GESCHENK VAN JAMES DE FREMERY. 1890. j,  VONDEL. IV.   A L X E 1) E W E XE" E N JOOST TA^N TOIBEL . TTITGEGEÏ'VEïr SEït^AItDITS BOSCH, HITST END 1' REJJIKANT "VATST BI1MEH. Te ])orIoch ftaen de tranen in het oogh; En 't licht der blijfchap van om hoogh Beftraelt het fmeltend kristalijn Der oogen. Al de hartepijn Gaet over. Het geweten fmaeckt Jet zaliglis, dat de geest verniaekt.  JCHI L DERIJEJV EN AN P E RE KUNST. tl Gelukkige vcrwisfeling! De blijfchap, die voor 't fclircien ging, Betreurde zij, en zulk een druk Verkeert in blijfchap, en geluk. Op 't allerlest voor haer gefpaert. Godts blijfchap is wel tranen waert. LASTMAN S OFFERSTAETSI VAN LISTREN J O A N S I X. at dunkt u, kunstgeleerde Sixï Wie had de Schikkunst oit zoo fix Als Lastman, waert de tekenkroon t'Ontfangen voor Sint Pauwels troon, Toen hij zijn wonderwerk van Listreil Zoo versch vertoonde, als beurde 't gisttenf Dit tuigt uw hemelfche tafereel, Daer onze Apelles zijn tooneel En gront met volle kennis bouwt, En zoo deze Offerftaetzi houdt, Dat zelf de geest van Rome en Grieken Noit hooger zweefde met zijn wieken. Met welk een' zwaey en ftaetiglieit En Priesterlijke majesteit Verfchijnt al 't Heidense» Priesterdom Voor d'oude ftadt, vol ijvers om Te wierooken voor Ktistus Boden, Hier aengezien voor Griekfche Goden I Men acht dat hii r in tnenfchenfchijn Merkuur, en Dondergodt Jupijn Verfclüjnen, om den Jongeling, Die flus op krukken ging, en hing, AEN  H ïOÏDïCHTEN O [t Te heelen, zonder kunst van kruiden. Dat (luk verbaest veel duizent luiden. De Kreupel tuigt dees wonderdaedt, Daer hij op zijne beenen ftaet; De kruk voor zijne voeten leit; d'Uitheemfche luistert wat hem zeit De buurvrouw, die den lamgeboren Gekent heeft menigh jaer te voren. Hoe fchoon verfchiet die lange rij,' Van verre flaeuw, en dichter bij Al fterker, voor 's aenfchouwers oogh! Hoe deist de poort, en kerk, zoo hoogh En ront gebouvvt, Jupyn ter eere, Op datze ons noch de Bouwkunst leeret Hoe (temt de ftrael van ons gezicht Met elks hoegrootbeit, en met licht En fchaduw van een ieder zaek! Hielt vrouw Natuur om heur vermaek Voorheen de bant aen eenigh Schilder, Zoo doet zij 't hier, en nergens milder. Een rijkdom en verfcheidenheit Van toeftel nadert, en geleit Bekranste en witte (tieren vast Naer d* offerplaets, op *s Priesters last, Op veêl, tamboer, en lier, en fluiten, Langs 't rijk beftroide padt naer buiten. Hier blaeken fakkels, licht en klaer, Hier riekt de wierookkandelaer. Hier glhaftren wierookvat, lampet, En goudc fchotel, op dien tredt. De bijl, en bloetpan op bet (laghten Van vee en offerhande wachten. Een kenner ziet hier, heel vernoeght, IIoc d' eene perfonaedic vocght  SCHILDERIJEN EN AND BR E KUNST. 13 Bij d' ander; en hoe elks gelact En ampt, gelijk een zangers maet, Zijn' plicht bewaert: hoe kleene en grooten Hier treên, als op een' galm van noten, Zoo fluit ten leste d'ommegang, Daer 't outer wacht, en al te lang Verlangde naer den offerwijn. Nu wil d' Aartspriester van Jupyn In 't wit, bekranst met eike blaren, d* Apostels ecren op d' al;aren. Maer zie om hoogh, hoe 't heilig paer, Met woorden, handen en gebaer, Van *t Heidensch gruwcloffer ijst, En Offermans, en fcharen wijst Naer Godt, wiens ecre altaren pasfen. Zij roepen: wij zijn flof en asfehen. Gij zultze ftraks van boven neêr Zien fpringen, Godts en jesus eer Befchutten, en van harteleet En rouw verfcheuren elk zijn kleet, Op dat men bloet noch wijnkelk ftorte, En daetlijk d'Offerftaetfl fchorte. Wat waer 't een jammer, zoo 't gefchreeuw Van een' oproerigen Hebreeuw Den drang van Grieken holp op ruij, Om met een ftecne hagelbuij Te pletteren, te flaen met vuisten De Kruisgezanten des Gekruisten. Dat ons Sint Pauwels ftaf behoê. Men wijde hem *t altaerfl.uk toe, Daer Lastman, om zijn kunst befaemt, Den dienst der afgoón nog befchaemt Met zijne Kristgewijde verven. Hij leve onflerflijk na zijn fterven.  14 LOFDl CHTEfï 0# OP HET GROOT ALTAERSTUK, SINT SEB AST IAËN, GESCHIL DEKT DOOR JOACHIM SANDART, VOOR HET DOO RLUCFITIGST E HOf VAN BAIERE. Sebastiaen, van 't kruis gewonr, Trof met zijn fclierpe tong en mont Een Keizer op zijn' koogen (toe!; Die (telt Godts fchutter ftrax ten doe) Van zijn foldaten. Ieder mikt. Hij ftaet hun fchoon, en onverfchrikt. Men treft zijn' arm, zijn hant, zijn borst, Zijn hals, en lenden, root bemorst Van edel bloet; daer man voor man Hem vvenscht te raken, zoo hij kan, Op zijn gevoelijkst, reis op reis, Om prijs, doch raekt alleen zijn vleis, En vel. ten leste komt Hyreen, En rukt bij duistre nacht alleen Den borstpij! uit het flaeuwe rijf, Schier uitgebloct, en kil, en ftijf. De Helt ontwaekt, en zucht eens zwaer, En (leent: wee mij, wie raekt me daer? Hij ziet Hyrene voor hem (hen. Geen man heeft mij den doot gedaen: Geen pijl. zelt hij, met zulk een fmert Geraekt het midpimt van mijn hert,  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST* IJ Ja zelf mijn ziel; niacr deze vrouw Bij nacht dóór haere liefde eh trouw: Want dat ik niet om jesüs fterf, Is oirzaek dat ik 't léven derf. Neen, riep een engel uit de fchaer Om hoog, geen enkel Marteiaer Vernoeght ons: pas Hechts fchrap te ftaen. Gij moet, gij moet 'er weder aen. Wij vlechten u geen enklè kroon, Een dubblé doot, een dubbel loon. DE KLELIA VAN DEN HEER HOGENHUIS geschil dert door StOKKADE, D e Roomfche Klelia ontzwom met d' cedle maegden De gijzeling: en 't oog der fchiltwacht en de doot: Waerom zij zulx Porfenne en al den Raet behaegiien, Dajt d' eerfte op 's vijants eiseh, een Ridders beek genoot. MARK AUREEL, EN FAUSTINE. D it kan noch (leen noch marmer zijn Aureel belonkt hier zijn Fauftyn ; Twee fchoone menfehen, noch geziek,. 6 Doot, die al wat leeft vernielt, Hier leeft dit paer, na zijnen tijt, Veel eejiwen langk, uw' haet te fpijt  16 LOFDICHTEN OP Geheel, en gaef, en ongefchent; En zoo, dat elk de troni kent, En kusfen wil, uit liefde en gunst Tot zulk een noitvergeltbre kunst; Al woegh menze op met diamant. Fauftine, zwicht uw vier: gij brant Den boezem van dien wijzen Vorst. Uw fchoonheit blaekt zijn fteene borst. ■Wie uit dit pacr niet vrijen leert, Is zelf in marmerfteen verkeert. OP DE ROMAINSCHE HISTORI SCHILDERIJEN, OPGEHANGEN IN DE BURGEMEESTERSKAMER, EN HAER VERTREK; GESCHILDERT DOOR JOAN LIEVENSZ. GOVAERT FLINK. EN FERDINAND BOL. SUNT HIC ET1AM SUA PRJEMM LAUDI. I. De Zoon van Fabius gebiet zijn eigen Vader Van 't paert te Hijgen, voor Stads eere en achtbaerheit, Die kent geen bloet, en eischt dat hij eerbiedigh nader'. Dus eert een man den Staet in 't ampt, hem opgeleit.  3CfiIt-DE RIJEN EN ANDERE KUNST. lf II. *s Burgermeesters wacht magh Rome veilig flaepen, Als Markus Kurius, het aengeboden gout Verfmaêudc, zich genoeght met een gerecht van raepefl. Zoo worc door Maetigheit en Trouw de Stadt gebouwt. III. NEC S P E, NEC METU. FVoricins houdt ftant, in Phyrrhus legertenten. Het gout verzet hem niet, door fchandelijke zucht, Noch elefants gtbriesch, en felle dreigementen. Zoo zwicht geen man van Staet voor gaven, noch gerucht. OP HET ONTFANGEN VAN MOSES WET, IN DE KAMER DER HEEREN SCHEPENEN. I Iebreeurche Mofes heeft de wet van Godt ontfangen, Waermede hij naer 't volk van bovenwcderkeert, Bat hem eerbiedigh groet, en wel komt met verlangen. De vrije Staet luikt op, als 't volk de wetten eert. OP DE HISTORISCHILDERIJEN Ter eere van de Keurvorslinne, den Forst van Anhalt, en alle Nasfaufclie Heeren en Vrouwen op hit Jladtliuis gejehiidert door G. FLINK. Hier openbaert zich *t levènsgroote leven Van Veronees, met kracht en majesteit, Dtor >rou frïtuur tot fchilderen gedreven. De Batavier, en Kcrmcrlander pleit B  13 LOFDICHTEN O T Hier voor het recht der vrijheit met Romainen, Ontzien niet Rome in 't harnas *t hooft te bi4n, Te fluiten die hunn' bontgenoot verkleinen. Al wort Vitel de weerelt door ontzien: AI flaven drij gedeelten van der aerde In zweet, en bloet, gefponnen onder 't juk. Een ijfren juk, dat hunnen hals bezwaerde: Beleit, en moedt braveeren 't aertsch geluk. Ce Leeuwen gaen het Wolvennest verftooren Van Romulus, en Rcmus. In een* hoek Wort over Rijn de vrijheit weêr geboren Met verwen, in het velt van luttel doek. Het raethuis komt u levende openbaeren Wat Tacitus met letteren en intl U eer ontvoude in zijn beknopte blaeren. Verzaet uw oogh al die den vrijdom mint. Ziet Burgerhart, een hamvol eedtvcrwanten, In fchaduw van een bosch, op *t boschbanket, Met eenen eedt zich tegens Rome kanten. Een Betuver fielt Rome zelf de wet. Arm Kermerlant verheft den Kermerlander, Helt Bruno trots ten hemel op een* fchilt. Zij zweeren hem, en zijnen leeuwenftander. Op zulk een hooft van onvermogen fpilt Het Roomfche heir zoo veele regementen, Die d'oevers van den Rijn, en Brittenlant Bezetten, en in hunne legertenten Van doorleken fchrik niet langer houden ftant. Uit gulle duin en duingront komt te fteigeren De vriiburgh van de volken, plat getreên. 't Gulhartig volk durf Cefar halstol weigeren. Het rukt te hoop uit bosch, en boereveen.' Wat Cefer won loopt op een' fprong verloren. De Veengront lijdt niet langer vreemde tael,  SCUII.BER.'JEN EN ANDERE KUNgT. IJ» En draeglit alleen den vrijen ingeboren, Van zee af tot aen d'oevers van de Wael, Tot dat de pais met eere wort gefloten ; Out Rome hen omhelst, als bontgenoten. HDCi.IV. OP HET GESTRENGE KRIJGSRECHT VAN TITUS MANLIUS TORQUATUS, Op het nieuwe Raethuis ter Amiraliteit t'Amfterdam. UTCUNQPE FERENT EA FATA MINORES. Geftrenge Manlius gebiet zijn' zoon te rechten, Die tegens vaders last den vijant heeft beftreên. Het baat niet dat de zoon verwinner blijft in 't vechten. De ftrenge vader acht geen' zoon, noch 's volx gebeên. Al wort de zegekans den vijant afgekeeken, Dat baat geen' dienaer, die op 's heeren woort niet past. Het Krijgsrecht kent geen bloet, noch luistert naer geen fmeekeit. Zoo leert een dienaer ftipt te volgen 's meesters last. OP HET UITDELEN DER PRIJZEN DES ZEESTRIJTS VAN KONING ENEAS, SUNT H1C ET1AM SÜA PRJEMIA LAUDl. De vorst Eneas deelt, op 't vrolijk ftrantgefchater Des volx, en 't klinken van de fchelle zeetrompet, Den prijs des zeeftrijts uit aen eik, die zich te water Om 't braefst gequeten heeft, naer d' ingeftclde wet; B 2  AC LOFDICHTEN 0 * Men hanthaeft ftaeten door het ftraffen en beloonen. Geftrengheit baert Ontzagh. Miltdaedigheit baert min. De booze fchroomt de voê. De brave ffaet naer kroonen. Zoo wort de rijke zee geveilight om *t gewin. OP HET HEERLIJKE STUK VAN FERDINANDUS BOL, Foor den Doorluchtïgen Zieraet fAmflerdam in 't reisjachi gefchildert. De groote Zeevooghdin bezweert den waterrieiligh En Opperamirael, in haeren dienst getreên, Dat hij de zeevacrt voor 's lants Vrede en Vrijheit veiligh, En zeegene den bou en koopvaerdij der fteón. De Zeevooght om dien last gehoorzaem uit te voeren, Neemt daetlijk Sterkheit en Voorzichtigheit te baet. Nu durf geen rover noch geen ftorm de vinnen roeren. Dus groeit den handel aen, ten wasdom van den Staet. OP DE BRIEVEN EN PAPIEREN TER TREZORIJE GESCHILDERT DOOR KORNELIS B R I Z É. ÏVÏen riep de drukkunst en de fchrijfkunst zal verwildren, No Holland ons verbiedt 't gebruik van Fransch papier. Ontfla u van dees zorg, fprak Amftels Trezorier: Brizé beitelt papier, als hij zich zet tot fchildren. Bezie dat tafereel: wat ziet gij daer omhoog? Papieren, bul, en brief: of fchijn bedrieght ons oog.  SCHILDERIJEN Elf ANDERE KUNST. *I OP D' AFBEELDINGE VAN DE TUCHT, boven db tuchtpoort uitgehouwen. aen den heer JAKOB HINLOPEN VERMAES. VIRTÜTIS EST DOMARE QPJE CUNCTI PAVENT, R aspyn, de tuchtheer, temt met arbeit zweet en (lagen Wat Circes kroes in fchijn van dieren heeft vcraert. Hij (bant hun onder 't juk van zijnen zwacren wagen. Zijn zweep verfchrikt het wilt, dat ftadt en lant vervaert.' Zoo wort de wanhoop hier voor 't halsgerecht bewaert. OP DE VREDE, ondbr de glazen in de oude kerk. De wapens tuigen u, wat Heeren Als Burgermeesters hier regeeren, Na dat men Philips en de wet, Uit hun regeering heeft gezet. Philippus teekent met fijn handen Het Vreêverbondt met zeven Landen, En ftaet zijn recht en titel af. Dit tuight het zegel, dat hij gaf. OP DE HEELKUNST in het glas van de kamer der heelmeesteres, De Heelkunst heelt ons vleesch en been Door hsntgrcep, bant en attfenij. B S  Zij dient Natuur 'in 's menrchen leên, En drijfr de qualen wech : het zij De kunst herflelle, of fnoeie, of fteruk*. Men kroon' dit nut en heilzaerq werk. OP DE NIEUWE HEEREGR AFT, GESCHILDERT DOOR GEERAERT BERKHEID E. Berkheide maelt de Heeregracht Naer 't leven, waerdigh oin t' aenfchouwên.' Koop Schilderkunst: vertnij het bouwen. Waerom? *t is Franfche middernacht: Dus wacht op eenen heldren morgen, In huishouw fleeken moeite en zorgen. I672. den 20 in Wijnmaent t' Amftet'dam. OP HET KORPORAELS CHAP DES HEEREN VAN ZWIETEN OP DE DOELEN, GESCHILDERT DOOR SANDRART. 33e Vaen van Swieten wacht op Medices t' onthaelcn. Maer voor zoo groot een ziel valt Dam en merkt te kicen, Ên 't oogh der Burgerij te zwak voor zulke flraelen. Die zon van Christenrijk is vleesch, noch vel, noch heen; Vergeef het dan Sandrart dat hij haer maelt van fteen^  SCHILDERIJEN EN AWDRRE KÜNIT. *J GESCHILDERT VOOR DE HEEREN BURGERMEEST£REN VAN LEIDEN, op hunne gelukkige regeering* LIVES OPUU, STUDIISQUE ASPERRMA BELLU De Wijsheit houdt het roer des ftaets, en Godts beftiere» Geeft haer den fcepter der regeeringe in de hant: Om met Voorzichtigheit de burgers te manieren, En Leiden hanthseft trou de Vrijheit van het lant, En wort behantvesf met den fchoolftaf, rijk van luister, En met onfterflijkheit gekroont. Gerechtigheit Omhelst de Vre, dies vlught het valsch Bedrogh bij duister, Het nieuwe Athene groeit, nu 't oude in d' asfche leit. OP G. FLINKS TEKENINGE Over het eeuwge/chil, tusfchen Keur-Brandenburgh en ia Stenden van Kleef en Mark, door PRINS MAURITIUS beslecht. HOLLANDER. SCHILDER. //."Wie voegbt Keur-Brandenburg en Stenden bij elkander? S. Prins maurits, die ontwart den knoop van 't lantgefcbil. ƒƒ. Hij bezight hier geen zwaerts, als eertijts Alexander. S. Neen zeker, maer hij fmelt van weerzijde ieders wil In een, nae't eeuwkrakeel, een ftrijt van vijftig jaren, H, De hemel wil dien Helt tot heil der landen fparen, B 4  £4 LOFDICHTER O y OP DE TIJTELPRINT VAM MAROOS WERKER •t Gebouw der Tijtelprint wijst aen Door beelden, die gebouwen flaen Uit marrnerfteen, al Maroos werken 5 Beknopt en kunftigh aen te merken. • Het vrouwebeelt, ter rechte zij, Beek Lant- en akkerbouwerij Natuurlijk uit; dewijl de jaren, Als vrouwen, vrucbtbaer zijn door 't baren. Ook milt in "t opvoên van haer vrucht. Gij ziet hoe arbeitzaem haer zucht Den ploegb en 't kouter aen durf vatten, Belust op Ceres korenfchatten; En hoe de (linken arm zoo ftijf Den horen houdt, met vette olijf En druif en weeligh ooft geladen, Om 's menfchen nootdruft te verzaden. De krans van goutgeele airen fluit Om 't hooft. Zij ent of plant de (pruit. Het fnoeimes, hangende aen den gordel ^ Befnoeit den tak en rank om 't vordel. De Biekorf aen haer voeten geeft Haer wasch, dat aen de vingers kleeft, En honighdauw, uit tijm en bloemen, Waer op Hymet en Pindus roemen. Zij vokt ook vee aen, kloek van aert, De koe vol melks, en 't moedigh paerr*  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUDJST. De geit en 't zoghlam fclieert de heide Geruster, onder haer geleide. Dan wekt de veltfluit om den hals; Arkadië met veel gefchals, Dat huppelt, op haer Herderslieden," Van Saters, daer de wolven vlieden. Het ftrijtbre beelt, ter flinker hant. Een Heldenzanggoodin in ftandt Gelijk, voorzien met helm en degen, En krijghstrompet, ten krijgh genegen, Begint alree geluit te flaen, En noopt Eneas fiere Zwaen, Wiens borst van ijver voortgedreven, Al bruizende door zee gaet ftreven. Van Xanthus oever, in gevaer, Terwijl de Criekfche vlam zijn hair Verzengt, en drooght zijn waterplaslèn, Daer Ilium noch rookt in d' asfen. De Heldenzwaen, van dwalen raoe. Begeeft zich naer den Tijber toe, Om, zoo d' Orakels haer ontvouwen, 't Gevallen Pergamum te bouwen. Ter ftede, daer een wolvefpeen Zal zoogen twee, noch teêr en kleen, Twee brave zoons, uit Mars geboren. Wiens afkomst 't aertrijk is befchorenj Wiens afkomst zelf ten outertroon Zal voeren met haer ftedeltropn Vrouw Cybele, en haer tamme dieren, Daer Rome leert haer Godtheit vieren; Daer *s weerelts Hoofftadt cntlijk rust, En afgeoorlooght, Godt August Begroet, met d' onderbroghte fcharen. Die hem ten hemel op zien varen. » 5  SS LOFDICHTEN O F O Maro 'k zie bier uwen robijn In dezen fchilt, en dankt Urfyn Den kunstbeminner, die naer 't leven Ons noch uw troni heeft gegeven. OP DE TIJTEL PRINT van jd* altaergeheimenissen, D e fchoone Tittelprint den geest vermaekt en fticht, Daer 't Katholijk Geloof, omftraelt van hemels licht, Ten offer aenmaent vijf gezusters, de Vijf Zinnen, Die noch aen 't aerdtscb gehecht, zij Gode pooght te winnen, 't Geloof is kennelijk door 't oude en nieuwe boek, Bij 't Kruis, des Ketters haet, en der Rabbynen vloek. Haer blijde rustigheit fchijnt door een lecrzaem wezen De Zusters met de mont der Waerheit te belezen, Te wijzen met der hant d' altaergeheimenis Van Engelen ontdekt. De Vijf ftaen ongewis Vertwijfelt en verbaest, terwijl die hemelduiven, Drie vliegers hoogh in top, d' altaergordijn verfchuiven; Dies 't goddelijke licht van 't Roomfche Heiligdom Zijn ftralen in 't gewelf der Kerke worpt rontom, En flikkert door kristal in gout en diamanten Des toonftuks, rijk gewijdt en fchoon aen alle kanten. Het heiligh outer draeght het toonftuk, hoogh van prijs, En dier om kunst en ftof, noch dierder om dees fpijs, Het rechte Manna, dat de fchaduwen beUofden, Het goude toonftuk rust op Chcrubinnehoofden, De gloende Serafyn acnbidt, bij 't eeuwigh Ront. De Pellikaen, uit liefde, om hoogh zijn boezem wout, pm met zijn hartebloed zijn eigen vlsesch te laven. Twee Hooftapostels ftaen, ter ecre van Godts gaven,  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. S7 Met fleutelen en zwaert, eh glinftren op den trans, Verlicht van fakkelen, doch meer van jEstis glans, De wijngaert fchijnt beneên te Krunkelen, te groenen, En ciert het reine altaer met edele feftoenen, Gevlochten van zijn vrucht en hartverquikkend loof, Met kunst en geest gehuwt aen eene korenfchoof, Zoo levende, als een bant die kunftigh weet te ftrengelen. Men ziet, bij deze fcboof, een drietal dienstbaere Engelen Vast bezich, eer de vrucht en 't vrolijk loof verwelk': Dit wichtje perst de druif: het tweede houdt den kelk: Het derde draeght den tros, en andren planten wijnen, Of binden ranken op, daerze om 't altaer verdwijnen. De vijf Gezusters op zich zeiven blijven ftaen. Het grof Gevoelen, met haer' ftouten valk vooraen, Begeert, als Thomas, dees geheimnis eerst te tasten. De Smaek, met druif en air, wil proeven, als de gasten Van Kapernaum, hoe de tong dit vonnis velt. De Reuk wort bij den mensch vast omgeleit, en (lelt De bloem en druif op prijs, naer waerde van de geuren, 't Gezicht betrouwt haer oogh, dat vangt alleen de kleuren, Gelijk haer fpiegel doet: 't nieusgierige Gehoor VerlQchent Kristus hier, en luistert naer het oor. Het ijverigh Geloof, om 't vijftal vast verlegen, Hout aen, tot dat zich elk ten leste laet bewegen, Zoo ras als Sint Aquyns Orakel door haer fpreekt: 'i Geloof alleen voltrek'', wat uw verfant ontbreekt.  2.« LOFDICHTEN OB OP DE KINDERS VAN DEN H. BURGERMEESTER ANDRIES DE GRAEF, EN MEVROUW ELIZABETH BIKKERS VAN SWIETEN, IN EEN LANTSCHAPSCHILDERIJE AFGEBEELT. Miratur, iirumqui Ignarus imagine gautlet. Delos fcliijnt zich hier t' ontvouwen, Met zijn weelige landouwen, 't Heiligh eilant, daer Latoon Eene dochter, en een* zoon t' Eener draght gelukkig baerde. Elk van deze twee bewaerde Zijne beurte, d* een bij nacht, D' ander 's daeghs: nu noopt de jaght En de jaghtlust broêr, en zuster, Daer het wilt voorheen geruster Weide in 't groen onachterhaelt. Geen van beide blinkt en ftraelt Noch te fterk in 's wceitlts oogen Om het hooft, uit onvermogen; Want de glans, die 't oogh verblijt, Zal noch groeien met der tijt. Merklijk kan men in het rennen Godt Apollo onderkennen, En Diane, beij vol vier: Want de geurige laurier Eert en kranst de goude haren, Vloeiende als befcheene baren  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. &f Van een beek. Hij vlieght vooruit Met den jaghtfpriet, en liet kruit, Van den nuchtren dau bedruppelt, Kraekt. Het hart des jaegers huppelt Onder 't jaegen : maer de maen Van de levende Diaen, Die de hinden komt verraslèn, Is noch effen aen het wasfen Uit het haer, dat opgefchikt En met zilver is geftrikr. Zie beur met den boogh eens ijlen} En de koker hangt van pijlen Zwanger, achter op den rugh. Eene jaghtnimf volght haer vlugh Met drij afgerechte honden, En een' wakkren valk, gebolideri Op de rechte bant: een vlught Jonge geesten breekt de lucht. Zie de jr.gers zich hier reppen, Als of zij behaegen fcheppen In "t vervolgen van een hart, Dat, in 't bangfte van zijn fmart, Haest den geest zal moeten geven. Hoor hoe fchreit het: laetme leven: 'k Hebbe Apollo of Diaen Noit gelastert, noch misdaen. Maer als ik does fchildetije, Een gedroomde poëzije, Dieper inzie, beelt voor beek, Dunktme dat de \aJer (peelt Op zijn zevental van zonnen Bij elizabeth gewonnen, Drij waeruit haer glans noch ftraelt, Vier alree om hoogh gehaelti  3» LOFDICHTEN O T In Apollo, hier aen 't ftrevcn, Ziet men beij de grootvaêrs leven, In liunn' naem, zoo wijt befaemt Als de deught de nijt befcbaemt, Daer de burgers in de ranken Noch die brave ftammen danken, In Diane, en 't amler kin: Met den valk, ter jagt gezint, Ziet men noch de grootmoêrs blijde, Wit se ns dochter, en alyde, Boelen s kint, die, nooit volloont, Waerdigh zijn met lof gekroont. Datze leven in haere erven Langer dan de fchoone verven 't Oogh verheugen, nimmer moe. Hier geef Godt zijn' zegen toe. OP D* AFKOMSTE VAN DEN WELEDELEN HEERE LAMBERTUS REINST, burgermees ter en raet van amsterdam ; ALIDA BIKKERS VAN SWIETEN. door joan lievensz. geschilder t. w ie d' eedele telgen, uit een hooftftuk van de reinsten En bikkeren wil zien, de grootften en de kleinftcn, Aenfchou dit vijfgetal van beidcrleij gedacht, Door Lievens fchildergeest op eenen doek gebragt. e n m e v r o u w e E C C L. XI. In filiis fuis agmJ'cUur yir.  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST, 3» Zoo kan men d* ouders aen haer kroost en beelden kennen. Drij zoonen wijken geen Troiaenfche jeught in 't rennen En paerderijden. Elk fchijnt zonderling begaefc. Het zij de ridder fpringt, of keert, of langzaem draeft, Of weghfpoet met een vlucht, of in den ringh wil rijden; Hij toont zich afgerecht, en weet gevaer te mijden, Kort op te houden, en te fteigeren met kunst, Te zwaeien rechts en flinx, en doorgaens met een gunst Zich zoo te maetigen, en op de maet te pasfen, Dat hij natuurlijk uit den zadel fchijnt gewaslèn. Aldus plagh Chiion op te pasfen en de jeught Geduurigh t' oefenen in ridderlijke deught. Zoo plaghten Kastor en ook Pollus op te zitten. Men ziet den klepper zich in 't oefenperk verhitten, En hoort hem briefchen. O doorluchtigh tijtverdrijf t Den allerjongften fpringt het ftrijtbaer hart in 't lijf, Als bij zijn' broederen een kans heeft afgekeeken. Het oorlogh is zijn lust. Dces borst, op alle ftreeken In 't vechtperk afgerecht, kan flagh en fteck voorzien, En zou het wilde zwijn de tanden durven biên, Indien het in een bosch fchuimbekkende aen quam ft] even. Maer om de dochters af te beelden naer het leven, Gelijk Apelles hant haer fchildcrde in 't faizoen Van 's levens lente, waer hier geest en kunst van doen. De fchoone Elizabeth zou prijs op Ida winnen Voor Paris vierfchaer, of bij negen zanggodinnen Den ganfehen zangbergh met haer keele en cijmbelfnaer Ten reie aenvoeren. Zet dees fchoonheit op 't altaer Zij zal het kerkgewelf van Venus rijk ftoffeeren, De mlnnaer haer met inijrte en roozekranslen eeren. De zuster weet haer' galm te volgen, of zij maelt Gebloemt tapijtwerk, als een Pallas, met de naelt, En toont wat kunst vermagh, en leerzaeme gewente Wanneerze bloemen tart, en verwen van de lente.  3* LOFDICHTEN OF Gelukkigh is de hant die zulk een puikbloem pkkr, Waer voor de keurighfte zich neight en nederbnkt. Doch best gezwegen dan haer glansfen te verminderen. Zoo kent men vader en de moeder in hun kinderen. OP DE AFBEELDINGE VAN DE E. JOFFER ISABELLE BENZL DOOR. KAREL VAN SAVOY GESCHILDE RT. Sratior & pulchro vcnisns in corpore virtus. Het voeght geen grijze pen door minne te verwilderen, En, als de zonnebloem, te weiden het gezicht Li 't licht van onzen tijt, te fchoon om uit te fchildercn: Den ouderdom betaemt een (laetiger gedicht. Noch laet ik cene poos mijn zinnen hier verlokken Door 't aes der fchilderije, en 't morgenlicht der jeugt, Van d' ongefebape hant volfchapen, en voltrokken; Een voorbeelt te getijk van fchoonhcit en van deugr. Verwacntheit, kon merlijk van fchoonheit af te fcheien, In eene, aen wiens gedaeute iet wenfchelijx ontbreekt, Bedwingt de vrije hant des fchilders haer te vleien; Hoe klaer de waerheit ook het veinzen tegenlpreekt. Verwaentheit wil dat kunst omveinze de gebreken: De fpiegel is t* oprecht, het kristatijn te vroom: En waer Natuur bezwijkt, daer dutten haer de (treken. Dus fchat zich armoe rijk, in eenen zoeten droom. Onnoodigh is het hier de Schoonheit wijdt te zoeken. De miltheit van Natuur, al tellens uitgeftoit, Te rijk valt voor penfeel, panneel, en fchilderdocken. Hier fchiet, aen geest en kunst, Apelles veel te kort.  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. «3 Waer isabelle, in d' eeuw van *t uitgeleerde Athenen, Daer d* Sengebede kunst de keur van joffren had, Het aldoorfnufflende oogh des kunftenaers verfcheenen, De beitel had haer' fchijn in marmerlteen gevat; Gevat voor Pallas, of een Venus, ofte t'zameri Voor Vernis, en Minerve, en op 't altaer ge-eert Het eenigh beelt, daer twee godinnen in verzamen, En met die majesteit de kerken geftoffeert. Hier fchijnt een dageraet in 't acnfchijn op te blozen, Voor 't rijzen van de zon 5 te mengen blank en root. Bezielde leliën en levendige roezen, Verquikt toch b e n z i , den getrouwen mingenoot. Verquikt hem met uw' geur, 0 onverwelkbre biadent Gij Schoone, laef zijn hart met die robijne fchael En nektar van uw' mont, en laet hij zich verzaden Met lekkernijen van uw lippen, zoet van tael. Vertroost hem mot een' blik van blinkende turkoozen, Twee kokers, daer de Min haer pijlen in verberght. Alwaer zijn hart, zoo kil als berghkristal, bevrozen, Het finolt van eenen gloet, noch noit vergeefs geterght. Het hooge voorhooft geeft een achtbaerheit aen 't wezen. De boog der winkbraeu leert ons zedigheit en tucht. De voeghelijkheit wort in 't blonde liair geprezen. Geen hairlok krult noch fpeelt te wuft in d' opc lucht. Waer toe noch hulp gezocht aen perle en diamanten, Aen ftrikken van gefteente, en vcrgehaelt cieraet? Volfchapenheit behoeft noch ketens, noch karkanten, En neemt, op'thooghrte feest, noch kunst noch pracht te baer. Zij pronkt met genen fchijn van kleuren noch van geuren; Te vrede met Godts gift, en 't aengeboren fchoon; Gefchenk, dat eens om d' een, een lantfchap mag gebeuren. Zoo blijft de Schoonheit waert verheven op den troon. De leden op hun maet, en d' aengenaeme zwieren, De verf, van pas gemengt, en op haer aige fte, C  £4 Lofdichten op De ziel, door al de leén, als fprengkelen van vieren En vonken, uitgefpreit, ontvonken droom en zee. Maer merk eens liocze dicht alle opgetoge zielen, Wanneerze, met haer kroost en kinderen verzelt, Ten onter komt, om voor 't gekruiste Lam te knielen, Waer in zij haer geluk en hooghften zegen fielt. Hier kroont Godtvruchtigheit de Schoonheit met de dralen Van opgetogenheit en ootmoedt en ontzagh: Dan dwingt Gena Natuur voor fchooner glans te dalen, Gelijk de fchemring fterft door 't leven van den dagh. Het flcrflijk lichaem wort met al zijn fchoon begraven, En 't allerrchoonfle lijk in ftof en flank verrot j D' onflerfelijke ziel, de deught en beste gaven Verduuren d' ecuwigheit, in d' eeuwigbeit van Godt. Heeft d' opperde Gena Natuur in haer verheven, Hoe zal Godts Heerlijkheit verheffen die Gena, Als hij zijn beelt bekleet, in 't licht van 't ander leven, Daer Godt het fchoonfle blijft, en zonder wederga l OP EEN GEKLEURT WASSEN BEELT. 2üoo volght de Kunst Natuur van pas, En 1'chept uit zuiver maeghdewas Geen doodtfche fchaduw van een beelt, Maer 't wezen, daer de Ziel in fpeekj Een ziel, die, zeker waert ge-eert, Ons aengeboren zeden leert, En door den zwier der leden toont, Wat wacrdigheit daer binnen woont. Al 't geen haer milt is toegcdeelt, Bewijst wat mensch van mensch verfclieelt. Haer oogen blacnwen in den kring Gelijk tuikoizen in den ring,  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 35 En geven eenen heldren dagh Van gunst en vrientfchap en onrzagh. Wat fpreekt, wat zeit de lieve mont, Die 't hart des minnaers heelt, en wont, En, met een klank van teêr gewelt Getempert, trotfen nedervelt, Die willigh (trijken, en 't geweer Voor haere voeten leggen neêr? Hoe weeligh zwieren, hier en daer, De lokken van het blonde hairl Men zou gelooven, dat de lucht Der lente in zulke (brikken zucht. De boefem koestert kuifche min. Het fchijnt of Cyprus Koningin De borst dus uitfteekt, en gebiet Al watze wil, en anders niet. Hoe blinkt de blanke perle aen 't oor, Als dauw en druppels van Auroorl Hoe voegt de goude katen om Dien zwanenhals, daer 't heiligdom Van 't diamante kruis aen vast, Bedekt het poezeligh albast Van haere noit bevlekte borst, Zoo blank, als fneeuw bij wintervorst! Zoo 't wel gelijken wort gelooft, Hier trof de kunst haer wit op li Hooft. C 2  3* LOVBICHTKN OP OP D' AFBEELDINGE der hooghedele mejoffer ♦MAR1E VAN OUTSHOREN. DOOR. FILIPS KONING. SUR GE NS AURORA. Zioo Ieliblank verrijst met heldre morgenftraelen Opluikende marie, in't Icheiden van den nacht, t' Outshoren uit den droom, op zang van nachtegaelen En leeurik, daer in 't groen de zangreij haer verwacht. De jonge Ridders, die in haegh en laenen duiken, Aenfchomvenze met lust, en vraegeu onderling Wie dees geflote roos ter goeder tijt zal pluiken: Wie zulk een blanke hant vereeren met den ring. Zij wenfchen lijf om lijf in 't velt een kans te waegen Om zulk een fchoone Maeght, verlieft als Hippomeen, En achten hem niet waert geweer op zij te dracgcn, Die om dees fchoonheit op geen dagen aen durf treén. De maeght verfchijnt, en heet dit lijfgevecht te fchorten. Zij roept: wie mij bemint ontzie zich bloet te ftorten. kARGARETA VAN RYN. aen de jongkvrouw kunst1gh afgebeelt door P. DE KONING. Gratior £? Pulchro Vcmens ia Corpere Virtus. "^^at zien we hier? is 't verf, en fchijn, Of wezen? o gij overfchoone, Men kroone u billijk met de kroone Del fchoonheit, perle van den Rijn.  SCHILDERIJEN IN ANDERE KUNST. 37 Quam 's levens totts aen glans t' ontbreeken Aen vier, en vlam, en hemelsch licht, De zon zou aen uw fchoon gezicht En oogen zien haer totts t' ontfteeken; Aen die turkoizen. Men beloof Zich niet verweent dat vier te maelen; Bij zulke levendige ftraelen Is d* allereelfte verf te doof. De verfche bloemen op de wangen, De zwier van 't blonde hair, de mont, Een opgelooken morgenftonr, De harten prikken met verlangen. Dat poesligh en gezielt albast Des blanken boezems, ö dat fopje ' ~ Van fchaepeftremfel, lekker kropje, Gij noot een* Engel zelf te gast. Doch fchoonheit, zonder pit van zeden, Waer Hechts een bloote fchors: nu zweeft Een geest hier in, die leven geeft Aen die volfchapenheit der leden. Wie plukt dees roos? wie trouwt dit pant? Wie anders als een Konings hant? MOCLVI, BRANT VAN T R O J £. DOOR RAF A ë L URBYN GESCHILDER V. H ier fteekt niet Sinons fchelmfche hant. Met Rafels Engelsch kunstpenfeel De Koningklijke fhdt in bram, En jaeght ons Ichrik aen op 't panueel C 3 OP DEN  33 tOFBICHTEN O P Met verf, die rook en fmook gelijkt, En fchaduwen, en vier, en licht; Terwijl men van den gloet ontwijkt, En 't bloedigh zwaert, dat nergens zwicht. Die vlucht bij nacht valt naer en zuur. Een ieder redt zich, zoo hij kan. De moeder van den groenen muur Reikt haren afgefprongen man Met angst het lieve kleentje toe. Een ander geeft zich naer beneên, En drijvende op zijn handen, moê Van vatten, vreest de borst aen fteen Te fchuren, en vermijt de vest, En harde moppen: bij de Poort Ontfluipt Eneas, al zijn best, Die met zijn fchoudren onderfchoort Anchifes, krank, en levens zat, En dootsch, en deluw, naeu gerede Met moeite uit d' ondergaende fladt, En 't muffe en klamme en quijneud bedt. Dat Venus baren Zoon befcherm*. Godtvruchte Zoon, gij trekt te ftijf. Trek zachter. Och! gij trekt den arui Dien zwakken Vader uit het lijf. Gij doet den lammen grijsaart wee. Askaen, aen 's Vaders flinke zij. Torst heilighdom, en fpoet zich meê. Krëuze ftaet haer ega bij, En krimpt van achter, heel verbaest Van opzicht, om gevaar te vliên. Al wat zich rept heeft fchrik en haest. Zoo laet de kunst u Troje zien. Wat vlam oit Fenix 't leven nam; Hier leeft de Fenix in zijn vlam.  