/^«r ,UATSCH DER NEDERt LETTERK.
&JJ ™ LEIDEN.
Catal. bi.
Geschenk van Tooneelstukken, 1841.



LUCIFER. *» BEELSEBUB,
C U M S O C
OF HET
C O M 2YI X T T k
VAN GEHEIME
CORRESPONDENTIE.
■ BEHELZENDE DE HELSCHE GEHEIMEN, WAARDOOR DE BESTE MAATiSCHAPPY VERLOOREN GAAT.
STAATKUNDIGE SATIRE.
DOOR
J9 A» SCHASZ,
IN LEEVEN MED. DOCTOR.
Zknde dit het zevende fluk van 'sMans naargelaaten Schrift&n.
INDEN HJlJlGE, jT J. PLAAT.
^ETTEEJL/



Geen Exemplaaren worden voor echt erkend, i.m die aldus onderteekend zijn:



VOORBERIGT. D
it ftukje, fchoan iets grooter zijnde dan dc voorgaanden, heb ik echter in geen twee linkjes willen vérdeelen, vermits ik daardoor den Leezer, die gaarne iets dergclyfcs, in eens agter elkander afleest, gansch geen dienst zou gedaan hebben; waarom ik befloot het in eens de Begunstigers van den nu zaligen Schasz medetedeelen»
* 2 Al-



iv VOORBERIGT.
Alweder waarfchuuw ik alle zodanige booze geweetens , die bier of daar hun beeldtenis gefchetst zullen vinden , om liever te zwijgen en zig te verbeteren, dan o-n 'er water om vuil te maaken ; want hun zaak zou het weczen, om volleedig te bewyzen, dat zij 'er door bedoeld geworden waren.
En hier mede beftendig heil!
De Uitgeefster.



LUCIFER, BEËESEBUB* c u m soa
OF HET
C O m M X T T M
VAN GEHEIME
CORRESPONDENTIE.
BEHELZENDE DE HELSCHE GEHEIMEN, WAARDOOR DE BESTE REPUBLIEK VERLOOREN GAAT.
EERSTE BRIEF.
BUpiPER AAN BEËLSEBUB, "\_J\ EVE VADER
WnaraTtifT Gij bekommert u zonder oorziak over den tü^envvoordigen loop der zaaken. Hoe nieer v ind deltervclingen maaken , hoe minder zij ietsM-eeA zen*



2 LUCIFER en BEÜLSEBUB.
'zenlijks uitvoeren. Schreeuwers zijn geen Helden, Gij zult zien , dat wij eerlang triumfeeren , en dat al- les, wat gij als nadeelig befchouwt, tot ons voordeel medewerkt.
Ga maar beftendig voort met uwe Correspondentie. — Ik ben blijde,~ dat onze jonge Duiveltjes a zo wel bedienen. Ik twijffelde half en half of zij, door de verkeering onder 't menschdom, niet bedurven zouden worden. Nu zij die proef hebben doorgedaan , zullen zij 't wel verder brengen, en tot verftandige, eerlijke Duivels op-wasfchen, die het fatzoen van de Hel weeten optehouden.
Meld mij toch fpoedig, wat nieuws gij van de aarde hebt. Wat de zuidöostlijke hoek van de Hel aanbelangt , waar ik mij thans bevind, hier is alles in order : 'het is 'er weder zo heet als over duizend jaaren. Ook is hier ean bijzondere blijdfchap over een Geestlijken, die uit den zuidhoek van den Hemel is komen vallen, een weinigje westlijker als van waar wij zijn nedergebuiteld. Hij was in een vreeslijk verfchil geraakt met eenige andere Geestlijken, mede aldaar, over het oude en nieuwe Licht; —, wat
dit voor een ding is weet ik niet, 't is zekerlijk weer een grap van het een of ander jonge duiveltje, dat
in



LUCIFER EivBEK'LSEBUB. 3
in het hart van deezen of dien Prediker onder de zon
heeft post gevat; doch het mag weezen wat
het wil, dergelijke wisfewasjes raaken ons niet: — althans dceze weleerwaarde is, bij appèl nominal, geremoveerd, en verweezen tot onze Prifon: hij 'heeft een .Jinagtig lang protest gefchrecven ; doch, zo als gij weet, daar boven worden geen protesten aangenomen. Veel en gewigtig nieuws heeft hij ons
medegedeeld. Hij" kakt fchoon uit; want hij rekent geen de rriinfte verpligting meer te hebben aan de Aviilocraaten , (zo noemt hij ze,) die hem deeze kool gefloofd hebben.
Onze Secretaris Belial heeft de moeite genomen, om zijn verhaal in order optefchrijven ; ik zend het u hier neffens. Ik heb noodig geoordeeld, om het in onze Notulen te doen inferrearen.
In het kort meld ik u meer.
Ik ben enz.
LUCIFKRj
P. S. Wat ik u bidden mag, zena toen eens een bekwaam Duiveltje naar t t t, daar woont een Smit die gaarne Reprefentant wilde worden; doch hij ziet 'er geen kans toe. Die Man is voor ons te winnen.
Vdlé.
A 2 Ei-



4 LUCIFER in BEËLSEBUB.
EXTRACT UIT HET REGISTER DER DECKEETEN VAN HET HELSCHE COMMITTE VAN GEHEIME CORESPONDENTIE.
Dj Secretaris Belial, als gecommitteerd tot onder, z. e!c van den uit den Hemelgevallen Geestlijken, cbet het navolgend Rapport:
RAPPORT.
Op last van het Committé heb ik mij 'daadlijk begeeven naar N". 35, zijnde het verblijf der Heeren Geestlijken Ik vond den Weleerwaarden en zeer geleerden Dominé, die ten onderwerp van mijn onderzoek moest vei ftrekken , in een hoek zitten, verre afgefcheiden van zijne Collega's, die hem met nijdige oogen begluurden , en die hem, zo als dikwils onder de varkens, op een groot kot, gefchied, uit hun gezelfchap gebeeten hadden.
Zijn Weleerwaarde was openhartig genoeg, om mij een nieuw Plan van famenzweering tegen het Pairioitismus te ontdekken ; hetwelk, mijns oordeels, Zïcr geknikt is, om, zo het wel gelukt, meer dan dö helft der VaUerlandfchc kraamerij in duigen te doen vailen.
De



LUCIFER en BEELSEBUB. 5
De Geestlijken, zo wel die reeds ontflapen, als die nog op aarde zijn, hebben , wat de meerderheid aanbelangt, een onderling geheim contract gemaakt, om, elk in zijnen kring, de geloovige Christenen in de vaste verbeelding te brengen , dat het Patriotn'stismus regelregt inliep tegen den Godsdienst; da1 men in het zelve hoofdzaaklijk niet anders bedoelde, dan de kerk te ondermijnen , en de heilige leer hunner vaderen en voorvaderen den doodüeek te geevcn.
Hij meende zelfs datdeParnasfynsook tot ditgeest^jk Eedgefpan waren toegetreeden, en dat deezen zig fterk maakten , om, uit de boeken der Croniken , te bewijzen, dat het Patriottismus, op de. keper befchouwd zijnde, een gatisch ongeoorloofde ; onreine en onheilige zaak was, enz.
Allerwegen had men derhalven, op de kanzeis, reeds begonnen, om, ingewikkeld , maar echter v.crftaanbaar genoeg, de goede Gemeenten te beduiden, dat men zich niet door allcrL'i nieuwighccdcn moest laaten wegfleepen ; dat de Rechten Godes veejal ftrijdi» waren met de zogenaamde Rechten van den mensch; dat men de oude paaien niet terug moest zeiten; dat men den Keizer, (alias den Prins,) moest geeven dat des Keizers was; dat 'er e;n wee A 3 word



6 LUCIFER en BEiiLSEBUB.
word uitgedonderd over het Land, wiens Koning, (aüas Reprefentant, ) een kind was, enz.
De meeste Toehoorders verftonden decze gehoeven leuzen, — en — vervloekten , in hunne harten an
in hunne binnekameren , het Patriottismus.
Hierin werden zij verfterkt , door de zogenaamde huisbezoekingen, catcchifatien, biegt en dergelijken , en ook — dcor de ondervinding. *
Zijn Weleerwaarde begreep dus, dat alle de Tempels der Vrijheid weldra zouden inftorten ; dat defterke (tieren van Bafan de ftootendc hoorens zouden verliezen; dat de Godloozen, (bij hem de Patsietten,) zouden verftuiven even gelijk het kaf voor den wind , — of zo als de fmalle gemeente het uitdrukt» dat zij, als gedroogde drekhoopen, ven den dijk zoud n waaien , en de werf afmoeten, enz. '
Gevraagd zijnde of het getal deczer geloovige Toehoorders cok groot was? antwoorde hij mij: derzelvcr getal is legio!
Gevraagd zijnde, wat men in den Hemel van iact ondermaanfehe patriottismus dagt? — antwoorde hij mij; dat men 'er in het geheel geen vreeze meervoer had; dat men het aldaar befchouwde als een grooto
wa-



LUCIFE-R en BEËL SEBÜB. ?
waterbel, die, bij een ftortregei, zig vooreen korten lijd, op de oppervlakte des waters vertoont.
Waarnalk zijn Weleerwaarde verliet.
Dit houdende voor gedaan Rapport blijve ik, na toewenfching van heil en duivelfcbap ,
B e l i a l.
*m*m%*** ••***= **********
TWEEDE BRIEF.
beëlsebub aan lucifer. beste vriend'.
Vermits ik meer dan gij op den aardbodem verkeerd heb, is het natuurlijk, dat ik meerder kennis van de
nienfchen heb opgedaan dan gij. lk befchouw
de hedendapgfche ftervelingen als, meer dan ooit, vatbaar voor veele en zeer groote verbeteringen, die volmaakt gefchikt zijn, om ons rijk een einda te doen A 4 nee-



8 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
neemen. - Met deeze mijne ftelling, weet ik, dat gij den fpot drijft; maar; mijn lieve Lucifer! bedenk toch, dat wij, in onze qualiteit, als Opperhoofden van den afgrond, , onze vijanden niet te klein
moeten achten. Het heeft flegts in de mode te
komen, en de Hel word een ijdele hersfen-
fchim ! De fatfoenlijke Luiden alleen gelooven
nog in onze duivelfche Republiek, ten minsten veinzen 'er in te gelooven, wanneer het in hun kraam te pns komt; maar wat zegt het gros des Volks; of het
zogenaamd Canailje? Spotten zij niet, op
hunne wijze, met onze huishouding? Hoe dik"
wils fpreeken zij niet, al boertende, van 't huisje
naast den Hemel ? Van dat de Hel reeds zo
vol is, dat zij 'er niet meer binnen kunnen, zo dat
zij in het venster zullen moeten zitten ? Van
het voorrecht, om geen Turf of Hout aldaar meernoociig te hebben, en zo al voort? ■> 't Is waar, dit zijn Iaage', onheilige en ergerlijke uitdrukkirgen, zo als de gemoeilijke vroomen zeggen; maar ondertusfehen zien Wij , als Menfch en Staatkundige duivels , er de algemeenc Volksgeest uit. Hoe kan
men, in goeden erns , gelooven in iets, waarmede men zo openlijk en zo rondborstig den fpot drijft? — De Geestelijken kunnen deeze menfehen niet bekeeren; wantSanfculottifche Wijsgeeren ziende , wat het



LUCIFER en BEÊLSEBUB.' 9
weezen der zaak betreft, blijven zij uit de Keil» en dus buiten het bereik hunner oude conftitutioneele boetpredikatiën.
Het rapport van onzen Secretaris, betreklijk den geremoveerden Geestlijken, heeft mij zekerlijk een riem onder 't hart gedoken; maar of de invloed, deezer gewijde infecten wel zo groot is, als gij u fchijnt te verbeelden, daar tvyijffel ik hard aan. Ik beken, dat de Geestelijken, met al het goede en kwaade, cat zij bezitten, taamlijk ftark in trek komen, maar verder ook niet, dan het mefde onderfcheideii eigenbelangen ftrookt; het is derhalven een loterij,
of zij al of niet voor ons medewerken! dan, dit,
zal de tijd moeten leeren.
Op uw aanfchrijven heb ik daadlljk Apollionnetje, die juist bij de hand was, — naar den Smit te 111 "•ezonden. Ik heb twee Brieven van hem ontvangen waarin hij mij verfbg geeft van zijne verrigiingen, en die ik hier neffens voeg. Ik twijffel geen oogenblik, of gij zult over ons Neefje ten hoogden voldaan wcezen.
Waarmede heil, enduivelfchap.
BEÊLSEBUB.
A s DERDE



ro LUCIFER Eif BEÊLSEBUB.
DERDE BRIEF.
APOLLIOJJNE TTE aan BEÊLSEBUB. TEDERGELIEFDE Oom!
De Smit is ons! Ik heb een verdoemd fpel met dica
Karei gehad , eer ik hem in 't lijf kon vaaren ? *n
Naar mijn gedagten zat 'er een andere geest in zijnWijf, die dwars tegen mij ovérftond; want fchcon de tegenfpraak en tegenfporteling der getrouwde Vrouwen , op zig zelve, zeer groot is, was deeze zo verbaazend fterk cn almagtig, dat ik ze nergens anders
dan aan een bovennatuurlijke oirzaak,' — dat
wil zeggen, aan de -werking van een homelfchen of belfciien geest, kon toefebrijven. —*- ]k Z'A u mijn geval vertellen, en dan kunt gij zelve 'er over oordeelen.
Ik vond onzen Vriend aan zijn aambeeld, bezig zijnde met een ouden rooster te rcpareeran : zijn vrouw ftond bij hem en hield het volgende gefprek.
Ziet



LUC 1 ^ EREN BEÊLSEBUB. tt
Ziet gij zelve niet, mijn lieve Man ! hoe gelukkig het dille leeven van den burger is, die zig buiten alle ftaatsiiraten en daatszaaken houd ? die van zijn eigen vlijt en handarbeid leeft en eet? die dceds zijn pligt betragt, en die door allen, die hem kennen, bemind en geacht word ?
jfa! kind! zei de Smit, daar is zo al wat aan. Intusfchen ging hij voort met het ijzer te fmeeden, volgens de bekende klank; ter int, ierink, tinkt tink ! tink !
Cij hebt flegts de ondervindi-g tc raadpleegen , om overtuigd tc worden, dat Gij en uws gelijken ongelukkig, ja! bedurven zijn, wanneer zij het waagen .óm zig op de doelen der eere te zetten.
Terink, terink, tink.' tink.' tink.'
Om een daat te regecren ; om èen Volk gelukkig tc maaken en het beste ecner maatfehappij, daartcfte-1len en te bevorderen, is het niet genoeg, een eerlijk hart te bezitten, en ktfhdigheëden van zijn ambagt te hebben ; is het'niet genoeg flegts oppervlakkige denkbeelden te koesteren, wegens den beste» ftaatsvorm en-de regte middelen om 'er toe te gcraaken ! — men moet 'er alle de deelen van kennen,
ea



12 LUCIFERbn BEÊLSEBUB.
en het geheel van kunnen overzierj en beöordeelen: fïudie en ondervinding van veele jaaren brengen alleen deeze onontbeerlijke verèischten en bekwaamheeden voort.
Terink, Teiink, tink! tink! tink!
Maar mijn waard (Ie ! oordeel zelf of gij dit aibs bezit, 't Is waar gij hebt uitmuntende kennis van allei foorten van ijzer; gij maakt overheerlijkefpijkers; maar een Republiek is geen ijzerwinkel en de Leden daarvan zijn geen fpijkers , die gij, naar uw welgevallen , met of zonder koppen kunt maaken.
Met uw verlof, vrouw.' gij vergeet Robespierre.' 'deeze maakte de Franschjes met en zonder kop.
En zoud gij immer een Robespierre willen worden ?
Z?7"-zarom niet, wanneer het noodig was ?
Wanneer het nood;gwas? Hoe! kan het dan immer noodig zijn , om de menfehen door het zwaard te bekeeren ? — Wat anders maakt de hoofdtrek van een Dwingland uit, dan dat hij de zielen dwingt om zijne gevoelens te omhelzen, of, zo-Mij tegenüand ontmoet, dat hij de liyhaamen verplettert? — Iemand
met



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 13
met geweld tot een Patriot te maaken , is even het zelfde als een ketter, die hardnekkig weigert zig te bekeeren , ten vuure te doemen!
Terink, terink, tink! tink! tink! .
Volg derhalvcn mijn raad; verzaak de begeerte die gij gevoelt, om Reprefentant te worden! zij is de dood voor uwe rust, en het graf voor den welvaart van uw huisgezin. De geringde ftaatshoogte is voor ü een glibberigen rand van een diepen afgrond: naauwlijks zult gij 'er uwe voeten op gezet hebben, of gij ploft van boven neder, en verzinkt in een poel van de afgrijslijkde ratnpen ; terwijl gij duizenden ongelukkigen in uwen val zult medefleepen.
Terink, Terink, tink! tink', tink!
Laat het regeeren over voor de zulken , die 'er bekwaamheid toe hebben, en, is het volk dwaas en koppig genoeg, om 'er onbekwaame, geheel ongefchikte Perzoonen toe te verkiezen , wees gij dan ten minden zulk een edelmoedig Vaderlander, om uw Vaderland niet in een onherlielbaar verderf te helpen dotten, enz.
Op deezen toon redeneerde de Smittin nog een geruimen tijd voort, en uit her-geen ik u van haar ge-
n.e!J



14 LUCIFER u BEÊLSEBUB.
meld heb , kunt gij gemaklijk opmaaken,. dat zij docr een hooger geest bezield was, die haare lippen fpreekendc maakte; want dergelijke denkbeelden kan men, Kj het aambeeld noch in de keuken, zig nijt eigen maaken.
Gij begrijpt, mija lieve 'Oom! hoe mijn hart brandde, om insgelijks den Smit in 't lijf te vaaren, «i hem den geest der weifpreekenheid medetedeelen, dan hiertoe was in 't eerst geerie geleegenheid, vermits hij den mond digt gcflooten hield, en zo dikwils ik hem inden neus kroop, geniesde hij zo geweldig, datife: 'cr telkens, als een kogel uit een kanon, weer uit vloog.
Gij zult verkouden worden, Man! zei de Smïttiii nu en dan. Zekerlijk zei zij dit zonder erg; doch de geest die in haar zat, deed het ongetwijffeld om mij te befpotten en te trotfeeren.
De rooster eindelijk in behoorlijke order gelapt en gerepareerd zijnde, gaf de Smit die aan zijn jongen , om ze te huis te brengen; terwijl hij zelve, met zijn Vrouw, naar een klein opkamertje ging, om aldaar een boterham met een kopje chocolade te gebruiken.
Hier dagt ik fchoone geleegenheid te zullen hebben,
om



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 15
om in 't lighaam van den Smit te zullen komen. Ik zettede mij op een korstje kaas, dat ik wel voorzag, dat hij het eerst zou afbijten , zo als ook gefchiedde ; doch naauwlijks was ik aan den mond van den floktfarm gekomen, of een lievige braaking, dreef mij met al het gekaauwde weder te rug, en wel tien voeten verre de Smitswinkel in.
Het lijd geen wijffel, of dit was het bedrijf van den geest, die de Smittin bezielde, wiens zaak het niet was, om mij tot zijn tegenpartij te hebben.
Gij hebt gisteren wat al te veel drank gebruikt op de Sociëteit! zei de Smittin.
Ik heb waarlijk niet, antwoorde de Smit, maar 't is een vervloekt llukje kaas, dat mij te fchielijk in de keel fchoot.
Dan moet e,ij wat voorzigtiger eeten! dus ging de 'Smittin voort. Gij eet ook altpos zo verbruid fchielijk, enz.
Ik beproefde het vervolgeus nog eenige reizen; maar telkens met denzelfden uitflag, waarop eindlijk de Smit en Smittin [beüootcn om hem tegen dennagt een purgatie te laaten inneemen, vermits deeze btaa-
kinj



16 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
king noodwendig uit een vervuilde maag voort kwam.
Uit dit alles befpeurde ik wel, dat 'er voor mij vooreerst geen geleegenheid zou weezen , om ter plaatfe mijner beftemming te komen ; want ai had het mij al gelukt, om bij den Snit van boven in te fluipen, dan zou die vervloekte purgatie mij fchieüjk weer van onderen hebben uitgedreeven. ' Ik bef] iot dus een beter tijdftip aftewagten, en bèvlijtigde mij onderwijl, om het caraSer van den Smit, tot in den grond toe, te leeren kennen.
Hij was een karei van ongemeene lichaamskragten ; dit wist hij zelfs ook; want fteeds droeg hij 'er zijn roem op, en alle Zondagen ging hij wcdJingfchappen aan met zijn medecollega's, wie het zwaarste nuk ijzer het verste draagen kon, welke weddingfchapptn hij aitoos won, vermits, als het zijn beurt was , hij zijn aambeeld opnam en eenige fchreeden verre droeg, dat geen der andere ijzeren Helden hem kon naardocn. Uit deeze Simfons eigcnfchap trok hij dit befluit, dat hij het Vaderland, boven alle anderen van dienst kon zijn, wanneer het Op fterkre aankwam. Zomoeten de dwingelanden vallen! waslijn zcgswoord, wanneer hij het aambeeld op den grond plofte.



LUCIFER ï.n BEÊLSEBUB. 17
te. Jlldus moeten de Tijrannen verbrijzeld wor» den! riep hij, zo dikwils hij, met een zwaaren hamer, een dik ijzer te pletteren floeg. Uit deeze
trekken, die de oogen der fatzoenlijke ftervelingen veeltijds ontglippen, maakten zijne burgerlijke buuren gereedlijk op, dat de Smit een vuurig en fterk Patriofwas, overwaardig om in het bewind van zaaken geplaatst te worden , waar hij deeze zijne talenten van verbrijzelen en verpletteren bet best aan den dag kon leggen.
Insgelijks had de fmeedende burger een vervaarlijke groove ftem, zo dat, wanneer hij in de kerk een pfalm medezong, men hem boven orgel en andere zingers uit hooren kon ; waarom de Voorleezer hem al voor lang vriendlijk verzogt had, om, geduurende het gezang , aan het einde der kerk te blijven ftaan. — Zijn buuren bewonderden deeze keel en longbekwaamheid even zo zeer als zijne lighaamskragt; want, zeiden zij, dit maakt hem zeer gefchikt tot fpreeken in een groote Vergadering: elk een zal hem aldaar kunnen hooren: niemand zal hem kunnen overfchreeuwen, en aan zijn pleiten voor de Volkszaak zal hij de groot/te kragt en nadruk weete» bij-tezetten.
B ïfj



!8 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
In het District, waar de berugte Smit woonde, had men een Club opgerigt, en niets was natuurlijker, dan dat onze fterke Man 'er Prefidcnt van was gewordeiii
Voor 't overige was hij dom, zonder oordeel, zonder vernuft; maar van een goed .geheugen, zo dat hij etlijke termen, die het meest in den fmaa'i vielen, promt van buiten kon, en ze ook allerwegen uitbromde. Zo dikwils hij de woorden Ariftocraat, Despoot, Tijran, enz. uitfprak, was het niet anders dan of men even zo veele donderflagen hoorde, en ftond hij, bij dit uitfpreeken , op het fpreekgeftoelte , ■dan kon men zig een Lisfabonfche aardbecving vei beelden , zo afgrijslijk floeg hij met zijne vuisten op de lesfenaar: iets,- waardoor deeze haatlijke woorden nog oneindig haatlijker wierden.
En hier mede , mijn lieve Oom ! geloof ik, u ge. nocg gezegd te hebben van het Caracter deezes mans, om 'er het overigen bij u zelve uit te kunnen opmaaken.
Vermits ik naar elders geroepen word, moet ik thans met fchrijven uitfeheiden: morgen echter hervat ik mijn verhaal, dat u misfehien reeds te lang is voorgekomen; doch houd mij dit ten goede! ik ben nog
een



LUCIFER èn BEÊLSEBUB. 14
een jong Duivclije, wiens hersens, zo als men onder de menfehen zegt, nog uiet geflooten zijn. Heil en Duivelfchap!
appollionnetje. •
vierde brief.
APPOLLIONNETJE AAN BEÊLSEBUB.
1 BESTE OOM'.
Bij deez-cn zet ik mijn verhaal voort wegens den Smit, die uwen aandagt niet geheel onwaardig is.
Den ganfehen avond, en bijna den halven nagt, was de Smittin bezig met zo gezond en zo bondig over de zaak .in questie te redeneeren, dat ik alle hoop verloren gaf, om immer deeze prooi magtig te 'zullen worden; te meer, toen de Smit, namettraaneu in de oogen het avond-gebed gebeden te hebben, zig r.aar zijne iiefkoozende Bedgenoot keerde, en met den heiligden eed, dien hij immer gewoon was te doen, haar zwoer en beloofde, van alles wat ia zijn vermogen was, te zullen aanwenden, ten B 2 einde



29 LUCIFER b» BEÊLSEBUB.
einde te beletten , dat men hem Reprefegtant maakte. Hier mede kuschte hij haar vuuriglijk goeden nagt en viel in flaap.
Vermits deeze agterneef van Vulkaan gewoon was om met een open mond te flaapen, zou ik overvloedige geleegenheid hebben gehad, om naar binnen te fluipen, indien de doortrapte geest, die in zijn Gade huisveste, mij telken? daarin niet gedwarsboomd had; want zo dikwils ik hem op de lippen zat, begon de Smit zulke hevige winden optegeeven, dat ik hals over kop de' werf weder afmoest. Ik nam dus al weder geduld.
Na dat de Smit des morgens zig gekamd, gewasfchen en ontbeeten had, kleedde hij zig in zijn zondagspak, vermits het Grondvergadering was, die hij gewoon was getrouwlijk bijtewoonen. Alvoorens hij uitging onderhield zijn vrouw hem, geduurende meer dan een half uur, over den eed dien hij 's avonds te vooren gedaan, en het voorneemen dat hij genomen had, en dit deed zij met zo veel welfpreekenheid en nadruk, dat de arme Man de traanen over de wangen liepen, en hij andermaal en nog fterker zwoer, van haar raad te zullen volgen.
De Smit was een flerke tabakkaaiiwer. Ik kroop
der-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. ai
derhalven in zijn doos; zettede mij op een tabaksbiaadjï, en hij, onderweg, een pruimpjeneemende, bereikte ik mijn oogmerk en nam daadlïjk bezit van
»sMans hoofd. Zo weinig, mijn lieve Oom!
weet de mensch hoe de Duivel hem in 't lijf komt. — Gij begrijpt dat de geest van de Smittin hier niet bij tegenwoordig was, anders ware het mij nimmer gelukt.
Thans was het mijn zaak geworden , om den arglistigen in zijn eigen net te vangen. Mijn plan wasbevoorens, om hem zig zelve als Reprefentant te doen aanprijzen, doch de gedaane eed lag den Smit zo verbruid zwaar op het hart, dat hier in 't geheel niet aan te denken was: dus beüoot ik, om mij van een kunstje te bedienen, dat ik eenige voornaame ftaatsmanncn heb afgekeeken, dat is, om hem, welfpreekende , en met breed vertoon van bekwaamheid, aan het Vólk, dat de verkiezing doen moest, te doen betoogen, dat hij tot de regeeringspost geheel ongefchikt en onbekwaam was. Ik verkreeg dus. een dubbel voorrecht, vermits zijn hart volmaakt zou inftemmen met alles wat ik zijn hoofd zeggen liet.
Naauwlijks was hij in de Grondvergadering, of hij beklom het fpreekgeftoelte. Hij gaf een wenk met B 3 zijne



