediflertatis d. c. 37. n. 6. tff 7. Quare cum majores hodiernorum nobilium & agri procerum propter rem in bello fortiter beneque geftam titulo equitis nobilitatem primum ut plurimüm adepti fint, ut quoque argumentatur Argentrè. d. traite, q. 16. n. éi & floridè tradit Selden? d. tr. of Titles.p. 2. c. ï. v- 5Ö. & feq. nil obftat, quo minus a potiore fiat denominatio & magis dignum trahat ad fe minus dignunrw Mo neta de decim. c. 9. n. 258. liberi dominii nemini fubjeÜus fit, quodque arctijfimd adfinitate cum Maximiliano fecundo Romanorum Imperatore conjunctus fit: Mich. Cafp. Lundorp. contin. Sleid, lib. 9. p. 1054. 2. Apud quem Pontifex dicit porro ; facere fefe boe exemplo Pradeceftbrum fuorum, utpote Aiexandro III. qui Portugal- \ lice, Bulgarorum, Walacborum cff Hiber1 ritte Reges olim creaverint cff ut Bohcmia Dux nunc Rex appellari po fit ,concefferint: I Legimus haec & alia quidem apud RadeI vicum lib. 1. c. 13. Ottonem de S. Bla1 fio. in anno 1186. Theod. de Niem. in I Johanne PP. 23. p. 76. Joh. Dubrav. ■ bift. Bohem. lib. 6. Helmoldum lib. i.hift. . Slavor. lib. f. c. 8. Arnold. Lubecenf. lib. 6. Slavorum c. 2. Antonin. bift. p. 3. tit. 19. c. 6. §. 1. Choppin. de doman. Franc, lib. 2. tit. 1. Jovium in legat. Mufcovit. ' 3. Sed haec antiquiora perferutari & ad fuperiora tempora afcendere confufionis magis quam legis lationis eft, uti ait Juftinianus in Nov. 21. c. 1. Cum con- ' ltet multa faéta Pontificum referenda efie ad /. 12. ff. de offic. Prcefid. atque ideö auétores memoratos tantum praetenfum \ Ponüncum jus meminiffe fcribit Selden. ■ Titles of honor. p. 1. c. 3. §. 1. in annot. 4. Aut fi mitius cum illis agere velimus, dicamus Reges iftos non a Ponticibus fuifle creatos , fed jure majeftatis eos ipfos hoe feciffe fuffragatoribus & laudatoribus Pontificibus, utinvidiam aliorum Regum declinarent, quibus illis temporibus aliter fentire quam Papam, fuifiet nefas. Non obfeure id colligas ex iis quae de titulo Regis Hyberniee Inbet Selden. d. p. 1. c. 4. %. in. fi. 5. Quod & recfè transfertnr ad exemplum Cofmi Medicaei. Qui enim fummam reip. poteftatem habet is titulum fuum mutare pofle vel argumento eo probatur quod Julianus miniftrat. in l. 33. 1 §. 1. ff. de ufurp. cff ufucap. Que enim 1 Sereniflimum Principem Eleótorem Bran- ■ denburgicum vetaret ne fibi titulumMa, gni Ducis Boruffice nunc tribueret ? Sicuti enim jure fuo nunc pileo Elecf orali cir; | cumfufum habet ex margaritis lemnif' j cum, ita titulumiftumaliumvecaperepo| teft. Bertrand. d'Argentré advis fur les , partages des nobiles. q. 14. n. 7. Les, Rois ■ f cff les Princes fouverains ainfi, cpiïl leér ; plait, s''appellent de titres entre leurs fub- ■ Füs- j 6. Eft enim hic titulus feculi, quem ; & Mofchus & Lithuanus habent , quaN 2 re Caput XXIV. Iterum tff curatius indigatur an Papa titulos dare poffit tff docetur Principes, fummos eos fibi mutare poffe 1. PApam titulos hujus faeculi tribuere nori pofle dixi lib. 1. c. 58. n. 3. Valdè autem obftat quod Cofmus Etrurice Princeps VI. Cal. Septembr. 1569. perPontificiós codicillos Magni Ducis titulun naétus fit; quoniam, ut ajebat Papa, 01 pietatem cff ferventem erga Romanam fedem obftrvantiam inter omnes excelleret Carolo Gallorum Regi ultimis bellis advcrJus Reformata religionis homines auxilic eaque liberalifp.me furnmiferit ■, B Stepban, militiam annis fuperioribus ad Dei bonoren. (ff Romano Catbolicce religionis propagationem inftituerit, fumma prudentia ac incor rüptd juftitia populos fins fidei commiffo moderetur, ópibus tff mititè abundet, am pliffmas latiffimasque ditiones poffideat, ii iisque abfoluta poteftate fruatur tff ration  too FELTMANNI TRACTATUS re non a Papa tribui poteft, fed Princeps fummus jure fuo & Imperatori fubjecf us, hujus confenfu, illum capit. Nam Princeps eft fons omnis dignitatis a quo | fluimt & ad quem iterum Jabuntur omnes honores diciturque Deus corporalis in mundo, uti ait Matthae. de Afflftis ad lib. 2.feudor. rubr. io. n. i. 7. bi ergó Principi negaveris jus fibi capiendi titulum majoris dignitatis, idem eft ac fi dixeris in mari aut fonteperenni non effe aquam. Cum tamen hcecexfonte ipfo melius hauriatur. arg. Novell. Leon. 91. atque vel ideó quoque Princeps propriam dignitatem augere poffit. Quod enim pluris eft id utique tanti, uti loquitur Afflftis d. I. n. 1. adducens in eam rem /. 1. §. 2. ff. de appellat. 8. Non cum his pugnat, quod nemo fibi imperare poffit. I. pen ff. de recept. I arbitr. I. 13. §. 4. ff. ad SC. Trebell. Non enim hic imperium exercet in fe ipfum, / nec a quoquam cogitur, nec fe cogit ip- '; fum, fed liberè agit, quia tamen vide- l tur acfus imperii intervenire minus dedi- \ gnitate Princeps remittit fi afe ipfo quam . ab alio titulum accipiat. arg. I. un. §. 1. ff. de offic. Conful. I. 2. ff. de off. Prcefid. 9. Hic tamen major titulus, quem Princeps ut major fibi tum a fubjecfis tum ab exteris praefertim barbaris habeatur reverentia, capit, non eo valiturus mo- . menti, ut ideö procedriam in eundo vel iedendo vindicare fibi queat ante requaIes, vel eos, quibus antea erac inferior, idque ex memorati Juliani refponfis ind. \ l. 33. §. 1. ff. de ufucap. t 2. $. I. ff. pro \ berede ibi, lucrifaciendi. I. 3. §. 19. ff. dc adq. poff. i 22. in fi. C. de locato. 10. Hoe enim fi inde fequeretur, Sabaudus ilicö Regium ufurparet titulum, ut non tantum Vcnetis, quibus cedit, fed & Belgis fcederatis , qui jure luoipfi , prceferri contendunt, prior potiorque ha- i beretur. Quare licet titulum Princeps ! , mutarit, tamen eo jure in feffione gau- debit quo antea, uti intelligere extraditis D. Crufio. tratt. de jure procedr. lib. 1. «. 6. n. 4. tff feq. 11. Propter hanc rationem Pontifex . Pius V. in codicillis antea memoratis Cofino Medicaeo titulum Magni Ducis quidem dedit, fic tamen ut Sabaudi jus ratione procedrice fartum teftum expref- j fè relinqueret. Limnae. 5. de I. P. c. 14. : th 7. 12. Quid fi ergö Papa in aliis id non obfervet, qui majores funt eo quem ille j ampliore titulo donat? An non difienfio- 1 nes & bella inde orientur ? Et deinus ] I Principes eos, qui Pontificis religionem profitentur , non negaturos procedriara ei quem Regis aut Magni Ducis titulo donavcrit Papa, quid hoe ad Religionis rcformatce Reges aut Principes? 13. Si tnim Pontifex omnibus iraperitare vult fequitur ut omnes ftrvitutm accipiant ; uti argumentatur Caracfarus Britannus apud 1'acitum Annal. lib. \i Quam fibi non tantum Reformati fed& Galliarum monarchae nunquam patientur. 14. Quod fi enim tanta effet Pontifi. cis poteftas ilicö atque Rexeiobfequium detreétaret , ejus hofti vel Arcbi Regi aut Regis Regum vel megni Regis non hodiè quidem in orbe noftro fed olim i multis ufurpatis Selden. d. tr. p. 1. c. 3. §. 2. aliisve inventis titulis, prooedriam lacilè tribuerct atque ita in cunétos orbis Reges majus imperium exerceret quam Csefar in Ordines uti cx diclis è loco conlat. 15. Hcec fuit caufa cur magis canti mercatus fuerit Pius V. memoratus Pontifex M. quam ejufdem nominis quartus Papa Romanus. Nam hic Medicceo utulum Regis Hetrurice dare in animum induxerat. Selden. d. tr. p. 2. c. 1. §. 31. Thuan. bift. lib. 26. Sed Pius V. titulo Sereniffimi magni Ducis & non regio nomine fed Regali corond apud Selden. d. J31. p. 371. depicfa, tantum eum donavit. Bapt. Hadrian. hiftor. 20. Arthur. Duck de ufu tff au£t. jur. civ. lib. 2. C 3. \. 6. BuJlam operi fuo inieruït Selden. d. V 3*< 16. Pïoc tamen Paps faftum infblens plerisque vifum tum quoque Caffarï graviffimum fuiffe, quod ad ilüus & Imperii haut dubiam injuriam pertinere exiftimaretor, profequitur narrare Lundorp. L 'tb. 9. p.1055. additque Ccefarem inaujurationi quidem per Oratores intercefïffe adjeftis minis, fe rem inultam minime relifturum, fi Pontifex non defifterct propofito, atque jura lacriRom. Iraperii violare defineret. 17. His fpretis folemncs ritus enarraU ipud Selden. d. §. 31. p. 371. tff feq. pe» rafti tamen fuerunt exacerbatis ideo Prineipum Imperii animis. Quee res effecituC Papa ea de re poftea cum Caefare agenJum exifcimaverit. A quo titulum confirnatum & in hanc ufque tempeftatem confnuatum effe inter omnes conftat. 18. Sed an jure intereifit Ccefar? Nerandum id videtur tum ratione dantis um quoque ratione accipientis titulum Vlagni Ducis. Quod namque jam antea Flo-  ö e titulis H O N O R ü I IOx hti ab eo tituli tune maxime imitandiiis qui rehgioni ejus addicti, ii a zelo aut devotd mente tracti, quales funt devotijfimi, religiofiffimij alii. Hos fi tribuat huic vel ifti Regi nec Caefar nec caeteri Reges aut Principes id improbabunt cum fine re fint nec hujus feculi tituli. 23. Inter quos fi verumamamus etiam defenforis fidei referri debet, cujus hiftoriam vide apud Selden* d. tr. p. 1. c. 5. §. 4. adeo ut titulis capüis ecclefia magis ejjentalis dici debeat, de quo agit copiofè idem Selden. d. §. 4. & de illo capi debet Arnifaeus memoratus lib. 2. c. 7. «.4. I PJorentini Caefaris imperio non amplius fubjecf i fuerint , ex Platina Sigonio & Knicheno tradit D. Crufius d. tract. lib. 3. c. 11. n. 10. 19. Papam etiam Imperator agnofcit fe fuperiorem eique procedriam concedit in cuncfis actibus, uti cernere eft ex iis quae prolixo fermone diiTerit Crufius in laudato tract. lib. 2. c. 1. n. 87. tff feq. cif nominatim. n. 110. 20. Id tarnen quod loco eodem demaximis Cnriftiani orbis Regibus idem facientibus narrat, ad eos qui Pontificiam religionem ejurarunt minimè pertinet. Nec enim credo quod Legatus Regis Angiiae in aula Principis Lutherani cederet prooedriam Legato i/ontificio. 21. Quamobrem tituli ampliores a Pontifice exteris Principibus tributi non majoris momenti erunt, quam fi illi ipfi libi eos fumpfiflent, atque ita ad procedriam non proderunt. Nifi cum provinciae jus mutatum & ideo, quod cum antea ab alio eam tenebat nunc vero liberam habeat Princeps, titulum mutaverit. Tune enim prooedriam vindicare libi poteft jure eo , quo liberum, & id quod juris fui eft, praefertur ei, quod alienae eft poteftatis. Befold. de prceced. tff fejf. c. 2. n. 12. Natta. 3. corcjil. 637.71. 23. 22. Non autem dubkandum eft. Papam fibi fubjectorum titulos augere pofte, ui ea ratione promdriae jure gaudeant, idque eum quotidiè facere hifboria noftri temporis docet. In Principes exceros conlati ab eo tituli tune maxime imitandiiis qui reiigioni ejus addièti , fi d zelo aut de- < votd mente traéti, quales funt devotijfnni,' reiigiofifiimi, alii. Hos fi tribuat huic vel ifti Regi nec Caefar nec caeteri Reges aut Principes id improbabunt cum fine re fint nec hujus feculi tituli. 23. Inter quos fi verum amamus etiam defenforis fidei referri debet, cujus hiftoriam vide apud Selden. d. tr. p. 1. c. 5. §. 4. adeó ut titulis capüis ecclefia magis effentalis dici debeat, de quo agit copiofè idem Selden. d. §. 4. & de illo capi debet Arnifaeus memoratus lib. 2. c. 7. 72.4. \de confeient. lib. 5. c. 13. n. 2. Sed cum mundus nil aliud fit quam fabula auc comaedia uti NobilifT. D. Joh. a Dieft | Cliviae Pro-CanceJJarius olim laudatiffiJ mus, dicere folebat, hinc hiflrionia jam 1 apud plurimos honoris locum cff nomen obtinuit ? uti memoratus Theologus ediffer1 tare pergit. De quo externo actu nobis tantum judicandi poteftas data. arg. L 18. ƒ. de pain. atque lic manent fal va quas fcripfi d. c. 2. n. 6. tff 7. Amef. d. c. 13. n. 1. ' 2. Catalogo eorum principum quorum immenfa in titulis fuit vanitas & adfcribe Antonium, qui titulorum cupidine Araxem \ tff Eupbratem fub imaginibus fuis legi conj cupifcebat. Juftinus 4. hiftor. 10. Mode; ftis vero Principibus quorum mentio fit ' in cap. 1. addendus quoque Philippus III. Hifpaniarum Rex, fiverafunt,quae de eo fcribit Adolph. Brachel. bi/lor. noftri temp. Ub. 1. Hunc enim honorum titulis captum non fuiffe morientemque dixifle narrat, quod longè melius fibiac-» ; cidiflèt, fi fub perfona ignoti monachi ex hac vita migraffèt. 3. Ad c< 14. n. 8. Bojari.) His adde Brabantos. Nam fcriptum Eccepimus Bruxellis 12. Ottobr. 1670, datos fuiffe \ cognitores, qui de titulis honorum fta\ tuerent & modum licentiae ponerent* j Non enim foli Germani ei licentiae in ] titulis indulgent, nam explendae ifti vaƒ nitati opus effe fupremolativo ait Argenf trè. en l'Advis fur le partage des nobles. q. 14. 72. 7. atque in gentis fuae homines acerbè ludit Petr. Baardt Deugdenfpoor» c. 13. p. 204. tff feq. 4. Non enim tolerare poteft is fcriptor quod nomini vel a praenomine vel re viliflima traélo adjiciant, iiteram A. Quod vulgó apud exteros dicatur Frifiorum nobilium nomina definunt in a: quae tamen regula haut reciproca & quoque eft fallax adeó ut tot exceptiones quod iftius exempla facilè reperias. 5. Notat etiam eos, qui preenominï fubjiciunt de aut ab, & id nomini praeponunt etiamfi vel a viro illud tractum lit aut ab artifice & opifice defumptum, quorum imprudentiam memini quoque reprehendi a Philandro d Sittenvcaldt. 6. Qua. in re dum peccare nolunt Belgae to man poftremam nominis fyllabam vertunt in mans. Sed & Germani fuperiores magis cautèagunt quando integram, fyllabam aliam poftremae man adjiciunta & pro Kielman dicunt a Kielmanfeck. Qualia exempla plura non fpernenda occurrunt eaque obfervanda ei, qui hono*. 1 N 3 ris Caput XXV*. Continet fiorum fparfionem ad ea qua libro primo tradita funt. 1. IN cap. 2. n. 5. non autem efhicdi) & ratione quae de Deo explicatur. Amef.  so2 FEL T M ANNI T R A C T A T 'U S ris novè parti tuendi gratia, piebejo nomine contentas efle nequit. 7. Pro ordine dignitatum tuendo prater ea quae confignavi c. 16. n. 1. & feq. faciunt eleganter tradita a D. Pfankuck de fummar. poffeff Ub. 1. c. 6. n. 33. Si enim is non fervetur nominum & rerum fceda indé orietur confufio arg. I. fi. C. de legit. tut. 8. Pt qui cives nullo difcrimine habendos volunt, eos fimiles ait effe bubulcis qui porcos omnes & pingues & rnacilentos in eandem compeliunt haram, quod tamen cum folemni Gallorum formula fans comparaifim : huc tranfcribo. Ea autem venia opus non efl in exemplo alio trafto ab iis qui omne genus frumenti in unum cumulant acervum. Petr. Fritzius de nobil. concl. 29. per tot. 9. Quod etiam honoris noftri nobis licet efle fludiofis demonftratum dedit. Amef. d. c. 13. n. 7. tff feq. 10. Ordinem quoque inter homines probant Ceufar et ordines quando ideo legem veftiariam jam defuetudine abrogatam condendam olim in animuminftituebant, quod inter Principem etComitem, inter Comitem et nobilem, inter nobilem , et civem, inter civem et rufticum nulla adpareret diftinftio. R. A. 1577. tit. 19. 1 1. ld quod in cap. 19. n. 14. deüniverfis DD. Ordinibus Belgicae cnarravi transafto menfe Novembri hujus anni ch hc. LXX. iterum accidit cum nuncüs Mofchi five Legatis minus folemnibus, quos Envoyez meimus. Cum enim illi Hagce Comitum in fenatu recitarent omnes Principis fui titulos, Prxfes Belgarum fcederatorum titulos longa verborum ferie refponfo praemifit, 12. Eifeftibus titulorum fine rerecenfitis in cap. 21. per tot. et hoe adjice, quod in fpem fuccellionis certiffimam utamur titulo re vacuo. Sic cum Fcrdinandus tl. a Caefare Mathia effet adoptatus , ille Rex Bohemire quidem fuit eleftus, ut tamen titulo donec hic viveret, contentus effet. Brachel. hiftor. lib. 1. 13. Ad cap. 28. n. 7. reÜius vertifanttum:) Per me licebit fi cum D. Boeclcro dicere quis velit, vernacula noftra lingiüi, quae hoe elogio maximè gaudet, tale difcrimen non agnofci , in differt. Jing. 1663. fcriptd cff nunc Natis. ïinper. fubjeÜd. p. 233. tff feq. 14. In co.p. 29.51.5. Galliarum monarcba;) Contra hunc autem facit quod Carolus M. ejusque poften Caefaris titulo abftinuerint ejusque loco fibi fumpferint Augulti et Imperatoris nomina Romte | delata. Goldaft. torn. 3. Confiit. in ^tefat. Qui dicit fe ignorare qu?.ndo titulus Caef "ans in Germaniam inlatus, fed hoe videri a Ludovico IV. factum conjicit ! D. Boecler. notit. Imp. lib. 4. c. 1. Qian j et de titulo Regis Romanorum aliisque > Caefari debitis Ck ab aliis negatis in eo loco per indicem vidiile non posnitebit Quodque titulus Imperatoris omnibus regibus conveniat docet quoque I. Selden. tr. of. Titles. of honor. p. 1. c. 1. \. 2. eumque Regibus Anglice, Gallire & Hifpaniae atque Mofcho adfertum ivit d. fj t 1. c. 2. §. 5. Quod veró idem d. p. i. u 5. §. 1. memorat a Regina Anghre Eiilabetha Ccefarem appellatum fuifle Am-K rathem eique Cafarea majeftatis tribu-: I tum titulum fuiffe id errore & turpimixI tione hujus tituli cum verbo Imperator^, ' faftum atque fequendum non elf. arg. liI 39- ff- de legib. Dicat Turca fe Flavlunr' I fed Cccfaris vox ei non debetur. Rtevardus. 3. conjeilan. 17. \ 15. Principibus a parte poft enumera«f \ fis in c. 30. n. 2. 3. tff 4. jungite HM berftadienfem, Mindenfem, ikHersfclien* fem, uti ex Inftrum. Pacif. Ofnahr. artl 10. tff feq. bené obfervatum Nobiliff. D. I Eyben. Elett. feud. c. 9. g. 15. infi. 16. Qui quoque ut cretera cunéta ita & hoe reftè docet, quod lata" vocis fignificatione Principis appellatione qaoque veniat Baro & in Comitiis Imperii fe mtui Principum dem Furftenraib ïnteriit. d. $. ij. pr. D. Bocckr. notit. Imp. lib! 7. c. 1. n. 1. 17. Quis ille fuerit qui in caf). 31. ■ 3. titulo proteftoris donatus fuit didici'" ex Sleidano, qui Eduardi Angli-e Regis"' avunculum Comitem Herfordenfem & ab Henrico VUL creatum Ducem Somcrft. tenfem Regis atque Regni proteftorenf appellatum fuilfe narrat, fiiftor. lib. ig p. 5^3- I- tff lib. 21. p. 604. & poftea lib.] 23. p. 679. ejus finem tragicum comme-j morat atque eum Londini fecuri percuf-1 fum fcribit. 18. Capite eodem fcripfi quod Men.j 11. Galliarum Rex fibi fiiiupferit titulum! proteftoris libertatis Gennanicce. Sleida-| nus utitür vocabulo Vindicis, aitque eurtl ideó pro fymbolo ufum pileo inter duoJf pugiones, olim & ri Crefiris Julii perl cuiforibus ufurpato. hiftor. lib. 24.p. 700Eum quoque Protcftorem Imperii fe dixifle deinde enarrat idem Sleidan. hiftor. lib. 25. p. 74.7^ 19- Dc origine verbi hovelinck conjecturam non unam attuli in cap. 35. n..^.. tff feq. Id autem vernaculè redditum e/Te 1 • pro'  b E TITULIS HONORUM» I0» pro Capjtaneis quorum jam olim magna apud Fiifios fuerit auctoriras, t&le j Cranz. h'i>. 11. metropol, c. 31. docet D. . Eyben. Ü/ecf, /ewrf, c. 9. §. 17. & often- j dit quod fynonimum id fit cum Barone ' & Baner-IIeer, atque fignificare omni- J modam jurisdictionem. Jfodiè tamen eo titulo utimur uti dixi e. 6. n. 5. Quanquam obfervatio D. Eybenii utilis fit ei, qui continua ferie a majoribus cum nobilitate hanc titulum accepiffet. 20. in cap. 36. n. 3. in Comitatu Marca:] In Marchia Brandenburgenfi et provinciis ei confinibus adhuc Superintendent, i tis titulus viget, uti vidi ex edicto cujus 1 mentionem injeci Ub. 2. c. 16. n. 6. j 21. In c. 39; c. 3. Exemplum:] Aliud, nuper obfetvayi in provincia Monafte- j rienfi. Nam in ea elf Baro qui titulo nobilis domini quoque decoratus. Si rectè I memini appellatur von Buiren und Kingelftem zu Scbencking. 22. Confulum titulum magiftris civi-1 um adferui in c. 40. n. 8. De eareD. Mevius ad Jus Lubec. lib. 1. tit. 1. n. 12. htec fcribit, pojlquam ufus quo voces non j fecus: ut numntt valent, ea vulgavit nomina tff dignitates prifcas abokvit, ociofum eft rebus elapjis tff immutatis antiquitatem cff fubtiles Jignificationes aucupari, prafertim ubi ipfum nomen ejusque virtus adprcefentia quadrat. Qua in r'emuitos fine fruEtu eperofos, fcrutinio fuo lepidos deprehendes, qui dum verba qucenmt, rerum infcitiam projitentur. 23. Quod eo labentias brevitati hups opens inferere volui, quod per illud, ea quae foepè inculcavi in hoe tractatu & nominatim dico c. Co. n. 1. tff feq. con- j firmentur, & hac praefcriptione me tueri ' poffim contra antiquarum formularum, exaélores moleftiffimos , qui ne pecca- f rent contra prifci fermonis fi Diis placet, j majeftatem eö ftultitiae pervenirent ut j Principi titulum Clariffuni inferiberent. \ 24. fis quae fcripfi in c. 42. n. 10. tff \ 13. obftat quod Lambec. 2. rer. Ham-\ burg. n. 383. in not. ait titulum Edel ma- » joris dignitatis fuifle quam. Hoochgeborn: ' quodque Caefar hodiè in refcriptis Ehrjam praeponat titulo Welgebom D. Ey- ■ ben. Ekct. feud. c. 9. $. 13. 25. Refpondet ipfe D. Larnbecius aliter fervari ufu Quem penes arbitrium eft cff vis tff norma loquendi: Et ipfe D. Eyben. deindé nodum folvit, quando aliter ab Imperatore quam ab aequali aut inferiore titulos tribui docet. j 1 Ejus verba cum illuftrent idem nobis ] doétum ia libr. 1. e. 56. n. 1. tff feq. hac tranferibam; Ex auld Ccefar Comitïbus ér* Baronibus nobilium denen Edlen, PrincU pibus Hochgebohrnen vel Durchleuchtigen: DoEtoribas bonorabilium tff doctorum den Ehrfamen, gelehrten , qui idem integris datur ftatuüm confiliis tff curiis, nifi forte ex illuflrium ordine in iis ajfidenteS majorem defiderent, regulariter tribui folet. Equeftri autem ftemmate natis, quod pro-' prius nullus fed communis unfern und des Reichs lieben getrewen qui tff ab Imperatore tibi zantur, werden gedutzet, quod tamen cum Comitibus tff Baronibus commune habent. 26. Hactenus landati auctoris verba qui & d. c. 9. $. 20. memorat quod a Caefare Equeftri Ordini, foli imperio fubdito, titulus Edet datus fit 18. Maji 1654. Illud quoque non omittendum , quod idem vir doétiflimüs docet ab lm* perarore Barones falutari titulo Freyeh d. c. 9. §. 12. quo eos fynonhnieè in Aur. Bulla. appellari fcribit D. Beckmansad^. B. tic. 8. n. 50. Sed Electores & Principes Barones fibi quoque ab arcanis & fubjectos dicunt Freyheeren, utifoepius vidi. 27. Ad cap. 42. n. 15. Rex Suecice:'] Guftavus Adolphus anno 1629. Germaniam cum exercitu ingreffus. id figninca. bat Septemviris. Hi autem in refponfo titulum Majeftatis & Regis ei non inferipferant, uti narratBrachel. hiftor. lib. 3.»» fi. Qui pergit deinde in lib. 4. hiftor. dicere, quod in alüs literis is Princeps queflus fuerit nullo jure fibi negari quod & a_ Deo atque parentibus accepiffet et viginti annos poffediflet etiamque done© viveret tueri in animum inftituiffet. 28. Refponfum fuit ab Electoribus,' hoe fuum efle inftitutum, fi ad Reges exteros fcribant , neque id contumeliea caufa a fe factum, addebant tamen tune titulum Regis. Brachel. d. lib. 4. hiftor* Cum autem titulus Majeftatis in inftrumento pacis Regi Sueciae tribuatur, quï tamen quoque Imperii Princeps eft, non video quid opus fit cum Carpzovio adA. B. tit. 8. fi? feq. q. 3. n. 36. tff feq. recurrere ad commentum majeftatis improhrhe, ut defendatur hujus titulis Caefart & ratio fcribendi die Römifche Kdyftrlkhe mcb zu Ungern und B'öhmen KbniglkbeMajeftat: Nam propriè fic dièta majeftas Caefari tanquam Bohemiae Regi competit. 29. In cap. 48. t). 7. plures fuiffe:] Auguftin. de civit. Bei. 18. ibique Lud. ITives in comment. Centum virale judi:ium quoque dicebatur & centum viri ap)ellabantur, qui id conftkuebant, Jicee een-  i04 FELTMANNI TRACTATU S centum & quinque effent, terni fcilicet ex fingulis curiis, quarum triginta quinque erant Roma? t'eifus de V. S. verb. centumviral. Imo poftea aucto numero ad centum & octoginta tamen prifcacen-! tumvirorum appelia.io manfit. Plinius 6. \ ¥fl- 33- 30. Ad cap. 52. n. 3. nos dubitarenon ■ finit:) Gronovius venerabilisvirmiracu16 literarum copiofus quoque efl in lau- ; dando Epifcopo Paderbornenfi in epift. didical. Livio prcefixd. Sed & aliunde mihi conftat quod En^z ^munter Ecclefiafticos Imperii proceres titulum liuic Principi Reverendiffimo meritö tribui oporteat. _ Eft nunc Coadjutor Epifcopi Monafterienfis de qua voce vide Mornac. ad I. 6. Jfi. de judic. 31. Differre Ebr ab Herr dixi c. 55. ' n. 12. iliudque a Principibusufurparitradidi. Idem fcribit D. Eyben. d. c. 9. §. I II. docetque illud convenire contraéto \ domnus, quo pofteriora fecula ufa appel- | larunt perfonas ecclefiaflica dignitate fun- I gentes. Barthius 29. Adverf. 19. Voffius \ de vit. ferm. lat. lib. 2. c. i.tfflib.$.c. 10. Galli ejus loco videntur uti voce meffire. 32. Ad idem cap. 55. n. 15. Madame:) Iftud verbum Regis Galliarum fratris u- \ xori x«t'«lo^y tribuitur, quemadmodum maritus Monfieur appellatur fans queue ut fas mihi loqui cum Loyfeau des ordres. p. 110. 33. Quod inftitutum & in alias aulas irrepilt, nam a minitlris &fubjectisqui- j nimö progenie fua Princeps dominus ejus- j que conjux domina nullo adjecto titulo a- ! lio appellatur. 34. In cap. 66. n. 7. fimul: (Nonlongè abiero) Profeffores Theologia? in Academiis reformatis faepè proconcionead populum Ihpendio ordinario conducti di- j cunt, quos dupliccm perfonam fuftinere 1 & Ecclejfiaftis & judicis quandö jurisdictio Univerfitati competit, palpari po- ] teft. \ 35. Ad cap. 72. n. 5. antecefioribus' competant:) Idem docet D. Boeeier. lib.' 23. Notit. Imp. c. 2. §. 3. Illud autem j miror D. Suevum ad autb. babita. C. ne j fik pro patre. perk. 4. §. 2. non obferva- | viffe, quod prohibitio injuria? hac ratione pro ftudioforum privilegio habcri dc- : beat, quodipfojureinfamiafequatureum qui contumeliam illis facit. d. autb. i 36. Ad cap. 73. n. 13. Actio:) Sifti ■ etiam poffe Regem vel Principem, donec reminder titulo alterius, quem fibi inferipfit ajunt Elifabetha? Anglia? Regina? purpurati, ut probent manus injecf ionem F II Maria? Scotia? Reginae faètam. Meteran. hiftor. Belg. lib. 13. in anno 1586. 37. Pro quibus facere videtur iftud, ufurpatione tituli injuriam fieri akeri. eumque pofle iftum , a quocontumdiain patitur, quocunque in loco convewr?., uti ex Blarero dccet Peckius de Junjtf.. c. 4 n. 8. Qnod verö ufurpatione tituli fiat iujuria hoe in tantum verum, mpopulus ideö contra Regem FrancifeumL tacitè muffatus fit, quod is fediceretr* tulis ufumfruttuarium Ducatus Brit arme. Argentra?. ad confuet. Britan. art. 47J» glofif. 3. n. 2. 38. Ad cap. 74. n. 6. remedio:) Not omittendum & iftud. Cum nuper exaufi Pontificis Rom. Principi Lufitania? ta& tum tituli Sereniffimi Principis adferipta & Te atque Tibi compellatus, vel fas fü loqui cum Feiice Malleolo tibi&atüsdm is princeps Legatum koma revocandun decreviffc jacietur. 39. Eodem cap. n. 8. plus:) Nifi id ai amico & familiari factum, quemadrno dum a Grotio in literis titulus eminentijfimi alias Cardinalium proprius rributw aliquando fuit Salmafio. Cui hic in cpifi 21. hcec repofuit; Non folum Cardinolibus, fed etiam mihi rem minimè gratamftcit, qui me dones eo titulo, quo tu dignior, fupereminentiftime Groti. Qjiid enim tenen fic appellem , cujus me multo fimücm effe malim , quam omnes illius purpurati gregis divitias cff honores pojfulere ? Sed illi vakant cum divitiis cff' bonorum eminentiis. Pluris ègo cff meritb feccrim h te amari atque aftimari, quam eo modo eminmijfimié fieri. Si id is portentofa? erudkionis vir fcripfiffet ut vulsaretur, paruin prudenter egiffet. Nam licet ex animi fententii hcecproferantur, uti oportet, adverfarÜ tamen id retorquent ridendo; Noloadt bam fumere. 1 40. Quod autem in c. 48. n. 13. hk titulus Lleftoribus aliquando adferipta legatur, id foeJere diftincf ionis ex Boe clero adducto a me lib. 1. c. t. ?:. 17. ï tranquillum conferendum. Sic W. Cap. xxii. Commemorantur £sp examinantur incommoda titulorum fine re. 27. Cap. xxin. Re cenfentur commoda titulorum a parte pqfl, qui cum re conjunlii. 28. Cap. xxiv. Spon fa titulus fponfi communie at ur. a8. Cap. xxv. Enarrantur tituli aparte poft. Cur omnes exponere neceffe non fit docetur. 29. Cap. xxvi. Titulus Imper at ot^is un» de ? £s? quod Galliarum Regi, aeque  io6 $ ELENCHÜ8 CAPITU M. ditur matrimonium ad morgengabicam in aequale mutari non poJ-\ Cap. lxvi 11. Beïgarum f ceder at o-\ rum jus antea defenfum ab objectione vindicatur. 62, Cap. lx ix. Titulos duos in unam perfonam concurrereet abfentibus tribui poffe demon flr at ur. 61 Cap. lxx. Trad:atur de memoria poft mortem damnata et de Sere-\ nijf. Britanniae Rege nefarieccefo* 63 i Cap. lxxi. Jt/anet et tam titulus \ po/? munus, Ji citra infamiam abr^gatum. 64. Cap. lxx n. Poena ejus qui Principis alteriusve titulos pradiis juis prafixit. 64 Cap. lxxui. Anet quando in Crimen falfi incidat qui titulum libi < haut debitum ufurpat? 6f Cap, Lxx 1 v. De titulis contumeiiofis et Jlultitiae nota, quod ea gravifjima fit, edijfertatur. 66 < Cap. lxxv. Ipjh jure infamis qui Jludiofum et Profejforem injuria adficit. 67 Cap. lxxvi. Enarrantur all ione s\ ^ pro titulis competentes. 68 Cap. Lxxv 11. Dijferitur de adio- C nibus titulorum ratione conceffis ^propter alterius delidum. 69 C ~ap lxxv 111. Publica cura ad titulos quoque pertinet. 71 Lib. II. Cap. I. Agit de titulis fcbola* larum et Univerfitatum literariarum. pag4 7 £ Cap. 11. Cui detur titulus premier noble et differentia primarii & primi. ?4, Cap. in. De nonnullis foemmarum titulis edijfertatur. yr Cap. iv. Rufticitas an excufet eum qui in titulo peccat. 75 Cap. v. Titulus ftrenui anjurecon* Jult is relle ad fa ibaiur, y6 Cap. vi. Commemor ant ur tituli mw lierum illujlrium poll nuptiasjervati. 7r Cap. Vu. De titulo Illuitriinmi a Mofchis non admifjo. 78 Cap. vin. An propter titulum omiffum a Principe, ejus legatus morte mul dari queat ? 79 Cap. ix. Muiier is titulus ex con* ditione viri aejlimatur eumque vidua retinet. %% Cap. x. Nobilis vel Dodorhicfactus an alibi valeat ? 8z Cap. xi. Num iis qui jus dandi ti' tulos habent eos tribuer e queant fi extra territorium fuum conftituti? g4 ^ap. xu Coecus an judicis officio fungatur £5? titulus cum vitulo incapaci auferatur ? § ty ?ap. sci 11. Opinio fuperiore libro tradita retradatur £5? Ordines Belgica nobiles facere poffe iterum demonftratur) 87 3ap. xiv. Dodor quatenus nobilis fit indagatur) & minor em dignitatem non extingui per majorem oftendit ur , etiamque explicatur quando abdicato munere titulus maneat. 88 "ap. xv.^ De titulis contumeiiofis re* ligionis ratione inditis ? 8 9 'ap. xvi. Adoptionis etiam bodie ufum apud Belgas effe contra Gu* Unum £5? Chriftinaeum demonjlra* O * tur  ,CP ELENCIIUS CAPITÜ M. F I N I S. OERH tur fimul docet ur per eam non | adquiri nobilitatem. 9° I Cap. xv 11. Jgitur de titulis fcrip» | turarum quae judicibus offerun»; tur. 9l , Cap. xviii. Commemorantur titu*\ li a parte pojl qui nuda honoris epitheta junt & a cognatione tracta. 92 Cap. xix. OJlenditur difparitasiw ter ArchioSïcia & munera here» ditaria, etiamque quaternarii nu> meri ratio adfignatur, qu '^ hercditarius nobilis, obiter indb catur) 94 Cap. xx. Proponuntur tituli arbitrarii et indagatur tum origo ti> tali doctor is, tum ratioqua Jetibi debeat) 95 Cap. xxi. Difceptatwdetitukèc* toris juris utriusque injlittótvr et praxis iuxta jus CanonuwK commendatur. 9°" Cap. xx 11. Edijfertatur de titulis jubjectionis indicibus atque expouitur quid Erb-iïerr. fit. bunmat ica proponuntur. 97 Cap. xxi u. Plenius quam antea dcmonflratur Equites fieri nobiles et hos hodie ree te equeftrem ordinem appellari traditur. 98 : Cap. xxiv. Iterum et cur at ius indagatur an Papa titulos dart pojfit et docetur Principesfummos eos fibi mutare po/Je. 99 Cap. xxv. Continet fiorum /parfionem ad ea quae iiaro primo tra- \ dita junt. 101  GERHARDI FELTMANNI. J. U D. DISSJ5R TA TI O D E PROMOTIONE A B S E N T I S-   Pag. n l, ILLUSTRIBUS. E T, GENEROSISSIMIS. DOMINIS. DOMINO. CHRISTOPH. CASPARO. BARONI. DE. BLUMtNTHAL. TOPARCHAE. IN. NEINDORF. SERENISS. ET. POTENTISS PRINCIPI. ELEC PORT. BRANDENBURGICO. A. CONS1LIÏS. ATQUE. ARCAN1S". IMPERII. EJUSDEM. QUE. SACRL CUBICULI. PRAEPOSITO. ORDINIS. DIVI. JOHANNIS. EQUITI. AlJRATO. COMMEND ATORI. SUPPLiNBURGEN SE üT. AD. GALLIARUM. REGEM. NUPER. LEGATO. DOMINO. GISB. WILHELMO. BARONI. AB. HUCH TENBRUCH. S^REM:>oiM. ET. POTENTIES. ELECPORlj?. BRAND EN ViUivGiCI. aRCANORUM. PARTICIPI. LLUS I RISS1ML HARUM. PROVINCIARUM. REGIMINI . ADSESSORI. ET SATRAPAE. TERRITORLORUM. URB1UM. QUE. GOCHIAI. ET. GENNEPL GE RH. FELTMANNUS.; DEVOTE SUL A TQUE. PROPENSI. ANIMI. TESTIMONIUM: HOC. LITERARIO. MO NU MEN TO. DARE. DEBUlP. DUCTUS. AMORE. VERFT aTIS. QUAM. JUDICE. AB. EO, FACILIUS. DIGNOSCL SCIT. QUEM. ADV ERSARIUS. ELEGIT, ARBITRUM. a CUI. ET. ALTERUM. ADDIDIT. UT. PRIMUS. ID. QUOD. JEQUI: BONI. QUE. NATURA. POSTULAT, PRONUNTIARET. CIT1US. RATUS. HIS. VIRIS. EGREGIE, AD. EFFIGIEM, QUAM. BALSACIUS. b EXPRESSIE. NEC. NON. FARËTTUS. c NON. TANTUM. FORMAT1S. SED. ET. AVITARUM. VIRTUTUM. HEREDIBUS. ET. UTI. FAS. EST. iEMULATORlBUS. d MIRA. QUOQUE. MORUM. VITJE. STUDIORUM. QUE. SIML LITUD1NE. CONJUNCTIS. a Nam Illuflri Domino L. Baroni a Blumenthal Cl. Ju/lus Oldekop etiam fuum opus dicavit. b Libro, quem infcripfit Ariftippe ou de la cour. c Libro cui titulus l'honnefte homme. d Cardin. Bentivoglio della guer. de Fiandra libr. 2. La virtit de progenitori deve pajjar co'l fangue nê defcententi; e \ delle attioni gloriofe di quetti, hanno a mo<: i ftrarfi non folo heredi, ma emuli quefti, 1  ïi2 DEDI CATIO. COGNITIONEM. DEBERI. HUJUS. LITIS. QUAM. NULLA GL.OR12E. CUPIDITAIE; AUT. L1VORE. SED. REL1G10NE ERGA. DEUM. e ET. LEGES, ƒ EXCEPIT. UT. QUOQUE. RECEPTAM. ET. CONSENSU. JUDIC AT ARIM RERUM. GENTIUM. NATI O NU AI. QVE. CQMPROBATAR TUERETUR. SENTENTIAM. PETIT. VENIAM. QUOD. EA. IN. RE. PR.ECIPITE. FESTIN\- TIONE. SIT. USUS. QUAM. AB. OMNIBUS. BONIS. SE FACILE. IMPETRATURUM CONFIDIT. pT. HEIC. CONFITEATUR. INGENUE. D1SSERTATIONEM. PUBLICÈ. A. SE. DEGLAMATAM. LABOREM. AL1QUOT. ESSE. HORARUM. QUAS. DE DEMENSO. SUUM. DEFRAUDANS. GENIUM. ATQUE. QUIETEM. CO)\ PARSIT. TRACTATUM. AUTEM. PAUCARUM. DIERVM. QVEIS. NVNC JVS. ETIAM. IN. LATENTE NON. DATVR. FARI. ESSE. O- PVSCVLVM. CVJVS. ETIAM. OTII. EX. CATONIS. PR^ESCRIPTO. g REDDEN DAM. OPERAM. PVTAVIT. PROBE. CALLENS. QUOD. HOMO. NIHILI. EST. QUI. PICER. EST h FATETUR. IDEO. EXIGUAM. QUIDEM. ESSE. REM. ET. EXIGUJE CURIE. SED. NON. EXIGUiE. IN. 1LLUSTRES. EOS. DOMINO*. Gv PERiE. ET. VOLUNTATIS. INDE 1UM. CUM. ALII. ALIAS. NUNC. MITTANT. STRENAS. ET IPSE. PLUS • NON. HABERET. QUOD. DARET. TESTANDO. CULTUI. DEDICAT. CONSECRATQUE. Cal. Jan. cId Ia axvm e Quo non decet nos effe prudentio- \ res. Catechef. Reform, relig. part. 3. q. \ 98.■ pr. | . ƒ ReéliiTimè Plato enim dixit, óviheo i $iï¥ iüt vópu» th*t ffOQürtfo*. Neminem opor- I let legibus effe fapientiorem; ' GE RB. g Apud Juftinum in peefat. ai AnU~ ninum Aug. Quod & Symacho placuit, cum fcribit lib. 1. epift. \, Ubet non minus oty quitm negoty praftare rationem. b PJautus Rudcnt. att. ^.fc. 2.  Pag. ujf GERHARD1 FELTMANNI J. C DISSERTATIO D E PROMOTIONE 00 A B S E N T I s; Caput I. QUemadmodum majori fortunx locumfiozpe fecit injuria; utitritumeil t fermone proverbium & re ad bagram gefta certius: (b) fic etiam majori curae, mentifque exercitationi feveriori, locum fcepiffimè faciunt aemulationis ffudium, invidia nec noncalumniarummetus. *Ab eemuhdone me planè vacare proEteor ex animi mei fententia. n (c) Invidiam fperavi femper & fenfi, ac quamqukm agam ut ne quis merito 3 meo me oderit, femper tamen funt qui oderint» Solatium adfliéto praebeat 4 verae philophiae (d) antilfes Seneca, (e) quando inquit, fi nullos inimicos tibi par et injuria muitos tamen invidia: Cum autem odium & invidiam arcere ne- 5 queam, fuisque aucf oribus fupplicii acerbiffimi loco fatis fint, atque in eorum perniciem redeant; metus calumniarum folus meum exercet animum. Qui ftudiofè follicitus elf, ut damno infeóto, quod tamen ex calumniantiurn 5 iniquitate fieri timetur, (f) profpicere queat. Praefagit enim fore ex iis qui j Mercurio litant Malevolo, qui hunc aélum propter quem conveniffis_ tam frequenter, novum crimen & antehac inauditum effe, imprudenter ajent, fou- (a) Seculi noftri AriftarchusGafp.Sciop- pius de ftylo hiflor p. 119, contendit hoe verbum efle militlse proprium, neque promovere pro provehere ad togte forive dignititem & honores, ufurpatum fuifle. Fsrendum quidem eft, magis frequenter de re militari id accipi. Sueton. Otkone. cap i. Q. Curt. 6. hifior. ii. » 1. Sed eo fenfu, quo «go id heic cspio, eam vocem etiam ufitatam fuiffe, confilmat Seneca epifl 101. ex tenui prhuïpio feipfi promoverat : & idem 'J rarquill Vefpafisno c. 16. creditur etiam procuratorum rapaciffimum quemque adampliora officia ex indujiria folitus promovere: Ubi obker obiersa malè ab eodem Scioppio/r^fl tnemorato p. 48, rejici vocabulum officium pro dignitate aut procuratione. (b) Unde fluxerit hoe adagium? explicat Alex. ab Alexandro 5. gen. dier. ly, {c) Hadrianus 'A, apud Calliftratum. ex fententia animi tui te ajlimare oportere, \uid credas: l. 3. §. 2. ff. de teftib. (d) Stoicas Sc praólico civium ufui adcommodatae. Quam intelligit Ulpianus in l. t. §. 1. ff. de J. & J. cum ipfe uti liquidö conftat ex l 9. 7 ff'de pectd. aliique prifci JCti ei operam nomenque dcderint Quod alibi nobis doctum in traêt» de jure in re & ad rem. c. 1. n, 2. (e) ln Proierb. (ƒ_) Gajus in l. 2. ff, de damno injeclo. Pio P  iI4 EELTMANNI DI SSERTATIO fuoque odio plus quam Vatiniano atque refupinse fuae infaniae in tantum in dulgebunt, ut in iftud fubfcribere (g) poenamque talionis (b) pacifci, aufuri 3 fuit Erunt & alii longè iijis callidiores, (i) qui cum per amici ialieienomen didicerint, non palam fe accufatores praedicabuht, fed publicae rei r.oxa (/) & infami atque furtiva , delatonbufque ufurpata vi4, cum luis criminationibus ad principes in rep. viros & vel ad ipfam aulam (n) ferpent. 9 Qua ex re certo certius.eveniret., ut accufatores fupplicii fimilitudine plectercntur, delatbres veró L. Remmiae (o) fancf ionem infrontefuaexpairentur, (p) quia abolitionem a Principe facri (q) illi homines fperare non(r) 10 poflint. Cum autem natura quandam cognationem inter omnes homines confliuierit, uti aucf or efl Ulpianus, (f) Paulusque nofter dixerit, quodk- 11 ?ieficio ddfici Vominïm inter fit hominis. (t) Quis patiens tam fufialium machinationum erit, nunc ut teneat fe ? Si natura negat, facit indignatio fèrmo- 12 nem qualemcunque poteft. Quotus enim quifque eft, qui cum alios fefe ipfos poenae fubdere (») ac in fuum. ÉXitium pronos ruere vidcat, non mife- 13 reatur eorum, qui fic in propriam confentiunt noxam. Et licet litcram K. vel C. frontibus non habeant inuftam (.%) vultu tamen malevolo & invido 1+ fatis eam produnt. De qua ut ego coseximam, (y) Academiamque noftram h calumniis infecfis tuear , fimul quoque nodos quos viri boni nec non a> qui rerum arftimatores in hoe negotio cernunt fortaffis , refolvam , -in meum inftitui animum jure ;manum cum illis live accufatores five delato- 15 res, five etiam boni fint qui dubitent, conferere. (*) Orabo ergö caufam id I 11 #1 K ?. 3" A hüius Pro quo fperatur dixit Dom'uius in 1. 13 . im fi- d. t. & Poèta At fptrare Deos memores fandi atqut nrfandi. Ubi Honor, Ser. vius. (g) ld alios etiam pro accufatoribus fecifle, didici ex Tactto 1. Annal 74 Het * multo poft Granwm Marcellum pratorem Bitb.ui* , ^tfefior ipfius Capio Crijpinus majefiatis poftulavit, Jub/cribente Romano Hifiptne: Quem etiam poftea vidi cum aliis meïnorari a Cl A. Matthaci. de crimin. tit de mecuf. t. 6. n, (b) Eadem accafatori, fi caJumnias erat convicfus, inrogaba'ur. /. 2 C. de exbib reit Hodiè autem is faltem de fumtibus & injuria cavet, P. H D. Caroli V alt. ie. pr <& att. i. Ratio, Ut plures reperiantur qui accufent. Carpiov p. 3. prax crim, g. 10^. n. 41. Conr. Harrz de inquifi vencf concl, 4. n ;j Quae & olim piievifa a Tullio in orat pra S Rofiio ubi inquit : Accufatores muit es effe in civitate Utile efi , ut metu contineatur audacia: l (i) Non enim inferibere fe coguntur delatores /. 7 C. de accuf (l) Unde inter adverfit temporum licenüam delatorum mandatorumque narrat Sueton. Vefpan c. 8. (m) c. infames 6. q. t, e. delator. y. q, tilt. Marq. Freher, lib. 3. de infam, t. 6 ». 4. (n) Falsó enim fibi perfuadent adhuc hodiè contingere quod nequitiarum madftcr olim dixit: ~ —' — quicquid dimitfit in aula Effluit & fubitis rumoribus Oppida pulfat. Nec fatis efi -vulgajje fidem, fimulafm exit Trtdilionis oput, famamque onerare, laborat: ! 1 (0) Cujus mentio fit in / 1. §. 2 ff ad SC. Turpdl. I. 3 ff. de tefiib. Mcmmiam ! I legi oporteie apud Gceionem etiam d. erat. j 1 pro Rofiio §. 55. & Val. Maximum ?. mtnnorab 7. n g. placuit noiho Pighio lib. ^. A7in.d Rom. p. 48?. {p) Licet enirn fubferibant in crimen, tamen fi eos non ex bona fide elogia fcribere compertum efi, puniuntur. /. 6. ft. de cuftod. reor. (f) ld eft execrandi. h grotius »/ %-ett. Grammat. Talcs funt delatores. /. 4 C. ie delattr. ubi execrabiles nuvtiatores. il ique qui prsceptoribus fuis, quibusdifciplinxbeneficium debent , fraudem faciunt. Unde inde in XII C/tem fifatrtmo j9audemfecerit, (acer ejlo: (r) Nam ea non concedilur üs qui calummae cauft accufirunt vel daiunuarunu /. 2. / 3. C de abolit. 0) 1> 3- ff de?.& J. (t) l 7 mfi.ff. de ferv. export. (u) in dehdtis aliquid eft, quod ad naturam contractuum acccdit. Vidciii ea qua: rcnpfi m Spied, ad §. 3. JU de J. &J.2efmm tribuere. n. 6. & 7. (x) Poenam enim eam quK cx L. Remmia vel alii, Pithoeus tollat, LL Mofiaic. & Kom. tit 4.defcendebat, abrogavit Coaitantinus m l 17. C de poen, Cujus rationem probat Cl. Brunneman. ad dl. 17. Non autem A. Matthcei de crimin. bb. ft, 4S. tit. 18. c 1. » 11, nec Wiifenbach. ad tit, ff de calumnitt n. uit, Hod.èetiam genres effc feruntur, apud quas in facieir» animadvertitur. Sic Indi Bengala; incolve, nec non Mexicani nalüm autefque ^racidunt fcemin.s adulteris. L'Auihcur des Um Antill, l, 2. c. 12. Mandcilf.) Reyxe djot Ferfic». in Append. rubr van Bengala \y) Dc hac voce Sc tot4 diótioneadi Bu« k'uni annot. prior, ad Randcti. fol 28 {zl) Formuk olim tantum rei vindicatieW. Agell zo. noff Attic. 9. Theod.MM) JU, ad LL. XII tab, c, i j.  de promotione absentis. tij hujus Univerfitatis ex hoe editie-re loco. Ex quo quanquam nil nifi quod ingenio perfecf um & induflria elaboratum atque fèfamo & papavere quafi fparfum, proferri debeat, id tarnen a me non exfpecfabitis. Nam per labo- 16 res nimios plurimafque «xf (a) J locis & Paulireceptis fententiis (f) liqui- (a) Sueton. de illuftr. Grammat, c. l', (b) ld eft remunerationes /. 2f. §■ ït. ff. de hered. pet. Vide de ea obligatione. 1 d. tracl. de jure in re <& ad rem, c. 2y. n, 5. & 6. (c) Ut enim de M T. Ciceronis orat'o- ( nibus, vel Quintiliani Flaccique declama tiooibus non dicam , qux tamen naturali pu'chritudine exfurgunt, magnamque cum hec noftro inltituto adfmitatem habent , nequidem comultatio veteris cujufdam j Cti, Cujacii confukationibus praem'fla , etiam coipori Theodouano adjedta, eü methodo lcripta eft Quod autem ad prifcos juris cor.ditores adtinet, illi brevi diöionis compendio refponfa & plerumque lignata daban:. Rxvaid, de mtcler, pntd. cap, 14, 1 (d) Ordfaem hunc hodie qua Germani qua exteri in confiliis & refponfis fequuntur eumque valdè laudat Cafp Kloek vel. f. conf. 50. n. t. 2, ^r. i, Meam pace eorum liceat dixifle fententiam verbis Petronii in 'Satyr, pr. DoBores neceffe habent cum mfanientibus furere: (e) in the f aur. praóïico. verb. Do flor. (ƒ) Clivis die 31. Maji. Anno M, DC, LXt'. (g) Is enim Germanis dicitur ein nucbterer Doctor uti auctor eft Befoldus d. I. (h) l. 4. ft de adopc. I. i. C. eod. I. ft. de of. proconf. I. I, ft, de off, jurid. "Nov. 87. (i) 2, fint. 25, §. 4. P 2 Caput II.  n6 FELTMANtfl DISSERTATIO 15 UquidÖ conftat. Hfi enim actus nil aliud erant, quam folemnia auecunm bominum negotia, quee publicè privatim folemni modo ritucpueJ'tufc&tate a i lege inductd celebrabantur, uti eleganter eos definit fioridéque explicatïco- 16 bus Gothofredus. (/) Unde cum ifti actus praefentiam eorum, qui eosperhaebant, defiderarent, nemo namque alieno nomine lege agere potent 17 hnuonbus ülpiano (m) & Diocletiano & Maximiniano AA. («) Ideö hol T« , u * lnreceP"°"e-poctonSj qu» etiam eft actus, qui folemni modo, SarimY ^Muj Academicis introducto celebfatur, fieri neceffe eft. ït ut ad fingulas eorum actuum fpecies progrediamur. Iftud feptimo eraviiTmè 19 videtur adverfan, quod Ulpianus fcribit (0) neque abfens neque differüicmadw. OéW gT *°T' Ad q,Utm Fab" acinotavit baec verba, hck ft /./emi Nona nlter fmpl, dignit cbap. IX, n fo. (d) Maijire Cujas. (e) V G, fean Picard maijire tailleur. (f) Vid. titulus introduel: ad jurifpr. Holland a Grotio vernacula lingua fcnpix, cu; notie adjectse door Mr Symon Groene. eappel Quia LL; & Statut. Acad. art cavetur, fal den Cadidatus , gekleedmet eenen zwarten Zyden-Damaften Tabbart met Fluiveele Opflagen. (m) Verba ejus refcripti cernere licet. e. 4. n 47 Ut g. (n) d Statut art. 32. ibi, ende dezelve zulks openbaarlyk (0) d, art. 32. ofte in de Senaat vtrdedi- is) arg. c, qui tacet de R. J in 5. j (p) d. Statut, art. 33. in hjlotene kamer (h) Lqv&hü des ordresch.% n 14, Coch- '■ van de Senaat man refp Acad 44. ». .(f) Quod fcripfi m trad. de jure in re Ci) Terent. us Ettnucbo, quem memorat | ér ad rem. Èiirh vide fi tami eft theap ly. Franc de V'ttra s fefiiv. led 7. n 2. Ubi . n. 9- & ro. etiam fi lubet adi ArgentpSata exempla adduct alia, | ad confuet. Britan. art. 2*8. ghf 6 n 7- (k) ad^.fiÜusfam Infi. quib. mod patr. . (r) Burgund ad confuet tlandr tract. pot filv ml mfi. *. n. 4. Ci. Brunneman. ad h I. Ctdstm*»* (J) Vul^ö dicitur promoveren met de \ tip at. P 3  ii8 FELTMANNI DISSERTAT10 3I ftatutum afficitur, gaudere poffit, eaque eum femper comitetur. (0< Academia etiam itur ad honores. Ut Carolum Loyfeau non curem, quanó~ do 'ejufmodi doctores apud Gallos ideo rejici teftatur, (r) quod non inac- 33 roaterio publico difputarint, nec publicè in ordinem recepti. Ut enim nil 34 diflimulem , probatur mihi magis poftremus Batavorum modus. Cum per illum nemo ibi in doét ores recipiatur, nifi prius ab ejus difciplince, cui fe mancipavit cujufque nomen ferre vult, profefforibus bis, qui & nobis heic mos eft, (ii) examinetur (x) ac in toto Antecefforum coetu difputaverit. 35 In Galliis autem abfque alio examine faltem difputatio coram duobus vel tribus profefforibus habetur, in loco quidem publico fateor, fcdnonpu- ["6 blicè. Vix enim pace eorum id dixcio, accidit ut praeter anteceffores ei aiiquis interfit, etiamque ilicö poft finitam difputationem in eodem loco, 37 fcepè folemnia adhibeant atque tranferiptionem faciant. Quod fi ergö GalS eos qui in Belgio funt renuntiati doctores, admittere nollent, quod non publicè effent in ordinem recepti, jus idem in Gallos Belgae ftatuerunt. [1 33 Cum & Galli non ea omnia obfervent, quae legibus Belgii Univerfitatuia 39 defiderantur. Praeterea cum ex moribus Univerfitatum Academicarum, publicè nemo docere queat, nifi doctoris ticulo fulgeat, frequenter accidit, 40 ut is fine examine & folemnium adhibitione eum mereatw. Incivile enim & grande nefas videatur fortè, fi is qui Profefforum fufifagiis cpmprobata (z) judicioque Principis (a) elecfus, rationem docfrinae & fcientiae red- 41 dere cogatur. Quam etiam arcano difciplinae ab eo caeteri Anteceffores non pofcunt, ne minus ad docendum videatur idoneus difcipulis, (b) qui ka recens è difcentium numero mittitur & docforis titulum publicè conlequiutr. 42 Quem tamen ut dicam id quod res eft, pro docfore, quia biretum ix infi4.3 nia non accepit,, non cenfendum effe vult poft Baldum Phil. Decius. (c) Tertia. Cujus fententia ab Imperatore (d) etiamque Principe noftro (e) videtur ad- 44 probata. Sed tranfeo ad tertium fententiae noftrae fundamentum , quod a praxi aliarum Academiarum petiit Befoldus, neque removit per id, quod deinde fubjicit de ea non conftare. Alibi enim id faétum effe non ignoramus. De Academia Julia id teftatur vir Cd. noftrique ordinis homo. ld etiam iri Viadrina, Kegiomontana in Boruffis, nec non Marpurgenfi contigiffe ret- 45 tuierunt ftudioii, qui in iis operam dederunt literis. Idque in perfona Jo- fanj (0 arg. I 9 ff. depofinl, Buigund, d, 1. ». 3- (t) det ordres ch. 12. ». 14J (u) Prius nobis dicitur tentamen, alterum autem quod fequemi die inttiwhar, examinis rigorofi nomine venir. Quo id etiam appellat fvlaximilianus 11. Aug in lege fingulari lata de hac Academia ordinanda. M, D. LXVL die XXVl Maft Ubi legimus prius pro more éf confuetudine atque folemr.itatibus ér ritu in cateris Univerftati bus olfervari folitis, rigorofo éf diligentiexamine. (x) Stat. Acad Leyd, art. 12, ér feq' ■ (y) arg. tot. tit. ff. quodqiiifquejur. in al. (fat. (z.) Serö enim improbarent ejus cruditionem , quem eügendo approbalfent. arg, l. \\. §. 10. ff. ad L. Jul. deaduh. Reinking. lib. I. de li. S. ér E. claf. I, cap. f. « 3j2s (a) De quo difputare non oportet: facrilcgü enim inftar eft, dubitare an is dienus fit quem elcgerit Imperator uri fenp fériinc Impp in l. >,, C. dc crim. facril Ad quam rectiifimè annotav.t Brunncmannus, id tune verum effe fi Princeps cx «na fcientia quem clegit, neque aliis id com» petit. (b) Quod fi iis tamen fe non utilem prxbeat , tune eum denub ab eodem ordine reprobari poffe , ivcognitum non eft. Gordiaö. A. in l. X C de profejf éf medic Nec obftat. Quod femel probatus reprobari nc« queat. /. y. ff. de neget gefl. ha enim regula non habet locum hic favore publico, Idem Brunneman. ad d l x Idque confirmo Modcftini refponfo in I 11. %. 1, ff. de inun. éf hor Ubi inquit, Etfi leg caveatur ut prteferrentur in ho?:oribus certt conditionis homines. attamtn fciendum eft, fi idonei fut: (c) ad c. eam te, X de refcript ». ai. (d) Maximtliano II, h> d.privil.deordin. Acad, Duisburg. Ubi conftituit, Uoclirtt creari éf hujujn.'odi dignitatibus injigniri, isK non bireti mpofüonem éf armuli aurei éf of' culi traditionem , taterifque covfiielis fïlemnitatibus mveftirii éf confuet a ornamenta atfie infignia dignitatum pra.-diiiarum cis tradi& conferri, (e) In relcripto fxpc memorato', c, 4. n, 47,  de PROMOTIONE ABSENTIS* up hannis Theodori Jhcw Julia Sittardienfis, qui primum morbo deinde aquafttni exundatione hanc Academiam accedere prohibitus, ante oclo annos abiens doctor fuit renuntiatus, fervatum fuit. Per quem aótum publicè ge- 46 flum noftra Univerfitas quafi polïèftïonem ejufmodi juris, ut & in abfentes titulum, nomenque Docforis conferre poflit, adquifiit. Cum ea ft agatur 4? de rebus incorporalibus, per exercitionem nec vi, nec clam, nec precanó facfam femel, 'nobis tribuatur, uti alibi aperiam. (ƒ) Non peccamus 48 ergo nos, ii fequimur veftigia noftrorum praedecelforum, qui & jam mortahtatem expleverunt. (g) Ne eorum facfa nos improbare videamur exem- 4g plumque contra nos ita agendi fuccefforibus noftris relinquamus. (if) Maxi- 50 me cum non minus prudentia quam gratia apud Principem ifti pollerent. Cm ü hic mos dilphcuiffet, eum abfque dubio abrogaffet. Quod cum non 51 fecent, nos eos jure uti tacitè permiüffe videtur. (i) Nos er*gö extra om. 52 nern noxam fumus, (k) quare non metuimus, quod eam nobis Dominus nolter Clementiffimus imputabit. Speramus potius fuam Serenitatem, par- 53 cue precor verbo fl) etiam a Rege Chriftianiflimo Civitate Gallica nuper donato, m) pro ea, quae ei naturaliter infita & infufa divinitus eft, gratia, nos hac in re Augufto fuo nomine, vel apud ipfum Imperatorem: ad quem 54 tandem hanc quaeftionem tanquam valdè dubiam (n) remittit Befoldus, protecfuram. Cum a jure noftra fententia non fit aliena & manifefta conftet 55 asquitate, uti magis planum faciam argumentis, quae fequentur. Quartum 'Quartaj ergö fit firmameatum. Quod jure novo & eo, quod gentium nationumque 5» inftitutis comprobatum eft, aftus illi qui antiquitus maximè folemnes habiti, & per alium expediri non poterant, nunc quoque per abfentes perficiantur. _ Et ut ab emancipatione ordiar, ea licet olim femper cenferetur actus 57; legitimus, tamen de ea edixit Anaftafius, (0) quod per eam vel abfentes & peregre degentes , vel in iisdem locis feu regionibus commorantes , in judicio verb non prcefentes juris fui conftitui poflïnt. Pro quinto id noftram fententiam Quintfc juvat valdè , quod matrimonium, licet hodiè vel maximè (p) actus legiti- 5S mus dici debeat, (q) per alium tamen quod ad folemnia adtinet, compleri queat. (r) Sed non opus eft auctoritate juris auctorum hoe confirmare, cüm 59 fafti (ƒ) In libro cui titulus de IftfpecJhne eadaveris. i (g ) Quos verifimile non eft falfam foviflè fenrendam Sebaft. Medices traél mors omvia folvit part, I. n. 168, Ubi in *. feq, 169. tradit mortem habere vim jurisjurandi, (h) t t.ff quod quifque jur. in al c. juftitia 2f. q I. Sprenger. de Imper. RomGertn c, 2. q. 4. (/) Cum enim id toletaverit, id etiam approhafle cenfetur. ctrg l ^2 ff de LL, Paul Chriftinx. vol. 2. decif. Belg, 55. K 6 (k ) Ejus namque nulla culpa eft, cui ex | religioae quadam parere neceffe eft. arg. l, 16). pr ff de R. /. Quique id facit ne novum & iniquum jus ftatuat nunc in hunc candidatum, cui id fine injuria negari non potuiflet, quod jam alteri antea fuit conceflum. arg. I %.ff de II. Quare &c jure decemvirali cautum erat Privilegia Nk Inrocanto De cujus intelleciu fcripfi in fpi ■ til ad §. 6. verb perfonales I, de I, N, G, éf C n 4. Cl) Neque enim hxc dicendi ratio tune cum Latio ejufque lingux adhuc ftaret fuum decus, in ufu fuit. fct quod magis eft, nequidem poftea a luft'mo uti ex ejus profatiotte ad Autonin A liquidö conftat, ufurp3ta. Poftea autem jam ad finem vergente re linguaque Roman! coepit introduci. Sic apud Symmachum legi mus eciam dementia f veftra, in lih, 10. epift. 24. Hg 26. j C de emancipat, f(p) Quia ad ejus confummationernrequi-> ritur hierologia. Clev. und Mank Kirchenordn y. 148. éf 151. Vel magiftratus auc« toritas, ft in Belgio federato, ii qui nuptias contrahunt, non fint religionis ïeformarce. Ord. Polit. Holland, Anni 1580. art. 3. Goris 1 Adverfar. 2. » 3. Cl. Simon è | Leuwen cenf forenf lib I. c. 14. * 1, (q) Couvarruv. de matrimon, p, 7. c, 3. n. Treutler. 2. difp. 6 th. 7 lit. b. (r) Bonifac. Viif, in c. uit deprocur, in 6. Sanchetz. de matrimon. lib 2. difp, 11» q. 2. 8. 19- Cl. Chriften. de matrimori. diff 1. q, 29. Cujus ritum eleganter prae^ fcribit Pr. Hotman, de fponfal cap, l. ïnfi%  1*0 FELTMANNI DISSERTATIO fafti hebdomadales (s) nos erudierint, hac tempeftate id contigifle'In nupSexta, tiis Caefaris cum Augufta (t) Madrid, per alium celebratis. Sextóidnon 60 parüm pro nobis facie. Quod fervi optio fit actus legitimus, (u neque idej per alium perfici poffit. (x) Idem ergö de Principis Romani eiectione fca- 61 tuendum erit. (y) Sed haec per alios nunc expediri poteft, uti exAureaBulla (z) conftat, & in novifiïma Imperatoris noftri optione fervatum fuit. 62 Nemini enim latet R everendiffimum & Celiiffimum Principem Naffovium, harum provinciarum Praefidem Oua mare, qua terra , qua Jidus currit utrumque: Illuitjiifimum, eam pro Sereniifimo & Potentiüimo noftro PrincipeperegifSeptiml. fe> Septimum noftrum firmamentum fit iftud. Quod vel aurei velleris vel 3 perifcelidis in ordinem coöptare quendam Principem virum , pro actu legiümo aequè habendum fit quam manumiffio uti curiofè optimè obfervavit Ca* 6+ rolus Loyfeau. («) ld tamen hodiè fieri etiam inter abfentes nemo tam pe6,5 regrinus eft in hifloria qua externa qua domeftica, ut id eum fugiat. £t ipfe in Choro (b) templi quod adjacet regiis aedibus IVindefore in Brictannia, plurium etiam Cliviae Principum gentilitia infignia adquifiti ordinis fixo ferro muris haerere vidi, quos tamen in Anglia ipfos non fuiffe, inter omnes con_ . ^ flat. Oétavö. Inveftitura feudi nova quae latino & juris verbo mancipatio 67 re&ms diceretur, (c) ideöqucpro legitimo aéfu haberi debet, (d) tarnend Nona. abfenti fieri poteft. (e) Quemadmodum ut pro nono id memorem, legitima* JDec/rria. tionis acfus , uti Anton. Vacca tradit, (f) & ipfe non femel vidi. Etiam 68 decimo is aclus qui non fecus ac prior haud latino verbo, Propter egeftatem lingua rerum novitatem, (g) noftris tamen ufitato , compatemitas (/;) dicitur , inter abfentes peragitur. 69 Cum tamen maximè folemnis fit, quod in hoe articulo dilfentiens laudaci Vacca valdè urget quidem contra nos, attamen iftud obfervari tandem fa- .... 7° tetur. Et res clara eft. Cum ergö hodiè in actibus fimilibus qui aequèfoiemf nes funt, praefentiam perfonarum non requiramus, cur id in fola transferip71 tione in ordinem Doctorum fieri non poffe , ajemus ? Idem potius de ea Undeci- ftatuendum efie praebet argumentum fortiffimum fimilitudo paritafque ratioma* nis, uti docet Everard. a Middelburgo. (i) Maximè quod undecimum erit & s (s) Vulgó nob'ï & Belgis couranten di- I cuntur. An ideö quod iis aliquando contiIieantur gerrae & nuga? ? quas hi loopjes appellant. Vel quod laepè fint nil aliud, quam desnoiivelles courante;, lopende ty dingen , fabulas öt incertis auótoribus nati rumores. Vel, quod verius eft, quia incredibiü celeritate rerum geftarum fama per difpofitos cquos jam olm ^ Cyro inttitwos fi credimus Michaë'i de Montaigne 2. des effaisch. 2.1, ad exteras quoque genres penetrat. Unde etiam poft-tydingen dicuntur. Nemo me ideö culpabit, nifi aiiquis Cynulcus, quiUlpiano in coena fapientum objiciebat, quod effet o»of*«To9-»!f«f. Athenae Ub, 3./> 99 Sed injuria! Vid. Cafaubon, ad d. Ub, 3. c. iS. (/) Sic Imperatoris uxor appellatur, /, 31. J de II, W 1 77 ff' de R. I. 00 /. 123. eod tit. 00 Fortiffimum enim eft argumentum quod fumitur ab eo, in quo eft minor ratio ad id in quo major eft. Everard. a Midde>b in Topic, loc 24 », \, (z) tit I- §. und welcher ér tit. iq (aj en le traité' des ordres ch. 6. n. 13 14. & l5 (b) In quo Rex Carolus I, conditus humo dicebatur; Locus autem, quem milftes monfrrabant nulla fpecie vel nota fpeftatus erat, fed communibus quadratifquelapidibus pavimentatus (t) Eft enim nil aliud , quam folemni! quaedam traditio ad exemplum ejus introdudta, quas fufte olim in emtionis contrao ! tu, interveniebat. De qua re ad; Cujac 8. obf H> Petr. Faber ad l. n.ff. de R J. .» 7. (d) Nam mancipatio eft ejufmodi actufc d'.l 77. ff. de R.J, (f) 2 F, 2. pr. & 34- Lngens copia eft rerum fine irf Imine, (h) Quae jure civili impedimentoeftmtjv tiis, l ±6 C de nupt. Etiam Pontific» ! Polan Hiflor concil. Trident Ub. 8. p. 8?I> ! ér 914. Sed nos id novimus effe nil. Rit' tershuf Zepper, Beza & Zanch quos laa» dat Groenewegen de 11 abrog ad d l. 26. n, 3 Cum ne quidem imaginaria adfinitaJ per eam contraharur, Jacob. Curtius torn, I» ! conjccl Ub. 3 c 6. (i) in Topic, loc, 22. c^* 23. per üt» quaedam traditio ad exemplum ejus intro-  ï>e PROMOTIONE ABSENTI&" m & planè convenit cnm eo negotio de quo agimus; Quia abfens etiam ad Evangelii miniftcrium confirmari poteft, uti rationibus adferuit Carpzovius. (k) Ultimo & duodecimo velim advertatis animum ad hoe 5 Quod fi ulla res Duode» fit quae praefentiam perfonae exigat, id de paenarum inrogatione dici debeat. cima, Sicuti ex remiffionibus reorum, quae olim ex neceftitafb fieri debebant, (/) 73 intelligere datur, iifque jam ad civilitatis officia tracf is, (m) vel ex eo affa- 74 tim liquet, Quod non alium finem habeat quam emendationem hominum, 75 uti Pauius docet. (n) Et ut alii exemplo deterriti minus delinquant fecundum 76 Ulpianum. (0) Soiatio quoque fit cognatis & adfinibus interemtorum fup- 77 plicium in reum praefentem ftatui, quod Calliftratus (p) addit. Et hodiè in 78 Galliis moris tamen eft , ut imaginaria fupplicia reis inrogentur abfentibus, tanthper enim donec illi praehendi lacinia poffint tabula ad poftem in foro uti Aureliis vidi., Vel in celebri quodam quadrivio apud Parifienfes affigi- 79 tur, vel ad portas urbium cum funiculis appenditur in Britannia. Qj In qua 80 condemnati abfèntis effigies, O"} affecfa eo genere poenae, quam meruit, depingitur, cum titulo damnationis caufam referente, teftis eft in id etiam Janus Langiaeus in femeftribus. (j) Ut vel ex hoe folo fatis appareat quan- 81 tum hodiè recelfum fit a nimia Juris Quiritium fubtilitate anxiaqueejusferupulofitate, atque ideö non vereamur amplius adfirmare acf um cooptationis in docforem, etiamfi folemnis fit, etiam inter abfentes perfici poffe. Caput IV. AD ea ergö quae in fpeciem tanquam contraria h me fuere allata, rede- ± amus. Primum erat quod dignitas ablènti non nifi a Principe concedi RelpöriJ poflit. Quid fi ego id negem ? quomodo id verum effe adftruet Befoldus? flones a<* bed nolo lege jureve meo agere cum ipfo. (£) Quare onus probandi in me p^"1* transferam. Eique ut caetera quae in contrarium edere poffem exempla non 2 4 edam. Allegabo hoe faltem docfores eos quos Bullatos vocare folebant, (u) 3 dignitatem aliquam accepiffe quam honorariam appellarc licet cum Carolo Loyfeau in foepè commemorato libro. (x) Quam tamen illis etiam abfenti- 4 bus Principes Comitefque Palatini largiebantur, uti ex Middendorpio (y) aliifque ab eo adduólis auóioribus patet. Secundum a coronatione defumtum Secunda. argumentum nullius quoque eft virtutis. Cum a diverfis illud male defumatur. 