J. A P:  P O Ë Z IJ, BETREFFENDE HET GENOOTSCHAP: VEN I AM PRO LJUDE.   P O E Z IJ, BETREFFENDE HET GENOOTSCHAP: F E N IJ M PRO L AU D E. BIJ EEN VERZAMELD IN DEN JAERE MDCCL XXXIV.   NIEUWEJAERSGROET, UITGESPROKEN IN HET GE2STQOTSCMu3LBx F F. N I d Bi PRO L A U D E. IC.unstvrienden! die dit School van Phoebus fchoone ktmst Geftaêg bezoekt, en ons beftraelt met uwe gunst, U allen wenfchen wij, daer wij dit jaer beginnen, Veel zegen, veel geluks. De Hemel fta u bij, En doe u, dag aen dag, een nieuwe welvaert winnen, Zo bloei nog menig jaer dees acngenaeme Rij. Helpt onzen* ijver fteeds door uwe vriendfchap wekken, Zij kan, gelukt het ons haer' invloed vaek te ontdekken, Ons  Ons allen tot de kunst van 'tvorstlijk Speeltooneel In meerdre kennis en vermoogen aen doen groeien, Zo zal Melpomené, zo zal Thalia veel Beininnaers vinden, die haer beider lof doen bloeien. Wij bidden, dat eikéén ons al te groot gebrek Met zijn befcheidenheid en dichtkunstliefde dekk'; Behaegt onze ijver flechts aen onze Kunstgenooten, Zo zal ook onze lust van tijd tot tijd vergrooten. C. v, H. j. Ex Temport. Den 10. van Louwmtend 1771.  TER OPENING van het TOONEEL, IN HET KUNSTGENOOTSCHAP Onder de Spreuk: VENIAM PRO LAUDE. Op den 29^'" van Herfstmaend MDCCLXXIL ustkweekend aental van geliefde Kunstgenooteh! Getrouwe Schraegers van dit leerzaem Schouwtooneel! Ziet hier op nieuw 't gordijn, tot nut vermaek, ontflooten, Om u te ftreelen bij het aengenaem gefpeel. Was ons't begin des Jaers tot droefheid, door't verfcheién Der nijvere van Til en haer geliefde kunst, Thans zit Genootfchap wéér, in 't hart beklemd , te fchreiê'n, Dewijl zij hem, ( * ) wiens trouw en minzaemheid en gunst Ge- (*) Hier meede wordt bedoeld de Wrel-Ed. Geftr, Heer Mr. Joha» vAtiitr Martk., &. Z, Eerlte Beituurder van die Genootfchap,  c k ; Gcduurzaèm werkend zijn, om 't kunstchoor aen te kweeken, Met pijn en wreede fmart ziet worstlen dag en nacht, Waerom hij reeds van angst en droefheid waerbezweeken, Indien de zoete hoop zijn' druk niet hadt verzagt, De hoop, om hem welhaest, van al die zwaerigheden Verlost, hier weêr te zien, tot heil der Maetfchappij, Waertoe de Hemel hem, op mijne hartebeden, En onzer aller wensch, ten besten gunftig zij. Dit bitter tempert nu onze allcrzoctfte vreugde, Dus zien we ook op 't Toneel den loop der waereld aen: Wiens hart was niet, bij all' wat immer hem verheugde, Met eenig bitter van verdrietlijkhcên belaên? Doch hij, die naer den tijd zich wijslijk weet te voegen, In voor - en tegenfpoed zich mannelijk gedraegt, ■ Smaekt duurzaem vreugde, fmackt beftendig vergenoegen, En hecht zijn' wil aen 't geen des Hemels wil behaegt. Vergeeft mijn Zangeres, veelwaerde Kunstgenootcn! Deez' uitflap, dien zij thans uit pligt en liefde deedt, Elk, wie de Dankbaerheid niet laf heeft weggeftooten, Weet wat's mans zorg tot heil der Kunst hier heeft befteedt. 't Voegt  ( "3 ) 't Voegt ons dat goed beleid, dat prijfelijk bëltuuren Diens eedlen Meccnacts te roemen , daer zijn vlijt Reeds vijf en twintig jaer 't Genootfchap heeft doen duuren, In wcêrwil van 't gekras van den vervloekten Nijd. Neen, veege Laster! neen, de Dood, hoefterkin krachten, Kost, door het fteryen van de kunftige van Til, 't Genootfchap niet verdoen, daer zo veel braevcn trachten Tot zijn behoudenis, gansch eens van hart en wil. Neen,domme LasterSneen.hier wordtgeenkwaed bedreevefi, Maer Deugd ten topp' van ceren heerlijkheid gevoerd, Hier wordt uw' vuigen asrt den rechten loon gegceven, Zo wel in hoogen ftijl als in het fchuldloos boert. Koomt dan, volijvre en begaefde Kunstverwanten! Betreèn wij onbevreesd het luifterrijk ToonecI, Om onder ons de Tael - en Dichtkunst voort te planten^ Dces beide hebben toch in ons vermaek haer deel. Aenfehouwers! zoo fomwijl 't gebrekkige u mogt ftooten, Indien men fpcclcnd' zich niet naer uw' ünaek gedroeg, Gelijk ik mooglijk nu: denkt, gij zijt Kunstgcnooten Op wier befcheidenheid men. altijd de oogen flocg. Ons  ( 4 ) Ons voegt de oplettenheid, u 't gunftige vergeeven, Wordt dit betracht, dan zal de Kunst in vollen gloor En majefteit, bij ons, tot ijders vreugd, herleeven, Zo blink de luifter van Apollo's glorichoor. Maerhoe! zoude ik uw gunsten vriendlijkheid verdenken, Die reeds zo menigmael mijn feilen heeft verfchoont? Neen, eedleKunstrei! neen, ik mag die gunst niet krenken, Die waerdig is dat men met lacuwren haer bekroont. Uw liefde tot de Kunst gebiedt mij af te breeken, Weliien! ik volg die wet, en laet Melpomené Haer hoogverheven taelin 'tgrootfche Treurfpel fpreeken: Haer Kunst treffe u de ziel, en deel mij invloed meêl H.  AENSPHAEK IN HET G3S3STOOTSCMJLPX V E N I A M PRO L A V D Z. Voor het vertoonen (in de Nieuwgefchilderde decors Tien, na de Herbouwing en Vergrooting van het tooneel) van artemines, Treur/pel, en den zwetser, Kluchtfptl. Op den 28. van Herfstmaend 1773. enzienelijke Rei! veelwaerde Kunstgenooten! Ziet thans, naer onzen wensch, ons nieuw Tooneel ontfiooten, In glans en heerlijkheid zeer verre boven 'tgeen Uw kunstbeminnend oog hier immer zag voorheen! Dank heb de nijvre zorg, de gulle minzaemheden Der braeve Broederfchap! die alles wil befteeden Tot aenwas en geluk der eedle Poëzij. De fchoone Schilderkunst zet Dichtkunst Iuifter bij, En doet, door zwier en pracht van deftige Tooneelen, Der Kunstgenooten lust ontfteeken tot het fpeelen. Wat prijkt Melpomene, nu zij den glans aenfehouwt, Waermeê Apollo's choor werd in Atheen herbouwd! Hoe  Hoe vrolijk juicht Thalie, om de eer aen haer beweczen, Nu zij dus haer waerdij ziet uit het ftof verreezen! Hoe fpoort dat roemrijk Paer ons niet tot kunstmin aen! Hoe billijk wordt door ons aen haeren wil voldaen! ó Kunstverwanten! laet ons vlijt en ijver paeren, i En geenen arbeid tot elkanders vreugde fpae'ren; Maer Ipannen wij geftaêg alle onze krachten in, Tot aenwas van de Kunst; geen nutte Lettermin Moet ons verveelen, en geen last den lust verdooven. Wordt ons Tooneelfpel door de Dweeperij verfchooven, Wij trecden rustig voort, en fcheppen onze vreugd In 'tftraffen van het kwaed , en 'tkroonen van de deugd. En gij, beminde Schaer! die, door uw fchelle tooncn, Deblijfchap weet in 'thart der menfehen neèrtetroonen, Wier goddelijk geluid elks hartstocht gaende maekt, Of in beweeging houdt, als 'tis door 'tfpel geraekt: Hoe heusch, maer ook hoe fterk, zien we ons door u verpligten! Nu lieve Speelkunst zich hier ook een' troon ziet dichten. Nu gij die lieve Maegd, van elk zoo teêr bemind, Aen Dichtkunst, haer Vriendin, ditoogenblik verbindt. Kunst-  Kunstrijke Vrienden! helpt, helpt ons deez' Tempel fchraegen, Uw tooverend geluid verrukke ons veele dagen, Lang ftreele uw puikmuzijk het luiftergraeg gehoor, Lang zij uw fpeeltuig ook de liefde van dit Choor. Is nu de Speelkunst zo aenloklijk fchoon en edel, Geeft, Kunstgenooten! dah de toverende vedel, Die men zo wonderbaer en gaêloos hier hanteert, Met eerbied (leeds gehoor, 't muzijk zij hier geëerd; Zij die met bas en fluit ons aller zinnen