MAATSCH. DER NEDERL. LETIERK. ' TE LEIDEN.
Catal. bl.
Geschenk van Tooneelstukken, 1841.



D E
OUDE VRYER,
S L ï S P E L.






D E
OUDE VRYER,
B L T S P E Z.
gevolgd naar het fransci» van den heer
DU B U I S S 0 W.
door
7: G: D O O R N I K,
^ ' ) Te A M S T E L D A M, by j. helders en a. mars, in de Nes, 1791. Met Privilegie.



Een bejaard Vryer; hoe arm, hoe gering zynzyne genietingen! Hoe naauw beperkt zyn zyne vooruitzichten ! Hycet, drinkt, en is gehuisvest; maar hy eet bet brood der zorgen, en dorst vcrgeefscli aaar huisfelyke vreugd; nimmer (maakt hy bet waar genot der maatfehappelyke blydfchap. Ellendig leven! ongelukkige ftaat! hoe beklaaglyk ! hoe afhangkelyk!
Bydrrifrin tot het mtnfchelyk geluk , January 1790, Bladz. 46.



De Gecommitteerden tot de zaaken van den Schouw* feurg hebben, volgens Otfroy door Hunne Ed. Groof Mog.deHeeren Staaten van Holland en Westvriesland, den eerflen November, 1787, aan hen verleend, het recht van deeze Privilegie, alleen voorden tegenwoor. digen druk, van DE OUDE VRYER, Bh. fpel, vergund aau j. h e l d e r s en a. m a r g.
Amfierdam, den 16 Jutty, ifpr.
Geen Exemplaaren zullen voor echt erkend worden, dan die door één' der Heeren Gecommitteerden onder* eeekend zyn.
A 3 PEK



PERSOONAAD JE N.
gercour, Oude Frjer.
sainfar, Officier in Hollandfchen dienst.
dor val, Neef van Gercour.
dorimon, Vrind van Gercour.
lucile, Echtgenoote van Dorval.
sophia,' Dochter van Dorimon.
Juffrouw armand, Huishoudjler van Gercour,
germain, Knecht van Gercour.
claudine, Boerin. 1 mdere Huisbedienden
martin, Boer. j van Gercour.
Het tooneel is op een landhuis van Gercour , eenige mylen van Parys,
D E



D E
OUDE V R Y ER,
B L T S P E L.
EERSTE BEDRYF, EERSTE T O O NE E L.
LUCILE, D ORVAL.
Zy zyn gekleed ineen morgengewaad, en gezeten byeen tafel , waarop men het ontbyt ziet. Na een poos zwygens, ftaan zy beiden op.
DLUCILE. ewyl uw oom zich thans byna herfteld bevind, Zo dunkt my kunnen wy vertrekken, lieve Vrind: 'k Verlang om wederom myn huisgezin te aanfehouwen, Myn lieve dochtertje aan myn hart gekneld te houên.
DORVAL.
Spreekt voor uw zoontje 't hart niet met dezelfde Item?
LUCILE.
Zyn vader is by my; dus denk ik min aan hem ;
Of eer, ik waan hem hier elk oogenblik tc ontdekken;
Daar ik zyn dierbaar beeld zie in uw wezenstrekken.
DORVAL.
C»y hebt altoos de kunst dat gy me iets vleijends zegt.
A 4 LV>



8 DE OUDE VRY£R,
lucile.
t Is flechts de taal van 't hart,- dat voor u openlegt En gul zich uit, wanneer we alleen zyn met ons beiden : Want dle mynheer Gercour is zelfs zo onbefcheiden
Bv'7£ S >dathyzy" misnoegdheid toont,
J3y t zien der liefde die ons beider hart bewoont.
dorval.
Dit is t karakter, myn Lucile , eens ouden vryers, Het droef karakter eens vergrysden echtbeftryêrs Die, zestigjaarenoud, in'teind', telantbemerkt Dat zyne Helling thans zyn ongeluk bewerkt. Zyn hart, dat ledig kwynt, vind alles onbehaaglvk • Van troost en hulp beroofd, is hy zichzelv' ondraaglyk : Als hy de tedremin'van twee getrouwden ziet JSaart dit gezicht hem flechts misnoegdheid en verdriet • Het huwlyk, dat zyn jeugd zo dwaaslyk dor^t we'êritreeven,
Schynt, by een' ander', zelfs zyn fhigheid ftof tegeeven • En om zyn hart, datonsin'theimelykbenyd Het grootst vermaak te doen, zo moest men hèm altvd Van flechte vrouwen en misnoegde mannen fpreeken.
. lucile.
Ditismy meer dan eens, fintswy hier zyn, gebleken. Als hy van iemand flechts het minfle trekje hoort Van eenighuisgezin, waar twist de rust verftoort,
Dan z.e ,k hem var, vreugd, een blos in't aanzicht krygen, Hy haalt het telkens 0p, enkan'ernietvanzwygen.
dorval.
Hy billykt voor zichzelv' aldus zyn zelfbedrog • Doch, fchoon'tzyn geest verheugt, zyn hart weér7, ,. lucile. (fpreekt het toch
Ik moet, myn lieve vrind, in waarheid hem beklapgen Hyflyt in ongeneugt zyn gryze levensdagen: ' Daarhy op vrouwnoch kind noch niets betrekking heeft Zeg my toch wat genot hem al zyn rykdom geeft? * at hulp, wat trouw k « hy, in zyne zwakheid wachten
Van



B L T S P E L.
9
Van dienstboon, die alleen hun eigen nut betrachten ï Zaagt gy, by onze komst, den zieken gryzaart niet Verlaaten van zyn volk, alleen in zyn verdriet? Zyn huisbeftierfter zelfs, die zeker, by zyn fterven, Denkt dat zy van haar' heer een goed legaat zal erven, Wel verr' dat zy, met liefde en trouw, hem by ftand b ood, Scheen reeds, met ongeduld, te wachten naar zyn' dood. Maar 'k zie hemzelv': de vreugd fchynt uit zyn oog te ftraalen.
TWEEDE T O O N E E L.
GERCOUR, LUCILE, DORVAL.
HDORVAL. oe zo verheugd, Myn Oom?
GERCOUR.
*k Moet u wat goeds verhaalen: Ik zocht u allebei', om 't u te doen verdaan. Myn vrind fchryft me uit Parys, ik durf'er vast op gaan, Een zeer vermaaklyk nieuws: gy kunt het zelf hier leezen: In ééne zitting, drie procesfen uitgewezen, Drie huwlyksfcheidingenbekrachtigd door't gerecht. Verhef voor my op nieuws de zoetheên van den echt: Praat nog van dat vermaak, van een onfchatbre waarde: Noem nog dien zachten band het hoogst geluk op aarde! Gy ziet nochtans dat elk haast moê is van dat zoet. Een vrouw! wat lastig pak! Wel, Neef, wat deed ik goed, Wat ben ik wel te vreên dat ik, in plaats van trouwen, Myn onafhanglykheid flandvastigheb behouên! My dunkt dat ons geenszins de moeijelyke last Dier ysren ketens, die ons eeuwig drukken', past, Die de ouderdom verzwaart, en wier gewicht de dagen Der mannen flechts vervult met zorg, verdriet en plaagen. Zeer zelden is men't eens, en, Neef, het is gewis Dat, Zo de lieve vrouw de fterkfle altyd niet is, A 2



10 DE OUDE V K Y E R9
Zy toch de koppigfte is en nooit haar' mond wil houén De huisgezinnen, als weonzydigdiebefchouwen, Zyn flechts een fchouwtooneel van wrevel, twist en'haat Van fchandlyke ontrouw en van eereloos verraad. * Dit laatfte punt vooral heeft my, ten allen tyden ' Met wyslyk overleg, hethuwlyk doen vermyden. Kies, uit den grooten hoop, twee mans,en zie hun lor De een is gewis jaloers en de andre zeker zot; * En, zyn zy 't een en 't aêr, wees daarvan niet verwonderd.
LUCILE.
Mynheer, my dunkt nochtans...
GERCOUR.
Uw egaé uitgezonderd. Maar eindelyk uw echt beflist de zaak juist niet: De menigte is voor my, gelykgy zelf wel ziet.' Myn Helling (leunde altoos op onweérfpreckbre gronden En'k heb nog in deez'brief een nieuw bewys gevonden. * Wel nu! daar Maat gy nu net of gy zyt verft eend. Wat wensch te gy niet wel dat gy nooit waart vereend' 't Schynt dat die ('cheidingen uw hart mistroostig maa'ken.
LUCILE.
Integendeel, Mynheer; zy doen ons fterkerblaaken Zo ieders huwlyk eens gefcheiden wierd, denkvry Een huwlyk bleef'er nog... dat van myn' gade en my'.
GE R C O UR.
Hoe! wenschtegy dan nooit om nog, gelyk voordeezen Wéér onaf hanglyk en volkomen vry te wezen ? '
LUCILE.
Voormy, verr' dat myn hart die'zucht ooit heeft gevoed Vindik, elkoogenblik, in 't huwlyk meerder zoet. *
GERCOUR.
Engy, Mynheer?
LOR VAL, met een gemaakte verlegenheid.
Voormy, indien ik 't moet verklaaren Zal ik u ongeveinsd myn meening openbaaren:
Ik



B L T S P E L. u
He wenschte meer dan eens dat ik, als voor myn trouw, Volmaakt in vryheid waar'.
GERCOUR, met blydfckap.
Ha! ha! Wat zegt Mevrouw?
Heb ik gelykofniet?
LUCILE, tegen Dorval, met droefheid.
Hoe, Dorval! kon ik denken!... DORVAL, teder. 't Zou zyn om u op nieuw myn harten hand te fchenken , Te toonen dat dit hart, nog vry gelyk voorheen , Zich nimmer had verknocht dan aan Lucile alleen , (te, Dat, fintsvyfjaarentyds, dat de echt myn heil voimaa liIk fteeds daarin al 't zoet van d'eerften trouwdag fmaakte, En dat ik, daar myn hart haar meer dan ooit bemint, Nog in den dierften pligt den eêlften wellust vind.
GERCOUR.
'k Word waarlyk dol als ik die laffe taal moet hooren. Weet gy wel, Neef, dat niets zo mislyk klinkt in de oorea Als al dat fchoon gefprek van tedren liefdegloed, Datgy, totwalgenstoe, mydaaglyks hooren doet? Dit maakt my moeilyk: maar, die eendragt, zo geprezen, Die gy my blyken doet, zou waarlyk nietig wezen, Zo 't lot, wanneer het u te faamen had gepaard, Niet juist had uitgezocht twee harten, eens van aart.
Tegen Dorval. (dig?„, Byvoorbeeld, gy, zo trouw, zo fterk haar liefde waar'k Had u een vrouw gegund, een weinigje ligtvaardig, Ten minften wat coquet.
DORVAL.
Maar, Oom, dit heeft geen fchyrr,
Dit kon niet..-
GERCOUR.
Als 't j e blieft, waarom kon dat niet zyn? Word een coquette vrouw zo zeldzaam thans gevonden? Ikbidu, zegmyeens op welke zotte gronden Gy deukt dat gy altoos bevryd zoud bly ven van
Hes



DE OUDE VRYER
Het deftig hoofdfieraad van menig eerlyk' man ?
Al waart gy nog zo fchoon en welgemaakt va'n leden,
Een wonderlyke fmaak beheerscht de vrouwen heden
t^hynt dat verandnng zo der vrouwen hart bekoort Dat die haar oog verblind en de eer in 't hart verfmoo r' J at zien wy menig vrouw, met losfe en wufte zinn", Den zotften minnaar voor den fraaiften man beminnen l
dorval»
Ja ; maar ook meestentyds is dit der mannen fchuld • k Weet alsgybillykfpreekt, datgy erkennen uk Datzy, bynaaltyd, heteerftevoorbeeldIgëeJer Dier ontrouw, door hun los en ongeregeld leven ;
Enmenigvrouwhadnooithaar'echtgenootverraén Zo hy haar met het eerst daarin was voorgegaan V ken Laat ons m vrees dat eens een vrouw ons mogt verS etekeny.V00rfaad' naareen^andIyk?uScht Elk man, die wenscht dat fteeds zyn vrouw hem mtané» Heeft daar twee borgen voor, zyn liefde en goed gedrl
tt i „ gercour. s'
Hoe! Wilt gy dat de man zelf borg blyv' voor de zeden...
_ ., dorval.
Ja, en.kzegnogmeer: defchande, die, metreden He lot is van den man, wien zyne vrouw verried ' Is bloot gevolg van een verkeerd vooroordeel niet ■ Neen die verachting, die hemaltydaanblyftklceven Is t hennelyk verwyt van een ontuchtig leven • '
t Is zelfs een faartsgevoel.dat ik voor billyk hou Oren* Waardoor men hem dus ftraft voor de ontrouw v'nz n Een ontrouw, meestentyds uit zyn gedrag geboTen S Dat haar, ,n 't eind', tot haat en wraakzuchtlXnS; , » ƒ., gercour, toornig.
t Is fchoon geredeneerd. De kunne maggewk Dcnmanweldankbaarzyn, die zo haar vo^a-kis „, , . dorval. Ik fpreek de waarheid Hechts: ik zeg n myn gedneluen .
En



B L Y S P E L. 13
En vlei de vrouwen nooit, hoe hoog ik haar moet achten. Beminnelyke kunne , onz' eerbied dubbel waard', De beste helft, de troost en 't pronkfieraad van de aard', Dat, zo ik ooit u doem', van u verachtlykfpreeke, Myp hart gevoelloos kwyne en dus op my u wreeke! Wat is een man, die nooit van liefde of teérheid wist? 'tGebreklykst werktuig, dat zyn fchoonfte dryfveêr mist: Wat zou ons leven zyn, waare ons dat zoet verborgen ? Slechts moeite zonder vreugd en onbeloonde zorgen.
GERCOUR.
Ik vat gemaklyk, Nicht, dat iemand, met een' man Als de uwe, met vermaak het leven ilyten kan: Maar 'k weet zo menig man, wiens aart, fteeds onbehaaglyk, (draaglyk, Norsch, koppig, grillig, trotsch , in d"omgangonverDe beste vrouw van hem af keerigmaaken moest, 'k Had u een' man gegund, zo gcmelyk en woest, Altyd oneens met u..»
LUCILE.
Zo 't lot my had gegeeven Een' man van zulk een' aart als gy my hebt befchreven, 'k Zou denken, elk heeft zyn gebreken, enmisfchien Leerde ik door die van hem wel ras de mynen zien; 'k Zou my verbeetren, en, door teder hem te minnen, De norfche geemlykheid van zynen aart verwinnen. Toegeevendheid heeft meest, op 't harte van een' raan, Een minnelyke kracht, die hem hervormen kan.
GERCOUR.
'k Geloof het; maar men zegt dat wel de meeste vrouwen Verduiveld weinig van dat kostlyk middel houên. Hoe groot is thans 't getal der vrouwen, die altyd 1 Ha&r mannen kwellen doorliet ongegrondst verwyt; Diefpotten, zonderfchroom , methaarebedgenooten , En, metkwaadaartigheid , hun feilenfterk vergrooten? Maar zwygen wy hiervan; 't is vruchtloos tyd verkwist; PHpunt is tusfchen ons altoos een ftof van twist.



14 D E OUDE V R Y E R,
Gykunt, waarachtig, fchoon van't huwlyk redeneeren Enik, ikblyf'tgelukvanmynenftaatbeweeren- ' Eik heeft zyn redenen, en, zo men voort wil gaan Met praaten van dit Huk, dan heeft men nooit gedaan 'kLaat, alsgyhiernietzyt, de zaak zo ligt niet fteeken . Maarlaaten wy nu eens van andre zaaken fpreeken Weet gy wel dat ik ftraks een' ouden vrind verwacht ? De goede Dorimon komt, voor een' dag of acht, Metzyne dochter, hier, op myn herhaalde bede; Enzekreheer, ik meen Sainfar genoemd, komt mede.
DORVAL.
Kent gy Sainfar?
GERCOUR.
c i. r j ^ef"; ,tiseenvreemdling. Dorimon Schryft, dat, zo ik dien heer den post bezorgen kon Van kapitein , ik hem op 't hoogfte zou verpligten • 'k Zal zien wat ik voor hem kan in die zaak verrichten Gyblyft nog deeze week, opdat gy beiden de eer Van'thuis hier ophoud, Nicht?
LUC ILE.
v, , c . . Ikdeedditgaarn, Mynheer:
lk «en Sophia ; zy, nognaauwlyks twintigjaaren Kan reeds bejaarde lién in wysheid evenaaren ■ ' Haar omgangiszeerheusck-.in'tbloeijen van'haar jeugd Is haar verftand reeds ryp; haar hart waardeert de deugd' Ik acht haar hoog. 6 '
GERCOUR.
_ , Welnu, dit zyn heel fchoone zaaken:
Gykunt, opuwgemak, hier nader kennis maaken.
LUCILE.
Dmikditnietkandoenismy, in waarheid, leedMaar, Oom , toen uwe ziekte ons herwaarts komen deed Verheten wy, in haast, een teergeliefde moeder Een vader.ons zo waard',ons dochtertje en haar'broeder Waaraan wy onze zorg verpligt zyn, dag aan dag; Bedenk dat geen van hen ons fints twee maanden zag.
Daar



£ L T S P E L. 15
Paarwy, tot onze vreugd, uweêr gezond aanfchouwen. Eischt onze pligt ons hier niet langer op te houén.
gercour.
Gaat gy zo fchielyk heen ? 'k zal daartoe niet verftaan. dorval.
Hetfpyt ons inderdaad; maar, Oom, wy moeten gaan.
gercour. (dagen. Maar ik verwacht hier volk: blyf nog voor't minst acht dorval.
Nu gy gezelfchap hebt, durf ik geruster waagen
Om morgen heen te gaan. 'k Vertrok tot nog toe niet;
Ik dacht, zoiku hier alleen op 't landgoed liet,
Dat ligt, in de eenzaamheid, verdrietlykheid en kwelling
Een doodelyk vergif zou zyn vooruwherftelling.
gercour.
Neen, neen, ik duld geenszins dat gy zo ras vertrekt; Gy blyft nog deeze week; ik eisch 't van u volftrekt; Gy moethettoeftaan, Neef, zogymy wilt believen.
dorval.
Wel nu, Myn oom, ik wacht, nog deezen avond, brieven.Het lastige proces omtrent Luciles goed, Waarvan haar vrekke voogd haar nog geen afgift doet, Word haast gevonnisd; zo myn advocaat mogt fchryvea Dat ik niet veel verzuim, indien ik uit mogt bly ven, Beloof ik dat ik hier nog deeze week verfly t.
gercour.
'tlsgoed: ikbentevreên.
lucile.
Intusfchen loopt de tyd, Terwyl wy praaten, voort: en,Oom, naar myn gedachten, Moogtgy, elkoogenblik, hier uwe gasten wachten. Ik ga , op dat ik hen behoorelyk ontfang', Een poos in myn vertrek.
gercour.
Maar blyf daar niet te lang.
LU.