5 Quid autem diverfius effe put andum eft, aut magis inter fe disjunctum difcrepi- 6 tansque ? quod facile advertet is, qui mente verfabit, quod ideö abfens nemo coronetur, quia nulla neceffitate premitur. Cum enim & Impeiator 7 vel Rex antequam diadema capiti ejus ritu folemni imponatur idem jus eandemque vim & poteftatem habeat, & nil amplius per coronationem acquirat , quam quod vel fucceffione vel eleéfione ei quaefitum uti Reinkin- gius (£] in Jurifpr, Ecclef. leb i. tit. 4. def. 49, n. 4. éf fèq (O l' 7 ff de cujlod. reor. autb, qua in provincia C. ubi de crimin. (m) Gudelin 4 de jure noviff, 2. Sande lib l. decif. Frif tit. 1 defin 6. Rittershuf. p, 9. ad Nov, c, IO. n 5 (n) l 10, ff. de pan. Quod non tantum de aliis fed & ipfis qui deliquerunr, accipiendum effe, hac una ratione evincitur. Quod is qui ter vel fepius crimen furti patravit, è infami trabe fufpenfus longa fiat litera ideö, quod nulla fpes correétionis amp'ius fuperfic P. H. O. Caroli V, art. 162. eleganter Damhouder, prax crim cap. 110, n. publica via ire, ut vicinali vadat, nequeculpafi V & eum poffe, fi modo per fundum alienum feptum non faciat femitam. Quod pro J quarto fuit dictum, Academiam famae bonae jacturam palfuram, id noftra ridet, cum ideö non deprehendatur minuta exiftimatio aharum Germanis 14 Univerfitatum. Etiamque probè calleat, quod Non cuivis promtum ejt, murmnrque bumüefquefiifiirros Tollere: (d) Et ut ad pauca redeam, ac mittam ilüus ineptias, haec denique ejus fuit Quinta. poftrema ratio; Quod pro quinto non evkabk fic renuntiatus agnornen ie' JJ 3"l\Doct°ns\. Sed a,n qoi%am e*t, qui eum jejunum dieet, qui omnk j7 F???'. & °rdine Probatus- Ne is ipfe valde jejunus fit, qui id adfirmat, ^ (e) fobrius dicatur potius, quod non eft convitium (fj Cum enim hac praecipite mundi aetate, qua ejus facies ubique non nifi cadaverofa apparet nos omnes fobnos effe oporteat, uti nos hortatur Divus Petrus fV) re- 19 demptio epularum vel ipfis epulis praeferenda videtur. Quanquam fi dicere fas eft nofter candidatus convivium, antea inftituerit, adeö lautum atque fplendidum, ut nunc cum in doctorem tranferibitur, retro talis fuiffe fin- 20 gatur. Et ita illud pro Doctorali jam antea habendum erit, argumento a ai legitimatione quae fit per fubfequens matrimonium, (b) defumpto Et ut rul reticeam non aere offam pactus effet, fi ei datum fuiffet nobis adeffe. Cum autem abfens fit, non nifi ridicule epulae haberentut. Nam ut ait Chriftus in Evangelio, (i) quum ablatus fuerit fponfus ab eis,''tunejejunabwii 22 W illo die. Nemo ergo eas a notlro Candidato ilagitet, neque etiam ab ahis. Sic fuae exiftimationi bené cenfultum ibit. Cum contra fi ideö quod epulae non praeftentnr, ab actibus Academicis abffmeat, qaenipëtte & para- Sexta. fiti notam non evadet. Sextum & quod maximè obftare videtur, anrtr- 23 mentum eft a natura actuum legitimorum defumptum. Quod ut melius ai- 24 luatur, operae precium effe exiftimavi brevi dictionis compendio hic atrioï 25 gere caufas, quae vetuerint olim ne procurator in illis admitteretur Fc fuerunt hae. Ci) Quod procaratorum ufus non nifi in adminiftratione re*tU1l' ^^^P^momi erant, verfabatur, uti ex Martiale cc Pkuto 26 tradit Docuflimus Vacca Q) C2) Quod ea quee a perfona abfentis feparad ne- f» de R. S éf E. lib. 1. claff. 3, caf. 7 ■ » 4. éf fiq (a) ad L. Reg cap. 11. fel 10. n. i». (6) Lutetix Parifiorum. die xxn. Xbris. cio ioc lxvi. (f) In aëre enim corona vifa fuit adinftar regii diadematis. Quod licet caufam naturalem habere poffi:, uti reclè docet Ren. des Cartes Meteor cap uit § uit. non tamen ftatm his in rebus fic app„,litibus miraculum excludi debsc. Jd enim quod ex principio naturali fluxit, etiam aliam atque longè diverfam rem fignificare & oft.;ndere poffe . vuigó notius eft quim ut dici debeat, öc ex folis Aran Prognofiicis apparet, (d) Perfius fatyr. 5, lp- (e) Alitet enim legibusconftirutum. ar£. l. 7. C de prof & Med. junci t. 6. ff, de V. S M (f) Cum enim vox nuchterer non tantum jejnnum fed & fobnum fignihcet hominem, hunc reclius eo verbo venire ajemuii Nam in dubiis verba lic cjpi debent, neet > iis arguatur deüctum. Menoch. 5 prafump, j 3- » 7- (.?) ffift ' cap, 4. 7> (b) Cujus ca eft vis & poteftas, ut jam retro a tempore quo corporum conjundtiO mtervenit, legiiiroum fingatur fuiffe matri' momum. c. tanta ï $ui fil. fint. legit. (i) Marei cap. 2. verf 10, C*j ad l, 24, f. de adopt.  de PROMOTIONE ABSENT1S, Xz3 g^queunt, ita ut non poffint adquiri procuratori & ab hujus perfona tranfire 1 dominum abfentem , illa per procuratorem peragi non poterant, qua de're. Plenius ac melius Chryjïppo ac Crantore dicit: jfUbericus Gentilis (O Sed hic licet rnirari iterum judicium Romanorum, qui id quod una manu aufferebant, altera rurlus largiebantur. Vetabant 28 ne in illis procurator interveniret. per nuncium tamen nonnullos ejufmodi actus perfici pofle permittebaut; uti ex Pomponio (m) difcimus iidemque auctores tradunt & confirmat Duarenus. (n) Quod fatis eft pro tuenda no- 29 lira fententia, quia ex eo evincitur cum abfente huncaclumfolemnemcooptadonis geri pofte. In quo etiam nunquam procuratoren! intervenire dice- 30 mus. Quoties enim negotium ita compamtum eft, ut nuntium quidem non 31 verö procuratoren! recipiat, nuntius potius conftitutus videbitur, etiamfi abfens expreiïe eum procuratoren! dixerit. Magis enim natura negotii fpe- 3,2 èianda, quam conftitutionis verba uti poft Baldum recfè docet Cl. Lauterbaca Anteceifor Tubingenfis (0) Quod hic ideö admittendum, ne alias fi 33 per procuratorem hanc rem expediri ftatueremus & abfentis loco adhiberemus eum, qui dofctor non eflec, huic is titulus adquiratur. Eft enim eer- 34 tiffima juris regula, quod fi negotium procuratoris minifterio peragatur, tune procuratori prius quam domino jus indequasri, uti tam legum (p) quam Specalatoris (q) & ATicolai Burgundi (r) auCtoritate comprobatur. Acci- 35 piant ergö a me hoe curematicon Profeffores, ne facilè admittant pro ablents eum qui doctor non fit, ne fortè procurationis ofhcio eum pro alio Punctum & fic ipfi Doctoris nomen quaefitum, interpretentur alii. Deinde 36 verba non in vicariam perfonam fed in candidatura dirigant, alias enim non abfenti fed ei perfonae titulus erit Docforis quefitus. O) Pro feptimo fuit Septimé.' tanquam contrarium allegatum U'piani refponfum, quo continetur abfentem 37 adrogari non poiTe. Cui ego hoe repono , quod fubtiliflïmi ingenii vir 38 Rëinn. Bachovkis fcribit, CO Actus autem qui dicuntur jurisdittionis voluntatice, veluti eraancipatioms, adoptioms, manumifiiones non concernunt hona rj? patrimonium, neque illorum dilatio habet pericülum, èf proinde videntur illi reLidi efjs obfervationi veteris juris, ut per alium expediri non poffent. Aquibus 3^ autem differt nofter acfus, cum & hacfenus patrimonii res dici queat, quod fcepè neceffariö defideratur & in mora ejus uti fuperiore loco n) dixi, periculum fit. Ut Fabram non curem, cujus. ^Q avius errat Sispe animus: dementit enim, deliraque fatetur: & coquo Comico fimilis eft. (x) Octavum erat quod hereditas per alium ottava^ adiri non poffit. Sed cum bonorum poffeffionem etiam per procuratorem 41 agnofcere datum fuerit, Cy) quae tamen nil aliud eft quam hereditas prastoria, fmitore Suthoito. (z) Quis non cernit id poftea iniquum vifnmfuifle 42 Praetoribus, qui id quod procuratori Caefaris ex privilegio faltem conceflum NonaJ erac, (ji) ex tequitate cunctis, indulferunt. Neque huic diflimile eft no- 43 num, quo dicitur per alium nos obligationis nexu liberari non poffe. Praeterquam enim quod per ambages & facta prius novatione in perfonam procuratoris , permittebatur , quod dire&ö fieri nequibat. (b) Hodiè tamen 44; cum novatio pacto facfa erScax fit , uti Gudelinus (c) atque Carpzo- vius (l) lib, 2. de nupt cap. 14. (111) l. 5. ff. de ritu nupt (ti) ad'l. u6. § 2. ff de V. O. (o) differt. de Nuntio cap, 8. tb, 39. »• II. & li. (fO l. 4?- §• I< ff' <& a3 confirmat Joan. a Sande, qui unus mihi eft inftar ampliffimi theatri (l) Rerum 54 autem perpetuö fimiliter judicatarum aucforitatem, vim legis obtinere debere Galiiftratus reipondit, (m) etiamque ipfe Juftus tradit. (n) Deinde 55 fatetur (2) iuirn opinionem faltem locum habere in jurejurando litis caufa praeftaado, non autem pertinere ad id quod vel fidelitatis vel fubjecfionis appeffatur. (0) Diverfitatis rationes adducit quatuor. (p) Prima eft, quod 5ö ml incommodi fentiat feudi dominus vel Princeps fi patiatur facramentum per alium fibi praeftari. Altera. Quia in iis non eft lis de bonis contro- g7 verfis, quae quis jurando vel adquirere vel confervarecupit, fed in ejusmodi faeramentis agitur de re jam certa inter eos quos jusjurandum tangit, &de re adquifita ei, qui jurat (q) Ut (3) in iis perjurium non ka fit metuendum. gg Neque (4) pubheam refp/ciunt neceffitatem, quae vult lites minui debere 59 uti Juftim-mus edixit. (f) Sed cuncf 33 ha? rationes adprimè conveniunt juri- 60 jtfVatido, quod candidati honorum Academicorum praeftare folent. Nam fi 61 domini feudi vel Principis non interfit, fi fibi alieno nomine iurari oermit- tat id longè fortiore ratione de Academia dici debet. Cum non huic ii 62 qui jurant fefe ita obnoxios reddant, quam quidem contingit iis qui fidelitatis atque fubjecf ionis facramentum dicunt. (s) Non hic etiam de re ambi- 63 gua vel litigiofa, fed de ea agitur, quae candidato juremerkoque fuo, quod publicè privatimqus S. P. Q. Academico adprobavit, debetur. Ut argu- 64 mentum a litibus minuendis hic etiam ceffet, quemadmodum & perjurii metus. Cum is rarö in hujufmodi jurejurando fubfit. Quod jus noftrum 65 fpecfare non folet, (t) uti Oldekop iple hac de re differit. (u) Idem ergo 66 judicium effe debet de hoe jurejurando a candidatis praeftari folko, quod de eo tulit is auctor, quod dommis feudi vel Principibus a vafallis & civibus praeftatur. PerbeUè enim argumentum fumitur ab eo, in quo eadem ratio 67 eft, uti Praefes Everardus docuit. lx) Praefertim cum cunóhe rationes in noftro jurejurando loctim inveniant. Atque ideo id quod de facramento 68 ficieUratïfi c\r fnUipfrinnis difïnm pflnrl hnc nnfrrum negotium nnn tam pï. tendi, quam potius de eodem loqui atque difponere ajemus. (y) Quare etiam Carpzovius (z) fcriptum reliquit, jusjurandum quod SS. Evangelii miniftri, cum aufpicantur munus fuum, praeftare obftricti funt apud Saxones, per alium dici poffe, fi jus commune intueamur. Hic gradumgrandi- 70 re jud in fi. An fortè hxc eft caufa? quam invenio apud Carol. Loyfeau da droit des offices li ar. 3. cb. i.n 43. ubi inquit, Car depv.is que Por a unefois trottvèentree'que-tyue part, d efl du tout impoffible de Ven dechaffer, v'el an id a ratione non alienum? uc furtVagatori aliquid detur, Cum gratitudo & memoria honoris benefiqive infeepi i fit laudabilis, uti difptrat Arias Pinelkis 1 C. J: bon matern. part 3. ?t 64. verf infertur. octavo. Quod quidem ita videri poteft arg, l 10 f de bered pet ér l 17 ff. de donat. Princpi tamen obiervandum eft, ut id fieri non fioat, nifi in lis, quae ex merti gratia alicui indulgere poteft, non autem id pitiatur in illis quee ex juris juftidaeque regu.is debentur Oiod Tulden ad d. tit C de fuffrag n 3. Deinde ut graviilime aulicos, ii qui inter eos fint qui fumos vendant, puniat, ficuti Alexandrnm Severum ieciflè memorix ptodidit EXLamprid, in ejus vita cap. 36. (?) Tacit, Amat 3. c, $5, modum excedat, porro ob unius aut alterius Qk) in tracht, dt jure). in alt. anim, ft, 355 ér feq- (l) in decif Frific lib. t, tit 9. defin. 9, (m) /. 38 ff. de II. (V) d tratt n li. é1 Hi (0) d. traói. n. 326. (p) d trad n. 327. (q) d. trad. n f29. (r) l. 13. pr. C. de judici (s) 2 F. 6. ér 7 (t) l. 3. ér fiq ff. de 11. Quod facit pro Valerio Meffahno apud Tacitum 3. annal. 34- ubi ait, nam viri in eo culpa femina fi modum excedat, porro ob unius aut alterius .imbeciUem animum, malè eripi maritis confori tia rerum fecundarum adverfarumque, (u) d tracl. n. 317. j' (*) in Topic loc. 22. n. 1. ] (y) Tiraquell in traél, ceffante caufa. nl > 14^. ér fil Meaoch. remed. recup. poff. I 5- * 6. in fi. I f» lib. 1. Jurispr Confiffor, tit. 4 defin, I 50 n. 5, 0:3  n6 FELTMANNI DISSERTATIO" re vetat quidem Fr. Marei, (a) quando tradit eos qui dignitate*ecclefia- 71 fticas nancifcuntur, praefentes jurare oportere. Sed cum locus (fc) quem citat, nil aliud contineat, quam formulam facramenti, fecundum quam ju- 72 rari debet, ideö ejus auc tori tas me non frangit. (e) Conllanter ergö & perpetuö teneamus noffram fententiam. In quam fi noftrum fpectetis candidatum, omnes pedibus, fcio, ibitis. Neque enim jam in Galliis agens 73 patris fui juffa, ne repeteret hanc urbem , detrectare potuit; Ei ergo nulla culpa objici poteft, (d) ccm veile non credatur, qui obfequitur imperio 74 patris. (e) Dicamus ergö cum Marcello, (ƒ) etji nihil facilè mutandumex 75 fokmnïbus: tarnen ubi eequitas evident pofcü, fubveniendum eft: Verbum non amplius è hoe vertice fcanfili addo, fed finiam orationem voto, quod malo Claudii (g) quam meis verbis proferre; Omnia qua nunc vetujlijpmacreduntur nova fuere. Inveterafcet boe quoque: cff quod hodiè exemplis tuemur, inter exempla erit. Caput V. j "VjOndum dixifle fatis tüdeor publicè, fed & nunc calamo quaedam prolM mere ohUrmgor. Ubi primo ocfarrit refponfum iftud Marcelli, ,/>;inquientis tune a folemnibus quid remitti pofte, fi ceqnitas evidens id pofcat. 2 Eam autem hac in re toties fubeffe dicendum erit, quoties is qui fe in doe- 3 torem tranferibi petit, abfens eft ex jufta caufa. Abfentem autem accipere debemus eum, quo non eft co loei, in qao loco petitur doctoris titulus. Non enim trans mare abfentem femper defideramus. Et ft fortè extra continentia urbis fit, 4 rtöeft. (O Quinimö licet abeffe non vhieatur qui ufque ad urbis continentia eft (fc) tamen hic pro abfente habebitur, qui coram S. P. Q. Academi- 5 co fe fiftere non poteft. (l) Quemadmodum in contractibuï & ftipulationibus abfentes interpretamur eos, qui tanto intervallo a nobis diftant, uteos 6 loquentes audire vel intelügere non detwr. {in) Sed annon ad ejus qui inurbe eft & vel ob gravem morbum vitiumve corporis prohibetur fe auditorio y fiftere, domum mitti oportet adjurandum? idenim Paul us ann otavit.(n) fx ego putarem eum jurafie non videri, nifi ex integro folemniter coram S. P. 8 Q. Academica jusjurandum iterum recitecur. (0) Quia ex inflitutis noftra Academioe facramenti formula publicè praelegi debet; ut omnes in telligant, g quid juris doótorem sequique bonique confultum agere oporteat. Quod cura perfmeat ad emendationem eorum qui cum Brutidio (p) fuas ipfi fpes anteiÏO re parant, nihil quoque hic de folemnibus remittendum eft (q) Illi enimfi publicè recitari audiant id jusjurandum, non cruda fua ftudia tam facilè Antecefibribus exhibere & fe examini fiftere cum exiftimationis jacfura aufuri funt, magisque ad vertent ad id quod Auguftus ex Euripide crebro jacfabat lt Feftina lente. Cr) Qua ex re eveniet ut refp. poftea in partibus ipfis credendis melms ab iis regi poffit, & exiftimationem quoque illaefamfervent. Qui12 bus duabus rebus Profeffores operam dare decet. (*) Et fi hoe iis qui valera- dinfi (d) decif Parlam TSelphin c, 11*5. n 7 Cb) c. ego X de jurej. (c) Doctori emm fine lege certave ratione aliquid adferenti, fidem habere non cogimur , Nov. 18. c, 5. pr Coratius de comm. opin lib. 2. tit. 9. n 129, Mundius de diffamat c 5 §, j. n 61. (d) Tacitus Annal. lib xi Patris perfona fiüo fandta femper videri deber. I ft ff. de obfia par. Petr. Gregor. pralud. opt. JCti iib 2. c 40. (e) l 4. ff de R I (ƒ) inl. s^.ff. eod. (?) apud I'acitum 11, Annal. 14, (h) dl 18^, de K l. (i) I. ryp. ff. de V. S. d. I. 199. / 175; §. Ji eoa. (l) arg. I. 109. ff. ae 'V S. fm) Juitïnian. in. §. 7. I. deinut.flip iSeb dix.t, quod is qui flipulatur, verba promittentts, & is qui promit'tit, verba ffipidantit audire debet. Cl. Goddxus ad d. I. l,9> n. M 1 'S-ff ^ jurejur. (0) arg. /. j}. ff. de jur'jur. (p) Ut q (r) Vid f 3 w 49\s) Ummius d, dijp 8 th. 3. ». 18 (f) Vid / un. C. de Nili agger. nonrump. . ibique DD (hJ Pfalm 6>. -v. 15. O* M4- < 7» Fr°- vetb, TT. v. 14 & Apecalipf 12. v. I& (se) /. 36. ff ex quib. cauf maj. 00 / 1 ff d {x.) Julio c 25, (a) c 4 n 51. (b) Trphoninus in / 37- $• T« ƒ• <* minor dixir, cum neque in deliclit neque incf lumniatioribusprxtorem fuccurrere oportere eert juris ft: Quod, bonü occalione ad hoe noftrum negotium traditur. arg l. 12 <& I (• ff de II \c) l. 26. I. ff ex quib. cauf mifi Hüüger. Dm. enuel lib il. c 5 lit U, Oift;ndtion s ratio eit in /. 7 ff de juris & fafti ign. Quod jus magis faveat iis qui de damno vitando lblliciti funt. (d) arg l 2 C ie dignit at. (e) l 9' ff ex 1^d> eauf maj, (f) l 10. ff eod. (£ ) c- fi %u's teftium de teftib. (h) add l, IO, ex quib, eauji maj.  de PROMOTIONE ABSENT!S. ii9 fit candidato, ut velles dignas eo hominum genere, habere alhfque impenfas quas prrefcns aliquando magis quam abfens facere cogitur, ferre nequeat. Nam traditum eft, paupertatem duramque in rebus qua? fine fumtibus pera- 2t gi non poffunt egeftatem, pro jufta haben caufa. (i) Abefle autem hic 22 non videbitur ik) qui ab bcftikis captus. Quod hodiè non nifi de ns qui a ïurcis capti accipiendum eft. (/) Jufta ergö abfentiae caufa erit_fi a 23 militibus Chriftiani Principis cui publicè decretum eft bellum, quis detineatur. (m) Cum enim tamdiu apud eos manere debeat donec redemtionis pre- 2+ cium perfolutum, (n) & propter egeftatem id in ejus poteftate non fit, merito huic idem jus, quod pauperi tribuimas, concedendum erit. (o) Sed 2in cafu roelius effet, judicem, qui litigatorem videt, veile pejerare , ut Jurandi facultatem ei denegaret, fi falvo Jure partis adverfae facere pollet, quod autem fiere nequit. Ant. Fab. dict. loc. n. 5. 98 Attamen Juraturum eum diligentihortatione, prima vice dimififfe, & tempus j deliberandi , & arduum hoe negotium j - prefïïus confiderandi, indulfiflè pruden- f 59 tes Judices memini. Si verö judex, qui! eft potiflima pars, dux & imperator ju-1 dicii. Pacian. de probat. c. 44. n. 2. p. 2.1 • Schrad. de feud. part. 10. inprceamb. 11. s 2. Vant. de nullit. ex defeÜ.jurifditt.n.2.1 ,iem non agit feriö, fed, more illorum: Judicum, qui egenorum litibus cunclan-I zerlitant, divitum litesinilanterirritant, ' in illis rigorem, in his favorem difpenfant, illos difiiculter aucf hint, his attente applaudtint , in favorem propendent Juraturi, eumque ab inpofito Jurejurando non facilè vult deterreri, ac propterea vel ejusmodi finceram & feriam hor- j •tationem planè intermittit, velperfunc-j .toriè' monet devitando perjurio, & tam j. fuaviter ac leviter, ut,potius, maximè j i fi malevoli ad vocari , vel procurator is,! 1 lites amantis & feminantis , clientemque 1 praeparantis, &animantis, perverfa in-| formatio & Juramenti explicatio (quod j circa Juramenta calumniae &refponden- f dorum ut plurimum contingit) praeceffe- ] 1 rit confeientiae Jurantis callum obducat, 11 frontemque reddat perfricfiorem, quam ! < 100 ut eum a pejeratione revocet, non tan- j i tum integrum eft par ti alteri, ejusque, h advocato , fed etiam maximè neceffa- 1 rium , rnonere Judicem de officio, ut : omnia rite & dextrè peragantur. propter rationem 3. in init. ff. de jurejur. £5? Fab. i \ in cod. lib. 4. tit. 1. def. 34. n. 3. j J ïoi Ahoquin caufa Jufta in magno confti- j i tuitur difcrimine, et facillimus quisque \] ad Jusjurandum decurrens, perjurium in- j currit. ditt. I. 3. in. pr. de jurejur. Ant. Fab. in fuo cod. lib. 4. tit. u def. 31. n. 5. Navigando quidem cymba charontis ad fauces Cerberi, longè lateque patentes,_fed etiam qui eum ad Jurandum admitdt, pejor eft homicida. Nam, qui 102 hominem provocat, ut allicit adjurationem, quem feit vel valde opinatur faifum efle Juraturum, vincit homicidam : Quia homicida corpus occidit, ille animam , imo duas animas, Jurantis et fuam. Setfer. de juram. lib. 1. cap. 1. n. 35. Auguft. cap. illi 22. quaft. 5. Et ita pinguem offam offundit cani, ex confeientiae fpe'unca latranti, ut diabolus furetur animam. Qualia fiunt in fraudem legis peffimam. Experrecld tandem , vos fpeculatores et Juftitia; facerdotes, animum ad verbum Domini attendite. Morte morieris, fi non annuncia- 103 veris impio , neque Jocutus fueris , ut avertatur a via fua impia, et vivat; ipfe impius in iniquitate fua morietur, fanguinem autem ejus de manu tua requiram. Ezecb. cap. 3. v. 18. fmitemini itaque exempla Dominorum Cameralium , quae refert commentator. ad Roding. pand. Cam. recenter editas lik 1. tit. 26. pag. 350. verbis fequentibus. Nota, Judicem Camerae partem ap- 104 pellantem non tantum non admonere, fed etiam , ubi viderit jura appellantis non effe fatis tuta, pro qualitate negotii appellantem, ejufque Advocatum ad jurandum non admittere. Vel etiam, antequam juretur , advocatum monet, ut clientem de juribus denuö informet, et poftmodum hoe praevio fimul cum ipfo juret; Vel etiam ipfe Advocatus quandoque fuper dubiis quibusdam laudabiü fïylo ad partem monetur, antequam ad rurandum admittitur: Vel etiam per fchehilam extra judicialiter fuper nonnullis drcumftantiis, quae fortè juftitiam aparte hujus dubiam quodammodo reddere videntur, admonetur: Ceu ibidem aliguot praejudicia adduntur. Si quivis in perfóna juravit, optimè eft, & quicquam lefiderari nequit. Nec curat bonus & 105 :ordatus Magiftratus, five judex quorunlam, quamcunque etiam gravitatem prae 'e ferentium , objecf ionem & excufatioïem, nimirum folennem iftam perjurii, yufque posnae avifationem & hortationem ion efle necelfariam, fefe talia, & vim furisjurandi antè fatis noviffe. Hi enim icd 10c ipfo de pejerando fefe reddunt fupectos, vel faltem fallacem mentis retriftionem intendunt, et lauciatae concientiae ulcus tangi, dirisque fuis eyfeS 3 era-  Hz J. OLDEKOPS DE JUREJURANDO crationibus in faciem praelefHs exhorrefcere metuunt. Perinde eft, ac fi in hanc abfurditatem erumperent, fe nempe non indigere facrarum Jiterarum praeleéfione, neque verbi divini praedicatione, neque cxplicatione, fefe antea talia affatim di107 diciffc et fcire. Propterea enim non prasJeguntur juraturis folennes et divce exfecrationes, et de perjurio, ejusque posnis fideliiiimae admonitiones, in judiciis ufitatae, ac fi putarctur, eos talia nefcire, quaevis fimpliciores inter Chriftianos ignorant: Sed propterea, ut folennitates judiciales, praefcrtim in tam religiofo, et juftitire, caufisque litigatorum fummopere praejudiciali aftu, citra perfonarum refpeétum , obferventur : Deinde , ut confcientia, quae fiepe in homine docto, verfuto, divite, vel ex alia caufa magnac autoritatis magis dormitat, quam in ullo alio exiguae fords Chriftiano, etiam fimpliciori, in honorem fiacro fancf ce juftitia;, ejusque adminiftrationis eö magis io3 excitetur : Tertio , ut confcientia ita | tacfa et excitata, quafi in rem praefen-1 tem ducatur juramentum praeftiturus, eique in memoriam revocentur, et praefenter ob oculosponantur, cumcriminis perjurii gravitaté fimul ejus poena, tam temporalis, quam aeternae perditionis horribiliifima, quocunque meliori et folenniori modo, ad mentem humanam movendam, et a perjurio deterrendam, fieri poterit: In quo negotio facilius in defècfu peccatur, quam in exceflu. Quomodo teftes, antequam ad juramentum et examen admittuntur, in omnibus bene conftitutis judiciis folemniter ' de vitando perjurio avifentur et admone- IOg antur, eft notifhmum. Hoe itaque eö magis fieri debet juramenta, in difièrtatione hac memorata, praeftituris: Idque propter majus periculum perjurii. Hi enim jurant in caufa propria, illi in aliena. Qui declinat aures fuas, neaudiat legem, oratio ejus erit exfecrabilis, Provcrb 28. v. 9. Revertamur, unde paulum eramus digreflf : Regeilerit fortaffe quifpiam , multa fine dubio committi perjuria, non tamen procuratorum culpa , fed malignitate principalium, quae ceu occulta, et folum Deum ultorem habentia, praeca- j-j veri nequeant. Jied refpondeo, rationes haétenus adiucfas et Dd. citatos fatis commonftrare, longèplura, imöinfinita contingere perjuria, ibi ufus eft introdUcfie et continuatur, ut principalibus a perfonali praeftationc fublevatis procuratores in ipforum animas jurent, more pelïimo et deplorando. Hub, Gipban. ad l. 39. §. 1. n. 15. de procurat. per Z. 4. 34. g. 1. de iunjur. quem citat. Setfer. B. 3. de juram. cap. 1. n. 1. (f lib. cap. 14. | quam fi hoe abufu fiiblato, ipfi principa- . i les in perfona jurare aftringeren tur: 1'ropter rationes eleganter traditas ab. Ant. \ Fab. in cod. Ub. 4. Mts. 1. def. *t. i Quis infuper fraudes et faifitates fcire ! poteft, quee a malitiofis hominibus, tali modo confeientiae tranquillationem fruftra fibi perfuadentibus, in fubferibendo et figillando mandato ad jurandum fpeciali fuis procuratoribus Spiram tranfmiffo comnntti queant: Occaiio eft fatis ampla: Quando enim in Camera Imperiali producit procurator mandatum jurandi fpeciale ad agnofcendum , tune alter agnofcit bona fidé, et juratur in principalis animam, quamvis neutri manus et ligiilum fit cogmtum. Cogitetur numne etiam. fic et funilitcr religio jurisjurandi vilefcat, et tandem magis magisque in contemptum abeat. Idcóque quamvis vera fit öbjeëtio, plurima committi perjuria occulte manentia, ad quae inveftig-inda, detegenda et puniencla etiam fagaciffimi judicis affiduitas non fuflicit, et divinae ultioni reliék , nequaquam posfint praecaveri. Latentia enim peccata non habent vindiétem in hoe feculo. (• Cbriftiana religio zz. quaft. 7. Doel;. Maria, de jurisdict. Ecclcfiaft. part. 4. ca/1.44. »- 3- pag. 99- , , Sed Dei judicio refervantur. Nevizan. in Sylv. nupt. lib. 3. n. 37. Qui propterea tempora\itermu\üsparcit, ut ccternum eos puniat graviffimè. Si autem omria in hoe feculo effent vindicanda , divina judicia non haberent locum. cauf. 15. quaft. 6. fi quandeque. Maxima pars criminum publicam Magiftratus animadvertionem declinat. Val. IVint. in partb. litig. part. 1. cap. 14. ». 1. Unde bene monet Cafonus, quem fe- 115 quitur et commendat Heigius: Judices hujus mundi debent judicare fecundum prudentiam , quae cadit in hominem, relinquendo cretera judicio Dei. Caf in tr. ne rem per indic. conv. n. 31. cif in preemiff. cap. 3. de indic. Jfeig. part. 2. quaft. 39. n. nö. 6? feqq. Ejusmodi autem perjuria, quae quam- n($4 vis hominem lateant, attamen humanis ' et poflibilibus mediis impediri quaeunt, ipfaque è medio tollere, et ex SS. Juftitiae officina omninö removere prudentiset Chriftiani Magiftratus eft: ld quod per fe, et argumento a contrario fen/ü conftat. Juxta Cafm. cif Heig. jam cit. loc. De  IN ALTERIUS ANIMAM ï4.3 ?I9 pria perfona. vel in Summo Praetorio, aliove Dicafterio coram Judice, vel propter loei diftantiam et difheukatem itineris, coram ordinario loei, aut Commiifariis in loco Judicii, adhibitis folennitatibus jurent , ec medio Juramento hoe, ponens fuos pofitionales ordine repetat, et alter fjngulariter fingulis refpondeat. Aut. difcur. vom Juftitien Berck. p. 48. Val. Wint. in partb litig. I. 2. c. 7 n. 13. 120) Idque remotis Advocatis et Procuratoribus. Lance!. de cff. Prat.§. 2. m*n. jj. 9. Umm. difpi ad proceff. 13. n. 21. Tefaur. decis. 17. n. 1. bf 2. Mafcard-, de prob. concl. 1197. Grav. 1. concl.pratt. 82 121 ftt. n. 16. Toh. Ludov. decif 81'. Umm ditt. loc. Menoch. de arb. jud. Caf. 294. n. 78. & feqq. Quod et in multum fimplicibus aliis, et civibus obtinet. Graev. 1. concl. pratt. 82. confd. 2. n. 8. cü feqq. Menoch. ditt. loc. n. 81; ï22 Tune autem fimul Jurare Advocatum, & nullatenus excufari vult. Aut vom Ju* ftitien Werch bf Wint. ditt. locis. Atque mea opinione non iniquè. Propter materiee cognationem , nec non finem communem tam abbreviendarum litium, quam perjuriorum praecavendorum , hic aliquali digreffione incidenter, at non incommodèpura, meminifle juvabit. , De mediis ipfis dicam infra, in dilu- I tione rationis dubitandi terciae. 117 Non minor eft ratio Juramenti dandorum et refpondendorum, ut hocprin- | cipales in propria perfönapraeftent. Nam litigattirientes ut plurimum nefciunt, quid Advocati et Procuratores nomine alieno exhibeant, refpondeant, excipiïi8 ant: Abfurdum itaque eft in illorumaniniam Juramentum dandorum et refpondendorum praeftare, fe veritatem dixifle, quam faepe celaverunt. >i9 Ergo optimum malitiae litigiofie remedium eft, ut litigaturientes ipfi in propria perfona, vel in Summo Praetorio, aliove Dicafterio coram Judice, vel propter loei diftantiam et difheukatem itineris, coram ordinario loei, aut Commiifariis in loco Judicii, adhibitis folennitatibus ! jurent , et medio Juramento hoe, po- , nens fuos pofitionales ordine repetat, et alter fjngulariter fingulis refpondeat. Aut. difcur. vom Juftitien Berck. p. 48. Val. Wint. in partb litig. I. 2. c. 7 n. 13. 120) Idque remotis Advocatis et Procuratoribus. Lance!. de off. Prat.§. 2.m*n. n. 9. Umm. difpi ad proceff. 13. n. 21. Te- ; faur. decis. 17. n. x. bf 2. Mafcard* de prob. concl. 1197. Grav. 1. concl.pratt. 82. « confid. 2. n. 6. cif feq. Bart. in V. nonfo-\ lum n. 1. ff. de procurat. \ i2i Quia pars confilio in refponfione facti ] uti non poteft , nifi forfan fit multum ] fimplex. Spec. de pofit. §. 3. n. 7. Bart. f ad l. 2. n. 5. C. de juram. calum. j Quod de ruftico et idiota , et de fcemina imperita notarunt. Marent. de po- j. fit. n. 16. Joh. Ludov. decif. 8i. Umm. \ ditt. loc. Menoch. de arb. jud. Caf. 294. n. 78. cif feqq. Quod et in multum fimplicibus aliis, et civibus obtinet. Graev. 1. concl. pratt. 82. confid. 2. n. %. cif feqq. Menoch. ditt. loc. n. 81; ï22 Tune autem fimul Jurare Advocatum, & nullatenus excufari vult. Aut vom Ju* ftitien Werch bf Wint. ditt. locis. Atque mea opinione non iniquè. Propter materiee cognationem , nec non finem communem tam abbreviendarum litium, quam perjuriorum praecavendorum , hic aliquali digreffione incidenter, at non incommodèpura, meminifle juvabit. 123 Quia ante telam Judiciariam in fupremo. Gameree i mperaialis tribunali non eft ufitatum , neque ftyli inter partes tentare concordiam. Roding. pandett. Cam*. lib. \ 1. tit. 12. cap. 3. ab ini-. Ideoque, ficuti praeterea moris eft in 124 omnibus Germaniae bene conftitutis Judiciis , falutariter prae cipi tur in receff. imp. de anno 1654. §. Zweiten, fol der Richter erft er inftanfz bfc. ut Judices priorum inftantiarum, cum ante quam poft litis conteftationem, & ita ante multas impenfas, & jurgii Judicialis incommoda atque damna, in caufis ambiguiscompofitionem amicabilem tolerabilibus conditionibus & aequis mediis tentent, & partibus diligenter fuadeant. juxta cap. uit. verb. ad componendum de tranfatt. cif Panorm-. ibidem n. 2. Angel, bf Dd. in auth. ut diff. judic, Wefemb. conf. 21. ab mit. Concordia enim a Judice quidem po- 125 teft fuaderi, non verö imperari. laf. in antb. fi vero contigerit col. uit. C. de judic. Felin in rubric. de treuga bfpaceNtvizm. lib. 5. Sylv. nupt. n. 12. Menoch. ad jud. Caf. 442. n. 8. Gail. de publ. lib. 2. cap, 18. n. 9. bf plures ibid, citati. Cum autem ejufdem rei faepe magnus 126 Judicum reperiatur abufus, de quo pauJö poft , in dici receff. prohibiti & cayendi, efl, cur ipfius formalia verba hic inferam 1 Zweitens, fol der Richter inftanfz. die Parteyen IN ZWEIFFELHAFFTEN SACHEN nicht allein vor ange/angenejn RECHTSTAND > und litis conteftation, fondern auch in quacunque parte Judicii, dureb alle dienliche Mittel und fP'ege, aucb fchiedlicbe Erinnerungen in Güte von einander zufetzen , und bier durch alle weitlufftige kofifpaltige Recbtsfertigung zuvorbüten , fich befleiffigen. jedoch ehe dann er die Güte den Parteyen vorfchlagt, vorhero in den Sachen fich wol informieren , und f ein Abfeben^ bey dief en gütiicben vorgleicben, dahin jederzeitforgfaltiglicb flellen, DAMIT DIE EINE OFFENTL1CH UNGERECHTE SACHE FUHRENDE PARTEI ZU DEMSELBEN NICHT GELASSEN , NOCH DER RECHTHABENDE THEIL DAMIT BESCHEERT, NOCH AUCH DIE JUSTISZ , WIEDER DES AN. DERN THEILS WILLEN, VER* ZOGEN WERDE. Quo Imperator & Imperii ftatus pro-1%7 cui dubio refpexerunt ad text. I. i.ff.de tranfatt. bf l. 2. C. eod. nec nonadrequifita tranfacfionis videnda apud Gail. 2. obferv. 7Q. n. 12. Quae funt 1. Iis dubia; 2. Aliquo dato , retento. 3, Ut dolus ex propofito nullus adfit, Convenit Elett. Sax. ordin. jud.  144 T. OLDEKOPS DE JUREJURANDO jUd. pree. tit. i. 5- Befcnders al er. in fin.. ibi: jedoch , mit der difcretiqn md Befcheidenhcit, dafz gldchzcol aiiff' allenFail, und da gïitlicbe Uittel endlich nicht ver. fangen wollen, niemand Raht und Hülff 128 i0jz gelafftn voerde. Temerarii itaque litigatores, & iniqui homines ad judiciaha jurgia nimiüm proclives, ex quoiibet Jure ficto , vel imaginatio litem alteri moventes, hoe Judicum concordiae five tranfacf ionis ftudio non cenfentur digni. fed potius ut poena temere litigantium fe- 129 verè coerceantur. Sicuti judices tenentur , fi poifint, in principio litis partes amicabili compolitione ad cequalem redigere concordiam, hoe tamen non faciunt , peccatum committunt mortale, ita etiam poftquam ex actis intellexerint, quee pars litigantium fit jufta, quaeinjuita, fi parti Juftae perfuadeant concor- , diam, fi eam cum detrimento ineat. Bu- j trig. in c. 1. in gl. fin. de mut. pet. Hen. j Goden, in firocef. jud. rubr. 2. n. 17. Val. j Winth. fapediSt. tract. Ub. 2. cap. 4.n. 9. 100 Quam magnus autem & freqüens hac in parte fit judicum, confeientiae fide non commotorum abufus , rerum forenfium expertem et peritum latere poteft neminem. Veluti enim in genere perfuafio, per quam quis inducitur ad aliquid faciendum, habetur loco compulfionis et coafcfionis. I. eum qui. 5- c- apofiat. I. 1. §. perfnadere 3. tf. d.ferv. corrup. ^ j jnt Imo nimia perfuafio plus eft , quam J violenta compulfio. Menoch. Ub.^.prccf. ■ 11. in fin. (ff arbr. jud. caf. 395. n. 41. Socin. conf. 173. col. 2. lib. 2. Curt Jun. conf. 141. col. pen. Parif. vol. 2. conf. 67. 72. 12. Etiamfi volenti fieret. /. 3. §.fiquis. 5. d. lib. exbib. Ruin. conf. 60. n. 22. Uk 3. ,„9 Et arguit dolum. I. cum quis. 31. tff J ibi Bart. fic tff gl. in l. apud Celfum. ff. de dol. except. Cravet. conf. 192. n. 12. Menoch. lib. 4. prcef. 12. n. 9. cif lib. s.praf. 3. til 70. 133 Ita etiam in fpecie, et multo magis hoe obtinet in judice: Idque propter ejus poteftatem, quae eft inftar concuffionis, 'qua fretum et innifiim formidant litigatores, non tantum tacentem, veldicentem, fed etiam faóiurum, quod vult, et nociturum, fi non ftatim , attamen fuo tempore, fi non jure, juris tamen colore , fi non apertè, tamen clandeftinè, fi non per direct um , faltem per obliquum et indirecf um, fi non in eadem, tamen in alia caufa, vel utraque: Et haec omnia vultu quidem benigno et affabili, fed corde virulento et exfecrabili. Hoe unum eft extremum , et grande nefasjudicum, partium concordiam tradtantium. _f Alterum extremum eft, fi judicesdecen- 34 ti non abhibito labore, et offitanter five negligcnter, orsam facti informationem, fufque deque habentes, aut in favorem partis reae inclinantes folummodo dicis caufa, ut bonae confuetudini fatis feciffe videantur, tranfactionem five concordiam tentaverint. LTt ferme in fola rei manu eam pofitam effe velint: Cui (quanquam contrarium ftatuar tit. x.art. 1. n. 62. cff tit. 9. art. 3. n. 104.) malè annusre videtur. Dn. Ben. Carpz. in proceff. jur. tit. io. art. I'. n. 18. ubi fcribit : Compertum habemus ex obfervantia, ut fi reus ipfemet haud urgeat amicabilem compofitionem, rariflimè ea hodie fufcipiatur. Unde confuetudinis five ffyh' ergo fufceptce compofitiones funt nanes & evanefcunt plerumque. -Novi I35 iliquem hominem intricatum & avarum, in favore judieisfibiconciliandofelicem, facili negotio quamvis faepe nullo jure firmiter, imö vix aliquo juris praetextu innifiim , multis tamen litem intendere fölitum, in hunc potiffimum finem plerumque etiam obtentum, ut vel Judicis perfuafione, vel litis exfëcratione partis adverfae , vel etiam utraque quicquam faltem per tranfactionem & proceifus compofitionem lucraretur, & cui veWet aegrè faceret, jactitando & dicendo: Es fleubet doch alle mabl etwas davon: Litigando jus acquiritur. De cujus farinae 13,6 hominibus apprimè ad propofitum prcecVariffimus Anton Faber hifce verbis: Nec mihi unquam improbior vox vifii eft , quam quas rabulis iftis forenfibus familiarior, h'tigando jus acquiri. Et tamen ita elf : Plerique litigando jus acquirunt, qui non acquirerent, fi condemnati jam tum fuiffent, ut oportebat, cüm nullo jure litigabant. Fab. in fuo Cod. lib. 9. tit. 22. def. 1. pag. 598. col. 1. Ne itaque judices malitiara ejufmodi, 137 vel fimilem fub colore concordiae five amicabilis compofitionis adjuvent, dicfo Imperii Receffu falutariter eft prohibitum. Interim autem optimum eft ab- 138 breviendarum litium & proccffuum contrahendorum medium, quando judex etiam inferior, (cui aequè fummarièprocedere integrum, eft atque fuperiari: de quo prolixius Ben. Carpz. in proceff. jur. lit. 1. art. 1. n. 62. tff feqq.) praefertim in proceifus exordio, non folum concordiam, fed fimul etiam juftitiam, juramentis fuperfedendo, intendit, hocfli- mi-  ÏN ALTERIUS ANIMAM. 145 mirum modo : Si ex a£loris, de non temere agendo affatim moniti, libelli fummarii vifceribus quaeftionem unam & alteram, five paucas , five pro caufa? neceffitate plures extrahat) & ad eas reo, cum aftore citato, & utroque in perfona comparente clarè & perfpicuè, cum admonitione de non celanda veritate, refpondere jubeat, easque refponfiones ad fidem faciendam in protocollo judiciali, ad ia/utarem finem cap. quoniam contra wxter. de probat. in omnibus bene conftitutis judiciis femper probè obfervatum, annotet, de litigatorum autem conciliatione fe fruftra laborare videns, iis dicat, unum ad hunc inde propofita fententiam fint exfpeft aturi: Quo utrinque acceptato, citra caufae protelationem & impenfas illa poteft ferri: Si alterutervel uterque renuat judicium ukerius & plenius informaturus, judex ftatim poft litis conteftationem , ad pofitiones legales, fundamentum caufae continentes, & quantum fieri poteft paucas ab aftore conceptas, fefe convertat et remoto Advocato et procuratore, reum ordine et figillatim ad eas interroget, et fic fimi-1 liter proprii oris confeffionem ad protocollum fcribat, ftatimque poft, concor-1 diam partium iterum diligenter tentet. 139 In fafto enim prius informatum oportet effe judicem , litigaturientes per tranfactionem compofiturum: Alioquin inftar imperitorum Advocatorum fuper faóto prxfuppofito, nondum tamen certojuribus andabatarum more hinc indepugnan-1 tium , pateat in tenebris, & vel nihil efficit, vel cum injuria plerumque & conditionibus iniquis partem alterutram Ï4.0 ad tranfigendum inducit. Cum tamen in compofitione litigantium juftitia & raediorun cequitas ex oculis non fit feponenda. juxta Imper. Receff. antea allegatum, nec non citat. II. tff Dd. Q_iod autem fit, nifi judex, quantum efl polfmile, a partibus hinc inde facti 141 certitudinem fit naftus: Quas fi deficiat, nullum poteft bonae allegationis artificium fupponi. Spec. §. 1. de difp. cff alleg. advoc. Veritas enim fafti eft bafis, fundamentum, feu mater juftitiae. Gig. conf. 2. n. 6. ff feqq, Bild. in l. libertini ff. de fiat. hom. cff lib. 1. conf. 343. col. pen. Rol. a Vall. Vol. 3. conf. 47. n. 11. cff conf. 88. n. 2. cff Vol. 4. conf. 32. ri. 34. & conf. 46. n. 3. Quamobrem judex, quantum in ipfo eft, debet juvare, ut in lucem perduca- tut veritas. I. illicitas 6. §. veritas ff. de off. prcef. Bald. Vol. 1. conf. 406. in fin. Ciun judex inventus fit ad veritatem, 144 quae oculus eftjudicantium, indagandam, tanquam juftitiae matrem; Franc. Viv. decif. 189. n. 4. Et valde peccet, quando habet veritatem & vadit per ambages. ut ait Bald. 1. c. ï. §. 1. de nov. form. fidelit. (ff in L iEmilius ff. de minorib. Vult. Vol. 3. Conf. Marp. 21. n. 352. Diótis ita fideliter peraft is & fafto per- 143 cepto, fi reus affirmaverit libelli contenta, vel pofitiones, fi non femper in totum > attamen in tantum & partes conciliari vel nolunt, vel non poffunt, jaftum tamen eft caufae potiffimum fundamentum, vel faltem ex parte, quod in probatione confiftit. Confeffio enim judicialis eft omnium probationum optima & principahflima: Imo major eft probatio ea, quae fit per teftes, vel inftrumentum, Dd. paffim. Cui totus proceifus, etiam in fe- ^ cunda & tertia inftantia,fi poftmodum reus propriam confeffionem ditputare five in dubium vocare, & appellare praefumferit, immotè innititur, atque caufa facilius & citius fuum finem fordtur. Sicuti enim 145 ex fafto jus oritur, ita ex fafto jus mo- iritur. Anchor. conf. 254. ftatuto cavetur. n. 2. vf. quomodo Menoch. conf. 2. n. 208. Card. Tufch. torn. 3. Ut. E. concl. 13. Joh. Baptift. Cofi. de facl. fcient. cff ignor. infpett. 16. n. 1. Specul.§. 1. de difp. (ff alleg. Advoc. Namque facilius eft ex jure refponde- 146 re, & jura ad faftum applicare, quam fafta exaftè cognofcere. text'. exprejf. in l. eum quem temere 79. g. f. ff. de judic. I. mora 32. ff. de ufur. I. 2. de jur. (ff f att. ignor. Defatli, cum fuis circumftantiis etiam minimis, praefuppofiti utilitate maxima, ad feliciter pernavigandum in portum, vide nonnulla. in meo tract. de appell. in Crim. n. 97. 98. tff 99. Inter humana litium abbreviendarum ^ remedia unum fufficere, veram nimirum litis conteftationem , hoe eft, verum caufae ftatum indagare, et ifto cognito, litis decifionem maturare, exiftimat. Nicol. Vigel. in prcef at. lib. de lit. conteft. PaS- 533- in dem Richter Buchlein , (ff alibi paffim. Cujus operam et remedium non folum laudat. Aut. difcurf. vom Jufiitien Wenk p. 74. Sed etiam fequitur. Obrecht. difp. 3. de rei vindic, th. 155. Speckh. 2. claff. 4. T queeft.  i46 J. OLDEKOPS DE JUREJURANDO quctft. .15. n. i. ct alii quos refert et citat. Val Winch. lib. 2. cap. 1. n. 21. 149 Si autem judex videt colligantes in • facio plcnè confentire, quod tamen non üfque quaque frequens elf, et ita controverfiam non in facio, fed in mero jure confiftere, non opus elf ultcriori proceffu, fed Jis definitivè termjnari poteft. Aut. difc. vom Juftitien Werck p. 31. tt caufa in fafto plcnè &plane liquida in fuperioribus inftantiis fimul reddita, eftexpeditu facilis, juxta jam dief as ratio- ' nes. Hoe etiam medio uti poteft Judex, ut nimirum ad caufam hinc inde proponendam, & ad amicabilem compofitionem tentandam, partem utramque citatam& comparentem, libcrè et abfque interpellatione parumper finat fuper fafto, ejusque circumftantiis, verbis hinc inde etiam ferventer pugnare. Quo medio feliciter interdum veritas eliciÉür. Quia alter j alterius contraria narratione commotus, j calidè, non caliidè refpondet etloquitur, fsepèque effutit, cujus poftmodum, ira five commotione defervefcente, animóque fedato, ipfum pcenitet, revocare tamen nequit et pudet. Celfantibus poftea jur- *" giis, vel etiam inhibitis, ad protocollum notantur hinc inde prolata, eaquenefortalfe linguae lubricum, five mentis praecurfum poftmodum praetendentes, elabi queant, partibus prxdeguntur, et fi quid ulterius ad caufae definitionem facere videtur, judex ex ipfis quauut et annotat. Protocollo ita completo et praelefto, ne' mine contradicente, firmum ftat perinde I faéti fundamentum, cui jus tuto applicari, ] et fuper quo proceffus ulterior, fi opus fuerit, lupërltrui, citraque protclationèm, atque celcriüs caufie definitio fe. qui poteft.^ Cap.'ft poft prceftitmn deconfeff. ' in 6. Laufran. in pr. cap. 6. ab init. 150 Ubi verö quasdam pofitiones negavit conventus, ut aftori reftet, eas aliter probare, nihilominus magno erit levamini confefiio rei, ex eaque emergens veritas pro parte. Lanfr. ad cap. quoniam contra exter. de probat. n. 19. Ufque adeö, ut, quamvis judex refponfioncm nullius debere efle momentipronuncialTet, nihilominus adhuc confeffio probationem fuftinet, & pronunciatio quoad hoe, pro nulla cenfenda erit. Nic. Reufuer. lib. 3. decif. 15. n. 25. Bern. Grieve, lib. 1. concl 79. n. 7. 151 Quid ii, ceu plerumque lucem fugientes folent, nolit conventus comparere ad amicabilem compofitionem, dicens fe fuam caufam proceffu juris elfe perfecu- j turum, ejusque even tum & fententiam f exfpeétaturum : Vel fi more & ftvlo ju\ diciorum compareat quidem, nihiitamen | ad rem ipfam, neque ad judicis interro\ gata, tergiverfando, & cmnia in fut* . rum procelfum rejiciendo, refpondere 1 velit, vel ita obfcurè & eluforiè refpon! deat, ut nemo quicquam certi exindeeii! cere poffit? Utroque cafu puto adaétoris [ inftantiam fub contumaciae pcena erit ad j comparendum, cc ad judicis interrogata, & quidem clarè &pcrfpicuè, refponden-i dum compellendus, nimirum contentaexhibiti libelli in contnmaciam pro confeffatis habendi comminando , et ea , fi j perfeveret incontumacia, proconfeflatis acceptando. Ratio hujus fententia?, et 15» | lex aut mos omnium bene conftitutorum i judiciorum, per fententiam in cujus cunque litigii primordio concordiam live 1 compofitionem partium judicibus cura? efie jubens, atque ufum eundem abbreviendarum et minuendarum litium fini opi timo, ab Imperatore et Imperii Statibus Idenuö et graviter confirmans, Receffus I Imperii noviffimus de anno 1654 ditt. Zvceit en fol der Richter erft er inftantzetc. Nec non quia Judex abfque fafti hinc *53 inde praevia dihgenti exploratione.citra juftitiae jafturam et partis bonam caufam j foventis gravem laefionem , vel faltem I abfque laedendi praefenti periculo, lirigatorum tranfactionem fiveamicabilemcom[ pofitionem aggredi nequit: ld quod ipfa ratio naturalis diclitac, et in jamallegato imperii receffu propterea mentio fit fpecificè et exprcffè. Hinc funt verba illa Germanica ad hunc aftum citandi con- 154 I fueta: Zur gïitlicben Verhbr und Vorglei\chung: Quas non dependet ex voluntate \ !• et arbitrio litigantium, fedfitauctoritate ; publica. Val. Winth. in partb. litig. Ub. 2. cap. 4. n. 24. & 26. In quibusdam judiciis, in citatione ad • iftum aftum, utuntur hifce verbis: Zur mündlichen Verhür und gütlicben Handelung. Si itaque Rftoeffiis Tmperii ct ju- r-f diciorum falutaris Obfervantia, five conftitutioncs , non debent turpiter eludi, ad comparendum et ad refpondendum ci-tati refraftarii, difta contumatice pcena per fententiam reftè pleftuntur: Neque ab ea ad fuperiorem appellantes funt audiendi, propter juris notorietatem, qua. omnis verè contumax ab appellatione ar-* | cetur. Talia fi tam a fuperioribus, quam | inferioribus tenerentor , molem Jitiuiu : mgcntillimam a judiciis iri dcvolutam, j nihil eft, cur dubitem. Excf*  IN ALTERIUS ANIMA M. H? i5a Excipio autem ab hoe proeedendi mo- j do, quando conventi habent exceptio-j nes, ipfam fubftantiam petitionis & actionis intentatae, vel duntaxat concernen- j tes, quales funt, lnhabilitatis, Facli de j non petendo, Solutionis, Compenfationis & fimiles, vel ipfam fubftantiam ' aéfionis & proceffum fimul refpicientes, i quae dicuntur litis finitas, quales funt, i exceptio rei judicatae, tranfactionis, ju- I ramend, prsefcriptionis: Tune enim mo- ] do jam dicfo contra reum non poteft pro- i cedi ; Quamvis autem fuper ejusmodi ex- i ceptione totam caufam tollente, vel etiam ' ipfa caufae fubftantia fublata, fimul pro- j celTum impediente legitima cognitione adhibita, debeat ferri fententia, nihilominus tamen ad judicis citationem pro ! caufae informatione , & concordia ten- I tanda comparere tenetur reus, fuamque j exceptionem allegare, & de ea fidem j facere, nifi contumaciae reatum incurre- , re, ejufque poenam luere velit. _ Dilatorias autem exceptiones quod at- { tinet, aut funt manifeftö temerariae, vel \ fiïvolae, & ftatim judicis decreto veni- i unt rejiciendae: Aut funt admilïibiles et J legidmae , vel Judex dubitat , et tune j quantum fieri poteft, fine caufas prote- | latione, five diuturna mora, funt deci- ■ dendae , atque poftea memorato modo j contra conventos tutö procedendum in caufaprincipali. c. exhibita 19. cff ibi Dd. de judic. Zang. de except. part. 2. cap. 22. n.28. An verö Judex fuperincidente, vel l emergente queeftione feu exceptione expreffë debeat pronunciare, an verö fufficiat, fi tacitè pronunciet, adulterioraprocedendo, vide Fulv. Pacian. in lib. 1. de pobat. cap. 58. n. 19. & feqq. ufque ad fin. Ubi etiam eleganter et prolixius , quae fit incidens, quae emergens quaeftio live exceptio, 156 Si autem in dicfo ejusmodi aftu informativo vel nihil, vel parüm ad caufam, in quo cardo negotii vertitur, a reo eft refponfum, mediis Juramentis dandorura, et refpondendorum , folemnitatibusque antea dief is probè obfervatis, veritati et juftitiae eft fuccurrendum: Et tune, ne in confufo, fed bono ordine (cum ita fieri utriusque partis interfit) refponfiones fingulariter fingulis excipi poffint, utile et neceffe eft, ut aólor pofitiones, ex ore et informatione fua, ab honefto Advocato conceptas exhibeat, easque ordine a Judice praeleftas figillatim , mediante Juramento dandorum repetat, et ad eas reus eodem ordine fingulis fingulariter cla- rè et perfpicuè, remoto Advocato et pro* curatore (nifi fit nimium fimplex, prout antea eft exceptum) oretenus et fine fcriptis, fimiliter relpondendorum Juramento mediante , refpondeat, quod et in criminalibus et matrimonialibus quotidiana praxis obfervat. Hic enim pri- '5? mö omnino confiderandum effe, exiftimo , illud vulgatum, quod in exordio litis acfori magis, quam reo fit favcndum, in medio parti utrique pariter, in fine verö reo, ut in dubio abfolvatur. Gail. 1. obferv. 31. n. 12. & ibid. citati. Nec eft fecundo, cur conventus bo- 158 nam fovens caulam acfori invideat, pofitiones legitimas ab Advocato confici, fe autem fine fcriptis oretenus ad refpondendum teneri: INfamque ut dixi, illius aequè atque hujus, ut hoe fiat omnino intereft, ne nimirum inconfufa, intricata, perplexa et erroneafuarefponfione fibimet ipfi noceat. Tertio aétor, nifi 159 et ipfe fimul fit jurium et proceffuum peritus, pofitiones legitimas facere nefcit, tantum abeft, ut eas oraliter proponere et recitare valeat, ficuti reus ad facfum ardculatim, clarè et perfpicuè refpondere. Quartö, pofitiones funt inftar interro- 160 gationum a Judice faciendarum et in earum locum fubrogatarum. de quo Wefenb. in parat. ff. de interrog, injur. facin. n. 5. Hoe tamen cum difcrimine in effeóiu pofitionum confïftente, quod ponens contenta earum confiteri eenfeatur, judex interrogando non item. Cum itaque i6t judicem , ofiicii ratione ad inveftigandam veritatem, cuncla rimari oporteat, pofitionum confeéfione ejus officium alioquin impertiendum fublevari cenfetur. Graeve lib. 1. concl. 79. n. 2. in eo autem judex ut fit cautus & dexter, neceffe eft, ne admittat pofitiones alias, quam ipfum facfum & caufae fubftantiam concernentes, & vifceribus libelli extracfas, &ut emphaticè loquitur, Receff. Imp. de an- 162 no 1654. §. Dimeü ober 35: dar dn der Sachen fubjiantz und Haubt-wefen hanget, proindeque fimplices & claras, non captiofas, neque criminofas (limitadones vide apud Graev. lib. 1. concl. 82.) vel aliter illegales & non admiffibiles: de quibus Dd. paffim. & hic fermonem facere excedit limites inftituti. Refponfio de- 163 inde ad ardcuJos pofitionales , & ad quemcunque figillatim facienda, haec tria debet habere requifita, ut fit pertinens, abfoluta & clara. Quapropter fia&orin pr-eeleftione & repetitione pofitionalium, five reus in refponfione titubet, haereat' aut dubiè vel obfcurè refpondeat, vel T 2 - alio  i48 J. GLDEKOPS DE JUREJURANDO alio modo Iele reddat fufpedtum, judicis eft, eum de praeftito Juramento Öc per- 164 jurio vitando iterum monere. Quanquam ponens, propter confeilionem in pofitionalibus factam , nifi doceat de errore, revocare nequcat. Gail. 1. obftrv. 79.n. 6. cum citatis. Attamen declarationi locus eft , etiam elapfo ad articulandum et probandum termino. Surd. conf. 288.«. 11. Graev. concl. 1 79. conf. 1. n. 9. 165 Si contingit, articulum pofitionalem plura capitula five puncta continere (quod tarnen, quantum fieri poteft, & negotii neceffitas öc qualitas admittit, eft praecavendum) ut pofitioni fimpliciter formatce, fimpliciter & abfolutè refponderi queat. Menoch. de arb. jud, caf. 251. n. 8diftincfa refponfio admittitur, & partim affirmari, partim negari , poteft articulus. Ordin. Cam. part. 3. tit. 15. §. zum andern die refponjiones. Gail. 1. obf. 82. I n. 15. bf ibi citati. 166 Quia autem talis articulus eft diftinguendus, atque in quo puncto affirmetur, I Öc in quo negetur, diftincf è indicanuum 1 eft: Si itaque refpondens non diftinguit, vel ex fimplicitate diftinguere nefcit, judici omnino incumbit, diftinêtionem facere , ut fine illaqueatione refpondentis clara et abfoluta refponfio eliciatur. Idem ftatuendum, fi refpondens ex malitia, et fortaffe calumniofi Advocati informatione, quod non eft rarum, diftinguere nolit, fed pro fuo commodo fimpliciter refpondeat, idque ex imaginaria ratione, quöd pofitio partim vera, partim falfa, ejufque narrata, prout narrantur, abfque perjurio tota negari poffit: juxta doctrinam. Gail. 1. obf. 82. n. 16. & feqq. Graev. 1.concl. pratt. 82.72.3.bf feqq. bfaliorum ibid. citatorum. Vide Pacian. de probat, cap. 18. Hanc quaflionem latiiis profecutum. 167 Q.a* tamen diftinguunt inter quantitatem et qualitatem in pofitione contentam et hoe cafu ftatuunt totam pofitionem poffe negari, illo non item. Verum enim vero iis non elfe adftipulandum exiftimo, propter rationes fequentes: Primo, quia non procedit illa opinio in confiftorio principali, maximè in facro judicio Imperiali: In hoe enim pofitionem'qualitatem continenti refpondendum eft, licèt partim vera , partim falfa fit: tota verö negari non poteft, fed in qua fui parte vera fit, refpondendum erit. Anton. TeiTaur. decif. Pedem. 231. anten.5. contrarium tarnen. Ubi praejudicia Senatus Pedemontani adducit. Quem refert et fequitur. Graev. ditt. concl. 82. n. 6. Et ita nuncupatum olim in Camera Imperiali eft decifum. tefie Mynfing. cent. 2. obf. 55- Ubi fentit indifferenter, nullam pofitionem partim veram , partim falfam, totam negari debere. Quae etiam opinio approbata eft a Bart. in l. 1. $. Jlipulanti n. 12. de verb. oblig. Quem cum multis aliis, dicendoabhac opinione Bartoli tanquam finem litibusfacilius imponente, non effe recedendum, refert & fequitur. Pacian. de prob. dict. cap. 18. n. 5. Secunda ratio eft, quia haec fententia 1^ eft verior & Chriftiano nomine dignior , ut omne perjurii periculum evitetur, öc pcriculofa quorundam Advocatorum verïutia prorfus excludatur. Mynf. dict. loc. & Grxv. dict. concl. 82. n. 6. Tertia eft in ipfius legis textu dict. Ordin. Cam. part. 3. tit. 15. §. Zum andern die refponliones: Quia conftitutio five lex illa generaliter loquitur, & non diftinguit : Itaque nec nos diftinguere debemus. Nihilominus eruditiAdvocati, ad I70 tollendas omnes diificultates, pofitioni- * bus certam quantitatem continentibus,. claufulam (exempli caufa, fi reus non credit articulatamfummam , refpondeat, de quanta credat) adjicere confueverunt: Nam tune fimpliciter negativè refpondens non poteft a perjurio excufari. Pacian. ditt. loc. n. 16. Gail. dict. obf. 82. n. 18. bf ibi citati Graev. vis aliud judiciale juramentum, fed ipfi principales praecüè in perfona Jurare tenéfttür. De quo fanétio Electoralis elf manifefta. Hofgerichts Ordnung fub Ut. wann ein auffgtlegUr Aidt geleijict werden fol in fin.fteftt. Landrecht lib. 1. art. 46. 'Rauchb. part. 1. quaft. 8. n. 9. 10. 13. 14- Etiamfi fint perfonae egregia? et ïlluftres. Jacob Schultes in addit. ad Co/er. decif. 115. n- 22- & Ml- Andr' Kni<-'hde privileg. Saxon. cap. 4. n. 67. verb. j jus. Matt. Berlich. part. 1. concl. 31. n. 19. 20. cff concl. 34. n. 7. tff 12. & ab co citati text. cff Dd, Ita quoque Francofurti ad Moenum ipfi principales jurare tenentur. conft. Francof. tit. 26. von Satfzfiucken und ArtiClél §. 4- Ci? tit, feq J. 7. 236 Quintae huic decidendi rationi magno effet adminiculo, fi poena? perjurii conftringerentur, quos confcientia? non continet integritas, ne quis temere, ad ejusmodi Juramenta confugiat, ac malitia? & perjurii exiftat occalio , quod innocentia? öc juftitia? debeat effe praefidio. Declarentur ergo , aétis diligenter perlectis & probè confideratfs, in poenam, qui juramentum calumnia? alioquin fusque deque habitum vel quodvis aliud falfo & temerariè prceftiterunt: Cujus ef- 237 feétus eft quintuplex. Primus eft poena divina, fiquidem omne Juramentum falfö praeftitum Deum habet ultorem. /. 2. C. de reb. cred. tff Jurejur. Secundus eft infamia, quam perjurus modis omnibus mcurrit. Jul. Uar. m %. perjurium n. 2. Tertius, quod pecunias accipiens ea conciitione , ut alicui litem moveret injuftam , intra annum in fimplum ejus pecunia? , quam accepit, poft verö in quadruplum punitur. Delr. de juram. cal. 23. n, 3. | Quartus eft, quod calumnia conviétus ' in expenfas condemnatur. j Quin tus tandem effeftus digitorum pe1 jerantium abi'ciifio. Ordin. Crim. Caroli | Quint. art. 107. Githattf. in arb. Civ. pag. 197. 11. 21. Val. Wint. in partb. Ü'■■ tig. lib. 2. cap. 7. n. 13. Sed haec quidem ita de Jure dicuntur , I & fcribuntur: Quotus quisque autem eft, qui mercinit de calumnia quenquam pejerancem ita efle punitum. Inficias iturèna püto neminem , fi ifta pcena falfö jurantes, vel etiam temerariè ad juramenta ejusmodi profilientes, fententia lata , actisque fideUter relecfis & perpenfis, imo etiam aliquando antè, in caufa? progreffu, deprehenfu fsepe non ufque adeö I difficiles , prudenter & fedulö a judici' bus obfervarentur, & pro quantitate deI licfi pcenis condignis plcéferontur, röulturn in modum litigia foreniia minutum iri. Hoe unicum quidem in cid en ter, no- £ tatu tamen dignum addo ; quaerendo , utrum Juramentum calumnia? extendatur ad praeterita ? Refpondctur, extendi omnino: Quöd ad ea, qua? poft litis conteftationem ptaecefièrunt, juramenti pra?ftationem reftringunt. Ant. Delf. de iuram. cal. c. 10. n. 66. Gilhauf. m arb. Civil. cap. 5. ram S. de juram, calum. n. 11. pag. 194. Rauchb. lib. 1, quaft. n. ni 12. Verum enim verö hoe Juramentum extenditur omnino & rèfpfcit etiam ad ea, qua? fieri poffunt ante litem inchoatam : Propter generalitatem textus exprefii in auth. principaliores C. de juram. cal. hifce formalibus : Ccrani judicibus Jurent, quod nihil penitus caufa patröcinii judicibus, vel alii cuicunqueperfona? pro hac caufa dederint, vel promiferint, vel poftea dabunt vel per fe,. vel per aliam mediam perfonam. Unde non fufficit jurare ad formulam Juramenti calumnia?, in multis judiciis hodie ufitatam , in qua ultimum membrurn, de muneribus tantum futura re1 fpicit, nonpraetcrita, hifce verbis: Auch der Sacben halben niemand anders , dann den jenigen, fo das i'ecbt zuleft, icbts p- ben  IN ALTERIUS ANIMAM. hen oder verheiffen ivcllet, damit ibr die Urtbeil erbuiten m'éget: juxta verfus yuïgares 5 Illud juretur, quod lis fibi jufia videtur : Et fi qnceretur, verum non inficietuïf Nil promittetur : nec falfa probatio detur; Ut lis tardetur , dilatio nulla petetur. 