BES CHRYVING
DER VOORNAAMSTE
HAVENS en BAAIEN
OP DE KUSTEN VAN
SPANJE en PORTUGAL.
Waarin tevens voorkomen de Rheden , Ankerplaatzen, Diepten Hoedanigheid der Gronden, en 't loopen der Stroomen , benevens eene korte befchryving van de Zee- en Handeldryvende Steden langs die Kust voorkomende, met aanwyzing van derzelver voornaamflen Koophandel, zo van hunne Landsproduften, als hetgeen van elders word aangebragt, beginnende van Caop figuier tot de Baai van cadix.
Te A MiS T E R D A M, By GERARD HULST van KEULEN, Zeekaart, en Boekverkooper, Compas-, Octant-, Graadboog- en Mathematisch Innrumentmaaker, aan de Nieuwe Brug.
m d cc l xx xii l






AAN DEN
WEL EDELEN GESTRENGEN HEERE
SCHEPEN EN RAAD DER STAD AMSTERDAM, &c. &c. &c.
Hr, et is buiten tegenfpraak, dat de Zeevaart als eene
der Hoofdzuilen moet worden aangemerkt, waarop de
Welvaart van ons Gemeenebest gevestigd is-, en even
gereedelyk zal elk moeten toeflaan, dat tot uitbreiding
van derzelver kunde niet te veel gezegd kan worden.
* lm-



Immers vreeten zy, welke dienaangaande by ondervinding kunnen getuigen, dat 'er altyd gelegenheid zal overfchieten, om de kennis der Zeevaart nog al ver» der uitte breiden; en ongeacht de groot/Ie vorderingen in deeze weetenfchap, zullen de Zeelieden nogthans altyd redenen genoeg hebben, om dit wankelbaare Element met de groor/le voorzigtigheid te bevaaren> aangezien de Scheepvaart aan wisselvalligheden is blootgefïeld, die wy niet altyd in onze magc hebben-, om ze voor te komen..
Om nu van myne zyde alles toe te brengen, wat tot meerdere opheldering van de Zeevaart kan /trekken, heb ik tendientfe der Navigeerende eene verbeterde Befckryyihg; ^iUsTENw spanje #»PORTUGAZ,Iaateii vervaard/gen, waarin niet üegts de Rheden, Ankerplaatzen, Diepten, Hoedanigheden der Gronden en het loopen der
SfroO'-



Stroomen, worden aangeweezen, maar ook te gelyk de langs derzelver Kusten gelegene Zee- en Handeldryvende Steden, met /maren voornaamden Koophandel, zo van eigene Lands-Produclen 9 als hergeene zy van buitenlands tot eigen vertier, of verzending naar hunne Coloniën,. gewoon zyn te trekken.
En daar ik uit overtuiging weet, hoe veel deel UWEL EDELE GESTRENGE neemt, in het verbeteren dier weeten/chappen , welke den bloei en welvaart van onze Republicq regtftreeks betreffen, en daaromtrent geen moeite ontziet, dezelve voor te fhan en te helpen bevorderen- zo vleie ik my, dat ook deeze myne geringe poogingen UWE goedkeuring zullen wegdraagen.
In deeze gunfrige verwagting neem ik de vryheid deeze Befchryving met de verfchuldigfte Hoogachting en Eer-
* 2 bied:



bied aan U, WEL EDELE GESTRENGE HEER! op te draagen; hartelyk wenföhende, dat deZelve tot nut en voordeel van onze Scheepvaart en Koophandel moge vertrekken. — Terwyl ik de Eer heb my met byzondere Hoogachting en Eerbied te noemen,
WEL EDELE GESTRENGE HEER!
U Wel Ed: Geur: ootmoedigfren en gehoorzaamden Dienaar
GERARD HULST van KEULEN.
Amjlerdam, 24 QEtober
13 E-



BESCHRYVING
DER VOORNAAMSTE
HAVENS en BAAIEN
OP DE KUSTEN VAN
SPANJE en PORTUGAL.
De Orde, welke wy in dit ons Werkje zuilen houden, is, dat wy van caap de figuier beginnen, en van daar, langs de Kusten van Spanje en Portugal, tot de Baai van cadix omloopende, eene naauwkeurige Befchryving geeven van de ons aldaar ontmoetende Rheden, Ankerplaatzen, Diepten, Hoedanigheid der Gronden, en het hopen der Stroomen; benevens eene korte Befchryving van de Zee- en Handeldryvende Steden langs die Kusten voorkomende, met aanwyzing van derzelver voornaamften Koophandel, zo van hunne Lands-Produélen, als hetgeene zy van buitenlands tot eigen vertier of verzending naar hunne Coloniën gewoon zyn te trekken.— Dit achten wy genoeg tot opheldering van ons oogmerk gezegt te zyn; weshalven wy tot de Befchryving zelve zullen overgaan.
r A Etr-



C *)
Eerjle Vertooning Der KU S T van B I S C A ï E N.
Van CAAP DE FIGUIER tOt CASTRO DE URDIALES.
Caap DE FIGUIER.
Deeze is een lang in Zee ukfceekende Hoek, liggende na genoeg drie Mylen ten Westen Bayonm. Op deeze Caap Haat een Kasteel\ en bezuiden heeft men een Kapelletje. — Aan den Hoek van de Caap de figviier ligt een Klip, &\e maat zee~ \vemijj van het Land afgefcheiden is , zo dat de Zee tusfehen deeze Klip en het. Land niet kan doorloopen, dan alleen by een extra hooge Vloed , en dan zelfs is de doortogt van water maar gering.
Een myl ten Westen van de Caap de figuier ligt.
De Haven van LE PASSAGÏE.
Dezelve is zeer goed en veilig; egter vind men aan de Westzyde by den Mond deezer Haven, die zeer naauw is, een ronde Klip, en uit dien hoofde kan men by laag Gety of Eb gemelde Haven zonder merklyk gevaar niet binnen loopen: maar by hoog Gety of Vloed is hiervoor weinig te dugten. En, behalven deeze evengenoemde rende Klip, is het buiten deeze Haven veilig van Klippen en Rotzen. — Be treilende nu



Cl)
De Stad LE PASSAGIE.
Dezelve ligt regt binnen de Haven, tegenover den Mond aan de zyde waar men dezelve inzeilt die, ten aanzien van het vertier in Landsproduéten, als mede in 't dryven van buitenlandfche Negotie, niet zeer aanmerkelyk is.
Aan de Oost-zyde , één myl ten Westen van le passagie, vind men in een Inwyk eene Zandbaai, daar zig een Riviertje , Landwaarts afkomende, in ontlast, waar nogthans niet anders dan kleine Barquen konnen inloopen. — Dus verder Oostelyk voortloopende, entwee mylen bewesten van le passagie gevordert zynde, krygt men de
Haven van St. SEBASTIAAN.
Deeze Haven is zeer goed en tevens gemakkelyk om in te komen. By het inzeilen gaat men tusfchen twee Kasteeltjes door,
waarvan het Oostelyke , dat op een hoogen berg gelegen is, het grootfte is; maar het Westelyke, dat op een Rots, of liever klein Eilandje Haat, is flegts een Torentje. Vóór, of by het inkomen deezer Haven , in de naauwte van de twee Kasteeltjes, ligt een Klip waarop, by hoog Gety, maar 6 voeten water is, en wanneer het uit Zee ftormt, kan men dezelve altoos zien branden. —. Deeze Klip ligt digt aan de Oostzyde, doch aan de Westzyde heeft men 10 vadem water.
Om de genoemde Klip, by het inkomen deezer Haven, te myden, moet men een Klooster, flaande beoosten van het westelyke Eiland en Toren, over dit Eiland en Toren brengen; of liever, men brengt deeze drie Merken in een regte lyn over elkander, en loopt dan beoosten van gemelde Klip om.
Wanneer men buiten st» sebastiaan op de Rhede wil anke-
A 2 ren,



(4)
ren , moet men een hoogen berg, die op den punt van caap de: figuier ligt, buiten het voorfz. oostelyke Eiland houden , waar men zeer gerust en zeker kan ankeren: maar als men integendeel dien genoemden berg regt over, of in het Eiland brengt, kan men daar niet, dan met groot gevaar, ten anker gaan. —■ De meergemelde Kasteelen gepasfeerd , en de Haven binnen gezeild zvnde, kan men aan de Oostzyde by het grootfte Kasteel ankeren,, waar ter plaatze de beste Rhede. is.
Agter dit Kasteel loopt een klein watertje of Vaart, waar mertv by laag Gety, van 't oostelyk Kasteel langs een hoog Strand te voet. kan gaan,- doch by hoog Gety loopt hetzelve onder : dit is maar een. Inwyk, die binnen, voor de Stad, 5, <5a £_yadem diep is. Men kan ook aan de Westzyde , onder het kleine Eilandje, op io vadem, water ankeren.
Wanneer men van daar verder, en ïn de Stad st. sebastiaan" wil wezen, loopt men tusfchen de beide Eilanden in, en laat het eene Eiland, daar het Kasteel op Haat, aan Stuurboord liggen; dus* tusfchen de eerde en tweede Muur der Stad zeilende, gaat men daar ten anker, en hier ter plaatze komen alsdan de Sloepen of Barqueu en brengen het Schip binnen de Haven tusfchen de Muuren;
De Stad St. SEBASTIAAN.
Is tamelyk groot, met een dubbelde muur omtrokken, en heeft, gelyk wy boven gezegd hebben, een zeer goede Haven. Deeze Stad is wel verflerkt en word door een Vesting gedekt: dërzelver voornaamfle Koophandel beftaat in Tzer en Staal, terwyl in de gantfche Landftreek byna niets dan Yzer-Hamers gevonden worden, waartoe
de veelvuldige Yzer-Mynen daaromtrent aanleiding geeven. Het
Yzer, dat hier uit de Mynen gehaald word, is van een byzondejen



( s)
fynen en zuiveren aart, waarom hetzelve van veelen voor het beste van gantsch Europa gehouden word, en dat de overvloed van Yzer omtrent deeze Stad zo groot zou wezen, om daarmede alle omliggende
Landen te konnen voorzien. De menigvuldige Yzer-Molens en
Smits-Winkels ftrekken zig van st. sebastiaan zeer verre landwaarts in, om welke reden men deeze Streek den Winkel van Vul-
canus noemd. Voorts bellaat hunne Commercie ook in Wol T
welke uit Oud-Castiliën te st. soastiaan gebragt, en aldaar in Zakken of Baaien ter verdere verzending verpakt word. 'Er vallen ook veele Fruiten en Visch, welke beiden hier ongemeen lekker van finaak zyn, doch niet in zulken overvloed, om daarvan na elders te konnen verzenden»
De Stad st. sebastiaan ontdekt men niet eerder, dan wanneer men 'er digte by is, om dat dezelve naar de landzyde aan den voet van een berg ligt, welke baar voor een dyk verfttekt tegen de
woede der Zee. Dan hoe gunftig de omüandigheden van deeze
Stad ook voor de Commercie wezen mogen, is der zeiver Haven. toch eenigzins te klein, om een aanmerkelyk getal groote Koopvaard'yfchepen te bevatten, waarom deezen doorgaans in de Haven van le passagie ten anker komen, welke Haven flegts één vierde myl daarvan daan ligt, en hetwelk ook de Legplaats van 's■ Koning» Oorlogfchepen is.
Men kan van deeze Biscaifche kust bcn-oond~ers aanmerken , dat zy de bekwaamjle Zeelieden van gantsch Spanje zyn. Reeds langevoor Christus geboorte waren ze by alle omliggende Natiën gedugt wegens hunne ftrooperyen langs de Zeekust; terwyl zy met kleine Vaartuigen de ftoutfte togten ondernaamen, en onverfchrokken op andere Volken aanvielen, gel'ykzy dan ook in die vroege tyden met hunne kleine Booten, die met Leer gedekt waren, naar de kust van-
A 3.



C 6 )
Triand roeiden en het gantfchc Eiland in bezit namen. —. Dan offchoon ze thans zo gedugt niet meer zyn, verdienen zy nogthans den naam van goede Kapers te zyn, waarin ze die van Jerjey en Gernfey niet behoeven te wyfcen, gelykzyin 't Jaar 1705 aan een groot aantal Hollandfche Koopvaarders beweezen hebben, die zy als goede prys opbragten, onaangezien dezelve meteen vry geleidebriefvan den Koning van Vrankryk voorzien waren. In 't jaar 17129 wierd, met Privilegie van den Koning, door die van Biscaien eene West-Indifche Maatfchappy opgerigt, om op de West-Indiën, doch voornamelyk op de Kust van Caracques te vaaren en te handelen, tot merklyk nadeel der Hollandfche Scheepvaart. Deeze Compagnie voert den naam van Guipuscoo- of Biscaifche Compagnie.
Eén myl bewesten st. sebastiaan ligt een Zandbaai, waar men op zo veel vadems diepte kan ankeren als men zelfs verkiest, en tusfchen st. sebastiaan en de Caap machichaco vind men
De Rheden van GATERIA en DEVA.
Gateria is een fchoone ronde Zandbaai, daar men voor Westelyke winden zeer veilig voor anker kan gaan, doordien men dan juist door het Stedeken agter den Westhoek befchut is, en op goeden Zandgrond ligt, terwyl een Noorden wind aldaar Hoekjes wind is. — Deeze Baai word in 't algemeen met den byzonderen naam van koningshaven genoemd.
Langs de gantfche kust van Biscaien, namelyk tusfchen st. jan de luz en gateria, vind men fchoone Zandgrond, en uit dien hoofde goede gelegenheid om overal op 20 vadem water te konnen ankeren. —-- Eén myl bewesten van gat er ia ligt
De



De Rhede DE VA.
Zynde eene afwatering, hetgeen van het omliggende Gebergte komt afzakken; en een weinig beoosten gateria ligt.
De Haven St. ANTHONIS.
Wanneer men , uit het Westen komende, hier na toe zeilt, ontdekt men een Hoek, en even bewesten deezen Hoek een ronden Berg. — Als men deezen Berg omtrent Z: ten Oosten van zig; heeft, ziet men een Toren, die op het buitenland bewesten vart gemelde Berg Haat, en als dan ziet men St. AntkmisHmk iets Zuid Oostelyker.
Nog maar binnen korten tyd gebeurde het, dat een Schipper met een N: W: ftorm digt by St. Anthwh Hoek langs zeilde : maar toen hy nevens den gemelden "Berg kwam, kreeg hy eensklaps ftilte, enwas uit dien hoofde genoodzaakt te moeten ankeren, hebbende aldaar den buitenhoek van St. Anthonis in 't N: ten W: en den binnenhoek ten W: van hem; liggende op 7 a 8 vadem fchoone Zandgrond.
Bewesten van st. anthoni s ontmoet men verfcheidene Tyhayens, en clan komt men aan den Uithoek of
Caap MACHICHACO.
Van de Caap Machichaco- tot Bübao toe, ffcrekt de Kust drie era één halve myl Z: W: ten Zuiden. — Tusfchen deeze gemelde plaatzen vind men de Havens van B&qum en Placsntia» —- Een weinig bewesten van Caap machichaco vind men een goede Tyhaven, en tevens een kleine Stad aan een Riviertje omtrent één myl landwaarts im Regt ten Westen Caap machichaco ligt een groote Klip die, ais aan het Land, vast is, en nog een tweede, even be-
wes-



C 8 )
westen de eerlle, aan den hoek van Punta de Avallanes. — Z: W: ten Westen van machicha co ontmoet men
De Haven BAQÜÏO.
Zynde een fchoone en groote Baai of Inwyk. Aan de Oostzyde is deeze Baai vol Vuilen en Klippen, maar aan de Westzyde is ze runnen fchoon: uit dien hoofde moet men, om deeze Baai in te komen, aan de Westzyde inloopen, en daarby langs zeilende, kan men overal naar verkiezing ankeren.— Bewesten ba quio ligt
De Stad FLACENTIA.
Dezelve is klein, een weinig landwaarts gelegen in het Dal van Uarquina, aan den Oever van de Rivier genaamt Z>mz: men vervaardigt 'er allerhande foorten van Wapentuig. Voorts is van dit Stedeken niets byzonders aantemerken, dan dat het in eene zeer aangenaame Vlakte ligt.
Een weinig bewesten van Caap machachaco aan de Rivier Nerva, langs welke veel Yzer afkomt, ligt
De Stad BILBAO.
Dezelve is groot, fraai en in den Koophandel zeer vermaard. Zy is de Hoofdftad van het Landfchap Biscaien, omtrent twee Spaanfche mylen van Zee gelegen; derzelver omliggende Landen zyn vrugtbaar, en de Lugt helder en gezond. — Haare gunftige Haven tot verzending van Lands Producten en tot aanvoer van vreemde Koopmanfchappen, geeft aanleiding, dat de toevloed van Schepen, vreemde Kooplieden en Goederen, van alle Zeevaarende Naties, alhier zeer aanmerkelyk is.
De Wol Negotie word hier byzonder fterk gedreeven, terwyl men over deeze Stad bilbao weer byna alle binnenlandfche plaatzen
van



C 9 >
van vreemde Coederen voorziet, die door Holland, Engeland, Vrankryk en andere Natiën alhier aangebragt worden. -— Voorts word van bi lbao veel Tzer, Saffraan en Caftanjes gehaald.
De Goederen, welken van andere Landen te bi lbao ten Verkoop worden aangebragt, beftaan genoegzaam in dezelfde foorten , als welken men tot cadix voor eigen gebruik, of ter verzending naar hunne West-Indifche Coloniën aanvoert , waarom wy , van die plaats fpreekende, daarover breedvoerig zullen handelen, en tevens de Spaanfche Muntfpecies opgeeven met derzelver Reductie in Hollandsch Geld, benevens ook de differentie van Gewigt en Maat.
Das het merkwaardigfte van de Stad bilbao aangeweezen hebbende , zullen wy overgaan tot de befchryving van
De Haven van BILBAO.
Dezelve is groot, maar niet zeer diep landwaarts inftrekkende, doordien 'er een Bank, Le Baarze genoemd, dwars over de Haven heenttrekt, daar men met hoog Gety overheen moet loopen. —• Doch niettegenltaande dit, worden deeze, en die van st. sebastiaan, voor de beste Havens gehouden, welken Spanje aan den Oceaan heeft.
By het inzeilen der Haven van Bilbao, moet men oplettend wezen, terwyl aan de Oosthoek der Stad een Rif affteekt, dat men zorgvuldig diend te myden, te meer, om dat boven dien nog meer Steenen onder water liggen: de hoek zeiven is hoog en Heil, en wit in 't aanzien; Binnen het Rif, dat van deezen hoek affteekt, kan men op 7 a 8 vadem water ankeren, om dat men tusfchen deezen hoek en aan de Oostzyde van de Kaai doorgaans Lootslieden vind welken de Schepen binnen brengen , waar men voor N: W'. winden befchut is.
B Van



C io )
Van deeze voorfz. Hoek of Rhede tot De BAAR of GAT van BILBAO*
ïs de Cours i en een halve myl Zuid ten Oosten, gaande by het Westland in, waarop men 5 of 6 Huizen ziet Haan, en als de twee Westelykfte Huizen dwars tegen over elkander komen, of het geen hetzelfde is, wanneer men tusfchen de twee in 't land ftaande Huizen kan doorzien, is men op de Baar, en zeilt dan Z: en Z: ten Oosten op 't Slot Porto Galette aan; voorts kort by het gemelde Slot langs houdende, kan men regt vóór of binnen het Slot ankeren, daar men voor een Westen wind gedekt is: maar \röor het Gat genaderd zynde, dan komende Lootzen af, en brengen het Schip of Schepen tot voor de Stad. — Wanneer men vóór den Inwyk ligt heeft men Monte St. Anthony W: ten Noorden van zig.
Verders is de Cours van de Kust drie mylen regt West: te weetenvan de Hoek van BILBAO tOt
De Stad GASTRO de UR DIA LES.
Dezelve is 6 uuren van Laredo, en byna even verre van BÏÏbao. Men vind in deeze Stad een wel voorzien Wapenhuis, en word door een goed Kasteel befchermt; ook heeft men hier eene Scheeps Timmerwerf, waarop tamelyke Schepen gebouwt worden. Voorts kan men van deeze Stad zeggen, dat zy eene gezonde Lugt heeft, en de Landen, rondom gelegen, brengen overvloed van verfchillende ter geneezing dienende Kruiden voort: doch niettegenilaande dezelve van een goede, ruime en veilige Haven voorzien is-, heeft ze nogthans veel minder Scheepvaart en Koophandel dan st. sebastiaan en bileao, waarom wy zullen overgaan tot de befchryving van
Da



(ii)
De Haven van CASTRO de URDIALES.
In denzelven heeft men 6, 7 en 8 vadem water, maar tevens een Vuilen grond. De Engte of Mond van deeze Haven loopt Zuidwaarts in, en is voor by het inkomen 10 vadem diep; doch verder naar binnen, of de Rivier opwaarts digt naar de Stad, vind men niet meer dan 3 a vier vadem water. — Het is met een Z: W: en N: O: Maan, dat is ten drie uuren, hoog water aan deeze Kusten, namelyk by Nieuwe en Volle Maan. — Van bilboa is de Cours 6 mylen N: W: ten Westen.
Van het Gety en v loopen der Stroomen.
Aan de Kusten van Biscaien vind men geen loop van Stroomen; doch by een Z: O: en N: W: Maan is aldaar aan de gantfche Kust het hooglte water, en binnen de Rivier één ftreck laater.
Gronden en Diepten.
Tusfchen Arcafen, en St. Jan de Luz, kan men het Land op 20 vadem zien: wanneer men omtrent Bayonne is, ziet men Cabriton s Bayonne , Bederte en St. Jan de Luz, meest allen (lompe Torens.
Voor Le Pasfage genadert zynde, kan men ook den Hoek Caap de Figuur en St. Sebastiaan zien. Het Land ligt daar in een groote Inwyk.
Omtrent Caap de Figuier ligt een hooge Berg, die, aan de Z: W: zyde, gantsch fteil is, en zeer langwerpig fchuins naar het Noorden nedergaat. Als men voor St. Sebastiaan 5 a 6 mylen van
Land is, dan is deeze Berg laaga'gtig, en aan de W: zyde fchor en hol, maar digt by het Land komende, is dezelve zeer hoog en fchor.
Reeds 6 mylen buiten St. Sebastiaan, kan men het Oostelyke of
B 2 groot-



C « }
grootlie Kasteel op den hoogen Berg zien, gelyk ook het kleine Eilandje daar bewesten.
Strekking der Coersfen. En hoe verre deeze plaatzen onderling van andere plaatzen liggen.
Van St. Jan de Luz tot de Pignons van St. Anna
Z: W: ten W: 2 mylen.
Van St. Jan de Luz tot St. Sebastiaan W: - 6 mylen.
Van St. Sebastiaan tot Gateria - W: N: W: - 6 mylen.
Van Bayonne tot de Seyms - N: N. W:
wat Westelyk 72 mylen.
Van St. Sebastiaan tot Boelyn - N: ten W: - 58 mylen.
Van Sf. Sebastiaan tot de Se^ms - N: N: W: - 75 mylen.
Van St. Sebastiaan tot Gateria - N: N: W: - 6 mylen.
Van Gateria tot C: Machichaco - W: ten N: - 4 mylen.
Van C: de Machichaco tot Castro - W: Z. W: - 7 mylen.
Van C; de Machichaco tot Anthonie W: - - 10 mylen.
Van C; de Machichaco tot Arcafon - N: O: ten O: 20 mylen.
Van C- ^ Machichaco tot i/^ - N: ten O: - 45 mylen.
Hoogten.
St. Jan de Luz ligt op 43 graaden 33 min.
St. Sebastiaan - - - - op 43 graaden 22 min.
Gateria - - - - op 43 graaden 40 min.
De C; de Machichaco. - ~ op 43 graaden 43 min.
Bilbao - - - op 43 graaden 32 min.
Castro - - - - op 43 graaden 32 min.
7>ce-



C 13 )
Tweede Vertooning Der KUST van ASTURIËN.
Van l are do tot Caap de pinas.
De Berg St. ANTHONIO.
De Berg st. anthonio is zeer hoog. De Cours van castro is 3 mylen N: W: tot aan
De Haven van L AREDO.
Aan de Westzyde van de Stad l are do ligt de Berg St. Anthonio, daar men kort by deezen Berg heen de Ploert van laredo
tot aan den Oosthoek kan inzeilen. Binnen deeze Haven zynde,
is dezelve wyd en breed, en zeer bekwaam voor groote Schepen y waarin men Oostwaarts, tegen den Berg van St. Anthonio aan, op 7 a 8 vadem water kan ankeren. — In het midden van deeze Sioert ligt een Rey Rotzen onder water, waar men nogthans aan beide zyden langs heen kan zeilen; ook zyn dezelven gemaklyk te ontdekken , dewyl 'er altoos branding op is. Binnen deeze Rotzen, regt vóór de Haven, die met fteene muuren opgehaald is, heeft men de de Rhede voor de gemeene Schepen, maar de groote Schepen liggen doorgaans een weinig verder af op 6 a 7 vadem water. De Haven zelve is aan den Voet van
De Stad LAREDO,
Dezelve is op een verhevene plaats gebouwd, die alöin met Rofr-
B 3 I-u*