ftreelen, Begeeren ook gehoor, des voegt ons bij het fpeelen, En 'tklinken van 't Muzijk, een aendacht, die den lust Der Kunstgenooten wekt, en nimmer achtloos blust. Vindt die bij allen plaets, dan zal dit Kunstchoor groeien, En telkens meêr en meêr in eer en aenzien bloeien. Dan zal Welfpreekendheid, vermaek en 't Kunstmuzijk, Hier hupplen hand aen hand, zo zie eikéén de blijk Van Eendragt, die ons hart geduurig houdt verbonden; Zo word' de Vriendfchap nooit beledigd, nooit gcfchondcn; Zo blijv' de Kunst, die ons op 't fterkst aanéén verbindt, In ftand, zo lang men fmaek in nutte fpeeiing vindt. Zie  Zie daer, geliefde Rei! mijn' wensch u voorgedraegen,; Mijn teedre Zangfter fchiep een ongemeen behaegen Om in dit oogenblik, door een bijzondre ftof, Uw oor te ftreelen met een' blijde zang tot lof Der Dichtkunst en 't Tooneel; doch flaekt zulks, wijl een ander, Van mij en haer geliefd, volkunftig, kloek en fchrander, U zal onthaelcn op een' welgepasten zang. Verfchoon mijn Dichtmaegd dus, en fchraeg heur'ijver lang* Vermaek u midlerwijl, doch tracht, als waere kloeken, In 't allerzoetst vermaek altijd iets nuts te zoeken, Zo treft Tooneelfpel 'tdoel waerop het altijd oogt, En dus wordt ook de deugd in onze ziel verhoogd. C. v. H j.  B IJ VOEGSEL IN HE T FEESTVIEREND LEYDEN, (bij de Vertooning van dit eeuwspel in het Genootfchap: veniam pro laude, gezongen.) - Op bladz. 2-7. na dezen regel: Rijst, wolken, rijst omhoog, mij lust op aerd'te blijven. ZANG. w ijs : Zingen wij een lied in 't ronde. è Geluk I blijf om ons zweeven, Weer, ó Schoone ! 't zielverdriet! Wijk uit Bato's vruchtbre dreeven, Licvenswaerde Vrijheid! niet. Nooit doe onheil Leytien beeven, ■) Zo ons onzen wensch gefchiedt. £ ^'LS' Welvaert blijf de Stad omringen; Dat haer heilzon vrolijk gloor'; Burgervadren! Stedelingen! Zegen fta den Handel voor, Zo verfchaft gij ftof tct zingen "3 Aen Apollo 's gloriechoor. £ 1' • {Dit laetfte Coup!, wordt door allen herlmldJ)   B IJ VOEGSEL, IN DEN FEESTZANG O P H E T TWEEDE EEUWGETIJDE VAN LEYDENS VERLOSSING. NOTA: Op den 4. van Wijnmaend 1774. werd in het Genootfchap: Veniam pro Laude, gelijk ik in de Befchrij- ving der Plegtigheden, ep bladz. 61 en 61. gemeld heb, tusfchen de vertooningen der twee Tooneelfpelleit, een Dicht- fiuk gereciteerd; dit was deeze Feestzang, dien ik zelve uitfprak, en dewijl ik den Heer j. le francq van berkhey toen zelf in het Genootfchap zag, heb ik ex tempora (als men zegt) de vier eer ft e regels van het ifte Couplet, op bladzijde 34. reranderd, en de Hier volgende  de ingevlochten, welke, zonder in de behoorlijke maet 'gehouden te zijn, echter fcheenen te voldoen, en, ten blijke dat ,er de Kunstgenooten het zegel aen hingen, met een algemeen handgeklap vereerd werden. „ Maer Gij, die (louter drift en vuur „ In 't zanggezinde hart voelt blaeken, le nANcq! Gij hielpt dit morgen-uur „ De vreugde op 't Eeuwgetij volmaeken; „ Uw eerbiedwaerde Kunstgodes „ Kost diamanten harten kneeden, „ En doet mijn teedre Zanggeres M Uw' onbetaelbren roem verbreeden, „ Elk juicht met ons: li francq berkhït „ Trof 't hart van Raed en Burgerij! „ Wat vinding, welk vernuft, wat gaêloos kunstvermoogen „ Roerde ons verwonderd hart! ó braeve Leydenaer! „ De aeloude Rhijnftad ftaert, metnaeuwoplettendeoogen, „ Op u, heur boezemvriend, heur fchild en beukelaer. De  „ De Vrijheid ftaet verrukt op 't hooren uwer klanken, „ En paert met dankbaerheid haer' ongeveinsden toon, „ Om u, voor zo veel lofs aen haer gewijd, te danken, „ Belooning vlecht voor u de welverdiende kroon; „ Een kroon, waerdooruwnaem, die nimmer zal verfterven» „ Met douz a's leevenzal, enwakkre vande wervïk! „ Laet, Dichters! Kunstgenooten! laet „ Zijn' lof fteeds van uw lippen glijden! „ Juicht hem, gij Burgers! en gij Raed! „ Helpt zijn' verdienden roem verbrijden. ^ Acht Vrijheid, ze is ons allen waerd ". Zij is ent. lees verder voort het epgemelde ijls Couplet op tladz. 34» ® R A F-  GRAFSCHRIFT VOOR CORNELIS WANTENAAR, IN LEVEN ZEER BEKWAEM KAERSENSNUITER I N VENIAM PRO L AU D E. Uier rust kees wantehaer, beroemd in Veniam, Door een' getrouwen dienst van meer dan veertig jaeren; Komt, Kunstbroêrs! fprengt zijn graf, of kees het nog vernam, Met blank Schiedammer vocht, Oud Bier en Druiveblaéren. Indien hij dan de geur daervan vernemen mag, Hij fpringt gewis weêr met zijn fnuiter voor den dag. I 7 8 a.  BESCHRIJVING dek PLEGTIGE SLEDE VA ERT van het GENOOTSCHAP: VENIAM F RO L A U D E; ter gedachtenisse van het TWEEDE EEUWGETIJDE van LEYDEN'S Verlossinge en de Stichting haerer HOOGESCHOOLE; Gehouden in den avond van den 24. der Louwmaend 1776. TE L E T D E N, rC. van HOOGEVEEN, Junior.? Bij Z li N C I77& IC. HEYLIGERTj en Comp.j   BESCHRIJVING der PLEGTIGE SLEDE VA ERT van het GENOOTSCHAP: VENIAM PRO L A U D E. j^Jvoorens wij aenvangen met de Befchrijving der gehoudene Skdevaert, zal noodig zijn, dat wij den zodaenigen, bij wien die Genootfchap geheel onbekend is, en welken echter deeze kleene Befchrijving onder de oogen zoude kunnen komen, een fchets te geeven van den aert deezes Genootfchaps, zonder dat wij evenwel in bijzonderheden , omtrend deszelfs Wetten en gebruiken , willen uitwijden. Dit Genootfchap, ter Spreuke hebbende: VENIAM PRO L AU D E. -Dat is; Verfchoming voor Lof; is deszelfs allereerA 2 fteq  I 'BESCHRIJVING ften oorrprong verfchuldigd acn verfcheidcne voornaeme en zeer aenzienlijke Kunstbeminnaeren, welke hetzelve airede in hét jaer; 1746. hebben opgericht, federt welken tijd.men verfcheidcne zijner Leden, welke in hunne Studie-jaeren het Genootfchap bijwoonden, zo in de Kerk als in den Burgerflaet en in de Hoogefchoolen, voctrtreflijk beeft zien uitmunten. Van tijd tot tijd heeft dit Gezelfchap veele veranderingen ondergaen, tot dat hetzelve eindelijk ïn het jaer 1773. wanneer het, door den dood van van zijn' eerilen Grondlegger, in een' veegenitaet was, eensklaps in eene juifte orde, en onder eene geheel nieuwe Befiuuring herfteld werd; op welken tijd tevens zodaenige regels en wetten beraemd werden, als tot een verder goed beitand van zulk een Genootfchap dienftig werden gekeurd , 't welk ook ten gevolge had dat verfcheïdene aenzienlijke lieden daerin deel namen. De bezigheden van dit Genootfchap beftaen hierin, dat door eenige deskundige enbekwaeme perfoonen, onder zijne Leden, geduurende den Winter, worden ten Tooneele vertoond de voorBaemfte en beste Nederduitfche Treur - Blij - ea Klucht»  DER b LEDEVAERT» Kluchtfpellen , 't welk gemeenlijk twintig maelen in ijderen Winter gefchiedt. Uitfommige Nieuwspapieren is reeds bekent! » -dat dit Genootfchap j bij de heuglijke gelegenheid dat onze Vaderlijke Stad Leyden het tweede Eeuwfeest haerer wonderbaere Verlosfing vierde > mede het zijne toebragt, om de vreugde van die» tijd te vermeerderen; althans men vertoonde op den vierden van Wijnmaend 1774. na het Beleg der Stad Leyden van Mejufvrouwe van Winter, geboren van Merken, zeker Eeuw/pel, getijteld: Het Feestvierend Leyden; welk ftukje