22 LUCIFERen BEÊLSEBUB.
zijne hand, en alles om hem heen verzonk in een diepe ftilrc: waarop hij aldus zijne gepaste aanfpraak begon:
medeburgers!
Uwe achting voor mijne geringe verdiensten is mij niet onbekend: ikheb ze te veelvuldige maaien ondervonden, dan dat ik niet weeten en vooruitzien zcu, dat zij, bij deeze plcgtige geleegenheid, een flap [ ten mijnen opzigten, flaat te doen, die, fehoon met het beste oogmerk, echter niet anders dan hoogstgcvaarlijk en ten uitterstcn verderflijk, voor u en voor mij, weezen en worden kan.
De post van Reprefentant is eene dier allergewigligfte posten, waartoe flegts weinigen bekwaam zijn. De Volksvertègenwoördiger is de Atlas, die, als 't ware, de Maatfchappij op zijne fchoudefs torscht! wee! het arme Volk, wanneer zijne kragten niet toereikende zijn , om dien gedugten last te draagen , of wanneer onvoorxigtigheid- of losheid ze van zijne fchouders doet glippen ! wee; het arme Volk, wanneer die Vertegenwoordiger geen eerlijk hart bezit, en boos of verraadcrlijk ge«oeg is, om het heil en belang van het algemeen, moedwillig, onder den afgeworpen last te verpletteren •
Om



LUCIFER bn BEÊLSEBUB. 23
Om een Volk te vertegenwoordigen moet men het grondig kennen', en om het grondig te kennen moet men een uitgeftrektc menfehenkennis bezitten; moet men door eene langduurige ondervinding onderweezen zijn.Om een Volk wel te regeeren, moet men de regeer-, kunde bondig verdaan; moet men uitgeleerd weezen in de daatkunde, zo wel in die, waarvan de Dwingelanden gebruik maaken, als van die, welker heilzaame lesfen, door den Staatsman , die de waare Volksvriend is, gsvolgd worden.
Van dit alles weet ik niets, mijne Medeburgers! — Het ontbreekt mij geenzins aan een eerlijk en goedwillig hart; maar, de overige onontbeerlijke verëisch-
tcn mislende, wat baat mij dan zulk een hart ?
Het zou u, ter goeder trouw, ia een onberftelbaar verderf ftorten!
Weet dit alles, mijne Broeders! en doet met dee' 7C weetenfehap uw voordcel; — ik wil zeggen, gaat mij in uwe keuze voorbij, en verkiest tot uw Vertegenwoordiger een Man., die alle de verëischten bezit" welke ik u zaaldijk .gefchetst hebt, doch waarvan gij zelve ten vollen overtuigd zijt, dat ze bij
mij niet gevonden worden! Dan zal uwe keus
u vereeren! dan zal de verkoozenen het Volk geluk B 4 Wff



34 LUCIFER ïn BEÊLSEBUB.
kig maakcn en het Nageflagt u deswegens danken en degenen!
Ik hebbe gezegd.
Deeze aanfpraak had de uitwerking, die ik 'er van verwagt had. Alle de Toehoorders bewonderden den Redenaar. Nimmer , dus zeiden zij, heeft deeze Smit alzo gefprooken ! Eenigen hunner gingen zelfs zo verre, om de zo fchielijk ontwikkelde bekwaamheid van den Yzerkoning aan een bijzonderen hemelichen invloed, bij wijze van wonderwerk, tcetcfchrijven. Hij word ons sis met den vinger aangeweeztn! riepen anderen. Gelukkig, dus dagten de meesten , dat wij deezen Man in tijds entdekt hebben! wie zou zo veel vernuft; zo veel welfpreekenheid; zulk een diepe kinnis en zo uitjleekend een braafheid en eerlijkheid, aan het aambeeld, of by den blaasbalk gezogt hebben ? en dergelijke gezegden meer.
Mijn beste Oom! wanneer ik geen Duivel van afkomst was, dan zou zo veel Ioffpraak mij hoogmoedig gemaakt nebben; want wie anders dan uw liefhebbende Neefje had hier de lippen van den Smit fpreékende gemaakt?
Het gevolg van deeze hiftorie was, dat de Smit tot Reprelentant verkoozen werd.
De



L 0 C 1 P Ë R i§ BEËLSEBD6 25 De goede Mm ittJefldè zig dapper tegen deeze keus te verzetten: doch vermits lk hem, op die oogenblikken , geheel aan zig zelve overliet, vond hij zg oveiweldigd; nu moest hij het opgecven, .crj zig dc verkiezing laatcn welgevallen.
Wat hierover met dc Smittin is voorgevallen zal ik u niet vertellen: 't zij u genoeg gezegd, dat ik triumfeerde over den herr elfehen ofhclfchcn geest, die haar bezielde; want dat 'er onder onze ionge Duiveltjes verraaders zijn, daaraan twijlTel ik geen oogenbük.
De Smit heeft reeds Zitting genomen. Ik heb hem verlaaten; want ter plaatfe, waar hij Zig thans bevind, Zijn meuschlijke Duivels genoeg, die hem, teil "onzen voordeele, wel bezielen en doen fpreeken zullen.
Zo gij weder iets aan de hand hebt, befchik dan over uwen gehoorzaamen Nee*,
ap o L LI om N e r JE. j
m
Bs V Y F D E



*6 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
V Y F D E BRIEF.
belial aan lucifer. waarde meester!
Ik heb niet verzuimd om, ingevolgen uw geëerd bevel, ons ten hoogftea bekwaam Duiveltje Klikkedoori-sje naar de Patriottifche Waereid te zenden, ten einde eens te zien, hoe dc zaaken gefchaapen ftaan, en eens de hoogte tc noemen, hoe verre wij gevorderd zijn. Ik heb reeds berigt van hem ontvangen , het welk ik u bij deezen doe toekomen : gij zult 'er hoe langer hoe meer door bevestigd worden , in die groote waarheid, dat de menfchen, door alle tijden heen, zig zelve bcfiendig gelijk blijven, wat het weczen der zaak aangaat, en dat het alleen de uitwendige vorm der zothceden is', waarin zij van de voorige eeuwen verfchillen.
Ik heb nog andere Duiveltjes afgevaardigd, waarvan ik u, op zijn tijd, verflag hoop te geeven.
Mij in uw geëerd aandenken beveelende, blijf ik naar toewenfching van heil cn aanbod van Duivelfchap! belial.
ZESDE



LUCIFER kn BEÊLSEBUB- «7
<.><»><.><•><'><'><'><•><■><■>
ZESDE BRIEF.
KLIK K-E DOORIS JE AAN BE LI AL. BURGER SECRETARIS!
Met het grootde vermaak van de waereld heb ik uwen last gedecltlijk reeds ter uitvoer gebragt. Ik ' zet mijne ondervindingen op 't pap'er; want anders: vrees ik , dat ik, uit hoofde van derzelver veelvuldigheid , een menigten daarvan zou vergeeten weezen, alvoorens mijn aarcifche reis ten einde was. — Ik verzoek u wel zeer verfchooning voor mijn ftijl, die juist niet befchaafd of fierlijk is ! Ik fchrijf u plat weg de waarheid , zonder mijn arm hoofd met mooie woorden te breeken.
Zo dra ik op aarde kwam voni ik een boer, die, met de armen over elkander geflagen, in zijn eenzaamheid, op een afgemaaid-Hooiland ftond , en er zeer misnoegd en wanhoopig uitzag. Hadden hier omftrceks boomen gedaan , ik ware in 't denkbeeld gekomen, dat hij zig had willen ophangen; dan! dit
wat



28 LUCIFER e n 1 B E Ë*"l S E B U B.
Wat het geval niet! fpocdig verloste hij mij uit de onzekerheid waar in ik mij, in den eersten opflag, bevond, want op een toon van het bitterfte ongenoegen riep hij uit. Ter blinks en ter blaks! waar hagel blijft toch ons geld?
Dat weet ik wel! riep u uit het tondeldoorje, 't welk hij in zijn hand had, cm zijn pijp aan te tteeken, en waarin ik mij; onzichbaar had nedergezet.
De Boer verfchrikte toen hij deeze ftem hoorde: hij keek bij hèrhaaling in de rondte , en geen menschlijk weezen, zo verre hij van zig af kon zien, befpeurende, werd hij zo bleek als een dooden ; terwijl zijn tanden klapperden, en zijn kniën tegen elkander ftieten.
Sakkerloot.' zei hij, zo veel als hij uitbrengen kon, •wat is dat nou weer voor een hagenaarfche klt/gt? Ik hoor de flem van een mensc/i en, kijk.' ik zie niemand.
Uw geld, riep ik andermaal met een donderende ftem, word geftolen en verkwist!
Naauwlijks had ik dit gezegd, of de Boer fmeet het *ondeldoosje zo verre als 't vliegen kon, en liep, met
den



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 29
den doodangst op 't gelaat* naar de ftad, en de Sociëteit in.
Ik was er eerder dan hij, en zettede mij op den rand van een glaasje bittere Jenever, dat gecommandeerd was geworden, door een LU van hetCommitté de Surveillance. (*)
Begut! riep de Boer toen hij binnen trad, kijk', nooit van men leeven heb ik zo gefchrikt. — len borrel Kastelein!
De Kastelein gaf hem een borrel.
Het lid van 't Committé de Surveillance greep ook zijn glaasje; dronk, en ik Hoop in zijn waakzaams; breinkas.
Slapperdekrooten! dus vervolgde de Boer toen hij zijn glaasje fc'.ioon uitgedronken had; ien dommené zou er de koorts van op zen lijf ebben gekreegen.
Ver-
(*~) In 'c Hollandsen, Committé van Waakzaamheid. De Leezer houde onder 't' oog', dat de nu zalige Schasa dit zijn werk in Parijs fchreef, en het op de gebreken var» den tijd van Robefpierre toepaste. Dit zij eens vooral gezegd.



30 LUCIFER 'en BEÊLSEBUB.
Vermits de boer ten minsten twintigerlei foorten van dergelijke uitdrukkingen bezigde, die allen met de heftigfte, docli natuurlijke, gebaarden vergezeld gingen, kon het niet misfen of hij moest den aandagt van de Omftanders tot zig trekken, en door vraagen en hervraagen eindlijk genoodzaakt worden, om zijn hiitorie van dien dag te vertellen.
Wat is er dan gebeurd? vroeg een der Leden van het Zeeweezen, die over de kamer waggelde even gelijk een Schip , bij een dwarrelwind op de Noordzee.
Wat cr gebeurd is? zei ds Boer, dat zei ik je zeggen. 1 Potboonen! as 't me nog iens gebeurd ;
kijk, dan ben ik mors dood. ■ Maar, nou, On-
zelievenheer bewaart de zijnen.
Wel nu, zeg het ons dan, Boer'.
Ja! ja! maar jijlui bent zo verbruid haastig. .
Ik mot eerst nog eens drinken. . Kasteli,n.
Wat gelieft de Burger ?
Geef me nog een borrel; maar doe er ien beetje in van dat goed, weetje, dat bon is voor 't fchrikken.
Ja! ja'. Huisman! ik zal 't u geeven.
Hei',



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 3»
Hei, hei, hoor nog iens hier! Wat gelieft u?
Geef me een fehoone pijp. Sakkerbaklïien! ik mot er iens op rooken.
Toen dc Boer gedronken; geflopt en zijn pijp aangefboken had, begon hij zijn gefchiedcnis op naarvolgende wijze:
Daar flónd ik, janitramme! moerziel alleen op men hooiland. Men kop liep me rond, en ze heit al lang
op hol geweest; - want kijk op den duur zo
veel geld te motten opbrengen, en niet te weeten waar et blijft, of zonder er ooiteen zandtepitje voordeel van te hebben, of er ooit ien roojen drommelfchen duit van wet te zien; — te weerflag! dat's omdol te worden.
fHct Lid van het Committé de Surveillance fpalkte beiden zijn ooren op, en fchoof digt bij den Boer. Aanftonds kwamen de gedagtenin hem op, om hier zijn pligt te betragten , zo dra de fpreeker geëindigd zon hebben.]
• Nou, zo as ik zeg, daar ftond ik. Wil ik iens rooken? dogt ik; welja! kom.' en wip haalde ik
men



3-2 LUCIFER en BEÊLSEBUB. men tondeldoosju voor den dag en fioeg vuur, as of het zo blikfemde; want al zag ik het zelfs, ik hebien
«aal en ien ftien, daar geen wejrga van is. Nou,
ander 't vuur (laan , doge ik alweer in mijn eigen, over het geld, en, waar hagel en bakfteen! het toch ge-, Bïeeven mogt zijn! — en kijk! om dat men hart er zo vol van was, kon ik men bek' niet houen, maar
ik riep hard op: waardrommelblijfttochons geld?
ei die woorden waren naauw van men lippen, of vervloekt, daar komt ien menfehen ftem uit mijn ton.
reld .osje, en die roept teugen me: Dat weet ik
-Kei! — Kijk daar ging ien gril over mijn ganfche lijf, en ter bliks, wie zou er niet fchrikken, as hij «° fermiljaar door zen tondeldoosje word aangefproken?
Evenwel geloofde ik nog niet, dat het uit men doosje kwam , maar ik keek in de rondte, om te zien of de ien of de.aer ook agter me ftond; maar ja wel, cr was God noch goe Mensch in velden of wegen te* zien, — en kijk, toen ik dat merkte, begon mijn hart te poéperen, net as ien paard, dat ienpurgaatie in 't lijf heit.
Ik ftond nog ien poosje, net of ik bedonderd was, mit het tondeldoosje zo in me hand, dat al beevende been en weer ging, en kijk, terwijl ik ftond te ftar-
öogen



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 33 öogen op men doosje, komt er, porfchraptme ! weer een ftem uit voort, die teugen me roept, maar veul harder dan te vooren: jou geld word geflolen en verbist! — Toen dogt ik niet anders of ik verzonk door den grond! — Ba! zei ik, en gooide het tondeldoosje wel honderd voet wijd weg! — Daar fpeiüt de duivel mee! riep ik, en ik liep, as of ik ien bien om een duit had, hier naar toe; en daar hebje nou de heelc hiftorie : wat zegje er van;
Toei de Boer geëindigd had, lag het Lid van het Committé de Surveillance , met zeer bedenklijke en geheimzinnige gebaarden zijn pijp neder; dronk zijn glaasje uit, en vertrok. - Gij kunt gemaklijk de inblazingen gisfen, waarmede ik zijn harten hoofd vervulde.
De Boer had zijn pijp nog niet uitgerookt, of er verfcheen een Bode, in zijn uniform op de Sociëteit, die in last had, om den Boer aantezeggen, dat hij, beneffens zijn tondeldoosje,, binnen vierentwintig uuren voor het Committé de Surveillance verfchijnen moest.
De arme drommel beefde als een meiblad. Ik heb ummers gien kwaad gedaan? vroeg hij al zugtende; as er al iets miszeid is, dan heit men tondeldoosje de q fchuld,



34 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
fchuld, en ien mensch is ummers voor gien tondeldoosje verantwoordelijk ?
Daarom moet ge uw tondeldoosje medebrengen, ^ei de Bode.
Maar, zei de Boer, in*zijn eerlijke eenvoucljfcei'j, zei ien verftandig commetje tee zig dan met zulke ftrontwisfewasjes ophouwen ?
Wees voorzigtig in uw fpreeken! antwoorde de Bode: een tondeldoosje, dat de fpijker zo regtopzijn kop flaat, is geen ftrontwisfewasje.
Dat is bet ook niet! riepen eenigc fpotboevcn, die den Bode op zijn woord vatteden.
De Boer zogt zijn tondeldoosje, 't welk hij met de Hip van zijn rok opvattede, even als ware hij ban» geweest van er zig aan te branden, en liep er aldus mede naar 't Committé de Survellance , waar hij hu èp de tafel voor den Prefident nederfmeet.
De Artikelen examinatoir, waarop de Boer gehoord werd, waren de naarvolgende.
r. Gelooft gij niet dat de Vrijheid het hoogde geluk eener Maatfchappij uitmaakt.?
Am-



LUCIFER en BEESEBUB. *: Antwoord. Welja 'k, dat gloof ik.
2. Erkent gij niet, dat Let dc pligt van elk Burger is, om-die Vrijheid te verkrijgen en te behouden?
Antwoord... Wis en waaragtig, en daar heb ik nooit aan getwijffeld.
3. Moet elk Burger dan, in zijn kring, niet alles doen tot dat einde, wat in zijn vermogen is ?
Antwoord. Dafs gien vraagenswaard:
4. Moet hij, die voor de Vrijheid de Wapens kan draagen , zulks niet d»en ? en moet- hij, die er geld voor geeven kan , zulks niet opbrengen ?
Antwoord. Jawel.' jawel! mam' alles in ,t ordentlijke. .
5. Is het gacn zugt tót oproer, wanneer iemand zig beklaagt, dat hij te veel geld opbrengt voor een Vrijheid, die men nimmer te duur koopen kan, om dat Ze nl«t gemist kan worden»
Antwoord, Ter bliks, men kan het Êrood wel te duur bemalen, as de



2<5 LUCIFER BËELSEBUB.
Bakker een dief is; en zo as je weet, het Brood ken men neg minder misfen.
6. Moet het oproer niet geftraft worden?
Antwoord. j Wel zónder twyjjel,
7- Toen gij vroegt, waar uw geld bleef,'hebt gij toen bedoeld, dat geld, 't welk gij voor 't Vaderland en de Vrijheid opbrengt ?
Antwoord. Ja! ja.' wat wou ik etanders door gemeend hebben; waar men andere geld blijft, dat weet ik zeer wel. Kijk, daar kan ik je van elke pennir.g rekening van geeven.
8. Kunt gij bewijzen, dat zulk geld als gij bedoeld hebt, geftolen en verkwist word ?
Antwoord. Sakkerloot! denkje dan dat ik in 't geheim ben? Zeilen ze mij dat zeggen? Vracg dat an de groote Heer en, die dikwils niet weeten, waar htm het geld van daan komt anwaaijenl
9. Hebt



LUCIFER en BEËLSEBITB. 37 o. Hebt gij niet gezegd, dat dit geld geftolen en verkwist word?
Antwoord. Wel neen! bij men ziel, niet. Daar zei ik men bek wel van houen. Daar, dat tondeldoosje, dat daar legt, dat heit het gezeidi vraag het maar.
10 Ziet gij ons, eenegecontinueerde Magt, voor zo onnozel aan, dat wij gelooven zouden, dat een tondeldoosje fpreeken zou ?
Antwoord. Kan onzelieveheer niet alles doen, hek — Heit de ezel van Brokkoek voor deuzen ook niet gejproken? Watbtiefje?
ii. Erkent gij niet, dat gij u fchuldig gemaakt hebt aan oproerige taal; aan lastering van de hoogde geconftitueerde Magt, en dat gij detwegensgcftr«ftmoet worden ?
Antwoord. Jandomé! Wel neen! dat erken ik niet. Is de geccntfeerde Magt gelasterd, wel nou, daar leit het tonteldoosje, dat heit et gedaan: dan mot da geflraft worden ! begrijp je ?
C3 *



38 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
Ik heb u deeze Artikelen- examinatoir dus uitvoerig willen mededeelen, om dat ze woordelijk zo in de Notulen van het Committé de Surveillance geleezcn worden , en het allergewigtigfte zijn van alles, wat
er in gevonden word. Aan de vrugr.cn zult
gij den boom kennen.
Toen de Boer geantwoord had moost Mj buiten Haan, en nu begon er een ernfiige en breedvoerige deliberatie, wat met deezen Boer verder aan te vangen.
Thans dagt ik het mijn beurt van fpreeken te weezen , waarom ik mij andermaal in het tondeldoosje tiederzettede.
Eerst liet ik een zagten donder over dcgroenlakenfche tafel rollen, terwijl ik een biikfem uit het Nomlboek deed voortkomen , die boven het hoofd van den Prefident eenige oogenblikken ftand hield, in dc gedaante van een dreigend Zwaard. Dit herichiep
alle de Commirté's Leden in rocrlcoze en ijskoude
beelden : hunne oogen draaiden allen , even als
werden zij door geweldige ftuiptrekkingen aangetast; terwijl hunne monden onbeweeglijk gaapten , te nabij zo als de houten koppen, die de Drogisten op hunne vensters zetten, en die men Goudfche Gaapers noemt.
{ Thans



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 39
Thans rees het tondeldoosje overëinde, — en op dat oogenblik fcbeencn de Leden van het Committé den geest te geeven! - lk heb in last, dus fPrak mec de taal des donders, uit het overëinde ftattide tandeldoosje; om □ eenige waarheedcn te zeggen, die misfchien ter uwer verbetering zullen ve.ftrekkén.
Ishetwaare WaakzaatnhUd, die enkel bet orzigt over beuzelingen houd? die den geenen ongemoeid laat die tonnen gouds te zoek brengt, en die een onnoaelen Boer om zijn tondeldoosje te recht roept ?
Zijn zij egte Republikeinen, die den mug uitzuigen 1 cn den kameel doorzwelgen ? kunnen deeze het Land behouden, daar zij, of opzetlijk ofuifonkunde, zig zelve in beuzelingen verliezen ?
Opent uwe Notulen 1 leest wat zij behelzen'. Ziet 0f gij er gewig.igcr zaaken in ontdekt, dan die *» ^tondfcldoosjc, en zegt mij, of het de taal des laster, of desoproers zij, wanneer men zegt, dat s.UMB geld verkwist of gcftolcn word?
Laat den Boer nu binnen ftaan ! geeft hem een vermaning of firaft hem ! maar legt dan eerst uw eigen gewecten een eeuwig ftilzwijgen op.
C 4



40 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
Hier zweeg ik, en het tondeldoos-je legde zig op dezelfde plaats, waar het gelegen had.
De Boer werd weggezonden. Het Committé fcheidde , en alle de Leden van het zelve deeden den volgenden dag afftand van hunne posten.
Na zulk een aanfpraak geroerd ; overtuigd : ja ; bekeerd te worden , duid mtsfcbien een dwaaiend hoofd, maar echter een eerlijk hart aan, dat ons het meesten in den wegftaat, enhet was hierom , dat ik dit kunstje te werk ftelde, ten einde Luiden uit de baan te knikkeren , die. nog veels te eerlijk waren.
Anderen hebben reeds de plaats van deezen vervangen , welken zig door geen fpreekende tondeldoosjes vervaard laaten maaken.
Bij een nader geleegenheid meld ik u mijne overige waarneemingen. Bij provifie ziet gij hier uit, dat wanneer de Waakzaamheid te veel opium gebruikt heeft, de veiligheid niet groot kan weezen voor de geenen, die bewaakt worden, en juist dit komt in onze kraam te pas.
Gij zult hier van voorloopig wel kennis willen gecven ter plaatfe waar 't behoort. imi . Heil en Duivelfehap!
Klikkedoorisje.
Z E-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 41
ZEVENDE BRIEF.
eklial AAN LUCIFER. waarde meester!
Het kan u gansch niet onverfchillig zijn, hoe een voornaam en wijsgeerig Patriot over den tegenwoordigen toeftand van zaaken denkt; niet zo als hij 'er over in 't publiek denkt, fchrijft of fpreekt, maar zo als, in zijn onbeluisterde binnenkamer, de egte, zuivere gevoelens vau zijn eerlijk hart zijn. Gij weet •dat het, in deezen tijd, op den aardbodem des Heeren even zo onveilig is, om, in 't ftuk van 't patriottismus , de naakte waarheid te zeggen, als het was ten tijde van het verbranden der ketters. Wij hebben dus alle belang te nellen in het ontdekken van dergelijke boezemgehcimen, waar volgens wij veel beter hoogte kunnen ncemeu, dan bij duizenden openbaare gebeurtenisfen.
Gij kent de bekwaamheid van ons Duiveltje KortC 5 . ftaart-



42 LUCIFER en BEË.LSEBUB.
«aartje; ik heb 'er hem op los geflimrd, en hoe hij in dien last geilaagd is zult gij best uit den neflensgaanden brief kunnen vernecmen. Heil en^Duivelfchap.
b e l i a l.
♦ ■
AGTSTE TONEEL.
KORTSTAARTJE AAN D E SECRETARIS BELIAL.
vriend secretaris!-
Moeilijker fchepzel om te doorgronden dan den Burger, waar aan gij mij hebt afgezonden, heb ik nimmer aangetroffen. — Het was even zo kunltig 'zijn waare denkbeelden uittevorfchen, als om goud uit een keifteen te haaien.
't Is mij voiitrekt onmooglijk, om u een doorloopend, aanééngefehakeld ftelzel van 'sMans geheim
pat-



LUCIFER en B E E L S E S ü B' 43
patriottisch geloof optegeevcn. Ik heb fjcgts zijne gedagten, ten dccacn opzigten, als 't ware, hij Hui'ken en brokken kunnen verzaamelen, en ze aldus op 't papier gefield; welken ik u dan ook als zodanig toezend, verkiest gij, om 'er een geheel uit te formeeren? zulk een arbeid is, ongetwijfeld, het allerbest aan u toevertrouwd.
Zie hier dan de fragmenten, vcetftoots weg , zo als ze mij in de handen vielen.
* * *
't Patriottismus, zo als 't vooröuderfteld; beredeneerd, en begreepen word in den tcgenwoordigen tijd , kan een weezenlijken zegen voor liet arme
iMenschdom worden ; kan verre weg de meeste M.-jatrch-ippijen hoogstgelufckig maaken, ingevallen
i men , na zo veelvuldige befpiegeltngen, cindtijk cen-s tot het werkdaadigc overgaat.
* % *
Het Patriottismus is flegts een andere, — misschien .verrnomden naam,. vandewaarc deugd,
: en den eenigen Godsdienst. In 't weezen van
1 de zaak bedoelt het patriottismus niets anders, dan om de dwaalende flervelirgcn tot het pad van piigt;
tur.



