F
95






E N
EVOLUTIE
GESCHIKT VOOR DE AGT1EN COMPAGN IEN
DES
LOFFELYKEN BORGERLYKEN REGIMENTS
DER
STAD GRONINGEN.
Geëxtraheert uit het Reglement op de Exercitie en Evolutie van den Staat.
DOOR
||^^^
Te GRONINGEN,
j^f; i
By JAN H1NDR1K en LEONARD BOLT, BotKVERKOPfrs aan 't Botermarkt, bezyden 't Koude Gat. mdcclxxxv.



Cunda cum Tempora proficia



Pag. x
ifte Hoofdstuk.
Van het opmarcheeren van het Vaandel na de WagU
J3e Compagnie in 3 geleederen gferangaert zyn* de, ten huife van de Vaandrig, met 't geweer op fehouder Commandeert de Lieutenant
1. Compagnie geeft agt.
a. Getveer by de voet.
3. Banjonet op, Laadftok in de Loop, hier vol^t de vifitatie der geweeren en dit gedaan zynde
1. Geeft agt*
2. Laadftok op zyn plaat:,
3. Geweer in den arm.
doende dan de Lieutenant Rapport dat de Compagnie in ordre is
Als dan Commandeert de Capitain
1. Compagnie geeft agt.
2. Geweer op fehouder.
3. Compagnie zal Chargeeren
4. Prefenteert het geweer.
5. Geweer vlak.
6. Laad.
Zo dra geladen en gefchoudert is worden de Corporaals der Poortleggers voorgeroepen, en terwyl A de. "



f * )
dezelve ora de poorten trekken Commandeert de Capitain
i. Geweer in den arm. de Corporaals weder binnen zynde
i. Geweer in ae hand latende de Vaandrig binnen gaan om het Vaandel af te halen, zo ras men denzelven ziet komen. Word gecommanrteert
I. Geeft agt
a. Prefenteert het geweer. word de Marfch geflagen, tot dat de Tamborrs gewenkt word
I. Geweer op fehouder.
a. Compagnie zal marcheeren.
3. Geeft agt.
4. prefenteert geweer. ƒ. Geweer op fehouder.
op 't laatfte tempo rukken de agterfte geleederen op met 4 en 7 pailèn, of zo de fituade der plaats het niet toelaat, fluiten de voorfte geleederen agterwaards
6. Met Pelottons of Divijïes.
7. Regts fwenkt.
8. Marfch
9. Halt
10. Compagnie
11. Marfch.
Waar op alles re gelyk aan marcheert met flnande Trom, en't fwajen van het Vaandel, Commandeerendcals dan ieder officier zyn eigen Divifie om ta
fwen-



C 3 >
fwenken regts of lirigs na dat de ftraten inmoeten.
Op de ordinaire plaats tot het doen der drie fal« . voos gekomen zynde, Commandeert de Capitain
1. Eer/ie Divijie.
hier op houden de tambours ftil.
2. Halt.
de Vaandrig balt horende Commandeeren, Commandeert.
1. Marcheert lingt. ■
en het eerde Divifie voorby zynde
2. Regt uit.
3. Halt.
zo dra de Vaandrig Commandeert marcheert lings doet den Lieutenant het zelve Commando, en al? ziet dat voorby de Divifie 'van de Vaandrig is.
2. Regt uit.
3. Halt.
de 3 Divifien als dan tlaaft elkander ftaande met gefloten geleederen Commandeert den Capitain. I. Rigt u. hier op operen zig de geleederen. De Capitain, Lieutenant, en Vaandrig blyven front houden na de Compagnie en Commandeeren alternatief.
1. Eer ft e Divifie.
2. Vaardig.
3. Aan.
4. Vuur.
A a D*