\6 D E OUDE V R Y E
lucile. Kom, Dorval, gaat gymeé?
Dorval geeft haar de hand. gerco ur.
6, De een nooit zonder d'ander} Dit is een vaste wet! Vyf jaaren met elkander Getrouwd, ennogzomal! 't is fchande dat men 't ziet.
dorval, in 't heen gaan , te rug keerende, Bedaar : ons voorbeeld is juist zo gevaarlyk niet.
DERDE T O O NE E L.
Hgercour, alleen. y maakt my toch bedroefd, en 't zien van hunne liefde Wekt wéér het naberouw, dat my zo dikwils griefde Dat vruchtloos naberouw, dat ik, doorfpotterny, Voor elk te ontveinzen tracht. Ach! zo ik d'echt beftry', Ik word daartoe alleen door dwaazen fpy t gedreven: Zo ik de zaak bepleit van't ongehuwde leven, 'tls flechts uit koppigheid; en ik geloof dat juist Veelvryers, op dit (luk, niet fpreeken voor de vuist.... Maarwacht... eer 't volk hier komt, dien ik wel, op'de zaaken
Indeezen brief vervat, een antwoord klaar te maaken.
Hygaat naar de achterdeur. Juffrouw Armand.»
Juffrouw armand, vanbinnen. Ik kom.
g e r c o ur.
Toe fchielyk. Juffr. armand, als vooren.
Daadlyk.
gercour.
Gy komen >
Juffr. ar.»



it L T S P E L. ï?
Juffr. AiuiAND, als voor en. Ja, terftond. gercour, voorwaarts komende\
In vredes naam, geduld. Dit meisje is fomtyds raar en geeft me ftof totklaagen... Koel.
Maar't is zo baar humeur; ikmoethetwelverdraagen, Öewyl zy van haar trouw my daaglyks biyken gaf.
Hy gaat weder naar de achterdeur. Maaf nog komt zy niet hier. Juffrouw Armand! kom af!
VIERDE T O O N E E L.
gercour, Juffrouw ar si and.
W7 J0^* arsiand, fchielyk opkomende, (leven? W at fcheelt je toch , Mynheer? hoe maak je zulk een Of heb ikniets te doen, datjy me werk wilt geeven ? Moetik, zodra jeroept, maar alles laaten flaan? Ik durf wel zeggen dat ik nimmer heb gedaan , En dat ik, in uw' dienst, nooit zorgloosheid liet blyken: \ Weet dat 'er weinig zyn die my hierin gelyken. (voort; Ik moet , van 's morgens vroeg tot 's avonds laat, hier En word, om niet met al, door u in 't werk geftoord. By voorbeeld, waarom mogt ik nu niet boven bly ven ? 'k Weddatjeomnietsmeroept.
c ercour.
Hoor hier: ik moet gaan fchry ven.,. Juffr. ar. si and. Welnu, wat raakt dat my ?
c er cour.
Blyf in dees zaah
Juffr. ARSIA nd.
Hoe! ik?
Waarom toch, r.ls't jeblieft?
B g f, r-



18 D E OUDE VÊ.YER,
gercour,
, Ikwachtop'toogenblik Kier Dorimon; ikwildatgyhemzultontfaugen.
JufFr. ar ma nd. Een wonderlyke vond • gy zoud dan wel verlangen D'tik, eenuurofrwee, hier maar, gerust en ftil, Zou bly ven zitten! kom...
gercour.
Ja, blyf; hetismynwil. VT F D E T O O N E E L.
HJuffr. a r m a n d , alleen. et is zyn wil! wat toon ! maar 'k zal dien weinig achten* Ik heb wel ander werk als Dorimon te wachten; Die 't doen wil mag het doen; ik heb de droes 'er van. Germaiu!
germain, tmfchen de fchermen, Wstis't?
Juffr. arm and.
Germrin! cermain, als vooren.
Ik kom. Juffr. armand.
Toe, fchielykdan. ZE$BE T O O N E E L*
germain, Juffr. armand. ~ germain.
J)en jyriet' 6 datmraktverrndringindezaaken: Ik docht: het is myn heer, ik heb geen haast te maakeft* Wat is'er van je dienst ?
Juffr. armand.
Hoor hier: je kent misfchien
Een' zekrcn Dorimon ?



B L T S P Ë L. 19
germain.
Ja; 'k heb hem wel gezien. Juffr. armand. Hy zalwaarfcHyrilyk ftraks hier , met zyn dochter, komen. germain.
Wel hu?
Juffr. armand; Myn heer belast, als gy hen hebt vernomen, pat gy hem roepen moet. Gy hebt my wel verftaan? Vaarwel; gy moet vooral uit dit vertrek niet gaan.
ZEVENDE T O O N E E L.
germain, claudine.
-» r germain') den eerflen regel alleen, (ken... JVly dunkt JuffrouwArmandfpeelt fchoon den baas,ik re
claudine, fchielyk opkomende. Germain, daar is een man, die vraagt om jouw te fpreekea.
germain»
Om my? wie duivel is't?
claudine.
Het is een kromme vent» Met dikke wangen en een roode neus: je kent Hem vast en zeker wel; zyn naam is my vergeeten.
germain»
ó't Is myn goeje vrind, Monfieur Coutiergeheeten, J3ie altoos duur verkoopt en gded koop koopt: Ik kaa Al vry wat, in 't geheim , verhandlen met dien man: Dekleêren, 'tlinnengoed en al dieandre zaaken, Die ik myn heer ontknarp , weet hy tot geld te maaiten: Coutieris voor myn beurs de beste man in't land; Hy koopt al ws t je wilt, en hy betaalt kontant: Ik moet de goeje man vooral niet laa ten loopen, Ën heb van daag zelfs iets dat ik hem wil verkoopen.
Ba ACHT.



20 DE OUDE V R V E Rj, ACHTSTE T O O N E E L.
ECLAUDINE, alleen. Ikdryfthierkoopmanfchap, en ik geloof gewis Dat die myn heer Germain de-minste juist nietis. Ik, jonge onnoozle meid, ben nog niet in't vertrouwen, En ik verfta maar halfde kunst om huis te houên; Maartoch, JuffrouwArmand leertmymynlesheclgoedr 'k Merk dat ik, net als zy, maar altyd dienen moet By ouwevryers; dat is 't maklykst, naar myn oordeel; Ook geeft het, vroeg of laat, een zeker heimlyk voordeel. Waardoormen , als men maar zo wat gelukkig flaagt, In plaats van'tboere pak, harst mooije linten draagt : Maar, tot myn ongeluk , al weetikaldiekneepen , Kan ik, in al't gedoent', maar weinig na my (kepen; Ik fta hier onder haar: maar, dien ik eens alléén, Verbruid! danga ik meteenbeter boeltjeheen. Geduld: ikben misfchien nog dom en onbedreven ; (ven, Maar'k leer wel, door den tyd, hoe dat men hier moet lee^ En hoe men 't allerbest een' vryer doeken kan.
NEGENDE T O O N E E L.
CLAUDINE, MARTIN, met een vies wyn in ieder zak , en een taart in de hand.
"VyT" CLAUDINE. W asjy daar, vriend Martin? de droes! watfmul jy, man! Toe, elk de helft daarvan, of'k zei je gaan verklappen.
MARTIN.
Foei! zouwcn wymr.lkaêrbederven, door onsfnappen? En als ik dan reis zei dat ik, op zekren dag , Jouw, in het hoenderhok , met zekren jongman, Zig, Daar jy de kippen 10 behendig wist te keelen!...
ö Als



B L Y S P E L. 21
6 Als ik aan myn heer vertelde van jouw fteelen!... Verduiveld! jybentook in lang debraaffteniet; Jy krabbedieftmaarzo al wat je voor jouw ziet; ïk ben confchientieusch; ik fteel maar zo ten halven; Als ik iets na me haal, is 't om myn lyf te zalven.
CLAUDINE.
Ik ken jouw (treeken wel: ik weet wel van dat vat, Waarin je een gaatjeboorde, en datje, methetnat Uit onze floot, weêr vulde: ö 't is me niet vergeeten.
MARTIN.
Wat duivel! zou Germain ook van die zaak iets weeten ? Zeg , heb jy me ook verklikt?
CLAUDINE.
Neen: 'k heb hein niets gezeid..
MARTIN.
Maar mooglyk zag hy 't zelf.
CLAUDINE.
Wel nou , wat zwaarigheid? Wat drommel! laat jy hem op zyn gemak niet fteelen? Om't algemeen belang moet elk de zaaken heelen. Als't op een plondren gaat, doen alle booijen, die By ouwe vr'yers zyn , altyd in kompagnie: Dit praat Juffrouw Armand zo dikwils my te vooren: Vendorie! op dat punt moest jy haar zelf reis hooren: Zy zeit dat, wyl mynheer geen kindren heeft, hy't goed , Dathybezit, metons, zyn dienstboon , deelen moet; Enwylhyditniet doet, zozynhetonzezaaken (ken Dat wy maar, zonder fchroom, ons moeten meester maaVan alles wat wy zien.
MARTIN.
Wel, dat'stepynewaard'. Ga meé na boven toe, en neem dit (tukje taart: Wanneer we 's morgens, braaf en lekkertjes, ontbyten, Dan kennen we den dag met veel plaifier verflyten.
C LAUDINE.
Zuip je niet dronken.
B 5 MAR-



22 DE OUDE VRYER,
MARTIN.
Niet? dat'sprettig. CLAUDINE.
n „, . . , Maar, verhruidJ
Dan kan je mets meer doen.
MARTIN.
Ja wel, danflaapikuit.
Einde, van het eerfie bsdrjf.
TWEE-
MM



s l r s p e l. 23 TWEEDE BEDRYF. eerste t o o n e e l.
dorimon, sophia.
•sy-r dorimon.
Wy zyn, in'teind', beland tot midden in de zaal,
Enniemant dient ons aan.
sophia.
Eenwonderlyk onthaal!
dorimon.
Een' ouden vryers huis! Maar lr r ten we ons doen hooren. Hy gaat naar het achtereinde van de zaal, en flampt fterk met zyn'' voet. Ik zie geen' enkel'mensch : 'kheb myn geduld verloren. Maar eindlyk hoor ik toch...
tweede t o o n e e l.
gercour, dorimon, sophia. dorimon.
aarachtig, lieve Vriend, Geen fterveling wierd ooit zo flecht als gy gediend. Ikloophier fintseen uur, terwylwyniemand zagen Die naar een'mensch geleek, wieniknaar u konvraagen. Een lobbes van een' hond, die ar n uw tuindeur lag, Wenschte ons, door zyn geblaf, rlleen een' goeden dag; Dit is de trouwfte wel van r.lf uw huisbedienden.
gercour.
Ik fchaam my in myn hart. Verfchoon my, lieve Vrienden. Mejuffrouw, 'k had belast dat sis gy, met myn heer...
dorimon. (meer. 0 'tls geen balszaak, Vriend; uien fpreek' daarvan niet
e 4 Duid



Ï4 D E OUDE V R Y E R,
Duld Üat ik, zonder veel vooraffpraak, u dereden Van myne komst, heel kort en bondig, mag ontleeden. Gyzult, op'toogenblik, hier zekren jongen heer Sainfar, verfchynen zien; een' jongling, op myn'eer Verftandig, deugdzaam, fraai, gefchapen tot behaaecn, Sophia , is 't niet zo?
SOPHIA, verlegen.
Myn Vader, op dit yraagen..,
DORIMON.
Gy bloost! zo, dat gaatgoed!
GERCOUR, tegen Dorimon.
En die ontroering zegt Ons klaar genoeg dat UWbeflnit niet word weerlegt.
SOPHIA.
Myn heer, waarom zo ligt aan iets geloof gegeeven.. ?
DORIMON.
Dcesdag, myn Kind, beflist het noodlot vr.n uw leven. Sophia , fprcek vry uit.
SOPHIA-
Myn Vader, nimmer voed Uw dochter een geheim dat ze u niet hooren doet. 'k Zal, op een' andren tyd, u in myn hart doen leezen.
DORIMON.
é Neen : myn vrind Gercour mag uw vertrouwling wezens Da, hy getuige zy van all' wat hier gefchied, ' Dewyl het noodig is dat hy zyn hulp u bied'.'
C ER. COUR.
Gy kunt myn' goeden wil geenszins in twyfel trekken ■ Maar'k weet tot nog toe niet...
DORIMON.
Ik zal het u ontdekken, Oy doet ons groot vermaak, zo gy Sainfar de hand Wilt bieden.
GERCOUR.
En waarin?
PO RI MO N,
Hy dient, als luitenant,
Is



£ L T S P E L. 25
fa Holland, en hy moet haast weder derwaarts keeren: \!rh;"idikgaarnhemhier, en zou van u begeeren Dat gy voor hem een plaats in Franfchen dienst verzocht: 'kWistdat. inditgeval, uw voorfpraak veelvermogt: Zo dra de koning zal voldoen aan ons verlangen, Zal-hy van my de hand van myn Sophie ontfangen.
SOPHIA, ter zyde. Welkeen verrasfing!
DORIMON, tegen Gercour.
Nu, watmoetikhoopen? fpreek,
GERCOUR.
Ik fchryf van avond reeds; en zal, nog deeze week,(ven, Ten zy iets, aan het hof, myn oogmerk mogt weêrftreeDen kapitein Sainfar aan u tot fchoonzoon geeven. Om u vermaak te doen ben ik hiertoe bereid : Schoon ik myzelf weêrfpreek, by die gelegenheid; Want ik, altyd gewoon om 't huwlyksj uk te haaten, Zwoer met geen echtverbond my immer in te laaten.
DORIMON.
Wel, door dees goede daad, kunt gy thans, met fatzoen. Den huwlyksgod, in 't einde, eens fchaêvergoeding doen.
GERCOUR.
Die reden zou my juist daartoe niet fterk verpligten; Maar 'k wil, om uwentwil, all' wat ik kan verrichten.
DORIMON.
G y maakt my recht verheugd, myn oude en trouwe Vrind!
Tegen Sophia.
Ontdek me, omtrent Sainfar, oprecht uw hart, myn Kind.
Sints't droevig uur, toen ik uw moeder heb verloren, Zorgde ik voor uw geluk nog fterker dan te vooren: Gy waart myn eenigst heil: ik leide uw tedre jeugd, Verlichtte zelf uw' geesten vormde uw hart tot deugd. De opvoeding, hedendaagschaan'tvrouwlyk kroost gegeeven,
Befchouwde ik als een' ramp voor u in't zeedlyk leven; Ik achtte een klooster, zo vervcelendvoorde jeugd,
B $ Ee«



