M IT N E
LEDIGE UUREN
DOOR
M* J.CC.DEN BEER POORTTJGAEX..
TE A M S T E B D A M, BIJ
JOIIANNES ALLAHT,
MD C C X C III.






A E K
MIJNE AENSTAENDE ECHTGENOOTE «
JONKVROUWE
ANNA CLARISSA MARIA WAS SENBERGH.
'k Durf, dicrbre Lotgenoote! u op een kerkhof noodens Treed dezen akker op, bij 't bleeke Iieht der maen:
Stser, Dierbre ! aen mijne zijde, in 't flil verblijf der doodea, Bij 't all' verflindend graf, 't Onflerflijk leven aen,
"t Onflerflijk leven... ja! 't weldadig Alvermoogen, Wiens ademtogt geluk door heel de Schepping fpreit,
Schonk ons, toen zijne liefde ons heeft aen 't niet onttoe|e% Een Ziel gefleind voor meer dan aerdfche zaligheid,
A a Ik



4
DE ONSTERFLIJKHEID.
Ik zong, door Liefde ontgloeid , voor u 't onfterflijk leven — 't Beloofde Vaderland—dat grootsch—dat blij verfchiec —
Dat troostvolle uitzicht, aen den Sterveling gegeeven, Is 't onderwerp des zangs, dien mijne hand u biedt.
Voor wie konde ik dit Lied met meer genoegen zingen, Clarissa, dan voor u, die, voorliet oog van God,
In voor-en tegenfpoed — in vreugde en folteringen,
Uw lot voor de eeuwigheid gehegt hebt aen mijn lot...»
't Is niet flegts voor een' tijd van weinig vlugge jaeren Dat u mijn hart bemint — neen , 't is voor de eeuwigheid —
Aen gindfche zij' van'tgraf, waer Englen't fpeeltuigfnaeren, Bemint de ziel de ziel, die dan geen dood meer fcheit.
Clarissa, moeten wij hier dan langs doornen ftreeven, Is ligt voor ons deeze aerde een droeve wildernis,
t Troosten we ons altijd met dat onfterflijk leven, Waeryoor wij vatbaar zijn — en dat ons erfdeel is!
i L»e-



DE ONSTERFLIJKHEID.
5
ó Laeten wij ons leed kloekmoedig overwinnen
Ons leed duurt maer een poos — de tijd der finart is kort
Beminnen wij elkaéY om eeuwig te beminnen;
Daer wel het ftof maer nooit de ziel vernietigd wordt!
Blijf, Dierbre, blijf altijd op beter waereld ftaeren,
'»
Ook als de hand des doods mij uit uwe armen rukt, Als gij, iri 't rouwgewaed, zult langs dit kerkhof waeren, En fchreiend van mijn graf de laetfte bloempjes plukt.
Denk dan, als ge op mijn zark zijt eenzaem neêrgezeeten,
En bij mijn kil gebeente in diepe ftilte fchreit: „ Hij, die mij heeft bemind, ilaept hier van elk vergeeten, „ Zijn ziel, aen'tftof ontboeid, bemint me inde Eeuwigheid.'1
Ja Dierbre, in de Eeuwigheid zult gij mij dierbaer weezea, Dit hart, dat voor u flaet, blijft eeuwig voor u flaen:
Scheidt ons dan 't graf van een — eens uit het graf verreezen , Zal 'k zingend, hand aen hand, met u ten reije gaen.
1 A 3 *kSche>
3 a



6* DE ONSTERFLIJKHEID.
*k Schetze u de onfterflijklield in kunstelooze zangen,' 'k Schetze u dien rijken troost, in blijdfchap en in fmart i
Wil gunftig van mijn kunst dees zwakke vrucht ontvangen; *£ Is 't offer van mijn Lier — 't is 't offer van mijn hart.
f November I, C. C. den Beer Poortugael.
1793.
Laf '



DE ONSTERFELIJKHEID.



Hoe rijk, hoe fchoon *eri glans vcrfprsidt De Heilzon der Or.ftcrflijk'ieid!
FEITH.



De Lente en al 't gebloemt is voor ons oog verdweenen; De Zomer volgde haer — de Herfst vloog nae haer heenen. De firenge Winter heeft op :t veld zijn' troon gebouwd; Zijn huilende adem fchudt het honderdjaerig Woud, Dat beevende op zijn ftam, beroofd van groene blaêren , Een' diepen eerbied wekt in 't hart der wandelaeren, Daer 't bij het fterfbed treurt, daer voor Natuur bereidt, En om der eeuwen graf zijn vaele takken fpreit. Hoe ftil is 't op het land, waer duizend vogeltongen Nog korts een feestlied voor de lieve Lente zongen I
A 5 Men.



I9 DE ONSTERFLIJKHEID.
Gezetee op een graf, ftaerde ik den occacn
Des afgperkten tijds, met fchreiende oogen aen:
Hier, waer de grenspael ftaet van vreugde en folteringen.
De laetfte wijkplaats voor het ftof der ftervelingen,
Bij deezen fhgboom , die al de aerdfche grootheid febeidt,
Doorpeinsde mijne ziel al de aerdfche nietigheid.
Verbeelding fchetfte mij de wisfeling der jreren ,
Die, fints 't geboort.ns uur des tijds, vervloogen waeren:
Zij toonde aen mijnen geest dien zaelgen uchtendftond,
Toen de eerfte ftrael des lichts flraelde op dit waereld-rond j
Toen 't vrolijk Englen - koor de gouden harpen fnaerde,
En zingend neêrvoer naar de nieuw gefchaepene aerde,
Waer't in de koele fchaeuw, bij 't fcheemrend uchtendrood,
Den nieuw gefchaepen mensch, als broeder , hulde boodt:
Toen vlochten zij een krans van bloempjes die daer groeiden,
Die daer tot fieraed voor de borst der Onfchuld bloeiden,
Eu boodeu deezen krans, van frisfche rooze blaên,
Het eerfte menfehen paer, hun nieuwe broedren aen.
Waer



14 DE ONSTERFLIJKHEID.
Een Engel, die omhoog der Englen leven leefde,
En in het glansrijkst licht om 'slloogflen zetel zweefde,
Was met zijn zalig lot, hoe groot ook, nog te onvreên,
Hij wilde een Godheid zijn, en op Gods zetel treên.
Geblikfemt uit de fchaer van hun die 't hallel zingen,
Verleided hij op aerde onfchuldige aerdelingen.
Toen teelde de Ondeugd voort, uit haer gevloekte fchoot,
De fmart, de foltering, de Nooddruft en den dood.
De Mensch moest zijn geluk, de lieflijke Onfchuld derven;
Als balling, voor Gods oog, deez' aerdbol omme zwerven ;
Het heilrijk vreedens-oord wierd hera een rampwoestijn,
En hij van God gevloekt een Sterveling te zijn.
Toen heeft de Almachtige deez ftaelen wet gefthreeven:
„ Het leven van den Mensch zij een verganklijk leven;
„ De Mensch, weleer mijn beeld, der Englen lotgenoot,
„ Worde aen den worm gelijk — en ondergae den dood 5*
Ontzaggelijk bevel van 't eeuwige /lvermoogen!.. Eens zal deez waereld, door een' wenk aen 't niet onttoogen,
Eens



t6 DE ONSTERFLIJKHEID.'
Zij torscht een diadeem, door menfchenbloed geroofd * Zoo gruwzaem in Gods oog, op haer onwaerdig hoofd. Zij Hijgt ten rijkstroon op—'en 't Menschdom knielt, verflaegen. Met traenen in het oog, voor 's dwinglands zegewagen: De vrind knielt op 'het lijk van zijn' vermoorden vrind; De vader wordt geboeit, bij zijn zieltoogehd kind; Het fchuldclooze wigt omhelst, met tedre handen, Zijns vaders ketens — en het kuscht die zwaere banden; Het outer ligt vergruisd; — alöm rookt menfchen bloed, En 't Menschdom \ loekt in 't hart, dien 't knielend hulde doet. Het blikt den Hemel aen, en kwijnt in fleffche boeien,
Waerop de traenen van verdrukte Ellende vloeien.
Zie daer, gekroonde (laeflzie daer het gruwzaem pad, Waer langs gij nacr uw' troon, en aerdfche grootheid tradt. Maer durft gij met die kroon van duurgekogte bladeren, Durft gij met zulk een kroon "t verblijf der dooden naderen..?
Werp van uw' zetel eens een' enklen blik op 't graf
Daer legt ge uw' diadeem — de flaef zijn kluister af;
Daer zal geen purper méér om uwe Leden gloeien;
Daer zijt ge aen hem gelijk, dien gij de hand dorst boeiën;
Daet



DE ONSTERFLIJKHEID. 17
Daer ftaet de grenspael van zijn fmart en droefenis, Die de eigen grenspael van uw valfche grootheid is.
En gij, die in de boei des weliusts op-gefloten,
Gevoelloos blijft voor 't leed van uw Natuurgenooten;
Gij, wien het wuft Fortuin haer milde fchatten biedt;
Die laege vleiè'rs op uw' oogwenk kruipen ziet;
De bloem durft van de borst der weerlooze Onfchuld rukken, Om ftrafloos haer een' dolk in 't bloedend hart te drukken :
Gij, die langs roozen treed, waerop de weelde u leidt, En niet een traentje droogt, dat de armoede angftig fchreit: God ziet de gantfche fchaer bedroefde Ellendelingen Verkwijnen, hulpeloos, in fmart en folteringen:
God ziet de weêuw en wees die aen uw voeten zinkt
En de eigen blik ziet u, die hunne traenen drinkt!
Hier eindigt al hun leed — hier eindigen hun nooden •
Hun fmachtend hart vindt troost in 't ftil verblijf der dooden!
Is hunne ellende zwaer — zijt gij op aerdc groot
Gij word elkaêr gelijk, in 's aerdrijks koelen fchoot.
B De



