1205






M IJ N E
offeranden
A E N
A P O L L O en H IJ M E N.






M IJ N E
OFFERANDEN
a e n
APOLLO en IIJJMEN.
DERDE STUKJE.
Te DORDRECHT, Bij A. BLUSSÉ en ZOON.
m d c C X C.






VOORBERICHT*
men eenmael, in den beemd der letteren, eene baen ingeflagen hebbe, fehijm ons een zekere Genius te dringen, om 'er op voorttewandelen, fclwon zich de weg langzamerhand minder bekoorlijk voordoe, en, naer gelang wij 'er op vorderen, zich anders vertoorn, dan hij ons in den beginne tosfcheen. Immers, midden op een fpoor, 't welk men waegde intetreden, kan men niet blijven (lilftaen: en 'er van terugtekeeren, hoezeer dit in alle andere gevallen müjchien doenlijk zij, fchijnt in het veld der wetenfchappen onmogelijk. De voetfiappen, eens op het zelve geplant, blijven zoo fierk ingedrukt, dat zij altoos^zigtbaer zijn, en ons den wandelaer, zelfs nadat hij niet meer befta, levend voor oogen ftellen. Hij moet dus voortgaen, en pogen, zoo zijn wandelperk htm minder gevalle, een beter of aengenamer te vinden; opdat hij, zich het voorgemelde vermaek en nut bezorgende, zijnen koers vervolge , en , door de ondervinding wijzer geworden , dien beter bejiurende, eindelijk, op de beste wijs en mei lof, zijne reis volbrenge.
Laet het nu aen beweegredenen van dezen aert mogen worden toe gefchr even, dat ik, voor de der denmei, op den weg, die, even als een labyrinth, met duizend Jlingerpaden, op de tempels van Febus en Rijmen uitloopt, verfchijne. Ik beken, dat hij mij niet meer zoo zinbekorend voorkome als weleer: hij laet fomwijlen dorre plaetfen * 3



VOORBERICHT:
zien, naermate men hem dieper inga. En hoe bloeijend zich het oord vertoone, waer de dartele Minnegoden met hunne lagchtnde Gefpekn, de jeugdige Woudnimfjes, feestvieren, en hand aen hand rondreijen, terwijl 'er alom niet dan rozen fchijnen te groeijen, zoo fpruiten 'er ook distels en dorens voort, die, wanneer zij hunne drukking doen gevoelen , zekerlijk geen zachte flreeling geven. Velen der teederjle mingenooten kunnen dit ondervonden hebben. En zonder dat zulks op hem, die, met nieuwe Offers in de hand, thans wederom de heiligdommen van Apollo en Rijmen bezoekt, behoeve toegepast te worden, fchroomt hij niet te belijden, dat hij eene geneigdheid ontwaert, om' van deze beide Godheden, als Offerapr, eerlang een vriendelijk affcheid te nemen. Doch zich gunftig binnen derzelver tempelwanden toegelaten ziende, kan hij niet zoo oogenblikkelijk en brusk hare altaren verlaten, en nog minder langs de waranden, waerdoor hij in haren lusthof gekomen is, terugtreden; vermits deze lommerrijke dreven onmiddelijk achter den inganger toegroeijen. Dies moet hij van eene andere zijde een open vinden. Ook meent hij dit, in een wijd verfchiet, reeds ontdekt te hebben, en maekt zich dienvolgens gereed, om voor de laetftemael dezen veréénigden Goden zijne Offeranden toetcmjden (waerbij hij de bloemen der liefde met cenige vruchten mengen wil) , en alsdan, door den bcüogden weg, in de gewone weereld weértekeeren.
Dus verre in den verbloemden ff ijl. Men hadde, met weinig woorden, kunnen zeggen, dat dit het Dei de Bundeltje der Offeranden is, 't welk acn het licht koomt,



VOORBERICHT.
VIJ
het zij op minzame aenfporingen van goede Vrienden, 3t zij door de eigen wilsneiging van den Opfleller, ten naeste bij in gelijken dosch als de vorigen , dat wijders het Vierde, 't welk dan zekerlijk het laetfie zal %ijn, cenigermate met Stukjes van anderen aert voorzien zal wezen, gelijk in het Bericht voor 't Eerjle Deeltje beloofd is.
Ik kan niet voorbij, alhier opnieuw te betuigen, dat men mij met billijke en befcheiden béöordeelingen altcos dienst doen, en ik 'er gaerne voor mij zeiven het beste nut uit puren zal, doch dat ik mij tevens in geenen deelt meen te bekreunen, zoo min als ik het mij ooit te voren gedaen heb, aen fpotiende berispingen, en nog mirder oen zulke aemnerkingen, die, in den grond befchouwd, niet anders zijn dan vitterijen, en te minder voegen aen Beöordeelaers, die, in hun eigen geval, 'er dikwils tegen zondigen, waervan men, uit hun Mengelwerk, zoo men zich daertoe de moeite wilde geven, overvloedige voorbeelden zou kunnen bijdragen.
Iets nu nog- over den Jïijl van fommigen der volgende Stukjes. De gejh enge Zedenmeester zal 'er wel iets in te berispen vinden; en men moet zich dit laten welgevallen. De ftatige Lezer wil den Uitgever befchuldigen, dat hij zich te veel en te lang met beuzelingen ophoude : 't is misfehien wner; dan het lot de uitmunUndfle dingen, met de bene weimeenendheid behandeld, eene ganschör, gelukkige uitkomst gegeven hebbende, fchijnt eenigzins te noodzaken, dat men zich verder ■met kleenigheden bemotije. Aen dezen dwang n.oet mtn zich dan onderwerpen. En zeker, wie kan opgewekt-



vin VOORBERICHT.
heid gevoelen, om ernflig te werden, als ook de ernst zijnen behartiger zoo kwalijk bekomen kunne? Onder, tusfchen wensch ik , dat een volgend tijdvak mij dien meeuler inboezeme , en verhevener werk geve. Nog een derde Soort van menfchen wil zich ligtelijk ftooten aen eenige uitdrukkingen, hier en elders, in deze Bladen verfpreid. Ik bedoel Zulken, wie de eerbiedwaerdige woorden van Vaderland en Vrijheid onciengenaem in de ooien klinken. Helaes! als men, door zijn geheel karakter, eenen aengeboren trek tot Vrijheid hebbe, en wane dat zij ons ontvlogen is, kan men dan iemand benijden, dat hij zich nog met haer Jchaduwbeeld ver. makel Moest het niet elk geöorlofd wezen, zijne karaktertrekken in zijne Schriften ongeveinsd te doen zien en kennen? Dit te beletten kan niet anders dan huichelaers vormen. Voor mij, mijne ingefchapen liefde, voor het geen men Vrijheid noemt, is zoo groot, dat ik 'er voor kampen moet, al ware 't flechts op het veld van mijn papier. Trouwens, het zouden ook muggezifters moeten zijn, die iemand dit beetje Vrijheids nog misgunnen wilden.
Bla^z, 122, reg. i, van onderen, ilaec 1732; lees 1632;



AEN
M E J U F V R O Ü W
ADRIANA van O VERSTRATEN.
Op Hélikon woont één Apol,
Met negen Zanggodinnen; Ons land is haest van zangren vol,
En leêg van zangerinnen. Men ftelt dus, wil men niet onwijs
Of onwellevend heten, Een dichtmaegd op zoo hoogen prijs
Als driemael drie poëten. A



co
Van Overstraten, uit wier keel
Zoo zoete toontjes rijzen, Wat moeten wij U dan niet veel
Eerbiedigheids bewijzen! Maer, zangerige Juffer, neen,
Gij ziet ti niet waerdéren Om uwe dichtverdienfle alleen ;
Meer gaven doen-;u eeren. Uw fïaeije fnij- en teekenkunst,
Uw kiefche maegdezeden, Uw heuscbgeaerte vriendeogunst,
Uw lieve a'enminnigheden, Doen u . . . maer wat gebeurt mij thans ?
Ik wraek het in een' ander', En vlecht nu zelf een' letterkrans:
Dit is noch regt noch fehrander. Verfchoonme, o Adriane ! al zijt
Ge een beter lof kroon waerdig % v De kunstroem, dien men jnfFren wijdt,
Maekt loome geesten vaerdig. Doch wil mij zulk een Meisje als gij
Haer vriendfchap waerdig keuren, Wat kan ik met mijn rijmerij
Dan van belang verbeuren ?



AEN
DEZELFDE.
Hoe (tredend kan een Meisje vleijen!
't Eenvoudigst kroontje, dat een hand Haer op de kruin zou mogen breijen,
Verhefcze ais een onfchatbaer pand. Neen , heufche Maegd, de kleene loover,
Die u mijn dorre dichtkunst bood, Heeft zekerlijk te luttel over;
En uwe lofipraek is te groot. Intusfchen ('k wil het rond belijden)
Uw roem, Vriendin, hoe onverdiend, ('t Is alles zoet, wat fchooneu wijden) Verpligtte en, ja, vernoegde uw' Vriend. A 2



(4)
Maer meer verpligtte en meer vernoegd?
Zijn hart de lieve beeldtenis, Die gij bij gulle letters voegde;
En die voor mij onfehatbaer is. Uw vingertjes zijn fiksch bedreven,
Dat zij, met dien volkomen zwier, Den juisten vorm aen beelden geven,
En leven fcheppen uit papier. Dat heet gewis zijn fbipperüren
Verfnippren noch onnut befteên. Uw knipwerk zal uw' lof doen duren, Al hadde uw jeugd 'er anders geen''. Men vleit u niet, o Adriane!
Indien u 't oordeel (alhoewel Uw nedrigheid het anders wane)
Naest een Johanna Co;:rten ftell', Die won 'c van verven en penfeeleo, Door vormfels van haer fijne fehaer, Wij zien u in haer glorie deelen : Gewis, gij zijt een Zusterpaer. Iladde ik nu ook iets, uwer waerdig, Ter wedergifie u aentebièn,



C5)
Wat zoudtge mij beleefd en vaerdig
Uw vriendlijkheid erkennen zien! Dan, hebbe ik weinig weêrtegeven,
'k Breng toch iets bij, dat, hoe gering, In 't best gedeelte van mijn leven,
Uit mij zijn kunstgeboorte ontving. Ja, fchoon Roaiéo door doe ftralen,
Hoe veel vereischten mij ontftacn, Om 't ware dichttafreel te malen,
'k Befteedde 'er all' mijn kragten aen. Ontvang hem, minzame Overstraten,
Benevens zijne Jixia. 'k Vertrouw, gij wilt een traentje laten,
Voor mijn' Rosiéo en zijn G.iê. Dit Paer was even zacht geboren,
Gevormd voor minne en mingenot; Doch anders lei 't, helaes! befchoren
Bij 't onverbidlijk jammerlot. 't l\Ioest, in der tijd, dees twee Geheten
(Te ohmenscblijk hier toe uitgekipt) Biet hopelooze liefde grieven; En 't volgde zijn ontwerp zoo flipt! A 3



co
Wat zijtge, o Noodbefchik! te vreezen , In 't geen gij eens vergramd befloot! Romco moest uw Offer wezen,
Gelijk zijn trouwe Drukgenoot! ... o Min! en kost gij dit gedoogen?
Werd niet dit Paer om u verdrukt? Waerom het ook, door uw vermogen,
Niet aen den dwang van 't lot ontrukt? Maer 't was niet in uw magt, o Liefde!
Wis hadt gij 't anderszins-gedaen: Gij wilde 't waerlijk, toen gij 't griefde,
In 't zalige echtgareel doen gaen. 't Zag reeds door u zijn' heilftaet gronden;
Dan, 't werd ontijdig neergeveld. Hoe bleef het aen uw' dienst verbonden, Ondanks den dood en 't doodsgeweld ! Ja, Liefde, fchoon 't het jonge leven
Moest afllaen, ('t Hond dit willig af) Is 't u nogthans getrouw gebleven,
Tot in den kouden fchoot van 't graf. 't Mogt, aen wat teedren gloed het blaekte, Niet famenzijn op 't weereldrond;



(7)
't Begon dies, toen 't den adem Caekte,
In 't graf uw heilig trouwverbond. Nu tooit gij ook dit graf met bloemen,
En zult den naem van Julia, Met dien van haer' Rondo, noemen ,
Tot zelf op de aerde uw naem verga !... Waer wijke ik heen!... 'k Ontwaer uw werking,
Vereende Liefde en Poëzij! De Dichtkunst biedt den geest verfterking,
Draegt hij der Minne bloemen bij. Nog voelen wij dien invloed groeijen,
Als ons een Schoone in 't zangperk drijft, 't Is of van zelfs de veerzen vloeijen,
Wanneer menze aen een Meisje fchrijft. MejufTer, wil mijn' Zang verfchoonén?
En zie zijn feilen over 't hoofd: 'k Heb dit mijn' kunfteloozen toonen, Eer zij nog klonken, reeds beloofd, 'k Gelei, voor mijn Vriendin te Bergen,
Dan mijn' Rondo bij haer in, E,n ('k durf hner zijn bezorging vergen) Ook een' voor Pietje, haer Vriendin.



( 8 )
boe aen dit dichtbeminnend Meisje
Mijn hartelijke vriendengroet. Eens gunne, op 't een of ander reisje,
Mij 't lot, dat ik haerzelve ontmoet! TreiTe ik mijn beide Kunstvriendinnen
Te famen ooit in Bergen aen, Hoe vrolijk willen dan mijn zinnen
Bij haer uit fpelevaren gaen! 't Hangt aen 't geval: dit kan het geveir
Intusfehen, Jaentje, blijftge altijd Met heil bekroond, van druk ontheven,
En aen de kunften toegewijd.



LETTER LOOVE R,
voor de hoogwelgeboren
J O N G K V R O U W E
ANNA FREDERIKA,
BARONNESSE van WASSENAAR.
Is 't mij vergund, Hoogëdle Spruit, Der adelöude Wassenaren,
Uw oor te boeijen aen 't geluid Van mijne doffe Gmbelfnaren ?
Misdoet mijn jonge zangfler niet, Indienze, eenvoudig uitgeftreken,
Uw hand een Letterloover bied', Hoe ftout, tot een eerbiedig teeken Van de achting, dieze, in haer gemoed, Voor uw geboorte en godvrucht voedt? B



C io )
Moog' zc u, o Glorie van uw' Stam! Bejeeguen met de Ivlaetgedichten
Van 't Kunsrkoor, dat, te Rotterdam, Den Duitfehen Hélikon helpt (lichten,
En zich in tale en poi'zij Bekwaemt, door leerzame oefTeningen?
Moge ik, dier kleene Maetfchappij Ten roem, haer jeugdige Eerflelingen,
Nog zwakke Spruitjes van de kunst,
Bevelen in uw hooge gunst?
Hoe zou mijn nimf, waer' 't in heur magt, Voor zulk eene eere, uw heuschheid danken t
Wat floeg' zc, ontbeerde zij geen krajt, Verrukkelijke (lierklanken,
Om plegiig uw Hoogëdelheid Haer zuivre erkentenis te toonen!
Dan ach! de kransjes, étezt breit, Zij» al te luisterlooze kroonen,
Voor hoofden, finrs hun vroegte jeugd
Veradeld, door natuur en deugd.



C ii )
'k Zonge anders, op een' (tomen trant, Hoe, al van ouds, uw wakkre Magen,
Uit zucht voor 't lieve Vaderland, Hun lijf en leven durfden wagen;
Hoe zij, in 't bloedige oorlogsperk, Den fabel voor de Vrijheid zwaeiden,
En, 's vijands heir in moed te fterk, Om zich een' oogst van lijken maeiden,
Die zij, aen hunn' gelaersden voet,
Deén plompen in een' poel van bloed.
Ik zong', hoe, in een later eeuw, . Toen Hollands fiere Leeuw de manen
Al brullend fehudde, op 't krijgsgefchrecuw Der aengerukte Kastiljatieti ,
Toen, eindlijk, de oude Batavier Zich tegen 't Graeflijk dwangjuk kantte,
En zijn geduchte leeuwsbanier Op vrijgevochten muren plantte,
Hoe toen uw Stam meê 't Spaenfche rot
De legervleugels heeft geknot.
B 2



C 12 )
'c Geheugde 'c wrokkend plondernest Van landfchoffecrdrcn, waterhonden,
Door Hagen tot den krijg geprest, Hoe 't, op mijn vaderlandfche gronden,
Te deerlijk bloed en buit verloor, Toen 't zkh van de edle Wassenaren,
Met Neórlands dravend Ridderkoor, Zoo dapper in den fchild zag varen,
Dat, in Madrid, de ontaerte Zoon
Van Karei Gdderde op zijn' troon.
Maer mijne zangeres vergeet Dat zij, aen Mennoos leer verbonden,
Der wereloosheid hulde deed: Doch, is het haer geloof gefchonden,
Als zij der Vrijheid offers rookt? Wie weet, zag' ze immer Batoos vesteu
Wéér door een beulenrot beftookt, Waertoe de moed en trouw haer presten?
Al wreekt zij 't oeffnend krijgsbedrijf,
Zij draegt een Hollandsen hart in 't lijf,



C 13 )
Verfchoon, beleefde Baronnes, . De ronde tael en (toute rede
Van mijn Bataeffehe dichteres: Zoo waerlijk is haer zielebedc,
Dat u de Acrtsgoedheid , op den duur, Met haren rijkften fchat bedcele,
En, tot uw uiterst levensuur, 't Genoegen uwe zinnen fireele:
Zoo waerlijk (treeft gij, oud en grijs,
In 't eeuwigjuichend paradijs.
1775.
B3



AEN
MEJUF VROUW j * * * * * * * * * * * *
(Nevens eeri Bundel mei gedrukte Mengelzangen.")
Begaefde Maegd, indien De daed, die 'k wis wat Hout durve ondernemen,
Met uwer hand dees Zangen aentebién, U dunke naer vermetelheid te zwemen:
En guntge aen mij de zorg, Xe pleiten voor die floutheid en hare oorzaek,
Zoo kieze ik eerst uw goedheid tot mijn' borg; En dan neme ik mijn' Vriend V****** tot Voorfpraek,



C 15 )
Doch mag dit niet volitaen ; En eischtge nog een' hooger' plehbeflechter;
Ik weet, opnieuw, welk fpoor ik in moet Uncti; En dan tteile ik uw' zanglust tot mijn' regter.
P.Jaer buitendien zal mij Geen middel tot verdediging ontbreken;
Da eenparigheid van (temmen ("preekt mij vrij, Aiöm, waer uw bekoorlijkheden (preken.
Hiervan getuigt het al, Wat in den kring der prille lustlandouwen
Van Geldersen Tempé, en binnen Magus wal, Niet meer dan eens,- uw fchoonheid mogt befchouwen:
Een fchoonheid, die aen geest En kiefche deugd en vlekkelooze zeden
Öp 't naeuwst verwant, uw jiiistgcvormde leest Nog fchooner raaekt, door dubble aeutreklijkheden.
Vergeef mijn vrije tael; En laet mijn' lof uw zedig oor niet kwetfen:
Rondborstigheid verdient een heusch onthacl; En waerheid mag de deugd en fchoonheid fchetfèu.