«6 DE OUDE VRYER
Een fchaadlyk kweekfchool van bevalligheid en vreurd kDeed aan de wysbegeerte uw hart reeds vroeg ge wennen' En leerde, aan mync zyde, u recht de wereldkennenïkzagdatgy, welhaast haar'ydlen glrnsgewoon Uw oog gefloten hield voor haar bedrieglyk fchoon Dat, in uwhuwlykskeuz', de wichtigfte in dit leven Uw oordeel mooglyklang uw hart zou wederftreeven •* Ik heb, vierjaarenl og, u't huwlyk aaijgeraê» •
Maar fpoordeu tot de keuze eens eg: ês vrachtloos aan,
Glimlagchende, Die onverfchilligheid moest eindelykbezwyken • Sainfar deed die welhaast ui t uwen boezem wyken i En denk niet dat myn hart die voorkeur laakenzaj Sints't zeldzaam ongeluk, dat, enkel by geval My met dien jongeling in vriendfchapdeedgera'aken Wilde ik terftond met hem nog nader kennis maaken' * Ikheb, inaldientyd, zorgvuldig hem be/bicd ' En zelfs zyn minst gefprek ontflipte uw'valer nietIkheb hem, metvermaak, het vuur van zyneiaaren Metdiebezadigthcid, diegryzaarts voegt", zien paaren • In tkort, ik vond in hem een'braav', een edel'mensch Een zekre zwaarigheid weérftreefde alleen myn' wensen • Maar , dank zy mynen vrind, ze is byna opgeheven • ' Mar dan niet meer, myn Kind, wilmy te kennen geeven Of ge inden echt met hem gelukkig leeven zult, En of uw vader thans uw wenfehen heeft vervuld' Gy fchreit ? ' SOPHIA
ó Ja, ik fchrei; maar't is geenszins uit fmarre Ach! tiseenzrchtgevoel, zoflreelend'voormynharte Dat my, ondanks myzelf, die tedre traan ontwringt
Uwzorg uwgoedheid,diemytotverwondringdwin-t MyndierbreVader! hoekuntgymynziel verrukkenHoe is myn tong in ftaat naar eischu uit te drukken ! ' Om 't geen myn hart gevoelt u recht te doen verftaa'n! ïk, die, drie maanden lang, myn keuz' te keer moest gaan,
Pen



jj L 7' S P E z, a?
Den fterkften liefdegloed voelde in myn' boezemblaaken, En zonder hoop van ooit myn heil te zien volmaaken, Ziemv ditoogenblik, bevrydvanalmyn druk, in 'door uw tedre zorg, ten toppunt van 't geluk: 'k Voldoe aan mynen pllgt en aan myn liefde tevens: Een vader, dien'kaanbid, bepaalthetlotmynslevens Eenwreedetwyfling flechts houd nog myn hart bekneld. Behaag ik aan Sainfar ? Nooit heeft hy iets gemeld Waaruit ik, tot dit uur, zyn liefde kon befeffen.
DORIMON. Ikzieveelklaarderdoorin't geen u kan betreffen, Hy bid u aan; ik zelf zag dit wel honderdmaal; Zyneoogenfpraaken fteeds de teêrfte liefdetaal. Vertrouw...
SOPHIA.
Ik dacht fomtyds dit uit zyn oog te leezen; Maar'k moest eerst, door zyn' mond, daarvan verzekerd GERCOUR. (wezen,_ Ik ken hem niet; maar waag om borg voor hem te Haan. Wieziet, Mejuffrouw, ooituonverfchilligaan?
DORIMON.
Ik zag zelfs meer dan eens, met innig mededoogen, Hoe hy met moeite zweeg. Ik heb my niet bedrogen, Noch u met y die hoop omtrent Sainfar gevleid: Ik zag met groot vermaak, hem, metbefcheidenheid En diep ontzag voor u, een hartsgevoel betoomen, Dat hy met weinighoop...
GERCOUR.
Zie ik hem herwaarts komen *
DERDE T O O N E E L
GERCOUR, DORIMON, SOPHIA, SAINFAR, ^T CERCOUR.
iVomhier, Mynheer Sainfar. Hier ziet gy nu den vrind» Waarvan ik laatst ufprak. Tree toe,
SAW



28 d e oude v r y f r
SAINFAR.
„T .. , , Mynheer, ik vind
My zeer vereerd dat ik in kennis mag geraaken...
GERC OUR.
Mynheer, die eer...
DORIMON.
Laat daardatkomplimentenmaaken. ten zaak van meer gewigt...
GERCOUR.
~. - Zecrg-™rne:ikbeneenmsn. Dienaarcietonmymetgemrklykfchikkenkan. ' Aldiewelleevendheid kan my niet meer behasgen.
SAINFAR.
Beminlyke Sophic, is'tmyvergun^tevraagen Hoe gy fints uw vertrek...
DORIMON.
Maarzegmy, merktgv niet ■Om welke reednen ik u herwaarts komen liet?
SAINFAR.
't Vermaak dat my altoos uw bvzyn heeft gegeeven Mynheer, heeftmy, metvreugd, doen naar dit landgoed ftreever: o. *
Ik vleide my dat ik, tot myn vertrek, hier de eer.,.
DORIMON.
oGy vertrekt niet.
SAINFAR.
Hoe!
DORIMON.
Mynvnndheeftmybeloofd.N.een:gybIyft'My"h^
GERCOUR.
Ja, enikdurf metreden...
SAINFAR.
Wat?
CBR»



B L T S P E L. 2p
GERCOUR.
Da t gy, binnen kort, in Franfchen dienst zult treeden, En zelfs als kapitein.
DORIMON.
Ziedaar, Sainfar, waarom Ik hier myn' vrind Gercour met u bezoeken kom. Ledank hem , door wiens zorg gy in dien rang zult komen; Daarna, omhels Sophie.
Sainfar aarzelt.
Omhels haar, zonder fchroomen., SAINFAR, tegen Sophia. Duld dat ik aan een'last, zo (treelend', ïtraks voldoe.
GERCOUR, tegen Sainfar. Merkt gy de zaak nog niet?
SAINFAR.
Tegen Dorimon. Kan'tzyn! óHemel! Hoe!
Mynheer! Sophia!
GERCOUR.
P- ■ ..
SAINFAR. Ik ZOU...!
ITy leunt op den rug van een1 armftoel. DORIMON, tegen Sophia.
Zie hem verbleeken;
SOPHIA.
Dit (trekt my van zyn liefde een onbetwistbaar teken.
SAINFAR, ter zyde. Geheel verbaasd, ontroerd...
DORIMON.
Verban uw kwelling vry.
SAINFAR.
Mejuffrouw, hoe! uw hand! een gift van die waardy! ...
DORIMON.
Zy km van uwe min niet meer verzekring krygen: Uwhartbetoont die klaar, door uw welfpreekend zwygen, Maar maatig toch u w vreugd; gy zyt te vlerk ontfteld.
SAIN-



jó D E OUDE V R Y E R,
sainfar, tegen Dorimon, eenigzins aarfelendii Myn heer, waarom my niets, eer ik hier kwam, gemeld Van dat geluk..: d^theil, zo hoog in top gedegen?
DORIMONj met levendigheid. Ik heb 't, met oordeel, voor Sophia zelf verzwegen, 't Waar' nutloos zo ik u had met de hoop gevleid Opeenaanftaand geluk, als ik, met zekerheid, Het niet belooven kon ; 'k verborg u, uit dien hoofde * De zaak, tot dat Gercour zyn" byftand my beloofde; Ik, mooglyk meer dan gy bezorgd voor uw geluk, Zagmy, tot tweemaal toe, bedrogen in dit ftuk.
Met tederheid. Ik nam op my de zorg om voor uw heil te waaken, En wilde van de liefde u niets dan 't zoet doen fmaakeri * Wanneer ik, zonder fchroom , u alles melden mogt. Dat uwe harten thans, doord'eélften band verknocht, In 't bly vooruitgezicht uws huwlyks zich verlusten , En, zonder kommer, vry in myne zorgberusten. Myn Kindren, van die zorg ben ik op 't fchoonst voldaan s 'k Beveel myn lieve telg den arm der vriendfchap aan: Ik deed een wyze keuz', die nooit my zal berouwen : Ik durfden braafften man gerust haar lot betrouwen : En, zo ik iemand wist myn dochter meerder waard', Nooitfchonk iku, Sainfar, myn dierbaarst pand o'p de SAINFAR, altyd verlegen. (aard'i Ik wenschte... maar hoe kan ik u myn hart verklaaren! Myn dankbaarheid, Mynheer, zal altoos evenaaren...
DORIMON.
|k Voldoe alleen myn hart, dat flechts haar heil bedoelt; fe Gevoel ligt uw geluk meer dan gy 't 'zelf gevoelt. Het fchoonst tafreel dat ooit een vader kan beféhouwen Isalshy, tothunheil, zyn kindren uit mag trouwen. Een'man, die haar verdient, myn dochters hand tebiên; Eer ik myne oogen fluit, haar heil gevest te zien; Een'zoon, die my ontbrak , in haar' gemaal te vinden ; Dit zoet alleen kon nog myn hart aan de aard' verbinden;



B L T S P E Li Si
Ja'tisheteenigst heil dat my nog ovrig is.
gercour, ter zyde, met een ge "moordejlem. Ach! die is een geluk dat ik voor altoos mis.
s Al n far.
De Hemel, die my kent, weet met wat vreugd ik weder Een' vader vinden zou...
Zich fchielyk hertellende,
In u, Mynheer, hoe teder Ik uw Sophia min... hoe gaarne ik (leeds, getrouw, De pligten van een' grde en zoon volbrengen zou... (del Maar ,..'k vrees da t ik myn hart met ydle hoop flechts voeHet lot heeft my altoos vervolgd met zulk een woede, Dat, fchoon uw goedheid my op't hoogst verbaasd doet ftaan,
Myn h-rt aan zulk een heil nog geen geloof durft (laan. Zo ik my met dien rang eens vruchteloos mogt vleijen..»
Dorimon. Vertrouw vry op myn' vrind; hy zal u niet misleiên.
sainfar.
Ik twyfel geenszins aan zyn' goeden wil; maar ach! Zo eens myn heer hierin zichzelv' bedrogen zag! Op d'in vloed aan het hof durf ik niet veel vertrouwen: Men geeft fomtyds zyn woord, terwyl men 't niet kan
Gercour. (houên» My dunkt gy daagt my uit; die vond is waarlyk fyn. Ik zeg dat gy dees week nog kapitein zult zyn.
dorimon. Wel.Vrindl gy wreekt u fchoon.
g er. cour.
Wat zegt gy nu? Laat hooren.
sainfar.
Die vriendfehap, die uw ziel tot myn geluk k*n fpooren, Dieyver, datbelsngvoormybetoond, Mynheer, Terwyl gy my niet kent, verbaast myn' geest zo zeer..; 'kZal, voordie tedrezorg, ualtoos dankbaarblyven; Maar kan nocataru de vrees niet uit myn hart verdry ven.
$ O'



11 D E OUDE V R Y E R,
sophia. (den;;'.',
Maar'k vind het vreemd , Sainfar, dat ge uw geluk ver-
gerc o (jr.
De blydfchap heeft misfchien zyn zinnen wat gekrenkt.
dorimon, eenigzins gemelyk. Maar kunt gy 't dan zo vreemd en ongelooflyk vinden Dat, om my dienst te doen , de beste van myn vrinden Voor u een' post verzoekt, fchoon hy u juist niet kent ? Gy zythetnietdienhy ten dienst wil ftaan : ikben't.
sainfar. (ten;
Gewis; 'khebongelyk:... gydoet myn argwaan zwichMaar, eer myn heer iets fchryft, moet ikhem onderrichten Van'teen en ander.
dorimon.
Goed.
sainfar, tegen Oer cour» Kan ik...?
gercour.
ó'tlsnog vroeg, Ikfchryf deez'avond eerst; wy hebben tyds genoeg."
Tegen Dorimon en Sophia. Gy zult alleen niet zyn: ik hou nog, voor acht dagen, Hier Dorval en zyn vrouw.
sophia.
Dit kanmeop'thoogstbehaagen,, gercour, tegen Sophia. 'k Wist dat myn nicht Lucileu beter aan zou ftaan Dan ons gezelfchap; maar daar komt zy zelf reeds aan.
VIERDE T O O N E E L.
DE voorigen, lucile. wt lucile.
yv el, Oom, gyhebt verdiend dat wyu braaf beky ven.' Gy hebtmcjumouwiïkr, enlaatmybinnen blyven;
Daar



ÉL Y S P E L. 13
Daar ieder oogenblik dat ikhaarby2yn mis, Alszy zich hier bevind , voor my verloren is.
sophia.
Dit vriendelyk onthaal kan my op 't hoogst bekooren : Mevrouw, myn grootfte zorg zal zyn om, uaar behooren, Tetooneii...
dorimon.
óLaat thans die komplimentendaar; Maak die wanneer gy eens alleen zyt met elkaêr.
Tegen Luci/e , wyzende op Sainfar, Gaan wy rtaar binnen. Ik verlangreeds omtemaaken Dat Dorval en mynheer'te faam in kennis raaken. gercour, ziende Juffr. Ar mand door de zydeur komen* Ik volg u: wees zo goed om maar Vooruit te gaan.
VY F D E T O O N E E L.
gercour, Juffr. armand. -.y/ gercour.
W el nu, Ju(frouwArmand,waar komt gy wéér van daan? Heb ik, zoeven, u niet duidlyk las tgegeevert Datgy hier wachten moest'?
Juffr. armand.
Ik ben hier ook gebleven, Mynheer; een heel uur lang heb ik hier opgepast, En eindlyk aan Germain de zaak ter deeg belast.
g er. cour. (ten;
'kHeb, inmynfchryfvertrek , vergeefs hem zitten wachDie knaap fchynt, naar my dunkt, uw orders weinig te achJufïr. armand. (ten. Maar dat is ook uw fchuld, zo ik het zeggen mag: Gy geeft my, hier in huis, niet half genoeg gezag. Ziedaar, Mynheer, fintshieruwneefenniehtlógeeren, Wil zy geheel alleen het gantf'che huis regeeren; Myn heer uw neef Dorval gaat ook denzelfden gang; 't Loopt alles in de war.
c ge r-



34 DE OUDE VRYEïv,
GERCOUR.
Welnu, dit duurt niet lang j Zybeiden blyven hier ten langden nogacht dagen.
Juffr. ARMAND.
Dat is me zeker lief: wie kan al de airs verdraagen Die zy zich geven, zo dat ik me waarlyk fchaamj
GERCOUR.
Myn neef bemint my teêr.
Juffr. ARMAND.
Ja, als een'erfgenaam. Betrouw op menfehenvry die uit belang flechts werken,
Met geheimhouding. In uwe ziekte...
GERCOUR. Wel?
Juffr. ARMAND.
Kon ik altoos bemerken Aan hun gelaat, Mynheer, hoe't met die ziekte ging.
GERCOUR.
*k Moet zeggen dat ik toch van hen veel hulpontfing.
Juffr. ARMAND. Myn lieve Heer, dat komt om dat zy rnders vreezen Dat neef van't goed zyns ooms geen erfgenaam zou wezen: Geloof me dat de hoop naar zulk een erfenis Alleen de dryfveer van die tedre vriendfehap is.
GERCOUR.
Men acht my dan wel oud ?
Juffr. ARMAND.
6, In'tgeval vanerven, Begrypt een neefaltoosdathaastzynoom moet ftervenj Maar die u met een oog gelyk het myne aanfehouwt, Acht waarlyk u niet meer d=n veertig jaaren oud.
GERCOUR.
Ik ben zo wel herfleld da t ik 't niet dorst verwachten :Cten: Verr' van verzwakt te zyn , vermeerdren zelfs myn krachMyn eetlust wakkert aan; ik word van tyd tot tyd...
Juffr.



S L T S P E L. 35
Juffr. armand.
Maarzorg, voor alles, toch datgy u nogwatmyd. 'kWilwedden, als we altoos zo by malkanderbleevett, Dat ik u , voor het minst, nog dertig jaar deed leeven: Dan, dunkt my, had gy niet te klaagen.
gercour.
Neen gewis.. Maar zeg me of't middagmaal haast in gereedheid is.
Juffr. armand. Ikheb Germain de zorg van't eeten aanbevolen: Daar is hy zelf.
ZESDE T O O N E E L.
cercour, Juffr. armand, germain. germain.
IVlen heeft u deezen nacht ontftolen, Ik denk door't venfter van uw kabinet, Mynheer, Twee vesten, ryk met goud,een mantel... wacht,wa t meer? Drie rokken, en... ik ben, toen ik het heb vernomen, Als een getrouwe knecht, flraksby Mynheer gekomen, Om't hem te zeggen.
gercour.
Goed; maarbetcr was't dat gy Ter deeg op't fluiten paste, op dat die dievery Hier niet gebeuren kon. Wie zou hier toch zorooven?
germain.
Zy geeven elkander tekens , achter Gercour. *k Mistrouw...
Juffr. armand.
Ja zeker.
gEr c our.
Wie? c e r m aI n.
Ik zou wpI hiastgelooven.., Ca GER-



3(5 DE OUDE VRYER,
gercour.
Spreek op.
germain.
Mynheer Dorval heeft zekren knecht; misfchien..
Juffr. armand.
Ik heb hem, in een'hoek, geduurig loeren zien.
gercour. Maar ik geloof toch niet...
Juffr. armand.
Die vent heeft, in zyn wezen. Zoiets Waaruit men klaar den deugeniet kan leezeu. Mynheer bemerkte dit, zowelalswy, gewis.
germain, met onbefchaamtheid. 6 Alles raakt hier weg, fints hier die kaerel is.
Z E F E N D E TO O NE E L.
de voorigen, claudine, martin, beiden fchielyk opkomende.
Mclaudine. ynheer Germain, ik kom heel fchielyk aangeloopen.. martin, dronken.
Mynheer!
claudine.
Spion is daar de kelder ingeflopen...
martin.
Zesflesfenwyn, een taart... ik weetniet wat al meer, Die duivel van een'hond nam alles meé, Mynheer.
gercour. Dehondzesvlesfen wyn! dat is wat raars.
m a r ti n.
Waarachtig;
Vraag'taanClaudine maar; ikbenniet logenachtig.
gercour..
Loop, lompen, ga naar bed en flaapdenwyn eerst uit, Dan zult gy beter doen.
MAR-