DE ONSTERFLIJKHEID. i9
Die, waer uw matte geest de fmaclitende oogen wendt,
Niets om u ziet dan fmart, behoeften en ellehd;
Die door de woestenij van dit verdrietig leven
Veriaeten rondoolt— aen hét lot ten prooi gegeeven;
Die fchaers een ogenblik in d'arm der vriendfchap rust;
En van wier bleek gelaet geen vriend de traenen kuscht;
Veriaeten Broeders! diep bedroefde Ellendelingen!
'lc Zal in dit dal des doods voor u een troostlied zingen.
Komt —naedert deezen muur — fchouwt, bij het licht dermaen,
Getroost den eindpael van uwe aerdfche rampen aen.
Treedt op dit kerkhof—reeds de rustplaets uwermaegen : Treedt op dit kerkhof — waer ge, in de onbezorgde dagen Der blijde, maer helaes! te ras vervloogen jeugd, Al dartlende in het rond, genoot een kindfche vreugd: Hier, waer uw voet weleer der Vadren woning drukte, Uw hand de bloempjes, op hun graf gewasfen, plukte, Als ge op hun koude zark naest uw gefpeelen zat, En, zingende aen hun zij, geen fmart — geen nooden had: Hier, in dit vruchtbaer dal, hier fluimren uw gefpeelen: En eens, ook eens zult gij met hun deez rustplaes deelen:
1? 2 Eens



20 DE ONSTERFLIJKHEID.
Eens zinkt gij aen hun zijde in 't koelende aerdrijk neer, En dan treft u, als hen, geen fmart, geen droefheid meer. Doorwaedt de jammer zee!.. nae weinig vlugge jaeren Zijt gij aen gindfche zij' — dan zal de ftorm bedaeren. Haest hebt ge uw langen togt beneeden afgedaen; Haest land gij op de kust der eeuwge blijdfehap aen. Dit tijdlijk leven, vaek met tegenfpoed doorweeven, Is 't proefperk voor uw deugd — 't is een verganklijk leven. Het graf - het flille graf, is de eindpael van't verdriet, Maer de eindpael, — Broedren.' juicht! — van u beftemming niet! Moet ge op dit waereldrond door ramp bij ramp verfmagten, Blijft, kalm in al uw fmart, een beter waereld wagten: Vest in dit traenendal, waer 't alles om u fchreit, Uwe oogen vrolijk op de blijde Onfterflijkheid i
„De blijde Onfterflijkheid!.. hoe!.. durft gij hierop boogen. ? „ Wordt door een ijdlen droom welligt uw geest bedrogen.? „ Vleit u geen valfchehoop.. ? Is't geen bedriegbrefchijn ..? „ En zou 'er nae den dood een ander leven zijn..?
ó Ja!



DE ONSTERFLIJKHEID. ttf
ó JaI die zoete hoop, die ftreelende verwagting Van eene Onfterflijkheid, is al mijn leed-verzagting. Zij troostte mij alléén, als niets mij troosten kon; Zij fchonk, als tegenfpoed mijn' boezem overwon, En ik gevoelloos was door 't voelen mijner fmarte, De ftille kalmte weêr aen 't afgeftreeden harte; Zij deed mij zingen bij het groeiè'n van den nood, Zelfs als het graf zijn groef voor mijnen voet ontfloot; Als ik een' donkren nacht zag op mijn paden zinken, Was zij de noordftar, die ik door dien nacht zag blinken. En is de Onfterflijkheid een droom die mij misleit —» Ontneem dien droom mij niet — zij is mij zaligheid.
Maer neen! het is geen droom! eens uit de zwarte kimmen ^ Van agter 't graf des Tijds, zal de eeuwige uchtend klimmen , Mijn rede is niet misleid door een' bedriegbren fchijn ; Er moet een leven nae dit aerdfche leven zijn.
B 3 Hen



22 DE ONSTERFLIJKHEID.
Hoe- zoude rand van't graf, waerfnoodaerds fiddren- vreezen , De grenspael voor den Mensch en zijn beflemming weezen .. ? Zon de ongefchaepen ziel, die vonk van Gods beflaen, Zou dat onfloflijk deel dan met het flof vergaen. . ? En wij, zo vatbaer om een hoger heil te fmaeken, Wij flaepen in het niet, om nimmer weer te ontwaeken..? Waeröm die zoete hoop op beter Vaderland — • Die zucht voor hoger kunde in onze ziel geplant.. ? Dan is de vatbaerheid voor een Onfterflijk leven, Aen 't menschdom flegts tot fmart, tot diepe fmart gegeeven Dan is de vlugge ziel van newton en r> e g r o o t Bepaelt tot d'engen kring van deezen waereldkloot. Dan ftaet het fijnst vernuft — bij 't flerven hier beneden. Slegts met den worm gelijk — die flerft in 't flof vertreden. Dan is, bij al de vreugd, die ons dit leven biedt, Ook gelukzaligheid het doel der fchepping niet. — Gaf God ons 't aenzijn om het aenzijn weer te derven.. ? liet leven voor een poos om flegts te kunnen flerven..? Dan heeft de deugd, die vaek op aerde traenen flort, Die hier gehoond— miskent—vervolgt — gekluisterd wordt,
Noch



DE ONSTERFLIJKHEID. 31 Als haer de rampfpoed drukt in 't ondermaensch gewemel, Slaet zij een lagchend oog naer d' ohbegrensden hemel; Schoon om haer rietenftulp de ftorm des onfpoeds loei' En op haer fomber pad geen enkel roosje bloei', Zij blijft op de uitkomst met blijmoedige oogen flaeren, En kromt zich vrolijk onder 't zwaere juk der jaeren; Zij bukt met vreugde op 't graf, dat eens haer flof verbeidt, En toeft op 't harde ftroo gerust de Onfterflijkheid. Eens is haer taek, hoe zwaer, beneden afgeweeven, De dood maekt flegts een einde aen haer noodlottig leven, Haere ongefchaepen ziel, die zij van God ontving, Schroomt, bij den nacht van 't graf, voor geen vernietiging: Zij voelt, in d' arm des doods aêmagtig neergezonken, Dat haer voor de eeuwigheid een aenzijn is gefchonken ;, Wat haer ontzinken moog, dit denkbeeld blijft haer bij, En maekt haer lot gewenscht, hoe foltrend dat ook zij. De zeekre Onfterflijkheid kan haer alléén verblijden, Ook onder 't diepst gevoel van 't onrechtvaerdigst lijden y 7A] is haer vreugd, haer troost, bij 't groeien van den nood, En blijft dit als de hand des doods haer 't hart dorrftoot.



DE ONSTERFLIJKHEID. 33 6 Gij, die troosteloos op 't koude zark geiteent, Dat uwe vrienden dekt, hunn' droeven dood beweent; Aenbidt Gods wijs beitel —- treed tot de graven nader i Hij die hen u ontrukte is uw weldoende vader! Hij is oneindig wijs — maer ook oneindig goed ——> 's Is wijs en wel gedaen wat hij als vader doet! Gij fcheidt voor eeuwig niet... blijft op de toekomst ftaeren., j Ge ontmoet, nae 't fnel verloop van weinig vlugge jaeren, De panden die gij mist in beter waereld weêr; Daer, boven 't Harren heir, fcheidt u de dood niet meer!. , Daer zult ge uw Ouders-gade-uw kroost-uw boezem vrinden, Verengeld — in Gods fchoot — oniterflijk wedervinden! ~
Dit uitzigt, fannij! ftille uw wreede boezem fmart! Dit doe 0 juichen bij het graf van eduard! De liefde is niet bepaeld aen 'swaerelds enge kringen, Zij zal uw erfdeel zijn in 't rijk der hemelingen. Wad nood dan — fchoon het graf een poos gelieven fcheid'.. De liefde is Onbeperkt.... haer grens is de Eenwigheid!., C Haer



34. DE ONSTERFLIJKHEID.
Haer waere. vaderland is niet in 't aerdsch gewemel *t Is ver van 't traenendal... hier boven... in den hemel.,. Da-ér leeft uw eduaed, die met u heeft geweend, Daér word git eens aen hem op 't allernaeuwst vereend: Daér leeft hij, die beneên u door zijn flerven griefde; Ook daér bemint hij u ... maer met een zuivrer liefde. Het graf, waerop Gods oog uw traenen vloeien ziet, Bedekt alléén het flof ... zijn ziel bedekt het niet... 6, Treur niet om het flof... het flof is flegts verdervelijk!., Bemin alleen de ziel ... ze is, als haer God, onflervelijk! Gij miste een' flerveling, bij 't flerven van uw' vrind, Gij vind een Engel weer als gij hem wedervindt. A Poog dus uwe fmart, uw droefheid te overwinnen.. . Gij zult hem wederzien — herkennen — en beminnen. 6 Dat geheel uw ziel de Onfterflijkheid gevoel'! . . Eens knielt gij met uw' vriend voor 's Hoogden rechterdoel. Daer zult gij hart en hand elkander weder geeven, Bij 't kriekend uchtend rood van een Onderflijk leven. Dit vrolijk uitzigt blijve uw wellust, troost, en vreugd, De liefde, aen deugd gehuuwd, is eeuwig, als de deugd.'
ó Gij