C 'O
Vermaek, zoo 't mooglijk zij, U, na cn dan, in 'c zingen van dees Zangen:
Zoo zee gij hun den rijkflen luister bij; Zoo zuilen zij de hoogde waerde erlangen.
Zoo bloeije uw keurlijk fchoon Nog langen tijd, beveiligd voor 't verilenfchen:
Zoo fchenk' het eens uw jeugd den lieven loon, Waernaer met regt uw lieve jeugd mag wenfehen.
\
77Z'



aen de
IJ E K O O R L IJ K E JONGE JUFFER
M. E. R.
Zou voor een jonge Scboone, als u, behaeglijk Mietje,
Mijne, aen de jufferfchap geheiligde, muzijk Niet eenmael klinken, in een maegdelovend liedje,
Mijn kunst waer' dan gewis zich zelve al te ongelijk. Behalve dat ik mij door eigen drift voel dringen,
Om, u ter eer, mijn lier te Hemmen, mijn Vriendin, Kan enkel u te zien mij uwen lof doen zingen ;
Want enkel u te zien fluit uwe loffpraek in.
C



C t8 )
Maer kan een kunstkrans uw natuurlijk fchoon verrijken?
En zulk een krans van mij? Och neen! dit heeft geen' fcbijn. o Matje.i roogt' mijn zarg' in fchoonte aen u gelijken,
Hij zou het puikje van mijn maetgezangen zijn. Vernoeg u: reden hebtge om weitevreên te wezen.
Ik zeg 'er enkel van: Natuur heeft eerst, gewis, Toen zij u fcheppen zou, uw leedjes uitgelezen,
En vormde toen daervan uw juiste beeldtenis. Bootfeerkunst gaf in u een proef van haer vermogen.
Ja, Mietje! van uw kruin tot aen uw teentjes toe Zijt gij het mooifte Meisje en luÉïïe, dat mijne oogen
Ooit zagen, van zulk zien, geloof mij, nimmer moê.



AEN
MEJUFVROUWEN
MARGARETHA
E N
SUZANNA van HENGELAER.
Zoo wisfelc gij het fteedfche leven Voor 't ftille buiten, 't Is uw doel
Uw' ouderdom nu rust te geven. Hoe mist men die in 't ftadsgewoel!
c 2



C 20 )
't Beflnit is goed; maer 'c welgelukken
Hangt meest aen u: kweekt zelfs de vrucht, Diege op het land begeert te plukken,
Dan fmaekt gijze in de buitenlucht, 't Genoegen laet zich nergens vinden :
De wijsbegeerte brengt het meê. Die 't elders zoekt, dien zal 't ontzwinden,
Al zocht' hij 't over land en zee. Dus, waerde Moeijen, koomt gij buiten,
Hebt dan den vrede in uw gemoed; Gij zult hem uit uw woning fluiten,
Zoo gij hem in uw hart niet voedt. Uw hoeve is vrolijk: allerwegen
Beöogtze een Iagchende landou. Ze is aengenaem en welgelegen,
Bij weijerij en akkerbouw, 't Zijn ftreelcnde oogbekoorlijkheden,
Die zalig worden door 't genot. Dit ligt in 't wijs gebruik der reden:
Welnu, volmaekt dan zeifs uw lot.
1786.



TER TROUWE
VAN DEN
WELËERWAERDIGEN HEER
CHRISTIAAN PHILIP WINCKEL
E N
M E J U F V R O U W E
WILHELMINA SCHINDLER.
Al is de tijd der Bruiloftpoëzij, Gelieven , lang voorbij, De zoete trek tot blijde huwlijksüren Blijft toch beftendig duren; C 3



( 22 )
En wat verga, na lang of kort beflaen, Die zucht zal nooit vergaen. Getuigt voor mij, veréénigde Echtelingen, Hoort gij mij waerheid zingen? 't Verliefde hart der jongverloofde Bruid Bekent mijn tael ronduit: De Bruidegom (waerom zou hij 't zich fchamen ?) Zegt op mijn dichtfpraek amen: En veinsde al eens de mond van 't jeugdig Paer, Zijn oog zei toch: 't is waer. Dit tecder oog, vervuld met minnevonken, Bewijst het door zijn lonken: 't Volgt overal, befpiegek en begroet Het Voorwerp van zijn' gloed, En kan zich niet verzaden of weêrhouén, In 't op den duur te aenfehouwen. Hoe edel, hoe genoeglijk is die echt, Waer min den trouwknoop legt, Waer geen belang zich met de liefde mengelt, Maer deugd den echtkoord ltrengelt! 'k Vermoed van uw gefloten trouwverbond Dien loffelijken grond.



( *3 )
Uw huwlijksbrief drukt ook, in eiken regel, Op dit vermoeden 't zegel: Wel klaer zegt hij, dat tijdbelang noch goud U aen elkandren trouwt, 'k Durf u dan ook, o Liefde- en Lotgezellen! Geneugte en heil voorfpellen. Zulk eenen echt kan geen geluk onrgaen; En hij kan ramp weêrfl-aen. Ja, laet wat leeds fomwijlen hem beltonnen; 't Genoegen kan 't hervormen. Het hoogde goed, in waerheid, ons bereid, Is weltevredenheid. Hoe bitter 't lot het echtheil moog' vergallen Zij doet het welgevallen. Kiest dan, waernaer gij ooit begeerte voedt, Kiest bovenal dit goed; 't Zal u, rnoogt gij in zijn bezit geraken, Volmaekt gelukkig maken. Doch waertoe roert mijn vinger deze fnaer, Genoegenvoedend Paer? Gij zijt, o ja! gij zijt volmaekt te vreden, En met geg/ande reden:



C 24 )
Nooit voegde 't lot zoo zoet cn aengenaem Twee jonge Lieven t' faem. Elkandren naeuw te ontmoeten, pas te aenfchouwen, Dat heet vermaeklijk trouwen! Vereenden, wis, geen beter bruilofttijd, Dan waer men 't korttle vrijt. Wat kwist men vreugds in losverfnipperde uren, Die 't minheil kort doen duren! Voorheen kwam 't uur der feest, voor man en vrouw, Eerst regt na dat der trouw. De Bruidegom, een Vriend van 't eerlijk gloeijen, Wenschte op die leest te fchoeijen. Nu zegt hij ook, 't geen Cefar zeggen kon: Ik kwam, ik zag, ik won. Idem rolde, hoe wil 't lot zich foms erbarmen! Een poëzie Bruid in de armen, Een Bruid, gelijk elk minnaer, uit de flad, Gaërne in zijne armen hadd'; Maeröch.! die, door ontelbre hindemisfen, De meeste minnaers misfen. Zulk eene was, goedgunfiig, voor uw' echt, o Winckel ! weggelegd :



C 25 )
Ën wie haer u benij', doet onregtvaerdig ^ Uw deugden zijn haer waerdig: Elk billijkt ook de keüs, die, welberaên, Uw Sciiindler heeft gedaen. Lang, moge mijn met uwen wensch beklijven, Zult gij veréénigd blijven; En beide erlangtge, op uw verbindtcnis, AI, wat u zalig is. Verfchoont mij nu van verdre huwlijkswenfchen, 't Zijn bloemen, die verflenfchen. Van kindren of kindskindreu rep ik niet; Hiervan gewaegt elk lied. 'k Denk ook, al doe 'k tot zulk een werk het zwijger), Dat gij 't wel klaer zult krijgen, 'k Noem zilveren noch gouden bruiiofttijd; Die gasten zijn nog wijd. "k Heb geest en leest en fchoonheid diep verzwegen; Zij klinken allerwegen, Al huwenze aen zes paren, in 't gemeen, Min dan aen u alleen. Maer wordt het haest geen tijd om 't veld te rulfflenj Gij hunkert naer de pluimen, D •



(26)
En ruik nu graeg het druifchend feestfalét Voor 't fluistrend brufloftbed. Verliefde Twee, gaet firoken, flreelen, kusfehen: Gaet ftoeijen, blaken, blusfchen: Sluit, fchakel u, gezond en wakker Paer, Nu aen en om malkaèr; Zoo moet gij, ruim zoo vast als ik mijn rijmen, Uw zieltjes famenlijmen.



AEN
M IJ N E N VRIEND, DEN HEER
D. SCHINDLER,
PARENDE MET
ZIJNE VRIENDINNE, MEJUFVROUWE
II. van HIEL E.
Gij trouwt uit minnezucht, dien hoofdlust van de jeugd, Ook om der wijsheid wille, en naer den cisch der deugd, Voorts om te bedde niet alleen te leggen gapen, Maer aen de blanke zij1 van een Vriendin te flapen, D 2



C 28 )
Waerfchljnlijk ook om Kroost, van eigen teelt, te zien, En (vrije) Burgers aen de Republiek te bièn,
Om eens een Meisje als maegd, en dan als vrouw, te ftreelen,
'Er meê te boenen, mee te darden, meé te fpelen, 'Er meê te deelen, als uw Helfte, in lief en leed, Voor haer te werken, dal'uw mannenaenfehijn zweet',
En van mevrouw Fortuin hiervoor uw' loon te ontvangen;
Vriend Schindlek , de uitkomst kroone uw oogmerk en verlangen,



Ij ij de
OORLOGSVERKLARING
der
LIEFDE, van den HEER
PIETER de B I E,
aen
ME juf 'VROU W
KATHARINA BE ZOET,
Aengckondigd ten Raedhuize van Rotterdam, den \0>* van IVintermaende, mdcclxxxvh.
N ti 't burgeroorlog, als wij zagen,
Zoo ongelukkig is bcflist, En 't fpoor om krijgsroem naertejagen, En hierdoor lauwers wegtedragen,
Voor eiken Belg is uitgewischtj D 3



(3°)
Rukt nog belust op firijd te voeren,
De Bie een ander kampveld in, Met waer bet klinkt van krijgsrumoeren, Maer daer 'er twee zich famenfhoeren, Het zoete vechrperk van de min.
Daer zien wij, met heldinnefchreden,
Bezoet, een jeugdige Amazoon, Ilcm, welgewapend, tegentreden: De fierheid blinkt uit alf haer leden; Haer beeld fpreidt wakkerheid ten toon.
Zij werpt op hem terflond twee oogen,
Schoon kwijnend, vol vin zulk een' gloed, Dat hij, door lijf en ziel bewogen, Voor hun ter ncderllaend vermogen Bijna het eerlte buigen moet.
Dan , 't fpoort hem fterker aen tot vechten :
Hij weuscht flechts dat de b.imp beginn', Niet om een bloedbad aenterechten, Aen 't hoord van grimmige oorlogsknechten, Maei met een lieve Vijandin,



C 3T )
Mij dunkt, ik hoor het flagveld dreunen,
Nu hij den heetcn ftiijd begint: Maer hoe zijn Weérpartij moog' deunen, Hij wil noch zal 'er zich aen kreunen, Voor hij volkomen overwint.
Och! hadden alle onze eerde Heiden Zoo dapper op hunn' post geflaen, In plaets van datze uit forten, velden Eu derkbefchanfte deden fnelden , Ons Vaderland waer' niet vergacn!
Doch, fchoon gij dus moogt triiimféren, De Bie , door 't ftormend mingeweld,
Partij zal u terug doen keeren,
Zich wakker tegen u verweren, En flaen u vierkant uit het veld.
Dan zult gij tegen dank bezwijken;
Want eens fchiet gij in kragt te kort: En of gij dan al moed laet blijken , Het Meisje gaet met de eerkroon ftrijken;
En al uw lauwergroen verdort.



( 3* )
Nogthans, gij zult den kamp herhalen, En haer, met nadruk en gevoel,
De roekeloosheid doen betalen,
Datze op u durfde zegepralen:
Gij treft en echter mistge uw deel.
De Moedige, die zelfs in 't zwichten Voor haer' Beltrijder glorie won,
Weet hem, hoe hij zich af moog' richten ,
Gedurig uit de zacl te ligten, En maekt den Held tot een' Poltron.
Wat wil 'er eindiijk van u worden, De Bie, wen gij 't altoos verliest?
Geen nood: herftel uw volk in orden;
Weer 't krijgszwaerd aen de heup te gorden Is 't geen een oorlogsman verkiest.
En fchoon gij nog zoo meenigwerven Moet flrijken, vecht zoolang gij ftaet*
Geduld, moet gij de zege derven!
Een braef foldaet wil liever fterven, Dan dat hij laf het veld verlact'.



C 33 )
Strijde dan, o beide Kampioenen!
Weêrkecrig met het zelfde vuur; Doet dikwerf nieuw uw myrthen groenen, En wilt u nimmermeer verzoenen;
Maer voert het oorlog op den duur.
Zoo vormt gij wakkre Kweekeiingen,
Van beide kunnen, u gelijk, Die eens naer de eigen loovers dingen, Dees met rondasfeU, die met klingen,
Tot fteun van 't liefdekoningrijk.
Ë



Ds Bie, 'k zong dus de huwlijksmin
Van u en uwe Hartvriendin, Miifchien op te ongedwongen toonen;
Doch, Vriend, ik ken uw' heufchen aen,
Gij dien der Maegd, waermeê gij paert; Gij beide zultze dus verfchoonen.
En, waeriijk, zouden wij eens niet,
In al ons onheil en verdriet, Bij zulke onaengename tijden,
Als wij beleven, blijdfchap voên.»
Indien wij zulks ons zelfs niet doen, Zeg mij, wie zal ons thans verblijden?



C 35 )
Geniet nu al 't verkwikkend zoet,
Dat onderlinge liefde voedt! Het huwlijk doe u honig gaéren.
Voldoe aen uwen naem: gij weet
Hoe welgepast gij beide heet (*): 'k Zag nooit twee namen beter paren.
Zoo juist, o Bruidegom en Bruid!
Als de aert der bie met zoetheid fluit', Zij uwer eener aert als de ander;
Zoo juist zijn uw genegenheén,
Uw zielen en uw zinnen één: Zoo juist voegtge alszins bij elkander.
(*) Daer is 'cr, onder de Macgfcliap van de Bruid, die zich IBiezoet fehrijven.
E a



VERJAERZANG,
Aertig, goelijk, vriettdlijk Mietje,
Dat twee vlugge jaertjes fleet, In een weereld, van wier onrust
Gij nog niets of weinig weet, Zal het mij geöorlofd wezen,
Dat ik, met mijn lTranime lier, Niettemin op trippeltoontjes,
Uw geboortefeestje vier'?



( 37 )
'k Weet wel dat gij vau mijn klanken
Niets vcrltaet, aenminnig Wicht; Maer dit wedethoudt geen' Dichter,
Die voor kleene kindjes dicht. Vaek verflaen volvvasfen menfchen
Niets van zijne poëzij, Kan men 't dan wel billijk wachten,
Van zoo jong een Meisje als gij ? Neen, zoet Mietje,, uw jeugdige oortjes,
Diege voor mijn' Maetzang fluit, Luisteren , met meer genoegen,
Naer eentooniger geluid, Suija, fuija, flaep mijn Kindje,
Zulke klankjes vinden 't meest Ingang door de dunne deurtjes
Van uw' pasöntloken geest, 't Zal u echter niet verftoren,
(Uwe lachjes doen 't mij zien) Dat ik wage om u een kransje
Van mijn weeftel aentebiên, E 3



C 38)
Maer mijn fchrale letterloovers
Zijn verzilverd noch verguld : Doch wat nood? de kleene handjes
Van een kind zijn ligt gevuld. Ook is Mietje niet begerig;
Spreekt men haer Hechts minzaem aen, 't Gulle, 't lieve Lagchebekje
Toont zich aenftonds welvoldacn. Daerom durven we ook vertrouwen,
Dat ons luchtig Dichtfestoen, Rasch en ruw ineengevlochten,
Magdaleentje zal voldoen. Zoo dijt' zij de prille daegjes Van haer fehuldelooze jeugd In 't genot van 't rijkst genoegen, 't Zoet van onvermengde vreugd. Dan zie zij de ongure pokjes,
Wier gezelfchap haer nu piaegt, Schielijk van haer lijfje en acnzigt, Met hun teeknen , weggevaegd.



(39)
Zoo moet' haer, in rijper jaren,
Geen begeerlijk heil ontftaen, Maer zij fteeds haer fchreedjes drukken
Op genoegelijke paên. Zoo geev' haer de loop haers levens
Nimmer oorzaek tot een' rouw, Die de zachte ziel van 't Meisken
Altezeer beknellen zou.
1781.



IN HET
ALBUM VAN DEN HEER
JAN WILLEM van ZUTPHEN.
Een ander reist, met fnelle vacrt, De ruime weereld door in boeken,
Van Zutpiien, gij, van ftouter aert, Gaet zelf een ver gewest bezoeken, ^ En lieven t, regt door zee, uit lust,
Naer Indus afgelegen kust.
Indien de ware Wijsbegeerte
Nu overal uw Leidsvrouw zij, Waeg dan, 't zij ook op welk een veerte,
Uw' wijden togt gerust en vrij : Gij kunt, door haer vcrzeld, niet dolen, Al reistge om 's aerdrijks beide polen.
1785.



aen een1
VRIEND.
Amicus, neen, leg u niet toe Op nieuwe vrienden aentewinnen; Die taek, waermeêgc u zoudt verzinnen,
(Ze is arbeid) wierdt gij vaerdig moêi 't Is zoet, ik weet het bij bevinding,
Om vriendfchap in het hart te voên;
Maer o! wat doet zij boezems bloên, Bij hare onaengename ontbinding!
Gij, van uw' kant, bemint haer echt. Indien dit alle vrienden deden, Zij waer' de bloem der zaligheden:
Doch haer beminnaers gacn niet rcgt. 'F



(42 )
'k Meen zulke, die haer wel waerdéren,
Maer om vermaek, of uit belang.
Wat is 'er veel van dezen rang! Ik heb dit ondervinden leeren.
Dan, waerde Amicus, mogen wij Elkandren weinig zien en fpreken, Wij blijven ware vriendfchap kweeken;
o! Datze ons eeuwig heilig zij.