S L T SP E L. 37
martin.
Hoe! ik? wel, dat's verbruid: Vraag't aan Claudine; ik heb geen enkleu (lok genomen.
gercour.
Wat let my om terftond u op de huid te komen, Vervloekte fchurk!...
m A r ti n.
Mynheer die was altyd zo goed.
Juiïr. armand.
Och! hoemishandeltgy dien armen hals, dien bloed!
germain.
Hetiseengoeije ziel.
Juffr. armand.
Zult gy zyn fout vergeeten? gercour.
Hy is een deugniet, die niets doet dan zuipen , vreeten En flaapen: dit verveelt me: ï.i hou v.aarvoor geen knecht: Hy moet zo daadlyk heen.
c laudine.
Oehi dat is waarlykflecht.
Juffr. armand
Maar waarom toch, Mynheer, zo fterk u boos te maakenf Gyzytnog zwak; gy zoudligtvan uwftelgeraaken; De minfte moeilykheid...
gercour.
Verban die kwelling vry: Ik wil nu boos zyn: zwyg.
Juffr. armand
Mynheer, toch niet op my?
gercour.
Indien dit al zo waar', het waar' niet zonder reden: Nooit geef ik u een'last, die niet word overtreden: 't Is fchier als of gy fpot en lacht met myn bevel,
Juffr. armand,
Mvnhe^r
C 3 GER'



33 DE OUDE V R Y E R,
ger cour. Zelfs daadlyknog.
Juffr. armand.
Uw hoofd ftaat gantsch niet wel.
germain.
Dithcb ik ookbemcrkt. Mynheer was, van tevooren, Nooit zo geweldig kwaad.
Juffr. armand.
Een niets kan hem verftooren.
gercour.
Watduivel! Is't een niets, zo als de boelhiergaat? Dewyl gy, by geval, nu juist zo bymy flaat, Meen ik u, alle vier, eens deeglyk recht te zetten.
germain, ter Vjde. Ik zweer, wyzullen'tu, met alle magt, beletten.
gercour.
Vooreerst, gy , Maat Germain , al houd ge u nog zo fyn, 'k Geloof dien diefftal niet, het kan niet mooglyk zyn.
Juffr. armand. (wen? Mynheer! Hoe kunt gy dus een'braaven knecht mistrouFoei! 't is confchientle werk... hem voor den dief te houên! 't Is wonder dat gy my niet ook het zelfde zegt.
gercour.
Ik weet waarachtig niet... Hoor hier; om u oprecht...
claudine.
Bekyf de juffrouw niet: zy toonde, van den morgen Tot d'avond, voor mynheer zo veel belang en zorgen.
gercour,
Wiefpreekt wat tegen jou? Zwygmet die malle praat. Ik wil u, alle vier, eens zeggen waar't op flaat.
Juffr. armand.
My dunkt gy maakt, van daag, ook een afgryslyk leven. Wy hebben niet verdiend om zo te zyn bekeven ; ÓNeen, Mynheer.
germain.
ó Neen.
ger-



B L T S P E L. 39
GERCOUR.
Zwyg voor den duivel, ftil.
ALLEN TE GELYK.
öNeen, óneen, Mynheer.
GERCOUR.
Zwygt, als ik fpreeken wil, ALLEN TE GELYK, nog harder. óNeen, Mynheer, óneen.
GERCOUR.
Ik bid, befpaartmyne ooren, A'.LEN TE GELYK, nog harder.
Neen.
GERCOUR, hy betoont het grootfte ongeduld, is gereed om Germain een1 klap te geeven , weerhoud zich, trek» de fchoudcrsop , en vertrekt. Laat ik wyzerzyn.
Juffr. AU MAND.
Zo gas t het naar behooren. Schreeuwmanr altoos zo hard: jezsg wel drthyzweeg. Zygaan , [epaterende van^t lagchen , heen. Juffr. ARMAND, alleen, in^t heengaan. Wacht maar: ik bak hem haast een koekje van myn deeg.
Einde van het tweede bedryf.
C 4 DER-



4o d e oude V r y e R, DERDE BEDRYF. EERSTE TO O NE E L.
LUCILE, SOPHIA.
J, - , SOPHIA. i t flrekt my zeer tot vreugd, Mevrouw, dat ik den tyd Dien ik hier blr. en zal, in uw gezelfehnp flyt. 7 t
Steeds trachten om,tnetvlyt,uw voorbeeld na te ftreeven En zorgen dat Sainfar, gelykikziedatgy a£CUreeven> Uw gae gelukkig maakt, door my gelukkig zy. Leer my de kunst hoe ik het hart van myn' beminden Zolang ik leeven zal, aan't myne kan verbinden t Zegt weinig dat ons fchoon der mannen hart verleid • Jjenw,nteen'miunaarligtdoorwatbekoorlykl id Maar t hart eens cchtgenoots.voor eeuwig.te overhVeren Is een geheim, Mevrouw, dat gyme JelnZllZ'l
„ LUCILE.
Gy zult haast da t geheim , die eedle kunst verdaan: Ik Wyfu daarvoor borg, hier valt geen twyffïen aan Een vromv,z.o fchoon als gy.heeft weinig (lof ot v e'ezen Da t oo, t haar echtgenoot haar ongetrouw zal wezen Maar waan met dat ik denk dat u een fchoon gelaat Van alle oplettendheid en liefdezorg ontflaatDe eentonigheid heeft vaak de huwlyfcsmin verbannenDe grootftefchoonheid zelfs verveelt in't ei„d'dem"S Maar noou de aanvalligheid, door haare hulp alleen , * Word de ech altoos verzeld van duizend zaligheén! (ken? W ens (rugheimoet,in'tkort,voor't zacht gevlei niet wïIndien uw gae fomtyds wat geemly kheid laat bïyken 7 Beklaag „ niet van hem , door eenigfchorp ver vyt En toon, voorall', hem niet dat gy gramLorEvt •
Ue <w..khud,mynSoprue,is eigen aan devrguwcn, (wen:
En



B L T S P E L. Al
Enheitnlyk word gefpotmet onze grimmigheid. Nooit worde buitens huis uw echtkrakeel verbreid. Gymoet, ombeuzlaary, uw' egaênietweêrfpreeken; Een kleine vonk kan ligt een groote vlam ontfteeken: De tegenfpraak mishaagt doorgaans een' man, Vriendin; Al't geen ons oordeel wint verliest dehuwlyksmin: Men haat een vrouw die praalt met haare kundigheden: Men kan door terging nooit de mannen overreeden: Een lonk, een vleijend woord is meest, in dit geval, Het middel dat hun hart best overtuigen zal. 'k Heb dit, tot myn geluk, altoos in acht genomen. Somtyds kan Dorval naauw' zyn haastigheid betoomen j Ik geef hem ook wel eens wat ftof tot geemlykheid; Wy zyn geenszins volmaakt; nochtans, altoos bereid Om wederzy ds elkaêr een weinig toe te geeven, Smaakt niemand meer geluk dan wy in 't huwlyksleven.
TWEEDE T O O N E E L.
SAINFAR., SOPHIA, LUCILE. LUCILE, Sainfar ziende , die aarfeit om in te komen.
T ree toe, Mynheer Sainfar. 'k Sprak met Sophia van De middlen hoe men d' echt gelukkig maaken kan: Laat myn vriendin het fteeds, door uwe liefde, wezen.
SAINFAR.
Mevrouw, Ach! heeft Sophie ooit ongeluk te vreezen 1
SOPHIA.
b Neen , zo lang ik flechts myn' egaês hart niet derf; Maar, zo hy'tmy ontrooft, denk dan dat ik'tbefterf.
SAINFAR.
Gy vreezen dat uw gade u eerloos zoubegeeven! Ach! die u kent, aanbid — aanbid u al zyn leven.
LUCILE, tegen Sophia. Heb ik' t u niet gezegd ? Hy mint u voor altyd,
SAIN.



42 DE OUDE VRYER,
s a i n f a r , ter zyde. Verkorten we een gefprek, dn t my de ziel doorfnyd. Overluid.
Mejuffers, Dorimon laat op een kaartje u vraagen.
sophia.
Zult gy niet meê doen?
sainfar.
Neen. Zo'tu niet zal mishagen»* Wacht ik mynheer Gercour, dien ik berichten moet Omtrent myn'flaat...
lucile.
Vaarwel. Ik zie met vreugd dien fpoed. Bewerk flechts dat gy ras uw akte moogt ontfangen: Gy zult van haar het loon van uwe vlyt erlangen.
DERDE TO O N E E L.
Osainfar , alleen. nverbidlyke eer! zyt gy in 't eind' voldaan? Hoe diep doet gy uw fchicht my door den boezem gaan! Met welk een treurigheid moet ik myn lot befchouwen! 'k Bemin, maar zonder hoop. de aanbidlykfte aller vronHaar vader is myn'vrind,enfchenktmy zelfde bandrwen» Van haar waarvoor myn hartin reine liefde brand ; En ik, darr myn geluk ten toppunt fchynt verheven , Ik moet, door de eer genoopt, myn wcnfchen wederflree-
Mynwenfchen! ach! Sainfar ! wat woord ontflrpTuw' Betaamtu, in uw' flaat, een wensen naar 't echtverbond! Oy, die het leven flechts hebt tot uw' ramp genoten, Uit een misleide liefde onwettig voortgefprooten! Waarom, zodra Sophieeenheimelykezucht Vóórhaar in uontftak, niet ftraks haar huis ontvlucht? Moest ik niet, verr'van haar,myn dwrrze vlrmverdoovën? Maar neen, ik bleef: Helaas! demin deed my gelooven Datik, zo kflechtsmyn'gloedbedekte, nietsjnisdeed,
In-



B L T S P E L. 43
Indien ik nogby haar verrukkende uuren fleet: Geen mder heilgenot ftelde ikmy ooit te vooren. Wongehuwdenflaat, voor altoos mybefchoren, Genootiknogvoor'tminst, dientroostin myn verdriet; Dat heil zelfs is me ontzegd... Welaan, ik blyf hier niet; Ik moet aan de eer voldoen en ftraks van hier vertrekken, 'k Zal zonder aan Gercour iets van myn lotte ontdekken, Hem bidden dat zyn gunst gefpaardblyv'voor een' man Die, meer dan ik, daarvan de vruchten plukken kan.
VIERDE T O O N E E L.
GERCOUR, SAINFAR. G E R C O U R.
"Welnu, Mynheer Sainfar, naar Dorimonsverlangen, Kom ik, om thans van u 'tbeloofd bericht te ontfangen. Ik fchryf, zo dra 't gefprek met u is afgedaan; En blyf gerustuborg datalleswel zal gaan.
SAINFAR.
Uw vriend is haastig.
GERCOUR. ,
Ja; dat was hy al zyn leven; Ik ken hem. Nu, ik wil hem ftraks voldoening geeven: Dit is de reden dat ik hier by u verfchyn. Zeg my uw vaderland en wie uwe ouders zyn.
SAINFAR, na eene onwillige uitroep , zich ftraks hertellende.
Myne ouders! ach!... Mynheer,'k ben in Parys geboren.
GERCOUR.
'k Vraag dit pro forma Hechts: maar doe my verder hooren Wat oorzaak dat u dreef in vreemden dienst te trein. 'kSchryfdit niet in den brief; 'k zal die omftandigheên, Slechts kortheidshalven, ineen noot daar onder voegen. Gy peinst!
SAINFAR.
Ta; al uw zorg om my te vergenoegen...
J In-



44 DE OUDE V R Y E R.
Indien iku oprecht myn meening doe verdaan,
Ik ben daarvan, Mynheer, befchaamdenniet'voldaan.
GERCOUR.
Kan'tmooglykzyn?
SAINFAR.
Ik wil't niet langer u verbergen. Wel verre dat iku uw voorfpraak afzou vergen, Verklaar ik nu recht uit, gelykeen eerlykman, Mynheer, dat ik geenszins dien post aanvaarden kan.
GERCOUR.
Waarom?
SAINFAR, zuchtende. Ikkanmy nooit in Franfchen dienst begeeven, Noch immer hoopenmet Sophie in d'echt te leeven.
GERCOUR.
Maar wat zal Dorimon toch zeggen van die zaak ? Waarom misleid gy hem, die, met zo veel vermaak, Zyntedrevriendlchapu, tot uw geluk, wilfehenkenf
SAINFAR.
Misleiden! Hoor my flechts: gyzultmy niet verdenken: Neen, gy hebt inderdaad geen fnood verleider voor. Ter zyde.
Myn hart ontroerd vanfchrik,als ik dien naamflechtshoor. Overluid.
't Geval deed alles.
GERCOUR.
Maar vergun my n te vraagen Waar Dorimon en gy voor't eerst elkander zagen. Gy diende buiten 's lands: Ondek my op wat wyz'...
SAINFAR.
Ik reisde, om eeniggeld te ontfangen, naarParys: 'kZag, zekren avond, opeen'wèg, wat afgelegen, Een rytuig aangerand; ik vloog de roovers tegen; Myn hulp kwam juist van pas: in 't kort, ik overwon...
GERCOUR.
En redde uit dat gevaar Sophie en Dorimon,
Niet



B L T S P E L. 4$
Niet waar? Men kan de rest nu zeer gemaklyk raaden; En, op dat op de reiz' geen ramp hen meer mogt fchaaderï. Geleide gy hen...
SAINFAR.
Ja; totaanParys, Mynheer, Hebjk hen vergezeld.
GERCOUR.
't Bevreemt my nu niet meer Dat Dorimon zo Merk zyn vriendfchap u betoonde: Die dienst verdiende wel dathy u dus beloonde.
SAINFAR.
Een ander had gewis gedaan als ik.
GERCOUR.
Misfchien.
Hywil, naarbillykheid, Sophiaas handubienj V/aaröm toch weigert gy te trouwen met elkander? Of hebt gy reeds uw hand verbonden aan een ander ?
SAINFAR.
6 Neen, ikbennogvry; en't is my waarlyk leed, Het fmart my in de ziel dat Dorimon dit weet; Ik heb hem 't zelf ontdekt. Ik kon onmooglyk denken Dat hy zyn dochters hand aan my zou willen fchenken: Ik had, in dit geval, my anders wel bediend...
GERCOUR..
Uwe openhartigheid verraadde u thans, myn Vriend. Maar, naar ik merk, kanu Sophia nietbehaagen; Zy is nochtans gefchikt om liefde toe te draagen.
SAINFAR.
Ach! ik ben deernis waard', daar ik van haar bezie Voor eeuwig af moet zren, terwyl ik haar aanbid.
GERCOUR.
Maar om wat reden toch?
SAINFAR.
Duld dat ik die mag zwygen. GERCOUR, la gekende. fllkbegin al licht in deeze zaak te krygenj
Tk



45 D E OUDE V R Y E R,
Ik weet de reden al; de zaak verblyd my zeer : Wil ik ze u zeggen? Hoor...
sainfar.
Gy weet het! hoe ! Mynheer?
gercour.
Vreesnict: gy zult in my geen flrengen rechter vinden. Ziedaar, geef my de hand: ik haat het echrvcrbinden, Zodoetgyook. ,
sainfar.
Hoe! ik!
gercour.
Ja , 'k heb niet misgetast» Gy mint de vrouwen wel, maar de echt is u tot last: Zo dacht ik ook voorheen. Geen wyze vind behaagen Om, in den bloei der jeugd, hethuwlyksjuk tedraagen. Op duizend vrouwtjes kan men aazen , ongetrouwd; Wat zotheid dat men zich aan één gekluisterd houd! Ikkeuruwdenkwyz'goed. Men zal u ftrikken leggen, De zuchten en'tgeween... maar,watmen ookmag'zeggen Sta vast of vlucht. Verbruid! wy zullen lagchen. Hoor...
Fr F D E T O O N E E L.
dorval, gercoitr, sainfar.
Vd orval, tegen Sainfar. erfchoon, Mynheer, dat ik inuwgefprek u ftoor. Ik hoorde van myn vrouw dat ge in dit land wilt blyven, En dat myn oom terftond voor u naar 't hof zal fchry ven: Maar'k weet een' korter weg, en bied myn dienst u aan', Tot zekre fchikking, die u mooglyk aan zal ftaan.
gercour.
En dat op welk een wyze ?
dorval.
Een van myn beste vrinden Verlaat den dienst, Mynheer: indien gy'tgoed moft vinden u
Heng



B L T S P E L. 4?
Hem geld te bieden voor zyn kompagnie, dan zou...
GERCOUR.
De zaak was wel bedacht, zo hy die koopen wou; Maar waarlyk, lieve Neef, gy moet geen moeite u geeven: Zie hier een y veraar voor 't ongehuwde leven: Hy zelfheeftplegtigmy beleden dat hy't is.
SAINFAR, tegen Gercour.
Mynheer!
DORVAL, tegen Sainfar. Zou't waarheid zyn?
SAINFAR, ter zyde,
Ach! watgefleldtenis!
DORVAL.
Maar Dorimon zegt zelf dat gy in liefde ontfloken...
GERCOUR. Tegen Sainfar. ó Dorimon heeft mis. Kom, 'tysis al gebroken: Stavast nu, als een man.
SAINFAR, ter zyde.
ó Hemel! Wat verdriet! Men gisfe all'wat men wil, alleen de waarheid niet.
Tegen Don-al, op een1 gedxongen toon. Elk heeft zyndenkwyze, en indien ik my verbinde...
DORVAL.
Maar minde gy dan niet ?
SAINFAR.
Gefield dat ik beminde: Het huwlyk, wel befchouwd, heeft zo veel zwaarigheên; Myn weigering, Mynheer, fleunt op gegronde reêu... Ik ben juist niet heel ryk, en 't onderhoud der vrouwen Is kostbaar hedendaags;men waagt zeer veel met trouwen.
GERCOUR.
Men ziet zo menig huis daardoor ten gronde gaan, Dat hy zeer wyslyk doet dit huwlyk af te flaan. D O R V A L s met eene, telkens toeneemende vuurigheid, tegen Sainfar. Hoe! die berekening acht ge een gegrörtde reden,
Die