241 Si litigator in praefcriptae ejusmodi formulae formalia verba juravit, etiamfi dixerit, fcripferit vel fecerit quaedam ante Juramenti praeftationem contraria, vel muneribus, five judice, five aétuario , five utrique, eorumque favori negotium recommendaverit, quibus preeüdiis iniqui litigatürientes plerumque ante litis conteftationem in primo limine proceifus caufas fuas folentmunire, arbitratur fe non effeperjurum, tranqulllat confcientiam fecurus quantum poteft, fusque deque habensfcrupuhfm non exiguum, eidem ante praeftationem Juramenti injecfum, nec tamen poft eam exemptum. 24a Qualia quamvis & dans, & accipiens pectore abfcondant penitiffimo , Deum tamen habebunt ultorem, & fortaffe propriam confcientiam, fi modo Deum elfe credunt, fuo tempore ex fomno excïtatam. Lars autem altera, maximè, li tale quid fufpicatur, cautè agit, fi formulam Juramenti calumniae ' ad tempus praeterkum fimul dfrigi, & fi quid ab adverfario vel ejus Advocato antè eft dictum , fcriptum aut facfum , ei praelegi <5t in mentem revocari petat. Cui petitioni judex , fi fufpectus nedum impius efle notit, deferre atque rem tam feriam & religiofam, non perfuncforiè fiveobiter, fed feriö et religiofè agere tenetur. „44 Via enim fraudibus non aperienda, fed, ut occurratur, ne fraudes fiant, publica pofcit utilitas. /. in fundo 38. vf. confiituimus ibi: neque molitiis indulgendum i. fi quis fub prcetextu 9. ibi: fraudibus effe obviandum C. de SS. Ecclef. Decian. Vol. 1. conf. 4. n. 33. Cardin. Tufch. torn. 4. lit. F. concl. 475. per totam. ldeoque, fi judex monitus et imploratus illud facere abnuerit vel neglexerit, ad quod etiam vel officii ratione eft obligatus, contra falutarem legislatoris intentionem, de qua fupra n. 76. 77. 102. 103. 121. & feqq. fauciata confcientia infurgit, et diametralker pugnat, atque 1 non folum animam jurantis, fed etiam propriam trahit in perniciem. Ab antè dicta formula Juramenti calumniae recfè difcrepat hoe in paffu formula Juramenti calumnia; Germanica legenda apud Gilhauf. in arb. Civil. cap. 5. ram. 8. de juram. calum. pag. 194. & Rosbach. in proceff. civil. tit. 50. de juram. calum. in fin. Quae etiam eft conformis legum texti- 245 bus, in quibus expreffe difponitur: Qui de calumnia juracfe non calumniae caufa litem moviffe: Verum fe credere et exiftimare, quöd foveat juftam caufam: Se non petiturum fruftratorias et fraudulentas dilationes: De jure interrogatum verkatëm "non fuppreffurum , vel celaturum, fe non ufurum falfa probatione s Nec ab adverlario fuperfiuam , et non necefiariam probationemexacfurum: Nihilque fe patrocinii caufa, judicibus vel aliis, quibus Jure non licet dediffe vel promififfe , vel deinceps daturum, vel promiffurum effe. Nov. 49. cap. 3. in autb. de his qui ingred. ad appellat, tffc. auth. 124. cap. 1. in auth. ut litigantes jurent. I. 1. in princ. autb. hoe facramentum auth. principales C. de jur am. propter calum. dand. gl. §. i. verb. ad contraclicendum inftit. de poen. tem. litig. Marant. in fpec. part. 6. de juram. calum. n. 10. Rauchbar. lib. 1. quee ft. 11. n. 12. bf alii ibidem citati Wefemb. in parat. C. de juram. propt, calum. dando n. 8. Hic propter materia; connexitatem non 2.g incommodè quaeritur; an utile fitReipublicae, & faciat ad abbreviandas & minuendas lites, fi hodie ab Advocatis in caufis omnibus & fingulis juramentum calumniae in perfona praeftandum (corporale enim, quod ajunt, in hac mea differtatione praefuppono) exigatur? Quaeftio haec per /. rem non novam 14. C. dc judic. bf l. 2. in princ. C. de jurejur, propt, calum. dand. affirmativè eft decifa: Per quam judices aequè, atque Advocati in omnibus caufis jurare funt obligati. Quia judex iniquus juftitiae majori damno 247 poteft effe, quam Advocatus perverfus. Hic enim a Judice docfo, perito, & juftitiae dedito facilè cernitur, etininiquis fuis conatibus fupprimkur: Ille verö in proceffu fuo iniquo non perinde, ut plurimum refpiciens (malos hic et alibi arguo, bonos nequaquam et nufquam) non merita caufarum, fed perfonarum, non quod ratio dief et, fed occafio affeéfet, j non quid lex fanciat, fed quid mens cu\ piat, animumque decliuans non ad jufti| V 3 tiam,  M l OLÖEKOPS DE JUREJURANDO tiam, fed juftitiam ad animum. eleganter tff prolixiüs Val. Winth. in partb. litig. tart i. cap. 12. n, ï9. vid. decad.vmm 2, contra Dn. Carpz. quaft. 7.n.7.tffeqq. 248 US\Jt hodie non fulurrrmodo de jurisdictione, fed etiam imprimis de f avore judicis fundando, lïtigaturam efle folicitum, fit neceffe, fi caufam fuam penchtarinoHt Ünde dicit Oldendorpius Mus erudïtisfimus, tff in judiciis verfatiffinus: 249 Nullum in Repubiica genus hominum ■ perniciofius nocere poteft, quam judices, concredita fibi poteftate abutentes. In progynmaf. aüion. claff. 7. f- I*- ab f *• vidfdecad. meam 3- contra Carpz. quceji. 7. n. ig. tff feqq. ufque ad finem. Multi funt ingenioh, cc tamen fcelerati norüntque invertere & mifcere negotia , ut volunt. Hi norunt objlipo capite incedere, & fevero vultu & tarnen dolus fubeft merus. Incedit demiifo vultu, & auribus plus fatis eruditis audit Nifi obferves eum attentus, pracvertet te incautum. Et licèt non fatis virium videatur habere ad nocendum , tamen cüm fuam occafionem & tempus captarit , comprehendet te. Siracides cap. 19. vs. 18. tff feqq. ufque ad vs. 26. 2.o ' Sed quia antè dictae leges non minus judicibus, quam Advocatis ad proceffum finjmlarum caufarum accedentibus, lpeciafiter jurandi necelfitatem imponentes, iam dudum in defuetudinem abierunt: ''» more vero inclytae Rerpubhcae Noribergenfium manente, quo non quidem ad fiVulas caufas, tamen finguhs annis Advocati jurare tenentur. tejte Ajer. irt proef//; cap. 11. obf. 2.n.X2. 25r Ideóque ad quaeftionempropofitamrefpondeo, per diftincf ionem, aut ventilatur caufa in füpremo Principis Confiftorio, aut in Principum Germanorum Dicafteriis, aliisve infenonbus judicus, in quibus brevi annorum fpacio lites firn tintur. Hoe in paffu quaeftionem hanc puto effe negandam. Katio prima eft. 252 quia in quibuscunque Germaniae judiciis offiekim Advocati aggrelfus praeitat fingulare fuum juramentum femel pro femper. Ordinat. Cam. part. 1. tit. 62. 63. ^Ubi ibrmula juramenti generalis. Di Palatinatu teftis efi Agricola , cap. 10 pas 46. Churfr. Hoffger. Ord. tit. von de: Advocaten Eid. efi quoque in 1 rem 7101 ' vovam 14. §. patroni autem caufarum C de judic. De Saxonia teftatur Wefemb. v parat. C de juram. propt, calum. eland " idem prcecipt Fr. Br. Lb. Hoffger. Ord tit. von der Advocaten Eid. Et itambalMis obfervari teftantur Petr. Gregor.Tholof. lib. 48. Syntagm. cap. 7. n. 9. & alii citati d Valent. Wint. in partb. litig. iib. 2. cap. 7. n. 7. Secunda & quidem potiffima ratio eft, 25i ne hoe modo religiofiores ab advocationibus afterreantur, fed iis potiüs crebriüs operam fuam impendant. Quia a viris bonis jusjurandum femel prasftitum, femper obfervatur animo, at improb is etiam. faepius repetitum, nunquam occurrit. Obrecht. tr. de juram. calum. cap. 6. n. 45. Et multi integra? fidei & frontis Pa- ^ troni, hominësque religiofi inveniuntur, qui potiüs foro abftinere, quam tot juramentorum etiam juftorum religiombus impheari velint: Idque propter rationem cap. etfi Cbrifius 26. de jurejur. propet fin. hifce verbis. Licèt ergo debeatis effe viri perfecti, ut, quantum poteftis, juramenti vinculum evitetis. Hoe autem Reipub. non expedit, neque finem minutionis & abbreviationis litium affequetur, fed potiüs, quando religiofiores advocationi operam dant, nec improbi nulliüsque confcientia; homines ad litium protelationem apti et proclives melioribus fuccedunt. I. rem non novam 14. §. uit. ff. de judic. I. 33. ! §. 2. ff. de procurat. Matt. Berlich. part. 1. concl. 31. n. 22. Matt. Wefemb. in parat. C. tit. de juram. calum. n. 6. Diffent it Val. Winth. ante ditt. loc. Quia autem , ut tetigi, non omnes 255 Advocati funt aeque religiofi, et integrae fidei. Si igitur videt judex, vel conjecturis five argumentis fat probabilibus percipit, Advocatum calumniari, poteft omnino, maximè adverfa parte petente, juramentum calumniae eidem imponere. Ad quem cafum refpicere arbitror Receffum Imperii noviffimum , de anno 1654. g. Uber diefes verordnen wir tffc. 37. in hifce verbis: Wann es entwederdie Fartey hegehret, und der Richter es darauff erkennet, oder auch von Jich felbfien , in ivelcherley Theil des Gerichts von Ampts ■wegen aufferlegt, das juramentum calumniae dahin zu erjtatten ft huldig feyn tffc. In fummo autem Camerali Judicio ut 256 Advocati calumniae juramentum praeftent indiftinctè, in quacunque caufa fufcepta, rationes funt praegnantiifimae: Ex quibus haec unica fufficit, quöd ibidem lites fiant immortales : Quae autem poft hominis sS7 aetatem tandem finiuntur, vel etiam quodammodo citiüs, fint pauciffima; # fumptuofiffiraae. Propter hanc caufim  IN ALTERIUS ANIMA M. ^ jüramentum ab Advocatis, a litigatoribus nominandis in fingulis Jitibus in Camera Imperiali exigere aequum et neceffarium recfè arbitrati funt ante hac. Aut. difcurf. vom Juftitien Werck pag. 56. Val. Winth. ditt. loc. n. 8. 9. & 10. 258 Imo tanto magis ab Advocatis requiritur hoe Jusjurandum , etiamfi principales juraverint, quantö meliüs calumnian' norunt, quam litigatores. l.dbAcaifafio 23. ubi gl. verb. morantur C. mandat. Setfer. lib. 3. de juram. cap. 3. n. 82. Sichard, in l. 1. n. 5. C. de jurejur. propt ■. calum. 259 Hi enim jurant fe bonam fovere caufam, & ad litigandum accedere, bonitate fuae caufae fretos, quod ad intentionem eft referendum, cum fufiiciat litigantes credere, fe bonam caufam defen^ dere. At litis five bonitatem five malitiam optimè norunt Advocati: Procuratores tantum pröceffumdirigunt, 'demeritis caufae parüm folliciti, & collitigantes faepe nihil intelligunt, fed ab Advocatis fpe lucri feducuntur. Aut. difcurs vom Juftitien Werck Val. Winth. all, loc. 2.60 Quapropter nec illos Advocatos, quibus confcientia re£te cordi, curaequeeft, hoe litium abbreviendarum remedium improbaturos & recufaturos, foroque difceffuros arbitrandum : Sed credendum potiüs uhro defideraturos, utadverfarios malam litem defendentes tanto citiüs ab injufla defenfione revocent et deterreant. Tales Advocati non funt afTueti, quascunque lites reciperè, fed quae revera et „£t in confcientia fua funt jufliores. Sicuti nauta fugit tempeftatem et fiuctüs; ita bonus Advocatus 'litem malam, non omnem materiam aptam effe litigiis fciens. Expedit enim paucas lites, bene agere,' quam multas malè defendere, et in infi-! nitum protrahere. Spec. de off. Advoc. n. 14. Wint. d. loc. n. 17. 262 Hifce mature ponderatis, tandem optimè conclufum eft, in Recefiibus Imperii noviffimis de anno 1654. 37. Uber diefes : Quod etiam Advocati in Camera Imperiali, ad praeftationem juramenti calumniae, judice ad partis adverfae petitionem, aut ex officio id decernente, aeque debeant efie aflricfi, at- 263 que procuratores et ipfi principales. Verum , quöd illis fit permiffum per procuratorem in ipforum animas, et non teneantur in perfona jurare, fini abbrevienT darum litium optime cogitato, vix reIponfurum effe puto, fed praeftare potiüs ét Reipublicae expedire ad talem jurandi neccffitatem obligatos Advocatos, una cum principahbus litigatoribtts praecife in perfona, et corporale (quod ajunt) praeftare juramentum, juxta confilium JCti anonymi, in Wehneri Obferv. Pr act. lit. I. verb. Juftitien Wefen t §. Zu eilfften pag. mihi 315. allegati ftomacho jejuno 4 , majoreque cum folennitate atque ceremoj niis , quam huc ufque magno Reipub. detrimento et pluribus perjuriis eft factum. Val. Wint. dici:. cap. 7. n. 12. Idque ex identitate nedum majoritate rationem per integram hanc diflèrtationem deducf am. De modo & medio undiquaque ab ipfis perfonis recipiendi juramenta dicam infra in refponlione ad rationum dubitandi tertiam. Quod dixi 264 praeter fummum CameralePraetorium, in Dicafteriis & aliis inferioribus fubfelliis, ab Advocatis in fingulis caufis juramentum calumniae non elfe exigendum, non velim intellectum, de iis, ubi litium finiendarum, l. properandum C. de judic. proh dolor ex omnibus curiis hodie exfulante, vix fufficit integrum decennium, ; fed earum proceifus ultra protrahuntur, I imö faepe, quidem vel viginti annorum praeter lapfum fuperant. In quibus ta\ men , quin judicis malo litigiofo & judi- 3 cialibus jurgiis faepe obdormientis, vel : faltem negligentiae & conniventiae culpa, "nedum dolus interdum, cum malitia al- • terutrius Advocati concurrat, creditu eft ; difficillimum. Sic negh'gunt juftitiam 266 judices , nec imponunt finem litibus , quinimo litem lite refolvunt, novas li* • tes ferunt s & pernitiofiores priori'( bus, qui vel obfeuras, vel incertas pro- ■ ferunt fententias , easque appendicibus ■ ac refervationibus plenas: Idque propterea, nifi fimul ex alia inclinatione, fortaffe, ut fportulas cum litibus mul tiplicent. Quibus ufui eft: Communicetur, ■ ut fifcus locupletur : Et curae: Res fifti eft , cujus loculi minus turgefcent, fifigüli emolumentum decrefcat , aut decedat. Vah | Wint. in partb. litig. lib. 1. cap. 12. n. 23. &f cap. 15. n. 4. Copia figillata ad emulgendum parata. Hinc : Caufae petuntur, quae paupertate reguntur. Sic irreligiofè juftitiam adminiftrant judices, & occafionem protrahendi proceffiun in muitos annos praebent ampliffimam, in alterutrius partis favorem, toto ferme litis curiu propendentes , & pro fui commodi, in uno, vel altero verbo latentis, menfura, praefertim dextri et docti Advocati neceffaria monidone vel femel irritari, dccer! nunt five pronunciant, et alteram part tem  i6o J. O LD E KOPS DE JUREJURANDO tem magis magisque ita gravant, ut aliquoties fupplicare, five leuterare, fuper nuliitate notoria quaerelam inftitUere, ct alia juris remedia, alioquin fi citra affeétus et legitimè procederetur, non neceilana adhibere, etiam toties tranfmiffionem aciorum fuis fumptibus petere cogatur. Ne tamen in eo fubolfaciat fraudem, ferunt interdum interlocutoriam, quee videtur pro ea facere, dexteritatcm 967 femper fimulantcs. Tales judices prqtraóf ores «Sc cunfctatores, a quibus juftitia definitur, quöd fit conftahs & perpetua voluptas jus fuum unicuique promit tendi. Guil. BucL in for.pag. 115. óf 447. quem citat Val. Wint. lib. 1. cap. 12. n. 2. Commentariorum pelago fuas fraudes nutriunt, nihil praeter burfamhydropicam curantes. Zaf. in l. 2. ff. de orig. jur. Hering. de fide jus. cap. 7. n. 595. Et lites ex litibus ferunt, quod maxime elfet praecavendum. /. fi quis n. in fin. C. de reb. cred. Diuturnitatis proceffus culpa poftmodum in fidelem juxta ac peritum et doéfum Advocatum rejecfa. Ingcnio fiquidem, fed imprqbo et maltÖofo eft opus ad improbam litem, invitis etiam legibus, Principibus et Magiftratibus diu fruftrandam, protelandamque. Paul. Matt. Wehner. in obf. pratt. lit. I. verb. Juftitien Wefen: paulo poft prin. 268 T£a jmgia partium funt praeda judicum. Ubi itaque lites ita ad piurimos annos protrahi folitum eft, quamvis non fint planè immortales, ex accidenti autem, aut mortis aut paupertatis litigatorumfupervenientis immortalibus redduntur fimiles : Vel etiam , fi tandem poft tot difipendia, muitos fumptus, moleftias et alia litium incomrnoda, finem fordantur, nihilominus Reipubl et privatorum intereft vel maximè, ut etiam ibi locorum Advocati indiftincfè, in quavis caufa de calumnia in perfona jurent. Idque propter rationis parilitatem caufarum in Ca- 269 mera Imperiali ventilandarum: Nullo habito relpeclu , five potentiorum, five divitum, five pauperum caufis patrocinentur. Nam potentiorum natura eft pauperes fupprimere. Joh. de Platea inl. 1. C. de cenjit frf cenfttor. Newmeyer in tr. von Steivr und Scbatzung cap. 7. pag. 578. 270 Et ficuti potentiores faciunt, quod volunt, et quando volunt. Arift. 6. polit. cap. 3. in fin. Ita imbecilfiqres aequum et "juftum quaerunt: Sicuti vacat potentioribus opprimere, primoribusrapere , privatis perdere , miferis fiere. Hering. de fidejujf. cap. 8. n. 134. Vinc. Caroc. de exc. p. 2. queeft. 36. n. 5. Sicuti potentiores pofilfiionem apprehendunt, pecuniam in Advocatos conferunt, qui lites pauperum evertunt. ! Val Winth. lib. 1. cap. 1. ». 15. óf feqq. Ita contra illorum Advocatos magna, imö eö major calumnia; eftpraefumptio, confequenter a corporali praeftatione Juramenti calumniae eö minus poffunt effe immunes. Cum defecerint ligna , exftinguetur ignis: et fufurrone fubtracto jurgia conquiefcunt. Sicut carbones ad primas, et ligna ad ignem: Sic homo iracundusfufcitat, litigiofusaccenditrixas. I Prov. 26. vf. 20. óf 21. Et quó quis ditior eft, et opulentior, eö magis inflatus et pertinacius contendit, et quö diutius durant diffenfiones , eö fiunt acerbiores. Prov. cap. 28. v. 12. &f ibi Ofiandr. Infupcr quidam rixofi juxta. ac avari 271 \ litigaturientcs ad caufam fuam iniquam j promovendam öc tuendam, viribus pro1 movendam et tuendam, viribi.s propriis I non fufheientibus, tam extremae inter3 dum exfiftunt malitfe , ut potentium, j nedum Magiftratuum opera abutantur, I ut pars adyerfa illorum, five importunis intercelfionibus opprimatur , five minis ! et terroribus perterrita a lite defiftat. | Val. Wint. in partb. litig. lib. 1. cap. 1. n. 16. ƒ Cujus tamen poena efl caufa; amiffio, et fuperioris fevera vindióta. /. 1. C. nec lic. potent, c. 2. extr. de alien. jud. mut. c. \ facta gl. in c. 1. ub compellunt ubi Hoftiens. •j n. 3. Guid. Papae n. 2. Dec. n. 22. de off. I deleg. I Alii unicè curant , ut adverfarium a a7i I fcopo abducant, öc vel injuriarum aftioI ne vexent, vel Principum vel Magiftra1 tus dignitatem & reputationemlacfamaut j contemptam efie clamitent. Quod fcelus eft omnium fcelcrum fceleratiftimum, ac nefandiflimum atque adeö Jehovae, öc : hominibus juftitiae ftudiofis invifum. Erneft. Cothm. Fol. 2. refp. 0%. n. 119. Quanti itaque interfitReipublieae, ne potentiorum Advocati a praeftatione juramenti calumniae fint immunes, quenquam fugere nequit. Dixi paulöantè, iniquos litigatores, | a judice fimilis farinac, faepeelicercfen- 1 I tentias manifefte ihiquas, quibus gravatos ad leuterandum vel appellandum, vel j aliud remedium fufpenfivuin interponen1 dum adigunt. Ejusmodi itaque miquij tate et obftinacia litigaturientium repcri ta , quamvis alioquin fententiam uosm j vel  IN ALTERIUS ANIMAM. i6t vel alceram pro fe habentes expenfarum condemnationi, nedum mulcfas temere litigantium, rarö fint obnoxii, attamen ut tali in cafu femper in expenfas omnium inftantiarum damnentur, praetereaque mulófa plecf antur condigna, & aequtas, & Reipublicae, privatorümque utilitas expofcit vei maximè. Quo etiam digitum intendk Commentator ad Pand. Cam. JRoding. noviter editas lib. i. tit. 30. poft n. 8. pag. 369. Ubi praejudicia allegat , quöd _ etiam appellati malitiofè & temerè lititigantes, fententia prioris judicis freti, & in bona fide, ac fi inviti ad litigandum trahantur, fefe conftituti putantes, wegen ihr es frevehnübtigen XJmbtriebs, und mutbwilligen litigirens, non tantum in utiusque inftantiae expenfas, fed etiam in poenam duarum marcarum auri puri , fuerint condemnati. Simile praejudicium in judicio quodam Aulico non ita pridem in praxi ego obtinui. Quod cum ad minuendarumlitium finem tendat communem, obiter retigifle placuit. 873 Hic praaterirenequeo, veluti folet, lege inventa inveniri quoque fraudem legis; ita etiam contingit falutari legi noviffimae, ab Advocatis juramentum appellationis exigenti. Namquefunt, qui multis annis caufas in inferioribus judiciis fuo patrocmio defenderunt: Sed quando eorum clientes in illis fuccumbunt, & ad Camsram Imperialem provocant, practicum novum, jurgiorum judicialium, eorumque gloriolae cupidum, faepe neque in facfo, neque ex acfis plenè inftructum, ad jurandum autem praecipiti confilio audacem, fiibftituunt, nec non caufae & proceifus directione retenta, eidem confilia fuppeditant, & ita re ipfa Advocaturam continuant, quamvis cala- «74 mum non admoveant. Ego putarim, prudentiorum judicio falvo, fraudi ejusmodi ita effe occurendum , ut nimirum ex quovis Advocato juraturo, fub fide praeftandi juramenti, quaeratur; num ipfe in initio litis caufam patrocinio fuo huc ufque defenderit, fin minus, quo tempore ad eam acceffèrit, quis antea Advocationis munere funcf um fit, & num ne adhuc alius ex confilio & auxilio fit. Hoe comperto, aequè oportet hunc jurare, atque illum, imömagis compellendus eft, quia magis praefumitur calumniari. Ita quoque finem & effecf um fuum fortitur diSta conftitutio noviffima g. Zumablen aber jederzeit. 112. Receff. imper. de anno 1654. de juramento appellationis difponens, qui vult, ut primo principales appellantes, quotquot eorum funt: Secundo Advocati, fcilicet, die zur appellation gerabten fcheó.\x\axn appellationis verfertigt, und darin patrocinirt haben. Tertio, Advocatus in defenfione caufae fucceffor furrogatus aut fubftitutus juramentum appellationis praeftare teneatur. Commentator inpandett. Cam. Roding. noviff. Ub. 1. tit. 26. n. 19. p. 338. in fin. & pag. 339- m pr. Sexta decidendi ratio profluit ex ante- 276 cedenti quarta, atque eft celerior &maturior juftitiae adminiftratio in caufis aliis in foro ventilatis. Etiamfi enim bonus Magiftratus litium multitudini pro viribus medeatur, plurimasque è medio tollat, nihilominus manent & manfuraefunt buam plurimae praefertim his teterrimis temporibus, quibus refrigerata charitate abundat iniquitas multorum. Wefemb. in parat. ff. de judic. n. 13. Et hoe noftro feculo tam malitiofo, 277 quam litigiofo oportet effe lites, ficut & haerefes: Et humana prudentia omnes, praecaveri nequeunt. Ex 1. Corintb. 11. v. 19. Val. Wint. in partb. litig. Ub. 1. cap. 1. n. 36. &f lib. 2. cap. 1. n. 7. Unde, quö magis lites deteftabimur, 278 eö magis recta judicia probanda nobis erunt, magisque neceffaria cognofcemus, ut litium capita & perniciem hanc portentofam, quae graffatur inter homines , fi non poftumus omnino extrudere, faltem, quantum fieri poteft, emendemus, & h'tesmortalium, illarum immortalitate è medio fublata, fopiamus. Petr. Gregor. Tholof. in Syntag. lib. 47. cap. 1. n. 14. Et hoe alacriter, non fegniter: Cüm judex negligens facere juftitiam de linquat in Deum, in Principem, & in partem /. Ji quando 19. C. de teftib. Paris de Put. tr. Synd. verb. lis fua c. ï.n. 6. Cumulatione itaque & multitudine jur- 279 giorum forenfium impedita, fequitur neceffariö reliquarum caufarum maturae cognitioni et decifioni melius vacare, et juftitiam celeriüs et meliüs adminiftrare poffe judices. Septima denique et ultima decidendi 28Ö ratio eft lex Reipublicae fupremae, nempe falus populi , priorum omnium affiuxus et defiuxus, ad quam quemvis civem confilio, omni ftudio et labore omni niti aftrieftum effe, nemo poteft dubitare : Et nihil repudiandum eft, quod Reipublicae defervire poteft. Ulp. in l. fi quis in gr avi 3. §. utrum 14. ff. ad SC. Sylan. Oldendorp. claff. 1. att. 3. p. 22. Sicuti enim vera et fevera juftitiae adminiftratio in Republ. eft, quod anima in corpore. Pet. Gregor. lib. 10. de re-  \6% J. OLDEKOPS DE JUREJURANDO pub. c. 7. Alb. de Rofate l. r. de jujt. bf jur. n. 207. Nevir. conf. 32. n. 2. Thoming. conf. 2. n. 207. 281 Ita contra fatalis feculi litigiofi terminus ab omnibus, et Hiftoricis, etPoliticis flatuitur, quöd nimirum male imperando , et juftitiam denegando (vel quod idem elf, ad immortalitatem ferme protrahendo) fummum imperium amittatur. Bald. in c. 1. extr. de judic. Felin. in cap. cum nobis n. 2. de prcefcript. Gylm. Sympb. torn. 1. p. 1. tit. 2. n. 141. xviachiav. lib. 2. de republ. cap. 28. 28a Et ficuti juftitia ftabilitur Principatus. Juft. Lipf. lib. 2. polit. 10. Ita nulla major Reipubl. peftis eft, quam injuftitia. Sixtin. lib. 2. de regal. cap. 15. n. 30. Propter quam fundamentis terrae motis et funditus collapfis regna devolvuntur de gen te in gentem. text. expreff. Pfal. 82. prolixius Petr. Frid. Mind. de proceff. lib. 2. cap. 12. per tot. inprimis n. 43.44. 283 Juftitiae inopia eft litium copia. "Val. Wint. in partb. litig. lib. 1. cap. i.n.7. 0*8.. Lites autem minui, motasque quoad fieri poteft, citö confopiri et litigantium fumptibus confulere, tam Reipubl. quam privatorum intereft. Idem cap. 2. n. 1. I. propcrandum 13. Cod. de judic. bf ibi gl. bf Dd. c. finem litibus de dol. bf contum. arg, l. minoribus 6. in fin. ff. de minoribus 1. fervo. 63. §. cum Prcetor. 2. I. 4. ff. ad Senat. conf. Trebellian. Cravet. conf. 970. n. 6. /. fingulis 6. ff. de except. rei judic. j Gail. 1. obf. 141. u. 5. Mynf. cent. 3. ' obf. 44. n. 1. & obf. 48. Menoch. Vol. 2. conf. i88- n. 13. Vult. Vol. 3. conf. Marp. 21. n. 352. Ec ad officium judicis pertinet lites diminuere. text. in l. quidam 21. de reb. cred. 284. Quamvis igitur Camera? Imperialis judicium lit perfe&iffimum juftitia? lumen, & afylum collitigantium opprelforum , legum & morum, totiusque Reipublica? propugnaculum, & incorruptisfimum judicum imperii dicafterium , quod cum Nobiliffimis Gallia?, Hifpania?, Neapoleos, Pariamentis, totaque Italia? Rota certare poffit: De quibus Bodin. lib. 1. de Republ. cap. 10. Covar. pratt. qucefi. cap. 4. n, 10. Heig. part. r. qucefi. 9. n. 7. bf quaft. 10. n. 34. Teffaur. inprcefat. decif. n. 10. fi? 11. Unde inferioribus judiciis inftar fyeculi, ad dirigendam juftitia? normam atque formam proponitur. Deputation. Abfch. Speyer. de anno 1600. §. Dieweilaber Aut. j difcur. de conc. aulce bf Cam. Imp. p. 38". arg. 19. Attamen hoe noftro malitiofb feculo 285! omnibus Germania? admodum htigiofe litibus atque malitiis coè'rcendis ron eft fufficiens: Ipfis etiam Dominis Carr.eralibus fatentibus, litium multitudincm effe caufam, uti.propcrandum 13. C.dcjudic. ibidem fervari non poffit. Gail. 1. obf. 141. n. 7. Schwan. lib. 2. proceff. Cam. cap. 4. n. 6. bf alii. Id quod etiam ipfa notorietas & communis experientia, nec non litigantium querela? quotidiana? teftantur , lites ibi integras litigantium aetates longè excedere, paucisfimas finaliter expediri, novas quotidie afferri, paucos litigaturientes plenam de lite vifiïoriam deportare. Caufas hujus mali recenfet Valent. Wint. m partb. litig. lib. i. cap. 16. n. 6. bf Ex quibus funt potiffima? Dominorum Affefforum paucitas, & caufarum mul, titudo. Ob quod, ah mifera? Germania? major ira divina metuenda. Inquit Rofenth. de feud. cap. 10. concl. 43. n. 139,. < De remediis caufas iftas tollendihaéfe- 286 nus fruftra monitis, Sc fpe inani defide, ratis & optatis vide eund. Val. Wint. lib. 2. cap. 14. bf ibid. citatos. j Quanquam Sacra Caefarca Majeflas •cum Elecforibus, Principibus, reiiquif! que flatibus totius Romani Imperii, in f noviilimis Comitiis Ratisbonenfibus de miferabili juftitia? üatu, in melius reducendo, meliorique & celeriori ejus adminiftratione plurimum collaboraverint, imo fudaverint, prout ex recefiu de anno 1654. qui ferme totus de juftitia adminiftranda, dèque modo & ordine agit, & quöd numerus Dominorum Affefforum ad quinquaginta fit extenfus, cui vis palam eft: Tantum autem abeft numerumiftum effe completum, ut vix tertia pars in hunc ufque diem manferit. Etiamfi ita- 287 que neceffitate ita expoftulante Illuftrislimum Collegium Camerale de proceffu juxta di&um Imperii receffum novillimum, formando, & in quibusdam nonufque quaque prafficabilibus mutandis, novis declarationibus, communibus decretis, et proejudiciis, fuerint affidui et fcdulö occupati, ut expeditiüs inpofterum procederetur, quam ante haec tempora: Attamen an hoe medium, per fc 288 quidem ca?teris paribus bonum, emplaftrum, hujus poflit dici effecf us, ut folum fit aptum et fufficiens totum juftitia? morbum, quo annis pra?teritis longè lateque laboravit. de quo Val. Wint. in 1 partb.  IN ALTEHIÜS ANIMAU' ré"} partb. litig. fcepe citato lib. 1. cap. 16. & lik 2. cap. 14. cjf ibid. al legati plures. omnibus in locis, Summo Camerae Imperialis tribunali adhuc fubjecfis, curare «Sc tollere, prudentioribus & autoritate pr?e- , pollentibus dijudicandum & memorandum relinquo. Querelae & lamentatio189 nes interim nullatenus ceflant : Ut in 1 hunc uhjue diem non immerito lites judicentur quartum Dei flagellum : cum 1 Aut. fola ad conft. Duc. Subaud. rubr. de judic. gl. 1. verb. ob caufarum civilium abbreviationem n. 4. 5. quem refert Val. Wint. lib. 2. cap. ï. n. 14. Quo propter perpetuitatem & fine intervallo continuationem duriüs afiiigitur Germania, quam ullo reliquorum alio, pefte nimirum, aut bello aut annonae cantate, fuis temporum ipaciis durantibus. Unde quorundam fuafu , fi quis ulcifci voluerit, minimé debet imprecari inimi- j co, ut facultatibus labatur, exfilium vel perfecutiones patiatur, vel in hoftes incidat, vel ut mors eum è medio tollat , fed fimpliciter divinam Majeftatem exorabit, ut adverfarius forenfibus . negotiis , hoe eft , litibus implicetur: j quia hoe modo abundè ipfi fatisfaétum 1 erit, fi eum coram tribunalibus & Praetoriis caufam agere five litigare viderit. Ita fcribunt tff fuadent Guevara in inftit. vit. aul. cap. 20. fol. 83. Val. Wint. in partb. litig. l.b. 1. cap. 4. n. 22. ubi. ego Hinc dirse quorundam imprecationes: GOTT gebe jhm fo viel zu thun, zurechten und zufechten, dofzermeinervergeffe. I Et litem a Saxonico liden non incommodè dici, lepidè quidem, attamen ad rem fcribit. Val. Wint. lib. 1. cap. 5. n. 6. Secundüm vulgare apud Saxones veriverbium: Liden ixat Ordel und Recht mitIringt. Et orta lite, orta funt mala. An- I ton de Guevar. in inftit. vit..aul. c. 10. & c 13. Exinde muitos , praefertim ex ftatu Civico; audivi Deo gratias agere, atque, quod felix eft & non vituperandum, gloriari, fibi nihil negotii efie in Curia : Ich hobe vor Raht und Recht GOTT LohundDanck, nichts zuthun. juxta lin. 4. prope fin. ff. de alien. jud. mut. cauf. fatt. Bonus enim vir , & jufta ejus verecundia effe cenfetur, qui lites exfecratur. ditt. I. 4. Jaf. in l. filio pater n. 1. ff. de leg. 1. Nevizan. in Syiv. nupt. lib. 6. n. 12. Pinell. in l. 1. part. 3. C. de bon. matern. Pruckm. vol. 1. conf. 2. n. 145. Wefemb. conf. 32. n. 39. Romani olim , cüm Chriftum adhuc ignorarent, lumine naturali, atque höïeftatis imbuti praeceptis, judiciorum nolefaas abhorrere folebant, riec bonum drum exiftimabant eum, qui frequenter n his verfaretur fuo nomine. Joh. Oldeniorp. vol. 1. conf. Marp. 5. n. 7. Quanquam litibus moleftari privato- 291 tum faltem videatur flagellum, per verfö Advocato invento duplicatum, & maio judice triplicatüm, redundat tamen omnino in publicum: Quia impoffibile eft, ut Respublica litigiis plena dicatur felix, quin potiüs mille miferias patiatur, difpendium temporis, paupertatem populi , maleficia & alia inconvenientia , quae lites ubertim adferunt. RefpubL per lites conquaffata laeditur, & infolubilium caufarum, rixarum & criminum occafione moleftatur. I. 21. ff. decapt.&f pofllim. reverf. Wint. ditt. loc. Unde Ubertus Folieta Italus, quem citat «Sc refert Val. Wint. lib. 1. c. 4. n. 7* in differtatione quadam de caufis Imperii Turcici furgentis «Sc Chriftianorum occumbentis, inquit: judicia apud nos majoribus contentionibus , majoreque eloquentia, et longioris temporis tractu exercentur. Quare magnus jCtorum, Oratorum (de abufu , litiumque protelatione et multitudine loquitur) Caufidicorum, fcribarum numerus quibus ampliffima praemia et magnae mercedes funt conifitutae, forenfisque opera et induftria haud exiguam Chriftianorum opum partem , utilius alio convertendam ad fe trahit: Non ab fimilifpeChymiftarum, qui laboriofè quaerunt lapidem, donec omnia dilapidaverint. Imo quartum hoe Dei flagellum, jufti^ apa tiae defeétu et litihm immortalitate, Iongé ultra hominum aetates concitatum magis magisque et indies irritatum nunc flagrante ira divina, erit omnium atrociffi* mum , et exitium patriae certo paratu* rum, nifi nunc tandem ejus caufa removeatur. Id quod jam dudum ante haed tempora praedixerunt Aut. difcurf. vom Juftitien Werch pag. 17. Rutg. Ral. lib» 2. de proceff. Cam. in pro commiff. cap. 2. n. 2. c? 3. Val. Wint. in part. litig. \6. n. 19. & cap. 1. n. 24. Rofenth. de feud. cap. 10. concl. 43. n. 139. Hifce verbis: Dolendum equidem, ho- 293 mines effe mortales, lites verö immortales, et in Imperio Chriftiano, ejufdemque Camera fuprema lites ita protelari, quod nifi irnmutetur, et corrigatur, verendum, ne et laudatiffimi, etincorrup* X 2 tiffimi  i64 J. OLDEKOPS DE JUREJURANDO tiflimi hujus judicii, et totius patriaenoftrae dulciffimae (hic exfcriptoremago, nm mtis verbis uior) interitum experiamur. Quem eö magis acceJerari haud vanaerit formido, quö magis praefentem juftitiae ftatum in piurimis judiciis inferioribus calamitofiiiimum, et indies in pejus ruentem non nemo fimul refpexent, et perfpexerit, magis lugendum, quam explicandum. Afperius hac de re vaticinium, ciii libet, legat. apud Val. Wint. dj£t. ir. lib. 2. cap. i. n. 2. 2p+ Irritari quoque, quanquam pejerantes in temporales ct aecernas fefe praecipitent pcenas, iram divinam in iplam Rempublicam, tot mille, imö infinitis et innumeris perjuriis repletam, neminem pu295 to inficias itnrum. Si itaque vera funt, prouc ego opinor, quae ex Gailio aliisque fupra in tertia decidendi ratione funt adduèta, litigatores nimirum, procuratoribus in iplörum animas juran tibus, 1 potiüs jurare de cahunnia committenda, j quam vitanda, ut propterea ad evitanda perjuria, praeltet juramentum calumniae toili, quam ufurpari: Cuffibet Chriftiano pectori cogitandum relinquo , quot mille perjuriorum a tempore dicVae querelae Gailii et aliorum, nec non ante eos huc ufque fint commilfa , annon quotanms pejerantium animae catervatim 2p5 confiuxerint in orcum: Quod tamen, fi non in totum , attamen in tantum, & for talie maxima ex parte, humanis mediis potuit praecaveri déaverti, fi nimirum quivis juraturus, de perjurio ejufque pcenis foiemnicer & feriö admonitus, in 097 perfona jurare fuiffet obligatus: Item annon maximopere fit neceffarium, pro faJute Imperii Romano Germanici, maximè praefentis flatus intuitu, nunc tandem remedia quaecunque legitima , faxit Deus, ne fint fera, lites minaendi, abbreviandi, & ab immortalitate liberandi, pejerationes devitandi, & juftitiam meliüs& celeriüs adminiftrandi, (tardc enimjuftitiam adminiftrare, öc planè non adminiflrare, paria elfe veteresjudicarunt. Hippol, de Mars. de fide 11. 385. Val. Wint. *» Parth- lü/S- Ub. i. cap. 1. n. 24.) Ambabus manibus fint quaerenda & ample398 xanda: ht fl ferec, an non hifce & plunum JCtorum clariffimorum, &! rehgioforum virorum pracmonitis , nec! non tot mille opprefibrum calamitatibus, '< gemitibus öc lacrymis, porrö fusque dequehabüis, imö fpretis, & poft tergum" réjeétis, fides tandem aliquando, &tem-J peftivius, quam fecunexiitimamus, realiter patnae iihprefla, & 'ux manum tra-1 dita , lenta quidem, attamen magis ac magis ingravefcente tabe, erit viaenda. Rutg. Rul. ditt. lib. 2. de proeft'. Ca»;, in pro. commiff. cap. 2. n. 2. bf 3. "Val. Wint. in part. litig. lib. 1. cap. 1. n. 24.. Jam diluitionem contrariorum, five rationum dubitandi, fupra prope initium recenfitarum aggredior : Quarum prima 2<# eft: quia Jure Civili & Canonico, juramentum calumniae, itemvoluntariumdelatum velrelatum, nec non fidelitatis et homagii per procuratorem praeftare eft permiifum: Idque proptet textus legum et canonum, pro hac prima dubitandi ratione allegatos. Refpondeo, textus dief os penitiüs in- *co fpecfos et confideratos, non veile, neque permittere , ut juramentum calumniae, five quodcunque aliud praeftari po£fit per procuratorem, in animam principalis five alterius. Legem enim, cum juiices. 2. y. fin autem 2. fub fin. C. de ju•am. propt. cahm. dand. quod attinet, aoc vuk, et difponit, quöd procurator debeat jurare de calumnia: Quod non aliter intelligitur, quam pro fua perfona, et in fuam, non verö alterius, five principalis animam. Ad quod etiam de jure eft obftriéfus, etiamfi principalis juraverit vel jurare velit. c. appellationis §.procuratoris 1. de juram. calum. in 6.1. qui Oona. 13. §. fi alieno 13. ff. de dam. inf. autb. principales C. de juram. propt. cal. dand. Novel. 124. cap. 1. De co autem nullum eft dubium, ne;ue ingreditur quaeftionis praefentis ftaum. Hoe verö, quöd procurator in alimam alterius, five fui principalis jurae queat, lex non dicit. Ubi itaque ver- n0* 3a legis deficiunt, ibi quoque deficit le- J ris difpofitio. /. 4. auth. principales C. de juram. propt, ca- lum-  IN ALTERIUS ANIMAM Sfy lum. dand. Novel. 124. c. l. Gloff. in l. Jed etiam X2. verb. cogendum: ibique licet , de calumnia non juret. ff. de procurat. Etiamfi agant caufam non per fe *, fed I per procuratores. dd. U. Hartm. Hart- j manni obf. pr act. tit. de juram. calum. obf. I 2. ab init. 303 Ubi diciturmanifeflo, quöd ipfa? prin-1 cipales perfona?, polfint & debeant jura- | re de calumnia, non verö juramentum hoe praeftari queat per procuratorem, in_ principalium animas fcilicet. Etfi principales funt diu abfentes, mitti debet eö, ubi degunt & verfantur, ut ibidem juramentum calumnia? praeflent. I- , dem quoque de quovis alio juramento ' impofito fentiendum. Matt. Berlich. de- \ cif. 117. Quam opinionem etiam fequitur Cujac. in expofit. dict. Novell. 124. poft prin. Alber. de Malef. tract. de teftib. cap. 4. n. II. 304 Propterea ad perfonas egregias, eofque qui valetudine impediuntur, domum mitti oportet ad iurandum. /. ad perfonas 15. f. de Jurejur. tff ibi Bart. Bald. Jaf. j & Dd. Mate. Berlich. decif. 116. n. 2. J Altera videlicet parte, vel procurato- ) re ejus prsefente. dict. I. 2. §. fin autem Wefemb. in parat. C. de Jurejur. propt, i cal. dand. n. 8. in med. 305 Nec non ad egregias honeftaeque vita?: foeminas. I. 1. C. de diverf. jud. in auth. principalis perfona vf. muiier honeflce vita j C. de juram. propt. cal. dand. Novel. 124. c. 1. §. fi. verb muiier. Bart. ditt. I. ad perfonas 15. ». 3. Coler. p. 1. decif. 115. n. $.22. tff feqq. Wefemb. ditt. loc. Quo privilegio domi jurandi gaudent etiam fenes. Gloff. in ditt. L ad perfonas 15. ff. ie Jurejur. verb. ad perfonas vf. idem tff de fenibus. Beuff. eod. n. 12. tff feqq. tff n. 2%. tff feqq. Spec. lib. 1. part. 4. tit. de teft. (J. qualiter autem n. 22. vf. jenex per textum elegantem in l. femper in civitate 5. de jur. immunit. 306 Tam ex ratione reverentia? fenibus debita? per textum elegantem. I. femper in civitate 5. ff. de jur. immunit. Quam propterea , quöd inter valetudinarios fenes referantur. I. fenium 3. C. qui tefiam. fac. poff. Berlich. ditt. decif. 116. n. 4. tff 5. Ubi adducit prajudicium JCtorum Wittebergenfium , tff n. 3. difjentientes citat. Difpofitionem hanc fervari, etiam nunc hodie in Camera Imperiali fcribunt. Jacob. Schultz in addit. ad Matt. Coler. decif. 115. incip.juramentumdelatumn. 27. part. 1. Matt. Berlich. part. 1. concl. 34» n. 11. Quo privilegio fingulari ad domum mittendi, & ibidem juramenta ab ipfis principalibus in perfona recipiendi, planè non ellet opus, li privilegiati ejust modi in perfona jurare non tenerentur, fed per procuratorem in judicio comparere & jurare iis liceret. Idem eft judicium de l. 13. §. 13.ff.de dam. infett. pro ratione dubitandi prima citata. Qui enim alieno nomine damni infeéti cautionem poftulat, de calumnia jurabit: juxta juramenti naturam, intellige in animam propriam, non verö in alienam. Quia haec lex ne verbulo qui- 30? dem indigitat, nedum expreffè dicit, cautionem hanc alieno nomine poftulantem, in alterius animam debere jurare. Praeterea in dicfa lege cautionem damni infecfi poPcens, non confideratur, tanquam perfona accefforia, fed quafi principalis , neque tanquam mandatarius five procurator, fed tanquam negotiorum geflor, five defenfor , qui fine mandato in utilitatem alterius judicium fubit: quod ex fenfu ipfius textus, & notis Gotbofr. ibidem apparet. Ideöque etiam tanquam principalis in propriam debet jurare animam. Simile exemplum cernere eft in L non folum 39. §. qui alieno x.ff. de procurat. Sic quoque defenfor abfentis vel pra?fentis, adverfa parte confentiente jurare poteft. /. uit. §. pen. ff. de Jurejur. Ita etiam procurator ad bona datus & 308 aonorum adminiftrationem habens. I. jus'wrandum quod ex conventione 17. §. uit. ff. de jurejur. Sed in propriam animam, juxta naturam & effentiam Juramenti intellige: Cüm ne verbo quidem ibidem fiat mentio de Jurando in afterius animam, neque ex :extuum fenfu tale quicquam elici poffit. Eadem eft refponfio ad cap. cüm eaufam 6. tff cap. cüm in caufa idt. extr. de juram. calum. Nam in neutro reperitur difpofitum & conceffam, quódprocura:or in principalis animam jurare queat, ~ed in illo, quöd procurator five Syndi:us univerfitatis Ecclefiaflica?, vel fecuaris, de calumnia jurare poffit: De quo, paia planè efl extra terminos quaeftionis propofitae, nemo unquam dubitavit. In üoc: Si Epifcopus per feipfum elegit litigare, quöd tune & ipfe juret de calum-» aia propofitis tantüm, non tactis Evanreliis. Si autem non per femetipfum , fed ?er aéf orem vel Syndicum, tune per X 3 hunc  x46 J. OLDEKOPS DE JUREJURANDO hunc praïftandum erit calumniae Juramen- 310 tum. Ex quo conftat, qui judiciale litigium in fe recipit, five lit Epifcopus ipfe, five Syndicus ejus, vel Ecclefiae ip- i fius, quöd in perfona in animam propriam , non alterius teneatur jurare : Quia hicSyndicusfiveoeconomuseff procurator in rem fuam. /. qui Jlipendia C, de procurat. Spec. de juram. cal. §. reftat. verb. procurator autem. Quamvis modo diverfo, qui confiftit pro Syndico five a£tore in taótis, pro Epifcopo autem in propofitis faltem Evangeliis 311 Pari modo ad inftar, five tanquam perfonae principales in animam propriam jurare tenentur, tutor, curator, ceconomicus , procurator univerfitatis, Epifcopi, Archiepifcopi, Parentes, Orphanotrophi, & omnes alii, qui Jegitimam habent adminiftrationem, vel a lege, vel judicis autoritate. Speculat. di£t. §. reftat. I ab init. • I 312 Quod attinet cap. nullam uit. de juram. calum. in. 6. Cujus verba fuut: Nullam tibi judex injuriamfeciffe cenfetur, quiprocuratorem tui adverfarii conftitutum, ad caufam habentem fuper hoe fpeciale mandatum, admifii ad prcejlandum in ea calumnice juramentum. Quamvis cap. hoe pro contraria opinione fortiüs videatur facere, propter verba: fuper hoe fpeciale mandatum. Attamen exiisfirmiter&formah'terinferri nequit, per procuratorem in principalis animam jurari poffe, neque procuratorem hoe in textu memoratum in alterius animam jurafle: ld quod tantum, & nihil praeterea hic eft in quaeftione. Non fequitur hoe effe, quod ab hoe contigit abeffe. Vuig. /. neque natales 10. C. de probat. Fuit. 1. conf. Marp. 13. n. 14. „j_ Neque per argumenta taciti five fubauditi intellect us expreffae legum definitiones vel difpofitiones everti & antiquari poffunt. gl. in C. cupientes. §. quod ji per viginti in verb. petere de elect. lib. 6. Thoming. decif. 39. n. 11. bf 19. Menoch. lib. 6. prcef. 38. n. 5. Verba etiam , fpeciale mandatum non impertinenter poflimt jungi verbis, ad caufam habentem, ut intelligatur fpeciale mandatum ad caufam illam, ejusque proceflum tantum, ad diftincf ionem mahdati generalis ad omnes caufas: Qualemdiftinètionem vide apud Speculat. lib. 1. pari. 3. lit. de procurat. §. reftat autem in fin. | Quöd ita fentiendum fit ,moveor etiam," 314. quia procurator habens mandatum fpeciale ad caufam certam, poteft ccgi a judice ad litis conteftationem, & poft eam, tanquam Dominus litis poteft jarare in animam propriam, non alienam. Speculat. dict. loc. n. 14, Et hunc effe cafum dict. loc. cap. nullam omnino arbitror. Cum itaque quaeftio haec Juri Civili expreffè fit decifa, ecu antè demonftravi, & contrarium ex Jure Canonico non conftet, ftandum eft Jure Civili. Quando enim de Jure Canonico 315 res eft dubia, de Jure verö Civili clara, & in eo apertè decifa, ftandum eft Jure Civili, illudque Juri Canonico dubio & f obfeuro praeponendum. Tib. Decian. Vol. j 1. refp. 10. n. 5. bf Vol. 3. refp. 58. n. | 8- Wefemb. Vol. 1. conf. 1. n. 20. Alb. GenI til. tract. de nupt. lib. 4. cap. 4. Matt. Steph. ' in prcef at. lib. 3. de jur is ditt. vf.in deer et 0. Card. Tufch. torn. 4. concl. 579. n. 19. Namque interpretatio ambiguifieri debet ex certo, non verö certi ex ambiguo. Anton. Yab.inConfuit. Ducat.Montisferr. part. 1. pag. 208. quem citat Reneck. de reg. fee. bf Eccl. lib. 2. ClajJ'. 2. I cap. 11. n. 25. Unde proeul dubio contingit, quöd f316 ! allegatis textibus Juris Canoniei non obftantibus, & fuper decifione hujus quae* , ftionis non ufque quaque firmae fidei ha\ bitis, ab illuftriffimo Collegio Camerali oïim ante confuetudinem contrariam ini troductam , & in hunc ufque diem duranI tem, non fruftra in dubium fitvocatum, utrum juramentum calumniae per procu! ratorem in partis principalis animam praeftari poffit. Dequadubietate. VideAndr. Gail. lib. 1. obf. 83- ab init. i Ubi quidem diétos textus nihilominus citat, fed in iis pedem non firmiter figere, fed magis ufui recepto inniti videtur: I Quod fatis colligere eft ex verbis ejus: 1 Sed hodie res expedita eft, quod fic quemj admodum quotidie hujusmodi juramenta i per procuratores , in animam domini, i in Camera praeftantur. Hxc Gailius. Si textus juris elfet clarus, five ex- 31? | preflus, nulli dubitationi amplius fuiffet ; locus, nedum in fummo Romani Impe; rii judicio , inter viros illuftres, erudi\ tiffimos, & praeclariffimos. Idquodcon1 ftat infra ex diffolutionefecundae rationis j dubitandi: Neque quifquam fuiffet aufus, ' confuetudinem jurandi in animam alterius | improbare , nedum appellitare morem I peffimum, ficuti fecerunt Dd. fupra chtati, fi lege exprelfa illa effet epprobal ta. I Tan-  IN ALTERIUS ANIMAM, 167 _ Tandem pofko, in veritatis et juftitia; praejudicium autem minimé conceffo, quöd hifce adduétis non obftantibus, ex allegato cap. nullam, de juram. calum in 6. poffet contrarium evinci, procuratorem nempe fpeciaJi mandato inftrucium, ad Jusjurandum in principalis fui animam effe admittendum: Nihilominus hoe ipfum rem neguaquam expediet: Quippe, quöd leges Juris Civilis fupra citatae con- 318 trarium difponant expreffè. Sed, fiquisguam contendat, caufam Juramentorum effe fpintualem , in fpiritualibus autem praevalere Jus Canonicum. Refpondeo primö, hoe ipfum, ipfa notorietate teftante, in terris Imperii, quas extra ufum receptum nequaquam ligat, mukipliciter fallere, nedum univerfaliter obtinere. Vide Reneck. de regim.fec. bf Ecclef. lib. 3- claff. i. n. 55. bf feqq. 3*9 Secundo, quanquam in materia ïpirituali Juri Canonico Jus Civile vel maximè effet poflponendum, hoe tamen hanc habet rationem unicam, ut nimirum peccatum animarümque difpendium evitetur, vel faltem, ne animarum falus in difcrimine conftituatur. Ubi autem haec ratio ceffat, ibi etiam ceifat ejufmodi praeponendae rationis difpofitio, five affertio; Juxta vulgaria. Hic autem, & in hoe propoff .ae quaeftionis ftatu non folum ceffat talis ratio, fed etiam plures & longè majores rationes fecuram, veram & finceram animarum falutem quserentes, pro difpofitione Juris Civilis & contra Jus 320 Canonicum fortiter militant: Quarum hae funt potilfimae, ut evitentur Dei Optimi Maximi olTenfiones creberrimae , juxta ac gravidimae, nec non tot mille perjuria , & pejerantium animarum catervatim ad gehennam pervolantium aeternum exitium : Et poft hafce eft Chriffianae Reipublicae falus, & utilitas privatorum. Quod affatim demonftratum & firmatum elfe arbitror, fupra in deducfione ratio- 321 num decidendi. Pro falute igitur, non contra falutem animarum praeponderare debet Jus Canonicum : Alioquin fi ex hoe , öc vi abfolutae fibi tributae poteftatis, Papa mille animarum fecum traóturus eft in ïnfernum, Juri Civili non duntaxat licet, led etiam incumbit dicere, 522 Papa, quid facis? Non fic itur ad aftra. Jus Canonicum non poteft praetextu juramenti corrigere juftas leges civiles: Et ftulti funt quidem Canoniftae, injuriam facientes Deo, qui eft veritas öc charitas, dum praetextu nominis ejus, & juramenti, iniqua adverfus juftas leges tueri voluut. Molinae. in addit. ad conf. Ale- xand. conf. 180. lit. A. bf latiüs in confuetud. Paris. $. 122. Mynf. emt. 6. obf 62. n. 4. bf 6. Canones enim non dedignantur facras 323 leges imitari. Cap. 1. de nov. oper. nunc. cap. Super fpecul. 28. de privileg. Et ea opinio femper tenenda eft, quae 304 . juramenti religionem integram confervat öc confeientiis reciiüs confulit. interpp. in autb. Sacramcnta puberum. C. Ji adverf. vend. Ben. Carpz. in jurifpr. for. part. 2.' conjl. 35. def. 1. n. t. Juramentem fidelitatis quod attinetj 325 arbitrantur Dd. quöd ipfemet Vafallus hoe per fe praeftare cogatur , ut fentit. Cujac. in tit. de inveftitura veteris bf novi beneficii. Bodin. lib. 1. de repub. Maximè fi Dominus ipfummet Vafallum videre malit. Ceu tradit poft alios Bald. tit. 22: lib. 1. feudor. n. 12. Hartm. Pilt. lib. 2. qucefi. 47. n. 59. Schrader. part. 6. cap. 4. n. 34. M. de Feud. Propter rationem, quöd juramentum fidelitatis annexam habeat reverentiae exhibitionem , quae in prsefentia perfonarum fieri debet, non per nuncium five procuratorem. Bald. in l. 1. adfin.quceft. 56. ff. de rer. divif. Molinae. in confuet. Paris. % 40. n. 1. Idem de homagio, quod requirat corporalem praefentiam, fcribit Bald. in c. 2. in fin. de extraord. cognit. Bocer. deinveflit. feud. cap. 4. n. 22. Quod autem juramentum fidelitatis prae- 32Ö ftare, vel per femetipfum , velpermandatarium üt in arbitrio Vafalli, praxis tam Saxonica, quam communis hodierna fatis commonftrant. Quanquam autem tale juramentum per alium in Vafalli animam praeititum, quoad efientiam & definitionem juramenti, verum Öc effentiale juramentum haud fit, juxta rationem decidendi primam fupra deductam: Attamen eft inftar hujus, öc ejufdem affeelus , praefertim quoad Deum Optimum Maximum, cui primario juratur. Sed admiffionis juramenti fidelitatis per procuratorem five mandatarium, longè difpar eft ratio: Quippe, quod in *„eo cefïent rationes omnes, cur juramenta judicialia praeftare debeant ipfi litigatores in perfona, & non per alium. Namque cum juramento per mandatarium Dominus concentus nihil fentit incommodi: Secundo, non concernit hoe ullam controverfiam, five litigium de bonis eorumque poffeffione velacquifitione, neque bona, abjurantur cuiquam, neque adjurantur: Sed res eft de bonis jure & confenfu Domini & Vafalli certis, non con-  ïós t. oldekops de jurejurando controverfis. Unde tertio, neque relpicit neceffitatem publicam, neque privatorum iniquè fuppreilorum utilitatem, tam in minuendis, quam abbreviandi litibus coniiftentem: Neque quarto fubeft fufpicio five metus malitiae & perjurii: Aut hoe raro. Rara autem non veniunt indïfpefitionem, neque ex his, juraconftituuntur, fed ex iis, quae frequenter accidunt. L 3. 4. 5- 6- & 10. ff. de legibus l. 3. fi pars hared. Pet. Angel, in l. b in pr. quod quifque jur. bf in l. fi negotia de negot. geft. Alex. conf. 187. perfpettu verbis n. 18- circa fin. vol. 3. fantfehm. lib. 1. quaft. 7. n. 20. 328 Contra in litigiis jurandum efl de calumnia, malitia, veritate, credulitate et aliis, quae cupiditate vief oriae facilè perjuria parturiunt. Anton. Palar. quem refert Val. Wint. lib. i.cAp^n. 17. Idem fentiendum eft de juramento homagiali , quod ordo politicus imperantium et parentium , mutuum inter eos vinculum expofcit, propter rationum 3on jam memoratarum identitatem. Ne dicam, quod juramenta haec non tam veritatis et obligationis, quae etiam ante eojum praeflationem, ex natura correlativorum exfiflunt, et fubditos ad obedientiam aftringunt, quam folennitatis et reverenties ergo praeftentur : Jus enim -quaefitum, non quaerendum concernunt, Reneck. ditt. tract. lib. U claff. 4. cap. 18. n. 26. bf feqq. 330 Atque hinc puto, jus five morem Saxonicum , quod alioquin , quoad judicialia juramenta, ut praecifé in propria perfona praeftentur , eft tenaciffimum, inclufïs etiam, fententia quorundam Scabinorum olim retractata. Rauchb. i quaft. 8. n. 17. Perfonis illuftribus , admittere juramenta fidelitatis et homagia per procuratorem. Rauchb. ditt. loc. n. 23. 331 Neque obftat ratio fecunda, autoritas nimirum Bartholi bf aliorum Dd. Quamvis enim Bartholi autoritas fit magna Attamen, tanquam errans et quandoqus bonus dormitans Homerus, faepe eft reprobatus a Baldo. Vide Card. Tufch. lit D. verb. Doctores, concl. 557. vide etian Cothm. Vol. 1. refp. 11. n. 141. Hartm Pift. part. 4. quaft. 19. n. 16. Quod itaque accidit Bartholo JCtorun figmfero , et Docfori excellentiffimo veluti ipfum non immerito appellat Mo defl. Pift. part. 3. tpaft. 129. n. 19. 332 Jdem quoque reiiquis Dd. fequacibu; contingere potuit, etiamfi erroneaeorun opinio , nullo Juris textu fuffulta, um vel altero infigni Docfore praeeunte, pe ; detentim iverit in confuetudinem, pro; indeque in communem opinionem.Quam- 353 i vis enim opinio communis vim legisobI tineat. Man tic. de conjett. uit. volwü.lib. I 6. tit. 6. n. il Decian. Vol. 2. refp.io. I n. 14. Menoch. 2. prafi. 71. n. 4. prove\ ritate habeatur , & veritati aquipolleat. Alciat. de prafurn. reg. 1. praf. 51. n. 2. Corat. tratt. de comm. Dd. opin. lib. 1. tit. 3. n. 4. Ancheran. lib. 3. quaft. 63. n. 3. Ac proinde, ficuti non licet contra legem & jura pronunciare, ita nec contra communem Dd. opinionem judicare licebit. Nat.. Vol. 1. conf. 149. n. 6. bf 7. Port, Vol. U conf. 3. n. 25. Decian. vol. 2. refp. 13. n. 45. Menoch. lib. 2. praf. 71. n. 5. Wefemb. vol. 2. conf. 88. n. 25. Hartm. Pift. lib 1. quaft. 30. n. 7. . Ut judicans contra communem faciat / Jitem fuam. Borcholt. conf. 15. §. Und I mogen beklagte. Corat. dict. tratt. de com. I opin. lib. 3. tit. 12 rt. 38. Reneking. de \ reg. Sec. éf Ecclef. lib. 2. claff. 2. cap. j 11. n. 59. Gail. t. obf. 135. n. 5. Verüm enim verö communis opinio 334 nullis rationibus firmis, nullave lege fubnixa teneri non debet. Scrad. de feud. part. 10. fett. 6. n. 155. & vol. 2. conf. 42. n. 50. 6f ibi Dd. citati & conf. 44n. 21. & 23. & conf. 48. n. 4. Et fi exftat Juris textus, vel ratio evidens contrarium urget, judex a communi opinione recedere poteft , & debet. arg. tex. in c. de quibus diff. 20. I. i. §. fed nec C. de vet. jur. enucl. Pauorm. in cap. 1. n. 15. de conjtit. Gail. 1. obferv. 153. n. 6. Hartm. Pift. obf. 226. Vult. 1. conf. Marp 34. n. 39. vf. nec tanta bf n. 49. Cothm. vol. 1. conf. 2. n. 281. Caevall. in praf. f pee. n. 33. Ac proinde contra communes opinio- 335 nes in Camera Imperiali faepe judicatum teftantur. Mynf. cent. 1. obf. 22. bf pasfirn. Gail. 1. obf. 36. n. 8. Reifenberg. ad Receff. deput. de anno 1600. pag. 13. quem ' refert Reneking. ditt. cap. 11. n. 61. : In textu enim eft veritas, in gloffis & • aucforitatibus , Doctorum opinio. Zaf. , conf. 4. Cothm. vol. ti conf. 2. n. 283. i Et textus expreffus fuperat omnium 336 Dd. auéforitatem, non autem, fi argumentum ex fubaudito textus intellectu e1 licitur. Thoming. decif i6.n. 20. Vult. , ml. 1. conf. Marp. 34. n. 49. wdaOlden- dorp. claff. 7. act. 1 3. defenfio rei. Atque cafu per legem femel decifo ni- 357 » hil amplius clubitationis relinquitur .et 1 longior difputatio ceffat. Thoming- de> cif. 39. n. 11. 18. bfiQ. Caftrenf cmf. 466,  f ï K Alterius animam* 4<56. n. ï. vol. i. Wefemb. conf. 24. ra. 14. Quamobrem, ubi verba legis funtclara & perfpicua, interpretatioquaecunque alia calumniofa cenfetur. Vult. vol. 2. conf. Marp. 24. n. 5. Reineking. de reg. fee. tff Ecclef. lib. 1. claff. 4. cap. 19. n. 21. & feqq. cff n. 36. 37. i 338 Et qui cum legis textu navigat, fecurus navigare dicitur, propter rationem, quia dubitationi non amplius ullus poteft effe locus. Rol. a Vall. lib. 1. conf. 25. in pr. Wefemb. part. 3. conf. 108. n. 29. Zaf. ad l. properandum 13. §. tff fiquidem n. 8. C. de jud. Quod ufque adeö firmum eft, ut unum textum mille gloffis recfè prseferendum effe moneant. Sonsb. defeud.p.tj.n. 103, in fin. Cothm. vol. 1. conf. 14. n. 54 Finckelthaus obf. 32. n. 10. Vult. i.conf Marp. 34. n. 49. Et peccatum fit decedere k veritate textuali, ut inquit Bald. in l. incerti. n. 12. vf. revertor. C. de interdict. Contard. in rubric. I. unie. C.fi de moment, poff. appel. Textus autem Juris Civilis pro tuenda mea fententia , & removenda contraria in examinatione & evulfione praecedentis primae dubitandi rationis, allegatos, effe fatis apertos, claros & perfpicuos cuivis ad fenfum vifus patefcit. Ut noi I 339 ïftc°trmiodè hïc dixerim: Autoritas Doe torum multum valet, fed non contra ju ris rationem : Et jam ftudium nottrun. eft, juris fontes inquirere, non opinionum rivulos fecfari: Ex legum fundamentis, non ex autorum numero controverfiasdefinire, ac explicare, cumAndr, ïachinaeo lib. 7. controverfi. cap. 73. «fin. Interpretatio doéfrinalis eatenus efl in confideratione, quatenus ex ipfis legum hauritur fontibus, non ex cerebri cujusque lacunis. Reinek. de reg. fee. tff Ecclef. lib. 2. claff. 2. cap. 11. n. 12. 340 Qpid itaque de iis fit fentiendum, qui neglecf is jurium textibus , gloffis , earumque lecfioni, ordine inverfo, adhaerent, tanquam carocio veritatis, nec in aeternum errare fe poffe fomniantibus: Vide Bald. fin. §. neceffitatem C. de bon. qua lib. Coler. part. 1. de proceff. exfecut. cap. 10. n. 263. Aut. difcurs. vom Jufti^ tien Wenk pag. 74. Val. Wint. in part. litig. lib. 2. cap. 5. n. 20. 341 Tertiam dubitandi rationem quod attinet, pro me ad eam refpondent expreffi Juris Civilis textus , & in locum hujus dubietatis remotae, commoda media dijg-ito quafi monftrant, quomodo princi- pales in perfona jurare poffint ac debeant. 1. generaliter 12. §. his de prcefentibus: ibi: neceffe eft, vel ipfam principalen perfonam datis certis induciis ad judicem venire Ci de fur e jur. I. 2. §. fin autem 3. tff §. fed prcedictum 9. C. de Jurejur. propt, calum. dand. autb. Principales : eod. tit. Antom Fab. in Cod. fuo lib. 4. tit. de reb. cred. tff Jurejur. def. 31. incip. jurare juffus n. 1. in allegat. tff n. 2. tff 3. Matt. Berlich* 1 decif. 