C m)
zen bezet is, en, gelyk men zegt, door de Gotthen geftigt. De voornaamfte Handel van deeze Stad beflaat in Visch, die men aldaar zout, in vaten pakt, en naar verfcheide Steden van Spanje verzend.
Aan de Zuidzyde der Haven van la red o is nog een Ty haventje: aan den Oostkant van dit Haventje fchiet een groot Rif af na den Berg st. anthonio. Binnen dit Haventje, regt voor het Dorp, vind men 2 vadem water, terwyl van dit Dorp een Zandplaat dwars affteekt, waar binnen het water by laag Gety één vadem diep is ; maar in 't midden van deeze Sioert heeft men 6 vadem water, en aan den hoek van St. Anthonio is het 20 vadem diep.
Om het Land, omüreeks Laredo te kennen, moet men letten op den Berg van St. Anthonio: de Berg ligt aan de Westzyde der Haven van laredo, zynde zeer hoog, waarom men denzelven , zo ten Oosten als Westen, zeer verre kan zien. — Regt over de Stad laredo ziet men ook een fpitze Berg, diezig als de punt van een Slagzwaard vertoond. Voorts is het rondom laredo zeer hoog en dubbeld Land, ja op zommige plaatzen drie en vierdubbeld.
OPDOENING van Den Berg van St. ANTHONIO.
De Berg van st. anthonio doet zig aan twee groote Heuvelen op, met een Valey of Zaal tusfchen beiden; terwyl landwaarts in nog twee hooge Bergen met fcherpe Toppen liggen. Boven, of bewesten van s t. anthonio, één een één halve myl landwaarts in, liggen nog yyf Bergen, waarvan de Oostelykfte de laagfte is; terwyl dezelven Westwaarts al hooger en hooger ryzen , zo dat de Westelykfte de hoogfte is, welke tevensnaar het Westen wat vlakagüg afloopt.
Tusfchen den Oostelyken Berg van st. anthonio vind men een Baai welke ééne myl lang is, genoemd wordende
De



C is )
De Baai van PORT.
De bovengemelde Bergen zyn niet zigtbaar wanneer men digt by 't Land is , maar verre in Zee zynde, vertoonen zy zig zeer kennelyk.
Bewesten van deeze voornoemde Bergen ligt een /treek Land, dat aan het Oostëinde hoog is, en naar het Westen fchuins afloopt, byna op die wyze als Poortland. Tusfchen deeze hoek en de vyf gemelde Bergen , ligt nog een Zandbaai, daar men eenige Huisjes vind; doch hier liggen veel Klippen en Rotzen. — Hier omtrent,, landwaarts in, ligt de voorfchreevene hooge ronde Berg, welke zig als een Zwaard vertoond.
Van de Berg st. anthonio tot
Caap de KAF GO of Pont de QUESCO.
Is de Coers twee mylen N: ten Westen. Beoosten de Hoek vair st. and er o is een groote Caap of Uithoek, waaromtrent de grond fchoon en zuiver is.
Van caap de kafgo tot den hoek van st. ander-o is do Coers twee mylen WrN: W: terwyl men, regt bezuiden den hoek van st. andero op den Oosthoek van sardinis, een Zandbaai vind, daar goede Ankergrond op 20 vadem water is.
Zeven uuren van de Haven van- laredo vind men
De Haven van St. ANDRÉE of S t. ANDER O.
Dezelve heeft weinig uiti&ekende of hooge Bergen , om die Ha*ven verre uit Zee te verkennen; doch kort voor de Haven zynde,, ziet men beoosten van de Stad st. ander o een Slot of Kasteel op een hoogen Berg, in de. gedaante van een Zuikerbrood of een Rook-
Hooi*



C 16)
Hooi, en beoosten van dit Kasteel is veel dubbeld en hoog Land, ja op zommige plaatzen zelfs 2 en 3 dubbeld: maar als men om de Caap de Kaf go komt, ontdekt men terftond het Slot of Kasteel op 't Westland.
De Haven is breed en bekwaam om een fterke Vloot te bergen, als wordende door twee welaangelegde Kasteelen befchermd , en voor welken nog een Werk ter verweering geplaatst is. Weshalven de Schepen, om te losfen en te laaden , hier veilig konnen liggen. — By het inkomen der Haven vind men eene zandagtige Plaat, of liever Rots, die by de Spanjaarden Penna de Mogron genoemd word; doch daar zig dezelve boven water vertoond, hebben de Zeevaarenden geen gevaar daaromtrent te vreézen. —Voor de Haven ligt een Eilandje, daar men van beide zyden bylangs kan zeilen, terwyl het aldaar 8 a 9 vadem diep is; doch ten Zuiden van dit Eilandje heeft men flegts 2 a 3 vadem diepte. Het Gat of Inkomst van deeze Haven loopt eerst W: N: W: in, en het
gemelde Eilandje ligt één myl binnenwaarts. Van de Zuidhoek
deezer Haven, tot aan de Westhoek van het Land, is de Coers e'én myl Oost ten Noorden.
Op een klein Half - Eilandje, aan de Westzyde der Haven, ligt in een Inham
De Stad St. ANDERO.
Deeze Stad was eertyds de laatfte plaats van het Landfchap Biscaien , maar zedert veele jaaren reeds onder Asturïën begreepen. Ze is aan den Voet van eene Hoogte gebouvst, en van twee Kasteelen, tot dekking van Stad en Haven, voorzien: ook heeft men aan den kant na de Haven, en daar de Stad na de Zee-Sterkte ligt, een Bolwerk van aarde opgeworpen e;i met Gefchut voorzien, om veilig en zeker te wezen tegen alle vj andelyk geweld, dat de Stad
aan



C 17 )
aan de zyde van de Haven zoude konnen overkomen. ■— Hier loopt een Beek, aan welker boord men een oud Gebouw vind, dat gewelft is, en op hooge dikke boogen rust:dit Gebouw diend tot eeni^ryg?tuigkuis, Beurs en Wandelplaats, en van de Inwoonders Attalasfana genoemd word.
De Stad zelve is klein, doch redelyk fterk; deLugt is 'er gezond, terwyl zes Fonteinen van zeer aangenaam water den Inwoonders drank en verfrisfching verfchaft. — Men vind 'er eene tamelyke Voorftad, die genoegzaam alléén door Visfchers bewoond word, alzo hier omftreeks het water zeer Vischryk is, welke Neering en Handel te st. and er o niet flegts de grootlte, maar ook de voordeeligfte is.
Endaar st. and er o op de grensfen van Biscaien en Asturim ligt, zullen wy van 't Landfchap Biscaien nog tot flot in 't algemeen aanmerken, dat de Lugt aldaar zeer gemaatigt en gezond is; dat het Land weinig Koorn en Wyn, maar zeer veel Appelen voortbrengt, waarvan de Inwoonders uitmuntende lekkere Appeldrank (Cider) weeten te maaken, welke hen het gebrek aan Wyn eenigzins vergoed. Men vind in Biscaien niet alleen veele Tzérmynen, gelyk wy by de Stad bilbao hebben aangeweezen, maar ook veele Kopermynen, waarmede in Biscaien grooten Handel gedreeven Word, gelyk ze ook veel Harst uit hunne Bosfchadiën van Pynboomen trekken, en daarmede goeden Handel dry ven.
Tusfchen st. andero en de Caap pinas vind men de volgende Havens:
De Haven van St. MARTHYN of SETTEV1LLES.
Deeze is flegts een' Tyhaven; daarop volgt
C De



C 18 )
De Haven van St. VINCENT.
Dat mede een Tyhaven is, en drie mylen van st. marthyn ligt. Het Gat van deeze Haven gaat aan de Westzyde in, terwyl aan de Oostzyde een Rif affteekc, en in 't midden van 't Gat een klein Eiland ligt, daar men ter wederzyden omheen kan zeilen.
De Commercie van st. marthyn en st. vincent beflaat in Oranje-Appelen, Citroenen en Hazelnooten.
Een weinig bewesten st. vincent is
De Haven van LIANES.
Dit is ook maar een Tyhaven, aan welkers Westzyde een Kerk Itaat. Regt binnen de Haven ligt een Middel-Baar of Zandplaat, die men aan de Westzyde moet omzeilen. —- Dit zyn alle naauwe Havens , die zeer weinig bekend zyn.
Van lianes is de Coers drie mylen West tot
De Haven van RIO de SELLA.
Tusfchen Lianes en Rio de Sella liggen langs de Kust veele Klippen, waar agter men Zand Baaien vind, daar men, de nood zulks verëifchende, veele Schepen zoude konnen bergen.
Als men in rio de sella begeert te wezen, moet men op een Steng of Mast aanzetten, die op de Oostkant van deeze Tyhavm flaat, by welke Steng men digt langs heen moet zeilen, alzo dit Haventje aan de Westzyde vuil is, en even binnen deeze Steng zynde, kan men regt voor het Dorp ankeren.
Drie mylen bewesten rio de sella ligt
De Haven VILLA VITIOSA.
De mond van deeze Tyhavm ftrekt Z: Z; O: en Z: O: ten Oosten
in a



C 19 )
in, de Oostzyde van deeze Haven, tot aan het midden toe, is vuil, doch anders ruim en groot. — Regt midden in deeze Haven ligt een Klip met een Plaat, welken by een laag Gety droog vallen, en wanneer men binnen deeze Klip is, moet men 'er agter ankeren op vlak water.
De Handel der Inwoonders van villa vitiosa beftaat in Oranje-Appelen en Castanjes.
Drie mylen ten Westen villa vitiosa ligt De Haven GYON.
Gyon ligt op een Uithoek, en beoosten vind men een Eilandje daar een Toren op (laat. Tusfchen gyon en het voorfch: Eilandje
is eene zeer^goede Rhede en Ankergrond op 7 a 8 vadem water.
Aan de Westzyde van gyon, regt voor de Haven, is ook een goede Rhede op 6 a 7 vadem water.
Zeven mylen bewesten gyon ligt
GION.
Het welk flegts een kleine plaats is; het heeft een afgepaald Hoofd , waaronder de aldaar woonende Visfchers hunne Barquen leggen. —- Hun Koophandel belïaat alléén in Visch.
Bewesten gion vind men
De Inwyk van TORRES.
Alhier is een goede Rhede voor Z: W: en Weste winden op 8 a 9 vadem water, en op den Uithoek ftaat een hoogen Toren. Eén en één halve myl beoosten torres ligt Caap de PINAS. Waar omtrent veele Klippen, zelfs wel één halve myl verre in
C 2 Zee -



C *o )
Zee liggen. — Volgens het zeggen van zommige Zeelieden, zoude men tusfchen de Caap pinas en deeze Klippen konnen doorzeilen ,; dat ik evenwel volilrekt zou afraaden; doch een weinig bewesten de Caap pinas ligt een groote Klip, tusfchen welke en het Land men kan doorzeilen. Drie mylen Z: Z: W: van c: de pinas ligt Aviles.
Van het Gety en 'f loopen der Stroomen.
Aan deeze Kusten vind men geen loop van Stroomen; doch by een N: O: en Z: W: Maan is daar overal het hoogde water, en binnen de Rivier één ftreek laater.
Van de Strekking der Coersfen.
En hoe verre deeze Plaatzen van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Van Bilhao tot St. Ander o - - W: N: W: - -. 10 mylen. Van M. St. Anthony tot St. Ander o of Lalata
W: ten N: - - 3 mylen. Van St. Ander0 tot Rio de Sella W: wat Zuidelyker 10 mylen. Van Rio de Sella tot C: de Pinas W: ten N: - 11 mylen. Van C: de Pinas tot Aviles - Z: Z: W: - - 3 mylen. Van Aviles tot Luarca - Z: W: - 5 mylen.
Van C: de Pinas tot Ribadeo - Z: W: ten W: 10 mylen. Van St. Andero tot de Seyms - N: ten W: - 67 mylen. Van C; de Pinas tot de Toren van Cordouan
O: N: O: en N: O: ten O: 56 mylen. Van C: de Pinas tot Per tuis of St. Mariens Eiland
N: O: ten O: 58 mylen. Van C: de Pinas tot Boelyn - - N. O: ten N: 59 mylen. Vaa C: de Pinas tot de Seyms - N: ten O: - 63, mylen.
Van



C « )
Van C; de Pinas tot Ctf&o de Veilli in 3>
N: ten W: wel zo Westelyk 128 mylen. Van C: de Pinas tot C: de Ortegal W: ten N: - 19 mylen,
Hoogten.
Castro ügt °P 43 graaden 32 min.
M: Sf. Ander0 - - - - op 43 graaden 42 min.
De Westhoek van St. Andero - op 43 graaden 50 min.
C: de Pinas - - - - °P 44 graaden o min.
C S
Der-



C ^ ) Derde Vertoomng
Der KUSTEN van ASTURIËN,
E N
Het WESTERSCHE GEDEELTE van GALÏTLËN.
Van de Rivier aviles tot tour de fer.
De Rivier AVILES.
Deeze maakt een groote Tyhayen, daar, by half Vloed, groote Schepen kunnen binnen loopen, en in deeze Haven vind men eene zeer goede Rhede van 6 a 7 vadem water. Deeze Rivier ontleend haar naam van
De Stad AVILES.
Dezelve is klein, en gelegen aan den Mond van de Nalon.
Derzelver Koophandel beftaat in Noot en, Hazelnoot en en OranjeAppelen. — Om
De Haven van AVILES in te zeiJen.
Moet men by de Oosthoek langs loopen, want de Westzyde is
zeer vlak. Op het Land Haat een Kapelletje, daar men digt by
langs moet zeilen, en dan een ftuksweegs , omtrent één myl opwaarts , binnen twee Klippen nevens de Stad ankeren.
Rif



Rif van AVILES.
Dit rif {leekt van den Westhoek af, en ürekt zig binnen langs de Haven naar de Stad toe, aan welkers beide zyden het zeer ondiep is.
Buicen de Haven liggen twee groote Rotzen aan de Westzyde in deBogt, regt voor het Kerkje in een Zandbaai, daar men omheen kan zeilen, nogthans is het 'er niet te fchoon; maar buiten deeze Klippen, regt tegen oyer het Kerkje dat tegen het hooge Land aan ftaat, vind men op 3 a 4 vadem water goede Ankergrond. —- Drie a 4 mylen bewesten aviles ligt
LUARCA.
Welke Plaats en deszelfs Haven klein en van weinig aanbelang zyn, en terwyl men van hier tot ribadeo de Kusten der Provincie van astvjrien verlaat, zo zullen wy van dit Landfchap nog in het algemeen aanmerken, dat hetzelve zeer bergagtig, niet zeer bevolkt, en niet wel bebouwt is; nogthans vind men 'er Mynen van Goud, Azuur en Vermiljoen , ook leverd asturien Paarden op die, wegens hunne Sterkte, zeer geacht zyn.
Zeven mylen bewesten aviles vind men De Stad RIBADEO.
Dezelve is klein van omtrek, en is aan de Mond van de Rivier Ribadeo, aan het hangen van een Rots gelegen, hebbende het hoofd voorwaarts naar de Zee, en den rug naar het Land gewend, derzeU ver Haven is zeer goed.
Tusfchen luarca en ribadeo vind men nog wel eenige kleine Plaatsjes, doch dezelven zyn van zo weinig belang , dat wy het noodeloos geucht hebben hier by uil te llaarL.
Aas



Aan de oost hoek van het Gat van ribadeo, fteekt een Rotsagtig Rif af, dat zig naar de Westwal toe /trekt; egter kan men op 4 vadem water daar by omzeilen: of zo men het Stedeken c astrapol of castripoli even buiten den Hoek houd, en daarop aanzeild, zal men het voorfch. Rif nietraaken, maar ruim genoeg bewesten om heen zeilen.
De Westhoek van RIBADEO.
Dezelve vertoont zig, wanneer men uit Zee komt, als een Eiland. —— Op het Noordeinde Haat een Stompe Toren, byna van
dezelfde gedaante als de Toren in de Corogne, doch niet zo groot.
Omtrent deeze Toren, een weinig van het Land af, ligt een blinde
Klip, welke men zeer zorgvuldig diend te myden en wel uittezien.
Wanneer het water wat deint, kan men deeze Klip aan de branding gewaar worden; doch by flegt water zonder deining, kan men dezelve niet ontdekken, hoewel ze, met extra laag Gety even boven, of gelyks het water komt.
De Westwal is vuil en rotzig, vanwaar ook bezuiden den voorfch. Toren een Sieen'dgtig Rif affteekt, dat zig half over het Gat heen ftrekt, en aan die zyde kan men geen Lood gebruiken.
Als men het Rif, dat aan den Oostwal ligt, gepasfeerd is, moet men, daar by langs zeilende, wat naar den Oostwal toewyken, en daarby langs inzeilen, tot dat men het voorfch. Steenagtig Rif, het weikaanden Westwal ligt, gepasfeerd of ten einde is, en zodra men daar voorby is, moet men 'er by omloeven naar den Westwal toe, om den Oostwal, binnen het Gat, te myden, terwyl deeze Oostwal een ituk binnenwaarts heel vlak en droog is, doch aan de Westzyde is het diep genoeg.
Aan den Westwal, een ftuk binnen den hoek daar het Rif affteekt, Haat een Torentje, dat men gewaar kan worden, als men
by



by den Westhoek komende by het Rif langs zeilt. Wa nnecr men het gemelde Torentje regt West van zig heeft, is men ten einde van dat Rif, en als dan moet men daar na toe zeilen tot by den Westwal en zo voort tot de Stad toe, daar men met een Anker re Zeewaart en een Touw aan de Klippen vast kan gaan liggen.
Eén myl bewesten ribadeo ligt
De Tyhaven MAMA.
Schepen , die uit het Westen komen en by de Wal daar langs heen zeilen, zouden zig ligtelyk kunnen vergisfen, en deeze voor de Haven ribadeo aanzien; doch dit is aan de volgende Merken gemakkelyk te ontdekken, namelvk „ aan de beide zyden van deeze „ Tyhaven mama is de Kust hoog, maar aan weerszyden der Ha„ ven van ribadeo is het Land laag: ook ligt by ribadeo een „ hooge Spitze en zeer kennelyke Berg welke, boven alle andere „ Bergen daaromtrent, uitfteekt." Deezen Berg kan men wel 5 a 6 mylen ver in Zee zien, en rondom denzelven liggen zommige Nollen van Steenen, die zig op het aanzien als Huisjes vertoonen.
Wanneer men deezen Berg Z: Z: W: van zig heeft en daarop aan zeilt, komt men regt voorliet Gat van ribadeo.
Vier en één halve myl N: W: ten Noorden van ribadeo ligt
Caap deBOUREL.
Een weinig bewesten de Caap de bovrel vind men
De Baai van St. CYPRIAN.
Aldaar kan men op 10 vadem water ankeren, terwyl bewesten deeze baai twee groote Klippen liggen, en één halve myl W:N: W: van deeze Klippen ligt
D Het



Het Eiland Sx. CYPRIAN.
Een weinig verder bev/esten dit Eiland ontmoet men de Caap st. cypriaNj daar voorby zeilende, komt men vlak voor
De Haven van VIVERO of BIBERO.
Deeze Haven kan men gemaklyk op deeze wyze inzeilen: eerst zeilt men Z: en Z: ten Westen en Z: ten Oosten middenwaters tot voor de Stad; binnen zynde, kan men ankeren waar men het verkiest het zy aan de Oost- of Westzyde, het is daar vlak water en 4 a 5 vadem diep, naar dat men verder binnenwaarts zeilt.
Het Stedeken VIVERO of BIBERO.
Ligt op een hoogen ruwen Berg, aan wiens voet men een kleine: Stroom vind Landrove geheeten, die, waar hy in den Oceaan valt, bovengenoemde Haven maakt. Voorts is van dit Plaatsje nie':s byzolders aantemerken; waarom wy zullen overgaan tot
Het Stedeken St. MAR CUS,
Hetzelve ligt in een Inham, één myl bewesten vivero, tusfchen Vivero en Ji S: Martins: in deezen Inham kan men op 6 k fè vadem water ankeren, en voor een Z: Z: W: en W: wind gemakkeiyk liggen. Even bewesten st. marcüs vind men
De Rivier St. CATR1NO.
Daar het mede zeer goed om te ankeren is, gelyk ook langs de gantfche Kust tot het Slot van ortegal toe.
De Caap de ORTEGAL.
Is zeer berugt, en ontleend haaren naam van het Slot ortegal.. Aan den Oostkant van deeze Caap ligt men befchut voor N: Wl,
voor



C >7 )
voor W: Z\ W: en voor Z: winden, en tegen het Slot vind men de beste Rhede, daar men op Sap vadem water ankeren kan. — Uit het Oosten komende, kan men ortegal gemakkelyk onderkennen, alzo men dan het Slot tegen het hooge Land aanziet.
Omtrent één myl N: N: O: van Caap de ortegal vind men
De Klippen van ORTEGAL,
Deeze bellaan uit eene Rey van Klippen; doch tusfchen welke Klippen en de voorfch: Caap men gemakkelyk kan doorzeilen, terwyl men daar tusfchen 10 vadem water heeft.
Van de Caap de ortegal tot de Caap de prior is de Cours 7 mylen Z: W: ten Zuiden; tusfchen deeze twee Caapen ligt
Hét Stedeken SIDERA of CEDEIRA.
Dit Plaatsje heeft een diepe Haven, loopende Z: O: in. Aan de Noordzyde is deeze Haven vuil en rotzig, en uit dien hoofde moet men aan de Westzyde langs zeilen, daar het 11 vadem diep is, terwyl het binnen het Gat 10 vadem diep is, en voor de Stad komende
kan men op 6 a 7 vadem water ankeren. Aan de Westzyde der
Haven is het Land hoog.
Caap PRIOR.
Is een ongelyke en gehakkelde Berg; als men deeze Rey Bergen van verre ziet, fchynt het of dezelve vol Volk ware. — Twee mylen van deeze Caap prior is
De Haven FE ROL.
Doch eer men daar aan komt, vind men tusfchen beiden nog twee Witte Zandbaaien; de Zuidelykfte, daar eenige Witte Huisjes by flaan, is de grootfte, en deeze ligt regt benoorden den Noordhoek
D 2 van



van ferol: wanneer men deeze groote Baai nadert, begint men deeze Haven open te zien, welke O: N: O: of O: ten Noorden tusfchen twee hooge Landen inloopt. — Zodra men binnen deeze H aven komt, moet men terftond by den Noordhoek Noordwaarts inzeilen, en ankeren een weinig bewesten het Dorp Ferol; want voor het Dorp is de grond zeer vlak en Rotzig.
De Haven van FEROL in te zeilen.
Wanneer men uit het Westen of van corunna of corone komt, en de Haven van ferol wil inzeilen, dan dient men van het Eilandje st. blasius N: en N: ten O: en vervolgens N: ten W: aantezeilen, en ruim buicen den Zuidhoek van ferol omloopen, terwyl die zeer vuil en Rotzig is, tot dat men eindelyk aldaar de Haven open ziet: doch dan moet men nog al meer buiten den Zuidhoek zo verre Noordwaarts omloopen, tot dat de Haven zig weder fluit, en dan zeilt men op de grootfte Zandbaai, waar by men 2 a 3 Witte Huisjes ziet Haan, benoorden de Haven aan, tot dat men binnen den Zuidhoek en de Vullen, die daar aflleeken, gekomen is: hierop kan men op den Noordhoek van de Haven, en aldaar verder by langs naar de Z: zyde, middenwaters aanzeilen, tot dat men de Haven, gelyk te vooren , weder open ziet, Deeze Haven is by het inkomen zo naauw, dat men ter wederzyden met een Heen op 't Land kan werpen, in welke engte het 20 vadem diep is. Wanneer men in het Gat is, kan men tusfchen het Eiland Cyjarga en bezuiden het Vaste Land doorzien. — Deeze Haven van ferol word van zommigen voor de veiligüe gehouden van gantsch Spanje niet alleen, maar zelfs van gantsch Europa.
De Stad FEROL.
Deeze Stad is gelegen aan den Mond van de Rivier Juvia, op dezelfde Golf als corunna. De Stad is klein, doch heeft ter haarer
ver-



verdeediging, en tot befcherming van de Haven, twee Kasteelen; het eene genoemd St. Anthonie, en het andere St. Croix. — De Lands Producten beilaan in Wyn, die hier overvloedig en aangenaam valt, als mede zeer goede Visch in veelerhande foorten.
De Haven van CORUNNA of COROGNA.
Als men van ferol naar de Haven van corunna wil zeilen, is de Coers 3 mylen Z: en Z: ten O:, en wanneer men by het Westland komt, moet men de Kust 435 Kabelslengte myden, terwyl dezelve niet te fchoon is. By de hoek komende, daar het Slot op
Haat, ontdekt men ook tevens een klein Eilandje met een Huisje daarop, waar by men op één halve Cabelslengte kan langs zeilen, en daar by om, verder Westwaarts op loop en by een Visfchers Dorp, waar men op 6, 7 a 8 vadem water kan ankeren. — Deeze Haven van corunna vertoont zig op het gezigt als een Eiland, zonder nogthans eene fcheiding van het Land te maaken; — de Zee heeft hier wel een groote Inbogt, ter breedte van één myl, maar geene Landscheiding gemaakt-.verders is de Haven in twee dcelen verdeeld..
De Inham of Haven voor de Stad is zo- groot, gelyk wy reeds gezegd hebben, dat men daarin eene der grootfee Vlooten veilig ten ankerzoude konnen leggen, hebbende den omtrek en gedaante van één halve Maan, op wiens Hoorens twee Kasteelen Haan, waarvan het eene St. Martmus, en het andere St. Clara genoemd word. -— Voorts dient mede tot veiligheid der aldaar ten anker liggende Schepen , dat 'er by de Haven een klein Eilandje gevonden word dat,, tegen een hoek der Kust heen ürekkende, de Noorde winden keerd.
Om de Haven van CORUNNA in te feilen.
Wanneer men uit het Westen, of van het Eiland sysarga komt,, en de Haven van corunna wil aandoen, moet men van
D 3 den