48 DE OUDE V R Y E R,
Die u beflnitcn doet om nooit in d' echt te treeden! Aanlaage zielen , flechts door dwaazen trots gevleid, Gevoelloos voor vermaak, voor fchoon en tederheid ; Die , enkel door de zucht naar't nietig goud gedreven Slechts huwen om belang, kan ik die taal vergeeven : Maar gy.wienDorimon reeds voorzyn'fchoonzoon houd; Wien hy als teêr verliefd op zyne telg befchouwt; Gy, door dien braaven man terftond my aangeprezen Als braaf, gevoelig, teêr.. hoe kan het mooglyk wezen Dat ik in u niets vind dan een' baatzuchtig' man , Een koel' berekenaar van 't geen gebeuren kan!
GERCOUR.
Maar diebereekning, fchoon in deeze omftandigheden Wat te onpas, (leunt nochtans op een gegronde reden. Denk dat men, als men mint, zeer zelden redeneert: Gelukkig hydienogby tyds te rugge keert.
DORVAL, tegen Gercour. Hoe! kunt gy zulk een vrees, met recht, als billyk roemen?
GERCOUR.
Voorzeker ja.
DORVAL.
Ik durf die ouverfchoonlyk noemen;
tegen Sainfar.
Enduiddatik'tbewyz'. Gy, antwoord my, Mynheer, Mint gy Sophia niet?
SAINFAR.
Helaas! ik min haar teêr.
DORVAL.
Welnu, zy mint u ook: gy kunt haar' egaê wezen: Haar reine liefdegloed is uit haar oog te leezen. Vind gy nog zwaarigheid in zulk een' blyden echt, Waarvan de liefde zelf de banden heeft gehecht ? Een vrouw,die naar het hart haars echtgenoots wil dingen, Hecht haare neiging nooit aan ydle beuzelingen: Zyvind al haar geluk in 'tbyzynvan haar'man; Nooit zoekt zy een vermaak dat hem verarmen kan :
Nooit



B L Y S P E L. 49
Nooit word zy door een zucht naar ydle praal bedreden: De liefde laat in 't hart geen plaats voor grilligheden. Ach! zo ik, opditfluk, u alles zeggen zou, Dan wees ik u, Mynheer, op 't voorbeeld van myn vrouw, Die my de Hemel heeft, tot myn geluk, gegeeven 'En die, elk oogenblik, 't vermaak is van myn leven. Eenvoudig in den Haat die tot haar' rang behoort, Heeft geen ontleende glans haareoogen ooit bekoord; Haar liefde is al haar praal; zy volgt geenszins de wetten Dermode, omaanhaarfchoon meer luister by te zetten • Haar fpiegel is myn oog; dat zy aan my behaagt, Is de eêlfte zegepraal, waarop zy glorie draagt; Als ik haar flechts bemin, kan niets haar' heilftaat krenken, Mynheer, Sophia zou op de eigen wyze denken.
GERCOUR.
Dat is zo zeker niet; maar'kzwyg eens van dit punt: °k Weet honderd andren , die gy nooit weêrleggen kunt. Watmoeilykhedenzyn ind'echtenftaat verborgen!
SAINFAR.
Hy geeft ons daaglyks dof tot honderd nieuwe zorgen.
GERCOUR.
Wat ongemakken zyn , wanneer men't wel beziet, Al aan dien ftaat verknocht!
DORVAL.
Wat ftaat toch heeft die niet?
SAINFAR.
De kindren...
DOR VAL,
Kindren ! ö daar wilde ik juist u wachten. Tegen Gercour. Duld dat ik, voor uw oog, den grond van myn gedachten Hem onbewimpeld melde, en hem verdomd doe daan. Mogt ik, om zyn begrip met kracht te keer te gaan, Met die welfpreekendheid my aan zyn ziel doen hooren Die uit het diep gevoel der waarheid word geboren!
D Ti.



go DE OUDE V R Y E R,
Tegen Sainfar. Gy zytbevreesd, Mynheer, voor kindren uit uw' echt? Gy vreest dan 't zoetst geluk den fterfling toegezegd! Denk niet dat ik u tracht door myne taal te hoonen : Maar zeg my, waarom toch durft ge u weêrbarftig toonen Aan 't geen natuur beveelt? Waarom haar doel en wet Ontzind te keer gegaan? haar vruchtbaarheid belet? Ach! zode wrok des tyds haarpoogt te wederftrceven, Onzeeêlfle zorg moet zyn om haar te doenhcrleeven: Denk vry dat hy, die laf dien grootfchen pligt verzaakt, Zich aan het fnoodst verzuim ondankbaar fchuldig maakt». AH' wat u de aard verfcfiaft, het licht der zonneftraalen , Ja zelfs de lucht, Mynheer, die u doet adem haaien , Bezit gy flechts ter leen 5 't is alles flechts een goed, Datgy,- opuwe beurt, uw kindren fchenken moet. Indien die Helling, die zo fterk u kan gevallen, üwe oudren had bekoord, (Ik vraag dit aan u allen Die dwaas uw eigenliefde en luiheid, door den fchyn Van wys beleid, vermomt) waar toch, waar zoud gy zyn? Ondankbren ! wat belang doet u het huwlyk vreezen? Gy hebt eens zoon geweest en wilt geen vader wezen!
GERCOUR.
Die naam fielt evenwel ons bloot aan veel verdriet.
DORVAL.
Weesbillyk, en verzwyg zyn' troosten zoetheid niet.. Wat wellust doet hy ons, in onze grysheid, fmaaken! Dan, alsdefterveling, onvatbaar voor vermaaken , * Door ziekten aangetast, zyn'lust en krachten mist, En, ieder oogenblik, den dood zyn'buit betwist, Als we ons verlaaten zien van vriend en maag te gader -1 Hoe troostryk en hoe zoet is dan de naam van vader! Hoeryklyk zien wy dan al onzezorgbeloond, (toont! Wanneer ons kroost, uitliefde, ons trouw zyn hulp beBefchou w eens gryzaans Iot,in 't midden van ayn kindren; Zyn dochters zachte troost doet zyn verdriet vermindrens Hy leunt op zynen zoon j hy mint en word bemind;



B L T S P E L. 51
Én, fchoon zyn yskoud hart in niets meer blydfchap vind, Hy voelt daarin het vuur der ouderliefde blaaken;/ Zy heeft, gelyk ie min, haar gloed en zielsvermaaken ; Zyn hart gevoelt dat zoet, in't uiterfte oogenblik, En't flaat nog voor zyn kroost, zelfs in den laatften fnik.
SAINFAE, ter zyde. De ontroering van myn hart kan ik niet meer bedekken,
Heen villende gaan. Mynheer, verfchoonmy...
dorval, hem volgende.
Hoe! ik laat uniet vertrekken. Dit heilryk oogenblik neem ik verheugd te baat; Ik heb uw hart vermurwd, ik lees 't uit uw gelaat. Neen, ik verlaat u niet.
ZESDE T O O N E E L.
gercour, alleen.
D :t noem ik yvrig blnaker» Omandren netzo zot gelyk zichzelv'te maaken. Ik vind dien Dorval al een'aardig'heer; hy houd Ontzachlyk veel van de orde en zag graag elk getrouwd... Ik fpot, en zoek myzelv' myn droevig lot te ontveinzen; Maar dit tooneel ontroert me en doet my ernftig peinzen. Ik merk dat my myn hart misleid heeft in dit ftuk. Ikzie, ik voel te laat, ik fmaak geen waar geluk... Daar fchiet me iets in...Wel nu,daar mag ikwel op denk:n.. Indien Sainfar zyn hand Sophia niet wil fchenken... Maar'kweet dat zy hem mint, en, als ik 't welbefchouw, Ik denk niet dat een meisje op my verlieven zou... De fpyt kon evenwel... men heeft zeer dik wils vrouwen, Door minnaars valsch misleid,alleen uit fpyt zien trouwen: Zy is verftandig en, zo zy haar hand my bied, Zal ze aanhaar' pligt voldoen : ookblyft Sainf'r hier niet, En denkt, waarfchynlyk reeds op morgen, haar te ontwykeu. D 2 Wat



52 D E OUDE V R Y E R,
Wat zal myn lieve neef toch aardig ftaan te kyken!' Hy denkt niet dat zyp preêkzo fterk bekeeren zal: Blyft hy zichzelv? gelyk. dan zwygt hy van't geval: Ook word hy door' t belang j uist niet heel fterk gedreven*
ZEVENDE T O O N E E L.
DORIMON, GERCOUR.
JD O R IM O N. nffröuw Afmsfïd kwam my zo aanftonds kennis geeven Dat zy vertrekken wil, en dat op Maanden voet: Germain, Claudine, en nog een zekrelompe bloed, Zy hebben altemaal een vast befluit genomen Om heen te gaan.
GERCOUR.
Hoe droes kr n 't in hun harfens komen ?
DORIMON.
Zy klaagen da t gy hen mishandeld hebt, en fterk Gefcholden en geraast.
GERCOUR.
Dat is een duivelsch werk ; Zy hadden't wel verdiend. Hoe! moet ik danverdraagea Dat elk maar, in myn huis, zyn'wil en welbehaagen Gerust zal volgen? Als ik flechts een enkel woord3 Daar tegen fpreeken wil, word al myn volk verftoord En dreigt om heen te gaan: dat zyn vervloekte ftreeken.
DORIMON, lagchende. (ken, Neem my niet k w: lyk, Vrind, maar, om recht ui t te fpreeWaarom öaamt gy geen vrouw? dan had gy iemand waar Gy braaf op ky ven kost, en zonder't minst gevaar Dat ze u ontloopen zou. Gy ziet wel dat de wy ven Toch ergens goed voor zyn.
GERCOUR.
Gy denkt den fpot te dryven;
Maar'kzoek...
D £M



S L T S P E L.
SI
DOR IjIO N.
Een vrouw?
GERCOUR.
öja: ik wil ten minften zien..,
DORIMO N.
Wel dat verwondert my. Ik ken haar ook misfchien?
GERCOUR.
Zeer wel;gy kunt my zelfs byhaar tot voorfpraakftrekkcn.
DORIMO N.
Wat dreef u om dit nieuws niet eerder my te ontdekken?
GE RC O UPv.
'kHeb, zo op't oogenblik, die wyze keur gedaan, En dacht u morgen eerst de zaak te doen verdaan; Maar'kben nu op den weg en zal rondborftig fpreeken. Verneem myn oogmerk dan.
DORIMON.
Kan ik u dienst doen, reken Dat ik, met groot vermaak, hierin de hand u bied.
GERCOUR.
Zo gy 'er niet in ftemt, gebeurt het huwlyk niet.
DORIMON»
Dit is eenraadzel.
CERCOU R,
Ja; en'tzaluligtverftooreri Als ik u't antwoord op die raadzeltaal doe hooren. Gy meent dat gy Sainfar wel deeglyk kent ?
DORIMON.
Gewis;
Ik ken des jonglings hart.
GERCOUR.
Gy hebt wel deeglyk mis. Gy waant hem teêr verliefd, en dacht da thy het trouwen Met uw S ophia zou als 't hoogst geluk befchouwen: Gy hebt uzelv' misleid.
DORIMON.
Wat hoor ik!
ö J GE R-



54 DE OUDE V R Y E R,
GE R C O UR.
Heeft hy my zelf gemeld dat hy het echtverbond Voor eeuwig vlieden zou.
D ORIMON.
■n ,. - - , Watzegtgy! Iran het wezen!
Rampzalige Sophie f ach! kon ik ooit dit vreezen > Die veinzaart heeft bymy, Wel meer dan vyftigmaal. Den huwlykshaat gedoemd, met ronde en flei ke tral En noemde dien altoos misdaadig en affchuwlyk: ' Ik zag zelfs menigmaal hoe, op den naam van't huwlyk, Zo tfcheen zynsondanks, hemeen tram in de oogenkwam Die ik voor t zacht gevoel der teérfle liefde nam. Helaas! is dan het oog de tolk van 't hart zo zelden!
GERCOUR.
Maar, neem niet kwalyk , Vrind, zo ik u Iets durf melden. Gy moest die weigering niet hebben afgewacht I Gy moest eerst door zyn' mond...
DORIMON.
^ . Ach! wie had ooit gedacht
Dat iemand, zo verliefd. en, Vrind, dit was hy waarlyk..,
GERCOUR.
Ja , hy bekent dit zelf, mar r ach t den echt gevaarlyk; Hy zegt hyis niet ryk , en denkt dat op die wyz*„.
DORIMO N.
Hy heeft een goede fom ontfangen inParys •
En die was my genoeg, te veel zelfs , naar'myn oordeel.
Die middelmaatigheid verfchafte my het voordeel
Dat inmynhuis, myn telg, methaarenechtgenoot,
Het leven fly ten zou, tot ik myne oogen floot
En dat ik dus, als eens myn vreugd en kracht vermindren.
Geen vader wezen zou verlaaten van zyn kindren :
Dit was alleen myn hoop, die hoop zelfs is me ontze-d.
GERCOUR.
De reden brengt misfchien hem fchielyk weer te recht.
DO-



B L Y S P E L. BS
DORIMON.
Dit raakt my thans niet meer. Zou ik Sophia fchenken Aanhem,wienfteedsmynhartvan ontrouwmoetverdenken, Die flechts één oogenblik zyn koelheid heeft getoond? Neen, nooit, myn waarde Vrind, ik ben te fterk gehoond. Hoe grooter drift ik toonde om hem myn'zoon te noemen, Hoe meer ik zyn gedrag, zyn laf gedrag, moetdoemenj Het fterk belang, dat my aan zyn geluk verbond , Verban ik uit myn hart, door hem zo fel doorwond.
GERCOUR.
Maar zal uw dochter?...
DORIMON.
'k Ga haar alles ftraks vernaaien; Haar fierheid zal gewis haar gautsch gedrag bepaalen.
GERCOUR, hem tegenhoudende. Hoorhier: ik heb gehoord dat doorgaans, in't geval Waarin uw dochter is, een vrouw zich wreeken zal. Ik weet een middel dat u nimmer kan berouwen: Gy wenscht, als vader flechts uw dochter uit te trouwen? Nietwaar?
DORIMON.
Wel nu?
GERCOUR,
Gyhebtnietverr'te zoeken. Kom, Sainfar zy dan getuige, in plaats van bruidegom: ïk word uw fchoonzoon.
DORIMON.
Hoe! wie kon dit ooit verwachten!
Gy waart...
GERCOUR.
Ikben, in't eind', veranderd van gedachten. Zie, de ongehuwde ftaat is, eer men oud word, goed; Maar word, in 's levens herfst, verveelende en onzoet; En, metdejeugd, wil ons al't wuft vermaak verlaatcn. Wa'tkande vryheidons, in onze grysheid, baaten? 'k Ben daar enboven, gantsch niet van myn volk voldaan;
d 4 zy



56 DE OUDE VR.YER,
Zyzyn op 't minde woord, gereed om heen te gaan. fchnkJoor de eenzaamheid, en moet, met reden, vree
Datze, in myn'ouderdom, myn treurig lot zal wezen, I en zy een fchoone vrouw de gulle vrolykheid En 't goed gezeifchap weer naar dit verbiyf geleid Zogy nu goed vind om uw dochter my te geeven Dar, kunnen wy te faam, als ééngezin, hierleev'en. Verla"g te weeten wat gy van myn oogmerk zegt.
dorimon.
Ik zal geen hinderpaal vertrekken aan dien echt : Maar zien wy eerst Sophie: ik kan u niets belooven, Eenkhaarheb gehoord. Gaan wy terftond naar boven.
gercour, in't heen gaan. Kreegik, naarmynen wensch, Sophia eens tot vrouw. Wat of Juffrouw Armand dankluchtig kyken zou!
Einde van het derde i/edryf.
VIER,



B L T S P E L.
a
VIERDE J3EDRYF. EERSTE TO O NE E L.
dorimon, sophia; germain, Ut
terftond vertrekt.
-a jt dorimon, tegen Germain. (ten.
jVl yn Vrind, zeg aan uw' heer dat wy hem hier verwachTegen Sophia. (ten Myn Dochter, hoor naar my. Gy moet, voor alles, trachTe ontveinzen voor zyn oog hoe fel die fiag u fmart. Laat flechts de ftem der eer thans fpreeken in uw hart. Vergeet een laage ziel, die u ontzind durft hoonen. Verachting, anders niets, moetgy Sainfarbetoonen. ÏIv heeft ons beiden, door geveinsde deugd, misleid: Zyn valfche ftelling doet al die aantreklykheid Verdwynen, diemynhartdeedtotdien jonghng neigen: De teergevoeligheid is hem gewis niet eigen. Wat zegt een liefde toch, die'thuwlyk wederftreeft, En co den enklen naam van gade en vader beeft ? Zo hy uhad befchouwdmet onverfchillige oogen, Ik zou, met minder toorn , van hem dien hoon gedoogen, Danda'thyzelfvooruzo zwak een gloedbelyd.
sophia.
I k moet het zoetst geluk dan derven voor alty J! Myn Vader, welk een lot!
dorimon.
Neem, inuwwrecdefmarte, Dien eedlen trots te baat, die fierheid die uw harte...
sophia.
Ach! Neemt die fierheid dan de plaats der liefde ooitin?
dorimon.
Als de achting wykt, myn Kind, regeert dan nog de min? Die taal klinkt u misfchien een weinig hard in de oor en;
D 5 Wet