117. n. 5. tff feqq. Wefemb. in pa* rat. C. de juram. calum. n. 8. Ubi difponitur & a citatis Dd. traditur: Si is, cui jurare eft neceffe, non ita longè abeft, fed in loco certo, quamvis remotiori, habitat , ut tantum propter itinerum difficultatem commodè ad judicium accedere nequeat tune procuratori datur dilatio ad denunciandum fuo principali, ut veniat juraturus: ita ejus abfentia praebet folummodö materiam piurium diiationum, non autem remittendae folennitatis Jurisjurandi peribnaliter prae- , ftandi. Si autem in tam remoto loco verfatur, vel impedimentum eft tam juftum, ut ad locum judicii venire nequeat, in ifta provincia vel civitate, ubi moratur, debet jurare. Propterea formula juramenti cum literis requifitorialibus, judici illius loei, fub cujus jurifdicfione juraturus degit, mitti poteft, ut is juramentum recipiat, juraturum in locum judicii citari, & ab eodem juramentum publicè praeftari faciat, altera parte ad hoe citata , eaque vel ejus mandatario. fi velit, praefente. Novell, ut litigantes jurent, in exordia litis 124. C.jubemusigitur•', 1. §. fi autem ahejfe partes, tff feqq. Cujac. ibid. poft princ. vf. qui abeft longius fol. 632. Specul. lib. 1. part. 4. lit. detefle qualibet autem 2. n. 22. vf. remotus lib. 2. part. 2. tit. de juram. calum. §. reftat videre n. 11. vf. vel dicas, quod mittetur. Teffaur. decif. Pedem. 17. n. 4. Berlich» ditt. decif. 117. n. 8. tff 9. Ubi adfert prafiudicium Praetorii Lipfenfis: Zu ablegung des zuerkanten jura* menti fuppletorii , die gebet ene Compafzbrie ff e an die Gerichte zu Nürenberg, bil' lig mitgetheilet werden, und ijl den Glaübigem einen mandatarium,' tvelcherJolcher Eidesleiftung an ihrer ftatt beywohnej. zu conftituiren unbenommen. Formam ejufmodi requifitorialium ju- ^2 dicis caufae , ad judicem exoticum, ab ipfo principali recipiendi juramentum, vide apud Specul. alleg. loc. n. n. vf. vel dicas, quod mittetur. Quid itaque obftat, quo minus, pari 343 modo & medio fummum Imperii Tribu- Y nal,  J7o l OLDEKOPS DE JUREJURANDO nal, per commiffiones tam juramenta ca- ; ] lumniae, dandorum & refpondendorum, j < cum repetitione pofitionum & refponfio-1 1 num, ut fupra dief um, in judicio ab Ad- j i vocatis vel procuratoribus in fcriptis an- ( 1 tea produótorum, quam quaevis alia jura- | < menta, ab ipfis perfonis principalibus, . cum folennitate folita. ócpraeviadiligenti monitione de vitando perjurio, in loco, ubi habitant, per ordinarium judicem recipere poffit. Res caret diiticultate , nec magnam temporis , neque 344 fumptuum impenfionem requirit._ Jurumenta de non temerè, nec malitiofè appellando, quod concernit, ficuti pluribus Imperii Statibus ex fpeciali privilegio competit, illa exigere antequam appellationi deferant: Ita quoque nunc temporis, quo de minuendis & abbreviandis proceifibus, tandem intenduntur omnes nervi, haec poteftas publica fanétione, i etiam poifet & utile effet dari omnibus aliis judicibus, Camera? Imperiali immediatë fubjecfis. Sic non effet opus fpe- 1 ciali ejus commiffione , & faceret hoe omnino ad celeriorem proceiTuum expe- | ditionem. Quod eö minus abnuendum • putarim: Qui» juxta recelfum Imperii.i noviffimum de anno 1654. cuilibet ap- j pellanti ejufque Advocato juramentum, calumniae, & de non malitiofè appellan- | do, aut per fe ipfum, aut in fuam ani- i mam, per procuratorem praeftare eft in345 junófum, fed eleaivè: Hoe fifolummo-1 do in melius mutaretur, ut & Cliens, &\ Advocatus, five in Camera Imperiali, / five coram judice ordinario praecifé in j perfona jurare tenerentur, propter ratio- j nes in hac mea confideratione ha&enus dief as & dedudas, & ita juftitiarii finem fuum, fi non in totum, attamen in tantum, & majori ex parte puto confequi valerent. De aliis Principum, reh'quorumque Statuum Germanorum Dicafte- j riis, & judiciis eö minus dubitatur, quö 1 haec ibidem ad praxin tranflatu funt facio46 hora. Sed quid fi Municipium, Capitulum , Collegium Senatus Civici, aut opificum, five alia univerfitas ad jurandi neceffitatem aftringuntur ? Municipium quod attinet, res clara eft: Ifti enim jurabunt, per quos municipii res geruntur, etiamfi fit major pars. text. expreff. l.municipïbus 97. ff. de condit. tff demonft. tff ibi Gothofr. in not. Quoniam per hoe optimè res municipii fciri poffunt. I. municipes 14. ff. ad municipalem l. aliud 169. y. i.ff. de reg. jur. 347 Quoad reliqua collegia diftinguendum utarim: Aut membra iftius collegii, vé. mnia, vel majori ex parte, habitant in >co judicii, vei alio, non tamen nimis maoto : Aut degunt in loco longè diffi3, ad quem collegae omnes, non nifi um magna difficultate cc fumptibus acedere poffunt. Ulo cafu, iterum diftinuendum effe cenfeo: Aut omnia colleii membra certam habent fcientiam de icgotio controverfo, et quin omnes et inguli collegae teneantur jurare in perfoïa, nullam video obftare rationem: Et ta ante aliquot annos obfervavi in praxi, juöd omnes et fmguli de collegio in virinti quatuor perfonis confiftente , in propria perfona fimul jurarint. Aut prin:ipaliores, vel certa pars collegii, caufae in judicium deduétae , ejufque circumfantiarum veritatem noverunt : Tune principaliores , vel certi iftius collegii )ars, ad jurandum eft compellenda. arg. Hit. I. municipalibus 97. ff', de cond. tff 'emonjtr. Omne enim juramentum debet habere :res comités: VERITATEM, JUST1TIAM et JUDICIUM: Quod tanquam vulgare cuivis conftat, ideoque caufae juftitiam et veritatem ignorantes, proindeque judicio de illa carentes adigere ad Jusjurandum foret abfurdum. Pofteriori autem cafu res pauló aliter fefe habet: Quamvis enim facti veritas lateat ex collegio neminem, attamen propter multas impenfas , magna rei domefticae incommoda et damna, nec non difficultatem itineris', qua? impoüibilitati oequiparatur, non omnes et fmguYi in judicio praecifé fe fiftere et in perfona jurare tenentur, praefertim fi univerfitas juratura fit magna. Sed in hoe neceffitatis, & ofi ita ab omnibus aliis excepto cafu fufficit, fi tres vel quatuor, feniores vel principah'ores ex Senatu, univerfitate five collegio , veritatis negotii prae reiiquis fcientiam habentes, a parte adverfa, contra quam jurabitur, nominandi, fpeciali mandato , figillo non folum communi, fed etiam cujuscunque individui, omnium & fingulorum manus fubferiptione munito, inftructicompareant, & in propriam reliquorum omnium & fingulorum animam Jusjurandum praeftent. Mynf. cent. 4. obf. 78. Hier. Magon. decif. Lucenf. 72. Berlich. part. 1. concl. 24.0.14. In omnium & fingulorum animam dico: Quia Univerfitas, Capitulum, Collegium, five conventus, non habet animam, neque confeientiam, fed quodlibet individuum in eo. c. Ji fententice 16. §. cum nero de fent. excomm. in 6, Pacian. conf. 7' Gccdd,  t N ALTERIUS ANIMAM, Gcedd. de verb. fignif. I. 17. n. 20. & alii ab eo citati Bened. Carpz. in Jurifpr. for. 'part. 2. confi. 36. def. 6. n. 2. & in proceff. jur. tit. 12. art. f. n. 35- 36- 349 Quod dixi juraturos ex collegio , a parte adverfa, contra quam venit jurandum , efle eligendos & nominandos, magnam fraudum preecavendarum fovet rationem. JVamque fi collegio jurandineceflitati aftricto perfonarum relinquitur elecf io, fraus fubelfe, «Si audaciores ad jurandum (nedum procliviores ad pejerandum) ex attis «Sc facto, quamvis hoe prae fe ferant, nec planè, nec plenè informati, juramentique religionem fufque deque habentes, fifti poffunt «Sc interdum folent: id quod ipfe fum expertus. Exempla autem, cüm fint odiofa, tangere non attinet. Interim, ut Plinius fecundus , epift. 2. ad Nepotem, quem citat Hering. de fidejuff. cap. 7. n. 597. fcribit. Nos qui in foro , verisque litibus terimur, multum malitiae (quamvis nolimus) 350 addifcimus. Jam autem utilitas publica expoftulat, ut fraudibus obvietur, & omnis fraudum occafio praeripiatur, nedum ut iis via aperiatur. /. infundo 38. vf. conftituimus l. qui fub pratextu 9. ibi: fraudibus eft obviandum C. de Sacrof. Ecclef. Cravet. conf. 764. n. 6. Decian. Ub. 1. conf. 4. n. 33. Recfè itaque, quoad defignationett certarum perfonarum ex colJegio, prominciavk Ducale Dicafterium Calenbergicum, juxta confilium Facultatis Juridicae Heidelbergenfis, anno proximè praeterlapfo 1660. in caufa Kaujfmans Innung zu Hannober contra Uhrberg «Sc confortes, hifce verbis: Dafz von kiagender Kaujfmans Innung, die vierElteften, und dief er Sachm erfabrenfte, fo beklagte felbft nahmbajft gemaebt, oder noch zumacben baben , in ihre eigene, und aller andern Zunftgenoffen (deren mandatum fpeciale von einer jeglichen Perfohn abfonderlich unttrfchreiben, fte beyzubringen baben) Sehle abjtatten follen. 2$x Penes ipfum collegium tres quatudrve ex eo juraturos eligendi poteftatem effe ftatuunt alii, ita tamen, ut tres, modo quöd- jam diéta via fit compendiofior^ fermè eodem recidat: Si nimirum tres Vel quatuor perfonae, quas collegium vel univerfitas ad jurandum eligit & deputat, fint füfpectae, vel alias ad jurandum inhabiles, vel fint aliae perfonae in collegio, vel univerfitate, quiimeliorem fcientiam & cognitionem de re controverfa habent, tune perfonae elecfae poffunt ab adverfa parte recufari et rejici, et aliae perfonae ad {jurandum poftulari. Matt. Wefemb-. in comm. manufcript. ad confiit. Saxon. part. 1. conft. 13. Dan. Moll. ibid. n. $• vf. fed quid fi communitas n. 6. & feqq-. ufque ad fin. ubi pree judicia adducunt Matt. Berlich. part. 1. concl. 34. n. 22. Unde conftat quamvis Senioribus col- 35* legii, vel univerfitatis praeftatio jura| menti propterea incumbat quöd regula'- Iriter prae eaeteris junioribus res collegii vel univerfitatis exacf iüs fcire prcefuman, tur. arg. l. municipes 14. ff . ad municip. I l. aliud 160. §. x.ff. de reg. jur. J Si tamen accidat, ut quidam ex uniI verfitate vel collegio , etiamfi minores ' fint aetate, negotium autem , de quo conI troveritur, prae fenioribus cognitum ha'beant, iis potiüs, quam fenioribus, praej ftatio juramenti injungenda erit. Dan. J Moll. in conft. ElecJ. 13. in pr. part. 1. | n. 4. Ben. Carpz. lib. 3. tit. 5. refp. 41. \n. 7. & S. & in proceff. jur. tit. xi. art. 1 2. n. 62. & feqq. I Ratio enim hujus juris confiftit non in aetate , fed in exaétiori negotii, fuper I quo eft jurandum, notitia. ' Quamvis autem, in quorum animas, 353 [ in tali neceffitatis cafu alii jurant propriè, juxta definitionem et effentiam juramenti 1 non jurent, ceu fupra aliquoties tetigi: Attamen, quoad effectum juris, obliga1 tionem nimirum five obfervantiam , et perjurii poenam perinde tenentur. Paria enim fuut, efie talem, vel in omnibus | haberi pro tali. Decian. Vol. x. conf. 5» n. 32. Card. Tufch. Ut. P. concl. 84. n. 22. Si verö Judex arbitratur effe neceffe, ut in cafu fupra n. 339. memorato omnes «Sc finguli Jusjurandum in propria perfona, & corporaliter praelfent, recipi poterit per Commiffarios, vel Magiftratum loei ordinarium, modo antea dicfo. Vah Wint. in part. litig. part. 2. cap. 7. n* ld quod etiam ad obtinendum finem minuendarum «Sc abbreviandarum litium longè erit commodius & melius. Quarta dubitandi ratio planè nullius eft 354 negotii. Quia falfum eft, quöd procurator hoe in paffu aequiparetur tutori et curatori. Hi enim illorum caufas tractant, qui vel intellectu deftituuntur , vel minüs firmo judicio funt praediti: quive rebus fuis profpicere, nec per fe jurare poffunt. /. 2. §. quod obfervari C. de Ju* rejur. propt. cal. dand. Procuratores verö illorum lites fufcipiunt, qui ipfi per fe idonei funt, et per fe jurare poffunt. Secundo : Tenentur 1 Y 2 quidem  &% T. OLDEKOPS DE JUREJURANDO quidem tutores et curatores, veluti alii rerum alienarum adminiftratores, tanquam principales in animam propriam jurare, non verö in alienam. Bart. ad l. 2. C. de juram. cal. §. quod obfervari n. 2. Speculat. tit. de juram. cal. $. reftat. 3. ab init. Obrecht. de juram. cal. cap. 6.n. 13. Obfervantia Saxonica, fi pupillo defertur ijuramentum, tutores in ejus animam juraturi non admittuntur , fed receptio Juramenti differtur , ufque dum pupillus pubes fit factus. tefte Dn. Benedict Carpzov. in pr. jur. tit. 11. art. 2. n. 14. 38. & 39* 355 Ex hifce omnibus, hact enus dief is & deductis, affatim patefcit, quöd Jusjurandum in alterius animam, jure Divino videatur abfurdum & irreligiofum, jure Gentium fit inauditum, jure Civili & Saxonico prohibitum , jure Canonico non approbatum, fed folo ufu (Saxonicis tamen judiciis, & aliis, ubi jus Saxonicum eft receptum , exclufis} introductum. Reftat itaque , iftum vifum five praxin , tanquam rationem dubitandi quintam, rehquis fortiorem, nunc pro meo modulo confiderare. Verum quidem eft, quöd praxis fit pro lege & ab ea non reeedendum. Quod, ficuti nullus alius, ita quoque nec ego nego : Neque hic mihi fermo eft de praxi & obfervantia, quatenus fubditos ligat, ne ab ea recedere, neque illam impugnare fas *g(S fit. Hoe enim, & in fpecie in facfo contendere, in Camera Imperiali & aliis Germaniae Principum Dicafteriis, jura- | menta nequaquam efle per procuratorem ' in alterius animam, fed praecifè in propria perfona praeflanda & recipienda, nullus privatorum fibi tribuere aufit. Horum enim eïl obedire, & in legibus ita, & non aliter latis, vei quod intlar legum eft, etiamfi durum fit, obfequentiffimé acquiefcere , autoritate & poteftate eas fingendi & refingendi, praxin et obfervaniiam introducendi ettollendi, quibus ea competit, farta tecf aque relicta, donec illis fortafle, re aliquanto maturiüs et preffiüs perpenfa, contrarium placuerit. Verum enim vero hic quaeritur; an praeftatio jurisjurandi in alterius animam lit jüribus confentanea, Reipublicae utilis et approbanda, et quidem fimplicis confilii ergo, debiti obfequü Jimitesnon egredientis, quale honeftè et modeftc, cuin refpectu et reverentia fuperiorum in medium proferre, non elf prohibitum, fed cuivis bono civi femper permifi'um, 357 imö cüm Dei iram contra fe provocare dicatur, qui veritatem pro viribus non defendit. c. nolite timere 11. q. 3. Efl enim illa mater Juftitiae. Bald. in l. liberüni de ftat. bom. Quintam igirur hanc memoratam rationem dubitandi, quaeftionem propofitam non tangere, proindeque ejus negationi nihil obftare , nemo non videt. Porrö (attamen obfequentiffima reverentia et refpectu illuflrium Tribunalium, nec non cujuscunque meliüs et reéfius fentientis judicio, hic et undiquaqueper totum hunc difcurfum , femper falvo, defuper fölemniter et humilitcr proteftans) ita argumentor: Omnis ufus five 358 confuetudo mala , multo magis obolitu facilis, eft tollenda. Atqui ufus five confuetudo, per procuratorem in alterius animam jurandi , eft mala , ct abolitü I facilis. Ergo eft tollenda. Major efl juris. Ufus enim longxvus legem ac rationem vincere nequit, fed ab ea fiiperatur. c. confuetudinis 4. dift. 11. c. 1. dift. II. Qua de caufa debet aboleri. c. ft con- ■ fuetudinem 5. dift. 8- Rei non bonae confuetudo peffima eft, 359 nec praefcribit juri divino, nec naturali, quamvis longifiima ufurpatione. Bald. in l. 2. de ufurp. cap. ad noftram audientiam cap. cüm venerabilis cap. fin. ubi Dd. de confuet. c. fruftra. c. qua contra, dift. ?• ! cap. 1. de confuet. in 6. Wefemb. in pfl! ratit. tit. de legibus n. 9. Ant. Fabr. in fuo Cod. lib. 8- tit. 33. qua fit long. confuet. def. 6. Wefemb. conf. 43. n. 80. Zaf. conf. 5. n. 72,. conf. 15. n. 106. Vol. I. Port. Vol. 3. conf. 162. n. 51. Neque vetuftas erroripatxocinatur. cap. confuetudo dift. 8. Mirjor, quöd nimirum talis confuetudo fit mala, probatur per rationes decidendi hujus differtationis omnes: Pofterius minoris membrum, quod abolitu fit facilis, conftat ex refponfione adtertiam rationem dubitandi. Contra, quöd abrogatio faepe diótae confuetudinis five praxis lit bona et omnino approbanda, ita argumentor : Cujuscunque confuetudinis 360 five ufus abrogatio facit ad minuendas et abbreviandas lites, et ad evitanda tot millia perjuriorum, nec non ad utilitatem Reipublicae et privatorum, illa efl bona & omnino approbanda: Atqui confuetudinis five ufus, quo juramentorum praeftationes per procuratores in animam principalium permittuntur, abrogatio facit ad minuendas & abbreviandas lites, & ad evitanda tot millia perjuriorum* nec non ad utilitatem Reipublicae & privato-  IN ALTERIUS ANIMAM m yatorum: Ergo conflietudinis five ufus, quo juramentorum praeftationes per procuratores in principalium animaspermittuntur, abrogatio eft bonax& omnino approbanda. Major conftat, & per fe eft manifefta, ut nullo alio probationis adrhiniculo indigeat. Minor probatur decidendi rationibus fupra adductis puto , Èrmifiirnii, nimirum quarta, quinta, 1 fexta & feptima. 361 Si itaque quifquam nihilominus praxin quotidianam, & ufum in fummo Came- I rali , aliorumque Germania? Principum | judiciis urferit, acfum agit, & fefe ip- ' fum petitione principii proftituit. Si enim quaeratur ex eo, cur praxin ifto- . rum tenaciter approbet? Nihil aliud, omni alio concludendi medio deftitutus, refpondet , neque refpondere poteft, quam quöd praxis & ufus in illis judiciis ita obfervet. Neque enim ex textibus Juris I Canoniei ad eam tuendam potiffimüm al- | legari folitis, medium terminum invenire , neque ex iis, quod vult, firmiter inferre poteft: ld quod demonftravi in relponfione ad primam rationem dubitandi. imö potius talis confuetudo de Jure Canonico eft irrationabilis, quia nutrit peccatum. c. fin. extr. de confuet. c. Ecclef. S. Maria extr. de confiit. Et de Jure Civili, quia bono publico refragatur , & privatorum utilitati non providet. Menoch. de arb. jud. qucefi. lib. 2.. caf. 82. n. 7. Praeterea , quod de contrario in Camera Imperiali, & aliis aliquot caetera bene conftitutis judiciis obfetvato, allatum audivimus, id etiam propterea minus relevat: Sicut enim in omni re, ita mukö magis in litibus abbréviandis attendendum, non quid fiat, fed quid fieri debeat: ita in terminis. Val. Wint. in partb. litig. lib. 2. cap. 7. n. 8. 362 t Notum eft Caefareae Majeftatis edictum circa Revifiones , anno 1653. fab dato Regensburg 3,1. Decemb. per omnem Imperii terram promulgatum: Cujus caufa impulfiva fuit, moles caufarum inReviforio judicio pendentium plus aequo grandior, a quibus partes, vel fua fpontè , five potiüs ex neceffitate, propter rem anguftam domi, vel immortalitatem litis taedio, de/titerunt, vel tranfegerunt, vel fine haerede mortuaefunt, vel aliter animum a caufa abjecerunt, de quo Camera? imperajj aut Electoriali Moguntino, per Germaniam Archi-Cancellario nihil erat notificatum. Videatur Roding. in pandeEt. Cam. recenter editis lib. 3. tit. 61. PaS- 913. 914- Cif 915. & ibi tenorem intertuin. Confideretur praeterea immenfa caufa- 36^ rum moles, ex iisdemrationibus. aliquot hominis aetates in Camera in hunc ufque diem quiefcentium, imödefperatarum& dereliétarum: Videatur ingens multitudo caufarum adhuc in ea pendentium, infuperque quotidie novarum ad Cameram decurrentium, quarüm juftitia? adminiftranda? finis, ab omnibus, quorum intereft, optatur, anxiè defideratur, & lacrymis anhelatur. Dumfpirant, fperant, donec exfpirant, & litium immortalitatem relinquunt. Refiecf atur quoque ad judicia inferiora, in quibus multae lites faepe quindecim vel viginti, interdum etiam plurium annorum curfu, antequam per viam appellationis ad Cameram devolvantur, vixexpediuntur. Reliquafimul mukorum judiciorum inferiorum vitia, qua? omnia fpeciatim tangere non licet, paululüm ad animum revocentur, quorum eft potiffimüm & frequentilfimum, quod abiit in commune proverbium: Plus valet favor in .Judice, quam lex in Codice: Et ita (abfit fermo de omnibus) ad normam rationis flatus juftitia hodie regitur, & dirigitur , non juridicé, fed oeconomicè & politicè, per fas & nefas: Neque curatur damnum in confcientia,modo fit lucrum in arca: Unde verfus fe» quentes: Juftitia cüm defiit } In terris habitare, SucceJJit Status ratio Calamitatum mare : Quid illa fit Rex Jupiter Non novit, fed noverunt Qui eam tot miferiis Patronam ftatuerunt. Hinc etiam proeul dubio natum eft dióterium Germanicum, de alterutro litigatorum altero ditiore, vel potentiore, hodie ufitatiffimum: Er ift ihm viel zu fchwer. Longa afluetudo, pro lubitu & arbitrio juftitiam adminiftrandi , tam altas egit radices, ut hodie ludibrio fit, qui aliter agere cogitat & cupit. Unde juftitia? habitu & veftitu, pief is atque ficf is floribus et coloribus incedens INJUSTITIA , tanquam commune , perpetuum & immutabile idolum (proh dolor) vult . füfpici et adorari. j Qua? corruptela nonullisinlocisintan- 365 [ tum excrevit, ut ibidem non indigeant litigantes bonis Advocatis: Quippe, quöd noverint caufae juftitiam vel injuftitiam I confiftere in difcretione judicis, uter ex l Y 3 Uti-  I74 I OLDEKOPS DE JUREJURANDO &c. litigatoribus foveat jufliorem litem. Val. Wint. Ub. ï. cap. 12. n. 2. Videatur Bald. in l. 1. ff. de off. Affeff. Paris de Put. in tract. Syndic. fub tit. de exceff. advoc. Gramm. decif. Ncapol. 104. «. 1. Borcholt. de tranfatt. cap. 3. n. 5. Kitzel. in fynop. matrim. cap. 10. tbeor. 1. lit. d. Et, proh dolor impunè, judicem donationibus potiüs, quam rationibus moveri, equo magis colorato, quam aequo diphthongato i juxta illud : Dixerat bic (equum, fed tulit alter equum: Maximè, , quando concurrit, vel amoris five boni, five mali, vel odii vel timoris, impetus, qui etiam folus citra fordes memoratas, animi, oculos ita perftringere poteft, ut mentem quodammodo, cogat ea facere, qua? alioquin extra paffionem harum impetum, folo rationis confilio adhibito, quo viri probi & fapientes uti folent, quis non effet admifiurus. Pet. Gregor. , Tholof. Synt. lib. 30. cap. 3. n. 9. tff feq. 1 366 Nonnulli judices palpabiliter iniqua pronunciando , fuccumbentis Advocati imprudentiam malè arguunt, faepe levicula occafione arrepta, eum aut in hoe, aut in illo fibi fuoque principali non ufque quaque profpexiffe fingunt, & ita fuam culpam , interdum cum dolo conjuncfam, in illum devolvunt, ore quidem non dicentes, faciendo tamen unicè cogitantes illud vulgare : Monfira mihi virum, tff monftrabo tibi jus: Perfonalia fufpiciunt, imperfonalia defpiciunt, hifque a fe reje&is integra? fidei Advocatum gravant: Quem denique judicii piget, Judicis pudet, temporis poenitet, labons taedet, & fui Clientis marfupii miferet. 367 Exinde, ceu fupra tetigi: hodie non folum modo de jurisdiéfione, fed & inprimis de favore judicis (malos puto judices & taxo, bonos nequaquam & nufquam) fundando litigaturum elfe folicitum , neceffe eft, fi caufam fuam etiam juftiffimam periclitari nolit. Id quod Caufidicos folida? eruditionis ofores & rofores, juxta ac judicum laïvatorum, juftitiae adminiftrationem praetendentium mancipia, et nequitiae opercula, adulatorcs et colorës, non jura, fed jurgia perfequentes, Teddit nimium audaces: Contra verö, de jufto patrocinio abfterret Advocatos doctos, peritos ec honeftos fiepiffimè , ut propterea fub elypeo jufto cadere cogantur litigatores plurimi. 363 Jacfo nunc fundamento, et contrariis evullis atque remotis, quöd juramenta non per procuratores in aliorum animas, fed in propria perfona praeftari oporteat, in genere, quomodo tandem infpecieilIud hominum genus fit excipiendum, traólandum, et cumirreligiofofuopoftu* lato, juxta ac de perjurio fufpe&iflimo, a Curia? hminedepellendum,quinqn\onge a judicio degentes, vel etiam in ipfo judicii loco habitantes, et ita nulla diffiI cultate obftante , juramenta in propria perfona: non fine abfurda audacia, praeftare detrecf antes, in animas fuas per procuratores jurare fefe offerunt, et imprudenter, imö impiè inftant et urgent, omnes Magiftratus et judices , quibus Dei honor , Sacrofanèta Juftitia, Pietas, oppref- • forum calamitas, et Reipublicae utilitas, atque neceffitas, cura? cordique eft, arbitrabuntur. Vertite oculos denique ad 36^ caufas Criminales, earumque hodiernos proceifus: Qui non protelantur quidem, nedum redduntur immortales, fed mortem violentam faepiffimènonpromeritam innocentibus accelerant, et non rarö fontes pcenis condignis fubducunt, levato velo, pro lubitu et arbitrio judicis, fac citö, fi non fat bene currentes. De quibus hic facere fermonem excedit limites , mei inftituti. Remitto lectorem amicumAd Obf. meas Crim. pract. tratt. de appel, in Crim. tff decades contra Dn. Carpzov. Hifce omnibus, notorietate & expe- 370 rientia tefte, ita fefehabentibus aliquantulum maturius perpendite, quaefb, annon hodiè juftitia in ftatu calamitofillimo, & lacrymis fanguineis non fatis deploI rando, fit conftituta. Quöd autem alio| rum virorum , eruditione, prudentia & autoritate praepo/lentium, iniquitatis undique flagrantis incendia pro viribus com1 pefcentium, & calamitofa? labenti & in\ clinata? juftitia?, in quacunque parte ne] ceffitas expofcit, auxiiiatrices manus porj rigentium, et Jucem ingenii fui et con/ filii impertientium exemplo, nec nonju,' fficia? fludio , ego, quanquam omnium minimus invitatus, neque minus anfaeobtrufione, in ingreffu differtationis hujus memorata? incitatus, imö adaftus et attraétus, etiam hac mea opclla et fcintella in punóto hoe particulari praeftandorum juramentorum in propria perfona et non per alium in alterius animam, pro meo modulo deeffe noluerim, nemo, fpero, mihi vitio vertet, eam benevoli leef 0j ris a?quojudicio,inprimis verö Spperiorum ; abfoluto arbitrio, dijudicationi atque cen| fura? fubmittens quam humillimè etobfej quentiffimè, hac confidentia fretus, me ! exiguo hoe opufculo opera? precium in i lucem emififle, cxillimantes, ingenuam i hanc libertatem bencinterpretaturos, feI cus verö cenfentes, bene volcnti faltem ! ignotum ituros. I SOLI DEO GLORIA. Qü£-  Pag. i7i- U & S T I O SINGULARIS ANNEXA. An confüia, five informationes Juris, quocunque tempore, & in quacunque parte Judicii, etiam poft conclufionem caufae, item breves relationes ex aCtis, recapitulationes, & feripta limU lia, nec non teftimoniales live interceüionales inferiorum Judicum pro alterutro litigantium, & id genus alia, parti adyerfae fint communicanda. *^m^% Ocforum decifiones & con-' II f*ll filia, five informationes Ju- ; M fÊt$M ris *n Ju<^fafa» e£iam p°ft MsM^^ conclufionem caufae. Mynf. 6. obf. 56. n. 14. djf 15- Gail. obf. ioj. n. 13. Graevae. concl. pratt. 107. confid. 2. êf ibidem allegati. Exhibere non tantum eft licitum, fed etiam in caufis arduis admodum utile. Unde vulgato, Curia novit jura, non ufque quaque fidendum elfe cenfens. Rutg. Ral. clecommiff. part. 1. lib. 6. cap, 3. prope fin. Ita fcribit: Alii nimis parcè jura promunt, et fiepe clientibus proejudicium generant. Clamitant enim, accedite ad faftum, fatis Curia novit leges. Novit certè, hoe eft, noffe debebat, fed fi nonfblki cafus fe offerant , certè decifionem in terminis, ab autore abftrufö loco illam pertracfantem, fi digito Judici monftrent, et fibi, et Judiciconfulent. Hocque multum me juvalfe, et fumma cum clientulorum utilitate praéticaffe viginti fex annos, oculatus hic atteftoi\ Idque et animadvertentes alii hanc femitam ïngrediuntur. In terminis enim terminantibus cafum monftrare, eft ipfam quafi decifionem Judici in promptu adhibere. Plus enim vident oculi, quam oculus, nec unus cernit omnia, et bonus quandoque dormitat Homerus; Ideoque Advocatis digito viam Judici monftrare per3 miifum. Hottenus Rutg. Rul. Hinc dicunt Dd. decifionem in terminis terminantibus habere, magnum eft. Matt. Wefemb. conf. 19. n. 63. & feqq. Aru- mae. lib. 2. decif. j. n. 25. 26. 27. Tfi* vif. lib. 1. decif. 1. n. 1. éf feqq. Viv. decif. 153. n. 6. Graevae. in procem. ante concl. pract. n. 117. éf feqq. usque ad fin. Decian. in apolog. adverfus Alciat. cap. 22. n. 131. Unde Vivius decif. 135. n. 4. j 5. 6. etiam aliorum autoritate fretusferi: bit, refugium effe miferorum, & pau' peris Doctoris, citare regulas generales, j ubi in terminis reperitur Doctoris alicujus infignis decifio. Nam tutiiiimum (inquit Vivius, quem refert Grceva. allegato loco) fe conftituit pro victoria obtinenda, allegans decifionem legis, vel alicujus Docforis in terminis, hadem vide apud. Cothm. vol. 1. refp. 18. n. 462. éf vol. 3. refp. 50. n. 214. Modefl. Pift. qucefi. 76. n. 48. Pruckm. vol. r. conf. 50. n. 210. Eapropter, quando habemus decifionem in terminis, non debemus ire per argumenta, & conjecturas, ' neque infiftere regulis genericis , quia 5 decifiones lunt fecuriores, etiamfi effent ! unius Do£toris. Graevae. dict. loc. n. 123. | 124. ubi alios citat Pruckman. Vol. 1. \ conf. 4. n. 79. fdeóque dicit Cavalcan. ! part. 1. decif. 30. n. 3$.fe£t. 2. Volotibi ! tradere (inquit) unam bonam medicinam 1 in noftris temporibus, propter tot fcribentium autoritates. Quando habes caufam aliquam , noli acquiefcere, donec legem, gloffam, aut decifionem in ter] minis terminantibus invenias, & poftea illa inventa, videas de veritate articuli: : Et librum mitte Judici, ut faciebat Pater ; veritatis D. Alex. in conf. 207. n. 5. i vol.  »l76 J. OLDEKOPS QU^STIO SINGULARIS vol. 4. Quia hodie funt pompoii Judices, quöd fi non vident textum, aut deciiionem in terminis, nolunt credere, ut dicit Pract. Papien. fortn. e. quando teftes, in fin. cart. 113. & bene facumt hodie 6 ifti Judices. Nam quando habemus cafum legis, & aucforitates ex profeflb, non debemus ire per argumenta & ra- 7 tiones. Hcec Cavalcanus. _ Doóforum autem decifiones in terminis, lege deficiënte , non debent inniti rationibii! pro lubitu & arbitrio excogitatis: Ea enim abiurdè pro legibus cupiunt obfervari. Pruckm. vol. 1. conf. 49. n. 69. ö conf. 50. n. 136. Sed ratione natural oportet efle munitas. Decian. vol. I. conf 6.n. 33. 34. Viv. decif. 162. n. fin. Thoming. decif. 20. n. 23. Joh. Bonefac. it tract. de fiurt. §. corporalis, n. 27. Cache 8 ran conf. 18. n. 47. Raüo namque natu ralis eft mater virtutis, & optimè judicat in rebus dubiis, Melfchn. torn. 3. decif. Cam. 13. n. 351- ac propterea habet vim legis. Rofacorb. in Syntag. obf. 9 pratt. cap. 43. n. 37. & 38. pag. 163.Et tune imbeciilitas intellefctus rectè perhibetur, legem quaerere, ubi naturalis ratic fefe oftendit. ex l. fcire oportet $.fi fufficit ff. de excuf. tut. Decian. vol. 3. conf 62, n. 77. Surd. conf. 222. ri. 17. 10 Confilia, fpecie nimirum facti praepofita, cum rationibus dubitandi & decidendi, inftar relationis, in Camera Imperiali producere (etiamfi in caufa fit conclufum intellige Gail. 1. obferv. 107. n. 13. IN ynf. 6. obf. 58- n. 14. Fichard. 2. conf. 97. n. ui.) expreffè conceditur. in Kecefib. Imp. noviffnis de cmr.o 1654. g. Zu dermahliger grïtndlicber Ahhelff.tSc. 90. hifce verbis : Jedoch ad margincm einen oder mehr , textus Juris, oder bt webrte fcribenten, welcbe in terminis terminantibus von den Sachen febreiben, zu ailegiren, me auch rechtliche confilia und berabtfchlagungen, mit vor'angefatzter facf i fpecie : und den rationibus dubitandi, in gefialt einer quafi relation zu Übergeben tril lauhtfeyn. Quamvis autem eorum, quae in faéto confiftunt , affertio in vim probationis, informationibus illis inferi non debeat, ut quae nihil probant, nifi ante " conclufionem fuo tempore induéfa fuiifent, fufficeret tamen utique in informationibus illis allegari faétum in comprobationcm intentionis , ubi illud prohationem de fua natura non defderaret. Franc. Viv. decif 297- «• 3- Grsevae. 1. concl. pratt. 107. confid. 2. Er hoe eft, quod volunt verba di&i Receffus Imperialis §. 90. in fin. Solche confilia ober, weder in referendo, noch votando, Ziel oder Wafz geben , noch fo viel das belanget, eingerley Weife attendirt werden Joliën. Hsec de utilitate & conceffione ptoductionis decifionum , confiliorum live Juris informationum praemittere placuit. Aggredior nunc ipfam quaeftionem pro- Ia pofitam : Quam affirmat , & tanquam ' fingularem Advocatorum cauteiam col; j laudat Gailius allegato loco, hifce verbis: : ' Cujus utilitas in eo verfatur, ut anfadif- • 1 putandi , & litem extrahendi parti ad1 ; verfae ipraecidatur: nam hujusmodi alle. | gationês pro informatione judicis tantum exhibentur. Hcec Gailius. Quem fequitur . Commentator ad Pandett. Cam. Roding. 1 j lib. 3. tit. 36. pag. 771. 772.1tafcribens: ■ | Nota , informationes juris, breves re- ■ j lationes ex acf is, recapitulationes, con- • I filia, & quae funt fimilia, extrajudicialiter ; quocunque tempore per manus leef orum ad l acta exhiberi, inque illis argumenta deci ; dendi, itadeduci,utDominoReferentiin expeditione caufae illa adverterefacile fit. Sic in caufa Hevord contra Johan Dedcrdinck.il paxteHevord exhibita breviffima informatio pro fublevando Dn. Referente fuper dubio , an gravamina appellationis hac in caufa exhibita, ad refpondendum fint admittenda, vel non? Quod imitationis & exempli gratia huc adduco. Sup- ,j| phcationes etiam pro maturanda fenten! tia ita frequentiffimè concipiuntur , ut ,! tam fiètum , quam jura in ea duducan> tur, vaieantque inftar modö informationis. Subjungit tamen Dn. CommetvtaI tor ibidem: Quod ü quid in facto novi \ in illis adducfum fit, vel ex aliis caufis judici ita vifum fuerit, per fententiam injungit , ut fcripta extrajudicialiter exhibita, judicialiter producantur, utfac. tum in caufa N. contra N. 13.. Ottobr. anno 1654. & caufis quam plurimis aliis. Conveniunt haec quodammodo, ut infra n 34. cum traditis Pacian. de probat lib. 1. cap. 65. n. 121. Menoch. lib. 2. cent. I 2. caf. 175. de arbitr. Jud. n. 14. Judicis \ poteftaü & arbitrio relinquentium , ut i poflit, vel copiam ejusmodi informatiojnum, five confiliorum, parti alteri conI cedere , ut melius difputet , & veritas magis examinata elucefcat, vel non. Pars etiam adverfa {ita pergit Commentator) fi extrajudicialibus hifce informationibus fibi praejudicatum iri metuit, in conquir< nda harum copia eft operofa, & ea obtenta, ex fua parte fimilem exhibet, aut refuratoriam alterius. Hactenus memoratus Dn, Commentator. Con-  AN CONSILIA «Sec. SINT COMHUNICAND^. ï77 15 Coatrarium ltatuunt & affirmativam hujus quseftionis optima ratione tuentur, Joh. Oldendorp. in progym. att. claff. 1. att. 3. Mg. 86. tff aliiabeo citati. Ubi , ita fcribit: Sed quid dicemus de confiliis juris , que exhiberi folent judici, utrum debeant edi adverfario, & an ve- I niant in hanc perfecutionem? Refpon- | deo: Utique debent edi: Quicquid re-' clamet Innocentius in c.pertuas, de teftib. 16 Quia de omnibus, quae apud judicem j producuntur, exemplum debet dari ad- j verfario: ne fortè quid falfóadferaturju- j dici , quod credens ac fecurus dicat fen- I tentiam iniquam. arg. I. r. C. fi tut. vel 1 curat. ex fals. allegat. I. fi quis obrepferit I ff. ad leg. Corn. de falis Imö juris allegadones cenfentur de aótis. c. dudum de 17 electio. Et ita probat Jafon. in l.i. §. editio; les ff. de edend. Edenda. funt omnia ad- J verfario, quae quis apud judicem editu- I rus eft: per textum expreffum l. 1. §. 3. | ff. de edend. Oldendorp. citat. loc.pag. 84. 18 Quem & ego fequi non dubito. Accedit producentis circumventionis cupiditas, quam fua Clandeftinitate nunquam non intendere videtur, juxta infra n, 44.45. j adduéfa. Et quamvis judex peritus frau- 1 dem animadvertat, ab eaque fibi cavere bene novit, prudentiüs tamen, «Sc melius facit, ut femper fraudibus occurrat, ne fiant, quamvis commiffae non fortian- 19 tur effectum. Imö a pericnlo circumventionis eil cavendum in terminis. Ren- j nem. de transmiff. att. cap. 5. n. 5. lit. a. j pag. 76. Poteft enim, fi non multum,! tamen interdum judex prudentia «Se exercitatione praeditus decipi, atque tanquam homo , & bonus aliquando dormitans Homerus, in errorem induci, praefertirn ubi Advocati verfutia magno ftudio, 20 & faepe artificiofo conatu hoe quaerit. Si etiam ffiïtismodi informationes juris, confilia & id genus alia fcripta, clam litigatórem alterum intrufa, huic a judice femper communicarentur, proeul dubio, fpe circumventionis delf ituta, non effent adeó frequentia, fed quilibet litigatorum decenti tempore, «Sc fuo ordine neceifaria proponeret, atquejurium infotmationibus fuff ulciret: Confequenter non elfet opus fingulari ifta Gailii cautela, fupra *. 12. allegata, de anfa difputandi öc litem extrahendi, parti adverfae prateidenda: Cui praeterea hoe nequaquam, fed ejusmodi confilia five informationes aliave fcripta producenti, & remoras iltas injicienü & caufanti venit imputandum, ilhqae ut fe defendat, «Sc fcripta refutatoria exhibeat, non invidendum. Memorata autem judicis circumfcriptio, 21 non tantum fieri poteft noviter immiscendo quicquam circa faétum, vel faltem aliquam ejuscircumftandam, quamvis minimam, fed etiam jurium allegationibus: Quippe quöd in quaeftionibus con- 22 troverfis quam plurimis Dd. opinio magis communis mihtet contra communem : Quarum octingentas conferipfit. Hieron. Cevall. in fpec. aur. opin. Com. contra Comm. qui propterea in prafat. ad lett. effari non veretui-: Ut quilibet miretur , in quanta caligine, & obféuritate totum jus verfetur, cüm nulla fit opinio certa «Sc verifiima , quae non poffit pluribus contrariis ; opimo'nibus «Sc fundamentis contrariari, èc fic omnia negotia magis ex judicum arbitrio, quam ex certa juris difpofitione terminantur, öc in uno eodemque negotio, nunc pro acf ore, nunc pro reo, ièntentia fertur, fine variatione juris, neque facti, fed folum ex eo, quia his judicibus placet haec opinio, «Sc ! aliis difpheet, et contraria directa fatis| facit, cum fine certa lege omnino in tot opinionum varietate RefpubJica gubernetur. Quod eft maximè dolendum, quae 23 quotidie contingunt, cüm nihil fit cerl tum ; conniventibus oculis patrimonia 1 confumuntur, et hominum vitae termiI nantur, quae omnia optimè provideren] tur, fi omnes hae contrariae opiniones, [ ad certam legem redigerentur, et fic in arbitrio judicis non eiTet, modo unam. et ilico fecundam contrariam opinionem fequi, prout amicitia poftularet. Hattenus Ccevallos. Vide tamen, quae de Dd. : opinione fcribunt. Graevae in procem. ante ] Gail. obferv. pratt. Hunnius de autorit. ' juris part. t. cap. 15. & alii plures. In- 24 terim autem res non caret periculo, quin litigatores, quibus dicfa confilia live informationes juris non communicantur, propter folam hanc caufam, caufae fuae faepe naufragium facere queant, praefertim fi illae, una cum aélis, in manus Referentis junioris incidant. Quod conftat et affatim poteft colligi, ex Graevae alleg. loc. n. 50. cff feqq. Ubi per textus et Dd. ibidem citatos 25 adftruit: Non dicam unam eandem juris quaeftionem in utramque partem probabiliter difputari faepe poffe, ita ut difcurfus utrinque argumentis & rationibus, vel docf iffimi quique JCti, utra opinio verior fit, hselitare fubfiftendo videantur. Non obftat, quod regerunt nonnulli, confilia nimirum, five jurium informationes poft conclufionem caufae exhibitas, Z non  i78 T. OLDEKOPS QLL£STIO SINGULARIS. non efie de actis. Hoe enim falfum eft, ] nifi intelligi velint tantum de actis ufque | - 26 ad conclufionem inclufivè ventilatis. De | 1 actis autem effe fcripta omnia recfè dici 1 1 arbitror, quas controverfiam in judicium j : deducfam concernunt, et judici exhiberi I curantur , quocunque etiam tempore , j propterea, ut inde fe ad fententiam recfè ; ferendam informare queat , atque eum j movent vel movere valent, ad ita & non j 27 aliter caufam definiendam. Talia autem j funt confilia et informationes juris, poft j conclufionem utrinque faclam, ad judicis j =3 manus pervenientes. Accedit, fi judex fecundum a&a et probata tenetur judi- j care, et fiepius memorata confilia exci- j tant judicem, vel inftigare poffunt, ut] pro exhibente pronunciet, citra contradiclionis implicationem non poffunt dici, j non elfe de acf is. Quicquid autem fit, etiamfi repugnes, de acfis, vel ex aéhs faepe dicta confilia, five juris informa- 29 tioneseffe: Pertinent tamen ad acta omnino, propter rationem jam dictam: Et quia exhibentur ad acta in Camera lm- ; periali: fatente Dn. Comment. ad Roding. I Pandett. Ub. 3. tit. 36. pag. 771. 772. ] iftis verbis: quocunque tempore per ma-j 30 mis lectorum ad acta exhiberi. Infuper j elfe alteri parti edenda, fuadet aequitas, j in qua tota editionum materia fundatur. | /. edita C. de edend. Menoch. de arbitr. . jud. dict. caf. 175. n. 5- Et omnia elfe j edenda adverfario, quae quis apud judicem editurus eil, docet Oldendorp. claff. f 31 1. aa. 8. pag. 84. »• 3- Hinc finis eft, 1 et effectus rotulationis actorum ad Pa-] cultatein Juridicam non exemptam transmittenclorum, ut praevia perluftratione et collatione, non tantum fine ullo defectu includaatur , verum etiam ut 1 profpiciatuf , ne quid vel antè irrepferit Chartae , vel jam infinuatum ab al- | terutra paree, vel aliundefub quocunque ' etiam nomine & praetextu clanculum fit infertum, quod pars altera non viderit, multo minus refutaverit. Rennem. de tranfmiff, aa. cap. 5. n. 5. pag. 76. 32 Hinc etiam quidam Dd. fingularem tradunt cautelam , in fpecie Speculator. tit. de Advocato §. fequitur 8. n. 5. ut nimirum Advocatus fic cautus, ne a confpectu judicis, Advocato partis adverfae remanente, difcedat: ne hic aliquid in abfentia fuggerat vel proponat, quod judicem poffit movere. Item judicem faepe moneat, ne aliqua recipiat, quae non fint in acf is, vel non fuerint commumter lecla. Quod iterum repetit & inculcat idem Speculator Ut. difput. & alleg. Advoc. y. porro 5. n. 2, addens: ne alimam fcripturam judici oftendat, qua? ion fuit in judicio exhibita. Hcec Spec«ator. Neque confiliorum , aliorumque 33 icriptorum , de quibus Mc eft fermo , communicatio , per Receffum Imperii noviffimum, neque per ullam aliam fanctionem publicam eft prohibita. Quam tamem judici arbitrariam effe ftatuit Dn. Comment. ad pand. Cam. Roding. lib. 3. tit. 36. prope fin. pag. 772. Quod quodammodo conveniens effe videtur fententiae Menochii lib. 2. de arbitr. jud. caf. 175. in fin. ubi ita fcribit: Quarta ergo jt fuit opinio Purpuratii, qui recfè credidit, hoe effe judici arbitrarium. Is ergo poterit jubere edi : Et recfè profectö. Nam fi jubet edi, tacitè oftendit fe dubitare ne circumveniatur : Si non edi, otlendk, fruftra hoe peti, quia fatis ex fè inftrucfus eft. Hcec Menocbius. Qui tamen loquitur expreffè in cafu, quando editio, fivecopïsecommunicatio (aparte altera intellige, aliter enim accipi nequit) petitur, contra quam an fit pronunciandum , judex dubitat. Qui alioquin, fi copia ejusmodi denegata, poftmodum feratur fententia contra ipfum perentem, fufpicionem & mordaceslinguasnonevitabit. Effe igitur fecurius exiftirno, cujuscunque melius fentientisjudiciofalvo, confilia five informationes juris adacfa, five judici exhibitas, parti alteri etiam non petenti copialiter dare, & ita viarn. aequiorem, tutiorem, & ab omni fufpicione undiquaque magis lïberam fequi. Ex hactenus dief orum & deduétorum, 56 rationis paritate, judicum, a quibus eft appellatum, vel contra quos nullitatis i querela eft inftituta interceffionales, iniormationes ex actis, atteftata & fimilia, quocunque etiam nomine indigitentur, praefertim in favorem iftius partis, pro qua eft pronunciatum, parti adverfae funt communicanda, ac illud Divinum& Naturale femper & undiquaque ob oculos ponendum , & pratticandurn: AUDIATUR ET ALTERA PARS : Hoe in paffu doétrina Gailii attenta , lib. 1. obf. 107. n. 14. ubi dicit: Imö inftrumentum(fub 3/ quo continetur omne , quod caufam inftruit) judicialiter exhibitum non probat, fi parti adverfae rite citatae non facta communicatio'. Quam falutarem docfrinam Gailii eleganter & prolixiüs extenfam/fè. 1. obf. 31. n. 9. & feqq. cautelari traditioni Schwanemanni in procef. Cam. part. 2. cap. ï.n. n. infertae, recfè opporiendam effe cenfeo: Ubi Gailius ita fcribit-' Sed quid fi altera pars, puta appellate, 38 prae-  AN CONSILIA &c SINT COMMUNICANDA. 179 praeyeniat appellantem, & judici appella- j tionis per literas vel fupplicationem ftatum caufae fignificet, allegandorationabiles & revelantès caufas, cur appellanti proceifus decerni non debeant : prout quandoque non folünj a parabus, verum etiam judicibus, a quibus fieri confuevit, videlicet fententiam, a qua appellatum, non effe ordinacioni, vel privilegio conformem, referendo fe ad acta., quae notorium inducunt, an hujusmodi partis vel judicis a quo, informatio, in decernendis, aut negandis proceffibus judicis appellationis animum movere debeat ? gQ Dicendum , quod non. Ratio, quia decretum judicis caufae cognitionem requirit, nam abfque caufae cognitione, nulloque juris ordine fervato, interpofitum ' ipfo jure nullum eft. Imö tale decretum , fi videlicet judex ad appellat! fupplicationem denegaret proceifus, effet mera deffnitiva, altera parte inauditaprolata, & fic ipfo jure nulla. Debet igitur prius audire appellantem, &ücproceifus ,0 in dubio decernere. Nulla fit ea ptopter injuria appellato vel alias citato, cüm in termino comparitionis, exceptiones füas, tam fori declinatorias, quam paremptoriales falvas habeat. Praeterea etfi acta notorium inducunt, ut dicfum eft, hoe tamen non procedit, fi judicio nondum ccepto fcriptum privatum judici extrajudicialiter exhibeatur, l. judices C. de ftd. inftrum. nam illud, caufa non cognita, alteri nocumento effe non debet. Hac- 41 tenus Gailius. Neque judicis a quo affertioni creditur in detrimentum partis. cap. quoniam contra de probat. Menoch. d. arb. jud. Geeft. 187. n. 32. neque affertioni, qua fententia ipfius juftificatur. Socin. conf. 47. col. 3. poft. med. lib. 4. Borcholt. conft. 9. col. io. fol. 105. col. 2. in prin. vf. fic quoque judicis. part. l. Vide decad. mea. 1. contra D. Carpz. qucefi. 7.n. 14. ff ibi plures citatos. Et de Appell. in Crim. n. 81. & ftqq. Cum fitcupidusfententiae 42 fuae tuendae, & ob id fufpeéf us. Gilman. torn. Sympbor. fuppl. part. i. vol. I.n. 33. gl. in l. arbitris C. de arbit. Abb. de Moleto tr. dt teftib. c. 4. n. 29. 30. Et praefumitur, quöd velit factum fuum comprobare & defendere. Felin. in c. cum a nobis 28. extr. de teftib. & attefi. n. 5. vf. quia prèfumptio eft. Berhch. part, 2. ^» decif. 212. n. 40. Indeelt, quöd judex in ca fa appellationis repellatur, quia praefumltur dicere pro ea parte, pro qua prius judicavit. Farinac. de Teftib. quaft. 60. n. 89. 93- s-4- <-8. 103. ïi 1.Berlich. dici. I0c. r1.4-. Et non eft verifimile, ip- fum judicem fibi futurum effe contrarium, ratione fententia? priüs ab eo lata?. /. eos C. de appell. Pacian. de probat. lib. 2. cap. 45. n. 40. Ex rationis pari- 44 litate exiftirno quoque, improbandas effe clandeftinas machinationes impediendi proceifus appellatorios, qua? leguntur in Pandect. Cam. Roding. noviter anno 1660. editis lib. 3. tit. 4. n. 34. pag. 497. Et eas locum invenire poffe, fermè miror. Quippe quöd dolofè fieri eenfeatur, quod quis dam agit. Bald. in l. error. col. 4. C. de jur. frf fatt. ignor. Zaf. lib. 1. conf. »8n. 7. Sixtin. Vol. 1. cenf. Marp. 13. n. 15. Cravet. conf. 6. n. 8- Clam autem fa- 45 cit is , qui non denunciavit ei, quem metuit, vel metuere potuit, efle contradief urum l. fin. §' fin. cum l. feq. et concordantibus in gl. ff. quod vi aut clam. Zaf. frf Sixtin. ditt. loc. Hinc etiam res eft mirabihs, & propter defectum femper & undiquaque ob oculos ponendi, moniti iftius Divini, AUDIATUR, ET ALTERA PARS, meo exiguo judicio , aliorum falvo, vix eft, quin fufpecta, vel faltem minus tuta fit, cum Gailius lib. 1. obf. 22. n. 4. in puncto relaxationis juramenti ad effectum agendi, ita fcribit: Memini quoque informaItiones five defenfiones Magiftratus Cal mera? transmiffas, ex juflis caufis judicem moventibus, parti adverfae , five actori non communicatas. Bonam eau- 46 telam ad litium criminalium, per viam nulh'tatis notorise in Camera Imperiali introduófarum , determinationis acce! lerationem , & faciliorem exitum tendentem, non collaudare nequeo , quam ponit D. Commentator in pand. Cam. Roding. lib. 1. tit. 33. n. 7. pag. 307. hifce verbis: Quöd fi judex inferior proceifus fui optimam Rduciam habeat, optimè facit, fi vel ipfe citatus comparet, &legitimè proceffum effe, per exhibitionem acf orum Criminalium edocet, fic facilè fententia? fuae confirmationem per compendium impetrabit, ubi quandoque alias longo proceffu opus effet. Hcec Commentator. Utilis (inquam) haec eft cautela, 4.7 modo accedat (prout eandem quoque ita intelligendam effe arbitror) AUDIATUR ET ALTERA PARS. Si nimirum exhibitio afitorum criminalium fiat in praefentia accufati vel inquifiti, five ejus mandatarii , atque huic etiam perluftratio, & leétio non denegetur. Alioquin tale compendium erit juftitiae difpendium: Idque propter hodiernam proceffuum criminalium tempeftatem continuam, quam non tantum lenire, fed etiam fedare, in Z 2 eau-  xSo J. OLDEKOPS a7J.£STIO SINGULARIS, &c. F I N I S. GERIL caufis occurrentibus, & fupremae junfdiétioni conformibus & commilfis, fummo Gameree Imperialis judicio convenit, & Reipubl. Romanae vel maximè inte- 48 reft. Idem efl: fentiendum de inferiorum Magilfratuum interceffionalibus, teflimoniaübus, recommendatitiis, & id genus aliis, fub quocunque nomine & praetextu, quocunque tempore in manus fupremi judicis devenientibus, nullius autoritate, fed veritatis & juftitiae amore movendi, literas ejufmodi ne celet, fed femper parti in iis gravatae, vel cujus ratione defenfionis intereft, communicet, vel faltem ad perlegendum oftendijubeat. 49 Nullum enim argumentum in tota Logica reperitur debilius & infirmius , quam quod fumitur ab autoritate. Libido infuper calumniandi inferiorum quorundam iubfelliorum (abfit locutio de omnibus) fua autoritate, & literarum fuaram probationis fide, temerariè et audaéter confiförum, in tantum excrevit, ut alioquin innocentia vix tuta effe poffit , et nou rarö nomen Magiftratus fit pallium iniquitatis. Et hoe quidem multum accidit in civilibus, maximè autem incriminali- 50 bus. Quippe quöd quidam maleficiorum judices anhelent ad condemnationem, fe in hominum confpe&u vilefcere pittantes , quando aliquem abfölvunt. Boè'r. decif. 164. n. 15. in medio. Ne fcilicet yideantur fuiffe nimiüm praecipites ad inquirendum, et in carcerem detrudendum, vel etiam ad torquendum. Profp. Farinac. in prax. Crim. lib. 1. tit. 1. quaft. 11. n. 19. Boër. dict. loc. praefertim quando procedunt per inquifitionem. Petr. de Anch. conf. 24. n. 7. Card. Tufch. lit. 1. verb. judex. concl. 412. n. 1. Qui ubi 51 J femel injuftè egerunt, praffumunun fecI tum fuum veile tueri, quacunque via po- terunt. Innoc. in c. 2. de arbitr. bf in c. diverfts de cleric. conjug. Menoch. de praf. lib. 2. praf. 85- n. 19. vide tratt. meum ie ■ appellat, in crim. n. 81. 82. 83. bf feqq. Sunt interdum, qui autoritatemfuampo- 51 | nunt pro fide et ratione, fimiles Judaeis j et eorum Pontifici, vociferantibus, cru- cifige, crucifige, et Pilato caufam accu! fationis fcifcitanti refpondentibus, fi non elfet hic malefactor, non tibi tradidiffe• mus eum: ln Evang. Job. cap. 18. vf. 30. S Hujus farinae judices nequaquam curant I innocentiam, etiam fibi demonftratam et J affatim cognitam: Juxta illud Poè'tae. Video meliora proboque Deteriora fequor. Hinc etiam caufae criminales, nullita- 53 te ex acf is notoria, et judice gravi fuf- ' picione laborante, ex Camera Imperiali non remittuntur ad eundem, ut denuöet legitimè procedat. Meifchner. torn. %.de- ] cif. Cam. 20. n. 17. bf feqq. Cothm. vol. I. refponf. 7. n. 160. bf feqq. Vide obftrv. i meas Crim. pratt. tit. 5. obferv. 1. n. 30. | Judices itaque fuperiores ut in arduis iftis ; negotiis incredulos fefe praebeantfummo- l pere et neceffarium, et ut femper 'mcli- i nent in illud : ! AUDIATUR ET ALTERA PARS.  GERHARDI FELTMANNI. J. U D. TRACTATUS JUREJURANDO I N ALTERIUS ANIMAM. AD V ER S V S Ckrijf. JCtum JUSTUM OLDEKOP. A D S E R T a   Pag. 183 GERHARDI FELTMANNI J. C. TRACTATUS D È TUR EJURANDO I N ALTERIUS ANIMAM; Caput i. 5f^^t Ihi jam dudum fatis, fi non modö objeaamenta omnia plemffimè di- i I lui , verum etiam radicem hujus fententis , Quod abfens mjuns doQoIIH1 res, recipi nequeat: funditus fufluli. Quod tamen nec aliis ïoruun fl SlSl videbitur, quos aucforitas D. Ju li Oldekops, viri aequi fonque con- Mtiffimi in transverfum aget. Atque ideö uherius P*°S^^?> n* 3 que ullo in cafu Jusjurandum alieno nomine dici poffe contendent. Ft vel^ac ra a, tione unica moti, a nobis abfentem, cum Jusjurandum pratadumficoopan non poffe adfirmabunt. Quare neceffarium effe putayrlaudati JureJ^u^no- 5 nes carptim examinare. Didici enim a Divo Auguftmo, nemini prat er cmmios 6 libros, quamvis vita innocentia maxime ac dottrind polleat, maqorem adbibendam efie fidem, quam ejus rationes potuerint; * Ita cunfti bona me fide agere intelligent qui 7 vim argumentorum ejus celatam fuppreffamque noluenm, nec metuerim ne refponfionum■mearam tenuitas oppofita in comparationem dilucefceret Sed[ necindigna- 8 tionis apud eum nec invidiae apud eruditos fore fpero, quod longefeorhm ab eo fentiam. Verborum contumelias & carinationes miffas faciam, quas tormidare non g debet tum ob aha multa, tum praecipuè ideo, quod illuftri ei perfonae, cui opus f nam facrum fecit, non minor a me quam ab ipfo debeatur reverentia. bicarn er- I0 eö ineenii diftringam & doótis diftis potius conabor certare quam ma edictis, Cum u & haec in fuftitudinis ferricrepinis infulis, ubi homines nequam polentmu pranfitant, tantum audiri debeant, neque literatos deceant Ipfa feveriora ftudia quae I2 nos aemulamur, liters humaniores dicuntur, quod feroces animos mulcere öc mo- rouores * Franc, a Sarmiento in praf at, Defenfi contra Navarrum.  x84 G. FELTMANNI TRACTATUS DE JUREJURANDO n rofiores homines lenire & ad humanitatem infiectere omninö debent. (a) Rem ip'1 lam ergö aggrediar, & primam Ampliffimi ejus viri rationem, ductam a defi itio 14 ne Junsjurandi, infpiciam. Quod ait (b) elfe invocation:m veri Dei, qudpttimus. 15 ut fit teftis noftra affev erat ionis cff feverè puniat fallentes: Omnibus ftibtihter exactis mihi quidem federet magis veram effe eorum fententiam, qui ajunt Jusjurandum non tam effe invocationem, fed potius enunciationem velfermonem, qui fit cum 16 obteftatione divini numinis vel invocatione Dei in teftem. (c) Quicquid autem ejus fit, id facilè ei largior Juraturo cif Ha Deum invocaturo , actum prajiationis juramenti non quafi per tranftnnam effe perfpiciendum Jive obiter cff pcrfunccorie covjiderandum^fed ex imo cordis affcclu, animoque compofito cff fatis examinato, cum fummi _ devotione in Dei Opt. Max. faciem prodeundum. {d) Quod verö deinde fubjicit: 7 Hoe autem nemo erit fafturus , nifi ipfe principalis, quem negotium tangit, fi in proprid perfond jurat. Id minimè contra receptam fententiam, quam ego tueor, fa!g cit. Non enim is qui alieno nomine Jusjurandum dicit, jurare dicendus, fed is qui abfens eft & formulae conceptis verbis fibi prcefcriptoe & tranfmiiiae apponit manu fua haec verba: Hac omnia bene intellecta fancfe cff uti me Deus juvet, adpro- 19 mitto, (e) vel alia atque iisdem fimilia. Cum enim auétore noftro tefte (ƒ) Jusjurandum fit fpecies quaedam adorationis cultusque divini, praefentiam perfonae tru- 20 ftra ad hoe vel illud tribunal reftringimus. Deus enim ubique eft, (g) & ergö eequè Lutetiae, Londini, Romae vel Amftelodami, quam Spirce aut iiic Duiskirgi 21 invocari poeerit ab eo qui in uno eorum locorum eft. Ubi öc renum ipfius teftis eft 22 Deus cff cordis ipfius obfervator verus, uti Sapiens ait. (/f) Ipfe etiam novit bomi- 23 nes vanos & videns nequitiam an non confideraret? (i) Quae religio erga Deum cunéto hominum generi ex recta & pura fimplicique ratione naturali indita eft. (k) 24 Ut praefumendum non fit fore mortales, qui non fatis, etiamfi a judicibus abfir.t, 25 ad Jurisjurandi vim advertant; Nemo namque creditur falutis aeternae effe^immemor, quemadmodum in terminis quod ajunt terminantibus fcriptum eft a Theod. 26 & Valent. AA. (0 & tradit Menochius. (m) Et quilibet praefumitur bunus donec 27 contrarium probetur. (w) Quod ad corpus ergö adtinet is qui jurat abeffe dicendus, quantum autem ad animum, qui praecipuè hic confiderandus, fpecfat, is ratione Dei non tantum uti dixi, fed etiam ratione hujus loei a quo per corpus abeft, 28 preefens effe dicetur. Poteft enim is qui Lutetiae fubferibit Jurisjurandi formulae idque hic recitandum alteri committit, dicere cum D. Paulo. (0) Etfi corpore abfmn 29 jpiritu tamen fum vobifcum. Sequitur ergö Jusjurandum ab eo qui corpore a nobis abeft praeftitum, pro verd cff devotd divini numinis invocatione, non autem pro elufio- 30 ne, uti is auctor (p putat, habendum effe. Erit enim major religio faepè in eo, qui a loco judicii abeft, quam in illo qui preefens eft. Hic enim cum intueatur judices, quos fibi parum favere credit, cernatve adverfarium vel ejus procuratorem & indignatione & ira plenus, humani aliquid femper patitur. Et fi haec vel fimilia 3 abfint, pafiïomim anima genera tamen plurima ex rebus variisquae oculis ejus obverfantur , in fe fentiet, ur vix divini numinis reverentia in publico tangatur. „4 Quare etiam Chriftus in Evangeh'o inquit, (q) uti Beza vertit, Tu autem quum oras, afemde in penetrale tuum, cff claude oftium tuum, cff ora Patrem tuum qui eft 33 in occulto: tff Pater tuus qui videt in occulto, rependet tibi in propatulo. Quod cum de invocatione Dei generaliter traditumfit, optirca ratione ad Jusjurandum, quia 34 id auótori laudato ejus fpecies eft, refertur. Nam quod in genere univerfö probatum eft: (r) Ex quo firmamento porrö intelligere datur quid fit fentiendum de eo pro- ( jusju- 37 randum per literas interpom poiTe. Atque hoe omne in muto cernimus, is enim 38 licet loqui negueat, jurare tarnen poteft., uti Carocius, (s) Setferus O) Hoenonius (b) & GiJhaufen (c) reftiffimè fentiunt, & evidentiffimis comprobatur rationibus. (d) Si ergó muto permittimus ut jurare poffit, cur non etiam abfenti? eum 39 mutus in illis negotiis, quse verba defiderant, aequè abeiTe dicatur, acis, quicorpore abeft. Sed au£lor impium efle dici't, fi is qui Joqui poteft, nolit dignari voce fud ^° ipfumDewn, quem vocis auttorem cognofcit: Reipondeo. Quemadmodum Deus non 41 imputat muto, quod is voce fua ei honorem exhibere non poflit, ita nee etiam aegrè laturus, quod is qui abfens eft, adeö clamare nequeat, ut verba in auribus noftris fonent & vibrent. (e) Quid quod ipfe Deus inter pravos hypocritarum gen- 4a tiliumque mores retulerit (ƒ) adeó verborum folemnitatem fpe&are, quare &fuperftitionis reus erit, qui verba hic flagitabit. (ir) Jaan. 4. 23. & 24. (O Stmtcel I. 13. & 15. Extdi 14, 15, (u) lib. 3. controv. c, 18. (x) ad rubr. de Jurej. n. 23. {y ) 2. conf. 32.18. in fi. (z) de Juram. Ut. decff. q. II. 13. q. pr. {a) lib. 4, dejuram, c. 3. *. 6. (b) ad l. 124. ff. de R. J. (c) arb. jud. civ. p. 6. e. 6. §. 6. ». 3. {dj (1) TJbi non voce fed prsefentia 8c in- telledtu opus, ibi mutus negotium rede gerit au&ore Pau\o JC. in d. I. 124, Sed hic non verbis fed intelleftu opus uti jaroanteaoftenfum. (2) Quia ditlus locus Pauli ad judicia pertinec, in quorum ingrelïïi fnrerrogatioaes, ttipulationes Practoria:, judiciales fponiiones, vadimonia fie- 1 bant, 2d quas & mutus videbatur refpondere: i Jacob. Gothofred. ad d. I. 124. Cut non idem ' dicimus dc jurejurando conceptis verbis ei prx* le&o"? Imö (3) de eo etiam iftud quod de muto ibi tradimr accipiendum efle, indicat formula, qua olim utebantur in judicüs: Quando negus te facramento quinnuagenario provoco: Cui & mu-us fi intellectum tantum habebat, refpondere dicebacur. arg. d. I. 12*. (4") Inter cxLll. vitia quae olim a facerdotio prohibebant, mud viüum non numerabatur, quod is remfacram, cui jusju-andum fimile, adminiftrare poflet, fi fidem habemus Ebrxi juris cjllentiffimo Joan, Scldcno. dé facctfi ad Pontific. lib. 2. c g. (5) Qaia eos qui muti tantum funt ad omnes aótus idoneos pronunciavit Paul. Zacchias, lib, II, tit. I. quatft. Medico-legal, 8. », 33. & 34< Qi?' reftè tarnen eos excludit qui ex cerebri vitio muti evaferunt, cum tune intelledus infirmitas con« 1 junfta fit. (6) Seriö magis mutus & cum in« telJedru jurabit, quam alius, cum eo non minus quüm ingenii acumine ca:teris nullo vitio Jaborantibus, compenfitione quadam naturae, praeftet, uti probat Phil. Camerarius. cent. I. oper, JukeJJtv. e> 37. (7) Quia mutus poteft elï: teftis 6c per fenpturam teftimonium ferre. Joan. Crotus tratï, de teftib, part. 2. ». 