C 30)
óen Noord- of Westhoek, daar de Toren op ftaat, 4 a. 5 Cabelslengte af blyven, gelyk wy, van dien Haven fpreekende, reeds gezegd hebben; want het is zelfs verre van de Wal Rotzig en vuil: dus loopt men O: Z: O: en Z: O: by den Hoek om , vervolgens Z: Z: O-:, daarna verders Z: Z: W: naar het Eiland met het Kasteel, en eindelyk zeik men daar by om, gelyk wy reeds gezegd hebben.
De Stad CORUNNA.
De Stad corunna, (by den Zeeman algemeen coronje genoemd,) zo wel als derzelver Haven, wTord in twee deelen onderfcheiden : de Bovenftad, door een Muur omtrokken, en van een Kasteel voorzien zynde, ligt aan het hangen van een Berg; de Benedenflad, welke met den naam van Piscaria van de Boven/tad onderfcheiden word, ligt aan den Voet van een Heuvel die, tongsgewys, zig tot in Zee uitftrekt, en door dezelve van drie kanten befpoeld word.
De Stad is in het ronde gebouwd, en aan derzelver Bouworde kan men zien, dat haaren aanleg reeds voor veele Eeuwen moet gefchied wezen. —• De oude Romeinen noemden ze Portus Brigantinus, en het is misfehien niet ongegrond, dat de Rooffchepen hunnen naam
Brigantynen van deeze Stad ontleend hebben. Hier word nog
een hooge oude Toren gevonden, die de Romeinen gebouwd hebben, om tot een Uitkyk te dienen, of 'er ook Schepen langs de Kust ftroopten.
De Handel van de Stad corunna is genoegzaam dezelfde met die van ferol; behalven dat men in de Nabuurfchap van Corunna eenJaspis-Myn vind. Voorts is de Commercie deezer twee Plaatzen niet zeer aanmerkelyk , niettegenftaande zy daartoe zeer gunftig fchynen geplaatst te zyn, en ook ruime en veilige Havens hebben; doch dit is toetefchryven aan de moeilyke en kostbaare verzending
der



C 3i )
der aanbrengende goederen naar binnenslands, welke kostende Voordeden des Koophandels opweegen.
TOUR de FER.
Van hier O: N: O:, zynde de Noordhoek van corunna, loopt een Rivier Z: O: 4 a 5 mylen Landwaarts in, naar Briance, waar men aan de Westzyde, omtrent de Klippen, op 10 a 12 vadem water kan ankeren: ook kan men alhier zo diep opzeilen, dat men de Zee uit het oog verliest.
De Haven PONTES de MEE.
Deeze ligt aan den Mond van een Rivier, tegen over den hoek van corunna, benoorden die Rivier. Aan de Noordzyde vind men een Regel Klippen, waar langs men bezuiden heen kan zeilen.. Men kan hier zo diep inzeilen, dat men geen Zee zien kan, terwyl men verderop, een groote Brug over deeze Rivier vind.
Fan het Gety en- het loopen der Stroomem
Met een Z: W. en N: O: Maan is het op alle deeze Zeeplaatzen hoog water, en binnen de Gaten één of twee ftreeken laater, naar maate dezelven verre in 't Land ftrekken. Ook gaan hier langs de Kusten geen Stroomen» alzo door het zwellen van den Oceaan de Vloed dwars tegen de Kusten aankomt , en de Gaten regt in en. uit valt...
Vm de Strekking der Coersfen.
En hoe verre deeze Plaatzen onderling van andere Plaatzen liggen.
Van Ribadeo tot C: Bourel of de Brilt N: W: ten N: 4 mylem. Van C:Bourd lothetEiland St. Cyprian N: ten W: - 2 mylem
Van



C 3> )
Van C: de Ortegal tot Siverus - Z: W: - 4 mylen. Van Siverus tot C: de Prior - Z: W: ten Z: 4 mylen. Van C: de Prior tot C: de Ferol - Zuiden - 2 mylen. Van C: de Ferol tot Corunna - Z: ten W: - 2 mvlen. Van Corunna tot J: de Suf ar ga - W: ruim - 4 mylen. Van jF; de Sufarga tot Querens of Courmes Z: tenW: ruim r myl Van jF: de Sufarga tot C: de Bellem of Beillane
W: Z: W: - 7 mylen. Van C: Beillane tot C: Je Coraine of Torrevian
W: Z: W: ruim 2 mylen. Van C: ^ Ortegal tot C: de Prior Z: ten W: - 8 mylen. Van C: de Ortegal tot J: de Syfarga Z: W: - -13 mylen. Van C: de Prior tot J: de Syfarga Z: W: ten W: 6 mylen. Van C: de Ferol tot J: de Syfarga W: Z: W: - 5 mylen. Van C: Je Ortegal tot C: Je Coriana Z: W: tenW: 23 mylen. Van C; de Ortegal tot Wat erf oor t in Triand
Noorden n 6 mylen. Van 3^ Je Syfarga tot C: de Feilli - Noorden 120 mylen. Van jr°: de Syfarga tot de Sorlings Eilanden
N: ten O: 100 mylen.
Hoogten.
C; de Pinas ligt op 44 graaden o min.
Aviles - - op 43 graaden 48 min.
Luarca - - op 43 graaden 4r min.
Ribadeo - op 43 graaden 36 min.
J. St. Cyprian - - op 43 graaden 58 min.
C: de Ortegal - - - op 44 graaden 6 min.
C: de Prior - 0p 43 graaden 40 min.
Vier-



C 33 }
Vierde Vertooning
Der W ESTERSCHE KUSTEN van GALITIËN.
Van 't Eiland sysarga tot bayonne.
Het Eiland SYSARGA.
Dit Eiland sysarga moet men niet te kort naderen, want het is rondom vuil. Z: Z: W: van dit Eiland ligt.
De Haven COUERMES.
Dit is een zeer goede Haven voor groote Schepen, de W: Wal is zuiver van Rotzen, maar de Oostwal vuil, weshalven men by de Westwal langs de Haven moet inzeilen. Wanneer me» tusfchen de twee Landen is, dan moet men middenwaters tot aan den Hoek opzeilen, en loopt als dan één halve myl naar binnen Westwaarts op, daar men op 7, 8 a 9 vadem kan ankeren.
De Oosthoek van MONGE of Caap de BEILLANE.
Zeven mylen W: Z: W. van het Eiland sysarga ligt de Oosthoek van monge, genoemd O. de beillane. Het is een hooge üeileHoek, die uit veele hakkelige Klippen beüaat, liggende los van het Land als een Toren, en doende zig zwart op, waarom hy in 't algemeen de Monnik genoemd word.
Klippen of Rotzen voor de Haven van MONGE.
Regt voor de Haven van monge, en Z: van den Monnik, liggen
E eene



eene groote Rey Rotzen of Klippen, welke Klippen zig 2 k 3 Cabelslengten uitftrekken, terwyl het buitenlle einde deezer Klippen Zr ten W: van de Munnik ligt. — Wanneer men op monge vervalt, dan vertoond zig het Land als dubbeld te wezen : doch omtrent Caap f in is terra vind men een hoog wit Zand,, dat zig by een Zandbaai landwaarts in iïrekt.
Om in de Haven van MONGE te zeilen.
Als men van het Eiland sysarga afkomt, en in de Haven van monge begeerd te loopen, dan moet men digt by de Caap de. beillane inloopen; welke Hoek geheel uk een gehakkeld hoog en fcherp Land van fteile Klippen beftaat. Wanneer men by deezen Hoek is, moet men Caap de coriana een Scheepslengte buiten Caap de co re houden, tot zo lang dat de Kerk van st. mar ia buiten den Hoek van monge komt ; als dan loopt men op die Merken het Oostergat Z: Z:0: tot voorby de Kerk in. Hier komende , ziet men eene Rey Klippen, daar men agter of binnen loopt, en voor het Dorp van monge op 5> 6 a 7 vadem water ankert..
Om van de Caap de BEILLANE na MONGE te zeilen.
Wanneer men nu van Caap de beillane na monge zeilt,, laat men de Klippen, welke in 't midden voor de Haven liggen, één halve myl in 't Westen te Zeewaart van zig. — Wil men het Westergat van de Haven inzeilen, dan gaat men O: Z: 0:,even by het Land langs, en als de voorfz: st. maria Kerk buiten den Hoek komt, moet men naar de voor monge liggende Klippen loopen* gelyk wy hier boven gezegd hebben, binnen welke Klippen men op 7 a 8 vadem water kan ankeren: nogthans moet men zorg draagen,. van niet te verre binnen te zeilen, om dat daar langs de Haven een droog Rif affchiet, waarvoor men zig weldiend te wagten.
In-



(35)
Indien men het Oostergat van de Haven van monge wil inloopen, daar men in allen opzigte beter in komen kan dan in het Westergat, dan moet men monge niet eerder inzeilen, voor dat men de voorfchreéven Kerk buiten den Hoek zien kan : aan de Noordzyde van die Haven kan men ook op 5, 6 a 7 vadem water ankeren.
Inwyk bezuiden MONGE.
Bezuiden het Dorp monge is een Inwyk daar het gemelde Rif voor ligt , en dat zig twee Cabelslengten O: N: O: langs de Haven ltrekt; terwyl onze lieve Vrouwen of St. Maria Kerk en de Munnik N: ten O: en Z: ten W: van elkander liggen.
Caap FINIS TERRA.
Omtrent deeze Caap vertoont zig een gehakkelde Berg, die zo verre Zuidwaarts afftrekt, dat men denzelven reeds voor Mores zien kan.
Caap FiNis terra ligt ruim twee mylen bezuiden Caap coriana, en tusfchen deeze twee Caapen is een Zandbaai, waarin men beoosten een groote Klip op 6 a 7 vadem wacer ankeren kan. Deeze Baai is een groote Inham, die zig zeer verre landwaarts in ttrekt; egter moet men aan de Noordzyde van deeze Baai voorzigtig wezen, alzo daar Klippen onder water gevonden worden, waarvoor men zig zorgvuldig diend te wagten.
De Haven van SECHE of CORCOVIA, ook wei CORKE-BAYONNE.
Twee en één halve myl beoosten Caap finis terra, zynde aan de Zuidzyde van deeze Caap, vind men de Haven van seche of Corcovia, en by de Hollanders algemeen bekend onder den naam van corke-bayonne.— Tusfchen deeze Haven en gemelde
E 2 caap



C 36)
caap vind men twee Zandbaaien: de eerfte, van de Caap gèrêekend, is de grootfte, en by de tweede, iets kleiner dan de eerfte wezende, eaat de Haven van bayonne Noordwaarts in, zvnde aldaar 8 a 9 vadem diepte.
Aan de Oostzyde van deeze Haven ligt een groote Klip, en ten Z: Z: W: van de groote Klip, of omtrent in het midden van de Haven, ligt nog een blinde Klip onder water. Doch om deeze Klippen te myden, loopt men al Noordwaarts in, tot dat men de Stad aan de Westzyde ontdekt, waar men op 6 a 7 vadem water kan ankeren. Binnen dit Riviertje ligt nog een Plaatsje N: N: O: op.
De Haven van MORES.
Van de Caap finis terra tot de Haven van mores is de Coers 4 mylen Z: O: — Omltreeks Caap finis terra zynde, ontdekt men een hoog gehakkelden Berg, welke zig zo verte Zeewaarts ftrekt, dat men denzelven voor mores ook zien kan. —• Deeze Berg is.een zeer goed verkenning* Merk, om het Land daar omltrecks onderfcheidentlyk te kennen.
Om in de Haven van MORES te zeilen.
Wanneer men in de Haven.van mores begeerd te wezen, meet men monte laüro N: O: ten N: van zig brengen, en dan daar regt op aanzeilen, als wanneer men geen gevaar te wagten heeft.
MONTE LMJRO.
A's men nevens Caap finis terra is, zodat men den hoog gehakkelden Berg, omtrent deeze Caap liggende, N: O: ten O: van zig ziet, dan heeft men den Berg monte laüro, welke op de
N: O: hoek van Mores ligt in het O: N:0: van zig. Deeze Berg
ligt op den Hoek van mores; dezelve is hoog en gefpleeten, het welk een zeer goed merk is, om hem van andere Bergen te onderkennen.
MON-



C 37 )
MO NT E LAURO of SJOERT van MORES,
Twee mylen Z: O: van Caap finis terra ligt een Rey Klippen onder water, en twee mylen O: Z: O:, van deeze Klippen af, liggen nog eenige andere Klippen, boven water uitfteekende, regt benoorden monte lauro of de sjoert van mores, trekkende O: ten N: en W: ten Z: van monte lauro.
'Er worden ook nog eene menigte Klippen bezuiden mores, naby halfweg monte lauro gevonden. —• Juist in het midden der sjoert ligt nog een Blinde Klip, regt in het Z: O: van monte lauro.
UkkUppen benoorden MONTE LAURO.
By monte lauro zynde, kan men bovengemelde uit klippen benoorden Monte Lauro zien liggen. Deeze Klippen, als ook den Hoek van Monte Lauro, moet men 2'a 3 Gabelslengte aan Bakboord van zig houden, en zo daarby langs zeilen, tot dat men aan den tweeden Hoek komt, als wanneer men de Blinde Klip, die in het midden van de Sjoert ligt, aan Stuurboord van zig heeft.
Visfchers Dorp benoorden MONTE LAURO.
Wanneer men dan een Visfchers Dorp , dat Noordwaarts van monte lauro ligt, onverhindert zien kan, dan is men de gemelde Klip, die midden in de Sjoert ligt, gepasfeerd , als wanneer men het Oostëinde van het gemelde Visfchers Dorp Z: ten-O:., of wel zo Oostelyk, van. zig heeft.
Indien men by den tweeden Hoek komt, moet men op een Cabelslengte wydte daar by omloopen, en dan Noordwaarts tot voor het Dorp opzeilen, of Westwaarts tot voor de Stad, naar dat men verkiest, alwaar men op 12 a 13 vadem water kan ankeren.
E 3 Om:



C 30
Om m de Haven van RIO ROXO te zeilen.
Als men in rio roxo begeerd te zeilen, moet men buiten de Klippen, welken bezuiden Mores liggen, omloopen, en dan verder Z: O: ten Z: aanzeilen, tot dat men voor de Haven van rio roxo •of rosso komt, dan zalmen eene menigte Uitklippenvan'tNoordland tot naby een groote Klip of Eiland, Safere genoemd , zien af(leeken.
Men kan tusfchen dit Eiland Sdure en de gemelde Klippen wel doorzeilen, namelyk benoorden het Eiland om, egter is het 'er zeer naauw: beter is het derhalven bezuiden, kort by het gemelde Eiland, om te loopen, hetzelve aan Bakboord of te Zeewaarts van zig hatende, en dan zo lang voortzeilende, tot men de Sjoert open ziet, als wanneer men middenwaters tot het Eiland Roxo inloopt, welk Eiland men als dan midden in de Haven kan zien liggen: daar by zynde, kan men aan de Zuidkant ankeren, waar twee Zandbaai tjes en tevens goede Ankergrond gevonden word.
Blinde Klip bezuiden RIO ROXO.
Twee mylen Z: W: van rio roxo of het Eiland Salure, word ook een Blinde Klip gevonden, waarop weleer, Schepen gebleeven zyn, uit dien hoofde diend men zig daarvoor zorgvuldig te wagten.
PONTE VEDRA of't Eiland BLYDONIS.
Van rio roxo of het Eiland salure, tot aan ponte vedra of het Eiland blydonis, is de Coers drie mylen Z: Z: O: Tusfchen beiden vind men hier het Eiland Monte Carbela, en agter dit Eiland is het drie vadem diep. —■ Het gemelde Eiland blydonis ligt regt voorde Haven van ponte vedra of porto novo, welk Eiland men rondom kan zeilen; doch aan de Noordzyde is het niet dieper dan 5 a 6 vadem water.
De



C 39 )
De Klippen BOOS of OSSEN.
Binnen deeze Rivier, agtcr het Eiland Blydonis, liggen aan de Noordzyde twee Klippen, welken den naam van boos of ossen voeren.
Om in PONTE VEDRA te zeilen.
Het regte Vaarwater, om in porto novo te zeilen, is eigentlyk aan de Zuidzyde van het Eiland Blydonis, welk Gat tot voor het Eiland N: O: in ftrekt. Verder binnenwaarts ligt nog een Eiland, waar men ook bezuiden om heen moet zeilen, weshalven men geduurig O: N: O: by het Zuidland diend heen te loopen, tot dat men een Rompen Toren, die op de Zuidkant van deeze Haven Haat, zien kan, als wanneer men, op den Hoek van porto novo aan, over een Bank moet loopen, waar binnen de Stad gelegen is, en nevens den ftompen Toren kan men op 9 vadem water ankeren. — Op zommige plaatzen van de Haven is het wel 40 vadem diep.
De Eilanden van BAYONNE.
Drie mylen ten Zuiden de Eilanden Blydonis liggen de Eilanden' van bayonne: als men uit Zee op dezelven aanloopt, vertoonen ze zig op het aanzien ais of het graauwe en zwarte Klippen waren, en fchynen van verre drie byzondere Eilanden te zyn, daar ze nogthans maar op ééne plaatze doorloopen, maar tusfchen ieder "Berg is een Valei of Zadel.
Hooge Bergen over de Eilanden van B AYONNE.
Over deeze hooge Eilanden heen ziende, ontdekt men verre landwaarts in twee hooge Bergen: de Oostelyke deezer twee Bergen heeft drie, en de Westelyke twee Heuvels, in welker tusfchenruimte der Heuvels zig Valeien bevinden..
Het



C 4<0
Het Witte Klooster beoosten van de Oostelyken Berg.
Regt beoosten van den Oostelyken Berg ziet men een Wit Klooster tegen het hooge Land ftaan, het welk het eigentlyke merk is om de Kust van bayonne te onderkennen.
Om benoorden de Eilanden in B AY O N N E te zeilen,
Men kan benoorden en bezuiden de Eilanden van bayonne binnen zeilen; doch daar aan den N: hoek van de Eilanden een Rots onder water ligt, diend men zig daar voor zorgvuldig te wagten, en ruim één Cabelslengte daar van af teblyven, terwyl men aandeOostzyde van de Eilanden op 11, ra a 16 vadem water ten Anker kan gaan.
Wanneer men benoorden van de Eilanden wil inzeilen, moet men middenwaters, tusfchen de Eilanden en het vaste Land, inloopen, egter het naast aan de zyde van de Eilanden langs houden, en dan zo lang voortzeilen, tot dat men de Rivier van Vigo en Carmes open ziet, en dan Oostwaarts inzeilen.
Deeze Rivier is zeer wyd, waarin men aan beide zyden op 12a 13 vadem water kan ankeren, nameïyk: aan de Zuidzyde voor Vigo, cn aan de Noordzyde voor Cannes. Men kan deeze Rivier ook verder opwaarts inzeilen tot aan den Zuidhoek van Rondell, daar men het Schip zonder Ankers of Touwen op 't Siyk kan vast zetten.
Groote Klip aan het Zuidëinde der Eilanden van BAYONNE.
Aan het Zuidëinde der Eilanden van bayonne ligt een groote Klip met nog eenige kleinere Klippen rondom heen, bydezelven kan men digt langs zeilen; egter diend men verdagt te wezen, dat de buitenile met hoog Gety onder water liggen, om zig dus daar voor te wagten. — Digt by deeze Klippen is het 20, 25 a 26 vadem diep. — Van den hoek van 't Vaste Land, tegen over het Zuid-
ein-



C 4i )
ëinde van de Eilanden, loopt een Sum'dgtig Rif af, waarop met hol water veel branding is, en uit dien hoofde moet men hetzelve zorgvuldig zoeken te myden.
Om bezuiden de Eilanden in BAYONNE re zeilen.
Wanneer men Zuidwaarts uit Zee komt, en met een Zuidelyke of Z: W: wind bezuiden om de Eilanden heen na bayonne wil zeilen , dan moet men op den Zuidhoek van het Buitenland van b ayonne, op één halve myl na, aanloopen, en voorts langs de Wal na den uithoek zeilen; namelyk aan de Zuidzyde by het inkomen van de Baai daar het voorfch: Rif aüoopt; en terwyl dit Rif zeer laag afilrekt, diend men het voorzigtig te vermyden, en tusfchen dit Rif en de voorfch: Klippen, aan het Zuidëinde van de Eilanden, met een N: O: of O: N: O: Coers, na dat men uit Zee komt, doorloopen, laatende dus het Rif aan Stuurboord, en de Eilanden met de Klippen aan Bakboord, terwyl men zo lang voortzeüt, tot dat men ten einde of benoorden het Rif komt.
Het Noordëinde, of het uiterlle van 'tRif aan de Zuidzyde, en denhoek van bayonne, daar 't Kasteel op Haat, liggen omtrent één halve myl O: ten N: en W: ten Z: van elkander. —- Wanneer men dan het voorfch: Rif aan de Zuidzyde ter zyden van zig heeft, of daar benoorden is, en het Kasteel Oost of daaromtrent van zig heeft, dan kan men regt op het Kasteel aanzeilen , laatende het voornoemde andere Rif, dat van de Eilanden Z: W: aan den hoek van Vigos affteekt, aan Bakboord van zig, en wanneer men dan den hoek van het Kasteel niet Zuidelyker dan O: Z: O: van zig brengt, heeft men aan het Noordelykfte Rif geen gevaar te dugten,
Het Eiland aan den Hoek van VIGOS.
Wanneer men, benoorden de Eilanden omloopende, in bayonne wil zeilen, dan vind men aan den koek van Vigos een klein Ei-
F land,



land, tusfchen het welk, en den hoek van Vigos, men kan door zeilen, regt op bayonne aan, loopende regt bewesten tot voor de Stad heen, daar men op 4, 5 a 6 vadem water kan ankeren.
Tusfchen dit voorfch: Eiland en den hoek van Vigos, is het by hoog Gety 4, en by Jaag water 2 vadem diep: dit doorzeilende , diend men den hoek van Vigos te vermyden, alzo by dien hoek eenige blinde Klippen liggen.—- Als men voor bayonne op de Rhede ligt, kan men de Eilanden van Blydonis tusfchen den voorfch:
hoek van Vigos en dit Eilandje door zien. Bewesten het gemelde
Eilandje ligt nog een Eilandje of groote Klip, doch daar tusfchen is het zeer vuil, en uit dien hoofde kan men tusfchen deeze beide Eilandjes niet doorzeilen.
Om in VIGOS of CANNES te zeilen bezuiden de Eilanden van B AYONNE om.
Als men bezuiden de Eilanden om in vigos of cannes wil zeilen, moet men tusfchen het Zuidelykile Eiland en den hoek van 't Land van bayonne inloopen , doch altoos middenwaters langs, en dat wel 2 mylen N: O: of N: O: ten N: voort; terwyl men het Noorder Gat 2 Scheepslengten moet open houden, en daarmede zo lang voortvaaren, tot dat de Cannes aan 't Noordland, buiten den hoek van Vigo of Figues komt. — Zo verre gevordert zynde, laat men den hoek van Vigo aan Stuurboords zyde liggen, en loopt midden Vaatwaters tusfchen het Noordland en het Stedeken vigo in, daar men dan, het zy voor Cannes of Vigos, naar verkiezing op 19 a 12 vadem water kan ankeren.
De Burgt VIGOS.
Dit is een zeer fraaie Burgt, en van een groote en ruime Haven voorzien. — Zy is byzonder vermaard geworden, zedert de faxnengevoegde Hollmdfche en Engelfche Vlootm A°. 1702 den 12 Oc-
to«



tobcr, in haare Haven de Spaanfthe Zilvervloot, die door eenige Franfche Oorlogfchepen geleid en gedekt wierd, kwamen overrompelen, en dc Schepen verbranden. Deeze Plaats is van weinig
belang om, voor vyandelyk geweid, merkeJyken tegenftand te bieden, en voor het overige ligt ze op een zeer vrugtbaaren grond.
Het Steen Rif by 't Land van BAYONNE.
Van het Westelyke Eilandje, dat voor Vigos ligt, fteekt ook tevens in het Z: W:, na den hoek van het Land van bayonne, een vuil Steen-Rif af, daar men zig zorgvuldig diend voor te wagten, het zy men van benoorden tusfchen dit Rif en de Eilanden van Bayonne komende, of dat men van bezuiden tusfchen de Eilanden komt en van Bayonne wil zeilen. — By laag Gety loopt dit Rif op veele
plaatzen droog. De uiterlte Klippen van dit Rif, en de hoek
van bayonne, daar het Kasteel op Haat, liggen één vierde myl Z: O: of Z: O: ten O: en N: W: of N: W: ten W: van elkander: derhalven moet men, als men van benoorden komt en na bayonne wil zeilen, bewesten het Rif, dat is tusfchen het Rif en de Eilanden, zo lang Zuidwaarts aanloopen, tot dat men het Kasteel van bayonne O: ten Z: van zig heeft, en dan daarop toezeilen , als wanneer men ruim bezuiden het gemelde Rif heen loopt.
De UitkHppen van 't Noordelyke Rif, dat van de voorfch: twee Eilanden afftéekt, en het Rif dat aan den Zuidhoek van 't Land van bayonne afftéekt, waardoor men tusfchen beiden heen moet paslèeren, liggen één vierde myl Z: W: en N: O: van elkander. — Wanneer men omtrent by het Kasteel is, moet men niet te na aan de wal komen, dewyi het daar niet fchoon is, en als men dan nevens den binnenfte hoek van het Kasteel komt, vóór dat men nog de Stad bayonne van de'nzelven binnenflen hoek heeft,moet men wel toezien, alzo omtrent ééne halve Cabelslengte van deezen binnenben hoek en het Kasteel een blinde Klip ligt, daar met laag Ge-
F2 ty