DE ONSTERFLIJKHEID,
55
ó Gij, die 'k op mijn pad, beplant met frisfche roozen t Heb tot een reisgenoote, en gezellin gekoozen; Clarissa! die met mij, al juichend, hand aen hand, U fpoed naer 't blij gewest, naer ?$ eeuwig vaderland* Blijf, wat ons lot ook zij, de Onfterflijkheid aenfchouwen-r In voor- en tegeufpoed met mij op God vertrouwen Eens, dierbre! toeven wij, nae d'ommezwaei des lots, De blijde Onfterflijkheid op deezen akker Gods; Eens (hepen we in dit dal, nrest onze medebroeders, En rijpen, op deez' grond, voor d'oogst des Albehoeders; Eens klinkt, langs graf en zark deez item der Englen-fchaeri „De groote dag des oogst voor de Eeuwigheid is daer! * ó Laeten wij dien dag der toekomst blij verbeiden... Ik weet het, dierbre! ja, wij moeten eenmael fcheiden.., Maer 'k weet ook dat de dood ons niet voor eeuwig fcheidt, Dit eischt ons hart — de deugd — en Gods barmhartigheid! Eens, als om 't graf des tijds de lr.etfte donders kraeke«5 Zal 'k uit den flaep des doods, naest uwe zijde, ontwaekéflf: c 3 %m



%6 DE ONSTERFLIJKHEID.
Eens als de Onfterflijkheid het zaed door God gezaeid, In volle rijpheid van deez' Vruchtbren akker maeit; Wanneer de gantfche fchaer der blijde Ilemellingen, Een feest-lied om het graf van hunne Broedren zingen; Dan rijst de Menfcheuvriend vereeuwigd uit het ftof —— Der weert w en weezendrom leidt hem naer 't Hemel hof; Daer zal de gantfche fchaer der vrolijk juichende Englen, Een* onverwelkbren krans om zijnen fchedel ftrcnglcn : Daer vind de vrind zijn' vrind, de gaé zijn gade weêr; Daer zinkt de zuigeling aen 't Moeder harte neêr; Daer, daer erkent de deugd Gods hier verborgen wegen,
Zijn eeuwig wijsbeftel zijn' vaderlijken zegen
Ze eerbiedigt, en aenbidt daer zijn voorzienigheid,
En bloost dat zij op aerd' wantrouwend heeft gefchreid. —
Ook wij — wij zullen eens door't ruim der Schepping rennen;
Van duizend waerelden bewoonders leeren kennen:
Schoon 't ffarren heir verzinkt — en waerelden vergaen ...
Wij zijn onftervelljk! .. heft zegeliedren aen! . .
Naer Gods rechtvaerdigheid, zijn wijsheid, goedheid, orden,
Kan nooit, als met God zelfs, de mensch vernietigd worden.
Juich;



a e s de LIEFDE, 39
Die door geen fchijn verblind, Niet met het oog, maar 't hart bemint Smaekt met zijn zielsvrindin in voorfpoed meer gerioegen,
Aen haere blanke hand geleid Voelt hij zijn' boezem door den reinften wellust zwoegen En ademt zaligheid.
Ontrolt zijn oog een traen, Moet hij op fcherpe doornen gaen, Zij die met hem 't geluk in blijder uuren deelde
Blijft ook zijn deelgenoote in fmart. Zij troost hem in 't verdriet die hem in voorfpoed ftreelde En drukt hem aen haer hart»
De rampfpoed grieft hen niet. Hun fcheemrend oog ziet in 't verfchiet, De zon van duurzaem heil — van eeuwge vreugde fehijnen:
Gij liefde doet hun hier beneén Naer 't zaelige gewest der blijde Chérubijnen, Uw wettig erfland, treên.
C 4 Gij



I4| AEN DE LIEFDE.
Gij deedt mij op mijn pad, ó Liefde! waer ik eenzaem tradt, Een trouwe gezellinne, een reisgenoote ontmoeten,
En fints is deeze woestenij, Waer heerschzugt zelfbelang om kroon en fchatten wroeten. Een zalig oord voor mij.
Gij fchonkt mijn tedre jeugd Een maegd, geleid door de edle deugd. Om met haer, hand-aen hand, op 'slevens baen te treden:
'k Ontmoete haer — en dankte God Dat hij mij had beflemd voor zo veel zaligheedea Voor zulk een heilrijk lot.
Nu is mij dc aerd niet meer Een doodfche kerker, als weleer; Fïtün, reine liefde! neen, ze is mij een zalige aerde
Een dierbaer, een genoeglijk oord; •
Haar fchoot, die onlangs niet voor mij dan doornen baerüe Brengt mij nu bloempjens voort,
'kTree



de LENTE. 53
Ik hoor der vooglen blijde zangen,
Ik luister nae 't onvolgbaer lied, Dat elk om ftrijd heeft aengevangen,
En u oneindig weezen bied. En zoude ik, vrij van angst en kommer, Slegts rusten onder 't koele lommer,
En ook geen dankbre toonen flaen..? Neen, Vader! 'k grijp de zwakke fnaeren — Ik blijf verwonderd op u ftaeren....
Ik kniel — en bidde u zwijgend aen.
Wat zielverrukkend vergenoegen
Schenkt mij de Lente op 't flille land!
Ik voel 'er 't hart van wellust zwoegen, En adem vreugde uit elke plant.
Ik heb hier, in mijn laege wooning
Meer vreugde dan de trotfche koning, Op zijn' bebloedden zetel heeft. .
Hij fmaekt al de aerdfche zaeligheden,
Die met zijn nedrig lot te vreden, In ftilte op 't land als Christen leeft.
D 3 Ziet



54 de LENTE.
Ziet hij de zon der Lente dnegen
Hij juicht — zijn boezem klopt van vreugd:
Maer ook in ftorm — en onweêrs vlaegen, Behoud hij kalmte — en juicht verheugd.
Hij zingt wanneer de bloempjes groeien;
Hij zingt wanneer de ftormen loeien, En de aerd verzinkt in duisternis:
Hij treedt gerust den donder nader —
Hij weet dat zijn weldoende Vader De fchepper van den donder is.
Aenfchouw, Wellusteling! deez' akkerS
Aenfchouw dit fiaetig, ruischcnd bosch! Word, flaef des wellust! ach! word wakker!
Ruk u uit d'arm der weelde los! Wat zijn uwe ijdele vermaeken, Bij 't vergenoegen, hier te fmaeken..?
Slegts flof, dat voor den wind vervliegt. — Gij flsept, terwijl de roozen bloeien; Gij flaept, terwijl de ftormen loeien;
Gij flaept.... bij 't graf in flaep gewiegt. -
Ge?



de LENTE. 55
Geniet gij 't zoet genot van 't leven?...
Lacht u een fiil genoegen aen? ó Neen! uw drift ter prooi gegeeven,
Moet gij naer 't graf langs doornen gaen. ó Dat gij op uw welzijn doeldet! Dat gij als mensch uw waerde voeldet!
Uw dagen rolden blijder heen'; 3
Maer daer gij voor u zelfs moet bloozen, Moet ge op den weg door u veikoozen,
Langs doornen — ruwe doornen treên.
Nog eens, ontwaek! ve-breek de boeiè'n!
Denk dat uw Lente heenen vliedt — Pluk roozen — nu de roozen bloeien,
Maer pluk de fcherpe doornen niet! Koom, hoor den zang der fiïom.elen: Koom, laet de Lente uw boezem ilreelen,
Ze is van uw jeugd de beeltenis: Gij ziet haer haestig u ontvlugten — Gij plukt geen bloempjes — oog«t geen vruchten.
Daer reeds uw Lente een winter is.
D 4 Cla-



AEN DEN DOOD. 59
De vrijgeest, die ftout waent dat niets hem kan doen vreezen,
Daer hij voor 's hemels ftem zijne ooren willens floot, Vervloekt het heilloos uur dat hem een mensch deed weezen Als gij hem 't bonzend hard doorftoot
Dan, wie u vreez', voor u is alle vrees verlooren
Bij 't uitverkooren volk, dat zich op God verlaet; De zwaere klok des tijds klinkt lieflijk hun in de ooren, Als die hun fterfuur brommend flaet.
Wel verre dat uw komst den Christen zou doen beeven,
Vliegt juichend zijne ziel uit 's aerdrijks traenendal; Gij fluit zijne oogen toe, die hij in beter leeven, In Jefus arm, ontfluiten zal.
De onnoozele onfchuld treurt bij zijn ontzielt gebeente,
Dat, weenend, door den mond der weêuwen word gekuscht; Het fchreiend weesje fchrijft op 't koude zark gefteente: „Hier is het dat mijn vader rust."
Ach,



GEBED
naer ,t Fransck van
VOLTAIRE.
6 God! te vaek miskent, fchoon door 'tHeelal verkondige, Hoor van mijn veegen mond het jongfte fmeek-gebed;
Mijn hart heeft u bemind — 'k was mensch — en heb gezondigt, 'k Heb , vader! u miskend — maer zogt fteeds naer uw weu
Ik zie de Onfterflijkheid — maar zie die zonder vreezen:
Ik denk niet dat de God, dat de oorfprong van mijn wcezen, Die mij gezegend heeft in 't doukre traenendal, Als ik geftorven ben, mij eeuwig ftraffen zal. —
13 Mei 1790.
AZN