58 DE OUDE VRYER.
1 [et fmart uw' vader zelf dat hy u die doet hooren: Maar wreek u op Sainfar, eer hy van hier vertrekt.
SOPHIA.
Het raiddel, datgymy zo even hebt ontdekt, Is al te vol gevaar; en zulk een wraak verfchaffen, Myn Vader, is doorgaans zichzelf gevoelig ftraifen. Zoik, doorfpycgenoopt, befloot tot zulk een trouw. Ligt wierd die keuz' gevolgd door 't hevigst naberouw. Laatmy, altoosbyu, een wreede d waaling fmoorenj Die mooglyk nog te veel myn zinnen kan bekooren. Verr'dat een andere echt, uwdochters zinnen vleit, Een hart als 't myne word nooit meer dan ééns verleid,
DORIMON,
Het is, myn waardfle Kind Juist om dezelfde reden Dat ik u 't huwlyk raad. Gy kent myn tederheden ; Denk dat ik anders niets dan uw geluk bedoel. Een huwlyk, dat alleen door'tftreelend hartsgevoel Der liefde word bewerkt, is 't edelfte echtverbinden ; Maar in een' andren echt is ook nog heil te vinden Eenheil, dat minder ftreelt, maar van een langer duur. Geloof my , als het hart zyn teder liefdevuur Moet oifren aan zync eer, dm mogen wy het trouwen Gelyk de kalmte, na een'feilen ftorm, befchouwen: Het is een fchuilplaats, waar de zorgen en de tyd De drift bedaaren doen , die ons te fterk beftryd. Als de eenzaamheid de fmart,die ons verteert,zou voeden Wanneer in ons het vuur der driften fterkst zou woeden ' Dan fchryftons'thuwlyk,geeftonshartaande eergehoor, lot demping van die drift, gewyde pligten voor. Doch denk niet dat ik tracht u daadlyk te overreeden Om morgen met Gercour reeds in den echt te trceden ; Genoeg is 't dat Sainfar , eer hy van hier vertrekt, De voorbereidzels tot dien nieuwen echt ontdekt ' Gewis zal 't zien daarvan zyn hart in fpyt ontfteeken: Want dat hy u bemint is my te klaar gebleken : Maar 'k zie hoe overal een Helling ingang vind,
Een



B L T S P E Z. 59
Een denkbeeld, op het hoogst verachtlyk en ontzind ; Verdertiyk voor de trouw en kuisfche tederheden; Gevaarlyk voor den ftaat en voor de goede zeden; Dat fterk de vryheid roemt,maarhaar op'tfnoodst onteert; Slechts een verbindtnis,die één woordverbreekt,begeert; Het hart flechts vatbaar maakt voor dierlyke vermaaken, Envoor'tverachtlykstfoortderkunneinmindoetblaaken; Een ftelling,die'tgevaar door'tfchoonst gebloemt'bedekt» Den man altoos van t een naar't ander voorwerp trekt; 'tGevoel van eer en deugdweet aan zyn hart te ontrooven; Zyn krachten onderraynt, zyn reden k'.n verdooven Parys bevolkt met liên, befmet door haar venyn , Die, dertig jaaren oud, reeds zwakke gryzaarts zyn.
SOPHIA. Ik zie Mynheer Gercour.
DORIMON.
Welaan: ik z*l vertrekken. Laat u eens vaders raad, kan't zyn, tot voordeel ftrekken: Doch denk dat ik niets eisch : bepaal uw keuz' naar't geea Uw eigen hart u raad. 'k Laat u met hem alleen.
TWEEDE T O O N E E Z.
CERCOUR, SOPHIA. ■nrr GERCOUR.
\v el nu, Mejuffrouw, heeft myn vrind by u myn zaaken Met goed gevolg bepleit ? Waar moet ik ftaat op maaken? Daar een ondankbre, door een dwaas begrip misleid, Onzinnig weigren durft een heil voor hem bereid, Durf ik my vleijen met die ftreelende verwachting Dat ik het voorwerp thans zal worden van uwe achting, Dat een gelukkige echt my, tot myn levensend', Aanu... Vergeef het my, ma.ar zulk een kompliment Is heel wat nieuws voormy, 'tis'teerfte van myn leven... In" t kort, een levenswyz' van alle zorg ontheven,
Veel



60 DE OUDE VRYER,
Veelvriendlykheid, gemak, eneengedienftigman, Is, opmynjaaren, all'watikbeloovenkin. Verfchoon my dat ik 't u op zulk een' toon durf vraagen ; Een vrouw, minwysdangy, zou hy gewis mishaagen,
sophia.
Eer ik omtrent die zaak myn meening meld, fta toe Dat ik een andre vraag u openhartig doe. Kan 't zyn dat gy Sainfar om zyne Helling doemde , Daar gy die Helling fteeds als wys en billyk roemde ? Hebt gy niet ftraks uw' neef met drift te keer gegaan , En, tegen hem, Sainfarkrachtdaadigbygeftaan? Ditismy, door Lucile, op't allerklaarst gebleken, Moe kunt gy nu zo fterk uzelven tegenfpreeken , Enéénsklaps, op een wyz' die waarlyk zeldzaam is, ' Verandren van gedrag? Uw Helling heeft gewis > Ulangmisleid, Mynheer, of, om u niet te heelen Wat ik omtrent u denk, ik zie een rol ufpeelen , Dieu, naar myn begrip, tot weinig eer verftrekt,
gercour.
Mejuffrouw...
sophia.
Ja, Mynheer, niets bleef voormy bedekt. Gy noopte zelf Sainfar om 't huwlyksjuk te ontvlieden, En komt om my uw hand, in zyne plaats, te bieden! ' De trek is waarlyk vreemd. Wie dacht ooit da t de trouw Eenhuwlykshaater, zo beroemd, bchaagenzou? Dat u één oogenblik zou tot dien ftap beweegen ? Mynheer, gy fpreekt wat fterk dus uw karakter tegen.
gercour, droevig. 't Is billyk dat uw mond dit grievend vonnis ftryk': Een oude vryer blyft zich zeiven nooit gelyk; Zyn finaak en zinlykhêen verandren alle dagen; Hy hecht zyn hart aan niets.
sophia.
Dit's de eerde van zyn plaagenDus wreekt natuur haar'hoon. Zyn hart, zyn ledig hart*
Dsc



B L Y S P E L. 6t
Dat met hardnekkigheid haar' invloed heeft getaft, Geen zoet in't lot vnn gade en vader wist te vinden, Zoekt vruchtloos iets op de aard' waaraan 't zich kan vergercour» (binden,'t Is al te waar; en dit fpoortmy tot huwen aan. 'k Beken dat ik eertyds , verblind door dwaazenwaan . Befchouwdeals'thoogfte goed waarnaar men kon verlanIn alles van zichzelv' alleenlykaf te hangen: (gen Maar ik bemerk in 't einde (en^k wierd het al te klaar, Wanneer ik, kortgeleên, op'tkrankbed lag, gewaar) Dat, alsdejeugdverdwynt, dejaarenonsverrasfen, Een vrouw hoogst noodig is...
sophia, koel.
Ja, om u op te pasfen:
*k Verftauwel, Mynheer.
gercour.
Dit woord klinkt al te hard.
sophia.
Gy denkt het in 't geheim, fchoon 't in myn'mond u fmart.
gercour.
Geloof, Mejuffrouw, dat...
sophia»
Wat gy hiemamoogtzeggen» Ik weet het al te wel; gy kunt dit niet weerleggen. 'kWeet da t veermannen thans,verleiddoor fchoonenfchyn Vmvryheid, y veraars voor uwe ftelling zyn: Het huwlyk, zeggen zy, is goed in de oude dagen: De jeugd is niet gefchikt om 't huwlyksjuk te draagen: De vryheid en 't vermaak is alles wat een man, In's levens zomertyd, met recht behaagen kan: Maar, als de lentetyd en zomer zyn geweken, Wsnneerdegrysheidkor.it, verzeld van haar gebreken, Wanneer de waereld ons verlaat, verveelt, verjaagt, Dm voegt, als de eenzaamheid ons al te fterk mishaagt» Het huwlyk aan den man. Is dit, in deeze tyden, Dezedekunde niet?



62 D E OUDE V R Y E R,
GERCOUR.
Ja, 'k moet het ubelyden.
SOPHIA.
Maar zegme of op die taal ook niet dit antwoord past? Hoe! inuw'eeldentydachtgy den echt een' last, En, voelende in uw hart een' flaauwen gloed ontbranden. Verbind ge u, hier en daar, door ligtverbreekbre bandenï Verdooldemenfchen, die't toekomend' nooit voorziet! Gy wilt aan niemand u verbinden; denk dan niet Dat ooit een derveling zich zal aan u verbinden. Hoe zult ge, in 's levens herfst, u wreed bedrogen vinden, Als gy, de vreugd reeds moê.verzwakt door ziekte en pyn Vergrysde minnaars, wenscht om echtgenoot te zyn , ' En aan een jonge vrouw uw voordel durft doen hooren • Of 't laagst belang alléén zal tot dien echt haar fpooren ; 1 Of, wreekende den hoon der gantfche kunne op u Zal zy u zeggen: Hoe! begeert gy da tik nu, Daar ik met u niet deelde in 't zoet der fchoone dagen , Uw grysheid onderdeune, uw norschheid zal verdraaien? Zouik, op twintig jaar, de waereld reeds ontvlièn , Om u, in de eenzaamheid, myn hulp en troost te bièn En, door een mengeling van myne en uwe jaaren, ' Delenteenwintertydbelagchlyk faamen paaren.'
GERCOUR.
pitantwoordmeldmyklnrraH' watik weetenmoet: 'tls nutloos dat gymy iets meerder hooren doet: (<rCn Maar, fchoon me uwfcherpe taal bedroefd maakt en verie*. Ik fpreek al wat gy zegt in geenen deele tee-en. Waarom wierd dit niet eer my onder 't ooggebragtl Waarom heb ik niet eer my op myn lot bedacht!
SOPHIA.
Gy weet wat moeilykheèn uw treurig lot verzeilen? Gy deint dit toe, Mynheer.
GERCOUR.
,,TT ,. Zo ik die op zoutellcn,
k Had in geen uur gedaan.
so-



Ê L r S P E L. 6%
SOPHIA.
Ach! daargydan, in'tenc?,, Uw droeve dwaaling ziet en ongeveinsd erkent, Befchouw, befchouwSainfar:rukhem,uitmededoogen. Tot zyn geluk alleen, den blinddoek van zyne oogen: Toon hem uw voorbeeld aan, en hoe, in 't einde, u bleek..
GERCOUR.
Hoe! wilt gy dan dat ik myzelf dus tegenfpreek?
SOPHIA.
Ditisuwpligt, Mynheer. Als we onze dwaaling merken, Dan raag men andren nooit in de eigen dwaaling Herken. Beken hem alles vry, uw zorgen, uw verdriet.
GERCOUR.
Dit alles heeft misfchien den minden invloed niet.
SOPHIA.
Ach! wiens bekendtenis kan ooit zo krachtig wezen, Als die eens mans die fteeds het huwlyk plagt te vreezen?' Men wederftreeft niet ligt hem die berouw betuigt: *t Is zeldzaam dat ons hart niet voor zyn reednen buigt. Ga heen, ga heen, Mynheer.
GERCOUR.
'kWilu voldoening geeven, Myn lieve Juffrouw; 'kzal, door de eclfte zorg gedreven, Hem, door myn eigen lot, zyn dwaaling klaar doen zien; Ik zal den invloed, die myn laatst gefprek misfchien Heeft op zyn hart gehad, is'tmooglyk, overwinnen; En trachten, met beleid, te werken op zyn zinnen , Tothy, zyn dwaasheid ziende, eenftellinggantsch verDie 't mannelyk geflacht zo ongelukkig maakt. (zaakt,
DERDE T O O N E E L.
SOPHIA; SAINFAR, opkomende aan de tegenzyde van die, werwaarts Gercour is uitgegaan.
MSOPHIA, alleen. (den... ogthy, offchoon ik nooit Sainfar myn hand zal bie* Wat zie ik! boel hyzelf}
SA IN-



H DE OUDE V R Y£E R,
SAINFAR.
Ach! wil my niet ontvlieden, In'tuur dat ik u derf.:, en voor altoos; ft.-toe Dat ik myn laatst vaarwel voor't minst u hooren doe.
SOPHIA.
Ik had geenszins verwacht dat ik nog had te vreezen , Na'tweigrenvanmyn hand, hier bloot gefield te w.' :en Am 'tbyzyn van een' man, die my zo koel verfmaad. Gy komt gewis alleen, eer gy dit oord verlaat, Om eens te zien of ook uw w eigring my doet fchreijen , En niet myn zwakheid dan uwtrotfchezieltevleijen. Wees vry voldaan, Sainfar: verheug u in myn fmart; Gy wondde waarlyk diep mynteêrgevoelig hart. Een ander zou misfchien niet zo oprecht zich uiten , En haar gevoelens flechts in 't zuchtend hart befluiten: Maat ik ontdek aan u den grond van myn gemoed : Het was voor u vervuld van d'eêllten liefdegloed:
De deugd, diegy, voor'tminst infehyn, my hebt doen blyken,
Deed de onverfchilligheid uit mynen boezem wyken. Schoon thans niet meer gevleid door't flreelend.;t zelf hellehond myn hart voor u den zelfden indruk nog, (drog, En 't zal,fchoon ik uwdeugd met reden moest mistrouwen, U met het eigen oog gelyk voorheen befchouwen , Beklaagende u dat gy, verblind door dwaazen wam, Een droeve flelling zo hardnekkig voor wilt flaan; Een (telling, waardoor eik die ooit haar durft beweeren Iu'teinde, zyn geluk in rampfpoed ziet verkeeren.
S AI N FA R.
Men denkt dat myne ziel dit dwaaze denkbeeld voed! Ach! zo gy wist hoe fterk't myn' boezem yzen doet}.. Wel verr'dr tooit door my die flelling wierd geprezen" Wenschte ik datzy altoos by elk verfoeid mogt wezen ' Gelyk een geesfcl, die'tgeluk des (laats verwoest, ' Waartegen zelfs de wet kraebtdaadig yvren moest.'



B L T S PEL»
63
SOPHIA.
Maar, zo gy waarheid fpreekt ,*kan ik niet anders denken Dan dat de weigering om my uw hand te fchenken Uit onyerfchilligheid, uit haat zelfs...
SAINFAR.
Welkeen woord!
Ach ! fpaar een wreed verwy t dat my de ziel doorboort. Ken dm, in'teind', mynhart, datgyzohevig griefde; 'k Verlaat u voor altoos... maar blaak voor u in liefde. Uw fchoonheid, uwverftand, maar eindloos meer het Van alle deugden, die gy heerlyk fpreid ten toon , (fchoon Die u met recht elks liefde en eerbied waardig maaken , Dit alles deed myn hart voor u in liefde blaaken; 't Behoort aan u, Sophie, en bid u eeuwig aan.
SOPHIA.
Hoe!
SAINFAR. Mooglyk deed ik reeds u al te veel verflaan: Ik moest, helaas! misfchien flechts zwygen en vertrekken.
SOPHIA.
Vertrekken! en waarom? wil my't geheim ontdekken: Watdryfveêrfpoortu aan?
SAINFAR.
Sophia! ach! fta toe Dateenrampzaalge zwygeen ugeen oopningdoe. Ik kan geen flerfling ooit dit wreed geheim verklaaren.
SOPHIA.
Ach! als de liefde 'teischt, kuntgy'tdannog bewaaren ?
SAINFAR.
' t Behoort my niet alleen: ik zwoer dat nooit myn mond Het iemand melden zou: zomydieeedniet bond, Geloof...
S O P HIA, met fpyt. Het is genoeg: ik wil niets meerder hooren: Gykunt dat groot geheim vry in uw' boezem fmooren.
SAINFAR.
Ontzeg me uw vriendfchap niet, diemy zodierbarr is. Toon deernis... 8(?>



66 DEOUDEVRYER
SOPHIA.
Wat raakt umyn haat of deerenis? Dat ik u deernis toon'! waar durft gy van gewaagen? Wie van ons beiden moet van d'ander zichbeklaagenf Wie, daar't zich alles fchikt tot een' gewenschten echt Wie is het die zichzelv' zulk een geluk ontzegt? ' Maar't is genoeg: ik wil geen meer bericht verkrygen: 'kWeetwatikdenkenmoetvan uw lafhartig zwygen." Myn hart, welks grond ik u misfchien te klaar ontdek, Wenscht enkel naar het eind' van dit gehaat gefprek. Ga.: laat my voor altoos verhaten , fchaamrood, zuchten* Zoek, in een' andren echt, meer heil, meer zielsgenuchten: Maar denk dat de eigen hand,diegrootsch myheeft behoed» My'tleven, zyngefchenk, in droefheidflytendoet. Hoe duur, Sainfar, hoe duur moet ik dien dienst bctaalen!
SAINFAR.
Befchuldig flechts het lot,zyn wreedheid kent geen paaien; Maar laat aan my-alleen het eeuwig hartverwyt Dier yslyke offerhand', die my de ziel doorfnyd. Gy tracht vergeefs my tot een' andren echt te fpooren: Gy kent de wreedheid niet van 't lot aan my befchoren Die wreede wet, die thans my uit uw oog verbant, Verbied my voor altoos het fchenken van myn hand. Ik zweer u, fchoon ik u in eeuwigheid moet derven Een liefde, die alleen zal einden met myn flerven Ach! om die liefde, my zonredende en zo wreed Smeek ik...
SOPHIA.
Wat wilt gy? fpreek.
SAINFAR.
Dat gy Sainfar Vergeet» Dat gy een' ander' man eens wilt gelukkig maaken. Ik zal de bitterheid myns rampfpoeds minder fmaaken, Zo ik, by myn vertrek, myzelv' verzeekren kan Dat ik van u't geluk niet voor altoos verban.
SOPHIA.
Zo zeldzaam eer. gedrag gaat boven myn gedachten,
Ik