AEN
T I T I A E N.
Neen, TitiSen, 't heelal is zoo vol dwazen niet: Zwaermoedigheid alleen doet u dit denkbeeld voeden.
't Is uit welke oogen gij de dingen flechts beziet: Ik heb van 't fnappend volkje een gunftiger vermoeden.
Indienge bij mij waert, en dagelijks met mij Die vlugge geesten door malkander hoorde (preken,
Gij noemde ontwijlFelbaer de burgermaetfchappij Geen zot gezelfchap, dat vervuld is met gebreken.
'k Vertrouw, gij zoudt gewis der menfchen reedlijkheid, Met hun beproefd verftand en fijn vernuft, bewondren:
Gij wierdt wel vaerdig weer hun kringen ingeleid, In plaets van u nu, als een kluiznaer, aftezondren.
o! Hoe vermake ik mij, wanneer ik, dag aen dag, Die fchranderheden hoore, uit alle (lag van monden! F 2



(44 )
Man, wijf, de knecht en meid, bekleed met één gezag, Tekorcnme op den duur, door diepe herfenvonden.
Het deertme, o TitiSen ! dat u mijn kunstloos dicht Hun fijne trekken niet oorfprongklijk kan doen hooren:
Zij zijn geheelljjk geest; en geest, dit weetge, is ligt. Hij vliegt daerom zoo gaeuw weer uit als in mijne ooren.
Onmooglijk kan ik u zijn klanken doen verflaen, Wel 't zaekrijke onderwerp, 't welk zij het meest betreffen ï
Dit is de (ïaetkunst, ja, de ftaetkunst, TrnaËN ! Nu kunt gij HgtHjk hun verhevenheid beféffen.
Keer dan, mijn Vriend, ik bid, keer in de ftad terug; En blijf u niet in zulk eene eenzaemheid begraven.
Gij acht de burgers veel te onvriendelijk en dug; Zij zijn zoo minzaem, zoo gedwee, zoo zoet, als (laven.
Gedoogt gij, dat ik vrij en ernftig met u fpreek', Vergunme uw denkwijs dan gematigder te wenfehen 5
En geef nooit meer, met zulk een ruwe penneflreefe, Den naem van dwazen hoop aen zoo veel wijze meafchen,
Ver 't grootde deel van dit uitmuntende gedacht Voldoet aen te edel einde, om met die blaem te pronken;
't Houdt de aerde in evenwigt, door zijne zwaertekragt; Lang waer' ze zonder dit getuimeld en gezonken, 1788.



KORTE
LEVENSSCHETS
van
D I Ö G E N E S (*>
*» = —-tfe— -e»
Verscheiden Schriften leveren ons eenige trekken van Diügenes leven: men vleit zich den Lezeren geenen ondienst te zullen doen , met 'er andere bijtevoegen , die, om de lezing aengenaem aftewisfeien, uit een' ouden Schrijver zijn op-
(*) Deze Levensschets en de volgende Droom zijn de Iactfte Stukjes, uit de Verzameling, waervan meermalen in de vorige Deeltjes gefproken is. Mistenten behoort de Ecrfle dezer Vertalingen niet zeer tot de Offeranden; dan, daer zij in 't Fransen bij elkander gevoegd zijn, en de arme Diügenes anders ook de Eenige zou wezen, dien men buiten 't boekje fioot', laten wij hem, benevens de jonge Juffer, alhier te voorfchiin treden. ' 't Blijkt, uit haer' Droom, dat zij eer.en lieftuurder, als Diügenes, ook wel bij zich noodig hebbe. De beide Overzettingen zui zoo oud, dat zij de helft der jaren van haer' Vertaler bereiken. Men zieze dus niet al te naeuwkeurig in, cn verfclioone 't geen men misfehien bekends aentrefTe in het Verbad van Diügenes. 't Wordt hier voorgedragen zoo als het oor-, fnrongkclijk w-s, dat is in zijn geheel.
V 3



(40
gedolven, zonder dat men 'er den ftijl van heeft willen veranderen , die door zijne ouderwetschheid zelve klaer en kraglig is.
Diögenes, gebijnaemd de Hondfche, leefde genadig in eene vrijwillige armoede, zijn ligchaem aen allerlei foorten van ongemakken onderwerpende. Des zomers liep hij, in den fterkfien gloed der zonne, door 't zand, om de kragt der hitte te leeren verdragen: 's winters omarmde hij de meeuwen beelden, om zich aen de nijpendfte koudte te gewennen. Hij gebruikte grove en Hechte fpijzen, om nooit gebrek aen voedfel te lijden. Nimmer had hij een vast verblijf. In welke plaets hij zich bevond, hij at, dronk en fliep 'er. De enkele noodzakelijkheid deed hem fpreken. De zelfde rok verftrekte hem des daegs tot zijne kleeding, en 's nachts tot zijn dekfel. Hij droeg eenen zak, waerin hij zijn vleesch borg, zoodanig als het was. Een ftok vervulde bij hem de plaets van paerden en rijtuigen. Ook droeg hij een houten bakje, uit liet welk hij dronk, wanneer hij langs de velden ging: maer hij verbrak het, toen hij eens een kind uit de holte van deszelfs hand zag drinken; en bezig zijnde met het aen Hukken te trappen, zeide hij: 't is niet noodig dat wij eenen drinkbeker zoeken; daer de Natuur 'er ons van eenen voorzien heeft.
Dees Filofoof leefde zijnen meesten tijd te Athene , waer hij, toen hij uit zijn vaderland gebannen wierd, zijne toeviugt had genomen. Men weet dat eene ton, welke de bodem was ingeöagen, hem lang tot eene huizing verftrekte. Hij



C 47 )
droeg nergens rocm: op, ten ware op deugd, en dat hij. nimmer eenige misdaed gepleegd had. Alle andere eer was niets bij hem geteld: hij verachte die met alle rijkdommen , zoo wel als de geenen, dieze bezaten. Dikwerven zeide hij , dat hij zich hoogelijk moest verwonderen over de twistgedingen der menfehen, die elkandereu, om de eer van eene groetenis, of den voorrang van eene plaets, het leven benamen, in flede, dat zij famen in het perk der wijsheid komen zouden , om aldaer te wedijveren wie de deugdzaemfle ware. Den rijken weetniet vergeleek hij bij een gouden fchaep: en als hij van zulk eenen iets tot zijne nooddruft verzocht, zeide hij, niets te verzoeken, maer enkel iets terug te eisfehen; te kennen gevende, dat alles, wat de rijke bezat, van den armen herkomflig was.
Hij deed nog iets anders, dat, den fchijn van dwaasheid hebbende, eenige geheimzinnigheid in zich befloot: meenigwerven hunkerde hij om de ireenen beelden, hun ootmoedig om aelmoesfen biddende, even of het levende menfehen geweest waren: ik doe zulks, zeide hij, om het geduld te leeren oeffenen, dat mij zeer dikvvils te pas koomt, als de fprekende beelden tot mij zeggen: ga voorbij. Wanneer hij om eene' aelmoes bad, gebruikte hij deze woorden: zoo het uwe gewoonte zij den armen goedgunflig te wezen, lang mij iets; want ik ben de behoeftiglte van allen: en is het nog uwe gewoonte niet, begin die dan 't eerst met mij. Eenmael kwam hij in het huis van iemand, die eertijds zeer gegoed was ge-



freest, doch, door zijne verkwistingen, zoo arm was geWor-' den, dat hij zich met het eeten van wilde latuw moest behelpen: indien gij altoos, zeide hem Diögenes, foortgelijk voedfel gebruikt hadt, mijn Vriend, zoudt gij u heden zoo (obertjes niet behoeven te generen. Op een' anderen tijd gevraegd wordende, welk dier het gevaerlijkst beet, antwoordde hij: onder de wilden de lasteraer, en onder de tammen de vleijer.
Men vraegde hem ook eens, waerom het goud geel ofwel bleek was? Omdat het, zeide hij, van elk befpied en aengevallen wordt. Iemand met hem koutende, wilde weten of hij eenen dienaer had, waeröp hij neen antwoordde: wel, hernam de ander, wie zal u na uwen dood dan begraven? Hij, fprak Diögenes , die genegenheid zal hebben om in mijn huis te wonen. Ondervraegd zijnde wanneer het best ware te huwen, gaf hij ten antwoord: de jeugd zal weldoen daermeê te wachten, tot haer ouderdom het zal kunnen nalaten; willende hierdoor te kennen geven, dat het nuttigst ware nimmer getrouwd te zijn: ondertusfchen werd geloofd, dat hij zulks meer uit boerterij dan uit ernst zeide. Doch zoo vrij als hij in zijne levenswijze was, was hij het ook in zijne gefprekken. Op zekeren dag in 't veld wandelende, kwam hij aen een kleen en fchraelbevolkt fteedje, welks poorten van eene ongemeene grootte waren; waeröver hij uitriep: burgers, fluit uwe poorten toe; opdat 'er uwe flad niet buitenloope. Eens bij eenige boogfchutters komende, die naer een wit fchoten, en onder dezelvcn 'er eenen ziende, die zijn ambacht flecbt verflond,



( 49 )
ïoo dat zijne pijlen altoos ver benevens het mik vlogen, Helde Diögenes zich, zoo dikwils het de beurt van dezen was om te fchieten, vlak in de (treek naer het doel; en elk zich hier over, in het begin, Verbaesd houdende, zeide hij: ik p'.aet3 mij hier, omdat mij dees niet door het lijf zal fchieten; want hij zendt zijne pijlen zulk een' verkeerden weg uit, dat ik mij nergens beter weet te bergen, dan (lijf tegen het wit. Eenen jongeling, die fchoon en vlug, maer te gelijk boos en onëerbaer was, vraegde hij, om welke reden hij zulk een' flechten degen in zulk een fraeije fcheede droeg.
Iemand eens, in Diögenes tegenwoordigheid, eenen man prijzende, die hem wat gegeven had, voerde hij denzelven te gemoet: waerom prijstge niet liever mij, die deze gift verdiend heb? Dees deugdzame Filofoof wees aen, dat het edeler was de weldaed waerdig te zijn, danze te bewijzen. Op zekeren tijd eischte hij, tegen zijne gewoonte, van een' grooten doorbrenger, eene aenzienlijke aelmoes, waerdoor dees bewogen wierd, om hem te vragen, uit welk beginfel hij juist van hem alleen zoo veel gelds verzocht: dewijl ik, antwoordde hij, van anderen nog verfcheiden keercn wat hebben zal; maer van u ontvang ik denkelijk nooit iets meer.
Op een' tijd gevraegd wordende, uit welke oorzaek de lieden milddadiger waren omtrent kreupelen, blinden, krommen, lammen en beroerden, dan ten opzigte van filofofen en geleerden, antwoordde hij, op een' Vluggen en barfchen toon: omdat zij beducht zijn van eerderm verminkten en mismaektenG



(50 )
te zullen veranderen, dan in wijsgeren en geletterden: dus heipen zij liever de geenen, wier flaet zij denken dat, ten eenigen dage, de hunne kan worden. De fnedige fpreuken en verftandige 'redenen van dezen FilofooMoopen in 't oneindige. Wij gaen die ftilzwijgcnd voorbij; doordien zij algemeen genoeg bekend zijn. Hij was zeer ver gevorderd in allerlei wetenfchappen. Antisthenes verftrekte hem tot Leermeester, ten tijde van Plato en Aristoteles. De kunften en wetenfchappen, die geen nut voortbragten, werden van hem veracht, gelijk de letterbeminnaers, die meer blokten om kundigheden te verzamelen, dan om de deugd te beöeffenen. Hij verweet den fterrekijkeren, dat zij zich affloofden in hunne bemeibefebouwingen, en ondertusfehen niet eens opmerkten, watze zelfs in handen hadden. Tot de zangkunftenaers zeide hij, dat zij zeer wel hunne fpeeltuigen wisten te bellieren, maer geenszins hunne kwade neigingen. Eenen fterrekijker, die zeer ftelüg over den loop der fterren redekavelde, vraegde hij, fpottende, hoe lang het wel geleden mogt zijn, dat hij uit den hemel was teruggekomen. Zeker drogredenaer wilde, in het bijzijn van Diügenes, beweren, dat 'er geene beweging was; waciüp hij, over den vloer wandelende, enkel zeide.-. is dit, uwes bedunkens, geene beweging?
Het gerucht dezes Filofoofs had zich reeds zoo ver door de weereld verfpreid, dat Alexander, de Groote, te Athene komende, hem zien, en met hem over verfcheiden deelen der zedekunde fpreken wilde. Ik zie wel, Diügenes , zei Je



(51 )
hem dees Veröoveraer, dat gij arm zijt, en veel noodig hebt: eisch dierhalve van mij, wat gij begeert; ik zal het u geven: waeröp Diögenes antwoordde: wie van ons oordeelt gij het meeste te behoeven , of ik , die te vreden ben met mijn houten napje en een kleen broodje, of gij, die, Koning van Macedonië zijnde, u aen zoo vele gevaren blootltelt, om uw rijk uittebreiden, terwijl de geheele weereld uwe heb- of ftaetzucht nog niet voldoen kan?
Diögenes werd eens van eenige Atheenfche zeerooveren genomen; doch de gevangkenis kon zijn hart den moed, noch zijnen mond de fpraek benemen. Ter veilplaetfe gebragt zijnde, om aen den meestbiedenden verkoft te worden, bevond zich onder den hoop iemand, die den uitblazer vraegde, met welk regt hij hem te koop (lelde; of hij een Lijfeigene was dan niet? Hierop zeide Diögenes tot den roeper: antwoord hem, dat gij eenen Dienaer veilt, die de kunst bezit om zijne meesters te regeren. Aulugelles en IMacrobius getuigen, dat hij deze rede voerde tot GENiaDES, die hem koft. Diögenes, van Denzelven naer huis geleid wordende, (prak tot hem (even of hij zelfde Kooper ware geweest): hoor, Geniüdes , gij moet mij in alles gehoorzaem zijn: waeröp Genades antwoordde: dit zou niet wel uitkomen, Vriendje; de ^knechts gebieden hunne heeren niet : maer, hernam Diögenes, zoudt gij niet denken, als een zieke eenen ervaren geneesmeester koft, en een fchipper een' goeden (luurman, dat zij beide wel zouden doen met die te gehoorzamen? Indien, G z



(52)
het dan waer zij, dat men, in ziekten en ligchamelijke ongemakken, naer de artfen luisteren moet, hoe veel te meer moet niet hij, die raed en hulp voor de ziel noodig heeft, den filofofen en geleerden het oor leenen? Dit alles werd van GeniSdes ook in acht genomen; want hij raedpleegde, in ij dere omltandigheid, zijnen Dienaer Diögenes, die van hem tot Opzigter over zijne Kinders gefield zijnde , dezelven federt onderwees.
Op deze wijs, en met foorrgelijke oefeningen , bereikte Diögenes den ouderdom van negentig jaren. Sommigen zeggen, dat hij aen den beet van een' hond ftierf, anderen, dat hij, oud en zwak zijnde, en geen vermaek meer kunnende vinden in langer te leven, zich, met dezelfde kloekmoedigheid, die hij in zijn' ganfchen leeftijd betoond had, liet dooden, tenzelfden dage, dat Alexander,de Groote, den geest gaf. Zijne leerlingen, luttel tijds voor zijn overlijden, hem zeer bedaegd en nabij zijn fterfüur ziende, vraegden hem, door den mond van een' hunner, waer hij begraven wilde wezen; nergens, gaf hij ten antwoord, ik begeer dat men mij op de aerde ligr-cii late: zij zich hierover gezamclijk verwonderd houdende, zeiden hem, dat hij zich kwalijk beraedde; vermits hem het gevogelte en de dieren als dan verflinden zouden : welnu , hernam hij, om dan te beletten, dat het gevogelte en de dieren ' op mij komen azen, zoo zet mijn' ftok bij mij; waeröver zij algemeen begonnen te lagchen, zeggende, dat het dwaesheid zoude zijn dusdanige zaek te doen; dewijl de dooden noch



( 53 )
zien noch gevoelen konden: kunnen de dooden, wedernam hij, noch zien noch gevoelen, wat kan het mij dan fchelen, of ik, dood zijnde, van de vogelen gepikt, van de dieren gevreten, of van de wormen opgepenz'eld worde? Het lustte Diögenes niet, om zijne fchatten (hij had 'er geene) te verfpillcn aen graflieden, gelijk hedendacgsch het dwaze, en met uiterlijkheden ingenomen, menschdom doet.
Maer wij zullen Diögenes daer laten. Zijne flrenge deugdbetrachting valt zekerlijk niet in den fmaek van vele lieden, die waerfchijnlijk meer behagen zuilen fcheppen in die van een jong Meisje, 't welk van de verleidende aenvallen, waerniede de logen hare kuischheid aen boord wilde klampen, roemrijk zegevierde.
C 3



DROOM
E E N E R
JONGE JUFFER,
Ik droomde dezen nacht, in eenen zoeten flaep, Dat mij een jeugdig Herdersknaep In 't heimlijk fmeekte, om eens zijn innerlijk begeren 't Genot te gunnen, dat mijn hart, Hoe teederlijk geraekt, door 's Jonglings boezemfmart, In weerwil van zich zelf', hem pijnlijk deed ontberen.