AEN MIJN
MEISJE
NAE HAERE
HERSTELLING,
Gelijk een lente roosje — Waer aen de hand des maejers
Zijn fikkei had gelegd, Maer dat de hand der Godheid, Tot fieraed voor mijn' boezem,
Heeft voor den flag bewaert,
Zo



64 aen mijn MEISJE enz.
Zo heeft God u, mijn meisjel Toen in uw lentemorgen,
De dood u had begrimd, Voor mij gefpaerd in *t leven; — Den muil des grafs gefloten;
Den flag des doods geweerd.
Reeds waert gij neérgeboogen —— De dood hief zijnen fikkei,
Tot uwen val omhoog t Toen zag mij 't oog der Godheid —— Zijn vaderlijke goedheid
Heeft u voor mij gefpaerd.
1701.
ter



t e r
VIJF- en« TWINTIG [AERIGE ECHTVEllEENIGINÖ
mijner v/ a e r d e
OUDERS.
De lieve lente keert weêr vrolijk in deez' drceven,
En rukt natuur, als 'twaere, uit de armen van den dood: De blijde Landman heeft zijn' veldzang aengeheven,
Het aerdrijk biedt o? nieuw, hem bloempjens uit zijn' fchoct' De gulde morgen bloosde, en deed den Leeuwrik zingen5
De zon rees fbtig op; — de fchepping zweeg — en badtS Toen 'k peinzende op het lot der brooze ftervelingen,
Met gessner in de hmd, bij 't ruhchend beekje zat, Hier zag mijn oog een' eik, berooft van groen en leeveft
Ontworteld door den ftorm - 't verderf ter prooi bereid? De hand des grijzen tijds had op zijn' ftam gefchreeven i
„Al 't oudermaensch vergaet; 't is niets dan ijdelheid,5* H E 1»






GEDICHTEN






Zie daer, wr.crde Landgenoot en l de vruchten der leedigt vuren van eerf Jongeling U aengcbooden: het zijn mijne eerfielingen, die ik op aenmoediging, en verzoek van eenigte mijner Vrienden, uw tocgeevend oordeel aenbiede, — verfchoon de menigvuldige zwakheden en gebreken, die gij in hetzelve vinden zult, — ziet in de bcöor deeling op de jaeren, waerin deeze ftukjem vervaerdigt zijn, ik bereikte zestien, en zeventien jaer, een leeftijd die eeniefints om verfchooning vraegt.
Intusfchen zal ik die geenen mijner Land- en Kunst - genooten, welke zich verwaerdigt, mij, op ecne befcheidene wijze, * mij'



II
mijne gebreken aen te toonen, en mij langs dien weg te keren , en te volmaeken, hoogfchatten — dit oordeelde ik noodig U vooraf te berigten , wijzende U verders op mijne gewoone fpreuk i
Ut defint vires tarnen eft lauönnda voluntas.
DE



DE ONSTERFELIJKHEID



ia DE ONSTERFLIJKHEID.
Men hoort geen liedren meer; geen veldjeugd danst in 'trond;
De dood waert hongrig langs de dorre heide grond.
Het bosch is bladerloos; de velden zonder luister;
De ftarrenlooze Nacht verfpreit een aeklig duister.
Ze omzwagtelt met haer floers deez' halven Waereld kloot;
Natuur flaept, zorgeloos, in de armen van den dood.
De flaetige eikeboom ligt van zijn ftam geflagen 1
Die zelfde boom die mij, in mijne kindfche dagen,
Zijn koele fchaduw bood , als 'k op zijn' wortel zat,
En nog mijn hart geen' wensch, dan dien der kindsheid, had;
Toen mij op 't ftille land geen andre vreugde ftreelde
Dan die ik, onbezorgd, met mijne broedren deelde.
Hoe vaek herroept mijn hart die hlijde kindsheid wéér!
Maer ó ! zij vloog voorbij!.. haer fchaeduw is niet meêr !
Die groene beemden zijn in een woestijn herfchaepen:
De vreugd fchijnt, met Natuur, daer zorgloos in te flaepen:
Geen roosje groeit er meer: de fchepping kwijnt en fchreit:
En waer het Lente was, is alles treurigheid.
Waer'tlied der blij dfchap klonk, klinkt nu het lied der fmarte:
Hoe doodsch is 'torn mij heen! hoe angftig klopt mij't harte!..
Geen



DE ONSTERFLJKHEID. n Geen koele zephier kuscht de beek die golvend flroomt: De Noordenwind blaest fchor langs 't weg geftormt geboomt: Men hoort een'bangen kreet alöm verwoesting melden, En de echo bauwt dien kreet langs de afgedorde velden: De nagtuil huilt, de raef krast op de (teile rots, Gebeukt door d'oceaen, met ijslijk golfgeklots: Men hoort alleen d'orkaen, gebroken uit zijn boeien, Met aekelig gebrul, langs d'open afgrond loeien .• De troon des Winters flaet waer die der Lente ftond — Verwoesting, met den dood, waert om dien troon in 't rond. •«
De winter fchetfe u, trotfche en brooze ftervelingen! De wisfelvalligheid der ondermaenfche dinngen : De winter leert ons, bij deez droeve wildernis, Dat hier niets duurzaems — dat hier niets beftendigs is !
Op deez gedugte les en diep gepeins verlooren, Had ik een kerkhof tot een rustplaets uitgekooren,
Ce-



DE ONSTERFLIJKHEID. 13
Waer zijt gij, heilrijk uur, toen de Aerdling geen ellende —
Geen nodruft voelde — noch geen laege driften kende,.!
Toen 't hart geen zuchten loosde, en 't oog geen traen ontviel;
Toen hij der Englen vreugd fmaekte in zijn kalme ziel;
Toen hij het hoogst geluk verknogt voelde aen zijn leven;
De zaligheid alöm zag voor zijn treden zweeven ;
Toen nog zijn boezem voor geen hooger grootheid floeg,
En hij in 't oog het beeld des besten Vaders droeg ?..
Toen kende hij geen kroon —"toen vreesde hij geen' kluister:
De Deugd was al zijn fchat, en de Onfchuld al zijn luister;
Toen nog, aen de effen beek , het malfehe klaver gras
Een rustplaets, zagt genoeg voor 't beeld der Godheid was —1
Dan ach! dat ft.il geluk is eeuwig ons onttoogen!
Het is met de Onfchuld van deez waereld heen gevloogcu.
En, fiuts het heilloos uur dat zij deez' kreïts verliet,
Woont ook behendigheid op deezen aerdbol niet.
De grond, waerop het fchaep naest Leeuw en Tijgerfpeelde,
Die bloempjes voor de borst der zaelige Onfchuld teelde ,
Is nu een Woestenij: —— dat eertijds lieflijk oord
Bre&gt met een enkle roos wel duizend doornen voort.
Een



DE ONSTERFLIJKHEID. 15 Eens zal dees woning van Gods evenbeeld vèrgaen!.. Eens breekt het uur des doods voor heel het menschdom aen.'..
Komt, Broeders! volgt mij rrae bij'tgraf van onze Broeders! Leert uw beftemming, en den wil des Albehoeders! Volgt mij in 't ftil verblijf — de jongde vreedens kust, Waer 't zielloos overfchot der brooze menscheid rust. Leert hier uw nietigheid, verblinde Waereldflaeven! Hoort naer de roepftem van de dooden uit de graven; U predikt ijdre zark: „ wat Hof is moet vergaen." Mijn Broedren! hoort met mij, die roepftem biddende aen!
Ginds zwaeit de dwinglandij de trorfche Legervaenen, Geplant in puin, in bloed, en heete burgertraenen.Zij ketent, onbefchaemd, een' vrijgevogten grond; Zij vestigt haeren troon, waer Vrijheids outer ftondt.En in de fchaeduw van de ontrolde Veldbanieren, Yerzaemelc haere hand bebloedde krijgslaeuwrreren;
Zij



18 DE ONSTERFLIJKHEID,
De zoode, die hen dekt zal eens ook u bedekken; Een zelfde peuluw u en hun tot rustplaats (trekken: De tijd rolt om hun graf zo flil als 't uwe heen : En dekt hen flegts een zoode, en u een marmren (teen, Men ziet het nachtfiooltje op hunne rustplaets groeien, Maer 't marmren graf blijft dor waerop geen traenen vloeien; De dood vertroost hun hart die 't uwe kloppen doet — Zij hijgen naer het graf, waer voor gij fiddren moet.
ó Gij, die hier beneên, door ramp op ramp beftreeden, Langs 't ongebaende pad van doornen voort moet treeden * Gij , bij wier wieg de fmart aen 's moeders zijde ftondt, Die niet een enkle roos — flegts harde doornen vondt, En, fints uw' eerften blik in dit noodlottig leven, Den rampfpoed en 't verdriet zaegt om u heenen zweeveu; Die, onder 't rietendak der armoede opgevoed, Geleerd zijt in de fchool van harden tegenfpoed, Die eenzaem omzwerft, en uw ileile leevens baeiien Bevogtigt met uw zweet — befprocit met uwe traenen;
Die?