C40
typ voeten water op blyft, waarom men deezen hoek zeer zorgvuldig moet vermyden.
De Haven van BAYONNE.
De Haven van bayonne zeiven beftaat in een kleine Golf ten Zuiden de groote Rhede, welke de twee Rivieren maaken, waar ze zig by deeze-Golf van bayonne verëenigen en in Zee ontlasten. Aan den Mond van deeze Golf of Haven van b ayonne liggen veele Eilanden, by de Ouden die der Goden genoemd. Voorts is deeze Haven zeer goed, om op 5 a 6 vadem water te ankeren.
Om voor de Stad BAYONNE tc ankeren.
Wanneer men eindelyk de Stad bayonne begint te zien , kan men, kort aan het Zuiden oploevende, voor de Stad zeilen, en aldaar naar verkiezing op 5 a 6 vadem water ankeren; of men kan het ook zetten by den hoek van het Kasteel, die men tegen over het Westelyk Eiland heeft, zynde één van die twee welken aan de Noordhoek van de Baai of van Vigos aftteeken, alwaar men goede wafige grond vind daar de Ankers wel in houden.
Als men N: W: en Z: O: vertuit, dan moet men het beste Anker in 't Z: O: brengen, alzo van dien kant over het gebergte de meeste winden van daan komen.
Om de Baai van BAYONNE in te Laveeren.
In geval men de Baai moet inlaveeren, diend men wel toe te zien, om niet te verre Z: Z: Oostwaart over te loopen, als men van 't Kasteel afloopt, nademaal 'er regt tegen over de Stad Z: O: ten O: en O: Z: O:, een Musquetfchoot van de Rhede af, een blinde Klit), ligt, welke by laag Gety even boven komt.
Deeze



C 45 ~)
D.-eze Klip ligt in de Zuidhoek van de Baai, één kleine Cabeïslengte van een Hoekje af, waarop een huisje (laat, dat zig van verre als een groote groene Klip vertoont; waarop men byzonder diend te letten, vooral als men Z: Z: Oostwaarts overfteekt.
De Stad BAYONNE.
De Stad bayonne is niet zeer groot, doch egter wel verfterkt, en is op een zeer vrugtbaaren grond gelegen , die overvloed van veelerhande foorten van vrugten voortbrengt. Derzelver wateren zyn zeer vischryk, waarom de Visfchery alhier ongemeen fterk gedreeven word, en een voornaam beltaan aan eene menigte Inwoonders verlckafi.
De Cotmncrcie van bayonne is, naar evenredigheid van haare grootte, zeer aantnerkelyk. De voornaamfteProducten welke vreemde "Naties 'er van daan haaien, beftaan in veelerhande foorten van Wynen, Brandewyn, Wol, Honing, Razynen, Castannïèn, Pik,
Terpent yn, Terpent yn Olie, Slag-Lynzaad, enz. Men heeft
ook alhier jaarlyks twee Kermis/en, welke ieder veertien dagen duurt: de eer/Ie begint met den eerflen dag van de Vasten, en de tweede den eerften Augustus.
Het geen deeze Plaats uit Holland en van andere Naties trekt, als ook derzelver Geldfpecies, Maat en Gewigt, zullen wy by het be~ jchryvep van cadix, nevens derzelver Reductie tegen Hollandsch Geld, Maat enGewigt, breedvoerig verhandelen, waarom wy den Lcezer kortheidshal ven daarna toe wyzen.
De Berg S x. REGO, bezuiden BAYONNE.
Bezuiden bayonne, even benoorden camida, ligt aan de Kust een hooge fleile Berg met een Kloof, genoemd st. re go: deszelfs fatfoen heeft zeer groote overeenkomst met die van Monte
F 3 Lau-



C 46 )
Lauro, maar wel eens zo hoog als de laatfte; waarom de Berg st. re go voor een zeer goed merk kan verlirckken, om de daar omtrent liggende plaatzen te onderkennen.
Halfwegen tusfchen deezen Berg en bayonne, ligt aan den kant van 't Land een Klooster, dat mede een goed verkenningsmerk voor bayonne is, namelyk voor hem die uit het Zuiden komt; doch het aïlerkennelykfte zyn de voorfch: twee hooge Bergen agter bayonne, zynde de eene met twee en de andere met drie Heuvelen. Als men de gemelde Berg met de twee Zadels of Valeien
O: Z: O: van zig heeft, kan men daarop aanïoopen, als wanneer het niet zal misfen, of men komt op de Eilanden aan.
Fan het Gety en het loopen der Stroomeri.
Aan deeze Kusten en Eilanden is het by een Z: W: en N:0: Maan hoogwater, maar binnen de Havens en Rivieren, naarmaate dezelve verder landwaarts in/trekken, één itreek laater.
Van de Strekking der Coersjen.
En hoe verre deeze Plaatzen onderling van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Van Cabo de Coriane tot Cabo de Finisterre Zuiden 2 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Port a Port Z: O: ten O: 32 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Avero. Zuióen ten Oosten
en Zuid Zuid Oost 40 mylen. Van Cabo de Finisterre tot de Barrels Zuiden ten Westen 50 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Groot Canariën Z: Z. W:
wel zo Zuidelyk 235 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Sahages- Zuidwest 213 mylen.
Van



(47)
Van Cabo de Finisterre tot Isle de Madera Z: W: ten Zuiden
wel zo Zuidelyk 170 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Isle St. Michiel W: Z: W: 174 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Isle Ter eer a W: Z: W:
en W: ten Zuiden 185 mylen. Van Cabo de Finisterre tot den Z: VvrHoelc van Triand
Noorden ten Westen en Noorden 130 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Cabo de Clean Noorden 130 mylen. Van Cabo de Finisterre tot IVaterfoort, of
den Zuid Oost Hoek van Triand
Noorden ten Oosten 138?
of i4oJm^en'
Van Cabo te Finisterre tót Lezart - N: N: O: - 115 mylen. Van Cabo de Finisterre tot de Seyms N: O: ten N:
of wel zo Noordelyk 84 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Boelyn N: O: een weinig
Oostelyker - 88 mylen. Van Cabo de Finisterre tot Mores of Monte Lauro
Z: ten Oosten - 4 mylen. Van Rio Roxo tot Pente Vedra - Z: Z: O: - 3 mylen. Van Ponte V>dra of Blydones tot de Eilanden van
Bayonne Z: ten Oosten 4 mylen. Van Bayonne tot Camina . Zuiden - 4 mylen. Van Cabo de Finisterre tot de Eilanden van Bayonne,
Z: Z: O: wel zo Oostelyk 13 mylen. Van Bayonne tot de Barrels - W: Z: West - 37 mylen. Van Camina tot Viana - Z: ten Oosten - 5 mylen. Van Viana tot P?//* Condë - Zuiden - - 3 mylen.
Hoog-



Hoogtefi. ,
Het Eiland Syfarge ligt op 43 graaden 28 min.
C: de Bellem of Beillane, of Veilane - op 43 graaden 14 min.
C: de Coriane - - - - op 43 graaden 6 min.
C; de Finisterre - - - op 42 graaden $6 min.
Monte Lauro - - - - op 42 graaden 48 min.
ƒ: Saluta - . . - op 42 graaden 3 5 min.
Blydones - . - - . 0p 42 graaden 21 min.
Bayonne - - - - op 42 graaden 10 min.
ryf-



U9]
Vyf&t Vertooning Ver Kust van PORTUGAL.
Vail CAMINA tOt caap MO N te g O.
De Haven van CAMINA.
Vier mylen bezuiden de Eilanden van bayonne ligt de Haven van camina} 't is flegts een Tyhaven, daar men, met groote Schepen , by 't hoogfte Gety moet inloopen. In het Gat, dat N: O: ten O: uittrekt, ligt een Klip, en wel het naast aan de Zuidzyde, waarop een huisje Haat. —- Binnen den mond aan de Noordzyde van deeze Haven ligt een Eilandje, waarop eene Sterkte met een Toren is, om het naderen van vyandelyk geweld voor de Stad te beletten; èeezenToren houd men over den Toren die op het Noordiand ftaat,
en dan kan men daarop veilig inloopen. By half Vloed is in
dit Gat twee vadem water.
Aan de W: of Noordkant van de Haven vind men overal vlak water , daar het zeer rotsagtig is; ook fchiet aldaar een Steenrif af v waar voor men zig zeer zorgvuldig moet wagten.
De Stad CAMINA.
Dezelve is klein, doch wel vertterkt; zy ligt op een zeer Vtug$ baaren grond, en terwyl het de eerfle plaats van Portugal, en dus eene Grensltad is, word 'er, zo ten tyde van Oorlog als Vrede, altoos goede bezetting in gehouden; maar ten opzigte van Binnen- en Buicenlandfchen Koophandel, is deeze plaats van weinig belang.,
G De



De Stad VIANA.
Vyf mylen beziiiden camin.4, aan de Rivier Lima of Lunas, ligt de Stad viana, by de Portugeezen viana de fos de lima geheeten , tot onderfcheiding van eene andere Stad viana genoemd, die in het Zuiden van dit Koningryk gevonden word. —Deeze Stad viana, aan de Rivier Lima, is vry groot en met aan-
zienlyke Gebouwen verciert. Zy is de Wapenplaats van het
Landfchap, het hoofd van een Rechtsampt, en het verblyf van den Bevélhebber, Beftierder en aJgemeene Schatbewaarder van dit Landfchap , waarom 'er ook gewoonlyk goede bezetting van Krygsvolk
in gevonden word. De grond rondom is vrugtbaar, maar de
Scheepvaart en Koophandel is 'er niet aanmerklyk groot.
De Haven van VIANA.
De Haven van viana is goed, en van een veilig verblyf voor vyandelyk geweld en bulderende üormwinden; want 'er kunnen geene Schepen, dan by volle Vloed, in komen, vermits vóór deszelfs mond veele Banken en Droogtens zyn: boven dat hebben de Schepen een Loots nodig die, op het téken van een fchoot uit het gefchut, van de Stad aan Boord gezonden word. -— Op zommige
plaatzen in de Haven liggen de Schepen by laag water op droog.
De Schepen zyn hier voor 14 ftreeken van den wind beveiligt, namelyk die tusfchen het Noorden en Zuiden ten Oosten zyn.
Aan den Noordhoek, voor den mond dwars over de Rivier, lïeekt een Steenrif af, en op den Zuidwal Haan twee Vuurtorens.
Om in de Rivier LIMA of LUN AS na VIANA
te zeilen.
Wanneer men Noordwaarts af of uit Zee komt, en deeze Rivier
be-



CsO
begeert in te zeilen, moet men zo lang Zuidwaarts aanloopen, tot dat de twee voorfch: Vuurtorens, op de Zuidzyde van het Gat Haande , over elkander komen, dan zet men daarop aan na het Strand toe, tot dat het Torentje, op het Noordland ftaande, over de huizen komt. —> Deeze houd men overeen, en zeilt dan na de Klip met de Mast, daar men digt aan den Oosthoek by langs loopt, als wanneer men over den Drumpel of het droogde heen zeilt, daar met laag of ordinair dagelyks Gety twee vadem water is.
Als men de voorfch: Klip met de Mast gepasfeerd is, kan men vooruit nog een Klip zien, waarop een Mast of Baaken Haat: deeze ligt aan de Noordzyde van de Rivier; daar men by den Zuidkant langs ook digt by heen moet loopen, en als dan zeilt men by het Noordland langs, tot dat men voor de Stad komt; doch hier ileekt nog een jR z/je af, dat men diend te myden, als men het na de Stad zet.
Om voor de Stad VIANA te ankeren.
Indien men voor dit Stedeken ligt, heeft men een Eiland in 't Zuiden van zig waarop een Kapél Haat: Westwaarts van het Eiland ligt een groote Bank, welke met laag Gety boven komt, en agter deeze Bank is het 5 a 6 vadem diep; doch voor viana heeft men 7 a 8
vadem water. By het inzeilen kan men bezuiden deeze voorfch:
Bank omloopen, en komen dan by het Eilandje, daar het Kapélletje op Haat, voor de Stad weder uit.
Als men een Pistoolfchoot binnen de tweede Klip met de Mast is, kan men aldaar ankeren en Touwen aan de Zuidwal brengen, en het Schip met vier Tomven aan de Wal vast leggen.
Men kan ook buiten op de Rhede op 17 vadem water ankeren, en hier is de fchoonfte gelegenheid, om een Lootsman in te neemen; want het is een naauw Gat, en gevaarlyk om 'er in te komen.
G 2 De



C 50
De Haven van VILLA DEL CONDE.
Negen mylen Z: ten Ö: van viana ligt Port a Port, en hier tusfchen beiden vind men de Haven van villa del conde, het welk flegts een Tyhaven is. — Voor het Gat van deeze Haven li°-gen veele Rotzen, daar men egter van beide zyden by om kan zeilen, om de Haven in te komen: by of omtrent deeze Klippen is het zo wel bezuiden als benoorden 5 a 6 vadem diep. —. Wat meer na binnen ligt een Bank, dwars over deeze Haven heen (trekkende, waarop by hoog Gety maar twee vadem water is. —* In de Haven zelve vind men 3 en 4 vadem water, doch aan de Noordzyde is het vol Klippen, welke meest onderwater liggen; maar het diep fle en zekerde is aan de Zuidzyde, alwaar men op 6 a 7 vadem water zeer bekwaamelyk kan ankeren.
Opdoening der Kust tusfchen VIANA, VILLA DEL CONDE en PORT A PORT.
Omtrent viana is de Kust van Portugal zeer wel te onderkennen door den voorfch: Berg st. re go, welke uitiieekende hoog is, en aan den Zeekant ligt, terwyl het hooge Land van viana
daar twee è drisdubbeld agter ligt. Voorts ziet men langs de Kust
tusfchen viana, villa del conde en port a port veel Torens en Huizen.
Opdoening van de Stad VILLA DEL CONDE.
Villa del conde vertcont zig uit Zee te zien als eene groote Stad.
De Stad VILLA DEL CONDE.
Deeze Stad is juist niet extra groot, en flegts met een opgeworpen Aardt-Werk verfterkt, waarop eenigGefchut ligt. De Inwoonders



ders geneeren zig grootftendeels met de Visfchery, hetwelk hun voornaamfte Handel uitmaakt.
De mklippen LESONS , en de Tyhaven METELYN.
Drie mylen bezuiden villa del conde liggen de groote Uitklippen, genoemd lesons, regt voor de Tyhaven metelyn, waarin het maar twee vadem diep is. —■ Z: W: van de Zuidhoek deezer Haven, een weinig Zeewaarts, liggen twee Klippen onder water; maar tusfchen de Klippen Lef ons en de vaste Wal is het 6 a 7 vadem diep.
De Haven van PORT A PORT, en de Rotzen voor de Haven.
Eén myl bezuiden de Klippen Lefons ligt de Haven van port a port, aan welker Noordhoek veele Rotzen affteeken, die zig byna dwars over het Gat uit/trekken. — Om deeze Haven binnen te zeilen, moet men op een Steenworp na bezuiden de buitenïte Klip heen loopen. —— Op de Noordwal, nevens deeze Klippen, Haat een Kapél met een Kruis, en de Rivier nog wat meer opwaarts Raat een Wit huis mede op de Noordwal; dit Huis en de Kapél over elkander brengende, moet men op dit merk tot voorby het Kasteel inloopen, als wanneer men dus voortzeilende op het droogde van dit Gat met half Vloed niet minder dan 17 a 18 voet water vinden zal, en dus geen gevaar loopen van op de blinde Klip te geraaken die voor het Gat ligt. Voorts is dit een der beste Haven van gantsch Portugal. De Zee is 'er wyd en breed, en kan een gantfche Vloot bergen, gelyk dan ook de Brafielfche Vloot hier zomtyds het Anker werpt.
Men moet de Zuidwal vooral wat nader houden dan de Noordwal, alzo op de laatfte met laag Gety niet meer dan 11 of 12 voeten water blyft. -— Binnen het Kasteel zynde, zeilt men regt na de Klip
G 3 met



Cs*)
met het Kruis, en aldaar zo digt by heen, dat men deeze Klip met een Haak of Boom zoude konnen bereiken. — Ook kan men 3 of 4 Scheepslengten daar bezuiden om, of by het Zuidland langs loopen, tot voorby deeze Klip met het Kruis, om een blinde Klip te vermyden, die daar een weinig bezuiden ligt, op welke blinde Klip by laag Gety maar 8 voeten water is.
Ankerplaats voor PORT A PORT.
Een weinig voorby de Klip met het Kruis zynde, zeilt men midden vaarwaters op, tot nevens een groote witte Toren die op het Noordland Haat, alwaar men op 4 25 vadem waterkan ankeren; of zo men verder tot voor de Stad verkiest te zeilen, zal men aldaar 3 a 4 vadem water vinden. Ook vind men even voorby de Klip met het Kruis een Vlakte, daar met laag Gety niet meer dan 11 voeten water blyft, weshalven die Schepen, welke ia voeten diep gaan, hoog Gety moeten afwagten. Met dagelyks Gety vloeit het water daar 6 voeten op en neder.
Aan de Zuidzyde van deeze Rivier, bezuiden de voorfch: blinde Klip, die in 't Gat ligt, gaat nog een Diep landwaarts in, daar de Lootzen zomtyds ook Schepen in en uit brengen: —- doch vermits dit Gat alleen op zekere tyden goed is, om 'er in te gaan liggen , terwyl het veeltyds door de hooge Zee toegeworpen word, en daarna weder geopend, zo kan men hiervan met zekerheid weinig berigten.
De Rivier DOURO of DUERO.
De Rivier doüro of düero, in 't Latyn Durius, is eene der grootfte van Spanjen en Portugal. Zy heeft haaren oorfpronk in Oud CastiU'èn, omtrent de grenfen van Navarra; zy doorloopt meer dan 100 mylen lands, en ontlast zig eindelyk in de Zee, vier of vyf mylen vaa de Zoutpannen van Aveiro.
Ken-



C 55)
Kennis der Rivier van PORT A PORT.
De Rivier van Port a Port is zeer gemakkelyk te onderkennen aan de Klippen van Lef ons, welke zeer koog zyn, en regt benoorden deeze Rivier liggen
De Stad PORT A PORT.
Port a port is eene groote Stad, en heeft eene aanmerkelyke Negotie met alle Zeevaarende Natiën. Dezelve ligt in de Provincie Ent re Douro y Minho; zy is van een zeer goede Haven voorzien, en wegens den lieByken Wyn, die hier valt, by alle Naties beroemt. Eertyds wierd ze Porttt- Cale genoemd, waar van het
Koningryk den naam van Portugal ontleend heeft. — De Stad ligt aan het hangen van een Heuvel, langs wiens voet de Rivier Douro ftroomt, en die aldaar een Haven maakt welke, om de menigvuldige Zanden en blinde Klippen, moeilyk is om aan te doen, waarom 'er geen Schepen, zonder behulp van een Stads Loots en met Hoogwater, binnen konnen komen.
De gelegenheid van de Stad, als aan het hangen van een Berg, maakt, dat men 'er altoos op en neder moet klimmen. Verders zyn de Straaten fchoon en met tteenen geüraat. Aan den kant van de Rivier loopt een Kaai van het eene tot het andere einde van de Stad, waaraan de Schepen vastgelegd worden, terwyl de Bewoonders langs de Kaai het vermaak hebben, dat ieder zyn Schip voor de deur ziet liggen.
Men vind hier ook eene Scheeps- Timmer werf, waaróp jaarlyks Oorlog-Schepen gebouwd en getaakt worden. —. Het getal van eigene Inwoonders is niet zeer aanmerkelyk; maar in Vredens tyd vind men hier zeer veele Vreemdelingen, vooral Kooplieden uit Holland, Engelanden Frankryk, tot voortzetting van hunne Commercie, welker



C 56 ^
ker getal, met die van 't Scheepsvolk en andere Vreemdelingen, het getal van eigene Inwoonders byna gelyk komt. — De Stad en Haven is niet zeer verfterkt, terwyl de Natuur dezelven zo wel beveiligt heeft, door de Klippen en Zandbanken aan den mond van de Rivier, dat de Kunst deeze moeite en kosten heeft konnen befpaaren.
Port a port heeft verders eenen zeer vrugtbaaren en aangenaamen grond rondom dezelve uitftrekkende. Hier omftreeks vak zeer veel Wyn, en deeze foort is in de Noordelyke Landen, wegens derzelver kragt en zoetheid, die onder het drinken de tong ongemeen {treek, zeer geacht. Voorts ontvangt men nog van port a port Sumak, Olie en ook eenige IVoL
Omtrent de Maat van den Olie, die men alhier by den verkoop gewoonlyk gebruikt, diend aangemerkt, dat dezelve beftaat uit Almanders en Camdors. — Eén Almander is \ i Canadors, en 22 Almanders reekend men op één Pyp , of 44 Almanders voor één Vat van 717 Mingelen te Amlterdam. — Verders diend men wel in 't oog te houden, dat deeze Maaten te Port a Port 20 percent, of één
vyfde grooter zyn dan die te Lisfabon. Voor het overige zyn de
Goederen, die men in de Commercie derwaarts voert, doorgaans van dezelfde fóort, als die welke men na Lisfabon brengt, waarom wy, van die Plaats Ipreekende, hierover breeder zullen handelen,, en tevens de Geldlpecie, Maaten en Gewigt, met de Reduclie tegens Amfterdams Geld enz. opgeeven.
De Stad AVEÏRO. ' .
Agt mylen Z: ten Westen van port a port ligt de Stad* avejro, en hier tuslbhen beiden heeft men overal een fchoone
Zandftrand, die men op 10 a 12 vadem water kan aanlooden.
De Stad behoord onder de Provincie van Beha, en ligt aan de Ri;vjer de, Fouga, één myl van de Zee;, zy is zeer wel verlterkt, en
heeft



C 57 )
heeft een goede Haven. —■ Hier omftreeks word veel en tevens zeer goed Zout gemaakt ,• ook vind men in deeze Provincie veel Wynbergen en goede Castanie-Boomen, maar niet veel Koorn, zynde het land vol Rivieren, Bergen en Dalen; doch het Zout is hier het voornaam/Ie artikel van Negotie.
Verkennings merk van de Stad AVEIRO uit Zee.
Hoog in het land op ligt een zwarte Heuvel, wanneer men deezen Heuvel O: Z: O: van zig heeft, is men voor de Rivier van de Stad aveiro. — Indien men deeze zwarte Heuvel van Carmelo niet zien kan, dan neemt men voor zyn merk een ruige Duin benoorden het Gat, en als men deeze Duin dwars van zig heeft, dan is men één halve myl benoorden het Gat van Aveiro.
Om het Gat van AVEIRO in te -zeilen.
Wanneer men het Gat van Aveiro wil inzeilen, en men daar voor zo kort genadert is, van zig op 6 a ~/ vadem water te bevinden, dan moet men acht geeven op drie Baakens van Masten gemaakt, die op
het Zuidland liaan. Deeze Baakens diend men over elkander te
brengen, en als dan, daarop aanzeilende, het Gat O: ten Zuiden, en O: Z: O: over de Bank inloopen, daar het by het inkomen tot by de Baakens, met half Gety, maar twee vadem water is, en dus moet men, binnen de hoeken komende, by een droog Zand, dat men aan Bakboord laat, heenzeilen. — Dan wykt men weder wat N: N: W: en N: Westwaarts op by het voorfch: Zand om, tot digt aan het Noordland, en loopt dan daar by in, als wanneer men alle andere ondiepten aan de regterhand of Stuurboordszyde laat, tot dat men de Rivier open ziet, daar men een huis aan de Westzyde op Strand zal zien liaan. Van hier kan men de Rivier O: ten Z: en O: Z: O: middenwaters tot voor de Zoutmannen van Aveiro opzeilen, waar men zyn Laading Zout kan inneemen.
H De