(55 )
Wat Herder was het, groote Goón! Nikander, 't fchoonfte Beeld, Nikander, mijn Adoon, Hij, dien ik om zijn' gloed, om mijnen pligt, moest duchten, Hoe zwaer dit mijner jeugd ook viel', Hij, eenig Minnaer mijner ziel, Die mij, ondanks dien pligt, inwendig deed verzuchten.
Wij waren eenzaem en alleen: Hij toondeme alle ontzag, verrukt door mij te aenfchouweu: Zijne ingetogen min won zachtkens mijn vertrouwen;
Hij ftreelde mij, naermate ik hem vertcederd fcheen. Zijn tong was als fluweel: geen vrees hield haer gebonden» Aenbiddelijke Goón! wat floeg zij zoete wonden! En o! wat was haer balfem zacht! Ik hield, al willens, nu zijn doel niet meer verdacht:
De zorgen zweepte ik uit mijn harte. In 't eind' verloor hij bij de eerbiedigheid den fchroom 5 Hij vierde al meer en meer zijn drift den vrijen toom; 'k Ontdekte, ik zag het, ja, maer zonder leed of finarte.
Mijne oogen blikkerden van vuur: Zij fchoten niets in 't rond dan fchrikkelijke vonken:
Doch hunne woede in fchijn was van een' korten duur: Hoe rasch verloor zij zich in lodderlijke lonken!



(56-)
Ik ffchonk een kuschje weg, met ongedwongen Zwfefj Mijn losfe houding hielp Nikander gansch aen 't blaken.
Hij zuchtte en kwijnde ik meê; en echter bleef ik fier.
Ik durfde midalerwijl naer 't zalig tijdfh'p haken, Tot 's Herders zegeprael en zijn geluk beftemd. 'k Verbeidde, heel verliefd, dien blijdden aller Honden: Maer in een' oogenbiik werd all' mijn hoop verflonden!
Zoo ijlings wordt de vloed van 't menschlijk heil gedreind, Helaes! de wederkomst der wreedfle vijandinne Van vrije en bandelooze minne, » De droeve wederkomst der norfche en fombre deugd, Ontroofde mij in ééns 't genot der hoogde vreugd, Als wildeze eeuwig twist in mijnen boezem (loken, Zelfs dan, wanneer de (laep mijne oogen hield geloken. Zij doeg meêdoogenloos mijn teedre liefde aen band, En dwongme, om, met de hulp van mijne demme en hand, Mijn' dierbren Gundeling in zijn bedrijf te doren. Dan, Hemel! trof mij ook een onverhoedfche fehrik, Toen mijn ontvlamd gezigt, dien zelfden oogenbiik, Nikander, in mijn' arm, bijna van min zag fmoren, Toen ik hem, dol van drift, en (hellende in mijn' fchoct, Gereed zag al te doen, wat hem zijn drift gebood!



C 57 )
'k Was neergezegen, Goón!... Tot drie verfcheiden keèrën
Poogde ik te gillen, maer vergeefsch. 't Isme onbekend, Wat hem verhinderd heeft om toen te triümfeïen.
'k Zag al 't gevaer, mijne eer door 't noodlot toegewend. De groeijende angst, dat fluks mijn kuischheid zou bezwijken,
Had, eindlijk, op mijn ziel die onbepaelde magt,
Dat mijne hand, met meer dan maegdeiijke kragt, Nikander van mijn zij' deed wijken.
Nog fidder ik, zoo vaek die akelige droom Zich voor mijn'' geest vertoont. Mijn jonge leden rillen,
Als ik herdenk, hoe naer mijn Hem, uit bangen fchroom, Op mijne lippen fticrf, cn weigerde te gillen.
De fehrik bevorderde de ontknooping van dit fluk,
En hielpme uit diepen angst, maer in nog dieper' druk, Naeuw was mij 't vol gebruik der zinnen weergegeven,
Of ik gevoelde mij geheel bedroefd te moê; Dewijl ik zuchtend van mijn doling wierd ontheven.
Ik wierp, vol fpijts, mij om, floot weêr mijne oogen toe, En klaegde, in mijnen geest, met reden ongeduldig:
Hoe wrecdlijk hebtge, o Deugd! mij arme Maegd misleid!
Rampzalige! hoe duur ftaet gij mijn teederheid! Was mijn begeerde vreugd niet te cenemael onfchuldig? H



(SB )
Waefom liet gijme niet naer mijnen wensch begacn? 'k Erlangde 'uhoogst geluk; en u kwam' 't niets te ftaen. Wat valfche kieschheid moest, in 't midden van mijn blaken, Mijn kloppend bart verbiên, om 't zoetst banket te (maken? En welk een leed kon u een droom, een mijmring, doen? Ca 1 'k wil u nimmer wéér in mijnen boezem voèn: Cij zijt een fkmg! Met welk een zielelekkernije Uw llrenae dienstmc ook vleide, ik zie, daer ik u eer, Datge eene Ondankbre zijt, dieme, in een' enklen keer, Geheel doet walgen van uw harde hcerfchappije.
Vergeefsch belooft uw magt mij duizend zaligheèn: Nooit kumge mij vergoén die gijme doet verliezen. Ik mogt uw knellend juk wel voor de vrijheid kiezen,
En geven alles blij ten beste, om u alleen! Ik vlood om u de liefde en hare acntreklijkheden. Uwe eigenzinnigheid fehat zulk eene olTerand' Van geene waerde; ai mij, daer ik, in dezen brand, Hardvochtige! zoo veel en hevig heb geleden! Welnu, dewijlge mij uw' onvermurwbren aert
Dus toont, moogtge ook, o Deugd! voor mijne wraekzucht vree-
11 r •■ j (zen} rleelt mij ue onnoozie fchijn geen zoets genoeg gebaerd,
'k Verander dien, vol moeds, terllond in 't ware wezen,



C 59 )
Nikander, ja, koom zien hoe ver mijn teerheid gas 'k Leg alle gramfchap af; vrees dus geene ongenaé. Weg met den fchild der ijdle wijsheid, Het fraeije wapentuig der uitgeleefde grijsheid!
i
Mijn Lievling, wreek u nu, in eens, van al het leed,
Dat onze Vijandin, de Deugd, u lijden deed. Ik zal u, op dit dons, den hoogden wellust fchenken: Koom, trouwe Miunaer, koom... Maer — kan ik hier om denken,
En hopen dat mijn ziel haer woning niet ontwijk'! Helaes! welke eeden mij Nikander heeft gezworen,
Wie weet hij is een Mensch: indien zijn deugd bezwijk',
Wat ijslijk deel waer' dan de mijne, o Goón! befchoren!
Wat wierd' 'er van dit hart, wat van zijn zuivre vlam,
Zoo eens mijn valfche Vriend het zijne wedernam'l Mij leerde zulks te wel het lot van duizend andren.
Ontrouwe Herders, ach! wat zijn uwe eeden, fpreekt? Ontrouwe Herders, hoe bcflaet gij met elkandren ?
Wat is 't, bedrog of eer, datge in uw boezems kweekt? Neen; vruchtloos poogt men u door teederheên te kluistren:
Geen lieve aenvaliigheên verftrekken ons tot winst. Gelukkig zijnze, die het minst Naer uw geveinsde reên en tooverklanken luistren.
II a



(do)
Hoe 't zij, men noem' het deugd, of oelFening, of vlijt, Of zelfs, indien men vvill', een fimpele gewoonte,
Of fchranderheid, of list, of wel een loutre fpijt; 'kSte! voortaen heil noch roem in fiïschheid, jeugd noch fchoonte.
Men zalme, ondanks mijn vuur, in weerwil aller pijn, Met onbezweken moed, mijn driften zien verwinnen. Ik ban den Minnegod voor eeuwig uit mijn zinnen:
Doch moet Nikander. eens met mij gelukkig zijn, Ilij wordt, terwijl ik flipt mijn voorfchrift naer zal komen, Zulks nooit dan enkel in mijn droomen.



AEN DE
LIEFDE.
Moet ik altoos ter uwer eer, o Lieve Liefde! 't fnaertuig frreelen;
En mag mijn lier geen liedje meer Dan van de lieve Liefde fpelen?
Nooit gaet mijn dartle zangfler grof, En nooit geraektze aen 't veerzenbaren,
Of flraks, p Liefde! klinkt uw lof Van zelfs uit mijne fiterfnaren.
o Liefde! gij bezielt mijn' geest; Gij vaert in mijn befpiegelingen:
Welnu, ieirne altoos aeu uw feest; 'k Zal dan ook altoos van u zingen. H 3



BEKOORLIJ K E
K WAK L,
o ChlorisI onder fchijn Van vriendelijk te zijn,
Bedekt uw oogje fcbichten. Van al te fterke kragt;
Want ijder doenze zwichten, Voor hun geduchte magt. Maeröch! gij fchiet zoo zoet Die pijltjes in 't gemoed,
Dat nooit een hart kan klagen ,
'Er wondjes van te dragen.
BEDRIEGELIJK
HULPMIDDEL.
Ik waende mijnen gloed te blusfchen, Kaliste , door uw' mond te kusfchen;
Dan ach! deze artfenij is valsch: Want moge ik op uw mondje kleven,
Dan voel Ik, hangende om uw' hals, Nieuw vuur door ali' mijne aders zweven.



d e
VADER
MEDEMINNAEP» van zijn'
ZOON.
Mn n beste levenstijd is hene;
Die van mijn' Zoon begint eerst nu: Voor u is hij te jong, Klimeine;
En ik, ik ben reeds te oud voor u.
$
Welk treurig lot is ons befchoren!
Wij derven beide uw zoet gezag. Voor mij zijt gij te laet geboren;
Voor hem zaegt gij te vroeg den dag.
$
De Grijsaert en de Jongling weten
Geen middel voor het geen hun deert:
De een is bij aenvang reeds vergeten 't Geen de andre pas bij aenvang leert.



( 6~4 )
Wat zoude uw lot en 't onze tevens Bebaeglijk zijn, en wij vernoegd,
Wierde eens 't geen fale aen beider levens Van 't andre daera'en toegevoegd!
$ »
Vereenden dus de Zoon en Vader Hunne ouderdommen met elkaêr;
En deelden zij dan weêr te gader Hunn' tijd ten juistfte, jaer om jaer.
vV >V vV W * *
Voor uw betoovrend oog verrezen Twee jonge Minnaers, op één pas.
Ik wierd' het geen ik eens mogt wezen, En hij het geen hij nog niet was.
4f
Maer laten wij die wenfehen fiaken;
Want wierden wij dus even oud, Gij zaegt twee Medeminnaers blaken,
En wist niet wien gij kiezen zoudr.
4 4 *
Dies vallen uw bekoorlijkheden
Mijn' Zoon alieen ten deel. De min Verdubbele des Jonglings fchredeh; Terwijl wacht' hem uw fchoonheid in.



C 65 )
Maer hoe inmiddels u gedragen ?
Zon zich uw hart, eer 't zich verpand', Zoolang vertrouwlijk durven wagen
In eene opregte vriendenhand?
#
Doch welk een' borg ftelde ik, o'Goden!
Voor zulk een hartje ?... Bijaldien 't Mij ééns zoo heusch ware aengeboden,
'k Stierv' liever dan 't ooit weêr te biêri* %
Klimene, moog' het raed behoeven, Ik weet dien in dit teêr geval:
't Wille op den Vader dan beproeven j Hoe of 't den Zoon beminnen zal.
ï



ONBILLIJKE
BEKOM MERIN G.
Wsertoe, o fchoone KlorimeenJ De zon in üadenfchaeüw te ontvlugten ?
Pril Meisken, gafze u immer réén, Om voor haer koestering te duchten?
o Ja! 'k befpeur wat fchroom gij voedt: Haer warmte zou uw aenzigt zengen.
Geringe vrees! Laet haren gloed Uw blankheid met wat bruinheids mengen.
Helaes! ik, arme Sterveling, Heb reden om het licht te vreezen,
Geen licht, o Wreede! aen 's hemels kring, Maer dat van uw verleidend wezen.



O E
DUIVEN
VAN
V E N U S.
De wapjulooze Mars lag In de mollige armen
Der blanke Idalifche Godin: Hij gloeide, Venus borst kan 't koudfte hart verwarmen,
Hij gloeide meer dan ooit van min. Hij zwolg den wellust, wis den hoogden voor de liefde, Dat hij die borst — de borst van Venus zelve — griefde,
Met volle en lange teugen in. Zijne opgetogen ziel, in Cypris ftrik gevangen, Bleef klevende aen haer lipjes hangen, En wemelde, nu warsch van 'r bloedtooneel, beneèa Een geurig bloemenwulf, rondom de Sehoone heen. De dartle Minnegoón, altoos verliefd op fpefen, Omhingen zich met zijn verfcheiden wapendeeleu;
I 9



C 68 )
Daer andren, nijverer, zich boven 't minnend Paer Op hunne ligte vlerkjes wogen, En 't overfchaduvvden met kleene myrtheboogen,
Doorééngevlochten, of't een loofpriëeltje waer'. De liefTelijke lucht deed balfemgeuren rieken, Gelijk een rozenhof, in 't lentemorgenkrieken.
Verfijnd en geestrijk drongze, als een gefcherpte fchichts Alom het ligchaem in, vervulde ziel en zinnen, En deed het zwoegend hart véél gloeijender beminnen.
De heldre hemel fchonk aen de aerde een zuivrer licht, liet vloeijend kristalijn, waerin men 't loof zag groenen, Vloot kronklende om en door de jonge boomplantfoenen, Wanneer van alöm De razende trom Zich fchichtig liet hooren,
En heuvel en dal In monden en ooren Verkeerden, door al 't. Kiaroenengefchal. God Mars wordt ontboden % De legers flaen heet Ten ftrijde gereed.



C 69 )
Hoe Venus moog' nooden, Hij moet uit haer' arm; De trom (laet alarm, Alarm, alarm.
Reeds fchitteren de naektgeftroopte zwaerden; Reeds trappelen de briefchende oorlogspaerden; Reeds wapperen de ontrolde veldftandaerden.
Toen daelde de Overwinning ueêr, Vergramd dat zij Gradivus weêr
Bij Venus op moest fporen: Hoe! kan dan eeuwig, klonk haer toon, liet ligtvergangklijk vrouwefchoon
U boven de eer bekoren?
Op, Ma vors, naer uw heldenfchaer! Ontvang van mij uw' beukelaer,
Uit blinkend fiael geklonken. De glorie wacht u: vlieg in 't veld: Laet Venus daer: de ware Held
Moet met laurieren pronken. I 3



De Krijgsgod neem: den borstfcbüd aen, En ziet 'er Reinouts naem in flacn,
Den Ridder van Armijde: Hij fcbeeo gekluisterd in haer' fchoot; Doch toen hem 't christenheir ontbood,
Vloog hij, vol moeds, ten flrijde.
Zoo wakker rees Gradivus ook. (Npgthans zoo ving niet als hij dook)
Hij fcheurt zich los uit de armen, Welke armen?... Die van Venus zeil'! Zij flaet hare pogen naer 't gewelf;
Maer 't weet van geen erbarmen..
Paer lag de Mingodés, ter halver leden naekt, En oogde Mavors na, terwijize zuchtte en klaegde; Doch hij, wien 't hart van krijgsdrift jaegde, Grijpt naer de wapens, die hij aengespt dat het kraekt. Nleti rest 'er meer, dan Hechts den ftormhoed optezctten, Ontzagverwekkend met een' vederbos verfierd, Die golvend om den helmkam zwiert, En firekkeu moet ten gidfe aen vaendrigs en kornetten.



C 7i )
Met fierheid tast hij naer 't feaskeï: Maer wat cntmoet hij daer? Het zaehtgefpreide bed Van Venus Duiven, die, niet min verliefd en ffchrander Dan hunne aenminnige Godin, 'Er 't nestje in bouwden, voor hun jóng en kleen gezin. Zij floten teederlijk de bekjes in malkander, Bedekten beide, warm en zacht, Hun lieve klcenen met hun veèren, En durfden, alhoewel met ongelijke kragt, Zich tegen Mavors zelf' vetweren. De Heirvoogd blijft verwonderd ftaeu: Mij ziet op zich, hoe forsch, twee Duifjes triümfércn.
Hij fchouwt de Diertjes vriendiïjk aen; En, ditmael doof voor de eer, laet hij zich niet meer pragchen, Maer fmijt de wapens weg, en vliegt van zelfs, ter'vlugtw In de armen der Godés, die langer klaegt noch zucht, Én welke nu eens meê de lever fchudt van lagchen.-
Daer komen , op bevel
Van hun Vrouw Moeder, fnel De Minnegoodjes van rondom, En fcharen zich in drom bij drom.



Nu zwijgen krijgsklaroen en trom. De dolle feestgezangen Des woesten oorlogs, vol verdriet, Zijn door het zachte minnelied Nu lietFelijk vervangen. Men hoort, van heinde en veer, Thans geen geluiden meer, Dan 't zoet gekir van 't Duivenpaer, Dat, trekkebekkend met elkaêr, De weereld voor een' tijd Van 't oorlogswee bevrijdt.



D r
V E R S C II IJ N I N G.
Een beekje vlootine in flaep, door 't ruifchen van zijn water; 't Gevederd koor zongme op, door helder bóschgefchater j
De jonge Auroor verlichtte een lieflijk plekje gronds, Alwaer mij Zéfirus en Flora, zwoel van aesfem, Bekoorlijk floofden in den aengenamen waesfem
Des luwen morgenflonds; 't Sneeuwde om mijn hoofd een bui van rozen en jasmijnen, Wanneer ik onverwacht mijn SeliOone zag verichijncn:
Ach! ik vergat metéén liet beekje, 't bosch, met all' de voglen, eii Aurora; Ik zag geen bloemen meer, geen' Zéfirus, geen Flora,
Maer mijn lief Meisje alleen.
K



D e
ZEGEPRAEL
d e ii
LIEFDE.
Mijn Fillis fchenkt mij hart en hand, Uit aendrifc van een' kuifchen brand: Hoe zouze ook hand en hart aen mijne min ontzeggen?
Kupido, zij en ik bevonden ons alleen; Dit Schelmtje, altijd gewoon de zaken bijteleggen, Eragt Fuxisje met mij wel vaerdig overéén.
ONNOODIGE
V 11 A E G.
Gij vraegt mij, ais ik zuchtjes fchiet,
Naer de oorzaek van mijn zielverdriet, En wat het wezen moog', dat mij aen kwijiiing keetent?
Kan 't noodig zijn u di: te ontleen,
Zeg, goddelijke Kloriaieen ! Of zijt gij in de tael van 't hart geheel onwetend?