C 4 )
Vaandrig, r. Tweede Divifie. ~i a. Vaardig.
3, Aan.
4. Puur.
De Lieutenant. t. Derde Divifie. . s. Vaardig,
3. Aan.
4. Vuur.
zo dra het vuur er uit is, word het geweer op fehouder genomen, de haan en pan herftelt, dog een weinig na de laafte falvo als het geweer op fehouder is, word een roffel geflagen waar op de twee agterfte geleederen van zelfs met 4 en 7 paffen opfluiten als dan Commandeert de Capitain
1. Eer ft e Divifte,
2. Marfch.
de Vaandrig Commandeert.
1. Tweede Divifte. a. Marfch.
3. Marcheert regts.
4. Regt uit.
De Lieutenant Commandeert. I. Derde Divifte. a. Marfch.
3. Mar cheert regts.
4. Regt uit.
in



( 5 >
in het paflèeren van de fchildwagt van de Militaire Wagt als dezelve aan de linker vleugel ftaat word niet geialueert.
Aan de Hoofdwagt komende en de Capitain ziende dat behoorlyke difwntie heeft, Commandeert.
I. Lings fwenkt. 't geen door Vaandrig en Lieutenant gevolgt word.
i. Lings fivenkt. i. Lings fwenkt. Vaandrig Lieutenant. Marcheerende ais dan met de heele Compagnie in front
geevende een wenk aan de Tambours om ftil te houden.
De Capitain Commandeert. I. Compagnie. a. Halt. 3- Mg* u-
openen zig de gelcederen de Lieutenant en Vaandrig keercn zig regts urn .keert met het front na de Compagnie.
4. Geeft agt.
5. Prefenteert 't geweer.
met deeze tempoos keeren de Officieren zig lings om keert.
6. Geweer op fehouder.
7. Prefenteert V geweer.
neemt de Capitain en de Officier van de nagtwagt A 3 haare



f « )
!mre fpontöns hoog, om de wagt over * neemen.
Weeder voor Compagnie komende Commandeert de Capitain.
8. Geweer 0p fchouderi
j" fre^enteert 't geweer. Word de marfch geüagen en de Vaandrig gaat met het Vaandel in de wagr.
io. Geweer op fehouder.
I I. Tweede en derde Divifte.
12. Regts om .... keert.
13. Marcheert na u poften.
waarop de Corporaals met hare Poortleggers, ieder na zyn getrokken wagt afmarcheert.
De Lieutenant rukt als dan regts aan voor de linker vleugel van de adelborften, waarop gecommandeert word.
1. geeft agt.
2. geweer hoog,
3. regts om.
4. Marfch.
Marchcerende als dan gelit voor gelit in de wagt, en de Capitain en Lieutenant geeven hunne fpon. tons aan de Tambours over.
2de Hoofd-



( 7 >
2de Hoofdstuk.
Van het g^ene de oude Wagt te doen heeft by het aankomen, der nieuwe Wagt.
De Compagnie rangeert fig in 3 open geleederen met geweer by de voec en in den arm met geladen geweer.
De Cr.pitain de nieuwe wagt na dat hare falvoos gedaan heeft, ziende naadren keert zig om en commandeert.
I Geeft agt.
i. Getveer op fehouder.
%. Prefenteert het Geweer, en fo dra de nieuwe Wagt halt commandeert.
4. Geweer op fehouder.
by het tweede prefenteeren van 't geweer van de nieuwe Wagt.
5. Geeft agt.
6. Prefenteert V Geweer.
met deeze 3 tempoos keert zig de Capitain om na de nieuwe Wagt.
Zo dra het het V andel van de nieuwe Wagt binnen is. commandeert de Capitain gelyk*mèt de nieuwe Wagt.
7- Geweer op fehouder. . en wa# tot dat de batte Adelborfl: van de nieuwe Wagt binnen is.
A 4 3de Hooft-