C 5* )
De Caap de MONTEGO,
Vyf mylen Z: W: ten Z: van aveiro ligt Caap de monte. go, het is een hooge hoek, en daar nevens in het Land ziet men
hoog gebergte. Zomtyds word deeze Caap voor Caap Roxent
aangezien; doch die is zeer wel te onderfcheiden, alzo de Barlings benoorden Roxent liggen, en Montego bezuiden de Barlings.
Van deeze Caap de Montego. loopt een vuil Steenrif vry verre van de Wal af, welk Rif men vooral diend te myden. Onder of omtrent deeze Caap kan men ankermaaken voor Noordelyke winden op 7 a 8 vadem, water; de N: N: W: wind is hier hoekjes wind, doch voor Zuidelvke winden kan men ankeren bezuiden de Rivier van Montego.
Van het Gety en het loopen der Stroomen.
By een Zuid Westen en Noord Oosten Maan is het op alle deeze plaatzen aan de Zee hoogwater, en binnen de Gaten een {treek of twee laater, naar maate dezelven verre in het land liggen.
Van de Strekking der Coersfen.
En hoe verre deeze Plaatzen onderling van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Van Villa del Condé tot Port d Port Zuiden ten Oosten 4 mylen. Van Port d Port tot Aveiro - Zuiden ten Westen 8 mylen. Van Aveiro tot Caap de Montego Zuid West ten Zuiden 5 mylen. Van Port aPort tot de Barlinges Zuid West ten Zuiden 24 mylen. Van Aveiro tot de Barlinges - Zuid West - 17 mylen. Van Caap de Montego tot Peniche of Caap del Fiferon
Zuid West - - 9 mylen. Van Caap de Montego tot de Barlinges Z: W: wel zo
Westelyk - n mylen.
Van



C 59)
Van Caap de Fiferon Peniche, of Nova Lisboa
tot Roxent - Zuiden, wel zo Westelyk 12 mylen. Van de Barlinges tot Caap St. Vincent, Z: ten O:
wel zo Zuidelyk - 40 mylen. Van de Barlinges tot groot Canari'én Z: Z: W: - 189 mylen. Van de Barlinges tot het Eiland Palma Z: W: ten Z: 162 mylen.
Hoogten.
Bayonne ligt op 42 graaden 10 min.
Camina - - - - - op 41 graaden 50 min.
Viana - - - - - op 41 graaden 30 min.
Villa del Condê - - - - op 41 graaden 18 min.
Port d Port - - - op 41 graaden o min.
Aveiro - . . . op 40 graaden 30 min.
Caap de Montego - - - op 40 graaden 9 min.
II 2
Zes-



C'60
Zesde Vertooninpr Der Kust van PORTUGAL.
Van de Rivier montego tot st. uves of setuval
en de blaauwe bergen.
Daar wy met deeze Zesde Vertooning de Provincie van her, Portugeefche estremadüra intreeden, zullen wy hier van een algemeen, doch kort verflag geeven. Men moet wel in opmerking
houden, dut dit Portugeesch Estremadüra, van de Spaamfche Provincie van dien zelfden naam onderfcheiden is. — Dit Portugeesch Estramadura, waarin de Hoofdftad Lissabon gelegen is, is eene zeer aangenaame en vrugtbaare Landsdouwe; het Geboomte bukt onder den last van Oranje-Appelen, Citroenen, Chinads Appelen, Vygen en Olyven; de bloeifem deezer geurige Vrugten verfchaft den Byen een overvloedigen voorraad tot verzameling van haaren aangenaamen Honing; ook brengt het land heerlyken Wyn en fchoon Koorn voort, als mede het onöntbeerbaare Zout, dat in deeze Pro_ vincie in zulken overvloed gekookt word, dat daarmede half Europa Zou konnen voorzien worden.
De voornaamfte Steden in de Provincie zyn Lissabon aan de Rivier de Taag, en st. ubes zeven mylen van daar aan eene Baai
gelegen, waarvan wy op zyn tyd en plaats nader zullen ipreeken.
De Rivier de taag, van de Spanjaarden Tajo, en van de Portugeefen Tejo genoemd, is de grootflc Rivier van Spanjen en Portugaï 5 zy ontfpringt aan de Grenfen van Arragon in Nieuw Castüiën doorloopt veele Spaanfche en Portugeefche Provinciën , ontvangt, in haaren loop veele mindere Rivieren, die zig in haar ontlasten,
tot



C6i ■)
tot dat ze eindelyk, by Lisfabon komende, een kleine Golf formeert, welke die Stad tot een Haven verftrekt, terwyl ze zig twee mylen laager, na een loop van omtrent hondert mylen, inde At-
lantifche Zee ontlast. Deeze Rivier was eertyds zeer vermaart,
wegens het Goud dat men in deszelfs Zand vond, doch die Bron is reeds voorlang uitgeput.
Aan beide zyden van den Mond der Taag vind men twee Caopm of Uithoeken , waarvan by de oude Historiefchryvers veel gemeld word. —, De eene is Caap Spichel of Spiegel, die 4 of 5 mylen aan de Zuidzyde van de Taag ligt, en van de Ouden Promontorium Barbarkèn geheeten was. — De andere, die aan de Noordzyde, 6 of 7 mylen ten Westen van Lisfabon ligt, word Caap Rogue of Roxent genoemd, maar by de Ouden droeg het den naam van Promontorium Lima of Olifponenfe.
Het Gat van de Rivier de MONTEGO.
Eén Myl bezuiden Caap de Montego , vind men de Rivier de montego, of passage, dat flegts een Tyhaven is. —■ Van de Zuidhoek deezer Rivier fteekt een Zandrif af, het geen zig by het inzeilen opdoet als of men bezuiden dit Rif zoude kannen inloopen; doch men moet dit niet onderneemen, alzo het onmogelyk is om door te komen, maar men moet volltrekt benoorden om inzeilen..
Het Dorp St. CATHARIXA of St. MARGARETHA.
Op de Noordhoek der Rivier de Montego ftaat het Dorp st. catharina, van zommigen ook st. margaretha genoemd, eneen weinig benoorden van dit Dorp, vind men buarcas, zynde
een Visfchers Dorp. Verders heeft men op den Noordkant van
het Gat nog een Kalkoven, als mede een Bosch van Kygeboomen indien men deeze over elkander brengt, en daarop aanzeilt, loopt men het Gat regt in*
H 3 Met



(62-)
Met half Vloed vind men hier zomtyds maar 12 a 13 voeten water: doch daar het hier niet dan Zandgrond is, en dus, ten op-
zigte der diepte, geduurige veranderingen voorvallen, voornamelyk by Hormagtig weder, zo kan men hiervan met zekerheid niets bepaalen.
FENICHE of NOVA LISSABON.
Dit peniche of nova lissa.bon ligt agt mylen Z: W: van de Caap de Montego, by Caap del Fiferon, dat is de hoek agter de Barlinges. — Agter deezen hoek ligt een Klip, alwaar bezuiden een groote Inwyk gevonden word, daar men met Barken kan agter loopen en veilig ankeren.
Het Stedeken ARSOGY.
In die voorfch: Bogt of Inwyk, tegen het Gebergte aan, ligt het Stedeken arsogy, en regt bezuiden Caap del Fiferon ligt jong roxent, zynde een hooge ronde Heuvel.
De BARLINGES.
De barlinges liggen elf mylen Z: W: wel zo Westelyk van Caap de Montego, en twee mylen van de Kust Estremadura in Zee. Dezelven beitaan uit verfcheiden Eilandjes het grootile is met een Tooren en Aardewerk voorzien, daar eenig Gefchur op ligt, en in dezelve is eene Bezetting, om de Kust aldaar tegens Zeeroovers te befchermen.
Agter de barlinges, onder het groote Eiland, is zeer goede Rhede en beste ankergrond, daar men nevens het Heremyten Pluisje op 10 vadem water ten anker kan gaan. Het is hier ruim en wyd, en de grond overal zuiver, weshalven men naar verkiezing of benoorden of bezuiden kan omzeilen.
Twaalf



C 63 )
Twaalf mylen Zuid ten Oosten en Zuiden van de Barlinges ligt De Caap ROXENT.
Dit is een bekende Hoek, en als men daar nog een groot ftuk van af is, kan men aityd het fpitze Heuveltje van het Klooster Syntra zien. — Wanneer men van de Caap del Fiferon, zynde agter de Barlinges, naar roxent zeilt, ftrekt zig de Kust 12 mylen Zuiden wel zo Westelyk, en Noorden wel zo-Oostelyk. Twee mylen benoorden den Hoek van Roxent is
De Rhede van CASCAES.
Hier kan men voor N: W: en N: O: winden befchut liggen, en op 14 a 15 v£dem water, of zo diep en droog als men verkiest, ten
anker gaan, daar men gemeenlyk de Lootzen aan Boord krygt.
Deeze Rhede ligt twee mylen benoorden den Hoek van Roxent, en ais men het Dorp- Cascaes N: N: W: één halve ftreek Westelyker y van zig brengt, dan heeft men Roxent daar boven in eene Lyn, en de Kerk St. Martha Noorden van zig. — Het Kasteel Almada of Oud-Lisfabon, houd men in 't midden over het Kasteel van St. Gillis of St. Juliaan: doch zo men het Dorp beoosten het Noorden van zig brengt, vind men daar een vuile grond.
Steenbankcn voor de Rivier van LISSABON, zynde de NOORD- en ZUID CACfiOPES.
Voor de Rivier van Lisfabon vind men twee Zand- of Steenbanken, welke zeer gevaariyk zyn, en by de Zeelieden bekend onder den naam van noord- en zuid cachopes. De Noordelykfte, die zig omtrent één en een vierde myl Z: W: uitftrekt, neemt haar begin digt aan het Kasteel St. Gillis of St. Juliaan, en de Zuidelykfte neemt haar begin van 't Kasteel Bougie, en ftrekt zig één en één halve myl Z: W: ten W: uit» De Westëinden van deeze twee Banken„



C 64 3
liggen Z: Z: O: één en één halve myl van elkander, daar men een imalle Baar of Zandbank vind, waarop 5a 7 vadem water is, het welk het ordinaire Gat is om in te loopen, als verre het ruimde zynde, en den naam voert van Jlcaceira: doch met vn'sfe Noorde winden bedient men zig ook wel van het Noorder Gat, dat tusfchen de Noord Cachopes en de Noordwal inloopt.
Wanneer men eerstin de Rhede van Cascaes zeik, en dat men het zuidelykfte Land, daar beoosten liggende, Tr afar ca genoemd, over het Kasteel van St. Gillis brengt, en als dan den Toren van Nosfa Senhora de Agul ha, waarop een Lantaarn is, overeen houd met het Kasteel St. Mart ha, het welk een kleine Batterye is , liggende onder aan het Strand bewesten Cascaes; zo Huurt men om de Oostwal langs, tot den uitfteekenden Hoek Rana genoemd, die iets bewesten het Kasteel van St. Gillis ligt : deeze Hoek, waarvan een klein Rif affteekt, moet gemyd worden. —- Hierop zeilt men verders door, houdende een hoogen ronden Berg, dien men aan den Zuidkant van de Rivier ziet , in het Kasteel van Bougie, tot dat men het Kasteel van St. Gillis Noord van zig heeft, dat, wegens eenige Steenen die digt onder de Wal verborgen zyn, ook niet te na genomen moet worden , hoewel het tusfchen hetzelve en de
Oostpunt van de Noord Cachopes maar twee Cabellengten wyd is.
Doch zodra een groot huis, dat daar even beoosten Haat, voor den dag komt, kan men om de N: O: opfteeken, en de Noordwal aan boord houden, voor welken niets te vreezen is.
OUD-LISSABON.
Oud-lissabon, met het Kasteel van St. Gillis ingefloten houdende, brengt U op 5, 6 kj vadem water langs de Noord Cachopes.— Middenwaters is het 17 vadem diep,doch droogt aan weerskanten op, naar maate men de Wal nader komt; nogthans is het
niet



C ^5 D
niet te raaden, dit Noordergat te gebruiken, ten ware men den wind bewesten het Noorden, en den Aroom tevens mede had; want als men even binnen is, en de Rivier niet kunnende opzeilen, wegens de Ebben die op de Loefboeg vallen, zoude men genoodzaakt zyn, zonder het minüe tydverzuhn, te moeten ankeren.
Als men het Zuidergat wil inzeilen, moet men Caap Roxent en Nosfa Senhora of Daguja in'ëenbrengen, tot dat men het Gat open, en twee Heuvels, de Mamas genoemd, boven Monte Gorde ziet, benevens een ronde Zandberg, bewesten het Klooster van Bonviagem liggende , alwaar men dan op aanlïuurt; anders kan men ook een Windmolen met de Kerk van Bonviagem inëenhouden; door welke twee merken men met een open wind, vry van de beide Cachopes, zonder gevaar kan binnen zeilen.
Doch als men dit Gat moet inlaveeren, dient men de Zuid Cachopes nooit nader dan op 7 vadem water te komen, of dat de Stad Lisfabon en het Kasteel van Bogia inëenkomen, of men brengt de Mamelas even open benoorden Bonviagem, als wanneer het tyd word om te wenden, en naar de Noord Cachopes overteleggen, die men niet wel kan aanboden; want men zal op zommige plaatzen 17 vadem water vinden, daar men in tegendeel met de volgende worp zoude kunnen vast zitten , terwyl men dezelve op andere
plaatzen tot op 6 vadem water kan aanloopen. Uit dien hoofde
moet men het niet verder laaten overltaan, dan dat men de Mamas even benoorden Monte Gordo ziet: en daar de Stroomen aan deezen kant het üerklle trekken, moet men de twee eerfte gangen niet meer dan half Vaarwaters laaten over/laan,tot dat men verder naar binnen komende, daar het wat naauwer word, de gangen van zelfs moet verkorten.
Als men boven de Noord Cachopes gekomen is, moet men zig vooral wagten voor de fterke Stroomen die door het Noordergat ko.
I men,



C 66 )
men, en die diredt naa het Kasteel Bogia zetten. Uit dien hoofde liibét men om de Noord wenden, zodra men het Kasteel, dat boven op een Berg in de Stad ligt, boven het Kasteel van Belem krygt, en als dan kan men het tot digt aan het Kasteel van St. Gillis laaten overftaan. Voorts moet men de Noordwal altyd aan Boord houden, wegens eene Zandplaat die beoosten het Kasteel Bogia ligt, en zeer üeil is om aantelooden; want één Cabellengte' daar van daan heeft men maar 10 vadem water: men kamnet kleine gangen weer opia-' veeren, en, als men het verkiest, voor het Klooster van St. Catharina ankeren , daar men zeer goede grond heeft; nogthans moet men het zo na voor de Walniet leggen, dat de huizen, langs de Rivier ftaande, in malkander komen.
Om de Zuid Cachopes vry te loopen als men uit Zee van het Zuiden komt, moet men de lleile Hoek van Caap Roxent altyd even buiten de Kerk van St. Martha houden, welke Kerk in het Dorp Cascaes flaat; doch dit merk niet kunnende zien , dan houd men Caap Spichel Z: Z: O: van zig , waardoor men op 7 vadem waterlangs de Cachopes zal zeilen. —■ Wanneer men dan de Stad Lisfabon , en een Marszeils breedte benoorden van dezelve het Kasteel Bogia ziet, moet men op dit Kasteel aanhouden, totdat men St. Gillis N: N: O: van zig heeft; waarna men Noordwaarts mag afdraaien en na binnen zeilen.
Ruim één myl bewesten het Kasteel van Bogia loopt een gat dwars door de Zuid Cachopes, waarin men 7 a S vadem water vind , en verder Zeewaarts heeft men op deeze Bank niet minder dan 6 vadem.
Op de Noord Cachopes, mede op de Westerhelft, vind men 4 vadem water, zo dat een klein Schip met liegt water daarover zoude konnen loopen. ■— Daar is maar één Bol waarop maar 16 voeten water is, wiens merken zyn Caap Roxent N: N: W: , het Canaal van St. Gillis O: ten N: één halve ftreek Noordelyker, het Kasteel
van



(67)
van Bogia O: één halve {treek Zuidelyker, Caap Spichel Z: drie vierde ftreek Oostelyker, en de laage hoek Sancher buiten Cascaes N: W: één halve {treek Westelyker, van waar de Bank nog één kwart myl verre Zeewaarts {trekt, hebbende aan de Z: Oostzyde, omtrent het midden, een groote Inwyk, daar dezelve zeer imai is, en 5 vadem water heeft. — Hier ter plaatze zoude men over deeze Bank tot in het Noorder-gat konnen loopen, waarvan de merken zyn de Kerk van St. Anthonio en een Hermitagie huisje, in het N: ten Westen, één halve ftreek Westelyker in malkander te houden.
Nadere Befchryving yan het inkomen der
RIVIER van LISSABON.
Die het Zuider-gat van de Rivier wil inzeilen, brenge Caap Roxent over Nostra Signora de Gujas, en dan moet hy zig aan de volgende merken van dit Gat houden, welke deezen zyn:
Twee Bergen, de Mammes of Borften genoemd, moet men met Monte Gorde of Vette Berg overeenbrengen, welke laatfte bewesten
Nostra Signora de Bonvoyage ligt. Voorts is 'er nog een merk,
namelyk : Een witte Molen , die men overeen moet brengen met Nostra Signora de Bonvoyage. Deeze twee zyn de zekerfte merken welken 'er van dit Gat zyn, namelyk; als men by een ruime Wind dit Zuider-gat in komt.
Om net contraire winden
Het ZUIDER-GAT binnen te /aveeren.
Indien men om de Noord legt, moet men Caap Roxent over het land van Cascaes brengen, en de Mammes benoorden Monte Gorde; dan moet men om de Zuid wenden, en blyven over die Boeg tot dat de Stad Lissabon over de Toren vanBojagem of Houten Wam-
I a buis



C 60
buis komt, en als dan met korte gangen weer om de Noord wenden, alzo de Baai hoe langer hoe naauwer word. Boven de Cachopes, komende, (dat een Steenbank is, zynde een Musquetfchoot van het Kasteel St. Julien geleegen,en die zig meer dan één halve myl in lengte Z: W: uitftrekt,) moet men zig nader aan St. faliaan of St. Jelles houden, en dan weder om de Zuid wenden; egter niet te lang, want om de Zuid agter het Houten Wambuis of Bongia loopt de Vloed zeer flerk: derhalven dient men te laveeren, dat men altoos langer om de Noord dan om de Zuid legt; welverftaande, dat men het oude Kasteel van de Stad, met den Toren van Belem en Boelyn overëcnbrengt, als wanneer men weerom de Noord moet wenden om het water, dat zig daar aan den Zuidkant digt te zamenvoegt, en dikwils veroorzaakt dat de Schepen niet willen wenden. —. Op deeze wyze moet men dan zo lang laveeren, tot dat men het Klooster St. Catharina Noord van zig heeft.
Van daar na de Stad opwerkende, heeft men zig alléén voor de Wal te wagten, alzo het verders aan weerskanten fchoon is, en als dan kan men ankeren waar men het goedvind, en op zo veel vadem water als men zelfs verkiest: doch hoe nader aan de Noordwal hoe minder kragt van Stroomen men heeft, namelyk, die door de
Ebben üerk loopen. Op dezelfde merken, hier boven genoemd,
kan men hetzelfde Gat ook weer uitzeilen en laveeren ; maar het Noorder-Gat kan alleenlyk met een ruime wind en voor (broom gebruikt worden.
Deeze merken dienen alleen voor diegeen en welken de gelegenheid van de Plaats kennen; dewyl dezelven , door de bloote befchryving, niet wel zouden kunnen afgemaald worden, om zonder verdere ondervinding hierna de Rivier in te zeilen, en die in de Rivier van Lisfabon niet bekent is, zal altoos een Loots moeten neemen,



men, maar die de gelegenheid van de Plaats kend, zal zig, by gebrek van een Loots, van deeze opgegeevenc merken kunnen bebedienen.
Om het NOOR DER-GAT in te zeilen.
Eerstlyk kan men in de Baai van Cascajes loopen, en brengen het Zuidland der Rivier van Lisfabon, het welk de Tra/erts genoemd word, over het Kasteel van St. Gillis; dan fchikt men zig.Zuid en Noord met het Fortres St. Anthonio, of ook wel met het Nieuwe Fort, als wanneer men Oost moet heen loopen, en zig op de volgende Merken houden: „ de Lantaarn van Nostra de Signora de „ Gujas; een Kerk die niet verve van't Strand, en een vierde myl „ bewesten Cascajes Haat, over de Kerk van St. Mart ha te brengen, „ welke in 't midden van het Dorp van Cascajes Haat." Als dan kan men tot de Punt Rana voortzeilen, die maar één Musquetfehoot bewesten St. Gillis ligt, terwyl men zig voor dien Punt diend te wagten, wegens een Klip die daar digt aan 't land gevonden word; en dus in 't midden van 't Gat pasfeerende, moet men het oog houden op het Zuidland van de Rivier, daar men een hoogen Berg , Gordona genoemd, zal zien, dien men overeen moet brengen met de Terra de Bugia, en achtgeeven op een Steen die by 't gemelde Kasteel van St. Gillis ligt.
Voorts zeilt men zo lang tot dat men een groot gebouw, ViSloria genoemd, en onder by het Strand liggende, even binnen St. Gillis ziet: dit gepasfeerd zynde, Huurt men N: O: aan, zig altyd aan de Noordwal, als de fchoonHe zyde zynde , houdende , als wanneer men kan ankeren waar men het verkiest. -— By nieuwe of volle Maan is het te Lisfabon Hoogwater, ten twee- a twee en één half
. uur 's morgens en 's nademiddags. De Pools Hoogte of Breedte
der Rivier van 'Lisfabon is 38 graaden 45 minuuten.
I 3» Be



C 70 )
De Haven van LISSABON.
De Haven van Lisfabon is wel vyf mylen lang, te reekenen van St. Benediktus tot aan Cascaes: dezelve is wel niet gemaklyk aan te doen, gelyk wy hier boven gezegd hebben ; nogthans kunnen 'er groote Schepen, en zelfs in een groot getal, tot voorde Stad ten anker komen, waar goede grond en 18 vadem water is, daar ze veilig kunnen liggen en voor den wind gedekt zyn, ter oorzaake van de naastbygelegene Heuvelen, waarop de Stad zeiven gebouwd is, en van de andere zyde door de hoogte der Stranden van de Taag.
De Schepen, in de Haven liggende, hebben voor vyandelyk geweld ook niets te vreezen, alzo langs de Taag, tot aan den Ingang van de Haven, zig verfcheiden Forten bevinden die met Gefchut voorzien zyn; dit, gepaard met het moeiiyk inkomen der Rivier, kan de fterkfte Zeemagt afkeer en en het inzeilen beletten. Zodra de Schepen ter Haven binnen gekomen zyn, moeten zy met een fchoot van het Gefchut de Sterkte Bellem begroeten, welke Sterkte twee mylen van de Stad ligt; maar, voor dezelve genadert zynde, mag 'er geen fchoot meer gedaan worden, onder wat voorwendfel dit ook zoude mogen gefchieden.
De Stüd LISSABON.
Lissabon, die van zommigen lisbon, en van anderen lixbo k genoemd word, is de Hoofdftad van het Koningryk Portugal, en de gevvoone Refidentie des Konings. Zy ligt aan den Noordelyken Oever van de Rivier de Taag, waar langs zy zig omtrent twee mylen in de lengte uitftrekt. — De Stad is op zeven Bergen of Heuvelen halve maansgewyze gebouwd, en uit dien hoofde vertoont ze zig, in het opkomen der Rivier, op de wyze als een Schouwburg, waardoor men alle derzelver huizen kan zien, die als op elkander fchynen te Haan: haare Straaten zyn fmal en niet zeer zindelyk,
nog-



C 71 )
nogthans heeft ze verfcheiden groote Pleinen en veel fchoone Gebouwen , waaronder het Paleis des Konings, dat aan den Oever der Taag gelegen is, voornamelyk uitmunt.
Deeze Stad, die weleer op 30,000 huizen begroot wierd, heeft twee Kasteelen, welks eene op een Heuvel ligt, dat de Stad beheerscht; doch zedert de Aardbeeving van den eerden November 1755? waar by wel 30,000 menfehen het leven verlooren, en de plaats zelve deerlyk verwoest wierd, is de Stad merklyk in aanzien verminderd, en tot nog toe heeft men met derzelver wederöpbouwing maar zeer geringe vorderingen gemaakt.
Vóór dat de Aardbeeving deeze Stad zo jammerlyk verwoest had, wierd dezelve voor eene der Handelrykfte Steden van gantsch Europa gehouden, maar zedert is die grootheid van Commercie vry wat vermindert, egter kan men haar den naam van eene zeer aanzienlykeKoopftad ook thans nog niet betwisten; want zy is de eenigfte van alle Steden in Portugal, waar zulk een uitgebreide Koophandel gedreeven word, waarom men ook in Lisfabon menfehen uit alle Plaatzen en Landen van Commercieerende Naties vind , hoewel men Port a Port ook onder de aanzienlyke Negotie Steden kan reekenen.
De Goederen, welken men doorgaans naar Lisfabon ten verkoop zend of brengt, beftaan in
Kamerixdoeh Bonte en Zwarte Zyde Stof en.
Gedrukte Catvene Lywaaten. Zwarte- Scharlaken- en Muscus Jauwerfche Lywaaten. Lieere Saaijen van Delft.
Platilks Royales. Allerhande Manufa&uuren van
J gefneedene Bretagnes. Wolle, Zyde en Gaarn.
Osnabrugs Linnen. Gemaakte Kleeren.
Zurichfche Krippen. Goud- en Zilverdraad.
Va*