O P ,, E E N AFBEELDSEL
van
MADEMOISELLE,
IN HARE KINDSHEID.
Indien ik aen het hof de ronde waerheid fpreken, En op het oordeel van mij zelf' vertrouwen moog', Gelijkt dit Beeld de Liefde, of nooit heeft in mijn oog
De Liefde zoo volmaekt naer eenig beeld geleken.
GEVAERLIJKE
BESCHOUWING.
Begeert men onderricht te wezen, Om welke reen mijn oog Kaliste nooit befchouwt,
Helaes! het heeft met fchrik gelezen De breede lijst van hun, die zij gevangen houdt.
ONZEKERHEID.
Ik twijflel eenwig aen den naem van mijn Vriendin : 'k Weet niet of ik TuéMiRE of zelf de Schoonheid min. K 2



EENSTEMMIGHEID»
Heb dank, Aurelia, dat gij mij van mijne eeden Met zulk een vriendfehap wilt ontflaen;
Die flap befpaert aen ons een reeks van moeilijkheden | Mijn min voor u is juist vergaen.
ZONDERLINGE
STANDVASTIGHEID,
Filint mint geestig en met lof;
Nu maekt hij bij Annet zijn hof, Dan bij Klimeen, dan bij Klorinde, Daerna bij Laura of Lucinde,
Voorts wéér bij Roosje of Amaril;
En zoo men hem berispen wiü', Om zijn verandering in 't minnen, Zegt hij: ge zijt niet bij uw zinnen :
Hij mint beftendig, die altijd
Dan 't een dan 't andre meisje vrijt.



VERSCH'OONING
voor
ONSTANDVASTIGHEID.
o CiiLoë! wil u niet beklagen, Dat mij Gliceertje kan behagen,
Een Maegd, in zang en fpraek, als gij,
Vol aengename melodij, Met lokjes net als de uwe, en leden,
Naer uwe leedjes ingericht,
En, Chloü, met een aengezigt, A's uit uw aengezigt gefneden ,
Die treft, verrukt, gelijk gij doet. Om rond te gaen, 'k vind in de liefde, Waermeêge mij, o CiiLoë! griefde,
Zulk een innemend, flreelend zoet, Dat ik de aenlokkelijke fchoonen, Die mij zoo juist uw beeld vertooneiij
Volflrekt met u beminnen moet, K 3



M IJ M E R I N G.
Filandkr fluimerde in de lommer van 't geboomt', En liet zijn Elsje voor de blijde kudde waken : 't Verliefde Kind bedauwt des Jonglings Frisfche kaken
Met zachte zoentjes; doch hij houdt zich of hij droomt.
Waer fchuile ik, roept hij uit, ik zie dat Elsje koomt? Dit arme Mei'je waent dat zij mijn hart kon raken; Maer 't is wel priller maegd, die mij in min doet blaken,
En die 'k van avond wachte aen 't beekje, dat hier firaomt,
Hoe zie ik mij nog best van 't goelijk Zusje ontflagen? 'k Moet, uit fiaetkundigheid, haer liefdedrift verdragen. Och! dat eene andre zucht haer jonge borst beving'!
De Sloof ontrtcit, en ftoort den Veldling in het droomen. Hij hoort haer koekjes aen, en zegt: hoe kan het komen? Sprak ik de waerheid dus, in eene Mijmering?



d e
TOORNIGE
A M A R I L.
Gehate Booswicht, moestge een Meisje dus verraèn, En haer getrouwe min met zulk eene ontrouw lponen? Heet dit aen haer uw liefde en teederheid betoonen,
Wier kragt gij dikwerf zwoert dat nimmer zou vergaen?
'k Zweer, op mijn beurt, Barbaer, 't zal u niet weinig fchaêa* Dat gij eene cerbre Maegd zoo fchaemteloos durft hoonen. Kon immer meer bedrogs in 't hart eens Herders wonen,
Verrader, dan in 't uwe, een bron van euveldaén?
Wacht u, Geveinsde, om ooit voor mijn gezigt te komen... Maer, Goden helpt! heb ik daer Hylas niet vernomen? Och ja! Mijn bloed wordt ijs! Voel, Schelm, hoe ik ugroet1!...
o Wee! o bittre pijn! wat of mijn hand daer raekte, Sprak droomende Amaril, en zag, terwijize outwaekte, Dat haer vergramde vuist de bedplank had ontmoet.



D O R A N T E Si
Ais ik Dorantes foms een minnedicht doe hooren,
Zegt hijme altoos: ge zijt toch zeer verliefd van aert: 'k Verwonder mij dat u de trouw niet kan bekoren,
En gij geen voorwerp zoekt, wacrmcè uw jeugd zich paert.' Is 't mooglijk, denk ik, dat Dorantes dus kan (breken J
Terwijl hij, zelf gehuwd, met droefheid ondervindt, Dat, fchoon wij ongetrouwd de warmde liefde kweeken ,
Men onverfchillig wordt wanneer ons de echt verbindt.
NAER
P I R O N.
In Frankrijk weet men ('k prijs het middel en het doel) Een' Schrijver, die verveelt, het zwijgen fikseh te leereu:
Men plaetst hem (Iatig in een' zachten Ieuningdoel, Als 't veertigdc Eerelid der akademieheeren.
Dan zet de nijvre Auteur zijn ligchaem voort tot nut, Valt in een' diepen (laep, wordt nooit of fpaê we2r wakker,
En boet dan zelden meer zijn' arbeidzamen lust In Febus lauwertuin of op Minervaes akker. Die nutte Ieuningdoel is dus voor 't fraei verftand Het zelfde, als voor de min de huwlijksledekantv



O P
Het graf
VAN
V E D E R U
Hier onder ligt een groene Minnaer, De Gunfteling en Hartvenvinnaer
Van zijn bekoorlijke Voogdes, Wier lieven mond hij vriendlijk kuschtö, Zoo dikwerf als hem dit gelustte:
Hij at en dronk met zijn Meestres. Hij mogt foms voor haer fponde wachten, Ook bij haer op de koets vernachten:
Dan fpeelde zij met hem uit jok;
En hij zat lief voor haer op ftok. Hij zag zich, om zijne aertigheden, Van jonge juffren aengebeden.
L



C 82 )
Natuur fchonk hem een' zachte» aert
En eenen fchoonen langen (Inert. Zijn dosch blonk aen de kunne in de oogen,
En deed hem haer te waerder zijn.
'k BJién, hij proefde gaerne wijn : Die kwael wordt ligtlijk ingezogen.
Hij zong vrij goed, en fprak zeer fraei. Ik moet, om achterdocht te weren, Hein nader aen u kennen leeren:
Dees Minnaer was een PapegaeL



zerk schrift
v a n
R E G N I E R,
op zich z e l v f. n.
Ik minde, boertte, IJVé'eïd'e en lachte, En volgde, met een' luchten tred, Natuurs tocgeefïelijke wet, Die 'b, als haer Dienstling, met volvaerdigheid betrachtte:
■ 'k Verwonder mij ook dies wel zeer, Waerom de magre Dood mij, Dichter, waerdig keurde, Om op mij nchtteflaen, welke eer Dien Schraelhans nooit var. mij gebeurde.
grafschrift,
voor den heer ... ,
De LANGRES (*>
Plier onder rust een edel Perfonaedje, Verrijkt met lijfs- maer meer met geestfieraedje:
Wie immer op verdienden de oogen floeg, Moest De Langhes eerbiedigheid betoonen. Maer zwijge ik; is voor honderd zilvren kroonen
Dees weidfche lof geen logéntaels genoeg. .
(*) Men zegt dat de Heer De Lancres honderd kroonen had beftemd, voor een Graflchrift, dat ter zijner eere door zekeren Dichter moest vervaerdigd worden.
l 2



D E
BOETELING.
Li 't nederig postuur van een boetvaerdig mensch, Begon een Spotter dus tot een' Jezuit te fprekcn :
Eerwaerdig Vader, biegt (het is mijn hartewensch) Mij, armen Zondaer vol gebreken.
De Priester viel hem in: mijn Kind, maekte onze Heer Ecu' Molinist van u, dan mag ik naer u hooren:
Maer zijige een Jsnfenist, geen enkel woord dan meer. Foei, fprak de Boetling, foei! - Koom, buig u aen mijne ooren,
Hernam de Pater; dus zijt gij Van onze foort, en wij behooren bij elkander:
Neen, zei de Biegteling, ik ben van die partij, Die hartlijk lagchcn moet zoo wel om de eene als de ander',
VERSTANDELOOZE
FORTUIN.
Hoe zoudtge, o Cleön! uw' gelukflaet nog zien rijzen, Zoo 't lot, waervange u niets dan gunften ziet bewijzen, Bij vrouwen, paerden, geld, en vrienden du bon ton, V ook de wijsheid fchenken kon.



'l G E L IJ K A E R T I G
GEZELSCHAP.
Orontes fpot met all' de Heeren, Die daeglijks aen zijn huis verkeeren:
't Zijn toch de Vrienden naer zijn' fmaek. Zij blijven ook niet in gebreken, Om weêr met hem den draek te ftêken;
o Welk een zonderling vermaek! Het fchijnt eene eigenlchap der zotten, Dat zij malkanderen bedotten.
aen
C H R O M I S.
Dat gij van overlangen tijd Een Beuling waert, en nog een Beuling zijt, Behoeve ik, naerge mij vergramd te last wilt leggen, Aen heel de weereld niet te zeggen; Want, Chromis, zonder veinzerij, De heele weereld zegt het mij.
I 3



B e
HAND H AVER
v a n Z ij n
GEZAG.
Het moet 'er door, zei Krijn, een ftugge Dorpregent;
En "t zal 'er door, al zou 't ook onderst boven keeren!
'k Ben Burgermeester: hei! zou ik niet meê regeren? Wat denkt mijn Jasperbuur, de Schepen préfident?
Datge u vergist, hernam, maer meer bedaerd, de Schepen:
Dat Burger deugt niet; de r behoort gij doorteflrepen : En ware 't woord al goed, dan zoudtge nog, Vriend Krijn, Geen Burgermeester, maer een Boeremeester zijn.
aen de
ZONEN
van
MARS.
Verwinnaers, roemt niet al te grof Op uwe trotfche zegepralen;
't Zijn meenigwerf de wind en 't (lof, Die u de lauwers doen behalen.



aen
PUBLICIUSj
B IJ M IJ N E OFFERANDEN.
Purlicius , wat wordt de tijd, Dien alle menfehen dierbaer heten ,
Aen beuzelingen toegewijd, En als een nietig goed verlieten!
Bekennen wij 't; wat zijnwe ons zelF Niet ongelijk in duizend dingen!
'Er wonen onder 't luchtgewelf Slechts weinig wijze ftervelingen.
Elk geeft, uit een' verborgen lust, Zijn zinnen aen een fpeling over,
En heeft een popje, dat hij kuscht, Al is zijn fmaek verfijnd of grover.
En is het niet al beter nog, Zijn neiging aen den dag te leggen,
Dan dat wij, met een loos bedrog, Iets anders doen, wat anders zeggen ?



C 88 )
Gij kent 'er veel, ik meer dan één, Wijsgerig in der menfehen oogen, Doch wier geheime zinh'jkheên 't Geen weereldsch is wel lijden mogen.
'k Zwijg van Tartuffes, wie zoo zwaer Op 't hart mijne en uw zonden wegen,
En die, wel niet in 't openbaer, Maer om een' hoek, de hunne plegen.
Hoe 't zij, om roem noch winst noch gunst, Noch om te flichten noch te ontdichten,
Alleenlijk uit een zucht tot kunst, Vorm ik mijn fpelende Gedichten.
'k Geef, zooze zijn, om 't even hoe, PüBLicius, ze aen u in handen:
Gebruikze, 't fcheelt mij niet waertoe; 't Zijn toch Hechts Heidenfche Offeranden.



EENZAEMHEDEN;
IN TWEE
ZANGEN.
M






De Baron Von Cronegk is de oorfprongkeiijke Schrijver van het volgende Dichtftuk, dat door hem tweemalen, eens in zes en eens in twee Zangen, behandeld is. Hij gaf het den tytel van Einsamkeiten, naeuwkeutig gevolgd door zijn' Franfchen Vertaler, den Heer Hüber, die het Les Solitudes noemt: dan voor het Nederduitsch belemmerde mij dit opfchrift. Eenzaf.mheden, in 't meervoudige,, fchijnt bij ons geen eigenaertig woord te zijn: en Eenzaemheid, enkelvoudig, zou de denkbeelden des. Dichters verkeerd uitdrukken. Zijn Tafereel is niets minder dan eene befchrijving van de Eenzaemheid, of van de genoeglijkheden, die zij eigenlijk voortbrengt; maer het zou zich juister later voordragen onder de benaming van Eenzame Wandelingen , met treurige overdenkingen, bij dezelven, van een gemoed, welk, uit zijn' aert teeder en gevoelig, door bijkomende rampen dermate bewogen wordt, dat het zich ten volle aen zijne natuurlijke neiging, de droefheid, overgeeft.
Echter, de laetfte omfchrijving mij weder niet gevallende, en wel liefst bij den oorfprongkelijken tytel willende blijven, beflo.ot ik, ondanks mijne voorgemaekte aenmerkiugen, om Eenzaemheden te behouden, 'Er zijn toch meer woorden, in heid uitgaende, die het meervoudige bij ons hebben aengenomen.
M 2



C 9* )
Betrekkelijk het Dichtftuk zelf; dit is vrijelijk door mij naergevolgd, met uitlating van een en ander, dat mij eene herhaling, of ter doffe min pasfende, ook wel eens wat langwijlig, tocfcheen, en met bijvoeging van enkele gedachten, die mij , onder de vertaling, uit de penne vloeiden.
Late ik mijnen Lezer, wien de Eenzaemheden van den Baron Von Cronegk, zoo men vertrouwen durft, belang moeien inboezemen, op het voetfpoor zijner Hoogduitfche en Franfche Uitgeveren, mede met den Auteur derzelven eenigzins nader bekend maken.
Johan Frederik von Cronegk werd geboren te Anfpach, den 2den van September, 1731, uit een oudadelijk Geflacht, dat in Stiermark, Kariathiè' en elders groote goederen bezat. Zijne Ouders, wier eenige Huweiijkstelg hij was, beminden hem, van zijne kindsheid af, teederlijk. Zijne eerfte opvoeding was hij aen zijne Moeder verfchuldigd: deze vormde zijn' geest, en voornamelijk zijn hart. Hftröp heeft hij altoos roem gedragen. Onder bekwame Meesters gefield, breidden zich zijne natuurlijke talenten uit, en maekte hij verttózeode voortgangen , vooral in het leeren van talen. Reeds vroeg verfiond hij Latijn, Fransch, Engelsen, Itaiiïcnsch en Spaensch, 't welk hij alles fprak: en de fraeije wetenfehappen uitbundig beminnende , las hij de goede Schrijvers van het oude Rome en der meeste Europeefche Natiën.
In 1749 ging hij naer de Univerfiteit te Halle, alwner hij zich in de regtsgeleerdheid oeffende. De vermaerde Nicolai,



( 93 )
Hoogleeraer aldaer, bragt hem in het kunstlievende Genootfchap, dat nog te Frankfort aen de Oder in wezen is. Van toen afwas de Hoogduitfche Poëzij zijne geliefkoosde bezigheid; en hij verzuimde niets, om zich in hare kunst te volmaken.
't Volgende jaer begaf hij zich naer Leipzig, waer hij den uitmuntenden Gellert ontmoette, die zijn Vriend en Leermeester werd. Hij maekte 'er ook kennis met de Heeren Raeener en KasTNER, die hem hoog waerdeerden. Zijn vernuft en zijne zachtgeaertheid verworven hem overal hoogachting en vriendfchap.
Ter dezer ftede ontlook zijne zucht tot de Tooneelpoëzij, in welke hij echter aenvangkelijk niet gelukkig flaegde. Na het Dresdifche Hof, Brunswijk enz. gezien te hebben, keerde hij, in 1752, naer zijn Vaderland terug. Leipzig had hem zoodanig bekoord, dat zijne verwijdering van deze flad voor hem onverdragelijk was. In 1755 fpoorde hij ook nog eenmael zijne oude Vrienden op. Bij die gelegenheid leerde hij den Heer Gleim kennen, een' zoo regtfchapen Mail als grooten Dichter, gelijk ook den Heer Weisze, die federt een der luisterrijkfte Sieraden van den Hoogduitfchen Paraas geworden is.
In 't begin van 't jaer 1753 ging hij. met eenige Vrienden, op reis naer Italië. Hij zag Venetië, Rome, Napels, Florence, Genua en Turin. Welk een uitgebreid veld vertoonde zich toen voor zijne brandende begeerte tot de wetenfehappen! Als een Man van fmaek befchouwde hij de oude en nieuwe voortbrengfels van allerlei en de volkoraenlte kunflen. Gretig M 3



C 94 )
bezocht hij Je fchouwburgen. Overal maekte hij kennis met fraeije vernuften. De Zanggodinnen vergezelden hem altoos op reis. In Italië' werkte hij aen zijnen Codrus, een Treurfpel, dat hij te Leipzig begonnen had.
In Augustus, 1753 , reisde hij, met zijne Togtgenooren , door Savoije, kwam te Lion, en voorts te Paiijs. Hier bevond hij zich, als TooneeMichter, in zijn element. Hij heeft veelmalen beleden, dat het Franfche Tooneel hem zeer nuttig geweest is; doordien hij de uitmuntende Stukken van dien Laudaert genoegzaem akijd door uitmuntende Spelers zag verwonen. Hier ontwierp hij een Fransch Blijfpel, 't welk hij nogihans niet afwerkte.
RIET allerlei kundigheden verrijkt, kwam hij, in 't einde van 't zelfde jaer, weder in zijn eigen Land, en te Anfpach, waer hij, bij zijne aroprs- eg andere bezigheden, niet naliet zich met allen ijver op de Dichtkunst toeteleggen. Hij nam verfqhejden boertige Spelen onderhanden , doch voltooide 'er geen één van: zijn natuurlijke zucht neigde tot het Tragique ; en hij achtte het onmogelijk, dat een Dichter gelijkelijk in een en ander kon uitmunten.
Nu flocg hij de hard weder aen zijnen Codrus. 'Er was, in 175-, een eerprijs voor het beste nieuwe Treurfpel uitgeloofd. Codrus dong'er naer, en behaclde den lauwer. De Heer Von G30NEGK had, zonder zijn' naem te noemen, in 't verzegelde briefje gefchreven, dat zoo hem de prijs te beurt mogt' vallen, men de wserde van denzelven zoude voegen bij dien