DE ONSTERFLIJKHEID. 23
Noch 't misdrijf, dat gekroond ten rijkstroon is gereezen, Bij 't zwijgend graf niets meer te hoopen noch te vreezen, —■ Zou hij die 't Uil verblijf der vreedzaeme Onfchuld ftoort, En kusfchende in zijn' arm haer 't kloppend hart doorboort, Die ftrafloos gruwlen pleegt — en, langs gebaende wegen, Ten toppunt van't geluk, op aerde, fchijnt gefteegen, Zou 't Monfler , dat zijn wraek op weerlooze offers koelt, En om wiens troon een zee van bloed en traenen fpoelt, Zou die langs rooze blaên— de Deugd , door hem beftreeden, Langs doornen van verdriet — ten «juistren grafkuil treeden , Om op de peuluw, door de hand des doods gefpreit, Te flaepen naest elkaêr voor de eindlooze eeuwigheid.. ? Om nimmer uit het graf—uit de eens gefloten deuren Van 't ftil gebied des doods, het hoofd omhoog te beuren.. ? Dan zou voor eeuwig hier de grenspael zijn gefield Zo wel voor marrits als voor grijzen barneveld.
Neen! — is mijn taek volbragt — mijn leefwebbe afgeweeven , 'k Wagt uit den nagt van 't graf den morgenftond van 't leven: B 4 En



&4 DE ONSTERFLIJKHEID.
En 't is geen valfche hoop die 'k in mijn' boezem voed Het is de fteun der deugd in voor — en tegen — fpoed.
Reeds Monk de Onfterflijkheid den fterveling in de oogen,
Toen nog een donkerfloers deez' aerdbol had omtoogen.
En had ooit een Tijran den moorddolk in de hand,
De troetelende hoop op beter Vaderland
Vcrzclde altijd de deugd, waer immer bloed moest rooken ;
Waer ooit voor haer een beul de houtmijt had ontftooken;
Waer ooit aen haeren hals een zwaere keten klonk,
Of waer een dwingland haer den gif kelk lagchend fchonk. —
En ons is door Godszoon een vaster hoop gegeeven
Op beter leven, nae dit aerdfch verganklijk leven.
Natuurgenooten! volgt — volgt mij al juichend nae —
En leert de onfterflijkheid bij 't kruis op Golgotha!
De Goddelijke zoon, van 't wrekend Alvermoogen, Sloeg, uit den ftarrenboog, op 't traenendal zijn oogen ;
Hij



DE ONSTERFLIJKHEID. 55
Hij zag den ilerveling — zijn liefdrijk hart werdt teer —
Hij, de eigen zoon van God , hij knielde aenbiddend neer,
En fmeekte neêrgeknielt, waar Englen 't hallel zingen,
Bij God ontferming voor onwaerdige Aerdelingen.
Hij voelde 't Godlijkhart uit medelijden flaen:
Hij bad... de feraf zweeg... en bad hem zwijgend aen:
„ Laet, Vader! laet uw' Zoon, ten kosten van zijn leven,
„ Den mensch, door u gevloekt, het leven wedergeeven.
„ Eischt gij een offer... 't bloed van uw' geliefden Zoon
„ Word tot een offer door hem zelv u aengeboón:
„ Dat uw rechtvaerdigheid zich aen mijn lijden koele:
„ Dat ik voor hun de ftraf van nwen vloek gevoele:
„ Dat ik op aerde daele, en al mijn luister derv,
„ Aen uwe wraek voldoe..., en -voor het menschdom fterv!"
Dus bad Mesfias, met het menschlijk lot bewoogen:
Zijn boezem klopte — een traen blonk in zijn heilige oogen:
De feraf zag verflomt voor de eerftemael een traen,
Een traen, in 't Godlijk oog van zijnen Koning flaen ;
Van zijnen Koning, om wien hemelluister flraelde,
Die van zijn' ftarrentroon vrijwillig nederdaelde.
B 5 Om



0.6 DE ONSTERFLIJKHEID.
Om in het kleed des ftofs, in deeze rampwoeftijn, Voor ons gehoond, befpot, gevloekt, gekruist te zijn.
Zijn fchuldelooze dood heefc een verlooren leven
Verbeurde zaligheid aen 't menschdom weêrgegeeven, Toen hij, wien de Engel vreest, gefoltert en veracht, Het groot verlosflngsplan op Golgotha volbragt. —
De Deugd , die hierbeneên met ramp op ramp moet ftrijden, Vindt aen den voet van 't Kruis verzagting in haer lijden; 't Geloof wijst hier aen haer, als met de rechterhand, Ver boven 't vast geftarm, het eeuwig Vaderland. Haer droevig levenspad, met duifternis omtoogen, Schijnt nu een effenbaen in haer verwonderde oogen. Haer weg is niet meer Irfojg— haer kruis is niet meer zwaer: Zij ftaert den Hemel aen — en ziet haer woning daer. Haest wisfelt zij aen 't graf, waer Englen om haer zweeven, Een leven van genot, voor dit rampzaelig leven. Hier aen den voet van 't kruis voelt zij geen noden meer Hier zinkt de waereld voor haer oog verachtlijk néér;
Hier



DE ONSTERFLIJKHED. 27
Hier aêmt haer matte ziel vernieuwde levenskrachten, En kan, in al haer fmart, zich zelv gelukkig achten. Hier aen den voet van 't kruis, waer alles om haer fchreit, Gevoelt zij heel den prijs der wisfe Onfterflijkheid. En is haer droevig pad met doorn bij doorn doorweeven, Zij leeft hier in verdriet om daer in vreugd te leven. Hier aen den voet van 't kruis, befpat met Godlijk bloed, Staert ze op de Onfterflijkheid — en kent geen tegenfpoed.
Ontzaglijk, eeuwigwijs, weldaedig Alvermoogen,
Een fluier dekt uw plan voor onze kortziende oogen:
De feraf zelfs, die meer dan duizend kiwtons ziet,
AenbicPuw wijsbeftcl — maer kent het doelwit niet.
En zou dan 't fcheemrend oog van zwakke Stervelingen
Door 't onbegrijplijk plan, van u verordend, dringen;
Daer zelfs de kleenste ftip van dat ontzaglijk plan,
Een worm, meêr grootheid heeft dan hij bevatten kan? —
Zien wij in 't ondermaenfch de deugd dan eenzaem dooien, '
Of in een laege ftulp, met haere fmart, verhooien;
Daer



28 DE ONSTERFLIJKHEID.
Daer de Ondeugd, zorgeloos, langs bloemrijke oevers rent3 Het trotfche arduin bewoont, en geen ellende kent, De dengd heeft in haer ftulp, veriaeten en vergeeten, Een'fchat, dien de Ondeugd mist, fchoon op een'troon gezeten ; Haere onverfchrokken ziel verheft zich boven 't lot, Blijft kalm in al haer fmart, en blikt gerust tot God. Maer de Ondeugd, op een' troon, dien 't onrecht fchraegt, verheven Voedt, ondanks al den glans wacrmeê zij is omgeeven, Een kronkelenden flang, die onophoudlijk knaegt, En 't ledig hart doorboort, dat ze in den boezem draegt. Door zin-genot geftreelt, is ze in den fchoot der weelde, Bij al de grootheid daer het lot haer mee bedeelde, Rampzaelig — ach.' zij mist die zoete, ftille vreugd —« Die rust, die 't kenmerk is der onbevlekte deugd. Zij hoort haer' lof weergalmd door laege afhangelingen, Maer ook zij hoort haer' vloek in 'tloflied dat zij zingen; Zij kwijnt haer leven weg in duldelooze fmart; Ondragelijk zelv verwijt doorgrieft haer rustloos hart; Zij worde in 't hoogst geluk , dat de aerde fchenkt, verheeven, Zij leeft toch vreugdeloos, een gruwzaem-aëklig leven;
Zij



»E ONSTERFLIJKHEID. o9
Zij beeft voor 't ijslijk.uur dat zij vernedert wordt -
En van haer' zetel in den open afgrond ftort:
Met fiddring ziet zij 't graf voor haere treden gaepen:
Zij voelt zich bij den dood voor de eeuwigheid gefchaepen:
En in 't ontzaglijk uur dat zij van de aerde fcheidt,
Schrikt zij niet voor het graf, maer voor de Onfterflijkheid!
De boezem word door angst bij angst van een gereeten;
De ziel krimpt voor de flem van 't nu ontwaekt geweeten,"
Dat haer, met fchrikbren kreet, bij haeren jongflen val,
Daegt voor den rechterfloel des Rechters van 't heelal!
Kon nu vernietiging geheel haer aenzijn fmooren!..
Zij vloekt het heilloos uur waerin zij wierd gebooren:
Haer zielwenscht, vruchteloos, eene eeuwge duisternis...
Zij voelt, helaes zij voelt! dat zij Onfterflijk is.
Niets ftilt, bij dit gevoel, haer angflig zwoegend harte:
Haer vlammend oog verraed de wreedfle boezem fmarte;
Daer ze in 't noodlottig uur nu alles haer begeeft,
Het wordings uur vervloekt, en voor het fterfuur beeft.
Zij voelt, aêmachtig in den arm des doods gezonken,
Dat haer voor de eeuwigheid een aenzijn is gefchonkcn.
En