( 8 )
3de Hoofdstuk.
Van het afmarcheeren der oude Wagt en het bedanken voor het Vaandel.
De Capitain ziende dat de nieuwe Wagt binnen is commandeert i. Geeft acht.
a. Geweer hoog in de regter arm. neemende met de Lieutenant met de 3 eerde tempoos hunne fpontons hoog in den regter arm.
en met 't laatfte tempo fluyten de agterfte geleederen op.
X. Eerfle Divifte.
8, Marfch.
word de aftrop geflagen. als 't Geweer hoog in den regter arm is word voor niemand hoe genaamd regts of lings gefalueert. De Vaandrig commandeert.
1. Twede Divifii.
2. Rechts . ... om
3. Marfch.
4. Halt.
5. Front.
6. Marfch.
De Lieutenant commandeert. ZO dra de Vaandrig 't eerfte Marfch commandeert.
I. Der-



( 9 )
1. Derde Divifie.
2. Rechts . ... om.
3. Marfch.
4. Halt.
5. Front.
6. Marfch.
Aan 't Logement van 't Vaandel gekomen zynde geeft een fignaal aan de tamboers om ftil te hou. den en dewyl de fchoten meeft door de lengte van de ftraat moeten gedaan worden, moet alhier weder opgemarcheert worden, gelyk voor de 3 falvoos op de Marktt
zo de plaats het toelaat word gecommandeert.
1. Compagnie.
blyft alles agter malkander in de pas en neemen diltantie.
de Capitain gaat midden voor de Compagnie.
2. Halt.
3. Met Divifien.
4. Lings Sivenkt. } 5. Marfch,
6. Halt.
7. Richt u.
openen zig de gelederen en' de Officieren maken front na de Compagnie.
8. Geeft agt.
9. Geweer op fehouder.
met de 3 eerfte tempoos word de fponton by de voet gefet, en de twee laafte lingsomkeerd gedraaid
iq. Prefenteert het Geweer. aftrop geflagen en 't Vaandel word in huis gebragt
As ii. g«-



ii. Geweer op fehouder,
<ia. Geeft acht om een Generaele Decharge te i doen. 6
13- Gantfche Compagnie,
14 Vaardig,
15. ^4an.
J6. Viur,
de fchoot gedaan zynde worJ een rofFel geflagen waar op de Geweeren gefchoudert en haan en pan hemelt word.
1. Geeft agt.
a. Geweer aan de Linker fyde.
3. Banjonet af.
4. Gezveer op fehouder.
5. Rechtsom .... keert.
6. Morfch.
",S da" WOrd zeer kort «" afflag gedaan en ieder gaat zyns weegs. r
4de Hoofdstuk.
Van dc Handsrreepen die tot het Manuaal behoren.
1. Geeft agt om het Manuaal te doen.
2. Regterhand aan >t geweer. 1 tempo.
3. Geweer hoog. 1 tempo.
4- Spant den haan. 1 tempoos.
5- Legt aan. \ tempo. 6. geeft Vuur. 1 tempo.
7. //er-



( tl )
7. Herfteit den haan. 1 tempo.
8. vat de Patrom. 2 tempoos.
9. opent de Patroon. 2 tempoos.
,0. ÉfbyV °P dePa"' * ren1poos•
11. Sluit de pan. a tempoos.
Ï2. ** geweer ter ladlnge. 1 tempo.
13. Patroon in de loop. a tempoos.
14. r«** uit de Laadftok. 1 tempo.
15. Laad/lok in de loop. 1 tempoos
16. 0/» zyn plaats, cl tempoos.
17. geweer op fehouder. 1 tempo. ,8. geweer by de voet. 6. tempoos. 19' Legt neder 't geweer. 4 tempoo». 20. Neemt op 't geweer. 4 tempoos, ftl. £fw«r o/> fehouder. 5 tempoos.
22. Prefenteert 't geweer. 3 tempoos.
23. re£f om keert. 3 tempoos.
24. lings om keert. . 3 tempoos.
25. geweer op fehouder. 1 tempoos.
26. voorwaards velt 't geweer. 3 tempoos.
27. geweer op fehouder. 2 tempoos.
28. verdekt''l geweer onder de linker arm. 3 tempoos.
29. geweer op fehouder. 3 tempoos.
30. geweer boog in den regter arm. 5 tempoos.
31. geweer op fehouder. 5 tempoos. 31. regts om. 2 tempoos.
33- l'ngs om- 2 tempoos.
34. regts om keett. 3 tempoos,
35. lings om keert. 3 tempoos.
•t Ma-



