ALMANACH
VOOR
HINDEREN,
MET
GEDICHTJENS
VERTELLINGJENS,
EN PLAATJENS TOT DEZELVEN :
enevens al het geene tot eenen volle* Üigen Alminach vereischt wordt ,
Voor het Jaar I 7 9 ö.
BIBLIOTHEEK Unïwtsiteït van Améterdam
Te AMSTERDAM, br J, W. VERMANDEI; Boeiverkooper,



▼00RKAAMST1 ZAAKEN,
VA. H D I W
A L M AN.A CH,
Dit is 't Jaar na de geboorte omes Heer en. ï79^
Na de Schepping der wereld 574$.
Na den Zo-dvloed 4°89.
Na het Lyde» van Christus 176J.
Na óe Ontdekking van America 293-
Na de Unie van Utrecht 216.
Na de ottafhangelyk ver klaar in? *an America *9«
Na de onafliangelykheid van de . ééne en onverJeelbaare Franfchê Republiek 4» BEWEEGELYKE FEESTDAGEN. -
Septua?ej. 94 Jan. j HeiTtelv, 5 Mei,
Vasten-Av, 9Feb. Pinster. XS
Aschdag 10 | //. £M?v. 22 ——
Pa,7jyï/j*»27Maart. Ü Sacram. 20—-* Kurhdag % Mei. 1 i/ï.^.v. d. ^. 27. N, p . QüaTKRTEMPE*.
De ÈpaOa 20 18 30 en 21 M«.
De Zonnecirkel 13 21 23 en 24 S'ff. VeZondagslett.CB 2* 23 en 24 Det.
G E T Y D E N. . De i>wfe begint den 19
De Zomer — 20 .Jo»y.
De /frr/W — 22 öeptembrr.
He Winttr ai Dttember.



ECLIPSEN Van het Jaar 1796.
Vier Etliffen zullen er in 't gezegd« jaar voorvallen.
DE EERSTE.
Zal zyn aan de Zon, den 10 January , en zal werden gezien op Cylon , op 6 graden Noorderbreedte, en Si graden 26 min. van ons ten Oosten.
DE TWEEDE.
Zal zyn aan de Zon, den 4 July , en zal werden gezien op California % op 40 graden Noorderbreedte , en 145 graden 30 minuten van ons te» "Westen.
DE DERDE.
Zal zyn aan de Maan , den 14 December, 't begin namid, ten 1 uur 30 min., 't midden ten 2 uur. 46 min. . 't einde ten 4 uur. 2 min. zullende 6 en 2 derde duim over de Noordzyd* verduifteren en buiten ons gezicht.
DE VIERDE.
Zal zyn aan de Zon, den 29 December , en zal worden gezien op het Eiland Amfterdam , leggende op 4» graden Zuiderbreedte en 7j graa. %9 min. van «ns ten Oosten.



jANUARY^wwrttf/Mfrf, XXXI.Dagen.
£
3 4 5
7 S 9
IO
li
12 13 14 15 ló 17 18
19 *o 21
22 23 24 «5
26 27 28 29
3P 21
14
Vrydag
Saturd.
Zondag
Maand.
Dingsd.
Woens.
Dond.
Vrydag
Saturd.
Zondag
VI aand.
Dingsd.
Woens.
Dond.
Vrydag
Saturd.
Zondag
Maand.
Dingsd.
Woens.
Dond.
Vrydag
Saturd.
Zondag
Maand.
Dingsd.
Woens.
Dond.
Vrydag
Saturd.
Zondag
\Nieuwr ^faar. jLeypfig j. Oudenaard, j. Evndhoven j. Thelesphorus. lOrie Koningen iKasfel j. S. Oreer j. Middelburg b. Opent. Parys j. Kopper maand. Archadius.' Juletta , S. Pontiaari. Paulus. Brugge j. H.N.Jefus. S. Pieterftoel. Weftzane ban. Fabianus. S. Agniet. S. Vincent. Oorfchot j. S?ptuaqefima. S. PaulBekeer. Kortryk j. Tjlburg j. Herenthals j. Kmraerikj. Geersoerg. p. Sexagejima.
(fv Laat/le ^ Quart. Vryd. den t , 's nagts ten 12 uur. 17 min.
tfftNicuws w Maan, Zond. den 10, 's mor. ten 6 uur. 5 2- min. Zon-EcL
3 Eerfte ^ Quart. Zondag den 17 , 's av. ten 6 uur. 41 m.
(*}) Volle ^ Maan, Zondag den 24 , 's nrorg.ten
IOUr',17 VÊk



FEBRUARY^roM^/wj. XXIX. Dagen»
1 Maand. ]
2 Dingsd.
3 Woens.
4 Dond.
5 Vrydag
6 Saturd.
7 Zondag
8 Maand. f Dingsd.
10 Woens.
11 Dond.
12 Vrydag
13 Saturd.
14 Zondag
15 Maand.
16 Dingsd.
17 Woens.
18 Dond.
19 Vrydag
20 Saturd.
21 Zondag 32 Maand.
23 Dingsd.
24 Woens.
25 Dond.
26 Vrydag
27 Saturd.
28 Zondag 39 Maand.
Gelder j. Maria Ligtmii Gel dorp p. Arnenruidenj; S. Agatba. S. Dorothea. Qiiinquagfjlma Gend p. Vafler-Avond. Asd. Befiot. Roermond j. Eulalia. Gregorius. Quadragefima Utr. Zwol. p. Heusden j. Qtiat. Rees j. Simeon. Qiat. S. Bonif. ^uat. Zwolp. ,iemeni{cere. >. Pieterftoel. leusden p. Ueyenter j. i. Mattbys. Neüor. Herenthals j. Ocidi.
Kuilenburg p.
LaCatfte ^ Quart# Maaiiuag den 1 , *s morg. ten 4uur.32m.
a^Nieuwt Maan, Maanuag den 8 , 's av. ten 7 uur. 50 m. a Eerfte "** Quart. Dingsdag denló, 's morg.ten4 uur. 47 ra. fö) Volle ^ Maan , Maanaag , den 22 , avontsten iitir.i8m. (S^Laatfte ^ Quart. Maandag, den 29 's av. ten 10 uur. 5 mi.



MAART, tentmaand ,XXXÏ. Da***.
I Dingsd. 3 Woens.
3 Dond.
4 Vrydag
5 Saturd. <5 Zondag
f 7 Maand.
8 Dingsd. r 9 Woens.
10 Dond.
11 Vrydag
12 Saturd.
13 Zondag
14 vlaand.
15 Dingsd.
16 Wotns.! *7 Dond. IR Vrydag
19 Saturd.
20 Zo-idag
21 vlaand.
22 Dingsd.
23 Woens.
24 Dond. 2J Vrydag
26 aturd.
27 Zondag '
28 Vfaand.
29 Dingsd. fo Woens. 31 X/'ond.
Bourd» j. | Emmerik p. ! Zwol leerm. Lucius. Cafimirus. Let are. S. Thomas. Amft. looidag Amft. mir.lo. Deventer le. Schiedam p. S. Gregorias, ffudiea. Rommels. j. Horfen p. Loenen p. S. Geertruida. Vianen p. Maria Boodf. y alm-Zondag. S. Benedi&us. Montfoort p. Vollenhov. p. Witte dond. Goede vryd. Ludgertis. Paaslchen. . 2 Paaschdag. Zypj. Nyk.p. Quirinus. 1 Voorfch. k. p.
^ Nieuwe Maan , Woensd. den 9 , namidd. ten
1 uur 23111.
^ Quart. Woensd. denió, namidd. ten
2 ur. 39 m.
(y) Volle ^ Maan , Woensd. den23, na»midd. ten iuur 21 m.
Laatft»
^Quart. Dond. den 31 ,'smid. ten 12 uur. zé min.



APRIL, Grasmaand, XXX. Dagen.
1 Vrydag i
2 Saturd.
3 Zondag
4 Maand.
5 Dingsd.
6 Woens.
7 Dond.
8 Vrydag
9 Saturd. jo Zondag
11 Maand.
12 Dingsd.
13 Woens.
14 Dond. ,
15 Vrydag
16 Saturd. \
17 Zondag
18 Maand.
19 Dingsd.
20 Woens.
21 Dond.
22 Vrydag
23 Saturd.
24 Zonaag
25 Maand.
26 Dingsd.
27 Woens,
28 Dond.
29 Vrydag 3c| Saturd,
Amersfoort b. S. Franciscus. Quaf. Opent. Bur.p.Wyk.1. Vincentins. Wyk b. Groningen' p. Bodemus , Waldetrudis. Miferieordia, Leo.
Weesp b. Woerden b. Wyk j. Lis b. Elburg p. Hoorn p. Juhilate , Alkmaar b. Montfoort b. Alk. Wyk p. Naarden b. Sotor. S. Joris. Cant. Terf. b S. Marcus. Weesp b. Lar. Munn. b Delft, Lisb. Edam p. Arnh. *d. b.
gtNieuwe w Maan , Dond. den 7 , 's nagtg ten 1* uur. 21 min.'
Dond. den 14 ; 's av. ten 11 uur. 17 min.
fè) Volle ^y Maan , Vryd. den 22,'smor. ten 3 uur. 17 min.
CLaatfte Quart. Vryd. den 29, *s av. . ten louur. 47 min.
i >