30 DE ONSTERFLIJKHEID.
En bij het naedren van 't beflisfende oogenblik, Verzelt een rauwe gil - een vloek haer' jongden fnik!
Maer ó! de dille deugd behoudt, in al haer finarte,
Eene ongedoorde rust, een kalm , een vreedzaem harte
Wat onheil haer ook treffe in deeze wildernis,
Zij voelt, bij al dien ramp, dat zij Onderflijk is.
Zie haer, van vreugde ontbloot, veriaeten en begeeven,
Op 't kommerlooze land in ftil vertrouwen leven.
Van weinigen gekent - van weinigen bemint —
Vindt zij nog roozen, waer degts de ondeugd doornen vindt:
Te vreden met haer lot, fmaekt ze al de zaligheden,
In deeze ramp woestijn , van 't eerfte fchuldelooze Eden :
Ze is in haer leed getroost - in al haer nooden blij:
Schoon een bemoschte hut haer fehaemle woning zij,
Waer over de eikeboom zijn' lommer houd geboogen,
Die fehaemle woning wordt een Tempel in mijne oogen j
Het wezentlijk geluk — de zuivre huwlijks min -
De waere vriendfehap , en 't genoegen woont er in.
Als



32 DE ONSTERFLIJKHEID,
't Omvankelbaer geloof aen een Onderflijk leven , Verheft de zuivre deugd, als zij van elk begeeven, In boei en kerker zugt - als balling eenzaem zwerft Of op een rnoordfchavot, als hoogst misdadig, derft. Zij ftraelde een güilford, een Johanna graij in de oogen, Toen zij zich, fchuldeloos, voor 't wraekzwaerd nederboogcn , De dood op een fchavot was in hun oog meer fchoon, Dan 't Britfche rijksgebied, en 't fchïttren van een kroon ; De keus viel hun niet zwaer, daer 't nodig was te kiezen, Voor de edle deugd een troon, en 't leven te verliezen. De deugd treedt, onbefchroomd , langs 't rokend rnoordfchavot, Naer 't hemelsch Vaderland - den rechterdoel van God — Veracht, gehoont, miskend, en tot den dood verweezen, Staertze op de Onfterflijkheid— en fterft... maer zonder vreezen Zij, juicht bij 't open graf — blijft kalm in al 't geweld, Zo Kerft de deugd.... zo ftierf de wit en barneveld; Zij z aegen , in 't verfchiet, de kroon der Eere hangen , Hunii jongden ademtogt verzeïden lofgezangen!
ó Gij



DE ONSTERFLIJKHEID. S;
Juich, Dierbre! juich met mij!. • juicht, broedren! juicht ons naei Wij zijn onftervelijk! . . triumph! . . halleluja J! I
1792.
C 3 AE.vJ



AEN DE
LIEFDE.
6 Lieveling der deugd, Getrouwe moeder van dj vreugd, 6 Liefde! neêrgedaeld uit 'shemels tempelzaden.
Op dat de mensch, in dees woestijn, ÏSfïet eenzaem, hulpeloos, verheten rond zou dwaelea, Eu ongelukkig zijn.
Den Sterfling, reine min! Blaest gij de teêrfte hartstocht in: £)e mensch, door u ontgloeid, gevoelt als mensch zijn waerde^
Hij voelt dat voor Gods evenbeeld Geluk te vinden is - en dat voor hem deze aerde, Noch len;e ■ roosjes teelt. ——



Ags de LIEFDE. 4*
'k Tree met mijn Gezellin, Voor 't oog van God, haer vrolijk in; • Voor de eeuwigheid vereend, doed mij geen rampfpoed beven: -
Schoon 't om ons nedrig hutje Horrat; — Door u, gevoelen wij dat wij voor beter leven, Dan 't aerdfche zijn, gevormt.
Zo deelen wij verheugd Elkanders fmart elkanders vreugd, Daer we aen deez zij' van 't graf een ftil genoegen fmaeken:
En als de vuist des doods ons fcheidt Vereend de zark onze asch om naest elkaêr te ontwaekert In de eindlooze Eeuwigheid.
C 5 aen



AEN DE
VRIENDSCHAP.
Reine Vriendfchap, hemel wellust,
Eedle voedfterling der Deugd, Zuster van de zuivre Liefde,
Moeder van de zoetfte vreugd! Gij, ó dierbre! bleeft op aerde,
Schoon 't geluk deeze aerd verliet; Gij ontvloodt, getrouwe Vriendfchap,
Gij ontvloodt den fterfling niet! Neen! 'er zijn noch eedle zielen,
Die in deeze rampwoestijn, Wierook op uw outer ftrooien,
En door u gelukkig zijn.



aen de VRIENDSCHAP. 45
Ja 'er zijn 'er voor wien de aerde
Noch een bloeiè'nd Eeden is; Die vertrouwiijk faemen deelen,
Alle vreugde en droeffenis. Maer hoe vaek word in deeze eeuwen
Door gevloekte vleierij, Uw gewijde naem ontheiligt,
Hoe geheiligd die ook zij! Snoodaerts durven zich vermommen,
Vriendfchap! in uw vlekloos kleed, ©ie, als nog hun lippen zweeren,
Trouwloos fchenden plicht en eed: Die met deugd en Godsdienst fpotten;
Eerbewijzen om belang; En den mensch van 't fpoor doen dooien,
Door gevloekt fireen - gezang; Die, zo lang de heilzon fchittert,
Ons getrouwe hulde biên, Maer die in den nagt des onfpoeds,
Trouwloos, van ons heenen vliên:
Die



44 aen de VRIENDSCHAP.
Die om Goud hun' Vriend verraeden;
Lachgend fpotten met zijn fmart •, En hem, onder 't loos omhelzen,
Dolken ftooten in zijn hart. —— Maer men vind ook trouwe Vrienden,
Die bij voorfpoeds zonnefchijn, Ongeveinsde deelgenooten
Van regtfchaepen vreugde zijn. Maer ook met dezelfde trouwheid,
In gevaer en tegenfpoed, Van ons oog de traenen kusfchen,
Die de fmart ons Horten doed: Die in ons het kwaed befhraffen,
Met gevoel en minzaemheid; Ons de deugd tot gids yerfchaffen,
Op den weg der eeuwigheid. —Vriendfchap, wellust van den Hemel.'
Gij doet deeze rampwoestijn, Voor hun die uw waerde kennen,
Een genoeglijk Eeden zijn.
Vriend-



aïn de VRIENDSCHAP. 45
Vriendfchap, gij fchenkt ons den voorfrnaek,
Op dit duister traenendal, Van 't geluk dat eens de Hemel
Aen het menschdom fchenken zal, Blijf, ó Vriendfchap! mij verzeilen ■ ■
Ik zal, wat mijn lot ook fchijn, In de fchaduw uwer vleuglen,
Nimmer ongelukkig zijn. —-
EI]



B IJ D ï
GRAVER
Verzaemelplaets van dor gebeent —
è Jongde vreedens kust! ó Stille wijkplaets waer het dof Der brooze menschheid rust!
De Vorst heeft in uw' vruchtbren fchoot Geen kroon — geen fcepter meer: —
De flaef legt aen uw' koelen zoom De zwaere kluisters néér.
Hier



bij de GRAVEN, 47
Hier is het eind van vreugde en fmart,
De grenspael van 't verdriet: Waar hij die nimmer rustgenoot,
Een flille rust geniet.
Hier droogt de dood de traenen af
Die de armoede angftig fchreit: Hier flaert de Pelgrim op den weg,
Dien hij heeft afgeleid.
Hier flaept mijn dierbre vrienden-rei,
Van zorgen onbewust; Mijn maegen lluimren in uw' fchoot,
Zo ftoorloos — zo gerust.
Een koele zoode dekt hunne asch,
Door traen bij traen befproeid; Daer op hun graf, bij 't fpigtig gras,
Het nagt fiooltje bloeit.
Ook



48 ïij de GRAVEN.
Ook hier is eemnael voor mijn flof
Een ftille rust bereid — Dan hangt.mijn fpeeltuig aen den Wilg,
Die hier zijn fchaeduw fpreidt.
Eens toef ik in den arm des doods,
Nae d'ommezwaei des lots, Den morgenftond der eeuwigheid,
Op deezen akker Gods.
Denkt, dierbre Vrinden! als mijn graf.
Bij deeze graeven zij — Als hier de omfpannen Cijther hangt —=>
Denkt dan nog foms aen mij.
o r-



Q E
LENTE,
De winter vlucht, die 't aerdrijk boeide
De Lente lacht; de mensch herleeft; De tonn zwijgt ftil, die brullend loeide,
En eik bij eik ontworteld heeft. Natuur, als uit den flaep verreezen, Vertoont ons weer haer vrolijk wezen',
Nu haer de lieve Lente kusch:: 't Gevederd koor vangt aen te zingen , Hun loflied noopt de ftedelingen
Naer 't veld — een heiligdom der rust.
D Ge«



5° D E L E N T E.
Geheel het aerdrijk fchijnt herbooren;
Elk graesje fchenkt een nieuw genot: Elk wormpje doet een lofzang hooren,
En roept ons toe „ hoe groot is GodC Hier kan de ziel genoegens fmaeken, Daer 't oog de Schepping ziet ontwaeken, Die in den fchoot des Winters fliep: — Clarissa, wellust van mijn leven, Eerbiedig met mi;, in dees dreeven, Een' Vader de dit alles fchiep!
Hoe lieflijk rolt langs deeze boorden De murmelende beek voorbij!
Hoe zalig zijn dees bloemrijke oorden! Clarissa, ó genieten wij . . .
Genieten we, in dit lieflijk Eedeu,
Het volgenot der zaligheden, Dat ons de lieve Lente biedt:
Koom zet u nevens mij hier neder;
Hier vind ons hart de kalmte weder, Ontvlooden aen het bang verdriet.