door een ge* acht Genootfchap, mede binnen deeze Stad gevestigd, en bekend door deszelfs fpreuk: Kunst wordt door arbeid verkreegen ; van 't welke reeds verfcheiden Tooneelftukken in dit Gezelfchap mee toejuiching vertoond zijn; was opgefteld. Insgelijks meende men het voortreflijk Eeuwfeest van'sLands Hoogefchoole, niet zonder eene gepaste vrolijkheid te mogen keten voorbij Hippen. In den avond van den 7. der Sprokkelmaend , des jaers 1775. vertoonde men in hec Genootfchap, ten aenzien van zeer veele KunstA 3 vrien-  6 BESCHRIJVING grienden, welke uit andere Steden en plaetfeng tot dit Feest waren toegevloeid; zeker Zinnefpel, vervaerdigd en op eene edelmoedige wijze aen *het Genootfchap gefchonken, door den Heer Joannes le Francq van Berkhey, getij teld : Leyden verrukt, op het tweede Eeuwgetijde der oprichting van de Hollandfche Hoogefchoole, binnen haare muuren. Het Genootfchap had reden om wegens beide deeze ftukken, zo over den gelukkigen uitflag der Decoraüen, als over de kunftige uitvoering zijner Leden, ten volle voldaen te zijn, en droeg tevens de algemeene goedkeuring weg van alle zijne Bezoekers. ■ Op deeze wijze was het, dat dit Genootfchap deel nam in de algemeene blijfchap, waertoe zo wel Stads Achtbaere Raed, als Minerva's getabberde Priefterfchap , ijdereen, met zo veel billijkheid , opwekte. Dan, de gemelde vermaeklijkheden waren alleen bepaeld gebleeven binnen den engen omtrek van dit Genootfchap zelve. Niet weinige zijn 'er onder deszelfs Leden, welke toen reeds wenschten dat een diergelijke Vertooning in het open-  DER b L EDE VAERT, 7 openbaer had kunnen plaets hebben , (waertoe echter ten dien tijde, door gebrek aen publieks Tooneelisten, geene mogelijkheid altoos was.) als verzekerd zijnde, dat een levendig af beeldfel meêr dan een enkel hiftoriesch Verhael, hoe meeflerlijk ook uitgewrocht, op de gemoederen van het algemeen werkt. En, mogelijk is dit gevoelen wel oorzaek van eene openbaere Vertooning, waervan wij de Befchrijving zullen mededeelen. Op Maendag den twee - en - twintigften van Louwmaend deezes jaers 1776. waren eenige weinige Leden van dit Genootfchap te famen; men herdacht de vertoonde Eeuwfpellen ; hec Jubeljaer van Minerva was nog niet geheel ten einde geloopen; de omflandigheden van den tijd waren niet ongunftig om eene Sledevaert te benemen , waermede men de Eeuwgetijden van Stad en Hoogefchoole konde verlevendigen; men had al den noodigen toeftel; men meende zulks zoude , in dit bar faifoen, eene ongemeene aengenaemheid aen den Stadgenooten kunnen veroorzaeken, mits alles in de ftiptfte orde en met de niterfle deftigheid volbragt wierde, en men hoopA 4 te  8 BESCHRIJVING te dat zulks alsdan ook, bij alle weldenkende, eene achting voor dit Gezelfchap zoude inboezemen. ■ Den volgenden dag , wanneer de Leden gewoon vergaderden, werd een voor-' ftel tot de ontworpene Sleckvaert gedaen, met vrijheid voorijder, om daeraen, al of niet, deel te neemen. Men befluit den volgenden morgen weder bij een te komen, ten einde nader te ovërleggen, en men fielt vast dan dien zelfden avond de voorgeftelde Sledevaert te houden. Op Woensdag morgen weder vergaderd zijnde, werden twee onderfcheidene plans ter tafel gebragt, men vond goed uit beide een te formeeren ; alles werd vervolgens geregeld en in gereedheid gebragt; eene opgaeve der route van den Train in aller ijl gedrukt, en, voor zo veel de tijd het toeliet, alomme verfpreid; en, hoewel zulks in den beginne onmogelijk fcheen, zag men zich, even na den middag volkomen in Itaet om het gemaekte ontwerp nog dien zelfden avond uit te voeren. ■— Dit hebben wij. noodig gedacht te moeten aentekenen, opdat de gebreken, welken deeze of geene kundige mogt hebben ontdekt, aen de kortheid des tijds, waerin, alles  DEii SLEDE VAERT. 9 aües ontworpen en ten einde gebragt is, mogen worden toegefchreeven. Het weder was op deezen dag vrij gemaetigd, zelfs ontlaetende; in den aVond {lijfde het ech» ter een weinig op, en de wind was geheel inge- toogen. Het gerucht dat dit Genootfchap eene Sledevaert zoude houden, was geduurende deezen dag reeds algemeen verfpreid geworden, en vervulde bereids vroeg in den avond de flraetcn en graften met aenfchouwers. Des avonds even voor negen uuren begon de Optocht, op het Steenfchuur, uit de Poort van het Gefalijde Bagijnhof, waer binnen de Perfonagien zich in orde gefchaerd hadden, terwijl buiten alle de Sleden, nevens de bedienden, die zo wel tot het draegen der flambouwen, als anders, beftemd waren, gereed flonden. Eerstlijk zag men twee perfoonen, in volle wapenrusting, met gefloten helmen op het hoofd, zittende te paerd, en houdende ijder een brandende flambouw in de hand. Deeze opende den Train , en werden opgevolgd door eenen Stalmeefler, gemaskerd, en gezeten op eene Vriefche Slede. A s Ach-  BESCHRIJVING Achter deezen reed een groote Slede, getrokken door twee paerden, waerin vier Muzikanten gezeten waren; opgevolgd wordende door twee perfoonen , te voet, in de kleeding der oude Romeinen, met helmen op de hoofden, rondasfen om den {linkerarm en ontbloote zwaerden in de handen. . Voorts zag men een Slede, waerin een Ridder , in volle wapenrusting , hebbende een gefloten helm op 'thoofd;(achter hem ftond)een JVapn-Hcrault, in Oud - Hollandfche kleedij, met een' {laf in de hand; op deszelfs overkleed werd voor en achter, de Hollandfche Leeuw gezien: Deeze werd gevolgd door twee Loopers, te voet, in witte, en rood met zilver gegallonneerde klederen , draegende ijder een brandende flambouw in de hand. Onmiddelijk hier op zag men volgen een pragtige Slede, waervan het paerdvorstlijk opgefierd, bepluimd, en met een rood met wapens geborduurd kleed gedekt was. In deeze Slede zag men de Vrijheid , verbeeld in de gedaente eeiieï jeugdige Maegd, van een fier uitzicht, in witte kleeding, meteenen gouden fluier; hebbenr - - - de  der SLEDEVAERT. ir de een' gelauerden helm op het hoofd, en houdende in de rechterhand eene fpeer , met den vrijen hoed op den top, en om den (linkerarm een fchild, waerop de Hollandfche Leeuw, in een' tuin, met de gewoone fpreuk: CoNCORDIA re s parvae cresctjnt. Dat is: Eendkagt maekt mact. Achter op deeze Slede zag men een' perfoon, verbeeldende denGrondlegger der Nederlandfche Vrijheid , zijne Doorl. Hoogheid Willem den Eersten, Prinfe van Oranje, in eene vorflelijke Oud Hollandfche kleedaedje, houdende een' Veld- ftaf in de rechterhand. Naest denzelven ftond een Ridder, in volle wapenrusting, mee een' helm op 't hoofd. — Voor in deeze Slede was geplaetst een jongeling, in 't Oud Hollandsch, en wel als een Page van den Prinfe, gekleed. Na deeze kwam het gevolg van zijne Hoogheid, beflaende in twee Edellieden , in roode, met zilver gegallonneerde Oud Hollandfche klederen , te paerd; en twee wachten, mede in 't Oud  j2 BESCHRIJVING 't Oud Hollandsch , als Hellebaerdiers gekleed, gewapend met hellebaerden. B IJ SCHRIFT op de Slede der V R IJ II E I D. Dus zag men, voor een'tijd van ruim twee honderd jderen» Door Vader Wiikm's moed en gadeloos verftand, De Frijbiid, eer verdrukt door Aertsgeweldenaeren, Tot heil des Bataviers, herfteld in Nederland. Hier achter volgde twee Trompetters , in Scheepskleeding, door hun juichgefchal aenkondigende de Verlosfing der Stad Leyden, en de aenkomst van-den Admirael Louis van Boizot, welke gezeten was in de volgende Slede, op de aenzienlijkfte plaets , uitgedoscht als een Oud Zeeuws Zeevoogd, van onder met een geelen lederen kolder met zilver, hebbende een zwart iluweelen, en met blaeuw pluis geboord tusfehengewaed, en zijnde omhangen met een' purperen fatijnen mantel , met zilver gegallonneerd; op zijn borst hing een gouden Medaille, aen een* gouden keten. Naest hem zat Adriaen Willemsz. , Admirael van Zierikzee , insgelijks in een rijk gewaed. — Achter op de Slede ftond een  der SLEDEVAERT. 