MAT , Bloeimaand , XXXI. Dagen.
1 Zondag
2 Maand.'
3 Dingsd.
4 Woens.
5 Dond.
6 Vrydag
7 Saturd.
8 Zondag
9 Maand.
10 Dingsd.
11 Woens.
12 Jond.
13 Vrydag
14 Saturd.
15 Zondag tC aand.
17 Dingsd.
18 Woens.
19 Dond. 20, Vrydag 21 Saturd. 2 2 Zondag
23 Maand.
24 Dingsd.
25 Woens.
26 Dond.
27 Vrydag
28 Saturd.
29 Zondag
30 Maand.
31 Dingsd.
1 «S. Pbit. enjfcc. Kruis Dag en, Kruis Vtnding. Groi.ing. j. b. j Hem, Cbristi. ' S.JanLatyn, I Arnh.Leerd.b.! Exaudi, Utregt p. Hage p. Schoonh. j. Lis , Zwol b. Maftrigt p. Vastendag. Pinxtir.
2 Pinxterdag. Swynd. p. Q,uat.Am{]:.lo. Amft. lootd. Qu at er tempt r. Quatertemper. H. D. iévuid. Defiderius. ( Bommel p. Donatus. ; H. Sacrament!. : Joannes. 1 Germanus. . Briel kerm. Wasfenaar p. Petronella.
(^Nieuwe Maan , Saturdag den 7 , 's morg.tenS ur. 43 min.
Jj Eerfte ^ Quart. Saturdag den 14, 'S morg.tenS uur. 53 m.
g) Volle Maan , Saturdag den 21 , 's iv. ten 7 Jur. 17 m.
§n aatfte Quart. 5on0. den 19■> *s mor. en ji uur. \7 min.



ITUNY, Wicdemaand , XXX. Dagen.
1 Woens. i
2 Dond. 3jVrydag I 4 Saturd. 5\Zondag 6 Maand.
• 7|DingSd. KjWoens. 9 Dond. 1 io Vrydag : ii Saturd. ] -12 Zondag : 13 Maand. >I4 Dingsd. :-15 Woens. : ió Dond. ■ T7 Vrydag : ïè Saturd. : 19 Zondag : 2o' Maand, i 21 Dingsd. : 22 Woens. 23' Dond.
24 Vrydag
25 Saturd.
26 Zondag .27 Maand. 2*8 Dingsd. 29iWoens 30 Dond.
Gron.Havd. p. Groningen p. fc'.nkhuyfen j. Nereus. Rheen.War.k. Waalwyk p. Briel, Laren p. Harl. k. Willemft. p. Hard. b. Bern. Haartje. S. Odulphus. S. Anthqn. Medenblik p. Mernkerk p. Wyk p. Schagen p. Loosdr. pi Rynsburg k. Bos j.
Rynsburg p. Mid. j.Dev.p. Vastendag. S.jan Baptist. Beuf.Domb.p. Haarlem ke.
IPurmerent 1. Vastendag. S.Pet. en Paul. S. Paul. ged.
w Maan, Zondag den 5 , namidd. ten4 uur. 28 m.
-w Quart. Maandag den 13, 's mor.tenii uur. 46 m.
Gr) Volle Vï Maan , Maandag den 20 , 's mor.ten 10 uur. 40 m.
Laatfte VW Quart. Dingsdag den 28 , '3 morg. ten 7 uur. 16 min.



JÜLT ^Hooimaand, XXXI. Dagen.
ïiVrydag 2'Saturd.' 3'Zondag 4'Maand.
5 Dingsd.
6 Woens.
7 Dond. • Vrydag 9 Saturd.
10 Zondag
11 Maand.
12 Dingsd.
13 Woens.
14 Dond.
15 Vrydag
16 Saturd.
17 Zondag iS Maand. 19 Dingsd. to Woens. ai Dond.
2 2 Vryciag
23 Saturd.
24 Zondag
25 Maand.
26 Dingsd.
27 Woens.
28 Dond. 39 Vryd. 30 Saturd. gl Zondag
Breda p.
Maria vif.
Katw. Larenk.
Mart. tran.
S. Bonifacius.
Gorcum. p.
Schiedam p.
Edamp.
Ifdam kc
Vlisfingen ke.
Dtregt k.
Leyd. ka. Anacletus.
Swyndregt p.
Apostel tch. Reynildis. Alph. Rysw.k. Breukelen ke. Hontsd. begin. S. Margaretha Groningen p. S. Maria Mag. Vast. Dev. j. Geertruyd. k. 5. Jacob. S. Anna. Kampen le. Voorfchot. p Martha. Beemfter bid. S. Ignatiaa,
©Nieuwe Maan ,
Maandag 4, 's nagts ten 12 uur# 4 min. Zon-Ecl.
1Ü> Eerfte ^ Quart. Maandag denu,'s a, ten 10 uur, 12 min.
(y) Volle ^ Maan , Woensdag den 20 , 's morg. ten 2uur.i2m.
(£Tr aatfte ^ Quart. Woensdaf den 2 7,namidd. ten 4uur. 39».



AUGUSTUS , Oogstm. XXXI. Dagen»
13
x Maand.
2 Dingsd.
3 Woens.
4 Dond.
5 Vrydag
6 Saturd.
7 Zondag
8 Maand.
9 Dingsd.
110 Woens.
111 Dond. na Vrydag ri3 Saturd. M4 Zondag 115 Maand. : 16 Dingsd. : 17 Woens. : 18 Dond.
' 19 Vrydag *2o Saturd. tl Zondag
22 Maand
23 Dingsd
24 Woens
25 Dond. 2Ó Vryda]
27 Saturd
28 Zondat «9 Maand 3© Dingsc gxiWoen
S. Piet. band. Portiuncula. S. Stev.vin. S. Dominicus. Maria ter f. Transfig. Chr. Huyfen ke. Domburg p. I Vastendag. S. Laur.
Leeuw. p.
Waalw. p.
Vastendag.
'sGravel, k.
Maria-Hernel.
Hyacintus.
Mammes.
Hondsd. ein.
Ludowicus,
S. Bernard.
Heemskerk k
Hartjesdag. , Vastendag. , S. Bartholom.
S.Lud. Abc.p t Rotterdam iü . Celarius. r S.Au-g.Muid.1 '. S. Jan onth. L Bommel ke. i, Naardea p.
^Nieuwe w Maan, Woensd.
den 3 •> 's morg.tenó I uur. 57 m.
«ftEerfle
Quart. Woensdag den 10 , 's morg. ten iiuur.5n».
(ij) Volle w Maan, Dond. den 18, namid. , ten 3 uur. 26 min.
(ff Laatfte . ^ Quart. . '1 Donaerd. den 25 , 'S nags tenif uur 6 min.



SEPTEMBER, Hcrfstm. XXX. Dagern
I.Dond.
2 Vrydag oj oatura.
4 Zondag
5 Maand.
6 Dingsd.
7 Woens.
8 Dond.
9 Vrydag 1° Saturd. 11 Zondag *2 Maand. *3 Dingsd. *4 Woens. '
15 Dond.
16 Vrydag 1 *7 Saturd! I lb Zondag „ Ï9 Maand. ] 2c Dingsd. i 21 Woens. v *2 Dond. ] 2 3 Vrydag j i
24 Saturd. I
25 Zondag I
26 Maand, r
27 Dingsd. I 2& Woens. ( 29 Dond. ,5 S°J Vrydag 5
S. Gillis. Schoonrew.p. Kampen b. Abc. Weesp k. Nim.k. Alk p. Ge.nd,Heyiop. Blokziel k. MariaGeboorte Workum j. Tertolen j. Aldev. Loen.k Amf.lo.Nim.k. Amfterd. lo. I" Verheffing, t/tregt le. ^ornelius, >. Lambert. \mfterd. ke. ..ey ien le. 'Saftendag. >. Matth. Quat. -eeuw. p. ^uatertimper. fiiaterti mptr. | ïaarfev. k. ["hiel, Dtr.p. ! »ur. Gore. p. ( rorc. Zwol p. ] . Micb.J.'wg.j. | . Hierpnun.
$| Nieuw*
Maan j Donderd. den i , namidd. ten 3 uur.4om.
^ Quart.
Vrydag den 9 , '$ morg. ten 2uur.27m.
(g) Volle
Maan » Saturdag den 17 , 'S morg. ten *uur.27m.
ÉT Laatfte 7*1 Quart. saturdag len 24 , 's norg. ten Juur.iom.