f ia )
't Manuaal zonder commando word Recommandeert t. geeft agt om bet Manuaal zonder commando te doen.
2. regterhand aan V geweer, wordende ah dan met de vleugelman vervolgt,
5de Hoofdstuk.
Van de Ladinge met Tellen.
word gecommandeert.
1. Parade zal Chargeer en.
2. geeft agt,
3. Prefenteert 't geweer.
4. geweer vlak.
5. Laad.
dit is een waarfchouwinge en word maar op het £ellen gelet zonder Vleugelman.
Een.
de pan opengeftoten.
Twee.
patroon gevat en voorgebragt zonder flag.
Drie.
de patroon geopent.
Fier.
Kruyd op de pan en de hand agter het ftaal. Fyf.
de pan gefloten en de hand met de patroon agter op de kolf zonder flag.
Zes.
*t geweer omgefwonken, de patroon in loop gedaaa en laadftok aangevat zonder flag.
Zee.



C 13 )
Zeeven.
laadftok half uit, boven de tromp met de verkeerde hand gevat.
Acbt.
laadftok heel uit omgekeerr, en op een handbreet verkort, met de banjonec gerigt.
Neegen.
laadftok rot op de vuift in de loop gefet, elleboog gefloten.
Tien,
de lading met uirgeflrekte arm aangezet, de laadftok met de volle vuift gevat even boven de tromp, elleboog gefloten.
Elf.
laadftok half uyt boven de tromp met de verkeerde hand gevat.
Twaalf.
laadftok heel uit, omgekeen >en verkort met 't bovenfte koper, met de banjonec gevigc.
Dertien.
de laadftok in de koker gedoken tuflchen duim en vinger gevat, elleboog gefloten.
Veertien.
't Geweer zo dra de laadftok ingeftoten is, voor de fehouder gebragt.
Fyftien. Hand los gelaten en ingerukt.
6. Hoofd-



6. Hoofdstuk.
Van de gefivinde Ladinge.
word Recommandeert. ». Battaillon zal Chargeeren.
geeft agt. 3- Prefenteert V geweer. 4' geweer vlak. 5. Laad.
zeiven de pa„ open gefloten, en gewagt na de tweede wenk, alsdan word de telling; van 2 , 7 en 5. gedaan en gewagt na de derde wenk. ais dan 6. 7. 8 9. io 12. i3. en 14> ea
^"'r* doende da" '5 ofgeweefgercüou-
7. Hoofdstuk,
Van het Chargeeren in het eerfie, tweede en derde gelit ftaande en neervallende.
A.
ftaande in een geilt.
i. Parade.
a. Vaardig, de voeten blyven ftaan. 3« Aan. word de regter voet agter uitgaat,
en



1 ts )
en weder bygetrokken op
4. Vuur. de geweeren vlak gerigr, haan
herftek patroon gevat, afgebeeren kruid op de pan pan gifloten, en de hand agter op, en gewagt na de eerfte wenk.
geweer omgefwenken, patroon in de loop gedaan, geladen en voor de fehouder gebragt. en op de
tweede wenk. gefcho adert.
B. Neervallende in een gelit.
1. F. erfte gelit,
0. Vaardig. vallende op de regter knie/
3. Aan.
4. Vuur. opgedaan.
de geweeren gericht als by art. A, en ook zo voort gewerkt.
NB. Moet in agt genomen worden zo dra Vaars dig gecommandeert word,dat dan ieder regt uitziet, en nooit na de mond van de Commandant.
O Tweede gelit.
1. Tweede gelit.
1. Vaardig. word de regter voet regts af» agter de linker hiel, van zyn neevenman gezet.
3. Aan. de voeten blyven ftaan.
4. Vuur. word de linker voet by de regter getrokken, en de geweeren gerigt de banjonet zo
hoog