SCHILDERIJEN EN ANDERE KÖNïT. SJ VAL DER REUZEN. DOOR JULIUS ROMAIN GESCHILDER? erborgen Dondergodt, hoe fchent Cij, van om hoogh, elk element, De lucht, het water, aerde, en vuur, Den Reus op 't lijf, en fleurt natuur, Die in den eerden mengelklomp Verandert. Zie, dit trots, dit lomp Dit langgebeende en wreet gedacht, Bijkans ten einde zijner kracht, Noch worftelen, en wederftaen Te fpade, om zijn bederf t* ontgaen, Airede in 's hemels raet gedemt. Gewight van aerde en pijler klemt En kneust en plet dat grot" gebeent. d* Een brult van fpijt; een ander Ireênt Van last; de derde Telnet een' fchicht. Met zijn afgrijsfelijk gezicht Den hemel toe. Het water rookt, Ep ziedt. De brandende Etna kookt En fmelt de deenrots. Al de lucht, Vol ftorretnwinden, huilt en zucht. Vermeetele aert, nu ga, en terg De darren: dapel bergh op berg Op een, en bou uw dormgevaert, Ten trots der Goden, hemelwaert. Al valt uw kracht te krank, te kleenj Ten minde zal een braef Romain, Geftelt in 't Schilders puikgetal, Zijn* naem verheffen door uw vat, c4 Oï DEN  4<3 LOFDICHTEN OP OP DEN DOODEN LEANDER ZEEGODINNEN, DOOR RUBENS GESCHIL DER T. draeght gij uit verkeert ontfarmen, O Nimfen, Gódtheên van de zeên, Op deze dootbaer van «we armen, Den drenkling van Abidus been, Die met de Hermen omgedreven Wert in uw fchuimende element, Het welk zijn minnevier en leven Al teffens bluschte? 6 Nimfen, went! Wat voertge met zijn natte hairen Den dooden Sestus te gemoet? Ziet hem zijn Joffer in de baren Aen 't zeeltrant dobbren op den vloet, Dat wil tot grooter ramp uitfpatten Dan ofze 't lijk al kost omvatten. OP DE MARMERBEELDEN VAN JUPYN EN LEDA. ,A.ij> fchuif, van fchaemtp, de gordijn: Voor d' onbelchaemtheit van Jiipyn, De zwaen, aen 't poezelige albast Der moedernaekte Leda vast. Het marmer fchijnt hier pluim, en vel. De kunst, geeft ftof aen ovcrfpel. in d* armen der uit Marino.  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 4| O P VENUS en CUPIDO, DOOR G. FLINK GESCHILDERT. Wie fchept uit verf dit vleescli en vel, En geeft hier (tof aen minnefpel, Terwijl de moeder 't kim belonkt, Dat haer met hant en ooge ontvonkt, Den blanken hals en boezem flreclt, Al heimelijk het hart ontfteelt, En minzaem acnziet? welk een gloet Ontfleekt van wederzij het bloet, Een zelve bloet, en al te na Om zich te mengen, ga met ga Te paeren, en al 't ongelijk Van oude! ketelde oit muzijk 't Gehoor zoo dertel, daer'men fpeelt, Als hier 't gevoelen zich verbcelt Van wederzijde iets lieflijks, dat De ziel door al de leden vat Van top tot teen ? men kent dit vier In twee paer oogen aen den zwier Van elk bekoprelijk gezicht. De minnetortzen ftaen te dicht. De wasfen beelden fmilten vast, Terwijl de gloet in d' acren wast, En groeit, en voortflaet zonder rust. En wie geniet den grootften lust Van beide, die zich ftreelen laet, Of ftreelt? de minne houdt geen maet, Noch ftreek, noch regel, nochte wet, Ten zij haer d' onmacht paden zet. c 5  4a LOFDICHTEN O** Verbeelding is een ieders wit. Doch geen vermaek zoo groot als dit, Het middelpunt, daer 't al op {tuit, En zonder dat is *t leven uit. OP g. FLINKS SCHILDERIJ VAN VENUS en CUPIDO, door. kornelis van dalen den jongen gesneden. l'en. IV u volg uw moeder, zoon, om harten aen te tannen, Ter eercn van ons kroon, te quetzen met meer fchriks. Kup. Ai) moeder, toef: mijn boog ftont korts te ftijfgefpannen ; Toen fprong de pees: aijtoef; mijn boogh is noch niet fix. BLEKERS DANAE, VOOR DEN HEERE VAN HALTEREN, baljuw van kennemerlant, gesciuldert. D ces naekte kan een' Godt bekooren, En 't godlijk gout haer hart en oogh. Hoe vlamtze op 't gout, dat van om hoogh Door 't kopren dak van 's vaders tooren Gedropen komt in haren fchootl Wat mogen toch de blinde menfcben Zoo blint om fchoone kindcrs wenfchen! De fchoonheit is in last en noot. Wat fluit geen goude fleutel open! De fnoeplust vreest geen fcherpe wacht,' Metale poort, noch diepe gracht. Hij komt van boven in geflopen; O P  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 43 Maar vint 'er niets dan verf en doek, En zij een' fchijn van roode fchijven : Zoo laet de Maeght den handel drijven: Zoo valt de kunst een' Godt te kloek. OP BLEKERS TRIOMFEERENDE VENUS, GESCHILDERT VOOR ZIJN HOOGHEIT. Het heeldt fpreekt Mevrouw de Koninghlijke Princesfe aen. Indien mijn naektheit met haer levendige ftraelen Zijn Hoogheits hart doorttrael', dat maeke uw hert geen pijn; Want die geen vatten vint aen verf en levens fchijn, Zal, aengeterght van gloet, zijn wraek op u verhaelen, En zoo u dat bekoomt, veracht ons niet geheel, Maer prijs veel eer de deugt en netheit van 't penfeel. OP D' AFBEELDINGE van db halsvrientschap tusschen ORESTES en PYLADES, voor den e. heere FILIPS VAN HAERLEM. FORTUNATI AMBO. !Zoo *t hart zich zelf uitbeelden kan Door 't zichtbre merk, vergunt dat Koning Ontvouw' voor uaerlem, zijn' gena», Iet Koningklijx, en een vertooning  44 t OPDICHTEN Q t Van halsgetrouwheit, in Orest En Pylades; zoo klaer gebleken Voor Thoas, in het Noortsch gewest, Daer geen van beide in trouw bezweken, En elk voor ander fterven wou. Geen fchrik des doots fcheit waere trou. DE SLAEPENDE VENÜS VAN FILIPS DE KONING. Omne tutit punBum qui mifcuit titile duld. Zoo raekt Apelles geest de bjtze Nijt te boven. Wanneer men 't ziet is 't met vertrouwen en geloven Schoon omgekomen, daer het werk den meester prijst. Dit werk behoeft geen goude of diamante lijst, Noch leent van buiten rosm. Men ftaek' dan ijdcl doffen. De fchilder heeft natuur hier net op 't hooft getroffen: Gelijk Pigmalion, wiens allebasten beelt, Omhelzens waerdigh, van het leven niet verfcheclt. En vraeghtge wie hier (laept, en flacpende zoo fchoon is: Het is de fchoone, korts verflingert op Adonis. Men heetze venus, mits zij ieders hart ontvonkt Door haer bekoorlijkheit, en wont wat zij belonkt, En hierom hoeftze torts, noch pijlen, boogh, noch wapen, Volkomeniheit is al het lichacm ingefchapen, En elk bijzonder lidt, op zijn yereischtc maet, Staet even ftout, en vol, en wraekt al wat misltaet. Men ziet het bloet gezont doot 't blanke vel heengloeien- Gelijk de morgenlucht, als 't licht begint te groeien: Gelijk een gloeientheit, bij heldrcn zonnefchijn, Door dunne zijde van een puipere gordijn,  SCHILDERIJEN ËN ANDERE KUNST. 4Jj De witte pronltzael verft. Ai fiaepen al de zinnen, Nocli tuiglit dit dat de brant natuurelijk van binnen Niet rust te werken, eii liet vier in d' adren fpee'lt, Hoewelze uit Zeefchilim en zout water wcrt geteelt. Deze is de vruclitbaerbeit, en 't zaet, en zoüt der dingen. Zij teelt, en onderbout, en bare ftralen dringen Door 't licliaem van 't Heelal, en worden noit gefluit. Zoodaenigh beelden haer van outs de wijzen uit, i Niet om afgoderij te planten en leeracren Maer ons de werken van natmire t' openbaeren. De leerzuclit volght hier vlak het leven, geen papier Noch print, noch ftambeelt, om door zulk een middel 't vier Des kunstbeminners meer t' ontvonken en ontfleeken Door levend vleescb, geen verf, met kunst op doek geftreken. Is Cypris flapende zoo fchoon datze ieder blaek, Zij zal noch fchooner zijn in 't oogh, wanneerze ontwaek Uit haren zoeten droom. Dan zullenze al bewogen De ziel zien fpeelen in den fpiegel van hare oogen, Een hemelsch diamant, als flonkrende gedamt, Dat in onze oogen uit den derden hemel barnt. Ontluiktze dan den mont, nu (torn en zonder fpreeken, Hoe zalze 't hart van Mars niet morfelen en breeken, Dien zij in haren fchoot ontharnast en onthaelt, Waerop een Iuchte wolk van minnefchuttren daelt Om beij de harten der gelieven aen te prikken, Dan met hun vleuglen we£r te koelen en verquikken. Een fchilder, die natuur best uitbeclt quijt zich braef. ■ Wie zich aen iemant bint blijft eeuwigh ieders flaef. (*) Docert,  4<5 LOFDICHTEN OP OP DE ZELVE VENUS, DOOR F. DE KONING. IN F 1 D I /E C A P A X. Men brogt,tocn lust en kunst in 't renperk t'zaemen liepen, De fchaduwe en het licht op doeken en panneel. 't Een (leekt op 't ander af. De fchaduwen verdiepen. Het licht verheft zich uit het duister, 't Eene deel Behoeft het andere. Het voorde ftaet in d' oogen Heel derk, en 't achtertle verfchiet voor ons gezicht, t Gelijken van dees beide is van een groot vermogen. De dwergh vergroot den reus, de hut een hoogh gefticht. Dus baert de fchilderkunst ook zoons van duisternisfen, Die gaerne in fchaduwe verkeeren, als een uil. Wie 't leven navolght kan verzierde fchaduw misfen, En als een kint van 't licht gaet in geen fcheemring fchuil. Hij fcbildert zonder fchim en fchaduw. Zoo volgt Koning De heldere natuur: en vraeght men waer dit blijkt? Bezie dit heerlijk (luk, de levende vertooning Van Venus, die bier flaept, en geen fchildrij gelijkt, Noch verf, maer vleesch en bloet. Jupyn komt neêrgefleegen, Verdingen op het fchoon van een volfchapenheit, Niet in zijn eigen fchijn, maer als een gouden regen. Heeft Zeuxis kloek penfeel de vogels zelfs verleit. Hier wort het hooft der goón door fchilderij bedrogen. Zoo wort de fchilderkunst allengs in top voltogen.  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 4? OP DEN TRIOMF VAN BACCHUS gescmildert voor den iieere JAKOB FAES DOOR FILIPS DE KONING. D e Gotlieit van den wijn, op 't voedervat geheven, Wort van 't wijngeestendom met wijngertloof gekroont. De Teel. en Graengodin den Wijngodt eere geven. De Maetzang, Poëzij, en Maelkunst, fcheppen leven, En geest uit zijne kracht. De forfe Krijghsgodt toont, Hoe veel dit zap vermagh, op *t punt van zijnen degen: Die woest gewelt verplet; den tijt de vleugcis kort; Wanneer de bleeke doot ontijdigh, door veel wegen, Het menfchelijk ge(lacht, in blijfchap uitgeftort, Verrascht en nedervelt, en 't lant befacit met lijken. De Faem roept, fpiegelt u, op dat gij wijzer wort: De Wijngodt hoeft de vlagh voor geenen godt te fhijken. OP DEN PRO MET EU S, ten huize van den e. heere ISAAK JOAN NYS. Nee fiiris requies datur ulla renatis. IPrometbus, aen de rots geklonken met een keten, Wort van den adelaer gepijnigt en gebccten. Och of helt Herkies quaeme, en dien roofvogel fchoot» Want eeuwig fierven is een levendige doodt.  4s LOFDICHTEN OP OP DEN GEBOEIDEN LEEUW. D e Leeuw van Hollant zult in 't flof, Geketent met cleu liais aen 't Hof. OP DEN ONTBOEIDEN LEEUW, D c Leeuw ontboeit, en op zijn wacht, Bewaert de vrijheit in haer kracht. GESPREK OP DEN LEEUW, DOOR LIVIUS VAN LEIDEN o e s c h i l D e r t. Poëet. Schilder. PoëEï.^r^ie voertme nu in een woefHJnï Hier leit een Leeuw, en niet tic fchijn. Hij vlamt op roof en uienfchefpieren. Schild. Hij heeft zijn' wilden aert verleert. Zoo temt de Kunst den Vorst der dieren, Die over alles triomfeert. OP EEN SCHILDER IJ. SCEPTRA LIGQN1BUS JEQJAT. De doot zet hoogh en lacgh gelijk. Het middelbaer, en arm, rijk. Het ftetven is *t gemeetic lot. De bockgeleertheit, en marot  ge»IL be rijen EN ANDERE KUNST. 4f Zijn even wijs en (lom in 't graf. De delvers graef, en bisfchops (laf, De lier, en goude tulbantkroon Staen alle in 't uiterfte even fchoon, Laet woelen al wat woelen wil; Zoo (laet het al ten lesten (lil. OP DE VREDE DOOR FILIPS DE KONING. D e gulde werelt draeght de vreê, tot haer genegen. De Vreê befebenktze milt met eenen gulden regen. B IJ SCHRI FT VOOR' DANIËL ZEGERS. fenix der bloemschilderen. D e geest van Zegers is een Bij, Waer op de- Nederlanders roemen. Zij zuiglit haer honiglekkeinij En geur uit aMerhande bloemen. Een Bij quam op zijn fcbilderij En geur en kleuren aengevlogen, En riep: Natuur vergeeft het mij: Dat bloempenzeel heeft mij bearogen. KU NSTB OEK VAN HERMAN ZACHTLEVEN, vermaert schilder en tekênaer. Hrfust het iemant zacht te leven, Lucht te fcheppen naer ziju' wil, B geschildert OP HET  5o I-OPDICHT IW Of Die blijft t' buis, gerust en flüs Hij kan (lil den Rijn opfrrevet. Van out Uitrecht, en den Dom; Tusfchen d' oevers van de (troomen, Tusfchen wijnberg, bosch, en boome», Zich verlustigen alom, Sloten, (leden, en landouwen, Kudden, vee, en dorp, en vlek. Akkers, en gebuurte, en hek, Bron, en waterval aenfchouwen, In zijn kamer, zoo hij maer Opfla deze kunstpapieren, Zoo vol levens, zoo vol zwieren, Dat Natuur bij wijlen daer Stom ftaet, toornigh, en verbolgen. Over dat, en over dit, Over zwart, en over wit, Licht en fchaduw, fnel in 't volgen Van baer wezen: kan de Kunst Kan de hant van dezen trekker Mij dus volgen tot den Nekker» Heeft hem Pallas met haer gunst En genade dus befcbeenen? Zeker laet de vlugge Faem Dan braveeren met zijn' naem: Laet hem dan zijn* naem vrij leener» Van het leven: want hier leeft Wat hij trekt met duim en vingeren, Los en levendigh in *t (lingeten, Dat de bladen leven geeft. Wie verdriet het op dees blaren, Dus den Rijnftroom op te vaeren?  gO III L O E H. IJ E N IN ANDERS lUNiT, £1 OP DE ZEVEN KEUR VORSTEN, DE DOOT, SN BENIGE HONBERT DOOTSHOOFDEN, Kunstigh jan een Baclerjche Non op ten kersfepeentjt gefneien. Hier ziet zich d'arent blint: hoe kon De Baierfctje gewijde Non Haer groot vernuft zoo rijk ontvouwen, En zoo godtvruchtigh, in het kleen Begrijp van dezen KriekkefteeTi, Ons leeren alles te mistrouwen, Om *t welk de kloot der mane drseitï De kloeke kloosterkunst bezaeit Het velt des fteens met bekkenelen, JYJet Uurglas, Dootshooft, bleek*. Doot, En 't Zeven Keurtal, uit wiens fcuoot De Duitfcben zian hun Keizers teelen Hoe flaet der Vorsten glori af, Naerdien do heerfchappij op grif En kerkhof bouwt haer hooge troonen. De Doot befchimpt bier ouvervaert, Rijxappel, Mijter, Scepter, Zwaert, En axmelijne voêr en kioouen. O Karsfefteentie kleen en kloek, Gij kertme meer dan mcnigh boek. D -a  *2 h 6 T T> & C htïn p OP DE KUNSTIGE TEKENINGEN en BOOTSEERSELS van JONGKVROUWE SAFFO QUESTIERS. 1\vcede saffO) in uw dichten, , Hoe beftiert Natuur uw' geest, Als gij levende op haer' leest Ons faizoerieh door 't verlichten, 1 Knoppen, bloemen, arren, ooft, Ys en kegels, ziel en leven . i - Op uw bladen weet te geven, Ja een* out bloemist berooft Van zijn zinnen, van zijn oogen,' Die van geen bedrogh bewust Waent den levenden August i Aen te zien, en ftaet bedroogen. ■ Maer ik ftel dit wonderwerk, Zonder fchimp, bij d' andre aeven, i Dat een maeght is maeght gebleven, Buiten opfpraek van de kerk^ Schoonze een kint boojfeerde en. teelde, *t Welk natuurlijk leeft en bloost, In wiens aenfchijn 'ty eigen kroost Van de zuivre moeder fpeelde. Zoekt Natuur bij kunst wat viers, t Datze licht hael bij questjers.  SCHILDER 'JEN EN ANDERE (UHST, jj DE DRIJFKUNST i ' tan' PAULUS VAN VIANE. AEN JQANNES LUTMA DEN JONGE. Inyentas, aut qui y\tam excoluere per artes. Ik fparuden fnneren van mijn cijter Op paulüs drijfkunst, die den mijter Van Uitrecht, .ren de hooge.poort Des bisdoms eert door zijn geboort; Al wert Viane d' eer gefchonken Met zijnen naem alom te pronken, . Zoo wijdt de kunst van hem gewaeght, Waer 't zilver vat zijn beelden, dracght, Met hamer ert penfoen gedreven. Zoo veel historiën, naer 't leven En zonder fchaduwen, gemaelt, Heeft : keizer Rudplf noit betaelt Naer heur-waerdij en cisch, neen zeker.. De kunst, die hij in fcbilt, en beker, En ,kan,. en fchael, en bekken klonk, Blijft eeuwigh even frisch en jongk, En zet in 't voorhooft kreuk, noch rimpel, z' Is opgepronkt noch weits, maer fiuipel, En volght natuur oprecht en eêl. De fclü)der magh met zijn penfeel En oliverf den doek ftoffeeren: Hij magh het leven nabootfeeren; De verwen biên geen' wederftant: ?ij gaen gewjlligh aen de hnnt; D 3  5|. fcornzCHTiN e r Waer in weêrbarftige meraelen Te drijven, beelden uit te baelen, Zoo fehoon als 't oogh gefchapen zagrt,' Op een penfcen en hamerflagh, D»t wijkt niet voor Apelles gavert. Dat heet Vulkanus na te draeven, Die, heusch van Venus aengezocht, Eneas wöndren beuklaer Wrocht, Waer in August, ten troon geheven, De Roomfche heerlijkheit zagh leven. Viane, rijk van geest en gunst, Bezwijkt, in zijne tekenkunst, En fchikklngen, en léést, en leden, Noch in gewaet^cieraet, en zeden, Noch hartstogrtt, gecnen Mulciber: En op 't geleide van dees fter Volght d' eer van Ltinit, zoon en vader, Die» vorst der drijfkunst niemant nader. De vader toont zich uitgelee», Als hij uirvindiugen fcbakeert, En teelt een' rijkdom van gedachten, Door een gevlochten, daer de krachten Der geesten *p gefpannen ftaen,' Om 's mans verzieringen te «tên. Zoo wort met reden, onder 't zweven i Den naem van Fenix hem gegeven, Die, fcheutvrij voor den bleeken ftijc, Noit weêrga vondt in zijnen tijt. De zoon bezwijkt in geene (hikken. Hij kon de bruiloftsfeest verrukken, Toen Polsbroeks tafel geen banket, Zoo heerlijk fchafte, als zijn lampet En bekken, dat elk kuste en eerde. De groote, Zeegodt morafeerdo  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. SS Op zee, tnet al de waterpracht Van *t godendom en zeegeflacht. Meerminnen zongen op de baren: De ziel van paulus fchijnt vervaerea In beij de lut maks. Dit getuight Hun geest, waer voor de kenner buight. OP DEN TAFELKRANS, voor den heer GEERAERT HULFT, directeur generael in de oost-indiën, Kunstigh van Parlemoer in een toetsjleene taefel door DIRK VAN RYSWYK gevlochten* NATERIAM SUPER.ABAT OPUS, D e dorre toetfleen, daer NatuHr Geen plant in poot, noch bloemen zaeit, Als 't licht zijn aenfchijn herwaert draeit, Nu 's winters buien, kout en guur; Die fteenen gront, dus net geploegt Met kunst, van Ryswyks eêle hant, Een lente baert, als vruchtbaer lant, Dat zijnen hovenier vernoeght. Hier blinkt de fchoone regenboogh, Van bloemen, lofwerk en feftoen, Uit root en blaeu en geel en groei» Eu gout gemengelt, in ons oogh. D 4  S*> fcOFDICaTEI» O P Wie zou gelooven, fchoon men 't zwoer. Dat dit geen zomerlovers zijn, Noch bloemen, anders dan de fchyn, En anders niet dan parlemoer? O pariemoeder, uit der zee Gebooren als de Koningin Van Cyprus, gij ontvonkt de mjn Van Huift te Jakatra alreél Wat zift hij door den minnegloet Al fchoonheit in dien tafelkrans? Hoe gact zijn geest hier om ten dans En danst dees fchoonheit te gemoetl Hier geeft genoffel, leli, roos, Gemengt uie onderfcheiden kleur, Trots Indisch velt, een lucht en geur. Hier praelt robijn, faffier, turkoos. Hier blinkt de gout- en zilver-mijn. Hier rijst de witte morgenfrar. Zij voert den dagh af op haer kar, En bootfchapt ons den zonnefchiju. Hier wast de blacuwc korenbloem, En fpijst de Raden aen den disch. Hier leeft de trosbloem, en melis, En wat ik naeulix ken noch noem. Het onverwelkbre kljraöp klimt v Als 't hart van Huift, al even blij Van groente, en vreest geen wintertij In 't Oosten, daer geen fneeuwbeer grimt. Hier quetst de hulst, gelijk de maeght, Die zuiver is van hart en gront, Den wulpfchen wederftreeft, en wont Die haer iet vergen ongevraegt. De paeuweftaert, de duivenhals, De fenix kan niet fchooner zijn;  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 57 Ook geen narcis in kristaüjn. Noch is de fchijn ln 't water valscb. Hier legt de fchilder, zijn pallet En rijk penfeel uit zijne hant; De juwelier acht diamant, Noch dier gefteerte, in gout gezet. Dees kunst fchept, uit een ruwe fchulp, Gefteente, en tulpen, knoppen, blaên, Geftarnte, en licht, en zon, en maen. Zij neemt vernis noch verf te hulp. De fchilderkunst verfchiet haer verf, Gelijk de maeght haer frisfche jeugt: De tulpen zien haer waerde en vreugt Verwelkt, of fchrikken voor bederf; De rjp, de nevel en de mist Verdikt de tulp: een felle ftorm Vernielt de bloem, een bitfc worm Verdijt haer leven, eer men 't gist: De parlemoerbloem, op haer fteel, Volgt d' eeuwigheit, in duurzaemheit, En blijft tot dat de werelt fcheit. Waer bloeide oit eêler bloemprieel I Dat een Japonner, of Chinees, Of Perfiaen, of eenigh Heer ' Den disch met kunst gerecht troffeei' Zoo koninklijk, zoo rijk, als dees. Indien ons d' eer gebeuren magh Dat Huift, van blijfchap aengewinkt, Hier aen op Hollants welvaert drinkt, Het zijnen Raet en Hofgezag; Dan zal zijn dischkrans mijn gezang Vercieren meer dan lauwerier: Dan zing ik met een blijder zwier j Zoo leef hij vrolijk jaeren lang, D §  5* LOFDICHTEN O t OP DE TOETSSTEENE FEESTTAFEL DER GODEN, «EVLOCHTEN MET OEN KONSTRIJKEN PARLERjüERKRANS DOOR DIRK VAN RYSWYK. Clara mkante auoro, jlammnsque imitante pyropo, M en hoeft voortaen naer China niet te reizen Te ploegen zoo veel zees, Om in Pequyns geweldige pallaizen Te fpreaken den Chinees. Hen hoeft het hof der zonne niet te (beken, Door Mulciber gebout, Gelijk het ftraclt, uit Nafoos geest en boeken, Van gloet en hemeJsch gout: De kunst, die g*fcrt Chinezen oit verflonden, Geen Mulciber bedacht, Wort bij der hant in Ryswyks huis gevonden , In haere! volle kracht. Hier (laet de disch, het achtkant, om de Goden Uit hunnen hoogen troon Op 't ooghbankct van parlemoer te nooden. Wat dunkt u van dien toon 1 Het lust Jupyn den Nektar hier te drinken, Apollo laet zijn veêl Aen dezen disch, het feest ter cere, klinken, En huwtze aen Venus keel. Dees tafel fpijst de godtheên onder 't zingen Met een gezicht van glans. Geen diamant verdooft de flikkeringen Van onzen tafelkruus;  SCHILDERIJEN EN ANDERE KUNST. 59 ten' tafclkrans, zoo rijk van kunst doorvlochten, Als al Vulkanus fincên Oit in den fchilt van vorst Eneas wrochten, En dreven ondejr een. Hoe zal men best dien krans van fchulpen noemen? Wat tong volttekt dien lof? Hier weit het oogh in allerhande bloemen. De kunst verdooft de ftof. Wie lust die plukke al wat hem magh gebeuren. *t Gezicht heeft vrijen keur; Volöp van vorm, en levendige geuren, Vier jaergetijden deur» Stoft d* Indiaen op d' endeloze rente Van 't vrolijk TDostfaizoen , Dat eeuwigh duurt: bet is hier eeuwigb lente. Geen kouw verbijt dit groen. Ceen vuile mist, geen bagelbuij, noch fneeuwen Schoffeerde deze verf. Dees bloemhof houdt een aenfchijn door alle eeuwen En weet van geen bederf. De honigbbij vint hier geen bloem bedorven. Zij zuight terwijl ik rijm Den honighdau, en vult haer holle korven Met roozengeur en tijm. Dees veltzwarm ziet den dischbeemt noit verdorrëH. Het leeft 'er overal Van krekel, vliegb, wijwputer, goudo torren, En joifren zonder gal. De maenebloem, de ftarrebloemen lokken Die vlugge zielen uit. Be morgenftar, de korenbloem, de klokken Ontluiken «p 't geluit. Ie kivitsbloem, en keur van fchoone tulpen, Dl», als 't kameleon,  *y I/OFD I CHTEN Of Met menigli flagh van verwen zijn behnlpen, Bekoorcn zelf de zon. Genoffel of eenverwigh, of gemengelt, Gezegent met een lucht Van nagelpoêr, in zoo veel kleurs gefprengeh. Het hart verquikt, als 't zucht. Dén Keizer. en de zeven Kcureheeren Zou 't lusten op hun feest Aen 't achtkant van dien disch te banketteren, Verheugt en blij van geest. ' Zij zouden hier den berkemeier kransten., Terwijl, tot heil van 't rijk. De fclioonheên om de parlemoerkroon dansfen, Öp goddelijk muzijk. Cyrene hoort in haere glaze kooren Met groot verwondren aen Hoe vier door kunst uit water wort geboren, En kan het niet verftaen. Haer dochters, alle in moschtapijt bedreven, .. Verftaen niet door wiens, hulp Een fterflijk mehsch.een.bloemtapijt kan Weven Uit eene harde .fqhulp. , Wat quist men tijt om 't eeuwige beweegen. Te treffen op zijn-hooft! Dit uurwerk fpoeJt en draeit u eeuwigh tegen," En flickert onverdooft. Dees zomrebloem volght met haer drijvende oogen De zon, haer bruidegom. Zij lonkt hem aen, van zuivre min bewogen, En zoekt zijn gunst alöm. Wanneer haer lief zijn hooft en gouden Juister Des avondts onder haelt, . Dan Jeentze noch den zonneglans bij duister, Hoe diep hij nederdaelt.  SCHILDERIJEN EN ANDERU-'ItUNST. ft De fchoonlle 'van drij blaekcnde «Godinnen Den gulden appel won: Maer wat Godin zal onze kunstkroon winnen, Die rijke jafeizon? Wie zal dit lot in 't endt ten deele vallen, En-erven dees gena? De tafelkroon, de fenixkroon van allen, Is zonder wederga. MDCLX.. INWIJDINGE DER SCHILDERKUNSTE, OP SINT L U K A S FEEST, , . M D C L I V. Gelijk de zonnebloem haer oogen Uit minne draeit' naer 's hemels bogen, En volght met haer gezicht Het a! verquiKkènd licht, De zón, die 't al zijn verwe geeft, En daer geboomte en pbnt bij leeft; Zoo volght de Schilderkunst, Uit aengebore gunst, Oiitfteeken van een heiligh vuur, De fchoonheit van Natuur, Met hare ftreeken en penlèelen; Geeft doode doeken en panneelen Het'leven waerze zweeft, en zwiert; Verkloekt de menfchcn, en 't gediert. O eedlc Schilderroin, O tiende Zanggodin, Wij loopen u, met d' andre negen Parnasgodinnen tegen ; Van zingen noch van fpeclen moe: Outfang dees kroon: zij komt u toe.  f»a LOFDICHTEN er SCHILDERIJEN EN ANDER» KUHIT. OP DE VERKOPINGE D B R ITALIAENSCHE SCHILDER IJ EN, TEN HUIZK VAN GEERAERT UILENBURG, SCHILDER. l^och fpnnt de Schilderkunst de kroon bij brave Heeren, En zwicht voor onverftant, noeli geen grimmas van Nijt. Zij wil de ruime zael van Uylenburgh ftoffcereo Met Italiaenfcbg kunst, in dezen droeven tijt; Schoon Mars, in *t harrenas gewapent, ten bederve Des volx, de landen zet in vier en vloet uit wraek. Dees tiende kunstgodin, verkoren bij Minerve, Spreekt door haer fchoone verf een domme beefdenfpriek, Een ieders hart verlangt naer prijs in 't vrolijk loten. De Godt Apollo komt, vol levens en vol geest In dees vergadering. Hij groet de kunstgenooten, En fpeelt op zijne harp in 't midden van dit feest. De mist der lastertpnge verftomt door 's kenners klacrheit. De logentael verdwijnt voor 't helder licht der waerheit. f Amflerdam 83 ygti Sprokkelmaent i6f%. .  •3 J. VAN VONDELS B IJ SCHRIFTEN O P GEDENKPENNINGEN. OP DEN GEDENKPENNING VAN D' ENGELEGROET. Cjabriël om laegh gedaelt, Met den uk mar ia zegent, Daer de Geest de Maeght bejegent, En van boven haer beftraelt: Toen ontflngze uit *s hemels troon Jefus, Godts en 's menfthen zoon. OP DEN GEDENKPENNING van SINT JAN. Sint Jan uit Priesterlijken (tam, Wijst met den vinger op Godts Lam,  §4 B IJ SCHRIFTEN O T Dat acn 't altaer van 't kruis verheven, De zondae'rs zuivert door zijn bloet. GeJoof, en val het Lam te voer. Hier fpringt de bron van 't eeuwigli leven. OP EEN' TROUPENNING. N aer het aenfchijn van de zon, Aller hemellichten bron, Keert de zonnebloem haer oogen. Bij dat ftraclende verfchiet, Is 't al duister watze ziet. Ecne hout haer opgetogen. A N D E R. O m den akkergront te bouwen Laet den Olmboom wijngaert trouwen, Zinnebeelt van 't huwelijk. Waer gepaerde elkandre minnen Zal men jaerlijks vruchten winnen. Ecrbaere echt is zegenrijk. OP DEN TROUPENNING VAN JOAN DE'WOLF EN AGNES BLOK, Waer in de Liefde den Wolf en het Lam yerbint. De Vredetijt, die lang moet duren, Vereeniglit ftrijdige naturen.  GEDENKPENNINGEN» 65 Het Woudt vergeet zijn' wilden aert. De makke kudde is niet vervaert Noch fcbuw. Onnoosle en wilde beide Verzamen in een zelve weide; Daer leit de Liefde met haer hant Den wolf en 't lam aen eenen bant. OP DEN TROUPENN ING VAN CHRISTJNE DE FLINES, trouwende met JAKOB LEEUW. Samfon wonder van zijn eeuw, Temt nu t kracht een Jongen leeuw: Maer christine met haer hant Legt nu le"üuwen aen den bant, Daer zij nimmer uit zal (pringen. Zwakheit kan de fterkbeit dwingen. OP DEN L IJ K PENNING VAN BARBARA BLOK dochter van ANTONI BLOK. ^Barber haere moeders roem, Kreegh t' ontijdlijk 's levens ent, Voor dei ingang van de lent.* Zoo verwelkt de rijp een bloem. E  6f> B IJ SCHRIFTEN 01 OP EEN* GEDREVEN SILVREN GEDENKPENNING AEN MARIA DE NEUFVILLE VEREERT. Dat dees maria ïtrael', Gelijk een ftar op zee, En vrij van hertewee, Haer levens adem hael, Zich vroom en zedigh draege, Op datze Godt behaege. OP DE GEDENKPENNING VAN 'T LAM DOOR AGNES BLOK AEN EEN ANDRE AGNES VEREERT. X Iet Lam des gceffters naetn bewaert, Die wenscht dat agnes, haer genan, Naer 't zuiver Lam des hemels aerd', En volgh, zoo naevftigh als zij kan, Het fpoor van 't Lam, dat Godt bebaeght. De hemel zeegne deze maegt. OP DEN GEDENKPENNING VAN PARIS OORDEEL, AEN IDA BLOK. 3?aris oordeel leert op Ide, Daer hij reukloos voHnis velt, Dat men wulpfche wellust vliede, Eer en wijsheit hoger fielt Dan een blik van minnevonken. Troje is dus in d' asch verzonken.  GEDENKPENNINGE N. OP DEN AMSTERDAMSCHEN GEDENKPENNING. MATIGE REGEERINGB. w ie lcerzaem is, leen oogh, en oor Aen maetzang en Amfions fiiaeren. De ruwe rotsfteen treet u voor, Vervormt in beeldwerk en pilaeren. Hij fchikt zich rondt, vierkant, en lang, Truts Thebes (lerke wallen: Terwijl Merkuur de dubble fiang Betemt. en milt aen allen Den gulden hoet der Vrijheit fchenkt, En d' Overheit naer *t Ra-thuis wenkt; Wiens kloek beleit haer onderzaten Zoo voeghzaem lcit, en vint zoo trouw, Dat ijder gaerne aen 't vast gebouw Een grontfteen (trekt, en (tut der Staten, Naerdien dees Harpenaer ons leert; Dat maef te houden bt'St regeert. Hor. Fuh hiec Supientia quondam, MAGTIGE N E E R I N G. ^Vldus fpant Amfterdam de kroon, Gerust in haeren wal gezeten, £n groeit, dour /<.gei' van Godts troon, In maght en rijkdom, un^emeten. Voor duizent fcheperi te gelijk Zet zij haer paelen open,. Om d' oeghften van zoo menig rijk Te levren, en te koopen. • £ i 6?  68 ÏIJtCHRIFTEN OP GEDENKPENNINGEN» Geen paradijshof draeght meer vrucht, Dan *t mastbosch in dees waterlucht, Het welk, een wonder om t' aenfchouwnn. Alle eer* en prijs te boven gaet. Hier leeft de ziel van Hollants Staet, Om kloek 's Lants wtlvaert op te bouwen. De raedt der Heeren aen het Y, Gedijt tot heil der burgerij. Sil. Ital. CujloilUs fulutem Et ciyes aquan potens. OP DEN ZELVEN GEDENKPENNING. MACHTIGE NBERIMG. H ier landt het Griekfcbe heldenfchip Voorwindt, uit d* ongeftuime baren. Bevrijdt van barning, ftrandt, en klip, En (lieren, draek en oorlogsfcharen, Die 't al te boven is gcraekt. Het gulde Vlies te plukken Zoo ver van honk, en fterk bewaekt, Magh ijder niet gelukken. Men roemt van outs op d* eerde kiel, Die zulk een fchat te beurte viel, Zoo ons de Dichters niet bedrogen: Maer d' Amfterdamfche kog gewis Veel grooter koopvaerdijfchip is, Vol neering, rijkdom en vermogen. Men trek te water of te velt, De dadt van Amderdam fchaft geit. Pelagus quantos aperimus in ufus. Cf YAJ,, FLAC. SENTINLS.  69 J. V. VONDELS SCHOUBURGDICHTEN. OP DEN NIEUWEN SCHOUBURGH, ABN PEN RAETSHEBR NIKOLAES VAN KAMPEN. Wij bootfen 't grqote Rome na in 't kleen, Nu Kampen bezich is met bouwen, En naer den hemel vaert met hout en fteen. Gefchut noch donders van kortouwen Vertreuren hem, terwijle Spinola Van boven ziet zijn maenden krimpen In 's Princen weeken, en hoort in Breda Ons kort zijn, lang belegt befchimpen, De bouwkunst bloeit in 't midden van 't gevecht En opent Schouhurgh en tooneelenj Daer ftrijkt de grijze Raet het voorhooft flecht, En wort door droeve en blijde fpelen Verquikt s daer groeit ons Amfterdamfclie jeught, Die in haer fchik, den bouwheer prijzen: Zoo dat zijn naem, op fchatren van haer vreught. Tot in den boogb om hoogh komt rijzen, E S  70 ICBtVBUKGHDICnTERa En ftult 'er op, en barst ten venftren uit. Pompejus zou zijn eer benijden, En Scaurus zelf, vernamen zij 't geluit, Dat, na verloop der eerde tijden, Hun faem verdooft; mits 't oude Rome vlak Ter aerde plofte met zijn wallen, En 't ijsfelijk gevaerte krcegli een' krak, In puin begraven of vervallen, De krijgh ziet heiligh noch onheiligh aen: AVat kan 'er tegens ftaen ? TER EEUWIGER GEDACHTENISSE VAN NIKOLAES VAN KAMPEN, STICHTER DES SCHOUBURCHS, IN DEN JAERE MDCXXXVII. 't Ombreidden der jeught, noch godtloos voetzei van Vervloekte afgoderij, en al wat zij verdichte, Maer ftichtigh liitverdrijf was 't ooghmerk van dien man, Die, tot een oefenlchool van deught, don Schouburgh fticbte ; Der arme Weezen troost, der Ouden ftok en ftaf. Zoo fchrijft Pompejus niet, maer Kampen op zijn graf. SCHOUBURGDICHTEN. Tooneelfpel quam in 't licht tot leerzaem tijtverdrijf. Het wijkt geen ander fpel, noch Koningklijkc vonden. Het bootst de weerelt na; het kittelt ziel en lijf: Het prikkeltze tot vreught, of {laet ons zoete wonden: Het toont, in 't klein begrijp, al 's menfehen ijdelneit; Daer Demokrijt om lacht, en Heraklijt om fchreit.  SCHOUBÜRGHDICHTEW. 71 ANDER. De weerelt is een fpeeltooneel. Elk fpeelt zijn rol, en krijght zijn deel, ANDER. D e Bijen Horten hier het eêlfte datze lezen. Om d' oude ftok te voen, en ouderlooze weezen. ANDER. Het fpel heeft ook zijn tijt, wanneer 't de tijt gehengt. 't Vermakelijk en nut wort hier van pas gemengt. ANDER. Twee vaten heeft Jupyn. Hij fchenkt nu zuur, nu zoet, Of matight weelde en vreught met druk, en tegenfpoet. ANDER. Het zij gij fpeelt voor (Trom, of fjjreekt, Let altijt in wat kleet gij fteekt. ANDER. Geen kint den Schouburgh lastigh zij, Tobakpijp, bierkan, fhoeperij, Nogh geenerleij baldadigheit. Wie anders doet, wort uitgeleit. ANDER VOOR DE SCHOORSTEEN. Gezegent is het lant, Daer 't kint zijn moêr verbrant. E 4  72 5CHOÜBUROHDICHTEN» AEN DE TOONEELLASTERAERS. *^erbie de Heden het tooneel, Zo loopt 'er zevenmael zoo veel. *t Verboden wil men allermeest, En tegenftreven noopt den geest. Wie dan den ijver blusfcben wil, Zie door de vingeii, en zwijgh (lil: Want wort gij op uw zeer geraekt, Zoo denk: ik hebt 'er na gemaekt. VOOR SPEL VAN GYSBRECHT VAN AEMSTEL, AEN SCHOUT, BURGERMEESTERS., SCHEPENS, EN RAED VAN AMSTERDAM. De trotze Scliouwburgh heeft zijn fpitze kap Nu op, en gaet de darren naderen, En wellekoomt inet dartel handgeklap Al 't Raedhuis, en ons wijze Vaderen. Het beiligh Raedhuis wijd den Scliouwburgh in, Eu wacht met zijn aendachtige ooren, Soo vierigh, als Karthagoos Koningin, Belust bet droef vcrllagh te hooren, Hoe ilium van Argos werd verplet, En door de torts in d* asfche raekte: Dat zoeter dan al 't Afrikaensch banket De tong, haer lekre zinnen (hackte.  SCHOÜBURGHDICHTEN. 7$ Het nieuw tooneel drie eeuwen fpringt te rugh, Om Aemftels vesten te verftooren, En bouwt de wreedheit ecne breede brugh. 