28. verf. ficundo fallit. Bajard, ad Clarum fintent. lib. $j I §. fin q. 24. ». 2. Tefti autem non creditur nifi jurato /. 9. C, de teftib, c. 39. &? 51. 3c* eod. MynGng. ad d. c. 39. ». z< etiam jure divino Menoch lib. 1. arbitr. qua(l. a6. ». 3. Setfer. 3. de juram, 9, n, 8. Nee facit quicquam contra me ratio, qua fola difientit IlicoUmmius, dijp» ad procejf. 14. ». 16. qux eft hxc, quod Jusjurandum articulatam & expeditam linguam requirat, ld enim in quaeftione eft. Deinde ficuti id verum eft, fi jurans calleat probe Joquf, rune enim ne ludere in re feria" videatur, id ncceflariö exigimus; ka non minus id falfum eft fi fit btelus balbus tardiusve loquatur. Non etiam obftat quod mutus comparetnr furiofo: & in jure Romanorum, l. uit. ff. de V. S. atque Sicambrorum. Refww. Velav. tit. 29. §. 8. LL. Trans-lfalan. part. 2. tit. 4. §. 17. Nam fecundum quid ibi comparatio faltem inftituitur uti ea loca bené explicat Lamb, Goris. ad Sande de effefluctt, c. 5. », 13. (e) arg l. 186. ff. de R. J, fiiqut DD. (ƒ) Matthai 6. S• & 7. JukeJJtv. 37. (7) Quia mutus poteft e{fe te- Ca-  !%6 G. FELTMAKMI TRACTATUS DE JUR EIURAXDO C A P U T II. i -nErak autem & dicit Cg) Mpettum fe nddit , qui ore juramentum prceftare X Sed fi Ludovic. Gilhaufen, ex quo id fcriplic, mfpiciatur, mox cuivis apparc bit eum agere de eo cahi, quo juraturus eft pnefens. Unde id receptce fentenuae o non obftat. Sicuti nee iftud, quod deinde ait, (h) non eft apud Deum perjonam " öcceptio:• Nam loei ii, quos ex facris paginis peuk, hmc rei applican nequeunt, fed eum habent intellectum; quod Deus in pocna inroganda non refpiciat ad hop. „ nis condkionem, num pauper fit, num verö dives? (*) Qumimo ex eo enunciaw noftra fententia magis firmatur. Cum enim apud Deum non iit acceptio perron* rum, ut cum auctore dicam, etiam Deo haut difplicebit, fi alius meo nomine jusjurandum recitet, ipfique Deo ritibus externis & voce fua meo nomme honoren) A deferat. Quodque in hilce rebus facris alius pro alio aóhim aliquem peragere poffitj fi de ejus voluntate conftet, id ex more veteris federis repeti poteft. Sec, quem facerdos pro aliis offerre (fe) & peccatum populi ferre (/) folitus fuit. Atque * ideó concedi poteft non effh apud Deum perfonarum acceptionem. AUegat porró laudatus auctor muJtos facras fcripturse locos, (m) quibus oilendere vult, Deum pa- r trem & £hum, Apottohs, Angelos & Patriarchas in proprul perfond Jurafie. imo 7 in femet ipfo & per femet ipfum, non per aliwn Deus jusjurandum prceftkit. Idque " mundi Servator & Apoftolus quoque fecit non proprii commodi gratia, fed ad M minum aternain juxta ac temporalem felicüatem ac beatitudincm: Centra tu ad tuit* iitilitatem &f caufce proprium bonitatem tibi magis, quam ulli alii cognüam, vid jtirü juftitice judicialiter promovendam, fimul ac totam litemfcepe tollendam, in per fond, in animam propriam iusjurandum prceftare tibi dedecori ducis &. detrectas ? uti auftor 8 diflerit. (rc) Ego autem luftrando ea loca ornnia, noninveni, quod recepta? fen- 9 tentiae contrarium fit. Quod & cuivis ilicö apparebit, fi dividat fic. Quod Deus quidem femper per fe ipfum juraverit, non autem omni tempore jusjurandum quod 1D prseftiterat, ipfe dixerit. Prius femper & ubique a Deo obfervatum, quod|er Je H ipfum juraverit, cujus rei ratio eft, quodneminemfefuperioremagnofcat. (o)Unde & Lactantius firmiter probat, {p) Jovem aliosqiie gentilium deos pro veris numi- 12 nibus habendos non efte, cum per Stygias undas juvaverinc. Pofterms autem non femper Deus fecit, fed ficuti is qui abfens eft jusjurandumobteftatkmemqueDei, quam alibi fecit, akeri hic vel Spirae mandat reckandam, ut de fua voluntate eni- !« xiffima nobis conftare ponk. Sic etiam Deus licet ubique & fic quoque apud cunctos mortales, preefens fit, tarnen non ita illis femper videre voluit efle praefefl ja M Quare prophetas mifit, ut & prcecones effent majeftatis ejus, e? correEtores prë J5 vitatis bumance. (r) Per hos Deus aliguandó & gtudem magis frequenter, jusjurandum, quod per fe ipfum piroefticerat, voluit hominibus recitari, uti ex Jeremia, Efaia & Ezechiele, quos, advocat teftes is auftor, planiffimum fit, & unus Amofi !g (s) locus oftendk. Plerumque etiam jusjurandum Dei nomine mortalibus publS candum prsecedunt haec vel alia verba fimilia, Dittum Jehova, Sic ait Dominns, vj Jehova dixit. Ut ex eis fatis conftet, ejus nomine Prophetas jusjurandum toti populo aperuiffe, cujus & formulam ipfis Deus nonnunquam conceptis verbis pnefcriBebat. (i) Quanquam & dici poflet a Deo ad hominem non reèlè trahi argumen- !3 turn, cum Deus ter Opt. Max. ubique prafens fit, non homo. Chrifti noftri Servatoris exemplum nil facit contra receptam fententiam, non (i) enim fequituij 19 nos nunc facere non pofte, quod ille non fecit. Ita enim nemini rifus foret pcr- (/) Vid. Luca cap 16. verf 2f. (k) Tevit 9. 15. (7) Uti docet Cl. Coccej. in furmn. tkeol cap 6r, n. Q. Joh d'Efpagne part, 2. e 10 de manduc corp. Chrifti. Vid4 Levitki 10. \"f. (m) d n, 28, ad 3^. (») n ?) NequeoiH ftar'e credas, quod & iuper fa&o alieno quis anceps perjurium incurrat. (q) id enim 17 tune verum, fi quis factum akerius fuo jurejurando flrmaverk. (r) Atl hoe non tack is, qui fakem recitat facramentum , neqtieenimisdick, egojuro hoe efle veram, i3 quod abfens adferit, fed ait tantum hoe; (s) Abfens jurat per me, hoe vd illud fefe ita habere, vel fe hoe vel illud, de quo luit conceptio, facere veltefan&è & uti eum Deus juvet, adpromittit, uti ey hac ejus fcrip:ura ad me mifla apparct. 19 Quod fi autem contigerk eum qui abfentis nomine jusjurandum dicit, ignorare rem alitcr fe habere, tune iterum divido, num juris, an verö facli alieni ignorantia 10 intervenerit. Si de facto alieno agatur veluti fi is qui abfens fit de re a fe geftajusjurandum falfö praeftet, idque mihi recitandum committat, tune ille perjurus erit, (t) non ego; (u) Nam ream linguam non facit niji mens rea, uti Auguftinus (x) di- 2I cit. Faéta etiam prudcntiilimos fallere queunt. (y- Et is deiinquk, qui jubet de> »2 Jinquere', ejus verö nulla culpa eft, cui parere neceile fit. (z) Sed procurator ordi- 23 narius ad lkcs a/iorum adminiftrandas conftitutus, turn neceifitate muneris (a) cui fe' mancipavit, turn etiam religione quadam ne temerè abfentem perjurii fufpectura 24 reddat, parere neceiïe habet. Et ideö nee is procurator falfi crimine tenetur, uri 3 5 pulchrè tradit Carpzovius. {b) Errorem juris tandem fi erret procurator, puta fi abfens jurct de calumnia fuper lite, quam procurator fcire debuifiet jure non eife 06 fultam, & tarnen tranfmifium fibi ab abfente jusjurandum recitaverit. Quo in cafu prupter admiffam latam culpam (c) non quidem famofus erit, (d) cum non falfum commiflrit ipfe, fed illud fakem dixerit, (e) tarnen ab officio repeilendus eft. (f ) Sed (m) Et fic definrjo perjurii, quod 6e mendacium jurejurando fi-matum. Clar. S. Jent. § perjur. ?/. boer. aecif. *, t, mimniè obirac. ' (») /. 16, §. 2. /. 23. ff. ad L. Corn. de j falf, I. 20. C. eoi. Perez. Md. n I. (0) Carpzov p. 2 prax crim. quaft. 93.» I 15. & Cl. Felde elem. jur. part. 2. membr. 31. ». 1, hl ita ex facto cum qnseftio incidiflet, re/pondi coniultus 1665 die 27. Juiii. (p) Hotomjn 2. dialect, jur 14. Jam autem hu'c crimwi competit dednkio thlft ergo Sc definitum, fecu dum axioma tradi'um, quodöc declarat Kvtr. a Middelburg loc. 3. n. 1. (q) l ^.ft.de in Ut. jur l 34. § 3. ff. de Jurej. I II 0, de atl. rer. amot. Ca pZovius p. i. jurispr. for conft def 6. ». 2. (r) Ue quo etiam capio Auguitinum in c, homines 22. q 2. (f) Couvarruv. ad c quawvis de pacl in 6. $ 5. ». 18. Seraphin. de Seraphinis {tin, juram III n 8. (*) Unde in NemcC Carol. V art. 107. in fi fancirum , iver Julcbe falfcbe fibvieret tmt vjijfen, furfafzlkh , und argltfitgluh daxu anrichtet der leidet gleicbe pein 00 arg. I 20. pr. ff de furejur ibi non uideatur pejerare quia fciens fallere non vidc atur, 1 (*) ia d. c. bomises cauf 23 q, 2. (y)l 2 ff. de jur & f ign. (z) l 169 pr ff. de R i (a) T.icet enim jure Romano nemo cogi poffit ut alienara litem in judicio curet. / invitus C, • deprocur. hodie tarnen procuratores, qui vel (i) / intra numerum funt, uti Spiix iscertuseft, e' tiamque Clivis, vel (2) operas iua eam in rem ! iocare Sc qaotidiè fe in cunïs e.vercere folent, invki ad id compelluntur. Ord Cam p. 1 tit, l9 §• 5 Gail v obf 41 n 6. & 8. Petr. Prider. Mindan. lib. 2 de mandat. c 53.». 11. | Gudelin. lib. 5 de jure novijf, cap 4. verf. uit. Satyram pro ratione adducit imbeuus lib, 1. 1». ' fit forenf c. ia. Ut a. cum inquit, hiprtcura- tores inviti cogitntur: quia largo modo dicuntur ad- vocati: imb ) qui ideö, quod jusjurandum alieno nomine dicerecoganrur, a procurationis munere abftinent. Neque ego vellem ea in redUis auéïorita- 29 tem prseftare; Si enim quis aliquid fecerit, quo leves hominum animi fuperjïiiione numinis terrerentur, Divus Marais hujufmodi homines in infulam relegari rejeripfit, {f) C a p u t IV. PErgamus agere contra numerum jun&afque umbone phalanges multitudine Jure- 1 confultorum, quorum falarica in fpeciem terribilis objeótio eft, quam auctor proponit (r) his verbis. Jusjurandum ejt pcrfonalijfimum. Cujufmodi qua funt, per procuratoren! fieri ?2on pojfmt. Sed hasc eorum machina non dejicit aut quatit id, 2 quod recepta fentenda eft fuperftructum. Quis enim ignorat jusjurandum alio fenfu ab interpretibus perfonaliffimum dici & quidem hoe: Ut fi delatum fitpupillo 3 vel filio, tune a tutore & patre praeftari non poffe. (s) Vel ut jurantis perfonam fakem obftringat. (f) Neutiquam verö ideö perfonalifiimum dicitur, quod fi id a + perfona abfente préeftitum fit, tune ejus nomine ab alio in loco alio recitari non poffe. Neque juvat auctorem Juftiniani conftitutio. (m) Refpondetur enim (1) quod j| fit accipienda de eo cafu, quo pars adveria non vult pati, ut abfentis iacramentum ab alio recitetur. (ra) Vel (2; fi judex propter circumflandas nolit alium, pro ab- 7 lente admittere. (x) (3) Jusjurandum non procurator ? nifi valdè larga fignificatio- g ne (g) R. A. Zu Regensburg, 1654. § uber diefes verordnen 38. (h) n 48 ' (i) Matthaï 27. 4. (O *• 50. (/) arg. L 169. pr. ff, de R, J. P. H. O. Caroli V. art 107. in fi. (m) l, 8. pr. ff, de condit, infiit, (n) n. 199. (0) Orat pro domo, (p j apud Ulpian. in l. ï. §, 9. ff, de nedil, ed (?) /. 30 ff. de poen. (r) n, 51' & 51- , (t) Carpzov. p. i, J. f. conft. 12 aef 42. *.* 13. ér 14. Sande lib, i, decifi Trif, tit, 9, def. 3. (t) e. verita/is ubi DD. dejurej, Wefeabecl de feud. c. 8 n, 23. Amefius lib 4 deconfetint. cap. 11. n. 32. Matthïe. de Afflift/s ad libr 1, Feud. rubr. 5. ». 2. Grot. lib, 2. dej.p, ér b, cap, 13 w. 17, (u) in l, 12. §, 4. C. de reb, cred. (u>) Bronchorft. cent. 2. ajfert. 29 Carp-^ ZOV. d c. 12. def, 39. n. z. (x) Brunneman. Vir, Cl. ad d. I. 12. § 4. Wefemb. ad tit. C. de Jurej propt, calum, Groeneweg. de LL. abrog, ai l, 2. C. cod, Quod & tune facere poteft, ü vilis fit homo cui abfens jusjurandum recitandum commifit, Johan, Aas  i9o G. FELTMANNI TRACTATUS DE JUREJURANDO Q ne (y) id verbum r.ccipiatur, fed potius clicit nuntius, (c) (a) Dabo procuratorem hic intervenire, fed non is, verum alter, qui abfens eft, jurat. Quod li eet fatis fuperiore loco traditum fit, tarnen & hac ratione id adhuc fortius demoiftrari po- 10 teil' Quod in homine ipfo non vox fed mens fpecletur. (ff) Quamobrem idir. per- 11 fonis diverfis magis locum habebit, ut is potius agcre videatur, ex cujus meute jusjurandum defcendit, quam is, qui elocutioni fuum os vel linguam locat vekom- ia modato dat. Actus enim contra agentium voluntaiem & votum nil efficit. (6) Hic 13 autem animus in procuratore vel nuntio deficit, nam abfenti nudurn vocis digitorumque minifterium tantum prajftat. (V) Et aker etiam eum tanquam nudum orga- 14 num fpectat. (d) Atque hac ratione illud pro me facit, quod auctor (e) ex Baluo& Tufcho dicit, juramentum eft cbaracter, cujus f onna & figura fubflantia eft in animi 15 jurantis: Ex quo poftremo & Socino deinde tradit qued perfona principaiis jv.rm tencatur, non procurator: Sed ipfe Socinus (f) eam regulam vitiari fcribit, lidomi- x6 nus eflet abfens a longo, quod in brevi haberi non poiïit: Proptcr gravepericuhtm perjurii autem ait (g) receptum efle jure noftro, ut nemo jurct alieno nomine, fid ut 17 quicunque jurat, juret fuo nomine. Quod verbis fpeciofum, re autem inane eft argu- 18 mentum, licet ei fubferipferint non pauci. (b) Non enim (1) ii qui ad jurandura faciles funt, ut metu divini numinis, quod fibi adefle norunt, etiamfi a cribunalj 19 valdè remoti fint, non tangantur, curaturi funt judicis admonitionem. Deinde (2) quia ordo juris permktit ut abfentis nomine dicatur jusjurandum, parendo legibus non peccant judices: Deo commktant & abfentem oflicii diligenter admoneant, 20 quoties formulara ei mktant,ad quam jurandum eft. (i) (3) Dicim verbis auctoris; (k) non hoe remeditim reip. utüe propter aliquorum impietatem (j abvfum, tollendm 21 eft, (l) fed potius dicendum: Fiat juftitia & ptrcat mundus. Ut auctor nofter prx« terea oilendat jusjurandum ita comparatum eiTe, ut non nifi ab eo, qui id prajftat, ore pronuntiari queat, eoque abfente ab alio recitari non pofie, a perjurii pcenï C2 argumentum trahit. Idque exhibet (m) hac diclaone. Qjw etiam fpectat juramenti eftcZtus, 63? bac pcena perjurii inter alias, qua de eo convicto, digiti, quibus pejeratwn eft, preejeinduntur. Quibus procurator non erit cariturus, neque periculum pcence ejus- ag modi fubiturus. Ego autem dico (1) Faclum perjurii cuique fuum non ei qui ejus no- 24 mine id recitat, nocere debet. (») (2) Non fequitur, quod fi alius cui rem turpem faciendam mandavi, haut eadem pcena' teneatur propter fuam ignorantiam, qua ego, 25 ei eam rem a me committi non poffe. Efficeres enim literas nuntio nefcienti ïUis fcelus patrandumcontineri, tradi non pofte, & ab eo cunótas epiftolas refignari debere, ut cxaminet, an res ejusmodi turpis iis comprehendaeur, per quod focic- a6 tatis civilis vinculum tollerctur. (0) (3) Pcena praxifionis digitorum duobus tantum cafibus hodie perjuris inrogari folet, (j>) unde hoe quakcunque fit ad omne fac- Jchsn. Ferrar, Montart. lib. 2. de judk. e 2. •verf ubi ad-vertendwn Schneidcwin. ad $. II. /. dt aclioH n. 105. ia fi NB. Et ita id quod 1 de nuntio in Camera non admiilb, pro dubitandi ratione poiïrem3 artu.'i, in dijfert. de promot. I abfent. cap. 2. n. uit expfcat Fabricius inGail. ' eimd 1. obf 83. ficl 1. Quanquam ck ad eam refponderi faiis poiïit ex dichs in cap 4, d, difi fert. n. 50 lit. g. (y) Qua cun&i dicuntur procuratores, qui res alicna1! curant atque adminiilrant. Treutl, X. difp. 9, tb. 1. a, Carpzov. procejf. ti.. ƒ. *rt. 1. », 1. Hahn ad IVef ff. de procurat. n I. f» Uti cernis ex iis, quae dixi in d.dijfert. c. 4. n. 30. & fiq. . fa) l. 7. §.2. defuppell. leg. Ubi Cclfusait, poientior e(l quam -vox, mens aicentis: {b) l. 19. pr. ff. de reb. cred. ubi Paul. a Caitro n. 2, Manuca. d« conjecl, uit. volunt. lib. 4. tit. 2. ». \. & J2. (c) l 15. ff. de conft. pecun. (J) Cl. Liuterbach. de nuncio c 10. n. 6. (.')»■ 54. (j) Ut, I. reg. a 7. verf. primo fallit. ! (s) *j 56- <^r!u!tif%- , , , (b) Anton Fabcr. Cod. Sabaud lib 4. fi. I. def. 31. n. 3. Betr. d'Argentrè ad conftttt. Brltan. art. 98. not. 3. n. 3. Carpzov. p, ï, I. F. conft. 12. def. 39. ». 8. W"ïflénbach. ■ /, 2. 3. C de Jurej, propt, calwnn. (») Petr. Matyr. loc. commu.i, ciijf. 2, cap. 6. «. 14. O) * 85. (/) c. neque enim. \\. q. 5. [m) n. 57. ér 58. («O '< 155- / de R. I. I. 22 C. de pa*. I. 26. ff. eed. 6c Auctor ipfe ita tradit. w. 6l. infi. (0) Vide Ciccron. I. epift.famd. 7. jn print. j ér 2. tpifi. fam. 4. 0^) ( O 'ucr' ^c,cndi cauia pejeraverint. P. H, O. Caroli 1'. art. 107. (2) Si contn cautioncm Jurejurando pricftitam , de non redeundo in provinciam, unde rclegatus,quamLTr/>&*dk;//dicimus, quisquid recerit. d. Kern Carol, art. 108. Zicnrz ad d. art. 107. Carpzov ƒ>. I. prax. crim, q. 46 w. 52 ér 0. Quia h.c etiam imminuit majcltateui ejus, cujus tit territorium  IN ALTER! U S A N I M A M io r iacramentum non pertinet. Non me movec etiam quod majorem eftcaciam infe 2/ ajat (q) jurijurando corporaliter pmftito. Lübemiflime enim hic ambas ei krgior manus. Nam & ordo nofter refpondk filiam nobilem paren tuin hereditati non aliter 28 renuntiare poffe, quam fi id faciat mit eincm kiblichem odcr c'órperikhem ayd; (r Et mnc defideratur, li fcemina pro alio intercedat. (O Quod ergo major ei iaüt vis, 30 id aliquandö admitti poteft, generaliter autem verum non eft, uti promiftïonesete hey Furftlichen, Grafflichen und Adelichtn ehren und tremen indicio funt. Quse in 31 alns negotiis habent vim jurisjurandi. {t) Et cum eco in abfentibus fieri queant, 32 ïterum apparet cuivis, eos qui abfunt jurare poffe. Poteft & ad id quod ex auflore »~ noftro retuJi, refponden, quod & hoe in caiu corporaliter juretur, & abfentem ita obligariürmiter, ac fi ipfe fua lingua nuncupaflet digitofquefuoslevaffet. 00 Nam 3+ Deus inter verbale fif corporale, implicitum & explicitum juramentum non dijïinguit, ut haec auctoris verba pro noftra fententia citem. Non etiam nocetur ei cui jura- 35 tur; Licetnamque abfens fortè impius fit & fefe non jurafie arbitretur, tarnen jusjurandum intervenifie dicemus, quia id accipiendum ex intentione ejus, cui juratur. () Quod quanquam ultra quserere fupervacuum 4 fit, tarnen] unum vel alterum quod ad rem convenientiffimè erit diétum, adjiciam. David nomine Dei jusjurandum pronuntiat (c) Quod & ügnatè docet Apoh\olus(d) 5 curn inquk Illiabfque jurejurando fuerant Pontifices, hic vero jurejurando: quemadmodum dl- 6 citez'perDavidem, JuravitDominus: utverfioSyra&Tremelliihabet. BezaexgrEecö 7 cpdicelegitper eum: Quod non de alio quam de Davide capipoteft. Deinde Deum juraffe 3 Abrahamo teftatur Paulus, (e) neque tarnen Deus elocutus eft id jusjurandum ,fedangeli voce atque minifteriö ufus. (ƒ) Quare ]uri naturali noftramfententiam non efle con- 9 trarium, verum _ maxirnè ei convenire , (g) haec quoque in fpecimen fufficiant. Quod re£ta ratio inter omnes homines conftituerit ufum procuratorum perquam ne- IO ceffarium efle, (ƒ?) ne abfentium res negligerentur. (i) Quse ratio etiam movit le- n giflatores, cur abfentibus permiferint, ut jusjurandum pofïint alio in loco minifteriö alterius dicere. Per quem modum & lites citius finem accipiunt, & fumtibus 12 parcitur, (f) unde & reóri rationi adprimè convenit & perquam neceffarius atque juris- ronum. Joan« a Felde clem. jur, part. 2, membr. 38 «.5. (?) 59. (r) Pro B. contra B. Anno cid ioclxiii. die xiix. Decembr. (s) Berlich. p. 2. concl. praïf. 22. n. 46- (t) Treutl, 1. difp. 21. th. 1 d. Befold. th praü verb ayd, Wehner, ebf prail, alleg. verb. bey Furjll. Berlich. d. I «, 36, (») arg § uit, verf, Sed f non corpore I, de X, AqM.il ibique DD. Qw) Petr. rVlartyr. loc. comm clajf. 2 c, 6, n 13. Grotius de j. ƒ>, & b. lib 2. c. 13. » 3, Jiidor in c quaemque arte cavfi 22, q £, (x) n 63. (y) ad Galat, 6. 7, (z.) n 64, (a) cap. i, n. 32 ér fëql (b) cap. 2. n. 5, ér Jeq, (c) Pfalm. Ilö, 4, (d) ad Ebraos, 7. 21. {e) ad Ebraos. c. 6. 13(ƒ_) Genef 22, 16. & 17- \g) Quia id juris naturas ett, quod Deus 8? ipfe parens naturas fecir. Selden de I N, ér G$ ad difcipl. Ebraor lib. i. c. 8. (h) l. 1, § 2. ff. de procurat. {ijl. ï. ff. de neg, gefi, ubi Wefenbec, in parat, n, I. (*) Fr, Raguell. ad l. 12, §. 4. C, de reb, cred.  iqz G. FELTMANNI TRACTATUS DE JüREjüRANDO. f, jurisgentium eft. (I) Quare etiam gentes moratiores hodie eum rccepmint. De 14 Gaüis teftis eft Imbercus (in) & Argentraeus. (»0 De Belgis Merula, (c) OroeX5 neweeen (p) & Gudelinus. (q) Et nominatim apud Fnfios in contradittojudicio lfi pro eo more decifum fuiffe, refert Joan. a Sande. (r) Apud ltalos eurriqaóque in i7 ufu effe ex Bartolo (s) difcimus; etiam apud Sabaudos. (0 Quod & deHrffams i3 aliisque populis apparet ex auftoribus, quos Sande citat & Berhchius. (u) De Ger- 19 manis Gailius fcribit. (iv) Et res eft clara propter Impeni conftitutiones. (x) Pro- 20 batur & is modus nobis & expreffè in legibus vicinarum provmciarum. (y)üt diverfa Saxonum, U) Danorum, Suecorum & Holfatorum inftituta ml efficiant 21 contra nos. neque enim una vel altera hirundo facit ver. Nee mei definiteffe mei, etiamïi febricitantialiive, qui guftatum habet depravatum, videatur amarum, 22 (Sqvidendum eft, quid omnes peraequè homines ratione utentes, obfervent. fa) cum eam fententiam probent, quam ego defendo , Hefiodi di&um heic Iccue habet. Non et enim penitus vana eft fententia, multi Quam populi celebrant: 23 Et Ideö noftrae fententia? nil detraheret jus civile Romanorum, etiamfi eo alifJ 24 cautum eflet. Poteft enim id mutari novis legibus aut moribus, (h) & non fetn- 25 per cum jure naiura? convenit. (c) Quanquam id dicere necefle non habeam. Quia plurimi longè feorCim ab auclore notcro fenthmc, & jure civili jusjurandum alieno 26 nomine recitari poffe adfïrmant, (d) fuamque fententiam legibus firmant (e) Ai quas ftudio inveniendi nova & ingenü luxuria refpondere quidem conatus eft Bachovius, (ƒ) cujus veftigia Wiffenbachius (g) preffit & etiam Auftor nofter. (1) 37 Sed fi ejufmodi contortuplicatas legum expofitiones atque divinationes meras ad- 28 mittimus, nunquam de legum fententia certi erimus. (i) Quare non recedamus ab eo intelleóba, quem'iftae leges femper habuerunt, (k) cum nil abfurditatis ha- 29 beat, uti jam antea largè demonftravi. Et Bachovius ipfe poftea fatetur in reo abfente ex Juftiniani conftitutione O) tolerari poffe, ut ejus nomine procurator 30 jusjurandum recitet. Intueamur poftremó jus Pontificium, & hic herbam do auctori (m) quod Innocentii III. & Gregorii IX. canones («) receptam fententiata 31 non juvent. Aft illa planiflimè & pleniffimè probatur ex conftitutione Bonifac'u 32 VEIL Cujus verba cum auctor recitaverit, hic quoque defcribi curavi; Ait autem Pontifex. (0) Nullam tibijudex wjurüm fecffi ceqfetur, qui procuratoren tui adv et- fari (/) Cum ejus juris fundamentum üt norm-1 num in focietate civili communis neceffuas 6c utilitas. Cl, Scruvc ad tit. ff de 1. & I. n, 56 (mj lib. r. lnjlit forenfi c 38 pr. (n) add art 98. not. g, n. 2. £0) lib 4 prax. civ. 44. c. 4 n. r. (p) de LL abrog ad d l. 12. (f) 4 de jure 7iev J]~. 8 in f,. (r) lib. ti tit 9 decif I (r) in l, 13 § 13. ff. de damn. infeilo. » 2. (/) Ant. Faber. lib. 4. Cod. tit. ï. def 31. * 7. (u) p. 1 pratl conti 31. n. 14. (10) 1. obf obf. 83. n I. {x) Ord, Cam p 1 tit 65 ibi inevjerparthe\en feele : Reform, hoffgerichtt zu Retiveil, p, 1 tit. 30. ibi in einer partheyen und euer cygen (iele, R. A. zu Regensburg 1654 §• uber diefes verordnc» ibi entweder in eigner perfonoder vermittels eines fpecial geivaldefz dureb dero procuratoren. (y) Gul Berg Ordn, C. 23. §• uit. ibi den eid in Jein eigen, auch defz principalen feel: (z) Qui tarnen non omnes contrarium obferyant, uti ex ordin'Jud provinc. Jenenf c. 27. refert Cl. Struye ad tit. ff. de jurej n, 17 in fi. {a) Vid. ^. del n. g. ér C.ibitöi \ in fpicil. Cl. Boecler. ad Grot. dej.p, ér b. i* prolegom. Ant. Anguft/n 4 emend. 4 loan. IRobert 3 fint. 12. Lcffius de L & I, lib. 2. c. 5, dub. 2. art. 3. i (b) $. ii. I d t. f (c) l. 6 ff. de I. ér I. Molina de 1. ér I traci, 5. difp. 68. w I. 1 {d) Wefenbec. per at. ff. de jurej, n. 9 ibi ft \ Hahn & Ludwell. m not Joach. a Beuft. ad l> nam poftea § jusjur- n, II. Schneidewin. ad\~ II I. de attio» n 105. Bronchorft. cent. 'ajf 29. Ummius difp adproccjf 12. s 41. (O L 13' $ 13 ff- ^ damn inf l. 1. $, 3.*» fi, C de jure; propt, calumn. (f) adTreutl. I. difp. 21. th 4 d. (g) ad d, l. Qui tefiam.fac, Unde Domitiana qusftio dicilur qux dubio carer. (r) Fhü. Maukc vol. 2. conf. Marpurg. 26. * 43- Parlf- 3- confy rh 14. (s) Surdus confi 181. ». 13. Burfat. 2. conj. J76. ». 2,7. , O , CO l> '37. /• ds v< °' l' C' é fiurt. («) c. J. x de juram. cahmn, {w) c. prafentium. 2. de teflib. in O, (x) ad §. li. I, de aclion. n. 106. (y ) «• 6?' ,r Cz) lib. 4- Ced. Sabaud. tit. I. def, ?ï. » 4. \a) Anton. Faber, d, def. ji, n. 6. ibique not. (b) n, 68. B b C A P U T VI. T Uftremus quod pro tertio dkit, jurans habetur loco teftis. Sed teftisnon poteft j Ld mrareper fcripturam, fed vivd voce & inpropriaperfona Refpondet Scnnei- % dewinas, Atque ideö ipfa vera, & qua? in corpus exercetur, qu&'ftio res tftfragilis& te periculofa cif qua vtritatem failat: (c) ld muJtö magis de ea fpirituali ficdicta tor tura dici debec, cum multi homines fint faciles ad jurandum contemtu rc/igionis: (f.) 16 Et plerique boe nequijftmo feculo juramenta non curant magis, quam antiqua 6> httojtf domus fumum uti auétor ipfe ex Goden, Heringio, Gilhaufen & Pruckmanno tof. 17 ferit. (e) Ratiocinando ergo quivis facile adftruat, quid fentiendum fit de quarta 18 auftoris ratione, quam dicit (ƒ) effe perjurionim evitationem: Nee etiam tam madida memoria fum, ut hoe eftluxerit, jam eo argumento auóiorem antea (g) ufum 19 fuifie. Qua? ergo dicere pergit (/;) lüigatorem principakm inelius caufce vcritstn fcire, minufque pejerare prafumi: non deftruunt led firmant receptam fententiam. «0 Cum ea velit abfentem jurare debere non procuratoren!. Nee moror, quod de cauteriatis hominum confeientiis Argentraeus ^ 1) fcribit, qui Jibimetipjis fuavita adidantur pejerare per procuratorem non effe grande nefas, fed veniale peccatülum, uti 21 auctor loquitur. (k) Peccare enim eos nofter ipfe reétiflimè ftatim docet, (/) ne- 22 que etiam propter errorem privatorum jus dublicum tolli debet, (w) Difcant ili quid fit jurare (n) quanquam vix fimpliciores inter Cbriftianos id ignorare, trad* 23 ipfe auctor. (0) Et meminerint. Deum quoque fore vindicem, fi ejus majeftatai 24 fpreverint & falfö eum in teftem advocaverint. (p) Inquit deinde ( q) perjuriis wam nemo aperire debet, Sed ita efüciet nunquam jurari pofte, & qua? ad hanc ratio- 2tf nem dici debeant, jam faperiore loco (rf) tradidi. Porró ob unius vel aiteriushominis culpam , qui facilior eft ideö ad dicam alii fcribendam, quia procurator ejus nomine jusjurandum recitat, U) naaiè eriperetur cun£tis hoe juris compendium. 2^ (i) Hoe autem me follicitat vel faltem moratur, quod ait 00 atium jurandi pra- 27 cedere folent admonitiones judicis, ne temere perjurium committatur. Qua? procuratori fruftra fiunt, cum is nee jurare nee pejerare dicendus fit. (w) Sed hoe tand 28 non eft ut ideö vadimonium fit deferendum. Ajo enim (1) eas admonitiones ad co. fubftantiam jurisjurandi non pertinere. Uti ea facramenta, qua? ex folê. atque 30 dpontè facta promiflione defcendunt & obligant, fatis oftendunt, (x) (2) Non • femper adhibentur, uti indicio eft ea divifio jurisjurandi, qua aliud appellatur vo- 2i cabulo generis, aliud autem cruditum. (y) (3) Et abfens ita moneri poterit pet epiftolam, qua? in ejus animo plus efficiet, quam judicis vox, non tantum ex dic< 32 tis alio in loco, fed & ideö. Quod melius & fiepius mente verfare foleamus ea> qua? nobis fcribuntur, quam qua? audimus. Qiiod cum aperta ratione nitatur, le34 ge vel auctoritate confirmare opus non eft,- Eam enim inveftigare ubi naturaliter fentimus, nil nifi intellectus infirmitas eft, uti ]afon CsHoquitur, & etiam Ti- raquellus. (a) (c) /. r. §. 2?. jf. de qu*ftioH, (d) l. 8. pr. jf. de co?/*. Mftit. (e) n. 78. (ƒ) *. eg. | U) »• 55- Ifo) n. 70. & 71. (ij ad confuet. Britan. art, 98. not. }. «. 3. (*) ». 72. 79. & feq. (l) n 7h • Qn) arg l, 19 ff. de 11. (n) Juris enim naturx ignorantia excufit hominem nullum. c. turbatur. § item ignorantia, ï.q 4. arg. I. 2. C. de injusvoc. Scotan exam, jur. tit. de jur. ér f. ign. q. 3. Hoe autem prae> ceptum de Jurejurando caftè obfervando öclanctè fervando, fpe&are ad jus naturale, ex eo planum fit, quod id ad legem moralem veldivinam •pertineat. Cattchef. reform, relig.p. $. ^,99. TJrfinus in explicat. ibid. Eft autem lex moralisvel divina nil aliud quam jus naturale. Hobbes de i f cive tap. 4. «. 1. & e 3. » 31. IVo Parifin. Jus natur, prafat, ér c, un, §. 1. Hornei, f ethic. 3. » 25. (0) ». 107. lp) l 1. C. de reb. cred, (q) n. 87. Ir) cap 4. n 17. £? feq. (s) Audtor n. 89. (/) Vid Tacit. J. annal. 34, (») » 91. 107. ér feq. (iu) Quod ipfe auctor fatetur n c?. ér cfj, (x) Vid. Franc, a Sarmiento. i.fcl.interpr.3. n. 4. ér feq. (y) Ein gelehrter eyd. rubr. art. 107 Pi H. O. Careli V. Befold. th. pracl. d. verb, lit, G. ». 29. (s) ad /. dedi. § fi liber. ff. de cond. cauf. data, n. 6. ( 9 giofiffiii}US juris, per legitimos tramites calumniantium iniquitates expellat: Accedat& JCtus non proletariae aucloritatis Alex. Stiaticus, (y) qui etiam id quod non femé 10 annotavi, nobis clarè fub oculos dat & ponit verbis: Perfuadere mibi non pojjtau, quod non inveniantur aliqui Deum timentes, & timorata confidentie?, qui pluris faciaril religionem, quam pecuniam, & animam propriam, quam bona temporalia: juxta illut i£ Evangslium: Qiiid prodeft homini, fi tot urn müjidum lucrctur? Non ergo autem pra> 11 beamus auétori quando ut Poê'ta dixit fteliis nebulam fpargere candidis annititur & hifce obducit, fraudibus & falfi crimini patrando fic occafionem dari. 13 Qjiandb enim, inquit, in Camera Imperiali producit procurator mandatum jwatidifpiciale ad agnofcendum, tune alter agnofcit bonafide, & juratur in principalis animam, J4 quamvis ncutri manus & figillum fit cognitum: Et fortè reip utilius has nequitias fi*5 lunTe, (z) quare tam deforme myHerium nolo amplius excutere,- Ratione moveot !Ö ea propter quam de paricidio Solon legem non tulerat. (a) Et ne quis dicat verbis Nafonis (/?) Confcia mens ut cuique fua eft, ita concipit intra PeÜora. 17 Illud adhuc notabile reperio, quod auctor ait (c) Jusjurandum dandorum cf rejm 18 dendorum principales in propria perfond praftare debere. Nam litigaturientes ut pluri- 1110 (f) lib, 1. couf. 19, n. 63. ér conf 24. n. 13. (/) n. ic9. ér feq, n, 133. ér feq. (u) n. Sj. (w) Vid. c. 4. n. 8. (x) lib. I ckcif Frtf tit. 0. Jef. 1. ly) »kf> Pra& caP 20 »• 6. (ar) Quid enim magis ?nala exempla nocere peffunt, quam inakrum exemplorum elegans ér artificiefa, ér ad artijiciofè docendum apta exprejfw ? Verbis utor Theologi celeberrimi D. Joh. Coc■ ceji* fltviTti Tbeol. c 89 «,7. (a) Qui fapienter fecijfe didtur, cum de eo nil fanxerit, quod antea contmijfum non er at, ne »<* tdm prohibere, quam admonere videretur: Cica" orat. pr. S, Rofiio Ameriiw 70. Qua ratione tarnen abutitur Pctr Matthieu , quando idw duclla non ede prohibenda contendit dansTHifide Henry IV. torn X. livr. 2. narrat. i. prorogationem temporis concedi. (h) (2) In eadem conftitutione (i) fancitum effe ne libelli articulati, forenfibus hominibus fic di&i, amplius admittantur. Quod fi % fequantur, uti fas eft, non etiam tanto tempote in texendis fcriptis fuis egebunt advocati. Qua ex re cum & lites citius expediri & ftimtibus litigantiumparci contmgat. ^ Reétè facerent judices cuncli, fi in provincialibus vel inferioribus dica- „ Heriis ejusmodi articulatos libellos non amplius admitterent. 30 C A P U T IX. QUin hoe totum pro priore fententia, per quam dixi judices non peccare, margis fit, quod ea tria quae camificem (ut imagine hac utar) abfolvunt ab omni ï "crimine, fi imperio magiftratus parens, alios internecioni tradat, etiam judices infontes efle jubeant, quando permittunt Jusjurandum abfentium nomine recitari. In publico (k) enim eil caufa jufta, ordo juris & animus juftus, uti caftè &puriter explicat ex Damhoudero Carpzovius. Kl) Qua? omnia & in judice obfer- fl vare datur. Nam abfentia ejus qui jurat, &reip.Mu.spufta eft caufa, uti nobis adfertum. Qn) Ordo juris & hic adeft, cum judex non fuae voluntati fed legibus paret. 3 (n) Qui & animum juftum habet, cum juftitise adminiftrandae gratia, utque citius * & cum minoribus expenfis fuum cuique tribuatur, id faciat. Imö haec ad rem am- i plius aptemus & procuratorem five nuntium alieno nomine Jusjurandum recitantem propter ea tria, noxa folutum efle pronuntiemus; Quod ex iis, quae jam antea edif- 7 fertavi, tibi cognofcere promtum eft. Et ut, pace tarnen cujufcunqüe, in hoe exemplo diutius infiftam, animum velim advertatis ad hoe unum quod auélor ere- ^ bris fermonibus ufurpat, procuratorem fraudem admittere poffe & veritatem clam abfente habere atque ita Jusjurandum dicere pofte in id, quod abfens ignorat. (0) Sed is tune non minus erit noxius, quam carnifex, qui fine imperio agit. Quem 9 conftat puniri, quemadmodum & eum qui obtemperavit juflui ejus, qui poteftate 10 tur {dj Gail, 1. obf 83. n. 1. & 5. Hercul. Marefcot. 1 var. refol. 47, «. 8. Berlich. p. I. prat! coiicl 31. n. 14. (e) Vel ut in individuo ér ad caufam individuam ér fpecifuam conftituatur, uci ex Bartolo loquuur Argentraeus ad confuet. Britan. art. 98. not. 3 n. 2. (ƒ) Neque enim ignorans coniêntit. Richter. regul. 26 n 8- (g) R A. zu Regensburg 1654 § Si. Cujus verba funt ; die bjfchero ahulang begehrte und zugelajfene Terminen follen mechlichft abgekurtzet und ?iicht leichtlichjuehr alfz vier Monat verfiat' tet -werden, {h) Uti cognofcere licet d. R. A. §, feq Nicht vieiniger, (0 d.R. A. §. 29. (k) Grsecis etiam Sr'pt®' carnifex. Theod^ Marcil. ad LL, Xll, tab. cap, 81. qnia ejus qui populo proeft, exequitur juflum. CO P- 3' prax, crim, q, 137 ». 51, (m) in cap 10. w. II. ér feq. (n) pr. I. de off jud. & ex Petro Martyre tradidi cap, 4 n 19, (0) w. n8, in fi. Bb 3  1,8 G. FELTMANNI TRACTATUS DE JUREJURANDO. ii aut imperio caret. ipj Aut fi carnifex fraudem admifit, cum faceret imperata. (q) Sicuti autem delicti particeps non eft lictor, licet ex injufta caufa damnatum, poo H na affecerit, neque ideö ejus ufus tolli debeat. (r) ita quoque procuraton vel nuntio non imputabnur, fi dolofè egerit abfens, qui ei Jusjurandum recitandumman- 13 davit; Curramus porrö iftitutum curfum. In quo multa ab auétore traditaonenoo, qua; fapienter quidem ab eo dicta, fed ad rem liane non fpe&ant, quare ego roih 14 ea refellenda nee fumere volui nee debui. Quis enim ignorat, concordiam prius a judicibus tentandam efle, (1) qua nihil unquam inter hominespraclarius exftititö 15 prcejlantius. (t) Qua in re auctor officii fui judicem admonet, (u) de quo nil dicere habeo. Sicuti nee de eo quod deinde de litis contejlatione tradit (iv) &modisper 21 fius («) docent. Quod cum inter praefentes etiam pacto effici poflit, ego non video 22 cur id ea, qui ex neceffaria & jufta caufa abfens eft, negari debeat ? (b) Dicit etiam 23 (c) Jurandum efle frequenti curia, quod mihi etiam probatur. Non autem quod 24 fcribit, ei ideo templum multis in locis adjacere, ut judices non tantum fed & liti- 25 games religione divi naminis tangantur majore. Nam ut non memorem, mui tos me locos vidiüe, ubi scdi facrse templum vicinum non erat , alia ratio eft, cur fiepèin 26 uno ferè loco exftructa & quidem plerumque in medio urbium. Ea nimirum haec eft, quod utrumque id asdiftcium fit publicum vel res univerfitatis, ut ergo finguüs publicé utile efle poflit, in eo loco aedificari folet utrumque, ad quem omnes eives facillimè convenire poflunt. C A P u T X. QUx auctor nofter pro quinta, fexta & feptimk fivc poftrema ratione coacervavit, unius aJteriufque manus impulfu deruam, nee machina aut ariete alio adhibito cadent infirmi ifti muri. Triplex quidem objectio ab illo ftrutta eft, ' fed omnia ejus diÊta nequidem pro una habebo. Quintum enim argumentum quod 3 pröfert (d) eji tam minuendarum tpum abbreviandarum litium: Sextum huic par eft, 4 quod proponit his verbis, (e) celerior & maturior juftitice adminijlratio: Septimum c denique (f)falus populi. Pace ejus dixero, vitiofum eft pro argumento fumere quod in g difquijhione pofitum : (g) Atqui ea de re haec diiputatio inftituta eft, (b) an lites ' celerius Rniri, jus fuum cuique maturius tribui & populi falutem melius procurari 7 continget ? ü quisquis ore fuo Jusjurandum dicat & tribunali fe fiftat. Auctor nofter quidem ait, (i) Fiat experientia: jurarem vel mille lites exiguo temporis fpatio ccfi g faturas, & ütigatora de jure cejjuros: Ego vero nollem facramento adfeverare rem non (p) Comme le Leéïeur pourra voir au remarqnable arreft, rendu paria cour contre JeanRofeau executeur de Paris, d cauje de l'executionjaitepar lui a la perfonne de Mr. le Prefident Bri/fon, par le comma»dems?it ér condemnation du Clerc, autrement nomrné BuJJy, chef de Ligueurs revoltez en la Ville de Paris, ait Ciaude le Brun Troces cri- mm Hu. 2. tit der», (q) De qua re fuadco legaslaudatumnoftrum auctorem Cl Juftum Qldekop tit. 4. obf crim. 12. (r) Nam uti Luiherus in peflill. Ecc/ef. fupcr evangsl. Domin. 4. poft Trinit. inquit: Meifler Hans ifl ein fehr nutzer md dar zu ein barmhertziger Man. (s) Auctor, n. 124.ad 133. ötuerum». 151, (/) Nov. 30. c. X. in p pr. (u) n. 134. ufque ad 147. (vj) n. 142, & ftq. (x) n. 160. ér feq. ufque ad X7$. O) ». 1&7. (z) ad l. f. ff. de jurej. in fi. (a) ad d. I. J. n. X . (b) arg l. 21. ff dejudic. I. 105. ff.dejo' t. §. uit. I. de inut. (lipul. ( c) 71. X7$. v (d) n UJ\. (e) n. 2"6. (ƒ_) n. 280. (g) Cicero vel fi quis alius auctor ad Hem». (h) Auttor n. 6. (') ». 214.  IN ALTERIUS ANIMAM.- 199 non modo futurara fed & planè incertam, (k) cum ab aliorum fatlis pendeat, qua; prudentiffimos fallere queunt. (I) Mitius hic agamus cum auctore & eum fiducia 9 lïiae opinionis fic locutum dicamus; Nam ita fef'e babent vota bominum ad credulita - 10 tem feftinantium, quum quod optant verum effe defidêrant, uti auctor eft Lampri- dius Cm) Propior'ego fum, ut negem ea , quae pro argumentis auctor attulit- imó 11 ego ajo, quod lites non tam citö finem accipient li jurantem fejudiciofiftereopor- tet. Qua in re herbam mihi dabunt cuncti, qui recta ratione utuntur. Citius enim 12 epiftola ad locum aJiquem curatur quam ut aliquis ipfe iter conficiat. Sed quid fi r3 temporalis corporis imbecillitas adfit vel abfentia reip. caufa fufcepta ? Exfpecta- 14 bimus dieet is auctor, donec reconvaluerit & redierit. An autem tune non lis *5 prorogatur ? quae finem mox acciperet fi abfentem jurare fiviffes. Per quod fu- >6 prema; legi, faluti nempe populi, vigor fuus melius quoque conftaret. Reip. l7t enim bené eft, fi. fingulis fit bené. (n) Cunctis autem, qui lege agunt & in judicio II* contendunt , id longè utilius eft, fi abfentibus fibi jurare permittatur, fic enim parcunt maximis fumtibus, quos in iter facere alioquin neceflè haberent. A qui- *9 bus nee immunes effent, fi formula juramenti cum Uteris requifïtorialibus judici illius loei, fub cujus jurisdittione juraturus degit > mittatur, (0) ut coram eo Jusjurandum praeftet. Neque enim (1) is judex fruftra id faciet. Deinde (i) in eo judice ratio- 2° nes fdent, propter quas a nonnullis praefentia jurantis adeo urgetur , uti ipfe caetera 2 contrarius Ant. Faber (p) agnovit. (3) ld non femper fieri poteft. Quid enim fi abfens 21 fitPrincipis vel reip. Iegatus? Is enim ratione licis antea. coeptae domi vel in patria, 23 non fubjeftus erit Jurisdiótioni ejus loei, in quo moratur. Cq) (4) Ea res falutem ;** populi turbare planè poteft. Quid namque aliud eveniret ex denegationeejusofficii, " quam magiftratus vel princeps alius, qui imperio Romano non paret faceret, quam ut clarigationes nunc dictee repreffalia exercerentur in eum. (r) Quae cum bellum 26 excitare foleant, earum occafio vitanda eft. (s) Ut nefciam & ambigam, an non 27 melius faóturi fint Reges Principefque, fi abfentes jurare finant. Imperii quippe arcanum (t) non autem flagitium cenfendum eft, fi omni conatu id fibi proponant, ut fi fubjeéli inanibus fumtibus non vexentur & vivant tranquillè atque. E E L I C I T E R, (k) Henr. Bullinger. decad. 2. ferm. 3." verf quarto loco, inter conditiones jufti Jurisjurandi ponit, ut non temerè fed expenfts rebus omnibus & in magna neceffitate ér utilitate id ptxftetur (/) /. 2. ff. de jur. ér f. ign. Cothman.ua/, 3. refponf 34, ». J. (m) in Heliogab. cap. 5. («) § uit. I. de bis qui fui Del al. jur. ubi Ant. Faber. in Jurispr. Tapin. princip, 4. (ó) Auctor w 1x9. 175. é- 541, (p) Vid. c 6. n. 7. ér feq. (q~j Vid. / %.ff.de legation. Hotman, de la charge d' Ambajfadeur. ch, 3. p, 87. Grot. de j. p ér b, lib. 2 c. 18 « 9. é>* 'O. (r) Ese enim decernuntur fi jurtitia negara, uti NobilifiT. & Amiciffimus Vir D. Pefchwicz docet in tracl. de reprejfal. c, 3. ». 2. (s) Nortri enim non ignorant, novitates ex quibus facilè dilcordia oriripoteft, fugiendasellê. i'uichus tem. 2. conel pracl. 454, Richter cent, reg.jur. 22 ». 7. (O Quod eft Taciti verbum Annal. 2, e.36; 1 Qui & dominationis atcanum id appellat. 2. Att' nol. 59. Sed Ratio flatus hodiè vulgö dicitur. Scipio Ammirato diftorfi fopra Tacito libr. 12,) e, 1. Cl. Felde elem. jur.part. 4, lib, 2. c. I. ». 1. ér feq. Quam G fêquantur Principes uti eam definivit Hippol. a Lapide de rat. fat, in Imp.ia prolegom. feil. 2. in fi eamque nnibus fuis circumlcripfit in feli, 3. ér feq. tune non peccant, etiamfi fortè unum vel alterum privatum dam» num inde fentire contingat. Hic enim valebit erratum Vatis politicaedilciplinae, Annal. lib.12i Omne magnum exemplum habet aliquid ex iniquo, quod publica utilitaie ptnditur. Vid. Silhon, itfüniflre d'État, p, 1, Uur. 3. difc„ 2, F 1 N I S.   GERIIARD. FELTMAN. JC. BENEDICTORUM LIBER UNUS ADJICITUE. EXVLICATIO Legis lxvi. D. de Jure dot.   Pag. 203 PRJENOBILIB. ILLUSTRIBUS ATQUE AMPLISSIMIS LIT. JJNIVERSIT. GRONINGS & OMLANDLE CUR. VI V I R I S- D. Gerh. ten Berge Reip. Gron. Confüli D. Tiard. Gerlacio D. Bernh. Grtjys. Ejusdem augufta reip. Senatorïbus. GERH. FELTMAN S. ^^^^^^ Ulus Cafcellius inter veteres prudentes confultofque juris WÊlMv$Ê^ ^aut P°^remus propter urbanitatem & in fermonc ve« ^^P^^^ nuftatem praeftantiffimis Romanorum laudatus fuit. Hu» lllftP^ IK Jus ex ^cr^P^s ^ tempeftatenilexftitiflenifiunumBene^Ê^^^^W. diclorum narrat Pomponius. Periit & hic liber cum (B^rWÊgzï^ immenfis prudentiae veteris voluminibus live Tribuniani facinore five temporum injuria. Scipio Gentilis fratre Aiberico dignus germanus, conjeófcat eum ideö fic infcriptum fuifle, quod cata & arguta difta ferè tantum contineret. Fateor ego Jubensque largior, quod Caf« cellius in loquendo fuerit wênT®- atque non modó liberius omni loco fed & ridicule commodeque dixerit, uti vel hoe uno cornprobatur, quodm- Cc i ter~ D. Wilh. Alberda op 't Zant. D. Par. Aeberda lD. "Lucje Claut \ Nobilibus Toparcbis Omlandkis*  104, DEDICATIO. terrogatus, quidfentiret de eo, qui in adulterio deprebenfus efef? tardum fuifje rejpondit: aliam tarnen rationem tituliirtiusfuiffeopmor. Vo luit eo ïpfo oltendere bene ditta eiTe antea a fe dicta atque alibi flaidodra» quam ob cauiam etiam nobililTimus JCtus M. a Lyclama hunc tituVim in» didit libro, quo difciplinam fuam a morfibus Ant. Fabri gnaviter yJmga» vit. Non tantum ligulus figulo invidet, uti vetus habet proverbium, fed JCtiis JCto &ProfelTor profeflbri lupus. Hinc conftat, quid artes, qmi nos tractamus, habeant voluptatis aut quia non potiusmoïefliarum) qimta inter eos, qui Was excrcent, invidia ? quantum odium ? aut quis ejl fua jorte contentus wm aliena fiye indujlria five fortunae aemu/ator^ o/or, delractor: Mirum fanè erudita peótora occupari hac livoris labe & lolliginis fucco, quae integra niveus candor polTidere deberet! Sed appellatio mei & tui, uti omnis difcordise, fic & literati odii profeflbriseque linguae faevientis mater eft. Frequentiffimum hodiè crimen quodque inv pune patratur ab omnium artium liberalium profeiToribus, adeo ut $ ianéliilima difciplina, quod gravitcr ferendum , acerbiifima odia nunc nomen acceperint. Cunctis ardet animus ad reprehendenda aliena facla aut dicta & quo quifque ingenio pejor vel imperkior eö confidentiusalienam exUtimationem üve dam tive palam editis Iibris onerare Jaborat. Male ita dici tur non tantum, quod in fmguios, fed etiam'in pluresconvenit, .& inceffuntur aut ordines, aut conditio aut ftudia multorum, aqua re tarnen abftinendum elfe vel ipfis orandi confiliis comprelienditur. Malum hoe, Dii melius, in univerfitatibus noftris & culpabitur femper & retinebitur niil grayifiimè mul&entur talia facientes. ProfelTorum quidem poteftatem in docendo illibatam ede oportet nee cuiquam Anteceffori jus alios notandi detrahi. Sed ipforum interefi: ne auxilium denege» tut his, qui contumelias paili funt. Bovem fic linguae imponere tandem aJu exemplo perterriti diicent minulque ordinis noltri nomines oojecu ca. lumniantibus erunt, qui tarnen nunc in omnium ingeniis faciJius quid re» jici quam quid probari pollh, inveniunt. Luchnus aliquis, fi hac tempeftate exifteret, aifatim haberet quod de profefforibus ck, eorum calamitate diceret, aftapologiam pro iis fcribere perquam difficile ipfi foret. Nimis longum eflet hxc hic repraefentare, alteri loco ifta fervabo, nunc vero aperiam cur BENEDICTORUM titulum huic opufculo inferipfe» rim. Extoriit eum mihi fuis MALEDJCT7S ClarilTimus vituperator, qui 'mcitatus ita jurgii caufam attulit, Iicet fuperior ftet longeque inferior ego. Caufam aiii conje&ent, quod ad me adtinet, nolo jurgii novi auélor elTe. Contentus ero, fi dixero quod ingenium meum latens & pigrum injetla, ut ita dicam manu, extraxit Si in dicendo Cafcellium Botte azmulatus alicui videri poffim aut adverfarius in fe inclementius dictum exiftimet, cogitet re/ponfum non dictum effe quia Jat'fit prior: optet» que mecum ut tandem cauia bellitogatiabrogetur. Bonsementificquisque cum animi tranquillitate litabit atque inaniatransmittet, quae vitare nemo poteft, fi ab alio fibiobjeclalivoreexiftimationiinfidiofo. Hocquoquemihi ad excufationem profuturum fpero, qui inanes quaeftiunculas vel ideö quoque pertradare coaólus fui. Quidquid tarnen f e-ci adhuc infeCtum vellem, quidquid dixi, cumrecogito, mutisinvidco&literarumexpcrtibus. Exeo quod Apollo Diogeni re/pondit nat»*xH*^n ri vöjMcpx: jam didici fperncndam efle vulgi opinionem & non fruftra inde conlego, me non ideö minus valiturum, li eas contumelias & acutas ineptias filentio transmiiiiTem. Alt  D E D I CA Tl O. 10J Aft difcipuli erant exercitandi, foika ergo erat aliquid quam nihil üê proponere. Nee enim puto inerti otio nos debere affuefacere corpuf» cülwn & [ecuritatem foporisfimillimam appetcre £5? Jub den/a umbra latitare tenerrimisque eogitatknibus, quam tranquüUtatcm olim a nonnullis vocatam fuiffe indient acerrimus morum exaéïor, animi mare ent h oblectare torporem et cibis potionibujque intra mufaei latebram corpora ignavia pallentiajaginare: Mihi voluptas eft opera vel laboriofa veltcediofa exhibere, dam aliorum labores aut levent aut excitent. Hujus mei inftituti yobis, patres conferipti Academici, operam reddendam effe exi/Ümavi, fimul ut mefubjicerem 'roti «juoua» »gT»«i Juy«f*ivoK. Vos .viri illuftres, quibus & bene dicere & bene audire & bene judicare quotidie contingit quique interdicere male dicentibus poteftis, benigna fronte hxc benedicla accipite & tueamini atque egregio publico & uniyer/ïta» tis literaria bono diu felices vivite! Dabam Groningse in Frifiis. Kal, Jul. ci3 ioc lxxiii. C c 3 NO-  NOMINA RESPONDENTIUM Herm. Meyknecht. Groninganus, Henr. Christ. Regiomontio-BoruJJl Janus a Lunen. Groninganns. Ge rh. a Lingen. Groninganus. Wilh. TrebbEN. Amisfurto-Traj. Joh Deusing. Groninganus. GERIL ALEXANDER SEVERUS apud Herodian. VI. Hijlor. lït W ti ju« uw» *■*«»' kYu** & «7»»**w« ttf' vtt Wfótoimi Ta' A «puac&w ™ 'U£A,"; ^Me Mt " V* £rior laceiïlt> ^fi flhi i»3ttritts ™detur, ita gui froful/at injuriam, confiimtior ex confcientia fit, atque ex juflitid fpem bonam mutuaturx  Pag, 207 GERHAKDI FELTMANNl J. C. BENEDICTORUM BISPUTATIO I. liefp. Herman Meyknecht Groningano. C A P V T. I. i Jus dotium a dominio differre oflendi- ! tur & h contrariis vindicatur. 1. Tfi inftitutionibus qua privatis p qua publicis aliifque nego- 3 IlllI tiisimpeditusjvixlatis otium gJBSI ftudio privato fuppeditare pofïum & id ipfum , quod datur otii, libentius ingenere fcribendi didaótico confumere confuevi, tarnen adolefceritulorum , qui quotidie ad magna furgunt quique pr32ceptismeiscreverunt, voluntas me commovit, ut de ratione, per quam argumenta ab aliis contra meam difciplinam allata, refelli queant,. confcriberem. Et eo fïudiofius hoe negotium fufcepi, quod inteiligebam autmetu aut rationum inopia me fugiffe Jaborem videri. Quo quidem titulo alii ufi & meorum difcipulorum auribus infidias tendiffe feruntur. Quod num credere debeam nee fatis fcio, necfifciam, flocci egofacio, licethautignorem, quod non param habet in fe fruétus commoditas ifta dicendi, fi in teneros & rudeis incidunt, hos enim infkiunt & fleclunt ut volunt. 2. Cum autem facilè intelligam me ad eam caufam accedere, quse jam per annos aliquot ex contraria parte audiatur atque ipfa opinione hominum tacita propè convicla atque damnata fit, non abs re erit fi tam diuturni filentii caufas hic commemoraverim. Prima eft, quod in iho opufculo, cujus defenfionem fufcepi, I ad exercendos adolefcentum animos ipfis jnuneris Academici aufpiciis aliis hautdiftriéius curis non y-itJ, in@r enxlïs fed magè |wït« ircuiw nonnullaamefinttractata. Et cur non ita ? sühv «tottsv ïy* tav ) Tis»ïf*«ï f*ixpeAeyifl« *f^t| eifA«Sh'a« t«v ciM&üs xat*»vy£«4'«j1*eveffêA>i • Sednimirum cavendum ejl ne quis nimii nos in rebus exü gids fiudii ac re ipfa pulcbrarum rerutn imperiticë condemnet: Verebar itaque ne fi difEciles illas atque pene fugientes nugas a ütu vindicare inciperem , non modo inconfultus, fed & hircum mulgere viderer atque alter mihicribrumfupponere diceretur. 3. Altera caufa eft quod virimagnime fibi adverfarium aimmiermt nee ignominiam judicarint cum inferiore componi, quorum tarnen ingeniis mehautconferre, hoe enim verecundia recufat, fed applicare Jaboravi. Quamobrem apud me conflitueram arma iis femper fubmittere, quod eorum vultum fuftinerc non pra?iümerem. Sed quid vos traho longius? Primus- eft Henr. Hahnius, alter Georg. Adam. Struvius, bigapraftantiffimorum JCtorum. Tertius Accufator erit qui verbum dixerit hic eft: Quod ergó in verborum maledict.orumque amaritudinem efFufis fcriptis me objurgitaiTet potius quam confutaffet hic poftremus, inde aliam atque ultimam caufam trahebant cur filere potius deberem, quippe  2o8 F EL T MAN NI BENEDICTORU M. quippe cum ultionis coniumcliofiffimum genus fit, non effe vifum dignum ex quo peteret'ur ultio: 4. Sed de hoe noviffimo è loco, quod verö ad priores adtinet adverfarios, non fine iis vitam me tranfire debere aliis fuit perfuafum, nee ego ignorabam opus effe ad notitiani fui experimento, quid quisque poffet, nifi tendando, non didicit. Marcet fine adverfario virtus. Sequar itaque Athletas, quibus virium cura efi, cum fiortifijimis quibufque confiigcre 6? exigere ab bis, per quos certamini praparantur , ccedife vexariquepatiuntur. Si dicasforte me inepta & oppidb frivola veile defendere, illis debet ea res vitio verti, quibus volupe fuit etiam hcec objetlaffe non mibi culpce dari, cui honeftum erit etiam hcec (Kluifje. Nee credere nos oportet ea a ftudiofis non intelligi. Fecerunt memoranda novis annalibus atque recmti I Hiftorid: obfefla per hoftcm urbe •, fed Eff* TïUjUïio! tiet E»Ca.i'o» ^ ij^wf sx^jsf y.u*fó*tt t« quib. alien. lic. vel non. 14. Si ipfam mulierem ajat habuiilè ufumfruclum illumque ab ea marito in dotem datum effe. Hahnio ipfo ad Wefemb. parat. ff. quib. mod. ufusfr. amitt. n. 5. & ad tit. fi ufusfr. pet. n. 2. vel judice vincam, neque enim tune ufusfructus jus perfonale fed reale atque ipfa tantum frueïuum perceptio erit dotis nomine apud maritum, ut vindicatio & confefforia utilis non huic fed fceminae adferi debeat, cum illi detur qui jus ufusfruclus perfonale habet. I. 5. §. 1. ff.fi ufusfr. pet. if. Unus adhuc reftat cafus, quo a domino proprietatis ufusfruclus marito in dotem eft datus. d. I. 66. ff. de jure dot. Jus mariti tune ümile magis ufusfruclui i videri fatetur Hahnius, novam tarnen 1 fpeciem juris in re inde conftitui poffe | negat. Sed quid aliud id eft quamverus I ufusfruclus ex caufa dotis marito datus ? Ut fruftra utilem attionem confefforiam largiatur ei, cui direóta competit. arg. d. I. 66. ütnöt. I. 5. §. uit. ff. fi ufusfr. pet. I 16. Nee eum juvat lex 2. C. de O. & A. Agit enim ea conftitutio de nominibus in dotem datis, ex quibus marito ideö tantum utilis aclio competit, quod obli| gatio mulieri adquifita fuerit. arg. $. 4. i §. ip. I. de inut.ftip. l. 38. §. 17. ff. de | F. O. l. 73. $. ƒ. f. de R. J. l. 18. C de. | legat. in memorata autem lege 66. ff.. de jure dot. marito conceffus eft ufusfruclus a domino proprietatis, qxnformaliter non habuit id, quod alteri dedit. /. 5. pr.ff.fi ufusfr. pet. l. 63. ff. de ufusfr. 17. Oflenfum nunc eft, quod ufufruSta in dotem dato aclio diredta marito jure \ competat, id autem examinandum an I tune aliquod jus dotis feparatum praeter t ufumfruclum vir habeat? Hahnius id ait, \ fed neque lege neque ratione ulla id probat, quodque ad adduclam legem 2. C. de O. & A. provocat in iis, qua? praecedunt, id ejus receptae fententiae, per quam dos jus in re effe dicitur, manifeftiflimè obftat. Cum enim iftius legis verba fint concepta de nominibus atque ita etiam de actionibus in perfonam ex obligatione & jure ad rem ortis, jus dotis non erit tune in re, fedadremcomparatum. 1». Melius itaque probabitur, quod licet fervitus fervitutis effe non poffit,  210 FELTMANNI BEN E DICT.ORUM. /. i.ff. de ufu Êf? ufufr. leg. jas tarnen in re dotali in ufuf'ructu, quia hic eft jus in re diverfi generis conftitui queat. • Nam abfurdiflimum foret & minimé juri civili .conveniensjfi markus diverfo jure res dotales poilideret. arg. I. i3.pr.ff. de ufucap. 19. Quando ergo vir petit ufumfruclum fundi iftius, tune vindicatione five actione in rem nata ex jure dotis in re experitur eaque non eft actio per fe fubfiftens fed adjeclitia qualitas confefforia;, quoties poffefTor negat haec duo, ufumiructum intellige & proeterea dotis caufa cum datum effe, fed fi fateatur onus fervitutis rei inhaerere eamquepetitorireftituere nolit, hic docere debet ufumfructum effe dotalem atque ipfi eam in rem vindicatio aut actio in rem orta ex jure dotium in re rectifiimèadferitur.flrg. /.p. C. de R. V. ƒ.3.5. i.ff.dePubl.inremact. 20. Subjicit deinde Hahnius; Eadcmi in cateris ratio eft. Hoe non admittent, ( qui curatius advertent animum ad dubiuml antea ratione nominum in dotem datorum allatum, quod miror Hahnio ejufque aemulatoribus neglectum fuiffe idque eorum ad exemplum penè praeteriiffem, nifi fcirem ab adolefcentuliscontradifputationes tam hic quam Teutoburgi habitas fcepifiimè id allegatum fuiffe, quibus hoe refponfum femper datum, quod non novum aut commentitium fit juris in re ■objectum etiam poffe effe nomen &rem incorporalem , uti argumento pignoris probatur, quod etiam eft jus in re & tarnen nomen debitoris recipit. I. 4. C. Qua res pign. dblig. uti vir excellentis ingenii atque doctrinsc Huid. Eyben ad Hór. ■ 2. lnft. difq. 5. obf. 8- n. 9. & feq. tlemonftratum dedit. Eft & munus res incorporalis & nihilominus jus in illo atque ad illud habcre poflhmus. £ harles 1 Loyfeau du droit des Offices, chap. z. n. p. | 10. | 21. Examinare porro iubet ea, qua? ad argumenta mea reponit. Pro primo dicit etiam pro univerfitate rei vindicationem dari. I. 1. §. 3. ff. de R. V. In hoe autem loco Ulpianus de grege traétat eumque non fingula corpora vindicari docet, hac ratione autem dominium five rei proprietatem non pervenire ad vindicantem bellifiimè oftendit Paulus inl. 23. §. 5. infi. ff. de R. V. cum inquit, idcoque poffe me gregem vindicare : quamvis cirks Luns fit immixtus, fed ei? te arietem vindicare pofte: Facile ergo cuivis obfervitare ratione formula: gregem, fpeétatö autem effectu fingula corpora vindicari. 22. Cum ergo figere pedem non auderet licet effet ftipatus grege tranfiit ad peculium, cui jus dotis efle fimile ait, quod utrumque fit univerfitas mixta ex juribus & corporibus, /. 6. ff. k pecul. leg. non minus itaque pro dote quampro peculio rei vindicationem competete. eed quid aliud eft peculium quam patrimonium pufillum? /. 5. §. 3. ff. dc pecul. Quemadmodum ergo eo cafu quo patrimonium fi.um totum mihi quis donaiïet, mihi aótio prodita effet, per quam intgnderem, eum omni fua bona mihi dareat: que prasftare oportere. I, 35. §• 4- & $ C. de donat. I. 8. C. de revoc. donat. I. 5» C. de inoff. donat. fic ei, cui peculiuii legatum, ejus vindicatio competit. adtk l. 6. ff. de pecul. leg. 23. Eft autem id non aliter de rei vinM dicatione intelligendum quam fi res corpo^ rales in peculio fint. d. I. 6. pr. Harurt 22. Cum ergo figere pedem non auderet licet effet ftipatus grege tranfiit ad peculium, cui jus dotis efle fimile ait, quod utrumque fit univerfitas mixta ex juribus & corporibus, /. 6. ff Jt pecul. leg. non minus itaque pro dote quampro peculio rei vindicationem competete. eed quid aliud eft peculium quam patrimonium pufillum? /. 5. §. 3. ff. dc pecul. Quemadmodum ergo eo cafu quo patrimonium fi.um totum mihi quis donatTet, mihi aótio prodita effet, per quam intÉ» derem, eum omni fua bona mihi dareat: que praftare oportere. I, 35. §• 4- 5* C. de donat. I. 8. C. de revoc. donat. I. $. C. de inoff. donat. fic ei, cui peculiuii legatum, ejus vindicatio competit. adtk l. 6. ff. de pecul. leg. 23. Eft autem id non aliter de rei vink dicatione intelligendum quam fi res corporales in peculio fint. d. I. 6. pr. Harunt enim rerum dominium habcmus , /. 4m pr. ff. comm. div. idque recta via a morte teftatoris ttanüt in iegatarium, l. 80. ff, de legat. 2. I. 64. ff. de furt. atque ideö earum nomine ifta fpecialis in rem a£tio competit. /. 1. C. Comm. de legat. §. 1. I. de legat. juntt. I. 23. pr. ff. de R. V. 24. Quando autem in peculio funt nomina debitorum, /. 7. §. 4. 6? ff- de pecul. nemo fanus facile dixerit rei vindicationem legatario competere : quanquam verum fit peculium vindicari, uti ait jC. in d. t. 6. ff. de pecul. leg. Non enim id tantum ad actiones in rem refertur fed lacillima fignificationc ad omnem petitionem & etiam ad cou&i&iones pertinet. I. 2. §. 5. infi. ff. de judic. §. 13. I. de L. Aquil. 2f. Castéra, qua? aliegat confultiffimus aequi Hahnius, nil aliud oftendunt quam guod nolit mihi herbam dare, meis tarnen argumentis nil reponit quodque tale mariti revbcabile limitatum dominium verum fit dominium & operetur rei vindicationem certi juris quidem effe dicit, & probare conatur per /. 61. ff. de R. V. Sed meminifle nos oportet (1) quod ibi agatur de re fub conditione legata, qua? cum non exiftere poflit, perpetuö apud heredem res talis eit manfura, quod maritus fperare nequit. (2) Eft Paulo in ea lege fermo de dominio vero ac perpetuö, fi naturam ejus fpectemus, ckabire fperatur ex cafu, aft in re propofita jus mariti fragile & infirmum infpeéta ejus natura, qua; potius fpectanda quam incertus rei eventus, arg. 1.9. pr. ff. de liber. 6? pofthum. qureque ncquidem pacto mutari poteft; fi muiier inde indotatafieret. 