de LENTE. 51
De Lente ontfluit voor ons de deuren,
En heiligdommen der Natuur: Zij fchenkt de bloempjes nieuwe geuren.
En doet een heilig liefde vuür Op nieuw in mijnen boezem branden: Zij geeft mij de elpen lier in handen,
Om toonen tot Gods eer te flaen: Zing, roept zij, zing, in 't ftof geboogen, Tot lof van 't zeegnende Alvermogen,
Bied Hem uw nedrig veldlied aen!
*k Hoor hier een ruisfchend beekje vloeien j
Dat kabblend langs zijne oevers glijdt; Ginds zie ik 't eerfte bloempje bloeien,
Aen de onfchuld door Natuur gewijd: Daer klimt de leeuwrik op zijn wieken, Aen de oosterkim, bij 't uchtend krieken,
En juicht, daer hij den morgen ziet: 'k Zie ginds de zon, met gouden ftraeien PTen westen op zijn rustkoets daelen;
Het vinkje zingt een avondlied;
D a De



52 de LENTE.
De rust daelt neêr op 't aerdsch gewemel;
De maen verfbreit haer' zilvren gloed: God wandelt langs den ftarrenhemel,
De Orions zingen aen zijn' voet. Geen enkel blaedje word bewoogen; Geen koele grashalm neérgeboogen;
God ziet natuur in fluimering, — En zorgt, met Vaderlijke zorgen, Voor 't kleenfte rupsje, in 't zand verborgen,
Zo trouw, als voor den Hemelling.
Heel 't aerdrijk toont vernieuwde blijken,
ó God, van uw voorzienigheid! De bloempjes, die hier weeldrig prijken:
Het vee, dat in de klavers weidt; 't Zend all' een' lofzang op naer boven, Door heel de Schepping hoort ge u loven,
Die u haer gloeiende offers wijdt:
Hier leeren wij van 't kleenfte zaedje, Van de eiken — en van 't klaverblaedje,
ó God, dat gij weldaedig zijt!
I



d £ LENTE. Claris sa, wellust van mijn leven!
Genieten wij 't genot der jeugd; 1
En heeft de Lente ons eens begeeven.
Ook onze winter baert ons vreugd: Gekroont met zilver grijze hairen, Zal ons gezigt blijmoedig ftaeren,
Op d' eindpael dezer wildernis; Op 't oord waer nimmer ftormen loeiè'n —> Waer roozen zonder doornen bloeien
Waer 't eeuwig lente en blijdfchap is | — —
ff April 1792,
AiEM



AEN DEN
DOOD.
Verwoester van 't heelal, die in de trotfche zaelen, En in de laegfte (tulp, uw' ijsren fcepter zwaeit! Uwe onweêrstaenbre magt zet all' wat ademt paelen, Daer gij een' oogst van lijken maeit.
D5 Gij



AEN DEN DOOD.
Gij wringt den rijkflaf uit den vuist van dwingelanden,
Dien de overwinning hun in bloed in traenen fchonk; Gij neemt den armen flaef den kluister van de handen, Die hem aen 'sdwinglands zetel klonk.
Hier zien we u 't hart der bruid aen ?$ b-uigoms zij' doorftooten;
Daer velt ge een dierbre gaê, zo tederlijk bemind; Ginds maekt ge een droeve weèuw, of ouderlooze looten; En elders grieft ge een' edel vrind.
Gij rukt uit moeders arm, met onbefuisde handen,
Den tedren zuigeling, in 't eerfte levens-uur: Gij fcheurt, medogenloos, de nauw vereende banden Van liefde, vriendfchap, en Natuur.
De trotfche rijkaerd bouwt zijn marnren zuilen breder,
Zijn luister hangt alleen van hunnen luister af; Maer ach! de hand des tijds werpt die tot puinen neder, En in dat puin delft gij zijn graf.
D«



6o
AEN DEN D O O D.
Ach, moge ik voor mijn' fchuld vergiffenis verwerven,
Bij hem, die alles weet, die al mijn' handel ziet, Dan zal ik, onbevreesd, gelijk een Christen flerven, En zingen, ftervend, Gode een lied.
Dan zal uw bleek gelaet mijn ziel geen fiddring baeren;'
'k Zal juichen als ge uw' dolk in mijnen boezem floot: Dan voeren Serafijns, die om mijn fterfbed waeren, Mijn flofioos deel in Jefus fchoot.
Aen gintfche zij' van 't graf begint ecu beter leven,
Een leven dat Gods zoon ons door zijn' dood verwierf, En eens tot loon der deugd aen ijder mensch zal geeven, Die vast vertrouwende in hem ftierf.
'JcZttJ dan in d'Englen rei, voor 'sïleihnds aenfchijn treeden;
Door hem tart ik uw kragr, uw foltring is flegts fchijn: Ge ontbind mij aen al », aerdfche om in het zalig Eeden, Onflerfljk bij mijn' God te zijn.
Ver-



aendenDOOD. 6"i
Verruklijk uur! breek aen, daeg, zaelge ftond.' daeg? nader!
Als eens de worm mijn vleesch doorknaegen zal in 't ftof, Dan woont mijn ziel omhoog, in de armen van haer' Vader, In 't eeuwig zalig Hemelhof.
Leer, oorfprong van mijn heil! leer mij den dood niet fchroomen;
Verfterk mij in 't geloof; fchenk, fchenk mij uw genae: Dan zing ik, als de dag der eeuwigheid zal koomen, HalélujahJ halélujah!
5 Feh. 1791.
GE-



66 ter VYF- en- TVVINTIGJAERIGE Is dan, dus fpfak mijn hart, is dan geheel deeze aerde
Dees woonplaets van den mensch ,een donkre rampwoestijn» Is vriendfchap - liefde, en deugd, een vlugge fchim - geen waerdc ?
En kan de fterveling hier niet gelukkig zijn ?... Is zijn verblijf des dofs alleen 't verblijf der zorgen ?
Zijn tijdelijk geluk een droom? een ijdel niet? Verliet de vreugd deeze aerd, toen, in haer vroege morgen,
De zalige onfchuld haer voor de eeuwigheid verliet? Word hier geene enkle roos meer voor de deugd gebooren?
Moet zij naer 't zwijgend graf langs fcherpe doornen gaen? Of mag zij 't uur haers heils voor d' eerftemael flegts hooren,
Als zij den laetflemael haer levens-uur hoort flaen? Dus peinsde ik in het woud, dat, achtbaer door zijn jaeren.
Een' heilgen eerbied eischt, waer 't zijne fchaduw fpreidt; Toen ik twee eiken zag, die faem vereenigd waeren,
Doorbanden der Natuur, vereend voor de eeuwigheid. Geen ftorm had hen gekromd, hoe hevig die mogt loeien;
Geen fcherp gewette bijl was aen hun voet gelegd: En bij deeze eiken, in wier lommer bloempjens groeien,
Had damon met cefice, een outer opgerecht,
Waer-



ECIITVEREENIGINC. 6>
Waerop hij, bij hunn' naem, dees regels had gefchreeven;
„ Dit outer tuige altijd van mijn verbintenis, „ Dat ik mijn hart en hand c e f 1 c e heb gegeeven ,
„Dat al wie deugdzaem mint, op aerd gelukkig is." Ik zette me aen den voet van deeze (lammen neder,
In 't ruisfchend lommer van hun faemgevlochte blaén: Hier vond mijn zwoegend hart de flille kalmte weder;
Ik (temde mijne lier, en hief dit veldlied aen:
Gij, zuster van de deugd, Getrouwe voedfiervrouw der fchuldelooze vreugd, Gij, liefde! fchaduw-beeld van 't zeegneud Alvermoogen;
Gedoog dat ik mijn fnaeren dwing, En u, voor dit altaer, u toegewijd, geboogen, Een ftaemlend loflied zing!
E 2 Gij



68 ter VYF- en- TWINTIG fAERIGE
Gij daelde neêr op aerd, Toen, op des fcheppers, wil, het niet haer had gebaerd; Gij daelde — en voerde 't beeld der Godheid naer beneden
En in dat driewerf zalig uur, Dat gij voor d'eerflcmael verfcheent iu 't lachgend Eden, Verwelkoomde u Natuur.
4
De flerveling badt aen, 't Gevedert zangkoor zong, in pas ontlooken blaèn, Verzilverd van den daéuw — door zephirs zagt bewoogen;
De Serafs juichten u ter eer: God wandelde in de koelte, en floeg verheugd zijne oogen Op 't vrolijke aerdrijk neêr.
Den trotfchen flerveling Scheen zulk een zalig lot, hoe groot ook, nog gering: Hij wilde hooger (laet, dan hij genoot, verwerven;
Hij wilde zelf een Godheid zijn... Maer ach! hij moest zijn vreugd - zijn rust - zijne onfchuld derven En de aerd wierd een woestijn.
Maer