't Aloude Troje wort herbooren, En gaet te gronde in 't gloeiende Am(lerJarr!., Ons Amftel zal een Xanthus (trekken. Geverwt van bloed: de Kerractlandfcbe vlam, Als 't Griexfche vier, de daeken lekken. Hier zweemt 't óeltormt Stadhuis nae Priams hof, Hoe kort kan 's weerelts praclit verandren. Hoe (luiftze wech voor wind in rook en (lof. Kristijnen (Irekken hier Kasfandren, Bij 't bair gefleurt. De Bisfchop Gozewyn Befprei.kelt als Priaem d* autaeren: Daer Pyrrhus woed en moord, in Haemftees fchijn, En geen Klaeris noch grijze hairen Verfchoont. De helfche en goddelooze Vries Geen Oioode Ulysfès wijkt in boosheit. Nooit leê Heieen door 't fchaeken dit verlies, Dat door des (chenners trouwelooshcit Vrouw Machtclt lijdt. De fchaikke Vosfemeer Bootst Sinons aert na in 't llofieeren. Het zwanger paert van Troje bsert *er weêr De krijghslien, die de kans doen keeren. Heer Gysbrecht draegt zich als Anchilés zoon, En wort door tegenfpoet niet flapper: Zijn deugden ftaen in top voor eik ten toon, Niet min godvruch lelijk als dapper. Proost Willem ftort in priesterlijk gewaet, Als Panthus, Febus priester, neder. Vrouw Badeloch , die op Kreiize (laet, Verheelt ons, boe getrouw en teder Oprechte liefde in rampen is belaên Met haer beminde wedergade. E 5  74 SC HOUBURG II DICHTE N« In Vcencrik herleeft de klecne Askaen, Waermeê de held op Godts genade Zich fcheep begeeft, en op een beter wacht: Dat wij ter goeder uur beleven, Nu Amderdam, en Aemftelers gedacht Zijn kroon ten hemel heeft gelieven. Zoo eens de vreê ons fchecprijk Y bcdrael', En 't oorloghs onweer rust van ruifclicn, Kiest gansch Euroop dees fladt tot Amirael: En 'k zie eerlang ons zilvre kruisfen Bezaeit met goud van darren, eerst ontdekt, En 't wapen, tot een hcraelsch teeken, Om hoogh, van mist noch acrdfclien damp bevlekt, De zeeheld hart en moedt infpreeken, Daer hij, beducht door 't gieren van de naelt, Door 't ys naer Indus dwaelt. DANKOFFER AEN DEN MAGISTRAET VAN' ' AMSTERDAM. NA HET SPEELEN DER GERROEDE REN IN DEN S C 11 O U 11 U H G H. I^egcerders van de goude toornen Der Stadt, gebouwt op beij de ftroomen, Gefchciden door den Dam en Huis; O glori v.in ons out Stadthuis; Wat voelden bier de treurtoon?elen Al gunst van Goden onder 't fpcleii, Op 't luistren van den Magistract, Op d" aendacht van dien wijzen Raet.  VCHOUBURGH DICHTEN. 75 De Schoubnrgli3 galmende op zijn vaerzen, Ee trotzer tredende in dj laerzen, Heeft nu al 't Koningklijk gedacht Met betten zwier ten val gebraght. Volhardt gij zoo in kunst te queekcn j Zoo lioopen wij allengs te deeken Het grijze Atlienen naer de kroon: En fneuvlen wij, noch ftaet het fchoon Te fneuvelen voor uwe voeten, Waer voor vier winden zwichten moeten. DE TOONEEL POËZIJ AEN DE EDELE HEEREN MECENATEN, HEER KORNELIS VAN V L O O S W Y K, Heer van Ploeswyk, Diemerhroek en Papenkoop. HEER GEERAERT SCHAET, Heer van Kortenhoef. HEER JOHAN HUIDEKOOPER, Ridder, Heer ven Maerfeyeen, Neerdijk, enz. HEER ANDRIES DE GRAEF, Out Reekentneester en Raet der Graepikheid yan Hollant, Zeetant, en Westyricslant. BURGERMEESTERS en REGEERDERS t* a m s t e tt d. a m. Toen men toereede om Salmoneus in den duorluchtigen Schouburg ten iooneele te voeren, Contantes fuhlhn: ferent ad fidera c'wni, D e Fenixkunst, gezien bii alle braven, En wijzen, bout haer hof alom, en zweeft .  ?6 SCHOUBURGHDICHTEN. Alle eeuwen door, van d' eene in d' andre haven, En fticht de ziel, die lust tot wijsheit heeft. Elize hieuw geweldige kolommen Uit rots, en boude een' Schouburgh in haer Stadt, En trots toonneel, op dat de kunst mogt brommen Met Sidons pracht, en Koninglijken fchat: De hecrfchappij van Tyrus burg en floten, Die Rome zoo veel jaren front in 't licht, Zag hier de rol der magbtigen en grooten Afrollen op hoogdravend treurgedicht. Het Raethuis dat den Schouburg op holp bouwen, Daer d' Oceaen zijn fchatten voert in 't Y, Verfchijne om nu Salmoneus val t* aenfchouwen, Den fpicgel van verwaete hovaerdij, 't Gewaerdig zjch van zijne hoage trappen Te dp.len, om 't geftoelte te bekleên, Daer wij gelaerst op lucht en wolken flappen,' Ep in het zogh der Godendommen treên. Zoo durven wij ons treurtooneel ftoffeeren, Met rijker glans en ftaetzi dan voorheen, In 't aenfchijn van zoo brave voesterheeren Van kunst en geest, als ooit de zon befcheen. Al dondert Mars, al fcbokt hij nu de hope Der maghtighften, van 't een aen '.t ander flrant, Al mengelt hij de wapens van Europe, Noch leeft de kunst in 't bloejende Aemfterlandt, De Boukunst wort ten hemel "opgetrokken. De Zeeburg, *s Lams afgrijslijk Magazijn, Rijst hemclhoogh, op Stadts hergote klokken, Op 't klinken van haer gout en zilvermijn. De zeemacht zit hier vaster op den zeetel, Gewapent met haer oorlogstuig, en vaen, Te bijltren fchrik des zeevloeks, die vermetel Een keten fmeet voor al den Oceaen.  SCHOUBURCH DICHTEN. fj Wij hopen haest in 's lants triumf te deelen, Als 't waterrpook, dat 's Jants triomf benijt, Geketent a^n uw' drijvende kasteelen, Wort nagefieept, en fchuiinbekt, dol van fpijt. Laet midlerwijl den ijver u behagen Oer honighbij, die ncktac zuight uit tijm, En brommende volhart in bonigdragen. Zoo hantb,aeft Godt den zeebouw op ons rijm.' DE TOONEELBROEDERS van den aer.tshertoge LEOPOLDUS aen de MAGISTRAET en WETHOUDERS van AMSTERDAM; Toeitzt met hunne tegenwoordighcit het tooned vereerden. Hebt lof, o eedle Amftclheeren Die onze bede niet ontzeit, En met uw tegenwoordigheit Hier quaemt het treurtooneel vereeren. Dus is ons fpeelrol afgerolt In 't licht der Deuemerklche krooncn. Dus moghten wij de kunst vertoonen Den Keizerlijken Leopold, Eu Holftein, Hollants bonrgenooten, Beminners van den hoogen fchoen, Die geest en wetenfchappen voên In hoven, en op trotfe floten.  SCHOUBURGHDICHTEN. Nu bloeit Athene in Amfterdam; Dewijl het milt met zijne gunsten Het hooft der zeevaert kranst met kunsten En loof, dat van Parnasfus quam, Zoo moet het nieuwe raethuis rijzen, Het Oost en Westen eeuwen langk Vergulden uwe beurs en bank. Zoo moeten wij uw heuschheit prijzen. Grootachtbrc Vaders, dat uw heil Zich wijder ftrekk' dan eenigh zeil. JOSEFS TREURSPEL. De lieve tranen op de wangen, De Deugt)t, aenvalligher en kuisch In 't ovcrfchoone lichaem t'huis, Aen jofef b"«r den looppnjs langen. OP II E T TREURSPE L ij -ui,* :, . j GEB R OE DEREN. 'c Cjerecht des Hemels haet het gruwzaem bloetvergieten, Verdelght al Sauls huis, en zijn gedachtenis, Al fchijnt het aen den tijt hier jaren langk t' onttchieten ; Hoe lang de wraek vertrekt, zij komt in 't ent gewis. O P  SCHOUBURGHDICHTEN. 79 O P H E K U B A. D er Griekken achterdocht, nae 't floopen van out Troje, Beducht voor 't overfchot van 'c Koningklijke zaet, Ontziet dat zij het gantsch met koelen moede uitroje, Dies, onder Godtsdiensts fchijn, dit grnweirtuk beftaet, Achilles tombe *t bloet van Polyxeen moet fiorpen: En Hektors afkomst wort ten toren uitgeworpen. Zoo wort dat vier gefinoort. Een glimp verguit dien moott. O P KA SSAN DRAES TREURSPEL. I*Vust geile Hertogin, finoort uw* vervloekte brant; - De zoete minne past toch op geen dwingelant. Wat lelt Kasfandracs tong mijn* Karei hier aen 't oor, Terwijl noch list noch dwang hem trek van Leouoor. I N H O ü T VAN KONING EDIPUS GEDICHT DOOR ARISTOFANES DEN LETTE RKUNSTENAER, ^V^orst Edipus, met lasterlijken hoon Gefcholden voor een onecht bastertzoon  *0 SCHOUBURGHDICHTEN. Van Polybus, trekt van Korintbe uit toren, Naer Delfis, om uit Febus mont te hooren, Uit welk een' (tam hij Iproot. en uit wat bloet. De zoon, och arme, onwetende gemoet Op 't enge fpoor des drijfprongs zijnen vader, En velt hem neêr. Hier na is hij de neder Des raetfels, hem diepzinnigh voorgezet Van Sfinx, waer door hij deerlijk zich befjnet Met moeders echt. De lantplaegh trof 't gewest* Van Tliebe met onvruchtbaerlieit, en peste: Dies Kreon, dien men voort naer Delfis zondt Tot antwoort broght, uit Godt Apolloos mont. Dat d' artlcnij, en 't flillen van de plaegen Gereet was, zoo de geest van dien verflagen Vorst Lajus wert gezoent in volle kracht, De moordenaar om zijne vaderflacht Verdreven. Toen nu Edipus dit hoorde. Hij d' oogen uit zijn hooft mistroostigh boorde. De moeder endt haer leven met een koorde. VER TOONINGEN SALMONEUS, L Salmoneus Iupiter, gevolght van Godendommen, Treet, aengeprikkelt van de Staatzucht, naer de brugh, Daer Elis uitziet om dien Godt te wellekommen. Wie fteiler klimt dan 't past, kan nauwelijs te rugh. Het Priesterdom en *t volk, op *t klinken der trompetten Aenbidden, offeren een fterfelijke maght, I N II.  ïdMOUBüaSHDtCHtBÉ* ü Die met den blixcrn dseight we^rlpannigen te pletten. Zoo ftaet een taeje boogh gefpannen uit zrjn kracht* llh H ier legjit Salmonetfs met zijn' Hierdfarit getroffen i En in zijn wagenprael geknakt, gebrant, gerchent. Aldus verleert de wraek van boven 't ijdel ftoffen» Wie wijs is,, hou zich laegh, en in zijn element. O P N. N. EEN AKEN AER) DIE *T SPEELEN VAN ZBEKBR TREURSPEL BELETTE. "Vi^ie wroet des Amftels Schouburgh omt Een Akervetken bot en dom.  <3 GEDICHTE N I M J. V. VONDELS GEDICHTEN IN ":l"wd .4vk STAMBOEKEN, EN R A E T S E L S. OP DE BOETEN eetaelt door den heer PETER SCHRYVER, VOOR HET B IJ SCHRIFT gestelt op d* afbeeldinge van den heer ROEMBOUT HOOGERBEETS, pensionaris van leiden. "^i^ie zagh meer leets aen hoogerïeetï Als Schrijver, Hollants Martiael,  it-Asf BOEKEN EN rAETSE II, 83 Die, toen 't fchavot den ouden ftrot Zagli fneven door 't mcineedigh ftael, Het edel bloet noch rookte, En wrnek de harten kookte, Tot roem van r 0 em bout , Horens licht, De vierfcliacr beet in 't aengezicht: Is dit de deught vergelden? e Is dit de loon der Helden? Wie vont ooit man van grootcr lof? Dat woort omffcelde 't ganfche Hof: Het klonk tot in den kerker. De lijder wert veel fterlter: Naerdien, toen elk een tong ontbrak, Een Schrijvers pen noch waerheit fprak. Gcfchreycn in 't Stami/oek van den heer P. Schrijver, IN HET STAMBOEK ,sl»wJ «miih't?*-* r? :» j* ui usimtD-jS K R I S T I A E N KAS, dienaer van zijn excellentie H U I G II DE GROOT. Üiien Kristen Kas bewaert ter noot # Ons beiügh lantjuwecl, de Groot, Toen 't Vaderkint hem viel te kleen. O blintheitl 0 verkeerde zeênl F a  54! •BJOICHïEN 19 NOCH. Waer lij't een onderdrukte Staet Dat Kasflus met Erutus gaet? DEN" GELEERDEN JONGELING joan leeuwenaert blasius, VRIJER DES. RECHTSGELEERTHBIT, Illum turbat amor, fyitque in virgitle vultuSi üEen ander zing', gelijk een lijder, Ter liefde van een fchoone vrljfter: De trouwe vrijer Leeuwenaert, Van eedier min genoopt met fpooren, Wenscht Rechtgeleertheit te bekoorert, Hem meer dan duizent vrijfters waert. Beftemtze in 't einde 's minnaers bede, — Hij triomfeert in krijg en vrede. Gefchreyen in zijn Stamboek 1659. den '8 yaH Slaghimaent, t' Amjltrdam. IN HET STAMBOEK VAN DEN EDELEN HEER. godefried h egenits» ïk acht hem eil van bloet en aert, Die deught en letterkennis paert.  • TAMBOEREN EN RAEÏSELt, JN ZEKER STAMBOEK. D e Kerke die gij blinken ziet Van toets en marraerftewi en goutj Dat is de rechte Kerke niet O neen, Godts Kerk is Heen noch hout: Het is al vrij een fchooner werk, 't Welk niemant met den vinger toont! 't Geloovigh hart is Jefus Kerk, Daer Gpdt door zijnen geest in woont SAMSONS RAETSEl» E/en eeter fpijst: het fterkite jong Schaft zoetigheit voor mont en tong,, HET RAETZEL VAN SFINX. at is het voor een dier? het fiaet maer een geluit. Het gaet op vier en twee en op drij voeten uit; Verandert zijnen aert veel meer dan andre dieren, Die lant betreen, In zee en in den hemel zwieren: Maer als het endtlijk op drij beenen komt te ftaen, Dan is de fnelheit vat) zijn leden meest vergaen, R A E T S E L. D e vliênde vlugge Tijdt, al toornigh en verbplge» Ytoorloopej overiangh, dat ik op 't lest'zal volgen ?3  M H A E T S E I, S. | Gewisfe tijdingh bragrit, en dat al watmen ziet T Ik met mijn komtte zal vermolsfemeu tot niet. Niets hier ter wereld is, al fchijnt het enkel zegen, Al blinkt het noch zoo fchoon, of 't loopt «n rent mij tegen. De zon met haere torts, de maen roet haere lamp, De dagh met zijnen glans, de nacht met zijnen damp, De 70mer groen van loof, de winter wit van 't vriezen, Zich zelf in inij alleen gezsmcntlijk verliezen. Het jaer, het ronde jaer, dat op twaelf voeten gaet, Zich altijt tot mij wendt met een bewecgbt gelaet. Te nüjwaerts fpoedt zich ook de gulde loop der Herren. De mensch in zijn geboort befchouwt mij al van verren. DB Tijdt. die met zijn zein maeit alles in dit dar, lk dapper eens in *t lest zijn vleugels korten zal. De mensch denkt-minst aen mij, daer meest aen is gelegen; Dewijl ik roede of kroon, den vloek of ook den zegen, Den Hemel of de hel, het leven of de doodt, Hem cindlijk onvoorziens zal werpen in den fchoot: Wanneer ik 't wankel rat van alle dingen wende. Nu denkt eens wie ik ben, en raedt mij in het ende. R A E T S E L. Ik droeg mijn moeder: zij droegh mij. Van jongs op hing ik aen haer zij. Toen zij vermoort wert en geplukt i Ben ik van haere zij gerukt. Hoewel ik (lom geboren ben, En geene talen ipreek, noch ken, Noch fprefck ik klaer in ijdërs lant, En vliege van mijn meesters hant. Mijn laeffenis is blttre gal. Ik dien dé menfehen overal.  HAETtEtS. Hf Al heeft men mijn natuur befueên, Nochtans bemint mij ijdcr een. Kan iemant raden, wat ik ben, Die d^|k mijn' naem uit mat de pen, R A E T S E L. Gelukkig is Sint Lukas Kalf. Het deelt de vrucht met Neelije half, Wanneerze fpeelt en quinkelcert, En *t Kalf het kalverdeuntje leert Naehupplen, op haer trant en maet. Hoe wel het zelden ftiile ftaet, Het heeft ftiïftaende dingen lief: Banketten, dischgerecht, en brief» Limoen, citroen en glas en fchael, Cieract, en overdaet en prael, En wat het los, en met verloop Verzuimt, ziet flingren overhoop^ Hoe min gefchikt, te laeg te hoogh, Hoe fchooner in het kalveroogh. Maer als het op een' klaren dagh In eenigh lantfehap weiden magh, En graezen, tot den buik in 't gras, Wat is dit Kalf dan wel te pas! Hoe graest, hoe groeit het weeligh dier» Bij wijlen komt een fchuw Pluvier Gefprongen uit de groene weij: Dan gaet dit jeugdigh paer ten reij. Want zoo ik 't kalveraeftje ken, Het leeft in 't leven van de pea M  83 X A E T s E t 5. En veder, daer *t Pluvier op zweeft, Ban op, dan néér, en trekken weeft, Waer voor de meesterfchrijver fuft, En van befcbaemtheït ftaet verbftlt. Nu raet eens om, al lachtge wk4 W« *Ui>r, wat, Velt-ïtoyiBR is dit *  J. V. VONDELS GEZANGEN. HET EERSTE BOEK. F 5   IJ J. VAN VONDELS GEZANGEN. HET EERSTE BOEK. PRINCELI ET. Op de wijze van Wilhelmus van Nas/ouwen. I^rederik van.Naslauwe ' Ben ik vroom Hollandsen, bloei, Mijn Vaderlant getrouwe Met leven lijf en goet: Een Pxince van Oranje, Dopr wapenen vermaert: Voor Oostenrijk noch Spanje En ben ik niet vervaert. 's Lams rechten en vrijhede* lk helpen zal in zwang; In geen vereende Meden Gewetens felle dwang Of tijrannije lijen. Ik wensch de goê gemeent En trouwe burgerijen Soor liefd' te zien Weent.  i'3 G E Z A N G E SJ. Ik, heb van kintfche dagen De vrijheit voorgeftreên, En 't harreuas gedragen Tot voorilant Van 't gemeen 5 Noch wil ik 't vaendel zweien Van Hollants lieren lceu, En met Oranje meien Pedekken wees en weeu. Ons vijanden braveeren In 't Westen en in 't Oost; Maer in den naem des Heeren Ben ik hun maght getroost. Mijn vroomheit is gebleken. Bij Nieupoort in den flagh: Dat. hart leeft onbezweken In mij, gelijk het plagb. Schept moedt dan, Heeren Staten, Uw Vcltheer ftaet bereit, Die ruiters en foldaten Weêr naer de grenzen lcit. Wat fchriktgc voor of achter? 't Lam heeft aen d' een zij' duin, Aen d' andere zij' den wachter. En Schutsheer van den tuin. Zoo ik met zege keere, En Spanje dwing tot vrö, Zingt Code prijs en eere, Die voor ons vesten ftrê. Ik zie alreê na 't vechten De maegden mijn banier Ontmoeten, die mij vlechten Den lofkrans van laurier.  (ÏÉZANOEÜ». 93 ORANJE MA IJ LIET. Op de wijze: Si £eft four mon pucellagè. O Hoe zaligh is 't te duiken Onder den Oranjeboom, Bij een' kristalijnen flroom Gouden appelen te pluiken, En te ruiken geur en lucht Van die fcboone Oranje vrucht! Wil de bliSem, hagel, donder Bloem en kruit en Tover flaen; Huiken fpeelt; laet overgaen ; Mannen dhikt, ên houdt u onder s Onder dezen boom is 't (til: *t Weêr magh ruifchcn, hoe het wil. Wil de zon met hitte fteekeh, Mannen, duikt hief in de fchaeu. Zijtge dorftigh , mat en flaeu; Hier vloeit Peneus met zijn beekert: Hier zijn Tempé: hier is geur i Hier is lesfing; hier is kleur. Zijtge fchuw voor eenigh ondier, Voor een adder of een (lang; Weest voor geen fenijnen bang: Duikt in luwte voor de zon; hier, Hier zijn alle beesten tam, En de wolf gelijk een lam, Maer indien Hollanders vragen : Waer van daelt dit vreedzaem lot? Antwoort: waerlijk van een' Codt, Die in vrede fchept behagen1;  £4 6 E Z A N G E N.' Die op eenen oogenblik Twist en tweedraght dient tot fchrik. Dat's Prins Frcderik, de vader Van Prins Willem, kleene Vorst, Die nocli lurkt aen 's voestcrs borst, Uit een milde koesterader, Melk, die zonder ongeval Hollants Hcilant queeken zal. Laet ons twee autaren wijen, Een den Vader, een den Zoon, En met lieffelijken toon Hunnen grootcn naem belijen, En hun Godtheén al verheught Eer bewijzen voor dees deught. Want wij zien ons gladde koejen Onbefchroomt te weide gaen, d" Uiers nitgefpanncn ftaen; Die van room en boter vlocjen. Melkerbuur ziet nu zijn' lust, Daer hij felirander Elsken kust. Daer hij wentelt-in de bloemen, In het piepend klavergroen. En zij weigert hem jeen' zoen; 't Zri- haer ziel doch niet verdoemen: Want de zusters van de flê Zoenen zelfs' haer herders mö. Daer hij met een dartel rietje, Of een* dunnen ftroijen halm, Onder Elskens zoeten galm, Lindeboomen naer hcc ketje,  G£ZANSSj& 95 Met den top ten zang gekeert, Graeg en nijver luistren leert, Waterlantfche melkboerinnen Vlechten handen aen den reij, Om te lóven dezen Mcij, Die haer lokt en noodt tot minnen,' En Prins Frederik wort lof Toegezongen naer het hof. Onder 't zingen onder 't (pelen Zit Mevrouw Emilia En flaet beide Princen ga, Die haer edel harte (telen; Elf zij vint de Maijtijt fcboon In het midden van twee Goón. KRANKE TROOST, VOOR DE VIERENTWINTIG H. Op de wijze: Branie Parümce. Had bij Uollant dan- gedragen Ónder 't hart, Tot zijn afgeleefde dagen, Met veel fmart, Om 't meineedigh zwaert te laven Met zijn bloet, En te mesten kraeij en raven Op zijn goet? Maer waerom den hals gekorven? Want zijn bloet Was in d' aders fchier verdorven.' In zijn go.-t  Vont men noit de piftoletten Van 't verraet, Uitgeflroit, om fcherp te wetten *s Volles liaet. Gierighelt en wfeetheit beide, Die bet zvvaert Crimmigh rukten uit der fchelde» Nu bedaert, Zuchten: Wat kan ons vernoegen Goet en bloet? Och, hoe knaeght een eeuwigh wroegen Ons gemoedtl Weest te vreên, haelt Predikanten, West en Oost: Caet en zoekt bij Dortfche zanten Heil en troost, 't Is vergeefs, de Heer komt kloppen Met zijn Woort. Niemant kan de wellen floppen Van dien moort. BESLUIT. „ Spiegel, fpiegel u dan echter, „ Wie gij zijt: „ Vrees den worm, die dezen Rechter „ 't Hart afbijt. Scbent uw handen aen geen Vaders, Dol van baet. Schelt geen Vromen voor verraders Van den Staet.  GEZANCEW, £7 AFSCHEIT VAN MEVROUW DE KONINGINNE TE DEN MARK SM MOORWEGEN &C SOFIA AMALIA, TOEN HAER GEMAfiL, KONING FREDERIK DE DERDE, TEN OORLOGH VOBR. EN DIEU MON ESPERJNCE. D e koningklijke zon Sofia, die de kroon En 't hart van fredrik won, Nam met den Prins haer' zoon, Dus affclieit van den Helr, Toen hij, der vroomen wijk, Cewapent ging te velt. Tot heil van 't gantfehe rijk. De rouw beklemde 't hart. De traenen in het oogh Cetuigbden van haer fmart. Zij fcheen een regenboogh, Een zon, in eene wolk Van traenen en verdriet. Wie fchreit niet, daer al 't volk De Schoone fchreien zietl Och, klaeghdeze, och, wat raet? Hoe {laet uw toght mij neêrj Hoe toom ik mijn gelaet, In *t fcheiden van mijn* Hjer> G  De koning, dien ik fier Den degen bondt op zij, Tteltt op, en laet ons hier. Och lief, vergeef het mij. Mijn ijver voerde u aen, Gelijk een ftout foldaet, En holp de trommel llaen, Tot voorftant, van den Staet. Ik ftak de velttrompet, En draefde u moedigh voor, In 't oorloghsvelt van 't bedt, En kreegh in 't endt gehoor: Maer anders is 't van ve*^ En anders in 't gezicht. Mijn noortfcbe morgenfter, Benijtge mij uw licht? De Noortftar ftaet wel vast: Zij wijkt niet uit haer ftreek: En laetgc mij in last? Hoe wort mijn hart zoo vveekl lk kenne uw' oorlogsmoedt. Och, waer die niet zoo groot. Een krijgbsmans hart, vol gloet, Geeft licht zich zcH te bloot, Daer niemant kogel fchiet, Noch toeftreeft inet zijn punt. Of 't is, tot mijn verdriet, Op u, mijn ziel, gemunt. Gedenk, belieft het u, Hoe Neef Gustavtis voer, Die, noit van veltflagh fchuw, Ten dans ging, op tamboer  tiEZANGBW» pp En trommel, door een vier Van polver ftael en looc, En plan te zijn banier In 't aenzicht van de Doot, Hoe ging *t, hehes, in 't endt! Hij quam zijn Liefde t'huis, Cewont, getrapt, gefchent, In 't gruwzaem moortgcdruis. Wat was de glans van 't Rijk, Die flus zoo levend blonk, Nu anders dan een lijk. Dat ongebalzeuit donk? Hij dorf in 't velt: de naera Blijft eeuwigh op de tong Van d' uitgebreide Faern, Bekent bij out, en jong, Ten westen, en in 'c oost, Van d' eene in d' andere eeuw: Maer dit 's een kranke troost Voor een verlaete Weeuw. Aij. fchat de wapens vaft Uw' vijant niet te licht. Hij is een ooi loglisma i, Die voor geen' Cefar zwicht. Hij waeght op een het al, En ziet geen htiribits aen: Het val Ie ook uit hoe 't vall', Het moet *cr dan op ftaen. Zoo legbt het niet brj mij Gefchapen, neen voorwaer: Eer zeue ik, aen zij, Mij zelve in lijfsgevaer, e 2  10O asZAHGKN. En nam u, fiaeuw en warm, Zoo gij ter aerde vielt, Voor 't jongde in mijnen arm, Heel doot, of half gezielt. Vier kroonen op mijn h'ooft Zijn mij 't gevaer niet waert! U, van het iicht berooft, Door donderkloot of zwaert, Te waegen voor een fteê, Of in het bloedigh velt, Of op de wilde zee, Tot droefheit van ons Belt. Cij weigert uwen toght Te flaeken op mijn klagbt. Och ofge u noch bedocht, Ten minde deze nacht, Aenfchouw uw* zoon, dit kint, Den jongen christiaen. Zoo gij uw bloet bemint, Laet u de moeder raen: Maer 't is vergeefs gezucht: Een hooger macht, mijn lot, Verdaaght u uit de lucht. Ik stel mijn hoop in godt; Trek beene, triomfeer, Den voorzaet tot een vrcught, Om d' aenwinst van *s Rijs eer, De kroon van uwe dcught, m d cl vii.  «EZANGfcJf, 101 VECHTZANGK, VOOR. JUFFROUW MARIA TESSELSCHA, Wijze: Droef heit magh ik wel &lage%. D e vleiende Sireen, Wiens zangk en vedelfnaer Verlokten naer beneên Den fleren Adelaer; Die met zijn wieken hing, Daer zangk zijn hert bekneep, Tot hij verdingen ving Het keeltje, dat hem greep; Dees op den oever ftont, Daer Glaukus, heet van Min, Kust en herkust den mont Der blanke Stroomgodin, Die in zijn armen glijt, En zijght van liever lee, En voeght haer' bruitfchat bij 't Rijk hijlijxgoet der zee. Pan zangziek, op dat pas, Had Dafnis laten noón, En om te luistren was Hier Tityr mede ontboön. Zij hukte néér in 't groen, Daer van een' hooger wal Het oogh moght ronde doen , §n, weiden overal, G 8  102 *£ZAfl6Sa. Toen floegh haer keel geluit. Help Godt, wat zoeter zang. Zwijght Tityrs boereflnit. Wat was hier een gedrang Van ooren, om dit liedt Te vangen in de lucht, Toen tot haer neighde riet Geboomte en vogelvlughf, Ach Dafnis, zong zij, ach ! Wat gaet u, Ridder, aen? Zoo dit uw moeder zagh, Het hair te bergh zou ftaetl. Is 't groen daer gij op ftaet Dan t' eng, en veel te naeuw, Dat gij 't verwislen gaet Voor 't wilde woeste blaeuw? Verzin eer gij begint, En hou uw oude buurt. Denk wat de zee verflint, Als zij den afgront fcbuurt, En gaept den hemel toe, En grimt, dat alle Goón Optrekken, fchrikkens raoê, Hunn' aengevochten troon. Wat is hij overftout, Die leven, lijf, en ziel Den lichten wint betrouwt, Op *t drijven van een kiel; En Huift ter weerelt uit, Daer 't loot geen gronden peilt Het fchip aen ftarren fluit, En door de klippen zeilt.  * K Z A N G E ff. 103 Noch hiel ik 't u te go&; Indien uw trotze moedt Niet reede een oorlogh toe, O gruwel 1 op den vloet. Op gtondeloozen plas Ta vechten, lijf om lijf: Die bodem is van glas, O Reuzen, treet niet ftijf. Te lande is vluchtens troost. De wanhoop drijft in 't fcbuim. Och, ofgo 't lant verkoost. Gij fchudt heimet en pluim, En finet mijn beden a£ Wel aen, ik neem gedulr. Gij kiest dan 't levend graf, En ik blijf zonder fchult. Ten minde denk om mij, Wanneer gij, als Jupyn, Zult op uw vijants zij Met blixcms woênde zijn, En Hollants zeebanier Met hoop van zege voên En braken vlam en vier In *s Konings galioen. Dan denk eens, hoe 't mij kruist, Als gij den Spanjaert tart, Met flaghzwaert in de vuist: En dui 't zorghvuldigh hart Van uw Sireen dien raet Altijt ten beste na: Mits ik uw fchipbreuk baet, Niet naer uw leven fta. G 4  I°4 * B 2 A N G E N. AFSCHEIT OP DE ALPES ZINGENDE GENOMEN VAN ITALIË. Wijze: O nuit jalouje nult. 3Eü zie war fcliooner kleet gefpreit leit op de golven, Mei rene wateriist geboort en bleek azuur, En houdt in 't groene loof een' gouden oegst gedolven, Bemaelt en riik geflikt van d' aerdige Natuur. Zie dees bemoichte fchaer van Goden en Godinnen, Rontom dit heerlijk pant, zich beuren uit het nat, En met gebogen nek zorghvuldigb onderwinnen Te weeren 't ondergaen van zoo gewenscbt een' fchat. ïtalië, gij zijt de ' loem, van wie ik heden Al zingende oorlof neem, na veel genoten goet. O lantfchap, van mijn weeld bewust, en zoetigheden, Waer van gij overvloeit, en mij nu vloejen doet. Aenbiddclijke vrou, cieraet der nageburen, En t eelst van 't geen belonkt des hemels aengezicht, Die met een zonnefchijn van uwe ontftooke vutiren En goddelijken glans de ganfche weerelt licht; Gij blaekte zelf weleer den hemel met uw minne: In 't bloeizel uwer jeught, van febaemte en kledren bloot. Saturnus d' eerde was, die, om uw hart te winnen, Zijn goude zalen liet, en daelde in uwen fchoot. Van d' andre Goden wert gij famaels met veel gaven Verrijkt, en voor gewclt van uitheemsch bloc: befchut. Om u most Libyen en 't vette Eiiyptcn flaven, En 't manhtigh Afiën wert om u uitgeput. Dat fpeet uw' nagebuur, het belleghzuchtigh Grieken: Dit knaeghde vast zijn hatt, en kropte zulk een fpijt;  9 e z A n g e n. IOj Toen het de fchaduw van uwe uitgefpanne wieken De werelt dekken zagh, en wiert zijn burgers quijt. d' Eubcër Chalcis liet met opgeblaze zeilen, En koos het vruchtbaer zant, daer 't ee leien Napels leit? Wien aerde en zee, om (Vrijt, haer giften mededeilcn; Als flaven van uw weelde en blijde dartelheit. De Zoon van Manthus, die, verlekkert op de velden, Daer d' Eridaen door klaij en vruchtbare akkers fchiet, Zich bij den Benacns een andre Theben {telde, En 't pratte Mantua zijn' naem en oorfprongk liet. Noch was 't, noch was 't al niet, voor dat het trotfe Romcrj Zijn muuren leggen gingk in kostelijk ciment Van *t vroom Latijnfche bloet, en met de Vorftendomen Der weerelt 't hoogh gezagh befchansfen dorst in 't endt. Het ftrijrbre Romen wies, bij 't wasfen van de jaren. Het zwaeide d' Adelaers met onverwonnen moedt. En zaeide 't flonkerlicht der Harren in zijn bairen, En trapte op 's aetorijx nek met zijnen forsfen voet. Doorluchtighfte Vorftin. wat Godtheit heeft u heden Uit dien verheven troon gerukt en neê'gcvelt, En van uw' romp verdeelt de mannelijke leden, 't Gebeent verplettert, en gcflingert over 't velt? Uw grootheit overwpegh, door 't ftadigh rijcx vermeeren; Dies, mer u zelf veriaën, wert gij u zelf een graf. 't Was noodigb, om door u het alles 't overheereri, Dat Rome aen Rome zelf den lesten hartfteek gaf. De gulde ftraelcn, die gij neêrzont uit de wolken, Gelijk een tweede zon, ontdoidcn 't Noorder radt: Tot dat dc fpringvloct der opdonderende volken Uw hoogheit pletten quam, en uw gewclt vertrat. Doch of d' aeloude pracht des Tibers leit ter neder, En Aquilcia treurt, te deerlijk uitgeroeit; Nicu Rome heeft zijn' glans en blixemdrager weder, Eu d' eer van 't purper noch in rijk Venedigh bloeit ; G 5  JOr> GEZANGEN. Venedigh dat omringt met kristalijne vesten, Gegront (laet op de zee, der vluchtelingen wijk: Daer Marlis gevlcrkte Leeu bewaekt 't gemeene beste, En (trekt een borstweer voor 't gedreighde Kristenrijk, Nu groui Italië, met uw verheve (teden: Mij roept een ander lant dat pant heeft van mijn trou. 'k Zoek nu geen wondren meer noch andre vreemdigheden, Als 't minnerijk gemoet en d' oogen van mijn vrou. WILLEM VAN DEN VONDEL, W IJ K Z A N G. I*katryn, die met Diaen ten reie gaet, Die fchrandcr, (nel, en even jeugbdigh ziet; De lucht met galm van uw fchalmcie (laet; Of huwt uw' dans aen eenigh vreughdigh liedt; Of bloemen leest, omtrent den waterkanr. En Faunus, Pan, en mem'gh Sater brant: Of uw Godin ten dienfte vaerskens fmeet; Of jagerin tier bonden koppels leit, En lucht'gh in geflikte laerskens treet; Daer d* uchtend zilvren dauw en droppels fpreit; Wanneer de nacht wijkt door verborgen noot De (chemering van 't lieflijk morgenroot: Zegh, wakkre Nijmf, die kruit en roosken plet, Wat lust uw jeught aen Febus zuster bint; Wiens fpoor gij volght, waer zij haer brooskens zet." Is *t om dat gij u dus geruster vint, En fchept genoeghte, als gij uit jagen rijt, Te (leuren *t wilt, dat uwe lagen mijt?  «EZANGEN. Wat lust ban 't zijn, te volgen Winden. fliin Ter jaght, en voor den tant van *t wilde zwijn Te fchrikken ? of in elze en lindefénim, Schier ademloos, te wen'chen (11 te zijn? Wat lust is 't, als uw fchaer te gader drngt, En hijght naer 't nat, dat uit zijn ader (piingcf- *t Is gruwelijk 't onnozel dierenhol t' Ontrusten, en het groen te ('prengen root Van heiligh bloet, en dus te zwieren dol Door 't bosch, en voor uw vrouw te biengen doot Een hinde, of hut, dat in zijn noodcu vaek Noch tranen fchreit, en wekt der Godjen - wraek. Ay fchuwe Maeght, kom na dit fa'nleu voort, Legh af, 't geen meer een krijgsheldinne past, De boogh, en pijlen, die men randen hoort. Volgh wijzen raeti aenvaert den minnelast, En dool met al wat burgers zeden houdt, Daer Venus zorgh de groote (leden bouwt. Eer Cynthia fcheppe uit haer broeders fchijn Tot negeninael een ront geweve vlam, Zult gij getelt met andre moeders zijn, Als *t zieltje, dat uit u zijn leven nam, Van uwe borst afhangend dartel (leent, Of in uw' fchoot, van weelde, ipartelbecnt. ZANG. Op de wijze: Iet moet ik u Laura vragen, PoSet. Dianier. Koridon. Poë. Dieanier roeide in een Jckuiijc Het haer keeltje onder 't fluitje  Ot» oezancen. Van haer vrijer Koridon. JDoris kroost met natte pruiken Flux quam van den gront opduiken, En zich bakren in de zon. Ka veel zingens dees gelieven, Beurt om beurt een lied aenhieven, Liedtje, zonder wedergd. Zij prees 't mijen, hij het huwen: d! Een wou vrijen, d' ander fchuweti. Zij zong voor, en hij peep na. Dia. TVlaegden die den reij verderen Zijn als Febus lauwerieren: Macgden groenen als de palm. Wat zijn vrijers woorden beden, Hun beloften, en hun beden, 3\Ieer als kracbtelooze galm? Ko. M acgden die de min uitfluiten, Hare jeught verijdeltuitcn, En verwekken niemants gonst (Men magh "t zus of zoo bewimplen) Och wat is het, als met rimplen d' Ouderdom het voothooft fronst ? Dia. 't ^Voorhooft fronstze, die met zinnen En gedachten flaet aen 't minnen. Is het niet een zotte klucht, Dat men laet zijn vrijheit flippen,' Om het drukken van de lippen, Om een fcharrebiers genught?  « E Z A N G E K. iop Ko. Zotter is 't 's jeughts frisfche rooze» Achtloos te verreukeloozen, En den Minnaers ilechts te fpijt, Ka goê dagen, en quae nachten, Vreught nocht zegen te verwachten, Maer elx laster en verwijt. Dia. ICoridon, gij meught wat praten,' Maer ik zal u eeuwigh haten. Boeime niet door dwaze trouw. Kor. Dianier 't zijn meiskens vlagen, 'k Zal u eeuwigh liefde dragen, En hoogh achten als een vrouw. Dia. Ja zoo fluit men met verlangen, Om het vogeltie te vangen, En te fluiten in een kouw. K o r. Neen zoo lokt het harders knaapje, Om het afgedwaelde fcbaepje', Dat hij garen hoeden zou, DiaK oridon, zetme op aen d' elzen. Kor. Die malkanderen omhelzen. D i a. Koridon, gij zijt een boef, Laet de maeghden eenzaem peinzen. Kor. Dianier, hoe kunje veinzen. Zonder vrijer, zonder troef. Poe. Onder fpel van zang en fluitje Fat een luij in 't zeil van 't fclwitje: Mit jloegh 't om: zij riep in noot. Hij omarmde Dianiertje, En kreet: water, blusch geen viertje-, Dronk met haer een zotte doot.  HO GEZANGEN» Stroom godesjes d' uitvoert vierden. En hen beij ten oever {lierden: Daer een graf twee lijken kreegh. Seedert Itier de zieltjes ivaerden, En haer jlemmen voeglijk paerden. Zovg zij hoog, zoo peep hij leeg. Dc Wee leste vaerzen van dit Gezang vindt men in den terStn druk; maer zijn in den druk der Poe zij s van den jaere 1650 achtergelatlen. BEEK ZANG. K A T I-I A R I N E. ijkker Bietje, die bij 't Beekje Nestelt, en geeft menigb deeltje Die uw* honing komt te dicht; Wakker Nümfic, die zoo klaertjes Wet uw oogbjes op de baenjes Flikkert, blikkert, draeit, en licht; Zcahme, meisje, die zoo netjes Poezelachtigh zijt, en vetjes, Levend, helder, wel gedaen ; Waer van tnooghje zoo wel tieren, Daer al d*. andere arme dieren, Bleek en treurigh quijnen gaonï Eetje flaetje met een eitje? Drinkje niet dan fchapeweitje\ Plukje moesjen uit den tuin? Bakje druifjes van de kruitjes? Trekje heen, na zomerbuitjes, Om lampreij en knijn, in duin ? AEN  ««ZANGEN, (II Slaepje op dons van witte zwaentjes? Lekje uiuskadelle traentjes? Houje een ongetneene flijl? Leghje in fchim van koele boompjes ? Droomje daer geen andre droompjes Als van fuiker uit Brezyl? Zwemje in lachjes, en genughjcs? Leeft uw geest in zoete kluchjes? Springt uw ziek;en in uw lijf? Erfje niet als heil, en zegen? Benje juist van pas geregen , Niet te los, of niet te Itijf? Zegh het toch uw medemeisjes, Vol zwaermoedige gepeisjes. Heel uw fpeelnoots algelijk. Redt die diertjes van haer teering. Onderkruip den Maes zijn neering, En wort dokter van de Wijk. DE GESTUITE MINNEGOD T. OP DE HOFSTEDE VAN DE HINLQPENJ BUITEN NAERDEN. De fiere Venus fprak Tot haeren kleenen dwergh : Ga heen beftorm het dak Van 't forsfe Rustenbergh, Dat met ons torts en wapens fchimpt, Zoo trots, dat mij 'er. 