C 7* )
Papier. Vlas.
Speelkaarten. Moscovifche Jügten.
Kruid en Lood. Kooren. ,
Staal. Styffel.
Kopere Bekkens. Erweten, Boonen, enz.
Ryn Hennip. Geel Wasch-
Touwwerk. Eenige Krameryen,
en voorts nog alle zodanige Cargafoen Goederen die men naar Spanje gewoon is te zenden.
Daar en tegen brengt men van Lisfabon de volgende Goederen: als
Couchenille. Succade. Indigo. Gember. Sumak. Anyszaad. Campechie. 7 ,-,,-«. Vr3lm' TerLhm.r aateVerfh°l,t Razynm.
Cattoen. O range- Limoen- en Citroen Ap-
Wol. Pelen-
Brafilifche Tabak. Limoen Schillen en veelerhande
Brafilifche Koe- en Stieren Huiden. Confituur en. Drogeryen en Medicina/en. Paarlen , Diamanten en andere
Suiker van verfcheiden foorten, Edelgefieentens. zo gerafineerd als ongerafi- Olyven.
neer(j. O He van Olyven, welke by de Pyp
Tj7yn van 2 6 Almander verkogt word.
De Wyn word verkogt by de Zout. Tonel, en ieder Tonel word Het Zout word verkogt by de op 52 Almander gereekend. 27 Mooy, welke 27 Mooy te
Amsterdam Eén Hondert Zout uitleveren.
Het



Het ordinaire gewigt in Lisfabon, dat men in de Commercie gebruikt, word Oiiintal en Arobe genoemd. Eén Quintal doet 4 Aroben, of 128 Ponden Porrugrgew: £en is 32 Ponden Portug: gew.
Een Quintal is na genoeg 120 Ponden te Amfterdam, en één Aro. be 30 Ponóen te Amfterdam, — Volgens deeze Helling leveren 100 Ponden te Lisfabon omtrent 94 Ponden te Amfterdam, en 100 Ponden Amfterdamsch doen 106 Ponden te Lisfabon, en uit dien hoofde blykt het, dat het Lisfabons gewigt 6 percento ligter is dan het Amfierdamfche.
Het Zout word by het Mooy verkogt, waarvan vier op één Last gereekend worden; en 25 Mooy leveren tot Amfterdam omtrent één Hondert Zout van 404 Maaten uit.
De Verkoop van 't Koorn gefchied by zekere Maaten, genaamd Mudden of Mooy en Alquiers, en één Mooy is 60 Alquiers.— Vier Mudden of Mooy, leveren gewoonlyk niet meer dan omtrent 2.16 Alquiers voor één Last van Amfterdam uit.
De Olie van Olyven verkoopt men by het Almander. Eén Almander houd 12 Canadors; zynde tusfchen één Canador en één Mingelen te Amfterdam weinig verfchil. Alleen moet men in opmerking houden, dat de Oliemaat te Lisfabon 20 percento, dat is één vyfde gedeelte, kleiner is, dan die te Port d Port, gelyk wy, van die Stad fpreekende, op bladz. 56, gezegt hebben.
De Ellemaat in Portugal word naar Var as en Cavidos gereekend, waarvan 100» Varas te Lisfabon 164 Ellen in Amtterdam, en 100 Ellen Amfterdamsch 6i Varas te Lisfabon uitleveren; terwyl 100 Cavidos gelyk liaan met 100 Ellen te Amfterdam.
De wczentlyke gangbaare Geldfpecies in Portugal zyn de vclgende:
K Goud-



C74)
Gouden Muntfpecies.
Groote Ducaaten, of Gouiflukkm genoemd, doen 10,000 Rèes.
Des Dappio Moeda,of dubbelde Pistoolen - - 4000 Rèes.
Des Moeda, of enkeldt•Pistool - - - 2000 Rées.
Demy Moeda, of halve Pistool - - - 1000 Rées.
Zilvere Muntfpecies.
Patagues of Patagons - - - doen 600 Rées.
Ongeltempelde Patagons 500 Rées.
Geftempelde Crufados 5°° Rées.
Stukke van Agten of Reaux di Plata, die
A°. 1643 geftempeld zyn - - 480 Rées. Eén Testm of 5Vintains - - - - ■ 110 Rées.
Vier Vintains 8* Rées*
Eén Vintain - -- -- -- 20 Rées*
Eén hdy* Ffatain, in Zilver en Koper - - 10 Rées*
De Spaanfche Pistoolen ontvangt men voor - 2000 Rées.
De Piasters, of Spaanfche Stukke van Agten, voor 750 Rées.
De Reekeningen en Boeken worden in gantsch Portugal in Rées gehouden; endaar één Rées nóg maar kwaalyk de waarde van één Penning of één halve Duit in Holland bedraagt, zo loopen de Sommaas in hunne Boeken geweldig hoog op, waarom men tot gemak en meerder klaarheid de Millioenen door een Puncl, en ue Duizenden door een Streepje onderfcheid: b:v: 1. 234—567. Rées, zynde ééneMillioen, tweemaal hondert en vier en dertig duizend, vyf hondert zeven en zestig Rées, dat inHollandsch Geld beloopt 3858 Guldens. > De Wisfel op Amilerdam word gereekend tegen Crufados
voor een zeker getal groot en Vlaamsch tegen eene Crufado, waarvan de middelmaatige prys na genoeg op 25 Stuivers Holl: Courant kan gereekend worden. — Op Vrankryk voor één Ecu van 60 Sols %
geeven de Portugeefen in de Wisfel 460 a 490 Rées*
& Op



(75)
Op Genua voor één Piaster van 5 Lires 650 a 700 Rées. Op Livorno voor één Piaster van 6 Lires 650 a 700 Rées. Op Span je voor 100 Ducaten ieder van 375 Mar vad: 2203230 Crufados. Op Engeland voor da 7 Schellingen, 1000 iSéfej-, En op dat een Schipper, op zodanige plaats zynde, zig by alle gelegenheden zoude konnen redden, vooral wanneer hy van Lisfabon naa andere Plaatzen moet Itevenen, zo hebben wy hier de Waarde der boven genoemde Geldfpecie bygevoegt, welke nogthans iets meer of minder kan bedraagen, naar maate de Cours der Wisfel hoog of laag is.
Eén Ecu in Vrankryk is na genoeg 29 Stuivers Holh Courant.
Eén Piaster van 5 Liresin Genua, is na genoeg 48 Stuivers Holh Eén Piaster van 6 Lires in Livorno, is na genoeg 48 Stuivers Holh Eén Ducaat, ieder van 375 Marvadizen in Spanje, is na genoeg
49 Stuivers Holl:
Eén Schelling in Engeland, is na genoeg - - 11 Stuivers Holl:
Om van CAAP ROXENT na St. UVES of SETUVAL te zeilen.
Van Caap roxent tot Caap spichel of st. uves boek, is de Cours 8 mylen Z: O: ten Zuiden, welke Hoek zeer kenbaar is, dooreen Ronden Berg, die op het uiterfle uiteinde van dien Hoek ligt: ook kan men het opperfte van het Kasteel Zizembre oïSefipres zien, het welk op een Vlakken Berg ligt,en zig als een groot Landhuis vertoont.
St. UVES HOEK of CAAP SPICHEL.
St. uves hoek word eigentlyk caap spichel genoemd. Regt bezuiden van deezen Hoek is een Scheur of Kloof in 't Land, waar nevens op 9 a 10 vadem water zeer goede Rhede is; gelyk
K 2 men



(70
men ook voor Ziztmbrt of Sefipres op 15 a 17 vadem water kan ankeren. Beoosten St. Uyes Hoek of Caap Spichel ligt
De Stad St. UVES of SETUVAL.
St. üves is eene niet zeer groote Stad, liggende omtrent zeven mylen ten Zuiden van Lisfabon: zy heeft eene zeer goede en ruime Haven aan den Mond van cle Puvier Zadaon, welke by de Stad eene kleine Golf formeert, en zig kort daarna in de Spaanfche Zee ontlast. Voor het Gat der Haven ligt een groote Bank, en beneden het hooge Land ffcaat een Wit Slot aan de Waterkant, als men dan dat Slot N: O: van zig beeft, is men regt voor het Gat.
Deeze Stad is by alle handeldryvende Naties, wegens haare aanzienlyke Negotie, zeer vermaard, en men reekend dat Lisfabon deeerfte, Port a Port de tweede, en St. Uyes de derde in Rang is van de Commercieerende Steden van Portugal: maar bovenal is St. UVe* by alle Scheepvaarende Volken bekent, wegens den overvloed van Zout dat daar gemaakt word, en zeer wit valt, waarom dit Zout voor alle andere foorten gewilt is. Zy heeft ook een zeer ryken Visehvangst, waarmede grooten handel gedreeven word > terwyl
hiermede de ge-buurlanden voorzien worden. Aan de Landzyde
ligt St. Uyes aan eene Vlakte, welke zig wel twee mylen uitdrekt, en waarin veel Kooren, Wyn en Boomvrugten geteeld worden. Deeze Vlakte word ten Noorden bepaald door een Bosch van Pyn Boomen èn andere foortenmaar voornamelyk groeit hier een He.es.tergewas , wiens Zaad tot het verwen van Scharlaken gebruikt
word. Voorts is de Stad met Vestingswerken, wel vedlerkt,, om
yyandelyk geweld tegenftand te konnen bieden.
De overvloed van Zout is hier zo groot, dat wy geoordeeld hel> ben de volgende Lyst hierby te voegen.. Blykens de T&IrBüekcn. të



(77 )
st. uves waren in 't Jaar 1714 tot de Maand Juny 1715. van het aldaar gemaakte Zout in alles bevragt de volgende Schepen: 252 Hollandfche Schepen met 157428? Mooyen.
52 Engelfche - - 15600 .
11 Franfche - - 3°53è
7 Deenfche - - 4891
3 Zweedfehe - - 26065- -
Zynde 325 Schepen gelaaden met 183579? Mooyen.
Zedert 172 2 heeft men een reguliere Post van Lisfabon op St. Uyes:, waarvan de Brieven 's Maandags en 's Saturdags 's morgens om tien vuren van Lisfabon vertrekken, en op den gezetten tyd van St. Uyes weer terug komen, om met de Paquetboot op Engeland' verzonden te worden. — Het Qiwrgt, Maat en Muntfpecie is gelyk die van Lisfabon.
Om van St. UVES HOEK of CAAP SPICHEL naa St. UVES of SETUVAL te zeilen.
Wanneer men van Caap Spichel afkomt, en naa St. Uyes over de Bank wil zeilen, moet men den Westhoek van Zizimbre een Scheepslengte buiten den Oosthoek houden, en alzo Oost ten Noorden aan zeilen, totdat het Slot van Palmeh, het welk boven St. Uyes in. een Valey Haat, over het voorfch: Witte Slot, dat op de Waterkant, ftaat, komt, ais wanneer men regtN:,N: O: daarëp in zeilt, tot binnen het Slot dat op het Water ftaat, en dan verders op één CabelslengteN: O: ten Oosten by het.Noordland langs, tot voor de Stadl
ST. UVES Of SETUVAL.
Het slot van PALMELO,
Als het Slot p almelo onder het Land komt, zoo, dat men her„ 23l.vc niet meer zien-kan.-, dan zal men een Wit Huis zkn, aan de-
K 3; Noord-



C7n
Noordkant van het Slot dat op de Waterkant ftaat, dit moet men dan zo ftaande houden en loopen daarop in, tot binnen het Witte Slot, en dan zeild men verders by de Noordwal langs tot voor de Stad St. Uyes of Setuval, waar men voor een Visfchers Dorp op 6 a 7 vadem water kan ankeren.
Met half Vloed heeft men op de Bank drie en één halve vadem water,- doch daar over zeilende, vind men op dezelve wel zeven verfchillende Ondiepten of Droogten. — By het Zuidland gaat ook een Gat in, doch dit diend alleen voor Barquen. Tusfchen het regteen dit Zuidergat, liggen op zommige plaatzen de Banken zo droog, dat ze omtrent boven water komen.
Om over de bank van St. UVES met diepgaande Schepen te- zeilen.
Om het diepfte te treffen, als men met diepgaande Schepen de Haven van St. Uyes, over de Bank, in- of uitzeild, moet men dus te werk gaan: „ Van het Witte Slot onder zeil gaande, brengt men „ het voorfch: Witte Huis over de Noordkant van het Slot, dat aan „ de Waterkant ftaat; of zodanig, dat men daar regt kan door zien:
op deeze wyze moet men het zoo ftaande houden, tot dat St. Uves „ Hoek huiten den Oosthoek van Zizembre komt; dan brengt men „ het Witte Huis aan de Zuidkant van het Slot, en loopt op deeze
„ wyze uit, als wanneer men het diepfte water zal vinden."
Maar als men het Slot van Palmelo zien kan, heeft men een regt langs merk, om over de Bank te loopen, en dan heeft men het Witte Slot N: N: O:, wel zo Noordelyk, van zig.
Men kan ook over de Bank van St. Uyes laveeren: het minfte water dat men daarop heeft is drie en één half vadem, doch doorgaans vind men 'er vier en één half a vyf vadem water op. ■— Het Witte Kasteel en Duc dAlbaas Kasteel over eikander brengende, of dat
men



C 79)
men Duc cYAlbaas Kasteel wat Noordelyker brengt, dan vind men het diepfte water, en ais men het Water Kasteel met het Witte Huis ov :r elkander brengt, dan vind men drie vadem water.
Fan het Gety en 't loopen der Stroomen. Aan deeze Kusten is het by een Z: W: en N: O: Maan Volle Zee doch binnen de Gaten één of twee Streeken laater, naar maate ze verre binnen landwaarts inltrekken.
Vm de Strekking der Coersfen.
En hoe verre deeze Plaatzcn onderling van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Van Caap Roxent tot Caap Spichel of St. Uyes Hoek
Z: O: ten Zuiden 8 mylen. Van Caap Spichel tot C; St. Vincent Z: wat Oostelyker 22 mylen. Van C: Roxent tot C: Vincent Z: en Z: ten O: - - 28 mylen. Van C: Roxent of de Rivier van Lisfabon tot Groot
Canariën, Z: Z: W: wel zo Westelyk 280 mylen. Van de Rivier van Lisfabon tot Isle de Salvages
Z: W: ten Zuiden 163 mylen. Van de Rivier van Lisfabon tot Porto San&o Z: W: 123 mylen. Van de Rivier van Lisfabon tot het Eiland Madera Z: W: 13 3 mylen.' Van de Rivier van Lisfabon tot het Eiland Ter eer a W: 100 mylen'.
Hoogten.
Caap de Montego JfgÉ op 40 graaden 9 min.
DeBarhnges . , " . . op 32 graaden 40 min.
Caap Roxent - _ . „ op 3S graaden 53 min.
Caap Sptchel of St. Uyes Haek - op 3 8 graaden 27 min.



C 80) Zevende Vertooning Der Kusten van ALGARVE.
Van de Hooge Bergen salines tot villa nova.
Met deeze Zevende Vertooning treeden wy het Landfchap algarve in, en uit dien hoofde zullen wy den Leezer een kort verflag geeven, van hetgeen 'er aanmerkingswaardig in dit Landfchap
gevonden word. Ten Zuiden en Westen word het door den
Oceaan belpoeld; ten Oosten grenst het aan Andaloujtên, en ten Noorden word het door eenige Bergen, Seras de Calderaon genoemd,
van Alentejo gefcheiden. Dit Landfchap, dat ten tyde der Moo-
ren den Tytel van Koningryk voerde, is niet zeer groot, en deszelfs Rivieren, die hier menigvuldig gevonden worden, zyn klein, en voor de Scheepvaart van weinig belang.
Dit Landfchap kan met recht den naam van Vrugtbaar draagen: men bouwt 'er zo veel Kooren, dat het zyne Ingezetenen doorgaans met eigene Lands Produéten fpyzen kan; doch dat men voor het beste Kooren van deeze Provincie houd , word omtrent de Caap Vincent gebouwd. Nogthans kan het zomtyds gebeuren, dat men alhier gebrek aanGraanen heeft, maar by zodanige gelegenheid komt 'er van Ourica en Mertola, wier Rykdom in de Graanteeld beftaat, een genoegzaame voorraad, om de behoefde op zeer maatige pryzen te vervullen.
Maar vooral heeft Algarve eenen overvloed van Wyn en Boomnugten,,è\zo deszelfs Zuiderlyke gedeelte vol Wyngaarden en gantfehe Boschagiën van Vygeboomen is: de Zee levert veele foorten van fmaakelykeVisch ineen ruimen overvloed. Vreemde Naties voorzien zy van hunnen voorraad met Wyn, Vygen, Razynen, Aman-
de-



delen, Thonynen, Sardynen, en andere diergelyke inlandfche voorthrengfels, die het weer naa de Noordelyke deelen van Europa vervoeren.
Het Riviertje SALINES of SIN IS.
Twee mylen Zuiden, of Zuiden ten Oosten van st. uves Hoek of Caap Spichel, ontmoet men Caap St. Vincent, en tusfchen deeze beide Caapen in vind men geene Havens van eenige betekenis, ais alleen het Riviertje salinis of sinis, dat omtrent halfweg deeze twee Caapen in ligt. Het maakt een zeer kleine Haven, waar het zig in Zee flort, die van Visfchers bewoond word, en die door een
klein Fort gedekt is; doch verder is hiervan niets aanmerkelyks te
melden.
De Hooge Bergen SALINES.
Tusfchet St. Uves en Caap St. Vincent ontmoet men eenige Hooge Bergen, die men salinis noemt, welken tot een goed merk vertrekken, om deeze Kust te onderkennen; maar vooral kan tot verkenning der Kust van Algarve, of van Caap St. Vincent dienen, de Vygebergen, welke nevens Lagos liggen, en verre uit Zee konnen gezien worden.
Hooge klip benoorden Caap St. VINCENT.
Omtrent één halve myl benoorden Caap St. Vincent ligt een hooge Klip landwaarts in , welk land witagtig en hooger dan het andere land daaromtrent is: als men deeze Klip zien kan, is men verzekerd omtrent Caap St. Vincent te wezen. Voorts ontdekt men
op den Hoek van deeze Caap een verbroken Klooster, en kort by den Hoek ziet men een hooge Klip Monneke Stront genoemd.
Caap St. VINCENT.
Regt om den eerllen Hoek van Caap St. Vincent kan men op 20
L va-



vadem water in eene Zandbaai ankeren, en voor Noorde enN: W: winden befchut liggen. Om den tweeden Hoek, beoosten Caap St. Vincent, vind men ook eene Zandbaai, daar op 14 a 15 vadem water een goede Rhede voor N: W: en Noorde winden is. Deeze Caap is reeds zedert de vroeglte tyden zeer vermaard geweest: de Romeimen noemden ze Promontorium Sacrum of Heilige Uithoek ; doch
heeft dien naam thans verwisfeld met caap st. vincent.
Men vind aldaar een klein Stedeken, dat nog iets van dien ouden naam dier Caap overgehouden heeft, worden Sagre genoemd, liggende flegts één en één halve myl van Caap St. Vincent. — Deszelfs Haven word een van de beste en veiliglïe van het Koningryk Portugal gehouden , dezelve is wel verfcerkt en met Oorlogstuig voorzien.
De Haven van LAGOS.
Drie mylen Oost ten Noorden van Caap St. Vincent vind men de Haven van lagos; het is flegts een Tyhaven, wTelke tusfchen Klippen in ligt, en waar agter een Cingelftrand is, dat met laag water droog valt. Nogthans is dezelve wyd genoeg, alzo het Land ten Westen Zeewaarts aan en in llrekt, waardoor een zeer ruime Inham geformeerd word , en daar men voor N: W: en W:N: W: en N: winden, op 12 a 13 vadem water, Rhede maaken kan.
De Stad LAGOS.
In deeze Stad woond de Bevelhebber van het Landfchap: het is zeer fterk, zynde derzelver Muur en op een Rots gebouwd, door verfcheiclene kleine Bolwerken gedekt, en met eene aanzienlyke Bezetting verfterkt. Derzelver Koophandel en Scheepvaart is van weinig belang, egter heeft het eene goede Visfchery, en vooral worden hier eene menigte Thonyntn gevangen, waarvan de Inwoonders dier Stad groote voordeden trekken*
VIL-



( 83 )
VILLA NOVA.
Drie mylen van Lagos ligt villa nova; omtrent één myl hier van daan vind men een Blinde Klip, waarop men wel verdagt diend te zyn. — De Stad is klein, en in de Commercie van weinig betékenis, maar derzelver Haven, die Noorden N: ten W: inftrekt is zeer goed, en met half Vloed heeft men hier 2 vadem water.
Binnen in de Haven, aan de Oostzyde, ligt een Eilandje of Klip, waarop eertyds een Stad geflaan heeft, welke door de Mooren was gebouwd, en waarvan de overblyfCels nog gevonden worden; thans vind men 'er een Huis of Torentje op; ook heeft men op het Land
een groote Mast liaan met een Ton daar boven op. Als het Huis
of Torentje met deeze Mast overeen komen, kan men daar regt op aan, het Gat inzeilen, èn by het Oostland, voorby het Torentje , langs loopen: doch de Westzyde is vlak en droog; egter moet men, by de Mast komende, Westwaarts opwyken, tot voor de Stad villa nova, daar men op 4 a 5 vadem water kan ankeren.
Van het Gety en 't loopen der Stroomen.
By een N: O: en Z: W: Maan is het aan Caap St. Vincent tot aan Caap St. Maria hoog water.
Van de Strekking der Coersfen. En hoe verre deeze Plaatzen onderling van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Ou
Van Caap'St. Vincent tot Lagos - O: ten N: - 5 mylen. Van Lagos tot Villa Nova - . - O: - 3 mylen. Van Villa Nova tot Caap St. Maria of Faro O: ten Z: 7 mylen.' Van Caap St. Vincent tot Caap Cantin Zuiden 65 mylen. Van Caap St. Vincent tot Caap de Geer
Z: wel zo Westeiyk - 103 mylen. L 2 van



C 84 )
Van Caap St. Fincent tot het Eiland Lacerote Z: Z: W: 135 mylen. Van Caap St. Vincent tot Groot Canarïèn
Z: W: ten Westen - 158 mylen. Van Caap St. Vincent tot Isle de Palma Z: W: 168 mylen. Van Caap St. Vincent tot Porto Santo Z: W: ten Westen 108 mylen. Van Caap St. Vincent tot Madera Z: Wr ten Westen 120 mylen. Van Caap St. Vincent tot Isle de Maria - W: - 181 mylen. Van Caap St. Vincent tot de Straat O: Z: 0: en
Z: O: ten Oosten 33 mylen.
Ploogten.
Caap Spichel of St. Uyes Hoek ligt op 38 graaden 27 min.
De Salines op 37 graaden 38 min.
Caap Vincent - - - - op 37 graaden o min.