B L T S P E L. 67
Ik kon geenszins van u die vreemde zorg verwachten. Wilt gy nog dwingland zyn van 't hart dat gy verfmaad? Dwingt gy, ondanks myzelv', my tot den echtenftaa'tï Wie toch heeft u op my zulk een gezag gegeeven ?
sainfar.
Gy kent de dryfveér niet waardoor ik word gedreven. Sophia, hoor my aan: hetmannelyk geflacht Spant ftrlkken voor de kunne, is op haar' val bedacht. Hoe dikwils liet een vrouw door fchyndeugd zich verléiên, Enmoest, te fnood misleid, haar eerverlies befchreijen" Ik kende een vrouw, helaas! gebragt tot zulk een' flaat, Geofferd door een' fchelm aan zynen huwlykshaat; ' Zy moest haar vaderland en vriend en maag begee ven, In wreedeballingfchap, ontè'erd, verlaaten , leeven; Een vreemd gewest verborghaar fchande en wreede elen'd'* Maar, fints dien droeven ftond, heeft zy geen heil gekendGeen dag van vreugd heeft fints haar treurig oog&befche' nen;
Zymoest, totaanhaar'dood, haarongelukbeweenen: Haarlot, datnimmerzal uit myn gedachten gaan , Spoortmy, totuwgeluk, u't huwlyk aan te raên. Gy hebt een hart, gevormd tot liefde en tederheden. Zo een verleider eens u, door bedrieglyke eeden... sophia, met fpyt,
Mynheer!
sainfar.
Helaas! Verfchoon me : ik werp my aan uw knién, Myn taal verftooreu niet: zo ge in myn hart kost zien... * Geen ander heil dan 't uw zal ooit dit hart betrachten. Ik zal, zo lang ik leef, myzelv' misdaadig achten Indien die droeve min, doormy in u verwekt U tot een hinderpaal in uwe pligten ftrekt; Indien uw trouw voor my tot zulk een' top mogt fteigren Dit gy den naam van gade en moeder fteeds zult we'igren. Ach! zo men minnaars vind, wien't, in hun boezempyn* Ten troost ftrekt dat ze alleen niet ongelukkig zyn , " Ik denk geenszins als zy, 'k zal nooit uw heil beny'den. Laat out; niet aan de liefde een dubbel offer wyden.
E » DaS



68 DE OUDE V R Y E K,
Dat uw geluk, helaas! een poos geftoord door my,
U, in een' anders arm, haast weérgegeeven zy.
Wat ook mynlot moog' zyn, of wat my flaat te vreezen,
Door uw geluk zal ook Sainfar gelukkig wezen.
Heb ik u overreed? Ach! in die hoop alleen,
Zocht ik met u, Sophie, in een gefprek te treén.
Gy antwoord niet?
SOPHIA.
Welaan: 'k laat my door u verwinnen* Wat onweêrftaanbre magtbezit gy op myn zinnen! *t> Onbegryplyk mensch! wa t wondre toverkracht Maakt da tik uwen wil, gelykeenwet, betracht! Gercour heeft my zyn hand en fchatten öpgedraagen; Ik heb een aanbod, zo mishaaglyk, afgeflaagen; Maar.fchoon dit aanbod my op 't flerkst moog' tegenflran, Dewylgy'teischt, Sainfar, neem ik zyn' voorflagaan. Vernoegd dat, fchoon myn hart hier moest ten offer ilrckIk myne liefde in al haar kracht u mag ontdekken, (ken , Utoonen, door de keuz' waartoe ik my verbind, Datnooitmyn teder hart ten tvveedenmaal' bemint. Ik ga myn'vader zien, om hem bericht te geeven Dat ik gereed ben met Gercour in d'echt te leeven. Vaar wel. Denk dat gyzelf my dit hebt aangeraên.
SAINFAR.
Ach! gy verrukt me; en ik, ik heb myn' pligt gedaan. Hoewel 't ons traanen kost ons naar zyn' eisch te voegen , Een welvolbragte pligt baart fteeds het reinst genoegen. Öütroer door uw gefchrei myn teder hart niet meer.
SOPHIA.
Vaarwel, Sainfar.
SAIKFA R.
Vaar wel, en voorden laatften keer, Zy vertrekken elk aan een andere zyde van het tooneel elkander met de groot/Ie aandoening befchoua ende.
Einde van net viet dt bedryf.
V Y F-



B L T S P E L. 69 VYFDE BEDRYF. EERSTE T O O N E E L.
Juffr. ARMAND, GERMAIN. «XT» Juffr- ARMAND.
\v at zeg jc , Vrind Germain! 't zyn ongehoorde zaaken: Mynheer gaat trouwen! hy! 'tisomonsdol temaaken,
GERMAIN.
'k Dacht dat hy van die kwaal al lang geneezen was.
Juffr, ARMAND.
Die gekke trouwgril komt hier zeker niette pas,
GERMAIN.
't Is waarlyk of de vent het leven wil verliezen.
Juffr. ARMAND.
Een jeugdig heertje, om nog een kind tot vrouw te kiezen!
G E R M A IN.
Als jy 't nog was.
Juffr. AR MAND. Ik d icht altoos datik dien gek Zo verr'nogbrengenzou.
GERMAIN.
Hy fpeelt ons daar een' trek,
Die gantsch niet aardig is.
Juffr. ARMAND.
Het zyn vervloekte beuken,
GERMAIN.
Ik fpaarde nog te veel zyn' kelder en zyn keuken. Ik zweer, had ik gedacht zo fchielyk heen te gaan', 'k Had van myn kunst nog wel een andre proef gedaan.
Juffr. ARMAND.
Wie dacht ook dathy ons dien mooijenbol zoubakkent Wy vulden, met dit aH', niet kwalyk onze zakken.
E 3 GER-



70 D E OUDE V R Y E R
germain.
k Weet wel dat ik't niet ben die 't meeste met zich draagt Blaar waarom ook zo lomp om ons ontflag gevraagd * Dat is alleen jouw fchuld; dit moest hem wel verftooren.
J"ffr. armand.
Wat drommell vroeg ik dat niet honderdmaal te vooren* •Ou kansje maakt doorgaans een' ouwen vryer mak En brengt ons boven dien braaf fchyven in de zak. '
t germain.
Dyhoudonsaanons woord, wy moeten overleggen Om d'aftogt wel tc doen.
Juffr. armand.
Wat wil je daarmeé zeggen?
germain.
Wy moeten ons zo wel voorzien, voor ons vertrek, Datwy een' langen tyd bevryd zyn van gebrek.
, Juffr. armand.
t Ontwerp is juist niet kwaad, ik wou daar wel in doelen: Maar myn confcientie...
germain, lagchende. Ha! ha! ha! Juffr. armand.
Schrikt om tefteelen.
germain.
t> Stel die vry gerust, 't Is immers u bekend Dat we allebei voorlang ftaan in zyn testament • Dus is:'t geen diefïïal juist, wanneer wy, metmalkandren. Een kleine clauful in dat testament verandren: t: Legaat wierd anders eerst na zynen dood geërfd; 3\u neemen wy het maar by voorraad, eer hy fterft. Wat kwaad fteekt daar toch in ?
Juffr. armand. . , ó 'k Ben niet meer verleegen:
OaTrep e?" englentaaL Kom' Iaat ons maar ter degen
GER-



B L Y S P E L. 21
germain. Heb j,e wel de fleutels ?
Juffr. armand.
Alles ftaat
Hier open.
germain.
7k Hoor daar volk.
Juffr. armand.
Kom, houden wy den ran^.
Dan ergens anders.
germain.
En last ons, met moed, vrn ondren Totboven, 'theelehuis dan fchiclyk leeg gaan plondren.
TWEEDE T O O NE E L.
gercour, dorval, lucile, opkomende van een1 andeven kant.
Jdorval. a, Oom, wensch my geluk; ik win 't proces, in't end'; Myn advocaat maakt my't op 't oogenblik bekend. Het vonnis is volmaakt geweezentót myn voordeel; En 't maakt de zaak nog meerbehaa glyk,naar myn oordeel, Dat flechts de billykheid hier alles heeft gedaan: Ik ben dit groot geluk geenszins verfchuldigdaan Al die bezoeken, die 't gerecht, aan alle lieden Wier zaak ter pleitrol komt,ten ftrengften moestverbicden„ Dat iemand om goed recht zyn rechters fmeeken moet, Is iets dat weinig eer aan onze rechtbank doet.
gercour.
Ja, die bezoeken zyn, wanneer wy't wel befchouwen, Een last, als 't mannen doen: maarnu'tbczoekdervrouDe fchoonheid en de jeugd, gebogen aan zyn kniën ,(wcn! Is voor een' rechter toch behaagiyk om te zien. Zozyukenden, Nicht, hetzouhenvast mishaagen Dat gy zo van die zorg uzelve hebt ontflagcn.
E 4 dor-



72 DE OUDE VRYER,
DORVAL.
Gy maakt bevallig daar myn vrouw een komplimenc Wei, Oom, gywordgalant: datfcen ik niet gewend.
LUCILE.
Mynheer dacht zeker tot Sophia dus te fpreeken.
DORVAL.
Dat gy haar trouwt is my, tot myn vermaak, gebleken Ik wensch u veel geluk met die verbindtenis.
LUCILE.
Verftand, bevalligheid en fchoonheid, alles is In haar vereend : zy zr 1 ha ar' man gelukkig maaken,
GERCOUR.
ja; maar een'ander'man.
LUCILE.
Hoe!
GERCOUR.
*. , . . , ^Moetdithnwlykftaake», Een meisje als zy voegt niet by zulk een' ouden bloed. Zy gaf myn affcheid my zo daadlyk, kort en goed ; En , wat nog meerder is,'k heb haar myn woord gegeeven Dank zelfs in Sainfar den haat zou tegenflreeven ' Dien hy voor 't huwlyk toont :'k zal, van dc-n vryèrs flaat Hem preéken, dat het vast hem aan het harte galt *
DORVAL.
Zult gy dus boete doen ? wie kon dit ooit verwachten!
LUCILE.
Zo groot een wonderwerk gaa t boven myn gedachten,
„ „ DORVAL.
Zulk een bekeering, Oom...
GERCOUR.
M-'kwHdatdieSainfarteni JtZal duidlyk hem doenzien de valschheidvan een ftelHac fcjjjmets is d™ »oe«ykheid en k ! ell gf' k Hergeef ligt aan den flaat, zo ik zyn' baat verwin Een waardig' vader van een bloeijeud huisgezin '
Ik



B L T S P E L. 73
ïk wacht hem aanflonds hienik deed hem reeds ontbieden, Om hem, voor zyn vertrek...
LUCILE.
Indien het kon gefchiede» En gy het my vergunt, waar' ik zeer graag daar by.
GERCOUR.
'k Zal my wel wachten, Nicht, voor een getuige als gy. Ik moet hier aan Sainfar het een en ander zeggen, Dat uwe fpotzucht ligt heel aardig uit zou leggen. Wachtniet rfat ik aan u een tydverdryf verfchsfP, Waardoor ik zelf misfchien u (lof tot lagchen gaf: 'k Beken misfchien wel iets, waarvan gy braaf zoud praadorval. (ten. Welaan; wy zullen u met hem in vryheid lr aten: Maar 't komt my voor dat hy, met zo veel hoofdigheid, Zyn flelling Maande houd , dat mooglyk uw beleid En goede wil hem niets tot voordeel zullen flrekken,
gercour.
pit zal men moeten zien.
LUCILE, tegen Dorval,
Hykomt. Laat ons vertrekken.
DERDE TO O NEEU
GERCOUR, SAINFARi SAINFAR.
lVlynheer, op't oogenblik word my bericht gebragt Datgy, voormyn vertrek , my nog te fpreeken tracht. Vergunt my 't lot de vreugd om u tot nut te (trekken , En voor uw goedheid u myn dankbaarheid te ontdekken, Een goedheid, die, fchoon zy, helaas! my nutloos is, Voor altoos blyft geprent in myn geheugenis?
gercour.
Ik wil, tot uw geluk, een beter daad verrichten; pp d' oever van 't verderf, wil ik uw oog verlichten.
E ' SAIN»



74 DE O U D E V R Y E R
SAINFAR.
Jii weet niet wat gevaar...
GERCOUR.
~ 'kWildatgy, in liet end',
Door t kennen vnn myn lot, uw dwaaze dooling kent. Gy hoorde ftraks den bst van 't huwlyk my betoogen kBedroogju, nadat ik myzelv'eerst had bedrogen Thans, door een ecdlcr zorg voor mv belang geleid" Spreek ik tot u, myn Vrind, met openhartigheid En toont, al t berouw, defmartenmoeilykheden, Waardoor,f,nts langen tyd.myn grysheid wierd bedreden. Eenjuistgemaald tafreel van ravn'bedroefden ftaat Hoeden voor tzelfdelot, bedwingeuw' huwlykshaar En mogt gy, ziende 't lot dat gy met recht moet wachten . Uw haatlyk wanbegrip verhaten en verachten J
„, , SAINFAR.
Mynheer...
GERCOUR.
ti , , Neem hier uw plaats, en hoor bedaard my aan: Ik zal, vanftuktotftuk, u alles doen verilaan. Voor eerst, de vryheid, die wy misfcn door het trouwen, Heeft zeer veel zoets, maar ook, wanneer wy'twel bë' lchouwen,
Waakt zy ons 't voorwerp van der vrouwen list en fpot. Mcnzoekt, nu hier dan daar, een andermingenot: Men ftapelt op èlkaér een reeks van zotte daaden, Die, ons bedunkens, juist aan vryers weinig fchaaden; De waereld laakt die niet, 'k beken het; maar, myn Vrind*. Denk datmen'twaar geluk, in dat gewoel, niet vind. Wanneer het lot fomtyds myn wenfchen tegenftreefde , Dan ondervond ik eerst dat ik verlaaten leefde, in dat men weinig troost in een verbindtnis fmaakt, Slechts dooreen grilligheid gevormd en losgemaakt • Ik moest geheel alleen myn hartverdriet verdraagen; Ja kwierdbelagchlyk zelfs doormynen nood te kinagen Demindiervrouwen, diemen, enkel vooreen'tyd,
Uit



B L T S P E L. 75
Uitwulpfche liefdemint, vertroost geen hart dat lyd. Ik heb dit menigmaal, tot myn verdriet, ervaaren; En 't word nog erger by het klimmen onzer jaaren. Een oude vryer word door't fchoon gedacht verfmaad: Hy moet gediendig zyn tot in den hoogden graad, Haar grillen volgen, haar, gelyk een'afgod, eeren, En blindelings voldoen aan all' watzy begeeren,^ Steeds geeven zonder iets te vordren, en voorall* Nooit tegenfprceken, zo men hem nog dulden zal. Men zou gewis, by 't zien van 't geen hy moet verdraagen, Schier denken dat zich elk verheugt in hem te plaagen. ^ Vanzulkeenlevenswyzeop't hoogstvermoeid in 'tend , Heb ik my, in myn huis, aan de eenzaamheid gewend: Ik zag zeer weinig volk, en zou, naar myn gedachten, In aangenaame rust, hier 't eind' myns levens wachten: Maar('k Verg, Sainfar,uhier een'dubblen aandacht af) Ik loop een groot gevaar, en u dreigt de eigen draf, Zou myn goede raad niet kan tot voordeel drekken. Ik zal myn meening u op klaarder wyze ontdekken: Myn geest, door ouderdom en zwakheid afgemat, Had oogenblikken dat hy fchier zichzelv' vergat: (laagen, Dan, door myn meid gevleid, geblinddoekt door haar Befloot ik meer dan eens om haar ten echt te vraagen; En morgen word misfchien door my een' echt volbragt, Die ik op heden laag en fchandlyk voor my acht. (nen , In 't eind', de vryers daat, hoe fchoon men die moog' waaVerdwaast den jongeling en kost den gryzaart traanen.
SAINFAR, opflaande. •k Gevoel dat ge uw tafreel naar waarheid hebt gemaald: Maar ach! Mynheer, myn lot is voor altoos bepaald. Al is dien daat verzeld van veel verdrietlykheden, Ikblyfbymynbefluitom nooit iu d'echt te treeden.
GERC O UR.
Gy blyft hardnekkig nog op uw begrippen daan;
En all' wat ik u zeg doet u in 't minst niet aan!
Hoor een bekendtuis dan, totnogtoe u verzwegen:
Beef



76 DE OUDE V R Y E R
Beef voor dat zelfde lot, zo niets u kan beweegen 'jk Heb wroeging.
SAINFAR.
Hoe!
GERCOUR.
óJa' ik voel die, maarte laat: t Is vruchtloos dat myn hartdatwreed gevoel weérftaati Die lelie knaagingen vermeerdren met de jaaren.
SAINFAR.
Wat is daar de oorzaak van?
GERCOUR.
Befef aan watgevaaren Gyblootftaat, enbedenk dat myn gefchiedenis Die van den levensloop der meeste vryers is. 'k Was dertig jaaren oud , toen ik in kennis raakte Met zeker meisje, en ftraks vóórhaar in liefde blaakte I k \ erwierfhaar tederheid: wy waaren juist gelyk ' Van jaaren en van aart; maar zy was gantsch niet ryk, Ik zeil bezat toen Hechts een zeerbepi ald vermogen • De band deshuwlyks fcheen gevaarlyk in myne oogen* In tkort, ik was verzot op d'ongehuwden ftaat, " En offerde alles op aan mynen huwlykshaat.
SAINFAR.
Na dat gy dit befluit had hy uzelv' genomen , Eefloot gy zeker nooit wcèr voor haar oog té" komen • Gy gaaft aan de eer gehoor, en fmoordc een tederheid Voor beiden nutteloos. •
GERCOUR.
t. , Ikheb haarfnood verleid
Haar goede trouw misbruikt. Kun t gy myn fchuld bêfeffen?
^ SAINFAR.
Dees trek...
G E R C O U R.
Bedenk hoe fterk uw lot myn hart moet treffen, Dat ik zulk een geheim vry uit aan u ontdek Ach! dat myn voorbeeld u tot onderrichting ftrekk'!
'kMerk