( 16 >
hoog als de fehouder voorts alles obferveen»nde de ^admge, zo als by art. A. met deezeby voeging dat by het fchouderen van 't geweer de pas die te voren door het overfpnngen verlooren is geworden, weer met een pas lings word inge wonnen.
D Derde gelit.
1. Derde gelit.
2. Vaardig. word de regter voet regts afgezet en de linker voet bygetrokken.
3- Aan. word de regter voet agter uitgefet 4> Vuur.
word de regter voet weer by getrokken de geweren gerigt dat de Banjonetten met de hoofden egaal hoog leggen blyvende voorts alles zo als by Art. C gezegt is.
ï?
X-i Drie geleederen te zamen.
I. geeft agt om een generale Decharge te doen 1. Compagnie.
3. Vaardig.
4. Aan.
5. Vuur.
zo weder geladen moet worden , worden de twee wenken art. A. met een enkelde flag op de trom gedaan. !
En zo niet meer geladen word, word een roffel geflagen en word als dan 't geweer gefchoudert en de haan en pan herftelt.
8. Hoofd-



( «7 )
8fte Hoofdstuk.
Van de onderfcheide zoorten van vuuren.
A van *t geleeder vuur,
1. Geeft agt om met gelederen te Chargeeren.
2, Compagnie dit gaat alie gelederen aan. %. Vaardig obferveerende ieder gelit.
op zig zelfs zo als in *t 7de HooFdftuk is gezegt.
4. Derde gelit. hier op laac het voorfte gelit de geweeren voor over hangen.
5. Aan.
6. Vuur. laden zonder Vleugelman en 't ge* weer voor de fehouder gebragt, en vaft gehouden.
7. Tweede gelit.
8. Aan.
9. Vuur. laden voort zo als by 't 6de Commando.
Zo dra de fchoot van 't tweede gelit weg is, ftaat het eerfte gelit op, het geweer hoog met de haan op de borft.
10. Eerfte gelit.
11. Aan. regter voet agter uit.
12. vuur. lade voort zo als de twee agterfte geleederen.
Zo dra 't geweer van 't voorfte gelit voor de • fehouder is gebragt, laac de Commandant een flag op de trom doen waar op \ geweer gefchoudert word , en de agterfte geleederen inrukken. t>
ü 15.



( 18 )
^* van 't Rofe vuur.-
t. geeft r.gt om met MttJn \e*thargee?en.
a. Compagnie dit gaai alle drie geleederen aan.
3. Vaardig °t voorde gelit fpant'gcen haan, de Commandanten van de Pelottons gaan agter dezelve.
4. Chargeert.
hierop laic het eerde gelit haar geweeren voor over Va'len.
De Commandant laat allarm Haan en Commandeert ieder Commandant aan de twee agterde geleederen van het eerde i(ot, aan. vuur, tn zo wy. ders alle de Rotten.
Zo dra gevuurt hebben, laad ieder weer op zyn zeiven, en blyfc weer vaardig daan r t d' allarm ophoud , neemende dan 'c geweer op fehouder, en 't vooifte gelic daat op.
c
v-» Effe en Oneffe Pelottons vuur.
I. Ejfe Pelottons. 1, baardig.
3. Aan.
4. Vuur.-
de haan herdelt Src. en niet na de wenk maar na de flag van de trom gewagt, dan orn gel wonken, en op de tweede flag gefchoudert
1. Oneffen t 'elottons.
e. Paa dig.
3. 'Aan.
4. / uur. aa idem.
9de Hoofd-