1.4ff. de pact. dot. Ca-  C A P U T IL 211 C A P U II. Difputatio de juris ad rem definitione. i. Dn. Georg. Adam. Struvius in Uhlüddt JCtus Ducum Saxo-VinarienGwa Camera? direétor &ConfiliariusAulicus , in Evolut. cónttov. ad Syntagm. jur. civil. exerc. 3. th. uit. pag.- 36. vindicare adgreflus eft definicionem fuam juris ad rem a notis, quas ei adiperfi in trat't. de jure in re & ad rem c. 26. n. 22. cj? feq. Prima nota erat quod ifta defi~ nitio aptari poteft ei obligationi, per quam poiïbflbr rei mea? mihi adftrictus eft , §. 5. I. de except. hanc abftergere tentat Vir Ampliff. his verbis ,• Negando, cum hcec nftitutio non veniat ex facto, quo quis perfonam obligavit fuam fed ex dominio, cujus vi a quolibet pojfeffore rem fuam dominus vindicat. Satis igitur ejufmodi obligatie latius di£ta contra diftinguitur huic 710f ree per verba in definitione Ex suo factoobligatam: 2. Pace celeberrimi iftius viri dixero non ex dominio, fed ex mora poiTefforis tvanc obligationem nafci. I. 17. §. 1. ff. de R. V, g. 2. I. de offic. judic. Sive autem fpeótemas rei detentionem üve moram intueamur , utrumque in faciendo confiftit, l. 1. §. 3. ff. de adq. poff. I. 32. pr. ff', de ufur. fequitur ergo, quod perfonam hoe cafu ex fuo facto obligatam habemus.. 3. Ad akeram notam ait fibi non liquere, additque in eo confiftere jus ad rem, quod perfona obligationis vinculo quodam ob faltum fuum fit adftridca. Refpond. (1) Aliud eft obiigatio aliud autem jus ad rem, nee per hocadftringiturdebitorfed per obligationem idque clarè ifta fecunda nota expreffum eft Sc in progreiïii cap. 3. liquida demonftrabitur. (2; De jure in re quoque dici poteft illud in eo conjiftere, quod perfona obligationis vinculo quodam ob faltum fuum fit adftricta, uti intelligere datur ex diótis Z>. c. 2. n. 3. 4. Tertio? nota? reponit, quod is qui ddinquit perinde ut in contratiibus voluntate & facto fuo fe videtur obligare pm u t IV. Refp. PIenrico Chriffc,, RegiomontioBoruffo. 5. Ordine itaque veftigia clariffimi adverfarii premam & fingillatim apprehendens omnem jurgii textum retexam. Id quidem me adhuc follicitat vel potius moratur, quod incautus videri poffim, qui cum Juris Profefibre & eodem rhetore non tantum compoütionibus fluente levigatis fed & concludere acutiflïmè SyJJogifmos gnaro, congredi conatus firn, qui eloquentiae praeceptis vix imbutusnedum f eruditus firn. Sed nee fiumine conturbor inanium verborum & fi non, lettor mitis, Euge tuum & BelVe, fakem tepidum hoe Decent er venor optoque audire. 6. Primum, quod mihi movit, eft de fervo , quem rei appellatione nonnunquam contineri dixi in d. tract. c. i. w. 13. Ad haec vir eruditus; Quafi quisquam dupondius ignoret fervwn dupliciter conjlderari vel ut ejl membrum focietatis humance, quo fenfu per/om dicitur vel ut ctvivitiA xupóf, ut inftrumentum domini inque ejus patrimonio. An ego ufquam dottis i me ifta fcripfiffe profeffus? Vix plenam | pubertatem adeptus ea literis confignavi ' atque deinde repetii in gratiam Juftinianseorum novorum, quos ca/ligator meus tamfrivolo quam ridiculo cognomine dupondios dixit; fi audire veilt Juftinianum in %. 2. de rat. & meth. jur. doe. ad Anteceff. quo eos qui rudes adhuc legitimct■ fcientia, quod leges jam clare & dilucidè animis eorum tradendes erant, appellari vetuit in d. §. 2. cumque cenfor tyrones fuos fic nuncupet eo ipfo oftendit fe clare & dilucidè animis eorum leges non tradere aut fi diobolares intelligat & vix duorum affium ftudiofos eofque hanc duplicem fervi confiderationem in ipfo ingreffuilico intelligere efficiat, ^«xetg/gf h «Wf, f*£h\o* ie /ActKetgiTMs imou dfj.» Kfuoxfw. Tó Erot'Aa'w Se ü» Kja'vo- «)>%t4V Non cano prifca: Nova enim pariter praftantiora. Juvenis ejl Jupiter qui regnat, Olim Saturnus imperabat. Valeat mufa prifca: 10. Neque juris fludiofi ambitiofi in verbis nee aldus, ut fpirare, ita eloqui geftiunt, unde non tam verborum quam rerum elegantiam fectantur , quod juris interpretatio dicendi cogitationem aujferat: uti eft apud Tu/iium i.deLL. 12. Dabo & praetermittam , licet id neceife non habeam, quod ea divifio juris in re &ad rem pure dici nequeat, cum tarnen aperte rem explicet jure fuo elegans eft. Nam elegantia dijlribuitur in latinitatem & explanationem. Haec ejl quee reddit apertam & dilucidam orationem, & comparatur duabus rebus ufitatis verbis & propriis. Ufitata funt ea, qua verfantur in fermone 6? confuetudine quotidiand. Propria qua ejus rei verba funt aut effe poffunt, qud de lo- . | quemur : Cicero vel fi quis alius auftor. i 4. ad Herenn. 10. 13. ' ti. No lens volens ergö vir clariffimus herbam mihi dare & fe viótum profiteri debet, nam dixit in confuetudine quoti- . diana tum do&rinae tum Academiarum hanc diftributionem effe receptam propriisque verbis eam conftare faffus eft per id quod actionis in rem dixerit effe perpetuum fundamentum jus in re conftitutum. Necelfariam effe hanc divifionem largiri quoque cogiturcum fcripferit in foro eam fervari, nifi ergo adolefceni tuli in fcholis ftukiffimi fieri debeant, id. quod in ufu habemus audire & videreeos 1 atque verba toga? fequi oportebit. I i2. Jam procedenteorationeoftendam vituperatorem meum clariffimum prae ira nil videre, nam ait ab Ulpiano in l. 2. I §. 22. ff. vi bon. rapt. jus illud, quod \ commodatarius, condu£tor & depofita' rius habent, appellari jus in re, quone\ fcio an quidquam magis abhorrens a pri; mis juris Romani principiis dici poffit, j nam ex iis adparet non in bonis memora! tarum perfonarum fed ex bonis earum res effe. §. uit. I. eod. tit. Si ergö cicadam ala comprehendiffet vererer ne ei acerbum faceret convicium? srxn#s iitw\i.lt\uvaiig»ji*'»of isiïtiès (*h cc'ftotSl** «otTfyyoif, c»vto» Si uuro^xlvtK xevm'tsjo» A.s/3>)g/Jaf: Omnibus qui loquuntur os obturare dum adniteris , infeitia neminem convincis, te ipfum vero Liberide inaniorem declaras: 13. Haec filegiffet, ut mea eft opinio, E e 3 aut  X22 F E LT M A NNI B E N E D IC T O RUM. aut omninö maledióHs fuperfediffet aut cmendaffet inftitutum curfum atque ita non tam graviter iterum impegifTec, uti fecit per id, quod dixit perfonam effe proprium adaqimtum juris ad rem objectum. Subjeétum eft perfona non objectum, quod vel ex Sutholto dijfert. I.12. apb. 3. vir eruditiflimus potuiifet difcere. Quemadmodum enim jus in re inhaeret ipfi de prafenti , uti Philofophi dicerent, ita jus ad rem perfonao ad rem deinde praeftandam. Ut fatis clarum, fatis certum fit, in jure in re objectum non difcerni a fubjecto, fed in jure ad rem fubjecmm effe perfonam, objectum verö rem futuram, unde quoque hoe jus de futuro. adquiri Decius Menochiusque tradunt , quos adduxi in d. tratt. c. 9. vel 10.7i. 22. 14. A controverfia de re tranfit cenfor ad Koym i(tSit cum inquit; ego jus quod > ejl propter rem fimpliciter, quam jus ad rem I dicere mallem, quoniam hic terminus non eft \ latinus, nifi fufpenfo inteüetru verba ad\ rem .accipias cum relatione ad dandam, faciendam, praftandam, fed jus propter rem fud interpretatione contentum eft : Si vir doctus jocos non afpernetur ego eidixer o,quod metuam ne fermonis latini exactores moleftiffimi , quibus & adnumerari vult, eum regiis verbis eruditè terminos fuos repetentem extra terminos LatiiAnticyras relegent. Aft aliud eft, in quo eruditiflimus meus adverfarius fe grammatifta inferiorem fimulat, neque enim ambigo, eum aScfiioppio accepiffe,infinita efle alia, qua? intelligi nequeant nifi relatione ad aliud. 15. Illud verö ftultiffimum eft exiftimare, jus propter rem fud interpretatione contentum efle. Profitetur vir clariffimus fe nolle ambigue loqui. Quam egregiè id fequitur.' Nemo ajet, quod jus propter 1 rem fi dicamus, tune clarè ob oculos no-1 bis detur natura ejus juris, quod ad rem efle dicunt omnes, quinimö quilibet advertit jus propter rem ponere jam rem adquifitam ei, qui id jus habet. Curagrarii comitiorum inhislocisparticipes? Prop ter rem jas id habent, iisne ergo caftigator meus tantumjusadremtribuet? Praeterea quid eft tam ambiguum fi non iftud? Pauper habet jus petendia te Aipcrn propter rem, qua tu abundas & propter rem fibi anguftam domi. Sexcentafint, qua? memorem, fi fit otium. 16. Convertam me ergo ad orationem quae rebus flaccet, ftrepitu viget, ait enim vituperator; eft praacutus fcriptor alius cujus ov%' r,»Sa*t Svp?' dywi^ diÜa aliorum fequi, fed dc fe mdvuit vfurpari «Wc i<$* : Ego quid de me vir clariffimus dixerit manum non vorterim, pur* gandi tarnen mei caufa apud alios ejus uenia graecé quoque ipfi refpondebo; x«r«v|-£iicf>; (AU iS T'Bp«fHP hlyw , df iyt* w^OT'i&ljMi arij ifAoiv-soi t a/Aaif , w' Taai* KJC oi'viïf iiSitou iotA>:$}f ■uwtf jt'is aAAois^i»" TfivopWf, £>Ma fjtird zzolvtw a'vTo a'yicfi» tjUoAey^». Falfo me mcndaciiccarguis, ö contumeliofe, dicens quod ego me av.ttpenam cateris ovmibus aut cmnino in numeris cruditorum haberi contendam: & non mentor eorum, qua per me ante dictafunt. Neque me pra aliis veritatem dignojcere contentiofe vocis feror, vervan cum aliis omnibus me juxta ignarum profiteor: 17. Nam in ifto opufculo hac infinuatione ufus, quod non ut Pythius Apollo, omnia, ut certa & fixa fint, qua? dixero, fèd ut homunculus, probabi/iaconjectu& fequens ea ptopoueiem. ld quoque femper fuadeo difcipulis, ne fe cuiquam mancipent aut ullius nomen feranr, multam magnorum virorum judicio vcibuant aliquid & fibi vindicent, cum illi non inventa fed quarenda nobis reliquerint. Seneca epift. 45. Lubet graecis viri inter. fapientiffimos mortalium haut poftremi verbis adferibere quod cuivis, qui mihi operam dat, libenter dico, pn x<*9-*-r-{ pi/xoiïT vri>oti&is «Jt «'» hiyw ar^of «•£ «f i%dTrcciros *iftütif ec'vroTf, «AA' b&» a" a-oi p$ £($wf n Mye&ai tfoKÜ, eivrihtytiY itSvf, i(gt| JieMSCm* rot Aoyotr. Noli iis qua ditturus veluti legibus mentem adbibere, ut per omnia iis fidem adhibeas , ubicunque tibi aliquid parum rette dixijfe videbor, ftatim illud obloquendo refelle & verba mea emendato. 18. Eadem libertate in alios ego quoque ufus fum, nee tarnen nifi modeftè eos notavi, neque animofitate neque fuperbia, quod inftitutum credidi femper fervandum ei, qui ad gloriam viavirtutisgraftatur idque tenui, quando in Grotii definitione culpavi, quod caufam juris in re ejufque diverfitatem a jure ad rem non exprimeret , atque ideö iftud defcribere malui & dixi, quod jus in re fit poteft as legitima bomini competens, propterqimlitatem, qua ipfa res ex Dei aut mortalium difpofttione aftecla, vel quod ab eo occupata eive tradita aut alio modo ad cumpervenerit, per quam ea res ipfi hemini obexia 6? fubdita. 19. Dei mentionem injeci, non, uti vituperator putat,quod ab Jove principium, haut enim mihi, ut poetis quorum vir clariffimus interpres fuit, mos eft,  C A P U T VI. 225 or eft, fed quia artis noftrce rigidus fatelies j & juris gentium doctor egregius Selde- j nus in l. 6. de J. N. G. addifcipl. Ebree- . er. c. 4. & Jeq. hunc ordinemlecutusdo- i ceatque occupatione vel traditionedomi-' mum adquiri. 20. Parum pradenter itaque e'gk doe- ! tiflimus adverfarius, quod dixerit ideö me j Dei meminiffe, quod Grotius in religione fufpeÜus eft. Nam virum in primis | magnum & cujus admirationi ne hoe quidem obftat, quod hoe fteculo vixerit, facit atheum aut fateri debet fe aequè errafte , quando religionis vocabulum ufurpavit ac tune cum dixit inpuntlopietatis; Parcat itaque vir eruditus his locutionibus juris in re éf ad rem animoque revol-' vat modsrnum, quo alibi ufus, punttum pietatis , fpecificum, uniforme, aUuale, 1 derivativum & fi qua? alia funt infinita j quas lector ex iis folis, qua? hifce exercitationibus inferuimus, facili negotio obfervavit, atque itaferatme, qui non alia mente nee alia iingua fcripfi, quam qua uti foleo, quando «Jtgoatersis facio. Loripedem reéws derideat, vEthiopem albus, quis tulerit Lexiphanem de inufitato fermone qua?rentem? In quo perinde faciet ac fi cui Phrynondas ftellionatum, j Calimachus mendacia & calumniam aut ] Philargus, qui Gorgonium furripuiiTe dicitur , aliis facrilegium, Yerres furtum, Milo homicidium , Clodius adulterium atque Catilina conjurationem in remp. exprobraret & in Sulles tabulam dicerenc triumviri. 21. Quando ergö regio fpiritu vir eru-' ditifiimus fatur ha?c verba; Ufurpari novos terminos 'quibus res nota 6? recepta exprimmtur , nifi planè fatui êf horribiles fint, utamque tolerari poteft. Sed terminis novis eo ufque dbuti, ut res etiam nova & commentitia inartminvehantur exemplo pravum neque, ferendum ejl: & fic aliis praefcribere vult pharmacum, quo epoto novas iftas dictiones vomant, merito ei dicitur <*>ï§t srpiÏTo? auToV islfv, u

;s iftïv J^t) xon$#(0ï yevoio, lijf 22. Quid autem cenforem impulerit cur verbis novilfimis uteretur initio fequentis jurgii aperiam , praemïttam id , quod allegat meae defcriptioni, quam contra quam ego Gellii verbis proteftatusfui, &velim, nolim, vult effe definitionem , unde ait ; ft definitionum fit ufus rem diftinctè & perfipicuè ob oculospomre, cenfeo conglomerata illa verba de divind fef mortalium difpofitione & catera, qua funt cmnmunia tralaiitia cj3 alianmi quoque rerum defcriptionibus apta nihil ad rem pertinere, fuffteit genus &fpecifica cujufque rei diffcrentia , quam quo paucioribus verbis compleÜimur eb prohabilior definitie babenda eft: Jam fpernat, qui volet, rationis difciplinam juris ftudiofus, cum videat tam egregiè & graviter ejus fundamenta ad sequi bonique artem inluftrandam transferri. 23. Cum autem lex definitionis velit, ut brevis fit, atque ideö foepè obfeuram rem linquat, ideö juris conditores demonftrationibus & defcriptionibus fcepius ufi, uti ex Gellio dixi è loco, ad quorum exemplum & ego me compofui. Sed quid fi definitionem me tradidiffe fatererl An non injuriam, diligentiam & fortitudinem pariter definivit Auctor ad Herenn. lib. 4. finiens ; Hac idem comtnoda putatur exornatio , quod omnem rei cujuspiam vim cïf poteftatem ita dilucidè proponit & breviter explicat, ut nequepluribus verbis oportuiffe dici videatur neque lucidius dici potuifte putetur: 24. Re&e ergö pluribus verbis totius juris in re naturam & vim explicavi, ut eorum intuitu res tota ftatim intelligi poffit etiam abfque magiftro. Ca?terum in fcholis aliter definio priufque divido. Nam jus vel fignificat qualitatem rei juridicam vel poteftatem, priore modo eft jus id eft juridicaqualitas, quaresipfaaf-. fetta, ut cum ea adquemvispoffefforemambulet atque ideo ab boe petipoffit: pofteriore potejlas fufta in re conjiituta per, quam a quolibet poffejfore eam vindicare poffumus. Nam ab effecfunifiidaddideris, nil aliud ais, quam fi fimpliciter jus in re proferas. Poftremö quod in alia illa demonftratione reétè caufam adtulerim non novum aut commentitium eft. Bachovius ad ir^ai-t» ti.. ff. de paÜ. c. de contrattu. n. 3. fcribit; non fatis eft recurrere ad vim aliquam jure civili conventioni tributam, nifi exprefferis caufam, qua moverit legem, ut hanc vim conventioni huic vel illidaret. Docèt etiam Cl. Clauberg. Logic. Crit. q. 57. vel ipfam definitionem debere continere res ex quibus conftituatur.  2.z4j FELTMANNI BENEDICTORUM. D1SPUTJTIO III. Refp. Jan o a Lunen, Groningano. C a p u t VII. Obligatio differt h pure ai rem veluti caufa ab effeitu. i. EX titulo cuivis liquethanccontroverfiam ab Ampliffimo Struvio mihi motam antea fuiffe , cujus nodos me replicaffe in cap. 3. Benedictor. datur legere, in quo & Celeberr. Hahnium mihi confentientem memoravi, At caftigator hac de re iterum jurgüm excitat, quod orfus eft verbis cap. 6. $. iz- recicatis, I quibus cur ufus cognofcas ex his ilicö fub- ( ditis; jus ad rem effe effectum obligationis \ atque ita pvopiorem actionis perfonalis caufam quam fit obligatio, id ego putem effe «9Éfti-cv ö1 a juris fcicntid alienum. Qiii jus ai rem in fcholis recentioribus nuncupant, illud omnes adhuc non nifi in obligatione confifiere adfirmarunt. Atqui jam repraefentavi dicere Hahnium idem docuiffe, cui & Cl. Voet. ad tit. I. de cbligat. n. 1. accedat; Jus ad rem, inquit, oritur per obligationem, fundamentum actionis perfonalis: Grorius, cujus auctoritate ambo Jibenter \ timur , idem, quod ego fcripfi, docuit lib. 2. de j. p. &b. i ï. §. 3. ibi; midtis enim cafibus evenit, ut obligatio fit in nobis cjf nullum jus in alio: Idem eft apud Senecam 6. de benef. 4. ubi ait,quadam pecunia , de quibus jus creditori nsn dicitur , debentur fed non exiguntur:, Sed clarilJimus vituperator hcec aliorefe- f rat & Hahnii nee non Voetii auótorita- I tem fpernat atque in me folum ergo cu-' dat fabam, nee enim, fi in aliqua re «u ■txeyèt ei videar, id mihi vitio magis verti poterit quam cenfori, in quo ego talia non reprehendo , fi legibus aut rationibus fulta funt. Vid. Seneca epift. 45. & Cicero lib. 4. Tufcul. QO. 2. Ad argumentuin pro confirmanda ea fententia allatum ait, quod in eo nihil quam mala ex jure civili applicatio apparet. Erat fic , quod obligatio prius exiftat quam jus ad rem: Pro me fcripta in memet ipfum caftigatur vertit cornua, cum inquit ;fi quo Umpore nafcitur obligatio eodem moment0 jus ad rem nafcatur, falfum eft , Ipligationem prins exftae quam jus adrem. In his verbis expücandis cenfor femagno conatu doctum oftendit nee tarnen ulla ratione probat jus ad rem nafci in illo momento , quo obligatio contrai.'tur. momento, quo obligatio cdtttrahitur. Largiar iftud, quid tum? num ideö non differunt? Exploratum eft eodem tempore modum córicurrere cum ipfi re, qua? per modum illum perficitur, ut transactio, donatio öc fi quae aha ejufdemcom* matis fiunt per contractum aut pactum, an ergö nulla inter contractum & tranfactionem difparitas ? JCti ajunt hanc effe effectum illum verö tanquam modum pro caufa habent. lntueamur nuptias, j quas facit confenfus, qui vel pacto vel I ftipulatione interponitur, quod fimul ac fattum eft, in eodem momento obligatio ultrö citroque & ex hac jus in perfonam ! oritur, quod non actionem in perfonam j fed praejudicialem, in rem actioni ratione effectus fimilem, producit. arg. §. 13. /. de aftiouib. Vultej. ibid. n. 19. Thora. Sanchez lib. 9 de matrimon. difp. 4. n. 9. 3. Taaie ck pTonum eft afc intelligere, quod licet in proclivifitobiigationem fjf jus ad rem pariter nafci, tanen hoe ab illa veluti effectum a caufa diftate, alioquin contractum cum obligatione ti\m mifcebit VirDoctifiimvs, quod utrumcjie pari ter nafcatur. I. 19. Jf. de V. S Hoe quoque ex dictis obfervet obligationem ' non effe jus ad rem fed frequentius cum de rebus eam iniri contingat, ex ea jus ad rem produci nee tarnen femper, quippe cum& jus in perfonam nonnunquani pariat. Sanchez d. n. 9. Aft ait, fimul ac contraitus initus eft non minus jus ad rem quam obligatio perficitur, nee tarnen inde fequi obligationem effe matrem & jus ad rem filiam. Hac ratione nee contractus erit obfigationis mater nee actionis in perfonam obligatio. Plebs ita ratiocinetur eodem tempore matrem & filiam non nafci non juris peritus, qui didicit contractum dividere ab obligatione & hanc a condictione unumque ex alio eodem tempore nafci. §. 2. I. de Obligat. I. I. tfftqq.ff. de O. c? A. I. 213. pr.ff. de V.S. 4. ld fatis de argumento quod primam frontem tenebat. Sequuntur triarii quos committit cum meis. Docui ratior.e creditoris, adcuratè fi loqui amamus, fortaffis non dici obligationem nifi metonymicè caufa fumpta pro effectu, nam alterius perfona? . nexus creditori jus ad rem tribuit, idque tum ex natura rei veftigia Seldeni fequens , tum ex origine vocis demonftraveram, Vir Clariffimus ea *\AsV/Kfli dicit, quanquam poftremiun quo- que  C A P U T VIL que factum obfervaverira a Donello 12. comment. ij. & ad eund. Hiliigero Ut. C. & baas üsreponit; Refponfio parata ejl, obligationem effe vinculum inter creditorem 65 debitorem & refpeUum habere ad utrumque t ut toto jure palam eft, dabo unumlocum. Paulus in 1. 42. $. 2. de procurat. ubi primo babemus obligationem effe inter utrumque, dein quod etiam refpectu creditoris ito, dicatur. Nam jus ex quo nafcitur actio id fine dubio creditorem refpicit, quonia n buk jus perfequendi ideft actio competit, atqui obligatio parit aüionem ait Paulus: obligdtimem igitur rejpectuadewn, cui debetur ujutpat, j. O pulchra argumenta & apertè ertovem revincentia! Nemo non videt, fi videt locum faulij quod is agat demandaco, in quo cum ffuv «A*£oviia{ jfcq Qttontyiat errantium, qui verö yeram noftram philofophiam affectant ajent dividendum prins effe inter jus perfonarum & rerum, hoe iterum eife vel in re vel ad rem comparatum & uti juris in re caufa eft dominium aliave ju- j ridica qualitas, qua res ipfa afficitur, fic juris ad rem caufam effe obligationem atque hanc debitoris perfonae proprièloquendo ineffe, in quam agit creditor, ut ab ea ipü praeftetur res ad quam jus habet. 16. Jamdocuitevirdo6tiflime,quidfit obh'gatio & fi adhuc tardus fis ad credendum, quod obligatio differat ajureadrem cape adhuc ah'ud argumentum ex vetere juris prudentia. Creditor non eft, cüi natura tantum ex conventione nuda quid debetur; l. 10. ff. de R. J. I. 5. <5. 2. ff. de folut. I. 7 §. 5. ff. de pact. nee ergö jus ad rem is habet & tarnen rationean.0rum effeétuum fubeft obligatio. /. 94. §. 3. ff. de folut. I. 9. $. fi. I. 10. ff. ad SC. Maced Z. 8. §. y. ff. defidejuff. I. 6. ff. de compenfat. C A P U T VIII. Jus hereditarium differt a dominio. 1. CAlligator antequam novam difputationem adgrediatur, priusnobisplenius planiusque doéta, verbis tarnen paululum immutatis, prasmittit & deinde mox dicit; certifumus utile dominium neque juridicum ex ufu veterum JCtorumpoffe haberi. Heus vir eruditiflime Ovtut Je mirificdcertitudine declarajfe gaudet; Si cum alio remhaberes nulTo negotio ubique quando de te, vir clarifiime , verba faceret, reponere poffet« dvroSciTot, fed noio jure meoagere nee tibi fuccenfere, quod confuetudlne loquendi & fervulis & difcentibus perquam famiiiari utaris , quod te grsecis latinifque literis adprimè doftum fcire nullus dubito & Cafaubonus annotavittfi Theophr. Eth. charact. c. 3. 6. At unde novit quod gaudeam? Verè a Balbo diéhim? Netno virmagnus fm afflatu divino unquam fait. Vel an ideö id conjeftat quod dixerim; de obligatione, qua gignit hereditatis petitionem, dubitabitii fcio: quafi lsetus lubens mihi gratuler, quod difcipuli methodo nova ad civilem prudentiam pergerent ? Nil diflimulabo familiariter fic locutus fuj his, cum quibus domi 03038 hoe argumentum tra&avi primum, qua; verba quum ad omnes meos difcipulos pertinerent, poftea & in publicis difputationibus ea fuere retenta atque ita cum alterum typis defcriberentur ea manferunt, falfö ergo haec adlectores referuntur, nee enim tand in initio laborem iftum ajftimavi. Ecquid üferma is effet ad quosv'vs Icttores: 'Non methodus novitia quee h dubitatione ad claram cj? diftinclam perceptionem procedere gloriatur: Ariftot. 2. poftcr. 18. ait; Diytinciptïf autem rif quo pacto mota nobis evaiotü ■> & quis habitus ea cognofcendi; hinc patefiet, fi prins ed de re dubiiaverimus: Et didicit utique vir elegantiffimus ex auttore populari, quod exploranda eft veritas multum prins Quam flulta. pravï judicet Jententia ,- 7. Nehili ergö eft, quod interrogat; Et quidfaciet repentinus Cartcfiafter, qwt tam beatos reddat lettor es ? ad hoe inquit, optume optumis optumam operam locabo. Veftigium iftius ai5atus iterum obfervare datur in raaximo noftro jaculatore, qui progreffhs meos novit antequam natus eram. Verba autem ifta innoeuè & in ea ,t- 1 tate&in eo loco a medifcipulis, qui ex vitio nollrae gentis feverioribus literarum ftudiis non capiebantur, prolata, quo meo exemplo quamvis ad imitandum tenui, difcerent ideffelatineloqui, fiadfermonem familiarem bonorum auétorum loca transferantur, non erat itaque cur idmihiexprobraret princeps utriufque eruditionis verbis; hem mellitos verborum globulos! Hos tarnen mcdicatispra3fi;arequibusfcatet caftigatoris liber , omnes qui recTii ratione utuntur, mecum fatebuntur. Et ut nil dcfit aliquidque viro clariflimo reponam ad id quod de repentino CartefiaJlro dixit, vel Cartefius maluseritauélor vel bonus, fi malus nunquam me in hond. re mali pudebit autloris; fi bonus, uri in 1 mul-  C A P U T VHL 229 multis multorum confenfu eft, nil vetat ex eo id allegare. Hoe fciat cenfor me j autem nee fubitö coepiffe philofopbari: Heet , mediacrew, a prima tempore atatis in eoftu- \ dio operam curamque confumfi. potten, cum minimè videhar, tummaximepbüofophabar. Calumnias itaque eorum, qui alienis viribus odia fua contra me exercent magifque admirari quam fcrutari fcripta iftius philofophi didicerunt, nauei ego facio. Ö. Sed videamus quod cenfor ajat? quas non dicat, inquit, omne eum tuliffe punclum, qui etiam ferio agens & tantes rem utilitatis inculcaturus, deleftat antequam profit , tam jucundos diferto ab ore fundens plautinifinos, ut rtfu nemo audiens fit temperaturus. Nemo fatuus credo facilè, ipfè contra Bachovium illud Catulli; mm rijh inepto res ineptior nulla eft: allegavit, ergo & contra fe id valere patiatUfj fapiens verö ex eodem poeck propter quem me fubfannat vir celeberrimus, de his di&is arbitrabitur, quod fint gerree germance atque cedepol lire Ure: contra verö verba a me ufurpata&adimitationem & ad attentionem tyrones, quibus hsec fcena parata fuit, incitare. 9. Hinc is quoque fcriptoribus non eft, Ut nova aut rariora fe tradituros promittant, quod inftitutum etiam vituperator perftrinxit in epift. dedic. & licet verbis me haut fignificaverit, ex ipfa tarnen me peti facilè intelligo, quod cum fecerit vir cJariflimus eo ipfo fytis prodit fe non fcire, qaale fit officium atque votum doctoris? Hic enim vult dociles habere audkores, jam dociles funt qui attentèvolunt audire. Attentos babebimus fi polliabiniur nos de rebus magnis. novis, inufitatis verba facturos: Hmc ego fervavi morem , «fy&ê? yx% 'ïivou rö tS Optïpx , Hgq tj}C tèotv üSw xï^,*(>i«'lu£v»;i' v7reeg\etv roït dxdfn. Idem qnoque a Matco Lyclama a Nieholt & Guil. Mafio faclum obfetvavi atque me docuit praeceptor meus de cogn. Dei & noftri exerc. 81. §. 1. & 1. libi ait; quod admiratio philofophia principium , femenfcientice, item abruptafcientia nuncupatur. An ergö vir docliffimus defperat nil horum in fuos difcipulos cadere pofle ? Si fpernat philofophos praeter exemplum Lyclama? & Mafii, qui in membranarum & Jïngularumopinionumcapitibus nova fe fcribere profefli, dabo ipfi Ant. Theffaurum decif. Pedemont. prcefat. ft, 2, 1 o. Eft & aliud quod in memorata epift. vir eruditiffimus reprehendit, non enim fert, ut origines vernacularum vocunij eum tarnen illis leges multae fint fcriptaj3 indagemus, quod confutatione cumhaut indigèat, cum Mornacio ad J. 9. ff. de jure dot. in fi. dicam; Parcantfupercüiofi, fi pro re natd h ür?rx%aStp prifcas etiam linguce patrio; origines rebus meis admifceo 11. Didici Ui* ir%d'fliiv & intravernaculae linguae limites me continere, cum elegantiffimus cenfor, ut gallicè eruditus videatur, Amiotum Plutarchi interpretem reprehendat, jure an injuria nil id ad me, hoe tarnen ideö adduco, ut intelligant omnes fruftra ab eo propriae linguaï ftudium vituperari, cum id non cum tanto periculo conjunffcum quam id quod peregrinis vocabulis impenditur, quod fuo exemplo nos docet J Ctorum ille Homerus Cujacius, qui afellum, I Stockfifch inde dici ait, quod nifi baculo I percutiatur igne percoqui non poflit. in ; d 3. X- de feriis. Graeca ifta vox a Mornacio uüirpata mini adfert cogitationem ejus, quod nunc a via aberraveTim, in eam ergö è diverticulo, ad quod i me errores exorbitantes Viri DoÊtilfimi | rapuerant, revertar, in qua eum ad vef tus fuum ingenium redeuntem offendi & dicentem ; fed videamus quo pa£to rem novam, de qud nemo adhuc, utfatetur, non dubitavit, demonftraturus fit atque ita ob oculos pofiturus , ut qui antea dubitavit minimèque , ut folent dubitare doÜi , exiftens Txxvnm&f fintiat id effe verum hereditatis petitionem ex obligatione nafci. Jam quartum fe oftendit divinum, qua ratione enim alias fcire poflit neminem non dubitaffe ? neque enim id ex verbis meis fcio dubitabitis fequitur, omneseaderedubitafle •, fi voculam non imperitia adjectam efle dixerit, afHatum tarnen illum iterum prodidit, cum fine eo certus efle nequiverit antea neminem dubitafle. 12. Dieet ca/ligator me ipfum fufpicione aftlatus me onerafie, quoddixerim fcio dubitabitis ? Sed ego nonfanaticorum more futurum praedixi fed ex certitudine morali, cum enim plures ea de re dubitafle deprehendiflëm, inde conlegebam eos qui tune, cum de hacredifputarem, operam mihi dabant , idem facturos & poftea futuros ex difcipulis , qui dubitarent, ut vir do£tiffimus perperam id iterum ad dofitos trahat, in quibus dubitationem tolerare non vult, quod nemo fanus quoque unquam cenfuit, caeterum omnes rei alicujus rudes caetera fapientes dubitare oportet , quid eft enim terneritate fortius , aut quid tam temerarium tamque indignum fapientis gravitate atque conftantid , quam aut falfum fentire aut 1 Ff 3  x3o FELTMANNI BENEDICTORÜM. quod non fatis explorate perceptum fit &? cognitum fine ulld dubitatione defendere? Cum quoque donec alterum pedem in tumulum ponamus, pigere nosnondebeat aliquid adciifcere, uti efi apud Pomponium in l. 20. ff. de fideicommiff. libert. foepè quoque nobis dubitandum eft turn propter ea qua? dicla turn quoque ideo, quod nihil inter hommes fic eft indubitatum, ut non po fit, licet aliquid fit valdè juftiffimum, tarnen fufcipere quandam follicitam dubitationem; veluti loquitur Juftinianus in Nov. 44. c. i. §..3. 13. Sed ad cenforem redeamus. Ait: obligationis iftius caufa cf conditio non debebit non clare diftinüe, fi exfpectationi motce fatisfacere vult pbilofopho JCtus commonftrari: Philofophum opponit JCto, cum & hic philofophia? debeat effe ftudiofus & bené conveniant ha? difciplina?, unde difcipulis utramque colcndbus eau-1 fam iftius obligationis demonftrare cona- I tus fui. Jam audi incivilem dicentem*, \ At ego in toto Ulo capite nihil reperio, quod ad hujus rei explicationem pertineat , nifi verba fequentia; Erit ergo bac obligatio referenda ad varias caufarumfiguras, de quibus in l. 1. ff. de O. & A. Particula ergö etiam iis, qui mea non viderunt, fuggerit de hac caufa in prioribus egifle me & dubia fuftuliife, ut confidam eos arbitraturos virum clariffimum non inciviliter tantum, fed & dolo malo egiffe, quod non cuncla mea verba retulerit. 14 Pudori ergö fuo numparcat, ipfe viderit cum dicere pergit; Si tenuis aut obfeurius dicere potuifjet;, credo faÜurum fuiffe, ne refelli poffet. Fateor ingenuè me ne fomniaffe quidem virum magnum aliquid eas putaturum nugas, ut fua cenfura eas dignas a?ftimaret. Cseterum quod paucis verbis multa fecavi nullo jure me vituperat, nam omnis verbofa difputatio repvobata eft. pr. 1. Quod cum in eo qui in al. pot. Si a me peccatum idem juftiniano impingendum, qui pari modo argumentatur in pr. ê? $. 3. /. de obligat. qua q. ex del. 15. Novum crimen, leébor benevole, & antehac inauditum; Prafatio & pradicatio qud fe operam locaturum fuam, ut optumè optumis optuma (quidni miracula.') traderet auditoribus, quorumfubfidio ex dubitatione inveterata emergere novdque clarae & diftinÜce perceptionis luce perfundi pof fent, nndtb ampliox & verbqfior £f jure fuo difertibr, quam promiffa explicatie. Quis genius iterumeidixerat inveteratam hanc dubitationem fuiffe? Falföqueritur explicationem pra?fatione breviorem & I quid fi id ita effet? ajo iterum hsec ad multa prodeffe nee exempla apud veteres defunt- Falfum & iftud quod feripferim optuma, non enim res optumas veluti Obfervationes juris Humaniorcszs$.Fundamentales fed optumam operam pollicitus fui, vir clariffimus autem medicamma- I num adhibuit, ut fubtexere poffet, quidni miracula ? Ad quod ipfi petenti refponfum dabo ea non nifi a fatuis flagitari. Matthai. n. 39. 16. Longius impetus evehit vituperatorem cum adneftit prioribus ,• Dicentem audivi: Arcadici generis fuiffe opinor, nee enim ha?c philofophum autfophifiam redolent. O bone; I Cum fic incipias ut fcriptor cyclicusolim, I Qiiis inter ea animalia accinere dubitabit? ' Quid dignum canto dabic hic promifibl" hiatu ? Sed cum jejunius OT nóntfif (AiyotKx «Kp'jiat ftrofum proferri poteft, quam exobligal tione debkum peti ex jure in re. §. r. /. | de aüionib. Jam piget ejufmodi immo\ rari ineptiis. Locus, in quo caftigator i firmamentum ponit, contra eum recliffimè allegatur, nam in eo perfcriptum k debitore hereditario quafi d juris poffeffore poffe hereditatem peti. Nemo autem adeö bardus, qui nefciat hereditatis appellatione ibi rem hereditariam atque ka quoque id , quod defun&o debetur , venire ; quamobrem non ex jure in re, fed ex jure ad rem illud peti, cum heres in locum et jus mortui fuccedat. arg. I. 59. I. 62. I, 177. pr. ff. de R. J. m n x«t« % utaH*txo», t«ut£ (*e/ v7ro(*óx,&*lfov j ^8 f*M 31. Non cunftatur Vir Docliffimus fed ilicö profert aliud; Debitor, ait, enim tune non confideratur ut ex contraÜu vel deliéto obftrictus defuntto df confequenter heredi, fed tanquam juris fucceftbr, ut ibidem eleganter Clpianus, quod jus facit partem hereditatis êf fub jure hereditario comprehenditur: Prius asquè frivolum eft, nam fi debitor neget contractum, delictum aliamve obligationis caufam interceffiffe, eam heres probare debet, uti fubjecta lex. 14. eod. tit. de hered. petit. indicat, quam fi cenfor infpexiffet in ea reperiiffet haec verba utrum ex deliüo an ex contraüu: 32. Quod verö debitor tanquam juris poffeffor fpectetur, id ideö fit, quod obligatio fit res, qua? in jure confiftit atque adeö incorporalis , §. 2. I. de reb. corp. £f incorp. & ideo debitor juris id eft rei incorporalis poffeffor dicitur, uti docet I q g An»n.  23+ FELTMANNI BENEDI CTORUM. Anton. Faber in rational. ad d. I. 13. §. uit. probatque l. 16. §. 7. ff. eod. Ex hoe jure vel potius re in jure confiftente habet heres tanquam creditor jus ad rem, quod facit partem hereditatis & fub jure hereditario comprehenditur, quare & hoe facit mixtum ex jure in re & ad rem. 33. Sic fuit fecunda ratio explofa. Ait porrö, Ulpianus igitur cum in d. 1. 25. §. 18. fcribit; petitio hereditatis etfi in rem acbio fit, habet tarnen praeftationes quasdam perfonales, ita exaudiendus eft; Hereditatis petitio eft in rem aclio ; hac tbefis eft pura cjf abfoluta : per fequentia removetobjeÜionem; necobftat, ait, quod perfonalia quaedam praeftationum contineat. Nihil verbis opus eft, cummultö difertius ipfa lex loquatur, in qua omnia, contra quam Vir Clariifimus, deprehendes, nam Ulpianus thefin ponit cum reftriclione, petitio hereditatis etfi in , rem altio fit: &i\ibjicit; babet tatnen pra- i ftationes quasdam perfonales: Ergo dicere I voluit - petitio hereditatis etfi. in rem & ex \ jure in re orta actio jit: babet tarnen etiam prceftationes perfonales atque adeo mixta eft ex jure in re & obligatione. /. 7. C. de hered. petit. 34. Quid corre&or meus exftimet de /. ï. ff. fin. regund. nauci non putabo. Quod inftitui pergam difputare. Ajo hunc memorata? legis eflefenfum; finium regundorum altio in perfonam eft, licet quoque pro rei vindicatione eft: id eft mixta eft tam in perfonam quam in rem, uti poft Bartol. & Fulgofium annotavit Dio- j nyf. Gothofred. ad d. I. 1. Ut. b. Cum ' ergo emendator meus dicat Paulum Principio collocare thefin, qua finium regundorum a&ionem fimpliciter in perfonam efle adfirmat, ei allegabo Bachovium , qui cunclis peritisantifles eftmillibustrecentis. Is autem difp. 2. de ^4ttionib. tb. 1 7. fcripfit; Etenim finium regundorum ' «clio cum in \. 1. fin. regund. & in perfonam cïf pro vindicatione effe dicatur, conJïat utique, quod in atlionemperfonalempuram vindicatio ve?iiremnpof]it, fed & quod de fruStihus traditur in 1. 4. §. 2. fin. reg. prorfus ex naturd vindicationis eft cif quod in 1. 8. pr. eod. tit. habeiur dereftituendis finibus, eoque quod plus occupatum eft, non poteft ad atlionem finium regundorum, nifi qua in rem eft pertinere & fuadet hoe manifeftï ratio, fi quidem aclio ea contra eum datur, qui fines latiores occupavit, qui in prifiinum ftatum funt reftituendi : eoque pertinet, quod in 1. 3. C. fin. reg. dicitur huic judicio coharcre quaftionan proprietatis. 35. Qiiibus confequens eft, profequitur dicere Bachovius , inepte refponderi d Fabro, quod licet fit pro vindicatione Ma actio, tarnen fit in perfonam. Ettnim hac petitio principii eft & nego fieri pojje, ut ejusmodi actio, qua fimul pro vindicatione eft, fit pure in perfonam : Plaótenus vir ille excelfi ingenii, cujus quot verba tot vulneribus mifere iétus concidit cafiigator meus. Jactare ergo definat, quod ex ejus dictis clarius 6f diflinclius percipiet lector nullam actionem mixtam pariter ex jure in re É? obligatione nafci, ld quoque | hodiè optimi quique legum doctores docent veluti Flahn. ad Wefenb. ^. de hered. petit. 7i. 7. Steinberg. ad Wefenb. ff. fin. reg. n. 6. Bachov. non tantum d. th. 7. fed &? in exercit. ad Ant. Fabri de- : cad. 94. err. 3. 6? 4. Wurmfer. nucl.jur. controv. difp. 13. contr. 13. Pomerefch. ad §. 20. I. de slclionib. Erafm. Ungepaur. exerc. I. 15. q. 5. Sclmobel. difp. ff. 7- th- *5- & H- Sttuve ff. Ut. eod. th. 50. & 51. & ad tit.ff.fam.bercifc. th. 3. nee non ad tit. ff. comm. div. tb. 1$. & 19. elegantiflimè omnium Tima?. Faher difp. anniv. 27. th. 2. & Georg. Frantzke exerc. I. 13. q. 3. n 5. & fa & planè fimilia noflris tradit Joh. Fiid. Böckelman. Vir Clar. ad tit. ff. de hered. petit. n. 3. Scriptum quoque reliquit Theophilus Graecus Paraphraftes ad d. §. 20. quod iftae actiones actionis in rem et in perfonam t>jV if>uW in fe habcant: ' quem fub Jufliniano vixiffe videtur dicendum ex eo, quod ait in §. 12. verf. tïto. §. uit. I. de ufucap. 136. Unum reftat de hereditatis petitione, quam b. f. cflé dixi, /. fi. C. de hered. petit. atque inde inferri licuit eam , efle in perfonam actionem. Ad hoe Vir ChrifTimus ait , refponfio eft in promptu. Verè dixit Juftinianus quod ficpè plus fperant. de fuis faeultatibushominesquam in illis eft; $. 3. I. üidb. ex cauf. mam. non. lic. Dicit quidem vir eruditifiimus ideö eam actionem fuiffe b. f. factam, quod haberet prceftationes perfonales, quas nihil cum obligatione habere commune fe probatum dedifle gloriatur. Sed quam levia genere ipfo quam falfa re quam facilia refponfu ea fint, quae adtulit, ex dictis meis aequus lector judicabit, qui facile advertet ab erTeélu rectè argui ad caufam et ex iis praeftationibus optime conlegi obligationem quandam hic fubefle. arg. 0. 2. & 6. I. de Offic. jud. Mgid. Hortenf. ihid. in coniment.  C A P ü T IX zis C A P U T. IX. Jure natura ad dominii tranflationem requiri traditionem. i. PËccatum femel , ut bonus quisquepoftea follicitus caveat; ita qui ingenio malo eft, confidentius integrat, ac, jam de ceetero quo ftepius eó confidentius delinquit ,• Pudor enim veluti yeftis quantö obfoletior eft:, tantó incuriofius [ habetur. Veriffimè id diclum exemplo j fuo oftendit correcboretemendatormeus, I nam quo majore ego modeftia in pertractando argumento aufpiciatus eö vehementius Viro Clarüfimo Jibuit mordere: Initium mini erat,- Num autem de jure na- i turce traditio aliqua in dominii ab alienatiojie jit necejjaria nee fatis fcio nee ji fciam dicere vix aufim, quippe cum longè cï me feorfim fentiat vir cujufque pradicatione Major Hugo Grotius. Verum cum Tiberius ut aucJor ejl Tranquillus Tib. c. 28. fubinde jaüaret in civitate libera lin- j guam mentemque liberas effe debere: c5* in liberrimd nojlrd rep. literarid incorrup- ' ta libertate frui licebit: Qua hac de re dicam, ea exercitii gratid diSta volo, quanquam feriö id veile quoque videantur Viri CU. Vinnias & Wifienbach. 2. Clariifimus cenfor ufque adeó ftutfio atque meo odio elatus ki ut contrarinm non aliter tueatur lib. 4. c. 8. quam S Placidejanus ille Lucilii pugnax, qui ait Odi hminem iratus pugno: Primum conatur probare, jure naturali, & gentium non requiri traditionem ad tranflationem dominii, hac ratione; de juris tranflatione agimus, quod cum incorporale fit, nihil ad perfeclionem fui corporale requirit: Clivum iftum uno, fi poffim, fpiritu éi «Vsujiexuperabonecerit, uti fpero, difficile cum juxta clivos natus & educatus firn. Longum mihi fit omnia recenfere praefertim ad alia properanti , quare fervitutem tantum adducam, quae utique res eft incorporalis & tarnen ad ejus perfeclionem ufus atque adeö a£tus corporis neceifarius eft. /. fi. ff. de fervit. I. 3. pr.ff. de ufufr. 3. Altera fit hcec ratio, pergit dicere vir doctiffimus, fi naturaliter ad dominii tranflationem traditio necejfaria effet, nun- f 'quam fine traditione fier et tranflatio, quod tarnen aliter fe habere multa docent. At ego iisdem fere verbis eam objedtionem repraefentavi & dilui in d. tratt. c. 13. vel 14. «. 38. Novum autem exemplum adfert vir clariffimus a jurejurando in litem defumptum ex l. 46. ff de R. V. & mox Cl. Vinnium fibi replicantem in fomno objicit atque ita cum umbra luclatur. Cum Vinnii fententia fe ipfam fatis tueatur, ; foli facem oftendere nolo. Quod verö ad d. I. 46. adtinet quis non videt patientia fieri traditionem, quod ambages, ubi | compendia adfunt, ïpernat & natura & civilis fapientia. /. 55. ff. de cond. indeb. qua de caufa & omnia, fola tranflatione de manu in manum excepta, in cafu d. 1. 46. requiruntur, quae neceflaria funt fi ex vera traditione debeat dominium I tranfire, uti bené obfervatum Ant. Fabro in rational. ad d. I. 46. 4. Uc firmarem, quod jus naturale cogat & neceffarió traditionem defideret I fui locutus ifta; quod ut cetate aurea atque I argentea ad occupationem opus erat adprej henfione, fic, poft quam dominiafuntfaUa certiffima, traditione ad abdicationem. arg. 1. 35 ff. deR. J. Adheec virJiteratiffimus; Poeticum argumentum fi verfibus effet ornatumfortèpoetasmoverepotuiffet: Sed quiego verfibus id ornairemquitï'w-njf t^ws* ■seiwwi ? An vir magnusnefcitpraeterea poetas dici poffe etiamfi omnia poeticce arj tis prcecepta ignorarent: & ingeniofè inf vends eos capi non verfibus ? Non ergö poeticum argumentum eft quod locutione poetis familiari et vel ipfis carminibus proponitur, nae enim alias cenfor ea, quae veriffima et egregiè a Lactantio in Inftit relig. Chrifi. lib. 1. c. 11. lib. 4. c. 12. lib. 5. c. 7. é? lib. 7. c. 2. 6? Seneca 2. de clem. 1. prolata funt fermoneexaureo et antiquo feculo, dixerit effe poëtica argumenta. I 5. (5uas vit do&iffitnus adfert poëtica I et conficla funt argumenta , ait enim; 1 nam ita fimpliciter nihilo meliorem quam ab auro & argento ad ferrum exhibet confequentiam. Non dubito caftigatorem vel ab ipfis poetis controverfiam ftatus paffurum , quod ferreae a?tati dominiorum diftinctionem adtribuat et ignoret effe inter hanc & argenteam aliam mediani qua ahenea vixlt proles. Non id eft refutare verba alicujus calumniari, quare argumentum meum manet immotum neque vir clariffimus ejus vimpercepitcum in verbis l. 35. ff. de R. J. putat prater to naturale nil propefito convenire: nam in eo confiftit, quod eo genere quodque 1 G g 2 diflbl-  %l6 FELTMANNI BENEDICTORUM. diflblvatur quo id colligatum eft. Sed difcretio mei & tui colligata eft adprehenfione & a6tu corporis ergö alio actu contrario per traditionem iterum diiTolvi debet: in re fimili fic quoque ratiocinatur Juftinianus in §. i. i, de Libertin. 6. Ait autem corrector meus,- confcquentia probanda jiatuit idem ejje jurk \n adquifitione derivativa dominii, quod fuit in originaria,- at regida agit de conjlitutione j & Jolutione ejufdem rei. Vicit digna li-1 terato viro diftinétio. Confequentia probanda ftatuit, idem effe juris in abdicatjone dominii, quod fuit in ejus adquifitione atque fic de eadem re mini fermo fuit. Sequitur itaque regulam iftamrectè huc transferri quia agit de conjiitutione jolutione ejufdem rei: quodque fifta ifta divifio nehili curanda videre eft ex l- 153. .f- de & j-1' 80./. de folut. I. 8. ff. de adq. poff. 7. Cum id facili ncgotio explofum iri I prcevidcret vir chrUTimus, j Ad pugmm qua rbetorica Aefcendit ab* umbra tranfit dicitque quod zwier quemadmodum cif fic etiam duet ferè pagina c^f plures tam profa quam vorfa ut cintêoiw periiffeputes, interfnnt: Arnobius dixiffet; Piisrilis fane atque angvfli pettoris reprchenfio! Rogo abs te vir anjiciffime pi ZeiKfÜf i^TXfi fAY,i' lis'fYifülf ^>iTfif«: ai]t fi id tibi propofitum eft facere, ad exemplum CafliiSeveri apud Saeton. deillujlr. Grammat, c. x%. petam ut alius rhetar nut grammaticus mihi detur, qui tecum controverfiam eam peragat. q)ij-*l y»% «? T»fc _ Cum Schytis licet focordia tarnen fimp/icitate in verbis conveniune Gcvmaiü , inter hos agens ea fcripfi, fi ergö talia venarv veUs, eAige tibi advctfarium grammatiftam, cum quo virtutem tuam exerceas, mihi fatis ita loqui ut quid fentiam, difcipuli intelligant iacileque patior te ifta melius me fcire. 8. Pergit ; In adquifitione rerum qua nnllius erant caufa dominii praflandi non potuit effe volwitasdomini, quiamdlus erat dominus; quod Jecus pojl dominia je babet. Si verum admittit, fateri cogitur, quod planè nil de voluntate domini dixerim, de aclai corporis enim tantum locutus fui, in quo momentum dvoerjitatis pridem demonftravi confiftere, & Paulus probat in l. 8. f. de adqu. p«Jf. nee non in d. I. iS^ ff. de R.J. 9. Jam autem lubet audire verè philofophantem ; At vero, ait qaftigator, fi omnium voluntas, quorum inttrerat, in jlatu primavo rerum bumanarum, concurriffet , non ejl dubium , quin convmüane fola, dominia rerum inter fe partiri polüffent, atque tune pravio conjtufu expreffo, nihil per occupationem quam pofj'efjio adquiJita fuiffet. Par ingenio Ochini alicujus argumentum. Sapientiores autem fuerunt mortales, quam ut quid tentarent, quod cum natura rei pugnare intellige. bant, cui natura? cum convenienteregen rint, defiderarunt occupationjin, ut per hanc polleifio adquiretur & eam deinde dominium fequeretur. /. 1. fc. ijf.deadq. poff. _ 10. Multa a multis lc£ta recitarem, nifi verercr ne hoe ipfiim genus orationia a more hujus loei abhorreret, quare transgrediar ad Chrhïïmum eenforem» 901 ait; sJlterwn in objeclis vrrbis admo-. ium argumentum eft kpidum ■ quia puft con-oentiouem. de dominio tramfmndo., isqui rem nondum tradidit, in pides/e conjicere rem perdere poteft, natméter fwr£ nequit, ut.is, cui res tradenda er*, kmi' nium adeptum dicatur. Sed quid ïaceift pofliuu tibi leclor Cato ? Scripferam \A ex Feldeno, ut ab invidia me prorfus liberarem. At de hoe cenfor; idoneo jci' licet auctor e Pbilofopbia civilis: Vide ne libelli tui eadem fata habeant quee iftius, diftat enim qua Sydsra te excipiant: 11. Ratiocinari profequitur; Ergo jie ft fust rem meam pofjideat, cum qua Je in. pedes conjicere & quam perderc poteft, minus ego dicar dominus? Quid enim fur habet commune cum eo, qui jure fuo uti:ur? Naturaüs juftitia ftat contra furem, toinuaè contra eum, qui dominium a fe nondum abdicavic. /. JKjfj depoj. junct. I. 15. C. de R. V. $. 3.1. 'de cmt. 12. Cur hic non repetiit pulchram illam diftinftionem inter adquifitionem. derivativam dominii & origiuariam ? Sed videbat ex ea corruere id quod de fure adtulit, quamobrem ilicö adtexuit; Tu regeres, dominium quod juris eft, a me per corporalem rei abfentiamnonahfeedere. Ego, ftmiliter dominium , quod juris eft, in me per naturam facile tranftre poteft , etjipoffeftio, qua corporalis eft , non panterjunc*a fit. Q;io fmè nefcio an quidquam magis monftrofum & a jure omnique ratione abhorrens excogitari pollit ncc nili fabella jüvatui argumenio verè poëtica i  C A P ü T IX 237 tico; Heja, inquü, eft commune quodcunque eft lucri: 13. Deliramentum haat minus eft, quod \ proponic verbis; Qua pofteii idem auctor j de Hebrais, PruJJis, Gratis » Anglis , Gothis item ex Jirmejd prephetd de traditione profert, ea nihil nfot if& «to» : in quibus defudat ufque ad§. 37. ubieos, quiin praxi hodiernd negent traditionem fieri per ceftiones legitimas, objurgat, quodftnt capita fine linguis, fapientiam videlicet lingua aftimaturus: Quid an non quaeftio natura? & gentium coniiftit in eo quid apud omnes peraeque gentes cuftodiatur? Fructuofum itaque cum fit & fummè neceflarium exemplis illud oftendere, ipfe vir clariffimus fapientiam lingua fua maledica aeftimavk & fimul verborum hic penfitator fubtiliffimus prodidit fe neicire quid capita fine linguis fint, ex Gellio difcere potuiffet hac Jocutione pedarias fententias inteliigi, qua fi notavieos, qui fe veluti grus gruem & ovis ovem fectantur, non ideöobjurgaripoffum, quod graviore vocabulo & femibarbaro eos O-villos doólores alii appellent. 14. Similia prioribus bJaterat vituperator: Sed pluris eft, quod 6 d*nosineodem capite fe accingat ad pröbandum rem multo quidem majoris momenti & perquam jurisprudentis falubrem ; quo palam facturum fpondet etiam in adquifitione dominii per fuccefjïonem heredis & per legata partim domi nium non fine traditione tranjïrepartim noi cmnino. Nonnepuditum eft virum eruditiffimum tam adfeveratè mihi objectare ea, quae nufquam jaêbavi, frivola et inter fe repugnantia fimul promere et utraque tarnen reprehendere, Vetus ille auctor di- Xlffet, x,«xö» x«-ca? Ci 0 Aoy/fl? EfjWÏjf \m- *vt» Koyaj» ar^«t)j» itifn. tradere primum poculum. 24. ^ Hypercritico viri eruditiffimi acumini jam fat diclam opinor neque enim perganaas ergo ad alia mea diéta, quibus continebatur teftatorem , cum non revocat fuam voluntatem, per patientiam res fuas heredi aut legatario tradere videri. ! Caftigator ait; quafi hac perfeverantia vo- I luntatis & hac patientia quicquam prater \ nudam effet voluntatem. Nam patientiam illam morientis nihil cum patientia ufus, qua in fervitutibus vicem tenet traditionis, habere commune plusquam manifejtum eft: Quae haec confequentia nil habet commune cum ea patientia, quae in fervitutibus yice traditionis fungitur, ergö nulla hic intervenit? Ait quidem cenfor hanc patientiam pro traditione non cenferi nee quicquam prater nudam voluntatem continere. Sed quomodö id probat ? ut folet nam finit piget ejufmodi immorari ineptiis. Ergö & hic ingenium fuum facit Vir Clariffimus , dum conviciari putat effe refutare & fi erant ineptiae fponte fua concidiflent, ut multö turpior fit, qui tam magno conatu eas refellendas fibi fampfit & nil prxüitit. 25. Ad reliquum fecedamus, quod his verbis addit; aliquantb fpeciofius mancipatio antiqud in partes vocatur , fed cum hac in tejlamentis imaginaria fuerit, imaginarium duntèxat inde argumentum deduci poteft: Mjror quod ea aetate aliquid adferre potui, quod viro hteratifïimo ipeciofum videatur, folens autem. more fuo facit & pro argumento ei commentumieponit. Nam falfum eft mancipationem iftam fuiffe imaginariam , aut omnem , quae hodiè fymbolo veluti enfe, feftuca aut baculo fit, talem effe neceffe efi: flatuere, quod nemo juris peritorum dixerit , adeö ut Vir Clariffimus dum hoe meum argumentum vocaverit imaginarium , in fpatiis imaginariis navigation.em inftituiife videatur aut faltemfollicitus de eo fuerit, nee enim majoris momenti funt ifta , qua? adeö feriö egit, quam quaeftiones ejufmodi num talis navigatio inftitui poffit ? de quibus vide Scioppium fnb perfona L. Corn. Europsei de Monarch. Sol Ipfor. c. 6. p. 29. C a p u t X. Iterum in libertatem vindicatur jus dotium éjf d dominio differre oftenditur. | DOminium non efi; nifi rerum fingularum at dos efi: jus univerfale, hinc conlegi dotem non minus differre a do-, minio quam hereditatem arg. I. 4. pr. ff. comm. div. Sileo rationes plurimas quas. pro hac fententia deprompfi in tratl. de' jure in re É? ad rem. c. 18. per tot. quas| que ab obje&ionibus Cl. Hahnii loco fuI periore liberavi fed jam cum eruditiflimo I vituperatore ideö iterum Miy* t8 ar^ayp*, ?roAu « wxof elJeès o Magnares, vehemens certamen, ingens 1 helium hic ingruit: Poflent jam ex iis quae è loco difputavx ejusx dicibula fatis confutata videri , fed ne tantum virum fpreviffe dicar fingulatim ut priora ea exfequar. Initium facit a legibus a me adduftis nee enim alias memorat. 2. Ego ver o dixeram in l. 5. pr.ff. de impenf. in res dot. corporibus rebufque in dotem datis opponi dotem ideft jus in corporibus rebufque dotahbus conftitutum, quod & video placuifle Cl. Steinbergio ad Wefemb. ff. de jure dot. n. 2. Cenfor autem alia tradit, quae nemo negaverit fateturque volens nolens quod jus dotium ab ipfd dote preprie loquendo feparaturn eft: Meliore jure ei nunc quis dixerit, fi obfcurè magis loqui potuiflet, eum id negleéburum non fuifle, ne refelJeretur. Sed utique per dotem propriè loquendo talem, intelligere debet rem in dotem datam? quod cum ita fit dos ipfi eft jus quo res dotales ad maritum pro fufiinendis conjugii oneribus pertinent: uti quoque correóbor meus loquitur. 3. Non tarnen largiri vult, quod illud jus in re dicendum peculiare èf d reliquis diftinÜum, aitque duobus id legum capitulis modö a me recitatis in d. c. 18- §. 7. & 8. nullo modo probari ipfa verba fine inter pret e loquuntur'. Pro nullo refcribo omni. Nam ipfe Vir Doótiflimus fatetur cor-  a4o FELTMANNI BENEDICTORIH1. corporibus opponi univerfitatem. Sed dominium eft rerum fingularum quare vel ipfo cenfore judice jus dotale ad dominium referri nequit, fic enim lib. 4. c. 9. fcribit; Juris nemo peritus negabit dominium effe rerum fingularum, bereditatem, quid ni & dotem ? univerfarum adeoque oppofitos effe terminos non tantum inter hereditatem & dominium fed & inter hoe & dotem. Cum quoque ad caetera juris in re genera referri nequeat dos, fequitur jus effe feparatum, ut caftigator non audiendus, quando dicit quod nihil profertur a me per quod debeat jus peculiare appellari, nam ipfe fic optime ratiocinatur & planè fimilia noftris adfert ut fervitutem & pignus jura in re a dominio diftinéba efle probet in l. 4. c. 7. 4. Altera objectio eft; Si ex jure dotis nniverfali, contra quamvis poffeffbrem actio in rem univerfalis detur, nibil ejl; quod jus dotale vel dotem, ut ipfe loquitur, | jus in re dici recufemus. Sed fi marito de! re dotali nulla in rem actio, quam Jingula- ris Je. rei vindicatio competat, manifelto liquet, nidlum univeifale jus in re marito, fed particulare duntaxat, quod eft dominium , effe comparatum. Verbofa haec difputatio corruit, fi oftendero aliam actionem quam fingularem rei vindicationem marito competere, quod facere in proclivi eft, nam cum ifta rei vindicatio non detur nifi domino, /. 22.pr.ff de R. V. fequitur non aliter ei locum effe, quam fi res corporalis, /. 4. pr. ff. comm. div. & quidem aeftimatö in dotem data, tune autem propric fic dicka non eft. I. un. %. 15. C. de rei ux. a£t. 5. Porro fi ufusfrucbus in dotem datus, tune markus habet confeflbriam. /. 7. §. 2, if. de jure dot. junct. $. 2. /. de aclion. ü mancipiam, ahquando prxjudicialem. I. 18. ff. de jure dot. I. 58. ff', fol. matr. junct. %. 15. I. de action. Si patri uxoris res pignori data, hypothecaria experietur markus, qui eam dotis nomine accepit, §. 8- tit. eod. Sed & pigneratitia huic aliquando rectè defenditur, arg. I. 54- §• 1. ff. de hered. petit. imo & condiclio fi res tantum ex bonis fit, /. 2. $. 22. ff. vi. bon. rapt. aut in factum acbio ex jurejurando. arg. I. 19. §. i.ff. de hered. petit. Quibus confequens eft non fingularem rei vindicationem fed univerfalem effe aftionem, quae ex jure dotium oritur eamque adjeclitiam efle qualitatem caeterarum acbionum, uti praefatus. Benedict, c. 1. n. 19. 6. Si quis curioius fit verba iterum au- dire, haec reperiet apud vituperatorem clarifllmum; petitio hereditatis eft actio in rem univerfalis etiam cum adverfus particularem rei poffeffbrem imo debitmm hereditarium movetur. Hinc bereditas Jtue jus hereditarium recï'e jus in re univerfak vocatur. Maritum fimiliter contra debitores nominum cf poffeffcres rerum fingtdarum in rem univerfali actione uti poffe oportmt: cujusmodi actio cum nufquam prodita fit fequitur mdld ratione dotale jus, quatenus eft univeifale, jus in re poffe haberi. Ha. bet vir actionem, qud dotem univerfam petat ab eo, qui promijit; fed actionem duntaxat perfonalem. Contra tertium rei cerporalis poffefforem nullam prater rei vindicationem exercet contra debitorem dotalem , actionem eandem quam is, a quo nomen accepit, in perfonam fcilicet; habebat. Haec viri clariflimi oratio eft ,' mea verö hxc. Vitiofum e/Tc pro argumento adferre id, quod in controverfia eft. Jam repr»fentavi dicere , quod & a\ke actiones \ marito competant quodque hac ratione admiffa, virum non habere aliam aélionem, quam is, a quo dotum accep/r, nee hcreditas jus in re univeitak dici poflit, facilius oftendam quam volpes comeft pirum. Nam heredi contra debitores mortui non alia acTtio competit, quam quae a defunéto potuit moveri, /. 42. ff. de hered. petit. nifi debitor fe dixerit heredem atque ita de jure hereditario alteri fcribat, tune enim in eo jure fe heres fundat &pedtione hereditatis contra debitorem experitur. I. 9. I. 13. §. fi. I. 14. 1. 15. I. 16. ff. eoi. tit. Simile huic eft quod fervatur fi de dote fit controverfia: uti feguentia docebunt. / D1STUTATIO r. C A P U T X. Refp. GüILHELMO TREBBEN , A- misfurto-Traj. 7. Quod fi enim tertius propter eam rem litem moveat, qui fingulari titulo non poflidet , fuflick probari jus dotis. /. 9. C. de R. V. In quo loco tantum requiritur, ut markus doceat ancillam elfe dotalem , non ut probet fe dominum effe, cum id faótu difficillimum & praeterea mquum fit maritum extraneo praeferri non tantum ex ratione juftitia? naturalis, /. $i.ff.depos. fed & civilis con- fticu-  C A P U T X. 241 ftitutionis. arg. I. 3. §. 1. ff. de Publ. in rem acï. 8. Quod fi enim res mihi commodata & apud alium inventa oilicio judicis mihi reftituenda fit, uti docet jBartoIus ad l. 19. ff. de hered. petit. n. 2. quantö magis in viro potientiore jure fulto locum habebit? arg. I. 21. ff. de R. J. Deinde cum petitio hereditatis detur loco Publieianee atque h&c dicatur devolviinpetitione hereditatis, uti fermo efh Baldi in d. I. 19. eadem de vindicatione dotisfentire nos oportet, cum pari conditione aeftimentur, l. 20. §. 3. ff. d. L juncl. h S- ff. de impenf. in rein. dot. I. 31. g. fi. ff. fol. matr. & utrumque jus fit univerfale, uti Bartolus tradit ad d. §. 3. n. 3. etiamque formula hereditatis petitionis apud Wefenbec. in parat. ff. de hered. pet. n. 10. ad vindicationem dotis commode transferri poffit. Casterum verus dominus uti heredi ex jure in re univerfali hereditario rem petenti praefertur, arg. d. 1.19. pr. Gloff. ibid. Ut. C. juntt. I. pen. ff. de Publ. in rem. act. Wefenbec. d. n. 10. Stemberg, ibid in not. fic quoque marito potior erit. arg. d. I. pen. junct. I. 31. ff. depos. 9. Dedi fatis demonftratum Publicianam competere marito, quae aclio cum in rem fit , non inftitui poteft proptei nomina in dotem data, quare tune hae< a£tio univerfalis ex jure dotali mixto ar ripienda efh /. p. C. de R. V. Nee re pugnat his vox vindicationis, quippecun ampliore fignificatione omnem acTionem complecbatur. I. 2. §. 5. in fi. ff. de judie. to. Jam verö quod fubjicit ; Nihik fortivs ii dvw fiainda ratio, id quod vult, evincit. Nam in 1. 5. ff. fol. matr. 1.13 §. 