ICTOBER,/Fy«macw/, XXXI.Dagen.
iljSaturd.
Ej Zondag 31.Vlaand.
4 Dingsd.
5 Woens.
6 Dond.
7 Vrydag
8 Saturd.
9 Zondag )0 Maand, i Dingsd. !2 Woens. ! 3 Dond. f4 Vrydag J5 Saturd. Ió Zondag 17 Maand. Ï8 Dingsd,
19 Wo-ns,
20 pond. 21} Vrydag 82 Saturd 23, Zondag 24: -.taand 25 S Dingsd 261 Woenj 27 Dond. ;;3r8 Vryda
129 Saturd
130 Zonda
131 Maanc
®) Nieuwe ^ Maan , Saturdag^ den 1 , *s morg. ten 2 uur. 49 min.
Quart. Sat. den 8, 's av. ten 7 uur,23m. («) Volle ^ Maan , Zond. den 16 , nam. ten 4 uur. 7 min. (gp Laatfte ^ Quart. Zond. den 23 , nam. ten 5. uur. . 19 min.
. ®nè:
Zond,, den . 30, nam.
ten s uur. .. 14 min.
S. Bavo.
Amftel.Blar.k.
Leiden Ontzet.
S. Franciscus.
Weef.p.Mun.b
Goeree j.
Edam p.
Alkm, ontzet.
Ooflz. k.
S. Viftor.
Weesp b.
Purmerent p.
Schagen b.
Vian.b.Wykv.
Boere zaturd.
Heemsk. ke..
Amft.Haarl.v,
S. Lucas.
Vianen b. Haarl.Delftb S. Urfula. Alkmaar b. Akerfloot ke. . Amfterdam b . Woerden p. Munn.Wykt Vastendag. I S.Sim.enJua J. Edam b. p- Elb. Rheen. 1 .. \VaJï. Med. p,



NOVEMBER., Sïagtm. XXX. Dagen^
j Dingsd. 2 Woens. j iio d.
4 Vrydag
5 Saturd.
6 Zondag
7 Maand. S Dingsd. 9 Woens.
to Dond.
11 Vrydag
12 Saturd.
13 Zondag
14 Maand.
15 Dingsd.
16 Woens.
17 Dond.
18 Vrydag
19 Saturd.
20 Zondag
21 Maand.
22 Dingsd.
23 Woens.
24 Dond.
25 Vrydag
26 Saturd. 37 Zondag 28 Maand. 2s Dingsd. Jï» Woens.
7-
AlUrbeiligen. Allerzielen. Gouda, Lis b. Dokkum j. Med. k. Pur.p. Leonardus. S. Willfbrordus Breda, Weef.b Alkm. p. la. Schoon b. S. Maarten, Livinus. Sparend, ke. Hoorn b^ Gorcum b. Munnikend.b. Lis b. Huyfën p. S.Elifabeth. Felix.
M. pref.Lei. b. S. Cecilia. Munnikend. b. Lisb. Ed. la. S.Cath.Velf.b. Vlym.pVlhT.b 1 Adv. Befl. Hoorn b. Vastendag. S. Andrits,
1ft Eerfte QuarU Maandag den7,nam 1 ten 1 uur. 17 min.
© VolI« Maan,
Dingsdag den 15, '* morg. ten 3uur.3Jm.
(ÉT Laatfte ^ Quart. Dingsdag den 22 , '3 morg. ten 3uur.53m.
^Nieuwe Maan , Dingsdag den 29, 'a
morg. ten



blCIMBER, Wl*tetm .XXXT.Dagen.
x Dond.
12 Vrydag
13 Saturd.
14 Zondag !5 Maand. 6 Dingsd. 17 Woens. i 6 Dond.
; 9 Vrydag io Saturd. H Zondag
12 Maand.
13 Dingsd.
14 Woens. IJ Dond.
16 Vrydag
17 Saturd. 1X18 Zondag 'r9 Maand.
20 Dingsd.
21 [Woens. 22'Dond. i23iVrydag 124 Saturd. lSr5 Zondag ! 26 Maand. 127 Dingsd, ! 28] Woens. I 89 Dond.
I 30 Vrydag I §{ Saturd]
H Eerfte ^ Quart. Woensdag den 7, 's morg.ten 6 uur. 3 J m.
fij) Volle w Maan Woensdag d. 14, nam. ten 2 uur. 40 min. Maan-Ecl.
Laatfte ^ Quart. Woensdag den 21, namidd. ten' 4 uur. 40 min.
^Nieuwe , ^ Maan , , Dond. den
29,'smor.
Iten 6 uur. 22 min. Zon-Ecl.
S. Eloy. Bos j.
S. Fraiciscus.
2 Adv. S.Barb. Sabbas. S.Nicolaas. S. Ambrofius. Maria Qntf. Lions j. Melchiades.
3 Advent. Joachimsdal j. S. Lucia. Quatertemper. Tongelveen j. Quatertemper. Quater. Nam.j.
4 Advent. Thimotheus. Vastendag. Sé Thomas. Kalle bevaart, Yverde vuile. Vastendag. Kersdag.
2 A\ S. Stev S. jan Euat g Onn. Kind. Thom. Cant. Savinus. S. Silvefter.



fïJET LUIDEN DBRI
POORTKLOK
VAN D £ STAD \
A M S T E L D A M.
Het Verlangen.
Den 22Jan.'sm. ten half7,'sav.ten halfs. Den 8 Feb. 's mor. ten•6,'sav.ten 5 uur. Den 24dito,'smor. en's av. ten half 6. Den 14 Maart'sm. ten 5,'sav.ten 6 uur. Den 28 dito,'sm,als bov.'sav.ten half 7. DenioApril'sm.ten halfs,'sav.ten7uur Den 22 dito 'sm.als bov.'sav. ten half 8. Den 7 Mey 's m. ten 4, 'sav. ten 8 uur.
Van den 7 Mey tot den 8 Augustus blyven de Poorten openftaantot 'savonds ten half elf uuren , gelyk ook, de Stads Herbergen.
Het Verkorten.
Den8 Aug.'sm. ten halfs,'sav.tenhalf 8. Den 25 dito 's mor.ten5,'sav.ten 7 uur. Den 8 Sep.'sm.ten halfó,'sav.ten half 7. Den 21 dito'sm. als bov. 'sav.ten 6 uur. Den 3 O&. 'smor. ten 6 'sav. ten half 6. Den 21 dito *sm.tenhalf7,'sav.t. nsuur, DenóNov.'smor. ten 7,'sav.tenhalf5. De maand December blyftai* vooren.



*
■GEDICHTJE NS
VOOR
KINDEREN.












GEDICHTJENS
VOOR
KINDEREN,
» .i ■ i t i ■
DE DRUIF JENS.
Ha dat 's recht een baas gekregen! 'K wed hij wel een pqnd zal weegen 5
Hoe! een pond? die tros? neen, neen!
Vijf of zes pond naar ik meen; Nu zal Pietje eens lekker fmullen, j En zijn ronden buikjen vullen;
O 't gebeurt niet allen dag,
Dat ik trosfen eeten mag; Eens nog heb ik veel gegeten , Ja maar, och! dat zal'k ook weeten
Tot ik honderd jaar ben toe;
'K w as zo waar mij.i leven moê , A 2 ^



C 4 )
'£o berïaauwd, zo ziek.; ik fpeelde, Ja, maar 't mooifte fpel verveelde, 'K had geen tier waar 'k ging of ftond, 'T water kwam my in den mond; *K zou niet weêr zo willen weezen , En 't is echter wel te vreezen , Dat ik 't worde , indien ik all' Deeze druifjens eeten zal — Keen maar liever dan 't gelaaten ; *T is zo waar zig zeiven haaten, Als men ziet wat fchade kan , En onthoudt er zig niet van — Kijk; zes— tien — en nog tien druiven, Heer zal Pietje thans niet kluiven — AH' wat goed fmaakt in den mond , Is juist daarom niet gezond.









LES en VOORBEELD.
Ivlaasje ! zie dit fchandlijk voorwerpj
zie 't gevolg der zwelgerij ; Ziek, en onbekwaam tot werken ,
en eens anders fpot daar bij ; Is een dronkaart niet affchuwlijk?
daarenboven is 't gewis , Dat hij na maar weinig jaaren ,
't allerarmfte fchepfel is : Als de kracht des dranks nu ophoudt,
is het ligchaam dof en flap, Onbekwaam; de fnoodfle misdaad,
is de vuile dronkenfchap — 'Tzegenrijkst gefchenk desScheppers,
is de denkkracht; en-de wijn , I (Zie het voorbeeld,") doet de hersfens.
onbekwaam tot denken zijn; i Daarom is het dronken drinken
God verachten; des een daad, A 3



C « ">
Die een aantal wanbedrijven ,
ver , zeer ver te boven gaat — Klaasje! zijt des fteeds behoedzaam
als ge, ïn verdren leevenstijd, ('T kan u menigmaal gebeuren, }
in 't geval van drinken zijt; Ligtlijk laat men zig verleiden,
want een dronkaart zoekt meestal, Hoe hij best een' medemakker
in de zonde krijgen zal.









'T PATRIOTSCHE MEISJEN.
B et II JE.
\V"el arme jonge ! loopt gij hier zo maar alleen te dwaalen ? Willem.
Ja Burgeres, ik moet de kost
voor mij zien optehaalen;
Mijn moeder heeft geen brood, geen geld,
en ook geen' man; voor deezen Plag zij , dat 'swel ter deege waar, een andre vrouw te weezen — B E T II j E.
Uw vader is dan zeker dood ?
Willem, huilende.
Och ja! hij is geftorven, Die Pruis/en! ja , die Pruis/en ! ochf
die hebben ons bedorven; Mijn vader was een Patriot
en heeft ook meê geftreden. Toen ons de Pruïsfen te Amfielveen,
zo grouwzaam lijden deeden; A 4



C § 3
Zo waar , zij hebben vader ook, ais andren meêgenomen;
Hij moest naar Wezel, is daarna
wel weêr bij ons gekomen;
Maar och! 't verdriet had hem verteerd,
hij kwijnde, en na drie jaaren Is hij geflorven.
Bethje.
Maat-lief zwijg , 9K -moet u ronduit verklaaren Dat uw geval mij hartlijk deert — maar heeft uw moeder fchulden ? Willem. Neen Burgeres , dat zegt ze altijd. Bethje. Zie daar dan , daar 's een gulden , Ga daarmee fpoedig naar uw huis,
en wil eens lekker eeten ; Kom morgen v/eêr,hoorbraaveknaap, de rest za1 ik wel weeten. Willem. Och. och! hoe blij zal moeder zijn!
6