44 L U C I F E;R e n BEELSEBUjB.
totdc vöorfchriften van redenjen gezond verdandwe.
dertcbrengen. Men begrijpe de pügt van een
RIensch zo men wil; het zuiver Patriottismus bepaalt in deeze» niets, wanneer men flegts door pligt dat geene ver (laat, wat den mensch gelukkig maakt, -eti wat hem» overéénkomftig zijn waardigheid en geluk, doet handelen. — Alle godsdienftgezindheeden kunnen hunne onderfcheiden geloofsbegrippen behouden , cn re gelijk de eerfte Patriotten weezen, bijaldien zij flegts zig-de deugd voordellen als den eenigenlweg tot geluk, en zij van deeze Avaarheid zo fterk overtuigd zijn, dat zij, tot dit einde, niet anders dan volurekfr deugdzaam, willen weezen.
* * *
Het patriottismus dcrhalven niets anders zijnde, dan de weezenlijke godsvrugt of deugd, dat is, eene onvermoeide dreeving naar de hoogde volmaaktheid, is het onmojglijk dat het onder het bereik van weezens kan vallen, die noch naar volmaaktheid tragten ; noch dezelven begeeren ! Die vlugt is te hoog voor
het gros der dervelingen! Echter is het zeker,
dat veelen rechtfehapen Patriotten begeeren tc zijn ; maar hoe zijn ze het? — Even gelijk veele menfehen Christenen willen zijn , niet-om het waare weezen van het Christendom deelagtig te worden; maar om 'ér •
de



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 4*
de voordeden van te genieten, en om dat het Christendom een foort van paspoort is, waarmede mea veilig de Christenlanden pasfeert.
* * #
Het patriottismus ftaat gelijk met het Christendom; men gsbruikt het, om zijn eigenbelang te bevorderen, en vermits de waereld verkeerd is; of, zo ak een groot Man zegt, in het booze ligt, kan men her tot,zulk een laag en verachtlijk einde, met zeer veel vrugt, gebruiken, wanneer men 'er flegts deu uit. wendigen mantel van omhangt, en 'er getrouwüjk de fprcekwoorden en leuzen van op de (.lippen en op den hoed neemt.
* * *
Eerlijke , braave, doch minkundige Luiden beminnen het Patriottismus en tragten de voorfchriften van
het zelve getrouwlijk te volgen, doch zij gaan
'er door verlooren ! — en wat is 'er de reden van ? — Schurken en Intriguanten noemen zig ook Patriotten , en maaken een even verfchriklijk misbruik van het patriottismus, als de onwaardige Geestlijken, door alle eeuwen heen, van den heiligen Godsdiensi
gemaakt hebben. Robespierre heeft de onge-
loo-



46 LU C 1 F E R E N BEÊLSEBUB. loovigcn wel niet verbrand; maar echter tij duizenden den kop daefi verliezen. Deeze fchurken
worden 'er rijk en groot bij.
* * *
De:mecste menfehen doen zig, als't ware, met geweld, voor Patriotten doorgaan, zonder het in de daad te weezen: anderen, die van de tegenpartij zijn, bcöordeelen, volgens de gedraagingen deezer Patriotten, het patriottismus, en moeten het verfoeijen, omdat de grond hunner beöordeeling valsch is.
* * *
Een waar Patriot ziet dit alles m«t het grièvendst leedweezen, en befluit 'er te recht uit, dat het zuiver Patriottismus even zo weinig opgang kan maaken als de weezenlijke deugd of godvrugt.
* * *
De heerschzugtige; de Dwingland en dergclijken, ontleenen van hier hunne bewijzen, dat het patriottismus niet anders is, dan een ondermijning van alle wettig gezag; dan cene omverftooting van alle maatfchapliike order; den een bejaaging van eigen voor deel, enz. en zij hebben volmaakt,gelijk, wanneer
het



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 47
hetgelrag van het gros der Patriotten de maatftok vai\het Patriottismus is.
* * # .
De natuurlijke gevolgen van dit alles zijn, dat het Patriottismus geen zigbaare voordeden voor de MaatYchapijj te wege brengt; dat het de waare Patriotten bedroeft en moedloos maakt; dat het de Vcrraaders van de algemeene belangen een middel te meer verfchaft, om de Maatfehappij te bederven, en aan de Vijanden van het Vaderland een gemaklijken weg ©pent, om de heersehzugt en het geweld andermaal ten troon te verheffen.
ï|? "fe *v
Dit zijn beklaaglijke zaaken ; doch aldus en niet anders Zijn ze'.! ■ en wanneer wij, in dit geval
de waarheid voor ens zelve verbergen, dan werken wij onze Vijanden in de hand die niet anders dan kinderen der duisternis zijn.
* $ *
Blij de meeste menfehen is het Patriottismus gee» beredeneerde weetenfehap; maar een loutere verouder-



48 LUCIFER en BEÊLSEBUB. '
dcrftelling. Patriot te weezen , dit gelooven
zij op hooren zeggen zonder onderzoek, is goed , en derhalven zijn ze Patriot, cn vervloeken en vervolgen allen de geenen, die , veelal even zo werktuiglik als zij, verklaaren geen Patriot te zijn! en van hier alle verwarring, alle twist, en fchrikbaarende toneelen. j
* * *
" FJie men, [in Vrankrijk,] den eenen dag aanbad, Werd den anderen dag vervloekt. La Faijette, NecJter, ja! Lodewijk de Zestiende zelfs, waren op het eene oogenblik, in zegening, en in het volgende, op een verhaastte vlugt, of onder de doodlijke Guillettine! Men heeft vivat Robespierre! vivat Marat! vi~' vat Danton! geroepen; maar wat is 'er van deezen geworden ? Men heeft de Jaoobijnen tot den Hemel toe verheven! kort daarna deed men hen tot in den afgrond nederploffen ! men heeft de gemodcreerden., om zo te fpreeken, te vuur en te zwaard vervolgd ; het leed niet lang, of zij werden de Befchermgoden, en men aanbad ze, men heeft het patriottismus in de uitterste geftrengheid en barbaarschheid gezogt! naderhand vond men het in gevaarlijke toegeeflijkheid en verderflijke zagtheid! — Wat is toch de oorzaak
van



LUCIFER en BEÊLSEBUB'. 4$
Tan deeze wankelbaarheid in een zaak , die zo klaar
kan zijn als het Patriottismus ? Wat anders , dan
dat men het Patriottismus bloot bij den naam kende * en dat men, in de beöeffening van dcrzclver voorschriften , louter voorondcrftelde , dat het daar of daar In beftond.
* * *
Op dien voet het Patriottismus doende zeegepraalea én voortplantende, en zulks gefchiedende door driftige onkundigen , door vermomde Ariftocraaten ; door wraakgierige heerschzugtigen en eigenbelangzoekers* kan het niet misfen , of het Patriottismus, dus kwa. lijk begreepen; moet haatlijk en verderflijk worden.
* * *
Wanneer het Patriottismus, in zulk een toedragt van zaaken , eenig algemeen voordeel aanbrengt, dan is het louter toevallig, fcj die het algemeen voordeel bedoelen zijn zeer weinig; en zij dichet beweren kun ien, zijn nog minder in getal. Eigenbelang is :eën clgcmeene drijfveer, en 't vond nooit fchoonei (dekkleed , dan den mantel van Godsdienst of Vaderlandsliefde'.
p waar



50 LUCIFER en BE ELS EB UB.
Waar men, alles Vaderlandsliefde of Patriottismus durft noemen, kan nooit goede order, nooit geregeld béftuur gevonden worden. Heden zal het Vaderlandliefde heeten, een Koning den kop voor de voeten te leggen, en zijn troon in een puinhoop te hervormen! morgen noemt men het Vaderlandliefde, Wanneer men den troon weder opbouwt, en 'er een nieuwen Koning opzet. — Even gelijk het in dcezen de Koningen en de trocncn vergaat, eveneens vergaat het ook. de Volksbeftuurders en de eerege-
ftoelten. Heden bekoir.t men den tijtel van een
egt burgervriend, en men word in het bewind gedrongen : morgen fchildert men u af als een vermomden Ariftocraat, en uw val is zeker. Heden zulk een Regeeringsvornj ; morgen een regttegenovergeltefde,
* * *
De verftandigen, die teffens eerlijk zijn, zien dit en houden zig fchuil; de boozen hebben geen belang om hen te zoeken, en plaatfen zig zelve aan 't roer van Staat. Het Volk fchreeuwt om bekwaame, eerlijke en verftandige Mannen voor de Regeering; doch het verzet geen enkelen voet om ze optefpeuren:
het



LUCIFER- en BEÊLSEBUB. $i
het is den ijlhoofdigen zieken gelijk, die den ervaaren Arts te huis laat, en zig ten prooi overgeeft aan den eersten Kwakzalver de'beste.; die een verfchriklijk getier maakt en met een klugtigen Hansworst op hst theater verfchijnt. In de onkunde; de drift en ligtgeloovigheid des Volks is de eerfte bron van alle . maatfchapüjk kwaad te vinden.
* * *
Misfchien is het niet onmooglijk om, door den fchrik voor brandffapels en fchavotten , den ftervèling het geloof in te boezemen; maar het gaat in 't geheel niet aan, om, langs dien weg , aan ledige hoofden verftand in te prenten. Men kan een Dwaas verpletteren ; maar niet wijs maaken. Is 'er nu zonder verftand geen Patriottismus, op wat wijs zullen
dan de Volken Patriotten worden ? Langs den
weg van verlichting en overtuiging, zegt men, cn het is de waarheid; maar dit gaat ruim zo langwijlig 1 in 't werk', als dat men water door een molenfteen wil gieten.
* * *
Verre weg de meeste Stervelingen zijn niet anders iangroote, ondeugende fchooljongens: het Gouver-
D 2



ja LUCIFER én BEÊLSEBUB*.
nernent is de Schoolmeester; rrnar , wee dien fchool-i fneester, -wanneer deeze zijne Leerlingen zig eene verkeerde vrijheid en gelijkheid in het hoofd prenten ! de droevige noodzaaaklijkbcid dwingt hem, om 'tnvtfcti ft(,k over hsen te leggen , en te zeggen: Dit *jn uwe Rechten! — .
Veel word 'er over het Patriottismus gezegd en gefehreeven , dat overheerlijk is ; doch men rekent zonder den Waard! Men ontwerpt een fraaie tekening van een fchoon Paleis; maar men vergeet, dat men geen andere bouwftoffen heeft dan klei, fparrén en riet, waar van fnen, op zijn best genomen, een ellendige hut kan firarrtenftellen. Men bouwt een fchip in de haven, dat zo groot' is, en zo diep gaat, dat bet nooit in zee kan komen. De kamerwijzen vermaaken zig in het formeeren van Patriottifche ftelzels, met dezelfde vrugt als-de kinderen in het bouwen van fneetiwhuisjes: zo dra de Zon 'ér over opgaat, verfmelten en verdwijnen ze.
Het is niet geheel hooploos, om iets goeds van de. me,ifchen te maaken, of dat op een uitkomt, om
heii'



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 53
hen in rechtfchapen Patriotten te hervormen: ma« dit is het werk niet van een jaar, maar van een eCuw. _ jpy zijn Patriotten! roept de menigte, en ondertusfcheja hebben deeze Patriotten nog alle de vooröordeelen ; driften ; zotheeden en gebreken , die zij van te vooren hadden, en die men, even als een oud kleed, moet uitfchudden en afleggen, wil men in een geheel nieuw gewaad te voprfchijn treeden. Het is oneindig gemaklijkcr een nationale cocarde op den hoed te"zetten, dan de waare grootheid van ziel aanteneemen. Door de cocarde word men uitterlijk 'een Patriot; door de
waare grootheid van ziel alleen kan men het in de daad worden.
De Maatfchappij is gelijk aan een oude broek; rn.cn kan ze lappen en digt maaken; maar, zonder wonderwerk , kan men ze in geen nieuwen herfcheppen. — Het patriottismus zal eenigegroove gebrenen herftellen ; zal eenigegoede dingen doen gebooren worden; matte het geen er de Vaderlandfche D gters van zingen , of 't geen 'er de vrijheidlievende Redenaars van uitbranmen, dit £al nooit gebeuren.
D 3 Met



54 L U C IFERen BEÊLSEBUB. * * *
Met dit alles is het dc pligt van elk eerlijk, braaf, en zijn Vaderlandbeminnend Burger, om een Patriot te weezen of tc worden, even zo wel als hij gehouden is, om een deugdzaam. Man te zijn. ■ ■
De uitflag moge weczen zo zs wil; maar welgedaan te hebben kan niemand berouwen. Het Patriottismus flaat hierin met de deugd gelijk, dat het zijn eigen belooning medebrengt. Enz.
Om het gedrag van dcczen Burger te befludesren . mijn lieve Secretaris! hier toe behoort vrij wat meer tijd. zo gij zulks echter begeert, hebt gij flegts te bcveelen.
Ik wagt op uwe orders en blijf, na toewenfehing van heil en duiveifchap,
kort staartje.
NEG E N D E BRIEF.
klikkedoorisje 3311 e eli al.
' Burg 'e Secretaris! Ik deel u al weder mijne ondervindingen mede. Onze zaaken beginnen hoe langer hoe fchooner te ftaan: indien het zo voort gaat, dan is do Hel binnen korte jaaren in alle haare rechten en prcrogativcn herteld,



LUCIFER en BEÊ LSEBUB. 55
field, en het Patriottismus voor eeuwig verlooren. Oordeel zelf.
Ik heb de proef genomen of de Clubs; Vaderlandfche Sociëteiten en dergelijke Burgerbijéénkomftén, niet te vernietigen waren, zonder tusfchenkorast van eenig hoog gezag of geweld. Ik ben begonnen met de Club, ter fprcuk voerende, la defenfe des droits de Uiamme'. de uitilag van deeze mijne onderneeming zal ik u melden.
Toen dee.-c Club het eerst werd opgerigN had dezelve een ongemeenen toeloop, elk beijverde zig, als om ftfijd, om 'er Lid van te worden ; geld aan tegeeven ; voordellen te doe i, enz. Dc Rechten van den Mensen, riep men, Ó! dat zijn kostlijke zaaken! daar van hangt al ons geluk; alle onze glorie, af; wij moeten ze in werking -brengen! Wij zullen-ze tegen
alle tijrannen verdeedigeh'. Het eerfte dat men
deed was, dat men een fraaie Vlag van kostbaar fatijn liet vervaardigen, waarop met groote gouden letteren gefchreeven ftond: Rechten.van den Mensch.
Onder deeze Vlag Werden de verklaaringen, de celen, en water meer van dien aart gevorderd werd, pleïtftaatig afgelegd, Deeze. Vlag werd bij alle opD 4 t0£-



56 LUCIFERenBEËLSEBUJ.
togten, feesten , jaarvieringen, enz. door jonge onbevlekte Maagden, rond gedra3gen, als het Heiligdom; als de Ark van de Club, — en wee de vuile vinger, die ze dorst aanroeren!
Vermits er op gefchreven fiond: Rechten van den Mensch; vermits een iegelijk deeze heerlijke woorden van 'den ogrend tot den avond in den mond had, werd men emdlljk bedagt, om er aan de LedenVari de Club eenc verklaaring van te geeven. Dit fcheen wel te yooronderftellen, dat men, zonder die woorden of klanken te verdaan, dezelven, zo maar op goed geloof aan, tot eenfpreuk had aangenomen; doch deeze voorönderdelling geld alleen maar ten opzigten van het gros der Leden; de eerftegrondleggers, drijfyeeren, beftuurders, of zo als men ze noemen wil, verdonden die woorden, ten minden de geheime oogmerken, die men er mede had, zeer wel.
D3adlijk deeden er zig verfcheiden Redenaars op, die e'k om 't zeerst het fpreekgeftoelte opvloogen , en met lange eh korte, met donderende en fleemende redenvoeringen, de gaapende en luisterende Gcmeenr te beduidedep, wat eigenlijk de Bechten van den Mensch voor dingen waren. ■— De Gemeente boortje;' 77— klapte in de handen ; — riep, bravo! ■
^.ng naar huis, —'en, aldaar gevraagd zijnde, paf
ten



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 57
ten antwoord; dat zij zeer veel gehoord, doch niets begreepen had.
In 't eerst floegen de Redenaars allen op het zelfde aambeeld; want, ten opzigten van de Rechten van, den Menseh, fchenriden zij in 't wild, en bleeve» zij in' algemeene en onbepaalde bewoordingen hangen. Naderhand eehter, toen zij tot meer bijzonderheeden wilden overgaan en daadlijke toepasfingen maaken, geraakten zij met elkander overhoop en in de war; want dewijl elk hunner een afzonderlijk Oogmerk en eigenbelang had, werden de Rechten van den Mensch, ingevolgen van dien, verklaard, dat is te zeggen, verdraaid en verwrongen.
Het was, zo als gij vermoeden kunt, heden mijn zaak, om van deeze oogenblikken mijn gebruik te maaken : beurtlings bezielde 'ik nu deezen dan dien fpreeker, en ik bragt het eindlijk zo verre, dat zij al len, als uit eenen mond verklaarden , dat 'er geene eigenlijks gezegde Rechten ven den Mensch waren.
Dit was zo bondig en zo breedvoerig betoogd , dat de goede Gemeente zig, tegen wil en dank, genoodzaakt vond , om het te gelooven ? zij kon echter niet naarlaaten, met allen nadruk en de'hoogfte verD 5 won-



S8 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
wondering, te vraagen: waartoe men dan zo breed, in den beginne, van de Rechten van den Mensch had opgegeeven? waarrce men dan zo veel geld had opgebragt ? en waarvoor men dan zo veel tijd en moeite yji-fpild had ?
Alle deeze vraagen werden door de Redenaars, die bij de inftandhouding van deeze Club groot belang hadden , door andere vraagen, beantwoord. Hebt
gij, dus fpraken zij, niet alrcede veel vooruit, op de üwinglandlche dagen van het voorig gevloekt Bc-
ftuur? ■ Hebt gij niet een fchitterende Vlag? een
'fatijncn Standaard, die boven uwe hoofden wappert, ftaat er niet met gouden letters op gcfchrccven: De Rechten van den Menshfen blikfemt dat edele vrijheidsgoud de oogen uwer gewcezen Tijrannen niet blind ?'— Hebt gij niet een licrlijkcn Vrijheidsboom; omhangen en opgepronkt rr.ct al dc kenmerken van een waarlijk vrij Volk: Hebt gij niet boven alle uwe
openbaare aanplakfchriften de godlijke woorden van
Gelijkheid, Vrijheid en Broe derfehap ? Kunt gij
jaiet onder uwen Wijnftok en Vijgenboom ; • of
zo gij 't anders verkiest, in uwe Societensvcrtrekken ; Committé's Kamers en Nationaalc Koffiehuizen , gaan nederzittcn en aldaar uwe Vaderlasdfche borrels crinken? — Is er een Despoot, die ti uwe volle
tcu-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 50
teuRcn zal betwisten ; fteekt elk niet veeleer cc
Broederlijke band uit, om den Vaderlanden 4>-ker ran uwe hand te ontvangen, en aan zijr.e dorstigs lippen te zetten ? enz.
Dergelijk een wederlegging, op dealgemeene-kiagten, w^as bij'provifie genoeg voor de meeste Clubiaanen , die er ook zo gerust"op naar bed gingen, alsoi ze door een hemelsch Heirleger van Engelen hen toe-
gefproken waren geworden : maar, è'enigen, •
hoewel zeor weinigen, lieten er zig zo gemaklijk niet mede afzetten , en beduidden de "Redenaars , d* al die dingen, die zij zo fraai en zo belangrijk hadden argefchilderd, loutere bagatellen waren, die, wanneer men het weezen der zaak miste, op niets anders konden uitloopen, dan tot eeuwige fchande der Patriotten, als die zig aan klatergoud vergaapten;- en tot verderf der Huisgezinnen van de Clubsleden , als dje hunne beröcpsbczigheedeu verzuimden en verwaarloosden, om over ean fatijnen Vlag of Vrijheidsboom te delibcrecren ; welke de)ibef atien nimmer d:-oogsmonds konden gefchieden, en waarvan men daarenboven nog alle de onkosten betaalcn moest, enz.
De Redenaars hoorden nog naauw.lijks. deeze tegenwerpingen , of zij deeden de fpreckgeftoekèn van
hunne



'go LUGIFERbn BEÊLSEBUB.
hunne verdeedigingen daveren: Is dan, vroegen zij onder anderen: de. Vrijheid zo fchielijk te vestigen, als men een Boom kan planten?
Kunnen dc Rechten van den Mensch zo fpoedig in werking gebragt worden , als men een fatijnen Vlag
kan naaijen en ophangen? Kan men hetMaat-
fchaplijk geluk even zo gemaklijk en zo fmaaklijk indrinken, als een glaasje jenever met zuiker?
Kunnen de Ariftocraifche gevoelens zo fchielijk uitgedelgd worden , en van onder de Zon verdwijnen als
een flesch Wijn ? Behoort tot dit alles geen tijd
en geduld i — en is Keulan en Aaken op eenen dag gebouwd ?
Het is zo ! riep de menigte: dit alles kan zo fchielijk niet in zijn werk gaan! wij moeten en wij zullen geduld hebben ! Kastelein! nog een glaasje! —
De weinige Verftandigen en Doorzigtigen z weegen, en kwamen, bij voorraad, niet weder in de Sociëteit: na verloop van eenige dagen bedankten zij voor hun Lidmaatfchap
, De Beftuurders van de Club waren blij .ie, dat deeze veiftandigen vertrokken , vermits zij daardoor van veele lastige vraagen bevrijd werden , waaropzij nimmer regtllreeks konden antwoorden , zonder den grootcn hoop te ergeren: het fpect hen echter, dat * ■ ■ dooi



LÜCIFERénBEE LSEBUB. 6*
door dit vertrek hun getal geminderd was ; want ook hier was het waar; dat in de veelheid der Leden de heerlijkheid van den Preüdent beftond.
In deezen kleinen nood liet ik hen niet verlegen. Ik bezielde een kleeranaakersknegt, die, na een ganfchen nag-t , llaaploos on vol gedagten, op de glorie en den welvaart van het lieve Vaderland, te hebben doorgebragt, den volgenden Societeitsa'vond een propofuie deed,' die met unanime Hemmen werd goedgekeurd , en waardoor de Beftuurders huiïne wertfchen vervuld zagen.
Elk, dus fprak hij met de flem en houding van een Dorppredikant; elk is verpligt om, in zijn kringJ het zijne toe te brengen, tot bevordering van vrijheid en geluk. Dit heeft mij bedagt doen zijn, om, daar de boom der vrijheid geftorven is, aan ulieden veörteftellen , om een nieuwen Vrijheidsboom te planten ; want kan het Vaderland zonder Vrijheid niet beftaan, dan kan het Volk ook geen Vrijheidsboom misten. ■
Dat kunnen wij ook niet! riep de menigte.
Vermits nu, dus ging de vrije Naaije» voort, dérgelijk een boom een heerlijk zinnebeeld is van onze vrijheid , behoort hij niet rm.ar zo eenvoudig weg geplant'



rfc LUCIFER en BEÊLSEBUB.
plant te worden, gelijk alle andere gemeeneboomen ! dit ware der vrijheid te kort gedaan ! neen ! maar overéénkomftig de waardij en de grootheid van de betekende zaak, moet ook het teken behandeld wortien.
Dit lijd geen tegenfpraak! riep het Volk in volle gemoedsovertuiging uit.
Ik ftcl derhal ven verder voor,'om deczen boom te; planten met alle pragt, ftaatfie en plegtighcid, die 'er aan toegevoegd kan worden , en om een Commisfie. te benoemen, die een Plan formeert, van 't geen 'er tot zulk eciic zo'hsuchlijke als vaderlandfche plegtigheid behoort!
utianflends een Commisfie benoemen! was het algemeen geroep, en vermits het een zeer goede gewoonte is, in alle Vaderlandfche Vergaderingen , om den Voorlieller altoos tot Lid van zulk een Commisfie, in de eer-fte plaats te neemen, werd de Kleermaakersknegt het vervaardigen van een Plan tot het planten, van een Vrijheidsboom toebetrouwd.
Deeze Burger kweet zig zo voortreflijk van den hem opgelegden last, dat binnen weinig dagen 'er een Vrijhei'dsöptogt en boomplanting plaats had , die zo
wel



LUCIFER i* B EELSEBUBr °3
wel de Wijzen als de Dwaazen verwonderd en verbaasd deed daan. Hij had al de goden van Ovidius, cn al'de monfiers van Ambrofius Paree te hulp genomen.. Hij had de ganfche ftad, oud en jong, rijk cn arm uitgenoodigd , om in ftaatlie mede te gaan: hij had weerente bezorgen, ,dat alle degeencn, die weigerden in den trein mede te/trekken , en die het waagen dorden, om uit hunne huizen naar de plegtlgheid tc kijken, voor Aridocraaten uitgefcholden , en, door zijne zoonen ofdogters der vrijheid, mishandeld werden : beurtlings liet hij pfalmen zuigen en . de Carmagnole danfen, met een woord , dit feest was een verfchriklijke dooréénhaspeling van vernuft en van'wanfmaak: van vreugde en verdriet: van order
en buitenfpoorigheid! juist overéénfiemmende
met de meeste volksbreinkasfen!
Algemeen echter was het genoegen; en het getal der Leden van de Club groeide derwijzen aan, dat hun gewoon gebouw niet groot genoeg meer -was, en men hen een der kerken afftond, waar alles gellegt en vernield werd, wat zweem naar iets heiligs
had! =■ En nu geloofde men alles voor de vrijheid
cn het vaderland gedaan te hebben 1 —
Nu was het de dag der Intriguanten! deeze fchreeuwdcti tegen alles, wat zij uit de voeten geruimd wilden