B L T S P E L.
7?
'k Merk in uw oog hoe fterk die daad u kan ontroeren. Zie tot wat dwaaling ons uw ftelling kan vervoeren. Wat afkeer ook uw hart moog' voor dit misdryf voên , Wie ze^tudf tgy niet het zelfde ook eens zult doen, Indien gy nietby tyds uw dwaaling wilt verzaaken? Maar, opdat dit verhaal meer indruk nog moog' maaken Op uw ontroerd gemoed, hoor tot aan 't eind' my aan: 'kZal, om u te overreên, u alles doen verftaan. Die vrouw, wier teder hart ik zo ondankbaar griefde, Verkreeg welhaast een pand van die rampzaalge liefde.
SAINFAR. Ter zyde. Overluid. ■Gerechte Hemel! Hoe! had dan de ftemvan'tbloed, Het fchreijen van een vrouw, geen kracht op uw gemoed? De naam van moeder is zo heilig, zo verheven!
GERCOUR, weenende. Ik zag haar aan myn kniên, en ben verhard gebleven. SAINFAR.
Ontiusnsehte!
GERCOUR.
Na dien ramp , verliet zy ftraks dit oord, En 'k heb fints van haar lo t geen't minst bericht gehoord. Aanbiddelyke vrouw, die ik zo wreed verbande! (de: Ach,waargy ookmogtzyn,mynwroeging wreektuw fchanAls ik uw' naam flechts noem, fchreit nog om u myn hart: Te tedre d'Orménon, waard' voorwerp van mynfmart!
SAINFAR.
Hoe! d'Orménon!
GERCOUR.
Zy was 't die my in min deed branden.
SAINFAR.
Wathoorik! Hemel!... Ach! gy had twee offerhanden; Zyleeft, helaas', nietmeer, haar zoon ligt aan uw kniên.
GERCOUR, hem opheffende. Vatdoetgy? Hoe! Sainfar, zouikinudanzien...
S AIN.



78 DE OUDE V K Y E Ry
SAINFAR.
Ach! d Orménon! kan 't zyn! zy gaf aan,ny het leven: lkzal, op toogenblik, daarvan'tbewys u geeven
Hytoont eenpourtret, verborgen onder zyn kamizool. Zie hier dat dierbaar pand ; befchouw haar beeldtenis, Die, fints haar'dood, altooshier, op myn'boezem, is.
GERCOUR, het pourtret befchou wende. Ja, t zyn haar trekken. Kom, ontdek my alles nader: Zy was uw moeder?
SAINFAR.
Ja, Mynheer.
GERCOUR.
tt,u„ l i,r „ ~ Ach! noem my vaders
Ikben het... Welk een fchoon en yslvk oogenblik • Maar, toengyherwaartskwaamt, wistgy gewis d'at'ik...
SAINFAR. ('Jen.
Neen : niemand wist my ooit uit wienik fproot te ontleck Heb vruchtloos, meer dan eens, myn moeder lierk gebeden ö
Dat zy my melden zou van wien ik 't licht genoot: (fnood Ach! fprakzy, vraagmy niets; die wreedaart heeft my Verftootenuitzyn'arm: tracht niets van hem tewecten; En mogt ik zelf zyn' naam in eeuwigheid vergeeten 1
GERCOUR.
Ik heb dien haat verdiend, 'k had haar te veel misdaan : Maargy, zie myn berouw met mededoogen aan: Toon my het hart eens zoons: 'k wil u gelukkig raaaken.
... . SAINFAR.
Dit flaat nietinuwmagt. Watheilkanik ooitfmaaken? Myn lot is voor altoos de fchaamte en boezempyn. Hy die infehande leeft kan nooit gelukkig zyn Ontzinde mannen, die aan kindren't licht durft geeven. Diegy geen vaderfchenkt! datu hunlotdocbecven! U-y kent de wreede elend', het bitter zielverdriet, VV aaraan ge uw eigen kroost wreedaartig blootftelt, niet • zy moeten, gantsch alleen, van elk verlaaten, zwerven,
En,



B L Y S P E L.
79
En, voor altoos, den troost der kuisfche liefde derven: Uit vrees dat hunne fmet ook op hun nakroost hecht, Word die rampzaalgen zelfs de huwlyksband ontzegd, Gy zelf heb t ftraks gezien hoe ik een' afkeer toonde Van haar die ik aanbid, ja haar bedroefde en hoonde: Ach! wistgy hoe mynhartnogopdatdenkbeeldbeeft! Men dacht niet, toen men ray zolosbefchuldigd heeft, Als of ik 't huwlyk achtte een bron van ramp en kwelling , Dat ik zelf't offer was van die gevloekte flelling. Van yslykheên omringd, verwcnsch ik myn beftaan. 't Was niet genoeg dat ik, van myn geboorte af aan, Verlaaten leeven moest; tot overmaat van fmarte, Schonk my de Hemel nog een teêrgevoelig harte: Daar ik geen fterfling ken aan wien my 't bloed verbind, Gevoel ik dat dit hart al wat me omringt bemint: Als ik een bly gezin zyn' vader zie omringen , Voel ik, opdat gezicht, de traanenmy ontwringen. Waarom toch, daar hy kwynt in fchande en wreede elend', Waarömheeftooituwzoon de liefde en deeer gekend? Waarom , daar hy altoos veracht, verfmaad moet leeven, Hem niet een hart, gevormd naar zynen ftaat, gegceven? Een laag, verachtlykhart, door de eerzucht nooit gevleid, Onvatbaar voor't gevoel van deugd en tederheid?
GERCOUR.
Myn Zoon, verzacht uw taal: betoon me uw medelyden; Ik voel, door ieder woord myn bange ziel doorfnyden: Verzwaar myn misdryf niet, ik voel het, en myn hart Toondeu, eerikukende, alreeds de felftefmart. Hy die de harten kent weet dat ik, fints tien jaaren, Uw moeder heb gezocht, om haar voor deechtaltaaren Te huwen. Ach! ik had, waar' my haar lot gemeld, Gevlogen in haar'arm, en alles ftraks herfteld.
SAINFAR
Herfteld! ach! 't naberouw komt meest te laat ons kwellen. Wie, als hy't misdryf pleegt, weet of hy 'tkan herftellen? Met welkeen, drift word de eer van eene vrouw belaagd!
Maar



go D E OUDE V R Y E R,
Ma?r't redden van die eer word meestentyds vertraagd s Men zoekt naar uititel, wacht naar meer gefchikte tyden; Intusfchen kwynt ze, en fterft in 't midden van haar lyden. Wat lot! Myn Moeder! 6 myn Moeder!
gercour.
Gy vericheurt
Myn hart.
sainfar.
Ach! Twintig jaar heeft zy haar' ramp betreurd. Vergeef my , ' t f nart myzelv' zo ik u droefheid baarde ; Maar ach! myn moeder was myn eenigst heil op aarde ; 'kAVas, in myn jeugd , alleen dien dierbren naam gewend; 'k Heb nooit, dit was uw wil, een' andren naam gekend: Haarbeeldtnis, die altoos in myne ziel zal leeven, (ven, Schecn,fchreijende enverbleekt,voormyn gezichttezweeSintsikhiermetufprak: ikhoorde, naar het fcheen, Haar droeve jammerklagt, vermengd met naar geween. Het wreed gevoel dier fmart deed moogelyk myn lippen Eenaltefcherpetaal, in myne drift, ontglippen; Doch , fchoon ik u misfchien te fterkbedroef en hoon, Gy word nochtans bemind door uw'rampzaalgen zoon.
gercour. (griefde. Welaan, blyfbyme, en troost mein't leeddatlangmy *k Heb waarlyk weinig recht op uwe kinderliefde: Maar wees grootmoedig; toon datmy uw hart bemint: Als va der was ik wreed, 'k zal teder zyn als vrind. ■ Tree in den Franfchen dienst: gy kun t verzekerd wezen Dat ik, op myn verzoek, geen weigring heb te vreezen , Kies zelf het regiment waarïn gy dienen zult.
sainfar.
Vergeet gy dat inenmy in Franfchen dienst niet duld? In Holland kon myn ramp my niet tot nadeel (trekken; Dr ar wistmen nooitmynfehande enlotgeval teontdekken; Men zag myn moeder daar voor eene weduwaan: Doch alles zal men hier, zo ik vertoef, verdaan; Lu zal men, in den dienst van Vrankryk, ooitgedoogen
Een



B L T S P E L. 81
ïcn' man, door zyn geboorte ontëerd in ieders oogcn ? Doorieder dappredaad, verricht in't oorlogsveld , Word mynefchande flechts in klaarder licht gclteld. Vergun my dat ik mooge een vreemd gewest bewoonen, Waar ik die fchande niet aan elks gezicht zaltoonen, Waar ik uit wien ik fproot voor elk verborgen hou', En waar ikzelf voor 't minst met achting my befchouw.
gercour.
Wat hoor ik! hoe! myn Zoon! gywiltmy dan verlaaten. VIERDE T O O N E E L.
dorimon, sophia, gercour, sainfar.
Mgercour. (ten e juffrouw, biedmyhulp: myabidden kan niets baaBeveel Sainfar dat hy by ons hier blyv'.
sainfar,
Mynheer!...
sophia.
Ik heb iets anders voor waarom ik herwaarts keer. dorimon.
Ja, Vrind, myn dochter komt om u bericht te geeven Dat zybefloten heeft met u in d'echtte leeven.
LAATSTE TO O N E E L.
lucile, dorval, de voorigen,
Od o r v a L , fchielyk opkomende. om, al uw volk liep weg: ik bid u volg my ras,
lucile.
Enliethierniets dan'tgeen bezwaarlykdraagbaar was.
dorval.
Tegen Lucile. Tegen Gercour. (heden.
Geen mensch geeft antwoord. Oom, het zyn geenkleinig-
gerc o ur.
Myn hart word, door een zorg van meer belang, bedreden t F Gaan.



82 DE OUDE VRYER,
Gaande van den eenen naar den anderen. Ach! Dorimon! Sophie! ikinoetu'tdoen verdaan: 6ainfarM#
s o [> ii i a , met levendigheid. Welnu, Sainfar? sainfar, Gercour wederhoudende.
Hoe! wilt gy dan verraén Een wreed geheim , dat my ?...
gercour, hem terug flootende.
Laat af: ik wil niets hooren.. Myn Vrinden, 't is myn zoon.
DORIMON.
Dit komt my vreemd te vooren. lucile, sophia en dorval, te gelyk. Zyn zoon!
dorimo n.
Hebt gy my zelf niet honderdmaal gezegd Dat gyu nimmer hebt verbonden in den echt?
sophia, tegen Lucile. Tot welk een heil oframp zal die ontdekking (trekken? dorimon, tegen Gercour.
Gyzwygt?
sainfar, tegen Gercour. Welaan, vaar voort; wil alles vry ontdekken; Maak dat ik, voor hun oog, van fchaamte derf.
dorimon.
Watfchrik
Ontroertubeiden? fpreek.
sophia, ter zyde.
Wat vreeslykoogenblik! gercour, tegen Dorimon. Gy ziet myn misdaadklaar: doch wees niet onrechtvaardig: Js hy om zulk een' ramp uwe achting minder waardig?
sophia, zich werpende in de armen van Luctle. 6 Ongelukkige I
LUCILE, tegen Dorval, met helangneemtng. Vertroost hem in zyn fmart.
dor-



B L T S P E L. 83
DORVAL.
Voorzeker.
Tegen Sainfar, hem by de hand vattende. Myn Sainfar, verr' datuweerlyk hart Op die belydnis fchrikk', of dat ge u acht beledigd...
GERCOUR. '
Word zyn gedrag daardoor op de eêlfte wyz' verdedigd.
SAINFAR.
Zy dood me, en fielt my hier aan elks verachting bloot.
DORIMON.
è Neen: zy fchenkt in ons u vrienden in den nood.
DORVAL, tegen Sainfar. Ja bloedverwanten zelfs. Hoe! kunt gy dan gelooven Dat ik natuur en de eer zou in myn hart verdooven , Dat ik gehoor geeve aan een wreed vooroordeel? Neen: 'k Befchouw in u myn' neef en mynen vriend metéén, En duld niet dat de wet u immer flrekk' tot fchade,
GERCOUR, tegen Dorval. Ach! hier herken ik u!
SOPHIA, tegen Lucile.
6 Hoe verruktme uw gade! Hoe minzaam troost zyn taal een' ongelukkig' mensch!,
GERCOUR.
Maargy, mynDoriraon, gy kunt alleen myn'wensch...
Ik durf u niet recht uit myn meening openbaarcn...
Ach! omdenvriendfchapsband, die ons zo veele jaaren...
DORIMON, zich tot zyn dochter keerende. Myn Kind?
SOPHIA, met verlegenheid. Myn Vader?
DORIMON.
Wy zyn 't leven hem verpligt: Hy heeft een eedle daad tot ons behoud verricht: Geen flerfling kan met recht,na zul k een weldaad,wraaken Dat gy uw liefde hoort; doch, fchoon u elk mogt laaken, Men kan de denkwy z' van de waereld ligt verfmaên; De wet der dankbaarheid moet altyd zyn voldaan.
F a SAIN-



84 DE OUDE VRYER,
sainfar. (nen: Mynheer, zo groot een gunst ontroert, verrukt myn zin Doch de eer moet in myn hart den liefdegloed verwinnen. De hulp aan u betoond, dit kleine dienstbewys, Wierd, door myn'echt, betaald tot een'teduurenprys. Zou, omeenenkledaad, door u te hoog geprezen, Sophia deelgenoot van myne fchande wezen ? Neen : zo de dankbaarheid by u te verr' mogt gaan , Vereischt myn pligt dat ik hierin u moet wèërftaöTK
ger c otjr.
Die kieschheid gaat te verr'uner wil uw' dienst beloonen,.
sainfar.
Kan ik haar die ik min te fterk een kieschheid toonen?
sophia, met tederheid. Hy moet gelukkig zyn: myn hart is u bekend.
DORVAL, tegen Gercour. Ik denk een middel uit, dat ftraks die twist volend. Zie hier den erfgenaam u door natuur gegeeven : Maar een te ftrenge wet, te lang in ftand gebleven, Tot fpyt der deerenis, verbied u dat ge uw goed Hem maakt by testament: welaan, myn Oom , gymoet Sophia daadlyk tot uw'erfgenaam verklaaren; Doch flechts met voorbeding dat zy met hem moet paaren,
gercour.
Ik neem dit middel aan, en wil op ftaanden voet...
dorimon.
Hoe! 'tisuw eigen neef die zulk éen' voorflagdoet! Zo groot eene offerhand' gaat boven elks verwachting.
dorval. (tingi
♦Mynhartfchryft my die voor: 't is niets danpligtbetrach-
Tegen Sainfar. Denk, zo gy langer u hiervan af keerig toont, Datgy de liefde enons doorzulk een weigringhoont,
sainfar.
Hoe doet all' wat ikhoormynhartsverwondringfteigren!
Zich werpende aan de voeten ven Sophia. Beveel: ik heb niet meer het recht om iets te weigren.
sophia.
Watbeilryk oogenblik! Myn Vader!



Ê L T S P E L. %s
DORIMON.
Ja, myn Kind.
Hy neemt haar by de hand, die hy aan Sainfar geeft. Tegen Gercour, Zie daar ons allen thans geheel voldaan, myn Vrind. Toen ik Sainfar hierbragt, kon ik onmooglyk denken Dat ik hem , in myn' vrind, een' vader weêr zou fchenken; Doch, fchoon in zyn geboorte ons iets mogt tegenflaan, Ik neem een'deugdzaam' mensch met vreugd tot fchoonzoon aan.
Myn dochter zal gewis op de eigen wyze denken. De deugd kan ons alleen den waaren adel fchenken.
SAINFAR, tegen Dorval. Uw gunst brengt myby uineentezwaare fchuld; Zy eischtvanmy...
DORVAL.
Datgy daar nooit van fpreeken zult. LUCILE, tegen Dorval, 'kMin u thans meer dan ooit.
DORVAL, de hand van zyne vrouw vattende.
Dit ftrekt my tot belooning.
GERCOUR.
Myn Vrienden, elk van u verdient myn dankbetooning. Ik vind myzelv' ontlast van lang geleden fmart, En voel een nieuwe jeugd herleevenin myn hart: Maar, Kindren , zultgy my het zoet genoegen geeven Datik byuverflyt hetovrig'van myn leven?
SOPHIA.
Ja, leef by ons, altoos door ons geacht.
SAINFAR.
Ja teêr
Bemind.
GERCOUR, hen beiden met tederheid aanziende , en hen de hand drukkende. Verdraag my flechts, dit's all' wat ik begeer,
EINDE.