C 9 )
Bethj e* Ik zal mijn* vader fpreeken,
(Wij zijn ook deeglijk patriotsch,) En hem om bijftand fmeeken,
Voor uwe moeder en voor u : elkander hulp te bieden ,
Is waarlijk patriotseh.
{Willem vat haar hand en kuSchP dezelve hartlijk.')
Nu, nu!
laat alles zo gefchieden ;
Kom morgen maar weêr om, hoor knaap!
dan zal het zig wel fchikken — Nu — ga dan heenj tot morgen duurt maar weinige oogenblikken. Willem. Ik dank, ik dank u duizend maal. Bethj e. Foei knaapje! dat 's nu fpotten — Die anderen geen' bijfland biên ? zijn vast geen patriotten.
A J



DE ONDERVINDING.
Ja duïfjen! dat 's tot zo ver goed. Ik zie u 'wel verlangen;
'T is hard dat gij dus zitten moet Zo in een hok gevangen;
Geloof me ik zou uw hartverdriet Geen oogenblik gedogen;
Maar toen ik u de vrijheid liet , Toen zijt gij weggevlogen;
Kijkduifjen! dat was tog maar flecht Dat kunt gij niet beftrijden;
Ik deed u tog in alles recht; Gij had hier niets te lijden;
En evenwel, Sinjeur ging heen, Wel ja, hij moest me ontloopen;
En och I dat was 't nog niet alleen Maar 'k moest hem wederko.open : Was dat niet aartig! zeg ? en nu Wilt gij mij weêr bedriegen , En mij bepraaten dat ik u Alweer zou laaten vliegen >
Geloof me ik zou uw hartverdriet









( II )
Neen knaapje, dat gebeurt niet ligt: 'K heb immers ondervonden ,
Dat gij geen acht flaat op uw' pligt , En, duifjen! zie, dat 's zonden:^
Maar zonden deed ik , net als gij, Zo 'k mij weêr liet beleezen;
Want de ondervinding leerde mij, Dat gij trouwloos kunt weezen;
*K zeg hunker daarom langer niet; Het zal u niet gebeuren ,
Gij hebt hier kommer noch verdriet, En mij zoudt gij doen treuren — Die de ondervinding zwijgen doet; Verdient, al v/at hij lijden moet.



HET GOEDE VOORNEEMEN.
Tongens jongens ! dat 's eerstkunltig \
o dat mietje tekent fraai, En ik ken nog naauwlijfcs fpèlden ,
maar 'kben ook zoo'n wilde kraai! Moeder zegt mij duizend maaien ,
Mijd ! gij leert uw leven niet, Ja, ik doe die beste moeder,
toch al dikwijls groot verdriet! Als ik zo ter deeg eens nakijk,
wat ik ken ; 'k vind niet met al; En 'k mag wel met moeder vraagen ,
wat er van mij worden zal — Mooje kleeren dat 's mijn leven,
Maar wat baat het mooje goed , Zo de nood eens aan den man komt,
En men duitjens winnen moet? Ja ik zou ook drok wat winnen!
naauwlijks ken ik 't a , b, c, En wat doet men , als het aankomt, «p verdienen , daar tog meê? —









C 13 )
Hoor, ik zie maar al te duidlijfc
dat ik ongelukkig ben, Om dat ik, een mijd , zo oud al 9
nog niet eens het fpelderi ken ; 'K moest zo waar al kunnen cijffren,
Zingen , teeknen , ja veel meer — Daarom leg ik van deez' dag af
al het fpeelgoed netjes neêr ; 'k wil nu nacht en dag ftudeeren,
dan kom 'k mietje knapjes bij; Dan verwondren zig de menfchen
ook gewislijk over mij , En dat moet plaifierigweez en;
ja daar heb ik denkbeeld van — Kom , dan maar terftond aan 't leer€n j
alles wat ik leeren kan,



DE KLEINE MOEDER.
O wat is hij nu weêr zoet! Maar wie weet hoe lang't zalduuren;
Meesttijds krijt dat kleine goed, Honderdmaal in weinige uuren :
Moeder weezen is verdriet,
Maar de kindren weeten 't niet.
Zo zij allen , net als ik , Met de kleintjes moesten fpeelen,
O zij hadden wis geen fchik > 'T zou hun zeker rasch verveelen:
Al dat drentlen is verdriet,
Maar de meisjens weeten 't niet.
En, och ja, dan durven zij Moeder op haar beurt nog plaagen:
Eoei dat 's gruwlijk ; ik voor mij , Help haar trouw haar lasten draagen:
Moeder weezen is verdriet,
Maar 'voor mijne moeder niet.









C J
Möeder zegt, en 't is ook waar, jlk ben , als zij uit is , moeder ; , Want ik ben wel negen jaar Ouder, dan mijn oudfte broeder :
O ik weet des van 't verdriet!
Maar de meisjens weeten 't niet.
IK zal ook toonen dat ik weet, Hoe men moeders moet waardeeren;
|ïs 't genoeg dat men maar eet? Neen,men moet ook naarftigieerenHeeft een moeder dan verdriet! Zo gevoelt zij 't echter niet.



HET GELD.
Geld is nuttig , geld is goed , Mits niet voor die 't flechts bewaaren Daar 't gemunte rollen moet,
T\/f rt(=^ mon 't- /->/-.V nidf C „„
Die kan geeven, en tog fpaart,
D I



1 DE , ]
KINDERLIJKE D W A A L I N G.
TOONEELSPEL.



PERSOONAADJEN.
ever hard. pietje
> Kinderen van eVerhard
ke etj e3 willem.
Met taoneel verbeeldt een Jiraat,



D E
KINDERLIJKE D W A A. L I N G.
TOONEELSPEL.
EERSTE TOONEEL.
WILLEM, PIETJE.
[Zij komen op het tooneel, twistende over een' appel die Willem in zijn hand heeft,}
WILLEM.
Ik zeg u 't is mijn appel.
P IETJ E.
En ik zeg u dat ik er de helft van wil hebben.
WILLEM.
Ja maar ik zeg u dat gij uw leven lang de helft 'er niet van krijgt. B 2



20 DE KINDERLIJKE DWAALING ? PIETJE.
Dan zullen we er om vechten.
. WILLEM.
ïk kan niet vechten,
PIETJE.
Neen maar niet met de vuisten' met den fabel, maat.
V/ IL L E M.
Jasfesneen! nog veelminder; il heb niet eens een fabel. * <
PI E T J E.
Geen fnaphaan ook ?
WILLE M.
"Wel neen ik ! wat zou ik met ee^ fnaphaan en fabel doen? ong tukker krijgen ?
1P I E T J E.
O . jé knaapjen! dan weet ik wat gij *ijt.
WILLEM. Wat dan? (Pietje luistert hem iet in *t oor.) Van die diigen heb ik geen; yerftand.



T OONEELSPEL.
21
PIETJE.
aeeft uw vader geen fnaphaan ea >el?
WILLEM.
Ja wis.
PIETJE.
Nu dan kan 't weezen dat hij goed ; maar tog; als gij ook niet gewapend
jt _ foei zoo'n groote jonge ! at zoudt gij toch doen als er een» ïvochten moest worden?
WILLEM.
O, de kinderen behoeven niet te echten.
PIETJE.
Dat 's waar; maar als zij vechten .unnen,is 't veel beter - Mijn valer zegt , in de gewigtigfte ondernemingen der Franfchen , zijn de ongens altoos vooruit gegaan ; en üe Franfchen hebben-je wat eer behaald, hè? wel nu in die eer deelen hunne jongens dan meê— Ik wenschB 3



23 de kinderlijke dwaaling :
te dat onze Capitein van mij ook ; kon zeggen: Die Pitt vloog daar voc uit als een duivel; hij is een dappes knaap.
willem.
Nu ja, dat zou ik van mij ook wi mogen hooren ; maar evenwel, ni< vechten is tog beter.
pietj e.
Niet vechten ! kijk hier ! hij zc de vrijheid van 't vaderland maar z aan de kat geeven!
Wi lle m.
Wat weet ik van vrijheid.
p ietje.
Dat 's een duivelfche jonge! — weet gij dan ook niet van broede fchap en gelijkheid ?... . a propos va
gelijkheid ik vergeet met al dï
praaten den appel — allons! dok op de helft moet ik hebben.
WILLEM, Schielijk wetgloopendi
Ja wel.



T ooneelspel.
tngrijpthernUvóomid^ze „al achter de Scherf gekomen is; hij vat hem voords in de borst , en trekt hem weder voorwaards.
dat 's een laffe
Z ve^:"e U van den appel geeven.
willem. Dat wil ik niet doen. W ^rfielt gZdig.omlostekomen.enfchreeu^
[luidkeels:) Vader! Vader!
Uniet bang voortik vecht mi, dood voor het -PatriotUmus: 1 » nu ge lijkheid'knaapjenjik wüenmortde
■ helft van den appel hebben-Wacht daar komt net mijn zuster aan.
B 4



24 de kinderlijke dwaaling i
TWEEDE TOONEEL,
De voorigen, keetje.
p i £ tj e.
Kee! hier heb ik een mooi ftukjen aan de handv
ke etj e. Wat dan ? (Pietje luistert haar iet in.') Zoudt gij dat denken ?
pi etj é.
Zo waar als ik leef; want hij heeft geen wapens; hij weet ook niets van de vrijheid; niets van de gelijkheid.
keetje.
O jé! o jé! dan is >t er vast een. (Tegen Willem.) Waar woont gij ?
pietje,
Hij woont hier achter in de andere ftraat.
k eetje.
Wel dan is 't er zeker een; want



TOONEELSPEL. 25
noeder zegt in die ftraat zijn ze dik — laar 't is tog een lieve jonge.
PIETJE.
Wel ja , de jonge is anders niet .waadj maar weetje, om dat hij zó is.
WILLEM huilende.
Hoe ben ik dan? ik doe u immers ;een kwaad?
p IETJÉ.
Kwaad? neen; maar ook geen goedj Krant gij wilt mij uw halven appel liet geeven;en de broederfchap zegt ;venwel dat gij 't doen moet; zo als le gelijkheid mij permitteert om de ïelft te eifchen — maar och! die dingen kent gij niet.
KE ET'JE.
Kom Pietje f laaten wij ze hem leeren -- och , 't is zoo'n aartige jongen ! — laat ons zamen hier op de (loep gaan zitten.
B 5



26 DE KINDERLIJKE DWAALING: PIETJE.
Ga uw gang maar Kee! ik zal ter* Wijl mijn wapens haaien; want die zullen er immers ook bij te pas kcK men ?
KEETJE.
Wis en waarlijk.
DERDE TOONEEL
KEETJE, WILLEM.
(Zij zitten zamen op de Jloep.)
KEE TJ E.
Hoe is uw naam ?
WILLEM.
Willem.
KEETJE.
O jé dat fpijt me!
WILLEM,
W^aarom ?