6* LUCIFER en BEÊLSEBUB,
den hebben , en noemden het misbruiken , hunne vijanden gaven zij den naam van verraaders, en vermits' zij de gecontinueerde Magten tot hunne beulen en bijlen gebruikten, verdween alles wat hén tegen-
flond, of liever, zij hadden geen tegenftand
meer.
Het natuurlijk gevolg was, dat dc wetten zwecgen ; dat de gerechtigheid dc wijk nam; dat de onrechtvaardigheeden en geweUenaarijeqi elkander, bij digte drommen, op de hielen flapten ; dat de menigte dit niet alleen begon te zien, maar ook op eenedeerlijke wijze gevoelde, en dat zij eindlijk ophielden " Leden van de Club te zijn.
' De Beltuurders hielden nog een korte poos hun onderdrukkend gezag ftaande; doch de vloek des Volks zijnde, moesten zij 'er ook de voorwerpen van woede van worden; men dreef hen weg, en de Club werd geflooten.
Wat dunkt u', mijn Vriend! Is dit niet de beste weg, om een Club of Sociëteit ait de w;êreld te helpen? voorde geenen, die nog overig zijn
heb ik foortgelijke huismiddeltjes. Deeze Voks-
bijéénkomften, verftandig ingerigt, en voorzigtig en éérlijk bellüurd, zouden doodlijk worden voar dó
be-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 6$
belangen van de Hel! Het voegt ons niet flegts»
om ze te verdelgen; maar om ze ook gehaat en gevloekt te maaken! Tot onze troost zijn 'er
etlijke Sociëteiten, werwaards gij geen Duivel behoeft heen te zenden: men heeft ze flegts «an
zig zelve over te laaten, om ze te beierven.
Over 't 'algemeen heb ik waargenoomen, dat ik ds beste Luiden , die het meeste nut zouden kunnen toebrengen, geen Clubbisten zijn: dat zij, die eenig gefchikt fchijnen, om alles in verwarring te brengen, de hoofden en orakels der Clubs worden: dat men het patriottismus afmeet naar de Clubs, en dat men beiden minacht of veracht/, en eindlijk, dat men inzommige oorden een remedie hier tegen heeft uitgevonden , die ongelijk boozer dan de kwaal is ; men heeft naamlijk 'er drink en koffiehuizen van gemaakt, waar de Vaderlandsliefde in de volle bekers verdrinkt, of op dikken wolken van tabaksrook ten hoogen hemel vaart.
Heil en Duivelfchap!
KI.IKK.EDO O X! S J i.
*" v
g TIEN-



66 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
TIENDE BRIEF.
KLIKKEDOORISJE AAN B E L IA L.
burger secretaris!
Onder de voordeden, die wij reeds, in grootengetale , op het patriöttifche menschdom behaald hebben , behoort ook die, dat,de meesten zig met bloote woordenklanken vergenoegen en van tiet patriottismus een foort van koopwaar maaken, 't geen zij veil hebben Voor den geenen, die het meesten bied.
Ik zal u dit bewijzen uif het voorbeeld van den burger Goedhart, die ik, in een uur van uitlpanning^gewoon was, tot mijn fpeelbal ter' gebrüi'keri, en van welks nuttig gebruik ik verpligt ben , u rekenfchap te geeven.
De eerde keer, dat ik hem aantrof, vond ik hem bij *t vuur zitten. De avond was lang; de vorst geftrwig; zemtijds viel '*r fyne jagtfneeuw; dan weder
loeide



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 67
loeide de fnerpende oostenwind, en dit alles werd , Goedhart ten allernadruklijkde. gewaar, uit hoofde , dat hij zijn venders had. afgehangen en tot brandhout gekapt; dat zijn glazen niet digt waren, en dat dei; kap van zijn fchoorfteen was afgewaaid, en een verichriklijke- verwoesting in zjn dak had aangerigt, in welke artikels tot nog toe geen hertelling hadkunnen gefehieden.
Zijn liukeïeen lag over zijn regte: met . de voorde vinger van zijn regtehand peuterde hij in.een groot, gat, dat aan de hiel van .zijn kous was, en hem denruimen toegang verleende, tot klouwing zijner kak^ hielen. Met de pink van dc linkerhand boorde hij in zijn neusgaten, omtrent in denzelfden fmaak als die> j zekere Prins, wanneer hij in den Schouwburg zig ; bevond, en niet in flaap was gevallen.
Op een tafeltje, ter zijde hem»- dond een flesch, fcharrebier, meteen gebroken bierglas: een ander zou dit voor medicijnen hebben aangezien, want om het uur gebruikte hij. 'er omtrent een theekopje yam- r? Dit was echter geen.gierigheid; —— neen! maar d$ arme Drommel had niet anders en hij moest 'er den gansch godlijken langen avond bij toekomen. -
Op dat zelfde tafeltje! lagen eenige. raauwe aardajE_2 pel*;,



6S LUCIFER en B ê"E L S E B U B.
pels, waarvan hij 'er zomtijds wat afnam, om ze onder den heeten asch te braaden, en die hij, met de uitterfte greetigheid binnen floeg, zo dra hij ze met lijn knipmesje probeerde en gaar bevond.
Buiten deeze bezigheid fcheen hij in diepe, afgetrokken denkbeelden verzonken, waaruit hij niet anders gewekt werd, dan door het ftraatgefchreeuw van: Broeders met appelen al heet! al heet! —— of van : warme Oliekoeken , enz. Deeze woorden , die zekere onvervulbaare wenfehen in zijn hon* gerige maag deeden gebooren worden, fcheenen onverdraaglijk voor zijn gehoor; want zo dikwils hij 'er flegts de eerfte fijllabe van hoorde, flopte hij zijn ooren toe, tot tijd en wijlen hij begreep, dat de benijde Koopvrouw zijn ftraat gepasfeerd was.
Hier, m'jn lieve Secretaris! zult gij zekerlijk geemlijk en grommig worden, om dat ik u een hoope beuzelingen vertel; maar word dit niet: heb geduld, en wagt eerst het einde van deeze historie af; dan zult gij zien, hoe 'er uit een verachtlijk mostaardzaadje een groote boom kan groeien!
Plaatslijke kundigheeden genoeg opgedaan hebben* de, moest ik tot het binnenfte van 'sMans geest doordringen, vermits ik vastlljk voorgenomen had, bm
vin



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 69
van deeze nietwaardige hoop potaarde een overheerlijk vat ter eere te maaken.
Hij zat eenigzins met den rug naar het tafeltje gedraaid , zo dat hij, zonder zig omtekeeren , aan 't eene einde van het zelve niet zien kon, wat 'er aan 't andere Voorviel: op dit ein.le lag ik een dikke dubbele boterham van keurlijk DeHsch wit brood; vet gefineerd met Leijdfcke boter, en daarop, wat de eene fneede aanbelangt, fuperbe Goudfehe kaas, en op de andere
fneede, excellent Sehoonhovens rookvleesch.
De naamen deezer Steden hebben hier geen de minste betekenis, zo als gij mooglijk zoud denken, en 'er uw hoofd mede breeken, om de geheimen uittcvorfchen, die de aardfche Leezers altoos geneegen Zijn te vermoeden, dat in foortgelijke verhaalen opgefiooten liggen.
Eenige oogenblikken zat de mijmerende Goedhart zonder omtezien ; — maar toen hij omkeek, -— o! wat pen is in (laat, om 'sMans verwondering, verrukking en blijfchap , op de aanfchouwing vau deeze hemelfche lekkernij, te befchrijven ? — Hij vloog overëinde; fioeg de handen faamen en hemelwaards; greep vervolgens in elke hand een fneede, en beetbeurtüngs, met de graagte van iemand, die E 3 de



70 L ü C I F E R en BEÊLSEBUB.
de githonger heeft, nu van het rookvleesch en dan van de kaas; en eerst, toen de geheele boterham de grenzen van zijn maag gepasfeerd was, begon hij zig te verzinnen van waar dit gefchenk hem toch gekomen'mogt zijn.
Hij had eigenliefde genoeg om, na veelvuldig hooföbreeken, zig tc verbeelden, dat hij, als een anderen
• Elias , wonderdaadig was gefpijst geworden ; dat juist wel geen raavens hèm dit avondmaal gebragt hadden; want deeze vogelen waren te groot, dan dat ze door hem niet gezien zouden geworden zijn ;
,doch hij begreep, dat zulks door de vledcrmuizen kon verrigt weezen, als welken wel meer gewoon
■ waren , hem in den laaten avond of ftilfen laagf, een bezoek te geeven.
Toen hij aan de vledermuizen dagt, teek hij teffens in de fchoorfteen; doch hier bezweek Goedhart
.van loutere blijdfchapl -— Hij zag 'er twee hammen en eenige gercokte worsten in hangen; .
een verfchijnzel, dat , zeden onheuchlijkt; jacren, nimmer in zijn fchoorfteen was te zien geweest, cn waarvan , zo als - gij begrijpt , ik de veroirzaaker
. wa«.
ïn zijn broodkas-ging het evaiéens toe, en toen
hij



LUCIFER en BEELSE B£ B. 71
hij haar bed zou gaan, viel hij, in plaats van naar ouder gewoonte op een ftroobosch, op een taamlijk
goed bedde neder! Goedhart verbeeldde zig
niet anders dan dat hij betoverd was, en bad vuuriglijk in zijn avondgebed, dat deeze betovering mogt blijven voortduurun.
Hem aldus tot mijn oogmerk voorbereid hebbende ; want een ftaatsduivel kan nooit met vrugt op .een
hoofd werken, als de maag ledig is, begon ik
een ander fpel met hem.
Na dat hij, geduurende ,een dag drie a vier. zig wel gevoed had, en warm en vergenoegd bijzijn vuur zat, begon ik m hem te redeneeren, 't geen hij aanmerkte als uit zijn eigen geest voortkomende.
Ben ik niet een groote Gek, dus luidde zijn alleenfpraak, dat ik hier zo met de handen over. elkander blijf zitten, en dat ik, daar 'er thans zo veel geld te winnen is en te winnen zal weezen ,. met bioote woorden te verkoopen, hier, of van den honger en de koude zit te vergaan en te veruijven, of op de genade en .barmhartigheid van dc vledermu.izen.zit
te wagten > Zuilen .de lekkere boterhammen da»
altijd uit de wolken komen vallen' zullen de Engelties altoos hammen en rookworsten in mijn fehftor'E 4 üeen



<jï LUCIFER en BEÊLSEBUB.
fteen komen hangen? zullen die akelige, lange, hongerige avonden dan nooit wcderkeeren? — Ach! Goedhart! wee uwer, zo die wederkceren; want het gebrek word^ ondraaglijk, wanneer men het ondergaat , na dat "men overvloed gehad heeft. Op, 'op. Goedhart! ga heen, jongen lief! en doe zo als veele anderen doen, en gij zult een Man van ftaat worden! -—
Op de woorden Man vanjlaat, gevoelde Goedhart een hette door zijn bloed en een moedigheid in zijn hart, zo als hij nimmer gevoeld had, en dat hij voor een zeker voorgevoel, en aanfpooring uit den Hemel hield. —— Nog dien zelfden dag ging hij het pad op.
Kort na de Omwenteling van 1787. begon bij de Patriotten de hoop op een fchielijk herftel gebooren te worden: het woord Herftelling was dus het eerfte woord, waar mede Goedhart zijn negotie begon , en indedaad hij kon zijn winkel nooit beter openen dan met dergelijk een woord; want bijzon, der aangenaam klonk het in der tot zwijgen gedoemde en reikhalzende Patriotten, en verfchriklijk in de ©oren van allen, die Oranje beminden.
Goedhart vertrok naar Braband; hier vond hij et.
lijk*



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 75
jijke Grooten, Edelen, Baronnen, en zo als men verder de blce;n of kern der Par.ru tten te dien tijde nag noemde. Bchalven de gave der vvelfprekenheid , had ik hem ook de gave van behaaglijke indringhjkheid, en vleiende mcdefleeping bijgezet. Hij bazuinde de doorlugtige daaden deezer Edelen en Aanzienlijken ; hij verhief hunne Vaderlandfche verdiensten ten Hemel; hij vcrmeldcdc hen de verwagting des onderdrukten Nederlandfchen Volks, en hoe de oogen van geheel Europa op hen gevestigd waren, enz. Dit alles waren bloote woorden; ijdelc klanken zo als wij Duivels toen reeds wisten, en dis verlichte Bataaven het heden ten dage weeten, en echter ftond Goedhart met deeze woordennegotie 'er zo wel bij, dat hij daaglijks de beste der eetbaare hemelfche zegeningen aan de overvloedigfte tafels genoot , en de zaligheid van Peru hem den buidei zwaar maakte.
Zijn fortuin moest nog grooter worden : ik dreef hem derhalven weder naar Holland, na dat de Grooten en Edelen hem brieven van voorfchrijving, aan hunne veelvermogende Familjen hadden medegegeeven. In deeze brieven fchrceven zij met afgebroken woorden, geheimzinnige tekens, leners, cijffers, •n dergelijken, waarvan Goedhart du Verklaarer ea Uitlegger moest weezen.



74 LUCIFER en B'EËLSE BUB.
En zie daar een nieuwen Koophandel in woorden! Goedhart vertelde zo magtig veel, en verklaarde de adelijke tovercaracters indiervoegen, dat 'er een zee van woorden van de lippen sleezcr adelijke Familje vloeide, en dat deeze, uit naam van zijn Neef, die daaglijks bij den Ambasfadeurat; — geene uit naam van zijn Oom, die zwaare Correspondentie met het fransen Minifterie hield; — een derde weer uit naam van zijn broeder, die een fchoon mansperfoon zijnde, met gezonde knokken en zappige fpieren, bij de Koningin van Vrankrijk
bijzonder wel gezien was, verzekerde dat de
Herfteiling der uitgeweeken Patriotten wiskunstig
beftemd en op handen was. Goedhart, die
ik het aan geen woorden of vindingen liet ontbreeken , deed hier rijklijkhet zijne toe, en hij voer 'er wel bij!
Dan! dc tijd leerde, dat de gepredikte heritellrngeen louter woordenfpel was, en dat alles op teen'foort van vermaaklijke vertellingen en fpfe.ukjcs van Moeder de Gans uitkwam.
' Dit woord Hcruclling was dus afgefleeten , en kon , met voordeel, door Goedhart, dan ook niet langer,
gebruikt worden: waarom wij het, yooreen
tijd, geheel vaaren lieten.
Ik



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 75
Ik zeg voor een tijd; want na dat wij, een geruimen poos, nog andere woorden, als van een geheim Plan; partijfchap lustenenden Prins en dePrinfes; Modderpartij; en dergdijken gebezigd hadden, Werd 'het woord herfteiling, vooral bij de fterkeaannadering der Franfohen , een nieuwe woord van Koopmanfchap, die rijke voordeden beloofde, wanneer men 'er zig tijdig en voorzigtig van te bedienen wist. " Om deeze kost nu wederom , in denzelfden fmaak als te vooren, optewarmeu en optedisfen, dit liet de trotfehe vindingrijkheid en het nimmer uitgeput vernuft van den Duivel Klikkedoorisje geenzins toe! dit woord Herfteiling kon in zo veelerlei vormen gegooten wordèn; had zo menigvuldige handvatzeis en was zo rekbaar , dat niemand anders dan een lompe boerenvlegel het op eenerlei wijze zou gebruiken.
In de toenmaalige Leesgezelfchappen , waar men ter .fmokkel en onder 't kruis het patriottisch geloof predikte , had men reeds zeer veel op met het woord •Herfteiling; een der voornaamfte.hjerschzugtigeD weekers, die men naderhand tot een God heeft willen maaken, fchoon hij met den neus in den drek viel, betoogde toen reeds, in een i.;e..b.,ar gefchnft, dat de Franfchen, met he.t.prediken van de herfteiling der ' Volken, niet anders bedoelden , dan de leer van Jezus
te



'fi LUCIFER en BEÊLSEBUB.
te verbreiden!! — Bezef zelf, mijn lieve Secretaris! of deeze opgehemelde Schrijver ook geen Koopman in woorden was!
Daarenboven was het gezag dier voormaalige Goden, ik wil zeggen Edelen en Grooten, indiervoegen gedaald, dat het geen de minde klem aan het woord Herfteiling meer kon bijzetten. Men befchouwde deeze aanzienlijken, het zij dan als babbellaars; als windbreekers; amptbejaagers; heimlijke Aristocraten; of als Luiden , die bij eene| herfteiling flegts op 't kusfen zogten te geraaken , om hunne fchaden te verhaaien , enz. —.—- Reden genoeg, om niet flegts hunne verzekeringen; correspondenticn, enz. niet meer te gelooven; maar om hen zelfs verdagt te houden van intrigues, en ongeoorloofde verftandhoudingen
metdegeele Partij. Waar bij kwam, dat de
Edelen en Aanzienlijken, die bij de omwenteling van 1787, verkoozen hadden ftilletjes te huis te blijven, en den huik naar den wind te hangen, nu ziende, dat de herfteiling een weezenlijkc zaak ftond te worden, btdagt werden, om de oude knaapen, wier verdiensten , zo zij zeiden, in 't wegloopen beftonden, uit de baan te knikkeren, ten einde zelve op de laistervolle en vetmestende hoogte te gaan zitten, die zij ia het-verfchiet zagen aannaderen.
Ik
mm



LUCIFER en BEÊLSEBUB.' 77
Ik moest dus mijn Woordenwinkèl op een gansch andere en geheel nieuwe wijze uitkraamen ; 't welk mij niet moeilijk viel, om dat aan dergelijke zaaken altoos zodaanige wendingenen keeren te geeven zijn, als men begeert.
Straks fchetfte de werktuiglijke Goedhart eene Herfteiling, die zo volmaakt, zo hemelsch was, als een profeet van het duizendjaarig Rijk Immer zon kunnen voorfpellen! Onder de fchaduuw van den Boom der Vrijheid, ö! dat was ruim zo goed en zo mooi als de. eer der zitting in 't Paradijs te hebben. Herfteld te weezen, was het geluk met volle teugen in te zwelgen. Men zou de voknaaktfte vrijheid, en een ongeftoorde welvaart genieten. De fchaduuw zelfs van een ariftocraat zou niet meer op de Bataaffche ftraaten te zien zijn. De verdiensten zouden beloond worden , en de deugd, het verftand en de bekwaamheid alleen aanfpraak en recht op amten en andere maat. fchaplijke bedieningen hebben. De hooge Vergaderingen zouden uit eerbiedwaardige Goden, en derzelver Committenten uit vrolijkklapwiekendc en dankbaare E'igelen beftaan, enz.
Zo gij niet overtuigd zijt , dat dit alles tot de grootfle woordenkraam behoorde, dan adresfeer ik u aan
de



78 LUCIFER en BE Ë L S E B U B.
de geenen, die deeze opgegemelde Herfteiling beloeven.
In de dagen van verdrukking is het mcnschlijk geloof altoos zeer handelbaar ; zo ging het met de eerste Christenen onder de Keizers, en eveneens was het gefteld met de Patriotten onder den zeegevierenden Willem. Zij geloofden den predikenden Goedhart ten vollen, en de genoeglijkfte droomen waren 'er de gevolgen van.
Ik zal u zeggen, wat ik hier mede won. Ik vervulde de harten met de gröotïte, overdreeven denkbeelden. Ik deed verwagtingen gebooreft worden, die" onder de zon nooit hunne vervulling konden krijgen. Ik deed dê menfchen reikhalzen naar iets, dat verre weg door de meesten vervloekt zou worden, zo dra ztj het van nabij zagen en ondervonden. Ik bragthen ïrt de waan, dat zij aan de poort van den Hemel ftonden, die flegts open te gaan had, om 'er binnen te treeden, en ondartusfchenbevonden zij, toen zij hunnen vuurigften wensen voldaan zagen, zig aan 'thuisje
daar naast, zo als de gemeene Man fpreekt. •
Nader weg was 'er niet, om bij daaglijkfche Verftanden en Dwaazen, die den grootften hoop uitmaaken, ket Patriottismus te doen vervloeken.
Of



LUCIFER en BE Ë'LSEBÜB. 79
Of ik al of niet mis gehad heb, laat ik uwe hooge wijsheid , en de ondervinding der volgende jaaren beflisfehen. Iets tot bevordering der helfche belangen te hebben toegebragt, maakt mijn hoogften roem uit.
De lengte van deezen Brief zou u zekerlijk gaan vervcelen ! ik zal hem derhalven tijdig fluiten. Heil en Duivelfchap.
KLlKKEDORISJE.
ELFDE BRIEF.
-KLIKKEDOORISJE AAN B E LIa L. 8' U R G E R SECRETARI S-'.
Ik zal voortgaan, zo als ik begonnen ben, en dat
wel, met uwe genadige goedkeuring, — o#,
^enzelfden toon.
Na de omwenteling van 1795, zelfs zaer kort
-daar*



So LUCIFER en BEÊLSEBUB.
daarna, kwam het woord Herfteiling in een aanmerklijk verval: de redenen daar voor waren hoofdzaaklijk deczen:
Goedhart, en alle dé geeuen , die door denzelfdeit geest bezield en gedreeven waren geworden, hadden de goede Gemeente in hèt denkbeeld gebragt, dat de Herfteiling, een ding was, omtrent en te nabij als warm Brood, dat, zo als de klok floeg, en op het blaazen van den hoorn , bij den Bakker te bekomen , en heet
al warm te gébruiken zou zijn! maar vermits
een goede Herfteiling dit volftrekt niet weezen kon, «n een kwaade het door den tijd zelfs nooitkon worden, vielen de meesten in zwaarmoedige denkbeelden , als eensklaps alle hunne heerlijke uitzigten in rook ziende verdwijnen. — 't Is zo niet als wij ■verwagt hadden! zeiden zij, en wilden vervolgens het woord herfteiling niet meer hooren noemen.
Ook hadden een meenigte behoefiige Patriotten , zo te huis gebleevenen, als uit verren lande wederkeerenden, zig billijk voorgefteld, dat het woord Herfteiling voor hen geen ijdele klank zou weezen; maar dat zij, op dat langgewenschte tijdftip, ten minsten Brood om te eeten , en Klederen om aan te trekken, zouden gehad hebben! Toen zij echter, om zo te fpreeken, als oud vuil onder den Boom der Vrijheid



LUCIFER en BEüLSEBUüi 8t
beid lagen, waar zij het recht had.ien, om, als andere Nebucadnefars , gras te vreeten, toen herdagtcn .zij de heerlijke uitleggingen, die Goedhart en de zij nen aan het woord Herfteiling gegeeven haddon , en zwoeren, nut den eed des hongers en des doods, dat zij dat woord nooit weder op de lippen zouden neemen, zo lang hunne felgetergde en gemartelde maagen , 'er tegen protefteerden. Dus had dit woord volmaakt afgedaan.
De winst, die Goedhart, met deczen woordhandel had opgedaan was vrij aanzienlijk; reeds had hij een eigen huis; wel voorzien van allerlei meubilcn ; beneffens een Huishoudftcr, die 'er gansch niet oniiartig uitzag, cn verder alles wat tot een deftig burgerleevtn behoort, zo dat hij zijn ooren niet meer behoefde te ftoppen, wanneer 'er, Broeders met appelen, al heet! geroepen werd.
Dan, Goedhart had verfchriklijke nijdige Buuren: deeze zagen zijn voorfpoed met wangunflige oogen aan: zij noemden hem een gevaarlijke leugenaar; een volksbedrieger; een amtzoeker; een intriguant, cn dergelijke meer.
Zo lang ik 'sMans hart bezielde, was hij rustig en vrolijk onder dit alles, en belachte hij zijne kakelende
F Bun-



82 LUCIFERïn BEÊLSEBUB.
Buuren; doch liet ik hem een oogenblik aan zig zelve, dan liepen de traanen hem over de wangen; dan wenschte hij zig in zijn ouden, wel behoeftigen, doch eerlijken en onfchuldige-n Maat weder te rug! — deeze wensch, dit moet ik 'er bij zeggen, deed hij echter nooit, dan na dat hij wel gegeeten en wel gedronken had. In deeze zwakke oogenblikken
gaf hij gemeenlijk zijne verwijtende Buuren gelijk, die des'te raazender werden, wanneerzijhem naderhand, als mijn onzigbaare hand hem voorftuuwde, weder het oude pad zagen bewandelen.
De zugt tot winst zettede hem aan , om al verder' te blijven handelen, en tot dat einde kwam toen het woord, Revolutie, regt ter fneede.
Dit woord had in Vrankrijk reeds verbaasd vee! ge'J rugt gemaakt: *t is waar, men had aldaar 'er zoonderfcheiden uitleggingen aan gegceven, dat het zig.» zelve te verwoesten ftheen , om dat de denkbeelden, die veele Heethoofden 'er zig van formeerden, re. gelregttegen elkander inliepen, en dat wel indiervoegen, dat geen der Partijen zeegevieren kon, 7.0 niet al de overigen eerst verpletterd en vernield waJ ren. Het misbruik van dit woord zag men in Nederland over 't hoofd, en men bedoelde aan vanglij k nier
an-



LUCIFER en BEÊLSEBUB M
anders dan om 'er een gepast gebruik van te maaken ; doch om zulks te doen was het vooraf noodig , dat
men 'er de noodige verklaaringen van gaf. En
hier begon onze nieuwe Woordnegotie!
Revolutie! (dus fprak Goedhart onder mijne ingeeving, op de eene plaats, 3 is een omkeering, een removeeren van kwaade zaaken, en eene daarftelling van al wat goed is. Derhalven moet alles weg, wat kwaad is , en het goede 'er voor in de plaats.
Dit waren bloote woorden , die, zonder nader bepaaling , niets betekenden : echter konden zij aanleiding gceven, om de geheele Bataaffche Republiek in < de war te brengm en om te keercn ; want de eerfle en hcctftc Revolutionairen , wilden alles weg hebben, wat kwaad was, cn vermits elk hunner fchier een verfchillend denkbeeld van hetkwaadehad, bleef'er over
't algemeen, niets goeds over. Van hier dia fü-
rieufe pooging om te removeeren. Men removeerde de zogenaamde Klanten, om dat ze kwaad waren! men zettede anderen in hunne posten; doch fchielijk bevond men deezen ook kwaad te zijn , en men removeerde hen insgelijks! alweder anderen, aangefteld,, en al weder removeeren, en dit duurde zo lang, tot dat de Removeerders geen andere goeden vonden dat» zig zelve, en met removeeren ophielden toen zij zig F 2 In



«4 LUCIFER en B E É L S E B U £.
in het bewind zagen; als wanneer minheeten Revolutionairen ten toncele verfcbccntn, die faamenzwce. ringen formeerden , om deczj eerde Hoofdperfonaad-
jen, op bun beurt, dc w.erf aftezendcn. Dit
was een vuurtje, waarvan het woord Revolutie de wind was, en dat men flegts zijn natuurlijken gang behoefde te laaten gaan , om dc ganfchc Maatfchappij in den asch te leggen.
Op een andere plaats, vooral oider de fmallo Gemeente en de Militairen, verklaarde Goedhart dc Revolutie te beltaan , in een ftiidand van alle maatfehapJijke wetten en orde; zo da» de burgers, ten opzigten van elkandercn, het zelfde waren als de oorlogvoerende Volken. Elk particulier moest, zo lang dc Revolutie duurde, zijn recht on zijn belang, zogoed en zo kwaad hij kon, tegen zijn Buurman verdedigen , en de hoogere Magten , die dit dorden tegengaan en beletten, waren niet anders dan vermomde Arifiocraaten , dan nieuwmodifche Despooten cn vervloekte Intriguanten zo als men ze noemde.
Dit was, zo als gij klaar begrijpt, niet anders dan een fpeeling met het woord Revolutie; maar het gevolg daarvan was overheerlijk ter bevordering onzer belfche zaaken.
,: ' Bij