(BS)
Agtjie Vertooning
Der Kusten van ALGARVE en ANDALOUSÏEN.
Van de Caap st. marie of faro tot palos of clif.
De Caap St. MARIE of FARO.
Van Caap St. Fincent tot Caap st. marie of faro, is de Coers 14 mylen een weinig Zuidelyker dan regt Oost; waar tusfchen beiden mén de op bladz. 82 en 83 twee genoemde Steden Lagos en Villa Nova vind, en 7 mylen van Villa Nova heeft men Caap 5jf„ Marie of F^ro. — Op het Strand van deeze Caap ftaat een Vuurtoren , terwyl van den Hoek een Rif komt affchieten , waarvoor men zig moet wagten.
Vertooning van Caap St. MARIE.
De Csap St. Marie doet zig op, wanneer men dezelve uit Zee eerst gewaar word, als een Rende Heuvel, en kan voor een zeer goed verkennings Merk verltrekken, om de gantfche Kust van Condado te kennen.
Om in de Haven van FARO te ankeren.
liet Gat van Faro ftrekt \V: en W: N*. W:, waarom men beoosten hetzelve moet inloopen, laatende den Toren op de linkerhand, en
zeilen dan óp 2 a 3 vadem water in. Binnen zynde, kan men~
tegen onder de Stad Faro, over het Eiland, op 3 vadem water an keren. By half Moed is dit Gat 2 vadem diep.
De Stad FARO.
Deeze Stad deeld juist niet zeer in de voordeden welken uit de
L 3 Scheep-



C 36 )
Scheepvaart en buitenlandfchen Handel getrokken worden, fchoon haare plaatzing hier toe niet ongunftig is. Nogthans heeft ze eeneii ryken Vischvangst, vooral van Sardynen en Thonynen, waarmede de Inwooners groote Commercie dryven en veel voordeden trekken. Haare grootheid heeft ze op den ondergang van de oude en aanzienlykfte Stad Osfonoba gevestigd, dat thans flegts een Dorp is.
Het Gat van T AVI LA.
T a v i l a ligt 4 mylen N: O: ten O: van Caap St. Marie of Faro, hetwelk een krom en droog Gat is, en byna alle jaaren verloopt, uit dien hoofde is het niet zeer te vertrouwen om er binnen te loopen , ten ware het eerst nieuw afgehaakt en met Tonnen belegt is. — Met half Vloed heeft men 'er omtrent a vadem water; maar binnen zynde, kan men daar regt voor de Duinen op 4 vadem water ankeren.
De Stad TAVILA.
Deeze Stad heeft de eer van de Hoofdilad van het Landfchap Algarve te wezen, egter is ze zeer klein, en nog minder bevolkt. Zy ligt aan den Mond van het Riviertje Gilaon, en is met eene Sterkte voorzien; het omliggende Land is vrugtbaar en zeer vermaaklyk , maar met dit alles is 'er noch Scheepvaart noch Koophandel welke andere Naties kunnen aanlpooren deeze Stad en Haven te bezoeken, ten ware uit nood van zwaar weder of lekkagie.
Het Gat van AYAMONTE.
Vier mylen Ö: N: O: van Tavila ligt ayamonte: deeze Plaats heeft een der beste Gaten van de gantfche Condaadfche Kust. Het Gat loopt N: W: in, by 't Oostland langs, en met half Vloed heeft men hier 8 vadem water. — Foor het Gat liggen eenige Droogten, om welken te vermyden men op de volgende merktékenen moet letten: „ Op de Oostkant van het Gat ftaat een Boom, en wanneer de
„ Stad



C s7 )
„ Stad Ayamonte tegen over deezen Boom komt, dan is men beoos„ ten de Droogte of Zanden die voor het Gat liggen; waarop men „ naa het Voetltrand toezeild, en daarby langs N: W: en N: W: ten „ W: inloopt." — Binnen zynde, wykt men Noordwaarts op tot voor het Stedeken.
POR TE St. MARIE.
Als men het voorfch: Gat van Ayamonte binnen is, en voor Porie St. Marie begeert te wezen, moet men de N: W: Coers tot het Slot
vervolgen. Hier binnen is het wyd en breed, en 6a 7 vadem diep. ,
By de Westkant loopt mede een Gat in, daar men uit Zee dwars in komt; doch het Gat aan de Oostkant is het diepfte.
Het Gat van LEPE.
Vyf mylen O: ten N: van Ayamonte ligt lepe, het welk zeer onzekere Gaten heeft, die dikwils verloopen, waarom men het zonder
Lootsman niet moet onderneemen daar binnen te loopen . Het
beste Gat is dat beoosten het groote Eiland ingaat, van waar men weder Westwaards moet opzeilen naa Taron of Toron tot de Rivier toe, en zo tot Lepe vervolgen, daar men voor het diep den Last kan inneemen.
Het Gat van St. MIC HIEL.
Het Gat van St. Michklpteg dwars over in Zee te loopen, en 3 -vadem diep te wezen, terwyl men voor St. Mchiel s vadem water vind. — Met hoog Gety kan men van daar over het Wad tot Lepe in de Rivier komen. Men plag ook Taron of Tor9» in te loopen: doch als men zig in geen gevaar wil begeeven, zal men voorzigdg doen in deeze Gaten een Loots te gebruiken.
Het Gat van PALOS en SALTEES. Vyf mylen O: en O: ten Zuiden van St. Michiel, krygt men het
Gat



C»0
Gat van palos en saltees, daar men in de groote Condaat zeilt. Dit Gat gaat aan het Westëinde van het Roo-Duin in, daar een groote breede Boom bewesten dat Witte Clif ftaat, dien houd men inéén van de Roode Duinen, dat buitengemeen rood en als
roode aarde aan te zien is, en tevens fchuins afloopt. Op deeze
merken loopt men omtrent N: en N: ten Westen tot aan het Strand toe, en alsdan zal de Toren O dier, die boven Wolves ftaat, over de Oostkant van het Gat komen: deeze merken zo ftaande houdende , zeilt men op twee Cabelslengten by het Strand langs, om den hoek heen, als wanneer men Noordwaarts aan naa Palos, en Noord Westwaarts naa Wolves kan zeilen, en aldaar op 6 a 7 vadem water ankeren.
In dit Gat heeft men 3 vadem water, maar binnen is het 6 k 7, en ook 3 a 4 vadem diep, naar maate men verder opwaarts zeilt. Op den Drempel van het Gat is het met half Vloed 4 en één half vadem diep, doch even daar binnen zynde, heeft men 5 vadem water.
'Er komt ook een Gat uit Zee tusfchen de Zanden doorloopen, en dan heeft men Wolves aan de Oostkant van 't Gat, als wanneer men N: N: W: inzeilt. Binnen de Haven zynde, gaat men naar het hier boven gemelde te werk.
Hoe zig het Land omtrent PALOS opdoet.
Tot verkenning van het hier omftreeks liggende Land, dient men in opmerking te houden, dat aan het Westëinde van Roo-Duin een wit fchor Land ligt, dat Klifagtig en van roodagtige aarde of kryt is: wanneer men daar omtrent vervald, ismen verzekert, by het
Gat van Salt es te wezen. Men vind 'er eenige Boschjes of Boo-
men op ftaan , doch voor de rest is het Land zonder Boomen of Kreupelhout: alles beftaat daar uit een roodagtig Zand, en daarom Roo-Duin genaamd.
Van



Van het Gety en 't loopen der Stroomen.
By een N: O: en Z: W: Maan is het aan Caap St. Vincent en aan Caap St. Marie hoog water, gelyk ook de Kust die daar tusfchen beiden gelegen is: — maar Oostwaarts, aan de Condaad is het by
een Z: Wi ten Zuiden en Z: Z: W: Maan volle Zee. Voor de
Condaad, aan de Kust, is het by een Z: Z: W: en JV: N: O: Maan hoog water. - — By een Z: en N: Maan is het voor Palos, Maguer en Wolves volle Zee.
Van de Strekking der Coersfen.
En hoe verre deeze Plaatzen onderling van elkander en van andere Plaatzen liggen.
Van Caap St. Marie of Faro tot Tavilla Z: O: ten O. 4 mylen. Van lavilta tot Ayamonte - O: N: O: - 4 mylen. • Van Caap St. Marie tot Lepe of St. Michiel O: N: O: 13 mylen. Van Caap St. Marie tot S alt es - O: N: O: - 17 mylen.Van Caap St. Marie tot Sibiona - Oost - 22 mylen. Van Caap St. Marie of'Faro tot C<w/> CantinZ: ten Westen 58 mylen. Van Caap St. Marie tot Groot Canarien
Z: W: en Z: W: ten Zuiden 165 mylen. Van Caap St. Marie of Faro tot ^ £V. Madera
Z: W: ten Westen 132 mylen. Van Ayamonte tot Lepe - O: ten Noorden - 5 mylen.
Hoogten.
Caap St. Vincent en Caap St. Marie ligt op 37 graaden o min.
Tavilla op 37 graaden 10 min.
Ayamonte op 3/ graaden 15 min.
Lepe op 37 graaden 18 min.
Palos - - - ^ - - op 37 graaden 15 min.
M Ne-



C 90 )
Negende Vertooning Der Kusten van ANDALOUSIEN.
Van palos tot de baai van cadix.
De Rivier van St. LUC A R en SIVILIEN.
Deeze Rivier, die den naam van Guadalquivir draagt , is eene der zes groote Rivieren van Spanje. — Na een zeer langen togt gedaan, en veele Provinciën bewaterd te hebben, ontlast zy zig 10
mylen beneden de Stad S'ivilien by de Golf van Cadlx in Zee.
Haare ftrooming gefchied zeer langzaam, en daarom is men in ftaat met groote Schepen tot voor de Stad Slvïlïèn op te komen, dat anders zeer bezwaarlyk zou konnen gefchieden, zo de Rivier {heller liep, vermits in dezelve veele Droogtens,Banken en Rotzen gevonden worden , waarop by deeze omftandigheid zelfs nog wel eens Schepen blyven: doch boven de Stad Siviliën kan men dezelve niet dan met kleine Schepen bevaaren. Deeze Rivier ligt omtrent 7 mylen Z: O: en Z: O: ten Oosten van Salies.
Het Verkennings Merk van de Rivier van st. lucar en siviliën, en om dezelve in te zeilen.
Het voornaamfte en beste Verkennings Merk der Rivier van Sp* Lucar zyn de Roo-Dninen, welke daar beoosten gelegen zyn. — Indien men de Rivier begeert in te zeilen, moet men by de RooLuinen langs loopen, tot dat men de Stad St. Lucar de Barram-eda omtrent O; Z: O; van zig heeft. -—■ Beoosten de Stad tegen het hooge Land aan Haat een Wit Klooster, en een groote Boom op het Land: deezen Boom brengt men aan de Noordkant van het Klooster, zodanig, dat men 'er byna tusfchen door kan zien; egter moet ee Boom niet over, het Klooster komen, als wanneer men op het
voo*



C 91 )
voorig Merk aanzeilt, zonder gevaar te hebben van op de Steenen te vervallen , en men zal op het allerdroogfle, met laag Gety en dood ftroom, 3 vadem water vinden, en met hoog Gety omtrent 4 vadem.
Het Slot van SIB ION A.
Wanneer het Slot sibiona en de Kerk aan elkander beginnen te komen, nadert men den eerften Steen of Droogte, en als de Kerk en het Slot regt over elkander zyn, dan heeft men dezelve Z: Z: W: van zig, als wanneer men op het allerdroogfle is: doch als de Kerk en het Slot door elkander komen, dan krygt men weer diep water, namelyk drie en één half a 4 vadem met laag water en dood ftroom, en dus kan men op de voorfchreeven merken van 't Klooster en den Boom aanzeilen. — Men moet egter zeer omzigtig wezen, om gemelden Boom niet over het Choor aan het Zuidëinde van 't Klooster te brengen, want dan zou men te na aan de Steenen komen; beter is het, den Boom een weinig benoorden het Klooster te houden, anders zoude men gevaar loopen te digt aan de Roo-Duinen te vervallen, terwyl men op het laatst gemelde Merk, op 3 a 4 vadem water, gerust kan aanzeilen.
Beoosten de Stad ftaat een Molen , welke men een Handipaak lengte uit het ronde Klooster moet houden, als wanneer men het diepfte van het Gat zal vinden: maar als men deeze Molen met het ronde Klooster by het inzeilen overeen hield, zoude men ongetwyfeld op de Steenen of Droogte geraaken. — Wanneer men over het drooge en binnen is?kan men, na St. Lucar toe, by het Strand altoos langs zeilen, tot dat men de Rivier geheel open ziet, om het Rif te vennyden, dat van de N: Westhoek deezer Rivier afileekt: daarna zeilt men nog al verder by de Wal langs, en ankert voor het Kerkje met de Kruisfen, dat omlaag in de Duinen ftaat, op 5, 6,
10a 12 vadem water, naa dat men het verkiest. Dit zelfde Gat
M 2 kan



kan men ook met maatige Schepen of Booten uit laveeren, egter moet men daarby omzigtig wezen, alzo het hier niet zeer wydis.
De Stad St. LUCAR.
Dezelve is niet zeer groor, en gebouwt op en aan het hangen van een Heuvel, aan welkers Voet de Rivier Grandal Quiyir, (die men algemeen de Rivier van SivÜi'én noemt) heen vliet, en zig aldaar in Zee ontlast. — Derzelver Haven of Rhede is goed voor de Scheepvaart, en veilig ora voor vyandelyk geweld zeker te wezen, Uit hoofde van eene klipa'gtige hoogte die voor de Haven onder water ligt, en La Bar ra de St. Lucar genaamd word, waarop zommige onbedreeven Lootfen, Schip en Laading wel eens In gevaar brengen. —■ Voorts heeft men hier eene Sterkte, welke het inkomen der Rivier van vyandelyke Schepen volflrekc onmogelyk maakt; terwyl alle Schepen onder het Gefchut van St. Lucar moeten pasfeeren, waarom deeze Plaats met recht de Sleutel van Slvüïèn genoemd word, want wie St. Lucar heeft, kan zig ook meester van Siyiliën maaken. — De Kooplieden hebben 'er eene aanzienlyke Beurs,naar rato van de groote dier Stad, welke digt by de Haven is. De omftandigheden van een goede Haven, en digt aan Zee gelegen, geeven St. Lucar een natuurlyk voordeel tot een uitgebreiden Koophandel; doch niettegenttannde deeze gunflige plaatzing, is de
Commercie van die Plaats zo groot niet als men zou verwagten.
De aan de Rivier verder opwaarts gelegene groote Koopftad Swi/ië», en de nafoy zynde Commercie Stad Cadix, deelen de voordeelen die uit de Scheepvaart en Negotie vloeien, door de byzondere Voorrechten welke die twee Plaatzen boven alle handeldryvende Steden van Spanje genieten. -— De voornaamfte Negotie van St. Lucar beftaat in Zout, dat daar in grooten overvloed valt, en door andere Naties word afgehaald..
m-



C 93 ^
Nadere Befchryving
Om de Rivier van sivilien, uit Zee komende, aan te doen,
Men laat de Roo-Duinen omtrent één en één halve, of 2 mylen van zig, en zeik zo verre opwaarts tot dat men dezelven byna gepasfeert is: men moet zig egter vooral wagten, om de Bogt, die tusfchen den Hoek Del Cabo en de Roo-Duinen gelegen is, niet te na te komen, wegens 3 of 4 Steenen welke men daar onder water vind, en les Pedras genoemd worden , waarop weleer Schepen gebleeven zy„. Derhalven field men de Coers O: ten Z:, en zeilt zo verre, tot dat men den Toren van St. Lucar regt over den Hoek, die van het Casteel Spirit0 Sanclo af/leekt, gebragc heeft; en zo men al één ftrèek Noordelyker of Zuidelyker aanzeilt, moet dit doch het vaste merk zyn, nameïyk: gemelden Toren over deezen Hoek te houden, welke Toren de hoögfte Spitze is die men in de Stad ontdekt, en naast het Franciscaner Klooster ftaat, dat zig als een groot Kasteel of Paleis opdoet. — Deeze Coers vervolgt men zo lang tot dat men de Hoek van Sibiona Z: W: of Z: W: ten W:, en de Toren van Singa Sfnto; op Del Cabo ftaande, N: N: O: van zig heeft, als wanneer men de Roo-Duinen N: W: ten N:, en St. Lucar O: ten Z: zal van zig hebben: dan houd men den Toren van St. Lucar zo lang tot een vast merk, tot dat men Sibiona één myl N: W: ten W: , en den Toren Singa Sinto één en één halve myl O: ten N: of 0:N:0: van zig \\eeff,dan zal men van 't Rif van Sibiona, noch van de Steenen welke tusfchen Sibiona en Del Cabo gelegen zyn, het minfte gevaar hebben.
De Hoek van DEL CABO.
Wanneer men de Hoek van Del Cabo gepasfeerd is, hetgeen meii aan de Branding kan ontdekken, moet men op den Toren van Singa Santo aanzeilen, en naderen denzelven tot op één vierde myl af-
M 3 ffcands;



C 94 ")
ftands van de Wal, daar men 5 a 6 vadem water heefc. Hietöp zeik men verder op 5 a vyf en één halve vadem water by de Duinen langs, tot dat men de Hoek van Sibionain 't W: ten Z: of W: Z: Yv., en het Kasteel van %'nYo Z: W: ten Wi, maar den Hoek van
den Vuurtoren Singa Sinto N: ten W: van zig heeft, wanneer men 3, 3 en één halve a 4 vadem water zal hebben, en als dan op 't naauwke zyn. — Hierna keevend men op het kleine Klooster aan, dat tusfchen den Berg Ciette de Cabo en het groote witte Franciscaner Klooster gelegen is; beneden dit kleine Klooster kaat een groote ronde Boom, en als men deezen Boom aan de Zuidkant van het kleine Klooster gebragt heeft, zo, dat men het Klooster van de Boom even onderfcheiden zien kan, dan is men de Hoek van Del Cabo bym gepasfeerd. — Deeze Hoek mis zynde, zeilt men op het andere kleine Klooster aan, dat wat Noordelyker beneden Ciette de Cabo in de Duinen ftaat, en houd daarmede zo lang aan, tot dat men de Boog van het Klooster open ziet; dan zeilt men verder langs de Wal, tot dat men het Kasteel even gepasfeerd is, als wanneer men zonder gevaar na de Rhede, daar de andere Schepen liegen, kan overkeeken. — Aan de zyde, daar het Kasteel Spirit0 Sanclo onder gelegen is, is het overal vol Vuilen en Steenen, die onder water liggen, om welke reden men die zyde wel omzigtig mag vermyden. — Men kan zonder Muoom langs het Strand zeilen, als men de Rivier maar open heeft, en als men den uitkeekenden Hoek Del Cabo mis is, kan men op een Snaphaanfchoot daar by omloopen.
Het Rif van SER MEDINA.
Als men van Cadix komt, en het Rif sermedina gepasfeerd zynde, neemt men tot merk den Toren Singa Sinto, daar men re^t op aan zeilt, en als dan gaat men verder te werk, gelyk wy hier boven reeds gezegd hebben.
Het



( 95 )
Het gat by »t Land van SIBIONA.
'Er gaat ook een Gat in by 't Land van Sibiona, en, om hetzelve wel te treffen, moet men op twee Cabeislengten na by het voorfok? Land langs inzeilen: wanneer men binnen de tweede droogte ^komen is, moec men van 't Land afwyken, tot dat men by de vöorCdv merken van 't Klooster en de groote Boom komt, en alsdan kan men gerust daarop inloopen, gclyk hier boven vermeld is.
De Stad CADIX.
Zeven mylen Z: O: van Sibiona ontmoet men de Stad cadix of cadiz, in ÏLatvn g^djjs geheeten. Zy ligt aan het Westëinde van een Eiland van dien zelfden naam, dat zig 6 mylen Z: O: tot het N: W: in de lengte uitftrekt, maakende na de Zeekant eene Tongsgewyzenaauwte, die op het einde wat breeder uitloopt, en aldaar zo veel ruimte gelaaten heeft, als 'er tot het bouwen van eene aanzienlyke Stad verëischt word. — Het Eiland heeft twee fmalle uittrekkingen van Voorland, waarvan het voornaamfte de Hoek van St. Sebastiaan is, by de Hollanders bekend, onder den naam Het einde van de Waereld, dat zig Zeewaarts uitftrekt, en waarop de Sterkte van St. Sebastiaan gebouwd is, die aan de Westzyde den Inham,.
en de Stad voor vyandelyk geweid befchermt. Het tweede
Voorland, dat vry groot is, word Punt al genoemd, en ftrekt zig Noordwaarts naar de Baai, waarop mede eene Sterkte gebouwd isen tegenover van het vaste Land fteekt een Hoek af naar het Punta) toe, daar mede een Fort op {iaat, maakende deeze twee Hoeken aldaar eene mausm van omtrent drie vierde myl breed , welke de Baai tegen het inkomen van vyandelyke Schepen kunnen beveiligen.
De Stad Cadix is niet zeer groot, maar niet temin door de Kunst en Natuur zeer verkerkt, en tot den Koophandel zeer wel geplaatst. —. Zy is door Muur en en Bolwerken wel verkerkt, terwyli



( 96 )
ze ten Zuiden aan de Zeekant door zeer hooge en fteile Boorden ongenaakbaar is; aan de Landzyde word de Poort door twee Steene Bolwerken befchermt, en ten Noorden vind men voor dezelve zo veel Zandbanken en blinde Klippen, dat ze zonder gevaar niet kan genaderd worden. — De Haven, die N: Oostwaarts van de Stad uitziet, is goed en veilig, alzo aan die zyde der Stad de Sterkte St. Philippus het vyandelyk geweld kan tegengaan.
Reeds van de vroegfte tyden af-is Cadix in den Koophandel aanzienelyk geweest, en het is ten hoogrten waarfchynlyk dat de Koning Salomon op deeze Plaats reeds Handel gcdreeven heeft, tegens inruiling van Silver, waardoor hy zulke groote fchatten verzamelde; want wat ons in de Heilige Schrift onder den naam van Tharfis voorkomt, word thans Cadix genoemd, en door Ophir moeten wy de Oostkust van Africa verftaan: zo dat de verëenigde Vloot van Salomon en den Koning Hiram, het Goud van Ophir, en het Zilver van Tharfis, dat is Cadix, haalden. — Voor dien tyd bevoeren de Pheniciers deeze Kusten alléén; vervolgens deelden de Grieken, en eindelyk ook de Romeinen in deezen ryken Koophandel. — En offchoon Cadix menigmaalen is verwoest geworden, is ze toch telkens binnenkort weder tot eene groote Koopftad verreezen; want haare welgeplaatstheid tot de Sc! eepvaart en Negotie, maakt dat Inboorlingen en Buitenlanders tot haaren Bloei medewerken.
De Scheepvaart en Commercie ^efchied tot Cadix met alle handeldryvende Naties van Europa; terwyl zy, nevens de Stad Siviliën, nog grooten Handel op de Spaanfche West-Indien dryft, met uitfluiting van alle andere Natiën. De Goederen welken andere
Volken 'er van daan haaien , beflaan in de Voortbrengfelcn van Spanje zeiven, als mede zulke Produclen die door hun uit de WestIndiën aldaar worden aangebragt, zynde namelyk:
ar
Paar-



C 97 •)
Paarhn. Cacao.
Goud in Staaven. Saffraan.
Zilver in Baaren. Amandelen.
Zilverwerk (gemaakt). Anys.
Pefos, of Stukktn van Agten. Zoet Hout.
Couchenille. Qtnna Quina, Salfaparilla, en an-
Indigo Guatimalo in Kasfen en dere Drogeryen.
Ceroenen. Zeep.
Fyne Wol van veelerhande foor- Tzer.
ten. Varinas Tabak in Canasfers.
Olie. Koe- en Stieren Huiden, van HaBanieljss. - vana, Mexico en Cavchagena.
PygM' Gelyk ook nog veele andere
Razynen. Goederen uit de West-Indiën
Wyn van diverfe footten. komende, te veel om hier op
Secquen. te noemen.
Waar tegen men de volgende buitenlandfche Goederen weder tot Cadix invoert, als:
Hollandfche ManufacJuuren van Zeildoek.
allerhande foorten. Wit Naaigaarn.
fPitte gebleekte Lywanten. Zeilgaarn en Nettegaam.
Camiriks Doeken. Geel- en Wit Wasch.
Rysfelfche Picattm en LampariU Jugten.
las' Neurenburgfche en Luikfche Maal-
Platilles Royales. deryen en Krameryen.
Bretagnes. Naalden die niet buigen maar
Creasfen. fpringen. Douglasfen. Geele Spelden.
Rouanos. Antwerpfche Kanten, naar de
Polamitten. Spaanfche mode gewerkt.
Poolfche Rollen. Oost-Indifche Catoenen, genaamt
N Gut-



Cl*)
Guinées, welke eerst in Hol- Schotfche Wolk iTous/ejivootManland geverfd, en dan in Spanje nen en Vrouwen van alletbmHollandillas genoemd worden. de couleuren.
Baracanen. Koor en , vooral Tarwe , als ze
Zyde Stoffen en Linten-, daar duur is.
Elberfelds. en Incarnaat Gemarmerde Benjuin.
Lint, als mede andere foor ten. Spykers, en veele andere Goede»
Oost-Indifche Waar en , vooral ren meer. Caneel en andere Speceryen.
Zomtyds kan men ook Caraqiiefche Cacao met goed voordeel naar Cadix, Sivili'èn en andere Spaanfche Plaatzen voeren, als dezelve hier in Holland laag in pf ys is, alzo de Caraquefche Handels Sociëteit in Spanje den prys daarvan, nooit onder 20 Stuivers Hollandsen per'pond laat komen, hoe groot hun voorraad ook wezen moge; van welke inrigting de Hollandfche Kooplieden zig dikwils met voordeel weeten te bedienen.
Het gebruiklyk Gewigt te Cadix, Sivili'èn en andere Steden van Spanje beftaat in Ouintalen en Arobcn: ieder Quintal word op 100 Ponden, en ieder Arobe op 25 Ponden gereekend. —- Eén Quintal in Spanje leverd te Amfterdam na genoeg 94 Ponden, en 100 Ponden te Amflcrdam leveren te Cadix iooj Pond, en één Arobe van 25 Ponden in Cadix, gceven te Amfterdam 231 Pond.
"De wezentlyke gangbaare Muntfpecies in Spanje beftaan in Pistoletten, ieder 32 Realen di Plata, zynde na genoeg ƒ 9:10: — Kollr.
Les Leus de Mare, ieder 16 Realen di Plata, zynde f4:15: —
Pefos . . ieder 8 Realen a\i Plata, zynde fz: 8: .
Realen di Plata, ieder 34 Marvadizen, zynde ƒ — : 6:
Marvadizen, waarvan 2 in Holl. geld bedraagen omtrent 3 Luiten.
Ie Wisfel bediend men zig van gefingeerde Ducaaten , welke op U Realen di Plata en één Marvadis,. of 375 Marvadizen gereekend
wor-