T O ONE ELS PEL.
27
KEETJE.
Om dat .... weet gij ? die van Engeland.
WILLEM.
Wat Engeland?-- ik weet van geen Engeland.
KEETJE.
Nu dat komt er ook niet op aan; als gij maar weet wat gelijkheid is , wat broederfchap is , wat vrijheid is.
WILLEM.
Maar ik fpel nog eerst in de Gelderf ehe Letterkunst, en daar (laat er niets van in.
KEETJE.
Dat geloof ik welj die foort van boeken zijn ook al zo oud jen vrijheid, gelijkheid en broederfchap is in Januarij van dit jaar eerst begonnen.
WILLEM.
O maar dan kan ik er ook nog niet van weeten.



28 dë kinderlijke dwaaling i keetje.
Niet ? ei en /* weet er evenwel Van ?
willem.
Ja maar gij zijt ook verftandig ; en gij zijt ook een lieve meid — wilt; 'gij de helft van mijn' appel hebben* £ keetje , greetig. Ja daar is een mesjen.
willemj hij geeft Keetje de helft van zijn' appel. Zie daar , dat doe ik u prefent.
ke e t je. En dat is nu juist broederfchap — is dat nu niet lief? ~ zie dat 's, net zo als vader zegt: die leering maaktl gelukkige en vergenoegde menfchen.,
willem.
Dat geloof ik! ik geef u de helfti van mijn' appel.
keetje.
Wel nu, zo moest gij met mijn'' broêr ook gedaan hebben.



TOONEELSPEL. 2Q WILLEM.
Ja maar dan had ik ze u niet kunnen geeven!
KEETJE.
O , maar dan had ik weêr de helft van de helft moeten hebben.
WILLEM.
En als er dan weêr een andere jonge of meisjen waar' gekomen?
KEETJE.
Die, alweêr de helft van die helft.
WILLEM.
Ja wel! en eindelijk zou ik zelf niet-met- al overhouden.
K EE TJ Ë.
Dat kan wel weezen , Willem j dat behoort tog zo.
WILLEM.
Maar als ik dat nu evenwel niet doe?
KE ETJE.
Dan mag men het van u neemen j



30 DE KINDERLIJKE DWAALING :
want de gelijkheid, Willem, geef: ons daar recht toe.
WILLEM.
Wat is dan de gelijkheid ?
KE E TJ E.
Dat wij allen even rijk, en alle even arm zijn; alles wat gij het moet gij met anderen deelenj au 'ders zijt gij geen patriot.
WILLEM.
Hoor,dan wil ik geen patriot weezei.
KEETJE.
Jonge ftil! zeg dat niet als mij broêr er bij is, want hij zou u m< zijn fabel den kop afhakken.
WILLEM.
Den kop afhakken ?
KE ETJ E.
Ja ja , den kop afhakken.
WILLE M. Dan zou de Schout hem wel fpre« ken.



TOG* NEEL SPEL.
ai
KEETJE.
Hélde fchout!wij hebben niet eens sen fchout meer ', neen maat ! wei ;en Maire.
WILLEM.
Nu , die dan.
KEETJE.
Ei!en die zou het zelf doen; want die is ook een patriot.
WILLEM.
Doen al de patriotten dan zo?
KEETJE. *
WiS' , » A
WILLEM , huilende.
I Dan ben ik mijn leven niet zeker; want ik hoor dat er duizende patriotten zijn.
KE E TJE.
Wel word dan ook patriot.
WILLEM.
Dat kan ik nooit worden; want ik zou niemand den kop durven afhakken-neen, ik wil geen patriot worden.



32 de kinderlijke dwaaling: ke etj e.
Wacht,daar komt mijn broêr aa
willem.
Och wat zal mij overkomen! heeft zijn fabel op zij. (Hij wil i trekken.)
keetje, hem vasthouden.!
Neen neen maat ! gij moet bl ven.
VIERDE TOONEEL
De voor ig en , pietje, ge wapenen
'p ie tj e. W el I kent hij zijn les al ?
keetje.
Ja wel kennen! hij wil geen p triot worden.
willem, met angst. Ja ja, ik wil wel! ik wil weli
pietje. Kom , nu den halven appel.
Wl



TOONEELSPEL.
SS
WILLEM.
'Die heb ik aan uw zuster reeds geeven ; kijk daar is de andere helft.
p IE TJE. Dan moetik daar weêr de helft van ebben.
WILLEM, huilende. Moet ik zo mijn goed weggeeven, n houden zelf niets ?
PIETJE.
De helft moogt gij houden; dat ia elijkheid.
KE ETJ E.
Dat heb ik ook gezegd.
PIETJE.
Kom , kom ! hij is onbekeerelijk ? pastis hij een geboren Prinsman; ik moet maar op de wijs der Franfchen tnet gevelden banjonet . . . . (Bi) velt zijn bajonet en loopt op Willem ?•<?•)
C



f4 bê KINDERLIJKE DWAAUNG :
willem: hij fchreeu wt lu idkeA en ploft van den Jïoep af, me zijn aanzicht op den grond. Help ! help! moord! moord!
VIJFDE TOONEEL.
De voorigen, everhar d.
everhard, op Pietje toe loopende.
Hé! hou! piet!— wat dromme doet gij ? (Hij neemt Pietje bij den art! #n /mijt hem achter uit.")
pietje, met geprefenteerd ge weer.
Vader, hij is een Prinsman ; di< fonge die daar voor uwe voeten ligt i 3a die , dat 's een Prinsman , zeg ik ui everhard, Willem van deh grond trekkende Sta op knaap 5 gij hebt niet te fchro»men : (Tegen Pietje.) En ïk



TOONEELSPEL. 3J
;al u leeren uw geweer te gebi-uiken ;o als 't behoort — provifloneel ontvapen ik u , als een onwaardig fchuter. (Hij neemt Pietje het geweer af.") willem, van vreugd opfpringende.
Ha dat 's goed ! (Tegen Everhard.") Surger! zij willen mijn goed afneenen . . .
keetje.
Ik niet vader swillem heeft mijn tïjn halven appel gegeven; maar >ietje . . . .
everhard.
Zwijg keetje — ik heb alles ge» ïoord ; ik heb geheel den tijd dat jij zamen met deezen knaap bezig jeweest zijt, hier om het hoekjen gelaan ; en door dat alles te hooren, ien ik er tevens achter gekomen , iat gij beiden mijn kinderen, een gevaarlijke foort van Patriotïsma»
C 2



%6 de kinderlijke dwaaling:
omhelst j eenpatriotismus ,dat, hadde het onder de volwasfen menfchen i plaats, de wereld tot een moordkuil l zoude rcaaken — verre , mijn kinderen ! zeer verre zijt gij van 't rechte •
fpocTr verdwaald hoort eens
wat de vrijheid betreft , daarover i zullen wij thans niet fpreeken, gij hebt er meer gevoel van door inflin<a i of ingefchapene nijging, dan door: befef van waarde.
pietje.
Ik weet tog evenwel, vader
everhard.
Laat mij fpreeken - De gelijkheid, waaromtrent gij u zo deerelijk mistast, beftaat niet daarin dat de menfchen alles wat zij hebben onder elkander gelijklijk moeten deen Jen; de appel van deezen knaap is zijn eigendom, waarop gij volftrekt geen recht hebt.



38 de kinderlijke dwaaling :
ven in geenig opzicht voorrechten i genieten j de wet mag hem niet ver-■ fchoonen en den armen ftraffen ; hij. mag niet over den armen heerfchen 5: als in zo verre deeze zig verbindt, den rijken om loon te dienen. pietje. Maar vader, hebben wij dat dan van te vooren niet geweeten ?
everhard.
Hoe van te vooren?
keetje.
Hij meent Vader eer de Franfchen 1 Lier waren.
everhaid.
O ja! dat wisten wij zo goed als de Franfchen ; maar wij durfden en niet van fpreeken; wij durfden ons recht van mensch tegen de Grooteni die ons onderdrukten niet doen gel-, den j de Franfchen nu hebben ons vrij gemaakt j hebben gemaakt dat vij dat recht durven vorderen.