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 85
Bij voorbeeld ; de Soldaat zei tegen den Boer: Burger! gij zilt geen boer, en ik ben geen Soldaat; maar wij zijn twee Volken, die in oorlog zijn; derhalven eifch ik uw goud en uw zilver, of uw beste
paard, of uw vetfte koe! De boer, die deeze
redeneerkunde niet verltond; maar fiddcrende .het oog, op het gelaaden pistool of den blikfemenden fabel van den dreigenden foldaat vestigde, bewilligde gemeenlijk in alle dergelijke revolutionaire eifchen ; doch vervloekte in zijn hart, dat ding, het welk men hem, met een wonderen ophef van geluk, gezegd had, dat Revolutie genaamd werd. •
üe eene burger viel, op fcortgelijke wijze, ook den anderen burger op 't lijf. Ik ben u dat en dat fchuldig, zei hij, maar alle burgerlijke betrekkingen houden op; dcrhalveh , geef mij quitancie!
Gecoiiftitueerdc Magten zelve volgden deezen grondregel van Goedhart, 't Is een tijd van revolutie , zeiden z'j, daarom neemen wij dat in requifitie, daarom moet gij dat en dat, hetzij in zilverwerk, h.'t zij in geld, opbrengen! enz. En alle tegenfpraak werd daarmede den mond geftopt, dat men in ongewoonc tijden, (revolutionaire,) ongewoone middelen Crevolutionaire O gebruiken moest, en dat de F % wet-



86 LUCIFER en B E e"L S E B u B.
wetten zweegen, zo lang de Revolutie het voorfchrift van het ftaatsgedrag was.
Op nog andere plaatfen gaf Goedhart den volgenden uitleg aan het woord Revolutie: Wanneer de Revolutie geen zegen voorde Maatschappij is of word; maar wanneer zij 'er in tegendeel ten vloek en ten verder, ven van verftrekt, dan is zij voorzeker geen wenschlijke zaak, en dan heeft een Volk, offchoon zugtende onder een harden Heer, geen de minfte reden om 'er naar te verlangen. De zagtfte Revolutie gaat altoos met groote onaangenaamheden en hardigheeden vergezeld , en wanneer de voordeden der Revolutie de nadeelen derzelver niet opweegen, wat reden kan 'er dan zijn , om ze daarteftellen ? —
De waare, de zaligfle Revolutie, dus vervolgde hij met redeneeren , is die , welken , op eene ' zagte, vriendlijke, broederlijke wijs, het gemoed overtuigt; die de harten, als 't ware, betovert, en zonder [ï.g of Root inneemt: die de menfehen, niet met geweld medefleept, maar die hen blijmoedig en vrijwillig doet volgen, op het pad, het welk men wil, dat zij bewandelen zullen. Met het pistool op de borst maakt men geen regie bekeerlingen. Toegeeflijkheid, weldaadigheid en brocderfchap zijnde eenigemiddelen om de Patriottifche bekeeringen, regt hartlijk en op den
duur



LUCIFER en B E'E L S E BtU B. 87
émr bcftendig te maaken. Wij kunnen ons wreeken, op de aanhangers van het voorig Beftuur; maar, Staatkunde en Godsdienst, — ja! het zuiver Patriottismus z-lf vorderen van ons, dat wij hen alle belecdigingen vergeeven ; dat wij ons met hen verzoenen ; dat wij hen van gehaate Vrienden in beminde Broeders herfcheppen, en ééne zaak met hen maaken, ■ euz.»
Deeze prediking vond geloof bij zeer onderfcheiden Carft-rs- als bij Laf nartigen, die de toetastende Re.
volütie niet aan dorsten: bij de zulken, die een
eoéd- geleidbjk hart bezaten, en die liever wat over hun kant wilden laaten loopen, dan zig in zo veele moeilijke beflommeringen fteeken: — bij de zulten die vermaagdfchapt waren aan de Voorftanders van Oranje, en die, door de Revolutieftréng wat al telrrd te trekken, bevreesd werden, dat zij hunne crfaisfen zouden verliezen: - bij "ken, die men Rillen in den Lande noemt; en emdl.jk , bij alle de zulken, die flegts op een geleegenheid wagteden, om een nieuwe Partij te formeeren, waarvan zi] de hoofden konden zijn, of 'er de voordeden van trekken.
Alle deeze fpeeungen, die Goedhart, (dat is ik door hem,) met het wcord Revolutie had, dceden



tS LUCIFER én BEÊLSEBUB.
niets tot de zaak zelve; maar zij hadden dit voor ons wenschlijk gevolg, dat 'er onder de Patriotten hevige partijfchappen door gebooren werden,. waar van de Hoofdpartijen bekend ftaan, onder den naam van Revolutionairen en Slijmgasten.
Verdeel en heersch! is immers de oude en groote
Staatsies? Nu, dat oogmerk is taamlijkwel door
dat woord bereikt, en nog verwagt ik 'er voor ens, grooten voordeelen van.
Goedhart zag, van dag tot dag, zijne fchatten vermeerderen , en werd dus hoe langer hoe greetiger m 't voortzetten van zijn woord negotie.
In een volgenden weer een ander woord. Heil en duivelfchap.
Klikkedoorisjb^
TWAALF-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. Sc?
TWAALFDE BRIEF.
klikkedoorisje aan ÏEL1AL, burger secretaris!
Wat verfcheelt het een Duivel, waardoor en hoe de Menfehen bedroogen willen zijn, wanneer ze maar
bedroogen worden? Wanneer wij de fterve-
lingen in ons net hebben, dan is het ons volmaakt om 't even, of de ftrik regts of links word toegehaald: De verftandigen zelf fchijneu thans"
door woorden gevangen te willen worden? wel-
aan dan! wij zullen ze 'er mede vangen !
Het woord Revolutie was wel niet geheel buiten de
mode en 'c gebruik geraakt, en dit is het tot
heden toe nog niet; maar het had toch zo veel
van zijn nieuwheid en kragt verlooren; dat 'er, om 'cr alleen handel mede te drijven, geen genoegzaame F 5, winst



fco LUCIFER, en BEÊLSEBUB.
•winst voor Goedhart meer opzat. Hij zag dcrhalven naar nieuwen woordenvoorraad om.
Het woord, Rechten van den Mensch, groepen wij toen het eerst bij den kop: het wilde 'er bijzonder wei in : elk had het in de mond,: overal ftond het gefchreeven : allerwegen beriep men 'er zig op , en dit alles deed mén, alvoorens men wist, wat 'er de eigenlijke betekenis van was. Toen men het lang
genoeg gebruikt had, en 'er mede had omgefprongen , even als een franfche Logementskok met een ftuk vleesch, die 'er eerst foep van kookt; het vervolgens braad ; dan klein (nijd en meteen dikkefous opdischt, en cindlijk voor gekapt in faucijfenbrood ftopt, —was men met dat woord glad ten einde, zo dat een groote en doorlugtige Vergadering eindelijk verklaarde, niet tc weeten wat de Rechten van den Mensch voor dingen waren, of hoe ze te gebruiken.
De woorden , Vrijheid , Gelijkheid, Broederfchap, of zo als men ze naderhand ftaatlijk decreteerde, Gelijkheid, Vrijheid, Broederfchap, leverden aan Goedhart flegts een taamlijke winst. Hij verklaarde de Vrijheid in den fmaak der Ligtmisfen, cn veelen vonden genoegen in zijne prediking, want hier door epende hij een wijde deur voor 'alle losbandigheid. Hij verklaarde de Vrijheid ook fh ten Burgerlijke zin f • zo



LUCIFER ün BEÊLSEBUB. 91
zo dat ze waarlijk nuttig zou geweest zijn; doch hij verklaarde zciri dat opzigt zo droog, dat de meesten' 'er bij in ilaap vielen, en de overigen begreep», dat ze het, zonder deeze Vrijheid, reeds zo lang gefield hebbende, het nog wel langer zonder dezelve Rellen zouden. Nog verklaarde hij de Vrijheid in een ftaatkundigen zin, waaraan veele Grooten genoegen hadden ; want ingevolgen deeze verklaaring , kon men ftaatszugtig ; heerschzugtig ; ariftocratisch ; despotiek; eigenbelangzoekende; enz. weezen en blijven, en echter het woord Vrijheid, boven de Publicatlen ; op de Vaandels; op de Vrijheidsboomen ; op de Sjerpen, en , met een woord, overal op , behouden. En dit wa* geen geringe zaak voor de zul-.
ken, die 't weinig verfchildcn, wat dekkleed 'er over hunne Troonen lag.
Of het woord Vrijheid tot dus verft wel meet dan een enkele woordenklank is geweest, laat ik u zelfs beöordeelen. — Goedhart heeft 'er niet veel bij kunnen winnen, om reden, dat 'er, even gelijk de Smousten op de groenman te Amfterdam, te veel* waren , die, in 't groot cn in 't klein, koophandel in dit woord wilden drijven. De een verdrong den ander , en moogiijk is dit een der hoofdredenen, waardoor dit zo heilige woord zeer fchielijk alle waarde
en



92 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
en crediet vcrloorcn heeft. Thans trekt men 'er den neus tegen op.
Een zelfde fpel hadden wij met het woord Gelijk, heid. Dit was het geliefde woord van alle Satiscullotten : deeze gaven de fmeerige hand aan den Edelen en Rijken , die ze niet weigeren dorsten , zo hng de Sansciillotten meester waren , of zo lang zij ze nodig hadden, om 'cr door op 't kusfen gezet te worden; naderhand echter was deeze gelijkheid fchielijk ten einde. De Grooten begreepen dat men vuur en water niet veréénigen kan.
Goedh3rt predikte tegen dc Armen een onbepaalde gelijkheid in allen opzigten , en de armen verlangden niets vuuriger, vooral in het finantieele: hij vergeleek Nederland bij het Paradijs, waar alles aan elkander gelijk ftond. De Bataaven zei hij, zullen gelijk worden aan de eerfte Christenen; alle goederen zullen gemeen zijn: aan ééne tafel zullen de liefdemaaltij ien gehouden worden : zonder onderfcheid. zullen wij elkanders voeten wasfehen : dc lasten zullen gelijklijk gedraagen, en de voordeeieu gelijklijk
genootrn worden, enz. Zo vcele woorden
fmeet Goedhart tc grabbel; niet om dat 'er van de armen geld te haaien was,, maar om dat,'er veele
Stem-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 93
Stemgerechtigden onder wa, en, dien hij toen reeds begon vooruit te Ken , van ze nog eenmaal noodig te zullen hebben.
Bij de Rijken, vergeleek Goedhart, de Bataaffche Republiek, ten opzigten der Gelijkheid, insgelijks bi] het Paradijs: doch voegde hij 'er bij, de armen zijn daar het kruipende gedierte, waarover het pronkftuk der Schepping, de Mensch, — dat is, de Edele, de Aanzienlijke, — gefield is om te gebieden en te heerfchen. De Bataaven zijn ook gelijk aan de eerde Christenen; doch de Grooten en Mag' tigen zijn 'er de Apodelen cn Euangelisten van, die de overigen , met onbepaald gezag de wet voorfchrijven , en de overtreeders met den dood of de ongenade draffen.
Coedhart gaf dus aan beiden de Clasfen genoegen, fehoon hij, zo als gij begrijpt, hen niet anders dan bloote woorden in de hand dopte. Het gevolg was alweder natuurlijk! de armen fcholden de rijken uit voor Trotschaarts ; voor ongenaakbaare Oosterfche Vorsten; voor heerschzugtlge Aridocraaten , die den eenvoudigen en behoeftigen Ambagtsman niet anders gebruikten; dan de Aap de Kat gebruikt, öm de gebraaden kastanjes voor hen uit het vuur te haaien;
voor



94 LUCIFER ïn BEÊLSEBUB.
voor Sprinkhaanen, die niet anders deeden, dan zig in groote zwermen te veréénigen , om dus gczaamlijk/op de oogden aantevallen, en ze in een oogenblik te verflinden, enz. Dit klonk de Rijken gantsch niet wel In de ooren, en bevorderde dc gelijkheid in 't geheel niet.
De Rijken daarentegen maakten de Armen voor een hoop ondankbaar Canailje uit, dat, te traag en te lui om te werken, niet anders zogt, dan om van de vlijt en naarstigheid van anderen te leeven. Deeze fchreeuwers om gelijkheid, zeiden zij, zijn niet anders, dan wespen, die in-de korven willen dringen , om den honing der nijvere bijen te fteelen; zijn niet anders dan paardenvliegen, die ons, in de zwaare lasten, welken wij als edele dieren, voorttrekken, niet anders willen doen dan kwellen, dee-
■■ken cn uitzuigen, enz. Deeze taal klonk ook
niet zeer vriendlijk in de ooren der Armen, — die, cezclven niet wederleggen kunnende, een eeuwigen haat en oorlog aan de Edelen; de Magtigen; de Grootan en Aanzienlijken zwoeren.
ïlier uit werden Partijfchappcn gebooren, die onverzoenlijk en onveréémgbaar geworden zijn,fchoon dezelven, zo als gij ook zeer wel weet, zeer gemak-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 9*
makliik overééntcbrengen zouden zijn geweest; en wel zo dat men eene hcilzaame gelijkheid zou hebben kunnen daafftsUen , die het egte Patriottismus ten toppunt van vol .naaktheid zou 'nebben kunnen brengen.
Het woord Broederfchap heeft een krrtcn tij 1 mede geflenteft, zonder veel opgang te maaken ; eindlik is het verdweencn , zonder dat men bijna weet hoe ; ten minsten boven vérfcheideri openbaarc Aanplakfchriften vind men het niet meer. Goedhart dreef 'er in •t eerst fterke negotie mede, onder goede , eenvoudige, vroome zielen, die, op zijn verklaaring vaa dit heerlijke woord, niet anjers geloof Jen, of de Patriotten zouden voortaan flegts maar één Huisgezin uitmaaken , waar zij, als Broeders, zouden faarrèiwoonen ! deeze eerlijke zielen wagtèn nog op dc vervulling zijner voorzeggingen, en zien alle dagen ziftende uit naar den morgenilond;, die, volgen? Z'jn zeggen , al voor een groot jaar moest aangebroken zijn geweest.
Hce grooten ernst de Broederfchap der Patriotten, is, dunkt mij, blijkt U overvloedig genoeg daaruit, M zij 'er den naam zo fchielijk en ongevoelig van



9ö LUCIFER en BEÊLSEBUB.
verliezen, als een bocrcr.fchooljongen zijn Catechismus of zijn Hellenbroek!
Dan! wat verfchcelt het een Koopman , of de e»n of andere koopwaar al niet, met voordeel, aan den man wil, wanneer hij zijn winkel gefloffeerd heeft met honderd andere dingen , waarom men hem Rijn
huis afloopt? Gingen deeze woorden flegts
taamlijk ; het woord Nationaale Vergadering ging des te beter.
Goedhart fcheen zig z.lve te overtreffen In welfpreekenheid, zo dikwils hij dit woord de greetige Patriotten aanprees. Zonder eene Nationaale Vergadering, zei hij, gaat het Vaderland gewis en voor eeuwig verlooren ; zonder dezelve krn 'er geen order, geen rust, geen geluk zijn. Eene Nationaale Vergadering zal de Regceringsvorm van alle gebreken zuiveren; zal dc beste en heilzaamfte wetten daarftellen en ter uitvoer doen brengen; zal de Nationaale Kas onüitputlijk rijk maaken, zonder den burger door noodelooze lasten te bezwaaren, enkel door een prijslijke zuinigheid en verflandige huishoudkunde : Zij zal een iegelijk der vervolgden en der verdrukten recht doen wedervaaren: zij zal dé verdiensten weeten te vinden en te bcloeoen: zij zal
zor-



LUCIFER en BEÊLSEBUB.^
zorgen dat de amten en bedieningen niet langer aan onwaardige en onbekwaame voorwerpen worden weggefmeeten : bij de handhaaving van den Bataaffche welvaaart zal zij teffens voor de eer der Bataaven bij de uitheemfchen zorgen! met een woord, door eene Nationaale Vergadering kan en zal Nederland behouden en verheerlijkt worden ; om dat de Leden van dezelve, niet uit vermomde Ariftocraaten, of vleiende Intriguanten * of trotfche Domkoppen; maar uit eerlijke, burgerlievende, ver-
ftandige, bekwaame en deugdzaame Mannen zullen beftaan, enz.
De Liefhebbers en koopers van dit woord waren zo menigvuldig, dat Goedhart verder geen aanprijzing meer noodig had , en deeze Negotie duurde dus fterk voort, tot omtrent drie of vier weéken na het aanftellen eener Nationaale Vergadering, als wanneer ze merklijk verfiapte ; terwijl men Goedhart voor éon'fmous, bedrieger, enz. begon uittefchelden.
De winstgierige Goedhart bekreunde zig echter niet in 't minste aan het morren zijner misnoegde klanten: zelfs was hij ftoiit genoeg, om ze regt in 't aanzigt te zeggen: Dat ze wel liegt deeden, met zig over hem te beklaagen; daar ze van te vooreri wisten, dat hij niet aaders deed of doen ken, dari G her*
S



fS LUCIf ERenBEÈ'LSEB U B.
hen bloote woorden ; ijdele klanken in de hand te Hoppen! Hoe konden ze dan van hem vergen, dat, het geen hij hen als loutere woorden leverde, immer zaaklijkheeden moesten worden ? —Het was zijn fehuld niet, dat ze telkens, bij zijne negotie; zig in hunne meening bedroogen vonden; maar zij hadden 't zig zelve te wijten, dat zij, na een en tweemaal ondervonden te hebben, van bedroogen te zijn geweest, ^ig voor de derde en volgende keeren niet wagte.den, enz.
Goedhart, zo als ge ziet, bezat thans een grootc maate van Menschkunde, waarvan hij een meesterlijk gebruik maakte; — want na zijne klanten zul- ' ke harde en onvriendlijke waarheeden gezegd te hebban , verzogt hij hen, om in zijn winkel te komen, ten einde een nieuw woord, dat kerschvefsch was aangekomen, ter handeling aantebieden.
Zijn klanten vergaten het gebeurde ; hun eigen verwijt en de fcherpe gezegden van Goedhart: zij traden in den winkel van Goedhart en bewonderden het nieuwe woord Conitkutie,
Dit woord zag 'er, op 't oog , zo overheerlijk uit, en was zo voortreflijk, door eenige franfehi; kunstenaars , gepolijst, dat het niet te verwonderen
was,



LÜCIFER ènBEËLSEBUB. 99
■Was, dat Liefhebbers en Koopers van fchoone woorden 'er aanftonds gading in hadden.
' Zonder eene Conititutie, zei Goedhart,zo fchoon , zo deugdlijk als deeze, is alle Vaderlandfche moeiten en arbeid verlooren! Onze Revolutie mag gewenscht weezen',en bewonderd . worden ;. maar wat zegt zulks, en hoe lang zal het duuren ? De Revolutie is niet anders dan de trap, waarlangs men naar dc wooniBgen des geluks opklimt; maar eene goede Conftitutie, is het vaste, onwankelbaare gebouw van maatfchaplijken welvaart; is de Tempel der Volkzaligheid: éfi k bid u, wat zegt een fraaie trap zondes Te npel ? — Ik wil zeggen, wat doen wij met een Revolutie zonder Conftitutie? enz.
Allen die hem hoorden, moesten 'er amen op zeggen ; want, in 't weezen der zaak, fprak Goedhart, de onwederleglijke waarheid : maar of het woord Confütutie., zo als hij het verklaarde, niet altoos een bloot woord zou blijven, zonder meer, of ten minsten zonder iets goeds te worden! dit was een ander gevat
Men liep dcrhalven met dit woord even zo zeerWeg als met het woord Nationaale Vergadering, en vermits ik wilde beproeven, of men deezen woof denhandel niet
Ga



ioo L U C I F ER en BEÊLSEBUB.
tot een uitterften kon voortzetten, vermengde ik het woord Conftitutie met de waorden Éénheid; Onverdeelbaarheid ; Amalgame van fchuUen, en meer dergelijken ; doch , toen dagt ik, dat de eerbaa-
re Goedhart gek zou geworden zijn, uit hoofde van de menigte'Koopers, en de onnoembaare fchatten, die daaglijks' zijri huis afliepen en invloeiden!
Na de aanbieding der nieuwe Conftitutie kan het niet misfcn, , of deeze woorden moeten ontzach'.ijk
gaan daalen,. doch dan tijd dan raad. Goedhart
is 'er reeds zo verre mede gevorderd , dat hij 'cr koets cn paarden op houd.
Het geen ik verder voorzien had is ook gebeurd. De voordeelige Negotie, door Goedhart gedreeven, heeft den n aarijver van anderen, en dat zelfs wel van voornaame Staatsmannen, gaande gemaakt, om dergelijk een woordenaffaire insgelijks bij de hand te vatten. Men vind 'er, op de Hoofdplaatfen, reeds groote Windels van, waar van de advertentien en aankondigingen, zeer breedvoerig, in de Dagbladen en de Couranten te leezen zijn. —.— Het gaat 'er echter mede gelijk met den Actiehandel, in voorige dagen; het Volk begint te zien dat het wind is, en
be-



LUCIFER en B E EL S E B U B. 101
beklaagt airede de penningenen moeite, die het aa» deeze windbreekerij befteed heeft.
Heil en Duivclfcbap!
klikkedo orisje.
DERTIENDE BRIEF.
k likkedo oris] e aan belial.
Burger Secretaris!
Ik moet u eindlijk verflag doen , waar het maakzel van mijn geest, de burger Goedhart gebleeven is.
Hij was even pas rijk genoeg, toen men hem, zo als ik u gezegd heb, begon naar te bootfen ; waarom hij, ten einde 'er nog -zo veel van te haaien als maar mooglijk was, bij publieke Veiling zijn Woorden-voorraad en winkel finaal verkogt, met voorbehoud om ze onder de hand te blijven drijven: weinige G 3 Boek-



loa L U C I F E R e n BEÊLSEBUB.
Boekverkoopers hebben 'er ccnige [Jukken en brok-, ken van bekomen , die ze bij tijd en wijlen zullen uitgeevcn; of waarvan zij eene volleedige Patriottifche Gefchiedenis zullen Iaaten faamenftellen , die het Nagefjagt veirbaazen en< bedondercnzal De meeste koopers echter waren Municipaalen enVolkvertegenwoordigers, uit verfchillende oorden, en die 'er nog lang mooi mede zullen weezen, ten minsten in hun eigen óegen: veelen hunner gebruiken deeze woordtfn uit de winkel van Goedhart, even gelijk de jongens de fneetwballen; zij fmijten ze elkander naar den kop, en maaken ze groot en klein; los en vast in een gekneepen, naar' hun welgevallen: in dit fpel hebben zij zelve een wonder groot plaifier cn de kleine kinderen lachen 'cr nog om; doch aan bejaarde Luiden perst het dikwils de banglte zugten af, vooral wanneer zij naarrekenen hoe bijftcr veel geld, elk deeZer fneeuwballen wel te kosten komt; cn wanneer zij begrijpen, dat, hoeveel vermaak 'er de balkaatfers nu ook bij hebben mogen, zij echter bij een kaderende Lente verfmelren moeten. —— Eenige Gecommitteerden uit onderfcheiden Volksfocicteiien hebben 'er zig cok een kleinen voorraad van aangefchaft, waarvan zij, op hunne grond- en hooilivcrgaderingen, bijna het zelfde gebruik maaken, als de Gecommitteerden uit de gewapende Burgercorpfen ,
voor



LUCIEERenBEELSEBUB. ioj
voor 1787. van hunne fchitterende epaulettenen wapperende panasfen gemaakt hebben.
Door die onbegrijplijke grilligheid der menfchenkiildcrcn, die altoos in het tegenftrijdige uitloopt, en den zc;;,e;i het ecrflc zoekt, in het geene zij het allerflerkfte vervloekt heeft, was de burger Goedhart niet flegts tougt, maar ook ten hoogtten vermaard geworden. Men had'hem altoos als een Volksbedrieger, niet alleen hoeren betijtclen, maar ook als zodanig eenen lecren kennen: men had hem openlijk, bij honderden gelcgcnheeden, verweeten, dat hij een Stsatskwakzalver was, die met fchoone woorden ; veel parade: hansworstenklugtsn, en dergelijken, de goede Bufgcrs bij den neus had rondgeleid , tot dat zij 'er eindelijk mede in den drek vielen : duizendenmaalen ha.1 men gewenscht, dat zodanig een pitriottifche Antichrist voorbeeldig mogt geftraft worden , en duizendenmaalen meer hatf men zig verbeeld , dat, wanneer 'er, rp de ftoelen der eere, zodanige moedwillige verleiders niet gevonden wierden , men dan een Regeeringsvorm zou hebben, zo als de Vaderlandfche Liederen maskers gefchetst had' den, dat 'er zou kunnen.zijn, • ft3 qjjj
En met dat alles werd Goedhart in een zekere Vo'ksr'eprefentatic benoemd! 1!
taV. G 4 Hier



lo4 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
- Hier zou hij de onderhandfche Woordenfabriek, die hij, zo als gezegd is, nog aangehouden had, geheel hebben laatcn vaaren , bijaldien ik niet geóórdeeld had, dat ze hem hier wel het allerbest zou.tc
pas komen ; dat is te zeggen, ter bevordering
van onze belangen. — Hij oordeelde, derhalven , (zo als de meesteia van zijn fport, die zig op gelijke wijze verrijkt hebben, op mijne inblaazing oordeelen,) dat hij deeze onderhandfche Negotie met minder verkragting van zijn geweeten, in deeze zijne gewigtige post, thans kon voortzetten: want, zei hij, voor deezen moesten de Burgers mijn Woordenkramerij uit hun eigen beurs betaalen, en nu gefchied de betaaling van "sLandswege.
Befchouw nu den Burger Goedhart van het tafeltje af, waarop ik, agter hem, de boterham nederlegde, tot op het eerfte Staatskusfchen toe, en zeg mij, mijn lieve Belial! of het Duiveltje Klikkedoorisje zig niet bijzonder verdienstlijk aan de geconftitueerde Magten van de Hel gemaakt heeft? ■ n
En hier mede eindig ik mijn breedvoerig rap. fort.
Heil en duivelfchap!
klikkedoorisje;
.VEER-



j
LUCIFER en BE ë L S E B UB. 105
mijn lieve oom!
Het is mij gelakt den Raadsheer Knipoog een beredeneerd grondbeginzelinteboezemen, dat alle recht en billijkheid volmaakt den bodem moet inflaan. Gijweet, dat men onder Robefpierre de Helling had, dat een rechter, volgens de overtuiging van zijn geweeten, het Vonnis mogt vellen, en dat 'er van dit Vonnis geen appel was, het zij op de wetten , het zij op een hoogere of andere Rechtbank! Gij weet tellens hoe veele honderden onfchuldige leevens dit gekost hebbe, en hoe Vrankrijk, ware men niet in tijds van dit gevaarlijk doolpad te rug gekeerd, 'er door verlooren zou zijn gegaan. Dit vooraf!
Knipoog, die, in verfcheiden gewigtige zaaken G 5 ge-
VEERTIENDE BRIEF.
bibbobasta aait lucifer.