C99)
worden, die men op Holland tot po a 98 Grooten Vlaamsen ver•wisfeld, en dooreen gereekend na genoeg 49 Stuivers in Holland bedraagd: doch in de Commercie word één Ducaat op 11 Realen of 374 Marvadizen gereekend. -— By den Inkoop van Wol bediend men zig van Realen Velon, welke vervolgens tot Realen di Plata gereduceerd worden; en terwyl dit door gantsch Spanje plaats vind, zullen wy by deeze gelegenheid een Voorbeeld van de Redu&ie geeven, om dat het voor hen, die deeze Reekening niet meer by de hand gehad hebben, niet gemakkelyk kan begreepen worden.
Wy zullen ftellen dat eene zekere party Goederen, of Wol, Inkoops kosten — 55000 Realen Velon; om dan te weeten, hoe veel Realen di Plata of 'Ducaaten die fomma bedraagt, werkt men op deeze wyze: 25000 Realen Velon •door - 34 Marvadizen
100000 75000
zyn - 850000 Marvadizen.
Welken door 512 gedivideerd worden, als wanneer 'er Pefos uit komen, en die men dan door 8 multipliceerd, waar door men Realen di PJata krygt, als :
**9>0ss(p ^1660 ~ Pefos.
f'/f? 8 Realen di Plata. siii «
ss 13280 li
1328ii Realen di PJata.
Wil men nu weeten hoe veel dit in Hollandsen geld zou beloopen, dan multipliceerd men deeze 13281* Realen di Plata met 34 tot
N 2 Mar-



C ioo }
Marvadizen, en divideert die fomma met 375 ,. als wanneet men Wisfel Ducaaten krygt, by voorbeeld: 1328ii Realen di Plata door - 34 Marvadizen-
53124 39843 8-k
451562-? Marvadizen,
Als men deeze 451562^ Mervadizen door 375 divideert, krygt men.' 12045 Ducaat, van welke Spaanfche Ducaaten de Wisfelcoers in tyd van Vrede, zelden boven 98 Grooten Vlaamsch of 49 StuiversHoll: Banco beloopt, en byna nooit onder 90 Groocen Vlaamsch of 45 Stuivers Holl: Banco gaat; zo dat, als men de midden prys van deeze Coers neemt, en 94 Grooten Vlaamsch per Ducaat field, dan zou dit in Hollandsen Banco bedraagen Banco ƒ2829:16: — hier by de 1'Agio 4 percento - 9 113:3:8
is Hollandsen.Courant - ƒ 2942:19:8
Dus bedraagen £5000 Realen Velon , 12045 Wisfel Ducaaten, welke na die gefielde Coers-ƒ 2942:19: 8 Courant in Holl: geld beloopen: doch de Wisfel Coers kan hier in eenige verandering maaken, gelyk ook de VAgio of opgeld van het Bankgeld , dat wel eens tot 5 percento ryst, maar ook zomtyds tot 3 percento daald.
Zommige Goederen koopt en verkoopt men in Spanje, tot Qjinrtos,. en 16 Quartos maaken 1 Reaal di Plata; dit vind byzonder plaats in
den Verkoop van eenige foorten Franfche en Duitfche Linnens.
Kier uit zal men nu konnen opmaaken, op welke wyze de Muntfpeciën van Spanje in alle andere gevallen tot Hollandsch geld moeten gereduceerd worden, ten einde zig by alle gelegenheden, zo by den In- als Verkoop te konnen. redden, om. door die, vreemde Specie niet
gant?-



(101 )
gantfchelyk mis te tasten, noch zig by den uitkomst in zyn Reekening bedroogen te vinden.
Verkenningsmerk van CADIX.
Wanneer men uit de West komt, heeft men een zeer goed Verkennings Merk aan den hoogen Berg die verre landwaarts in gelegen is, zynde rond, wordende Cabesfa de Moro of ook wel Granaat Berg genoemd, dien men O: N: O: of O: ten N: van Cadix houd; en wanneer men dan regt op deezen Berg aanzeilt, zal men voor den Mond van de Baai opkomen. — Als men nog 8 a 10 mylen van Cadix in Zee is, zal men ook verfcheiden Torens der Stad voor den
dag zien komen, die zig als Sch-epen vertoonen. Ook kan men
den Toren van St. Sebastiaan zien, ftaande aan de Z: W: zyde der Stad op een klein Eiland, dat daar niet verre afligt. Rondom dit Eiland zyn onder en boven water verfcheide Klippen gelegen, die zig omtrent één vierde uur Zeewaarts uitftrekken. — Voorts ziet men in 'tN: N; W:, 6 a 8 mylen van Cadix, het Stedeken Rotta, op eenen langen Hoek gelegen, waar by eenige Molens Haan, die dit Plaatsje kenbaar maaken , en nevens deezen Hoek fchiet een groot Steenrif af. — Van den Toren van St. Sebastiaan, tot den N: O: Hoek van de Stad, is het vol Klippen, welke onder- en tusfchen wind en water gelegen zyn, uit dien hoofde moet men daar wat van afhouden.
De Baai van CADIX.
Omtrent één vierde uur benoorden den N: O: Hoek der Stad, die de Inkomst der Baai van Cadix maakt, vind men eene langwerpige Klip, welke doorgaans boven water blyft, en de Poircos genoemd word, terwyl aan de Westzyde van deeze nog andere Klippen zyn-, die zig alleen met laag water vertoonen ,• en den naam van de Kleine Poircos draagen, welke, nevens nog eenige andere Rotzen , het
N 3 hier-'



( 102 )
hier zeer gevaarlyk maaken, alzo dezelve rondom, en zelfs vry verre van Cadix gelegen zyn. — De Baai van Cadix is 3 my\ert lang en 2 mylen breed, welke door twee Forten word befchermd, zynde het eene op een uitfleekende Hoek van het Eiland Cadix, het Buntal genoemd, en het andere op een uitfleekende Hoek van het vaste land, tegenover het Punt al, waar door de Baai alhier één kleine myl wyd word. Dan vermits de Baai van vooren wyd en breed is, en men daar voor den N: W: wind bloot ligt, zo kan men naa binnen zeilen, tusfchen den Hoek van Port Real en het Puntal in, loopende agter den Hoek van het Puntal om, zynde men hier voor alle winden befchut, en waar men ook een Schip kan zetten om fchoon te maaken. — Doch die in de Kriek wil wezen, diend een Loots te neemen, en loopen het water van Port Real in, het Eiland aan Bakboord laatende, als wanneer zig Herodes Kriek zal openen, alwaar men dan midden waters tot voor de Zoutbergen moet inzeilen.
De Klip DE DIAMANT.
Eén en één halve myl N: O: ten N: van de Poircos, en omtrent halfweg tusfchen Cadix en den Toren van St. Maria, is een Klip onder water gelegen, welke den naam van diamant voert, waarop men met laag Gety 6 a 8 voeten, maar met hoog Gety 20 a 22 voeten water vind.
Merken van den DIAMANT in de Baai van CADIX.
Als men het Bastion of Fort by St. Sebastiaan Z: W: ten Z: van zig heeft, dan is dit Fort regt over de groote Poircos , als ook regt over den Diamant; als men digt van de Hoek afgaat, zal men 5i %h 5*» 6", 6i, 7, 7i a 8 vadem water vinden, hetwelk het diepfle is, en hoe meer men dan den Diamant nader komt, hoe meer het dan weder opdroogt: als, van 8, 7, 6, 5*, 5*, 5^ en dan
we-



weder 6 vadem Als men den Diamant rond loopt, zal men de
volgende diepten bevinden.
Foor eerst: Wanneer men op den Diamant ligt, zyn dit de Merken: dat men het Fort by St, Sebastiaan Z:W: ten Z:van zig heeft, hetwelk dan regt over de groote Poircos is. Ten tweeden: men heeft Rotta N: N: W: één halve ftreek Westelyker op het Compas van zig. Ten derden: dat een fteile zwarte Hoek tegen over den Oostelykften witten Duin komt, en het Fort St. Catharina heeft men O: ten N: één vierde ftreek Noordelyker van zig. Ten vierden: de Oosthoek van de Stad Cadix heeft men één Windbooms lengte beoosten den kagen Hoek, en Z:, één vierde ftreek W:, van zig. Ten vyfden: heeft men een SPk{e Toren en een Vierkant Noordwestelykst in de Stad, even binnen een ronde muur van de Stad, en Z: W: één halve ftreek Westelyker van zig. — Deeze Peilingen-zyn door iemand by mooi Weer en laag Gety geobferveerd, toen hy met zyn Schip vastlag aan de Steng, die op den Diamant in de Baai van Cadix ligt.
Andere Merken van den DIAMANT.
Regt boven deeze Klip zynde, ziet men in 't midden der Poircos den Toten van St. Antimis. Kerk. te Cadix ; dit is de Toren welke
het



C i°4 )
liet meest aan de Z: W: zyde der Stad flaat: doch zo men de Poircos niet boven water ziet, neemt men het Bastion'van St. Philippe, (zynde aan de N: O: Punt der Stad) over den Toren van St. Franciscus, die wat Oostelyker dan de bovengemelde Toren flaat. Voor een ander Merk kan dienen, dat men den Oostkant des Torens van St. Catharina over het uiterfte van een verafgelegen hoogen Berg ziet, die zig aan de Oostzyde fleil vertoond. De gewoone inkomst der Baai van Cadix is tusfchen de Poircos en den Diamant, loopende op 2 Cabelslengten by de Poircos heen, daar men by laag Gety 4 a 5 vadem water vind. ■— Tot verkenning van de Klip den Diamant heeft men daarop een Ton of Baakje gelegt, waarvoor de Schepen ook Baakgeld moeten betaalen. — Omtrent 200 Roeden N: O: ten JV: van den Diamant is een klein Zand of Steenbankje, ia Galera genoemd, waarop maar 3 vadem water is. Tusfchen dit Bankje en den Toren van St. Catharina kan men ook heen zeilen, halfweg daar tusfchen doorloopende.
De Punt St. PHILIPPE en Toren van St. CATHARINA.
Omtrent 3 mylen N: O: tenN: van de N: O: zyde der Stad Cadix, die men st. philippe noemt, is de Toren van St. Catharina, welke de Inkomst der Baai van Cadix maakt, die op een laagen Hoek, aan den Mond der Rivier van de Haven van St. Maria., gelegen is.
Merken om de Baai van CADIX in té zeilen.
Wanneer men uit Zee komt, en de Baai van Cadix willende inzeilen, Coers houdende gelyk wy bladz. 101 onder het Verkennings Merk van cadix gezegd hebben, en de Poircos gewaar wordende, moet men daar meest regt op aan loopen, laatende dezelve een .weinig ter regterhand, als wanneer men ter zeiver tyd „den Toren
van



C 105 )
van het Stedeken Port Reaal, in het binnenfte der Baai, O: Z: Ot daarvan zal gewaar worden; welken Toren men in de Stad Medina moet brengen, die op dezelfde fïreek op een hoogen Berg gelegen is, en dezelve beiden inëenhoudende, terwyl men Coers neemt omtrent céne myl voorby de Poircos, laatende deeze behoorlyk van zig, daar men digte by 4 a 5 vadem water vind.
Op deeze wyze zal men een groote Steenbank, op en aan den Punt van St. Philippe by Cadix vermyden, waarvan wy reeds gefproken hebben, liggende binnen de Poircos: vervolgens kan men tusfchen een groote menigte Klippen, die voor deeze Stad gelegen
zyn, naar verkiezing ankeren. Doch de beste ankerplaats is,
als men zo lang doorzeik, tot dat men de Valbrug van de Landpoort ziet, welke aan de Z: O: kant der Stad is, daar men by laag Gety, omtrent één myl van de Stad, 4 a 6 vadem water, en een zagte modderige grond zal vinden. — Men moet hier nogthans niet te na komen , wegens een uitfteekend Steenrif, dat aan de Z: O: hoek van de Stad onder water is. — Kleine Vaartuigen, als Barquen en Tartanen, ankeren op 2A 3 vadem water digt voor de Stad.
De Stroomen zyn hier doorgaans regulier , maakende de N: O: en Z: W: Maan ten half drie hoog water, namelyk by Nieuwe en
VoJJe Maan. De Vloed loopt om de Z: O:, en de Ebbe om de
N: W:, maar aan de Haven van St. Maria en aan de Punt alen, is het ten mmften ten 3 maren boog water, terwyl dit ten half drie in
de Baai voorvalt. Met ordinaire Getyen vak het water voor de
Stad 8 a 10 voeten, en by Springtyen 15 a iö voeten. De O;
Z:Ö: wind regeert hier zeer gedugt, wordende aldaar Medina geroemd; dezelve komt over de Meiren en Rivieren, en is daardoor zomtyds zeer geweldig: de Weste en N: W: winden waaien 'er vlak
in, doch die zyn zo erg niet op deeze Rhede. De Z: W: wind
maakt op deeze gantfche Kust een laager wal, en veroorzaakt hier
O dik-



C io5 )
eikwils ftormen. — De Pools Hoogte van Cadix is 36 graaden 31 min:, en de Miswyzing is omtrent 11 graaden W: Westering.
Ankerplaats by ROTTA.
Men kan ook tusfchen de Stad Cadix en de Stad Rotta ankeren, daar men 9, 10 a 12 vadem water en zagte moddergrond heeft : kleine Vaartuigen kunnen op 3 a 4 vadem water beoosten de Stad Rotta ten anker gaan: doch diend men 'er wat af te blyven, om de Punt temyden, op welke de Stad Rotta gelegen is, wegens eene menigte Klippen, die daaronder water liggen en zig verre uititrekken.
De Stad PORT St. MARIA.
Dezelve is 6 a 7 mylen N: O: van Cadix, en niet veel kleiner dan Bayonne in Vrankryk, ook is ze zeer volkryk; doch heeft geen de minfle verfterking. Haare ftraaten zyn breed, en de huizen zeer aanzienlyk. By het intreeden der Stad ziet men groote bergen van zeer wit Zout, dat van hier door Hollanders en Engelfchen naa elders vervoerd word. Deeze Stad en derzelver Haven is regt
over Cadix gelegen, en de Inham van het Land is tusfchen deeze twee Plaatzen zo wyd en open, dat men van Port St. Maria de Stad Cadix gemaklyk kan zien; om deeze nabyheid en andere ge-
rieflykheden vind men hier ook zeer veele vreemde Kooplieden.
De Haven is een weinig Zeewaarts van de Stad gelegen, waarby men een Scheepstimmerwerf vind , waarop voornamelyk Galeyen gebouwd en gekallefaat worden. Met een Noordelyken wind is de overvaart naa Cadix zeer gevaariyk. Rondom de Stad Port St. Maria heeft men zeer veele aangenaame Tuinen en menigte van Oran-
jeboomen. De voornaam/te Koophandel deezer Stad word naa
deSpaanfche West-Indien gedreeven, waarin bynaalle handeldryvende Naties van Europa deel hebben, fchoon dezelve alléén op den mam van een gebooren Spanjaart mag gevoerd worden.
De



C 107 )
De Haven van PORT St. MARIA.
De Stad Port St. Maria is in eene Valei aan den Oever van een klein Riviertje gelegen, daar niet dan kleine Schepen en Vaartuigen kunnen binnen loopen, want op zommige plaatzen is het met
laag Gety één en één halve, en hy hoog Gety 3 vadem diepte.
Voor de Stad, byna in't midden der Rivier, vind men nog twee vervallen Steenen Pylaaren , zynde de overblyffels van eene hier eertyds geweest zynde Brug, en digt by deeze Pylaaren kan men ankeren, terwyl het daar wel het diepst is. —. Men vertuit zig hier met vier Touwen, om met laag Gety in de Kreek te kunnen blyven; want met Jaag Gety is hier maar Sap voet, en by hoogen Spring-Ty 20 a 22 voeten water. Binnen de gemelde Pylaaren blyft 7 a 8 voeten water op weeke moddergrond, daar men niet ligt fchade bekomen kan, indien de Schepen maar op die wyze langs de Rivier liggen.
Men dfend zig vooral aan de Oost en Z: O: kant wel te bezorgen, door Ankers aan 't Land te brengen, alzo de zwaarite winden van dien kant komen, en altoos dwars inwaaien: doch als de Schepen zodanig geplaatst zyn, gelyk wy hier boven gezegd hebben,, kunnen ze veilig liggen. — Aan deeze Stad kan men zig op verfcheide plaatzen van water voorzien.
Om deeze Rivier in te zeilen, diend men de Kil wel te kennen, era het zal altoos voorzigtig wezen een Loots te neemen; want als men 'er met hoogwater in komt,ligt alles bedekt. — Op de linkerhand,, by het inkomen9. is de Capel Si. Catharina met een Toren, en daar by, aan de regterband, zyn eenige Fortificatiën; doch war meer mwaards is een Zandplaat, die met laag water droog valt. Deeze-
Toren is omtrent nog één half uur van St. Maria gelegen. Ais:
men de Baai van Cadix niet krygen kan, zoude men des noods ook bewesten deezen Toren, voor Oostelyke winden, ankeren kunnen *
O a al-



C ïoS )
alwaar men 4 a 5 vadem water heeft. Tusfchen het plaatsje Rotta, en het Kasteel St. Catharina, waar men niets dan Zandduinen vind, liggen omtrent op de helfte dier plaatzen 2 a 3 Huizen, waar by een Beekje is, daar de Schepen by mooi weder zomwylen om water zenden; doch het beste water vind men geheel agter de Puntalen by 5t witte Huis, en aan de Stad Port St. Maria.
Rhede van het PUNTAL,
Omtrent 3 mylen Z: O: van de Stad Cadix, zyn aan het Zeeftrand twee kleine Forten gelegen. Het eene Fort, aan het Eiland Cadix liggende, word het Fort st. laürens of puntal genoemd, en het andere, omtrent 500 Roeden daar tegenover gelegen, voert den naam van Matagorde, zynde van alle kanten door de Zee omringd , aïleenlyk vind men 'er Planken of een Brugje , om daar mede op een (luk Land te kunnen komen, dat 'er 150 Roeden van af ligt; doch dit Brugje word door de Zee dikwils verbryzeld en weggefpoeld. ■— Met de Springtyden loopt de Zee agter het Fort Puntal, om dat het aan het einde van het Zandftrand gelegen is, gelyk wy hier boven gezegd hebben. Omtrent 400 Roeden Z: O: van 'tFort Matagorde, is een groot vlak en moerasfig Eiland, dat by hoog water voor een groot gedeelte onderloopt, op welkers Z: W: hoek men voor veel jaaren een Battery gemaakt heeft. Tusfchen het Fort Matagorde en de gemelde Battery, is een lang Canaai, op de wyze van een Rivier, langs het welk men naa het Stedeken Port Reaal zeilt, dat omtrent één uur hier van .daan gelegen is: deeze Kreek, die Trocadero genoemd word, is wel 100 Roeden wyd , en met hoog Gety heeft men 'er 3 vadem water. Hier worden de Spaanfche Galjoenen en andere afgetakelde Schepen doorgaans gekield en opgelegd.
In de Baai van Cadix zynde, en dat men op de Rhede van het Puntal begeert te ankeren, moet men, tusfchen de hier boven genoem-



C 109 )
noemde Forten, regt door pasfeeren; evenwel dient men de N: O; •zyde wat nader te houden, dan de Stad Cadix, om een laag Steenrif te myden, dat onder water ligt, en zig verre tusfchen Cadix en 't Puntal uitftrekt, als ook een Zandbankje van 2 vadem water, dat in 't midden van 't vaarwater tusfchen Cadix en 't Fort Puntal gelegen is; waarom men behooriyk wat meer de linkerhand moet houden, zonder dezelve evenwel te na te neemen, wegens een Zandplaat van één myl lang, die zig N: N: W: van Matagorde ftrekt, en waarop men met laag water de Zee ziet breeken. ,
Verders kan men de Coers tusfchen beide Forten, naar boven gemelde wyze, zonder fchroom doorzetten, en overal binnen deeze Forten ankeren; alleen zorg draagende, om de Kreek van Trocadero open te houden: of men gaat dwars van de gemaakte Battery, -■die plat is, op den hoek van 't laage Eiland. — Twee of drie honden Roeden hiervan af, heeft men op 6, 7 a 3 vadem water zagte
moddergrond. Men diend altoos in acht te neemen, van zig aan
de kant der gemaakte Battery te houden, waar 't het diepst is; want aan de Z: W: zyde, binnen het Puntal, is niet veel water. Men moet
hier O: Z: O: en W: N: W: vertuien. Met Volle- en Nieuwe-
Maan heeft men hier ten 3 uuren volle Zee, en één half uur laater in de Baai van Cadix. — Het water vloeit hier 10 a 12 voeten op en neer,- de O: Z: O: winden zyn hier de kwaadflen, niettegenftaande dezelven over het land heen komen; aan de Z: W: kant is het overal laag en meest gehakkeld land, en dieper in , om de Zuid, vint men verfcheiden Zoutpannen. Eén half uur van de ankerplaats is een groot wit Pluis, daar men voor alle Schepen water gaat haaien.
PORTO REAAL.
Ruim één uur van't Fort Matagor de heeft men het Stedeken po rt reaal aan den Oever der Zee gelegen, daar men niet dan met Barqüen kan komen; en om hetzelve voorby te zeilen, moet men door
O 3 de



( iio y
de Kreek van Trocadero gaan, of anders rondom de Eilanden waar cfe Battery is, dat Moerasfen en Zandgronden zyn, waar het met laag water zeer ondiep is.
Tusfchen Port St. Maria en Port Reaal vind men overal laag land met Zoutpannen en Moerasfen, en tevens ook een ander klein Riviertje St. Pedro gehecten. TasCchen den Toren van St. Catharina en 't Fort Matagorde aan den Oostkant, is een groote Bogt doch van weinig of geen diepte, waarom 'er ook geen Vaartuigen kunnen ankeren.
Brug van SOUACE. Omtrent 4 mylen Oost van de Rhede van 't Puntal heeft men den Mond van een groote Kreek, die naar een Rivier gelykt, hebbende
haaren uitloop in de volle Zee, waardoor zehet Eiland Cadix maakt
De Brug van Souam isomtrent 2. mylen van den Inkomst deezer Kreek gelegen, waar ter plaatze eenige Schepen kielen. Wanneer men op de Rhede van 't Puntal is, en deeze Kreek begeerende in te zeilen, diend men O: N: Or, langs alle droogten, aan de linkerhand zynde,. heen te fluuren, en zig van de regterzyde af te houden., daar geen genoegzaame diepte is. — Deeze Coers vervolgende tot aan de Xaage Punt, die het uiterfte van 't Eiland Cadix is, komt men in de voornoemde Kreek. Van deeze Punt moet men zo verre afwyken, tot dat de Kreek zig opent, in welken weg men 435 vadem water vind, maar van de inkomst der Kreek tot aan de voornoemde Briiff 3^ vadem, en dus midden vaarwaters van deeze Kreek lanps loooende, ankert men digt aan de Brug op 3. vadem water en-weekc moddergrond..
DE CARACQUES..
Op de linkerhand aan den Inkomst van 't Canaal van Setiace, is een' lbort van Riviertje, dat den naam van Caracques draagt, waar het meeste gedeelte der Spaanfche Galjoenen en andere Indifche Schepen liggen om te kielen.. -—. Doch* om alle deeze plaatzen te bevaaren*
diend.



C m )
«end men zeer omzigtig te zyn, en een ervaaren Loots te gebruiken, die de Kreek weet te vinden, en de ondiepten, welke dikwils veranderen en verloopen, te myden.
Digt aan de Brug van Sewce, op 't Eiland Vadix, ligt een zwart Sterrefchansje, op de wyze van een Reduit, om den doortogt aldaar te beletten; en wat hooger oP is een klein, en bym vervallen Kasteel, waaromtrent weinig huizen Haan. — Dit Canaal is op zom mige plaatzen 100 Roeden wyd, en gaat flangsgewvze met bogten in Zee. De Inkomst is tegen over den Toren van St. Pedro, die 'er byna één myl van afgelegen is. — Men vind 'er genoegzaam overal 3 a 4 vadem water. Ruim 80 jaaren geleeden, liepen de Spaanfche Galeien, door de vyanden gejaagd zynde, door dit Canaal van Souace, alvoorens de Masten gekapt en de Spiegels gefloopt te hebben, om door de gemelde Brug te pasfeeren.
De Toren van St. Pedro, gelyk wy reeds gezegd hebben, flaat aan den mond van 't Canaal van Souace, zynde vierkant, en flaande op een klem Eiland dat met Klippen omringd is. Aan de N: W: zyde is een groote Steenbank, die gelyks- en onder water ligt, en omtrent één myl van den Toren afflrekt. — Wanneer men dit Canaal wil inzeilen, laat men den Toren van St. Pedro aan de linkerhand liggen, doch zo, dat men daar digt by langs zeilt, zynde aan de Z-* O: kant * vadem diep, tot aan de Inkomst van 't Canaal, daar men 3 a 4 vadem water vind; evenwel diend men zorg te draagen,om de regterhand met te na te komen, alzo het daar zeer ondiep is.
Op de Z: O: punt van 't Kasteel is een vierkante Wagt-Toren, die de Toren van Vlrmea genoemd word. — Van den Toren St'Se basman tot aan die van Si. Pedro is de Coers omtrent 13 mylen ^:Z: O: wat Oostelyker: tusfchen beide deeze Torens is het land laag en meest hakkelig. — Omtrent halfweg tusfchen deeze twee Torens zyn nog 2 hooge vierkante Wagttorens, welke de Torens van Hercules genoemd worden, en tot befchutting der daar ron. 6 a zynde Zoutpannen dienen.