( 19 )
pde Hoofdstuk.
Van de differente zoorten van Marfchen.
1. Parade Marfch.
deeze is i voet lang en fchielyk 60 paffen in een minuut.
2. Battaille Marfch.
deeze is i\ voet lang en fchielyk 75 paffen in een ffljUtltj
3. Flanke Marfch.
deeze is uit de flank marcheerende 1 voet lang en fchielyk 100 paffen in een minuut.
in front blyft dezelve \\ voet lang en word dan genoemt marfch marfch.
4 Geforceerde Marfch.
deeze blyft de groote houden van de Battaille marfch dog fchielyk 120 paffen in een minuut, genoemt marfch, marfch, marfch.
B 2 10de Hooft-



c 20 )
lode. Hoofdstuk.
Van de Wendinpe zonder Vleugelman.
1. Regts om. Op 'c Commando van rea-t, ~~ j .
« teel™ ZODder byra wedcr by de Kj ]k£8 *«
/./«g'T 0».
op 't Commando van lings word niet gedaan, maar op t woord om &c.
3. /^rc»?.
is het zelfde als men regts of lings om moet maken.
4. Regts om keert. op 't Commando van regts om word niets andera gedaan dan de patroontas gevat, de voeten blyven ftaan, en op het woord van keert draaid op de lin ker hiel ten eerden regts om keert, ligt de regter voet een weinig op en zet dezelve zonder byt:ec weer by.
5- Front.
dit heeft plaats als men met een verkeert front ftaat
2^ op 'c Wüord wn front ,£ zeifde * op
11 de Hoofd-



( ft» )
iide. Hoofdstuk.
Van de Swenkinge.
Alle Swenkinge ftilftaande worden riiët de flatike marfch gedaan maar in marfch zynde houd men dezelve pas daar mede gemarcheert word.
1. Regts Swcnkt.
Op 't woord van Swenkt gaan alle Hoofden langs uitgenomen de linker Vleugelman, en word met zo veel pasfen omgefwonken als er manfchappen in front zyn, de voelinge regts van 't voorfte gelk, de agterfte geleederen houden een weinig lings aan om agter hunne voorman te blyven,, en op het woord van halt gaan de hoofden weder regts.
2. Lings fwenkt.
de hoofden blyven regts zien, en de voelinge van 't voorfte gelit is lings de agterfte geleederen houden regts aan, om agrer de voorman te blyven.
Als de Pelottons of Divifien in marfch zyn e« gecommandeert word Marcheert lings gaan de hoofden ook alle lings, de linker voet word lings aangezet, en de regter voet regt uit gezet, houdende ♦t volle front.
Op 'c regts marcheeren gaat de regrer voet regts aan, en de linkervoet regt uk, houdende meede 't front en marcheeren zo lang regts of lings tot gecommandeert word regt uit.
b 3 12 de Hoofd-



l£ds?. Hoofd.st.uk,
Van 't afbreeken.
De Compagnie met Divifien marcheerende en moe. tende afbreeken Commandeert de Commandant.
1. Regter af linker vleugel.
2. breekt af.
•hier ot> mankt de vleugel die af moet breeken hunne paden kleinder, iaatende de andere vleugel eerft door marcheeren, voorts met dezelve pas dog groter IMgs of ifegts agrer dezelve kort op.
In het marcheeren word nooid regter of linker Vleugel genoemd, naar alleen gecommandeert,
I. Mhrcheerr op. moetende de linker vleugel lings en do regter vleu. 'gel re^rs opmn-cheeren met dezelve pas, gefchie•dende het rfegt irir marrheeren en drajen der hoofden alleen maar op de wenk van de vleugels.
ï de. II Q O F D S T U K.
Van het Exercceren van het Manuaal ponder Commando,
De Compagnie gerangeert zynde i. Compagnie zal exerceeren. hier op gaat de eene Tambour op de regter vleugel van de Compagnie, en de andere agter zyn Capitain
De