't hart af krimpt.  112 GEZANGEN. Ktipiilo fcitoot en tongli Zijn fnclle vleugels aen : Iiij nam zijn' taeien boogh En koker, zvvaer gelaön Van pijlen, fcherp gewet, en gta.lr, En daer me hene op *t luchtigb padt. In 't yliegen zagh de Godt, Die al de werelt toomt, De toppen van liet flot Van verre door 't geboomt Uitdeekken, en bij ftreck 'er in. Wat Hot, wat (leekte keert de mini Docb *t ging hem in dit perk Uit zijne gisfing: want Een ieder op zijn werk Boodt rustigh wcderltant, 2oo ras hij toeleij om terdont Te tienen wat hij bezigh vont. De voorde klonk de fchecr Met ijver hein naer 't hooft; Een zorgelijk geweer. Hoe dont de Min verdooft! Een andre ftneet met krachten dijf, Den looden inkpot Iiem naer 't lijf. De derde kerft en kruist, IJn fnijt en deekt te fel. Het fnoeimes in de vuist [Al naem de Min de hel Tc baet] ontzagh noch pees noch fcliicbt De loozc Schutter viel te licht.  0EZANG8N, 113 Do vierde fufte niet, Maer greep het lange roer, Dat menigh vogel fchiet- Hij mikte, en dreighde, en zwoer, Den fchuttcr in een omzien ras Te Heken in zijn vogeltas. De Minnegodt, in *t endt Geiteen; van daer hij quam, Zijn moeder heeft beltent Dat pijl noch minnevlam Niet hechten kan op dit gedacht, Dat bezigh ledigheit veracht. WILTZANGK, OP DE ZELVE HOFSTEDE. w W at zong het vrolijk vogelkijn, Dat in den boomgaert zat ? " Hoe heerlijk blinkt de zonnefchijn Van rijkdom en van fchat! Hoe ruischt de koelte in 't eiken hout, En versch gefproten lof? Hoe ftraelt de boterbloem als gout I Wat heeft de wiltzangk ftof! Wat is een dier zijn vrijheit waert I Wat mist het aen zijn' wensch; Terwijl de vrek zijn potgelt fpaertl O flaef! o arme mensch 1 Waéf groeien eiken t' Amfterdam? O kommerziekke Beurs, Pacr noit genoegen binnen quamt Wat mist die plaets al geurs 1 H  ï 14 G • E Z A N r, E N. Wij vogels vliegen, warm gedost, Gerust van tak in tak. De hemel fchaft ons drank en kost. De hemel is ons dak. Wij zaeien noch wij maeien niet: Wij teeren op den boer. Als 't koren in zijn airen fchiet Bedelt al 't lant ons voêr. Wij minnen Tonder haet en nijt, En dansfen om de bruit: Ons bruiloft bint zich aen geen tijt, Zij duurt ons leven uit. Wie nu een vogel worden wil, Die trekke pluimen aen, Vermij de ftadt, en ïtraetgefchil, En kieze een ruimer baen. DE GETROUWE H A E G H D I s. OP DE ZELVE HOFSTEDE. INTEGER VITM, SCELERIS QJUE PURUS. Cjelukkigh is zij, die hier leeft Van zorgen en gevaer bevrijt, En altijt eene fchiltwacht heeft: Want zelden leeft men zonder ftrijt, En ongeval en harteleet Genaekt den menfche, ook eer men 't weet. Twee jonge maeghden waren uitGegaen, in 't krieken van den dagb, Daer niemant hek noch draeiboom fluit, Het Goy voor ider open Jagh,  GEZANGENt ,,s Natuur haer keur van bloemen milt Alfins te plukken gaf in 't wilt. De lentezon befcheen het groen Met puik van (traelen overal: Het lantfchap (lont in zijn faizocn: De bijen zogen bergh en dal Va» honigh ledigh te gelijk, En alle honighkoiven rijk. De maeghden op een heuvelkijn Gelegen, en van plukken moe, Bcrehut met loof voor zonnefchijn En zon, haer oogen loken toe, En (liepen zoo gerust in *t gras, Als of de flaep haer bart genas. Maer midden onder 't flapen quam Een adder uit haer duister hol Gekropen, langs een' eiken (lam. Zij glom om haeren hals, en zwol Allengs van boosheit in den dagh, Toen zij de zusters leggen zagh. Dit merkte een wakkere Haeghdis, Die vrouw Natuur in (lilheit dient, Den mensch bemint, en gunftigh is, En gadeflaet, en houdt te vrient. Hoe was dit lieve dier zoo bang! Zij kroop vcrbaest op hals en wang. Zij ftreekze, en wekteze op het lest Met (Irijken, recht als ofze riep: Waekt op: waekt op: ontvlucht dees pest. Het paer ontwaekte, en zagh, en liep, En ftroide in 't loopen voor gevaer Den fchoot met bloemen hier en daer. H a  IT.6* 6 E Z A N G E N» Nu twijfel ik «iet langer, of Het een of *t ander ftomme dier Bewaekt d onnooslen, en liaer lof Behoeft noch hantbus noch rappier. Al fchiet een adder gift en gal, De deught is veiligh overal. SPROOKJE VAN REINTJE DE VOS. Gp de wijze van Arent Pieter Gyzen. l^Jou iens van 't looze Reintje Gezongen dat het klinkt; Daer Nikkertje en Haintje De wellckomst op drinkt. Nou dat fchalke diefje ftinlir. Hoe is 't bcnart! Hoe hangt zijn ftart, Nou zijn pooten zijn verminkU De vrije Amftelbocren Die hadden ienne Hen, Daer zij zoo wel bij voeren, Als ik geen ander ken, Mit ien kakelbonte pen. Dees legh-hen ziet, »s I.angs Welvacrt biet. Dat de Duivel 't Vosje fch^.  E 2 A M « E «, li? Dees Hen lei alle daegen Zoo fixen gouwen eij. Het was geen tijdt van klaegen. Zoo langh als 't beesje leij Was bet kermis in de weij; De rijke boer Uit melken voer: 't Was al booter, room, en kleij. Maer 't lekker Vosfemuiltje, Op hoendervleis belust, Quam kruipen uit zijn kuiltje, Bij d' Amiterlangfche kust, Daer boerman zat gerust. Wel, (eij hij, langst, Hebt vrees noch angst: Heintjes deught (s jou bewust. Wat maek jij mit dit prijtje? Licht brengt ze 't landt vol pest, De vuile meer befcliijtje ('t Is jammer) *t reine nest. Geef de broedtfe teef de rest,, Ik weet ien aêr Zei Rcintje vaêr; En die dient jou allerbest. De nesjte koetjes herder Docht voort, dat is niet beus. Die kinkel zagh niet verder, Niet verder as zijn neus: Hij' docht Reintje vaêr is Geus,. Jae docht de Vos, Nou bin je los: Wangt je weet niet van de leus. H t  11 f5 GEZANGEN* De Vos greep 't eêle beesje, En vatte 't bij de keel, En fcbenrde 't lekker vleesje, En gaf van elk een deel Aen zijn Vosjes evenveel, En leefde luij. De boer dronk buij: Wangt nootn Reintje was te eêl. Maer doe de boeren misten De dagelijkfche rent, Begon het dorp te twisten, Gans duizent facrement. Reintje "t fpit in d' asfe went, Ons hen is doodt, En 't dorp lijdt noodt. Is 'et niet een groot elent? De boeren tegen weêr knap Nae Reintje wilt en ruw. Die zcij: kiest mij tot heerfchap, En maekt mijn zoon Balju, Schout en Scheepens op een nu. Ik zal jou voort, Voldoen mijn woordt, Wangt jij maekt inij ang en fchuwv De boer zagh uit zijn oogen: Doe kende hij de guit. Hij riep., ik ben bedroogen: Het komt op loogens uit. Waer het ons die fchelm ekruit! Langs Welvaert, och, Had ik jou noch! 't Hiele fpul dat is vetbruift  C E 2 A N © E N., U»J- Doe ging noom Reintje druipen, Hij zagh, de boer was dol. Noom Reintje die ging fluipen, Oingh kruipen in zijn hol; En zijn kop liep as een tol: En om gien (mart Te voên in 't hart, Dronk hij ftaeg zijn buikje vol. De boeren Reintje histen De bonden op 'et lijf, Die Reintje vaêr bepisten Om 't elements bedrijf.] Reintje klaegde 't aen zijn wijf. Vaêr jeij hebt Ichult:. Lijdt met gedult, Sicze, al dit ongerijf. Jeij boeren neemt exempel, En wachtje voör den Vos, En zit hem op zijn tempel, En jaegt den fchalk in 't bosch. Is hij zwart, of is hij ros, Gelooft hem'niet. Die 't dorp verriedt. Stoot den dief zijn tanden los. Qemaekt om op de brug te zingen; , Al zouw 'er Reintje uit zijn vel em fprisgen, UOCXXVII, »4  ï"0 GEZANGEN. EEN OTTER IN 'T BOLWERK. Na de wijze: Betteken voer na Mariemont. Yrel boe is Otjes bart zoo groen? Wel hoe is Otjes hart zoo groen? Dat hij dus ijvert in 't lèrmoen, O jemij, o jemij, Om Biio„ers dochrer is *t te doen, Hij preekt van d' Akademij. Ongs Otje is gien ftomme hongt, Ongs Otje, &c. Hij woekert met zen Miesters pongt, O jemij, o jemij. Het quijl dat loopt hum uit zen mongt, Zoo fchelt hij d' Akademij. Dat preken klinkt tot Haerlem toe, Dat preken, &c. Elk vreest hum as de Roode roê, O jemij, o jemij. Hij maekt het alle Speulers moe, En hekelt d' Akademij. Wel Boogers dochter loopt hum na, Wel Boogers. &c. En zegt nou tegens Otje ja. O jemij, o jemij. Wangt kreegje m' niet, 't was zongt en fclia, -Soo fchrobt hij d' Akademij,  9 E e A N G E N. 121 En as je gaet nae 't bruiloftshuis: En as je, &c. Zoo laet vtij Dokter Koster t' huis; O jemij, o jemij. Al is hij Bruitjes neef incluis, Ilij metfte d' Akademij. Hij fpeult 'er nou zijn Ifigeen, Hij fpeult 'er, &c Wel mannen broeders, zijn dat reên. O jemij, o jemij. 't Zijn fieltenltukken al mit een, Godt fcben deus Akademij. Al baet d it fpeulen 't Weeshuis iet, Al baet, &c. Dat i-eeft an Oties vleeshuis niet, O jemij, o jemij. Wat beurt ongs fpijt en groot verdriet, Van deuze Akademij. Neen Otje, ftraft dit met Gods vroort, Neen Otje, &c. Al zouje mit de toghtfchuit voort, O jemij, o jemij. Vrij Otje fchreij ieus, dat men *t hoort,' In Kosters Akademij. Wel is dit niet ien wongder werk, Wel is, &c. Sij hietten ongs de plondderkerk, O jemij, o jemij, Och, broeders, fchuwt het dongderperk," Van Kosters Akademij. HS  J22 GEZANGEN. Mogbt Smout nou op de preekftoel ftaen Moght Smout, &c, Hoe zon haer dan de hagel flaen, O jemij, o jemij. Janrap in ftee van Monkelbaen, Sou plongdren d' Akademij. Ik wou ze faten ïn den Briel, Ik wouze, &c. Dit fpeulen raekt mijn ongderziel, O jemij, o jemij. Ik hou mier van ien ptongderfiel, As van deus Akademij. DE NOORTSCHE NACHTEGAEL. Op de wijze van Arent I'ieter Gyzen, c?c. Het keelgat was gevangen. De hangman met de bast • Stont reê de keel te hangen. Zii had te veel gebrast. JMeebter hengker maekte vast Den flrnp gereet. Toen biak haer 't zweet Dootzweet uit, van angst en last. De hangman fprak: nu prevel Voor 't leste noch een woort. Het keelgat kreet gans krevel, Och meester, fpaer uw koort. Meester, vaer zoo ras niet voort. Och, fchel mij quijt Een luuel tijt, Eer de ftrup den aesfem finoort.  GEZANGEN. De keel riep 't licliaem t* zamen, Beval liet woort de maegh, Die tiet haer, zegh geen amen, Eer ik het ommevraegh. Is de fchcrreprechter graêgh, Hij wachte een wijl: Dat 's hier de ftijl, Eer men hem voor recht beklaegltw De maegh, om rouw te ftelpen, Beiiet zich met de leên, Of 't lijf de keel zon helpen, En fpaeren voor 't gemeen: Want haer docht het was wel reên Dat lijf en ziel De keel behiel, Zoo gedienftigh voor elk een. . Laet gij de keel ophangen, Wat zal de maegh, uw kok En keukenmaeght, ontfangen, Wanneer de hongerklok Brant en moort klept even drok? Och, (paer de keel: Zij fchaft u meel, Als gij bedelt om deu brok. Waer blijven d' ingewanden, De buik, wanneer ik vast?. Al malen kies en tanden Wat op den akker wast, Zoo de beul de keel verrast, En 't keelgat fluit, Al 't lijf heeft uit, Long noch lever gaen te gast.  Wacrtoe brengt u de duivel ? Zijn al de leden dwaes? De maegb boeit meer dan zuivel, En boter, melk, en kaes. Kaes en broot is 't edel aes, Daer jongk en out Het lijf bij houdt. Schei t dan vrij uit dit geraes. Elk merkt dat hier gevaer is. Men hoorde elx ftem in 't roijt, En gaf een Penfenaris Van 't lijf, den vrijen mont, last dat hij de keel terftont Van ftrop en tou Verlosfen zou, Eer zich 't lijf verlegen vont. Dat bij gebrek van handen, Verboden weêr te biên, De mont zijn kopre tanden Eens fel zou laeten zien, Eer bij *t halsrecht liet gcfihiêu: Want vint de beul Bij 't recht geen heul, Hij zal zelf de galge ontvliên. Dit wert voor 's Konings kroeghjes Gezongen in de Sont, Toen 't nachtegaeltje vroeghjes, En in den morgenftont, Al den voglezang in 't ront, Voor dagh voor douw, Ontvouwen wou, Waer het leven bij bcttont»  OEZANGEN. UITVAERT O R F E U S. JL oen Orfeus met zijn keel, Toen Orfeus, met zijn keel en veêl In 't mnstboscli, zong, en fpeeld» Tierelier, tierelier, Dat fchoone iustpriè'el; Scheen hemel aerde en zee, Scheen hemel aerde en zee alree, Op zang en fpel, te dansfen, Tierelier, tierelier, Gevolght van wilt, en vee. Hij zat op een tapijt, Hij zat op een tapijt gewijr, Een' regenboogh van bloemen. Tierelier, tierelier. De Deught braveert den Nijt. Een krans van lauwerier, Een krans van lauwerier, heel fier, Vereert de heldre lokken, Tierelier, tierelier, Een' Godt gelijk in zwier. De lange witte rok , De lange witte rok, van vlok Gefponnen door zijn moeder, Tierelier, tierelier, Hielt ftreek met boogb en ftok. VAN 12»  Jaijf gezangen. Hij zong wat Rcuzcrot, Hij zong wat Rcuzerot den Godt Jupijn aen boort durf klampen, Tierelier, tierelier, Beltonnen 't hemelsch flot; Hoe elk zijn krachten vergbt, Hoe elk zijn krachten vergt, en tergt; Hoe zij een ftormkat bouwen, Tierelier, tierelier, Van fteenrots en gebergt; Hoe zij met torts, en knods, Hoe zij met torts, en knods, en rots, De Goden zelfs matteeren, Tierelier, tierelier, In 't Rijk des Dondergodts, En hoe Jupijn in 't lest; En hoe Jupijn in 't lest dees pest, Met blixcmftrael en donder, Tierelier, tierelier, Begraeft in 't helfche nest. Terwijl hij fpeelde, en zong, Terwijl bij fpeelde, en zong, ontfprong Een bron van melk, en honigh, Tierelier, tierelier, Gevloeit van zijne tong. De boomen in het ront, De boomen in het ront terftont Vergaêren om den Zanger, Tierelier, tierelier, En kusfen zijnen mont.  G E 1 A N GEN. I2J» De wiltzang tiereliert, De wiltzang tiereliert, en zwiert Rondom den Speelman heene, Tierelier, tierelier, Ook wilt, en tam gediert. De naclitegael onttleekt, De naclitegael outfteekt en breekt Zijn' toon aen Orfeus gallem, Tierelier, tierelier, Die duizent zangers queekt. De leen zijn brullen ftaekt, De leeu zijn brullen ftaekt, en blaekt De duiven trekkebekken, Tierelier, tierelier. Wat Godt blijft ongeraektt Maer onder fpel en zang, Maer onder fpel en zang eer lang Een Reij van Boschbachanten, Tierelier, tierelier, Nam derwaert baren gang. Daer zagen zij Godts Helt. Daer zagen zij Godts Helt in 't velt, En 't bosch; en d' elementen, Tierelier, tierelier, Bekoort door 't zoet gewelt. Zij holden door den drank, Zij holden door den drank, doot krank Van zinnen en van zeden, Tierelier, tierelier, Dat blsek aen haren gang.  tab* GEZANGEr», Zij bulkten overluit, Zij bulkten overluit vol uit: Wat plaeght ons al dit fpeelen! Tierelier, tierelier, Daer Bachus vretight op fluit. Dees fpeelman wou zijn oor, Dees fpeelman wou zijn oor ons koor En vvijngertfpiets mit gunnen. Tierelier, tierelier, Hij houdt Apolloos fpoor. Al is 't Apolloos zoon, Al is 't Apolloos zoon, en kroon; Trots Kallioop zijn moeder, Tierelier, tierelier, Hij zit ons nu te fcboon. Valt aen, als dol en doof Valt aen, als dol en doof: dien roof Zal nicmant ons ontrukken, Tierelier, tierelier, Wat hulp men hem beloof. Dus raest de Wijngodts Reij. Dus raest de Wijrgodts Reij: heij, blij; Valt aen: hij moet 'er onder. Tierelier, tierelier. Valt aen met vcltgefehrcij. Met worp de Menas fnel, Met worp de Menas fnel en fel De Speelmans borst met krden, Tierelier, tierelier, In wasch verkeert door 't fpel.  «BZANOENi Ipf Een andre breekt uit wrok, Een andre breekt uit wrok een* (lok Op "t bekkeneel des zangers. Tierelier, tierelier. Het brein befpat den rok. De vedel rolt daer heen, De vedel rolt daer been beneên, En Wilt en vlught verftroien. Tierelier, tierelier, Hoe lillen al zijn leênl Schoon hij den jammerpoel, Schoon hij den jammerpoel en ftoel Van Pluto had bewogen, Tierelier, tierelier , In 't ondefaertsch gewoel. Euridice en haer ziel, Eurldice en haer ziel, wiens hiel Van d' adder was verbeten, Tierelier, tierelier, Hem weêr in d' armen vlei; Schoon hij den wiltften aert, Schoon hij den wiltften aert bier paert, En breidelt 's tigers toren, Tierelier, tierelier, De wijnkroes niemant fpaert> Sij rukken met sewelt, Sij rakken met gewelt dien Heit, En fpreien al zijn leden, lierelier, tierelier, Gefleurt, verfcheurt, langs 't velt. 1  «ezangen., Daer rolt de fïhelle keel. Daer rolt de fch.lle keel en veel» Voor wint geplompt in 't water, Tierelier, tierelier, Valt Hebrus kil ten deel, De vcdelgrillern zucht, De vedelgallem zucht, en vluglit, De keel en vingers beven. f, , Tierelier, tierelier. *t Geluit verdwijnt in lucht." Toen fchreide al wat 'er was, Toen fenreide al wat *er was een plas, Een beele beek van tranen, Tierelier, tierelier, Die vloeiden over 't gras. De beek- en boomgodin, d« beek- en boomgodin niet injn Betreurden baeren zanger, i Tierelier, tierelier. Met eenen droeven zin, De Wijngodt flrafte voort, De Wijngodt flrafte voort dien aioort Aen alle Boschbachanten, Tierelier, tierelier, Zoo firaf als oit gehoort» Apollo van Parnas, Apullo van Paritas quam ras Met negen Zanggodinnen, Tierelier, tierelier. Daer 't lijk gemartelt was.  e e z- a- h o s c* 131 Zij zamelden 't gebeent, Zij zamelden 't gebeent belteent, En zonken 't lijk met klaghten, Tierelier, tierelier, In 't graf van elk beweent. De Vader trekt een' fchicht, De Vader trekt een' fchicbt van licht En ftraelen uit zijn' koker, Tierelier, tierelier, En fchrijff dit grafgedicht: Gun orfeus, bier geblust, Gun orfeus, hier geblust, nu rustj Mijn zang- en fpelorakel. Tierelier, tierelier, Hij plante deught met lust. Apollo veêl en boogh, Apollo veêl en boog, om hoogh, Ten toon hing in de Marren ; Tierelier, tierelier, Een trots voor 't nijdigb oogh, 'Terwijl voer Orfeus geesr, Terwijl voer Orfeus geest op 't feest Der zielen, bij Godts reien, Tierelier, tierelier, Daer vreught den roti geneest. Het hooft, voor tij in ze.e, Het hooft, voor uj in zee, alreê Te Leshos aengedreveri, Tierelier, tierelier, Broght tijding van dit wee.' 1 a  Een zecflang, wit van tong, Een zeëfiang, wit van tong, zich wrong, Óm 't bloedigh hooft te likken, Tierelier, tierelier, Te Hikken op een' fprong. Apollo quam op flagh, Apollo quam op flagh, en zagh De flang afgrijslijk gaepen, Tierelier, tierelier, Noch wijder danze plagh. De Godt, hier door onteert," De Godt, hier door onteert, verkeer» Gebit en bek in marmer, Tierelier, tierelier, En 't bijten haer verleert. Nu vrees geen' baet en nijt, Nu vrees geen' baet en nijt, noch ftrijt. Wat kan «en dier ons fchaden, Tierelier, tierelier, Dat gaept, maer niet en bijt? ■ SPEELSTRIJT VAN APOLLO en PAN. D e Godt Apollo wert De Godt Apollo wert heel hardt, Om tegens Pan- te zingen; Tin tin tin tin tin tin, Geterght, en uitgetart.  «ezan «ek» 133 Zij quamen beide in 't perk, Zij quamen beide in 't perk, heel fterk, Met herderen, en Nimfen, Tin tin dn tin tin tin, In Godt Apolloos kerk. De rechter hoorde toe, De rechter hoorde toe, noit moê Om fpel en zang te hooren. Tin tin tin tin tin tin. Toen loeide ftier noch koe. Apollo bief eerst aen. Apollo bief eerst aen, met blaên Van Lauwerier belommert. Tin tin tin tin tin tin. Hij zong gelijk een zwaen. Toen Herkies uit den floel, Toen Herkies uit den ftoel en poel Des jammers op quam dondren, Tin tin tin tin tin tin , Wat zagh men een gewoell "t Was tniddagh bij de klok, 't Was middagh bij de klok, en kok, Jn Pallas ftadt, Athene, Tin tin tin tin tin tin, Toen al de lucht betrok. Een ieder riep: gewis, Een ieder riep: gewis wat is Wat wit dit ij slijk voorfpook? Tin tin tin tin tin tin, Wie feuept dees duisternis ?  134 f e z a n e e r*, Zij liepen naer de mert. Zij liepen naer de niert benart, Daer zagen zij den wachter, Tin tin tin tin tin tin, Den Heibont met zijn flarr. ' Zij hoorden veel gefchals. Zij hoorden veel gefchals, een valsch Celuit in drie geluiden, Tin tin tin tin tin tin, Drie hoofden, eenen hals. De Wilde dreef dien gast, De Wilde dreef dien gast, heel vast Gebonden aen zijn keten. Tin tin tin tin tin tin. Wie fchrikt niet, als hij bast! Hij quam in Plutoos fchool. Hij quam in Plutoos fchool, de kool In 't bakhuis glom als fakkels; Tin tin tin tin tin tin, Dat ftonk, als een giool. De wijze en grijze baert, De wijze en grijze baert vervaert Wert grijzer om dit monfter. Tin tin tin tin tin tin. De fchool kroop achterwaert. Nu zwijght het fchoolkrakkecl, Nu zwijght bet fchoolkrakkeel geheel, En klooft geen hair in zeven ; Tin tin tin tin tin tin. De Droes ziet al te fcheel.  6 E Z A N è i ». '*S5 Die in den tabbert zat, Die in den tabbert zat vergat Zijn boeken, en zijn fchrïften, Tin tin tin tin tin tin, En wist niet boe bij 't bad.: En Thalcs fprnl; in 't lest, En Thaics fprak in 't lest: o pest, Gij fleurt ons goude Icsrcn. Tin tin tin tin tin tin. Loop heen naer 't hclfche nest. Hij ging van deur tot dèur. Hij ging van deur tot deur, recht veur Den Wildeman , zijn* temmer. Tin tin tin tin tin tin, De ftadt verfchoot -haer kleur. Het geemlijk kint kijkt bril. Het geemlijk kint kijkt bril, zwijgt flik Het gaet nu vroet te bedde, Tin tin tin tin tin tin, En volght zijn moeders wil. Hij quam in 't heiiighdóm. Hij quam in 't heiligdom. Hoe flora Zat Pallas op bet outer l Tin tin tin tin tin tin. Al cl' uilen kceken om. Nu zochten zij niet meer. Kn zochten zij niet meer, als eer, Den oly uit de lampen, Tin tin tin tin tin tin , Noch vlogen heene en weer, 1 4  t$6 •BZANeEff. Toen fclireeiide een halve roes, Toen fchreeude een halve roeswat droes Verfteurt de Hierofanten! Tin tin tin tin tin tin, Hoe ftaet hun hooft zoo kroes» Meduzaes flangenhooft, Meduzaes flangenhooft berooft Geen' mensch zoo van zijn zinnen. Tin tin tin tin tin tin. 't Gebas ons ftem verdooft. Dus zong Apollo vqor; Dus zong Apollo voor, in 't koor, En Pan begon in *t ende. Tin tin tin tin tin tin. Een ieder gaf gehoor. Hij zong verwaent en ftout Hij zong verwaent en ftout van woudt En tempel, bij Dodone, Tin tin tin tin tin tin, Daer zich Jupijn onthoudt. Daer hij orakels qneekl. Daer hij orakels queekt, en breekt, Door 't korren van zijn draeiers» Tin tin tin tin tin tin, Als 't volk hem bidt, en (meekt, Daer boomen, groen als palm, Daer boomen, groen als palm, door galm Verlege vraegers raeden. Tin tin tin tin tin tin, QeJuit flaen als een halm,  S E Z A N C E N. I37 Daer klinkend koperfpd, Daer klinkend koperfpel en bel Hunn' klank verdubbeleeren, Tin tin tin tin tin tin, En klinken hel en fchel. Ook wou zijn zangk hunliên, Ook wou zijn zangk hunliên bedién Hoe zoinmigh flagh van beesten, Tin tin tin tin tin tin, Met kracht geen wit magh zien; Een ander aert zich floot, Een ander aert zich (loot aen 't root Een verf bij d' olifanten, Tin tin tin tin tin tin, Cehaet, gelijk de Doot; En hoe zich 't buffels velt En hoe zich *t buffels velt ontftelt Om 't root, en roode rokken, Tin tin tin tin tin tin, Bezuurt van menigh helt. Wie niet ontrennen kan, Wie niet ontrennen kan, wort van De buffels doot geknuffelt, Tin tin tin tin tin tin, Al waer "t een oorlogbsman. Nu zweegenze alle beij. Nu zweegenze alle beij; elk zeij: Apollo wint de prijzen, Tin tin tin tin tin tin, Bejlemt van reij bij reij. 1 5  13.3 e E r A N G E -K. Maer Midas, tegens reen, Maer Midas , tegens réén, alleen Gaf Pan den prijs van 't zingen, Tin tin tin tin tin tin, En daerme ging hij heen. De plompêrt, bij een' vliet, De plompen, bij een' vliet, beziet Zijn' eigen fchijn in 't water, Tin tin tin tin tin tin, En zucht, van groot verdriet. Hij ziet, van zin berooft. Hij ziet, van zin berooft, zijn hooft Vcrciert niet ezels ooren. Tin tin tin tin tin tin. Wie had dit oit gelooft! Eer 't iemant wort gewaer. Eer 't iemaiit wort gewaer liij 't hair Met eenen hoedt gaet dekken. Tin tin tin tin tin tin. Noch loopt de fchant gevaer. De fcheerder merkt het ras, ' De fcheerder merkt liet ras, toen was Het melden hem verboden, I Tin tin tin tin tin tin, Hoe fterk men hem belas. Hij groef, op dat hij 't zweegb, Hij groef, op dat hij 't zweegh, om leegb Een' diepen put in d' aerde, Tin tin tin tin tin tin, Waer in hij nederftccgli.  «IZAN9EN. T39 Daer riep bij overluit, Daer riep tiij overluit recht uit: Zwijgh ftil van Midas ooren , Tin tin tin tin tin tin, Te lang en ruigh van huit. Hij flopt na dit gehuil, Hij flopt na dit gehuil, den kuil Met zant en aerde weder; . Tin tin tin tin tin tin, Noch ging de fchant niet fchuil. De herder leert dit haest. De herder leert dit haest. Hij blaest Op 't riet, hier uit gclprotcn, Tin tin tin tin tin tin, Dees' klank die hem verbaest; Wie u naer Midas vraeght, Wie u naer Midas vraeght, hij draeght En róert twee ezels ooren. Tin tin tin tin tin tin, Met recht aldus gcplacght. REI van BACHANTEN. X oen Bachus lagh en fliep, In Aiiadqcs armen, Euoe, Euoe, Al 'f leger zong en riep. De zee en *t eilant klonk Van bommen, en cymbalen, Euoe, Euoe,. Wat voeten had, dat fprongk.  G E 2 A « f} E «, De Saters dansten voor, Op 't fchreeuwen der Menaden. Euoe, Euoe, Neptuin lagh op zijn oor. Sileen, het volle vat, Verzopen op zijn' ezel, Euoe, Euoe, Wist naulijx waer hij zat. Zijn ezel hiel den trant. Codts fchiltknaep zat en ronkte. Euoe, Euoe, Het dier had meer verltant. Sileen reed averechts, En, als hij was aen 't vallen, Euoe, Euoe, Dan (tutten hem zijn knechts. Wie hant (loegh gen den thirs, Most maghtigh zijn te veegen Euoe, Euoe, Een' beker met een fnirs. De fpietfen, groen vnn blaên, Vast drilden heen en weder, Euoe, Euoe, Geen boxvoet recht kon ftaen» De Nijmfen hallef naokt Met ongefnoerde vlechten, Euoe, Euoe, Van Bromius geraekt,  • Z Z A N 6 E I», 141 Die hadden, met haer kleet, De fchaemte ook uitgetogen, Euoe, Euoe, Wat Sater was d't leetï Zoo fieten zij dien nacht, En toen de dagh quam rijzen, Euoe, Euoe, Sliep Bacchus warm, en zacht. De bruit floegh d' oogen op, Daer quam de zon uit ftralen, Euoe, Euoe, Wie zagli oit fchooner pop ? De bruigom loegh haer toe, En kuste mont en wangen. Euoe, Euoe, De bruit nam *t al in 't goê. Nu dochtze om Thefeus niet, Den rrouweloozen vrijer, Euoe, Euoe, Die haer op (trant verliet. z' Omhelsde een beter lot, In baren fchoot gevallen , Euoe, Euoe, Den vriendelijkften Godt. De wijnftock wiesch om 't bedt," En hing van trosfen zwanger, Euoe, Euoe, Hst mager ftrant wert vet.  IJ) G E Z • A - N O I! IW De myrt befloegh den gront: Een luchjc blies violen, Euoe, Euoe, En roozcn uit zijn mont. Maer entlijk afgeflooft Van kusfen, en omhelzen, Euoe, Euoe, Nam h'j' haer kroon van 't hooft. Hij fmeetze naer zijn' troon, De fteenen werden ftarren. >! Euoe, Euoe, Hoe heerlijk blinkt haer kroon t Daer hangrzc noch te pronk. Tot haer gedachtenisfe. Eu e, Euoe, Zijn lief dees glori fchoiik. GEZANG VAN APIS "en ISIS. Wijze: Objeiï dom les charmes ft dotiz. Och Apis, Apis, och wat baet Brogbt u zoo jammerlijk om 't leven? Wat Wraek, wat fchrikkeliik verraet Heeft u het punt in 't hart gedreven? Ja 't hart uit uwen boezem noch Al lillende gefucên, En 't lijf gehakt zoo kleen? Och, och, och, och, och, och ! Och Ifts, Ifis, treur niet meer, Mijn zuster laft het kermen varen;  «EZ A N G E N* I4J Uw hart is veel te week en teê"r. Eij wilt dees ijdle tranen ("paren, Om hem, die garen d' Aerde derft Voor zoo een hemelsch lot. Aij treurt niet om een' Godt. Gelukltigh die zoo fterft. Och Apis, Apis, och zoo lang De Zon haer' gang gaet uit den oosten, Zal ik ververfcben 't lijkgezang., Noch Godt, noch mensch kan mij vertroosten. Helaes wat fchrikkelijk bediogh Begon dien vuilen moort? Had niemant u gehoort? Och, och, och, och, och, och! MAYDEUNTJES op jongevrou ANNA ENGELS geboortedag'*., HAER TOSGEZONGEN DOOR KONSTANTÏN SOHIER. N achtegaeltjcn, in de lovren Van den groenen lindeboom, Bij den klaren Acmftelftroom; Zegh, wie leerde uw montje tovren, En dat keeltje, zoet geuekt? Anna, zing niet. Och ! gij trekt, Och | gij trekt met dat geluit Mij de ziel ten lichaem uit. ANDER. Vogellijmpje van mijn hartje, Waerom vlughtge toch, zoo fcbuw? Gij hebt recht: want kreegh ik u, 'k Leij wat zouts op 't wUpelftartje, Dat mij doet zoo groot een pijn. Was dan 't vogelije niet mijn ?  144 «EZANCEN, ANDER. Anna, mot haer hcldre dralen, Met haer keel, vol nachtegalen, Wijdt het feest in van den May, Met een vrolijk veltgefchrey. Kon ik 't lieve diertje vangen, 'k Liet mij aen dat keeltje hangen. ANDER. Och! zij komt, gelijk ze plagh , Op, gelijk de lentedagh , Met de bloemen op de kaken, Met de dralen in 't gezicht. Kniel, mijn ziel: daer rijst het licht,' Dat elks oogen kan vermaken: Maer 't zal zinken in de zee. Zinkt mijn zon, zoo zink ik mê. Al verzink ik: 't is geen noot. Liefst gedorven in haer fchoot. ANDER. Anna, toen ik u zou kusfen, Trokt gij, al te fchuw van mij, Dat fclioone aenfchijn aen d' een zij, En verbootme 't vkr te blusfen, Dat mijn hart verteert tot ascb, Buiten hope van genezen. Nu ik derven moet, mijn fchat, Gun mijn lippen, datze lezen Van uw wang een roozeblat, Van de bleckde die daer leggen, Kunt gij mij die bede ontzeggen?  O E Z A N C B N, 145 OP DEN JAEGER VAN EIKHOF. H INDE LOPEN loopt de hinden En de hazen achter aen. Al de Joffers laet bij ftaen. Hij bemint de hazewinden, En zijn brakken, en het wilt, En het veltboen, en de lijsters, Meer dan al de jonge vrijfters. Is dat niet zijn jeught gefpilt? Hij magh rennen, hij magh jaegen, Maer hij zal zijn jaght beklaegen. MINNEDEUNTJES. Scboone Leli, laet ons minnen, Nu de zon flhijnt van om hoogh. Wilt ge u al te lang bezinnen, Gij zult haest aen 's hemels boogll Mist en onwcêr op zien komen, En voor donderdagen fchroomen: Want wie traegh zijn lief bemint, Vangt in 't endt een hantvol wint. Min, een rover, ftout In 't kampen, Zeiltme na niet kracht en fpoet In de zee van mijn gemoet: Als bij mij aen booit komt klampen, Baet geen wederftant noch ftrijt. Och, ik raek mijn vrijheit quijt. K  I46 «E2ANOEN. ANDER. D e dcrtele Sater, De boxvoet vast hippelt, Langs d' oevers van 't water, En beitelt, en trippelt T\!et alle zijn vrijfters, Die zingen, als lijsters. Het velt is vol vreught. O vrolijk leven 1 0 zoete jeught! O vvreede vriendinnc, Wie kan u bewegen? Hoe trouw ik u minne, In hagel en regen, Gij vlught even vlugge, En bietme den rugge. Ik jammer entiteit: Geen klagten baeten: mijn leven fmelt. ANDER. tvoom hier, o goelijk meisje. Gij ziet de velden groenen. Vergun me Hechts een reisje, Dat ik uw mont magh zoenen, En uw wangen, uit lust en verlangen. Aij koom wat nader: Want uwe inoeder en was niet vroeder. Zij kuste vader. K O R I D O N.  GEZANGEN» Dc duiven trekkebekken. De diereu in de weiden Een lijn te zamen trekken. Wie kan de liefde feheiden Van bet leven, de jongkhcit gegeeven Om ie gebruiken? Liefde moet bloeien. Door liefde groeien De boom en ftruiken. NARSISSUS. JL oen Narcis bet water kliefde, Met de ïtraelen van zijn oogert, Hij op zijnen lchijn verliefde. En, van minnegiuet bewogen. Om te blusfcben den waterurant, Riep: aij troume toen hant aen hant. Zijne hant, zoo blank en teder Bood hij aen den fchijn op trouwt, Die bood hem de bant ook weder: Doch vergeefs, dies hij, vol rouwe, Schreide: waerom verünnetge mij, Die u vierigh uit liefde vrij. Als geen trou hem moght gebeuren, En hij zijnen wensch inost derven, Ging de vrijer leggen treuren, En verlooi zijn fchoone verven. Al de fchoonheit, zoo groot van roem, Werdt verandert in eene bloem. K 2  14* «BZANGZNi HIPPOMENES. trahit sua &uemqjje voluptas. TT X iippomeen, door d' ingebeelde Schoonheir, tooraeloos van weelde, Schatte 't leven niet te dier Om te blusfchen 't minnevier Met de ueênnin van Atlame: Dies hij zich in *t renpcrk kante Tegens haer, op Venus woort. Zij döor appelglans bekoort Koos den appel onder 't U eken. Zoo quam elk zijn wit te racken. Ander. duxit sua p r se 211a fictor. Hippomee'n, ontvonkt van gloedt, Waegt, daer andre in 't renperk.fneven, Om de fchoone Atlante 't leven. Vernis geeft hem raet en moedt. Hij, den fchicht der fchoone ontronnen, Wellekontze, en kust haer hant, Het gewenschte minneprnt, In het minneperk gewonnen. Zij wint d' appels, hij zijn lief, Elk zijn gading, en gerief.  e E Z A N « E N. f 4-JJ ANDER, OMNIA FINCIT AMOK. "V^liegh met (helle zwaluvlogels: Ren de winden zelfs voorhij, En de kracht van busfekogels: Min acht. kogels, wirt, noch vogels, Als zij let op haer getij. Haere loosheit zal niet feilen 't Allerfnelst voorbij te zeilen, Door een' appel twee of drij. Kloeke minnaers fnlten nimmer. Zoo verkloekt men 't Joffrentimmer. CONCORDE S. ^Vls d" Eenbooren ziet de Maeght, *t Liefde dat zijn oogh behaeght, Blijft hij in gedachten hangen, Raest in 't endt van minnefmert, En, die noit gevangen wert, Geeft zich in haer fchoot gevangen, li d c lxv. den V) in WijnmaendU ONDER DE KNIPZANGEN. Door yerfcheide Rijmers gedicht, fchreef vondel 't geen volght: KNIPZANG, RkOzemoHt zagh op, en ri^i, Met de doodt op haere lippen,, K s  150 • E E A N G E N, Toen de wang haer verf verfchiep, Boksvoet, wat bediet dit knippen? Zoek in wouden en op klippen Andre jacht en minneftof, Zonder onzen flaep te fleuren. Magh ons dan geen rust gebeuren 1 Och, och och! dit is te grof. SLOT DER KNIPZANGEN. I^aat het kostelijkst van al U niet rcukeloos oiullippen. Dat 's de tijt die fnel gaet glippen, Zonder dat hij keeren zal. Och, boe dun is bet getal, Dat zijn uuren meet bij flippen, Eer de doot den draet komt knippen Van hun leven onverwacht. Meest verlooren, minst geacht'. HONIG H KOR F. Wijze: Engelfcht fortuin. Cjelukkigh die te prijk zat, eerze fïorf, En proeven moght dien lekkren Honighkorf, Vol dauw, vol geur van bloesfem, bloem, en krult. Elk vlieght 'er in, en nietnant fcheit 'er uit. Aij, zwijgh, die Korf beeft lust, en ongerief, En zoet, en zuur, en beide leet en lief: Die milde Korf flaet ieder even na; Maer menigh terght en verght hem met zijn- fcha.  