(95)
voor het volgende jaer, willende liever met eere dan met goud bekroond worden. Dan hij genoot het vermaek niet van te trüimféren: zijn dood volgde onmiddelijk op zijne zegeprael. De Uitfchtijvers van den eerprijs lieten den Codrus in hunne Werken drukken, en voegden 'er eene juiste beöurdeeling bij. Ondanks de gebreken van dit Stuk zal het altoos eene eerfte plaets onder de Hoogduitfche Meesterftukken behouden. Hij arbeidde nog aen verlcheiden andere Treurfpelen. Dat, waermede hij het vetfte vorderde, was Olintes en Sofronia, een Christentreurfpel, tot welk hem het Verloste Jeruzalem van Torquatus Tasso de (lof verfchafte. De vier eerfte bedrijven, waerin groote fchoonheden verfpreid zijn, heeft hij 'er van voltooid; maer het ovetige is, nevens zoo veel ander voorgenomen werk van den Dichter, door tusfehenkomst van den planverijdelenden dood, ongedaen gebleven.
Buiten aü' deze Tooneelfpelen verzamelde hij ook een' fchoonen voorraed van Mengelpoëzije, beftaende uit Leerdichten, Oden, Hekeldichten en Minnezangen. Hij had mede deel aen een Tijdfchrift, Den Vriend, en zou aen een ander begonnen hebben, onder den tytel van Den Grijsaert, waervoor hij reeds (lof vergaderd had.
Den vijfden van Maert, 1757, verloor hij zijne waerdige en deugdzame Moeder. Deze (lag trof hem gevoelig; want hij beminde haer boven zich zeiven. Hij nam zijne toevlugt tot de Zanggodésfen, en vervaerdigde, om de gedachtenis dezer dierbare Moeder te verè'eren en te vereeuwigen, een nieuw



C 96 )
Gezang, onder den reeds eenmael gebezigden naem van Einsamkeiten, welk Dichtltuk, 't zelfde, dat wij naervolgden, de beroemde Heer Gessner tetflond te Zurich drukken lier.
Omtrent het einde des jaers 1758 bezocht hij zijnen Vader, die, in hoedanigheid van Generael derFrankifche Kreitstroepen , zijne flandpiaets te Neurenberg hield. Hier overviel hem de kinderziekte. Aenftonds bereidde hij zich tot alles, wat hem overkomen konde. Hij Helde in gefchrift het geen hij na zijnen dood begeerde uitgevoerd te hebben. De kwael fcheen tot haer hoogst toppunt geflegen te zijn; en men voedde hoop op eene gelukkige herfteliing. Doch om middernacht van den laetften dag des gezegden jaers, 1758, verergerde dermate zijne krankheid, dat hij een groot uur daerna den geest gaf, in den ouderdomme van niet hooger dan zesentwintig jaren.
Hij flierf, beweend van zijne Vrienden, en hooggeacht van zijne Tijdgenoot-en. Ook zal hij bij de Nakomelingfchap altoos in v.aerde geheugenisfe blijven. Hij had een beminnelijk karakter. Zijne aenkomst verfpreidde leven en vergenoeging in het gezelfchap. Zijne gerprekken waren leerzaem , ernfu'g, ook vroiijk, en fomwijlen hekelend, echter nimmer zoo, dat 'er bitterheid onder liep; ten ware het verwaende Prulfchrijvers gelden mogt'. Hij was een geboren Dichter, een Lieveling der Zanggodinnen, bijzonder van Melpomenc. Met eene verwonderlijke gemakkelijkheid maekte hij veerzen ; en immer was hij vol vindingen cn geestige invallen. Wat ware 'er nog te wachten geweest van zulk een welig Vernuft 1 Zijn



(97)
Vroegtijdige dood is een wezenlijk verlies voor geheel Duitschland.
Wij kunnen zijne inborst niet beter leeren kennen, dan uk de dichtregelen, die hij, weinig dagen voor zijn overlijden, op zijn ziek- en doodbedde, aen een' Vriend fchreef, en dus luiden:
„ Indien eenig Rijmer zich vermete de asch van uwen Croneg -: fmaed aentedoen, beveelt u de vriendfchap zijn hare te verdedigen. Hier ligt, kunt gij zeggen, een Jongeling, die zijne korte levensdagen aen het onfchuldig vermaek der Muzen wijdde. Hadden hem de Schikgodinnen een langer en minder afleidend leven vergund, zijne Gefchriften zouden zuiverer en kiefcher geweest zijn. Bij het Nagedacht zal hij denkelijk niet genoemd worden; en hij getroost zich dit: doch zij, die zijn hart leeren kennen, zullen hem hunne achting niet weigeren."
De Poëzij van den Baron Von Cronegk ademt, over het geheel, teederheid en gevoeligheid, die-de hoofdtrekken van zijn karakter uitmaekten. Deze hoedanigheden, waeröver een zachte weemoed nog bekoorlijker tint verfpreidt, blinken vooral uit in zijne Eenzaejiheden. Dezelve fchilderen den aert zijner ziele, aengedaen in all' hare kragt, door het verfeheiên. zijner Moeder, welke hij, in zijn Dichtduk, den naem van Serc-na geeft. Nimmer heeft hij zich haer verlies kunnen getroosten ; en ook niet lang heeft hij haer mogen overleven. De klaegtoon van den Heer Von Cronegk, zoo ais wij zeggen, N



C 98 )
zacht en weekmoedig zijnde, moet men in zijn Tafereel geenszins de ftoute uitdrukkingen van eenen Young zoeken. Wij houden ons echter overtuigd, dat menfehen, met een waer gevoel geboren, de gedachten van deze zijne eenzame wandelingen niet zonder eene wellustige aendoening lezen zn!Iei>.



ï. e
EENZAEMHEDEN.
Eerste Zang.
Eenzame velden, waer de geheele Natuur, van eene akelige doodsheid omgeven, zwijgt! dorre vlakten, waer de treurige zwaermoedigheid alleen haer verblijf houdt! ijzingbaaende rotfen, verbergt voor mij de bewoonde weereld! mijne N 2



( 100 )
gefchokte, mijne troostbehoevende ziel finacht naer verademing, naer rust. Het heelal, mijn hart, alles is ledig; alles is flil, als. het graf.
o Gij, die, door uwe zoetluidende klanken, de kalmte in het gemoed kunt terugbrengen, o mijne lier! gij, die eertijds de zachte en ltgtvoorbijgaende kwellingen mijner jeugd zongt, zie t daer nu, ftom en onbegeerd, in het flof nederliggen! o ! Do- nog eens deze barre woestenijen van uwe teedere klaeggeJuiden weergalmen!... Maer, gij, vonk van het eeuwige Licht,., o zon! trek uwe nevelachtige dralen in; hier moet alles treurig, hier moet alles duister zijn.
Welk eene majestueuze Godheid treedt daer, langzaem,van ginfeherj heuvel, met de oogen nedergeflagen, en in een diepe mijmering gedompeld? Hare fchoonheid blinkt midden door hare droefheid hene. Haer voorhoofd is met fypresfen verfierd. Een Zéfir beweegt molliglijk hare golvende hairvlechten. Zij nadert gerustelijk, met een hemelfche helderheid. De woestenij zelve luikt op onder hare voeten. Zij gelijkt naer de bewoners van den Olimpus, of naer u, mijne bekoorlijke Ameua! - Jongeling (luidt eene dein), herken de Zanggodin, door den Hemel ter Troosteresfe voor gevoelige harten bedemd, niet die, welke Ovidius of Tjbullus voorheen hunne weeke klagten deed flaken, maer deze, die, vol ernst en deftigheids , den verheven Young bezielde, toen hij zijne ouderfk-lijke Nachtgezangen zong.
Koom , o Zanggodin! wil ook mij bezielen. Maerach!



( IOI )
gij ontvlugt mij.... Aengename doling, keer weder!... Ik bevind mij nog alleen, midden in deze nare wouden. D! dés is verdwenen. Dan , liadde zij mij troost kunnen ! eden, mij, dien zelve de wijsheid niet vertroosten kan?
Aerdsche wijsbegeerte, wat zijt gij? Een beguigcheiende fchaduw van weinige oogenblikken, een fraeije droomverbeelding, die bij den herboren morgen vlugtig verzwindt.
Gelijk aen die laffe krijgslieden, welke, vóór den ftrijd, niets doen dan dreigen en verflinden, doch, bij deszelfs eerden fchok, fidderen en vlieden, trotfeert gij, o wijsbegeerte! de toekomende rampen, maer zwicht voor de tegenwoordige.
De wijze laet dan zien wat hij is een mensch, en wat
hij worden zal dof.
Stof ! ... Helaes! gij zijt nu niet anders dan dof, dan een kleen hoopken dofs, o SERéNA! beminnelijke Moeder!... De heete liefdetraneu van eenen u eeuwignafchreijenden Zoon kunnen u niet weêr in dit leven terugroepen ! Geene weeklagten kunnen u doen ontwaken! Uw flacp zal onafgebroken duren, totdat de klanken der bazuine u, uit den fchoot der ruste, opwekken, en ons weder vereénigen zullen. Maer neen; gij flaept niet: van boven de blinkende wolken flaet gij uwe oogen naer beneden: gij hoort mij jammeren: dit treft u; maer uw medelijden heeft niets van 't fmertende der aerde: 't is geheel hemelsch... Ja, gij leeft... ik ben het, die derve, langzaem, kwijnend fterve. Reeds ben ik gevoelloos en koud voor de bekoorlijkheden van het vermaek, voor de N 3



C 102 )
begeerte tot roem , die mij eertijds aenfpoorde, om, in de holte van den nacht, bij het flikkerende licht eener gedienftige nachtlamp, te blijven waken, begraven in gefchriften der ouden, onderfFelijke wijzen, die, zelfs na hunnen dood, nog het menschdom verlichten. Zij leven nog, fchoon reeds geftorven; en ik, die nog ademhael, leef niet meer. Wanneer zal het anderszins vreesbarende, doch nu gewenschte, uur vcrfehijnen, het uur der waerheid, dat de banden, die de ziel en 't ligchaem famenbinden, zoo kundig ontdrengeld zullen worden ! Onbegrensde eenzaemheid, dan zal ik zachteüjk rusten in uwen fchoot, (luimeren in de vreedzame en vriendelijke aerde, vergeten zijn in het dille graf. Dat geen zerkfchrift den reiziger bekendmake wie ik geweest ben, maer een teederhartig, een weemoedig jongeling, ten eenigen dage, flechts weinige tranen op mijne lijkasch koom' florten. Dat den overigen (lervelingeu de waerde van mijn hart verborgen blijve. De ontvonkte ziel zal hare vlugt naer den kreits der darren nemen.
Bewoners der hoogere fpheeren, onzigtbare Medgezellen der menfehen, gij, die door den Algebieder gefield zijt, om voor de deugd te waken, Engelen! Luchtgeesten! hoe zal ik u noemen; misfehien, getroffen door mijn' bitteren weedom, omringt gij mij in dezen oogenbiik, vangt en telt mijne tranen , en deelt u onderling uwe aendoeningen mede. TEthérifche Zelfdandigheden, zegt mij, verkeert Sercna niet onder u? Is deze teedere Moeder, die mij door den onvermurwelijken dood ontnomen is, die de Vriendin, de Schutsvrouw mij..



C i°3 )
ricr jeugd was, nu niet door de Godheid verordend, om mijn Befchermëngel te zijn? Bovenmaenfche Geest, Serc'na! SenéNA! onttrek u niet langer aen mijne vurige begeerte om u te zien. 't Is waer, mijn aerdseh en Hoffelijk gezigt kan uw verengeld ligchaem niet befchouwen; doch koom, maek den luister, de fchoonheid, die gij in uwen gelukzaligen flaet outvingt, zigtbaer voor mijn oog: verfchijn mij: koom bij mij in deze wildernis: uwe tegenwoordigheid make haer tot ee«' hemel zelf'.
o Mijne ziel! dool niet verder. Dat een buitenfporige vlugt u niet in de woeste oorden der zinnelijke razernij verwilderd doe omzwerven. Uwe verhitting heeft reeds te veel u zelve bedrogen. IJdele wenfchen, houdt op! dat de gelaten wijsheid afdale, en in mijn gefolterd hart uwe plaets innemel De kalme rust is de gezellin der geduldige wijsheid.
Gij, wie de hemeifche wezens bij eenen den flervelingen onbekenden naem noemen, doch die voorhene onder de menfehen SERéNA geheten wierdt, welgelukkige Ziel, gij gevoelt nu geene menfchelijke kwellingen meer! Van ons afgefcheiden, door eene onmetelijke tusfehenruimte, ver geplaetst boven de wisfelvallige tooneelen van dit leven, bewoont gij heden eene weereld, alwaer de fcheidpalen van vreugde en droefheid niet meer aen elkander grenzen , waer deugd en ondeugd zich nimmer meer famen vermengen , waer 'er geene tranen meer vloeijen bij het bekoorlijkfie verraaek, en waer de uiterlïe wellust niet meer in een brandende ftnert uitloopt.



C l°4 )
o Weereld! wat zijt gij? Een toonecl van beguigchelJngelfc Wat zijn de verfchillende levensbanden des menfehen? Rollen ter beproevinge, door de Voorzienigheid als uitgedeeld. Gelukkig, die de zijne wel vervuld hebbe. De dood haclt de gordijn neder, en opent, in een' anderen kreits, een' nieuwen fchouwburg, waerbij zij, die waerdiglijk in dit benedenrand de geringde vertooners zijn geweest, de hoofdperfonaedjen wezen zullen. Gij hebt de weereld noch de weereld u gekend, o SEReNA! hoe verheven wil dan de rol zijn, die gij boven de Harren vervult.
Geboren voor de droefheid en 't geween, dolen wij, op deze lage vlakte, om, door een dal van fchaduwen der donkerheid, midden in een' flarreloozen nacht. Het is aen de andere zijde van het graf, dat de dag eerst acnlicht. Waeraen geeft gij de namen van vermaek en genoegen, ellendig Sterveling? 13efchouw van nabij de blinkende vertooningen van het ondermaenfche leven, gij zult niets zien dan een van verre glansrijk, maer van nader bij luisterloos, kleed, door de hand der dwaling ordenloos met allerlei kleuren bemaeld. De verfiandelooze bewondert hetzelve; doch de wijze ziet het aen met een onverfchillig oog: hij vermaekt 'er zich fsmwijlen mede; maer nimmer laet hij 'er zich door betooveren.
Hii:r ziet een jongeling, van verdriet ontheven, de lagchende dagen zijner jeugd, met de vlugheid van een loopend beekje, voorbijvloeijen. Hij denkt aen geen' ouderdom, die zachtjes maer zeker genaekt, cu zoo wel door een leger van



C 105 )
zorgen voorgegaen, als door een' drom van kwellingen achtervolgd wordt. Zijn eenige roem beftaet in onri'gebroken vreugde. Met jeugdige rozen bekroond, dartel danfer.de in het midden der vrolijke reijen, of kwijnend hangende op den boezem van een jong, fmachtend meisje, dat, in de fchaduw van een verborgen en duister loofpriè'eltje , niets dan wellust ademt, vergeet hij de lesfen der wijsheid en de fchitterende zorgen der eerzucht. Bacchus noodigt hem, om mildelijk den wijn te plengen: met een' verraderlijken glimlach koomt de Liefde bij hem, en ^erfiert hem het hoofd met een' bloeijenden myrthekrans. Mij verbeeldt zich in den fchoot van het geluk te zijn: het teedere huwelijk fchijut hem eene te ernsthaftige verbindtenis toe. Hij ducht deze weedommen en verdrieten, welke alleen de ziel verheffen en vergrooten: de bittere en eerbiedwaerdige tranen der worflelende en lijdende deugd acht hij loutere verdichtfels. De pracht en de weelde zijn, in zijne oogen, de ware bronnen van het vermaek, en de eenige bekoorlijkheid van het leven. Schertfende fpot hij met de grijsheid; ondertusfehen nadert hem de grijsheid, van fchrede tot fchrede.
Daer zien wij een' trotfehen dwingeland , omringd door een' hoop van verachtelijke flaven, die over hem heerfchen. Inmiddels waent hij over alles te gebieden, en doet zich geweld aen, om gelukkig te fchijnen. Men bewijst ontzag voor zijne woorden; en hij, zich zeiven een' verftandig' vorst geloovende, geeft wetten, en verbreekt andere: hij verfmaedt de O



C 106 )
ootmoedige deugd, hoont de wijsbegeerte, luistert naer de valfche tae! zijner hovelingen, en laet zich, door gewetenlooze priesters, die, kunftiglijk doch fnood, een zuivere godsvrucht naerbootfen, in het kwaed verharden. Voldaen van zich zeiven, meent hij het genoegen te vinden in het geruchtmakende gefchal, dat om hem druischt. Hij geeft een' wenk, en wordt gehoorzaemd. Men bedempelt met den naem van edelmoedigheid en mildheid de gróffte verkillingen, en van weereldkennis de gruwclijkfte aenflagen. Maer is hij gelukkig? Hij wordt het ten minde, door de "domme meenigte en de vleijende hovelingen, genoemd. Hij baedt in weelden, vermoordt zijne onderdanen, en verflindt hunne bloeijende landfchap-
pen Terwijl verzucht de ellendige, die door hem verdrukt
wordt, en zendt zijne jammerklagten hemelwaerds. De Almogende verhoort hem; en reeds ratelt de donder van verre.
Rampspoedig Jongeling, uw gekrenkt ligchaem gevoelt vóór de jaren de zwakheden van den ouderdom: de onrust vol^t u van nabij: uw hart is te begrensd, om de vreugd, die gij zoekt, te genieten: ware geneugten zijn de dochters der wijsheid. Ongebondenheid voor liefde, ijdel geraes vóór vrolijkheid, en trotschheid voor verdiende, ziedaer, wat u geluk toefchijnt.... Luister, gedompeld in uwe vermaken, naer de dem van uw eigen hart. JJruischt het niet in u op? Muit het niet tegen u? Eene eeuwige ontevredenheid blijft u bij... Zie die rozebladen, welke dezen morgen uw voorhoofd verfierden , daer in het dof dorren.... De dood heeft flecbti