13 een Vlootellng van Boizot, zijnde bedekt met een gekwest masqué, en houdende een' lierlijken Scheepswimpel in de handen. —■ Voor in de Slede was geplaetst een jongen, gekleed als een Weesjongen, in den bedoelden tijd, naemelijkmes een rood wambuis, met één witte en één roode mouw, en roode broek; houdende een Haring in de eene en een Wittebrood in de andere hand. B IJ SCHRIFT op de Slede van L. van BOIZOT en A. WILLEMSZ. Aeufchouwt met dankbaerheid, verrukte Leydenaeren! Uw'Redder, Held Boizot, niet Willemsz. kloek van hart. Dees brasten 't Voorgedacht, in 't nijpen der gevaeren, Verlosfing, Spijs en Drank; den Kastiljaen tot fmart. Hebt eerbied voor dit Paer, roemt hun manhaftig poogen, En eert den fterken Arm van 'twaekend Alvermogen. Achter deezen volgde de Stad Leyden zelve, onder de gewoone gedaente eener Maegd, zittenT de in eene Slede, hoog verheven; haere kleeding beflond uit een wit met zilver doorweeven ftof, en een dunnen rooden fluier. Op het hoofd droeg zij een Muur - of Stedekroon, haer kruin en borst was rijk met juweelen verfierd; op haes borst  BESCHRIJVING borst zag men het Wapen der Stad, beftaende in twee roode kruislings liggende fleutels; zij hield in de rechterhand een fpeer, aen welker Ipks een Banier hing, op dewelke men aen de eene zijde, las: S. P. G\ L- (Senatus Popuhisque Lcydenfis.) en aen de andere zijde. De Raad en het volk van Leyden. In haere (linkerhand hield zij een fchild, waerop de Leydfche Burg Leeuw gezien werd, met de woorden: pugno pro patria. Dat is: Ik strijde voor 't Vaderland. Voor in de Slede, en dus aen de voeten van Leyden , zag men twee kinderen, zeer aertig in Stads wapenkleeding, rood en wit , gekleed ; houdende ijder een' Bijlbundel in de handen, als merktekenen van het vrije Burgemeefterlijk gezag. Achter op deeze Slede Honden twee perfoonen, Verbeeldende den Heer Pieter Adkiaensz. van  der SLEDE VAERT. 15, van de Werf, Burgemeejler, en den Heer Jan van Hout, Secretaris der Stad Leyden geduurende haere Belegering. Deeze beide wa-, ren mede in flaetige Oud Hollandfche kleeding, en omhangen met zwarte Tabberden , waerop met zilveren letteren Hond: LEYDEN. Het paerd deezer Slede droeg, op het hoofdftel, het Wapen der Stad, 't welk door een gouden zon, die boven 't zelve gefield was, befcheenen werd. — Terzijde deze laetstgemelde Slede, eenigzins achterwaerd, gingen twee Stads Boden, met de busfchen op de borst, en met zwarte mantels bekleed, houdende ij der een brandende flambouw. BIJ SCHRIFT op de Slede van LEYDEN. Dus mag ons Leyden vrij de fiere kruin verbeffen, Verlost van boei en juk, ontrukt aen 't wreed verderf. • Hier zien wij haeren Steun, den dappren Van de Werf t En fcbranderen van Hout, het wit der Vrijheid treffen. Bewonder hunnen moed, ó laetre Stadgenoot 1 En volg hun voorbeeld na, zo tart gij tijd en dood. Tot  16 BESCHRIJVING Tot hiertoe werd met de vertooningen gezien op de Verlosflnge der Stad, en men heeft dikwerf, met genoegen, uit de houding der Aenfchouweren, kunnen opmerken, dat deeze Vertooningen zeer veel indruk in hunne gemoederen maekten. — Alles wat wij verder zien zullen, was gefchikt om de Inwijdinge van 'sLands Hoogefehoole te doen herdenken. Eerstlijk zag men twee perfoonen, in Griekfche kleeding, te voet, draegende beurtlings eene Speer, aen welker fpits eene Banier hing, hebbende aen de eene zijde tot opfchrift: Saus Academiae. en aen de andere zijde : De Letdsciie Minerva zij heil! Achter deeze kwam een Slede, waervan het paerd met Bloemfestoenen en andere fieraeden was opgetuigd. In deeze Slede zat een perfoon, verbeeldende Minerva, als de Godin der Wijsheid , in eene majestueuze houding; zij was gekleed in een met masfief goud doorwerkt Hof; haer  deii S L E D E VA E R T. $7 haer borst was bedekt met een gefchulpt göud harnas, en een gouden fluier verfierde haer wijders, van de fchouders af, tot bij de voeten. Op haer hoofd zag men een' kostbaeren helm, met witte pluimen bezet. In de eene hand hield zij eene fpeer, en in de andere een fchild, waerop men 't hoofd van Meduza zag. Aen de voeten van Minerva zag men twee kinderen, verbeeldende de Pedellen der Academie , bekleed met blaeuwe mantels , houdende hunne ftaeven, rechts en lings, buiten de Slede. Achter op deeze Slede Hond een perfoon, verbeeldende Jonkheer Johan van der Does, Heer van Noordwijk; Bevelhebber der Stad Leyden, ten tijde van haer Beleg, en vervólgens-Eer/ie Curator der Academie; in een zeer pragtig en rijk Oud Hollandfche kleedaadje. Naest hem flond een ander Hollands Edelman , mede in eene deftige kleeding van dien tijd. B BIJ-  iS BESCHRIJVING «•§§e>g§r«DS£*§oS3 «o?£*§o eo^S* JoC*^ 0^e>£ B IJ S C H R I F T ov de Slede van MINERVA. Dit is 't eerwaerdig beeld der Hemelwaerde Wijsheid', Het allerdierbaerst loon van onzer Vaedren moed. *tVermaek der eedle Jeugd, de lust der noefte Grijsheid; Zie hier Minerv', wier gunst het ürijdbaer Leyden hoedt. Iloogeedle Van der Does, beroemd door Zwaerd en Veder, Geleid haer Majefteit, en leert ons onzen pligt. Eer rijz' de zon in *t west en daele in 't Ooften neder , Eer Leyden'& dankbaerheid voor Noordivijk's liefde zwicht! Op deeze Slede volgden de afbeeldingen deivier Faculteiten, ijder in eene bijzondere Slede. Eerstlijk zag men den Godsdienst, verbeeld in de gedaente eener jeugdige Vrouw, in eene zuivere witte en eenvoudige kleeding; op het hoofd had zij een fijn gaezen kapfel, 'twefk over het aengezicht afhing, en een dunne witte fluier flingerde op eene aengenaeme wijze van hae. re fch ouders. In haere handen hield zij een wierookvat , en voor haere voeten werd een brandend Altaer gezien. - Achter haer ftond een Pr ot ^SSsqi^ in de Godgeleerdheid, zijnde bekleed mee eea*  der SLEDÈVAERT. 