T O O N E K L S P E L.
KEETJE.
*T zijn tog lieve Franfchen.
EVER HARD.
Maar men moet hunne goedheid niet fchenden , door een kwaad gebruik van de vrijheid te maaken, en elkander te berooven op gronde van gelijkheid.
P IETJE.
Maar vader , moest hij mij dan niet uit broederfchap zijn halven appel gegeven hebben ?
EVERHARD.
Gij dwaalt in de broederfchap even ■als in de gelijkheid — moeten , neen , dat behoeft ihij niet te doen, ten ware gij honger haddet, en geen eeten kondet bekomen; de broederfchap is maar een uitvloeifel van de gelijkheid en begeert een gezellig , vriendlijk , dienstvaardig leven j ieder al» zijnen broeder te behandelen j in C 4



C 43 ")
\l 's aardrijks vruchtbaarheid en kracht,
KTordt van des Hemels gunst verwacht.
üVie hooger klimt dan middenmaat, Zeer ligt door top-zwaarte overllaat.
Daar dubble magt blijft zaamverbonden ,
Word zeldzaam grouwzaam leed gevonden ,
Die menschheeft wi« 't gerustfte leven Die elk naar recht het zijn kan geeven.



( 44 )
Nooit zag men 't land in puin ge doken,
Daar Godsdiensts altaars ftadig roei ken.
'X recht doet de wereld Haan*! blijven,
Doet alle orde en wet beklijven.
All' wat de Hemel heeft beziel*, Wordt door den grijzen tijd vernield



DE MOEDERMOORDER.
'antje , uit het fchool gebleven ,
fukkelde overal langs ftraat, Sfu dien hoek om, dan die gracht op, jantje weet niet waar hij gaat: Ja hij drentelt zelfs de poort uit,
en dea' weg op dien hij ziet; Ad nog verder, al nog verder;
op den tijdlet jantje niet: Eindlijk kom hij in een dorpjen ,
dwaalt het rond en weder rond, Huilt en zucht, om dat hij «iemand
van zijn ftadgenooten vond: Hij krijgt honger, en moet beedlen,
beedlen om een ftukj en brood; ,,/K.heb ook dorst ,*' roept hij : „ Wel drink dan",
Zegt men : „ ginder uit dien floot "— !*T werd nu avond; toen vroeg jantje, I waar de weg naar ftad toe lag;



( 46 3
Maar hij kon er niet meer komen, *t was onmooglijk voor dien dag;
Nu aan 't huilen en aan 't fchreeuwenj één der boeren nam hem meê;
Lag hem op wat llro te flaapen •—
welk een zachte legerfteê ! —-
'«Morgens bragt men hem naar ftad toe ,
hij kwam t huis , op 't oogenblik Dat zijn moeder was gefcorven ,
van verlegenheid en fchrik: Des was jantje een moedermoorder!-—
Lieve kindren ! laat u raên , Gaat altoos,waar 't ook moog'weezeni
daar men u gebiedt te gaan.



( 49 )
y eindelijk uitgaan om voedzel te )eken; maar zijne zwakheid belet:de hem zulks , en hij ftierf eindejk door verval van levenskrach;n.
>e jeugd moet werken voor het brood, Ut medelij voorziet Jlechtt in der ouden nood.



DE GEBOMBARDEERDE STAD.
1 oen Etienne's vaderftad,
Den triumph bevochten had , Het heir des vi.iands had , met fchrik , de vlugt genomen ;
Zag hij van den hoogen wal,
Het rampzalig ongeval, Dat de flad was overkomen :
Torens lagen half ter neer;
*T prachtig raadhuis was niet meer; Veele huizen zonder daken;
Zwaar verlies aan allen kant,
Zo door kogel als door brand;
„Moest," zei hij, „ onze flad zoduur^ de banden /Laken,
„ Die een vorst haar hadgefmeed ,r
„ Oorlog! o wat zijt gij wreed!
„ Wil omaltoos toch verfchoonen!—
„ Maar.dat men dan ook voortaan,:
„ Ons niet wille in boejens fiaan ;
t, Want dan begeerde ik niet in deezo ilad te woonen;



C 53 )
l*T laatfte van 't kortftondig leven; „ mietje zegt ze , „ zo ge als kind, „ Godsdienst,deugd enpligtbemint,
„ Zult gij voor den dood niet beevenï „ Trek uwe oogen nimmer af, „ Van de kerk of van het graf "
O dan moest ze hier gaan woonen,
Om ze me allen dag te toonen; Want hier zijn, en dat 's al raar ! Kerk en graf juist bij elkaêr.
D 5



HET
VRIJHEIDS - FEEST.
( JZameHfpraak.)
manon,
lVToeder zoude gij wel gelooven,
dat mie-koo sje op deeze prent. Ieder der Bataafiche meisjens ,
juïsc bij naam en toenaam kent ? ! Kijk; dit, zegt zij,is marianne,
dit ons mietje, dit 's lison; Dit k a t o o t j e , dit zij zelve;
'k wenschte dat ik ze ook zo kon!
moeder,.
O dat kennen is maar weinig,
wees flechts blijde , bestig kindï Dat ge u als Batavisch meisjen ,
zeker in den kring bevindt; Dat ge ook om den boom mogt danfen j
boom ons alles , alles waard'; Want, ma non! hij is de beeldnis,
van het beste goed op aard.



( *5 )
MANON.
Kran de zoete, blijde , rijke, edle Vrijheid; niet Mama? Die is immers 't beste op aarde |
MOEDER.
Ja, mijn lieve dochter, ja; Zonder vrijheid, is ons leven
niet dan ongelukkig zijn; Want gevloekte vorftenkluifters,
baanen rechte hartepijn.
MAN ON.
Maar Mama , wat zijn toch kluisters I vorftenkluisters, meen ik; want,
Jandren zag ik op den fchouwburg » en die draagt.men aan de hand.
MOEDER. *
Vorftenkluisters , lieve dochter!
prangen 't ligchaam niet alleen , Maar de zielnog meer dan 't ligchaam J
duizende rampzaligheên, Zijn het deel der ftervelingen ,
die daarmede zijn belaên;
B4



( 56 3
Pligtbetrachting is zelfs ftrafbaar ,
ftaat zij Hechts den vorst niet aan; Die in vorftenkluisters zuchten ,
moeten kruipen op gebod; En zijn zelfs niet vrij in 't dienen
van den eeuwig goeden God; Zijn zij deor diens hand gezegend ,
met een milden overvloed; Zij die vorftenkluisters draagen,
hebben geenig eigen goed — Als de vorst fpreekt moet men geeven,
en wat onrecht ook gefchied'; Is 't in 's vorften oogmerk dienftïg ,
dan ftraft hij het onrecht niet.
M AN O N.
Hemel! zijn dat vorftenkluisters?
dat is goed van Hechten aart; Nu, Mama, is mij de vrijheid
nog wel duizendmaal meer waard'.



BE JONGE OFFICIER.
Camaraaden! 'k heb voor deezen, U wel meermaals onderweezen , In de handling van 't geweer; Maar zo net, zo juist als heden , Zo op tromelflag getreden,
'K zeg, dat deed gij nimmer meer Trachtte men uw' lust te fmooren, Gij hebt echter niets verloren,
Ieder is nog even reê; Moesten onze vaders vechten , Voor de vrijheid , voor hun rechten
'Kging gewislijk met u meê , En wij zouden triumpheeren; Want wie zou Bataaven keeren ,
Eerst verlost van flaavernij? Eerst verlost van hun despooten, Die tot hunnen val befloten ? Immers, makkers! zijn wij vrij?
D 5



f 58 )
Laat ons dan de wapens draagen, Om die dat geluk belaagen,
Mannen-tegenftand te biên; Dan zal men ons lauers vlechten, Zeggen: „ In dier knaapen vechten 9
„ Is de Batavier gezien".



HET ONTDEKTE SPOOK.
Jantje was met zijne makkers,
In zijn kamer aan den gang ; Ieder fprong , of fpeelde , of (loeide ,
Maar op ééns werd ieder bang ; Een geluid als van een varken,
Klonk verfchriklijkdoor 't vertrek , jantje alleen bleef onverfchrokken, t Zei : „ wat drommel! wordt gij gek ? „ Varkens kunnen hier niet weezen ï
„ 'T is gewis bedriegerij j „ Kom, wie hart heeft om te zoeken ,
„ Voeg' zig moediglijk bij mij; k, Ik vooruit, dat fpreekt van zelve"—
Zes of zeven volgden hem: jantje lliet de deur flraks open:
Riep: „ Waar zij t gij varkensftem V' Maar geen antwoord — „ Volgt mij makkers! " Zei de knaap, vol heldenmoed :



C 60 )
„ 'K zal dat varken zeer Wel was- L fchen ....
„ Ha! hier is reeds de arme bloed ; ; „ Kijk , 'tis jaques ! wel geen wonder !! Dacht ge ons bang te maaken maat? I
O dan zijt gij mis; als varken ,
„ Komt ge althans wat veel te laati „En kom vrij als paard, of ezel,
„ 'K geef een' gulden als ikfchrik— • „Voor die naar de fpooken zoeken, ,
„ Spookt het flechts één oogenblik," '



DE OFFERHANDE
AAN HET
VADERLAND.
Toen ïn zekere flad van de Fronfche Republiek eene commisfie zat, ter ontvangst van de offeranden der Burgers aan het vaderland, om den oorLog voor de vrijheid met kracht door te zetten , verfcheen in dien raad een knaapjen van op zijn hoogst io of ii jaaren, en zeide :
Surgers! ware ik oud genoeg , »K zou met onze braave lieden ,
U, tot welzijn van het Land , Voor den dienst mijn leven bieden;
Dan , ik ben nog maar een kind; En heb ook niet veel te geeven,
Maar ik breng u , 't geen ik heb ,



( 62 )
Iet voor mij zo waard' als 't leven :
Burgers! ziet het is een prijs , Die 'k gewonnen heb met leeren;
Ziet hoe fraai zij is , nogthans , Kom *k ze 't vaderland vereeren;
Ze is voorzeker fchatten waard', Echter moet mij dat niet kwellen :
O ik weet de vrijheid reeds Op haar rechten prijs te Hellen.
*T Committé heeft deeze prijs , Op een zeer voldoende wijs , Uit de hand des knaaps ontvangen, En ze in de zaal ten toon gehangen.