O E Z * rf o ï ir. 151 Gebruik den Korf, misbruik den Ponigh niet. Wie matigh flikt heeft onlust noch verdriet; Dies maek de Bruit het hooft niet krank, noch zeer, Al quetst de Bie, de Honigh heelt het weêr. DE M ü S C H SUZANNE BARTELOT, UIT BAERLES LATIJN VER.TAELT. M uschke, voesterkint, te minne Bij" de minnelijke Maeght, Vleiertje van uw vriendinne, Die uw gilt den krans ofltdraeght, En, hoe kleen, in wetenfehappen Baes en overvlieger zijt, En met tjilpen, hupplen, trappen, Boertigh pikken alletijt Uw Suzanne kunt verquitken, En doen lachen; en nu ftout In de pruik op 't hooft komt pikken, En haer met de tuitjes houdt, Dan van daer om laegh komt vliegen En op nek of armen zit, Armen, die het fneeuw bedriegen j En van daer op *t hagelwit Van haer borsjès alle beide Spoelen loopt, en zoekt 'cr rust Op Kupidoos rechte weide, 't Lojtaes van den lieven lust: O mijn Muscb, hoe hooge fprongeu Doet uw luk: wat lof verdoofe VAN B .3  IJS GEZANGEN. Uwen lof, altijt gezongen Van 't onfterfelijke Hooft? Zeghme toch, wat jagbtgodinuen Boschgodt, Pales, of wat Pan, Of wat Goyer, ruigli van zinnen, Die de nesjes fleuren kan, U verkocht ter goeder uuren Aen de tangre Bartelot, Om in fpijt van uw gebuuren, Vogelnest en musfcbepot, Tot haer' boezem in te fluipen? Of nu d' een nu d* andre knie Te genaken ? of te kruipen Langs dees hant, en dan langs die? 't Lichaem te betreên, waer 't fchoon is Met uw korte pootjes? ach Een genade, die Adonis Noch Menalkas beuren magh. Zedigh durftge 't bexke flippen In den onbevlektcn mont, En ontwijt de maeghdclippen, Zonder vlek, en zonder wont: En gij zuight 'er, en gij lekt 'er Lekker fpoghjen, en gij drinkt Honighdaeuw, en wijn, ja nekter, En al wat men zoeters febinkt. Op de fchouders laetge u dragen, En fchijnt Ifis zelf alree, En wat meer, naer uw behagen, Als de maeght en moeder meê: En gij tjillept haer in d' ooren: En boe heet en geil van min, Nochtans luistert (kan men 't hooren) Gij haer fchaemte en kuisthheit in:  GEZANGEN. IJ3 En gij luist liet roode koontje, Daer een hoveling op vlamt, Of een trots Bewintheers zoontje: En geen klaeuwtje *t kaexke fchramt. Gij belonkt haer heldre lonkers, Spiegelt daer u zeiven in, En verbaest door veel geflonkers, Wort ontvonkt door eige min. Gij ziet hier vol wonderheden 't Glazen huis aen reis op reis, 't Hof dcc drie Bevallijkheden, Dat u (trekt een braef paleis: Daer Pyraem, Katul, Leander, Die in zee zonk, of Achil, Schoone Faon, d' een bij d' ander Wel in berrebergen wil, Huppelende wel te vrede, Op het nette parlefnoer, Fiktge t'elkens, treê bij trede, In de petlen, die een boer Op den oever heeft gevonden Van ITydasp, den kos/.Ien vliet, Of een flaef uit indus gronden Vischt, en zijnen meester biet. Komt de honger u bekooren, Zoo verteert uw hart van (pijt, Om dat gij zoo lang verloren In de harde (teentjes bijt; Om datzc u te leure (lellen. 't Misfen van uw onderftaen. Geeft u oirzaek u te quellcn, En gij vlieght 'er af, en aen, En gij wiltze t'elkkens hebben, En gij wiltze weder niet, K 5  154 GEZANGEN. En gij grijptze met de nebben, En verpiktzc van verdriet. Kleur en ronde uw oogen rooven. Uw onnozelheit aldus Boet Suzanne vast gelooven Datge brein hebt van een musch.' Gij durft wel op fchaemroot laken, Dat het reine bed befpeet, Springen, en de koets genaken, Daer zich Bartelot ontkleet; Daer die zon zal onderduikken, En haer beentjes kruisfen koomr, En het licht der oogbjes luiken; Daerze zoo gcnocghlijk droomt; Daerze van den zachten wieger Opfchict in de ledekant, En den tjilpcr en den vlieger Naer zich lokt met mont, en hant. Leestze rijmen van omhelzen , Minnebrief, of deftigh dicht, En het bloerligh fpel van Velzcn, Daer beur vaders geest in licht; Dan fchijnt gij den zin te vatten. Maer uw wiekjes fchudge meest, En verkiest de zij' der Katten, Als zij Batoos treurfpel leest, 'k Zie nu treuren droef en drukkigh d' Arent van den godt Jupijn. 't Kleene Musctikcn is gelukkigh, Bij dat groote vogels zijn. Zou Jupijn, die 't al doet trillen, En de rotfen breekt, als glas, Nu niet om zijn fceptcr willen Dat hij ook een Muschkcn was,  C E Z A N G E N. 155 En den hemel moght verruilen, Voor de kamer van dit ilot, Daer mijn muschken in magh fchuilen Bij de blanke Bartelot. Febus wensebt een musch te wezen, Woü dees Dafne met hem door: Peleus zoon, in musch verrezen, Nam 'er geen Brizcis voor. Paris quam in musfeheveeren, Zoo hij die Helena kreeg, Mars zou in een musch verkeeren, Zoo dees Venus voor hem neegh. Tlakkus wou een musch gelijken, Gaf dees Lydia gehoor; Gal uit musfehenoogen kijken, Had hij deel aen dees Lykoor: En Tibul met musfchevloglen Vloogh bij deze Delia: Stella (onder andre voglen) Snorde deze Hyas na. Elk van hun wenscht in een muschken Te verandren zijne jeught Om een' bijflacp, om een kusken Van die Maeght, om al die vreught. Aexfters, groene paepegaeien, Hanen van uitheemfchen flagh, Tortelduiven, paeuwen, kraeien , Treurt, zoo treuren helpen magh. Watervogels, en faizanten, En gij al die in de kouw, Zonder hoop, van allen kanten Zit betralijt, maekt nu rouw; Die u moet met water lijen, En met haver wort geloont;  I5Ö GEZANGEN. Daer ons musken, t' allen tijen, Huis en h,of cn burgh bewoont; Vrij en vrank op ley en panne, Spitfe en (leile torens zweeft, En de kamer van Suzanne Tgt vertrek cn wooning heeft En zich mest met lekkernijen, Daer men Jofirouws tafel dekt, En laet d' arent dat benijen, En de duif, die Venus trekt. Muschken, fchrander, gacuw en aerdigh, Uw vernuft en fnedigbcit Maken u de lianen waerdigh, Daer men 11 een plaets bereit. Gij beftiert, dat nimmer faelde, Overkunftigli, nu als voor, Met uw bexken Joffrouws naelde, En trekt gacuw de dractjes door. !k Ga in uw gelcertheit weien. 'k Zie wat Bartelot befebikt, Die gij werken helpt en neien, Als zij hemde of neusdoek ftikt. Huif cn lluier helptge zoomen, Die Thalas zijn Cinxia Zon vereeren, om ie komen Aen haer gunst, en haer gena. Gaet de jongkvrouw zich onthullen,, Gij ontlpelt haer huivc knap. 's Morgens vlijtge pruik, en krullen, Ketnt beur hair, cn zet beur kap. Wat magh nu Aracbne weven? P.illas, die de wolle fpint, Moet het met haer fchietlpoel geven, Nu een musch d' olijfkroon wiut.  « E Z A N G E N. 157 PeneloOp, hoe kan ik prijzen, Dat gij uw tapijten neit? 't Muschken laet zich onderwijzen» Zie eens hoe 't borduurt en breit. Geestigb Muschken, puik van geesje Koning, Profesfoor, en Drost Kroon van uws gelijke beesjc, Klecne naejer om den kost; Geestiger dart alle musjes, Die, te Muiden op bet (lot, Kunt voltojen alle lusjes, Vreught en troost v:n Bartelot: Die uw' didhtcr niet verlegen Laet, maer rijke {tof beitelt, Zoo hij met noch meerder zegen Uwen roem op maet vermeit, 'k Most uw t ilpe.-i dus verbreien, En wat kunst uw naelde ons gaf. 'k Zal uw uitvaert gacn befchreien, En dit fnijden op u v gnf: Hier leit een musch, Suzannes tijt verdrijf, en bel. Suzan, het tijt verdrijf „der musfche, acht dit voor fpel. WAERSCHOUWING VOOR HET MUSCHKEN. X^etrouw uw zinlijkheit en lusje Niet al te veel. Het is geen musje, Onnoosle Maeght, dat met u fpeelt, Iw fpoghje zuight, uw kaexkens ftreelt,  158 GEZANGEN. Uw lipjes kust, of prikt uw tongskc, Of blankken hal3. 't Is Venus jongske, Het welk aldus in musfehenfehijn, Uw kuifeben mont met zoet venijn Vergift.ight :.'t zal zicli openbaren, Als *t vier, door al uw bloet en aren, Zich over 't ganfelie licbaem fpreit; En gij uw ongeval befchrcit. Het is gewoon vermomt te vliegen, Om fimple harten te bedriegen. Gedenk hoe *t Dido is vergaen, Toen 't (in geftalte van Askaen, Na dat het uitfehoot wiek en pluimen) In haren fèhoot lagh op zijn luimen. Het bytje geeft een' honighvlict, Maer wie cn vreest den angel nier. Dat fchalleke en doorrrapt wichtje Gebruikt zijn bexke voor een fchichtje. De veders, blinde Bartelot, Bedekken dikwils eenen Godt. Wie kon Jupijn tocli onderkennen, Bekleet met witte zwanepemien ? 't ls zorgclijkst met musch of zwaen En tamme vogels om te gaen. Dat leert men best uit Ledaes klaghten. Men kan zich voor een' arent wachten, Die in de lucht uit rooven vacrt, En zelf geen Konings kinders fpaert. Zij leggen toe op ondermijnen, Die anders zijn, en anders fchijnen, Het is oprecht dat nimmer lieght: Maer vallche verf en fchijn bedrieght.  6EZANGEN. I5j> OP DE ZANGKUNST JOAN ALBRECHT BAN. Ban, 1111 zegli mij eens; wat is 't? Wat is 't?>(aij zegh, ik zal u danken) Dat gij, in 't barnen van dien twist En flrijt van ongelijke klanken, Mij hoorcn laet dien lieven pais Der Engelen in Godts palais? Mij dunkt ik hoor in eene wolk Het paradijs, vol nachtegalen. Hoe fchiet dat fchoon gevedert volk Mij in het oor zoo blijde ftralen Van toonen? kinders, guntme ftilt'. Wie blaekt mijn hatt? och Ban, ik fmilt. Is nu de Blink, in Thabors fchijn, En Godts Jordaen te zien in 't Sparen, Daer Jefus zangers bezigh zijn Met galm van wint en heinellnaren ? Wie blaest dien galm? wie ftreelt die fnaer Dan hoogh, dan laegh dan middclbaer? Gij zult, zoo Haerlem naer den Nijl Zich quijten gaet voor 't zaligh Teken, Met zulk een vijl en Engleftijl De Damiaetfche keten breeken. Wat maekt de zaeg voor Haerlem boeg? Een keel vol orgiën is genoegd VAN HEER  SEZANGEN. DEUNTJE M. KORNELIS TYMENSZ. PADERUE. O gcnocghelijkke Tijmen, Als uw tong begint te lijmen , Op liet velt, of in het koor, Lijmt gij alles aen uw oor, Wat in vellen fcbuilt cn vccren. Nachtegalen zelfs verleeren Hunnen zoeten zangk om u. Geen konijn in duin is fchuw. Harten komen aengeftootcn. Op uw goudc en z'.lvre noten Drijft het Sparen door de ftadt» In dtn Hout ruischt loof noch bladt, Noch geen luchjen in de blaren, Als gij zangk en fpel wilt paren. Lustigh Tymen, noch een reis. Tymen, zing den oorlogh peis. Zing, dat Fredeiik ga flapcn, Zonder harnas, zonder wapen. Zing hem zonder yfren kraegh, Zonder helm in 's Graven Haegh. Zing de zwacrden in de fchedcn. Zing de welvacrt in de lieden. Zing de fchepcn op de reê. Zing bet onweêr uit de zee. Wilje zingen, ik wil rijmen. O gcnoegelijke Tymen, Zoo mijn zangk geen waeiheit derft, Ghij zult zingen, alsge fterft. AEN  ftif J. VAN VONDELS GEZANGEN, HET TWEEDE BOEK. MOYZES GEZANG, O Hemel, hoor naer mijne reden. Het acnrijk geef mijn ftcm gehoor. Mijn leering druipe in ieders oor Gelijk de wolken naer beneden. Ik wenfche dat de woorden vloejen," Uit mijnen mont, als dau, en vocht; Gelijk de regen uit de locht Het kruit, en druppels 't gras befproejen: Dewijl mijn tong den naem des Heeren Verheffen wil, gelijk 't behoort. Geef Gode alleen den prijs: komt voort En helpt zijn majesteit vermeêren. Godts wonderwerken zijn volkomen i En al zijn paden loopen recht. Godt is getrou: geen valschheit hecht Op dien rechtvaerdigen, en vrooinen. Die zich geenlins als kinders droegen, Maer fchendigh tegens 's hemels item Zich zelfs vergreepen, gaven hem jüst weinigb ftof van ongenoegen, 7u  « K Z A N O E N. Verkeert gedacht, bedorve ranken, Onwetend volk, te dvvaes en fho.0, Bejegent gij de Godtheit zoo? Is dit den Allcrhooghden danken? Is hij dan niet uw rechte Vader, Uw eigen vooght, en wettigh Heer, Die u booilèerde tot zijne eer, En 't wezen gaf, en fchiep te gaderï Gedenk aen d' overoude dagen, En loop met uw gedachten vrij Door alle buizen op een rij: Ca beene, ga uw' vader vraegen: Hij zal u al 't voorleden mellen, En wat 'er is gebeurt voorbcên. Ga vraegh uwe ouders naer 't voorleens Zij zullen 't u in 't lang vertellen. Toen d' Opperde elk zijn lant ging tooneïl, Toen Adams afkomst wiert verfpreit, Hij elk zijn deel heeft toegeleit, Naer 't juist getal van JakObs zoonen. Godts volk is 't eigendom des Heeren, En Jakob blijft zijn errefpant. Hij vont hem in verwildert lant, Daer Schrik en Eenzaeinheit verkeeren. Hv voerde hem omber, bewogen Van liefde, en gaf dien zoone een wet; Bewaerde hem voor ramp en fmet, Gelijk den appel van zijne oogen. Gelijk een arent vlugge vogels Tot viiegen port, rontom hen zweeft, Spreit Godt zijn pennen uit, en heelt Hem opgenomen op de vlogels. He waere Godt alleen geleide Hem op dien toght: g«en heidenscb godt.  K E T II. BOEK. 163 Of uitheemsch ongodt broght zijn lot En erfdeel door woestijn en heide. Hij zette het met zijne veder Op hooge landen, in een lucht, En velt, vol fpijze en akkervrucht En weelige gewasfen, neder. Daer zoogen d' uitgekore lippen Aen honighdau het hart gezont; Aen oli, die hun in den mont Quam vloejen van de harde klippen, Aen boter van de gladde koejen, De fchaepemelk, 't gemeste lam, En Bazans bok, en vetten ram. De tarwe bloem, zoo fchoon in 't bloejen. Godt fchonk hem rustigh van den klaeren En rooden wijn : aldus gemest En zat, begon de zoon in 't lest Weêrfpannigh achter uit te vaeren. De zoon wert gladt, en vet, en grover, Verliet de Godtheit, die hem fchiep, Ontviel de Godtheit, die hem riep, En zette aen vruebtbre beemden over. ■Zij terghden Godt, door vreemde goden, Ontltaeken 's hemelscb Majesteit Tot gramfchap , door de gruvvzaemheit Der afgoón, hun zoo Ih-eng verboden. Zij offerden den Goón der beemden, En niet den Godt, die ben verbont. Zij dienden, los en zonder gront, Den onbekenden, en den vreemden ; De nieuwe en onbekende altaaren, Bij uwe vaders, noir ge-eerr. Gij lochent Godt, die u bootfeert, En laet uw' Heer en Schepper vaeren. L 2  164 «EZANSEW. Dat zagh d' Almaghtige uit zijn troonen, Ontfleeken van verbolgentheit, Getergt door *t fchendigh onbefcheit Van zijne docbteren, en zoonen. Hij fprak: ik wil voor deze boozen Mijn aenfchiin dekken met een wolk, En zien den uitgang van dit volk, Verkeerde kinders, trouweloozen. Men durf door ongoön mij vergrammen. Mij tergen door afgoderij. Ik wil een ander volk aen mij Verbinden , buiten Jakobs ftaminen. Ik wil verwekken dwaze volken, Ten trots van hunnen wrecvlcn moet. Mijn gramfchap zal, gelijk een gloet, Ontfleeken 's afgronts diepite kolken; Al *t lant met zijne vruchten blaeken, Der bergen gront in asch vemeên, De rampen flapelen op een, En hen met al mijn pijlen raeken. De honger zal hun vleesch verzwelgen. 't Gevogelt om hen pikt cn zwiert. De felle fiangh cn wreet gediert Zal hen, in flof gefleipt, verdelgen. Het zwaert van binnen, fchrik van buite» Zal t'effens al wat mij mishaeght ' Bederven, jongeling, en maeght, Den ouden man, en teere fpruiten. Dan wil, dan wil ik fcbimpwijs vraegenj Waer zijnze nu in rook en wint? Ik wilze, waer men menfcben vint. Uit elks gedacbtenislë vaegen. Doch om geen* vijant flof te geven Tot tastten, fdiortte ik deze ilraf,  III II. SOEK. irfj Eer zij hun baetrsn voedtzel gaf, Om trotfer mij te wederftreeven. Zij moghten licht uit hooghmoedt (tuffen: Ons hant is flerk, daer *t al op fluit. Hun Godtheit voerde dit niet uit, Noch heeftze door haer macht getroffen. O raedelooze, en zinneloozen 1 Och, was dit volk toch wijs en vroet, En zaeght noch tijdigh te gemoet D' acnflaende ftraf, en plaegh der hoozen 1 Hoe kan een enkele, duizent jaegen, En twee, tien duizent op den toght? Is 't niet om dat hen Godt verkocht, En dreef in 't net, om hen te plaegcn? Ons Godtheit flaghte noit de goden Der vijanden: dat boos geflacht Kan zelf getuigen van de magbt, Waer voor alle afgoón heene vlooden. De wijnflok, die ons haeters pooten, Is als de Sodomijten rank, En Gomorreefchen akkerdrank; Een bittre wijn, vol gal gegooten. Hun win is gal van felle draeken, En doodtlijk addrengift. En broet Dk niet al flil, in mijn gemoedt, Bezegelt, als een fcliat van wraeken? 3k hou de weêrwraek voor mijn eigen, En wil 't vergelden, op zijn tijt, Op datze fneuvlen in den ftrijt. De dagen nacken, die hun dreigen. De tijt, befchoren tot bun fchade, Is voor de hant. De hemel zal Ee boosbeit brengen tot een' val, •Zijn dienaers troosten, uit genade, i. 3  )7b~ •EKANGEN. Zij zullen zien hoe die hem haeten In kracht vermindren, en getal, En hoe ze fmilten» die op wal En fterke muuren zicli veriaeten» Dan roept ge: waer zijn nu hun goden, Hun toevlugt, en hun toeverlaet, Van welker offer zij verzaet En vet geworden zijn, ge vlooden? Van welker offerwijn zij nutten? Zij geven nu zich zelfs eens bloot, En redden u, in dezen noot. *t Is tijt, dat zij u nu befcbutten. Nu merkt aen 't geen 'er is bedreeveh Dat ik alleen de Godtheit ben, En, ncffens mij, geene andren ken. ïk ben de Heer van doot, en leven. Ik quctfe, en zalve aen alle zijden, En geen gewelt, noch geene kracht Kan iemant rukken uit mijn maght, Noch voor mijn hant zich zelf bevrijden. Ik hef mijn rechte hant naer boven, En zwcerc bij mijn Majesteit: lk leef alleen in eeuwigheit, Die alle magh ten kan verdooven. Indien ik koom' mijn zwaert te wetten, Tot dat het als een blixcm ftrael', En mijne hant, met fchittrend ftael Gewapent, zich in 't recht ga zetten; Zoo wil ikine aen mijn haeters wreeken, Vergelden hunnen wrcevlen inoedt. Mijn pijlen zullen, root van bloet, En dronken, druppelen, en leken. Mijn zwaert zal 's vijants vleesch verfijnden, En t bloet der dooden, in den flagh j  » E ï II. BOEK. ld" '$ Gevangens vleesch, die met gektagh Bloots hoofts zich boejen het, en binden. Dat allerhande volk, en ro g'êri Godts vollek looven: want hij boet Zijn dienaers fcharle , en wreekt hun bloet, Uit wraeke tot dees ftraf gedrongen. Hij zal het oimcht van zijn zoonen Uit ijver wreeken naer zijn maght, Maer Jakobs erfdeel en g.flacht Genadigh vallen, en verfchoonen» JERUSALEMS LOF, OF UITBR.EIDINGE VAN DEN CXXI. PSALM. Wijze: O nuit jaloufe nuit. JeruTalent, als ik u boven 't lmofc zie hangen Het uitgetogen zwaert, dat uwen fchcdel drcight; Als ik u, Sion, zie geketent, cn gevangen, En boe gij, als een zon, uw hoofc ter actde ncigbt; Als ik uw dake zie en muuren omgevallen, Geflecht met gras, dat dal en heuvel flus befloegh ; En 't pratte Babyion met zegentekens brallen, Die David zegenrijk den Fililtiju ontjocgh ; Dan fluit mijn hart van rou; dan gaet het op een fchreïen; Dan ben ik als de fnecuw, die voor den zoomer fmelt; Dan gaet mijn droeve ziel in 't dal van droefrieit weien; Daer ftadigh eene beek van tranen vloeit, en zwelt. Maer als ik, wederom gekomen tot mij zelvcn, Zie rijzen top bij top van 't nieuw gedicht gebouw, Den tempel, en het hof, die prachtige gewelven; Dan fchep ik zoo veel vreugt, als voomiaets druk en r>u, L 4  m e z z A t! G E rf. Dan fpreek ik bij mij zelf: o ftadt, van Godt verkoren, Van blijfchap juigt mijn hart, van blijfchap fpringt mijn ziel, Om dat, ik weet niet wie, mij luistren komt in d' ooren. De Godtsdadt is herbouwt, die eertijts nederviel, Godt Godt heeft aengezien 't boetvaerdige vernedren Der (lammen, al te lang gevangen aen d' Eufraet. De rijkke tempel klimt met marmerfteen en cedren, Tot aen den hemel toe, gelijk de dageraet. Het heilige is verzien met zijne goude vaten. De Priesters op een nieu het outer fmooken doen.' De (lieren loeien weêr, en d' offerlammere blaten, Geheilight om de vlam van 't offervier te voên. Klim op in Arons huis: klim op in 't huis des Hcerens Naerdien de poorten weêr te Sion open ilacn. Laet 's Priesters lippen u Godts wet en zeden leeren. En, aen zijn voetfchabel, roept 's hemels Godtheit aen. O uitgeleze ftadt, o Moeder aller (leden, Door 's hemels fchikking, niet bij wilt geval, gedicht; Maer tot een zaligh eint, en plaets voor 's volx gebeden; Gij zult mijn rustplaets zijn, cn dof van mijn gedicht. O eere van het Rijk, o zetel van de (lammen, Die met den heilgen glans der Godtheit zijn bekleet, Gij blinkt met 's Konings kroone, en Arons offervlammen, Dat wie u ziet met roem van u te (preken weet. Mijn ijver eet mijn hart, en krenkt bijkans mijn zinnen, Wanneer ik vieren belpe, om ftatighst, 't hooge feest: Dan ben ik meer dan mensch, of een der Chcrubinnen; Dan is mijn lichaem hier, en elders ziel en geest. Men ziet een weerelt zwart van menfehen, t'zamen dringen J Van wijdt en zijd, om ftrijt, verzamelt op een ftê: Gelijk de (Iroomen, elk uit hunne bron, ontlpringen, En bruizen op het lest in eene diepe zee. De Priesterlijke fchaer, welriekende van geuren, Uitmuntende in cieraet, elx aenzicht tot zich haelt.  HET II. BOEK. '05 In mytcr, gordel, rol;, cn duizent mengelkleuren, In*gout, en klaer geftcente een ieders oogh verdwaelt. Het offer, eerst gewijt aen 't outer, en zijn' horen, Ten leste 't offerplat met ingewant beflaet. De hemel aengeterght door 's volx vergr'jp tot toren, Op d* offerhanden ziet, en zich verzoenen laet. Daer vangt het loven aen, daer zingtmen Gode pfidrnen.' De wint en fnarefpel, en Goddelijk muzijk, In 't hangende gewelf, verwekken duizent galmen, Ja zelf den Englczangk in 't noit bedroefde Rijk. Dan zingen zij: geen bloet van kalveren noch fïieren Kan boeten onze fchult, noch wasfehen onze fmet; Waer wel een eedier bloet van 't offer, goedertieren Ons allen tot een' zoen en offer voorgezet. Wij zien op waerder zoen: op waerder bloet wij oogen, Waer van deze offerbande alleen een vonrbeelt (trekt. O kom, Mesfias, kom, en fterk ons onvermogen, En drijf de fchaduw wech, die ons gezicht bedekt. Het flaghtfchaep zij gelooft, dat, eer de flarren blonken,' Ons met zijn dierbaer bloet hadt vrijgekocht alreê. Schiet vleugels aen: beft op uw harten, laegh gezonken, En voert des Hooghften roem in d' allerhooghfte (lei. O Hooftfladt van dit Rijk, de weerclt door geprezen, Wat zwijgb ik, dat in u van elpenbeen en gout Des Konings rcchterftoel aenzienlijk flaet gerezen? Daer elk zijn vonnis haelt, als Juda vierrchaer houdt. Hier dringt men voor 't palais, of om den "Vorst tefprekeo^ Of hem te zien : elk heefc zijn eigen wit, en wensch. y Zoo ras hij zich vertoont, is ieders hart bezweken Om 't hooft, meer Godt gelijk, dan eenig flerflijk mensch. Dat Memfis 't hooft inhale, en vrij den moedt laet dalen, Voor 't glinfterende flot, dat in de bergen light. Dat Sidon niet eens droom' dees toppen t' achterhalen; En Tyrus elders keer' het fchaemroot aengezicht. L 5  ,/® * E Z * N o 8 K. Zij pronkt gelijk een bruit der Godtheit, hoog geheven. Gefleente is haer cieraet, en purper hare draght. De hemel fcheen verlieft aen haer zijn trouw te geven, En heeft, om eene ftadt, alle andre fteên veracht. Zij fchijnt een paradijs, omhelst van zilvre beken; Een Eden, daer het Manna aen 's levens puikbooin groeit: Een gcurigh lustprieel, mee hemeldauw beltreken , Dat geenen winter voelt, en eeuwigh groent, en bloeit, Zij fchijnt een Fenix, die met Emitterende veêren Uit d' asfebe weêr verrijst, en al wat vlieght befchaemt, Maer zwijgh, mijn pfalterlpel; zij kan uw' roem ontbeereu, Die al de wcerclt door geroemt is en befaemt. Het zij ik dan aenfehouw hoe binnen uwe wallen Aaron wort gezalfts en Judaes hooft gekroont: Iloeze elk, naer hunnen ftaec gedient, zoo heerlijk brallen, Hoe d* een het lleilighdom, en d' ander 't Hof bewoont, ' Het zij ik overlegh, hoe gij begrijpt de kooien, En 't Godgewijt gewelf, het welk de ftarren zoekt, En Godt, die d' offers riekt, en hier 't gebedt Wil boeren. En zegent wederom wat van hem wiert gevloekt; Het zij ik u aenfehouw als 't beelt, dat ons naer 't leven Een ftadt voor oogen maelt, waer aen noch ieder een, Die van den rechten Geest des hemels wort gedreven ' In 't lest der dagen ftrekt een levendige (teen; Het zij gij 't voorbeelt wilt van d' opperheilftadt, febijnen, Waer van der VadVen Godt alleen is timmerman; Een ftadt van klinkklaer gout, en peerlen, en robijnenEen ftadt, die eeuwigh duurt, cn nimmer ftorten kan; ' Jeruzalem gij »jt en blijft mijn lust, en weelde, Ik wensen dat, als uw volk eens affchurit Babels juk, Men u veel zegens wenschte, en elck u zegen deelde; Dat wie u minde omring een ongemeen geluk. Dewijl de burgertwist ter neêr fiuijt fterkke muren, En vowfpoet in den fchoot van vrede en eendraght nut;  HST II. BOER. IJl Zoo moet de vrede en pais in u gedbrlgh duren. Zoo blijf bet vier des krijglïs in uwen kreits geblust. Om mijner broederen wil, ter liefde van Godts vrunden, Gehooft gehuist van u, in weldoen onvermocit, Wij hertelijker u veel vrede en wclvacrt gunden, En wenfehen dat uw heil oneindjgh groeit, en bloeit. Om Arons drempels ook, die binnen uwe veste Geleit zijn, en betrcên van Levijs vroom genacht, Ik gaerne u wenfehen wil al 't geen u dient ten beste, Gelijk een, die uw heil zijn eige welvaert acht» BABILONISCHE GEVANGENIS, PSALM C X X X V I. X oen wij, te Babyion geketent, daegblijx droever, Ons harpen hingen aen de wilgen, die den oever Der onverzoenbre Eiifraet^befcbaduwdcn met groen; En aen Juruzalem, en 't Vaderlant gedachten, En aen d' altaren, daer wij Godt te dienen plachten, En Levi ons met Man des Godtsdiensts plagh te voên: Toen fcheen ons aengezicht van hattzeer te verouden; De boezem zuchten loosde, en d' oogen parlen douwden; Want d' overwinners ons beloegen, in ons kruis, En fpraken: weest getroost, gij 's hemels uitverkoren: Nu laet ons eens een liet en blijden lofzangk hooren, En zingt eens, zoo gij plagbt in uw Codsdicnftigh buis. Och, fpraken wij, wien zou gelusten noch te zingen, Nu wij, zoo ver van huis, bij woeste vreemdelingen, Zijn ieders tijtverdrijf, en guigelfpel, en boon. Jerufalem, eer gij in mijn gemoedt zult flerven, Eer zal mijn rechte hant haer zoete fnaren dervCn; Eer zal mijn fchellc harp mij weigren haren toon.  e E 2 * w « e tsr. Gewijde vloeren, en gij fchoon gebouwde bogen, En heiligdommen, die noch glinftert in onze oogen, Och Sion, eer gij laet te zijn ons hooghfte goet,' Ons weelde, ons vrolijkheit, ons vaerzen, en gezangen; De tong zal eer verdrooght in 't montgehemelt hangen, Eer dat van elders vreught verrijze in ons gemoedt.' Gedenk, o Heer, gedenk de razende Edomiten; Die, in 't verdelgen van den roem der Israliten, Vast kreeten: af, rein af, tot op den lesten fleem Verwoest, en brant, cn blaekt: breng y2cr aen , en vuurwerk Men draeg' geen kerk ontzagh. Vcrloopen is haer uurwerk. Men trapze, die u zoo baldadigh heeft getreên. Bloetdorftigh Babyion, hoe flout gij u durft roemen; Men zal in 't ende den verdelger zaligh noemen, Die u vergelde al 't wreede ons aengedane quaet. Dan zal men roepen: o gelukkigh zijt gij Parfen, Die Sions onrecht wreekt, en die de teedrc harsfen Van Babels zuigeling op rotfen klitst, en flaet. UIT DEN CXVIII. PSALM. Wijze: E/prit font lis charmss ft doux. G I M E L. ■D . XVijk Godt, blaes uwen dienaer weêr Een' nieuwen adem in, en leven Op dat hij zich aen uwe leer En zuivre wet, hem voorgefchreven, > Magh houden. Schuif, door 't hemelsch licht, Den nacht, die mijne ziel Zoo langh verduiftert hiel, Toch af van mijn gezicht.  H ï T > (• BOEK. 173 Dan zal ik zien de Majesteit En wonderen van uwe wetten; In wijsheit nut en billijkheit Uitmuntende, en zoo hoogh te zetten. Jk ben op d' aerde een uitheemsch gast, Veracrt en aertsch gezint. Van eige liefde blint, Bczwacrt van 's lichaems last. Hierom verbergme niet het padt Van uw geboón, zoo ftreng bevolen, Waer langs ik ter behoude ftadt Cerake, en nergens koom' te dolen. Mijn ziel heeft dagh op dagh geblackt. Zij wenscht om 't recht befcheit Van uw rechtvaerdigheit, Die haer rechtvaerdigh maekt. Gij ftraft het ftoute en trotze hooft, Dat Gode zijn eere waent t' ontftclen. Vervloekt is die, van brein berooft, Het heiligh padt van uw bevelen Verlaten durf uit hovaerdij, En flaet, verftokt van zin, Verkeerde ftraten in, Onveiiigh en onvrij. Ontlastme van den bittren fmaet, En 't lasteren van 't boos gewislèn Des trotfen, die mij 1'chent cn haet; TMaerdien ik uw getuighenisfen En wet voor mijnen fchat verkoos; Terwijl hij mij belacht, En fchimpelijk veracht Je ftout en reukkeloos.  *74 GEZANGEN. De Vorlten, hoogh op hunnen troon Gezeten, trots op maght, en zegen, Vervolghden mij, niet fmaet, en hoon, En vielen ftraf uw' dienaer tegen; D.'e biel zich aen »t rechtvacrdigh Recht Van uwe wet en wil; En oefende zich ftil, Ais uw gehoorzaem knecht. Want uw getuigenisfen zjn Mijn overlegh en troost in rampen ; Uw hooft geboón mijn zonnefchijn, Eu raetsmans, in dees donkkre dampen Der twijfelingen, waer ik ga, Die nimmer in der daet Ombeer noch troost, noch ract Van d* opperfte gena. D A L E T H. Mijn hart aen d' aerde hangt gehecht, En aen den klomp van klay en aerde. O Godtl herfchep het recht en flecht. Op dat mijn geest bereik' de waerde Der eerfte fchepping, zoo volmaekt, Herfchepme door uw woort, Door d' andere geboort, Het wit, daer gij naer haekt. Mijn zijdegangen melde ik dij, En openbaerde mijn gebreken ? Maer gij, o Heer, vergaeftze mij, En begenadighds mijn fineken.  «ET II. BOEK» '75 Nu ik met u in viede fta, Zoo onderwijsme klaer Uw' wil, in dit gevaer, En fchut mijn fchande, en fcM. De flaep beving, na lang verdriet Des ftrijts, mijn ziel, vermoeit van ftrljden; Al wat de lost van *t vleescb haer ricdt Dat volghde zij, en raekte in lijden; Tot dat ik wakker riep: ó Godt» Verlteik op uwen wegh Mijn ziel, door 't overlegh Van uw volmaekt gebodt. Geleijme van de (limmc bsên Der lasterftukkcn uit genade, En van de wetten, die mij'rain Tot fnoode lusten, en ten quade. Ontferm u mijns in dezen ftaet Der misdaet, zoo bedrukt, Waer in ik legh verrukt; Mijn Godt, mijn toeverlaet. Nu leef ik, van de logentael En duisternisfen afgeflheiden, En volgb alleen uw waerheits ftrael, En paén, die mij tot blijfchap leiden. Nu fla ik d' uitfpraek uwer wet Niet meer uit mijnen zin. Zij leit mij uit en in. Geen weêrfpoet mij belet. Ik, die te voren gingk vermast Van 't lastigh pak der aertfcbe dingen, Hang nu aen uw getuighnis vast; •ia, als een toom y bet vleesch kan dwingen.  l?6 «E3ANGEM. Bewaer mijn ziel in dezen ftant. Mjn ziel bezwijkt en zijgbt, Zoo 't hart geen bijftant krijgbt, Noch hulp van uwe hant. Wanneer u 't zeil van mijn gebeên En ijver lust in top te zetten, Dan vliegh ik, als een zeejaght, heen Den diepen afgront uwer wetten JMct blijfchap over, zonder druk: Dan draegh ik met gemak Het liefelijke pak Van 't opgeleide juk. ZACHARIAS LOFZANG K. JLjooft don Godt van Godts verkoren; Want bij heeft zijn volk bezocht, Alle ftammen vrij gekocht, Hen verlost, verhief den horen Dit behoudenis ten toon In het ftamhuis van zijn' zoon David, d' eer van Jesfes kroon. Godt heeft waerlijk niet vergeeten Wat hij, aller ftammen hooft, Voor veele eeuwen hun belooft Door zijn heilige Profeeten, Dat bij, van 's erfvijants raaght En dit haetelijk gellacht, Ons verlosfen zou met kracht:  HET II. BOEK» 177 Om te toonen zjn genade Aen d' Aertsvaders, naer 't vetbont Hun gezworen met zijn' mout, En be-edight, dat hij fpade Zich zou fchenken, als hij quam, Aen de telgen en den ftam Van den vader Abraham: Op dat wij verlost en veiligh Voor der vijanden bedwangk Hem, ons ganlche leven langlc, Dienen moghten vroom en heiligh. Zoon, men zal uw wijl en breet, Alzins noemen Codts Profeet, Die Godts wegh baent, waer hij treet: Om zijn volk met volle kennis Voor te lichten klaer en wis, Ieder tot vergiffenis Van zijn misdaet, zonde en fchennis, Een vergifriis ons bereit Door de hoogbfre Majesteit, Zwanger van bermhertigheit. Deze zondt om ons te troosten Hem van boven, uit den trans Van den benei, met een glans, Als een zon van 't heldere Oosten, Om te lichten wat in noot Zit befclnduwt, naekt en bloot, Van de uaere en droeve Doodt. Hij beftiert ons wankle trede Die hing dwaelde been en wéér Twijfelmoedig keer op keer, «p den wegh van n«t en vreds. M  l?3 «E2ANGEN. LOFZANG K van MARIA. jVlijn ziel ontvouwt nu 's lieinels lof. Wijn geest, aen 't huppelen, heeft flof, Om GocU, mijn heil, op 't hooghst te loven; Naerdien mijn ootmoet hem behaeght; En hij zoo laegh op eene maeght, Zijn minfte dienstmaeght, zagh van boven. Want alle tongen zullen mij Nu zaligh noemen, even blij; Nacrdien d' Almaghu'ge dit wonder; Zijn grootfle werk, in mij befioot; Een lor, uit zijnen rijken fchoot, Mij toegevallen in 't bijzonder. De naem van Jefus, aengebeSn Daer boven, hier, en hier beneên Is heiligh, heilzaem , uitgelezen; En zijn genade breit zich uit, Van ftam tot (tam, van fpruit, tot fpruit, In zoo veel zielen, als hem vreezen. Godts krachtige arm heeft al 't gewelt Der trotze koppen neêrgevelt, Verftroit, en uit den (loei gedreven; 't Ootmoedigh hart, uit (tof en (tijk Der aeide, in top van 't hemelsch Rijk, Door zijn ootmoedigheit, geheven. Godt heeft, met volle en overmaet Van gaven, 't bongrigh volk verzaet: De zatte tijken, ftout en krachtigb, Liet hij nootdruftigh henegaen; Nam Israël, zijn erf kint, aen, En was aen zijn gena gedachtigh:  HET IJ, BOES, 1?9 Gelijk de noit befmette mont, In 't zeeglen van dat «rfverbont, Zoo menige eeuwen van te voren, Dien troost den vader Abraham En alle telgen van dien ftam, Eeuw in, eeuw uit, had toegezworen. SIMEONS LOFZANG K. Wijze: Bedrukte harteke. ISfu gun, 6 Godt, op zijne bede, Naer uw belofte, uw' knecht verlof, Op dat hij reis' van bier, in vrede, Om hoog naer 't hemelsch vredehof: Naerdien ik met mijn eigene oogen, Den algemeenen Heilant zagh; Die, als een zon, fchijnt uit den hoogen; Waer in zich elk verblijden magh: Een fchoone zon die met heur flralen, Het blinde Heidendom verlicht, En Jakobs buis en Isrels palen Verheerlijkt en noch vaster fticht. KERSLIED T. JSmanuel is nu geboren, Zoo langk geleên Den vaderen belooft te voren, Eer hij verfcheên. Toen Gabriël de JMaeght ontvoude In haer gebedecel De boodtfchap, die hem Godt benoude, Een Goddelijk bevel; M a  ito GEZANGEN. Aenhnorde deze bloem der Joodtfchap De mncr, en front Verbaest voor zulk een blijde boodtfebap Uit *s Engels mont. Emanuel is nu geboren, Zoo langk gcleên Den vaderen belooft te voren, Eer bij verfcheên. Godts dienstmaegbt eene poos verdagen, En voor dit wonder (lil, Bcftemde' dras bet hoogli behagen Ootmoedigb met haer' wil. De kracht des alderhooghden daelde Uit 's hemels poort: Hier op vernam deze overdraelde Het eeuwigh Woort. Emanuel is nu geboren, Zoo langk geleên De vaderen belooft te voren, Eer hij verfcheen. Het Woort viel, als de daeu bij de droppen Op een wit lelibladt En ongerepte roozeknoppen, In 'c zuiver maeghdevar. De Godtheit troost den hcilverlanger: Want Jofephs bruit, Uit Jesfes dam, ging zetlcrt zwanger Van DaVids fpruit. Emanuel is nu geboren, Zoo langk geleên Den vaderen belooft te voren, Eer hij verfcheen.  