2. ff. de fundo dot. aperte non de uni verfis rebus in dotem datis; multo minus dt jure dotium univerfali fed de fundo dotale agitur, cujus dominium marito per tradi tionem prceftatur non fi'ctamfedveram, na turalem & propriam : id cujufmodi fit facile quilibet intelligit, qui novit quae fallacia fit compoütionis & divifionis. Egc dixi dotem effe jus univerfale. Mihi plu res confentiunt & prater a me adducbo: Francifc. Cardin. Mantica lib. 12. de tacit. & ambig. convent, tit. 6. per tot. Ad jeci id quoque in re effe & hoe pleriqu< ftatuunt. Hinc fatis efi: quatenus jus ir re , illud non tranlire nifi per traditio nem atque inde infertur ad jus in re quod cenfor dominium vocat, minimi autem juris univerfalis naturam demon firandam ex eo argumentari volui, uti vitiofè fecit adverfarius. 11. Quae, malum, efi: ifta ratio difputandi pro argumento adferre convitium? Ait enim Vir CJarifilmus Idem J'ubtilis Me Jubtilioris traditionis artifex, etiam in dote fubtilem intervenire traditionem nimium quam fubtiliter eomminifcitur. Turpe eft difficiles habere nugas, ubi fimpliciffima interpretatio fe prodit. Imperator ftatuit promifforem dotis penfwnes fundorum debere poft biennium a matrimonio contratto, tam etfi fundi uecdum fint traditi, penfiones vi promiffwnis debentur , licet neque traditio fatïa nee ullus traditionem reprcefentans attus fit celebratus, nuli lum , ut fubtilis illius, hoe eft nugatoria 1 traditionis vefiigium reperiatur. Sed vej riflimè diótum folere aliquos cum ad ino\ piam venerint allegationum, ad effrenatam I defleïtere conviciandi licentiam. Ad rem. I Cum reditum fundi a tempore fundi accipiat maritus ex praefcripto /. uit. §. 2. 1 C. de jure dot. de qua lis haec eft, fequij tur dominium vel jus in re ei adquifitum ] effe, uti quoque fentit Molina de J. 6? !jf. tratl. 2. difp. 432, n. 2. qui traditionem defiderat ut fruclus vir faciat fuos eamque in rem adducit /. 5. ff. fol. matr. ' Nam reditus eft jus quoddam, jus autem \ eft relatio ad alterum veluti fundum, in : \ quo id jus vel reditus competat. Frid. - Martini traÜ. de jure cenf. c. 8. n. 194. 12. Traditio autem in cafu propofito i d. I. uit. ö". 2. nulla vera, naturalis & propria interceflïc, fequitur ergö per fubtiliorem traditionem paébi dotalis aut inftrumenti jus in re tranfiffe in maritum. arg. I. 1. C. de donat. Vel malimus ab ipfa muliere dotem viro promiffam effe, 1 quando ex die nuptiarum reditus marito ■ debentur; Ant. Faber Cod. Sabaud. lib. 5. (tit. 6. def. 6. n. 3. non ob aliam ratiotnem , quam quod tune uxor ad exem- -1 plum adrogati, omnia, quae ejus fuerunt, -1 deinde dotis autem nominepromiffa, eo , !ipfo,quodfe tradit viro, huic fimul quo• que tradit & jus in re ipfum transferat, 1 arg. I. 15. pr. ff. de adopt. Ex quo loco ■ , cum ifta fubtilior traditio tam perfpicua : fit, vir eruditiffimus ita timide & infub- ■ tiliter parumque civiliter obloqui defi- ■ nat. : 13. Argumentum a rubrica depromp1 turn & hanc juvat conjecfuram, nam a- ■ lias memorata /. uit. C. de jure dot. qui, dem relata effet in tit. C. de dot. promiff. ? Sed ceffo fatisque firmaffe videor, & ■ transgedior ad vituperatorem, qui dicere PI h per-  z4a FELTMANNI B ENEDI CTORUM, pergit ; Denique nil eikenduin efi aliud quam dotem effe univerfas res in dotem datas. d. 1. 9. 2. ff. de jure dot. A quibus fi jus dotale velis difiinctum, non potefi jus aliud ftatui quam quo maritus aut retinere pot eft quas res habet aut perfequi quas non poffidet. An ergö ego falfö fcripfi jus quo maritus poffidet univerfas res in dotem ipfi datas effe univerfale & a rebus diftindtum? Nemo, opinor, id dixerit, aut efficiet hereditatem objectivè, liceat fic fari, fic fumptam pro univerfis rebus a defunóto relicTtis non differre a jure hereditario , quod contra fingulos polfeflbres aut debitores mortui non moventes heredi controverfiam tituli, non aliud jus ftatui poifit, quo heres aut retinere poteft, quas res habet aut perfequi quas non poffidet, quae res cum cogitatu abfurda prorfus , ergö etiam de do te idem omninö dicendum eft. , 14. Qua? cum ita fint nil morari nos I debet, quod vir e/egantis ingenii porrö \ ait; continet autem partim boe jus dominium earum jcü. rerum, qua: dominium recipiunt, partim jura alia in re, ut ufiumfruttum, fervitutem , pignus : denique jura ad rem, tit nomina jf obligationes. Ad quas res pariter perfequendas, quemadmodum pariter dotem conftituunt, nulla datur actio in rem, verum pro fingulis rebus comparata eft cuique rei conveniens actio, perfonalis de nominibus cisf decor por alibus , inquam, rebus dotis caufa traditis rei vindicatio. Non defunt, qua? his reponantur. Pro primo demonftratum dedi è Joco, quod 1 marito ad exemplum Publicianae adtio de- j tur univerfalis, qua? adjectitia qualitas fit, aliarum actionum. Secundö docui jus mariti efle diftincbum a dominio neque necelfe hoe probari fed illud. /. 9. C. de R. V. Pro tertio non fequitur; pro fin-. gulis rebus eftê comparatam aéh'onem, J ergö univerfalem non competere , nam' «Sc de hereditate idem dici poteft, ex qua tarnen nafcitur actio univerfalis. Pro quarto fciac Vir Clariffimus propter fervos praejudicialem aétionem marito proditam effe uti dixi in hoe cap. §. 5. ut hoe jus fit univerfale & mixtum non tantum ex jure in re öc ad rem, fed etiam ex jure perfonarum. 15. Poftremó & hoe exemplo difcat hanc acbionem potentid efle univerfalem etiam per fe fubliftentem. Quid enimfi dos variis rebus, veluti proprietate rerum corporalium , jure eundi aquamve ducendi per alienum agrum, venandi, jus dicendi, nominibus , mancipiis , aliis: conftans, a patre fit conftkuta marito f ( Quid fi parens faflus fuerit furiofus ejufque filius neget dotem ? Hoe fanè cafu in jure in re dotali fïrmamentum ponet maritus & aétione univerfali eodem modo res cunclas petet, quo heres res mortui & tune nil aliud probare cogetur maritus quam rerum univerfitatem efle dotakm. d. I. 9. C. de R. V. 16. Sequitur nunc alia difputatio de dominio rei dotalis, quod Vir Docbim* mus tribuit marito, argumento valdè tenui a rei vindicatione defumpto & a me confutato in d. tract. c. 18. n. 24. & 25. Eft quoque id falfum, quod rem vindicans femper ex dominio agat. §. 15. U de action. rubr. ff. ftj'trv. vind. I. 25. prm f. de O. & A. I. 7. C eod, l. 8. ff. deheX red. petit. 17. Altius autem repetit deinde argu« ment. a prifca tempeftate, quandö neque tkirantê nee qt/idew Jb/uto matrimonio in WH fed perfonalem duntaxat reiHxorice aóïio/iem ad dotem recuperandam dvcvt mulveren) /iabuiffe , priusquam Juftinianus in rem ei largiretur per 1. 30. C. de juie dot. Huic roerito dicas cum eodem fr&iniano in Nov. 2i. c. 2. quod antiqidordp[intari fjf ad fuperiora tempora afcenden confufionis magis quam legiftationis eft: imo & legis interpretationis adjice cum illuftribus fupremi tribunalis lmperii, quod Vien- ] nae eft, adfefforibus vernaculè ReicbsHoffrath: im Bedenckem uber dem §.deindaganda. Inftrum. pacis Ccefar. Suec. Licet alias puto & fmcero antiquitatis amore caftigatori non concedam. 18. Verum talia jacbare; quae ipfe fatearis mutata, legum perverfio eft, nee enim tune ex anteriorifjus argumentari conceflum eft. Sed videamus an non de antiquis tempon'bus multa dicat pauca vero probet? Et qui eorum memoriam haberet cum loquatur de iis temporibus, quibus nulli raphano vefci licitum in ccena, du temps jadis, qifon fe moucboit fut la manche. Roma cum floreret oequis legibus dotem dixit filiae proprium patrimonium. /. 3. §. 5. ff. de minor. I. 16.ff. de religiof. Nemo ergo ei negaverit rei vindicationem contra extraneum etiam ante notam Theodorae Auguftae uxoriam ambitionem, in qua fententia etiam fuit is, qui ex latericia auream jam fecit jurifprudentiam Cujacius 10. obfi 32. 19. Et cur etiam mulieri tune aftionem non dediffent, cum ejus maxime iiiterfit? /. 69. §. 2. ff. delegat. 1. Hujus rei fortiffimum quoque praebet argumentum dicTa /. 9. C. de R. V. Quae conftitutio eft Cari, Carini & Numeriani & 1 con-  C A P U T X. 243- concepta de cafu, quo fceminaegit contra extraneum poffeffbrem & in lite fuccu* buit nee marito praejudicium adtuïit. Salicet. ad d. I. 9. n. 2. Caftrens ün4> »• 2. Brunneman. ad eand. I. 9. Nam tantum fi maritus cum ipfa concurrat aut contra hunc ipfa agere velit, hic propter jus, quod in re habet conftantematrimonio & ufufruétui firnije eft, uxori praefertur , uti indicat fiepè memorata /. 9. C. de R. V. 20. Porro jure vetere a£lio in perfonam mulieri dabatur, fi dos in rebus fungibilibus confifteret aut aeftimata efiët. /. 24. ff. fol. matr. Ratio efi: in promptu, quod utroque cafu dominium in maritum effet tranflatum. /. 10. §. 4. ff. de jure dot. Q;as cum ceflet fi dos haut ceftimatö tradita nee in rebus confiflat, quae funótionem magis in genere quam in fpecie reciphmt, fequitur, quod in remactione eam muiier ab extraneo iis quoque temporibus potuerit petere. Bartol. ad d. I. 2x. n. 1 \. 21. Propter petitionem illam etiam tune uterque poffeffor intelligebatur , ut fatisdationis onere in ahis caufis relevaretur. I. 15. §. 3. ff. qui fatisd. cog. Bachov. ibid. n. 2. Et quare alias diverfum jus obfervatum fuit in fundo aeftimato ? Coftal. ad d. I. 15. §. 3. n. 6. Et quae alias ratio cur negetur ejufmodi immunitas a fatisdatione ei, qui petitionem tan tum habet perfonalem? d. I, 15. §. 4 Biüius ad d. I. 15. n. 12. Huc facit, quoc fi maritus dotem diffipaturus fit, uxor petere temper potuerit, ut fequefteretur. . 22. §. 3. ff. fol. matr. Quamobrem eam tune ab ipfo marito potuic vindicare. Salicet d. I. n. 3. 22. Nee filentio praetermittendum . quod res pecunia dotali empta dotalh etiam ante Juftinianum ïuerit habita. I. 54. ff. de jure dot. Quod intellige fi mulieri id utile. /. 22. §. fi. ff. fol. matr Brunneman. ad l. 26. ff. de jure dot. n. 1 Hanc quoque rem vindicare poterat, f maritus ad inopiam vergebat. SchoJiaf tes graecus ad Harmenop. promptuar. lib. 4. tit. 8. §. 29. et Alius planiffimè ad d. I. 54. in Bajïlic. Ut. h. Recipiat erge vir clariffimus meufque cenfor doóbrinau difcatque ab his a Juftiniano direétam ir rem acbionem tantum fuiffe introduclam. antea verö vindicationem fempermuiier: competiiffe. 23. Dicit praeterea; porro maritidominium tot claris in jure textihus afferitur Et quid ad eos dici debeat ego clarè ol oculos pofui in d, c. n. 27. & feq. Ait fed quid clarius defukraripoteft, quam quod iftius fundi, quem lex Julia vetat alienari, de fok inaflimato fanclre legem notaresejf, dominium marito tribuatur & exprefje ind. l 1. 1 3. $. 2. ff. de fundo dot. Sed quid clarius quam rerum vocabula effe immutai bilia? uti dixi d. c. n, 13. Pergit; &pet j inevitabilem confequentiam, quando d re* guld quod dominus rem fuam alienarepoffit, excipitur maritus, quod ad ftindum dota| lem. pr. I. quib. alien. lic. Id telum ne| quidem declinare neceffe habeo cum ita fragile ut nil omninó nocere poffit, uti ! cernis ex ediffertatis cl. c. n. 28. Et reI torqueo, quod veriffjme idinculcemus, ferI monemiftum Juftiniani|)fl?"ume//e idoneum \ decidendce huic de dominio dotis qiwftioni. j 24. Liberalem fe valdè oftendit caftigator meus, quando loqui profequitur; Plures fi quis cupiat rationes, etiam bas , licet addat. Maritus fundum alienumindoI tem accipims ufucapiendi conditionem affequitur, 1. 1. ff. pro dote. fed non poffe idoneam ufacapionis prioris effe caufam, nifi Êf tiabïlis eadem dominio adquirendo fatis conftat & probatur 1. 47. in fi. ff. de con-, trah. empt. §. pen. I. per quas perf. cui| que adquir. Aft: de meo eft, nam idem | fcripfi & in libertatem id vindicavi d. c. n. 30. & 31. I 25. Nova ratio; Maritius fundi fer\ vientis dotali predio, dominium namis 9 ■' amittit fervitutem. X. 7. ff. de fundo dot. Ex quo non minus efficaciter dominium evincitur. L x. ff. quemadm. ferv. amitt. Rej fpondeo; id ad tempus fiat, uti omnes ' norunt et Gothofredus annotavit ad d. I. 7. verbis; ubi tarnen reftituenda dos eft, 1 aut redintegranda fervitus eft aut id quod j intereft preejtandum: Non ergö plus juris ' habet maritus hac in re, quam is cui ufusfrucius eft conceffus. Ante Gothofredum 1 prius nobis doótum a Baldo ad, d. I. 7. , idque fequitur Mejer. in colleg. Argenta. j rat. ad d. tit. tb. 16. | 26. Illud video deinde pugnaredoctif| ; fimum virum, quod jus dotis a dominio 1 diflare dixi, nam ait ; hcec quidem cum \ umbrd colluctatio eft ,• nemo enim jus dotis et dominio differre negat: Dicam ergö fi dominium non fit, id jus in re effe univer. ; fale, quia univerfitatem quandam plurium 1 rerum etiam ejufmodi, quee dominium nullo modo recipiunt, complectitur: atque fic cen, foris verba contra ipfum ufu veniunt. f Pro quo nil facit quod res corporales in do' tem dates in mariti dominio duntaxat fint. ' Nam multis rationibus impulfus id ne»j gavi, quare barum rerum intuitu aliud i ! H h 2 effe  244 FELTMANNI BENEDICTO RU M» effe jus dotis aliud dominium evidentiffmè conlegitur. 27. Fatetur poftea vir clariffimus.fortius argumentum contra dotalis rei dominium effe, quodnaturaliter, ideft infpecta rei veritate, res dotalis maneat in dominio uxoris. I. 30. C. de jure dot. Cui atque aliis, quod maritus praeftet levem culpam, /. 27. §. 5- ff. fol. matr. quodque nihil habcat praeter ea qua? in fructu dotis funt, l. un. §. 9. C. de rei ux. act. & fimilibus juris locis £f rationibus reponit, quia dos datur viro propter uxorern atque ut iterum uxori foluto matrimonio cedat, ideö infolens non eft dici, dotem mulieris effe ejf ejus pericido nee non virum de culpd teneri, quia fe non teneretur, idreftitutioni dotis adverfaretur ; fummce autem cura legum conditoribus eft, mulieres ne fiant indetata. Haec verba oftendunt, me habere rem non dubiam fed apertam atque manifeftam, quare enumeratio ahorum argumentorum non eft neceffana, gratulor autem viro eraditifumo, quod tandem per veritatem fe vinei paffus fit & agnoverit infpeüd rei vcritate dotem in dominio uxoris effe, unde, ut acervatim dicam, jus mariti cum rei propriecate comparari nequit fed ex enarratis a caftigatore meo ufufrucbui illud fimile magis eiTe confequitur. 28. Amplius dicit; Facit huc quod Javolenus in 1. 22. ff. de adq. poff. fcribit, non videri poffeffionem adeptum qui ita nactus eft; ut rem retinere nequeat. Hacbenus bené pro me ratiocinatio haec adlegatur, fequitur ergö dotem videri & effe midieris, quod mariti non aliter eft facta, quam ut ab eo revocaripoffit: at dominium eft jus perpetuum, arg. I. 16. C. de probat. Jus Hifpan. I. 10. tit. 14. p. 3. 2p. Et falfo opinatur vir doólitVimus quod ficuti certb què ac illi a quo revocandum eft dominium, fructus & reditus adferere oportet, qwos tarnen ifti jura negure denionlïravi. d. c. m 21. Èx quo videre drtttir quod b. f. voü'eflbris jus firmius fit jure mariti ui rebus dot.a.\\Ws vdque ideo quod' ifte fiftione juris pro domino habeatur. arg. L 136.^. de R. J. ibique £ulgar*s. Ut inde conlegas facilè , virum veqaidem dominum fingi. Hoe & itvte^orro comprobatur; quod b. f. poffeffor rem pignori obligarequeat; /. i%.ff. depxgm. quod tarnen L. Julia vetat de re dotali. 32. Videtur tandem ftudiis fe altius immerfiffe vir eruditiffimus cum inquit; Fatendum interen Juftinianum in 1. 30. C. de jure dot. diftinguere inter rei veritatem atque fubtilitatein juris, ut verè dominafit uxor , civiliter ac fubtilüer maritus. Si tanti effent ha? nuga? exclamare polTem, Vicimus ó fiocii & magttam prtgnavirnitS pugnam! An non id fpecbandum quod in rei veritate efi? Sic utique voluit Ju/tinianus, quando in d. I. 30. ait; Non enim quod legum fubtilitate tranjiius carunv in patrimonium mariti videat ar fieri, ideb rei verkas deleta & confufa eft. Annon ipfè dixi, quod civiliter & fubtilkcr maritus appelletur dominus, quia ejus jus magnam habet cum dominio familiaritatem. d, c. 19. n. 28. A quo tarnen ipfe Auguftus in d. I. 30. dotem feparat quando eam videre tranfire ait in mariti patrimonium, qua? vox non res fingulas fed univerfitatem fignificat. I. 30. §. 1. f. deexcufi. tut. I. 3. §• 2. ff. de bon. poff. 33. Viderit ergö vir clarilfimus num jure nimia? fubtilitatis in anterioribus me accufaverit , cum aettot«™»a>i'i>ö" ««p»* hoe in cafu videri velit, in quo tarnen I M-  C A P U T X 245 fubtüitas fupervacua eft: uti in re alia efi fermo Pauli in l. 47. §. i.ff. de neg. geft. Et cavendum nobis eft ne dum nimid fubtüitcite utimur circa res dotales, ipfa fubtüitas ai permciem mulierum revertatur: ut verba Imperatoris paululum iramutata mea faciam ex l. 7. pr. C. ad SC. Trebell. Jocari hic libuit imo Jicuit, nam ex animo laborare ea fibi immeritö dici, qua? ipfe pofiis aliis verè obje&are , operae precium non eft. 34. Aft alia fartago loquendi venit in caftigatoris linguam, objurgat enim Juftinianum illumque ait in eo textu fuo plant arbitratu nimisque abufive loqui; fi quidem fictum illud mariti dominium etiam in rebus aftimatis confiftere tradit, quod contra omnes juris regulas effe, nemo ignorat. Scilicet quia in rem actionem mullere pro rebus dotalibus repetendis prater morem juris anti qui dabatImperator, quce dommis duntaxat competit, neceffe ei videbatur uxorera etiam cenferi dominam. Qiiare ejf hoe nomine eam appellat , largius quam ulla juris ratio patiatur; cum inquam ceftimatarum quoque rerum neget deminum efift maritum contra 1. 5. C. eod. Verijfimè igitur Bachovius. Quod ex hoe aucbore adducit id contra cenforem iisdem verbis converfum ufurpavi h. c.n. 23. in ft. fimul & refutavi ejus commentum, quod ex iure antiquo vindicationem rerum dotaiium neget uxori, unde omne quod e meediScatum corruit. arg. c. cum Pauhu 35. Firmiffimè itaque infertur , cum jure vetere & novo uxor rem dotalem pofïït vindicare, eam rei veritate infpecba manfifte dominam, 23. pr.ff. de R. V, atque pro mariti dominio nil facere , quod muiier res aeftimatas non poflit vindicare, nam ea? dotales non intelliguntur, /. un. §. 15. C. de rei ux, abl. è? h. tap. n. 20. nee obftare, quod vir docbiffimus urget earum tarnen nomine in rem actionem muliere a Juftinianc da tam effe ffl d. I. 30. C. de jure dot. Id enim non de rei vindicatione fed de hypornecaria capiendum & verba Augufti quafi inproprüs, ideft perinde utinpropriis, quales & re vera funt, de rebus haut 32ftimatis accipienda, ut earum ratione actionem in rem /pecialem five rei vindicationem habeat. Aut dicamus aóbionem eam in rem contra tertium propter res ceftimatas demum in fubfidium darifimaritus non eft folvendo. Couvarruv. & Guttiretz. quos fequitur Cl. Brunneman. ad d. I. 30. pr. plurefque alios videre eft apud Aug. Barbofa ad d. I. 30. n. 4. é? feq. Vel denique ajamus per retroaclionem fieri ac fi nunqaam a muliere fuiffet cranflaturh dominium, uti fentit Hieron. de Cevallo. praot. O O. commun. contra commun. torn. 1. q. 3. n. 29. 3Ó. Ad rationem a me ex Thaldaeointerprete Grseco adduótam refpondet, mandati illius itfum & atlionis exercitium non nifi foluto exiftere matrimonio , quando dos ad uxorem revertitur, ideoque refpeüu illius eventus recte mulierem viro mandaffe videri: Cum certum autem fit caufam iftius acfionis jam conftante matrimonio fuifie natam, fequitur rem mulieris fuiffe , in quam impenfa maritus fecit, cum nemo, fi quid vertat in rem propriam, ideö ratione aétus primo actionem mandati habeat, caufa fcilicet ejus deficiënte. Intactum itaque & illabatum manet Stephani Scholion ad L 18. C. de jure dot. a me memoratum. cl. c. n. 22. 37. Rationi ifti, per quam fcepiflimè dixi differre dominium a jure dotali, quod iftud fit rerum fingularum hoe univerfale, corrector meus allegat; Atqui fufficit, fi maritus fit dominus dotalis fundi aliarwnque rerum corporalium, quce dote comprebenfe dominium recipiunt; neque faciendum eft, ut dominium dotis de omnibus rebus fimul prcedicetur. Aft fi maritus fit tantum dominus rerum corporalium & 1 tarnen in dote eae fint aut effe poffmt quae | dominium non recipiunt, evidentiffimè iequitur, jus dotis a dominio diftare. Deinde jus, quod markus habet in rebus inaeftimatis corporalibus, licet dominium appelletur, non tarnen dominium eft, utiliquidö demonftratum dedi: fi modö dominium pro proprietatis jure capiamus , ut fi id pro dominandi moderandasquereï dotalis poteftate accipiat, aliud admittere poffum cum Joan. Roberto 3. fentent. 18. 38. Subne£tit maritum effe dominumrerum in dotem datarum ejufmodi, quarum poteft effe dominium. Negavi &pernegavi id, cum ejus jus fit magis ufufrucbui fimile, uti ex interprete Graeco ad Bafilic. I. 29. tit. 1. /. 61. & Fulgofio docuï d. c. n. 18. Profequitur edifferere, nomina & ufusfructus, ft in dotem dentur, non in dominio fed in bonis viri funt: At inde ego probavi jus dotis differre a dominio d. c. n. 33. éf 34. 39. Dicit iterum; Hoefaneutroqueargumenta ceque probaveris, ne beredem quidem fieri deminum adeundo rerum bereditariarum, quoniam êf hereditatis jus univerfale eft cjf res tam incorporales quam corporales complectitur: Amabo! Si ergohere- Hh q dis  za6 feltmanni benedictorum. dis jus univerfale & nihilominus a dominio diftinctum, quanquam, cum in om - j ne jus mortui fuccedat, etiam rerum defuncli proprietatem nancifcatur, inde firmiter conlegitur, quod & dotis jus univerfale fit & a dominio feparatum, licet jus dotis in eo difpar, quod per hoe nemo in alterius jus fuccedat, uti de jure hereditatio docui d. c. n. 41. Ergo refponjio non eft eadem, uti Vir Doótusputat, beredem adquirere jus hereditatis totius fed non dominium, nifi taliumrerum, qua dominii capaces: Nam hoe cafu in locum defunóti non venic maritus, fed uxorinter vivos agens fibi dominium tetinet nee in maritum transfert nifi jus quod ufufructui magis eft fimile. 40. Poftremum meum argumentum erat, quod fundi dotalis dominium alienare non poflit maritus, & tarnen in heredem inftitutum jus dotis tranfire atque ideö hoe a dominio differre. J. c. ?i. 44. f Qiwd Vir Clariffimus non videtur intel- \ Jexiffe, nam haecrefponfionecomp\exus-, Nibüo quidem his plus contra dominium dotis , quam ex pumice aquee elicias: docetur enim aliud nihil, quem beredem mariti, dotem refiituere debere, fed compenfare poffe id quod marito viciffm abuxore debetur, qirippe cum omni jure defunüi utatur. Non, inquam, intellexit adverfarius vim argumenti, nam paucioribus verfis idem fecavi, ex quibus ei non fuit difKcile commentarium hunc ad adduétam a me legem 15. ff. fol. matr. edere. Id autem inde conlegimus, quod jus dotis a dominio diftet; quod tantum eo loco probare conatus fum non de dominio dotis ibi fermo fuit, id enim non tranfire in maritum ita clarum , ita certum ex ediffertatis turn in memorato traétatu tum in hoe opufculo, ut jam remotis omnibus objeólionibusnemo amplius poflit dubitare. redem ïnltitutum jus aous iranure acquu ideö hoe a dominio differre. J. c. 71. 44. ( Quod Vir Clariffimus non videtur intel- \ C A p U T XI. Poffiffio efi jus in re. r "pOftrema cenfori difputatio eft conjT tra totam JCtorum fcholam, ergö dicamus /wei©- ffO i«\ytBèf x*t«Jjï 01 $ «V Ao* «xiijTei iirxms : Solus ergo tu veritatem perfpexifti, cceteri verb in univerfum omnes vtcordes & fine judicio! Sed hominem perturbavit opinionum varietas hominumque diflenfio. In me autem folum ficam ingenii adftringit, quam feliciter id ex initio ejus capitis, in quo hoe facere adgreffus eft, intelligere cuivis promptum , nam ufufrucluarium non aliter ac colonum, commodatarium & depoficarium poilidere adürmat aitquequod & his fura poffe ffonem non perfwüïorie fed nr§a>y|A*iiKWï tribiumt. Raic adduxiflepro retutatione fit, fruftuarius enim & creditor, quem & memoratis ïdjungh rem affecbione juris in re detineat, cseceri non nifi ajinind interpretibus ik diéta, aut, fi mavis, canina, poffeffione gwdent. Neque enim video quid plus fit in depofitario, fi jus pollidendi fpeftemus, quam in cane res, quibus incubat, cuftodiente? 2. Ex his itaque adparet quod depofitario aliisque enaratis rem nulla affecbione juris in re tenentibuspoffeffio, creditoris verö & ufufrucluario jus poffeflionis adtribuendum fit atque hoe a poffeflione differat veluti a caufa effeóbus, uti exBorcholten & Grotio docui in d. tratt. c24. n. 1. quos etiam in editionem noviffimam tranfcripCit Hahnius ad Wefenb. parat.1 ff. de adquird, poff. n. 2. Cumque jus poffeflionis , quodfruètuarius , creditor, emphyteuta , fuperficiarius , vafallus, alii, habent, fi componatur cumiis, qui affecbione pleni dominii rem poffident, magis fragile fit, hinc jus poffeflionis naturalis recbiflimè dicitur eique opponitur jus poffeflionis civilis; uti conftans eft omnium fententia & explicatè propofui in d. tratt. c. 24. n. 5. & feq. Vid.IIahn. ad Wefenb. d. t. n. 3. & imprimis in tratt. de jure rer. concl. 62. & 63. Struve fyntagm. jur. exerc. 41. tb. 6. cjf 7. Renneman. Jurifpr. membr. 2. difp. 6. th. 10. Ut. b. Schnobel. difp. ff. 20. th. 17. #18. pulchrè quoque Ludwell. ad Wefenb. eod. tit. n. 3. atque ante omnes Jacob. Cujacius 27. obferv. 7. 3. Quod & his fura poffëffonem non perfun£toriè fed wga■<■-■'!:• t 1 4. Ratvocinationes cenforis nunc luftremus. Sic orfus; Jus in re fupra ex conjenfu omnium ita defcriptum eft, quod rem afficiat, rem devinctam teneat3 ubicumque cjf penes quamcimque perfonam fit, ejus autem nature non eft jus poffeffionis ; fed hoe ubi res mihi erepta eft, perit confefiim. 1. 15. ff. de adq. poff. 1. 5. ff. de tüutpat. Jus poffejfwnis eft momentaneum. t. Cod. Si de moment, poff. 1. uk. C. Qui legit. perf. ftandi in jud. Poflerius hoe abfurdum, quia allo fenfu momentanea pofleffio dicitur non pet fe fed per accidens, quia facilé in petitorio eveWi poteft, uti ajunt Caefar Contard. ad d. I. tm. n. 28. & Francifc. Sarmiento 2.feL interpr. 13. n. 12. & vir docliflimusfcire potuit ex Joh. a Sande aequiflïmo fummique judicii viro in lib. r. decif. Frif. tit. !3- def. 5. 'pr. atque ea ratione agendi in judicio aliud ordinarium eft, aliud fummarium & fummariiffimum barbare fic dicbum, cui videtur convenire momentane se poffeffionis appeiJatio, quod momento duret & fummaria celerique cognitione dirimatur. Petr. FriderusMind. de adq. poff. c. 7. n. 2. Ant Perez. ad d. tit. C. n. 2. 5. Ad prius quod adtinet refpondeo verbis Bachovii de Aüionib. difp. 3. th. 40. ubi inquit; eft quidem poffeffto pus ahquod in re, verum longè diverfa hujus juris a cateris conditio éf ratio: quod pluribus exponit & deinde finit; fola interdiÜaretinendce poffeffionis dantur vigore poffejfwnis adhuc durantis contra turbantem quemcunque cjf poffeffionem etiam fibi afferentem. toffeffio enim fic comparata ut jus fit rei corporalis detmendee quoufque eam dimittere confiituerimus cjf magis fragile eft quam dominium aut aliud genus juris in re, unde re amifla exftingukur. Ant. Merenda 2. controverf. 18. n. 20. & 21, Ipfa ergö poffeflionis natura repugnat, ne amplius fit penes me, ii res mihi erepta, licet alias fit jus in re, uti quoque docet Hahn. d. tratt. concl. 60. n. 5. cjf 9. cum ait; Indeque patet; quod poffeffio quidem fit aliquod jus in re veram Ionge diverfa a cceteris conditione. Idem tradit Georg. Philip. Brunnern. apud eund. diff. fel. 8. th. 19. 6. Aliud argumentum; Quid, jus in re conftitutmn cjf ftabilitum jiatim atque res mihi fubrepta vel deperdita erit, exftinguetur? Imb tüm maximè ex quolibet jure in re contra quemlibet datur attio in rem, ad id, quod amiffum efi, repetendum: fed ex jure poffeffionis, numquid attio in rem proficifcitur, qua rem amiffam, fubreptam h qu%vis poffidente repetamus ? Contrarium Paulus tefiatur in 1. 7. ff. unde vi atque, hac fecunda cjf invitta ratio efi. Coronam te capere fed vicloriam te non habere ajent cunébi, qui mente recolent atque revolvent , quod antea dixi diverfam effe juris hujus conditionem, cum enim in detinendo id fit fundatum magis fragile illud eft nee inde acbio contra tertium competit. Hahn. d. concl. n. 4. 7. Ad hoe iterum caftigator, Sed audio, qui turn ex jure poffejfwnis voluut in rem nafci attionem, quando agitur de retinendd pojjefjione. Nefcio an quicquamfacile ineptius & d ratione juris alienius a viris dottis excogitari potuerit, ut is qui poffidet, in rem adverfus poffidentem agere dicatur. Interditta retinenda dantur his, qui fe poffidere contenduni; fed qui boe adfirmat is to ciSwanav implicat, fi rem fibi reflitui contendat : atque hoe efi agere in rem. Heus vir erudkiflime! Imó certum utique eft, poflidenti contra poflidentem ea interdicla dari; §. 4. I. de interditt. id eft ei , qui habet jus poffeffionis contra eum, qui id quoque quidem fe habere contendit, fed tarnen rei tantum habet detentionem , ifte ergö in jure poffeflionis in re conftkuto firmamentum ponk petitque ab hoe detentionem fibi reflitui at-  248 FELTMANNI BENEDI CTORUM. atque in fe folum poffeflionem transferri contendit. 8. Non ergö me follicitat, quod fubnectit; Qui de re corporali in rem agit, is non poffidet. 2. I. de acbion. fed qui retinendce interdicto experitur, is in boe fe fundat, quod poffideat, ideö in caffum dicitur, uti poffidetis agi adverfus eum, qui Je etiam pofftdere contendit. Nam qui implorat interdittum id negat nee ad refiituendum potejl contendere. quod facere debet quicumque rem vindicat. Perperam mifcetur rei vindicatio cum hac aftione in rem, quse ex jure poffeflionis orkur, hanc poflidenti contra poflidentem dari dixi auélorque mihi eft Juftinianus in d, §. 4. ubi eleganter docet, quod petitoria actio, de qua agit objecbus §. 2. I. de act. non fic poflït injlitui, quia civilis cjf naturalis ratio facit, ut alius poffideat cjf alius a poffidente petat. i 9. Ad loca deinde tranlïc corrector I meus, quibus recepta a doctis fentenüa \ probatur: dickque in l. 1. 4. cj?ult.' ff. uti pofjid. nihil contineri quam in uti poffidetis eos agere, qui fe pofjidere adjirmant : Ita eft, vir doctiflime, fi ambo agant, uterque enim fundamentum in poffeflione ponit, fed cum haec penes duos effe nequeat, fequitur eam penes unum effe eumque vigore juris in re petere fibi reftitui poffeffionem vel detentionem , quam alius quoque habet, quod ex jure Pontificio veriffïmum praeterea evadit, nam eo is nunc vincit, qui anti-: quiorem poffeffionem docere poteft. c. 9. X de probat. idque ufu fervari ex Gai-' Ho, Wiedenbruck, "Vinnio, Harpprechto, Hahnio & Cypr. Regneri oftendi in Inftit. jur. noviff. tit. de Interdict. §. 4. n. 10. 10. Dcfcendh ad l. 3. C. de interdiSt. in qua ait tradi poffefforium praferri judicio petitoris. Quid ftultius, quam ex ejuf-' modi textibus ireprobatum, id quod omnium minime in illis traÜatur aut cujus contrarium inde liquet. Nam lex ifta vit» n^t iio¥veci in reliquis id fcriptum eft, ex quo paulö ante interdiCta retinendce non effe in rem actiones evicimus: N on magis id evincitur ex cenforis diébis, quod non fint interdicba in rem aóbiones, quam ut ex d. I. 3. C. de interd. id probari negetur. Nam memorata lex dicit, quodinterdictum retinendae fit praeparatorium rei vindicationis, cumque illud detur ei, qui jus poffeflionis in re conftitutum habet, neceffariö conlegitur, quod iftud remedium fit adbio in rem pro acquifito jure poffeflionis tuendo competens, uti ex ea- | dem lege probat Hahn. d. tratt. concl. 31. ' a me citatus d. c. n. uit. 11. Ex quo auclore & doclrinae civilis architecbo optimo ideo mihi licuitadferre argumentum l. 14. §. uit. ff. de except. rei jud. Sed vituperator ait ; Oportet hoe textus i u'vto{ alicunde tumultuario dffcripferit, qui enim alihs verba citaffet, quce diferte , contra quam ipfe difputat, loqumtur ? quippe clara oppofitio hic efi inter actionem de poffeffione ex interdicto atque inter actionem in rem. Oportet hos textus cenfor tumultuario legerit; qui enim alias Vir Doébiiïimus verba JCti de aébionein rem fpeciali five de rei vindicatione loquentis non intellexiffet? Hic iftius loei eft fenfus; Si quis interdicto uti poffidetis egerit de poffejjione; cum jus tarnen poffeflionis alius haberet, poftca cernens in poffefforio fe effe victum ad petitorium pvofilicns & i;i rem agens five rem vindicans ex jure proprietatis aut dominio, non repellitur f er exce^tionem , quod in poffefforio contra eum fit judicatum, ratio fubjecta id planum facit, qtfafüm in interdicto pofj'ejjio , in attionx yroprietas vertitur. Atque haec caufa, cui Paulus dicat priorem de poffeffione egiiïe, quoi eam penes fe effe aut fe jus poffemorüs habere contenderet, currt tarnen id penes alterum effet & prior tantum rem detineret. Conftat itaque in d. I. 14. §. tófcj interdictum non omni actioni in rem fed fpeciali five rei vindicationi opponi. 12. Dicat quis atque objiciat duos non poffe rem polfidere. /. 3. §. 5. ff. de adq. poff. Refponfum ipfi dabo petenti, id verum effe, quantum ad juris eifcctusadtinet & ut triumphet in interdicto utïl poffidetis, extcrum antequam de antiquiore po/fe/ïïone confbet aut ex ratione juris Juftiniansei de ea quae litis conteftatae tempore fuerit, ambo poflidere dicuntur. /. 3. pr. ff uti poffid, Neque comparatio Pauli 'in d. I. 3. $. 5. quod uti Ui non poffes ftare in co loco in quo ego fto, fic ambo non poffimus poflidere, in latifundiis habetlocum, cumunuj in hac alter in alia regione agri poffit poffeffionem occupare. Porrö loca qua ex titulo Infi. de Interd. monftrantur aequè ac priora Ma ad rem pertinent, 13. 111e verö iterum jaótat; Preciwn opera fuit oftendere quam vana cjf rationis inops eorum traditio Jit, quipofjeffionemvel jus ejus inter jura fcilicet in re numerandd putaverunt. Non vana eft fententia, multi quam celebrant viri juris civilis fapientia egregiè culti. Jam verö lubet audire argumentum novum; Jus in re cjf  C A P U T. XI. 249 cjf quod ad rem vocatur, judicia pariunt petitoria , quce perpetub opponuntur his qua ex jure poffeffionis oriuntur ratio fübjicitur ,• poffeffpria quia oppommlur Mis, non poffunt habere eafdemcauffas. Nihil magis portentofum in lacem protrudi potuilïet, quam hoe. Qtiicf? an non jus j |n re hereditarium parit judicium poffefforium? Id nemo negaverit. I. 1. cjf tot. tit. ff. Chior. bonor, neque iftud, quod ex jure pignoris Salvianum interdictum oria- 1 tur. /. 1. §• 1. ff. de Salv. interd. Ridi- j culum ergö adducere, quod ea, quae fibi opponuntur, non polluit habere cauffas eafdem, nam interdiétum hoe Salvianum • & aftio hypothecaria fibi opponuntur & ; tarnen caufam habent eandem. Quid J quod dici poffit interdicta & in rem ac- j tiones alias non fibi opponi fed effe re- | media fubordinata. arg. I. 24. ff. de R. V. d.l. 3. C. de interd, §. 4. I. eod. 1 15. Redarguere pergit; Non quaritw in interdi£tis , quo jure res teneatur, non de jure in re conftituto vel de jure ad rem confequendam fed de facto, quis rem tenevü Contrarium jam in fuperioribus ofteri" fum, quando enim interdicto uti poffidemus agimus, tune quaeritur, quis jus in re poffeffionis habeat isque tune vincit, §. 4. I. d. interdiÜ. neque unquam inter» diótum, quo verbo & a&io venit, rubr* ff. de interdict, five exlraord. cogn. pr. L eod. I. 37. pr.ff. de O. cjf A. aliter quam. ex jure, quod habet is, qui eo experitur, metimur , uti de re proprofita optime ibudiofis juris inculcat Hahn. ad Wefenb. ff. de interdiSt. n. 3. verb. aÜiones. 16. Profert iterum argumentum; Pof fidenti id lex tribuit, ut retineat rem, do-' nee de jure in ed re vel ad rem conftet, ergö ipfa poffejfio tale jus non eft. Egregia fallacia in enthymemate! quanta fuiffet fi fyllogismus omnibus fuis partibus conftitiffet, non eft difficile divinare. Poffidens retinet rem propter jus in re poffefi [ fionis donec de jure in ed re proprietatis I vel ad rem ex obligatione adquifitum conftet. Ergo ipfa poffejfio tale jus dominii vel ex obligatione ortum non eft. Sic pace viri eruditiflimi liceat mihi ejus verba ad juris rationes exigere: §. 4. I. de interdict. I. 3. C. eod. I. 14. §. fi. ff de ex* cept rei jud. I. 24. ff. de 11. V. & fi ei videatur recipiat doêbrinam Venuleji in l. 52. pr.ff. de adq. poff. ajentis; nee poffejfio c55 propriet as mifceri debent: 17. Rurfus inquit; fit pcffeffio aliquod jus, nihil hoe aliud eft, quam facultas h lege homini circa rem tributa, ut contra manus aliorum tutus fit; omnia enim de \ poffeffione judicia huc tendunt, ne fitus in i quo res eft alid quam juris vid mutetur ,inffuper babitd caufa, per quam res eam pofitionem accepit. Non eft, circa rem fed in 1 re facultas, nee tantum trïbuta ut homo contra manus aliorum tutus fit, fed etiam ut frucbus aliaque rei commoda interim percipiat & ab onere probandi immunis fit. §. 5. I. de interdict, ibique DD. Quamobrem licet de poffeffione judicia etiam huc tendunt, ne fitus, in quo res alia quam juris via mutetur, non tarnen infuper habetur caufa per quam res eam pofitionem accepit, fed infpicitur an jus poffeffionis habeat aétor, §. 4. I. eod. itemque examinatur an vi, clam aut precariö ab adverfario poffideat. /. 3. pr. ff. uti poffid. Nee femper juris via pofiêfibr cogitur uti, fed fi ipfi vis fiat, eam repellere poteft. arg. I. 1. C. unde vi. Molina de J. cjf J. tratt, 2. difp. 26. n, 14. 1 SF D1SPUTATIO VL C a p u t XI. J Refp. Joh. Dleusing. Groningano». J 14. Curandum itaque non eft quod ca-1 ftigator dicere profequitur; poffeffio igitur vel jus poffeffionis neque in re neque planè ad rem ejl. Thufcus tale jus itatuit medium refutatus ab Hahnio d. tracl. concl. 9. n. 1. qua de re & egi, fi modó tanti eft, quod ego fcripfi. in d.traÜ. c. 8. vel. 9. n. 16. cjf feq. ut laudatus Hahnius in edit. noviff. obferv. ad Wefenb. parat, ff. de exhibend. n. 2. fcripferit his verbis; Sic rcWe num quoque Gerhard. Feltmannus tr. de jure in re & ad tem. c. 8- li. 18. & , 19. Cenfor autem ait; Nonfumitifolliciti, \ ne non divifie parumplena videatur, fiquoi jus exiftat ab utraque Md fpecie diverfum: nibilo enim pejus cum jurisprudentid ageretur, etfi nunquam Ma divifio audita fuiffet. Nonne fatius fuiffet ifta filere quam contraria & repugnanda dicere? nam antea in loco alio eam divifionem egregia hac ratione commendavit, quod per eam habeamus uniforme fundamentum acbionis in rem. Repraefentavi m d. tracl. c. 12. n. 3. csf feq. quid ad haec quae contra illam divifionem olim allegarentur, dici debeat. Scio muitos infignes viros magnaque exempla daturos hac methodo ufos feliciter, quam qui fpernunt non poflunt non in juris principia vakle impingere, exempla funt in promptu.  *SO FELTMANNI BENEDICTORUM, cjf 15. Mera ergö dicibula funt, qua? vir doctiffimus in contrarium adfert. 18. Ejusdem commatis funt haec ; Etiam is qui nullam vel aperte injujlam poffeffionis fua caufam habet, aque tarnen quam jufliffimam, jure poffeffionis gaudet. Fures cjf pradones habent jus poffeffionis etiam in rebus furtivis; quid efi abfurdius quam vi vel furto jus perfectum cjf perpetuum adipifci? fed quia poffeffionis momentaneum jus eft ideb bactenus nihil abfurdi; publice enim intereft etiam fures cjf pradones i'n poffeffione defendi, donec res legitimo tramite ab Mis evincantur, ne rixis cjf tunmltibus feneftra aperiatur. Defperatam caufam effe neceffe eft, quando in partes vocantur trium literarum homines., Sed a jocis ad feria transgediamur. Quis virum clariffimum docuit jus in re eiïeper. petuum ? De jure poffeffionis dixi ex Hahnio d. tratt. concl. 60. n. 4. quod id 1 fragile fit: neque etiam pignoris jus, li- I eet id in re fit, perpetuum eft, cum om- , ni momento debitoris vohmtate nobis auffervi pofftt. t. 3. C. de luit. pignor. I. 6. §. 1. ƒ. quïb. mod. pign. folv. _ 19. Non me prseterit quod ipfe alios fecutus jus in re dixerim jus firmum & perfectum in d. tratt. c 10. n. 15. Aft fcire oportet, id verum eife, fi conferatur cum jure ad rem; fed fi inter fe conferantur juris in re fpecies, unum altero praeftantius eft atque unum ratione alterius fragile dici poteft. Quod ad fures & prasdones adtinet, bi defenduntur inpoffeilione ratione tertii, /. 6. pr. cjf §. 1. ff. de adq. poff. I. 1. §• 28. ff. de vi cjf vi 'arm. arg. I. 3. §. 5* ff. de adq. poff. unde & contra tertium interdictis utuntur. I. 1. §. fif l. 2. ff. uti poffid. I. 1. §. 30./. de vi & viarm. Adparetitaque, quodhabeant jus poiieffionis non ?nomentaneum, 1 hac enim voce mafë intehecta/apfuscen- { for, fed ptrpctmmi donec juftlor petkor' de jure fuo docuerk. 20. Argumentum igitur maximè vanum eft, jus in re vel ad rem ex caufa nulla vel iniqm acquiri aut amitti non poteft. Quod ii enim me vi & ex caufa iniqua ejeceris fundo eumque ingreffusfis, poffeffionem ejus nancifceris, l. 6. §. 1. ff. de adq. poff. I. 7. ff. eod. fi tu non ingreffus & alius poftea fundum fine vitio poffederit, illum ufiacapione fuum facit. /. 4. g. 22. /. 33.5. 2.ft. de ufurp. & ufucap. Nee obftare credas qaodfunt ejufmodi hac jura, tit femel qucejïta citra injuriam eripi nequeant. Imputet enim fibi dominus, quod timore perterritus, accedere noluerit anb mumque demiferit, d. I. 6. 1. volenti non fit injuria. /. 1. §. 5. ff. de injur. D. Andier. Jurispr. lib. 2. tit. 3. n. 58. 21. Non igitur ut ex legum aucloritate ' jus in re per furtum cjf rapinam adquiral tur aut femel ftabilitum amittatur, rationi . repugnat : uti vir clariffimus putavit, nam in re clara conjecburis non eft cpus. I l. 137. 2. infi.ff. de V. O. Neque ve[ rum eft quod pofjeftïo ex caufd nulla cjf [ injufta oritur, fi fpecbamus tertium,quia | & ratione ejus cui ea ablata, incipit ex I poft facbo efle jufta, fi hic terrore perj culfus animum poffidendi abjecerit. d. I. \6.%i.ff. de adq. poff. j 22. Conatur quidem cenfor hoe po• ftremum probare , cum utriufque exemJ plum effe ait in §. 2. I. de ufucap. Qui I loei vacantis pofleffionem propter abfentiam aut negligentiam domini fine vi nancifcitur, is eum poffidet; aperte, fine ui/a caufa: Non tolerandus error! Cum qualitas injuftitice d titulo cjf fcientia projtcijcatitr , quce ipji poJTeJjioni ïxXrïaftcus accedunt cjf effentiam non ingrediuntur: arg. d. §. 5. 1. 1. §. fi. 1. 2. K.utiponU. | Sed cjf remediis poffefforiis contrnwn dominos defenditur: 1. 1. §. fi. ]. 2. ff. mü poffid. 1. 1. 30. ff. de vi arm. Verbatee funt Hahnii d. tratt. concl. 63. n. 10. Nullius itaque momenti eft, quod vituperator dicit; Si per vimfundus occupetur, jam ex injufta caufa poffidetur , uti & fures pofjidere nofcuntur. eod. §. 2. Nam forma poffeflionis in rei detentione cumadfectu eam fibi habendi conüftk neque defideratur, ut bona fide poffideat, ficuti doctiffimorum hommum difciplina comprehendkur. Connan. 3. comment. jur. civ. 9. n. 1. Renneman. Jurispr. Rom. Germ. memb. 2. difp. 6. th. 3. Ut. b. 23. Fink tandem; eadem amiffionisratio efi; Nam poffejfio per vim, perfraudem d /ure h pradone poteft eripi; J. 15. ff. de adq. poff. ita ut nos jus poffeffionis amittamus idemque Mi perfeÜe confequantur ; 1. 2. ff. uti poflid. Haec egregiè confirmant id, quod ego paulö ante dixi. Aft caftigator; quod fi jus in re effet nullo modo tolerandum foret. Imo non folumratione tertii fed & fi eum fpecTtemus, qui vi dejeébus, quando hic nimis meticulofus aut negligens fuit, eft jus in re & ergö omnimodö tolerandum neque adeo nominandus ener eft, quo id adfirmatur. 24. Judicent nunc alii an non ineptia cjf novüates, quas mihi vir eruditifftmus aufpicando novum caput adfinxit, per ipfum potius prolatac fint in medium, quibus tanquam foli is farfari diffipatis jam fincm faciam. Refcllere fi quis iterum haec  C A P U T XL FELICITER. Ii 2 A P« haec aliave voluerk, prodito, nil auteu auditurus nifi iflud Eveni. 2oi i*b t«ut« JcictfvTat lylv ipo) Je rx'Ji. Tibi quidem hcec videntur, Ma ver° 1,u^: Sapientis eft controverharum faceremodum nee aetatem in h'ribus conterere, feftinat enim decurrere velox Plofculus angufta mifereque breviffima vitce Portio. Nihil itaque eft profectó flultius neque ftolidius quam alienae famae infidiari cum fuo incommodo & alii non tibi vivere, cum poiïïs Deus eft mortali juvare mortalem cus interpres ad d. J. 66. He. x. j SED AD DOMINUM PRO PRIK-\ TATIS mula , i 4. 1. de ufufr. RE-' VERSURUM fuo tempore, fi maritus cefiffet fato aut capitis diminutionem fuiffet pafjus uti dicere reprafentavi hoe appcnd.'n. 3. USUMFRUCTUM, quod videatur marito is conjiitutus atque ideb non h mulieris fed a viri vitd is penderet, quod ipfe ideö & cenfeatur & fit ufufrucbuarius: uti Grceci ajunt ad. d. I. 66. lit. a. 14. QUIDAM ERGO ne morte viri exflingueretur ufusfrultus, quod in dubio pofuit Leo ad d. 1. 66. lit. z. aft pro eertifjhno habent alii Grceci d. lit. a. REMEDIl LOCO, JCti enim non tantum ad refpondendum & ad agendum fed & ad cavendum periti effe debent, Antonius apud Ciceronem de Orat. lib. 1. Eurematica bas cautiones appellant, qualia 4 Mocleftino data exhibent fragmenta qua in Pandectas fuperfint, Ï5nye*0y>ï 1. 3. ff. de vuig. & pup. fubft. 1. 58. ff. fol. matr. 1. 45. ff. ad SC. Treb. 1. 9. ff. de fufp. tut, Hodie cautelas dicunt, quas ex I. de Arnono, Cozpolla, B. Perujino, Blanco, Ficbardo, Tennino aliisque in unum corpus contidit P. Corn. Brederodius. RKCTE PUTAVERUNT 1NTRODUCENDUM, ils ont trouvé un expediënt, pour fortir d'unmauvais affaire: aitJWirnacius ad d. I. 66. 15. Nam ceffwne midieri j'actd nil egiffet maritus nee quidquam in perfonam mulieris tranflatmnfuiffet, Auftcr Enantioph. j ad d. 1. 66. in Bafilic. Mynfinger. ad d. t g. 3. n. 8- atque ideb morte mariti ufus- \fructus exflingueretur cum damno mulieris cy3 turn contra rationem juris turn contra quitatem. Groenere gen ad d. I. 66. Cum enim non proponatur is, qui dotem dedit, fibi Mam foluto per divortium matrimonio ■ reddi caviffe , non ilicb ad ipfum reverti poterat ufusfructus fed manere debebat penes mulierem fi vir divorfio caufam dederat. 1. un. §. 13. C. de rei ux. aft. Si dixeris fortè culpd mulieris divortium contigiffe cj? ideb dotem adventitiam mariti fore, 1. 24. C. de jure dot. illud te fcire oportet quod fortc ref dlatur per fortè non quodque in re certd non fit opus conjecturis. 1. 137. §. 2. in fi. ff. de V. O. jam verö evidentiffnne conflat maritum in culpd fuiffe, qui enim alias ftatim foluto matrimonio difficultas fuiffet circa reddtmdum jus mulieri'? 16. UT VEL LOCET dicis gratih, mm uno m\mo quoque ita locatio fiebat, 1. I o. §. 2. ff. de adq. poff. licet vcrus ialis contrattus non e/fet. 1. 46. ff. locati. IIUNC USUMFRUCTUM MULIERI ut juris ftricti regula falisfieret, qua vult ut is qui habet uf mifruhum autfirvitu tem eam exerceat vel per fe vel per alium five exprcffe five tacitè. 1. 12. §. 2. ff. de ufufr. 1. 29. ff. quib. mod. ufusfr. amitt. 1. 20. ff. quemadm. fervit. amitt. Anton. de Soufa de Macedo ad 1. penult. C. de ufufr. p. j. n. 76. & 77. MARITUS qui juris fubtilitate irfpekd non dejinit effe fructuarius , quia hoe jus fcilicet ei femel adquifitum fuit, arg. J. 29. ff de ufufr. legat. nee tarnen id ceders nequit extraneo. h. 1. 66. nifi nihil agere & per fuam mortem exftingui ufumjructum malit. Graeci d. lit. a. 17. FEL VRN DAT cjf ex hac caufa' muiier aque ac cefjlone alids, rei quaji Jua  LEGIS lxvi. n. DE JüRE DOTIUM» H$$ F I N I S. ELEN- poffeffionem nancifceretur: arg. 1. 34. $. 2. ff. de contrah. empt. Licet vender e alias dijferat d cedere: 1. Z3, pr. ff. delib-cauf. ]. 10. ff. deeviction. NUMOUNOcum enim mulieri potius effet datus ufusfruÜus C3" marito non nifi in dotem conceffus ut eum haberet donec onera matrimonii ferret, hoe foluto ifta non erat cogenda prceftare tö ïo-«£o» id eft squivaiens: Vide fis. 1. 13. ff. de ftipul. fervor. fed quia quafi rem fuam emebat dicis caufa units numus dabatur ut videretur emptio licet verè talis non effet. arg. 1. 16 pr. ff, de contrah empt. 1 45 pr, ff. de R. J. Imaginatia ea venditio ideb intervenit, quod res alioqui necefjaria, aliter expediri non poterat; Rarvard ad 1. 16. ff de R. J neque eam dominus nudee proprietatis poteft impedire, quod ejus nil interfit. Contius 1. difp. 16. 18. UT IPSUM QUIDEM JUS dotis caufd marito cenceffum , quod foluto matrimonio naturaliter exftinttum , juris nero ïrimia jcrupulofttate adhuc durare videtur, arg. d 1. '.19. ff. de ufufr leg-1. 3 §. 3. ff. quib, mod. uüisfr amict. MANE AT PENES MARITUM quia fcilicet ejus perfona • femel hoe jus datum proponitur atque ideb ab ea feparari non poteft. 1. 15. ff. fam. hercifc. d. 1. 3. §. 3f. 8. §• 3. ff- de lib. leg. Harpprecht ad d. 3. n. 37. Mynfmg. ibid.n.8. PERCEPT10 VERO FRUCTUUM verbi tenus, rever et autem ipfum jus ufusfru£tu muller quafi è quiete excitatum, adipifcatur. Qiiorfum enim alias hcec iixoviKv' x^irif? cum etiam ipfam perceptionem fru£tuarius non vendere tantum fed etiam cedere pofjit. Coftah ad d. 1. 66. n. 11. Bufius ad 1. 11. ufusfrucbus. ff. de pignor. n. 2 Mejer. d. th. 11. Carpzov. p. 2. Jurispr. for. conft. 25. def. 16. n. 7. & 8. Pbilippi d. I. n. 5. hac enim ratione diftat ab eo cui ufus tantum competit. §. 1.1« de ufu & habit. uti fubtiliter advertit Sarmienh d. 1. n. 3. Conlegere id videor ex 1. 57. ff. fol. matr. ibi; vir fuo jure cedat mulieri fruique eam patiatur : 19. AD MULIEREM cujus ab initio ipfum jus ufusfn&us fuit 6? in cujus bonis naturaliter permanfit. 1. 30. C de jure dot. VERTINEAT donec ipfa vivat, Au- tumn. cenf. Gall, ad 1. 78. §• 3. ff. de jure dot. fic tarnen ut poft ejus mortem cum nu~ dd propriet at e confolidetur. d. 1. 8 § 2. ff. de peric & commod. rei vend. Non novum videri debet mortuo marito, cui ex fubtilitate juris videtur adquifitus ufusfruclus, quia ei in dotem datus fuit, uti prsefatus Benedict, c. 1. §.15. eum non ftatim periie, cum & fi verè alicui conftitutus fit, non ftatim morte primi in quem conlatus, finiatur fed ad alium, cujus contemplatione datus, tranfeat ex voluntate domini proprietatis, /. 4. ff. de novat. I. 4. I. 29. %.fi.ff. quib. mod. ufusfr. amitt. etiamfi haec tacita fuerit, nam 11 patri per filium obvenerit, morte genitoris non exftinguitur. I. fi. C. de ufufr. Simili ergö ratione prcetor fua jurisdiStione hoe agere debet ut idemfervetur in marito & muliere, etiamfi juris fcrupulofitas ' refragari videatur. arg. d. I. 29. ff. de ufufr. leg. 20. Quanquam tutius fore arbitrer, fi dicamus vere & naturaliter penes mulierem femper fuiffe ufumfrucbum at confirante matrimonio eum in quiete fuiffe, quare c5* fi ufusfruüus fuerit huic marito datus, uxori videri datum nee a perfond in perfona creditur tranfiffe : uti verbis Ulpiani paulo immutatis in 33. pr. ff. 1de A.R. D. le&iffimè dicitur & ita evi» tatur iftud quod ufumfrucbum ufusfrucbus non liceat ftatuere, /. i.ff. de ufufr. leg, Carpzov lib. 6. tit. 6. refip. SS- n- J4quod & aliter explicui d, c. 1. ff. 18. item aliud quod ufusfruüus rurfus fructus haut eleganter computemus. 1. 19. pr.ff. de ufur. tl. Nee illud quidem obflat quod mortuo venditore ufusfrucbus , finiatur jus emptoris. fuprd n. 6. arg. I. 31. ff. de pign Sarmiento d. I. n. 4. Namnonvera hic interceflit emptio turn quod rei quafi proprise turn quoque ideö quod imaginaria. Adjici & hoe poteft, fatis effe quod per talem venditionem femel ufusfrucbus f fibi retrö competentis poffeffionem naéba fit muiier, neque novum effe ut qua? femel utiliter conftituta funt, durent, licet ille cafus exftiterit, a quo initium capere non potuerunt l. 8j. §.1 ff.de R J^  Pag: 256 EL EN C H U S C A P l T U M. c a p. i, Jus dotium a dominio differre ojlen* ditur et a tontrariis vindicatur. Pag. 207. c a p. 11: Difputatio de Juris ad rem defini- • 21 T I tionc. \ c a p. ui; 1 'An inter obligationem et jus ad rem relatiofit? 2-3 c a p. iv. Servi alterplex confideratio quod» que et ad jus rerum et ad jus per* Jonarum pertineat. 214 c a p. v. De natura rerum mobilium et im* mobiUum quodque actiones et no* mma ab iis dijlinguantur. 217 c a p. vi. Dcfcriptio juris ejus quod vei in re vel ad rem habemus inlibertatein vindicata* ^9 ulrici c a p. vit. Obligatio differt a jure adrcmve> luti caufa ab effectu. "4 c a p. viii. Jus hereditarium differt a dominio. 227 c a p. ix. Jure naturae ad dominii tranfai* tionem requiri traditionem. 23 5 c a p. x. Iterum in libertatem vindicatur jus dotium 8? a dominio differre ojlenditur. -19 c a p. xl Poffejfio ejl jus in re. 247 appendix. Continet Explicationem Legis? lxvi. n. de jure dot. 2,-2  ULRICI HUBERI A D JUS IN B-B & AD REM Quod Dicitur Repetitje ANIMADVERSIONES. E T VincÜcia adverfus Benedi&a Viri Cl. G. F.   Pag. 259 VIRO CLARISSIMOy GERARDO FELTMANNO, jlntecejjbri Groningano S. Z). ulricüs huber; ^^^^^ffi'/ putarem, reddendam mihi effe rationem, quare advef^ÊÊL l^isÉit fus tuas a^Huot jcntentias, Vir Celeberrime, Digreffio^^L^^^^P nem in Obfervationibus meis Juflinianeis inflituere voW$ÊÊ^wÊ '*uer*m> caufis equidem nee Jpeciofis neque juftis me diflitui i^^^p^^ facile probarem. Sed hac opera ipfe me fatis ingenue ali^^^&ss^^ levatum voluifli, quando, cum a me ante Digreffiones uteas, nihil in Te contumeliofum aut quod ita interpreteris, ortum effe contendas, fat er is in benediöis tuis cup. 4. §. 4. veile te gravioribua verbis alias in me nonfcripiifle, neque (licet addat hoe per me) locutum efle. Nam £s? hac parte poies meminiffe, quam intemperanter Tibi indulferis, ea occafïone, qua ssgrè Tibi adlères Ftri qfjïciq/ï tejferam animique liberalis charatlerem, in percellendo homine probo £5? erudito & talibusorto nimis quam atroci, ne quid gravius dicam, teflimonio. Sed quia mihi confilium ejl de paucis Jurifprudentie capitibus hac congrefjione fine convitio eert are, nolo plures lit is caufas quaefivijfe videri, neque proinde ei, quodab hac caufa potefl abefje, immorari; contentus, ita Te fponte in animum induxijfe, ut ingenue fatereris, initium hujus litigii ab tua intemperie effe profettum; ut mihi nihil neceffe fuerit, invidiae, cujus adverfum te proeul habeo caujas, aut fpontaneae infultationis, cujus me utriujque vitii pti* hokxks quodfer- j vum rei appeliatione nonnunquam conü- \ neri ipfe docuiffes Tract. de jur. in re cif ad rem c,1. n. 13. Nam quod ego nota- j veram ; id longe aliter extat in lib. 4. Digrejf. cap, 2. Ipfe enim loco citato fcripferas, Rei vocabulum in §. uit. Inft. de jur. Nat. anguftius ufurpari, quam in divifione juris in Re atque ad rem: propterea quod heic perfona? quoque fub rei vocabulo contineantur, cum in d. §. uit. res & perfona? opponantur. Perfonas in divifione illa fub rebus comprehendi probas eo, quod jus ad rem quoque in fervo competere poflit, fervus autem per- ; fona fit, unde liqueat, perfonam ibi fub | re continere,- tum porro fervum quoque inter res haberi, ex iis locis docere per- ! 1 gis, ubi fervus promitti dicitur ac inter corpora/ia numeratur. Ha? coliecbiones mihi inepta? & erronea? videbantur. Enimvero negare, quod fervus nonnunquam fub rei vocabulo contineatur, id in mentem mihi non venerat: fed qua?fitum eft, an res in d. §. uit. anguftius fumatur, quam in divifione juris in re & ad rem accipi debeat: id negabam. Etenim Imperator in d. uit. pari modo res intelligit, quo in libro fecundo tractatum earum inftituit. Heic enim exequitur illud divifionis propofita? membrum: atqui in libro fecundo per rem intelligit fine dubio illud omne, quod in dominium aut in obligationem cadit, five quod eft aut effe poteft in noftro Patrimonio, commercio & bonis , quemadmodum. ipfe in divifione tua ïCei vocabulum te accipere profiteris, cap. 1. de jure in Re & ad rem §. 15. Unde nihil manifefiius, quam quod Caefar eodem fenfu Rem in §. uit. accipiat, quo ipfemet eam in tuo Tracbatu interpretaris. Jam nihil ad me attinent ea qua? difputas in 4. §. 3. Benedict. Servum aliquando rei ippellatione venire, ut non mifceatur jus ïerfonarum cum jure rerum, atque intelligi ïojjit, in rem actio, an prcejudicialis com)etat. Quod verbum ex meis proferre jotes, quibus illud difcrimen negaverim? juid vero ineptius, quam indecolligere, [uod facis etiamnum in fine ejufd. cap. luncupationem Rei in d. §. uit ftriélioem effe quam in divifione memorata. K k 3 Res,  a62 ULRICI HUBERI AD JUS IN RE & AD REM Res, ais, a perfona diftinguitur in d.§. fin. fic fane, & quatenus Res ibi a perfona diftinguitur, ka fervus quoque fub re comprehenditur. AtJervus etiam, per- I gis, ad jus rerum pertinet. Quatenus I perfona? falfum id quidem: fervus ubi j ftatumejusfpeébas,perfona, ubicommer- | cium, res eft; Linde ne minima quidem . terminis Rei perfonseque diverfitasinfer- j tur. Quid eft craffius quam hos infervo refpectus feparere non pofle? Tufervum tibi in concreto proponis; ita perfonam effe vides: fed & pro Re fervum haberi fentis *, hinc perfonam hacbenus ad jus Rei pertinere contendis; & quia hoe in d. §. uit. non fieri putas, ideö te fervum latius accipere cenfes quam Juftinianum. Cur non ita differebas fimpliciter? Res & perfona opponuntur in d. §. ƒ. Hi fenfus oppofiti in fervo diverfa relatione concurrunt: Eft enim perfona, quatenus prasjudicio, eft Res, cum rei vindica.- ( tione, certatur. Hoe modo in divifione juris in Re atque ad Remtra&atur. Quatenus autem perfona eft, ita ad hanc mufteam partitionem non fpecbat. Quare nequaquam dicendum, perfonam ad res pertinere, nee faciendum, ut Rei abfurdae Juftinianum auóborem ftatuamus; aliter ut acceperit Rem in divifione ipfa, aliter in explicatione ejufdem divifionis. Sed mittamus rem leviffimam. rum ratio atque methodus indaganai veritates, uti nunc de illis facundifllme audimus dilferentem in hoe cap. 5. §• 12. & cap. fequ. §. 6. facile fiibtilifiimarn accurationem illam mirari defiifiem. Intelligimus enim idcirco Te demonftrationem liquidifiimi problematis aggreffum fuiue ,• quod tune Atbenis CHiritS fioreret, auttore Claubergio, Do£trinanobilis Galli, qui fuper dubitandi principium fua cuncba fundare dicitur; ld ipfum te ad Juris difciplinam transferre [voluifie, (forte an ibi amantius quam a ' Thcologis recipcretur;) tuifqueaudttorii bus hoe inter alia exemplo viam mon- • ftrafle, qua dubitando videlicetadclaram j & diftinétam praeceptionem penetrare I poflent. Nam ii Cartefius dubitandum fibiputavit, foco cum adfideret, anutiI que adfideret, to^que brumali ut erat, jan ita effet indutus, quemadmodum facere folitum accepimus; quid nï Jurisconfukum f eramus dubkautem , utrum \ nomina & acbiones fua natura fint Tes corporales , an incorporales. Ignofce igitur Vir Clariflime, quod illadubitatio • tua, mihi carneo & ftupido homini vifa I fuerit nimix ac prope mifera; diligentise, ' ut me tibi objecbafie commemoras, ta- metfi id ego non recorder: Scito me jam facile pati, quod fcribis in d. verfu ultimo. Te bommciduni in re etiam minimd tentajfe metbodum dubitandi: quin & libens feram pofthac te dubitantem , deturne juftitia, & an fuum cuique fit tribuendum, quod quidem te facere oportet , fi bona fide vis implere nomen'yri?* Cartefiani. Praefertim, quandopufastibi pr33iviiTe, (at in re 1 onge difparï) Francifcum Duarenum Jo juriam tibi fieri, quando fententiae tua recenfentur, quo pacbo lkerae aut yerb: tecum commutari queant, vix animad' verto. Scripferam in Cap. 3. Lib. 4. Di grejjionum fub finem; me id operam nor daturum, quod jam ab alio facbum, u probarem acbiones & nomina non efle re corporales fua natura, obiterqueratione & autorkates perftinxeram, quibus ill< Scriptor ex Phyfiologia, è facra Scrip tura bonifque hteris, denique & è geo metria probatum dederat adeö rem ma nifeftam, ut mihi nullus unquam de e; dubitafle videretur. Verum fi perind mihi turn perfpecba fuiflet fludiorumtuo  ANIMADVERSIONES & VINDICIjfc, &c. %^ archaifmis ac apollinarifinis tuis mirificc I delecbari. SvvyZebai feu narrare in re vera ponitur, Hitcfenus Faber. Adde & Vopifcum. Non inepta neque inelegans fabula eft, fcire , quemadmodum Imperium Probus fumpferit. At fi maxime fabulse nihil quam resfictas fignificarent, quid hoe ad hujus quaeftiuriculae momentum ? Numquis Chrifti D omini plerafque narraüuncuiu-. las negat fuiffe commentitias, ut fub hoe velo rude fuum auditorium, more fapientibus ufitato , commodius erudirer. ? Ne Apoftolus quidem Paulus profamsvocibus in rebus facris ufuque facro abftinendum putavit. Viri graves & docbires expendunt & dijudicant, verba non horrent , nifi forte quas tu fcribls perborrefcentias. C A P U T. IV. Iterum de motu rerum incorporalium 6? de judicio Viri Cl. fuper Cartefianifmo. VErum enimveró Ulpianus, ais, in d, cap. 5. §. 