19 een' zwarten Tabberd, en hebbende een Doctoraele Bonnet op het hoofd; wijders in de kleedirg van dien tijd. • Naest deezen zag men een Student van dezelfde Faculteit, mede in Oud Hollands gewaed, hebbende een zwarte cocarde aen hoed en degen, in welke cocarden het beeld van Minerva geplaetst was. In de volgende Slede zag men de Godin Theemis, ter afbeeldinge der Gerechtigheid, in de ge* daente eener ftaerige Vrouw , zijnde in 't rood gekleed , en houdende een ontbloot zwaerd en eene weegfchael in de handen. —— Achter haer zag men een' Professor in de Rechtsgeleerdheid, even als de voorgemelde Profesfor gekleed, en naest hem een' Student in dezelfde Faculteit, met roode Cocarden aen hoed en degen. Hierop volgde een Slede, waerin E s c u t af 1 u s, als de God der Medicijnen, gezien werd. Deeze werd afgebeeld door een deftig Man, in een fraei gebloemd Grieks kleed, met zilver ga* Ion; omhangen met eenen blaeuwen zijden Man* tel ; en houdende een knods, met eenen Hang omgeeven, in de handen. Zijn hoofd was ver*, fierd met een' groenen lauerkrans, door welken B % een  £0 BESCHRIJVINC een flang gevlochten was. Achter hem Hond een Professor in de Medicijnen, gekleed als de voorigen, en houdende een bos met medicinaele kruiden in zijne rechterhand. • ■ Nevens hem ftond een Student in dezelfde Faculteit, verfierd met groene Cocarden. Wijders zag men een Slede, waerin Apollo, ter afbeelding der vrije Kunjlen , gezien werd. Deeze werd vertoond door een fchoon en jeugdig Man, in een fierlijke en praguge Griekfche kleeding, en met een rooden zijden Sluier - mantel , met goud galon belegd, omhangen. Zijn kruin was omringd door een' frisfehen lauerkrans, en een zagtluidend Muzijk-Inftrument was in zijne handen , op 't welke hij , bij tus- fchenpoozen , fpeelde. Achter hem ftond een Professor in. de Wijsbegeerte , gekleed als de voorigen, en houdende een Graedboog inde hand. Naest hem zag men een' Student in dezelfde Faculteit, welke met witte Cocarden aen hoed en degen voorzien was. Deeze Slede werd gevold door twee perfooncn te voet, in Romeinfche kleeding, met rondasferj en bloote zwaerden gewapend. Na  der SLEDEVAERT. 2t Na deeze zag men nog twee Sleden met Pleeren Studenten, mede met de Cocarden hunner Faculteiten verfierd, en houdende den blooten degen in de hand. Hier achter volgde nog een Slede met Muzikanten , en de geheele Train werd beflooten door twee perfoonen, in modern leverij, te paerd. Alle de gemelde perfonagien waren ftaetlijk, en ijder naer de verbeelding der bedoelde voorwerpen, gemaskerd; en de geheele Train werd met omtrend vijftig brandende flambouwen keurig verlicht. De Sledevaert begon, gelijk wij boven zeide, acn de Poort van 't Gefalijde Bagijnhof, wijders pasfeerde dezelve het Stcenfchuur, tot de Langebrugge, de Langebrugge over tot aen de Papegraft, de Papegraft langs tot op de Breedeftraet, de Breedeflraet langs, de Hoogewoerd op, de Waterfteeg door, den Nieuwen Rhijn lings neder, tot aen de Burgfleeg, dezelve in, de Nieuwftraet op, tot aen de Winterfteeg, door dezelve, de Hooglandfche Kerkgraft langs, de Kerkfleeg door, de Haerlemflraet langs , de Bakkerfleeg door, de geheele Hooigraft langs, den Nieuwen B 3 Rhijn  22 B E S C II R IJ V I N G Rhijn lings neder, tot aen de Heeregrafc, dezelve langs, tot aen de Haerlemftraet, dezelve op, de Koefleeg door, den Ouden Cingel langs, tot aen de Scheiftraet, aldaer de brug over, de Bierkaei langs, de Turfmarkt over, de Haerlemftraet op , tot de Vrouwefteeg, dezelve door, den Aptekersdijk langs; wijders het kort en lang Rapenburg, en Steenfchuur langs, tot aen de Scheepmaekerfleeg, alwaer de Train des nachts omtrend ten twaelf uuren aenkwam, en deeze vreugde ten einde gebragt werd, terwijl het Gezelfchap aldaer afftapte en zich weder in de Vergaderkamer van het Genootfchap begaf. Wij kunnen niet nalaeten te melden dat, niettegenftaende men Hechts eenige weinige uuren tijds gehad heeft, ter regeling van dit werk, en ter gefchikte bezorging van alle de klederen en anderen veelvuldigen toeflel; alles, boven de verwachting der Kunstgenooten, ongemeen gelukkig is uitgevallen. Hoewel de ftraeten en graften alomme van Aenfchouweren als opgepropt waren, heeft ijdereen de ftaetfie op eene gevoeglijke en bijna geheel onverhinderde wijze kunnen befchouwen, waertoe het zeer gemaetigd weder, de zeer langzaeme voortgang, nevens het welgefchikt Jicht,  der SLEDEVAERT. 23 licht, en laet 'er ons vrij bijvoegen de ingetoogenheid en ordentlijkheid der gemeenden onder onze Stadgenooten; zeer veel toebragten. Voor zo verre men weet heeft geen 't minde ongeluk plaets gehad, en het Genootfchap Veniam pro Laude heeft reden van erkentenisfe voor de oplettende Waekzaemheid, welke deszelfs Leden, geduurende dit vreugdebedrijf alomme voor allen aendooten overlast, beveiligd heeft; en het kan niet anders zijn of het moet tevens niet minder gevoelig weezen, over de meest algemeene goedkeuring, waermede hetzelve zich van Aenzienlijken en Geringen vereerd vindt. Wij zouden mogelijk met geene Befchrijving van deeze Sledevaert inde waereld gekomen zijn, indien wij niet begreepen hadden dat fommige andere en minder des kundige lieden voor ons, daermede gebrekkig, in 't licht zouden kunnen komen ; daerom hebben wij niet ongefchikt geoordeeld, zonder tijdverzuim deeze Befchrijving op te dellen , waertoe wij ook van veele aenzienlijke perfoonen, zo binnen als buiten het Genootfchap minzaem zijn aengefpoord geworden. Dus wij dit gering dukje, na het den Beduurderen van het Genootfchap vertoond, en van hun de noodige goed-  H BESCHR. der SLEDEVAERT. goedkeurig verkreegen te hebben, in 't licht geeven, verzoekende dat onze Stijl-en Taelgebreken op eene Befcheidene wijze mogen voorbij gezien worden. . • Terwijl de Drukker airede ijverig bezig was, zijn ons vier Bijfchriften op de voornaemlïe Sleden , door eenen der Leden van dit Genootfchap ter hand gefield, welke wij te gepast oordeelden, om ze geheel en al achter te laeten. Leyden den 6. van Sprokkelmaend  ONSCHULD DURFT S P R E E K E N. TE L E T D E N, Voor de LEDEN van het GENOOTSCHAP VEN I AM PRO LAUDE.  $)ewijl dit Jlulje alken gedrukt is voor de Leien, om bij de Werken van het Genootfchap te voegen; worden geene voor echt erkend, dan die aldusi door deszelfs Eerflen Secretaris, genummerd en getekend zijn.  * m * JtLén wijdberoemde Predikant, Vervreemd van gloriezugt, hovaardig noch pedant-, Smaalde op den Pf edikftoel met uw vêrmaaklijkheden, 6 Veniam! hoewel gij nog in 't hart gevoelt Dat gij iets loflijks met uw Sleêvaart hebt bedoeld: Gij zogt den roem der Stad met Iuiftcr te verbreeden* Vernieuwde 't Eeuwgetij' Van Stad en Hoogefchoöl, tot vreugd der Ëufgerij. Indien het Waarheid is, wat andrert daarvan melden, Dan heeft het bloot gezicht der Vaderlandfche Helden, Van Vader Willem, van Boizöt, en al den Stoet, Ontroeringen verwekt in 's Burgers Vrij gemoed. Men zegt: de deftigheid, de ftaatigheid en de orden» Zijn in geen Sledevaart ooit dus gezien geworden. Ik NOTA. Dit Dichtftukje is gemaakt bij gelegenheid dat Do^ v. d. M . . op den 28. Jan. 1776. in zijne toepasfing , zonder echter, zoo hij zeide , de zaak die hij bedoelde te willen noemen, gefmaald had, (in fubftautie) dat men in de jlrenge kouda nog vreugde en vêrmaaklijkheden aanricbtede, daar men zag hoe dra dg Hemel die verjloords en ons door een' feilen hrand van onze goederen wilde berooven. Ongetwijfeld oogande op de Sledevaart van Vektam pro Laüde, vief dagen, en op den Srand, één dag bevooren»» gezien. A 2  C 4 ) Ik hoor van veelen dat uw pooging wordt geroemd, Hoewel mijn vander M.'