MET II. BOEK.' l8l Maria, maeght cn tefFens moeder, Baert liaeren lieven Zoon, Der volken Heilant en Behoeder, Op Koning Davids troon. Zijn rijk, bepaelt van grens noch nuturen, Zal al de kraght Der aerdtfche Koningen verduuren Door zijne maght» Emanuel is nu geboren, Zoo langk gelcên Den vaderen belooft te voren, Eer hij verfcheên. Het licht van 't licht ontbeert zijn' Juijster. Een Engels blijde Item De Herders wekt, en wijst bij duijster Naer 't arme Bethlchem. Al d' Englen eer den Hoogblten wenfehen, Het aerdtrijk vreê, Een' goeden wil aen alle menfehen Van fteê tot fteê. Emanuel is nu geboren, Zoo langk geleên Den vaderen belooft te voren, Eer hij verfcheên. Drij Koningen den Heer der Heeren j ln Davids oude ftadt, Aenbidden, en met wierook eeren En myrrhe en gouden fchat. En Simeon, van Godt gedreven, Omhelst Godts kroost. Hij vaert hier op naer 't ander leven In Godt getroost. M 3  ïSa O K 2 A M G E N. KERSLIED T. O wat zon is komen dalen In den Maeghdelijken fchoot! Ziet hoe fchijntze met heur (tralcn Alle glansfen doof en doot. Aij hoe fchijnt dit hemelsch kint, Aller zielen licht en hoeder, Zon en maen en (tarren blint, Uit den fchoot der zuivre moeder! Englen, daelt van 't Paradijs: . Zingt den hemel eer en prijs, En met vrê de harten kroont, Daer een goede wil in woont. Ziet hoe (tarooght daer een Oude, Achter deze maeght, op 't pant, Dat de hemel hem benoude; Dat de kroon van ootmoedt fpanr. Salomon, vol majesteit, Rijk van diamante (traden, Magh het in zijn heerlikheit Bij Godts nedrigbeit niet haelen. Englen, daelt van 't Paradijs: Zingt dan heinel eer en prijs. En met vrê de harten kroont, Daer een goede wil in woont. Komt, gij Koningen en heeren, U hier fpieglen in dit licht: JESUS zal u ootmoedt lecren, Die zijn hof in (tallen (Jicht.  Set ii. boek. 183 Ziet de Moeder: ziet den Zoon. Kust de windels: kust de doeken. Buight uw hoofden: buight uw kroon. Zwijght, vernuftigen, en kloekken, Englen, daelt van 't Paradijs: Zingt den hemel eer en prijs, En met vrê de harten kroont, Daer een goede wil in woont. JAERZANGK. Op den toon: Van den negenden P/alm. TN[u zegh vaer wel aen 't oude jaer, Dat is in Kristus nieuw: want waer De ftrenge Mofes derft zijn klaerhcit, Daer fchijnt genade en enkls waerheit. *t Is nu de dagh der zaligheit; Die Godt zijn volk heeft tocgezeit. 't Jaer der verlosfinge is gekomen. Feesteert en juight nu, Kriste vroomen. Men predike en bazuine alom Het troostrijk Euangeliom. Der zonden duiftren zielenkerker Is overweldight van een' fterkkcr. Des harten ooren openfluit, En gaet het rijk des afgronts uit. Trek uit, die hist te zijn ontbonden. Den rok des vleesch, en 't juk der zondes. Want ziet in Kristus geit gewis Noch voorbuit, noch befnijdenis; Maer een vernieuwt gemoedt waerachtigh, En fterk geloof, door liefde krachtjgh. M 4  184 € E Z A N G E N. Befnij dan *t vleesch niet, maer uw hart, En een verborgen Jode wert. Den geest kies voor de doorie letter, En leef hoe langer onbefmetter. Godts zoon, nu hierom opgewekt, Een heilig levend voorbeelt flrekt. Hierom heeft Kristus vrocgb geleden,' En is op d' acbtften dagh bellieden. KR UIS KLAGT DER ZALIGE, KRISTMOBDER EN MAEGHT M A R I A. Wijze: Iet moet ik u Laura yragen. Jefus nat bekrete Moeder Stont bij 't Kruis, daer ons Behoeder, Haer beminde Zoon, aen hing; En haer docht, terwijlze fteende. Hem betreurde, en drukkigb weende, Dat een zwaert door 't harte ging. Och! hoe drukkigh, hoe vol rouwe Was die zegenrijkfte vrouwp, Moeder van Godts eenigh Kint ? Die, met een weemoedigh harte, Bevende aenzagh al de (inerte Van baer vrucht, bij Godt bemint. Ochl wie zou in 't hart niet fnijden, Zoo hij, in dar deerliik lijden, Kristus lieve Moeder zagh? Och! wie zou zich niet bedroeven, Zagh hij 't hart beklemt van (chroeven, Om den Zoon, die 'er onder lagh?  HET I ï. BOEK. l85 Zij zagh Jefiis pijn cn ftrnmen Lijden om ons al tc zamen, En hem fterven met gcfchal; Toen die waerde en uitverkozen Tieurigh, als een troostelozen, Zijnen Geest aen Godt beval. Bron van moederlijke minne, Stortme me 't gevoelen inne Van medoogen en geklagh: Doe mijn koude hart verlangen, Om mijn' Hcilant aen te hangen, Dat ik hem behagen magh. Heiige Moeder, alletkuischte, Druk de wonden des Gekruiste Krachtelijk in mijn gemoedt: Laet ik ook met u bezuren Uw gewonden Zoons quetzuren, Die mij vrijkocht met zijn bloet. Dat ik ijvrigh u geleie, En *t gekruiste I^atn befchreie, Al de dagen die ik leef. 'k Wensch uw kruis te helpen dragen, En bij 't kruis met u te klagen, Schoon een ander 11 begeef. Puik der Maeghdeiijke looten, Wil mijn bede niet verftooten : Laet mij aen uw zijde ftaen, Kristus doot mijn ziel genezen: Laet ik die deelachtigh wezen: Laetze in 't hart gefchildert ftaen. M 5  I8Ó GEZANGEN» Laet zijn hartquetzuur mij raken, En zijn bloet mij dronken maken, In de liefde van Godts Zoon. Reine Maeght, gij doetme blaken: Uw gebedt zal voor mij waken, En mij vrijen voor Godts troon» Laet het Kruis mijn ziel bedekken, Kristus doot mijn fcliilt verdrekkcn, En mij koesiren met gena. Als dit lichaem komt te fterven, Laet mijn ziel met blijfchap erven 't Hemelsch Paradijs hier na. HEMELVAERTZANG, ]Vlackt bantgeklap, en juicht gij Kriste febaren. Ziet Hcmehvaert op zijn triomfkoets varen, Die onlangs daelde in 't Graf, na zoo veel fmaets, En heerlijk nu gaet nemen d' oppcrplaets. Klim op, klim op gij Godts en meiifchen zoone. Verfmae het kruis, de fpeer, de doorne kroone, En 't boos geilacht, dat met een grimmigh oogh Ontzinnigh U in 't heiligh aenlchijn fpoogh. Nu open ons uw vreugdenrijke troonen, En baen bet padt ten leven Adams zoonen, Omfluit ons weêr 't gedoote Paradijs; En zaligb ons genadigb, u ten prijs. Hoogh Priester, die onfterflijk zijt bevonden, En hebt uw bloet geflort voor 's wecrelts zonden, Klim op, klim op, in 't alderheilighst koor. Godts ftrengheit komt met uw verdienden voor. Op den toon van den 3 Pfalm.  HET I t BOEK. 187 O die van Godt gezalft zijt tot een Koningk! Acnzie uw Kerk, uw Bruidt, uit 's hemels wooningk, Die hier verftroit u acnroept als haer hooft, Zendt haer den Geest en Trouwring, lang beloofr. Zoo maghze fteets in 's Bruigoms liefde blaeken, Zoo magh haer kroon noch zond noch weerelt rcbaken. Zoo blijft haer liefd' veel fterker als de doot: En erft ten loon haer lieven ïninnaers fchoot. P IN XTERZANGK. K om, kom, 6 driemacl Heiige Geest, Aij zegen onze Pinxterfeest. Kom tortelduif van 's hemels dak, En breng ons den Olyventak. Vertrooster, breng ons Kristus vreé, En neem in ons geweten ftó. O Geest, maek onzen geest gewis Dat Godt ons aller Vader is. Godts vinger, die het fteenen hert, Vermorsfelt dat het weker wert, En Kristus wet, dis eeuwigh blijft, In ons gemoedt en zinnen fchrijft: O gij, die onbegrijplijk zijt, Ons hert tot uwtn tempel wijdt: Die onze inwendigheit herfchept, En lust bij ons te woonen hebt. Kom Hemeldauw en overftort 't Gemoedt, onvruchtbaer, en verdort. O flroom des levens 1 6 fontein 1 Bevochtigh ons, en maek ons rein.' Op de Wijze: Van den 100 P/alm.  1*8 GEZANGEN. Kom, godlijk vier, en fteekt voortaen Ons kouds Ziel met ijver aen. Kom heiligh vier, verteert, verfluit Al wat in ons noch 't vleesch bemint. Gij windt des H:eren leidt toch mé Der zielen ft hip in 's wcerelts zee, Op datze vrij van fchipbreuk dan Belande in 't hemelsch Kanaait. PINXTERZANGK. Op de Wijze Vim Marines LofZangi. N. Kristus Iïcmelvaerr, o* Apostelen vergaert Eendrachtelijk te gader, Verwachten voor haer hooft Den trooster, hun belooft Van Godt den lieven vader. De Pinxterfeest verfcheen Als fchielijk viel bcncên De Geest, daer elk op hoopte, Die, als een wints gedruis Terftont vervulde 't huis, Eu met een vier hen doopte. De Twaelve zagh men l.icr Omfcheenen niet een vier Omflraelt met vierge tongen. Haer fprake zonder tolk Verbaesde 't uitheemscn volk, Van alfins ingedrongen. O wonder is 't, zeght d' ccn, Dat die van Galileen  HET IK BOEK. l83 Hij leertze 's weerelts loc Verfmaên, uit lus: tot Codt, En hij Wijdt haer verblijt met zijn handen, De weelde en pracht ten fpot. De zuster Agnes wort Door haer gebeên geport, Haer Godts raet, eer en ftaet te verlaten, In 't haire kleet gegort. De heiige kiasa, naekt En arm, van ijver blaekt. Zij regeert, dus verweert, als Abdisiè, En bidt, en vast, en waekt. Op 't voorbeelt dezer Maeght Het duizenden behaeght Hooffche pracht en geflacht te verfmaeden, En lust, van elk bejaeght. Het zijze leest, of bidt, Of opgetogen zit, Boven 't volk, in een wolke van ftraelen, Zij mikt op 't hooglte wit. In armoede is zij rijk, In nedrigheit gelijk ft Minite kint, en gezint elk te dienen. Het outcr is haer wijk. Haer fpiegel, klaer cn kuisen, Is j e s u s, en zijn kruis, En de ftam, daer Godts Lam heeft gehangen. Hier leght haer aendacht t'huis. Dees klooster-Serafijn Ontzagh geen Sarazijn, Die geftoort muur en poort quam beltonnen, Hoe krank zij was van pijn.  ««4 «EZArfGEH. Zij fchut zijn fpiets en trom Op 't outcrheilighdom. Hij yerfchijnt, maer verdwijnt voor haer oogen In flof, befchaemt, en (lom. Door 't merk van 't heilzaem Kruis Verdreefse 't belseh gefpuis, En belas en genas den bezeten, Verlost van dit gedruis. Door kracht van haer gebedt Genas z j fmet bij fmet. In geen fmnrt is haer hart oit bezweeken, Al bleef zij ongerede. Gods Moeder en haer Zoon Bezoekenze uit Godts troon, Eerze derft. Zij verwerft door hun bede De lang beloofde kroon. In eene zelve kerk Bij Sint Francisctis zerk Wort dees Non, deze zon, ook begraven. Hun bede ons zwakheit ftetk', UDCL IV. K L A G H T E. D e Turken, 't is fchande, Europe bedrijen, Te water te lande. Wie zal ons bevrijen? Zij trekken vast beenen Den droom op naer Weenen." De Keizer da vast. O Christe vrijheit, gij zijt in last  205 J. V. VONDELS GEDICHTEN STICHTELIJKE KERKELIJKE STOFFEN. HET GEBEDT DES HEEREN. O Vader, die mij naer uw bcelt Bootfeerde, na den val herteelde, En heilighde, en mij mededeelt Uit uwen rijken fchoot, vol weelde, Wat ziel en lichaem onderhoudt; En mij mijn lusten leert betoomen ; Mijn hoop, op uw gena gebout En liefde, ó Vader aller vroomen, Ten hemel ftijght, om, als een zoon, Te knielen voor uw' hoogen troon. Uw groote naem, 6 groote Godt, Van valfche godtheên afgefcheiden, En wat verroest en haest verrot, Gedient wort bij den blinden Heiden ; O F E N  206 GEDICHTEN O t Uw heiligheit, uw majesteit, Voorzicnigheit, en almagbt blijven Zoo lang en wijder uitgebreit Als *t licht de fchaduw zal verdrijven. Uw heerlijkheit en eere flrael" Dat geen bepaeltheit haer bepael'. Uw Rijk, geen aertsch noch wecreltsch Rijk, Verknocht aen plaets, en grens eu tijden Maer uwe majesteit gelijk, In hun, die voor uwe ecre ftrijden, Op hoop van eens met uwen Zoon In eeuwiglieit te triomfeeren, Daer duizenden, voor uwen troon, Uw heerlijkheit en Godtheit ceren; Dat Rijk moet groeien, cn volfta In heerlijkheit als in gena. Uw wijze wil, en niet mijn wil, Gekrenkt door daeghlijx overtreden, En Adams beiloos crfgefchil, Neem' zijnen voortgang hier beneden, Als boven, in bet hemelsch hof, Alle i-ngclen, op uw wenk, uw wetten Bcftemmen, cn uw' rijken lof Eenltcmmigh zingen, en trompetten. Mijn wille in uwen wille fmilt', En wille al wat de hemel wilt. Verleen ons uit uw' vollen fchoot. Uw woort, en 't voedtlél der genade; Voor al het manne en hemelsch broot, Op dat dit onze ziel verzade, Er. voede, en fterke, eer zij verrijst. Verleen ons door uw' zegen heden  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFTE. 30JP En daeghlijx wat de nootdroft eiscbt, Tot onderhoudt van lijf en leden; Hoewel geenfins voor mij alleen, Maer alle menfehen in 't gemeen. Naerdienwe door verzuim van deugbt, Of boosheit, menighmael bedreven, Ons fchuldigh vinden van der jeught, Zoo wil de lchulden ons vergeven ; Gelijk wij 's naesten reekning net In 't fchultboek van ons harte fluiten, Met weêrwraek baet noch wrok befmet, Uit liefde om 's naesten leet te (tuiten; Zoo boeten jwij door kloen gedult Uw' grooten eisch, ons zwaere fchult. Wanneer de Hel ons klampt aen boort, De lust der weerelt hart en zinnen Met eenen glimp van vrcugt bekoort, Het zij van buiten, of van binnen, Zoo troost en moedigh en verfterk Den zwakken geest door uw genade, Om onbezweeken in dit perk En onverwónnen, zonder fchade t* Ontworftelen dit zielgevaer. Och dat gefchiede: dat zij waer. HET GELOOFSTEKEN DER APOSTELEN. Ik (tut de hoop van mijn gemoedt Met mijn geloof in Godt den Vader, Almaghtigh, en volkomen goet, Die hemel, aerde en zee te gader  202 GEDICHTEN OF Hun wezen gaf. Ik rust met een Op Jefus, boven zijn genooten Gezalft, des Vaders zoon alleen, Van eeuwigheit uit bem gefprooten, Ons aller Priester, Vorst en Heer, En Lceraer waerdigh prijs en eer: Die, in der tijt ook, door de kracht Des Geests, die beiligh is, ontfangen Uit Davids Koningklijk gedacht, Na aller vaderen verlangen, Gebooren wert uit eene Maeght", Maria: zonder fchult most lijden, En voor Pilatus doel gedaeghtIn 't cndt, bcnaut van allen zijden, Aen 't kruis den bittren dootfnik gaf; Gefloten wert in 't nare graf; Ter helle daelde : wederom Ten derden dage, van 's doots keten Ontbonden, naer den hemel klom, Daer hij in glorie is gezeten, Aen 's Vaders rechte bant: wiens maght Het al bediert door zijn vermogen: Van waer men hem ten oordeel wagbt, Als Rechter, in des hemels bogen ; Om uit de wolken, zijnen troon, Te fcbeSden levenden, en doön. 'k Geloof ^waer in mij Godt verderk) Ook in den heilgen Geest, vol vrede: De heiige en Katholijke kerk; Den Heiligen gemcenfehap mede:  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFFE. 2«£ Vergiffenis van alle quact: Verrijfenis van vleesch en aren: Het leven in volkomen Staet, En niet bepaelt van tijt of jaren. Dit is 't Apostelijk geloof. Dat niemant ons hier van beroof. HARTEBREEKER. Cjeen fcherper zwaert doorfnijt zoo 't moeders hart Dan daerze boort haer kint, het krnislam, blaeten; Mijn Godt, mijn Godt. Sterft Godt, van Godt verlaten? Lijdt Godt van Godt? gevoelt de Godtheit fmart? Eraanuë'l, Godt zelf, Godts eenigh zoon, En Godt van Godt, van top tot teen vol wonden, Verwacht den flagh, van 's Vaders hant gebondeu, Verwacht den flagh des doots, en zit hem fchoon. Een Engel daelt ten troost van Ifaks ziel. d' Acrtsvader flagbte een* ram, op Godts behagen, Gebrant op 't bout, van Ilitk zelf gedragen. Een Engel quam, die Abrams flaghzwaert hiel: Maer jesüs geeft den allerjongften fnik, Gelaeft met galle en edik, toen hem dorste, Aen 't beiligh hout, dat zijne fchoudtr torste. Dit fterven geeft Natuure een' krak, en fchrik. Hoe waentge is nn de moeder zelf te moê, Die dicht bij 't kruis noch ftant houdt in Godts lijden? Zagh Simeon dit zwaert haer hart doorfnijden, Wat liefde dreef heur naer den dootsbergh toe? e  2IO GEDICHTEN O R Zoo bitter (laet de Godtheit Adaras beet, En e!ks vergrijp: nocb boort men d' Englen wenfehen: O Godt, verfchijn, ten troost ten zoen der menfeben: Verfchijn in 't vl'jesch, geverfe in bloet, en zweet. Schoot Godt om ons het kranke lichaem aen, Heeft Godt om ons in 't lichaem dit geleden; Laet Godts natuur ons dekken, en bekleeden. Godts kruisgangh wijst den mensch de rechte baen. HANEGEKRAEY. D aer kraeit de haen. De dagh genaekt. Och Peter, fchrey. Waerom verzaekt Gij Godt? zoek Godt met rou te paejen, Zoo langb gij 's nachts den haen hoort kraejen. GEBEDT AEN JESUS CHRISTUS. .A.ertsrechter, in 't gerecht, daer allerhande volken Verfchijnen moeten, als de jongfte dagh verfchijnt. En gij ter vierfchaer zit, op eenen troon van wolken, Waer voor de duistre nacht der Weerelt fnel verdwijntZie neder, cn bcftracl ons met genadige oogen: Want wij misdaedigen geenfins in 't zuiver licht, Het welk geen fmet gedooght, van ver genaeken mogen, Noch duuren konncn voor uw heilrijk aengezicht. Gij fchiept den mensch eerst na uw beelt oprecht, eenvuldi»h Volkomen, onbefmet, en heiligb, u ten prijs: Maer Adam, om zijn fchult gebannen, en < traffchuldigb , Verloor de hantvest, hem verleent in 't paradijs, En alle menfehen, in hem fchuldenaers gerekent, Verdienden ongena, met eenen door de fchulr  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE S T O F F E. 211 Bij elk voor zich begaen, en boven acngetekcnt. Wat raet, ó fchultbeer? neem in 't uiterfte gedult Met uwen (chuUenaer, en draf hem niet rechtvaerdigh, . Gelijk de fchult verdient, maer maetigh het gerecht. Bedecht bet ongelijk door middel, en gewaerdigh Den fchuldigén gena, van outs hein tóegezeght. Gij, 't zaet der vrouwe, hebt de Hang het hooft vertreden, De maght des doots verpiet, cn, als een middelaer, Den mensch met Godt verzoent, den bittren doot geleden, En ftrekte een offerhande op 't bloedigb Kruisaltaer. Getrouwe voorfpraek, hou ons woort bij uwen vader. Op dat hij ons aenfehouwe uit zijne majesteit In .u, den liefden zoon gekent, en niemant nader. Beklee ons uiet een kleet van uw rechtvaerdigheit. Dat d' invloet der genade alle ongetoomtheit teugel, En wij, u dienende naer *s hemels nieuwe wet, Gerust gehanthaeft, en befchaduwt van uw" vleugel, Ter heilpoorte intreên, vrij en rein en onbefmet, Daer u van Engelen en allerhande tongen Het alleluja wort met blijfchap toegezongen. m d c l x v. DOOTSHOÖFT. A rrae mensch, wat zijtghe trots; Zietge *t zwaert niet opgeheven Van den drengen Engel Godts, Dreigende u den flagh te geven? Schat noch rijkdom kan u niet Van een fnelle Doot bevrijden, ' Die gij voor uw oogen ziet, In dees droeve en vege tijden. Nu u Godt noch leven gunt, Beter u, terwijlge kunt. O 2  AH «EDICHTEN 0 V OP DEN BOU VAN DEN CHRISTEN TEMPEL T* AMSTERDAM. D e fchaer, die niemant doemt, als dien Godts woort afzondert; En ftrekt een pijler aen 't bouvalligh Kristendom, Die eeuwigh wert geboeit, vermoort, verdoemt, gcplondert En 't opgeleide bruis geduldigh droegh alom, Dees veilge zamelplaets verworf ten lange leste. Bewaer, ó Heer, bcwacr d' onnoosle lamrenkoij: Befcberm ook d' Overheit van d' Atnltcrdamfche veste, Dat nimmer wrevelgeest haer' wijzen raet verftroij': Op dat wij heilighlijk, en met een goet geweten, U naer uw' heiligh wcort, aenbiddcn onbelet, En onzen wandel zoo naer uw geboden meten, Dat wij den bergh des heils beklimmen, zonder fmet. Vergangklijk is de flof van dezen tabernakel; Dies heffen wij ons hart naer 's hemels booge Kerk: Van waer een flem ons wees op Kristus, Godts orakel, Wiens kracht in ons voltoij' zijn aengevangen werk. M D cxxx. I N W IJ D I N G VAN DEN CHRISTEN TEMPEL T' AMSTERDAM. O p op, mijn Zanggodin, fchep adem in de hoven: De winter is voorbij: de wolken zijn verfchoven:  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE ITOTPFE. 213 De zinnelijke May breit bloemen tot een buif, En mengelt geur en kleur. Ik 'boor de tortelduif, Die bang voor bavik, valk, griffoenen, rave, en wouwen, In fleenreet en fpelonk zich naulijx dorst betrouwen. Het Vosken druipftaert, dat den wijnberg heeft gefchent, En zijnen ftaei't zoo fier te krullen was gewent. Al zijn de Ganzen fchuw van heilige laurieren, En vijant van de Zwaen, op wiens muzijk zij tieren Met heefche keelen, en wanfchikkel jk gefebal; Zoo menigbmael zij volght in Aemftels burreghwal De Kriste maeghden, en de vrijers, haer gefpelen, Wien Vrijheit waerder is dan ringen, en juweelen; Daerom en voegbt het niet dat Poëzij en geest Verflommen aen den reij van deze tempelfeest. Jehova, die het zaet, uit Abrams ftam gefprotcn, Had uitgetekent tot zijne lieve bontgenooten, En van 't Egyptisch juk verlichte op 't ongezienst; Door Mofes dat verplichte aen een' bijzondren dienst. Het ampt des Priesterdoms bekleedden de Levijten. De Bontkist wert betrout den heiligen tapijten, En dwaelde met het heir, verdadight door 't geloof, En 't zwaert, en was zomtijts der Filiflijnen roof: Tot dat haer Isrel berght, met priesterlijke ftaetfi In Salem, Davids ftadt, befchermt voor plonderaci. De Koning, denkend dat hij asfche was en ftof, Sprak fchaemroot: ik bewoon een prachtigh cedren hof; Maer 's hemels heerlijkheit, uitmuntend door den luister Der wonderdaden, berght haer' heldren glans in 't duister: Men bouw" haer een paleis op Sions vaste rots. Zoo Iprekend, klonk de Item des waren Dondergodts: O David, ftaek den bou, in uw gemoedt befloten: Gij hebt met raenfchenbloet het aerdrijk overgoten: U wijze nazaet, die de wreede wapens fchorit, En Judaes feepter zwaeit, gelijk een Vredevorst, O S  «14 GED ICHTEN OP Zal mijnen naem een huis met hooge daken wijen, En wat hij aengrijpt zal tot Jakobs heil gedijen, De kracht van dees beloft bleek namaels, toeu de zon Haer dralen fpiegelde in het koor vau Salomon, Die zelf de Bontkist, op het juichen van de fcharen, Met pracht ten tempel voerde, en offerde op d' autareu; Zoo dat, op zijn gebeên, het hemelsch vier terftont, Gelijk een blixem, ftorte, en d' offerband verflont. De Kerk was vol van Godt: de ftammen al beladen Op 't aenzicht vallend, hem, met febrik geraekt, aenbaden. Dit bedebuis verknocht de Godtheit aen 't gebedt, De Godtheit wederom d' aenbidders aen haer Wèt» Maer naulijx ftaet 't gebruik der beste dingen open, Of 't misbruik komt terftont fchijnheiltgh ingeflopen. De reukelooze Jood wort op zijn voordeel ftout, En ftoft op dat gefticht, en op 't gewijde gout, Op Arons borstgefteente, op Sabbatten, en feesten, Op wierook, offerhande, en flaghting veeier beesten: De Priester 't voorhooft kreukt, weeft fpreukeu in zijn kleet„ Maer 't meest, gchoorzaemheit, weêrfpannigh hij vergeet, O reukeloos gedacht, die met uw guicheltroni Meent Godt te paejen door een bloote ceremonij Wat ftoftge op uwe Kerk, met Cberubins bcinaelt? Der beemlcn hemel zelf Godts grootheit niet bepaelt: Zijn voetfchabel is d* aerd, de hemel is zijn zetel, Wat flaghtge fchaep, en koey, en kalvers, zoo vermetel? Hij drinkt geen bokkebloet: zijn almacht alles fchept Wat op het aerdrijk weit, wat in de lucht zich rept» Het lust zijn Majesteit in tempels noch in troonen, Maer in een buigzaem bart te waeren en te woonen. Hij roept: befnijdenis noch voorbuit geit voor mij, Indien men hart en zin niet brcidele en befnij. Maer 't is vergeefs gepreekt, geroepen en gekreeten, Gewaerfchout en gedreigc door tekens en Profeeten;  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFFE. ïïf De boosheit kankert in ; zij heelt door fmout noch zalf. Men knielt voor valfche Goón; men huppelt, om het kalf. De dolle fcheurzucht valt aen 't rijten en verwarren: Men zoek aen Baitl troost, aen 't nootlot van de darren; Men fmookt voor Aftarot: men offert kinders óp, Ja 't zuigeling, ten brand aen Molochs gruwelpop: Men fchent zijn handen aen Godts boden cn gezanten: Men fteenight, vangt en fpant, die deught en waerhcit planten. Rechtvaerdigheit gefchopt moet kroppen haer verdriet: De rechter 't vonnis velt, gelijk 't de Vorst gebiet. De zonden klimmen hoogh, en durven Godt acnblaffcn: Hij wort geterregt om hun lastering te ftraffen, En maeit met Babels kling, als in een' rijpen oegst, En boeit het overfchot, en laet den tempel woest. Toen fteehdenze aen d' Eufraet om »t zot en valsch betrouwen. De hemel gaf in 't end genade tot herbouwen. Zij nau gebeten door de (trainen van de roê, Hardnekkigh keeren hem den rogge t* elkens toe; Dies houdze Godt door flraf geftadigh in den toome: Nu plaegbtze Antiochus, nu 't beir van 't mnghlLjh Roine, Tot dat Judea, nae 't ontwijden des autaers, De Kerk weêr rijzen zagh, in fpijt des pion dotters: Recht voor de komfte van den bemelfchen Mcsfias, Die (toen Sint Jans hooft was 't banket van Hcrodias) Door Codes vier verrukt, bezocht zijn heiligdom, Vertreurde 't duivekoor, ftiet wisfclbanken om, En dreef de bce-ten uit, en riep, men maek' mijn ftede Tot moort noch gruwelkuil; maer wijdze den gebede. Wee, Schriftgeleerden, wee, geveinsde Farizecfl, Ontzien door meesterfchap, vermomt met lange kleê» 5 Op muggeziften graegh, en op kameelvcrtünden, Voorzittas aen den disch, dwaelftarren voor den blinden; Gij reist om zee en lant, en woelt, en wroet, en leert, En broet een duivels kint, van elk dien gij verEeerf: O 4  GEDICHTEN Op Cij pronkt in 't voorgertoelt, en durft den hemel (luiten Voor andre mcnfchen, en blijft zelfs verdokt daer buittn. Cij bouwt de graven der Profeten uit uw* fchat, En jaeght Godtvruchtigheit, uit baet, van ftadt tot ftadt, En deekr met klauwen, die van verlenen neêrflagh leken. De torts aen, die uw' burgb en tempel aen zal (leken. Dat was het wolvenest barmhertigheit gevergt. Eevijt noch Ouderling gebetert, maer getergt. Verbolgen bordenze uit, als bordels aen hun keten: Codslasteraer, mutijn, van Belzebub bezeten, Wijnzuiper, zondaers vrient, vervloekt Saraaritaen, Verleider, die het volk vervoert van Mofes baen, Den heilgen Sabbat breekt, en hindert cijs te geven. Zij raepten denen op, en donden naer zijn leven, Tot datze op 't Pacschfeest hem, om maght en leer beroemt, Door Sijnodael beduit, van Kaijafas verdoemt, Verraên van Judas, om 't genot van zilverlingen, Door Salems Lantvoogt bij de moordenaers ophingen. De galgenbergh het bloedt des Zalighmakers zwelgt; Dies Titus ftadt en kerk ten gronde toe verdelght. Toen fpotte 't Heidendom met hun, die Godt belpotten,En onder het belegh zich fplisfen in twee rotten, Dan wederom in twee al ijvraers voor de wet • Een gouden tittel, zoo die niet en waer befmet Met kerrekfehennis, roen vast daeghlijks dol en dwazer, d' Een, onder de banier van blaesbalgh Eleazer, Met deenbus en met fehiebt befchoot d' omringde ftadt En bruikte 's tempels tin tot hare ftorremkat. Zij zelve branden 't graen: en hoe zou d' Arent wijken ? De woênde tempel fchaft hem lekker aes van lijken: De merkt een kerkhof wort, de draten een woestijn, Op dat, in doodfe plaets, den uil min fchuw moght zijn. De Kristen, nu verlicht door 's Euangelijs klaerheit, De Godheit overal aenbid in geest en waeiheit.  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFFE. 21/ De fchaduw wijkt de zon: het heilige is gefienrt, Wiens voorhang al voorheen was midden doorgefcheurt, Toen ons Aertspriester, na 'et verloop van Arons uuren, Zijn' afgepijnden geest door vloejende quetfuuren, In 's vaders handen gaf, otn opgewekt, weêrom, Aen Godes rechte hant, zijn ecuwig priesterdom, Als een Melchilèdech, in 't hemelsch koor t' aenvaerden; Als hooft van zijne Kerke in hemel, cn op aerde, Schep moedt, belade ziel, Godts gramfchap wort nu koel, En vol betrouwen kruip voor dien Genadeftoel Zwiigh hutte des befcheits, orakel, en Sibillen, Sijnoden, en Rabijns: in noot en kerkgefchiHen Blijft Kristus 's menfchen troost, die niemants recht verkort: Wat Priester, wat Profeet was oit zoo overflort Met gaven van den Geest? wijk, fchriftgeleerde zotheit. Licbaemlijk woont in hem de volheit aller Godtheit. Waek op dan, Burgerij van 't nieu Jcrufalem; Gehoorzaem 't woort des Zoons, vereert door 's Vaders ftcm- Aenbid hem, die u door zijn zalving kan verfterken: Vergaept u niet te zeer aen prael van zichtbre Kerken, De Kristelijke febaer, door Goddelijk bevel Aen ondcrlingen plicht verbonden evenwel, Heeft, naer gelegentheit van vrije of flaeffcbe tijden, Gcpooght des Heeren naem eenftemmigh te belijden, En Godt in fchuur of huis of tempel aengebeên, En door gemeenfehap zich gefinoken onder een. O redelijke dienst, wie weigert aen te bidden, Daer Jefus, als een duif, van boven daelt in 't midden, Dan die van Godt veraert, van ijdelheit verzaet, Als 't vee, bet oogh om laegb, en niet ten hemel (laet? Wat oprecht Kristen zou dien zegen willen derven, Om boeten, ballingfchap, om rasphuis, en om derven? Den goeden Godt zij lof, en Aemdels wijzen Raet, Dat den vetdrukten nu dees tempel open ftaet; O 5  SlS «ÏDICHTRN OF Dat Kriste zielen noch, om Kristlijk te vergaten, Noch fchat nocht ijver aen die tempelbou befparen, ïtfaer redden zich, door finaed, en allerhande kruis. Bevvaek, 6 Jakobs Godt, bevvack dit bede-huis: Wilt, met uw vleuglen, dees vergadering bedekken, En op haer zuchten een' Nasroufchen Heiland wekken, Die op zijn fchouders tors de poort van Locveftcin, Eu omvoere, in triomf, dien norsfen Kastelein . Op datwe u loven, en gedroogt van alle tranen, De maghten eeren, als gelovige onderdanen: Die door Godtzaligheit, en vrijheit van 't gemoedt, Dit aerdlche rijk verlmaen, op hoop van 't eeuwig goedt, ln den jacre M D c x x x. CHRISTEN TEMPELS D e heiligheit hing noit in kostelijke ftof; Afwacr de Tempel gansch van louter gout gegoten, Gefmeet van diamant. Wie anders denkt is grof. Ook wort de Godtheit in kappel noch kerk befloten: Zij ftraelt in 't beiligh hart: waer dat is, daer is Godt. Eenkennigh Bijgeloof wil poppen met de zinneu; En zoekt hem Hechts in fchijn, en acht Godts wijsheit zot. Wie Godt fluit buiten 't nart, die fluit den Afgodt binnen. WDCÏiX. OP D' AFBEELDINGH DES t AMSTERDAM.  STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFFE. 2If> OP SINTE AGNES FEEST AGNES BLOK. I leden laet Ambroos zich hooren, Onder duizent hemelkoorcu, Om Sinte agnes 't zuiver lam, Uw genan, uit Roomfchen ftam, Met een dubble kroon geheven Op den troon van 't eeuwig leven. Het geloof, 't welk zij belijt, In het barnen van dien ftrijt, Daer zich d' afgodist bezondigt, Wort al 't aertrijk door verkondigt. Dit getuigt Sint Paulus bindt, Aen de groote wereltftadt Met zijn eige hant gefehreven. Godt wil u zijn zegen geven, Dat Sinte agnes, rijk van glaBSj U onthale in 's hemels trans. md cl xvn. Den ai in Laum&ent* VAN D' U I T E R L IJ K E KERK. G elijk hij Godt in *t werk beftormt, Die 't welgefchacpen lijf hervormt, Zoo gaet bet ook met elk vernuft Dat eigenwijs en waenwijs fnfr, En, ziende door een valfche bril, Het oudt geloof hervormen wil, Dat kenbaer is door merk bij merk. Wie dit hervormt, misvormt de kerk. aen  «20 6ED1CIIT. OP STICHTELIJKE EN KERKELIJKE STOFFE» OP HET ONTHEILIGEN VAN HET H. SACRAMENT DES ALTAERS, DOOR DEN ARMINIAENSCHEN SOCINIAEN N. N. IVXirtyn acht dat hij broot en vleesch zijn gasten deelu Kalvyn breekt btoot, waer door bet vleesch won uitgebeelt. Socyn neemt broot, maer acht geen zoenverdienftigh fterven Des Paeschlams, door wiens bloet wij onzen zoen verwerven. O ijveracrl waer toe vervoert u bet bedrogb? Gij fmaekte eerst Mann', en nu vervalt gij tot den troch. Verlore zoon, eij keer naer vaders huis in 't ende: In Rakou eet men draf, uit honger, en ellende. AEN J. WESTERB AEN. Heer, gij zeilt de Kerk niet mis. Want gij laet die, daer zij is.  aai J. VAN VONDELS MENGELDICHT. VIRGILIUS EERSTE HERDERSKOUT, tusschen MELIBEUS jen TYTIIt. me.Cjij Tytir leglit en duikt vast, uitgcflrekt In 't groen, zoo dicht van beukenloof bedekt, En tureluurt op uwe pijp, gefnede Van wankel riet, een veltliet, wel te vrede: Maer wij, ocharm, verlaten lant en zant, En vaders haert. Gij mooght aen dezen kant Uw Amaril, uw fchoonfte, in fchaduwe eeren, En bosch en galm uw minnewijze leeren» Ty t. O Melibees, een Godc heeft mij geredt. En dus gerust in vaders erf gezet. ]k zal hem ook mijn leven langk belijden Voor mijnen Godt, en zijnen outer wijden En fprenkelen met bloet van menigh lam, Zoo zuiver als bet uit mijn fchaepskoy quam; ■ Naerdien hij mij, gelijkge ziet, mijn osfen Dus weiden laet in beemden, en in boslèn, En fpelen wat mijn hart begeert en lust* Msl. Waerachtigh ik benij u deze rust,  £23 MENGELDICHT. Dit leven niet, maer fta voor *t hooft getlagen, Dewijl men 't lant rontom van kt ij ah hoort wagen. O Tityr, zie hoe kommerlijk ik vast Mijn.geitjes drijf, en nauwclix met last Dit arrem dier nocfi voortkrijgh, dus ongaeren, Vermirs het korts in dichte hazelaren Twee jongen wierp, den zegen van mijn vee, En liet dat paer, ocharm, met hartewee Op eene rots, de bloore ftecnrots, Henen. Het heugbt mij, óch (had mij het hooft voor henen Niet dwers geftaen) dat d* eikcboom al vroegh, Toen dondcrvlaegh op vlaegb de takken lloegh, Ons menighmael deze ongelukken fpelde; Een kraey in 't loof, ter flinke zij, dit melde. Maer evenwel, aij zcghme, Tytermaet, Wat Godt is dit, daer gij zoo rijk van praet? Tyt. O Melibees, ik was zoo flccht voor dezen, En meende Rome al heel een ftadt te wezen, Als Mantua, daer met zoo menigh boer Ik 't zoghlam dreef, en eer te merrekt voer: Doch 'k hebbe daer (betrouwme dat) bevonden Hoe ik een jong geleek bij groote honden, Een* jongen bok gelijk zijn moeder fchat, Het kleen zoo groot als 't groot: maer deze ftadt Ziet alle fteên zoo laegb bencên zich dalen, Als 't lijnen kruit bij geen Cipres magh halen. Mel. Wat rede porde u naer die ftadt te gaen? Tyt. Mijn vrijheit, mij met kommer toegeftaen, Toen mij de baert, als fneeuw, wiert afgefcboren; Maer ik verkreeghze in *t ende, als mijn verkoren, Mijn Galaté mij aflloegh; Amaril Alree de kroon in 't harte fpande al ftil: Want om recht uit en ongeveinst te zeggen, Zoo lang mijn zin op Galaté bleef leggen  MENGELDICHT. 