loS LUCIFER en BEÊLSEBUB.
gemeenlijk niet verder ziet, dan zijn neus lang is, had wel ia zijn- Irfflruelre gcleezen,. dat hij niet ver* pligt was, zig ftrptelijk aan de wetten te houden; maar volkomen vrijheid had, om, volgens eigen overtuiging, en ovêreenkffa trg de tegenwoordige order van zaaken , te handelen , enz. doch hij had hier zo zeer geen acht op geflagen, en gevoelde de uitgebreide en gevaarlijke magt niet, die hiermede aan hem was opgedraagen geworden: waarom hij 'er dan ook nooit met ernst over gedagt, of 'er opzetiijk over gefproken had.
Deeze onöplettenheid hinderde mijne bedoeling niet,die ik in deezen met de Juftitie had; want deeze ging onder het beft-jur van Knipoog even wel verloorcn , vermits hij altoos , zonder de wetten te raadpleegen of ze te volgen, zijn eigen zin deed: ik begeerde dcrhalven den Man niet te verlichten; ik bad flegts zorg te draagen, dat hij in dit (tuk niet wijzer wierd, als waardoor hij gevaar zou geloopen hebben , om meer volgens dc voorfchriftcn van zijn pligt te I
handelen, iets, dat volmaakt tegstr onze hel-;
fehe belangen aaridniiscfit.
Dan Mevrouw Knipoog was niet alleen verftandiger; bezat niet flggtH meer öordoelk.iudo; dooizyt
en



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 107
en rechtvaardigheid, dan baaren Egtgenoot; maar, reeds zesi'ci Mircn getrouwd zijnde geweest, had
zij hem door en door, cn dat wel, vooral in
de laatftc huuwlijksjaaren, * zeer onpartijdig
leeren kennen Zij wist, dat hij los en on¬
beredeneerd was, in gevallen, daarjuist het tegendeel behoorde plaats'te hebben: dat hij waanwijs zonder verftand, en eigenzimrg zonder beleid was, in zaaken, waarhij verkoos zijn werk van te maaken t en dat hij derhalven voor de Maatfchappij, in 't ftuk waarhetop'leevcn cn dood aankomt, hoogstgevaarltjk was of wierd.
Eens dat Knipoog half dronken was, in welken toeftand hij het allervatbaarst was voor redeneeren t nam zij de geleegenheid waar, «1 onderhield hem over zijn Inftructie.
Ik weet, dus fprak zij, dat het u nimmer te doen was, om, met moedwil, ongelukkigen te maaken; dat gij 'er nooit vermaak in gevonden hebt, om uwe Natuurgenooten , die de beflisfïng hunner gewigtigfle belangen aan uw vernuft en uwe eerlijkheid hebben toevertrouwd, in een gcdnuiige vrees en fiddcrenden; angst te doen leeven. lk weet, dat gij het waare welzijn des Maatfchappij, op allerlei monglijke wijzen



io&LUCIFERen BEÊLSEBUB.
zen zoekt en tragt te bevoorderen ; ■ maar tef-
fens weet ik ook, dat gij een mensch zijt, dat wii zeggen, vatbaar voor misftappen, in weerwil van het beste hart, dat-gij bezitten moogt.
£ Knipoog boog zig, bij wijze van toeftemrninggeeving.]
Inde post, waarin gij gefield zijt, komthetinzonderheid aan , om zig voor alle misflagen, met de uittërftc behoedzaamheid, te wagten. Een kleine fout, die, in andere gevallen, niet fchaaden zou, kan hier de vrijheid, de bezitting, of zelfs het leeven van den mensch, van den burger kosten ! -— Recht te doen, voorönderftelt niet flegts een goed verftand, een vlug en juist oordeel, en een braaf eerlijk hart, om het beredeneerde goede werklijk te willen daarftellen; maar het voorönderftelt teffens zekere voorfchriften gekend, en, 't zij openlijk of ftilzwijgende, goedgekeurd door die Maatfchappij, over welker Leden het rechteramt aan den verftandigen en braaven Man word toevertrouwd.
Dat is ook zo! Zei Knipöog, en zijn kromme rieus fnuitende.
Die voorfchriften of wetten, dus vervolgde zij,
zijn



LUCIFER en BE Ë-L.S E B U B. ia?
zijn niet alleen de waarborgen voor den Rechter, die 'er altoos zig op beroepen kan, wanneer zijne uitfpraaken worden aangevallen, of wanneer ontijdige barmhartigheid of verkeerde gemoedsbeweegingen» hem onrechtvaardigheedert zouden willen aantijgen ; maar zij zijn tcffens de waarborgen voor alle de zodanigen, waarover het recht word uitgcfproken: deeze kunnen de rechterlijke Tonnisfen aan de wetten toetfen, en zig tegen den Rechter, ingevallen hij 'er van afwijkt, verdeedigen. De maatfchaplijke voorfchriften of wetten te wecten, is een behoed middel tegens de overtreeding; het is een regel van 't burgerlijk gedrag, die men weet, dat men ftrafioos niet overtreeden kan. De openbaare wetten beletten, dat de onfchuld, uit hoofde van onkunde, niet in ongeval geraake, en dat de Booswigt, onkunde voorwendende , de ftraf niet ontduike.
Ja', ja', zei Knipoog en nog, eens infehenkende, 't is maar ui/gemaakt zeker, dat we zonder wetten niet leeven kunnen.
Dit zeker zijnde, mijn waarde Man ! is het teffens zeker, dat gij daaglijks het grootfte gevaar loopt, om, en u zelve, en uw medeburgers in het grootfte ongeluk te dompelen 1
%?.



ïioLUCIFER en BEfL'SEBÜK, Ei, ei, Vrouw! en hoe dat ?
Om dat, volgens uwe Inflructie, gij u nog aan voorfchriften, noch aan weiten behoeft te houden ; maar uitfpraak kunt doen, ingevolgen uw eigen overtuiging.
Ja! dat is waar, dat flaat ook in mijn Infiru&ic.
Gij zult mij immers gaarne willen tocftaan, dat uwe overtuiging zomtijds, in weerwil van uw eerlijkheid , op valfche gronden fteuncn kan ?
Dat, of een heimlijk vooröordeel; tegenzin; vooringenomenheid; g-brek aan genoegzaame kundigheid; ontijdige drift, of iet* dergelijks, u tot misfJagen vervoeren kan, die de verfchriklijkfte gevolgen kunnen hebben? —*
Ik kan u niet tegenfpreeken ! antwoorde Knipoog en de flesch tegen het licht houdende, om te zien of 'er nog een glaasje in w s.
Wanneer gij mij niet kunt tegen fpr;< èicen, dus ging Mevrouw Knipoog voort, draag dan ook zorg, dat deeze gevaarlijke klip, waarop zo veeier welvaart zig te bersten kan ftooten, uit den weg worde geruimd.
Wel



LUCIFER en BEÊLSEBUB. ut
Wel nu', zo gij [er iets op weet, Jpreekt dèm
' Laai de Wetgeevende Magt, — (dit middel is zeer eenvoudig, —) de kleinemto'eitenoemenom, met goedkeuring van het Volk, bepaaiingen te maaken , wat misdaadcn zijn, en waarmede dezclven geftrafd behooren te worden, en laat zij hieruit wetten en voorfchriftenformceren , diegij, inde uitöellening van het recht, blootiijk te volgen hebt.
Ja! maar, Kindlief', daar is zo drommels veel >ean vast.
Geen ampt is 'er zonder last. Het zwaarfte moet het zwaarfte wcegen. Die belastingen vordert, moei 'er ook veiligheid voor verfchaffen, en is het werk groot, dan moet men het zig getroosten, of anders
zijn bediening nederleggen : maar die arbeid is
zo zwaar niet, en 'cr is, op verre naar, zo veel niet aan vast, als,gij u zelve wel verbeeld. Reeds zijn 'er een reeks van wetten , waar van eene langduurige ondervinding het nuttige en het gebrekkige heeft leeren kennen ; het eene zou men kunnen behouden en het andere verwerpen: misfehien is 'er hier of daar iets, dat, in den tijd des opfcels, goed was; doch dat met de tegenwoordige reden en omftandigheeden niet ftrookt: doch hoe weinig moeite



ïii LUCIFER en BE tl SE II UB.
kost hot, dit uitteziften, en 'er iets, overeenkomSïg onzen tegenwoordigen toeftand, voor in de plaats te ftellen? enz.
Knipoog zei amen op al wat zijne Gade hem verder, in deezen fmaak, en op dit fmk voorhield, en het befluit wasj dat hij den volgenden dag zig ver* voegen zou bij de Commisfie, die de raadsheerlijke Infcru&ie had opgefteld, ten einde dezelve over dit kostlijk ftuk te onderhouden.
De Raadsheer ging ten beitemden tijde naar de Commislïe , en vermits het omftreeüs elf uuren voor den middag was, ftonden de kelderflesfchen met bitter , klaar en rood, alsmede de roemertjes, in volle order reeds op de groene tafel. Knipoog verkreeg zonder eenig bedenken de eer der zitting; terwijl het voor een groote onhoflijkheid zou geacht geworden zijn, wanneer men hem niet, met unanieme volle teugen , welkom geheeten had.
Thans was het oogenblik mijner onzigbaare werking daar. De Prefident van de Commisfie was altoos gewoon uit een glaasje apart te drinken, ten einde zeker te weezen van de hoeveelheid vogt, die hij naar binnen flingerde, het viel mij dus gemaklijk hem in 't lijf te komen.
Knip-



■L U C I F E R en B E L L S E B U B. n3
Knipoog begon zijn redenvoering, waai bij hij hoofd.zaaklijk, edoch op zijne eigene bijzondere wijs, aarï 4e Commisfie vooriblde , de fchadelijkheid cn bet gevaarlijke van zijn Inftru&ic als Raadsheer, en dat tragtede hij tc doen volgens de gronden hem , door zijn bedgenoote, aan de hand gogeeven, en met beroeping ep zijn geweeten.
De Leden der Commisfie kceken Knipoog met de citterfte verwondering aan: eenige hunner meenden , dat hij met Elijmgasterij, en andere dat hij met Oranjeklanterij befinet was geworden. De Prefident inzonderheid, in wiens hersfenpan ik niet weinig
rondfpookte, gevoelde een vuur van edele Vaderlandliefde , zo als hij het noemde, om den zwaarmoedigen fpreckcr te wederleggen.
Tot vijfinaalen tce floeg hij met zijn hamer, om gehoor en ftilte te verkrijgen ; want terwijl Knipoog nog fprak, gromden en morden deezen; terwijl anderen uitriepen: Tut! tut, met die Kinderklap! — Wat geweeten! fchijt geweeten! laaten wij liever eens drinken! wij dagtcn dat Knipoog een gansch ander Karei was, en dergelijken meer.
Burger Knipoog! dus fprak de Prefident; hoe is 't mogelijk, da: een Man van uw verftand endoorzigt, ^ mt



H4 LUCIFER.ek BEÊLSEBUB.
met zulk een kinderagtig, met zulk een zot gemoedsbezwaar voor den dag durft komen ? U breedvoerig te willen wederleggen, zou in ons een zeer bekrompen verftand aanduiden! Dat gij ongelijk hebt in uwe ftelling, als of de door ons gegeeven lnftruftie fchadelijk en gevaarlijk zou weezen, is zo klaar als den dag. lk zal flegts weinige woorden gebruiken, om dit mijn gezegden te bevestigen.
Knipoog greep een glaasje, en begon airede berouw te krijgen, dat hij zig; over zulk en ftrondbagatel, als een ontwaakte confeientie is, bij deeze wijsgeerige Commisfie vervoegd had.
Zijt gij, dus ging de Prefident voort, met zulk een kragt van uitfpraak en welfpreekenheid, als men , tot nog toe, niet van hem gehoord of vernomen had: Zijt gij, burger Knipoog! niet aangefteld geworden
door het Volk? Was het de-wil, de uitdruklijke wil
van een gansch Volk niet, ( *} die u tot Raadsheer begeerde ? was het niet de veréénigde ftem van zulk - ... een
f_*) Er waren negen duizend Stemgerechtigden, die> dit is waar, allen plegtig werden opgeroepen; doch niet meer dan honderd dertien verfcheenen 'er in de Grondvergaderingen : van. deeze honderd dertien had Knipoog" zevenentwintig Hemmen, en daarmede had hij de meerderheid en werd hij Raadsheer. '



LUCIFER en B>E ÈL S E B U B. 115
een gansch Volk, dat u tot dien gewigtigen post van
Raadsheer beriep? Was deeze ftemme des
Volks niet als de ftemme Gods, en gevoeldet .gij nie in uw binnenoren , die onwederftandlijke overtuiging ■} dien onwederftreefbaaren aandrang, waardoor allega-. fchikte voorwerpen tot de Regeering, in deeze onze dagen, als met een hemelfchen hand , tot op de ftoelen der eere geleid worden ?
Ja! ja;, zei Knipoog; terwijl hij bitter begon te fchreïen. .
Wel nu dan! burger Raadsheer! waarover bekommert gij u dan? Door het Volk, door den Hemel geroepen en aangefteld, kan het niet misfen, of'gij hebt alle de noodige bekwaamheeden tothet amt, dat
men u gegeeven heeft! Immers b^fchuldigt gij
u zelve niet van onkundig en van oneerlijk te weezeH? . ' r.rt, •'•;•>• uur ioü \hn f. .-otl iloV
In 'r geheel niet, burger Prefident!
Bij gevolg zijt gij ook kundig en eerlijk, en dan mits
het nooit of uwe overtuiging is goed. Niet
alleen dat gij dit getuigenis van u zelve geeft,
dit zou mooglijk bij veelen weinig afdoen; maar
een gehéél Volk getuigt het zelfde van u; want hoe zou het u anders tot Raadsheer verkoozen kunnen H 3 heb-



u6 L U C I F è R en. BEÊLSEBUB.
nebben? Immers kan het Souvereine Volk geen
flegte keuze doen ? —
Knipoog was hiermede ten vollen overtuig'. Het lag hem op de lippen, om te zeggen, dat zijn Wijf hem tot deezen zotten ftap gebragt had; doch vermits een der Leden van de Commisfie, in zeer geheime Correfpondcntie met haar was, hield hij het voorzigtig binnen.
Ik beo eert verftandig, eerlijk en bekwaam Man,
zei Knipoog bij zig zelve, want, h'jtvolk
heeft mij verkoozen: ware ik- niet gefchikt tot den Raadsheerspost, het Volk zou ze mij niet opgedraagen hebben: ben ik gefchikt voor dien post, en behoort daar toe, dat ik volgens overtuiging moet vonnisfen ? dan is mijn overtuiging ook altijd goed; want dit hoort tot de welwaarneeming van mijn amt, en het Volk heeft mij het amt gegeegen, met oogmerk, dat ik het wel waarneemen zou.
En zie dsar, mijn lieve Oom! het thans daaglijks beredeneerd grondbeginzel van den Raadsheer KnipÖbg, waarop hij, gerust weg , laat kopafflaan , geesfelen, bannen, en dergelijken. j. Gij bezeft ligtlijk, werwaards dit grondbeginzel de Maatfchappij zal heenleiden!. Ik hoop flegts dat het
aL



LUCIFER en BEÊLSEBUB. i!?
algemeen'in de Gerechtshoven mag worden aangenomen ; om het aanteprijzen cn in trein te brengen, beo ik. Knipoog op de gcdagten gebragt, om er een verhandeling over tc fchrijven : reeds heeft hij 'er de afdeeling der hoofdftukken van gemaakt,
Het eerfte, behelst een betoog, dat dit grondbeginzel volmaakt ftrookt met de Revolutionaire rechtvaardigheid.
Het tweeda, dat het zeer wel overéénkomftig is met de gedecreteerde Rechten van den Mensch en Burger. - . 'jf.'-jt'-.eL ' i "?-:'1b % 'C-i^'i'-
Het derde, dat men laags deezen weg alle Rechtsgeleerden kan misfen, en des noods de
Wetten 'er bij.
Het vierde, dat dus doende alle verftandige, eerlijke Luiden , (dat zijn natuurlijk allen de gcencn, die door het Volk verkooz'cn worden,) in de geleegenheid zijn, om Raadsheer te kunnen weezen. _^ ^
'' Het vijfde, is een betoog van de nuttigheid en gemaklijkheid van dit grondbeginzel.
■ Het laatfle, is een fierlijke aanfpraak aan het Pauïottifche Valk, om het met dergelijke grondbegmH 3 zeis



nS LUCIFER en BEÊLSEBUB.
seis geluk te wenfchen, en het crnftig te vermaanen , om zig ootmoediglrjk te onderwerpen, aan alle de gerechtelijke uitfpraaken, die 'er immer op gebouwd mogten worden, enz.
Nog iets heb ik u medetedeelen, dat wel eenig onderzoek van uwe zijde verdient; het beftaat hierin.
Ik heb opgemerkt, dat de Vrouwen , wat het weezen der zaak aangaat, thans veel bondiger en gegronder ovér het Patriottismus redeneeren, dan over 't algemeen de Mannen , waarvan , onder anderen, Mevrouw Knipöog alhier ten voorbeeld kan verftrekken. Dit is een vreemd verfchijnzel, en indien het waarheid is, het geen ik vermoed, dan hebben wij van dien kant een gedugten tegenftand te verwagten.
Vraagt gij, wat ik vermoed? ik zal 't u zeggen. — Het Duiveltje Heihoutje fpeelt, naar mijn gedagtën, den Verraader: hij bezielt de Vrouwen bij alle geleegenheeden, waar't 'er op aan komt, om het egt Patriottismus tegen de drift en yerftandloosheid der Mannen te verdeedigen! , en of dit niet genoeg ware, hij gaat, zo mij verzekerd is, van een groot en ten hoogden gevaarlijk .ontwerp zwanger, om naamlijk de order van zaaken, die, ten onzen voordeele
s s tot



LUCIFER en BEÊLSEBUB, 1*3
tot" 11 u toe heeft ftand gehouden, ganschlijk om te keeren! Hij wil dus de Mannen verfteeken van alle bewind en gezag, dat zij zo veele eeuwen hebben uitgeoefend, en voortaan door de Vrouwen hunne plaatfen doen vervangen.
Ik behoef u niet te zeggen, dat de Hel altoos de regeering der Vrouwen heeft tegengewerkt, om reden, dat het alsdan het arme Menschdom ongelijk veel beter zou gaan, en dat, wanneer 'er in de tegenwoordige omftandigheeden zodanig een Vrouwemregeering tot Mand kwam, wij den Afgrond wel fluiten en te Huur ofte Koop mogen hangen.
Zeker althans is het, dat 'er in 't heimlijk te f 11 reeds een vergadering van Vrouwen, tot dat einde, gehouden is, waaromtrent het Duiveltje Langpootje n het best onderrigten kan. Ik zal de vrijheid neemen, om, uit uw naam, hem te zeggen, dat hiju, aangaande deeze zotte hiftorie, eens een breedvoerj« rigen brief moet fehrijven.
Heil en Duivelfchap!
BVJBOBASTA»
Bi yyp-



t20 LUCIFER enBEELSEBUB.
VYFTIENDE BRIEF.
Lanopootje aan Lucifer.
waarde OOt/.!
Uw Neefje Bubbobafta heeft mij gezeg.1, dat gij gaarne onderrigt zoud willen zijn, wegens het gedrag van het Duiveltje Helhouije , als het welk hem , en zulks met reden , zeer verdagt voorkomt. Ik vertoef 'er geen oogenblik op, om 'er u alles van te melden, wat mij 'er van bekend is.
, Heihoutje heeft altoos een bij uitftek bekwaam Duiveltje, geweest; hij was vlug; doorzigtig; oordeelkundig en wonder wel befipraakt: de Hel heeft zeer groote diensten van hem ontvangen , cn wij kunnen niet dan'met grievend leedweezen zien, dat hij thans, zo als 't fpreekwoord zegt, zijn rokje heeft omgekeerd, en nu zo fterk tegen ons is, als hij weleer voer ons was.
•t YV f H Ik
m



, L U C I F E R en 3 E Ë L S E B U B. 121 ,
lk geloof veilig deeze verandering van Heihoutje te kunnen toefchrijven aan een ontmoeting, die hij, in September van 1787, met een Engel uit den Hemel heeft gehad; — te nabij aan deeze verbooden plaats zekerlijk komende, kreeg hij van dien gevleugelden Burger een zo vervaarlijken oorvijg, dat hij wel honderd duizend mijlen wegsheen fteof, en voor mirakel in een brandenden kalkoven leggen bleef, tot ik toevallig hem gewaar wordende, hem mede nam, cn weder tot zig zelve bragt.
Of nu, door de aanraaking van deeze benaclfche hand, die hem die vermaledijde opftopper gaf, zijn Conftitutie veranderd is geworden ; dan wel, of zijn hersfens hier door' getroubleerd zijn , zou ik niet durven bepaalen ; maar zeker is het, dat hij, van dat zelfde oogenblik nf, geheel, ten ónzen opzigten, veranderd is.
, Op dat tijdftip gaf ik 'er den Secretaris Belial kennis van, cn deeze heeft mij verzogt en gelast, om op dit gevaarlijk Duiveltje een waakend oog tc houden ; zo als ik dan vervolgens ook gedaan heb. Meer dan eens heb ik befpeurd , dat hij'overal, waar hij flegts kan, de partij tegen ons trekt, en dat hij, bij voorkeur , de Vrouwen tot zijne werktuigen verkiest.
HS Het



122 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
i Het eerfte dat-.ik, van die natuur., van hem befpeurde, was in het geval van een Vrouw van een Vertegenwoordiger ; deezcn burger had ik tot een ftelregel doen aanneemen , om geene middelen te ontzien, ten einde aan 't roer van ftaat te blijven; en inzonderheid, om, zo als mee het noemt, aan het laadje te zitten. 0,n dit oogmerk te bereiken , was bij nu voor, dan tegen het Volk ; was hij, nu een heeten Jacobijn: dan weder een kouden flijmgast; was hij, nu een fansculot, die met den bouthakker en waterhaalder gearmd ging en uit één glas
dronk; dan weder een Ariftocraat. die, met
een bril op, alle gewoone of daaglijkfche menfehen over 't hoofd zag; of, met zijn fjerp om, hen tegen
"t lijf en bijna doormidden liep. Zomtijds bragt
hij advijzen uit, die op billijkheid; rechtvaardigheid èn algemeen Volksgeluk gegrond waren ; en dit deed hij, wanneer hij vooruitzag, dat zij door de Stemgerechtigden of Kiezers, die hij alsdan nodig had zouden toegejuicht worden.' - Zomtijds deed hij het tegendeel, en bragt advijzen uit, waarin de diepfte verachting voor het Volk doordraaide, en de despotieke magt ten hemel toe verheven werd; en dit deed hij, wanneer hij, in het een of ander geval , de gunst of de hulp der Ariftocratifche partij behoefde, ■ Wonderlijk was het, dat zo wel het
Volk



LUCIFER en'BEEL SEBUB. 123
Volk als de Ariftocraaten riijne voorige beleedigingen telkens vergaten en ■hem hielpen , zo dra hij hen flegts weder met zijne 'vleierijen aan boord kwam.
Hier over waagde hij het eens zig tegen zijn Vrouw te beroemen; deeze was een goede Huishoudfter; in 'tgeheelgeen Staatkundige, en in dat geval zelfs anders gansch onverschillig'; voor 't overige een weinïgje aan den vroomen kant; doch niet fiijf'
of femelagtig, en vooral geen redeneerkundige !
maar deeze Vrouw werd eensklaps zo geheel het tegen övergeftelde van het geen zij bevoorens was, dat ik in 't eerst begon te vermoeden, dat een he-
melfche geest haar bezielde. Zij betoogde, met
eene allesbetoverendawelfpreckcnheid, aan haaren Egtgenoot, dat deeze zijn roem loutere fchande was ; dat de voordeden , die hij langs deezen weg behaalde, niet anders waren dan voorbij vliegende fchaduwen !■ dat beiden de partijen hem eindlijk vervloeken en verderven zouden! dat hij een oneindig genoeglijker; gelukkiger en zaliger leeven zou leiden, wanneer hij regt door zee ging; zijn pligt betragtede, eu wel deed zonder omtezien, al moest hij 'er dan ook droog brood om ceten, enz»
Dit was van zo veel kragt, dat de Vertegenwoordiger te nabij veertien dagen agter elkander een eerlijk



1-4 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
lijk man wierd, en hij zou het nog zijn, bijaldien het mijn zaak ware geweest, om hem aan zig zelve ef aan zijn Vrouw overtelaatcn. i In dien jusfidtón,
tijd befpeurde ik, dat het geen homclfche , maar een
helfche geest was, die hier de hand in 't (pel had; ,„»r.r ric o-npde Vrouw beroemde zig op dit haar ver¬
mogen , met een foort van trotschheid, cie in geen ander fchepzel dan in een Duivel kan vallen. Mijn ©nderzoek voortzettende ontdekte ik weldra ons Helhoutje, die ik deswegens onderhield, doch die mij fchamperlijk toeduuwdc; dat de waercld lang genoeg bedroogen was, en dat het eenmaal tijd werd, op haarc verbetering bedagt te zijn.
De deugd werd dus door dit Duiveltje gepredikt, waar van ik echter weinig vrugt vcrwagtede; want het geen de Engelen niet gedaan kunnen krijgen, zuL-
len wij ook wel moetjsn laaten zitten. On-
dertusfeheu ftem ik toe, dat dit zijn gedrag ons ontzachlijk veel moeite berokkent, en dat, al wist hij 'er maar een zieltje mede te winnen, dit een weezenlijk verlies voor dc Hel is.
Eindelijk begon Uelboutje, om zo te fpreeken, in 't groot te werken. Hij maakte zig meester van 't heofd van een jonge jufvrouw , die bij eene verwonderlijke fchoonheid, ook een gezond verftand ;
door-