. die dingen ijdel noemt. Wat grieft mij dit! had ik te vooren zulks ge weeten, Ik had, misfchien, mijzelv' zoo nijver niet gekweeten, Om drie - en zesmaal u te zien. Maar 'k was onkundig dat een Leeraar 't kost verbiên. „ In zulk een Jlrenge kou zijn die vermaaklijkheden » Onvoegzaam, zondig." Ei, hoor evenwel eens reden Eerwaardig Heer! de Sneeuw ligt in den zomer niet; Och, duld dan dat die vreugd bij wintertijd gefchiedt l „ Des Hemels gramfchap, dra ontflooken, Volgt met ten felkn Brand"! Ei lieve! heeft dan 'sHcmds hand Die Sledevaart op 't huis van Snarenberg gewrooken ? Duld dat mijn Zanglïer dan, hoe rijk in kunstgebrek, Oe»k eens gevolgen trekk', En uwe krankheid, die u laatst heeft aangegreepen, Een ftraf van 't Bruilofthouden heet. Vergeef mij deezen toon! de Hemel is niet wreed; Maar haat het doemen, en het dweepen. Mijn waarde Leeraar! ei, ftudeer Tot nut van uw Gemeente meêr, G*  ( s ) Ga zelf wat meêr ter kerke, offchoon gij niet moet preeken; Gij zult de beenen daar niet breeken; Ten minde, gij loopt min' gevaar, Dan als ge op ijs of fneeuw gaat flingren hier en daar; En 'k bid fchimp nimmer op onfchuldige vermaaken. Nieuwsgierigheid deed u zoo wel als andren blaaken^ Om ook de Sledevaart van 'tjubilé te zien; Waartoe liet ge anders om 't biljet der Train toch loopen* Hoewel, geen reedlijk mensch kost u dien lust verbiên, Des Heeren ftraat flond u en alle burgers open. Dan, is het echter waar, 't geen ons van andren worde Verzekerd : dan hebt gij geknort, Dat onze Train niet is voorbij uw huis gekomen. Ochhadt gij 'teer verzocht! wij kosten dit niet droomen, Maar, als de Vrijheid nog heur vrienden toe wil ftaana' Dat zij niet blindeling, al k geen gij zegt, gelooven: Kom, onderwijs ons dan, wat is 'er toch misdaan ? Waar ging de Sledevaart in ijdelheid te boven Den optocht van Minerv', twee honderd jaar geleên Met zo veel pragt gezien in 't juichend Leydsch Atheên? 't Genootfchap had in 'toog dien tijd te doen herleeven> En, deels, die plegtigheid figuurlijk na te flreeven. A 3 'k Smeek  ( 6 ) 'kSmeek dan, indien gij fmaalen wilt, mijn Heer! Èn laaken, 't geen elk mensch, elk Predikant, dorst roemen, Wijs al het zondige aan, het ftrekt ons zelfs tot eer Als ge onze feilen op wilt noemen; Het Kunstgenootfchap zal, zoo 't, in vervolg van tijd, Eens weer ter Sleêvaart rijdt, Op uw Gezag alleen, zig voor gebreken wachten, ïin dankbaar uwen raad betrachten. Maar vander M.! fta toe dat ik die lieden prijz', Al is men nog zo wijs, Indien men hen niet kent, moet men onweetend blijven Van hun gevoelens en bedrijven. Elk lid der Sledevaart heeft een grootmoedig hart, Zulks is nog bij den Brand, tot aller lof, gebleeken; Gij waart, zoo wel als zij, getuigen van die fmart; Maar hebt ge uw traage hand wel uit de mouwgefteeken,, Daar 't alles bijftand bood Aan uwen Stadgenoot? Ik zag Minerva bed en bulfler nijvrig bergen; De Vrijheid redde ftraks van Leyden s beste goed ; Held Willem fcheen't gevaar der dolle vlam te tergen; Van Hout met van der Werf hervatte d'ouden moed; Boizot  ( 7^ Boizct fpoorde ijder aan, de Ridders torsenten boeken; Zelfs Esculaap floeg acht op alle kostbaarheên; Apol droeg water aan, en al de verdre kloeken Verbaasden, door hun vlijt, het hart van 'talgemeen. Door zulke Braaven is de Sledevaart gehouden, Maar gij! waar zijn ze, die uw medehulp aanfehouwden 9 Daar menig eedle Knaap, daar Pallas fiere Jeugd, Gefpoord door Burgerliefde en Deugd, Aan Spuit en Emmer ftond, en werkte zonder poozen, Scheen al uw ijver, als hun kleedren, ftijf bevroozen! 'tWaare u geen fchand geweest, al hadt ge meegewerkt: De vlijt eens Leeraars zelfs heeft veeier vlijt gefterkt; Ja, de Opperpriefter van Minerve ontftak de harten , En deed der Burgren moed de ontzinde vlammen tarten. Zie daar, mijn vander M.! ik heb met dit gedicht, Zoo 'k hoope, uw oog verlicht. Als gij, bezaadigd, dit Verweerfchrift wilt doorleezen, Wachte ik, dat gij voor Veniam, 'tWelk zijne Sledevaart uit Stadsliefde ondernam, Vervolgens minder flreng zult weezen. Dan zal de gantfche Broederfchap Pachting, liefde en eerbied toonenj Tef<  e« ) Terwijl zij fteeds veracht al 't winderig gefnap, En zich niet ongeftraft in 't openbaar laat hoonen. Ligt zegt ge, en 't is uw zaak: „ Ik heb u niet bedoeld, „ Ik had geenzins in 't harte uw Sleêvaart door te Jlrijken". Gewis, dit wacht elk één, aan wien ge uw' fchimplust koelt; Best dan, dat gij voortaan uw meening klaar doet blijken. En gij, Genootfchap! dat, bij 't aangenaam vermaak,,. Het prijslijk nut bedoelt, voor uwe Lievelingen: Och, dat uw boezem fteeds tot heil der Dichtkunst blaak'! Zoo zal Minerva's Stad uw eedle glorie zingen. Zoo juich' het nagedacht ter eer van uwen naam, En hoede uw gouden Spreuk voor lasterlijken blaam! lid van VENIAM PRO LAUDE. Zoo loopen de gootjes als V regent.  AENSPRAE K TER SLUITINGE VAN HET TOONEEL IN HET GENOOTSCHAP: VENIAM PRO L A U D Z. Op den 2den van Grasmaeni 1776. J_3us liep de Winter af, wiens aenkomst uw Tooncelen, Kunstkweekend Feniam! met lust betreeden deed; De Winter, die zichzelv' vergat bij 't kunstrijk fpeelen, En al zijn' ijver tot uw welzijn heeft befteed; De Winter, die zo vaek, hoe wonder 't ookmoog'fchijnen, Een' vuurgloed heeft verwekt in onzer aller geest, En vadfe Traegheid deed van deeze plaets verdwijnen, Waer Leerzucht van 't gefpeel haer nuttig voedfel leest; De Winter, die door ons de aeloudheid deed herleeven, Voor 't juichend algemeen, bekoord door Beeldenfpraek, De Winter, die fchier elk tot kunst heeft aengedreeven, En, onverpligt, deez Rei deed {hekken tot vermaek. ó Win-  ó Winter! welk een gunst heeft ons uw komst gefchonken! Wat was uw bijzijn zoet voor 't fpeel- en leergraeg hart! Wat kon uw ftrenge koude ons aller drift ontvonken! Een drift, die nimmer fchroomt, en nimmer ftaet benard. De lieve Lente keert, na guure Wintervlaagen, En lokt de Stad naer 't Land, waer ouderdom en jeugd, Terwijl Natuur herleeft, bij 't wasfen van de dagen, Op nieuw genoodigd wordt tot de acngenaemfte vreugd. Die lieve Lente zal eerlang met verfche roozen Beftrooien tuin en veld, bij de eclftc zonnefchijn; Thans wenkt ze ons minlijk toe, tot rusten en verpoozen, En fluit met eigen hand het breed Tooneelgordijn. Gij, die door uwe vlijt Melpomcné hielpt ceren, En 't grootfche Treurfpel hebt verheerlijkt op 'tTooneel! liet loon der kunst is lof. Deez' zult gij niet ontbeeren, Schoon gij verfchooning eischt voor uw welvocglijkst dccl. En gij, die, kortsgeleên, uw fchrandcr kunstvermoogen, Tot roem van een' Gujloef, zo luifterrijk deed zien: Die een Ztlmire kost in waeren roem verhoogen ; Duldt dat de Erkentnis u heure offers aen moog' bièn. Uw roem is bij u zelf; Melpomené, verwonderd Om uwe gacven, fchenkt u beide en eer en gunst. Hoe zeer de Onweetendheid, uit d'afgrond opgedonderd, De kunst befchimp', zij