( 107 )
te wenken, en, bloeijende Jongeling, gij valt neder, en verwelkt, naest uwe dervende roos.
Vergezeld van all' zijne verfchrikkingen, verfchijnt, met opgeheven hand , de ontzieler van het menschdom voor u, die, van de hoogte des troons, de wetten en de deugd veracht. Het vergoten bloed der onfehuld roept; en dit luide geroep wordt gehoord door God en uw geweten. Gewoon aen de flikkeringen van den luister, waerdoor anderen verblind worden, folteren u, ongelukkig Alleenregercr, de verfcheurendfte wroegingen des daegs, en benaeuwen u de vreesfelijkfte fchrikbeelden des nachts.
Helaes ! is dan dit het menfchelijke geluk? Virdt men hier beneden geen volkomener genoegen? Zweemt alle aerdfche zaligheid naer die van den beuzelenden jongeling en verdienfteloozen vorst? Neen, de ware geneugten, (peelgenooten der reine deugd, reijen op het voetfpoor, en drukken zachtelijk hare flappen in die van den eenzaemlevenden wijzen, welke , te groot voor de vervelende nietigheden dezer aerde, in flille valleijen, ver van het gedruisch der fteden, aen den boezem eener teedere echtgenoote, het geruste leven flijt. Door vreugd verrukt, wanneer de nieuwgefchapen morgen ook de beemden en weiden nieuw vertoont, doorwandelt hij, met langzame fchreden, de vrolijke plantaedjen: innerlijk eene bekoorlijke ftreeüng ontwarende, befpiegelt hij de bloemen , die tegen hem fehijnen te glimlagchen. Ongevoeligliiic geleiden hem de gewrochten tot voor den troon van den
O 2



C 108 )
Sclicpper. In zijne aendachtige cn godsdicnltige befehonwing ontvlugt zijne ziel dezen misdadigen aerdkloot. Schielijk verfchtjm zijne beminnelijke gade voor hem, en koomt hem, met flameringen der liefde, in de armen vliegen: hij drukt haer teederlijk aen zijn hart; en vreugdetranen biggelen langs beider warme wangen. De onzigtbare engelen, die rondom hen ftaen, zien, met een hemelsch vergenoegen, dat het eeuwige Wezen den menfehen vergund hebbe, om ook fom-
tijds te proeven waerin het geluk der zalige geesten beflaet
Des avonds, wanneer de vruchtbare dauw de velden bevochtigt, en alles flil is, dooit hij door het eenzame dal. Hij verheft zijne oogen tot de vorflïii der Herren, de verlichtfler van den nacht, die, vreedzaem en kalm, gelijk zijne ziel, hem met haer zachte flralen belonkt. Een aengenaem gevoel doet zijne hand naer de lier grijpen; en dan rijst 'er een heerlijke lofzang, uit zijn trillend fpeeltuig, tot den Ailerhoogflen. De klanken zijner fiter verbreiden zich diep in de fchemervallige wijdte, en worden door de breede bosfchen teruggekaetsr. Ten tweedemale koomt zijne echtgezöHin hem in de vallei verrasfchen: aenminnig, gelijk een verrukkelijke avondftond, opgehelderd, gelijk de fchoone zomernachten, keeren zij naer hunne hoeve terug, en genieten den zoetften flaep, in den fchoot der ruste. Dus fluimerde Adam, in de armen zijner onfchuldige Echtgenoote, toen hij, door engelen bewaekt, nog in den lusthof Eden woonde.... Ach! waer zijn de vermaken , wier tafereel ik fchilder? Waer leeft de gelukkige



C 109 )
wijze? En van welk eene duurzaemheid zal zijn geluk zijn? Helaes! misfchien wil men hem weldra het graf zijner jeugdige huisvrouwe met tranen zien befprocijen. Dan bloeit de lente niet meer voor hem. Zijne lier flaet geene toonen meer. De ontluikende uchtend heeft zijne bekoorlijkheden voor hem verloren: de fchaduwen van den nacht vermeerderen zijne treurigheid. Hij zucht en kwijnt: hij reikhalst naer den oogenbiik, welke de asfchen van hem met die zijner geftorven zielvriendinne mengen moet.
Maer zoo de Hemel hem gunflig gevrijwaerd hadde, om immer in tranen te moeten fmelten, zou hij dan nog ongevoelig gebleven zijn voor de rampen van zijne vrienden, voor de ellenden van zijne natuurgenooten? Zoude hij met een onverfchillig oog de deugd hebben kunnen zien kwijnen en vergaen ? Ach! indien hij gevoel hebbe, hoe kan hij hier beneden gelukkig zijn; en zoo hij 't niet hebbe, hoe kan hij een waer wijsgeer, een waer mensch, wezen? o! Voor één heilzaem tooneel in het menfchelijke leven, welk eene volgreeks van jammerlijke gebeurtenisfen! Hier vernielt de woedende krijgsman de heerlijke meesterftukken van een' kunftenaer, die hij voor de onfterffclijkheid fcheen gewrocht te hebben. Daer ziet de dorpbewoner alF zijne hoop in een' dikken rook naer de wolken vliegen : vruchteloos heft hij, in de uiterlte vertwijfeling, de onfchuldige handen naer den hemel. De bloode maegd, hoe zij weene, hoe zij fiddere, wordt, gruwzaem en wreedelijk, door eenen hoop van toomlooze foldaten, uit dé O 3



C "O )
armen harer moeder gefeheurd. De jongkyrouw ro^pt, met eene angftige ftemme, haren minnaer te hulp; doch hij is reeds niet meer: hij verliet haer, om in het bloedige ftrijdperk groenende laurieren te plukken, en 'er den dood te bejegenen. Daer viel hij; en dervende flaekte hij nog den geliefden naetn zijner vriendinne. Zij gevoelt zich, door wanhoop, boven hare kunne verheven: een verborgen pook ontrukt haren geest aen de aerde, en haer ligchaem aen de onté'ering: de ziel vliegt tot God; en 't ongerepte lijf wordt in het vreedzaem graf weggelegd. In een betere weereld, o Zuivergeblevene! zal uwe ziel die van uwen jongen liefden wedervinden.
Ginsch ziet men eener weemoedige moeder teedere tranen langzaem van de wangen vloeijen, bij haren eenigen zoon, die, brandende van moed, niets dan krijgsdrift ademt. Schrikbarend, en reeds geheel met zijn blinkende wapenrusting bedekt, omhelst hij zijne moeder, en zegt haer, op een bruske wijs, vaerv\el. Zij bewondert de majesteit zijner geftalte en de fierheid van zijnen tred, maer gevoelt 'er hare fmert door groeijen. Hoogde Goedheid, zucht zij, in haer binnenfle, befcherm mijn' zoon! Zij vloekt de onmenfchelijke eerzucht der rijksmonarchen. ... Ach! wat zullen de klagten en tranen van zulk eene moeder verfchrikkelijk zijn, ten dage des jongden gerigts, ten dage der wrake, voor u, Geweldenaren der aerde! ... Hier richt de pest hare vreesfelijke verwoestingen aen. De engel des doods daelt neder, uit den zwartbewolkten Oümpus; en reeds ligt alles woest.... Elders wacrt de bleeke hon-



C lil )
gersnood, en verteert deden en dorpen. De grijsaerr, kragteloos door uittering, vindt, tot al zijn voedfel, eindelijk een ituk hard brood, dat hij gretiglijk en bevende naer den mond brengt, wanneer hij eensklaps getroffen wordt, door het gezigt van zijn kind, dat de bezwijkende handen nog naer hein opheft: hij wil het vertroosten: hij fchreit met zijn wicht: hij kuscht deszelfs ingevallen wangen, drukt het tegen zijn' flaeuwendeh boezem, biedt het zijn ftuksken brood, en zinkt levenloos neder!... God! wie is daer de rampzalige, die, brandende van verflindenden dorst, zijne aders opent, om zich met zijn eigen bloed te laven!... o Zon! verberg u, om geene aenfchouwfler van zulke ijsfelijkheden te zijn !... Nog onmenfchelijker fchouwfpel vertoont zich wijder. Eene van den honger blaffende moeder drukt den moordpriem zijdelings in het hart van haren zuigeling!... o Zen! verberg u, om niet langer de verfchrikkelijke febande der menschheid te zien.
Maer welk vermaek vindt gij, o mijn fombere 'geest! in het fehilde'ren van het zwarte tafereel dier gruwelen en rampen? Hebt gij niet genoeg aen uw eigen leed? Waerom vermeerdert gij dit, door de fchets van anderer jammernisfen, welke uwe verbeelding nog vergroot? Wat is 'er geworden van de lieffelijke en iagchende beeldtenisfen, die de levendige jeugd en de verlangende hoop u in een bekoorlijk verfchiet vertoonden! Die blinkende wolken van gelukkige en genoegelijke toekomüige dagen zijn, als dunne nevels, verdwenen!... De denkbeelden, in wier fbreelingen gij uw heil vondt, zijn ver-



C 112 )
vlogen, gelijk de zoete droomen des nachts, bij de ontwaking in den zomerfchen morgen. Uwe jeugd gaet voorbij, als een golvende vliet: weldra zal de vratige tijd 'er de jongde oogenblikken van verflonden hebben. Reeds zijn uwe dagen van ziekte en zorgen verfchenen. Gij zult het overfchot van uw flepend leven in flaeffche vermoeijingen, in het juk eener treurige dienstbaerheid, doorbrengen, en, geweldig afgetrokken van uwe behagelijke letterbezigheden , onbekend derven. Wroetende dwazen zullen het graf, waerin gij rust, zonder de minde aendoening voorbijgaen. Maer wanneer zult gij 'er in rusten? Hoe vele, met bitter verdriet vergiftigde, dagen wachten u nog? Wie weet zelfs of het gramdorige noodlot u nog niet eenmacl bcroove van uwe lier... van uwe lier, den laetden en zoetden troost van uw leven!... Vaertwel, mijne Vrienden! Weigert mij de leste bewijzen uwer vriend* fchap niet: plengt eenige tranen op den zerk van uwen jeugdigen Vriend.
Streelende doch bedriegclijkc hoop, vaerwel! Vrijheid, die ik verloren heb, die mij zoo dierbaer waert, waervoor ik alles ten beste had, beminnelijke vrijheid! vaerwel.
Boschjes, die mijne klagten hoort, indien, ten eenigen dage, een jongeling, die een gevoelige ziel hebbe, onder uwe febaduwrijke loofgewelven kome dolen, zegt hein (wanneer uwe luisterende flilte en mijmerende eenzaemheid het heilig vuur der dichtkunde in zijnen boezem ontgloeid, en heimelijke trillingen zich van zijn hart meester gemaekt lullen hebben),



( "3 )
zegt hem, dat ook een Jongeling hier, in deze aengename oorden, voorhene, rusten en weenen kwam!... o Gij! die, in diepe gedachten gedompeld, met een' ftatigen tred, door deze dreven wandelt, hoor vriendelijk naer de fluisterende item, die u, uit den hollen fchoot der aerde, als van verre, toelispt: op dit zachte mosch, dat thans uw voet betreedt, zat, peinsde en zuchtte eertijds mede een Jongman, wien de Voorzienigheid, als aen u, een opregt, teeder en voor de verhevenfte verrukking vatbaer gemoed gefchonken had. Zoo gij de deugd bemint, zijt gij zijn vriend. Eeklaeg en betreur hem. Zijn leven vloeide hier in ftilheid en vergetenheid voorbij , gelijk gij dit vlakke beekje voor u ziet henevloeijen. Heden bewoont zijn geest gelukkiger kringen. Ach! indien gij u met zulke, zijner gedachtenis verterende, denkbeelden zult bezig houden , dat een godsdienftige en medelijdende traen langzaem van uwe wangen biggele, en uw week hart, met aendoeningen vervuld, een' uitgeperflen zucht voor hem loslate! o! Dat hij u zijne fiter konde fchenken, en het lot u een beter heil wilde gunnen.
Gaet inmiddels in een zachte kwijning voorbij, o mijn flepende uren! Voert, zoodra mogelijk, mijne droefgeestige ziel naer het gewest der ontrerlfelijkheid , bij de welgelukzalige geesten, onder welken Seröna mij opwacht! o Dood! begeerlijke grens der menfchelijke ellenden, verfchijn.
Maer welk eene ftem doet zich in mijn binnenfle .hooren ? Welk eene huivering bevangt mij?... Rampzalige (luidt de P



C 114 )
galm)! Betoom uwe misdadige begeerten, de uitvloeifels van 't ongeduld der flervelingen. Weemoedig Jongeling, gij beklaegt u: gij fmeekt om den dood, en waerom? Welke roekelooze wenfchen doet gij ?... Om gelukkig te zijn, naer de infpraek der natuur!... Dit is te groot voor dit leven. Aen de andere zijde van het graf kunt gij gelukkig zijn; maer aen deze zijde van het graf, o Mensch! moet gij wijs zijn. Gij ziet duizenden uwer natuurgenooten in lijden; en durft gij denken, dat gij alleen waerdig zijt gelukkig te wezen? Gij zult het worden: wees geduldig; en wacht ondcrwerpelijk af wat de hoogfle Goedheid omtrent u beftemme. Dat de duik u leere, en de droefheid uw hart zuivere. De kwellingen zijn voor de zonde: lijd dies. Sercna houdt de moederlijke oogen op u gevestigd : die teedere Begravene zegent uw jammerlot.
Eeuwige, nimmerdoofbare Hem van mijn geweten! ik Wil u gehoorzamen: ik wil mijn leed gevoelen en lijden. De vernederende dienstbaerheid is den bewoneren der aerde, de zielverheffende vrijheid den hemellingen befehoren. In uw verblijf, o Sercna ! woont de goddelijke, uit deze weereld verdrevene, de onfchatbare vrijheid!... Koom, ga ik de lieve rust genieten, hier, waer het knetterende, het vervelende gedruisch van een ijdel, onregtvaerdig, boosdoend volk mij niet ftoren zal. o Eenzaemheid! o fliite! ontvangt mij in uwen fchoot! dat uwe vreedzame kalmte , door mijne zintuigen, in mij overga!... Hier fluimert de Natuur!... Alles is geluideloos,



C 115 )
uitgenomen deze bron, die, murmelende, van de kruin dier woeste rots afftroomt. Ik wil deze heilige ftilte, welke hare bekoorlijkheid rondom uitbreidt, niet afbreken door jfchuldige klagten. Ik zal, even als dit geheele oord, fpralteloos blijven; maer ik zal ook, met deze bronwel, die mijner tranen laten ontfpringen! Ach! kan men, zonder tranen te florten, verzachting voor zijn leed vinden! Zit niet de g ' dienflige Lijdzaemheid, gelaten in hare droefheid, met be weende wangen, bij een graf van marmerfteen, aiwaer zij Jen last van haren weedom geduldig torscht.
>-:& - ■ ■ "^'JVgt
P 2



d E
EENZAEM HEDEN.
Tweede Zang.
Rust! beste, dierbaerlïe gaef der eeuwige Voorzienigheid, wat is 'ervan u geworden! Waer weekt gij bene! Gezellin der blijde uren mijner jongkheid, zijt gij mij voor altoos out* vlogen! Waer zijn de aengename jaren, die ik, bijna zonder



C 117 )
het te bemerken, heb doorgebragt! Verloren oogenblikken, mijne bittere tranen kunnen u van de voorde zijde der eeuwigheid niet weder inroepen. In den onmetelijken oceiien der duistere oneindigheid weggezonken, zijt gij tot zelfs uit mijn geheugen gevaegd. Dan, o lieffeh'jke rust! eens zal ik u wedervinden: in den dillen kelder des grafs zal ik n wedervirtdeu! o! Dat de dag, die mij dc-rvvaerds geleiden zal, mij onder geene vreesfelijke gedaente verfchijne! Dat hij me een bode van heil en vreugde zij!... Een heilige fchrik bevangt mijne ziel... Misfchien neemt zij welhaest hare vlugt naer de vreedzame woning, vanwaer Sercna , nu van het brooze lijf ontdagen, een mededoogend oog op deze zinkende weereld vestigt. Misfchien zal weihaest het leemcn bekleedfel, dat mijn' onderffelijken geest aenhangt, afvallen, en in de hoofddof, die ik nu betrede, overgaen. Misfchien kondigt de trilling, welke ik ontwaer, mijner bewogen ziele de geduchte fcheiding tusfchen haer en het bouwvallige ligchaem aen!... Onzigtbare Geest, die om mij zweeft, Schim van de verheerlijkte Sercna, ziet gij mij? Zoo gij nog gevoelig kunt zijn voor mijne klagten en zuchten , verfterk mij, bemoedig mij, bevredig mij! Schenk mij een greintje van de zaligheid, die gij thans geniet!... Is't eene verbeelding? een droom?... Neen, ik ken haer nog: ik hoor de flem van mijne Serca'a, van mijne verhemelde Sercna! Een koude huivering doortrekt mij; en alf mijne ledematen rillen. „ o Jongeljng (luidt hare tael)! o Jongeling, die welè'er P 3



( "8 )
mijn Zoon waert , de gunstrijke Godheid heeft , om mij te beloonen, mij uit het treurig verblijf der itervelingen, deze ruifchende weereld, getogen. Zij kan geene zachtgeneigde en tot weldoen genegen harten verwerpen. Neen, de opperde Regerer, die u in de eeuwigheid wacht, is niet zoo als de kruipende vrees hem affchildert. Hij is geen toornig Ileerfcher, die geringe en flreelende feilen van weinige oogenblikken met eindelooze martelpijnen ftraffen zou. 't Monfter, dat hij verfoeit, is de hardvochtige vijand van menfchelijkheid, die de tranen der weduwen noch der weezen droogt, die de nooden der armen aenziet en niet vervult; het is de fchrikkelijke hater van zijn' evenmensch, de afgrijsfelijke verwoester van de volksmaetfehappij; 't is de gierigaert, die zich en anderen de fchatten en gefchenken van God onthoudt, de wellustige, die zich in een' poel van ongebondenheden dompelt. Alle dezen, die de wetten der Natuur verkragten, zal hij ftraffen. Zoo hij een geftreng Regter zij, zal het over hem zijn, die zijnen naesten met geftreugheid geoordeeld hebbe, die op zijnen natuurgenoot hoogmoedig nederzag, en die zijn evenbeeld verfmadelijk bejegende. Maer hij is een zachtmoedige Vader voor zachtmoedige zielen, en fchenkt genadige vergeving aen hem, die zijnen broeder vergeving fchenkt.
Ter goeder ure heeft de befchikkende hand der Voorzienigheid mij den kreits der aerde onttogen. Hare goedheid wilde niet dat ik de gevaren, die Duitschland dreigden, langer zien, noch de fchrikkelijke dagen, die toekomftig waren, beleven zoude.