12J Verwnrf de hoop van Vrijheit nergens fteê. Ook kreunde ik mij niet eens met lant of vee. En fchoon mijn koy zoo menigh lam te dachten Beitelde, en wij de kaas te merrekt braghten, En persten voor dees fteeluij vrek van aerdt; Het was ons i'huis bijna geen penning waert. Mel. O Amaril, bedrukte en bleeke vrijder, Het gafme vrcemt, waeroin gij toen zoo bijster De Goden riept te hulpe, en voor wiens mont Gij 't ooft, waer van uw hof geladen ftont, Befpaerde, en liet verrotten op de boomen: Want Tytir was noch niet eens t'hnis gekomen, En dit geboomte, en bogert, beek, en bron Om Tytir riep, wat ieder roepen kon. Tyt. Wat zoude ik doen? Hoe kon ik in dees plekken Mijn* bals bet juk der davernije ontrekken ? En nergens vont ik zulk een wisfe wijk, Een' Godt, zoo milt, en zoo genaderijk. O Melibees, daer heb ik, lang miszegent, Daer heb ik eerst dien Jongeling bejegent Om wien gij mooght ons offer op 't altaer Wel twalefmael zien fmooken, jaer op jaer. Hier dont bij eerst mijn bede toe: gij knapen, Gaet, fprak hij, weit uw osfen: hoedt uw fchapen. Gaet hene, drijft uw dieren 's morgens vroegh, Gelijkge plaght, en fpantze voor den ploegh. Mel. Gelukkigh zijt gij in uwe oude dagen, Die in uw lant gezet wort, dat u dragen En voeden kan, al leit de weide en 't gras Hier tusfchen klip en biezen en moerasch. Het draghtbre vee zal hier aen 't gras niet fterveo, Geen nabunrs kudde en evel 't vee bederven. Gelukkigh is hij in zijn' ouden dagh, Die hier gerust in 't groen, zich zeiven rnaglt,  t24 MENGELDICHT. [Aen eige beek en koele bron gezeten] En al zijn leedt in fchaduwe vergeten. De heining, en uw butirmaHS wilgebootn, Vol bloesfems, bier van byen, zonder fchrooni, En dagelijks al brommende uitgezogen, Zal dikwils u met toegelokene oogen Al zacht in (laep betoveren. Hier zal De fnoeier van 't geboomte, uit hol en dal. En onder rots en klip, u deuntjes zingen, Dat galm en klank door lucht en wolk koom' dringen. De tortel op den ollem evenwel, De ringclduif, zoo beescb van keel, uw fpel, Uw tijtverdrijf, zal midlerwijl vast morren, En bezigb zijn met draeien en met korren. Tyt. Het hart zal eer gaen vliegen hemelhoogh, De visch in 't lant gaen weiden op het droogh. De Perfiaen en Duitschman, beide vreemden En ballingen, in veergelege beemden Den dorst verfhen; d' een aen den oever van Den Tiber; gene in 't wedt des Arars, dan lk zulk een deught, en zijn gedachtenisfe Uit mijn gemoedt, en mijn gedachten wisfe. Mel. En wij, ocbarm, wij mogen benegaen, Daer Libye zijn" dorst niet kan verflaen; Een deel van ons ten Noorden, altijt droever; Een ander deel, daer langs den hoogen oever, Oaxes, die zoo vreeslijk drijft cn woelt, Het vette klay van beij zijn kanten fpoelt; Een ander deel naer *t krijt (trant, daer de Britten Zoo verre alleen van al de weerelt zitten. Och, zal ik wel mijn vaderlant en grens Na langen tijt eens weêrzien, naer mijn wenscb, En 't zodendak van mijn bekrompe hutte, Daer zulk een oegst, vol weelde, 't leven (tutte?  MENGELDICHT. Zal een foldaet, een onverlaet, o fchantJ Bezitten dit gebouwde en nieuwe lant? Een vreemdeling baldadig 't velt bezaeien, En zulk een' oegst met dolk en degen maeien? Bezie nu wat krakkeel den burger brouwt; Voor wie hij zweet, en akkers eert, en bouwt. O Melibees, plant wijngert, ent vrij peercn Voor 's krijgsmans mont: foldaten zijn i.u heeren. Mijn geitjes, voort: mijn kudde, fpoet u ras, Die voortijds plaght te groeien bij dit gras. Ik, in een hol, gcmaklijk achterover, Zal u niet meer, van verre, kruit en lover Zien kabbelen en kaeuwen, even graegh , En hangen op een .ftecnklip, aen een haegh. Ik zal voortaen u geene lictjes zingen. Cij geitjes zult voortaen niet htnefpringen En huppelen voor mijnen ftafin 't groen, Daêr klaverblafin en wilgeblaên u voên. Tit. Cij moognt te nacht bij ons wel blijven rusten. Wij hebben t'huis rijpe appels, zoo ze u lusten, De nieuwe vrucht, kaftanjë, en ftremzel: ook Betrekt de lucht daer ginder met een' rook Van dak tot dak. 't Geberght verberght de ftralen Der zonue, en lengt zijn i'chaduwe in 4e dalen. ï 22J  220» M.ENGELDICHT. OVIDIUS aen de NIJDIGEN. DAT DHR DICHTEREN EN ZIJN NAEM EEUWIG DUURT. DE VIJFTIENDE ELEGIE. H oe durftge, 6 bitze nijt, rnij eenen fuffer fchelden, En mijn dichtgeestiglieit een fnoode fufterij; Dewijl mijn jeugbt niet volght de ridderlijke helden, En in een ftofwolk winn* den krijgspalm flreng en blij; Of 't plcitrecht leere, en daer de rechter is gezeten Ter vierfchaer pleite, en 't recht verdaedigh met de tong? 't Is ftcrflijk 't geeen gij zoekt: mijn faem duurt ongefleeten. Ik pooge alle eeuwen door te leven even jong: Homeer zal Tenedos en Iedaes kruin verduuren, Zoo lang als Simoïs zijn" eemer giet in 't meerHeziodus zoo lang *t gewas propt Ceres fchuuren; Zoo lang de wijnkuip most blijft fchenken aen den beer. De weerelt zal den lof van Kalliinach verbreiden: Al fchort het hem aen geest, zijn dichtkunst zal volflaen. De toon van Sofokles wil eeuwigh zich verlpreiden. Aratus volght den loop van ftarren, zon, en maen. Menander overleeft den vader, koppclaeren, En flaef, en looze fnol, geftelt op vleierij. De kunstlooze Ennius, en Accius, ervaeren In treurtooneelfèijl, fpoên den fnellen tijt voorbij. Wie fpreekt van Verro niet, en die naer Kolchos ftreevcn, En Ezon 't gulden vlies t'huis brengen op zijn werf? De vaerzen van Lukrees op alle tongen leven, En zweven oost en west, tot dat de werelt lïerf. Men leest van Tytir, en den Iantbou, en het krijgen, Zoo lang als Rome, 't hooft der weerelt triomfeer*. Tibul, uw minnedicht zal nimmer ftillezwijgen, Zoo lang de miimetors en boogti de jeught regeer'.  MENGELD I CHT. 22f De naem van Gallus is bsfaemt in oost en westen, En Gallus blijft in 't hart van zijn Likoor geplant. Gedichten fterven, als men ophout lant te mesten, En 't kouter met den ploegh te drijven door liet lant. Laet Koningen en bun triomf en dichtren wijken, En d'oevers van den Taegh, zoo goutrijk en begaeft, De Hechten achten 't fiioode en ftaen verbaest en kijken. Apollo fchenkme bron en drank, die d'aders laeft: De mir, voor kou befchroomt, bedekken mijne lokken: De minnaer leze mij zoo lang hij angitigh vrijt: De nijt placght levenden, de doodt ontziet geen wrokken. Dan krijglit elk fijnen loon, befchut voor haet en nijt. Wanneer het lijkvier eens dit Bchaem heeft verflonden, Dan blijft mijn groqflte deel befaemt in alle monden. L IJ F G EVECHT TUSSCHEN KÜISCHEITEN MIN1JÏ. AEN KATHARINE EN DIANIERE lïAEK. Joffers, op wier kaken Hozen, Niet naturelijke roozen, Maer van zedigheit en fchaemt Schoon gefchildert, zoo 't betaetntf Roozen, die op uwe kaken Zullen Jlrekken Kuischheits Baken; Neemt voor lief aen Kuischheits\kamf. Als de rookerige lamp Van mijn brein meer lichts wil gunnent Zal ik meer vernoegen kunnen. Ak.cn bet beekje dat zoo dwers Door het bosch lekt, even verscli, P a  MENGELDICHT. En in 't vijvertje terftont Zinkt de visfchen in den mont; Aen de Beek, die eeuwig ebt, En in duin baer leven fchept; Op wiens oever, goedes moedts, Nijmren lobbren barrevoets: In wiens kil Natuur verleent Kaitjes , die men met gefteent Van een welgebore Vrouw Al te noode wisflen zou: Op dit Beekje, klaer en kuiscb, Bouwde Kuisclibeit zelf haer huis ; En zij leide uit angst en zorgh., 't Water driemael om dien borglu ' Al de muur is wit albast. Als de dagh in 't oosten wast, Blinkt het Hot, met kunst gebouwt, Uit den top van 't lauwerwout. Op dit flot omringt de palm Een kappcl, waer in de galm Antwoort op het Maaghdekoor, En vermaekt bet kuisch gehoor. 't Licht, dat dóór gefchildert g'ns Flikkert, wort van maeghdewas Door de Nonnen acngevoedt. 't Wierook riekt 'er wonder zoet. Kan 'er kunst op d' aerde zijn, Zoekze hier, in 't kriftalijn, In tapijt, en tafereel; Kunst van naelt en puikpenfecl. Bij een krifralijne bron Schijnt Suzanne, Kuischhetts zon, Te beweenen *s levens licht: Te vervloeken het geziekt  SSENCELDICKf. Sip Van twee grijzen, die, vol brant. Dingen naer het heiligh pant, Hare weêrga toegewijt. Zie eens, hoe de fchaemte ftrijt; Hoeze worstelt met de doodt; Om zoo dierbaer een kleinoot Te bewaren onbefinet, Voor haer eerbaer bylijxbedt. Elders, als een morgenftar, Blinkt de vrou van Potifar, En d' aentrekkelijke pop Rukt verheft voor Jofef op Haren boezem, daer het beelt, Van iet weelighs innelpeelt: Boezem, die de harten blaekt, En de vingers, die hij raekt; Boezem, daer een Afgods vriendt,' Die op Ifis feesten dient, Zijnen plicht om zou verfraaên; En zijn ampt te buiten gaen. Ginder zietmcn den Hebreen Vüén van 't lichaem, blank als fneeu. En zijn' mantel, zonder fmet, Laet hij 't ovcrfpeelligh bedt. Elders ziet men, hoe Lukrees, Als een dootshooft, dootsch van vrees, Nu het anders niet magh zijn, Wort gefchonden van Tarquyn: Wederom hoe zij terftont Met den dolk zich zeiven wont. En betuight haer rein gemoedt Door de fprengkels van haer bloet. Elders Dafne, een lauwerboom, Dekt met fchaduw Peneus ftroota, Pj  230 MENGELD I C H T, En haer voeten allebey Wortelen in 't vette klay. Meer van diergelijke ftof Ziet men hier, de Deught tot lof. Wie voor kuischheit heeft geftreên Leeft door 's weerelts eeuwen heen, Venus, die te Pafus heerscht, Was bet zelf, die allereerst Dempen wou Vrouw Kuischhcits ftam, Dies zij *t flot berennen quain, En beftoken, over 't meir, Met een groot geweldigh heir. Haren dwergh, doortrapt en loos, Zij tot 's legers Veltheer koos; Die gewapent met zijn boogli En zijn pijlen medetooga, Als het opperhooft voor aen, Trots en moedig om te fiaen. Jok en Lach en Zotternij, Lusjes, Kusjes, Boeverij, Steekjes, Treekjes en Gevlei]', Bromden met zijn lievcreij. Kuischheit van haer tinne zagh Met het krieken van den dagh, Hoeze van dit bastertwicht, Wert becingelt, al te dicht. Daetlijk fprakze, prat en Hert Op, Katrijn, en Dianier, Op, trouwanten. Haest u, gaet, Eu de valbrugh vallen laet. Bootfchapt Venus, in mijn* naem, Dat zij ftoute zich niet fchaem Rustigh tegens mij alleen Met haer' zoon in 't perk te neêrn  {HENGKLDI CHTV 23» Hier op tradenze uit de poort, JEn Katrijne voerde "t woort; Als zij Venus op den troon Zitten vont bij haren Zoon; Pafus groote Koningin, Eu gij ftokebrant van Min, Zijt gegroet van deze Maeght, Die u bey ten ftrijde daeght. Zij aenbiet, om oorlogsramp Te vermijden, in den kamp TJ dees hantfchoen wel gemoedt, En verwacht u met uw bloet. Venus moot ontzonk de ziel, Als de hantfchoen voor haer viel. Maer haer zoon aenvaert het bodt. d' Andren keeren naer het flot. 't Was een lust t'aeufchouwen hoe Men van weêrzij ruste toe, Om te leveren den flagh, Met het opgaen van den dagh. Alle venfters lagen vol Reine nonnen, blank en bol, Als mevrouw ten wapcnfpel Uitreet op een witte tel, Met een* rijrok, net en wit. 't Kleet dat voeght haer, daerze zit, En de fpeer voert. Van haer' rugh Ramlen pijlen, fcherp en vlugb. Cypris met haer zoontje prat Op den hoogen wagen zat. Min de voerman dreef de zwaen, Die haer voortrok, wakker aen. Venus, in het rennen heet, Scheurde Kuischheits oppeikleet, P 4  232 MENGELDICHT. Maer de Kuischheit op haer dak, Dat de (peer in 't haite'brakWent, och went, kreet Cypris toen. Min zagh 's moeders boezem bloên, En wou wenden al verbaest. Kuischeit greep hem inet der haest, ■Greep en (meet hem met haer hant Schier een (teenworp verre in 't zant, Dat hij van dien zwaeren val Hinkt, en eeuwig hinken zal. Daermee was de ftrijt volftreên. Al het heir ïaekt op de been. ïeder vlught: een ieder vliet. Waer zij bleven weet ik niet. Maer de Kuischheit, die heldin , Reet gezegent flotwaert in; Daer Katrijn en Dianier Haer bekransten met laurier. mdcxxiv. OP HET STOKJE VAN JOAN VAN OLDENBARNEVELDT, VADER DES VADERLANTS. JV^ijn wensch behoede u onverrot, O stok en (tut, die geen' verrader, Maer 's vrijdoms (tut en Hollands Vader Gedut hebt, op dat wreed fchavot: Toen hij voor *t bloedig zwaert moest knielen, Veroordeel als een Seneka, Door Neroos haet en ongenaê, Tot droefenis der braaffte zielen.  MENGELDICHT. 3jj Gij zult noch jaren achtereen, Den uitgang van dien helt getuigen: En hoe gewelt het recht dorst buigen, Tot fmaet der onderdrukte Steén. Hoe dikwils ftrekte gij in 't flappen Naer 't hof der Stoten ftadig acn Hem voor een derden voet in 't gaen, En klimmen op de hooge trappen ; Als hij, belast van ouderdom, Papier en fchriften overlcende En onder 't lastig landtpak (leende. Wie ging, zo krom gebukt, noit kroml Cij ruste van uw trouwe plichten Na *t rusten van dien ouden stok, Geknot door 's Bloedraeds bittren wrok; 'Nu flut en ftijft gij noch mijn dichten. OP DEN BEEMSTER. De Wintvorst', om den rouw van Ilollants Maegt te paeien, Vermits door ftorm op ftorm zij fchade en inbreuk leê, Schoot molenwieken acn, en maelde, na lang draeien, Den Beemfter tot een' beemt, en loosde 't meir in zee. De zon verwondert, zagh de klay nog brak van baren, En drooghdeze af, en fchonltze een' groenen (laetftkeurs, Vol bloemen geborduurt, vol lovren, ooft, en airen; En, toiende heur hair, beftroide het vol geurs. De room en boterbron quam uit haer borsten fpringen. Het visfigh lijf wert vleesch, noch maeght en ongerept. Haer voorhoofts torenkroon quam door de wolken dringen; Gelijk gemeenlijk weelde in hoogheit wellust fchept. Hier jaegbt de winthont't wilt. Hier rijt de koets uit fpclen. Men danst, men banketteert in 's Koopmans rijke buurt. P5  234 M E N C E L D ICH -T, Hier lacht de goude tijt in lieve lustprieelen, Die voor geen oorlogh fchrikt, noch kiel op klippen duurt. Verzier vaii Cypris hoe zij Cypers quam bekoren: III weet dat dees Godin uit zeefchuirn is geboren. OP HET UITMALEN VAN 'T HAERLEMMER M E I R. AEN DEN LEEUW VAN HOLLANT. "Uitheemfchc vijanden te zitten in de vecren ; Te dingeren den daert grootbartigb over zee; Is ydel, als uw long, gedagen aen het teeren, Inwendigti vast vergaet; en gij, van hartewee, Zoo deerlijk Eucht, en kucht, en loost, bij heele brokken, Het rottende irigfewant te keel uit in de golf. Wa: baet het inet uw' klaeu al 't oost en west te plokken, Naerdien u Bijt in 't hart dees wreede Waterwolf, Belust om c er U eerlang te triomfeeren 1 0 f l«fcuwrj waek eens op, en wek met eenen fchrceu A; "e \ een, de Kenneraaer, en Rijnlants oude Heeren, 1 . t d' Acmtterlandcis op, tot noothulp van hunn' Leeuw. JSJferi duite met een' dijk dees pest, die u komt plagen. De Wintvorst vliegh 'er met zijn molewieken toe. De fnelle Wintvorst weet den Waterwolf te jagen In zee, van waer hij u quam knabblen, nimmer moê. Dc Vcenbotr zit en wenscht dees waterjaght te fpoeien, En 't Veen wijf roept: hij ruimt, de Lantleeuw weit op't ruim En zuight zijn long gezont aen d' uiers van de koeien. Zo w'nt de Lantleeuw lant: zoo puurt hij gout uit fchuim. OP DEN BURGERTWIST VAN BRITANJE ''Voor 's grooten Cezars aenkomst plaali Britanjcfo onder 't hoogh gezagh  .MENGELD I C H T. 235 Van zïjne Koningen te ftaen: Nu is het Heeren onderdaen, Die 't lant, door ondevlingen twist En tweedraght jammerlijk gefplist, Vast fteurden naer hunn' eigen lust; Dies trapte Rome zoo gerust De fterklte volken op het hart: Dewijlze twistigh en verwart Niet Hemden voor het algemeen, 't Gebeurde zelden dat twee (teên Of drie verdroegen in den Raet Ten oirbaer van den Britfchen ftaet, Die dus krakkceligb, hooft voor hooft, Van zijnen welftant bleef berooft. Zoo dit Brittanje noch verftont, Het zagh den Koning naer den mont, En ftemde tot der burgren nut: Want eendraght is der rijken ftur. OP D' AFBEELDINGEN KONINGEN VAN VRANKRIJK OP HET RAET HUIS TE ARLES. u w volk het Kapitool verrijkt met Keizers beelden, Zoo weet de weerelt dat zij boogh voor 't krijgsgeweer. ■Aureel, het Franfche Room, boost Rome na in weeldcn, Eu ciert met Koningen het hof, uit lust tot eer. "t Was eer geen wonder dat out Rome triomfeerde, Het Franfche Rome geen triomfen zelf ontbeerde. Uit kit Latijn verteelt. BENIGER  Sju" MENGELDICHT. OP HET WAPEN van den heere ANDRIES DE GRAEF, öut burgermeester der stadt amsterdam. PER SMCULA. .L^vee eeuwen heugen van dit zegel, Cefprooten uit den Duitfclien (lam, Bekent op 't racthuis t' AmfrcrJam. De deught bewaert der oudren regel. De kroon van Polsbroek- 't wapen eert, Dat blijft, als graef in asch verkeert. mdc1viii. OP VREDEHOEF de hofstede van den gemelden heere. S ECU RA QUIES. Z IJ SPREEK T: TV^ijnbecrfdiap nfost,om (til 'slants oorloghsbuijt'ontfchuilen Den ouden Rijn om d' Eems uit hoogen noot verruilen. De krijghstorts (lak terwijl den bram in dak en hout. Hier na keert d* eigenaer, die vredehoef herbouwt. Nu door zijn neef verrijkt, ik hem, gelijk vergeeten, En swie tens puikroos zie, bij heuren graef gezeten, Acngroejen in hun kroost, zoo fchoon als dees landouw. Aert d' afkomst naer den (lam, wie twijfelt aen haer trouw.  ME W C E ■ L D I CHT. 23/ AEN DEN HOOGH EDELEN HEER PIETER DE GRAEF, VRIJHEER VAN ZUITPOLSBROEK, OP DEN OORSPRONGIC VAN HET GESLAGT DER GRAVEN. De naem en bijnaem geeft het leven aen den braven («), Die Griete Meter Eeernts den ring op trouwe fchonk, Een vrouw die met haer fchilt vereerde d' oude Graven, Dewijl Heer Eggcrts (b) glants en wapen hier in blonk. Dit huwlijk teelde Jan (- MENGELDICHT. Bij zeeliaen, oester, fehol, en krabbe, en Kabb'eljaeu. Ku breng hem wat tocbak. Hij kan dien rook niet misten. Hij loost, terwijl bet ftormt op zee, door deze pijp Zijn flijm,en waterzucht. Vergeef bem dit vergrijp. GRASMAENT. n i? JL^c blijde Crasmaent vocght een muts met groene pluimen, Het vrolijk grasgroen kleet, dc bloemkorf, tulp, en luit. De buisman jaegbc dc koe in 't gras den koeftal uit, En melkt cjl karnt: 't is tijdt de ftat om 't velt te ruimen, Om bloemhof en om bron, 0111 lusthof en prieel. De Lente noot de jeught: de Winter heeft zijn deel. UOEIMAENT. De Jongkvrouw Blocimaent fchijnt het hart der jeught te blaken. Doch niet door bfaëuw gewaet, of bloemen , fchoon van glans, En tulpen, die zij hecht aen baren rijken krans; Maer door de bloem, waer mê zj verft haer* mont, en kaken, Ik zie aspergh, en roos: 'k boor gondelzangk, en fnacr. De Tweeling kust zijn broer; de jeught, de bloem van't Jaer 20MERMAENT. IBedneghde Zomermaent, men laet geen fchaep verlegen; Indien het.gaet vermist, zoo neem het op uw fchoot: Maer febeert gij 't om de wol, zoo fcheer het niet te bloot En wascb het wit als fueeuw, dat u de hemel zegen. Drijf, vroegh en fpa, de kudde in 't velt, cn naer het kok Zij loont u met haer melk, en (pier, cn ruige lok.  MENGELDICHT. 255 H O I M A E N T. De Hoimaent vo;ght het geel en ü,omgceI, licht van plojen," Haer hant de hark, waerme zij 't boy vast otnmewerpt, 't Welk droogbt, terwijl de zon haer dralen wet en fcherpt. De zeisfen girst door 't gras: de huismans naerftigh bojen, En *s weimans valk om hoogh den reiger grijpt en bijt. Een ieder vlamt op winst: om winst is al de ftrijt. OEGSTMAENT. O Ocgstmaent, 't ga 11 wel, daer, met geftroopten armen, En naekt in 't bemt, gij 't mes gaet drijven in den oegst. Zoo wort de zeisfen niet gegeten van den roest. Maer om nw ouderdom moer zich mijn hart erbarmen. Nu bint de fchoof, la op, en voer haer naer de fcïiuur. Hoe zweet gij om den kost! het zaligh broot valt zuur. HERFSTMAENT. De Herfstmaent gaet te merkt, op dat de huik haeï pasfe, Daer deze tafel draeght de bloemkool, en meloen, En druif en abrikoos, en appel, cn pompoen. Zij pikt vast vijgen uit, en leitze in haer kabasiè. De Hertogh jaegt en-fchiet de harten in 't verfcliiet. Onnozel hart, zie toe: gij loopt in uw verdiict. W IJ N M A E N T. De wijngaert kruk om 't hooft des Wjjtigodts, febier verdronken. Hij puilooght vast op 't vat, waer bij zijn blijfchap zwoer. Hoe zwilt zijn druifl wie perst de druil' in parlemoer? Hein past dat panters vel en 't root. Wien hoor ik ronken? De Farheer in 't verfchiet danst voor de Duitfche bruit. £ijn gulle geest houdt maet op zakpijp, en op fluit.  33tf MENGELD I C U T, SLAGHTMAENÏ. Dc moede jager keert: hij liecft den haes gevangen, En draeght hem op den rugh, op zij het teêr gebeent Van mees en vink, en voort wat Slagtmaent hem verleent: Noch fnoft zijn bazewint eens om, met groot verlangen. Stokou ziet in 't verfchiet de wilde zwijnejaght. A! wat men jaeght in 't wilt, dat wort te hoof geacht. WINTERM AEN T. Hoe treurt de Wintermaent, gelijk een weeuw, in rouwe Gedompelt over hooft. Haer kaers en glas gaen uit. Het dootshooft fp-lt de doot, die *s levens dracibooiu fluit. d'Onvruchtbre winter flacht een dootfche weduwvrouwe, Die noch kastanjen bract: haer almanak rolt af. Wat is een weeuw? een fchim, met eenen voet in *t graf. HECHT AEN DEZE MAENDEN DEN DAGH en NACHT, VOOR. DEN ZELVEN HEERE GESCHILDERT. DE DAGH. C) fchoonfte jongclingk, uw blonde lokken zwaeien Om 't hooft, en in den hals, en geven eenen glans. U voeght het fnceuwit klect, uw hooft die blijde krans, Uw eene bant de torts. De zonnebloemen draeien In d* andre hant zich om, en volgen 't lieve licht. Gij zijt de Dagh, of voert den Dagh in uw gezicht.  MENGELD I C H T. &5} DE NACHT. jBruinette, ik zal mij aen uw fchoonheit niet vergapen. Uw krans van mankop fluit om 't fuizehollend hooft. De zwartheit van uw kleet geen licht van darren dooft. De kloot uw elboogh flut. Uw oogen moeten flapen. Twee kinders, van den flaep verwonnen, en verkracht, De nachtuil en de muis verbeelderi mij den Nacht. OP DE V IJ F Z I N N Ë N. 'l IVIisbruik der zinnen werkt in 't ende pijn, en fmart: Doch redelijk gebruik vernoeght des menfchen hart: Dat 's aertfcbe zaligheit. Wie wenscht hier grooter goet, Als, in 't gezonde lijf, een gansch vernoeght gemoedt? HET GEZICHT. D e blinde, die weleer aenfchouwde 't lieve licht, Kan tuigen wat het is te misfen het Gezicht; Te wroeten, als de mol, in duisternisfe, en droomen. De blinde is hallef doot. Men leeft door 't oogh volkomen. HET GEHOOR. Het redelijk begrijp, in ons het Godlijk deel, Veroirzaekt, tusfchen mensch en dier, een groot verfcheel: Maer och, wat zou het zijn ontbeerden wij de Spraek? fin noch 't waer beiJe niet, zoo ons 't Gekoor ontbraek. DE REUK. D ontloke roode roos heeft niet dan blat, en kleur, Eij reukeloozen neus, niet fnoffende den geur. De reuk des geurs verquikt het quijnend hart des zieken, En bint aen 't lijf de ziel, die vlugh was met haer wieken, R  258 Mengeldicht, DE SMAEK. D e finakelooze tong wort met geen' lust gevoedt, Zij weet van wrang nocli zout, noch bitterheit noch zoet. De beste faus is Smaek, al fchafte zelf Jupijn; Want waer de Smaek ontbreekt daer kan niet lekkers zijn. HET GEVOELEN. 't Cjevoelen is de Min, waer naer het alles jankt. Het kittelt zelf Jupijn, zoo dat hij *t zich bedankt. Men neem 't Gevoelen wech, zoo treurt het weeligh wicht, Met fakkel zonder vlam, en koker zonder fchicht. NOCH OP DE V IJ F ZINNEN. De Zinnen dienen het verftant Gelijk vijf Zusters in dit leven. Des menfehen brein wort ingeplant Al wat zij ons te kennen geven, Het zij door een van vijf alleen, Of meer, of door de vijf te gader, Die haren dienst in ons bekleen, En flaeuw verfchijnen, of wat nader. Indien men haer den mensch ontrok, Wat waer de mensch? een ftomme bluk. HET GEZICHT. H et oogh is 't allcreêlfte lidt, En ichoon en krachtigh van vermogen, 't Gezicht befchiet hier uit zijn wit, Ook 's hemels boog, als met twee bogen  Mengeldicht. 259 Ju eenen blik en oogenblik, Ziet kleuren en geftaltenisfcn, Vat fchoon met lust, en met een fchrik Het leelijk; wie kan d" oogen misfen? 't Gezicht ziet alle dingen bloot, De blindheit is een halve doot. HET GEHOOR. jAlls d' oogen voor op fcbildwacbt ftaen, Zoo luistren d' ooren van ter zijden. Zij brengen alle klanken aeu, Als boón van droefheit en verblijden. Hoe ketelt de muzijk het oor, Door 't oor den geest, als opgetogen. De fprack is zonder het gehoor Een vogel zonder galm vervlogen. De doove hoort trompet, noch trom. De doof gebooren mensch is ftom. DE REUK. De neus verneemt den vuilen flank Met tegenheit, en vat de luchten Van bloem en kruiden aen met dank. De reuk betrapt den haes in 't vluchten, En riekt cn fnoiielt op het fpoor De harten na, door hazewinden En brakken alle hagen door. De jager kan den fchuilhock vinden. De flank heeft menigh hart verflikt. De geur heeft menigh lijk verquikt. R a  2fjO MENGELD ICHT. DE SMAEK. De tong velt oordeel op den fmaek Van "t walgende of van lekkernijen. Als of de fpijs met tongen fpraeki Dit ftaet te nutten, dat te mijden. Wanneer de tong den fmaek verliest, Verliest men 't onderfcheid der finakeu, In 't geen elk weigert of verkiest, En weet te prijzen of te laken. Dit wist de lekkertand al meê, Die droegh zijn tong in eenen fcheê. II E T GEVOELEN. 't Cjevoelen dient zich niet van een Der leden, maer van al de leden. Het waert alom van top tot teen In lichaem boven en beneden. Indien 't gevoelen wort verfmacht, En 't lichaem fmert noch lust kan voelen, Zoo fterft het menfchelijk gcilacht, Gedierte cn vogel rust van 't woelen. Aen deze zin is kennis vasl : Men kent veel dingen bij den tast. Ter liefde ven Meester Lieven Koppenols den Fenix der yederyechtcren.  MENGELDICHT. »5j P. C HOOF T ONNAEVOLGHLIJK. uit iiqratius gevolcht. hoopt, der dichtren ftael Wil volgen, flacbt Dedael, En pooght inet waslèn vleugel Te zweeven als een veugel. Hij flort in 't glaezen meer, Elk roept: hier quam hij néér. OP DEN KOPEREN DUIM van 't beelt des HERTOGEN VAN A L B A, Wel eer in 't kasteel van Antwerpen opgerecht: welke duim daer na in handen des Heeren Drosfnerts i>. c. hooft is geraekt. u w handt die zweeft vast op uw pluim, En fpeelt met Albaes kopren duim: Maer waer zij van geen' maght berooft, Zijn handt zou fpeelen met uw Hooft; Gelijk de lepel met den klos. O Dwinglandij wat zijt ge brosl Gij hadt wel eer den duim 'er op i Nu ftrekt uw duim Hoofts zinnepop. R 3  l6a MBNGT5LD I C H T. AEN D' EDELE GE BROEDER SCHAP DER. SCHUTTERS ORBRE VAN SINT M I C H I E L, IN DE KOLVENIERS DOELEN T* AMSTERDAM. D e groote Aerts-Engel fint Michiel Eewaek' zijn trouwe fcluuterijen , Daer 't edel fchutters lot op viel: Een orde van aeloude tijen Gewettigbt, om den Aemftellieer, Zijn burgerij, en recht, en wallen, Door *t handelen van haer geweer, De kolfbus, tegens 't overvallen Van laege, of uitcriijk gcwelt, Te veiligen, en af te heeren, Als 't goet, en bloet, en vrijheit geit. De Grieken en Romainen leercn Van outs de wapenhandeling En 't riddsrfpel hun brave zoonen , Daer elk den palm en prijs ontfing,. Gewaden, penningen, of kroonen. Zoo fchiet geen kolvenier in 't wilt. Zoo eert de klaeu den fchutters fcbilt.  MENGELDICHT. itfo ben d00rluchtigen overgeleerden jongeling PAULUS TER HAER, Voornaemften Profesfor der historiën, en Latijnfchc en Griekfche weljpreekentheit ter hoogt fchole te Duesburgh. Qtialis Gtmma Micat, Fulyum qua diyidit Aurum. Zal Duesburgh wel zijn' zegen konnen vatten, Haer van 't geluk gegoten in den fchoot, Met uwe komfte, en teffens al de fchatten Van weetenfchap, als uit een rijke vloot Bij een gehaclt, en keurigh opgezocht Met oordeel, na wijtloopigh onderzoekken Der volken, en met moeite en last gekocht? Kan Duesburgh zijn geluk nu recht waerdeeren, Zoo fchat men het gelukkig: want elk zal Het om ter haer, als 't Griekfche Dejfis, eeren; Elk naer zijn les, gelijk naer hemelval, Orakels van Apollo, komen hooren Te Duesburgh wort out Delfis nu herboorcn. LIJFWACHT VOOR MEESTER SYBRANT HANSSEN KARDINAEL, Den Vriefshen Euklide*, aen zijn Scholieren. D e Vriefche Euklides hangt alleen Van cijferletters hecht aen een. Bewaert toch Sybrant met uw allen. Bewaert dien Rekenfcbat getrouw: Viel Kardiriae) van 't plat, hij zou Aen cijferletters Hukken vallen. R 4  t54 MENGELD I CHT. OPSCHRIFT van EENIGE DICHTEN, gezonden aen k0rnelis le blon. drinkt uit de bron, Der Poezije Zoo klaer als de zon j - Zijn lekkernije. m d c l x x i. OP D' AFBEELDING Van D. P. PERS. Cjij burgers en vremden, Dit 's perssius van Embden. Zijn beeldt na Febus zwijmt; *t Zij dat bij dicht of rijmt; Die zijn boeken, en prenten Op 't dierfte weet te venten. ANDER. \^ernuftigh volk, die {teets bepropt uw ruime winkels, En kleed in 't parkament, de beenen noch de fchinkels, Maer 't brein der geenen die rpet letters zijn gedoopt, Komt en ziet persius uw glori, hoog gezeten, Die, midden in het koor der Hollandtlèhe poëten, (tiet drukken van zijn rijm, veel geldt te zamen hoopt.  MENGELDICHT. 265 DEUNTJE. Doe een abel Delvenaer/tjc Quam bij Sijtje, zei ze vaertje, Dees wil drukken ftijf en fterk, Help de lantsknecht torb aen 't werk. Eerjé lang hem zout verletten, 'k Wil met hem den druk opzetten : 'k Laet de Zonnewijzer ftaen Voor de wijzer van de Macn. Phljps zey, 'k ben een zeepekoker. Wel, zey Sijtje, benje een ftooker, 'k Heb in 't ftookeu geen verdriet: Stook vrij dat de ketel zied. BLAEUWE SCHEENTJE. IBlaeuwtje zou een meisje drukken: Maer de kunst en wouw niet lukken: Blaeuwtje kreeg een blauwe fcheen. En hij liep al hinkend' heen. Blaeuwtje, met jouw blauwe fcheentje, Lieve treurt doch niet om eentje, Hebje een bl.aeuwe kous van, doen? 'k Hebber noch van goet fatzoen. DE WAERDIGHEIT VAN DEN BROEK. ^Broekje houd uw broek op geit; Want onz' Mopfus heeft gefpelt, Datter noch eens zeven wijven Om een broekje zullen kijven. R5  SCÓ MENGELD ICHT. O P J O O S T. jZit onze Joost Die zoekt, maer vint geen troost. AEN GOVERT. Govert, ik verfchrik van Kampen, Vechten, drinken en flairpampen, Razen ,• buldren, trappen, tiampen, Dat gefpnis aen boort te klampen, JMacg en darmen vol te ftampen,. Bij de kaers, of bij de lampen, Dier uit fpruiten duizent rampen, Hooftpijn, zinkingen en tiampen, Zenu-krimpingen en krampen, Wiltge blijven ? ik gae fchainpcn. OP DE SCHRIJFKONST VAN H E N R I K M E U E S. D e tong is tolk van 't hart, bij tegenwoordige ooren. De ftorome pen laet zich veel duizent mijlen booren, Door 't oogh, cn niet door 't oor, z' is d'eclfte, die ik ken. Aij kus eerbiedighlijk dat bexken van de pen.  MENGELD ICHT. itig O P JUDITH KOKERMANS HUISVROUW VAN II E N R I K M E U R S. H ier leeft dc wederga van judith kok er mans, Die Meurs in 't harte ftraelt met vriendelijke vonken. Zijn veder tijk van geest gaet weiden op dat lonken. Als zij haer oogen luikt dan leeft hij zonder glans. ANT WOORT VOOR H E N R I K MEURS. AEN ABRAHAM OJENS RECHTSGELEERDE. ^)jens, vrijer van de kunst, 't Was uit oordeel niet, maer gunst Dat uw Zangodin mij (lelde Bij den Fenix van den Velde; Dat uw wel geftclde lier Mij geleek bij Karpentier; Schrijvers die voor niemant wijken j Niemant vreezen, en gaen ftrijken Met de kroone van de pen, Daer ik mij te kleen toe ken. 'k Zou mij zeiven noch bedriegen, En met Ikarfls gaen vliegen, Daer de zon verfmelt het wasch, En mij (lort in Thctis plas: Maer ik wil van Meesters lceren, Hunne brave treken ccren, En u danken voor het dicht, Daer mijn dienst zich voor verplicht.  358 MENGELDICHT. OE 'T SCHRIJVEN VAN M'. LIEVE COPPENOL. D e Paeuwen trekken Junoos wagen; De Duiven Venus; Godt Jupijn Wort op den Arents rug gedragen Veel hooger als de zonncfchijn: Als coppenol wil triomfeeren Dan zweeft hij op zijn ganzeveeren. OP D' EDELE SCHRIJFKUNST van DANIËL DE LANGE. De lange fchrijft de beste in *t landt". Is 't vrcemt? Minerve trekt zijn handr. AEN JOFFROUW I D A BLOK. Jongkvrou ida, ftil van aert, Slijt haer jaren ongepaert, En wil ergens in een hoekje Liever met het domme boekje Eenzaem fpreeken, ftil en vrij, Dan zich onder ilavernij Van het huwelijk begeven. Zij wint rust die zoo kan leven.  MENGELDICHT. OP DEN KOP REN AERTKLOOT Door de Bemnthébberen der Oost-Indifcke Maetfchappiji PANTAGOULE, PRINCg VAN MAKAZAR, TOEGEZONDEN. T ■m. ot eer van Hc-Uants Waterleeuw Herfchept de kunst de kopere eeuw', Een ronde daer een kloeke vrouw, Een Pallas, wel in fpinnen zou. Dien Aertkloot zent 't Oostindisch Huis Den grooten Pantagoule t'huis , Wiens al doorfnuffelende brein Ëen ganfcbe weerelt valt te klein. Men wenfche dat zijn fcepter wasf', Bereike d'eene en d* andere As, En eer het flijten van den tijt Dit koper dan ons vrientfchap flijt'. SCHOONHEIT Wata, gevaer en zorgh is aen de fchonheit vast I Een lichaem, overlaen van fchoonheit, ftrekt een last Ondraeghlijk voor de ziel, die onder 't pak gaet Itenen En hoeft een' Herken flaf van deught om op te lenen, Indienze 't, ongefchent en zonder ongeval, Langs 't glibberige padt des levens torsfen zal: Want Schoonheit ftaet ten doel van elks bekoorlijkheden. Een ieder vlamt 'er op: men vleitze met gebeden, Bezit van eere en ftaet, genot van weelde en vreughr. De fchoonheit, dan getreên in bloeienst van haer jeught, OP DE  270 MENGELDICHT. Is rcukeloos, en teir, en laet zich licht verlcien Van 't lokaes, daer bedrogh haer loos raeê weet te vleien: Dus kiest ze fchijnbaer goet uit eenen dommen zin, En flaet verblint en wulpsch den ruimen dpolwcgh in, Wiens ingang lieflijk fchijnt in 't eerfte, maer in 't cnde Hoe langer enger wort, met doornen van ellende En zwarigheên begroeit, wanneer mén, met beklagh En tranen voortgefleurt, niet weêr te rugge magh. TESSELSCHADES HÜWLIJK «et ALARD KROMBALK, (jeeft tesselschade baet, Sprak adelaerï; aen *t landt Mijn fchip is dan te laet In Tcsfels fchoot geflrandr. m d c x x 111. TEGENS DE LASTERVAERZEN KONINGINNE CHRIS TI NE IN HET AENSCHIJN GESPOGEN. Zij zetten een Aoornekroon op zijn hooft. Hoe kroont de blinde baet christine dus met doornen? Dat 's Christus hooftcieraet, de Kroon van Gudts verkoornen. O P  MENGELDICHT. 2/1 OP DE STANTVA STIGHEIT van KONINGK FREDERIK EN ZIJN GETROUWE BURGERIJ TE KOPP5NHAGE. In noot noch doot befwijkt de moe.lt Geen eerlijk hart, dat goet en bloet Opoffert, zijnen Heer ten beste. Een goede zaek, Godts tocvcrlact, Die d' onderdacnen komt te baet, Zijn 's Konings fteun, en vaste veste. AEN JACOB HEIBLOK. JU STU S F ID E VIV I T. Jf acob, prijst gij eeuwig werk, Bouw geen buis, veel min een kerk Op den veengront van elks zin: Want die gronden zakken in; Schoon men bout noch heiblok fpacr. Veengront dreight u met gevaer. Bou dan liever op een rots, Hel en afgront zelf ten trots. Bou gerust op gront van ftecn, Tijtgemcen en plaetsgemeen. 