hoedt en veiligt uwe kunst. E»  En gij, om wier bedrijf Thalie zich mag verblijden, Wanneer uw zang of fpel haer luiftrende ooren ftreelt; U zal 't Genootfchap ook zijn duurzaeme achting wijden, Waerin Muzijkkunst mede, als uw gezuster, deelt. Kuustminnaers! in wier zorg 't Genootfchap durft berusten, Die gantsch dees Broederfchap door dubblen ijver fchraegt, Laet mijne erkentenis uw minzaem hart gelusten; Uw vlijt is nimmermeer bezweeken noch vertraegd. Genootfchap! Veniam! vermaek van mijne dagen! Verrukker van mijn' geest! wat zijn we aen u verpligt! Wie onzer moet geen' roem op uw vermogen di aegen, Daer gij ons fteeds verheugt en fpeelend leert en fticht? Een Stijfhoofd noéme u vrij verbasteraer der Zeden, Een wufte mengelaer van ij iel groot en klten; Geen edelmoedig hart doemt uw vermaeklijkheden, Gij zijt, ö Veniam! beroemd bij 't algemeen. Geen moedig paerd fchroomt ooit voor't fchoppen van een' ezel; Geen deugdzaem hart ontziet het wrokken van den nijd; Geen ronde eenvouwigheid leent de ooren aen een kwezel; Gij groeit» ó Veniam! uw haeters zelfs ten fpijt. Gij zult eerlang, wanneer de Lente - en Zomeruuren, Die fpoedig henen gaen, onze oogen zijn ontvlucht, Op  Op nieuw, tot uwen roem, elks ijver aen zien vuuren, Dan ftraelt op nieuw uw licht door een herboren lucht. Apol, ugunftig, fpoort zijne onvermoeide rosfen , En voert, op uwen wensch, welhacst uw' fpceltijd aen. Eer Leydens Vrijmaend pronkt met rijpe druiventrosfen, Doet hij zijn Kunstrei weêr verrukt ten reië gaen. Vaert dan intusfchen wél, geliefde Kunstgenooten! Smaekt allen 't Lcnteheil en 't malfche Zomerzoet! Wat zegen heet worde u in volle ruimte ontflooten! Blijft door des Hemels hand bevrijd van tcgenfpoed! En mag mijn Zangfter flechts van uwen kant verwerven Een enkle blijk dat Ü haer pooging niet mishaegt, Doet dan, hoe zwak ze ook zij, haer uwe gunst niet derven, Wanneer ze, als nu, voor lof, van u verfchooning vraegt! C. v. H. j. Ex temport.  TER OPENINGE VAN HET TOONEEL I N H E T G EJSTO O TSCM«&JP: VENIAM PRO L A V D E. Op den i^en vm Ltwvmaend 1777. Ongeveinsde Kunstgezinden! Meccnaeten! trouwe Vrinden Van het eerbaer SchouwtooneeH Die, door Kunstmin aengedreeven,, U weêr herwaerd hebt begeeven, 'k Heet u welkom bij 't gefpeel. 'tjaer.  't Jaer, dat wij met vreugd beginnen, Brengt mij mijnen pligt te binnen: 'k Wenfche u heil en zegen toe. Vaders! Burgers! Pallas Zoonen! Ziet zo waer dees wenfchen kroonen Als ik ze u welmeenend doe. 't Hart van al mijn Kunstgenooten Heeft zijn' wensch hierin geflootcn, Voorfpoed blijve u minzaem bij. *t Zielenftreelend vergenoegen Loone uw nut en prijslijk zwoegen Voor 't belang der Mactfchappij. Ons Tooneel gaet weder open, Elk voelt zich tot vreugde noopen, Daer ons Dichtkunst gul begroet. Driewerf welkom, braeve Vrinden! Lang moogt gij hier voedfel vinden Voor uw deugdgezind gemoed. Ver  Ver van hier, ö Lastertongen, 't Pleit is tot uw fchand voldongen: Deugd regeert hier bij 't gefpeel, Ja, de Nijd heeft lang heur tanden Stomp gebeeten aen de randen Van dit juichend Schouwtooneel. Maer, wat's dit? wat zien mijne oogen! 'k Sta verrukt en opgetoogen! Twee Godinnen, ons zo waerd (L onzer aller hart mogt tot verkwikking zijn; Laangenaamer tijd wil onze zielen flreelen, Natuur biedt ons haar fchoon, daar al wat adem heeft X)ns toeroept, elk van ons wil in die blijdfehap deelen, Die t Alvermoogen fteeds aan zijne fchepfels geeft. De Landman noodigt ons in klaaverrijke velden, Het dartelende vee verlaat den rnuffen ftal, I Gevleugeld Choor wil ons zijn gulle blijdfehap melden, 1Het vischje trekt ons naar het vloeiende kriftal. Dus  Dus, waarhetoogzigwend, >t fchijnt al op nieuw te Ieeven, Daar 't al in zagter Iugt een' ruimer adem haalt, 't Vooruitzigtfchijnt aan ons nog meerder hoop te geeven; Zo dra de Zomerzon den wonderbol beftraalt; Dan kan een rijker Oogst ook onze ziel verheugen; Wanneer de Herfstmaand ons de rijpe vrugten geeft, En broeder Vrolijkhart vernoegd met volle teugen, Bij 'tfmaaken van den wijn een vrolijk ieeven leeft; Dus nadert zagjes weer de tijd, mijn Kunstgenooten! Waarin ons veniam in vollen loifter praalt, En wij zijn Schouwtooneel zien als weleer omflooten, Waar op men leert hoe deugd „aar waarde wordt betaald, Kunstminnaar HooSeveen\ Iaat mij uw welvaart zingen, Dat ik voor uwe vlijt u mijnen dank betoon, De Dichtkonst roemt met recht op baare lievelingen, En vlcgt u zelfs om -t hoofd een ^ C KEUN.  O E Z A N G. Wordt dan door u 't Gordijn geflooten, Op Veniams beroemd Tooneel, En ftaekt gij thans het grootsch gefpeel: Wij danken u, ö Kunstgenooten! Voor vlijt en zorg, met hart en keel. Gij, die 't befluur thans hebt in handen, Bewacrt altijd 's Genootfchaps eer, En laet geduurig, meêr en meêr, Uw' ijver voor Tooneelkunst branden, Uw hart bemint die kunst toch teêr. Wij, die met u 't Tooneel betreeden, Verbinden ons tot nieuwe vlijt, Ja, wenfchen reeds weêr naer dien tijd, Dat Melpomeên zich 't hart der Leden Bij 't nieuw gefpeel, ziet toegewijd. Gij  Gij alle, die ons ijvrig poogen, Als heufche vrienden, gunftig wacrt; Toont ons altijd uw' gullen aert, En wilt nooit aen den nijd gedoogen, Dat hij ons Veniam bezwaert. Smacht wellust in de zomerdagen; En als de Herfst zijn fchatten fpreidt, Dan wenscht de Kunst, met majefteit, U nieuwe gaeven op te draegen, Omringd van rijke aenloklijkheid. C. van HOOGEVEEN, Juniok.  ZANG IN DEN DANS VAN DEN SCHEEPSDESERTEUR, V E R T O DIN VENIAM PRO L A U D E. Den *g. van Slsgtmaend mdcclxXix. ch! wat een leed, ach, Wat een pijn Is 't niet een Deferteur te weezen! Wat doet de min het hart niet vreezen, Als w' aen den pligt verbondeu zijn! Elk doe zijn' pligt in allen deelen; bis. 't Is wel zoet, 't is wel zoet Zich in min te ftreelen , Zich in min te ftreelen; Doch hoe zoet, doch hoe zoet: Min kan rampen teelen. bis.  Ach, wat een kracht, heeft hier 't gezicht Van zulk een Vrouw, vol zielvermogen! Wat toch zwicht niet voor lonkend' oogen! Lonken klimmen boven den pligt. Dees Deferteur kan dit bewijzen, bh. 't Is heel zoet, 't is heel zoet Dat wij liefde prijzen, Dat wij liefde prijzen. O Hoe goed, o hoe goed Zijn die gunstbewijzen! bis. Dank, lof en dank voor dit geluk, Dat twee gelieven blij doet zingen. Juicht nu met ons, o Schepelingen! • Wij zijn gered uit angst en druk. Prijst fteeds met ons dees minzaemheden, bh. 't Is toch zoet, 't is toch zoet, Dat we op onze beden, Dat we op onze beden 't Zoetfte zoet, 't zoelfte zoet Aen ons zien befteedeo. bis.  ZANG VAN DEN HOSPES IN DEN SCHEEPSD ESERTEUR. IHfoe genoeglijk is 't en blij Aan den wal te weezen; Want hier is geen noodgetij, Ramp, of ftorm te vreezen. Wijn en min ftreelt hier het hait, Juicht dan, Schepelingen! Komt, verdrijft hier alle fmart. Helpt mij voor u zing-en. v /; 't Is  't Is genoeg, als gij' op zee Onheil moet verdraegen! Laat een braeve fles of twee, IJders zorg verjaegen. 