C "9 )
o Mijn Vaderland! zelfs in de oorden der gelukzaligheid beeft mijn hart nog voor u. floe lang, rampfpoedig Germanje! zult gij uw' zegepralenden arm tegen u zelf wenden? De rust, de wijsheid en de Zanggodinnen, die, bijna nog als vreemd onder u verkeerende, zich in uwen fchoot meenden te herbergen, zijn weder naer den Olimpus gedegen. Gelukkig hij, die, op de toppen der ontoegangkelijke Alpen, ver van het trotfche wapengedruisch der oorlogszuchtige foldaten, zich in veiligheid ziende, een' verachtenden blik werpt op de glorie, die voor bloed en tranen gekoft moet worden, terwijl hij bedaerdelijk, en zonder begeerte om 'er in te deelen, de tallooze vermoeijingen van het flaeffche volk, de nimmerafgebroken werkzaemheden der monarchen en de laiTe eergenietingen der grooten befchouwt. Hij flaet een medelijdend oog op alle deze der dienstbaerheid onderworpen en der nietigheid toegewijde wezens. Met zulk een mededoogen, doch tevens met gelatenheid, zien de engelen, uit het blinkende geflarnte, neder op de lage vlakte der aerde, wanneer de donders voortrollen, en brokken van de daverende rotfen fcheuren. Heilrijke Grijsaert, die, reeds nabij het graf, de ftem des fpaden doods in uwe ooren hoort klinken! zijt blijde; want gij hebt volleefd. Uwe dagen van moeite en verdriet, gemengd niet eenige korte doch bedriegelijke vermaken , zijn weg. Gij zült de deugd niet meer lijdende, de boosheid zegevierende en uw vaderland in rampen verzinkende, befchouwen. Gij omüaept voor de aenwezigheid der jammervolle tijden van



( I20 )
oorlog en verfchrikkinge. Gelukkiger nog de bloeijende jongeling, dien de eeuwige Wijsheid, vroeg uit dit tranendal hale! Zoo knot de teedere hand van een glimlagchend meisje, onder velerlei bloemen van een fraei koloriet, het zedige roosje van zijnen Hengel, eer het koesterende zonnelicht deszelfs knop nog volkomen heeft doen ontluiken. Heilgenietende Jongeling, de wenfchen der onverzadelijke eerzucht, de vleijende flreelingen der misleidende hoop, hebben u nog niet bedrogen : de kwellingen der vurige begeerlijkheid verkregen nog geen vermogen op u.. . Gij gevoelt de fchoone natuur, en geniet de bekoorlijkheden der lente. Alles koomt u nieuw en verrukkend voor. Een beemd , met bloemen bezaeid, is voor u een rijkdom. De weereld fchijnt u een hemel van vermaken toe. Ach! welk een zegen, indien het weldadige fterflot u fchielijk in betere gewesten overvoere! Dan gaet gij zachtelijk van den eenen hemel tot den anderen over. Hij fterft een' gezegenclen dood, die vroeg genoeg fterft, om uwe verwoesting, o mijn Vaderland! niet te aenfchouwen!... o Germanje! reeds hoort men het geklikklak der rammelende wapèneu!... Daer boven, in die onmetelijke ruimte, waer flonkerende weerelden (gij, Stervelingen, geeft haer den naem van darren), met eene onbegrijpelijke orde en eendemmigheid, hare verfchillende kringen befchrijven, en eeuwigdurend om hare aspunten rollen, beweegt zich ook eene ftar. De wijze Voorzienigheid, der menfehelijke kunde eenen mijlpael gefleld hebbende, wil niet dat ik 'er den naem



C 121 )
van ontdekke. 't Is den hoogerverlichten wezens verboden de bewoners der aerde te geleiden in het geheim der befchikkingen en oogmerken, waervan de dood den fluijer zal wegnemen.... 't Is daer, dat de Schepper de zielen der afgeflorvenen , die deugdzaem leefden , geplaetst heeft: het is daer, dat zij den dag des oordeels afwachten, om geheel verheerlijkt, en in volmaekte engelen vervormd te worden : ook daer is het, dat ik woon, en, met een eindeloos getal van gelukzalige geesten, toef naer den oogenbiik, dat de verfcbrikkelijke bazuin klinken, het aerdrijk, door u bewoond, daveren, zich tot in zijne dic-pfte fondamenten openen, en het wraekvuur de paleizen der fnoode grooten venuren zal, de koningen fiddcrende zullen uitroepen, bergen, valt op ons, en overdekt ons, de heuvels en dalen in vlammen zullen wegfmelten, en zich aen het hooge wulf der gloeijende lucht, midden in een' onzagchelijken luister, het teeken van den Zoon des menfehen vertoonen zal. o Dag, waervoor deze aerdbol uit den bajerd getogen is, dag, waernaer de regtvaerdigen verlangen, wanneer zult gij verfchijnen? Zie, hoe de zielen der gemartelden reikhalzend naer u.uitzien! Hun bloed fchreit ten hemel. Vertoef dan toch niet lang meer, o plegtige dag van het gerigt des Allerhoogften!... Verheven Geesten, weest geduldig: welhaest baert de fnelle tijd den allesbeflisfenden oogenbiik , waerin dit met gruwelen vervulde benedenrand gelouterd, en het heir der vromen , dat nevens u tot lijden beftemd was, zich bij u verzamelen zal. In
Q



C 122 )
eene dezer fpheeren,Jongeling, is bet, dat uwe Sercna woont, Aldaer ontdekte zij de Schim van Gustavus Adolpuus. Deei krijgshaftige Geest zag neder op de aerde: henaeMche tranen biggelden langs de wangen des Held».
't Is dan vergeefsch geweest, fprak hij, dat Gustavus voor den godsdienst en de vrijheid geinreden, en zijn leven ge-
waegd hebbe o Germanje! gij ijlt moedwillig naer uw
verderf. God! is 'er dan geen hart meer, dat voor de vrijheid klopt? Godsdienst! is 'er dan geen gemoed meer, dat uwe infpraek gevoelt? Duitfchers, zijt gij der flavernije dan zoo gewoon, dat de ijzeren keetens u niet meer knellen? Gij alleen waert het, wie Rome, Rome, de Alleenheerfcheres der weereld, nog niet geheel onder het juk had gebrag:. Meiaes! wat is 'er van uw' ouden moed geworden! Gij hebt Tarquinen, maer geene Brutusfen meer!... Door hooger hand beflierd, wapende ik mij, voor geloof en wetten, kwam van uit de gewesten, waer het beergeftarnte blikkert, en verliet kroon en troon, die ik voor helm en zadel ruilde, om zeeghaftig te derven; en voor wie?-Voor u, ondankbare Duitfchers ! 't Is voor u, dat mijn bloed, aen de eeuwigheid toegeheiligd, gedroomd heeft, o Lutzen ! o Lutzen (*)! gelukkige velden! in uwen fclioot heb ik rust gevonden, en, om-
(*) Lutzen, klcenc ftad in Opper-Sïxe, digt bij Rosbach. 't Was nabij haer, dat de Zweden de Keizerlijken verfloegen, den 6den van November, 1732; doch Gustavus Adolpuus verloor 'er het leven bij.



C 123 )
komende, gezegepraeld. Lutzen, mijne oogen, met gewijde tranen vervuld, zien teederlijk op u neder, 't Is in uwen kreits, dat de dood voor de vrijheid mijne belooning was. Mijne ziel, het ligchaem verlatende, zag zich omringd van bovenmaenfche wezens, en hoorde het hooge triümflied, haer ter eere aengeheven, door ruime gewelven klinken. Wat is het een zoet verfcheiên , als de lijdende deugd fterft!... Maer, o Lutzen! welken Held zie ik daer, in de velden, waer ik fneuvelde?... Ach! Edele! ontvang mijne groet en mijnen zegen! o! Dat ik naer u toe- en om u hene zweven koude! Gij befchouvvt, met ernujige opmerking , de plaets, waer Gustavus in het ftof nederviel. Waerora is het mij verboden onzigtbaer naer u toetevliegen, u in alle gevaren te verzeilen, uwe vijanden, rondom u heen, te verftrooijen, en U te befchutten! Wie gij zijn moogt, o Held! ontvang mijne groet en mijnen zegen!... Zoo fprak Gustavus, met een' aendachtigen ernst op de aerde nederziende. Toen zag ik den Befchermè'ngel van Duitschland, een'vermogenden Seraf, voor den troon des Allerhoogften, zijne fneeuwwitte wieken uitfpreiden, en fnellijk nederzwinden op den bol, dien wij bewonen. Hij naderde Gustavus. Klaeg niet, fprak hij, met eene hemelfche ftemme, over 't geen gij ziet. Het is der onfterffelijke aenwezigheden zelfs verborgen, wat de eeuwige Voorzienigheid over het fidderende Duitschland befloten hebbe. Mogelijk befehikt zij de begeerlijke vrijheid, of, wie weet, de ellendigfte flavernij, aen het land, dat gij zoo vu-
Q ?



( 124 )
rig bemint. Doch getroost u; de ware wijze is nimmer flaef: verheven zielen behouden hare grootheid, ook midden in alle omwentelingen. De Eeuwige wenkt, en een rijk vergaet: hij wenkt weder, en een nieuwe heerCchappij verrijst. Gelijk de rook in de wolken verdwijnt, zoo vergaen de bewerkers van godlooze aenflagen: aen hunne vermetelheid wordt niet meer gedacht, als zij derven en daer henevaren. Vruchteloos zoekt de reiziger, in de puinhoopen, de trotfche paleizen, waerin hun hoogmoed zich ten toon fpreidde, waerin zij zich verheugden over de zegepralen, die zij, ten koste van het rampzalige menschdom, verkregen. Als de Almogende zijne oordeelen uitfpreekt, trilt het aerdrijk, tot in het hart der grondflagen, waeröp het rust. Zulk eenen fchok gevoelde Lisfabon , en zonk neder in den gapenden afgrond. De rijke Taeg, opgezwollen door de meenigte der lijken, en overdekt met asfeben, duwt zijne golven treuriglijb voort. Vergeefsch vleit zich de onbezonnen weereldling, dat Gods wraekroede rust. De Heer, die het heir der wagenen en paerden , de duizenden der gewapende knechten, van den hoogmoedigen Farao, met hem zeiven , in de wateren begroef, is nog dezelfde God, en zal die in eeuwigheid blijven. Betoomt uwe vrees, o angstvolle oorden van Germanje! door deernis bewogen, vestig ik mijne oogen op u. Onfchuldige Scharen, waerom weent gij? Het hemelfche Geregt blijft immer regtvaerdig. Bedek uw aengezigt, o Gustavus! cn aenbid met mij. Lof zij Hem, die was, die is, en die altoos zijn zal!... Dus klank



C ™5 )
de galm des Serafs. Ziedaer, Jongeling, alles, wat ik u met fterffelijke tale kan uitdrukken. Zoek de rust: zij vliedt niet voor den geeuen, die haer met een opregt gemoed en een zuiver geweten naerfpoort. De godsdienst alleen kanze u fchenken. Schrei niet om mij: de dood eens wijzen moest de wijzen der aerde, indien 'er zulken nog onder u gevonden worden, troosten en bemoedigen. Verflandig zijn verftrekt u voor ouderdom. Wel te leven is een pligt, lang te leven dikwils een fmertende ramp. Gelukkig hij, die vroeg tot volkomenheid rijpt! De dwaes ziet, wel is waer, het einde van den verftandigen; doch hij merkt het niet op, en waent her ware heil te genieten. Mistrouw, o mijn Viiend! de praelvertooning van het onduurzame verblijf, dat gij bewoont. Hoe rasch zult gij zien, dat alles een voorbijgaende luister is!... Vestig uwe hoop op de Voorzienigheid: zij is de vaste Grondflag van onbegrensd en eeuwigdurend geluk!"
Waer ben ik ? ... Waer zijt gij, Seröna ? Was dit uwe Schim? Gij vlugt hene. Ach! is het een droom?... Keert terug, o zoete vervoeringen! Bekoorlijke geestó'ntwaringen, lTreelt mij opnieuw. Doet mij, die met leed mij zelf' herken, nog eene wijl zweven boven den mist dezer verduisterde weereld! Mijn bloed kookt nog, en bruischt door mijne aders. Nog klopt mij 't hart, en gevoelt hemelfche aendoeningen. o Serl:na! waer zijt gij? Waer is de onflerffelijke Gustavus? Waer is zijne woning des vredcs?... Vergeeffch, mijn gekerkerde ziel, vergeefiCh tracht gij daemaer: de taeije banden des ligchaems Q 3



C "6 )
kluisteren u nog. Ach! poog opnieuw deze koorden te rekken : herneem uwe vlugt. Dat het vuur eener godvruchtige aendacht u tot verhevene lofliederen opwtkke. Lof zij u, o Oneindige! Gij zijt de Almngiige,. die, met eene onbegrijpelijke wijsheid, den aerdbol gefcbapen hebt. o! Schep nu de wijsheid in het binnenfte van mijl... Zendt gij niet, van uwen hoogen zetel, de lieffeiijke rust in bekommerde zielen? Ja, zij nadert mij; zij verkwikt, zij herftelt mij. Vader der engelen en menfehen ! Befchermer van het bange Duitschland, doe uwen vrede tot ons nederdalen! Doch, fleer, uw wil geicbiedel Zouden wij zegepralen, maek ons ootmoedig: moeien wij lijden, geef ons gelatenheid. Ontvang dit loüied van een Schepfel, dat, zich voor uw aengezigt in het flof nederbuigende, u met een bevende vreeze eerbiedigt. Gij zijt de God, dien de ferafs juichende verheerlijken, dien de blinkende fcharen biddend verëeren, dien de hemel en de aerde eemftemmig loven, wien de Natuur in alles hulde bewijst, dien de ftormende zeebaren verheffen, dien het licht des dageraeds verkondigt, en dien de donkerheid des nachts grootmaekt. De tien duizenden van verhevene wezens, die oneindig verder boven mij zijn, dan de worm, die in het flof kruipt, beneden mij is, prijzen uwen heiligen naem, o Heer! Nogthans ben ik, zoo wel als de blinkende feraf, als de tien duizenden der geesten, als de hemel en de aerde, een der gewrochten van ywe weldadige handen, mijn Schepper.



INHOUD.
Voorbericht.
MENGELINGEN, in POEZIJ en PROZA.
Afn Mejufvrouw Adriana van Overstraten. Bladz. i Aen Dezelfde. ..... o
Letterloover , voor DE hoogwelgeboren Jongkvrou-
we Ainna Fredekika., Baronnesse van Wassenaar. 9 Aen Mejufvrouw j****** £>******, t < j,
Aen de bekoorlijke jonge Juffer M. E. R. . 17 Aen Mejufvrouwen IMargaretha en Suzanna van Hen-
gelaer. . . .... 19
Ter Trouwe'van den welcerwaerdigen Hef.r Chris-
tiaan Philip WiNckel ln Mejufvrouwë Wilhelmi-
na SCHINDLKR. . . . jji
Aen mijnen Vriend, den Heer D. Schindler , parende MET ZijrvE Vriendinne, Mejufvrouwë H. van
HlELL. . ..... 27
Bij de Oorlogsverklaring der liefde, van den Heer
PlETER de BlE, aen MliJUFVROUW KaTHARINA BeZOET. ... . . . .29
* * * *
34
Verjaerzang. . . ... 26
In het Album van den Heer Jan Willem van Zut-
phen. . . . . . .40
Aen een' Vriend. . .... 41
Aen TitiSen. . . ... 43
Korte Levensschets van Diögenes. . . 4^
Droom eener jokge Juffer. . . .54
Aen de Liefde. . . - . . 61
Bekoorlijke Kwael. . , . .62
Bedriegelijk Hulpmiddel.



C 128 )
De Vader Medeminnaer van zijn' Zoon. , 63
Onsillijke Bekommering. • ... 66
Da Duiven van Venus. . . . . 67 De Verschijning. . . 73
De Z&geprael der Lieede. . . .74
Onnoodige Vraeg.
Op een Afbeeldsel van Mademoiselle , in hare kinds-
HEID 75
Gevaerlijke Beschouwing. . . —
Onzekerheid. . . _
Eenstemmigheid. . . . . .76
Zonderlinge Standvastigheid. . . —
Versciiooning -voor onstandvastigheid. . . 77 Mijmering. . . .... 78
De toornige Amaril. . . . • 79
Dorantes. . . .... 80
Naer Piron. ......
Op het Graf van Vederus. . . .81
Zerkschrift van Regnïer, op zich zelven. . 83
Grafschrift, voor den Heer De Langres. . —
De Boeteling. . . . .84
Verstandelooze Fortuin. _ 't GelijkIertig Gezelschap. . ... 85
Aen Ciirumis.
De Handhaver van zijn gezag. . . .86 Aen de Zonen van Mars. _ Aen Pübliciüs , bij mijne Offeranden. . . 87
DE E E N Z A E M H E D E N;
IN TWEE ZANGEN.
Bericht voor dit Dichtstuk, en Bijzonderheden, betreffende deszelfs Auteur. . . .91 Eerste Zang. . . . ' . ci>
Tweede Zang. . . . . . n6