»T GELUKKIG LAND.
IWaar vrijheid , Godsdienst, vrede alomme 't volk regeeren , Waar dwinglandij gedoemd , het muitziek graauw getemd,
|En 't recht gehandhaafd wordt, ziet men den bloei vermeeren ,
IVan handel , kunst en fmaak, zo vaak door dwang geftremd.



tooneelspel. 37
wille m.
Zo zo , dat 's wat beter.
e verh ard.
Zo gij hem van zijn eigendom tracht te berooven , zijt gij een dief; en ware er geene wetten , dat is leefden wij niét in eene maatfchappij , dan zóude hij u, zo gij geweld gebruiktet , mogen doodfiaan , ware het dat hij u niet anders konde ontkomen,
willem.
Kijk hier , en piet wilde juist mij doodflaan.
keetje , tegen Willem. Nu ftil, laat mijn' vader fpreeken.
everhard.
De gelijkheid beftaat alleenlijk daarin , dat de eene mensen niet kan gezegd worden beter te zijn dan de andere, ten opzichte van God , en de
wet De rijke is zo wel maar
mensch als de arme, en mag derhalC %



40 DE KINDERLIJKE DWAALING:
den nood bijteftaan, en zo al ver« der — Gelijkheid en Broederfchap betracht men in alle vereischte op, zichten , wanneer men leeft naar die hemelfche fpreuk: Gelijk gij wilt dat\ « de menfchen Zullen doen, doe gij het ook alzo.
keitje.
' Dat begrijp ik vaderlief! en het fpijc mij wel dat ik de halve appel genomen heb.
WILLEM.
Wel waarom ? die heb ik haar vrijwillig gegeven ; niet waar burger?
PIETJE.
Neen ik heb kwaad gedaan, als gij fpreekt van kwaad doen ; maar ik verzeker u als ik mijn zondagsduiten krijg , dat ik u tie--> appelen zal weêr«: koopen; fpreek er dan maar tegen geen een jongen van.
EVERhard.
i En ik zal zien of gij mij begrepen



TOONEEL SPEL» 41
hebt — daar is uw geweer terug j draag het tot eer van uw vaderland.
PIETJE.
Ha ! dat 's bon! — Vader ik zal als een braaf Patriot leeven.
EVERHARD.
Dan zult gij wèl doen — Komt, gaat nu alle drie naar uw moeder , en vermaakt u zamen als broeders en zusters.
WILLEM»
Dat doe ik mee.
C 5



PUNTDICHTJENS.
D oor kunst wordt leeuwenkracht getemd ;
Door goud wordt deugd en moed ge-: ftremd.
F ie groote fchatten heeft befpaard , Zie wèl hoe hij zijn hart bewaard.
Geen list kan heldenkracht befluiten ,
Geen poort of wal kan kloekheid: ftuiten
Gelukkig die , door d'overvloed, Geleid wordt tot het hoogfte goed.



HET TELEUR GESTELD VERTROUWEN.
Een Fabel.
F en jonge raaf , in de Öerkte en kracht van zijn leven , ging over berg en dal zijn voedzel zoeken — een oude raaf uit' de nabuurfchap, die geheel ilijf en jichtig was, (de ouderdom is aan veele kwaaien onderhevig,) moest in zijn hol blijven , en liep gevaar van door honger te fterven, indien een liefderijke valk hem geen eeten gebragt hadde —• de jonge raaf zag dit eens en reide: „Wel hoe! ik arme flokkert L vind met veel vliegens en zoekens, „ naauwlijks voedfel genoeg voor „ mijn onderhoud; terwijl mijn oude » medebroeder van zijne tafel verze-



c 48 y
„kerd is, en heerelijk fmnlt, zonM der zig te verroeren — o ho! daar „ ik zie dat wij tog verzorgers heb„ ben, zal ik het ook «p hen laaten „ aankomen; voortaan zal ik ook „ van de valken mijn onderhoud I „ verwachten."
Na deeze, zo 't hem toefcheen,, zeer juifte redeneering;,handelde hij vervolgends ook j hij bleef in zijni hol ftil zitten; verheugde zig over zijne luiheid en werkeloosheid, ter-' wijl hij de fpijs die hem zoude ge| bragt worden, reeds ten gemoete zag — de eetlust komt — de valk komt niet — de luiaart ergert zig 3 maar zig vergenoegende met te morren, doet hij geen voetltap buiten zijn hol.
Eenige dagen aldus in ledigheic doorgebragt hebbende , en zig flaauv van den honger gevoelende , wildi
»i



c 5i ;
„ Vrijheid is het hoogfte goed ,
En hoe ook het oorlog woed',
„ 'T kan tog vorften boejens breeken —
Boejens! de affchrik van Natuur ,
„ Waarlijk ja , de hulp flaat duur,
Dan daar moet men niet van fpreeken •—
Daar niets in waarde bij de lieve vrijheid haalt,
„Wordt zij ook nooit te duur betaald.
D 2



HET DORP-KERKHOF,
Och! wat ïs 't hier vreeslijk ftil! *K ben er echter met genoegen ,
S,choon ik nog niet fterven will'; O ik kan mij zeer wel voegen ,
Naar hetgeen cns 't leven biedt,
En elenden ken ik niet; Nu die kan men ook wel derven — Maar, zo 'k echter nu moest fterven,
Ware ik dan wel voorbereid ,
Tot de reis naar de eeuwigheid? — "K hoorde moeder menigmaalen , En zo vriendelijk verhaalen ,
Hoe zij leefde in haare jeugd;
Hoe zij altoos dacht op deugd, Op 't betrachten van haar pligten, Op iet nuttigs -Jtterichten;
Daarom heeft ze ook nu geen fchrik,
Voor 't beillsfend oogenblik,



ER ZIJN GEENE VOORSPELLINGEN.
De Moeder van de bevallige en tederhartige m ari ann e , vond haare dochter, in het prieeltjen achter haar huis , in eene zeer bedroefde houding , zitten; zij had haar reeds eenige oogenblikken befpied , doch hoorde haar niet fpreeken, alleenlijk liet zij eenige zuchten; des Hoorde de goede moeder haar in haare mijmering , en hield met haar het volgend gefprek.
moeder.
Hoe marianne! dus aan 't peinzen ?
mag ik weeten wat u deert ? Hebt ge uw naaiwerk ook bedorven?
hebt ge uw les nog niet geleerd?
marianne.
Moeder , neen , ik ken mijn les wel,
'k heb mijn werk ook afgedaan; Maar ....
MOE-



c te y
MOEDER.
Wat mag a dan toch dceren?
Kom ma Rian ne ! zie mij aanï Hoe ïgij hebt gefchreid mijn dochter!
wat mag de oorzaak daarvan zijn; Heeft mariannë ook iet gebroken?
iet verloren? — hebt ge ook pijn?
marunne.
Keen , zo waar niet lieve Moeder l
MOK DER.
Nu wat is er dan gefchied , Dat u zo bedroefd doet weezen? zonder oorzaak weent men niet
MARI ANNE.
Moeder hoor, 'k heb gistren avond,
digte bij uw ledikant Een horlogie hooren tikken ....
moeder, lagchende.
Maar , maar. waar is nu 't verftand !
MARI ANNE.
LYSJE heeft mij voor een poosjen» W?en ik bij haar was verteld , E



C 6S )
Dat zulk hooren van een uurwerk, zeker , iemands dood voorfpelt.
JLn nu ben ik zo bekommerd, dat mijn Moeder fterven zal,
*T was tog bij u. . . .
moeder.
Hoor marïanne! ï, v s j e is meer dan ftapel mal, Ze is één van die dienstbre geesten,
die bedervers zijn der jeugd; Vaak vertelfters van wat grollen ,
zelden gidfen nair de deugd: xysje zal ik eerlijk geeven
*t geen haar toekomt voor haar vlijt.
Aanftonds zal 'k haar paspoort fckrij» ven ,
om dat gij mij dierbaar zijt.
marianne.
Moeder! maar
moeder.
Dat moet zo weezen, Kind-lief! LYsjE is een zottin, Zeker 'k heb niets goeds te hoopen,



( 67 >
Van zo kostlijk een begin. Hoor eens kind-Hef! dat horlogie
is een wormtjen in het hout j En het tikken is zijn knabblen;
zo ge u flechts eenshadd' verftout,v Tegen 't hout weerom te tikken,
met een flokjen of een fchaar, Straks had uw Propheet gezwegen ,
want dan vreest hij voor gevaar; Blijft zo lang gij wilt mijn dochter ,
in de nieuwe bovenzaal , Kooit zult ge uw Propheet verneemen ,
want hij doet zijn knabbelmaal Slechts in hout, dat vrij wat oud is 1
onderzoek het geen ik zeg: Koort gij tikken, tik maar tege-o,
en terftond is 't uurwerk weg — *T is een wormtjen v lieve dochter t
en gelooft gij nu dat God, Die volmaakte wijze Schepper,
die beftuurder van ons lot,
U *



C 68 }
fet dat wij niet mogen weetan ;
aan een wormtjen in het hout, Aan een klein onnozel diertjen ,
dus zou hebben toebetrouwd ? ~~ Stel het op gelijke waarde
met het fpellen uit de kaart; Al dat weeten , en de fpooken
zijn van een gelijken aart. Nu marianne ! nu , wat zegt gij ? —
marianne.
Moeder, dat ik u vertrouw, En 't voorfpellen van het tikken , als een zotternij toefchouw.