't Geld moet toch aen wal verteert, 't Is in 't vocht gewonnen: Gunt dan mij, terwijl gij fineert. Uwe ducatonnen. Denkt, wanneer een Hospes zingt, Om u te vermaeken, Dat een Meesters ftem meêr klinkt, En dat zijn zijn zaeken. Maer die 't beter kan dan ik, Wil mijn plaets vervangen; Ik zal, deftig in mijn fchik, Luiftren naer zijn zangen. C. v. H. j.  ZANG. 'k I~Iaat de nijd en 't vuil krakeelen, 'k Min en Zang en Poëzij. bis. 'k Houd mij van dien euvel vrij, 'k Zal nooit in die misdaad deelen, bis. Die den band der vriendfchap breekt, ~> > bis. En als uit twee monden fpreekt. j 'k Zong eerlang, mijn Kunstgenooten\ Dat het grijze Veniam, Sints het zijn beginfel nam, In geen vijftig jaar beilooten, Altijd in zijn' vriendenkring, 't Vriendfchapmimiend hart ontving. Schoon  Schoon het dan door tegenheden Wierd getijfterd, houd maar moed. Maak dat gij aan pligt voldoet, Min de kunst en goede zeden, Toon, in houding en gedrag, Wat de deugd op u vermag. Nimmer zal mijn lust bezwijken, Nooit verlaat ik Veniam, Nimmer dooft die vriendfchnpsvlarrr, Nooit zal ik. voor tweedragt wijkei), Steeds wordt mijne lust gevoed, Wordt uw ondergang verhoed-! Laat ons onze wenfehen paaren; Dat uw naam in zegen zij, Veniam, blijve altijd vrij, Wil uw' eerden roem bewaaren, Nimmer dorre uw oude (lam, Vivat, vivat Vtniam!  BEURTZANG. Kunstlief, Zoetje. Zoetje. JEendragt, Vriendfchap, is de leui Van oprechte menichen; Hun gefpeel is mijne keus, 'k Offer hun mijn wenfchen. Of al Veniam haar drukk', Eendragt zal toch blijven, En in 't allergrootst geluk Nu en fteeds beklijven. Kunst-  Kunstlief. Veniam houdt d'overhand Vast bij Kunstgezinden. Al wie 't poppenfpel verbant Kan daar leering vinden. Eendragt zelfs verliest haar' naam, Door tweedragtig handlen. Foei, dat yder Lid zich fchaam', Die zoo dwaas durft wandlen. Zoetje. Hoe, kan 'tzijn, ben ik misleid, En door fchijn bedroogen! Welk een vuige listigheid Dekte toch mijn oogen? kunstli e F, Ontrouw, List en Kuiperij Zogten ons te drukken, Veniam blijft echter vrij, Spijt al d' ongelukken. Zoet-  Zoetje. 'k Geef het op; maar zoo ik kwam Om uw kunst te fchraagcn, Zou wel ooit aan Veniam Mijne toon behaagen? Kunstlief. Wis, het acht verdienften hoog; Gij zult ondervinden Dat hier yders hart en oog Waakt voor Kunsrgczinden. Kunstlief en Zoetje, famefi. Veniam! blijf lang in bloei, Vrij van Tweedragts vonden; Dat uw vlijt en achting groei', Nooit door twist gefchonden! Dat de Kunst op uw Tooneel, Dag aan dag vermeere! Zoo, zoo ïTrekk' het nut gefpeel Zelfs de Deugd ter eerel Het Chorus herhaalt dit laatfte Couplet.   NAVOLGING dek alleenspraek van ACHILLES, in het TREURSPEL van dien naem; UITGESPROOKEN in het GENOOTSCHAP, VENIAM PRO L A V D Ey TER SLUITINGE van het TOONEEL. Op den ii. van Bloehnaend des Jaers 1780. 'k 2/ie onzen Rusttijd wedcrkeeren, Melpomené! ó fchoone Vrouw ! Een korte wijl moet ge ons ontbeeren, Staek, kan het zijn, zo lang uw' rouw. De lieve Lente doet ons fcheiên, Zap; hier de Winter ons vaek fchreien, Het hart zoekt eenmael rust, na pijnelijk verdriet; Het moeilijk Speeltooneel, dat zo veel zorgs kan geeven, Is wel de blijfchap van ons leven, Maer zonder ademtocht beftaet ons kunstwerk niet.  Heb dank van al uw waerde Vrinden, Zij mogen, wie hen ook beftrijdt, Uw' dierbren invloed ondervinden, Die dag aen dag hun ziel verblijdt. Zij durven, met vereende krachten, 't Geblaf des wreevlen nijds verachten, Daer elk dat monfterdier vol moeds in 't aenzicht ziet. De waere Kunst, uw hulp, heeft hun dien moed gegeevea. Doe lang dien ijver in hen leeven. Denk, zonder uw' beftier beftaet uw liev'ling niet. Zaegt gij, wanneer wij Deugd in 't lijden, (Daer de Ondeugd haer naer 't harte floot) Vertoonden, ons met droefheid flrijden: En ftraks, na 't fchetfen van dien nood, Thalië 't hart biên; wil niet klaegen. "Wat Schouwtooncel zou durven waegen Geftaég te treuren? 't Hart, dat gaerne eens vreugde ziet. Wil,beurtlings,zich wel eens de blijfchap wrêr zien geeven. 't Vermaek is ook een ftut van 't leven, En zonder zang of klucht voldoet Tooneelkunst niet. "  Gij Schoone! die ons woudt voorfpellen Uw hulpe bij aenhoudcndheid, Laet ijder vrij het oordeel vellen, Of uwe Godfpraek ons misleidt. Wij zullen u fteeds dank betoonen, Nooit dulden dat u andren hoonen. Wij wijden u het hart, fchoon alles u verliet. Dat, eer we u ontrouw zijn , wij allen kwijnend fnecven, Want Gij kunt zonder ons wel leeven Maer zonder Melpomeên beftaet dit Kunstchoor niet. Welaen, ik durf uw gunst verwachten. Och dat geen zorg ons zó beftrijd', Dat onze Kunst vermindre in krachten! Elk onzer blijv' van ramp bevrijd! Eerlang zal Lente en Zomer vluchten, En, wijl we op nieuw weer naer u zuchten, Strekt wis die tusfehentijd, hierin, tot ons verdriet; De Tijd, die 't ailes floopt, doet ras vijf maenden fneeven. Melpomené! mijn vreugd! mijn leven! We erkennen 't, — zonder u ging Veniam tot niet.  AEN DE LEDEN. Hebt dank, geliefde Kunstgezinden ! Hebt dank voor uw befcheidenheid, Die al 't gebrek van uwe vrinden Vergiffenis hebt toegezeid. Helpt ons dit grijs Genootfchap fchraegenf Sraaekt rijklijk 't zoet der zomerdagen, En als ge op nieuw den Herfst ziet treên in zijn gebied, Wilt ons dan weer 't genot van uw Gezelfchap geoven; Want, fchoon elk op zich zelv' kost leeven, Wat doet Gezelligheid aen 't menschlijk leven niet! C. van HOOGEVEEN, juniok.  TER OPENINGË van het TOONEEL in 't GENOOTSCHAP, VENIAM PRO L AU D E. Op den xxvi. van Hetfstmaend des Jaers 1780. voor. de VERTOO N ING van JACOBA van BEIEREN.   TER OPENINGE van het TOONEEL i n 'T GENOOTSCHAP. VENIAM PRO L A U D E. ^iet daer dan, wakkre Kunstgezinden! De tijd, die alles doet verzwinden, Heeft ons op nieuw hier faem gebragt; De Lente en Zomer zijn verdweenen; De Herfst, in zijn gebied verfcheenen, Wekt onzen lust en geeft ons kracht; Wij juichen, dat we u weêr aenfchouwcn, Dat gij, op nieuw, uw' ijver paert, Om veniam te helpen bouwen, Waerop de nijd al blikkend ftaert. ^  Zijt driewerf welkom,. KunstgeTiooteri! Zijt welkom, echte Phoebus-looten ! En gij, die hier voor de eerfle mael Uw' voet gedrukt hebf op den drempel Van Melpomenes zuivren tempel, Zijt welkom in deeze achtbre zael. We ontfluiten u 't gordijn en 't harte; Wij biên u kunst, maer vriendfchap meê„ Die beide, hoe 't de wangunst tarte, Bevesten hier den troon der vreê. o Zalig Leeuwendael! Blijf ook zo lang de prael En 'tpuik der vrije itreeken. Dat nimmer vuur of ftael ^ Uw vesten maek' tot puin, 6 Vrijheid! hef naer boven Uw glorierijke kruin;.... Dat wij, langs beek en duin ,.... 't Bedrijf der Helden looven, In Neêrlands vrijên Tuin.  AEN DE LEDEN DER DANSPARTIJ. IN HET GENOOTSCHAP: VENIAM PRO L A U D E, Op den i%d'n van Sprokkelmaend 17§4- _ * "Waer Vlijt en Vriendfchap zich vergeren, Wil Eendragt ook haer hulp verkenen. Dees Rei, die hier te famen kwam, ln 't kunftenkweékend Vernam , Toor.t vrij het open hart, dat Burgermin wil kweeken, Geen onrust deert ons Choor, het mijdt haer looze ureeken. Behaegde, o lieve Schaer'. de Vreugd u deeze keer, Kom dan, in nacdren tijd 5 met dit genoegen weer. C. v. II. J- Ex tempre.