De Capitain laat 3 roffels Haan Eerfte roffel.
neemt de Lieutenant ia 3 tempoos zyn Spqntoft
hoog in den regter arm.
Tweede roffel. op de laafte flag maken de Officieren, Sergeanten en Tambours regts om keert en marcheeren door de intervallen 4 paffen agter 't front; dog d' Officie, ren 6 paffen.
Derde roffel. op de laafte flag maakt alles wat na agteren gemarcheert is regts om keert de Officieren en Sergeanten neemen de fpontons en hellebaarden by de voet en ftaan verders ftil.
De Vleugelman van de Compagnie treed op de laafte flag, 8 paffen voor uit, front makende lings om.
De Vleugellieden van 't voorfte gelit fluiten ieder een halve pas regts en lings.
a. Geeft agt om bet Manuaal te doen zonder Commando.
Een lange roffel, deeze dient tot waarfchouwinge om met de vleugelman te beginnen.
't manuaal word als dan vervolgt 't zelve venigt zynde weeder 3 Roffels.
Eerfte roffel.
neemt de Lieutenant de fponton hoog de Sergeanten de hellebaard op fehouder de vleugelman lings om B 4 Twee'



( H )
Tweede roffel. op de laatfte flag openen zig de intervallen, de Officieren Marcheeren weder na voren voor haar Pelottons de Sergeanten blyven in 't voorfte gelit ftaan, en de vleugelman gaat op zyn plaats en maakt front.
Derde Rofel. hierop neemen de Officieren hunne fpontons by de voet.
I4de. H O O F D S T U. K.
Van het Deplojeeren.
De Compagnie met Divifien Marcheerende en de Capitain een front willende hebben Commandeert.
1. Compagnie zal Deplojeeren.
2. Eerfte Divifte.
3. balt. 4. rigt u.
de Commandant van de 2de Divifie te gelyker tyd.
1. Tweede Divifte,
2. Marfch. Marfch.
3. Halt. 4. r;gt Um
Dc Commandant van de 3de Divifie ad idem.
1. Derde Divifte.
2. Marfch. Marfch.'
3- Halt. 4. rigt u.
als dan kan regts of lings worden gedeplojeert
regts



( *5 ]
Regts te Deplojeeren,
word gecommandeerr.
1. Regts.
Deplojeert.
Op dit laafte woort maakt de twee voorfte Divifies regts om, 't agterfte Divifie blyft in front ftaan.
2. Marfch.
't eerfte en tweede Divifie Marcheert re gelyk aan. en voorby de derde Divifie zynde Commandeert de Vaandrig.
1. Tweede Divifie.
2. Halt.
5. Front, en wagt tot dat de eerfte Divifie voorby is.
4. Marfch. Marfch,
Marcheert tot op de hoogte, van de eerfte Divifie.
5. Halt.
6. Rigt «•
zo dra de Commandant van de derde Divifie gedemasqueert is Commandeert denzelve.
1. derde Divifie.
a. Marfch. Marfch. Marcheerende tot op de hoogte van de Eerfte Divifie
3. Halt.
4. Rigt u.
de Commandant van de eerfte Divifie zo dra verregenoegt is. Commandeert.
B y I. Eerfte



( «6 )
I. Eerfte Divifte. X. Halt.
3. Front.
4. rigt.
Lings te Deplojeeren.
word gecommahdeert.
1. Lings.
Deplojeert.
op dit laafte woord maken de twee agterfte Divifien lings om, de voorfte Diviiie blyft in front liaan
2. Marfcb.
de tweede en derde Divifie Marcheeren te gelyk aan, en voorby de eerfte Divifie zynde Commandeert de Vaandrig
1 • Tweede Divifte.
2. Halt.
3» Front.
-4. Marfcb. Marfcb. Marcheert tot op de hoogte van de eerfte Divifie.
5- Halt. 6. Rigt. u. De Commandant van de 3de Divifie voorby de 2de Divifie zynde Commandeert.
1. derde Divifie.
2. Halt.
3. Front.
4. Marfcb. Marfcb.
Marcheert tot op de hoogte van de tweede Divifie,
5. Halt. 6. Rigt u.
■ i • "3
15de Hoofd-