9. pro me fiat, qui in L. 1.%. 11.de venire infpk. quam vis fi t manifeftijfimum Edictum Prcetoris, at tarnen non eft negligenda interpretatio. Haud temere dixerim, an pulchrius quicquam è toto jurefeligerepotuiffes, quo methodum tuam de rebus etiam minimis dubitandi, elypeo tanti Viri teóhis, tuerere. Si enim Ulpianus imerpretandum putavit Edittum, quo Pra?tor ita differebat; In quo conclavi muiier paritura ent, ibi ne plures aditus fint quam unus, fi trunt ex utraque parte tabulis preefigantur. Cuftodes , qui ante conclave pofiti erunt, om\nes qui introierint, excutiant. Ut preeter objletrices duas in eo conclavi, ne plures mulieres liberce fint quam decem ; ancillce quam [ex. Tria lumina ne minus ibi fmt &fimiha. Si tarnen, inquam, Jftus ad hsec adeo clara & diih'néta voluit commentari, non ad inteliigendum fcilicet verum ad üfum negotii declarandum ' quid ni Feltmanni filius, fuos auditores le&oresque de rebus etiam minimis dubitare doceat, ut nihil etfi notiflimum, quod non dubitando probè fubegerint, adferere in animum inducant? Sed cavendum, ne rurfus mihi objicias, quod os meum aperiam maledictis, ut in §. 8. d. cap. 5. idque ob ejufmodi verba, qua? nihil fikkie habent maledictis; Progrediar ad id, quod magis ad rem pertinet, ad id , quod in §. 10. profers, dari Scriptores, qui non minus quam tu ip- femetj C A P U T III De voce fabulas obiter. AT ego interim vereor, ut tam proclivem ad veniam confequar, atque meiacilem rnodo habuifti, quodalicubi Grotium puuverim excufandum , qui wxoci$iXx,f üvenarratiunculasinEuangdio comparativas, quandoque Fabellas vocaverit, quafi kopie & ifte locutus, & ego eum defendens fcripfiffe videan Vix enim forte vel ipfa neceffitate tibi erimus excufati, eó quod fatis conftet, nullum aliud in lingua Latii exurevocabulum, quo fiche narrationes docendi caufa ïrijfhtutas poüint demonftrari. Ut tarnen , ubicunque periculum efb, ne promifcuus vocute hujus ufus pariat of-1 tenlionmi , circukione aliqua utendum e/le uhro concedamus, qua, ad eruditos l in opere eruditifiuno nihil opus videba- f tur. Sed tu jam tertium nihil agis, qui ( id quod nemo ignorat, rurfus ad nau. 1 feam probas in §. 5. cap. 5. Fabulam effe ! rem penitus fi6tam ; quafi adverfus id j quod a me fcriptum eft in Lib. 1. Cap. \ Digreftton. Ubi, ut oftenderem, Ju- ■ ftinianum in Proozm. Inftit. per antiquas ' fabuias non inte/ligere ficba & commentitia jura, fabulam a fan do dicbam rei quoque verse narrationem aliquando fignificare docueram. Re&e , an fecus, edifferat dociiifimus Faber notis ad Phoedrum , Fab. 1. ver Pu: FiEtis jocari nos meminerll fabulis. Quid opus inquit, addere jzcïzs, dixetk aliquis; nam T« fabulis fufreceric. Sed ma\\xvt proprie loqui j Phaedrus, ut Cicero inMilonïanaj £abu-| la enim ex earum vocum numero eft, quas vulgo piaxt vocamus, ut gratia, ut dolus &c. Verumque & falfum fignifi- j cat ; unde infra loquitur verd fabella. I Quare proverbium lupus in Fabula apud I Plautum fic concipitur, Lupus in fermone. Ita apud Grsecos ftufif^ , eft fabula, feu narratio falfa; fed & aliquando vera narratio eft; quin etiam apud graviflimum fcriptorem & quem tanti faciebat Plato, Ifocratem dico , juOggi, pro fer'monibus aut libris religiofis & myfticis fumuntur, & apud Homerum, nee non apud Callimachum f»09-Oj, pro fermone vero fumitur. Ita etiam apud Plutarchum in Vita Agid. & Cleom. pvfrhoyM pro  264 ULR1CI HUBERi AD JUS IN RE & AD REM iemet, ïnculcavennt, rebus ïncorpora- j libus convenire mocum: atdolendumeft, j te tam effe in comparationibusinfeiicem. Equidem fi nihil tu, quam illi, de hoe j aruculo tradidilfes , nemo id, opinor, j reprehendendum duxiffet ; cum enim fine, qui in hodierna legum municipalium intérpretatione difcrimcn corporalium ik incorporalium rerum ufu carere putent, nee aliam nifi ren m in mobiles ac immobiles agnofcant divifionem, haud abs re ifti refellenda? opinioni ratio allegatur , quod rebus incorporalibus non conveniat motus, ncc proinde mobilium aut immobilium qualitas. Sed hanc rationem monltrarc idem eft, ac eam confirmare; nemo enim adeo rationis inops eft, ut negare fuftineat, res incorporales motus effe expertes; neque ea mens eorum, qui incorporalia fub mobiübus ik immobihbus complecti'volunt, quod de rebus incorporeis motus prgedicanqueat; , verum quod incorporalia rerum immobilium jure effe&uque cenfeantur. löeoque non poteft non videri ineptum, multas è Philofophia, Theologia, Grammatica & Mathefi quemadmodum a te factumvidemus, rationes ^«yuetTuck'jaccumulari, ad probationem rei, de qua nemo fui compos dubitare poffit; nifi pari modo, quo Ille dubitandum voluit, an ambularemus, loqueremur, vigilaremus. Monftrari quidem illa ratio poterat,convincendis falfa? fententia? auctoribus, ut ab illis quoscitafti, facbum, fed jocularium eft quod ex ejufmodi citatione brevi ik tanquam in re indubitatafacba probare fatagis, in §. uit. cap. i. quod Cartefius Apollodoro & Petro Gregorio Jurisétis minerval debeat, quodque ideo Cartefian.i fruftra crepenf, omnia nova ab fuo Pbiloffopborum Homero (fic Homerus, credo , Puëtarum Cartefius) literis (f memoria proAxta ejQTe, cum jttis antea Jint eadem dotta atque ita propofita; quod tum pariter fiettis in reprehenfionem eorum, qui nova fola mirati fcita, veterum pre eottabis babent. Prudens autem homo & fimul ingeniofus viciflim tibi concilias Cartefianos. dum ha?c ideo a te fcribi fignificas, ut novitatis maculam, nee non invidiam a pra. ctptis eorum alftergas. Quis te non virum maxime dicat effe cordatum, qui . ut doceas, te non de nihilo traclalïeilluc problema philofoplncè, & o-xearTjieaif, ar rebus incorporeis conveniat motus , tan diferte copiofeque de omni inftitutophilofophandi traftas: Sic etiam in §. 3. d. cap. 5. rationes cum aucloritate reddis. quare idem qusefitum è facris literis probandum putaveris, eb quod verbum Dei fit commune principium, in genere, quatenus pajjim ex eo conclufiones juris colliguntur cjf conftrmantur. Enimvero quis C A P U T. V. An recte ditcum, diviftotie Aclionum in Rem & in perfonam omnes actionum fpecks contineri. CUjufmodi mea fint convitia, quibus nomen tuum Vir Clanfiime, violaturn arbitraris , exinde colligi poteft , quod in pr. cap. 6. iratum me pugnare fcribi?, eö quod in inferiptione cap. 4. libri 4. Digrejjia.-m: dixiffem, me Grotium a caviil's qtubufdam vindicaturum, quod neque peribnam ullo modo, neque rem odiofè notat, Porro, cum adhuc res minoris momenti tradbata? videantur, nunc elt quod leóior res magnas & memorabiles expecbet; Ego verö, fi falvus evadam; enr, quod mihi merito gratuler; Siquidem virum Cl. video ficamin- \ genii fui diftringere, uti qu ondam alius, mum omnium, in quo me fine dubio tenes , id eft quod fcripfi; divifione actionum, qua vel in rem vel in perfonam effe dicuntur, omnes adtionuin fpecies, nulla excepta , comprehenJi. Probare enim jam te video: Fraejudiciales, qu JUS IN RE & AD REM nomenclatura aliquot JCtorum; fanèhominum doétiffimorum, qui hac divifione fint ufi; ut tarnen ipfemet ukro plures enunieres , qui eam ignorarunt. Scito autem, eos, qui hanc partitionem non fpreverunt, haud alia ratione id inftituifle, quam qua? mihi propofita_ fuit , quamque difercis verbis prae me tuli, quod utilis nee non compendiofa effet m docendo , non quod a veteribus ufurpata fuiffet aut cognita JCtis, quod nemini praiter te veniffe credo in mentem. Quid vero eft, fi id non eft corrumpere caufam, quod facis in $. 7. quando commemoras, puriores Juris JCtos, qui divifione ifta in fuis fcriptis abftinuerunt, caufam habuifle, quod ornatui confulerent. Nam ita quidem manifeftö, quod ego fcripferam, obtinetur, neque elegantem efle hanc divifionem neque neceflariam ; Etenim fi neceflitas eam flagitalTet , tpt fcriptores eam ornatus grafia minime neglexiüènt. Et tarnen rurfus tui oblitus; ubi a me vides addi, hanc divifionem, tametfi ita, ut dicbum, elegantie & neceffitate carentem, nihilominus ufum habere non fpernendum in docendo, adeoque tolerandam, videri vis herbam tibi dari , meque riegare , quod prius affirmaveram ; nifi quod poftremö vis yeri confeflionem tibi extorquet, quando das 6? prcetermittis , quod toties memorata divifio juris in rem atque ad rem pure tlici nequeat; fed quia aperte rem explicat, juxemoelegantemeffe; videhect eo genere elegantia?, quod eft in dominio utili & direcbo, ufufru&u caufali & formali, pacbo nudo&veftito, J udicis ofticio nobili & merc: nario, denique in juramento perhorrefcentice, quod tibi hoe fenfu elegantifiimum videri nullus dubito. ocum in eo me jocis tuis iepidniinuseie/andi reperifle te iperans, nimmm mfoenter triumphas , neque tarnen verba fCti diferte id alhrmantisaudesattingere, èd excerptis aliunde graccis temet oblec:as. Quid ni verba Ulpiani a me collo:ata tuifque oc'ulis objecta repetis ac ita interpretaris, ut id quod ego inde collegi, minimè contincre videantur? Imo ne quidem audesnegare, verba Ulpiani ita ferre , fed juris fundamentis repugnare clamas, uti ea, quae ne in bonis quidem funt, jura in Re nuncupentur: quafi jam obtinueris, quod haec pontihcia divifio pro fundamento Juris fit habenda, aut jus in Re nihil quam principium actionis in Rem apud Veteres figmficaverit. Quin ego etiamnum audaCter affirmo, & conducborem & commqdatarium tam latine quam juridicè reólè dici habere jus in Re, quantumvis tibi^*A**p ac infuper onus debitoris, adeoque obligationem effe vinculum illud, quo jus creditoris onufque debitoris conneéuntur. Qua; autem mihi LI 3 te-  r7o ULRICI HUBERI AD JUS IN RE & AD REM tecum erat difputatio Vir Cl. haec erat, an juris ratio patiatur, ut jus ad rem me- : dmm inter obligationem actionemque Ita- , tuatur, adeoque an jus ad rem fit partus obligationis , quod tu valde vahdeque volebas ac etiamnum veile videris. Ego fic juris difciplinam ferreputavi, putantque omnes, quibus non pluris funt comHièüta novitia , quam veteres fontes: j MuTf^aj r dyuyü* 'dt è»»^*f > Matres aclionum feil. perfonalium, ejfe obligationes, quemadmodum Theophilus dixit m pr. Inft. de Obligat. nee quicquam notius in elementis jurifprudentiae , quam actiones in perfonam nafci ex obligatione, , & hanc effe vel è contraftu, vel ex delicbo. Pofthac dicendumenc, ii dis placet , acbiones in perfonam oriri ex jure | ad Rem, hoe denique nafci ex obliga- i tione. Ego hoe farcimentum averfabar J & autoritate Juris conditorum atque ratione carere probaveram. De autoritate veteram nihil adhuc allatum, quo Mes ■ fieret, jus ad rem illis a facie omnmo, j aut de nomine unquam fuiffe notum, nedum ut pro caufa acbionumpropinquiorc, quam eft ipfamet obligatio , habuennt. : Atque hxc fola explodendae huic fententiae iufficiebant, aïjo» y*t rhotS-m. Tu verö utprobares, obligationem effe Matrem juris ad Rem, hac ratione utebare, quam repetis in cap. 7. §. 2. benediftorum ; quod obbligatio prius exiftat (faam jus ad Rem, idque per rerumnaturam ar tuin fit, fcilicet, quod mater fuo pareu fit prior». Ego contra evicerani, eodem momewio, quo nafcitur obligatio, ]\xs quoque ad rem, cujusmodicunqueboccft, oriri. Quod tu jam mihi largiris & addis, quid tum? num ideo non differunt? Periitargumentum tuum, quo velut naturali necetTarioque fretus adeo te efferebas, cum diceres ; quod jus ad rem ab obligatione ) diftcrat, velut efjecttts a/ud caufa, dicere fortius audeo, quia per rerumnaturam cer'tum eft, obligationem prius exiftere quam jus ad rem. Hunc elypeum nunc tradis, & tarnen latere nudo tequè fortis es verporum ibrepitu quam dudum. Vis enim probare, quod pariter nafcantur, nihilominus obligatio jusque tuum ad Rem differant. Quod ipfemet antea affirmabas & quo te muniebas, hoe mihi tradis ; Quod a me tibi nunquam eft negatum, hoe a me poftulas. Ne firn igitur ingratus, largior viciflim, jus ad rem ab obligatione differre; neque enim id unquam recufavi. Recognofce fis Lector è fiatu qiueftionis, modo è verbis dudum a me fcnptis exhiDito uter noi.rum iuam ; caufam prodiderit. C a v u t XII. Ouomodo, qua fimul nafcuntur, cauja c> ejfehus effe queant. SEd nimis lubricaliberalitas tua, qua; tam fubita pcenitenüa in irritum cedit; fiquidem §. fequenti rurfus contendis, jus ad rem ab obligatione veluti ejfectum d caufa difiare, idque tametfi pariter nafcantur: Quod acute probas è contractu & obligatione, è nuptiis atque confenfu, è donatione atque ccnventioncfimilibufque rebus , quarum nativitas eodem tempore accidens, non impediat, quominus evidenter diferepent. Primum juidem, Vir Confultifiime, probatu opus ;rat, quod jus ad rem &. obligaüones, ita erga fe invicem habeant, quemad* modum obligatio & contraébus caeter?3que res abs te enumeratae. Si enim maxime haec a te exempla recbe adducerentur, nihil ex iis conficeres, quam poffe quoedam uno tempore conflituta %i quod tam opcrofè cumu» M m iatis  zn ULRICI HUBERI AD ]LTS IN RE & AD REM ]atis auétoribus monftras , in §. 19. cap. f 8. etiam quafi contraébus (liceat ica per | te loqui) illa varietate figurarum poffe! comprehendi fed hoe ineptiae arguebam, quod tu poft ingentem dubitandi apparatum operamque tuam ciarae lucis effun- j dendse tam prolixè venditatam, nihil adduxeras, quam verba d. I. 1. fanè obfeu- | ra, quod etiamnum fateris in §. 18. unde colligerent leétores, hereditatis petionem ex obligatione nafci. Nam fi maxime caput illud obligationis , ad varias j figuras, de quibus in d. I. 1. fpeóbaret, | qualitatern naturamque ejus figurae expli- I care debebas, vel nunc ialtem id faétum I oportuit. Neque enim putes velim, te pofle defungiillafubtilitate, quamoften- 1 tas in §. 23. ubi ad argumentum meum; fi concurfus rerum cjf prcefiationum perfo■lialium in judiciis diviforiis nm faciat, ut! ex jure in re cjf obligatione nafci dicantur, I fequitur id nee contingere in bereditatis pe- 1 titione. Ta jucundilfime refpondes , è \ meis verbis tollendas effe pamculas, non tfij nee; eft enim Attica in te facun- ] dia. Tarnen in fine 23. addis; divi- j forias aótiones effe etiam ex jure in Re, ; & proinde mixtas, cum ego in iis caufam 1 obligationis agnofcam; Proinde ex tali jure, quod rem afficit, rei inhaeret, ubicunque res fit. Quodnam eft igitur illud ; jus? nihil expedis. Oportet fit diviiio, quam una cum praeftationibus perfonalibus 1'acere nfixturam ait Ulpianus in l. 22. $. 4. Famil. ercifc. cjf/. 4. §. 3. Comm. Divid. Ergone diviiio tibi jus in Re eft? Nonaudgs a-jfbverare, nee tarnen ufpiam dicis, quid lit tandem. Stat igitur mea ratio; i Mixtura actionis familiae ercifcunda; & communi dividundo, fic diéta fuo fenfu, j venit ex divifione rerum & è praeflatio-1 nibus. JSféuCrse jus in Re prasbere pof- / funt. Neque tu tertium ullo verbo mon- \ ftras. Aut ioquere , quodnam fit illud jus in Re* aut fatere, quod res eft; tanuim exclumas, %. 24. Eja, cur tum actiones commodati qf depofiti etiam non habent mixtam caufam ? Quia non agatur in illis de divifione: poffunt acbiones diviforbc dici in rem conceptae, pari ferè fenfu, quo interdiéta in /. 1. §. 3. d. in- j lerd. non poffunt tales dici aftio commodati, depofiti; quoniara in illis nulla fuper ipfis corporibus rerum, diflenfioeib. Sed ais, pro focio actio, eft etiam ad divifionem comparata. Adducis. /. 05. D. pro focio. Sane ibi fcriptum eft, diftrabitur fiocietas, & mox. Hoe ipfo quod judicium ideo dictatum efi, ut focictas difiraimtur, j remmtiatuui intelligi. Non ait Paulus,1 i aétione pro focio dividi res fbcietatisJ Sed judicium poife diétari, cum effeétu renuntiationis. Si eft aétio pro focio, nihil opus eft, divifionem rerumpetitam intelligi ; fed hoe ne cogantur amplius lucracommunicare, damnafarcire. Qttod divifio rerum petita fit, non ait Paulus; aétionem pro focio effe diétatam; fed finitam focietatem per judicium civiforium: Quod idem Paulus in /. r. d. C m Divid. non polfe aliud effe quam com-' muni dividundo fignificat, quia . hoe ideo necejfarium fuiffe tradit, quod prtt focio actio magis ad presfiationes invicem perfonales, quam ad communiinn rerum cHvijionem ptrtinct. Voculam ir.agis non cvyKfinKM , fed £>«Tixfcf fumi, ut fel ma alias; (vid. Brif. d. V. S.) irrefrag?.!'::.eft, ex argumentatione Pauli. Nam fi pro focio liceret, etiam de perfonalibus agere prxftacionibus, falfum erat judicium communi dividundo fuiffe neceffarium ad defecbum actionis pro focio fupplendum, ut ipfemet clare lorjuitur. Secundo loco adducis /. 2. C. Ccnnm. Divid. 1 n qua nihil reperio quod huc ullo fenfu humanofpeftet, nifi haec verba: Idmpröjês provmcia de divifione vinearum inter re "cjf creditorem fratris tui cognofcet. Quomodo tu ex his verbis, quae de aétione Communi dividundo palam loquuntur, aut ex aliis ejufdem Conftitutionis probes, actionem pro focio efïicere divifionem, cum pace, expeétabimus, dum notas tuas in benedicta edes; Nam ego fi c fentio, ha;c effe digniora tam notabili honore, quam fuere traêbatus tui de promorione abfentis & de juramento in animam alterius, quando cum nocis & obfervationibus Feltmanni iterum in lucem funt dati. Non debeo tarnen otnittere, quod in fins (T. 25. obiter collocas, in aétionibus divifoms ftatim res ejus fieri dici in §. uit. Injt. de off. jud. Non poflum imaginari, qui facbum fit, ut hoe argumentum tam jejunè tenuiterque commemores. Nam fi in adtione communi dividundo creterifque ad hoe agatur, ut res aétoris fiat, nonne haec ratio erat luculenta probandi, quod aftio communi dividundo ex jure in Re nafcatur? Forte an potuifli perfpicere, quod res aétoris fieri dfcuntur in d. §. uit. id efle ex officio judicis, non pro jure & ex intentione aétoris. Siaétio cummuni dividundo ex jure in Re nafcatur, debuithoc jus in Re competere alicui partium : Atqui adjudicatio , mtéè rem facit alterius, eft ex mero judicis ofBcio, ut in verficulis praecedentibus ejusdem tÜUÜ docuit Juftinianus. Quod fi  ANIMADVJERSIONES & VINDICIiE, &c. fi maxime id effet ex jure partium, quod res ipfis acquiritur, quis te docuit, feliciffime difputator, hoe effe jus in Re, cujus vi res noftra fit, per fententiam? Aliter mculcat Juftinianus in§. H- Inftde AÜion. Ubi id proprium effe tradit aétionibus in perfonam, quod res aébori detur, ita ut ejus fiat, adeoque juri tuo ad Rem potius id conveniret. Cseterum, Vir Cl. ego in Mee benediStis imperitise ineptiseque müto plus quam malitiae extare Jibenter agnofco: fed in §. 29. fpecitnen utriufque cumulafti. Ineptiae, cum fic fcribis; En Legum Interpretem, qui hac loqui perfequitur; perinde hereditatis petitio mixta perfonalis; quod genus loquendi nemo ufurpaverit, nifi qui contraria ei? repugnantia velit tradere. Scilicet, ratione reddita quare Juftinianus judicia diviforia mixta videri dixerit, in rem& in perfonam; fubjeceram, pari fenfu, hereditatis petitionem effe mixtam perfonalem; hoe efb, partim in rem, partim in perfonam. Cuinam pratter tehomini fano haec aut rationi aut fibi ipfis repugnantia videri cenfes? Malitieeverö eft illud; Dixeram, augmenta, quce ad hereditatem per fiaïta hominum, id efi,poffejjoj-wn accedunt, perfonales preaftationes eleganter dici; fed non efficere obligationem, multb minus inde oriri. Quid tu ? Pro facundia tua; Valde, ais, metuo, ne qitifpiam exclamet, b hominem vacui capitis 6? tit Pindarus ait, hsvicu» Qgivür. Vult Vir Cl. obligationem nafci ex prafiationibus perfonalibus, quod nemo unquam fomniavit jCtus. Vix fidem oculis meis habeo, ut eredam, teitafcripfiffe, quemadmodum plane in his verbis fideliter è tuo libro excerptis xht*. Egone in iftis verbis dixi, obligationem ê praeftationibus perfonalibus nafci, cuyas contrarium verba palam prae fe ferunt? Si exederern, te, imaginari potuiife, Jecbori in retam\v-' quida praefertim verbis a te quoque relatis, impofitum iri, calumniam effe dicerem. Nunc & evidentia in re prasfenti, & reliqui lapfus tui hifce gemini, faciunt, ut «tyi&f*» effe eredam, qualis in difputationibus tuis paflim elucet, & quae mihi caufam praeberet tuis tecum verbis exclamandi; 0 hominem vacui capitis, cui miferum inmodum tpfiiat \%khtTo Zsuj, ut Pindarica tuaMaeoniciscomïriutem. Semeiconftitui, ea, quae ex tuis intelligere nequeo, rejicere in id tempus, quo notae tuae prodibunt. Talis eft §. 27. d. c. S. quem doleo me nonadfequi, cum videani, Te veluti in joco lepidiffirno tibi tam jocundè blandvri. In §. 28- repetis, etfi minus plenè , quod ego dixeram , haereditatem effe jus univerfum, quo res diverfiffimse ita continerentur, ut tarnen unum jus unumque fontem acbionis in Rem exhibeat; hoe refellis in §. 29. per inftantiam patrimonii, five omnium cujusque bonorum, in quo vel quibus funt etiam res diverfijfimce3 nee tarnen unum jus in Re confiituunt. Ergone patrimonium, quando univerfa bona fignificat, ejufmodi unum jus eft , quale hereditatem effe faterij ? ubinam igitur eft aétio, quae ex patrimonio, five ex'omnibus bonis fimul nafcitur ? Quod fi nulla ex Patrimonio , fimul fumpto , five ex bonis aétio in Rem vel in perfonam oriatur, alio fenfu quam quo aliquando pro haereditate fumitur,quid eft ineptius quam ab uno ad alterum eorum argumentari ? Non exiget leébor, ut hanc abfurditatem adeo-confpicuamlongius periequar, licet tu veluti magnum argumentum eam extollas. Cuperem enim Vir Clarijjïme, celeriter hifce tricis defungi. Sed vereor, ut per te liceat. Nam video ' me de fama&opinionequalifcunquedoctrinae gravifiime periclitari, fi confufus tuis doébis diétis & ficd ingenii tui, quam modo comminatus es, confoffus, nihil remedii aut fomentireperiam. Enimvero eft, quod mihi gratuler, fi tu clemenslaniftaetiammolefièferas, tantumingenium, quantum fcilicet meum eft, tam monjitofam protuliffe fententiam; feil: quod hereditatis petitione debita quoque hereditaria petantur, nee tarnen illa fit ex obligatione nata. Repetenda igitur toties diéta funt ? Fiat, fed pauciffimis. Dixeram , quod hereditas fit univerfitas, omnia compleéiens, quae in bonis & exbo, nis defunébi fuere, jus tarnen unum ufquequaque , pariens aétionem adverfus ' quemlibec poffeffbrem, femper retinens > naturae fuae univerfalitatem , licet pofj feffor unam modo rem teneat /. 1. §. 1. f Si pars hered. pet. Idcirco unumidemque jus in Re & caufa aétionis in Rem eft neque id effe definit, quando vel ad pretia ex rebus hereditariis redaéta, vel ad res, a defunéto bona fide poffeffas, eique commodatas, locatas, oppignoratas da« tur l. 16. §. I. d. hered. pet. denique nee definit hoe effe, cum datur ad res defunéto debitas; fiquidem & Ipfa debita ex obligatione, juris hereditarii pars funt. Cum petuntur res commodatae &c. non intuemur naturam commodati, pignori?, locationis; cum res debita petitur, non fpeétamus vinculum perfonale, quo debitor eft obftriébus, fed hi omnes, ut M m 2 pof-  z76 ULRICI HUBERI AD JUS IN RE & AD REM poffeffores, confiderantur. Ideoque utruro ex delicto, an ex contractu debitor fit is, qui convenitur, nihil refert, quia non refpicitur ad originem obligationis, fed ad pofleflionem juris; quae omnia clare & folide tradit Ulpianus in /. 13. §. uit. óf l. 14. d. hered. pet. Sic enim: Item a dehitore hereditario quafi a juris pof- feffore poffe hereditatem peti conftat; fed utrum ex delitto, an ex contractu debitor fit, nihil refert. Non confideratur, inquam , caufa fingularum praefbationum; haec fingularibus judiciis urgetur. Non petuntur debita hereditaria ex obligatione in hoe judicio; fic alia prorfus aótione opus eft; obligatio nunquam parit actionem adverfus reum, quatenus eft poffefibr, ut notiflimi juris; heic debitor, •ut poffeffor tenetur; Ergo ex obligatione non convenitur. Actor in hoe judicio non ait, fe petere debitum vi contractus aüt delicti, verum fimpHciter, heredi- j tatem petir. Te autem adeo bar dum effe \ miror, ut dicas; nemo adeö bardits eft qui ■nefciat; hereditatis appellatione ibi rem hereditariam contineri. Ego vero tibi ingemino; Heredem vindicare totam hereditatem , non rem hereditariam, ab eo qui rem duntaxat unam poffidet; ut doeet idem Ulpianus in d. I. 1. §. r. Si pars heredit. Quid fi nunc ego Te viciffim, ■ in re tam clara turpiter impingentem deridendum pracbeam quod heredem, apof- • feflbre rèrum juriumque hereditariorum, non hereditatem, fed rem hereditariam, ■quam pofüdet, petere putes, nee memi- • neris, quod heres petitionem fuam non ex ■co mclitur, quod poffeffor occupavit, fed ■ ex fuo jure. d.l. 1. $. 1. Nempe & a de- bitore hereditario petit non rem debitam ■vi obligationis, fed hereditatem; Cuipetitiom confentaneum eft ut quicquid hexeditarü juris penes reum excac, ad hoe j prxibandum teneatur. Satin' jartv ciare. & difbinctè percipis, hereditatis petitionem non nafci ex obligatione, fed tantum ex jure in re univerfali adverfus poffeilbrem'? Ad caetera, quae habes §. 33. & 34. nihil addam, quia tu nihil profers novi; nifi velis addere verba Vinnii ex Comment. ad. §. 2. Inft. de Attion. ubi erudite nobifcum. Alioqui in cumulandis auctoribus, qui mixtas in rem fimul & in perfonam actiones, hoe eft ex jure in Re & ex obligatione, dari negaverint, certare tecum quid refert? Facile quidem ipfo vincerem numero, nihiique magis obvium in quajflione tam vulgata. Sed, opinor Lege & ratione contendere fatius erit ; quod quidem adhuc fatlum eft, cjf fiet in illis, qua fuptrfunt. C A P U T. XVI. An jure Natura? Dorninium fine traditione transftrri poftit. Ubi de traditione morientium. "VTOn eft mihi jucunda, Vir Clariffime, 1\ haec concertatio, licet argumentum fponte profluat. Ideoque tranicurfu atque compendio utor. Quae ratio tarnen haébenus mihi parum commode cedit, quod prae ftudio brevitatis, confirmandis meis fententiis minus copicfe immorari polibm. Et tarnen malo vel cum boe difpendio fcriptione minus grata celerius abfoJvi. Queeltionem de qua cor.tendis in cap. 9. benedict, luculenter expofiii in lib. 4. cap. 4. Digrejf. Ideoque heic tantum quid fenferim pauciffimis verbis indicabo; Jure Naturae Gentiumque fimplici nihilo plus ad dominium transferendum , quam ad reliqua jura cum aliis communicanda requiri, una cum Grotio exiftimabam, fcilicet declarationem perfpicuam voluntatis, quae ex inftitutogeneris humani ad quoflibet aébionum rao- } ralium effeétus fatis efhcax intelligitur. I Secundum quae ex hvpothefi juris ejusdem naturalis dixeram, jus incorporale, ! cujusmodi eft dominium, nihil ad perfecutionem fui requirere corporale; Ad haec nofter jucundiflimus fimul & acutiffimus* difputator; d. c. 9. §.2. Clivumiflum, inquit, uno fi poffim , (quam appofita conditio) Spiritu 6? *fmvj\, exuperabo ; nee erit, uti fpero dijficile., cum juxta clivos natus cjf educatus firn (lepidifiima al- fufio!) Jerintutem tantum adducam, qua; lutique res eft incorporalis, cf tarnen ai ejus perfectionem ufus atque adeö actus corporis necefarius ejl l. fin. de Scrvit. Ni toties compertum effet, te perpetuo ejufmodi implicitum efle erroribus, mirari poffet leótor, te in difputatione de jure Naturae & Gentium , argumento juris merè civilis uti. Quem enim non videre putas, hoe effe, iïtem lite refolvere? fiquidem is, qui negat aciumcorporis ad dominium jure Naturae transferendum effe necc/Tarium, paritcr hand dubie negabit, aélunifimilem eodem jure ad conceffionem fervitutis requiri ; neque fi fanus eft , argumentum cx jure civili petitum adprobationemdiverfifiimi juris  ANIMADVERSIONES & VINDICL£, &e. z77 jüris admittet; neque tu Vir Cl. fi ftatum controverfia;, in qua verfare, perfpecbum haberes, tam «»-ot{»« proferres. Ea quae habes in verficulis fequentibus g. 14. cum nihil ad juris difputationem pertineant, vnerifque maie cohaerentibus jurgiis conftent, aequoanimo, boneVir, a me transmittentur. Poteras etiam tu aequo animo id, de quo in §. 14. *'* »»«« wctS-üf quereris, ferre, quod ad tua verba , ego didici, fcripferam, nos omnes didicimus. Unde me tibi colligis iratum fuifle, ut prae ira, livore & odio nihil videam, in 14. Scilicet, non vidi, quod nee jure naturali, dominium morte Patris finiatur, & quod naturaliter idem fit dominium Patris & filii. Mirificum agis Philofophum 5 Vir Clariffime, qui mortuos homines etiam naturaliter manere dominos contendis, cymmeriisque merfos tenebris proclamas , id qui non videant: Proin , quod Pater & fiüus eadem perfona funt, quod ufusfrucbus filio reliQus Patri pofb mortem ejus debeatur, & qui funt praeterea effecbus fubtiliflimi Patriae poteilatis atque fuitatis, hi omnes non minus Natura; jure , quam civili jure Quiritium obtinere intelliguntur ? Fateor, me nunquam adeö fuifle ad incitas redactum, quam me In hoe articulo oppreflum tenes; Quibus enim rationibus tibi perfuadeam, Patris & filii perfonas in fimplicitate Naturae effe diverfas, acbionesgue eorum morales effe diflinctas, liberamque Patris difpofitionem cum ejus vita finiri: atque filii poteftatem de rebus fibi relictis tum inchoari, nee eandem efle qua; fuit Patris defuncti, fed diverfos habere effectus operationefque, fateor me non magis excogitare poffe, quam in Cymmeriis tenebris videam. Etenim adeö confuetus es rationes utriufque juris confundere, uti cum vides aliquid in Legibus populorum probabili ratione couftitutum effe, quo aut actus inter vivos, aut ultimarum voluntatum jura commodius adminiftrentur , id etiam jure Natura; fic effe ftabilitum imagineris. Nam quid faciam tibi, quando & hodiernum illud municipale commentum, quo poffeflio defuncti cum heredis etiam extranet poffeflione conjungitur, juxtadictum, quod tu memoras, le mort faijjt le vif, etiam juri naturae putas adferibendum. Quod mortuus apprehendit vel immittit vivum , hoe tu juris naturalis effe ftatuis? Quin etiam doces in $. 16. d. cap. 9. cum jus Rómanum negat, poffeffionem defuncti cum heredis poffeffione conjungi, fivebleredis apprehenfionem,quares tenet, non effe eandem cum detentione defuncti: hoe tu doces, inquam, inventum effe juris Romani, quod videlicet hacinpirte ib jure Naturali deflectat. Wnct,Feltnanne Clariffime, atque triumpha, & jure :uo gloriare > te adverfarium tuum ad i^tjww&iW redegiffe, tam plane & plenè , uti nihil omnino, quod adterefutandum in principiis ab omni humano fenfu remotis, faciat, invenire potuerit. ïranfeamus ad argumentum obiter a mecommemoratum, quo dixeram; Si natura non recufet, dominia per hereditatem tdtimafque voluntates , fola voluntatis declaratione tranferri, videlicet omnium rerum fimul nihil effe caufae, quamobrem in actibus inter vivos eodem jure Naturae tranflatio fingularum rerum fieri non poflit, per (imilem folamque voluntatis declarationem. Jam , credo , non agis nugas» quando graviflimaro Juris Regulam pro, refponfione adducis , & legere me jubes, monumenta Juris Interpretum, tandem ut intelligam, te non primum hoe docuiffe,fed £2? alios , quod cum univerfitate multa transferantur, qitce alias non tranfirent l. 62. f. de A. R. D. Feliciorem , quam tu es, in applicandis generalibus juris regulis nemo facile reperiet, uttotjamexemplis perfpeébum: Et ecce novum fpecimen. Quia fit aliquando^ uti quae res ob fpeciale impedimentum fingula; transferri nequeunt, per univerfitatem mixtae aliis multis ; transferantur; hoe tu fumma cum dexteritate, ad eum etiam eafum transfers , ubi nullum ipeciale impedimentum in re fingulari, quae univerfitati mixta fit, occurrit. Heie enim non quaerimus de re, cujus, cum per fe non valeat alienatio , per hereditatem tranfitus detur; fed in univerfitate con* tinentur heic res, quae omnes & fingulae ac feparatim recbe alienantur, aeque ac per univerfitatem; unde nullus huic praecepto ufus in hoe propofito fuperelE. Quin ut exemplo pateat, fruftra mepteque hanc regulam heic loei effe adductam; non utique duntaxat haereditas , id eft, univerfitas rerum per ultimam voluntatem transfertur, fed etiam Legata, quae funt fingulares acquifitiones, a defuncto fine ulla traditione tranfeunt immediate jure dominii in legatarium /. 8o* ff de Leg. 2. I. 64. ff. de Furt. Satin' clare ita cognofcis Vir Cl. rationem meam hypothefi juris Natura; adhuc integram confiftere ; fcilicet, fi naturalis ratio non refragetur, quominus per ultimas voluntates'fine omni traditione dominia transferantur , nihil effe caufae , Mm 3 quare  278 ULRICI HUBERI AD JUS IN RE $ AD REM. non idem per actus inter vivos confici poflit. Ultimum tibi fupereft remedium, quo vim rationis illius commento eludas lepidiflimo : Quod fcilicet, in articulo mortis quaedam fubtilis traditio fiat adefuncto in heredem atque in legatarium, & proinde quod nos ab hereditate legatifque ad reliquas dominii tranflationes fruftra argumentemur. Hanc de traditione morientium doctrinam, qua; mihi tammemorabilis vifa fuerat, nunc doces.verbis Gallicis in §. 20. cap. 9. fuiffe tantum ingenü lufum, unjeu d'efprit. Mea tarnen reprehenfione efle facbum, nt etiam feriö pro ea depugnare paratus fis; gcnerofe equidemj, ne fyiof ayfa*t timiditatis redargui poffit. Atqui nee ego aliter dudum, Vir Clariflime, quam pro lufu ingenii acceperam , neque ferio, (quis enim fanus homo feriam de re ludicra cogitationem fufcipiat?) de illa difputabam. Et enim è fuperioribtjs ab unde Hquet, cumquee- ^ rimus, an ad dominii tranflationem jure Naturae praeterfimplicem voluntatis fignificationem traditio fit neceffaria , per traditionem intelligi acbum ab ipfa declaratione voluntatis diverfum; aliter enim ipfa quaeflio nullum habet intellecbum. Proinde ubi nihil quam voluntas ejufque fimpliciflima dcclaratio interponitur, ibi certum & clarum eft, non requiri fupra voluntatem , a6tum fecundum , qui fit traditio. Tu ex DiogeneLaërtioprobabas in ultima voluntate fieri traditionem, eo quod Theophraftus in teftamento fuo dixiflet , T* oUot fW^o/tas irx*r# iiS«.-jui MiAavtl nxyxtinxt; Ea quce domi funt omnia trado Meianti ei? Pancrconti. Tametfi hoe totum fit inanifllmum , etiamfi millies fcriptum fuiffet trado, nihil eo verbo quam fimpliciflima voluntatis dcclaratio contineantur, nihilque de nOVO aóiu excernó inde concipipoiYet; tarnen, ut ipfum hoe mifellum effu^ium fubtraherem, dixeram prsedi£tumLaërtii vel Theophrafti locum illi ipfi rei probandae efle ineptum, fiquidem tu USupi nihil quam do lego fecundum juris forumlam fignificaretur. Non, quod ignqrarem, tradendi verbum populariter etiam pari fenfu frequenter accipi, nihilque verare , quominus ipfi Teftamento ad fignificandam Legati tranflationem infereretnr; fed ut morem tuum argumenta undequaque fine delecbu corradendi detegerem. Quod nunc etiam aliunde non tarnen ex jure probas. Teftatcres aliquando tradere dici, per teftamentum, id tibi Vir maxime largior & permitto h-bens. Tranflationem enim de perfona i ameni noc totum nc ïnaniiniiiuui , 1 etiamfi millies fcriptum fuiffet trado, ni- J hil eo verbo quam fimplicilfima volun- I tatis dcclaratio contineantur, nihilque ƒ de novo aóiu excernó inde concipi'poflet; I tarnen, ut vmum noc mneuum. citueAum \ ad perfonam, etfi tu modo illam jure Naturae fieri negabas, nihil ven: traditionem populariter appellari. Sed quid hoe ad difputationem rei, quae inter nos vertitur ; fcilicet, an in tranflatione, quae per ultimam voluntatem fit, fupra claram & expreffam voluntatis deelarationem acbus ille traditionis externtis & corporalis, de quo unice noftra loquitur quaeftio, requiratur. Tametfi in teftamento dixifle quisproponeretur; Ego de manu in manum ei hanc rem do, trado, in poffeffionem eum mitto 5 nihil aliud illa verba quam efficacem voluntatis fignificationem continerent; neque conficerent quod tibi probandum incumbit, ad dominii tranflationem duas effe res neceffarias, voluntatem & acbum continuatae voluntatis novum atque a priore diftinctum. Traditio eft actus externus, nihil ejufmodi fit in Teftamento. Idem de patiëntie, quam denua urges in §. 24. Ergo jus hoe eft unum & univerfalem in rem aétionem producit. Has tu confequentias ipfe, credo jam vides omnis humani fenfus effe expertes. Pofiremo, jubes me difcere in $. 15. cap. 10. ubi jam altius ufque in metaphyficam adfurgis, hanc aétionem potentia hemï effe univerfalem, etiam perfefubfiftentem. Quid enim? ait, fi dos variis rebus, veluti proprietate rerum corporalium, jure eundi aquamve ducendi per alienum agrum , venandi, jus dicencii nominibus, mancipiis, aliisqueconftans, a Patre fit conftituta marito? Quid fi parens faétus fuerit furiofus ejusquefilius neget dotem ? Hoe fane cafu in jure in Re dotali firmamentum ponet maritus & aétione univerfali eodem modo res cunctas petet, quo beres res mortui, cjf tune nil aliud probare cogelur maritus, quam rerum univerfitatem ejje dotalem; Ec hafce res adeo raras nobis omnes ex l. 9. C. de Rei vind. demonftras, cujus verba funt; Doce ancillam, de qud Jupplicas, dctaUra ftfjfe in notione Prcefidis, quo patefatto, dubitm non erit, vindicari ab uxore tua nequiviffe» Quemquamne validius haec refellere pofle putas, quam fi recitet duntaxat & repctita ob oculos ponat ? Probare debes, marito competere aétionem in Rem univerfalem, qua res omnes dote comprehenfas petac, & adducis L. Doce ancillam; quae de vindicatione rei fingularis manifefto loquitur. Conglomeras dicta quamplurima, uti plane pleneque demonftres actionem tuam in Rem univerfalem , & fpeciem proponis, quae actionem de dote perfonalem manifefto prae fe fert. Quid enim? ferione putas,maritum , qui ab focero ejusve heredibus petit dotem fibi promiflam, actione in rem uti ? & firmamentum ponere in jure in Re, qui ex contractu & promiflione agit ? Tu fufficere putas, quod haec actio generalis fit, qua dos petitur; ln rem, an in perfonam fit, oblitus es ad noftra; difputationis meritum pertinere. Credc mihi, Vir Cl. rem magnara adeptus efi, cuicunque Jupiter aequus fanum ac civile dedit judicium ScmoleRMmam genus eib difputandi quod cum illis, qui nullis Quaefiti terminis contineri. poffunt, inftituitur. Quare, velim mihi des veniam, V vt Confultiflime, fi in perplexa difputatione tua, de dominio Rei dotalis, tam frigidae concertationis pertaefus, patiar te confiftere folum; maxime, quia confilium non fuit, quaeftionem adeö notam vulgatamque ex profeffo tractare. Sum contentus, ut lector, modo tam felixfit temporis, ut hoe pejus perdere non poffit, è collatione meorum tuorumque de hac quaücunque controverfia exiftimet. Ego certus Öc fecurus fum, argumenta tua non minus heic praepoftera atque inepta repertum iri, quam in fuperioribus expolita fuere. Tranfeamus ad ultimam quaeftionem. C A-  ANIMADVERSIONES & VINDICLE, &c* 281 in terminum Artis invaluiffe, hac inprimis gratia , ut principium adaequatum elfet omnium in Rem actionum, nee alium habere ufum hanc appellationem; proinde ubicumque eft jus in Re, ibi neceflariö eft actio in rem, quemadmodum ipfe doces pluribus verbis in Cap. xi. tratt. tui de jure in Re cjf ad Rem. Si quis igitur Jus aliquod exiftere dicat, unde non detur actio in Rem, is hoe ipfo clarèdocet, hoe, cujufmodicunque fit, non efle jus in Re: Confequenter, qui Naturam alicujus juris, quod in Re velit appellari, in hoe ab reliquis ejufdem nominis juribus vult difcrepare, quod actionem in Rem non producat, is hoe ipfum evidenter tollit, quod omnino jus in Re fit; fublato fcilicet eo, per & propter quod illud efle debebat. Praeterea, jus in Re in hoe ab jure ad Rem diftinguitur, quod quidem hoe ultimum adverfus certam detur perfonam, illud vero in rem dirigatur & rem afficiat ubicunque res fit, & actionem adverfus quemcunque rei pofleflbrem porrigat. Proinde, qui jus aliquod efle tradit, quodrerri non afficiat, ubicunque exiftat, fed quod pereat quamprimum res apud alium efle cceperit, is hoe ipfo tollit momentum oppofitionis, quo jus in Re & jus ad Rem a fe invicem diftinguuntur; ac ita negat manifefto hoe fuum jus habere juris in Re Naturam. Jam tu Vir Clariflime, fateris in §. 5. &? 6. cap. xi. Pofleflionem non producere actionem, nifi in perfonam, in Rem penitus nullam ; pofleflionem non aflicere rem, ubicunque res fit, fed extingui, quam primum tertius rei a nobis pofieflae detentionem fuerit adeptus. Duntaxat poffeffionem longè diverfa ab reliquis effe natura praedicas, cum in detinendo idfitfundatum magifquè fragile fit quam reliqua jura in Re, ut aftio inde contra tertium non competat. Haec diverfitas, quae in poffeflione confpicitur, ab reliquis juribusin Re dictis, cum in ipfo, ut antea dixi momento diftinctionis, quojuriad Rem opponitur , confiftat, non poteft inferre, quod a me fcriptum eft, nihil efle in pofleflione, quod juris iri Re nomen tueri queat; nifi tu velis, novam hujus juris definitionem Commirtifci; Etenim fi recolligis tua verba, quibus illud jus nobis defcriptum dedifti, tract. de jure in Re & ad Rem c. 9. §. 2,7-poteftas legitima bomini in Rem competens, quo res ipfa ex Dei aut mortalium difpofitione affetla , hominique obnoxia cjf fubdita fit, & quidem, veluti cum Onere quod ei inhaN n ret C A P U T XVIII. Poffeffionem non recte jus in Re conftitutum appellari, nee adeö jus poffeffionis. IN anteceflum hujus Controverfiae duas _ res obiter diluemas; Primum, quod dixi, nomen poffeflionis etiam his, qui alieno nomine poflident, in jure noftro adfcribi, ac , ita pofleflionem latiflime ü/mptam cum Vinnio /. 2. Quafi. c. 36. definivi, quod fit detentio rei corporalis cum animo fibi aut alii eam habendi; textibus adducbis, quibus tu nihil reponis, ut pote claris & indubhatis. Et tarnen addidimus , nihil refragaturos, fi quis illam fimpliciter detentionem, hanc verö quae cum animo fibimet habendi conjundba eft, icacT ï^o^fiv poffeffionem malit appellare. ] Nee proinde pluribus huic quaeftiunculae immorabimur ,• quae nee inftituti inter nos controverfi fuit. In§. 3. fcribis,me negafle omne difcrimen inter pofleflionem & jus poffeflionis; Imö verö perinde jus poffeflionis cum aliqua diftinótione a pofleflione intelligi pofle dixi in cap. x. lib. 4. Digreff. quam jus Dominii, jus \ fervitutis , jus ufusfrucbus, a dominio, j fervitute, ufufrucbu diftincbè poteft exaudiri; fed latius patere jus poffeflionis quam ipfam pofleflionem, aut plus continere , perinde negavimus, ac de do-; minio & fervitute certiffunum eft, haud alios iis effecbus inefle quam juri fervitutis jurique dominii. Nee aliter Grotius, I quem tu laudas, qui jus poffeflionis ait 1 efle, quod quifque rem a fepofleflamdetinere & fibi eripere volentirefifterepoflit lib. 2. Jurispr. Holt. cap. 2. in pr. Proinde, cum tu pofiemonem jus in re non efle fatearis, fieri nee"poteft, ut\us poffeflionis id efle dicatur; quia palam eft, jus poffeflionis cum ipfa pofleflione nafci & extingui; neque etiam dices, opinor, eum qui amifit pofleflionem habere jus poffeffionis; habet jus recuperandi poffeffionem; hoe nemo jus poffeffionis dixit, neque tu adhuc aufus es, nee quidem in his Benedicfis. Quod attinet ad quaefitum, an jus poffeflionis, (largiamur tibi hunc terminum tuo arbitratü;) fit jus in Re; fufficit una ratio, quam tu non folvisfedconcedis; ideoque minus mihi nunc, aut nihil denovaprobatione laborandum cenfeo. Notum eft ac fiepe diébum, jus in Re a Docboribus Jurifque Pontificii Auctoribus receptum  x32 ULRICI HUBERI AD JUS IN RE & AD REM ret §. 46. Tute ipfemet nullo modo negare potes, haec verba ejufmodi juri non convenire, quod cum minima fitus fui mutatione protinus extinguitur, quemadmodum de poffeffione faceris. In §. 7. refpondes ad id quod dixeram, poffeffionem non parerê actionem in Rem, quatenus agitur de retinendi poffeffione, ut tu voletas, eö quod inter-dièaretinenda denturhis, qui Je poffidere contendunt, fit vero t«» wtw, ut is qui poffidet, rem fibi reflitui coiitendat, quod eft in rem agere. Heus ais, Vir Eruditiffime; imo certum utique eft, poflidenti contra poffidentem, ea interdieba dari $. 4. Inft. de Interdict. Jam, teaucbore, decifa eft quaeftio, an duo rem poffidere queant, quod Paulus adeo fortiter negat m l. 3. $. 5. d. Acquir. poff. Mox ais , eum qui habet jus poffeffionis, dé retincndd agere, contra eum qui tantum habet detentionem. Vellem hujus rei ufum & exemplum declarafles; Nam adhuc putavi, interdicta retinen- , da; , quatenus duplicia funt & utrmfque i pofieftio allegatur, inter eos dari, qui fic fe poffidere contendunt, ut ab ipfis ju-1 dicio vindicationis res peti debcat; five üt jufbiniani verbis utar, in §. 7. Inft.de Interd. quando par utrüifque litigatoris conditio efi, ita ut uterque fefe aeque poffidere contendat. Qua; pofitiones cum acbionis in Rem natura nullo modo conveniunt,- Et quid difputamus hac de re? Nihil eft indignius, quam Juris fcientiam profeffo, litigare de rebus , qua; tam manifcfte in principia Artis impingunt; Interdicta omnia perfonaliafunt, ait Ulpianus in l. 1. §. 3. de Interd. Tu illum juris locum profer , ubi interdicta retinendaa poffeffionis in Rem actiones appellentur , aut erubefcas oportet fine kge contra legem garriens. Affirmat hoe Ulpianus, licet in rem videantur concepta. Hoe quod ille non obltare docet, quominus interdicta omnia fint tjeifoualia, tu nobis inculcas, efficere, ut Interdicta retinendae fint in Rem actiones. Cur fola retinendae? nam fiideo, quod in rem concepta fint, in actiones in Rem transformentur, cunóba oportet interdicta fint ejufdem Naturae, quia de omnibus aequaliter id affirmatur. In rem concepta dicuntur, quia circa rem vertuntur; at non omnc quod circa rem confiftit, effe jus in Re & actionis in Ren fundamentum, ipfe docuifti cap. %. traSt de jure in Re cj? ad Rem. Tarnen fi dx placet adducis Leges, Nam in /. r. §. 4 £? uit. Uti poffid. fcriptum eft, eos agere , qui fe poffidere adfirmant. Id quo< jalam repugnat actionis m rem natura;, nde tu colligis in Rem actionem? Lex. 5. C. de Interd. judicium poffeflbrium ait jraeferri judicio petitorio. Quid igitur ibi vis ? Omnia interdieba effe in rem icbiones ? Debes hoe veile; nam omnia praeferuntur petitoriis. Adeö catus & eautus es in textibus Juris allegandis, uti fententiis aperte falfis, nee quoe ipfe alioqui defendenda putas, miferè temet involvas. Denique probas, Interdieba effe in Rem acbiones (nam noJens volens in hac hypothefi collocari debes) ex /. 14§. uit. d. Except. Rei jud. ubi fic Paulus.* Si quis interdicto egerit de poffeffione, poftea in rem agens non repellitur per exceptionem, quoniam in interdicto poffejfio , in aÜionz proprietas vertitur. Judicet lettor, quam fit eorum , vel ipfis miferanda inimicis conditio, qui de ejufmodi ineptiis quafi feriö difceptare coguntur; & fi quid in hoe certamine non devitato culpaeauterroris a me defignatum , id jam luere me Eateor. Quis non videt, JCtum. heicloqui de quovis interdióbo non tantum retinenda? fed & adipifcenda; aut recuperandae poffeffionis, & magis de duobus pofterioribus quam de priori; Loquitur enim de eo , qui cupit re potiri quam non habet, idque primum via interdiibi expertus, hanc dein repudiat ac ad peti* torium tranfit, id eft, ad rei vindicationem; neque obeffe, ait JCtus, exceptionem Rei judicatae, qffia diverfa; intentiones funt utriufque judicii. Hinc nofter Antcceffor denuo magna cum facundia probare contendit, Interdieba retinenda; poffeffionis effe in Rem actiones. Namque Paulum, ait, illic de interdicto, uti poffidetis, duntaxatloqui; cum, fit manifeftum, adeö re/iqua non excludi, ut etiam ad uti poffidetis haec fpecies minus evidenter xeferri queat, uti demonftravimus. Sed multum id fibi prodeffe clamat, quod in rem actio fit in eo loco rei vindicatio, non aébio in Rem generalis. Et hoe jam fponte conceffi; Proinde aliquid in rem tuam largirer, fi ex hoe textu probare voluiffem, Interdicta non effe in rem actiones; At hoe a me nufquam ex hoe loco tentatum; dixi tantum, nihil poffe dici abfurdius quam in eo textu tradere JCtum, quod interdictum uti poffidetis actio in Rem fit, cum verba potius contrarium pra; fe ferre videantur, tui verö fenfusne minima quidem fufpicio inde ab homine fano colligi poflit. Quin , fi maxime interpretatio tua fpeciem ullam rationis haberet, nihil aliud, quam cuncta in univerfum Interdicta  ANIMADVERSIONES & VINDICIiE, &c. 175 dicta efle actiones in Rem, fequi dcbc- 1 ret, quod ipfum te non aufurum aflir-,. mare credere volo. j 1 ■ 1 :o, qui non viderim, ex juribus in Re , udicia nafci poffeflbria, tametli probaio cuilibet in promptu & in confpeótu •iïet. At ego te rogatum velim, acuiflime difputator, numquis exitu judicii 'ententiaque diverfum qifid ab eo, quod ït fundamentum intentionis fua; pofuit ic ponere debuit, confequatur ; & an aon is, qui Interdiébo quorum honorum experitur, hocagat, ut detentionem rerum adipifcatur, fecundum verba Juftiniani; quod is agat Quorum bonorun» pui primum conatur adipifci poffeffionem, l. 3. Infi. de Interd. unde v «'«fW™»; verèque impoflibile fit, poffeffionem refpecbu horum judiciorum efle jus in re, fiquidem ex pofleflione non dantur. Qua; eft haec ftatuere, quod Actorfe fundaverit in jure hereditario, hoe eft, in ipfo jure in Re, cum nihil petere vellet, quam pofleflionem, hocelt, rerum detentionem fibi praeftari ? Nam fi tu contendere perfeveres , eum qui hoe Interdicto agit, ex jure hereditario, oportet, nos doceas, ex quo jure fundamentoque is experiatur, qui poffeflbriam hereditatis petitionem inftituit; Etenim hic abfque dubio in Rem & ex jure in Re agit,- neque vero dicere, credo, prsemonitus audebis, ex eodem fundamento proximo dari petitionem hereditatis & interdictum de rebus hereditariis; Nam & inde poteris intelligere , non agi, quorum bonorum ex jure hereditario, quoniam hoe etiam jura actionefque hereditarias complectitur, quemadmodum inter nos pridem fuit in confeflb , ad quae Interdictum non pertinere nota res eft, ex l. uit. D. Quorum bonor. Prope jam | fuipicare, credo, te non leviter hallucinatum & in principia juris evidenter impegiffe. Tarnen urgere me non defines, ut edifferam unde igitur Quorum bonorum nafcatur interdictum. Et fine haefitatione dicam; ld effe fundatum in pofleflione, quam ex Edicto praetoris adeptus eft Actor, tamefi forte jus hereditarium penes eum revera non confiftat. Neque enim potesignorare, praetorem in danda bonorum pofleflione non exacbe & peremptorie examinare merita juris, quod a quoque petitore allegatur; fed , exempli gratia, ex teftamento dare bonorum pofleflionem, modo feptem teftium fignis fit fignatum; licet in eo vi* tium aliquod intrinfecus extet, quod impediat, ne jus hereditarium fcripto heredi convenire poflit. Unde frequenter evenit, ut pofleflio a praetore decreta fiat fine re & fine effectu, aliifque denuo N n 2 bono- C A. V U T. XIX. | ' Interditla adpifcenda poffeffionis Oiiorum bonorum ei? Salvianum non ejje ex Jure quod in re fit. Epilogus. SEd jam tempus eft, quo meviciflim deformis ignorantiae convincas. Neque enim leve erratum fit oportet, propter quod tam atrociter infurgis ; Nihil magis portentofum in lucem protrudipotuif- \ jet quam hoe! ut exclamasra§. 13. cap. xi. Dixi lib. 4. DigrejJ. cap. 10. Poffeffionem vocari jus, quatenus eft facultas homini circa rem tributa, ut contra manus aliorum tutus fit, ne fitus, in quo res eft, alia quam juris via mutetur; denique commodum & jus poffeflionis in eo confiftere, ut poffeffor rei infiftat, quamdiu alias non docuit, fibi jus in ea Re, vel ad eam rem effe comparatum, cujus vi pofleflio debeat mutari. Hoe jus in Re & ad Rem, judicia facere petitoria, quibus, cum poffefforia opponantur, palam effe, jura quoque, unde acbiones illae nafcuntur , effe diftincba; Porro Jus in Re firmum atque perfecbum effe, quemadmodum tu quoque fcribis, in tract. de jur. in Re ei? ad Rem C. 10. n. 15, plerumque etiam effe perpetuum/ pofleflionem jus momentaneum efle, lère , quo fenfu ufusfrucbus momentarius dicitur in l. uit. in fin. C. De bon. qua lib. quatenus parvo momento huc illue tranfit & redit (quid velis nefcio dum hoe I intelligi a menegas) Adeo & fur&praedo rem nobis eripientes continuo nobis adimunt pofleflionem eamquein fetransferunt, quod de jure in Re tam firmo atque perfecbo, veluti tu id ipfe defcribis, adferere , longe ineptiflimum & a civili ratione alieniflimum eft. Denique jus in Re non e jje caufam judicii poffefforii Jed petitorii. jam videamus, quid tibi ex hifce dicbis, quae in loco pluribus adprobavimus, ufque adeö vifum fit prodigiolum. Quidf ais, an non jus hereditarium parit judicium pojfiejjorium ? Id nemo negaverit l. 1. & tot. tit. jf. Quor. bonor. Neque iftud, quod ex jure pignoris Salvianum interdiÜum oriatur l. 1. §. i.ff. de Salv. Interd. RiMoulum ergo , &c. Heic jam campus eft, in quo potes exultare tuo lubitu, mihique infultare tam miferè cae-  284- ULR1CI HUBERl AD JUS IN RE & AD REM &c bonorum poffefïïo contra tabulas ejufdem teftamenti decur; §. is. lift. de berd. qua ab inteft. def. qua de re V'iglius in pr.In ft. de liber. exbered. & Concius 2. fiubcif. leSt. 14. Confer.l. z.ff. debon.poff. emir. tab. I. li §. w/t. ifc. bon. poft', ab inteft. Vel, inquam, datur ex eodem principio , quo omnes qui dominium veljuspetendiremaliquam habent, ex femiplena probatione juris fui poffeffionem adipifcuntur. Ipfum jus illud non ponitur ut fundamentum aótionis poffefforiEe, fed aequitas, quod qui tantum de jure fuo docere poteft, quantum aóbor exhibet, potius rem detinere debeat, quam qui nullo jure tem tenet,vel poffeffionem turbat, aut ademit. Viden' igitur , quod jus hereditarium , illud , inquam, jus in Re, non lit fundamentum Interdicti Quorum bonorum , fed aliud minus firmum atque perfecbum ? Nunquid denique jam vides, inepto rifu nihil effe ineptius: & me jam poffe meliorejure exclamare; Nihil magis porten- j tofum in lucem protmdi potuijjet , quam hoe Quod Interditbum Quorum bonorum & poffefforia hereditatis petitio veniant ex eodem jure initioque proximo ? Facili jam negotio , ni fallor, intelligis circa fundamentum Salviani Interdicbi nihilo plus fore difficultatis, omnibufque reliquis interdiótis, quae de fervitutibus dantur. De fervitutibus, inquam, non ex ipfo óc vero jure fervitutum , quod in rebus conftitutum eft. Rurfus eadem ratione , quod fieri non poffet, quin, fi jus ipfum fervitutis effet in petitione, •idem veniret in adjudicationem. Unum duntaxat eft Interdiótum, quod ex ipfa fervitute adeoque ex jure in Re competit , de itinere aftuque privato, & ex quo nihilominus tam evidenter meae verkas adfertionis elucet, quam exceptio comparata eft ad regulam in cafibus non ex-, ceptis confirmanc/am. Hoe autem , ait ( Ulpianus, in l. 3. V 13. de Itin. a£t.' priv. fecundum feil. Interdióbum de itinere acbuque privato, d ftuperiore difiat, quod Ulo quidem interdicto 'omnes utipofftnt, qui hoe anno uftfunt, boe autem interdicto eum demum uti pofte, qui hoe anno ufus eft & jus fibi effe rejiciendi, oporteat. (eft menda Pifana, forte legendum, aperte docet) Jus autem effe videtur ei, cuifervilus debetur: Itaque qui hoe interdiclo utitur, daas hs docere debet, cêf boe anno fe ufum & ei fervitutem competere. Non poterat clarius docere Ictus, quam, regulariter quidem Interdicto non agi ex ipfis fervitutibus quamvis earum mentionem recipiat, fed ut in ea ipfa meritum caufa; minimè collocetur, tune enim & ad probandam fervitutem actoradfiringeretur; quod eum non facere cogi, notum & hoe ipfo è verfu manifeftum eft. Duntaxat ejufmodi circa rem oportet allegari facultatem, propter quam aequum fit , actorem potius eam rem poilidere quam ejus adverfarium: Ipfum jus fervitutis deinceps in judicium petitorium deducetur; atque ita in pignore, in jure hereditario & fi qua fmc alia jura , de quibus tam poffefforia quam petitoria dantur judicia, ufu venire, nemo, qui incorruptis juris principiis initiatus eft, ignorare poteft. Caetera, quae ad refutandas rationes meas, in hoe capite profers , huc omnia redeunt, quod jus poffeffionis fit fragilius, quam reliqua jura in Re conftituta , & quod propterea quae de reliquis praedicantur, huic juri minus convemant,- ad qua; noftra ratio pariter efi: eadem; Illud effe ejufmodi difcrimen, quo effentialis , ut ita. loquar, juris in LCern proprietas aboietur •, ideoque talem ftatuere differentiam, & nihilominus urgere juris in Re Naturam, id demum eft, t uSuïdru* ij«► & implicare fe manifeftis contradictionibus. Quarumjam dudum piget atque pcenitet. Denique nolo dilfimulare Vir Confultiffime, mihi ex omnibus tuis benediétis nihil melius dictum videri, quam quod in fine §. 27. d. cap. xi. me hortaris, ut renuntiem huic luforio certamini confiituamque diem, qud ultrö citroque a nobis difta obliterentur ,• deinde in amicitia tefferam Libero Patri ifiam herbam confacremus. Proinde, ne quid in me fit mora;, hanc amicam liberalemque conditionem tibi libenter atque gratanter refero. Quin etiam non modo huic concertationi, fed & omnibus qua? unquam pofthac incidere poiUnc nunciam atque repudium cupio nitterc, expertus nullam temporisjactu:am pejus & infelicius committi, quam per ejufmodi perverfas occupationes. Occafio, quae noftram li tem accendit, jam pridem confenuit ac pene obliterata eft. Invidiaób aemulatio, credemihi nunquam mimum meum follicitarunt. Hac replieatione abftinere non poteram: Feci tarnen , ut effet ultima. Quam parum hoe rcribendi genere delectatus firn , potes & inde colligere, quod, etfi fuerit tempus, taec qualiacunque calami/tris inurendi flo•efque colligendi, quod te meoimitatum :xemplo feciffe praedicas , tarnen id fafiendum non putaverim, fed etiam devi:are maluerim. Donec meliora forfitan iliquando res atque tempus fcrent. ELEN-  ELENCHUS 2gs C A P I T U M. Cap. I. Prima, de duplici infervo refpeüu , quaftiuncula expeditur. Pag. 261 Cap. II. 'Ax{/j3£io6 Viri Cl. in probando, quod res incorporales nonmoveantur, & de methode ejus dubitandi valde notabil. 262 Cap. HL De voce fabulse obiter. 263 Cap. IV. Iterum de motu rerum incorporalium éf de judicio Viri Cl. fuper . Cartejianifmo. 263 j Cap. V. An recte diclum, divifione ac- 1 tionum in rem cjf in perfonam omnes ac- f tionum fpecies contineri. 264 J Cap. VI. Divifio juris in re cjf ad rem ferenda magis quam laudanda. Hac non effe contradiEtoria, ut vir Cl. putat. 265 Cap. VII. Jus in re Veteribus non fi-] gnificaffe id, quod nunc folet, fed latifJime ujürpatum fuiffe. 266 Cap. VIII. Juris ad rem quod objectum; cjf fubtilitas philologica Viri CL amceniffïma. 267 Cap. IX. ReÜius ne jus propter rem, quam ad rem dicatur. Reliqua fubtilitas Viri Cl. 161 Cap. X. Comparatio definitionis Grotiana êf Felimanniana , de jure in re. Dtque una alteraque in Grotium nota Viri. CL 268 Cap. XI. An obligatio cjf Jus ad rem differant, quemadmodum caufa ^f effectus. 269 Cap. XII. Quomodo, qua fimulnafcuntur, caufa & ejfeilus ejje queant. 270 Cap. XI11. Obligationem non debitori duntaxat , fed & Creditori convenire. 271 Cap. XIV. Philologia Viri Cl. Deutili dominio. Nee ipfum quidem Dominium, ufu Artis , jus in re d Veteribus appellari. 272 Cap. XV De actionibus mixtis, & an hereditatis petitio recte ex obligatione nafci dicatur. 273 Cap. XVI. An jure natura dominium fine traditione transferri poffit. Ubi de traditione morientium. 276 Cap. XVII. An Jus Dotus fit Jus in re diftinctum d cateris juribus ita dictis. 279 Cap. XVIII. Poffeffionem nonreclejus in re conjiitutum appellari, nee adebjus. poffeffionis. 281 Cap. XIX. Interdicta adipifcenda poffeffionis Quorum bonorum & Salvianum non ejje ex Jure, quod in re fit. Epilo" 2S3 FIN I 5,  1