I LUCIFER BEÊLSEBUB. I2J
doordringend oordeel cn diep doorzigt bezat.
Zij had veel en met vrugt geleezen ; zij was flegts in zo verre fentimenteel als- genoeg was, om haar de eenzaamheid genoeglijk tc maaken, en om in gezel1'chappen met haars gelijken te kunnen verkeeven , zonder ftroef of fluitende tc weezen. Zij had een tdeie onbefchaamdheid om de waarheid te zeggen, cn zij fprak die met zulk eene godlijke indringlijkfeeld, dat men alle gevoel moest uitgefchud hebben , wanneer men 'er, zo al niet geheel door overtuigd, ten minsten niet hevig door gefchud en beroerd werd.
Al aanftonds deel hij een grootsch denkbeeld in haaren redeneerenden geest gebooren worden ; naamlijk dit: Of het menschdom 'er niet veel beter aan toe zou wcezen , wanneer het roer van regeering ia de handen der Vrouwen kwsia ?
Hoe meer zij hier over dagt; hoe meer zijdegefehicdenisfen raadpleegde, zo van den voorleden als van den tegenwoordigen tijd, en hoe meer zij de zo zeer verfchillende caraèlers van Mannen en Vrouwen met elkander vergeleek; hoe meer zij bevestigd werd in de gedagte, dat zodanig een zonderlinge omwenteling van het uitgeftrektlte nut voor de faamenleeving wcezen zou.
Hier



i2<5 LUCIFER en BEÈ'LSEBUB.
Hier kwam bij, dat de ondervinding van Heihoutje haar onmMlijk veel dingen voorden geest deed zweeven, die zij gemaklijk onderfcheiden kon, of zij uit haar zelve voortkwamen, dan of ze hunnen oorfprong aan eenen vreemden invloed verfchuldigd waren ; doch die echter van zo veel kragt en gezag bij haar bevonden werden, dat zij al aan Honds befloot, om haar Plan tot daadlijkheid te brengen.
Jiafvrouw Philipine, want zo was de naam
van dit lieve fehepzel, ging derhalven uit op
thee en koffiegezelfchappen, — iets dat zij anders nooit deed; — bezogt haare buurvrouwen en buurvrijsters, en maakte 'er een praatje mede. 't Is waar gemeenlijk begon zij haar gefprek, met het koude of warme; natte of drooge weder; vervolgens met de nieuwe uitgekomen mode; of met de huislijke historiën van gisteren: maar altoos eindigde zij met het een of ander verftandig gefprek, over den tegenwoor-
digen toedragt van Staatszaaken; , <jjt deed zij
niet, zo als men veelal,'maar ten onrechte, de Vrouwen te laste,legt, om haar Staatkunde te lugten te
hangen! verre van daar; want zij was een
verftandig Meisje; maar zij deed het, om de geesten te beproeven, en om te verneemen, wie, uit allen deezen, de gefchiktfte voorwerpen waren, om
de



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 127
de behulpzaame hand aan haar waarlijk groot Plan tc kenen.
De zulken, die tegen haar breedvoerig over het weder; over de rro Ie, of de gebreken hunner buurvrïjsters fpraken , gaf zij zeer vriendlijk gelijk ; weinig had zij tegen deeze behaaglijke fnap Hertjes te zeggen: doch zij dienden haar tot haar voorneemen niet.
Dezulken, die wel over Staatszaaken kakelden; doch die men duidlijk hooren kon, dat flegts de lippen en orgelpijpen van hunne Mannen of Vrijers waren , en die geenzins de vrugten van hun eigqn geesï
hervoort bragten; ook deezen behandelde aj
minzaam; doch liet hen verder aan hun.plaats.
De zulken, die in drift opflooven, en in vuur en vlam geraakten, wanneer de fnaar van het Parrionfe. mus geroerd werd: die zig hevige Jacobininnen betoon* den, wanneer men de leus gaf, om met zwaarden ftrop uit bekeeren te gaan! hier knikte en neeg zsj tegen, en verliet ze ten fpoedigflen.
De zulken , die vlijtig toeluisterden ; zig over ales verwonderden; weinig of niets te antwoorden wisten- die op alles ja! of neen! zeiden, naar maatezij ter goeder trouw gisten , dat 'er ja! of .neen! opge-



üS LUCIFER, e * BE EL SEBUB.
zegd moest worden! — Dcezen beloofde zij van hen, bij geleegenheid; weieens; nader te zullen bezoeken , en ontfnapte, met deeze beleefde leugen, hun verveelcnd Gezelfchap.
Maar de zulken, die vatbaar waren voor haare redeneeringen ; die blijken gaven, dat zij 'er de kragt van gevoelden, en die zo wel dorsten wederleggen als toeftemmen, op gronden van billijkheiden recht; die een zekeren moed toonden te hebben, zonder 'er grootseh op té weezen, om groote zaaken, hoe
vreemd dan ook, te durven ondernecmen!
van de zulken hield zij naauwkeurige aantekening; won 'er nadere berigten van in, en proefhoudende, ontwierp zij 'er een lijst van, welker getal, zo als natuurlijk is, wel niet zeer groot was, maar echter groot genoeg, om 'er een vreeslijk Eedgefpan, minder tegen de Mannen dan wel tegen ons, uit te formecren.
Philipine begon ftraks handen aan 't werk te flaan ; zij riep de uitgezogtc voorwerpen van haar Staatsvertrouwen bij elkander, en onderhield ze in 't heimlijk over haar geliefdkoosd Plan.
Mijne Vriendinnen! dus fprak zij onder anderen; jnetwat recht; op welke gronde», raaatigen dc Mannen



'lucifer en be e"L s e B u B. 129
nen zig eene hcerfcliappij over ons aan , dienietflegts drukkende ; maar tenens ook hoogstvernederende voor
ons is? Is dan hun recht het. Recht van den
fterkften ? dan is het louter geweld 5 dan is het een fchrecuwende inbreuk op het recht der natuur, die ons ook tot menfehen gemaakt heeft! dan is het eene te leurftelling; eene ftrafbaare dwarsbooming van onze weezenlijke bcflemming , waarbij wij niet geordend worden tot flaavernij en verachting; maar tor dezelfde vrijheid ; tot dezelfde grootheid en waardigheid als de Mannen ! Wil men hier den Godsdienst te berde brengen ; dan verraad men eene lafhartige huichlaarij, die enkel zig zelve bedoeld, ten kosten van alle gezond verftand; eer; pligt en geweeten 1 De God, die gewild zou hebben, dat de
Vrouwen minder zouden zijn dan de Mannen, kan nooit de God der Menfehen weezen ! ten zij men vooraf yastftelle, dat de Vrouwen geen, Menfehen
zijn. Immers zijn alle Menfehen , in oirfprong-
lijke Rechten, aan elkander gelijk? immers hebben de Mannen dit, niet zo maar ter loops gezegd of ge-
dagt! neen! maar zij hebben het openlijk en
plegtig gedecreteerd! zij hebben'er hunne Conftitutie op gebouwd, — of zullen het doen!
En, wie het ook gezegd zou mogen hebben, of I waar



13oLUCIFERen BEÊLSEBUB.
waar het ook befchreeven zou mogen zijn, dat de Vrouwen in zulk eene verregaande ondergefchiktheid
aan de Mannen zouden moeten leeven! het doet
niets af! — Voor de Vierfchaar der Reden zou het eerst moeten blijken, dat wij rcchtvaardiglijk tot dien ftaat van ondergefchiktheid gedoemd waren, het zij dan uit hoofde van misdaadigheid, of uit hoofde van onvermogen, om met de Mannen gelijk te kunnen Haan.
Maar waar is onze misdaad? zouden wij
hiet veeleer een zwart register van zonden, ten deezen opzigten, van de Mannen kunnen opleezen? — Zijn zij het niét, die, van Nimrod af tot op den huldigen dig, de waereld met geweld; met verwoesting; met plundering en moord vervuld hebben ? waartoe hebben zij die meerdere lichaamsfterkte, welke zij boven ons bezitten, toch befteed ? Wat hebben zij met hun grooter verftand en vernuft, ——< bijaldien het waar zij, dat zij hier mede ruimer bedeeld Zijn, dan wij, toch gedaan ? Wat
heeft het gezag, dat zij boven ons zig aanmaatigden,
toch te wege gebragt ? < Wat anders is 'er uit
vöórtgefprootcn, dan overheerfching; dan onderdrukking; dan opéénftapeling van ellenden, dan gedeeltlijke omkeering en vernieling van Gods fchoonen aardkloot ?
i En



LUCIFEReh BEÊLSEBUB. ig<
En zelfs aléens toegeftaan zijnde, dat de meerdere fterkte der Mannen nimmer ten nadeele of ten onheile van het Menschdom misbruikt ware geworden, geeft die fterkte dan nog een redenlijk, een billijk rechtop die onmaatige, op die willekeurige en onrechtvaardige meerderheid, die de Mannen zig boven, ons hebben aangetrtaatigd ? zo grootere lichaamskragten dit voorrecht met zig brengen, dan moeten de Mannen het wederom aan hunne lastdieren afftaau , want het lijd geen twijfel, of een Paard; een Stier #
en dergelijke Beesten zijn fterker dan zij zijn 1 ■
Men zegge niet, dat het hier aankomt, op het goed gebruik dat de Mannen » als redenlijke Weezens, vaq, hunne grootere kragten maaken; want, zo men da Gefchiedenis der eeuwen en Volken niet onbefchaam4 wil tegenfpreeken, dan is het tegendeel ten vollea be weezen.
Word de fterkte noodzaaklijk vereischt tot verfcheiden handwerken en bedrijven ? • goed! laat die fterkte 'er toe befteed worden! maar immers kan •en land omgefpit en geploegd; kan het ijzer gefineed; kan het veen gebaggerd worden, zonder dat daarom de Vrouwen onder de vernederende voogdij der Mannen gefteld behoeven te worden ?
1 8 W«



■
ija LUCIFER en BEÊLSEBUB.'
1 Wat het grooter verftand, het meerdere vernuft der Mannen aanbelangt! dit !s een zaak in 'tverfchil, die in de eerfte plaats,' als een gedugt' verwijt, onze overheerfchers in het aangezigt moet fpringen!
' Men voorönderftelle eens, dat de Mannen, in dit Ruk, veel op ons vooruithebben ; dan worddegroote vraag, waaraan men dit te wijten heeft? — En waaraan toch anders; dan aan die onheufche , die trotfche verachting, waarmede de Mannen op ons ne'derziën , en die ons, van onheuchlijke tijden af, tot de Keuken of het Spinnen wiel doemde? Waaraan
toch anders, dan aan die Menschöntcercnde wijze van opvoeding, waardoor voor onze kunne, alle wegen tot wectenfchappen en kunsten, als toegcflootcn worden ? waardoor wij buiten ftaat worden gefield, om de eerfte grónden te leggen : om een genoegzaamen voorraad van kundigheeden optegaareh', en om ons de onontbeerlijke middelen aantefchaflen, ten einde te worden het geen de Mannen zijn, of ten minsten, die zij zig .verbeelden te zijn ; want waarlijk ; befchouwt onpartijdig hunne vorderingen in alle takken van kunsten en weetenfchappen, en zegt mij, of zij in deezen iets doen of gedaan hebben, dat wij niet eveneens gedaan zouden hebben, bijaldien men aan ons dezelfde kunsmoeiten befteed, en, met denzelfden ijver, 'er ons toe opgeleid had?
Hoe



LUCIFER en BEÊLSEBUB. .133
Hoe veele voorbeelden van Vrouwen vind men niet, die, ondanks alle hinderpaalen , hen do.or de opvoe ding of het vooroordeel, in den weg geworpen , zig echter, wat verftand en kunst aanbelangt, op .een zelfde roemrijke en verJienstvolle hoogte, als de puik
der Mannen gefteld hebben? • Een onweder-
fpreeklijk blijk, dat de Vrouwen kunnen worden het geen dc Mannen zijn, en het waarfchijnlijk in ruimer maatc en grooter getal zouden worden , bijaldien zij 'er dezelfde handleiding toe hadden.
En raadplcegen wij hier wederom de Gcfchieden'is!
vraagen wij het aan de ondervinding 1 ö, welk"
een befchcid zullen wij ontvangen, op ons onderzoek naar het regte gebruik van het grootere Mannen verftand ? 1—- Doorloopt alle takken van geleerdheid, die zij als 't ware, in pagt hebben, en ziet wat 'er de Mannen van gemaakt hebben !
i
Is, over 't algemeen genomen, hunne Godgeleerdheid wel iets anders dan een afgrijslijk mengelmoes van heilig en onheilig; van wijsheid en dwaasheid; van vooröordeelen en driften ? Zij hebben Menfehen tegen Menfehen : Broeders tegen Broeders, in het harnasch gejaagd! zij hebben de altaaren in Menfchenbloed gevestigd; door Menfchenbloed aanzienlijk, gemaakt, en door Menfchenbloed ia ftand gehouI 3 den!



s«$4 LUCIFER ïn BEÊLSEBUB.
den! zij hebben de fèamenleeving vergiftigd door doodlijke partijfchappen, die te vuur en te zwaard elkander vervolgden, om droonren en hersfenfchimmen, die zij de onbefchaamdjjeid hadden van te zeggen, van hemelfche uitvinding te weezen 1 zij hebben, met het woord liefde op de huichelende lippen, allerwegen den onverzoenlijkften haat ingeboezemd , aan die ontallijke fe&en, die hunne raazende drift, hunne koppige dweepzugt en zinneloos bijgeloof, heeft doen gebooren worden! — Met één woord, zij ■ebben de waare deugd verdonkerd of doen vlugten, en een legio van onheilen en jammeren 'er voor in de plaats gefteldi — Zijn dit dan de Mannen, die in dit vak, zo veel op de Vrouwen vooruit hebben? Is dit eene meerderheid van verftand, die hen roem verfchaft, en recht om te heerfchen geeft ? — Nimmer zouden de Vrouwen, in dit ftuk, het erger hebben kunnen maaken: integendeel, de zagtheid onzer ziel had de moorden en gruuwelen geweerd en voorgekomen , waarop veelen hunner zig ffchijnen te verheffen , en waaraan de meesten hunne zeegepraal verfthuldigd zijn!
Hebben de Mannen het beter gemaakt, ten aanaien van de Rechtsgeleerdheid, waarvan zij de uitöeffening als een taak befèhoiitwen, die hen alleen is opge-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 135
gelegd ? — Welk een Monfter is deeze weetenfchap niet onder hunne handen en onder hun opzigt geworden ? — De bergen van barbaarfche wetten, die zij zelve als verderfiijk voor de Maatfehappij befchouwen, hebben «ij, in de beste tijden zelfs van hervorming, wel aangegrijnst; wel durven verwenfehen en vervloeken; maar waar is de Eeuw ; — waar is het Volk; — waar is de Man , die deeze ontzachJijke vuilnishoopen heeft durven opruimen ? tot in den grond toe heeft durven omfpitten? — Hier en daar heeft men 'er een karrevragt van weggeworpen ; maar
wat zegt het, of de zee een drop water mist?
De voornaamfte Mannen , die een eerlijk Vaderlandsch hart bezitten , gruuwen van den rechtsgeleerden arbeid van zo veele eeuwen; want zij vinden 'er geenzins de waare Rechten van den Mensch ; maar welde Rechten, of liever de dwangmiddelen van de Koningen en Despooten in! — Onze tegenwoordige dagen bewijzen ten fterkften, hoe bijfter flegt de Mannen, in dit vak van geleerdheid, geflaagd zijn: hoe veel moeite word 'er niet aangewend, hoe veele wenfchen worden 'er niet uitgegalmd, om toch nieuwe Wetboeken te mogen hebben , en om gefchikte voorwerpen te zoeken, die in ftaat zijn, om beteren dan de ouden te ontwerpen ?
Is dit dan de meerderheid, welke de Mannen, bij 14 uit-



igóLUCIFER en BEÊLSEBUB.
uitfluiting, het recht geeft, om de Vierfchaar tefpatjnen? —- Ook ten deezen opzigten, konden de Vrouwen het nooit erger gemaakt; konden z'j nooit grooter knoeiwerk in de waereld gebragt hebben ! — En wat zijn de gevolgen van dit rechtsgeleerde bettn.haazenwerk ? Onhsrftelbaare verwarring; burgerlijke onveiligheid; eeuwigduurende twisten; alles .inflokken Je rechtsgedingen, en den ondergang van 'Landen cn Volken!
De Mannen regceren ! het roer van Staat is aan hunne handen toevertrouwd! de befehikking over het lot der Volken is aan hunne voorzigtigheid , bekwaam*heid, deugd en verftand overgelaten! — maar, mijne Vriendinnen ! laaten wij ons zelve niet vleien , ruen! — maar laaten wij tenens de middagkiaaré waarheid hulde doen.
• Errinnert u al de eeuwen, waarin de Mannen geregeerd hebben! errinnert u al de gebeurtenisfen, inzonderheid die, waarvan het geluk des Mcnschdoms heeft afgehangen! •oordeelt onpartijdig', en zegt dan, of zij iets hebben verrigt, waardoor zij verdiend hebben, in waardigheid en magt, boven ons gefield te
* worden? •. , ■ w
Wat zijn alle de Manlijke heerfchappijVoerisgen
toch



LUCIFER en BEELSEBU B. 137
toch anders dan overheerfchingen en geweldenaarijen? het was overmagt en geweld, waardoor de'1 Volken gedwongen werden te bukken! het geweld hreld hunne troonen (taande, en de Despooten achteden het leevcn en de bezittingen hunner Onderdaaneri als loutere bagatellen, wanneer zij 'er hunne waggelende zetels mede overëinde konden houden. Heeft het Menschdom immer onder de Regeering der Mannen gelukkig en vergenoegd geweest? Waar is de eeuw; 'waar is het jaar, waarin men gee_ ne moedwilliggemaakte ongelukkigen ; waarin men geene vernederde flaaven vond,, di%, of zigbaare of onzigbaare ketens droegen? Wanneer was immer het heil des Volks de de hoogde wet; de eenigde bedoeling? Maar laaten wij de dagen vanouds
voorbij flappen! laaten wijde hidorie der dwangëeuwen der vergeetelheid wijden, en laaten wij flegts, in de tegenwoordige oogenblikken , om ons - heen zien! laaten -wij onpartijdig getuigenis geeven van het geen onze oogen zien gebeuren , en onderzoeken wij, of de dag van heeden het recht der Mannen op de aüeenheerfehing rechtvaardigt, en 'er de onvermijdlijke.noodzaaklijkheid van betcogt!
tgabtti Bdoi !<9nv.ï.m'>*i.ï.: oei Apf-bbaohwl isf> r> 5 1 ■ -j,iü n*.i.'.:'h'jf;t!os.is !/j ;::oiiL-or.'s3 »S issïufc 09
:or!n»v , Ö*;.' tiki 0$l'$A ii[ <;nio étóöv 1 ••. UE';p3s1d IS »



Ij8 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
Ik word op een expeditie geroepen, en vind mij dus genoodzaakt deezen aftebreeken. Met den eersten zend ik u het vervolg deezer Vrouweiihiftorie.
Heil en Duivelfchap!
i.angpootje.
ZESTIENDE BRIEF,
iANepooTjE aan lucifeu,
waarde oom!
De invloed, die de redenvoering van Philipine, op feaare Hoorderesfen, maakte, was reeds zeer groot; maar dezelve verkreeg, om zo te fprecken, een onbeperkt alvermogen , toen zij de vorderingen en verrigtingen der hedendaagfche Staatsmannen fchilderde, en duizende gebeurtenisfen en bijzonderheeden bijbragt, als zo veele onwederleglijke bewijzen, vanhcst



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 139
geen zij, ten opzigten van de geüfurpeerde meerderheid der Mannen, gezegd had.
Ik zal uw geduld niet vermoeien, mijn lieve Oom! om u alle deeze haare gezegden medetedeelen: wij kennen, nog beter als zij, de Perfonaadjen , die op het tegenwoordig Staatstoneel de hoofdrol fpeelen.
Dus breedvoerig uitgeweid hebbende, vervolgde Philipine haare redenvoering aldus:
Waar blijkt dus de meerderheid der Minnen in dit
geval, . . Mooglijk beftaat ze hier in , dat zij
meerder en zotter gefchreeuw kunnen maaken, over beuzelingen, die zij als zaaken van gewigt uitkrijten! ■ Dat zij losfer, ligtvasrdiger en flordiger
zijn in het behandelen van de weezenlijke belangen ,
en de waare glorie van het Vaderland! Dat
gij, oneindig beter dan wij, gefchikt en gezind zijn, om alles te verwarren en door een te haspelen, terwijl zij voorwenden, de geftoorde rust te herftellen en de verwrongen order van zaaken te verbete-
reni Misfchicn zijn zij oneindig bekwaamer
dan wij, in het intrigueeren, om op de eeregefioelten te geraaken, die zij, of als een winstgsevende koopmanfehap, of als de ladder tot hunne gewensch-
te afgodifche hoogte befchouwenl Misfchicn
kun-



140 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
kunnen zij gcmaklijkcr dan wij hun geweeten geweld aandoen en verkragten, en zijn zij minder vies van de middelen, hoe laag en boos ook, om hunne ftaatzugtige oogmerken te bereiken! — Misfchicn hebben zij meerder moed om het Vaderland aan deszelfs 'ganschlijken ondergang te waagen ; en bezitten zij minder gevoelvan eer en pligt"; minder fchaamte, om, wanneer zij hunne eergierige wenfehen niet anders vervuld kunnen krijgen, met onze eerfte, en haatlijkfte vijanden aantelpannen ! om haar eigen Partij te verraaden cn te leveren! en dm, ten kosten van al wat wil, hun'haan koning te doen kraaien!
Maar, geeft dit de Mannen dc bevoegdheid; het recht, om de regeering, met uitfluiting der Vrouwen , zig alleen aantemaatigen ? — Moeten wij daarom verfteeken blijven van het algemeen natuurlijk voorrecht, om naamlijk insgelijks over onze eigen zaaken te befchikken ?— Moeten wij daarom ons, als onwaardige, zo niet als verachte Slaavinnen , in bet ftof , aan de voeten der manlijke Despooten krommen , en op alle hunne bedrijven uitroepen: Heeren en Hoofden! uwe wilgefc/iiedet ad,
Zegt men, dat het niet beter zal gaan, wanneer de Vrouwen het bewind helpen voeren? — dan,
vor-



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 141
vorder ik bewijzen voor dit gezegde! en daarenboven , durf ik het veilig aan eene onpartijdige yierfchaar van Mannen, ter finaale uitfpraak overiaaten; of de zaaken van Staat; de beltuuring der Maatfchaplijke belangen; de Rtgeering , of zo als men 't noemen wil, wel erger gaan kunnen , dan zij tot nog toe , gegaan hebben ?
Na dat Philipine nog zeer veele waarheeden, in dien zelfden fmaak , gezegd had, befloot zij haare redenvoering met deeze woorden :
Welaan, mijne Vriendinnen! laaten wij dan niet langer zorgloos en werkloos blijven nederzitten! laaten wij niet langer bloote aanfchouwfters blijven van zaaken en gebeurtenisfen, die ons zo van nabij betreffen! Immers hebben wij, Vrouwen, ook een Va-* derland, waarvan de vrijheid en het geluk ons ter harte gaat? Immers zijn wij ook Leden der Maatfchappij, aan welker opbouw cn bloei wij insgelijks onzen arbeid verfchuldigd zijn ? Immers zijn wij ook Menfehen, aan wien dezelfde Rechten als aan de Mannen moeten worden toegekend , en welke Rechten het ons past tc genieten en te handhaaven ? ——> Vreezen wij niet voor de tegenwerking van hen, die ons, wat het openbaar beftuur aangaat, liever aan hunne voeten, dan aan hunne zijden willen zien!
Wij



Ï42 L U C I F E R EN BE'ÉL SEBUB-
Wij zullen eene rechtvaardige zaa.c verdeedigen, en ■wanneer wij zulks doen met moe%l; verftand; voorZigtigheid en ftandvsstigheid; dan kan de zeege ons niet ontftaan! De vreemdheid onzer onder¬
neeming moge opzien baaren ; maar de uitkomst zal onze hoofden met de lauren der verdiensten bekroo-
nen! Het geen een groot Man voorzien en
gezegd heeft, zal, door ons, zijne vervulling-krijgen. Door de Vrouwen , Qdus profeteerde hij, op wijsgeerige gronden,) zal de waare Staatshervorming daargefleld worden'.
Dat de redenvoering van Philipine algemeen werd» toegejuicht, behoef ik u niet te zeggen: gij kent den
aart der Vrouwen. De zaak zelve is zekerlijk
voor het grootfte gedeelte nieuw, en daarom vrees jk, dat ze niet geheel zoncer gevolgen weezen zal,— en zo dit gebeurt, dan zitten wij, arme Duivels, 'er mede in de konkels.
Zeer gemaklijk kende ik, uit dit alles, den woelenden geest van Heihoutje: de jonge Jufvrouw had zekerlijk een gezond verftand en uitmuntend vernuft en oordeel; maar om dus te redeneeren, moest 'er hooger tusfchen beiden komen.
,Dan, zo wel als ik mijnhelfchen Confrater hier kende,



LUCIFER b « B E "E L S E B U B. 143
de» werd ik ook door hem gekend. De reden¬
voering moest hij zijn loop laaten, evenwel poogde hij dien zo veel te beletten en te (tuiten als maar mooglijk was; het tij door de oude Dames aan 't hoesten te helpen, wegens de kruimeltjes der chocolaat en meermansbefchuitjes, die hij bewerkte, dat hen in de keel bleeven (leeken: of door de jonge Jufvrouwen te doen geniezen , uit hoofde van dc prikkelende kragt, die hij aan hunne malfche en lekkere fnuifjes bijzettede, waarvan een veelvuldig neusfnuiten het gevolg was: het omvallen hunner ftooven; het breeken hunner waaijers; het denken aan hunne eeuwiggetrouwe Minnaars, enz. waren ook van die kleine beweegingen en afleidingen, die bij elkander genomen, toch een aanmerklijk geraas uitmaakten, en waardoor Heihoutje niet anders poogde, dan om, voor ditmaal, de redenvoering uitteftellen, ten eindo 'ze niet door mij gehoord, en overgebragt zou worden.
Dan, de aandagt der Vrouwen is altoos grooter ea beftendiger, en komt ligter alle hinderpaalen te boven , dan die der Mannen. Deeze fehijnbaare toevalligheeden, en wel kleine, maar opééngeftapelde beletzelen, hinderden niets ter waereld; noch aaa de vuurige Spreekfter; noch aan de greetigtoeluiste-
rende



144 L U C I FLtl' en BEÊLSEBUB.
rende Gemeente ,' die 'er in zo verre niet door gehinderd werd, dat men, op dit gansch nieuw toneei, het Gordijn behoefde te laaten vallen ! Heihoutje had •dus het verdriet, dat ik de geheele redenvoering van Philipine hoorde, en getuige was van de fterke -werkingen , die" dezelve op de Hoordcresfcn maakte.
. Dan, toen. Philipine 'er aan toe kwam, om haar eigenlijk gezegd Plan open te leggen, waarbij zij de zekerfte en beste middelen aan de hand geeft, om-, in dit geval vrij wat meer te doen ,' dan bloote befpie-
gclingen te maaken, fpande Heihoutje al zijn
kragten in, om de voorleezing hiervan te doen mislukken, waarin hij taamlijk vrij wel flaagde. Door het hoog ophaalen van een (huifje geraakte Jufvrouw Philipine zo geweldig aan 't hoesten , dat de Ieezing met horten cn ftootcn, en dus genoegzaam onverftaanbaar, gefchiede: toen het hoesten ophield veroorzaakte hij het lieve Meisje zulke hevige vapeurs; winden , enz dat elke volzin 'erdoorgeftoord werd, en toen hij bemerkte, dat dc ijverige Leezeres al evenwel voortging, had hij de onbefchofdheid haar een zo hevige buikpijn te doen gevoelen, dat zij genoodzaakt werd, om het Vaderlandsch Gezelfchap op reces te doen fcheiden.
Het géén ik dus van dit Plan ben te weeten gekomen is zeer weinig, en beftaat hierin. i.