't Altijt en het o ver-al, Vreezen ftorm noch zwaeren val. t' Amsterdam 1645. 3 vn Oegstmaeni.  2J?2 MENGELDICHT. B IJ S C H R I F T op Het ROODE PAERT ll't zijn mctacle kanon, uit den overwonnen Duinkerker in de loi.bt vliegende, in Hopman Volkaert Kanonijx oorlogh[chip overgesprongen, in den juere iés.1 den 22 van IVijnmaent. het roode paert spreekt. ïk liolp op zee Duinkerken oofelogen: Maer Volkaert leerde ons Hollantsch fchutmuzijt. Mijn meester quam ten licnltl opgevlogen. Toen koos ik 't (chip des vijants tot een wijk, Laet Grieken met Pegazen elk verguizen: Het roode paert, dat heldendichters teelt, Verwekt een bron in 't wijdtbcfaemde Enkhuifen : Daer bloeit Parnas: out Grieken zit misdeelt. m d cl xi. OP HET GELUKKIG ONGELUK van prins JOHAN MAURITS VAN NASSAU, Duur 'l brteken der brug te Franiker, met zijn paert in 't water vallende, den 6 van Loumaendt hiclxï. VOLyiTUR IN CAPUT. D c Vriefcbe brug ontzeght Naslaufchen Buccfal, En Maurits zwaer van deught en dapperheit te draegen. Zoo plompt hij met zijn (loet in 't water, van de wal. Der. Vorsten zon verzinkt, nu zai het nimmer daegen.  'VKN6BLDICHT. a/J ANDER. SOL IN A Q,U A R I O. Schoon vier in 't water (terft, noch leeft liij heet van gloet Met Godt, in zijne horst van 'jver aengclteeken: Befchtit voor fkioorcn, en den (kenden paerdevoet. De zon van Nasfau ftaet mi in het Waterteken. ANDER. ERE PTUS A B U N D I S. TT JTlier rijst hij, Godt ten prijs, ter kimme uit, om den dagh Aen 't heligh Roomfche rijk met zijnen glans te fchcnken. Hij leeft in u* oude die de nieuwe weerelt zagh. Wie Godt vertrout, hem kan geen hoef noch water krenken. BEHOUDE REIS aen den e. heer JOH AN BERGH, RECHTSGELEERDE, Caenie naer 's Lants vloot, ter liefde van het Vaierlandt Pulchrumque mort fuccurrit in armis. D e krijgshelt b e r g h , gereet op zee Zich voor het vaderlant te waegen, Begrijpt in zijnen geest alree Dien oorloghstlonn, die donderflaegen 't Gedreun, het baidren, cn gekriel. Het moortgefchrey, de zeetrompetten, De hemelvaert van kiel bij kiel, .Het fchoon muzijkfpel van musketten, S  wjj MENGELD IC^H T. Het barsten van de hantgranaet, Den vloet, van roenfchenbloct gezwollen , Een hel, gepropt van wraek en baet, Eilanden, tegens een op hollen. In zul!; een grtiwzaem ongeluit, Daer ze oveileg en reden derven, Wat 's eindelijk des helts befltiitï 't Is braef in 't harrenas te fterven» MDCLXXII. OP'T VEROVEREN VAN KOEVORD EN IN DEN JAER.E 1673. De raven roepen, kras kras, Maer Ravensbooft roept huiden. Men laet' de klokken luiden: Daer helpt noch fterkte noch moeras.  VS J. VAN VONDELS VERTAELINGEN. UIT HOMEER. Ten past niet dat men Godt Jnpijn Met onrein handen offert wijn. De fcliaemt verbiedt mij, nu 't gemoedt Van menfchenflachten en vsn 't bloedt Ontftelt is, voor de Goden luidt Te ftorten mijn gebeden uit. MDCXX. UIT SOFOKLES. at wijtge, fcbaemteloos en gruwlijk, Dootflagen, en bloedtfchendigh huwlijk, En jammeren een' man, die treurt, En dit onwilligh viel te beurt? Want Godt, op ons geflaght gebeten, Schijnt mij misfehien dit toe te meten, Ter ftraffe van een oude fchult: Maer in der daet en vvaerheit zult Gij niet een fclielmfr.uk, waert te hoonen, In mij met reden konnen toonen, Daer ik de mijnen ofte mij Oit iu.uiisdede, vrank en vrij. S-3.  27Ö VERTAELIN6EN, APOLLOOS ORAKEL VAN EDIPUS. O Laius, Labdaks zoon, gij bid me om eene vrucht. *k Bdoof u eenen Zoon, daer gij naer wenscht, en zucht: Doch 't leght bij nootlot vast geftemt in *t hof, daer boven^ Dat hij u met zijn handt het leven zal beroven. Jupijn heeft Pelops bede en vloek dit toegeftaen, Wiens zoon gij hadt gefehaekt, en trouweloos verraên. UIT EURIPIDES. Cjeen grooter heil in 't huwlijk dan d' Eenftemmigheit van vrouw en man. De tijt heeft nimmer wegh genomen Den naem en 't overfchot der vromen} Want na dat zij zijn overleén Blinkt hunne deught voor ieder een. Gij hebt, 6 Grieken, fel geftoort, Den Zoeten nachtegael vermoort, De Zanggodinnen als verzocht En wijs, die geen verdriet aenbroghts Gij hebt, geblintdoekt altemael Door d' Onbefchaemde logentael Eens wreên tyians, en zijne nuk, Bedreven zulk een febendigh ftuk. UIT EURIPIDES MEDEA. C)ch had noit 't eerde febip door Cyaneefche rotzen, Naer 't lant van Kolcbis heen, het zeegevaer gaen trotzenj En noit de fcherpe bijl, in 't bosch van Pelion, Den pijn gevelt, op dat men Argo bouwen kon.  VER.TA KLINGEN. S.fJ UIT EURIPIDES FENICIAENSCHE. Indien men voor geen rechtbreuk (chroom', Bedrijf gewelf., Ais 't kroonen geit, In andre zaken hou u vroom. VENUS IN DEN HIPPOLYTUS VAN EURIPIDES. H ij ftbelt mij d' allerfhootfte fmet Van alle de godinnen : En fchuwt, vervacrt voor 't minnen," Het huwelijk en 't bruiioftsbedt. UIT THEOKRYT. w * * aer is de dankbaerbeit te vinden ? Voedt wolven op: voedt honden op, Op datze u fel verilinden. OP D' EEUWIGE VREDE GÏSLOOTEN IN DEN JAER.E 1648. UIT VIRGIELS EERSTE HARDERSKOUT. O Maetelief, ik hou gewis een Godt, Een Godtheit, holp ons aen dit vreedtzaem lot. Ik wil bem ook opoffren mijn gedachten, En lam en vaers, het puik der kudde (lachten; Dewijl hij mij laet weiden zoo gerust, En fpeefcn wat mijn hert begeert en fust. SS  278 tfERTAELINGEN. UIT D' ACHTSTE HARDERSKÖUT. IVjlet vaersfen fchoeiende op de leest Van zijnen goddelijken geest. VIRGILIUS GEVOLG H T. O Jcughdigb paer, verziet u ras: De pandijsflang fchuilt in 't gras. UIT HET EERSTE BOEK VAN ENEAS. De wolken wegbjaeght, die van overal vergaêren, En weêr met zonnefclüjn den hemel op doet klaren. Hier befchreit men *s wcrelts zaaken Die den mensch in 't herte raaken. UIT HET TWEEDE BOEK. 2^oo mooghlijk koutsgewijs u iet ter oore quam Van Palamecd, geteelt uit Koningh Belus 'tam, Die groot van naem en faem, onnozelijlt most fneven, En onder fchijn van loos verraet, quanfuis bedreven, Op overfchendigh blijk, zoo gruwelijk ter doot Van Grieken wert gedoemt, mits hij den krijgb verboodt. Nu dees voor 't hemelsch licht geloken heeft zijn oogen, Betreurt de Griek zijn lijk, te fpa tot rouw bewogen. Maer fedcrt Tydcns zoon zoo goddeloos bcftont Met d'Ithakols, een tuk op allen fchelmfchen vont, *t Palladium, gefchikt tot heil of ongelukken, , Uit Trojes godtgewijde en heiige kerk te rukken ; . Na datze, hoogh in top geklommen op den borgh, De wachters hieuwen neêr, cn dorsten, zonder zorgh,  vertaeli'noek. 279 Aengrijpen *t zuiver beelt, en mcr bebloede banden Bezoetlen Pallas pruik en maeghdelijke banden; Van toen vervloeide allengs der Grieken hoop en moedt: Hun hoop bezweek, en ging te rugh door tegcnfpoet, Hun maght verzwakt, de gunst des outers is geweken. Minerve gaf hier van geen twijfelacluigb teken. UIT HET VIERDE BOEK. Cjelijk het Penfhetis docht, wanneer zijn brein aen 't glijen Gerackte, dat hij zagh ontelbre, Razern jen, Twee Thebens in de lucht, twee zonnen, klaer van (trael: Of Agamemnons zoon, Orestes, t'elkemael Op 't hoogh tooneel gejaeght, terwijl, met febrik bevangen, Hij vloot voor 's moeders geest, verzien met zwarte (langen En tortfen, daer dc Wraek den drempel dicht bezet. UIT HET ZELVE BOEK. ZVIaer hij, al even drijf, weet nn van geen ontfermen, Noch keert z;cb 't ölernfinfte aen tranen, noch aen kermen. *t Orakel fchiet 'er voor: Godt zelf verftokt althans Het oor des anderfins gezeggelijkcn mans, En eveneens, gelijk op Liban 't winterweder Eeftormt den dikken (lam van een' bejaerden ceder Van over al, zoo dat 'er bergh en bosch af krackt, En 't fchudden van den boom een 'bedt van bladen maekt, Terwijl hij, dik gegroeit, in'd* aerde fchiet te wonder Zijn takken juist zoo hoogh, als taeije wortels onder; Zoo wort de Helt nu'vast door 't' roepen hier en daer Gefolt , cn hoe behardt een feilen ftrijt gewaer; Maer 't opzet even vast niet eens verzet door fcbreieii. s 4,  l8o V E R T A E L 1 NOEN. UIT HET ZESTE BO EK. lieert rechtvaerdigheit betrachten, En geen Godtheit te verachten. Een innevloeiend Geest voedt hemel, aerde, en zee, De klare zon, en maen , en alle darren meê. En eenig Geest, gilfort door 's wcrelts lijf en leden, Beweeght dit groot gevaert, van boven tot beneden. 't Zij wat nakomeling dit laken zal, of loven, De liefde tot bet volk en 't vaderlant fta boven. UIT HET ZEVENDE BOEK. Olij kunt het eensgezinde en broederlijke bloet In 't harnas tegens een ophitzen, als verwoet. UIT O V I D I U S. d'Onzaelge Palameed met recht moght wenfehen mei Dat noit UMsfes waer getogen over zee: Hij zou gewisfelijk op dezen dagh noch leven, Of had, zoo valsch beticht, den geest niet opgegeven, Toen d' overtuighde cn al te wrokkende Itbakees Hem aenteeg 't loos verraat, en listelijk bewees *t Gedichte fchellemfr.uk; ontdekkende de gaven En 't gout, dat hij 'er zelf te voren liet begraven. UIT DENZELVEN. Uw mededoogenheit begaeftme: maer mijn dichten 1 Vertoonen u mijn beelt, waerze u in 't lezen nichten; Daer gij de menfeben ziet herfchapen flap op ftap, ïen ongelukkigh werk, geftoort door ballingfchap.  ▼ ERTAELING EN. 28l Ik fchrecf zes bbexkens van Feestdagen, elk bekent: En *t zeste boexke loopt met zijne maent ten ent. Ik brogbt een koningklijk en trots tooneelwerk voort, Daer een hooglidravenheit van ftijl in wort gehoort. Hoe hoogh men drave in ftijl en toon, Het treurfpcl fpant alleen dc kroon. Hoe zagh ik iet, en wert hierom met fchult beladen, Gaf (tof aen mijn bederf en onheil onbedacht? Akteon zagh Diaen zich naekt in 't water baden Onwetende, en verftrekte een roof der hondejaght. De Goden (tranen, wat bij misgreep wort misdreven. Raekt Godthcén bij geval, het wort u noit vergeven. UIT HORATIUS DICHTKUNST. D e Schilder en Poëet omringen beide een maght Van alles te beftaen, wat elk zich dienftigh acht. UIT DEN ZELVEN. H ij heeft op 't rechte wit gemikt, Die (lichtende ook den geest verquikt. UIT DEN ZELVEN. Leef lang: vaer wel, of flaet gij beter geit als dit. Zoo deel het rustigh meê: 200 niet, beftem mijn wit. UIT SENECA. Xiet lot en wees nooit klaerder aen, Hoe (libbrigh dat de trotzen ftasn.  3ÜS VER.T AEL f N S E N. HIPPOL ITU S IN SENEKAES TREURSPEL. 'k ^Vervloek, verwensch, en vluchtze al t* zamen, 't Z'j retn, natuur, of razernij: Ik baet met lust haer vleyerij. UIT SENEKAES FENICIAENSCHE. Het nootlot draegbt de fchult van 't geen hier is misdreven. De fchult van 't nootlot wort geen* menfebe toegefchreven. UIT SENEKAES RAZENDEN IIERKULES. ^V^oor d' onverwonne deught men wierookreuken queekt, En elk van zulk een helt cn Godt op aerde fpreekt. S E N E K A VAN DE R H O S N E EN ARRAR. Ik zagh een boogen bergb neêrhangen op twee flroomen, Bcflraclt van overdwers met goudc zomietoomen, Daer 's lants Rodaen voorlvj van boven nederfebiet, En d' Arrar langkzacm langhs dc groene kanten vliet. MARTIAELS B IJ S C II R I F T ,. VOOR M. CICERO, TEGENS MARK ANTONI. .A.ntoni, zwijgh: wat wilt gij toch Fotijn verwijten? De banrol roept geen wraek als 't bloet van Cicero? Hoe durftge dien Romain zoo dol bet hooft affnjijtenj Geen Katilijiï verliep zich dus vervloekt en fnoö.  VERTA ELINGE N. 2S3 Een fchelm, door gout bekoort, is tot dat fhik gekomen, Benam, uw wraek ten dienst, den Raet dees eene ftem: Maer fchoon het gout d!en mont heb tong en fpraek benomen; Wat fpreeken kan berst uit, en fpreekt en pleit voor hem. UIT MARTIAEL. OP EEN ROOMSCHE LAMP. H oewel ik al de gasterij en 't mael Verplichte door mijn lemmet en zijn' ftrael Noch ben ik niets in dezen duiflren damp, Dan Hechts een licht en rookcrige lamp. UIT DEN ZELVEN. OP EEN MIER IN AMBERSTEEN GESLOTEN. De drop des barnfteens vangt, terwijl die nederdruipt, De Mier, dat kleene dier, bet welk in fchaduw kruipt: Zoo wortze door 't verlies des levens waert en rijk: Die levend wert veracht, is nu een dierbaer lijk. UIT L U K A E N. A l wat gij ziet in 't lang en breê, Is Godt, het zij dan lucht of zee. De Vrijheit en haer zonnefchijn Week over Tigris, en den Rijn; En zij fdie wij zoo dikwils zochten, En met den hals en 't leven kochten, Gelijk een' fchat, voor Duitsch en Scijth) Schelt Rome nu voor eeuwigh quijt.  sS| VER.TAELINSEN. Van zoo veel volken, als de dagh Door Koningen regeeren zagh, Zijn wij de leste, die vooriaen Zich fchamen onder hen te ftaen. UIT KLAUDIAEN. l^ïoit zwichte Rome in tegcnfpoet. Om geen quetfuur bezweek haer moedf. Wat ramp haer Trebia en Kannas had bcfcboren, Noch flakze 't hooft om hoogh, en gaf het niet verloten. UIT JUVENAEL. I ïet vollek, vol bekommeringen Begeert flechts tweederhande dingen, Dat 's broot, tot voetzei van bet lijf; En fchoufpel, al zijn tijtverdrijf. UIT DEN ZELVEN. Dat hij beltierf, gelijk een, die, verbaest en bang, »Iet zijne hielen treet op een verborge flang, Of als een redenaer, die, naer 's lants bloedige orden, Voor 't ottter te Lions ter doot geleit zal worden. UIT PRUDENTIUS. De Joodt, zijnde uit den itoel zijns vaderlandts gerukt, Dwaelt vlucbtigh hier en daer in ballingfchap verdrukt, 's Moordts ftraffe draeght, en met 's verzaekten Christus bloet Beiprenght, zijn misdaet, en begange zonden boet. mocxx.  WERTAELÏNGEN. 28J OP B L A Y E. O Borghtoght van 't verbont, 't verdriete u niet, maer fpoet Te lande, of met den riem te water, door den vloet, Daer ons Garumne met veel bogbten heen komt ruisten, Om in de baere zee met vollen ftroom te bruisfchen, Of daer de kromme wegh rondom loopt, en u leit Naer Blavie, ahijt trots ten oorelogh bereit. Uit het Latijn van Aufonius. OP BOURDEAUX. Cjodtlooze ftoutheit, ik vervloeke u, nademael O vaderlant, ik niet gedacht heb in "t verbael Uw fchoone wijngerden, en ftroom, en brave helden En overften, en raet, we! waerdigh om te melden, Als ik die kleene ftadt gedenke, of uw gebiet Niet eens merkwaerdigh waer: en fchaemen wij *t ons niet, enz. Uit het Latijn van Aufonius. OP DE WATERWEL TE NISMES GENOEMT DIANA. O Stroomgodt van de ftadt, gezont door 's waters aert, Springader van den Celt, den goden lief en waert, In ongelijke fpraek. d'Apoon met zijn geklater, Noch Netnaufus is niet doorluchtiger van water, Ook vloeit Timavus niet zoo helder naer de zee. Uit het Latijn van Aufonius. OP NARBONNE. Cjij zult dat ftrijtbre en trots Narbonne niet vergeten, Sen heel wijtilrekkend rijk, in 't groote lant bezeten.  (S3(S VERTAELINGEJT, Zij liicit veel troepen met haer wetten onderdaen, Daer zich Savoje buight, en ncight naer den Scquacn, .En d'Alpes toppen hein van Italjacncn fcheiden, En 't Pijreneefche fneeu hem van d* Iberen leiden, En de Rodaen met kracht ruiscbt in 't Lemanfche meer, En de Cebenner loopt naer d' Aquiranen neêr, Tot daer de Belgen al van outs Tetitatcs eeren, Zoo ver reikt Narbo toe. Gij Gallen hebt de Heeren Van Rome, en bun vooghdij te vooren lang ontzien» Uit het Latijn van Aufonius. OP TH OULOUSE. 'k Zial nimmermeer Tholoze ons voesters naem verzwijgen, Zoo wijt omcingelt met een muur, heel hoogh in 't ftijgen. Garumne, een fchoone ftroom, loopt langs de vesten heen, z' Is volkrijk : want zij paelt tot aen de Pijreneen, En 't Gebennijsch geberght, met pijnboombosch behangen, Van Aquitancrs cn Iberen dicht omvangen: En fchoon zij uit vier fteên veel duizent mannen fcluid, "Noch wortze nimmermeer van burgers uitgeput: Want zij in haeren fchoot bedekt al die ze baerde. Uit het Latijn van Aufonius. OP A R L E S. O tweedciley Aureel, komt voort met uwen ftaet. Het ftrijbre Narbo cn het rijk en maghtigh Weenen Bewoont u met een volk uit d' Alpen eerst verfcheenen. Uw ftcene brugh vcrltrekt een wijde en effen ftract, Terwijl'de R.odanus bruischt door de boogen heenen, En gij koophandel met de Roomfche weeielt drijft. Uit het Latijn van Aufonius.  VIRTAELI NGEN. *ö"j op man s. l^Ju wensch ik u heel klaer t' ontdekken en t' ontvouwen' Hoe Cenoman de ftadt vernoemde en op hielp bouwen. Lemanus, d' oude ftadt, was eertijts wijt vennaert, En volkrijk met een magbt van burgerij bewaert. De Vorst der Gaulen heeft haer met dien naem getckent, Lemanus, die zich noch van Paris afkomst rekent. Uit het Latijn yertaeld. OP DE WONDERBAERE BRUGH G E N O E M T , _ ' _ PON T DU GARD. En vrij wat meer is 't dat dees kunstensec en belt Den lof van 't werk veracht, en zijnen naem niet meit. O wondre werkman, fchoon het groot is dat gij wrocht, Noch meer verbaestme 't werk, van u noch niet bedocht. Uit het Latijn yan T. Beza. op marseille w, bouwen eenen muur, ter eere van dien da<»h Daer 't Middelantrche meir zijn fchuim op brceken m»ah. Het zal een ftadt zijn, tot gerief'der' zuidcr «randen En volken over zee, die hier te fcheep bdandeu, Een zceftadt Mars genocmt naer dezen dagh alleen. Voor 't Franfche krijghsvolk, dat zoo moulidi. heeft geftreés. Dees ftadt wert zedert tot een Keizersftadt verheven, De naem Marfeille haer ten prijs tn hl' gegeven, Als of men zey: dees ftadt voert haeren naem van Mar*. ' Uit de Franciade y*n Ilierre.  i88 VERTAELINGEN. UIT TORQUATUS TASS O. !En d' oude Erotimus alreê van Padus vliet Zich tot *s gequestens troost met vlijt gebruiken liet, Die van bet heilzaem nat, van planten en van kruiden 't Gebruik verftont, en wist elks krachten te beduiden, En hadt de gunfte noch der Mufen op zijn zij: Doch met de minder eer vernoeght was van artsnij. De quijnend' hij den doodt alleenlijk zocht t' ontfchaeken; En veeier naemen hij ontterfielijk kost maeken. >IJ)CXX, OP D'ABDIJE van St. ILLIDIUS BUITEN CLERMONT. Dit oude hof wert eerst van Auftrimon geflicht, Die t' Avignon ontftak b t eerrte Bisfchops licht: Maer beer Illidius, die elk als heilig eerde, De vierde naezaet.. die de Schnepsknoy wijs regeerde, Volboude het in top, toen Clodovcus 't rijk, Van Gallië betoomde, en d' ecrfte tot een wijk Der volken wert g.'doopt, en op de vont gewasfchen. Uit het Latijn vertaelt. OP DE SCHILDER IJ VAN DE MAEGHT VAN VAUCOULEUR, J O H A N N A D' ARC, VERLOSTER VAN VRANRRIJiC, TOT ORLEANS. D e Maeght keert weder, (lom van fpraeke voor den Gal, Gelukkigh daer haer beelt de Godtheit zelf beval  TER.TAELIN6EW. agp Het beelt aen 't vaderlant, dat quam »t den Franfcben bieden. O Koning Hcnrik, groet bet beelt, en troost der lieden. Een andre maeght quam neêrgedaelt op uw gebeên. Zij hout de weeghfcbael, en verrijkt bet rijk met een, Op dat ze d' ijzere in een gouden tijdt verkeere. Uit het Latijn yertaelt. OP DEN HELDT ROELANDT. WEL EER. TE E LA YE BEGRAVEN, UIT HET LATIJN VERTAELT. V_Zij zoekt uw vaderlandt, en laet ons in geklagb. Gij woont in 't heerlijk bof, wij in een' droeven dagh. Maer gij, belevende de twee en vccrtigb jaeren. Vlucht d' aerde, en, vroom van aert, gaet in de ftarren vaeren. Overleden in 't Jaer 800. B IJ S C H R I F T. ONDER 'T UURWERK VAN 'T PALAIS TE PARIJS. Dit kunstwerk, dat zoo juist de twaelef uuren fcheidt, Ons tot gerecbtigheit en flut der wetten leit. OP HET ZINNEBEELT VAN LODEWIJK DEN XII, Koning van Frankrijk, te Elois op 't Slot te zien. Alhier ter ftede, daer de koning Luidewijk ©eboren wert, aenvaert hij ook den Haf van 't rijk. T  *P0 VERTAELINSEN. Gelukkigh was de dagh, die 't konings licht zagli rijzen, Een Prins die Vrankrijk past, en eeuwigblijk zal prijzen; Uit hit Latijn verteelt. TER GEDACHTENIS VAN HENRIK DEN III, Koning van Frankrijk, op 't Slot te Blois,nae 't ombrengen der Guijards, uitgehouwen, O Henrik, uwe deught rust hier op hooghge-eert, Dat gij bederven kunt, doch niemants fcha begeert. Uit. het Latijn vertaelt. OP DE ZALFFLES TE MARMONSTIER. E)en Engel zalfde den op 't vcldt gewonden Marten. De groote Henrik durft elk met dees gifte tarten. Uit het Latijn vertaelt. VOOR DE KAPEL VAN S. MARTHA TE TARASCON. O Martba zijt gegroet, die Christus fpijsde in vrede. Hij zij uw disciigenoot, en d' onze op mijne bede. OP DE GERAEMTENS EEN1GER LICHAERIEN IN ZEKERE KERK TE TOULOUSE. UIT HET LATIJN VERTAELT. Indien uien telt een tal tot acht toe achter een, »ees plaets verdooft de rest door haer geheilight been s  VÏRTAELINGEN. 2$t Want vier paer lichaemen van heiligen dees drempels Verderen, tot een eer van Godts gewijde tempels A N D E R. Doorziet vrij al wat d' een en d' andre werelt heeft, Dees plaets in heiligheit ver boven andre zweeft. UIT GROTIUS LATIJN VERTAELT VOOR JOAN VICTORYN, RECHTSGELEERDE. AEN FRANCISCUS AUGUSTUS THUANUS. Doorlees met yver, reis op reis, het Heiligh Boek» Dat klaer is voor een vroom en oprecht onderzoek. Zie naerftigh van onze eeuw te rugb naer de oude jaren, Toen d' ecrfte Godtsdienst, flecht en ruw, en onervaren, Noch geene kunst verftrekte, cn 's oorloghs onbefcheit En helfche Staetzucht noch met geen gorltvruchtigheit Verbloemt wert: toen Godts wet, tot bctting kort begrepen, Alleen niet was bekent den I.eeraer, fcberp geflepen, Maer zelf 't gcmeene volk: toen vinnigb fcboolkrakkeel Geen'zaet tot fcbeuring zaeide Om nodeloos vejfcheel; Maer elk om ftrijt beminde, en van een' Geest gedreven De waerheit ftaende hielt, ook met gcvaer van \ leven, Eu niemant pooghde uit haet te (lonen ieraants blow. T » |  2J2 VERTAELINGEN. D E DOORLUCHTIGE SCHOOLE IN 'T KERKSKEN VAN HEILIGE AGNES T* AMSTERDAM. D e heilige Angenees, gedaelt van hooge ftammen, En d' eer te Rome van het maeghdelijk gedacht, Wort als een lam gekeelt, geoflert aen de vlammen, Om dat zij Kristus eert, en Jupiter veracht. En, 't voorhooft groen bekranst met onvcrwelkbre bladen, Wort bij 't gewijde volk, bij martelaers geboekt. Een reizer zaemt 't gebeent, om haer raet rouw beladen, Begraeft het in het Sticht. Waer dat gij 't daer niet zoekt. Dewijl men Agnes heel ziet aen den Amftcl leven. Hier fchutze een vollen fchoot van Roomfchen rijkdom uit. Wat Romen oit bedreef, wat haer geleerde fchreven, Haer wijsheit wort alhier door Agnes weêr geuit. Aen ieder zij belooft het zorgelooze rusten, En wijst hoe d' oude zede een plaets hier open flaet. De zoon van Maija zelf, ontvonkt in wijsheits lusten, Zich in den hengilebron door Pallas doopen laet. Dies is het noodeloos te gaen naer 't Grieksch Athenen, Of naer Italiën, om redenerens kunst, 't Geen daer te krijgen is, kan Agnes hier verleenen: Zij fchaeft het ruwe volk, beftraeltze met haer gunst. Wat lacht gij, Barber, boe? Al zijt gij van vermogen Zeer groot: dees Agnes kan, indien ze wil, ook yet. Zij maekt de jeugt ook wijs: en wilt gij 't niet gedoogen, Zij wijkt in 't minde voor haer nagebuuren niet. Zij teelt een waerden oegst van geesten, door haer leezen Bequaem en vroet gemaekt om dragen de bonnet. Vrees Agnes niet, als of ze u in den wegh zal weezen. Om niet Barbaers te zijn, is 't eenigh daer ze op Iet. Uit P. Schrijvers Latijn.  m BLADT WIJZER VAN HET DERDE en VIERDE STUK DEZER UITGAVE. III. STUK. LIJKDICHTEN. DBladz. avids lijkklagt over Saul en zijne zoonen . 3 Lijkklaght over Ovidius Nazo. • • 5 Traenen over den jongen Keurvorst. . . 6 Lijkklaght over Graef Ernst Knfimir. . . 8 Grafnaclt van den Grave van Straffort, Onderkoning van Yrlanr. . ' . . • 9 Crafnaelt van Montrosfe. '..10 Uitvaert van den L. Admirael Marten Harpertfz. Tromp. 12, Uitvaert van den Onder-Admiracl van der Hulst. 14. Lijkklaglit over Don Antonio de Gamarr.i. . 16 Lijkzangk over Herman van de Pol. . . 18 De doodtbaer van Gerbrant Pankras. . 20 Engelenburg in den rouw over Andries Bikker. . 21 Op de doo lt van Koenraet Vorstius. ' 23 Lijkzangk over Dionys Vos. . . 24 Vertroostinge aen Geeraert Vorfius over zijn zoon Dionys. 25 Uitvaert van Huig de Groot. . . 27 Lijkzangk over Kaspcr van Baerle. . 28 Op het overlijden van Geeraert Vosfius. . 3° Ter begraefenis van Peter Schrijver. • . 31 Uitvaert van Jakob Eaek. . . * 33 T 3  e?4 tJLADTWIjZÉR. Bladz. Op het overlijden van Willem van den Vondel. Uit het Latijn. . , . 34 Op den zeiven. Uit het Latijn. , , 35 De zerk van Hendrik Goltzius. , , 36 Het Orgel in den rouw over Didrik Zweling. . 38 Kinderlijk. . . , , 39 Uitvaert van Paus Alexander den VII. . . 40 Lijkflaetzie van Leonardus Marius. . 42 Uitvaert van Augustijn van Teilingen. . 43 Lijkbedde van Joan Banning Wuitiers Priester. . 45 Lijkdicht op Henrik Halman. . , 46 Lijkklaght over Henricus Blesfius. . . 48 Lijkklaght over Zacharias de Mets. . . 50 Op d* uitvaert van Jakob de Vlieger. . 51 Op het overlijden van Izabella Klara Eugenia. . ibid. Aen den Heer van Zuilichetn, op het overlijden van zijne gemalinne Suzanne van Baerle. , 53 Lijkklaght over Vondels ega Maria de Wolf. . 55 Op de doodt van Machtelt van Kampen. . 56 Uitvaert van Vondels Dochterken. • • 5? Klaghte over Kornelia Vos. . • ♦Craffchrift op Izabelle le Blon. . , g0 ♦Vertroosting aen d' ouders van Izabelle. , 61 Uitvaert van Maria van den Vondel. . g3 Opvaert van Margriete van Vlooswijk, dochter van den Heer van Vlooswijk. . . . 64 Ter lijkftaetfie van Anna van Hoorn. , , É5 GRAFSCHRIFTEN. Obladz. p Samfon, ... 67 Voor Willem den Overwinner. . . ibid. Voor Marten Harpertfz. Tromp. . ,  B L A D T W IJ Z E R. 395 Bladz. Voor Jan van Gafeni : ; 68 Ter Lijkftaetfie van den zeiven, . . 69 Graffchrift voor Abraham van der Hulst. . ibid. Ander. . .... ibid. •Voor Joan de Liefde. ... 70 ♦Anders. . . . . ibid, *Voor Joan van Aemftel. . . . ibid. *Voor Joost Verfclumr. , . . 7* Voor den Graef van Straffort. . . . ibid. Voor Axel Oxenftern. . . ibid. Voor Arent van Wijnbergen. . . 73 Voor Kornelis Pieterfz. Hooft. . . ibid. Voor Jakob de Graef. . . . ibid. Voor Dirk de Vlaeming van Oudtshooren. . ibid. Voor Herman van de Pol. . . «73 Voor Nikolaes Hasfelaer. . , ibid. Voor Kornelis de Graef. . . .74 Voor Joan Blaeu. , . ibid.' Voor Huig de Groot. , . j.- Voor Geeraert Vosfius den jongen. . . jbid. Voor Kornelis Gifelbertus Plemp. . jbid. Voor Bruin van Keulen. . « • 76 Voor Leonardus Marius. . . jbjd. Ander. . . , . . ^7 Voor Augustijn Alsten Bloemaert. , , ibid. Voor Faëton uit Ovidius. . . jbjd. Ander. 1 , . , Voor Flakkus Maro. . . , jbid. Ovidius Graffchrift uit zijn Latijn vertaelt, ibid. Voor Gerbrant Adriaenfz. Brero. . . ibid. Voor Michiel le Blon. . . ibid. Graffchrift. , . , . Voor Govert Flink. . . . jby. T 4  fltf B L A D T YV IJ Z E R? Bladz. ♦Voor N. Kraenevelt. . . 79 ♦Voor Jakob van Kaïnpen. . . 80 Voor Joannes Lutma den ouden. . . ibid. Voor Willem van den Vondel. ' . . ibid. Voor een Musch. . • • 81 Voor Machtelt, dochter van Balduinus den goeden. ibid. Voor Maria Stuart. . . . 82 Voor Krisiine van Erp. • '. ibid. Voor Suzanna van Baerle. . .83 Voor Kathirini Back. . . . ibid. Voor Izabelle le Blon. . . . ibid. Voor johanna Vosfius. . . . 84 Voor Maria de Brtuie. . . . ibid. Voor Katharine Questier. . . ibid. Voor Maria F.lizabcth Blaeu. . . 85 Voor Elizabcth Syen. . • ibid. G E BOORTEDICHTEN. Gbladz. eboortezang aen Gregorius Thaumaturgus. 86 Johan Maurits, Prins van Nasfau, op hot geboortegetij van Amelia, Princesfe van Oranje. . . 88 Op het Jaergetijde van Anna van Hoorn. . 90 ♦Op het Jaergetijde van Jakoba Bikker. . 93 Geboortekrans voor Jongkvrouw Katrine van Wikkeforr. 94 Geboortekrans voor Jongkvrouw Katr.'na Kerkrink. 95 Geboortezang. . , 96 *Op het vctjaeren van Agnes Blok, . . ibid. *Op het jaergetijde van Agnes Blok. . 97 ♦Geboortekrans voor den Agent Michiel Ie Blon. . 99 ♦Jaergetijde van Michiel le Blon. ,' . ibid. ♦De Geboorte van Michiel le Blon. \ . 100 Guklenjaer van Joan de Witte. . . iot  BLADTW1JZER. S97 DANK Dl CH TEN. DBladz. ankoffer aen David de Willem. . 103 Dankdicht aen Boreas, die Huig de Groot t'Amfterdam een poos ophielt . . . 105 Dankdicht aen Jakob Baeke voor zijn appelen. 106" Dankoffer aen Joan Six voor ooft en wilibract. 109 Dankoffer aen Jakob, Acrtsbisfchop van Mechele, voor 't erkennen der Altaergeheimenisfen. . m Wierook voor Kornelis le Blon en zijn echtgenoot Elizabeth van den Kerkhoove, toenze Vondel de goude keten en medalje van Koninginne Kriftine om den hrJs hingen, jij Op de Priucelijke genadepenning van Amclia, Princes van Oranje. . . BRIEVEN. Bbladz. rief aen den Drost van Muiden. . 117 Aen den zclven. . , I2I_ Groete aen Geeraert Staekmans. . J24, Acn Katharine en Anna Hinlopen in 't Goy. . 125 Aen Bartholdus Nieuhufius. . . ï2n Aen Vondels al bedding, toenze den Heere Geeraert Huift in Oost-lndiën toegezonden wiert. . iny KL AG H T EN. Kbhdz. 'aghte over het verongelukken der Kerke van Sinte Katharine t'Amfterdam. . ■ . 133 Klaghte aen Joachim Sandrart, ftaende op zijn vertrek naer Bajere. . . .134 'Klaghte over dc weêrfpannelingen in Groot-Brittanje. 136 Morgenwekker der Sabbattisten. , . T 5  ao8 BLADTWIJZRR. Bladz. Klaghte over 't verbranden van het Stadhuis van Amfter3' dam. . • . T4a Op het onweder van 's Landts busfckruidt te Delft. 144. Klaghte over den ondergangk van Alten. . 146 Nootweer tegens den inbreuk van Turkijen. . 148 Kandia op haer uiterfte. . , jjo Jammerklaght over de gruwzaanie verwoestirige van Lon- den. . , . I5S HE K E L D I C H T E N. Gbladz. eneesdrank der Gecstdnjvcren. . ï^ Wecegfchacl van Holland, of de Holland'fche Transformatie. . . 163 Jaergetijde van Joan van Oldcnbarnevelt. , 164 Rommelpot van 't Hanekot. . 166 De Boeren Catechismus. . , 173 Op bet ontfet van Piet Hcins buit. , 174 Graffchrift voor Jan Gysbrechtszoon. . 175 Op bet vertrek van Jan Willenrfz. Boogaerr. ibid. De Poëten tegens de Konfiftoric. » I7»% * Op den Gedenkpenning van Paris oordeel aen lda Blok. ibid. V  3o5 B I/~A D T W IJ Z E R. FJaclz." Op den Amfterdamfcben gedenkpenning: Maetige Regeering. • . 67 Maghtige Neering. . . ibid. Op den zeiven gedenkpenning. . 68 SCHOUBURGDICHTEN. Obladz. p den nieuwen Schouwburg. • 69 Ter eeuwiger gedaebtenisfe van Nikolacs van Kampen, Stichter des Schouburghs. . • 70 Schouburghdichten in en voor den Schouburg, met goude letteren gefchreven. . . 70 71 Aen de Tooneellasteraers. . . 72 Voorfpel van Gijsbrccht van Amflel. . ibid. Dankoffer aen de Magiftraet van Amfterdam, nae het fpee- len der Gebroederen in den Schouburgh. . 74 De Tooneelpoëzij, aen de Heeren Mecenaten C. van Vlooswijk, G. Scbaep, J. Huidekoper, en A. de Graef, toen men toereede om Salmoncus ten tooneele te voeren. 75 De Tooneelbroeders van den Aertshartogh Leopoldus, aen de Magiltraec van Amfterdam. . 77 Op Jofefs treurfpel. . 78 Op het treurfpel der Gebroederen ibid. Op Hekuba. • • » 79 Op Kasfandra. . . ibid. Inhoudt van Koning Edipus. . ibid. Vertooningen in Salmoneus. . 80 Op N. N. een Akenaer, die *t fpeclen van zeker treurfpel belette. 81 GEDICHTEN I N STAMBOEKEN. Obladz. p de boeten, betaelt door P. Schrijver, voor zijn bijfcbrift op d' afbeeldinge van R. Hogerbeets. 3a  B L A D T W IJ Z E R. 30}» Bladz. In het Stamboek van Chr'stian Kas, dienaer van Huig de Groot. . . 83 * In het Stamboek van Joan Blafius. . 84 — " van Godefried Hegenits. ibid. In zeker Stamboek. . . 85 RAETSELS. Sbladz. amfons Raetfel. . . 85 Raetzel van Sfinx. . . ibid. Raetzel van het Ende. . . ibid. Raetzel van de Pen. . .85 * Raetzel van Willem Kalf, en Kornelia Pluvier. 87 GEZANGEN. HET ï. BOE K. Pbladz. rinceliedt. - • 91 Oranje Mayliedt. • . 95 Kranketroost voor de vierentwintig. . 9g Affcheit van Sofia Amalia, Koningin te Denemark, toen Koning Frederik de Hl, ten oorlog voer. . 97 Vechtzangk voor Maria Tesfelfchade. . 101 Arfcheit op de Alpes, zingende genoomen van Italië. 104 Wijkzang. . . . 106 Zang tusfchen Dianier en Koridon. . 107 Beekftng aen Katharina Baek. : I 110 De geftuite Minnegodt op de hofftede van de Hinlopens buiten Naerden. . . • m Wiltzangk op de zelve hofftede. ; 113 De getrouwe Haegdis op de zelve hofftede, . 114 Sprookje van Reintje de Vos. . . n$ Va  $o8 t L A D T W IJ Z E R. Bl:dz. Een Otter in 't bolwerk. . * 1:0 De Nourtfcbe Naclitegael» . . Ï22 Uitvaert van Orfeus. . . . 125 Speclftrijdt van Apollo cn Pan. . . 13» Rei van Bacchanten.' ... 139 Gezang van Apis en Ifis.' . , i<,2 Vijf Maydeuntjes op Anna Engels geboortedngh, haer toegezongen door Konftantij'n Sohier. . 143 144 Op den Jager tan Eikhof. . • 145 * Minnedeuntjes» . ' • • 145 I4 Op het roode paert, met zijn kanon uit den Duinkerker in Capitein Kanonijx fchip overgefprongen. 073 Op het gelukkig ongeluk van Prins Johan Maurits van Nasfau. . . Behoude Reis aen Johan Berg. , 27J * Op 't inneemen van Koeverden. . 27a  gis BLADTWIJZER. VERTAELINGEN. Ubladz. it Homeer. . • 275 — Sofokl s. • it"d« •— Earlptdes. • • 276 27? . Theokiïjt . . 277 278 Vkgiel. • • 278 279 280 _ Ovidius. . • o 2o° — Senect. • • 281 282 Martiaal. . • • .2«? _ Lucaen. • • lb,d' Klaudiaen. • • .2.84 Juvensel. • • 'M' Prudentius. • • . lb,d- Bijfchrilt op Bbye, Bordeaux. op de Waterwel te Nisincs, op Narbonne, op Thouloufc en op Arks, uit Aulbnius Latijn vertaelt. • • 2i!5> 280 Op Mans, iiit bet Latijn. . 287 ©p Pont du Gard, uit Bezaes Latijn. ïbut. Op Marfeille, uit de Franciade van Hierre. ibid. Uit Taslb. • • 'T j -f-i Op d' Abdij van St. lllidius, uit bet Latijn. _ ïh.d. Op de fcliildcrij van Johanna d' Are, uit het Latijn. ibid. Op Roelandt, uit het Latijn. • 2.»9 Op bet Uurwerk van het paleis te Parijs. ïb.d. 00 het Zinnelxseldt van Lodewijk den XII. ibid. Ter gedachtenisfe van Henrik den Hl. . 290 Oo de Zalf-vles te MarnrnnlUer. • fbid. Voor de kapel van St. Marten te Tarascon. 1 bid. Op degeraemtens eeniger lichaemen, m een kerk te Tholoufe. ibid. tiïz GrotoTLltijn aen Franciscus Augustus Thuanus. ibid. ES doorluchtige Sciioole in 't kerksken van St. Agnes t' Amlterdam, uit P. Scriverius Latijn. 292 iïte fterrm, voor fommige gedichten in de Hadlwijzers ge/lelt, heidenen, dat die te yooren niet afzonderlijk zijn gedrukt.