C *7 )
i5de. Hoofdstuk.
Van't paiïeeren van een Holleweg of ft raat.
De Compagnie in Battaille door een ftraat Marcheerende zal den Commandant de Tambours doen ftrt houden en Commandeert.
1. Geeft agt
Om met -Divifie n in avanceeren te Cbargeeren.» de Sergeanten die agter de Officieren zyn gaan als dan na de linker vleugel van 't voorfte gelit van haar Divifie.
2. Chargeert. word de marfch geflagen;
De Commandant van de eerfte Divifie Commandeert hier op,
1. Eerfte Divifie.
2. Halt.
3. Marfch. marfcb.
doende als dan 3 grote paffen en zet met de vierde den voet by
4. Vaardig,
5. Aan.
6. Vuur,
het eerfte gelit fpringt op en de drie geleederen nee* men 't geweer hoog.
7. Regts en lings om.
8. Marfcb.
hier op maakt de eene helft regts om en d' andere
helft



( a8 )
helft iings om, de Officier regtom keert, "de Sergeant lingsom keert en marcheeren langs de andere Divifien na agteren makende aldaar regts en lingsom keert gevolg wordende door de halve Divifie man voor man, het eerfte gelit eerft daar na het tweede en daar na het derde, dewelke agter gekomen zynde, de eerfte man agrer de Officier en onderofficier omgaat en nevens hem plaaft, zo gaat de sde agter ue ifte om, en de 3de agter om de tweede en dit van beide vleugels, in het marcheeren na agceren herftelt men den haan, vatten en openen de patroon Ageer weeder in 3 geleederen zynde Comman" deert den Officier.
1. Rigt u.
2. Laad hier op neemt de divifie de ge." weeren vlak, en zo ras het geweer geichoudert is word gecominandeert
1. Divifie.
2. Marfcb. marfch,
en marcheeren op hare Diftantie en maken dat met de voorfte Kgale pas hebben. En zo voorts met alle Divifien.
Om te retireeren.
word gecommandeert.
t-, Battaillon of Compagnie. •
2. Halt.
3. geeft agt om in het retireeren met Divifien te Chargeeren.
J^B. Deeze Manoeuvres moeten met ftille Trom gedaan worden. 4, Cbar-



( *9 >
4. Chargeert.
hier op Commandeert de eerfte Divifie.
I. Ton.
a. Vaardig.
3. Aan.
4. Vuur.
neemen 't Geweer hoog en Marcheren op het commando van k
5. Regts en Lings om".
6. Marfch. na agteren zo als in het avanceren Als het ifte Divifie zegt Vaardig zegt het 2de Di» vïfie Ton en als gezegt word Vuur zegt het ade Divifie Vaardig warrende zo lang tot dat de laafte man van de voorfte Divifie weg is. dan Aan Vtur en zo voorts.
Dit vuuren blyft Continueeren tot dat de Commandant een roffel laat flaan. Waar na alles ftil ftaat.
1. Battaillon of Compagnie. a, Regts om keert.
3. Marfch.
hier op word d'aftrop geflagen.
4. Halt.
5. Front.
hier op gaan de Sergeanten weder op haare plaatfen en wagten na 't Commando.
Konnende den Commandant als dan Deplojeeren of met Pelottons lings fwenken.
Al-



( 3° )
Aldus op verzoek van Heeren Gecommitteerdens opgeftek, en na gedaane naleezinge geapprobeert Groningen den 16 December 1784.
j. a. s p e k m a n.
Collonel in der tyd.
Vit de Hoplieden. [j-^bolhuis.
I A. Roerse ma.
Vit de Lieutenant*. \^ Roelfsema.
I C. M. v. Bolhuis.
Vit de Vaandrigs. [U.Ringels.
6 \C. Poelman.