L U 'CIFCKen BEELSEBU B. 14:
ï. Dat mc:i S&r'ït dit Vroirwengczclfehap tot een aanzienlij'; getal zou tra*ten te brengen.
a. Dat men zulks doen zou fn een zelfden fmaak genoegzaam als de Vrijmetfclaars.
3. Dat 'er eenige .uiterlijke tekens zouden plaats hebben. Bij voorbeeld; het ophouden van de japon:
met de linkehand , naar voorên roe. —■ (*) Het
leggen van de middenftc vinger van de linkerhand op
den regtenduim van den geencn , die men aanfpreckt n
Het aanbieden van een fnuifje, uit een zwart doosje, met witte ijvoirc lijstjes of randjes, cn dergelijke kleinlghcedeu meer, waardoor de Dames aan elkander bekend worden.
4. Eerst zou men kringvergaderingen, of kransjes houden, jufvrouwen , die deeze tekens aan elkander gaven, zouden eerst, quafi op een thee - of koffijpartijtje, bij elkander komen: daar elkanders geest beproeven , en , vertrouwen in elkander ftellende, als dan een afzonderlijk gezelfchap formeeren, ter beireiking van het groote oogmerk.
■., ,'yy m a?^npb; 1 ; 5- 1»
C*D Toen Schasz dit fchrcef was deeze mode van Japon ophouden nog niet beleend. Wanneer dit een' teken vaii dit Vrouwengezebchap is, da.i is het heden al vrij aanaienlijk in getal.
•om . k "■• - . .



146 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
5. In deeze kringsvergaderingen zou de zuiverde vriendfchap; de volkomenfte eendragt en zusterfehap meeten heerfchen. Dc volftrekfte geheimhouding zou 'er een der hoofdpligtcn van uitmaaken.
6. Deczc kringvergaderingen , wanneer zij
tot een vasten ftand waren gekomen, zouden
als dan , z-onder dat zij 'er moeite toe behoefden te doen, van de eerfte Vergadering, aan welker hoofd jtfvrouw Philipine zig zou bevinden, inftruaicn ontvangen , hoe zig verder te gedraagen.
7. Alle onkosten zouden door eene zeer rijke Dame gedraagen worden.
8. Om zo veel mooglijk, tot tijd en wijlen, onbekend te blijven, zou men de tekens veranderen , zo dikwils men het goedvond.
Dit is alles wat ik, tot nog toe, van deeze faamenzweering heb kunnen vernecmen: ik vertrouw echter, dat het reeds meer dan te veel zal weezen, om u deswegens nadenken cn voorzigtigheid intebo-zemen; want wanneer dit ontwerp doorgaat, dan mogen wij de matten wel oprollen.
Hier



LUCIFER ën BEËLSÈBUB. 147
H;cr mede acht ik- voldaan te hébben aan mijn» verpligting.
Heil cn Duivelfchap!
langpo ot je.
ZEVENTIENDE BRIEF. droeskopje aan belial.
burger secretaris!
Met ongemeen vermaak heb ik den.last volbragt* dien gij mij gegeeven had. Ik heb Willem en Wille-' mijntje een bezoek op hun Engelsch kasteel gegee» veft, en mijn rol zo gefpceld, als dezelve met mooglijkhci.1 gefpeeld kan worden.
Verbeeld u een groot, oudmodisch kasteel ; met dikke zwaare muurön, 6n breeJe, diepe gragten omK 2 gee-«



LUC f F E R ex B E E L S E B U B.
gecven : terwijl ctlijke fterke torens hunne grijze kruinen hcmelwaards verheffen ; fchoon ze thans nergens anders toe dienen, dan om eenige zwaluuwen te huisvesten; want de vijanden, die''gr"weleer voor fidderden , zijn reeds meer dan een paar eeuwen in den Heldenhemel geweest. Eenige vertrekken van dat kasteel zijn, volgens den finaak deezer eeuw, In rvornid, en verfchafien aan 't gezond vernuft, dje zonderlinge verfcheüdcnhei.1, die, in ecnen oogojfflag, en de voorige, en de tegenwoordige dagen, aan onze verbeelding zig ter befchouwing doet gecven.
É*en grijze fchildwagt ftond aan de voorpoort: hij zag 'er zo barsch en zo eerwaardig uit als het kasteel zelfs, zonder evenwel dien fchrik inteboezcmen, dien het weleer deed. Hij liet mij ongevraagd pasfeeren, vermits ik de menschlijke gedaante van des Prinfen Barbier had aangenomen.
t De Barbier, die anders, op dit uur, bij Willem, ter baardfehrapping,- komen moest-,'had ik, onverwagt, zulke hevige kramptrekkingen in zijn kuiten doen krijgen, dat hij den eenen voet voor den anderen niet zetten kon , en-vermits deeze kramptrekkingen hem, op , zijn turfzolder, overvielen, moest hj ardaar'blijven liggen, zonder dat. hij iemandterpe-tno.cjij ü h « • " * . * pén



LUCIFER enBEELSEBUB. 149
pen kon, om aan Willem tc gaan zeggen, dat hij tuiten ftaat was, om ie komen.
Een grommige Kamerdienaar kwam mij in 't gemoet.loopen. Hij zag 'er vrij flordig in dc klederen uit; zijn linnengoed was allerwegen vol wijnvlakken cn fmcerige vingergrecpen.
Is zijn Hoogheid rpeds bij"de hand? vrQeg ik.. . Ga het kijken !
Maar kunt gij het mij niet zeggen?
Loop naar de bl .... ml
Hoe zijt gij zo gramftoorig? Wat icheelt 'er aan? !
't Is uw zaak niet.
Gij zijt regt een Engelschman.
Al was ik de duivel; wat raakt het u ?
Maar ik moet zijn doorlugtige Hoogheid fcheeren.
Scheer zijn vaer en zijn moer ook! het bruit mij niet.
Hier mede wipte de Kamerdienaar, door driej vier kamers heen, en buiten mijn gezigt,
K 3 ( Ver-



iso LUCIFER en BEÊLSEBUB.
Vermits ik vergeeten had mij te informeeren naar die kleine omftandighceden , die het baardfehrappen van zijn Hoogheid vooraf gingen en vergezelden, ftond ik cenigzins vericegen. Eindlijk kwam 'er een zwarte jongen, uit een anderen hoek, voor den
dag fpringen, Hij meende mij voorbij tc fcButó
ven.
Knaapje! vroeg ik, is zijn Doorlü^t'.ge Hoogheid al bij de hand?
De Mcor begon uit al zijn magt tc lachen; trok vervaarlijke fmoelcn tegen mij; klopte op zijn agterkwartier; maakte eenige bokkenfprongen j fprak geen wcord en liep heen.
In Londen, dagt ik bij mij zelve, is men zelfs den duivel te flim.
Ik ftond eenige oogenblikkcn, en kwam in 't vermoeden, dat men misfchicn hier geen complimenten gebruikte; maar regt toe regt aan gewoon was, om op zijn Doorlugtige Hoogheid aan te loopen.
Volgens dit denkbeeld tikte ik aan een der Kamers, die mij het aanzienlijkfte toefcheen. Entrez: werd 'ervan binnen geroepen, Ik.draaide de deur op en trad binnen.
Hier



LUCIFERenBE E"L SEBUB.iji
Ilier zag ik een jonge Engelfehc Dame zitten , genoegzaam halfnaakt; met de verleidlijkfto fchoonhcid op 't geiaat, en het verhittendite vimr der wellust in haar oogen. Zo dra zij mij zag, rees zij overeind» cn deed eenige treden naar mij toe.
Is de baan klaar? vroeg zij zagtjes, en zonder mijn antwoord at'tewagten, huppelde zij als een dankende Vcnus een andere kamer in.
Hier begon ik te vermoeden of niet wel het een of ander Duiveltje mij een poets wiide fpeelen, en mij beletten om Willem te fpreeken. Wat oogmerk een heifchegoest hier echter mede zou kunnen hebben, begrijp ik niet, want immers hebben wij allen maar een belang ?
Ik bedagt mij eenige oogenblikken en volgde de fchoone op 't fpoor, — dan, eer ik nog ter plaatfo kwam, daar zij haaren loop voleindigd had, hoorde ik drie zeer onderfcheiden geluiden, als de donderende , verwijtende ftem van Wilhelmina; — de verbaasde en beteuterde ftem van Willem, en de om vergiffen isfmeckende ftem van de Engelfche Dame ! — Wat 'er gebeurd was is ïigtiijk optemaaken, en dat ik, in mijn qualiteit als Barbier, hier voor zou moeen boeten, was zeker, vermits het mijn fchuld zou K. 4 wee-



IJ2 LUCIFER e~n B E fi LS E B ü B.
weezen, dat de Baan hier maar gansch niet klaar was geweest. Ik liet daarom mijn aangenomen gedaante vaaren, en plaatfte mij onzichtbaar, op de poeijer'doos van het vertoórnde Meisje, dat welhaast in haar Kamer wede: te rug kwam; rood als vuur; hekreeten en gehavend, en meer vloeken en verwenfehingen over den Barbier, uitbraakendc, als 'cr, zedert de fchepping der baarden, over alle Barbiers, van alle tijden en Volken , zijn uitgefproken geworden. Zij wierp zig in een wanhoopige geftalte in haar fauteuil.
Het leed maar weinige oogenblikkcn, toen de eigenlijke vleeschlijke Barbier het Kasteel kwam opzukkelen: de kramp had den armen Drommel derwijzen getroffen, dat hij niet dan met pijnlijke en langzaamc treden kon voortkomen. De deur der Dame ftond open. Hij keek 'erbinnen en zei zagjes: Fanny'. ik zal u waarfchmnven, als de baan klaar is. .
Vermits de geweldige napijnen , eenige misljjke trekken op zijn gelaat formeerden, en Fanny dit noodwendig als een befehimping over het gebeurde moest opvatten, daar zij hem voor- den zeifden Perzoon nam, kon het niet mtsfirfl , of zij moest in een



L'UCIFERen BEÊLSEBUB. 153
geweldige gramfchap losbersten. Als een hclfche furie vloog zij van haar ftoel, en met al haar vingers en nagels den onfchuldigen Baardfcbrappcr in 't gezigt, wraar zij zulke deerlijke verwoestingen' aanrigtede, dat garifche ftroomen bloeds langs 's mans das; overhemd; vest en broek nederliepen.
■ Daar Dieven/lag! zei zij; toen zij eindlijk haar Vrouwlijken moed gekoeld had: tiaar! riuhebt gij uw loon! ga nu lieen en waarfchnuw mij als da baan klaar is.
Dit gezegd hebbende; fmcet zij de deur van haar kamer met geweld agter zig toe1, en wierp zig andermaal , maar met een eenigzins bevreedigde wanhoop , op haar voorige zitplaats neder.
Wat de Barbier aanbelangt, hij was zo godsjam-, morlijk door de fcherpgenagelde fchoonheid geteisterd j dat hij het niet waagen dorst, om zijn officie bij zijn Doorlugtigo Hoogheid waartencemen , waarom hij zagtjes het Kasteel af kroop en weder naar; huis hinkte. Den volgenden dag, na dat Fan¬
ny met Willem gefproken had, kreeg den Barbier zijn Dcmisfie. — Te vergeefsch tragtede hij de rejen van deeze ongenade uittevorfchen. — Dit gcK 5 val



?54 LUCIFER en BEÊLSEBUB.
val trof den armen H..ls zodanig, dat hij thans dc teering heeft.
Uit de menigvuldige vrugtloozc poogingen, die ik telkens aanwendede, om in de kamer van Willem te komen, werd ik hoe langer hce meer vëjrfterkt in het denkbeeld, dat een hooger Magt dan de mijne, niij hier ten kragtigften tegenwerkte, waarom ik befloot een weinig geduld te neemen, cn te beproeven, of ik door een krijgslist in mijn oogmerk Aaagen kon.
Dc poeijerdoos van Fanny was mijn hoofdquartier, en hier had ik» alle ongemerkte gelcgcnhccden, om dc gefprekken , tusfehen haar en haar Kamenier gehouden, te beluisteren. Deeze gefprekken waren zomtijds van gewigt, en gaven mij in verfcheiden opzigten, zeer veel licht.
Het doet mij vreemd , zei de Kamenier eens, dat onze goede Loboor nog zo veel van u houd, daar hij weet, dat gij van Patriouiiche denkwijze zijt.
Hoe kan u dat vreemd dunken ? antwoordde Fannv. Willem, zegtg!j, is een Loboor; wel nu dat is immers een van die foort van honden , die vrienden



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 155
den zijn van alle handen, die hen carcsfeeren willen.
Gij drukt zijn caracier zeer natuurlijk uit; maar evenwel zijn Staatkunde, ■
Zijn Staatkunde?
(.Hier berstte Fanny in een hevig lachen uit.)
Zijn Staatkunde ?
Wel nu, ja.' zijn Staatkunde.'
Is loutere verwarring van zig zelve, en van anderen die hem hooren en gelooven willen. Twee
bekoorlijke oogen doen al zijn Staatkunde fmelten als fneeuw voor de zon. — Er zijn flegts een paar bevalligkusfchende lippen noodig, om wit papier van hem te maaken, waarop men alles kan fchrijven, wat men wil.
Misfchien zsud gij vtel een Patriot van hun kunnen formeeren ?
Dat was geen kunst'.
Geen kunst} —
( Hier lachte de Kamenier op haar beurt. )
Ge»n



ï5<5 LUCIFER en BElLSEBÜS.
Geen kunst ? — En waarom hebt gij het dan niet airede voor lang van hem gemaakt ?
Öm dat het mijn beftemining niet is het Staatkundige Menschdom te bederven.
Zou het Menschdom door IVillems Patriottismus dan bedurven worden ?
Nog erger dan het nu is.
Hoe is het mooglijk ?
Hebt gij dan de gefprekken van den Burger * * * * niet beluistert ?
Is dat die Burger, die hier daaglijks bij zijn Hoogheid komt f —
Dezelfde! —
Maar hoe zou ik die kunnen beluisteren ; zit fluiten zig altoos zo zorgvuldig op, dat 'er geen, genaaken aan is ?
Ik zal u de geleegenheid bezorgen, om hem eens te kunnen hooren , en dan kunt gij zelfs oordeelen,
En hier mede wees Fannij aan haar Kamenier een
Zij-



1
h Ü- C I F E R e n BE^L-SEBUB. fjjfr
Zijkamertje, en in het zelve een klein Cabinetje, dat iret een dun befchotje tegen 's Printen geheim veri tjsek aan kwam.
Daadlijk verliet ik de poeijerdoos cn plaatfte mij in een oud fpijkergaatje, waar ik tenens in het geheimvertrek zien kon, evenwel zonder 'er binnen te kunnen komen ; want bij het gaatje zat een donkergroene fpinnekop, die, zo dikwils ik poogingen deed om binnen te komou, zijn poot opligtede, 'c wek voor mij van dezelfde kragt was, als. of Lucifer zijn be-> veclenden Schepterzwaaide! die Spinnekop werd ongetwijtfeld door 'een hooger Magt bezield. Ik be^ floot derhalve;» voor .ditmaal irrij-met luisteren te verI genoegen.
De Burger +. verfcheeti- omtrent half twaair
gtirén voor den midd;;g. Alle deuren werden zorgvuldig geftooten j na Hat bevoorens 'er ftrikte order l^gjéevén was, om niemand ter gehoor bij zijn Doorlugtige Hoogheid toetelaaten; maar alles weg te ftu,uiea\ met dit compliment; dat zijn Hoogheid zwaan» hoofdpijn had, en.niemand tu fpraak ken liaan.
Al aanftonds bemerkte ik; dat de Burger ' , | ; dezelfde Perzoon wffa die, te Amfterdam, zig,zeor
*rti *i <*J ,.»>v 'fiZ'tV'. veel.



158 l U c i F e r\e n beelse8u s.
veel moeite had gegccvcn , een geruimen tijd
geleeden, om een bevreediging of verbroede¬
ring, tusfchen de Patriotten en de Oranjevrienden te
bewerken : die, in den Haag, op een zeker
Koffihuis, of Kamer, met ronde woorden tegeneenige rcdenecrende Vaderlanders zei: jor.gens'. wij moeten de zaak met Willem maar zien te vinden; want we wei-den to:h even hard gekuld! [ 't zijn 's Mans eigen woorden.] Het verjchee:t immers verdomd weinig, of we door de kat of de Kater gekrabbeld worden ? — ( * )
Het begin van 't gefprek was, a 1'ordinaire, . 't Is reedlijk warm! — Het zal donderen! —{j. oe n
verkoelende drank is thans goed! dat is een
heerlijk liqueur! Van waar heeft uw Hoogheid
die? —>—r- Engeland is een overheerlijk Land!
De tijd, hoop ik, komt, dat wij die nog eens in *t Vaderland zullen drinken! — Uw Hoogheid ziet 'er
nog
SchaSz zihfpcelt hier zekerlijk op een Hiftorie, üe weezenlijk gebeurd is , Vermits hij goede Correspondentie in al dit foort van zaaken had: wat 'er echter van zij, kan ik niet zeggen : ik heb alle papieren van den nu zaligen Schrijver vüjtig doorzogt; doch wegens deeze xaak., geen woord verder gevonden,
Acr.m. van di Uitjccffler.



LÜCIFER en B E BB SE BU B. i&
nog bizonder wel uiti i— Ja! ik ben gezond; —
Cod onderiteufii mij! A vous! — en derge-
lijken meer.
En thans begon het volgende gefbrek.
Uw Hoogheid weet, wat ik u gisterenvoorgefteld heb? —
Ja.' zeer wel.
Heeft uw Hoogheid 'er zig op bedagt?
Ik heb 'er, zeer voorzgtg en zijdelirgs, met haare Koning.'ijke Hoogheid over gefproken • doch zij vind 'er gauseii geen 'behangen in.
Vind haar Koninglijke Hoogheid 'er geen behaagen in ? — Dit is onbegrijplijk.
Mijn Wijf is vervloekt trotsch. Zij zou haar kop verliezen, als zij maar reparatie van eer kan krijgen.
Maar ingewikkeld verkrijgt ze immers, volgens mijn Plan , reparatie van eer.
Ingewikkeld? — Ba' dat t's haar op verre
naar niet genoeg! Het moet openlijk en zonder om-
vre~



k6$ LUC I FE Ren BEÊLSEBUB;
wegjtf gef/lieden, .en dat wel in een veel Jlcrker fmaak, als in het jaar van 1727. —
God bèwaare ons! nog fterker als tóen ?
Moet dan alles vermoord worden ?
Ten naasten bij -sft- Begrijp echter niet, dat haar gevoelen mijn gevoelen is. — De Bauiuvaz
zeggen, dat Willem gek is; dit is moog-
lijk; maar Willem bezit een goedhart.
De Bataavèn, Prins! zeggen 'er bij, dat het uw fchuld niet is, dat de omwenteling van 1787 plaats had.
Ja', zo als ik- zeg; om dat ik geen ver/land genoeg bezit, om een dergelijke omwenteling te kunnen bewerken.
Excufeer mij, Prins!
. Nu! nu', wind 'er maar 'geen doekjes om.' —« */ Is waar, noch mijn hoofd, noch mijn hart was 'erinftaat toe; en, daar fel ik mijn e-er i;:.
Vorst! gij overtuigt mij hoe langs hoe meer., dat. gij waardig zijt, de vriend der Bataavcn te worden.



LUCIFER en BEÊLSEBUB. iït
Ik zou 'e ook wel willen weezen, mits dat ik maar volkomen verzekering had.
Hoe kunt gij meer verzekering hebben, dan gij mi reeds hebt? — Alle uwe Vrienden, — zij zelfs die voor u de verregaandfte uitterften gepleegd hebben , — ontvangen niet flegts vergiffenis; — durven niet flegts den kop vrijmoedig en ongehinderd opfteeken ; — zijn niet alleen bij eenige bewindvoerende Patriotten in aanzien en achting; — maar men geeft hen zelfs pennoenen en amten, die groot en
belangrijk zij n; men verkeerd 'er broederlijk
mede, en aan een volmaakte verééniging ontbreekt niet anders, dan de een of andere uitwendige plegtigheid.
Ik wil 't gelooven ; dóch dit gefchied niet anders j . dan bij die geenen, die men Siymgasten noemt.—* De lieete, of' 'Jacobijnfclve, of revolutionaire Patriotten denken zo Vriendbroederlijk niet over mij en de mijtten,
En wat doet het af, mijn lieve Prins! of deeze Dollemannen ongunstig over u en de uwen denken? — Die zogenaamde Slijmgasten maaken verre weg de grootfte meerderheid onder ons uit; het zijn de Luiien, die het meeste geld en het grootfte creL dist



i6a LUCIFER en BEÊLSEBUB.
djet hebben; het zijn de Luiden, die niet volgens hersfenfchimmige denkbeelden ; maar overéénkomftig den aart der zaak; de billijkheid; de gemaatigdheiden rechtvaardigheid redeneeren ; het zijn de Luiden , die eerlang het roer van Staat in handen zuilen krijgen! (*) met een Woord, het zijn de Luiden die meest gefchikt zijn, om uwe beste en vertrouwdfte Vrienden te worden.'
I Dat is alles waar! ?naar zal die Partij blijven zeegepraaien ? — zal de dolle Partij niet eind/ijk triumfeercn f .
Triumfeeren ? — niets onwaarfchijnlijker; niets onmooglijker dan dat! — 't Is waar, deeze Jacobijnen, of Revolutionairen, of zo als men ze noemen Wil, hebben eenige zeer goede gfondbeginzels, die, wanneer ze voorzigtig, verftandig en bedaard, worden opgevolgd, u en alle uwe Nakomelingen, voor altoos , buiten Nederland, ten minften buiten het bewind van zaaken, zouden houden; ,—i maar,
't is 'er verre af, dat deeze Revolutionairen voorzigtig en verftandig, en nog minder bedaard,
zouden handelen! l_ zij zijn gelijk aan dien
orbn-
(*)' Men gelieve onder't oog te houden, dat Schas» dit werk gefchreeyen heeft voor den jaare ir9ö.



LUCIFER en BEÊLSEBUB. 163
dronken en dollen Metfelaar, die met zijn kop tegen.
de muur liep, om 'er een gat in te maaken!
iets, het welk hij, nugteren en bedaard zijnde, zeer gemaklijk en met weinig moeite had kunnen yerrig-
• lk geloof, dat g:j gelijk hebt.
En, mijn waarde Willem! voeg hier onze Staatkunde bij. Deeze wilde Paarden laaten wij in de Weide, waar zij niemand fchaaden kunnen , om cri om vliegen, tot dat zij moede en mat daar nedervallen, en in die tijdltippen wceten wij zeer wel onzen flag waarteneemen , om hen tfefl breidel in den hijgenden bek te wringen.
Heb ik ook niet wel gehoord, dat gij die eerfM Baazen van den honger laat Jlerven ?
Ten minden, zo zijeen anderen dood hebben, is het geenzins de fchuld der Slijmgasten. — Niet dan in den uitterften nood, en wanneermen hen volftrekt niet vom -
bij kan, krijgen zij een amtje; penfloemje
of zo iets.! evenwel word 'er zurg gedraagen ,
dat zij geen voet in 't heilige der heilige krijgen ; of, zo zij 'er, bij ongeluk, in komen, dan'zijn de zaaken indiervoegen befteld, dat zij, in weerwil van L 2 al



164 LU CIFER EN BEÊLSEBUB.
al hun gefchreeuw en boeha, 'er geen kwaad, ten uwen opzigten, doen kunnen.
Maar, zo als ik zeker weet, in de Grondvergaderingen , wannier 'er gewigtige zaaken verhandeld, of groote verkiezingen gedaan moeten worden, dan komt die Partij niet op, welke gij zegt, dat mij zo zeer geneegen is l
Dat is zo, Prins! maar hier uit moet gij meer tot uw voordeel dan tot uw nadeel befluiten ; want daar alles nu reeds ten uwen toekomstigen behoeve befchikt en beflischt word, nu uwe heimlijke vrienden niet opkomen; hoe veel te beter zullen uwe zaaken dan niet gaan, wanneer zij eens met eenpaarigheid hunne ftemmen verheffen, en uw Aanhang 'er zig mede veréénigd ? ———
Mijn Aanhang 'er zig mede veréénigd?
Hoe? —-
Dit zal zij zeker doen.
En wanneer?
Zo dra de Franfchen hunne overwinningen voltooid , en de algemeene Vreéde daargefteld zullen hebbent want als dan is alle hoop voor uwe liefhebbers



LUCIFER en BEÊLSEBUB. i'6j
bcrs verloeren, en dan zijn ze verpligt om van twee kwaaien het minsten te kiezen, en wat Regceringsvorm kunnen zij dan beter de voorkeur geeven, dan aan die, welke het meest naar de Stadhouderlijke-ge-
lïifct 2 - Volg derhal ven mijn raad, Vorst! want
wanneer gij een weinigjenaar de Patriotten zweemt, en de Patriotten zo veel naar u zweemen, dan zaj. de overéénkomst fchielijk te treffen weezen.
Tot dus verre het gefprek hebbende aangehoord, befpeurde ik dat Willem begon te wankelen, om den raad van den Burger * * * * te volgen, waarom ik begreep oat het goed zou zijn, hem te bezielen. Ik nam derhalven de gedaante van een vliegje aan, ten einde aldus door het gaatje te fnappen, waarvoor de Spinnekop de wagt hield.
Dan, de Spinnekop zag mij aankomen, en, vertoornd over de list, waarmede ik hem poogde te verfchalken , kroop hij door het gaatje; vervolgde mij op het befchotje aan den binnenkant van het Cabinetje, en greep mij aan. De Kamenier van
Fanny die hier te luisteren ftond, zag ons gevegt; nam haar panteffel, en floeg ons beiden, met eenen, llag, dood.
L 3 &



tëS LUCIFER en BEÊLSEBUB:
• In dit geval weet gij , dat wij geesten aanltonds moeten wederkeeren, tot de plaats, van waar wijgekomen zijn., ik kan dus geen verder berigt leeve-, ren.. „•
Heil en Duivelfchap!
«ictósws fien&-u4i<ï'aÉ ir;.r; Ql^sh^^S^.^--' A'r
broeskopje.
E I N D E.