ECHTVEREENIGING. 69
Maer ó! gij vloodt niet been Met de onfchuld , van deeze aerd, neen, zuivre liefde! neen! Schoon minder fchuldeloos, woont ge echter nog beneden:
Uwe infpraek leert den mensch gewis, Dat hij nog, fchoon niet meer in 't eerfte fchuldlooze Eden, Het beeld der Godheid is.
Neen, liefde •' neen deeze aerd , Is geene woestenij, die niets dan doornen baert, Voor hem, wiens boezem gij door heilig vuur doet gloeien — En, is deeze aerde een wildernis —
Ze is hem een wildernis, waer lente-roozen bloeien
Waer hij gelukkig is.
Den jongling, reine min! Geeft ge op zijn eeuzaem pad, een trouwe gezellin — Een reisgenoote, aen wie hij heel zijn hart durft geeven,
Met wie hij juichend, hand aen hand, Voor de eeuwigheid vereend, naer beter heil durft ftreeven — Naer beter vaderland.
E 3 En



7 ter VÏJF- en- TWINTIGJAERIGE En vind hij op zijn pad Een roosje, 't welk de florm niet neêr geworpen had, Hij plukt het, om aen 't hart van zijn vrinden te bloeien
't Is alles zalig om hem heen, Daer hij haer kloppend hart voor zijn belang voelt gloeien, Voor zijn belang alleen.
Zij zweeren met een* eed, Behaeglijk zelfs aen Hem, die alles ziet en weet, Elkaér fiandvastigheid en trouw op 't pad des levens,
Een traen — geen vleierij, geen fchijn, Bevestigt hun dien eed — die traen bevestigt tevens, Dat zij gelukkig zijn.
Wat cijther meldt hun vreugd, Daer zij een deugdzaem kroost, den wellust hunner jeugd, Geleiden voor het oog des besten aller vaderen,
Een kroost, dat bijder tijden val, Hunne aerdfche zaligheid, als zij Gods zetel naderen. Hun nog herinren zal.
En



ECHTVEREENIGING. 7.
En kwetst een doorn hun voet, Bewandlen zij een' weg van harden tegenfpoed — Zij treden zwijgend dien, daer zij dien faem be'.reeden:
Zij knielen beiden biddend neêr — Zij zien op de eeuwigheid, daer is hun ftrijd volflreeden, Geen rampfpoed grieft hen meer.
Zij ftreeven rustig voort, 't Zij dat hun oor den zang der nachtegaelen hoort, 't Zij dat zij 't vreeslijk lied des donders hooren brommen,
Dit blijft altijd hun troost - hun vreugd: De onfterflijkheid is 't loon, als tijd en dood verdommen, Van zuivre liefde, en deugd.
De tijd, die niets ontziet Ontbindt uw' heilgen band, getrouwe liefde! niet, Zijn vuist verwoest den zuil der aerds - geweldenaeren,
Dien hij in 't ftof ter neder ftoot: Maer gij trotfeert den loop van kommervolle jaeren, En overwint den dood.
E * Gij,



72 ter VIJF- en- TWINTIGJAERIGE Gij, liefde! op deugd gegrond, Weêrftaet den vuist des tijds, fchoon niets haer kragt weêrftond; Gij eorscht met vreugd den last des tijdelijken levens;
Gij leert ons reeds in dees woestijn, Dat God ons heeft beftemt voor hoger liefde, en tevens Dat wij onfterflijk zijn.
Ja! aen den rand van *t graf, Droogt gij uws lieflings oog de heete traenen af; J-ïij weet, dat, fchoon een zark zijn weerhelft moog bedekken,
Hij, als der Englen lofgefchal Haer, uit het flof des doods, ten jongflen dag zal wekken, Haer eindloos minnen zal.
* * *
Pus fchetfle ik 't beeld der liefde, en fchetfle uw beeld, mijne Ouders?
Wat word mijn kalme ziel een reine vreugd gewaar!.. Paer gij tot op deez' dag, met faemvereende fchouders,
pen last des levens draegt, fins vijf- en- twintig jaer.
Gij



ECHTVEREENIGING. 73
Gij zaegt alom uw' weg met voorfpoeds dneuw bereegend,
Daer gunst op gunst van God u mild gefchonken wierd; Gij zaegt uw huis befchermd, befchaduwd, en gezegend,
En met een talrijk kroost uw huwlijks-koets getierd, Waervan een zevental vertrouwd bleef aen uw zorgen; —
En vier, die uit uw' arm gerukt zijn door den dood, Verblijden zich te faem, bij 't rijzen van deez' morgen,
En juichen om uw lot in 'sHeilands liefde fchoot. Mij dunkt het zeegnend lied dier zaligen te hooren,
Doormengd met feest muzijk, en 't blij hallelujah; Ja, de echo kaetst hun lied door 't ruim der hemelchooren,
En baeuwt in mijne ziel hun zegegalmen na. Zij fineeken voor den troon des eeuwgen Albehoeders,
Een' grijzen levens-tijd voor u, mijne Ouders! af: „ Spaer, vader! bidden zij, fpaer aen onze aerdfche broeders,
„Die zorgers voor hun heil, die uwe zorg hun gaf — „Begeef hen nimmer, God! wat hen ook moog begeeven;
„Zo zijn hun dagen kalm in 'swaerelds ramp-woestijn; „Tot gij hen, na een Uil, en lang vereenigd leeven
„ Scheidt -om voor de eeuwigheid, bij ons vereend te zijn" — E 5 'li



74 ter VIJF- en. TWINTIGJAERIGE enz. 1c Wil aen hunn' hemelzang mijn zwakke zangen pneren;
'k Wijde u op dezen dag mijn heilbêe met dit lied, 't Is 't offer van mijn hart - 't is 't offer van mijn fnaeren,
Verfmaed dit offer van uw' tedren liefling niet. Blijft faemen lang vereend, voor ons belangen waeken;
Dat fteeds uw kroost uw vreugd, uw welbehaegen zij; è Zie ons allen eens het heil des huwlijks fmaeken,
En door een zuivre min gelukkig, zo als gij! Dat niets het overfchot verbittre van uw jaeren;
Ziet uwe levensbaen met bloempjes mild gefierd; En uwer beider kruin gekroond met grijze hairen, Zo worde ook van uw' echt het goude feest gevierd.
En is in 't traenendal uw leefwebbe afgeweeven .
Trekt g:j het feest gewied der hemellingen aen;
Dan wijd uw fnikkend kroost, het oog omhoog geheven Nog jaeren na uw dood, uw trouwe zorg een traen.
1792.



o p
WASHINGTON,
Zie bier den waeren Held die niet in bloed en traenen, Om valfche glorie ftreedt, en eigen grootheid zogt: Maer met een' vasten moet voor 't heil van 't menschdom vogt -
Voor de eedle Vrijheid van verdrukte Americaenen.
Die door beleid befchermt, 't geen h'j door moed verwon; Wie deugd en grootheid eert eerbiedigt wasihngton.
NEMO



NEMO ANTE MORTEM BEATUS.
Wat zegt gij, Philofophen! t)at niemand in dit leven, Het waer geluk kan fmaeken, Dat niemand het kan fmaeken, Voor dat hij zij geftorven? Als ik de lieve lipjes Van mijn bevallig meisje, Mag met de mijne drukken, En aen haer' boezem rusten, Ben ik dan niet gelukkig, Zegt, troifche Philofophen!
Er



NEMO ANTE MORTEM BEATUS» 77
Er is dus in dit leven,
Dit kunt gij niet ontkennen,
Voor mij geluk te vinden:
Maer trotfche Philofophen!
Uw ongevoelig harte,
Uw marmer-fteenen boezem,
Kan dat geluk nooit fmaeken.
Maer ik, ik ben gelukkig
Wanneer ik bij mijn meisje,
Mijn teergevoelig meisje,
In ftilte ben gezeeten,
In fchaêuw van 't fchomlend boschje,
Waer beekjens murmlend ruisfchen,
En koele zephirs fpelen
Met haere blonde lokken,
Die op haer' blanken boezero.,
Al kronkelende golven:
Dan pluk ik lente roosjes,
En fier daer mee haer' boezem,
Haer'



7* NE MO ANTE MORTEM BEATUS.
Haer' malfchen blanken boezem, Dien troon van zuivere onfchuld, Van deugd en reine liefde; Dan fpeelt zij op haer cijther Mijn kunstelooze vaersjes, —— Dan pluk ik duizend kuschjens, En heb niets meer te wenfehen. 'k Ben immers dan gelukkig, En egter niet geftorven, Want immers, koude dooden Die kusfehen nooit de meisjes.
ó Trotfche Philofophen! Ik wil uw tael niet hooreu; Want wat gij ook moog praeten, Dat niemand in dit leven Het waer geluk kan fmaeken, Dat niemand het kan fmaeken, Voor dat hij zij geiiorven, Ik zeg dat gij het mis hebt,
Wans



NEMO ANTE MORTEM BEATUS. ;p Want ben ik bij mijn meisje Dan ben ik zo gelukkig Als ik het ooit zou wenfchen: Want ik zal nae mijn flerven. Voor haer geen bloempjes plukken; Haer zangen niet meer hooren; Haer koontjes niet meer kusfchen.
ó Trotfche Philofophen! Indien gij eens beminden Een zo bevallig meisje! Indien gij haer mogt kusfchen! Gij zoud gewis niet zeggen: Dat niemand in dit leven, Het waer geluk kan fmaeken, Dat niemand het kan fmaeken, Voor dat hij zij geflorven. Maer trotfche Philofophen! Gij zult voor die gezegdens, Nooit zo gelukkig weezen.