HENDRIK EN AL BERT.
'Hendrik was een zoet en leer* üaam kind dat veel hield van leerea en leezen, en geen grooter vermaak .had dan bij zijner,moeder te weezen ; deeze hadr hem ook zeer lief; zij verhaalde hem historiën, leerde hem alle dagen iet anders , en nam hem overal waar zij ging mede ■ albert een buurknaap van hendrik, geleek hem zeer weinig; deeze was om zijne onverzettelijke hoofdigheid , lustloosheid en veelerleie onaangenaame eigenfehappen, bij niemand bemind, en gaf zijne moeder groot ongenoegen ; deeze moeder was arm , en in plaats dat albërt , door het waarneemen van zijne pligten, getracht zoude hebben haar tot troost te verftrekken, wilde hij noch £ 3



C 70 )
leezen noch fchrïjven leeren ; fpeelen en zijne makkers plaagen, .was alles waaraan hij zijnen tijd befteedde: met den flechten albert, fpeelde Hendrik wel niet , maar echter kwam de kwaade jonge eens , bil zekere gelegenheid, in 't huis van de Moeder van hendrik, alwaar hij weldra het fpeelgoed van deezen bemagtigde, een wagentjen dat bij hetzelve was brak, zijn viool bedierf, en het een en ander zelfs in zijn* zak flak : een bediende van HENdrtk's moeder raadde hem , hij zoude over het gebeurde aan de Moeder van albert klaagen, en hij .ftond op het punt van zulks te doen, toen hij zig eensklaps daarin wederhield , denkende : die vrouw is flreng, zij zal albert flaan, vastzetten, en geen eeten geeven ; neen neen! voor deezen keer zwijg ik liever, en vergeef het hem.



< 71 3
Weinige dagen daarna,met zijne moeder wandelende,ontmoette hij albert, die zig op dat oogenblik vermaakte met keifteenen om hoog te fmijten , €n zo onbefuisd dat hij niet eens bedacht of hij dus fmütende ook iemand konde kwetfen i zulks gebeurde oogenbliklijk; want één der fteenea welken hij op en weg wierp, vloog *egen het hoofd van hendrik? deese gevoelde groote pijn , doch da lieve jonge wederhield zijne traaïien, om dat hij wist dat het voor een knaap geene eer is zo ligt te
fchreien Moeder , zeide hij, die
gooi doet mij wel zeer; maar 't zal tog niet- met- al weezen; ik geloof <lat de pijn weldra zal overgaan; echter bloedde zijn voorhoofd, en zijn moeder ging oogenbliklijk met hem naar huis.
•Ka eenige dagen in huis geweest te «jn, moest hij cjn lugh^ca Xchep^



C 73 >
3>en,en ging met den knecht van zij-
jie moeder wandelen naauwlijks
rbuiten de poort zijnde, hoorde hen«D&ik achter hem een doffe plof; hij zag verfchrikt om,en zie daar *t was albert die uit een'hoogen boom
-.was gevallen iiexdrtk lièp ter-
itond toe om hem te helpen, want hij
fchreeawde geweldig De arme
•jonge! zeide hendrik; en vroeg:
^,Hebt gij u zeer gedaan?" het
.antwoord was luid fchreeuwen
•Hendrik bad den knecht,hij wilde «albert op den arm neemen, en hem naar zijn huis brengen; „ Hij woont „ niet ver van hier," zeide hij tegen •den knecht, „ en gij zijt fterk:" dit f»efchiedde ; en de moeder van alBfrt werd zeer bedroefd toen zij .haai en zoon in dien ftaat zag , want de onbefuisde en kwaadwillige knaap 4iad zijn btïen gebroken henDRIK had-groot medelijden met de



C 73
bedroefde moedèr ; zag dat zij in ■eenen armlijken ftaat leefie, en gaf haar des een gulden , die hij van -zijne moeder gekregen had om fpeelgoed tekoopen —„ albert," zeide hij tegen de bedroefde vrouw , „ heeft mij „wel meer dan ééns kwaad gedaan; „maar nu is hij tög ongelukkig, „en gij zijt niet rijk moedertje, dat ^ zie Ik maar al te duidelijk; daarom
moet gij deeze gulden aanneemen , „en albert er voor laaten gene„ zen; mogelijk zal hij daarna wel „ beter oppas Ten" — De goede vrouw nam den gulden aan, en roemde ten hoogften het goed en edelmoedig charakter van hendrik, die van zijne moeder , toen de knecht haar van al het voorgevallene verflag had ge? daan , zeer werd geprezen.
hendrik met haar over den val van albert fpreekende, vroeg ho« het tog sstogt komen dat de tal van E 5



( 74 }
deezen hem recht aan zijn hart ging , en dat hij evenwel te vrede was ? f> Het is, lieve zoon! antwoordde de moeder , êat gij eene goede daad verricht hebt ; dat gij kwaad met goed hebt vergolden ; want zulks geeft het grootfie genoegen dof men immer zoude kunnen genieten.



tt i a
Het goed den eenen dag gedaan v Brengt het geluk de» andren aan,
ÉMMMM
BEDENKING.
In de gemeene genieting van het Ie* yen kunnen wij 't vermaak van het tegenwoordige uur niet al te rijkelijk fmaaken , zonder dat , er dat van den volgenden dag bij lijdt, en door verminderd wordt: het is met de oefening van alle onze vermogens even eens gelegen, en eenige buitengewoone infpanning van geest , of al te fterk gebruik van onze ligchaamskrachten, verpligt ons tot meerder



C 76 )
rust, en wordt niet zelden van eene lange tusfchenpoos van kwijning en onvermogen gevolgd: wat voordeel wij ook verder willen uitftrekken, dan naar de maate door de Natuur ons'daarvan tocgefchikt, het is .even als geld dat wij verteeren, eer wij het nog ontvangen hebben; of inkomften , waarvoor wij ons plaifier willen neemen , eer zij nog vervallen zijn : als de betaaltijd verf. hijnt, moeten wij ons noodzaakelijk ten achteren bevinden , en ons over onze voorbaarige verfpilling beklaagen.
Wie deugden najaagt zal zig eene fchat
Vtrgaêren ,
Die niet vermindert door de jaaren , Maar tot het ftervensunr vergroot, £nintrest geeft eerst na den dood.



VERMAANING.
Betrouw niet al te veel op *t bloe-
jendst van uw jaaren, Maar tracht , eer de ouderdom u'
kroon' met zilrren hairen; En in uwe aders^ half verftrarnd»
aan 3t loome bloed Den doortogt weigere ; als de long
geen werking doet Gelijk voorheen, en gij' moet naar
uw' adem heigen, Tracht vóór dien tijd de vreugd der
ziele te verkrijgen; * Die vreugd welke altoos leeft in 't
waarlijk braaf, gemoed , TJ zelfs in de eeuwigheid zal koeftren docr zijn gloed.



DE BATAAFS CHE KNAAP. WIJS : Mijn lieve Sacrtjen ,' enz* l.
Wat is de lieve vrijheid zoet, Wie zoo haar niet begeeren j
Ofïchoon men veelen vreezen doet, Dat het weêr om zal keeven, Ik geloof het echter niet, God die ons zijn bijiUnd biedt, God zal ons niet verlaaten ; Hij fchiep ons vrij, Wij zijn ook vrij, Geen list of kracht kan baaten , Aan norfche Dwinglandij. x.
DeFranfchen ftortten dierbaarbloed, Om Neerland vrij te maaken;
Hun onverwinbre heldenmoed, Mogt onze boejens fiaaken : En wij zijn raet hun veréénd , Des wordt ons ook hulp verleend, Wij worden niet verlaaten , Wij zijn thans vrij , Wij blijven vrij, Geen list of kracht kan baaten» Aan norfche Dwiuslandij.



» s
BURG ER-WAPENS.
Wijs: Laastmaal toen ik lag enjUep. t.
Wie is fraaier opgefchikt, Schoon bezilverd en beftrikt , Dan die wapens draagt , En zijn rechten, Vrij kan vechten , Dan die wapens draagt, Niets dat meer mijn oog behaagt.
2.
Die mij duizend guldens gaf, Lag ik nog 't geweer niet af. Geld heeft géén waardij, Als men liaan moet, Als men Haad moet; Tan de Dwinglandij, Wordt men ni§t dan vechtend vrij.



f 80 )
Ha wat is die fnaphaan mooi, Welk een fraaje helden tooi, Hij voegt den Bataaf, Zonder deezen, Is 't te vreezen , Dat hij, fchoon Bataaf, Wordt gekluifterd als een Haaf.
Dat de Brit ons vrij beftook', Al zijn hoop vervliegt in rook, Door '» Lands Burgerij, Die durft vechten, \ oor haar rechten. Zwicht, zwicht Dwinglandij! 't B*urgerzwaard houdt Neerland vrij,
4-






—*v^*r-
I |
IALMANACH'
tl» VOOR j
f KINDE1EN, |
i i
MET PLAATJES,
1 I